Odisha State Board BSE Odisha 9th Class Odia Solutions ଉପସର୍ଗ Textbook Exercise Questions and Answers.
BSE Odisha Class 9 Odia Grammar ଉପସର୍ଗ
A ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।
Question 1.
ଉପସର୍ଗ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ଲେଖ ।
Answer:
ନୂତନ ଶବ୍ଦ ଗଠନ ପାଇଁ ଶବ୍ଦ ବା ଧାତୁର ପୂର୍ବରୁ ଯେଉଁ ପ୍ରତ୍ୟୟ ଯୋଗ ହୋଇଥାଏ ତାହାକୁ ଉପସର୍ଗ କୁହାଯାଏ ।
Question 2.
ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ପ୍ରଚଳିତ ଉପସର୍ଗଗୁଡ଼ିକ କ’ଣ କ’ଣ ?
Answer:
ଉପସର୍ଗ ବ୍ୟବହାର ହୁଏ । ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛି– ପ୍ର, ପରା, ଅପ୍, ସମ୍, ନି, ଅଧ, ସୁ, ନିର୍, ଦୁର୍, ଉତ୍, ଅତି, ପରି, ପ୍ରତି, ଅବ, ଅନୁ, ବି, ଅଭି, ଉପ, ଅପି ଓ ଆ (ସଂସ୍କୃତାନୁସାରୀ ଉପସର୍ଗ) । ଅ, ଅଣ, କୁ, ଦର, ନା, ଫି, ବଦ୍, ବେ, ହର୍ ଇତ୍ୟାଦି ଅଣସଂସ୍କୃତ ପ୍ରଧାନ ଉପସର୍ଗ ।
Question 3.
ଉପସର୍ଗଦ୍ବାରା ମୂଳ ଅର୍ଥରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଘଟୁଥିବା ଉଦାହରଣଟିଏ ଲେଖ ।
Answer:
ଉଦ୍ଗମନ
Question 4.
କାହା ସହିତ ପ୍ରତ୍ୟୟ ସଂଯୁକ୍ତ ହୋଇ ଶବ୍ଦ ଗଠନ କରାଯାଏ ?
Answer:
ଧାତୁ ସହିତ ପ୍ରତ୍ୟୟ ସଂଯୁକ୍ତ ହୋଇ ଶବ୍ଦ ଗଠନ କରାଯାଏ ।
B ଗୋଟିଏ ପଦରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।
Question 1.
ଯେଉଁ ଅବ୍ୟୟ ପଦଗୁଡ଼ିକ ଧାତୁ ପୂର୍ବରୁ ବା ଧାତୁଜ ଶବ୍ଦ ପୂର୍ବରୁ ସଂଯୁକ୍ତ ହୋଇ ନୂତନ ଶବ୍ଦ ସୃଷ୍ଟି କରିଥା’ନ୍ତି; ସେଗୁଡ଼ିକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ?
Answer:
ଉପସର୍ଗ
Question 2.
ସଂସ୍କୃତ ଭାଷାରେ ସମୁଦାୟ କେତେଗୋଟି ଉପସର୍ଗ ପ୍ରଚଳିତ ହୋଇଅଛି ?
Answer:
୨୦ଟି
Question 3.
ଉପସର୍ଗଦ୍ୱାରା ମୂଳ ଅର୍ଥରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଘଟୁଥି ଉଦାହରଣଟିଏ ଲେଖ ।
Answer:
ଉଦ୍ଗମନ
Question 4.
ଉପସର୍ଗଦ୍ବାରା ମୂଳଅର୍ଥକୁ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟଯୁକ୍ତ କରୁଥିବା ଉଦାହରଣଟି ଲେଖ ।
Answer:
ପ୍ରବଚନ
Question 5.
ଉପସର୍ଗଦ୍ୱାରା ମୂଳଅର୍ଥକୁ ଅନୁକରଣ କରୁଥି ଉଦାହରଣଟି ଲେଖ ।
Answer:
ଅନୁକରଣ
Question 6.
ଉପସର୍ଗ ଦ୍ୱାରା ମୂଳ ଅର୍ଥରେ ବାଧା ଆଣୁଥି ଉଦାହରଣଟି ଲେଖ ।
Answer:
ପରାଜୟ
Question 7.
ପ୍ରକ୍ଷେପଣ– ଶବ୍ଦଟିର ଗଠନ ରୀତିଟି କ’ଣ ?
Answer:
ପ୍ର+କ୍ଷିପ୍+ଅନ
Question 8.
ପରା – ଭୂ – ଅ = କ’ଣ ହେବ ?
Answer:
ପରାଭବ
Question 9.
ଅପଖ୍ୟାତି – ଶବ୍ଦଟିର ଅର୍ଥ ଲେଖ ।
Answer:
ନିନ୍ଦା
Question 10.
ଅପକର୍ମ – ଶବ୍ଦଟିର ଗଠନରୀତି ଦର୍ଶାଅ ।
Answer:
ଅପ – କୃଷ୍ – ଅ
Question 11.
‘ପ୍ରଦାନ’ ଶବ୍ଦଟିର ଗଠନରୀତି କିପରି ହେବ ?
Answer:
ପ୍ର-ଦା-ଅନ
Question 12.
‘ପ୍ର’ ଉପସର୍ଗଟି କେଉଁ ଅର୍ଥରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ?
Answer:
ଉତ୍କର୍ଷ
Question 13.
କେଉଁ ଉପସର୍ଗଟି ସାଧାରଣତଃ ‘ଭୂଷଣ’ ଅର୍ଥରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ?
Answer:
ଅପି
Question 14.
‘ସମ୍–ଅ’ ପ୍ରକୃତି ପ୍ରତ୍ୟୟରୁ ସୃଷ୍ଟ ଶବ୍ଦଟି କ’ଣ ?
Answer:
ସଂସାର
Question 15.
କାହା ସହିତ ପ୍ରତ୍ୟୟ ସଂଯୁକ୍ତ ହୋଇ ଶବ୍ଦ ଗଠନ କରାଯାଏ ?
Answer:
ଧାତୁ
Question 16.
ପ୍ରତ୍ୟୟ କତିବିଧ ?
Answer:
ଦ୍ବିବିଧ
Question 17.
ପୂର୍ବ ପ୍ରତ୍ୟୟକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଉପସର୍ଗ
Question 18.
ପରପ୍ରତ୍ୟୟକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ପରସର୍ଗ
Question 19.
ଅବତରଣ – ଶବ୍ଦଟିର ଗଠନରୀତି ଦର୍ଶାଅ ।
Answer:
ଅବ – ତୃ -ଅନ
C ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
1. କୁଳୀନ – ଏହି ଅର୍ଥ ପ୍ରକାଶ କରୁଥିବା ଶବ୍ଦଟି _________________ ।
Answer:
ଅଭିଜାତ
2. ___________________ ଉପସର୍ଗଟି ସାଧାରଣତଃ ‘ଭୂଷଣ’ ଅର୍ଥରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ।
Answer:
ଅପି
3. ‘ଆନୟନ’ ଶବ୍ଦ ଗଠନରୀତି ________________________ ।
Answer:
ଆ -ନୀ – ଅନ
4. ‘ଉପଗ୍ରହ’ ଶବ୍ଦଟିର ଅର୍ଥ ________________ ।
Answer:
ଗ୍ରହ ଚାରିପଟେ ବୁଲୁଥବା ଗ୍ରହ ଅଧ୍ବସୀ
5. ସମ୍ – ସୄ -ଅ = ________________ ।
Answer:
ସଂସାର
6. ‘ମିଳନ’ ଏହି ଅର୍ଥ ବୁଝାଉଥବା ଶବ୍ଦଟି ________________।
Answer:
ସଂଯୋଗ
7. ଅଧ୍ – ବସ୍ + ଇନ୍ = __________________।
Answer:
ଅଧ୍ବସୀ
8. ସୁଗମ ଏଠାରେ ‘ସୁ’ ଉପସର୍ଗଟି _______________ ଅର୍ଥରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଛି ?
Answer:
ଅନାୟାସ
9. ଅଧ୍ୟାନାୟକ — ଶବ୍ଦଟିର ଗଠନରୀତି ____________________ ।
Answer:
ଅଧ୍ – ନୀ – ଅକ
10. ନିର୍ – ଲିପ୍ – ଆ : _____________________ ।
Answer:
ନିର୍ଲେପ
11. ଉତ୍କଳ ଏଠାରେ ‘ଉତ୍’ ଉପସର୍ଗ _____________________ ଅର୍ଥରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଛି ?
Answer:
ଉତ୍କର୍ଷ
12. ପ୍ରତ୍ୟର୍ପଣ – ଏହି ଅର୍ଥ ପ୍ରକାଶ କରୁଥିବା ଶବ୍ଦଟି ____________________ ।
Answer:
ପ୍ରତିଦାନ
13. ଅତୀନ୍ଦ୍ରିୟ – ଏହି ଶବ୍ଦର ଅର୍ଥଟି _______________ ।
Answer:
ଇନ୍ଦ୍ରିୟର ଅତୀତ
14. ପରି – ନୀ – ଅ = __________________ ।
Answer:
ପରିଣୟ
D ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଅନୁସାରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ।
1. ନିମ୍ନଲିଖତ ପ୍ରକୃତି ପ୍ରତ୍ୟୟରୁ ସୃଷ୍ଟ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକୁ ଲେଖ ।
ଆ – ଗମ୍ – ଅନ, ପ୍ରତି – ରୂପ, ଅପ – କୃଷ୍ – ଅ, ସମ୍ – ସୃ – ଅ, ନି – କୃ ଷ୍ – ତ, ଅଧ୍ – କୃ – ଅ, ନିର୍ – ଜଳ – ଅ, ଦୁର୍ – ଗନ୍ଧ, ଉତ୍ – କ୍ଷିପ୍ – ତ, ଅତି – ଅଳ୍ପ ।
Answer:
ଆ – ଗମ୍ – ଅନ = ଆଗମନ
ପ୍ରତି – ରୂପ = ପ୍ରତିରୂପ
ଅପ – କୃଷ୍ – ଅ = ଅପକୃର୍ଷ
ସମ୍ – ସୃ – ଅ = ସଂସାର
ନି – କୃଷ୍ – ତ = ନିକୃଷ୍ଟ
ଅଧ୍ – କୃ – ଅ = ଅଧକାର
ନିର୍ – ଜଳ – ଅ = ନିର୍ଜଳ
ଦୁର୍ – ଗନ୍ଧ = ଦୁର୍ଗନ୍ଧ
ଉତ୍ – କ୍ଷିପ୍ – ତ = ଉତ୍କ୍ଷିପ୍ତ
ଅତି – ଅଳ୍ପ = ଅତ୍ୟଳ୍ପ
2. ନିମ୍ନଲିଖ୍ତ ଉପସର୍ଗ ଯୋଗକରି ତିନୋଟି ଲେଖାଏଁ ଶବ୍ଦ ଗଠନ କର ।
ପରା, ନି, ନିର୍, ଉତ୍, ପ୍ରତି, ବି, ଉପ, ଅନୁ
Answer:
→ ପରା
ପରା – କ୍ରମ – ଅ = ପରାକ୍ରମ
ପରା – ଭୂ – ଅ = ପରାଭବ
ପରା – ଅସ୍ – ତ = ପରାସ୍ତ
→ ନି
ନି – କୃଷ୍ – ତ = ନିକୃଷ୍ଟ
ନି – ଗ୍ରହ – ଅ = ନିଗ୍ରହ
ନି – ଯୁଜ୍ – ତ = ନିଯୁକ୍ତ
→ ନିର୍
ନିର୍ – ଗମ୍ – ଅ = ନିର୍ଗମ
ନିର୍ – ଜନ୍ – ଅ = ନିର୍ଜନ
ନିର୍ – ମୂଳ = ନିର୍ମୂଳ
→ ଉତ୍
ଉତ୍ – କ୍ଷିପ୍ – ତ = ଉତ୍କ୍ଷିପ୍ତ
ଉତ୍ – ଆସ୍ – ଈନ୍ = ଉଦାସୀନ
ଉତ୍ – ନମ୍ – ତ = ଉନ୍ନତ
→ ପ୍ରତି
ପ୍ରତି – କୂଳ = ପ୍ରତିକୂଳ
ପ୍ରତି – ପକ୍ଷ = ପ୍ରତିପକ୍ଷ
ପ୍ରତି ତି – ଦା – ଅନ = ପ୍ରତିଦାନ
→ ବି
ବି – ଖ୍ୟା – ତ = ବିଖ୍ୟାତ
ବି – ପକ୍ଷ = ବିପକ୍ଷ
ଫଳ – ଅ = ବିଫଳ
→ ଉପ
ଉପ – କଣ୍ଠ = ଉପକଣ୍ଠ
ଉପ – କୃ – ଅ = ଉପକାର
ଉପ – ବନ – ଉପବନ
→ ଅନୁ
ଅନୁ – ଗମ୍ – ଈନ୍ = ଅନୁଗାମୀ
ଅନୁ – ତପ୍ – ଅ = ଅନୁତାପ
ଅନୁ – ରୂପ = ଅନୁରୂପ