Odisha State Board BSE Odisha 9th Class Odia Solutions ତଦ୍ଧିତ Textbook Exercise Questions and Answers.
BSE Odisha Class 9 Odia Grammar ତଦ୍ଧିତ
A ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।
Question 1.
ତଦ୍ଧିତ ପ୍ରତ୍ୟୟଦ୍ବାରା ଗଠିତ ଶବ୍ଦକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ତଦ୍ଧିତ ପ୍ରତ୍ୟୟଦ୍ଵାରା ଗଠିତ ଶବ୍ଦକୁ ତଦ୍ଧିତାନ୍ତ ଶବ୍ଦ କୁହାଯାଏ ।
Question 2.
ତଦ୍ଧିତ ପ୍ରତ୍ୟୟର ମୂଳଲକ୍ଷ୍ୟ କ’ଣ ?
Answer:
ମୂଳଶବ୍ଦର ହିତ ସାଧନ କରି ତହିଁରୁ ବ୍ୟାବହାରିକ ନୂତନ ଶବ୍ଦ ଗଠନ କରିବା ତଦ୍ଧିତ ପ୍ରତ୍ୟୟର ମୂଳ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଅଟେ ।
Question 3.
ତତ୍ସମ ତଦ୍ଧିତ ପ୍ରତ୍ୟୟ ‘ଅ’ କେଉଁ କେଉଁ ଅର୍ଥରେ ଯୋଗ ହୁଏ ?
Answer:
ଦୁଇଟିର ଉଦାହରଣ ଦିଅ । ଉ ତତ୍ସମ ତଦ୍ଧିତ ପ୍ରତ୍ୟୟ ‘ଅ’ ଅପତ୍ୟ, ଉପାସକ, ଭାବ, ସଂଯୋଗ, ସମ୍ବନ୍ଧ, ଜାତ, ଜ୍ଞାନ, କର୍ମ, ସ୍ଵ, କୁଶଳ ଅର୍ଥରେ ଯୋଗହୁଏ । ଯଥା –
- ଉପାସକ ଅର୍ଥରେ – ଶିବ + ଅ = ଶୈବ
- ଭାବ ଅର୍ଥରେ – ଶିଶୁ + ଅ = ଶୈଶବ
Question 4.
ଅର୍ଥରେ ବ୍ୟବହୃତ ତିନୋଟି ତଦ୍ଧିତ ପ୍ରତ୍ୟୟ ଲେଖୁ ପ୍ରତ୍ୟେକରୁ ଗୋଟିଏ ଲେଖାଏଁ ଉଦାହରଣ ଦିଅ ।
Answer:
ଜାତ ଅର୍ଥରେ ‘ଅ’, ‘ଈୟ’, ‘ଯ’ ପ୍ରତ୍ୟୟ ହୋଇଥାଏ । ଉଦାହରଣସ୍ୱରୂପ :
- ଜାତ ଅର୍ଥରେ ‘ଅ’ ପ୍ରତ୍ୟୟ – ଅରଣ୍ୟ + ଅ = ଆରଣ୍ୟ
- ଜାତ ଅର୍ଥରେ ‘ଈୟ’ ପ୍ରତ୍ୟୟ – ଉତ୍କଳ + ଈୟ = ଉତ୍କଳୀୟ
- ଜାତ ଅର୍ଥରେ ‘ଯ’ ପ୍ରତ୍ୟୟ – ଗ୍ରାମ + ଯ = ଗ୍ରାମ୍ୟ
B ଗୋଟିଏ ପଦରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।
Question 1.
ଅପତ୍ୟ ଅର୍ଥରେ ‘ଅ’ ପ୍ରତ୍ୟୟ ହୋଇଥିବା ଏକ ଶବ୍ଦ ଲେଖ ।
Answer:
ବାସୁଦେବ
Question 2.
‘ବୈଷ୍ଣବ’– ଏଠାରେ କେଉଁ ପ୍ରତ୍ୟୟ କେଉଁ ଅର୍ଥରେ ହୋଇଛି ?
Answer:
ଭକ୍ତ ବା ଉପାସକ ଅର୍ଥରେ ‘ଅ’
Question 3.
ପୌଷୀ – ଏଠାରେ ଥିବା ମୂଳ ଶବ୍ଦଟିକୁ ଲେଖ ।
Answer:
ପୁଷ୍ୟା
Question 4.
ପୃଥିବୀ + ଅ – ଗଠିତ ପଦଟି କ’ଣ ହେବ ?
Answer:
ପାର୍ଥିବ
Question 5.
ନିବାସ ବା ଜାତ ଅର୍ଥରେ ‘ଅ’ ପ୍ରତ୍ୟୟ ଯୁକ୍ତ ହୋଇଥିବା ଏକ ଶବ୍ଦ ଲେଖ ।
Answer:
ବୈଦେହ
Question 6.
ବୈୟାକରଣ – ଏଥରେ କେଉଁ ଅର୍ଥରେ କେଉଁ ପ୍ରତ୍ୟୟ ହୋଇଛି ?
Answer:
ଜ୍ଞାନ ବା ଅଧ୍ୟୟନ ଅର୍ଥରେ ‘ଅ’ ପ୍ରତ୍ୟୟ
Question 7.
ଋଷିଙ୍କଦ୍ୱାରା କୃତ– ଏକପଦରେ କ’ଣ ହେବ ?
Answer:
ଆର୍ଷ
Question 8.
ବୈଦ୍ୟ – ଏଥିରେ ଥିବା ମୂଳ ଶବ୍ଦଟି କ’ଣ ?
Answer:
ବିଦ୍ୟା
Question 9.
ଶାରୀରିକ– ଏଥରେ ‘ଇକ’ ପ୍ରତ୍ୟୟ କେଉଁ ଅର୍ଥରେ ହୋଇଅଛି ?
Answer:
ସମ୍ବନ୍ଧାର୍ଥରେ
Question 10.
ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ବ୍ୟବହୃତ ତଦ୍ଧିତ ପ୍ରତ୍ୟୟଗୁଡ଼ିକୁ କେତେ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଏ ?
Answer:
୩
Question 11.
ଅନାଦର ଅର୍ଥରେ ‘ଆ’ ପ୍ରତ୍ୟୟର ଏକ ଉଦାହରଣ ଦିଅ ।
Answer:
ହରିଆ
Question 12.
‘ଦଶରଥଙ୍କ ପୁତ୍ର’ – ଏକପଦରେ ପ୍ରକାଶ କଲେ କ’ଣ ହେବ ?
Answer:
ଦାଶରଥ୍
Question 13.
‘ଚଇତ ମାସରେ ଜାତ’ – ଏକପଦରେ କ’ଣ ହେବ ?
Answer:
ଚଇତାଳି
Question 14.
‘ଦୈତ୍ୟ’ – ଏଥରେ ‘ଯ’ ପ୍ରତ୍ୟୟ କେଉଁ ଅର୍ଥରେ ବ୍ୟବହୃତ ?
Answer:
ଅପତ୍ୟ
Question 15.
ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଅର୍ଥରେ ଶବ୍ଦ ସହିତ ଯେଉଁସବୁ ପ୍ରତ୍ୟୟ ଯୋଗ କରାଯାଇ ନୂତନ ଶବ୍ଦ ଗଠନ କରାଯାଏ, ସେହି ପ୍ରତ୍ୟୟଗୁଡ଼ିକୁ କି ପ୍ରତ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ତଦ୍ଧିତ
C ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
1. ଅଛି ଅର୍ଥରେ ‘ଇ’ ପ୍ରତ୍ୟୟଯୁକ୍ତ ଶବ୍ଦର ଏକ ଉଦାହରଣ ଦିଅ ।
Answer:
ଘଡ଼ଘଡ଼ି
2. ଅନ୍ଧାରିଆ – ଏଠାରେ ଥିବା ପ୍ରତ୍ୟୟଟି ____________________ ।
Answer:
ଇଆ
3. ସାଦୃଶ୍ୟ ଅର୍ଥରେ ‘ଇଆ’ ପ୍ରତ୍ୟୟଯୁକ୍ତ ଏକ ଶବ୍ଦ ହେଉଛି ____________________ ।
Answer:
ଚାଉଳିଆ
4. ମଘା ନକ୍ଷତ୍ରଯୁକ୍ତ ମାସ – ଏକପଦରେ _____________________ ହେବ ।
Answer:
ମାଘ
5. ଆଷାଢ଼ ମାସରେ ଜାତ ଯିଏ – ଏକପଦରେ ____________________ ହେବ ।
Answer:
ଆଷାଢୁଆ
6. ପୁରୋହିତଙ୍କର କର୍ମ – ଏକପଦରେ ___________________ ହେବ ।
Answer:
ପୌରୋହିତ୍ୟ
7. ‘ପାହାଡ଼ିଆ’ କହିଲେ ________________ ବୁଝାଯାଏ ।
Answer:
ପାହାଡ଼ରୁ ଜାତ
8. ତୁଲ୍ୟ ଅର୍ଥରେ ‘ଉଆ’ ପ୍ରତ୍ୟୟଯୁକ୍ତ ଏକ ଶବ୍ଦ ହେଉଛି ____________________ ।
Answer:
ଶାଗୁଆ
9. କ୍ଷୁଦ୍ର ଅର୍ଥରେ ‘ଇ’ ପ୍ରତ୍ୟୟଯୁକ୍ତ ଶବ୍ଦ __________________ ।
Answer:
ବହି
10. ଜମିଦାର– ଏଠାରେ ___________________ ଅର୍ଥରେ ‘ଦାର’ ପ୍ରତ୍ୟୟ ହୋଇଛି ?
Answer:
ଅଧିକାର
11. ଚିରନ୍ତନ – ଏଠାରେ ଥିବା ମୂଳ ଶବ୍ଦଟି ______________________ ।
Answer:
ଚିରଂ
12. ବୃତ୍ତି ଅର୍ଥରେ ‘ଇ’ ପ୍ରତ୍ୟୟ ଯୁକ୍ତ ହୋଇ ଗଠିତ ହୋଇଥିବା ଏକ ଶବ୍ଦ ହେଉଛି __________________ ।
Answer:
କଂସାରି
13. ଦୟା + __________________ = ଦୟାଳୁ ।
Answer:
ଆଳୁ
14. କୁହୁଡ଼ିଆ – ଏଠାରେ ____________________ ଅର୍ଥରେ ‘ଆ’ ପ୍ରତ୍ୟୟ ହୋଇଛି ।
Answer:
ଅଛି ଅର୍ଥରେ
15. କ୍ଷୁଦ୍ର ଅର୍ଥରେ ‘ଆ’ ପ୍ରତ୍ୟୟ ଯୁକ୍ତ ହୋଇ ଗଠିତ ହୋଇଥିବା ଗୋଟିଏ ଶବ୍ଦ ହେଉଛି ______________________ ।
Answer:
ଥାଳିଆ
D ଚାରୋଟି ବିକଳ୍ପ ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।
1. କେଉଁଟି ତଦ୍ଧିତାନ୍ତ ପଦ ନୁହେଁ ।
(A) ଦୈନିକ
(B) ତୈଳିକ
(C) ମୌଳିକ
(D) ଶାସକ
Answer:
(D) ଶାସକ
2. ଅପତ୍ୟ ଅର୍ଥରେ ‘ଅ’ ପ୍ରତ୍ୟୟ ହୋଇଥିବା ଶବ୍ଦଟିକୁ ବାଛ ।
(A) ବାସୁଦେବ
(B) ଶାନ୍ତ
(C) ଲାଘବ
(D) ମାଘ
Answer:
(A) ବାସୁଦେବ
3. ‘ବୈଷ୍ଣବ’– ଏଠାରେ କେଉଁ ପ୍ରତ୍ୟୟ କେଉଁ ଅର୍ଥରେ ହୋଇଛି ?
(A) ଭାବ ଅର୍ଥରେ ‘ଅ’
(B) ଭକ୍ତ ବା ଉପାସକ ଅର୍ଥରେ ‘ଅ’
(C) ସଂଯୋଗାର୍ଥରେ ‘ଅ’
(D) ସମ୍ବନ୍ଧାର୍ଥରେ ‘ଅ’
Answer:
(B) ଭକ୍ତ ବା ଉପାସକ ଅର୍ଥରେ ‘ଅ’
4. ପୌଷ – ଏଠାରେ ଥିବା ମୂଳ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକୁ ଲେଖ ।
(A) ପୁଷ
(B) ପୂଷ
(C) ପୁଷ୍ଯ
(D) ପୁଷ୍ୟା
Answer:
(D) ପୁଷ୍ୟା
5. ପୃଥିବୀ + ଅ = _____________ ।
(A) ପୃଥ୍ବୀ
(B) ପୃଥା
(C) ପୃଥକ
(D) ପାର୍ଥିବ
Answer:
(D) ପାର୍ଥିବ
6. ନିବାସ ବା ଜାତ ଅର୍ଥରେ ‘ଅ’ ପ୍ରତ୍ୟୟ ଯୁକ୍ତ ହୋଇଥିବା
(A) ମାରୁତ
(B) ବୈଦେହ
(C) ରାକ୍ଷସ
(D) ବାଶିଷ୍ଠ
Answer:
(B) ବୈଦେହ
7. ବୈୟାକରଣ – ଏଠାରେ କେଉଁ ଅର୍ଥରେ କେଉଁ ପ୍ରତ୍ୟୟ ହୋଇଛି ?
(A) କୃତ୍ ଅର୍ଥରେ ‘ଅ’ ପ୍ରତ୍ୟୟ
(B) ଭାବ ଅର୍ଥରେ ‘ଅ’
(C) ଜ୍ଞାନ ବା ଅଧ୍ୟୟନ ଅର୍ଥରେ ‘ଅ’
(D) ଭିନ୍ନାର୍ଥରେ ‘ଅ’
Answer:
(C) ଜ୍ଞାନ ବା ଅଧ୍ୟୟନ ଅର୍ଥରେ ‘ଅ’
8. ଋଷିଙ୍କଦ୍ବାରା କୃତ ଏକପଦରେ କ’ଣ ହେବ ?
(A) ଋଷୀୟ
(B) ରୁଷୀୟ
(C) ରୋଷ
(D) ଆର୍ଷ
Answer:
(D) ଆର୍ଷ
9. _________________ + ଅ = ବୈଦ୍ୟ ।
(A) ବେଦ
(B) ବିଦ୍ଯା
(C) ବିଦ୍
(D) ବଇଦ
Answer:
(B) ବିଦ୍ଯା
10. ଶାରୀରିକ – ଏଠାରେ ‘ଇକ’ ପ୍ରତ୍ୟୟ କେଉଁ ଅର୍ଥରେ ହୋଇଅଛି ?
(A) କୁଶଳାର୍ଥରେ
(B) ଭିନ୍ନାର୍ଥରେ
(C) ସମ୍ବନ୍ଧାର୍ଥରେ
(D) କୃତାର୍ଥରେ
Answer:
(C) ସମ୍ବନ୍ଧାର୍ଥରେ
11. ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ବ୍ୟବହୃତ ତଦ୍ଧିତ ପ୍ରତ୍ୟୟଗୁଡ଼ିକୁ କେତେ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଏ ?
(A) ୩
(B) ୫
(C) ୪
(D) ୨
Answer:
(A) ୩
12. ନିମ୍ନୋକ୍ତ ମଧ୍ୟରୁ କିଏ ‘ସ୍ଵ’ ଅର୍ଥରେ ବ୍ୟବହୃତ ‘ଅ’ ପ୍ରତ୍ୟୟର ଏକ ଉଦାହରଣ ?
(A) ପାଶବ
(B) ଗୌରବ
(C) ବାନ୍ଧବ
(D) ଶାରଦ
Answer:
(C) ବାନ୍ଧବ
13. ଅଛି ଅର୍ଥରେ ‘ଇନ୍’ ପ୍ରତ୍ୟୟର କିଏ ଏକ ଉଦାହରଣ ନୁହେଁ ?
(A) ସଂଯମୀ
(B) ମେଧାବୀ
(C) ଗୁଣୀ
(D) ଧନୀ
Answer:
(B) ମେଧାବୀ
14. ନିମ୍ନୋକ୍ତ ମଧ୍ୟରୁ କିଏ ଅନାଦର ଅର୍ଥରେ ‘ଆ’ ପ୍ରତ୍ୟୟର ଏକ ଉଦାହରଣ ଅଟେ ?
(A) ଗଦା
(B) ହରିଆ
(C) କୋଠିଆ
(D) ବେଠିଆ
Answer:
(B) ହରିଆ
15. ‘ଦଶରଥଙ୍କ ପୁତ୍ର’ – ଏକ ପଦରେ ପ୍ରକାଶ କଲେ କ’ଣ ହେବ ?
(A) ଦାଶରଥ୍
(B) ରାମଚନ୍ଦ୍ର
(C) ଦଶରଥ୍
(D) ଦାଶରଥ
Answer:
(A) ଦାଶରଥ୍
16. ‘ଚଇତ ମାସରେ ଜାତ’
(A) ଚଇତା
(B) ଚଇତାଳି
(C) ଚୈତ୍ର
(D) ଚିତ୍ର
Answer:
(B) ଚଇତାଳି
17. ‘ଜୈତ୍ୟ’–ଏଠାରେ ‘ଯ’ ପ୍ରତ୍ୟୟ କେଉଁ ଅର୍ଥରେ ବ୍ୟବହୃତ ?
(A) ଅପତ୍ୟ
(B) ଅଛି
(C) ସମ୍ବନ୍ଧ
(D) ଜାତ
Answer:
(A) ଅପତ୍ୟ