Odisha State Board CHSE Odisha Class 11 Odia Solutions Grammar ବ୍ୟାକରଣ (ପଦପ୍ରକରଣ, ବିଶେଷ୍ୟ, ବିଶେଷଣ, ସର୍ବନାମ, ଅବ୍ୟୟ, କ୍ରିୟା) Exercise Questions and Answers.
CHSE Odisha Class 11 Odia Grammar ବ୍ୟାକରଣ (ପଦପ୍ରକରଣ, ବିଶେଷ୍ୟ, ବିଶେଷଣ, ସର୍ବନାମ, ଅବ୍ୟୟ, କ୍ରିୟା)
(ଗ) ବ୍ୟାକରଣ :
ପଦ ପ୍ରକରଣ :
ଶବ୍ଦ : ଭାଷାରେ କେତେଗୁଡ଼ିଏ ଧ୍ଵନି ସଂକେତ ଶୃଙ୍ଖଳିତ ଭାବେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଅର୍ଥ ପ୍ରକାଶ କଲେ ତାହାକୁ ଶବ୍ଦ କୁହାଯାଏ ।
ପଦ : ଶବ୍ଦ ଉପଯୁକ୍ତ ରୂପରେ ଅର୍ଥ ବହନ କରି ଓ ବିଭକ୍ତିଯୁକ୍ତ ହୋଇ ବାକ୍ୟରେ ବ୍ୟବହୃତ ହେଲେ ତାହାକୁ ପଦ କୁହାଯାଏ ।
ବିଭକ୍ତିଯୁକ୍ତ ବାକ୍ୟରେ ପ୍ରୟୋଗ ହୋଇଥିବା ପଦଗୁଡ଼ିକୁ ପାଞ୍ଚଟି ଶ୍ରେଣୀରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଥାଏ; ଯଥା – ବିଶେଷ୍ୟ, ବିଶେଷଣ, ସର୍ବନାମ, ଅବ୍ୟୟ ଓ କ୍ରିୟା ।
ବିଶେଷ୍ୟ ପଦ :
ବାକ୍ୟରେ ବ୍ୟବହୃତ ପଦ ଯଦି କୌଣସି ନାମକୁ ବୁଝାଉଥାଏ, ତାହାକୁ ବିଶେଷ୍ୟ ପଦ କୁହାଯାଏ । ସାଧାରଣତଃ ବିଶେଷ୍ୟ ପଦଗୁଡ଼ିକର ପ୍ରଥମ ବିଭକ୍ତିରୁ ସପ୍ତମୀ ବିଭକ୍ତି ଯାଏ ପ୍ରତ୍ୟୟ ବା ଚିହ୍ନକୁ ଗ୍ରହଣ କରିବାର କ୍ଷମତା ରଖନ୍ତି । ଯଥା : ଲୋକଟି, ବିଦ୍ୟାଳୟକୁ, ଦେଶରେ, ଗ୍ରାମରୁ ଇତ୍ୟାଦି । କେତେକ ସ୍ଥଳରେ ବିଭକ୍ତି ପ୍ରତ୍ୟୟ ଉହ୍ୟ ଥାଇ ମଧ୍ୟ ଶବ୍ଦ ବିଶେଷ୍ୟ ପଦରେ, ପରିଣତ ହୋଇପାରେ । ଯଥା – କୋଣାର୍କ ସୂର୍ଯ୍ୟ(କ) ଉପାସନା ପାଇଁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ।
ବିଶେଷ୍ୟ ପଦଗୁଡ଼ିକ ଏହାର ଭାବ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ୫ (ପାଞ୍ଚ) ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଏ; ଯଥା – ନାମବାଚକ, ଜାତିବାଚକ, ବସ୍ତୁବାଚକ, ଗୁଣବାଚକ ଓ କ୍ରିୟାବାଚକ ।
(୧) ନାମବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ – ଯେଉଁ ବିଶେଷ୍ୟ ପଦ କୌଣସି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ବ୍ୟକ୍ତି, ସ୍ଥାନ, ନଦୀ, ପର୍ବତ, ଦେଶ, ଗ୍ରାମ, ସହର, ଗ୍ରହ-ନକ୍ଷତ୍ର ଇତ୍ୟାଦି ନାମକୁ ବୁଝାଇଥାଏ, ସେଗୁଡ଼ିକୁ ନାମବାଚକ ବା ସଂଜ୍ଞାବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ କୁହାଯାଏ ଯଥା – ରାମ, କଟକ, ମିଟୁ, ନଡ଼ିଆ, ହିମାଳୟ ଇତ୍ୟାଦି ।
(୨) ଜାତିବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ – ଯେଉଁ ପଦ ଏକ ଗୋଷ୍ଠୀ, ସମୂହ ବା ଜାତିକୁ ବୁଝାଇଥାଏ, ତାହାକୁ ଜାତିବାଚକ
ବିଶେଷ୍ୟ କୁହାଯାଏ । ଯେଉଁ ନାମ ଏକାଧ୍ଵକ ବ୍ୟକ୍ତି ବା ସଂଜ୍ଞାବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟର ସାଧାରଣ ନାମ, ତାହାକୁ ଜାତିବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ କହନ୍ତି । ବ୍ୟକ୍ତି ବା ନାମବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟର ସମାହାର ହେଉଛି ଜାତି । ଯଥା ମଣିଷ, ନଈ, ପଶୁ, ପର୍ବତ, ବୃକ୍ଷରାଜି, ଗୋରୁ।
(୩) ବସ୍ତୁବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ – ଯେଉଁ ବିଶେଷ୍ୟ ପଦ କୌଣସି ବସ୍ତୁର ନାମକୁ ବୁଝାଏ, ତାହାକୁ ବସ୍ତୁବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ କହନ୍ତି ।
ଉଦାହରଣ – ସୁନା, ରୁପା, କାଠ, ପଥର, କୋଇଲା, ଆମ୍ବ ଓ ପଣସ ଇତ୍ୟାଦି ।
ଯେ କୌଣସି ବସ୍ତୁକୁ ଟିକି ଟିକି କରିଦେଲେ, ବା ଖଣ୍ଡ ଖଣ୍ଡ କରିଦେଲେ ଯଦି ତାହାର ସେହି ନାମ ରହେ, ତେବେ ତାହା ବସ୍ତୁବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ । ଯଦି ଖଣ୍ଡ ଖଣ୍ଡ ପରେ ସେହି ନାମ ରହେ ନାହିଁ, ତେବେ ତାହା ଜାତିବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ ।
(୪) ଗୁଣବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ – ଯେଉଁ ପଦଗୁଡ଼ିକ କୌଣସି ଗୁଣର ନାମକୁ ବୁଝାଇଥାଏ, ସେଗୁଡ଼ିକୁ ଗୁଣବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।
ଉଦାହରଣ – ଦୟା, କ୍ଷମା, ଭକ୍ତି, ପାଣ୍ଡିତ୍ୟ, ଶ୍ରଦ୍ଧା, କରୁଣା, ସାଧୁତା ଇତ୍ୟାଦି ।
(୫) କ୍ରିୟାବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ – ଯେଉଁ ପଦଗୁଡ଼ିକ କୌଣସି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କ୍ରିୟା ବା କାର୍ଯ୍ୟର ନାମକୁ ବୁଝାଏ, ତାହାକୁ କ୍ରିୟାବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ କହନ୍ତି ।
ଉଦାହରଣ – ପହଁରା, ଗମନ, ପଠନ, ଦର୍ଶନ, ନିର୍ମାଣ ।
ଅନ୍ୟ ଅର୍ଥରେ କହିଲେ ଯେଉଁ କ୍ରିୟାରୁ କାଳ, ପୁରୁଷ, ବଚନ ପ୍ରଭୃତିର ଧାରଣା ଜନ୍ମେ ତାହା କ୍ରିୟାପଦ ହେଉଥିବାବେଳେ, ଯେଉଁ କ୍ରିୟାରୁ ଏସବୁ ଜଣାପଡ଼େ ନାହିଁ ତାହା କ୍ରିୟାବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ ହୁଏ ।
ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକଣ୍ଠ ପ୍ତଶ୍ମାବଲାଭ ଉରର :
୧। ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।
(କ) ଶବ୍ଦ କେତେବେଳେ ପଦ ରୂପରେ ଚିହ୍ନିତ ହୁଏ ?
Solution:
ଶବ୍ଦ ଉପଯୁକ୍ତ ରୂପରେ ଅର୍ଥାତ୍ ବିଭକ୍ତିଯୁକ୍ତ ହୋଇ ବାକ୍ୟରେ ବ୍ୟବହୃତ ହେଲେ, ତାହା ପଦ ରୂପରେ ଚିହ୍ନିତ ହୁଏ ।
(ଖ) ବିଶେଷ୍ୟ ପଦ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
Solution:
ବାକ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ପଦ କୌଣସି ନାମକୁ ବୁଝାଇଲେ ତାହାକୁ ବିଶେଷ୍ୟ ପଦ କହନ୍ତି ।
(ଗ) ବିଶେଷ୍ୟ ପଦ କେତେ ପ୍ରକାର ?
Solution:
ବିଶେଷ୍ୟ ପଦ ପାଞ୍ଚ ପ୍ରକାର ।
(ଘ) କ୍ରିୟାବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Solution:
ଯେଉଁ ପଦଗୁଡ଼ିକ କୌଣସି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କ୍ରିୟା ବା କାର୍ଯ୍ୟର ନାମକୁ ବୁଝାଏ, ତାହାକୁ କ୍ରିୟାବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ କହନ୍ତି |
(ଙ) ଜାତିବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
Solution:
କୌଣସି ପଦ ଏକ ଗୋଷ୍ଠୀ, ସମୂହ ବା ଜାତିକୁ ବୁଝାଇଲେ ତାହାକୁ ଜାତିବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।
(ଚ) ଗୁଣବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ କ’ଣ ?
Solution:
ଯେଉଁ ପଦଗୁଡ଼ିକ କୌଣସି ଗୁଣର ନାମକୁ ବୁଝାନ୍ତି, ସେଗୁଡ଼ିକୁ ଗୁଣବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।
୨। ନିମ୍ନଲିଖତ ଶବ୍ଦପୁଞ୍ଜ ମଧ୍ୟରୁ ବିଶେଷ୍ୟ ପଦଗୁଡ଼ିକୁ ଚିହ୍ନାଅ ।
(କ) ରାମ, ହିମାଳୟ, ଓ, ସେମାନେ, ଭଲ
Solution:
ବିଶେଷ୍ୟ ପଦ : ରାମ, ହିମାଳୟ, ଭଲ
(ଖ) ମଧୁର, ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ, କୃଷ୍ଣ, ପରା, କିନ୍ତୁ
Solution:
ବିଶେଷ୍ୟ ପଦ : ମଧୁର, ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ, କୃଷ୍ଣ
(ଗ) କୁକୁର, ସୁନା, କଲମ, ତାଙ୍କୁ, ଦୁଷ୍ଟ
Solution:
ବିଶେଷ୍ୟ ପଦ : କୁକୁର, ସୁନା, କଲମ
(ଘ) ଓଡ଼ିଶା, ଇଟା, କେଉଁଠି, କାହିଁକି,
Solution:
ବିଶେଷ୍ୟ ପଦ : ଓଡ଼ିଶା, ଇଟା
(ଙ) ନାଚୁଛି, ଦୌଡ଼ୁଛି, ଆପଣ, ଶୁଣିଲେ, ଚାଉଳ
Solution:
ବିଶେଷ୍ୟ ପଦ : ଚାଉଳ
(ଚ) ଶକ୍ତିମାନ, ପାଉଁଶିଆ, ମେଘାସନ, ସୂର୍ଯ୍ୟ, ଆଚ୍ଛା
Solution:
ବିଶେଷ୍ୟ ପଦ : ଶକ୍ତିମାନ, ମେଘାସନ, ସୂର୍ଯ୍ୟ
୩ । ରେଖାଙ୍କିତ ପଦଗୁଡ଼ିକୁ କି ପ୍ରକାର ବିଶେଷ୍ୟ ଚିହ୍ନାଅ ।
(କ) ସାରଳା ଦାସ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ମହାଭାରତ ରଚନା କରିଥିଲେ ।
Solution:
ସାରଳା, ମହାଭାରତ – ନାମବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ
(ଖ) ସାହସର ସହିତ ଅନ୍ୟାୟର ବିରୋଧ କର ।
Solution:
ସାହସ – ଗୁଣବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ
(ଗ) ଉତ୍କଳମଣି ଗୋପବନ୍ଧୁ ଓଡ଼ିଶାର ଗାନ୍ଧୀ ଥିଲେ ।
Solution:
ଉତ୍କଳମଣି ଗୋପବନ୍ଧୁ, ଓଡ଼ିଶା – ନାମବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ
(ଘ) ଟେବୁଲ ଉପରେ କଲମ ଅଛି ।
Solution:
ଟେବୁଲ, କଲମ – କାତିତାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ
(ଙ) ଲୋଭ ମନୁଷ୍ୟର ପରମ ଶତ୍ରୁ ।
Solution:
ଲୋଭ – ଗୁଣବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ
(ଚ) ବାଲ୍ୟକାଳୁ ଧର୍ମ ଧନ ସଞ୍ଝା ଉଚିତ ।
Solution:
ବାଲ୍ୟକାଳୁ – ଗୁଣବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ
(ଜ) ହିମାଳୟ ବିଶ୍ଵର ଉଚ୍ଚତମ ପର୍ବତ ।
Solution:
ହିମାଳୟ – ନାମବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ
ପର୍ବତ – କାତିତାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ
(ଝ) ପକ୍ଷୀ ଆକାଶରେ ଉଡ଼ନ୍ତି ।
Solution:
ପକ୍ଷୀ – କାତିତାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ
(ଞ) ଦେବା ଠାରୁ ପୁଣ୍ୟ ନାହିଁ ।
Solution:
ଦେବା – କ୍ତିଯାବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ
୪ | ପ୍ରତ୍ୟେକ ଧାଡ଼ିରେ କେତେଗୁଡିଏ ବଣେଶ୍ୟ ପଦ ଦିଆଯାଲଛ | ସେଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ଯେ ସରକାରସ୍ ବିଶେଷ୍ୟ ନୁହେଁ ଚିହ୍ନାଇ ଦିଅ ।
(କ) ବାଘ, ନଦୀ, ମାଛ, ଗ୍ରାମ, ପାହାଡ଼, କବି, ଫକୀରମୋହନ, ଗଙ୍ଗା
Solution:
ବାଘ, ନଦୀ, ମାଛ, ଗ୍ରାମ, ପାହାଡ଼, କବି – ଜାତିବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ ଫକୀରମୋହନ, ଗଙ୍ଗା – ନାମବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ
(ଖ) କୋଣାର୍କ, ଭାରତ, ବିଷ୍ଣୁ, ବିନ୍ଧ୍ୟ, ପଥର, ସୁନା, ସୋନପୁର
Solution:
କୋଣାର୍କ, ଭାରତ, ବିଷ୍ଣୁ, ବିନ୍ଧ୍ୟ, ସୋନପୁର – ନାମବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ
ପଥର, ସୁନା – ବସ୍ତବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ
(ଗ) ମହୁ, ଚାଉଳ, ଚିନି, ଝୁଣା, କାଠ, ଟେବୁଲ
Solution:
ମହୁ, ଚାଉଳ, ଚିନି, ଝୁଣା, କାଠ – ବସ୍ତୁବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ
ଟେବୁଲ – ଜାତିବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ
(ଘ) ଆହାର, ବିଚାର, ହରିଣ, ନାଚିବା, ଉଡ଼ିବା, ବନ୍ଧନ, ଲକ୍ଷ୍ମଣ
Solution:
ଆହାର – ବସ୍ତବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ
ହରିଣ – କାତିବାଚଳ ବିଶେଷ୍ୟ
ନାଚିବା, ଉଡ଼ିବା, ବନ୍ଧନ, ବିଚାର – କ୍ରିୟାବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ
ଲଶଣ – ନାମବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ
(ଙ) ସାଧୁତା, ନମ୍ରତା, ବାଲ୍ୟ, କ୍ରନ୍ଦନ, ଶାନ୍ତି, କୌଶଳ,
Solution:
ସାଧୁତା, ନମ୍ରତା, ଶାନ୍ତି, କୌଶଳ, ବୁଦ୍ଧି – ଗୁଣବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ
କ୍ରନ୍ଦନ – କ୍ରିୟାବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ
ବାଲ୍ୟ – ଅବସ୍ଥା / ଗୁଣଢାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ
୫। ନିମ୍ନୋକ୍ତ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକ କେଉଁ ଶ୍ରେଣୀର ବିଶେଷ୍ୟ ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
ପଥର, ଗୋବିନ୍ଦ, ନମ୍ରତା, ଦୁଃଖ, ସୁଖ, ସାଧୁତା, ମହାନଦୀ, ହିମାଳୟ, କଟକ, ଗମନ, ଭୋଜନ, ବାର୍ଦ୍ଧକ୍ୟ, ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ, ଦାରିଦ୍ର୍ୟ, ଦୟା, କ୍ଷମା, ସହର, ଦେଶ, ତେଲ
Solution:
ପଥର, ତେଲ – ବସ୍ମବାଚକ ବିଶେଶ୍ୟ
ଗୋବିନ୍ଦ, ମହାନଦୀ, ହିମାଳୟ, କଟକ – ନାମବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ
ନମ୍ରତା, ସାଧୁତା, ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ, ଦୟା, କ୍ଷମା – ଗୁଣବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ
ଦୁଃଖ, ସୁଖ, ବାର୍ଦ୍ଧକ୍ୟ, ଦାରିଦ୍ର୍ୟ – ଗୁଣ | ଅବସ୍ଥାବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ
ଗମନ, ଭୋଜନ – କ୍ରିୟାବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ
ସହର, ଦେଶ – କାତିବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ
୬। ନିମ୍ନପ୍ରଦତ୍ତ ବାକ୍ୟମାନଙ୍କରେ ବିଶେଷ୍ୟ ପଦମାନଙ୍କୁ ଚିହ୍ନାଇ ଦିଅ ।
(୧) ରୁପା ଗୋଟିଏ ମୂଲ୍ୟବାନ ଧାତୁ ।
Solution:
ରୁପା – ବସ୍ତୁବାଚଳ ବିଶେଷ୍ୟ
(୨) ଆଜିକାଲି ସୁନାହାର ପିନ୍ଧି ରାସ୍ତାରେ ଯିବା ନିରାପଦ ନୁହେଁ ।
Solution:
ସୁନାହାର – କାତିବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ
(୩) ପାଣି ପିଇବ ଛାଣି, ପଇସା ନେବ ଗଣି ।
Solution:
ପାଣି, ପଇସା – ବସ୍ତୁବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ
(୪) କାଳିଦାସ କବିମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ।
Solution:
କାଳିଦାସ – ଜାତିବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ
କଟି – କାତିବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ
(୫) ମହାନଦୀ ନଦୀମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବଡ଼ ନଦୀ ।
Solution:
ମହାନଦୀ – ନାମବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ
ନଦା – ଜାତିବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ
(୬) ମୂର୍ଖ ସମାଜରେ ଆଦର ପାଏ ନାହିଁ ।
Solution:
ମୂର୍ଖ, ସମାଜ – ଜାତିବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ
ଆଦର – ଗ୍ଣବାଚକ ବିଶେଯ୍ୟ
(୭) ସୁନାପିଲାକୁ ସମସ୍ତେ ଆଦର କରନ୍ତି ।
Solution:
ପିଲା – ଜାତିବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ
ଥାଦର – ଗୁଣବାଚକ ବିଶେଷ୍ୟ
ବିଶେଷଣ ପଦ :
ବାକ୍ୟରେ ଯେଉଁ ପଦ ବିଶେଷ୍ୟ ପଦର ଓ ବାକ୍ୟାଶର ଗୁଣ, ଅବସ୍ଥା, ସଂଖ୍ୟା, ପରିମାଣ ବା ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟତାକୁ ପ୍ରକାଶ କରେ ତାହାକୁ ବିଶେଷଣ କୁହାଯାଏ । ବିଶେଷଣ ପଦକୁ ନିମ୍ନ ସ୍ତକାରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଲପାରେ |
(କ) ଗୁଣବାଚକ ବିଶେଷଣ –ଯେଉଁ ବିଶେଷଣ ପଦ ବିଶେଷ୍ୟ ପଦର ଗୁଣକୁ ପ୍ରକାଶ କରେ, ତାହାକୁ
(ଖ) ଅବସ୍ଥାବାଚକ ବିଶେଷଣ – ଯେଉଁ ବିଶେଷଣ ପଦ ବିଶେଷ୍ୟ ପଦର ଅବସ୍ଥାକୁ ବୁଝାଏ, ତାହାକୁ
ଯେଉଁ ବିଶେଷଣ ପଦ ବିଶେଷ୍ୟ ପଦର ପରିମାଣକୁ ବୁଝାଏ, ତାହାକୁ ପରିମାଣବାଚକ ବିଶେଷଣ କୁହାଯାଏ ।
(ଙ) ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟତାବାଚକ ବିଶେଷଣ – ଯେଉଁ ବିଶେଷଣ ବିଶେଷ୍ୟ ପଦର ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟତାକୁ ପ୍ରକାଶ କରେ ତାହାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟତାବାଚକ ବିଶେଷଣ କହନ୍ତି । ଏହାକୁ ଦୁଇଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଥାଏ ।
ପୂରଣବାଚକ ବିଶେଷଣ ସଂଖ୍ୟାରୁ ଗଠିତ ହୋଇ ବିଶେଷ୍ୟର ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟତାକୁ ପ୍ରକାଶ କରେ । ଯଥା : ତୃତୀୟ ପୁତ୍ର, ପଞ୍ଚମ ଧାଡ଼ି ।
(ଚ) ସର୍ବନାମିକ ବିଶେଷଣ – ସର୍ବନାମରୁ ଗଠିତ ହୋଇ ବା ସର୍ବନାମ ଯେଉଁଠାରେ ବିଶେଷ୍ୟର ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟତା ପ୍ରକାଶ କରେ, ତାହାକୁ ସର୍ବନାମିକ ବିଶେଷଣ କୁହାଯାଏ । ଏପରି ସ୍ଥଳେ ସର୍ବନାମ ଯେଉଁ ଆକୃତିରେ ରହୁପଛେ, ତା’ପରେ ବିଶେଷ୍ୟ ଥିଲେ ସର୍ବନାମିକ ବିଶେଷଣ ହୁଏ ।
(ଛ) ତୁଳନାତ୍ମକ ବିଶେଷଣ – ଦୁଇଟି ବିଶେଷଣ ମଧ୍ୟରେ ତୁଳନା ହେଲେ ମୂଳ ବିଶେଷଣକୁ ଛାଡ଼ି, ଅର୍ଥାତ୍ ଦୁଇଟି ରୂପ ତୁଳନାତ୍ମକ ବିଶେଷଣ ହୁଅନ୍ତି ।
(ଜ) କ୍ରିୟାଜ ବିଶେଷଣ – କ୍ରିୟାରୁ ଜାତ ବିଶେଷଣ ପଦକୁ କ୍ରିୟାଜ ବିଶେଷଣ କହନ୍ତି । ଏହା ବିଶେଷଣର କ୍ରିୟା-ଅବସ୍ଥାକୁ ପ୍ରକାଶ କରେ ।
(ଝ) ବିଶେଷଣର ବିଶେଷଣ – ଯେଉଁ ବିଶେଷଣ ଅନ୍ୟ ବିଶେଷଣର ପରିମାଣ ବା ଆଧିକ୍ୟ ପ୍ରକାଶ କରେ ତାହାକୁ ବିଶେଷଣର ବିଶେଷଣ କହନ୍ତି ।
(ଞ) କ୍ରିୟା ବିଶେଷଣ – ଯେଉଁ ବିଶେଷଣ ପଦ କ୍ରିୟା ପଦକୁ ବିଶେଷିତ କରେ, ତାହାକୁ କ୍ରିୟା ବିଶେଷଣ କହନ୍ତି । କ୍ରିୟା କିପରି ଭାବେ ହେଲା ଏହା ଯେଉଁ ବିଶେଷଣ ପଦଦ୍ୱାରା ସୂଚିତ ହୁଏ ତାହାକୁ ଆମେ କ୍ରିୟା ବିଶେଷଣ ରୂପେ ଚିହ୍ନିତ କରିପାରିବା । ଅନ୍ୟ ଅର୍ଥରେ କହିଲେ କ୍ରିୟାପଦ ପୂର୍ବରେ କିପରି ଲଗାଇ ପ୍ରଶ୍ନ କଲେ ଯେଉଁ ଉତ୍ତର ମିଳେ ତାହାକୁ କ୍ରିୟା ବିଶେଷଣ କୁହାଯାଏ ।
(ଟ) ସାମ୍ବନ୍ଧିକ ବିଶେଷଣ ଷଷ୍ଠୀ ବିଭକ୍ତି ଯୁକ୍ତ ହୋଇ ବିଶେଷ୍ୟ ପଦ ବିଶେଷଣ ରୂପେ ବ୍ୟବହୃତ ହେଲେ ସାମ୍ବନ୍ଧିକ ବିଶେଷଣ ହୁଏ ।
(୦) ବିଧେୟ ବିଶେଷଣ – କୌଣସି ପ୍ରକାର ବିଶେଷଣ ଯଦି ବିଶେଷ୍ୟର ପୂର୍ବରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ, ତାହାକୁ ବିଧେୟ ବିଶେଷଣ କହନ୍ତି ।
ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକଣ୍ଠ ପ୍ତଶ୍ମାବଲାଭ ଉରର :
୧। ନିମ୍ନଲିଖ୍ ବାକ୍ୟମାନଙ୍କରେ ଥିବା ବିଶେଷଣ ପଦଗୁଡ଼ିକୁ ଚିହ୍ନାଅ ।
(କ) ଏହି ଆମ୍ବଟି ଅତ୍ୟନ୍ତ ମଧୁର ।
Solution:
ଏହି – ସବନାମିକ ବିଶେଷଣ
ଅତ୍ୟନ୍ତ – ବିଶେଷଣର ବିଶେଷଣ
ମଧୁର – ଗୁଣବାଚକ୍ ବିଶେଷଣ
(ଖ) କଲିକତାର ଦ୍ଵଶ୍ୟ ମନୋରଣ |
Solution:
ମନୋରମ – ବିଧେୟ ନିଶେଷଣ
(ଗ) ହରିଣୀଟି ବେଗରେ ଦୌଡ଼ୁଅଛି ।
Solution:
ବେଗରେ – କ୍ରିୟା ବିଶେଷଣ
(ଘ) ପବନ ଅତି ଧୀରେ ବହୁଅଛି ।
Solution:
ଅତି – ବିଶେଷଣର ବିଶେଷଣ
ଧୀରେ – କ୍ରିୟା ବିଶେଷଣ
(ଙ) ଣିମାଦି ପ୍ରାଞଁଲ ଭାବରେ ଛି।ତ୍ରମାନକ୍ତ ବ୍ୟାକରଣେ ଚୁଖାଲ ଦେଲୋ |
Solution:
ପ୍ରାଞ୍ଜଳ ଭାବରେ – କ୍ରିୟା ବିଶେଷଣ
(ଚ) ପିଲାଟି କାନ୍ଦି କାନ୍ଦି ଫେରିଗଲା ।
Solution:
କାନ୍ଦି କାନ୍ଦି – କ୍ରିୟା ବିଶେଷଣ
(ଛ) ଜଳ ବିନ୍ଦୁ ବିନ୍ଦୁ ପଡୁଛି ।
Solution:
ବିନ୍ଦୁ ବିନ୍ଦୁ – କ୍ରିୟା ବିଶେଷଣ
(ଜ) ଉଡ଼ନ୍ତା ଚଢ଼େଇକୁ ଧରିବା ସହଜ ନୁହେଁ ।
Solution:
ଉଡ଼ନ୍ତା – କ୍ରିୟାକ ବିଶେଷଣ
(ଝ) ରାମରାଜ୍ୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିବା ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥିଲା ।
Solution:
ପ୍ରତିଷ୍ଠା – କ୍ରିୟା ବିଶେଷଣ
(ଞ) ଯଦୁ ଗୋଟିଏ ମୂର୍ଖ !
Solution:
ବିଧେୟ ବିଶେଷଣ
୨। ନିମ୍ନ ପ୍ରଦତ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନମାନଙ୍କର ଉତ୍ତର ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଦିଅ ।
(କ) ବିଶେଷଣ ପଦ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
Solution:
ଯେଉଁ ପଦ ଅନ୍ୟ ପଦର ଗୁଣ, ଅବସ୍ଥା, ସଂଖ୍ୟା, ପରିମାଣ ବା ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟତାକୁ ପ୍ରକାଶ କରେ, ତାହାକୁ ବିଶେଷଣ କୁହାଯାଏ ।
(ଖ) ବିଶେଷଣ ପଦ କେତେ ପ୍ରକାର ?
Solution:
ବିଶେଷଣ ପଦ ୧୨ ପ୍ରକାର ।
(ଗ) କ୍ରିୟା ବିଶେଷଣ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
Solution:
ଯେଉଁ ବିଶେଷଣ ପଦ କ୍ରିୟା ପଦକୁ ବିଶେଷିତ କରେ, ତାହାକୁ କ୍ରିୟା ବିଶେଷଣ କହନ୍ତି ।
(ପ) ବିଶେଷଣର ବିଶେଷଣ କ’ଣ ?
Solution:
ଯେଉଁ ବିଶେଷଣ ପଦ ଅନ୍ୟ ବିଶେଷଣ ପଦର ପରିମାଣ ବା ଆଧିକ୍ୟ ପ୍ରକାଶ କରେ, ତାହାକୁ ବିଶେଷଣର
(ଙ) ସର୍ବନାମିକ ବିଶେଷଣରୁ ଗୋଟିଏ ଉଦାହରଣ ଦିଅ ।
Solution:
ଯେ ଦେଶେ ଯାଇ ସେ ଫଳ ଖାଇ ।
ରେଖାଙ୍କିତ ପଦଦ୍ଵୟ ସର୍ବନାମିକ ବିଶେଷଣ ।
୩ । ବିଶେଷଣ କାହାକୁ କହନ୍ତି ? ଏହା କେତେ ପ୍ରକାର ଓ କ’ଣ କ’ଣ ?
Solution:
ଯେଉଁ ପଦି ଅନ୍ୟ ପଦର ଗୁଣ, ଅବସ୍ଥା, ସଂଖ୍ୟା, ପରିମାଣ ବା ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟତାକୁ ପ୍ରକାଶ କରେ, ତାହାକୁ ବିଶେଷଣ କୁହାଯାଏ ।
ବିଶେଷଣ ପଦ ୧୨ ପ୍ରକାର । ଯଥା (୧) ଗୁଣବାଚକ ବିଶେଷଣ, (୨) ଅବସ୍ଥାବାଚକ ବିଶେଷଣ, (୩) ସଂଖ୍ୟାବାଚକ ବିଶେଷଣ, (୪) ପରିମାଣବାଚକ ବିଶେଷଣ, (୫) ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟତାବାଚକ ବିଶେଷଣ, (୬) ସର୍ବନାମିକ ବିଶେଷଣ, (୭) ତୁଳନାତ୍ମକ ବିଶେଷଣ, (୮) କ୍ରିୟାଜ ବିଶେଷଣ, (୯) ବିଶେଷଣର ବିଶେଷଣ, (୧୦) କ୍ରିୟା ବିଶେଷଣ, (୧୧) ସାମ୍ବନ୍ଧିକ ବିଶେଷଣ, (୧୨) ବିଧେୟ ବିଶେଷଣ ।
୪ । ଉପଯୁକ୍ତ ବିଶେଷଣ ଦେଇ ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(କ) ବୈଶାଖ ମାସରେ ……………………. ଖରା ହୁଏ ।
Solution:
ବୈଶାଖ ମାସରେ ଟାଣ ଖରା ହୁଏ ।
(ଖ) ମନ ………………. ଥିଲେ ଗଡ଼ିଆ ଗଙ୍ଗା ।
Solution:
ମନ ନିର୍ମଳ ଥିଲେ ଗଡ଼ିଆ ଗଙ୍ଗା ।
(ଗ) ………………… ମେଘ ବରଷେ ନାହିଁ ।
Solution:
ଗରଜିଲା ମେଘ ବରଷେ ନାହିଁ ।
(ଣ) କାମକ ଅତ୍ୟନ୍ତ୍ର ………………… ରୋଗ ।
Solution:
କାମକ ଅତ୍ୟନ୍ତ୍ର ମାରାମୂକ ରୋଗ ।
(ଙ) ଚିଲିକାର ପାଣି ………………….. ଲୁଣିଆ ।
Solution:
ଚିଲିକାର ପାଣି ଭାରି ଲୁଣିଆ |
(ଚ) ……………. ପୁଅର ଭାଗ ନାହିଁ ।
Solution:
ଶୋଇଲା ପୁଅର ଭାଗ ନାହିଁ ।
୫। ନିମ୍ନଲିଖ ବିଶେଷଣଗୁଡ଼ିକ ପରେ ଉପଯୁକ୍ତ ବିଶେଷ୍ୟ ବସାଅ ।
କ୍ଷୁଦ୍ରତମ, ଆଧୁନିକ, ଉନ୍ନତ, ବିରାଟ, ମହାନ୍, ତେଜସ୍ବିନୀ, ପ୍ରସିଦ୍ଧ
Solution:
କ୍ଷୁଦ୍ରତମ ରାଜ୍ୟ, ଆଧୁନିକ ଭାରତ, ଉନ୍ନତ ଦେଶ, ବିରାଟ ନଗର, ମହାନ୍ ବ୍ୟକ୍ତି, ତେଜସ୍ବିନୀ ନାରୀ/ମହିଳା, ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଗ୍ରନ୍ଥ ।
୭ । ‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭର ବିଶେଷ୍ୟ ପଦ ପୂର୍ବରେ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଉପଯୁକ୍ତ ବିଶେଷଣ ଯୋଗ କର ।
୭ । ନିମ୍ନଲିଖ୍ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ବିଶେଷଣ ପଦଗୁଡ଼ିକୁ ଅଲଗା କର ।
(କ) ଓଜନ, ହରିଶ୍ଚନ୍ଦ୍ର, ପ୍ରକୃତି, ବୈଦିକ, ଆଧୁନିକ
Solution:
ବିଶେଷଣ ପଦ – ବୈଦିକ, ଆଧୁନିକ
(ଖ) ଜଗତ, ଧରୁଛି, ସୁଖୀ, ଧନୀ, ଉତ୍କଳୀୟ
Solution:
ବିଶେଷଣ ପଦ – ସୁଖୀ, ଧନୀ, ଉତ୍କଳୀୟ
(ଗ) ଘାସୁଆ, ନାଟକ, ଅଭିନୟ, ଧେତ୍, ଭୁସ୍ସ୍
Solution:
ବିଶେଷଣ ପଦ – ଘାସୁଆ, ଭୁସ୍ସ୍
(ଘ) ମଧୁର, ଯେମିତି, ସାଧୁତା, ସରଳତା, ଓ
Solution:
ବିଶେଷଣ ପଦ – ମପୁର
(ଙ) ରାଧାନାଥ, ବିନୟୀ, ଜ୍ଞାନ, ଏବଂ, ନିଷ୍ଠୁର
Solution:
ବିଶେଷଣ ପଦ – ବିନୟୀ, ନିଷ୍ଠୁର
ସର୍ବନାମ ପଦ :
ଯେଉଁ ପଦ ସାଧାରଣତଃ ବିଶେଷ୍ୟ, ବିଶେଷଣ ଓ ବାକ୍ୟାର୍ଥ ପରିବର୍ତ୍ତେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥାଏ, ତାହାକୁ ସର୍ବନାମ
ସର୍ବନାମ ପଦକୁ ନିମ୍ନମତେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ ।
(୧) ପୁରୁଷବାଚକ ବା ବ୍ୟକ୍ତିବାଚକ ସର୍ବନାମ
(୨) ପ୍ରଶ୍ନବାଚକ ସର୍ବନାମ
(୩) ନିର୍ଦ୍ଦେଶାତ୍ମକ ସର୍ବନାମ
(୪) ଆପେକ୍ଷିକ ବା ସମ୍ବନ୍ଧବାଚକ ସର୍ବନାମ
(୫) ଅନିଶ୍ଚୟବାଚକ ସର୍ବନାମ
(୭) ସମୁଜୟୀ ସର୍ବନାମ
(୮) ଗୁରୁତ୍ବାରୋପକ ସର୍ବନାମ
(୯) ଆତ୍ମବାଚକ ସର୍ବନାମ
(୨) ପ୍ରଶ୍ନବାଚକ ସର୍ବନାମ – ଯେଉଁ ସର୍ବନାମ ବାକ୍ୟକୁ ‘ପ୍ରଶ୍ନସୂଚକ’ କରେ, ତାହାକୁ ପ୍ରଶ୍ନବାଚକ ସର୍ବନାମ କୁହାଯାଏ । ସାଧାରଣତଃ ‘କିଏ’ ‘କ’ଣ’, ‘କାହାକୁ’, ‘କାହାର’, ‘କେଉଁଠି’, ‘କେହି’ ଆଦି ପଦଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରଶ୍ନ ପଚାରିବାରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଅନ୍ତି । ତେଣୁ ଏଗୁଡ଼ିକୁ ପ୍ରଶ୍ନବାଚକ ସର୍ବନାମ କୁହାଯାଏ ।
(୩) ନିର୍ଦ୍ଦେଶାତ୍ମକ ସର୍ବନାମ – ଯେଉଁ ସର୍ବନାମ ପଦଗୁଡ଼ିକର ବ୍ୟବହାରରେ ‘ନିର୍ଦ୍ଦେଶ’ ସୂଚିତ ହୁଏ, ତାହାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶାତ୍ମକ ସର୍ବନାମ କୁହାଯାଏ ।
(୪) ସମ୍ବନ୍ଧବାଚକ ବା ଆପେକ୍ଷିକ ସର୍ବନାମ – କେତେକ ସର୍ବନାମ ବାକ୍ୟ ମଧ୍ଯରେ ଭାବର ବ୍ୟକ୍ତ ପାଇଁ ପରସ୍ପରକୁ ଅପେକ୍ଷା କରନ୍ତି । ଏଥୁରୁ କୌଣସି ଗୋଟିକର ବିନା ବାକ୍ୟର ଅର୍ଥ ସ୍ପଷ୍ଟ ହୁଏନାହିଁ । ଏପରି
(୫) ଅନିଶ୍ଚୟବାଚକ ସର୍ବନାମ – ଯେଉଁ ସର୍ବନାମଦ୍ୱାରା କୌଣସି ନିଶ୍ଚିତ ବ୍ୟକ୍ତି ବା ବସ୍ତୁର ଧାରଣା ହୁଏନାହିଁ ତାହାକୁ ଅନିଶ୍ଚୟବାଚକ ସର୍ବନାମ କୁହାଯାଏ ।
(୬) ନିର୍ଣ୍ଣୟାତ୍ମକ ସର୍ବନାମ – ଯେଉଁ ସର୍ବନାମ ପଦ ବାକ୍ୟରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇ ବିଶେଷ୍ୟ ପଦକୁ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରେ ତାହାକୁ ନିର୍ଣ୍ଣୟାତ୍ମକ ସର୍ବନାମ କୁହାଯାଏ ।
(୨) ସମୁଜୟୀ ସର୍ବନାମ – କୌଣସି ସର୍ବନାମ ବିଶେଷ୍ୟ ପଦ ପରିବର୍ତ୍ତେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇ ଦୁଇଟି ବାକ୍ୟକୁ ଯୋଗକଲେ, ତାହାକୁ ସମୁଜୟୀ ସର୍ବନାମ କୁହାଯାଏ ।
(୮) ଗୁରୁତ୍ବାରୋପକ ସର୍ବନାମ – ଯେଉଁ ସର୍ବନାମ ପଦ ବିଶେଷ୍ୟ ପଦରେ ଗୁରୁତ୍ଵଆରୋପ ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ, ତାହାକୁ ଗୁରୁତ୍ବାରୋପକ ସର୍ବନାମ କୁହାଯାଏ |
(୯) ଆତ୍ମବାଚକ ସର୍ବନାମ – ‘ନିଜେ’, ‘ନିଜକୁ’, ‘ନିଜର’, ‘ନିଜ’, ‘ନିଜଦ୍ୱାରା’, ଆଦି ସର୍ବନାମ ପଦ ଯେତେବେଳେ ଅନ୍ୟ କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତି ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥାଏ, ତାହାକୁ ‘ଆତ୍ମବାଚକ ସର୍ବନାମ’ କୁହାଯାଏ ।
ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକଣ୍ଠ ପ୍ତଶ୍ମାବଲାଭ ଉରର :
୧। ସର୍ବନାମ ପଦ ଲଗାଇ ଅନୁଚ୍ଛେଦଟିକୁ ଶ୍ରୁତିମଧୁର କର ।
ଗୋବିନ୍ଦ ବଡ଼ ଗୁଣଗ୍ରାହୀ ଲୋକ । ଗୋବିନ୍ଦଙ୍କ ଘର ସୁନାବେଡ଼ାରେ । ଗୋବିନ୍ଦ ବନ୍ଧୁମାନଙ୍କର ଉପକାର କରନ୍ତି । ତେଣୁ ଗୋବିନ୍ଦ ବାବୁଙ୍କ ବନ୍ଧୁମାନେ ଗୋବିନ୍ଦବାବୁଙ୍କୁ ଶ୍ରଦ୍ଧା କରିବା ସହ ଭଲ ପାଆନ୍ତି ।
Solution:
ଗୋବିନ୍ଦ ବଡ଼ ଗୁଣଗ୍ରାହୀ ଲୋକ । ତାଙ୍କ ଘର ସୁନାବେଡ଼ାରେ । ସେ ବନ୍ଧୁମାନଙ୍କର ଉପକାର କରନ୍ତି । ତେଣୁ ତାଙ୍କ ବନ୍ଧୁମାନେ ତାଙ୍କୁ ଶ୍ରଦ୍ଧା କରିବା ସହ ଭଲ ପାଆନ୍ତି ।
୨। ନିମ୍ନଲିଖିତ ବାକ୍ୟମାନଙ୍କରେ ସର୍ବନାମ ପଦଗୁଡ଼ିକ ଚିହ୍ନାଇ ଦିଅ ।
(କ) ଆକାଶରେ ଚନ୍ଦ୍ର ସୁନ୍ଦର ଦିଶୁଛି । ଶିଶୁଟି ତାହା ଆଡ଼କୁ ହାତ ବଢ଼ାଇ ଡାକୁଛି ।
Solution:
ସଚନାପ ପଦ : ତାହା
(ଖ) ଭୁବନ ଓଡ଼ିଶାରେ ଏକ ବଡ଼ ଗ୍ରାମ । ଏଠାରେ ବହୁତ ଲୋକ ବାସ କରନ୍ତି ।
Solution:
ସର୍ବନାମ ପଦ : ଏଠାରେ
(ଗ) ବିଚାରପତି ଆଜି ତାଙ୍କର ରାୟ ଶୁଣାଇଲେ ।
Solution:
ସର୍ବନାମ ପଦ : ତାଙ୍କର
(ଘ) ଶିକ୍ଷକ ଛାତ୍ରକୁ ପଚାରିଲେ – ତୁମ ନାମ କଅଣ ?
Solution:
ସର୍ବନାମ ପଦ : ତୁମ
(ଙ) ଧର୍ମ ଧାର୍ମିକକୁ ରକ୍ଷା କରେ, ଏହା ଆଦୌ ଭୁଲ୍ ନୁହେଁ ।
Solution:
ସର୍ବନାମ ପଦ : ଏହା
(ଚ) ଏପରି ଲୋକ ନାହିଁ; ଯେ ସବୁବେଳେ ମିଥ୍ୟା କୁହେ ।
Solution:
ସର୍ବନାମ ପଦ : ଏପରି, ଯେ
(ଛ) ତୁମେ କ’ଣ ବିଦ୍ୟାଳୟକୁ ଯାଉଛ ?
Solution:
ସର୍ବନାମ ପଦ : ତୁମେ
(ଜ) ଆମେ କେଉଁଠି ନାଚିବା ?
Solution:
ସର୍ବନାମ ପଦ : ଆମେ, କେଉଁଠି
(ଝ) ଯାହା ପ୍ରକାଶ କରିବାକୁ ଚାହୁଁଛ ତାହା ପ୍ରକାଶ କର ।
Solution:
ସର୍ବନାମ ପଦ ; ଯାହା, ତାହା
(ଞ) ଏପରି ଲୋକ ନାହିଁ, ଯିଏ ମହାତ୍ମାଗାନ୍ଧୀଙ୍କୁ ନ ଜାଣିଛି ।
Solution:
ସର୍ବନାମ ପଦ : ଏପରି, ଯେ
(ଟ) ଯେ ଦେଶ ଯାଇ, ସେ ଫଳ ଖାଇ ।
Solution:
ସର୍ବନାମ ପଦ : ଯେ, ସେ
୩। ଉପଯୁକ୍ତ ସର୍ବନାମ ପଦ ଦେଇ ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(କ) ସ୍ଵାର୍ଥପର ଲୋକ ଆଗେ ……………. ସୁଖ ଚାହେଁ ।
Solution:
ସ୍ଵାର୍ଥପର ଲୋକ ଆଗେ ତାହାର ସୁଖ ଚାହେଁ ।
(ଖ) …………….. ପୃତ୍କତରେ ଭଲମନା | ……………. ମଦୃଭ ଦିନେ ନା ଦିନେ ସମପ୍ତେ ଥନ୍ମର କରିବେ |
Solution:
ସେ ପ୍ରକୃତରେ ଉଚ୍ଚମନା । ତାହାର ମହତ୍ତ୍ବ ଦିନେ ନା ଦିନେ ସମସ୍ତେ ଅନୁଭବ କରିବେ ।
(ଗ) ଯେଉଁମାନେ ପରର ଉପକାର କରନ୍ତି, ………………. ଧନ୍ୟ ।
Solution:
ଯେଉଁମାନେ ପରର ଉପକାର କରନ୍ତି, ସେମାନେ ଧନ୍ୟ ।
(ଘ) ଏ ଘଣ୍ଟାଟି ……………….., ତାକୁ ଦେଇ ଦିଅ ।
Solution:
ଏ ଘଣ୍ଟାଟି କାହାର, ତାକୁ ଦେଇ ଦିଅ ।
୪। ନିମ୍ନଲିଖତ ପ୍ରଶ୍ନମାନଙ୍କ ଉତ୍ତର ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଲେଖ ।
(କ) ସର୍ବନାମ ପଦ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
Solution:
ପେଇଁ ପଦ ସାଧାରଣଙ ବିଶେଷ୍ୟ, ବିଶେଷଣ ଓ ବାକକଥା ପରିବରେ ବ୍ୟବରେ ହୋଇଥାଏ, ତାହାକୁ ସର୍ବନାମ କୁହାଯାଏ ।
(ଖ) ସର୍ବନାମ ପଦ କେତେ ପ୍ରକାର ?
Solution:
ସର୍ବନାମ ପଦ ୯ ପ୍ରକାର ।
(ଗ) ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷ ପରିବର୍ତ୍ତେ ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଥିବା ସର୍ବନାମର ନାମ କ’ଣ ?
Solution:
ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷ ପରିବର୍ତ୍ତେ ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଥିବା ସର୍ବନାମର ନାମ ହେଉଛି ବ୍ୟକ୍ତିବାଚକ ସର୍ବନାମ ବା ପୁରୁଷବାଚକ ସବଂନାମ |
(ଘ) ପ୍ରଶ୍ନସୂଚକ ସର୍ବନାମ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Solution:
ଯେଉଁ ସର୍ବନାମ ବାକ୍ୟକୁ ‘ପ୍ରଶ୍ନବାଚକ’ କରେ, ତାହାକୁ ପ୍ରଶ୍ନସୂଚକ ସର୍ବନାମ କୁହାଯାଏ ।
(ଙ) ଆପେକ୍ଷିକ ସର୍ବନାମକୁ ଉଦାହରଣ ଦେଇ ବୁଝାଇ ଦିଅ ।
Solution:
କେତେକ ସର୍ବନାମ ବାକ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ ଭାବର ବ୍ୟକ୍ତି ପାଇଁ ପରସ୍ପରକୁ ଅପେକ୍ଷା କରନ୍ତି । ଏଥୁରୁ କୌଣସି ଗୋଟିକର ବିନା ବାକ୍ୟର ଅର୍ଥ ସ୍ପଷ୍ଟ ହୁଏ ନାହିଁ । ଏପରି ସର୍ବନାମକୁ ଆପେକ୍ଷିକ ସର୍ବନାମ କୁହାଯାଏ । ଉଦାହରଣ – ଯେ ପରିଶ୍ରମ କରେ, ସେ ଫଳ ପାଏ ।
ଅବ୍ୟୟ ପଦ :
ଯେଉଁ ପଦର ରୂପ, ବଚନ, କାଳ, ବିଭକ୍ତି, କାରକ, ଲିଙ୍ଗ ଆଦି ଭେଦରେ ଆଦୌ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୁଏନାହିଁ, ତାହାକୁ ଅବ୍ୟୟ ପଦ କୁହାଯାଏ ।
(୧) ସଂଯୋଜକ ଅବ୍ୟୟ – ଯେଉଁ ଅବ୍ୟୟ ପଦଗୁଡ଼ିକ ଦୁଇ ବା ତତୋଽଧ୍ଵକ ପଦ ବା ବାକ୍ୟକୁ ସଂଯୋଗ କରନ୍ତି ସେଗୁଡ଼ିକୁ ସଂଯୋଜକ ଅବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ ।
(୨) ବିଯୋଜକ ଅବ୍ୟୟ – ଯେଉଁ ଅବ୍ୟୟ ପଦଦ୍ୱାରା ଦୁଇଟି ପଦର ବା ବାକ୍ୟର ଅର୍ଥକୁ ବିୟୋଜନ ବା ଭାଗ ଭାଗ କରାଯାଏ ତାହାକୁ ବିଯୋଜକ ଅବ୍ୟୟ କହନ୍ତି ।
(୩) ପଦାନ୍ବୟୀ ଅବ୍ୟୟ ଯେଉଁ ଅବ୍ୟୟ ପଦଗୁଡ଼ିକ ଅନ୍ୟ ପଦ ସହିତ ଅନ୍ବିତ ବା ମିଳିତ ହୁଅନ୍ତି, ସେଗୁଡ଼ିକୁ ପଦାନ୍ବୟୀ ଅବ୍ୟୟ କହନ୍ତି ।
(୪) ବିଭକ୍ତିସୂଚକ ଅବ୍ୟୟ – କେତେକ ଅବ୍ୟୟ ଠିକ୍ ବିଭକ୍ତି ପରି କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାଆନ୍ତି । ଏଗୁଡ଼ିକୁ ବିଭକ୍ତିସୂଚକ ଅବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ ।
(୫) କାଳସୂଚକ / ସମୟସୂଚକ ଅବ୍ୟୟ ଯେଉଁ ଅବ୍ୟୟ କାଳ ବା ସମୟର ସୂଚନା ଦିଏ, ତାହାକୁ କାଳସୂଚକ / ସମୟସୂଚକ ଅବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ ।
(୬) ନିଷେଧାର୍ଥକ ଅବ୍ୟୟ – ଯେଉଁ ପଦଦ୍ୱାରା ନିଷେଧ ବା ବାରଣ ସୂଚିତ ହୁଏ, ତାହାକୁ ନିଷେଧାର୍ଥକ ଅବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ ।
(୭) ପରିମାଣସୂଚକ ଅବ୍ୟୟ – ଯେଉଁ ଅବ୍ୟୟ ପଦଦ୍ୱାରା ପରିମାଣ ସୂଚିତ ହୁଏ, ତାହାକୁ ପରିମାଣସୂଚକ ଅବ୍ୟୟ କହନ୍ତି ।
(୮) ସମ୍ଭାବନାସୂଚକ ଅବ୍ୟୟ – ଯେଉଁ ଅବ୍ୟୟ ପଦ ସମ୍ଭାବନା ପ୍ରକାଶ କରେ ତାହାକୁ ସମ୍ଭାବନାସୂଚକ ଅବ୍ୟୟ କହନ୍ତି ।
(୯) ବୀପ୍ସାର୍ଥକ ଅବ୍ୟୟ – ଯେଉଁ ଅବ୍ୟୟ ପଦଗୁଡ଼ିକ ବାରମ୍ବାର ବା ପୁନଃ ପୁନଃ ଅର୍ଥ ପ୍ରକାଶ କରେ ତାହାକୁ ବୀପ୍ସାର୍ଥକ ଅବ୍ୟୟ କହନ୍ତି ।
(୧୦) ସମ୍ମତିସୂଚକ ଅବ୍ୟୟ – ଯେଉଁ ପଦଦ୍ୱାରା ସ୍ୱୀକୃତି ବା ସମ୍ମତି ପ୍ରକାଶିତ ହୁଏ, ତାହାକୁ ସମ୍ମତିସୂଚକ ଅବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ଯଥା – ‘ହଁ’, ‘ଆଜ୍ଞା’, ‘ଅବଧାନ’, ‘ହୁଁ’, ‘ଅବଶ୍ୟ’, ‘ନିଶ୍ଚୟ’, ‘ଆଜ୍ଞା’ ଇତ୍ୟାଦି ।
(୧୧) ବିକଳ୍ପାର୍ଥକ ଅବ୍ୟୟ – ଯେଉଁ ଅବ୍ୟୟ ପଦ ବିକଳ୍ପର ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରେ, ତାହାକୁ ବିକଳ୍ପାର୍ଥକ ଅବ୍ୟୟ ‘ବା’, ‘ଅବା’, ‘କିମ୍ବା’, ‘ଅଥବା’, ‘ନଚେତ୍’, ‘ନୋହିଲେ’, ‘ନତୁବା’ ପ୍ରଭୃତି ।
(୧୨) ସମ୍ବୋଧନସୂଚକ ଅବ୍ୟୟ – କାହାରିକୁ ଡାକିବା ବା ସମ୍ବୋଧନ କରିବା ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ଅବ୍ୟୟକୁ ସମ୍ବୋଧନସୂଚକ ଅବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ହେ, ଆହେ, ଆରେ, ଗୋ, ଲୋ, ଆଗୋ, ଇଲୋ, ବେ, ଆବେ, ହଇଗୋ….ଇତ୍ୟାଦି ।
(୧୩) ସାଦୃଶ୍ୟବୋଧକ ଅବ୍ୟୟ – ଯେଉଁ ଅବ୍ୟୟ ସାଦୃଶ୍ୟ ବୁଝାଇବା ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ତାହାକୁ ‘ସାଦୃଶ୍ୟବୋଧକ’ ଅବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ଯଥା – ଯେମିତି, ସେମିତି, ଯେପରି, ସେପରି, ଯଥା, ତଥା, ଏମନ୍ତ, ଯେମନ୍ତ, ପରି, ଏପରି … ଇତ୍ୟାଦି ।
(୧୪) ଆନୁକ୍ରମିକ ବା କ୍ରମବୋଧକ ଅବ୍ୟୟ – ଯେଉଁ ଅବ୍ୟୟ ପଦଦ୍ୱାରା କାର୍ଯ୍ୟର କ୍ରମ ସମ୍ପର୍କରେ ସୂଚନା ମିଳେ ତାହାକୁ ଆନୁକ୍ରମିକ ବା କ୍ରମବୋଧକ ଅବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ। ଯଥା – ‘କ୍ରମେ କ୍ରମେ’, ‘ଧୀରେ ଧୀରେ’, ‘ଆସ୍ତେ ଆସ୍ତେ’, ‘ଟିକେ ଟିକେ’ ଇତ୍ୟାଦି ।
(୧୫) ଶବ୍ଦାନୁସାରୀ ବା ଧ୍ଵନ୍ୟାର୍ଥକ ଅବ୍ୟୟ – ଶବ୍ଦ ବା ଧ୍ଵନିର ଅନୁକରଣରେ ଗଠିତ ଅବ୍ୟୟଗୁଡ଼ିକୁ ଶବ୍ଦାନୁସାରୀ ବା ଧ୍ଵନ୍ୟାର୍ଥକ ଅବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ଯଥା – ‘ଠନ୍ ଠନ୍’, ‘ଟିକ୍ ଟିକ୍’, ‘ଫଡ୍ ଫଡ଼’, ‘ଭୋ ଭୋ’, ‘ଭୁସ୍ ଭୁସ୍’, ‘ମଟ୍ ମଟ୍’, ‘ଖଡ଼୍ ଖଡ଼୍’… ଇତ୍ୟାଦି।
(୧୬) ଭାବସୂଚକ ଅବ୍ୟୟ – ଯେଉଁ ଅବ୍ୟୟଦ୍ୱାରା ହର୍ଷ, ବିଷାଦ, ଘୃଣା, ବିସ୍ମୟ ପ୍ରଭୃତି ମନର ଭାବ ପ୍ରକାଶିତ ହୁଏ, ସେଗୁଡ଼ିକୁ ଭାବସୂଚକ ଅବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ଯଥା – ‘ଓ’, ‘ଓହୋ’, ‘ଆ’, ‘ଆହା’, ‘ବାଃ’, ‘ବାହବା’, ‘ସାବାସ’, ‘ଧେତ୍’, ‘ଇସ୍’ … ଇତ୍ୟାଦି ।
(୧୭) ପ୍ରଶ୍ନସୂଚକ ଅବ୍ୟୟ – ଯେଉଁ ଅବ୍ୟୟଦ୍ୱାରା କାହାରିକି କିଛି ପ୍ରଶ୍ନ କରାଯାଉଥବାର ଭାବ ପ୍ରକାଶିତ ହୁଏ (ସୂଚିତ ହୁଏ) ତାହାକୁ ପ୍ରଶ୍ନସୂଚକ ଅବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ଯଥା – ‘କି’, ‘କଅଣ’, ‘ପରା’, ‘କିପରି’, ‘କେମିତି’, ‘ଟି’, ‘କାହିଁକି’, ‘କିସ’, ‘କ’ଣ’, ‘କିଆଁ’… ଇତ୍ୟାଦି ।
(୧୮) ଅନୁଭୂତିସୂଚକ ଅବ୍ୟୟ – ଅନୁଭୂତିର ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରୁଥିବା ଅବ୍ୟୟଗୁଡ଼ିକୁ ଅନୁଭୂତିସୂଚକ ଅବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ଯଥା – ‘ଗଲଗଲ’, ‘ସଲସଲ’, ‘କୁତୁକୁତୁ’, ‘କଲବଲ’, ‘ଛଟପଟ’, … ଇତ୍ୟାଦି ।
(୧୯) ପଦବିକାରମୂଳକ ଅବ୍ୟୟ – କେତେକ ପଦ ବିକୃତ ଭାବରେ ମୂଳପଦ ସହିତ ଯୁକ୍ତ ହୋଇ ସେହି ମୂଳ ପଦର ଅର୍ଥକୁ ନୂତନ ରୂପ ଦିଅନ୍ତି; ମାତ୍ର ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ଭାବରେ ଏହିସବୁ ଯୁକ୍ତ ପଦର କିଛି ଅର୍ଥ ନାହିଁ । ସେମାନଙ୍କୁ ‘ଗାଁ ଗଣ୍ଡା’, ‘ପିଲାଝିଲା’, ‘ଚାକରବାକର’, ‘କନ୍ଦାକଟା’, ‘ଜମିବାଡ଼ି’, ‘ମାଛଫାଛ’, ‘ଲୁଗାପଟା’, ‘ଗପସପ’, ‘ବାସନକୁସନ’, ‘ଜମିଫମି’ … ଇତ୍ୟାଦି। ବାକ୍ୟରେ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି ଓ ପ୍ରକାଶଭଙ୍ଗୀର ଚମତ୍କାରିତା ପାଇଁ ଯେଉଁସବୁ
(୨୦) ଆଳଙ୍କାରିକ ଅବ୍ୟୟ – ପଦଗୁଡ଼ିକ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଅନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କୁ ଆଳଙ୍କାରିକ ଅବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ଟିକି, ଟି, ତ, ମ, ପରା ପ୍ରଭୃତି ଆଳଙ୍କାରିକ ଅବ୍ୟୟ ।
(୨୧) ହେତୁବୋଧକ ଅବ୍ୟୟ ଯେଉଁ ଅବ୍ୟୟ ‘ହେତୁ’ ବା କାରଣ ପ୍ରକାଶ କରେ – ତାହାକୁ ହେତୁବୋଧକ ଅବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ଯଥା – ‘ଏଣୁ’, ‘ତେଣୁ’, ‘ସୁତରାଂ’, ‘ଅତଏବ୍’, ‘ଯେଣୁ’, … ଇତ୍ୟାଦି ।
(୨୨) ସମୁଦାୟସୂଚକ ଅବ୍ୟୟ – ସୂଚକ’ ଅବ୍ୟୟ କହନ୍ତି । ଯଥା – ‘ଓଗେର’, ‘ଇତ୍ୟାଦି’, ‘ପ୍ରଭୃତି’।
(୨୩) ଯୌଗ ପଦ୍ୟ ଅର୍ଥରେ ବ୍ୟବହୃତ ଅବ୍ୟୟ କେତେକ ଅବ୍ୟୟ ବ୍ୟବହାର ମାତ୍ରେ ଦୁଇଟି କାମ ଏକ ସମୟରେ ଘଟିଥିବାର ସୂଚନା ମିଳିଲେ ତାହାକୁ ଯୌଗ ପଦ୍ୟ ଅର୍ଥରେ ବ୍ୟବହୃତ ଅବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ ।
ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକଣ୍ଠ ପ୍ତଶ୍ମାବଲାଭ ଉରର :
୧। ନିମ୍ନୋକ୍ତ ବାକ୍ୟରେ ଥିବା ଅବ୍ୟୟ ପଦଗୁଡ଼ିକୁ ଚିହ୍ନାଅ ।
(କ) ଠନ୍ ଠକ୍ କରି ଘଣ୍ଟାରେ ଦଶଟା ବାଜିଲା ।
Solution:
ଅବ୍ୟୟ ପଦ : ଠନ୍ ଠନ୍
(ଗ) ଇସ୍ ! କି କଦର୍ଯ୍ୟ ଲୋକ !
Solution:
ଅବ୍ୟୟ ପଦ : ଇସ୍, କି
(ଘ) ଫଡ୍ ଫଡ୍ କରି ଚଢ଼େଇମାନେ ଉଡ଼ିଗଲେ ।
Solution:
ଅବ୍ୟୟ ପଦ : ଫଡ୍ ଫଡ଼
(ଙ) ସେଠାକୁ ବାରମ୍ବାର ଯିବା ସତ୍ତ୍ବେ କିଛି ଫଳ ହେଲାନାହିଁ ।
Solution:
ଅବ୍ୟୟ ପଦ : ବାରମ୍ବାର
(ଚ) ସତ୍ୟ ଛଡ଼ା ଜୀବନରେ ପୂର୍ଣ୍ଣତା ନାହିଁ ।
Solution:
ଅବ୍ୟୟ ପଦ : ଛଡ଼ା
(ଛ) ଯଦି ସେ ଆସିବେ ମୁଁ ଯିବି ।
Solution:
ଅବ୍ୟୟ ପଦ : ଯଦି ଅବଶ୍ୟ
(ଝ) ସର୍ବଦା ସତ୍ୟ ଉପରେ ଚାଲ ।
Solution:
ଅବ୍ୟୟ ପଦ : ସର୍ବଦା
୨ା ଉପଯୁକ୍ତ ଅବ୍ୟୟ ପଦ ଦେଲ ଶନ୍ୟୁନମାନ ପୂରଣ କାର |
(କ) ମଣିଷ …………………. ଅନୀତି କରିବ; ନିଶ୍ଚୟ ଦଣ୍ଡ ପାଇବ |
Solution:
ମଣିଷ ଯଦି ଅନୀତି କରିବ; ନିଶ୍ଚୟ ଦଣ୍ଡ ପାଇବ ।
(ଖ) ଗୋବିନ୍ଦ ଭୁଲ୍ କଲା, ………………. ଦଣ୍ଡ ପାଇଲା ।
Solution:
ଗୋବିନ୍ଦ ଭୁଲ୍ କଲା, ତେଣୁ ଦଣ୍ଡ ପାଇଲା ।
(ଗ) ରାମ …………… ଶ୍ୟାମ କେହି ଜଣେ ଆସିଲେ ଚଳିବ ।
Solution:
ରାମ ଓ ଶ୍ୟାମ କେହି ଜଣେ ଆସିଲେ ଚଳିବ ।
(ପ) ତା’ର ଶବ୍ଦ ଶୁଣି ମୋର କାନ ………………… ହୋଇଗଲା ।
Solution:
ତା’ର ଶବ୍ଦ ଶୁଣି ମୋର କାନ ଭାଁ ଭାଁ ହୋଇଗଲା ।
(ର୍ତ) ଜୀବନ ………………. ଯୌବନ ଚିରସ୍ଥାୟୀ ନୁହେଁ ।
Solution:
ଜୀବନ ଓ ଯୌବନ ଚିରସ୍ଥାୟୀ ନୁହେଁ ।
(ଚ) ମୁଁ ତାଙ୍କୁ ………………… ଆମ୍ବ ଦେଲି ସେ ମୋତେ ……………….. ନଡ଼ିଆ ଦେଲେ ।
Solution:
ମୁଁ ତାଙ୍କୁ ଯେତେ ଆମ୍ବ ଦେଲି ସେ ମୋତେ ସେତେ ନଡ଼ିଆ ଦେଲେ ।
୩ । ନିମ୍ନଲିଖ୍ ଅବ୍ୟୟ ପଦଗୁଡ଼ିକୁ ଲଗାଇ ବାକ୍ୟ ଗଢ଼ ।
କଲବଲ, କ୍ରମେକ୍ରମେ, ସରି, ଛି, ଠକଠକ, କାହିଁକି, ଆଲୋ, ସହିତ, ଅଥଚ, କାଳେ, ଫେର୍, ଯେତିକି, ସେତିକି, ଯେପରି, ଗାଁ’ଗଣ୍ଡା, ଗପସପ ।
Solution:
କଲବଲ – ପୁଅଟି ମାନ୍ତ କଲତଲ କରଛି |
ସରି – ରାଧା ସରି ପ୍ରେମିକା ନାହାନ୍ତି
ଛି – ଛି କରିଥିବା କଥା ଆଉ କୁହନାହିଁ ।
ଠକଠକ କବାଟ ଠକଠକ କରନାହିଁ ।
କାହିକି ତୁମେ କାହିଁକି ରାଗୁଛ ?
ଆଲୋ – ଆଲୋ ସଖି, ଆପଣା ମହତ ଆପେ ରଖି ।
ସହିତ – ତୁମେ ମୋ ସହିତ ଚାଲ ।
ଅଥଚ – ମୁଁ ବୁଝାଇଲି ଅଥଚ ସେ ବୁଝିଲା ନାହିଁ ।
ସେ କାଳେ ଆସିବ, ମୁଁ ଘରକୁ ଯିବି ।
ଫେର୍ – ମନା କଲେ ମଧ୍ୟ ସେ ଫେର୍ ଆସିଲା ।
ଯେତିକି / ସେତିକି – ଗଙ୍ଗା ଗଲି ଯେତିକି, ଫଳ ପାଇଲି ସେତିକି ।
ଯେପରି – ବାପ ଯେପରି ପୁଅ ସେପରି ।
୪ | ଉପଯୁକ୍ତ ଅବ୍ୟୟ ସାହାଯ୍ୟରେ ‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭକୁ ଯୋଗକର ।
୬। ନିମ୍ନରେ ପ୍ରଦତ୍ତ ଶବ୍ଦପୁଞ୍ଜରୁ ଅବ୍ୟୟ ପଦଗୁଡ଼ିକୁ ଅଲଗା କର ।
(କ) କିନ୍ତୁ, ମାତ୍ର, ବିଚ୍ଛେଦ, ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ, ଗୋବିନ୍ଦ ।
Solution:
ଅବ୍ୟୟ ପଦ : କିନ୍ତୁ, ମାତ୍ର
(ଖ) ଲାଗଲାଗ, ନାହିଁ, ଉଦାର, ବନ୍ଧୁର, ବ୍ୟବସାୟ ।
Solution:
ଅବ୍ୟୟ ପଦ : ଲାଗଲାଗ, ନାହିଁ
(ଗ) କାଳେ, ତେବେ, ଅଥବା, କୃଷି, ବାଣିଜ୍ୟ, ବିଷ୍ଣୁ ।
Solution:
ଅବ୍ୟୟ ପଦ : କାଳେ, ତେବେ, ଅଥବା
(ଘ) ଆହା, ଦୁଃଖ, ରୋଗୀ, ବୁଭୁକ୍ଷୁ ।
Solution:
ଅବ୍ୟୟ ପଦ : ଆହା
(ଙ) ବିନା, ଯାତନା, ବେଦନା, ଖେଳୁଛି, ମୁଁ ।
Solution:
ଅବ୍ୟୟ ପଦ : ବିନା
କ୍ତିଯ୍ୟାଦ :
ଧାତୁରେ ପ୍ରତ୍ୟୟ ଯୋଗ ହୋଇ କ୍ରିୟାପଦ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।
କ୍ତିଯା ମ୍ନଖ୍ୟତଃ ଦ୍ଵିବିଧ –
(୧) ସମାପିକା କ୍ରିୟା
(୨) ଅସମାପିକା କ୍ରିୟା
ସମାପିକା କ୍ରିୟା – ଯେଉଁ କ୍ରିୟାର ବ୍ୟବହାରରେ ବାକ୍ୟର ଅର୍ଥ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ରୂପେ ପ୍ରକାଶ ପାଏ ଏବଂ ଅର୍ଥ ପ୍ରକାଶ ପାଇଁ ଅନ୍ୟ କ୍ରିୟାକୁ ଅପେକ୍ଷା କରାଯାଏ ନାହିଁ, ତାହାକୁ ସମାପିକା କ୍ରିୟା କୁହାଯାଏ ।
ଅସମାପିକା କ୍ରିୟା – ଯେଉଁ କ୍ରିୟାର ବ୍ୟବହାରଦ୍ୱାରା ବାକ୍ୟର ଅର୍ଥ ସମ୍ପୂର୍ଣ ରୂପେ ପ୍ରକାଶିତ ହୁଏ ନାହିଁ ଏବଂ ଅର୍ଥ ପ୍ରକାଶ ପାଇଁ ଅନ୍ୟ କ୍ରିୟାକୁ ଅପେକ୍ଷା କରିଥାଏ, ତାହାକୁ ଅସମାପିକା କ୍ରିୟା କହନ୍ତି ।
ଅମିଶ୍ର କ୍ରିୟା ଓ ମିଶ୍ରକ୍ରିୟା :
ଅମିଶ୍ର କ୍ରିୟା – ଗୋଟିଏ ପଦରେ ସୃଷ୍ଟ କ୍ରିୟାକୁ ଅମିଶ୍ର କ୍ରିୟା କୁହାଯାଏ ।
ମିଶ୍ର କ୍ରିୟା – ଏକାଧ୍ଵ ପଦର ମିଶ୍ରଣରେ ଗଠିତ କ୍ରିୟାପଦକୁ ମିଶ୍ରକ୍ରିୟା କୁହାଯାଏ ।
ସକର୍ମକ କ୍ରିୟା, ଅକର୍ମକ କ୍ରିୟା ଓ ଦ୍ବିକର୍ମକ କ୍ରିୟା :
କମ ଆଧାରରେ କୃପଦବକ୍ତ ଦିନିଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଏ |
(କ) ସକର୍ମକ କ୍ରିୟା (ଖ) ଅକର୍ମକ କ୍ରିୟା (ଗ) ଦ୍ବିକର୍ମକ କ୍ରିୟା ।
ସକର୍ମକ କ୍ରିୟାପଦ – ଯେଉଁ କ୍ରିୟାପଦର କର୍ମ ଥାଏ, ତାହାକୁ ସକର୍ମକ କ୍ରିୟାପଦ କୁହାଯାଏ ।
ଦ୍ବିକର୍ମକ କ୍ରିୟାପଦ – ଯେଉଁ କ୍ରିୟାପଦର ଦୁଇଟି କର୍ମ ଥାଏ ତାହାକୁ ଦ୍ବିକର୍ମକ କ୍ରିୟାପଦ କୁହାଯାଏ । ଦୁଇଟି କର୍ମ ଭିତରୁ ଗୋଟିଏ ମୁଖ୍ୟ କର୍ମ ହୋଇଥିବା ବେଳେ ଅନ୍ୟଟି ଗୌଣକର୍ମ ହୋଇଥାଏ ।
ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକଣ୍ଠ ପ୍ତଶ୍ମାବଲାଭ ଉରର :
୧। ନିମ୍ନଲିଖତ ବାକ୍ୟମାନଙ୍କରେ ପ୍ରଦତ୍ତ କ୍ରିୟା ଚିହ୍ନାଇ ଦିଅ ।
(କ) ଘୋଡ଼ା, ଜୋର୍ରେ ଦଉଡୁଛି ।
Solution:
କ୍ରିୟାପଦ : ଦଉଡ଼ୁଛି
(ଖ) କୁକୁର ଜୋର୍ରେ ଭୁକୁଛି ।
Solution:
କ୍ରିୟାପଦ : ଭୁକୁଛି
(ଗ) ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କୁ କିଏ ନ ଜାଣେ ?
Solution:
କ୍ରିୟାପଦ : କାଣେ
(ଘ) ମାଧବୀ ଆମକୁ ଗୀତ ଶୁଣାଇଲା ।
Solution:
କ୍ରିୟାପଦ : ଗୁଣାଲିଲା
(ଙ) ଶଙ୍କରାଚାର୍ଯ୍ୟ ବଡ଼ ଜ୍ଞାନୀ ଥିଲେ ।
Solution:
କ୍ରିୟାପଦ : ଥିଲେ
(ଚ) ବାପା ମୋତେ ସାହିତ୍ୟ ବୁଝାଇଲେ ।
Solution:
କ୍ରିୟାପଦ : ତୁଟାକଲେ
(ଛ) ରାମ ଆସିଲେ ମୁଁ ଯିବି ।
Solution:
କ୍ରିୟାପଦ : ଆସିଲେ, ଯିବି
(ଜ) ଗୋବିନ୍ଦ ଧାଇଁ ଧାଇଁ ଥକି ଗଲାଣି ।
Solution:
କ୍ରିୟାପଦ : ଧାଇଁ ଧାଇଁ, ଥକି ଗଲାଣି
(ଝ) ରାଧାଶ୍ୟାମ ପଢୁ ପଢ଼ୁ ଶୋଇପଡ଼ିଲା ।
Solution:
କ୍ରିୟାପଦ : ପଢ଼ୁ ପଢ଼ୁ, ଶୋଇପଡ଼ିଲା
(ଞ) ସେ ଆସୁ, ମୁଁ ଯିବି ।
Solution:
କ୍ରିୟାପଦ : ଆସୁ, ଯିବି
୨। ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।
(କ) ସମାପିକା କ୍ରିୟା କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
Solution:
ଯେଉଁ କ୍ରିୟାର ବ୍ୟବହାରରେ ବାକ୍ୟର ଅର୍ଥ ସମ୍ପୂର୍ଣ ରୂପେ ପ୍ରକାଶ ପାଏ ଏବଂ ଅର୍ଥ ପ୍ରକାଶ ପାଇଁ ଅନ୍ୟ କ୍ରିୟାକୁ ଅପେକ୍ଷା କରାଯାଏ ନାହିଁ, ତାହାକୁ ସମାପିକା କ୍ରିୟା କୁହାଯାଏ ।
(ଖ) ଅସମାପିକା କ୍ରିୟାର ସ୍ବରୂପ କ’ଣ ?
Solution:
ଯେଉଁ କ୍ରିୟାର ବ୍ୟବହାରଦ୍ୱାରା ବାକ୍ୟର ଅର୍ଥ ସମ୍ପୂର୍ଣ ରୂପେ ପ୍ରକାଶିତ ହୁଏ ନାହିଁ ଏବଂ ଅର୍ଥ ପ୍ରକାଶ ପାଇଁ ଅନ୍ୟ କ୍ରିୟାକୁ ଅପେକ୍ଷା କରିଥାଏ, ତାହାକୁ ଅସମାପିକା କ୍ରିୟା କୁହାଯାଏ ।
(ଗ) ସମାପିକା କ୍ରିୟାର ଉଦାହରଣଟିଏ ଦିଅ ।
Solution:
ଗାଈଟି ପଡ଼ିଆରେ ଚରୁଅଛି ।
(ଚରୁଅଛି – ସମାପିକା କ୍ରିୟା)
(ଘ) ଅସମାପିକା କ୍ରିୟାର ଉଦାହରଣଟିଏ ଦିଅ ।
Solution:
ଗୋପାଳ ଖାଇସାରି ଖେଳିବାକୁ ଯିବ।
(ଖାଇସାରି – ଅସମାପିକା କ୍ରିୟା)
୩ । ନିମ୍ନଲିଖତ ପଦମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ସମାପିକା ଓ ଅସମାପିକା କ୍ରିୟା ଚିହ୍ନାଅ ।
ଶୋଇଲା, ବସିଲା, ହସିଲା, ଗଲା, ଯାଉଯାଉ, ଖାଉଖାଉ, ପଢ଼ି, ନାଚି, ଖାଇ, ଶୋଇ, ବସି, ହସି, ଗାଇଲା, ଯିବି, ନେବି, ପଢ଼ିବି ।
Solution:
ସମାପିକା କ୍ରିୟା – ଶୋଇଲା, ବସିଲା, ହସିଲା, ଗଲା, ଗାଇଲା, ଯିବି, ନେବି, ପଢ଼ିବି ।
ଅସମାପିକା କ୍ରିୟା – ଯାଉଯାଉ, ଖାଉଖାଉ, ପଢ଼ି, ନାଚି, ଖାଇ, ଶୋଇ, ବସି, ହସି ।
୪। ନିମ୍ନ ଶବ୍ଦପୁଞ୍ଜମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ କ୍ରିୟାପଦକୁ ଅଲଗା କର ।
(କ) ବାସୁଦେବ, ସୁଦର୍ଶନ, ଏବଂ, ହସୁଛି, ଦୈବ
Solution:
କ୍ରିୟାପଦ : ହସୁଛି
(ଖ) ବିଶାଳ, ସାହସୀ, ବାଳକ, ଧାଉଁଛି, ଯେଣୁ
Solution:
କ୍ରିୟାପଦ : ଧାଉଁଛି
(ଗ) କଟକ, ବାରଣାସୀ, ଲାଲ ବାହାଦୁର, ହକି,
Solution:
କ୍ରିୟାପଦ : ଖେଳୁଛି
(ଘ) କ୍ରିକେଟ, କମ୍ପ୍ୟୁଟର, ଲତା, ପଢୁଛି, ଏବଂ
Solution:
କ୍ରିୟାପଦ : ପଡୁଛି
(ଙ) ଭୋଜନ, ଗମନ, ବିଦାୟ, ଗୋପାଳ,
Solution:
କ୍ରିୟାପଦ : ଶୋଇଛି
ଅତିରିକ୍ତ ପ୍ରଣୋଉର :
୧। ନିମ୍ନଲିଖୁ ବିଶେଷ୍ୟ ପଦଗୁଡ଼ିକୁ ବିଶେଷଣ ପଦରେ ପରିଣତ କରି ବାକ୍ୟରେ ବ୍ୟବହାର କର ।
Solution:
୨। ନିମ୍ନଲିଖୂତ ବିଶେଷଣ ପଦକୁ ବିଶେଷ୍ୟ ପଦରେ ପରିଣତ କରି ବାକ୍ୟରେ ବ୍ୟବହାର କର ।
Solution:
