BSE Odisha 7th Class Geography Important Questions Chapter 1.3 ପୃଥ‌ିବୀର ଅଭ୍ୟନ୍ତର

Odisha State Board BSE Odisha 7th Class Geography Important Questions Chapter 1.3 ପୃଥ‌ିବୀର ଅଭ୍ୟନ୍ତର Important Questions and Answers.

BE Odisha Class 7 Geography Important Questions Chapter 1.3 ପୃଥ‌ିବୀର ଅଭ୍ୟନ୍ତର

Subjective Type Questions With Answers
ଦୀର୍ଘ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question 1.
ଆମେ ଦେଖୁଥ‌ିବା ସ୍ଥଳ ଓ ଜଳଭାଗର ବଣ୍ଟନ କିପରି ସମ୍ଭବ ହୋଇଛି ବର୍ଣ୍ଣନା କର ।
Answer:

1. ଆମେ ଦେଖୁଥ‌ିବା ସ୍ଥଳ ଓ ଜଳରାଗର ବଣ୍ଟନ ମହାଦେଶୀୟ ସଞ୍ଚଳନର ଫଳ ।
2. ଭୂବିଜ୍ଞାନୀଙ୍କ ମତରେ ନିୟୁତ ନିୟୁତ ବର୍ଷପୂର୍ବେ ସବୁ ମହାଦେଶ ମିଶି ପାଞ୍ଜିଆ ଓ ସବୁ ମହାସାଗର ମିଶି ପାନ୍ଥାଲାସା ନାମରେ ପରିଚିତ ଥିଲା । ପରେ ପାଞ୍ଜିଆର ମଧ୍ୟଭାଗରେ ଟେଣ୍ଟ୍‌ସ୍ ସାଗର ସୃଷ୍ଟି ହେଲା । ଏହାର ଉତ୍ତର ଭାଗକୁ ଆଙ୍ଗାରାଲାଣ୍ଡ ଓ ଦକ୍ଷିଣ ଭାଗକୁ ଗଣ୍ଡୱାନାଲାଣ୍ଡ କୁହାଯାଉଥିଲା ।
3. ଆଙ୍ଗାରାଲାଣ୍ଡରେ ବର୍ତ୍ତମାନର ଉତ୍ତର ଆମେରିକା, ଇଉରୋପ ଓ ଏସିଆ ମହାଦେଶ ଅନ୍ତର୍ଗତ ଥିବାବେଳେ ଗଣ୍ଡାନାଲାଣ୍ଡରେ ଆଫ୍ରିକା, ଦକ୍ଷିଣ ଆମେରିକା, ଆଣ୍ଟାର୍କଟିକା, ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ ଓ ଦକ୍ଷିଣ ଭାରତ ମାଳଭୂମି ଅନ୍ତର୍ଗତ ଥିଲା ।
4. ପାଞ୍ଜିଆର ଭୂଭାଗରେ ଫାଟ ସୃଷ୍ଟି ହେବା ଦ୍ଵାରା ଉତ୍ତର ଆମେରିକା ଆଙ୍ଗାରାଲାଣ୍ଡରୁ ଓ ଦକ୍ଷିଣ ଆମେରି କା ଗଣ୍ଡୱାନାଲାଣ୍ଡରୁ ବିଚ୍ଛିନ୍ନ ହେଲା ଓ ଆଟ୍‌ଲାଣ୍ଟିକ ମହାସାଗର ସୃଷ୍ଟି ହେଲା ।
5. ସେହିପରି ଆଫ୍ରିକାରୁ ଆଣ୍ଟାର୍କଟିକା, ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ ଓ ଭାରତର ଦକ୍ଷିଣାଶ ବିଚ୍ଛିନ୍ନ ହେବାଦ୍ଵାରା ଭାରତ ମହାସାଗରର ଉଦ୍ଭବ ହେଲା । ଏହିପରି ମହାଦେଶୀୟ ସଞ୍ଚଳନ ଫଳରେ ବର୍ତ୍ତମାନର ଜଳ ଓ ସ୍ଥଳଭାଗର ବଣ୍ଟନ ସମ୍ଭବ ହୋଇପାରିଛି ।

Question 2.
ନଦୀର କାର୍ଯ୍ୟ ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
Answer:

1. ନଦୀ ପାର୍ବତ୍ୟ ଶଯ୍ୟାରେ ଗତି କରିବା ସମୟରେ ଏହାର ବେଗ ଅତି ପ୍ରଖର ଥାଏ ଏବଂ ଏହା ତା’ର ଶଯ୍ୟାକୁ ଖୋଳି ପକାଇବା ଫଳରେ ଇଂରାଜୀ ଅକ୍ଷର ‘V” ସଦୃଶ ଉପତ୍ୟକା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ ।
2. ବେଳେବେଳେ ନଦୀ ବହୁ ଉଚ୍ଚରୁ କଠିନ ଶିଳା ଉପରକୁ ସିଧାସଳଖ ଲମ୍ଫ ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ । ଏହାକୁ ଜଳପ୍ରପାତ କୁହାଯାଏ ।
3. ସମତଳ ଶଯ୍ୟାରେ ପ୍ରବେଶ କଲାପରେ ନଦୀର ବେଗ କମିଯାଏ । ଏହା ଉପରମୁଣ୍ଡରୁ ବୋହି ଆଣିଥିବା ବାଲି, ଗୋଡ଼ି, ପଥର ଆଦିକୁ ପାହାଡ଼ ତଳେ ହାତ ପଙ୍ଖା ଆକାରରେ ଜମା କରେ । ଏହାକୁ ‘ପଟୁବ୍ୟଜନ’ କୁହାଯାଏ ।
4. ସମତଳ ଶଯ୍ୟାରେ ନଦୀ ସାମାନ୍ୟ ବାଧା ପାଇଲେ ଅଙ୍କାବଙ୍କା ପଥରେ ପ୍ରବାହିତ ହୁଏ । ନଦୀର ଏହି ଅଙ୍କାବଙ୍କା ଗତିପଥକୁ ନଦୀବାଙ୍କ କୁହାଯାଏ ।
5. ବନ୍ୟା ସମୟରେ ନଦୀ ବୁଲାଣି ପଥ ପରିତ୍ୟାଗ କରି ସିଧାସଳଖ ପ୍ରବାହିତ ହେବା ଫଳରେ ନଦୀବାଙ୍କଟି କ୍ଷୁଦ୍ର ଅଗଭୀର ହ୍ରଦ ଆକାରରେ ରହିଯାଏ, ଯାହାକୁ ଅଶୁଖୁରାକୃତି ହ୍ରଦ କୁହାଯାଏ ।
6. ବନ୍ୟା ସମୟରେ ନଦୀର ଜଳ ଏହାର ପାର୍ଶ୍ଵବର୍ତ୍ତୀ ଅଞ୍ଚଳକୁ ପ୍ଲାବିତ କରି ସେଠାରେ ବାଲି, ପଟୁ କମ୍ବାଗତ ଭାବରେ ଜମା କରିବା ଫଳରେ ଯେଉଁ ସମତଳଭୂମି ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ, ତାହାକୁ ପ୍ଳାବନ ଭୂମି କୁହାଯାଏ ।
7. ଉପକୂଳ ଅଞ୍ଚଳରେ ନଦୀର ସ୍ରୋତ ଅତି ଧୀର ହେବା ଫଳରେ ଏହା ଅନେକଗୁଡ଼ିଏ ଶାଖା ପ୍ରଶାଖାର ବିଭକ୍ତ ହୋଇଥାଏ । ଏହିଠାରୁ ନଦୀ ମୁହାଣ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏକ ତ୍ରିକୋଣାକାର ବିସ୍ତୃତ ସମତଳଭୂମି ଗଠିତ ହୁଏ, ଯାହାକୁ ତ୍ରିକୋଣଭୂମି କୁହାଯାଏ ।

Question 3.
ହିମବାହର କାର୍ଯ୍ୟଗୁଡ଼ିକ କ’ଣ ବର୍ଣ୍ଣନା କର ।
Answer:

1. ଅତି ଶୀତଳ ଜଳବାୟୁ ଅଞ୍ଚଳ ତଥା ଉଚ୍ଚ ପର୍ବତ ଶୃଙ୍ଗଗୁଡ଼ିକରେ ତୁଷାରକଣିକାଗୁଡ଼ିକ ବରଫ ଆକାରରେ ଜମା ହୋଇ ବରଫ ଖଣ୍ଡରେ ପରିଣତ ହୋଇ ଧୀରେ ଧୀରେ ଗତି କରିବାକୁ ଲାଗେ । ଏ ପ୍ରକାର ଗତିଶୀଳ ବରଫସ୍ରୋତକୁ ହିମବାହ କୁହାଯାଏ ।
2. ହିମବାହ ନିଜ ଗତିପଥରେ ସମାନ’ ପୃଷ୍ଠତଳ ଓ ତୀଖ ପାର୍ଶ୍ୱବିଶିଷ୍ଟ ଉପତ୍ୟକା ସୃଷ୍ଟିକରେ । ଏହାକୁ ଇଂରାଜୀ ଅକ୍ଷର ‘U” ସଦୃଶ ହୋଇଥିବାରୁ ଏହାକୁ ‘U’ ଉପତ୍ୟକା କୁହାଯାଏ ।
3. ବେଳେବେଳେ ପର୍ବତ ଢାଲୁରେ ହିମବାହଦ୍ବାରା ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥିବା ଆରାମଚୌକି ଭଳି ଭୂମିରୂପକୁ ସର୍କ କୁହାଯାଏ ।
4. ହିମବାହ ବୋହି ଆଣୁଥୁବା ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଆକୃତିର ଶିଳାଖଣ୍ଡ ଏହାର ପାର୍ଶ୍ଵ ତଥା ଅଗ୍ରଭାଗରେ ଜମା ହୋଇ ସୃଷ୍ଟ ସ ଭୂମିରୂପକୁ ଗ୍ରାବ କୁହାଯାଏ ।
5. ଏଗୁଡ଼ିକ ହିମବାହର ପାର୍ଶ୍ବରେ ରେଖା ସଦୃଶ ଲମ୍ବି ରହିଥ‌ିବାରୁ ଏଗୁଡ଼ିକୁ ଗ୍ରାବରେଖା କୁହାଯାଏ ।

Question 4.
ଭୂତଳ ଜଳର କାର୍ଯ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ଲେଖ ।
Answer:

1. ଚୂନପଥର ଅଞ୍ଚଳରେ ଭୂତଳ ଜଳ ମୁଖ୍ୟ କ୍ଷୟକାରୀ ଶକ୍ତିରୂପେ, କାର୍ଯ୍ୟ କରେ । ଭୂମି ଉପରୁ ନିମ୍ନକୁ ପାଣି ଶୋଷି ହୋଇଯାଇଥିବା ସ୍ଥାନରେ କାହାଳୀ ସଦୃଶ ଗାତ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । ଏହାକୁ ଡୋଲାଇନ୍ କୁହାଯାଏ ।
2. ଡୋଲାଇନ୍ ଆକାରରେ ବଡ଼ ହେଲେ ତାକୁ ଭରାଲା କୁହାଯାଏ ।
3. ଚୂନପଥର ଅଞ୍ଚଳର ଭୂମିତଳେ ବେଳେବେଳେ ବଡ଼ ବଡ଼ ଗହ୍ଵର ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । ଏହାକୁ ଚୂନପଥର ଗୁମ୍ଫା କୁହାଯାଏ ।
4. ଚୂନପଥର ଅଞ୍ଚଳର ନଦୀ ସୁଡ଼ଙ୍ଗ ପଥ ଦେଇ ଭୂନିମ୍ନରେ ପ୍ରବାହିତ ହେଲେ ରୂପୃଷ୍ଠସ୍ଥ ନଦୀଶଯ୍ୟା ଶୁଷ୍କ ରହେ । ଏହି ଉପତ୍ୟକାକୁ ଅଦୃଶ୍ୟ ଉପତ୍ୟକା କୁହାଯାଏ ।
5. ବଡ଼ ବଡ଼ ଚୂନପଥର ଗୁମ୍ଫାର ଛାତରୁ ଚୂନମିଶ୍ରିତ ଜଳଟୋପା ବିନ୍ଦୁ ବିନ୍ଦୁ ହୋଇ ତଳକୁ ପଡ଼େ ଏବଂ ଚୂନ ଅଂଶ ଭୂମିରେ ଜମା ହୋଇ ହୁଙ୍କା ପରି ଚୂନସ୍ତମ୍ଭ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । ଏହାକୁ ଷ୍ଟାଲାଗମାଇଟ୍‌ କୁହାଯାଏ ।
6. ଚୂନମିଶ୍ରିତ ଜଳ ଗୁମ୍ଫା ଛାତରୁ ଖସିବା ସମୟର କିଛି ଚୂନ ଅଂଶ ଛାତରେ ଜମିବାକୁ ଲାଗେ । କ୍ରମେ ଏହା ବଡ଼ ହୋଇ ଛାତରୁ ଓହଳ ସଦୃଶ ଝୁଲିରହେ । ଏହାକୁ ଷ୍ଟାଲାକ୍‌ଟାଇଟ୍ କୁହାଯାଏ ।

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question 1.
ମହାଦେଶୀୟ ସଞ୍ଚଳନ କ’ଣ ?
Answer:

1. ମହାଦେଶୀୟ ସଞ୍ଚଳନ ଏକ ଅତି ଧୀର ତଥା ନିରବଚ୍ଛିନ୍ନ ପ୍ରକ୍ରିୟା ।
2. ଭୂବିଜ୍ଞାନୀମାନଙ୍କ ମତରେ, ଅଶ୍ମମଣ୍ଡଳ କେତେଗୁଡ଼ିଏ ବିଶାଳ ପ୍ଲେଟ ବା ପଟଳରେ ବିଭକ୍ତ ।
3. ଏଗୁଡ଼ିକ ବର୍ଷକୁ ପ୍ରାୟ ପାଞ୍ଚ ସେଣ୍ଟିମିଟର ବା ତା’ଠାରୁ କମ୍ ବେଗରେ ଗତି କରିଥାନ୍ତି । କାରଣ ଏଗୁଡ଼ିକ ଗତିଶୀଳ ମାତ୍ମା ବା ଅତରଳ ଶିଳା ଉପରେ ଅବସ୍ଥିତ ଥ‌ିବାରୁ ଏହି ପଟଳଗୁଡ଼ିକର ଗତି ସମ୍ଭବ ହୋଇଛି ।
4. ଫଳରେ ଜଳଭାଗ ଓ ସ୍ଥଳଭାଗ ଅନବରତ ସ୍ଥାନ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିବାରେ ଲାଗିଛନ୍ତି ।

Question 2.
ପ୍ଲେଟ୍ ବା ପଟଳ ଗତିର କାରଣ କ’ଣ ?
Answer:

• ଭୂବିଜ୍ଞାନୀଙ୍କ ମତରେ, ଅଶ୍ମମଣ୍ଡଳ କେତେଗୁଡ଼ିଏ ବିଶାଳ ପ୍ଲେଟ୍ ବା ପଟଳରେ ବିଭକ୍ତ ।
• ଏହି ପଟଳଗୁଡ଼ିକର ନିମାଂଶରେ ଥିବା ଅତରଳ ଶିଳା ବା ମାତ୍ମା ଗତିଶୀଳ । ତେଣୁ ଏହି ପ୍ଲେଟ୍ (ପଟଳ)ଗୁଡ଼ିକର ଗତି ସମ୍ଭବ ହୋଇଛି ।

Question 3.
ସ୍ଥାନୀୟ ଭାବେ ଭୂମିକମ୍ପର ପୂର୍ବାନୁମାନ କିପରି କରାଯାଏ ?
Answer:

• ସାଧାରଣଭାବେ ପଶୁପକ୍ଷୀମାନଙ୍କର ବ୍ୟାବହାରିକ ପରିବର୍ତ୍ତନକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରି ସ୍ଥାନୀୟଭାବେ ଭୂମିକମ୍ପର ପୂର୍ବାନୁମାନ କରାଯାଇଥାଏ ।
• ଭୂମିକମ୍ପ ହେବା ପୂର୍ବରୁ ପୁଷ୍କରିଣୀରେ ମାଛ ଆନ୍ଦୋଳିତ ହୋଇଥାନ୍ତି, ସାପ ଗାତରୁ ପଦାକୁ ବାହାରି ଆସନ୍ତି ଏବଂ ଗାଈଗୋରୁମାନେ ହଠାତ୍ ବୋବାଳି ଛାଡ଼ିଥାନ୍ତି ।

Question 4.
ସ୍ତବ୍ଲ୍ୟୁତି କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:

• କେତେକ ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ଶକ୍ତି ପ୍ରଭାବରେ ଶିଳାସ୍ତର ଉଭୟ ଦିଗରେ ଟାଣି ହୋଇଯାଇ କ୍ରମେ ଫାଟ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।
• ଫାଟର ଉଭୟ ପାର୍ଶ୍ଵରେ ଥିବା ଶିଳାସ୍ତରରେ ଚଳନ ହୋଇ ଏହାର କୌଣସି ଅଂଶ ଉପର ବା ତଳକୁ ଚାଲିଯାଏ ।
• ଫଳରେ ବିଭିନ୍ନ ଶିଳାସ୍ତର ମଧ୍ଯରେ ତାଳମେଳ ରହେ ନାହିଁ । ଏହାକୁ ସ୍ତରଚ୍ୟୁତି କୁହାଯାଏ ।

Question 5.
ମାଳଭୂମି କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:

• ସମୁଦ୍ର ପତ୍ତନରୁ ପ୍ରାୟ ୪୦୦ ମିଟର ବା ଅଧିକ ଉଚ୍ଚତାରେ ଅବସ୍ଥିତ ସମପ୍ରାୟ ଭୂମିକୁ ମାଳଭୂମି କୁହାଯାଏ ।
• ସମତଳ ଭୂମିରୁ ଏଗୁଡ଼ିକ ତୀଖଭାବେ ଉଠିଥାଆନ୍ତି । ତେଣୁ ମାଳଭୂମିଗୁଡ଼ିକର ପାର୍ଶ୍ୱ ଅଧ‌ିକ ଢାରୁ ବିଶିଷ୍ଟ ।
• ଏକ ବିସ୍ତୀର୍ଣ୍ଣ ଟେବୁଲ ଭଳି ଦେଖାଯାଉ ଥିବାରୁ ମାଳଭୂମିକୁ ଟେବୁଲଲାଣ୍ଡ ମଧ୍ଯ କୁହାଯାଏ ।

Question 6.
ସମାନୀକରଣ ପ୍ରକ୍ରିୟା କ’ଣ ?
Answer:

• ଭୂପୃଷ୍ଠରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବା ବାହ୍ୟ ଶକ୍ତିଗୁଡ଼ିକ (ପବନ, ନଦୀ, ହିମବାହ, ଭୂତଳ ଜଳ, ସାମୁଦ୍ରିକ ତରଙ୍ଗ) ଉଚ୍ଚଭୂମିକୁ କ୍ଷୟ କରିବା ସହ କ୍ଷୟଜାତ ପଦାର୍ଥକୁ ନିମ୍ନଭୂମିରେ ଜମା କରିଥାନ୍ତି ।
• ତେଣୁ ଭୂପୃଷ୍ଠ ସମପ୍ରାୟ ଭୂମିରେ ପରିଣତ ହୋଇଥାଏ । ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ସମାନୀକରଣ ପ୍ରକ୍ରିୟା କୁହାଯାଏ ।

Question 7.
ଅଶ୍ଵଖୁରାକୃତି ହ୍ରଦ କିପରି ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ?
Answer:

• ସମତଳ ଶଯ୍ୟାରେ ନଦୀସ୍ରୋତ ଧୀର ହେବାଦ୍ଵାରା ନଦୀବାଙ୍କ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । ନଦୀ ବାଙ୍କର ଗୋଟିଏ ପାର୍ଶ୍ବରେ ନଦୀଜଳ ଦ୍ଵାରା ବାଡ଼େଇ ହେବାଦ୍ଵାରା କ୍ଷୟ ହୁଏ । ଏହାର ଠିକ୍ ବିପରୀତ ପାର୍ଶ୍ବରେ ବାଲି, ପଟୁ ଆଦି ଜମାହୋଇ ରହେ । ଧୀରେ ଧୀରେ ନଦୀବାଙ୍କର ଉଭୟ ମୁଣ୍ଡ ପରସ୍ପରର ନିକଟବର୍ତ୍ତୀ ହୋଇଥାଏ ।
• ବନ୍ୟା ସମୟରେ ନଦୀ ବୁଲାଣି ପଥ ପରିତ୍ୟାଗ କରି ସିଧାସଳଖ ପ୍ରବାହିତ ହୁଏ । ଫଳରେ ନଦୀବାଙ୍କଟି ଏକ କ୍ଷୁଦ୍ର ଅଗଭୀର ହ୍ରଦ ଆକାରରେ ରହିଯାଏ । ଏହାକୁ ଅଶ୍ଵଖୁରାକୃତି ହ୍ରଦ କୁହାଯାଏ ।

Question 8.
ଗ୍ରାବରେଖା କ’ଣ ?
Answer:

• ହିମବାହ ବୋହି ଆଣୁଥିବା ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଆକୃତିର ଶିଳାଖଣ୍ଡକୁ ଏହାର ପାର୍ଶ୍ଵ ତଥା ଅଗ୍ରଭାଗରେ ଜମା କରିଥାଏ । ଏହାକୁ ସ୍ରାବ କୁହାଯାଏ ।
• ଏହି ଗ୍ରାବ ହିମବାହର ପାର୍ଶ୍ବରେ ରେଖା ସଦୃଶ ଲମ୍ବି ରହିଥ‌ିବାରୁ ଏଗୁଡ଼ିକୁ ଗ୍ରାବରେଖା କୁହାଯାଏ ।

Question 9.
ବାଲୁକାସ୍ତୂପ କିପରି ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ?
Answer:
ମରୁଭୂମିରେ ପବନଦ୍ଵାରା ପରିବାହିତ ହୋଇ ଅପେକ୍ଷାକୃତ ବଡ଼ ବଡ଼ ବାଲୁକାରାଶି ମରୁଭୂମି ଭିତରେ ଛୋଟ ଛୋଟ ପାହାଡ଼ ଆକାରରେ ଜମା ହୁଏ । ଏହାକୁ ବାଲୁକା ସ୍ତୂପ କୁହାଯାଏ ।

Question 10.
ପ୍ଲାବନ ଭୂମି କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:

• ବନ୍ୟା ସମୟରେ ନଦୀ ଏହାର ପାର୍ଶ୍ଵବର୍ତ୍ତୀ ଅଞ୍ଚଳକୁ ଜଳପ୍ଲାବିତ କରେ ।
• ଏହି ଅଞ୍ଚଳରେ ବାଲି, ପଟୁ ଆଦି କ୍ରମାଗତ ଭାବେ ଜମାହୋଇ ସମତଳ ଭୂମି ଗଠିତ ହୁଏ । ଏହାକୁ ପ୍ଲାବନଭୂମି କୁହାଯାଏ ।

Question 11.
ଅଦୃଶ୍ୟ ଉପତ୍ୟକା କ’ଣ ?
Answer:

• ଚୂନପଥର ଗୁମ୍ଫା ତଳେ ଜଳ ବହିଯିବା ଯୋଗୁଁ ସୁଡ଼ଙ୍ଗ ପଥ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।
• ଚୂନପଥର ଅଞ୍ଚଳରେ ପ୍ରବାହିତ ନଦୀ ସୁଡ଼ଙ୍ଗ ପଥ ଦେଇ ଭୂନିମ୍ନରେ ପ୍ରବାହିତ ହୁଏ । ତେଣୁ ଭୂପୃଷ୍ଠସ୍ଥ ନଦୀଶଯ୍ୟା ଶୁଷ୍କ ରହେ । ଏପ୍ରକାର ଉପତ୍ୟକାକୁ ଅଦୃଶ୍ୟ ଉପତ୍ୟକା କୁହାଯାଏ ।

Question 12.
ଭଙ୍ଗିଳ ପର୍ବତ କିପରି ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ, ଦୁଇଟି ଭଙ୍ଗିଳ ପର୍ବତର ଉଦାହରଣ ଦିଅ ।
Answer:

• ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ଶକ୍ତିର ପ୍ରଭାବରେ କୋମଳ ସ୍ତରୀଭୂତ ଶିଳାରେ । ପାର୍ଶ୍ବଚାପ ଯୋଗୁଁ ଭଙ୍ଗିଳ ପର୍ବତ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।
• ଉଦାହରଣ : ହିମାଳୟ ପର୍ବତମାଳା, ରକି ପର୍ବତମାଳା ।

Question 13.
ପ୍ରଥମ ଶ୍ରେଣୀ ଓ ଦ୍ଵିତୀୟ ଶ୍ରେଣୀ ଭୂମିରୂପ କ’ଣ ଉଦାହରଣ ସହ ବୁଝାଅ ।
Answer:

• ପୃଥ‌ିବୀପୃଷ୍ଠ ଜଳ ଓ ସ୍ଥଳଭାଗଦ୍ଵାରା ଗଠିତ । ସ୍ଥଳଭାଗକୁ ମହାଦେଶ ଓ ଜଳଭାଗକୁ ମହାସାଗର କୁହାଯାଏ । ଏଗୁଡ଼ିକ ହିଁ ପ୍ରଥମ ଶ୍ରେଣୀ ଭୂମିରୂପ ।
• ମହାଦେଶରେ ପର୍ବତ, ମାଳଭୂମି ଓ ସମତଳ ଭୂମି ଆଦି ଦ୍ୱିତୀୟ ଶ୍ରେଣୀ ଭୂମି ରୂପ । ମହାସାଗରର ଜଳରାଶି ତଳେ ମହୀସୋପାନ, ମହୀଢାଲୁ ଓ ମହାସାଗର ସମତଳ ଆଦି ଦ୍ବିତୀୟ ଶ୍ରେଣୀ ଭୂମିରୂପ ।

Question 14.
ଗ୍ରସ୍ତ ଉପତ୍ୟକା କିପରି ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ ? ଗ୍ରନ୍ଥ ଉପତ୍ୟକା ଦେଇ ପ୍ରବାହିତ ଭାରତର ଦୁଇଟି ନଦୀର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:

• ବେଳେବେଳେ ଦୁଇଟି ଚ୍ଯୁତି ମଧ୍ୟବର୍ତୀ ଅଂଶ ଦବିଯାଇ ଗ୍ରସ୍ତ ଉପତ୍ୟକା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ ।
• ଭାରତର ନର୍ମଦା ଓ ତାୟୀ ନଦୀ ଦୁଇଟି ଗ୍ରସ୍ତ ଉପତ୍ୟକା ଦେଇ ପ୍ରବାହିତ ହେଉଛନ୍ତି ।

Question 15.
ସଂରଚନାଜନିତ ସମତଳଭୂମି କ’ଣ ଉଦାହରଣସହ ଲେଖ ।
Answer:

• ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ଶକ୍ତିଗୁଡ଼ିକର ପ୍ରଭାବରେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିବା ସମତଳଭୂମିକୁ ସଂରଚନାଜନିତ ସମତଳ ଭୂମି କୁହାଯାଏ ।
• ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାର ବୃହତ୍ ସମତଳଭୂମି ଏହାର ଏକ ଉଦାହରଣ ।

Question 16.
ନଦୀବାଙ୍କ କିପରି ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ?
Answer:

• ସମତଳ ଶଯ୍ୟାରେ ନଦୀ ସ୍ରୋତ ଧୀର ହୁଏ ।
• ସାମାନ୍ୟ ବାଧା ପାଇଲେ ଗତି ପରିବର୍ତ୍ତନ କରି ଅଙ୍କାବଙ୍କା ପଥରେ ପ୍ରବାହିତ ହୁଏ । ନଦୀର ଏପରି ଅଙ୍କାବଙ୍କା ଗତିପଥକୁ ନଦୀବାଙ୍କ କୁହାଯାଏ ।

Question 17.
ପଟୁବ୍ୟଜନ କ’ଣ ?
Answer:

• ସମତଳ ଶଯ୍ୟାରେ ଢାଲୁ କମଥ‌ିବାରୁ ନଦୀର ବେଗ ହଠାତ୍ କମିଯାଏ ।
• ଏହା ଉପରମୁଣ୍ଡରୁ ବୋହି ଆଣିଥିବା ବାଲି, ଗୋଡ଼ି, ପଥର ଆଦିକୁ ପାହାଡ଼ ତଳେ ପଙ୍ଖା ଆକାରରେ ଜମା କରିଥାଏ, ଏହାକୁ ପଟୁବ୍ୟଜନ କୁହାଯାଏ ।

Question 18.
ଭୂଚଳନ ପାଇଁ ଦାୟୀ ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ଶକ୍ତିଗୁଡ଼ିକ କ’ଣ ?
Answer:

1. ଭୂଚଳନ ପାଇଁ ଦାୟୀ ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ଶକ୍ତିଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛି ତ୍ଵରିତ ଶକ୍ତି ଓ ଧୀର ଶକ୍ତି ।
2. ତ୍ବରିତ୍‌ ଶକ୍ତି ମଧ୍ୟରେ ଭୂମିକମ୍ପ, ଅଗ୍ନି ଉଦ୍‌ଗିରଣ, ଭୂସ୍ଖଳନ ପ୍ରଧାନ ।
3. ସେହିପରି ଧୀର ଶକ୍ତିଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛି ପର୍ବତ ଗଠନ ଓ ମହାଦେଶୀୟ ସଞ୍ଚଳନ ।

ପାର୍ଥକ୍ୟ ଦର୍ଶାଅ

Question 1.
ଉର୍ଦୁଭାଙ୍ଗ ଓ ନିମ୍ନଭାଙ୍ଗ
Answer:

Question 2.
ସ୍ତପ ପର୍ବତ ଓ ଗ୍ରସ୍ତ ଉପତ୍ୟକା
Answer:

Question 3.
ମାଳଭୂମି ଓ ସମତଳ ଭୂମି
Answer:

Question 4.
‘U” ଉପତ୍ୟକା ଓ ‘V” ଉପତ୍ୟକା
Answer:

Question 5.
ସମୁଦ୍ର ଗୁମ୍ଫା ଓ ସାମୁଦ୍ରିକ ତୋରଣ
Answer:

Question 6.
ଷ୍ଟାଲାଗମାଇଟ୍‌ ଓ ଷ୍ଟାଲାକ୍‌ଟାଇଟ୍‌
Answer:

Question 7.
ଚୂଷ୍ଣୀଭବନ ଓ କ୍ଷୟୀକରଣ
Answer:

କାରଣ ଦର୍ଶାଅ

Question 1.
ସମତଳଶଯ୍ୟାରେ ନଦୀବାଙ୍କ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।
Answer:

• ସମତଳଶଯ୍ୟାରେ ନଦୀସ୍ରୋତ ଧୀର ହୁଏ ।
• ସାମାନ୍ୟ ବାଧାପାଇଲେ ନଦୀ ଗତି ପରିବର୍ତ୍ତନ କରି ଅଙ୍କାବଙ୍କା ପଥରେ ପ୍ରବାହିତ ହେଲେ ନଦୀବାଙ୍କ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।

Question 2.
କେତେକ ଶିଳା ଛତୁ ଆକୃତିର ।
Answer:

1. ମରୁଭୂମିରେ ପବନର ବେଗ ଅଧିକ ହୋଇଥାଏ । ପବନ ସହ ବାଲି ଓ ଶିଳାରେଣୁ ମିଶି ଏହାର କ୍ଷୟଶକ୍ତି ବଢ଼ାଇଥାଏ ।
2. ଭୂପୃଷ୍ଠରୁ ଅଳ୍ପ ଉଚ୍ଚତାରେ ପବନ ଅଧିକ କ୍ଷୟ କରିଥାଏ । ଉଚ୍ଚତା ବଢ଼ିବା ସହ ବାଲିର ପରିମାଣ କମ୍ ରହୁଥ‌ିବାରୁ କ୍ଷୟଶକ୍ତି କମିଯାଏ ।
3. ଫଳରେ ମରୁଭୂମିମାନଙ୍କରେ ଛତୁ ଆକୃତିର ଭୂମିରୂପ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ ଯାହାର ଆଧାର ଭୂମି ଓ ଉପର ଅଂଶ ପ୍ରଶସ୍ଥ ଓ ମଝି ଅଂଶ ସରୁ ଥାଏ । ।

Question 3.
ସାମୁଦ୍ରିକ ଗୁମ୍ଫା ଷ୍ଟର୍ମରେ ପରିଣତ ହୁଏ ।
Answer:

1. ସମୁଦ୍ର ଭିତରକୁ ଲମ୍ବିଥିବା ପାହାଡ଼ ତରଙ୍ଗ ଦ୍ଵାରା କ୍ଷୟିତ ହୋଇ ଉଭୟ ପାର୍ଶ୍ଵରେ ଗୁମ୍ଫାରେ ପରିଣତ ହୁଏ । ପରେ ଗୁମ୍ଫା ପରସ୍ପର ସହ ମିଶି ସାମୁଦ୍ରିକ ତୋରଣ ସୃଷ୍ଟି କରେ ।
2. ପରେ ଏହାର ଉପର ଅଂଶ କ୍ଷୟ ହୋଇ ଷ୍ଟାକ୍ ଓ ଏହା ଅଧ୍ବକ କ୍ଷୟ ହୋଇ ଷ୍ଟମ୍ପୂରେ ପରିଣତ ହୁଏ, ଯାହା ସମୁଦ୍ର ଭିତରେ ପ୍ରାଚୀରପରି ରହିଥାଏ ।

Question 4.
ଭୂମିକମ୍ପ ଯୋଗୁଁ କୋଠାଘର ଭାଙ୍ଗିଯାଏ ।
Answer:

1. ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ଶକ୍ତି ପ୍ରଭାବରେ ହଠାତ୍ ଭୂଚଳନ ହୋଇ ଭୂମିକମ୍ପ ହୋଇଥାଏ । ଭୂକମ୍ପ କେନ୍ଦ୍ରରୁ ବିପୁଳ ପରିମାଣର ଶକ୍ତି ତରଙ୍ଗ ଆକାରରେ ଚତୁର୍ଦ୍ଦିଗକୁ ଗତି କରେ ।
2. ଭୂପୃଷ୍ଠର ଉପକେନ୍ଦ୍ରଠାରେ ଭୂକମ୍ପଜନିତ କ୍ଷୟକ୍ଷତି ସର୍ବାଧିକ ହୋଇଥାଏ । ୬.୦ ରିଚର ମାନର ଭୂମିକମ୍ପ କ୍ଷେତ୍ରରେ କୋଠାଘର ଭାଙ୍ଗିଯାଏ ।

Question 5.
ସ୍ତରଚ୍ୟୁତି ଯୋଗୁଁ ଗ୍ରସ୍ତ ଉପତ୍ୟକା ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।
Answer:

1. ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ଶକ୍ତି ପ୍ରଭାବରେ ଶିଳାସ୍ତର ମଧ୍ଯରେ ସ୍ତରଚ୍ୟୁତି ହୋଇଥାଏ ।
2. ବେଳେବେଳେ ଦୁଇଟି ସ୍ତରଚ୍ଯୁତିର ମଧ୍ୟବର୍ତ୍ତୀ ଅଂଶ ଦବିଯାଇ ଗ୍ରସ୍ତ ଉପତ୍ୟକା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ ।

Question 6.
ପାମିରକୁ ପୃଥିବୀର ଛାତ କୁହାଯାଏ ।
Answer:

1. ପାମିର ପୃଥ‌ିବୀର ଉଚ୍ଚତମ ମାଳଭୂମି ।
2. ତେଣୁ ଏହାକୁ ‘ପୃଥ‌ିବୀର ଛାତ’ କୁହାଯାଏ ।

ଅତିସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ।

Question i.
କାହାକୁ ଟେଥିବା ଭାଗର କୁହାଯାଇଥିଲା ?
Answer:
କ୍ରମେ ପାଞ୍ଜିଆର ମଧ୍ୟଭାଗରେ ଯେଉଁ ସଂକୀର୍ଣ୍ଣ ତଥା ଅଗଭୀର ସମୁଦ୍ର ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା ତାହାକୁ ଟେଣ୍ଟ୍‌ସ୍ ସାଗର କୁହାଗଲା ।

Question ii.
କେଉଁ ଅଞ୍ଚଳକୁ ନେଇ ଆଙ୍ଗାରାଲାଣ୍ଡ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ବର୍ତମାନର ଉତ୍ତର ଆମେରିକା, ଇଉରୋପ ଓ ଏସିଆ ମହାଦେଶ ମିଶି ଆଙ୍ଗାରାଲାଣ୍ଡ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ।

Question iii.
କେଉଁ ଅଞ୍ଚଳକୁ ନେଇ ଗଣ୍ଡାନାଲାଣ୍ଡ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ଆଫ୍ରିକା, ଦକ୍ଷିଣ ଆମେରିକା, ଆଣ୍ଟାର୍କଟିକା, ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ ଓ ଦକ୍ଷିଣ ଭାରତ ମାଳଭୂମି ଅଞ୍ଚଳ ମିଳିତଭାବେ ଗଣ୍ଡାନାଲାଣ୍ଡ ଗଠନ କରିଥିଲେ ।

Question iv.
ଭୂମିକମ୍ପ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ବେଳେବେଳେ ପୃଥ‌ିବୀପୃଷ୍ଠ କମ୍ପିଉଠେ ବା ଥରିଉଠେ ଏବଂ ଭୂପୃଷ୍ଠର ଏହି କମ୍ପାନକୁ ଭୂମିକମ୍ପ କୁହାଯାଏ।

Question v.
ଭୂକେନ୍ଦ୍ର କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଭୂତ୍ବକ୍‌ର ଯେଉଁ ସ୍ଥାନରେ ଭୂମିକମ୍ପ ଉତ୍ପରି ଲାଭ କରେ ତାହାକୁ ଭୂକମ୍ପ କେନ୍ଦ୍ର କୁହାଯାଏ ।

Question vi.
ଭୂମିକମ୍ପ ମାପିବା ପାଇଁ କେଉଁ ଯନ୍ତ୍ର ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ?
Answer:
ଭୂମିକମ୍ପ ମାପିବା ପାଇଁ ସେସ୍‌ମୋଗ୍ରାଫ୍ ଯନ୍ତ୍ର ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।

Question vii.
ଭୂମିକମ୍ପର ତୀବ୍ରତା ମାପିବାପାଇଁ କ’ଣ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଥାଏ ।
Answer:
ଭୂମିକମ୍ପର ତୀବ୍ରତା ମାପିବାପାଇଁ ରିଚରମାନ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଥାଏ ।

Question viii.
କାହାକୁ ମାଗ୍ନାକୋଠରି କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଭୂଦ୍ରକର ଯେଉଁ କେତେକ ସ୍ଥାନରେ ମାତ୍ମା ଗଚ୍ଛିତ ହୋଇଥାଏ, ’ତାହାକୁ ମାସ୍ଟାକୋଠରି କୁହାଯାଏ।

Question ix.
ଭୂପୃଷ୍ଠରେ ମାଗ୍ନାକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଭୂପୃଷ୍ଠରେ ମାଗ୍ନାକୁ ଲାଭା କୁହାଯାଏ।

Question x.
ଅଗ୍ନି ଉଦ୍‌ଗୀରଣ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଯେଉଁ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ କୂଅଭ୍ୟନ୍ତରରୁ ମାଗ୍ନା ସହ କଠିନ ଓ ଗ୍ୟାସୀୟ ପଦାର୍ଥମାନ ପଦାକୁ ବାହାରିଆସେ, ତାହାକୁ ଅଗ୍ନି ଉଦ୍‌ଗୀରଣ କୁହାଯାଏ ।

Question xi.
ସ୍ତୂପ ପର୍ବତ କିପରି ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ?
Answer:
ବେଳେବେଳେ ଦୁଇଟି ବ୍ୟତିର ମଧ୍ୟବର୍ତୀ ଅଂଶ ଉପରକୁ ଉଠିଯିବା ଫଳରେ ସ୍ତୂପ ପର୍ବତ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।

Question xii.
ଗ୍ରସ୍ତ ଉପତ୍ୟକା କିପରି ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ?
Answer:
କେତେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଦୁଇଟି ବ୍ୟତିର ମଧ୍ୟବର୍ତୀ ଅଂଶ ଦବିଯାଇ ଗ୍ରସ୍ତ ଉପତ୍ୟକା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ।

Question xiii.
ମାଳଭୂମି କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ସମୁଦ୍ର ପତ୍ତନରୁ ପ୍ରାୟ ୪୦୦ ମିଟର ବା ଅଧିକ ଉଚ୍ଚତାରେ ଅବସ୍ଥିତ ସମପ୍ରାୟ ଭୂମିକୁ ମାଳଭୂମି କୁହାଯାଏ।

Question xiv.
ପୃଥ‌ିବୀର ଛାତ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ପୃଥ‌ିବୀର ଉଚ୍ଚତମ ମାଳଭୂମି ପାମିରକୁ ‘ପୃଥ‌ିବୀର ଛାତ’ ବୋଲି କୁହାଯାଏ।

Question xv.
ସମତଳଭୂମି କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ସମୁଦ୍ର ପତ୍ତନର ୩୦୦ ମିଟର ବା କମ୍ ଉଚ୍ଚତାରେ ଥିବା ବିସ୍ତୀର୍ଣ୍ଣ ସମପ୍ରାୟ ଭୂମିକୁ ସମତଳଭୂମି କୁହାଯାଏ।

Question xvi.
ବାହ୍ୟ ଶକ୍ତି କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
Answer:
ଭୂପୃଷ୍ଠରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବା ଶକ୍ତିକୁ ବାହ୍ୟଶକ୍ତି କହନ୍ତି ।

Question xvii.
ଜଳପ୍ରପାତ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ବେଳେବେଳେ ନଦୀ ବହୁ ଉଚ୍ଚରୁ କଠିନ ଶିଳା ଉପରକୁ ସିଧାସଳଖ ଲମ୍ଫ ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ, ତାହାକୁ ଜଳପ୍ରପାତ କୁହାଯାଏ ।

Question xviii.
ପୃଥ‌ିବୀର ଉଚ୍ଚତମ ଜଳପ୍ରପାତର ନାମ କ’ଣ ?
Answer:
ଦକ୍ଷିଣ ଆମେରିକାର ଭେଛୁଆଲା ଦେଶ ଅନ୍ତର୍ଗତ ଆଞ୍ଜେଲ୍ ଜଳପ୍ରପାତଟି ପୃଥ‌ିବୀର ଉଚ୍ଚତମ ଜଳପ୍ରପାତ।

Question xix.
ଷ୍ଟାଜ୍ ବା ସ୍ତମ୍ଭ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ସାମୁଦ୍ରିକ ତୋରଣର ଉପର ଅଂଶ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ କ୍ଷୟ ହୋଇଗଲେ ଏକ ପ୍ରାଚୀର ସଦୃଶ ଭୂମିରୂପ ସମୁଦ୍ର ଭିତରେ ରହିଯାଏ, ଯାହାକୁ ଷ୍ଟାକ୍ ବା ସ୍ତମ୍ଭ କୁହାଯାଏ।

ପ୍ରତ୍ୟେକର ସଂଜ୍ଞା ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ପ୍ରକାଶ କର।

i. ମହାଦେଶ
Answer:
ବିସ୍ତୀର୍ଣ୍ଣ ସ୍ଥଳଭାଗକୁ ମହାଦେଶ କୁହାଯାଏ ।

ii. ପାନ୍ଥାଲାସା
Answer:
ନିୟୁତ ନିୟୁତ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ସବୁଯାକ ମହାସାଗର ମିଶି ସୃଷ୍ଟି କରିଥିବା ଜଳଭାଗକୁ ପାନ୍ଥାଲାସା କୁହାଯାଉଥିଲା ।

iii. ଟେଥସ
Answer:
ପାଞ୍ଜିଆର ମଧ୍ୟଭାଗରେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିବା ସଂକୀର୍ଣ୍ଣ ତଥା ଅଗଭୀର ସମୁଦ୍ର ।

iv. ଗଣ୍ଡାନାଲାଣ୍ଡ
Answer:
ଟେମ୍ପ୍ଲେସ୍ ସାଗରର ଉତ୍ତରରେ ଥିବା ଭୂଖଣ୍ଡକୁ ଗଣ୍ଡାନାଲାଣ୍ଡ କୁହାଯାଉଥିଲା ।

v. ଆଙ୍ଗାରାଲାଣ୍ଡ
Answer:
ଟେମ୍ପ୍ଲେସ୍ ସାଗରର ଦକ୍ଷିଣରେ ଥ‌ିବା ଭୂଖଣ୍ଡକୁ ଆଙ୍ଗାରାଲାଣ୍ଡ କୁହାଯାଉଥିଲା ।

vi. ଭୂମିଳନ
Answer:
ଭୂପୃଷ୍ଠରେ ହେଉଥିବା କମ୍ପନକୁ ଭୂମିକମ୍ପ କୁହାଯାଏ ।

vii. ଭୂକମ୍ପ କେନ୍ଦ୍ର
Answer:
ଭୂତ୍ବକ୍‌ର ଯେଉଁ ସ୍ଥାନରେ ଭୂମିକମ୍ପ ଉତ୍ପତ୍ତି ଲାଭକରେ, ତାହାକୁ ଭୂକମ୍ପ କେନ୍ଦ୍ର କୁହାଯାଏ ।

viii. ଉପକେନ୍ଦ୍ର
Answer:
ଭୂକମ୍ପ କେନ୍ଦ୍ରର ଠିକ୍ ଉପରକୁ ଭୂପୃଷ୍ଠରେ ଅବସ୍ଥିତ ସ୍ଥାନକୁ ଉପକେନ୍ଦ୍ର କୁହାଯାଏ ।

ix. ସେସ୍‌ମୋଗ୍ରାଫ୍ ଯନ୍ତ୍ର
Answer:
ଭୂମିକମ୍ପ ମାପିବାପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଥିବା ଯନ୍ତ୍ର ।

x. ମାଗ୍ନା
Answer:
କୂଅଭ୍ୟନ୍ତରରେ ଥିବା ଅର୍ବତରଳ ବା ତରଳ ଶିଳା ।

xi. ଲାଭା
Answer:
ଭୂପୃଷ୍ଠରେ ମାଗ୍ନାକୁ ଲାଭା କୁହାଯାଏ ।

xii. ଅଗ୍ନି ଉଦ୍‌ଗିରଣ
Answer:
ଯେଉଁ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ କୂଅଭ୍ୟନ୍ତରରୁ ମାଗ୍ନା ସହ କଠିନ ଓ ଗ୍ୟାସୀୟ ପଦାର୍ଥମାନ ପଦାକୁ ବାହାରିଆସେ ତାହାକୁ ଅଗ୍ନି ଉଦ୍‌ଗିରଣ କୁହାଯାଏ ।

xiii. ଆଗ୍ନେୟ ପର୍ବତ
Answer:
ଭୂପୃଷ୍ଠରେ ଲାଭା ଜମାହୋଇ କ୍ରମେ ଶୀତଳ ଓ କଠିନ ହୋଇ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥିବା ପର୍ବତ ।

xiv. ଭାଙ୍ଗ
Answer:
ଶିଳାସ୍ତର ଉପରେ ଉଭୟ ପାର୍ଶ୍ବରୁ ବା ଏକ ପାର୍ଶ୍ବରେ ଚାପ ପଡ଼ିଲେ ଶିଳାସ୍ତରର ଏକ ଅଂଶ ଉପରକୁ ଅନ୍ୟ ଅଂଶ ନିମ୍ନକୁ ଚାଲିଯାଇଥାଏ, ଏହାକୁ ଭାଙ୍ଗ କୁହାଯାଏ ।

xv. ଉଭାଙ୍ଗ
Answer:
ଭାଙ୍ଗର ଉପରକୁ ଉଠିଥିବା ଅଂଶକୁ ଉର୍ବରାଙ୍ଗ କୁହାଯାଏ ।

xvi. ନିମ୍ନଭାଙ୍ଗ
Answer:
ଭାଙ୍ଗର ନିମ୍ନକୁ ଯାଇଥିବା ଅଂଶକୁ ନିମ୍ନଭାଙ୍ଗ କୁହାଯାଏ ।

xvii. ସ୍ତରଚ୍ଯୁତି
Answer:
ଫାଟର ଉଭୟ ପାର୍ଶ୍ଵରେ ଶିଳାସ୍ତରରେ ଚଳନ ହେବାଦ୍ଵାରା ଶିଳାର ଅଂଶ ଉପର ବା ନିମ୍ନକୁ ଚାଲିଯିବାକୁ ସ୍ତରଚ୍ୟୁତି କୁହାଯାଏ ।

xviii. ସ୍ତୂପ ପର୍ବତ
Answer:
ଦୁଇଟି ନ୍ୟୁତିର ମଧ୍ୟବର୍ତୀ ଅଂଶ ଉପରକୁ ଉଠି ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥ‌ିବା ପର୍ବତକୁ ସ୍ତୂପ ପର୍ବତ କୁହାଯାଏ ।

xix. ଗ୍ରସ୍ତ ଉପତ୍ୟକା
Answer:
ଦୁଇଟି ଚ୍ୟୁତିର ମଧ୍ୟବର୍ତୀ ଅଂଶ ଦବିଯାଇ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥ‌ିବା ଉପତ୍ୟକାକୁ ଗ୍ରସ୍ତ ଉପତ୍ୟକା କୁହାଯାଏ ।

xx. ସମାନୀକରଣ
Answer:
ଭୂପୃଷ୍ଠରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବା ବାହ୍ୟଶକ୍ତି ପ୍ରଭାବରେ ଉଚ୍ଚଭୂମି କ୍ଷୟ ହୋଇ କ୍ଷୟଜାତ ପଦାର୍ଥ ନିମ୍ନଭୂମିରେ ଜମାହେବା ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ସମାନୀକରଣ କୁହାଯାଏ ।

xxi. ଚୂର୍ଣ୍ଣୀଭବନ :
Answer:
ବଡ଼ ବଡ଼ ଶିଳାଖଣ୍ଡଗୁଡ଼ିକ ଭାଙ୍ଗି ଚୂର୍ଣ୍ଣବିଚୂର୍ଣ୍ଣ ହେବା ପ୍ରକ୍ରିୟା ।

xxii. କ୍ଷୟୀକରଣ :
Answer:
ଚୂର୍ଣ୍ଣୀଭୂତ ଶିଳା ଏକ ସ୍ଥାନରୁ ଅନ୍ୟ ସ୍ଥାନରେ ଜମା ହେବା “ପ୍ରକ୍ରିୟା ।

xxii. ‘V” ଉପତ୍ୟକା :
Answer:
ପାର୍ବତ୍ୟ ଶଯ୍ୟାରେ ନଦୀର ପ୍ରଖର ବେଗ ଯୋଗୁ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିବା ‘V’ ଅକ୍ଷର ସଦୃଶ ଉପତ୍ୟକା ।

xxiv. ଜଳପ୍ରପାତ :
Answer:
ନଦୀ ବହୁ ଉଚ୍ଚରୁ କଠିନ ଶିଳା ଉପରକୁ ସିଧାସଳଖ ଲମ୍ଫ ପ୍ରଦାନ କରିବାକୁ ଜଳପ୍ରପାତ କୁହାଯାଏ ।

xxv. ପଟୁବ୍ୟଜନ :
Answer:
ଉପରମୁଣ୍ଡରୁ ନଦୀଦ୍ୱାରା ଆନୀତ ବାଲି, ଗୋଡ଼ି, ପଥର ଆଦି ପାହାଡ଼ ତଳେ ହାତପଙ୍ଖା ଆକାରରେ ଜମାହୋଇ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥ‌ିବା ଭୂମିରୂପ ।

xxvi. ନଦୀ ବାଙ୍କ :
Answer:
ସମତଳ ଶଯ୍ୟାରେ ନଦୀର ଅଙ୍କାବଙ୍କା ଗତିପଥକୁ ନଦୀ ବାଙ୍କ କୁହାଯାଏ ।

xxvii. ଅଶ୍ଵଖୁରାକୃତି ହ୍ରଦ :
Answer:
ନଦୀ ବାଙ୍କର ଉଭୟ ପାର୍ଶ୍ବ ବା ମୁଣ୍ଡ ପରସ୍ପରର ଅତି ନିକଟବର୍ତ୍ତୀ ହୋଇ ବନ୍ୟା ସମୟରେ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥ‌ିବା ଏକ କ୍ଷୁଦ୍ର ଅଗଭୀର ହ୍ରଦ ।

xxviii. ପ୍ଳାବନଭୂମି :
Answer:
ବନ୍ୟା ସମୟରେ ନଦୀର ପାର୍ଶ୍ଵବର୍ତ୍ତୀ ଅଞ୍ଚଳ ଜଳପ୍ଲାବିତ ହୋଇ ବାଲି, ପଟୁ ଆଦି କ୍ରମାଗତ ଭାବେ ଜମାହୋଇ ଗଠିତ ସମତଳ ଭୂମି ।

xxix. ପ୍ରାକୃତିକ ବନ୍ଧ :
Answer:
ବହୁ ବର୍ଷ ଧରି ନଦୀର ଉଭୟ ପାର୍ଶ୍ଵରେ ଅବକ୍ଷିପ୍ତ ପଦାର୍ଥ ଜମାକରି ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥ‌ିବା ବନ୍ଧ ।

xxx. ତ୍ରିକୋଣଭୂମି :
Answer:
ଉପକୂଳ ଅଞ୍ଚଳରେ ନଦୀମୁହାଣ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିବା ତ୍ରିକୋଣାକାର ବିସ୍ତୃତ ସମତଳ ଭୂମି ।

xxxi. ହିମବାହ :
Answer:
ଗତିଶୀଳ ବରଫ ସ୍ରୋତକୁ ହିମବାହ କୁହାଯାଏ ।

xxxii. U-ଉପତ୍ୟକା :
Answer:
ହିମବାହ ନିଜ ଗତିପଥରେ ସୃଷ୍ଟି କରୁଥିବା ସମାନ ପୃଷ୍ଠତଳ ଓ ତୀଖ ପାର୍ଶ୍ଵ ବିଶିଷ୍ଟ ଇଂରାଜୀ ‘U’ ଅକ୍ଷର ଆକାର ବିଶିଷ୍ଟ ଉପତ୍ୟକା ।

xxxiii. ସ୍ରାବ :
Answer:
ହିମବାହର ପାର୍ଶ୍ଵ ତଥା ଅଗ୍ରଭାଗରେ ଏହାଦ୍ଵାରା ଆନୀତ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଆକୃତିର ଶିଳାଖଣ୍ଡ ଦ୍ବାରା ଗଠିତ ସତ ଭୂମିରୂପ ।

xxxiv. ଗ୍ରାବରେଖା :
Answer:
ହିମବାହର ପାର୍ଶ୍ଵରେ ରେଖା ସଦୃଶ ଲମ୍ବିଥିବା ଶ୍ରାବକୁ ଗ୍ରାବରେଖା କୁହାଯାଏ ।

xxxy. ସର୍କ :
Answer:
ପର୍ବତ ଢାଲୁରେ ହିମବାହଦ୍ଵାରା ଆରାମଚୌକି ଭଳି ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥ‌ିବା ଭୂମିରୂପ ।

xxxvi. ବାରଖାନ୍ :
Answer:
ଅର୍ଦ୍ଧଚନ୍ଦ୍ର ଆକୃତି ବିଶିଷ୍ଟ ବାଲି ପାହାଡ଼ ।

xxxvii. ଲୋଏସ୍ :
Answer:
ପବନ ଦ୍ଵାରା ପରିବାହିତ ହୋଇ ସୂକ୍ଷ୍ମ ଧୂଳିକଣାଗୁଡ଼ିକ ମରୁଭୂମିଠାରୁ ବହୁ ଦୂରରେ ପବନର ବେଗ କମିବା ପରେ ଜମାହୋଇ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥ‌ିବା ମୃରିକା ।

xxxviii. ସମୁଦ୍ର ଗୁମ୍ଫା :
Answer:
ସାମୁଦ୍ରିକ ତରଙ୍ଗ ଦ୍ଵାରା ସମୁଦ୍ରକୂଳସ୍ଥ ଶିଳା କ୍ଷୟ ହୋଇ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିବା ଗୁମ୍ଫା ଆକାର ଗର୍ଭ ।

xxxix. ସାମୁଦ୍ରିକ ଚୋରଣ :
Answer:
ସମୁଦ୍ର ଭିତରକୁ ପଶିଯାଇଥିବା ପାହାଡ଼, ପର୍ବତର ଉଭୟ ପାର୍ଶ୍ଵର ଗୁମ୍ଫା କ୍ରମଶଃ ମିଶିଯାଇ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥ‌ିବା ତୋରଣ ସଦୃଶ ଭୂମିରୂପ ।

xl. ଷ୍ଟର୍ମ :
Answer:
ଷ୍ଟାକ୍ କାଳକ୍ରମେ କ୍ଷୟ ହୋଇ ଛୋଟ ହେଲେ ଏହାକୁ ଷ୍ଟମ୍ପ କୁହାଯାଏ ।

xli. ଡୋଲାଇନ୍ :
Answer:
ଚୂନପଥର ଅଞ୍ଚଳରେ କାହାଳୀ ସଦୃଶ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିବା ଗର୍ଭ ।

xlii. ଉଭାଲା :
Answer:
ଡୋଲାଇନ୍ ଆକାର ବଡ଼ ହେଲେ ତାକୁ ଉଭାଲା କୁହାଯାଏ ।

xliii. ଷ୍ଟାଲାର୍‌ମାଇଟ୍ :
Answer:
ଚୂନପଥର ଗୁମ୍ଫାର ଛାତରୁ ଚୂନ ମିଶ୍ରିତ ଜଳଟୋପା ତଳକୁ ପଡ଼ି ଓ ଭୂମିରେ ଜମାହୋଇ ହୁଙ୍କା ପରି ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥ‌ିବା ଚୂନସ୍ତମ୍ଭକୁ ଷ୍ଟାଲାଗ୍‌ମାଇଟ୍‌ କୁହାଯାଏ ।

xliv. ଷ୍ଟାଲାକ୍‌ଟାଇଟ୍ :
Answer:
ଚୂନପଥର ଗୁମ୍ଫାର ଛାତରୁ ଓହଳ ସଦୃଶ ଝୁଲି ରହିଥ‌ିବା ଚୂନସ୍ତମ୍ଭକୁ ଷ୍ଟାଲାକ୍‌ଟାଇଟ୍‌ କୁହାଯାଏ ।

ପ୍ରତ୍ୟେକ ବାକ୍ୟାଶକୁ ଗୋଟିଏ ଗୋଟିଏ ଭୌଗୋଳିକ ପଦରେ ପ୍ରକାଶ କର ।

i. ପାଞ୍ଜିଆ ମଧ୍ୟଭାଗରେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିବା ସଂକୀର୍ଣ୍ଣ ତଥା ଅଗଭୀର ସାଗର ।
Answer:
ଟେମ୍ପ୍ଲେସ୍

ii. ପୃଥ‌ିବୀପୃଷ୍ଠରେ ହେଉଥିବା କମ୍ପନ ।
Answer:
ଭୂମିକମ୍ପ

iii. ଭୂମିକମ୍ପ ତୀବ୍ରତା ମାପିବା ଯନ୍ତ୍ର ।
Answer:
ସିସ୍ଟୋଗ୍ରାଫ୍

iv. ଭାରତର ଏକ ସ୍ତୂପ ପର୍ବତ ।
Answer:
ସାତପୁରା

v. ଗ୍ରସ୍ତ ଉପତ୍ୟକା ଦେଇ ପ୍ରବାହିତ ଭାରତର ଏକ ନଦୀ ।
Answer:
ତାଦ୍ରୀ

vi. ଜାପାନର ଏକ ସଞ୍ଚୟଜାତ ପର୍ବତ ।
Answer:
ଫୁଜିୟାମା

vii. ଭାରତର ସଞ୍ଚୟଜନିତ ବୃହତ୍ ସମତଳ ଭୂମି ।
Answer:
ଗାଙ୍ଗେୟ ସମତଳଭୂମି

viii. ଚୂର୍ଣ୍ଣୀଭୂତ ଶିଳା ଏକ ସ୍ଥାନରୁ ଅନ୍ୟ ସ୍ଥାନରେ ଜମା ହେବା ପ୍ରକ୍ରିୟା ।
Answer:
କ୍ଷୟୀକରଣ

ix. ପୃଥିବୀର ଉଚ୍ଚତମ ଜଳପ୍ରପାତ ।
Answer:
ଆଞ୍ଜେଲ

x. ଜାମିଆ ଓ ଜିମ୍ବାୱେ ଦେଶଦ୍ଵୟ ମଧ୍ୟବର୍ତ୍ତୀରେ ଥିବା ଜଳପ୍ରପାତ ।
Answer:
ଭିକ୍ଟୋରି ଆ

xi. ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା ଓ କାନାଡ଼ାର ମଧ୍ୟବର୍ତ୍ତୀରେ ଅବସ୍ଥିତ ଜଳପ୍ରପାତ ।
Answer:
ନାଏଗ୍ରା

xii. ଓଡ଼ିଶାର ଏକ ଅଶୁଖୁରାକୃତି ହ୍ରଦ ।
Answer:
ଅଂଶୁପା

xiii. ମରୁଭୂମି ଅଞ୍ଚଳର ମୁଖ୍ୟ କ୍ଷୟକାରୀ ଶକ୍ତି ।
Answer:
ପବନ

xiv. ଅର୍ଦ୍ଧଚନ୍ଦ୍ର ଆକୃତି ବିଶିଷ୍ଟ ବାଲିପାହାଡ଼ ।
Answer:
ବାରଖାନ୍

xv. ଚୂନପଥର ଅଞ୍ଚଳରେ ଦେଖାଯାଉଥ‌ିବା କାହାଳୀ ସଦୃଶ ବଡ଼ ଗର୍ଭ ।
Answer:
ଉଇଲା

xi. ଚୂନପଥର ଗୁମ୍ଫାର ଭୂମିରେ ହୁଙ୍କା ପରି ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥ‌ିବା ଚୂନସ୍ତମ୍ଭ ।
Answer:
ଷ୍ଟାଲାଗ୍‌ମାଇଟ୍‌

xvii. ଚୂନପଥର ଗୁମ୍ଫାର ଛାତରୁ ଓହଳ ସଦୃଶ ଥିବା ଚୂନମିଶ୍ରିତ ଅଂଶ ।
Answer:
ଷ୍ଟାଲାକ୍‌ଟାଇଟ୍

ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

i. ସାମୁଦ୍ରିକ ଗଣ୍ଡ _______ ଶ୍ରେଣୀର ଭୂମିରୂପ ।
Answer:
ତୃତୀୟ

ii. ପାଞ୍ଜିଆର ମଧ୍ୟଭାଗରେ _______ ସାଗର ରହିଥିଲା ।
Answer:
ଟେମ୍ପ୍ଲେସ୍

iii. ଭୂକମ୍ପ କେନ୍ଦ୍ରର ଠିକ୍ ଉପରକୁ ଭୂପୃଷ୍ଠର ଅବସ୍ଥିତ ସ୍ଥାନକୁ ________ କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ଉପକେନ୍ଦ୍ର

iv. ଭୂକମ୍ପଜନିତ ସର୍ବାଧ‌ିକ କ୍ଷତି ______ ରେ ହିଁ ହୋଇଥାଏ ।
Answer:
ଉପକେନ୍ଦ୍ର

v. ଭୂକମ୍ପ ମାପିବାପାଇଁ. ________ ଯନ୍ତ୍ର ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।
Answer:
ସେସ୍ମୋଗ୍ରାଫ୍

vi. ମାଗ୍ନା ଗଚ୍ଛିତ ସ୍ଥାନକୁ _______ କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ମାଗ୍ଲା କୋଠରି

vii. ଭୂପୃଷ୍ଠରେ ମାଗ୍ନାକୁ _______ କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ଲାଭା

viii. ଯେଉଁ ପଥଦେଇ ମାଗ୍ନା ପଦାକୁ ଆସେ, ତାହାକୁ _______ ପଥ ବୋଲି କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ଗ୍ରୀବାପଥ ବା ନିର୍ଗମ ପଥ

ix. _____ ପୃଥ‌ିବୀର ଉଚ୍ଚତମ ମାଳଭୂମି ।
Answer:
ପାମିର

x. ଭାରତର ଦାକ୍ଷିଣାତ୍ୟ ମାଳଭୂମି _______ ଦ୍ୱାରା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି ।
Answer:
ଲାଭା

xi. ମରୁ ଅଞ୍ଚଳ ତଥା ସମୃଦ୍ଧ କୂଳବର୍ତ୍ତୀ ଅଞ୍ଚଳରେ ________ ହଁ ମୁଖ୍ୟ କ୍ଷୟକାରୀ ଶକ୍ତି ।
Answer:
ପବନ

xii. ଅର୍ଦ୍ଧଚନ୍ଦ୍ର ଆକୃତିବିଶିଷ୍ଟ ବାଲି ପାହାଡ଼କୁ ________ କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ବାର ଖାନ୍

xiii. ଡୋଲାଇନ୍ ଆକାରରେ ବଡ଼ ହୋଇଥିଲେ ତାକୁ _______ କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ଉଇଲା ।

xiv. ଭୂମିରୁ ହୁଙ୍କାପରି ଉଠିଥିବା ଚୂନସ୍ତମ୍ଭକୁ ______ କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ଷ୍ଟାଲାମାଇଟ୍‌

xv. ଗତିଶୀଳ ବରଫ ସ୍ରୋତକୁ _______ କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ହିମବାହ

xvi. _____ ପୃଥ‌ିବୀର ଉଚ୍ଚତମ ଜଳପ୍ରପାତ ।
Answer:
ଆଞ୍ଜେଲ୍

xvii. ନାଏଗ୍ରା ଜଳପ୍ରପାତ _______ ଦେଶରେ ଅବସ୍ଥିତ ।
Answer:
କାନାଡ଼ା

ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।

Question i.
କେଉଁଟି ଏକ ଦ୍ଵିତୀୟଶ୍ରେଣୀ ଭୂମିରୂପ ?
(କ) ଜଳପ୍ରପାତ
(ଖ) ମହୀସୋପାନ
(ଗ) ମହାସାଗର
Answer:
(ଖ) ମହୀସୋପାନ

Question ii.
କେଉଁଟି ପୃଥବୀର ତ୍ଵରିତ ଚଳନ ଯୋଗୁଁ ହୋଇଥାଏ ?
(କ) ଅଗ୍ନି ଉଦ୍‌ଗିରଣ
(ଖ) ପର୍ବତ ଗଠନ
(ଗ) ମହାଦେଶୀୟ ସଞ୍ଚଳନ
Answer:
(କ) ଅଗ୍ନି ଉଦ୍‌ଗିରଣ

Question iii.
କେଉଁ ନଦୀଟି ଏକ ଗ୍ରସ୍ଥ ଉପତ୍ୟକା ଦେଇ ପ୍ରବାହିତ ହେଉଛି ?
(କ) ମହାନଦୀ
(ଖ) ନର୍ମଦା
(ଗ) କାବେରୀ
Answer:
(ଖ) ନର୍ମଦା

Question iv.
ଉତ୍ତର ଆମେରିକା କେଉଁ ପୁରାତନ ଭୂଖଣ୍ଡର ଅଂଶ ଥୁଲା ?
(କ) ପାନ୍ଥାଲାସା
(ଖ) ଗଣ୍ଡୱାନାଲାଣ୍ଡ
(ଗ) ଆଙ୍ଗାରାଲାଣ୍ଡ
Answer:
(ଗ) ଆଙ୍ଗାରାଲାଣ୍ଡ

Question v.
ଭୂମିକମ୍ପ ଉତ୍ପତ୍ତିସ୍ଥଳକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
(କ) ଉପକେନ୍ଦ୍ର
(ଖ) ଭୂକମ୍ପ କେନ୍ଦ୍ର
(ଗ) ଗ୍ରସ୍ତ ଉପତ୍ୟକା
Answer:
(ଖ) ଭୂକମ୍ପ କେନ୍ଦ୍ର

Question vi.
ଅଶ୍ଵଖୁରାକୃତି ହ୍ରଦ କେଉଁଠି ଦେଖାଯାଏ ?
(କ) ନଦୀ ଉପତ୍ୟକା
(ଖ) ପାର୍ବତ୍ୟଭୂମି
(ଗ) ମରୁଭୂମି
Answer:
(କ) ନଦୀ ଉପତ୍ୟକା

Question vii.
ଛତୁଶିଳା କାହାଦ୍ଵାରା ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ?
(କ) ନଦୀ
(ଖ) ପବନ
(ଗ) ହିମବାହ
Answer:
(ଖ) ପବନ

Question viii.
କେଉଁଟି ସାମୁଦ୍ରିକ ତରଙ୍ଗ ଦ୍ଵାରା ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ?
(କ) ବେଳାଭୂମି
(ଖ) ପ୍ଲାବନଭୂମି
(ଗ) ତ୍ରିକୋଣଭୂମି
Answer:
(କ) ବେଳାଭୂମି

Question ix.
ପଟୁବ୍ୟଜନ ପାହାଡ଼ର କେଉଁ ଅଂଶରେ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ?
(କ) ଶୀର୍ଷଦେଶ
(ଖ) ମଧ୍ୟଅଂଶ
(ଗ) ପାଦଦେଶ
Answer:
(ଗ) ପାଦଦେଶ

Question x.
ଚୂନପଥର ଅଞ୍ଚଳର ଭୂପୃଷ୍ଠସ୍ଥ ଶୁଷ୍କ ନଦୀ ଉପତ୍ୟକାକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
(କ) ଅଦୃଶ୍ୟ ଉପତ୍ୟକା
(ଖ) ‘U’ ଉପତ୍ୟକା
(ଗ) ‘V” ଉପତ୍ୟକା
Answer:
(କ) ଅଦୃଶ୍ୟ ଉପତ୍ୟକା ।

ବନ୍ଧନୀ ମଧ୍ଯରୁ ଉପଯୁକ୍ତ ଶବ୍ଦ ବାଛି ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

1. ଭୂକମ୍ପ ମାପିବାପାଇଁ _______ ଯନ୍ତ୍ର ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ। (ଥର୍ମୋମିଟର, ବାରୋମିଟର, ସେସ୍‌ମୋଗ୍ରାଫ, ହାଇଡ୍ରୋମିଟର)
Answer:
ସେସ୍‌ମୋଗ୍ରାଫ୍

2. ଭାରତର ନଦୀ ଗ୍ରସ୍ତ ଉପତ୍ୟକା ମଧ୍ୟଦେଇ ପ୍ରବାହିତ । (ନର୍ମଦା ଓ ତାୟୀ, ମହାନଦୀ ଓ ବ୍ରାହ୍ମଣୀ, କୃଷ୍ଣା ଓ କାବେରୀ, ଗଙ୍ଗା ଓ ଯମୁନା)
Answer:
ନର୍ମଦା ଓ ତାଦ୍ରୀ

3. _______ ଏକ ଭଙ୍ଗିଳ ପର୍ବତଶ୍ରେଣୀ ଅଟେ। (ପୂର୍ବଘାଟ, ପଶ୍ଚିମଘାଟ, ସାତପୁରା, ହିମାଳୟ)
Answer:
ହିମାଳୟ

4. ଭାରତର _______ଏକ ସ୍ତୂପପର୍ବତ ଅଟେ । (ହିମାଳୟ, ସାତପୁରା, ମହାବଳେଶ୍ଵର, ଆରାବଳୀ)
Answer:
ସାତପୁରା

5. ଜାପାନର _______ ଏକ ସଞ୍ଚୟଜାତ ପର୍ବତ ଅଟେ । (ଆଲପ୍‌ସ, ରକି, ଆଣ୍ଡିଜ୍, ଫୁଜିୟାମା)
Answer:
ଫୁଜିୟାମା

6. _______ ମାଳଭୂମିକୁ ପୃଥ‌ିବୀର ଛାତ କୁହାଯାଏ। (ଛୋଟନାଗପୁର, ଡେକାନ, ପାମିର, ବୁନ୍ଦେଇଖଣ୍ଡ)
Answer:
ପାମିର

7. ନଦୀ ତା’ର ଶଯ୍ୟାକୁ ଖୋଳି _______ ସଦୃଶ ଉପତ୍ୟକା ସୃଷ୍ଟି କରେ । (V, U, W, X)
Answer:
V

8. ଓଡ଼ିଶାର _______ ଏକ ଅଶ୍ଵଖୁରାକୃତି ହ୍ରଦ ଅଟେ। (ଚିଲିକା, ପାଟ, ଅଂଶୁପା, କାଞ୍ଜିଆ)
Answer:
ଅଂଶୁପା

9. ପବନ ଦ୍ଵାରା ପରିବାହିତ ବାଲୁକା ସ୍ତୂପକୁ _______ କୁହାଯାଏ । (ଗ୍ରାବରେଖା, ବାରଖାନ, ପ୍ଲାବନଭୂମି, ଛତୁଶିଳା)
Answer:
ବାରଖାନ୍

10. ଚୀନ୍‌ର ପଶ୍ଚିମାଂଶରେ _______ ମୃରିକାଞ୍ଚଳ ରହିଛି । (ଖଦର, ଭାଙ୍ଗର, କଙ୍କର, ଲୋଏସ୍)
Answer:
ଲୋଏସ୍

11. ଉତ୍ତର ଆମେରିକା _______ ପୁରାତନ ଭୂଖଣ୍ଡର ଅଂଶବିଶେଷ । (ପାନ୍ଥାଲାସ, ଗଣ୍ଡନଲାଣ୍ଡ, ଅଙ୍ଗାରଲାଣ୍ଡ, ଟେଣ୍ଟ୍‌ସ୍)
Answer:
ଗଣ୍ଡାନାଲାଣ୍ଡ

12. ଛତୁଶିଳା _______ ଦ୍ଵାରା ଗଠିତ ହୋଇଥାଏ। (ନଦୀ, ସାଗର, ହିମବାହ, ପବନ)
Answer:
ପବନ

13. ଭୂମିକମ୍ପ ଉତ୍ପତ୍ତିସ୍ଥଳକୁ _______ କୁହାଯାଏ । (କେନ୍ଦ୍ର, ଉପକେନ୍ଦ୍ର, ମଧ୍ଯକେନ୍ଦ୍ର, ପାର୍ଶ୍ଵଭାଗ)
Answer:
କେନ୍ଦ୍ର

ସ୍ତମ୍ଭ ଦୁଇଟି ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କ ସ୍ଥାପନ କର ।

Question i.

Answer:

Question ii.

Answer:

ପ୍ରଥମ ଯୋଡ଼ିକୁ ଦେଖୁ ଦ୍ଵିତୀୟ ଯୋଡ଼ି ପୂରଣ କର

1. ପ୍ରଥମଶ୍ରେଣୀ ଭୂମିରୂପ : ମହାଦେଶ :: ଦ୍ଵିତୀୟ ଶ୍ରେଣୀ ଭୂମିରୂପ : ______।
Answer:
ମହୀସୋପାନ

2. ମହାସାଗର : ପ୍ରଥମଶ୍ରେଣୀ ଭୂମିରୂପ :: ମହୀଢ଼ାଲୁ : ______।
Answer:
ଦ୍ଵିତୀୟ ଶ୍ରେଣୀ ଭୂମିରୂପ

3. ତ୍ଵରିତଶକ୍ତି : ଅଗ୍ନିଉଦ୍‌ଗିରଣ :: ଧୀରଶକ୍ତି : ______।
Answer:
ମହାଦେଶୀୟ ସଞ୍ଚଳନ

4. ବାହ୍ୟଶକ୍ତି : କ୍ଷୟକାରୀ :: ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ଶକ୍ତି : ______।
Answer:
ତ୍ବରିତଶକ୍ତି

5. ମହାଦେଶ : ପାଞ୍ଜିଆ :: ମହାସାଗର : ______।
Answer:
ପାନ୍ଥାଲାସା

6. ଟେଣ୍ଟ୍‌ ସ୍ ଉତ୍ତରରେ : ଆଙ୍ଗାରାଲାଣ୍ଡ :: ଟେଣ୍ଟ୍‌ସ୍ ଦକ୍ଷିଣରେ ______।
Answer:
ଗଣ୍ଡଓ୍ବାନାଲାଣ୍ଡ

7. ଆଙ୍ଗାରାଲାଣ୍ଡ : ଇଉରୋପ : : ଗଣ୍ଡାନାଲାଣ୍ଡ : ______।
Answer:
ଆଫ୍ରିକା

8. ଭାଙ୍ଗର ଊର୍ଦ୍ଧ୍ୱ ଅଂଶ : ଊଭାଙ୍ଗ :: ଭାଙ୍ଗର ନିମ୍ନଅଂଶ : ______।
Answer:
ନିମ୍ନ ଭାଙ୍ଗ

9. ସାତପୁରା : ସ୍ତୂପ ପର୍ବତ : : ଫୁଜିୟାମା ______।
Answer:
ସଞ୍ଚୟଜାତ ପର୍ବତ

10. ନଦୀରୁ ସୃଷ୍ଟି : ‘V” ଉପତ୍ୟକା : ହିମବାହରୁ ସୃଷ୍ଟି : ______।
Answer:
‘U” ଉପତ୍ୟକା

11. ଚୂନସ୍ତମ୍ଭ : ଷ୍ଟାଲାଗମାଇଟ୍‌ : : ଚୂନ ଓହଳ : ______।
Answer:
ଷ୍ଟାଲାକଟାଇଟ୍