Odisha State Board BSE Odisha Class 7 History Notes Chapter 6 ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ପତନ will enable students to study smartly.
BSE Odisha Class 7 History Notes Chapter 6 ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ପତନ
ବିଷୟବସ୍ତୁସମ୍ବହ
- ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ପତନର ବିଭିନ୍ନ କାରଣ (କେନ୍ଦ୍ରଶକ୍ତିର ଦୁର୍ବଳତା, ଅର୍ଥନୈତିକ ଓ ଧର୍ମଗତ କାରଣ, ପ୍ରାଦେଶିକ ଶାସକମାନଙ୍କ ସ୍ବାଧୀନତା ଘୋଷଣା, ବୈଦେଶିକ ଶତ୍ରୁ ଆକ୍ରମଣ)
ବିଷୟବସ୍ତୁ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ସୂଚନା ଓ ବିଶ୍ଳେଷଣ
→ ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ପତନର ବିଭିନ୍ନ କାରଣ :
- ମୋଗଲମାନେ ଦୁଇଶହ ବର୍ଷରୁ ଅଧ୍ଵକାଳ ଧରି ଭରତକୁ ଶାସନ କରିଥିଲେ । ଆକବରଙ୍କ ଉଦାର ନୀତି ଓ ସୁଶାସନ ମୋଗଲ ଶାସନର ଭିଭିକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିଥିଲା । ମାତ୍ର ଔରଙ୍ଗଜେବ୍ଲଙ୍କ ପରେ ଏହି ଶକ୍ତିଶାଳୀ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ପତନାଭିମୁଖୀ ହୋଇଥିଲା।
- ବିଶାଳ ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟକୁ ଶାସନ କରିବା ଭଳି ଦକ୍ଷତା ଓ ସାମର୍ଥ୍ୟ ଔରଙ୍ଗଜେବ୍ଲଙ୍କ ପରବର୍ତ୍ତୀ ଶାସକମାନଙ୍କଠାରେ ନଥିଲା।
- ଔରଙ୍ଗଜେବଙ୍କ ଧର୍ମାନ୍ଧତା ଓ କୁଶାସନ ଦୀର୍ଘ ଦୁଇଶହ ବର୍ଷରୁ ଅଧିକ ସମୟ ଧରି ତିଷ୍ଠି ରହିଥିବା ମୋଗଲ ଶାସନକୁ ପତନାଭିମୁଖୀ କରିଦେଇଥିଲା।
- କେନ୍ଦ୍ରଶକ୍ତିର ଦୁର୍ବଳତା, ଅର୍ଥନୈତିକ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ, ଧର୍ମବିଦ୍ବେଷ ନୀତି, ପ୍ରାଦେଶିକ ଶାସକମାନଙ୍କ ସ୍ବାଧୀନତା ଘୋଷଣା ଆଦି କାରଣ ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ପତନ ଘଟାଇଥିଲା।
- ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ଦୁର୍ବଳତାର ସୁଯୋଗ ନେଇ ପାରସ୍ୟର ସମ୍ରାଟ ନାଦିର ଶାହ ଦିଲ୍ଲୀ ଆକ୍ରମଣ କରି ପ୍ରଚୁର ଧନରନ୍ ଲୁଣ୍ଠନ କରିବା ସହିତ ଶାହାଜାହାନ୍ଙ୍କ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ମୟୂର ସିଂହାସନ ଓ ବିଶ୍ଵବିଖ୍ୟାତ କୋହିନୁର ହୀରା ପାରସ୍ୟକୁ ନେଇ ଯାଇଥିଲେ।
- ନାଦିର ଶାହଙ୍କ ପରେ ଆଫଗାନିସ୍ଥାନର ଶାସକ ଅହମ୍ମଦଶାହ ଅବଦଲୀ ୧୭୪୮ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରୁ ୧୭୬୧ ଖ୍ରୀ.ଅ. ମଧ୍ୟରେ ଅନେକଥର ଭାରତ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲେ । ୧୭୬୧ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ତୃତୀୟ ପାନିପଥ ଯୁଦ୍ଧରେ ସେ ମରହଟ୍ଟାମାନଙ୍କୁ ପରାସ୍ତ କରିଥିଲେ।
- ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ଦୁରବସ୍ଥାର ସୁଯୋଗ ନେଇ ଇଉରୋପୀୟ ବଣିକମାନେ ଭାରତକୁ ଆସିଥିଲେ । ପର୍ତ୍ତୁଗୀଜ୍ମାନଙ୍କ ପରେ ଓଲନ୍ଦାଜ, ଦିନାମାର, ଇଂରେଜ ଓ ଫରାସୀମାନେ ନିଜ ନିଜର ବାଣିଜ୍ୟ କମ୍ପାନୀ ସହ ଭାରତକୁ ଆସିଥିଲେ ।
- ସେମାନେ ପରସ୍ପର ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରତିଦ୍ବନ୍ଦିତାରେ ଲିପ୍ତ ରହିବା ଫଳରେ ଅନେକ ଯୁଦ୍ଧ ସଂଘଟିତ ହୋଇଥିଲା। ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଇଂରେଜ ଓ ଫରାସୀ ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ଅଧୂକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ହୋଇଉଠିଲେ।
- ଶେଷରେ ଅଷ୍ଟାଦଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଦ୍ବିତୀୟାର୍ଦ୍ଧରେ ଇଂରେଜମାନେ ଅଧୂକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ହୋଇ ଭାରତରେ ରାଜ୍ୟ ବିସ୍ତାର କଲେ ଓ ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ପତନ ଘଟାଇଲେ।
ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦ ଓ ସମ୍ପର୍କଡ ଘଗଶାବଳୀ
| ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦ | ଘଗଶା |
| ୧୭୩୯ ୧୭୪୮-୧୭୬୧ ୧୭୬୧ |
ନାଦିର ଶାହଙ୍କ ଭାରତ ଆକ୍ରମଣ ଆଫଗାନିସ୍ଥାନର ଶାସକ ଅହମ୍ମଦଶାହ ଅବଦଲୀଙ୍କଦ୍ଵାରା ବହୁବାର ଭାରତ ଆକ୍ରମଣ । ତୃତୀୟ ପାନିପଥ ଯୁଦ୍ଧ ସଂଘଟିତ |