Odisha State Board BSE Odisha 9th Class Odia Solutions ହୃଦନ୍ତ → କୃତ୍ + ଅନ୍ତ Textbook Exercise Questions and Answers.
BSE Odisha Class 9 Odia Grammar ହୃଦନ୍ତ → କୃତ୍ + ଅନ୍ତ
A ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।
Question 1.
କୃଦନ୍ତ କି ପ୍ରକାର ପ୍ରତ୍ୟୟ ?
Answer:
‘ଧାତୁ’ ସହିତ ଯୋଗ ହେଉଥିବା ପରପ୍ରତ୍ୟୟ ହେଉଛି ହୃଦନ୍ତ ।
Question 2.
ହୃଦନ୍ତ ପଦ ଗଠନ ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ପ୍ରତ୍ୟୟକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ହୃଦନ୍ତ ପଦ ଗଠନ ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ପ୍ରତ୍ୟୟକୁ କୃତ୍ ପ୍ରତ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ ।
Question 3.
ସଂସ୍କୃତ ଧାତୁରୁ ସୃଷ୍ଟ କୃଦନ୍ତ ପଦକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ତତ୍ସମ କୃଦନ୍ତ ପଦ
Question 4.
ଇଚ୍ଛା ଅର୍ଥରେ ଧାତୁରେ କେଉଁ ପ୍ରତ୍ୟୟ ହୁଏ ?
Answer:
କୃତ୍ ପ୍ରତ୍ୟୟ
Question 5.
ନୂତନ ଶବ୍ଦ ଗଠନ ନିମନ୍ତେ ଧାତୁ ସହିତ ଯେଉଁ ପ୍ରତ୍ୟୟ ଯୁକ୍ତ ହୁଏ; ତାକୁ କ’ଣ କହନ୍ତି ?
Answer:
କୃତ୍ ପ୍ରତ୍ୟୟ
Question 6.
‘କୃତ୍’ ପ୍ରତ୍ୟୟ ଯୋଗ ହେବାଦ୍ୱାରା ଯେଉଁ ନୂତନ ଶବ୍ଦ ଗଠିତ ହୁଏ, ତାକୁ କ’ଣ କହନ୍ତି ?
Answer:
କୃଦନ୍ତ ପଦ
B ଗୋଟିଏ ପଦରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।
Question 1.
ଭୂଷଣ – ଏଠାରେ ଥିବା ପ୍ରତ୍ୟୟଟି ଲେଖ ।
Answer:
ଅନ
Question 2.
‘ସ୍ତା + ଅକ’ – ଏକପଦରେ କ’ଣ ହେବ ?
Answer:
ସ୍ତ।ବକ
Question 3.
ଯେ ପାଠ କରେ – ଏକପଦରେ କ’ଣ ହେବ ?
Answer:
ପାଠକ
Question 4.
ଗୋଟିଏ ହୃଦନ୍ତ ଶବ୍ଦର ଉଦାହରଣ ଦିଅ ।
Answer:
କାରକ
Question 5.
‘ଇ’ ପ୍ରତ୍ୟୟ ଯୁକ୍ତ ହୋଇଥିବା ଏକ ଶବ୍ଦ ଲେଖ ।
Answer:
ଜଳଧୂ
Question 6.
ପକ୍ବ – ଏଠାରେ ଥିବା ଧାତୁଟି ଲେଖ ।
Answer:
ପଚ୍
Question 7.
ମଧୁପାନ କରେ ଯେ – ଏକପଦରେ କ’ଣ ହେବ ?
Answer:
ମଧୁପ
Question 8.
ଯାହା କରିବା ଉଚିତ – ଏକପଦରେ କ’ଣ ହେବ ?
Answer:
କର୍ତ୍ତବ୍ଯ
Question 9.
ଶ୍ରବଣୀୟ– ଏଠାରେ ଥିବା ଧାତୁଟି ଲେଖ ।
Answer:
ଶୁ
Question 10.
ଗୋଟିଏ ‘ଇତ୍ର’ ପ୍ରତ୍ୟୟ ଯୁକ୍ତ ଶବ୍ଦ ଲେଖ ।
Answer:
ଚରିତ
Question 11.
ସଂସ୍କୃତ ଧାତୁରୁ ସୃଷ୍ଟ କୃଦନ୍ତ ପଦକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ତତ୍ସମ କୃଦନ୍ତ ପଦ
Question 12.
ଇଚ୍ଛା ଅର୍ଥରେ ଧାତୁରେ କେଉଁ ପ୍ରତ୍ୟୟ ହୁଏ ?
Answer:
ସନ୍ ପ୍ରତ୍ୟୟ
Question 13.
‘ସ୍ଥା’ ଧାତୁରେ କେଉଁ ପ୍ରତ୍ୟୟ ଯୋଗ କଲେ ହୃଦନ୍ତ ପଦଟି ‘ସ୍ଥାୟୀ’ ହେବ ?
Answer:
ଇନ୍
Question 14.
‘ମୁକ୍ତି ପାଇବାର ଇଚ୍ଛା’ – ଏହାକୁ ଏକ ପଦରେ ପ୍ରକାଶ କଲେ କ’ଣ ହେବ ?
Answer:
ମୁମୁକ୍ଷା
Question 15.
ନୃତ୍ୟ କରେ ଯେ – ଏକ ପଦରେ ପ୍ରକାଶ କର ।
Answer:
ନର୍ଭକ
Question 16.
ଜଳ ଦିଏ ଯେ – ଏକ ପଦରେ ପ୍ରକାଶ କର ।
Answer:
ଜଳଦ
C ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
1. ଶିଷ୍ୟ – ଧାତୁଟି _________________ ।
Answer:
ଶାସ୍
2. ଶୀ + ଯ + ଆ = _______________।
Answer:
ଶଯ୍ୟା
3. କ୍ଷୁଦ୍ର – ପ୍ରକୃତି ପ୍ରତ୍ୟୟ ________________ ହେବ ।
Answer:
କ୍ଷୁଦ୍ + ର
4. ଆର୍ଯ୍ୟ – ଏଠାରେ ଥିବା ଧାତୁଟି _____________________ ।
Answer:
ର
5. ନି – ______________________ ତୃ = ନିୟନ୍ତୀ
Answer:
ଯମ୍
6. ଯଜ୍ + ନ = ____________________ ।
Answer:
ଯଜ୍ଞ
7. _______________________ + ନ = ପ୍ରଶ୍ନ ।
Answer:
ପ୍ରଚ୍ଛ
8. ହିଂସ୍ର – ଏଠାରେ ଥିବା ପ୍ରତ୍ୟୟଟି __________________________ ।
Answer:
ର
9. ମେଦୁର – ଧାତୁଟି ______________________ ।
Answer:
ମିଦ୍
10. ପିଇବାର ଇଚ୍ଛା – ଏକପଦରେ _________________ ହେବ ।
Answer:
ପିପାସା
11. ଜି – ସନ୍ + ଆ = ______________________ ।
Answer:
ଜିଗୀଷା
12. ତୃଷ୍ + ନ + ଆ = ______________________।
Answer:
ତୃଷ୍ଣା
13. ପିତା – ଶୁଦ୍ଧ ପ୍ରକୃତି ଓ ପ୍ରତ୍ୟୟକୁ ବାଛି ଲେଖ ।
Answer:
ପା+ ତୃ
14. ସନ୍ ପ୍ରତ୍ୟୟ ପରେ ‘ଆ’ ବା ‘ଉ’ ପ୍ରତ୍ୟୟ ଯୋଗ କରାଯାଇ ______________________ ପଦ ଗଠନ କରାଯାଏ ?
Answer:
ବିଶେଷ୍ଯ
15. ଯେ ଗାନ କରେ ତାକୁ _________________ କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ଗାୟକ
16. ଯେ ଶୁଣେ, ତାକୁ ________________ କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ଶ୍ରୋତା
D ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଅନୁସାରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ।
Question 1.
ହୃଦନ୍ତ ପଦର ସହାୟତାରେ ନିମ୍ନଲିଖ ବାକ୍ୟଶଗୁଡ଼ିକୁ ଏକପଦରେ ପ୍ରକାଶ କର ।
ଯେ ପାଠ କରେ, ଯେ ନୃତ୍ୟ କରେ, ଯେ ଭିକ୍ଷା କରେ, ଯାହା କରିବା ଉଚିତ, ଯେ ଶୁଣେ, ଯେ ମରିଅଛି, ମଧୁପାନ କରେ ଯେ, ଯେ ଜଗେ, ଯେ ଶାସନ କରେ, ଦାନର ଯୋଗ୍ୟ, ଯେ ଗାନ କରେ ଜାଣିବାର ଇଚ୍ଛା, ଦେଖିବାକୁ ଇଚ୍ଛୁକ ।
Answer:
| ପ୍ରଶ୍ନପ୍ରଦତ୍ତ ବାକ୍ୟଂଶ | କୃଦନ୍ତ ପଦରେ ପ୍ରକାଶ |
| ଯେ ପାଠ କରେ ଯେ ନୃତ୍ୟ କରେ ଯେ ଭିକ୍ଷା କରେ ଯାହା କରିବା ଉଚିତ ଯେ ଶୁଣେ ଯେ ମରିଅଛି ମଧୁପାନ କରେ ଯେ ଯେ ଜଗେ ଯେ ଶାସନ କରେ ଦାନର ଯୋଗ୍ୟ ଯେ ଗାନ କରେ ଜାଣିବାର ଇଚ୍ଛାଦେଖିବାକୁ ଇଚ୍ଛୁକ |
ପାଠକ ନର୍ତ୍ତକ ଭିକ୍ଷୁକ କରଣୀୟ/କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ଶ୍ରେ।ତା ମୃତ ମଧୁପ ଜଗୁଆଳି ଶାସକ ଦାତବ୍ୟ ଗାୟକ ଜିଜ୍ଞ।ସାଦିଦୃକ୍ଷୁ |
Question 2.
ନିମ୍ନଲିଖ୍ତ ପଦଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ କୃଦନ୍ତ ପଦଗୁଡ଼ିକୁ ବାଛି ଲେଖ।
ଗାଉଣା, ବୈଷ୍ଣବ, ଗନ୍ତବ୍ୟ, ଉଠାଣି, ଦାଶରଥ୍, ଖେଳୁଆଳ, କୌତୁକ, ପାଠ୍ୟ, ଶାରୀରିକ, ନିନ୍ଦୁକ ।
Answer:
ଗାଉଣା, ଗନ୍ତବ୍ୟ, ଉଠାଣି, ଖେଳୁଆଳ, ପାଠ୍ୟ, ନିନ୍ଦୁକ ।
Question 3.
ନିମ୍ନଲିଖୂତ ପ୍ରକୃତି + ପ୍ରତ୍ୟୟଗୁଡ଼ିକୁ ଯୋଗ କଲେ ଯେଉଁ କୃଦନ୍ତ ପଦଗୁଡ଼ିକ ଗଠିତ ହେବ, ସେଗୁଡ଼ିକ ଲେଖ ।
ଦିବ୍ + ଅ, ଶୁ + ଅନ, ସ୍ତୁ + ଅକ, ନି – ଧା + ଇ, ସନ୍ଦ୍ + ଇଷ୍ଣୁ, ସ୍ଥା + ଇନ୍, ସିଚ୍ + ତ, ମନ୍ + ତି, ବଚ୍ + ତବ୍ୟ, ପୂଜ୍ + ଅନୀୟ, ପୁ + ଇତ୍ର, ଦା+ ଯ,କ୍ଷି + ତ୍ର, ନୀ + ତୃ, ମୋଡ + ଆ,ଫୁଟ୍ + ଉର, ପା –ସନ୍ + ଆ, ମୋଡ଼ + ଆ, ଫୁଟ୍ + ଅଣ, ବିଞ୍ଚ୍ + ଅଣା, ଲୋଟ୍ + ଅଣି, ଜୀ + ଅନ୍ତା, ଖଟ୍ + ଅଛି, ବୋଲ୍ + ଇ ।
Answer:
- ଦିବ୍ + ଅ = ଦେବ
- ଶୁ + ଅନ = ଶ୍ରବଣ
- ସ୍ତୁ + ଅକ = ସ୍ତ।ବକ
- ନି – ଧା + ଇ = ନିଧ୍
- ସନ୍ଦ୍ + ଇଷ୍ଣୁ = ସହିଷ୍ଣୁ
- ସ୍ଥା + ଇନ୍ = ସ୍ଥାୟୀ
- ସିଚ୍ + ତ = ସିକ୍ତ
- ମନ୍ + ତି = ମତି
- ବଚ୍ + ତବ୍ୟ = ବକ୍ତବ୍ୟ
- ପୂଜ୍ + ଅନୀୟ = ପୂଜନୀୟ
- ପୁ + ଇତ୍ର = ପବିତ୍ର
- ଦା+ ଯ = ଦେୟ
- କ୍ଷି + ତ୍ର = କ୍ଷେ।ତ୍ର
- ମୋଡ + ଆ = ମୋଡ଼।
- ଫୁଟ୍ + ଉର = ଫୁଟର
- ପା – ସନ୍ + ଆ = ପିପାସା
- ଫୁଟ୍ + ଅଣ = ଫୁଟଣ
- ବିଞ୍ଚ୍ + ଅଣା = ବିଞ୍ଚଣା
- ଲୋଟ୍ + ଅଣି = ଲୋ
- ଜୀ + ଅନ୍ତା = ଜୀଅନ୍ତା
- ଖଟ୍ + ଅନ୍ତି = ଖଟନ୍ତି
- ବୋଲ୍ + ଇ = ବୋଲି
E ଚାରୋଟି ବିକଳ୍ପ ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।
1. ଭୂଷଣ – ଏଠାରେ ଥିବା ପ୍ରତ୍ୟୟଟି ଲେଖ ।
(A) ଅଣ
(B) ଷଣ
(C) ଣ
(D) ଅନ
Answer:
(D) ଅନ
2. ______________ + ଅକ = ସ୍ତାବକ । ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(A) ସ୍ତା
(B) ସ୍ତ
(C) ସ୍ତୁ
(D) ସ୍ତାବ୍
Answer:
(A) ସ୍ତା
3. ଯେ ପାଠ କରେ — ଏକପଦରେ କ’ଣ ହେବ ?
(A) ପାଠକ
(B) ପାଠୁଆ
(C) ପାଠନ
(D) ପଠନ
Answer:
(A) ପାଠକ
4. କୁଦନ୍ତ ଶବ୍ଦଟି ବାଛ ।
(A) ବାଳକ
(B) କାରକ
(C) ଦୈନିକ
(D) ମୌଳିକ
Answer:
(B) କାରକ
5. ‘ଇ’ ପ୍ରତ୍ୟୟ ଯୁକ୍ତ ହୋଇଥିବା ଶବ୍ଦଟି ବାଛ ।
(A) ମୁକ୍ତି
(B) ମତି
(C) ଜଳଧୂ
(D) ବୁଦ୍ଧି
Answer:
(C) ଜଳଧୂ
6. ପକ୍ବ – ଏଠାରେ ଥିବା ଧାତୁଟି ଲେଖ ।
(A) ପକ୍
(B) ପବ୍
(C) ପା
(D) ପାକ୍
Answer:
(B) ପବ୍
7. ମଧୁପାନ କରେ ଯେ- ଏକପଦରେ କ’ଣ ହେବ ?
(A) ମହୁମାଛି
(B) ମଧୁପାକ
(C) ମଧୁପାୟୀ
(D) ମଧୁପ
Answer:
(D) ମଧୁପ
8. ଯାହା କରିବା ଉଚିତ୍ – ଏକପଦରେ କ’ଣ ହେବ ?
(A) କର୍ତ୍ତବ୍ଯ
(B) କର୍ମ
(C) କାର୍ଯ୍ୟ
(D) କରଣ
Answer:
(A) କର୍ତ୍ତବ୍ଯ
9. ଶ୍ରବଣୀୟ – ଏଠାରେ ଥିବା ଧାତୁଟି ଲେଖ ।
(A) ଶୁ
(B) ଶୃ
(C) ଶୁ
(D) ଶ୍ରବ୍
Answer:
(A) ଶୁ
10. କେଉଁଟି ‘ଇତ୍ର’ ପ୍ରତ୍ୟୟ ଯୁକ୍ତ ଶବ୍ଦ ଅଟେ ?
(A) ନେତ୍ର
(B) କ୍ଷେତ୍ର
(C) ଚରିତ୍ର
(D) ସ୍ତୋତ୍ର
Answer:
(C) ଚରିତ୍ର
11. ସଂସ୍କୃତ ଧାତୁରୁ ସୃଷ୍ଟ କୃଦନ୍ତ ପଦକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
(A) ତତ୍ସମ କୃଦନ୍ତ ପଦ
(B) ତଦ୍ଭବ କୃଦନ୍ତ ପଦ
(C) ଦେଶଜ କୃଦନ୍ତ ପଦ
(D) ବୈଦେଶିକ ହୃଦନ୍ତପଦ
Answer:
(A) ତତ୍ସମ କୃଦନ୍ତ ପଦ
12. ଇଚ୍ଛା ଅର୍ଥରେ ଧାତୁରେ କେଉଁ ପ୍ରତ୍ୟୟ ହୁଏ ?
(A) ସନ୍ ପ୍ରତ୍ୟୟ
(B) ଯଙ ପ୍ରତ୍ୟୟ
(C) ଅନ ପ୍ରତ୍ୟୟ
(D) ଶିଚ୍ ପ୍ରତ୍ୟୟ
Answer:
(A) ସନ୍ ପ୍ରତ୍ୟୟ
13. ‘ସ୍ଥା’ ଧାତୁରେ କେଉଁ ପ୍ରତ୍ୟୟ ଯୋଗ କଲେ ହୃଦନ୍ତ ପଦଟି ‘ସ୍ଥାୟୀ’ ହେବ ?
(A) ୟୀ
(B) ଈ
(C) ଇନ୍
(D) ଯ
Answer:
(C) ଇନ୍
14. ‘ମୁକ୍ତି ପାଇବାର ଇଚ୍ଛା’ – ଏହାକୁ ଏକ ପଦରେ ପ୍ରକାଶ କଲେ କ’ଣ ହେବ ?
(A) ମୁମୂର୍ଷା
(B) ମୁମୁକ୍ଷା
(C) ଜିଘାଂସା
(D) ମୋକ୍ଷ
Answer:
(B) ମୁମୁକ୍ଷା
15. ________________ + ନ = ପ୍ରଶ୍ନ – ଏଥରେ ବ୍ୟବହୃତ ଧାତୁଟି କ’ଣ ?
(A) ପ୍ରଶ୍ନ
(B) ପ୍ରଚ୍ଛ
(C) ପୁଚ୍ଛ
(D) ପ୍ର
Answer:
(B) ପ୍ରଚ୍ଛ
16. ‘ସିକ୍ତ’ ଶବ୍ଦଟିରେ ଥିବା ଧାତୁଟି କ’ଣ ?
(A) ସକ୍
(B) ସିଚ୍
(C) ସିର୍
(D) ସିତ୍
Answer:
(C) ସିର୍
17. ‘ହିଂସ୍ର’ – ଏଠାରେ ବ୍ୟବହୃତ ଧାତୁଟି କ’ଣ ?
(A) ହିଂସ୍ର
(B) ହିନସ୍
(C) ହିନ୍
(D) ହିସ୍
Answer:
(B) ହିନସ୍
18. ନୂତନ ଶବ୍ଦ ଗଠନ ନିମନ୍ତେ ଧାତୁ ସହିତ ଯେଉଁ ପ୍ରତ୍ୟୟ ଯୁକ୍ତ ହୁଏ; ତାକୁ କ’ଣ କହନ୍ତି ?
(A) ପୂର୍ବ ପ୍ରତ୍ୟୟ
(B) କୃତ୍ ପ୍ରତ୍ୟୟ
(C) ତଦ୍ଧିତ ପ୍ରତ୍ୟୟ
(D) ସ୍ତ୍ରୀ ପ୍ରତ୍ୟୟ
Answer:
(B) କୃତ୍ ପ୍ରତ୍ୟୟ