Odisha State Board BSE Odisha 9th Class Odia Solutions ସନ୍ଧି Textbook Exercise Questions and Answers.
BSE Odisha Class 9 Odia Grammar ସନ୍ଧି
A ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।
Question 1.
ସନ୍ଧି କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
Answer:
ପରସ୍ପର ସନ୍ନିହିତ ଦୁଇଟି ପଦର ମିଳନ ଘଟିଲେ ପୂର୍ବ ପଦର ଶେଷ ବର୍ଣ୍ଣ ସହିତ ପରପଦର ପ୍ରଥମ ବର୍ଣ୍ଣର ସଂଯୁକ୍ତିକୁ ସନ୍ଧି କୁହାଯାଏ ।
Question 2.
ସ୍ୱର ସନ୍ଧି କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
Answer:
ପରସ୍ପର ସନ୍ନିହିତ ପୂର୍ବପଦର ଶେଷ ସ୍ଵରବର୍ଣ୍ଣ ସହିତ ପରପଦର ପ୍ରଥମ ସ୍ଵରବର୍ଣ୍ଣର ମିଳନକୁ ‘ସ୍ଵରସନ୍ଧି’ କହନ୍ତି ।
ଯଥା – ଦେବ + ଅସୁର = ଦେବାସୁର ।
Question 3.
ବ୍ୟଞ୍ଜନ ସନ୍ଧିର ସଂଜ୍ଞା ଲେଖ ।
Answer:
ପରସ୍କର ସନ୍ନିହିତ ପୂର୍ବପଦର ଶେଷ ବର୍ଣ୍ଣ ବ୍ୟଞ୍ଜନ ହୋଇଥିଲେ ତାହା ସହିତ ପରପଦର ପ୍ରଥମ ବ୍ୟଞ୍ଜନ ଅଥବା ସ୍ଵରବର୍ଣ୍ଣର ମିଳନକୁ ‘ବ୍ୟଞ୍ଜନ ସନ୍ଧି’ କୁହାଯାଏ ।
ଯଥା – ଶରତ୍ + ଚନ୍ଦ୍ର = ଶରଚ୍ଚନ୍ଦ୍ର।
Question 4.
ବିସର୍ଗ ସନ୍ଧିର ଲକ୍ଷଣ କ’ଣ ?
Answer:
ପୂର୍ବ ପଦର ଶେଷରେ ଥିବା ବିସର୍ଗ ସହ ପର ପଦର ପ୍ରଥମ ସ୍ଵର ଅଥବା ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣର ମିଳନ ଘଟିଲେ ତାହାକୁ ବିସର୍ଗ ସନ୍ଧ କୁହାଯାଏ ।
ଯଥା – ମନଃ + ଯୋଗ = ମନୋଯୋଗ । ନିଃ + ରସ = ନୀରସ ।
Question 5.
ଆମ ଭାଷାରେ କେତେପ୍ରକାର ସନ୍ଧି ରହିଛି, ତାହା କ’ଣ କ’ଣ ?
Answer:
ଆମ ଭାଷାରେ ତିନିପ୍ରକାର ସନ୍ଧି ରହିଛି; ଯଥା – ସ୍ଵରସନ୍ଧି, ବ୍ୟଞ୍ଜନ ସନ୍ଧି ଓ ବିସର୍ଗ ସନ୍ଧି ।
Question 6.
ସ୍ୱର ଓ ବ୍ୟଞ୍ଜନ ସନ୍ଧିରେ କେଉଁ ବର୍ଷ ଗୁରୁତ୍ୱ ପାଏ ?
Answer:
ସ୍ୱର ସନ୍ଧିରେ ସ୍ୱରବର୍ଣ୍ଣ ଏବଂ ବ୍ୟଞ୍ଜନ ସନ୍ଧିରେ ବ୍ୟଞ୍ଜନ + ବ୍ୟଞ୍ଜନ ଓ ବ୍ୟଞ୍ଜନ + ସ୍ଵର ବର୍ଷ ଗୁରୁତ୍ୱ ପାଏ ।
Question 7.
ବିସର୍ଗ ସନ୍ଧିରେ ‘୫’ର ବିକଳ୍ପ ବର୍ଷ କ’ଣ ?
Answer:
ବିସର୍ଗ ସନ୍ଧିରେ ‘୫’ ବିକଳ୍ପ ବର୍ଷ ହେଉଛି ‘ସ୍’ ଏବଂ ‘ର୍’ ।
Question 8.
ବିସର୍ଗ ସନ୍ଧିରେ ‘୫’ ଟିର ‘ର୍’ ବର୍ଷଟି କେଉଁ ବର୍ଷରେ କିପରି ଯୋଗ ହୁଏ ?
Answer:
‘’ ପରବର୍ତ୍ତୀ ବର୍ଷରେ ‘ର୍’ ଟି ‘ରେପ୍’ ( < ) ଆକାରରେ ଯୋଗ ହୁଏ ।
Question 9.
କେଉଁ ସନ୍ଧିରେ କ’ଣ ମିଶି ‘ଅବ୍’ ଓ ‘ଅୟ’ ହୁଅନ୍ତି ?
Answer:
ସ୍ଵରସନ୍ଧିରେ ଓ + ଅ ମିଶି ‘ଅବ୍’ ଏବଂ ଏ + ଅ ମିଶି ‘ଅୟ’ ହୁଏ । ଯଥା— ପୋ + ଅନ = ପବନ (ଅବ୍)|ନେ + ଅନ = ନୟନ (ଅୟ) ।
B ଗୋଟିଏ ପଦରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।
Question 1.
‘ଅ’ ବା ‘ଆ’ ପରେ ‘ଅ’ ବା ‘ଆ’ ଥିଲେ ଦୁହେଁ ମିଶି କ’ଣ ହୁଅନ୍ତି ?
Answer:
ଆ
Question 2.
ସୁଧାକର– ଶବ୍ଦଟିର ସନ୍ଧିବିଚ୍ଛେଦ କଲେ କ’ଣ ହେବ ?
Answer:
ସୁଧା + ଆକର
Question 3.
‘ଇ’ ବା ‘ଈ’ ପରେ ‘ଇ’ ବା ‘ଈ’ ଥିଲେ ଦୁହେଁ ମିଶି କ’ଣ ହୁଅନ୍ତି ?
Answer:
ଈ
Question 4.
ପରୀକ୍ଷା – ଶବ୍ଦଟିର ଠିକ୍ ସନ୍ଧି ବିଚ୍ଛେଦଟି ଲେଖ ।
Answer:
ପରି + ଈକ୍ଷା
Question 5.
ସାଧୁ + ଉଦ୍ୟମ – ସନ୍ଧି କଲେ କ’ଣ ହେବ ?
Answer:
ସାଧୂଦ୍ୟମ
Question 6.
ଭୂର୍କ – ଶବ୍ଦଟିର ଶୁଦ୍ଧ ସନ୍ଧିବିଚ୍ଛେଦ ଲେଖ ।
Answer:
ଭୂ + ଊର୍ଦ୍ଧ୍ବ
Question 7.
‘ଅ’ ବା ‘ଆ’ ପରେ ‘ଇ’ ବା ‘ଈ’ ଥିଲେ ଦୁହେଁ ମିଶି କ’ଣ ହୁଅନ୍ତି ?
Answer:
ଏ
Question 8.
‘ମହେନ୍ଦ୍ର’ ଶବ୍ଦର ସନ୍ଧି ବିଚ୍ଛେଦ କର ।
Answer:
ମହା + ଇନ୍ଦ୍ର
Question 9.
‘ଅ’ ବା ‘ଆ’ ପରେ ‘ଉ’ ବା ‘ଉ’ ଥିଲେ ଦୁହେଁ ମିଶି କ’ଣ ହୁଅନ୍ତି ?
Answer:
ଓ
Question 10.
ନବୋଢ଼ା – ସନ୍ଧିବିଚ୍ଛେଦ କ’ଣ ହେବ ?
Answer:
ନବ + ଊଢ଼ା
Question 11.
‘କମ୍ବଳାସନ’କୁ ସନ୍ଧିବିଚ୍ଛେଦ କଲେ କ’ଣ ହେବ ?
Answer:
କମ୍ବଳ + ଆସନ
Question 12.
‘ପୁରୁଷ + ଉତ୍ତମ’ – ସନ୍ଧି କଲେ କ’ଣ ହେବ ?
Answer:
ପୁରୁଷୋତ୍ତମ
Question 13.
‘ଜନୈକ’ ଶବ୍ଦର ସନ୍ଧିବିଚ୍ଛେଦ କଲେ କ’ଣ ହେବ ?
Answer:
ଜନ + ଏକ
Question 14.
‘ଶିରଃ + ଛେଦ’ – ସନ୍ଧି କଲେ କ’ଣ ହେବ ?
Answer:
ଶିରଚ୍ଛେଦ
Question 15.
‘ଦିକ୍ + ଆନ୍ତ’ – ସନ୍ଧି କଲେ କ’ଣ ହେବ ?
Answer:
ଦିଗନ୍ତ
C ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
1. ‘ତ’ ବା ‘ଦ’ପରେ ‘ହ’ ଥିଲେ ଦୁହେଁ ମିଶି ___________________ ହୁଅନ୍ତି ।
Answer:
ଦ୍ଧ
2. ତଦ୍ + ହିତ = _______________ ।
Answer:
ତଦ୍ଧିତ
3. ‘ତ’ ବା ‘ଦ’ ପରେ ଥିଲେ ‘ତ’ ବା ‘ଦ’ _________________ ମିଶି ‘ଲ’ ହୁଅନ୍ତି ।
Answer:
ଲ୍
4. ଉତ୍ + ଲେଖ – ସନ୍ଧି କଲେ ________________ ହେବ ।
Answer:
ଉଲ୍ଲେଖ
5. ବାଙ୍ମୟ – ସନ୍ଧିବିଚ୍ଛେଦ କଲେ _____________________ ହେବ ।
Answer:
ବାକ୍ + ମୟ
6. ଷଷ୍ + ଥ – ସନ୍ଧି କଲେ ___________________ ହେବ ।
Answer:
ଷଷ୍ଠ
7. ‘ର’ ଓ ‘ସ’ _____________________ ର ଗୋଟିଏ ଗୋଟିଏ ରୂପ ।
Answer:
ବିସର୍ଗ
8. ପୂର୍ବପଦର ଶେଷରେ ଥିବା ବିସର୍ଗର ପରପଦର ପ୍ରଥମରେ ଥିବା ସ୍ଵର ବା ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣ ସହିତ ମିଳନ _________________ ସନ୍ଧି ହୁଏ ।
Answer:
ବିସର୍ଗ
9. ବିସର୍ଗ ପରେ ‘ଚ’ ବା ‘ଛ’ ଥିଲେ ବିସର୍ଗ ସ୍ଥାନରେ ______________________ ହୁଏ ।
Answer:
ଶ୍
10. ନିଃ + ଚୟ – ସନ୍ଧି କଲେ ________________________ ହେବ ।
Answer:
ନିଶ୍ଚୟ
11. ଗୋ + ଅକ୍ଷ = ____________________ ।
Answer:
ଗବାକ୍ଷ
12. ପରସ୍ପର ସନ୍ନିହିତ ପୂର୍ବପଦର ଶେଷ ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣ ସହିତ ପରପଦର ପ୍ରଥମ ବ୍ୟଞ୍ଜନବର୍ଣ୍ଣ ବା ସ୍ଵରବର୍ଣ୍ଣର ମିଳନକୁ _________________ ସନ୍ଧ କହନ୍ତି ।
Answer:
ବ୍ୟଞ୍ଜନ
13. ବାଗାଡ଼ମ୍ବର – ସନ୍ଧିବିଚ୍ଛେଦ କଲେ ______________________ ହେବ ।
Answer:
ବାକ୍ + ଆଡ଼ମ୍ବର
14. ଣିଚ୍ + ଅନ୍ତ – ସନ୍ଧି କଲେ _____________________ ହେବ ।
Answer:
ଣିଜନ୍ତ
15. ‘ତ’ ବା ‘ଦ’ ପରେ ‘ଚ’ ବା ‘ଛ’ ଥିଲେ ‘ତ’ ବା ‘ଦ’ ସ୍ଥ।ନରେ ______________________ ହୁଏ ।
Answer:
ଚ୍
D ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଅନୁସାରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ।
1. ସନ୍ଧି ବିଚ୍ଛେଦ କର :
ଦେବର୍ଷି, ସଦାଚାର, ସୂଚ୍ୟଗ୍ର, ସ୍ଵାଗତ, ଗାୟକ, ଉଜ୍ଜଳ, ଜଗନ୍ନାଥ, ଶିଷ୍ଟ, ଧନୁଷ୍ଟଙ୍କାର, ମନୋବାଞ୍ଛା, ସ୍ଵର୍ଗତ, ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ।
Answer:
ପ୍ରଦତ୍ତ ଶବ୍ଦ ସନ୍ଧିମୂଳକ ବିଚ୍ଛେଦରୂପ
ଦେବର୍ଷି = ଦେବ+ଋଷି
ସଦାଚାର = ସତ୍ + ଅଚାର
ସୂଚ୍ୟଗ୍ର = ସୂଚି + ଅଗ୍ର
ସ୍ଵାଗତ = ସୁ + ଅଗତ
ଗାୟକ = ଗୈ + ଅକ
ଉଜ୍ଜଳ = ଉତ୍ + ଜ୍ୱଳ
ଜଗନ୍ନାଥ = ଜଗତ୍ + ନାଥ
ଶିଷ୍ଟ = ଶିଷ୍ + ତ
ଧନୁଷ୍ଟଙ୍କାର = ଧନୁଃ + ଟଙ୍କାର
ମନୋବାଞ୍ଛା = ମନଃ + ବାଞ୍ଛା
ସ୍ଵର୍ଗତ = ସ୍ଵଃ + ଗତ
ନିର୍ଦ୍ଦେଶ = ନିଃ + ଦେଶ
2. ସନ୍ଧି କର –
ପ୍ରତି + ଅହ
ଦିକ୍ + ଅନ୍ତ
ସମ୍ + ହତ
ଧନୁଃ + ପାଣି
ମହା + ଉଦଧୂ
ଉତ୍ + ଛେଦ
ଅନୁ + ଏଷଣ
ତତଃ + ଅଧ୍ବକ
ରାଜା + ଋଷି
ଉତ୍ + ହାର
ଭୌ + ଉକ
ମୁନଃ + ମୁହଃ
Answer:
ପ୍ରଦତ୍ତ ବିଚ୍ଛେଦ ଶବ୍ଦରୂପ ସନ୍ଧି-ଶବ୍ଦ
ପ୍ରତି + ଅହ = ପ୍ରତ୍ୟହ
ସମ୍ + ହତ = ସଂହତ
ମହା + ଉଦଧୂ = ମହୋଦଧୂ
ଉତ୍ + ଛେଦ = ଉଚ୍ଛେଦ
ରାଜା + ଋଷି = ରାଜଷି
ଉତ୍ + ହାର = ଉଦ୍ଧ।ର
ଦିକ୍ + ଅନ୍ତ = ଦିଗନ୍ତ
ଧନୁଃ + ପାଣି = ଧନୁଷ୍ପ।ଣି
ଅନୁ + ଏଷଣ = ଅନ୍ୱେଷଣ
ତତଃ + ଅଧ୍ବକ = ତତୋଧ୍କ
ଭୌ + ଉକ = ଭାଚୁକ
ମୁହଃ + ମୁହଃ = ମୁହର୍ମୁହଃ
E ଚାରୋଟି ବିକଳ୍ପ ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।
1. ‘ଅ’ ବା ‘ଆ’ ପରେ ‘ଅ’ ବା ‘ଆ’ ଥିଲେ ଦୁହେଁ ମିଶି କ’ଣ ହୁଅନ୍ତି ?
(A) ଅ
(B) ଆ
(C) ଇ
(D) ଏ
Answer:
(B) ଆ
2. ସୁଧାକର – ଶବ୍ଦଟିର ସନ୍ଧିବିଚ୍ଛେଦ କଲେ କ’ଣ ହେବ ?
(A) ସୁଧ + ଆକର
(B) ସୁଧା + ଅକର
(C) ସୁଧ + ଅକର
(D) ସୁଧା + ଆକର
Answer:
(D) ସୁଧା + ଆକର
3. ‘ଇ’ ବା ‘ଈ’ ପରେ ‘ଇ’ ବା ‘ଈ’ ଥିଲେ ଦୁହେଁ ମିଶି କ’ଣ ହୁଅନ୍ତି ?
(A) ଆ
(B) ଇ
(C) ଈ
(D) ଐ
Answer:
(C) ଈ
4. ପରୀକ୍ଷା – ଶବ୍ଦଟିର ଠିକ୍ ସନ୍ଧି ବିଚ୍ଛେଦଟି ବାଛ ?
(A) ପରୀ + ଇକ୍ଷା
(B) ପରି + ଇକ୍ଷା
(C) ପରି + ଈକ୍ଷା
(D) ପରୀ + ଈକ୍ଷା
Answer:
(C) ପରି + ଈକ୍ଷା
5. ସାଧୁ + ଉଦ୍ୟମ – ସନ୍ଧି କଲେ କ’ଣ ହେବ ?
(A) ସାଧୁଦ୍ଯମ
(B) ସାଧୋଦ୍ୟମ
(C) ସାଧୁବ୍ଯାମ
(D) ସାଧୂଦ୍ୟମ
Answer:
(D) ସାଧୂଦ୍ୟମ
6. ଭୂର୍ବ – ଶବ୍ଦଟିର ଶୁଦ୍ଧ ସନ୍ଧିବିଚ୍ଛେଦଟି ବାଛ ।
(A) ଭୁ + ଉର୍ଦ୍ଧ୍ବ
(B) ଭୂ + ଉର୍ଦ୍ଧ୍ବ
(C) ଭୂ + ଊର୍ଦ୍ଧ୍ବ
(D) ଭୁ + ଊର୍ଦ୍ଧ୍ବ
Answer:
(C) ଭୂ + ଊର୍ଦ୍ଧ୍ବ
7. ‘ଅ’ ବା ‘ଆ’ ପରେ ‘ଇ’ ବା ‘ଈ’ ଥିଲେ ଦୁହେଁ ମିଶି କ’ଣ ହୁଅନ୍ତି ?
(A) ଆ
(B) ଈ
(C) ଏ
(D) ଐ
Answer:
(C) ଏ
8. ‘ମହେନ୍ଦ୍ର’ ଶବ୍ଦର ସନ୍ଧି ବିଚ୍ଛେଦ କର ।
(A) ମହା + ଇନ୍ଦ୍ର
(B) ମହ + ଇନ୍ଦ୍ର
(C) ମହତ୍ + ଇନ୍ଦ୍ର
(D) ମହାନ୍ + ଇନ୍ଦ୍ର
Answer:
(A) ମହା + ଇନ୍ଦ୍ର
9. ‘ଅ’ ବା ‘ଆ’ ପରେ ‘ଉ’ ବା ‘ଉ’ ଥିଲେ ଦୁହେଁ ମିଶି କ’ଣ ହୁଅନ୍ତି ?
(A) ଏ
(B) ଓ
(C) ଆ
(D) ଈ
Answer:
(B) ଓ
10. ନବୋଢ଼ା – ସନ୍ଧିବିଚ୍ଛେଦ କ’ଣ ହେବ ?
(A) ନବ + ଉଢ଼ା
(B) ନବ + ଊଢ଼ା
(C) ନ + ବୋଢ଼ା
(D) ନ + ବଢ଼ା
Answer:
(B) ନବ + ଊଢ଼ା
11. ନିମ୍ନୋକ୍ତ ମଧ୍ଯରୁ କିଏ ଏକ ସ୍ଵରସନ୍ଧି ?
(A) କମ୍ବଳ + ଆସନ
(B) ଉତ୍ + ଘାଟନ
(C) ନିଃ + ଗତ
(D) ବିପଦ୍ + ଜନକ
Answer:
(A) କମ୍ବଳ + ଆସନ
12. ‘ପୁରୁଷ + ଉତ୍ତମ’ – ସନ୍ଧି କଲେ କ’ଣ ହେବ ?
(A) ପୁରୁଷତ୍ତମ
(B) ପୁରୁଷୋତ୍ତମ
(C) ପୁରୁଷଉତ୍ତମ
(D) ପୁରସ୍ତମ
Answer:
(B) ପୁରୁଷୋତ୍ତମ
13. ‘ଜନୈକ’ ଶବ୍ଦର ସନ୍ଧିବିଚ୍ଛେଦ କଲେ କ’ଣ ହେବ ?
(A) ଜନୈ + ଏକ
(B) ଜନ + ଇକ
(C) ଜନ + ଏକ
(D) ଜନେ + ଏକ
Answer:
(C) ଜନ + ଏକ
14. ନିମ୍ନ ପ୍ରଦତ୍ତ ଶବ୍ଦମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ କିଏ ସ୍ଵରସନ୍ଧି ନୁହେଁ ?
(A) ଦିଗନ୍ତ
(B) ମହୋଦଧୂ
(C) ବିଦ୍ୟାଳୟ
(D) ଲମ୍ବୋଦର
Answer:
(A) ଦିଗନ୍ତ
15. ନିମ୍ନୋକ୍ତ ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଶବ୍ଦଟି କିଏ ?
(A) ଶିରଛେଦ
(B) ଶିରଛେଦ
(C) ଶିରଶ୍ଚେଦ
(D) ଶୀରଚ୍ଛେଦ
Answer:
(C) ଶିରଶ୍ଚେଦ
16. ହରି ଜଣେ ଲୋଭଶୂନ୍ୟ ମଣିଷ । – ରେଖାଙ୍କିତ ପଦ ସ୍ଥାନରେ ସମାନ ଅର୍ଥବୋଧକ ବିସର୍ଗ ସନ୍ଧିଜନିତ ପଦ କ’ଣ ହେବ ?
(A) ନିର୍ଲୋଭ
(B) ନିଃଲୋଭ
(C) ନିଃର୍ଲୋଭ
(D) ନିର୍ଲୋଭ
Answer:
(A) ନିର୍ଲୋଭ
17. ନିମ୍ନୋକ୍ତ ମଧ୍ଯରୁ କିଏ ‘ସ୍ବର୍ଗତ’ର ସନ୍ଧିବିଚ୍ଛେଦ ରୂପ ?
(A) ସୁ + ଗତ
(B) ସ୍ଵ + ଗତ
(C) ସ୍ଵଃ + ଗତ
(D) ସ୍ଵ + ର୍ଗତ
Answer:
(C) ସ୍ଵଃ + ଗତ
18. ପରସ୍ପର ସନ୍ନିହିତ ପୂର୍ବପଦର ଶେଷବର୍ଣ୍ଣ ଓ ପରପଦର ପ୍ରଥମପଦର ମିଳନକୁ କ’ଣ କହନ୍ତି ?
(A) ସମାସ
(B) କୃଦନ୍ତ
(C) ତଦ୍ଧିତ
(D) ସନ୍ଧି
Answer:
(D) ସନ୍ଧି
19. ସନ୍ଧି କେତେ ପ୍ରକାର ?
(A) ୨ ପ୍ରକାର
(B) ୩ ପ୍ରକାର
(C) ୪ ପ୍ରକାର
(D) ୫ ପ୍ରକାର
Answer:
(B) ୩ ପ୍ରକାର
20. ସ୍ୱରବର୍ଣ୍ଣ ସହ ସ୍ୱରବର୍ଣ୍ଣର ମିଳନକୁ କି ସନ୍ଧି କୁହାଯାଏ ?
(A) ବ୍ୟଞ୍ଜନ ସନ୍ଧି
(B) ବିସର୍ଗ ସନ୍ଧି
(C) ସ୍ଵର ସନ୍ଧି
(D) ସଂଯୁକ୍ତ ସନ୍ଧି
Answer:
(C) ସ୍ଵର ସନ୍ଧି