Odisha State Board BSE Odisha 8th Class Odia Solutions Chapter 9 ପ୍ରଗତି ଓ ମାନବ ଧର୍ମ Textbook Exercise Questions and Answers.
BSE Odisha Class 8 Odia Solutions Chapter 9 ପ୍ରଗତି ଓ ମାନବ ଧର୍ମ
ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକସ୍ଥ ଅଭ୍ୟାସ କାର୍ଯ୍ୟର ଉତ୍ତର
Question ୧ ।
ଆସ, କଥାବାର୍ତ୍ତା ହେବ ।
(କ) ଆଲବର୍ଟ ସ୍ଵାଇଜର କିଏ ?
Answer:
ଆଲବର୍ଟ ସ୍ଵାଇଜର ପଶ୍ଚିମ ଆଫ୍ରିକାର ଲାୟେରିନ୍ ଚିକିତ୍ସା କେନ୍ଦ୍ରର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା । ସେ ଶାନ୍ତି ଓ ବନ୍ଧୁତା ପାଇଁ ନୋବେଲ୍ ପୁରସ୍କାର ପାଇଛନ୍ତି । ଡାକ୍ତର ହିସାବରେ ସକଳ କାର୍ଯ୍ୟ ବ୍ୟସ୍ତତା ସତ୍ତ୍ୱେ ଦର୍ଶନ ଓ ଇତିହାସ ବିଷୟରେ ପନ୍ଦର ଗୋଟି ପୁସ୍ତକର ରଚୟିତା ।
(ଖ) ସମାଜର ହିତ ନିମନ୍ତେ କ’ଣ ଦରକାର ବୋଲି ସେ କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ସମାଜର ହିତ ନିମନ୍ତେ ସେ (ଆଲବଟ୍ ଦ୍ଵାଇଜର) ତିନି ପ୍ରକାର ପ୍ରଗତି ଦରକାର ବୋଲି ମତ ପ୍ରକାର କରିଛନ୍ତି । ଏହି ତିନିପ୍ରକାର ସମାଜ ହିତକର ପ୍ରଗତି ହେଉଛି- ଜ୍ଞାନ ଓ ପ୍ରବିଧ୍ ବିଜ୍ଞାନର ପ୍ରସାର, ମାନବ ସମାଜର ସାମାଜିକତାର ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତାର ବିକାଶ ।
(ଗ) ଆମେ କେଉଁ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସମନ୍ଵୟ ଚାହୁଁଛୁ ?
Answer:
ଆର୍ଥନୀତିକ ପ୍ରଗତିର ଭୂମିକା ଆମମାନଙ୍କ ନିମନ୍ତେ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ । ଏଥପାଇଁ ଆମେ ଆର୍ଥନୀତିକ ପ୍ରଗତି ନିମନ୍ତେ ଜ୍ଞାନ ଓ ପ୍ରବିଧି ବିଜ୍ଞାନର ସମନ୍ବୟ ଚାହୁଁଛୁ ।
(ଘ) ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ସଭ୍ୟତାର ଲକ୍ଷଣ କ’ଣ ବୋଲି ଲେଖକ କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
‘ପ୍ରଗତି ଓ ମାନବ ଧର୍ମ’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଲେଖକ ବୈଦ୍ୟନାଥ ମିଶ୍ର ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ସଭ୍ୟତାକୁ ବ୍ୟକ୍ତି ସଭ୍ୟତା ବୋଲି କହିଛନ୍ତି । ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତି ନିଜ ପାଇଁ ଓ ନିଜର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଉଦ୍ୟମ କରିବା ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ସଭ୍ୟତାର ଲକ୍ଷଣ ବୋଲି ଲେଖକ
(ଙ) ଆଧ୍ୟାମ୍ଭିକତାର ମୌଳିକ ବିଷୟଟି କ’ଣ ?
Answer:
ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତାର ମୌଳିକ ବିଷୟଟି ହେଉଛି- ମନୁଷ୍ୟ କେବଳ ବିଷୟ ପ୍ରତି ଆସକ୍ତ ନହୋଇ ପ୍ରାଣ ବା ଆତ୍ମାର ବିକାଶ ବିଷୟରେ କିଛି ଧ୍ୟାନ ଦେବ । ଅଥବା, ମନୁଷ୍ୟ ବିଷୟାସକ୍ତ ନ ହୋଇ ନିଜର ପ୍ରାଣ ବା ଆତ୍ମା ବିଷୟରେ ଧାନନିଷ୍ଠ ହେବା ହିଁ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତାର ମୌଳିକ ବିଷୟ ।
Question ୨।
ଆସ, ଦୁଇ ବା ତିନୋଟି ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଲେଖୁ ।
(କ) ଜ୍ଞାନ ଓ ପ୍ରବିଧ୍ ବିଜ୍ଞାନ ଉଭୟ ପରସ୍ପରର ପରିପୂରକ ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖକ କି ମତ ଦେଇଛନ୍ତି ?
Answer:
ମନୁଷ୍ୟ ମନରୁ ସଂକୀର୍ଣ୍ଣତା ଦୂର କରିବା ନିମନ୍ତେ ଜ୍ଞାନ ଦରକାର ଏବଂ ଉତ୍ପାଦନ ପ୍ରଣାଳୀର ଉନ୍ନତି କରିବାପାଇଁ ପ୍ରବିଧ୍ ବିଜ୍ଞାନ ମନୁଷ୍ୟ ନିମନ୍ତେ ଆବଶ୍ୟକ । ସୁତରାଂ ମନର ଉନ୍ନତି ଓ ଆର୍ଥନୀତିକ ଜୀବନର ପ୍ରଗତି ପାଇଁ ଉଭୟ ଜ୍ଞାନ ଓ ପ୍ରବିଧି ବିଜ୍ଞାନ ଦରକାର ହୋଇଥାଏ । ଜ୍ଞାନଦ୍ୱାରା ପ୍ରବିଧି ବିଜ୍ଞାନର ପରିବର୍ତ୍ତନ ଓ ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଉଥିବାରୁ ଉଭୟ ପରସ୍ପରର ପରିପୂରକ ।
(ଖ) ମନୁଷ୍ୟର ସାମାଜିକତା ବ୍ୟାପକ ହୋଇପାରିବା ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖକ କି ମତ ଦେଇଛନ୍ତି ?
ସାମାଜିକତା ଯଥାର୍ଥରେ ତା’ର ହୃଦୟର ପ୍ରସାରତା ବା ବ୍ୟାପକତାଦ୍ୱାରା ବ୍ୟାପକ ହୋଇପାରିବ । ଅଥବା, ମନୁଷ୍ୟ ତା’ର ହୃଦୟକୁ ବ୍ୟାପକ କରିପାରିଲେ ତା’ର ସାମାଜିକତା ବ୍ୟାପକ ହୋଇପାରିବ । (ଗ) ଗ୍ରାମ୍ୟ ଜୀବନ କଳୁଷିତ ହେବାର କାରଣ କ’ଣ ?
Answer:
ଗ୍ରାମ୍ୟ ଜୀବନରେ ଗୋଷ୍ଠୀ ଜୀବନର ସତ୍ତା ନାହିଁ । ସମ୍ପ୍ରତି ଗ୍ରାମ ମାତ୍ର ରହିଛି; କିନ୍ତୁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଗ୍ରାମରେ
(ଘ) ଲେଖକ ଧର୍ମ କଥା ନକହି ଆଧ୍ୟାତ୍ମକ କଥା ଊ– ଧର୍ମ ବିଷୟଟି ପୂରାପୂରି ବ୍ୟକ୍ତିଗତ । ଧର୍ମଦ୍ଵାରା କାହିଁକି ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି ?
Answer:
ଧର୍ମ ବିଷୟଟି ପୂରାପୂରି ବ୍ୟକ୍ତିଗତ । ଧର୍ମଦ୍ଵାରା ବାଦ ବିସମ୍ବାଦ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଛି । ସମ୍ପ୍ରତି ଧର୍ମ ମତାମତ ଓ ସାମାଜିକ ବିଭେଦ ସୃଷ୍ଟି କରୁଥିବାରୁ ଲେଖକ ବୈଦ୍ୟନାଥ ମିଶ୍ର ‘ପ୍ରଗତି ଓ ମାନବଧର୍ମ’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଧର୍ମ କଥା ନକହି ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ କଥା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ଅଥବା, ଧର୍ମ ଏକ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ପ୍ରସଙ୍ଗ। ଏହା ସମାଜରେ ମତାନ୍ଧତା, ବାଦ ବିସମ୍ବାଦ ଓ ବିଭେଦ ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ । ଏହି କାରଣରୁ ଲେଖକ ବୈଦ୍ୟନାଥ ମିଶ୍ର ଧର୍ମ କଥା ନ କହି ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ କଥା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି ।
(ଙ) ବର୍ତ୍ତମାନ ସମାଜରେ ନାନାପ୍ରକାର ସଂଘର୍ଷ ଦୂର କରିବାକୁ ହେଲେ ଆମକୁ କ’ଣ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ ?
Answer:
ଭୌତିକ ଉନ୍ନତି ପ୍ରାପ୍ତ ସମାଜରେ ସମସ୍ତେ ସମାନ ସୁବିଧା ସୁଯୋଗରୁ ବଞ୍ଚିତ ହେବା ଦ୍ୱାରା, ନାନା ପ୍ରକାର ସଂଘର୍ଷ ଦେଖିବାକୁ ମିଳୁଛି । ସମାଜରେ ଦେଖାଯାଉଥିବା ଏ ପ୍ରକାର ସଂଘର୍ଷକୁ ଦୂର କରିବା ପାଇଁ, ମଣିଷକୁ ନିଜର ବସ୍ତୁମୁଖୀ ଆଭିମୁଖ୍ୟକୁ ବଦଳାଇବାକୁ ପଡ଼ିବ । ସଭ୍ୟତାର ମାନଦଣ୍ଡକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରି ମାନବଧର୍ମ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେବାକୁ ହେବ ।
Question ୩ ।
ଆସ, ୧୦୦ ରୁ ୧୨୦ ଶବ୍ଦ ମଧ୍ଯରେ ତଳଲିଖ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଲେଖୁବା ।
(କ) ଆଲବଟ୍ ସ୍ଵାଇଜର ପ୍ରଦାନ କରିଥିବା ପ୍ରଗତିର ତିନିଗୋଟି ସ୍ଵରୂପ ବର୍ଣ୍ଣନ କରି ଲେଖ ।
Answer:
ଏହି ପ୍ରଶ୍ନଟି ସମାଜ ସଚେତନଶୀଳ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଡକ୍ଟର ବୈଦ୍ୟନାଥ ମିଶ୍ରଙ୍କ ରଚିତ ପ୍ରବନ୍ଧ ‘ପ୍ରଗତି ଓ ମାନବ ଧର୍ମ ସଦିତ ସଂପୃକ୍ତ। ସ୍ଵାଧୀନତା ପରବର୍ତ୍ତୀ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟରେ ବୈଦ୍ୟନାଥ ମିଶ୍ର ଜଣେ ଆଦର୍ଶବାଦୀ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ । ସାମାଜିକ ଓ ଆର୍ଥନୀତିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ଉପରେ ତାଙ୍କ ପ୍ରବନ୍ଧଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ । ‘ସମାଜ ଓ ସଭ୍ୟତା’, ‘ଶାସନ ଓ ସଂସ୍କାର’, ‘ଆର୍ଥନୀତିକ ଯୋଜନା’, ‘ଭାରତର ଆର୍ଥନୀତିକ ସମସ୍ୟା’ ଓ ‘ସାମାଜିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ’ପ୍ରଭୃତି ତାଙ୍କର କେତୋଟି ବହୁଚର୍ଚ୍ଚିତ ଗ୍ରନ୍ଥ । ଚିରନ୍ତନୀ ମାନବୀୟ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ଓ ସମତାବୋଧ ଉପରେ ତାଙ୍କ ପ୍ରବନ୍ଧର ବିଷୟବସ୍ତୁ ପର୍ଯ୍ୟବସିତ ।
ଆଲୋଚ୍ୟ ପ୍ରବନ୍ଧଟି ଲେଖକଙ୍କ ବହୁଚର୍ଚ୍ଚିତ ପ୍ରବନ୍ଧ ଗ୍ରନ୍ଥ ‘ସାମାଜିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ’ ରୁ ସଂଗୃହୀତ । ଏହି ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଲେଖକ ବିଶ୍ୱବିଖ୍ୟାତ ଚିନ୍ତାନାୟକ ଆଲବଟ୍ ସ୍ଵାଇଜରଙ୍କ ବିଚାରକୁ ଆଧାର କରି ସମାଜର ହିତ ଓ ପ୍ରଗତି ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କରିଛନ୍ତି। ଆଲବଟ୍ ସ୍ଵାଇଜର ଜଣେ ଆଫ୍ରିକୀୟ ଚିନ୍ତାନାୟକ ଓ ସମାଜସେବୀ ଥିଲେ । ୧୯୫୨ ମସିହାରେ ସେ ଶାନ୍ତି ଓ ବିଶ୍ଵମୈତ୍ରୀ ପାଇଁ ନୋବେଲ୍ ପୁରସ୍କାର ପାଇଥିଲେ । ଜଣେ ସମାଜତତ୍ତ୍ୱବାଦୀ ଲେଖକ ଓ ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀରୂପେ ସେ ସମାଜର ହିତ ସାଧନ କରୁଥିବା ତିନୋଟି ପ୍ରଗତି ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ବାରୋପ କରିଥିଲେ । ସମାଜର ହିତ ନିମନ୍ତେ ଆଲବଟ୍ ସ୍ଵାଇଜର ତିନିପ୍ରକାରର ପ୍ରଗତି ଦରକାର ବୋଲି ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ଏହି ତିନିପ୍ରକାର ପ୍ରଗତି ହେଉଛି ଜ୍ଞାନ ଓ ପ୍ରବିଧ୍ ବିଜ୍ଞାନର ପ୍ରସାର, ମାନବ ସମାଜର ସାମାଜିକତା ଏବଂ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା ।
ଆଲବଙ୍କ ମତରେ ପ୍ରଥମ ପ୍ରକାରର ପ୍ରଗତିଟି ହେଉଛି ଜ୍ଞାନ ଓ ପ୍ରବିଧି ବିଜ୍ଞାନର ପ୍ରସାର । ଜ୍ଞାନର ସ୍ବରୂପ ହେଉଛି – ଏହା ମନୁଷ୍ୟ ମନରୁ ସଂକୀର୍ଣ୍ଣତା ଦୂରେଇଦିଏ । ପ୍ରବିଧି ବିଜ୍ଞାନର ସ୍ଵରୂପ ହେଉଛି – ଏହା ଉତ୍ପାଦନ ପ୍ରଣାଳୀରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିଥାଏ। ମାନବ ସମାଜର ଆର୍ଥନୀତିକ ପ୍ରଗତି ପାଇଁ ଆଲବଟ୍ ଜ୍ଞାନ ଓ ପ୍ରବିଧ୍ ବିଜ୍ଞାନର ସମନ୍ୱୟ ଚାହିଁଛନ୍ତି ।
ଆଲବର୍ଙ୍କ ମତରେ ଦ୍ବିତୀୟ ପ୍ରକାରର ପ୍ରଗତିଟି ହେଉଛି ‘ସାମାଜିକତା’ । ସାମାଜିକତାର ସ୍ୱରୂପ ହେଉଛି – ନିଜ ପାଇଁ ବଞ୍ଚିବା ଅପେକ୍ଷା ସମାଜ ପାଇଁ ବଞ୍ଚିବା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେବା । ଯାହାର ମନ ବ୍ୟାପକ ସେ ଅନ୍ୟର ହିତ ଚିନ୍ତା କରେ । ହୃଦୟରେ ପ୍ରସାରତା ଉପରେ ସାମାଜିକତା ନିର୍ଭରଶାଳ। ଲେଖକଙ୍କ ମତରେ ଯାହାର ମନ ଯେତେ ବ୍ୟାପକ ତା’ର ସାମାଜିକତା ସେତେ ଅଧ୍ଵ । ପ୍ରଥମ ପ୍ରକାର ପ୍ରଗତିଠାରୁ ଏହି ପ୍ରଗତି ଟିକିଏ ଭିନ୍ନ ଧରଣର ।
ତୃତୀୟ ପ୍ରକାରର ପ୍ରଗତିଟି ହେଉଛି – ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା । ଆଲବଙ୍କ ବିଚାରରେ ଆତ୍ମା ବା ପ୍ରାଣର ବିକାଶ ହିଁ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା । ଏହା କୌଣସି ଧର୍ମ ନୁହେଁ । ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା ଆତ୍ମାକୁ ବ୍ୟାପକ କରେ । ଏହାର ଅଭାବରେ ଆତ୍ମାର ସଂକୋଚନ ଘଟେ । ପ୍ରବିଧି ବିଜ୍ଞାନ ଭୌତିକ ବସ୍ତୁର ବିକାଶରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ। ସମାଜର ପରିବର୍ତ୍ତନ ପାଇଁ ଭୌତିକ ବିକାଶ ସହ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ବିକାଶର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି । ତେଣୁ ଅନେକ ମନୀଷୀ ସମାଜର ପରିବର୍ତ୍ତନ ପାଇଁ ବିଜ୍ଞାନ ଓ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତାର ସମନ୍ଵୟ ଘଟିବା ଇଚ୍ଛା କରନ୍ତି । ଆତ୍ମାର ପ୍ରସାର ଓ ସାମାଜିକ ପ୍ରଗତି ପାଇଁ ପ୍ରବିଧି ବିଜ୍ଞାନ ଓ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତାର ସମନ୍ଵୟ ଜରୁରୀ ବୋଲି ଆଲବଟ୍ ପ୍ରତିପାଦନ କରିଛନ୍ତି । ବାସ୍ତବିକ ଆଲବଙ୍କ ଏହି ତିନିପ୍ରକାର ପ୍ରଗତି ପ୍ରତି ସଚେତନ ରହିବାଦ୍ୱାରା ସମାଜର ହିତ ସାଥ୍ ହୋଇପାରିଥାଏ ।
(ଖ) ସଭ୍ୟତାର ମାନଦଣ୍ଡ ବଦଳାଇବା ନିମନ୍ତେ ସମଗ୍ର ମାନବ ଜାତିର କି ପ୍ରକାର ଦାୟିତ୍ଵ ରହିଛି ?
Answer:
ଆଲୋଚ୍ୟ ପ୍ରଶ୍ନଟି ଆଦର୍ଶବାଦୀ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ବୈଦ୍ୟନାଥ ମିଶ୍ରଙ୍କ ରଚିତ ‘ପ୍ରଗତି ଓ ମାନବ ଧର୍ମ’ ଶୀର୍ଷକ ପ୍ରବନ୍ଧ ସହିତ ଜଡ଼ିତ । ଓଡ଼ିଆ ପ୍ରବନ୍ଧ ସାହିତ୍ୟରେ ଡକ୍ଟର ବୈଦ୍ୟନାଥ ମିଶ୍ର ଜଣେ ଚିନ୍ତାଶୀଳ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଭାବରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ । ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡ଼େମୀ ପୁରସ୍କାରପ୍ରାପ୍ତ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ମିଶ୍ରଙ୍କ ବହୁଚର୍ଚ୍ଚିତ ପ୍ରବନ୍ଧଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ‘ଶାସନ ଓ ସଂସ୍କାର’, ‘ଆର୍ଥନୀତିକ ଯୋଜନା’, ‘ସମାଜ ଓ ସଭ୍ୟତା’ ଓ ‘ସାମାଜିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ’ ପ୍ରଭୃତି ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ । ଆର୍ଥନୀତିକ ସମସ୍ୟା ଓ ସାମାଜିକ- ମାନବୀୟ ମୂଲ୍ୟବୋଧର ବିଶ୍ଳେଷଣ ତାଙ୍କ ପ୍ରବନ୍ଧର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ । ଆଲୋଚ୍ୟ ପ୍ରବନ୍ଧ ‘ପ୍ରଗତି ଓ ମାନବ ଧର୍ମ’ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ମିଶ୍ରଙ୍କ ବହୁଚର୍ଚ୍ଚିତ ଗଦ୍ୟଗ୍ରନ୍ଥ ‘ସାମାଜିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ’ରୁ ସଂଗୃହୀତ । ସଂଗୃହାତା ମାନବୀୟ ମୂଲ୍ୟବୋଧର ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଓ ସଭ୍ୟତାର ମାନଦଣ୍ଡକୁ ବଦଳାଇବା ନିମନ୍ତେ ମାନବ ଜାତିର ଦାୟବଦ୍ଧତାକୁ ଏହି ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଉପସ୍ଥାପନ କରାଯାଇଛି।
ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଡକ୍ଟର ବୈଦ୍ୟନାଥ ମିଶ୍ର ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି ଯେ ଆଧୁନିକ ସଭ୍ୟତାରେ ଜ୍ଞାନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସଂକୀର୍ଣ୍ଣତା ବୃଦ୍ଧିପାଇଛି । ମଣିଷ ସମାଜ ପ୍ରବିଧି ବିଜ୍ଞାନରେ ଉନ୍ନତି କରିଥିଲେ ବି ଜ୍ଞାନର ସଂକୋଚନ ହେତୁ ପଛୁଆ ଗତି କରୁଛି । ସଭ୍ୟତାର ଉଚ୍ଚ ମାନଦଣ୍ଡର ବୃଦ୍ଧି ଘଟୁନାହିଁ । ଏବେବି ସମାଜର କେତେକ ଗୋଷ୍ଠୀ ଜ୍ଞାନ ଆହରଣରେ ଅଧିକ ସୁବିଧା ଓ ସୁଯୋଗ ଉପଭୋଗ କରୁଛନ୍ତି । ସମାଜରେ ଆର୍ଥନୀତିକ ଭେଦ ଥିବାରୁ ଦରିଦ୍ରର ଜ୍ଞାନଲାଭର ସୁଯୋଗ ନାହିଁ । ଫଳରେ ସ୍ବାଧୀନ ଚିନ୍ତାର ବିକାଶ ଘଟୁନାର୍ହିା
ଅପର ପକ୍ଷରେ ସାମାଜିକ ଗୋଷ୍ଠୀଜୀବନ ଏବେ ଭାଙ୍ଗିପଡ଼ିଛି । ଆମର ପାରିବାରିକ ଜୀବନରେ ପରସ୍ପର ପ୍ରତି ଶ୍ରଦ୍ଧା ଓ ଭକ୍ତି ନାହିଁ । ଗ୍ରାମ୍ୟ ଜୀବନ ବିପଥଗାମୀ ଓ କଳହ ମଧ୍ୟରେ କଳୁଷିତ । ବ୍ୟକ୍ତି ସଭ୍ୟତାର ବସ୍ତୁମୋହରେ ସ୍ଵାର୍ଥପର ହୋଇଉଠିଛି। ଜାତିପ୍ରୀତିକୁ ସଂକୀର୍ଣ୍ଣ ସ୍ଵାର୍ଥ ନିମନ୍ତେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଉଛି । ଅଶିକ୍ଷା ଓ ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ଜୀବନକୁ ମଳିନ କରିଦେଇଛି । ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ବ୍ୟକ୍ତିବାଦୀ ସଭ୍ୟତାର ପ୍ରଭାବ ଆମର ଶିକ୍ଷା ଓ ସଂସ୍କୃତିକୁ ବ୍ୟକ୍ତିକୈନ୍ଦ୍ରିକ କରିଦେଇଛି । ସାମାଜିକ ସହୃଦୟତା ପ୍ରାୟତଃ ନାହିଁ । ଜଡ଼ବାଦ ଓ ବସ୍ତୁମୋହ ବଢ଼ି ବଢ଼ି ଚାଲିଛି । ଫଳରେ ଆମର ମନ ସଂକୀର୍ଣ୍ଣ ହୋଇ ଚାଲିଛି । ଆମର ସକଳ ଉଦ୍ୟମ ଭୌତିକ ଉନ୍ନତିରେ ବିନିଯୋଗ ହେଉଛି। ତେଣୁ ସମାଜରେ ନାନା ସଂଘର୍ଷ ଦେଖାଦେଉଛି। ସାମାଜିକ ସଂଘର୍ଷକୁ ଦୂର କରି ସଭ୍ୟତାର ମାନଦଣ୍ଡ ବଦଳାଇବା ବର୍ତ୍ତମାନର ପ୍ରଧାନ ଚିନ୍ତା ହୋଇଛି ।
ଏହି ମର୍ମରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ସାମାଜିକ ସଂଘର୍ଷର ବିଲୟ ପାଇଁ ମାନବ ଜାତିକୁ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ବଦଳାଇବାକୁ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଛନ୍ତି । ବ୍ୟକ୍ତିର ସହୃଦୟତାକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିବାକୁ ହେବ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ମାନବକୁ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେବାକୁ ହେବ । ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା ମନୁଷ୍ୟକୁ ବିଷୟାସକ୍ତିରୁ ନିବୃତ୍ତ କରି ଆତ୍ମା ବିଷୟରେ କିଛି ଧାରଣା ଦେବ । ଏହା ମନୁଷ୍ୟଠାରେ ଈଶ୍ଵର ବିଶ୍ଵାସ ବଢ଼ାଇବା ଫଳରେ ସେ ସାମାଜିକ ସହୃଦୟତା ହାସଲ କରିପାରିବେ । ଏହା ମଧ୍ୟ ମନୁଷ୍ୟର ମନକୁ ବ୍ୟାପକ ଓ ହୃଦୟକୁ ପ୍ରସାରିତ କରିବା । ପୂର୍ବେ।ପରି ସଭ୍ୟତାର ଗତାନୁଗତିକ ମାନଦଣ୍ଡକୁ ବଦଳାଇବାପାଇଁ ମାନବାଧର୍ମ ଉପରେ
ବେଶି ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେବାକୁ ହେବ । ସମାଜର ଚିନ୍ତାଶୀଳ ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ଏଥିପାଇଁ ସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି କରିବା ଉଚିତ । ବାସ୍ତବିକ ସଭ୍ୟତାର ମାନଦଣ୍ଡ ବଦଳାଇବାପାଇଁ ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କର ଏହି ପ୍ରକାର ସଚେତନ ପରାମର୍ଶ ବେଶ୍ ମନୋଜ୍ଞ ହୋଇପାରିଛି ।
Question ୪ ।
ଆସ, ସରଳ ଭାଷାରେ ବୁଝାଇ ଲେଖୁବା ।
(କ) ସମାଜର ବ୍ୟାପକତା ହୃଦୟର ବ୍ୟାପକତା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ ।
Answer:
ସମାଜର ବ୍ୟାପକତା……………………………….. ନିର୍ଭର କରେ ।
ଆଲୋଚ୍ୟ ଗଦ୍ୟାଶଟି ଆମ ପଠିତ ପୁସ୍ତକ ‘ସାହିତ୍ୟିକା’ରେ ସଂକଳିତ ବୈଦ୍ୟନାଥ ମିଶ୍ରଙ୍କ ରଚିତ ପ୍ରବନ୍ଧ ‘ପ୍ରଗତି ଓ ମାନବ ଧର୍ମ ରୁ ଗୃହୀତ । ଉଦ୍ଧୃତ ଗଦ୍ୟାଶରେ ଲେଖକ ମାନବ ସମାଜର ସାମାଜିକତା ବା ସାମାଜିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧର ପ୍ରଗତି ମନୁଷ୍ୟ ହୃଦୟର ପ୍ରସାରତା ଉପରେତା ଉପରେ ନିର୍ଭରଶାଳ ବୋଲି ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତ୍ରି
ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ମତରେ ସମାଜର ହିତ ମାନବ ସମାଜର ସାମାଜିକତା ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳ । ମନୁଷ୍ୟ ସମାଜରେ କେବଳ ନିଜ ପାଇଁ ବଞ୍ଚେ ନାହିଁ । ସେ ସମାଜ ପାଖରେ ମଧ୍ୟ ବଞ୍ଚେ । ସେ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କର ତଥା ସମାଜର ହିତ ପାଇଁ ଚିନ୍ତାକରେ । ଏଥିପାଇଁ ତା’ର‘ମନର ବ୍ୟାପକତା ଦରକାର । ଯେ ନିଜ କଥା ଭାବେ ସେ କେବଳ ନିଜର ଉନ୍ନତି କାମନା କରେ । ଯେ ନିଜଠାରୁ ଟିକିଏ ଉପରକୁ ଯିବାକୁ ଚାହେଁ ସେ ପରିବାରରେ ଉନ୍ନତି କଥା ଚିନ୍ତା କରେ । ଯା’ର ମନ ଆଉଟିକେ ବ୍ୟାପକ ସେ ପ୍ରତିବେଶୀଙ୍କ ହିତକଥା ଭାବିଥାଏ । ଅର୍ଥାତ୍ ଯା’ର ମନ ଯେତେ ବ୍ୟାପକ ସେ ସେତେ ସାମାଜିକା ଏହି କାରଣରୁ ଯଥାର୍ଥରେ ସମାଜର ବ୍ୟାପକତା ମନ୍ମଷ୍ୟ ହୃଦୟର ବ୍ୟାପକତା ଉପରେ ନିର୍ଭରଶାଳା ମୋଟ ଉପରେ ଏହି ଗଦ୍ୟାଶରେ ଏକ ପ୍ରସାରିତ ହୃଦୟ ନେଇ ସମାଜରେ ବଞ୍ଚିବା ଉପରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଇଛନ୍ତି ।
(ଖ) ମନୁଷ୍ୟ କେବଳ ନିଜ ପାଇଁ ବଞ୍ଚେ ନାହିଁ । ସମାଜ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ବଞ୍ଚେ ।
Answer:
ମନୁଷ୍ୟ କେବଳ ……………………………..ମଧ୍ୟ ବଞ୍ଚେ ।
ପ୍ରଦତ୍ତ ଗଦ୍ୟାଶଟି ଆମ ପାଠପୁସ୍ତକ ‘ସାହିତ୍ୟିକ’ରେ ସନ୍ନିବିଷ୍ଟ ବୈଦ୍ୟନାଥ ମିଶ୍ରଙ୍କ ଲିଖ୍ ପ୍ରବନ୍ଧ ‘ପ୍ରଗତି ଓ ମାନବ ଧର୍ମ’ ପ୍ରବନ୍ଧରୁ ଆନୀତ । ଆଲୋଚ୍ୟ ଉଦ୍ଧୃତାଂଶରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଡକ୍ଟର ମିଶ୍ର ମନୁଷ୍ୟର ସମାଜ ସଂପୃକ୍ତି ବିଷୟରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ମତରେ ସମାଜର ହିତ ତିନିପ୍ରକାର ପ୍ରଗତି ଉପରେ ନିର୍ଭରଣାଳ । ଏଥିମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ ପ୍ରଗତି ହେଉଛି– ମାନବ ସମାଜର ସାମାଜିକତା । ସାମାଜିକତାର ଅର୍ଥ ମନୁଷ୍ୟର ସମାଜ ସହ ସଂପୃକ୍ତି । ମନୁଷ୍ୟ ଏକାକୀ ବଞ୍ଚେ ନାହିଁ । ସେ ପରିବାର, ପଡ଼ୋଶୀ, ଗୋଷ୍ଠୀକୁ ନେଇ ସମାଜରେ ବଞ୍ଚେ । ବ୍ୟାପକ ହୃଦୟରେ ସମାଜର ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଚିନ୍ତା କରେ । ସେ କେବଳ ନିଜର ଉନ୍ନତି କଥା ଚିନ୍ତା କରେନାହିଁ । ନିଜ ପରିବାରର ଉନ୍ନତି କଥା ଚିନ୍ତା କରେ । ଏହାଛଡ଼ା ସେ ନିଜର ପଡ଼ୋଶୀ, ଗ୍ରାମବାସୀ ଓ ଅଞ୍ଚଳର ଲୋକଙ୍କ ସ୍ୱାର୍ଥ କଥା ମଧ୍ୟ ଚିନ୍ତାକରେ । ଏଥିପାଇଁ ମନୁଷ୍ୟକୁ ସାମାଜିକ ପ୍ରାଣୀଭାବେ ଗଣନା କରାଯାଏ ।
ଲେଖକଙ୍କ ଏ ପ୍ରକାର ବିଚାର ଏକ ସାମାଜିକ ହିତବାଦୀ ମାନଦଣ୍ଡର ବିଚାର ହୋଇପାରିଛି ।
(ଗ) ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକବାଦ ଜଡ଼ବାଦର ବିଷୟାସକ୍ତିକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରି ମନୁଷ୍ୟର ମନକୁ ବ୍ୟାପକ କରେ ।
Answer:
ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକବାଦ ଜଡ଼ବାଦର ……………………………….. ବ୍ୟାବକ କରେ ।
ଶଂସିତ ଗଦ୍ୟାଶଟି ବୈଦ୍ୟନାଥ ମିଶ୍ରଙ୍କ ଲିଷ୍ଠ ‘ପ୍ରଗତି ଓ ମାନବ ଧର୍ମ’ପ୍ରବନ୍ଧରୁ ଆସିଅଛି । ଆଲୋଚ୍ୟ ଗଦ୍ୟାଶରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଡକ୍ଟର ମିଶ୍ର ମାନବ ଜୀବନରେ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକବାଦର ମହତ୍ତ୍ବକୁ ପ୍ରତିପାଦନ କରିଛନ୍ତି । ଲେଖକଙ୍କ ମତରେ ଧର୍ମ ଚେତନା ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ । ମାତ୍ର ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଭାବନା ଆତ୍ମାର ବିକାଶ ସହିତ ଜଡ଼ିତ । ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତାର ମୌଳିକ ବିଷୟ ହେଉଛି ଯେ କେବଳ ବିଷୟାସକ୍ତ ନହୋଇ ପ୍ରାଣ ବା ଆତ୍ମା ବିଷୟରେ କିଛି ଧ୍ୟାନ ଦେବା । ଧର୍ମ ଅପେକ୍ଷା ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା ବ୍ୟାପକ । ଧର୍ମରେ ବାଦ ବିସମ୍ବାଦ ଓ ବିଭେଦ ଅଛି; ମାତ୍ର ଆଧାୟିକତା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏସବୁ ନଥାଏ । ଏଥିରେ ଭଗବାନ୍ଙ୍କ ଅସ୍ତିତ୍ଵରେ ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ । ଭଗବାନଙ୍କ ଆଶ୍ରା ମନୁଷ୍ୟକୁ ସାହସ ଓ ସାଲ୍ଟାନା ଦିଏ ।
ବ୍ୟକ୍ତିବାଦୀ ମନୁଷ୍ୟ ଜଡ଼ବାଦୀ ବସ୍ତୁ ମୋହଦ୍ଵାରା ଆସକ୍ତ ହୋଇଥାଏ । ଜଡ଼ବାଦ ଭୌତିକ ବସ୍ତୁ ପ୍ରତି ଆକର୍ଷଣ ବଢ଼ାଇଥାଏ । ବିଷୟ ବା ବସ୍ତୁ ପ୍ରତି ଆସକ୍ତ ହେବାଦ୍ୱାରା ବ୍ୟକ୍ତି ସ୍ବାର୍ଥପର ହୋଇଯାଏ । ମାତ୍ର ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା ବ୍ୟକ୍ତିର ଆତ୍ମାକୁ ପ୍ରସାର କରିଦିଏ । ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକବାଦ ବ୍ୟକ୍ତିର ଜଡ଼ବାଦୀ ବିଷୟର ଆସକ୍ତିକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିଥାଏ । ଏହାଦ୍ଵାରା ମନୁଷ୍ୟର ବସ୍ତୁ ପ୍ରତି ମୋହ ତୁଟିଯାଏ ଓ ସେ ନିର୍ଲୋଭ ହୋଇଯାଏ । ବାଡ଼ବାଦା ବିଷୟବାଷନାର ଆସକ୍ତିକୁ ଆଧଆଧ୍ୟାତ୍ମିକବାଦ ର୍ହି ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିପାରିବ – ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ଏହି ପ୍ରକାର ବିଚାର ବେଶ୍ ମନୋଜ୍ଞ ହୋଇପାରିଛି।
Question ୫ ।
ଆସ, ପ୍ରବନ୍ଧଟିକୁ ଅନୁଚ୍ଛେଦ ଅନୁଯାୟୀ ଜଣଜଣ କରି ଉଚ୍ଚ ପଠନ କରିବା ।
Answer:
ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନେ ଶିକ୍ଷକଙ୍କ ନିର୍ଦେଶ ଅନୁଯାୟୀ ପଠନ କରିବେ ।
Question ୬।
ଆସ, ତଳଲିଖ୍ ଶବ୍ଦର ଅର୍ଥ ଅଭିଧାନରୁ ଖୋଜିବାହାର କରି କୋଠରିରେ ଲେଖୁବା ।
Answer:
ଜନୈକ – କୌଣସି ଏକ ବ୍ୟକ୍ତି।
ପ୍ରତାୟମାନ – ଯାହା କରାଯାଉଛି
ବେପରୁଆ – ଉଦ୍ଧତଭ।ବ
ମତାନ୍ଧିତା – କୁସଂସ୍କାର ଭିତ୍ତିକ ଅନ୍ଧିମତର ବିଶ୍ଵାସ
ସମନ୍ବୟ – ମିଳନ / ଐକ୍ୟ।
ଆହରଣ – ଗହଣା
Question ୭।
ନିମ୍ନରେ ଦିଆଯାଇଥିବା ବିଶେଷଣ ପଦଗୁଡ଼ିକୁ ବିଶେଷ୍ୟ ପଦରେ ପରିଣତ କର । ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ, ସାଂସ୍କୃତିକ, ଭୌତିକ, ଗ୍ରାମ୍ୟ
Answer:
| ବିଶେଷଣ ପଦ | ବିଶେଷ୍ୟ ସଦରୂପ |
| ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ | ଅଧ୍ୟାମ୍ |
| ସାଂସୃତିକ | ସଂସୃତି |
| ଶିକ୍ଷିତ | ଶିକ୍ଷା |
| ଭୌତିକ | ଭୂତ |
| ଗ୍ରାମ୍ୟ | ଗ୍ରାମ |
Question ୮ ।
ତଳେ ଦିଆଯାଇଥିବା ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକୁ ବ୍ୟବହାର କରି ଗୋଟିଏ ଲେଖାଏଁ ବାକ୍ୟ ଲେଖୁବା ।
ପ୍ରଗତି, ସମନ୍ବୟ, ସାଲ୍ବନା, ବ୍ୟାପକ,
Answer:
ପ୍ରଗତି – ଜାତିର ପ୍ରଗତିରେ ଯୋଗଦାନ କରିବା ପ୍ରତ୍ୟେକଙ୍କର ଧର୍ମ ।
ସମନ୍ୱୟ – ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ପୀଠରେ ବୌଦ୍ଧ, ଶୈବ, ଶାକ୍ତ, ଗାଣପତ୍ୟ ଓ ବୈଷ୍ଣବ ଆଦି ଧର୍ମର ସମନ୍ୱୟ ଘଟିଛି ।
ସାନ୍ତନା – ବିପଦରେ ପଡ଼ିଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ସାନ୍ତନା ଦେବା ହିଁ ମଣିଷପଣିଆ ।
ବ୍ୟାପକ – ଯାହାର ମନ ଯେତେ ବ୍ୟାପକ ତା’ର ଜୀବନ ସେତେ ସୁନ୍ଦର ।
ଆହରଣ – ଯେକୌଣସି ଗ୍ରନ୍ଥରୁ ବିଦ୍ୟା ଆହରଣ କରାଯାଇପାରେ ।
Question ୯।
ଅଧ୍ୟାତ୍ମ + ଇକ = ଆଧ୍ୟାମିକ । ଏହି ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଥିବା ‘ଇକ’ ପ୍ରତ୍ୟୟ ଯୋଗରେ ଗଠିତ ଶବ୍ଦମାନଙ୍କର ଗୋଟିଏ ତାଲିକା କରିବା ।
Answer:
ମୂଳ ଶବ୍ଦ + ‘ଇକ’ ପ୍ରତ୍ୟୟ ଯୋଗ= ଗଠିତ ଶବ୍ଦ
ଅର୍ଥନୀତି + ଇକ = ଆର୍ଥନାତିକ
ସମାଜ + ଇକ = ସାମାଜିକ
ଅଧ୍ୟାତ୍ମ + ଇକ = ବ୍ୟକ୍ତି କୈନ୍ଦ୍ରିକ
ବ୍ୟକ୍ତି + କେନ୍ଦ୍ର + ଇକ = ଭୌତିକ
ମୂଳ + ଇକ = ମୌଳିକ
ଭୂତ + ଇକ ଅଧୁନା + ଇକ = ଆଧୁନିକ
Question ୧୦ ।
ଯେ ବିଷୟରେ ଆସକ୍ତ, ତାହାକୁ ଗୋଟିଏ ଶବ୍ଦରେ କୁହାଯାଏ ‘ବିଷୟାସକ୍ତ’ । ସେହିପରି କ’ଣ ହେବ ଆସଲେଖୁ ।
(କ) ଯେ ନିଦ୍ରାରେ ଆସକ୍ତ
(ଗ) ଯେ ମୋହରେ ଆସକ୍ତ
(ଖ) ଯେ ଲୋଭରେ ଆସକ୍ତ
Answer:
(କ) ନିଦ୍ରାସକ୍ତ,
(ଖ) ଲୋଭାସକ୍ତ,
(ଗ) ମୋହାସକ୍ତ
Question ୧୧ ।
ଆସ, ପାଠ ଆଧାରରେ ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କରିବା ।
(କ) ମନର ବ୍ୟାପକତା ଯା’ର ଯେତେ ଅଧିକ,
(ଖ) ପ୍ରବିଧି ବିଜ୍ଞାନ ଭୌତିକ ବସ୍ତୁର ବିକାଶରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ, ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା
(ଗ) ସେମାନେ ଯେତିକି ଅଧ୍ଵ ଜ୍ଞାନ ଆହରଣ କରିବେ
Answer:
(କ) ମନର ବ୍ୟାପକତା ଯା’ର ଯେତେ ଅଧିକ, ତା’ର ସାମାଜିକତା ସେତେ ଅଧିକ ।
(ଖ) ପ୍ରବିଧି ବିଜ୍ଞାନ ଭୌତିକ ବସ୍ତୁର ବିକାଶରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ, ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା ଆତ୍ମାର ବ୍ୟାପକତାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ ।
(ଗ) ସେମାନେ ଯେତିକି ଅଧ୍ଵ ଜ୍ଞାନ ଆହରଣ କରିବେ ସେତିକି ଅଧ୍ବକ ସମାଲୋଚନା କରିବେ ।
Question ୧୨ ।
ତଳେ ଦିଆଯାଇଥିବା ଉତ୍ତର ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି କୋଠରି ମଧ୍ୟରେ ଲେଖୁବା । ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛ ।
(କ) ପୁସ୍ତକା + ଗାର
(ଖ) ପୁସ୍ତକ + ଗାର
(ଗ) ପୁସ୍ତକ + ଆଗାର
(ଘ) ପୁସ୍ତକା + ଆଗାର
Answer:
(ଗ) ପୁସ୍ତକ + ଆଗାର = ପୁସ୍ତ୍ରକାଗାର
Question ୧୩ ।
ଭୁଲ ଥିବା ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକୁ ଠିକ୍ କରି ତା’ ପାଖରେ ଲେଖୁ ।
Answer:
| ଭୁଲ ଶବ୍ଦ | ଠିକ୍ ଶବ୍ଦ |
| ଭୁମିକା | ଭୁମିକା |
| ଅସହି କ୍ଷୁତା | ଅସହିଷ୍ଣୁତା |
| ଧ୍ୱସଂ | ଧ୍ୱସଂ |
| ସାହାସ | ସାହାସ |
| ଗୋଷ୍ଠି | ଗୋଷ୍ଠା |
| ସାହାର୍ଯ୍ୟ | ସାହାଯ୍ୟ |
| ଶତାବ୍ଦା | ଶତାବ୍ଦୀ |
ତୁମ ପାଇଁ କାମ:
(କ) ସମାଜର ଉପକାର ପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିବା ଦୁଇଜଣ ବିଷୟରେ ଦୁଇଟି ଅନୁଚ୍ଛେଦ ଲେଖ ।
(ଖ) ପ୍ରବିଧ୍ଵଜ୍ଞାନ (Technology)ର ଉନ୍ନତି ଯୋଗୁଁ ଏବେ ଲୋକମାନେ ପାଉଥିବା ଉପକାର ବର୍ଣ୍ଣନା କରି ସାନଭାଇ
(ଗ) ତୁମ ଘର ଚାରିପାଖ ଲୋକଙ୍କ ଜୀବନଯାପନ ପ୍ରଣାଳୀ ସମ୍ପର୍କରେ ଅନୁଧ୍ୟାନ କରି ଶିକ୍ଷଣୀୟ କଥାଗୁଡ଼ିକୁ ଲେଖୁ ସାଙ୍ଗମାନଙ୍କ ସହ ଶ୍ରେଣୀରେ ଆଲୋଚନା କର ।
ପରାକ୍ଷା ଉପଯୋଗା ଅତିରିକ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର :
Question ୧ ।
‘ପ୍ରଗତି ଓ ମାନବ ଧର୍ମ’ କେଉଁ ପୁସ୍ତକର ଅଂଶବିଶେଷ ? ଏହାର ଲେଖକ କିଏ ?
Answer:
‘ପ୍ରଗତି ଓ ମାନବ ଧର୍ମ’ ପ୍ରବନ୍ଧିଟି ସମାଜତାତ୍ତ୍ତିକ ପ୍ରବନ୍ଧ ପୁସ୍ତ୍ରକ ‘ସାମାଜିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ’ର ଅଂଶବିଶେଷ। ଏହି ପ୍ରବନ୍ଧଟିର ରଚୟିତା ହେଉଛନ୍ତି ଡକ୍ଟର ବୈଦ୍ୟନାଥ ମିଶ୍ର ।
Question ୨ ।
ଆଲବର୍ଟ୍ ସ୍ଵାଇଜରଙ୍କ ମତରେ ଦ୍ଵିତୀୟ ପ୍ରଗତିଟି କ’ଣ ? ଏହାର ଆବଶ୍ୟକତା କ’ଣ ?
Answer:
ଆଲବଟ୍ ସ୍ଵାଇଜରଙ୍କ ମତରେ ଦ୍ଵିତାୟ ପ୍ରଗଉଛି ସାମାଜିକାରଶର ପ୍ରଗତି ବା ମାନବ ସମାଜର ସାମାଜିକତା । ସାମାଜିକତାର ପ୍ରସାର ମନୁଷ୍ୟ ହୃଦୟକୁ ବ୍ୟାପକ କରିଥାଏ । ଏହାଦ୍ଵାରା ସମାଜର ବ୍ୟାପକତା ବଢ଼େ ଓ ମଣିଷ ନିଜ ପାଇଁ ନବଞ୍ଚ୍ ସମାଜ ପାଇଁ ବଞ୍ଚେ । ନିଜ କଥା ନଭାବି ପରିବାର ଓ ପଡ଼ୋଶୀଙ୍କ ଉପକାର କଥା ଭାବେ । ଏ ପ୍ରକାର ପ୍ରଗତି ନିମନ୍ତେ ହୃଦୟର ପ୍ରସାରତା ଓ ବ୍ୟାପକତା ନିତାନ୍ତ ଆବଶ୍ୟକ ।
Question ୩ ।
ଆଲବଟ୍ ସ୍ଵାଇଜରଙ୍କ ମତରେ ପ୍ରଥମ ପ୍ରଗତିଟି କ’ଣ ଓ ଏହାର ଆବଶ୍ୟକତା କ’ଣ ?
Answer:
ଆଲବଟ୍ ସ୍ଵାଇଜରଙ୍କ ମତରେ ପ୍ରଥମ ପ୍ରଗତିଟି ହେଲା ଜ୍ଞାନ ଓ ପ୍ରବିଧ୍ ଜ୍ଞାନର ପ୍ରସାର । ଜ୍ଞାନଦ୍ୱାରା ମନୁଷ୍ୟ ମନରୁ ସଂକୀର୍ଣ୍ଣତା ଦୂରେଇ ଯାଇଥାଏ ଏବଂ ପ୍ରବିଧ୍ ବିଜ୍ଞାନ ଉପଯୋଗରେ ଉତ୍ପାଦନ ଢାଞ୍ଚାରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆସିଥାଏ । ତେଣୁ ଜ୍ଞାନ ଓ ପ୍ରବିଧ୍ ବିଜ୍ଞାନର ସମନ୍ବୟରେ ଦେଶର ଆର୍ଥନୀତିକ ପ୍ରଗତି ଯେ ସମ୍ଭବପର ଏହା ନିଃସନ୍ଦେହରେ କୁହାଯାଇପାରେ ।
Question ୪।
ବର୍ତ୍ତମାନ ଆମେ ପ୍ରଗତି ଆଡ଼କୁ ନଯାଇ ବିପରୀତଗାମୀ ହେବାର କାରଣ କ’ଣ ?
Answer:
ଆଲବଟ୍ ସ୍ଵାଇଜରଙ୍କ ପ୍ରଦତ୍ତ ତିନି ପ୍ରକାର ପ୍ରଗତି ହିଁ ମାନବ ସମାଜର ସର୍ବାଙ୍ଗୀନ ଉନ୍ନତି ସାଧନକରି ତାହାକୁ ପ୍ରଗତିଶୀଳ କରାଇଥାଏ । ସଂପ୍ରତି ଏହି ତିନୋଟି ବିଭାଗରେ ସଂକଟ ଦେଖାଦେଇଛି । ଫଳରେ ଆମେ ପ୍ରଗତି ଆଡ଼କୁ ନଯାଇ ପ୍ରଗତିର ବିପରୀତ ଦିଗରେ ଯାଉଛୁ । ୫୦-୬୦ ବର୍ଷ ତଳୁ ପ୍ରବିଧ୍ ବିଜ୍ଞାନର ଉନ୍ନତି ଘଟିବା ଯୋଗୁଁ ଉତ୍ପାଦନ ବଢ଼ିଛି, ମାତ୍ର ସଭ୍ୟତାର ମାନଦଣ୍ଡ ବିସ୍ତାର କରୁଥିବା ଜ୍ଞାନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସଂକୀର୍ଣ୍ଣତା ଦେଖାଦେଇଛି । ତେଣୁ ଆମେ ପ୍ରଗତିର ବିପରୀତ ଦିଗରେ ଗତିକରୁଛୁ ।
Question ୫।
ଚୀନ୍ ଦେଶରେ କନ୍ଫୁସିଅସ୍ଙ୍କ ଗ୍ରନ୍ଥସବୁକୁ ନଷ୍ଟକରି ଦିଆଗଲା କାହିଁକି ?
Answer:
ପ୍ରଜାମାନେ ବିଦ୍ୟାର୍ଜନ କଲେ ରାଜ ଶାସନକୁ ସମାଲୋଚନା କରିବେ ଏଭଳି ବିଭ୍ରାନ୍ତିକର ଚିନ୍ତାଧାରାକୁ ନେଇ ଚୀନ୍ର ତାଓ ସରକାର ଦାର୍ଶନିକ କଫୁସିଅସ୍ ଗ୍ରନ୍ଥସବୁକୁ ଧ୍ୱଂସ କରିଦେଇଥିଲେ । କନ୍ଫୁସିଅସ୍ଙ୍କ ମତବାଦ ଓ ଗ୍ରନ୍ଥସବୁ ପଢ଼ିବା ଅପରାଧ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଇଥିଲା । ପ୍ରଜାମାନଙ୍କୁ ଜ୍ଞାନାଲୋକରୁ ଦୂରେଇ ରଖୁବା ନିମନ୍ତେ ଏଭଳି ପଦକ୍ଷେପ ତାଓ ସରକାର ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।
ଲେଖକ ପରିଚୟ :
ଓଡ଼ିଆ ପ୍ରବନ୍ଧ ସାହିତ୍ୟର କ୍ରମବିକାଶରେ ଡକ୍ଟର ବୈଦ୍ୟନାଥ ମିଶ୍ର ଜଣେ ମୂଲ୍ୟବୋଧବାଦୀ ଓ ଚିନ୍ତାଶୀଳ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ । ୧୯୨୦ ମସିହାରେ ସେ ପୁରୀ ଜିଲ୍ଲାର ଦିବ୍ୟସିଂହପୁର ଗ୍ରାମରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ଜଣେ ଶିକ୍ଷାବିତ୍, ଅର୍ଥନୀତିଜ୍ଞ, ସାମଜତତ୍ତ୍ବବିତ୍ ଓ ରାଜନୀତିକ ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀ ଭାବରେ ସେ ସୁପରିଚିତ । ସେ ଅର୍ଥନୀତି ବିଭାଗର ପ୍ରଫେସର ଥିଲେ । ଓଡ଼ିଶା କୃଷି ବିଶ୍ବବିଦ୍ୟାଳୟର କୁଳପତି ଓ ରାଜ୍ୟ ଯୋଜନା ବୋର୍ଡର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଭାବେ ସେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଛନ୍ତି । ସ୍ଵାଧୀନତା ପରେ ସାମାଜିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ, ଆର୍ଥନୀତିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଓ ଶାସନଗତ ସଂସ୍କାରକୁ ନେଇ ସେ ପ୍ରବନ୍ଧ ରଚନା କରିଛନ୍ତି ।
ସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି ହିଁ ତାଙ୍କ ପ୍ରବନ୍ଧ ରଚନାର ଆଭିମୁଖ୍ୟ । ତାଙ୍କ ରଚିତ ସମସ୍ୟାମୂଳକ ଓ ଚିନ୍ତାନିଷ୍ଠ ପ୍ରବନ୍ଧ ଗ୍ରନ୍ଥଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ‘ଶାସନ ଓ ସଂସ୍କାର’, ‘ସମାଜ ଓ ସଭ୍ୟତା’, ‘ଗଣତନ୍ତ୍ର ଓ ସମାଜବାଦ’, ‘ସାମାଜିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ’, ‘ସ୍ଵ ତିତୀର୍ଥ’, ‘ଆଧୁନିକ ସଭ୍ୟତାର ଯନ୍ତ୍ରଣା’, ‘ଆର୍ଥନୀତିଜ ଯୋଜନା’, ‘ଭାରତର ଆର୍ଥନୀତିକ ସମସ୍ୟା’, ‘ପୁଞ୍ଜିବାଦ’ ଏବଂ ‘ସମାଜବାଦ ଓ ଗାନ୍ଧିବାଦ’ ଇତ୍ୟାଦି ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ । ତାଙ୍କ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ତଥ୍ୟ, ସୂଚନା,ଯୁକ୍ତି, ବିଶ୍ଳେଷଣ ସହିତ ଶାଶ୍ୱତ ସାମାଜିକ ଓ ମାନବିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧର ପ୍ରତିଫଳନ ଘଟିଥୁବାର ଲକ୍ଷ୍ୟ କରାଯାଏ । ସରଳ ଓ ସୁଖବୋଧ ଶବ୍ଦବିନ୍ୟାସ, ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ବର୍ଣ୍ଣନା ଏବଂ କ୍ଷୁଦ୍ର ବାକ୍ୟ ତାଙ୍କ ପ୍ରବନ୍ଧ ରଚନାର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ।
ପ୍ରବନ୍ଧର ପୃଷ୍ଠଭୂମି :
ଆଲୋଚ୍ୟ ପ୍ରବନ୍ଧଟି ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଡକ୍ଟର ମିଶ୍ରଙ୍କ ରଚିତ ସମାଜତାତ୍ତ୍ଵିକ ପ୍ରବନ୍ଧ ପୁସ୍ତକ ‘ସାମାଜିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ’ରୁ ସଂଗୃହୀତ । ଏହି ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଲେଖକ ସାମାଜିକ ଓ ମାନବିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ବାରୋପ କରିଛନ୍ତି । ମଣିଷ ମନର ବ୍ୟାପକତା, ସମ୍ପ୍ରସାରିତ ମାନସିକତା, ନିର୍ମଳ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା ଓ ଈଶ୍ବର ବିଶ୍ବାସ ଭିତ୍ତିରେ ସାମାଜିକ ପ୍ରଗତି ଓ ମାନବିକତାର ପ୍ରସାର ସାଧନ ହୋଇପାରିବ ବୋଲି ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଆଶାପୋଷଣ କରିଛନ୍ତି । ମୋଟ ଉପରେ ଆଲୋଚ୍ୟ ପ୍ରବନ୍ଧଟିରେ ଧର୍ମର ସଂକୀର୍ଣ୍ଣତା ଓ ମାନବିକ ପ୍ରଗତି ସମ୍ପର୍କରେ ବିଶ୍ଳେଷଣ କରାଯାଇଛି ।
ପ୍ରବନ୍ଧର ସାରକଥା :
ନୋବେଲ ଶାନ୍ତି ପୁରସ୍କାରପ୍ରାପ୍ତ ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ଖ୍ୟାତିସମ୍ପନ୍ନ’ ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀ ଆଲବଟ୍ ସ୍ଵାଇଜରଙ୍କ ମତରେ ତିନିପ୍ରକାର ପ୍ରଗତିକୁ ନେଇ ସମାଜର ହିତସାଧନ ହୋଇଥାଏ । ପ୍ରଥମ ପ୍ରକାରଟି ହେଉଛି ଜ୍ଞାନ ଓ ପ୍ରବିଧି ବିଜ୍ଞାନର ପ୍ରସାର । ଜ୍ଞାନଦ୍ୱାରା ମନୁଷ୍ୟ ମନରୁ ସଂକୀର୍ଣ୍ଣତା ଦୂରେଇ ଯାଇଥାଏ ଏବଂ ପ୍ରବିଧି ବିଜ୍ଞାନଦ୍ୱାରା ଉତ୍ପାଦନ ପ୍ରଣାଳୀରେ ଉନ୍ନତି ଘଟିଥାଏ । ଉଭୟ ଜ୍ଞାନ ଓ ପ୍ରବିଧ୍ ବିଜ୍ଞାନର ସମନ୍ଵୟ ଘଟିଲେ ମନୁଷ୍ୟ ସମାଜର ଆର୍ଥନୀତିକ ପ୍ରଗତି ସମ୍ଭବ ହୋଇଥାଏ ।
ଦ୍ୱିତାୟ ପ୍ରକାରର ପ୍ରଗତି ହେଉଛି – ସାମାଜିକାରଶର ପ୍ରଗତି ବା ମାନବ ସମାଜର ସାମାଜିକତା । ସମାଜର ସମୂହତ୍ଵ ବା ସାମାଜିକତାର ପ୍ରସାର ଘଟିବାଦ୍ଵାରା ମନୁଷ୍ୟ ହୃଦୟର ବ୍ୟାପକତା ବଢ଼ିଯାଏ । ମଣିଷର ହୃଦୟ ବ୍ୟାପକ ବା ପ୍ରସାରିତ ହେଲେ ସମାଜର ବ୍ୟାପକତା ବଢ଼ିଥାଏ । ଏହା ପ୍ରମାଣ କରେ ଯେ ପ୍ରଗତିଶୀଳ ସମାଜରେ ମଣିଷ ନିଜ ପାଇଁ
ନୁହେଁ, ସମାଜ ପାଇଁ ବଞ୍ଚେ । ନିଜ କଥା ନଭାବି ନିଜଠାରୁ ଉପରକୁ ଉଠି ମଣିଷ ପରିବାର ଓ ପଡ଼ୋଶୀଙ୍କ ଉନ୍ନତି ପ୍ରତି ଦୃଷ୍ଟିଦେଲେ ସାମାଜିକ ପ୍ରଗତି ସମ୍ଭବ ହୁଏ । ମନୁଷ୍ୟ ହୃଦୟର ବ୍ୟାପକତା ବା ପ୍ରସାରତାଦ୍ୱାରା ସାମାଜିକତାର ଉନ୍ନତି ଘଟେ । ଜ୍ଞାନଭିତ୍ତିକ ପ୍ରଗତିଠାରୁ ସାମାଜିକତାର ପ୍ରଗତି ଭିନ୍ନ ଓ ଉନ୍ନତ ମାନର । ଏ ପ୍ରକାର ପ୍ରଗତି ପାଇଁ ମଣିଷ କେବଳ ଜ୍ଞାନ ବା ପ୍ରବିଧ୍ ବିଜ୍ଞାନ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ ନାହିଁ, ଏଥିପାଇଁ ହୃଦୟର ପ୍ରସାରତା ବା ବ୍ୟାପକତା ଦରକାର ।
ତୃତୀୟ ପ୍ରକାର ପ୍ରଗତିଟି ହେଉଛି – ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତାର ପ୍ରଗତି । ଆତ୍ମାର ବ୍ୟାପକତା ଓ ପ୍ରାଣର ବିକାଶ ଘଟିଲେ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତାର ପ୍ରଗତି ସମ୍ଭବ ହୁଏ । ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ମତରେ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା ଅର୍ଥ ଧର୍ମ ନୁହେଁ । ଏ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା ବିଜ୍ଞାନ ସମନ୍ବିତ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା। ଏହାଦ୍ୱାରା ସମାଜର ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୋଇଥାଏ । ମନୀଷୀମାନେ ଏଥିପାଇଁ ବିଜ୍ଞାନ ଓ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତାର ସମନ୍ବୟ ଚାହାନ୍ତି ।
ପ୍ରଗତିର ନାନା ବିଭାଗ ମଧ୍ୟରୁ ଉପରୋକ୍ତ ତିନୋଟି ପ୍ରକାର ପ୍ରଧାନ । ଏବେ ଏହି ତିନୋଟି ବିଭାଗରେ ସଂକଟ ଦେଖାଦେଇଛି । ଫଳରେ ଆମେ ପ୍ରଗତି ଆଡ଼କୁ ନଯାଇ ପ୍ରଗତିର ବିପରୀତ ଦିଗରେ ଯାଉଛୁ । ବିଗତ ୫୦ ରୁ ୬୦ ବର୍ଷ ଭିତରେ ପ୍ରବିଧ୍ ବିଜ୍ଞାନର ବିକାଶ ଘଟିଛି । ଏହାଦ୍ୱାରା ଉତ୍ପାଦନ ବଢ଼ିଛି । ଅର୍ଥନୀତିର ବୃଦ୍ଧି ହୋଇଛି । ମାତ୍ର ସଭ୍ୟତାର ମାନଦଣ୍ଡ ବିସ୍ତାର କରୁଥିବା ଜ୍ଞାନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସଂକୀର୍ୟତା ଦେଖାଦେଇଛି । ଫଳତଃ ସଭ୍ୟତାର ମାନଦଣ୍ଡ ବୃଦ୍ଧି ପାଇନାହିଁ ।
ଏହି ମର୍ମରେ ଚୀନ୍ ଦେଶର ଗୋଟିଏ କଥା ସ୍ମରଣଯୋଗ୍ୟ । ଏକଦା ପ୍ରଜାମାନେ ବିଦ୍ୟା ଅର୍ଜନ କଲେ ରାଜଶାସନକୁ ଅଧିକ ସମାଲୋଚନା କରିବେ ଏପ୍ରକାର ଏକ ପରାମର୍ଶ ଚାଇନା ସମ୍ରାଟ ସିଂହାତିଙ୍କୁ ମନ୍ତ୍ରୀମାନେ ପ୍ରଦାନ କଲେ । ପରିଣାମତଃ ସମ୍ରାଟ ସିଂହାତି ସୈନ୍ୟ ପଠାଇ ପାଠାଗାର (ଲାଇବ୍ରେରୀ) ସବୁ ଧ୍ୱଂସ କରିଦେଲେ । ପ୍ରତିରୋଧ କରୁଥିବା
ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ମାରିଦିଆଗଲା । କଥ୍ତ ଅଛି ଯେ ପ୍ରତିବାଦୀଙ୍କ ମାଂସ ହାଡ଼ରେ ବିରାଟ ଚାଇନା ପାଚେରୀ ଗଢ଼ାଗଲା । ପୁଣିଥରେ ଇତିହାସର ପୁନରାବୃତ୍ତି ଘଟାଇ ଚାଇନାର ତାଓ ସରକାର ଦାର୍ଶନିକ କନଫୁସିଅସଙ୍କ ଗ୍ରନ୍ଥସବୁକୁ ଧ୍ବଂସକରି ଦେଇଥିଲେ । କନଫୁସିଅସ୍ଙ୍କ ମତବାଦ ଓ ଗ୍ରନ୍ଥକୁ ପଢ଼ିବା ବିରାଟ ଅପରାଧ ବୋଲି ଗଣାଗଲା । ଏହା ପ୍ରମାଣ କରେ ଯେ ପ୍ରକୃତ ଜ୍ଞାନ ହିଁ ସଭ୍ୟତାର ମାନଦଣ୍ଡ ଗଢ଼ିଥାଏ । ସମ୍ପ୍ରତି ସମାଜରେ ଆର୍ଥନୀତିକ ଭେଦ ରହିଛି । କେତେକ ଧନୀଗୋଷ୍ଠୀ ସୁବିଧାବାଦୀ ଭାବରେ ଦରିଦ୍ର ଗୋଷ୍ଠୀଙ୍କ ଅପେକ୍ଷା ଜ୍ଞାନଲାଭର ଅଧିକ ସୁଯୋଗ ଭୋଗ କରୁଛନ୍ତି । ଦରିଦ୍ର ପାଇଁ ଜ୍ଞାନଲାଭର ସୁଯୋଗ ସୀମିତ ।
ସଭ୍ୟତାର ଅଗ୍ରଗତି ହେଲେ ବି ସଭ୍ୟ ମଣିଷ ସ୍ବାର୍ଥପର ହୋଇଉଠିଛି । ପୁରାତନ ସମାନ ପରି ଏବେ ଗୋଷ୍ଠୀଜୀବନ ପ୍ରତି ଗୁରୁତ୍ବ ଦିଆଯାଉନାହିଁ । ପୁରାତନ ସମାଜରେ ବ୍ୟକ୍ତିଜୀବନ ଅପେକ୍ଷା ଗୋଷ୍ଠୀ ଜୀବନର ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ଵ ଥିଲା । ଆମ ସାମାଜିକ ଜୀବନ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଗୋଷ୍ଠୀ ଜୀବନର କେତେକ ସନ୍ତକ ହେଉଛି – ସଂଯୁକ୍ତ ପରିବାର, ଜାତିଆଣ ପ୍ରଥା ଓ ଗ୍ରାମ୍ୟ ଜୀବନ । ଏବେ ଏସବୁ ପ୍ରତି ଶ୍ରଦ୍ଧା ଓ ଭକ୍ତି ନାହିଁ । ଏ କାରଣରୁ ଏସବୁ ଭାଙ୍ଗିପଡ଼ିଛି ଓ ବିପଥଗାମୀ ହୋଇଛି । ପରିବାର ରହିଛି; ମାତ୍ର ସେଥ୍ରେ ପରସ୍ପର ପ୍ରତି ଶ୍ରଦ୍ଧା ବା ଭକ୍ତି ନାହିଁ । ଗ୍ରାମ ରହିଛି; ମାତ୍ର ଗ୍ରାମ୍ୟ ଜୀବନ ଦାରିଦ୍ର୍ୟ, ଅଶିକ୍ଷା, ପାରସ୍ପରିକ କଳହ ଭିତରେ କଳୁଷିତ ହୋଇଯାଇଛି ।
ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ସଭ୍ୟତା ଆମକୁ କବଳିତ କରିଛି । ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ସଭ୍ୟତା ବ୍ୟକ୍ତିବାଦୀ ସଭ୍ୟତା । ଏଠି ସମୂହ ପାଇଁ ନୁହେଁ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଉଦ୍ୟମ ହୁଏ । ଏ ସଭ୍ୟତା ଜଟିଳ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ସଭ୍ୟତା । ୧୨/୧୩ ଘଣ୍ଟାରେ ଲଣ୍ଡନରେ ପହଞ୍ଚି ହେଉଥିଲେ ବି ଏଥିପାଇଁ ମାସ ମାସ ଧରି ଚେଷ୍ଟା ନକଲେ ଦିଲ୍ଲୀରୁ ଲଣ୍ଡନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଯିବାକୁ ଅନୁମତି ମିଳୁନି । ମୋଟାମୋଟି ଭାବରେ ସାମ୍ପ୍ରତିକ ଶିକ୍ଷା, ସଭ୍ୟତା ଓ ସଂସ୍କୃତି ଆମର ସାମାଜିକ ମନୋଭାବକୁ ବଢ଼ାଉନାହିଁ । ଏହା ଆମକୁ ବ୍ୟକ୍ତି କିୟିକ ଓ ସ୍ଵାର୍ଥପର କରିଦେଉଛି। ସୁତରାଂ ସାମାଜିକ ଚ୍ଚା । ବନକୁ ସଂକୁଚିତ କରିଦେଇ ମଣିଷକୁ ବ୍ୟକ୍ତକୈଦ୍ରିକ କରିଦେବା ହିଁ ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦାର ସଭ୍ୟତାର ବଡ଼ ଦୋଷା
ନୁହେଁ, ସମାଜ ପାଇଁ ବଞ୍ଚେ । ନିଜ କଥା ନଭାବି ନିଜଠାରୁ ଉପରକୁ ଉଠି ମଣିଷ ପରିବାର ଓ ପଡ଼ୋଶୀଙ୍କ ଉନ୍ନତି ପ୍ରତି ଦୃଷ୍ଟିଦେଲେ ସାମାଜିକ ପ୍ରଗତି ସମ୍ଭବ ହୁଏ । ମନୁଷ୍ୟ ହୃଦୟର ବ୍ୟାପକତା ବା ପ୍ରସାରତାଦ୍ୱାରା ସାମାଜିକତାର ଉନ୍ନତି ଘଟେ । ଜ୍ଞାନଭିତ୍ତିକ ପ୍ରଗତିଠାରୁ ସାମାଜିକତାର ପ୍ରଗତି ଭିନ୍ନ ଓ ଉନ୍ନତ ମାନର । ଏ ପ୍ରକାର ପ୍ରଗତି ପାଇଁ ମଣିଷ କେବଳ ଜ୍ଞାନ ବା ପ୍ରବିଧ୍ ବିଜ୍ଞାନ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ ନାହିଁ, ଏଥିପାଇଁ ହୃଦୟର ପ୍ରସାରତା ବା ବ୍ୟାପକତା ଦରକାର ।
ତୃତୀୟ ପ୍ରକାର ପ୍ରଗତିଟି ହେଉଛି ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତାର ପ୍ରଗତି । ଆତ୍ମାର ବ୍ୟାପକତା ଓ ପ୍ରାଣର ବିକାଶ ଘଟିଲେ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତାର ପ୍ରଗତି ସମ୍ଭବ ହୁଏ । ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ମତରେ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା ଅର୍ଥ ଧର୍ମ ନୁହେଁ । ଏ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା ବିଜ୍ଞାନ ସମନ୍ବିତ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା । ଏହାଦ୍ୱାରା ସମାଜର ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୋଇଥାଏ । ମନୀଷୀମାନେ ଏଥିପାଇଁ ବିଜ୍ଞାନ ଓ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତାର ସମନ୍ବୟ ଚାହାନ୍ତ୍ରି ।
ପ୍ରଗତିର ନାନା ବିଭାଗ ମଧ୍ୟରୁ ଉପରୋକ୍ତ ତିନୋଟି ପ୍ରକାର ପ୍ରଧାନ । ଏବେ ଏହି ତିନୋଟି ବିଭାଗରେ ସଂକଟ ଦେଖାଦେଇଛି । ଫଳରେ ଆମେ ପ୍ରଗତି ଆଡ଼କୁ ନଯାଇ ପ୍ରଗତିର ବିପରୀତ ଦିଗରେ ଯାଉଛୁ । ବିଗତ ୫୦ ରୁ ୬୦ ବର୍ଷ ଭିତରେ ପ୍ରବିଧି ବିଜ୍ଞାନର ବିକାଶ ଘଟିଛି । ଏହାଦ୍ଵାରା ଉତ୍ପାଦନ ବଢ଼ିଛି । ଅର୍ଥନୀତିର ବୃଦ୍ଧି ହୋଇଛି । ମାତ୍ର ସଭ୍ୟତାର ମାନଦଣ୍ଡ ବିସ୍ତାର କରୁଥିବା ଜ୍ଞାନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସଂକୀର୍ଣ୍ଣତା ଦେଖାଦେଇଛି । ଫଳତଃ ସଭ୍ୟତାର ମାନଦଣ୍ଡ ବୃଦ୍ଧି ପାଇନାହିଁ ।
ଏହି ମର୍ମରେ ଚୀନ୍ ଦେଶର ଗୋଟିଏ କଥା ସ୍ମରଣଯୋଗ୍ୟ । ଏକଦା ପ୍ରଜାମାନେ ବିଦ୍ୟା ଅର୍ଜନ କଲେ ରାଜଶାସନକୁ ଅଧ୍ଵ ସମାଲୋଚନା କରିବେ – ଏପ୍ରକାର ଏକ ପରାମର୍ଶ ଚାଇନା ସମ୍ରାଟ ସିଂହାତିଙ୍କୁ ମନ୍ତ୍ରୀମାନେ ପ୍ରଦାନ କଲେ । ପରିଣାମତଃ ସମ୍ରାଟ ସିଂହାତି ସୈନ୍ୟ ପଠାଇ ପାଠାଗାର (ଲାଇବ୍ରେରୀ) ସବୁ ଧ୍ୱଂସ କରିଦେଲେ । ପ୍ରତିରୋଧ କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ମାରିଦିଆଗଲା । କଥ୍ତ ଅଛି ଯେ ପ୍ରତିବାଦୀଙ୍କ ମାଂସ ହାଡ଼ରେ ବିରାଟ ଚାଇନା ପାଚେରୀ ଗଢ଼ାଗଲା । ପୁଣିଥରେ ଇତିହାସର ପୁନରାବୃତ୍ତି ଘଟାଇ ଚାଇନାର ତାଓ ସରକାର ଦାର୍ଶନିକ କନଫୁସିଅସଙ୍କ ଗ୍ରନ୍ଥସବୁକୁ ଧ୍ବଂସକରି ଦେଇଥିଲେ । କନଫୁସିଅସ୍ଙ୍କ ମତବାଦ ଓ ଗ୍ରନ୍ଥକୁ ପଢ଼ିବା ବିରାଟ ଅପରାଧ ବୋଲି ଗଣାଗଲା । ଏହା ପ୍ରମାଣ କରେ ଯେ ପ୍ରକୃତ ଜ୍ଞାନ ହିଁ ସଭ୍ୟତାର ମାନଦଣ୍ଡ ଗଢ଼ିଥାଏ ।
ସମ୍ପ୍ରତି ସମାଜରେ ଆର୍ଥନୀତିକ ଭେଦ ରହିଛି । କେତେକ ଧନୀଗୋଷ୍ଠୀ ସୁବିଧାବାଦୀ ଭାବରେ ଦରିଦ୍ର ଗୋଷ୍ଠୀଙ୍କ ଅପେକ୍ଷା ଜ୍ଞାନଲାଭର ଅଧିକ ସୁଯୋଗ ଭୋଗ କରୁଛନ୍ତି । ଦରିଦ୍ର ପାଇଁ ଜ୍ଞାନଲାଭର ସୁଯୋଗ ସୀମିତ । ସଭ୍ୟତାର ଅଗ୍ରଗତି ହେଲେ ବି ସଭ୍ୟ ମଣିଷ ସ୍ବାର୍ଥପର ହୋଇଉଠିଛି । ପୁରାତନ ସମାନ ପରି ଏବେ ଗୋଷ୍ଠୀଜୀବନ ପ୍ରତି ଗୁରୁତ୍ବ ଦିଆଯାଉନାହିଁ । ପୁରାତନ ସମାଜରେ ବ୍ୟକ୍ତିଜୀବନ ଅପେକ୍ଷା ଗୋଷ୍ଠୀ ଜୀବନର ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ଵ ଥିଲା । ଆମ ସାମାଜିକ ଜୀବନ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଗୋଷ୍ଠୀ ଜୀବନର କେତେକ ସନ୍ତକ ହେଉଛି ସଂଯୁକ୍ତ ପରିବାର, ଜାତିଆଣ ପ୍ରଥା ଓ ଗ୍ରାମ୍ୟ ଜୀବନ । ଏବେ ଏସବୁ ପ୍ରତି ଶ୍ରଦ୍ଧା ଓ ଭକ୍ତି ନାହିଁ । ଏ କାରଣରୁ ଏସବୁ ଭାଙ୍ଗିପଡ଼ିଛି ଓ ବିପଥଗାମୀ ହୋଇଛି । ପରିବାର ରହିଛି; ମାତ୍ର ସେଥ୍ରେ ପରସ୍ପର ପ୍ରତି ଶ୍ରଦ୍ଧା ବା ଭକ୍ତି ନାହିଁ । ଗ୍ରାମ ରହିଛି; ମାତ୍ର ଗ୍ରାମ୍ୟ ଜୀବନ ଦାରିଦ୍ର୍ୟ, ଅଶିକ୍ଷା, ପାରସ୍ପରିକ କଳହ ଭିତରେ କଳୁଷିତ ହୋଇଯାଇଛି ।
ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ସଭ୍ୟତା ଆମକୁ କବଳିତ କରିଛି । ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ସଭ୍ୟତା ବ୍ୟକ୍ତିବାଦୀ ସଭ୍ୟତା । ଏଠି ସମୂହ ପାଇଁ ନୁହେଁ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଉଦ୍ୟମ ହୁଏ । ଏ ସଭ୍ୟତା ଜଟିଳ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ସଭ୍ୟତା । ୧୨|୧୩ ଘଣ୍ଟାରେ ଲଣ୍ଡନରେ ପହଞ୍ଚି ହେଉଥିଲେ ବି ଏଥିପାଇଁ ମାସ ମାସ ଧରି ଚେଷ୍ଟା ନକଲେ ଦିଲ୍ଲୀରୁ ଲଣ୍ଡନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଯିବାକୁ ଅନୁମତି ମିଳୁନି । ମୋଟାମୋଟି ଭାବରେ ସାମ୍ପ୍ରତିକ ଶିକ୍ଷା, ସଭ୍ୟତା ଓ ସଂସ୍କୃତି ଆମର ସାମାଜିକ ମନୋଭାବକୁ ବଢ଼ାଉନାହିଁ । ଏହା ଆମକୁ ବ୍ୟକ୍ତିକୈନ୍ଦ୍ରିକ ଓ ସ୍ବାର୍ଥପର କରିଦେଉଛି । ସୁତରାଂ ସାମାଜିକ ଜୀବନକୁ ସଂକୁଚିତ କରିଦେଇ ମଣିଷକୁ ବ୍ୟକ୍ତକୈନ୍ଦ୍ରିକ କରିଦେବା ହିଁ ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ସଭ୍ୟତାର ବଡ଼ ଦୋଷ ।
ପ୍ରକୃତପକ୍ଷରେ ଆଧୁନିକ ସଭ୍ୟ ମଣିଷର ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା ବିଷୟରେ ଧାରଣା ସ୍ପଷ୍ଟ ନୁହେଁ । ଆମେ ବ୍ୟକ୍ତିଗତଭାବେ ଧର୍ମକୁ ମାନୁଛୁ ; ମାତ୍ର ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତାକୁ କ’ଣ ଜାଣୁନାହୁଁ । ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା ଅର୍ଥ ବିଷୟାସକ୍ତ ନହୋଇ ଆତ୍ମା ପ୍ରତି ଧ୍ୟାନଦେବା । ଭଗବାନଙ୍କ ଅସ୍ଥିତ୍ଵକୁ ସ୍ଵୀକାର କରିବାଦ୍ୱାରା ମନୁଷ୍ୟ ବେପରୁଆ ହୁଏ ନାହିଁ । ବରଂ ସେ ନିଜ ଆତ୍ମାର ସୀମା ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରିପାରିଥାଏ । ଭଗବାନଙ୍କ ବିଶ୍ଵାସ ତାଙ୍କୁ ଦୁଃଖ ଓ ଦୁର୍ବିପାକରେ ସାହସ ଓ ସାର୍ଚ୍ଚନା ଦିଏ । ମାତ୍ର ଏବେ ସଭ୍ୟ ଦେଶରେ ଧର୍ମ ଓ ଭଗବାନଙ୍କୁ ନେଇ ବିଭେଦ ଓ ବିସମ୍ବାଦ ବଢ଼ିଛି । ଏବେ ଧର୍ମ ଭୌତିକ ବସ୍ତୁ ଓ ଜଡ଼ବାଦକୁ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦେଇଛି । ତେଣୁ ମନୁଷ୍ୟ ସ୍ୱାର୍ଥପର ହୋଇପଡ଼ିଛି । ଆଧାମ୍ବିକତା କେବଳ ଜଡ଼ବାଦୀ ବିଷୟ ମୋହରୁ ମନୁଷ୍ୟକୁ ମୁକ୍ତ କରିପାରିବ । ବିଷୟାସକ୍ତି ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ହେବାଦ୍ୱାରା ମନୁଷ୍ୟର ମନ ବ୍ୟାପକ ହୋଇଥାଏ । ମାତ୍ର ଆଧୁନିକ ସଭ୍ୟତାରେ ମନୁଷ୍ୟ ଜଡ଼ବାଦୀ ହୋଇପତ୍ନୁଥ୍ ବାରୁ ତା’ର ମନ ବ୍ୟାପକ ନହେ।ଇ ସକାର୍ଣ୍ଣ ହେଇପଡୁଛିା
ସମ୍ପ୍ରତି ପ୍ରଗତି ନାଁରେ ଅନେକ ଉଦ୍ୟମ ହେଉଛି । ପରୋକ୍ଷରେ ପ୍ରଗତିର ଉଦ୍ୟମ ଭୌତିକ ଉନ୍ନତିକୁ ହିଁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ କରୁଛି । ଏହାଦ୍ୱାରା ସମସ୍ତେ ସମାନ ସୁଯୋଗ ସୁବିଧା ନ ପାଇବାରୁ ସାମାଜିକ ସହୃଦୟତା ବଢ଼ିପାରୁ ନାହିଁ । ସାମାଜିକ ସଂଘର୍ଷ ଦେଖାଦେଉଛି । ସାମାଜିକ ଅସମାନତା ଓ ସଂଘର୍ଷକୁ ଦୂର କରିବାପାଇଁ ଆମକୁ ମାନବଧର୍ମ ଉପରେ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦେବାକୁ ପଡ଼ିବ । ଏହା ଫଳରେ ସଭ୍ୟତାର ମାନଦଣ୍ଡ ବଦଳିପାରିବ । ସୁତରାଂ ବର୍ତ୍ତମାନ ସମୟରେ ଚିନ୍ତାଶୀଳ ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ମାନବ ଧର୍ମର ପ୍ରଗତି ଉପରେ ହିଁ ଗୁରୁତ୍ବ ଦେବାପାଇଁ ଦୃଢ଼ମନା ହେବା ଉଚିତ ।
ସୂଚନା ଓ କଠିନ ଶବ୍ଦାର୍ଥ :
- ଆଲଗଟ୍ ସ୍ଵାଇଜର (Albert Schweitzer) – ୧୮୭୫ ମସିହାରେ ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଫ୍ରାନ୍ସ ଓ ଦକ୍ଷିଣ-ପଶ୍ଚିମ ଜର୍ମାନୀ ସୀମାରେ ଥିବା ଏକ ଛୋଟ ସହରରେ ଜନ୍ମ ହୋଇଥିବା ଜଣେ ସମାଜସେବୀ ଲେଖକ ଓ ଚିନ୍ତାନାୟକ । ସେ ପଶ୍ଚିମ ଆଫ୍ରିକାର ଲାୟେରିନ୍ ଚିକିତ୍ସା କେନ୍ଦ୍ରର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା। ସେ ଶାନ୍ତି ଓ ବନ୍ଧୁତା ପାଇଁ ନୋବେଲ୍ ପୁରସ୍କାର ପାଇଛନ୍ତି । ଡାକ୍ତର ହିସାବରେ ସକଳ କାର୍ଯ୍ୟବ୍ୟସ୍ତତା ସତ୍ତ୍ଵେ ଦର୍ଶନ ଓ ଇତିହାସ ବିଷୟରେ ସେ ପ୍ରାୟ ୧୫ ଗୋଟି ଗ୍ରନ୍ଥର ରଚୟିତା ।
- ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀ – ବୁଦ୍ଧି ବଳରେ ସାମାଜିକ ସ୍ତରରେ ସୁନାମ ଅର୍ଜନ କରିଥିବା ବିଦ୍ବାନ୍ ଓ ବରିଷ୍ଠ ମଣିଷ ।
- ପ୍ରବିଧି ବିଜ୍ଞାନ – ବୈଷୟିକ ଓ କାରିଗରୀ ଜ୍ଞାନର ବିଦ୍ୟା
- ପ୍ରସାର – ବିସ୍ତାର / ଓସାର / ବୃଦ୍ଧି
- ସମନ୍ୱୟ – ମିଳନ / ଯୋଗ / ଐକ୍ୟା
- ବ୍ୟାପକତା – ବହୁ ପ୍ରସାରିତ / ବିସ୍ତାର ଅବସ୍ଥା / ବ୍ୟାପ୍ତ ଅବସ୍ଥା ।
- ସାମାଜିକତା – ସମାଜର ସମୂହ ସ୍ରୋତରେ ମିଶି ହୃଦୟତାର ସହିତ ବେଭାର କରିବାର ବିଧ୍ ଓ ପ୍ରଥ ।
- ଆଧାତ୍ମିକତା – ଆତ୍ମା ଓ ପରମାତ୍ମାଙ୍କୁ ନେଇ ଶୁଦ୍ଧଚିତ୍ତର ଭାବନା ।
- ପ୍ରତିଗମନ – ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ / ପଛୁଆ ଗତି / ବିପରୀତ ଗତି ।
- ସଭ୍ୟତାର ମାନଦଣ୍ଡ – ସଭ୍ୟତାର ମାପକାଠି / ସଭ୍ୟତାର ତୁଳନାଯୋଗ୍ୟ ମୂଲ୍ୟବୋଧ / ସଭ୍ୟତା ମାପିବାର ଉପାୟମାନ ।
- ନିର୍ମମ – ନିର୍ଭୟ / ନିଷ୍ଠୁର / ମମତାହୀନ ।
- ପ୍ରତାୟମାନ – ଯାହା ଜଣାଯାଉଛି / ଚୁଝାପଡୁଛି।
- କନଫୁସିଅସ୍ – ଚାନ୍ ଦେଶର ବିଖଖ୍ୟାତ ଦାର୍ଶନିକା
- ମନାଷା – ବିଦ୍ଵାନ୍ / ମେଧାବା / ପଣ୍ଡିତ / ମହାଜ୍ଞାନା
- କଲୁଷିତ – ଗୋଳିଆ / ମଳିନ / ଅପଚିତ୍ର
- ଦୁର୍ବପାକ – ଦୁର୍ଯୋଗ / ଦୁର୍ଘଟଣା ।
- ଜଡ଼ – ଆଚେତନ / ନିସ୍ପେଜ / ଜାବନ ନଥ୍ ବା ବସ୍ତ୍।
- ଭୌତିକ – ଭୂତ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ (ପଞ୍ଚଭୂତ ଗଠିତ – ମାଟି, ପାଣି, ତେଜ, ପବନ, ବ୍ୟୋମଦ୍ୱାରା ଗଠିତ ବସ୍ତୁ ସମ୍ବିନ୍ଧି।ୟ
- ଚିନ୍ତାଶାଳ – ଚିନ୍ତାଶୀଳ ଭାବନାପରାୟଣ / ଚିନ୍ତାଦ୍ୱାରା ଯେଉଁମାନେ ସମସ୍ୟା ସମାଧାନରେ ଦକ୍ଷ / ବିଚାରବନ୍ତ ଜ୍ଞାନୀ ।
- ଆଭିମୁଖ୍ୟ – ଲକ୍ଷ୍ୟ / ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ / ଅଭିପ୍ରାୟ
- ଜଡ଼ବାଦ – ବସ୍ତୁ ବା ଜୀବନ ନଥିବା ଜଡ଼ପ୍ରକୃତି ହିଁ ଏକମାତ୍ର ସତ୍ୟ ବୋଲି ଘୋଷଣା କରୁଥିବା ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ବା ମତବାଦ ।
- ମତାନ୍ଧିତା – ବିଭିନ୍ନ ଅନ୍ଧ ମତ ବା ଅନ୍ଧ ବିଶ୍ଵାସର ଯୁକ୍ତିକୁ ମାନୁଥୁବା ମାନସିକ ଅବସ୍ଥା / କୁସଂସ୍କାରଭିଭିକ ଅନ୍ଧମତର ବିଶ୍ଵାସ ।
- ସାମାଜିକ ସହୃଦୟତ – ସାମାଜିକ ସଦ୍ଭାବନା ଓ ମୈତ୍ରୀ ।
- ମନ ଦେବା – ଚିନ୍ତା କରିବା / ସଂକଳ୍ପ କରିବା / ଇଚ୍ଛା ଓ ଆଗ୍ରହର ସହିତ ବିଚାର କରିବା ।
କେତୋଟି ନୂତନ ଶବ୍ଦ ଓ ଏହାର ଅର୍ଥ :
- ଜନୈକ – କୌଣସି ଜଣେ । କୌଣସି ଏକ ବ୍ୟକ୍ତି । ଯାହା ଜଣାଯାଉଛି ।
- ପ୍ରତାୟମାନ – କାହାକୁ ଖାତିର ନ କରି । ଉଦ୍ଧତ ଭାବ ।
- ବେପରୁଆ – ବିଭିନ୍ନ ଅନ୍ଧ ବିଶ୍ୱାସକୁ ମାନୁଥିବା ମାନସିକ ସ୍ଥିତି, କୁସଂସ୍କାର ଭିତ୍ତିକ ଅନ୍ଧମତର ବିଶ୍ୱାସ ।
- ମତାନ୍ଧିତା – ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ / ପଛୁଆଗତି ।
- ପ୍ରବିଧ୍ ବିଜ୍ଞାନ – ବୈଷୟିକ ଓ କାରିଗରୀ ଜ୍ଞାନର ବିଦ୍ୟା ।