BSE Odisha 8th Class Geography Solutions Chapter 3.1 କୃଷି

Odisha State Board BSE Odisha 8th Class Geography Solutions Chapter 3.1 କୃଷି Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 8 Geography Solutions Chapter 3.1 କୃଷି

1. ନିମ୍ନଲିଖତ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ପ୍ରାୟ 50 ଟି ଶବ୍ଦରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

(କ) କୃଷି କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ? ଚାରିଗୋଟି କୃଷିର ଉଦାହରଣ ଦିଅ ।
Answer:

  • ଭୂମିକୁ କର୍ଷଣ କରି ଶସ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ କରିବା କାର୍ଯ୍ୟକୁ କୃଷି କୁହାଯାଏ ।
  • ପୃଥ‌ିବୀର ଲୋକସଂଖ୍ୟାର ଶତକଡ଼ା 65 ଭାଗରୁ ଅଧିକ ଏବଂ ଭାରତ ପରି ବିକାଶୋନ୍ମୁଖୀ ଦେଶଗୁଡ଼ିକର ଲୋକସଂଖ୍ୟାର ପ୍ରାୟ ଦୁଇ-ତୃତୀୟାଂଶ ଲୋକ କୃଷିକୁ ଜୀବିକା ରୂପେ ଗ୍ରହଣ କରିଛନ୍ତି ।
  • କୃଷି କେବଳ ଶସ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନକୁ ବୁଝାଏ, ତାହା ନୁହେଁ; ପଶୁପାଳନ, ମତ୍ସ୍ୟଚାଷ, ମହୁଚାଷ, ରେଶମ କୀଟ ପାଳନ, ପନିପରିବା, ଫୁଲ ଓ ଫଳ ଚାଷ କୃଷିର ଅନ୍ତର୍ଗତ ।

BSE Odisha 8th Class Geography Solutions Chapter 3.1 କୃଷି

(ଖ) କୃଷି କାର୍ଯ୍ୟକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରୁଥିବା ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକ ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
Answer:

  • କୃଷି କାର୍ଯ୍ୟକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରୁଥିବା ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକ ହେଲା – ପ୍ରାକୃତିକ ବା ଭୌତିକ ନିବେଶ ଓ ମାନବୀୟ ନିବେଶ ।
  • ପ୍ରାକୃତିକ ବା ଭୌତିକ ନିବେଶ– ସୌରତାପ, ବୃଷ୍ଟିପାତ, ଭୂମିର ଗଠନ, ଉପଯୋଗୀ ମୃତ୍ତିକା ଭୌତିକ ନିବେଶର ଅନ୍ତର୍ଗତ ।
  • ମାନବୀୟ ନିବେଶ– କୃଷି ପାଇଁ ଶ୍ରମ, ବିହନ, କୃଷି ଯନ୍ତ୍ରପାତି, ରାସାୟନିକ ସାର, କୀଟନାଶକ, ଜଳସେଚନ, ଶସ୍ୟ ସଂରକ୍ଷଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଆଦି ମାନବୀୟ ନିବେଶ ।
  • ଏହି ଦୁଇ ନିବେଶ ବ୍ୟତୀତ ଜମିର ମାଲିକାନା, ଆର୍ଥିକ ବିକାଶ, କୃଷିନୀତି ଆଦି କୃଷିର ମାନ ବୃଦ୍ଧିପାଇଁ ସହାୟକ ହୋଇଥାଏ।

(ଗ) ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ କୃଷିର ବିଶେଷତ୍ଵ କ’ଣ ? ଭାରତର ତିନିଗୋଟି ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ କୃଷିର ନାମ ଓ ସେଗୁଡ଼ିକ କେଉଁ କେଉଁ ରାଜ୍ୟରେ କରାଯାଇଥାଏ ଲେଖା।
Answer:

  • ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ କୃଷିରେ ଜଙ୍ଗଲର କିଛି ଅଂଶ ପ୍ରଥମେ ସଫା କରାଯାଇ ଗଛର ଗଣ୍ଠି, ଡାଳ, ପତ୍ର ଆଦି ଶୁଖାଇ ପୋଡ଼ି ଦିଆଯାଏ । ଏହି ପାଉଁଶ ଜମିର ଉର୍ବରତା ବୃଦ୍ଧି କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ
  • ଏହି ଜମିରେ ଦୁଇ ତିନିବର୍ଷ ଚାଷ କଲା ପରେ ଜମିର ଉର୍ବରତା ଶକ୍ତି କମିଯାଏ, ତେଣୁ ଏହାକୁ ପରିତ୍ୟାଗ କରି ଜଙ୍ଗଲର ଅନ୍ୟତ୍ର ଏହିପରି ଅନ୍ୟ ଏକ ଅଂଶ ପୋଡ଼ି ଚାଷ କରାଯାଏ ।
  • ଏହି କୃଷିରେ କୃଷିକାର୍ଯ୍ୟ ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନରୁ ଅନ୍ୟ ସ୍ଥାନକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ ହୋଇଥାଏ। ଏହାକୁ କର୍ଶନ ଓ ଦହନ କୃଷି କୁହାଯାଏ ।
  • ଭାରତର ତିନିଗୋଟି ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ କୃଷିର ନାମ ହେଲା ଝୁମ୍, ପୁନମ୍ ଓ ପୋଡ଼ୁ ।
  • ଝୁମ୍ ଚାଷ ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ ଭାରତ, ଯଥା – ଆସାମ, ମେଘାଳୟ ରାଜ୍ୟରେ, ପୁନମ୍ କେରଳରେ ଏବଂ ପୋଡୁ ଚାଷ ଓଡ଼ିଶାରେ କରାଯାଇଥାଏ।

(ଘ) ରୋପଣ କୃଷି କାହାକୁ କହନ୍ତି ? ଦୁଇଟି ରୋପଣ କୃଷିର ନାମ ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
Answer:

  • ଫସଲ ରୋପଣଦ୍ୱାରା କରାଯାଉଥିବା କୃଷିକାର୍ଯ୍ୟକୁ ରୋପଣ କୃଷି କୁହାଯାଏ ।
  • କ୍ଳାନ୍ତି ମଣ୍ଡଳର ବିସ୍ତୃତ ଅଞ୍ଚଳରେ ଏକକ ଫସଲ ଭାବରେ ଏହି କୃଷି କରାଯାଇଥାଏ ।
  • ଏହା ଏକ ବାଣିଜ୍ୟଭିଭିକ ବା ଅର୍ଥକରୀ କୃଷି, ତେଣୁ ଏହି କୃଷି ପାଇଁ ଅଧ‌ିକ ପୁଞ୍ଜି, ବିସ୍ତୃତ ଭୂମି ଓ ଶ୍ରମିକ ଆବଶ୍ୟକ ହୋଇଥାଏ ।
  • ରୋପଣ କୃଷିର ଉଦାହରଣ –ଚାହା, କଫି, ଆଖୁ, ରବର ।

BSE Odisha 8th Class Geography Solutions Chapter 3.1 କୃଷି

(ଘ) ଦୁଇଟି ତନ୍ତୁ ଜାତୀୟ ଫସଲର ନାମ ଲେଖ । କେଉଁ ପ୍ରାକୃତିକ
Answer:
ପରିବେଶରେ ସେହି ଫସଲଗୁଡ଼ିକ ଭଲ ହୁଏ ଲେଖ ।

  • କପା ଓ ଝୋଟ ଦୁଇଟି ମୁଖ୍ୟ ତନ୍ତୁ ଜାତୀୟ ଫସଲ ।
  • କ୍ରାନ୍ତୀୟ ଓ ଉପକ୍ରାନ୍ତୀୟ ଅଞ୍ଚଳରେ କପାଚାଷ ଭଲ ହୁଏ। ଅଧିକ ଉତ୍ତାପ, ଅଧୂକ ବୃଷ୍ଟିପାତ ଓ ଉତ୍ତମ ଜଳସେଚନ ତଥା କୃଷ୍ଣମୃରିକା ଏବଂ ପଟୁ, ପଙ୍କ ଓ ଜୈବସାର ଥିବା ଘୂରିକା କପାଚାଷ ପାଇଁ ଅନୁକୂଳ ହୋଇଥାଏ।
  • ସେହିପରି କ୍ରାନ୍ତୀୟ ଅଞ୍ଚଳ ଝୋଟଚାଷ ପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ । ଉର୍ବର ପଟୁମ୍ବରିକା, ଆର୍ଦ୍ର ଜଳବାୟୁ ଏବଂ ଅତ୍ୟଧିକ ବୃଷ୍ଟିପାତ ଝୋଟ ଚାଷ ପାଇଁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଅନୁକୂଳ ।

2. ସଂକ୍ଷେପରେ ଲେଖ । (ପ୍ରାୟ 20 ଟି ଶବ୍ଦରେ)

(କ) ମିଶ୍ରିତ କୃଷି :
Answer:

  • ଖାଦ୍ୟଶସ୍ୟ, ପଶୁଖାଦ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ସହ ପଶୁପାଳନକୁ ମିଶ୍ରିତ କୃଷି କୁହାଯାଏ।
  • କ୍ରାନ୍ତୀୟ ଜଳବାୟୁ ଅଞ୍ଚଳ, ଯଥା- ଥାଇଲାଣ୍ଡ, ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାର ପୂର୍ବଭାଗ, ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକା, ନିଉଜିଲାଣ୍ଡ, ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆର ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବାଶ, ଇଉରୋପ ଓ ଦକ୍ଷିଣ ଆମେରିକାର ଆର୍ଜେଣ୍ଟିନାରେ ମିଶ୍ରିତ କୃଷି କରାଯାଇଥାଏ ।

(ଖ) ଉଦ୍ୟାନ କୃଷି :
Answer:

  • ସହର ଓ ବଡ଼ବଡ଼ ନଗରରେ ବାସ କରୁଥିବା ଲୋକମାନଙ୍କର ଆବଶ୍ୟକତା ପୂରଣ ପାଇଁ ତାହାର ଚତୁଃପାର୍ଶ୍ଵରେ ବିସ୍ତୃତ ଅଞ୍ଚଳରେ ପନିପରିବା ଓ ଫଳ ଫୁଲ ଇତ୍ୟାଦି କରାଯାଉଥିବା ଚାଷକୁ ଉଦ୍ୟାନ କୃଷି କୁହାଯାଏ।
  • ଏହା ସବୁ ଲାଭଜନକ କୃଷି । ଓଡ଼ିଶାର ପାନ ଓ କେରଳର ନଡ଼ିଆ ଏହି କୃଷିର ଉଦାହରଣ।

BSE Odisha 8th Class Geography Solutions Chapter 3.1 କୃଷି

(ଗ) ସଘନ ପ୍ରୟୋଜନ ଭିତ୍ତିକ କୃଷି :
Answer:

  • ଛୋଟ ଛୋଟ ଜମିରେ ଉନ୍ନତ ବିହନ, ନିୟମିତ ଜଳସେଚନ, ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପରିମାଣରେ ସାର ପ୍ରୟୋଗ କରି ଅଧିକ ଶ୍ରମିକଦ୍ଵାରା ଅଧିକ ଫସଲ ଉତ୍ପାଦନକୁ ସଘନ ପ୍ରୟୋଜନ ଭିତ୍ତିକ କୃଷି କୁହାଯାଏ ।
  • ଦକ୍ଷିଣ ଓ ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଏସିଆ ଓ ପୂର୍ବ ଏସିଆର ମୌସୁମୀ ଅଞ୍ଚଳ, ପଶ୍ଚିମ ଇଉରୋପ ଓ ଭୂମଧ୍ଯସାଗରୀୟ ଅଞ୍ଚଳରେ ଏ ପ୍ରକାର କୃଷିରେ ଧାନ, ମକା, ଗହମ, ଡାଲିଜାତୀୟ ଶସ୍ୟ, ତୈଳବୀଜ ଚାଷ କରାଯାଏ ।

3. ଭୌଗୋଳିକ କାରଣ ଦର୍ଶାଅ ।

(କ) ଆସାମରେ ବାହା ଚାଷ ହୁଏ।
Answer:

  • ଆସାମରେ ଉଷ୍ଣ ଓ ଆର୍ଦ୍ର ଜଳବାୟୁ ଅନୁଭୂତ ହୁଏ ।
  • ଏଠାରେ ବାର୍ଷିକ ବୃଷ୍ଟିପାତର 200 ସେ.ମି. ରୁ ଅଧିକ।
  • ଏହାର ପାହାଡ଼ିଆ ଅଞ୍ଚଳର ଗଡ଼ାଣିଆ ଅଂଶରେ ଚାହା ଚାଷ କରାଯାଏ।
  • ଏହି ସବୁ ଭୌଗୋଳିକ ଅନୁକୂଳ ପରିବେଶ ଯୋଗୁ ଆସାମରେ ଚାହା ଚାଷ ହୁଏ ।

(ଖ) ଧାନ ଏକ କ୍ରାନ୍ତିମଣ୍ଡଳୀୟ ଫସଲ ।
Answer:

  • କ୍ରରିମଣ୍ଡଳରେ ତାପମାତ୍ରା, ବୃଷ୍ଟିପାତ ଓ ଆର୍ଦ୍ରତା ଅଧିକ ହୋଇଥାଏ ।
  • କ୍ରାନ୍ତିମଣ୍ଡଳୀୟ ଦେଶମାନଙ୍କରେ ଅନେକ ନଦୀ ପ୍ରବାହିତ ହେଉଥୁବା ହେତୁ ପଟୁ, ଦୋରସା ଓ ମଟାଳ ମୃରିକା ଅଧୁକ ପରିମାଣରେ ଦେଖାଯାଏ। ଏହା ଧାନ ଚାଷପାଇଁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଉପଯୋଗୀ। ତେଣୁ କ୍ରାନ୍ତି ମଣ୍ଡଳରେ ଧାନଚାଷ ଅଧିକ ପରିମାଣରେ ହୋଇଥାଏ ।

(ଗ) ଇଜିପଟ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ତୁଳା ରପ୍ତାନିକାରୀ ଦେଶ ।
Answer:

  • ଇଜିପ୍‌ଟର ଉର୍ବର ପଟୁମାଟି, ଯଥେଷ୍ଟ ପରିମାଣରେ ସାର ପ୍ରୟୋଗ, ଜଳସେଚନର ଉପଯୁକ୍ତ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଏବଂ ସରକାରୀ ତତ୍ତ୍ୱାବଧାନ ଯୋଗୁ ସେଠାରେ ତୁଳା ଉତ୍ପାଦନ ଯଥେଷ୍ଟ ହୋଇଥାଏ ।
  • ଇଜିପ୍‌ଟରେ ଯନ୍ତ୍ର ସାହାଯ୍ୟରେ କପା ଅମଳ କରାଯାଏ । ତେଣୁ ଇଜିପ୍‌ଟ ବହୁପରିମାଣରେ ତୁଳା ରପ୍ତାନି କରେ ।

4. ପାର୍ଥକ୍ୟ ଦର୍ଶାଅ

(କ) ପ୍ରାଥମିକ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଓ ତୃତୀୟକ ପ୍ରକ୍ରିୟା :
BSE Odisha 8th Class Geography Solutions Chapter 3.1 କୃଷି 1
(ଖ) ପ୍ରୟୋଜନଭିତ୍ତିକ କୃଷି ଓ ବାଣିଜ୍ୟଭିତ୍ତିକ କୃଷି
BSE Odisha 8th Class Geography Solutions Chapter 3.1 କୃଷି 2

(ଗ) ଶୁଷ୍କ କୃଷି ଓ ଆର୍ଦ୍ର କୃଷି :
BSE Odisha 8th Class Geography Solutions Chapter 3.1 କୃଷି 3
5. ସଂକ୍ଷେପରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

(କ) ଝୋଟ ଉତ୍ପାଦନ କରୁଥିବା ଦୁଇଟି ଦେଶର ନାମ ଲେଖ।
Answer:
ଭାରତ ଓ ବାଂଲାଦେଶ ।

(ଖ) ପୃଥ‌ିବୀରେ କପାଚାଷରେ ଅଗ୍ରଣୀ ଥୁବା ଚାରିଗୋଟି ଦେଶର ନାମ ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
Answer:
ଚୀନ୍, ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା, ଭାରତ ଓ ଇଜିପ୍ଟ ।

BSE Odisha 8th Class Geography Solutions Chapter 3.1 କୃଷି

(ଗ) ବାଜରା ଫସଲ ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ହେଉଥ‌ିବା ମୃଭିକା ଓ ଜଳବାୟୁର ବିବରଣୀ ଦିଅଁ ।
Answer:

  • ବାଜରା ଫସଲ ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ମୃତ୍ତିକା – ଅନୁର୍ବର ମୃଭିକା।
  • ଆବଶ୍ୟକ ଜଳବାୟୁ – 27° ରୁ 32° ସେଲସିୟସ୍ ତାପମାତ୍ରା ଓ 50 ସେ.ମି. ରୁ 120 ସେ.ମି. ବୃଷ୍ଟିପାତ ।

6. ଠିକ୍ ଉତ୍ତର ବାଛି ଲେଖ ।

(କ) କେଉଁଟି ଉଦ୍ୟାନ କୃଷି ?
(i) ଚାହାଚାଷ
(iii) ଗୋପାଳନ
(ii) ପନିପରିବା ଚାଷ
(iv) ମାଛଚାଷ
Answer:
(ii) ପନିପରିବା ଚାଷ

(ଖ) କେଉଁଟି ମୁଖ୍ୟ କଫି ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ଦେଶ ?
(i) ବ୍ରାଜିଲ
(ii) ଭାରତ
(iii) କେନିଆ
(iv) ପେରୁ
Answer:
(i) ବ୍ରାଜିଲ

(ଗ) କେଉଁ ଚାଷଟି ଅନ୍ୟମାନଙ୍କଠାରୁ ଭିନ୍ନ ?
(i) ଧାନ
(ii) ଗହମ
(iii) ମକା
(iv) କପା
Answer:
(iv) କପା

7. ପ୍ରାଥମିକ, ଦ୍ଵିତୀୟକ ଓ ତୃତୀୟକ କାର୍ଯ୍ୟ ସଂପର୍କିତ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକୁ ନିମ୍ନ ତାଲିକାରୁ ଠିକ୍ ରୂପେ ବାଛି ସଜାଅ।

  • ଶିକ୍ଷକ
  • ଦିଆସିଲି କାରଖାନାର ଶ୍ରମିକ
  • ଟୋକେଇ ବୁଣାକାର
  • ମହାଜନ
  • ମାଳୀ
  • ଫୁଲଚାଷୀ
  • ଦୁଗ୍ଧବିକାଳି
  • କେଉଟ
  • ଧର୍ମଯାଜକ
  • ଡାକବାଲା
  • କୁମ୍ଭାର
  • ମହୁଚାଷୀ
  • ମହାକାଶଚାରୀ
  • କମ୍ପ୍ୟୁଟର ଇଞ୍ଜିନିୟର

Answer:
BSE Odisha 8th Class Geography Solutions Chapter 3.1 କୃଷି 4

ତୁମ ପାଇଁ କାମ

ଅକ୍ଟୋବର 16 ତାରିଖରେ ବିଶ୍ଵ ଖାଦ୍ୟ ଦିବସ । ସେହିଦିନ ତୁମ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଏକ ଆଲୋଚନା ସଭାର ଆୟୋଜନ କର ଏବଂ ଏହି ଦିବସରେ ତାତ୍ପର୍ଯ୍ୟ ବୁଝାଅ ।
Answer:
ନିଜେ କର।

ମନେକର ତୁମ ଚାଷଜମି ପାହାଡ଼ର ଗଡ଼ାଣିଆ ଅଞ୍ଚଳରେ । ସେ ଅଞ୍ଚଳରେ ତୁମେ କିପରି ଚାଷ କରିବ ସେ ବିଷୟରେ ଶ୍ରେଣୀରେ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ପାହାଡ଼ର ଗଡ଼ାଣିଆ ଅଞ୍ଚଳରେ ଥାକ ଥାକ କରି ସୋପାନ ପ୍ରଣାଳୀରେ ଚାଷ କରିବୁ। କାରଣ ଏହାଦ୍ଵାରା ମୃରିକା କ୍ଷୟ ହେବ ନାହିଁ । ଏ ଅଞ୍ଚଳରେ ସାଧାରଣତଃ ଖାଦ୍ୟଶସ୍ୟ ବ୍ୟତୀତ ରୋପଣ କୃଷି ଅନ୍ତର୍ଗତ ଚାହା, କଫି, ଫଳ ଚାଷ କରାଯାଇପାରେ।

BSE Odisha 8th Class Geography Solutions Chapter 3.1 କୃଷି

ଭାରତର ରେଖାଙ୍କିତ ମାନଚିତ୍ରରେ ଧାନ ଓ ଗହମ ଚାଷ ହେଉଥ‌ିବା ଅଞ୍ଚଳଗୁଡ଼ିକ ସଂକେତ ମାଧ୍ୟମରେ ଦର୍ଶାଅ ।
Answer:
BSE Odisha 8th Class Geography Solutions Chapter 3.1 କୃଷି 5
ପୃଥ‌ିବୀର ରେଖାଙ୍କିତ ମାନଚିତ୍ରରେ କପା, ମଜା ଓ ଗହମ ଚାଷ କରାଯାଉଥ‌ିବା ଅଞ୍ଚଳଗୁଡ଼ିକୁ ସଙ୍କେତ ମାଧ୍ୟମରେ ଦର୍ଶାଅ ।
Answer:
ଆଟ୍‌ଲାସ୍ ସାହାଯ୍ୟ ନେଇ ନିଜେ ଅଭ୍ୟାସ କର।

BSE Odisha 8th Class Geography Notes Chapter 3.1 ସମ୍ବଳ

ଉପକ୍ରମ :
ତିନିଗୋଟି ପ୍ରକ୍ରିୟା ମାଧ୍ୟମରେ ପ୍ରାକୃତିକ ପରିବେଶରେ ଉପଲ୍‌ବଧ ହେଉଥ‌ିବା ଦ୍ରବ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ବ୍ୟବହାର ଉପଯୋଗୀ କରାଯାଇପାରୁଛି।
BSE Odisha 8th Class Geography Solutions Chapter 3.1 କୃଷି 7
ପୃଥ‌ିବୀର ମୋଟ ଜନସଂଖ୍ୟାର ଶତକଡ଼ା 65 ଭାଗରୁ ଅଧିକ ଓ ଭାରତର ଦୁଇ-ତୃତୀୟାଂଶ ଲୋକ କୃଷିକୁ ମୁଖ୍ୟ ଜୀବିକା ଭାବେ ଗ୍ରହଣ କରିଛନ୍ତି ।

କୃଷିକାର୍ଯ୍ୟର ଅନୁକୂଳ ଅବସ୍ଥା :
କୃଷିକାର୍ଯ୍ୟକୁ ତିନିପ୍ରକାର ଅବସ୍ଥା ପ୍ରଭାବିତ କରେ। ଯଥା—

  • ପ୍ରାକୃତିକ (ଭୌତିକ) ନିବେଶ, ଯଥା – ବୃଷ୍ଟିପାତ, ଭୂମିର ଗଠନ, ଉପଯୋଗୀ ମୃଭିକା। ସୌରତାପ,
  • ମାନବୀୟ ନିବେଶ, ଯଥା- ଶ୍ରମ, ବିହନ, କୃଷି, ରାସାୟନିକ ସାର, କୀଟନାଶକ, ଜଳସେଚନ।
  • ସହାୟକ ନିବେଶ, ଯଥା – ଜମିର ମାଲିକାନା, ଆର୍ଥିକ ବିକାଶ ଓ କୃଷି ନୀତି ।

ଜାଣିବା କଥା
ପଶୁପାଳନ, ମତ୍ସ୍ୟଚାଷ, ମହୁଚାଷ, ଫୁଲ ଫଳ ଚାଷ, ରେଶମ କୀଟ ପାଳନ କୃଷିର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ।

BSE Odisha 8th Class Geography Solutions Chapter 3.1 କୃଷି

କୃଷିର ପ୍ରକାରଭେଦ :
ଚାଷ ପ୍ରଣାଳୀ, ଭୂମିର ଆକାର, ଭୌଗୋଳିକ ପରିବେଶ, ଶ୍ରମ, ଉତ୍ପାଦିତ ଦ୍ରବ୍ୟର ଚାହିଦା, କୃଷି ଯନ୍ତ୍ରପାତିର ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ଭିଭିକରି କୃଷି ଦୁଇଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ।

BSE Odisha 8th Class Geography Solutions Chapter 3.1 କୃଷି 8

ପ୍ରୟୋଜନଭିଭିକ କୃଷି :
କୃଷକ ତା’ର ଦୈନନ୍ଦିନ ଖାଦ୍ୟ ଆବଶ୍ୟକତା ପୂରଣ ପାଇଁ ଛୋଟ ଛୋଟ ଜମିରେ ପାରମ୍ପରିକ ପଦ୍ଧତିରେ ଚାଷ କରାଯିବାକୁ ପ୍ରୟୋଜନ କୃଷି କୁହାଯାଏ ।

  • ପଶୁଚାରଣ : ସାହାରାର ଶୁଷ୍କ ଓ ଅର୍ଦ୍ଧଶୁଷ୍କ ଅଞ୍ଚଳ, ପୂର୍ବ- ଦକ୍ଷିଣ-ପଶ୍ଚିମ ଆଫ୍ରିକା, ମଧ୍ୟ-ଏସିଆ, ଇଉରେସିଆର କେତେକ ଭାଗରେ ଯାଯାବର ଶ୍ରେଣୀର ଲୋକଙ୍କଦ୍ଵାରା ପଶୁଚାରଣ କରାଯାଏ।
  • ସ୍ନାନାନ୍ତରିତ କୃଷି : ଦକ୍ଷିଣ ଆମେରିକାର ଆମାଜନ ଅବବାହିକାର ଘଞ୍ଚ ଅରଣ୍ୟ, ଆଫ୍ରିକାର କ୍ରାନ୍ତି ଅଞ୍ଚଳ, ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଏସିଆ ଓ ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ ଭାରତର କେତେକ, ଅଞ୍ଚଳରେ ଏହି କୃଷି କାର୍ଯ୍ୟ ହୁଏ।
  • ସଘନପ୍ରୟୋଜନ ଭିତ୍ତିକ କୃଷି : ଦକ୍ଷିଣ ଓ ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଏସିଆ, ପୂର୍ବ ଏସିଆର ମୌସୁମୀ ଅଞ୍ଚଳ, ପଶ୍ଚିମ ଇଉରୋପ ଓ ଭୂମଧ୍ୟ ସାଗରୀୟ ଅଞ୍ଚଳରେ ଏହି କୃଷି କରାଯାଏ ।

ଜାଣିବା କଥା
ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ କୃଷିକୁ ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ ଭାରତରେ ଝୁମ୍, ଓଡ଼ିଶାରେ ପୋଡୁଚାଷ, କେରଳରେ ପୁନମ୍ ଓ ବ୍ରାଜିଲରେ ରୋକା କୁହାଯାଏ।

ବାଣିଜ୍ୟଭିଭିକ କୃଷି :
ବାଣିଜ୍ୟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ କରାଯାଉଥିବା କୃଷି, ଯଥା – ମକା, ଗହମ ଆଦି ଶସ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ, ରବର, ଚାହା, କଫି, ଫଳ, ପନିପରିବା ଆଦି ବାଣିଜ୍ୟ ଭିଭିକ କୃଷିର ଅନ୍ତର୍ଗତ ।

ମିଶ୍ରିତ କୃଷି :
ଖାଦ୍ୟଶସ୍ୟ, ପଶୁଖାଦ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ସହ ପଶୁପାଳନ ଏହି କୃଷିର ଅନ୍ତର୍ଗତ ।

ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାର ପୂର୍ବଭାଗ, ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକା, ନିଉଜିଲାଣ୍ଡ, ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆର ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବାଶ, ଇଉରୋପ ଓ ଆର୍ଜେଣ୍ଟିନାରେ ଏହି କୃଷି ବିଶେଷ ଭାବେ କରାଯାଇଥାଏ।

BSE Odisha 8th Class Geography Solutions Chapter 3.1 କୃଷି

ଜାଣିବା କଥା
ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାର ପଶୁଚାରଣ ଭୂମିକାକୁ ରାଞ୍ଚ୍ କୁହାଯାଏ ।

ଉଦ୍ୟାନ କୃଷି :

  • ସହର ଓ ବଡ଼ ବଡ଼ ନଗରୀର ଲୋକମାନଙ୍କ ଆବଶ୍ୟକତା ପୂରଣ ପାଇଁ ବିସ୍ତୃତ ଅଞ୍ଚଳ ପନିପରିବା ଓ ଫଳଫୁଲ ଚାଷ କରାଯାଏ ।
  • ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାର ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବାଶ ଓ ଭାରତର ଉପକୂଳବର୍ତୀ ଅଞ୍ଚଳରେ ଉଦ୍ୟାନ କୃଷି କରାଯାଇଥାଏ।

ଉଦ୍ୟାନ କୃଷି :
ଓଡ଼ିଶାର ପାନ ଓ କେରଳର ନଡ଼ିଆ ଉଦ୍ୟାନ କୃଷିର ଅନ୍ତର୍ଗତ ।

ରୋପଣ କୃଷି :
ଚାହା, କଫି, ରବର, ଆଖୁ, ନଡ଼ିଆ, ସପୁରୀ, କଦଳୀ, କାଜୁ ରୋପଣ କୃଷିର ଅନ୍ତର୍ଗତ ।
BSE Odisha 8th Class Geography Solutions Chapter 3.1 କୃଷି 9

ଜଳର ବ୍ୟବହାର ଉପରେ କୃଷିର ପ୍ରକାରଭେଦ :
BSE Odisha 8th Class Geography Solutions Chapter 3.1 କୃଷି 10
ପ୍ରଧାନ କୃଷିଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟ :
BSE Odisha 8th Class Geography Solutions Chapter 3.1 କୃଷି 11
କେତେକ କୃଷିଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟ ଚାଷପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ଭୌଗୋଳିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଓ ମୁଖ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ଦେଶ:

BSE Odisha 8th Class Geography Solutions Chapter 3.1 କୃଷି 12

ଭାରତ ଓ ଓଡ଼ିଶାରେ ଚାଷ କରାଯାଉଥ‌ିବା ପ୍ରଧାନ କୃଷିଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟ :
BSE Odisha 8th Class Geography Solutions Chapter 3.1 କୃଷି 13
ଭୌଗୋଳିକ ଶବ୍ଦାବଳୀ

  • ପ୍ରାଥମିକ ପ୍ରକ୍ରିୟା : ପ୍ରାକୃତିକ ପରିବେଶରୁ ବିଭିନ୍ନ ଦ୍ରବ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କରିବା କାର୍ଯ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ପ୍ରାଥମିକ ପ୍ରକ୍ରିୟା କୁହାଯାଏ ।
  • ଦ୍ବିତୀୟକ ପ୍ରକ୍ରିୟା : ଯେଉଁ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ବିଭିନ୍ନ ଦ୍ରବ୍ୟକୁ ଯାନ୍ତ୍ରିକ ପଦ୍ଧତିରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରି ବ୍ୟବହାର ଉପଯୋଗୀ ସାମଗ୍ରୀରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ ।
  • ତୃତୀୟକ ପ୍ରକ୍ରିୟା : ପରିବହନ, ବ୍ୟାଙ୍କ, ‍ବୀମା, ବାଣିଜ୍ୟ, ଟେଲିଫୋନ୍ ପରି ସେବା କାର୍ଯ୍ୟକୁ ତୃତୀୟକୁ ପ୍ରକ୍ରିୟା କୁହାଯାଏ ।
  • ନିବେଶ : ଦ୍ରବ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଉଥିବା ଆବଶ୍ୟକୀୟ ଉପାଦାନ।
  • ପ୍ରୟୋଜନଭିଭିକ କୃଷି: ସାଧାରଣତଃ କୃଷକ ଓ ତା’ର ପରିବାରର ଦୈନନ୍ଦିନ ଖାଦ୍ୟ ଆବଶ୍ୟକତା ପୂରଣ ପାଇଁ କରୁଥିବା କୃଷି ।
  • ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ କୃଷି : ଯେଉଁ ପ୍ରକାର କୃଷିରେ ଜଙ୍ଗଲର କିଛି ଅଂଶ ପୋଡ଼ି ସେଠାରେ ଦୁଇ ତିନି ବର୍ଷ ଚାଷ କଲା ପରେ ସେ ସ୍ଥାନ ପରିତ୍ୟାଗ କରି ଜଙ୍ଗଲର ଅନ୍ୟତ୍ର ଏକ
  • ଅଂଶକୁ ପୋଡ଼ି ଚାଷ କରିବାକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ କୃଷି କୁହାଯାଏ ।
  • ଝୁମ୍ : ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ ଭାରତରେ କରାଯାଉଥିବା ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ କୃଷି ।
  • ପୋଡ଼ୁ : ଓଡ଼ିଶାର ପାହାଡ଼ିଆ କରାଯାଉଥ‌ିବା ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ କୃଷି।
  • ପୁନମ୍ : କେରଳର ଆଦିବାସୀଙ୍କଦ୍ଵାରା କରାଯାଉଥ‌ିବା ସ୍ନାନାନ୍ତରିତ କୃଷି ।

BSE Odisha 8th Class Geography Solutions Chapter 3.1 କୃଷି

  • ସଘନ ପ୍ରୟୋଜନ : ଦେଶର ଆବଶ୍ୟକତା ପୂରଣ କରିବା ସହ
  • ଭିଭିକ କୃଷି : ନିୟମିତ ଜଳସେଚନ, ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପରିମାଣରେ ସାରପ୍ରୟୋଗ କରି ଅଧିକ ଶ୍ରମିକ ଦ୍ଵାରା ଚାଷ କରି ଅଧିକ ଫସଲ ଉତ୍ପାଦନ କରିବାପାଇଁ କରାଯାଉଥ‌ିବା କୃଷି ।
  • ଅର୍ଥକରୀ କୃଷି : ଦେଶର ଆବଶ୍ୟକତା ପୂରଣ କରିବା ସହ – ବଳକା ଦ୍ରବ୍ୟକୁ ଅନ୍ୟଦେଶକୁ ରପ୍ତାନି ମାଧ୍ୟମରେ ଅର୍ଥ ଉପାର୍ଜନ ପାଇଁ କରାଯାଉଥିବା କୃଷିକୁ ଅର୍ଥକରୀ କୃଷି କୁହାଯାଏ ।
  • ମିଶ୍ରିତ କୃଷି : ଖାଦ୍ୟଶସ୍ୟ, ପଶୁଖାଦ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ସହ ପଶୁପାଳନ କରିବା ।
  • ଏକକ କୃଷି : ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଜମିରେ ବ୍ୟାପକ ଭାବେ ଚାଷ କରାଯାଉଥ‌ିବା ମୁଖ୍ୟ କୃଷି ।
  • ରୋପଣ କୃଷି : ଏକକ ଫସଲ ଭାବେ ବିସ୍ତୃତ ଅଞ୍ଚଳରେ ରୋପଣ କରି ଉତ୍ପାଦନ କରାଯାଉଥିବା କୃଷି ପଦ୍ଧତି ।
  • ଶୁଷ୍କ କୃଷି : ସାଧାରଣତଃ 50 ସେ.ମି.ରୁ କମ୍ ବୃଷ୍ଟିପାତ ହେଉଥୁବା ଅଞ୍ଚଳରେ କରାଯାଉଥବା କୃଷି।
  • ଆର୍ଦ୍ର କୃଷି : ସାଧାରଣତଃ 50 ସେ.ମି.ରୁ ଅଧିକ ବୃଷ୍ଟିପାତ ହେଉଥୁବା ଅଞ୍ଚଳରେ କରାଯାଉଥିବା କୃଷି।
  • ରବି ଫସଲ : ଶୀତଋତୁର ଆରମ୍ଭରେ ବୁଣାଯାଇ ଗ୍ରୀଷ୍ମଋତୁ ଆରମ୍ଭରେ ଅମଳ କରାଯାଉଥିବା ଫସଲ ।
  • ଖରିଫ୍ ଫସଲ : ଗ୍ରୀଷ୍ମଋତୁର ଆରମ୍ଭରେ ବୁଣାଯାଇ ଶୀତଋତୁ ଆରମ୍ଭରେ ଅମଳ କରାଯାଉଥିବା ଫସଲ ।

BSE Odisha 6th Class Maths Solutions Chapter 2 ସଂଖ୍ୟା ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଅଧ୍ବକ ଆଲୋଚନା InText Questions

Odisha State Board BSE Odisha 6th Class Maths Solutions Chapter 2 ସଂଖ୍ୟା ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଅଧ୍ବକ ଆଲୋଚନା InText Questions Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 6 Maths Solutions Chapter 2 ସଂଖ୍ୟା ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଅଧ୍ବକ ଆଲୋଚନା InText Questions

ଗୋଟିଏ ସାଇକେଲ ଦୋକାନରେ 15ଟି ସାଇକେଲ ଥିଲା। ତିନିଦିନରେ ଯଥାକ୍ରମେ 3, 2 ଓ 4ଟି ସାଇକେଲ ବିକ୍ରି ହେଲା। ତା’ପାଖରେ ଆଉ କେତୋଟି ସାଇକେଲ ରହିଲା?
BSE Odisha 6th Class Maths Solutions Chapter 2 ସଂଖ୍ୟା ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଅଧ୍ବକ ଆଲୋଚନା InText Questions
ସମାଧାନ:
ତିନି ଦିନରେ ମୋଟ ବିକ୍ରି ହୋଇଥିବା ସାଇକେଲ୍ ସଂଖ୍ୟା = 3 + 2 + 4 = 9
ତିନି ଦିନ ପରେ ବଳକା ଥିବା ସାଇକେଲ୍ ସଂଖ୍ୟା = 15 – 9 = 6
ଏହି ପ୍ରଣାଳୀରେ ତିନି ଦିନରେ ବିକ୍ରି ହୋଇଥିବା ମୋଟ ସାଇକେଲ ସଂଖ୍ୟାକୁ ପ୍ରଥମେ ଗୋଟିଏ ସଂଖ୍ୟାରେ ପ୍ରକାଶ କରାଯାଇଛି ଓ ପରେ ପୂର୍ବରୁ ଥ‌ିବା ସାଇକେଲ ସଂଖ୍ୟାରୁ ଏହାକୁ ବିୟୋଗ କରାଯାଇଛି ।
ବଳକା ଥ‌ିବା ସାଇକେଲ ସଂଖ୍ୟାକୁ ଅନ୍ୟ ରୂପରେ 15 – (3 + 2 + 4) ଭାବେ ଲେଖାଯାଇପାରିବ । ଏଠାରେ 3, 2 ଓ 4 କୁ ଏକାଠି କରିବା ପାଇଁ ‘ବନ୍ଧନୀ’’ ( ) ଚିହ୍ନର ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଛି ।

କହିଲ ଦେଖ୍ :
ଲିପିର ହିସାବ କାହିଁକି ଭୁଲ୍ ହେଲା ?
ସମାଧାନ:
ବନ୍ଧନୀ ବ୍ୟବହାର କରିନଥିବାରୁ ଲିପିର ହିସାବ ଭୁଲ୍ ହୋଇଥିଲା ।

ଆସ, ତଳେ ଦିଆଯାଇଥ‌ିବା ପ୍ରତ୍ୟେକ୍ତ ଉକ୍ତିକୁ ବନ୍ଧନୀ ବ୍ୟବହାର କରି ପ୍ରକାଶ କରିବା ।
(କ) 27ରୁ 2, 5 ଓ 4 ର ଯୋଗଫଳକୁ ବିୟୋଗ କରିବା;
ସମାଧାନ:
27 – (2 + 5 + 4)

(ଖ) ପନ୍ଦର ଓ ତିନିର ସମଷ୍ଟିକୁ ଛଅ ଦ୍ବାରା ଗୁଣିବା;
ସମାଧାନ:
(15 + 3) × 6

(ଗ) ଦଶରୁ ତିନି କମାଇ ମିଳିଥିବା ସଂଖ୍ୟାକୁ ଛଅଦ୍ଵାରା ଗୁଣନ କରିବା; 
ସମାଧାନ:
(10 – 3) × 6

(ଘ) ଷାଠିଏକୁ ଚାରି ଓ ତିନିର ଯୋଗଫଳର ଦୁଇଗୁଣଦ୍ବାରା ହରଣ କରିବା ।
ସମାଧାନ:
60 ÷ 2(4 + 3)

BSE Odisha 6th Class Maths Solutions Chapter 2 ସଂଖ୍ୟା ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଅଧ୍ବକ ଆଲୋଚନା InText Questions

(ଙ) ଏପରି ଦୁଇଟି ପରିସ୍ଥିତିର ଉଦାହରଣ ଦିଅ, ଯେଉଁଥ‌ିରେ 7 × (8 – 3) ର ବ୍ୟବହାର କରାଯିବ । 
ସମାଧାନ:
(i) ଜଣେ ଦୋକାନୀ ପ୍ରତିଦିନ 8 ବସ୍ତା ଚାଉଳ ଆଣନ୍ତି କିନ୍ତୁ ସେଥୁରୁ 3 ବସ୍ତା ଚାଉଳ ବିକ୍ରି ହୋଇଯାଏ ।
ପ୍ରତିଦିନ ସମାନ ଚାଉଳ ବିକ୍ରିହେଉଥଲେ ସପ୍ତାହ ଶେଷରେ ତାଙ୍କ ପାଖରେ ଆଉ କେତେ ଚାଉଳ ରହେ? 
(ii) ଏକ 7 ଜଣିଆ ପରିବାରର ପ୍ରତ୍ୟେକଙ୍କୁ ୫ 8 ଟି ଫଳ ଦିଆଯାଏ । କିନ୍ତୁ ପ୍ରତ୍ୟେକ 3ଟି କରି ଫଳ ଖାଇ
ଅବଶିଷ୍ଟ ବଳାଇ ରଖନ୍ତି । ତେବେ ମୋଟ କେତୋଟି ଫଳ ବଳିପଡ଼େ?

ଉପରେ ଦିଆଯାଇଥ‌ିବା ଉଦାହରଣକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରି ନିମ୍ନ ପ୍ରଶ୍ନମାନଙ୍କର ଉତ୍ତର ଦିଅ –
(କ) ଏଠାରେ କେଉଁ ଗାଣିତିକ ପରିପ୍ରକାଶକୁ ସରଳ କରିବାକୁ କୁହାଯାଇଛି?
ସମାଧାନ:
15 × 10 – 2 ÷ 9 – 3

(ଖ) ସେହି ଗାଣିତିକ ପରିପ୍ରକାଶରେ କେଉଁ କେଉଁ ସଂଖ୍ୟା ଓ କେଉଁ କେଉଁ ଗାଣିତିକ ପ୍ରକ୍ରିୟାର ବ୍ୟବହାର ହୋଇଛି?
ସମାଧାନ:
ସଂଖ୍ୟା: 15, 10, 2, 9, 3; ଗାଣିତିକ ପ୍ରକ୍ରିୟା ×, ÷, +, –

(ଗ) ସରଳୀକରଣର ପ୍ରଥମ ପାଦରେ କେଉଁ ଗାଣିତିକ ପ୍ରକ୍ରିୟାର କାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଇଛି?
ସମାଧାନ:
÷

(ଘ) ଦ୍ଵିତୀୟ ପାଦରେ କେଉଁ ଗାଣିତିକ ପ୍ରକ୍ରିୟାର କାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଇଛି?
ସମାଧାନ:
×

(ଙ) ଗୁଣନ ପ୍ରକ୍ରିୟାର କାମ ସରିବା ପରେ କେଉଁ ପ୍ରକ୍ରିୟାର କାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଇଛି? 
ସମାଧାନ:
+

(ଚ) ସର୍ବଶେଷରେ କେଉଁ ପ୍ରକ୍ରିୟାର କାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଇଛି ଓ ଉତ୍ତର କେତେ ମିଳିଲା?
ସମାଧାନ:
-, 81

ତୁମେ ନିଜେ ସରଳ କର – 
(କ) 14 – 4 ÷ 2 × 3
ସମାଧାନ:
= 14 – 2 × 3
= 14 – 6
= 8

(ଖ) 81 ÷ 9 × 3 + 4 – 2
ସମାଧାନ:
=9 × 3 + 4 – 2
= 27 + 4 – 2
= 31 – 2
= 29

(ଗ) 15 + (10 ÷ 5) × 3 -3
ସମାଧାନ:
= 15 + 2 × 3 – 3
= 15 + 6 – 3
= 21 – 3
= 18

(ଘ) 12 ÷ (4 ÷ 2) × 3
ସମାଧାନ:
= 12 – 2 × 3
= 6 × 3
= 18

(ଙ) 18 ÷ 3 – (4 – 2)
ସମାଧାନ:
= 18 ÷ 3 – 2
= 6 – 2
= 4

(ଚ) (6 × 3) – 9 + (2 × 3)
ସମାଧାନ:
= 18 – 9 + 6
= 9 + 6
= 15

(ଛ) ଏଠାରେ କେଉଁ କେଉଁ ବନ୍ଧନୀର ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଛି?
ସମାଧାନ:
ଚନ୍ଦ୍ରବନ୍ଧନୀ ଓ କୁଟିଳ ବନ୍ଧନୀ

(ଜ) ସବୁଠାରୁ ଭିତରେ କେଉଁ ବନ୍ଧନୀ ଅଛି?
ସମାଧାନ:
ଚନ୍ଦ୍ରବନ୍ଧନୀ

(ଝ) ଏହି ବନ୍ଧନୀରେ କେଉଁ ଗାଣିତିକ ପ୍ରକ୍ରିୟା କରାଯାଇଛି ଓ ତା’ର ଫଳାଫଳ କେତେ?
72 ÷ (19 – (3 + 7)} = 72 ÷ {19 – 10}
ସମାଧାନ:
+, 10

BSE Odisha 6th Class Maths Solutions Chapter 2 ସଂଖ୍ୟା ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଅଧ୍ବକ ଆଲୋଚନା InText Questions

(ଞ) ପରବର୍ତ୍ତୀ ସରଳୀକରଣ କାର୍ଯ୍ୟ ଲାଗି ଆଉ କେଉଁ ବନ୍ଧନୀ ରହିଲା?
ସମାଧାନ:
କୁଟିଳ ବନ୍ଧନୀ

ନିଜେ କରି ଦେଖ:
ତୁମ ଖାତାରେ ନିମ୍ନରେ ଥ‌ିବା ସଂଖ୍ୟାଗୁଡ଼ିକୁ ଯେପରି ଦୁଇଧାଡ଼ିରେ ଲେଖାଯାଇଛି ସେପରି ଲେଖ ।
11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 
21, 22, 23, 24, 25, 26, 27,28, 29, 30

(କ) ଯେଉଁ ସଂଖ୍ୟାଗୁଡ଼ିକ ଦୁଇ ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ, ସେଗୁଡ଼ିକୁ ଗୋଲ ବୁଲାଇ ଚିହ୍ନଟ କର।
ସମାଧାନ:
BSE Odisha 6th Class Maths Solutions Chapter 2 ସଂଖ୍ୟା ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଅଧ୍ବକ ଆଲୋଚନା InText Questions 1

(ଖ) 2 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ କୌଣସି ସଂଖା ଓ ତା’ର ଠିକ୍ ପରବର୍ତୀ 2 ଦ୍ଵାରା ବିଭାଜ୍ୟ ସଂଖ୍ୟା ମଧ୍ୟରେ ପାର୍ଥକ୍ୟ କେତେ ହେଉଛି ଲକ୍ଷ୍ୟ କର 
ସମାଧାନ:
2

(ଗ) 5 ଓ 6 ଅଙ୍କ ବିଶିଷ୍ଟ ଦୁଇଟି ଯୁଗ୍ମ ସଂଖ୍ୟା ନେଇ ଉପରେ ପାଇଥବା ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ଠିକ୍ ହେଉଛି କି ନାହିଁ ପରୀକ୍ଷା କର ।
ସମାଧାନ:
ପାଞ୍ଚଅଙ୍କ ବିଶିଷ୍ଟ ଦୁଇଟି ଯୁଗ୍ମ ସଂଖ୍ୟା ହେଲା – 84672, 84674 
ସଂଖ୍ୟାଦ୍ବୟର ଅନ୍ତର = 84674 – 84672 = 2
ଛଅଅଙ୍କ ବିଶିଷ୍ଟ ଯୁଗ୍ମ ସଂଖ୍ୟା ହେଲା – 408320, 408322 
ସଂଖ୍ୟାଦ୍ବୟର ଅନ୍ତର = 408322 – 408320 = 2
∴ ପ୍ରତ୍ୟେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ କ୍ରମିକ ଯୁଗ୍ମ ସଂଖ୍ୟାଦ୍ଵୟ ମଧ୍ୟରେ ବ୍ୟବଧାନ 2 ।

1. ଭାଗକ୍ରିୟା ନ କରି ତଳ ସଂଖ୍ୟାଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ଯେଉଁଗୁଡ଼ିକ ଯୁଗ୍ମ, ସେଗୁଡ଼ିକୁ ଲେଖ ।
120, 497, 6179, 1429, 1689, 18179, 24492, 2988, 20000, 92723, 4872, 579871, 94700, 4444, 654324
ସମାଧାନ:
ଯୁଗ୍ମସଂଖ୍ୟା = 120, 24492, 2988, 20000, 4872, 94700, 4444, 654324 ।

2. (କ) ଏପରି ପାଞ୍ଚଟି ଛଅଅଙ୍କ ବିଶିଷ୍ଟ ସଂଖ୍ୟା ଲେଖ, ଯେଉଁଗୁଡ଼ିକ 2 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେବେ ।
ସମାଧାନ:
ଛଅଅଙ୍କ ବିଶିଷ୍ଟ 2 ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟ ସଂଖ୍ୟାଗୁଡ଼ିକ ହେଲା –
456940, 876524, 246532, 345676, 123450 ।

(ଖ) ଦୁଇ ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେଉ ନଥ‌ିବା ପାଞ୍ଚଟି ଛଅଅଙ୍କ ବିଶିଷ୍ଟ ସଂଖ୍ୟା ଲେଖ ।
ସମାଧାନ:
ଛଅଅଙ୍କ ବିଶିଷ୍ଟ 2 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେଉନଥ‌ିବା ସଂଖ୍ୟାଗୁଡ଼ିକ ହେଲା –
237851, 345975, 100873, 456979, 385467, 122541

3 ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟତା ନିୟମ
ତଳେ ଦିଆଯାଇଥ‌ିବା ପ୍ରତ୍ୟେକ ସଂଖ୍ୟାକୁ 3 ଦ୍ଵାରା ଭାଗକର –
24, 30, 32, 65, 70, 72, 10.213, 21.219, 300

(i) ଯେଉଁ ସଂଖ୍ୟାଗୁଡ଼ିକୁ 3 ଦ୍ଵାରା ଭାଗକଲାପରେ ଭାଗଶେଷ କିଛି ରହୁନାହିଁ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ଚିହ୍ନାଅ ।
ସମାଧାନ:
24, 30, 72, 21.219, 300

(ii) 3 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେଉଥିବା ପ୍ରତ୍ୟେକ ସଂଖ୍ୟାର ଅଙ୍କମାନଙ୍କର ସମଷ୍ଟି ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର । 
ସମାଧାନ:
24ର ଅଙ୍କଦ୍ବୟର ସମଷ୍ଟି = 2 + 4 = 6
30ର ଅଙ୍କଦ୍ୱୟର ସମଷ୍ଟି = 3 + 0 = 3 
72ର ଅଙ୍କଦ୍ୱୟର ସମଷ୍ଟି = 7 + 2 = 9
21219 ଅଙ୍କଦ୍ୱୟର ସମଷ୍ଟି = 2 + 1 + 2 + 1 + 9 = 15
300 ଅଙ୍କଦ୍ୱୟର ସମଷ୍ଟି = 3 + 0 + 0 = 3

(iii) 3 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେଉନଥ‌ିବା ପ୍ରତ୍ୟେକ ସଂଖ୍ୟାର ଅଙ୍କମାନଙ୍କର ସମଷ୍ଟି ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର । 
ସମାଧାନ:
32 ଅଙ୍କଗୁଡ଼ିକର ସମଷ୍ଟି = 3 + 2 = 5
65 ଅଙ୍କଗୁଡ଼ିକର ସମଷ୍ଟି = 6 + 5 = 11
70 ଅଙ୍କଗୁଡ଼ିକର ସମଷ୍ଟି = 7 + 0 = 7
10213ର ଅଙ୍କଗୁଡ଼ିକର ସମଷ୍ଟି = 1 + 0 + 2 + 1 + 3 = 7

3. (କ) 15342, 21304, 30000, 12401 ମଧ୍ୟରୁ କେଉଁଗୁଡ଼ିକ 3 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ଭାଗକ୍ରିୟା ନ କରି କୁହ । 
ସମାଧାନ:
15342 ର ଅଙ୍କଗୁଡ଼ିକର ସମଷ୍ଟି = 1 + 5 + 3 + 4 +2 = 15
15, 3 ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେତୁ 15342 ସଂଖ୍ୟାଟି 3 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ।
21304 ର ଅଙ୍କଗୁଡ଼ିକର ସମଷ୍ଟି = 2 + 1 + 3 + 0 + 4 = 10
10, 3 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ନହେବା ହେତୁ 21304 ସଂଖ୍ୟାଟି 3 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ନୁହେଁ । 
30000 ର ଅଙ୍କଗୁଡ଼ିକର ସମଷ୍ଟି = 3 + 0 + 0 + 0 + 0 = 3
3, 3 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେତୁ 30000 ସଂଖ୍ୟାଟି 3 ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟ ।
12401 ର ଅଙ୍କଗୁଡ଼ିକର ସମଷ୍ଟି = 1 + 2 + 4 + 0 + 1 = 8
8, 3 ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟ ନହେବା ହେତୁ 12401 ସଂଖ୍ୟାଟି 3 ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟ ନୁହେଁ ।

BSE Odisha 6th Class Maths Solutions Chapter 2 ସଂଖ୍ୟା ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଅଧ୍ବକ ଆଲୋଚନା InText Questions

(ଖ) 35 * 278 ରେ ଥ‌ିବା ତାରକା ଚିହ୍ନିତ ସ୍ଥାନରେ କେଉଁ ଅଙ୍କ ଲେଖୁଲେ ସଂଖ୍ୟାଟି 3 ଦ୍ଵାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେବ ? 
ସମାଧାନ:
135 * 278 ରେ ଥ‌ିବା ତାରକା ଚିହ୍ନିତ ସ୍ଥାନରେ l ଲେଖୁଲେ ସଂଖ୍ୟାଟି 3 ଦ୍ଵାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେବ । (1 ବ୍ୟତୀତ 4 ବା 7 ମଧ୍ୟ ହୋଇପାରେ) 

(ଗ) 357024 ରେ ଥ‌ିବା ଶୂନ ବଦଳରେ କେଉଁ ଅଙ୍କ ଲେଖା ସଂଖ୍ୟାଟି 3 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେବ ନାହିଁ ?
ସମାଧାନ:
357024 ରେ ଥ‌ିବା ଶୂନ ବଦଳରେ 1 ବା 2 ବା 4 ବା 5 ବା 7 ବା 8 ଲେଖୁ ସଂଖ୍ୟାଟି 3 ଦ୍ଵାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେବ ନାହିଁ ।

(ଘ) ତିନୋଟି ଆଠଅଙ୍କ ବିଶିଷ୍ଟ ସଂଖ୍ୟାର ଉଦାହରଣ ଦିଅ, ଯେଉଁଗୁଡ଼ିକ 3 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେବେ । 
ସମାଧାନ:
30000000, 99999999, 35421051 ସଂଖ୍ୟାତ୍ରୟ 3 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ

(ଙ) ତିନୋଟି ଆଠଅଙ୍କ ବିଶିଷ୍ଟ ସଂଖ୍ୟା ଲେଖ, ଯେଉଁଗୁଡ଼ିକ 3 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେବେ ନାହିଁ । 
ସମାଧାନ:
21598732, 65897053, 10000000 ସଂଖ୍ୟାତ୍ରୟ 3 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେବେ ନାହିଁ | 

(ଚ) ପୂର୍ବବର୍ତୀ (ଗ) ଓ (ଘ) ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନ ଲାଗି କେତେଗୋଟି ଉତ୍ତର ସମ୍ଭବ ଦେଖ । 
ସମାଧାନ:
ପୂର୍ବବର୍ତୀ (ଗ) ଓ (ଘ) ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନ ଲାଗି ଅନେକ ଉତ୍ତର ସମ୍ଭବ ।

4. (କ) 4 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟତା ନିୟମ
120, 125, 310, 312, 318, 410, 416, 515, 600, 620
ଉପରେ ଦିଆଯାଇଥ‌ିବା ପ୍ରତ୍ୟେକ ସଂଖ୍ୟାକୁ 4 ଦ୍ଵାରା ଭାଗ କର । କେଉଁ କେଉଁ ସଂଖ୍ୟା 4 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେଲା ? କେଉଁ ସଂଖ୍ୟାଗୁଡ଼ିକ 4 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେଲାନାହିଁ ?
ସମାଧାନ:
120, 312, 416, 600, 620 ସଂଖ୍ୟାଗୁଡ଼ିକ 4 ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟ କିନୃୁ 125, 310, 318, 410, 515 ସଂଖ୍ୟାଗୁଡ଼ିକ 4 ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟ ନୁହେଁ ।

(ଖ) 4 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ପ୍ରତ୍ୟେକ ସଂଖ୍ୟାର ଦଶକ ଓ ଏକକ ଅଙ୍କକୁ ନେଇ ଗଠିତ ସଂଖ୍ୟାମାନଙ୍କର ତାଲିକା କର ।
ସମାଧାନ:
120ର ଦଶକ ଓ ଏକକ ଅଙ୍କକୁ ନେଇ ଗଠିତ ସଂଖ୍ୟା = 20
312ର ଦଶକ ଓ ଏକକ ଅଙ୍କକୁ ନେଇ ଗଠିତ ସଂଖ୍ୟା = 12
416ରେ ଦଶକ ଓ ଏକକ ଅଙ୍କକୁ ନେଇ ଗଠିତ ସଂଖ୍ୟା = 16
600ର ଦଶକ ଓ ଏକକ ଅଙ୍କକୁ ନେଇ ଗଠିତ ସଂଖ୍ୟା = 00
620ର ଦଶକ ଓ ଏକକ ଅଙ୍କକୁ ନେଇ ଗଠିତ ସଂଖ୍ୟା = 20

(ଗ) 4 ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେଉନଥିବା ପ୍ରତ୍ୟେକ ସଂଖ୍ୟାର ଦଶକ ଓ ଏକକ ଅଙ୍କକୁ ନେଇ ଗଠିତ ସଂଖ୍ୟାମାନଙ୍କୁ ଲେଖ ।
ସମାଧାନ:
125 ର ଦଶକ ଓ ଏକକ ଅଙ୍କକୁ ନେଇ ଗଠିତ ସଂଖ୍ୟାଟି 25 ।
310 ର ଦଶକ ଓ ଏକକ ଅଙ୍କକୁ ନେଇ ଗଠିତ ସଂଖ୍ୟାଟି 10 । 
318 ର ଦଶକ ଓ ଏକକ ଅଙ୍କକୁ ନେଇ ଗଠିତ ସଂଖ୍ୟାଟି 18 । 
410 ର ଦଶକ ଓ ଏକକ ଅଙ୍କକୁ ନେଇ ଗଠିତ ସଂଖ୍ୟାଟି 10 ।
515 ର ଦଶକ ଓ ଏକକ ଅଙ୍କକୁ ନେଇ ଗଠିତ ସଂଖ୍ୟାଟି 15 ।

5. (କ) ତୁମ ମନରୁ ଚାରୋଟି ଚାରିଅଙ୍କ ବିଶିଷ୍ଟ ସଂଖ୍ୟାର ଉଦାହରଣ ଦିଅ, ଯେଉଁଗୁଡ଼ିକ 4 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେବେ ।
ସମାଧାନ:
4444, 5000, 2424, 9816 ସଂଖ୍ୟାଗୁଡ଼ିକ 4 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ।

(ଖ) ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନରେ କ’ଣ ଲେଖୁ ସଂଖ୍ୟାଟି 4 ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେବ?
3142-2, 21343-3, 40036, 2458342-
ସମାଧାନ:
3142 – 2 ର ଶୂନ୍ୟ ସ୍ଥାନରେ 1 ଲେଖି ସଂଖ୍ୟାଟି 4 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେବ ।
21343 – 4 ର ଶୂନ୍ୟ ସ୍ଥାନରେ 2 ଲେଖୁଷଲ ସଂଖ୍ୟାଟି 4 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେବ ।
40036 – ର ଶୂନ୍ୟ ସ୍ଥାନରେ 4 ଲେଖୁ ସଂଖ୍ୟାଟି 4 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେବ । 
2458342 – ର ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନରେ 0 ଲେଖ‌ି ସଂଖ୍ୟାଟି 4 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେବ ।

(ଗ) 5 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟତା ନିୟମ
ଲୁଡୁ ଖେଳରେ ଗୋଟିଏ ପିଲା ଲୁଡୁଗୋଟି ପକାଇବା ବେଳେ ଆଠ ଥର କେବଳ 5 ପଡ଼ିଲା । ଯଦି ଦାନଟି ଉପରେ ଥାଏ, ତେବେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଥର ଲୁଡୁଗୋଟି ପଡ଼ିବା ପରେ ଦାନଟି କେଉଁ କେଉଁ ସଂଖ୍ୟା ଦେଇଯିବ ଓ ଶେଷରେ କେଉଁଠାରେ ପହଁଞ୍ଚିବ?
ସମାଧାନ:
ଦାନଟି 5, 10, 15, 20, 25, 30, 35, 40 ସଂଖ୍ୟା ଦେଇଯିବ । ଶେଷରେ 40 ରେ ପହଞ୍ଚିବ । ସେହି ସଂଖ୍ୟାଗୁଡ଼ିକ 5 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ କି ?

(ଘ) ଯେଉଁ ସଂଖ୍ୟାର ଏକକ ଘର ଅଙ୍କ 0 ବା 5 ସେହି ସଂଖ୍ୟା 5 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହୋଇଥାଏ ।
ସମାଧାନ:
ହଁ

6. (କ) ପାଞ୍ଚଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେଉଥ‌ିବା 4ଟି ପାଞ୍ଚଅଙ୍କ ବିଶିଷ୍ଟ ସଂଖ୍ୟା ଲେଖ ।
ସମାଧାନ:
42350, 98545, 87605, 10000 ସଂଖ୍ୟାଗୁଡ଼ିକୁ 5 ଦ୍ଵାରା ବିଭାଜ୍ୟ

(ଖ) ପାଞ୍ଚଦ୍ଵାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେଉଥ‌ିବା 3ଟି ସଂଖ୍ୟା ଲେଖ, ଯେଉଁ ସଂଖ୍ୟାଗୁଡ଼ିକୁ ଓଲଟାଇ ଲେଖୁଲେ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥ‌ିବା ସଂଖ୍ୟାଟି ମଧ୍ୟ 5 ଦ୍ଵାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେବ (ଉଦାହରଣ : 5386450) ।
ସମାଧାନ:
53250, 565, 50075 ସଂଖ୍ୟାତ୍ରୟ 5 ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟ । ଏହି ସଂଖ୍ୟାଗୁଡ଼ିକୁ ଓଲଟାଇ ଲେଖୁଲେ ମଧ୍ୟ ଏଗୁଡ଼ିକ 5 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେବ ।

6 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟତା ନିୟମ
ନିଜେ କରି ଦେଖ :
(କ) ଉଭୟ 2 ଓ 3 ପ୍ରତ୍ୟେକ ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେଉଥ‌ିବା ପାଞ୍ଚଟି ତିନିଅଙ୍କ ବିଶିଷ୍ଟ ସଂଖ୍ୟା ଲେଖ, ପ୍ରତ୍ୟେକ ସଂଖ୍ୟାକୁ 6 ଦ୍ଵାରା ଭାଗକର ଓ ସେଗୁଡ଼ିକ 6 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେଲା କି ନାହିଁ ଦେଖ ।
ସମାଧାନ:
864, 582, 954, 756, 762 ସଂଖ୍ୟା ଗୁଡ଼ିକ 6 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ 

(ଖ) ତିନୋଟି ତିନିଅଙ୍କ ବିଶିଷ୍ଟ ସଂଖ୍ୟା ଲେଖ, ଯେଉଁଗୁଡ଼ିକ 2 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ କିନ୍ତୁ 3 ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟ ନୁହେଁ ।
ସମାଧାନ:
568, 458, 154, ସଂଖ୍ୟାତ୍ରୟ 2 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ କିନ୍ତୁ 3 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ନୁହେଁ । 

(ଗ) ତିନୋଟି ତିନିଅଙ୍କ ବିଶିଷ୍ଟ ସଂଖ୍ୟା ଲେଖ, ଯେଉଁଗୁଡ଼ିକ 3 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ କିନ୍ତୁ 2 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେଉନଥ‌ିବ ।
ସମାଧାନ:
783, 945, 351 ସଂଖ୍ୟାତ୍ରୟ 3 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ କିନ୍ତୁ 2 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ନୁହେଁ ।

BSE Odisha 6th Class Maths Solutions Chapter 2 ସଂଖ୍ୟା ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଅଧ୍ବକ ଆଲୋଚନା InText Questions

(ଘ) ନିମ୍ନ ସାରଣୀ ଭଳି ଏକ ସାରଣୀ ତୁମ ଖାତାରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କର । ତୁମେ ଉପରେ ଲେଖୁଥ‌ିବା ସଂଖ୍ୟାଗୁଡ଼ିକୁ ସାରଣୀର ବାମପଟ ଘରେ ତଳକୁ ତଳ ଲେଖୁ ସାରଣୀର ଅନ୍ୟ ଘରଗୁଡ଼ିକୁ ପୂରଣ କର ।

ସଂଖ୍ୟା 2 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ କି 3 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ କି 6 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ କି

ସମାଧାନ:

ସଂଖ୍ୟା 2 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ କି 3 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ କି 6 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ କି
864 ହଁ ହଁ ହଁ
585 ହଁ ହଁ ହଁ
954 ହଁ ହଁ ହଁ
756 ହଁ ହଁ ହଁ
762 ହଁ ହଁ ହଁ
568 ହଁ ନାହି‍ଁ ନାହି‍ଁ
458 ହଁ ନାହି‍ଁ ନାହି‍ଁ
154 ହଁ ନାହି‍ଁ ନାହି‍ଁ
783 ନାହି‍ଁ ହଁ ନାହି‍ଁ
945 ନାହି‍ଁ ହଁ ନାହି‍ଁ
351 ନାହି‍ଁ ହଁ ନାହି‍ଁ

କହିଲ ଦେଖ୍ : 
(ଙ) 6 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେଉଥ‌ିବା ଗୋଟିଏ ସଂଖ୍ୟାର ଯେକୌଣସି ସ୍ଥାନରେ 6 ଲେଖୁଲେ ଯେଉଁ ନୂଆ ସଂଖ୍ୟାଟି ପାଇବ, ତାହା 6 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେବ କି ? 
ସମାଧାନ:
ହଁ
ନିମ୍ନ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ଲେଖ :

(ଚ) ଦୁଇଟି ଛଅଅଙ୍କ ବିଶିଷ୍ଟ ସଂଖ୍ୟା ଲେଖ ଯେଉଁଗୁଡ଼ିକ 6 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ । 
ସମାଧାନ:
925152, 321456

ନିମ୍ନ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ଲେଖ :
(କ) 512, 8 ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟ । ଏହାର ବାମପଟେ ଆଉ ଦୁଇଟି ଲେଖାଏଁ ଅଙ୍କ ଲେଖ୍ ଯେଉଁ ନୂଆ ସଂଖ୍ୟାସବୁ ପାଇବ ସେଗୁଡ଼ିକ ୫ ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେବେ କି ? ପରୀକ୍ଷା କରି ଦେଖ ।
ସମାଧାନ:
64512 ÷ 8 = 8064  38512 ÷ 8 = 4814
512 ର ବାମପଟେ ଯେକୌଣସି ଦୁଇଟି ସଂଖ୍ୟା ଲେଖୁଲେ ଯେଉଁ ନୂଆ ସଂଖ୍ୟା ମିଳିବ ତାହା 8 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେବ ।

(ଖ) ତିନୋଟି ଚାରିଅଙ୍କ ବିଶିଷ୍ଟ ସଂଖ୍ୟା ଲେଖ, ଯେଉଁଗୁଡ଼ିକ 8 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେବେ ।
ସମାଧାନ:
2408, 5768, 9872, 1256 ସଂଖ୍ୟାଗୁଡ଼ିକ 8 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେବ ।

(ଗ) 9 ର ଗୁଣିତକଗୁଡ଼ିକ ହେଲେ 9, 18, 27, 36, 45, 54, 63…… ଇତ୍ୟାଦି, ସେହିଭଳି, 5211, 31014, 2232 ସଂଖ୍ୟାଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟ 9 ଦ୍ଵାରା ବିଭାଜ୍ୟ ( ପରୀକ୍ଷା କରି ଦେଖ) ।
ସମାଧାନ:
5211 ÷ 9 = 579, 31014 ÷ 9 = 3446, 2232 ÷ 9 = 248

7. (କ) ଚାରୋଟି ପାଞ୍ଚଅଙ୍କ ବିଶିଷ୍ଟ ସଂଖ୍ୟା ଲେଖ, ଯେଉଁଗୁଡ଼ିକ 9 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେବ ।
ସମାଧାନ:
21204, 19305, 88875, 40689 ସଂଖ୍ୟା ଗୁଡ଼ିକ 9 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେବ ।

(ଖ) ଏପରି ଦୁଇଟି ଚାରିଅଙ୍କ ବିଶିଷ୍ଟ ସଂଖ୍ୟା ଲେଖ, ଯେଉଁଗୁଡ଼ିକ ଉଭୟ 6 ଓ 9 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେବ । 
ସମାଧାନ:
3114, 1296 ସଂଖ୍ୟାଦ୍ଵୟ ଉଭୟ 6 ଓ 9 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେବ ।

(ଗ) 12 ର ଗୁଣନୀୟକଗୁଡ଼ିକ ହେଲେ – 1, 2, 3, 4, 6 ଓ 12  ସେହିପରି 18 ର ଗୁଣନୀୟକ ନିଶ୍ଚୟ କଲେ ପାଇବା – 1, 2, 3, 6, 9 ଓ 18  ଏବେ କୁହ କେଉଁଗୁଡ଼ିକ 12 ଓ 18 ର ସାଧାରଣ ଗୁଣନୀୟକ ।
ସମାଧାନ:
1, 2, 3 ଓ 6 ସାଧାରଣ ଗୁଣନୀୟକ ।

(ଘ) ତୁମେ ଦୁଇ ଯୋଡ଼ା ପରସ୍ପର ମୌଳିକ ସଂଖ୍ୟାର ଉଦାହରଣ ଦିଅ ।
ସମାଧାନ:
6 ଓ 7, 4 ଓ 5 ପରସ୍ପର ମୌଳିକ ସଂଖ୍ୟା ।

(ଙ) ସେହିଭଳି ତୁମେ ଆଉ ପାଞ୍ଚଟି ମୌଳିକ ସଂଖ୍ୟାର ଉଦାହରଣ ଦିଅ ।
ସମାଧାନ:
3, 5, 13, 17.8 19 ମୌଳିକ ସଂଖ୍ୟା

(ଚ) 15 ର ଗୁଣନୀୟକଗୁଡ଼ିକ ହେଲେ 1, 3, 5, 15 । ଏଣୁ 15 ଏକ ଯୌଗିକ ସଂଖ୍ୟା । ଏହିଭଳି ତୁମେ ଚାରୋଟି ଯୌଗିକ ସଂଖ୍ୟା କୁହ ।
ସମାଧାନ:
4, 6, 8, 10 ଯୌଗିକ ସଂଖ୍ୟା ।

BSE Odisha 6th Class Maths Solutions Chapter 2 ସଂଖ୍ୟା ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଅଧ୍ବକ ଆଲୋଚନା InText Questions

କହିଲ ଦେଖ୍ :
(i) ଗୋଟିଏ ସଂଖ୍ୟାର କେତୋଟି ଗୁଣିତକ ଅଛି?
ସମାଧାନ:
ଅସଂଖ୍ୟ

(ii) ଗୋଟିଏ ସଂଖ୍ୟାର ସବୁଠାରୁ ସାନ ଗୁଣିତକ କେତେ? 
ସମାଧାନ:
ସେ ନିଜେ 

(iii) ଗୋଟିଏ ସଂଖ୍ୟାର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ଗୁଣିତକ କେତେ? 
ସମାଧାନ:
କହିହେବ ନାହିଁ

ନିଜେ କରି ଦେଖ :
(i) 6 ର ଗୁଣନୀୟକମାନଙ୍କୁ ଲେଖ । 
ସମାଧାନ:
6 ର ଗୁଣନୀୟକଗୁଡ଼ିକ ହେଲେ – 1, 2, 3 ଓ 6 1

(ii) 6 ର ସମସ୍ତ ଗୁଣନୀୟକର ସମଷ୍ଟି କେତେ ? 
ସମାଧାନ:
ସମଷ୍ଟି = 1 + 2 + 3 + 6 = 12 

(iii) 6 ର ଦୁଇ ଗୁଣ କେତେ କହ ।
ସମାଧାନ:
6 × 2 = 12

(iv) 6 ର ସମସ୍ତ ଗୁଣନୀୟକ ସମଷ୍ଟି ଓ 6 ର ଦୁଇ ଗୁଣ ମଧ୍ୟରେ କ’ଣ ସମ୍ପର୍କ ଦେଖ‌ିଲ ? 
ସମାଧାନ:
ସମାନ

(v) 1 ରୁ 30 ମଧ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ସଂଖ୍ୟାଗୁଡ଼ିକୁ ନେଇ ପରୀକ୍ଷା କର ଏବଂ ଆଉ କେଉଁ ସଂଖ୍ୟା ଏକ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ସଂଖ୍ୟା ତାହା ସ୍ଥିର କର ।
ସମାଧାନ:
28ର ଗୁଣନୀୟକଗୁଡ଼ିକ ହେଲେ – 1, 2, 4, 7, 14 ଓ 28 
ଗୁଣନୀୟକମାନଙ୍କର ସମଷ୍ଟି = 1 + 2 + 4 + 7 + 14 + 28 = 56 = 28 × 2
ତେଣୁ 28 ଏକ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ସଂଖ୍ୟା ଅଟେ । 
∴ 1 ରୁ 30 ମଧ୍ୟରେ 6 ଓ 28 ପରିପୂର୍ଣ ସଂଖ୍ୟା ଅଟନ୍ତି ।

ଉତ୍ତର ଲେଖ –
(କ) ପାଞ୍ଚ ଅଙ୍କ ବିଶିଷ୍ଟ ସବୁଠାରୁ କ୍ଷୁଦ୍ରତମ ସଂଖ୍ୟା ଲେଖ ଓ ତାକୁ ମୌଳିକ ଗୁଣନୀୟକରେ ବିଶ୍ଳେଷଣ କର ।
ସମାଧାନ:
BSE Odisha 6th Class Maths Solutions Chapter 2 ସଂଖ୍ୟା ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଅଧ୍ବକ ଆଲୋଚନା InText Questions 2

(ଖ) 4 ଅଙ୍କ ବିଶିଷ୍ଟ ସବୁଠାରୁ ବୃହତ୍ତମ ସଂଖ୍ୟା ଲେଖ ଓ ଏହାକୁ ମୌଳିକ ଗୁଣନୀୟକରେ ବିଶ୍ଳେଷଣ କର । 
ସମାଧାନ:
BSE Odisha 6th Class Maths Solutions Chapter 2 ସଂଖ୍ୟା ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଅଧ୍ବକ ଆଲୋଚନା InText Questions 3

(ଗ) 1729ର ମୌଳିକ ଗୁଣନୀୟକ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ଓ ସେଗୁଡିକ ଉର୍ଦ୍ଧ୍ବକ୍ରମରେ ସଜାଇ ଲେଖ । ଏଥିରେ ଗୁଣନୀୟକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ସମ୍ବନ୍ଧ ପ୍ରକାଶ କର ।
ସମାଧାନ:
BSE Odisha 6th Class Maths Solutions Chapter 2 ସଂଖ୍ୟା ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଅଧ୍ବକ ଆଲୋଚନା InText Questions 4

(ଘ) ମୌଳିକ ଗୁଣନୀୟକ ବିଶ୍ଳେଷଣ ପ୍ରଣାଳୀରେ 24 ଓ 40 ର ଗ.ସା.ଗୁ. କେତେ ହେବ?
ସମାଧାନ:
8 ଅଟେ ।

ଉତ୍ତର ଲେଖ –
(i) ଯେ କୌଣସି ଦୁଇଟି ସଂଖ୍ୟା ନିଅ, ସେ ଦୁଇଟିକୁ ତୁମ ଖାତାରେ ଲେଖ। 
ସମାଧାନ:
48 ଓ 64

(ii) ତୁମେ ନେଇଥିବା ସଂଖ୍ୟା ଦୁଇଟିର ଗ.ସା.ଗୁ. ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର । 
ସମାଧାନ:
ଗ.ସା.ଗୁ. = 2 × 2 × 2 × 2 = 16

(iii) ତୁମେ ନେଇଥିବା ସଂଖ୍ୟା ଦୁଇଟିର ଲ.ସା.ଗୁ. ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ସମାଧାନ:
ଲ.ସା.ଗୁ. = 2 × 2 × 2 × 2 × 3 × 4 = 192

BSE Odisha 6th Class Maths Solutions Chapter 2 ସଂଖ୍ୟା ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଅଧ୍ବକ ଆଲୋଚନା InText Questions

(iv) ତୁମେ ପାଇଥିବା ଲ.ସା.ଗୁ. ଓ ଗ.ସା.ଗୁ.ର ଗୁଣଫଳ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ସମାଧାନ:
ଲ.ସା.ଗୁ. × ଗ.ସା.ଗୁ.ର = 192 × 16 = 3072

(v) ଏବେ ତୁମେ ନେଇଥିବା ସଂଖ୍ୟା ଦୁଇଟିର ଗୁଣଫଳ କେତେ ହେଉଛି ସ୍ଥିର କର ।
ସମାଧାନ:
ସଂଖ୍ୟାଦୁଇଟିର ଗୁଣଫଳ = 48 × 64 = 3072

(vi) ସଂଖ୍ୟା ଦୁଇଟିର ଗୁଣଫଳ ସହିତ ଲ.ସା.ଗୁ. ଓ ଗ.ସା.ଗୁ.ର ଗୁଣଫଳର କ’ଣ ସମ୍ପର୍କ ପାଉଛ ?
ସମାଧାନ:
ସଂଖ୍ୟା ଦୁଇଟିର ଗୁଣଫଳ ସହିତ ଲ.ସା.ଗୁ. ଓ ଗ.ସା.ଗୁ.ର ଗୁଣଫଳ ସମାନ

କହିଲ ଦେଖ୍ :
(a) ଦୁଇଟି ସଂଖ୍ୟାର ଗୁଣଫଳ ଓ ସେମାନଙ୍କର ଲ.ସା.ଗୁ. ଦିଆଯାଇଥିଲେ, ସଂଖ୍ୟା ଦୁଇଟିର ଗ.ସା.ଗୁ. ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରିପାରିବ କି ? କିପରି ?
ସମାଧାନ:
ଗ.ସା.ଗୁ. = ସଂଖ୍ୟା ଦୁଇଟିର ଗୁଣଫଳ + ଲ.ସା.ଗୁ.

(b) ଦୁଇଟି ପରସ୍ପର ମୌଳିକ ସଂଖ୍ୟାର ଗୁଣଫଳ 21 ହେଲେ ସଂଖ୍ୟା ଦୁଇଟିର ଲ.ସା.ଗୁ. କେତେ ?
ସମାଧାନ:
ଲ.ସା.ଗୁ. = 21

CHSE Odisha Class 12 Economics Chapter 3 Long Answer Questions in Odia Medium

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 Economics Solutions Chapter 3 ମୌଳିକ ଧାରଣା (ମାନବୀୟ ଅଭାବ, ଉପଯୋଗିତା, ଦ୍ରବ୍ୟ, ମୂଲ୍ୟ, ଦର ଓ ସମ୍ପଦ) Long Answer Questions.

CHSE Odisha 12th Class Economics Chapter 3 Long Answer Questions in Odia Medium

ଦୀର୍ଘ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

1. ମାନବିକ ଅଭାବର ସଂଜ୍ଞା ନିରୂପଣ କର । ଏହାର ପ୍ରଧାନ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ମଣିଷର ଅଭାବ ହିଁ ସମସ୍ତ ଅର୍ଥନୈତିକ କାର୍ଯ୍ୟାବଳୀର ଉତ୍ପତ୍ତିସ୍ଥଳ । ଅଭାବ କହିଲେ କୌଣସି ଏକ ଦ୍ରବ୍ୟ ପ୍ରାପ୍ତିର ଇଚ୍ଛାକୁ ବୁଝାଏ । ଏଥିପାଇଁ ବ୍ୟକ୍ତି ବିଶେଷଙ୍କୁ ଉଦ୍ୟମ କରିବାକୁ ପଡ଼େ । ଉଦ୍ୟମଦ୍ୱାରା ସେ ସମ୍ବଳ ସଂଗ୍ରହ କରି ଅଭାବ ପୂରଣ କରେ । ଅତଏବ, ଅଭାବ, ଉଦ୍ୟମ ଓ ଅଭାବର ପରିତୃପ୍ତି ଅର୍ଥଶାସ୍ତ୍ରର ବିଷୟବସ୍ତୁ । ଅର୍ଥଶାସ୍ତ୍ର ମଣିଷକୁ ଏକ ବିଡ଼ା ରୂପେ ବିଚାର କରେ । ମାନବୀୟ ଅଭାବର ସୀମାରେଖା ଅଙ୍କନ କରିବା ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ । ସମୟର ପରିବର୍ତ୍ତନ ସହ ଅଭାବର ପରିମାଣାତ୍ମକ ଓ ଗୁଣାତ୍ମକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଘଟେ । ତେଣୁ ଆର୍ଥନୈତିକ ସମସ୍ୟା ଅଧିକ ଜଟିଳ ଓ ତୀବ୍ର ହୋଇଥାଏ ।

ସଂଜ୍ଞା :
ମାନବ ଯଦି କୌଣସି ଦ୍ରବ୍ୟ ପ୍ରାପ୍ତିର ଇଚ୍ଛା ବା ଅଭିଳାଷ ପ୍ରକାଶ କରେ, ତେବେ ତାକୁ ଅର୍ଥଶାସ୍ତ୍ରରେ ‘ମାନବିକ ଅଭାବ’ Human Wantର ଆଖ୍ୟା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥାଏ ।

ମାନବିକ ଅଭାବର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ :
ମାନବିକ ଅଭାବର କେତେକ ମୌଳିକ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ରହିଛି । ସେଗୁଡ଼ିକ ନିମ୍ନରେ ଆଲୋଚିତ ହୋଇଛି ।

(1) ଅଭାବଗୁଡ଼ିକ ଅସୀମ : ମାନବୀୟ ଅଭାବ ସୀମାତୀତ । ଏହା ଅସଂଖ୍ୟ ତଥା ବିଭିନ୍ନ ଶ୍ରେଣୀର ଓ ପ୍ରକୃତିର । ଗୋଟିଏ ଅଭାବ ପୂରଣ ହେଲେ ଅନ୍ୟ ଏକ ଅଭାବ ମୁଣ୍ଡ ଟେକେ । ଜୀବନକାଳ ମଧ୍ୟରେ ମଣିଷ ନିଜ ଅଭାବ ପୂରଣ କରିବାରେ କେବଳ ବ୍ୟସ୍ତଥାଏ ଏବଂ ଏହାର କୌଣସି ଅନ୍ତ ପାଏନାହିଁ । ସାମଗ୍ରିକ ଭାବେ ସମସ୍ତ ଅଭାବର ପୂରଣ ଅସମ୍ଭବ । ମାନବୀୟ ଅଭାବ ଅସୀମ ଥିବାବେଳେ ଅଭାବମୋଚନ ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ହେଉଥିବା ସମ୍ବଳ ସୀମିତ । ତେଣୁ ମଣିଷ ସମସ୍ତ ଅଭାବ ମଧ୍ୟରୁ ଅଗ୍ରାଧ‌ିକାର ଭିତ୍ତିରେ ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଭାବଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରଥମେ ପୂରଣ କରିଥାଏ ।

(2) ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଅଭାବ ପରିତୃପ୍ତକ୍ଷମ : ସମସ୍ତ ମାନବୀୟ ଅଭାବ ଅସୀମ ଓ ପରିତୃପ୍ତକ୍ଷମ ନୁହେଁ । କିନ୍ତୁ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଅଭାବର ପରିତୃପ୍ତି ସମ୍ଭବ । ଜଣେ ତୃଷାଇଁ ବ୍ୟକ୍ତି ଜଳପାନ କରି ତାଙ୍କ ତୃଷା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ନିବାରଣ କରିପାରିବ । ରେଡ଼ିଓର ଅଭାବ ଅନୁଭବ କରୁଥିବା ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ରେଡ଼ିଓ କ୍ରୟ କରି ନିଜ ଅଭାବ ମୋଚନ କରିପାରିବ । ତେଣୁ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଅଭାବ ସସୀମ ହୋଇଥିବାରୁ ତାହାର ପରିତୃପ୍ତି ସମ୍ଭବ ହୋଇଥାଏ । ଅର୍ଥଶାସ୍ତ୍ରର କ୍ରମହ୍ରାସମାନ ସୀମାନ୍ତ ଉପଯୋଗିତା ସୂତ୍ର ଅଭାବର ଏହି ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ଉପରେ ପର୍ଯ୍ୟବସିତ ।

(3) କେତେକ ଅଭାବ ପରସ୍ପର ପରିପୂରକ : କେତେକ ଅଭାବ ଏକ ସଙ୍ଗେ ଅନୁଭୂତ ହୋଇଥାଏ । ତେଣୁ କାଗଜର ଅଭାବ ଓ କଲମର ଅଭାବ ପରସ୍ପରର ପରିପୂରକ । କାଗଜର ଅଭାବ କିମ୍ବା କଲମର ଅଭାବ ପୂରଣ ହେଲେ ଲେଖୁବା ସମ୍ଭବ ହେବ ନାହିଁ । କାଗଜ ଓ କଲମ ଭଳି ଚକ୍ ଓ ଡଷ୍ଟର, ମଟର ସାଇକେଲ ଓ ପେଟ୍ରୋଲ, ଟାୟାର ଓ ଟିୟୁବ୍ ଇତ୍ୟାଦିର ଅଭାବ ପରସ୍ପର ପରିପୂରକ ।

(4) କେତେକ ଅଭାବ ପ୍ରତିଯୋଗୀ : ସୀମିତ ସମ୍ବଳ ମଧ୍ଯରେ ସମସ୍ତ ଅଭାବର ପରିପୂରଣ ଅସମ୍ଭବ । ତେଣୁ, ମଣିଷ ଆବଶ୍ୟକତା ଭିତ୍ତିରେ ସୀମିତ ସମ୍ବଳକୁ ଉପଯୋଗ କରି ଅଭାବ ପୂରଣ କରିଥାଏ । ସମସ୍ତ ଅଭାବ ମଧ୍ୟରୁ କେତେକ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଭାବ ଚୟନ କରି ସେଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରଥମେ ପୂରଣ ପାଇଁ ମଣିଷ ଚେଷ୍ଟାକରେ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଅଭାବର ପରିତୃପ୍ତି ସ୍ଥଗିତ ରଖେ । ମନେକର ଜଣେ ଉପଭୋକ୍ତା ଏକ ସଙ୍ଗେ ବହି, ଜୋତା ଓ ଔଷଧର ଅଭାବ ଉପଲବ୍ଧି କରୁଛନ୍ତି । ତାଙ୍କ ପାଖରେ ଥିବା ସମ୍ବଳରେ ସେ ଗୋଟିଏ ମାତ୍ର ଅଭାବ ପୂରଣ ପାଇଁ ସକ୍ଷମ । ତେଣୁ ଏହି ତିନୋଟି ଅଭାବ ମଧ୍ୟରୁ ଯେଉଁଟି ତାଙ୍କ ପାଇଁ ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ, ତାହା ସେ ପ୍ରଥମେ ପୂରଣ କରିବେ ।

(5) ଅଭାବଗୁଡ଼ିକ ବୈକଳ୍ପିକ : କେତେକ ଅଭାବ ବିକଳ୍ପ ଦ୍ରବ୍ୟ ପରିତୃପ୍ତ ହୋଇପାରେ । କ୍ଷୁଧା ନିବାରଣ ନିମନ୍ତେ ଭାତ କିମ୍ବା ଫଳ କିମ୍ବା ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଖାଦ୍ୟ ନିଆଯାଇପାରେ । ରୋଷେଇ ପାଇଁ କାଠ କିମ୍ବା ରୋଷେଇ ଗ୍ୟାସ୍ କିମ୍ବା କିରୋସିନ୍ କିମ୍ବା ବିଜୁଳି ଶକ୍ତି ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇପାରେ । ତେଣୁ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଅଭାବକୁ ବିଭିନ୍ନ ବିକଳ୍ପ ମାଧ୍ୟମରେ ପୂରଣ କରାଯାଇପାରେ ।

(6) କେତେକ ଅଭାବ ଅଭ୍ୟାସରେ ପରିଣତ ହୁଏ : କେତେକ ଅଭାବ ବାରମ୍ବାର ପୂରଣ କଲେ, ତାହା କାଳକ୍ରମେ ଅଭ୍ୟାସରେ ପରିଣତ ହୋଇପାରେ । ଚା’, କଫି, ମଦ, ସିଗାରେଟ୍, ଅଫିମ ଇତ୍ୟାଦିର ସାମୟିକ ବ୍ୟବହାର କାଳକ୍ରମେ ଉପଭୋକ୍ତାଙ୍କ ଅଭ୍ୟାସରେ ପରିଣତ ହୁଏ ।

(7) କେତେକ ଅଭାବ ପରସ୍ପର ପରିପୂରକ ଓ ପ୍ରତିଯୋଗୀ : ଏଭଳି କେତେକ ଅଭାବ ରହିଛି ଯାହା ପରସ୍ପର ପରିପୂରକ ଓ ପ୍ରତିଯୋଗୀ । ଯନ୍ତ୍ର ଓ ଶ୍ରମିକ ଉଭୟ ପରିପୂରକ । କୌଣସି ଉତ୍ପାଦନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଉଭୟଙ୍କ ଅଭାବ ଏକ ସଙ୍ଗେ ଅନୁଭୂତ ହୋଇଥାଏ । କିନ୍ତୁ ଯନ୍ତ୍ର ଓ ଶ୍ରମିକ ପରସ୍ପରର ସ୍ଥାନାପନ୍ନ ମଧ୍ୟ । ଯନ୍ତ୍ରର ବ୍ୟବହାର ବୃଦ୍ଧି କରି ଶ୍ରମିକର ନିୟୋଜନ ହ୍ରାସ କରିହେବ । ଠିକ୍ ସେହିପରି ଯନ୍ତ୍ରର ନିୟୋଜନ ହ୍ରାସ କରି ଶ୍ରମିକର ଅଭାବ ବୃଦ୍ଧି କରିବା ସମ୍ଭବ । ତେଣୁ ଯନ୍ତ୍ର ଓ ଶ୍ରମିକ ପରିପୂରକ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ସେମାନେ ପରସ୍ପର ପ୍ରତିଯୋଗୀ ।

CHSE Odisha Class 12 Economics Chapter 3 Long Answer Questions in Odia Medium

(8) ସ୍ଥାନ, କାଳ ଓ ପାତ୍ର ଅନୁସାରେ ଅଭାବ ଭିନ୍ନଭିନ୍ନ : ଅଭାବ ସ୍ଥାନ, କାଳ ଓ ପାତ୍ର ଅନୁସାରେ ଅଲଗା ଅଲଗା । ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନରେ ଅନୁଭୂତ ହେଉଥ‌ିବା ଅଭାବ ଅନ୍ୟସ୍ଥାନରେ ଅନୁଭୂତ ହୋଇ ନପାରେ । ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ବାସ କରୁଥିବା ଲୋକଙ୍କ ଅଭାବ ସହରାଞ୍ଚଳରେ ବାସ କରୁଥିବା ଲୋକଙ୍କ ଅଭାବଠାରୁ ନିଶ୍ଚୟ ଅଲଗା । ଠିକ୍ ସେହିପରି ସମୟ ଭିଭିରେ ଅଭାବ ମଧ୍ଯ ଅଲଗା । ଗ୍ରୀଷ୍ମ ସମୟରେ ବିଜୁଳି ପଙ୍ଖାର ଅଭାବ ଅନୁଭୂତ ହେଉଥ‌ିବାବେଳେ ଶୀତ ସମୟରେ ଏହାର ଅଭାବ ଅନୁଭୂତ ହୋଇ ନଥାଏ ।

ସମାନ ସ୍ଥାନ ଓ ସମୟରେ ବାସ କରୁଥିବା ବିଭିନ୍ନ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ଅଭାବ ମଧ୍ଯ ଅଲଗା ଅଲଗା । ଗ୍ରୀଷ୍ମ ସମୟରେ ଜଣେ ବିଜୁଳି ପଙ୍ଖାର ଅଭାବ ଅନୁଭବ କରୁଥିବାବେଳେ ଅନ୍ୟଜଣେ ଏୟାର କଣ୍ଡିସନର ଅଭାବ ଅନୁଭବ କରିଥାଏ । ଜଣେ ରୋଗୀ ପାଇଁ ଔଷଧର ଅଭାବ ଥିବାବେଳେ ଜଣେ ଛାତ୍ର ପାଇଁ ବହିର ଅଭାବ ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଥାଏ ।

2. ମାନବିକ ଅଭାବର ଶ୍ରେଣୀବିଭାଗ ଆଲୋଚନା କର ଏବଂ ଏହି ଶ୍ରେଣୀବିଭାଗ ବିଭାଜନ ସାପେକ୍ଷ କି ?
Answer:
ଅଭାବଗୁଡ଼ିକ ତିନୋଟି ଶ୍ରେଣୀରେ ବିଭାଜିତ ହୋଇଥାଏ; ଯଥା – ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ଅଭାବ, ଆରାମଦାୟକ ଅଭାବ ଏବଂ ବିଳାସମୂଳକ ଅଭାବ । ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ଅଭାବଗୁଡ଼ିକ ପୁନଶ୍ଚ ତିନିଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଅଛି; ଯଥା ଜୀବନରକ୍ଷକ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ଅଭାବ, କାର୍ଯ୍ୟଦକ୍ଷତାରକ୍ଷକ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ଅଭାବ ଏବଂ ଅଭ୍ୟାସ ଓ ପରମ୍ପରାଗତ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ଅଭାବ

(୧) ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ଅଭାବ ଜୀବନଧାରଣ ପାଇଁ ଯେଉଁ ଅଭାବର ପରିତୃପ୍ତି ନିତାନ୍ତ ଆବଶ୍ୟକ, ତାହାକୁ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ଅଭାବ କୁହାଯାଏ । ଏହି ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ଅଭାବ ପୂରଣ ନ କଲେ ମନୁଷ୍ୟ ବଞ୍ଚିପାରିବ ନାହିଁ । ତେଣୁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ମନୁଷ୍ୟ ପ୍ରଥମେ ଏହି ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ଅଭାବକୁ ପୂରଣ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରନ୍ତି । ଏହି ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ଅଭାବକୁ ତିନିଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଅଛି; ଯଥା – ଜୀବନଧାରଣଜନିତ ଆବଶ୍ୟକତା, ଦକ୍ଷତାରକ୍ଷକ ଆବଶ୍ୟକତା ଏବଂ ଅଭ୍ୟାସ ଓ ପରମ୍ପରାଗତ ଆବଶ୍ୟକତା ।

(କ) ଜୀବନଧାରଣଜନିତ ଆବଶ୍ୟକତା – ଜୀବନଧାରଣର ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ଅଭାବ କହିଲେ ସେହି ଅଭାବକୁ ବୁଝାଏ, ଯାହାର ପରିତୃପ୍ତି ବ୍ୟତୀତ ମାନବ ବଞ୍ଚିପାରିବ ନାହିଁ । ଏହାକୁ ମାନବିକ ସ୍ଥିତି ଆବଶ୍ୟକତା କୁହାଯାଏ । ଖାଦ୍ୟ, ବସ୍ତ୍ର, ବାସଗୃହ – ଏହି ପ୍ରକାର ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ଅଭାବ । ଏହାକୁ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଭାବ ବୋଲି କେତେକ କହନ୍ତି ।

(ଖ) ଦକ୍ଷତାରକ୍ଷକ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ଅଭାବ – ଯେଉଁ ଦ୍ରବ୍ୟ ଏବଂ ସେବା ଶ୍ରମିକମାନଙ୍କର କାର୍ଯ୍ୟଦକ୍ଷତା ବୃଦ୍ଧି କରେ, ତାହାକୁ ଦକ୍ଷତାରକ୍ଷକ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ଅଭାବ କୁହାଯାଏ । ଦକ୍ଷତା କହିଲେ ଜଣେ ଶ୍ରମିକର କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାର କ୍ଷମତା ଏବଂ ସାମର୍ଥ୍ୟକୁ ବୁଝାଏ । ଛାତ୍ରଙ୍କର କଲମ, ଡାକ୍ତରଙ୍କର ମଟରଗାଡ଼ି ଏବଂ ଅଧ୍ୟାପକଙ୍କର ପୁସ୍ତକ ତାଙ୍କର କାର୍ଯ୍ୟଦକ୍ଷତା ବୃଦ୍ଧି କରେ । ସେହିପରି ପୁଷ୍ଟିକର ଖାଦ୍ୟ, ଉତ୍ତମ ବାୟୁ ସଞ୍ଚାଳିତ ଗୃହ ଏବଂ ଅବସର ବିନୋଦନ ଶ୍ରମିକମାନଙ୍କର କାର୍ଯ୍ୟଦକ୍ଷତା ବୃଦ୍ଧି କରେ ।

(ଗ) ଅଭ୍ୟାସ ଓ ପରମ୍ପରାଗତ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ଅଭାବ – ଏହି ପ୍ରକାର ଅଭାବ ଅଭ୍ୟାସ ଏବଂ ସାମାଜିକ ପ୍ରଥା ଯୋଗୁଁ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । ବିପୁଳ ଯୌତୁକ ଏବଂ ଅପଚୟମୂଳକ ବ୍ୟୟ ବିବାହ ସମୟରେ ଲୋକମାନେ କରନ୍ତି । ଏହି ଅଭାବ ସାମାଜିକ ଚଳଣି ଯୋଗୁଁ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ । ସେହିପରି ଲୋକମାନେ ଚା’, ପାନ, ସିଗାରେଟ୍ ଏବଂ ମଦ ପ୍ରଭୃତି ମାଦକଦ୍ରବ୍ୟର ବ୍ୟବହାର ଅଭ୍ୟାସ ଯୋଗୁଁ କରନ୍ତି । ତେଣୁ ଏ ପ୍ରକାର ଅଭାବ ମନ୍ଦ ଅଭ୍ୟାସ ଯୋଗୁଁ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।

(୨) ଆରାମଦାୟକ ଅଭାବ – ଯେଉଁ ଦ୍ରବ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ଜୀବନକୁ ସୁଖପ୍ରଦ ଓ ଆରାମଦାୟକ କରେ ତାହାକୁ ଆରାମଦାୟକ ଦ୍ରବ୍ୟ କୁହାଯାଏ । ଏକ ସୁସଜ୍ଜିତ ଗୃହ ବା ଏକ ବିଜୁଳି ପଙ୍ଖା ଆରାମଦାୟକ ଅଭାବର ଉଦାହରଣ । ଦକ୍ଷତାରକ୍ଷକ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ଦ୍ରବ୍ୟ ଏବଂ ଆରାମ ଦାୟକ ଦ୍ରବ୍ୟ ମଧ୍ଯରେ ପାର୍ଥକ୍ୟ ସେତେ ସୁସ୍ପଷ୍ଟ ନୁହେଁ । ସେଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ମାତ୍ରାଗତ ପାର୍ଥକ୍ୟ ରହିଅଛି, ମାତ୍ର ଶ୍ରେଣୀଗତ ପାର୍ଥକ୍ୟ ନାହିଁ ।

(୩) ବିଳାସମୂଳକ ଅଭାବ – ଯେଉଁ ଦ୍ରବ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ମାନବିକ ସମ୍ପଦ ଓ ଆଭିଜାତ୍ୟର ପ୍ରଦର୍ଶନ କରେ, ତାହାକୁ ବିଳାସମୂଳକ ଦ୍ରବ୍ୟ କୁହାଯାଏ । ଜଣେ ଭଦ୍ରମହିଳାଙ୍କ ହୀରକହାର ଏବଂ ଜଣେ ଛାତ୍ରାବାସରେ ରହୁଥ‌ିବା ଅନ୍ତେବାସୀଙ୍କର ଏକ ମଟରଗାଡ଼ି ବିଳାସମୂଳକ ଦ୍ରବ୍ୟର ଉଦାହରଣ ।

ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ, ଆରାମଦାୟକ ଏବଂ ବିଳାସମୂଳକ ଦ୍ରବ୍ୟର ବିଭାଜନ ସାପେକ୍ଷ ଜଣକର ଯାହା ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ଦ୍ରବ୍ୟ ତାହା ଅନ୍ୟ ଜଣକର ଆରାମଦାୟକ ଦ୍ରବ୍ୟ ଏବଂ ଅନ୍ୟ ଜଣକର ବିଳାସମୂଳକ ଦ୍ରବ୍ୟ ହୋଇପାରେ । ଏହି ବିଭାଜନ ଦେଶ, କାଳ, ପାତ୍ର, ଜଳବାୟୁ, ଆୟ, ଜୀବନଧାରଣ ମାନ, ବ୍ୟବସାୟ, ବୃତ୍ତି ଏବଂ ଦରଦ୍ଵାରା ପ୍ରଭାବିତ । ଫୁଲପ୍ୟାଣ୍ଟ ପରିଧାନ, ଚା’ ପାନ ଓ ଦୂରଦର୍ଶନ ମନୋରଞ୍ଜନ କାଲି ଥିଲା ବିଳାସ ସାମଗ୍ରୀ, ମାତ୍ର ଆଜି ତାହା ଆରାମଦାୟକ ଏବଂ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ଦ୍ରବ୍ୟରେ ପରିଣତ ହୋଇଅଛି ।

ଭାରତ ପରି ଅନୁନ୍ନତ ଦରିଦ୍ର ଦେଶରେ ମୋଟରଗାଡ଼ି ଏକ ବିଳାସମୂଳକ ଦ୍ରବ୍ୟ ହୋଇଥିଲାବେଳେ କୁବେରପୁରୀ ଆମେରିକାରେ ଏହା ଏକ ନିତ୍ୟବ୍ୟବହାର୍ଯ୍ୟ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ଦ୍ରବ୍ୟ । ବିଲାତରେ ପଶମର କୋଟ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ଦ୍ରବ୍ୟ ହୋଇଥିଲାବେଳେ ଭାରତରେ ତାହା ବିଳାସମୂଳକ ଦ୍ରବ୍ୟ । ବୃତ୍ତିରେ ଡାକ୍ତର ହୋଇଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କର ମଟରଗାଡ଼ି ଏକ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ଦ୍ରବ୍ୟ, କିନ୍ତୁ ଜଣେ ଛାତ୍ର ପାଇଁ ମଟରଗାଡ଼ି ବିଳାସମୂଳକ ଦ୍ରବ୍ୟ । ଅଧୂକ ଆୟ ଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କର ଏକ ଦୂରଦର୍ଶନ ସେଟ୍ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ଦ୍ରବ୍ୟ ହୋଇଥଲାବେଳେ, ଦରିଦ୍ର ଲୋକ ପାଇଁ ଏହା ବିଳାସମୂଳକ ଦ୍ରବ୍ୟ ହୋଇଥାଏ ।

ଗୋଟିଏ କଲମର ଦର ୫୦୦ ଟଙ୍କା ହେଲେ ଏହା ବିଳାସମୂଳକ ଦ୍ରବ୍ୟ, ମାତ୍ର ଏହାର ଦର ଏକ ଟଙ୍କା ହେଲେ ଏହା ଆବଶ୍ୟକତା ଦ୍ରବ୍ୟ ହୋଇଥାଏ । ତେଣୁ ବିଳାସମୂଳକ, ଆରାମଦାୟକ ଏବଂ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ଦ୍ରବ୍ୟ ପରସ୍ପରଠାରୁ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ନୁହନ୍ତି । ଏହି ତ୍ରିବିଧ ବିଭାଜନ ପରିବର୍ତ୍ତନୀୟ ।

3. ଦ୍ରବ୍ୟ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ? ଦ୍ରବ୍ୟର ଶ୍ରେଣୀବିଭାଗ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ମାନବୀୟ ଅଭାବକୁ ପରିତୃପ୍ତ କରିପାରୁଥିବା ଯେକୌଣସି ପଦାର୍ଥକୁ ଅର୍ଥଶାସ୍ତ୍ରରେ ଦ୍ରବ୍ୟ କୁହାଯାଏ । ଏହା ବସ୍ତୁଗତ ବା ସେବାଗତ ହୋଇପାରେ । ଅଭାବ ପରିତୃପ୍ତ କରିବାର ସାମର୍ଥ୍ୟକ ଉପଯୋଗିତା କୁହାଯାଏ । ଅର୍ଥାତ୍ ଉପଯୋଗିତା ଥ‌ିବା ଜିନିଷଗୁଡ଼ିକୁ ଦ୍ରବ୍ୟ କୁହାଯାଏ । ଯଦି ଦ୍ରବ୍ୟ ବସ୍ତୁଗତ ହୋଇଥାଏ, ତେବେ ତାହାକୁ ସାମଗ୍ରୀ କହନ୍ତି । ଏହି ବସ୍ତୁଗତ ଦ୍ରବ୍ୟକୁ ସ୍ପର୍ଶ କରିହେବ ଏବଂ ଦେଖିହେବ । ଏହି ଦ୍ରବ୍ୟଗୁଡ଼ିକର ଆକୃତି ଥାଏ; ମାତ୍ର ଯେଉଁ ଦ୍ରବ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ଅପାର୍ଥିବ, ଯାହାକୁ ସ୍ପର୍ଶ କରିହେବ ନାହିଁ, ତାହାକୁ ସେବା କହନ୍ତି ।

ଦ୍ରବ୍ୟର ଶ୍ରେଣୀବିଭାଗ :
ମାନବିକ ଅଭାବକୁ ପରିତୃପ୍ତ କରୁଥିବା ଦ୍ରବ୍ୟଗୁଡ଼ିକର ଅନେକ ଶ୍ରେଣୀବିଭାଗ ରହିଅଛି । ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା-
(i) ମୁକ୍ତ ଦ୍ରବ୍ୟ ଓ ଆର୍ଥନୀତିକ ଦ୍ରବ୍ୟ : ମୁକ୍ତ ଦ୍ରବ୍ୟ ବା ଅବାଧଲବ୍‌ଧ ଦ୍ରବ୍ୟ ପ୍ରକୃତିର ମୁକ୍ତ ଦାନ । ସେଗୁଡ଼ିକର ଯୋଗାଣ ଚାହିଦା ତୁଳନାରେ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ହୋଇଥିବାରୁ ଯେ କେହି ବିନାଶ୍ରମରେ ବା ବିନାମୂଲ୍ୟରେ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ଇଚ୍ଛାନୁଯାୟୀ ସଂଗ୍ରହ କରିଥାନ୍ତି କିମ୍ବା ଉପଭୋଗ କରିଥାନ୍ତି । ଜଳ, ବାୟୁ ସୂର୍ଯ୍ୟାଲୋକ ଇତ୍ୟାଦି ମୁକ୍ତ ଦ୍ରବ୍ୟର ଉଦାହରଣ । ଏହାର ଉପଯୋଗିତା ବା ଅଭାବ ପୂରଣର ସାମର୍ଥ୍ୟ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଦୁଷ୍ପାପ୍ୟତା ନ ଥିବାରୁ ଏହାର ବିନିମୟ ମୂଲ୍ୟ ନାହିଁ । ତେଣୁ ଏହି ବସ୍ତୁଗୁଡ଼ିକର ବଜାର ଦର ମଧ୍ୟ ନାହିଁ ।

CHSE Odisha Class 12 Economics Chapter 3 Long Answer Questions in Odia Medium

ଅପରପକ୍ଷରେ ଅର୍ଥନୀତିକ ଦ୍ରବ୍ୟଗୁଡ଼ିକର ଯୋଗାଣ ଚାହିଦା ତୁଳନାରେ ସୀମିତ । ତେଣୁ ସେଗୁଡ଼ିକର ବିନିମୟ ମୂଲ୍ୟ ଥାଏ । ବଜାରରେ ଦାମ୍ ଦେଇ ସେଗୁଡିକୁ କ୍ରୟ କରାଯାଇଥାଏ କିମ୍ବା ଅର୍ଥନୈତିକ ଉଦ୍ୟମ ଦ୍ବାରା ସେଗୁଡ଼ିକୁ ଉତ୍ପାଦନ ବା ସଂଗ୍ରହ କରିବାକୁ ପଡ଼ିଥାଏ । ଅନାୟାସିଲଭ୍ୟ ଦ୍ରବ୍ୟ ଭଳି ଏହି ଦ୍ରବ୍ୟଗୁଡିକ ବିନା ପ୍ରଚେଷ୍ଟା ବା ବିନା ମୂଲ୍ୟରେ ମିଳି ନଥାଏ । ଅତଏବ ଉପଯୋଗିତା, ଦୁଷ୍ଟ୍ରାପ୍ୟତା ଓ ବିନିମୟ ମୂଲ୍ୟ ଥିବା ସମସ୍ତ ସେବା ଓ ସାମଗ୍ରୀ ଅର୍ଥନୀତିକ ଦ୍ରବ୍ୟ ପଦବାଚ୍ୟ ଅଟନ୍ତି । ଗୃହ, ପୋଷାକ, କଲମ, ପୁସ୍ତକ, ରେଡ଼ିଓ ଇତ୍ୟାଦି ଅର୍ଥନୈତିକ ଦ୍ରବ୍ୟର ଉଦାହରଣ ।

ଏଗୁଡ଼ିକ ମଣିଷର ସୃଷ୍ଟି । ଅର୍ଥନୈତିକ ଦ୍ରବ୍ୟକୁ ଅର୍ଥଶାସ୍ତ୍ରରେ ସମ୍ପଦ କୁହାଯାଏ । ମୁକ୍ତ ଦ୍ରବ୍ୟ ଏବଂ ଅର୍ଥନୈତିକ ଦ୍ରବ୍ୟ ମଧରେ ଥିବା ପାର୍ଥକ୍ୟ ନିରନ୍ତନ ନୁହେଁ । ଏକ ସ୍ଥାନରେ ଯାହା ଅର୍ଥନୈତିକ ଦ୍ରବ୍ୟ ଅନ୍ୟ ସ୍ଥାନରେ ତାହା ମୁକ୍ତ ଦ୍ରବ୍ୟ । ନଦୀର ଜଳ ମୁକ୍ତ । ନଦୀର ଜଳକୁ ଯେତେବେଳେ ମହାନଗରୀରେ ଜଳଯୋଗାଣ ସଂସ୍ଥା କଳରେ ଯୋଗାଏ ସେତେବେଳେ ଏହା ଅର୍ଥନୈତିକ ଦ୍ରବ୍ୟ ହୋଇଥାଏ । ସମୁଦ୍ର ତୀରର ସୀମରଣ ମୁକ୍ତ ଦ୍ରବ୍ୟ; ମାତ୍ର ଟେବୁଲ ପଙ୍ଖା ପବନ ଅର୍ଥନୈତିକ ଦ୍ରବ୍ୟ । ଜଙ୍ଗଲରେ ଫଳ ମୁକ୍ତଦ୍ରବ୍ୟ; ମାତ୍ର ସହରରେ ସେହି ଫଳ ଅର୍ଥନୈତିକ ଦ୍ରବ୍ୟ ।

(ii) ଘରୋଇ ଦ୍ରବ୍ୟ ଓ ସରକାରୀ ଦ୍ରବ୍ୟ : ଯେଉଁ ଦ୍ରବ୍ୟର ମାଲିକ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷ ତାହାକୁ ଘରୋଇ ଦ୍ରବ୍ୟ କୁହାଯାଏ । ଯେଉଁ ଦ୍ରବ୍ୟ ସରକାରଙ୍କର ମାଲିକାନାରେ ଥାଏ, ତାହାକୁ ସରକାରୀ ଦ୍ରବ୍ୟ କୁହାଯାଏ । ଏହାକୁ କେତେକ ସର୍ବସାଧାରଣ ଦ୍ରବ୍ୟ କହନ୍ତି । ବିଦ୍ୟାଳୟ, ପୋଲ, ରାସ୍ତା, ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସରବରାହ ଏବଂ ରେଳବାଇ ସରକାରୀ ଦ୍ରବ୍ୟ । ଏହାକୁ ସର୍ବସାଧାରଣ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି । ଘରୋଇ ଦ୍ରବ୍ୟ ଉପଭୋଗ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଜଣେ ଉପଭୋଗ କଲେ ଅନ୍ୟ ଜଣେ ସେଥୁରୁ ବଞ୍ଚିତ ହେବ ନାହିଁ । ଜଣେ ଅନ୍ୟ ଜଣକୁ ବହିଷ୍କାର କଲେ ଏହାକୁ ବହିଷ୍କରଣ ନୀତି କୁହାଯାଏ । ମାତ୍ର ସର୍ବସାଧାରଣ ଦ୍ରବ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଜଣେ ଖାଉଟି ଅନ୍ୟ ଖାଉଟିକୁ ବଞ୍ଚତ କରେ ନାହିଁ । ଏଠାରେ ଉପଭୋଗ ପ୍ରତିଦ୍ଵନ୍ଦୀ ନୁହେଁ ।

ଘରୋଇ ଦ୍ରବ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଦ୍ରବ୍ୟରୁ ମିଳୁଥିବା ଲାଭ, ଯେଉଁ ଖାଉଟି ଏହାକୁ ଉପଭୋଗ କରିଥାଆନ୍ତି ତାଙ୍କୁ ମିଳିଥାଏ । ଅନ୍ୟ କରନ୍ତି ସେ ହିଁ କେବଳ ତା’ର ପରିତୃପ୍ତି ପାଆନ୍ତି । ସର୍ବସାଧାରଣ ଦ୍ରବ୍ୟ ଭାଷାରେ କହିଲେ ଯିଏ ଖାଉଟି ଦ୍ରବ୍ୟ ଉପଭୋଗ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଦ୍ରବ୍ୟରୁ ମିଳୁଥିବା ପରିତୃପ୍ତି କେବଳ ଖାଉଟିଙ୍କ ପାଇଁ ସୀମାବଳ ନୁହେଁ । ସର୍ବସାଧାରଣ ଦ୍ରବ୍ୟର ଲାଭ ସମସ୍ତେ ପାଆନ୍ତି । ତେଣୁ ସର୍ବସାଧାରଣ ଦ୍ରବ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସମାନ ଉପଭୋଗ ଏବଂ ସମକାଳୀନ ପରିତୃପ୍ତି ପ୍ରତ୍ୟେକଙ୍କୁ ମିଳିଥାଏ । ସେଥ‌ିପାଇଁ ଏହି ସର୍ବସାଧାରଣ ଦ୍ରବ୍ୟକୁ ସରକାର ବିକ୍ରୟ କରନ୍ତି ।

(iii) ଖାଉଟି ଦ୍ରବ୍ୟ ଓ ଉତ୍ପାଦକ ଦ୍ରବ୍ୟ : ଦ୍ରବ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ଖାଉଟି ଦ୍ରବ୍ୟ ଏବଂ ଉତ୍ପାଦକ ଦ୍ରବ୍ୟ ଏହିପରି ଭାବରେ ଦୁଇଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଥାଏ । ରସଗୋଲା, ଚକୋଲେଟ୍‌, ସେଓ ପରି ଯେଉଁ ଦ୍ରବ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ମାନବିକ ଅଭାବକୁ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଭାବରେ ପୂରଣ କରନ୍ତି, ସେଗୁଡ଼ିକୁ ଖାଉଟି ଦ୍ରବ୍ୟ କୁହାଯାଏ । ଉତ୍ପାଦକ ଦ୍ରବ୍ୟ ଖାଉଟି ଦ୍ରବ୍ୟକୁ ଉତ୍ପାଦନ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ । ତେଣୁ ଏଗୁଡ଼ିକ ପରୋକ୍ଷରେ ମାନବିକ ଅଭାବ ପୂରଣ କରନ୍ତି । ମେସିନ, ହଳ, ସାର, ବିହନ ଆଦି ଉତ୍ପାଦକ ଦ୍ରବ୍ୟ । ଖାଉଟି ଦ୍ରବ୍ୟକୁ ପ୍ରଥମ ଶ୍ରେଣୀ ଓ ଉତ୍ପାଦକ ଦ୍ରବ୍ୟକୁ ଦ୍ବିତୀୟ ଶ୍ରେଣୀ ଦ୍ରବ୍ୟ କୁହାଯା ଏ ।

(iv) ଭୌତିକ ଓ ଅଭୌତିକ ଦ୍ରବ୍ୟ : ଯେଉଁ ଦ୍ରବ୍ୟ ପାର୍ଥିବ ଏବଂ ଯାହାର ସ୍ପର୍ଶ, ଦୃଶ୍ୟ ଏବଂ ଆକୃତି ରହିଛି ତାହାକୁ ଭୌତିକ ଦ୍ରବ୍ୟ କୁହାଯାଏ । ବହି, ଖାତା, କଲମ, ରେଡ଼ିଓ ଆଦି ଭୌତିକ ଦ୍ରବ୍ୟର ଉଦାହରଣ । ଅଭୌତିକ ଦ୍ରବ୍ୟ ଅପାର୍ଥିବ ଦ୍ରବ୍ୟ କୁହାଯାଏ । ଯାହାର ସ୍ପର୍ଶ, ଦୃଶ୍ୟ ଓ ଆକୃତି ନଥାଏ । ଡାକ୍ତର, ଅଧ୍ୟାପକ ଆଦିମାନଙ୍କର ସେବା ଅଭୌତିକ ଦ୍ରବ୍ୟ କୁହାଯାଏ । ସେହିପରି ବ୍ୟବସାୟର ସୁନାମ ମଧ୍ୟ ଅଭୌତିକ ଦ୍ରବ୍ୟର ଏକ ଉଦାହରଣ ।

(v) ସ୍ଥାୟୀ ଦ୍ରବ୍ୟ ଓ ନଷ୍ଟଶୀଳ ଦ୍ରବ୍ୟ : ଭାତ, ରୁଟି, ଛେନା, ପନିପରିବା ଫଳ ବା ପିଠା ପରି ଯେଉଁ ଦ୍ରବ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ମାନବିକ ଅଭାବକୁ ଥରେ ମାତ୍ର ପୂରଣ କରନ୍ତି ତାହାକୁ ନଷ୍ଟଶୀଳ ଦ୍ରବ୍ୟ କୁହାଯାଏ । ଟେଲିଭିଜନ, ମଟରଗାଡ଼ି, ଅଟ୍ଟାଳିକା ପରି ଯେଉଁ ଦ୍ରବ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ଦୀର୍ଘ ସମୟଧରି ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ, ତାହାକୁ ସ୍ଥାୟୀଦ୍ରବ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।

4. ସମ୍ପଦ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ? ସମ୍ପଦର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ସାଧାରଣ ଭାଷାରେ ସମ୍ପଦ କହିଲେ ଆମ୍ଭେ ଧନସମ୍ପତ୍ତିକୁ ବୁଝିଥାଉ । କିନ୍ତୁ ଅର୍ଥଶାସ୍ତ୍ରରେ ସମ୍ପଦର ଅର୍ଥ ଅଲଗା । ସମସ୍ତ ଦୁଷ୍ପାପ୍ୟ ଦ୍ରବ୍ୟ (ଭୌତିକ ଓ ଅଭୌତିକ) ସମ୍ପଦ ପଦବାଚ୍ୟ । ସର୍ବୋପରି ସମସ୍ତ ଅର୍ଥନୈତିକ ଦ୍ରବ୍ୟକୁ ସମ୍ପଦ କୁହାଯାଏ । ବହି, କଲମ, ସୁନା ଗହଣା, ଟେଲିଭିଜନ, ଡାକ୍ତରଙ୍କ ସେବା ଇତ୍ୟାଦି ସମ୍ପଦର ଉଦାହରଣ । ମାର୍ଶାଲଙ୍କ ମତରେ ‘ମାନବୀୟ ଅଭାବକୁ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ବା ପରୋକ୍ଷ ଭାବେ ପରିତୃପ୍ତ କରିପାରୁଥିବା ସମସ୍ତ ଇପ୍‌ସିତ ଦ୍ରବ୍ୟ ହେଉଛି ସମ୍ପଦ ।

ସମ୍ପଦର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ :
ସମ୍ପଦ ରୂପେ ବିବେଚିତ ହେବା ପାଇଁ ଦ୍ରବ୍ୟର କେତେକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ଥ‌ିବା ଆବଶ୍ୟକ । ଏହି ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ନିମ୍ନରେ ଆଲୋଚନା କରାଗଲା ।

(i) ଉପଯୋଗିତା : ଉପଯୋଗିତା ସମ୍ପଦର ପ୍ରମୁଖ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ । ସମ୍ପଦ ପଦବାଚ୍ୟ ହେବାପାଇଁ ଦ୍ରବ୍ୟର ଉପଯୋଗିତା ଥବା ଆବଶ୍ୟକ । ଅର୍ଥାତ୍ ଦ୍ରବ୍ୟର ମାନବୀୟ ଅଭାବ ପୂରଣ କରିବାର ସାମର୍ଥ୍ୟ ନିଶ୍ଚିତ ରୂପେ ରହିବା ଜରୁରୀ । ନଚେତ୍ ସେହି ଦ୍ରବ୍ଯ ପ୍ରତି ଲୋକଙ୍କ କାମନା ରହିବ ନାହିଁ । ପଚା ଅଣ୍ଡା, ପଚା ପରିବା, ପଚା ଫଳ ଇତ୍ୟାଦିର କୌଣସି ଉପଯୋଗିତା ନ ଥ‌ିବାରୁ ସେଗୁଡ଼ିକ ସମ୍ପଦ ପଦବାଚ୍ୟ ନୁହେଁ ।

(ii) ସ୍ଵଚ୍ଛତା : ଯେଉଁ ଦ୍ରବ୍ୟର ଯୋଗାଣ ତୁଳନାରେ ଚାହିଦା ଅଧ୍ଵକ, ସେହି ଦ୍ରବ୍ୟର ସ୍ୱଳ୍ପତା ଅଛି ବୋଲି କୁହାଯାଏ । ସ୍ଵଚ୍ଛତା ସଂପଦର ଅନ୍ୟ ଏକ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ । ଦ୍ରବ୍ୟର ସ୍ୱଳ୍ପତା ଥ‌ିବାରୁ ତାହା ବିନିମୟକ୍ଷମ ବା ତାହାକୁ ଦାମ୍ ଦେଇ କ୍ରୟ କରାଯାଏ । ତେଣୁ ସମସ୍ତ ଅର୍ଥନୈତିକ ଦ୍ରବ୍ୟ ସମ୍ପଦ ପଦବାଚ୍ୟ । ମୁକ୍ତ ପଦାର୍ଥଗୁଡ଼ିକର ସ୍ୱଳ୍ପତା ନ ଥିବାରୁ ସେଗୁଡ଼ିକ ସମ୍ପଦ ଶ୍ରେଣୀଭୁକ୍ତ ନୁହଁନ୍ତି । ଅର୍ଥାତ୍ ଯେଉଁ ଦ୍ରବ୍ୟଗୁଡ଼ିକର ଯୋଗାଣ ସ୍ଵଳ୍ପ ସେଗୁଡ଼ିକ ହିଁ ସମ୍ପଦ ।

(iii) ସ୍ଥାନାନ୍ତର ଯୋଗ୍ୟତା ବା ଅନ୍ତରଣୀୟତା : ସ୍ଥାନାନ୍ତର ଯୋଗ୍ୟତା ସମ୍ପଦର ଅନ୍ୟ ଏକ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ । ଉପଯୋଗିତା ଓ ସ୍ଵଳ୍ପତା ଥିବା ସମସ୍ତ ଦ୍ରବ୍ୟ ସମ୍ପଦ ନୁହଁନ୍ତି । ଜଣେ ଶିଳ୍ପୀର କଳାକୌଶଳର ଉପଯୋଗିତା ଓ ସ୍ଵଚ୍ଛତା ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସ୍ଥାନାନ୍ତର ଯୋଗ୍ୟତା ନ ଥ‌ିବାରୁ ତାହା ସମ୍ପଦ ପଦବାଚ୍ୟ ନୁହେଁ । କଳା କୌଶଳ ଜଣଙ୍କ ପାଖରୁ ଅନ୍ୟ ଜଣଙ୍କ ପାଖକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତର ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ । ଏଠାରେ ସ୍ଥାନାନ୍ତର ଯୋଗ୍ୟତା କେବଳ ଭୌତିକ ସ୍ଥାନାନ୍ତରକୁ ବୁଝାଇ ନଥାଏ । ମାଲିକାନାସ୍ଵତ୍ତ୍ଵ ହସ୍ତାନ୍ତର ମଧ୍ୟ ଏହାର ପରିସରଭୁକ୍ତ । ଜମି, ଘର ଇତ୍ୟାଦି ସ୍ଥାନାନ୍ତରକ୍ଷମ ନ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ସେଗୁଡ଼ିକର ମାଲିକାନା ସ୍ୱତ୍ତ୍ଵ ହସ୍ତାନ୍ତର ହୋଇପାରିବ । ତେଣୁ ସେଗୁଡ଼ିକ ସମ୍ପଦ ।

(iv) ବାହ୍ୟତା : ସମ୍ପଦର ଅନ୍ୟତମ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ହେଲା ଏହା ମନୁଷ୍ୟର ବାହ୍ୟତା ହେବା ଉଚିତ୍ । ବାହ୍ୟତା ଅବସ୍ଥିତି ନ ଥିଲେ ତାହା ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ । ବହୁତ ସମୟରେ ଲୋକେ କହିଥାନ୍ତି ‘ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ହିଁ ସମ୍ପଦ’ । ଗାୟକ, ଶିକ୍ଷକ, ଚିତ୍ରଶିଳ୍ପୀ, ଅଭିନେତା ପ୍ରଭୃତିଙ୍କର ଗୁଣ ମାନବର ଅନ୍ତର୍ନିହିତ ଗୁଣ । ଏହି ଗୁଣଗୁଡ଼ିକ ସମ୍ପଦ ନୁହେଁ । କିନ୍ତୁ ଏହି ଗୁଣଗୁଡ଼ିକ ଫଳରେ ଯେଉଁ ସେବା ମିଳେ ତାହାକୁ ବଜାରରେ ବିକ୍ରୟ ହୋଇ ସମ୍ପଦ ହୁଏ ।

CHSE Odisha Class 12 Economics Chapter 3 Long Answer Questions in Odia Medium

5. ଉପଯୋଗିତାର ସଂଜ୍ଞା ଦିଅ । ଅର୍ଥଶାସ୍ତ୍ରରେ କେତେ ପ୍ରକାର ଉପଯୋଗିତା ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ?
Answer:
ଉପଯୋଗିତା କହିଲେ କୌଣସି ଏକ ଦ୍ରବ୍ୟର ଅଭାବ ପୂରଣ କରିବାର ଶକ୍ତିକୁ ବୁଝାଏ । ଦ୍ରବ୍ୟଗୁଡ଼ିକର ଏହି ଅଭାବ ପୂରଣର କ୍ଷମତା ଥିବାରୁ ଲୋକମାନେ ଏହାକୁ କ୍ରୟ କରନ୍ତି । ଉଦାହରଣସ୍ୱରୂପ, ଜଣେ ଖାଉଟି ରସଗୋଲା ଖାଇ କ୍ଷୁଧା ନିବାରଣ କଲେ, ରସଗୋଲାର କ୍ଷୁଧା ନିବାରଣର ଶକ୍ତିକୁ ଉପଯୋଗିତା କୁହାଯାଏ ।

(କ) ଉପଯୋଗିତା ବ୍ୟକ୍ତିକୈନ୍ଦ୍ରିକ – କୌଣସି ଦ୍ରବ୍ୟର ଉପଯୋଗିତା ଏକ ମାନସିକ ଅବସ୍ଥାକୁ ବୁଝାଏ । ଏହା ଏକ ବ୍ୟକ୍ତିକୈନ୍ଦ୍ରିକ ଚିନ୍ତାଧାରା । ଏହା କେବଳ ଆତ୍ମ ଅନୁଭବଦ୍ୱାରା ଜଣାଯାଏ । ଏହା ବସ୍ତୁନିଷ୍ଠ ନୁହେଁ । ଜଣେ ଧୂମପାନକାରୀ ସିଗାରେଟ୍‌ ଯେତିକି ଉପଯୋଗିତା ପାଆନ୍ତି, ଧୂମପାନ କରୁନଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ସେତିକି ଉପଯୋଗିତା ପାଇବେ ନାହିଁ । ଉପଯୋଗିତା ସ୍ଥାନ, କାଳ ଏବଂ ପାତ୍ରରେ ପରିବର୍ତ୍ତିତ ହୁଏ ।

(ଖ) ଉପଯୋଗିତା ଏବଂ ଉପକାରିତା ସମାନ ନୁହେଁ – ଦ୍ରବ୍ୟର ଉପକାରିତା ନ ଥାଇପାରେ; ମାତ୍ର ଏହାର ଉପଯୋଗିତା ରହିଥାଏ । ଅଫିମ ବା ମଦ୍ ବା ବିଷର ଉପକାରିତା ନ ଥାଏ; କିନ୍ତୁ ଏଗୁଡ଼ିକ ମାନବିକ ଅଭାବ ପୂରଣ କରୁଥିବାରୁ ସେମାନଙ୍କର ଉପଯୋଗିତା ରହିଛି । ଉପଯୋଗିତା ଅଭିଧାରଣା ନୈତିକତା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ନିରପେକ୍ଷ । କୌଣସି ମଦ ଏବଂ ଅସ୍ପୃହଣୀୟ ଦ୍ରବ୍ୟର ମଧ୍ଯ ଉପଯୋଗିତା ରହିଛି ।

(ଗ) ଉପଯୋଗିତା ଆନନ୍ଦ ନୁହେଁ – କୌଣସି ଦ୍ରବ୍ୟ ଆନନ୍ଦପ୍ରଦାୟୀ ନ ହୋଇପାରେ, ମାତ୍ର ଏହାର ଉପଯୋଗିତା ରହିଛି । ଗୁଳି, କମାଣ, ବନ୍ଧୁକ ବା ତିକ୍ତ ଔଷଧ ଆନନ୍ଦ ଦିଅନ୍ତି ନାହିଁ, ମାତ୍ର ଏଗୁଡ଼ିକର ଉପଯୋଗିତା ରହିଛି ।

(ଘ) ଉପଯୋଗିତା ପରିତୃପ୍ତି ନୁହେଁ – କୌଣସି ଏକ ଦ୍ରବ୍ୟ ଉପଭୋଗ କଲେ ପରିତୃପ୍ତି ମିଳିଥାଏ । ଉପଯୋଗିତା ଥ‌ିବାରୁ ଦ୍ରବ୍ୟଟିକୁ ଉପଭୋଗ କରାଯାଏ । ଉପଯୋଗିତା ଦ୍ରବ୍ୟ ଉପଭୋଗର କାରଣ ଏବଂ ପରିତୃପ୍ତି ଏହାର ଫଳାଫଳ । ତେଣୁ ଫଳିତ ଉପଯୋଗିତାକୁ ପରିତୃପ୍ତି କୁହାଯାଏ ।

(ଙ) ଉପଯୋଗିତା ମାତ୍ରାସୂଚକ ବା କ୍ରମାନ୍ବିତ ହୋଇପାରେ – ଏହି ଦୁଇଟି ଶବ୍ଦ ଉପଯୋଗିତା ପରିମାପ ସମ୍ପର୍କରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ । ଯଦି ଉପଯୋଗିତାକୁ ଏକ, ଦୁଇ, ତିନି କରି ମପାଯାଏ, ତେବେ ଏହାକୁ ମାତ୍ରାସୂଚକ ପରିମାପ କୁହାଯାଏ । ଅନ୍ୟ ପକ୍ଷରେ ଯଦି ଉପଯୋଗିତାକୁ ପ୍ରଥମ, ଦ୍ବିତୀୟ ଏବଂ ତୃତୀୟ କରି ମପାଯାଏ, ତେବେ ଏହାକୁ କ୍ରମାନ୍ବିତ ପରିମାପ କୁହାଯାଏ । ଏଠାରେ ଉପଯୋଗିତାକୁ କ୍ରମାନ୍ୱୟରେ ସଜାଯାଏ । ମାତ୍ରାସୂଚକ ପରିମାପରେ ଦୁଇ ଏକର ଦୁଇଗୁଣ, ମାତ୍ର କ୍ରମାନ୍ବିତ ପରିମାପରେ ପ୍ରଥମର ଦ୍ଵିତୀୟ ଦୁଇଗୁଣ ନୁହେଁ । ଏହା ଦୁଇଗୁଣରୁ ଅଧିକ ବା ସ୍ଵଳ୍ପ ହୋଇପାରେ ।

ଉପଯୋଗିତାର ପ୍ରକାରଭେଦ :
ସାଧାରଣତଃ ଚାରିପ୍ରକାରର ଉପଯୋଗିତା ଦେଖାଯାଏ । ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା– ଆକାର, ସ୍ଥାନ, କାଳ ଏବଂ ସେବା ଉପଯୋଗିତା।

(କ) ଆକାର ଉପଯୋଗିତା – କୌଣସି ଦ୍ରବ୍ୟର ଆକାର ଓ ଛାଞ୍ଚରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେଲେ ଯେଉଁ ଉପଯୋଗିତା ବୃଦ୍ଧି ପାଏ, ତାହାକୁ ଆକାର ଉପଯୋଗିତା କୁହାଯାଏ । ଜଣେ ବଢ଼େଇ କାଠରୁ ଚଉକି ବା ଜଣେ ବିନ୍ଧାଣୀ ପଥରରୁ ମୂର୍ତ୍ତି ତିଆରି କଲେ କାଠ ଏବଂ ପଥରର ଉପଯୋଗିତା ଯଥାକ୍ରମେ ବୃଦ୍ଧି ପାଏ ।

(ଖ) ସ୍ଥାନ ଉପଯୋଗିତା – ସ୍ଥାନର ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ଦ୍ରବ୍ୟର ଉପଯୋଗିତା ବୃଦ୍ଧି ପାଏ । ଜଙ୍ଗଲର କାଠ ଅଥବା ନଦୀର ଜଳ ସହରରେ ପହଞ୍ଚିଲେ ଏହାର ଉପଯୋଗିତା ବୃଦ୍ଧି ପାଏ । ଏହାକୁ ସ୍ଥାନ ଉପଯୋଗିତା କହନ୍ତି ।

(ଗ) କାଳ ଉପଯୋଗିତା ସମୟର ପରିବର୍ତ୍ତନ ସହିତ ଦ୍ରବ୍ୟର ଉପଯୋଗିତା ବୃଦ୍ଧି ପାଏ । ଗ୍ରୀଷ୍ମଋତୁରେ ଚାଉଳ ସାଇତି ରଖି ବର୍ଷାଋତୁରେ ଏହାକୁ ବିକ୍ରୟ କଲେ ଅଧିକ ଲାଭ ମିଳିଥାଏ । ଏଠାରେ ସମୟର ପରିବର୍ତ୍ତନ ସହିତ ଦ୍ରବ୍ୟର ଉପଯୋଗିତା ବୃଦ୍ଧି ପାଏ ।

(ଘ) ସେବା ଉପଯୋଗିତା – ଡାକ୍ତର, ଅଧ୍ୟାପକ, ଶିକ୍ଷକ, ସଙ୍ଗୀତଜ୍ଞ, ଶିଳ୍ପୀ ଏବଂ ପୁରୋହିତ ସେମାନଙ୍କର ସେବାଦ୍ଵାରା ମାନବିକ ଅଭାବକୁ ପରିତୃପ୍ତ କରନ୍ତି । ଏହି ସେବାଗୁଡ଼ିକର ଉପଯୋଗିତାକୁ ସେବା ଉପଯୋଗିତା କୁହାଯାଏ ।

BSE Odisha 8th Class Odia Solutions Chapter 15 ଆହୁତି

Odisha State Board BSE Odisha 8th Class Odia Solutions Chapter 15 ଆହୁତି Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 8 Odia Solutions Chapter 15 ଆହୁତି

ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକସ୍ଥ ଅଭ୍ୟାସ କାର୍ଯ୍ୟର ଉତ୍ତର

Question ୧ ।
ଆସ, କଥାବାର୍ତ୍ତାହେବା ।
(କ) ବାପାଙ୍କ ଫଟୋକୁ ଦାଣ୍ଡଘରେ କାହିଁକି ଟଙ୍ଗାହେଲା?
Answer:
ଯେହେତୁ ବାପା ସବୁବେଳେ ଦାଣ୍ଡଘର ବା ବୈଠକଖାନାରେ ବସି ରହୁଥିଲେ ଏବଂ ସେଠାରେ ସେ ଖୁସିରେ ଥିଲେ, ସେଥ‌ିପାଇଁ ତାଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁପରେ ବାପାଙ୍କ ଫଟୋକୁ ଦାଣ୍ଡଘରେ ଟଙ୍ଗା ହୋଇଥିଲା ।

(ଖ) ଚଞ୍ଚଳା ଝିଅ ବାହାଘର ପାଇଁ ବ୍ୟସ୍ତ ହେଉଥୁଲେ କାହିଁକି?
Answer:
ବଡ଼ବୋହୂ ଚଞ୍ଚଳାଙ୍କର ଥିଲେ ପାଞ୍ଚ ଝିଅ ଏବଂ ବଡ଼ଝିଅର ବାହାଘର ପାଇଁ ମିଳିଥିବା ସୁନ୍ଦର ଘର ଓ ଗୁଣର ବରକୁ ସେ ହାତଛଡ଼ା କରିବାକୁ ଚାହୁଁ ନଥିଲେ, ସେଥ‌ିପାଇଁ ଝିଅ ବାହାଘର ପାଇଁ ସେ ବ୍ୟସ୍ତ ହେଉଥିଲେ ।

BSE Odisha 8th Class Odia Solutions Chapter 15 ଆହୁତି

(ଗ) ଦେବେନ୍ଦ୍ରଙ୍କୁ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ଟଙ୍କା ମାଗିବାର କାରଣ କ’ଣ ଥିଲା?
Answer:
ପୂଜାରୀଟା ଯାହା ସଉଦା ବରାଦ ଦବ ସେତକ ଆଣିବାପାଇଁ କିଛି ଟଙ୍କା ଦରକାର ହେଉଥିଲା । ତେଣୁ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ଦେବେନ୍ଦ୍ରଙ୍କୁ ଟଙ୍କା ମାଗିଥିଲା ।

(ଘ) ଚଞ୍ଚଳାଙ୍କ କଥାରେ ଦେବେନ୍ଦ୍ର କାହିଁକି ଚମକି ପଡ଼ିଥିଲେ?
Answer:
ବାପାଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ଓ ପୁଅମାନେ ବାହାରେ ରହୁଥ‌ିବାରୁ, କାଳେ ଗାଁର ସମ୍ପତ୍ତିବାଡ଼ି ଭାଇଭଗାରି ମାଡ଼ିବସିବେ, ଚୋର ଡକେଇତ ସମ୍ପତ୍ତି ପାଇଁ ମା’କୁ ମାରିଦେବେ, ଚଞ୍ଚଳା ମୁହଁରୁ ଏପରି କଥା ଶୁଣି ଦେବେନ୍ଦ୍ର ଚମକି ପଡ଼ିଲେ ।

(ଙ) ମା’ଙ୍କୁ କେଉଁ କଥା ବୁଝାଇ ହେବ ନାହିଁ ବୋଲି ମହେନ୍ଦ୍ର କହିଥିଲେ?
Answer:
ବାପାଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁପରେ ମହେନ୍ଦ୍ର ଓ କୁନି ମା’କୁ ବୁଝେଇ ବୁଝେଇ ଥକି ପଡ଼ିଥିଲେ ବି ମା’ଙ୍କର କାନ୍ଦ ବନ୍ଦ ହେଉନଥିଲା କିମ୍ବା ମା’କିଛି ବୁଝୁନଥିଲେ । ଯେତେ କନ୍ଦାକଟା କଲେ କି ଛେଚି କଚାଡ଼ି ହେଲେ ବାପା କ’ଣ ଆଉ ଫେରି ଆସିବେ । ଏକଥା ମା’ଙ୍କୁ ବୁଝାଇ ହେବନାହିଁ ବୋଲି ମହେନ୍ଦ୍ର ବଡ଼ଭାଇ ଦେବେନ୍ଦ୍ରଙ୍କୁ କହିଥିଲେ ।

Question ୨ ।
ଆସ, ତଳେ ଦିଆଯାଇଥିବା ପ୍ରତି ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ଦୁଇ ବା ତିନୋଟି ଲେଖାଏଁ ବାକ୍ୟରେ ଲେଖୁବା ।
(କ) ‘ମୁଗୁରାମେଲା’ ବୋଲି ଚଞ୍ଚଳା କାହିଁକି କହିଥିଲେ?
Answer:
ସାରାରାତି ଉଜାଗର ରହି ପନ୍ଥୀ ଚଞ୍ଚଳା ସ୍ଵାମୀ ଦେବେନ୍ଦ୍ରଙ୍କୁ ବାପାଙ୍କ ସମ୍ପତ୍ତି ଭାଗବଣ୍ଟା ବିଷୟରେ ମା’ଙ୍କୁ ଓ ଭାଇମାନଙ୍କୁ ବୁଝେଇ ରାଜି କରାଇବାକୁ କହିଥିଲେ । ମାତ୍ର ଦେବେନ୍ଦ୍ର ତାହା ନକରି, ବୈଠକଖାନାରେ ବାପାଙ୍କ ଫଟୋ ଟଙ୍ଗା କରାମରେ ବ୍ୟସ୍ତ ଥିବା ଦେଖ୍, ଚଞ୍ଚଳା ଦେବୀ ‘ମୁଗୁରାମେଲା’ ବୋଲି କହିଥିଲେ । ଅର୍ଥାତ୍ ସେ ରାତିସାରା ଉଜାଗର ରହି ଯାହାସବୁ କରିବାକୁ କହିଥିଲେ ଦେବେନ୍ଦ୍ର ସେ ଦିଗରେ କିଛି ଚେଷ୍ଟା କରିନଥିଲା ।

(ଖ) ରାଜେନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ପାଖରେ ନିଜ ମନ କଥା କହିବାକୁ ଚଞ୍ଚଳା କିପରି ଛଳନା କରିଥିଲେ?
Answer:
ନିଜର ସୁବିଧା ପାଇଁ ବାପାଙ୍କ ସମ୍ପତ୍ତି କିପରି ଯଥାଶୀଘ୍ର ତିନିଭାଇଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଭାଗବଣ୍ଟା ହୋଇପାରିବ, ସେଥ‌ିପାଇଁ ରାଜେନ୍ଦ୍ରଙ୍କୁ ରାଜି କରାଇବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଚଞ୍ଚଳା ଛଳନାର ଆଶ୍ରୟ ନେଇଥିଲେ । ସେ ଚତୁରତାର ସହିତ ରାଜେନ୍ଦ୍ରଙ୍କୁ କହିଥିଲେ ଯେ ପ୍ୟାକ୍ଟରୀଟିଏ କରିବାପାଇଁ ତାଙ୍କର ଟଙ୍କା ଯୋଗାଡ଼ କରିବା ଦରକାର । ତେଣୁ ବାପାଙ୍କ ସମ୍ପତ୍ତି ବଣ୍ଟା ହୋଇଗଲେ ସେ ଆବଶ୍ୟକ ଟଙ୍କା ପାଇପାରିବେ ।

(ଗ) ଭାଇଭାଗ ସମ୍ପର୍କରେ ଦେବେନ୍ଦ୍ର କ’ଣ କହିଥିଲେ?
Answer:
ଭାଇଭାଗ ସମ୍ପର୍କରେ ଦେବେନ୍ଦ୍ର ତିନୋଟି କଥା କହିଥିଲେ । ପ୍ରଥମ କଥା ଥିଲା ପୁରୁଣା ଖାନଦାନୀ ଘର ସହିତ ଖଞ୍ଜାଟିକୁ ମହେନ୍ଦ୍ର ନେବ । ଦ୍ଵିତୀୟ କଥା ଥିଲା, ପୋଖରୀ ସହିତ ତୋଟାକୁ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ନେବ ଏବଂ ତୃତୀୟ କଥା ଥିଲା ଚାଷ ଜମିତକ ନିଜେ ଦେବେନ୍ଦ୍ର ନେବେ ।

(ଘ) ଦେବେନ୍ଦ୍ରଙ୍କୁ ମା’ କ’ଣ କହିଥିଲେ?
Answer:
ଦେବେନ୍ଦ୍ରଙ୍କୁ ମା’ କହିଥିଲେ, ଭାଇମାନେ ବାପା ସମ୍ପତ୍ତି ବାଣ୍ଡ କଲାବେଳେ, ଗୋଟିଏ ବୋଲି ଭଉଣୀ କୁନି କଥାକୁ ବିଚାର କରିବାପାଇଁ, କାରଣ ବାହାସାହା ହୋଇ ପରଘରକୁ ଚାଲିଗଲେ ବି ତା’ର ମଧ୍ୟ ବାପା ସମ୍ପତ୍ତି ଉପରେ ଭାଗ ରହିଛି । ତା’ ଭାଗଟାକୁ ଯେମିତି ଭାଇମାନେ ଭାଗବଣ୍ଟା ବେଳେ ବୁଡ଼େଇ ନ ଦିଅନ୍ତି, ସେଥ୍ୟପ୍ରତି ଧ୍ୟାନ ଦେବାକୁ ମା’ ଦେବେନ୍ଦ୍ରଙ୍କୁ କହିଥିଲେ ।

(ଙ) ମା’ଙ୍କୁ ପାଖରେ ରଖୁବାକୁ କୁନି ମନାକଲେ କାହିଁକି?
Answer:
ମା’ଙ୍କୁ ପାଖରେ ନ ରଖୁବାପାଇଁ କୁନି ଚତୁରତାର ସହିତ କହିଲା, ମା’ଙ୍କୁ ପାଖରେ ରଖିଲେ ସବୁଠୁ ସେ ବେଶି ଖୁସି ହୁଅନ୍ତା । ମାତ୍ର ସେ ମା’ଙ୍କୁ ପାଖରେ ରଖିଲେ ଲୋକମାନେ ନିନ୍ଦା କରିବେ । ପୁଅମାନେ ଥାଉ ଥାଉ ମା’ଝିଅ ଜୋଇଁଙ୍କ ଘରେ ରହିଲେ, ଲୋକନିନ୍ଦା ହେବ ଏବଂ ଏହି କାରଣରୁ ମା’ଙ୍କୁ ପାଖରେ ରଖୁବାକୁ କୁନି ମନା କରିଥିଲେ ।

Question ୩ ।
ତଳେ ଦିଆଯାଇଥିବା ବାକ୍ୟକୁ ଉତ୍ତର ସରଳ ଭାଷାରେ ବୁଝାଇ ଲେଖ ।
(କ) ଏଡ଼େ ସୁନ୍ଦର ଘର…….. ଏଡ଼େ ଗୁଣର ବରକୁ ଛାଡ଼ିଦେଲେ, ତମ ଝିଅର କପାଳ ତ ଫିଟିବନି, ହେଲେ ଜରୁର ଫାଟିବ – ମୁଁ କହି ରଖୁଛି, ହଁ…………!
Answer:
‘‘ଏଡ଼େ ସୁନ୍ଦର ଘ ……………… ମୁଁ କହିରଖୁଚି, ହଁ ………………. !’’
ଆଲୋଚ୍ୟ ଉକ୍ତିଟି ନାଟ୍ୟକାର କାର୍ତ୍ତିକ ଚନ୍ଦ୍ର ରଥଙ୍କ ‘ଆହୁତି’ ଏକାଙ୍କିକାରୁ ଆସିଅଛି । ଏଠାରେ ନାଟ୍ୟକାର ବଡ଼ବୋହୂ ଚଞ୍ଚଳା ଚରିତ୍ର ମାଧ୍ୟମରେ, ସ୍ଵାର୍ଥାନ୍ଵେଷୀ ନାରୀର ସଂକୀର୍ଣ୍ଣ ମାନସିକତାକୁ ଯଥାର୍ଥ ଭାବରେ ରୂପ ଦେଇଛନ୍ତି । ବଡ଼ବୋହୂ ଚଞ୍ଚଳା ଥିଲେ ସଂକୀର୍ଣ୍ଣମନା । ଶ୍ଵଶୁରଙ୍କ ଶୁଦ୍ଧିକ୍ରିୟାରେ ଯୋଗ ଦେବାକୁ ଆସି, ଦଶାହ କାମ କିପରି ସୁରୁଖୁରରେ ହେବ, ସେ କଥା ଚିନ୍ତା କରିନାହାଁନ୍ତି । ଶାଶୁଙ୍କୁ ବୁଝାସୁଝା କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିନାହାଁନ୍ତି । କେବଳ ନିଜ ସ୍ୱାର୍ଥ କଥା ଚିନ୍ତା କରିଛନ୍ତି । ଭାଇଭାଗ ନେଇ, ନିଜର ପ୍ରସ୍ତାବିତ ଝିଅ ବାହାଘର କରିବା କଥା ବିଚାର କରିଛନ୍ତି । ବଡ଼ଝିଅର ବାହାଘର ପାଇଁ ସୁନ୍ଦର ଘର ଓ ଗୁଣର ବର ମିଳିଛି । ବିଳମ୍ବ ହେଲେ ହୁଏତ ସେହି ପ୍ରସ୍ତାବ ହାତଛଡ଼ା ହୋଇଯିବ ବୋଲି ସେ ଆଶଙ୍କା କରିଛନ୍ତି । ସେଠାରେ ଝିଅ ବାହାଘର ନକଲେ ଝିଅର କପାଳ ଫାଟିବ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି । କାରଣ ଏତେ ସୁନ୍ଦର ଘର ଓ ଗୁଣର ବର ସେ ଆଉ ପାଇବେ ନାହିଁ । ଏଭଳି ଆଶଙ୍କା କରି ଚଞ୍ଚଳା ବ୍ୟସ୍ତ ହୋଇଛନ୍ତି ଓ ଦେବେନ୍ଦ୍ରଙ୍କୁ ବୁଝାଇବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଛନ୍ତି ।

BSE Odisha 8th Class Odia Solutions Chapter 15 ଆହୁତି

(ଖ) ଆଜିଠୁ ସେ ସବୁ ଝାମେଲା ତୁଟେଇ ନଦେଲେ, ତୁମର ଏଇ ଯୋଉ ଭାଇ ନା………….ଛାଡ଼ ।
Answer:
ଆଜିଠୁ ସେ ସବୁ ……………….. ନା……………. ଛାଡ଼ ।’’
ଆଲୋଚ୍ୟ ଉକ୍ତିଟି ନାଟ୍ୟକାର କାର୍ତ୍ତିକ ଚନ୍ଦ୍ର ରଥଙ୍କ ‘ଆହୁତି’ ଏକାଙ୍କିକାରୁ ଆସିଅଛି । ଏଠାରେ ନାଟ୍ୟକାର ବଡ଼ବୋହୂ ଚଞ୍ଚଳା ଚରିତ୍ର ମାଧ୍ୟମରେ ସୁବିଧାବାଦୀ ନାରୀର ଚତୁରୀ କଥାକୁ ସୁନ୍ଦର ଭାବରେ ଉପସ୍ଥାପନ କରିଛନ୍ତି ।ବଡ଼ବୋହୂ ଚଞ୍ଚଳା, ଶ୍ଵଶୁରଙ୍କ ଦଶାହ କର୍ମକୁ ଆସି, ନିଜର ସୁବିଧାବାଦୀ ଚିନ୍ତାଧାରାକୁ ସଫଳ କରିବାକୁ ଚାହିଁଛି । ସେ ପ୍ରଥମେ ନିଜର ସ୍ଵାମୀ ଦେବେନ୍ଦ୍ରକୁ ରାତିସାରା ଭାଇଭାଗ କଥା ବୁଝାଇ କହିଛି । ମାତ୍ର ଦେବେନ୍ଦ୍ର ସେ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଆଗ୍ରହ ପ୍ରକାଶ ନ କରିବାରୁ, ଚଞ୍ଚଳା ନିଜେ ଦିଅର ରାଜେନ୍ଦ୍ରକୁ ବୁଝାଇବାକୁ ଚାହିଁଛି । ନିଜର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟକୁ ଗୋପନ ରଖୁ, ବରଂ ଦିଅରରର ସୁବିଧା କଥାକୁ ଆଗେ କହିଛି । କାଳେ ବାପାଙ୍କର ଧନ ସମ୍ପତ୍ତି ଚୋରି ବା ଡକେଇତି ହୋଇଯିବ, ସେ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ମଧ୍ଯ ବୁଝାଇ କହିଛି । ରାଜେନ୍ଦ୍ର ଭାଉଜ କଥାକୁ ବିଶ୍ଵାସ କରିଯାଇଛି । ରାଜେନ୍ଦ୍ରକୁ ବୁଝାଇ ଥିବାରୁ ଚଞ୍ଚଳାର ପଡ଼ିବ । କାରଣ ସେପରି ନକଲେ, ତାଙ୍କର ଭାଇ ଦେବେନ୍ଦ୍ର ଏସବୁ କରିପାରିବେ ନାହିଁ । ଦିଅରମାନଙ୍କୁ ଧରି ବଡ଼ବୋହୂ ଚଞ୍ଚଳା କିପରି ଶ୍ଵଶୁରଙ୍କ ସମ୍ପତ୍ତି ବାଣ୍ଟ କରି ନିଜ ଭାଗ ଗଣ୍ଡାକ ପାଇଯିବେ, ସେଥ‌ିପାଇଁ ଏଭଳି କଥା କହିଛି ।

Question ୪ ।
ତଳେ ଦିଆଯାଇଥ‌ିବା ଉକ୍ତିଗୁଡ଼ିକର ଅର୍ଥ ବୁଝାଇ ଲେଖୁବା ।
(କ) ‘ମୁଗୁରାମେଲା’ _________
Answer:
ମୁଗୁରାମେଲା – ବହୁ ପରିଶ୍ରମ କରି କାମରେ ସଫଳ ନହେବା / ଅଯଥା ପରିଶ୍ରମ । ( ଓଡ଼ିଆରେ ଏକ ରୂଢ଼ି ରହିଛି, ‘ବାପା ପୁଅ ରାତି ଅନିଦ୍ରା, ମୁଗୁରା ପଛ ମେଲା ।’ ବଡ଼ବୋହୂ ଚଞ୍ଚଳା ଶ୍ଵଶୁରଙ୍କ ସମ୍ପତ୍ତିକୁ ଭାଗବଣ୍ଟା କରିବା ନେଇ ସ୍ଵାମୀ ଦେବେନ୍ଦ୍ରକୁ ରାତିସାରା ବୁଝାଇଛି । ମାତ୍ର ଦେବେନ୍ଦ୍ର ସେକଥା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ନ ଦେବାରୁ, ଚଞ୍ଚଳା ଏପରି କହିଛି ।)

(ଖ) ‘୦ ଠା ଠି’ ହେଇ ଛାଡ଼ିଯିବ _________
Answer:
‘୦, ଠା, ଠି’ ହୋଇ ଛିଡ଼ିଯିବ – କୌଣସି ଅସୁବିଧା ନହୋଇ ହିସାବ ଛିଡ଼ିଯିବା । (ଓଡିଆରେ ଏକ ରୂଢ଼ି ରହିଛି ‘୦, ଠା, ଠି’ । ବାପାଙ୍କ ଅନ୍ତେ ତାଙ୍କର ସମ୍ପତ୍ତି କିପରି ଭାଇମାନଙ୍କ ଭିତରେ ବାଣ୍ଟକୁଣ୍ଟ ସେହି ଚିନ୍ତାରେ ଥିଲାବେଳେ ଚଞ୍ଚଳା ଯେତେବେଳେ ଶୁଣିଛି ଖଞ୍ଜା ସହ ଖାନଦାନୀ ଘର, ତୋଟା ସହ ପୋଖରୀ ଏବଂ ଚାଷଜମି – ଏ ତିନି ଭାଗର ମୂଲ୍ୟ ପ୍ରାୟ ସମାନ ସେତେବେଳେ ସେ ଏକଥା କହିଛି ।)

(ଗ) ନା ଊପୁରି ଅଛି ନା ସପୁରୀ _________
Answer:
ନା ଉପୁରି ଅଛି ନା ସପୁରୀ – ବୃତ୍ତିରେ ବେତନ ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟ କିଛି ରୋଜଗାର ନ ଥ‌ିବା (‘ନା ଉପୁରି ଅଛି ନା ସପୁରୀ’, ଏକଥା ଚଞ୍ଚଳା ମା’ଙ୍କୁ ନେଇ ନିଜ ପାଖରେ ରଖୁବା ପ୍ରସଙ୍ଗରେ କହିଥିଲେ । ଚଞ୍ଚଳା ଏପରି କହିବାର କାରଣ ହେଉଛି, ସହରରେ ସେମାନେ ଅଢ଼େଇ ବଖରା ଭଡ଼ାଘରେ ରହୁଛନ୍ତି । ପାଞ୍ଚଜଣ ପାଠ ପଢୁଆ ଝିଅଙ୍କୁ ନେଇ ଓ ଚଢ଼ା ବଜାର ଦରରେ ସେମାନେ କଷ୍ଟରେ ରହୁଛନ୍ତି । ଦେବେନ୍ଦ୍ରଙ୍କର ଦରମା ଛଡ଼ା କୌଣସି ଉପୁରି ରୋଜଗାର ନାହିଁ । ଏପରି ଅବସ୍ଥାରେ ମା’ଙ୍କୁ ନେଇ ପାଖରେ ରଖୁ ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ ।

(ଘ) ‘ଚକେ ଗଲେ ବାର ହାତ’ _________
Answer:
‘ଚକେ ଗଲେ ବାରହାତ’ – ହେଳା କଲେ ପରିସ୍ଥିତି ଅସମ୍ଭାଳ ହେବା
(ସୁବିଧାବାଦୀ ବଡ଼ବୋହୂ ଚଞ୍ଚଳା ଶ୍ଵଶୁରଙ୍କ ସମ୍ପତ୍ତିକୁ ଭାଇମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବଣ୍ଟାକୁଣ୍ଟା କରି ନିଜ ଭାଗ ଗଣ୍ଡାକ ପାଇଯିବ, ସେଥ‌ିପାଇଁ ଦିଅର ଦୁଇଜଣଙ୍କୁ ବୁଝାଇ କହିଛି । ତିନିଭାଇ ଏକାଠି ହୋଇଥିଲାବେଳେ ଏହାର ଫଇସଲା କରିବାକୁ ହେବ ବୋଲି ଚଞ୍ଚଳା ପରାମର୍ଶ ଦେଇଛି । ଏ କାମରେ ହେଲାକଲେ, ଏଭଳି ସୁବିଧା ସୁଯୋଗ ଆଉ ଆସିବ ନାହିଁ । ତେଣୁ ସବୁ ଝାମେଲା ପ୍ରଥମରୁ ହିଁ ତୁଟାଇଦେବା ଉଚିତ ।)

(ଙ) ପୋଡ଼ାକପାଳକୁ ଝିଅଗୁଡ଼ାକ ଟିକେ ସୁନ୍ଦର ହୋଇଥା’ନ୍ତେ ଭଲା !_________
Answer:
ପୋଡ଼ାକପାଳକୁ ଝିଅଗୁଡ଼ାକ ଟିକେ ସୁନ୍ଦର ହୋଇଥା’ନ୍ତେ ଭଲା – ପାଖରେ ଅର୍ଥ ନ ଥ‌ିବା ଅବସ୍ଥା ସାଙ୍ଗକୁ ଦେଖିବାକୁ ସୁନ୍ଦର ନ ଥିବା ପାଞ୍ଚ ଝିଅଙ୍କ ପାଇଁ ଯୌତୁକ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିବା ଅସାମର୍ଥ୍ୟ (ବଡ଼ବୋହୂ ଚଞ୍ଚଳା ଶ୍ଵଶୁରଙ୍କ ସମ୍ପତ୍ତି ବିକ୍ରି କରି ଝିଅ ବାହାଘର କରିବା କଥା ଚିନ୍ତା କରିଛି । କାରଣ ତାଙ୍କର ପାଞ୍ଚୋଟି ଝିଅ । ଝିଅଗୁଡ଼ିକ ଦେଖିବାକୁ ସୁନ୍ଦର ନୁହଁନ୍ତି । ତେଣୁ ଖଣ୍ଡେ ଖଣ୍ଡେ ଜମି ବିକିଲେ, ଗୋଟିଏ ଗୋଟିଏ ଝିଅ ବିବାହ ଦେବେ ଏବଂ ଯୌତୁକ ଦେବେ । ସେଥ‌ିପାଇଁ ପୈତୃକ ସମ୍ପତ୍ତି ଭାଗବଣ୍ଟା ହୋଇଯାଉ ବୋଲି ସେ ଚାହିଁଛନ୍ତି ।

Question ୫ ।
ତଳେ ଦିଆଯାଇଥ‌ିବା ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକୁ ବ୍ୟବହାର କରି ବାକ୍ୟ ଗଠନ କରିବା ।
ସାନ୍ତନା, ବିବ୍ରତ, ସାନିଧ୍ୟ, ବୁଝାମଣା, ଉଜାଗର
Answer:
ସାର୍ଚ୍ଚନା – ଦୁଃଖବେଳେ ବନ୍ଧୁଙ୍କୁ ସାନ୍ତନା ଦେଇ ବୁଝାଇବା ଉଚିତ ।
ବିବ୍ରତ – ବିପଦ ସମୟରେ ଅଯଥା ବିବ୍ରତ ହୁଅ ନାହିଁ ।
ସାନିଧ୍ୟ – ସଦ୍‌ଗୁରୁଙ୍କର ସାନିଧ୍ୟ ଲାଭ, ଆମକୁ ଭଲମଣିଷ କରିପାରିବ ।
ବୁଝାମଣା – ପରିବାରରେ ସମସ୍ତଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଉତ୍ତମ ବୁଝାମଣା ରହିବା ଉଚିତ ।
ଉଚ୍ଚାଗର – ସବୁବେଳେ ରାତି ଉଜାଗର ରହି ପାଠ ପଢ଼ି ନାହିଁ ।

Question ୬ ।
ଆସ, ତଳେ ଦିଆଯାଇଥିବା ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକୁ ନେଇ ଗୋଟିଏ ଅନୁଚ୍ଛେଦ ଲେଖୁବା ।
ବ।ଚଖର୍ଚ୍ଚ, ତୀର୍ଥ, ଯେ।ଗ।ଡ଼ଯନ୍ତ୍ର, ଥଇଥାନ, ସମ୍ପାଦନ, ଅର୍ଚ୍ଚନ, ବର।ଦ
Answer:
ରାମ ଓ ଦାମ ଦୁଇ ବନ୍ଧୁ । ସେମାନେ ନିଜ ଅର୍ଜିତ ପଇସାରେ ବାଟଖର୍ଚ୍ଚ କରି ତୀର୍ଥ କରିବାକୁ ବାହାରିଲେ । ବାଟରେ ଯେଉଁସବୁ ଜିନିଷ ଦରକାର, ସେ ସବୁକୁ ଯୋଗାଡ଼ଯନ୍ତ୍ର କଲେ । ସହରରେ କିପରି ଥଇଥାନ ହେବେ ସେ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଚିନ୍ତା କଲେ । ସହରରେ ରହୁଥ‌ିବା ବନ୍ଧୁ ଯଦୁକୁ, ଏ କାର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ପାଦନ କରିବାକୁ ବରାଦ କଲେ । ଶୁଭଦିନ ଦେଖ୍ ତୀର୍ଥଯାତ୍ରାରେ ବାହାରିଲେ ।

Question ୭ ।
ତଳେ ଦିଆଯାଇଥିବା ସଂଳାପଗୁଡ଼ିକ କିଏ କହିଛନ୍ତି, ଡାହାଣ ପାଖ ବନ୍ଧନୀରେ ତାଙ୍କ ନାମ ଲେଖୁବା ।
(କ) ହଁ, ଭାଇ – ଚାକିରିରୁ ରିଟାୟାର୍ଡ କରି ଗାଁକୁ ଫେରିଲା ପରେ ଏଇ ବୈଠକଖାନା ଇ ତ ଥିଲା ବାପାଙ୍କର ସବୁଠୁ ବଡ଼ ତୀର୍ଥ । __________
(ଖ) ବାପା ଗଲା ଦିନଠୁ ମା’ର ଅବସ୍ଥା ତ ଦେଖୁଛ ! ପାଞ୍ଚଦିନ ହୋଇଗଲା, ପାଣି ଟୋପାଏ ବି ମୁହଁରେ ଦଉନି । __________
(ଗ) ହଁ, ଆଜି ବସି ସବୁ ଭାବିଲା ବେଳକୁ ବହୁତ ଡେରି ହୋଇଗଲାଣି ! __________
(ଘ) ବାପା ତମର ଯେ କେବେଠୁଁ ତାଙ୍କର ସ୍ବ-ଅର୍ଜିତ ସମସ୍ତ ସମ୍ପତ୍ତିକୁ ଏକା ତୁମ ମା’ଙ୍କ ନାଁରେ ଇ ଉଇଲ୍ କରି ଦେଇଯାଇଛନ୍ତି । __________
(ଙ) ଯଦି ଏଇଟା ସମ୍ଭବ ହୁଅନ୍ତା, ତା’ହେଲେ ତ ସବୁଠୁ ବେଶି ଖୁସି ମୁଁ ହୁଅନ୍ତି । __________
Answer:
(କ) ହଁ, ଭାଇ – ଚାକିରିରୁ ରିଟାୟାର୍ଡ କରି ଗାଁକୁ ଫେରିଲା ପରେ ଏଇ ବୈଠକଖାନା ଇ ତ ଥିଲା ବାପାଙ୍କର ସବୁଠୁ ବଡ଼ ତୀର୍ଥ । ରାଜେନ୍ଦ୍ର
(ଖ) ବାପା ଗଲା ଦିନଠୁ ମା’ର ଅବସ୍ଥା ତ ଦେଖୁଛ ! ପାଞ୍ଚଦିନ ହୋଇଗଲା, ପାଣି ଟୋପାଏ ବି ମୁହଁରେ ଦଉନି । ଦେବେନ୍ଦ୍ର
(ଗ) ହଁ, ଆଜି ବସି ସବୁ ଭାବିଲା ବେଳକୁ ବହୁତ ଡେରି ହୋଇଗଲାଣି । ମା’
(ଘ) ବାପା.ତମର ଯେ କେବେଠୁଁ ତାଙ୍କର ସ୍ୱ-ଅର୍ଜିତ ସମସ୍ତ ସମ୍ପତ୍ତିକୁ ଏକା ତୁମ ମା’ଙ୍କ ନାଁରେ ଇ ଉଇଲ୍ କରି ଦେଚ୍ଚଇ ଛନ୍ତ୍ରି । ଓକିଲ
(ଙ) ଯଦି ଏଇଟା ସମ୍ଭବ ହୁଅନ୍ତା, ତା’ହେଲେ ତ ସବୁଠୁ ବେଶି ଖୁସି ମୁଁ ହୁଅନ୍ତି ।  କୁନି

BSE Odisha 8th Class Odia Solutions Chapter 15 ଆହୁତି

Question ୮ ।
ତଳେ ଦିଆଯାଇଥ‌ିବା ଅନୁଚ୍ଛେଦଟିକୁ ପଢ଼ି ତା’ପାଇଁ କେତେଗୁଡ଼ିଏ ପ୍ରଶ୍ନ ତିଆରି କରିବା ।
ବୁଝିଲେ ଭାଇ – ସେଇ ଦୁଇ ପ୍ରାଣୀ ବୋଲି ଇ ତ ସବୁଠୁ ବେଶି ସମସ୍ୟା ! ସେ ଗୋଟାଏ ଜାଗାରେ ଏକା ତ ମୁଁ ଆଉ ଗୋଟାଏ ଏକେଲା ! ସେ ତା’ଚାକିରିକୁ ନେଇ ବ୍ୟସ୍ତ ତ ମୁଁ ପ୍ୟାକରୀ କରିବି ବୋଲି ବିବ୍ରତ ! ନା ତାକୁ ଫୁରସତ୍ ମିଳୁଚି, ନା ମତେ ! ନା ସେ ସେଠି ଦିନସାରା ଘରେ ରହୁଚି, ନା ମୋର କୋଉଠି ଘର ବୋଲି କିଛି ଠିକଣା ଅଛି ? ଏମିତିରେ ମା’ର ଦେଖାଶୁଣା କିଏ କରିବ ? ତା’ର ଯନ୍ତ୍ର କିଏ ନେବ ? ବଡ଼ ସମସ୍ୟା ଯୋଗୁଁ ଇ ତ ସେ ଏତେଗୁଡ଼ାଏ ଦିନ ଛୁଟି ନେଇ ଏତେ ବାଟରୁ ଦଶାହ ଖଟିବାକୁ ଆସିପାରିଲାନି । ଚାକିରିର ଚାପ ! କ’ଣ ଆଉ କରାଯାଏ । ଆଚ୍ଛା କୁନି ! ମା’ଯଦି ତୋ’ ପାଖରେ ରହିଯାନ୍ତା ……………………?
Answer:
(କ) କେତେ ପ୍ରାଣୀ ବୋଲି ଅଧ‌ିକ ସମସ୍ୟା ହୋଇଛି?
(ଖ) ସ୍ଵାମୀ ସ୍ତ୍ରୀ ଦୁହେଁ କିପରି ରହୁଥିଲେ ?
(ଗ) ସ୍ଵାମୀ ସ୍ତ୍ରୀ ଦୁଇଜଣ କେଉଁ କାମ ନେଇ ବ୍ୟସ୍ତ ଓ ବିବ୍ରତ ?
(ଘ) ସେମାନଙ୍କୁ କାହିଁକି ଫୁରସତ୍ ମିଳୁ ନଥୁଲା ?
(ଙ) ସେମାନେ କାହିଁକି ମା’ର ଦେଖାଶୁଣା କରିପାରିବେ ନାହିଁ ?
(ଚ) ସେ କ’ଣ ପାଇଁ ଏତେଗୁଡ଼ାଏ ଦିନ ଛୁଟିରେ ଆସିପାରିଲା ନାହିଁ ?
(ଛ) କାହାର ଚାପ ପାଇଁ ସେ ଆସିପାରିଲା ନାହିଁ ?
(କ) କାହା ପାଖରେ ମା’ ରହିଯିବା କଥା କୁହାଯାଇଛି ?

Question ୯ ।
‘ହରବର’ ପରି ଆଉ ପାଞ୍ଚଟି ଶବ୍ଦ ଲେଖୁବ। ।
Answer:
ଗପସପ, ମୋଟାସୋଟା, ବାକିତ୍ସାକି, ବନ୍ଧାଛନ୍ଦା, ଖରତର, ଥରହର, ଗଡ଼ବଡ଼

Question ୧୦ ।
ଭୁଲ ଥ‌ିବା ଶବ୍ଦକୁ ବାଛି ତା’ ପାଖରେ ଠିକ୍ କରି ଲେଖିବା ।
ବଇରି ————-
ସିନ୍ଦୁର ————-
ପ୍ରସ୍ଥ।ବ ————-
ଅର୍ଥନିତୀ ————-
ପୁଝ।ର। ————-
ପ୍ରସଂସ। ————-
ବେ।ହ୍ନୁ ————-
ପୁରା ————-
ଯାଗା ————-
ମୁହୁର୍ତ୍ତ ————-
Answers:
ବଇରି – ବଇର।
ସିନ୍ଦୁର – ସିନ୍ଦୁର
ପ୍ରସ୍ଥ।ବ – ପ୍ରସ୍ତ।ବ
ଅର୍ଥନିତୀ – ଅର୍ଥନିତି
ପୁଝ।ର। – ପୂଝ।ର।
ପ୍ରସଂସ। – ପ୍ରଣଂସ।
ବେ।ହ୍ନୁ – ବେ।ହୂ
ପୁରା – ପୂରା
ଯାଗା – କ।ଗା
ମୁହୁର୍ତ୍ତ – ମୁହୂର୍ତ୍ତ

ପରୀକ୍ଷା ଉପଯୋଗୀ ଅତିରିକ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question ୧।
‘ଆହୁତି’ ଏକାଙ୍କିକା ମାଧ୍ୟମରେ ନାଟ୍ୟକାର କ’ଣ ପ୍ରତିଫଳନ କରାଇବାକୁ ରହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ବାସ୍ତବବାଦୀ ନାଟ୍ୟକାର କାର୍ତ୍ତିକ ଚନ୍ଦ୍ର ରଥ ‘ଆହୁତି’ ଏକାଙ୍କିକାର ରଚୟିତା । ଆଧୁନିକ ସମାଜର ବସ୍ତୁବାଦୀ
ଜୀବନଶୈଳୀ ସଂଯୁକ୍ତ ପରିବାରକୁ କିପରି ଭାଙ୍ଗି ଦେଇଛି ତାହାର ରୂପଚିତ୍ର ଏହି ଏକାଙ୍କିକାରେ ପ୍ରଦତ୍ତ ହୋଇଛି । ପିତାମାତାଙ୍କ ସ୍ଵପ୍ନକୁ ପଛକୁ ଠେଲିଦେଇ ସନ୍ତାନମାନେ ନିଜ ନିଜର ସ୍ଵାର୍ଥକୁ ବଡ଼ ମନେକରିଛନ୍ତି । ବସ୍ତୁବାଦୀ ଚିନ୍ତା ପାଖରେ ପରିବାରର ମଙ୍ଗଳ, ବଂଶର ମର୍ଯ୍ୟାଦା ଓ ପିତାମାତାଙ୍କ ସମ୍ମାନ ତୁଚ୍ଛ ହୋଇଛି । ଏହିପରି ଏକ ନଷ୍ଟ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ଓ ପାରିବାରିକ ସଂପର୍କର ମଳିନ ଦିଗକୁ ନେଇ ‘ଆହୁତି’ ଏକାଙ୍କିକାଟି ରଚିତ । ଏଥରେ ପୁତ୍ରକନ୍ୟାମାନଙ୍କ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସ୍ଵାର୍ଥ ଓ ବସ୍ତୁବାଦୀ ଚିନ୍ତାଧାରା ପ୍ରତିଫଳିତ ହୋଇଛିା

Question ୨।
ସ୍ଵର୍ଗତ ଗଜେନ୍ଦ୍ରନାଥଙ୍କ ପରିବାର ବିଷୟରେ ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ବିବରଣୀ ପ୍ରଦାନ କର ।
Answer:
ସ୍ଵର୍ଗତ ଗଜେନ୍ଦ୍ରନାଥଙ୍କ ପରିବାରଟି ଗାଁରେ ଏକ ମଧ୍ୟବିତ୍ତ ସମ୍ମାନଜନକ ପରିବାର । ଜୀବିତାବସ୍ଥାରେ ଗାଁଲୋକେ ତାଙ୍କୁ ଦେବତାଭଳି ଭାବୁଥିଲେ । ଗଜେନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ତିନି ପୁଅ ଦେବେନ୍ଦ୍ର, ମହେନ୍ଦ୍ର ଓ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ଏବଂ ଗୋଟିଏ ଝିଅ କୁନି । ସମସ୍ତେ ବିବାହିତ ଓ ନିଜ ନିଜ ପରିବାର ସହ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ରହନ୍ତି । ବାହାରକୁ ସମସ୍ତେ ଭଦ୍ର, ନିର୍ମାୟା ଓ ସରଳ ଜଣାପଡୁଥିଲେ ବି ଭିତରେ ସମସ୍ତେ ସ୍ବାର୍ଥପର । ତିନିପୁଅଯାକ ନିଜ ନିଜ ପତ୍ନୀଙ୍କ କଥାରେ ପରିଚାଳିତ ଓ ଝିଅ କୁନି ମଧ୍ୟ ବେଶ୍ ଚତୁରୀ ।

ଏକାଙ୍କିକାକାର ପରିଚୟ:

ଆଧୁନିକ ଓଡ଼ିଆ ନାଟକ କ୍ଷେତ୍ରରେ କାର୍ତ୍ତିକ ଚନ୍ଦ୍ର ରଥ ଜଣେ ବାସ୍ତବବାଦୀ ନାଟ୍ୟକାର ଭାବରେ ସୁପ୍ରତିଷ୍ଠିତ । ସମାଜ ସଂସ୍କାର, ମୂଲ୍ୟବୋଧ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଓ ସାମାଜିକ ଦାୟବଦ୍ଧତା ତାଙ୍କ ନାଟକରେ ପ୍ରତିଫଳିତ । ସାମାଜିକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ତାଙ୍କ ନାଟକର ମୁଖ୍ୟ ସ୍ୱର । ମଣିଷର ସ୍ୱାର୍ଥ-ଅହମିକା-ଅମଣିଷପଣିଆକୁ ସେ ନାଟକ ରଚନା ଛଳରେ ଉପହାସ କରିଛନ୍ତି । ଜଣେ ନାଟ୍ୟ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଓ ନାଟ୍ୟ ସଂଗଠକ ଭାବରେ ମଧ୍ୟ ସେ ସୁପରିଚିତ । ‘ଜୀବନ ଯଜ୍ଞ’, ‘ମାଂସର ଫୁଲ’, ‘ଅନ୍ୟ ଆକାଶ’, ‘ମୁଁ ଦୁହେଁ”, ‘ଚନ୍ଦ୍ରବିନ୍ଦୁ’, ‘ଆଜିର ରାଜା’, ‘ତୃତୀୟ ପୃଥ‌ିବୀ’, ‘ସ୍ଵର୍ଗଦ୍ଵାର’, ‘ଜଉଘର’, ‘କ୍ରୀତଦାସ’, ‘ଅସ୍ତସୂର୍ଯ୍ୟର ଶ୍ମଶାନ’, ‘ଦର୍ପଣ’, ‘ନିଃସଙ୍ଗ ବିସର୍ଗ’ ଓ ‘ଆଗାମୀ ଅତୀତ’ ଇତ୍ୟାଦି ତାଙ୍କର ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ ରଚନା ।

BSE Odisha 8th Class Odia Solutions Chapter 15 ଆହୁତି

ଏକାଙ୍କିକାର ପୃଷ୍ଠଭୂମି:
ପଠିତ ପୁସ୍ତକ ‘ସାହିତ୍ୟିକା’ରେ ସଂକଳିତ ‘ଆହୁତି ଏକ ପାରିବାରିକ ଏକାଙ୍କିକା। ଆଧୁନିକ ସମାଜରେ ବସ୍ତୁବାଦୀ ଜୀବନଶୈଳୀ ସଂଯୁକ୍ତ ପରିବାରକୁ ଭାଙ୍ଗିଦେଇଛି । ପିତାମାତାଙ୍କ ସ୍ବପ୍ନ ଓ ଆଶାକୁ ପଛକୁ ଠେଲିଦେଇ ସନ୍ତାନମାନେ ନିଜ ନିଜର ସ୍ବାର୍ଥକୁ ବଡ଼ ମନେକରିଛନ୍ତି । ବସ୍ତୁବାଦୀ ଚିନ୍ତା ପାଖରେ ପରିବାରର ମଙ୍ଗଳ, ବଂଶର ଗୁରୁତ୍ଵ ଓ ପିତାମାତାଙ୍କ ସମ୍ମାନ ତୁଚ୍ଛ ହୋଇଉଠିଛି । ଏହିପରି ଏକ ନଷ୍ଟ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ଓ ପାରିବାରିକ ସମ୍ପର୍କର ମଳିନ ଦିଗକୁ ନେଇ ‘ ଆହୁତି ଏକାଙ୍କିକାଟି ରଚିତ । ଏଥରେ ପୁତ୍ରକନ୍ୟାମାନଙ୍କର ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସ୍ଵାର୍ଥ ଓ ବସ୍ତୁବାଦୀ ଚେତନା ପ୍ରତିଫଳିତ ହୋଇଛି ।

ଏକାଙ୍କିକାର ସାରକଥା:
ସ୍ଵର୍ଗତ ଗଜେନ୍ଦ୍ରନାଥଙ୍କର ପରିବାରଟି ଗାଁରେ ଏକ ମଧ୍ୟବିତ୍ତ ସମ୍ମାନଜନକ ପରିବାର । ବଞ୍ଚିବାବେଳେ ତାଙ୍କୁ ଗାଁ ଲୋକେ ଦେବତା ଭଳି ସମ୍ମାନ କରୁଥିଲେ । ଗଜେନ୍ଦ୍ରଙ୍କର ତିନିପୁଅ ଦେବେନ୍ଦ୍ର, ମହେନ୍ଦ୍ର ଓ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ଏବଂ ଗୋଟିଏ ଝିଅ କୁନି । ସମସ୍ତେ ବିବାହିତ ଓ ନିଜ ନିଜ ପରିବାରକୁ ନେଇ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ରୁହନ୍ତି । ବାହାରକୁ ସମସ୍ତେ ଭଦ୍ର, ନିର୍ମାୟା ଓ ସରଳ ଜଣାପଡୁଥିଲେ ବି ଭିତରେ ସମସ୍ତେ ସ୍ବାର୍ଥପର । ତିନିପୁଅଯାକ ନିଜ ନିଜ ପତ୍ନୀଙ୍କଦ୍ଵାରା ପରିଚାଳିତ ଓ ଝିଅ କୁନି ମଧ୍ୟ ବେଶ୍ ଚତୁରୀ । ଗଜେନ୍ଦ୍ରନାଥଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ତାଙ୍କର ଶୁଦ୍ଧିକ୍ରିୟା କରିବାପାଇଁ ତିନିପୁଅ ଓ ଝିଅ ଗାଁ ଘରକୁ ଆସିଛନ୍ତି । ମଝିଆଁ ପୁଅ ମହେନ୍ଦ୍ର ଓ ସାନପୁଅ ରାଜେନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ପତ୍ନୀ ନିଜ ନିଜର ସ୍ବାଭିମାନ ଓ କ୍ରୋଧ ହେତୁ ଆସିପାରି ନାହାଁନ୍ତି । ବଡ଼ବୋହୂ ଚଞ୍ଚଳା ଦେବେନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ପାଖେ ପାଖେ ରହିଛନ୍ତି ।

ଝିଅ କୁନି ଓ ମଧ୍ୟମପୁତ୍ର ମହେନ୍ଦ୍ର ସଦ୍ୟବିଧବା ମା’ଙ୍କ ପାଖରେ ବସିଛନ୍ତି । ବୈଠକଖାନାର କାନ୍ଥରେ ଫୁଲମାଳଟିଏ ପିନ୍ଧାଇ ଗଜେନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ଫଟୋଚିତ୍ରକୁ ବଡ଼ପୁଅ ଦେବେନ୍ଦ୍ର ଟାଙ୍ଗି ଦେଇଛି । ଅବସର ପରେ ଗଜେନ୍ଦ୍ରଙ୍କର ଅବଶିଷ୍ଟ ଜୀବନ ବୈଠକଖାନା ଭିତରେ ହସଖୁସିରେ କଟିଥିଲା । ସାନପୁଅ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ଆଉ ଚାରୋଟି ଛୋଟ ଫଟୋ କପି ଆଣିଛି । ଏଗୁଡ଼ିକୁ ଚାରି ଭାଇଭଉଣୀ ବାଣ୍ଟିନେଇ ନିଜ ନିଜ ଘରେ ରଖିବେ । ଏହିପରି ଏକ ପରିବେଶକୁ ହଠାତ୍ ପହଞ୍ଚ୍ ଚଞ୍ଚଳା ଭିନ୍ନ ଧରଣର କରିଦେଇଛନ୍ତି । ଅତି ଚତୁରତାର ସହିତ ଗାଁରୁ ଫେରିବା ପୂର୍ବରୁ ସେ ପ୍ରଥମେ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ଓ ଦେବେନ୍ଦ୍ର ଦୁଇଭାଇଙ୍କୁ ବାପାଙ୍କ ସମ୍ପଭିସବୁକୁ ବଣ୍ଟାବଣ୍ଟି କରିନେବାର ପ୍ରସ୍ତାବରେ ରାଜି କରାଇ ଦେଇଛନ୍ତି । ଦେବେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରଥମେ ପ୍ରଥମେ ଚାହୁଁନଥିଲେ ବି ପରେ ଚଞ୍ଚଳାଙ୍କ କଥାକୁ ମାନି ନେଇଛନ୍ତି । ଦେବେନ୍ଦ୍ରଙ୍କୁ ପଛକୁ ଠେଲିଦେଇ ତାଙ୍କୁ ନିରୀହ ବୋକା କରିଦେଇ ଚଞ୍ଚଳା ଉପରେ ପଡ଼ି ରାଜେନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ମୁଣ୍ଡରେ ସମ୍ପତ୍ତି ବଣ୍ଟାକୁଣ୍ଟା ଓ ବିକ୍ରି କରିବାର ଲୋଭଟିକୁ ଭର୍ତ୍ତି କରିଦେଇଛନ୍ତି ।

ଚଞ୍ଚଳାଙ୍କର ପାଞ୍ଚୋଟି ଅସୁନ୍ଦରୀ ଝିଅ ଅଛନ୍ତି । ବାପାଙ୍କ ଅନ୍ତେ ଗାଁର ସମ୍ପତ୍ତିକୁ ବିକି ସେହି ପଇସାରେ ସେ ନିଜ ଝିଅଙ୍କୁ ଯୌତୁକ ଦେଇ ବିଭା କରିବାର ଆଶା ବାନ୍ଧିଛନ୍ତି । ସେଥ‌ିପାଇଁ ସେ ବଡ଼ବୋହୂ ହୋଇ ବି ପରିବାରର ଯଶ ସମ୍ମାନକୁ ଆହୁତି ଦେଇଛନ୍ତି । ନିଜର ବିବେକକୁ ବି ଆହୁତି ଦେଇଛନ୍ତି । ସାନପୁଅ ରାଜେନ୍ଦ୍ରର ସ୍ତ୍ରୀ ଗୋଟିଏ ଅଲଗା ସ୍ଥାନରେ ଚାକିରି କରି ରହେ । ରାଜେନ୍ଦ୍ର ଅନ୍ୟ ଏକ ସ୍ଥାନରେ ଏକ କ୍ଷୁଦ୍ର ଶିଳ୍ପସଂସ୍ଥା (ଫାକ୍‌ଟ୍ରି) ପ୍ରତିଷ୍ଠା ପାଇଁ ବହୁଆଡ଼େ ଧାଁଧପଡ଼ କରୁଛନ୍ତି । ଭାଗଜମିକୁ ବିକି ସେହି ଟଙ୍କା ନେଇ ଫାକ୍‌ଟ୍ରି ବସାଇବାର ଯୋଜନା କରିଛି । ତେଣୁ ଚଞ୍ଚଳାଙ୍କ କଥାରେ ସେ ରାଜି ହୋଇଯାଇଛନ୍ତି ।

ମା’ଙ୍କୁ ପ୍ରବୋଧନା ଦେଇ ମହେନ୍ଦ୍ର ବୈଠକଖାନା ଭିତରକୁ ଆସିବା ପରେ ଚଞ୍ଚଳା ଓ ଦେବେନ୍ଦ୍ର ସମ୍ପତ୍ତି ବଣ୍ଟା ପ୍ରସ୍ତାବ ଉତ୍‌ଥାପନ କରିଛନ୍ତି । ବାପା ମରିବାର ମାତ୍ର ଦଶଦିନ ନପୂରୁଣୁ ସମ୍ପରି ବଣ୍ଟାକୁ ପ୍ରଥମେ ମହେନ୍ଦ୍ର ଉଚିତ ମନେକରି ନାହାଁନ୍ତି । ମାତ୍ର ତାଙ୍କୁ ଚଞ୍ଚଳା ଚତୁରତାର ସହିତ ବୁଝାଇଛନ୍ତି । ମା’ଙ୍କ ବାର୍ଦ୍ଧକ୍ୟ ହେତୁ ସମ୍ପରି ଡକାୟତି ହୋଇପାରେ, ଗାଁ ସାଇପଡ଼ିଶା ମା’ଙ୍କଠାରୁ କୌଶଳକରି ଜମିବାଡ଼ି ନେଇଯାଇ ପାରନ୍ତି, କଥାକଥାକେ ବନ୍ଧୁକ ବୋମା ଫୁଟୁଥ‌ିବା ଗାଁର ଲୋକମାନେ ସେମାନଙ୍କ ଅନୁପସ୍ଥିତିରେ ଜମିବାଡ଼ିକୁ ମାଡ଼ିବସି ପାରନ୍ତି – ଚଞ୍ଚଳା ଏହିପରି ବୁଝ।ଚ୍ଇବ।ତ୍ୱ।ରତି। ତିନିଚ୍ଚ ନିଜ ଭିତରେ ସମ୍ପତ୍ତି ଭାଗକରି ନେଇ ତାକୁ ଉଚିତ ଗ୍ରାହକ ଦେଖ୍ ବିକ୍ରିକରିବାର ମନସ୍ଥ କରିଛନ୍ତି । ମଝିଆଁ ଭାଇ ମହେନ୍ଦ୍ର ଖାନଦାନୀ ଘର ଖଞ୍ଜାଟିକୁ ନେବାକୁ, ସାନଭାଇ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ତୋଟା ଓ ପୋଖରୀ ନେବାକୁ ଏବଂ ଖଣ୍ଡେ ଖଣ୍ଡେ ଜମି ବିକି ଝିଅ ବାହାଦେବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ବଡ଼ଭାଇ ଧର୍ମେନ୍ଦ୍ର ଚାଷଜମିସବୁ ନେବାକୁ ଆପୋଷ ବୁଝାମଣା କରିଛନ୍ତି ।

ଏହି ସମୟରେ ଝିଅ କୁନିକୁ ଧରି ମା’ ପହଞ୍ଚିଛନ୍ତି । ତିନିଭାଇଙ୍କ କଥା ମା’ ଶୁଣିଛନ୍ତି । ଦେବତା ଭଳି ବାପାଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ପୁଅମାନେ ସମ୍ପରି ଉପରେ ଲୋଭ କରୁଛନ୍ତି । ମାତ୍ର ବାପାଙ୍କ ଶୁଦ୍ଧିକ୍ରିୟା ଓ ମା’ର ଚିନ୍ତା ସେମାନଙ୍କର ନାହିଁ । ମା’ ବି ଆଉ ବୋଝ ମୁଣ୍ଡାଇବାକୁ ଚାହିଁ ନାହାଁନ୍ତି । ପୁଅଙ୍କ କଥାରେ ସେ ରାଜି ହୋଇଛନ୍ତି । ଝିଅ କୁନିକୁ ମଧ୍ୟ ସମ୍ପତ୍ତିରୁ ଭାଗଦେବାକୁ ସେ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଛନ୍ତି । ବୋହୂ ଚଞ୍ଚଳା କୁନି ବାହାଘରରେ ବାପା ବେଶ୍ ଯାନିଯୌତୁକ ଦେଇଥ‌ିବାରୁ କୁନିର ସମ୍ପତ୍ତିରେ ଭାଗ ପାଇବାର ନାହିଁ ବୋଲି ଯୁକ୍ତି ବାଢ଼ିଛନ୍ତି । ମାତ୍ର ମହେନ୍ଦ୍ର ଆଇନ ଅନୁଯାୟୀ କୁନିର ସମ୍ପତ୍ତିରୁ ଭାଗ ନେବାର ଅଧିକାର କଥା କହିବାପରେ କୁନି ନିଜ ତରଫରୁ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଛି – ମା’ଙ୍କ ସୁନାଗହଣାତକ ନେବାକୁ । ସମସ୍ତେ ସମ୍ପରି ପାଇବା ନେଇ ଖୁସି ଥିଲାବେଳେ ଭାଗବଣ୍ଟାରେ ବିଧବା ମା’ଟା କାହା

ଭାଗରେ ପଡ଼ିଲା ବୋଲି ପଚାରିଛନ୍ତି । ଏକଥା ଶୁଣି ସମସ୍ତେ ବ୍ୟସ୍ତ ହୋଇପଡ଼ିଛନ୍ତି ଓ ନିରୁତ୍ତର ରହିଛନ୍ତି । ଜୀବନରେ ବାକିତକ ଦିନ କାହା ପାଖରେ କାଟିବେ, କିଏ ତାଙ୍କୁ ରଖୁ – ମା’ଙ୍କ ଏ ପ୍ରକାର ପ୍ରଶ୍ନରେ ପୁଅ, ଝିଅ, ବୋହୂ ନୀରବ ରହିଛନ୍ତି । ଅଢ଼େଇ ବଖରା ସହରର ଭଡ଼ାଘରେ ମା’ଙ୍କୁରଖ୍ ହେବନି ବୋଲି ବଡ଼ ପୁଅବୋହୂ ସଫେଇ ଦେଇଛନ୍ତି । ମଝିଆଁ ପୁଅ ମହେନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ପତ୍ନୀ ସହିତ ମା’ଙ୍କର ଭଲ ଭାବରେ ପଡୁନଥ‌ିବାରୁ ମା’ ତାଙ୍କ ଘରେ ରହିବା ଉଚିତ ହେବ ନାହିଁ ବୋଲି ସେ ସଫେଇ ଦେଇଛନ୍ତି । ସ୍ଵାମୀ ଓ ସ୍ତ୍ରୀ ଅଲଗା ଅଲଗା ରହୁଥ‌ିବାରୁ ମା’ଙ୍କୁ ପାଖରେ ରଖୁବା ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ ବୋଲି ସାନପୁଅ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ଯୁକ୍ତି କରିଛନ୍ତି । ପୁଅମାନେ ଥାଉଥାଉ ମା’ ଝିଅ ଜୋଇଁଙ୍କ ପାଖରେ ରହିଲେ ଲୋକନିନ୍ଦା ହେବ କହି ଝିଅ କୁନି ବି ମା’ଙ୍କୁ ରଖୁବାକୁ ଅରାଜି ହୋଇଛି ।

ଏସବୁ ଶୁଣିବା ପରେ ମା’ ପୁଅଝିଅମାନଙ୍କୁ କାନ୍ଦିକାନ୍ଦି ଦୁଃଖରେ କହିଛନ୍ତି – ‘ଜୀବନସାରା କଷ୍ଟକରି ବାପା ଅର୍ଜନ କରିଥିବା ସମ୍ପତ୍ତିକୁ ନିଜ ନିଜ ଭିତରେ ସହଜରେ ବାଣ୍ଟି ଦେଇପାରିଲ, ଅଥଚ ଦଶମାସ ଦଶଦିନ ଗର୍ଭରେ ଧରି ଜନ୍ମ କରିଥିବା ଏଇ ବିଧବା ମା’ଟାକୁ ବାଣ୍ଟିନେଇ ପାରିଲନି ।’’ ପ୍ରିୟବନ୍ଧୁ ଓକିଲ ଗଜେନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ସମ୍ପତ୍ତି ଇଚ୍ଛାନାମା (ଉଇଲ୍ସପତ୍ର)ଟିକୁ ଧରି ପହଞ୍ଚିଛନ୍ତି । ଦେବତା ପରି ବାପା ପାଇଥିବାରୁ ଗଜେନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ପୁଅଝିଅଙ୍କୁ ସେ ଭାଗ୍ୟବାନ୍ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି । ଯେତେବେଳେ ସମ୍ପତ୍ତି ବାଣ୍ଟିବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିବା ପାଇଁ ଦେବେନ୍ଦ୍ର ଓକିଲଙ୍କୁ ଅନୁରୋଧ କରି ତାଙ୍କ ପରାମର୍ଶ ଚାହିଁଛନ୍ତି, ସେତେବେଳେ ଓକିଲ ଘୋଷଣା କରିଛନ୍ତି ଯେ – ଗଜେନ୍ଦ୍ରବାବୁ ମୃତ୍ୟୁପୂର୍ବରୁ ସବୁ ସମ୍ପତ୍ତି ତାଙ୍କ ପତ୍ନୀ ତଥା ଚାରିସନ୍ତାନଙ୍କ ମା’ଙ୍କ ନାଁରେ ଉଇଲ୍ କରି ଦେଇଯାଇଛନ୍ତି । ଏକଥା ଶୁଣି ସମସ୍ତେ କିଂକର୍ତ୍ତବ୍ୟବିମୂଢ଼ ହୋଇଯାଇଛନ୍ତି । ଓକିଲଙ୍କଠାରୁ ଇଚ୍ଛାପତ୍ରଟିକୁ ନେଇ ଚାପିଧରି ମା’ ହସିବାକୁ ଚେଷ୍ଟାକରି କାନ୍ଦି ପକେଇଛନ୍ତି । ଏହିପରି ଭାବରେ ଏକାଙ୍କିକା ‘ଆହୁତି’ରେ ସ୍ଵାର୍ଥପର ସନ୍ତାନମାନଙ୍କର ସମ୍ପତ୍ତି ଆଶା ଓ ବସ୍ତୁବାଦୀ ମୋହର ଆହୁତି ପଡ଼ିଛି । ‘ଦୃଶ୍ୟାରମ୍ଭ’ରେ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିବା ସ୍ଵାର୍ଥପର ପୁତ୍ରକନ୍ୟାମାନଙ୍କର ଇଚ୍ଛା ଓ ସ୍ବାର୍ଥଚେତନା ଦୃଶ୍ୟ ଶେଷରେ ଆହୁତି ପାଇଛି ।

ସୂଚନା ଓ କଠିନ ଶବ୍ଦାର୍ଥ :

BSE Odisha 8th Class Odia Solutions Chapter 15 ଆହୁତି 1

CHSE Odisha Class 12 Economics Chapter 2 Long Answer Questions in Odia Medium

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 Economics Solutions Chapter 2 ଅର୍ଥବ୍ୟବସ୍ଥାର ପରିଚୟ ଏବଂ ଅର୍ଥଶାସ୍ତ୍ରର କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ସମସ୍ୟାବଳା Long Answer Questions

CHSE Odisha 12th Class Economics Chapter 2 Long Answer Questions in Odia Medium

ଦୀର୍ଘ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

1. ଏକ ଅର୍ଥବ୍ୟବସ୍ଥାର କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ସମସ୍ୟାଗୁଡ଼ିକ ବ୍ୟାଖ୍ୟା କର ।
Answer:
ଅର୍ଥଶାସ୍ତ୍ରରେ ଲିଓନେଲ୍ ରବିନ୍ସଙ୍କ ଦ୍ବାରା ପ୍ରଦତ୍ତ ସଂଜ୍ଞାନୁସାରେ ମଣିଷର ମୌଳିକ ବା ବାସ୍ତବ ସମସ୍ୟା ହେଉଛି ତା’ ପାଖରେ ଥିବା ସମ୍ବଳର ସ୍ୱଳ୍ପତା । ଏହା ଏକ ଆପେକ୍ଷିକ ଶବ୍ଦ ଯାହା ଚାହିଦା ତୁଳନାରେ ସମ୍ବଳର ସ୍ୱଳ୍ପତାକୁ ବୁଝାଏ । ଠିକ୍ ଏହିପରି ସମସ୍ତ ଅର୍ଥବ୍ୟବସ୍ଥାର ବାସ୍ତବ ସମସ୍ୟା ହେଉଛି ତା’ର ଉତ୍ପାଦୀ ସମ୍ବଳର ସ୍ଵଚ୍ଛତା । ସମ୍ବଳର ଏହି ଦୁଶ୍ରାପ୍ୟତା ଯୋଗୁଁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକରେ ଏହାକୁ ଉପଯୁକ୍ତ ବିନିଯୋଗ କରିବାପାଇଁ ନୀତି ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରାଯାଇଥାଏ । ପୁନଶ୍ଚ ଏହି ନୀତି ନିର୍ଦ୍ଧାରଣରେ ମଧ୍ୟ କେତେକ ସମସ୍ୟା ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଥାଏ । ସେଗୁଡ଼ିକ ବିଷୟରେ ନିମ୍ନରେ ଆଲୋଚନା କରାଗଲା ।

(i) କ’ଣ ଉତ୍ପାଦନ କରାଯିବ ? ଏହି ସମସ୍ୟା ସ୍ବତଃ ଦୁଇଟି ପ୍ରଶ୍ନ ଉପସ୍ଥାପନ କରୁଛି । ପ୍ରଥମଟି ହେଲା – କେଉଁ ଦ୍ରବ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ଉତ୍ପାଦିତ ହେବ ଏବଂ କେଉଁଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ପାଦନ ହେବ ନାହିଁ ? ଦ୍ୱିତୀୟଟି ହେଲା – ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ ସ୍ଥିରୀକୃତ ଦ୍ରବ୍ୟର ପରିମାଣ କେତେ ହେବ ? ତେଣୁ ଅସୀମ ଅଭାବ ମଧ୍ଯରୁ କେଉଁ ଅଭାବଗୁଡ଼ିକ ପୂରଣ କରାଯିବ ଏବଂ କେଉଁ ଅଭାବଗୁଡିକର ପରିପୂରଣ ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ, ତାହା ସ୍ଥିର କରିବା ଅର୍ଥନୀତିର ପ୍ରଧାନ ଦାୟିତ୍ଵ ।

ଅର୍ଥଶାସ୍ତ୍ରରେ ବିଭିନ୍ନ ଉତ୍ପାଦନ ସାଧନର ଉପଯୋଗ କରି ଉପଭୋଗ ଦ୍ରବ୍ୟ ଏବଂ ଉତ୍ପାଦକ ଦ୍ରବ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ କରାଯାଇଥାଏ । ଏହା କିପରି କରାଯାଏ ତାହା ଉତ୍ପାଦନ ସମ୍ଭାବ୍ୟତା ବା ରୂପାନ୍ତରଣ ବକ୍ରରେଖା ସାରଣୀ ସାହାଯ୍ୟରେ ନିମ୍ନମତେ ଆଲୋଚନା କରାଯାଇପାରେ ।

ଉତ୍ପାଦନ ସମ୍ଭାବ୍ୟତା ସ୍ୱବା

ଉତ୍ପାଦନ ସମ୍ଭାବ୍ୟତା କପଡ଼(1000 ମିଟର) ଧାନ(1000 କୁଇଣ୍ଟାଲରେ)
A 0 20
B 2 16
C 4 12
D 6 8
E 8 4
F 10 0

ମନେରଖ ଅର୍ଥବ୍ୟବସ୍ଥାରେ କପଡ଼ା ଓ ଧାନ, ଏହି ଦୁଇଟି ଦ୍ରବ୍ୟ ଉତ୍ପାଦିତ ହେଉଛି । ଉପରୋକ୍ତ ସାରଣୀରେ ଏହା ସୂଚିତ କରାଯାଇଛି । ଯଦି ଅର୍ଥବ୍ୟବସ୍ଥା ସମସ୍ତ ସମ୍ବଳ କେବଳ ଧାନ ଉତ୍ପାଦନରେ ନିୟୋଜିତ ହୁଏ, ତେବେ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ 20,000 କୁଇଣ୍ଟାଲ ଧାନ ଉତ୍ପାଦନ ହୋଇପାରିବ । ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ସମସ୍ତ ସମ୍ବଳ କେବଳ ଲୁଗା ଉତ୍ପାଦନରେ ନିୟୋଜିତ ହେଲେ 10000 ମିଟର କପଡ଼ା ଉତ୍ପାଦିତ ହୋଇପାରିବ । ଏହି ଦୁଇଟି ଚରମ ସୀମା ମଧ୍ୟରେ ଆମ ନିକଟରେ B, C, D, E ଭଳି ଅନ୍ୟ ବିକଳ୍ପ ଉତ୍ପାଦନ ସମ୍ଭାବ୍ୟତା ରହିଅଛି । B- ଉତ୍ପାଦନ ସମ୍ଭାବ୍ୟତାରେ ଆମେ 2000 ମିଟର କପଡ଼ା

ଏବଂ 16 କୁଇଣ୍ଟାଲ ଧାନ ଉତ୍ପାଦନ କରିପାରିବା । ଠିକ୍ ସେହିଭଳି C- ଉତ୍ପାଦନ ସମ୍ଭାବ୍ୟତାରେ ଆମେ 4000 ମିଟର କପଡ଼ା ଏବଂ 12 କୁଇଣ୍ଟାଲ ଧାନ ଉତ୍ପାଦନ କରିପାରିବା । ସାରଣୀର ନିମ୍ନକୁ ଗତି କଲେ ଆମେ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପରିମାଣର ଅଧ୍ଵ କପଡ଼ା ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ ଅଧିକରୁ ଅଧୂକ ଧାନ ପରିତ୍ୟାଗ କରିବାକୁ ପଡ଼ିଥାଏ । ସମ୍ବଳ ଯେ ସୀମିତ ଏହି ମୌଳିକ ଘଟଣା ଯୋଗୁଁ ଉଭୟ ଦ୍ରବ୍ୟରୁ ଅଧ୍ଵ ପାଇବା ସମ୍ଭବ ହୋଇ ନଥାଏ । ଗୋଟିଏ ଦ୍ରବ୍ୟକୁ ଅଧିକ ଉତ୍ପାଦନ କଲେ ଆଉ ଏକ ଦ୍ରବ୍ୟ ତ୍ୟାଗ କରିବାକୁ ହୋଇଥାଏ ।

CHSE Odisha Class 12 Economics Chapter 2 Long Answer Questions in Odia Medium

ନିମ୍ନରେ ଏହାକୁ ଉତ୍ପାଦନ ସମ୍ଭାବ୍ୟତାକୁ ରେଖାଚିତ୍ର ମାଧ୍ୟମରେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରାଯାଇପାରେ ।
CHSE Odisha Class 12 Economics Chapter 2 Long Answer Questions in Odia Medium
ଉପରୋକ୍ତ ସାରଣୀ ତଥ୍ୟକୁ ଭିତ୍ତିକରି AF ଉତ୍ପାଦନ ସମ୍ଭାବ୍ୟତା ରେଖା ଅଙ୍କନ କରାଯାଇଅଛି । ସୀମିତ ସମ୍ବଳଦ୍ଵାରା ଅର୍ଥବ୍ୟବସ୍ଥା ଦୁଇଟି ଦ୍ରବ୍ୟର ଯେଉଁ ବିକଳ୍ପ ସଂଯୋଗ ଉତ୍ପାଦନ କରିବାର ସମ୍ଭାବନା ରହିଛି ତାହା ଏହି ଉତ୍ପାଦନ ସମ୍ଭାବ୍ୟତା ରେଖାରେ ଦର୍ଶାଉଅଛି । ଅର୍ଥ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ମୌଳିକ ସମସ୍ୟାବଳୀ ଉତ୍ପାଦନ ସମ୍ଭାବ୍ୟତା ରେଖା ମାଧ୍ୟମରେ ବୁଝାଯାଇପାରେ ।

(ii) କିପରି ଉତ୍ପାଦନ କରାଯିବ ? ସ୍ଥିରୀକୃତ ଦ୍ରବ୍ୟ କେଉଁ ପଦ୍ଧତିରେ ଉତ୍ପାଦନ କରାଯିବ, ତାହାହିଁ ଅର୍ଥ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ପରବର୍ତୀ ସମସ୍ୟା । ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଦ୍ରବ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ ଅନେକ ବିକଳ୍ପ ପଦ୍ଧତି ରହିଛି । ଆମକୁ ସେଥୁମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ ପଦ୍ଧତି ନିର୍ବାଚନ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ । ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ ହସ୍ତତନ୍ତ କିମ୍ବା ଶକ୍ତିଚାଳିତ ତନ୍ତ ବା ସ୍ବୟଂଚାଳିତ ତନ୍ତ ମାଧ୍ୟମରେ ବସ୍ତ୍ର ଉତ୍ପାଦନ କରାଯାଇପାରିବ । ରାସ୍ତା ନିର୍ମାଣ ଶ୍ରମିକମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା କରାଯାଇପାରେ କିମ୍ବା ରୋଲର ଓ ବୁଲ୍‌ଡୋଜର୍ ଭଳି ଯନ୍ତ୍ର ସାହାଯ୍ୟରେ ମଧ୍ୟ କରାଯାଇପାରେ ।

ପାରମ୍ପରିକ ଲଙ୍ଗଳ ସାହାଯ୍ୟରେ ଚାଷ କରାଯାଇପାରେ କିମ୍ବା ଆଧୁନିକ କୃଷି ଯନ୍ତ୍ରପାତି ତଥା ଟ୍ରାକ୍ଟର ମାଧ୍ୟମରେ ମଧ୍ୟ କରାଯାଇପାରେ । ପୂର୍ବୋକ୍ତ ପଦ୍ଧତି ଶ୍ରମ-ସଘନ ପଦ୍ଧତି ଓ ଉପରୋକ୍ତ ପଦ୍ଧତିକୁ ପୁଞ୍ଜି-ସଘନ ପଦ୍ଧତି କୁହାଯାଇପାରେ । ଏହି ଦୁଇଟି ବିକଳ୍ପ ପଦ୍ଧତି ମଧ୍ୟରୁ ଯେଉଁଟି ସମାଜରେ ଦୁଷ୍ପାପ୍ୟ ସମ୍ବଳର ମିତୋପଯୋଗ କରେ, ସାଧାରଣତଃ ତାହାହିଁ ଅବ୍ୟବସ୍ଥା ପାଇଁ ଯଥୋପଯୁକ୍ତ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ । ଏହିପରି ମାଧ୍ୟମରେ କିପରି ଉତ୍ପାଦନ କରାଯିବ ତାହା ଏହି ପଦ୍ଧତି ମାଧ୍ୟମରେ ସମାଧାନ କରାଯାଇଥାଏ ।

(iii) କାହାପାଇଁ ଉତ୍ପାଦନ କରାଯିବ ? : ଉତ୍ପାଦନ କାହାପାଇଁ କରାଯିବ, ତାହା ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରିବା ଅର୍ଥନୀତି ନିମନ୍ତେ ଅନ୍ୟ ଏକ ସମସ୍ୟା । ଅନ୍ୟ ଭାଷାରେ ସମସ୍ୟା ହେଉଛି ଦ୍ରବ୍ୟ ଓ ସେବାର ମୋଟ ପରିମାଣର କିଏ କେତେ ପାଇବା ଉଚିତ୍, ତାହା ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରିବା । ଅର୍ଥାତ୍ ଉପଭୋଗ ପାଇଁ ଉତ୍ପାଦନ କରାଯିବ ନା ଉତ୍ପାଦକଙ୍କ ପାଇଁ ଉତ୍ପାଦନ କରାଯିବ ? ବିଳାସମୂଳକ ଦ୍ରବ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ କରାଯିବ ନା ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ଦ୍ରବ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ କରାଯିବ ? ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ଉପଭୋଗ ପାଇଁ ଉତ୍ପାଦନ କରାଯିବ ନା ଅନ୍ୟ ରାଷ୍ଟ୍ରକୁ ରପ୍ତାନି ନିମନ୍ତେ ଉତ୍ପାଦନ କରାଯିବ ? ଇତ୍ୟାଦି । ଏହିସବୁ ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ ଉପଯୁକ୍ତ ନିର୍ବାଚନ ସାପେକ୍ଷ ।

(iv) କେତେ ସଞ୍ଚୟ କରିବା ଓ କେତେ ବିନିଯୋଗ କରିବା ? ସଞ୍ଚୟ ଓ ବିନିଯୋଗ ସଂକ୍ରାନ୍ତରେ ଏକ ସମସ୍ୟା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ । ସମ୍ବଳର ନିୟୋଜନ ନିମନ୍ତେ ବିନିଯୋଗ ଆବଶ୍ୟକ ଏବଂ ଏହି ବିନିଯୋଗ ସଞ୍ଚୟରୁ ହିଁ ଆସିଥାଏ । ପୁନଶ୍ଚ ସଞ୍ଚୟ ଚଳନ୍ତି ଆୟରୁ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ । ସଞ୍ଚୟ ଯେତେ ଅଧ‌ିକ ହେବ ବିନିଯୋଗ ସେତେ ଅଧିକ ହେବ ଏବଂ ରାଷ୍ଟ୍ରର ସେତେ ବିକାଶରେ ଉନ୍ନତି ଘଟିବ । ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ଯଦି ଚଳନ୍ତି ଆୟରୁ ସଞ୍ଚୟ ମୋଟେ ହେବ ନାହିଁ, ତାହାହେଲେ ରାଷ୍ଟ୍ରର ପୁଞ୍ଜିଗଠନ ବାଧାପ୍ରାପ୍ତ ହେବା ସହ ବିନିଯୋଗ ହ୍ରାସପାଇ ଅର୍ଥନୈତିକ ବିକାଶହାର ପ୍ରତିହତ ହେବ ।

(v) ସମ୍ବଳର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ସମସ୍ୟା ଏକ ଅର୍ଥବ୍ୟବସ୍ଥାର ଉତ୍ପାଦିକା ଶକ୍ତି ବୃଦ୍ଧିପାଇଁ ସମ୍ବଳର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଅତ୍ୟନ୍ତ ଆବଶ୍ୟକ । ଅଧିକ ଦ୍ରବ୍ୟ ଓ ସେବା ଉତ୍ପାଦନ କରିବାର କ୍ଷମତା ହାସଲ ସମ୍ପ୍ରତି ପ୍ରତ୍ୟେକ ଅର୍ଥବ୍ୟବସ୍ଥାର ପ୍ରଧାନ ସମସ୍ୟା । ଜନସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ଘଟୁଛି । ମାନବୀୟ ଅଭାବଗୁଡ଼ିକ ପରିବର୍ତ୍ତିତ ହେଉଛି । ଆଧୁନିକ ମଣିଷର ଜୀବନଧାରଣର ମାନ ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ବିବିଧ ଓ ବିସ୍ତୃତ ଦ୍ରବ୍ୟ ଓ ସେବା ଆବଶ୍ୟକ । ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ସମାଜ ଜାତୀୟ ଆୟର ଦ୍ରୁତ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ଯନ୍ତ୍ର ବାନ ହେବା ସ୍ଵାଭାବିକ ।

ସେଥ୍ପାଇଁ ଆମକୁ ଅଧ‌ିକ ସଞ୍ଚୟ ଓ ବିନିଯୋଗ କରିବାକୁ ହେବ । ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକ ଉନ୍ନତ କାରିଗରୀ ବିଦ୍ୟାର ପ୍ରୟୋଗ କରି ସେମାନଙ୍କ ସମ୍ବଳର ଯଥେଷ୍ଟ ଅଭିବୃଦ୍ଧି କରିପାରିଛନ୍ତି । ଫଳରେ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ଅଧ‌ିବାସୀମାନେ ଉନ୍ନତ ଜୀବନଯାପନମାନର ଅଧିକାରୀ ହୋଇପାରିଛନ୍ତି ।

2. ଅର୍ଥନୈତିକ ସମସ୍ୟାବଳୀର ଚାରିତ୍ରିକ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ବୁଝାଇ ଲେଖ ଏବଂ ସେଗୁଡ଼ିକ କିପରି ସୃଷ୍ଟି ହୁଅନ୍ତି ଦର୍ଶାଅ । 
Answer:
ଅର୍ଥନୈତିକ ସମସ୍ୟା କ’ଣ ?
ମନୁଷ୍ୟକୁ ଦୈନନ୍ଦିନ ଜୀବନରେ ବହୁବିଧ ସମସ୍ୟାର ସାମନା କରିବାକୁ ହୋଇଥାଏ । ସେ ସଦାସର୍ବଦା କୌଣସି ନା କୌଣସି ସମସ୍ୟା ସମାଧାନ କରିବାରେ ବ୍ରତୀ ଥାଏ । ସର୍ବତ୍ର ମଣିଷକୁ ଖାଦ୍ୟ, ବସ୍ତ୍ର, ବାସଗୃହ ଭଳି ମୌଳିକ ସମସ୍ୟାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବାକୁ ପଡ଼େ । ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷଙ୍କ ପରି ସମାଜକୁ ମଧ୍ୟ ବହୁ ସମସ୍ୟାର ସାମନା କରିବାକୁ ହୁଏ । କେହି କେହି ମତ ପୋଷଣ କରନ୍ତି ଯେ ଏହି ସମସ୍ତ ସମସ୍ୟା ମୁଦ୍ରା ସହିତ ସମ୍ପର୍କିତ ହୋଇଥିବାରୁ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ଅର୍ଥନୈତିକ ସମସ୍ୟା କୁହାଯାଏ; ମାତ୍ର ଏ ପ୍ରକାର ମତ ଗ୍ରହଣଯୋଗ୍ୟ ନୁହେଁ ।

ଲିଓନେଲ୍‌ ରବିନ୍‌ସ୍‌ଙ୍କ ପ୍ରଦତ୍ତ ଅର୍ଥଶାସ୍ତ୍ରର ସଂଜ୍ଞା ଅର୍ଥନୈତିକ ସମସ୍ୟା ସୃଷ୍ଟିର ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ବ୍ୟାଖ୍ୟାରୂପେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇପାରେ । ଏହା ସର୍ବଜନ ସ୍ଵୀକୃତ ଯେ ମନୁଷ୍ୟର ଅଭାବବୋଧ ଅସୀମ ଏବଂ ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତି ତାହାର ସୀମିତ ସମ୍ବଳ ଉପଯୋଗ କରି ସର୍ବାଧ‌ିକ ପରିତୃପ୍ତି ପାଇବାପାଇଁ ଚେଷ୍ଟିତ । ଏହି ଦୃଷ୍ଟିରୁ କୁହାଯାଇପାରେ ଯେ ମୌଳିକ ସମସ୍ୟା ହେଉଛି ନିର୍ବାଚନ କରିବା ଏବଂ ଅଭାବବୋଧକୁ ପରିତୃପ୍ତ କରିବା ।

ଅର୍ଥନୈତିକ ସମସ୍ୟାବଳୀର ସଂଜ୍ଞା :

ଅଧ୍ୟାପକ ଏରିକ୍‌ରୋଲ୍ ଅର୍ଥନୈତିକ ସମସ୍ୟାର ସଂଜ୍ଞା ପ୍ରକରଣ କରି ମତ ଦେଇଛନ୍ତି ଯେ ଅର୍ଥନୈତିକ ସମସ୍ୟା ମୁଖ୍ୟତଃ ନିର୍ବାଚନକୁ କେନ୍ଦ୍ରକରି ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ । ବିକଳ୍ପ ବ୍ୟବହାରକ୍ଷମ ସୀମିତ ସମ୍ବଳ କିପରି ଉପଯୋଗ କରାଯାଏ ତାହା ନିର୍ବାଚନ କରିବା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ । ରବର୍ଟ ‘ଅ’ଙ୍କ ମତରେ, ଅର୍ଥନୈତିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହାସଲ କରିବାପାଇଁ କିପରି ଏବଂ କାହା ପାଇଁ ଉତ୍ପାଦନ କରାଯିବ ସେ ବିଷୟରେ ନିର୍ବାଚନ ମାଧ୍ୟମରେ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ଗ୍ରହଣ କରିବା ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଅର୍ଥନୈତିକ ସମସ୍ୟା ଉଦ୍ଭବ ହୁଏ । ଲେଫ୍‌ଟଉଇଟ୍‌ଙ୍କ ଭାଷାରେ, ବିକଳ୍ପ ମାନବୀୟ ଅଭାବର ଯଥାସମ୍ଭବ ପରିତୃପ୍ତି ପାଇଁ ସୀମିତ ସମ୍ବଳ ଉପଯୋଗ କରିବା ସହିତ ଅର୍ଥନୈତିକ ସମସ୍ୟା ସଂପୃକ୍ତ ।

ଅର୍ଥନୈତିକ ସମସ୍ୟା ସୃଷ୍ଟିର କାରଣ :

ରବିନ୍‌ସ୍‌ଙ୍କ ପ୍ରଦତ୍ତ ସଂଜ୍ଞା ଅନୁଶୀଳନ କଲେ ଅର୍ଥନୈତିକ ସମସ୍ୟା ସୃଷ୍ଟି ହେବାର ଚତୁର୍ବିଧ ମୁଖ୍ୟ କାରଣର ସ୍ପଷ୍ଟ ସୂଚନା ମିଳେ । ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା – (i) ମାନବୀୟ ଅଭାବ ଅସୀମ, (ii) ଅଭାବର ତୀବ୍ରତାରେ ଭିନ୍ନତା, (iii) ସମ୍ବଳର ସୀମିତତା ଏବଂ (iv) ସମ୍ବଳର ବିକଳ୍ପ ଉପଯୋଗ ।

(1) ମନୁଷ୍ୟର ଅଭାବ ଅସୀମ :
ଆମର ଅଭାବବୋଧ ଅସୀମ ହୋଇଥିବା କାରଣରୁ ଆମେ ସମସ୍ତ ଅଭାବ ପୂରଣ କରିପାରୁନା, ମାତ୍ର ପ୍ରତ୍ୟେକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଅଭାବକୁ ପରିତୃପ୍ତି କରିଥାଉ । ଗୋଟିଏ ଅଭାବ ପରିତୃପ୍ତି ହେବାମାତ୍ରେ ଆଉ ଗୋଟିଏ ବା କେତୋଟି ଅଭାବ ମୁଣ୍ଡ ଟେକିଥାଏ । ଅଭାବଗୁଡ଼ିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟକ୍ରମେ ଏପରି କରାଳଚକ୍ର ସୃଷ୍ଟି କରନ୍ତି ଯେ ମଣିଷର ଜୀବଦ୍ଦଶା କାଳରେ ସବୁ ଅଭାବ ପୂରଣ ହୋଇପାରେ ନାହିଁ । ସୁତରାଂ କୁହାଯାଏ ଯେ ମଣିଷ ସମଗ୍ର ଜୀବନକାଳ ଅତୃପ୍ତ ଅଭାବର ଏକ ଗଣ୍ଠିଲି ଧରି ଚାଲିଥାଏ । 

CHSE Odisha Class 12 Economics Chapter 2 Long Answer Questions in Odia Medium

(2) ଅଭାବର ତୀବ୍ରତାରେ ଭିନ୍ନତା :
ମଣିଷର ଅଭାବବୋଧର ତୀବ୍ରତା ବ୍ୟକ୍ତି ଓ ସମୟ ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ହୋଇଥାଏ । ତନ୍ମଧ୍ୟରୁ କେତେକ ଅଭାବ ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥିଲାବେଳେ ଅନ୍ୟ କେତେକ କମ୍ ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ ମନେହୁଅନ୍ତି । ସେଥପାଇଁ ସୀମିତ ସମ୍ବଳ ସାହାଯ୍ୟରେ ସର୍ବାଧ‌ିକ ପରିତୃପ୍ତ ଲାଭ କରିବାପାଇଁ ମଣିଷକୁ ନିର୍ବାଚନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ସାହାଯ୍ୟ ନେବା ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ, ଯାହାଫଳରେ ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ୱବିଶିଷ୍ଟ ଅଭାବର ପରିତୃପ୍ତ ପାଇଁ ସମ୍ବଳ ସର୍ବାଗ୍ରେ ଉପଯୋଗ କରାଯାଏ ଏବଂ କମ୍ ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଭାବକୁ ସ୍ଥଗିତ ରଖାଯାଏ ।

ଏହା ଫଳରେ ସର୍ବାଧ‌ିକ ତୃପ୍ତି ଲାଭ କରିବା ସମ୍ଭବ ହୁଏ । ଏଥୁରୁ ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତରେ ଉପନୀତ ହେବାକୁ ହୁଏ ଯେ ମଣିଷର ସବୁ ଅଭାବ ସମଗୁରୁତ୍ୱବିଶିଷ୍ଟ ହୋଇଥିଲେ ନିର୍ବାଚନ ସମସ୍ୟାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବାକୁ ପଡ଼ନ୍ତା ନାହିଁ କି ଅର୍ଥନୈତିକ ସମସ୍ୟା ଉପୁଜନ୍ତା ନାହିଁ ।

(3) ସୀମିତ ସମ୍ବଳ :
ଅଭାବକୁ ପରିତୃପ୍ତି କରିବାପାଇଁ ସମ୍ବଳ ଆବଶ୍ୟକ; ମାତ୍ର ସମ୍ବଳ ଯୋଗାଣ ଅଭାବ ତୁଳନାରେ ସୀମିତ । ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ସମ୍ବଳର ସ୍ୱଳ୍ପତା କହିଲେ ଚାହିଦା ତୁଳନାରେ ଦ୍ରବ୍ୟ ଓ ସେବାର ସ୍ୱଳ୍ପ ଯୋଗାଣକୁ ବୁଝାଯାଏ । ସମ୍ବଳର ଅପ୍ରାଚୁର୍ଯ୍ୟ କାରଣରୁ ମଣିଷକୁ ଉଦ୍ୟମ କରିବାକୁ ହୁଏ । ସୁତରାଂ ସମ୍ବଳର ସ୍ୱଳ୍ପତା ଅର୍ଥନୈତିକ ସମସ୍ୟାର ଅନ୍ୟତମ କାରଣ ବୋଲି ଗ୍ରହଣ କରାଯାଏ । ସମ୍ବଳ ଯଦି ପ୍ରଚୁର ପରିମାଣରେ ମିଳୁଥା’ନ୍ତା ତେବେ ମଣିଷର ସମସ୍ତ ଅଭାବ ପୂରଣ କରାଯାଇପାରନ୍ତା । ସେଥୁପାଇଁ ଶ୍ରମ କରିବା ଆବଶକ ହୁଅନ୍ତା ନାହିଁ କି ଅର୍ଥନୈତିକ ସମସ୍ୟା ସୃଷ୍ଟି ହୁଅନ୍ତା ନାହିଁ । 

(4) ସମ୍ବଳର ବିକଳ୍ପ ବ୍ୟବହାର :
ସ୍ମରଣ ରଖୁବାକୁ ହେବ ଯେ ସମ୍ବଳ ଯୋଗାଣ କେବଳ ସ୍ଵଳ୍ପ ନୁହେଁ, ତାହା ବିକଳ୍ପ ବ୍ୟବହାରକ୍ଷମ ମଧ୍ୟ । ତେଣୁ ପ୍ରତିଯୋଗୀ ଅଭାବଗୁଡ଼ିକ ପୂରଣ କରିବାପାଇଁ ସମ୍ବଳକୁ ପର୍ଯ୍ୟାୟକ୍ରମେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇପାରେ । ଉଦାହରଣସ୍ୱରୂପ, ଖଣ୍ଡିଏ ଜମିକୁ ଶସ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ ଜମିର ଆବଶ୍ୟକତା ଏବଂ ଗୃହ ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ ଜମିର ଆବଶ୍ୟକତା ପରସ୍ପର ପ୍ରତିଯୋଗୀ ହୋଇଥିବାରୁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଭୂମିକୁ ଉଭୟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇନପାରେ । ଶସ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ କରିବା ଅର୍ଥ ଗୃହ ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟରୁ ବିରତ ହେବା । ସୁତରାଂ କେଉଁ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ସମ୍ବଳ ଉପଯୋଗ କରାଯିବ ସେଥ‌ିପାଇଁ ନିର୍ବାଚନ ସମସ୍ୟାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବାକୁ ହୁଏ ।

ଅଭାବ ଓ ସମ୍ବଳ କ୍ଷେତ୍ରରେ ନିର୍ବାଚନ :
ପୂର୍ବେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ, ସମ୍ବଳର ସ୍ଵଚ୍ଛତା କାରଣରୁ କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତି ସମସ୍ତ ଅଭାବ ପୂରଣ କରିପାରନ୍ତି ନାହିଁ । ସମ୍ବଳ ମଧ୍ୟ ବିକଳ୍ପ ବ୍ୟବହାରକ୍ଷମ । ସୁତରାଂ ଅଭାବମାନଙ୍କ କ୍ଷେତ୍ରରେ କେଉଁ ଗୋଟିକୁ ତୃପ୍ତ କରିବାକୁ ହେବ ତାହା ନିର୍ବାଚନ ମାଧ୍ଯମରେ ସ୍ଥିର କରାଯାଇଥାଏ । ସମ୍ବଳ ଉପଯୋଗ କ୍ଷେତ୍ରରେ ମଧ୍ୟ ଅନୁରୂପ ନିର୍ବାଚନ କରିବାକୁ ହୁଏ । ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷଙ୍କ ଭଳି ପ୍ରତ୍ୟେକ ଅର୍ଥବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ନିର୍ବାଚନ ମାଧ୍ୟମରେ କ’ଣ ଉତ୍ପାଦନ କରାଯିବ, କିପରି ଉତ୍ପାଦନ କରାଯିବ ଏବଂ ଲୋକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଉତ୍ପାଦିତ ସାମଗ୍ରୀ କିପରି ବଣ୍ଟନ ହେବ ସ୍ଥିର କରାଯାଏ ।

ସଂକ୍ଷେପରେ କହିଲେ, ଏକ ପକ୍ଷରେ ଅଭାବସମୂହ ଅସୀମ ହୋଇଥିବାରୁ ଏବଂ ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ସମ୍ବଳ ସୀମିତ ଏବଂ ବିକଳ୍ପ ବ୍ୟବହାରକ୍ଷମ ହୋଇଥିବାରୁ ଅର୍ଥନୈତିକ ସମସ୍ୟାବଳୀ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ ।

3. ଉତ୍ପାଦନ ସମ୍ଭାବ୍ୟତା ବକ୍ରରେଖା କ’ଣ ? ଏହା କିପରି ଅର୍ଥନୈତିକ ସମସ୍ୟା ସମାଧାନରେ ସହାୟକ ହୁଏ ବୁଝାଇ ଲେଖ ।
Answer:
ଉତ୍ପାଦନ ସମ୍ଭାବ୍ୟତା ରେଖାକୁ ଉତ୍ପାଦନ ସମ୍ଭାବ୍ୟତା ସୀମାନ୍ତ ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ । ଏହା ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପରିମାଣର ସମ୍ବଳ ବିନିଯୋଗ କରି ଉତ୍ପାଦିତ ହୋଇପାରୁଥିବା ଦୁଇଟି ଦ୍ରବ୍ୟର ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ସମ୍ଭାବ୍ୟ ସଂଯୋଗକୁ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଥାଏ । ଯେକୌଣସି ଅର୍ଥବ୍ୟବସ୍ଥାର ଉତ୍ପାଦୀ ସମ୍ବଳ ସୀମିତ ଏହି ସୀମିତ ସମ୍ବଳର ବିକଳ୍ପ ଉତ୍ପାଦନ ସମ୍ଭାବ୍ୟତା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବା ଉତ୍ପାଦନ ସମ୍ଭାବ୍ୟତା ରେଖାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ।
ଉତ୍ପାଦନ ସମ୍ଭାବ୍ୟତା ରେଖା ନିମ୍ନଲିଖ୍ ସର୍ଭ ଉପରେ ପର୍ଯ୍ୟବସିତ ।

  • ରାଷ୍ଟ୍ରର ଉତ୍ପାଦୀ ସମ୍ବଳ ସୀମିତ ।
  • ଉତ୍ପାଦନ କୌଶଳରେ କୌଣସି ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେବ ନାହିଁ । 
  • ଅର୍ଥବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ମାତ୍ର ଦୁଇଟି ଦ୍ରବ୍ୟ ଉତ୍ପାଦିତ ହେଉଥ‌ିବ । 
  • ସମ୍ବଳର ପୂର୍ଣ୍ଣ ଓ ଦକ୍ଷ ବିନିଯୋଗ ହେବା ବିଧେୟ ।

ଉପରୋକ୍ତ ସର୍ପଗୁଡ଼ିକୁ ଆଧାର କରି ଉତ୍ପାଦନ ସମ୍ଭାବ୍ୟତା ବକ୍ରରେଖା କିପରି ଅର୍ଥନୈତିକ ସମସ୍ୟା ସମାଧାନ କରିଥାଏ । ମନେରଖ ଏକ ପୂର୍ଣ୍ଣ ନିୟୋଜନ ଅବସ୍ଥାରେ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପରିମାଣ ସମ୍ବଳ ସାହାଯ୍ୟରେ ଦୁଇଟି ଦ୍ରବ୍ୟ, ଲୁଗା ଏବଂ ଧାନ ଉତ୍ପାଦନ କରାଯାବା ପ୍ରପାୢବ କରାଯାଇଛି ।

ଉତ୍ପାଦନ ସମ୍ଭାବ୍ୟତା କୁଗା (1000 ମିଟରରେ) ଧାନ(1000 କୁଇଣ୍ଟାଲରେ)
A 0 20
B 4 19
C 6 16
D 8 12
E 10 6
F 12 0

ଉପରୋକ୍ତ ସାରଣୀରୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ହୁଏ ଯେ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସମ୍ବଳର ପୁଷ୍ପ ବିନିଯୋଗ କରି ସର୍ବାଧ୍ଵ 12 ହଜାର ମିଟର ଲୁଗା ଏବଂ ଶୂନ୍ୟ ଏକକ ଧାନ ଉତ୍ପାଦିତ କରାଯାଇଥାଏ । ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ଯେତେବେଳେ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସମ୍ବଳର ପୂର୍ଣ୍ଣ ବିନିଯୋଗଦ୍ଵାରା 20 ହଜାର କୁଇଣ୍ଟାଲ ଧାନ ଏବଂ ଶୂନ୍ୟ ଏକକ ଲୁଗା ଉତ୍ପାଦନ କରାଯାଇପାରେ । ଦୁଇଟି ଚରମ ବିନ୍ଦୁରେ ଉଭୟ ଦ୍ରବ୍ୟ ସର୍ବାଧ‌ିକ ଉତ୍ପାଦନ ସମ୍ଭାବ୍ୟତା ଉପସ୍ଥାପନ କରାଯାଇଥାଏ ।
CHSE Odisha Class 12 Economics Chapter 2 Long Answer Questions in Odia Medium 1
ଉପରୋକ୍ତ ସାରଣୀର ତଥ୍ୟକୁ ଆଧାର କରି AF ଉତ୍ପାଦନ ସମ୍ଭାବ୍ୟତା ବକ୍ରରେଖା ଅଙ୍କନ କରାଯାଇଛି । ଏହାର ବିଭିନ୍ନ ବିନ୍ଦୁରେ ଲୁଗା ଓ ଧାନର ବିଭିନ୍ନ ମିଶ୍ରଣ ସୂଚାଯାଇଛି । ‘B’ ବିନ୍ଦୁରେ ଲୁଗା (4 ହଜାର ମିଟର ) ଏବଂ ଧାନ ( 19 ହଜାର ) କୁଇଣ୍ଟାଲର ସମ୍ମିଶ୍ରଣ ଉପସ୍ଥାପନ କରାଯାଇଛି । ଯଦି ଅଧିକ ପରିମାଣର ଲୁଗା ଉତ୍ପାଦନ କରିବାକୁ ହୁଏ ତେବେ ଧାନର ଉତ୍ପାଦନ ହ୍ରାସ କରିବାକୁ ପଡ଼ିଥାଏ । ଯାହାଦ୍ୱାରା ଦୁଇଟି ଦ୍ରବ୍ୟର ସମ୍ଭାବ୍ୟ ମିଶ୍ରଣ ହେବ 6 ହଜାର ମିଟର ଲୁଗା ଏବଂ 16 ହଜାର କୁଇଣ୍ଟାଲ ଧାନ ଉତ୍ପାଦନ ହୋଇପାରିବ ।

⇒ ଏହିପରି ଭାବରେ ଆମେ AF ରେଖାର ଯେତିକି ଡାହାଣକୁ ଗତି କରିବା ସମ୍ଭାବ୍ୟ ସମ୍ମିଶ୍ରଣରେ ଲୁଗା ଉତ୍ପାଦନ ବୃଦ୍ଧି ଘଟିବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଧାନର ଉତ୍ପାଦନ ହ୍ରାସ ହେବାକୁ ଲାଗିବ ।

ଅନେକ ସମ୍ଭାବ୍ୟ ସମ୍ମିଶ୍ରଣ AF ରେଖାର C, D, E, F ବିନ୍ଦୁରେ ଦର୍ଶାଯାଇଛି । ଯେତେବେଳେ ସାରଣୀର ନିମ୍ନକୁ ଗତିକଲେ ଆମେ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପରିମାଣର ଅଧିକ ଲୁଗା ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ ଅଧିକ ଧାନ ପରିତ୍ୟାଗ କରିବାକୁ ପଡ଼ିଥାଏ । ସମ୍ବଳ ଯେ ସୀମିତ ଏହି ମୌଳିକ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ଯୋଗୁଁ ଉଭୟ ଦ୍ରବ୍ୟରୁ ଅଧିକ ପାଇବା ସମ୍ଭବ ହୋଇନଥାଏ । ଗୋଟିଏ ଦ୍ରବ୍ୟକୁ ଅଧିକ ଉତ୍ପାଦନ କଲେ, ଆଉ ଏକ ଦ୍ରବ୍ୟ ତ୍ୟାଗ କରିବାକୁ ହୋଇଥାଏ । ଏହି ରେଖାର ‘A’ ଏବଂ ‘F’ ବିନ୍ଦୁକୁ ଉତ୍ପାଦନ ସୀମାନ୍ତ ବୋଲି ଧରାଯାଏ ।

ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସମ୍ବଳର ପୂର୍ଣ୍ଣ ନିୟୋଜନ ହେଉଥ‌ିବାବେଳେ ଉତ୍ପାଦିତ ଦୁଇଟି ଦ୍ରବ୍ୟର ସମ୍ମିଶ୍ରଣ AF ଉତ୍ପାଦନ ସମ୍ଭାବ୍ୟତା ରେଖାର ଯେକୌଣସି ବିନ୍ଦୁରେ ରହିଥାଏ । ଏହି ସମ୍ମିଶ୍ରଣ ଉତ୍ପାଦନ ସମ୍ଭାବ୍ୟତାର ବାହାରେ ଅର୍ଥାତ୍ ‘P’ ବିନ୍ଦୁରେ ଅଥବା ଭିତରେ ଅର୍ଥାତ୍ ‘K’ ବିନ୍ଦୁରେ ରହିନପାରେ । କାରଣ ‘P’ ବିନ୍ଦୁରେ ଲୁଗା ଓ ଧାନ ଯେଉଁ ସମ୍ମିଶ୍ରଣ ଉପସ୍ଥାପନ ହୁଏ ସେଥ‌ିପାଇଁ ସମ୍ବଳ ନଥାଏ । ସେହିପରି ‘K’ ବିନ୍ଦୁରେ ଉପସ୍ଥାପନ କରାଯାଉଥିବା ସମ୍ମିଶ୍ରଣ ଉତ୍ପାଦନ କଲେ ସମ୍ବଳର ପୂର୍ଣ୍ଣ ଉପଯୋଗ ହୁଏନାହିଁ ।

CHSE Odisha Class 12 Economics Chapter 2 Long Answer Questions in Odia Medium

4. ଆଧୁନିକ ଅର୍ଥବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଥ‌ିବା ନୂତନ ଅର୍ଥନୈତିକ ସମସ୍ୟାବଳୀର ପ୍ରକୃତି ଓ ପରିସର ବ୍ୟାଖ୍ୟା କର ।
Answer:
ଆଧୁନିକ ଅର୍ଥ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ବିଭିନ୍ନ ଅର୍ଥନୈତିକ ସମସ୍ୟା ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଥାଏ । ସେଥିମଧ୍ୟରୁ କ’ଣ ଉତ୍ପାଦନ କରାଯିବ ? କିପରି ଏବଂ କେତେ ପରିମାଣରେ ଉତ୍ପାଦନ କରାଯିବ, କାହା ପାଇଁ ଉତ୍ପାଦନ କରାଯିବ ଆଦି ମୌଳିକ ସମସ୍ୟା ଏହା ବ୍ୟତୀତ ନୂତନ ସମସ୍ୟା ହେଉଛି ସମ୍ବଳର ସଦୁପଯୋଗ ଓ ପୂର୍ଣ୍ଣ ଉପଯୋଗ, ସମ୍ବଳ ଅଭିବୃଦ୍ଧି, ଅର୍ଥନୈତିକ ସ୍ଥିରତା ଏବଂ ପ୍ରାପ୍ୟ ପରିଶୋଧରେ ସନ୍ତୁଳନ ପ୍ରଭୃତି ସମସ୍ୟାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବାକୁ ହୋଇଥାଏ ।

ଏହି ନୂତନ ଅର୍ଥନୈତିକ ସମସ୍ୟାଗୁଡ଼ିକୁ ନିମ୍ନରେ ଆଲୋଚନା କରାଗଲା ।
(1) ଅଭିବୃଦ୍ଧି ସମସ୍ୟା : ବର୍ତ୍ତମାନ ଥିବା ସମ୍ବଳକୁ ଦୃଷ୍ଟିରଖୁ ରାଷ୍ଟ୍ରର ଅର୍ଥନୈତିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହାସଲ କରିବା ହେଉଛି ଅର୍ଥନୈତିକ ସମସ୍ୟାର ଆଉ ଏକ ଉପାଦାନ ଯାହାପ୍ରତି ବିଶେଷ ଧ୍ୟାନ ଦେବା ଆବଶ୍ୟକ । ରାଷ୍ଟ୍ରର ଜନସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ହେବା ସଙ୍ଗେସଙ୍ଗେ ଆବଶ୍ୟକତା ମଧ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି ହେବାରେ ଲାଗିଛି । ଆବଶ୍ୟକତାଗୁଡ଼ିକ ପୂରଣ କରି ଲୋକମାନଙ୍କୁ ଏକ ଉନ୍ନତ ଶ୍ରେଣୀର ଜୀବନଧାରଣା ପ୍ରଦାନ କରିବାକୁ ହେଲେ ରାଷ୍ଟ୍ରର ଅର୍ଥନୈତିକ ବିକାଶ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଆବଶ୍ୟକ ହୋଇଥାଏ ତେଣୁ ଏହି ବିକାଶ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ପ୍ରତି ଧ୍ୟାନ ଦେବା ଅନିବାର୍ଯ୍ୟ ଅଟେ ।

ଏହି କାରଣରୁ ନୂତନ ପୁଞ୍ଜିଦ୍ରବ୍ୟ ସ୍ଥାପନ କରିବା ଏବଂ ସମ୍ବଳର ଅପଚୟ ହେଉଥ‌ିବା ପୁଞ୍ଜିଦ୍ରବ୍ୟ ଭରଣା କରିବା ପାଇଁ ଯନ୍ ବାନ ହେବାକୁ ପଡ଼େ । ଏହି ଲକ୍ଷ୍ୟକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖ୍ ପୁଞ୍ଜିଗଠନ ପ୍ରତି ଧ୍ୟାନ ଦେବା ଆବଶ୍ୟକ । ପୁଞ୍ଜିଗଠନ ମୁଖ୍ୟତଃ ସଞ୍ଚୟ ଓ ବିନିଯୋଗ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ । ଅଭିବୃଦ୍ଧିକୁ ତ୍ୱରାନ୍ଵିତ କରିବାକୁ ହେଲେ ଉପସ୍ଥିତ ଆୟରୁ ଅଧ‌ିକ ସଂଚୟ କରି ବିନିଯୋଗ ହାର ବୃଦ୍ଧି କରିବାକୁ ହୁଏ । ଯଦି ସଂଚୟର ବୃଦ୍ଧି କରାନଯାଏ ତେବେ ବିନିଯୋଗ, ପୁଞ୍ଜିଗଠନ ଏବଂ ଅର୍ଥନୈତିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧିରେ ବିଘ୍ନ ସୃଷ୍ଟି ହେବା ସୁନିଶ୍ଚିତ । ଏଣୁ ବିକାଶଶୀଳ ଏବଂ ଅବିକଶିତ

(2) ପ୍ରାପ୍ୟ ପରିଶୋଧରେ ସନ୍ତୁଳନ : ପ୍ରାପ୍ୟ ପରିଶୋଧରେ ଅସନ୍ତୁଳନ ସମସ୍ୟା ରପ୍ତାନି ଏବଂ ଆମଦାନୀର ପାର୍ଥକ୍ୟଜନିତ ସମସ୍ୟା ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ । ରପ୍ତାନି ଆମଦାନୀଠାରୁ କମ୍ ହେବାରୁ ବୈଦେଶିକ ମୁଦ୍ରାର ଅଭାବ ଅନୁଭବ କରାଯାଏ । କାରଣ ଆମଦାନୀକାରୀ ରାଷ୍ଟ୍ରକୁ ବୈଦେଶିକ ମୁଦ୍ରା ଆକାରରେ ପ୍ରାପ୍ୟ ପରିଶୋଧ କରିବାକୁ ହୋଇଥାଏ । ବିକାଶଶୀଳ ଓ ଅବିକଶିତ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକୁ ପୁଞ୍ଜିଦ୍ରବ୍ୟ, ବୈଦେଶିକ ଜ୍ଞାନକୌଶଳ ଓ କଞ୍ଚାମାଲ ପ୍ରଭୃତ ପରିମାଣରେ ଆମଦାନି କରିବାକୁ ହେଉଥ‌ିବାରୁ ବୈଦେଶିକ ମୁଦ୍ରା ଅଭାବଜନିତ ସଙ୍କଟ ଉଗ୍ର ଆକାର ଧାରଣ କରିଥାଏ । ଏହି ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ ହେଉଛି ରପ୍ତାନି ବୃଦ୍ଧି କରି କିମ୍ବା ଆମଦାନି ହ୍ରାସ କରି ଅଥବା ଉଭୟ ଦିଗକୁ ଅନୁସରଣ କରି କରାଯାଇପାରେ ।

(3) ଅର୍ଥନୈତିକ ସମସ୍ୟା : ଅର୍ଥନୈତିକ ସମସ୍ୟା ଉଭୟ ବିକାଶଶୀଳ ଓ ବିକଶିତ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକରେ ଦେଖାଯାଏ ।
ମୁଖ୍ୟ ସମସ୍ୟା । ଅର୍ଥନୈତିକ ସ୍ଥିରତା କହିଲେ ମୁଦ୍ରାଷ୍ଟୀତି ଓ ଅବସ୍ତ୍ରୀତିର ଅନୁପସ୍ଥିତିକୁ ବୁଝାଏ । ବିକଶିତ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡିକ ବିଭିନ୍ନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବାଣିଜ୍ୟିକ ଚକ୍ରର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇଥାନ୍ତି । ବ୍ୟବସାୟିକ ପତନାବସ୍ଥାରେ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ଅର୍ଥନୈତିକ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ସ୍ଥାଣୁ ହୋଇଥାଏ । ଉତ୍ପାଦନଜନିତ ନିଯୁକ୍ତି ସୁଯୋଗ ବାଧାପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥାଏ । ଆୟ ହ୍ରାସ ହେବା ସଙ୍ଗେସଙ୍ଗେ ଲୋକମାନଙ୍କର ଜୀବନଧାରଣ ମାନରେ ମଧ୍ୟ ବାଧାପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥାଏ ।

ଫଳସ୍ଵରୂପ ଅର୍ଥନୈତିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହାର ନିମ୍ନମାନକୁ ହ୍ରାସ ହୋଇଥାଏ । ଅବସ୍ୱୀତି ଯେତେବେଳେ ସ୍ତ୍ରୀତିକ ଅବସ୍ଥାର ରୂପ ନିଏ ତାହାର କୁପରିଣାମ ସାମାଜିକ, ରାଜନୈତିକ ଏବଂ ଅର୍ଥନୈତିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅନୁଭବ କରାଯାଇଥାଏ । ସ୍ତ୍ରୀତିକ ଏବଂ ଅବସ୍ତୀତିକକୁ ଦୂର କରିବାକୁ ହେଲେ ଅର୍ଥନୈତିକ ସ୍ଥିରତା ରକ୍ଷା କରିବା ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକର ପ୍ରଧାନ କାର୍ଯ୍ୟ ହୋଇଥାଏ ।

(4) ସମ୍ବଳର ସଦୁପଯୋଗ ଏବଂ ପୂର୍ଣ ଉପଯୋଗ : ସମ୍ବଳର ସ୍ୱଳ୍ପତା, ବିଶେଷତଃ ସ୍ଵଳ୍ପକାଳରେ ସେସବୁର ଯୋଗାଣ ବୃଦ୍ଧି କରିବା ସମ୍ଭବପର ହେଉ ନଥିବାରୁ ସେସବୁର ସଦୁପଯୋଗ କରିବା ଏବଂ ସମ୍ବଳର ଅପଚୟ ହ୍ରାସ କରିବା ପ୍ରତି ବିଶେଷ ଧ୍ୟାନ ଦିଆଯିବା ଆବଶ୍ୟକ; ମାତ୍ର ଭୂମି, ଶ୍ରମ ଓ ପୁଞ୍ଜି ଭଳି ଉତ୍ପାଦନଶୀଳ ସମ୍ବଳର କିପରି ପୂର୍ଣ ଉପଯୋଗ କରାଯିବ ତାହା ସମସ୍ୟା ସୃଷ୍ଟିକରେ ଯାହାକି ସମସ୍ତ ଅର୍ଥବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଊଣା ଅଧିକେ ଅନୁଭୂତ ହୁଏ ।

ଅବଶ୍ୟ ସମ୍ବଳର ସ୍ଵଳ୍ପତାକୁ ସଦୁପଯୋଗ ଏବଂ ଅପଚୟ ଦୂର କରି କିଛି ପରିମାଣରେ ଅତିକ୍ରମ କରାଯାଇପାରେ । ସମ୍ବଳର ଅପଚୟ କହିଲେ କଳକାରଖାନା ଓ ଯନ୍ତ୍ରପାତିର ସ୍ଥାପିତ ସାମର୍ଥ୍ୟର ଅନୁପଯୋଗକୁ ବୁଝାଏ । ଅପଚୟକୁ ଦୂର କରିପାରିଲେ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହାର ବୃଦ୍ଧି ହେବା ଆଶା କରାଯାଇପାରେ ।

5. ଅର୍ଥନୈତିକ ସମସ୍ୟା ହେଉଛି ମୁଖ୍ୟତଃ ନିର୍ବାଚନ ସମସ୍ୟା – ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତି ଏବଂ ପ୍ରତ୍ୟେକ ରାଷ୍ଟ୍ର ପାଇଁ ସମସ୍ତ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ସମ୍ବଳର ସ୍ୱଚ୍ଛତା ଏକ ସାଧାରଣ ସମସ୍ୟା । ଯେତେବେଳେ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଅନୁଭବ କରେ ଯେ ତାହାର ସମସ୍ତ ଅଭିଳଷିତ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାପାଇଁ ଦିନର 24 ଘଣ୍ଟା ସମୟ ଯଥେଷ୍ଟ ନୁହେଁ, ସେତେବେଳେ ସମୟ ରୂପକ ସମ୍ବଳର ସ୍ୱଳ୍ପତା ତା’ ପାଇଁ ସମସ୍ୟା ହୋଇ ମୁଣ୍ଡ ଟେକେ । ସେହିପରି ଆମ ନିକଟରେ ଥ‌ିବା ଆର୍ଥିକ ସମ୍ବଳ ସାହାଯ୍ୟରେ ଆମେ ଅନୁଭବ କରୁଥିବା ସମସ୍ତ ଅଭାବ ପୂରଣ କରି ନ ପାରିଲେ ସମ୍ବଳର ସ୍ଵଳ୍ପତା ଅନୁଭବ କରୁ । ଏହିପରି ଭାବରେ ମୁଦ୍ରା ଆକାରରେ ହେଉ ବା ସମୟ ଆକାରରେ ହେଉ ଆମେ ସ୍ଵଳ୍ପତାଜନିତ ସମସ୍ୟାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉ । ସମ୍ବଳର ସ୍ୱଚ୍ଛତା କହିଲେ ଚାହିଦା ବା ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ପୂରଣ କଲାଭଳି ସମ୍ବଳର ଅଭାବକୁ ବୁଝାଯାଏ ।

ମୁଦ୍ରା ଏବଂ ସମୟ ଯାହାକି ଅଭାବ ପରିତୃପ୍ତି କରିବାପାଇଁ ସୀମିତ, ତାହା ସ୍ୱଳ୍ପତାଜନିତ ସମସ୍ୟା ସୃଷ୍ଟିକରେ । ଅର୍ଥାତ୍ ମଣିଷର କାମନା ବାସନା ପୂରଣ କରିବାପାଇଁ ସମ୍ବଳ ଯଦି ଅପ୍ରଚୁର ହୁଏ ତେବେ ସମ୍ବଳ ସ୍ଵଳ୍ପ ବୋଲି ବିବେଚିତ ହୁଏ । ସମଗ୍ର ରାଷ୍ଟ୍ର ଦୃଷ୍ଟିରୁ ସବୁ ଲୋକଙ୍କ ଚାହିଦା ପୂରଣ କରିବାପାଇଁ ସମ୍ବଳ ଯଥେଷ୍ଟ ନ ହୋଇଥିବା କାରଣରୁ ସମ୍ବଳର ସ୍ୱଚ୍ଛତା ଅନୁଭୂତ ହୁଏ । ଏହିପରି ଭାବରେ ରାଷ୍ଟ୍ରର ସମ୍ବଳ ଚାହିଦା ତୁଳନାରେ ସ୍ଵଳ୍ପ ବିବେଚିତ ହୁଏ ।

ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷ ଓ ରାଷ୍ଟ୍ରବର୍ଗ କିପରି ସମ୍ବଳର ସ୍ୱଳ୍ପତାଜନିତ ସମସ୍ୟାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୁଅନ୍ତି ତାହା ହେଉଛି ଅର୍ଥଶାସ୍ତ୍ର ଅଧ୍ୟୟନର ବିଷୟବସ୍ତୁ । ପ୍ରକାରାନ୍ତରେ କହିଲେ ବହୁବିଧ ଅଭାବର ପରିତୃପ୍ତି ପାଇଁ ସ୍ବଳ୍ପ ସମ୍ବଳର ଉପଯୋଗ ସହିତ ଅର୍ଥଶାସ୍ତ୍ର ସଂପୃକ୍ତ । ସେଥ୍‌ପାଇଁ ଉପଲବ୍ଧ ସମ୍ବଳର ଅପଚୟ ନ କରି ତାହାର ସଯତ୍ନ ଉପଯୋଗ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ ହୋଇଥାଏ । ଏହି କାରଣରୁ ସମ୍ବଳର ସ୍ୱଳ୍ପତାଜନିତ ନିର୍ବାଚନ କରି ଏବଂ ପରିତୃପ୍ତିକୁ ସର୍ବାଧ‌ିକ କରିବାପାଇଁ ସମ୍ବଳର ସଦୁପଯୋଗ କରିବାକୁ ହୁଏ । ଏହା ହେଉଛି ଅର୍ଥଶାସ୍ତ୍ର ଅଧ୍ୟୟନର ସାରମର୍ମ ।

ପ୍ରାୟ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଊଣା ଅଧିକେ ଏପରି ସମସ୍ୟାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବାକୁ ପଡ଼େ । ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ପାଇଁ ସମ୍ବଳର ସ୍ୱଳ୍ପତା କହିଲେ ସୀମିତ ଆୟକୁ ବୁଝାଏ ଏବଂ ଅଭାବ କହିଲେ ବଞ୍ଚତ ବସ୍ତୁକୁ କ୍ରୟ କରିବା ଇଚ୍ଛାକୁ ବୁଝାଏ । ଆୟର ସୀମିତତା ଯୋଗୁଁ ସବୁ ଅଭାବ ପୂରଣକ୍ଷମ ନୁହଁନ୍ତି । ତେଣୁ ନିର୍ବାଚନ ମାଧ୍ୟମରେ କେଉଁ ଅଭାବ ପରିତୃପ୍ତ ହେବ ଏବଂ କେଉଁ ଅଭାବ ପ୍ରତିହାର ହେବ ସେ ବିଷୟରେ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବାକୁ ହୁଏ । ପୁନଶ୍ଚ ଆୟ ବିକଳ୍ପ ବ୍ୟବସ୍ଥାର କ୍ଷମ ହୋଇଥିବାରୁ ନିର୍ବାଚନ କରି ତାହାର ଉପଯୋଗ କରିବା ଅନିବାର୍ଯ୍ୟ ହୋଇଥାଏ ।

କାରଣ ସର୍ବାଧ‌ିକ ତୃପ୍ତି ପାଇବାପାଇଁ ଆୟକୁ ଯଥେଚ୍ଛା ବ୍ୟୟ କରାଯାଇପାରେ ନାହିଁ । କ’ଣ କ୍ରୟ କରାଯିବ ଏବଂ କେତେ ପରିମାଣରେ କ୍ରୟ କରାଯିବ ଯଦି ପଡ଼ି ପ୍ରଥାଦ୍ୱାରା ଆବଣ୍ଟନ ହେଉଥା’ନ୍ତା, ତେବେ ନିର୍ବାଚନ କରିବା ହୁଏତ ଆବଶ୍ୟକ ହୁଅନ୍ତା ନାହିଁ । ମାତ୍ର ସରକାରଙ୍କ ପକ୍ଷରେ ସବୁ ଦ୍ରବ୍ୟ ପଡ଼ି ପ୍ରଥା ଅନୁଯାୟୀ ଆବଣ୍ଟନ କରିବା ସମ୍ଭବପର ନୁହେଁ ।

ପୁନଶ୍ଚ ଅଭାବଗୁଡ଼ିକର ତୀବ୍ରତା ସମାନ ନୁହେଁ । ଅର୍ଥବ୍ୟୟ କରିବାର ବିକଳ୍ପ ମାର୍ଗ ରହିଛି । ସୁତରାଂ କେଉଁ ମାର୍ଗରେ ଅର୍ଥବ୍ୟୟ କରାଯିବ ଏବଂ କେଉଁ ଅଭାବ ପରିତୃପ୍ତି କରାଯିବ ତାହା ନିର୍ବାଚନ ସାପେକ୍ଷ ସୀମିତ ସମ୍ବଳକୁ ବହୁବିଧ ଅଭାବ ପରିତୃପ୍ତି କରିବା ପାଇଁ ଉପଯୋଗ କରିବା ସହିତ ଅର୍ଥନୈତିକ ସମସ୍ୟା ଜଡ଼ିତ । ବହୁବିଧ ଅଭାବର ତାତ୍ପର୍ଯ୍ୟ ହେଉଛି ଅଭାବର ଅସୀମତା ଏବଂ ବିଭିନ୍ନତା । ସମ୍ବଳର ସ୍ୱଳ୍ପତା କହିଲେ ବ୍ୟକ୍ତି ବା ସମାଜ ନିକଟରେ ଥ‌ିବା ସମ୍ବଳର ସୀମିତତା । ଅଭାବ ତୁଳନାରେ ସମ୍ବଳ ସ୍ଵଳ୍ପ ହୋଇଥିବା କାରଣରୁ ସମ୍ବଳ ଉପଯୋଗ କଲାବେଳେ ମିତାଚାର ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ ।

ସମ୍ବଳ ଅଭାବ ତୁଳନାରେ ପ୍ରଚୁର ହୋଇଥଲେ କୌଣସି ସମସ୍ୟା ଉପୁଜନ୍ତା ନାହିଁ; ମାତ୍ର ଏପରି ଅବସ୍ଥା ଆଶା କରିବା ଏକ ବିଡ଼ମ୍ବନା ମାତ୍ର । କାରଣ ସମ୍ବଳ ଏବଂ ଅଭାବ ମଧ୍ଯରେ ସଂପର୍କ ଏପରି ଯେ ସମ୍ବଳ ବୃଦ୍ଧି ସହିତ ଅଭାବବୋଧ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଚାଲେ ।

ଅର୍ଥନୀତିର ବିଭିନ୍ନ ବିଭାଗ ; ଯଥା – ଉପଭୋଗ, ଉତ୍ପାଦନ ଏବଂ ବଣ୍ଟନ ପ୍ରଭୃତି କ୍ଷେତ୍ରରେ ନିର୍ବାଚନ ସମସ୍ୟା ପରିଲକ୍ଷିତ ହୁଏ । ଉପଭୋଗ କ୍ଷେତ୍ରରେ କୌଣସି ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁ ପାଇଁ ଅଧ‌ିକ ଅର୍ଥବ୍ୟୟ କରିବା ଅର୍ଥ ହେଉଛି, କୌଣସି ଉପଭୋଗ ଦ୍ରବ୍ୟର ଉତ୍ପାଦନ ହ୍ରାସ କରିବା । ବଣ୍ଟନ କ୍ଷେତ୍ରରେ କୌଣସି ଉତ୍ପାଦନ ସାଧନକୁ ଅଧୂକ ପାରିତୋଷିକ ଦେବା ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଅନ୍ୟ କୌଣସି ସାଧନର ପାରିତୋଷିକ ହ୍ରାସ କରିବା ।

BSE Odisha 8th Class Maths Notes Algebra Chapter 3 ବୀଜଗାଣିତିକ ପରିପ୍ରକାଶ ଓ ଅଭେଦ

Odisha State Board BSE Odisha 8th Class Maths Notes Algebra Chapter 3 ବୀଜଗାଣିତିକ ପରିପ୍ରକାଶ ଓ ଅଭେଦ will enable students to study smartly.

BSE Odisha Class 8 Maths Notes Algebra Chapter 3 ବୀଜଗାଣିତିକ ପରିପ୍ରକାଶ ଓ ଅଭେଦ

→ ଉପକ୍ରମଣିକା (Introduction) :
→ ପଲିନୋମିଆଲ୍ (Polynomial) :
ଯେଉଁ ବୀଜଗାଣିତିକ ପରିପ୍ରକାଶ (Algebraic expression) ଗୁଡ଼ିକରେ ଚଳରାଶିର ଘାତାଙ୍କ (Exponent) ଅଣରଣାତ୍ମକ ପୂର୍ଣ୍ଣ ସଂଖ୍ୟା, ସେଗୁଡ଼ିକୁ ପଲିନୋମିଆଲ୍ (Polynomial) କୁହାଯାଏ ।

ଉଦାହରଣ : –\(\frac{1}{2}\)x, 3x², 7x9 ………(Monomials)
2 + 3x, 5x² + 2, 4x³ – 9x² …………. (Binomials)
2x² + 3x + 1, 2x4 – 9x – 7 ………. (Trinomials)

→ ପଲିନୋମିଆଲ୍‌ର ଘାତ :
ପଲିନୋମିଆଲ୍‌ରେ ଥିବା ଚଳରାଶି (x)ର ଉଚ୍ଚତମ ଘାତାଙ୍କକୁ ଦତ୍ତ ପଲିନୋମିଆଲ୍‌ର ଘାତ କୁହାଯାଏ ।

ଉଦାହରଣ :
3, -5, √3, \(\frac{1}{2}\) ଶୂନଘାତୀ ପଲିନୋମିଆଲ୍ ବା ଧ୍ରୁବ ପଲିନୋମିଆଲ୍ (Constant Polynomial)
3 = 3x°, – 5 = – 5x° ‘0’ଘାତ ବିଶିଷ୍ଟ ପଲିନୋମିଆଲ୍ ।

2x + 3 ଏକଘାତୀ ପଲିନୋମିଆଲ୍ (First degree or Linear Polynomial)
2x² – 3x – 6 ଦ୍ୱିତୀୟ ପଲିନୋମିଆଲ୍ (Second degree or Quadratic Polynomial)
3x³ – 2x + 7 ତ୍ରିଘାତୀ ପଲିନୋମିଆଲ୍ (Third degree or Cubic Polynomial)
x4 – 2x³ + 5x – 3 de um (Quartic or Biquartic Polynomial)

BSE Odisha 8th Class Maths Notes Algebra Chapter 3 ବୀଜଗାଣିତିକ ପରିପ୍ରକାଶ ଓ ଅଭେଦ

ନିଜେ କର :
Question 1.
x + 1 ଏକଘାତୀ ପଲିନୋମିଆଲ । ଏହାକୁ (0). x² + x + 1 ଆକାରରେ ଲେଖିଲେ ଏହାର ଘାତ କେତେ ହେବ ?
ଉ –
ଏହାର ଘାତ 1 ହେବ ।

Question 2.
x² + x + 1 କୁ x³ + x² + x + 1 ଆକାରରେ ଲେଖିଲେ ଏହା ତିନିଘାତୀ ହେବ କି ?
ଉ –
ଏହା ତିନିଘାତୀ ହେବ ନାହିଁ । ଏହା ଦୁଇଘାତୀ ହେବ ।
ଯେ କୌଣସି ଅଣଶୂନ୍ୟ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା ଏକ 0 ଘାତ ବିଶିଷ୍ଟ ପଲିନୋମିଆଲ ହୋଇପାରିବ । ଏହାକୁ ଧ୍ରୁବ ପଲିନୋମିଆଲ୍ (Constant Polynomial) କୁହାଯାଏ ।

→ ଲିନୋମିଆଲ୍‌ର ପଦ :
(i) ଲିନୋମିଆଲ୍‌ର ପ୍ରତ୍ୟେକ ପଦକୁ ମନୋମିଆଲ୍ (Monomial) କୁହାଯାଏ ।
x² – 5x + 6 ପଲିନୋମିଆଲ୍‌ର x², -5x ଓ 6 ପ୍ରତ୍ୟେକ ଗୋଟିଏ ମନୋମିଆଲ ଅଟନ୍ତି ।

(ii) ଲିନୋମିଆଲ, ଦୁଇଟି ମନୋମିଆଲକୁ ନେଇ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲେ ତାକୁ ଦ୍ଵିପଦୀ ପଲିନୋମିଆଲ୍ (Binomial) ଏବଂ ତିନି ସଂଖ୍ୟକ ମନୋମିଆଲଠାରୁ ଅଧିକ ଥିଲେ କେବଳ ପଲିନୋମିଆଲ କୁହାଯାଏ ।

→ ମନୋମିଆଲ୍‌ର ସହଗ :
ପଦଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟ କେତେକ ଉତ୍ପାଦକ (Factor) ର ଗୁଣଫଳ ହୋଇପାରେ ।

3x² – 5x – 7 ଏକ ପଲିନୋମିଆଲ୍ । ଏହାର ପ୍ରତ୍ୟେକ ପଦ ଗୋଟିଏ ଗୋଟିଏ ମନୋମିଆଲ୍ । ଏଠାରେ x², xର ସହଗ (Co-efficient) ଯଥାକ୍ରମେ 3 ଓ -5 । – 7x° ର ସହଗ ବା ଏକ ଧ୍ରୁବକ (Constant) । ଉପରୋକ୍ତ ସହଗଗୁଡ଼ିକୁ ସାଂଖ୍ୟକ ସହର (Numerical Co-efficient) କୁହାଯାଏ ।

ନିଜେ କର :
Question 1.
2x – 5 ଓ 3x² – 2x + 7 ପଲିନୋମିଆଲରେ ଥ‌ିବା ପଦଗୁଡ଼ିକର ସହଗଗୁଡ଼ିକୁ ସ୍ଥିର କର ।
ଉ –
2x – 5 ରେ x ର ସହଗ 2 ଓ 3x² – 2x + 7 ରେ x’ର ସହଗ 3 ଓ x ର ସହଗ -2 ।

Question 2.
ଦୁଇଟି ଲେଖାଏଁ ଦ୍ବିପଦୀ ଏବଂ ତ୍ରିପଦୀ ପଲିନୋମିଆଲ୍ ନେଇ ସେମାନଙ୍କର ପଦସଂଖ୍ୟା, ଘାତ ଏବଂ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପଦର ପଦର ସାଂଖ୍ୟକ ସହଗଗୁଡ଼ିକୁ ଲେଖ ।
ଉ –
ଦ୍ବିପଦୀ ପଲିନୋମିଆଲ ; 2x + 3 ଓ 4x – 5
ଏଠାରେ ପଦସଂଖ୍ୟା = 2, ଘାତ = 1
ପ୍ରତ୍ୟେକ ପଦର ସାଂଖ୍ୟକ ସହଜ ଯଥାକ୍ରମେ 2 ଓ 4 ।

ତ୍ରିପଦୀ ପଲିନୋମିଆଲ୍ :
4x² – 3x + 7, 5x² + 7x + 1
ଏଠାରେ ପଦସଂଖ୍ୟା = 3, ଘାତ = 2, ପ୍ରତ୍ୟେକ ପଦର ସାଂଖ୍ୟକ ସହଗ ଯଥାକ୍ରମେ 4, -3 ଏବଂ -5, 7 ।

ସଦୃଶ ପଦ (Like Monomials):
ଯଦି ଏକ ଚଳରାଶି ଦ୍ଵାରା ଗଠିତ ଦୁଇଟି ମନୋମିଆଲ୍ ବା ଏକାଧିକ ମନୋମିଆଲ୍ ସମାନ ଘାତ ବିଶିଷ୍ଟ ହୁଅନ୍ତି ; ତେବେ ସେମାନଙ୍କୁ ସଦୃଶ ମନୋମିଆଲ୍ ବା ସଦୃଶ ପଦ କୁହାଯାଏ ।
ଯଥା 2x, 3x, – 5x ଆଦି ସଦୃଶ ମନୋମିଆଲ୍ ।

→ ଲିନୋମିଆଲ୍‌ର ପଦ :
(i) ବଣ୍ଟନ ନିୟମ ବ୍ୟବହାର କରି ସଦୃଶ ପଦମାନଙ୍କର ଯୋଗଫଳ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ ।
(ii) ଯେ କୌଣସି ଦୁଇଟି ପଲିନୋମିଆଲର ଯୋଗଫଳ ନିରୂପଣ ବେଳେ ସଦୃଶ ପଦଗୁଡ଼ିକୁ ଏକାଠି କରି ଯୋଗ କରାଯାଏ ।
(iii) ଯୋଗକ୍ରିୟାର ସୁବିଧାପାଇଁ ପ୍ରଥମେ ପଲିନୋମିଆଲ୍‌ର ପଦଗୁଡ଼ିକୁ ଚଳରାଶିର ଘାତ ଅନୁସାରେ (ଊକ୍ରମ ବା ଅଧଃକ୍ରମରେ) ଲେଖାଯାଏ ।

ଉଦାହରଣ :
ଯୋଗଫଳ ନିଶ୍ଚୟ କର : 2x² + 5x + 3 ଏବଂ 4x² – 9x – 5
ସମାଧାନ :
ଧାଡ଼ି ପ୍ରଣାଳୀ :
(2x² + 5x + 3) + (4x² – 9x – 5)
= (2x² + 4x?) + (5x – 9x) + (3 – 5) (ସଦୃଶ ପଦ ଏକାଠି କରାଗଲା)
= (2 + 4)x² + (5 – 9)x + (3 – 5) (ବଣ୍ଟନ ନିୟମ ପ୍ରୟୋଗ କରାଗଲା)
= 6x² + (-4)x+(-2) = 6x² – 4x – 2
ସ୍ତମ୍ଭ ପ୍ରଣାଳୀ :
Img 1

ଲିନୋମିଆଲ୍‌ମାନଙ୍କର ବିୟୋଗ :
(i) a ରୁ b ବିୟୋଗକରିବା ଯାହା, a ସହ b ର ଯୋଗାତ୍ମକ ବିଲୋମୀ ଯୋଗକରିବା ତାହା, ତେଣୁ a – b = a + (-b) ଲେଖାଯାଏ ।

ଉଦାହରଣ :
ଧାଡ଼ି ପ୍ରଣାଳୀ :
(5x² – 6x + 12) ରୁ (4x – 3x² + 15) ବିୟୋଗ କର ।
ନିର୍ଦେୟ ବିୟୋଗଫଳ :
= (5x² – 6x + 12) – (4x – 3x² + 15)
= (5x² – 6x + 12) + (3x² – 4x – 15)
= (5x² + 3x²) + (-6x – 4x) + (12 – 15)
= (5 + 3)x² + (6 – 4)x + (12 – 15)
= 8x² – 10x – 3

ସ୍ତମ୍ଭ ପ୍ରଣାଳୀ :
Img 2

ପଲିନୋମିଆଲ୍‌ର ଗୁଣନ :
(a) ଏକ ମନୋମିଆଲ୍ ସହିତ ଅନ୍ୟ ଏକ ମନୋମିଆଲ୍‌ର ଗୁଣନ :
(i) ଦୁଇଟି ମନୋମିଆଲର ଗୁଣଫଳ ଏକ ମନୋମିଆଲ୍ ଅଟେ ।
(ii) ଦୁଇଟି ମନୋମିଆଲ୍‌ର ଗୁଣଫଳର ସହଗ = ପ୍ରଥମ ମନୋମିଆଲ୍‌ର ସହଗ × ଦ୍ୱିତୀୟ ମନୋମିଆଲ୍‌ର
(iii) ତିନି ବା ତତୋଽଧ୍ଵ ମନୋମିଆଲ୍‌ର ଗୁଣଫଳ ସ୍ଥିର କରିବାକୁ ହେଲେ, ପ୍ରଥମେ ପ୍ରଥମ ଦୁଇଟିର ଗୁଣଫଳ ବାହାର କରାଯାଏ । ତତ୍ପରେ ଉକ୍ତ ଗୁଣଫଳକୁ ତୃତୀୟ ମନୋମିଆଲ୍ ସହିତ ଗୁଣନ କରାଯାଏ ।
ଏହିପରି ପରବର୍ତ୍ତୀ ମନୋମିଆଲ୍‌କୁ ପୂର୍ବବର୍ତୀ ଗୁଣଫଳ ସହ ଗୁଣନ କରାଯାଇ ଗୁଣଫଳ ସ୍ଥିର କରାଯାଇପାରେ ।
(iv) ଗୁଣନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ କ୍ରମବିନିମୟୀ ଓ ସହଯୋଗୀ ନିୟମକୁ ମଧ୍ୟ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇପାରେ ।

ଉଦାହରଣ :
4x ଓ 6x² ର ଗୁଣଫଳ ନିଶ୍ଚୟ କର ।
ଉ –
4x × 6x² = (4 × 6) × (x × x²) = 24x³

(b) ଏକ ମନୋମିଆଲ୍ ସହିତ ଏକ ବାଇନୋମିଆଲ୍ ଓ ଏକ ପଲିନୋମିଆଲ୍‌ର ଗୁଣନ :

ଉଦାହରଣ :
5x ଓ 4x – 7 ର ଗୁଣଫଳ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ଉ –
5x × (4x – 7) = 5x × 4x – 5x × 7 (ବଣ୍ଢନ ନିୟମ) = 20×2 – 35x

(c) ଏକ ପଲିନୋମିଆଲ୍ ସହିତ ଅନ୍ୟ ଏକ ପଲିନୋମିଆଲ୍‌ର ଗୁଣନ :
(i) ଲିନୋମିଆଲ୍‌କୁ 0 (ଶୂନ) ଦ୍ବାରା ଗୁଣିଲେ, ଗୁଣଫଳ ଶୂନ ହୁଏ ।
(ii) ପଲିନୋମିଆଲ୍‌କୁ 1 ଦ୍ଵାରା ଗୁଣିଲେ, ପଲିନୋମିଆଲ୍‌ ନିଜେ ଗୁଣଫଳ ହୋଇଥାଏ ।
(iii) ଗୁଣନ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଆରମ୍ଭ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ପଲିନୋମିଆଲ୍‌ଗୁଡ଼ିକୁ ଘାତାଙ୍କ କ୍ରମରେ ସଜାଇ ଲେଖାଯାଏ ।
(iv) ବଣ୍ଟନ ନିୟମ ପ୍ରୟୋଗ କରି ଗୁଣନ କରାଯାଏ ।
(v) ଗୁଣଫଳର ସଦୃଶ ପଦମାନଙ୍କୁ ସଜାଇ ଏକତ୍ର ଲେଖୁ ସରଳ କରାଯାଏ ।
(vi) ପଲିନୋମିଆଲ୍‌ର ଗୁଣନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ କ୍ରମବିନିମୟୀ ଓ ସହଯୋଗୀ ନିୟମ ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ ହୋଇଥାଏ ।

ଉଦାହରଣ :
ଗୁଣଫଳ ନିଶ୍ଚୟ କର : (5x + 7) ଏବଂ (x² – 2x + 4)
ଉ –
ନିଶ୍ଚୟ ଗୁଣଫଳ = (5x + 7) (x² – 2x + 4)
= 5x (x² – 2x + 4) + 7 (x² – 2x + 4)
= 5x. x² – 5x . 2x + 5x . 4 + 7 . x² – 7 . 2x + 7 . 4
= 5x³ – 10x² + 20x + 7x² + 20x – 14x + 28
= 5x³ – 10x² + 7x² + 20x – 14x + 28
= 5x³ – 3x² – 6x + 28

→ ପଲିନୋମିଆଲ୍‌ର ଭାଗକ୍ରିୟା :
(a) ଶୂନଘାତୀ ପଲିନୋମିଆଲ୍ (ଧ୍ରୁବରାଶି) ଭାଜକ ଦ୍ଵାରା ଭାଗକ୍ରିୟା –
(i) ଯଦି c ≠ 0 ହୁଏ; ତେବେ (ax + b) + c = \(\frac{a x+b}{c}=\frac{a}{c} x+\frac{b}{c}\)
(ii) ଯଦି x ≠ 0 ହୁଏ; ତେବେ \(\frac{x}{x}=1\) ହେବ ।

ଉଦାହରଣ :
ଭାଗଫଳ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର : (25x + 5) ÷ 5
ଉ –
(25x + 5) ÷ 5 = \(\frac{25 x+5}{5}=\frac{25}{5} x+\frac{5}{5}\) = 5x + 1

(b) ଏକଘାତୀ ପଲିନୋମିଆଲ୍-ଭାଜକ ଦ୍ବାରା ଭାଗକ୍ରିୟା-
ଉଦାହରଣ :
ଭାଗଫଳ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର : (20x² + 8) ÷ 4
ଉ –
(20x² + 8) ÷ 4 = \(\frac{20 x^2+8}{4}=\frac{20}{4} x^2+\frac{8}{4}\) = 5x² + 2

ନିଜେ କର :
Img 3
ଉ –
ପିଲାମାନେ ନିଜେ କରିବେ ।

→ ବିସ୍ତୃତ ପ୍ରଣାଳୀରେ ଭାଗକ୍ରିୟା :
ଏକାଧ୍ବକ ପଦବିଶିଷ୍ଟ ପଲିନୋମିଆଲ – ଭାଜକ ଦ୍ବାରା ଭାଗକ୍ରିୟା
ଏକାଧ୍ଵକ ପଦବିଶିଷ୍ଟ ପଲିନୋମିଆଲ – ଭାଜକ ଦ୍ବାରା ଭାଗକ୍ରିୟା ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରିବାର ବିଭିନ୍ନ ସୋପାନଗୁଡ଼ିକ ହେଲା-
(i) ପ୍ରଥମେ ଭାଗ୍ୟ ଓ ଭାଜକ ଉଭୟର ପଦଗୁଡ଼ିକୁ ବଡ଼ରୁ ସାନ (ବା ସାନରୁ ବଡ଼) ଘାତ କ୍ରମରେ ସଜାଯାଏ ।
(ii) ଭାଜକ ଏକାଧ୍ଵ ପଦବିଶିଷ୍ଟ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ଭାଜ୍ୟର ପ୍ରଥମ ପଦକୁ ଭାଜକର ପ୍ରଥମ ପଦ ଦ୍ବାରା ଭାଗ କରି
(iii) ଭାଜକ ଓ ଭାଗଫଳର ପ୍ରଥମ ପଦର ଗୁଣଫଳକୁ ଭାଜ୍ୟରୁ ବିୟୋଗ କରାଯାଏ ।
(iv) ଉତ୍ପନ୍ନ ବିୟୋଗଫଳକୁ ପରବର୍ତ୍ତୀ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଭାଜ୍ୟ ରୂପେ ନିଆଯାଏ । ପୁନଶ୍ଚ ଏହି ଭାଜ୍ୟର ପ୍ରଥମ ପଦକୁ ଭାଜକର ପ୍ରଥମ ପଦଦ୍ୱାରା ଭାଗକରାଯାଇ ଭାଗଫଳର ଦ୍ଵିତୀୟ ପଦ ସ୍ଥିର କରାଯାଏ । ଏହିପରି ଭାବରେ ଭାଗଶେଷ () ହେବାପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରକ୍ରିୟା ସମ୍ପାଦନ କରାଯାଇ ଭାଗଫଳ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ ।
ଉଦାହରଣ :
ଭାଗଫଳ ନିଶ୍ଚୟ କର : (x³ – x² + 2x + 4) + (x + 1)
Img 4

→ ଭାଗକ୍ରିୟାରେ ଇଉକ୍ଲିଡ଼ୀୟ ପଦ୍ଧତି (Euclidian Algorithm) :
ଭାଜ୍ୟ = ଭାଜକ × ଭାଗଫଳ + ଭାଗଶେଷ
ଏହାକୁ ଇଉକ୍ଲିଡ଼ୀୟ ଆଲଗୋରିଦ୍‌ମ୍ (Euclidian Algorithm) କୁହାଯାଏ ।

ଉଦାହରଣ :
ଭାଗଫଳ ଓ ଭାଗଶେଷ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର : (x² + 7x + 17) + (x + 3)
ସମାଧାନ :
Img 5

→ ଅଭେଦ (Identity): ଯେଉଁ ଉକ୍ତିଟି ଏଥ‌ିରେ ଥ‌ିବା ବୀଜଗାଣିତିକ ସଂକେତମାନଙ୍କର ଯେ କୌଣସି ମାନ ପାଇଁ ସତ୍ୟ ହୁଏ, ତାହାକୁ ଅଭେଦ କୁହାଯାଏ ।
(a + 1) (a + 2) = a² + 3a + 2 ଏକ ଅଭେଦ ଅଟେ ।

ସମୀକରଣ (Equation) : ଯେଉଁ ଉକ୍ତିଟି ବୀଜଗାଣିତିକ ସଂକେତର କେବଳ କେତେକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ମାନ ପାଇଁ ସତ୍ୟ ହେଉଥାଏ ସେହି ଉକ୍ତିଟିକୁ ସମୀକରଣ (Equation) କୁହାଯାଏ ।
a² + 3a + 2 = 132 ଏହା ଏକ ସମୀକରଣ ।

ପ୍ରତ୍ୟେକ ବୀଜଗାଣିତିକ ସୂତ୍ର ଗୋଟିଏ ଗୋଟିଏ ଅଭେଦ ଅଟନ୍ତି ।

→ କେତେକ ଉପଯୋଗୀ ଅଭେଦ :
(i) (x + a) (x + b) = x² + (a + b) x + ab
(ii) (x + a) (x – b) = x² + (a – b)x – ab
(iii) (x – a)(x + b) = x² – (a – b)x – ab
(iv) (x – a)(x – b)=x² – (a + b)x + ab
(v) (a + b)² = a² + 2ab + b²
(vi) (a – b)² = a² – 2ab + b²
(vii) (a + b + c)² = a² + b² + c² + 2(ab + bc + ca)
(viii) (a – b + c)² = a² + b² + c² – 2(ab + bc – ac)
(ix) (a + b – c)² = a² + b² + c² + 2(ab – bc – ac)
(x) (a – b – c)² = a² + b² + c² – 2(ab – bc + ac)
(xi) (a + b)³ = a³ + 3a²b + 3ab² + b³ = a³ + b³ + 3ab(a + b)
(xii) (a – b)³ = a³ – 3a²b + 3ab² – b³ = a³ – b³ – 3ab(a – b)
(xiii) a² – b² = (a + b)(a – b)

ନିଜେ କର
1. ଅଭେଦ (I)ରେ b ସ୍ଥାନରେ -b ନେଇ ଦେଖ; ଅଭେଦ (II) ମିଳୁଛି କି ?
2. a = 2, b = 3, x = 5 ନେଇ, ଅଭେଦ (IV)ର ସତ୍ୟତା ପରୀକ୍ଷା କର ।
3. ଅଭେଦ (IV)ରେ a = b ନେଲେ ତୁମକୁ କ’ଣ ମିଳିବ ?
ଏହାର କ’ଣ ଅଭେଦ (I) ସହିତ କିଛି ସମ୍ବନ୍ଧ ଅଛି ?
4. ଅଭେଦ (IV)ରେ a = -c ଏବଂ b = -c ନେଲେ କ’ଣ ମିଳିବ ? ଏହାର ଅଭେଦ (II) ସହିତ କ’ଣ ସମ୍ବନ୍ଧ ଅଛି ?
5. ଅଭେଦ (IV)ରେ b = -a ନେଲେ ତୁମେ କ’ଣ ପାଇଲ ଏହାର ଅଭେଦ (III) ସହିତ କ’ଣ ସମ୍ବନ୍ଧ ଅଛି ?

ଉଦାହରଣ :
5x – 2y ର ବର୍ଗ ନିରୂପଣ କର ।
ସମାଧାନ :
(5x – 2y)² = (5x)² – 2 . 5x · 2y + (2y)² = 25x² – 20xy + 4y²

ଉଦାହରଣ :
(a + 2) (a + 3) ର ଗୁଣଫଳ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ସମାଧାନ :
(a + 2) (a + 3) = a² + (2 + 3) a + 2 × 3 = a² + 5a + 6

ଉଦାହରଣ :
(2x + y – 3z) ର ବର୍ଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ସମାଧାନ :
(2x + y – 3z)² = (2x)² + (y)² + (-3z)² + 2 . 2xy + 2y (-3z) + 2(- 3z) · 2x
= 4x² + y² + 9z² + 4xy – 6yz – 12 zx

CHSE Odisha Class 12 Political Science Chapter 2 Short Answer Questions in Odia Medium

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 Political Science Solutions Chapter 2 ଭାରତରେ ରାଜନୈତିକ ଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା Short Answer Questions.

CHSE Odisha 12th Class Political Science Chapter 2 Short Answer Questions in Odia Medium

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
(A) ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ଦୁଇଟି / ତିନୋଟି ବାକ୍ୟରେ ଦିଅ ।

୧ । ଭାରତରେ ରାଜନୈତିକ ଦଳକୁ କିଏ ସ୍ବୀକୃତି ଓ ଦଳୀୟ ଚିହ୍ନ ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତି ?
Answer:
ଭାରତରେ ନିର୍ବାଚନ କମିଶନ ରାଜନୈତିକ ଦଳମାନଙ୍କୁ ସ୍ବୀକୃତି ଓ ଦଳୀୟ ଚିହ୍ନ ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତି ।

୨ | ଭାରତୀୟ ଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଦୋଷ କ’ଣ ?
Answer:
ବହୁଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା, ସଂଗଠିତ ଓ ଦୃଢ଼ ବିରୋଧୀ ଦଳର ଅନୁପସ୍ଥିତି, ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳର ସଂକୀର୍ଣ୍ଣ ଆଞ୍ଚଳିକତାବାଦ, ବାହୁବଳ ଓ ଅର୍ଥବଳର କୁଉପଯୋଗ, ଦୁର୍ନୀତିର ଦ୍ରୁତ ପ୍ରସାର, ଅସାଧୁ ମେଣ୍ଟ ରାଜନୀତି ଆଦି ଭାରତୀୟ ଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ପ୍ରମୁଖ ଦୋଷ ଅଟେ ।

CHSE Odisha Class 12 Political Science Chapter 2 Short Answer Questions in Odia Medium

୩ । ସମ୍ବିଧାନର କେଉଁ ସଂଶୋଧନ ଅନୁସାରେ ସବୁଦଳ ନିର୍ବାଚନ କମିଶନଙ୍କ ନିକଟରେ ନିଜକୁ ପଞ୍ଜୀକୃତ କରାଇବାକୁ ବାଧ୍ୟ ଅଟନ୍ତି ?
Answer:
ସମ୍ବିଧାନର ୬୨ତମ ସଂଶୋଧନ ଅନୁସାରେ ସବୁଦଳ ନିର୍ବାଚନ କମିଶନଙ୍କ ନିକଟରେ ନିଜକୁ ପଞ୍ଜୀକୃତ କରାଇବାକୁ ବାଧ୍ୟ ଅଟନ୍ତି ।

୪ । ଭାରତୀୟ ଜନତା ପାର୍ଟିର ଆଦର୍ଶ ନୀତି ବା ଦର୍ଶନ କ’ଣ ?
Answer:
ଜାତୀୟତାବାଦ, ଜାତୀୟ ସଂହତି, ଗଣତନ୍ତ୍ର, ଧର୍ମନିରପେକ୍ଷତା, ଗାନ୍ଧିବାଦ, ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ସମାଜବାଦ, ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟ, ସ୍ଵଚ୍ଛ ଓ ଦୁର୍ନୀତିମୁକ୍ତ ପ୍ରଶାସନ, ସରକାରିଆ କମିଶନଙ୍କ ସୁପାରିସର କାର୍ଯ୍ୟକାରିତା ଆଦି ଭାରତୀୟ ଜନତା ପାର୍ଟିର ଆଦର୍ଶ ନୀତି ବା ଦର୍ଶନ ଅଟେ ।

୫ | ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସର ଦର୍ଶନ ଓ ନୀତି କ’ଣ ?
Answer:
ଗଣତନ୍ତ୍ର, ସମାଜବାଦ, ଧର୍ମନିରପେକ୍ଷତା, ସାମାଜିକ, ରାଜନୈତିକ ଓ ଅର୍ଥନୈତିକ ନ୍ୟାୟ ପାଇଁ ସଂଗ୍ରାମ, ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟତାବାଦରେ ବିଶ୍ଵାସ, ଉପନିବେଶବାଦ ଓ ବର୍ଣ୍ଣବାଦର ବିରୋଧ, ଉଦାରୀକରଣ, ଜଗତୀକରଣ, ମୁକ୍ତ ବଜାର ଅର୍ଥନୀତି, ବିଶ୍ୱଶାନ୍ତି, ଆଞ୍ଚଳିକ ସହଯୋଗ, ମହିଳା, ଆଦିବାସୀ, ହରିଜନ ଓ ସଂଖ୍ୟାଲଘୁଙ୍କ ସ୍ଵାର୍ଥରକ୍ଷା ଆଦି ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସର ନୀତି ଓ ଦର୍ଶନ ଅଟେ ।

୬ | କଂଗ୍ରେସ ଦଳ କାହାଦ୍ଵାରା କେବେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହେଲା ?
Answer:
କଂଗ୍ରେସ ଦଳ ୧୮୮୫ ମସିହାରେ ଆଲାନ୍ ଅକ୍ଟାଭିଆନ ହ୍ୟୁମ୍‌ଙ୍କଦ୍ଵାରା ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ।

୭ । ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ ଓ ଭାରତୀୟ ଜନତା ପାର୍ଟିର ପ୍ରଥମ ସଭାପତି ରୂପେ କେଉଁମାନେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସର ପ୍ରଥମ ସଭାପତି ରୂପେ ଶ୍ରୀଯୁକ୍ତ ଉମେଶ ଚନ୍ଦ୍ର ବାନାର୍ଜୀ ଓ ଭାରତୀୟ ଜନତା ପାର୍ଟିର ପ୍ରଥମ ସଭାପତି ରୂପେ ଶ୍ରୀଯୁକ୍ତ ଅଟଳବିହାରୀ ବାଜପେୟୀ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 Political Science Chapter 2 Short Answer Questions in Odia Medium

୮ | ଭାରତରେ ଜାତୀୟ ଦଳର ଉଦାହରଣ ଦିଅ ।
Answer:
ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ, ଭାରତୀୟ ଜନତା ପାର୍ଟି, ଭାରତୀୟ କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ପାର୍ଟି, ମାର୍କ୍ସବାଦୀ କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ପାର୍ଟି, ବହୁଜନ ସମାଜ ପାର୍ଟି ଆଦି ଭାରତର ମୁଖ୍ୟ ଜାତୀୟ ଦଳ ଅଟେ ।

୯ । ଭାରତରେ ପ୍ରମୁଖ ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳର ଉଦାହରଣ ଦିଅ ।
Answer:
ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶରେ ତେଲୁଗୁ ଦେଶମ୍ ପାର୍ଟି, ଓଡ଼ିଶାରେ ବିଜୁ ଜନତା ଦଳ, ଜାମ୍ମୁ ଓ କାଶ୍ମୀରରେ ନ୍ୟାସନାଲ୍ କନ୍‌ଫରେନ୍ସ, ଆସାମରେ ଆସାମ ଗଣ ପରିଷଦ, ବିହାରରେ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଜନତା ଦଳ, ମହାରାଷ୍ଟ୍ରରେ ଶିବସେନା, ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗରେ ତୃଣମୂଳ କଂଗ୍ରେସ, ତାମିଲନାଡୁରେ ଡି.ଏମ୍.କେ ଓ ଆନ୍ନା ଡ଼ି.ଏମ୍.କେ ଆଦି ଭାରତର ବିଭିନ୍ନ ରାଜ୍ୟରେ କାର୍ଯ୍ୟରତ ପ୍ରମୁଖ ଆଞ୍ଚଳିକ ବଳ ଅଟନ୍ତି ।

୧୦ । ଦଳବଦଳ ନିରୋଧ ଆଇନର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ କ’ଣ ?
Answer:
ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ରାଜନୈତିକ ଦଳର ଟିକେଟରେ ନିର୍ବାଚନ ଲଢ଼ି ସଂସଦ ବା ବିଧାନସଭାକୁ ନିର୍ବାଚିତ ହୋଇ ସଭ୍ୟ ହିସାବରେ ଶପଥ ନେଇ ସାରିଲା ପରେ କେବଳ ଅଳ୍ପ କେତେକ ବ୍ୟତିକ୍ରମକୁ ବାଦ୍ ଦେଇ ଅନ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅନ୍ୟ ଦଳକୁ ଲମ୍ଫ ପ୍ରଦାନକୁ ୧୯୮୫ ମସିହାର ଦଳବଦଳ ନିରୋଧ ଆଇନ ମାଧ୍ଯମରେ ବାରଣ କରାଯାଇଛି । ଏହା ଦଳବଦଳଦ୍ଵାରା ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥିବା ରାଜନୈତିକ ଅସ୍ଥିରତାର ପ୍ରତିରୋଧ କରିବା ନିମନ୍ତେ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଅଟେ |

(B) ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ପାଞ୍ଚଟି / ଛଅଟି ବାକ୍ୟରେ ଦିଅ ।

୧ । ଭାରତୀୟ ବହୁଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଦୁର୍ଗୁଣ କ’ଣ ?
Answer:
ଭାରତୀୟ ବହୁଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଲକ୍ଷଣଗୁଡ଼ିକ ଖୁବ୍ କ୍ଷତିକାରକ ହେଲାଣି । ବହୁଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଯୋଗୁଁ ରାଜନୈତିକ ଅସ୍ଥିରତା ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ଏବଂ ଦୃଢ଼ ବିରୋଧୀ ଦଳର ଅଭାବ ହୁଏ । ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଗୋଟିଏ ଦଳର ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠତା ଅଭାବରେ ସରକାର ଗଠନରେ ଅନେକ ଅସୁବିଧା ହୁଏ ଯାହାକି ଗଣତନ୍ତ୍ର ପ୍ରତି ଏକ ଶକ୍ତ ଧକ୍‌କା କହିଲେ ଅତ୍ୟୁକ୍ତି ହେବ ନାହିଁ । ଏହା ମେଣ୍ଟ ରାଜନୀତିକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରିବା ଫଳରେ ଶାସନ ଦୁର୍ବଳ ଓ ଅଦକ୍ଷ ହୁଏ ।

CHSE Odisha Class 12 Political Science Chapter 2 Short Answer Questions in Odia Medium

୨ | ଭାରତୀୟ ଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ମୁଖ୍ୟ ଲକ୍ଷଣ କ’ଣ ?
Answer:
ଭାରତୀୟ ଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ନିମ୍ନଲିଖତ ମୁଖ୍ୟ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ରହିଛି –

  • ଭାରତରେ ବହୁଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରଚଳିତ ।
  • ଭାରତରେ ଉଭୟ ଜାତୀୟ ଓ ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳ ରହିଛନ୍ତି ।
  • ପ୍ରତ୍ୟେକ ଦଳ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ଵ ଆଧାରିତ ଅଟେ |
  • ପ୍ରତ୍ୟେକ ଦଳରେ ଅସନ୍ତୋଷ, ଗୋଷ୍ଠୀକନ୍ଦଳ ଓ ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ଅଭାବ ଦେଖାଯାଇଥାଏ ।
  • ପ୍ରତ୍ୟେକ ଦଳ ଦଳ-ବଦଳ ରାଜନୀତି, ସୁବିଧାବାଦୀ ମେଣ୍ଟ ଗଠନ ଓ ତୁଷ୍ଟୀକରଣ ରାଜନୀତିର ନୀତିକୁ ପାଳନ କରନ୍ତି ।
  • ମେଣ୍ଟ-ରାଜନୀତିର ଯୁଗରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଦଳ ନିର୍ବାଚନ ପୂର୍ବ ବା ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ସାଧାରଣ ସର୍ବନିମ୍ନ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଭିଭିରେ ବିଭିନ୍ନ ଦଳ ସହ ମେଣ୍ଟ କରୁଛନ୍ତି ।
  • ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳମାନଙ୍କର ପ୍ରଭାବ ଉଭୟ କେନ୍ଦ୍ର ଓ ରାଜ୍ୟ ରାଜନୀତିରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଛି ।

୩ । ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳର ପ୍ରଭାବ ଓ ଭୂମିକା ବର୍ଣ୍ଣନା କର ।
Answer:
ଭାରତରେ ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳମାନଙ୍କର ବହୁଳ ଉପସ୍ଥିତି ଓ କ୍ରମବର୍ଦ୍ଧମାନ ପ୍ରଭାବ ନୂତନ ରାଜନୈତିକ ସମୀକରଣ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି । ରାଜନୀତିରେ କ୍ଷମତାର କେନ୍ଦ୍ରୀକରଣ ଓ ଏକଦଳୀୟ ଆଧୂପତ୍ୟର ଅବସାନ ଘଟିଛି । ସଂଘୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ରାଜ୍ୟର ସ୍ବାର୍ଥ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ରାଜନୈତିକ ମୂଲଚାଲ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି । ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳଗୁଡ଼ିକ ବିଚ୍ଛିନ୍ନତାବାଦୀ ନ ହୋଇ ଜାତୀୟ ସଂହତି ପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛନ୍ତି । ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳମାନଙ୍କର ଉପସ୍ଥିତି ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ତ୍ୱରାନ୍ଵିତ କରୁଛି । ଏଠାରେ ମେଣ୍ଟ-ରାଜନୀତି ପରଠାରୁ ଦୃଢ଼ ବିରୋଧୀ ଦଳର ସୁସ୍ଥ ପରମ୍ପରା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି ।

୪ । ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳ
Answer:
ଗୋଟିଏ ରାଜ୍ୟର ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଆବଶ୍ୟକତା, ଆଞ୍ଚଳିକ ବୈଷମ୍ୟର ବିଲୋପ, ରାଜ୍ୟମାନଙ୍କ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ପରିଚୟ ସୃଷ୍ଟି ଆଦି କାରଣରୁ ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳଗୁଡ଼ିକ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି । ଗୋଟିଏ ଦଳ ସେହି ରାଜ୍ୟର ମୋଟ କାଏମ୍ ଭୋଟର ଶତକଡ଼ା ଛଅଭାଗ ଭୋଟ ପାଇଲେ କିମ୍ବା ସେହି ରାଜ୍ୟ ବିଧାନସଭାର ମୋଟ ଆସନ ସଂଖ୍ୟାର ଶତକଡ଼ା ତିନିଭାଗ ଆସନ ଅଧିକାର କଲେ, କିମ୍ବା ବିଧାନସଭାରେ ଅନ୍ୟୁନ ତିନିଗୋଟି ଆସନ ପ୍ରାପ୍ତ ହେଲେ ତାହାକୁ ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗ ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳ ରୂପେ ସ୍ବୀକୃତି ଦିଅନ୍ତି । ଓଡ଼ିଶାରେ ବିଜୁଜନତା ଦଳ (BJD), ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶରେ ତେଲୁଗୁ ଦେଶମ୍ ପାର୍ଟି, ତାମିଲନାଡୁରେ ଡି.ଏମ୍.କେ. ଓ ଆନ୍ନା.ଡି.ଏମ୍.କେ ଆଦି ଆଞ୍ଚଳିକ ରାଜନୈତିକ ଦଳ ଅଟନ୍ତି ।

CHSE Odisha Class 12 Political Science Chapter 2 Short Answer Questions in Odia Medium

୫ | ଭାରତରେ ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳର ବିକାଶର କାରଣ ଦର୍ଶାଅ ।
Answer:
ଭାରତରେ ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳର ବିକାଶ ପାଇଁ ନିମ୍ନଲିଖୁତ କାରଣଗୁଡ଼ିକ ମୁଖ୍ୟତଃ ଦାୟୀ :

  • ଭାରତୀୟ ସମାଜରେ ଥିବା ସାଂସ୍କୃତିକ ଓ ଧାର୍ମିକ ବହୁବାଦ
  • ବ୍ଯକ୍ତିତ୍ବବାଦ
  • ଜାତୀୟ ଦଳମାନେ ଆଞ୍ଚଳିକ ସାର୍ଥକୁ ଗୁରୁତ୍ୱ ନଦେବା ।
  • ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକର କ୍ଷମତା ସଙ୍କୁଚିତ ହେବା ଓ କେନ୍ଦ୍ରର କର୍ତ୍ତୃତ୍ଵ ଓ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ବୃଦ୍ଧି ହେବା ।
  • ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକର ବିକାଶରେ ଅସନ୍ତୁଳନ ଦେଖାଯିବା ।
  • ଜାତୀୟ ଦଳର ବିଭାଜନ ।

(C) ପାର୍ଥକ୍ୟ ଦର୍ଶାଅ ।

୧ । ଜାତୀୟ ଦଳ (National Party) ଓ ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳ (Regional Party) ।
Answer:
ଭାରତରେ ପ୍ରଚଳିତ ବହୁଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଉଭୟ ଜାତୀୟ ଓ ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳମାନ ରହିଛନ୍ତି । ପ୍ରତ୍ୟେକ ଦଳ ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗଦ୍ଵାରା ପଞ୍ଜୀକୃତ ଓ ସେମାନଙ୍କର ଦଳୀୟ ଚିହ୍ନ ମଧ୍ୟ ସ୍ଵୀକୃତିପ୍ରାପ୍ତ ।

  • ଜାତୀୟ ଦଳ – ଏହା ସର୍ବଭାରତୀୟ ସଂଗଠନ ଅଟେ । ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗଙ୍କ ୨୦୦୦ ମସିହା ଡିସେମ୍ବର ୨ ତାରିଖରେ ଘୋଷିତ ନିୟମ ଅନୁଯାୟୀ ଗୋଟିଏ ଦଳକୁ ଜାତୀୟ ଦଳର ମାନ୍ୟତା ମିଳିବ ଯଦି (କ) ଏହା ଲୋକସଭା ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନରେ ପ୍ରାପ୍ତ ମୋଟ କାଏମ୍ ଭୋଟର ଶତକଡ଼ା ଛଅଭାଗ ଭୋଟ ଚାରିଗୋଟି କିମ୍ବା ଅଧୁକ ରାଜ୍ୟରୁ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ଏକ ବା ଏକାଧ୍ଵକ ରାଜ୍ୟରୁ ଅତି କମ୍‌ରେ ୪ଟି ଲୋକସଭା ଆସନ ଜିତିଥାଏ ; କିମ୍ବା, (ଖ) ଅତି କମ୍‌ରେ ତିନିଗୋଟି ବିଭିନ୍ନ ରାଜ୍ୟର ଲୋକସଭା ଆସନରୁ ଅନ୍ୟୁନ ଶତକଡ଼ା ଦୁଇଭାଗ ଆସନ ଜିତିଥାଏ । ଏହି ଦଳଗୁଡ଼ିକ ଜାତୀୟ ନୀତି ଓ ଆଦର୍ଶ ଉପରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ।

CHSE Odisha Class 12 Political Science Chapter 2 Short Answer Questions in Odia Medium

  • ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳ – ଗୋଟିଏ ରାଜ୍ୟର ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଆବଶ୍ୟକତା, ଆଞ୍ଚଳିକ ବୈଷମ୍ୟର ବିଲୋପ, ରାଜ୍ୟମାନଙ୍କର ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ପରିଚୟ ସୃଷ୍ଟି ଆଦି କାରଣରୁ ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳଗୁଡ଼ିକର ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି । ଏହି ଦଳଗୁଡ଼ିକ ଗୋଟିଏ ବା ଦୁଇଟି ରାଜ୍ୟରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାଏ । ଗୋଟିଏ ଦଳ ସେହି ରାଜ୍ୟର ମୋଟ କାଏମ୍ ଭୋଟର ଶତକଡ଼ା ଛଅଭାଗ ଭୋଟ ପାଇଲେ କିମ୍ବା ସେହି ରାଜ୍ୟ ବିଧାନସଭାର ମୋଟ ଆସନ ସଂଖ୍ୟାର ଶତକଡ଼ା ତିନିଭାଗ ଆସନ ଅଧ‌ିକାର କଲେ, କିମ୍ବା ବିଧାନସଭାରେ ଅନ୍ୟୁନ ତିନିଗୋଟି ଆସନ ପ୍ରାପ୍ତ ହେଲେ ତାହାକୁ ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗ ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳ ରୂପେ ସ୍ବୀକୃତି ଦିଅନ୍ତି । ଏହି ସର୍ଭ ହରାଇ ବସିଲେ ସ୍ବୀକୃତି ମଧ୍ଯ ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରାଯାଇପାରେ ।

BSE Odisha 8th Class Maths Notes Algebra Chapter 2 ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା

Odisha State Board BSE Odisha 8th Class Maths Notes Algebra Chapter 2 ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା will enable students to study smartly.

BSE Odisha Class 8 Maths Notes Algebra Chapter 2 ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା

→ ଉପକ୍ରମଣିକା (Introduction):
→ ଗଣନ ସଂଖ୍ୟା ବା ସ୍ଵାଭାବିକ ସଂଖ୍ୟା (Natural Numbers) :
(i) ଆମ ଦୈନନ୍ଦିନ ଜୀବନ ଓ ଜୀବିକାରେ ପ୍ରଥମେ ଯେଉଁ ସଂଖ୍ୟାସମୂହ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥିଲା, ସେଗୁଡ଼ିକୁ ଗଣନ ସଂଖ୍ୟା ବା ସ୍ଵାଭାବିକ ସଂଖ୍ୟା କହନ୍ତି ।
(ii) ଏହି ସଂଖ୍ୟାସମୂହକୁ N ସେଟ୍‌ଦ୍ୱାରା ସୂଚିତ କରାଯାଏ ।
N = {1,2,3,4,5,6, …}

→ ସମ୍ପ୍ରସାରିତ ସ୍ବାଭାବିକ ସଂଖ୍ୟା (Extended Natural Numbers) :
(i) ଗଣନ ସଂଖ୍ୟା ସେଟ୍ ସହ 0 କୁ ନେଇ ଗଠିତ ସଂଖ୍ୟା ସେଟ୍‌କୁ ସଂପ୍ରସାରିତ ସ୍ବାଭାବିକ ସଂଖ୍ୟା ସେଟ୍ କହନ୍ତି ।
(ii) ଏହି ସଂଖ୍ୟାସମୂହକୁ ସାମଗ୍ରୀକ ସଂଖ୍ୟା ସେଟ୍ (Whole number set) N* ବା W (Extended natural number set) ଦ୍ଵାରା ସୂଚିତ କରାଯାଏ ।
N* = {0, 1, 2, 3, 4 …}

→ ପୂର୍ବସଂଖ୍ୟା (Integers) :
(i) 0 ଏକମାତ୍ର ସଂଖ୍ୟା, ଯାହା ଧନାତ୍ମକ ନୁହେଁ କି ଋଣାତ୍ମକ ନୁହେଁ ।

(ii) ଧନାତ୍ମକ ପୂର୍ଣ୍ଣସଂଖ୍ୟା, ଶୂନ ଓ ଋଣାତ୍ମକ ପୂର୍ଣ୍ଣସଂଖ୍ୟା ସମୂହକୁ Z ସେଟ୍‌ଦ୍ୱାରା ପ୍ରକାଶ କରାଯାଏ ।
Z = {… -5, -4, -3, -2, -1, 0, 1, 2, 3, 4, 5, …}

  • Z ସେଟ୍ ଏକ ଅସୀମ ସେଟ୍ । N ସେଟ୍ Z ସେଟ୍‌ ଏକ ଉପସେଟ୍‌ ।

(iii) ଅଣ ଧନାତ୍ମକ ପୂର୍ଣ୍ଣସଂଖ୍ୟା (Non-positive Integers) ସେଟ୍ = {… – 5, – 4, – 3, -2, -1, 0}
ଏବଂ ଅଣ ଋଣାତ୍ମକ ପୂର୍ଣ୍ଣସଂଖ୍ୟା (Non-Negative Integers) ବା ସମ୍ପ୍ରସାରିତ ସ୍ବାଭାବିକ ସଂଖ୍ୟା 696= {0, 1, 2, 3, …} ପ୍ରତ୍ୟେକ ପୂର୍ଣ୍ଣସଂଖ୍ୟା ସେଟ୍‌ର ଗୋଟିଏ ଗୋଟିଏ ଉପସେଟ୍ ।
N ⊂ N* ⊂ Z

BSE Odisha 8th Class Maths Notes Algebra Chapter 2 ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା

→ ସଂଖ୍ୟାରେଖା (Number line) :
ଚିହ୍ନଟ କରାଯାଇପାରେ ।
BSE Odisha 8th Class Maths Notes Algebra Chapter 2 ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା - 1
(i) ଏକ ସରଳରେଖା ଅଙ୍କନ କରି ଏହାର ଯେ କୌଣସି ଏକ ବିନ୍ଦୁକୁ O ନାମରେ ନାମିତ କରାଯାଉ ।
(ii) O ବିନ୍ଦୁର ଡାହାଣକୁ A, B, C, D …….. ବିନ୍ଦୁମାନ ଚିହ୍ନଟ କର, ଯାହା ଧନାତ୍ମକ ସଂଖ୍ୟା 1, 2, 3, 4 ………. ମାନଙ୍କ ପ୍ରତୀକ ହେବ ।
(iii) O ବିନ୍ଦୁର ବାମପାର୍ଶ୍ବରେ A’, B’, C’, D’ ବିନ୍ଦୁମାନ ଚିହ୍ନଟ କର, ଯାହା ଋଣାତ୍ମକ ସଂଖ୍ୟା -1, -2, -3, -4 ….. ମାନଙ୍କ ପ୍ରତୀକ ହେବ ।
(iv) ଏହି ପ୍ରକାରରେ Z ସେଟ୍‌ର ସମସ୍ତ ଉପାଦାନ ପାଇଁ ବିନ୍ଦୁମାନ ଚିହ୍ନଟ କରାଯାଇପାରିବ । ଉକ୍ତ ସରଳରେଖାକୁ ସଂଖ୍ୟାରେଖା (Number line) କୁହାଯାଏ । ଉକ୍ତ ସଂଖ୍ୟାରେଖାକୁ ପୂର୍ଣ୍ଣସଂଖ୍ୟା ସୂଚକ ରେଖାଚିତ୍ର ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।

ସଂଖ୍ୟାରେଖାର ଧର୍ମ :

  • ସଂଖ୍ୟାରେଖାରେ ଥ‌ିବା ଦୁଇଟି ବିନ୍ଦୁ ମଧ୍ୟରୁ ଯେଉଁ ବିନ୍ଦୁଟି ଡାହାଣରେ ଅବସ୍ଥିତ ତାର ସୂଚକ ସଂଖ୍ୟାଟି ଅନ୍ୟ ବିନ୍ଦୁର ସୂଚକ ସଂଖ୍ୟାଠାରୁ ବଡ଼ ।
  • ସଂଖ୍ୟାରେଖାରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଉପାଦାନ, ରେଖାଚିତ୍ରର ଏହାର ବାମକୁ ଥ‌ିବା ଉପାଦାନ ଅପେକ୍ଷା ବଡ଼ ।

→ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା (Rational Number) :
(i) ଯଦି p ଓ q ଦୁଇଟି ପୂର୍ଣ୍ଣସଂଖ୍ୟା ଓ q ≠ 0; ତେବେ p ÷ q ବା \(\frac{p}{q}\) କୁ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା କହନ୍ତି ।
(ii) ସମସ୍ତ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟାର ସେଟ୍‌କୁ Q ସଙ୍କେତଦ୍ୱାରା ପ୍ରକାଶ କରାଯାଏ ।
(iii) Q ଏକ ଅସୀମ ସେଟ୍ ଏବଂ N ⊂ Z ⊂ Q ।
(iv) 0 ମଧ୍ଯ ଏକ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା ।

  • \(\frac{p}{q}\)ରେ q = 0 ହେଲେ, \(\frac{p}{q}\)

BSE Odisha 8th Class Maths Notes Algebra Chapter 2 ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା

→ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟାର ଧର୍ମ (Properties of Rational numbers) :
ସଂବୃତ୍ତି ନିୟମ (Closure Law):
ସ୍ଵାଭାବିକ ସଂଖ୍ୟା (Natural Numbers) ଏବଂ ସଂପ୍ରସାରିତ ସ୍ଵାଭାବିକ ସଂଖ୍ୟା (Extended Natural Numbers):
BSE Odisha 8th Class Maths Notes Algebra Chapter 2 ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା - 2

ପୂର୍ଣ୍ଣସଂଖ୍ୟା (Integers) :
BSE Odisha 8th Class Maths Notes Algebra Chapter 2 ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା - 3

(iii) ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା (Rational Numbers) :
(a) ଯୋଗକ୍ରିୟା :
ମନେକର \(\frac{2}{5}\) ∈ Q ଓ \(\frac{3}{7}\) ∈ Q
\(\frac{2}{5}+\frac{3}{7}=\frac{2 \times 7+5 \times 3}{5 \times 7}=\frac{14+15}{35}=\frac{29}{35}\) (∵ \(\frac{29}{35}\) ∈ Q)
a ∈ Q, b ∈ Q ⇒ a + b ∈ Q
ଅର୍ଥାତ୍ ଯୋଗକ୍ରିୟା ସଂଖ୍ୟା ସେଟ୍‌ରେ ଯୋଗକ୍ରିୟା ନିୟମ ପାଳନ କରେ ।

(b) ବିୟୋଗକ୍ରିୟା :
ମନେକର \(\frac{2}{3}\) ∈ Q ଓ \(\frac{3}{7}\) ∈ Q
ବର୍ତ୍ତମାନ \(\frac{2}{3}-\frac{4}{7}=\frac{2 \times 7-4 \times 3}{3 \times 7}=\frac{14-12}{21}=\frac{2}{21}\) ଏଠାରେ \(\frac{2}{21}\) ∈ Q
ସେହିପରି ମନେକର \(– \frac{2}{3}\) ∈ Q ଓ \(– \frac{1}{2}\) ∈ Q
\(\left(-\frac{2}{3}\right)-\left(-\frac{1}{2}\right)=-\frac{2}{3}+\frac{1}{2}=\frac{-2 \times 2+1 \times 3}{3 \times 2}=\frac{-4+3}{6}=-\frac{1}{6},-\frac{1}{6}\) ∈ Q
a ∈ Q, b ∈ Q ⇒ a – b ∈ Q
ଅର୍ଥାତ୍ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା ସେଟ୍‌ରେ ବିୟୋଗକ୍ରିୟା ସଂବୃତ୍ତି ନିୟମ ପାଳନ କରେ ।

(c) ଗୁଣନକ୍ରିୟା :
ମନେକର \(– \frac{7}{8}\) ∈ Q ଓ \(– \frac{5}{6}\) ∈ Q
∴ \(\left(-\frac{7}{8}\right) \times\left(-\frac{5}{6}\right)=\frac{+35}{48} \in \mathrm{Q}\)
ସେହିପରି \(\frac{4}{5}\) ∈ Q ଓ 0 ∈ Q ହେଲେ, \(\frac{4}{5}\) × 0 = 0 ∈ Q
ଦୁଇଟି ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟାର ଗୁଣଫଳ ଏକ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା ଅର୍ଥାତ୍ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା ସେଟ୍‌ରେ ଗୁଣନକ୍ରିୟା
a ∈ Q, b ∈ Q ⇒ a × b ∈ Q

(d) ଭାଗକ୍ରିୟା :
ମନେକର \(– \frac{2}{3}\) ∈ Q ଓ \(\frac{4}{9}\) ∈ Q
∴ \(-\frac{2}{3} \div \frac{4}{9}=-\frac{2}{3} \times \frac{9}{4}=-\frac{3}{2} \in Q\)
ସେହିପରି \(-\frac{3}{8} \div-\frac{2}{9}=-\frac{3}{8} \times \frac{-9}{2}=\frac{27}{16}\) ଏକ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା

କିନ୍ତୁ \(– \frac{5}{7}\) ଓ 0 ଦୁଇଟି ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା ହେଲେ, \(– \frac{5}{7}\) ÷ 0 ନିରର୍ଥକ ।

ଯେ କୌଣସି ଏକ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା a ପାଇଁ a ÷ 0 ନିରର୍ଥକ । ତେଣୁ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା ସେଟ୍‌ରେ ଭାଗକ୍ରିୟା ସଂବୃତ୍ତି ନିୟମ ପାଳନ କରେ ନାହିଁ । ଶୂନ ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟାଗୁଡ଼ିକ ପାଇଁ ଭାଗକ୍ରିୟା ସଂବୃତ୍ତି ନିୟମ ପାଳନ କରେ ।

ନିଜେ କର :
ଦତ୍ତ ସେଗୁଡ଼ିକ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ସଂବୃତ୍ତି ନିୟମ ପାଳନ କରେ କି ନାହିଁ (ହଁ ନାହିଁ) ମାଧ୍ୟମରେ ଦତ୍ତ ସାରଣୀର ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନଗୁଡ଼ିକୁ ପୂରଣ କର ।
BSE Odisha 8th Class Maths Notes Algebra Chapter 2 ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା - 4
ଡ –
BSE Odisha 8th Class Maths Notes Algebra Chapter 2 ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା - 5

→ କ୍ରମବିନିମୟୀ ନିୟମ (Commutative Law):
(i) ସ୍ବାଭାବିକ ସଂଖ୍ୟା :
BSE Odisha 8th Class Maths Notes Algebra Chapter 2 ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା - 6

(ii) ସଂପ୍ରସାରିତ ସ୍ଵାଭାବିକ ସଂଖ୍ୟା :
BSE Odisha 8th Class Maths Notes Algebra Chapter 2 ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା - 7

(iii) ପୂର୍ବସଂଖ୍ୟା :
BSE Odisha 8th Class Maths Notes Algebra Chapter 2 ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା - 8

(iv) ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା :
(a) ଯୋଗକ୍ରିୟା :
ମନେକର \(– \frac{1}{7}\) ଓ \(\frac{1}{5}\) ଦୁଇଟି ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା ।
∴ \(-\frac{1}{7}+\frac{1}{5}=\frac{-5+7}{35}=\frac{2}{35}\)
\(\frac{1}{5}-\frac{1}{7}=\frac{7-5}{35}=\frac{2}{35}\) ତେଣୁ \(-\frac{1}{7}+\frac{1}{5}=\frac{1}{5}-\frac{1}{7}\)
ଅର୍ଥାତ୍ a ଓ b ଦୁଇଟି ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା ହେଲେ a + b = b + a
ଅର୍ଥାତ୍ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଯୋଗକ୍ରିୟା କ୍ରମବିନିମୟୀ ।

(b) ବିୟୋଗକ୍ରିୟା :
\(\frac{2}{5}-\frac{4}{7}=\frac{14-20}{35}=\frac{-6}{35}, \frac{4}{7}-\frac{2}{5}=\frac{20-14}{35}=\frac{6}{35}\)
ଅର୍ଥାତ୍ \(\frac{2}{5}-\frac{4}{7} \neq \frac{4}{7}-\frac{2}{5}\)
a ଓ b ଦୁଇଟି ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା ହେଲେ a – b ≠ b – a
ଅର୍ଥାତ୍ ବିୟୋଗକ୍ରିୟା ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟାକ୍ଷେତ୍ରରେ କ୍ରମବିନିମୟୀ ନିୟମ ପାଳନ କରେ ନାହିଁ ।

(c) ଗୁଣନକ୍ରିୟା :
\(\left(-\frac{5}{7}\right) \times \frac{2}{3}=\frac{-10}{21},\left(\frac{2}{3}\right) \times\left(\frac{-5}{7}\right)=\frac{-10}{21}\) ଅର୍ଥାତ୍ \(\left(\frac{-5}{7}\right) \times \frac{2}{3}=\frac{2}{3} \times\left(-\frac{5}{7}\right)\)
ତେଣୁ ଗୁଣନକ୍ରିୟା ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା କ୍ଷେତ୍ରରେ କ୍ରମବିନିମୟୀ ନିୟମ ପାଳନ କରେ ।
ଅର୍ଥାତ୍‌ a ଓ b ଦୁଇଟି ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା ହେଲେ a × b = b × a ବା ab = ba

(d) ଭାଗକ୍ରିୟା :
\(\left(-\frac{5}{4}\right) \div\left(-\frac{3}{7}\right)=-\frac{5}{4} \times\left(\frac{-7}{3}\right)=\frac{35}{12},\left(-\frac{3}{7}\right) \div\left(-\frac{5}{4}\right)=-\frac{3}{7} \times \frac{-4}{5}=\frac{12}{35}\)
ଅର୍ଥାତ୍ \(\left(-\frac{5}{4}\right) \div\left(-\frac{3}{7}\right) \neq\left(-\frac{3}{7}\right) \div\left(-\frac{5}{4}\right)\)
ଯେ କୌଣସି ଦୁଇଟି ଭିନ୍ନ ଅଣଶୂନ୍ୟ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା a ଓ b ପାଇଁ a ÷ b ≠ b ÷ a
ଅର୍ଥାତ୍ ଭାଗକ୍ରିୟା ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା କ୍ଷେତ୍ରରେ କ୍ରମବିନିମୟୀ ନିୟମ ପାଳନ କରେ ନାହିଁ ।

ନିଜେ କର :
ଦତ୍ତ ସେଗୁଡ଼ିକ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ କ୍ରମବିନିମୟୀ ନିୟମ ପାଳନ କରେ କି ନାହିଁ (ହଁ / ନାହିଁ) ମାଧ୍ୟମରେ ଦତ୍ତ ସାରଣୀର ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର।
BSE Odisha 8th Class Maths Notes Algebra Chapter 2 ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା - 9
ତ୍ତ –
BSE Odisha 8th Class Maths Notes Algebra Chapter 2 ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା - 10

BSE Odisha 8th Class Maths Notes Algebra Chapter 2 ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା

→ ସହଯୋଗୀ ନିୟମ (Associative Law) :

(i) ସ୍ଵାଭାବିକ ସଂଖ୍ୟା : ଗଣନ ସଂଖ୍ୟାରେ ପୂର୍ବ ଶ୍ରେଣୀରେ ପଢ଼ିଥ‌ିବା ସହଯୋଗୀ ନିୟମକୁ ମନେପକାଇବା ।
BSE Odisha 8th Class Maths Notes Algebra Chapter 2 ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା - 11

(ii) ପୂର୍ବସଂଖ୍ୟା : ପୂର୍ବ ସଂଖ୍ୟାରେ ସହଯୋଗ ନିୟମକୁ ନିମ୍ନ ସାରଣୀରେ ଦିଆଗଲା ।
BSE Odisha 8th Class Maths Notes Algebra Chapter 2 ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା - 12

(iii) ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା :
(a) ଯୋଗକ୍ରିୟା :
BSE Odisha 8th Class Maths Notes Algebra Chapter 2 ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା - 13
ତେଣୁ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା ପାଇଁ ଯୋଗକ୍ରିୟା ସହଯୋଗୀ ଅର୍ଥାତ୍ a, b, c ∈ Q ହେଲେ a + (b + c) = (a + b) + c

(b) ବିୟୋଗକ୍ରିୟା :
BSE Odisha 8th Class Maths Notes Algebra Chapter 2 ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା - 14
ଅର୍ଥାତ୍ ବିୟୋଗ ପ୍ରକ୍ରିୟା ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟାରେ ସହଯୋଗୀ ନିୟମ ପାଳନ କରେ ନାହିଁ ।

(c) ଗୁଣନକ୍ରିୟା :
BSE Odisha 8th Class Maths Notes Algebra Chapter 2 ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା - 15
ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଗୁଣନକ୍ରିୟା ସହଯୋଗୀ । ଅର୍ଥାତ୍ a,b,c ∈ Q ପାଇଁ a × (b × c) = ( a × b) × c

(d) ଭାଗକ୍ରିୟା :
BSE Odisha 8th Class Maths Notes Algebra Chapter 2 ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା - 16
a ÷ (b ÷ c) + (a ÷ b) ÷ c ଅର୍ଥାତ୍ ଭାଗକ୍ରିୟା ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟାରେ ସହଯୋଗୀ ନିୟମ ପାଳନ କରେ ନାହିଁ ।

ନିଜେ କର :
ଦତ୍ତ ସେଗୁଡ଼ିକ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ସହଯୋଗୀ ନିୟମ ପାଳନ କରେ କି ନାହିଁ (ହଁ / ନାହିଁ) ମାଧ୍ୟମରେ ଦତ୍ତ ସାରଣୀର ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର।
BSE Odisha 8th Class Maths Notes Algebra Chapter 2 ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା - 17
ତ୍ତ –
BSE Odisha 8th Class Maths Notes Algebra Chapter 2 ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା - 18

→ ଶୂନର ତାତ୍ପର୍ଯ୍ୟ :
5 + 0 = 0 + 5 = 5, (-5) + 0 = 0 + (-5)= -5
\(\left(-\frac{3}{5}\right)+0=0+\left(-\frac{3}{5}\right)=-\frac{3}{5}\)
-a ଏକ ପୂର୍ଣସଂଖ୍ୟା ହେଲେ a + 0 = 0 + a = a
x ଏକ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା ହେଲେ x + 0 = 0 + x = x

  • ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା କ୍ଷେତ୍ରରେ (Q ସେଟ୍‌ରେ) 0 (ଶୂନ)କୁ ଯୋଗାତ୍ମକ ଅଭେଦ ବୋଲି କୁହାଯାଏ ।

→ ସଂଖ୍ୟା 1 ର ତାତ୍ପର୍ଯ୍ୟ :
7 × 1 = 1 × 7 = 7, (-5) × 1 = 1 × (-5) = -5
\(\left(-\frac{3}{8}\right)×1=1×\left(-\frac{3}{8}\right)=-\frac{3}{8}\)
ଯେକୌଣସି ଗଣନସଂଖ୍ୟା, ପୂର୍ବସଂଖ୍ୟା ବା ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟାକୁ 1 ଦ୍ଵାରା ଗୁଣନ କଲେ ସେହି ସଂଖ୍ୟାଟି ମିଳିଥାଏ ।
ଅର୍ଥାତ୍ x ∈ Q ହେଲେ, 1 × x = x × 1 = x

  • 1 କୁ କ୍ଷେତ୍ରରେ (Q ସେଟ୍‌ରେ) ଗୁଣନାତ୍ମକ ଅଭେଦ ବୋଲି କୁହାଯାଏ ।

→ ସଂଖ୍ୟାର ଯୋଗାତ୍ମକ ବିଲୋମୀ (Additive Inverse of a Number) :
(-3) + 3 = 3+ (-3) = 0, (-4) + 4 = 4+ (-4) = 0
∴ a ଏକ ପୂର୍ଣସଂଖ୍ୟା ହେଲେ, a + (- a) = (- a) + a = 0 ହେବ ।
ଏଠାରେ a ର ଯୋଗାତ୍ମକ ବିଲୋମୀ -a ଓ a ର ଯୋଗାତ୍ମକ ବିଲୋମୀ + a ।
ସେହିପରି ଏକ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା ହେଲେ, \(\left(\frac{a}{b}\right)+\left(\frac{-a}{b}\right)=\left(\frac{-a}{b}\right)+\frac{a}{b}=0\)
ଅର୍ଥାତ୍ \(\frac{a}{b}\) ର ଯୋଗାତ୍ମକ ବିଲୋମୀ –\(\frac{a}{b}\) ଓ –\(\frac{a}{b}\) ର ଯୋଗାତ୍ମକ ବିଲୋମୀ \(\frac{a}{b}\) ।
ଯେ କୌଣସି ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା x ର ଯୋଗାତ୍ମକ ବିଲୋମୀ -x ଅଟେ ।
ଅର୍ଥାତ୍ x + (-x) = (- x ) + x = 0

→ ବ୍ୟତ୍‌କ୍ରମ : (Reciprocal of a Number) :
\(\frac{5}{13}\) କୁ \(\frac{13}{5}\) ସହ ଗୁଣନକଲେ ଗୁଣଫଳ 1 ହେବ ।
ଏଠାରେ \(\frac{13}{5}\) ସଂଖ୍ୟାଟି \(\frac{5}{13}\) ସଂଖ୍ୟାର ବ୍ୟତିକ୍ରମ (Inverse) । ସେହିପରି \(\frac{-2}{5}\)ର ବ୍ୟତ୍‌କ୍ରମ \(\frac{-5}{2}\) (ବା \(\frac{5}{-2}\)) ।
ଗୋଟିଏ ସଂଖ୍ୟାର ବ୍ୟକ୍ରମକୁ ତା’ର ଗୁଣନାତ୍ମକ ବିଲୋମୀ ବୋଲି କୁହାଯାଏ ।
\(\frac{a}{b}\)ର ଗୁଣନାତ୍ମକ ବିଲୋମୀ \(\frac{c}{d}\) ହେଲେ, (b ≠ 0 ଓ d ≠ 0) \(\frac{a}{b} \times \frac{c}{d}=1\)
ଯଦି ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା x ≠ 0 ହୁଏ; ତେବେ xର ଗୁଣନାତ୍ମକ ବିଲୋମୀ \(\frac{1}{x}\) ଓ \(\frac{1}{x}\) ର ଗୁଣନାତ୍ମକ ବିଲୋମୀ x ହେବ ।

  • 0 ର ଗୁଣନାତ୍ମକ ବିଲୋମୀ ନାହିଁ ।

→ ବଣ୍ଟନ ନିୟମ (Distributive Law):
BSE Odisha 8th Class Maths Notes Algebra Chapter 2 ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା - 19
a, b, c ତିନୋଟି ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା ହେଲେ, a(b + c) = a × b + a × c । ଏହି ନିୟମକୁ ବଣ୍ଟନ ନିୟମ କହନ୍ତି ।

→ ବିଭିନ୍ନ ସଂଖ୍ୟା ସେଟ୍ ସମ୍ପର୍କ ।
BSE Odisha 8th Class Maths Notes Algebra Chapter 2 ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା - 20
N – ଗଣନ ବା ସ୍ଵାଭାବିକ ସଂଖ୍ୟା ସେଟ୍ ।
N* – ସମ୍ପ୍ରସାରିତ ସ୍ଵାଭାବିକ ସଂଖ୍ୟା ସେଟ୍
Z – ପୂର୍ଣ୍ଣସଂଖ୍ୟା ସେଟ୍
Q – ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା ସେଟ୍ ହେଲେ

  • N ⊂ N* ⊂ Z ⊂ Q

BSE Odisha 8th Class Maths Notes Algebra Chapter 2 ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା

→ ସଂଖ୍ୟାରେଖାରେ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା :
ସଂଖ୍ୟାରେଖାର ଧନାତ୍ମକ ଦିଗରେ ଧନାତ୍ମକ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟାଗୁଡ଼ିକୁ ଓ ରଣାମ୍କ ଦିଗରେ ରଣାମକ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟାଗୁଡ଼ିକୁ ବିନ୍ଦୁଭାବେ ଚିହ୍ନଟ କରାଯାଏ ।

ଉଦାହରଣ – 1:
ସଂଖ୍ୟାରେଖାରେ \(\frac{2}{3}\) ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟାଟିକୁ ସୂଚାଅ ।
ସମାଧାନ :
\(\frac{2}{3}\) ର ଅର୍ଥ 3 ସମାନ ଭାଗରୁ 2 ଭାଗ । 0 < \(\frac{2}{3}\) < 1
ତେଣୁ ସଂଖ୍ୟାରେଖାରେ ଧନାତ୍ମକ ଦିଗରେ 0 ଓ 1 ର ସୂଚକ ବିଦୁ୍ୟଦ୍ବୟ ଦ୍ବାରା ନିରୂପିତ ରେଖାଖଣ୍ଡ \(\overrightarrow{OA}\) ଉପରେ ସଂଖ୍ୟାଟିର ସୂଚକବିନ୍ଦୁଟି ଅବସ୍ଥିତ ।
BSE Odisha 8th Class Maths Notes Algebra Chapter 2 ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା - 21
\(\overrightarrow{OA}\) କୁ ସମାନ ତିନିଭାଗ କଲେ ଆମେ P, Q ଦୁଇଟି ବିନ୍ଦୁ ପାଇବା । \(\overline{\mathrm{OP}}\), \(\overline{\mathrm{PQ}}\) ଓ \(\overline{\mathrm{QA}}\) ଯଥାକ୍ରମେ ପ୍ରଥମ, ଦ୍ୱିତୀୟ ଓ ତୃତୀୟ ଭାଗ । ବର୍ତ୍ତମାନ ଠQ ବିନ୍ଦୁଟି \(\frac{2}{3}\) ସଂଖ୍ୟାଟିର ସୂଚକ ବିନ୍ଦୁ ।

ଉଦାହରଣ – 2:
\(\frac{2}{3}\) ଓ \(\frac{3}{4}\) ମଧ୍ୟରେ କେଉଁଟି ବଡ଼ ।
ସମାଧାନ :
3 ଓ 4 ର ଲ.ସା.ଗୁ. = 12
\(\frac{2}{3}=\frac{2 \times 4}{3 \times 4}=\frac{8}{12}, \frac{3}{4}=\frac{3 \times 3}{4 \times 3}=\frac{9}{12}\)
9 > 8 ହେତୁ \(\frac{9}{12}\) > \(\frac{8}{12}\) ଅର୍ଥାତ୍ \(\frac{3}{4}\) > \(\frac{2}{3}\)

BSE Odisha 8th Class Maths Notes Algebra Chapter 2 ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା

→ ଦୁଇଟି ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟାର ମଧ୍ୟବର୍ତ୍ତୀ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା :
(i) ଯେକୌଣସି ଦୁଇଟି ଗଣନ ସଂଖ୍ୟା ମଧ୍ୟରେ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସଂଖ୍ୟକ ଗଣନ ସଂଖ୍ୟା ରହିଛି ।
(ii) ସେହିପରି ଯେକୌଣସି ଦୁଇଟି ପୂର୍ବସଂଖ୍ୟା ମଧ୍ୟରେ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସଂଖ୍ୟକ ପୂର୍ବସଂଖ୍ୟା ରହିଛି । 4 ଓ 6 ଗଣନ ସଂଖ୍ୟା ମଧ୍ୟରେ ଗୋଟିଏ ଗଣନ ସଂଖ୍ୟା 5 ଅଛି । ସେହିପରି 20 ଓ 30 ଦୁଇଟି ଗଣନ ସଂଖ୍ୟା ମଧ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ଗଣନ ସଂଖ୍ୟାଗୁଡ଼ିକ 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28 ଓ 2 । କିନ୍ତୁ 4 ଓ 5 ମଧ୍ୟରେ ଆଦୌ ଗଣନ ସଂଖ୍ୟା ନାହିଁ ।
(iii)
BSE Odisha 8th Class Maths Notes Algebra Chapter 2 ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା - 22

  • ଦୁଇଟି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା ମଧ୍ୟରେ ଅସଂଖ୍ୟ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା ବିଦ୍ୟମାନ ।
  • ଯେକୌଣସି ଦୁଇଟି ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା ମଧ୍ୟରେ ଏକ ଗଣନ ସଂଖ୍ୟା ରହି ନ ପାରେ ମାତ୍ର ଏକ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା ରହିବା ସୁନିଶ୍ଚିତ।

ଉଦାହରଣ – 3:
– 1 ଓ 0 ମଧ୍ୟରେ 5ଟି ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା ଲେଖ ।
ସମାଧାନ :
-1 = \(\frac{-10}{10}\) ଓ 0 = \(\frac{10}{10}\)
\(\frac{-10}{10}\) ଓ \(\frac{10}{10}\) ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା ଗୁଡ଼ିକ ହେଲା
\(-\frac{9}{10},-\frac{8}{10}, \frac{-7}{10}, \frac{-6}{10}, \frac{-5}{10}, \frac{-4}{10}, \frac{-3}{10}, \frac{-2}{10}, \frac{-1}{10}\)
ଏମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଯେ କୌଣସି 5 ଟି ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା ନେଇ ଉତ୍ତରଟି ଲେଖାଯାଇପାରେ
ଯଥା : \(\frac{-9}{10}<\frac{-8}{10}<\frac{-6}{10}<\frac{-4}{10}<\frac{-2}{10}\) ।

ଉଦାହରଣ – 4:
\(– \frac{1}{2}\) ଓ \(\frac{1}{2}\) ମଧ୍ୟରେ 12ଟି ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା ସ୍ଥିର କର ।
ସମାଧାନ :
\(– \frac{1}{2}=- \frac{10}{20}\) ଓ \(\frac{1}{2}=\frac{10}{20}\)
ବର୍ତ୍ତମାନ \(\frac{-10}{20}\) ଓ \(\frac{10}{20}\) ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟାଗୁଡ଼ିକ
\(-\frac{9}{20},-\frac{8}{20}, \frac{-7}{20}, \frac{-6}{20}, \frac{-5}{20}, \frac{-4}{20}, \frac{-3}{20}, \frac{-2}{20}, \frac{-1}{20},0,\frac{1}{20}\) ……….. \(\frac{9}{20}\)
ଏମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଯେ କୌଣସି 12 ଟି ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟାନେଇ ଉତ୍ତର ଲେଖାଯାଇପାରିବ ।

  • a ଓ b ଦୁଇଟି ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା ହେଲେ, \(\frac{a+b}{2}\), a ଓ bର ମଧ୍ୟବର୍ତ୍ତୀ ଏକ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା । a < b ହେଲେ, a < \(\frac{a+b}{2}\) < b ହେବ ।

BSE Odisha 8th Class Maths Notes Algebra Chapter 2 ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା

ଉଦାହରଣ – 5:
\(\frac{1}{2}\) ଓ \(\frac{1}{3}\) ମଧ୍ୟରେ ଗୋଟିଏ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା ସ୍ଥିର କର ।
ସମାଧାନ :
\(\frac{1}{2}\) ଓ \(\frac{1}{3}\) ମଧ୍ୟରେ ଏକ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା = \(\frac{1}{2}\left(\frac{1}{2}+\frac{1}{3}\right)=\frac{1}{2} \times \frac{3+2}{6}=\frac{5}{12}\) ଅର୍ଥାତ୍ \(\frac{1}{2} > \frac{5}{2} > \frac{1}{3}\)

ଉଦାହରଣ – 6:
\(\frac{1}{3}\) ଓ \(\frac{1}{4}\) ମଧ୍ୟରେ ତିନୋଟି ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା ସ୍ଥାପନ କର ।
ସମାଧାନ :
BSE Odisha 8th Class Maths Notes Algebra Chapter 2 ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା - 23
ହାରାହାରି ସୂତ୍ର ପ୍ରୟୋଗରେ ଆମେ ସଂଖ୍ୟା ରେଖାରେ ସୂଚିତ ଯେ କୌଣସି ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟାଦ୍ଵୟ ମଧ୍ଯରେ ଅସଂଖ୍ୟ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା ପାଇପାରିବା ।

BSE Odisha 8th Class Maths Notes Algebra Chapter 2 ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା

→ ସଂଖ୍ୟା ଖେଳ (Playing With Numbers):
ଦଶମିକ ସଂଖ୍ୟା ପଦ୍ଧତିରେ ବ୍ୟବହୃତ ଅଙ୍କଗୁଡ଼ିକ ହେଲା 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 ଓ 9 ।
ଏ ଅଙ୍କଗୁଡ଼ିକଦ୍ଵାରା ସଂଖ୍ୟା ଗଠିତ ହୁଏ । ଅଙ୍କଗୁଡ଼ିକ ସେମାନଙ୍କ ସ୍ଥାନୀୟମାନ ଅନୁସାରେ ଲେଖାଯାଏ ।

→ ସଂଖ୍ୟାର ବିସ୍ତାରିତ ରୂପ (General Form of Numbers) :
67 = 6 × 10 + 7 ଏଠାରେ ରେ ସ୍ଥାନୀୟମାନ ଛଅଦଶ ଅର୍ଥାତ୍ 60 ଓ 7 ର ସ୍ଥାନୀୟମାନ 7 ଏକକ ବା, 7
ସେହିପରି 2563 କୁ ବିସ୍ତାରିତ ରୂପରେ ଲେଖୁଲେ ହେବ 2 × 1000 + 5 × 100 +6 × 10 + 3 × 1 ।

  • ଏକ ଦୁଇଅଙ୍କ ବିଶିଷ୍ଟ ସଂଖ୍ୟାର ଦଶକ ସ୍ଥାନୀୟ ଅଙ୍କ a ଓ ଏକକ ସ୍ଥାନୀୟ ଅଙ୍କ b ହେଲେ, ସଂଖ୍ୟାଟିର ମାନ 10 × a + 1 × b = 10 a + b ।
  • ଏକ ତିନି ଅଙ୍କବିଶିଷ୍ଟ ସଂଖ୍ୟାର ଶତକ ସ୍ଥାନୀୟ ଅଙ୍କ a, ଦଶକ ସ୍ଥାନୀୟ ଅଙ୍କ b ଓ ଏକକ ସ୍ଥାନୀୟ ଅଙ୍କ ଧ ହେଲେ, ସଂଖ୍ୟାଟିର ମାନ 100a + 10b + c ହେବ ।

ନିଜେ କର:
Question 1.
ନିମ୍ନ ସଂଖ୍ୟାଗୁଡ଼ିକର ବ୍ୟାପକ ରୂପ ଲେଖ ।
(i) 25
(ii) 73
(iii) 569
ଉ –
(i) 25ର ବ୍ୟାପକ ରୂପ = 10 × 2 + 1 × 5
(ii) 73ର ବ୍ୟାପକ ରୂପ = = 10 × 7 + 1 × 3
(iii) 569ର ବ୍ୟାପକ ରୂପ = 100 × 5 + 10 × 6 + 1 × 9

Question 2.
ନିମ୍ନରେ କେତେଗୁଡ଼ିଏ ସଂଖ୍ୟାର ବ୍ୟାପକ ରୂପ ଦର୍ଶାଯାଇଛି । ସଂଖ୍ୟାଗୁଡ଼ିକୁ ଲେଖ ।
(i) 10 × 5 + 6
(ii) 100 × 7 + 10 × 1 + 8
(iii) 10p + 10q + r
ଉ –
(i) 10 × 5+ 6 = 56
(ii) 100 × 7 + 10 × 1 + 8 = 718
(iii) 10p + 10q + r = 10 (p + q) + r

BSE Odisha 8th Class Maths Notes Algebra Chapter 2 ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା

→ ସଂଖ୍ୟାକୁ ନେଇ ଖେଳ (Game with Numbers) :
ଦୁଇ ଅଙ୍କବିଶିଷ୍ଟ ସଂଖ୍ୟାକୁ ନେଇ ଖେଳ :
ପ୍ରଥମ ଖେଳ :

ଶରତ ସୁନିତା
(1) ଯେ କୌଣସି ଗୋଟିଏ ଦୁଇଅଙ୍କ ବିଶିଷ୍ଟ ସଂଖ୍ୟା ଭାବ । ମନେକର ସଂଖ୍ୟାଟି (49)
(2) ଭାବିଥିବା ସଂଖ୍ୟାଟିର ସ୍ଥାନ ବିନିମୟ କର । ସଂଖ୍ୟାର ସ୍ଥାନ ବିନିମୟ କଲେ (94)
(3) ସ୍ଥାନ ବିନିମୟ ଦ୍ବାରା ଉତ୍ପନ୍ନ ସଂଖ୍ୟାକୁ ପ୍ରଥମେ ନେଇଥିବା ସଂଖ୍ୟା ସହ ମିଶାଅ । ଉତ୍ପନ୍ନ ସଂଖ୍ୟା ଓ ପୂର୍ବ ସଂଖ୍ୟାର ସମଷ୍ଟି (143)
(4) ସଂଖ୍ୟାଦ୍ଵୟର ଯୋଗଫଳକୁ ‘11’ ଦ୍ବାରା ଭାଗ କରି ଭାଗଫଳ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର । ସମଷ୍ଟିକୁ ‘‘11’’ ଦ୍ଵାରା ଭାଗକଲେ, ଭାଗଫଳ (13)
(5) ଦେଖୁ ‘11’’ ଦ୍ବାରା ଭାଗ କରିବା ଫଳରେ ଭାଗଶେଷ ନାହିଁ । ଭାଗଶେଷ (0) ଶୂନ ।

ସୁନିତା ପୁଣି ଶରତକୁ କହିଲା ଭାଇ ତୁମେ କିପରି ଜାଣିଲ ଯେ, ଏ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଭାଗଶେଷ କିଛି ରହିବ ନାହିଁ ? ବର୍ତ୍ତମାନ ଆସ ଏ ଖେଳ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ କୌଶଳଟି କ’ଣ ବୁଝିବା ।

→ ଖେଳରେ ବ୍ୟବହୃତ କୌଶଳର ବିଶ୍ଳେକ୍ଷଣ :
ମନେକର ସଂଖ୍ୟାଟି ab, ଯାହାର ବ୍ୟାପକ ରୂପ 10a + b । ସଂଖ୍ୟାର ସ୍ଥାନ ବିନିମୟ କରିବା ଦ୍ବାରା ଉତ୍ପନ୍ନ ସଂଖ୍ୟାଟି ba ହେବ, ଯାହାର ବ୍ୟାପକ ରୂପ 10b + a ହେବ ।
ସଂଖ୍ୟାଦ୍ବୟର ସୁନିତା = 10a + b + 10b + a
= 10a + a + 10b + b
= 11a + 11b
= 11′(a + b)
[ଯଦି a > b ହୋଇଥାଏ ଅନ୍ତରଫଳ 9(a – b) ହେବ ।

ବିଶ୍ଳେକ୍ଷଣ : (10a + b) – (10b + a) = 10a + b – 10b – a
= 10a – a + b – 10b = 9a – 9b = 9(a – b)]

ଏଥିରୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ଜଣାପଡ଼ିଲା ଯେ, ସଂଖ୍ୟାଦ୍ଵୟର ଅନ୍ତରଫଳ ସଦାସର୍ବଦା ‘‘9’’ ର ଗୁଣିତକ । ତେଣୁ ସଂଖ୍ୟାଦ୍ୱୟର ଅନ୍ତରଫଳକୁ ‘‘9” ଦ୍ବାରା ଭାଗକଲେ ଭାଗଶେଷ ରହିବ ନାହିଁ ।
ସଂଖ୍ୟାଦ୍ବୟର ଅନ୍ତରଫଳକୁ ‘‘9’’ ଦ୍ଵାରା ଭାଗକଲେ ଭାଗଫଳ, ଭାବିଥ୍ୟା ସଂଖ୍ୟାର ଅଙ୍କଦ୍ୱୟର ଅନ୍ତରଫଳ ସହ ସମାନ ହେବ ।
(i) a < b ହେଲେ b – a ଏବଂ (ii) a > b ହେଲେ, a – b ହେବ ।
ଦ୍ଵିତୀୟ ଖେଳରୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ହେବ ଯେ, ଭୋଗ କରିବା ଦ୍ବାରା ଭାଗଫଳଟି ‘‘7’’ ଯାହା ଭାବିଥ‌ିବା ସଂଖ୍ୟା 29ର ଅଙ୍କଦ୍ୱୟର ଅନ୍ତରଫଳ ସହ ସମାନ ।

BSE Odisha 8th Class Maths Notes Algebra Chapter 2 ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା

ନିଜେ କର:
ପ୍ରଥମ ଖେଳକୁ ଅନୁସରଣ କରି ନିମ୍ନ ସଂଖ୍ୟାମାନଙ୍କ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଭାଗଶେଷ ଏବଂ ଭାଗଫଳ କେତେ ରହୁଛି ପରୀକ୍ଷା କରି ଦେଖ ।
(i) 27
(ii) 39
(iii) 64
(iv) 78
ଉ –
ସଂଖ୍ୟାଟି = 27 ଅଙ୍କଦ୍ଵୟର ସ୍ଥାନ ବିନିମୟ ଦ୍ବାରା ଉତ୍ପନ୍ନ ସଂଖ୍ୟା = 72
ଯୋଗଫଳ = 27 + 72 = 99
99 ÷ 11 = ୨ (ଭାଗଫଳ)
ସଂଖ୍ୟାରେ ବ୍ୟବହୃତ ଅଙ୍କଦ୍ଵୟର ସମଷ୍ଟି = 2 + 7 = 9

(ii) ସଂଖ୍ୟାଟି = 39, ଅଙ୍କଦ୍ଵୟର ସ୍ଥାନ ବିନିମୟଦ୍ବାରା ଉତ୍ପନ୍ନ ସଂଖ୍ୟା = 93
ଯୋଗଫଳ = 39 + 93 = 132, 132 ÷ 11 = 12 (ଭାଗଫଳ)
ସଂଖ୍ୟାରେ ବ୍ୟବହୃତ ଅଙ୍କଦ୍ଵୟର ସମଷ୍ଟି = 3 +9 = 12

(iii) ସଂଖ୍ୟାଟି = 64 । ଅଙ୍କଦ୍ଵୟର ସ୍ଥାନ ବିନିମୟଦ୍ବାରା ଉତ୍ପନ୍ନ ସଂଖ୍ୟା = 46
ଯୋଗଫଳ = 64 + 46 = 110, 110 ÷ 11 = 10 (ଭାଗଫଳ)
ସଂଖ୍ୟାରେ ବ୍ୟବହୃତ ଅଙ୍କଦ୍ଵୟର ସମଷ୍ଟି = 6 + 4 = 10

(iv) ସଂଖ୍ୟାଟି = 78 । ଅଙ୍କଦ୍ବୟର ସ୍ଥାନ ବିନିମୟଦ୍ବାରା ଉତ୍ପନ୍ନ ସଂଖ୍ୟା = 87
ଯୋଗଫଳ = 78 + 87 = 165, 165 ÷ 11 = 15 (ଭାଗଫଳ)
ସଂଖ୍ୟାରେ ବ୍ୟବହୃତ ଅଙ୍କଦ୍ବୟର ସମଷ୍ଟି = 7+ 8 = 15

ଦ୍ବିତୀୟ ଖେଳ :
ଶରତ ପୁଣି ସୁନିତାକୁ ଗୋଟିଏ ଦୁଇ ଅଙ୍କବିଶିଷ୍ଟ ସଂଖ୍ୟା ଭାବିବାକୁ କହି ନିମ୍ନ ପ୍ରକାରରେ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେବାକୁ ଲାଗିଲା ।

ଶରତ ସୁନିତା
(1) ଯେକୌଣସି ଗୋଟିଏ ଦୁଇଅଙ୍କ ବିଶିଷ୍ଟ ସଂଖ୍ୟା ଭାବ । ମନେକର ସଂଖ୍ୟାଟି (29)
(2) ଭାବିଥିବା ସଂଖ୍ୟାଟିର ସ୍ଥାନ ବିନିମୟ କର । ସଂଖ୍ୟାର ସ୍ଥାନ ବିନିମୟ କଲେ (92)
(3) ସ୍ଥାନ ବିନିମୟ ଦ୍ବାରା ଉତ୍ପନ୍ନ ସଂଖ୍ୟାକୁ ପ୍ରଥମେ ନେଇ ଥ‌ିବା ସଂଖ୍ୟାଦ୍ୱୟର ଅନ୍ତରଫଳ ସ୍ଥିର କର । ( ଅନ୍ତରଫଳ ଧନାତ୍ମକ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ ।) ସଂଖ୍ୟାଦ୍ୱୟର ଅନ୍ତରଫଳ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କଲା (92 – 29 = 63)
(4) ଅନ୍ତରଫଳକୁ ‘‘9’’ ଦ୍ଵାରା ଭାଗକର । ଅନ୍ତରଫଳକୁ ‘‘9’’ ଦ୍ବାରା ଭାଗ କଲେ ଭାଗଫଳ (7)
(5) ଦେଖୁବ ‘‘9”” ଦ୍ଵାରା ଭାଗ କରିବା ଫଳରେ ଭାଗଶେଷ ରହିବ ନାହିଁ । ଭାଗଶେଷ (0) ।

ସୁନିତା ପୁଣି ଶରତକୁ କହିଲା ଭାଇ ତୁମେ କିପରି ଜାଣିଲ ଯେ, ଏ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଭାଗଶେଷ କିଛି ରହିବ ନାହିଁ ? ବର୍ତ୍ତମାନ ଆସ ଏ ଖେଳ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ କୌଶଳଟି କ’ଣ ବୁଝିବା ।

BSE Odisha 8th Class Maths Notes Algebra Chapter 2 ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା

ଖେଳରେ ବ୍ୟବହୃତ କୌଶଳର ବିଶ୍ଳେଷଣ :
ମନେକର ସଂଖ୍ୟାଟି ab ଯାହାର ବ୍ୟାପକ ରୂପ 10a + b । ସଂଖ୍ୟାର ସ୍ଥାନ ବିନିମୟ କରିବା ଦ୍ବାରା ଉତ୍ପନ୍ନ ସଂଖ୍ୟାଟି ba ହେବ, ଯାହାର ବ୍ୟାପକ ରୂପ 10 b + a ହେବ ।
= (10 b + a) (10a + b) (a < b) = 10 ba – 10 a- b = 10b – b + a – 10 a = 9b – 9a = 9 (b – a) [ଯଦି a > b ହୋଇଥାଏ ଅନ୍ତରଫଳ 9 (a – b) ହେବ ।
ବିଶ୍ଳେଷଣ :
(10a + b) – (10b + a) = 10a + b – 10b – a
= 10a – a + b – 10b = 9a – 9b = 9(a – b)]
ଏଥୁରୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ଜଣାପଡ଼ିଲା ଯେ, ସଂଖ୍ୟାଦ୍ଵୟର ଅନ୍ତରଫଳ ସଦାସର୍ବଦା ‘‘9’’ର ଗୁଣିତକ । ତେଣୁ ସଂଖ୍ୟାଦ୍ଵୟର ଅନ୍ତରଫଳକୁ ‘‘9’’ ଦ୍ଵାରା ଭାଗକଲେ ଭାଗଶେଷ ରହିବ ନାହିଁ ।
ଲକ୍ଷ୍ୟ କର :
ସଂଖ୍ୟାଦ୍ଵୟର ଅନ୍ତରଫଳକୁ ‘9’’ ଦ୍ଵାରା ଭାଗକଲେ ଭାଗଫଳ, ଭାବିଥ୍ୟା ସଂଖ୍ୟାର ଅଙ୍କଦ୍ୱୟର ଅନ୍ତରଫଳ ସହ ସମାନ ହେବ ।
(i) a < b ହେଲେ, b – a ଏବଂ (ii) a > b ହେଲେ a – b ହେବ ।
ଦ୍ଵିତୀୟ ଖେଳରୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ହେବ ଯେ, ଭାଗ କରିବା ଦ୍ବାରା ଭାଗଫଳଟି ‘7” ଯାହା ଭାବିଥିବା ସଂଖ୍ୟା 29 ର ଅଙ୍କଦ୍ବୟର ଅନ୍ତରଫଳ ସହ ସମାନ ।

ନିଜେ କର:
(i) 17
(ii) 21
(iii) 96
(iv) 37
ଉ –
(i) ସଂଖ୍ୟାଟି = 17, ଅଙ୍କଦ୍ଵୟର ସ୍ଥାନ ବିନିମୟ ଦ୍ବାରା ଉତ୍ପନ୍ନ ସଂଖ୍ୟାଟି = 71
ବିୟୋଗଫଳ = 71 – 17 = 54, 54 ÷ 9 = 6 (ଭାଗଫଳ)
ସଂଖ୍ୟାରେ ବ୍ୟବହୃତ ଅଙ୍କଦ୍ବୟର ବିୟୋଗଫଳ = 7 – 1 = 6

(ii) ସଂଖ୍ୟାଟି = 21, ଅଙ୍କଦ୍ଵୟର ସ୍ଥାନ ବିନିମୟଦ୍ୱାରା ଉତ୍ପନ୍ନ ସଂଖ୍ୟାଟି = 12
ବିୟୋଗଫଳ = 21 – 12 = 9, 9 ÷ 9 = 1 (ଭାଗଫଳ)
ସଂଖ୍ୟାରେ ବ୍ୟବହୃତ ଅଙ୍କଦ୍ବୟର ବିୟୋଗଫଳ = 2 – 1 = 1.

(iii) ସଂଖ୍ୟାଟି = 96, ଅଙ୍କଦ୍ବୟର ସ୍ଥାନ ବିନିମୟଦ୍ବାରା ଉତ୍ପନ୍ନ ସଂଖ୍ୟାଟି = 69
ବିୟୋଗଫଳ = 96 – 69 = 27, 27 ÷ 9 = 3 (ଭାଗଫଳ)
ସଂଖ୍ୟାରେ ବ୍ୟବହୃତ ଅଙ୍କଦ୍ଵୟର ବିୟୋଗଫଳ = 9 – 6 = 3 (ଭାଗଫଳ)

(iv) ସଂଖ୍ୟାଟି = 37, ଅଙ୍କଦ୍ଵୟର ସ୍ଥାନ ବିନିମୟ ଦ୍ବାରା ଉତ୍ପନ୍ନ ସଂଖ୍ୟାଟି = 73
ବିୟୋଗଫଳ = 73 – 37 = 36, 36 ÷ 9 = 4 (ଭାଗଫଳ).
ସଂଖ୍ୟାରେ ବ୍ୟବହୃତ ଅଙ୍କଦ୍ଵୟର ବିୟୋଗଫଳ = 7 – 3 = 4

BSE Odisha 8th Class Maths Notes Algebra Chapter 2 ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା

ତିନି ଅଙ୍କବିଶିଷ୍ଟ ସଂଖ୍ୟାକୁ ନେଇ ଖେଳ :
ତୃତୀୟ ଖେଳ :
ବର୍ତ୍ତମାନ ସୁନିତାର ପାଳି । ସୁନିତା, ଶରତକୁ ଗୋଟିଏ ତିନି ଅଙ୍କବିଶିଷ୍ଟ ସଂଖ୍ୟା ଭାବିବାକୁ କହିଲା ଏବଂ ପରେ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଅନୁଯାୟୀ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ କହିଲା ।
BSE Odisha 8th Class Maths Notes Algebra Chapter 2 ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା - 24

ଖେଳରେ ବ୍ୟବହୃତ କୌଶଳର ବିଶ୍ଳେଷଣ :
ମନେକର ସଂଖ୍ୟାଟି abc ଯାହାର ବ୍ୟାପକ ରୂପ 100a + 10b + c (a > c) ସଂଖ୍ୟାଟିକୁ ଓଲଟା କ୍ରମରେ ଲେଖୁଲେ cba ହେବ ।
cba ବ୍ୟାପକ ରୂପ ହେଲା : 100c + 10b + a ହେବ ।
ବଡ଼ ସଂଖ୍ୟାରୁ ସାନ ସଂଖ୍ୟା ବିୟୋଗ କଲେ ପାଇବା :
(100a + 10b + c) – (100c + 10b + a)
= 100a + 10b + c – 100c – 10b – a
= 100a – a – 100c + c = 99a – 99c = 99 (a – c)
(ଯଦି c > a ହୋଇଥାଏ ତେବେ ବିୟୋଗଫଳ 99 (c – a) ହେବ)
ଏଥିରୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ଜଣାପଡ଼ିଲା ଯେ, ସଂଖ୍ୟାଦ୍ଵୟର ବିୟୋଗଫଳ ‘“99’’ ର ଏକ ଗୁଣିତକ । ତେଣୁ ସଂଖ୍ୟାଦ୍ୱୟର ବିୟୋଗଫଳକୁ ‘‘99’’ ଦ୍ଵାରା ଭାଗକଲେ ଭାଗଶେଷ ରହିଲା ନାହିଁ ।

ଲକ୍ଷ୍ୟ କର :
ସଂଖ୍ୟାଦ୍ଵୟର ବିୟୋଗଫଳକୁ ‘‘99’’ ଦ୍ୱାରା ଭାଗକଲେ ଭାଗଫଳ ଶତକ ଏବଂ ଏକକ ସ୍ଥାନୀୟ ଅଙ୍କ ଦ୍ବୟର ଅନ୍ତରଫଳ ସହ ସମାନ ହେବ ।
ଉକ୍ତ ଖେଳରୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ହେବ ଯେ, ଭାଗ କରିବା ଦ୍ଵାରା ଭାଗଫଳ ‘‘6” ଯାହା ଭାବିଥ୍‌ ତିନିଅଙ୍କ ବିଶିଷ୍ଟ ସଂଖ୍ୟା ‘‘349’’ର ଏକକ ଓ ଶତକ ସ୍ଥାନୀୟ ଅଙ୍କଦ୍ଵୟର ଅନ୍ତରଫଳ ସହ ସମାନ ।

BSE Odisha 8th Class Maths Notes Algebra Chapter 2 ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା

ନିଜେ କର :
ତୃତୀୟ ଖେଳକୁ ଅନୁସରଣ କରି ନିମ୍ନ ସଂଖ୍ୟାମାନଙ୍କ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଭାଗଶେଷ ଓ ଭାଗଫଳ କେତେ ରହୁଛି ପରୀକ୍ଷା କରି ଦେଖ ।
(i) 132
(ii) 469
(iii) 543
(iv) 901 = 231
ଉ –
(i) ସଂଖ୍ୟାଟି = 132, ଓଲଟାଇ କ୍ରମରେ ଲେଖୁଲେ ଉତ୍ପନ୍ନ ସଂଖ୍ୟାଟି = 231
ବିୟୋଗଫଳ = 231 – 132 = 99, 99 ÷ 99 = 1 (ଭାଗଫଳ)
ସଂଖ୍ୟାରେ ବ୍ୟବହୃତ ଅଙ୍କଦ୍ଵୟର ବିୟୋଗଫଳ = 2 – 1 = 1

(ii) ସଂଖ୍ୟାଟି = 469, ଓଲଟାଇ କ୍ରମରେ ଲେଖୁଲେ ଉତ୍ପନ୍ନ ସଂଖ୍ୟାଟି = 964
ବିୟୋଗଫଳ = 964 – 469 = 495, 495 ÷ 99 = 5 (ଭାଗଫଳ)
ସଂଖ୍ୟାରେ ବ୍ୟବହୃତ ଅଙ୍କଦ୍ଵୟର ବିୟୋଗଫଳ = 9 – 4 = 5

(iii) ସଂଖ୍ୟାଟି = 543, ଓଲଟାଇ କ୍ରମରେ ଲେଖୁଲେ ଉତ୍ପନ୍ନ ସଂଖ୍ୟାଟି = 345
ବିୟୋଗଫଳ = 543 – 345 = 198, 198 ÷ 99 = 2 (ଭାଗଫଳ)
ସଂଖ୍ୟାରେ ବ୍ୟବହୃତ ଅଙ୍କଦ୍ଵୟର ବିୟୋଗଫଳ = 5 – 3 = 2

(iv) ସଂଖ୍ୟାଟି = 901, ଓଲଟାଇ କ୍ରମରେ ଲେଖୁଲେ ଉତ୍ପନ୍ନ ସଂଖ୍ୟାଟି = 109
ବିୟୋଗଫଳ = 231 – 132 = 792, 792 ÷ 99 = 8 (ଭାଗଫଳ)
ଶତକ ଓ ଏକକ ସ୍ଥାନୀୟ ଅଙ୍କଦ୍ଵୟର ବିୟୋଗଫଳ = 9 – 1=8

ଚତୁର୍ଥ ଖେଳ :
ବର୍ତ୍ତମାନ ଶରତର ପାଳି । ଶରତ ସୁନିତାକୁ ତିନୋଟି ଅଙ୍କ ଭାବିବାକୁ କହିଲା ଏବଂ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ମୁତାବକ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ କହିଲା ।
BSE Odisha 8th Class Maths Notes Algebra Chapter 2 ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା - 25

ଖେଳରେ ବ୍ୟବହୃତ କୌଶଳର ବିଶ୍ଳେଷଣ :
abcର ବ୍ୟାପକ ରୂପ 100a + 10b + c
cabର ବ୍ୟାପକ ରୂପ 100c + 10a + b ଓ bcaର ବ୍ୟାପକ ରୂପ 100b+ 10c + a
ସଂଖ୍ୟାତ୍ରୟର ସମଷ୍ଟି = (100a + 10b+c) + (100c + 10a + b) + (100b + 10c + a)
= (100a + 10a + a) + (100b+ 10b + 10b) + (100c + 10c + c)
= 111a + 111b + 111c = 111 (a + b + c) = 37 × 3 (a + b + c)
ଏଥିରୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ଜଣାପଡ଼ିଲା ଯେ, ସଂଖ୍ୟାତ୍ରୟର ସମଷ୍ଟି ସଦାସର୍ବଦା ‘‘37’’ ର ଏକ ଗୁଣିତକ । ତେଣୁ ସଂଖ୍ୟାତ୍ରୟର ସମଷ୍ଟିକୁ 37 ଦ୍ଵାରା ଭାଗକଲେ ଭାଗଶେଷ ରହିବ ନାହିଁ ।

ଲକ୍ଷ୍ୟକର :
ସଂଖ୍ୟାତ୍ରୟର ସମଷ୍ଟିକୁ ‘37’ ଦ୍ଵାରା ଭାଗକଲେ ଭାଗଫଳ, ଭାବିଥିବା ସଂଖ୍ୟାର ଅଙ୍କତ୍ରୟର ସମଷ୍ଟିର 3 ଗୁଣ ସହ ସମାନ ହେବ ।

ନିଜେ କର :
Question 1.
ଚତୁର୍ଥ ଖେଳକୁ ଅନୁସରଣ କରି ନିମ୍ନ ଅଙ୍କଗୁଡ଼ିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଭାଗଶେଷ ଓ ଭାଗଫଳ କେତେ ରହୁଛି ପରୀକ୍ଷା କରି ଦେଖ ।
(i) 4, 1, 7
(ii) 6, 3, 2
(iii) 1, 2, 3
(iv) 9, 3, 7
ଉ –
(i) 4, 1, 7 କୁ ନେଇ ଗଠିତ ତିନୋଟି ତିନିଅଙ୍କ ବିଶିଷ୍ଟ ସଂଖ୍ୟା ଲେଖୁଲେ ହେବ 417, 174, 741 ।
ସଂଖ୍ୟାତ୍ରୟର ଯୋଗଫଳ = 417 + 174 + 741 = 1332
1332 ÷ 37 = 36 (ଭାଗଫଳ)
ଅଙ୍କତ୍ରୟର ଯୋଗଫଳର ତିନିଗୁଣ 3(4 + 1 + 7) = 36

(ii) 6, 3, 2 କୁ ନେଇ ଗଠିତ ତିନୋଟି ତିନିଅଙ୍କ ବିଶିଷ୍ଟ ସଂଖ୍ୟା ଲେଖୁଲେ ହେବ 632, 326 ଓ 263 ।
ସଂଖ୍ୟାତ୍ରୟର ଯୋଗଫଳ = 632 + 326 + 263 = 1221
1221 ÷ 37 = 33 (ଭାଗଫଳ)
ଅଙ୍କତ୍ରୟର ଯୋଗଫଳର ତିନିଗୁଣ = 3(6 + 3 + 2) = 33

(iii) 1, 2, 3 କୁ ନେଇ ଗଠିତ ତିନିଅଙ୍କ ବିଶିଷ୍ଟ ସଂଖ୍ୟା ତିନୋଟି ହେବ 123, 231, 312 ।
ସଂଖ୍ୟା ତ୍ରୟର ଯୋଗଫଳ = 123 + 231 + 312 = 666
666 ÷ 37 = 18 (ଭାଗଫଳ)
ଅଙ୍କ ତ୍ରୟର ଯୋଗଫଳର ତିନିଗୁଣ = 3 (1 + 2 + 3) = 18

(iv) 9, 3, 7 କୁ ନେଇ ଗଠିତ ତିନୋଟି ତିନିଅଙ୍କ ବିଶିଷ୍ଟ ସଂଖ୍ୟା ଲେଖୁଲେ ହେବ 937, 379, 793 ।
ସଂଖ୍ୟତ୍ରୟର ଯୋଗଫଳ = 937 + 379 + 793 = 2109
2109 ÷ 37 = 57 (ଭାଗଫଳ), ଅଙ୍କ ତ୍ରୟର ଯୋଗଫଳର ତିନିଗୁଣ = 3(9 + 3 + 7) = 57

Question 2.
(a) 7 × 9 = 63
77 × 99 = 7623
777 × 999 = 776223
7777 × 9999 = 77762223
ଉ –
77777 × 99999 = 7777622223
777777 × 999999 = 777776222223

(b) 2178 × 4 = 8712
21978 × 4 = 87912
219978 × 4 = 879912
2199978 × 4 = 8799912
ଉ –
21999978 × 4 = 87999912
219999978 × 4 = 879999912

→ ବିଭାଜ୍ୟତା ପରୀକ୍ଷା (Tests of Divisibility) :
→ ସଂଖ୍ୟା 10 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟତା (Divisibility by 10) :
କୌଣସି ସଂଖ୍ୟାର ଏକକ ସ୍ଥାନୀୟ ଅଙ୍କ ( ହୋଇଥିଲେ, ଦତ୍ତ ସଂଖ୍ୟାଟି 10 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେବ ।

ନିଜେ କର :
ନିମ୍ନ ସଂରଚନାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରି ପରବର୍ତ୍ତୀ ଦୁଇ ଧାଡ଼ି ଲେଖ ।
(a) 10 = 101
10 × 10 = 100 = 102
10 × 10 × 10 = 1000 = 103
10 × 10 × 10 × 10 = 10000 = 104

(b) \(\frac{1}{10}=10^{-1}=0.1\)
\(\frac{1}{10} \times \frac{1}{10}=10^{-2}=0.01\)
\(\frac{1}{10} \times \frac{1}{10} \times \frac{1}{10}=10^{-3}=0.001\)
\(\frac{1}{10} \times \frac{1}{10} \times \frac{1}{10} \times \frac{1}{10}=10^{-4}=0.0001\)
ଉ –
(a) 10 × 10 × 10 × 10 × 10 = 100000 = 105
10 × 10 × 10 × 10 × 10 × 10 = 100000 = 106

(b) \(\frac{1}{10} \times \frac{1}{10} \times \frac{1}{10} \times \frac{1}{10} \times \frac{1}{10}=10^{-5}=0.00001\)
\(\frac{1}{10} \times \frac{1}{10} \times \frac{1}{10} \times \frac{1}{10} \times \frac{1}{10} \times \frac{1}{10}=10^{-6}=0.000001\)

→ ସଂଖ୍ୟା 5 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟତା (Divisibility by 5) :
କୌଣସି ସଂଖ୍ୟାର ଏକକ ସ୍ଥାନୀୟ ଅଙ୍କ ( ବା 5 ହୋଇଥିଲେ, ସଂଖ୍ୟାଟି 5 ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟ ।

→ ସଂଖ୍ୟା 2 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟତା (Divisibility by 2) :
କୌଣସି ସଂଖ୍ୟାର ଏକକ ସ୍ଥାନୀୟ ଅଙ୍କ ଯଦି (, 2, 4, 6 ବା 8 ହୋଇଥାଏ, ତେବେ ସଂଖ୍ୟାଟି 2 ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟ ।

→ ସଂଖ୍ୟା 9 ଏବଂ3 ଦ୍ଵାରା ବିଭାଜ୍ୟତା (Divisibility by 9 and 3) :
(i) କୌଣସି ସଂଖ୍ୟାର ଅଙ୍କମାନଙ୍କର ସମଷ୍ଟି 9 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜିତ ହେଲେ ସଂଖ୍ୟାଟି 9 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେବ ।
(ii) କୌଣସି ସଂଖ୍ୟାର ଅଙ୍କମାନଙ୍କର ସମଷ୍ଟି 3 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜିତ ହେଲେ ସଂଖ୍ୟାଟି 3 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେବ ।
(iii) 9 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜିତ ସଂଖ୍ୟା ମଧ୍ଯ 3 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେବ ।

  • କୌଣସି ସଂଖ୍ୟାର ଅଙ୍କମାନଙ୍କ ସମଷ୍ଟି 9 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ସଂଖ୍ୟାଟି 9 ଦ୍ଵାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହୁଏ । ଅନ୍ୟଥା ସଂଖ୍ୟାଟି 9 ଦ୍ଵାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେବନାହିଁ ।
  • 9 ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟ ସମସ୍ତ ସଂଖ୍ୟା 3 ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟ । କିନ୍ତୁ 3 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ସମସ୍ତ ସଂଖ୍ୟା 9 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ନ ହୋଇପାରେ ।

BSE Odisha 8th Class Maths Notes Algebra Chapter 2 ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା

ନିଜେ କର :
Question 1.
‘9’ର ବିଭାଜ୍ୟତା ନିୟମକୁ ଆଧାର କରି ନିମ୍ନ ସଂଖ୍ୟାଗୁଡ଼ିକର ‘9 ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟତାକୁ ପରୀକ୍ଷା କର ।
(i) 108
(ii) 616
(iii) 294
(iv) 432
(v) 927
ଉ –
(i) 108ରେ ଅଙ୍କମାନଙ୍କର ସମଷ୍ଟି 1 + 0 + 8 = 9, ଯାହା 9 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ । ତେଣୁ ସଂଖ୍ୟାଟି 9 ଦ୍ଵାରା ବିଭାଜ୍ୟ ।
(ii) 616ରେ ଅଙ୍କମାନଙ୍କର ସମଷ୍ଟି 6 + 1 + 6 = 13, 9 ଦ୍ଵାରା ବିଭାଜ୍ୟ ନୁହେଁ । ତେଣୁ 616, 9 ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟ ନୁହେଁ ।
(iii) 294ରେ ଅଙ୍କମାନଙ୍କର ସମଷ୍ଟି 2 + 9 + 4 = 15, 9 ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟ ନୁହେଁ । ତେଣୁ 294, 9ଦ୍ଵାରା ବିଭାଜ୍ୟ ନୁହେଁ ।
(iv) 432ରେ ଅଙ୍କମାନଙ୍କର ସମଷ୍ଟି 4 + 3 + 2 = 9, ଯାହା 9 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ । ତେଣୁ 432, 9ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ।
(v) 927ରେ ଅଙ୍କମାନଙ୍କର ସମଷ୍ଟି 9 + 2 + 7 = 18, ଯାହା 9 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ । ତେଣୁ 927, 9ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ।

Question 2.
‘3’ ଦ୍ଵାରା ବିଭାଜିତ ନିୟମକୁ ଆଧାର କରି ନିମ୍ନ ସଂଖ୍ୟାଗୁଡ଼ିକର “‘3” ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟତାକୁ ପରୀକ୍ଷା କର । ନିମ୍ନ ସଂଖ୍ୟାମଧ୍ୟରୁ କେଉଁଗୁଡ଼ିକ ଉଭୟ 3 ଏବଂ 9 ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟ ?
(i) 117
(ii) 213
(iii) 1735
(iv) 52722
(v) 317424
(vi) 63171423
ଉ –
(i) 117ରେ ଅଙ୍କମାନଙ୍କର ସମଷ୍ଟି 1 + 1 + 7 = 9, ଏହା ୨ ଓ 3 ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟ । ତେଣୁ 117 ଉଭୟ 3 ଓ 9 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେବ ।
(ii) 213ରେ ଅଙ୍କମାନଙ୍କର ସମଷ୍ଟି 2 + 1 + 3 = 6, ଯାହା 3 ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟ; କିନ୍ତୁ 9 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ନୁହେଁ । ତେଣୁ 213 ସଂଖ୍ୟାଟି 3 ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟ; ମାତ୍ର 9 ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟ ନୁହେଁ ।
(iii) 1735ରେ ଅଙ୍କମାନଙ୍କର ସମଷ୍ଟି 1 + 7 + 3 + 5 = 16, ଏହା ଉଭୟ 3 ଓ 9 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ନୁହେଁ । ତେଣୁ 1735 ସଂଖ୍ୟାଟି 3 ଓ 9 ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟ ନୁହେଁ ।
(iv) 52722ରେ ଅଙ୍କମାନଙ୍କର ସମଷ୍ଟି 5 + 2 + 7 + 2 + 2 = 18, ଏହା ଉଭୟ 3 ଓ 9 ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟ । ତେଣୁ ସଂଖ୍ୟାଟି ଉଭୟ 3 ଓ 9 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେବ ।
(v) 317424ରେ ଅଙ୍କମାନଙ୍କର ସମଷ୍ଟି 3 + 1 +7+4+2+4= 21, ଏହା 3 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ; ମାତ୍ର 9 ଦ୍ଵାରା ବିଭାଜ୍ୟ ନୁହେଁ । ତେଣୁ 317424 ସଂଖ୍ୟାଟି 3 ଦ୍ଵାରା ବିଭାଜ୍ୟ; ମାତ୍ର 9 ଦ୍ଵାରା ବିଭାଜ୍ୟ ନୁହେଁ ।
(vi) 63171423ରେ ଅଙ୍କମାନଙ୍କର ସମଷ୍ଟି 6 + 3 + 1 + 7 + 1 + 4 + 2 + 3 = 27, ଏହା ଉଭୟ 3 ଓ 9 ଦ୍ଵାରା ବିଭାଜ୍ୟ । ତେଣୁ 63171423 ସଂଖ୍ୟାଟି 3 ଓ 9 ଉଭୟ ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେବ ।

BSE Odisha 8th Class Maths Notes Algebra Chapter 2 ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା

→ ସଂଖ୍ୟା 11 ଦ୍ଵାରା ବିଭାଜ୍ୟତା (Divisibility by 11) :
କୌଣସି ସଂଖ୍ୟାର ଯୁଗ୍ମ ସ୍ଥାନୀୟ ଏବଂ ଅଯୁଗ୍ମ ସ୍ଥାନୀୟ ଅଙ୍କମାନଙ୍କର ସମଷ୍ଟିର ଅନ୍ତର ଯଦି 11 ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହୁଏ ତେବେ ସଂଖ୍ୟାଟି 11 ଦ୍ଵାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେବ ।

କୌଣସି ସଂଖ୍ୟାର ଯୁଗ୍ମସ୍ଥାନୀୟ ଅଙ୍କମାନଙ୍କର ସମଷ୍ଟି ଏବଂ ଅଯୁଗ୍ମ ସ୍ଥାନୀୟ ଅଙ୍କମାନଙ୍କର ସମଷ୍ଟିର ଅନ୍ତର, 11 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜିତ ହେଲେ ସଂଖ୍ୟାଟି 11 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜିତ ହେବ ।

ନିଜେ କର :
Question 1.
11’ ଦ୍ଵାରା ବିଭାଜ୍ୟତା ନିୟମକୁ ଆଧାର କରି ନିମ୍ନ ସଂଖ୍ୟାଗୁଡ଼ିକର 11 ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟତାକୁ ପରୀକ୍ଷା କର ।
(i) 1331
(ii) 14641
(iii) 132055
(iv) 2354012
(v) 2573439
ଉ –
(i) 1331 ରେ ଅଯୁଗ୍ମ ସ୍ଥାନୀୟ ଅଙ୍କମାନଙ୍କର ସମଷ୍ଟି =1+3 = 4
ଯୁଗ୍ମ ସ୍ଥାନୀୟ ଅଙ୍କମାନଙ୍କର ସମଷ୍ଟି = 3 + 1 = 4
ଅନ୍ତର 4 – 4 = 0, 11 ଦ୍ଵାରା ବିଭାଜ୍ୟ .:. 1331, ଏହା 11 ଦ୍ଵାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେବ ।

(ii) 14641ରେ (1 + 6 + 1) − (4 + 4) = 8 – 8 = 0, ଏହା 11 ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟ ।
ତେଣୁ ସଂଖ୍ୟାଟି 11 ଦ୍ଵାରା ବିଭାଜ୍ୟ ।

(iii) 132055 ରେ (5 + 0 + 3) – (5 + 2 + 1) = 8 – 8 = 0, ଏହା 11 ଦ୍ଵାରା ବିଭାଜ୍ୟ ।
ତେଣୁ ସଂଖ୍ୟାଟି 11 ଦ୍ଵାରା ବିଭାଜ୍ୟ ।

(iv) 2354012 ରେ (2 + 0 + 5 + 2) – (1 + 4 + 3) = 9 – 8 = 1, ଏହା 11 ଦ୍ଵାରା ବିଭାଜ୍ୟ ନୁହେଁ ।
ତେଣୁ ସଂଖ୍ୟାଟି 11 ଦ୍ଵାରା ବିଭାଜ୍ୟ ନୁହେଁ ।

(v) 2573439 ରେ (9 + 4 + 7 + 2) – (3 + 3 + 5) = 22 – 11 = 11, ଏହା 11 ଦ୍ଵାରା ବିଭାଜ୍ୟ ।
ତେଣୁ ସଂଖ୍ୟାଟି 11 ଦ୍ଵାରା ବିଭାଜ୍ୟ ।

BSE Odisha 8th Class Maths Notes Algebra Chapter 2 ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା

Question 2.
ନିମ୍ନ ସଂରଚନାଗୁଡ଼ିକୁ ଦେଖ୍ ପରବର୍ତ୍ତୀ ଧାଡ଼ିଟି ଲେଖ ।
11 = 11
11 × 11 = 121
11 × 11 × 11 = 1331
11 × 11 × 11 × 11 = 14641

1 + 1 = 21
1 + 2 + 1 = 22
1 + 3 + 3 + 1 = 23
1+ 4 + 6 + 4 + 1 = 24
ଉ –
11 × 11 × 11 × 11 × 11 =161051 ≠ 25
11 × 11 × 11 × 11 × 11 × 11 = 1771561 ≠ 26
(i) ଉତ୍ପନ୍ନ ସଂଖ୍ୟାଗୁଡ଼ିକୁ ଓଲଟାଇ ଲେଖୁଲେ ମଧ୍ୟ ସଂଖ୍ୟାଟି ଅପରିବର୍ତିତ ରହେ ।
(ii) ଗୁଣଫଳର ଅଙ୍କମାନଙ୍କର ସମଷ୍ଟି ଯଥାକ୍ରମେ 2, 22, 23, 24 ଇତ୍ୟାଦି ହେବ ।

CHSE Odisha Class 12 Political Science Chapter 2 Objective Questions in Odia Medium

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 Political Science Solutions Chapter 2 ଭାରତରେ ରାଜନୈତିକ ଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା Objective Questions.

CHSE Odisha 12th Class Political Science Chapter 2 Objective Questions in Odia Medium

ବସୁମିଷ୍ଠ ଓ ଅତି ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
(A) ଚାରୋଟି ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଉତ୍ତର ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।

୧ । ଭାରତୀୟ ଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ନିମ୍ନଲିଖତ କେଉଁ ଉପାଦାନଟି ମୁଖ୍ୟ ରୂପେ ଉଭା ହୋଇଛି ?
(i) ମେଣ୍ଟ ରାଜନୀତି
(ii) ଧର୍ମନିରପେକ୍ଷ ନୀତି
(iii) ସମାଜବାଦୀ ନୀତି
(iv) ଜାତୀୟ ଦଳର ସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି
Answer:
(i) ମେଣ୍ଟ ରାଜନୀତି

୨ । ନିର୍ବାଚନ ସମୟରେ ରାଜନୈତିକ ଦଳଗୁଡ଼ିକ କେଉଁ ମାଧ୍ୟମରେ ନିଜର ନୀତି, ଆଦର୍ଶ ଓ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଆଦି ସଂପର୍କରେ ଜଣାଇଥା’ନ୍ତି ?
(i) ନିର୍ବାଚନ ଇସ୍ତାହାର
(ii) ସମ୍ବ।ଦପତ୍ର
(iii) ଦୃଶ୍ୟ-ଶ୍ରାବ୍ୟ ମାଧ୍ୟମ
(iv) ସଭାସମିତି
Answer:
(i) ନିର୍ବାଚନ ଇସ୍ତାହାର

CHSE Odisha Class 12 Political Science Chapter 2 Objective Questions in Odia Medium

୩ । କେଉଁ ଉପାଦନଟି ଭାରତୀୟ ଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ଅଟେ ?
(i) ଆଦର୍ଶଗତ ପ୍ରତିବଦ୍ଧତାର ଅନୁପସ୍ଥିତି
(ii) ବ୍ଯକ୍ତିତ୍ଵବାଦ
(iii) ଦଳ ମଧ୍ୟରେ ଅନ୍ତର୍ବିବାଦ ଓ ବିଭାଜନ
(iv) ଉପରୋକ୍ତ ସମସ୍ତ ଉପାଦାନ
Answer:
(iv) ଉପରୋକ୍ତ ସମସ୍ତ ଉପାଦାନ

୪ । ବାମ ଦଳରୂପେ କେଉଁ ଦଳଗୁଡ଼ିକ ପରିଚିତ ?
(i) ଉଦାରବାଦୀ ଓ ଧାର୍ମିକ ଦଳ
(ii) ସମାଜବାଦୀ ଓ ପୁରାତନ ଦଳ
(iii) ଆଞ୍ଚଳିକ ଓ ସ୍ଥାନୀୟ ଦଳ
(iv) ସାମ୍ୟବାଦୀ ଓ ସମାଜବାଦୀ ଦଳ
Answer:
(iv) ସାମ୍ୟବାଦୀ ଓ ସମାଜବାଦୀ ଦଳ

୫ । ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳମାନଙ୍କ ସଂପର୍କରେ ନିମ୍ନୋକ୍ତ ଉକ୍ତିଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ କେଉଁଟି ଠିକ୍ ଦର୍ଶାଅ ।
(i) ସେମାନଙ୍କର କ୍ଷମତା ଭିତ୍ତିଭୂମି ଓ ଭୋଟଗ୍ରହଣ ପରିସର ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଭୌଗୋଳିକ ସୀମା ମଧ୍ୟରେ ଆବଦ୍ଧ ।
(ii) ସେମାନେ ଜାତୀୟ ସ୍ଵାର୍ଥ ଅପେକ୍ଷା ଆଞ୍ଚଳିକ ସ୍ବାର୍ଥକୁ ଅଧିକ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦିଅନ୍ତି ।
(iii) ଏହି ଦଳଗୁଡ଼ିକ ଜାତୀୟ ସ୍ଵାର୍ଥକୁ ପ୍ରତିନିଧୁତ୍ଵ କରିବାପାଇଁ ସଂସଦୀୟ ନିର୍ବାଚନରେ ଅଧ୍ଵକଭାବେ ଭାଗ ନିଅନ୍ତି ।
(iv) ଉଭୟ (i) ଓ (ii)
Answer:
(iv) ଉଭୟ (i) ଓ (ii)

୬ । କେଉଁ ବର୍ଷ କଂଗ୍ରେସ ଦଳର ନିର୍ବାଚନୀ ପରାଜୟ ଘଟିଥିଲା ?
(i) ୧୯୭୭
(ii) ୧୯୮୯
(iii) ୧୯୯୯
(iv) ଉପରୋକ୍ତ ସମସ୍ତ ବର୍ଷ
Answer:
(iv) ଉପରୋକ୍ତ ସମସ୍ତ ବର୍ଷ

୭ । କେଉଁ ବର୍ଷ ଭାରତୀୟ ଜନସଂଘ ଭାରତୀୟ ଜନତା ଦଳ (BJP) ନାମରେ ନୂତନ ଭାବେ ବିକଶିତ ହେଲା ?
(i) ୧୯୭୭
(ii) ୧୯୮୦
(ii) ୧୯୮୧
(iv) ୧୯୯୦
Answer:
(ii) ୧୯୮୦

CHSE Odisha Class 12 Political Science Chapter 2 Objective Questions in Odia Medium

୮ । ନିମ୍ନୋକ୍ତ ଦଳମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ କେଉଁଟି ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳ ନୁହେଁ ?
(i) ବହୁଜନ ସମାଜ ପାର୍ଟି
(ii) ଜାତୀୟ କନ୍‌ଫରେନ୍ସ
(iii) ଅକାଳୀ ଦଳ
(iv) ତେଲୁଗୁ ଦେଶମ୍ ପାର୍ଟି
Answer:
(i) ବହୁଜନ ସମାଜ ପାର୍ଟି

୯ । କେଉଁ ସମ୍ବିଧାନ ସଂଶୋଧନ ଭାରତରେ ଦଳ ବଦଳକୁ ପ୍ରତିରୋଧ କରିଛି ?
(i) ୫୧ତମ
(ii) ୫୨ତମ
(iii) ୫୪ତମ
(iv) ୬୨ତମ
Answer:
(ii) ୫୨ତମ

୧୦ । ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ କେଉଁ ବର୍ଷ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ?
(i) ୧୮୮୫
(ii) ୧୯୮୫
(iii) ୧୯୮୦
(iv) ୧୭୮୫
Answer:
(i) ୧୮୮୫

୧୧ । ଭାରତରେ କେଉଁ ଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛି ?
(i) ଦ୍ବି-ଦଳୀୟ
(ii) ଏକଦଳୀୟ
(iii) ବହୁଦଳୀୟ
(iv) କୌଣସିଟି ନୁହେଁ
Answer:
(iii) ବହୁଦଳୀୟ

୧୨ । କଂଗ୍ରେସର ନିର୍ବାଚନୀ ଚିହ୍ନ _______ ଓ ଭାରତୀୟ ଜନତା ପାର୍ଟିର ନିର୍ବାଚନୀ ________ ଅଟେ ।
(i) ପଦ୍ମ, ଘଡ଼ି
(ii) ହାତ, ପଦ୍ମ
(iii) ଶଙ୍ଖ, ପଦ୍ମ
(iv) ସାଇକେଲ, ପଦ୍ମ
Answer:
(ii) ହାତ, ପଦ୍ମ

CHSE Odisha Class 12 Political Science Chapter 2 Objective Questions in Odia Medium

୧୩ । ଭାରତୀୟ କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ପାର୍ଟି କେଉଁ ବର୍ଷ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଥିଲା ?
(i) ୧୯୩୪
(ii) ୧୯୨୪
(iii) ୧୯୧୪
(iv) ୧୯୩୬
Answer:
(ii) ୧୯୨୪

୧୪ । ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗରେ କେଉଁ ଦଳ ଦୀର୍ଘ ବର୍ଷ ହେଲା ଶାସନ ଦାୟିତ୍ଵରେ ରହିଆସିଥିଲା ?
(i) କଂଗ୍ରେସ
(ii) ତୃଣମୂଳ କଂଗ୍ରେସ
(iii) କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ (ବା) ବାମମେଣ୍ଟ
(iv) ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଜନତା ଦଳ
Answer:
(iii) କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ (ବା) ବାମମେଣ୍ଟ

(B) ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

୧। ଭାରତରେ _________ ଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରଚଳିତ ।
Answer:
ବହୁ

୨ । ଭାରତରେ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ ମସିହାରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
୧୮୮୫

୩ । ଭାରତର ପ୍ରଥମ ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳ ।
Answer:
ଅକାଳୀ ଦଳ

CHSE Odisha Class 12 Political Science Chapter 2 Objective Questions in Odia Medium

୪ | ଭାରତୀୟ ଜନତା ପାର୍ଟିର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ହେଉଛନ୍ତି ।
Answer:
ଅଟଳବିହାରୀ ବାଜପେୟୀ

୫ । ବିଜୁ ଜନତାଦଳର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ସଭାପତି ।
Answer:
ନବୀନ ପଚ୍ଚନାୟକ

୬ । ସମ୍ବିଧାନ ସଂଶୋଧନ ଆଇନ୍ ୧୯୮୫ ଦଳବଦଳକୁ ବିରୋଧ କରିଥିଲା ।
Answer:
୫୨ ତମ

୭ । ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ଅଟନ୍ତି ।
Answer:
ଆଲାନ୍ ଅକ୍ସାଭିଆନ୍ ହ୍ୟୁମ୍

୮ । ଜାତୀୟ ସମ୍ମିଳନୀ ରାଜ୍ୟର ପ୍ରମୁଖ ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳ ।
Answer:
ଜାମ୍ମୁ ଓ କାଶ୍ମୀର

୯। ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସର ପ୍ରଥମ ସଭାପତି ଅଟନ୍ତି ।
Answer:
ଉମେଶ ଚନ୍ଦ୍ର ବାନାର୍ଜୀ ।

୧୦ । ଙ୍କ ମତରେ ‘‘ରାଜନୈତିକ ଦଳମାନେ ଆଧୁନିକ ରାଜନୀତିର ଜୀବନରେଖା ।’’
Answer:
ନ୍ୟୁମାନ୍

CHSE Odisha Class 12 Political Science Chapter 2 Objective Questions in Odia Medium

(C) ଭ୍ରମ ସଂଶୋଧନ କର ।

୧ । ସାମ୍ବିଧାନିକ ଉପାୟରେ ଶାସନ କ୍ଷମତା ହାସଲ ପାଇଁ ପ୍ରୟାସ କରୁଥିବା ଗୋଷ୍ଠୀକୁ ଚାପଗୋଷ୍ଠୀ କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ସାମ୍ବିଧାନିକ ଉପାୟରେ ଶାସନ କ୍ଷମତା ହାସଲ ପାଇଁ ପ୍ରୟାସ କରୁଥିବା ଗୋଷ୍ଠୀକୁ ରାଜନୈତିକ ଦଳ କୁହାଯାଏ ।

୨ । ଭାରତୀୟ ଜନତା ପାର୍ଟିର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ସଭାପତି ହେଉଛନ୍ତି ଲାଲକୃଷ୍ଣ ଆଡ଼ଭାନୀ !
Answer:
ଭାରତୀୟ ଜନତା ପାର୍ଟିର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ସଭାପତି ହେଉଛନ୍ତି ଅଟଳବିହାରୀ ବାଜପେୟୀ ।

୩ । ପଶ୍ଚିମ ବଙ୍ଗରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳ ତୃଣମୂଳ କଂଗ୍ରେସର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ହେଉଛନ୍ତି ସୁବ୍ରତ ବାନାର୍ଜୀ ।
Answer:
ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳ ତୃଣମୂଳ କଂଗ୍ରେସର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ହେଉଛନ୍ତି ମମତା ବାନାର୍ଜୀ ।

୪ । ଦାଆ ଓ ଧାନକେଣ୍ଡା ବହୁଜନ ସମାଜ ପାର୍ଟିର ନିର୍ବାଚନ ସଂକେତ ।
Answer:
ଦାଆ ଓ ଧାନକେଣ୍ଡା ସି.ପି.ଆଇ ଦଳର ନିର୍ବାଚନ ସଙ୍କେତ ।

୫ । ଶଙ୍ଖ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଜନତା ଦଳର ନିର୍ବାଚନ ସଙ୍କେତ ।
Answer:
ଶଙ୍ଖ ବିଜୁ ଜନତା ଦଳର ନିର୍ବାଚନ ସଙ୍କେତ ।

CHSE Odisha Class 12 Political Science Chapter 2 Objective Questions in Odia Medium

୬ । ପଦ୍ମଫୁଲ ଅକାଳୀ ଦଳର ଦଳୀୟ ସଙ୍କେତ ।
Answer:
ପଦ୍ମଫୁଲ ଭାରତୀୟ ଜନତା ପାର୍ଟିର ଦଳୀୟ ସଙ୍କେତ ।

୭ । କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ରାଜନୈତିକ ଦଳମାନଙ୍କୁ ସ୍ବୀକୃତି ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତି |
Answer:
ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗ ରାଜନୈତିକ ଦଳମାନଙ୍କୁ ସ୍ବୀକୃତି ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତି ।

(D) ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଲେଖ ।

୧ । ମେଣ୍ଟ ରାଜନୀତି କ’ଣ ?
Answer:
ନିର୍ବାଚନରେ କୌଣସି ଦଳ ଏକକ ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠତା ହାସଲ ନ କରିବା ପରିସ୍ଥିତିରେ ସାଧାରଣ ସର୍ବନିମ୍ନ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଭିଭିରେ କେତେକ ଦଳ ଏକତ୍ରିତ ହୋଇ ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠତାର ପ୍ରମାଣ ଦେଇ ସରକାର ଗଠନ କଲେ ତାହାକୁ ‘ମେଣ୍ଟ ରାଜନୀତି’ କୁହାଯାଏ । ଏହି ମେଣ୍ଟ ନିର୍ବାଚନ ପୂର୍ବରୁ ବା ପରେ କରାଯାଇପାରେ ।

୨ । ଜାତୀୟ ଦଳ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଯଦି କୌଣସି ଦଳ ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନରେ ପ୍ରାପ୍ତ ମୋଟ କାଏମ୍ ଭୋଟର ଶତକଡ଼ା ଛଅଭାଗ ଭୋଟ ଚାରିଗୋଟି କିମ୍ବା ଅଧୁକ ରାଜ୍ୟରୁ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ଏକ ବା ଏକାଧିକ ରାଜ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟୁନ ୪ଟି ଲୋକସଭା ଆସନ ଜିତିଥାଏ, ତାହାହେଲେ ତାକୁ ଜାତୀୟ ଦଳ କୁହାଯାଏ ।

୩ । ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଗୋଟିଏ ଦଳ ସେହି ରାଜ୍ୟର ମୋଟ କାଏମ୍ ଭୋଟର ଶତକଡ଼ା ଛଅଭାଗ ଭୋଟ ପାଇଲେ କିମ୍ବା ସେହି ରାଜ୍ୟ ବିଧାନସଭାରେ ଅନ୍ୟୁନ ତିନିଗୋଟି ଆସନ ପାଇଲେ ତାହାକୁ ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳ କୁହାଯାଏ ।

୪ | ସାର୍ବଜନୀନ ସାବାଳକ ଭୋଟପ୍ରଥା କ’ଣ ?
Answer:
ଗୋଟିଏ ରାଷ୍ଟ୍ରର ସମସ୍ତ ସାବାଳକ ନାଗରିକ ଜାତି, ଧର୍ମ, ବର୍ଣ୍ଣ, ସଂପତ୍ତି, ଶିକ୍ଷାଗତ ଯୋଗ୍ୟତା ଆଦି ନିର୍ବିଶେଷରେ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ବୟସସୀମା ଅତିକ୍ରମ କଲାପରେ ଭୋଟଦାନର ଅଧିକାର ପ୍ରାପ୍ତ ହେଲେ ତାହାକୁ ସାର୍ବଜନୀନ ସାବାଳକ ଭୋଟପ୍ରଥା କୁହାଯାଏ । ଏହା ଭାରତରେ କାର୍ଯ୍ୟକରୁଛି । ଏଠାରେ ଭୋଟଦାନର ସର୍ବନିମ୍ନ ବୟସ ୧୮ ବର୍ଷ ଅଟେ ।

CHSE Odisha Class 12 Political Science Chapter 2 Objective Questions in Odia Medium

୫ । କଂଗ୍ରେସ ଦଳର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା କିଏ ?
Answer:
ଆଲାନ୍ ଆକ୍ଟିଭିଆନ୍ ହ୍ୟୁମ୍ କଂଗ୍ରେସ ଦଳର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ଅଟନ୍ତି ।

୬ | ବି.ଜେ.ପି.ର ପ୍ରଥମ ସଭାପତି କିଏ ?
Answer:
ଅଟଳବିହାରୀ ବାଜପେୟୀ ବି.ଜେ.ପି.ର ପ୍ରଥମ ସଭାପତି ଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 Political Science Chapter 1 Long Answer Questions in Odia Medium

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 Political Science Solutions Chapter 1 ଗଣତନ୍ତ୍ର Long Answer Questions.

CHSE Odisha 12th Class Political Science Chapter 1 Long Answer Questions in Odia Medium

ଦୀର୍ଘ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

୧ | ଗଣତନ୍ତ୍ରର ସଂଜ୍ଞା ଏବଂ ଏହି ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଉପକାରିତା ଓ ଅପକାରିତା ତର୍ଜମା କର ।
Answer:
ସାଧାରଣତଃ ଲୋକମାନଙ୍କର ଶାସନକୁ ଗଣତନ୍ତ୍ର କୁହାଯାଏ । ଗଣତନ୍ତ୍ର ଶବ୍ଦଟି ଗ୍ରୀକ୍ ଭାଷାର ‘ଡେମୋସ୍’ ଅର୍ଥାତ୍ ଗଣ ବା ଲୋକମାନେ ‘କ୍ରାଟସ୍’ ଅର୍ଥାତ୍ କ୍ଷମତା ଶବ୍ଦଦ୍ଵୟରୁ ଉଦ୍ଧୃତ ହୋଇଛି । ଏହି ଦୁଇଟି ଶବ୍ଦର ଯୁଗ୍ମ ଅର୍ଥ ହେଉଛି ‘ଲୋକମାନଙ୍କର କ୍ଷମତା ବା ଶାସନ’ । ଆମେରିକାର ପୂର୍ବତନ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଆବ୍ରାହମ୍ ଲିଙ୍କନଙ୍କ ମତରେ, “ ଗଣତନ୍ତ୍ର ହେଉଛି ଲୋକମାନଙ୍କର, ଲୋକମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା, ଲୋକମାନଙ୍କ ପାଇଁ” ଏକ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା । ଅଧ୍ୟାପକ ସିଲିଙ୍କ ଭାଷାରେ, ‘ଗଣତନ୍ତ୍ର ଏପରି ଏକ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଯେଉଁଥିରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଲୋକଙ୍କର ଅଂଶ ଥାଏ ।” ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ପ୍ରକୃତ ସାର୍ବଭୌମ କ୍ଷମତା ଜନସାଧାରଣଙ୍କଠାରେ ନ୍ୟସ୍ତ ଥାଏ । ଏହା ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ବା ପରୋକ୍ଷ ହୋଇପାରେ । ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ଜନସାଧାରଣ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଭାବରେ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରୁଥିବାବେଳେ ପରୋକ୍ଷ ବା ପ୍ରତିନିଧୁମୂଳକ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ନିଜର ନିର୍ବାଚିତ ପ୍ରତିନିଧୁମାନଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥା’ନ୍ତି ।

ଗଣତନ୍ତ୍ରର ସୁଗୁଣ / ଉପକାରିତା :

  • ବ୍ୟକ୍ତି ସ୍ବାଧୀନତା – ଗଣତନ୍ତ୍ର ବ୍ୟକ୍ତିର ସ୍ଵାଧୀନତା ବା ସ୍ୱତନ୍ତ୍ରତା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ବ ଆରୋପ କରିଥାଏ । ଏହା ସମାନତାର ବାତାବରଣ ମଧ୍ଯରେ ସ୍ବତନ୍ତ୍ରତା ପ୍ରଦାନ କରେ । ଏହି ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ଜନସାଧାରଣ ଉଭୟ ରାଜନୈତିକ ଓ ସାମାଜିକ ଅଧିକାର ଉପଭୋଗ କରିବା ଫଳରେ ଶାସନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସମସ୍ତେ ସମାନ ମତବ୍ୟକ୍ତ କରିପାରନ୍ତି ଯାହା ଫଳରେ ବ୍ୟକ୍ତି ନିଜର ଅଧିକାର ଓ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ପ୍ରତି ସଚେତନ ରହେ ।

CHSE Odisha Class 12 Political Science Chapter 1 Long Answer Questions in Odia Medium

  • ରାଜନୈତିକ ସମାନତା – ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ଆଇନ ନିକଟରେ ସମସ୍ତେ ସମାନ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ସମାନ ସୁବିଧା ସୁଯୋଗ ପ୍ରଦାନ କରିବା ଗଣତନ୍ତ୍ରର ଏକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ । ଜାତି, ବର୍ଣ୍ଣ, ଧର୍ମ ଓ ପଦମର୍ଯ୍ୟାଦା ନିର୍ବିଶେଷରେ ସମସ୍ତ ନାଗରିକ ମତଦାନର ଅଧିକାର ପାଇଥା’ନ୍ତି । ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଗୋଟିଏ ଭୋଟ ନୀତି ଉପରେ ଗଣତନ୍ତ୍ର ଶାସନ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ।
  • ରାଜନୈତିକ ଶିକ୍ଷା – ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ଲୋକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ରାଜନୈତିକ ଚେତନା ବୃଦ୍ଧି ପାଏ । ଏହି ଶାସନରେ ଜନସାଧାରଣ ମତଦାନ ମାଧ୍ୟମରେ ରାଜନୀତିରେ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥା’ନ୍ତି । ଏହା ନାଗରିକକୁ ସୁନାଗରିକ ଭାବେ ଗଢ଼ିଥାଏ । ଶାସନରେ ଜନସାଧାରଣ ନିଜର ମତାମତ ଦେବାକୁ ସୁବିଧା ପାଉଥିବାରୁ ସେମାନଙ୍କର ରାଜନୈତିକ ଚିନ୍ତାଧାରାର ବିକାଶ ଘଟେ ।
  • ଦାୟିତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ ଓ ଦକ୍ଷ ସରକାର – ଗଣତନ୍ତ୍ର ସରକାର ପ୍ରତିନିଧୁମୂଳକ ସରକାର ହୋଇଥିବାରୁ ଏହା ଲୋକଙ୍କର ମତ ଉପରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ । ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ସରକାରରେ ଶାସକମାନେ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ନିକଟରେ ଉତ୍ତରଦାୟୀ ରହନ୍ତି । ଏଥିରେ ଜନ ଅସନ୍ତୋଷର ସମ୍ଭାବନା କମ୍ ଥାଏ । ତେଣୁ ଗଣତନ୍ତ୍ର ଶାସନ ଏକ ସ୍ଥାୟୀ, ଦକ୍ଷ ଏବଂ ଦାୟିତ୍ଵପୂର୍ଣ ସରକାର ଗଠନ କରେ ।
  • ସ୍ବଦେଶପ୍ରୀତି – ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ଜନସାଧାରଣ ରାଷ୍ଟ୍ର ଶାସନରେ ସକ୍ରିୟ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥା’ନ୍ତି । ଗଣତନ୍ତ୍ର ବ୍ୟକ୍ତିର ଦେଶାତ୍ମବୋଧ ଓ ଜାତୀୟତାବାଦର ବିକାଶ ଘଟାଏ । ଏହା ଜାତୀୟ ସଂହତି ପ୍ରତିଷ୍ଠାରେ ସହାୟକ ହୁଏ ।
  • ବିପ୍ଳବରୁ ମୁକ୍ତ – ଗଣତନ୍ତ୍ର ଶାସନରେ ଜନସାଧାରଣ ସ୍ଵାଧୀନଭାବରେ ନିଜର ଅସନ୍ତୋଷ ପ୍ରକାଶ କରିପାରନ୍ତି । ସରକାର ଜନମତ ଉପରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଥିବାରୁ ଜନଅସନ୍ତୋଷ ଦୂର କରିବାପାଇଁ ଯତ୍ନଶୀଳ ହୁଅନ୍ତି । ତେଣୁ ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ହିଂସା, ଦ୍ବେଷ ଏବଂ ବିପ୍ଳବ ଆଦିର ସ୍ଥାନ ନାହିଁ ।
  • ଲୋକଙ୍କ ମଙ୍ଗଳ ପାଇଁ ଶାସନ – ଜନସାଧାରଣଙ୍କର ସେବା କରିବା ଗଣତନ୍ତ୍ରର ପ୍ରଧାନ ଲକ୍ଷ୍ୟ; ତେଣୁ ଏହି ଶାସନରେ ସବୁ ଲୋକଙ୍କର ମଙ୍ଗଳ ସାଧନ ହୁଏ । ଗଣତନ୍ତ୍ର ଶାସନରେ ରାଜନୀତିରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିବାରେ କୌଣସି ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ନଥାଏ । ଜନସାଧାରଣଙ୍କର ସମୂହ କଲ୍ୟାଣ ପାଇଁ ଗଣତନ୍ତ୍ର କାର୍ଯ୍ୟ କରେ ।

ଗଣତନ୍ତ୍ର ଶାସନର ଦୁର୍ଗୁଣ / ଅପକାରିତା :
ଗଣତନ୍ତ୍ର ଶାସନରେ କେତେକ ଦୋଷ ଦୁର୍ବଳତା ପରିଲକ୍ଷିତ ହୁଏ । ତାହା ନିମ୍ନରେ ପ୍ରତିପାଦନ କରାଗଲା ।

  • ଅଯୋଗ୍ୟତାର ନିଦର୍ଶନ – ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ଗୁଣ ଅପେକ୍ଷା ସଂଖ୍ୟାକୁ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦିଆଯାଇଥାଏ । ଗଣତନ୍ତ୍ର ନାମରେ ଅନେକ ଅଯୋଗ୍ୟ ବ୍ୟକ୍ତି ନିର୍ବାଚନ ଜିଣି ଶାସନକାର୍ଯ୍ୟ ପରିଚାଳନା କରନ୍ତି । ଫଳତଃ ଦେଶରେ ଅଜ୍ଞ, ଅଯୋଗ୍ୟ ଏବଂ ଅନଭିଜ୍ଞ ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କର ଶାସନ ଚାଲେ । ବିଜ୍ଞ ଓ ଶିକ୍ଷିତ ଜନସାଧାରଣ ଦଳୀୟ ରାଜନୀତିରୁ ଦୂରେଇ ରହନ୍ତି ।

CHSE Odisha Class 12 Political Science Chapter 1 Long Answer Questions in Odia Medium

  • ବ୍ୟୟସାପେକ୍ଷ – ଗଣତନ୍ତ୍ର ଶାସନ ବ୍ୟୟସାପେକ୍ଷ ଅଟେ । ଶସ୍ତା ଲୋକପ୍ରିୟତା ପାଇଁ ନେତାମାନେ ଅନେକ ସମୟରେ ଅପବ୍ୟୟ କରିଥା’ନ୍ତି । କ୍ଷମତାସୀନ ରାଜନୈତିକ ଦଳ ରାଷ୍ଟ୍ରର ଅର୍ଥନୈତିକ ପରିସ୍ଥିତିକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ନ ରଖୁ ଅଯଥା ଖର୍ଚ୍ଚ କରିଥା’ନ୍ତି । ଏହାଦ୍ଵାରା ଜନସାଧାରଣ ଆର୍ଥିକ ସଙ୍କଟର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୁଅନ୍ତି ।
  • ଦାୟିତ୍ବହୀନତାର ପ୍ରତୀକ – ଗଣତନ୍ତ୍ର ଶାସନରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତି ଶାସନରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି; ତେଣୁ ପ୍ରତ୍ୟେକର କାର୍ଯ୍ୟ କାହା କାର୍ଯ୍ୟ ନୁହେଁ” ନ୍ୟାୟରେ ଶାସନ ଅବହେଳିତ ହୁଏ । ଏଥିରେ ଦାୟିତ୍ଵ ସମସ୍ତଙ୍କ ଉପରେ ନ୍ୟସ୍ତ ଥ‌ିବାରୁ କେହି ନିଜକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣରୂପେ ଦାୟୀ ମଣନ୍ତି ନାହିଁ । ତେଣୁ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ଶାସନ ଦାୟିତ୍ବହୀନତାର ପ୍ରତୀକ ।
  • ଦଳୀୟ ରାଜନୀତିର କୁପରିଣାମ – ରାଜନୈତିକ ଦଳ ବିନା ଗଣତନ୍ତ୍ର ବଞ୍ଚିପାରେ ନାହିଁ । ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ରାଜନୈତିକ ଦଳଗୁଡ଼ିକ ଦଳୀୟ ମନୋଭାବ ନେଇ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥା’ନ୍ତି । ଫଳରେ ଏହା ଲୋକ ଚରିତ୍ର ଉପରେ କୁପ୍ରଭାବ ପକାଏ ।
  • ଜରୁରିକାଳୀନ ପରିସ୍ଥିତି ପାଇଁ ଅନୁପଯୁକ୍ତ – ଗଣତନ୍ତ୍ର ଶାସନ ଜରୁରିକାଳୀନ ପରିସ୍ଥିତି ପାଇଁ ଅନୁପଯୁକ୍ତ । ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବାରେ ବିଳମ୍ବ ହୁଏ; ଏଣୁ ଜରୁରିକାଳୀନ ପରିସ୍ଥିତିରେ ଉଚିତ ମୁକାବିଲା ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ଜରୁରୀ ପଦକ୍ଷେପ ଶୀଘ୍ର ନିଆଯାଇପାରେ ନାହିଁ ।
  • ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠତାର ଏକଚ୍ଛତ୍ରବାଦ – ଦଳ ଶାସନ କାର୍ଯ୍ୟ ପରିଚାଳନା କରୁଥିବାରୁ ଓ ଦୃଢ଼ ଶୃଙ୍ଖଳାନୀତି ହେତୁ ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠତାର ଏକଚ୍ଛତ୍ରବାଦ ଏକ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ସତ୍ୟରେ ପରିଣତ ହୋଇଛି । ଗଣତନ୍ତ୍ରର ସମସ୍ତ ଦୁର୍ଗୁଣ ସତ୍ତ୍ବେ ଏହା ଏକ ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ବୋଲି ଜେ.ଏସ୍.ମିଲ୍ ଓ ଲର୍ଡ଼ ବ୍ରାଇସ୍ ମତ ଦେଇଛନ୍ତି । ଗଣତନ୍ତ୍ରର ସଫଳତା ପାଇଁ ଜାଗ୍ରତ ନାଗରିକତ୍ଵ, ଉପଯୁକ୍ତ ମୌଳିକ ଅଧିକାର, ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ନିରାକରଣ, ସର୍ବନିମ୍ନ ଅର୍ଥନୈତିକ ଆବଶ୍ୟକତା ଯୋଗାଣ, ସ୍ଵାଧୀନ ସମ୍ବାଦ ସଂସ୍ଥା ଇତ୍ୟାଦିର ସର୍ବ ପୂରଣ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ ।

୨ | ଗଣତନ୍ତ୍ରର ସଫଳ କାର୍ଯ୍ୟକାରିତା ନିମନ୍ତେ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ସର୍ଭାବଳୀ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ଗଣତନ୍ତ୍ର ବର୍ତ୍ତମାନ ପୃଥ‌ିବୀର ସର୍ବାଧ‌ିକ ଲୋକପ୍ରିୟ ସରକାର ଅଟେ । ଏଥିରେ ସାର୍ବଭୌମତ୍ଵ ଲୋକମାନଙ୍କ ଉପରେ ଆଧାରିତ । ଏହା ପ୍ରଥମେ ଗ୍ରୀସ୍ ଦେଶରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହା ଦୁଇଟି ଗ୍ରୀକ୍ ଶବ୍ଦ ‘ଡିମୋସ୍’ ଓ ‘କ୍ରାଟସ୍ ରୁ ଆନୀତ ଯାହାର ଅର୍ଥ ଯଥାକ୍ରମେ ‘ଗଣ’ ଓ ‘କ୍ଷମତା’ । ସୁତରାଂ ଗଣତନ୍ତ୍ର ଲୋକମାନଙ୍କର କ୍ଷମତାକୁ ବୁଝାଏ । ଆବ୍ରାହମ୍ ଲିଙ୍କନଙ୍କ ମତରେ, “ ଗଣତନ୍ତ୍ର ହେଉଛି ଲୋକମାନଙ୍କର, ଲୋକମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ଏବଂ ଲୋକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ।” ଏହାର ସଫଳତା ପାଇଁ ନିମ୍ନଲିଖୁତ ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକ ଆବଶ୍ୟକ ।

  • ନୈତିକ ଓ ବୌଦ୍ଧିକ ବିକାଶ – ଲର୍ଡ଼ ବ୍ରାଇସ୍ କହନ୍ତି ଯେ ଉତ୍ତମ ନାଗରିକତା ସକାଶେ ବୁଦ୍ଧି, ଆତ୍ମସଂଯମ ଏବଂ ବିବେକ ଦରକାର । ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ନାଗରିକ ବୁଦ୍ଧିମାନ୍ ହେଲେ ସେମାନେ ନିଜର ପ୍ରତିନିଧୂ ଠିକ୍‌ଭାବେ ବାଛି ପାରିବେ । ଆତ୍ମସଂଯମ ହେଲେ ସେମାନେ ଦୁର୍ନୀତିମୁକ୍ତ ହେବେ ଏବଂ ନୈତିକ ମନୋଭାବ ସେମାନଙ୍କୁ ବିବେକୀ କରାଇଥାଏ ।

CHSE Odisha Class 12 Political Science Chapter 1 Long Answer Questions in Odia Medium

  • ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରସାର – ଭାରତର ଦାର୍ଶନିକ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ସର୍ବପଲ୍ଲୀ ରାଧାକ୍ରିଷ୍ଣନ୍ କହିଥିଲେ ଯେ ଶିକ୍ଷା ହେଉଛି ରାଷ୍ଟ୍ରର ଦ୍ଵିତୀୟ ଧାଡ଼ିର ପ୍ରତିରକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥା । ଇଂରେଜ ଦାର୍ଶନିକ ମିଲ୍ କହିଥିଲେ ଯେ ସାର୍ବଜନୀନ ଭୋଟପ୍ରଥା ସାର୍ବଜନୀନ ଶିକ୍ଷା ପରେ ପ୍ରାପ୍ତ ହେବା ଉଚିତ । ଯେଉଁ ନାଗରିକ ଅଶିକ୍ଷିତ ତାହାଦ୍ୱାରା ଗଣତନ୍ତ୍ର ସୁରକ୍ଷିତ ହେବ ନାହିଁ ।
  • ଅର୍ଥନୈତିକ ସମତା – ଜାତିର ପିତା ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି କହିଥିଲେ ଯେ ଖାଲି ପେଟରେ କେହିହେଲେ ଦେଶପ୍ରେମୀ ହୋଇପାରିବେ ନାହିଁ । ଅର୍ଥନୈତିକ ବୈଷମ୍ୟ ଓ ଶୋଷଣ ରାଜନୈତିକ ସ୍ବାତନ୍ତ୍ର୍ୟ ଓ ସମତା କ୍ଷେତ୍ରରେ ବାଧା ଉପୁଜାଇଥାଏ । ଏଣୁ କୁହାଯାଏ ଅର୍ଥନୈତିକ ଗଣତନ୍ତ୍ର ବିନା ରାଜନୈତିକ ଗଣତନ୍ତ୍ର ଅସମ୍ଭବ ଅଟେ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତିର ସର୍ବନିମ୍ନ ଅର୍ଥନୈତିକ ଆବଶ୍ୟକତା; ଯଥା- ଖାଦ୍ୟ, ବସ୍ତ୍ର ଓ ବାସଗୃହ ପୂରଣ ହେବା ନିତାନ୍ତ ଆବଶ୍ୟକ ।
  • କ୍ଷମତା ବିକେନ୍ଦ୍ରୀକରଣ – ଲର୍ଡ଼ ଆକ୍‌ଟନ୍‌ଙ୍କ ମତରେ, କ୍ଷମତା ମନୁଷ୍ୟକୁ ଦୁର୍ନୀତିଗ୍ରସ୍ତ କରେ । କ୍ଷମତାର କେନ୍ଦ୍ରୀଭୂତ ରୂପ ଦୁର୍ନୀତିର ଭିତ୍ତିଭୂମିକୁ ଦୃଢ଼ କରେ । ଏଣୁ ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ କ୍ଷମତା ବିକେନ୍ଦ୍ରୀକରଣ ଓ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦିଆଯାଏ । ଲୋକମାନଙ୍କ ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠ ସମର୍ଥନ ଉପଭୋଗ କରୁଥିବା ରାଜନୈତିକ ଦଳ ଲୋକମାନଙ୍କ ସମର୍ଥନ ଅନୁଯାୟୀ କ୍ଷମତା ଉପଭୋଗ କରି ଲୋକମଙ୍ଗଳ ପାଇଁ ଏହାର ବ୍ୟବହାର କରିଥାଏ । ସରକାରୀ ଦଳର କ୍ଷମତା ବିରୋଧୀ ଦଳ, ଜନମତ, ପ୍ରଥା, ପରମ୍ପରା, ସମ୍ବିଧାନ ଆଦିଦ୍ୱାରା ନିୟନ୍ତ୍ରିତ ହୋଇଥାଏ । ସ୍ୱାୟତ୍ତ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥାଦ୍ଵାରା କ୍ଷମତା ବିକେନ୍ଦ୍ରୀକରଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା ତ୍ବରାନ୍ବିତ ଓ ବାସ୍ତବ ହୁଏ । ଏହା ଗଣତନ୍ତ୍ରର ପ୍ରାଥମିକ ସ୍ତର ଅଟେ ।
  • ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମନୋବୃତ୍ତି – ଗଣତନ୍ତ୍ରର ନୀତି ହେଉଛି “ ନିଜେ ବଞ୍ଚ ଓ ଅନ୍ୟକୁ ବଞ୍ଚିବାକୁ ଦିଅ ।” ଲୋକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସ୍ନେହ, ସୌହାର୍ଘ୍ୟ, ତ୍ୟାଗ, ସହିଷ୍ଣୁତା, ଦୟା, ସହଯୋଗ ଆଦି ମାନବୀୟ ଗୁଣ ନଥିଲେ ଗଣତନ୍ତ୍ର ବିପଦାପନ୍ନ ହୁଏ ।
  • ସୁସ୍ଥ ବିରୋଧୀ ଦଳ – ଗଣତନ୍ତ୍ରର ସଫଳ ରୂପାୟନ ପାଇଁ ଏକ ଦୃଢ଼ ଶାସନ ଦଳ ପରି ଏକ ସୁସଙ୍ଗଠିତ, ଦୃଢ଼, ଗଠନମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବା ଉପଯୁକ୍ତ ନୀତିସମ୍ପନ୍ନ ବିରୋଧୀ ଦଳର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି । ଏହା ଶାସକ ଦଳର ଦୋଷତ୍ରୁଟିକୁ ସମାଲୋଚନା କରିବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଜନମତ ସୃଷ୍ଟି ଓ ସଂରକ୍ଷଣରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ । ଏହାର ଅନୁପସ୍ଥିତିରେ ଶାସକ ଦଳ ସ୍ଵେଚ୍ଛାଚାରୀ ହୋଇଯିବ । ଏଣୁ ଗଣତନ୍ତ୍ର ପାଇଁ ଦ୍ବିଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଉପଯୋଗୀ ଅଟେ ।

CHSE Odisha Class 12 Political Science Chapter 1 Long Answer Questions in Odia Medium

  • ଜାଗ୍ରତ ଜନମତ – ଜାଗ୍ରତ ଜନମତ ହିଁ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ସତର୍କ ପ୍ରହରୀ । ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ଜନମତ ହିଁ ପ୍ରକୃତ ଭାଗ୍ୟନିୟନ୍ତା ! ପ୍ରତିନିଧୂମୂଳକ ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ପ୍ରତିନିଧୁ ନିର୍ବାଚନଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ସରକାର ପ୍ରତିଷ୍ଠା, ଶାସନର ଦାୟିତ୍ଵ, ପରିଚାଳନା, ନୀତି ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ ଆଦି ପ୍ରତ୍ୟେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଜନମତ ହିଁ ମୁଖ୍ୟ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରେ । ଜନମତକୁ ନିଜ ସପକ୍ଷରେ ନେଲେ ଗୋଟିଏ ରାଜନୈତିକ ଦଳ ଶାସନ କ୍ଷମତା ଉପଭୋଗ ଓ ବ୍ୟବହାର କରିପାରେ ।
  • କର୍ତ୍ତବ୍ୟବୋଧ ଓ ଦାୟିତ୍ଵଜ୍ଞାନ – ଗଣତନ୍ତ୍ରର ସଫଳତା ପାଇଁ ନାଗରିକ, ଶାସକ ଦଳ, ବିରୋଧୀ ଦଳ ଇତ୍ୟାଦି ପ୍ରତ୍ୟେକଙ୍କ ପାଖରେ ଉଚ୍ଚକୋଟୀର କର୍ତ୍ତବ୍ୟବୋଧ ଓ ଦାୟିତ୍ଵଜ୍ଞାନ ଥୁବ ଆବଶ୍ୟକ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତି ଓ ଅନୁଷ୍ଠାନ ନିଜର ଭୂମିକା ଠିକ୍ ଭାବେ ସମ୍ପାଦନ କଲେ ଗଣତନ୍ତ୍ର ସଫଳ ହେବ । ଗଣତନ୍ତ୍ରର ସୁରକ୍ଷା ଲୋକମାନଙ୍କର ସାମାଜିକ, ନୈତିକ ଓ ବୌଦ୍ଧିକ ଉନ୍ନତି ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ । ମାକ୍‌ଙ୍କ ମତରେ, ଗଣତନ୍ତ୍ର ହେଉଛି ଏକ ଜୀବନଧାରା ।

୩ । ଗଣତନ୍ତ୍ରର ଚାରିତ୍ରିକ ଲକ୍ଷଣଗୁଡ଼ିକ ଦର୍ଶାଅ । ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଓ ପରୋକ୍ଷ ଗଣତନ୍ତ୍ର ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ପାର୍ଥକ୍ୟ ତର୍ଜମା କର।
Answer:
ଲର୍ଡ଼ ବ୍ରାଇସ୍ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ସଂଜ୍ଞା ନିରୂପଣ କରି ମତ ଦେଇଛନ୍ତି ଯେ, “ ଗଣତନ୍ତ୍ର ଏପରି ଏକ ସରକାର ଯେଉଁଥରେ ରାଷ୍ଟ୍ରର ଶାସନ କ୍ଷମତା କୌଣସି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଶ୍ରେଣୀ ବା ଶ୍ରେଣୀସମୂହ ହାତରେ ନ୍ୟସ୍ତ ନ ହୋଇ ସମାଜର ସମଗ୍ର ସଦସ୍ୟମାନଙ୍କ ଉପରେ ନ୍ୟସ୍ତ ହୋଇଥାଏ ।” ଏଣୁ ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ଲୋକମାନେ କ୍ଷମତାର ମୂଳ ଆଧାର ଅଟନ୍ତି । ଏହା ସାମ୍ବିଧାନିକ ଉପାୟରେ ପରିବର୍ତ୍ତନଶୀଳ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଟେ ।

ଗଣତନ୍ତ୍ରର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ବରୂପ (Aspects of Democracy) :

  • ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ରାଷ୍ଟ୍ର – ଜନସାଧାରଣ ସର୍ବୋଚ୍ଚ କ୍ଷମତାର ଅଧିକାରୀ ହୋଇ ଜନସ୍ବାର୍ଥ ଦୃଷ୍ଟିରୁ କ୍ଷମତା ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଥ‌ିବା ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ସଙ୍ଗଠନକୁ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ରାଷ୍ଟ୍ର କୁହାଯାଏ । ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ରାଷ୍ଟ୍ର ଏକ ମାଧ୍ୟମ ଓ ବ୍ୟକ୍ତି ଏକ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଅଟେ ।
  • ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ସରକାର – ଏହି ସରକାରରେ କ୍ଷମତା ଜନସାଧାରଣଙ୍କଦ୍ବାରା ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷଭାବେ ବା ସେମାନଙ୍କର ପ୍ରତିନିଧୁମାନଙ୍କଦ୍ଵାରା ଜନସ୍ବାର୍ଥ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥାଏ ।
  • ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ସମାଜ – ଏହି ସମାଜ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ରତା, ସମାନତା ଓ ଭ୍ରାତୃଭାବ ଉପରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥାଏ ।
  • ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ଅର୍ଥନୈତିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା – ଏହି ଅର୍ଥନୈତିକ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଉତ୍ପାଦନ ଓ ବଣ୍ଟନ ନୀତି ଲୋକମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ସାଧାରଣ ସ୍ଵାର୍ଥ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ ଓ ପରିଚାଳନା କରାଯାଇଥାଏ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତି ଜୀବନଧାରଣର ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ସୁଯୋଗ ପ୍ରାପ୍ତ ହେବା ଓ ଶୋଷଣମୁକ୍ତ ଜନମଙ୍ଗଳକାରୀ ଅର୍ଥନୀତି ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଅନ୍ୟତମ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଅଟେ ।
  • ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ଜୀବନଧାରା (Democratic way of life) – ଗଣତନ୍ତ୍ର ଲୋକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଶାନ୍ତି, ବନ୍ଧୁତ୍ଵ, ସହଯୋଗ, ସହନଶୀଳତା ଆଦି ମୂଲ୍ୟବୋଧ ସୃଷ୍ଟି କରି ସେମାନଙ୍କ ପ୍ରକୃତି, ବ୍ୟବହାର ଓ ଜୀବନଶୈଳୀରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିଥାଏ । ଏହି ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ବ୍ୟବହାର ସାମାଜିକ ବ୍ୟବହାର ନିର୍ଦ୍ଧାରଣରେ ସହାୟକ ହୋଇଥାଏ ।

CHSE Odisha Class 12 Political Science Chapter 1 Long Answer Questions in Odia Medium

ଗଣତନ୍ତ୍ରର ଚାରିକ ଲକ୍ଷଣ (Characteristics of Democracy) :

  • ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ଲୋକମାନେ ସାର୍ବଭୌମ କ୍ଷମତାର ଅଧିକାରୀ ଅଟନ୍ତି ।
  • ଏହା ସ୍ଵତନ୍ତ୍ରତା, ସମାନତା, ଅଧିକାର, ନ୍ୟାୟ ଓ ଭ୍ରାତୃଭାବର ସ୍ଥିତି ଉପରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ।
  • ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଲୋକମାନେ ‘ଲକ୍ଷ୍ୟ’ (end) ଓ ରାଷ୍ଟ୍ର ତଥା ସରକାର ‘ମାଧ୍ୟମ’ (means) ରୂପେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାଏ ।
  • ପ୍ରତିନିଧୂମୂଳକ ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ‘ସଂଖ୍ୟାତ୍ମକର ଶାସନ’ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥାଏ ।
  • ସ୍ଵାଧୀନ ବିଚାର ସଂସ୍ଥା ଓ ‘ଆଇନର ଶାସନ’ର କାର୍ଯ୍ୟକାରିତା ଏହାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ଅଟେ ।
  • ବିରୋଧୀ ଦଳ ଓ ମତ ପ୍ରତି ସହନଶୀଳତା ଓ ସମ୍ମାନ ପ୍ରଦର୍ଶନ ଏହାର ପ୍ରକୃତି ଅଟେ ।
  • ସାମ୍ବିଧାନିକ ଉପାୟରେ ନିୟମିତ ବ୍ୟବଧାନରେ ସଂଘଟିତ ନିର୍ବାଚନ ମାଧ୍ୟମରେ ସରକାର ପରିବର୍ତ୍ତନ ସମ୍ଭବ ହୋଇଥାଏ ।
  • ବହୁଦଳୀୟ ରାଜନୈତିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଏହାର ସଫଳତା ପାଇଁ ଅନୁକୂଳ ପରିବେଶ ସୃଷ୍ଟି କରେ ।
  • ମନୁଷ୍ୟର ଯୁକ୍ତିଶୀଳତା (rationality) ଉପରେ ଏହା ବିଶ୍ବାସ ସ୍ଥାପନ କରିଥାଏ ।

ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଓ ପରୋକ୍ଷ ଗଣତନ୍ତ୍ର ମଧ୍ୟରେ ପାର୍ଥକ୍ୟ (Difference between Direct and Indirect Democracy) :
ଐତିହାସିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ଜନ ଅଂଶଗ୍ରହଣର ପ୍ରକୃତି ଭିତ୍ତିରେ ଗଣତନ୍ତ୍ରକୁ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ (Direct) ଓ ପରୋକ୍ଷ ବା ପ୍ରତିନିଧୁମୂଳକ (Indirect or Representative) ପରି ଦୁଇ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଥାଏ ।

ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷ ଗଣତନ୍ତ୍ର – ଏହା ପୁରାତନ ଓ ବାସ୍ତବ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଟେ । ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଲୋକମାନେ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷଭାବେ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ବ୍ୟାପାରରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥା’ନ୍ତି । ଗ୍ରୀକ୍ ନଗର-ରାଜ୍ୟ ଓ ରୋମାନ୍ ସଭ୍ୟତା ସମୟରେ ସ୍ଵଳ୍ପ ଜନସଂଖ୍ୟା ବିଶିଷ୍ଟ କ୍ଷୁଦ୍ର ରାଷ୍ଟ୍ର କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏହାର କାର୍ଯ୍ୟକାରିତା ଦେଖ‌ିବାକୁ ମିଳୁଥିଲା । କିନ୍ତୁ ବିଶାଳ ଭୂଖଣ୍ଡ, ବିରାଟ ଜନସଂଖ୍ୟା ଓ ବ୍ୟାପକ କାର୍ଯ୍ୟପରିସର ହେତୁ ବର୍ତ୍ତମାନର ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଗଣତନ୍ତ୍ରର କାର୍ଯ୍ୟକାରିତା ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ । ତଥାପି ସୁଇଜରଲ୍ୟାଣ୍ଡର ପାଞ୍ଚଗୋଟି କ୍ୟାଣ୍ଟନରେ ‘ଲ୍ୟାଣ୍ଡସ୍‌ମିଣ୍ଟ୍’ (Landsgemeinde) ବା ପ୍ରାଥମିକ ସଭା ମାଧ୍ୟମରେ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ବାସ୍ତବ ଉପସ୍ଥିତି ଦେଖ‌ିବାକୁ ମିଳୁଛି । ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ସମସ୍ତ ସାବାଳକ ନାଗରିକ ବର୍ଷରେ ଥରେ ଏକତ୍ରିତ ହୋଇ ପ୍ରାଥମିକ ସଭାରେ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ, ଶାସନ ନୀତି ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ ଓ ପରିଚାଳନା ଆଦି କାର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ପାଦନ କରିଥା’ନ୍ତି । ଏହି ସଂଗଠନକୁ ଛାଡ଼ିଦେଲେ ‘ଗଣଭୋଟ’ (Referendum), ‘ଗଣ ଉଦ୍ୟୋଗ’ (Initiative), ‘ପ୍ରତ୍ୟାହାର’ (Recall) ଓ ‘ରାଜନୈତିକ ବ୍ୟାପାରରେ ଗଣଭୋଟ’ (Plebiscite) ଆଦି ବ୍ୟବସ୍ଥା ମାଧ୍ଯମରେ ବର୍ତ୍ତମାନର ପରିସ୍ଥିତିରେ ପରୋକ୍ଷ ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ଜନ ଅଂଶଗ୍ରହଣ ବୃଦ୍ଧିର ପରିବେଶ ସୃଷ୍ଟି କରାଯାଉଛି ।

CHSE Odisha Class 12 Political Science Chapter 1 Long Answer Questions in Odia Medium

ଗଣଭୋଟ (Referendum) :
ବ୍ୟବସ୍ଥାପିକାଦ୍ଵାରା ଗୃହୀତ କୌଣସି ବିଧେୟକକୁ ଅନୁମୋଦନ ବା ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରିବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ‘ଗଣଭୋଟ’ ମାଧ୍ୟମରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇଥାଏ । ଏଠାରେ ଲୋକମାନେ ସାର୍ବଭୌମ କ୍ଷମତାର ସର୍ବଶେଷ ଅଧିକାରୀ ବୋଲି ପ୍ରତିପାଦନ କରାଯାଇଥାଏ । ଏହା ଭୋଟଦାତାଙ୍କ ‘ଭିଟୋ କ୍ଷମତା’ ବୋଲି ଅଭିହିତ ହୋଇଥାଏ । ଏହା ଲୋକମାନଙ୍କ ପାଖରେ ବ୍ୟବସ୍ଥାପିକାର ଅତ୍ୟାଚାରରୁ ମୁକୁଳିବା ପାଇଁ ଏକ ‘ଢାଲ’ (shield) ରୂପେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ । ଏହା ଦୁଇ ପ୍ରକାରର, ଯଥା (କ) ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଗଣଭୋଟ ଓ (ଖ) ଇଚ୍ଛାଧୀନ ଗଣଭୋଟ ।

  • ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଗଣଭୋଟ (Compulsory Referendum) – ବ୍ୟବସ୍ଥାପିକାଦ୍ଵାରା ଗୃହୀତ ବିଧେୟକ ଜନସାଧାରଣଙ୍କଦ୍ବାରା ଅନୁମୋଦିତ ନ ହେଲା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ତାହା ଆଇନରେ ପରିଣତ ହୋଇପାରେ ନାହିଁ । ସୁଇଜରଲ୍ୟାଣ୍ଡରେ ସମସ୍ତ ସାମ୍ବିଧାନିକ ସଂଶୋଧନ ବିଧେୟକ ଏହି ପର୍ଯ୍ୟାୟଭୁକ୍ତ ହୋଇଥାଏ ।
  • ଇଚ୍ଛାଧୀନ ଗଣଭୋଟ (Optional Referendum) – ସାଧାରଣ ବିଧେୟକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଗଣଭୋଟ ଇଚ୍ଛାଧୀନ ଅଟେ । ସୁଇଜରଲ୍ୟାଣ୍ଡରେ ୫୦,୦୦୦ ଭୋଟଦାତା କିମ୍ବା ଆଠଗୋଟି କ୍ୟାଣ୍ଟନ ଏକ ବିଧେୟକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଗଣଭୋଟ ଦାବି ପ୍ରସ୍ତାବ ଆଗତ କରିପାରନ୍ତି । ଏହା ବ୍ୟତୀତ ସଂଘୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥାପିକା ଆବଶ୍ୟକତା ଅନୁଭବ କଲେ ଏକ ସାଧାରଣ ବିଧେୟକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଗଣଭୋଟ କରିପାରନ୍ତି । ଭୋଟଦାତା ଓ କ୍ୟାଣ୍ଟନ ଗଣଭୋଟ ଦାବି କରୁଥିବା ପରିସ୍ଥିତିରେ ବିଧେୟକର ପ୍ରକାଶନର ୯୦ ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ଏହା କରାଯିବା ଆବଶ୍ୟକ ଅଟେ ।

ଗଣ ଉଦ୍ୟୋଗ (Initiative) :
ସରକାର ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ ନ କଲେ ଜନସାଧାରଣ ପ୍ରସ୍ତାବ ବା ପୂର୍ଣ୍ଣାଙ୍ଗ ରୂପେ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନର ଉଦ୍ୟମ କରୁଥିବା ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ‘ଗଣ ଉଦ୍ୟୋଗ’ କୁହାଯାଏ । ଏହା ଲୋକମାନଙ୍କ ହାତରେ ଏକ ‘ଖଡ୍‌ଗ’ (sword) ରୂପେ କାର୍ଯ୍ୟ କରେ ଯାହା ଫଳରେ ବ୍ୟବସ୍ଥାପିକାର ସ୍ଥାଣୁତା ଓ ସ୍ଵାର୍ଥପରତା ବିରୁଦ୍ଧରେ ଯୁଦ୍ଧ କରି ଆଇନ ପ୍ରଣୟନର ପଥ ଉନ୍ମୁକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ | ସୁଇଜରଲ୍ୟାଣ୍ଡରେ ୫୦ ହଜାର ଭୋଟଦାତା କେବଳ ସାମ୍ବିଧାନିକ ସଂଶୋଧନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଗଣ ଉଦ୍ୟୋଗକୁ ପ୍ରୟୋଗ କରିପାରନ୍ତି । ଏହା ଦୁଇ ପ୍ରକାରର; ଯଥା – ପୂର୍ବାଙ୍ଗ (Formulated) ଓ ଅପୂର୍ଣ୍ଣାଙ୍ଗ ବା ପ୍ରସ୍ତାବ ଆକୃତିଧାରୀ (Unformulated) ।

  • ପୂର୍ଣ୍ଣାଙ୍ଗ ଗଣଉଦ୍ୟୋଗ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଭୋଟଦାତା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଲିଖୁତ ଓ ପୂର୍ଣ୍ଣାଙ୍ଗ ରୂପରେ ବ୍ୟବସ୍ଥାପିକାର ଅନୁମୋଦନ ପାଇଁ ଏକ ପ୍ରସ୍ତାବ ଉପସ୍ଥାପନ କରନ୍ତି ।
  • ପ୍ରସ୍ତାବ ଆକୃତିଧାରୀ ଗଣ ଉଦ୍ୟୋଗ କ୍ଷେତ୍ରରେ କେବଳ ଏକ ପ୍ରସ୍ତାବ ବ୍ୟବସ୍ଥାପିକାରେ ଉପସ୍ଥାପନ କରାଯାଏ ଓ ବ୍ୟବସ୍ଥାପିକା ଏହାର ପୂର୍ଣ କଳେବର ନିରୂପଣ କରିଥାଏ ।

ପ୍ରତ୍ୟାହାର (Recall) :
ଲୋକ ପ୍ରତିନିଧ୍ୟ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ସମୟ ପାଇଁ ନିର୍ବାଚିତ ହୋଇଥା’ନ୍ତି । ଏହି ସମୟସୀମା ମଧ୍ୟରେ ସେମାନେ ଅଣନିୟନ୍ତ୍ରିତ ହେଲେ ଅଣଦାୟିତ୍ଵସମ୍ପନ୍ନ ଓ ସ୍ଵେଚ୍ଛାଚାରୀ ହୋଇ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ମୂଳଭିଭିକୁ ଦୁର୍ବଳ କରିଦେବାର ସମ୍ଭାବନା ରହିଛି । ଏଣୁ କେତେକ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ସେମାନେ ଅଣଦାୟିତ୍ଵସମ୍ପନ୍ନ ହେବା ପରିସ୍ଥିତିରେ ସେମାନଙ୍କୁ ଭୋଟଦାତାଙ୍କଦ୍ବାରା ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରିବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଉଛି ।

CHSE Odisha Class 12 Political Science Chapter 1 Long Answer Questions in Odia Medium

ରାଜନୈତିକ ବ୍ୟାପାରରେ ଗଣଭୋଟ ବା ‘ପ୍ଲେବିସାଇଟ୍’ (Plebiscite) :
‘ପ୍ଲେବିସାଇଟ୍’ ଶବ୍ଦଟି ଦୁଇଟି ଲାଟିନ୍ ଶବ୍ଦ ‘ପ୍ଲେବିସ୍’ (Plebis) ଓ ‘ସିଟିଅମ୍’ (Sitium) ରୁ ଉଦ୍ଧୃତ ହୋଇଛି । ‘ପ୍ଲେବିସ୍’ର ଅର୍ଥ ‘ଜନସାଧାରଣ’ ଓ ‘ସିଟିଅମ୍’ର ଅର୍ଥ ଏକ ‘ଶୃଙ୍ଖଳା’ (an Order) । ଏଣୁ ପ୍ଲେବିସାଇଟ୍‌ର ଅର୍ଥ ‘ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ଶୃଙ୍ଖଳା’ । ଏହା ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ରାଜନୈତିକ ପ୍ରଶ୍ନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଏ । ପ୍ଲେବିସାଇଟ୍ ଓ ଗଣଭୋଟ ମଧ୍ୟରେ ମୁଖ୍ୟ ପାର୍ଥକ୍ୟ ହେଉଛି ପ୍ଲେବିସାଇଟ୍‌ ରାଜନୈତିକ ପ୍ରଶ୍ନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଜନମତାମତ ଗ୍ରହଣ ପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଥ‌ିବାବେଳେ ‘ଗଣମତାମତ ଗ୍ରହଣ’ (Referendum) ଯେକୌଣସି ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରୟୋଗ ହୋଇଥାଏ ।

ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ଉପକାରିତା :

  • ଏହା ଜନପ୍ରିୟ ସାର୍ବଭୌମତ୍ୱ ଉପରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ !
  • ଥିରେ ଜନସାଧାରଣ ଉନ୍ନତ ରାଜନୈତିକ ଶିକ୍ଷା ପାଇପାରନ୍ତି ।
  • ଜନମତ ଜାଣିବାପାଇଁ ଏହା ସମ୍ପୂର୍ଣ ଉପଯୁକ୍ତ ପଦ୍ଧତି ଅଟେ ।
  • ଏହା ରାଜନୈତିକ ଦଳର କୁପ୍ରଭାବ ହ୍ରାସ କରେ ।
  • ବ୍ୟକ୍ତିସ୍ଵାର୍ଥର ନିରାପତ୍ତା ପ୍ରଦାନକାରୀ ହିସାବରେ ଏହା ବିପ୍ଳବର ସମ୍ଭାବନା ହ୍ରାସ କରେ ।
  • ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଆଇନ ଓ ସରକାର ପ୍ରତି ମାନ୍ୟତା ଓ ଆନୁଗତ୍ୟର ଭିତ୍ତି ସ୍ଵତଃସ୍ଫୁର୍ତ୍ତ ଓ ବଳିଷ୍ଠ ହୁଏ ।

ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ଅପକାରିତା :

  • ଏହା ବ୍ୟବସ୍ଥାପିକାର ମର୍ଯ୍ୟାଦା ଓ ସ୍ଵାଭିମାନ ହ୍ରାସ କରେ ।
  • ସାଧାରଣ ଭୋଟଦାତା ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ ପାଇଁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଯୋଗ୍ୟତାସମ୍ପନ୍ନ ନୁହଁନ୍ତି |
  • ଏହା ଏକ ବ୍ୟୟବହୁଳ ଓ ଜଟିଳ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଟେ ।
  • ଲୋକମାନଙ୍କ ଭିତରେ ବିତୃଷ୍ଣା ଓ ଅନାଗ୍ରହ ରହିଥ‌ିବାରୁ ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥା ସଫଳତାର ସହ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇପାରେ ନାହିଁ ।
  • ପ୍ରଗତିଶୀଳ ବ୍ୟବସ୍ଥାପିକା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏହା ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ ।

CHSE Odisha Class 12 Political Science Chapter 1 Long Answer Questions in Odia Medium

ପରୋକ୍ଷ ବା ପ୍ରତିନିଧୂମୂଳକ ଗଣତନ୍ତ୍ର (Indirect or Representative Democracy):
ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତି ଯୋଗ୍ୟ ହୋଇନଥିବାରୁ ଏହା ଅଯୋଗ୍ୟ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କର ଶାସନରେ ପରିଣତ ହୋଇଥାଏ । କାର୍ଯ୍ୟପାଳିକା ଓ ନ୍ୟାୟପାଳିକା ଲୋକମାନଙ୍କଦ୍ଵାରା ନିର୍ବାଚିତ ଓ ନିୟନ୍ତ୍ରିତ ହୋଇଥିବାରୁ ସେମାନଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟଧାରାରେ ଦଳୀୟ ମନୋଭାବ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ । ବିଶାଳ ଭୂଖଣ୍ଡ, ବିରାଟ ଜନସଂଖ୍ୟା, ବ୍ୟାପକ କାର୍ଯ୍ୟପରିସର ହେତୁ ବର୍ତ୍ତମାନ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଗଣତନ୍ତ୍ରର କାର୍ଯ୍ୟକାରିତା ସମ୍ଭବପର ନୁହେଁ । ପରୋକ୍ଷ ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ଜନସାଧାରଣ ସେମାନଙ୍କ ପ୍ରତିନିଧୁ ନିର୍ବାଚନ କରନ୍ତି । ସେହି ପ୍ରତିନିଧୂମାନେ ଲୋକମାନଙ୍କ ତରଫରୁ କ୍ଷମତା ବ୍ୟବହାର କରି ଲୋକମାନଙ୍କ ନିକଟରେ ଉତ୍ତରଦାୟୀ ରହିଥା’ନ୍ତି । ଏହା ସାର୍ବଜନୀନ ସାବାଳକ ଭୋଟପ୍ରଥାଦ୍ଵାରା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇଥାଏ । ଜନମତର କୌଣସି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଆକାର ଓ ପ୍ରକାର ନଥିବାରୁ ଜନମତକୁ ନିର୍ବାଚନ ମାଧ୍ୟମରେ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ରୂପରେଖ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଏ ଓ ଏହା ଗଣତନ୍ତ୍ରର ଭିଭିକୁ ଦୃଢ଼ କରିଥାଏ ।

ପରୋକ୍ଷ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ଉପକାରିତା :

  • ଏହା ଉତ୍ତମ ପ୍ରଶାସନ ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ ।
  • ଏହା ଉତ୍ତମ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ ପାଇଁ ଅନୁକୂଳ ଅଟେ ।
  • ଏହା ଜନମତ ଉପରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଓ ଜନସମର୍ଥନ ଭିତ୍ତିରେ ପରିଚାଳିତ ଏକ ଦାୟିତ୍ଵଶୀଳ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଟେ ।
  • ଏହା ସମାନତା, ସ୍ବତନ୍ତ୍ରତା, ଆଇନର ଶାସନ ଆଦି ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ବ ଆରୋପ କରିଥାଏ ।
  • ଏହା ଏକ ପ୍ରଗତିଶୀଳ ଓ ଦକ୍ଷ ସରକାର ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରେ ।
  • ଏହା ରାଜନୀତିରେ ବିରୋଧୀ ମତ ଓ ଦଳକୁ ଉପଯୁକ୍ତ ମର୍ଯ୍ୟାଦା ଦିଏ ।
  • ସରକାରଙ୍କୁ ସମାଲୋଚନା କରିବା ଓ ରାଜନୈତିକ ଶିକ୍ଷାପ୍ରାପ୍ତ ହେବାର କ୍ଷେତ୍ର ଏଠାରେ ଅଧିକ ବ୍ୟାପକ ହୋଇଥାଏ ।
  • ଏହା ସାମାଜିକ, ରାଜନୈତିକ ଓ ଅର୍ଥନୈତିକ ସଂସ୍କାରର ଉପଯୁକ୍ତ ମାଧ୍ୟମ ଅଟେ ।

ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ଅପକାରିତା :

  • ଏହା ଅଦକ୍ଷ, ଅଜ୍ଞ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ସରକାର ଅଟେ ।
  • ଏହା ଗୁଣାତ୍ମକ ମାନ ଅପେକ୍ଷା ସଂଖ୍ୟାତ୍ମକ ମାନ ଉପରେ ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦିଏ ।
  • ଏହା ଅମଲାତନ୍ତ୍ରର ଭୂମିକା ବୃଦ୍ଧି ଓ ଉପୀଡ଼ନ ସୃଷ୍ଟି କରେ ।
  • ଏହା ଏକ ବ୍ୟୟବହୁଳ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଟେ ।

CHSE Odisha Class 12 Political Science Chapter 1 Long Answer Questions in Odia Medium

  • ଏହା ସଂଖ୍ୟାଧ୍ୟାକର ଏକଚ୍ଛତ୍ରବାଦ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରେ ।
  • ଏହା ରାଜନୈତିକ ଦଳର କୁପ୍ରଭାବର ଶିକାର ହୋଇଥାଏ ।
  • ଏହା ଧନିକ ଶ୍ରେଣୀର ସରକାର ଅଟେ ।
  • ଏଥୁରେ ରାଜନୀତି ଏକ ବୃତ୍ତିରେ ପରିଣତ ହୋଇ ସ୍ଵାର୍ଥପରତା, ଅସାଧୁତା ଓ ଦୁର୍ନୀତି ବୃଦ୍ଧି ପାଏ ।
  • ଏହା ଏକ ଅସ୍ଥିର ସରକାର ଅଟେ ।
  • ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଜରୁରୀ ପରିସ୍ଥିତିର ଉପଯୁକ୍ତ ମୁକାବିଲା ସମ୍ଭବ ହୋଇପାରେ ନାହିଁ ।
  • ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଜାତୀୟ ଏକତାର ଭିତ୍ତିଭୂମି ଦୁର୍ବଳ ହୁଏ ।

ପରୋକ୍ଷ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ଉପରୋକ୍ତ ଅପକାରିତା ସତ୍ତ୍ଵେ ବାସ୍ତବତା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଏହାହିଁ ଉପଯୁକ୍ତ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଟେ । ପରୋକ୍ଷ ଗଣତନ୍ତ୍ରକୁ ଅଧିକ ଲୋକାଭିମୁଖୀ ଓ ବଳିଷ୍ଠ କରିବାପାଇଁ ଜନ ଅଂଶଗ୍ରହଣର ମାତ୍ରାକୁ ଅଧିକ ବ୍ୟାପକ କରାଯିବାର ବିଭିନ୍ନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ବିଭିନ୍ନ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଉଛି ।

୪ । ଗଣତନ୍ତ୍ର କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ? ଅର୍ଥନୈତିକ ଗଣତନ୍ତ୍ର ବିନା ରାଜନୈତିକ ସ୍ତରରେ ଗଣତନ୍ତ୍ର ସଫଳ ହେବ କି ? ମତ ଦିଅ ।
Answer:
‘ଗଣତନ୍ତ୍ର’ ଶବ୍ଦଟି ଦୁଇଟି ଗ୍ରୀକ୍ ଶବ୍ଦ ‘ଡେମସ୍’ ଓ ‘କ୍ରାସିଆ’ରୁ ଉଦ୍ଧୃତ ଯାହା ଯଥାକ୍ରମେ ଲୋକମାନେ ଓ କ୍ଷମତା ଅର୍ଥକୁ ସୂଚିତ କରିଥାଏ । ଏଣୁ ଗଣତନ୍ତ୍ର ଲୋକମାନଙ୍କର କ୍ଷମତା ବା ଶାସନକୁ ବୁଝାଇଥାଏ । ସିଲିଙ୍କ ମତରେ ‘ଗଣତନ୍ତ୍ର ଏପରି ଏକ ସରକାର ଯେଉଁଥରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଲୋକଙ୍କ ଅଂଶ ଥାଏ ।’ ବର୍ତ୍ତମାନ ଗଣତନ୍ତ୍ର କେବଳ ଏକ ସରକାର ମଧ୍ୟରେ ସୀମାବଦ୍ଧ ନରହି ଏହା ଏକ ସାମାଜିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା, ଏକ ଅର୍ଥନୈତିକ ଶୃଙ୍ଖଳା ଓ ଏକ ଜୀବନ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶିତ କରୁଛି । ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ଲୋକମାନେ କ୍ଷମତାର ମୂଳ ଆଧାର ଅଟନ୍ତି । ଏହା ସ୍ଵତନ୍ତ୍ରତା, ସମାନତା, ନ୍ୟାୟ ଓ ଭ୍ରାତୃଭାବ ଉପରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ । ଆଇନର ଶାସନ, ସାମ୍ବିଧାନିକ ପଦ୍ଧତିରେ ବିଶ୍ଵାସ ଓ ସ୍ଵାଧୀନ ନ୍ୟାୟପାଳିକା ମାଧ୍ୟମରେ ଏହା କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାଏ ।

CHSE Odisha Class 12 Political Science Chapter 1 Long Answer Questions in Odia Medium

ଉଦାରବାଦୀ ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ରାଜନୈତିକ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ସାର୍ବଜନୀନ ସାବାଳକ ଭୋଟପ୍ରଥା, ମୁକ୍ତ ନିର୍ବାଚନ, ଦାୟିତ୍ଵଶୀଳ ବ୍ୟବସ୍ଥାପିକା ଓ କାର୍ଯ୍ୟପାଳିକା ଇତ୍ୟାଦି ବ୍ୟବସ୍ଥା ମାଧ୍ୟମରେ ଅଧ‌ିକ ଅଂଶଗ୍ରହଣର ସୁଯୋଗ ଦିଆଯାଇଥାଏ । ବର୍ତ୍ତମାନ ଜନମଙ୍ଗଳ ରାଷ୍ଟ୍ରର ଜନପ୍ରିୟତା ସାମାଜିକ ଓ ରାଜନୈତିକ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ଭିରିକୁ ଦୃଢ଼ କରିଛି । ଗଣତନ୍ତ୍ରର ତିନିଗୋଟି ବିଭବ ରହିଛି, ଯଥା- ସାମାଜିକ, ରାଜନୈତିକ ଓ ଅର୍ଥନୈତିକ । ଏହି ତିନି ଉପାଦାନର ସହାବସ୍ଥାନ ହିଁ ଗଣତନ୍ତ୍ରକୁ ବାସ୍ତବ ଓ ସଫଳ କରିଥାଏ । ସାମାଜିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଶ୍ରେଣୀ, ଜାତି, ବର୍ଣ୍ଣ, ଲିଙ୍ଗ, ଧର୍ମ ଆଦି ମଣିଷକୃତ ବିଭେଦତା ନିର୍ବିଶେଷରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଲୋକ ସମାନ ବୋଲି ବିବେଚିତ ହୋଇ ସମାନ ସୁଯୋଗ ଉପଭୋଗ କରିବାକୁ ସାମାଜିକ ଗଣତନ୍ତ୍ର କୁହାଯାଏ ।

ଏହା ଗଣତନ୍ତ୍ରର ପ୍ରାଥମିକ ଆବଶ୍ୟକତା ଅଟେ ଓ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ମୂଳଭିଭି ରୂପେ କାର୍ଯ୍ୟକରେ । ରାଜନୈତିକ ଗଣତନ୍ତ୍ର ନାଗରିକକୁ ଶାସନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସମାନ ଅଂଶଗ୍ରହଣର ସୁଯୋଗ ଦେଇଥାଏ । ଏହା ରାଷ୍ଟ୍ରର ଆତ୍ମ-ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ ଅଧିକାରକୁ ସ୍ବୀକୃତି ଦେଇଥାଏ । ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ସ୍ଵାଧୀନତାର ପରିବେଶରେ ବ୍ୟକ୍ତି ଭୋଟଦାନର ଅଧିକାର, ନିର୍ବାଚନରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣର ଅଧିକାର, ସରକାର ଗଠନ ଓ ସମାଲୋଚନା କରିବାର ଅଧିକାର, ଚିନ୍ତନ ଓ ପ୍ରକାଶନର ସ୍ଵାଧୀନତା ସାଧାରଣ ପଦପଦବୀ ଗ୍ରହଣ କରିବାର ସ୍ବାଧୀନତା ଇତ୍ୟାଦି ଉପଭୋଗ କରି ରାଷ୍ଟ୍ରର ରାଜନୈତିକ ବ୍ୟାପାରରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ ସୁଯୋଗ ପାଇଥାଏ । ସାର୍ବଜନୀନ ସାବାଳକ ଭୋଟଦାନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଏହି ଦିଗରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଟେ । ରାଜନୈତିକ ଗଣତନ୍ତ୍ର ରାଜନୈତିକ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ରତା ମାଧ୍ୟମରେ ଆତ୍ମପ୍ରକାଶ କରିଥାଏ ।

ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ, ଅର୍ଥନୈତିକ ଗଣତନ୍ତ୍ର ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ଅର୍ଥନୈତିକ ଶୋଷଣମୁକ୍ତ ପରିବେଶରେ ନିଜର ସର୍ବନିମ୍ନ ଅର୍ଥନୈତିକ ଆବଶ୍ୟକତା ପୂରଣ କରିପାରୁଥିବା ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ । ଏହା ‘ସମାଜବାଦ’ ମାଧ୍ୟମରେ ଆତ୍ମପ୍ରକାଶ କରେ । ଏହା ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଆୟ ଓ ସଂପତ୍ତିର ସମାନୁପାତିକ ବଣ୍ଟନ ଏବଂ ବ୍ୟାପକ ଅର୍ଥନୈତିକ ବୈଷମ୍ୟର ଅନୁପସ୍ଥିତିର ସପକ୍ଷରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାଏ । ଏହା କାମ କରିବାର ଅଧିକାର । ଉପଯୁକ୍ତ ମଜୁରୀ, ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସମୟସୀମାଭିତ୍ତିକ କାର୍ଯ୍ୟ ସଂପାଦନ ଓ ସୁସ୍ଥ ଜୀବନଧାରଣ ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ସର୍ବନିମ୍ନ ସୁଯୋଗ ଆଦିକୁ ଦାବି କରିଥାଏ ।

ରାଜନୈତିକ ଗଣତନ୍ତ୍ର ପ୍ରଦାନ କରୁଥିବା ରାଜନୈତିକ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ରତା ଅର୍ଥନୈତିକ ସମାନତା ବ୍ୟତୀତ ମୂଲ୍ୟହୀନ ଅଟେ । ନିଜର ସର୍ବନିମ୍ନ ଅର୍ଥନୈତିକ ଆବଶ୍ୟକତା ଅର୍ଥାତ୍ ଖାଦ୍ୟ, ବସ୍ତ୍ର, ବାସଗୃହ ଆଦି ପୂରଣ କରିପାରୁନଥୁବା ବ୍ୟକ୍ତିଟିଏ ରାଜନୈତିକ ଗଣତନ୍ତ୍ରଦ୍ୱାରା ପ୍ରଦତ୍ତ ରାଜନୈତିକ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ରତାକୁ ସ୍ଵାଧୀନ ଓ ପ୍ରକୃତ ଅର୍ଥରେ ଉପଯୋଗ କରିପାରିବ ନାହିଁ । ଅର୍ଥନୈତିକ ଶୋଷଣର ଶିକାର ହେଉଥ‌ିବା ବ୍ୟକ୍ତି ପାଖରେ ରାଜନୈତିକ ସ୍ଵାଧୀନତା ମୂଲ୍ୟହୀନ ଅଟେ । ଅର୍ଥନୈତିକ ତାରତମ୍ୟର ମାତ୍ରା ଅଧ୍ବକ ହେଲେ ଶାସନ କ୍ଷମତା ଧନିକ ଶ୍ରେଣୀହାତରେ ହିଁ କେନ୍ଦ୍ରୀଭୂତ ହୋଇ ରହିବ ଯାହା ରାଜନୈତିକ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ସ୍ଵରୂପକୁ ବିକୃତ କରିଦେଇଥାଏ ।

ଏଣୁ ଅର୍ଥନୈତିକ ଅସମାନତା ରାଜନୈତିକ ସ୍ଵାଧୀନତା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଗୃହଣୀୟ ନୁହେଁ । ଏକ ସମାଜବାଦୀ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଉତ୍ପାଦନ ଓ ବଣ୍ଟନର ମାଲିକାନା ରାଷ୍ଟ୍ର ନିକଟରେ ରହିଲେ ବ୍ୟକ୍ତିର ଅର୍ଥନୈତିକ ସ୍ଵାର୍ଥର ସୁରକ୍ଷା ସମ୍ଭବ ହୋଇଥାଏ । ଏଣୁ ରାଜନୈତିକ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ସଫଳତା ପାଇଁ ଅର୍ଥନୈତିକ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ପ୍ରାଥମିକ ସର୍ଭ ପୂରଣ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ । ରାଜନୈତିକ ଗଣତନ୍ତ୍ର ଓ ଅର୍ଥନୈତିକ ଗଣତନ୍ତ୍ର ମଧ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ଅନ୍ତଃ-ସଂପର୍କ କାରଣରୁ ବର୍ତ୍ତମାନ ‘ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ସମାଜବାଦ’ ର ବ୍ୟାପକ ପ୍ରସାର ସମ୍ଭବ ହୋଇଛି ।

୫ | ଗଣତନ୍ତ୍ର ପ୍ରତି ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ବା ଆହ୍ବାନଗୁଡ଼ିକ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ଗଣତନ୍ତ୍ର ଲୋକମତ ଅନୁଯାୟୀ ଓ ଜନସମର୍ଥନ ଭିତ୍ତିରେ ପରିଚାଳିତ ଏକ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ହୋଇଥିବାରୁ ଏହା ସର୍ବୋତ୍ତମ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ରୂପେ ପରିଗଣିତ ହେଉଛି । କିନ୍ତୁ ଏହା ନିମ୍ନୋକ୍ତ ପ୍ରତିବନ୍ଧକର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଥ‌ିବାରୁ ଏହାର ସଫଳତା ଅନେକ ପରିମାଣରେ ବ୍ୟାହତ ହେଉଛି ।

CHSE Odisha Class 12 Political Science Chapter 1 Long Answer Questions in Odia Medium

ଗଣତନ୍ତ୍ରର ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ :

  • ଲୋକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କ୍ରମବର୍ଦ୍ଧମାନ ସାମାଜିକ ଓ ଅର୍ଥନୈତିକ ଅସମାନତା – ବର୍ତ୍ତମାନର ପ୍ରତିନିଧୂମୂଳକ ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ସମସ୍ତ ନାଗରିକ ଭୋଟଦାନର ଅଧିକାର ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ନିର୍ବାଚନ ଏକ ବ୍ୟୟବହୁଳ ପ୍ରକ୍ରିୟା ହୋଇଥିବାରୁ କେବଳ ଧନୀମାନେ ହିଁ ନିର୍ବାଚନରେ ସଫଳତା ପାଇବାର ସମ୍ଭାବନା ଅଧିକ । ସାଧାରଣ ଜନତାର ବହୁମୂଲ୍ୟ ଭୋଟ ଅଧିକାର ବିକ୍ରୟଯୋଗ୍ୟ ଓ କ୍ରୟଯୋଗ୍ୟ ବୋଲି ଗୃହୀତ ହେଉଛି । ବ୍ୟବସ୍ଥାପିକା ସଭାରେ ଧନୀ ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କ ସଂଖ୍ୟାତ୍ମକ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ସ୍ଥିତି ସେମାନଙ୍କ ସ୍ବାର୍ଥର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ ପାଇଁ ପରିବେଶ ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି । ଏହା ସାମାଜିକ ଓ ଅର୍ଥନୈତିକ ଅସମାନତା ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି ।
  • ଅସାମାଜିକ ତଥା ଅପରାଧୀମାନଙ୍କ କୁପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଭୂମିକା – ନିର୍ବାଚନରେ ଅସାମାଜିକ ଶକ୍ତିର ବ୍ୟାପକ ଉପଯୋଗ କରାଯାଉଛି । ରାଜନୀତିର ଅପରାଧୀକରଣ ପରେ ନିର୍ବାଚନରେ ଅପରାଧୀ ଓ ବାହୁବଳର ବ୍ୟାପକ ନିୟୋଜନ ଶାସନ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଓ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ଦୁର୍ବଳ କରୁଛି । ସାଧୁତାର ସହ ନିର୍ବାଚନ ପରିଚାଳନା ଅସମ୍ଭବ ହୋଇପଡୁଛି ।
  • ଦୁର୍ନୀତି ଓ ଅଦକ୍ଷତା – ନିର୍ବାଚନ ପ୍ରକ୍ରିୟାଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରତ୍ୟେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଦୁର୍ନୀତିର କାୟା ବିସ୍ତାର ହୋଇଛି ଯାହା ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଦକ୍ଷତା ହ୍ରାସ କରୁଛି । ଅସାଧୁ, ଦୁର୍ନୀତିଗ୍ରସ୍ତ ଓ ଅଦକ୍ଷ ରାଜନେତା, ସରକାରୀ କର୍ମଚାରୀ ନିଜ ସ୍ବାର୍ଥ ପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ଫଳରେ ଲୋକମାନଙ୍କର ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରତି ଆକୃଷ୍ଟି ରହୁନାହିଁ ଓ ଜନସମର୍ଥନର ସ୍ଵତଃପ୍ରବୃତ୍ତ ଚରିତ୍ର ବ୍ୟାହତ ହେଉଛି ।
  • ଜାତିବାଦ ଓ ସାଂପ୍ରଦାୟିକତାବାଦ – ନିର୍ବାଚନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଜାତି ଓ ଧର୍ମ ପରି ସାମାଜିକ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଉପାଦାନ ଗୁଡ଼ିକୁ ରାଜନୈତିକ ସଂକୀର୍ଣ୍ଣ ସ୍ବାର୍ଥ ହାସଲ ପାଇଁ ଉପଯୋଗ କରାଯାଉଛି । ଜାତି ଏକ ରାଜନୈତିକ ଦଳ ବୋଲି ଜୟପ୍ରକାଶ ନାରାୟଣ ମତ ଦେଇଥିଲେ । ଜାତି ଓ ଧର୍ମକୁ ରାଜନୈତିକ ଦଳମାନେ ନିଜର ଭୋଟବ୍ୟାଙ୍କ ସୃଷ୍ଟି ପାଇଁ ପ୍ରୟୋଗ କରୁଛନ୍ତି । ଏହା ଗଣତନ୍ତ୍ରର ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟ ହାନି କରୁଛି । ସାମାଜିକ ଓ ଧାର୍ମିକ ବିଶ୍ଳେଷଭାବ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇ ପ୍ରଶାସନିକ ଅସ୍ଥିରତା ସୃଷ୍ଟି ହେଉଛି ।
  • ଆତଙ୍କବାଦ – ବଳ ପ୍ରୟୋଗ କରି ନିଷ୍ପତ୍ତି ଗ୍ରହଣକାରୀ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ପରିଚାଳନା କରିବା ଆତଙ୍କବାଦର ଲକ୍ଷ୍ୟ । ଭୀତି ସଞ୍ଚାର କରି ଜନମତକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିବା ଏକ ସାଧାରଣ-ଘଟଣାରେ ପରିଣତ ହୋଇଗଲାଣି । ଅର୍ଥନୈତିକ ବୈଷମ୍ୟ, ସ୍ଵାଧୀନତା ପାଇଁ ଆହ୍ଵାନ, ପରିଚୟଗତ ସଙ୍କଟ, ଧାର୍ମିକ ମୌଳବାଦ ଆଦି ଆତଙ୍କବାଦକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରୁଛି । ସହିଷ୍ଣୁତାର ଅଭାବ ଆତଙ୍କବାଦର ତୀବ୍ରତାକୁ ବୃଦ୍ଧି କରୁଛି । ଏହା ଗଣତନ୍ତ୍ର ପ୍ରତି ସ୍ପୃହଣୀୟ ନୁହେଁ ।
  • ଆଞ୍ଚଳିକତାବାଦ – ନିଜ ଅଞ୍ଚଳକୁ ଭଲ ପାଇ ଅନ୍ୟ ଅଞ୍ଚଳ ପ୍ରତି ବିଦ୍ବେଷଭାବ ପୋଷଣ କରିବା ଆଞ୍ଚଳିକତାବାଦର କୁପ୍ରଭାବରୁ ସମ୍ଭବ ହୋଇଥାଏ । ଏହା ଏକ ସଂକୀର୍ଣ୍ଣ ଚିନ୍ତାଧାରା ଅଟେ ଯାହା ବ୍ୟକ୍ତି ମଧ୍ୟରେ ବିଭେଦତା ସୃଷ୍ଟି କରି ଐକ୍ୟଭାବକୁ ନଷ୍ଟ କରିଥାଏ ।
  •  ଶିକ୍ଷା ଓ ସଚେତନଶୀଳତାର ଅଭାବ – ଗଣତନ୍ତ୍ର ବ୍ୟକ୍ତିର ଶିକ୍ଷା ଓ ସଚେତନଶୀଳତା ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳ । ଗଣତନ୍ତ୍ର ଶିକ୍ଷା ଓ ସଚେତନଶୀଳତା ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳ । ରାଜନୈତିକ ଶିକ୍ଷା ଓ ତାଲିମର ମାତ୍ରା କମିଲେ ଓ ସଚେତନଶୀଳତାର ମାତ୍ରା ବୃଦ୍ଧି ନପାଇଲେ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ସଫଳ ବିନ୍ୟାସ ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ । ବ୍ୟକ୍ତିର ରାଜନୈତିକ ପରିପକ୍ବତା ହିଁ ଗଣତନ୍ତ୍ରକୁ ଦୃଢ଼ ଓ ସୁବିକଶିତ କରିଥାଏ । ନାଗରିକ ନିଜର ଅଧିକାର ଓ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ସମ୍ପର୍କରେ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ସଚେତନଶୀଳ ହେବା ।

CHSE Odisha Class 12 Political Science Chapter 1 Long Answer Questions in Odia Medium

  • ଲିଙ୍ଗଗତ ଅସମାନତା – ଗଣତନ୍ତ୍ରର ସଫଳ ବିନ୍ୟାସ ଦିଗରେ ଏକ ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ହେଉଛି ପୁରୁଷ ଓ ନାରୀ ମଧ୍ଯରେ ବ୍ୟାପକ ଅସମାନତା । ଯୌନ ସମ୍ପର୍କ (Sex) ଏକ ଜୈବିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ହୋଇଥିବାବେଳେ ଲିଙ୍ଗ (Gender) ଏକ ସାମାଜିକ ଓ ସାଂସ୍କୃତିକ ବିଷୟ ଯାହା ପୁରୁଷ ଓ ନାରୀକୁ ସାମାଜିକ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଦିଆଯାଇଥିବା ଭୂମିକାକୁ ସୂଚିତ କରିଥାଏ । ଲିଙ୍ଗଗତ ପାର୍ଥକ୍ୟ ଏକ ମଣିଷକୃତ ଅସମାନତା ଅଟେ । ଅଧିକାଂଶ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏହା ମହିଳାମାନଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଏକ ପ୍ରଭେଦ ସୃଷ୍ଟିକାରୀ ପ୍ରକ୍ରିୟା ରୂପେ ବିବେଚିତ ହୋଇଥାଏ । ମହିଳାମାନେ ଶୋଷିତ, ନିର୍ଯାତିତ ଓ ସୁଯୋଗରୁ ବଞ୍ଚ ହେଲେ ଓ ପୁରୁଷମାନଙ୍କ ସହ ସମାନ ମର୍ଯ୍ୟାଦା ପ୍ରାପ୍ତ ନ ହେଲେ ସାମାଜିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଦୁର୍ବଳ ହୋଇପଡ଼େ । ଏହା ଗଣତନ୍ତ୍ରର ପରିପନ୍ଥୀ ଅଟେ । ସାମାଜିକ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ଅନୁପସ୍ଥିତିରେ ରାଜନୈତିକ ଗଣତନ୍ତ୍ର ମୂଲ୍ୟହୀନ ଅଟେ ।

ଗଣତନ୍ତ୍ର ପ୍ରତି ଆହ୍ଵାନର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବାପାଇଁ ବ୍ୟବସ୍ଥା :

  • ପ୍ରତ୍ୟେକ କ୍ଷେତ୍ରରୁ ଅସମାନତା ହ୍ରାସ ପାଇଁ ବାସ୍ତବ ପଦକ୍ଷେପ ଗ୍ରହଣ ।
  • ଦଳିତ ଓ ନିଷ୍ପେଷିତ ଗୋଷ୍ଠୀକୁ ସ୍ଵର ପ୍ରଦାନ ପାଇଁ ସୁଯୋଗ ସୃଷ୍ଟି ।
  • ଏକ ନିରପେକ୍ଷ ଓ ସ୍ଵାଧୀନ ଗଣମାଧ୍ୟମ କଲ୍ୟାଣର ମାଧ୍ୟମ ଓ ସୁରକ୍ଷାର କବଚ ସାଜିବାର ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ ।
  • ସେବା ପ୍ରଦାନର ଗୁଣାତ୍ମକ ମାନ ବୃଦ୍ଧି ।
  • ରାଜନୈତିକ ଦଳମାନେ ନିର୍ବାଚନୀ କ୍ଷମତା ରାଜନୀତିରୁ ଦୂରେଇ ରହିବା ଓ ପରସ୍ପରକୁ ଦୋଷ ଦେବାର ଖେଳ ନ ଖେଳିବା ।
  • ତଥ୍ୟ ପ୍ରାପ୍ତିର ସୁଯୋଗ ଓ ମତପ୍ରକାଶନର ବ୍ୟାପକତା ବୃଦ୍ଧି କରିବା ।
  • ଧର୍ମନିରପେକ୍ଷ ଦୃଷ୍ଟିଭଙ୍ଗୀର ବ୍ୟାପକ ଉପଯୋଗ କରାଯିବ ।
  • ଶିକ୍ଷାର ବ୍ୟାପକ ପ୍ରସାର କରିବା ।
  • ଆତଙ୍କବାଦର ଦୃଢ଼ ମୁକାବିଲା କରିବା ।

୬ | ଅସମାନତା କ’ଣ ? ଏହା ଗଣତନ୍ତ୍ରର ସଫଳତା କ୍ଷେତ୍ରରେ କ’ଣ ଏକ ଦୃଢ଼ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ? ଏହାର ଦୂରୀକରଣ ପାଇଁ ଭାରତରେ କ’ଣ ପଦକ୍ଷେପ ନିଆଯାଉଛି ?
Answer:
ବର୍ତ୍ତମାନ ସମୟରେ ଅସମାନତାର କ୍ରମବର୍ତ୍ତମାନ ସ୍ଵରୂପ ସାମାଜିକ, ଅର୍ଥନୈତିକ ଓ ରାଜନୈତିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଓ ପ୍ରକ୍ରିୟା ପ୍ରତି ଏକ ମୁଖ୍ୟ ଆହ୍ଵାନ ରୂପେ ଦେଖାଦେଇଛି । ଏହା ଗୋଟିଏ ରାଷ୍ଟ୍ରର ବିକାଶ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ପ୍ରତିହତ କରୁଛି । ସାମାଜିକ ଅସମାନତା, ଆୟଗତ ଓ ଅର୍ଥନୈତିକ ଅସମାନତା, ଆଞ୍ଚଳିକ ଅସମାନତା, ଲିଙ୍ଗଗତ ଅସମାନତା ଆଦି ବିବିଧ ରୂପରେ ଅସମାନତାର ପରିପ୍ରକାଶ ଘଟିଥାଏ । ଏହି ଅସମାନତା ମାନବିକ ଏକତାକୁ ନଷ୍ଟ କରୁଛି । ଅସମାନତା ପାର୍ଥକ୍ୟ ଓ ବିଭେଦ ଆଧରିକ ଅଟେ ।

CHSE Odisha Class 12 Political Science Chapter 1 Long Answer Questions in Odia Medium

ଫଳାଫଳ ବା ପ୍ରାପ୍ତିରେ ଅସମାନତା (Inequality of Outcomes) ଓ ସୁବିଧା ସୁଯୋଗରେ ଅସମାନତା (Inequality of Opportunity) ମଧ୍ୟରେ ରହିଥିବା ମୌଳିକ ପାର୍ଥକ୍ୟ ଅସମାନତାର ନଗ୍ନସ୍ବରୂପକୁ ପ୍ରକାଶ କରିଥାଏ । ମାନବର କଲ୍ୟାଣ ସଂପର୍କିତ ପ୍ରସଙ୍ଗ ଯଥା ଆୟଗତ ସ୍ତର ଓ ଶିକ୍ଷାପ୍ରାପ୍ତିର ସ୍ତର ଇତ୍ୟାଦିରେ ଅସମାନତା ତୀବ୍ର ମାତ୍ରାରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଛି । ମଜୁରୀ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଆଇନର ଉପସ୍ଥିତି ଓ ସମାଜବାଦୀ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ସ୍ଥିତି ସତ୍ତ୍ଵେ ଆୟଗତ ଅସମାନତାର ଭୟଙ୍କର ସ୍ବରୂପ ବିଦ୍ୟମାନ । ମାଧ୍ୟମିକ ଶିକ୍ଷା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ମାଗଣା ଓ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ କରିବା ସତ୍ତ୍ବେ ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଘରୋଇ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନର ବିକାଶ ଗୁଣାତ୍ମକ ଶିକ୍ଷାକୁ ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ଉନ୍ମୁକ୍ତ କରିବାରେ ଅନେକାଂଶରେ ବିଫଳ ହେଉଛି ।

ଏହା ଫଳାଫଳ ବା ପ୍ରାପ୍ତିର ଅସମାନତାର କ୍ଷେତ୍ରକୁ ପ୍ରଶସ୍ତ କରୁଛି । ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ, ଶିକ୍ଷା ଓ ନିଯୁକ୍ତି କ୍ଷେତ୍ରରେ ସମାନ ସୁଯୋଗର ଅନୁପସ୍ଥିତି ରହିଛି ଯାହା ସୁବିଧାସୁଯୋଗର ଅସମାନତାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରୁଛି । ଶିକ୍ଷା, ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ ଓ ପୁଷ୍ଟିକର ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରାପ୍ତିରେ ବ୍ୟାପକ ଅସମାନତା ଗଣତନ୍ତ୍ରର ସ୍ଥିତିକୁ ଦୋହଲାଇ ଦେଉଛି । ଜନ୍ମ, ଲିଙ୍ଗ, ସହରାଞ୍ଚଳ ଓ ପୁଷ୍ଟିକର ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରାପ୍ତିରେ ବ୍ୟାପକ ଅସମାନତା ଗଣତନ୍ତ୍ରର ସ୍ଥିତିକୁ ଦୋହଲାଇ ଦେଉଛି । ଜନ୍ମ, ଲିଙ୍ଗ, ସହରାଞ୍ଚଳ ଓ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ସ୍ଥିତି ଆଦି କାରଣରୁ ଉଭୟ ପ୍ରାପ୍ତି ଓ ସୁଯୋଗ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅସମାନତା ପରିଦୃଷ୍ଟ ହେଉଛି । ସାମାଜିକ ସ୍ତରୀକୃତ ବ୍ୟବସ୍ଥା (Social Stratification) ଉପରୋକ୍ତ ଦୁଇ ପ୍ରକାର ଅସମାନତା ସୃଷ୍ଟିର ଏକ ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ଅଟେ ।

ସାମାଜିକ ଅସମାନତା (Social Inequality) – ଗୋଟିଏ ସମାଜ ବା ମାନବଗୋଷ୍ଠୀ ମଧ୍ୟରେ ଅସମାନ ପ୍ରାପ୍ତିର ସ୍ଥିତି ଏବଂ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ସାମାଜିକ ପଦମର୍ଯ୍ୟାଦା ଲାଭ ସାମାଜିକ ଅସମାନତାକୁ ସୂଚିତ କରିଥାଏ । ଭାରତରେ ଜାତି ଭିତ୍ତିକ ସମାଜ ଏକ ସ୍ତରୀକୃତ ସାମାଜିକ ସଂଗଠନର ସୂଚନା ଦିଏ ଯାହା ସାମାଜିକ ଅସମାନତାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶିତ କରିଥାଏ । ବ୍ରାହ୍ମଣ ପରମ୍ପରାର ଏକ ଦାୟାଦଭାବେ ଜାତି ବ୍ୟବସ୍ଥା ତା’ର କାୟା ବିସ୍ତାର କରି ରହିଛି । ଏକ ଜାତିରେ ଜନ୍ମ ହୋଇଥିବାର କାରଣ ସେହି ବ୍ୟକ୍ତିର ସାମାଜିକ ସ୍ଥିତି ଓ ମର୍ଯ୍ୟାଦା ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରେ । ବ୍ରାହ୍ମଣମାନଙ୍କର ସ୍ୱେଚ୍ଛାଚାରିତା ଓ ପ୍ରାଧାନ୍ୟକୁ ବିରୋଧ କରିବା ଆଳରେ ଇଂରେଜୀ ଉପନିବେଶବାଦ ନିଜର ସ୍ଥିତି ଦୃଢ଼ କରିଥିଲା । ଶ୍ରେଣୀଗତ କାରଣରୁ ମଧ୍ଯ ଭାରତରେ ସାମାଜିକ ଅସମାନତା ପରିଦୃଷ୍ଟ ହୁଏ । ଉପନିବେଶବାଦର ପ୍ରଭାବ ଶ୍ରେଣୀଭିଭିକ ସାମାଜିକ ଅସମାନତା ସୃଷ୍ଟି କରିଛି । ଅତୀତର ଜମିଦାର ଶ୍ରେଣୀଠାରୁ ବର୍ତ୍ତମାନର ଅମଲାତାନ୍ତ୍ରିକ-ମ୍ୟାନେଜର ଶ୍ରେଣୀୟ ଗୋଷ୍ଠୀଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ଭାରତରେ ଶ୍ରେଣୀଗତ ସାମାଜିକ ଅସମାନତାର ପରିପ୍ରକାଶ ଘଟୁଛି । ଜାତି ଓ ଶ୍ରେଣୀଭିଭିକ ଅସମାନତା ଗଣତନ୍ତ୍ରର ପଥରୋଧ କରିଥାଏ ।

CHSE Odisha Class 12 Political Science Chapter 1 Long Answer Questions in Odia Medium

ଲିଙ୍ଗଗତ ଅସମାନତା (Gender Inequality) – ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସମାଜରେ ପୁରୁଷ ଓ ନାରୀକୁ ସାମାଜିକ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ଭୂମିକା ପ୍ରଦାନରେ ରହିଥ‌ିବା ପାର୍ଥକ୍ୟକୁ ଲିଙ୍ଗଗତ ଅସମାନତା କୁହାଯାଏ । ପୁରୁଷକୁ କ୍ଷମତାଗତ ସମ୍ପର୍କ କ୍ଷେତ୍ରରେ ନାରୀଠାରୁ ଉତ୍କର୍ଷ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଇଥାଏ । ଏହା ଏକ ସାମାଜିକ ତଥା ସାଂସ୍କୃତିକ ପ୍ରକୃତିଗତ ଅସମାନତା ଅଟେ । ଏହା ମଣିଷକୃତ ଅସମାନତାର ପରିଚାୟକ ଅଟେ ! ଲିଙ୍ଗଗତ ଅସମାନତା ମହିଳାମାନଙ୍କ ବିରୋଧୀ ଏକ ପ୍ରସଙ୍ଗ ବୋଲି ବିବେଚିତ ହୋଇଥାଏ । ମହିଳା ସମାଜରେ ଶୋଷିତ, ପୁରୁଷ ଅଧୀନସ୍ଥ ଅମର୍ଯ୍ୟାଦାଯୁକ୍ତ ଶ୍ରେଣୀ ବୋଲି ବିବେଚିତ ହୁଏ । ଭାରତରେ ପ୍ରଚଳିତ ପୁରୁଷ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଏଡି ଲିଙ୍ଗଗତ ଅସମାନତାର ମୁଖ୍ୟ ଆଧାର ଅଟେ । ସିଲ୍‌ଭିଆ ୱାଲବିଙ୍କ ପରି ସମାଜତତ୍ତ୍ବବିତ୍‌ମାନେ ଏହି ପୁରୁଷପ୍ରାଧାନ୍ୟ ସାମାଜିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଇଥା’ନ୍ତି ।

ମନୁଙ୍କ ପରି ପ୍ରାଚୀନ ଆଇନବିତ୍‌ମାନେ ନାରୀକୁ ଶିଶୁ ଅବସ୍ଥାରେ ପିତାଙ୍କ, ବିବାହ ପରେ ସ୍ଵାମୀ ଓ ବାର୍ଦ୍ଧକ୍ୟ ଅବସ୍ଥାରେ ବା ବିଧବାର ସ୍ଥିତିରେ ପୁତ୍ରର ନିରପତ୍ତା ବଳୟ ମଧ୍ୟରେ ରଖୁବାର ପ୍ରୟାସ କରି ଲିଙ୍ଗଗତ ଅସମାନତାକୁ ବଳିଷ୍ଠ କରିଛନ୍ତି । ବର୍ତ୍ତମାନ ମଧ୍ୟ ଏହି ସ୍ଥିତିରେ ବିଶେଷ କିଛି ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୋଇନାହିଁ । ସାମାଜିକ ନିଷ୍ପଭିଗ୍ରହଣ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ନାରୀ ଗୌଣ ଭୂମିକା ନିର୍ବାହ କରୁଛି । ତୀବ୍ର ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ଓ ଶିକ୍ଷାର ଅଭାବ ନାରୀର ଏହି ନିମ୍ନ ମର୍ଯ୍ୟାଦାସଂପନ୍ନ ସ୍ଥିତି ପାଇଁ ଦାୟୀ । ନାରୀଶିକ୍ଷା ପାଇଁ ନିମ୍ନବର୍ଗର ଲୋକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବର୍ତ୍ତମାନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମଧ୍ୟ ସଚେତନଶୀଳତାର ଅଭାବ ରହିଛି । ନାରୀ ଭୃଣ ହତ୍ୟା ଲିଙ୍ଗଗତ ଅସମାନତାର ଏକ ଚରମ ପରିପ୍ରକାଶ ଅଟେ । ଲିଙ୍ଗଗତ ନ୍ୟାୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଏକ ଆହ୍ବାନରେ ପରିଣତ ହୋଇଛି ।

ଲିଙ୍ଗଗତ ଅସମାନତା ଦୂରୀକରଣ ପାଇଁ ଭାରତରେ ଆଇନଗତ ବ୍ୟବସ୍ଥା – ଭାରତ ସମ୍ବିଧାନର ପ୍ରାକ୍‌କଥନରେ ସାମାଜିକ, ଅର୍ଥନୈତିକ ଓ ରାଜନୈତିକ ନ୍ୟାୟ ପ୍ରଦାନର ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ସହ ମର୍ଯ୍ୟାଦା ଓ ସୁଯୋଗ ପ୍ରାପ୍ତି କ୍ଷେତ୍ରରେ ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ସମାନତା ପ୍ରଦାନର ସୂଚନା ଦିଆଯାଇଛି । ଲିଙ୍ଗଗତ ପାର୍ଥକ୍ୟ ଦୂରୀକରଣ ପାଇଁ ସମ୍ବିଧାନର ୧୫ ଧାରାରେ ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିଛି । କିନ୍ତୁ ୧୫(୩) ଧାରାରେ ଶିଶୁ ଓ ମହିଳାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିବା ନିମନ୍ତେ ରାଷ୍ଟ୍ରକୁ କ୍ଷମତା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି । ରାଷ୍ଟ୍ର ନିୟାମକ ତତ୍ତ୍ଵରେ ଲିଙ୍ଗଗତ ତାରତମ୍ୟ ଦୂରୀକରଣ ପାଇଁ ସମାନ କାମ ପାଇଁ ସମାନ ମଜୁରୀ, ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ମାଗଣା ଓ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଶିକ୍ଷା ପରି ନିର୍ଦେଶ ରାଷ୍ଟ୍ରକୁ ଦିଆଯାଇଛି ।

୧୯୮୭ ମସିହାର ସତୀ ନିରାକରଣ ଆଇନ, ୧୯୬୧ ମସିହାର ଯୌତୁକ ନିବାରଣ ଆଇନ, ୧୯୫୪ ମସିହାର ବିବାହ ଆଇନରେ ଆନ୍ତଃ-ଜାତି ଓ ଆନ୍ତଃ- ଧର୍ମ ବିବାହକୁ ଆଇନଗତ ମାନ୍ୟତା ପ୍ରଦାନ ଆଦି, ଭ୍ରୂଣ ଚିହ୍ନଟ ପ୍ରତିରୋଧ ଆଇନ, ୧୯୯୪ ଆଦି ବିବିଧ ଆଇନଦ୍ୱାରା ଲିଙ୍ଗଗତ ଅସମାନତା ଦୂରୀକରଣ ପାଇଁ ଭାରତରେ ବିଭିନ୍ନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଛି । କିନ୍ତୁ ଏହାର ପ୍ରକୃତ ନିରାକରଣ ଓ ମୂଳୋତ୍ପାଟନ ପାଇଁ ସାଂସ୍କୃତିକ ପରିସ୍ଥିତିରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆବଶ୍ୟକ ଯାହାଫଳରେ ଜନମାନସରେ ଦୃଷ୍ଟିଭଙ୍ଗୀର ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୋଇପାରିବ ।

CHSE Odisha Class 12 Political Science Chapter 1 Long Answer Questions in Odia Medium

୭ । ଭାରତୀୟ ଗଣତନ୍ତ୍ର ପ୍ରତି ନିରକ୍ଷରତା କିପରି ଏକ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ରୂପେ ଉଭା ହୋଇଛି ତାହା ତର୍ଜମା କର ।
Answer:
ଗଣତନ୍ତ୍ର ଜନମତ ଓ ଜନସମର୍ଥନ ଆଧାରରେ ପରିଚାଳିତ ଏକ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଟେ । ଜନମତର ସୃଷ୍ଟି ଓ ସଂଚଳନ ପାଇଁ ତଥା ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ଜନସମର୍ଥନ ପ୍ରଦାନ ନିମନ୍ତେ ନାଗରିକ ସଚେତନଶୀଳ, ଶିକ୍ଷିତ, ବିବେକବାନ ତଥା ଯୁକ୍ତିଶୀଳ ହୋଇଥିବା ଆବଶ୍ୟକ । ଏଥିପାଇଁ ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରୟୋଜନୀୟତା ରହିଛି । ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରସାର ଗଣତନ୍ତ୍ରର ସଫଳତା ପାଇଁ ଏକ ପ୍ରଧାନ ସର୍ଭ ଅଟେ । ନାସ୍ତିସୂଚକ ଅର୍ଥରେ ନିରକ୍ଷରତା ଗଣତନ୍ତ୍ର ପ୍ରତି ଏକ ବଳିଷ୍ଠ ଆହ୍ବାନ ଅଟେ । ୨୦୧୧ ଜନଗଣନା ଅନୁଯାୟୀ ଭାରତରେ ଶିକ୍ଷିତମାନଙ୍କର ହାର ଶତକଡ଼ା ୭୪.୦୪ ଅଟେ । ସର୍ବାଧ‌ିକ ୯୩.୯୧ ପ୍ରତିଶତ ଶିକ୍ଷିତ ହାର କେରଳରେ ରହିଥିବାବେଳେ ବିହାରରେ ଏହାର ସର୍ବନିମ୍ନ ହାର ଶତକଡ଼ା ୬୩,୮୨ ଅଟେ ।

୧୯୪୭ ମସିହାରେ ସ୍ଵାଧୀନତା ସମୟରେ ଏହି ଶିକ୍ଷିତ ହାର ଶତକଡ଼ା ୧୨ ରହିଥିଲା । ବର୍ତ୍ତମାନ ଛଅଗୁଣରୁ ଅଧ୍ବକ ଶିକ୍ଷିତ ହାର ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ବିଶ୍ବର ହାରାହାରି ଶିକ୍ଷିତ ହାର ଶତକଡ଼ା ୮୪ ଅଟେ । ଭାରତର ନିରକ୍ଷରତା ହାର ଚିନ୍ତାଜନକ ହୋଇଥିବାରୁ ଗଣତନ୍ତ୍ର ପ୍ରତି ଏହା ଏକ ଚରମ ଆହ୍ଵାନରୂପେ ଦେଖାଯାଇଛି । ବର୍ତ୍ତମାନର ଶିକ୍ଷା ବିକାଶ ଧାରାକୁ ବିଚାରକୁ ନେଇ କୁହାଯାଇପାରେ ଯେ ୨୦୬୦ ମସିହା ବେଳକୁ ଭାରତରେ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ସାକ୍ଷରତାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ କରାଯାଇପାରିବ । ଶିକ୍ଷିତ ସଂଖ୍ୟାକୁ ବିଶ୍ଳେଷଣ କଲେ ଭାରତରେ ବ୍ୟାପକ ଲିଙ୍ଗଗତ ବିଭେଦତା ରହିଥିବାର ଜଣାପଡ଼େ । ୨୦୧୧ ଜନଗଣନା ଅନୁଯାୟୀ ଭାରତରେ ଶତକଡ଼ା ୮୨.୧୪ ପୁରୁଷ ଶିକ୍ଷିତ ହୋଇଥିବାବେଳେ ମହିଳାମାନଙ୍କ ଶିକ୍ଷିତ ହାର ଶତକଡ଼ା ୬୫.୪୬ ଅଟେ ।

ସମାଜରେ ମହିଳା ସ୍ବାକ୍ଷର ହାର ନିମ୍ନ ସ୍ତରର ଥିବାରୁ ପରିବାର ପରିଚାଳନା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏହାର କୁପ୍ରଭାବ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥାଏ । ବିଭିନ୍ନ ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷ ପରିଚିତ ଲାଭ କରିବାର ଦକ୍ଷତା, ବୋଧଗମ୍ୟତାର ସାମର୍ଥ୍ୟ, ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରିବାର ଯୋଗ୍ୟତା, ହିସାବ କରିବାର ବୁଦ୍ଧିମତ୍ତା ଆଦି ପ୍ରାପ୍ତ ହେବାକୁ ଶିକ୍ଷିତ ହେବାର ଯୋଗ୍ୟତା ଲାଭ ସ୍ଥିତିକୁ ଅଙ୍ଗୁଳି ନିର୍ଦ୍ଦେଶ କରିଥାଏ । ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷା ମିଶନର ସଂଜ୍ଞା ଅନୁଯାୟୀ ପଠନ, ଲିଖନ ଓ ପାଟୀଗଣିତର ଦକ୍ଷତା ଲାଭ କରିବା ହିଁ ଶିକ୍ଷିତ ହେବାର ମାନଦଣ୍ଡ ଅଟେ । ୧୯୯୧ ମସିହାର ଜନଗଣନାଠାରୁ ୭ ବର୍ଷରୁ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ବ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ହିସାବକୁ ନିଆଯାଇ ସାକ୍ଷର ହାର ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଥାଏ । ଭାରତ ବେଦଭୂମି କିନ୍ତୁ ଏଠାରେ ଅଶିକ୍ଷିତତାର ହାର ସର୍ବାଧ‌ିକ ଅଟେ ।

CHSE Odisha Class 12 Political Science Chapter 1 Long Answer Questions in Odia Medium

ସାର୍କ ଦେଶସମୂହରୁ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ପଛକୁ ଭାରତ ଷଷ୍ଠ ସ୍ଥାନରେ ଶିକ୍ଷିତ ହାର ଭିରିରେ ସ୍ଥାନିତ ହୋଇଛି । ଭାରତରେ ସହରାଞ୍ଚଳ ଓ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳ ଜନସଂଖ୍ୟା ମଧ୍ୟରେ ବ୍ୟାପକ ପାର୍ଥକ୍ୟ ରହିଛି ଯାହାର ଏକ ପ୍ରକୃତ ପ୍ରତିଫଳନ ଶିକ୍ଷିତ ହାରରେ ମଧ୍ୟ ଦେଖ‌ିବାକୁ ମିଳିଥାଏ । କୃଷି ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ଶିକ୍ଷିତ ହାର କର୍ମଜୀବୀ ଶ୍ରେଣୀର ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଥିବା ସହରାଞ୍ଚଳର ଶିକ୍ଷିତ ହାରଠାରୁ ଯଥେଷ୍ଟ କମ୍ ଅଟେ । ପୁରୁଷ ଓ ସ୍ତ୍ରୀ ସାକ୍ଷର ହାରରେ ମଧ୍ୟ ପାର୍ଥକ୍ୟ ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଥାଏ । ଭାରତର ସାମାଜିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପୁରୁଷର ଶିକ୍ଷାପ୍ରାପ୍ତି ପାଇଁ ମହିଳାମାନଙ୍କ ଅପେକ୍ଷା ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଉଛି । ନିରକ୍ଷରତା ଏକ ଉନ୍ନତିକାମୀ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ବିକାଶକୁ ପ୍ରତିରୋଧ କରିଥାଏ ।

ସଂଖ୍ୟାଲଘୁ ଶ୍ରେଣୀ, ବଞ୍ଚ ଓ ବିଚ୍ଛିନ୍ନ ଶ୍ରେଣୀ, ଦଳିତ ବର୍ଗ, ମହିଳା ଆଦିଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଶିକ୍ଷାର ବ୍ୟାପକ ପ୍ରସାର ନହେଲେ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ମୂଳଦୁଆ ଦୋହଲିଯିବ । ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ଦୂରୀକରଣ ଓ ରାଜନୈତିକ ସଶକ୍ତିକରଣ ପାଇଁ ସମସ୍ତ ସରକାରୀ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମର ସଫଳତା ନିରକ୍ଷରତା ଦୂରୀକରଣ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରିଥାଏ । ଏହା ବ୍ୟକ୍ତିର ଜୀବନର ଗୁଣାତ୍ମକ ମାନ ବୃଦ୍ଧି କରିଥାଏ । ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରସାର ନହେଲେ ବାଲ୍ୟ ବିବାହ, ଯୌତୁକ ପ୍ରଥା, ଧାର୍ମିକ ମୌଳବାଦୀ ଚିନ୍ତାଧାରା ଆଦି ସାମାଜିକ କୁସଂସ୍କାରକୁ ଏଡ଼ାଇ ଦିଆଯାଇ ପାରିବ ନାହିଁ । ଭାରତକୁ ବିକଶିତ ହେବାକୁ ହେଲେ ଆମେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତି ଜଣକୁ ଶିକ୍ଷିତ କରିବାର ମୂଳମନ୍ତ୍ର (Each one Teach one) ରେ ଦୀକ୍ଷିତ ହେବାକୁ ପଡ଼ିବ ।

ନିରକ୍ଷରତା ଦୂରୀକରଣ ପାଇଁ ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ବିଧୁ ବ୍ୟବସ୍ଥା :
୧୯୮୬ ମସିହାରେ ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷାନୀତି ଗୃହୀତ ହୋଇ ନିରକ୍ଷରତା ଦୂରୀକରଣ ପାଇଁ ବ୍ୟାପକ ପଦକ୍ଷେପ ନିଆଯାଇଛି ।୧୯୮୮ ମସିହାରେ ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷା ମିଶନ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇ ଏହି ଦିଗରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛି । ୧୯୯୨ ମସିହାର ଶିକ୍ଷାନୀତି ୧୪ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ମାଗଣା ତଥା ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଶିକ୍ଷା ଦେବାପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମକୁ ଆଗେଇ ନେଇଛି । ୧୯୯୩ ମସିହାରେ ଭାରତର ଉଚ୍ଚତମ ନ୍ୟାୟାଳୟ ଶିକ୍ଷାକୁ ପିଲାମାନଙ୍କର ମୌଳିକ ଅଧିକାର ବୋଲି ସୂଚିତ କରିଥିଲେ । ୨୦୦୨ ମସିହାର ୮୬ ତମ ସମ୍ବିଧାନ ସଂଶୋଧନ ଆଇନ ଧାରା ୨୧(କ)ରେ ୬-୧୪ ବର୍ଷର ପିଲାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଶିକ୍ଷାକୁ ମୌଳିକ ଅଧିକାର ରୂପେ ସ୍ଥାନିତ କରିଛି । ସର୍ବଶିକ୍ଷା ଅଭିଯାନ ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷାର ବ୍ୟାପକ ପ୍ରସାର ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଉଛି । ଗଣତନ୍ତ୍ରର ପ୍ରଧାନ ଶତ୍ରୁ ଦୁର୍ନୀତି ଓ ପ୍ରଶାସନିକ ଦକ୍ଷତା । ଏଣୁ ସୁଶାସନର ଯଥାର୍ଥତା ରହିଛି । ନାଗରିକ ସଚେତନ ଓ ଶିକ୍ଷିତ ହେଲେ ପ୍ରଶାସନର ଉତ୍ତରଦାୟିତ୍ଵ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବ ଓ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଧିକ ସ୍ୱଚ୍ଛ ହୋଇପାରିବ । ଏଣୁ ନିରକ୍ଷରତା ପରି ବ୍ୟାଧ୍ୟାକୁ ସଂକ୍ରମଣର ସୁଯୋଗ ଦିଆ ନଯିବା ଆବଶ୍ୟକ ।

CHSE Odisha Class 12 Political Science Chapter 1 Long Answer Questions in Odia Medium

୮ | ଭାରତରେ ନକ୍ସଲ ଆତଙ୍କବାଦ ଗଣତନ୍ତ୍ର ପାଇଁ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଆହ୍ଵାନ ରୂପେ କିପରି ଉଭା ହୋଇଛି ତାହା ବିଶ୍ଳେଷଣ କର ।
Answer:
ନକ୍ସଲପନ୍ଥୀଙ୍କୁ ଭାରତରେ ମାଓବାଦୀ କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ସଙ୍ଗଠନର ଗରିଲା ଗୋଷ୍ଠୀର ସଦସ୍ୟରୂପେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଥାଏ । ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗର ନକ୍ସଲବରୀ ଗ୍ରାମରୁ ନକ୍ସଲପନ୍ଥୀ ଆନ୍ଦୋଳନର ସୂତ୍ରପାତ ହୋଇଥିଲା । ନକ୍ସଲପନ୍ଥୀମାନେ ଉଗ୍ର ବାମପନ୍ଥୀ ଗୋଷ୍ଠୀ ଅଟନ୍ତି । ଭାରତୀୟ କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ଦଳରେ ୧୯୬୭ ମସିହାର ବିଭାଜନ ପରେ ମାଓବାଦୀ-ଲେନିନ୍‌ବାଦୀ ଗୋଷ୍ଠୀର ଆବିର୍ଭାବ ହୋଇ ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ ସହ ପଡ଼ୋଶୀ ଓଡ଼ିଶା, ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ, ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶ ଆଦିରେ ଏହି ସଙ୍ଗଠନ ନିଜର କାୟାବିସ୍ତାର କରିଥିଲା । ଆଦିବାସୀମାନଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କର ଜମି ଓ ବାସଗୃହରୁ ବିତାଡ଼ନ କରିବା ଦିଗରେ ସରକାରଙ୍କ ଉପନିବେଶବାଦୀ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମକୁ ପ୍ରତିରୋଧ କରିବାପାଇଁ ନକ୍ସଲପନ୍ଥୀ ଓ ବର୍ତ୍ତମାନର ମାଓବାଦୀ ଆନ୍ଦୋଳନର ଉଦ୍‌ଭବ ହୋଇଥିଲା ।

ଆଦିବାସୀମାନଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କର ପାରମ୍ପରିକ ଜଙ୍ଗଲଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟର ଉପଯୋଗରୁ ବଞ୍ଚିତ କରିବା ବିରୋଧରେ ଏହା ଏକ ସଂଗଠିତ ବିଦ୍ରୋହ ଅଟେ । ୨୦୦୨ ରୁ ୨୦୦୬ ମସିହା ମଧ୍ୟରେ ନକ୍ସଲ ଓ ସରକାରୀ ପ୍ରଶାସନ ମଧ୍ୟରେ ଯୁଦ୍ଧରେ ପ୍ରାୟ ତିନି ହଜାର ଲୋକଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ଘଟିଥିଲା ଓ ୨୦୦୯ ମସିହା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରାୟତଃ ତିନିଲକ୍ଷ ପଚାଶ ହଜାର ଆଦିବାସୀ ଗୋଷ୍ଠୀ ସେମାନଙ୍କର ପ୍ରାଚୀନ ଭୂମି ଓ ଜୀବିକାର ବିତାଡ଼ିତ ହୋଇଥିଲେ । ୨୦୦୬ ମସିହାରେ ଭାରତର ଗୁପ୍ତଚର ସଂସ୍ଥା ‘ର’ (RAW – Research and Analysis Wing) ର ତଥ୍ୟ ଅନୁଯାୟୀ ପଚାଶ ହଜାର ସ୍ଥାୟୀ କ୍ୟାଡ଼ରଙ୍କ ସହ କୋଡ଼ିଏ ହଜାର ସଶସ୍ତ୍ର କ୍ୟାଡ଼ର ନକ୍ସଲପନ୍ଥୀ ଭାରତର ବିଭିନ୍ନ ଅଞ୍ଚଳରେ ସକ୍ରିୟ ରହିଛନ୍ତି ଯାହାକୁ ବିଚାରକୁ ନେଇ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମନମୋହନ ସିଂହ ଏହାକୁ ଭାରତର ଜାତୀୟ ନିରପତ୍ତା ପ୍ରତି ଏକ ଭୟଙ୍କର ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ବିପଦ ବୋଲି ଅଭିହିତ କରିଥିଲେ ।

୨୦୦୯ ମସିହା ବେଳକୁ ନକ୍ସଲପନ୍ଥୀମାନେ ଭାରତର ୧୦ ଗୋଟି ରାଜ୍ୟର ୧୮୦ ଟି ଜିଲ୍ଲାରେ ନିଜର ଦୃଢ଼ ଆସ୍ଥାନ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିସାରିଥିଲେ । ଏହାକୁ ଦମନ କରିବାପାଇଁ ଭାରତ ସରକାର ଏକ ସଂଯୁକ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ (Integrated Action Plan – IAP) ପ୍ରସ୍ତୁତ କରି ରାଜ୍ୟମାନଙ୍କର ମିଳିତ ସହଯୋଗ କ୍ରମେ ୨୦୦୯ ଫେବୃୟାରୀ ମାସରୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କଲେ । ନକ୍ସଲ ଅନ୍ୟୁଷିତ ଅଞ୍ଚଳରେ ଅର୍ଥନୈତିକ ବିକାଶ ପାଇଁ ଏଥିରେ ବ୍ୟାପକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିଥିଲା । ୨୦୧୦ ଅଗଷ୍ଟ ମାସରୁ ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମର ସଫଳ ବିନ୍ୟାସ ଫଳରେ ୨୦୧୧ ମସିହାରେ କର୍ଣ୍ଣାଟକ ନକ୍ସଲମୁକ୍ତ ଅଞ୍ଚଳରେ ପରିଣତ ହେଲା ଓ ନକ୍ସଲ ପ୍ରଭାବୀ ଜିଲ୍ଲା ସଂଖ୍ୟା ୮୩କୁ ଖସି ଆସିଲା । ମାଓବାଦୀମାନଙ୍କ ପ୍ରଭାବ ୨୦୧୦ରୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଜାତୀୟ ସ୍ତରରେ ଏହି କାରଣରୁ ମୃତ୍ୟୁ ସଂଖ୍ୟା ଯଥେଷ୍ଟ ହ୍ରାସ ପାଉଛି ।

CHSE Odisha Class 12 Political Science Chapter 1 Long Answer Questions in Odia Medium

ଭାରତର ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ ରାଜ୍ୟର ନକ୍ସଲବରୀ ଗ୍ରାମରେ ଚାରୁ ମଜୁମ୍ଦାର, କାନୁ ସାନ୍‌ୟାଲ୍ ଓ ଜଙ୍ଗଲ ସାନ୍ତାଲଙ୍କ ନେତୃତ୍ଵରେ ଭୂମିହୀନଙ୍କୁ ଭୂମିର ପୁନଃବଣ୍ଟନ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମକୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବା ଲକ୍ଷ୍ୟରେ ନକ୍ସଲପନ୍ଥୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ୧୯୬୭ ମସିହାରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ସାନ୍ତାଳୀ ଜନଜାତିମାନେ ଅନ୍ୟ ଗରିବ ଲୋକଙ୍କ ସହ ମିଶି ସ୍ଥାନୀୟ ଜମିଦାରମାନଙ୍କ ଉପରେ ସଶସ୍ତ୍ର ଆକ୍ରମଣ କଲେ । ଭାରତ ସମ୍ବିଧାନର ୫ମ ଓ ୬ଷ୍ଠ ଅନୁସୂଚୀରେ ଜନଜାତି ଅଞ୍ଚଳର ବିକାଶ ପାଇଁ ରହିଥ‌ିବା ବ୍ୟବସ୍ଥା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ନହେବା କାରଣରୁ ନକ୍ସଲପନ୍ଥୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ଅତ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାଶୀଳ ହୋଇପଡ଼ିଥିଲା ।

ମାଓ ଜେଡ଼ଙ୍ଗ ନକ୍ସଲପନ୍ଥୀ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଆଦର୍ଶଗତ ନେତୃତ୍ବ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ଚାରୁ ମଜୁମ୍ଦାରଙ୍କ ଲିଖ୍ “Historic Eight Documents” ନକ୍ସଲବାଦୀ ଆଦର୍ଶବାଦର ମୁଖ୍ୟ ଗ୍ରନ୍ଥ ଅଟେ । ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନର ଅନେକ ନେତା ପ୍ରାଥମିକ ଅବସ୍ଥାରେ ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗର ବାମପନ୍ଥୀ ମେଣ୍ଟ ସରକାରର ଅଂଶବିଶେଷ ଥିଲେ । ନକ୍ସଲପନ୍ଥୀମାନେ ଭାରତୀୟ କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ଦଳ (ମାର୍କ୍ସବାଦୀ- ଲେଲିନ୍‌ବାଦୀ)ର ସଦସ୍ୟ ରୂପେ ବିବେଚିତ ହୋଇଥା’ନ୍ତି । ୧୯୮୦ ମସିହାଠାରୁ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ ଓ ଗୋଷ୍ଠୀରେ ବ୍ୟାପକ ବିଭାଜନ ଦେଖାଦେଲା । ୧୯୭୧ ମସିହାଠାରୁ ଛାତ୍ରମାନଙ୍କର ଅଂଶଗ୍ରହଣ ଫଳରେ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ ଦୃଢ଼ ହୋଇପାରିଥିଲା ।

ବିକାଶ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଆନ୍ଦୋଳନର କୁପ୍ରଭାବ :

  • ମୋଟ ଗୃହ ଉତ୍ପାଦ (GDP) ବୃଦ୍ଧି ଓ ମୁଣ୍ଡପିଛା ଆୟରେ ହ୍ରାସ ।
  • ନକ୍ସଲବାଦୀଙ୍କ ସମାନ୍ତରାଳ ସରକାର ଫଳରେ ସରକାରୀ କଳ ରାଜସ୍ଵ ଓ କର ଆଦାୟ ସଠିକ୍ ଢଙ୍ଗରେ କରି ନପାରିବା ଫଳରେ ରାଜସ୍ୱ ସଂଗ୍ରହ ହ୍ରାସ ହେଉଛି ।
  • ନକ୍ସଲ ଆନ୍ଦୋଳନ ଦମନ ପାଇଁ ବ୍ୟାପକ ବ୍ୟୟବରାଦ ଫଳରେ ଉପଭୋକ୍ତାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଦ୍ରବ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ନିମନ୍ତେ ପୁଞ୍ଜିର ଅଭାବ ପରିଲକ୍ଷିତ ହେଉଛି ।
  • ଆମଦାନୀ-ରପ୍ତାନି ବାଧାପ୍ରାପ୍ତ ହେଉଛି । ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ବୈଦେଶିକ ବିନିଯୋଗରେ ହ୍ରାସ ଦେଖାଦେଉଛି ।
  • ଯୋଗାଯୋଗ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଅବକ୍ଷୟ ଘଟୁଛି । ଏହାର ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ ମଧ୍ୟ ସମ୍ଭବ ହେଉନାହିଁ ।
  • ପର୍ଯ୍ୟଟନ ଶିଳ୍ପ ଗଭୀରଭାବେ ବାଧାପ୍ରାପ୍ତ ହେଉଛି ।

CHSE Odisha Class 12 Political Science Chapter 1 Long Answer Questions in Odia Medium

  • ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଉପସ୍ଥାନ ହାର ହ୍ରାସ ଘଟୁଛି ଓ ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥା ବିପର୍ଯ୍ୟସ୍ତ ହୋଇପଡୁଛି ।
  • ବ୍ୟାଙ୍କ ଓ ଶିଳ୍ପ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇ ଉପଯୁକ୍ତ ସେବା ଯୋଗାଇ ପାରୁନାହାନ୍ତି ।
  • ନକ୍ସଲପନ୍ଥୀମାନେ ନିଜର ଆଧୂପତ୍ୟ ଓ ଶ୍ରେଷ୍ଠତ୍ୱ ପ୍ରତିପାଦନ ପାଇଁ ଅଧ‌ିକ ଆଗ୍ରହ ପ୍ରକାଶ କରି ପ୍ରଶାସନରେ ଅଧୂକ ହିଂସା ଓ ଅସ୍ଥିରତା ସୃଷ୍ଟି କରୁଛନ୍ତି ।
  • ନକ୍ସଲପନ୍ଥୀମାନେ ନିଜର ଆଧୂପତ୍ୟ ଓ ଶ୍ରେଷ୍ଠତ୍ୱ ପ୍ରତିପାଦନ ପାଇଁ ଅଧୁକ ଆଗ୍ରହ ପ୍ରକାଶ କରି ପ୍ରଶାସନରେ ଅଧୂକ ହିଂସା ଓ ଅସ୍ଥିରତା ସୃଷ୍ଟି କରୁଛନ୍ତି ।
  • ନିରୀହ ଜନସାଧାରଣ ନକ୍ସଲପନ୍ଥୀଙ୍କ ହିଂସାର ଶିକାର ହେଉଛନ୍ତି ।
  • ସରକାରଙ୍କ ଭୂସଂସ୍କାର ଆଇନ ଓ ଯୋଜନାର ସଫଳ ରୂପାୟନ ହୋଇପାରୁନାହିଁ ।
  • ଲୋକ ଯୁଦ୍ଧ ଗୋଷ୍ଠୀ (People’s War Group – PWG) ସଂସଦୀୟ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ତୀବ୍ର ବିରୋଧୀ ରୂପେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛି ।

ଭାରତର ଯୋଜନା ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ ଆଦିବାସୀମାନଙ୍କୁ ଉନ୍ନୟନ ଓ ଅର୍ଥନୈତିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧିର ବାସ୍ତବ ସ୍ବାଦ ଚଖାଇବା ପାଇଁ କୃଷି, ଯୋଗାଯୋଗ, ବଜାର, ବ୍ୟାଙ୍କ ଆଦି କ୍ଷେତ୍ରର ବିକାଶ ଘଟାଇଛନ୍ତି ଯାହା ଫଳରେ ସେମାନେ ନିଜକୁ ବଞ୍ଚିତ ଗୋଷ୍ଠୀ ଭାବେ ବିଚାର ନକରି ଜାତୀୟ ମହାସ୍ରୋତରେ ସାମିଲ ହେବେ ଓ ଏହା ନକ୍ସଲପନ୍ଥୀ ବା ମାଓବାଦୀ ଆନ୍ଦୋଳନର କୁପ୍ରଭାବରୁ ଗଣତନ୍ତ୍ରକୁ ରକ୍ଷା କରିବ ।

CHSE Odisha Class 12 Political Science Chapter 1 Short Answer Questions in Odia Medium

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 Political Science Solutions Chapter 1 ଗଣତନ୍ତ୍ର Short Answer Questions.

CHSE Odisha 12th Class Political Science Chapter 1 Short Answer Questions in Odia Medium

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
(A) ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ଦୁଇଟି / ତିନୋଟି ବାକ୍ୟରେ ଦିଅ ।

୧ । ଗଣତନ୍ତ୍ର କ’ଣ ?
Answer:
ଗଣତନ୍ତ୍ର ଶବ୍ଦଟି ଗ୍ରୀକ୍ ଭାଷାର ‘ଡେମୋସ୍’ ଓ ‘କ୍ରାଟସ୍’ ଶବ୍ଦଦ୍ଵୟରୁ ଉଦ୍ଧୃତ ଯାହାର ଅର୍ଥ ଯଥାକ୍ରମେ ‘ଲୋକମାନେ’ ଓ ‘କ୍ଷମତା’ । ଏଣୁ ଆକ୍ଷରିକ ଅର୍ଥରେ ଗଣତନ୍ତ୍ର ‘ଲୋକମାନଙ୍କର କ୍ଷମତା’କୁ ସୂଚିତ କରେ । ସିଲିଙ୍କ ମତରେ ଏହି ଶାସନରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତିର ଅଂଶ ଥାଏ । ଏହା ଜନମତ ଅନୁଯାୟୀ ଜନସମର୍ଥନ ଭିତ୍ତିରେ ପରିଚାଳିତ ହୋଇଥାଏ ।

୨ । ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଗଣତନ୍ତ୍ର କ’ଣ ?
Answer:
ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ଜନସାଧାରଣ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷଭାବରେ ଶାସନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥା’ନ୍ତି । ଏହା ଜନସାଧାରଣ ଓ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ସମ୍ପର୍କ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରି ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ଦାୟିତ୍ଵଶୀଳ ଓ ଲୋକାଭିମୁଖୀ କରିଥାଏ ।

CHSE Odisha Class 12 Political Science Chapter 1 Short Answer Questions in Odia Medium

୩ । ପରୋକ୍ଷ ଗଣତନ୍ତ୍ର ବା ପ୍ରତିନିଧୂମୂଳକ ଗଣତନ୍ତ୍ର କ’ଣ ?
Answer:
ରାଷ୍ଟ୍ରର ଜନସଂଖ୍ୟା ଓ କାର୍ଯ୍ୟ ପରିସର ବୃଦ୍ଧି ଯୋଗୁଁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଲୋକ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷଭାବରେ ଶାସନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିବା ଅସମ୍ଭବ ହୋଇପଡ଼ିଛି । ଏଣୁ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ବିକଳ୍ପଭାବେ ପରୋକ୍ଷ ଗଣତନ୍ତ୍ର ବା ପ୍ରତିନିଧୁମୂଳକ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ପ୍ରଚଳନ କରାଯାଇଛି । ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଲୋକମାନେ ସେମାନଙ୍କର ନିର୍ବାଚିତ ପ୍ରତିନିଧୁମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ଶାସନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରତିନିଧୁତ୍ଵର ସୁଯୋଗ ପାଇଥା’ନ୍ତି ।

୪ । ପ୍ରତ୍ୟାହାର (Recall) କ’ଣ ?
Answer:
‘ପ୍ରତ୍ୟାହାର’ ଆଧୁନିକ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ଏକ ମୁଖ୍ୟ ମାଧ୍ୟମ ଅଟେ । ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥାଦ୍ଵାରା ନିର୍ବାଚିତ ଲୋକପ୍ରତିନିଧୁମାନେ ଲୋକମାନଙ୍କ ଆଶା, ବିଶ୍ଵାସ ଅନୁଯାୟୀ କାର୍ଯ୍ୟ କରି ନପାରିଲେ ଲୋକମାନେ ସେହି ପ୍ରତିନିଧିଙ୍କୁ ଫେରାଇ ଆଣିପାରନ୍ତି ।

୫। ରେଫରେଣ୍ଡ୍ମ୍ ବା ଗଣ ମତାମତ ଗ୍ରହଣ କ’ଣ ?
Answer:
ଗଣ ମତାମତ ଗ୍ରହଣ ବା ରେଫରେଣ୍ଡମ୍ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ଏକ ନାସ୍ତିସୂଚକ ମାଧ୍ୟମ ଅଟେ ଯାହାଦ୍ୱାରା ବ୍ୟବସ୍ଥାପିକାଦ୍ଵାରା ଗୃହୀତ ଏକ ବିଧେୟକର ସପକ୍ଷ ବା ବିପକ୍ଷରେ ଜନମତ ସଂଗ୍ରହ କରାଯାଇଥାଏ । ଏହି ଅସ୍ତ୍ରଦ୍ଵାରା ଲୋକମାନେ ବ୍ୟବସ୍ଥାପିକାଦ୍ଵାରା ଗୃହୀତ ଏକ ବିଧେୟକର ଭାଗ୍ୟ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରିପାରନ୍ତି ଏବଂ ତାକୁ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବେ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ ମଧ୍ୟ କରିପାରନ୍ତି ।

୬ । ଗଣ ଉଦ୍ୟୋଗ ବା ଇନିସିଏଟିଭ୍ କ’ଣ ?
Answer:
ଗଣ ଉଦ୍ୟୋଗ ବା ଇନିସିଏଟିଭ୍ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ଏକ ଅସ୍ତିସୂଚକ ମାଧ୍ୟମ ଅଟେ । ଏହାଦ୍ଵାରା ବ୍ୟବସ୍ଥାପିକା ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ କରୁନଥୁବା ପରିସ୍ଥିତିରେ ଲୋକମାନେ ନିଜେ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଆରମ୍ଭ କରିପାରନ୍ତି । ସଂଖ୍ୟାତ୍ମକ ଭୋଟଦାତା ଆଇନର ସଂପୂର୍ଣ ରୂପରେଖ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରିପାରନ୍ତି କିମ୍ବା ପ୍ରସ୍ତାବିତ ଆଇନ ସଂପର୍କରେ ଏକ ପ୍ରସ୍ତାବ ମଧ୍ୟ ବ୍ୟବସ୍ଥାପିକାରେ ଉପସ୍ଥାପନ କରିପାରନ୍ତି ।

(B) ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ପାଞ୍ଚଟି / ଛଅଟି ବାକ୍ୟରେ ଦିଅ ।

୧। ଗଣତନ୍ତ୍ର ଆଇନର ଶାସନ ଉପରେ ପର୍ଯ୍ୟବସିତ – ଉକ୍ତିଟିର ସତ୍ୟତା ପରୀକ୍ଷା କର ।
Answer:
ଗୋଟିଏ ବ୍ୟକ୍ତି ବା ଗୋଷ୍ଠୀର ମନମୁଖୀ ଶାସନ ଉପରେ ପର୍ଯ୍ୟବସିତ ନହୋଇ ଗଣତନ୍ତ୍ର ଆଇନର ଶାସନ ଉପରେ ପର୍ଯ୍ୟବସିତ ହୋଇଥାଏ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତି ଆଇନ ସମ୍ମୁଖରେ ସମାନ ବୋଲି ବିବେଚିତ ହୁଅନ୍ତି । ଆଇନ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ସମାନ ସୁଯୋଗ ଓ ସମାନ ନିରାପତ୍ତା ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ । ଆଇନ ପ୍ରତ୍ୟେକଙ୍କୁ ନ୍ୟାୟ ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ । ଆଇନର ଶାସନ ଫଳରେ ଶାସନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଲୋକ ନିଜର ଅଂଶ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥା’ନ୍ତି ।

CHSE Odisha Class 12 Political Science Chapter 1 Short Answer Questions in Odia Medium

୨ । ଗଣତନ୍ତ୍ର କ’ଣ ?
କିମ୍ବା, ଗଣତନ୍ତ୍ରର ମୁଖ୍ୟ ଲକ୍ଷଣଗୁଡ଼ିକ କ’ଣ ?
Answer:
‘ଗଣତନ୍ତ୍ର’ ଶବ୍ଦଟି ଦୁଇଟି ଗ୍ରୀକ୍ ଶବ୍ଦ ‘ଡେମୋସ୍’ ଓ ‘କ୍ରାଟସ୍’ରୁ ଉଦ୍ଧୃତ ଯାହାର ଅର୍ଥ ଯଥାକ୍ରମେ ‘ଲୋକମାନେ’ ଓ ‘କ୍ଷମତା’ । ଏଣୁ ଗଣତନ୍ତ୍ର ଲୋକମାନଙ୍କର କ୍ଷମତା ଉପରେ ଆଧାରିତ ସେମାନଙ୍କର ନିଜସ୍ବ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ସୂଚିତ କରିଥାଏ । ଗଣତନ୍ତ୍ରର ନିମ୍ନଲିଖୁତ ମୁଖ୍ୟ ଲକ୍ଷଣଗୁଡ଼ିକ ରହିଛି-

  • ଜନସାଧାରଣ ସାର୍ବଭୌମ କ୍ଷମତା ଉପଭୋଗ ଓ ଉପଯୋଗ କରନ୍ତି ।
  • ଏହା ସମାନତା, ସ୍ବତନ୍ତ୍ରତା, ଅଧିକାର ଓ ନ୍ୟାୟ ଉପରେ ଆଧାରିତ ଅଟେ ।
  • ଏହା ଏକ ଦାୟିତ୍ଵଶୀଳ ଓ ଲୋକାଭିମୁଖୀ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଟେ ।
  • ଏହା କ୍ଷମତାର ବିକେନ୍ଦ୍ରୀକରଣ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦିଏ ।
  • ଏହା ଜନସମର୍ଥନର ଭିଭି ଉପରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇ ଜନମତର ଦିଗଦର୍ଶନ ଅନୁଯାୟୀ ପରିଚାଳିତ ହୋଇଥାଏ ।
  • ଏହା ‘ଆଇନର ଶାସନ’ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରେ ।

୩ । ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଗଣତନ୍ତ୍ର କ’ଣ ?
Answer:
ଯେଉଁ ସରକାରରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ସାବାଳକ ନାଗରିକ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷଭାବେ ସକ୍ରିୟ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି, ତାହାକୁ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଗଣତନ୍ତ୍ର କୁହାଯାଏ । ପ୍ରାଚୀନ ଗ୍ରୀସ୍ ନଗର-ରାଜ୍ୟ ଓ ରୋମାନ୍ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକରେ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଗଣତନ୍ତ୍ର ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା । ବର୍ତ୍ତମାନ ସୁଇଜରଲାଣ୍ଡର ୫ଟି କ୍ୟାଣ୍ଟନ୍‌ରେ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଗଣତନ୍ତ୍ର ‘ଲେଣ୍ଡସ୍‌ମିନେଡ୍’ ସଂସ୍ଥା ମାଧ୍ୟମରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛି । ଅବଶିଷ୍ଟ ୨୦ଟି କ୍ୟାଣ୍ଟନ୍‌ରେ ଗଣ ମତାମତ ଗ୍ରହଣ ଓ ଗଣ ଉଦ୍ୟୋଗ ବ୍ୟବସ୍ଥା ମାଧ୍ୟମରେ ଅଧ୍ଵକ ଜନ ଅଂଶଗ୍ରହଣ ପାଇଁ ସୁବିଧା ସୃଷ୍ଟି କରାଯାଉଥିବାରୁ ସୁଇଜର୍‌ଲାଣ୍ଡକୁ ଆଧୁନିକ ପୃଥିବୀର ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ଦେଶ ବୋଲି କୁହାଯାଏ ।

୪। “ଗଣତନ୍ତ୍ର ଜନମତ ଉପରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଏକ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା” – ଉକ୍ତିଟିର ଯଥାର୍ଥତା ପ୍ରତିପାଦନ କର ।
Answer:
ଗଣତନ୍ତ୍ର ଏପରି ଏକ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଯେଉଁଥିରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଲୋକଙ୍କର ଶାସନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସମାନ ଅଂଶ ଥାଏ । ଏଣୁ ଏହା ଜନମତ ଉପରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଏକ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଟେ । ଏହା ଲୋକମାନଙ୍କର ନିଜର ଶାସନ ସଂସ୍ଥା ହୋଇଥୁବାରୁ ସେମାନଙ୍କର ସମର୍ଥନ ସହ ଶାସନ କାର୍ଯ୍ୟ ଚଳାଇ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ଵ ବିକାଶର ପଥକୁ ସୁଗମ କରିଥାଏ । ବର୍ତ୍ତମାନର ଗଣତନ୍ତ୍ର ପରୋକ୍ଷ ବା ପ୍ରତିନିଧୂମୂଳକ ଅଟେ; ଏଣୁ ପ୍ରତିନିଧୁ ନିର୍ବାଚନଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ସରକାର ପ୍ରତିଷ୍ଠା, ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ ଓ ଶାସନର ସ୍ଥାୟିତ୍ଵ ରକ୍ଷା ଇତ୍ୟାଦି ପ୍ରତ୍ୟେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଜନମତ ହିଁ ମୁଖ୍ୟ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥାଏ । ଏଣୁ ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ଜନମତର ଗୁରୁତ୍ଵ ଯଥେଷ୍ଟ ଅଧିକ ଅଟେ । ଜନମତ ହିଁ ଗଣତନ୍ତ୍ର ଶାସନର ମୂଳଭିତ୍ତି ।

CHSE Odisha Class 12 Political Science Chapter 1 Short Answer Questions in Odia Medium

୫ । ଗଣତନ୍ତ୍ରର ଦୁର୍ବଳତା (ବା) ସମାଲୋଚନା ଭିଭି (ବା) ଅପକାରିତା ଦର୍ଶାଅ ।
Answer:
ଗଣତନ୍ତ୍ରର ନିମ୍ନଲିଖୁ ଅପକାରିତା ବା ଦୁର୍ଗୁଣଗୁଡ଼ିକ ଏହାର ଦୁର୍ବଳତାକୁ ସୂଚିତ କରିଥାଏ ।

  • ଏହା ଅଯୋଗ୍ୟ ଓ ଅଦକ୍ଷ ଲୋକଙ୍କର ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଟେ |
  • ଏହା ‘ସଂଖ୍ୟାର ଦୌରାତ୍ମ୍ୟ’ ଓ ‘ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠତାର ଏକଚ୍ଛତ୍ରବାଦ’ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥାଏ ।
  • ଏହା ଏକ ବ୍ୟୟବହୁଳ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ହୋଇଥିବାରୁ ବାସ୍ତବରେ ଏହା ଧନିକମାନଙ୍କର ସରକାର ରୂପେ ପରିଗଣିତ ହୋଇଥାଏ ।
  • ଏହା ରାଜନୈତିକ ଦଳମାନଙ୍କର କୁପ୍ରଭାବର ଶିକାର ହୋଇଥାଏ ।
  • ଏହା ସର୍ବଦା ପରିବର୍ତ୍ତନଶୀଳ ଜନମତ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରୁଥିବାରୁ ସରକାର ଦୁର୍ବଳ ଓ ଅସ୍ଥିର ହୋଇଥାଏ ।

୬ । ଗଣତନ୍ତ୍ରର ସାମର୍ଥ୍ୟ ବା ଉପକାରିତା ଦର୍ଶାଅ ।
Answer:
ନିମ୍ନଲିଖୁତ ଉପକାରିତାଗୁଡ଼ିକ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ସାମର୍ଥ୍ୟ (Strength) ରୂପେ ପରିଚିତ ।

  • ଗଣତନ୍ତ୍ର ଲୋକମାନଙ୍କର ସରକାର ହୋଇଥିବାରୁ ଏହା ଲୋକମାନଙ୍କର ସ୍ବାର୍ଥରକ୍ଷା ପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟ କରେ ।
  • ଏହା ସମାନତା, ସ୍ଵତନ୍ତ୍ରତା ଓ ନ୍ୟାୟ ଉପରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଅଟେ ।
  • ଏହା ଜନମତ ଓ ଜନ ସମର୍ଥନ ଉପରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଏକ ଦୃଢ଼ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଟେ ।
  • ଏହା ଲୋକମାନଙ୍କ ସ୍ବାର୍ଥ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଲୋକପ୍ରତିନିଧୁମାନଙ୍କଦ୍ବାରା ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ କରୁଥିବାରୁ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଜନସାଧାରଣଙ୍କର ବଳିଷ୍ଠ ଆସ୍ଥା ଓ ଆନୁଗତ୍ୟ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥାଏ ।
  • ଏହା ରାଜନୈତିକ ଶିକ୍ଷା ଓ ତାଲିମ ପ୍ରଦାନ କରି ନାଗରିକର ରାଜନୈତିକ ସଚେତନଶୀଳତାକୁ ଅଧିକ ଜାଗ୍ରତ କରିଥାଏ ।

୭ । ଗଣତନ୍ତ୍ରର ସଫଳତାର ସର୍ଭାବଳୀ ଦର୍ଶାଅ ।
Answer:
ଗଣତନ୍ତ୍ରର ସଫଳତା ପାଇଁ ନିମ୍ନଲିଖୁତ ସର୍ପଗୁଡ଼ିକର ପୂରଣ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ ।

  • ଉତ୍ତମ ପ୍ରଥା ଓ ସୁସ୍ଥ ଇତିହାସ ଉପରେ ଆଧାରିତ ଉତ୍ତମ ସାର୍ବଜନୀନ ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥା ।
  • ସାମାଜିକ ଓ ଅର୍ଥନୈତିକ ନ୍ୟାୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ।
  • ସ୍ଵାୟତ୍ତ ଶାସନ ସଂସ୍ଥାର ବିକାଶ ଓ କ୍ଷମତାର ବିକେନ୍ଦ୍ରୀକରଣ ।
  • ସୁଗ୍ଧ ଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଓ ଦୃଢ଼ ବିରୋଧୀ ଦଳ ।
  • ଦକ୍ଷ, ସ୍ଥିର, ନିରପେକ୍ଷ ଓ ଦୁର୍ନୀତିମୁକ୍ତ ପ୍ରଶାସନିକ କଳ ।
  • ଅଧିକାର ଓ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ସଂପର୍କରେ ସଚେତନ ଜାଗ୍ରତ ନାଗରିକତ୍ଵ ।
  • ସ୍ଵାଧୀନ ଓ ନିରପେକ୍ଷ ନ୍ୟାୟପାଳିକା ।
  • ସଂଖ୍ୟାନ୍ୟୁନ ଗୋଷ୍ଠୀର ସ୍ଵାର୍ଥରକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥା ।

CHSE Odisha Class 12 Political Science Chapter 1 Short Answer Questions in Odia Medium

୯ । ଅର୍ଥନୈତିକ ଗଣତନ୍ତ୍ର’ କ’ଣ ?
Answer:
ଯେଉଁ ଶାସନରେ ଲୋକମାନେ ରାଷ୍ଟ୍ରର ଶାସନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଭାବେ ଭାଗ ନ ନେଇ ସେମାନଙ୍କର ପ୍ରତିନିଧୁମାନଙ୍କ ହସ୍ତରେ ଶାସନ କ୍ଷମତା ଅର୍ପଣ କରିଥା’ନ୍ତି ତାହାକୁ ପରୋକ୍ଷ ବା ପ୍ରତିନିଧୁମୂଳକ ଗଣତନ୍ତ୍ର କୁହାଯାଏ । ରାଷ୍ଟ୍ରର ବିଶାଳ ଭୂଖଣ୍ଡ, ବିପୁଳ ଜନସଂଖ୍ୟା, ବ୍ୟାପକ କାର୍ଯ୍ୟ ପରିସର ଆଦି ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଗଣତନ୍ତ୍ରକୁ ପ୍ରତିନିଧୁମୂଳକ ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ରୂପାନ୍ତରିତ କରିଛି । ଲୋକମାନଙ୍କର ନିର୍ବାଚିତ ପ୍ରତିନିଧିମାନଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ଜନମତ ଓ ଜନସମର୍ଥନ ଅନୁଯାୟୀ ଏହି ଶାସନ ଉପଯୁକ୍ତ ମାଧ୍ୟମ ଅଟେ । ଏହା ରାଜନୈତିକ ଶିକ୍ଷା ଓ ତାଲିମର କ୍ଷେତ୍ରକୁ ବ୍ୟାପକ କରି ଗଣତନ୍ତ୍ରର ଭିଭିକୁ ଦୃଢ଼ କରିଥାଏ । ଏହା ଏକ ଦାୟିତ୍ଵଶୀଳ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଟେ ।

୯ । ଅର୍ଥନୈତିକ ଗଣତନ୍ତ୍ର’ କ’ଣ ?
Answer:
ଗଣତନ୍ତ୍ରର ତିନିଗୋଟି ବିଭବ ରହିଛି; ଯଥା – ସାମାଜିକ, ଅର୍ଥନୈତିକ ଓ ରାଜନୈତିକ । ସାମାଜିକ ଗଣତନ୍ତ୍ର ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟ ଉପରେ ଆଧାରିତ । କିନ୍ତୁ ବ୍ୟକ୍ତିର ପ୍ରାଥମିକ ଆବଶ୍ୟକତା ଅର୍ଥନୈତିକ ପ୍ରକୃତିଯୁକ୍ତ ହୋଇଥିବାରୁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତି ଏକ ଅର୍ଥନୈତିକ ଶୋଷଣମୁକ୍ତ ପରିବେଶରେ ନିଜର ସର୍ବନିମ୍ନ ଅର୍ଥନୈତିକ ଆବଶ୍ୟକତା ପରିପୂରଣ କରିପାରୁଥିବା ବ୍ୟବସ୍ଥା ଉପରେ ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦିଆଯାଇଥାଏ । ଏହାହିଁ ଅର୍ଥନୈତିକ ଗଣତନ୍ତ୍ର । ସମାଜବାଦ ମାଧ୍ଯମରେ ଏହି ଲକ୍ଷ୍ୟ ପୂରଣ କରାଯାଇପାରିବ । ଏହାର ଭିଭି ଉପରେ ରାଜନୈତିକ ଗଣତନ୍ତ୍ର ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହେଲେ ତାହା ସଫଳ ହୋଇପାରିବ ।

୧୦ । ଲିଙ୍ଗଗତ ଅସମାନତା କ’ଣ ?
Answer:
ଭାରତରେ ଉଭୟ ହିନ୍ଦୁ ଓ ମୁସଲମାନ ସଂପ୍ରଦାୟରେ ବାଳିକା ଓ ମହିଳାମାନେ ଅନେକ ବିଭେଦତାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଛନ୍ତି । ପୁରୁଷମାନଙ୍କୁ ଆୟ ଓ ପରିବାରର ଆର୍ଥିକ ସମୃଦ୍ଧିର ଉତ୍ସରୂପେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇ ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ଏକ ଦୁର୍ବଳ ଆର୍ଥିକ ସ୍ଥିତିରେ ରଖାଯାଉଛି । ଯୌତୁକ ପ୍ରଥାର ପ୍ରଚଳନ ମହିଳାଙ୍କୁ ଏକ ଆର୍ଥିକ ବୋଝ ରୂପେ ପ୍ରତୀୟମାନ କରାଉଛି । କନ୍ୟାଭୃଣ ହତ୍ୟା ପରି ଘୃଣ୍ୟ ସାମାଜିକ ପରମ୍ପରା ବିଦ୍ୟମାନ ରହିଛି । କନ୍ୟାଶିଶୁ ମୃତ୍ୟୁହାର ବାଳକଶିଶୁ ମୃତ୍ୟୁହାର ଅପେକ୍ଷା ଅଧିକ । ନାରୀ ସାକ୍ଷରତା ହାର ପୁରୁଷ ସାକ୍ଷରତାଠାରୁ କମ୍ ଦଳିତବର୍ଗ ମହିଳାଙ୍କ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏହା ସର୍ବାଧ‌ିକ ଅଟେ । ଶିକ୍ଷାର ହାର କମ୍ ଥିବାରୁ କର୍ମ ନିୟୋଜନର ସୁଯୋଗ ମଧ୍ୟ ମହିଳାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ସୀମିତ ଅଟେ ।

CHSE Odisha Class 12 Political Science Chapter 1 Short Answer Questions in Odia Medium

୧୧ । ନିରକ୍ଷରତାର ଆହ୍ଵାନକୁ ଭାରତୀୟ ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ କିପରି ମୁକାବିଲା କରାଯାଉଛି ?
Answer:
ଭାରତର ନିରକ୍ଷରତା ହାର ହ୍ରାସ ପାଉଛି; କିନ୍ତୁ ଅର୍ଥନୈତିକ ବିକାଶ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏହାର କୁପ୍ରଭାବ ପରିଲକ୍ଷିତ ହେଉଛି । ୧୯୯୦ ମସିହାକୁ ଜାତିସଂଘ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷିତ ବର୍ଷ ରୂପେ ପାଳନ କରି ଭାରତ ପରି ଅଧ‌ିକ ପରିମାଣରେ ନିରକ୍ଷର ବ୍ୟକ୍ତି ଥ‌ିବା ରାଷ୍ଟ୍ରକୁ ଏହାର ଦୂରୀକରଣ ପାଇଁ ଆହ୍ଵାନ ଦେଇଥିଲେ । ପଢ଼ିବା, ଲେଖୁବା ଓ ଗଣିବା କାର୍ଯ୍ୟ କରିପାରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ସାକ୍ଷର ବୋଲି ବିବେଚିତ ହୋଇଥାଏ । ଲିଙ୍ଗଗତ ଅସନ୍ତୁଳନ, ଆୟଗତ ପାର୍ଥକ୍ୟ, ଜାତିଗତ ବିଭେଦତା ଇତ୍ୟାଦି ବିବିଧ କାରଣରୁ ଭାରତରେ ନିରକ୍ଷରତା ରହିଛି । ୨୦୧୧ ଜନଗଣନା ଅନୁଯାୟୀ ପୁରୁଷମାନଙ୍କ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଶତକଡ଼ା ୮୨.୧୪ ଓ ମହିଳାମାନଙ୍କ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଶତକଡ଼ା ୬୫.୪୬ ସାକ୍ଷର ହାର ଭାରତରେ ରହିଥିବାର ନଥୁ ଓ ସରକାରୀ ତଥ୍ୟ ରହିଛି ।

୧୯୯୩ ମସିହାରେ ଭାରତର ଉଚ୍ଚତମ ନ୍ୟାୟାଳୟ ପିଲାମାନଙ୍କ ଶିକ୍ଷା ଅଧୁକାରକୁ ମୌଳିକ ଅଧିକାର ରୂପେ ସ୍ବୀକୃତି ଦେଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ୮୬ ତମ ସମ୍ବିଧାନ ସଂଶୋଧନ ଆଇନ, ୨୦୦୨ ରେ ସମ୍ବିଧାନର ୨୧(୧) ଧାରାରେ ମାଗଣା ଓ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଶିକ୍ଷାକୁ ୬ ରୁ ୧୪ ବର୍ଷ ବୟସ୍କ ପିଲାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ମୌଳିକ ଅଧିକାର ରୂପେ ସ୍ଥାନୀତ ହେଲା । ୧୯୮୬ ମସିହାର ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷାନୀତିଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ୧୯୮୮ ର ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷା ମିଶନ ଓ ୨୦୦୧ ରୁ ସର୍ବଶିକ୍ଷା ଅଭିଯାନ ପ୍ରାଥମିକ ସ୍ତରରୁ ବିକାଶ ପାଇଁ ବିଧ‌ିବଦ୍ଧ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ପ୍ରଣୟନ ଓ ରୂପାୟନ କରୁଛନ୍ତି ।

୧୨ । ନକ୍ସଲ ଆନ୍ଦୋଳନର ପ୍ରଭାବ ଭାରତରେ ଗଣତନ୍ତ୍ର ଉପରେ କିପରି ପଡ଼ିଛି ?
Answer:
“ ନକ୍ସଲ” ଶବ୍ଦଟି ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗର ନକ୍ସଲବରୀ ଗ୍ରାମରୁ ଉଦ୍ଧୃତ ହୋଇଛି । ଯେଉଁଠାରେ ୧୯୬୭ ମସିହାରେ କାନ୍ଥ ସାନ୍ୟାଲ୍ ଓ ଜଙ୍ଗଲ ସାନ୍ମାଳଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଏକ ହିଂସାତ୍ମକ ବିପ୍ଳବ ସଂଘଟିତ ହୋଇଥିଲା । ମାଓବାଦୀ ଦର୍ଶନ ଉପରେ ଏହି ନକ୍ସଲ ସଙ୍ଗଠନ ଆଧାରିତ । ନକ୍ସଲ ଆନ୍ଦୋଳନ ୧୯୬୭ ମସିହା ମେ ୨୫ ତାରିଖ ଦିନ ଚାରୁ ମଜୁମଦାର ଇତ୍ୟାଦିଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ଭୂ-ରାଜସ ନ ଦେବା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମକୁ ନେଇ ଏହି ବିପ୍ଳବ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ସି.ପି.ଆଇ. (ମାର୍କ୍ସଷ୍ଟ)ର ବିଭାଜନ ପରେ ସିପିଆଇ (ମାଓସିଷ୍ଟ-ଲେନିନିଷ୍ଟ)ଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଏହା ପରିଚାଳିତ ହେଉଛି ।

ଭାରତ ସମ୍ବିଧାନର ପଞ୍ଚମ ଓ ନବମ ଅନୁସୂଚୀରେ ଆଦିବାସୀମାନଙ୍କର ଜମି ଓ ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ବଳର ପ୍ରକୃତି ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ ଓ ଆଦିବାସୀ କର୍ତ୍ତୃତ୍ଵ ଉପରେ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ ପର୍ଯ୍ୟବସିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ ଓଡ଼ିଶା, ଛତିଶଗଡ଼, ବିହାର, ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡ, ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶ, ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ ପରି ୧୦ ଗୋଟି ରାଜ୍ୟରେ ପରିବ୍ୟାପ୍ତ ହୋଇ ଏହି ମାଓବାଦୀ ଅଞ୍ଚଳକୁ ‘ଲୋହିତ କୋରିଡ଼ର’ (Red Coridor) ନାମରେ ପରିଚିତ କରାଇଥିଲା । ଶିଳ୍ପର ବିକାଶ ପାଇଁ ବ୍ୟାପକ ବିସ୍ଥାପନ, ପ୍ରାକୃତିକ ପରିବେଶ ନଷ୍ଟ, ଜଙ୍ଗଲଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟ ପାଇଁ ଆଦିବାସୀଙ୍କ ଉପରେ କଠୋର ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଆଦି ନକ୍ସଲ ଆନ୍ଦୋଳନ ପାଇଁ କ୍ଷେତ୍ର ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଛି ।

CHSE Odisha Class 12 Political Science Chapter 1 Short Answer Questions in Odia Medium

ଘରୋଇକରଣ ଓ ଅର୍ଥନୈତିକ ବିକାଶ କଂଗ୍ରେସ ଓ ବିଜେପିର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ସାମିଲ ହୋଇଥିବାବେଳେ କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ଦଳମାନେ ଶ୍ରମିକ, କୃଷକ ଓ ନିମ୍ନ ମଧ୍ୟବିତ୍ତ ଶ୍ରେଣୀର ସାର୍ଥରକ୍ଷା ପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛନ୍ତି | ପ୍ରକୃତ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ବିନା ଓ ଆଞ୍ଚଳିକ ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ ବିନା କେବଳ ବାହ୍ୟ ପୋଲିସ ଓ ସାମରିକ ବାହିନୀର ଉପଯୋଗଦ୍ଵାରା ନକ୍ସଲ ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ କରାଯାଇ ପାରିବ ନାହିଁ । ସମାଜରେ ସାମ୍ୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ନ ହେଲେ ନକ୍ସଲ ସମସ୍ୟାର ବଳୟ ମଧ୍ୟରୁ ବାହାରିବା ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ । ନକ୍ସଲମାନଙ୍କର ହିଂସା ଓ ମାନବିକ ଅଧିକାର ମଧ୍ୟରେ କୌଣସି ଅନ୍ତଃସମ୍ପର୍କ ନାହିଁ । ନିରାପତ୍ତା ଅଧିକାର, ଉନ୍ନୟନ ଆଦି ପ୍ରସଙ୍ଗଗୁଡ଼ିକ ସମାନ ଭାବରେ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଟନ୍ତି ।

(C) ପାର୍ଥକ୍ୟ ଦର୍ଶାଅ ।

୧। ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଗଣତନ୍ତ୍ର ଓ ପରୋକ୍ଷ ବା ପ୍ରତିନିଧୂମୂଳକ ଗଣତନ୍ତ୍ର ।
Answer:
ଜନ ଅଂଶଗ୍ରହଣର ପ୍ରକୃତି ଭିଭିରେ ଗଣତନ୍ତ୍ରକୁ ଦୁଇଭାଗରେ ବିଭକ୍ତି କରାଯାଇଥାଏ, ଯଥା- ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଗଣତନ୍ତ୍ର ଓ ପରୋକ୍ଷ ଗଣତନ୍ତ୍ର । ଯେଉଁ ସରକାରରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ସାବାଳକ ନାଗରିକ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ତଥା ସକ୍ରିୟ ଭାବେ ଶାସନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି, ତାହାକୁ ‘ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଗଣତନ୍ତ୍ର’ କୁହାଯାଏ । ପ୍ରାଚୀନ ଗ୍ରୀସ୍ ଓ ବର୍ତ୍ତମାନର ସୁଇଜରଲାଣ୍ଡରେ ଏହାର ପ୍ରଚଳନ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥାଏ । ଏହା ଜନପ୍ରିୟ ସାର୍ବଭୌମତ୍ୱ ଉପରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ, ରାଜନୈତିକ ଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥାର କୁପ୍ରଭାବରୁ ମୁକ୍ତ ଏକ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଟେ । କିନ୍ତୁ ରାଷ୍ଟ୍ରର ଜନସଂଖ୍ୟା, ଆକାର ଓ କାର୍ଯ୍ୟ ପରିସରରେ ମାତ୍ରାତ୍ତ୍ଵିକ ବୃଦ୍ଧି ଯୋଗୁଁ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ବାସ୍ତବ ରୂପାୟନ ଅସମ୍ଭବ ହେବାରୁ ପରୋକ୍ଷ ବା ପ୍ରତିନିଧୂମୂଳକ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ବିକାଶ ସମ୍ଭବ ହୋଇଛି । ଏହା ଲୋକମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ନିର୍ବାଚିତ ପ୍ରତିନିଧୁମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ହୋଇଥାଏ । ଏହା ଜନସମର୍ଥନ ଉପରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଓ ଜନମତଦ୍ୱାରା ନିୟନ୍ତ୍ରିତ ତଥା ପରିଚାଳିତ ଏକ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଟେ । ଏହା ଏକ ଦାୟିତ୍ଵଶୀଳ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା । କିନ୍ତୁ ଏହା ସଂଖ୍ୟା ଉପରେ ଅଧ‌ିକ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଇ ଏକ ଅଦକ୍ଷ ଓ ଅଜ୍ଞ ସରକାରରେ ପରିଣତ ହୋଇଥାଏ ବୋଲି ସମାଲୋଚିତ ହୁଏ । ପରୋକ୍ଷ ଗଣତନ୍ତ୍ର ‘ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠତାର ଏକଚ୍ଛତ୍ରବାଦ’ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରେ ବୋଲି କୁହାଯାଏ ।

CHSE Odisha Class 12 Political Science Chapter 1 Short Answer Questions in Odia Medium

୨ । ଗଣମତାମତ ଗ୍ରହଣ (ରେଫରେଣ୍ଡମ୍) ଓ ଗଣ ଉଦ୍ୟୋଗ (ଇନିସିଏଟିଭ୍) ।
Answer:
ଗଣମତାମତ ଗ୍ରହଣ (ରେଫରେଣ୍ଡମ୍) ଓ ଗଣ ଉଦ୍ୟୋଗ (ଇନିସିଏଟିଭ୍) ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ଦୁଇଟି ଆଧୁନିକ ମାଧ୍ୟମ ଅଟେ । ଏହି ଦୁଇଟି ମାଧ୍ଯମଦ୍ଵାରା ପ୍ରତିନିଧୁମୂଳକ ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ଶାସନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣର ଅଧିକ ସୁଯୋଗ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥାଏ । ଗଣମତାମତ ଗ୍ରହଣ ବା ଗଣଭୋଟ୍ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ବ୍ୟବସ୍ଥାପିକା ସଭାରେ ଗୃହୀତ ଆଇନ ସଂକ୍ରାନ୍ତୀୟ ପ୍ରସ୍ତାବ ବା ବିଧେୟକଙ୍କୁ ଲୋକମାନଙ୍କର ସ୍ଵୀକୃତି ବା ଅନୁମୋଦନ ପାଇଁ ଉପସ୍ଥାପନ କରାଯାଇଥାଏ । ଏଣୁ ଆଇନର କାର୍ଯ୍ୟକାରିତା ପୂର୍ବରୁ ଗଣସମର୍ଥନ ଭିକ୍ଷା କରାଯାଏ । ଏହା ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ବା ଇଚ୍ଛାଧୀନ ହୋଇପାରେ । ବ୍ୟବସ୍ଥାପିକାର ସ୍ୱେଚ୍ଛାଚାରୀ ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରିବାର କ୍ଷମତା ଲୋକମାନେ ପାଇଥା’ନ୍ତି । ଏହା ନାସ୍ତିସୂଚକ ପ୍ରକୃତିସଂପନ୍ନ ଅଟେ । ଏହା ଲୋକମାନଙ୍କ ପାଖରେ ଢାଲ ସଦୃଶ ଅଟେ । ଗଣ ଉଦ୍ୟୋଗ ଅସ୍ତିସୂଚକ ମାଧ୍ୟମ ଅଟେ । ଏହାଦ୍ଵାରା ବ୍ୟବସ୍ଥାପିକା ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ କରୁ ନଥିବା ପରିସ୍ଥିତିରେ ସଂଖ୍ୟାଧିକ ଭୋଟଦାତା ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଆରମ୍ଭ କରିପାରନ୍ତି । ସେମାନେ ପୂର୍ଣାଙ୍ଗ ରୂପରେ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ କରି କିମ୍ବା ଆଇନ ସଂକ୍ରାନ୍ତୀୟ ଏକ ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ବ୍ୟବସ୍ଥାପିକାର ଅନୁମୋଦନ ପାଇଁ ଉପସ୍ଥାପନ କରିପାରନ୍ତି | ଏହା ଲୋକମାନଙ୍କ ପାଖରେ ଖଣ୍ଡା ସଦୃଶ ଅଟେ ।