Odisha State Board BSE Odisha 10th Class Odia Solutions ବାକ୍ୟ ବିଚାର Textbook Exercise Questions and Answers.
BSE Odisha Class 10 Odia Grammar ବାକ୍ୟ ବିଚାର
(A ) ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।
Question 1.
ବାକ୍ୟ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଏକ ବା ଏକାଧ୍ଵକ ପଦ ମିଳିତ ହୋଇ ମନର ଭାବକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ରୂପେ ପ୍ରକାଶ କଲେ, ତାହାକୁ ବାକ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।
Question 2.
ଯୋଗ୍ୟତା କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ବାକ୍ୟରେ ଥିବା ଗୋଟିଏ ପଦ ଅନ୍ୟ ପଦଗୁଡ଼ିକର ଅର୍ଥବୋଧକତା ପାଇଁ ଅପେକ୍ଷା କଲେ, ତାହାକୁ ଆକାଂକ୍ଷା କୁହାଯାଏ ।
Question 3.
ଆକାଂକ୍ଷା କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ବାକ୍ୟରେ ଥିବା ପଦଯୋଜନା ବା ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ ହେଉଛି ଆସଭି ଏବଂ ଏହାଦ୍ଵାରା କାହା ପରେ କେଉଁ ପଦ ରହିଲେ ତାହା ବାକ୍ୟର ଭାବକୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବେ ପ୍ରକାଶ କରିବ ତାହା ବୁଝାଯାଏ ।
Question 4.
ଆସଭି କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ବାକ୍ୟରେ ଥିବା ଗୋଟିଏ ପଦ ଅନ୍ୟ ପଦଗୁଡ଼ିକର ଅର୍ଥବୋଧକତା ପାଇଁ ଅପେକ୍ଷା କଲେ, ତାହାକୁ ଆକାଂକ୍ଷା କୁହାଯାଏ ।
Question 5.
ଆସଭିକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଆସଭିକୁ ପଦବିନ୍ୟାସ କୁହାଯାଏ ।
Question 6.
ବାକ୍ୟାଶ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ବାକ୍ୟର ବୁଝାପଡ଼ୁଥିବା ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଅଂଶକୁ ବା ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କେତୋଟି ପଦସଂହତିକୁ ବାକ୍ୟଶ କୁହାଯାଏ ।
Question 7.
ଖଣ୍ଡବାକ୍ୟ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ସମସ୍ତ ବାକ୍ୟର ସମାପିକା କ୍ରିୟାଯୁକ୍ତ ଅଂଶକୁ ଖଣ୍ଡବାକ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।
Question 8.
ପଦବିନ୍ୟାସ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଶୁଦ୍ଧ ବାକ୍ୟଗଠନ ନିମନ୍ତେ ଯେଉଁ କେତେଗୋଟି ବିଷୟ ପ୍ରତି ଯତ୍ନଶୀଳ ହେବାକୁ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ବାକ୍ୟର ପଦବିନ୍ୟାସ କୁହାଯାଏ ।
Question 9.
ବାକ୍ୟର ଗଠନାତ୍ମକ ରୂପ କେତେ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ଓ କ’ଣ କ’ଣ ?
Answer:
ବାକ୍ୟର ଗଠନାତ୍ମକ ରୂପ ଚାରିଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ; ଯଥା- (୧) ସରଳ ବାକ୍ୟ, (୨) ଯୌଗିକ ବାକ୍ୟ, (୩) ଜଟିଳ ବାକ୍ୟ, (୪) ମିଶ୍ର ବାକ୍ୟ ।
Question 10.
ବାକ୍ୟର ପ୍ରକାର୍ଯ୍ୟାତ୍ମକ ରୂପ କେତେ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ଓ କ’ଣ କ’ଣ ?
Answer:
ବାକ୍ୟର ପ୍ରକାର୍ଯ୍ୟାତ୍ମକ ରୂପ ପାଞ୍ଚ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ; ଯଥା- (୧) ବିବୃତିସୂଚକ ବାକ୍ୟ, (୨) ଆଦେଶ |ଅନୁରୋଧ ସୂଚକ ବାକ୍ୟ, (୩) ପ୍ରଶ୍ନସୂଚକ ବାକ୍ୟ, (୪) ବିସ୍ମୟସୂଚକ ବାକ୍ୟ, (୫) ନାସ୍ତିସୂଚକ ବାକ୍ୟ ।
Question 11.
ସରଳ ବାକ୍ୟ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
Answer:
ଗୋଟିଏ ମାତ୍ର ସମାପିକା କ୍ରିୟା ଥିବା ବାକ୍ୟକୁ ସରଳ ବାକ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।
Question 12.
ଯୌଗିକ ବାକ୍ୟ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
Answer:
ପରସ୍ପର ନିର୍ଭରଶୀଳ ଦୁଇ ବା ତତୋଽଧିକ ସରଳ ବାକ୍ୟର ସମାହାର ଯୋଗେ ଗଠିତ ବାକ୍ୟକୁ ଯୌଗିକ ବାକ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।
Question 13.
ଜଟିଳ ବାକ୍ୟ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଦୁଇ ବା ତତୋଽଧ୍ଵକ ପରସ୍ପର ସାପେକ୍ଷ ଖଣ୍ଡବାକ୍ୟର ସମନ୍ବୟରେ ଗଠିତ ବାକ୍ୟକୁ ଜଟିଳ ବାକ୍ୟ କୁହାଯାଏ ?
Question 14.
କେଉଁ କେଉଁ ବାକ୍ୟ ମିଶି ଜଟିଳ ବାକ୍ୟ ଗଠିତ ହୁଏ ?
Answer:
ଅପ୍ରଧାନ ବାକ୍ୟ ସହିତ ପ୍ରଧାନ ବାକ୍ୟ ମିଶି ଜଟିଳ ବାକ୍ୟ ଗଠିତ ହୁଏ ।
Question 15.
ମିଶ୍ରବାକ୍ୟ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
Answer:
ଯେକୌଣସି ପ୍ରକାର ବାକ୍ୟର ସମନ୍ବିତ ରୂପକୁ ମିଶ୍ରବାକ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।
Question 16.
ବିବୃତିସୂଚକ ବାକ୍ୟ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
Answer:
ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ବିଷୟକ ବିବୃତି ବା ବକ୍ତବ୍ୟ ପ୍ରକାଶ କରୁଥିବା ବାକ୍ୟକୁ ବିବୃତିସୂଚକ ବାକ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।
Question 17.
ପ୍ରଶ୍ନସୂଚକ ବାକ୍ୟ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
Answer:
କୌଣସି ପ୍ରଶ୍ନର ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରୁଥିବା ବାକ୍ୟକୁ ପ୍ରଶ୍ନସୂଚକ ବାକ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।
Question 18.
ବିସ୍ମୟସୂଚକ ବାକ୍ୟ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
Answer:
ବିସ୍ମୟଭାବ ପ୍ରକାଶ କରୁଥିବା ବାକ୍ୟକୁ ବିସ୍ମୟସୂଚକ ବାକ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।
Question 19.
ନାସ୍ତିସୂଚକ ବାକ୍ୟ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ନାସ୍ତିର ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରୁଥିବା ବାକ୍ୟକୁ ନାସ୍ତିସୂଚକ ବାକ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।
Question 20.
ଗଠନ କଳା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ବାକ୍ୟ କେତେ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ?
Answer:
ଗଠନ କଳା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ବାକ୍ୟ ଚାରି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ।
Question 21.
ବାକ୍ୟ ରୂପାନ୍ତର କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
କୌଣସି ପ୍ରକାରରେ ବାକ୍ୟକୁ ଅର୍ଥ ପରିବର୍ତ୍ତନ ନକରି ଅନ୍ୟ ପ୍ରକାରର ବାକ୍ୟରେ ପରିଣତ କରିବାକୁ ବାକ୍ୟ
Question 22.
ବାକ୍ୟ ସଂକ୍ଷେପଣ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଦୀର୍ଘ ବାକ୍ୟକୁ ସଂକ୍ଷେପରେ ପ୍ରକାଶ କରିବାକୁ ବାକ୍ୟ ସଂକ୍ଷେପଣ କୁହାଯାଏ ।
Question 23.
ବାକ୍ୟ ସଂକ୍ଷେପଣ କ୍ଷେତ୍ରରେ କେଉଁଗୁଡ଼ିକ ବିଶେଷ ଭାବରେ ସହାୟତା କରିଥା’ନ୍ତି ?
Answer:
ବାକ୍ୟ ସଂକ୍ଷେପଣ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସନ୍ଧି, ସମାସ, କୃଦନ୍ତ, ତଦ୍ଧିତ, ଉପସର୍ଗ ଓ ସମାର୍ଥବୋଧକ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକ
(B) ଗୋଟିଏ ଶବ୍ଦ/ପଦରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।
Question 1.
ବାକ୍ୟରେ ବ୍ୟବହୃତ ପଦଗୁଡ଼ିକର ପାରସ୍ପରିକ ସମ୍ବନ୍ଧକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଯୋଗ୍ୟତା
Question 2.
ସମସ୍ତ ବାକ୍ୟର ସମାପିକା କ୍ରିୟାଯୁକ୍ତ ଅଂଶଟିକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଖଣ୍ଡବାକ୍ୟ
Question 3.
ବାକ୍ୟରେ ଦ୍ବିକର୍ମକ କ୍ରିୟାର ମୁଖ୍ୟକର୍ମ କେଉଁଠାରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ?
Answer:
ଗୌଣ କର୍ମ ପରେ
Question 4.
ଏକ ବା ଏକାଧ୍ଵକ ପଦ ମିଳିତ ହୋଇ ମନର ଭାବକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ରୂପେ ପ୍ରକାଶ କଲେ ତାହାକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ବାକ୍ୟ
Question 5.
ପରସ୍ପର ନିର୍ଭରଶୀଳ ଦୁଇ ବା ତତୋଽଧିକ ସରଳ ବାକ୍ୟର ସମାହାର ଯୋଗେ ଗଠିତ ବାକ୍ୟକୁ କି ବାକ୍ୟ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଯୌଗିକ
Question 6.
ବାକ୍ୟରେ ‘ନାହିଁ’ ସଂଯୁକ୍ତ ପଦ କେଉଁଠାରେ ରହିବା ଉଚିତ ?
Answer:
କ୍ରିୟା ପରେ
Question 7.
ବାକ୍ୟରେ ଥିବା ପଦଯୋଜନା ବା ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଆସଭି
Question 8.
ବାକ୍ୟରେ ସମ୍ବୋଧନ ପଦ କେଉଁଠାରେ ରଖାଯାଏ ?
Answer:
ଆରମ୍ଭ ବା ଶେଷରେ
Question 9.
କହି ଜାଣିଲେ ……………………. ସୁନ୍ଦର । (ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର)
Answer:
କଥା
Question 10.
ବାକ୍ୟରେ ଥିବା ପଦଯୋଜନା ବା ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଆସଭି
Question 11.
ବାକ୍ୟରେ କ୍ରିୟା ସକର୍ମକ ହୋଇଥିଲେ କର୍ମପଦଟି କେଉଁଠାରେ ବସେ ?
Answer:
କ୍ରିୟା ପୂର୍ବରୁ
Question 12.
ବାକ୍ୟରେ ବିଶେଷ୍ୟ ପଦ ପୂର୍ବରୁ କେଉଁ ପଦ ବସେ ?
Answer:
ବିଶେଷଣ ପଦ
Question 13.
ବାକ୍ୟରେ ସମ୍ବନ୍ଧିତ ପଦ ପୂର୍ବରୁ କେଉଁ ପଦ ବସେ ?
Answer:
ସମ୍ବନ୍ଧ ପଦ
Question 14.
ବାକ୍ୟରେ ଗୁରୁତ୍ବ ଆରୋପଣ ପାଇଁ ଥିବା ବାକ୍ୟାଶ କେଉଁଠାରେ ବସିପାରେ ?
Answer:
ବାକ୍ୟ ଆରମ୍ଭରେ
Question 15.
ବାକ୍ୟରେ ପଦାନ୍ବୟୀ ଅବ୍ୟୟ ପଦ କେଉଁଠାରେ ବସେ ?
Answer:
ସମ୍ବନ୍ଧିତ ପଦ ପରେ
Question 16.
ବାକ୍ୟରେ କରଣ କାରକ ପଦ କେଉଁଠାରେ ବସେ ?
Answer:
କର୍ମପଦ ପରେ ବା ପୂର୍ବରୁ
Question 17.
ବାକ୍ୟର ଗଠନାତ୍ମକ ରୂପ କେତେ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ?
Answer:
୪ ଭାଗରେ
Question 18.
ବାକ୍ୟର ପ୍ରକାର୍ଯ୍ୟାତ୍ମକ ରୂପ କେତେ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ?
Answer:
୫ ଭାଗରେ
(C) ନିର୍ଦ୍ଦେଶାନୁସାରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।
Question 1.
ମାଆଙ୍କର ରନ୍ଧା ଚାଲିଛି । – ଏ ବାକ୍ୟଟି କେଉଁ ବାଚ୍ୟରେ ଲିଖୁ ?
Answer:
ଭାବବାଚ୍ୟ
Question 2.
କବିମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସାରଳା ଦାସ ଆଦିକବି ଅଟନ୍ତି । – ଏହା କି ପ୍ରକାର ବାକ୍ୟ ?
Answer:
ବିବୃତିସୂଚକ
Question 3.
କାଲିର କାମ ଯଦି ଆଜି କରୁଛ ତେବେ ଆଜିର କାମ ଏବେ କର । ଏହା କେଉଁ ପ୍ରକାର ବାକ୍ୟ ?
Answer:
ଜଟିଳ
Question 4.
ଆଜି କେତେ ତାରିଖ ? – ଏହା କେଉଁ ପ୍ରକାର ବାକ୍ୟ ?
Answer:
ପ୍ରଶ୍ନସୂଚକ
Question 5.
ବିଜୟର କଲିକତା ଯିବା ହେବ । ଏହି ବାକ୍ୟଟି କେଉଁ ବାଚ୍ୟରେ ଲିଖ୍ ?
Answer:
କର୍ମବାଚ୍ୟ
Question 6.
ପାନ ବେପାର କରୁଥିବା ଲୋକଟି ଅନ୍ୟ ଗ୍ରାମକୁ ଗଲା । – ରେଖାଙ୍କିତ ପ୍ରଦକୁ ସଂକ୍ଷେପ କଲେ କ’ଣ ହେବ ?
Answer:
ପାନରା
Question 7.
ରମେଶଙ୍କ ବିନା ଏ କାମ ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ । ଏ ବାକ୍ୟରେ ‘ବିନା’ କି ପଦ ?
Answer:
ଅବ୍ୟୟ
Question 8.
ତମର ନିୟମ ମୁଁ ପାଳିପାରିବି ନାହିଁ । – ଏହା କି ପ୍ରକାର ବାକ୍ୟ ?
Answer:
ନାସ୍ତିସୂଚକ
Question 9.
ରାଧାଶ୍ୟାମ ଭଲ ଭାଷଣ ଦେଇପାରନ୍ତି। – ଏହା କି ପ୍ରକାର ବାଚ୍ୟ?
Answer:
କର୍ତ୍ତବାଚ୍ୟ
Question 10.
ସତରେ ତୁମେ ଆସିଛ ? ଏହା କେଉଁ ପ୍ରକାର ବାକ୍ୟ ?
Answer:
ପ୍ରଶ୍ନସୂଚକ
Question 11.
ଯାହା କରିବା ଉଚିତ ତାହା କର । ରେଖାଙ୍କିତ ପଦକୁ ସଂକ୍ଷେପଣ କଲେ କ’ଣ ହେବ ?
Answer:
କର୍ତ୍ତବ୍ୟ
Question 12.
ପୁଲିସ୍ – ଏହା କେଉଁ ପ୍ରକାର ଶବ୍ଦ ?
Answer:
ବୈଦେଶିକ
Question 13.
ଜାଣିବାକୁ ଇଚ୍ଛା କରୁଥିବା ଛାତ୍ର ବିଦ୍ୟାଲାଭ କରିବ । – ରେଖାଙ୍କିତ ପଦକୁ ସଂକ୍ଷେପ କଲେ କ’ଣ ହେବ ?
Answer:
ଜିଜ୍ଞାସୁ
Question 14.
ଆଜି କି ଟାଣ ଖରା ! – ଏହା କି ପ୍ରକାର ବାକ୍ୟ ?
Answer:
ବିସ୍ମୟସୂଚକ
Question 15.
ବିଜୟ କଲିକତା ଯିବ । ଏହା କି ପ୍ରକାର ବାକ୍ୟ ?
Answer:
କର୍ତ୍ତବାଚ୍ୟ
Question 16.
‘ବାପା ବଜାରକୁ ଯାଇ ମାଛ ଆଣିଲେ’ ଗଠନ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଏହା କି ପ୍ରକାର ବାକ୍ୟ ?
Answer:
ସରଳ ବାକ୍ୟ
Question 17.
‘ପୂଜା ବିଦ୍ୟାଳୟକୁ ଗଲା, ମାତ୍ର ଶ୍ରେଣୀରେ ବସିପାରିଲା ନାହିଁ’– ଗଠନ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଏହା କି ପ୍ରକାର ବାକ୍ୟ ?
Answer:
ଯୌଗିକ ବାକ୍ୟ
Question 18.
ଅଜା ଯେତେବେଳେ ଘରେ ପହଞ୍ଚିଲେ ସେତେବେଳେ ଚନ୍ଦ୍ରକାନ୍ତ ଘରେ ନଥୁଲା ଗଠନ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଏହା କି ପ୍ରକାର ବାକ୍ୟ ?
Answer:
ଜଟିଳ ବାକ୍ୟ
Question 19.
ବାପା କେବେ ଆଶା କରିନଥୁଲେ ଯେ, ମାର୍ଶାଲିନ ଶ୍ରେଣୀରେ ପ୍ରଥମ ହେବ । ବାକ୍ୟରେ ଥିବା ରେଖାଙ୍କିତ ଅଂଶଟି କି ପ୍ରକାର ବାକ୍ୟ ?
Answer:
ପ୍ରଧାନ ବାକ୍ୟ
Question 20.
ଆଜ୍ଞା ! ମତେ ଟିକିଏ ସାହାଯ୍ୟ କରନ୍ତୁ । (ପ୍ରକାର୍ଯ୍ୟ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଏହା କି ପ୍ରକାର ବାକ୍ୟ ?)
Answer:
ଅନୁରୋଧସୂଚକ
Question 21.
‘ବେଞ୍ଚ ଉପରେ ଛିଡ଼ାହୁଅ’– ପ୍ରକାର୍ଯ୍ୟ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଏହା କି ପ୍ରକାର ବାକ୍ୟ ?
Answer:
ଆଦେଶସୂଚକ