Odisha State Board BSE Odisha 10th Class Odia Solutions Chapter 11 ମାତୃଭାଷା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା Textbook Exercise Questions and Answers.
BSE Odisha Class 10 Odia Solutions Chapter 11 ମାତୃଭାଷା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା
ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକସ୍ଥ ପ୍ରଶ୍ନାବଳୀର ଉତ୍ତର
ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂ ଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
Question ୧ ।
ଦୁଃ + ଭାଗ୍ୟ = ଦୁର୍ଭାଗ୍ୟ ।
ଏହିପରି ‘ଦୁଃ’ ଉପସର୍ଗ ଲଗାଇ ଆଉ ଚାରୋଟି ଶବ୍ଦ ଲେଖ ।
Answer:
ଦୁଃ + ଚିନ୍ତ୍ରା = ଦୁଶ୍ଚିନ୍ତ୍ରୀ
ଦୁଃ + ଛେଦ୍ୟ = ଦୁଃଶ୍ଵେଦ୍ୟ
ଦୁଃ + ସମୟ = ଦୁଃସମୟ
ଦୁଃ + ଭାବନା = ଦୁର୍ଭାବନା
ଦୁଃ + ସହ = ଦୁଃସହ
ଦୁଃ + ଯୋଗ = ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଗ
Question ୨।
‘ଅନ୍ତବସ୍ତ୍ର’ପରି ଆଉ ଚାରୋଟି ଯୋଡ଼ାଶବ୍ଦ ପଠିତ ବିଷୟରୁ ଚୟନ କର ।
Answer:
‘ବିଦ୍ୟାବୁଦ୍ଧି’, ‘ରଙ୍ଗରୂପ’, ‘ଘରଦ୍ଵାର’, ‘ହାଣ୍ଡିମାଠିଆ’, ରାସ୍ତାଘାଟ, କାନ୍ଥବାଡ଼
Question ୩ ।
ଯେପରି ‘ମନସ୍’ ଶବ୍ଦରେ ‘ଇକ’ ପ୍ରତ୍ୟୟ ଲାଗି ମାନସିକ ହୋଇଛି ସେହିପରି ଆଉ ଚାରୋଟି ‘ଇକ’ ପ୍ରତ୍ୟୟ ଯୁକ୍ତ ଶବ୍ଦ ଲେଖ ।
Answer:
‘ଗଣିତ’ ଶବ୍ଦରେ ‘ଇକ’ ପ୍ରତ୍ୟୟ ଲାଗି ‘ଗାଣିତିକ’ ହୁଏ ।
‘ଦିନ’ ଶବ୍ଦରେ ‘ଇକ’ ପ୍ରତ୍ୟୟ ଲାଗି ‘ଦୈନିକ’ ହୁଏ ।
‘ରାଜସ୍’ ଶବ୍ଦରେ ‘ଇକ’ ପ୍ରତ୍ୟୟ ଲାଗି ‘ରାଜସିକ’ ହୁଏ ।
‘ବାଚ୍’ ଶବ୍ଦରେ ‘ଇକ’ ପ୍ରତ୍ୟୟ ଲାଗି ‘ବାଚିକ’ ହୁଏ ।
Question ୪।
ସନ୍ଧିବିଚ୍ଛେଦ କର ।
ସର୍ବୋତ୍କୃଷ୍ଟ, ନିରଳସ, ନିରବଚ୍ଛିନ୍ନ, ନିଶ୍ଚୟ, ଉନ୍ମୋଚନ
Answer:
ସର୍ବୋତ୍କୃଷ୍ଟ = ସର୍ବ + ଉତ୍କୃଷ୍ଟ
ନିରଳସ = ନିଃ + ଅଳସ
ନିରବଚ୍ଛିନ୍ନ = ନିଃ + ଅବଚ୍ଛିନ୍ନ
ବିଶ୍ଵଯୁ = ନିଃ + ଚୟ
ଉନ୍ନୋଚନ = ଉତ୍ + ମୋଚନ
Question ୫।
ବିପରୀତାର୍ଥବୋଧକ ଶବ୍ଦ ଲେଖ ।
ଜ୍ଞାନୀ, ଆମଦାନି, ସନ୍ଦେହ, ଆରମ୍ଭ, ସୁଯୋଗ, ଆଦର୍ଶ
| ଶବ୍ଦ | ବିପର।ତ।ର୍ଥ ବୋଧକ ଶବ୍ଦ |
| ଜ୍ଞାନା | ଅଜ୍ଞାନ |
| ଆମଦାନି | ରପ୍ତାନି |
| ସନ୍ଦେହ | ନିଃସନ୍ଦେହ |
| ଆରମ୍ଭ | ଶେଷ |
| ସୁଯୋଗ | ଦୁର୍ଯୋଗ |
| ଆଦର୍ଶ | ଅନାଦର୍ଶ |
Question ୬ ।
‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ ଯୋଗ କର ।
| ଗଣତନ୍ତ୍ର | ମାତୃଭାଷା |
| ହିବ୍ର | ଗାନ୍ଧିଜା |
| ମାତୃଭୂମି | ପୁରା |
| ଅଦୃଶ୍ୟଦ୍ରଷ୍ଠା | ଇଜ୍ ରାଇଲ |
| ସଂସୃତିକେନ୍ଦ୍ର | ଟେକ୍ ନିକାଲ ଇଡ଼ିୟମ |
| କୃଷି | ଆଞ୍ଚଳିକ |
Question ୭।
ପ୍ରଦତ୍ତ ଉତ୍ତରଗୁଡ଼ିକରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(କ) ଅନ୍ନଦାଶଙ୍କରଙ୍କର ମାତୃଭାଷା ଥ୍ ଲା ………………………. । ( ଓଡ଼ିଆ, ବଙ୍ଗଳା, ଇଂରାଜୀ, ହିନ୍ଦୀ)
Answer:
ବଙ୍ଗଳା
(ଖ) ଇଜ୍ରାଇଲ ସହତ ……………….. ଭାଷା ସମ୍ପର୍କିତା
(ହିନ୍ଦୀ, ଇଂରାଜୀ, ହିବ୍ର, ଆରବା)
Answer:
ହିବ୍ର,
(ଗ) …………………………… ସ୍ଵଭାବ କବି ଅଟନ୍ତି ।
(ମଧୁସୂଦନ ରାଓ, ମାୟାଧର ମାନସିଂହ, ଗଙ୍ଗାଧର ମେହେର, ଉପେନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜ)
Answer:
ଗଙ୍ଗାଧର ମେହେର
କ୍ଷୁଦ୍ର ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
Question ୮ ।
ଜନତାର ପ୍ରଥମ ପ୍ରୟୋଜନ କ’ଣ ?
Answer:
ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଗୋଲୋକବିହାରୀ ଧଳ, ‘ମାତୃଭାଷା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ମତରେ ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷା ହେଉଛି ଜନତାର ପ୍ରଥମ ପ୍ରୟୋଜନ ।
Question ୯ ।
ଦେଶଭକ୍ତ ବୋଲି କାହାକୁ କୁହାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ ?
Answer:
ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଗୋଲୋକବିହାରୀ ଧଳ ‘ମାତୃଭାଷା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ମତରେ ଯେଉଁ ଲୋକର ମାତୃଭାଷା’ପ୍ରତି ମମତା ନାହିଁ, ତାହାକୁ କେବେ ଦେଶଭକ୍ତ ବୋଲି କୁହାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ ।
Question ୧୦ ।
ଗଣତନ୍ତ୍ରର ମୂଳମନ୍ତ୍ର କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ?
Answer:
ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଗୋଲୋକବିହାରୀ ଧଳ ‘ମାତୃଭାଷା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ମତରେ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ମୂଳମନ୍ତ୍ର ହେଉଛି ଶିକ୍ଷା, କାରଣ ଲୋକେ ଉପଯୁକ୍ତ ଶିକ୍ଷା ନ ପାଇବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଗଣତନ୍ତ୍ର ସଫଳ ହୋଇପାରେ ନାହିଁ ।
Question ୧୧।
ସମୂହ ଜନତା ଅଳ୍ପସମୟ ମଧ୍ୟରେ କିପରି ଶିକ୍ଷିତ ହୋଇପାରିବେ ?
Answer:
ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଗୋଲୋକବିହାରୀ ଧଳ ‘ମାତୃଭାଷା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ମତରେ ସମୂହ-ଜନତା ଅଳ୍ପସମୟ ମଧ୍ୟରେ ମାତୃଭାଷା ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷିତ ହୋଇପାରିବେ । ମାତୃଭାଷା ହିଁ ଜନତାଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷିତ କରିବାପାଇଁ ସର୍ବୋତ୍କୃଷ୍ଟ ମାଧ୍ୟମ ।
Question ୧୨ ।
ବିଦେଶୀ ଭାଷା ଲୋକମାନଙ୍କ ଭିତରେ ସହଜରେ ପ୍ରସାରିତ ନ ହେବାର କାରଣ କ’ଣ ?
Answer:
ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଗୋଲୋକବିହାରୀ ଧଳ ‘ମାତୃଭାଷା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ବିଦେଶୀ ଭାଷା ଲୋକମାନଙ୍କ ଭିତରେ ସହଜରେ ପ୍ରସାରିତ ନ ହେବାର କାରଣ ହେଉଛି ବିଦେଶୀ ଭାଷା ପାଇଁ ଅଧ୍ଵ ମାନସିକ ପରିଶ୍ରମ କରିବାକୁ ହୋଇଥାଏ । ମାତୃଭାଷା ପାଇଁ ମନ ଭିତରେ ଯେପରି ଭୂର୍ଭି ହୁଏ, ବିଦେଶୀ ଭାଷା ପାଇଁ ମନ ଭିତରେ ସେପରି ଭାବ ରହିନଥାଏ । ବିଦେଶୀ ଭାଷାକୁ ବାସ୍ତବ ଜୀବନରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇନଥାଏ ।
Question ୧୩ ।
କେଉଁ ଅପ୍ରାକୃତିକ ପାଚେରିକୁ ଭାଙ୍ଗିବାପାଇଁ ଗାନ୍ଧିଜୀ ପ୍ରଥମେ ପ୍ରୟାସ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଗୋଲୋକବିହାରୀ ଧଳ ‘ମାତୃଭାଷା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ମତରେ ଆମ ଦେଶର ଲୋକେ ଇଂରାଜୀ ପାରଙ୍ଗମ ଓ ଇଂରାଜୀ ଅପାରଗ ଭାବରେ ଦୁଇଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଛନ୍ତି ।ଏହି ପାଠୁଆ ଓ ଅପାଠୁଆ ଭିତରେ ରହିଛି ଅଦୃଶ୍ୟ ପାଚେରି । ଏହି ଅପ୍ରାକୃତିକ ପାଚେରିକୁ ଭାଙ୍ଗିବାପାଇଁ ଗାନ୍ଧିଜୀ ପ୍ରଥମେ ପ୍ରୟାସ କରିଥିଲେ ।
Question ୧୪ ।
କୃଷି ବିଷୟକ ଶିକ୍ଷା ମାତୃଭାଷାରେ ହେଲେ କି ସୁଫଳ ହୁଅନ୍ତା ?
Answer:
ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଗୋଲୋକବିହାରୀ ଧଳ ‘ମାତୃଭାଷା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ମତରେ କୃଷି ବିଷୟକ ଶିକ୍ଷା ମାତୃଭାଷାରେ ହେଲେ, ଦେଶରେ ଇଂରାଜୀ ଅନଭିଜ୍ଞ ଅଥଚ ଭଲ ଭଲ ଅଭିଜ୍ଞ କୃଷକମାନେ କୃଷି କଲେଜରେ ସାମୟିକ ଶିକ୍ଷା ନେଇପାରିଥା’ନ୍ତେ ଏବଂ କୃଷି ଛାତ୍ରମାନେ ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ ସରଳ ପୁସ୍ତକମାନ ସହଜରେ ଲେଖୁପାରିଥା’ନ୍ତେ ।
Question ୧୫ ।
ମାତୃଭାଷା ସମ୍ପର୍କରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଓ ରବୀନ୍ଦ୍ରନାଥଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ କିପରି ଥିଲା ?
Answer:
ପ୍ରାବକ୍ଷିକ ଗୋଲୋକବିହାରା ଧଳ ‘ମାତୃଭାଷା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ବିଚାରରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଓ ରବୀନ୍ଦ୍ରନାଥ ମାତୃଭାଷା ସମ୍ପର୍କରେ ଯାହା କହୁଥିଲେ, ସେମାନେ କେବଳ ଜାତୀୟତା ସ୍ରୋତରେ ଭାସିଯାଇ ସେପରି କହୁନଥିଲେ, ବରଂ ସେମାନଙ୍କର ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ଥିଲା ଖୁବ୍ ବାସ୍ତବ ।
Question ୧୬ ।
ରୁଷ୍ ସରକାର ପ୍ରତ୍ୟେକ ସୋଭିଏଟ୍ରେ ଲୋକମାନଙ୍କୁ କେଉଁ ଅଧିକାର ଦେଇଛନ୍ତି ?
Answer:
ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଗୋଲୋକବିହାରୀ ଧଳ ‘ମାତୃଭାଷା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ରୁଷ୍ ସରକାର ପ୍ରତ୍ୟେକ ସୋଭିଏଟ୍ରେ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କର ମାତୃଭାଷାରେ ଶିକ୍ଷା ଓ ଶାସନ ଚଳାଇବାର ଅଧିକାର ଦେଇଛନ୍ତି ।
Question ୧୭ ।
ଗାଁ ଗହଳରେ ଇଂରେଜୀ ପଢୁଆ ବି.ଡ଼ି.ଓ. ଏବଂ ପଞ୍ଚାୟତ ଇଞ୍ଜିନିୟରଙ୍କ ଉଦାହରଣ ଦେଇ ଲେଖକ କି
Answer:
ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଗୋଲୋକବିହାରୀ ଧଳ ‘ମାତୃଭାଷା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ଗାଁ ଦୟନୀୟ ପରିସ୍ଥିତି ସମ୍ପର୍କରେ କହିଛନ୍ତି । କାରଣ ବି.ଡ଼ି.ଓ ଓ ପଞ୍ଚାୟତ ଇଞ୍ଜିନିୟର ଇଂରାଜୀରେ କଥାବାର୍ତ୍ତା ହେଉଥିଲାବେଳେ,
Question ୧୮ ।
କେଉଁ ଘଟଣାପାଇଁ ସ୍କଟଲାଣ୍ଡରେ ମାସ ମାସ ଧରି ଆନ୍ଦୋଳନ ଚାଲିଥିଲା ?
Answer:
ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଗୋଲୋକବିହାରୀ ଧଳ ‘ମାତୃଭାଷା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ଲଣ୍ଡନରେ ଗୋଟିଏ ଷ୍ଟ୍ରିଟ୍ ଅଛି, ଯାହାର ନାଁ ହେଉଛି ‘Conduit Street’ । ବି.ବି.ସି. ସମ୍ବାଦ ପ୍ରଚାରବେଳେ ସେହି ଷ୍ଟ୍ରୀଟ୍ର ନାଁକୁ
Question ୧୯ ।
କେଉଁମାନଙ୍କୁ ‘ରିଙ୍ଗ୍ ଲିଡ଼ର’ କୁହାଯାଉଥିଲା ?
Answer:
ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଗୋଲୋକବିହାରୀ ଧଳ ‘ମାତୃଭାଷା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ଫକୀରମୋହନ ସେନାପତିଙ୍କ ପରି ଯେଉଁମାନେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ଉନ୍ନତି କଥା ଚିନ୍ତା କରୁଥିଲେ, ସେମାନଙ୍କୁ ‘ରିଙ୍ଗ୍ ଲିଡ଼ର’ ବୋଲି କୁହାଯାଉଥିଲା।
Question ୨୦ ।
ଶାସିତଙ୍କୁ ଶାସକଙ୍କଠାରୁ କିଏ ଦୂରେଇ ରଖୁଛି ବୋଲି ଲେଖକ କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଗୋଲୋକବିହାରୀ ଧଳ ‘ମାତୃଭାଷା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ଶାସିତଙ୍କୁ ଶାସକଙ୍କଠାରୁ ଇଂରେଜୀ ଭାଷା ଦୂରେଇ ରଖୁଛି ବୋଲି ଲେଖକ କହିଛନ୍ତି ।
ସପ୍ରସଙ୍ଗ ସରଳାର୍ଥ
Question ୨୧ ।
‘ମାତୃଭାଷାରେ ମନୁଷ୍ୟର ଯେଉଁ ଭୂର୍ଭି ହୁଏ, ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଦ୍ଵିତୀୟ ଭାଷାରେ ତା’ ହୁଏ ନାହିଁ ।’’
Answer:
ମାତୃଭାଷାରେ …………………………. ତା’ ହୁଏ ନାହିଁ ।
ଉଦ୍ଧୃତାଂଶଟି ପ୍ରଖ୍ୟାତ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ, ପ୍ରବୀଣ ଅନୁବାଦକ, ସଫଳ ଭ୍ରମଣକାହାଣୀ ଲେଖକ ଓ ପ୍ରମୁଖ ଭାଷାବିଜ୍ଞାନୀ ପ୍ରଫେସର ଗୋଲୋକବିହାରୀ ଧଳଙ୍କ ରଚିତ ‘ଓଡ଼ିଆ କେବେ’ପୁସ୍ତକରୁ ସଂଗୃହୀତ ‘ମାତୃଭାଷା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା’ଶ୍ରୀର୍ଷକ ପ୍ରବନ୍ଧରୁ ଆନୀତ । ଏଠାରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଜନଜାବନରେ ମାତୃଭାଷାର ସ୍ୱତଃସ୍ପର୍ତ୍ତତା ଉପରେ ଆଲେ।କପାତ କରିଛନ୍ତି।
ଗାନ୍ଧିଜୀ ବ୍ୟକ୍ତି ଜୀବନରେ ମାତୃଭାଷାକୁ ମାତୃସ୍ତନ୍ୟ ସହ ତୁଳନା କରିଛନ୍ତି । ମାତୃଗର୍ଭରୁ ଜନ୍ମହେବା ପରଠାରୁ ବିଦ୍ୟାଳୟକୁ ଯିବାପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସେ କେବଳ ମାତୃଭାଷା ହିଁ ଶୁଣିବାକୁ ପାଏ ଓ ଭାବ ଆଦାନ ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ । ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଦ୍ଵିତୀୟ ଭାଷା ଶିକ୍ଷା କଲା ପରେ ମଧ୍ୟ ମାତୃଭାଷା ତା’ପାଇଁ ସହଜ ଓ ସରଳ ବିବେଚିତ ହୋଇଥାଏ । ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ମତରେ ଇଂରାଜୀ ଭାଷାକୁ ଆମେ ଦେଢ଼ଶହ ବର୍ଷ ଧରି ଚଳାଇ ଆସିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଶତକଡ଼ା ଦେଢ଼ ଜଣ ଲୋକ ଇଂରାଜୀ ଶିଖ୍ ପାରିନାହାନ୍ତି । ବିଦେଶୀ ଭାଷା ଅପେକ୍ଷା ମାତୃଭାଷାରେ ସବୁକାମ ସହଜ ଓ ସୁବିଧାରେ କରାଯାଇପାରେ । ଶହେ ପୃଷ୍ଠାରେ ମାତୃଭାଷା ପଢ଼ିବାକୁ ଆମକୁ ଯେତିକି ସମୟ ଲାଗେ ସେହି ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ସେତିକି ପୃଷ୍ଠା ଇଂରାଜୀ ପଢ଼ିବା କଦାପି ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ ।
ମାତୃଭାଷାରେ କହିବା ଏବଂ ଶୁଣିବାପାଇଁ ଆମେ ସହଜ ବୋଧକରୁ । ସେ ଭାଷା ସ୍ୱତଃସ୍ଫୁର୍ତ୍ତ ଭାବେ ଆମକୁ ଆକର୍ଷିତ କରିଥାଏ । ଜ୍ଞାନ ସହଜରେ ପ୍ରସାରିତ ହେବାପାଇଁ ମାତୃଭାଷା ହିଁ ପ୍ରକୃଷ୍ଟ ମାଧ୍ୟମ । ସମୂହ ଜନତାକୁ ଶିକ୍ଷିତ କରାଇବାପାଇଁ ମାତୃଭାଷା ହିଁ ସର୍ବୋତ୍କୃଷ୍ଟ ମାଧ୍ୟମ । ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ବିଶିଷ୍ଟ ଲେଖକ ଅନ୍ନଦାଶଙ୍କର ରାୟଙ୍କ ଉଦାହରଣ ଉପସ୍ଥାପନ କରିଛନ୍ତି । ଓଡ଼ିଶାରେ ବାଲ୍ୟ, କୈଶୋର ଓ ଯୌବନ କାଟି ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ଖାତି ଅର୍ଜନ କଲାପରେ ମଧ୍ୟ ସେ ଶେଷରେ ମାତୃଭାଷା ବଙ୍ଗଳାରେ ଲେଖାଲେଖି କଲେ । ମାତୃଭାଷା ମାଧ୍ୟମର ସ୍ବତଃସ୍ଫୁର୍ଭତା ସମ୍ପର୍କରେ ତାଙ୍କ ସ୍ଵୀକାରୋକ୍ତି ପ୍ରଣିଧାନଯୋଗ୍ୟ ।
Question ୨୨ ।
କିନ୍ତୁ ଆମ ଦେଶର ଜ୍ଞାନ ଭଣ୍ଡାରଟା ଇଂରେଜୀରେ ଥିବାରୁ କୋଟି କୋଟି ଜନତା ଆଖ୍ ଥାଉଁ ଥାଉଁ ଅନ୍ଧ ।
Answer:
କିନ୍ତୁ ଆମ ଦେଶରେ ……………….. …… ଥାଉଁ ଥାଉଁ ଅନ୍ଧ।
ପ୍ରୋକ୍ତ ଗଦ୍ୟାଶଟି ପ୍ରଖ୍ୟାତ ଶିକ୍ଷାବିତ୍ ପ୍ରଫେସର ଗୋଲୋକବିହାରୀ ଧଳଙ୍କ ରଚିତ ‘ଓଡ଼ିଆ କେବେ’ ପୁସ୍ତକରୁ ଗୃହୀତ ‘ମାତୃଭାଷା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା’ ଶୀର୍ଷକ ପ୍ରବନ୍ଧରୁ ଉଦ୍ଧୃତ । ଏଠାରେ ଲେଖକ ମାତୃଭାଷା ଓ ଇଂରାଜୀ ଭାଷା ମଧ୍ୟରେ ଏକ ତୁଳନାତ୍ମକ ତଥ୍ୟ ଉପସ୍ଥାପନ କରି ବହୁ ଆବଶ୍ୟକ ଜ୍ଞାନପ୍ରଦାନକାରୀ ପୁସ୍ତକ ମାତୃଭାଷାରେ ରଚିତ ହୋଇନଥିବାରୁ ଦୁଃଖ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି ।
ସମୂହ ଜନତାକୁ ଶିକ୍ଷିତ କରାଇବାପାଇଁ ମାତୃଭାଷା ଭିନ୍ନ ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଭାଷା ଫଳପ୍ରଦ ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ । କାରଣ କେବଳ ମାତୃଭାଷାରେ ହିଁ ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କୁ ସହଜ ଓ ସରଳ ଭାବେ ବୁଝାଇ ଦିଆଯାଇପାରେ । ବିଲାତ ପରି ଦେଶରେ ସାଧାରଣ ପଶୁପାଳନଠାରୁ ଉଡାଜାହାଜ ଉଡ଼ାଇବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସମସ୍ତ ଜ୍ଞିନକୁ ସରଳ ଙ୍ଗରାଜା ଭାଷାରେ ଚୁଝାଇ ଲେଖାଯାଇଥାଏ ଯାହା ପାଠ କରି ଲୋକମାନେ ଜ୍ଞାନ ଅର୍ଜନ କରିବାକୁ ଆଗ୍ରହ ପ୍ରକାଶ କରିଥାଆନ୍ତି । ଜ୍ଞାନ ସହଜରେ ଲୋକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବିସ୍ତୃତ ହୋଇଥାଏ । ମାତ୍ର ଆମ ଦେଶରେ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ଜ୍ଞାନପ୍ରଦାନକାରୀ ପୁସ୍ତକମାନ ଇଂରାଜୀରେ ପ୍ରଚଳିତ ।
ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ଭାଷାରେ ଜ୍ଞାନଭଣ୍ଡାର ରହିଯାଇଛି ଙ୍ଗରାଜା ଭାଷାରୋ ଆମ କୃଷିପ୍ରଧାନ ରାଜ୍ୟରେ କୃଷି ସମ୍ପର୍କତ ଶିକ୍ଷାଲାଭ କରୁଥ୍ ବା ଛାତ୍ରମାନେ ପରବର୍ତ୍ତା ସମୟରେ କୃଷିଯେତ୍ରରେ ପ୍ରୟେ।ଗ ନିମିତ୍ତ ଜ୍ଞାନକୁ ପ୍ରସାରଣ କରିବାକୁ ସହଜବୋଧ କରିପାରନ୍ତି ନାହିଁ । ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ମତରେ କୃଷି ବିଶ୍ଵବିଦ୍ୟାଳୟ ମାତୃଭାଷାରେ ପୁସ୍ତକ ପ୍ରଣୟନ କଲେ ସାଧାରଣ କୃଷକ ମଧ୍ୟ ତାହା ପାଠ କରି ଲବ୍ଧଜ୍ଞାନକୁ କୃଷିରେ ପ୍ରୟୋଗ କରିବାପାଇଁ ସମର୍ଥ ହୋଇପାରିବ । କେବଳ କୃଷିବିଜ୍ଞାନ ନୁହେଁ ଅନ୍ୟ ସମସ୍ତ ଜ୍ଞାନପ୍ରଦାନକାରୀ ପୁସ୍ତକମାନ ଙ୍ଗରାଜାରେ ଲିଖିତ ହୋଇଥିବାରୁ ସାଧାରଣ ବର୍ଗର ଲୋକେ ସେହି ଜ୍ଞାନ ଆହରଣ କରିପାରେ ସକ୍ଷମ ହୋଇପାରୁ ନାହାଁନ୍ତି । ସେମାନେ ଆଖ୍ ଥାଇ ମଧ୍ୟ ଅନ୍ଧ ଲୋକ ପରି ଉପଯୁକ୍ତ ମାର୍ଗଦର୍ଶନରେ ଅସମର୍ଥ ହେଉଛନ୍ତି ।
Question ୨୩ ।
ବାସ୍ତବରେ ଲୋକଙ୍କ ହାତକୁ କ୍ଷମତାଦେଇ ତାଙ୍କ ନିଜ ଭାଷାରେ ଶାସନ କାର୍ଯ୍ୟ ଚଳାଇବାପାଇଁ ସୁଯୋଗ ନଦେଲେ ସେ କ୍ଷମତାର କିଛି ଅର୍ଥ ନାହିଁ ।
Answer:
ବାସ୍ତବରେ ଲୋକଙ୍କ ହାତରେ …………………………… କିଛି ଅର୍ଥ ନାର୍ହି।
ଉଦ୍ଧୃତାଂଶଟି ପ୍ରଖ୍ୟାତ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ, ଭାଷା ବିଜ୍ଞାନୀ, ତଥା ଭ୍ରମଣକାହାଣୀ ଲେଖକ ପ୍ରଫେସର ଗୋଲୋକବିହାରୀ ଧଳଙ୍କ ରଚିତ ‘ଓଡ଼ିଆ କେବେ’ ପୁସ୍ତକରୁ ସଂଗୃହୀତ ‘ମାତୃଭାଷା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା’ ଶୀର୍ଷକ ପ୍ରବନ୍ଧରୁ ଆନୀତ । ଏଠାରେ ଲେଖକ ଗଣତନ୍ତ୍ର ଶାସନର ସଫଳତା ନିମନ୍ତେ ମାତୃଭାଷା ଶିକ୍ଷାର ମହତ୍ତ୍ବ ଉପସ୍ଥାପନ କରିଛନ୍ତି ।
ଗଣତନ୍ତ୍ରର ମୂଳମନ୍ତ୍ର ହେଲା ଶିକ୍ଷା । ପ୍ରତ୍ୟେକ ମତଦାତା ଉପଯୁକ୍ତ ଶିକ୍ଷା ନ ପାଇବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଗଣତନ୍ତ୍ର ସଫଳ ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ । ସେଥୂପାଇଁ ଗାନ୍ଧିଜୀ ମୂକ ଜନତାକୁ ତା’ର ମାତୃଭାଷାର ଅଧିକାର ଦେବାପାଇଁ ବ୍ୟାକୁଳ ଥିଲେ । ଗଣତନ୍ତ୍ର ଶାସନ ପଦ୍ଧତିରେ ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କୁ ଶାସକ ନିର୍ବାଚନ କରିବାରେ ଅଧୂକାର ଦିଆଯାଇଛି । କିନ୍ତୁ ସରକାରୀ କାଗଜପତ୍ରାଦିରେ ଇଂରାଜୀ ଭାଷା ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ବିସ୍ତାର କରିଛି । ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ବି.ଡ଼ି.ଓ. ଓ ପଞ୍ଚାୟତରେ କାର୍ଯ୍ୟରତ ଇଞ୍ଜିନିୟରମାନେ ଇଂରାଜୀରେ କଥାବାର୍ତ୍ତା କରୁଥିଲାବେଳେ ସାଧାରଣ ଲୋକ କିଛି ବୁଝିପାରନ୍ତି ନାହିଁ । ଇଂରାଜୀ ଅନଭିଜ୍ଞ ସରପଞ୍ଚ ନୀରବରେ ମୁଣ୍ଡ ଟୁଙ୍ଗାରିବା ଛଡ଼ା ଆଉ କିଛି ଜାଣିପାରନ୍ତି ନାହିଁ । ଇଂରେଜ ଶାସକମାନେ ତାଙ୍କ ପ୍ରତାପ ବଳରେ ଜନତାକୁ ଦୂରରେ ରଖୁଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ଦେଶୀ ସରକାର ଇଂରାଜୀ
ବଳରେ ସାଧାରଣ ଜନତାକୁ ନିଜଠାରୁ ଦୂରରେ ରଖୁଛନ୍ତି । ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷ୍ ସରକାର ଲୋକମାନଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କର ମାତୃଭାଷାରେ ଶିକ୍ଷା ଓ ଶାସନ ଚଳାଇବାର ଅଧିକାର ଦେଇଛନ୍ତି । ବିଶ୍ଵର ବହୁ ରାଷ୍ଟ୍ର ମାତୃଭାଷା ମାଧ୍ୟମରେ ହିଁ ଶାସନ କାର୍ଯ୍ୟ ପରିଚାଳନା କରୁଥିଲାବେଳେ ଆମ ଦେଶରେ ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କୁ ନିଜ ଭାଷାରେ ଶାସନ ଚଳାଇବାର ସୁଯୋଗ ନ ଦେଇ କେବଳ ଶାସନ କ୍ଷମତା ଅଧିକାର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି ବୋଲି କହିବାର କୌଣସି ଯଥାର୍ଥତା ନାହିଁ । ଇଂରାଜୀ ଭାଷା ଶାସନର ମାଧ୍ୟମ ହୋଇ ରହିଥିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମାତୃଭାଷା ପ୍ରତି କାହାରି ଦୃଷ୍ଟି ଫେରିବ ନାହିଁ ବୋଲି ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଦୃଢୋକ୍ତି ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି।
Question ୨୪ ।
ବଥ ସିନା ବଥାଏ, ଆବୁ କାହାର ବଥାଏ ନାହିଁ ।
Answer:
ବଥ ସିନା ……………….. ବଥାଏ ନାହିଁ ।
ପ୍ରୋକ୍ତ ଗଦ୍ୟାଶଟି ପ୍ରଖ୍ୟାତ ଭାଷାତତ୍ତ୍ବବିତ୍, ପ୍ରବୀଣ ଶିକ୍ଷାବିତ୍ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଗୋଲୋକବିହାରୀ ଧଳଙ୍କ ରଚିତ ‘ଓଡ଼ିଆ କେବେ’ ପୁସ୍ତକରୁ ସଂଗୃହୀତ ‘ମାତୃଭାଷା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା’ ଶୀର୍ଷକ ପ୍ରବନ୍ଧରୁ ଉଦ୍ଧୃତ । ଏଠାରେ ଲେଖକ ମାତୃଭାଷାର ଉନ୍ନତି ନିମିତ୍ତ ନିଜକୁ ନିଷ୍ଠାର ସହ ଚେଷ୍ଟା କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ ବୋଲି ଦୃଢ଼ ଆହ୍ବାନ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି।
ମାତୃଭୂମି ଓ ମାତୃଭାଷା ପ୍ରତି ମମତ୍ୱବୋଧ ନଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ଅଜ୍ଞାନ ବୋଲି ସ୍ବଭାବକବି ଯାହା କହିଛନ୍ତି ତାହା ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତି ଉପଲବ୍ଧି କରିବା ଆବଶ୍ୟକ । ବ୍ୟାସକବି ଫକୀରମୋହନ ସେନାପତି ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ଉନ୍ନତି କଳ୍ପେ ବହୁ ପ୍ରଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ । ମାତୃଭାଷାର ସୁରକ୍ଷା ଓ ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ବହୁ ଜାତିପ୍ରେମୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ଚଳାଇ ଭାଷାକୁ ଜୀବନ୍ତ କରି ରଖୁ ଆସିଛନ୍ତି । ତଥାପି ଇଂରାଜୀ ଭାଷା ପ୍ରଭାବରେ ମାତୃଭାଷା ଅଦ୍ୟାବଧୂ ସରକାରୀ ଭାଷା ଭାବେ ପୂର୍ବ ପରିଚିତି ଲାଭ କରିପାରି ନାହିଁ। ଏଥ୍ ନିମିତ୍ତ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାଭାଷୀ ଜନସାଧାରଣଙ୍କୁ ନିଷ୍ଠାପର ଭାବେ ମାତୃଭାଷାର ସମ୍ମାନ ଓ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ପ୍ରତି ଯତ୍ନବାନ୍ ହେବାକୁ ପଡ଼ିବ । ଏଥିପାଇଁ ନିରଳସ, ନିରବଚ୍ଛିନ୍ନ ସାଧନାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି । ବିଦେଶୀ ଶାସନ ତଳେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ହିଁ ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ ଗତିରୋଧ ହୋଇଛି ।
ଏହା ଏକ ଆବୁ ଭାବେ ହୁଏତ ଆମକୁ କିଛି ଯନ୍ତ୍ରଣା ଦେଉନାହିଁ । ପୂଜ ଓ ବଦରକ୍ତରେ ଭରା ବଥ ହୋଇଥିଲେ ତାହା ଯନ୍ତ୍ରଣାଦାୟକ ହୋଇଥାଏ ଓ ଡାକ୍ତରଖାନାରେ ଡାକ୍ତରଙ୍କ ଅପରେସନଦ୍ୱାରା ଆରୋଗ୍ୟ କରାଯାଇପାରନ୍ତା । ମାତୃଭାଷାର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ କେଉଁ ବଙ୍ଗାଳୀ, ମରାଠୀ ବା ଅଣଓଡ଼ିଆ ଆସି ପଦକ୍ଷେପ ଗ୍ରହଣ କରିବେ ନାହିଁ । ଆଗ୍ରହ ସହକାରେ ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କୁ ହିଁ ଏଥିପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ହେବ, ସ୍ଵର ଉତ୍ତୋଳନ କରିବାକୁ ହେବ ଏବଂ ଉନ୍ନତିକଳ୍ପେ ଦୃଢ଼ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ହେବ ବୋଲି ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଆବେଗଭରା ଆହ୍ୱାନ ଜଣାଇଛନ୍ତି ।
ଦୀର୍ଘ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
Question ୨୫ ।
ମାତୃଭାଷା ଶିକ୍ଷା ହିଁ ଦେଶ ଓ ଜାତିର ପ୍ରଗତିର ପରିଚାୟକ – ଆଲୋଚନା କର । କିମ୍ବା, ଦେଶ ଓ ଜାତିର ବିକାଶ ନିମନ୍ତେ ମାତୃଭାଷାକୁ ଶିକ୍ଷା ଓ ଶାସନର ମାଧ୍ଯମରୂପେ ଗ୍ରହଣ କରିବା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଅପରିହାର୍ଯ୍ୟ – ଉକ୍ତିଟିର ଯଥାର୍ଥତା ପ୍ରତିପାଦନ କର ।
Answer:
ବିଶିଷ୍ଟ ଭାଷାତତ୍ତ୍ବବିତ୍, ପ୍ରବୀଣ ଅନୁବାଦକ ପ୍ରଖ୍ୟାତ ଭ୍ରମଣ କାହାଣୀ ଲେଖକ ତଥା ଭାବାତ୍ମକ ପ୍ରାବନ୍ଧିକଭାବେ ପ୍ରଫେସର ଗୋଲୋକବିହାରୀ ଧଳ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟ ଜଗତରେ ସୁପରିଚିତ । ତାଙ୍କ ସୃଷ୍ଟିସମ୍ଭାର ମଧ୍ୟରେ ‘ମଣିଷର ଭାଷା’, ‘ଓଡ଼ିଆ କେବେ’, ‘ବିଚାର ଆଲୋଚନା’ ଆଦି ପ୍ରବନ୍ଧ ପୁସ୍ତକ, ‘ଲଣ୍ଡନ ଚିଠି’, ‘ଆମେରିକା ଅନୁଭୂତି’, ‘ଗଙ୍ଗାରୁ ଗୋଦାବରୀ’ ଆଦି ଭ୍ରମଣ କାହାଣୀ, ‘ଧ୍ବନିବିଜ୍ଞାନ’ପରି ଭାଷା ବିଜ୍ଞାନ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ପୁସ୍ତକଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ସାରସ୍ବତ ପ୍ରତିଭାର ପରିଚାୟକ । ଆଲୋଚ୍ୟ ‘ମାତୃଭାଷା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା’ ଶୀର୍ଷକ ପ୍ରବନ୍ଧଟି ଲେଖକଙ୍କ ‘ଓଡ଼ିଆ କେବେ’ ପୁସ୍ତକରୁ ସଂଗୃହୀତ । ଏହି ପ୍ରବନ୍ଧରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଲୋକଶିକ୍ଷା ପାଇଁ ମାତୃଭାଷାର ଉପାଦେୟତା ତଥା ଦେଶ ଓ ଜାତିର ପ୍ରଗତିରେ ମାତୃଭାଷା ଶିକ୍ଷାର ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଛନ୍ତି ।
ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ମତରେ ଯେଉଁ ଲୋକର ମାତୃଭାଷା ପ୍ରତି ମମତା ନାହିଁ, ତାକୁ କେବେ ଦେଶଭକ୍ତ କୁହାଯାଇ ପାରେନା । ଓଡ଼ିଆ କବି ମଧ୍ଯ ମାତୃଭୂମି ପ୍ରତି ମମତ୍ୱବୋଧ ନଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ଅଜ୍ଞାନଭାବେ ଅଭିହିତ କରିଛନ୍ତି । ମାତ୍ର ଦୁଃଖର ବିଷୟ ଏହି ଯେ, ସଂପ୍ରତି ମାତୃଭାଷା ଜାଣି ନଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ହିଁ ଲୋକଚକ୍ଷୁରେ ଜ୍ଞାନୀଭାବେ ବିବେଚିତ ହେଉଛନ୍ତି । ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ଉକ୍ତିକୁ ଉଦ୍ଧାର କରି ପ୍ରାବନ୍ଧିକ କହିଛନ୍ତି ଯେ
‘‘ଗାନ୍ଧିଜୀ ମାତୃଭାଷାକୁ ମାତୃସ୍ତନ୍ୟ ପରି ମୂଲ୍ୟବାନ୍ ମନେ କରୁଥିଲେ ।’’
ମାତୃଭାଷା ଜାଣି ନଥିବା ଜ୍ଞାନୀ ଲୋକମାନଙ୍କର ମାତୃଭାଷା ପ୍ରତି ଅବହେଳା ହିଁ ଜାତି ପକ୍ଷରେ ଘୋର ଦୁର୍ଭାଗ୍ୟର କାରଣ ତଥା ଦେଶ ପ୍ରଗତିରେ ବାଧକ । ଶିକ୍ଷାକୁ ଗଣତନ୍ତ୍ର ବୋଲି କୁହାଯାଇଛି । କାରଣ ପ୍ରତ୍ୟେକ ମତଦାତା ଉପଯୁକ୍ତ ଶିକ୍ଷା ପାଇବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଗଣତନ୍ତ୍ର ସଫଳ ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ । ସମୂହ ଜନତାକୁ ଅଳ୍ପ ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ଶିକ୍ଷିତ କରିବାପାଇଁ ମାତୃଭାଷା ହିଁ ସର୍ବୋତ୍କୃଷ୍ଟ ମାଧ୍ୟମ । ଆମ ଦେଶରେ ଇଂରେଜୀ ଶିକ୍ଷା ଦେଢ଼ଶହ ବର୍ଷଧରି ଚାଲିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଶତକଡ଼ା ଦେଢ଼ଜଣ ଭାରତୀୟ ଇଂରେଜୀ ଶିଖ୍ ପାରିନାହାନ୍ତି । ଏତଦ୍ଭିନ୍ନ ପୃଥିବୀର ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଦେଶରେ ବିଦେଶୀ ଭାଷାରେ ସମୂହ ଶିକ୍ଷାର ଉଦାହରଣ
ଜାତି ଓ ଦେଶ ପ୍ରଗତିରେ ମାତୃଭାଷା ଶିକ୍ଷାର ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଆଲୋଚନା କରିବାକୁ ଯାଇ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ କହିଛନ୍ତି ଯେ-
‘‘ମାତୃଭାଷାରେ ମନୁଷ୍ୟର ଯେଉଁ ଭୂର୍ଭି ହୁଏ, ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଦ୍ୱିତୀୟ ଭାଷାରେ ତା’ ହୁଏ ନାହିଁ ।’’
ବାସ୍ତବିକ ମାତୃଭାଷାରେ ଯେତେ ସହଜ ଓ ସୁବିଧାରେ ମନର କଥା ପ୍ରକାଶ କରିହେବ ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଭାଷା ମାଧ୍ୟମରେ ତାହା ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ । ବିଦେଶୀ ଭାଷା ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷା ସହଜରେ ଲୋକଙ୍କ ଭିତରେ ପ୍ରସାରିତ ହୋଇପାରେ ନାହିଁ । ସ୍କୁଲ, କଲେଜର ଶିକ୍ଷା ସମାପ୍ତି ପରେ ସାଧାରଣତଃ ଲୋକମାନେ ବିଦେଶୀ ଭାଷା ବ୍ୟବହାର କରିନଥା’ନ୍ତି । ଯେଉଁ କେତେଜଣ ଇଂରେଜୀ ଜାଣିଥାଆନ୍ତି ମାତୃଭାଷା ପରି ତାକୁ କେହି ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି ନାହିଁ । ତା’ଛଡ଼ା ମାତୃଭାଷାରେ ଯେତେ ଶୀଘ୍ର ଯେତେ କାମ କରିହେବ, ବିଦେଶୀ ଭାଷାରେ ସେତେ ଶୀଘ୍ର କରିହେବ ନାହିଁ ।
ଇଂରେଜ ଶାସକମାନେ ସାଧାରଣ ଜନତାକୁ ନିଜ ପ୍ରତାପ ବଳରେ ଦୂରେଇ ରଖୁଥିଲେ । ମାତ୍ର ଦେଶୀ ସରକାର ଇଂରେଜୀ ଭାଷା ବଳରେ ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କୁ ଦୂରେଇ ରଖୁଛନ୍ତି । ଯେଉଁମାନେ ଇଂରାଜୀ ପଢ଼ିପାରୁଛନ୍ତି ବା ବୁଝିପାରୁଛନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କର ସେହି ପାରଙ୍ଗମତା ପାଇଁ ସେମାନଙ୍କ ମନରେ ଆତ୍ମ ଅଭିମାନ ରହିଛି । ପକ୍ଷାନ୍ତରେ ଯିଏ ପଢ଼ି ନ ପାରୁଛି ବା ଇଂରେଜୀ ବୁଝି ନ ପାରୁଛି, ତା’ର ସେହି ଅପାରଗତା ପାଇଁ ତା’ମନରେ ଗୋଟାଏ ହୀନମନ୍ୟତା ଭାବ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଛି । ପାଠୁଆ ଓ ଅପାଠୁଆ କରୁଛି ।
ମାତୃଭାଷା ମାଧ୍ୟମରେ କୃଷି ବିଷୟରେ ଶିକ୍ଷା ଦିଆଗଲେ କୃଷକମାନେ ଶିକ୍ଷିତ ହୋଇପାରିବେ ଏବଂ କୃଷିକ୍ଷେତ୍ରରେ ବିଦେଶୀ ଜ୍ଞାନ କୌଶଳ ପ୍ରୟୋଗ କରି ଉତ୍ପାଦନ ବୃଦ୍ଧିରେ ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିପାରିବେ । କୃଷି ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରେ ମାତୃଭାଷା ମାଧମ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କଲେ ଇଂରେଜୀ ଅନଭିଜ୍ଞ ଦାୟିତ୍ୱସମ୍ପନ୍ନ କୃଷକମାନେ ସେଠାରେ ସାମୟିକଭାବେ ଶିକ୍ଷାଲାଭ କରିପାରନ୍ତେ ଓ ଆମ କୃଷିପ୍ରଧାନ ରାଜ୍ୟର କୃଷି ପ୍ରଗତି ଆଶାନୁରୂପ ହୋଇପାରନ୍ତା । ସେହିପରି ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପ୍ରସଙ୍ଗ, ଶାସନ କାର୍ଯ୍ୟ ଓ ସ୍ବାଭିମାନ ସୁରକ୍ଷା ଦିଗରେ ମାତୃଭାଷା ମାଧମ ଶିକ୍ଷା ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ସରକାରୀ ସ୍ତରରେ ଏଥୁନିମିତ୍ତ ଦୃଢ଼ ପଦକ୍ଷେପ
ଜରୁରୀ, ଯଦ୍ବାରା ଦେଶ ଓ ଜାତି ପ୍ରଗତି ପଥରେ ଗତି କରିପାରିବ ।
Question ୨୬ ।
ମାତୃଭାଷା ପ୍ରତି ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କର ଯେଉଁ ଉଦାସୀନତା ପରିଲକ୍ଷିତ ହୁଏ, ତାହାର ଦୂରୀକରଣ କିପରି କରାଯାଇପାରିବ ଲେଖା କିମ୍ବା, ମାତୃଭାଷାର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ କ’ଣ କରାଯାଇପାରିବ ବୋଲି ପ୍ରାବନ୍ଧିକ କହିଛନ୍ତି, ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ଓଡ଼ିଆ ଗଦ୍ୟଭାଷାକୁ ନିଜସ୍ବ କଳାକୌଶଳରେ ରୁଚିକର ତଥା ସୁଖପାଠ୍ୟ କରାଇପାରିଥିବା ଯଶସ୍ବୀ ପ୍ରଫେସର ଗୋଲୋକବିହାରୀ ଧଳ ଏକାଧାରରେ ଥିଲେ ଜଣେ ପ୍ରଖ୍ୟାତ ଭାଷାବିଜ୍ଞାନୀ, ବିଶିଷ୍ଟ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ, ଦକ୍ଷ ଅନୁବାଦକ ଏବଂ ପ୍ରବୀଣ ଭ୍ରମଣ ସାହିତ୍ୟକାର । ତାଙ୍କର ସରଳ, ସାବଲୀଳ ଭାଷା ଓ ଭାବାତ୍ମକ ଶୈଳୀରେ ରଚିତ ସାରସ୍ଵତ ସୃଷ୍ଟିଗୁଡ଼ିକ ମନୋଜ୍ଞ ଓ ରସାଣିତ ।
ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ଭାଷା ବିଜ୍ଞାନ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ପୁସ୍ତକ ମଧ୍ୟରେ ‘ମଣିଷର ଭାଷା’ ଓ ‘ଧ୍ବନିବିଜ୍ଞାନ’, ‘ଭାଷାଶାସ୍ତ୍ର ପରିଚୟ’; ଭ୍ରମଣ ସାହିତ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ ‘ଲଣ୍ଡନ ଚିଠି’, ‘ଆମେରିକା ଅନୁଭୂତି’, ‘ଗଙ୍ଗାରୁ ଗୋଦାବରୀ’; ଅନୁବାଦ ସାହିତ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ ‘ଗୋଦାନ’, ‘ଗବନ’, ‘ବନ୍ଦୀ ନେହେରୁ’, ‘ବିସ୍ମୃତିର ଚିତ୍ର’ଏବଂ ପ୍ରବନ୍ଧ ସାହିତ୍ୟ ‘ଓଡ଼ିଆ କେବେ’, ‘ବିଚାର ଆଲୋଚନା’ ଆଦି ତାଙ୍କର ଅମ୍ଳାନ ସାରସ୍ଵତ ପ୍ରତିଭାର ପରିଚୟ ପ୍ରଦାନ କରେ ।ଆଲୋଚ୍ୟ ‘ମାତୃଭାଷା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା’ପ୍ରବନ୍ଧଟି ଲେଖକଙ୍କ ‘ଓଡ଼ିଆ କେବେ’ପୁସ୍ତକରୁ ସଂଗୃହୀତ । ପ୍ରବନ୍ଧଟିରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାପ୍ରୀତି ପ୍ରଚ୍ଛନ୍ନଭାବେ ପରିଦୃଷ୍ଟ । ମହାନ୍ ସ୍ବଭାବ କବି ଗଙ୍ଗାଧର ମେହେରଙ୍କ ଭାଷାରେ-
“ମାତୃଭ୍ ମି ମାତୃଭାଷାରେ ମମତା
ଯା’ହୃଦେ ଜନମି ନାହିଁ,
ତାକୁ ଯେବେ ଜ୍ଞାନା ଗଣରେ ଗଣିବା
ଅଜ୍ଞାନ ରହିବେ କାହିଁ ?”
ମାତୃଭାଷାକୁ ଅନାଦର କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କ ପ୍ରତି ଶାଣିତ ବାକ୍ୟବାଣ ପ୍ରଦାନ କରି ବହୁ ଶିକ୍ଷାବିତ୍ ଜ୍ଞାନୀ, ଗୁଣୀ, ଜାତିପ୍ରେମୀ, ମାତୃଭାଷାର ସୁରକ୍ଷା ନିମନ୍ତେ ଏକ ଜନ ଆନ୍ଦୋଳନ ଗଢ଼ି ତୋଳିବାକୁ ବହୁବାର ଆହ୍ଵାନ କରିଛନ୍ତି । ମାତୃଭାଷା ପ୍ରତି ବୀତସ୍ପୃହତାକୁ ଦେଶଦ୍ରୋହ, ଜାତିଦ୍ରୋହଭାବେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି । ଗାନ୍ଧିଜୀ ଓ ରବୀନ୍ଦ୍ରନାଥଙ୍କ ପରି ମହାମନୀଷୀମାନେ ମଧ୍ୟ ମାତୃଭାଷା ପ୍ରତି ମମତ୍ୱବୋଧ ଜାଗ୍ରତ କରିବାପାଇଁ ଉପଦେଶ ଦେଇଯାଇଛନ୍ତି । ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ମତରେ, ଇଂରାଜୀ ଶିକ୍ଷା ଶାସନର ମାଧ୍ୟମ ହୋଇ ରହିଥିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷା ପ୍ରତି କାହାରି ଦୃଷ୍ଟି ଫେରିବ ନାହିଁ ।
ସଂପ୍ରତି ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କଠାରେ ମାତୃଭାଷା ପ୍ରତି ଉଦାସୀନତା ଲକ୍ଷ୍ୟକରି ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଉଦ୍ବେଗ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି । ସେମାନଙ୍କ ମନରେ ମାତୃଭାଷା ପ୍ରୀତି ଜାଗ୍ରତ କରିବାପାଇଁ ସେ କେତେକ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ପରାମର୍ଶ ପ୍ରଦାନ କରିଛନ୍ତି । ପାଠକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ଜାଗରଣ ସୃଷ୍ଟି କରିବାପାଇଁ ଆଲୋଚ୍ୟ ପ୍ରବନ୍ଧ ‘ମାତୃଭାଷା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା’ ନିଶ୍ଚିତଭାବେ ଉପଯୋଗୀ ହେବ ଏଥିରେ ସନ୍ଦେହ ନାହିଁ ।
ମାତୃଭାଷା ମାତୃସ୍ତନ୍ୟ ପରି ମୂଲ୍ୟବାନ୍ । ତଥାପି ମାତୃଭାଷା ପ୍ରତି ଓଡ଼ିଆମାନେ ବିମୁଖ ହେବାର ବହୁବିଧ କାରଣ ରହିଛି । ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ମତରେ ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ ପାରଙ୍ଗମ ଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ଏବଂ ଇଂରାଜୀ ଜାଣିନଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଗଢ଼ିଉଠିଥିବା ଏକ ଅଦୃଶ୍ୟ ପାଚେରି ଜାତିର ଐକ୍ୟ ରକ୍ଷା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ବାଧକ । ଇଂରାଜୀ ପଢ଼ାଲେଖାରେ ଅପାରଗତା ପାଇଁ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥିବା ନ୍ୟୁନମନ୍ୟତା ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ଶାସନ କଳ ସହ ସମ୍ପର୍କ ରକ୍ଷା କରିବାରେ ବାଧା ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି । ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ଭାଷାରେ-
“ଇଂରେଜ ଶାସକମାନେ ତାଙ୍କ ପ୍ରତାପ ବଳରେ ଜନତାକୁ ଦୂରରେ ରଖୁଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ଦେଶୀ ସରକାର ଇଂରାଜୀ ବଳରେ ଲୋକଙ୍କୁ ଦୂରରେ ରଖିଛନ୍ତି ।”
ମୂକ ଜନତାକୁ ମାତୃଭାଷାର ଅଧିକାର ଦେବାପାଇଁ ଗାନ୍ଧିଜୀ ବ୍ୟାକୁଳ ଥିଲେ । ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ମତରେ, ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷ୍ ଭଳି ଓଡ଼ିଶାରେ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ମାତୃଭାଷାରେ ଶିକ୍ଷା ଓ ଶାସନ ଚଳାଇବାର ଅଧିକାର ଦେବା ସର୍ବାଦୌ ଆବଶ୍ୟକ । ଲୋକଙ୍କ ହାତକୁ କ୍ଷମତା ଦେଇ ସେମାନଙ୍କୁ ମାତୃଭାଷାରେ ଶାସନ କାର୍ଯ୍ୟ ଚଳାଇବାକୁ ସୁଯୋଗ ନଦେଲେ ସେ କ୍ଷମତା ଅର୍ଥହୀନ ହେବ । ସରକାରୀ କାଗଜପତ୍ରରେ ଇଂରେଜୀ ବଦଳରେ ମାତୃଭାଷା ବ୍ୟବହୃତ ହେଲେ ସାଧାରଣ ଜନତା ପାଇଁ ବହୁ ଅସୁବିଧା ଅଚିରେ ଦୂର ହେବ ।
ଶିକ୍ଷା ସମ୍ପର୍କରେ ଗଠିତ ତାରାଚାନ୍ଦ କମିଟି, ମୁଦାଲିୟର କମିଟି, ରାଧାକୃଷ୍ଣ କମିଟି ଓ ଜାକିର ହୁସେନ୍ କମିଟି ଆଦି ସମସ୍ବରରେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ମାତୃଭାଷା ଶିକ୍ଷା ସବୁଶିକ୍ଷାର ମୂଳମନ୍ତ୍ର । ମାତ୍ର ଇଂରେଜୀ ଭାଷାର ଐନ୍ଦ୍ରଜାଲିକ ପ୍ରଭାବରୁ ଅଦ୍ୟାବଧୂ ଆମକୁ ମୁକ୍ତି ମିଳିନାହିଁ କି ମାତୃଭାଷା ପ୍ରତି ଆମର ସମ୍ମାନ ଆସିନାହିଁ । ଆମ ବିବାହ, ବ୍ରତ ଆଦିରେ ଆମେ ନିମନ୍ତ୍ରଣପତ୍ର ଲେଖାଗଲେ ଇଂରେଜୀ ପଢ଼ିନଥିବା ସାଧାରଣ ଲୋକ ସେସବୁ ପଢ଼ିପାରନ୍ତେ । ଅବଶ୍ୟ ସରକାରୀ ଦପ୍ତରମାନଙ୍କରେ ଏବେ ଓଡ଼ିଆରେ ଦପ୍ତର ନାମ ଲେଖାଯିବାକୁ ଆରମ୍ଭ କରାଯାଇଛି । ବର୍ତ୍ତମାନ ଯୋଜନାମୟ ଦେଶରେ ଯେଉଁସବୁ ଉନ୍ନୟନମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଉଛି ସେସବୁକୁ ଇଂରେଜୀ ବଦଳରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ରାସ୍ତାପାର୍ଶ୍ଵରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଗଲେ, ତାହା ସହଜରେ ଲୋକମାନଙ୍କ ପାଖରେ ପହଞ୍ଚିପାରିବ । ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ସରକାରୀ ସ୍ତରରେ କେଉଁ ସବୁ ଉନ୍ନୟନମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଇଛି ସେ ସମ୍ପର୍କରେ ସେମାନେ ଅବଗତ ହୋଇପାରିବେ । କୃଷି ମହାବିଦ୍ୟାଳୟଗୁଡ଼ିକର ପାଠ୍ୟକ୍ରମ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ରଚିତ ହେଲେ ଆମ କୃଷିପ୍ରଧାନ ରାଜ୍ୟର ସାଧାରଣ ଜନତା ମଧ୍ୟ ପରୋକ୍ଷରେ ଉପକୃତ ହୋଇପାରିବେ ।
ଚିନ୍ତାଶୀଳ ଶିକ୍ଷାବିତ୍ଙ୍କର । ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାସାହିତ୍ୟକୁ ତଦନୁରୂପ ସମୃଦ୍ଧି ତଥା ପ୍ରଗତିଶୀଳ କରିବା ଅବଶ୍ୟ କବି, ଲେଖକ, ଗବେଷକମାନଙ୍କ ଦାୟିତ୍ଵ । ସେଥୂପାଇଁ ନିରଳସ, ନିରବଚ୍ଛିନ୍ନ ସାଧନା ଆବଶ୍ୟକ । ଏସବୁ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଓଡ଼ିଆ ଲୋକର ଭାଷାର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଚିନ୍ତା ତଥା କାର୍ଯ୍ୟକରିବା ଆବଶ୍ୟକ । ନିଜ ଭାଷାର ସୁରକ୍ଷା ତଥା ପ୍ରଗତି ନିମିତ୍ତ ନିଜେ ଆଗଭର ନହେଲେ ହୁଏତ ଦିନେ ଏ ଭାଷାର ବିଲୋପ ସାଧୁ ହେବ ।
Question ୨୭ ।
ମାତୃଭାଷାର ପ୍ରସାର ପାଇଁ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଯେଉଁ ଚିନ୍ତନ ପ୍ରୟାସ କରିଛନ୍ତି, ତାହା ପଠିତ ପ୍ରବନ୍ଧକୁ ଭିଭିକରି ବିଶ୍ଳେଷଣ କର । କିମ୍ବା, ମାତୃଭାଷାର ପ୍ରସାର ପାଇଁ ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ଯୁକ୍ତିକୁ ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
Answer:
ଓଡ଼ିଆ ପ୍ରବନ୍ଧ ସାହିତ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରଫେସର ଗୋଲୋକବିହାରୀ ଧଳ ହେଉଛନ୍ତି ଅନ୍ୟତମ ଯଶସ୍ବୀ ସ୍ରଷ୍ଟା । ସେ ଥିଲେ ଏକାଧାରରେ ଜଣେ ବିଶିଷ୍ଟ ଭାଷାତତ୍ତ୍ବବିତ୍, ପ୍ରଖ୍ୟାତ ଅନୁବାଦକ, ପ୍ରବୀଣ ଭ୍ରମଣ ସାହିତ୍ୟ ଲେଖକ ଓ ଭାବାତ୍ମକ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ । ତାଙ୍କର ସରଳ, ସାବଲୀଳ, ଭାବଗର୍ଭକ, ମନ୍ମୟ ଗଦ୍ୟଶୈଳୀ ତାଙ୍କ ସୃଷ୍ଟିନିଚୟକୁ ସୁଖପାଠ୍ୟ ତଥା ମନୋଜ୍ଞ କରିପାରିଛି । ତାଙ୍କ ରଚିତ ପୁସ୍ତକଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ‘ଲଣ୍ଡନ ଚିଠି’, ‘ଆମେରିକା ଅନୁଭୂତି’, ‘ମଣିଷର ଭାଷା’, ‘ଧ୍ବନିବିଜ୍ଞାନ’, ‘ବିସ୍ମିତର ଚିତ୍ର’, ‘ଓଡ଼ିଆ କେବେ’ ଓ ‘ବିଚାର ଆଲୋଚନା’ ପ୍ରଭୃତି ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ଅନନ୍ୟ ପ୍ରତିଭାର ସ୍ବାକ୍ଷର ବହନ କରେ ।
ଉପାଦେୟତା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା ପାଇଁ ତାହାର ଉପଯୋଗିତା ସମ୍ପର୍କରେ ଆଲୋଚନା କରିବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ମାତୃଭାଷାର ପ୍ରସାର ପାଇଁ ବହୁ ଚିନ୍ତାଶୀଳ ମତାମତ ପ୍ରଦାନ କରିଛନ୍ତି । ମାତୃଭାଷା ଯେ ସବୁ ଶିକ୍ଷାର ମୂଳମନ୍ତ୍ର, ଏହା ଶିକ୍ଷା ବିଷୟରେ ଗଠିତ ସବୁ କମିଟି ଯଥା ତାରାଚାନ୍ଦ କମିଟି, ମୁଦାଲିୟର କମିଟି, ରାଧାକୃଷ୍ଣ କମିଟି ଓ ଜାକିର ହୁସେନ କମିଟି ସମସ୍ବରରେ ମତପୋଷଣ କରିଛନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ଇଂରାଜୀ ଭାଷାର ଅନୁପ୍ରବେଶ ଆମ ରାଜ୍ୟରେ ମାତୃଭାଷା ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରଧାନ ବାଧକରୂପେ ଉଭା ହୋଇଛି । ଯଦ୍ବାରା ମାତୃଭାଷା ପ୍ରତି ଲୋକଙ୍କର ସମ୍ମାନ ତଥା ମାତୃଭାଷା ସୁରକ୍ଷା ଦିଗରେ ନୈତିକ ଦାୟିତ୍ୱବୋଧ କ୍ରମେ ହ୍ରାସ ପାଇବାରେ ଲାଗିଛି । ମାତୃଭାଷା ଶିକ୍ଷାର ଏତାଦୃଶ ପତନୋନୁ ଖୀ ଅବସ୍ଥା ଲକ୍ଷ୍ୟକରି ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଗଭୀର ଉଦ୍ବେଗ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି ।
ଆମ ଦେଶର ଭାଷା” ପରିସ୍ଥିତି ଏପରି ଦୟନୀୟ ଯେ ମାତୃଭାଷାରେ ଅଜ୍ଞ ବ୍ୟକ୍ତି ଜ୍ଞାନୀଭାବେ ପରିଚିତ ହେଉଛି । ଏହି ଜ୍ଞାନୀ ଲୋକମାନଙ୍କର ମାତୃଭାଷା ବିମୁଖତା ହିଁ ଜାତିପକ୍ଷରେ ଘୋର ଦୁର୍ଭାଗ୍ୟର କାରଣ । କାରଣ ଜ୍ଞାନୀ, ପଦସ୍ଥ, ଶାସନକଳର ଲୋକମାନଙ୍କର ମାତୃଭାଷା ବିମୁଖତା ହିଁ ଜାତିପକ୍ଷରେ ଘୋର ଦୁର୍ଭାଗ୍ୟର କାରଣ । କାରଣ ଜ୍ଞାନୀ, ପଦସ୍ଥ, ଶାସନକଳର ନିୟାମକମାନେ ମାତୃଭ।ଷା ପ୍ରତି ଉଦାସାନ ହେବାଫଳରେ ମାତୃଭାଷାର ଅଗ୍ରଗତି ଅସମ୍ଭବ ଅସମ୍ଭବ ହୋଇପଡ଼ିଛି। ଗାନ୍ଧିଜା ତେଣୁ ମତପୋଷଣ କରିଥିଲେ ଯେ, ଇଂରାଜୀ ଶିକ୍ଷା ଶାସନର ମାଧ୍ୟମ ହୋଇ ରହିଥିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷାଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରତି କାହାରି ଦୃଷ୍ଟି ଫେରିବ ନାହିଁ । ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ମାତୃଭାଷା ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରସାର ପାଇଁ ଚାରିଗୋଟି ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ପରାମର୍ଶ ପ୍ରଦାନ କରିଛନ୍ତି ।
- ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷା ପ୍ରତି ଦୃଷ୍ଟି ଆକର୍ଷଣ କରିବାକୁ ହେଲେ ଇଂରେଜୀ ଆଧ୍ଵପତ୍ୟକୁ କମାଇବାକୁ ହେବ ।
- ଜନତାର ସାମୂହିକ ଶିକ୍ଷା ପାଇଁ ମାତୃଭାଷା ହିଁ ପ୍ରକୃତ ମାଧ୍ୟମ ।
- ଶାସିତକୁ ଶାସକଙ୍କଠାରୁ ଦୂରରେ ରଖୁଛି ଇଂରେଜୀ ଭାଷା ।
- ମାତୃଭାଷା ପାଇଁ ଅଭିମାନ ଓ ମାତୃଭାଷାର ଉନ୍ନତି ସାଧନ କାମ୍ୟ ।
ମାତୃଭାଷାର ପ୍ରସାର ପାଇଁ ଅନ୍ୟ ଭାଷା ବିଶେଷତଃ ଇଂରେଜୀ ଭାଷା ବିରୋଧରେ ସ୍ବର ଉତ୍ତୋଳନ କରିବାକୁ ହେବ । ହେବ । ଜନତାର ସାମୁହିକ ଶିକ୍ଷା କେବଳ ମାତୃଭାଷାରେ ହିଁ ସହଜସାଧ୍ୟ । ତେଣୁ ସରକାରୀ ସ୍ତରରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଯୋଜନାମାନ ମାତୃଭାଷାରେ ହିଁ ପ୍ରକାଶ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ, ଯଦ୍ବାରା ଜନସାଧାରଣ ଯୋଜନା ସମ୍ପର୍କରେ ଅବଗତ ହେବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଏହାର ସଫଳ ରୂପାୟନ ଦିଗରେ ପୂର୍ଣ୍ଣ ସହଯୋଗ ପ୍ରଦାନ କରିପାରିବେ
ସାଧାରଣତଃ ଯେକୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତି ମାତୃଭାଷା ମାଧ୍ୟମରେ ଯେପରି ମୁକ୍ତଭାବେ ନିଜ ଭାବ ପ୍ରକାଶ କରିବାରେ ସମର୍ଥ ହେବ, ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଭାଷା ମାଧ୍ୟମରେ ତାହା କରିବା ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ । ମାତୃଭାଷାରେ ହିଁ ମନୁଷ୍ୟର ଯେଉଁ ସ୍କର୍ଭି ହୁଏ, ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଦ୍ୱିତୀୟ ଭାଷାରେ ତାହା ହୋଇନପାରେ । ଗଣତନ୍ତ୍ର ଶାସନର ସାର୍ଥକତା ପାଇଁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଲୋକ ମାତୃଭାଷାରେ ଶିକ୍ଷିତ ହୋଇ ନିଜ ଅଧିକାର ଓ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ସଚେତନ ହୋଇପାରିବ । ସରକାରୀ ସ୍ତରରେ ଏ ଦିଗରେ ବିହିତ ପଦକ୍ଷେପ ଗ୍ରହଣ କଲେ ମାତୃଭାଷା ସମୃଦ୍ଧ ହୋଇପାରିବ । ମାତୃଭାଷା ଓ ମାତୃଭୂମି ସମ୍ପର୍କିତ ସ୍ବଭାବ କବି ଗଙ୍ଗାଧର ମେହେରଙ୍କ ଉକ୍ତି ପ୍ରଣିଧାନଯୋଗ୍ୟ ।
“ମାତଭୂମି ମାତୃଭାଷ।ରେ ମମତା
ଯା ହୃଦେ ଜନମି ନାର୍ହି,
ତାକୁ ଯଦି ଜ୍ଞାନା ପାଖରେ ଶୁଣିବା
ଅଜ୍ଞାନ ରହିବେ କାର୍ହି?”
ସମସ୍ତ ଉତ୍କଳୀୟଙ୍କ ମନରେ ମାତୃଭାଷା ପ୍ରତି ଅଭିମାନ ରହିବା ସର୍ବାଦୌ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ । ମାତୃସ୍ତନ୍ୟ ସମ ନିଜ ମାତୃଭାଷାର ସୁରକ୍ଷା ତଥା ପ୍ରସାର ଦିଗରେ ସର୍ବନିମ୍ନ କର୍ଭବ୍ୟ ବିଷୟରେ ସଚେତନ ହେଲେ ମାତୃଭାଷା ସ୍ବତଃ ପ୍ରଗତିପଥରେ ଗତି କରିପାରିବ । ନିଜ ଭାଷା ପାଇଁ ନିଜେ କିଛି ତ୍ୟାଗ ସ୍ଵୀକାର ନକଲେ ଅନ୍ୟ କେହି ସାହାଯ୍ୟ କରିପାରିବେ ନାହିଁ । ଅବଶ୍ୟ ଏଥିପାଇଁ ନିରଳସ ଓ ନିରବଚ୍ଛିନ୍ନ ସାଧନାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି ।
Question ୨୮ ।
‘ଜନତାର ସାମୂହିକ ଶିକ୍ଷା ପାଇଁ ମାତୃଭାଷା ହିଁ ପ୍ରକୃତ ମାଧ୍ୟମ’ – ଉକ୍ତିଟିର ସତ୍ୟତା ପ୍ରତିପାଦନ କର । କିମ୍ବା, ସର୍ବସାଧାରଣଙ୍କର ସର୍ବାଙ୍ଗୀନ କଲ୍ୟାଣ ପାଇଁ ମାତୃଭାଷାର ଅବଦାନ ଅନସ୍ବୀକାର୍ଯ୍ୟ – ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ଉତ୍କଳର ବାଣୀଭଣ୍ଡାର ଆଧୁନିକ ପ୍ରବନ୍ଧ ସାହିତ୍ୟ ତଥା ଭ୍ରମଣ କାହାଣୀ ଲେଖକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଯେଉଁ କତିପୟ ପ୍ରଥ୍ ତଯଶା ସାରସ୍ଵତ ସାଧକଗଣଙ୍କ ଅବଦାନରେ ରର୍ଦ୍ଧିମନ୍ତ୍ର ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଫେସର ଗୋଲୋକବିହାରା ଧଳ ଅନ୍ୟତମ। ସରଳ ସାବଲୀଳ ଭାଷା, ଭାବାତ୍ମକ ଶୈଳୀ ତଥା ଶିକ୍ଷାପ୍ରଦ ଓ ବୌଦ୍ଧିକ ଚେତନାଦୀପ୍ତ ତଥ୍ୟସମ୍ବଳିତ ଉପାଦାନରେ ସ୍ବୀୟ କାଳଜୟୀ କରିବା ତାଙ୍କ ଅନନ୍ୟ ସାଧାରଣ ପ୍ରତିଭାର ପରିଚୟ । ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ସାରସ୍ବତ ସୃଷ୍ଟିସମ୍ଭାର ମଧ୍ୟରେ ‘ଲଣ୍ଡନ ଚିଠି’, ‘ଆମେରିକା ଅନୁଭୂତି’, ‘ଗଙ୍ଗାରୁ ଗୋଦାବରୀ’, ‘ଓଡ଼ିଆ କେବେ’, ‘ବିଚାର ଆଲୋଚନା’ ଆଦି ପୁସ୍ତକରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ପ୍ରତିଭାନୈପୁଣ୍ୟ ସର୍ବଜନାଦୃତ ।
ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ‘ଓଡ଼ିଆ କେବେ’ ପୁସ୍ତକରୁ ସଂଗୃହୀତ ‘ମାତୃଭାଷା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଲେଖକ ଜନତାର ସାମୂହିକ ଶିକ୍ଷାଭାବେ ମାତୃଭାଷାର ଉପାଦେୟତା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା ପାଇଁ ତାହାର ଉପଯୋଗିତା ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଛନ୍ତି । ଜନତାର ପ୍ରଥମ ପ୍ରୟୋଜନ ହେଉଛି ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷା । ଅନ୍ନ, ବସ୍ତ୍ର ପରି ତା’ର ନିଜର ଭାଷା ହିଁ ପ୍ରଥମ ଆବଶ୍ୟକତା । ମାତୃଭାଷାରେ ହିଁ ସେ ନିଜର ଭାବନାକୁ ପରିପ୍ରକାଶ କରିପାରେ । ଗାନ୍ଧିଜୀ ମାତୃଭାଷାକୁ ମାତୃସ୍ତନ୍ୟ ପରି ମୂଲ୍ୟବାନ୍ ମନେକରୁଥିଲେ । ତାଙ୍କ ମତରେ, ମାତୃଭାଷା ପ୍ରତି ମମତ୍ୱବୋଧ ନଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି କଦାପି ଦେଶପ୍ରେମୀ ହୋଇନପାରେ । ସେଥିପାଇଁ ସେ ଅର୍ଥନୀତି କ୍ଷେତ୍ରରେ ବିଦେଶୀ ଜିନିଷ ବର୍ଜନ ଓ ଭାଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଇଂରେଜୀ ଭାଷା ବର୍ଜନକୁ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେବାକୁ ଆହ୍ଵାନ ଦେଇଥିଲେ । ବଡ଼ ବରଗଛ ତଳେ ଛୋଟ ବରକୋଳି ଗଛ ଉଧେଇ ନ ପାରିବା ପରି ଇଂରେଜୀ ଭାଷାର ପ୍ରଭାବ ମୁକ୍ତ ନହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମାତୃଭାଷାର ପ୍ରଗତି ସାଧୁ ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ ।
ଶିକ୍ଷା ହିଁ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ମୂଳମନ୍ତ୍ର । ପ୍ରତ୍ୟେକ ମତଦାତା ଉପଯୁକ୍ତ ଶିକ୍ଷା ନ ପାଇବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଗଣତନ୍ତ୍ର ସଫଳ ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ । ସମୂହ ଜନତାକୁ ଅଳ୍ପ ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ଶିକ୍ଷିତ କରିବାକୁ ହେଲେ ମାତୃଭାଷା ହିଁ ସର୍ବୋତ୍କୃଷ୍ଟ ମାଧ୍ୟମ । ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ମତାନୁସାରେ-
‘‘ମାତୃଭାଷାରେ ମନୁଷ୍ୟର ଯେଉଁ ଭୂର୍ଭି ହୁଏ, ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଦ୍ୱିତୀୟ ଭାଷାରେ ତା’ ହୁଏ ନାହିଁ ।’’
ବିଦେଶୀ ଭାଷାରେ ସାମୂହିକ ଶିକ୍ଷାର ଉଦାହରଣ ବିଶ୍ବର ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଦେଶରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେନାହିଁ । ତା’ଛଡ଼ା ମାତୃଭାଷାରେ ଯେତେ ଶୀଘ୍ର କାମ କରିହେବ ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଭାଷାରେ ତାହା ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ । ମାତୃଭାଷା ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷା ସହଜରେ ଲୋକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରସାରିତ ହୋଇପାରିଥାଏ। ଏତଦ୍ଭିନ୍ନ କୌଣସି ବିଦେଶୀ ଭାଷାକୁ ମାତୃଭାଷା ପରି ବ୍ୟବହାର କରିବା ମଧ୍ୟ ସ୍ଵାଭାବିକ ନୁହେଁ । ପରିବାରର ସମସ୍ତ ସଦସ୍ୟ ଇଂରେଜୀ ଭାଷା ଜାଣି ନଥିବାରୁ ପାଠୁଆ ପୁଅଝିଅଙ୍କ ଇଂରେଜୀ ବହିରୁ ସେମାନେ କୌଣସି ଜ୍ଞାନ ଆହରଣ କରିପାରନ୍ତି ନାହିଁ । ତେଣୁ ଜ୍ଞାନ ପ୍ରସାରିତ ନହୋଇ ସଙ୍କୁଚିତ ହୋଇରହେ । ପରେ ଟେବୁଲ ଉପରେ ଥିବା ଖଣ୍ଡେ ବହି ଯଦି ମାତୃଭାଷାରେ ଲିଖୁତ ହୋଇଥାଏ, ତେବେ ଘରର ଯେକୌଣସି ଲୋକ ସେଥୁପ୍ରତି ଆଗ୍ରହ ପ୍ରକାଶ କରିବା ସ୍ଵାଭାବିକ ।
ସେହିପରି କୃଷି ସମ୍ପର୍କିତ ଖଣ୍ଡିଏ ପୁସ୍ତକ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ଲେଖା ହୋଇଥିଲେ ଯେକୌଣସି କୃଷକ ମନରେ ତାହା ପଢ଼ିବାପାଇଁ କୌତୂହଳ ସୃଷ୍ଟି ହେବା ସ୍ଵାଭାବିକ । ଅଭିଜ୍ଞ କୃଷକମାନଙ୍କର ପ୍ରଦତ୍ତ ମତାମତ ତଥା ଅନୁଭୂତି ସହଜରେ ପ୍ରସାରିତ ହୋଇପାରିବ କେବଳ ମାତୃଭାଷା ମାଧ୍ୟମରେ । ବିଲାତ ପ୍ରଭୃତି ଦେଶରେ ବିଲେଇ, କୁକୁର ପାଳନଠାରୁ ଆରମ୍ଭକରି ଉଡ଼ାଜାହାଜ ଉଡ଼େଇବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସବୁ ପ୍ରକାର ଜ୍ଞାନକୁ ସରଳ ଭାଷାରେ ଲୋକେ ବୁଝିପାରିଲା ପରି ଭାଷାରେ ଲେଖାଯାଇଛି । ଫଳତଃ ଜ୍ଞାନ ସହଜରେ ବିସ୍ତୃତ ହୋଇପାରୁଛି । ଏ ସମ୍ପର୍କରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ କହିଛନ୍ତି-
‘କିନ୍ତୁ ଆମ ଦେଶରେ ଜ୍ଞାନ ଭଣ୍ଡାରଟା ଇଂରେଜୀରେ ଥିବାରୁ କୋଟି କୋଟି ଜନତା ଆଖୁ ଥାଉ ଥାଉ ଅନ୍ଧ ।”
ମାତୃଭାଷା ହିଁ ସାମୂହିକ ଜନତାକୁ ଶିକ୍ଷିତ କରିପାରେ । ଗଣତନ୍ତ୍ର ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ମତଦାତାମାନଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷିତ ନ କଲେ ସେମାନେ ନିଜ ଅଧିକାର ଓ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ବିଷୟରେ ସଚେତନ ହୋଇପାରିବେ ନାହିଁ । ତେଣୁ ସରକାରୀ ସ୍ତରରେ ମାତୃଭାଷା ଶିକ୍ଷା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ପ୍ରଦାନ କରିବା ଜରୁରୀ । ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ମତରେ ‘ଇଂରେଜୀ ଉଠିଯାଇ କାଗଜପତ୍ର ଯେଉଁଦିନ ଓଡ଼ିଆରେ ହୋଇଯିବ, ସେଦିନ ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କର ଅନେକ ଅସୁବିଧା ଉଠିଯିବ ।’’
ଶିକ୍ଷା ସମ୍ପର୍କୀୟ ଯେତେ କମିଟି ଗଠିତ ହୋଇଛି ସମସ୍ତେ ସମସ୍ତରରେ ଗୋଟିଏ କଥା କହିଛନ୍ତି ଯେ ମାତୃଭାଷା ଶିକ୍ଷା ହିଁ ସବୁ ଶିକ୍ଷାର ମୂଳମନ୍ତ୍ର । ଗାନ୍ଧିଜୀ ଓ ରବୀନ୍ଦ୍ରନାଥଙ୍କ ପରି ମହାମନୀଷୀମାନେ ମଧ୍ୟ ମାତୃଭାଷା ଶିକ୍ଷା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ବ ଆରୋପ କରିଛନ୍ତି । ଇଂରାଜୀ ଭାଷା ହିଁ ଶାସକ ଓ ଶାସିତଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବ୍ୟବଧାନ ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି ବୋଲି ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଦୃଢୋକ୍ତି ପ୍ରକାଶ କରିବା ସହ ସମୂହ ଜନତା ପାଇଁ ମାତୃଭାଷା ମାଧମ ଶିକ୍ଷାକୁ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦେବାପାଇଁ ପରାମର୍ଶ ପ୍ରଦାନ କରିଛନ୍ତି ।
ତୁମ ପାଇଁ କାମ
Question ୨୯ ।
ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାକୁ ସମୃଦ୍ଧ କରିବାପାଇଁ ଯେଉଁମାନଙ୍କର ତ୍ୟାଗ ଓ ସାଧନା ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ସେହି ମହାନ୍ ସ୍ରଷ୍ଟାମାନଙ୍କର ଜୀବନୀ ପାଠ କର ।
Question ୩୦ ।
ଜନଜାବନରେ ମାତୃଭାଷାର ଆବଶ୍ୟକତା – ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଏକ ତର୍କସଭାର ଆୟୋଜନ କର ।
[ସୂଚନା : ‘ତୁମ ପାଇଁ କାମ’ର ଉତ୍ତରଗୁଡ଼ିକ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନେ ଶିକ୍ଷକଙ୍କ ସହାୟତା ନେଇ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରନ୍ତୁ ।]
ବିଗତ ବର୍ଷର ହାଇସ୍କୁଲ ପରୀକ୍ଷା (ବାର୍ଷିକ ଓ ସପ୍ଲିମେଣ୍ଟାରୀ)ର ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
Question 1.
ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷା ପ୍ରତି ଦୃଷ୍ଟି ଆକର୍ଷଣ କରିବାକୁ ହେଲେ କାହାର ଆଧ୍ୟତ୍ୟକୁ କମାଇବାକୁ ହେବ ?
Answer:
ଙ୍ଗରେଜା
Question 2.
ଛୋଟକୁ ରକ୍ଷା କରିବାକୁ ହେଲେ କ’ଣ କରିବାକୁ ହେବ. ?
Answer:
ବଡ଼କୁ ବାରଣ କରିବାକୁ ହେବ
Question 3.
ଦେଶୀ ସରକାର କାହା ବଳରେ ଲୋକଙ୍କୁ ଦୂରରେ ରଖୁଛନ୍ତି ?
Answer:
ଅର୍ଥ
Question 4.
ହିବୁ ଭାଷା ଏବେ କେଉଁ ଦେଶର ରାଜ୍ୟଭାଷା ହୋଇଛି ?
Answer:
ଇଜ୍ ଚାଇଲ
Question 5.
ଗାନ୍ଧିଜୀ ମାତୃଭାଷାକୁ କେଉଁ ଭଳି ମୂଲ୍ୟବାନ୍ ମନେ କରୁଥିଲେ ?
Answer:
ସୁନା
Question 6.
ଜନତାର ସାମୂହିକ ଶିକ୍ଷା ପାଇଁ କେଉଁ ଭାଷା ପ୍ରକୃତ ମାଧ୍ୟମ ?
Answer:
ଙ୍ଗରେଜା ଭାଷା
Question 7.
କେଉଁମାନଙ୍କୁ ‘ରିଙ୍ଗ୍ ଲିଡ଼ର’ କୁହାଯାଉଥିଲା ?
Answer:
ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ଉନ୍ନତି କଥା ଚିନ୍ତା କରୁଥ୍ଥ୍ ବା ଲୋକଙ୍କୁ
ପରୀକ୍ଷା ଉପଯୋଗୀ ଅତିରି
(A) ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।
Question 1.
ଭାଷା ସମସ୍ୟା କହିବା ମାତ୍ରେ ଲୋକେ କ’ଣ ବୁଝନ୍ତି ଓ କେଉଁ କଥା ସେମାନଙ୍କ ମନକୁ ଆସେ ନାହିଁ ?
Answer:
ଭାଷା ସମସ୍ୟା କହିଲା ମାତ୍ରେ ଲୋକେ ହିନ୍ଦୀ-ଇଂରେଜୀ ବିବାଦ କଥା ବୁଝନ୍ତି, ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷା କଥା ସେମାନଙ୍କ ମନକୁ ଆସେ ନାହିଁ ।
Question 2.
ଅର୍ଥନୀତି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ କ’ଣ ଆହ୍ଵାନ ଦେଇଥିଲେ ?
Answer:
ଅର୍ଥନୀତି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ ବିଦେଶୀ ବର୍ଜନ କରି ସ୍ଵଦେଶୀ ବ୍ୟବହାର କରିବାପାଇଁ ଆହ୍ବାନ ଦେଇଥିଲେ ।
Question 3.
ଭାଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ଘୋଷଣା ଓ ଆହ୍ଵାନ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ଭାଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଇଂରେଜୀ ଭାଷାକୁ ଛାଡ଼ି ମାତୃଭାଷାକୁ ସମୃଦ୍ଧ କରିବାକୁ ଘୋଷଣା କରିବା ସହିତ ହିନ୍ଦୀକୁ କେନ୍ଦ୍ରଭାଷା ତଥା ରାଜ୍ୟ ଲୋକମାନଙ୍କର ମାତୃଭାଷାକୁ ସେମାନଙ୍କର ରାଜ୍ୟଭାଷା କରିବାକୁ ଆହ୍ଵାନ ଦେଇଥିଲେ ।
Question 4.
କାହାକୁ ଦେଶଭକ୍ତ ବୋଲି କୁହାଯାଇ ପାରିବ ନାହିଁ ?
Answer:
ଯେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତିର ହୃଦୟରେ ମାତୃଭାଷା ପ୍ରତି ମମତା ନାହିଁ, ସେହି ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ଦେଶଭକ୍ତ ବୋଲି କୁହାଯାଇ ପାରିବ ନାହିଁ ।
Question 5.
ଇଂରେଜୀ ଭାଷା ପ୍ରଭାବରେ ଆମ ଦେଶରେ ପରିସ୍ଥିତି କିପରି ହେଲା ?
Answer:
ଇଂରେଜୀ ଭାଷା ପ୍ରଭାବରେ ଆମ ଦେଶରେ ମାତୃଭାଷା ନଜାଣି ମଧ୍ୟ ଲୋକେ ଜ୍ଞାନୀଭାବେ ବିବେଚିତ ହେଲେ । ଅସମ୍ଭବ ହେଲା ।
Question 6.
ହିବୁଭାଷା’ ରାଜ୍ୟଭାଷାରେ ପରିଣତ ହେଲା କିପରି ?
Answer:
ମୃତପ୍ରାୟ ହିନ୍ଦୁ ଭାଷାକୁ ଉଠାଇବାପାଇଁ ବିଦେଶୀ ଭାଷାକୁ ବିରୋଧ ସହିତ ସ୍କୁଲରେ ବିଦେଶୀ ଭାଷା ଭୁଲ୍ ବୋଲି ପିଲାଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷା ଦିଆଗଲା, ଫଳରେ ହିବୁ ସହିତ ପ୍ରତିଯୋଗିତା କରୁଥିବା ଅନ୍ୟ ଭାଷା ପଛରେ ପଡ଼ିଯିବାରୁ ହିବୁଭାଷା ଇଜ୍ରାଇଲ୍ର ରାଜ୍ୟଭାଷାରେ ପରିଣତ ହେଲା ।
Question 7.
ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି କ’ଣ ଆହ୍ବାନ ଦେଇଥିଲେ ଓ କ’ଣ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ ?
Answer:
ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ଅର୍ଥନୀତି କ୍ଷେତ୍ରରେ ବିଦେଶୀ ଜିନିଷ ବର୍ଜନ କରି ସ୍ଵଦେଶୀ ଜିନିଷ ବ୍ୟବହାର କରିବାକୁ ଆହ୍ଵାନ ଦେଇଥିଲେ ଏବଂ ଭାଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଇଂରେଜୀ ଛାଡ଼ି ମାତୃଭାଷାକୁ ସମୃଦ୍ଧ କରିବାକୁ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ ।
Question 8.
ମାତୃଭାଷାର ଅଗ୍ରଗତି ଅସମ୍ଭବ ହେଲା କାହିଁକି ?
Answer:
ସମାଜରେ ଯେଉଁମାନେ ଜ୍ଞାନୀ, ପଦସ୍ଥ, ଯାହାଙ୍କ କଥାରେ ମୂଲ୍ୟ ଥିଲା, ସେମାନେ ମାତୃଭାଷା ପ୍ରତି ଉଦାସୀନ ରହିବା ଫଳରେ ମାତୃଭାଷାର ଅଗ୍ରଗତି ଅସମ୍ଭବ ହୋଇପଡ଼ିଲା ।
Question 9.
ଅନ୍ନଦାଶଙ୍କର ରାୟ କାହିଁକି ଓଡ଼ିଆ ଛାଡ଼ି ବଙ୍ଗଳାରେ ଲେଖିଲେ ?
Answer:
ଅନ୍ନଦାଶଙ୍କରଙ୍କର ମାତୃଭାଷା ବଙ୍ଗଳା ହୋଇଥିବାରୁ ସେହି ଭାଷାରେ ତାଙ୍କର ଯେଉଁ ସ୍ଵାଭାବିକ ଘୂର୍ତ୍ତି ହେବ, ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ତାହା ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ ବୋଲି ଅନୁଭବ କରି ସେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାକୁ ଛାଡ଼ି ତାଙ୍କ ମାତୃଭାଷା ବଙ୍ଗଳାରେ ଲେଖିଲେ
Question 10.
ଇଂରେଜୀ ବିରୋଧରେ ଆମମାନଙ୍କର ପ୍ରଧାନ ଅଭିଯୋଗ କ’ଣ ?
Answer:
ଇଂରେଜୀ ବିରୋଧରେ ଆମମାନଙ୍କର ପ୍ରଧାନ ଅଭିଯୋଗ ଥିଲା ଏ ଭାଷା ଦେଢ଼ଶହ ବର୍ଷ ହେଲା.ପ୍ରଚଳିତ ହେଲେହେଁ ଶତକଡ଼ା ଦେଢ଼ଜଣ ଏ ଭାଷାକୁ ଆୟତ୍ତ କରିପାରି ନାହାନ୍ତି ।
Question 11.
ଆମ ଦେଶର କୋଟି କୋଟି ଜନତା ଆଖୁ ଥାଉଁ ଥାଉଁ ଅନ୍ଧ କିପରି ?
Answer:
ଆମ ଦେଶର ଜ୍ଞାନ ଭଣ୍ଡାରଟା ଇଂରେଜୀରେ ଥିବାରୁ ଆମ ଦେଶର କୋଟି କୋଟି ଜନତା ଆଖୁ ଥାଉଁ ଥାଉଁ ଅନ୍ଧ ।
Question 12.
ଭାଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ କ’ଣ ଘୋଷଣା କଲେ ?
Answer:
ଭାଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଇଂରେଜୀକୁ ଛାଡ଼ି ମାତୃଭାଷାକୁ ସମୃଦ୍ଧ କରିବାପାଇଁ ଘୋଷଣା କଲେ ।
Question 13.
ଗଣତନ୍ତ୍ର କେତେବେଳେ ସଫଳ ହୋଇପାରିବ ?
Answer:
ପ୍ରତ୍ୟେକ ଭୋଟର ଉପଯୁକ୍ତ ଶିକ୍ଷା ପାଇଲେ ଗଣତନ୍ତ୍ର ସଫଳ ହୋଇପାରିବ ।
(B) । ଗୋଟିଏ ପଦ ବା ଶବ୍ଦରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।
Question 1.
ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଗୋଲୋକବିହାରୀ ଧଳ କେଉଁ ଗ୍ରାମରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଗଞ୍ଜେଇଡ଼ିହ
Question 2.
ଗୋଲୋକବିହାରୀଙ୍କର ଗୋଟିଏ ଭ୍ରମଣ ସାହିତ୍ୟ ପୁସ୍ତକର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ଗଙ୍ଗାରୁ ଗୋଦାବରୀ
Question 3.
ଗୋଲୋକବିହାରୀ ଧଳଙ୍କର ଭାଷା ବିଜ୍ଞାନ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଗୋଟିଏ ପୁସ୍ତକର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ମଣିଷର ଭାଷା
Question 4.
ଗୋଲୋକବିହାରୀ ଧଳଙ୍କର ଏକ ଅନୂଦିତ ପୁସ୍ତକର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ଗୋଦାନ
Question 5.
ଆମ ଦେଶରେ ଭାଷା ସମସ୍ୟା କଥା କହିଲେ କେଉଁ ଭାଷା କଥାଟା ବେଶି ମନକୁ ଆସେ ନାହିଁ ?
Answer:
ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷା କଥା
Question 6.
ମାତୃଭୂମି ମାତୃଭାଷାରେ ମମତା ଯା’ ହୃଦେ ଜନମି ନାହିଁ
Answer:
ଗଙ୍ଗାଧର ମେହେର
Question 7.
ତାକୁ ଯଦି ଜ୍ଞାନୀ-ଗଣରେ ଗଣିବା ଅଜ୍ଞାନ ରହିବେ କାହିଁ ? ପଦଟି କେଉଁ କବି ରଚନା କରିଛନ୍ତି ?
Answer:
ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷା
Question 8.
ଭାବପ୍ରକାଶରେ କେଉଁ ଭାଷା ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ?
Answer:
ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷା
Question 9.
ମାତୃଭାଷାରେ ଶାସନକାର୍ଯ୍ୟ ଚଳେଇଲେ କେଉଁମାନେ ପରସ୍ପରର ନିକଟତର ହେବେ ?
Answer:
ଶାସକ ଓ ଶାସିତ
Question 10.
କେଉଁ ଭାଷାର ପ୍ରଚାର ଓ ପ୍ରସାର ହେଲେ ଜାତିର ସ୍ଵାଭିମାନ ବଢ଼େ ?
Answer:
ମାତୃଭାଷା
Question 11.
ଅନ୍ନଦାଶଙ୍କର ଆଇ.ସି.ଏସ୍. ହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କେଉଁ ରାଜ୍ୟରେ ଜୀବନ କାଟିଥିଲେ ?
Answer:
ଓଡ଼ିଶା
Question 12.
ନିଜକୁ ପ୍ରକାଶ କରିବାପାଇଁ କେଉଁ ଭାଷା ସବୁଠାରୁ ସହଜ ଓ ସ୍ଵାଭାବିକ ମାଧ୍ୟମଟି ?
Answer:
ମାତୃଭାଷା
Question 13.
ଅନ୍ନ ବସ୍ତ୍ର ପରି ସାଧାରଣ ଜନତାର ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ଆବଶ୍ୟକତା କ’ଣ ?
Answer:
ନିଜର ଭାଷା
Question 14.
ବିଦେଶ ଭ୍ରମଣ ସମୟରେ ଜଣେ ଅପରିଚିତ ବ୍ୟକ୍ତିଠାରୁ ମାତୃଭାଷା ଶୁଣିଲେ କିପରି ଲାଗେ ?
Answer:
ଭଲ
Question 15.
ଶାସିତଙ୍କୁ ଶାସକଙ୍କଠାରୁ କେଉଁ ଭାଷା ଦୂରରେ ରଖୁଛି ?
Answer:
ଇଂରେଜୀ ଭାଷା
Question 16.
ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କର ‘ମାତୃଭାଷା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା’ ପ୍ରବନ୍ଧଟି ତାଙ୍କ ରଚିତ କେଉଁ ପୁସ୍ତକରୁ ସଂଗୃହୀତ ?
Answer:
ଓଡ଼ିଆ କେବେ
Question 17.
କେଉଁ ଦେଶରେ ହିବୁ ଭାଷା ପାଇଁ ଭାଷା କାଉନ୍ସିଲ୍ ଅଛି ?
Answer:
ଇଜ୍ଇଲ୍ରେ
Question 18.
ପ୍ରାଚୀରପତ୍ରସବୁ କେଉଁ ଭାଷାରେ ଲେଖାଯାଇଥିଲେ ଲୋକ ଓ ସରକାର ଉଭୟଙ୍କର ଲାଭ ହୋଇଥା’ନ୍ତା ?
Answer:
ମାତୃଭାଷାରେ
Question 19.
ରାଉରକେଲାରେ ନିର୍ମିତ ତାରଘରୁ କେଉଁ ଅକ୍ଷରରେ ଲିଖ୍ ନାମକୁ ଲିଭାଇ ଦେବାପାଇଁ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରୀ ହାକିମ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ ?
Answer:
ଓଡ଼ିଆ
Question 20.
ସ୍କଟ୍ଣ୍ଡର ଲୋକମାନଙ୍କର କେଉଁ ଭାଷା ପାଇଁ ଯଥେଷ୍ଟ ଚେତନା ଓ ସମ୍ମାନ ଅଛି ?
Answer:
ନିଜ ଭାଷା ପାଇଁ
Question 21.
ଅର୍ଥନୀତି କ୍ଷେତ୍ରରେ ବିଦେଶୀ ବର୍ଜନ କରି ସ୍ଵଦେଶୀ ବ୍ୟବହାର କରିବାପାଇଁ କିଏ ଡାକ ଦେଇଥିଲେ ?
Answer:
ଗାନ୍ଧିଜୀ
Question 22.
କେଉଁ ଭାଷା କେନ୍ଦ୍ର ଭାଷା ହେବ ବୋଲି ଗାନ୍ଧିଜୀ ଆହ୍ବାନ ଦେଇଥିଲେ ?
Answer:
ହିନ୍ଦୀ ଭାଷା
Question 23.
ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟିରେ ଯେଉଁ ଲୋକର ମାତୃଭାଷା ପ୍ରତି ମମତା ନାହିଁ, ତା’କୁ କ’ଣ କୁହାଯାଇ ନ ପାରେ ?
Answer:
ଦେଶଭକ୍ତ
Question 24.
ବିଜୁଳି ବତି ଜଳୁଥିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଲୋକେ କେଉଁ ଦୀପକୁ ଚାହିଁବେ ନାହିଁ ?
Answer:
ଛୋଟ ଦୀପକୁ
Question 25.
ଛୋଟକୁ ରକ୍ଷା କରିବାକୁ ହେଲେ କାହାକୁ ବାରଣ କରିବାକୁ ହେବ ?
Answer:
ବଡ଼କୁ
Question 26.
ଦେଶର କ୍ଷୁଦ୍ରଶିଳ୍ପମାନଙ୍କୁ ବଞ୍ଚାଇ ରଖୁବାକୁ ହେଲେ କେଉଁ ଆମଦାନୀକୁ ବାରଣ କରିବାକୁ ହେବ ?
Answer:
ବିଦେଶୀ ଆମଦାନିକୁ
Question 27.
ଇଜୁରାଇଲ୍ର ଆଧୁନିକ ଭାଷୀର ନାମ କ’ଣ ?
Answer:
ହିବ୍ର
Question 28.
ଭାଷାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେବା ପାଇଁ ପୃଥିବୀର ସବୁ ସଭ୍ୟ ଦେଶରେ କେଉଁ ଏକାଡେମୀ ଅଛି ?
Answer:
ଭାଷା ଏକାଡେମା
Question 29.
ଇଜ୍ରାଇଲ୍ରେ ହିବୁ ଭାଷାର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ କ’ଣ ଗଠନ କରାଯାଇଛି ?
Answer:
ଭାଷା କାଉନ୍ସିଲ୍
Question 30.
ଜନତାକୁ ଅଳ୍ପ ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ଶିକ୍ଷିତ କରିବାକୁ ହେଲେ ସର୍ବୋତ୍କୃଷ୍ଟ ମାଧ୍ୟମଟି କେଉଁ ଭାଷା ?
Answer:
ମାତୃଭାଷା
Question 31.
ବିଶିଷ୍ଟ ଲେଖକ ଅନ୍ନଦାଶଙ୍କର ରାୟ କେଉଁଠାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଢେଙ୍କାନାଳରେ
Question 32.
ବିଦେଶୀ ମାଧ୍ୟମର ଅପ୍ରାକୃତିକ ପାଚେରିକୁ ଭାଙ୍ଗିବାପାଇଁ କିଏ ପ୍ରଥମେ ପ୍ରୟାସ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଗାନ୍ଧିଜୀ
Question 33.
ଇଂରେଜ ଶାସକମାନେ କିପରି ଜନତାକୁ ଦୂରେଇ ରଖୁଥିଲେ ?
Answer:
ପ୍ରତାପ ବଳରେ
Question 34.
ଦେଶ ସରକାର ଲୋକଙ୍କୁ କିପରି ଦୂରେଇ ରଖୁଛନ୍ତି ?
Answer:
ଇଂରେଜୀ ବଳରେ
Question 35.
ମୂକ ଜନତାକୁ ତା’ର ମାତୃଭାଷାର ଅଧିକାର ଦେବାପାଇଁ କିଏ ବ୍ୟାକୁଳ ହେଉଥିଲେ ?
Answer:
ଖାନ୍ଧିଜୀ
Question 36.
ଋଷ୍ ସରକାର ଲୋକମାନଙ୍କୁ କେଉଁ ଭାଷାରେ ଶିକ୍ଷା ଓ ଶାସନ ଚଳାଇବାକୁ ଅଧିକାର ଦେଇଛନ୍ତି ?
Answer:
ସେମାନଙ୍କ ମାତୃଭାଷାରେ
Question 37.
ଗାନ୍ଧିଜୀ ଓ ରବୀନ୍ଦ୍ରନାଥଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ କିପରି ଥୁଲା ?
Answer:
ଖୁବ୍ ପ୍ରାକ୍ଟିକାଲ୍
Question 38.
ସମସ୍ତ ଶିକ୍ଷା କମିଟି ସମସ୍ୱରରେ କ’ଣ କହିଥିଲେ ?
Answer:
ମାତୃଭାଷା ସବୁ ଶିକ୍ଷାର ମୂଳମନ୍ତ୍ର
Question 39.
ଷ୍ଟ୍ରିଟ୍ର ନାମୋଚ୍ଚାରଣକୁ ପସନ୍ଦ ନ କରି କେଉଁ ଦେଶର ଲୋକେ ମାସ ମାସ ଧରି ଆନ୍ଦୋଳନ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ସ୍କଣ୍ଡର
Question 40.
ଆମ ଭାଷା ସାହିତ୍ୟକୁ ବିଶେଷ ପ୍ରଗତିଶୀଳ କରିବା ପାଇଁ କ’ଣ ଆବଶ୍ୟକ ?
Answer:
ନିରଳସ, ନିରବଚ୍ଛିନ୍ନ ସାଧନା
Question 41.
ବିଦେଶୀ ଶାସନ ତଳେ ସବୁଠାରୁ କେଉଁ ଭାଷାର ବେଶି ଗତିରୋଧ ହୋଇଛି ?
Answer:
ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର
Question 42.
ଓଡ଼ିଶା ବହୁକାଳ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କେଉଁ ପ୍ରଦେଶମାନଙ୍କ ସଙ୍ଗେ ଯୋଡ଼ା ହୋଇ ରହିଥିଲା ?
Answer:
ବଙ୍ଗ ଓ ବିହାର
Question 43.
କେଉଁମାନେ ଏବେ ବି ପୂରା ଓଡ଼ିଆ ହୋଇନାହାନ୍ତି ?
Answer:
ଓଡ଼ିଶାର ବାବୁଶ୍ରେଣୀ
Question 44.
ଓଡ଼ିଶାରେ କେତୋଟି ଗଡ଼ଜାତ ଥିଲା ?
Answer:
୨୬ଟି
(C) ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
Question 1.
ପ୍ରକୃତରେ ଜନତାର ପ୍ରଥମ ପ୍ରଯ୍ଟେ।ଜନ ……………….।
Answer:
ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷା ହିବୁ
Question 2.
ପାନ୍ଧିଜା ମାତୃଭାଷାକୁ ………………… ପରି ମୂଲ୍ୟବାନ୍ ମାନେ କରୁଥ୍ ଲୋ
Answer:
ମାତୃସ୍ତନ୍ୟ
Question 3.
ଛୋଟକୁ ରକ୍ଷା କରିବାକୁ ହେଲେ ………………… କୁ ଚାରଣ କରିବାକୁ ହେବା
Answer:
ବଡ଼
Question 4.
ଦେଶର କ୍ଷୁଦ୍ରଶିଜ୍ଞିମାନଙ୍କୁ ଗଞ୍ଚାର ରଖିବାକୁ ହେଲେ …………………. କୁ ବାରଣ କରିବାକୁ ହେବା
Answer:
ବିଦେଶୀ ଆମଦାନି
Question 5.
ଲକ୍ରାଇଲ୍ର ଆଧୁନିକ ଭାଷାର ନାମ …………………।
Answer:
ବଙ୍ଗଳା
Question 6.
ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷା ପ୍ରତି ଦୃଷ୍ଟି ଆକର୍ଷଣ କରିବାକୁ ହେଲେ ………………. ର ଆଧ୍ ପତ୍ୟକୁ କମାଇବାକୁ ହେବା
Answer:
ଇଂରେଜା
Question 7.
ଦେଶା ସରକାର ……………………. ବାଳରେ ଲୋକଙ୍କୁ ଦୂରେଇ ରଖିଛନ୍ତି।
Answer:
ଇଂରେଜୀ
Question 8.
ହିବ୍ର ଭାଷା ଏବେ ………………….. ଦେଶର ରାଜ୍ୟଭାଷା ହୋଇଚ୍ଛା
Answer:
ଇଜ୍ରାଇଲ୍
Question 9.
………………… ମାନଙ୍କୁ ‘ରିଙ୍ଗ ଲିଡ଼ର’ କୁହାଯାଉଥିଲା ।
Answer:
ମାତୃଭାଷା ଚିନ୍ତକଙ୍କୁ
Question 10.
ପ୍ର।ବଷିକ ଗୋଲୋକବିହାରା ଧଳ ରେଭେନ୍ସା କକଲେଜର …………………… ବିଭାଗର ପ୍ରଫେସର୍ ଥିଲେ।
Answer:
ଓଡ଼ିଆ ଶିକ୍ଷା
Question 11.
ଅନ୍ନଦାଶଙ୍କର ………………. ହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଓତ଼ିଶାରେ ଜାଟିଥ୍ ଲୋAnswer:
Answer:
ଆଇ.ସି.ଏସ୍.
Question 12.
“ମାତୃଭାଷା ଓ ଲେ।କଶିକ୍ଷା” ପ୍ରବନ୍ଧର ପ୍ର।ବନ୍ଧିକ ………………….
Answer:
ଗୋଲୋକବିହାରୀ ଧଳ
Question 13.
ଜାତିର ଜନକ …………………………. ମାତୃଭାଷାକୁ ମାତୃସ୍ତନ୍ୟ ପରି ମୂଲ୍ୟବାନ ମନେ କରୁଥିଲେ ।
Answer:
ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି
Question 14.
ଗଣତନ୍ତ୍ରର ମୂଳମନ୍ତ୍ର …………………….
Answer:
ଶିକ୍ଷା
Question 15.
ଶ୍ରୀଯୁକ୍ତ ଅନ୍ନଦାଶଙ୍କର ରାୟ ବର୍ତ୍ତମାନ ………………………… ଭାଷାରେ ଲେଖୁଛନ୍ତି ।
Answer:
ବଙ୍ଗଳା
Question 16.
ନିଜକୁ ପ୍ରକାଶ କରିବାପାଇଁ ସବୁଠାରୁ ସହଜ ଓ ସ୍ଵାଭାବିକ ମାଧ୍ୟମଟି …………………… ।
Answer:
ମାତୃଭାଷା
Question 17.
ଇଂରେଜୀ ଭାଷା ପାରଙ୍ଗମତା ଓ ଅପାରଗତାକୁ ନେଇ ଦେଶ ଯେଉଁ ଦୁଇଟି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଛି, ତାହା …………………..।
Answer:
ପାଠୁଆ ଓ ଅପାଠୁଆ
Question 18.
ବିଦେଶୀ ମାଧ୍ୟମର ଅପ୍ରାକୃତିକ ପାଚେରିକୁ ଭାଙ୍ଗିବାପାଇଁ ………………………. ପ୍ରଥମେ ପ୍ରୟାସ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ଗାନ୍ଧିଜୀ
Question 19.
ବିଦେଶୀ ଶାସନ ତଳେ ସବୁଠାରୁ …………………………. ଭାଷାର ବେଶି ଗତିରୋଧ ହୋଇଛି ।
Answer:
ଓଡ଼ିଆ
Question 20.
ଫକୀରମୋହନଙ୍କ ପରି ଯେଉଁମାନେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ପାଇଁ ଚିନ୍ତା କରୁଥିଲେ, ସେମାନଙ୍କୁ ……………………….କୁହାଯାଉଥିଲା ।
Answer:
ରିଙ୍ଗ୍ ଲିଡ଼ର
(D) ଠିକ୍ ଉକ୍ତି ପାଇଁ ‘T’ ଓ ଭୁଲ୍ ଉକ୍ତି ପାଇଁ ‘F’ ଲେଖ ।
1. ଜନତାକୁ ଅଳ୍ପ ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ଶିକ୍ଷିତ କରିବାର ସର୍ବୋତ୍କୃଷ୍ଟ ମାଧ୍ୟମ ହେଉଛି ଇଂରେଜୀ ଭାଷା ।
2. ବିଶିଷ୍ଟ ଲେଖକ ଅନ୍ନଦାଶଙ୍କର ରାୟ କଟକରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।
3. ମାତୃଭାଷାରେ ପ୍ରାଚୀରପତ୍ର ଲେଖାହେଲେ ଲୋକ ଓ ସରକାର ଉଭୟଙ୍କର ଲାଭ ହେବ ।
4. ମୂକ ଜନତାକୁ ତା’ର ମାତୃଭାଷାର ଅଧିକାର ଦେବାପାଇଁ ଗାନ୍ଧିଜୀ ବ୍ୟାକୁଳ ହେଉଥିଲେ । ପୋଲାଣ୍ଡବାସୀଙ୍କ ମାତୃଭାଷାର ନାମ ପୋଲିସ୍ ।
6. ସ୍କଲାଣ୍ଡର ଲୋକମାନଙ୍କର ନିଜ ଭାଷା ପାଇଁ ଯଥେଷ୍ଟ ଚେତନା ଓ ସମ୍ମାନ ନାହିଁ ।
7. ମରାଠୀ ଭାଷା କେନ୍ଦ୍ର ଭାଷା ହେବ ବୋଲି ଗାନ୍ଧିଜୀ ଆହ୍ବାନ ଦେଇଥିଲେ ।
୫. ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟିରେ ଯେଉଁ ଲୋକର ମାତୃଭାଷା ପ୍ରତି ମମତା ନାହିଁ, ତା’କୁ ଦେଶଭକ୍ତ କୁହାଯାଇ ନ ପାରେ ।
୨. ଇଂରେଜୀ ଭାଷା ପ୍ରଭାବରେ ଆମ ଦେଶରେ ଭାଷାର ପରିସ୍ଥିତି ଏପରି ହେଲା ଯେ ଲୋକେ ମାତୃଭାଷା ନ ଜାଣି ମଧ୍ଯ ଜ୍ଞାନୀ ହେଲେ ।
10. ଇଜ୍ରାଇଲ୍ରେ ହିବୁ ଭାଷାକୁ ଉଠାଇବାପାଇଁ ସ୍କୁଲ୍ରେ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ବିଦେଶୀ ଭାଷା ବ୍ୟବହାର କରିବା ଭୁଲ୍ ବୋଲି ଶିକ୍ଷା ଦିଆଗଲା ।
11. ଭାଷାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେବାପାଇଁ ପୃଥିବୀର ସବୁ ସଭ୍ୟ ଦେଶରେ ଭାଷା ଏକାଡ଼େମୀ ଅଛି ।
12. ଇନ୍ରାଇଲ୍ରେ ହିବୁ ଭାଷାର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଭାଷା କାଉନ୍ସିଲ୍ ଅଛି ।
13. N.M.E.P. କହିଲେ ନ୍ୟାସନାଲ ମେଲେରିଆ ଇରାଡ଼ିକେସନ ପ୍ରୋଗ୍ରାମ୍କୁ ବୁଝାଏ ।
14. ଫରାସୀ ଶାସକମାନେ ପ୍ରତାପ ବଳରେ ଜନତାକୁ ଦୂରେଇ ରଖୁଥିଲେ ।
15. ଦେଶୀ ସରକାର ଲୋକଙ୍କୁ ହିନ୍ଦୀ ବଳରେ ଦୂରେଇ ରଖୁଛନ୍ତି ।
16. ଋଷ୍ ସରକାର ଲୋକମାନଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କ ମାତୃଭାଷାରେ ଶିକ୍ଷା ଓ ଶାସନ ଚଳାଇବାକୁ ଅଧିକାର ଦେଇଛନ୍ତି ।
17. ଗାନ୍ଧିଜୀ ଓ ରବୀନ୍ଦ୍ରନାଥଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ଖୁବ୍ ପ୍ରାକ୍ଟିକାଲ୍ ଥିଲା ।
18. ଆମ ଭାଷା ସାହିତ୍ୟକୁ ବିଶେଷ ପ୍ରଗତିଶୀଳ କରିବାପାଇଁ ନିରଳସ, ନିରବଚ୍ଛିନ୍ନ ସାଧନା ଆବଶ୍ୟକ ।
Answer:
1. ଜନତାକୁ ଅଳ୍ପ ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ଶିକ୍ଷିତ କରିବାର ସର୍ବୋତ୍କୃଷ୍ଟ ମାଧ୍ୟମ ହେଉଛି ଇଂରେଜୀ ଭାଷା । (F)
2. ବିଶିଷ୍ଟ ଲେଖକ ଅନ୍ନଦାଶଙ୍କର ରାୟ କଟକରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । (F)
3. ମାତୃଭାଷାରେ ପ୍ରାଚୀରପତ୍ର ଲେଖାହେଲେ ଲୋକ ଓ ସରକାର ଉଭୟଙ୍କର ଲାଭ ହେବ । (T)
4. ମୂକ ଜନତାକୁ ତା’ର ମାତୃଭାଷାର ଅଧିକାର ଦେବାପାଇଁ ଗାନ୍ଧିଜୀ ବ୍ୟାକୁଳ ହେଉଥିଲେ । ପୋଲାଣ୍ଡବାସୀଙ୍କ ମାତୃଭାଷାର ନାମ ପୋଲିସ୍ । (T)
6. ସ୍କଲାଣ୍ଡର ଲୋକମାନଙ୍କର ନିଜ ଭାଷା ପାଇଁ ଯଥେଷ୍ଟ ଚେତନା ଓ ସମ୍ମାନ ନାହିଁ । (F)
7. ମରାଠୀ ଭାଷା କେନ୍ଦ୍ର ଭାଷା ହେବ ବୋଲି ଗାନ୍ଧିଜୀ ଆହ୍ବାନ ଦେଇଥିଲେ । (F)
8. ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟିରେ ଯେଉଁ ଲୋକର ମାତୃଭାଷା ପ୍ରତି ମମତା ନାହିଁ, ତା’କୁ ଦେଶଭକ୍ତ କୁହାଯାଇ ନ ପାରେ । (T)
9. ଇଂରେଜୀ ଭାଷା ପ୍ରଭାବରେ ଆମ ଦେଶରେ ଭାଷାର ପରିସ୍ଥିତି ଏପରି ହେଲା ଯେ ଲୋକେ ମାତୃଭାଷା ନ ଜାଣି ମଧ୍ଯ ଜ୍ଞାନୀ ହେଲେ। (T)
10. ଇଜ୍ରାଇଲ୍ରେ ହିବୁ ଭାଷାକୁ ଉଠାଇବାପାଇଁ ସ୍କୁଲ୍ରେ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ବିଦେଶୀ ଭାଷା ବ୍ୟବହାର କରିବା ଭୁଲ୍ ବୋଲି ଶିକ୍ଷା ଦିଆଗଲା । (T)
11. ଭାଷାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେବାପାଇଁ ପୃଥିବୀର ସବୁ ସଭ୍ୟ ଦେଶରେ ଭାଷା ଏକାଡ଼େମୀ ଅଛି । (T)
12. ଇନ୍ରାଇଲ୍ରେ ହିବୁ ଭାଷାର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଭାଷା କାଉନ୍ସିଲ୍ ଅଛି । (T)
13. N.M.E.P. କହିଲେ ନ୍ୟାସନାଲ ମେଲେରିଆ ଇରାଡ଼ିକେସନ ପ୍ରୋଗ୍ରାମ୍କୁ ବୁଝାଏ ।
14. ଫରାସୀ ଶାସକମାନେ ପ୍ରତାପ ବଳରେ ଜନତାକୁ ଦୂରେଇ ରଖୁଥିଲେ । (F)
15. ଦେଶୀ ସରକାର ଲୋକଙ୍କୁ ହିନ୍ଦୀ ବଳରେ ଦୂରେଇ ରଖୁଛନ୍ତି । (F)
16. ଋଷ୍ ସରକାର ଲୋକମାନଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କ ମାତୃଭାଷାରେ ଶିକ୍ଷା ଓ ଶାସନ ଚଳାଇବାକୁ ଅଧିକାର ଦେଇଛନ୍ତି । (T)
17. ଗାନ୍ଧିଜୀ ଓ ରବୀନ୍ଦ୍ରନାଥଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ଖୁବ୍ ପ୍ରାକ୍ଟିକାଲ୍ ଥିଲା । (T)
18. ଆମ ଭାଷା ସାହିତ୍ୟକୁ ବିଶେଷ ପ୍ରଗତିଶୀଳ କରିବାପାଇଁ ନିରଳସ, ନିରବଚ୍ଛିନ୍ନ ସାଧନା ଆବଶ୍ୟକ । (T)
(E) ସ୍ତମ୍ଭ ମିଳନ କର ।
Question 1
‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଶବ୍ଦ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ସମ୍ପର୍କ ଥିବା ଶବ୍ଦକୁ ଯୋଡ଼ି ଲେଖ ।
| ‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ | ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ |
| ଢେଙ୍କାନାଳ | ଗଗନ |
| ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷା ବିଭାଗ | ଲଣ୍ଡନ ଚିଠି |
| ଭାଷାବିଜ୍ଞାନା | ଗଞ୍ଜଇତିହ |
| ଭ୍ରମଣ ସାହିତ୍ୟ | ମଣିଷର ଭାଷା |
| ଅନୂଦିତ ପୁସ୍ତକ | ଓଡ଼ିଆ ଅଧ୍ୟାପକ |
Answer:
| ‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ | ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ |
| ଢେଙ୍କାନାଳ | ଗଞ୍ଜଇତିହ |
| ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷା ବିଭାଗ | ଓଡ଼ିଆ ଅଧ୍ୟାପକ |
| ଭାଷାବିଜ୍ଞାନା | ମଣିଷର ଭାଷା |
| ଭ୍ରମଣ ସାହିତ୍ୟ | ଲଣ୍ଡନ ଚିଠି |
| ଅନୂଦିତ ପୁସ୍ତକ | ଗଗନ |
| ‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ | ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ |
Question 2
‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଶବ୍ଦ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ସମ୍ପର୍କ ଥିବା ଶବ୍ଦକୁ ଯୋଡ଼ି ଲେଖ ।
| ‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ | ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ |
| ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷା | ହିବ୍ର |
| ଗାନ୍ଧିଜା | ବିଦେଶା ବର୍ଜନ |
| ବଡ଼ ବରଗଛ | ଜନତାର ପ୍ରଥମ ପ୍ରୟାଜନ |
| ଇଜ୍ରରାଇଲ୍ | ଛୋଟ ବରକେ।ଳି ଗଛ |
| ପୋଲାଣ୍ଡ | ପୋଲିସ୍ |
Answer:
| ‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ | ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ |
| ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷା | ଜନତାର ପ୍ରଥମ ପ୍ରୟାଜନ |
| ଗାନ୍ଧିଜା | ବିଦେଶା ବର୍ଜନ |
| ବଡ଼ ବରଗଛ | ଛୋଟ ବରକେ।ଳି ଗଛ |
| ଇଜ୍ରରାଇଲ୍ | ହିବ୍ର |
| ପୋଲାଣ୍ଡ | ପୋଲିସ୍ |
Question 3
‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଶବ୍ଦ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ସମ୍ପର୍କ ଥିବା ଶବ୍ଦକୁ ଯୋଡ଼ି ଲେଖ ।
| ‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ | ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ |
| ମାତୃଭାଷା | ପାଠୁଆ ଓ ଅପାଠୁଆ |
| ବିଦେଶା ଭାଷା | କାଳକ୍ରମେ ଭୁଲି ଯାଉଛନ୍ତି |
| ବିଲାତ ଦେଶ | ସହଜ ଓ ସ୍କାଭାବିକ ମାଧ୍ୟମ |
| ଅଦୃଶ୍ୟ ପାଚେରି | ସବୁସ୍ତ୍ରକାର ଜ୍ଞାନକୁ ସରଳ ଭାଷାରେ ଲେଖାଯାଇଛି |
| ଟେକ୍ ନିକାଲ ଇତିୟ୍ଟମ୍ | ପ୍ରସାରିତ ହୋଇପାରେ ନାର୍ହି |
Answer:
| ‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ | ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ |
| ମାତୃଭାଷା | ସହଜ ଓ ସ୍କାଭାବିକ ମାଧ୍ୟମ |
| ବିଦେଶା ଭାଷା | ପ୍ରସାରିତ ହୋଇପାରେ ନାର୍ହି |
| ବିଲାତ ଦେଶ | ସବୁସ୍ତ୍ରକାର ଜ୍ଞାନକୁ ସରଳ ଭାଷାରେ ଲେଖାଯାଇଛି |
| ଅଦୃଶ୍ୟ ପାଚେରି | ପାଠୁଆ ଓ ଅପାଠୁଆ |
| ଟେକ୍ ନିକାଲ ଇତିୟ୍ଟମ୍ | କାଳକ୍ରମେ ଭୁଲି ଯାଉଛନ୍ତି |
Question 4
‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଶବ୍ଦ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ସମ୍ପର୍କ ଥିବା ଶବ୍ଦକୁ ଯୋଡ଼ି ଲେଖ ।
| ‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ | ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ |
| ଇଂରେଜାରେ ଳେଖା | ପୁରା |
| ଗାନ୍ଧିଜା ଓ ରବାନ୍ଦ୍ରନାଥ | ମାତୃଭାଷା ସବୁ ଭାଷାର ମୂଳମନ୍ତ୍ର |
| ଶିକ୍ଷା କମିଟି | ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ପ୍ରାକ୍ଟିକାଲ |
| ଓଡ଼ିଶାର ସଂସ୍କୃତି କେନ୍ଦ୍ର | ଅକ୍ଷ ଆଗରେ ଗତି ଜଳିଲା ପରି |
Answer:
| ‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ | ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ |
| ଇଂରେଜାରେ ଳେଖା | ଅକ୍ଷ ଆଗରେ ଗତି ଜଳିଲା ପରି |
| ଗାନ୍ଧିଜା ଓ ରବାନ୍ଦ୍ରନାଥ | ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ପ୍ରାକ୍ଟିକାଲ |
| ଶିକ୍ଷା କମିଟି | ମାତୃଭାଷା ସବୁ ଭାଷାର ମୂଳମନ୍ତ୍ର |
| ଓଡ଼ିଶାର ସଂସ୍କୃତି କେନ୍ଦ୍ର | ପୁରା |
Question 5
‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଶବ୍ଦ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ସମ୍ପର୍କ ଥିବା ଶବ୍ଦକୁ ଯୋଡ଼ି ଲେଖ ।
| ‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ | ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ |
| କାଉନ୍ ସିଲ୍ | ପୋଲାଣ୍ଡବାସାଙ୍କ ମାତୃଭାଷା |
| ନିରବଚ୍ଛିନ୍ନ | ସମଷ୍ଠି |
| ସ୍କୂର୍ତ୍ତ | ସ୍ତଶାସନିକ ପରିଷଦ |
| ସମୂହ | ଅବିରତ ଭାବରେ |
| ପୋଲିସ୍ | ଉତ୍ସାହ |
Answer:
| ‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ | ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ |
| କାଉନ୍ ସିଲ୍ | ସ୍ତଶାସନିକ ପରିଷଦ |
| ନିରବଚ୍ଛିନ୍ନ | ଅବିରତ ଭାବରେ |
| ସ୍କୂର୍ତ୍ତ | ଉତ୍ସାହ |
| ସମୂହ | ସମଷ୍ଠି |
| ପୋଲିସ୍ | ପୋଲାଣ୍ଡବାସାଙ୍କ ମାତୃଭାଷା |
କରି ପରିଚୟ
ଗୋଲୋକବିହାରୀ ଧଳ ଓଡ଼ିଆ ପ୍ରବନ୍ଧ ସାହିତ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଜଣେ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ଵ । ଭାଷାତତ୍ତ୍ୱବିତ୍ଭାବେ ସେ ବେଶ୍ ସଂସ୍କାର ବିଧାନ ତାଙ୍କ ପ୍ରବନ୍ଧର ଚରମ ଲକ୍ଷ୍ୟ । ଶିକ୍ଷା ଓ ଭାଷା ସମସ୍ୟା ଉପରେ ଆଧାରିତ ତାଙ୍କ ପ୍ରବନ୍ଧଗୁଡ଼ିକରେ ଶିକ୍ଷକ ଜାବନ ଅନୁଭ୍ଜତି ପ୍ରତିଫଳିତା
ସୃଜନାଭିମୁଖ୍ୟ
ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଧଳ ଓଡ଼ିଆ, ସଂସ୍କୃତ, ହିନ୍ଦୀ, ଇଂରାଜୀ, ବଙ୍ଗଳା ଭାଷାରେ ଜଣେ କୃତବିଦ୍ୟ ବିଦ୍ବାନ୍ ଭାବରେ ପ୍ରଥତଯଶା । ବୃତ୍ତିରେ ଅଧ୍ୟାପକ ହୋଇଥ୍ଗାରୁ ଓଡ଼ିଆ ପ୍ରବନ୍ଧ ସାହିତ୍ୟକୁ ଚିନ୍ତାମ୍ବଳକ ସମସ୍ୟାଭିତ୍ତିକ ପ୍ରବଦ୍ଧରାଜି ଅବଦାନ ଦିଗରୁ ତାଙ୍କର ବିଶେଷତା ସୁଦୂରପ୍ରସାରୀ । ପ୍ରବନ୍ଧ ରଚନା କ୍ଷେତ୍ରରେ ସେ ସମୟ ଓ ସଂସ୍କୃତିର ପଟାନ୍ତର ପ୍ରତି ସର୍ବଦା ସଚେତନ । ଭାଷା, ସାହିତ୍ୟ, ସଂସ୍କୃତି, ଐତିହ୍ୟ, ବିଶ୍ଵପ୍ରୀତି, ନବୀନ ଅଭିରୁଚି, ସମାଜତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ, ବାସ୍ତବ ସମସ୍ୟା ଓ ଜାତୀୟତାବାଦୀ ଉପଲବ୍ଧା ତାଙ୍କ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ବିଷୟବସ୍ତୁରୂପେ ଗ୍ରହଣୟ ହୋଇଛି।
କବିତାର ପ୍ଠଷ୍ଠଭୂମି
‘ମାତୃଭାଷା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା’ ପ୍ରବନ୍ଧଟି ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କଦ୍ବାରା ରଚିତ ‘ଓଡ଼ିଆ କେବେ’ ବହିରୁ ସଂଗୃହୀତ । ଏଥିରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ମାତୃଭାଷାର ଉପାଦେୟତା ସମ୍ପର୍କରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଇଛନ୍ତି । ମାତୃଭାଷାକୁ ସେ ଅନ୍ନବସ୍ତ୍ର ପରି ନିହାତି ଦରକାରୀ ବୋଲି ପ୍ରମାଣ କରିଛନ୍ତି । ଜାତିର ଜନକ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ବିଦେଶୀ ବର୍ଜନ ସହିତ ସ୍ଵଦେଶୀ ଗ୍ରହଣ ପାଇଁ ବିଶେଷକରି ମାଧ୍ୟମରେ ଲୋକମାନେ ସହଜରେ ସବୁ ବିଷୟରେ ଶିକ୍ଷାଗ୍ରହଣ କରିପାରିବେ । ଆଜିର ଏହି ଯୋଜନାମୟ ଦେଶରେ ଯଦି ମାତୃଭାଷା ଆଧାରରେ ଯୋଜନା ଲୋକଙ୍କ ନିକଟରେ ପହଞ୍ଚାଇ ଦିଆଯାଆନ୍ତା, ତା’ହେଲେ ଯୋଜନା ସଫଳ ହୁଅନ୍ତା । ତେଣୁ ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଇ ଇଂରାଜୀ ଭାଷାର ଆଧ୍ୟତ୍ୟକୁ କମାଇଦେଲେ, ଶାସକ ଓ ଶାସିତ ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କ ନିକଟତର ହୋଇପାରିବ ।
କରିବାର ମଧିବାଶା
ଆମ ଦେଶରେ ଆଜି ଭାଷା ସମସ୍ୟା ଦେଖାଦେଇଛି । ଲୋକମାନେ ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷାକୁ ଛାଡ଼ି ଇଂରାଜୀ ଭାଷାକୁ ଆଦରି ନେଉଛନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ଜାତିର ଜନକ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ଇଂରେଜୀ ଭାଷାକୁ ଛାଡ଼ି ମାତୃଭାଷାକୁ ସମୃଦ୍ଧ କରିବାପାଇଁ ଆହ୍ୱାନ ଣାଇଥିଲେ। ସେ ବୁଝାଇଥିଲେ କେନ୍ଦ୍ରରେ ରହିବ ହିନ୍ଦୀ ଭାଷା ଏବଂ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଦେଶ ନିଜର ମାତୃଭାଷାକୁ ହିଁ ଭାବପ୍ରକାଶର ମାଧ୍ୟମ ଭାବେ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ । ଏପରିକି ଗାନ୍ଧିଜୀ ମାତୃଭାଷାକୁ ମାତୃସ୍ତନ୍ୟ ପରି ମୂଲ୍ୟବାନ୍ ନେକରିଥିଲେ। ମାତୃଭାଷାର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଅନେକ କବି କହିଥିଲେ, ମାତୃଭାଷାର ଉନ୍ନତି ହିଁ ପ୍ରକୃତରେ ଜ୍ଞାନୀ ହେବାର ଲକ୍ଷଣ । କିନ୍ତୁ ଇଂରେଜୀ ଭାଷାର ପ୍ରଭାବରେ ଆମ ଲୋକମାନଙ୍କର ବିଚାରଧାରା ବଦଳିଯାଇଛି । ସେମାନେ ଚିନ୍ତା କରୁଛନ୍ତି, ମାତୃଭାଷା ନଜାଣି ମଧ୍ୟ ଲୋକ ଜ୍ଞାନୀ ହୋଇପାରେ । ଏଭଳି ଜ୍ଞାନୀମାନେ ମାତୃଭାଷାକୁ ଅବହେଳା କରିବା ଜାତିପକ୍ଷରେ ଘୋର ଦୁର୍ଭାଗ୍ୟର କାରଣ । ଇଂରେଜୀ ଭାଷା ପ୍ରଭାବକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟକରି ଗାନ୍ଧିଜୀ ବୁଝିଥିଲେ, ଇଂରେଜୀ ଭାଷା ଶିକ୍ଷା ଓ ଶାସନର ମାଧ୍ଯମ ହୋଇ ରହିଥିବା ର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷା ଉପରେ କେହି ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେବେନାହିଁ ।
ଏହାକୁ ବୁଝାଇବାକୁ ଯାଇ ସେ ଉଦାହରଣ ଦେଇ କହିଥିଲେ, ବଡ଼ ବରଗଛ ତଳେ ଛୋଟ ବରକୋଳି ଗଛଟିଏ ଯେପରି ଉଧେଇ ପାରେ ନାହିଁ, ବିଜୁଳିବତି ଜଳୁଥୁବାଯାଏ ଛୋଟ ଦୀପକୁ ଯେପରି କେହି ଚାହାଁନ୍ତି ନାହିଁ, ଠିକ୍ ସେହିପରି ଇଂରେଜୀ ଭାଷାର ପ୍ରଭାବ ଥିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କେହି ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷାର ମହତ୍ତ୍ଵକୁ ଅନୁଭବ କରିବେ ନାହିଁ । ଛୋଟକୁ ରକ୍ଷା କରିବାପାଇଁ ବଡ଼କୁ ବାରଣ କରିବାପାଇଁ ପଡ଼ିବ, ଯେପରି ଇଜ୍ରାଇଲର ଆଧୁନିକ ହିବୁ ଭାଷା ମୃତ ଅବସ୍ଥାରୁ ଉଠି ରାଜ୍ୟଭାଷାରେ ପରିଣତ ହୋଇଥିଲା । ହିବୁ ଭାଷାର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଅନ୍ୟଭାଷା ବିରୁଦ୍ଧରେ ପ୍ରଚାର କରାଯାଇଥିଲା । ସ୍କୁଲ୍ରେ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ହିନ୍ଦୁ ଭାଷା ଶିଖୁବାପାଇଁ ରୀତିମତ ଯୋଜନା କରାଗଲା । ପରିଣତିରେ ଅନ୍ୟ ଭାଷାକୁ ପଛରେ ପକାଇ ହିବୁ ଭାଷା ଆଗେଇ, ଚାଲିଲା। ଇଜ୍ରାଇଲରେ ହିନ୍ତୁ ପାଇଁ ଗୋଟିଏ ଭାଷା କାଉନ୍ସିଲ୍ ଗଠନ କରାଯାଇଥିଲା ।
ଗଣତନ୍ତ୍ର ଶାସନର ମୂଳ ହେଉଛି ଶିକ୍ଷା । ପ୍ରତ୍ୟେକ ନାଗରିକ ବା ଭୋଟର ସେମାନଙ୍କର ଅଧିକାର, କର୍ତ୍ତବ୍ୟ, ସୁବିଧା ସୁଯୋଗ ଜାଣିବାପାଇଁ ଶିକ୍ଷାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି । ସମୂହ ଜନତାକୁ ସହଜରେ, ଅଳ୍ପ ସମୟରେ ଶିକ୍ଷିତ କରିବାପାଇଁ ମାତୃଭାଷାର ଯଥେଷ୍ଟ ମହତ୍ତ୍ବ ରହିଛି । ବିଦେଶୀ ଭାଷାରେ ସମୂହ ଶିକ୍ଷା ସମ୍ଭବ ପ୍ରକାରାନ୍ତରେ ବୁଝାଇଛନ୍ତି । ଇଂରେଜୀ ଶିକ୍ଷା ଏ ଦେଶରେ ବହୁବର୍ଷ ପ୍ରଚଳିତ ରହି ଆସିଥିଲେ ବି, ସେମିତି କୌଣସି ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ ଇଂରାଜୀ ଶିକ୍ଷିତ ବାହାରି ପାରିନାହାଁନ୍ତି । ପୁନଶ୍ଚ ପୁସ୍ତକ ପଠନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଦେଖିବାକୁ ଗଲେ, ଆମେ ଆମର ମାତୃଭାଷାର ପୁସ୍ତକକୁ ଯେତେ ସହଜରେ ପଢ଼ି ଶେଷ କରିପାରିବା, ଇଂରେଜୀ ଭାଷାର ପୁସ୍ତକକୁ ତୁଳନାତ୍ମକ।
ହୁଏ, ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଦ୍ବିତୀୟ ଭାଷାରେ ତା’ ହୁଏନାହିଁ ।’’ଏହାକୁ ବୁଝାଇବାକୁ ଯାଇ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ବିଶିଷ୍ଟ ଲେଖକ ଅନ୍ନଦାଶଙ୍କର ରାୟଙ୍କର ଉଦାହରଣ ଦେଇଛନ୍ତି । ଅନ୍ନଦାଶଙ୍କର ରାୟ ଢେଙ୍କାନାଳରେ ଜନ୍ମହୋଇ ଆଇ.ସି.ଏସ୍. ହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଓଡ଼ିଶାରେ ରହିଥିଲେ । ଓଡ଼ିଶାରେ ରହି ଓଡ଼ିଆଭାଷାରେ ସେ ଅନେକ ସାହିତ୍ୟ ମଧ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ । ସାହିତ୍ୟ ସୃଷ୍ଟିକରି ଖୁବ୍ ଖ୍ୟାତି ମଧ୍ୟ ଅର୍ଜନ କରିଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ସେ ନିଜର ମାତୃଭାଷା ବଙ୍ଗଳାରେ ଲେଖାଲେଖୁ କରିବାକୁ ପସନ୍ଦ କରିଥିଲେ । ସେ ୧୯୬୩ ଜୁନ୍ରେ କଟକର ଗୋଟିଏ ସଭାରେ ସ୍ଵୀକାର କରିଥିଲେ ଯେ ବାସ୍ତବରେ ନିଜର ମାତୃଭାଷା ବଙ୍ଗଳାରେ ହିଁ ସେ ନିଜର ସ୍ଵତସୂର୍ଭଭାବରେ ପରିପ୍ରକାଶ କରିପାରିବେ; ଯାହାକି ତାଙ୍କ ପାଇଁ ସହଜ ଓ ସ୍ଵାଭାବିକ ମାଧ୍ୟମ ହୋଇପାରିବ ବୋଲି ସେ ଭାବିଥିଲେ । ତେଣୁ ସେ ବଙ୍ଗଳା ଭାଷାରେ ଲେଖିବାକୁ ପସନ୍ଦ କଲେ ।
ବିଦେଶୀ ଭାଷାରେ ଶିକ୍ଷାଦେବାରେ ପ୍ରଧାନ ଅସୁବିଧା ହେଉଛି, ଏହା ସହଜରେ ଲୋକଙ୍କ ଭିତରେ ପ୍ରସାରିତ ହୋଇପାରେ ନାହିଁ । ବିଦେଶୀ ଭାଷାକୁ ହୁଏତ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇପାରେ, ମାତ୍ର ଘରକୁ ଫେରିଲେ ସେମାନେ ମାତୃଭାଷାରେ ହିଁ କଥାବାର୍ତ୍ତା କରିଥା’ନ୍ତି । ସୁତରାଂ ବିଦେଶୀ ଭାଷାକୁ ମାତୃଭାଷା ପରି ବ୍ୟବହାର କରିବା ସହଜ କିମ୍ବା ସ୍ଵାଭାବିକ ନୁହେଁ । ଅନେକ ସମୟରେ ଦେଖାଯାଏ, ପାଠୁଆ ପୁଅଝିଅଙ୍କ ବହିରୁ ପରିବାରର ଅନ୍ୟମାନେ କୌଣସି ପ୍ରକାର ଜ୍ଞାନ ଆହରଣ କରିପାରନ୍ତି ନାହିଁ । ମାତ୍ର ମାତୃଭାଷାରେ ଲେଖାଯାଇଥିବା ପୁସ୍ତକକୁ ଟେବୁଲ୍ ଉପରେ ଥୁଆହୋଇଥବାର ଦେଖିଲେ, ସମସ୍ତେ ପୁସ୍ତକଟିକୁ ଆଗ୍ରହର ସହିତ ଉଠାଇ ନେଇ ପଠନ କରିବେ । ଉଦାହରଣ ସ୍ଵରୂପ, ଧାନଚାଷ ବିଷୟରେ ଖଣ୍ଡିଏ ପୁସ୍ତକ ରଚନା କରାଯାଇଥିଲେ, କୃଷକଟି ସହଜରେ କୌତୂହଳ ପ୍ରକାଶକରି ନିଶ୍ଚୟ ପୁସ୍ତକଟିକୁ ପଠନ କରିବ । ବିଲାତରେ ସବୁକିଛି ବିଷୟ, ଏପରିକି ବିଲେଇ, କୁକୁର ପାଳିବାଠାରୁ ଆରମ୍ଭକରି ଉଡ଼ାଜାହାଜ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଷୟକୁ ମାତୃଭାଷାରେ ରଚନା କରାଯାଇଥିବାରୁ, ସେମାନେ ସହଜରେ ଜ୍ଞାନଲାଭ କରିଥା’ନ୍ତି । ଏଣୁ ଆମ୍ଭେମାନେ ଆମର ଜ୍ଞାନଭଣ୍ଡାରକୁ ଇଂରେଜୀରେ ପ୍ରକାଶ ନକରି ମାତୃଭାଷାରେ ପ୍ରକାଶ କଲେ, ସମସ୍ତେ ସହଜରେ ଜ୍ଞାନୀ ହୋଇପାରିବେ ।
ମାତୃଭାଷାରେ ଶିକ୍ଷାବ୍ୟବସ୍ଥା ନ ଥିବାରୁ ଆମେ ଅନେକ କିଛି ହରାଇ ବସିଛୁ । କୃଷିକ୍ଷେତ୍ରରେ ବିଦେଶୀ ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷା ଯୋଗୁ, ମାତୃଭାଷାରେ କୃଷିକୁ ନେଇ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିବା ଅନେକ ଲୋକଉକ୍ତି ବା ପ୍ରବଚନକୁ ଆମେ ଭୁଲିବାକୁ ବସିଲୁଣି । ଇଂରେଜୀ ପଢୁଆ ଲୋକମାନେ ମାତୃଭାଷାରେ ପଢ଼ିବାପାଇଁ ଅନିଚ୍ଛା ପ୍ରକାଶ କରନ୍ତି କାରଣ ମାତୃଭାଷାରେ କୃଷି ବିଷୟରେ ଟେକ୍ନିକାଲ୍ ଶବ୍ଦ ତିଆରି ହେବାର ସମ୍ଭାବନା ନାହିଁ । ଏହାକୁ ଆଳକରି ଆମ ଭାଷାରେ ପାରିଭାଷିକ ଶବ୍ଦ ନ ଥିବାରୁ ଏ ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖାପଢ଼ା କରିବା ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ ବୋଲି କୁହନ୍ତି । ଓଡ଼ିଶାରେ ଯେତେବେଳେ କୃଷି କଲେଜ ସ୍ଥାପନ କରାଗଲା, ସେହି ସମୟରେ ଓଡ଼ିଆ ମାଧ୍ୟମ ବା ମାତୃଭାଷାରେ ଶିକ୍ଷାଦେବାପାଇଁ କେହି କେହି ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ । ମାତ୍ର ଆମର ଆବଶ୍ୟକ ଶକ୍ତି ଓ ସାହସ ନ ଥିବାରୁ ଏହା ସମ୍ଭବ ହେଲାନାହିଁ । ଯଦି ମାତୃଭାଷାରେ କୃଷିଶିକ୍ଷାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ହୋଇଥା’ନ୍ତା, ତା’ହେଲେ ଇଂରାଜୀ ଅନଭିଜ୍ଞ ଓ ଭଲ ଭଲ ଅଭିଜ୍ଞ କୃଷକ ସାମୟିକ ଶିକ୍ଷାଗ୍ରହଣ କରି ନିଜର କୃଷିକୁ ଉନ୍ନତ କରାଇ ପାରିଥା’ନ୍ତେ । ଆମର କୃଷିଛାତ୍ରମାନେ ଆମ ଭାଷାରେ କୃଷି ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଉପାଦେୟ ପୁସ୍ତକ ରଚନା କରିଥା’ନ୍ତେ । ବାସ୍ତବ କୃଷକଙ୍କଠାରୁ ଦୂରେଇ ରହି ଯେଉଁ କୃଷି ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଚଳନ କରାଗଲା, ତାହା ସଫଳତା ଲାଭ କରିପାରିବ ନାହିଁ ।
ଆଜିର ସମୟ ହେଉଛି ଯୋଜନାମୟ ସମୟ । ଦେଶର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଅନେକ ଯୋଜନା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଉଛି । ଏହା ଲୋକମାନଙ୍କ ନିକଟରେ ପହଞ୍ଚାଇବାପାଇଁ କାନ୍ଥ, ବାଡ଼ ସବୁଆଡ଼େ ପ୍ରାଚୀରପତ୍ର ଲଗାଯାଉଛି । ଯେଉଁ ପ୍ରାଚୀରପତ୍ର ମାତୃଭାଷାରେ ଲେଖାଯାଇଛି, ତାହାକୁ ଅକ୍ଷର ଚିହ୍ନିଥିବା ସାଧାରଣ ଲୋକ ମଧ୍ୟ ପଢ଼ିପାରୁଛି; କିନ୍ତୁ ସେହି ଯୋଜନାକୁ ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ ଲେଖାଗଲେ, ତାହାକୁ ସମସ୍ତେ ପଢ଼ିପାରିବେ ନାହିଁ । କେବଳ ଯେଉଁମାନେ ଇଂରାଜୀ ଭାଷା ଜାଣିଥୁବେ ସେହିମାନେ ହିଁ ତାହାକୁ ପଢ଼ିପାରିବେ । ତେଣୁ ଯେଉଁ ଯୋଜନା ସରକାର ଲୋକମାନଙ୍କ ନିକଟରେ ପହଞ୍ଚାଇବାପାଇଁ
ଚାହୁଁଛନ୍ତି, ତାହାକୁ ମାତୃଭାଷା ବା ଓଡ଼ିଆରେ ଲେଖାଗଲେ ଲୋକେ ଓ ସରକାର ଉଭୟଙ୍କର ଲାଭ ହୋଇଥା’ନ୍ତା ।
ରାସ୍ତାଘାଟରେ ଅନେକ ନିର୍ଦ୍ଦେଶନାମା ଲେଖାଯାଇଛି । ସେହି ନିର୍ଦ୍ଦେଶନାମାସବୁ ଇଂରେଜୀ ଭାଷାରେ । ମାତ୍ର ସେହି ନିର୍ଦ୍ଦେଶନାମା ଯଦି ଇଂରେଜୀ ସହିତ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ଲେଖାଯା’ନ୍ତା, ତା’ହେଲେ ଯେକୌଣସି ଓଡ଼ିଆପଢ଼ା ଲୋକ ସେଥୁରୁ ଜ୍ଞାନ ଆହରଣ କରିପାରନ୍ତା । ଏହାକୁ ଆକ୍ଷେପ କରି ପ୍ରାବନ୍ଧିକ କହିଛନ୍ତି ‘ଇଂରେଜ ଶାସକମାନେ ତାଙ୍କ ପ୍ରତାପ ବଳରେ ଜନତାକୁ ଦୂରେଇ ରଖୁଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ଦେଶୀ ସରକାର ଇଂରେଜୀ ବଳରେ ଲୋକଙ୍କୁ ଦୂରେଇ ରଖୁଛନ୍ତି ।’’ ଏଥିପାଇଁ ଗାନ୍ଧିଜୀ ମୂକଜନତାଙ୍କୁ ମାତୃଭାଷାର ଅଧିକାର ଦେବାପାଇଁ ବ୍ୟାକୁଳ ହୋଇଥିଲେ । ରୁଷ୍ ସରକାର ସେମାନଙ୍କ ଲୋକଙ୍କୁ ମାତୃଭାଷାରେ ଶିକ୍ଷା ଓ ଶାସନ ଚଳାଇବାର ଅଧିକାର ଦେଇଛନ୍ତି । ବାସ୍ତବରେ ଲୋକମାନେ ଯଦି ମାତୃଭାଷାରେ ଶାସନକାର୍ଯ୍ୟ କରିବାପାଇଁ ସୁଯୋଗ ନ ପାଆନ୍ତି, ତା’ହେଲେ ସେଭଳି କ୍ଷମତା ପ୍ରଦାନର କୌଣସି ମୂଲ୍ୟ ନାହିଁ । ଯେଉଁଦିନ ଇଂରେଜୀ ଉଠିଯାଇ କାଗଜପତ୍ର ସବୁ ଓଡ଼ିଆରେ ଲେଖାଯିବ, ସେଦିନ ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ଆଉ କୌଣସି ସମସ୍ୟା ରହିବ ନାହିଁ ।
ଗାନ୍ଧିଜୀ ଓ ରବୀନ୍ଦ୍ରନାଥ ଯାହାସବୁ ମାତୃଭାଷା ସମ୍ବନ୍ଧରେ କହୁଥିଲେ, ସେମାନେ କେବଳ ଜାତୀୟତା ସ୍ରୋତରେ ଭାସିଯାଇ ସେପରି କହୁନଥିଲେ । ବରଂ ସେମାନେ ବାସ୍ତବ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ବିଚାରକରି ସେପରି କହୁଥିଲେ । ଶିକ୍ଷା ବିଷୟରେ ଅନେକ କମିଟି ବସିଥିଲା । ସମସ୍ତେ ମାତୃଭାଷା ଶିକ୍ଷାର ମୂଳମନ୍ତ୍ର ବୋଲି ସ୍ଵୀକାର କରିଥିଲେ । ତଥାପି ଆମ ଲୋକମାନଙ୍କ ଉପରୁ ଇଂରେଜୀ ଭାଷାର ପ୍ରଭାବ କମୁନାହିଁ । ବିବାହ, ବ୍ରତ ନିମନ୍ତ୍ରଣରେ, ଲୋକସଭାରେ, ପୁଅଝିଅଙ୍କ ନାଁ ଦେବାରେ ଇଂରେଜୀ ଭାଷାକୁ ଅନୁସରଣ କରାଯାଇଛି ଓ ବ୍ୟବହାର ମଧ୍ୟ କରାଯାଉଛି ।
ଆମ ସଂସ୍କୃତି ସହର ପୁରୀ । ସେଠାରେ ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚହୋଇ ସୁନ୍ଦର ରେଳଷ୍ଟେସନ କରାଗଲା । ସେହି ରେଳଷ୍ଟେସନର ପୋର୍ଟିକୋ ଛାତ ଉପରେ ଶାମୁକା ସାହାଯ୍ୟରେ ହିନ୍ଦୀ ଓ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ‘ପୁରୀ’ ନାମ ଲେଖାଗଲା । ମାତ୍ର ଓଡ଼ିଆରେ ‘ପୁରୀ’ ଶବ୍ଦକୁ ଭୁଲ୍ରେ ‘ପୂରି’ ବୋଲି ଲେଖାଗଲା । କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କର ଇଞ୍ଜିନିୟର କିମ୍ବା କଣ୍ଟ୍ରାକ୍ଟର କାହାକୁ ହେଲେ ’ଓଡ଼ିଆ ଜଣାନଥିବା ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇଗଲା । ସେହିପରି ରାଉରକେଲାରେ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ଯେଉଁ ତାରଘର ତିଆରି କଲେ, ସେଥୁରେ ଘରର ନାଁଟା ଉଭୟ ହିନ୍ଦୀ ଓ ଓଡ଼ିଆରେ ଲେଖାଗଲା । ମାତ୍ର ସେହି ଘର ଯେତେବେଳେ ଉନ୍ମୋଚନ କରାଗଲା, ସରକାରୀ ହାକିମ ଓଡ଼ିଆ ଅକ୍ଷରକୁ ଉଠାଇ ଦେବାକୁ ନିର୍ଦେଶ ଦେଲେ । ଏଥରୁ ଓଡ଼ିଶାରେ ଓଡ଼ିଆ ଲୋକଙ୍କର ଉଦାସୀନତାର ସ୍ତର ସହଜରେ ଜଣାଯାଇଥାଏ । ଲଣ୍ଡନରେ ଗୋଟିଏ ସ୍ତ୍ରୀଟ୍ ଅଛି, ନାଁ ହେଉଛି Conduit Street । ବି.ବି.ସି. ସମ୍ବାଦ ପ୍ରଚାରବେଳେ ସେହି Streetର ନାମକୁ ଠିକ୍ ରୂପେ ଉଚ୍ଚାରଣ କରାଗଲା ନାହିଁ । ପ୍ରତିକ୍ରିୟାସ୍ୱରୂପ ସ୍କଟଲାଣ୍ଡର ଲୋକଙ୍କ ମନରେ ଅସନ୍ତୋଷ ଦେଖାଦେଲା । ଭୁଲ୍ ଉଚ୍ଚାରଣ ପାଇଁ ମାସ ମାସ ଧରି ଆନ୍ଦୋଳନ ଚାଲିଲା । ଶେଷରେ ଇଂଲଣ୍ଡ ଓ ସ୍କଟଲାଣ୍ଡକୁ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ କଲାଭଳି ଏକ ଉଚ୍ଚାରଣ ଗୃହୀତ ହେଲା । ଏଭଳି କାରଣ ହେଉଛି, ନିଜ ମାତୃଭାଷା ପ୍ରତି ଯଥେଷ୍ଟ ସଚେତନା ଓ ସମ୍ମାନବୋଧ ।
ଆମେ ଘରୁ ବାହାରିଲାବେଳେ ମନେ ମନେ ଭାବୁ ଆମକୁ ସମେସ୍ତ ଚିହ୍ନନ୍ତୁ ଓ ଜାଣନ୍ତୁ । ସେହିପରି ଦେଶ ବାହାରେ ରହିଥିଲାବେଳେ ଭାବୁ, ଆମ ରାଜ୍ୟର କଳା, ସଂସ୍କୃତି ଓ ଭାଷାକୁ ସମସ୍ତେ ଜାଣନ୍ତୁ । ଏଭଳି ହେଲେ ଆମେ ଖୁସି ହୋଇଥାଉ । ଏଭଳି ଅଭିମାନ ସମସ୍ତଙ୍କ ମନରେ ରହିବା ଉଚିତ । ଏହା ନ ରହିଲେ କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତି ନିଜ ଦେଶ, ଜାତି, ଭାଷା, ସଂସ୍କୃତିର ସୁନାମ ପାଇଁ ଚେଷ୍ଟାକରିବ ନାହିଁ । ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ନିଜସ୍ଵ ଅଭିଜ୍ଞତା ପ୍ରକାଶ କରି ଲେଖୁଛନ୍ତି, ତାଙ୍କୁ ଅନେକ ସମୟରେ ଓଡ଼ିଶାବାସୀ ଭାବରେ କେହି ଠିକ୍ରୂପେ ଜାଣିପାରନ୍ତି ନାହିଁ । ବରଂ ଅନ୍ୟ ପ୍ରଦେଶର ଲୋକେ ତାଙ୍କୁ ‘ଓଡ଼ିଶା’ କ’ଣ ‘ବିହାର-ଓଡ଼ିଶା’ ବୋଲି ପଚାରନ୍ତି ଏବଂ ଓଡ଼ିଆ ଲୋକେ ‘ତେଲୁଗୁ’ ନା ‘ବଙ୍ଗଳା’ ଭାଷା କହନ୍ତି ବୋଲି ପଚାରନ୍ତି । ଏଥିପାଇଁ ଲେଖକଙ୍କ ମନରେ ସାମୟିକ ବିରକ୍ତି ଆସିଥାଏ । ସେ ବିଚାରନ୍ତି, ବିଲାତ ପରି ଏତେ ଟିକିଏ ରାଜ୍ୟକୁ ଯଦି ସମସ୍ତେ ଜାଣୁଛନ୍ତି, ତାହେଲେ, ଓଡ଼ିଶାକୁ ଜାଣୁନାହାଁନ୍ତି କାହିଁକି ? ଭାରତୀୟ ଭାଷାର ଉଦାହରଣ ଦେଲେ, ସମସ୍ତେ ପ୍ରଥମେ ହିନ୍ଦୀ, ବଙ୍ଗଳା, ଗୁଜୁରାଟୀ, ମରାଠୀ, ତେଲଗୁ, ତାମିଲ୍ ନାଁ କହୁଛନ୍ତି, କେହି ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଓଡ଼ିଆ ବୋଲି କହୁନାହାଁନ୍ତି । ଏଭଳି ନ କହିବାର କାରଣ ହେଉଛି ଆମ ରାଜ୍ୟକୁ ଓ ଆମର ଭାଷାକୁ ବିଶେଷଭାବେ ଆମେ ପ୍ରଗତିଶୀଳ କରିପାରିନାହୁଁ । ଏଥପାଇଁ ନିରଳସ, ନିରବଚ୍ଛିନ୍ନ ସାଧନା ଦରକାର ।
ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର । କାରଣ ଓଡ଼ିଶା ବହୁକାଳ ଧରି କେବଳ ବ୍ରିଟିଶମାନଙ୍କ ତଳେ ନଥୁଲା, ଅଧିକ ପରିମାଣରେ ଥିଲା ବଙ୍ଗ ଓ ବିହାରବାସୀଙ୍କ ତଳେ । ପୁଣି ଓଡ଼ିଶାରେ ଛବିଶଟା ଗଡ଼ଜାତ ଅଞ୍ଚଳ ରହିଥିଲା । ସେପରି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଓଡ଼ିଶାରେ କେହି ବାବୁ ନଥିଲେ । ବାବୁ ଥିଲେ କେବଳ ବଙ୍ଗୀୟ ଭଦ୍ରଲୋକ । ଓଡ଼ିଶା କିମ୍ବା ଓଡ଼ିଆ ପାଇଁ କେହି ଚିନ୍ତା କରୁନଥିଲେ । ସେ ସମୟରେ ଫକୀରମୋହନ ସେନାପତିଙ୍କ ପରି ଯେଉଁ କେତେଜଣ ଓଡ଼ିଆ କଥା ଚିନ୍ତା କରୁଥିଲେ, ସେମାନଙ୍କୁ କୁହାଯାଉଥିଲା ‘ରଙ୍ଗ ଲିଡ଼ର’ । ଆମ କଥା ଆମକୁ ବୁଝିବାକୁ ହେବ, ଆମ ପାଇଁ ଆମକୁ କାମ କରିବାକୁ ହେବ । ଆମ ପାଇଁ କୌଣସି ସମୟରେ ହିନ୍ଦୀଲୋକ କିମ୍ବା ମରାଠୀ ଲୋକ କାମ କରିବେ ନାହିଁ । କାରଣ କେହି ଅନ୍ୟର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଆନ୍ତରିକତାର ସହିତ କାମ କରନ୍ତି ନାହିଁ । କଥାରେ ଅଛି, ‘ବଥ ସିନା ବଥାଏ, ଆବୁ କାହାର ବଥାଏ ନାହିଁ ।’’ ଆମର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଆମକୁ ନିମ୍ନଲିଖୁତ ବିଷୟ ପ୍ରତି ସତର୍କ ହେବାକୁ ପଡ଼ିବ ।
(୧) ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷା ପ୍ରତି ଦୃଷ୍ଟି ଆକର୍ଷଣ କରିବାକୁ ହେଲେ ଇଂରେଜୀ ଆଧିପତ୍ୟକୁ କମାଇବାକୁ ହେବ ।
(୨) ଜନତାର ସାମୂହିକ ଶିକ୍ଷା ପାଇଁ ମାତୃଭାଷା ହିଁ ପ୍ରକୃତ ମାଧ୍ୟମ ।
(୩) ଶାସିତଙ୍କୁ ଶାସକଙ୍କଠାରୁ ଦୂରରେ ରଖିଛି ଇଂରେଜୀ ଭାଷା ।
(୪) ମାତୃଭାଷା ପାଇଁ ଅଭିମାନ ଓ ମାତୃଭାଷାର ଉନ୍ନତି ସାଧନା ଆମର କାମ୍ୟ ।
ଏଭଳି ବିଚାରଦ୍ଵାରା ଆମମାନଙ୍କର ମାତୃଭାଷାର ଉପାଦେୟତା ଓ ଉନ୍ନତି ପାଇଁ କିଭଳି ପଦକ୍ଷେପ ନିଆଯାଇପାରିବ, ତାହା ସମସ୍ତେ ବୁଝିପାରିବେ ।
କାଠିନ ଶବ୍ଦାର୍ଥ ଓ ଟିପ୍ପଶା
- ବିବାଦ – ସଂଘର୍ଷି
- ମାତୃଭାଷା – ମା’ପାଖରୁ ଓ ନିଜ ଜନ୍ନମାଟିରୁ ଶିଖିଥ୍ବା ଭାଷା
- ଲୋକଶିକ୍ଷା – ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷା
- ପ୍ରୟୋଜନ – ଆବଶ୍ୟକ
- ଅନ୍ନବସ୍ତ – ଖାଇବାପାଇଁ ଭାତ ଓ ବିନ୍ଦିରାପାଇଁ ଲୁଗା/ସର୍ବନିମ୍ନ ଆବଶ୍ୟକତା
- ବର୍ଜନ – ତ୍ୟାଗ
- ସମୃଦ୍ଧି – ଉନ୍ନତି
- ପଦସ୍ଥ – ପଦରେ ଅଧିଷୃତ ହୋଇଥ୍ ବା/ପଦାଧକାରା
- ଉପାଦାନ – କୌସି ପ୍ରକାର ଆଗ୍ରହ ନଦେଖାଇବା / ଅନାଗ୍ରହ
- ଅଗ୍ରଗତି – ଆଗକୁ ଆଗକୁ ଯିବା
- ବାରଣ – ମନା
- ଆଦୋନା – ବାହାରୁ ଆସୁଥିବା
- କାଉନ୍ସିଲ – ପ୍ରଶାସନିକ ପରିଷଦ
- ଗଶତନ୍ତ୍ର – ଲୋକମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ଓ ଲୋକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଚାଲୁଥିବା ଶାନ ବ୍ୟବସ୍ଥା
- ସମୂହ – ସମଷ୍ଟି
- ସର୍ବୋକୃଷ୍ଣ – ସବୁଠାରୁ ଭଲ / ସର୍ବ ଉକ୍ଷ୍ଣ
- ସ୍କୂର୍ତ୍ତ – ଚଞ୍ଚଳତା / ଫ୍ଜର୍ତ୍ତ / ଉତ୍ସାହ
- ଅନ୍ନଦାଶଙ୍କର ରାୟ – ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟର ସବୁଜଯୁଗ ବା ଅନେକ ରୋମାଣ୍ଟିକ୍ କବିତା ଲେଖୁଥିଲେ । କାଳିନ୍ଦୀ ଚରଣ ପାଣି ଗ୍ରା ହୀ, ବୈକୁଣ୍ଠନଥ କାଳିନ୍ଦ।ଚରଣ ପାଣିଗ୍ରାହା, ବୈକୁଣ୍ଠନାଥ ପଟ୍ଟନାୟକ, ଶରତ ମୁଖାର୍ଜୀ ଓ ହରିହର ମହାପାତ୍ରଙ୍କ
- ସହିତ ମିଶି ସେ ଏକ ସାହିତ୍ୟ ଅନୁଷ୍ଠାନ ଗଠନ କରିଥିଲେ ।
- ହିବ୍ର – ଇଜରାଇଲର ଆଧୁନିଲର ଆଧୁନିକ ଭାଷା
- ନୁନମନ୍ୟତା – ନିଜକୁ ଛୋଟ ବୋଲି ମନେକରିବା
- ପ୍ରୟାସ – ଚେଷ୍ଠା
- ଇତ଼ିୟମ୍ – ଲୋକତ୍ତକ୍ତି / ପ୍ରବଚନ
- ଆଳ କରି – ମାଧ୍ୟମ କରି
- ଗତାନୁଗତିକ – ପ୍ରଚଳିତ ଧାରା
- ଅଭିଜ୍ଞ – ଯାହାର ଅଭିଜ୍ଞତା ଓ ଅନୁଭବ ରହିଥାଏ
- ରତିଙ୍କ ଶ୍ରାଦ୍ଧ – ଆୟୋଜନ ବଡ଼ ଜଣାପଡୁଥ୍ଲେ ହେଁ ଫଳାଫଳ ନ୍ୟୁନା (ଅଜା ଯୁଦ୍ଧେ, ରଷିଶ୍ରାଦ୍ଧେ, ପ୍ରଭାତେ ମେଘଢ଼ମ୍ବରୁ, ଦାମ୍ପତ୍ୟ କଳହଶ୍ଲୈବ, ବହ୍ବାଡ଼ମ୍ବରେ ଲଘୁକ୍ରିୟା)
- ଉନ୍ନୟନ – ଉନ୍ନତିମୂଳକ
- caution – ସତର୍କ ରୁହ
- Dangerous curve – ବିପଦପୂର୍ଣ୍ଣ ଗୋଡ଼ସ୍ଥାନ
- Sharp bend ahead – ବିପଦପୂର୍ଣ୍ଣ ମୋଡ଼ସ୍ଥାନ
- Bazar area ahead – ଆଗକୁ ତିଖ ବୁଲାଶି ରର୍ହଛି
- Drive slow – ଧାରେ ଗାଡ଼ି ଚଳାଅ
- ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ପ୍ରାକୃକାଲ – ଦେଖିବାର ବିଚାରଧାରା ପାସ୍ତବ
- ଇନ୍ଦ୍ରଜାଲ – ଯାହୁବିଦ୍ୟା / ପ୍ରଭାବିତ କରିବାର ଶକ୍ତି
- ସୁହାଇଲା ଭଳି – ସୁବିଧା ହେଲାଭଳି
- ପ୍ରଗତିଶାଳ – ଆଗେଇଯିବାର ଭାବ
- ନିରଳସ – ଆଳସ୍ୟ ହାନ / ଶ୍ରମରେ ଅକାତର
- ‘ରିଙ୍ଗ ଲିଡର’ – ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇ ପରିଚାଳନା କରାଉଥିବା ଲୋକ
- ବଥ ସିନା ବଥାଏ, ଆବୁ କାହାର ନଥାଏ କାହିଁ – ଏହା ଏକ କଢ଼ି। ନିଜର ଲୋକ ହିଁ ନିଜର ଲୋକ ପାଇଁ ବ୍ୟସ୍ତ ହୋଇଥାଏ ଓ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ । ପର ମଣିଷ ସ୍ଟେପରି କରିନଥାଏ ।
- ଆଧ୍ ପତ୍ୟ – ଅଧିକ ପ୍ରଭାବ
- ସାମୂହିକ – ସମସ୍ତଙ୍କର