Odisha State Board BSE Odisha 7th Class Odia Solutions Chapter 10 ସତ୍ୟର ପୂଜାରୀ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର Textbook Exercise Questions and Answers.
BSE Odisha Class 7 Odia Solutions Chapter 10 ସତ୍ୟର ପୂଜାରୀ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର
ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକସ୍ଥ ଅଭ୍ୟାସ କାର୍ଯ୍ୟର ଉତ୍ତର
Question ୧।
ଉତ୍ତର କୁହ ।
(କ) ଛାତ୍ର ଜୀବନରେ ହରିହର କେଉଁମାନଙ୍କର ସେବା କରୁଥିଲେ ?
Answer:
ଛାତ୍ର ଜୀବନରେ ହରିହର ଲୋକହିତକର କାର୍ଯ୍ୟ ପ୍ରତି ଆକର୍ଷିତ ହୋଇଥିଲେ । ସେ ପଢ଼ିବା ସମୟରେ କାହାର ରୋଗ ହେଲେ ତା’ର ସେବା କରିବା, ଅଭାବ ପଡ଼ିଲେ ମଡ଼ା ଉଠାଇବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବା, ଗାଁ ସ୍କୁଲ୍ ପାଇଁ ଛଣ ସଂଗ୍ରହ କରିବା, ବାଉଁଶ ସଂଗ୍ରହ କରିବା, ଗାଁର ନିରକ୍ଷର ଲୋକଙ୍କୁ ପାଠ ପଢ଼ାଇବା ଇତ୍ୟାଦି କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ଆଗଭର ହୋଇ ପଡୁଥିଲେ ।
(ଖ ) ଓଡ଼ିଶାରେ ପ୍ରଥମେ କେବେ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ଓଡ଼ିଶାରେ ପ୍ରଥମେ ୧୯୩୦ ମସିହାରେ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନ ହୋଇଥିଲା । ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର ଇଞ୍ଚୁଡ଼ିଠାରେ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ପ୍ରଥମକରି ଯୋଗଦାନ କରି ବନ୍ଦୀ ହୋଇଥିଲେ ।
(ଗ) ହରିହର କେଉଁଠାରେ ଜନ୍ମଲାଭ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ହରିହର ପୁରୀଜିଲ୍ଲାର ସାକ୍ଷୀଗୋପାଳ ନିକଟସ୍ଥ ରାମଚନ୍ଦ୍ରପୁର ଗ୍ରାମରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।
(ଘ) ହରିହର ଓକିଲାତି ବିଦ୍ୟା କାର୍ହିକି ପଢ଼ିଲେ ନାହିଁ?
Answer:
ସେ କାଳରେ ଓକିଲାତି ପାଠର ବହୁତ ମର୍ଯ୍ୟାଦା ଥିଲା । ଏହା ଏକ ଲାଭଜନକ ପେସା ହୋଇଥିବାରୁ ତାଙ୍କ ନନା ମହାଦେବ ବ୍ରହ୍ମା ପୁଅକୁ ଓକିଲ କରିବାର ଅଭିଳାଷ ପୋଷଣ କରିଥିଲେ । ହରିହର ମଧ୍ୟ କିଛିଦିନ ଓକିଲାତି ପାଠ ପଢ଼ିଥିଲେ; କିନ୍ତୁ ତାଙ୍କ ଓକିଲାତି ବ୍ୟବସାୟ ଆଡ଼କୁ ମନ ମୋଟେ ଗଲା ନାହିଁ । ତେଣୁ ସେ ଓକିଲାତି ପଢ଼ା ଛାଡ଼ି ଶେଷ ପରୀକ୍ଷା ନଦେଇ ଚାଲି ଆସିଲେ ।
(ଙ) ନୀଳଗିରି ସ୍କୁଲଟି କାହିଁକି ଭାଙ୍ଗିଗଲା ?
Answer:
ହରିହର ନୀଳଗିରି ସ୍କୁଲରେ ଶିକ୍ଷକତା କରୁଥିବା ସମୟରେ ବଙ୍ଗଦେଶରେ ଜାତୀୟ ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ ହେଲା । ଥରେ ପଲିଟିକାଲ ଏଜେଣ୍ଟ କର୍ରାମ୍ ନୀଳଗିରି ସ୍କୁଲକୁ ଆସିଥିଲେ । ସ୍କୁଲର ଶିକ୍ଷକମାନେ ସଂଗ୍ରାମୀମାନଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରୁଛନ୍ତି ବୋଲି ତାଙ୍କର ସନ୍ଦେହ ହେବାପରେ ସେ ନୀଳଗିରି ରାଜାଙ୍କୁ କହି ସ୍କୁଲଟିକୁ ଭାଙ୍ଗିଦେଲେ ।
Question ୨।
ଦୁଇଟି ବା ତିନୋଟି ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।
(କ) ହରିହର ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ଆଦର୍ଶକୁ କିପରି ଅନୁସରଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ପଟ୍ଟଶିଷ୍ୟ ଥିଲେ । ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କର ଆହ୍ୱାନକୁ ସେ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ନୂତନ ଶିକ୍ଷାନୀତିକୁ ସେ ପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ । ଭାରତର ସ୍ଵାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଭାଗନେଇ ସେ ଜେଲ୍ ଯାଇଥିଲେ । ସତ୍ୟରେ ନିଷ୍ଠା ଓ ସେବା ତାଙ୍କ ଜୀବନର ବ୍ରତ ଥିଲା ।
(ଖ) ୧୯୨୦ ପରେ ଭାରତର ଜନଜାଗରଣରେ କି ପରିବର୍ତ୍ତନ ଦେଖାଦେଲା ?
Answer:
୧୯୨୦ ପରେ ଦେଶରେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ଦେଶବ୍ୟାପୀ ଜାଗରଣ ଚାଲିଲା । ଏଥର ସରକାର ସହିତ ଅସହଯୋଗ କରାଗଲା । ଅଳକା ଆଶ୍ରମ, ଦରିଦ୍ରନାରାୟଣ ସେବାସଂଘ, ଭଦ୍ରକ ଆଶ୍ରମ ଇତ୍ୟାଦି ସେବାକେନ୍ଦ୍ର ସବୁ ଗଢ଼ିଉଠିଲା । ନାରୀ ଜାଗରଣ, ଅସ୍ପୃଶ୍ୟତା ନିବାରଣ ଆଦି ସମାଜ ସଂସ୍କାର କାର୍ଯ୍ୟ ଚାଲୁ ରହିଲା । ଚାରିଆଡ଼େ ଲୋକଙ୍କ ମନରେ ନୂତନ ଜାଗରଣ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା ।
(ଗ) ଆଚାର୍ଯ୍ୟଙ୍କର କେଉଁ କେଉଁ ଗୁଣ ତୁମକୁ ଆକର୍ଷଣ କରୁଛି ?
Answer:
ଆଚାର୍ଯ୍ୟଙ୍କର ଆଦର୍ଶ ଜୀବନ, ଦେଶସେବା, ସରଳ ଅମାୟିକ ନିଃସ୍ବାର୍ଥପର ଗୁଣ, ସତ୍ୟବାଦିତା, ବିଦ୍ୟାଦାନ ଆଦି ଗୁଣମାନ ଆମକୁ ଆକର୍ଷଣ କରୁଛି । ସେ ଜୀବନରେ କେବେ ମିଛ କହିନଥିଲେ । ଦୁସ୍ଥ, ନିଷ୍ପେଷିତ, ଦରିଦ୍ର ଓ ଆର୍ଭର ସେବାହିଁ ପ୍ରକୃତ ଭଗବତ୍ ସେବା ବୋଲି ସେ ବୁଝିଥିଲେ ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିଲେ । ତାଙ୍କ ଭଳି ମହାମାନବ ଆମର ଆଦର୍ଶ ।
(ଘ) ଆଚାର୍ଯ୍ୟଙ୍କର ଶେଷ ଜୀବନ କିପରି କଟିଥିଲା ?
Answer:
ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର ଶେଷ ଜୀବନରେ ଭୀଷଣ ଅସୁସ୍ଥ ହୋଇ ପଡ଼ିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ଛାତି ଭିତରେ କଫ ଜମି ଯାଇଥିଲା । ଦେହରେ ଭୀଷଣ ଜ୍ଵର ଥିଲା । ଡାକ୍ତରମାନେ ଆଶଙ୍କା ମଣିଲେ । ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ମହାଶୟ ମାସ ମାସ ଧରି ବିଛଣାରେ ପଡ଼ି ରହିଲେ। ଶେଷରେ ୧୯୭୧ ମସିହା ଫେବୃୟାରୀ ୨୦ ତାରିଖ ସକାଳ ଛ’ଟା ପଚାଶ ମିନିଟ୍ରେ ସେ ଶେଷନିଃଶ୍ୱାସ ତ୍ୟାଗ କଲେ ।
(ଙ) ସନ୍ନ୍ୟାସୀ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଯିଏ ସଂସାରର ସମସ୍ତ ମାୟା ତୁଟାଇ ଭଗବତ୍ ଚିନ୍ତାରେ ପ୍ରତିଟି ମୁହୂର୍ଭ କଟାଏ, ନିଜ ପାଇଁ କାଣିକଉଡ଼ିଟିଏ ବି ରଖ୍ ନଥାଏ, ମାନବ ସେବାକୁହିଁ ଭଗବତ୍ ସେବା ବୋଲି ନିଜେ ଭାବେ, ସେ ପ୍ରକୃତରେ ସନ୍ନ୍ୟାସୀ । ସନ୍ନ୍ୟାସୀ ନିଜର ସବୁକିଛି ତ୍ୟାଗକରି ସରଳ ଓ ନିରାଡ଼ମ୍ବର ଜୀବନ ଅତିବାହିତ କରେ । ସତ୍ୟ ଓ ସଂଯମ ସେମାନଙ୍କର ଧର୍ମ ହୁଏ । ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର ଏହିଭଳି ଜଣେ ସନ୍ନ୍ୟାସୀର ଜୀବନ ଅତିବାହିତ କରୁଥିଲେ । ତେଣୁ ତାଙ୍କୁ ସନ୍ନ୍ୟାସୀ କହିବା ଯଥାର୍ଥ ହେବ ।
Question ୩ ।
ପୂର୍ବପର ସମ୍ପର୍କ ସହ ସରଳ ଭାଷାରେ ବୁଝାଇ ଦିଅ ।
(କ) ଏହି ଲୋକ ଏତେ ବଡ଼ ଥିଲା, ଆମ୍ଭେମାନେ ଜାଣିପାରି ନଥୁଲୁ ତ !
Answer:
ଏହି ଲୋକ ………………… ନଥିଲୁ ତା
ଉକ୍ତ ପଦ୍ୟାଶଟି ବିନୋଦ କାନୁନ୍ଗୋଙ୍କ ଲିଖିତ “ସତ୍ୟର ପୂଜାରା ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର” ପ୍ରବକ୍ଷରୁ ଆନୀତ। ହରିହରଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁପରେ ତାଙ୍କର ଭଲଗୁଣ ସବୁ ଜାଣିପାରି ଲୋକେ କିପରି ବିସ୍ମିତ ହୋଇଛନ୍ତି, ତାହା ଏଠାରେ ଆଲୋଚ୍ୟ। ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହରଙ୍କର ସମାଜସେବା, ସଂସ୍କାରମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଏବଂ ମହାନ୍ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ଵ ସମ୍ପର୍କରେ ଗାଁର ଯୁବକମାନେ ଜାଣିପାରି ନଥିଲେ। କାରଣ ଲୋକଙ୍କ ଭଲଗୁଣ ସହଜରେ କେହି ଗ୍ରହଣ କରିପାରନ୍ତି ନାହିଁ । କିନ୍ତୁ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ଲୋକମୁଖରେ ଆଲୋଚନାର ବିଷୟବସ୍ତୁ ହୁଏ ।
ତାହାହି ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହରଙ୍କ ଷେତ୍ରରେ ଘଟିଥିଲା ସ୍ୱାଧାନତା ସଂଗ୍ରାମରେ ଭାଗନେଇ ଜେଲବରଣ କରିବା, ରୋଗୀ-ଦୁଃଖୀଙ୍କର ସେବା କରିବା, ସତ୍ୟକୁ ଆଦର୍ଶ କରିବା ଏବଂ ସମାଜ ସଂସ୍କାରମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟକରିବା ତାଙ୍କ ଜୀବନର ବ୍ରତ ଥିଲା। ନିଜ ପାଇଁ କାଣି କଉଡ଼ିଟିଏ ବି ସେ ରଖୁ ନଥିଲେ। ଜଣେ ସନ୍ନ୍ୟାସୀ ଭଳି ଜୀବନ ଯାପନ କରିଥିବା ତାଙ୍କର ଏହି ମହତ୍ଗୁଣ ବିଷୟରେ ଜାଣି ସମସ୍ତେ ଦୁଃଖ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ।
(ଖ) ଆମେ ମିଥ୍ୟା ନ କହି ମଧ୍ୟ ଜୀବନରେ ଅନେକ ସମୟରେ ମିଥ୍ୟାଚାର କରିଥାଉ ।
Answer:
ଆମେ ମିଥ୍ୟା ……………………………………. ମିଥ୍ୟାଚାର କରିଥାଉ ।
ଉକ୍ତ ଗଦ୍ୟାଶଟି ବିନୋଦ କାନୁନ୍ଗୋଙ୍କ ଲିଖତ ‘ ସତ୍ୟର ପୂଜାରୀ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର’ ପ୍ରବନ୍ଧରୁ ଆନୀତ। ମିଥ୍ୟା କହିବା ଏବଂ ମିଥ୍ୟା ଆଚରଣ କରିବା ଏକାକଥା ବୋଲି ଲେଖକ ଏଠାରେ ସୂଚନା ଦେଇଛନ୍ତି ! ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର ସତ୍ୟର ଉପାସକ ଥିଲେ। ମିଛ କହିବା ଓ ମିଛ ଆଚରଣ ବା ବ୍ୟବହାର କରିବା ଦୁଇଟି ଏକାକଥା ବୋଲି କହୁଥିଲେ। ଅର୍ଥାତ୍ କେହି ଜଣେ ମିଛ କହିବନି କିନ୍ତୁ ମିଥ୍ୟା ଆଚରଣ କରୁଥିବ। ତାକୁହିଁ ମିଥ୍ୟାବାଦୀ କୁହାଯିବ। ଜଣକୁ କଥା ଦେଇ ତାହା ପାଳନ ନ କଲେ ମିଥ୍ୟା ଆଚରଣ ହେଲା। କୌଣସି ତଥ୍ୟ ଉପରେ ଜାଣିଶୁଣି ଭୁଲକଥା କହିବା ମିଥ୍ୟା ଆଚରଣ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। ତେଣୁ ମିଥ୍ୟା କହିବା ଓ ମିଥ୍ୟା ଆଚରଣ କରିବା ଭିତରେ କିଛି ଫରକ ନାହିଁ ସୁତରାଂ ଆମେ ମିଥ୍ୟା କହିବା ନାହିଁ କିମ୍ବା ମିଥ୍ୟା ଆଚରଣ କରିବା ନାହିଁ।
(ଗ) ତାଙ୍କୁ ସନ୍ୟାସୀ କୁହାଯିବ ନାହିଁ ତ ଆଉ କାହାକୁ କୁହାଯିବ ?
Answer:
ତାଙ୍କୁ ସନ୍ନ୍ୟାସ। ………………………………… କୁହାଯିବ ?
ଉକ୍ତ ଗଦ୍ୟାଶଟି ବିନୋଦ କାନୁନ୍ଗୋଙ୍କ ଲିଖିତ ‘ସତ୍ୟର ପୂଜାରୀ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର’ ପ୍ରବନ୍ଧରୁ ଆନୀତ। ପ୍ରକୃତରେ ହରିହରଙ୍କୁ ଜଣେ ସନ୍ନ୍ୟାସୀ ବୋଲି କୁହାଯିବା ଯଥାର୍ଥ ଏକଥା ଏଠାରେ ଲେଖକ ଆଲୋଚନା କରିଛନ୍ତି । କଉଡ଼ିଟିଏ ବି ନଥଲା। ତାଙ୍କ ଜୀବନ ଥିଲା ଜଣେ ସନ୍ନ୍ୟାସୀର ଜୀବନ। ଦୁଃସ୍ଥ, ନିଷ୍ପେସିତ, ଦରିଦ୍ର ଓ ଆର୍ଭର ସେବାକୁ ଭଗବତ୍ ସେବା ବୋଲି ସେ ଭାବୁଥିଲେ। ସେ ଥିଲେ ସତ୍ୟର ଉପାସକ । ଲୋକ କଲ୍ୟାଣ ଓ ସମାଜସେବା ଥିଲା ତାଙ୍କ ଜୀବନର ପରମ ଲକ୍ଷ୍ୟ। ଲୋଭ, ମୋହ, ସ୍ଵାର୍ଥଠାରୁ ସେ ଥିଲେ ବହୁ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ବରେ। ଜଣେ ନିଷ୍ଠାପର ସନ୍ନ୍ୟାସୀର ସବୁଯାକ ଗୁଣ ତାଙ୍କ ପାଖରେ ଥିବାରୁ ତାଙ୍କୁ ଜଣେ ସନ୍ନ୍ୟାସୀ ବୋଲି କହିବା ଯଥାର୍ଥ ହୋଇଛି ।
Question ୪।
“ଦିଆଯାଇଥବା ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକର ବିପରୀତାର୍ଥବୋଧକ ଶବ୍ଦ ଲେଖ ।
ଗୌଣ, ନିରକ୍ଷର, ସୁଯୋଗ, ଉନ୍ନତ, ତିରୋଧାନ
Answer:
ଗୌଣ – ମୁଖ୍ୟ
ନିରକ୍ଷର – ସାକ୍ଷର
ସୁଯୋଗ – ଦୁର୍ଯୋଗ
ଉନ୍ନତ – ଆବିର୍ଭାବ
ତିରୋଧାନ – ଅନୁନ୍ନତ
Question ୫।
ବାକ୍ୟରେ ବ୍ୟବହାର କର ।
ସଂକଳ୍ପ, ନିବାରଣ, ପରାମର୍ଶ, ପୁନରୁଦ୍ଧାର, ମିଥ୍ୟାଚାର
Answer:
ସଂକଳ୍ପ – ଆଜି ଦିନଟରେ ଗୋଟିଏ ଭଲ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାପାଇଁ ସକାଳର ସଂକଳ୍ପ ହେବା ଉଚିତ ।
ନିବାରଣ – ମଶା ନିବାରଣ ପାଇଁ ବହୁ ଅର୍ଥ ବ୍ୟୟ ହେଉଥିଲେ ବି ମଶାବଂଶ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବାରେ ଲାଗିଛି ।
ପରାମର୍ଶ – ଭଲ ମନ୍ଦ ବିଚାର ପାଇଁ ଗୁରୁଜନମାନଙ୍କ ପରାମର୍ଶ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଜରୁରୀ ।
ପୁନରୁଦ୍ଧାର – ବାରବାଟା ଦୁର୍ଗର ଧ୍ଵଂସାବଶେଷର ପୁନରୁଦ୍ଧାର କାର୍ଯ୍ୟ ଏବେ ମଧ୍ୟ ଚାଲୁରହିଛି।
ମିଥ୍ୟାଚାର – ଆଦର୍ଶ ଚରିତ୍ରମାନଙ୍କ ଉପରେ ମିଥ୍ୟାଚାର ଆଦର୍ଶ ଚରିତ୍ରମାନଙ୍କ ଉପରେ ମିଥ୍ୟାଚାରର କୌଣସି ପ୍ରଭାବ ପଡ଼େ ନାହିଁ ।
Question ୬ ।
ପ୍ରାୟ ୧୫୦ ଶବ୍ଦ ମଧ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।
(କ) ସେବା ଓ ଚରିତ୍ରବତ୍ତାରେ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହରଙ୍କୁ ସମସ୍ତେ କାହିଁକି ଆଦର୍ଶ ରୂପେ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର ଥ୍ଲେ ସେବା ଓ ଚରିତ୍ରବତ୍ତାର ଏକ ମୂର୍ତ୍ତିମନ୍ତ ପ୍ରତୀକ । ତାଙ୍କ ଜୀବନ ଇତିହାସ ପାଠକଲେ ମନେହୁଏ ସେବା ଯେପରି ତାଙ୍କର ଥିଲା ଏକ ଜନ୍ମଜାତ ପ୍ରବୃତ୍ତି । ନିଜର ବାଲ୍ୟକାଳରୁହିଁ ସେ ସେବାକାର୍ଯ୍ୟରେ ନିଜକୁ ନିୟୋଜିତ କରିଥିଲେ । ପୁରୀ ଜିଲ୍ଲାସ୍କୁଲରେ ପଢ଼ିବା ସମୟରେ ତାଙ୍କ ମନରେ ଲୋକହିତକର କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାପାଇଁ ଆଗ୍ରହ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା । ରୋଗୀ, ନିଃସହାୟମାନଙ୍କୁ ବଳେ ବଳେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବାକୁ ସେ ଆଗେଇ ଆସୁଥିଲେ । ଏପରିକି ବିପଦବେଳେ ମଡ଼ା ଉଠାଇବାରେ ସେ ମଧ୍ୟ ନିଜକୁ ନିୟୋଜିତ କରିବାକୁ ପଶ୍ଚାତ୍ପଦ ହେଉନଥିଲେ । ଏହା ବ୍ୟତୀତ ଗାଁର ନିରକ୍ଷର ଲୋକଙ୍କୁ ପାଠ ପଢ଼ାଇବା, ଗାଁ ସ୍କୁଲପାଇଁ ବାଉଁଶ, ଛଣ ସଂଗ୍ରହ କରି ଛପର କରାଇବା ଇତ୍ୟାଦି କାର୍ଯ୍ୟ ତାଙ୍କ ଛାତ୍ର ଜୀବନରୁ ହିଁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।
ନିଜର କର୍ମମୟ ଜୀବନରେ ସମାଜର ପ୍ରକୃତ ସମସ୍ୟାକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖୁ ସେ ଶିକ୍ଷକତାକୁ ତାଙ୍କର ବୃତ୍ତିରୂପେ ଗ୍ରହଣ କରି ନେଇଥିଲେ । କଟକର ପ୍ୟାରୀମୋହନ ଏକାଡ଼େମୀରେ ଶିକ୍ଷକତା କରିବା ସମୟରେ ସେ ଘର ଘର ବୁଲି ଦରିଦ୍ର ଓ ମେଧାବୀ ଛାତ୍ରମାନଙ୍କୁ ମାଗଣାରେ ଶିକ୍ଷାଦାନ କରୁଥିଲେ । ଛାତ୍ରାବାସରେ ପିଲାମାନଙ୍କର କାଛୁକୁଣ୍ଡିଆକୁ ନିଜ ହାତରେ ସଫାକରି ସେ ପରମ ସନ୍ତୋଷ ଲାଭ କରୁଥିଲେ । ହଇଜା ଲାଗିବା ବେଳେ ନିର୍ଭୟରେ ଗାଁ ଗାଁ ବୁଲି ରୋଗୀମାନଙ୍କର ସେବା କରୁଥିଲେ । ନିୟମିତ ସୂତା କାଟୁଥିଲେ । ଛାତ୍ରାବାସରେ କୌଣସି ପିଲାକୁ ଜ୍ଵର ହେଲେ ହରିହର ରାତି ରାତି ଅନିଦ୍ରା ରହି ତାକୁ ଜଗି ରହୁଥିଲେ ।
ସ୍ବାର୍ଥପାଇଁ ନିଜର ସରଳ ଓ ନମନୀୟ ସ୍ବଭାବକୁ ପଛରେ ପକାଇ ବିପଦର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବାପାଇଁ ଆଗଧାଡ଼ିରେ ରହୁଥିଲେ । ୧୯୩୦ ମସିହାରେ ଭାରତର ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର ଇଞ୍ଚୁଡ଼ିଠାରେ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ କରି ଜେଲ୍ ବରଣ କରିଥିଲେ । ବର୍ଷ ବର୍ଷ ଧରି ଜେଲ୍ବରଣ କରି ମଧ୍ୟ ଦେଶବାସୀଙ୍କ ସ୍ବାର୍ଥ ଓ ସେବାରୁ ତିଳେ ହେଲେ ବିଚ୍ୟୁତ ହୋଇ ନଥିଲେ ।
ଚରିତ୍ରବତ୍ତାରେ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହରଙ୍କୁ ଖୁଣିବାକୁ କିଛି ନାହିଁ । ସେ ଥିଲେ ସରଳ, ଅମାୟିକ, ନିରଭିମାନ, ସତ୍ୟପ୍ରିୟ ଓ ବ୍ରହ୍ମଚାରୀ । ସେ ସବୁବେଳେ ସବୁଠାରେ ଗୋଟିଏ କଥାହିଁ କହୁଥିଲେ – ‘ଭଲ ମଣିଷଟିଏ ହୁଅ’। ଏହାଠାରୁ ଭଳି ମହାନ୍ ଉପଦେଶ ଆଉ କ’ଣ ବା ଥାଇପାରେ ? ଏହିଭଳି ବହୁ ମହାନ୍ ଚରିତ୍ରବତ୍ତା ଗୁଣର ଅଧିକାରୀ ଥିଲେ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର ।
(ଖ) ଜଣେ ବିପ୍ଳବୀ, ସଂସ୍କାରକ ଓ ଶିକ୍ଷକ ଭାବରେ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହରଙ୍କ ପରିଚୟ ପ୍ରଦାନ କର ।
Answer:
ବାସ୍ତବରେ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର ଥିଲେ ଏକାଧାରରେ ଜଣେ ବିପ୍ଳବୀ, ସଂସ୍କାରକ ଓ ଶିକ୍ଷକ । ନୀଳଗିରି ହାଇସ୍କୁଲ ଭାଙ୍ଗିଯିବା ପରେ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ମହାଶୟ କଟକରେ ପ୍ୟାରୀମୋହନ ଏକାଡ଼େମୀରେ ଶିକ୍ଷକ ଭାବରେ ଯୋଗଦାନ କଲେ । ସେତେବେଳକୁ ସଂଗ୍ରାମା ବିପିନ ପାଳଙ୍କର ଚୈପ୍ଳବିକ ଚିନ୍ତାଧାରା ସେ ବିଦ୍ୟାଳୟକୁ ପ୍ରଭବିତ
କରିସାରିଥାଏ । ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର ଏଠାକୁ ଆସି ସ୍ଵଭାବତଃ ଜାତୀୟ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଯୋଗଦାନ କରିବାର ମନ୍ତ୍ର ଗ୍ରହଣ କଲେ । ୧୯୧୨ ମସିହାରେ ସତ୍ୟବାଦୀର ବକୁଳବନ ବିଦ୍ୟାଳୟକୁ ଆସିବା ପରେ ଉତ୍କଳମଣି, ଗୋଦାବରୀଶ, ନୀଳକଣ୍ଠ, କୃପାସିନ୍ଧୁଙ୍କ ପରି ବିପ୍ଳବୀମାନଙ୍କ ସହ ତାଙ୍କର ମଣିକାଞ୍ଚନ ସଂଯୋଗ ହେଲା । ଏହିଠାରୁ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଜାତୀୟ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ସାମିଲ ହୋଇଥିଲେ । ମାତ୍ର ସରକାରଙ୍କ ବିଷଦୃଷ୍ଟିରେ ପଡ଼ି ଏ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଅକାମୀ ହୋଇଗଲା ପରେ ହରିହର ବିପ୍ଳବୀର ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରି ୧୯୩୦ରେ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଯୋଗଦାନ କରି ବହୁବର୍ଷ ଜେଲ୍ ବରଣ କରିଥିଲେ ।
ସଂସ୍କାର କ୍ଷେତ୍ରରେ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହରଙ୍କ ଭୂମିକା ମଧ୍ୟ ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ ଥିଲା । ସେ ବ୍ରାହ୍ମଣ ପିଲା ହୋଇ ମଧ୍ୟ ବିପଦ ସମୟରେ ମଡ଼ା ଉଠାଇବାକୁ ପଶ୍ଚାତ୍ପଦ ହେଉନଥିଲେ । କାଛୁକୁଣ୍ଡିଆ ପରି ଡିଆଁରୋଗ ପ୍ରତି ଲୋକମାନଙ୍କର ଥବା ଘୃଣାକୁ ଉପେକ୍ଷାକରି ସେ ନିଜ ହାତରେ ଛାତ୍ରାବାସରେ କାଛୁକୁଣ୍ଡିଆ ଘା’ ସଫା କରୁଥିଲେ । ଜାତିଆଣ ମନୋଭାବଠାରୁ ସେ ବହୁ ଦୂରରେ ଥିଲେ । ମରିବାର କିଛିବର୍ଷ ପୂର୍ବରୁ ସେ ନିଜର କୌଳିକ ପଇତାକୁ ଛାଡ଼ିଦେଇଥିଲେ । ସେ କହୁଥିଲେ ଯେ ତାଙ୍କ ଭିତରେ ସେ ସବୁଜାତିକୁ ଅନୁଭବ କରିପାରୁଛନ୍ତି ଏବଂ ସେସବୁ ଏକପ୍ରକାର ବୋଲି କହୁଥିଲେ ।
ବନ୍ଦୀମାନଙ୍କୁ ପାଠପଢ଼ାଇ ଆତ୍ମସନ୍ତୋଷ ଲାଭ କରିଛନ୍ତି । ପୁରୀ ଜିଲ୍ଲାସ୍କୁଲ, ନୀଳଗିରି ହାଇସ୍କୁଲ, ପ୍ୟାରୀମୋହନ ଏକାଡ଼େମୀ ଓ ବକୁଳ ବନବିଦ୍ୟାଳୟମାନଙ୍କରେ ନିଜର କର୍ମଜୀବନ ଅତିବାହିତ କରିବା ମୂଳରେ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା ଶିକ୍ଷକତାକୁ ଅଗ୍ରାଧ୍ୟାକାର ଦେବା ।
Question ୭।
ନିମ୍ନଲିଖ୍ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକ କେଉଁ ବଚନ ଲେଖ ।
ଛୋଟଛୋଟ କଥା, ଅନେକ, ଆମେ, ଯୁବକମାନେ, ତୁମେ, ଦୁଇଖଣ୍ଡ ଧୋତି
Answer:
ଛୋଟଛୋଟ କଥା – ବହୁବଚନ
ଅନେକ – ବହୁବଚନ
ଆମେ – ବହୁବଚନ
ଯୁବକମାନେ – ବହୁବଚନ
ତୁମେ – ଏକବଚନ
ଦୁଇଖଣ୍ଡ ଧୋତି – ବହୁବଚନ
ତୁମପାଇଁ କାମ :
- ସତ୍ୟବାଦୀର ବନବିଦ୍ୟାଳୟ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ତଥ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କରି ପଢ଼ ।
- ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହରଙ୍କ ସଂପର୍କରେ ଲିଖ୍ ବିଭିନ୍ନ କବିତା, ପ୍ରବନ୍ଧ ସଂଗ୍ରହ କରି ପଢ଼ ।
Answer:
ପିଲାମାନେ ଶିକ୍ଷକ ବା ଅଭିଭାବକଙ୍କ ପରାମର୍ଶ ନେଇ ନିଜେ ସଂଗ୍ରହ କରିବେ ।
ଅଭ୍ୟାସ ପାଇଁ ଅତିରିକ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନେ।ତ୍ତର
ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନେ।ତ୍ତର
Question ୧।
ନିମ୍ନଲିଖ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଦିଅ ।
(କ) ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହରଙ୍କ ଜୀବନରେ ସତ୍ୟର ସ୍ଥାନ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର ଥିଲେ ସତ୍ୟର ପୂଜାରୀ । ସତ କହିବା ଓ ସତ୍ ଆଚରଣ କରିବା ତାଙ୍କ ଜୀବନର ବ୍ରତ ଥିଲା । ମିଛ କହିବାକୁ କେତେଥର ସେ ଚେଷ୍ଟା କରିଛନ୍ତି; ମାତ୍ର କହିପାରି ନାହାନ୍ତି । ସତକଥା ଆପେ ଆପେ ତାଙ୍କ ମୁହଁରୁ ବାହାରି ଆସିଛି । କୌଣସି କଥା କହି ସେକଥା ରକ୍ଷା ନ କରିବାକୁ ସେ ମିଥ୍ୟାଚାର ବୋଲି ଭାବୁଥୁଲେ ଓ ସେ ସବୁବେଳେ କହୁଥିଲେ ଯେ ମିଛ ଓ ମିଥ୍ୟାଚାର ମଧ୍ୟରେ କୌଣସି ତଫାତ୍ ନାହିଁ । ସେ ଥିଲେ ସତ୍ୟର ପୂଜାରୀ ଓ ଯାହା କହୁଥିଲେ ତାହା ସେ କାର୍ଯ୍ୟରେ ପରିଣତ କରୁଥିଲେ । ସେ ଜୀବନରେ କେବେ ମିଥ୍ୟା ବା ମିଥ୍ୟାଚାରର ଆଶ୍ରୟ ନେଇନାହାଁନ୍ତି । ତେଣୁ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହରଙ୍କ ଜୀବନରେ ସତ୍ୟରହିଁ ଏକମାତ୍ର ସ୍ଥାନ ଥିଲା । କଦାଚାର, ଅସତ୍ୟ, ମିଥ୍ୟାଚାର ଆଦି ତାଙ୍କ ଜୀବନରେ ପ୍ରବେଶ କରିପାରି ନଥିଲା ।
(ଖ) ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର ପଇତା ଛାଡ଼ିଦେଲେ କାହିଁକି ?
Answer:
ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର ଜଣେ ସମାଜ ସଂସ୍କାରକ ଥିଲେ । ଉଚ୍ଚ ବ୍ରାହ୍ମଣ କୂଳରେ ଜନ୍ମ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସେ ମାନବବାଦୀ ଥିଲେ ଓ ତତ୍କାଳୀନ ସମାଜର ଜାତିପ୍ରଥା ବିରୁଦ୍ଧରେ ସ୍ଵର ଉତ୍ତୋଳନ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ମତରେ, ସେ ହେଉଛି ପ୍ରକୃତ ମଣିଷ ଯିଏ ମଣିଷ-ମଣିଷ ଭିତରେ ଜାତିଗତ ଭେଦଭାବ ଦୂରେଇଦିଏ । ସେ ଭାବୁଥୁଲେ, ସମଗ୍ର ମାନବ ସମାଜ ତାଙ୍କ ଭିତରେ ବିଦ୍ୟମାନ ଥିବାବେଳେ, ସେ କିପରି ନିଜକୁ ବ୍ରାହ୍ମଣ ବୋଲି ପରିଚୟ ଦେଇ ଗୋଟିଏ ଜାତି ଭିତରେ ବାନ୍ଧିହୋଇ ରହିବେ । ତେଣୁ ସେ ପଇତା ପିନ୍ଧିବା ବର୍ଜନ କରିଥିଲେ ଓ ସମସ୍ତ ଜାତିକୁ ନିଜ ଭିତରେ ସାମିଲ କରିନେଇଥିଲେ ।
(ଗ) ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର ଭାରତର ଜାତୀୟ ଆନ୍ଦୋଳନରେ କିପରି ସହଯୋଗ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର ଥିଲେ ପୂର୍ଣ୍ଣମାତ୍ରାରେ ଗାନ୍ଧିବାଦୀ । ସେ ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ଆଦର୍ଶରେ ଅନୁପ୍ରାଣିତ ହୋଇଥିଲେ । ୧୯୨୦ ମସିହାର ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ ଓ ୧୯୩୦ ମସିହାର ଲବଣ ସତ୍ୟାଗ୍ରହରେ ସେ ଭାଗ ନେଇଥିଲେ ଓ ଜେଲ୍ ଯାଇଥିଲେ । ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ପ୍ରବର୍ତ୍ତିତ ‘ନୟୀ ତାଲିମ୍’ ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ପରିଷଦର ଓଡ଼ିଶା ଶାଖା ‘ଉତ୍କଳ ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ପରିଷଦ’ର ସେ ଥିଲେ ସଭାପତି । କୁଟୀରଶିଳ୍ପର ପୁନରୁଦ୍ଧାର, ନାରୀ ଜାଗରଣ, ସାମ୍ପ୍ରଦାୟିକ ଏକତାପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟ, ହରିଜନ ସେବା, ଗ୍ରାମସଫେଇ ଓ ଅସ୍ପୃଶ୍ୟତା ନିବାରଣ ଆଦି ଜାତୀୟ ଆନ୍ଦୋଳନର ବିଭିନ୍ନ କାର୍ଯ୍ୟରେ ସେ ନିଜକୁ ନିୟୋଜିତ କରିଦେଇଥଲେ । ତତ୍କାଳୀନ ବରୀ ସେବାଘର, ଅଳକା ଆଶ୍ରମ, ଭଦ୍ରକରେ ଜୀବରାମ କଲ୍ୟାଣଜୀ ଆଶ୍ରମ, ସାକ୍ଷୀଗୋପାଳରେ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦରିଦ୍ର ନାରାୟଣ ସେବାସଂଘ ଓ ଓଡ଼ିଶାର ବିଭିନ୍ନ ଖଦି କେନ୍ଦ୍ରମାନଙ୍କର ଦାୟିତ୍ଵ ବହନ କରି ସେ ଓଡ଼ିଶାରେ ଜାତୀୟ ଆନ୍ଦୋଳନର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମକୁ ସୂଚାରୁରୂପେ କ୍ରିୟାଶୀଳ କରିଥିଲେ ।
ପ୍ରସଙ୍ଗ ସହ ସରଳାର୍ଥ ଲେଖ। :
Question ୨।
“‘ଦୁଃସ୍ଥ, ନିଷ୍ପେଷିତ, ଦରିଦ୍ର ଓ ଆତ୍ତର ସେବାହିଁ ପ୍ରକୃତ ଭଗବତ୍ ସେବା ବୋଲି ସେ ଏକାବେଳେକେ ନିଶ୍ଚିତ ହୋଇଯାଇଥିଲେ ।’’
Answer:
ଦୁଃସ୍ଥ, ନିଷ୍ପେଷିତ, …………………………. ହୋଇଯାଇଥିଲେ ।
ଉଦ୍ଧୃତାଂଶଟି ବିନୋଦ କାନୁନ୍ଗୋଙ୍କ ଲିଖ୍ ‘ସତ୍ୟର ପୂଜାରୀ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର’ ଶୀର୍ଷକ ପ୍ରବନ୍ଧରୁ ଆନୀତ । ଏଠାରେ ଲେଖକ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହରଙ୍କ ଜୀବନ ଦର୍ଶନ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଆଲୋକପାତ କରିଛନ୍ତି । ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର ଥିଲେ ପ୍ରକୃତ ଅର୍ଥରେ ଜଣେ ସନ୍ନ୍ୟାସୀ । ମାନବ ସେବାହିଁ ଭଗବତ୍ ସେବା ବୋଲି ସେ ଭାବିଥିଲେ । ସେ ଜୀବନରେ ନିଜର ବୋଲି କିଛି ରଖୁନଥିଲେ । ତାଙ୍କର ମନ, ପ୍ରାଣ, ଦେହ, କର୍ମ ସବୁକିଛି ଈଶ୍ବରଙ୍କ ସୃଷ୍ଟିରେ ଦୁସ୍ଥ, ନିଷ୍ପେଷିତ, ଦରିଦ୍ର, ଅବହେଳିତ ଓ ଆଉଁମାନଙ୍କପାଇଁ ଉତ୍ସର୍ଗ କରିଦେଇଥିଲେ । ସେଇମାନଙ୍କ ସେବାକୁହିଁ ସେ ପ୍ରକୃତରେ ଈଶ୍ୱର ସେବା ବୋଲି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ନେଇଥିଲେ ଓ ସେଇ କାର୍ଯ୍ୟରେ ଆଜୀବନ ବ୍ରତୀ ଥିଲେ । ସେ ଥିଲେ ସତ୍ୟର ପୂଜାରୀ ଓ ସତ୍କାର୍ଯ୍ୟରେ ନିଜର ଜୀବନ ଉତ୍ସର୍ଗ କରିଥିଲେ । ସେ ଥିଲେ ଜଣେ ମହାନୁଭବ ଓ ମହାନ୍ ଆତ୍ମା ।
Question ୩ ।
“ମୁଁ ଅନୁଭବ କରୁଛି, ମୋ ଭିତରେ ସବୁ ଜାତି ଅଛନ୍ତି।”
Answer:
“ମୁଁ ଅନୁଭବ କରୁଛି ……………………. ଜାତି ଅଛନ୍ତ୍ରି”
ସତ୍ୟର ପୂଜାରୀ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର ଥିଲେ ଜଣେ ଆଦର୍ଶ ଶିକ୍ଷକ, ଦେଶସେବକ ଏବଂ ସଂସ୍କାରକ । ଦୁଃସ୍ଥ, ନିଷ୍ପେସିତ ଓ ଆଉଁର ସେବାକୁ ସେ ଭଗବତ୍ ସେବା ବୋଲି ଧରି ନେଇଥିଲେ । ସେ ଥିଲେ ନୈକ୍ଷିକ ବ୍ରାହ୍ମଣ। କିନ୍ତୁ ତାଙ୍କର ଛୁଆଁ ଅଛୁଆଁ ଭେଦଭାବ ନଥିଲା। ଜାତି, ଧର୍ମ, ବର୍ଣ୍ଣ ନିର୍ବିଶେଷରେ ଘର ଘର ବୁଲି ସେ ରୋଗୀସେବା କରୁଥିଲେ। ସମାଜରୁ ଜାତିଆଣ ଭାବ ଉଠାଇ ଦେବାପାଇଁ ସେ ପଇତା ପିନ୍ଧିବା ଛାଡ଼ି ଦେଇଥିଲେ। ସେ ଅନୁଭବ କରୁଥିଲେ ଯେ, ତାଙ୍କ ଭିତରେ ସବୁ ଜାତି ଅଛନ୍ତି। ତେଣୁ କେବଳ ବ୍ରାହ୍ମଣ ଜାତି ଭିତରେ ବାନ୍ଧିହୋଇ ରହିବାକୁ ସେ ପସନ୍ଦ କରୁ ନଥିଲେ।
Question ୪ ।
“ସେହି ନିଆଁରେ ଗୁରୁ ଗୋପବନ୍ଧୁ ମଝିରେ ମଝିରେ ବରାବର ଉତ୍ସାହ ଘିଅ ଢାଳନ୍ତି । ତେଣୁ ତାହା କେବେହେଲେ
Answer:
“ସେହି ନିଆଁରେ …………………. ଲିଭିଯାଇ ନ ଥିଲା”
ଉକ୍ତ ଗଦ୍ୟାଶଟି ବିନୋଦ କାନୁନ୍ଗୋଙ୍କ ଲିଖିତ “ ସତ୍ୟର ପୂଜାରୀ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର” ପ୍ରବନ୍ଧରୁ ଆନୀତ। ଗୁରୁ ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କ ପ୍ରେରଣା ଆଚାର୍ଯ୍ୟଙ୍କୁ କିପରି ପ୍ରଭାବିତ କରିଥିଲା, ତାହା ଏଠାରେ ବର୍ଣ୍ଣିତ । ଛାତ୍ର ଜୀବନରୁ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର ସେବାକାର୍ଯ୍ୟରେ ନିୟୋଜିତ ଥିଲେ। ନିରକ୍ଷରଙ୍କୁ ପାଠ ପଢ଼ାଇବା, ରୋଗୀ ସେବା କରିବା, ସମାଜ ସଂସ୍କାର କରିବା, ଅନ୍ୟାୟ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଲଢ଼େଇ କରିବା ଆଦି କାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର କରୁଥିଲେ । ଏ ସବୁ କାମପାଇଁ ଗୋପବନ୍ଧୁ ତାଙ୍କୁ ଉତ୍ସାହିତ କରୁଥିଲେ। ତେଣୁ ଜୀବନର ଶେଷଭାଗ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ତାଙ୍କର ସେବାକାର୍ଯ୍ୟ ଅବ୍ୟାହତ ରହିଥିଲା। ତାଙ୍କ ଭିତରେ ଥିବା ସେବା ମନୋବୃତ୍ତି ରୂପକ ନିଆଁରେ ଗୋପବନ୍ଧୁ ମଝିରେ ମଝିରେ ଉତ୍ସାହ ରୂପକ ଘିଅ ଢ଼ାଳି ସବୁଦିନ ପାଇଁ ଜଳାଇ ରଖୁଥଲେ ବୋଲି ଲେଖକ କହିଛନ୍ତି।
ଅତିସଂକ୍ଷିପ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନେ। ତ୍ତର
Question ୧।
ତଳଧାଡ଼ିରେ କେତୋଟି ପଦ ମିଶିକରି ରହିଛି । ଗୋଟିଏ ପଦ ସହିତ ତା’ର ଉପଯୁକ୍ତ ଯୋଡ଼ିଟିକୁ ବାଛିକରି ଲେଖ ।
ଜ୍ଞାନମଣ୍ଡଳ, ସଂସ୍କାରକ, ସାକ୍ଷୀଗୋପାଳ, ସାକ୍ଷର, ଉତ୍ସାହ ଘିଅ, ବିନୋଦ କାନୁନ୍ଗୋ, ନିରକ୍ଷର, ୧୯୨୧, ପ୍ରସିଦ୍ଧ ତୀର୍ଥସ୍ଥାନ, ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର, ଗୁରୁ ଗୋପବନ୍ଧୁ, ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ, ନୟୀ ତାଲିମ୍, ସତ୍ୟ, ନୂତନ ଶିକ୍ଷା, ସଂକଳ୍ପ ରକ୍ଷା ।
Answer:
ଜ୍ଞାନମଣ୍ଡଳ – ବିନୋଦ କାନୁନ୍ଗୋ
ସଂସ୍କାରକ – ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର
ପ୍ରସିଦ୍ଧ ତୀର୍ଥସ୍ଥାନ – ସାକ୍ଷୀଗୋପାଳ
ସାକ୍ଷର – ନିରକ୍ଷର
ଉତ୍ସାହ ଘିଅ – ଗୁରୁ ଗୋପବନ୍ଧୁ
୧୯୨୧ – ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ
ନୂତନ ଶିକ୍ଷା – ନୟୀ ତାଲିମ୍
ସତ୍ୟ – ସଂକଳ୍ପ ରକ୍ଷା ।
Question ୨।
ସତ୍ୟର ପୂଜାରୀ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର ବିଷୟର ଲେଖକ କିଏ ?
Answer:
ସତ୍ୟର ପୂଜାରୀ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର ବିଷୟର ଲେଖକ ହେଉଛନ୍ତି ବିନୋଦ କାନୁନ୍ଗୋ ।
Question ୩ ।
ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର କେବେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର ୧୮୭୯ ମସିହାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ।
Question ୪ ।
ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହରଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ନାମ କ’ଣ ?
Answer:
ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହରଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ନାମ ହେଉଛି ମହାଦେବ ବ୍ରହ୍ମା।
Question ୫।
ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହରଙ୍କର ଲୋକହିତକର କାର୍ଯ୍ୟ କେବେଠୁ ଜଣାପଡ଼ିଥିଲା ?
Answer:
ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର ହାଇସ୍କୁଲରେ ପଢ଼ିଲାଦିନୁ ହିଁ ଲୋକହିତକର କାର୍ଯ୍ୟରେ ମନ ବଳାଉଥିବାର ଜଣାପଡ଼ିଥିଲା।
Question ୬।
ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର ଅଳ୍ପବୟସରୁ କେଉଁସବୁ କାର୍ଯ୍ୟକରି ଲୋକମାନଙ୍କର ଦୃଷ୍ଟି ଆକର୍ଷଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଅଳ୍ପ ବୟସ ହୋଇଥିବାବେଳେ ହରିହର ରୋଗୀ ସେବା କରିବା, ଲୋକ ଅଭାବ ପଡ଼ିଲେ ମଡ଼ା ଉଠାଇବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବା, ଗାଁ ସ୍କୁଲପାଇଁ ଛଣ, ବାଉଁଶ ସଂଗ୍ରହ କରିବା ଓ ଗାଁର ନିରକ୍ଷର ଲୋକଙ୍କୁ ପାଠ ପଢ଼ାଇବା ଇତ୍ୟାଦି କାର୍ଯ୍ୟକରି
Question ୭।
ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହରଙ୍କୁ ସେବା କାର୍ଯ୍ୟପାଇଁ କିଏ ଉତ୍ସାହ ଦେଉଥିଲେ ?
Answer:
ତ୍କଳମଣି ଗୋପବନ୍ଧୁ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହରଙ୍କୁ ସେବା କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ଉତ୍ସାହ ଦେଉଥିଲେ ।
Question ୮।
ପୁରୀରେ ପାଠ ପଢ଼ିଲାବେଳେ ହରିହର କାହା ପାଖରେ ରହୁଥିଲେ ?
Answer:
ପୁରୀରେ ପାଠ ପଢ଼ିଲାବେଳେ ହରିହର ତାଙ୍କର ମାମୁଁ ଅଜା ହରିହର ମିଶ୍ରଙ୍କ ଘରେ ରହୁଥିଲେ।
Question ୯।
ମହାଦେବ ବ୍ରହ୍ମା ତାଙ୍କ ପୁଅ କେଉଁ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ପାଇଁ ଚାହୁଁଥିଲେ ?
Answer:
ମହାଦେବ ବ୍ରହ୍ମା ଚାହୁଁଥିଲେ ତାଙ୍କ ପୁଅ ଓକିଲ ହେଉ।
Question ୧୦।
ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର ପ୍ରଥମେ କେଉଁଠି ଶିକ୍ଷକତା କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର ପ୍ରଥମେ ପୁରୀ ଜିଲ୍ଲା ସ୍କୁଲରେ ଶିକ୍ଷକତା କଲେ।
Question ୧୧।
ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର ପୁରୀ ଜିଲ୍ଲା ସ୍କୁଲ ଛାଡ଼ି କେଉଁଠି କାର୍ଯ୍ୟ କଲେ ?
Answer:
ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର ପୁରୀ ଜିଲ୍ଲା ସ୍କୁଲ ଛାଡ଼ିଦେଇ ନୀଳଗିରି ଗଡ଼ଜାତ ପ୍ରସ୍ତାବିତ ସ୍କୁଲରେ କାର୍ଯ୍ୟ କଲେ।
Question ୧୨ ।
କେଉଁ ପଲିଟିକାଲ ଏଜେଣ୍ଟଙ୍କ ଆଦେଶରେ ରାଜା ନୀଳଗିରି ପ୍ରସ୍ତାବିତ ସ୍କୁଲକୁ ଭାଙ୍ଗି ଦେଲେ ?
Answer:
କବଡେରାମଙ୍କର ଆଦେଶରେ ରାଜା ନୀଳଗିରି ପ୍ରସ୍ତାବିତ ସ୍କୁଲକୁ ଭାଙ୍ଗି ଦେଲେ।
Question ୧୩ ।
ନୀଳଗିରି ସ୍କୁଲ ଭାଙ୍ଗିଗଲା ପରେ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର କେଉଁଠି କାର୍ଯ୍ୟ କଲେ ?
Answer:
ନୀଳଗିରି ପ୍ରସ୍ତାବିତ ସ୍କୁଲ ଭାଙ୍ଗିଗଲା ପରେ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର କଟକର ପ୍ୟାରୀମୋହନ ଏକାଡେମୀରେ ଶିକ୍ଷକତା କଲେ।
Question ୧୪ ।
୧୯୩୦ ମସିହାରେ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର କେଉଁ ଜେଲ୍ରେ ବନ୍ଦୀମାନଙ୍କୁ ପଢ଼ାଉଥିଲେ ?
Answer:
୧୯୩୦ ମସିହାରେ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର ହଜାରିବାଗ ଜେଲରେ ଥିବା ବନ୍ଦୀମାନଙ୍କୁ ପଢ଼ାଉଥିଲେ ।
Question ୧୫ ।
ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ଆହ୍ୱାନରେ କେଉଁ ସ୍ଥାନମାନଙ୍କରେ ଆଶ୍ରମମାନ ଖୋଲା ଯାଇଥିଲା ?
Answer:
ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ଆହ୍ବାନକ୍ରମେ ଓଡ଼ିଶାରେ ବରୀ ସେବାଘର ବା ଅଳକାଶ୍ରମ ଜୀବରାମ କଲ୍ୟାଣଜୀଙ୍କ ଭଦ୍ରକ ଆଶ୍ରମ, ଅଗରପଡ଼ାରେ କର୍ମମନ୍ଦିର, ସୋରୋର ପୁରୁବାଇ ଆଶ୍ରମ, ସାକ୍ଷୀଗୋପାଳର ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦରିଦ୍ର ନାରାୟଣ ସେବା ସଂଘ ଓ ଅନ୍ୟ ସ୍ଥାନରେ ଖଦି କେନ୍ଦ୍ରମାନ ଖୋଲିଥିଲା
Question ୧୬ ।
ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିଙ୍କୁ କାହିଁକି ସନ୍ନ୍ୟାସୀ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ସେ ସଂସାରର ମାୟାମୋହ ତୁଟାଇ ଭଗବତ୍ ଆଧାରରେ ଜୀବନଯାପନ କରିଥିଲେ। ମାନବ ସେବାକୁ ଜୀବନର ବ୍ରତ ଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ। ନିଜସ୍ଵ ଧନ ସମ୍ପତ୍ତି ନ ରଖୁଥିବାରୁ ତାଙ୍କୁ ସନ୍ନ୍ୟାସୀ କୁହାଯାଏ।
ବସ୍ତ୍ରନିଷ୍ଠ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
Question ୧।
ଜ୍ଞାନମଣ୍ଡଳର ସଂକଳକ ଭାବେ କିଏ ସୁପରିଚିତ ?
(କ) ପଣ୍ଡିତ ଗୋପବନ୍ଧୁ
(ଖ) ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର
(ଗ) ଗୋପାଳଚନ୍ଦ୍ର ପ୍ରହରାଜ
(ଘ) ବିନୋଦ କାନୁନ୍ଗୋ
Answer:
(ଘ) ବିନୋଦ କାନୁନ୍ଗୋ
Question ୨।
ନିମ୍ନୋକ୍ତ ପୁସ୍ତକଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ କେଉଁଟି ବିନୋଦ କାନୁନ୍ଗୋ ଲେଖିନାହାନ୍ତି ?
(କ) ନିରୋଗ ଦେହ
(ଖ) ଚଳନ୍ତା ରାଇଜର ଅମୁହାଁ ନଈ
(ଗ) ସ୍ୱସ୍ତିକା
(ଘ) ଗାନ୍ଧିକଥା
Answer:
(ଗ) ସ୍ୱସ୍ତିକା
Question ୩।
ଭାରତରେ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନ କେବେ ଆରମ୍ଭ ହେଲା ?
(କ) ଇରମ୍
(ଖ) ୧୯୪୫
(ଗ) ୧୯୧୯
(ଘ) ୧୯୩୦
Answer:
(ଘ) ୧୯୩୦
Question ୪।
ଇଞ୍ଚୁଡ଼ି ଲବଣ ଆନ୍ଦୋଳନର ନେତୃତ୍ବ ପ୍ରଥମେ କିଏ ନେଇଥିଲେ ?
(କ) ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର
(ଖ) ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ
(ଗ) ଗୋପବନ୍ଧୁ ଚୌଧୁରୀ
(ଘ) ନୀଳକଣ୍ଠ ଦାସ
Answer:
(କ) ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର
Question ୫।
ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର ୧୯୩୦ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଯୋଗଦେଇ କେଉଁଠି ଲୁଣ ମାରିଥିଲେ ?
(କ) ଇରମ୍
(ଖ) ଇଞ୍ଚ୍ଚଢ଼ି
(ଗ) ଅସ୍ତରଙ୍ଗ
(ଘ) ପୁରା
Answer:
(ଖ) ଇଞ୍ଚ୍ଚଢ଼ି
Question ୬।
ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର କେବେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ?
(କ) ୧୮୭୯ ମସିହା
(ଖ) ୧୮୮୦ ମସିହା
(ଗ) ୧୮୮୧ ମସିହା
(ଘ) ୧୮୮୨ ମସିହା
Answer:
(କ) ୧୮୭୯ ମସିହା
Question ୭।
ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହରଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ନାମ କ’ଣ ?
(କ) ଗୌରୀକୁମାର ବ୍ରହ୍ମା
(ଖ) ମହାଦେବ ବ୍ରହ୍ମା
(ଗ) ଚନ୍ଦ୍ରଶେଖର ବ୍ରହ୍ମା
(ଘ) ନୀଳକଣ୍ଠ ବ୍ରହ୍ମା
Answer:
(ଖ) ମହାଦେବ ବ୍ରହ୍ମା
Question ୮।
ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହରଙ୍କ ଭଉଣୀଙ୍କର ନାମ କ’ଣ ?
(କ) ନିଶା
(ଖ) ଉଷା
(ଗ) ସାବିତ୍ରୀ
(ଘ) ମାଳତା
Answer:
(କ) ନିଶା
Question ୯।
ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହରଙ୍କ ବୋଉ (ମା) ଙ୍କ ନାମ କ’ଣ ?
(କ) ଶ୍ରଦ୍ଧା ଦେବୀ
(ଖ) ତୁଳସୀ ଦେବା
(ଗ) ବିମଳା ଦେବୀ
(ଗ) ବିମଳା ଦେବୀ
Answer:
(କ) ଶ୍ରଦ୍ଧା ଦେବୀ
Question ୧୦।
ହରିହର କ’ଣ ହେବାପାଇଁ ତାଙ୍କ ବାପାଙ୍କର ଇଚ୍ଛା ଥିଲା ?
(କ) ଶିକ୍ଷକ
(ଖ) ତାକ୍ତର
(ଗ) ଓକିଲ
(ଘ) ସମାଜସେବା
Answer:
(ଗ) ଓକିଲ
ଲେଖକ ପରିଚୟ :
ବିନୋଦ କାନୁନ୍ଗୋ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟ ଜଗତରେ ଜଣେ ଅତି ପରିଚିତ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ଵ । ତାଙ୍କର ‘ଜ୍ଞାନମଶ୍ରକ’ ସଂକଳନ ତାଙ୍କୁ ଓଡ଼ିଶାର ପୁରପଲ୍ଲୀରେ ଭାଷାପ୍ରେମାମାନଙ୍କ ନିକଟରେ ଲୋକପ୍ରିୟ କରିପାରିଛି । ସେ ଜଣେ ସଫଳ ଶିଶୁ ସାହିତ୍ୟିକ । ତାଙ୍କର ରଚିତ ‘ଚଳନ୍ତା ରାଇଜର ଅମୁହାଁ ନଈ’, ‘ନିରୋଗ ଦେହ’, ‘ଅଜବ ଦୁନିଆଁ’, ‘ଗୋପବନ୍ଧୁ’ ଓ ‘ଗାନ୍ଧୀକଥା’ ଶିଶୁ‘ ତଥା ଶିଶୁ ସାହିତ୍ୟିକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଅମୂଲ୍ୟ ଗ୍ରନ୍ଥା ସାହିତ୍ୟ ସେବା ବ୍ୟତୀତ ବିନୋଦବାବୁ ଜଣେ ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ ଭାବରେ ପରାଧୀନ ଭାରତର ସଂଗ୍ରାମୀମାନଙ୍କ ନିକଟରେ ପରିଚିତ । ଋଷିପ୍ରତିମ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ନବକୃଷ୍ଣ ଚୌଧୁରୀଙ୍କ ସହ ଭୂଦାନ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ସକ୍ରିୟ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରି ସେ ଦୁଃଖୀ ଦରି ଦ୍ରମାନଙ୍କ ପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କର ତ୍ୟାଗ, ନିଷ୍ଠା ଓ ଉଲ୍ଲେଖନାୟ କାର୍ୟାଗଲାକା ପାଇଁ ସେ ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ବାରା ‘ପଦ୍ମଶ୍ରୀ’ ଉପାୟରେ ଭୂଷିତ ହୋଇଛନ୍ତି । ଆଲୋଚିତ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଲେଖକ ଉପରେ ଆଲୋଚନା କରିଛନ୍ତି । ସେ ନିଜେ ମଧ୍ୟ ଆଚାର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ଆଦର୍ଶରେ ଅନୁପ୍ରାଣିତ ହୋଇଛନ୍ତି ।
ପ୍ରବନ୍ଧର ପୃଷ୍ଠଭୂମି:
ମହାତ୍ମା ବା ଋଷିପ୍ରାଣ ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କର ଜୀବନ ରହସ୍ୟ ସାଧାରଣତଃ କୌତୂହଳପୂର୍ଣ୍ଣ । ସେମାନଙ୍କର ପ୍ରକୃତ ମହତ୍ତ୍ବ, ତ୍ୟାଗ ବା ଆଦର୍ଶ ଲୋକଲୋଚନକୁ ସହଜରେ ଆସିପାରି ନ ଥାଏ । କାରଣ ସେମାନେ ତଥାକଥୁ ରାଜନେତାଙ୍କ ପରି ଜୀବନର ସମସ୍ତ ଆଦର୍ଶ ବା ମହାନତା ସମ୍ପର୍କରେ ଜନସାଧାରଣ ଅବଗତ ହୋଇପାରି ନାହାନ୍ତି । ଏଣୁ ଲେଖକ ବିନୋଦ କାନୁନ୍ ଗୋ ଏହା ଉପଲବ୍ଧି କରି ଆଚାର୍ଯ୍ୟଙ୍କର ଭଲଗୁଣଗୁଡ଼ିକୁ ଲୋକଲୋଚନକୁ ଆଣିବାପାଇଁ ଭଦ୍ୟମ କରିଛନ୍ତି। ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର ସେହିପରି ଏକ ମହାନ୍ ଚରିତ୍ର ହୋଇଥିବାରୁ ତାଙ୍କର ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କ ଜୀବନର ବହୁ ଆଦର୍ଶ ଓ ସଂସ୍କାରମୂଳକ କାନୁନ୍ଗୋ ଏହା ଉପଲବ୍ଧି କରି ଆଚାର୍ଯ୍ୟଙ୍କର ଭଲଗୁଣଗୁଡ଼ିକୁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଜରୁରୀ ବୋଲି ଲେଖକ ଉପଲବ୍ଧି କରି ଏ ପ୍ରବନ୍ଧଟି ରଚନା କରିଛନ୍ତି ।
ପ୍ରବନ୍ଧର ସାରକଥା :
ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କର ପଟ୍ଟଶିଷ୍ୟ ଥିଲେ । ସେ ସେବା, ଦୟା, ସତ୍ୟ ଓ ତ୍ୟାଗର ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ଥିଲେ । ଜଣେ ଉପଯୁକ୍ତ ଦେଶସେବକ ଓ ସମାଜ ସଂସ୍କାରକ ଭାବେ କାମ କରି ସେ ଅମର ରହିଛନ୍ତି ।
‘ପ୍ରାଣୀର ଭଲମନ୍ଦ ବାଣୀ।
ମରଣ କାଳେ ତାହା ଜାଣି ॥’’
ଏକଥା ଭାଗବତରେ ଅଛି । ଲୋକ ମରିଗଲା ପରେ ଅନ୍ୟମାନେ ତାକୁ ପ୍ରଶଂସା କରନ୍ତି । ତା’ର ମୂଲ୍ୟ ବୁଝନ୍ତି । ଆଚାର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ଜୀବନରେ ଏହିଭଳି ଘଟିଥିଲା ।
ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଛାତ୍ରଜୀବନରେ ସେବାକାମଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଇଂରାଜୀ ଶିକ୍ଷକଭାବରେ ପାଠ ପଢ଼ାଇବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କାମ କରୁଥିଲେ । ତାଙ୍କର ଇଂରାଜୀ ବ୍ୟାକରଣର ପୁନର୍ମୁଦ୍ରଣ ବିଷୟରେ ଶୁଣି ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହେବା। ସେ ୧୯୩୦ ମସିହାର ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମର ପ୍ରଥମ ସର୍ବଭାରତୀୟ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଓଡ଼ିଶାର ଆଗୁଆ ସେନାପତି ହୋଇ ଇଞ୍ଚୁଡ଼ିଠାରେ ଗିରଫ ହୋଇଥିଲେ । ସେ ଦୀର୍ଘ ୨୫ ବର୍ଷ ଧରି ଭାରତର ସ୍ଵାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନରେ ନିଜକୁ ମିଶାଇ ରଖୁରିଥିଲେ, କେବଳ ସେତକି ନୁହେଁ, ଦିନେ ସେ ସମାଜ ପତ୍ରିକାର ସମ୍ପାଦକ ଥିଲେ।
ପୁରୀ ଜିଲ୍ଲାର ସାକ୍ଷୀଗୋପାଳ ବା ସତ୍ୟବାଦୀ ନିକଟରେ ରାମଚନ୍ଦ୍ରପୁର ଗ୍ରାମରେ ହରିହରଙ୍କ ଜନ୍ମ । ପିଲାଟିବେଳୁ ସେ ମାଆଙ୍କୁ ହରାଇ ସାବତ ମା’ର ଲାଳନପାଳନରେ ବଢ଼ିଥିଲେ । ସ୍କୁଲ ଜୀବନରେ ତାଙ୍କର ଜନସେବାରେ ମନ ଥୁବା ଜଣାପଡ଼ିଥିଲା। ତାଙ୍କର ମୂଳଦୁଆ ଶୋଧ ହୋଇଥିଲା ତାଙ୍କ ଛାତ୍ର ଜୀବନରେ । ପିଲାଦିନେ ଛାତ୍ରାବସ୍ଥାରେ ସେ ରୋଗୀର ସେବା କରିବା, ଗାଁ ଅଶିକ୍ଷିତଙ୍କୁ ଏକଜୁଟ କରି ଶିକ୍ଷାଦେବା ଭଳି ଅନେକ ଭଲ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିଲେ।
ହରିହର କଲିକତାରେ କିଛିଦିନ ଓକିଲାତି ପଢ଼ିଥିଲେ; କିନ୍ତୁ ଓକିଲାତି ବ୍ୟବସାୟରେ ତାଙ୍କର ମନ ଲାଗିଲା ନାହିଁ । ଏଣୁ ସେ କଲିକତାରୁ ପଳାଇ ଆସି ପୁରୀ ଜିଲ୍ଲାସ୍କୁଲରେ ଶିକ୍ଷକ ହେଲେ । ସରକାରୀ ସ୍କୁଲରେ ତାଙ୍କର ମନ ନ ମାନିବାରୁ ଗଡ଼ଜାତରେ ଗୋଟିଏ ଘରୋଇ ସ୍କୁଲରେ ଶିକ୍ଷକତା କଲେ । ସେହି ସ୍କୁଲରେ ଗୋପବନ୍ଧୁ ବି ଚାକିରି କରୁଥିଲେ । ସ୍କୁଲଟିକୁ ଭଲଭାବରେ ଗଢ଼ିବା ତାଙ୍କର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା; କିନ୍ତୁ ପଲଟିକାଲ୍ ଏଜେଣ୍ଟଙ୍କ କଥାରେ ରାଜା ସ୍କୁଲଟିକୁ ଭାଙ୍ଗିଦେଲେ । ଏହାପରେ ସେ କଟକର ପି.ଏମ୍.ଏକାଡ଼େମୀରେ ଶିକ୍ଷକତା କରି ସମସ୍ତଙ୍କ ପ୍ରିୟପାତ୍ର ହୋଇପାରିଥିଲେ।
୧୯୧୨ ମସିହାରେ ସତ୍ୟବାଦୀର ବକୁଳବନ ବିଦ୍ୟାଳୟକୁ ଚାଲିଗଲେ । ସେଠାରେ ଗୋପବନ୍ଧୁ, ନୀଳକଣ୍ଠ, ଗୋଦାବରୀଶ, ନନ୍ଦକିଶୋର, କୃପାସିନ୍ଧୁଙ୍କ ସଙ୍ଗରେ ଶିକ୍ଷକତା କଲେ । ୧୯୨୧ ମସିହାରେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ ହେବାରୁ ସେ ସ୍କୁଲଟି ଉପରେ ସରକାରଙ୍କ ବିଷଦୃଷ୍ଟି ପଡ଼ିଲା । ସ୍କୁଲଟି ବନ୍ଦ ହୋଇଗଲା । ଏଇଠାରେ ତାଙ୍କର ଶିକ୍ଷକ ଜୀବନ ଶେଷ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ସେ ସବୁବେଳେ ପାଠ ପଢ଼ାଇବାକୁ ସୁଯୋଗ ଖୋଜୁଥିଲେ । ୧୯୨୩ ମସିହାରେ ଜେଲ୍ରେ ସେ ବନ୍ଦୀମାନଙ୍କୁ ପଢ଼ାଇବାର ଦାୟିତ୍ୱ ନେଲେ । ଏହି ସମୟରେ ସେ ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଯୋଗଦେଇ ଜେଲ୍ ଗଲେ। ବ୍ରହ୍ମପୁର ଜେଲ୍ରେ ସେ ‘ଗୀତା’ କ୍ଲାସ୍ ନେଲେ । ଦୁଇବର୍ଷକାଳ ପ୍ରତିଦିନ ଜଗନ୍ନାଥ ଦାସ, ଲୋକନାଥ ମିଶ୍ର, ଗୋପବନ୍ଧୁ ଚୌଧୁରୀ, ଭାଗୀରଥ୍ ମହାପାତ୍ରଙ୍କ ମେଳରେ ଗୀତା ଉପନିଷଦ୍ ପଢ଼ାନ୍ତି । ପଢ଼ାଉ ପଢ଼ାଉ ତାହା ଅନୁବାଦ ହୋଇଥିଲା।
ସେତେବେଳେ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀ ‘ନୟୀ ତାଲିମ୍’ର ଡାକରା ଦେଲେ । ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର ହେଲେ ଉତ୍କଳ ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ପରିଷଦର ସଭାପତି । ସେ ଯେଉଁଠି ଥିଲେ ବି ଶିକ୍ଷକତା କେବେ ଛାଡ଼ିଲେ ନାହିଁ । ଗୋଦାବରୀଶ ତାଙ୍କ ବିଷୟରେ କୁହନ୍ତି – ସେ ଥିଲେ ସମସ୍ତଙ୍କର ହରି ଭାଇନା ! ସେବା ଓ ସ୍ନେହପାଇଁ ଆମେ ତାଙ୍କୁ ସମ୍ମାନ ଦେଖାଉ । ସେ ଆମର ଆଦର୍ଶ ହେଲେ । ସେ କେବେ ବି ମିଛ କହୁନଥିଲେ।
୧୯୨୦ ମସିହା ପରେ ଦେଶରେ ନୂଆ କଥା ଆରମ୍ଭ ହେଲା କୁଟୀରଶିଳ୍ପ, ନାରୀଜାଗରଣ, ସାମ୍ପ୍ରଦାୟିକ ଏକତା, ହରିଜନ ସେବା । ଓଡ଼ିଶାରେ ଏଇସବୁ କାର୍ଯ୍ୟପାଇଁ ଠା’କୁ ଠା’ କେନ୍ଦ୍ରମାନ ଖୋଲିଗଲା; କିନ୍ତୁ ସେ ନିଜକୁ ଗୋଟିଏ କେନ୍ଦ୍ରରେ ବାନ୍ଧି ରଖୁ ନାହିଁ । ସେ ସବୁକୁ ନିଜର ଭାବି ସେବାକରି ଚାଲିଲେ । ଗୋଟିଏ ବିଛଣା, ଖଣ୍ଡିଏ ବାକ୍ସ, ଗୋଟିଏ ଚରଖା ଥିଲା ତାଙ୍କର ସବୁକିଛି।
ସେ ଥିଲେ ସତ୍ୟର ପୂଜାରୀ । ସେ ପଇତା ପିନ୍ଧିବା ଛାଡ଼ିଦେଲେ ଓ କହିଲେ; ତାଙ୍କ ଭିତରେ ଅନେକ ଜାତି ଅଛନ୍ତି । ଏଣୁ ସେ ଗୋଟିଏ ଜାତିର ହୋଇ ରହିବେ କିମିତି ! ୧୯୭୧ ମସିହା ଫେବୃୟାରୀ ମାସ ୧୯ ତାରିଖ କଥା । ଆଚାର୍ଯ୍ୟଙ୍କର ଆଗରୁ ଦେହ ଖରାପ ଥିଲା । ହଠାତ୍ ସେ ଆଖ୍ ବୁଜିଦେଲେ। ଆଉ ଖୋଲିଲେନି । ସମସ୍ତେ ତାଙ୍କ ପାଦଛୁଇଁ ପ୍ରଣାମ ଜଣାଇଲେ । ଗୋଟିଏ ଯୁଗର ଅବସାନ ଘଟିଲା ସେ ପ୍ରକୃତ ଅର୍ଥରେ ସନ୍ନ୍ୟାସୀ ଥିଲେ । ସେ ସଂସାରୀତ୍ୟାଗୀ ଥିଲେ । ତାଙ୍କର କିଛି ସମ୍ପଭି ନ ଥିଲା । ସେ ବୁଝିଥିଲେ ଦୁଃଖୀ, ଦରିଦ୍ର, ଅତ୍ୟାଚାରୀଙ୍କ ସେବାରେ ହିଁ ଭଗବାନ୍ ମିଳନ୍ତି । ‘ସତ୍ୟହିଁ ଭଗବାନ୍’ ଏହାର ପ୍ରକୃତ ଅର୍ଥ ସେ ବୁଝିଥିଲେ ।
କଠିନ ପଦାର୍ଥ:
- ସୌଧ – କୋଠାଘର / ଅଟ୍ଟାଳିକା ।
- ପୂଜାରା – ଯେ ପୂଜା କରନ୍ତି।
- ଆଶଙ୍କା – ଭୟା
- ଦାସେ ଆପଣେ – ପଣ୍ଡିତ ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କୁ ଶ୍ରଦ୍ଧା ଓ ସମ୍ମାନର ସହ ଅନ୍ୟମାନେ ଏପରି ଡାକୁଥିଲୋ
- ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ – ପ୍ରୟୋଗ ହେବାର ଯୋଗ୍ୟ ।
- ଓ ତପ୍ରୋତ – ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣଭାବୋ
- ନିର୍ଯାତନା – ଦୁଃଖକଷ୍ଟା
- ଜାତ – ଜନ୍ମା
- ଯାତ – ଯାତ୍ରା।
- ସହଜ୍ଜାତ – ଜନ୍ମଗତା
- ପଲିଟିକାଲ୍ ଏକେଶ୍ – ଗଡ଼ଜାତ ରାଜା ଓ ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ରାଜକୀୟ କାର୍ଯ୍ୟ ପରିଚାଳନାର୍ଥ ନିଯୁକ୍ତ ମୁଖ୍ୟ ରାଜ ପ୍ରତିନିସ୍ ।
- ଉଦ୍ୟମ – ଚେଷ୍ଟା
- ମୋଗଲଚନ୍ଦା – ମୋଗଲ ଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳା
- ତିରୋଧାନ – ମୃତ୍ୟୁ।
- ନନା – ବାପା।
- ପୁନର୍ମ୍ମୁହଶ – ପୁଣି ଛାପା ହେବା।
- ହଜାରିବାଗ – ବିଦାରର ଏକ ସହର ।
- ବିଷଦ୍ଵାଷ୍ଠି – କୋପଦୃଷ୍ଟି।
- ଆହ୍ଵାନ – ତାକରା
- ଦୁଃସ୍ଥ – ପରିଦ୍ରା
- ଆଖ୍ ପାଏ ନାହିଁ – କଞ୍ଚିନା କରି ନ ଦେବା ।
- ଗୌଶ – ଯାହା ପ୍ରଧାନ ନୁହେଁ / ଅତି ପାପୁଲି ।
- ଅବଶ୍ୟ – ଯାହାକୁ ଦମନ କରିହେବ ନାହିଁ
- ନିରକ୍ଷର – ଯେଉଁ ଲୋକର ଅକ୍ଷର ପରିଚୟ ହୋଇ ନ ଥାଏ ।
- ମଡ଼ା – ଶବ
- ଅଧିପତି – ଶ୍ରେଷ୍ଠ
- ଲଂଘନ – ଅମାନ୍ୟ