BSE Odisha 7th Class Science Important Questions Chapter 11 ଗତି ଓ ସମୟ

Odisha State Board BSE Odisha 7th Class Science Important Questions Chapter 11 ଗତି ଓ ସମୟ Important Questions and Answers.

BSE Odisha Class 7 Science Important Questions Chapter 11 ଗତି ଓ ସମୟ

Question 1.
ଗ୍ରାଫ୍ ପାଇଁ ସ୍କେଲ୍ ବାଛିବାବେଳେ କେଉଁ ବିଷୟ ପ୍ରତି ଧ୍ୟାନଦେବା ଉଚିତ ?
Solution:
(i) ଗ୍ରାଫ୍ ଆଙ୍କିବାକୁ ଥ‌ିବା ପ୍ରତ୍ୟେକ ରାଶିର ସାରଣୀରେ ଥିବା ସର୍ବୋଚ୍ଚ ମୂଲ୍ୟ ଓ ସର୍ବନିମ୍ନ ମୂଲ୍ୟ କେତେ ସ୍ଥିର କରିବା ଉଟିତ |
(ii) ରାଶିମାନଙ୍କର ମଧ୍ୟବର୍ତ୍ତୀ ମୂଲ୍ୟ ମଧ୍ଯ କେତେ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ ଏବଂ ସ୍କେଲ୍ ଏମିତି ନେବାକୁ ହେବ ଯେମିତି ଏହି ମଧ୍ୟବର୍ତ୍ତୀ ମୂଲ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ସହଜରେ ଅକ୍ଷମାନଙ୍କରେ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରିହେବ । ସ୍କେଲ୍ ଏମିତି ବାଛିବ ଯେପରି ଗ୍ରାଫ୍ କାଗଜଟି ପ୍ରାୟ ପୂରାପୂରି ବ୍ୟବହାର ହେବ ।

ବସ୍ତୁନିଷ୍ ପ୍ରଣୋଉର :

I. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(i) ନୌସଞ୍ଚାଳନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବେଗର ଏକକ ହେଉଛି _________ |
(ii) ଦ୍ଵପ୍ରିମ ଉପଗ୍ହକୃ ଭୂତ୍ପପରୁ ଉଠାଲଦାପାଇଁ ଯେଉଁ କାରାଯାଏ ତାର ବେଗ _________ ଯାଏଁ ହୋଇଥାଏ ।
(iii) ଗ୍ରାଫ୍ ପାଇଁ ଯେଉଁ ଦୁଇଟି ରାଶିକୁ ନିଆଯିବ ତା’ ମଧ୍ୟରୁ ସ୍ଵାଧୀନ ବା ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ରାଶିକୁ _________ ରାଣିକୁ ନିଆଯାଇଥାଏ ।
(iv) ଏକକ ସମୟରେ ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁ ଗତି କରିଥିବା ଦୂରତାକୁ ବସ୍ତୁର _________ କୁହାଯାଏ |
(v) ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁର ଗତିକୁ _________ ସ୍ତାଫ୍ ହାରୀ ଭପସ୍ଥାପନ କହାଯାଏ |
(vi) ବେଗର ମୌଳିକ ଏକକ _________ |
Solution:
(i) ନଟ୍
(ii) ୮ କି.ମି./ସେ.
(iii) x-ଅକ୍ଷରେ ଓ y ଅକ୍ଷରେ
(iv) ବେଗ
(v) ସମୟ-ଦୂରତା
(vi) ମିଟର/ସେକେଣ୍ଡ

II. ବାମପାର୍ଶ୍ଵର ସମ୍ପର୍କକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟକରି ଦକ୍ଷିଣପାର୍ଶ୍ବର ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(i) ସାଇକେଲ ଚକର ଗତି : ସରଳରେଖ୍ୟ :: ସୂର୍ଯ୍ୟ ଚାରିପାଖରେ ପୃଥ‌ିବୀର ଗତି : _________
(ii) ଦୋଳି ଖେଳିବା ଗତି : ଦୋଳନଗତି : ଘଣ୍ଟାର ସେକେଣ୍ଡ କଣ୍ଟାର ଗତି : _________
(iii) ଦୂରତାର ଏକକ : ମିଟର :: ବେଗର ଏକକ : _________
(iv) ସମୟର ମୌଳିକ ଏକକ : ସେକେଣ୍ଡ : ସମୟର ବୃହତ୍ତର ଏକକ : _________
(v) କୃତ୍ରିମ ଉପଗ୍ରହର ବେଗ : ୫ କି.ମି.|ସେ :: କଇଁଛର ବେଗ : _________
Solution:
(i) ଆବର୍ତୀ
(ii) ବୃତ୍ତୀୟ ଗତି
(iii) ମି./ସେ.
(iv) ମିନିଟ୍
(v) ୫ ମି. ସେ.

III. ରେଖାଙ୍କିତ ପଦ ନ ବଦଳାଇ ଭ୍ରମ ଥିଲେ ସଂଶୋଧନ କର ।
(i) ସମୟର ମୌଳିକ ଏକକ ଘଣ୍ଟା ଅଟେ ।
(ii) ଦୁଇଟି ସହର ମଧ୍ୟରେ ଦୂରତା ସେଣ୍ଟିମିଟରରେ ମପାଯାଏ ।
(iii) ପ୍ରତ୍ୟେକ ବସ୍ତୁ ଗତି କଲାବେଳେ ସାଧାରଣତଃ ଏକ ସମାନ ବେଗରେ ଗତି କରିଥାନ୍ତି ।
(iv) ଗୋଟିଏ ସରଳ ଦୋଳକର ଦୋଳନ ସମୟ ଧ୍ରୁବ ନୁହେଁ ।
(v) ଟ୍ରେନ୍‌ର ବେଗ ମି./ଘଣ୍ଟାରେ ପ୍ରକାଶ କରାଯାଏ ।
Solution:
(i) ସମୟର ମୌଳିକ ଏକକ ସେକେଣ୍ଡ ଅଟେ ।
(ii) ଦୁଇଟି ସହର ମଧ୍ୟରେ ଦୂରତା କିଲୋମିଟରରେ ମପାଯାଏ ।
(iii) ପ୍ରତ୍ୟେକ ବସ୍ତୁ ଗତି କଲାବେଳେ ସାଧାରଣତଃ ଏକ ଅସମ ବେଗରେ ଗତି କରିଥାନ୍ତି ।
(iv) ଗୋଟିଏ ସରଳ ଦୋଳକର ଦୋଳନ ସମୟ ଧ୍ରୁବ ଅଟେ ।
(v) ଟ୍ରେନର ବେଗ କି.ମି.|ଘ.ରେ ପ୍ରକାଶ କରାଯାଏ ।

IV. ସ୍ତମ୍ଭ ମିଳନ କର ।

V. ବନ୍ଧନୀ ମଧ୍ଯରୁ ଉପଯୁକ୍ତ ଉତ୍ତର ବାଛି ଲେଖ ।
(i) ବେଗର ମୌଳିକ ଏକକ କ’ଣ ? (ମି./ସେ., କି.ମି./ଘଣ୍ଟା, ମାଇଲ୍/ଘଣ୍ଟା, ମିଟର/ଘଣ୍ଟା)
(ii) ଗୋଟିଏ କଇଁଛର ବେଗ ପ୍ରାୟ କେତେ ? (୮ ସେ.ମି./ସେ., ୧୨ ସେ.ମି./ସେ., ୧୦ ସେ.ମି |ସେ., ୧୮ ସେ.ମି./ସେ.)
(iii) ମନ୍ତ୍ରାଶ୍ୱନ୍ୟରେ ଆଲୋକର ବେଗ କେତେ.ମି. ମି./ସେ. ? (3 × 10⁸, 3 × 10⁶, 3 × 10⁵, 3 × 10⁷)
(iv) ଦିଲ୍ଲୀର ଜନ୍ତର-ମନ୍ତରଠାରେ କେଉଁଘଡ଼ି ଅଛି ? (ସୂର୍ଯ୍ୟଘଡ଼ି, ବାଲୁକାଘଡ଼ି, ଜଳଘଡ଼ି, ବିରାମଘଡ଼ି)
(v) ସୂର୍ଯ୍ୟ ଚାରିପାଖରେ ପୃଥ‌ିବୀର ଗତି କେଉଁ ପ୍ରକାର ଗତି ? (ସରଳରେଖକ, ବୃତ୍ତୀୟ, ଆବର୍ଜୀ, ଦୋଳନ)
Solution:
(i) ମି./ସେ
(ii) ୮ ସେ.ମି./ସେ.
(iii) 3 × 10⁸
(iv) ସୂର୍ଯ୍ୟଘଡ଼ି
(v) ଆବର୍ତୀ

VI. ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।
(କ) ଏକକ ସମୟରେ ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁ ଗତି କରିଥିବା ଦୂରତାକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
(i) ଗତି
(ii) ବେଗ
(iii) ତ୍ଵରଣ
(iv) ଶକ୍ତି
Solution:
(ii) ବେଗ

(ଖ) କୌଣସି ବସ୍ତୁର ସମୟ ଅନୁସାରେ ସ୍ଥାନ ପରିବର୍ତ୍ତନକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
(i) ଗତି
(ii) ବେଗ
(iii) ତ୍ଵରଣ
(iv) ଶକ୍ତି
Solution:
(i) ଗତି

(ଗ) ‘ନିଜର ଅକ୍ଷ ଚାରିପାଖରେ ବୁଲୁଥ୍ ପୃଥ‌ିବୀର ଗତି’ କେଉଁ ଗତିର ଅନ୍ତର୍ଗତ ?
(i) ସରଳରୈଖିକ
(ii) ବୃତ୍ତୀୟ
(iii) ଆବର୍ତ୍ତୀ
(iv) ଦୋଳନ
Solution:
(iii) ଆବର୍ତ୍ତୀ

(ଘ) ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁ ଗତି କଲାବେଳେ ଯଦି ତା’ର ବେଗ ମୁହଁମୂହଁ ପରିବର୍ତ୍ତିତ ହୁଏ, ଏପରି ଗତିକୁ କେଉଁ ଗତି କୁହାଯାଏ ?
(i) ନୈକସମାନ ଗତି
(ii) ସମଗତି
(iii) ବିସମ ଗତି
(iv) ବୃତ୍ତୀୟ ଗତି
Solution:
(i) ନୈକସମାନ ଗତି

(ଙ) ସମୟ ମାପିବା ପାଇଁ ଘଣ୍ଟାରେ ବସ୍ତୁର କେଉଁ ଗତି ବ୍ୟବହାର ହୋଇଥାଏ ?
(i) ସରଳରେଖକ ବା ବୃତ୍ତୀୟ
(ii) ବୃତ୍ତୀୟ ବା ଆବର୍ତ୍ତୀ
(iii) ଆବର୍ତୀ ବା ଦୋଳନ
(iv) ଦୋଳନ ବା ସରଳରେଖିକ
Solution:
(iii) ଆବର୍ତୀ ବା ଦୋଳନ

(ଚ) ନିମ୍ନୋକ୍ତ କାହାଦ୍ଵାରା ଗତିଶୀଳ ଯାନର ବେଗ ମପାଯାଏ ?
(i) ଓଡ଼ୋମିଟର
(ii) ସ୍ବିଡ଼ୋମିଟର
(iii) ଷ୍ଟପ୍ଚ୍
(iv) ଡିଜିଟାଲ ଘଡ଼ି
Solution:
(ii) ସ୍ବିଡ଼ୋମିଟର

(ଛି) ଦୋଳକର ଦୋଳନ ସମୟ ମାପିବା ପାଇଁ କେଉଁ ଘଡ଼ି ବ୍ୟହାର କରାଯାଏ ?
(i) ଜଳଘଡ଼ି
(ii) ବାଲୁକାଘଡ଼ି
(iii) ସୂର୍ଯ୍ୟଘଡ଼ି
(iv) ବିରାମଘଡ଼ି
Solution:
(iv) ବିରାମଘଡ଼ି

(ଜ) ନିମ୍ନୋକ୍ତ କାହାଦ୍ଵାରା ଗତିଶୀଳ ଯାନର ଅତିକ୍ରାନ୍ତ ଦୂରତା ମାପ କରାଯାଏ ?
(i) ଓଡ଼ୋମିଟର
(ii) ସ୍ବିଡ଼ୋମିଟର
(iii) ଷ୍ଟପଚ୍
(iv) ଡିଜିଟାଲ ଘଡ଼ିର
Solution:
(i) ଓଡ଼ୋମିଟର

(ଝ) ଗୋଟିଏ ଗତିଶୀଳ ବସ୍ତୁର ସମୟ-ଦୂରତା ଗ୍ରାଫ୍ କେଉଁ ଗ୍ରାଫ୍ ଅଟେ ?
(i) ବାରଗ୍ରାଫ୍
(ii) ରେଖାଗ୍ରାଫ୍
(iii) ପାଇଚାର୍ଟ
(iv) ସ୍ତମ୍ଭ ଗ୍ରାଫ୍
Solution:
(ii) ରେଖାଗ୍ରାଫ୍

(ଞ) ତଥ୍ୟକୁ ଆନୁପାତିକ ପରିମାଣ ଅନୁଯାୟୀ ବୃତ୍ତାକାର ଗ୍ରାଫ୍ଟରେ ପ୍ରକାଶ କରିବାକୁ କ’ଣ କହନ୍ତି ?
(i) ବାରଗ୍ରାଫ୍
(ii) ବୃତ୍ତୀୟ ଗ୍ରାଫ୍
(iii) ପାଇଚାର୍ଟ
(iv) ରେଖାଗ୍ରାଫ୍
Solution:
(iii) ପାଇଚାର୍ଟ

VII. ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।
(i) ଯେକୌଣସି ବସ୍ତୁର ଗତି କେତେ ପ୍ରକାର ଓ କ’ଣ କ’ଣ ହୋଇପାରେ ?
(ii) ପୃଥ‌ିବୀ ନିଜ ଅକ୍ଷରେ ବୁଲିବା କି ପ୍ରକାର ଗତି ?
(iii) ଘଡ଼ିର ସୂଚକ କଣ୍ଟାର ଗତି କି ପ୍ରକାର ଗତି ?
(iv) ବସ୍ତୁର ବେଗ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
(v) ଦୂରତା, ସମୟ ଓ ବେଗର ମୌଳିକ ଏକକ କ’ଣ ?
(vi) ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁର ଗତିକୁ କେଉଁ ଗ୍ରାଫ୍ ଦ୍ବାରା ଉପସ୍ଥାପନ କରାଯାଏ ?
(vii) ସମୟ ମାପିବା ପାଇଁ ଘଣ୍ଟାର କେଉଁ ଗତିକୁ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ?
(viii) ଦୁଇଟି ବସ୍ତୁ ମଧ୍ୟରେ କିଏ ଧୀର, କ୍ଷୀପ୍ର କିପରି ଜାଣିବା ?
(ix) ସିଧା ରାସ୍ତାରେ ଯାଉଥିବା ସାଇକେଲ ଚକର ଗତି କେଉଁ ପ୍ରକାରର ହୋଇଥାଏ ?
(x) ସ୍ଥିରବସ୍ତୁ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
Solution:
(i) ଯେକୌଣସି ବସ୍ତୁର ଗତି ସରଳରେଖ, ଦୋଳନ, ବୃତ୍ତୀୟ ଓ ଆବର୍ତ୍ତୀ ହୋଇପାରେ ।
(ii) ପୃଥ‌ିବୀ ନିଜ ଅକ୍ଷରେ ବୁଲିବା ଆବର୍ତୀ ଗତି ।
(iii) ଘଡ଼ିର ସୂଚକ କଣ୍ଟାର ଗତି ଆବର୍ତୀ ଗତି ।
(iv) ଏକକ ସମୟରେ ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁ ଯେତିକି ଦୂରତା ଅତିକ୍ରମ କରେ ତାହାକୁ ସେ ବସ୍ତୁର ବେଗ କୁହାଯାଏ ।
(v) ଦୂରତା ମାପର ମୌଳିକ ଏକକ ମିଟର, ସମୟ ମାପର ସେକେଣ୍ଡ ଓ ବେଗ ମାପର ମୌଳିକ ଏକକ ମିଟର/ସେକେଣ୍ଡ ।
(vi) ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁର ଗତିକୁ ସମୟ-ଦୂରତା ଗ୍ରାଫ୍ ଦ୍ଵାରା ଉପସ୍ଥାପନ କରାଯାଏ ।
(vii) ସମୟ ମାପିବା ପାଇଁ ଘଣ୍ଟାର ଦୋଳନ ଗତି ବା ଆବର୍ତ୍ତୀ ଗତିକୁ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।
(viii) ଦୁଇଟି ବସ୍ତୁ ମଧ୍ୟରେ କିଏ ଧୀର କିଏ କ୍ଷୀପ୍ର ଜାଣିବା ପାଇଁ ସେମାନଙ୍କର ବେଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରିବା ।
(ix) ସିଧା ରାସ୍ତାରେ ଯାଉଥିବା ସାଇକେଲ ଚକର ଗତି ସରଳରେଖ୍ୟ ଗତି ।
(x) ଯେଉଁ ବସ୍ତୁ ସମୟ ସହ ନିଜର ସ୍ଥାନ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରେ ନାହିଁ, ତାହାକୁ ସ୍ଥିରବସ୍ତୁ କହନ୍ତି ।