BSE Odisha 7th Class Science Solutions Chapter 8 ମାଟି (ମୃତ୍ତିକା)

Odisha State Board BSE Odisha 7th Class Science Solutions Chapter 8 ମାଟି (ମୃତ୍ତିକା) Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 7 Science Solutions Chapter 8 ମାଟି (ମୃତ୍ତିକା)

Question 1.
ସର୍ବାଧ‌ିକ ଜଳଧାରଣ କ୍ଷମତା ଥ୍ୟାବା ମାଟି କେଉଁଟି ଅଟେ ?
(କ) ବାଲିଆ ମାଟି
(ଖ) କାଦୁଆ ମାଟି
(ଗ) ଦୋରସା ମାଟି
(ଘ) ମଟାଲ ମାଟି
Solution:
ମଟାଲ ମାଟି

Question 2.
ଉର୍ବର ମାଟିର ଉପର ସ୍ତରରେ କେଉଁଟି ଥାଏ ?
(କ) ପଥର
(ଗ) ବାଲି
(ଘ) ହ୍ୟୁମସ୍
Solution:
ହ୍ୟୁମସ୍

Question 3.
୩ । ‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭରେ ଥ‌ିବା ଶବ୍ଦ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଶବ୍ଦକୁ ସଂଯୋଗ କର ।
Solution:
BSE Odisha 7th Class Science Solutions Chapter 8 Img 1

BSE Odisha 7th Class Science Solutions Chapter 8 ମାଟି (ମୃତ୍ତିକା)

Question 4.
ମାଟି କିପରି ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ବର୍ଣ୍ଣନା କର ।
Solution:

  • ତାପମାତ୍ରା, ପବନ, ଜଳ ଓ ଜଳବାୟୁର ପରିବର୍ତ୍ତନର ପ୍ରଭାବରେ ଶିଳା ଭାଙ୍ଗି ଶେଷରେ ମାଟି ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ ।
  • ଦିନର ଅତ୍ୟଧ୍ୱ ସୂର୍ଯ୍ୟ ତାପ ଓ ରାତିରେ ତାପ ହ୍ରାସ ଫଳରେ ଭୂପୃଷ୍ଠର ଶିଳା ପ୍ରସାରଣ ଓ ସଙ୍କୋଚନ ଫଳରେ ଶିଳାଗୁଡ଼ିକରେ ଫାଟ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।
  • ବର୍ଷାଜଳ, ବାୟୁ, ଜଳସ୍ରୋତ ଓ ଉଭିଦର ଚେର ଏହି ଫାଟରେ ପଶି ଶିଳାଗୁଡ଼ିକୁ ଫଟାଇ ଛୋଟ ଛୋଟ ଶିଳା ଖଣ୍ଡରେ ପରିଣତ କରନ୍ତି ।
  • ବର୍ଷାଜଳ ଓ ନଦୀ ସ୍ରୋତରେ ଏହି ଶିଳା ଖଣ୍ଡଗୁଡ଼ିକ ଗଡ଼ି ଗଡ଼ି ପାହାଡ଼ିଆ ଅଞ୍ଚଳରୁ ନିମ୍ନଆଡ଼କୁ ଆସନ୍ତି ଓ ପରସ୍ପର ସହ ବାଡ଼େଇ ହୋଇ ଆହୁରି ଛୋଟ ଛୋଟ ଖଣ୍ଡରେ ପରିଣତ ହୁଅନ୍ତି ।
  • ଶିଳାର ଚୂର୍ଣ୍ଣରୁ ବାଲି ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।
  • ଅତ୍ୟନ୍ତ ଛୋଟ ଛୋଟ କଣିକାଗୁଡ଼ିକ ପାଣି ସହିତ ମିଶି କାଦୁଅ ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ ।
  • ବାଲି, କାଦୁଅ, ଜୈବପଦାର୍ଥ ଓ ଶିଳାରେ ଥ‌ିବା ଲବଣ ମିଶି ମାଟି ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।
  • ପୃଥ‌ିବୀ ପୃଷ୍ଠରେ l ସେ.ମି. ବହଳର ମୃତ୍ତିକା ସୃଷ୍ଟି ଲାଗି ପ୍ରକୃତିକୁ ହଜାର ହଜାର ବର୍ଷ ସମୟ ଲାଗେ ।

Question 5.
ବାଲିଆ,ଦୋରସା, ମଟାଳ ମାଟିର ଗଠନ ଓ ବିଶେଷତା ଲେଖ ।

  • ବାଲିଆ ମାଟିରେ ଶତକଡ଼ା 70 ରୁ 80 ଭାଗ ବାଲି ଥାଏ ଓ ଏହା ହାତକୁ ଦାନା ଦାନା ଲାଗେ । ଏହାର ଜଳ ଧାରଣ କ୍ଷମତା କମ୍ ହୋଇଥିବାରୁ ସେଥ‌ିରେ କମ୍ ଜଳ ଆବଶ୍ୟକ କରୁଥିବା ଚିନାବାଦାମ, କନ୍ଦମୂଳ, ଆଳୁ, ମୁଗ, ବିରି, ସୂର୍ଯ୍ୟମୁଖୀ ଆଦି ଫସଲ ଭଲ ହୁଏ ।
  • ମଟାଳ ମାଟିରେ କାଦୁଅ ଭାଗ ଅଧ‌ିକ ଥାଏ ଓ ହାତକୁ ଚିକ୍କଣ ଲାଗେ । ମଟାଳ ମାଟିର ଜଳଧାରଣ କ୍ଷମତା ଅଧିକ । ଏଣୁ ଏଥ‌ିରେ ଧାନ, ଆଖୁ, ନଳିତା, ଜଡ଼ା ଓ ଗହମ ଆଦି ଭଲ ହୁଏ ।
  • ଦୋରସା ମାଟିରେ ବାଲି ଓ କାଦୁଅ ଭାଗ ସମାନ ଥାଏ ଓ ଏଥ‌ିରେ ହ୍ୟୁମସ ଯଥେଷ୍ଟ ଥାଏ । ଏହାର ଜଳଧାରଣ କ୍ଷମତା ବାଲିଆ ମାଟିଠାରୁ ଅଧ୍ଵ ଓ ମଟାଳ ମାଟିଠାରୁ କମ୍ । ଏହା ହାତକୁ ଅଳ୍ପ ଚିକ୍କଣ ଓ ଖଦଡ଼ିଆ ଲାଗେ । ଏ ପ୍ରକାର ମାଟିରେ ପନିପରିବା ଚାଷ ଓ ଫୁଲ ଚାଷ ଭଲ ହୁଏ ।

Question 6.
ମାଟିର ପରିଚିତ୍ରଣ କରି ସ୍ତର ଦର୍ଶାଅ ।
Solution:
ଭୂପୃଷ୍ଠର ତଳ ଭାଗକୁ ଗୋଟିଏ ପରେ ଗୋଟିଏ ହୋଇ ରହିଥ‌ିବା ଭୂସ୍ତରକୁ ମୃଭିକା ପରିଚିତ୍ରଣ କୁହାଯାଏ । ମାଟିରେ ଚାରୋଟି ଭୂସ୍ତର ରହିଥାଏ; ଯଥା – ପ୍ରଥମ ଭୂସ୍ତର, ଦ୍ୱିତୀୟ ଭୂସ୍ତର, ତୃତୀୟ ଭୂସ୍ତର ଚତୁର୍ଥ ଭୂସ୍ତର ।

  • ଉପର ମାଟିର ସ୍ତର ହ୍ୟୁମସ୍‌ରେ ପୂର୍ଣ୍ଣ, ନରମ ଛିଦ୍ରଯୁକ୍ତ ଅଟେ । ଏଥ‌ିରେ ଜଳ ମଧ୍ଯ ରହିଥାଏ ।
  • ଦ୍ଵିତୀୟ ସ୍ତରରେ ପୋକ, ଅନ୍ୟ ଜୀବମାନେ ; ଯଥା ପିମ୍ପୁଡ଼ି, ଜନ୍ଦା, ବିଛା ରହିଥା’ନ୍ତି । ଏହା ଅପେକ୍ଷାକୃତ କଠିନ । ଏଥ‌ିରେ ଅଧିକ ହ୍ୟୁମସ୍ ଥାଏ ।
  • ତୃତୀୟ ସ୍ତରରେ ଗରଡ଼ା, ପଥର ଖଣ୍ଡ ରହିଥାଏ ।
  • ଚତୁର୍ଥ ସ୍ତରରେ କଠିନ ଶିଳାସ୍ତର ରହିଥାଏ ।
    BSE Odisha 7th Class Science Solutions Chapter 8 Img 2

BSE Odisha 7th Class Science Solutions Chapter 8 ମାଟି (ମୃତ୍ତିକା)

Question 7.
ଗୋଟିଏ ପରୀକ୍ଷଣରୁ ଜଣାଗଲା 10 ମିନିଟ୍‌ରେ 150 ମି.ଲି. ଜଳ ମାଟି ତଳକୁ ଯାଇପାରିଛି । ତା’ର ଜଳ ଅବଶୋଷଣ କ୍ଷମତା ନିଶ୍ଚୟ କରି ମାଟିର ପ୍ରକାର ଭେଦ ଲେଖ ।
Solution:
ମାଟିର ଓଜନ = 100 ଗ୍ରାମ୍
ମାପ ଗ୍ଲାସରେ ଜଳର ପରିମାଣ (u) = 200 ମି.ଲି.
ପରୀକ୍ଷଣରୁ ଜଣାଗଲା ଯେ 10 ମିନିଟ୍‌ରେ 150 ମି.ଲି. ଜଳ ମାଟି ତଳକୁ ଆସିଛି ।
ବିକରରେ ପଡ଼ିଥିବା ଜଳର ଆୟତନ (v)= 150 ମି.ଲି. ମାଟିଦ୍ଵାରା ଶୋଷିତ ଜଳର ପରିମାଣ= u – v ମି.ଲି.
= (200 – 150) ମି.ଲି.. = 50 ମି.ଲି.
BSE Odisha 7th Class Science Solutions Chapter 8 Img 3

Question 8.
ମୃତ୍ତିକା ସଂରକ୍ଷଣ କିପରି କରାଯାଇପାରିବ ଲେଖ ।
Solution:

  • ମୃତ୍ତିକା କୌଣସି ସ୍ଥାନରୁ ବାରମ୍ବାର ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ ହେଲେ ସେଠାକାର ମୃତ୍ତିକା ସ୍ତରର ଉର୍ବରତା କମିଯାଏ ।
  • ଜଳ ଓ ବାୟୁ ମୃତ୍ତିକା ଅବକ୍ଷୟର ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରାକୃତିକ କାରକ ଅଟନ୍ତି । ମୃତ୍ତିକା ମୁଖ୍ୟତଃ ଜଳଦ୍ଵାରା ଅଧ୍ଵ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ
  • ପୃଷ୍ଠ ମୃତ୍ତିକା ନରମ, ହାଲୁକା ଓ ସେଥ‌ିରେ ଜୈବିକ ଉପାଦାନ (ହ୍ୟୁମସ୍) ମିଶି ରହିଥ‌ିବାରୁ ତାହା ଉର୍ବର ଅଟେ । ଏହା ଜଳ, ବୃଷ୍ଟି ଓ ବାୟୁଦ୍ୱାରା ଧୋଇହୋଇ ବା ଉଡ଼ି ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ ହୋଇଥାଏ । ଏଣୁ ଏଥ‌ିରେ ରହୁଥ‌ିବା କାଦୁଅ, ଜୈବ ଉପାଦାନ ଓ ହ୍ୟୁମସ୍ ମଧ୍ୟ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ ହୋଇ ମାଟିକୁ ଅନୁର୍ବର କରିଥାଏ ।
  • ନଦୀ ଶଯ୍ୟା ଓ ନଦୀ ବା ସମୁଦ୍ରର କୂଳ ମାନଙ୍କରୁ ମାଟି ଜଳ ସ୍ରୋତଦ୍ୱାରା ଧୋଇ ହୋଇ ଅତଡ଼ା ଖାଇ ନଦୀ ଗର୍ଭରେ ଲୀନ ହୁଏ । ବେଳେବେଳେ ନଦୀ ମଧ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ପଠା ବା ଚଡ଼ା ଧୋଇହୋଇ ନିଶ୍ଚିନ୍ତ ହୋଇଥାଏ ।

Question 9.
ମୃତ୍ତିକା ସଂରକ୍ଷଣ କିପରି କରାଯାଇପାରିବ ଲେଖ ।
Solution:
ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନର ମାଟିକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ ହେବାକୁ ନ ଦେଇ ସେହି ସ୍ଥାନରେ ଧରି ରଖୁବାକୁ ମୃତ୍ତିକା ସଂରକ୍ଷଣ କୁଦ୍ରାଯାଏ | ପାଧାରଣତ କାକପ୍ରେତ , ହଷ୍ଟ ଦାୟ ମୃଶିଣା ଅବଶଯାଉ ମ୍ନଖ୍ୟ ପୃକତିକା କାରକ ଅଟନ୍ତି | ତେଣୁ ଧୋଇହୋଇ ନିଶ୍ଚିନ୍ତ ହୋଇଥାଏ ।

  • ବୃକ୍ଷରୋପଣଦ୍ବାରା ମୃତ୍ତିକା ସଂରକ୍ଷଣ କରାଯାଇ ପାରିବ । କାରଣ ଉଭିଦର ମୂଳ ମାଟି ଭିତରେ ଜାଲପରି ବିଛେଇ ହୋଇ ମାଟିକୁ ଜାବୁଡ଼ି ଧରି ରଖ୍ ମୃତ୍ତିକା କ୍ଷୟ ହେବାକୁ ଦିଏ ନାହିଁ ।
  • ଜମିକୁ ପଡ଼ିଆ ନରଖୁ ଫସଲପରେ ଫସଲ (ପର୍ଯ୍ୟାୟକ୍ରମିକ) କଲେ ମୃତ୍ତିକା ସର୍ବଦା ଗଛଦ୍ବାରା ଆବୃତ ରହେ, ଫଳରେ ମୃତ୍ତିକା ସଂରକ୍ଷିତ ହୋଇରହେ ।
  • ଫସଲ କାଟିଲା ବେଳେ ଫସଲର ମୂଳ ଉପରକୁ କିଛି ଅଂଶ ଛାଡ଼ି କାଟିଲେ ମୃର୍ତ୍ତିକା ସଂରକ୍ଷିତ ହୋଇରହେ ।
  • ଜମି ସାମାନ୍ୟ ଢାଲୁ ହୋଇଥିଲେ ତାହାକୁ ସମତଳ କରି ଛୋଟ ଛୋଟ କିଆରିରେ ଓ ବେଶି ଢାଲୁ ଥିଲେ ଜମିକୁ ଉଚ୍ଚତା ଅନୁସାରେ ପରିଣତ କରି ଚାରିପଟେ ଉଚ୍ଚ ହିଡ଼ ଦେଇ ମୁଭିକା ସଂରକ୍ଷଣ କରାଯାଇ ପାରିବ ।
  • ପାହାଡ଼ିଆ ବା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗଡ଼ାଣିଆ ଅଞ୍ଚଳରେ ସୋପାନ ପ୍ରଣାଳୀ ଓ ନାଳୀଗର୍ଭ (ଫ୍ରେଞ୍ଚ୍) ପ୍ରଣାଳୀରେ ମୁଭିକା
  • ନଦୀକୂଳ ଅତଡ଼ା ଖାଉଥ‌ିବା ବା ଅତଡ଼ା ଖାଇବାର ସମ୍ଭାବନା ଥ‌ିବା ସ୍ଥାନକୁ ପଥରଦ୍ବାରା ଆବୃତ କଲେ ମୃତ୍ତିକା
  • ସମୂଦ୍ରକୂଳ ଧୋଇ ହୋଇ ଯାଉଥିବା ଅଞ୍ଚଳକୁ ପଥର ବିଛେଇ ଘୋଡ଼ାଇ ରଖିଲେ ସେଠାର ମୃତ୍ତିକା ସଂରକ୍ଷିତ ହୁଏ ।

BSE Odisha 7th Class Science Solutions Chapter 8 ମାଟି (ମୃତ୍ତିକା)

Question 10.
ଇଟା ବ୍ୟବହାର କରି ଘର ତିଆରି କରିବାଦ୍ଵାରା ଆମର ପରୋକ୍ଷରେ କି ପ୍ରକାର କ୍ଷତି ହେଉଛି ଲେଖ ।
Solution:

  • ଇଟା ତିଆରି ପାଇଁ ମାଟି ଖୋଳିବାଦ୍ଵାରା ମାଟିର ଅବକ୍ଷୟ ଘଟିଥାଏ ।
  • କଞ୍ଚା ଇଟାକୁ ଭାଟିରେ ପୋଡ଼ିଲେ ଧୂଆଁ ନିର୍ଗତ ହୋଇ ବାୟୁମଣ୍ଡଳକୁ ଦୂଷିତ କରେ ।
  • କଞ୍ଚା ଇଟାକୁ ପୋଡ଼ିବା ପାଇଁ ଗଛ କାଟିବାକୁ ପଡ଼ିଥାଏ ।
  • ଗଛ କାଟିବାଦ୍ଵାରା ମୃତ୍ତିକା କ୍ଷୟ, ପରିବେଶର ଜଳୀୟବାଷ୍ପ ଓ ଅମ୍ଳଜାନର ହ୍ରାସ ଘଟେ ।
  • ଇଟା ତିଆରି ଯୋଗୁଁ ଯେଉଁ ମାଟି ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥାଏ, ତାହା ତିଆରି ହେବାପାଇଁ ଅନେକ ବର୍ଷ ଲାଗିଥାଏ ।

Question 11.
ତୁମ ବାଡ଼ିରେ ତୁମ ମା’ ଶିମ୍ବ, ଭେଣ୍ଡି ଓ କଲରା ଗଛ ଲଗାଇଛନ୍ତି ଓ ସେଥୁରେ ଭଲ ଫଳ ଧରଛି । ତେଣୁ ତୁମର ବାଡ଼ିର ମାଟି କେଉଁ ପ୍ରକାର ମାଟି ହୋଇଥବ ଲେଖ ।
Solution:
ଦୋରସା ମାଟି ପନିପରିବା ଚାଷ ପାଇଁ ବିଶେଷ ଉପଯୋଗୀ କାରଣ ଏଥ‌ିରେ ବହୁତ ହ୍ୟୁମସ୍ ଥାଏ । ଏଥ‌ିରେ ବାଲି ଓ କାଦୁଅର ପରିମାଣ ପ୍ରାୟ ସମାନ ସମାନ ପରିମାଣରେ ଥାଏ । ଏଣୁ ଏଥିରୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ଯେ ମା’ ଫସଲ ଲଗାଇଥବା ମାଟି ଦୋରସା ଅଟେ ।

ବିପଯୁବସ୍ତୁ ସପୂଜାପ ପୂଚନା ଓ ବିଶେଷଣ :

→ ଉପକ୍ରମ :

  • ମାଟି ଏକ ସୀମିତ ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦ ।
  • ଉଦ୍ଭିଦ ଓ ପ୍ରାଣୀଜଗତ ବଞ୍ଚିରହିବା ପାଇଁ ମାଟି ଉପରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ନିର୍ଭର କରନ୍ତି । ଏହା ବିନା ଜୀବଜଗତ ତିଷ୍ଠିବା
  • ଉଦ୍ଭିଦ ନିଜର ପୁଷ୍ଟି ପାଇଁ ମାଟିରୁ ଜଳ ଓ ପୋଷକ ଶୋଷଣ କରିଥାଏ । ଏହି ଉଭିଦ ଜଗତ ହିଁ ପ୍ରାଣୀ ଜଗତକୁ
  • ମାଟିରେ ହାଣ୍ଡି, କଣ୍ଢେଇ, ମୂର୍ତ୍ତି, ଟେରାକୋଟା ମୂର୍ତ୍ତି ଆଦି ତିଆରି କରାଯାଏ । ମଣିଷ ନିଜେ ବଞ୍ଚି ରହିବା ପାଇଁ ମାଟି ଉପରେ ମୁଖ୍ୟତଃ ନିର୍ଭର କରିଥାଏ ।
  • ଘରର କାନ୍ଥ ତିଆରି ପାଇଁ ଇଟା କିମ୍ବା ଝାଟି ମାଟିକୁ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ । ମାଟିରୁ ଫସଲ କରି ଆମେ ଆମ ଖାଦ୍ୟର ଆବଶ୍ୟକତା ମେଣ୍ଟାଇଥାଉ ।

→ ମାଟିରେ ଜୀବମାନଙ୍କର ବହୁଳ ଉପସ୍ଥିତି :

  • ମାଟିରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ଅଣୁଜୀବ ( ବୀଜାଣୁ, କବକ ଆଦି), ନିମ୍ନ ଶ୍ରେଣୀର ଉଭିଦ ( ଶୈବାଳ) ଓ ପ୍ରାଣୀ ( ଆଦିପ୍ରାଣୀ) ଏବଂ ପିମ୍ପୁଡ଼ି, ଜନ୍ଦା, ବିଛା, ବେଙ୍ଗ, ମୂଷା, ସାପ, ଉଇ ଓ ଜିଆ ଆଦି ରହିଥାନ୍ତି ।
  • ଉଦ୍ଭିଦ ଓ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କର ଦେହାବଶେଷ ଓ ମଳମୂତ୍ରରୁ ଅଣୁଜୀବମାନେ ଜୈବିକ ପଦାର୍ଥ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରନ୍ତି । ତାହାର ଅପଘଟନରେ ଯେଉଁ ଅଂଶ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ, ତାହାକୁ ହ୍ୟୁମସ୍ (Humus) କହନ୍ତି ।

→ ମାଟିରେ ଥ‌ିବା ବିଭିନ୍ନ ଉପାଦାନର ବ୍ୟାସ :
BSE Odisha Class 7 Science Solutions Chapter 8 Img 1

  • ମୋଟ ଉପରେ ଜୀବମାନେ ମାଟିକୁ ଫସ୍‌ଫସିଆ କରିବା ସହ ଜୈବିକ ପଦାର୍ଥରେ ଅପଘଟନ ଓ ମାଟିରେ ବାୟୁ
  • ରଙ୍ଗର ବିବିଧତାକୁ ନେଇ ମାଟି ଚାରିପ୍ରକାରର ହୋଇଥାଏ; ଯଥା – ଲାଲ୍‌ମାଟି, ଧଳାମାଟି, କଳାମାଟି ଓ ଧୂସର ମାଟି ।
  • ଲାଲ ମାଟିରେ ଲୌହ ଓ ମାଙ୍ଗାନିଜ ଲବଣ ପରିମାଣ ଅଧିକ ଥାଏ ।
  • ଧଳା ମାଟିରେ ଚୂନ (କ୍ୟାଲ୍‌ସିୟମ ଅକ୍‌ସାଇଡ଼), ଆଲୁମିନିୟମ୍‌ ଅକ୍‌ସାଇଡ୍ ( ବକ୍‌ସାଇଟ୍‌) ଅଧିକ ପରିମାଣରେ ଥାଏ ।
  • କଳା ମାଟିରେ ବହୁ ପରିମାଣରେ ଲୌହ ଓ ମ୍ୟାଗ୍‌ନେସିୟମ୍ ରହିଥାଏ ।
  • ଧୂସର ମାଟିରେ ଅଧ‌ିକ ଜୈବପଦାର୍ଥ ଥିବାରୁ ଏହାର ରଙ୍ଗ ଧୂସର ହୋଇଥାଏ ।
  • ମାଟିରେ ଥ‌ିବା ବାଲି, କାଦୁଅ, ଜୈବ ପଦାର୍ଥ ଓ ଲୁଣର ଆନୁପାତିକ ଅଂଶରେ ଥ‌ିବା ବିଭିନ୍ନତାକୁ ହିସାବକୁ ନେଇ ମାଟିକୁ ଦୋରସା, ମଟାଳ, ପଙ୍କୁଆ ଓ ବାଲିଆ କୁହାଯାଏ ।

→ ମାଟିର ସୃଷ୍ଟି :

  • ତାପମାତ୍ରା, ପବନ, ଜଳ ଓ ଜଳବାୟୁର ପରିବର୍ତ୍ତନ ପ୍ରଭାବରେ ଶିଳା ଭାଙ୍ଗି ମାଟିର ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ ।
  • ଦିନରେ ଭୂପୃଷ୍ଠରେ ତାପମାତ୍ରା ବଢ଼େ ଓ ରାତିରେ କମିଯାଏ । ଏହାଦ୍ଵାରା ଶିଳାର ପ୍ରସାରଣ ଓ ସଙ୍କୋଚନ ହୋଇଥାଏ । ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟା ଯୋଗୁଁ ଶିଳାଗୁଡ଼ିକରେ ଫାଟ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।
  • ବର୍ଷାଜଳ, ବାୟୁ, ଜଳସ୍ରୋତ ଓ ଉଭିଦର ଚେର ଏହି ଫାଟରେ ପଶି ଶିଳାଗୁଡ଼ିକୁ ଫଟାଇ ଛୋଟ ଶିଳା ଖଣ୍ଡରେ ପରିଣତ କରନ୍ତି । ବର୍ଷାଜଳ ଓ ନଦୀ ସ୍ରୋତରେ ଏହି ଶିଳାଗୁଡ଼ିକ ଗଡ଼ିଗଡ଼ି ଓ ପରସ୍ପର ବାଡ଼େଇ ହୋଇ ଛୋଟଛୋଟ
  • ଅତ୍ୟନ୍ତ ଛୋଟଛୋଟ କଣିକାଗୁଡ଼ିକ ପାଣି ସହିତ ମିଶି କାଦୁଅ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । ବାଲି, କାଦୁଅ, ଜୈବପଦାର୍ଥ ଓ ଶିଳାରେ ଥ‌ିବା ଲବଣ ମିଶି ମାଟି ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।
  • ପ୍ରାୟ 1 ଇଞ୍ଚ ବହଳ ମୂରିକା ସୃଷ୍ଟି ପାଇଁ 1000 ବର୍ଷରୁ ଅଧ‌ିକ ସମୟ ଲାଗିଥାଏ |

BSE Odisha 7th Class Science Solutions Chapter 8 ମାଟି (ମୃତ୍ତିକା)

→ ମାଟିର ପରିଚିତ୍ରଣ :

  • ଭୂପୃଷ୍ଠର 15 ବା 20 ସେ.ମି. ଗଭୀର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଥ‌ିବା ମାଟିସ୍ତରକୁ ପୃଷ୍ଠ ମୃତ୍ତିକା ବା ଉପର ମାଟି (Top soil) କୁହାଯାଏ । ଏହା ହ୍ୟୁମସ୍‌ରେ ପୂର୍ଣ୍ଣ, ନରମ ଓ ଛିଦ୍ରଯୁକ୍ତ । ଏଥିରେ ଜଳ ମଧ୍ଯ ଥାଏ ।
  • ପୃଷ୍ଠ ମୃତ୍ତିକାର ତଳସ୍ତରରେ ଥିବା ମୃତ୍ତିକାକୁ ଦ୍ବିତୀୟ ସ୍ତର ବା ଉପମୃତ୍ତିକା କୁହାଯାଏ । ଏହି ସ୍ତର ଅପେକ୍ଷାକୃତ କଠିନ ଓ ଏଥିରେ ଅଧିକ ହ୍ୟୁମସ୍ ଥାଏ । ଏହି ସ୍ତରରେ ପୋକ, ଅନ୍ୟ ଜୀବମାନେ ଯଥା ପିମ୍ପୁଡ଼ି, ଜନ୍ଦା, ବିଛା ଆଦି ରହିଥା’ନ୍ତି ।
    BSE Odisha Class 7 Science Solutions Chapter 8 Img 2
  • ଭୂପୃଷ୍ଠର ତୃତୀୟ ସ୍ତରଟି ହେଲା ଭଗ୍ନଶିଳା ସ୍ତର । ଏଥ‌ିରେ ଛୋଟ ଛୋଟ ପଥର ଖଣ୍ଡ ଓ ଗରଡ଼ାମାନ ରହିଥାଏ ।
  • ଭୂପୃଷ୍ଠର ଚତୁର୍ଥ ସ୍ତରଟି ହେଲା କଠିନ ଶିଳାସ୍ତର । ଏହା ଅତ୍ୟଧ୍ଵ କଠିନ ଓ ଟାଣ ।
    BSE Odisha Class 7 Science Solutions Chapter 8 Img 3

→ ମାଟିର ପ୍ରକାର ଭେଦ :

  • ଯଥା – ବାଲିଆ ମାଟି, ମଟାଳ ବା କାଦୁଆ ମାଟି ଓ ଦୋରସା ମାଟି ।
  • ମାଟିର ସୂକ୍ଷ୍ମ କଣିକାଗୁଡ଼ିକ ଯଦି ମୃତ୍ତିକାରେ ଥାଏ ତେବେ ତାକୁ କାଦୁଆ ମାଟି କହନ୍ତି । କାଦୁଅ ଯୋଗୁ ମାଟିରେ ବାୟୁ ପ୍ରବେଶର ପରିମାଣ କମିଯାଏ, କିନ୍ତୁ ଜଳଧାରଣ କ୍ଷମତା ବଢ଼ିଥାଏ ।
  • ବାଲିଆ ଓ କାଦୁଆ ଉପାଦାନ ସମପରିମାଣରେ ମିଶିଲେ ଦୋରସା ମାଟି ଗଠିତ ହୋଇଥାଏ । ଏହି ମାଟି ଉଭିଦ ବଢ଼ିବା ପାଇଁ ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ଧରଣର ମାଟି ଅଟେ ।
  • ବାଲିଆ ମାଟିରେ ସହଜରେ ବାୟୁ ପ୍ରବେଶ କରିପାରେ ଏବଂ ଜଳ ନିଷ୍କାସନ ଶୀଘ୍ର ହୋଇପାରେ । ତେଣୁ ବାଲିଆ ମାଟି ଶୁଷ୍କ ଓ ହାଲୁକା ଅଟେ ।
  • ସମପରିମାଣର ବାଲିଆ, କାଦୁଆ ଓ ପଟୁମାଟିର ମିଶ୍ରଣରେ ମଟାଳ ମାଟି ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।
  • ରଙ୍ଗ ଅନୁସାରେ ମଧ୍ୟ ମାଟିକୁ ଲାଲ୍, କଳା, ଧଳା ଓ ଧୂସରରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ ।
  • ଭାରତର ମୃତ୍ତିକାକୁ ମୁଖ୍ୟତଃ ଛଅ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଏ । ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା – ପଟୁମାଟି, କଳାମାଟି, ଲାଲ୍‌ମାଟି, ମାଙ୍କଡ଼ା ମାଟି, ପାହାଡ଼ିଆ ମାଟି ଓ ମରୁ ମାଟି ।

→ ମାଟିର ଧର୍ମ :

  • ମାଟିରେ ଛିଦ୍ର ଥାଏ । ଏହି ଖାଲିସ୍ଥାନରେ ବାୟୁ ଓ ଜଳ ରହିପାରେ । ହ୍ୟୁମସ୍ ଅଧ୍ଵ ଜଳ ଧରି ରଖୂପାରେ ।
  • ଯେଉଁ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଉପର ପାଣି ମାଟିଦେଇ ତଳକୁ ଯାଏ ତାହାକୁ ଅବଶୋଷଣ ଓ ଯେଉଁ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ମାଟି ଭିତରେ ଦେଇ ପାଣି ତଳୁ ଉପରକୁ ଉଠିଥାଏ ତାହାକୁ ଶୋଷଣ କହନ୍ତି ।
  • ମାଟି ଘରତିଆରି, ରାସ୍ତାଘାଟ, ମାଟିପାତ୍ର ଓ ମୂର୍ତ୍ତି ତିଆରିରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ।

→  ମାଟିର ଜଳଶୋଷଣ କ୍ଷମତା :

  • ବାଲିଆ ମାଟିର ଜଳ ଧାରଣ କ୍ଷମତା ସର୍ବନିମ୍ନ ଓ ମଟାଳ ମାଟିର ଜଳଧାରଣ କ୍ଷମତା ସର୍ବାଧ‌ିକ ହୋଇଥାଏ ।
    BSE Odisha Class 7 Science Solutions Chapter 8 Img 4
  • ମାଟିର ଜଳ ଧାରଣ କ୍ଷମତା ଓ ମାଟି ଭିତରେ ବାୟୁ ଚଳାଚଳ ପ୍ରକ୍ରିୟା, ଉଭିଦର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ପରିବେଶ ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ ।
  • 50 ଗ୍ରାମ୍ ମାଟିର ନମୁନା, ମାପଗ୍ଲାସରେ u ମି.ଲି. ଜଳ ଓ ବିକରରେ ପଡ଼ିଥିବା ଜଳର ଆୟତନ v ମି.ଲି. ହେଲେ (ମନେରଖ 1 ମି.ଲି. ଜଳର ଓଜନ = 1 ଗ୍ରାମ୍ )
    BSE Odisha Class 7 Science Solutions Chapter 8 Img 5

BSE Odisha 7th Class Science Solutions Chapter 8 ମାଟି (ମୃତ୍ତିକା)

→ ମାଟି ଓ ଫସଲ :

  • ଜୈବିକ ପଦାର୍ଥ ଓ ହ୍ୟୁମସ୍‌ର ଉପସ୍ଥିତି ଦ୍ଵାରା ମାଟିର ଉର୍ବରତା, ଜଳଧାରଣ କ୍ଷମତା, ତଥା ବାୟୁ ଚଳାଚଳର ପରିମାଣ ବଢ଼ିଥାଏ । ମାଟିର ପ୍ରକାରଭେଦ ଅନୁସାରେ ସେଥ‌ିରେ ଫସଲ ମଧ୍ଯ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ହୋଇଥାଏ ।
    BSE Odisha Class 7 Science Solutions Chapter 8 Img 6
  • ବାଲିଆ ମାଟିର ଜଳଧାରଣ କ୍ଷମତା ସର୍ବନିମ୍ନ ହୋଇଥ‌ିବାରୁ ସେଥ‌ିରେ କମ୍ ଜଳ ଆବଶ୍ୟକ କରୁଥିବା ଚିନାବାଦାମ, କନ୍ଦମୂଳ, ଆଳୁ, ମୁଗ, ବିରି, ସୂର୍ଯ୍ୟମୁଖୀ ଆଦି ଫସଲ ଭଲହୁଏ ।
  • ମଟାଳ ମାଟିର ଜଳଧାରଣ କ୍ଷମତା ସର୍ବାଧ‌ିକ, ଏଣୁ ଏଥ‌ିରେ ଧାନ, ଆଖୁ, ନଳିତା, ଜଡ଼ା ଓ ଗହମ ଆଦି ଫସଲ ଭଲ ହୁଏ ।
  • ପନିପରିବା ଚାଷ ପାଇଁ ଦୋରସା ମାଟି ଭଲ କାରଣ ଏଥ‌ିରେ ବହୁତ ହ୍ୟୁମସ୍ ଥାଏ ।

→ ମୃତ୍ତିକା କ୍ଷୟ ଓ ତା’ର ସଂରକ୍ଷଣ :

  • କୌଣସି ସ୍ଥାନରୁ ବାରମ୍ବାର ମୃତ୍ତିକା ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ ହେବାକୁ ମୃତ୍ତିକା କ୍ଷୟ କରୁଥାଏ ।
  • ମୃତ୍ତିକାର ଅବକ୍ଷୟ ଉଭୟ ପ୍ରାକୃତିକ ଓ କୃତ୍ରିମ ଉପାୟରେ ଘଟିଥାଏ । ବଣବୁଦା ନଷ୍ଟକଲେ, ପୋଡୁଚାଷ କଲେ, ଗଛ କାଟିଲେ ଓ ଗୋରୁ ଚାରଣ ବନ୍ଦ ନକଲେ ମଧ୍ୟ ମାଟି ଖୋଲା ପଡ଼ି ତା’ର ଅବକ୍ଷୟ ଘଟିଥାଏ । ଜଳ ଓ ବାୟୁ ମୁଭିକା ଅବକ୍ଷୟର ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରାକୃତିକ କାରକ ।
  • ମାଟିକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ ହେବାକୁ ନ ଦେଇ ତାହାକୁ ନିଜ ସ୍ଥାନରେ ଅଟକାଇ ଧରି ରଖୁବାକୁ ମୃତ୍ତିକା ସଂରକ୍ଷଣ
  • ବୃକ୍ଷରୋପଣ କରି ମୃଭିକା ସଂରକ୍ଷଣ କରାଯାଇପାରେ କାରଣ ଉଭିଦର ଚେର ମାଟିକୁ ଜାବୁଡ଼ିଧରି ଏହାକୁ
  • ଚାଷଜମିକୁ ପଡ଼ିଆ ନ ପକାଇ ସେଥ‌ିରେ ପର୍ଯ୍ୟାୟକ୍ରମେ ଚାଷ କଲେ ଜମି ଘୋଡ଼ାଇ ହୋଇ ସୁରକ୍ଷିତ ରହେ ।
  • ଜମି ସାମାନ୍ୟ ଢାଲୁ ଥିଲେ ତାକୁ ଚାଷ ବେଳେ ସମତଳ କରିଦେବା ଆବଶ୍ୟକ ଓ ବେଶି ଢାଲୁ ଥିଲେ ଜମିକୁ ଉଚ୍ଚତା ଅନୁସାରେ ଛୋଟ ଛୋଟ କିଆରିରେ ପରିଣତ କରି ହିଡ଼ ବାନ୍ଧି ଚାଷ କରିବା ଉଚିତ ।
  • ପାହାଡ଼ିଆ ଅଞ୍ଚଳରେ ସୋପାନ ପ୍ରଣାଳୀ ଓ ନାଳୀଗର୍ଭ (ଫ୍ରେଞ୍ଚ) ପ୍ରଣାଳୀରେ ମୃତ୍ତିକା ସଂରକ୍ଷଣ କରାଯାଇଥାଏ ।
  • ନଦୀନାଳ ଓ ସମୁଦ୍ରକୂଳ ଅତଡ଼ା ଖାଉଥିଲେ ପଥର ବାନ୍ଧି ମୃତ୍ତିକା ସଂରକ୍ଷଣ କରାଯାଏ ।

→ ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକାଣ୍ଡ ପ୍ରଶ୍ୱାବଲାର ଉରର :

Question 1.
ମଣିଷ ନିଜେ ବଞ୍ଚିବା ପାଇଁ ମାଟି ଉପରେ କିପରି ନିର୍ଭର କରେ ତାହାର ଚାରିଗୋଟି ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତ ଦିଅ ।
Solution:
ମଣିଷ ନିଜେ ବଞ୍ଚିବା ପାଇଁ

  • ମାଟିରେ ଘର ତିଆରି କରେ,
  • ମାଟିରୁ ଇଟା ତିଆରି କରି ଘର ତୋଳେ,
  • ମାଟିରେ ଚାଷ କରି ବଞ୍ଚେ ଓ
  • ମାଟିରେ ବିଭିନ୍ନ ପାତ୍ର ଓ ମୂର୍ତ୍ତି ତିଆରି କରି ଜୀବିକା ନିର୍ବାହ କରେ ।

Question 2.
ଓଡ଼ିଶାର ଯେଉଁ ବାଲୁକାଶିଳ୍ପୀ ପୃଥ‌ିବୀ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଅଟନ୍ତି ତାଙ୍କ ନାମ ଲେଖ ।
Solution:
ମାଟି ଏକ ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦ । ଆମେ ବିଭିନ୍ନ କାରଣରୁ ମାଟିକୁ ବ୍ୟବହାର କରି ଏହାର ଅପଚୟ କରିଥାଉ ।

  • ପକ୍‌କା ଘରର ଛାତ ତିଆରି ବେଳେ ପ୍ରଥମେ ମାଟି ପକାଇ ସମତଳ କରି ଏକ ଛାତ୍ର ତିଆରି କରାଯାଏ, ମାଟି ବ୍ୟବହାର ନ କାରି କୋଳକ ପଟା ବ୍ୟବହାର କରି ଛାତ ତିଆରି କରାଯାଇ ପାରିବ |
  • କୌଣସି ସ୍ଥାନରେ ମାଟି ଖୋଳି ତାହାକୁ ଅଦରକାରୀ ଜାଗାରେ ଫିଙ୍ଗିବା, ଭଙ୍ଗା ଇଟା, ଟାଇଲି, ଗୋଡ଼ି ଇତ୍ୟାଦିକୁ ଆବର୍ଜନାରେ ପକାଇବା ମାଟିର ଅନ୍ୟ ଏକ ଅପଚୟ ।

Question 3.
କେଉଁ କେଉଁ କାମ ପାଇଁ ଗଭୀର ଗାତ ଖୋଳା ଯିବାର ତୁମେ ଦେଖୁଛ ଲେଖ ।
Solution:
ମାଟିର ଉପରସ୍ତରର ମାଟିକୁ ଉପରୁ ଦେଖୁହୁଏ; ମାତ୍ର ଗଭୀର ଗାତ ଖୋଳାଯିବାବେଳେ ଏହାର ଅନ୍ୟ ସ୍ତରଗୁଡ଼ିକୁ ନିରୀକ୍ଷଣ କରିହୁଏ; ଯଥା – ପକ୍କା ଘରର ନିଅଁ ଖୋଳିବାବେଳେ, କୂଅ, ପୋଖରୀ, କେନାଲ ଖୋଳିବାବେଳେ, କମ୍ପୋଷ୍ଟ ଖତ ପାଇଁ ଗାତ ଖୋଳିବାବେଳେ, ରାସ୍ତାର ଓସାର ବଢ଼ାଇବାବେଳେ ଆମେ ମଧ୍ୟମରୁ ଗଭୀର ଗାତ ଖୋଳିଥାଉ ।

BSE Odisha 7th Class Science Solutions Chapter 8 ମାଟି (ମୃତ୍ତିକା)

Question 4.
(କ) ସାଧାରଣତଃ ପଟୁମାଟି କେଉଁଠାରେ ଦେଖାଯାଏ ଲେଖ ।
Solution:
ନଦା ଅବକାଦ୍ରିକାରେ ପଟୁମାଟି ଦେଖାଯାଏ |

(ଖ) ମଟାଳ ମାଟି ମୁଖ୍ୟତଃ କେଉଁଠି ଦେଖାଯାଏ ଲେଖ ।
Solution:
ଜମିମାନଙ୍କରେ ମଟାଳ ମାଟି ଦେଖାଯାଏ ।

Question 5.
ମାଟିପାତ୍ର, କଣ୍ଢେଇ ଓ ମୂର୍ତ୍ତି ଗଢ଼ିବା ପାଇଁ କେଉଁ କେଉଁ ପ୍ରକାର ମାଟି ଉପଯୁକ୍ତ ତାହା ଲେଖ ।
Solution:
ମାଟିପାତ୍ର, କଣ୍ଢେଇ ଓ ମୂର୍ତ୍ତି ଗଢ଼ିବା ପାଇଁ ମଟାଳ ମାଟି ଉପଯୁକ୍ତ ।

Question 6.
ଭୂଗୋଳରେ ପଢ଼ିଥ‌ିବା ତଥ୍ୟକୁ ବ୍ୟବହାର କରି ପଟୁମାଟି, କଳାମାଟି, ଲାଲ୍‌ମାଟି ଓ ମରୁମାଟି ଭାରତର କେଉଁ କେଉଁ ଅଞ୍ଚଳରେ ଦେଖାଯାଏ ଲେଖ ।
Solution:
ପଟୁମାଟି – ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶ, ହରିୟାଣା, ବିହାର, ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ, ଓଡ଼ିଶାର କେତେକ ଅଞ୍ଚଳ
କଳାମାଟି – ମହାରାଷ୍ଟ୍ର, ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶ, ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ, ଗୁଜରାଟ
ଲାଲ୍‌ମାଟି – କେରଳ, କର୍ଣ୍ଣାଟକ, ଓଡ଼ିଶା, ଆସାମ
ମରୁମାଟି – ରାଜସ୍ଥାନ, ପଞ୍ଜାବ, ହରିୟାଣା

Question 7.
ଉପରେ କରିଥିବା ପରୀକ୍ଷାରୁ ତୁମେ କେଉଁ ସିଦ୍ଧାନ୍ତରେ ପହଞ୍ଚିଲ ତାହା ଲେଖ । ଯେଉଁ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଉପରେ ଢଳାଯାଇଥ‌ିବା ପାଣି ତଳ କଣାବାଟେ ବାହାରିଲା ତାହାର ନାମ ଲେଖ ।
Solution:
ଆମେ ନେଇଥ‌ିବା କୁଣ୍ଡ ଦୁଇଟି ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିକରେ ବାଲିଆ ମାଟି ଓ ଅନ୍ୟଟିରେ ଦୋରସା ମାଟି ନେଇଛୁ । ପ୍ରତ୍ୟେକରେ ସମାନ ସଂଖ୍ୟକ ପୂର୍ଣ୍ଣଗ୍ଲାସ୍ ଜଳ ଢଳାଯାଇଛି । କିଛି ସମୟ ପରେ ଉଭୟର ତଳ କଣାବାଟେ ପାଣି ବାହାରିବା ଦେଖାଯିବ ।
ସିଦ୍ଧାନ୍ତ : ଉପରୋକ୍ତ ପରୀକ୍ଷାଟିରୁ ଆମେ ଦେଖୁ ବାଲିଆ ମାଟିରୁ ଶୀଘ୍ର ଜଳ ବାହାରିଯିବ, ହେଲେ ଦୋରସା ମାଟିରୁ ସର୍ବନିମ୍ନ ଓ ଦୋରସା ମାଟିର ଜଳଧାରଣ କ୍ଷମତା ମଧ୍ୟମ ଧରଣର ଅଟେ ।

Question 8.
ଉପରେ କରିଥିବା ପରୀକ୍ଷା ସାହାଯ୍ୟରେ ତୁମେ ଦୋରସା, ମଟାଳ, ବାଲିଆ ଓ କାଦୁଆ ମାଟିକୁ କିପରି ଚିହ୍ନିବ ଲେଖ ।
Solution:
ବିଭିନ୍ନ ମାଟି କୁଣ୍ଡରେ ଦୋରସା, ମଟାଳ, ବାଲିଆ ଓ କାଦୁଆ ମାଟିକୁ ନେଇ ସମାନ ପରିମାଣର ପାଣିଢାଳି ପରୀକ୍ଷା କଲେ କୁଣ୍ଡର ତଳ କଣାବାଟେ ପ୍ରଥମ ଟୋପା ପାଣି ବାହାରିବା ପାଇଁ କେତେ ସମୟ ଲାଗୁଛି ଟିପିରଖିଲେ ଦେଖାଯିବ, ପ୍ରତ୍ୟେକ ମାଟିଦ୍ୱାରା ଜଳ ଅବଶୋଷିତ ହେବ ଓ ପାଣି ତଳକଣା ଦେଇ ବିଭିନ୍ନ ସମୟ ବ୍ୟବଧାନରେ (ସର୍ବାଧ‌ିକ) ଓ ଦୋରସା ମାଟିର ଜଳଧାରଣ କ୍ଷମତା ମଧ୍ଯମ ଧରଣର ଅଟେ; କାରଣ ଏଥରେ ବାଲି ଓ କାଦୁଅ ଉପାଦାନ ସମପରିମାଣରେ ରହିଥାଏ । ମାଟିରେ ସୂକ୍ଷ୍ମ କଣିକାଗୁଡ଼ିକ ଯଦି ଅଧ୍ଵ ଥାଏ ତେବେ ତାକୁ କାଦୁଆ ମାଟି କହନ୍ତି । କାଦୁଅ ଯୋଗୁ ମାଟିରେ ବାୟୁ ପ୍ରବେଶର ପରିମାଣ କମିଯାଏ; କିନ୍ତୁ ଜଳଧାରଣ କ୍ଷମତା ବଢ଼ିଥାଏ । ଏଣୁ ପ୍ରଥମେ ବାଲିଆ ମାଟିରୁ, ତା’ପରେ ଦୋରସାମାଟିରୁ, ତା’ପରେ ମଟାଳ ମାଟିରୁ ଓ ଶେଷରେ କାଦୁଆ ମାଟିରୁ କଳାଟୋପା ବାହାରିବା ଦେଖାଯିବା |

Question 9.
ତୁମ ପାଇଁ କାମ – ୮.୯ ପରୀକ୍ଷାରେ ତୁମେ ଦେଖୁ ଯେ ମାଟିର ଉପର ସ୍ତର ଓଦା ହୋଇ ଯାଇଅଛି । ଏପରି କାହିଁକି ହେଲା ଲେଖ ? ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ କ’ଣ କହନ୍ତି ?
Solution:
ପରୀକ୍ଷା ୮.୯ରେ ଆମେ ଦୁଇଟି ଟିଣଡବା ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିକରେ ଦୋରସା ଓ ଅନ୍ୟଟିରେ ବାଲିଆ ମାଟି ନେଇଛୁ । ଉଭୟ ଟିଣଡବାକୁ ଗୋଟିଏ ଜଳଥିବା ପାତ୍ରରେ ରଖାଯାଇଛି । ତା’ପରଦିନ ଟିଣଡବାରେ ଥ‌ିବା ଶୁଖୁଲା ମାଟିର ଉପର ସ୍ତରକୁ ଦେଖ‌ିଲେ ଦେଖାଯିବ ମାଟିର ଉପରସ୍ତର ଓଦା ହୋଇଯାଇ ଅଛି । ମାଟି ଭିତର ଦେଇ ଜଳ ତଳୁ ଉପରକୁ ଉଠିଆସିଥିବାରୁ ମାଟି ଓଦା ହେଲା । ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ‘ଶୋଷଣ’ କୁହନ୍ତି ।

Question 10.
ଯେଉଁ ଯେଉଁ କୃତ୍ରିମ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଦ୍ବାରା ମୃତ୍ତିକାର ଅବକ୍ଷୟ ଘଟୁଛି ସେଥୁମଧ୍ୟରୁ ଦୁଇଟି ଲେଖ ।
Solution:
ପତ୍ରରେ ନିଆଁ ଲଗାଇ ଜଙ୍ଗଲ ପୋଡ଼ି ପକାନ୍ତି ଓ ସେହି ଜମିକୁ ଚାଷ ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି । ମଣିଷ ନିଜର ସ୍ଵାର୍ଥପାଇଁ ସ୍ୱେଚ୍ଛାଚାରିତାଭାବେ ଜଙ୍ଗଲ ଉଚ୍ଛେଦ କରିବା ଯୋଗୁଁ ମୃତ୍ତିକାର ଅବକ୍ଷୟ ଘଟୁଛି ।
ମାଟି ସହିତ ଉଭିଦ ଓ ପ୍ରାଣୀର ସମ୍ପର୍କ ଅଛି ।

→ ଆସ, ଜାଣିବା:

  • ମାଟିର ଉପାଦାନ ମଧ୍ଯରେ ବାଲି, ଗରଡ଼ା, ଜୈବିକ ପଦାର୍ଥ ଅନ୍ୟତମ ।
  • ବାଲିଆ, ମଟାଳ, ଦୋରସା ମାଟିର ଜଳଧାରଣ କ୍ଷମତା ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ।
  • ମାଟିର ଜଳ ଶୋଷଣ କ୍ଷମତା ଜାଣିବା ଆବଶ୍ୟକ ଅଟେ ।
  • ମାଟି ସ୍ତରର ଉପରମାଟି ଛିଦ୍ରଯୁକ୍ତ ଓ ଏଥିରେ ହ୍ୟୁମସ୍ ଅଧିକ ଥାଏ ।
  • ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ଫସଲ ଚାଷ ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ମାଟି ଆବଶ୍ୟକ ହୋଇଥାଏ ।
  • ମାଟି ସଂରକ୍ଷଣ ପାଇଁ ଯୋଜନା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ଉଚିତ ।

Leave a Comment