BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 6 Festivals of North-East India

Odisha State Board BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 6 Festivals of North-East India Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 10 English Solutions Chapter 6 Festivals of North-East India

BSE Odisha 10th Class English Festivals of North-East India Text Book Questions and Answers

D. Let’s Understand The Text:

Question 1.
What is North-East India?
( ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ ଭାରତ କ ଣ?)
Answer.
North-East India is a collective name for the easternmost parts of India.

Question 2.
Which states form North-East India?
( କେଉଁସବୁ ରାଜ୍ୟ ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ ଭାରତକୁ ଗଠନ କରିଛି ?)
Answer:
The states like Arunachal Pradesh, Assam, Manipur, Meghalaya, Mizoram, Sikkim, Tripura, and Nagaland are from North-East India.

Question 3.
Which states are called the “Land of Seven Sisters”?
(କେଉଁସବୁ ରାଜ୍ୟକୁ ‘‘ସାତ ଭଉଣୀ ଭୂମି’’ କୁହାଯାଏ ?)
Answer:
The contiguous seven states- Arunachal Pradesh, Assam, Manipur, Meghalaya, Mizoram, Nagaland, and Tripura are called the Land of Seven Sisters.

Question 4.
Why are they called so?
(ସେମାନଙ୍କୁ (ସେସବୁ ରାଜ୍ୟକୁ) ଏଭଳି କୁହାଯାଏ କାହିଁକି ?)
Answer:
They are called so because of their interdependence on each other.

Question 5.
Why is Sikkim not included among the “Seven Sisters”?
(16 21 1862 ସକିମ୍ ରାଜ୍ୟ କାହିଁକି ସାମିଲ ହୋଇନାହିଁ ?)
Answer:
Sikkim is. not included among the “Seven Sisters” as it is geographically not a contiguous part of the northeast region. It is separated from the northeast by the Siliguri corridor.

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 6 Festivals of North-East India

Question 6.
What role does it play?
(ଏହା (ସିକିମ୍) କେଉଁ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଛି ?)
Answer:
It plays the role of being a little brother to these amazing seven sisters.

Question 7.
What is culture?
Answer:
Culture is the appreciation, and understanding of literature (die), art, and music, besides the customs and civilization of a particular group of people.

Question 8.
People here celebrate their festivals with ____________ and ____________?
(ଏଠାର ଏହି ______ଓ______ ରେ ପାଳନ କରିଥା’ନ୍ତି ।)
Answer:
People here celebrate their festivals with great enthusiasm and joy.

Question 9.
Many of their festivals are based on _____________?
(ସେମାନଙ୍କର ଅଧିକାଂଶ ପର୍ବ ଉପରେ ଆଧାରିତ ।).
Answer:
Many of their festivals are based on agriculture.

Question 10.
What are the two important parts of celebrating their festivals?
(6NIAGA ପର୍ବପର୍ବାଣି ପାଳନ କରିବାର ଦୁଇଟି ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଂଶ କ’ଣ ?)
Ans.
Traditional music and dance are two important parts of celebrating their festivals.

Question 11.
What is the most important festival of Assam?
Answer:
Bihu is the most important festival in Assam.

Question 12.
Bihu festivals are of three kinds. What are they?
Answer:
Bihu festivals are of three kinds. They are Rongali Bihu, Kongali Bihu and Bhogali Bihu.

Question 13.
Rongali Bihu is also known as __________?
Answer:
Rongali Bihu is also known as Bohag Bihu.

Question 14.
Kongali Bihu is also called __________?
Answer:
Kongali Bihu is also called Karti Bihu.

Question 15.
Do people also name Magh Bihu as __________?
Answer:
People also name Magh Bihu as Bhogali Bihu

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 6 Festivals of North-East India

Question 16.
When is Rongali Bihu celebrated?
Answer:
Rongali Bihu is celebrated in mid-April with the onset of spring and the beginning of the sowing season.

Question 17.
What does Bohag Bihu celebrate?
Answer:
Bohag Bihu celebrates the start of a New Year in Assam.

Question 18.
When is Kaati Bihu celebrated?
Answer:
Kongali or Kaati Bihu is celebrated in mid-October when the fields are lush
but the barns are empty.

Question 19.
What do people do during Kongali Bihu?
Answer:
During Kongali Bihu, people light lamps and pray to God for a thriving (growing) harvest season and to guide souls to heaven.

Question 20.
When is Magh Bihu celebrated?
Answer:
Magh Bihu is celebrated in Mid-January

Question 21.
Bhogali Bihu marks _______?
Answer:
Bhogali Bihu marks the end of the harvest season.

Question 22.
Which festival is a thanksgiving for a rich harvest?
Answer:
Bhogali Bihu or Magh Bihu is a thanksgiving for a rich harvest.

Question 23.
Bihu celebration is incomplete without _______ and _______?
Answer:
Bihu celebration is incomplete without melodious folk songs and traditional dance.

Question 24.
Which musical instruments are played during the Bihu dance?
Answer:
During Bihu dance musical instruments like cymbals, bamboo clappers, dhol, and the people are played.

Question 25.
Where is Arunachal Pradesh?
Answer:
Arunachal Pradesh lies (21990) farther north in the mountain region of the Himalayas.

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 6 Festivals of North-East India

Question 26.
Name three festivals that Arunachal Pradesh celebrates.
Answer:
The three festivals that the people of Arunachal Pradesh celebrate are Losar, Mopin and Ziro.

Question 27.
Which is the new-year festival of Arunachal Pradesh?
Answer:
‘Losar’ is the new-year festival of Arunachal Pradesh.

Question 28.
What do people do on this occasion?
Answer:
On this occasion, people clean their homes and discard the old to bring in the New Year.

Question 29.
Which festival is the harvest festival here?
Answer:
Here (in Arunachal Pradesh) the harvest festival is ‘Mopin’.

Question 30.
What do people pray for during Mopin?
Answer:
During Mopin people worship goddess Mopin and pray to drive away evil spirits and to get prosperity and wealth.

Question 31.
Popir dance is performed on the occasion of _______?
Answer:
Popir dance is performed on the occasion of Mopin.

Question 32.
Ziro festival is an indoor/outdoor festival. (Tick the correct word.)
Answer:
Ziro festival is an outdoor festival.

Question 33.
Which festival in Manipur establishes a family bond?
Answer:
Ningol Chakouba festival in Manipur establishes a family bond.

Question 34.
How are the married daughters and their children treated during Ningol Chakouba?
Answer:
During Ningol Chakouba the married daughters and their children are given a sumptuous feast and gifts.

Question 35.
Which festival celebrates the new year in Manipur? When?
Answer:
The festival Cheiraoba celebrates the new year in Manipur. This festival is celebrated in April.

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 6 Festivals of North-East India

Question 36.
What do the people of Manipur do during the celebration of Cheiraoba?
Answer:
During the celebration of Cheiraoba the people of Manipur clean and decorate their houses and prepare special festive dishes.

Question 37.
Chapchar Kut is popular in Mizoram as ______?
(A) the Spring festival
(C) the Autumn festival
(B) the Winter festival
(D) the Summer festival
Answer:
(A) the Spring festival

Question 38.
How do the people of Mizoram celebrate Chapchar Kut?
Answer:
The people of Mizoram celebrate the festival Chapchar Kut by wearing traditional dresses and headgear and performing folk dances and singing traditional songs.

Question 39.
Wangala is also known as ______?
Answer:
Wangala is also known as the Hundred-drum Festival.

Question 40.
Where is Wangala celebrated?
Answer:
Wangala is celebrated in the villages of Meghalaya.

Question 41.
Wangala is a harvest festival. What does it mark?
Answer:
Wangala is a harvest festival. It marks the end of hard work which naturally brings a good harvest.

Question 42.
Describe the dance performed during Wangala.
Answer:
The dance performed during Wangala has features like the beating of drums, blowing horns, and traditional dancing. This dance has two parallel lines- one of the men and the other of women and the lines move forward together in a rhythmic manner while the men beat the drums.

Question 43.
How do the people of Tripura celebrate Karachi Puja? When? Where?
Answer:
The people of Tripura celebrate Karachi Puja by performing the animal sacrifice and worshipping fourteen gods as instructed by Lord Shiva in July in old Agartala or Puran Haveli.

Question 44.
Why do people throng Tripura during the festival?
Answer:
During the festival, people throng Tripura to enjoy cultural programs and fairs.

Question 45.
What do the dances during festivals in Tripura showcase?
Answer:
The dances during festivals in Tripura showcase (display) the hunting, food-gathering, and various other activities.

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 6 Festivals of North-East India

Question 46.
Name two Naga festivals?
Answer:
The two Naga festivals are ‘Moastu’ and ‘Hornbill’.

Question 47.
Describe the Naga dance during the celebration of Moastu?
Answer:
During the celebration of Moastu the villagers of Nagaland dance to the traditional music, dressed in colorful clothes and headgear decorated with feathers and wild boar tusks.

Question 48.
Which Naga festival is famous in India? What for?
Ans.
The Naga festival ‘Hornbill’ is famous in India because it is a 10-day long cultural dance and sporting event which displays the cultural heritage of 16 tribes living in Nagaland.

Question 49.
Which bird is most admired in Nagaland?
Answer:
The ‘Hornbill’ is a most admired bird in Nagaland.

Question 50.
Which Naga festival is named after the bird?
Answer:
The Naga festival ‘HombilT is named after the bird.

Question 51.
What does the event showcase?
Answer:
The event showcases the cultural heritage of 16 tribes living in Nagaland.

Question 52.
Describe the dance by men during the Hornbill festival?
Answer:
During the Hornbill festival, men clothed in full warrior costumes show off their hunting and warring skills.

Question 53.
What helps Nagaland protect and continue its history?
Answer:
Celebration of different festivals helps Nagaland protect and continue its history.

Question 54.
Name four Sikkimese festivals?
Answer:
The four Sikkimese festivals are Saga Dawa, Losoong, Losar, and Tihaar.

Question 55.
Match the festivals under A with their occasions under B.

A B
a. Losar festival of light
b. Saga Dawa harvest festival
c. Tihaar New Year festival
d. Losing Buddhist festival

Answer:

A B
a. Losar New Year festival
b. Saga Dawa Dawa Buddhist festival
c. Tihaar festival of light
d. Losing harvest festival

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 6 Festivals of North-East India

Question 56.
What do people do while celebrating Saga Dawa?
Answer:
While celebrating Saga Dawa, the people of Sikkim visit the monasteries, and offer prayers, water, incense sticks, and butter lamps.

Question 57.
How do the Sikkimese celebrate their harvest festival?
Answer:
During their harvest festival Losoong, the people of Sikkim, particularly the locals perform the Chaam dance, wearing brightly colored masks, and playing fascinating musical instruments. Archery contest is also held along with feasting and other celebrations.

Question 58.
When is the Tibetan New Year celebrated?
Answer:
The Tibetan New Year is celebrated in the month of February.

E. Let’s Read Between Beyond / Lines :

1. Many different things make up a society’s culture. These things include:
( ଜିନିଷ ଏକ ସମାଜର ସଂସ୍କୃତି ଗଠନ କରିଥାଏ । ଏଗୁଡ଼ିକ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରିଥାଏ )
food arts language ideas
clothing     music         literature           beliefs
tools          dance         customs            religion
_____           ______         ______                _______

Can you add any more to this list? Write in the blank spaces. ( ତୁମେ କୌଣସି ଅବ୍ଲକ ଉପାଦାନ ଯୋଗ କରିପାରିବ କି ? ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନରେ ଲେଖ ।)
Answer:
tradition worship games or sports trade
(ପରମ୍ପରା ) (ଉପାସନା ବା ପୂଜା) (ଖେଳ ବା କ୍ରୀଡ଼ା)

2. What is oral history? Why is it important?
(ମୌଖୁ ଇତିହାସ କ’ଣ ? ଏହା କାହିଁକି ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ ?)
Answer:
Oral history is the narration of historical events by mouth. It is important since word of mouth existed much earlier before the beginning of written history.

3. Folk songs and traditional dances of Assam have been handed down through many generations. Who passes down these songs and dances? To whom? Why?
(ଆସାମର ଲୋକ ସଙ୍ଗୀତ ଓ ପାରମ୍ପରିକ ନୃତ୍ୟ ଅନେକ ପିଢ଼ିକୁ (ପିଢ଼ି ପରେ ପିଢ଼ିକୁ) ହସ୍ତାନ୍ତର ହୋଇଛି । କେଉଁମାନେ ଏହି ଗୀତ ଓ ନୃତ୍ୟସମୂହକୁ ହସ୍ତାନ୍ତର କରନ୍ତି ? କେଉଁମାନଙ୍କୁ ? କାହିଁକି ?)
Answer:
The people of Assam are proud of having been blessed with lush greenery and the mighty river Brahmaputra. ‘Bihus’ are among the major festivals of Assam. This dance and song culture of Assam comprises Rongali Bihu, Kongali Bihu, and Bhogali Bihu. Melodious folk songs and traditional dance add to the flavor of joy and jubilation of these dances. The songs of these festivals have been handed down by the people of Assam to the next generation to uphold them to glorify their proud culture of songs and dance.

4. The festivals of northeast India are based on two significant backgrounds. What are they? (Paragraphs – 1 and 14)
(ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ ଭାରତର ପର୍ବଗୁଡ଼ିକ ଦୁଇ ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ ପୃଷ୍ଠଭୂମି ଉପରେ ଆଧାରିତ । ସେଗୁଡ଼ିକ କ’ଣ ?) (ଅନୁଚ୍ଛେଦ – ୧ ଓ ୧୪)
Answer:
The festivals of northeast India are based on two significant backgrounds. All the eight states of this hilly region of India whose lives thrive (live) on melodious songs, music, and dance represent both geographic and administrative backgrounds. Besides they showcase the cultural heritage of the communities.

5. The people of northeastern India live in the lap of nature. Simplicity is the most beautiful ornamentation on them. They are fatalists. They believe there is some force that controls events and guides them- call it God, destiny, or fate. So they worship, pray and thank Him for the life they live. Which sentence states their religious beliefs? (Paragraph-14)

(ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ ଭାରତର ଅଧ‌ିବାସୀମାନେ ପ୍ରକୃତି କୋଳରେ ବାସ କରନ୍ତି । ସରଳତା ହେଉଛି ସେମାନଙ୍କର ସବୁଠାରୁ ସୁନ୍ଦର ଅଳଙ୍କାର ପରିପାଟୀ । ସେମାନେ ଭାଗ୍ୟବାଦୀ । ସେମାନଙ୍କର ବିଶ୍ଵାସ ଯେ ପ୍ରକୃତିରେ ଏଭଳି କିଛି ଶକ୍ତି ରହିଛି ଯାହା ଘଟଣାବଳୀକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରିତ କରୁଛି ଓ ସେମାନଙ୍କୁ ସୁପରିଚାଳିତ କରୁଛି – ସେମାନେ ଏହାକୁ ଈଶ୍ଵର, ଦୈବ ବା ଭାଗ୍ୟ ବୋଲି କହନ୍ତି । ତେଣୁ ସେମାନେ ବଞ୍ଚୁଥ‌ିବା ଜୀବନ ପାଇଁ ତାଙ୍କୁ ଉପାସନା କରନ୍ତି, ପ୍ରାର୍ଥନା କରନ୍ତି ଏବଂ ଧନ୍ୟବାଦ ଅର୍ପଣ କରନ୍ତି । କେଉଁ ବାକ୍ୟଟି ସେମାନଙ୍କ ଧାର୍ମିକ ବିଶ୍ବାସକୁ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛି ।) (ଅନୁଚ୍ଛେଦ-୧୪)

Answer:
The sentence “Most of them (these festivals) have a religious importance or significance, as the people offer thanks to the Gods for a good harvest or prosperity, or ask for protection against calamities” states the religious beliefs of the people of Northeastern India. N.B. The sentence that states the religious beliefs of the people of north-eastern India lies in Paragraph- 16, not in Paragraph- 14.)

6. Besides rooting religious beliefs, the festivals help in many other ways. What are they? (Paragraph-16)
(ମୂଳ ଧର୍ମୀୟ ବିଶ୍ଵାସ ବ୍ୟତୀତ ପର୍ବପର୍ବାଣି ଅନେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ । ସେଗୁଡ଼ିକ କ’ଣ ?)
Answer:
Besides rooting religious beliefs, the festivals help encourage cultural and artistic activities and bring out the natural talents of the people.

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 6 Festivals of North-East India

F. Lets Sump Up

The text you read is built up of many ideas. Each idea is described in just one or more than one paragraphs. Match the ideas under ‘A’ with their paragraph number(s) under ‘B\ Write a serial number of each idea in the box against paragraph number(s).
ବା ପ୍ରସଙ୍ଗ ଏକ ବା ଏକାଧିକ ଅନୁଚ୍ଛେଦରେ ବର୍ଣ୍ଣିତ ହୋଇଛି । ପ୍ରତ୍ୟେକ ଧାରଣା | ସମୂହର କ୍ରମିକ ସଂଖ୍ୟାକୁ ଅନୁଚ୍ଛେଦ କ୍ରମସଂଖ୍ୟା ପାର୍ଶ୍ଵରେ ଥିବା ବାକ୍ସ ମଧ୍ଯରେ ଲେଖ

A B
1. North East India [ ] 15
2. Festivals of Arunachal Pradesh [ ] 8
3. Assamese festivals [ ] 10. 11
4. Festivals of Manipur [ ] 12, 13, 14
5. Festivals of Meghalaya [ ] 1, 2
6. Festivals of Mizoram [ ] 3, 4
7. Festivals of Nagaland [ ] 5, 6
8. Sikkimese festivals [ ] 9
9. Festivals of Tripura [ ] 7

Answer:

A B
1. North East India [8] 15
2. Festivals of Arunachal Pradesh [6] 8
3. Assamese festivals [9] 10,11
4. Festivals of Manipur [7] 12,13,14
5. Festivals of Meghalaya [1] 1,2
6. Festivals of Mizoram [3] 3,4
7. Festivals of Nagaland [2] 5,6
8. Sikkimese festivals [5] 9
9. Festivals of Tripura [4] 7

G. Let’s Learn Words :

(a) Word Search
While reading a text, we come across some new words or words we are not familiar with. The meaning of such words is available somewhere around the text. Puzzle out the meanings of the words listed in the table below. Use the clues or hints- other words (synonyms, antonyms, examples, expressions, etc.) given in the context to help you understand. Numbers in brackets under column 1 indicate paragraph numbers. Numbers under column 2 show the number of paragraphs where you can get the hints/facts / clues / other words, such as synonyms, antonyms, examples, expressions, etc. Copy and complete the table.
(ଏକ ପାଠ୍ୟବିଷୟ ପଢ଼ିବା ସମୟରେ ଆମେ କେତେକ ପରିଚିତ ନ ଥୁବା ନୂଆ ଶବ୍ଦ ଦେଖିବାକୁ ପାଇଥାଉ । ଏଭଳି ଶବ୍ଦର ଅର୍ଥ ପାଠ୍ୟବିଷୟର ଅନ୍ୟ ସ୍ଥାନରେ ଉପଲବ୍ଧ ହୋଇଥାଏ ।
ନିମ୍ନସ୍ଥ ସାରଣୀରେ ତାଲିକାଭୁକ୍ତ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକର ଅର୍ଥ ବାହାର କର । ଏ କ୍ଷେତ୍ରରେ ତୁମକୁ ଦିଆଯାଇଥ‌ିବା ସୂଚନା – ଅନ୍ୟ ଶବ୍ଦସମୂହ (ପ୍ରତିଶବ୍ଦ, ବିପରୀତ ଶବ୍ଦ, ଉଦାହରଣ, ଭକ୍ତିସମୂହ) ବୁଝିବାରେ ସହାୟକ ହେବ । ସ୍ତମ୍ଭ ୧ରେ ବନ୍ଧନୀଭୁକ୍ତ ସଂଖ୍ୟା ଅନୁଚ୍ଛେଦର କ୍ରମସଂଖ୍ୟାକୁ ସୂଚିତ କରୁଛି । ସ୍ତମ୍ଭ ୨ରେ ପ୍ରଦତ୍ତ ସଂଖ୍ୟା ଅନୁଚ୍ଛେଦର କ୍ରମ ସଂଖ୍ୟାକୁ ସୂଚିତ କରୁଛି ଯେଉଁଠାରେ ତୁମେ ସୂଚନା | ତଥ୍ୟ | ପ୍ରତିଶବ୍ଦ, ବିପରୀତ ଶବ୍ଦ, ଉଦାହରଣ, ଭକ୍ତିସମୂହ ସମ୍ବଳିତ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଶବ୍ଦକୁ)

Words (para no) Words/clues that helped me. (para no) What I think the word means. What the dictionary says. Put a tick if your meaning is correct, and a X if you are not.
diverse(2) 2
thriving (3, 15) 15
onset(3) 3
prominent(3) 6,8,913
symbolize(3) 11
attire(4) 8,13
get in(4) 8,13
instrument(4) 4
clad(5) 13
costume(9) 8,13
atmosphere(4) 8
hand down(4) 12
showcase(14) 14
significance(16) 16
extensive(15) 8

Answer:

Words (para no.) Words/clues that helped me. (para no) What I think the word means. What the dictionary says. Put a tick if your meaning is correct, and a x if you are not.
diverse (2) 2 different different, various               ✓
thriving (3, 15) 15 lively growing               ✓
onset(3) 3 start beginning               ✓
prominent (3) 6,8,9,13 most important, major, main significant, chief, main
symbolize (3) 11 represent denote, indicate
attire (4) 8,13 headgear dresses, clothes x
get in (4) 8,13 enter wearing x
instrument (4) 4 tools tools
clad (5) 13 dressed dressed or clothed
costume (9) 8,13 principle dresses or clothes x
atmosphere (4) 8 air air
hand down (4) 12 pass down pass down                                 ✓
showcase (14) 14 rack of books show off x
significance (16) 16 importance importance
extensive (15) 8 mostly in large amount

(b) Word Use
Read the following sentences and notice the words in italics.
(ନିମ୍ନଲିଖ୍ ବାକ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ପଢ଼ ଓ ଛଟା ଅକ୍ଷରରେ ଲିଖ୍ ଶବ୍ଦକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ କର ।)
Hardly a month passes in the seven states wihout a festival or two.
(ଗୋଟିଏ ବା ଦୁଇଟି ପର୍ବ ପାଳନ ବିନା ସାତ ରାଜ୍ୟରେ ଗୋଟିଏ ମାସ ବି ଯାଏନି ।)
The sentence means:
There is a festival or two in the seven states almost every month.
(ଏହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି : ପ୍ରାୟ ପ୍ରତ୍ୟେକ ମାସରେ ସାତ ରାଜ୍ୟରେ ଗୋଟିଏ ବା ଦୁଇଟି ପର୍ବ ପାଳିତ ହୁଏ ।

Notice (ଲକ୍ଷ୍ୟ କର) :
Hardly is an adverb which is used to mean almost no(t) (gla ନାହିଁ | ନୁହେଁ), almost none (ପ୍ରାୟ କେହି ନାହାନ୍ତି).
This adverb of negation (ନାସ୍ତିସୂଚକ କ୍ରିୟା ବିଶେଷଣ) usually goes with any, ever, at all, or the modals can or could.
(ମୁଖ୍ୟତଃ any, ever, at all ବା modal ( ସାହାଯ୍ୟକାରୀ କ୍ରିୟା) can ବା could ସହିତ adverb ‘hardly’ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥାଏ ।)

Examples :
There is hardly any tea at home. (any = adjective)
(ଘରେ ପ୍ରାୟ ଚାହା ନାହିଁ ।)
She hardly ever goes to the pictures. (ever = adverb)
(ସେ ପ୍ରାୟ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ଦେଖ୍ ଯାଏ ନାହିଁ ବା କ୍ଵଚିତ୍‌ ଯାଏ ।)
How often does it rain in deserts ?
(ମରୂଭୂମିରେ କେତେ ଥର ବର୍ଷା ହୁଏ ? )
Answer:It hardly rains in deserts. (rains = verb)
(ମରୁଭୂମିରେ କ୍ଵଚିତ୍ (ଖୁବ୍ କମ୍ ଥର) ବର୍ଷା ହୁଏ ।
I can hardly walk such a long distance. (can walk = verbs)
(ମୁଁ ଏତେ ଦୀର୍ଘ ଦୂରତାକୁ କ୍ଵଚିତ୍ ଚାଲି ଚାଲି ଯାଇପାରିବି ।)
Here the sentence means –
I can walk such a long distance with lots of difficulties.
(ମୁଁ ଖୁବ୍‌ କଷ୍ଟରେ ଏତେ ଦୀର୍ଘ ପଥକୁ ଚାଲି ଯାଇପାରିବି ।)

Wrong (Incorrect) Right (correct)
hardly no / not hardly any
hardly nothing hardly anything
hardly nobody hardly anybody

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 6 Festivals of North-East India

Rewrite the sentences using hardly, barely, or scarcely in them.
(ବାକ୍ୟଗୁଡ଼ିକରେ ‘hardly’, ‘barely’ ବା ‘searcely’ ବ୍ୟବହାର କରି ପୁନର୍ବାର ଲେଖ ।)

(i) I saw almost none in the darkness.
(ii) The team could not score any goal.
(iii) The beggar has nothing to eat.
(iv) Many cities do very little to check air pollution.
(v) I know her very slightly.
(vi) Working children have almost no chance to enjoy themselves.
(vii) There was almost no sugar in the jar.
(viii) Samita cannot wait for her birthday.
Answer:
(i) I saw hardly anyone in the darkness.
(ii) The team scored barely/hardly any goal.
Or, The team could hardly score any goal.
(iii) The beggar has hardly anything to eat.
(iv) Many cities hardly do little to check air pollution.
(v) Scarcely/Hardly do I know her.
Or, I hardly know her.
(vi) Working children have scarcely / hardly/barely any chance to enjoy.
(vii) There was hardly any sugar in the jar.
(viii) Samita can hardly wait for her birthday.
Or, Scarcely can Samita wait for her birthday

Remember:
Hardly / Scarcely + auxiliary verbs + subject + main verb
when + sub +_______
Example :
Hardly/Scarcely did (auxiliary verb) the peon (subject) ring (main verb) the bell when we (subject) ran into our classroom.
(ପିଅନ୍ ବେଲ୍‌ ବଜାଇବାମାତ୍ରେ ଆମ୍ଭେମାନେ ଆମ୍ଭ ଶ୍ରେଣୀକକ୍ଷକୁ ଦୌଡ଼ିଗଲୁ ।)

(c) Homophones:
Homophones are the words which have similar sounds but different spellings and meanings.
(ଦୁଇଟି ଶବ୍ଦର ଭିନ୍ନ ବନାନ ବା ଅର୍ଥ ପାଇଁ ସମାନ ଉଚ୍ଚାରଣ ଥିଲେ ସେହି ଶବ୍ଦବିଶେଷର ଉଚ୍ଚାରଣକୁ homophones କୁହାଯାଏ ।)
Remember :
homo – same or equal
phone – sound
(Words having the same or equal sound)
Example :
knew – new
flour – flower

Read the sentences, underline the incorrect homophones and replace them with the correct ones.
(ନିମ୍ନଲିଖ୍ ବାକ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ପଢ଼, ଭୁଲ୍ ସମୋଚ୍ଚାରିତ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକୁ ରେଖାଙ୍କିତ କର ଏବଂ ସେଗୁଡ଼ିକ ସ୍ଥାନରେ ଠିକ୍ ସମୋଚ୍ଚାରିତ ଶବ୍ଦ ବସାଅ ।)

(i) Assam is a state in the north-eastern reason of India.
(ii) Losar is a new-ear festival in Arunachal Pradesh.
(iii) People prey on gods for prosperity.
(iv) The women and children are given a sumptuous fist
(v) People worship God to rise to a higher plane of life.
(vi) Rich harvest is the result of herd labor.
(vii) Folk dance and traditional music add to the festive heir.
(viii) People throng Tripura to enjoy cultural programs and fares.
Answer:
(i) Assam is a state in the northeastern region of India.
(ii) Losar is a new-year festival in Arunachal Pradesh.
(iii) People pray to gods for prosperity.
(iv) The women and children are given a sumptuous feast.
(v) People worship God to rise to a higher plane of life.
(vi) Rich harvest is the result of hard labor.
(vii) Folk dance and traditional music add to the festive air.
(viii) People throng Tripura to enjoy cultural programs and fairs.

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 6 Festivals of North-East India

H. Let’s Learn Grammar:

1. Look at the underlined words in the following sentences.
(ନିମ୍ନଲିଖ୍ ବାକ୍ୟଗୁଡ଼ିକରେ ରେଖାଙ୍କିତ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକୁ ଦେଖ ।)
People clean and decorate their houses. (ଘର → nouns ବିଶେଷ୍ୟପଦ)
The temple houses 14 deities. ( ସ୍ଥାନିତ କରିଛି → verb – କ୍ରିୟାପଦ)
Remember :
‘Noun’ is a naming word denoting names of person, thing, animal, place, quality, action or state.
(ବ୍ୟକ୍ତି, ଦ୍ରବ୍ୟ, ପ୍ରାଣୀ, ସ୍ଥାନ, ଗୁଣ, କାର୍ଯ୍ୟ ବା ଅବସ୍ଥାର ନାମସୂଚକ ଶବ୍ଦ ହେଉଛି Noun ବା ବିଶେଷ୍ୟ ପଦ ।) ‘Verb’ is a doing word or shows action or state or possession of or about the subject.
(କର୍ତ୍ତାର କାର୍ଯ୍ୟ, ଅବସ୍ଥା ବା ଧାରଣସୂଚକ ଶବ୍ଦ ହେଉଛି verb ବା କ୍ରିୟାପଦ ।)

A verb (mainly the main verb) can be used either as a finite verb or a non-finite verb.
Finite verb → tense
Non-finite verb → form
Examples :
(i) Work is worship, (noun = subject to the verb ‘is’)
He works in this office, (verb = present simple tense = finite verb)

(ii) I gave a bite into the apple, (noun = object word to the verb ‘gave’) (a bite = object)
A barking dog seldom bites. (verb = finite verb = present simple tense)
Mosquito-bite causes malaria, (noun = subject word to the subject ‘mosquito-bite’)

Use each of the following words first as a noun and then as a verb in separate sentences of your own.
(ନିମ୍ନଲିଖତ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକରୁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଶବ୍ଦକୁ ପ୍ରଥମେ ଗୋଟିଏ noun (ବିଶେଷ୍ୟ) ରୂପେ ଓ ପରେ ଗୋଟିଏ verb (କ୍ରିୟା) ରୂପେ ତୁମ ନିଜ ବାକ୍ୟରେ ବ୍ୟବହାର କର ।)
dance, harvest, drive, climb, spring, dress, name, group, mark, help
Answer:
dance (Noun):
Odisha is a classical dance.
The dance is captivating.
Look at her dance.
(Verb):
The girl danced beautifully. (Past simple tense)

harvest (Noun):
We hope for a rich harvest.
The harvest of crops failed due to floods.
(Verb):
The farmers of Odisha harvest plenty of paddies every year.

drive (Noun):
He gave a test drive.
The literacy drive was a huge success.
(Verb):
He drove to his home. (Past simple tense)
Driven by hunger the beggar committed suicide
(Non-finite verb → past participle)

climb (Noun):
The climb of this wall is very difficult.
He has gone for the hill climb.
(Verb):
He climbed the hill. (Past simple tense)

spring (Noun):
Spring is the king of all seasons.
Can you see the spring?
He landed with a spring.
(Verb):
This part of the roof has sprung a leak.
Anil usually springs a surprise.

dress (Noun):
The girl is wearing a pink dress.
The dresses have become dirty.
(Verb):
The man was dressed in a rag. (Past simple tense)
He dressed me down. (Past simple tense)

name (Noun):
The name sounds familiar to me.
What is your name?
(Verb):
Did the mother name the baby Dipu?

group (Noun):
The group consists of ten people.
(Verb):
The people have been equally grouped.
(Present perfect tense)

mark (Noun):
Nandini obtained 60 marks in English.
The panther has black marks all over its body.
(Verb):
I marked him absent.

help (Noun):
StM-help is the best help.
(Verb):
Mihir helped me.

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 6 Festivals of North-East India

2. Complete the sentences using appropriate prepositions choosing from the box.
(ବାକ୍‌ସରୁ ସଠିକ୍ ବିଭକ୍ତିସୂଚକ ଅବ୍ୟୟ ପଦ ବାଛି ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।)
(to, against, of, for, on, with)

(i) India consists ___________ 28 States and 9 Union Territories.
(ii) The movie is based on __________ a real-life incident
(iii) She is blessed ___________ good health.
(iv) Shall I add some sugar __________ to your tea?
(v) The camel is the only means __________transportation in deserts
(vi) Safety rules prescribe precautions __________ fire.
Answer:
(i) India consists of 28 States and 9 Union Territories.
(ii) The movie is based on a real-life incident.
(iii) She is blessed with good health.
(iv) Shall I add some sugar to your tea?
(v) The camel is the only means of transportation in deserts.
(vi) Safety rules prescribe precautions against fire.

3. Phrasal Verb
Verb + preposition or particle = phrasal verb
Remember :
The meaning of phrasal verbs is different from the original verb used.
(Phrasal verbର ଅର୍ଥ ଏଥରେ ଥ‌ିବା ମୌଳିକ କ୍ରିୟାପଦର ଅର୍ଥଠାରୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭିନ୍ନ ଅଟେ ।)

Look at the use of the phrasal verbs and their meanings in the following sentences.
(ନିମ୍ନଲିଖ୍ ବାକ୍ୟଗୁଡ଼ିକରେ ଦିଆଯାଇଥ‌ିବା phrasal verb ଓ ସେଗୁଡ଼ିକର ଅର୍ଥକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ କର ।)
What time did you get back last night? (= return)
I’ll get back to you. (= to speak/write to somebody again later, in order to give a reply)
Winter sets in trees start to shed their leaves. (= begins)

Complete the following sentences using the phrasal verbs appropriately.
(Phrasal verbଗୁଡ଼ିକୁ ଉପଯୁକ୍ତ ଭାବେ ବ୍ୟବହାର କରି ନିମ୍ନଲିଖ୍ ବାକ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ କର ।)
(bring in, show off, hand down, bring out, get in, ask for, take place, drive away, pass down)

(i) Young men and women ________their best traditional attire.
(ii) The festivals _______in the month of July.
(iii) On this occasion, people discard the old to ______the New Year.
(iv) People pray the gods to______ evil spirits.
(v) The songs have been _______through many generations.
(vi) The celebration of these festivals is an effective means of preserving and _______ their oral history.
(vii) Men clad in full warrior costumes_______ their hunting and warring skills.
(viii) People offer thanks to gods and ________ protection against calamities
(ix) These celebrations also help_______the natural talent of people.
Answer:
(i) Young men and women get in their best traditional attire.
(ii) The festivals take place in the month of July.
(iii) On this occasion, people discard the old to bring in the New Year.
(iv) People pray to the gods to drive away evil spirits.
(v) The songs have been handed down through many generations.
(vi) The celebration of these festivals is an effective means of preserving and passing down their oral history.
(vii) Men clad in full warrior costumes show off their hunting and warring skills.
(viii) People offer thanks to gods and ask for protection against calamities.
(ix) These celebrations also help bring out the natural talent of people

4. Look at the following sentences.
(ନିମ୍ନଲିଖ୍ ବାକ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ଦେଖ ।)
Rongali Bihu is celebrated in mid-April.
The crops have been harvested.
by + phrase (by + agent or doer of the action)
by + କର୍ମବାଚ୍ୟରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଛି । କେତେକ କର୍ମବାଚ୍ୟ by + କାରକ ବିନା ମଧ୍ୟ ଗଠିତ ହୁଏ ।

Example :
The batsman was declared out. (by + agent = by the umpire)
English is spoken all over the world, (by + agent = by the people)
Put the following sentences into the passive without ‘by-phrase’.
(by phrase ବ୍ୟବହାର ନ କରି ନିମ୍ନଲିଖ୍ ବାକ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ passive voice ବା କର୍ମବାଚ୍ୟରେ ପରିଣତ କର ।)
(i) Farmers grow grapes in Hyderabad.
(ii) Poachers kill a lot of wild animals every year.
(iii) People make paper from pulp.
(iv) Someone broke the window.
(v) We should respect the elders.
(vi) Somebody stole her purse.
(vii) The police have arrested the miscreant.
(viii) My friend has eaten up all the grapes. (But I want to keep it a secret.)
Answer:
(i) Grapes are grown in Hyderabad.
(ii) A lot of wild animals are killed every year.
(iii) Paper is made from pulp.
(iv) The window was broken.
(v) The elders should be respected.
(vi) Her purse was stolen.
(vii) The miscreant has been arrested.
(viii) All the grapes have been eaten up.

5. Read the following sentences and notice the underlined verbs.
(ନିମ୍ନଲିଖୂ ବାକ୍ୟଗୁନିକୁ ପଢ଼ ଓ ରେଖାଙ୍କିତ କ୍ରିୟାପଦଗୁଡ଼ିକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ କର ।)

(a) The North East India, comprising eight states, is a place of diverse culture.
(b) Blessed with lush greenery and mighty River Brahmaputra, the people of Assam have a lot to celebrate.
(c) They pray to God to guide souls to heaven.
(d) These celebrations also help encourage cultural and aristic activities and bring out the natural talent of people.
ଉପରୋକ୍ତ ବାକ୍ୟଗୁନିକରେ ରେଖାଙ୍କିତ କ୍ରିୟାପଦ ବା verbଗୁଡ଼ିକର tense ବା କାଳ ନାହିଁ । ତେଣୁ ଏ ସମସ୍ତ କ୍ରିୟାପଦ ଗୋଟିଏ ଗୋଟିଏ non-finite verb (ଅସମାପିକା କ୍ରିୟା) ।

Non-finite verbs Type
(a) comprising →  present participle
(b) blessed →  past participle
(c) to guide →  to + infinitive
(d) encourage, bring out →  bare infinitive or zero infinitive

Underline the non-finite clauses in the following sentences.
( ନିମ୍ନଲିଖିତ ବାକ୍ୟଗୁଡ଼ିକରେ ଅସୀମ ଧାରାକୁ ଅଣ୍ଡରଲାଇନ୍ କରନ୍ତୁ।)

(i) The pepa is a wind instrument made of a buffalo horn.
(ii) Lying farther north in the mountainous region of the Himalayas, Arunachal Pradesh is one of India’s most remote picturesque locations.
(iii) On this occasion, people clean their homes and discard the old to bring in the New Year.
(iv) The villagers climb the nearest hill tops for they believe that this will help them rise to a higher plane in this life.
(v) The Spring Festival or Chapchar Kut is an important occasion, mostly celebrated in Mizoram.
(vi) Men and women of all ages, wearing traditional dresses and head-gear, perform folk dances and sing traditional songs.
(vii) Wangala or the Hundred-drum Festival is celebrated in November to mark the end of hard work
Answer:
(i) The pepa is a wind instrument made of a buffalo horn (made = non-finite verb)
(ii) Lying farther north in the mountainous region of the Himalayas, Arunachal Pradesh is one of India’s most remote picturesque locations, (lying = non-finite verb)
(iii) On this occasion, people clean their homes and discard the old to bring in the New Year. (to bring in = non-finite verb)
(iv) The villagers climb the nearest hill tops for they believe that this will help them rise to a higher plane in this life. (rise = non-finite verb)
(v) The Spring Festival or Chapchar Kut is an important occasion, mostly celebrated in Mizoram. (celebrated = non-finite verb)
(vi) Men and women of all ages, wearing traditional dresses and head-gear, perform folk dances and sing traditional songs, (wearing = non-finite verb)
(vii) Wangala or the Hundred-drum Festival is celebrated in November to mark the end of hard work. (to mark = nonfinite verb)

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 6 Festivals of North-East India

6. Read the following sentences.
(a) Pepa is a wind instrument made of buffalo horn.
(‘ପେପା’ ବାଦ୍ୟଯନ୍ତ୍ର ତିଆରି କରିବା ପାଇଁ ଲୋକମାନେ ମଇଁଷି ଶିଙ୍ଗ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି ।)

Another example: Paper is made from pulp.
(ଅର୍ବତରଳ ଦ୍ରବରୁ କାଗଜ ତିଆରି କରାଯାଏ ।)

made of – if the original material isn’t changed in any significant way
(ତିଆରିରେ ବ୍ୟବହୃତ ମୂଳ ଦ୍ରବ୍ୟର ବିଶେଷ ପରିବର୍ତ୍ତନ ନ ହୋଇଥିଲେ)

made from – if the original material changed significantly
( ରୁ ତିଆରି – ଯଦି ମୂଳ ସାମଗ୍ରୀ ଯଥେଷ୍ଟ ବଦଳିଯାଏ |)
Look: The ring is made of gold, (‘gold’ is found in the ring)
The shirt is made from cotton, (‘cotton’ isn’t seen in the shirt)

(a) Match the things under ‘A” with the materials under ‘B’. Write the serial numbers in brackets.
(ସ୍ତମ୍ଭ ‘A’ ତଳେ ଥ‌ିବା ଜିନିଷ ସହିତ ସ୍ତମ୍ଭ ‘B’ ତଳେ ଥିବା ଦ୍ରବ୍ୟ | ସାମଗ୍ରୀକୁ ମିଳାଅ । ବନ୍ଧନୀ ମଧ୍ଯରେ କ୍ରମ ସଂଖ୍ୟା ଲେଖ ।)

A B
(i)  Shoes [ ] Wood
(ii)  Blanket [ ] Milk
(iii) House [ ] Cotton
(iv) Ice [ ] Flour
(v) Shirt [ ] Water
(vi) Juice [ ] Bronze
(vii) Bread [ ] Iron
(viii) Statue [ ] Denim
(ix)  Gate [ ] Leather
(x) Chair [ ] Bricks
(xi) Cheese [ ] Fruit
(xii) Jeans [ ] Wool

Answer:

A B
(i) Shoes [x] Wood
(ii) Blanket [xi] Milk
(iii) House [v] Cotton
(iv) Ice [vii] Flour
(v) Shirt [iv] Water
(vi) Juice [viii] Bronze
(vii) Bread [x] Iron
(viii) Statue [xii] Denim
(ix) Gate [i] Leather
(x) Chair [iii] Bricks
(xi) Cheese [vi] Fruit
(xii) Jeans [ii] Wool

(b) Now make sentences for each pair using ‘made of’ or ‘made from’.
(160 gồ ଯୋଡ଼ା ପାଇଁ ‘made of” କିମ୍ବ। ‘made from’ ବ୍ୟବହାର କରି ବାକ୍ୟ ଗଠନ କର ।) One is done for you. (ଗୋଟିଏ ତୁମପାଇଁ କରି ଦିଆଯାଇଛି ।)
Answer:
(i) Shoes are made of leather.
(ii) The blanket is made from wool.
(iii) The house is made from bricks, (if plastered)
(iv) Ice is made from water.
(v) The shirt is made from cotton.
(vi) Juice is made from fruit.
(vii) Bread is made from flour (a©l).
(viii) The statue is made of bronze. (Coating of bronze is found)
(ix) The gate is made of iron. (Iron is seen in the gate)
(x) The chair is made of wood.
(xi) Cheese is made from milk.
(xii) Jeans are made of denim.

I. Let’s Learn Study Skills

(a) The table below contains necessary facts on the festivals that the eight states of North East India celebrate. But some facts are missing. Copy and complete the table supplying the missing information.
(ନିମ୍ନସ୍ଥ (ସାରଣୀ)ରେ ଉତ୍ତର ପୂର୍ବ ଭାରତର ଆଠୋଟିଯାକ ରାଜ୍ୟରେ ପାଳିତ ହେଉଥ‌ିବା ପର୍ବପର୍ବାଣି ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ତଥ୍ୟ ରହିଛି । କିନ୍ତୁ କେତେକ ତଥ୍ୟ ଛାଡ଼ ଅଛି । ଛାଡ଼ଥିବା ତଥ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ବସାଇ ସାରଣୀଟିକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ କର ।)

State Festival Time Purpose What people do
 

Assam

 

Rongali Bihu onset of spring Mark the start of the New Year, the beginning of the harvest season put on traditional clothes sing melodious folk songs perform a traditional dance
Kongali Bihu in mid-October for a thriving harvest season and to guide souls to heaven light lamps pray to God
Bhogali Bihu in mid-January Mark the end of the harvest season Thanksgiving to God
Arunachal Pradesh

 

Losar mark the new year’s arrival clean their homes discard the old to bring in the New Year
Mopin to drive away evil spirits and get prosperity pray to Goddess Popir dance is performed
Manipur Ningol Chakouba to revive the relationships between married girls and their parents women and their children are given a sumptuous feast and gifts
Meghalaya Wangala in November to mark the end of hard work beat drums, blow horns, and dance
Mizoram Chapchar Kut Spring perform folk dances and sing traditional songs
Nagaland Moisture to mark the end of the sowing season dance to the traditional
music
Sikkim Saga Dawa between May and June to commemorate the birth, enlightenment, and death of Buddha visit monasteries, offer
water, incense sticks, etc.
Tripura Karachi Puja in July to mark animal sacrifice and worshipping of 14 gods organize culturally
programs and fairs

(b) Use the information/facts available in the table you have completed above and write a paragraph of 4 to 5 sentences on the festivals of each state.
(ତୁମେ ଉପରେ ପୂରଣ କରିଥିବା ସାରଣୀରେ ଉପଲବ୍ଧ ତଥାବଳୀକୁ ବ୍ୟବହାର କରି ପ୍ରତି ରାଜ୍ୟର ପର୍ବପର୍ବାଣି ଉପରେ ୪ରୁ ୫ଟି ବାକ୍ୟ ଲେଖ ।)

Rongali Bihu :
Rongali Bihu celebrated in Assam, is also known as Bohag Bihu. On the onset of Spring in mid-April and the beginning of the sowing season, it is observed. It marks the start of a New Year in Assam.

Kongali Bihu :
Kongali Bihu or Kaati Bihu is celebrated in Assam in mid-October when the fields are lush green but the barns are empty. People light lamps and pray to God for a growing harvest season and to guide souls to heaven.

Bhogali Bihu :
Bhogali Bihu is also known as ‘Magh Bihu’. It is observed in mid-January in Assam. The festival marks the end of the harvest season. It is a thanks-giving occasion after the crops have been harvested and the bams are full.

Losar:
Losar is the new-year festival in Arunachal Pradesh. On this occasion, people in certain areas of the state clean their homes and give up the old to bring in the New-year.

Mopin :
Mopin is the harvest festival Galo tribe of Meghalaya people worship Goddess Mopin and pray to drive away evil spirits and for acquiring prosperity and wealth. An indigenous folk dance called Popir is performed by young women.

Ningol Chakouba :
Ningol Chakouba is a charming festival in Manipur. This festival is held to bind and revive the relationships between married girls and their parents. So the women and their children are given a dainty feast and gifts.

Wangala :
Wangala or the Hundred-drum festival is the most important festival celebrated by the Garos in the villages of Meghalaya. It is observed in November to mark the end of hard work which naturally brings a good harvest. The celebration comprises the beating of drums, blowing horns, and traditional dancing.

Chapchar Kut :
Chapchar Kut is the spring festival celebrated in Mizoram. Men and women of all ages in Mizoram, wearing traditional dresses and headgear, perform folk dances. They sing traditional songs.

Saga Dawa :
Saga Dawa is an amazing Buddhist festival in Sikkim. It is celebrated on the full moon day in the Tibetan lunar month between May and June. On this sacred day, people visit monasteries and offer prayers, water, incense sticks, and butter lamps. The festival commemorates the birth, enlightenment, and death of Lord Buddha.

Karachi Puja :
Karachi Puja is a week-long festival in Tripura. It is, marked by animal sacrifice and worship of 14 gods as instructed by Lord Shiva. It takes place in July in old Agartala, the capital of the state. Thousands of people throng Tripura to enjoy cultural programs and fairs.

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 6 Festivals of North-East India

J. Let’s Write :

You are going to celebrate a popular festival in your locality. Write a letter to your friend inviting him/her to visit your place on the occasion. Mention the important features, such as name, time, preparation, gathering, fun and merry-making, entertainment, sales and purchase, usefulness, etc.
Answer:

Jairampur
Salipur
Date:………….

My dear Guduli,
We are all fine at home and hope to hear same from you. You will be glad (very happy) to know that we are going observe (ପାଳନ କରିବାକୁ )the most popular traditional “Maha Vishuba Sankranti” on the 12th of April next. Popularly known as “Pana Yatra”, the fair that is held before Lord Shiva at the Gangeswar fairground (ମେଳଣ ପଡ଼ିଆ) every year marks the beginning of Hindu Nava Varsha. In the three-day-long festival, people from far and near throng (gather) the fair-ground to have a holy glimpse of the feats (କୌଶଳ) of the Patras ( ପଟୁଆମାନଙ୍କର) before the Lord (ଈଶ୍ଵର)Shiva. People make a lot of fun and frolic at the fair. The fairground is dotted with (ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ)shops, stalls, entertaining( ମନୋରଞ୍ଜନକାରୀ) stages. People return home with lots of purchases. Songs blare out ( ଜୋରରେ ବାଜି ଉଠେ) cheerfully. The festival binds people and reminds them of their glorious past and proud culture. Kindly treat it urgent to drop in at my humble dwelling (ନିରାଡମ୍ବର ଗ୍ରହ ) shortly. ( ନିକଟ ଭବିଷ୍ୟତରେ) Anticipating your arrival.

Yours lovingly
Nabakishore

K. Let’s Do This Activity :

“Festivals of North-East India” is full of many interesting facts. Therefore, your teacher can organize and conduct a quiz activity on the topic in order to revisit the facts/ information for better understanding and learning. The quiz program will have three rounds. The 1st round will be based on a “one-sentence answer”; the 2nd round, on a “True/False response”, and the 3rd one, on a “ word option”.
The sample questions for each round are as follows :
Round 1: What are the different types of Bihu festivals?
(Participants are to answer each question in one complete sentence.)
Round 2: The Rivefferahmaputra flows through the state of Tripura.
(Competitors will answer: ‘True’ or ‘False’.)
Round 3: Which of the following is not a new-year festival?

  • Cheiraoba
  • Losar
  • Wangala
  • Rongali Bihu

Instructions to the Teacher to conduct the quiz :
Prepare 10 questions – two parallel sets, each having 5 questions – for each round. Each set of questions will be legibly written/typed on separate sheets of paper and arranged/ tagged round-wise. In addition, prepare the answer sheet for quick/ready reference at the time of administering the quiz.

Declare the date/time for the quiz when teaching/learning of the lesson is complete in all respects. You may need two or more consecutive periods. In such a situation, seek your colleague’s cooperation to lend you his/her period(s) with the knowledge headmaster/headmistress.
‘If possible, you may arrange for the winner’s award/consolation prize as a token of inspiration/encouragement.

Once again, see that everything is prepared for the show. On the day as scheduled, enter the class, greet the pupils, and welcome them to the program. Divide the class into two groups with equal learning abilities. Tell them about the rules of the quiz. Keep the kids in good humor. Start the session. Yes, one thing more. You are the quiz master. And choose someone, of course not from among the participants, who will act impartially to record the scores- on the blackboard. Why not choose one of your colleagues?

Perhaps you know the rest – how to go on. When the quiz program is over and the winner is declared, invite your institutional head or a senior colleague to give away the prize(s) with a few words of encouragement to the partakers.

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 6 Festivals of North-East India

BSE Odisha 10th Class English Festivals of North-East India Important Questions and Answers

Very Short& Objective Questions With Answers
Answer The Following Questions In A Word Or A Phrase.

Question 1.
What does North-East India?
Answer:
a geographic and administrative division

Question 2.
How many states does North-East India comprise?
Answer:
eight states

Question 3.
Which northeast state isn’t figured in the tag the “Land of Seven Sisters”?
Answer:
Sikkim

Question 4.
What are the seven states of the northeast represented? India commonly described as the “Land of Seven Sisters”?
Answer:
because of their interdependence on each other

Question 5.
How is Sikkim separated from the northeast?
Answer:
by Siligudi corridor

Question 6.
Which state in northeast India has accepted itself as a little brother of seven sisters?
Answer:
Sikkim

Question 7.
How is Sikkim not a contiguous part of the northeast region?
Answer:
geographically

Question 8.
What is a common feature of the northeast region?
Answer:
cultural diversity

Question 9.
What appears incomplete without the traditional music and dance of the northeast region?
Answer:
celebration of various festivals

Question 10.
In which northeast state does the river Brahmaputra flow?
Answer:
Assam

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 6 Festivals of North-East India

Question 11.
What is the major cultural festival of Assam?
Answer:
Bihu

Question 12.
What is the other name of Magh Bihu?
Answer:
Bhogali

Question 13.
What is a Bihu celebration considered incomplete without?
Answer:
melodious folk songs and traditional dance

Question 14.
What is Arunachal Pradesh dotted with?
Answer:
lush green paddy fields and pine-clad mountains

Question 15.
What has nature provided to the people of Arunachal Pradesh?
Answer:
a deep feeling of beauty

Question 16.
What do the people of Arunachal Pradesh do on the occasion of Losar?
Answer:
clean their homes and discard the old to bring in the New Year

Question 17.
What do the people in Arunachal Pradesh worship in the Mopin festival?
Answer:
Goddess Mopin

Question 18.
What is an indigenous folk dance among the people of Arunachal Pradesh?
Answer:
Popir

Question 19.
When is the Ziro festival of music held?
Answer:
in September every year

Question 20.
What is the two important festivals of Arunachal Pradesh?
Answer:
Losar and Ziro

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 6 Festivals of North-East India

Question 21.
What is the specialty of the Ningol Chakouba festival in Manipur?
Answer:
Binding and reviving the relationships between married girls and their parents

Question 22.
What is Manipur’s New Year festival?
Answer:
Cheiraoba

Question 23.
What is the Spring festival in Mizoram?
Answer:
Chapchar Kut

Question 24.
Who celebrates ‘Wangala’ in the villages of Meghalaya?
Answer:
the Garos

Question 25.
What does the festival Wangala mark in Meghalaya?
Answer:
the end of hard work with the promise of a good harvest

Question 26.
How many deities are placed in Puran Haveli?
Answer:
14 deities

Question 27.
What are the main features of festivals in Tripura?
Answer:
joining all people in the celebrations

Question 28.
What do many of the dances performed during some of the festivals in Tripur represent?
Answer:
hunting, food-gathering, and other activities

Question 29.
What forms the soul of Naga festivals?
Answer:
songs and dances

Question 30.
Which Naga festival is observed after the sowing season?
Answer:
Moisture

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 6 Festivals of North-East India

Question 31.
What is a ten-day-long cultural dance and sporting event in Nagaland?
Answer:
Hornbill festival

Question 32.
How are the Sikkimese festivals celebrated?
Answer:
with a lot of pomp and as per the Buddhist calendar

Question 33.
Which festival in Sikkim commemorates the birth, enlightenment, and death of Lord Buddha?
Answer:
Saga Dawa

Question 34.
Which festival in Sikkim is celebrated at the end of the harvest season?
Answer:
Losing

Question 35.
What is the Sikkimese festival ‘Losar’ marked with?
Answer:
great joy, extensive meals, and merriment

FILL IN THE BLANKS

1. North-East India comprises _____________ states in total.
Answer:
eight

2. _____________ is not featured in the ‘Land of Seven Sisters’.
Answer:
Sikkim

3. Sikkim is separated from the northeast by ______________.
Answer:
Siliguri corridor

4. The ______________ represents both a geographic and administrative division of India.
Answer:
North-East India

5. Sikkim is not a contiguous part of the north-east region _______________.
Answer:
geographically

6. The north-east region of India is a place of ______________.
Answer:
diverse cultures

7. Different communities and tribes of north-east India celebrate their unique festival with _____________.
Answer:
great enthusiasm and joy

8. ____________ flows in Assam.
Answer:
River Brahmaputra

9. ____________ is a thanksgiving festival in Assam.
Answer:
Bhogali or Magh Bihu

10. Without sweet songs and traditional dance Bihu celebration is considered ______________.
Answer:
incomplete

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 6 Festivals of North-East India

11. In mid-October ____________ is observed in Assam.
Answer:
Kaati Bihu or Kongali

12. _____________ is also called Magh Bihu.
Answer:
Bhogali

13. _____________ is the most important festival of Arunachal Pradesh.
Answer:
Losar

14. ___________ is believed to drive away evil spirits.
Answer:
Goddess Mopin

15. 30 indie bands join the ____________ in Arunachal Pradesh.
Answer:
Ziro festival

16. _____________ is the new-year festival in Manipur.
Answer:
Cheiraoba

17. Chapchar Kut is the ____________ festival.
Answer:
Spring

18. _____________ is the Hundred-drum Festival.
Answer:
Wangala

19. The Garos observe ____________ Meghalaya.
Answer:
Wangala

20. ____________ is a week-long festival of Tripura.
Answer:
Karachi Puja

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 6 Festivals of North-East India

21. After the sowing season ____________ is observed in Nagaland.
Answer:
Moisture

22. 16 tribes take part in ____________ of Nagaland.
Answer:
Hornbill festival

23. ____________ is observed at the end of the harvest season in Sikkim.
Answer:
Losing

24. _____________ marks the Tibetan New Year:
Answer:
Losar

25. _____________ is the festival of light in Sikkim.
Answer:
Tihar

Multiple Choice Questions With Answers

Question 1.
North-East India represents both a geographic and administrative division of the _____________.
(A) country
(B) area
(C) region
(D) continent
Answer:
(A) country

Question 2.
The contiguous seven states in North East India are commonly described as the Land of _____________.
(A) Seven Brothers
(B) Seven Friends
(C) Seven Sisters
(D) Seven Mothers
Answer:
(C) Seven Sisters

Question 3.
______________ is geographically not a contiguous part of the northeast region.
(A) Nagaland
(B) Manipur
(C) Assam
(D) Sikkim
Answer:
(D) Sikkim

Question 4.
Sikkim is separated from the north-east by the ______________ corridor.
(A) Guahati
(B) Shimla
(C) Nathula
(D) Siligudi
Answer:
(D) Siligudi

Question 5.
Sikkim has happily taken up the role of being a _____________ to the amazing seven sisters.
(A) little sister
(B) little brother
(C) little son
(D) little daughter
Answer:
(B) little brother

Question 6.
The north-eastern part of India is a place of diverse _______________.
(A) cultures
(B) traditions
(C) rituals
(D) civilizations
Answer:
(A) cultures

Question 7.
The northeastern region comprises ______________ states.
(A) seven
(B) eight
(C) nine
(D) ten
Answer:
(B) eight

Question 8.
The North-Eastern region of India is called the “Land of Seven Sisters” because of their ______________.
(A) alikeness
(B) religious similarities
(C) interdependence
(D) cultural similarities
Answer:
(C) interdependence

Question 9.
Many of the festivals in the north-east are based on _______________.
(A) traditions
(B) rituals
(C) cultures
(D) agriculture
Answer:
(D) agriculture

Question 10.
Assam is blessed with lush greenery and the mighty river ______________.
(A) Ganga
(B) Yamuna
(C) Brahmaputra
(D) Godavari
Answer:
(C) Brahmaputra

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 6 Festivals of North-East India

Question 11.
Rongali Bihu is also known as _____________.
(A) Bohag Bihu
(B) Magh Bihu
(C) Kaati Bihu
(D) Kongali Bihu
Answer:
(A) Bohag Bihu

Question 12.
Kongali Bihu is also known as ______________.
(A) Kaati Bihu
(B) Bhogali Bihu
(C) Magh Bihu
(D) Baisakhi
Answer:
(A) Kaati Bihu

Question 13.
Bhogali Bihu is also known as ____________.
(A) Kaati Bihu
(B) Magh Bihu
(C) Rongali Bihu
(D) Bohag Bihu
Answer:
(B) Magh Bihu

Question 14.
Rongali Bihu or Bohag Bihu is celebrated in ____________.
(A) mid-January
(B) mid-August
(C) mid-April
(D) mid-September
Answer:
(C) mid-April

Question 15.
With the onset of spring and the beginning of the ____________ Rongali Bihu is celebrated.
(A) winter season
(B) spring season
(C) harvest season
(D) sowing season
Answer:
(D) sowing season

Question 16.
_____________ is celebrated in mid-October when the fields are lush but the bams are empty.
(A) Rongali Bihu
(B) Magh Bihu
(C) Bohag Bihu
(D) Kaati Bihu
Answer:
(D) Kaati Bihu

Question 17.
Bhogali or Magh Bihu is observed in _____________.
(A) mid-April
(B) mid-August
(C) mid-January
(D) mid-February
Answer:
(C) mid-January

Question 18.
Bhogali or Magh Bihu symbolizes the end of the _____________.
(A) sowing season
(B) harvest season
(C) rainy season
(D) spring season
Answer:
(B) harvest season

Question 19.
Young men and women of ____________ perform the Bihu dance with brisk steps and hand movement.
(A) Nagaland
(B) Mizoram
(C) Assam
(D) Sikkim
Answer:
(C) Assam

Question 20.
______________ is a wind instrument made of buffalo horn.
(A) Shehnai
(B) Trumpet
(C) Santoor
(D) Pepa
Answer:
(D) Pepa

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 6 Festivals of North-East India

Question 21.
‘Losar’ is the ______________ festival celebrated in certain areas of Arunachal Pradesh.
(A) harvest
(B) new-year
(C) sowing
(D) tribal
Answer:
(B) new-year

Question 22.
In Arunachal Pradesh people worship ______________.
(A) Goddess Laxmi
(B) Goddess Popin
(C) Goddess Durga
(D) goddess Mopin
Answer:
(D) goddess Mopin

Question 23.
An indigenous folk dance called ‘Popir’ is performed by the ______________ in Arunachal Pradesh.
(A) young men
(B) young children
(C) young women
(D) old women
Answer:
(C) young women

Question 24.
____________ is an iconic outdoor musical festival of Arunachal Pradesh.
(A) Cheiraoba
(B) Ziro festival
(C) Wangala
(D) Losar
Answer:
(B) Ziro festival

Question 25.
The Ziro festival of music is held in ______________ every year in Arunachal Pradesh.
(A) September
(B) October
(C) August
(D) April
Answer:
(A) September

Question 26.
______________ festival in Manipur revives and binds the relationships between married girls and their parents.
(A) Ningol Chakouba
(B) Cheiraoba
(C) Chapchar Kut
(D) Wangala
Answer:
(A) Ningol Chakouba

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 6 Festivals of North-East India

Festivals of North-East India Summary in English

Lead In

As you all know, India is a land of fairs and festivals. People of different communities from different religions live here; they celebrate a number of festivals around the year. The festivals like Ganesh Chaturthi, Basant Panchami, Diwali, Dusshera, Raksha Bandhan, Id-ul-Fitre, Christmas, Buddha Jayanti, and Mahavir Jayanti, etc. are celebrated by different communities in different regions of our country. We can see a festive atmosphere everywhere as people celebrate their festivals with great pomp and splendor. The people of North Eastern states too celebrate their festivals with much interest and enthusiasm.

Paragraph wise Explanation 

Para-1: North-East India is a collective name for the easternmost parts of India representing both a geographic and administrative division of the country. The region comprises eight states, namely Arunachal Pradesh, Assam, Manipur, Meghalaya, Mizoram, Sikkim, and Tripura. The contiguous seven states -Arunachal Pradesh, Assam, Manipur, Meghalaya, Mizoram, and Nagaland are commonly described as the “Land of Seven Sisters ” because of their interdependence on each other.

On the other hand, Sikkim is geographically not a contiguous part of the northeast region. It is separated from the northeast by the Siliguri corridor. So it is not included in the “Land of Seven Sisters”. However, Sikkim has happily taken up the role of being a little brother to the amazing seven sisters!

ଅନୁବାଦ : ଭାରତର ଉଭୟ ଭୌଗୋଳିକ ଓ ପ୍ରଶାସନିକ ବିଭାଗକୁ ପ୍ରତିନିଧ୍ୱ କରୁଥିବା ଭାରତର ଅଧିକାଂଶ ପୂର୍ବବର୍ତ୍ତୀ ଅଞ୍ଚଳ ପାଇଁ ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ ଭାରତ ହେଉଛି ଏକ ସମଷ୍ଟିଗତ ବା ସାମୂହିକ ନାମ । ଏହି ଅଞ୍ଚଳ ଆଠଗୋଟି ରାଜ୍ୟକୁ ନେଇ ଗଠିତ; ଯଥା – ଅରୁଣାଚଳ ପ୍ରଦେଶ, ଆସାମ, ମଣିପୁର, ମେଘାଳୟ, ମିଜୋରାମ, ସିକିମ୍ ଓ ତ୍ରିପୁରା । ପରସ୍ପର ସୀମାକୁ ଲାଗି ରହିଥ‌ିବା ସାତଗୋଟିଏ ରାଜ୍ୟ – ଅରୁଣାଚଳ ପ୍ରଦେଶ, ଆସାମ, ମଣିପୁର, ମେଘାଳୟ, ମିଜୋରାମ ଓ ନାଗାଲାଣ୍ଡକୁ ସେମାନଙ୍କର ପରସ୍ପର ନିର୍ଭରଶୀଳତା ହେତୁ ‘ସାତ ଭଉଣୀର ଭୂମି’ କୁହାଯାଏ । ଅପରପକ୍ଷରେ, ସିକିମ୍ ଭୌଗୋଳିକ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ ଅଞ୍ଚଳ ସମୂହର ଏକ ସଂଲଗ୍ନ ରାଜ୍ୟ ନୁହେଁ । ସଂକୀର୍ଣ୍ଣ ସିଲିଗୁଡ଼ି ଭୂଖଣ୍ଡଦ୍ବାରା ଏହା (ସିକିମ୍ ରାଜ୍ୟ) ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବରୁ ବିଚ୍ଛିନ୍ନ ହୋଇଛି । ଯାହାହେଉ ପଛେ ଏହି ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟଜନକ ସାତ ଭଉଣୀର ଜଣେ ଛୋଟ ଭାଇ ରୂପେ ସିକିମ୍ ଖୁସିରେ ନିଜର ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଛି ।

Para-2: The northeastern region of India, is a place of diverse cultures. The different communities and tribes of north-east India celebrate their unique festivals with a celebration complete without traditional music and dance.

ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ଓ ଗୋଷ୍ଠୀ ସେମାନଙ୍କର ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ପର୍ବପର୍ବାଣିଗୁଡ଼ିକୁ ଖୁବ୍ ଉତ୍ସାହ ଓ ଆନନ୍ଦରେ ପାଳନ କରିଥା’ନ୍ତି । ଏଭଳି ଅଧିକାଂଶ ପର୍ବପର୍ବାଣି କୃଷି ଉପରେ ଆଧାରିତ ଏବଂ ବିନା ପାରମ୍ପରିକ ସଙ୍ଗୀତ ଓ ନୃତ୍ୟରେ କୌଣସି ଉତ୍ସବ ପାଳନ।

Para-3: Blessed with lush greenery and the mighty River Brahmaputra, the people of Assam have a lot to celebrate. Bus is among the major cultural festivals of Assam. They are a series ofthree prominentfestivals- Rongali Bihu, Kongali Bihu and Bhogali Bihu. Rongali Bihu also known as Bohag Bihu is celebrated in mid-April with the onset of spring and the beginning of the sowing season. It also marks the start of a New Year there.

Kongali or Kaati Bihu is celebrated in mid-October when the fields are lush but the barns are empty. On this occasion, people light lamps and pray to God for a thriving harvest season and to guide souls to heaven. Bhogali, called Magh Bihu is observed in mid-January. The festival symbolizes the end of the harvest season. It is thanksgiving when the crops have been harvested and the barns are full.

ଅନୁବାଦ : ସବୁଜିମା ଓ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ବ୍ରହ୍ମପୁତ୍ରର ଆଶୀର୍ବାଦ ପ୍ରାପ୍ତିପୂର୍ବକ ଆସାମର ଲୋକମାନଙ୍କର ବହୁତ କିଛି ପାଳନ କରିବାର ଅଛି । ଆସାମର କେତେକ ମୁଖ୍ୟ ପର୍ବ ମଧ୍ଯରେ ‘ବିହୁ’’ ଅନ୍ୟତମ । ଏଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛି ତିନୋଟି ମୁଖ୍ୟ ପର୍ବର କ୍ରମ, ଯଥା – ରୋଙ୍ଗାଲୀ ବିହୁ, କୋଙ୍ଗାଲୀ ବିହୁ ଓ ଭୋଗାଲୀ ବିହୁ । ବୋହାଗ୍ ବିହୁ ନାମରେ ପରିଚିତ ରୋଙ୍ଗାଲୀ ସେଠାରେ (ଆସାମରେ) ନୂତନ ବର୍ଷର ଆରମ୍ଭର ସୂଚନା ଦିଏ । କୋଙ୍ଗାଲୀ ବିହୁ ବା କାଟି ବିହୁ ଅକ୍ଟୋବର ମଧ୍ୟ ଭାଗରେ ପାଳନ କରାଯାଏ ଯେତେବେଳେ କ୍ଷେତସବୁ ସବୁଜିମାରେ ଭରି ଉଠିଥାଏ କିନ୍ତୁ ଖାଦ୍ୟାଗାରସବୁ ଶୂନ୍ୟ ପଡ଼ିଥାଏ । ଏହି ପାଇଁ ଈଶ୍ଵରଙ୍କୁ ପ୍ରାର୍ଥନା କରିଥା’ନ୍ତି । ମାଘ ବିହୁ ନାମରେ ପରିଚିତ ‘ଭୋଗାଲି’ ଜାନୁଆରୀର ମଧ୍ୟଭାଗରେ ପାଳିତ ହୁଏ । ଏହି ପର୍ବ ଅମଳ ଋତୁର ସମାପ୍ତିର ଘୋଷଣା କରିଥାଏ । ଏହା ହେଉଛି ଏକ ଧନ୍ୟବାଦ ଅର୍ପଣ ପର୍ବ ଯେତେବେଳେ ଶସ୍ୟ ଅମଳ ହୋଇଥାଏ ଓ ଶସ୍ୟାଗାରସବୁ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇପଡ଼ିଥାଏ ।

Para-4: Any Bihu celebration is considered incomplete without melodious folk songs and traditional dance. The Bihu dance is a joyous one. Young men and women get in their best traditional attire and perform the dance with brisk steps and hand movements. The tune of traditional musical instruments including cymbals, bamboo clappers, dhol which is similar to a drum, and the pepa which is a wind instrument made of buffalo horn add a different kind of flavor to the dance as well as the atmosphere. The songs have been handed down through many generations.

ଅନୁବାଦ : ମଧୁର ଲୋକଗୀତ ଓ ପାରମ୍ପରିକ ନୃତ୍ୟ ବିନା କୌଣସି ବିହୁ ଉତ୍ସବ ପାଳନ ଅସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ମନେ କରାଯାଏ । କରନ୍ତି ଓ କ୍ଷୀପ୍ର ପାଦଚାଳନା ଓ ହାତର ଭାବଭଙ୍ଗୀ ସହିତ ନୃତ୍ୟ ପରିବେଷଣ କରନ୍ତି । କରତାଳ (ଝାଞ୍ଜ), ଦାସକାଠିଆ, ଢୋଲ, ଯାହାକି ଏକ ଡ୍ରମ୍ ସଦୃଶ ଓ ପେପା ଯାହାକି ମଇଁଷି ଶିଙ୍ଗରୁ ତିଆରି ଏକ ବାୟୁଚାଳିତ ବାଦ୍ୟଯନ୍ତ୍ର ଆଦି ପାରମ୍ପରିକ ସଙ୍ଗୀତର ବାଦ୍ୟଯନ୍ତ୍ରସମୂହର ଧ୍ଵନି ନୃତ୍ୟ ତଥା ପରିବେଶକୁ ଏକ ଭିନ୍ନ ସ୍ବାଦ ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ । ଗୀତଗୁଡ଼ିକ ପିଢ଼ି ପରେ

Para-5: Lying farther north in the mountain region of the Himalayas, Arunachal Pradesh is one of India’s most remote and picturesque locations with lush green paddy fields and pine-clad mountains. Nature has provided the people of this region with a deep feeling of beauty which can be seen in their festivities, songs, and dances.

ଅନୁବାଦ : ହିମାଳୟ ପାର୍ବତ୍ୟାଞ୍ଚଳର ଦୂରବର୍ତ୍ତୀ ଉତ୍ତରରେ ଅବସ୍ଥିତ ଅରୁଣାଚଳ ପ୍ରଦେଶ ଭାରତର ସବୁଠାରୁ ଦୂରନ୍ତ ଓ ସୁନ୍ଦର ଦୃଶ୍ୟ ସମାହିତ ରାଜ୍ୟ ଅଟେ ଯାହାକି ସବୁଜ କ୍ଷେତ ଓ ପାଇନ୍ ବୃକ୍ଷ ଆଚ୍ଛାଦିତ ଅଞ୍ଚଳରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ । ପ୍ରକୃତି ଏହି ରାଜ୍ୟବାସୀଙ୍କୁ ସୁନ୍ଦରତା ଅନୁଭବର ଏକ ଅଭିନବ ଆଶୀର୍ବାଦ ପ୍ରଦାନ କରିଛି ଯାହାକି ସେମାନଙ୍କର ପର୍ବପର୍ବାଣି, ଗୀତ ଓ ନୃତ୍ୟରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ।

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 6 Festivals of North-East India

Para-6: The new-year festival, Losar, is perhaps the most important festival in certain areas of Arunachal Pradesh. On this occasion, people clean their homes and discard the old to bring in the New Year. Mopin is the harvest festival of the Galo tribe. People worship goddess Mopin and pray to drive away evil spirits and to acquire prosperity and wealth.

An indigenous folk dance called Popir is performed by young women. An iconic outdoor musical festival of Arunachal Pradesh is the Zirofestival of music held at Ziro in September every year. The congregation features a combination of 30 Indie bands from across the world and top folk acts from across northeast India.

ସବୁଠାରୁ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ପର୍ବ । ଏହି ପର୍ବରେ ଲୋକମାନେ ସେମାନଙ୍କର ଘର ପରିଷ୍କାର କରନ୍ତି ଓ ପୁରୁଣାକୁ ତ୍ୟାଗ କରି ନବବର୍ଷକୁ ସ୍ଵାଗତ କରନ୍ତି । ଗାଲୋ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଅମଳ ପର୍ବ ହେଉଛି ‘ମୋପିନ୍’ । ଲୋକେ ଦେବୀ ‘ମୋପିନ୍’ଙ୍କୁ ଦୁଷ୍ଟ ଆତ୍ମାକୁ ତଡ଼ିବାପାଇଁ ଓ ସମୃଦ୍ଧି ଏବଂ ସମ୍ପଦ ନିମିତ୍ତ ପୂଜା ବା ଉପାସନା କରନ୍ତି । ‘ପୋପିର’ ନାମକ ଏକ ଦେଶୀୟ ଲୋକନୃତ୍ୟ ଯୁବତୀମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ପରିବେଷଣ କରାଯାଏ । ପ୍ରତିବର୍ଷ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ମାସରେ ଜିରୋଠାରେ ପାଳିତ ହେଉଥ‌ିବା ‘ଜିରୋ’ ପର୍ବ ହେଉଛି ଏକ ସଙ୍ଗୀତଭିତ୍ତିକ ପର୍ବ ଯାହାକି ଅରୁଣାଚଳ ପ୍ରଦେଶର ଏକ ଲୋକପ୍ରିୟ ବାହ୍ୟ ସ୍ଵାଗତିକ ପର୍ବ । ଏହି ସଙ୍ଗୀତ ସମାବେଶରେ ସାରା ପୃଥ‌ିବୀରୁ ଆସୁଥ‌ିବା ତିରିଶଗୋଟି ଇଡ଼ାଇ ବା ପପ୍ ବା ରକ୍ ମ୍ୟୁଜିକ୍ ଦଳ ଏବଂ।

Para-7: A charming festival of Manipur- Ningol Chakouba binds and revives the relationships between married girls and their parents. The women and their children are given a sumptuous feast and gifts. During Cheiraoba, the Manipur new-year festival in April, people clean and decorate the houses and prepare special festive dishes. As part of the ritual, the villagers climb the nearest hilltops for they believe that this will help them rise to a higher plane in this life.

ଅନୁବାଦ : ‘ନିନ୍‌ଗୋଲ ଚାକୋଉବା’ ନାମକ ମଣିପୁରର ଏକ ଆକର୍ଷଣୀୟ ପର୍ବ ବିବାହିତା ଝିଅ ଓ ସେମାନଙ୍କର ପିତାମାତାମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ସମ୍ପର୍କକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବା ସହିତ ପୁନଃ କ୍ରିୟାଶୀଳ କରିଥାଏ । ମହିଳା ଓ ସେମାନଙ୍କର ଗ୍ରାମବାସୀମାନେ ନିକଟତମ ପାହାଡ଼ଶୀର୍ଷ ଆରୋହଣ କରନ୍ତି କାରଣ ସେମାନଙ୍କର ବିଶ୍ଵାସ ଯେ ଏହା (ପର୍ବତାରୋହଣ ) ସେମାନଙ୍କୁ ବର୍ତ୍ତମାନର ଜୀବନରେ ଏକ ଉଚ୍ଚତର ଓ ସମୃଦ୍ଧ ସୋପାନରେ ପହଞ୍ଚିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ ।

Para-8: The Spring Festival or Chapchar Kut is an important occasion, mostly celebrated in Mizoram. Men and women of all ages, wearing traditional dresses and headgear, perform folk dances and sing traditional songs on this occasion. Drums, gongs, and cymbals add to the festive air!
ଅନୁବାଦ : ବସନ୍ତ ଋତୁର ପର୍ବ ବା ‘ଚାପଚାର କୁଟ୍’ ଏକ ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ ଉତ୍ସବର ସମୟ, ଯାହାକୁ ମୁଖ୍ୟତଃ ମିଜୋରାମରେ ପାଳନ କରାଯାଏ । ସବୁ ବୟସର ପୁରୁଷ ଓ ମହିଳା ପାରମ୍ପରିକ ପୋଷାକ ଓ ମସ୍ତିଷ୍କ ଆବରଣ ପରିଧାନ କରି ଲୋକନୃତ୍ୟ ଓ ପାରମ୍ପରିକ ଗୀତ ପରିବେଷଣ କରନ୍ତି । ଢୋଲ, ଘଣ୍ଟ ଓ ଝାଞ୍ଜ ପର୍ବର ପରିବେଶକୁ ରୋମାଞ୍ଚରେ ଭରିଦିଏ ।

Para-9: Wangala or the Hundred-drum Festival is the most important festival celebrated by the Garos in the villages of Meghalaya. The festival is named so because 100 drums are beaten together during the celebration. This harvest festival is celebrated in November to mark the end of hard work which naturally brings a good harvest.

The celebration features the beating of drums, blowing horns, and traditional dancing. The dance during the festival has two parallel lines one of the men and the other of women, clad in their festive costumes. While the men beat the drums, the lines move forward together in a rhythmic manner.

ଅନୁବାଦ : ମୋଘାଳୟ ରାଜ୍ୟର ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ଗାରୋ ଜନଜାଥିଙ୍କଦ୍ୱାରା ପାଳିତ ହେଉଥ‌ିବା ୱାଙ୍ଗାଲା ବା ଶହେ ଉତ୍ସବକୁ ନଭେମ୍ବର ମାସରେ ପାଳନ କରାଯାଏ । ଢୋଲବାଡ଼ିଆ, ଶିଂଘ ଫୁଙ୍କା ଓ ପାରମ୍ପରିକ ନୃତ୍ୟ ଏହି ପର୍ବର ମୁଖ୍ୟ ଆକର୍ଷଣ । ଏହି ପର୍ବରେ ପ୍ରଦର୍ଶିତ ନୃତ୍ୟରେ ଦୁଇ ସମାନ୍ତରାଳ ଧାଡ଼ି ଥାଏ – ଗୋଟିଏ ଉତ୍ସବକାଳୀନ ବେଶପୋଷାକ ନାରୀମାନେ ଏକ ଛନ୍ଦାୟିତ ଶୈଳୀରେ ଏକତ୍ର ଅଗ୍ରସର ହୁଅନ୍ତି ।

Para-10: Karachi Puja or Tripura is a week-long festival marked by animal sacrifice and worshipping four teen gods as instructed by Lord Shiva. The festival takes place in the month of July in old Agartala or Puran Haveli, where there is a temple that houses 14 deities. Thousands of people throng Tripura during the festival and enjoy cultural programs and fairs.

ଚଉଦ ଦେବତାଙ୍କର ଉପାସନାର ପ୍ରତୀକରୂପେ ପାଳିତ ହୋଇଥାଏ । ଜୁଲାଇ ମାସରେ ଏହି ପର୍ବ ପୁରୁଣା ଅଗରତାଲା ବା ପୁରୁଣା ହାଭେଲୀ ବା ରାଜପ୍ରାସାଦରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୁଏ, ଯେଉଁଠାରେ (ଚଉଦ) ଦେବତାଙ୍କର ନିବାସସ୍ଥଳୀ ରୂପେ ଏକ ମନ୍ଦିର ଅଛି । ଏହି ପର୍ବ ସମୟରେ ହଜାର ହଜାର ଲୋକ ତ୍ରିପୁରାରେ ସମାବେଶ ହୁଅନ୍ତି ଓ ସାଂସ୍କୃତିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଓ।

Para-11: The main feature of festivals in Tripura is that all the people join in the celebrations. Many of the dances performed during some of the festivals represent hunting, food-gathering, and various other activities.

ଅନୁବାଦ : ତ୍ରିପୁରାରେ ପାଳିତ ପର୍ବପର୍ବାଣିର ମୁଖ୍ୟ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ହେଉଛି ଯେ ସମସ୍ତ ଅଧିବାସୀ ପର୍ବ ପାଳନରେ ଯୋଗ ଦିଅନ୍ତି । କେତେକ ପର୍ବରେ ପ୍ରଦର୍ଶିତ ଅଧିକାଂଶ ନୃତ୍ୟୁ ଶିକାର, ଖାଦ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟାବଳୀକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରିଥାଏ ।

Para-12: Nagaland consists of different groups of people who are unique in the customs and traditions that they celebrate. Songs and Dances form the soul of these festivals. Celebration of these festivals is an effective means of preserving and passing down their oral history.

ପରମ୍ପରା ପାଳନରେ ଅଦ୍ୱିତୀୟ ଅଟନ୍ତି । ଗୀତ ଓ ନୃତ୍ୟ ଏହି ପର୍ବପର୍ବାଣିଗୁଡ଼ିକର ଆତ୍ମା ସଦୃଶ । ସେମାନଙ୍କର ମୌଖ୍ ଏକ ସଫଳତମ ମାଧ୍ୟମ ।

Para-13: A major Naga festival is Moastu, celebrated mainly in the villages after the sowing season. Dressed in colorful clothes and headgear decorated with feathers and wild boar tusks, the people in villages dance to traditional music.

ଅନୁବାଦ : ବୁଣା ଋତୁ ପରେ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ପାଳିତ ହେଉଥ‌ିବା ଏକ ପ୍ରଧାନ ନାଗା ପର୍ବ ବା ଉତ୍ସବ ହେଉଛି ମୋଆସ୍ତୁ । ରଙ୍ଗୀନ ପୋଷାକ ଏବଂ ପକ୍ଷୀ ପର ଓ ଜଙ୍ଗଲୀ ବାର୍‌ହାର ତୀକ୍ଷ୍ଣ ଦାନ୍ତରେ ସଜ୍ଜିତ ଶିରସ୍ତ୍ରାଣ ପରିହିତ କରି କରନ୍ତି । ଗ୍ରାମବାସୀମାନେ ପାରମ୍ପରିକ ସଙ୍ଗୀତର ତାଳେ ତାଳେ ନୃତ୍ୟ

Para-14: One of India’s most colorful and charming festivals is Nagaland’s Hornbill festival. Named after the state’s most admired bird, the event showcases the cultural heritage of 16 tribes there. It is a 10-day-long cultural dance and sporting event held in December every year. Men, clad in full warrior costumes, show off their hunting and warring skills.

ଅନୁବାଦ : ଭାରତର ସବୁଠାରୁ ରଙ୍ଗୀନ ଓ ଆକର୍ଷକ ପର୍ବପର୍ବାଣି ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ ହେଉଛି ନାଗାଲାଣ୍ଡର ବା ନାଗାମାନଙ୍କର ‘ହଣ୍ଡିବିଲ୍’ ପର୍ବ । ରାଜ୍ୟର ସର୍ବାଧ‌ିକ ପ୍ରଶସିତ ଡେଙ୍ଗା ବଗ ବା ବକର ନାମାନୁସାରେ ନାମିତ ଏହି ପର୍ବ ରାଜ୍ୟର ୧୬ ଜନଜାତିଙ୍କର ସାଂସ୍କୃତିକ ଐତିହ୍ୟର ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଥାଏ । ପ୍ରତିବର୍ଷ ଡିସେମ୍ବର ମାସରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ଏହି ‘ହଣ୍ଡିବିଲ୍’ ପର୍ବ ହେଉଛି ଏକ ଦଶଦିନିଆ ସାଂସ୍କୃତିକ ନୃତ୍ୟ ଏବଂ କ୍ରୀଡ଼ା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ । ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଯୋଦ୍ଧାର ବେଶପୋଷାକରେ।

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 6 Festivals of North-East India

Para-15: Situated in the eastern Himalayas, Sikkim is one of the most beautiful states in India. The Sikkim festivals are celebrated with a lot of pumps and shows as per the Buddhist calendar. Throughout these festivals, people take part in lively dances and music. Saga Dawa is an amazing Buddhist festival celebrated on the full moon day in the Tibetan lunar month between May and June. On this sacred day, people visit the monasteries and offer prayers, water, incense sticks, and butter lamps.

The festival commemorates the birth, enlightenment, and death of the Lord Buddha. Losing is celebrated at the end of the harvest season. Locals wearing brightly colored masks, and playing fascinating musical instruments perform the Cham dance. Archery contest is also held along with feasting and other celebrations. Tibetan New Year, Losar is marked with immense joy, extensive meals, and merriment. It is usually held in February. Tihaar is the festival oflight. It is somewhat like Diwali.

ଅନୁବାଦ : ପୂର୍ବ ହିମାଳୟରେ ଅବସ୍ଥିତ ସିକିମ୍ ହେଉଛି ଭାରତର ସୁନ୍ଦରତମ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ । ସିକିମ୍‌ର ପର୍ବପର୍ବାଣିଗୁଡ଼ିକ ବୌଦ୍ଧ ପଞ୍ଜିକା ଅନୁଯାୟୀ ଖୁବ୍ ଜାକଜମକରେ ପାଳିତ ହୁଏ । ଏସବୁ ପର୍ବ ସମୟରେ ଲୋକମାନେ ପ୍ରାଣବନ୍ତ ନୃତ୍ୟ ଓ ସଙ୍ଗୀତରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି । ‘‘ସାଗା ଦାଓ୍ବା’’ ଏକ ଆକର୍ଷଣୀୟ ବୌଦ୍ଧ ପର୍ବ ଯାହାକୁ ମଇ ଓ ଜୁନ୍ ମାସ ମଧ୍ୟରେ ତିବ୍ବତୀୟ ଚାନ୍ଦ୍ରମାସର ପୂର୍ଣ୍ଣମୀ ଦିନ ପାଳନ କରାଯାଏ । ଏହି ପବିତ୍ର ଦିନରେ ଲୋକମାନେ (ସିକିମ୍ଵାସୀ) ବୌଦ୍ଧ ମଠ ପରିଦର୍ଶନ କରନ୍ତି ଓ ଭଗବାନ ବୁଦ୍ଧଙ୍କୁ ପ୍ରାର୍ଥନା ବ୍ୟତିରେକ ଜଳ, ଧୂପକାଠି ଓ ଲହୁଣୀ ଦୀପ ଅର୍ପଣ କରନ୍ତି । ଭଗବାନ୍ ବୁଦ୍ଧଙ୍କର ଜନ୍ମ, ବୁଦ୍ଧତ୍ବ ପ୍ରାପ୍ତି ଓ ମୃତ୍ୟୁର ସ୍ମୃତିକୁ ଏହି ପର୍ବ ଉଜାଗର କରିଥାଏ । ଅମଳ ଋତୁର ଶେଷରେ ‘ଲୋଜୁଙ୍ଗ୍’ ନାମକ ପର୍ବ ପାଳିତ ହୁଏ । ଉଜ୍ଜ୍ଵଳ ରଙ୍ଗର ମୁଖା ପିନ୍ଧି ଓ ଚମତ୍କାର ସଙ୍ଗୀତ ବାଦ୍ୟଯନ୍ତ୍ର ବଜାଇ ଅନୁଷ୍ଠିତ କରାଯାଏ । ତିବ୍ବତୀୟ ନୂଆବର୍ଷ ‘ଲୋସାର’ ପର୍ବ ପ୍ରଚୁର ଆନନ୍ଦ, ବ୍ୟାପକ ଖାଦ୍ୟଗ୍ରହଣ ଓ ଆମୋଦପ୍ରମୋଦରେ ପ୍ରତୀକ ରୂପେ ପାଳିତ ହୋଇଥାଏ । ଏହା (ଲୋସାର) ସାଧାରଣତଃ ଫେବୃୟାରୀ ମାସରେ ପାଳିତ ହୋଇଥାଏ । ‘ତିହାର’ ହେଉଛି ଆଲୋକର ପର୍ବ । ଏହି ପର୍ବ କେତେକାଂଶରେ ଦୀପାବଳୀ ସଦୃଶ ।

Para-16: Hardly a month passes in any of the seven states without a festival or two. Most of them have religious importance or significance, as the people offer thanks to the gods for a good harvest or prosperity, or ask for protection against calamities. But these celebrations also help encourage cultural and artistic activities and bring out the natural talent of the people.

ଅନୁବାଦ : ଏହି ସାତ ରାଜ୍ୟ ମଧ୍ୟରୁ କୌଣସି ରାଜ୍ୟରେ ଏପରି ଗୋଟିଏ ମାସ ନାହିଁ ଯେତେବେଳେ କି ଗୋଟିଏ ବା ଦୁଇଟି ପର୍ବ ପାଳିତ ହୋଇନଥାଏ । ସେଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ଅଧିକାଂଶ ପର୍ବର କୌଣସି ନା କୌଣସି ଧାର୍ମିକ ଗୁରୁତ୍ୱ ରହିଛି ଯେହେତୁ ଲୋକମାନେ ଏକ ଭଲ ଫସଲ ଅମଳ ନିମିତ୍ତ ଦେବତାମାନଙ୍କୁ ଧନ୍ୟବାଦ ଦେଇଥା’ନ୍ତି ବା ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ବିରୋଧରେ

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 6 Festivals of North-East India

Word Meaning / Glossary:
region – area of a country (Q) What region are youfrom?
comprise – consist, formed from (ଗଠିତ ହୋଇଥାଏ ) Water comprises oxygen and hydrogen.
contiguous – adjoining (ସନ୍ନିହିତ ବା ସଂଲଗ୍ନ) Odisha is contiguous to Andhra Pradesh in the south.
interdependence – act of depending on each other ( ଆନ୍ତଃନିର୍ଭରଶୀଳତା)
corridor – a long narrow strip of land used as a road (ରାସ୍ତାରୂପେ ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଥିବା ଏକ ସଂକୀର୍ଣ୍ଣ)
amazing – wonderful The Himalayas present amazing scenery.
culture – habits, traditions, and religious beliefs The Indian culture is diversifying (ବିବିଧତାପୂର୍ଣ୍ଣ)
traditional – ancient (ପ୍ରାଚୀନ, ପାରମ୍ପରିକ) ‘Odishi’ is the traditional dance of Odisha.
enthusiasm – great eagerness He lost his enthusiasm for his studies.
lush – thick growing The field is lush green (ସବୁଜିମାରେ ଭରା )
mark – celebrate (ପାଳନ କରନ୍ତି)
brisk – rapid or quick (ଦ୍ରୁତ ବା କ୍ଷିପ୍ର) The leopard chases its prey (ଶିକାର) with brisk feet.
cymbal – round metal plates used as musical tools (ଝାଞ୍ଜ ବା କରତାଳ ( ସଙ୍ଗୀତ ବାଦ୍ୟଯନ୍ତ୍ର)
bamboo clapper – musical tools made of boards of bamboo
generation – all the people born in the same period (ପିଢ଼ି)
picturesque – full of enchanting scenery (ସୁନ୍ଦର ଦୃଶ୍ୟପୂଣ୍ଣ) Chilika is a picturesque lake.
to discard – to use no more I want to discard my old thoughts.( ତ୍ୟାଗ କରିବାପାଇଁ)
prosperity – success with money (ଆର୍ଥିକ ପ୍ରଗତି ବା ଉନ୍ନତି) May you live in peace and prosperit’’.
congregation – a gathering of people (particularly devotees at a sacred place One can see a huge congregation at Pun Badadanda on the occasion of the Car Festival.
feature – include something important The religion features lots of music and dance.
iconic – symbolic (ପ୍ରତୀକାତ୍ମକ)
indie – a pop group or a rock music group (ଏକ ପପ୍ ସଙ୍ଗୀତ ବା ରକ୍ ସଙ୍ଗୀତ ଦଳ)
revive – to renew to bring the past back again (ପୁନରୁତ୍ ଥାନ କରିଥାଏ ) A few hours of rest can revive your energy.
sumptuous – very rich and with a lot of variety( ରମଣୀୟ ଓ ବିଭିନ୍ନତାପୂର୍ଣ୍ଣ, ସୁନ୍ଦର )
ritual – religious rites (ଧାମକ ପ୍ରଜାପଦ୍ଧତି / ରୀତିନୀତି) The Hindus have a lot of rituals.
plane – progress
instructed – suggested or told formally (ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଭାବରେ ପରାମର୍ଶ ଦିଆଯାଇଥ‌ିବା )
take place – happen / occur I come about In Odisha thirteen festivals take place in twelve months.
rhythmic – having regular pattern of sound and music ( ଛନ୍ଦ ବା ତାଳ (ଧ୍ୱନି ଓ ସଙ୍ଗୀତର )
form the soul of – form the inner part of (ମୂଳପିଣ୍ଡ ଗଠନ କରିଥାଏ)
preserve – to protect ( ସଂରକ୍ଷତ କରିବାପାଇଁ)
oral history – historical information passed from generation to generation by the tongues of people ( ମୋଖୁ ଇତିହାସ )
headgear – clothing on (he head for a religious purpose) (ଧାର୍ମିକ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ବ୍ୟବହୃତ)
heritage – history of ancient traditions (ପ୍ରାଚୀନ ଐତିହ୍ୟ) India has a glorious heritage.
sporting event – athletics activity
situated – located (ଅବସ୍ଥିତ ଥିବା) Odisha is situated on the east coast of India.
lunar month – the average time between one new moon and the next (ଚନ୍ଦ୍ର ମାସ)
sacred – holy, auspicious (ପବିତ୍ର) The Veda is a sacred epic
to commemorate – to remind people of something (ସ୍ୱର୍ଗୀୟ କରାଇଦେବା ପାଇଁ)
enlightenment – the act of acquiring heavenly knowledge
fascinating – extremely interesting or attractive (ଆକର୍ଷଣୀୟ) Sikkim is a fascinating state.
extensive – largest, highest in space or amount Harish is having extensive preparation for the examination.
ask for – to beg somebody something I asked the father for fifty rupees.
calamity (N) – unexpected disaster causing a lot of damage Earthquake is a huge natural calamity. (ଦୁର୍ବିପାକ ବା ବିପର୍ଯ୍ୟୟ )
bring out – make / showcase, expose (ଉଜାଗର କରିଥାଏ)
unique – extra-ordinary (ଅଦ୍ଵିତୀୟ, ଅସାଧାରଣ ) It was a unique event God is unique to all.
diverse – manifold (ବିବିଧତାପୂର୍ଣ୍ଣ) or various India has diverse cultures.
clad – covered (ଆଚ୍ଛାଦତ ) The ground is clad in snow.
has provided – has given (ଦେଇଛି) He has provided a lot of money for the project.
attire – clothes (ପୋଷାକ) We are in the best attires during festivals.
to drive away – to eliminate We use mosquito nets to drive away mosquitoes.
melodious – very sweet Lata has a melodious voice.
immense – tremendous We get immense joy during festivals.
thriving – growing Monsoon is a crop-thriving season.

BSE Odisha 10th Class English Detailed Text

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 4 At the High School

Odisha State Board BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 4 At the High School Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 10 English Solutions Chapter 4 At the High School

BSE Odisha 10th Class English At the High School Text Book Questions and Answers

E. Let’s Understand The Text:
P-1
Question 1.
What is a biography? What is an autobiography?
(ଜୀବନୀ କ’ ଣ ? ଆତ୍ମଜୀବନୀକ’ ଣ ?)
Answer:
A biography is the life history of a person. An autobiography is the life history of a person written by himself or herself.

Question 2.
Is this lesson a biography or an autobiography? Support your answer with reasons.
(ଏହି ବିଷୟଟି ଏକ ଜୀବନୀ ବା ଏକ ଆତ୍ମଜୀବନୀ ? କାରଣ ଦର୍ଶାଇ ତୁମ ଯଥାର୍ଥତା ପ୍ରଦର୍ଶନ କର ।)
Answer:
This lesson is an autobiography (auto-self, bio-life, graphy – writing). The reason for it being an autobiography is that it begins with the first person pronoun(ପ୍ରଥମ ପୁରୁଷ ସର୍ବନାମ) ‘I’ standing for (ସୂଚିତ କରୁଥିବା) the writer Mahatma Gandhi. Also, the use of ‘my’ (Gandhi’s) proves it to be an autobiography.

Question 3.
Was Gandhi good at studies ? How will you support your answer ?
ପାଠରେ ଦକ୍ଷ ଥିଲେ ? ତୁମେ କିପରି ତୁମର ଉତ୍ତରକୁ ସମର୍ଥନ କରିବ ?)
Answer:
Yes, Gandhi was good at his studies. I will support (ସମର୍ଥନ କରିବି) by saying so (ଏହା କହି) with the expressions mentioned (ଦର୍ଶାଯାଇଥ‌ିବା ଅଭିବ୍ୟକ୍ତିସମୂହରୁ) like (ଯଥା) “I wasn’t regarded as a fool at the high school”, “I always enjoyed the affection of my teachers” and “I never had a bad certificate”. “I even won prizes ” etc.

Question 4.
Did his teacher like him?
(ତାଙ୍କର ଶିକ୍ଷକ ତାଙ୍କୁ ଭଲ ପାଉଥିଲେ କି ?)
Answer:
Yes, his teachers liked him.

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 4 At the High School

Question 5.
What sorts of certificates were sent to his parents?
(କେଉଁ ପ୍ରକାର ପ୍ରମାଣପତ୍ର ତାଙ୍କ ପିତାମାତାଙ୍କ ପାଖକୁ ପଠାଯାଉଥିଲା ?)
Answer:
Certificates of progress and character were sent to his parents every year.

Question 6.
When did he win prizes?
(ସେ କେତେବେଳେ ପୁରସ୍କାର ଜିତୁଥିଲେ ?)
Answer:
He won prizes after he passed out of the second standard.

Question 7.
Which standards did he get scholarships in ?
(କେଉଁସବୁ ଶ୍ରେଣୀରେ ଅଧ୍ୟୟନ କରୁଥିଲାବେଳେ ସେ ଛାତ୍ରବୃତ୍ତି ପାଉଥିଲେ ?)
Answer:
He got scholarships when he was in standard fifth and sixth.

Question 8.
What were the amounts of his scholarships?
(ତାଙ୍କ ଛାତ୍ରବୃତ୍ତିର ପରିମାଣ କେତେ ଥିଲା ?)
Answer:
Rupees four and ten were the amounts of scholarships Gandhi obtained (ପାଉଥିଲେ ).

Question 9.
Who did he thank more for his scholarship – himself or his good luck?
(ସେ ଛାତ୍ରବୃତ୍ତି ପାଇଁ କାହାକୁ ଅଧିକ ଧନ୍ୟବାଦ ଦେଉଥିଲେ – ନିଜକୁ ବା ନିଜର ସୌଭାଗ୍ୟକୁ ?)
Answer:
He thanked his good luck more for his scholarship than himself or his merit.

Question 10.
What do you know about Gandhi as a person?
(ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଭାବରେ ତୁମେ ଗାନ୍ଧିଙ୍କ ବିଷୟରେ କ’ଣ ଜାଣିଛ ?)
Answer:
As a person, I know that Gandhi as a student was good at studies, besides being very particular (ସବିଶେଷ) about himself.

P-2
Question 11.
What was he very much careful about?
(ସେ କେଉଁ ବିଷୟରେ ଅଧ‌ିକ ଯତ୍ନଶୀଳ ଥିଲେ?)
Answer:
He was very much careful about his character (ଚରିତ୍ର ବିଷୟରେ).

Question 12.
How did he react when blamed?
(ନିନ୍ଦିତ ହେଉଥ୍ଲାବେଳେ ସେ କିପରି ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କରୁଥିଲେ? )
Answer:
When being blamed he broke into tears (କାନ୍ଦି ପକାଉଥିଲେ).
Or, Any sort (ପ୍ରକାର) of blame brought tears into his eyes.

Question 13.
What was more important for Gandhi – winning prizes or building character?
(କ’ଣ ଗାନ୍ଧିଙ୍କ ପାଇଁ ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ଥିଲା – ପୁରସ୍କାର ଜିତିବା ବା ଚରିତ୍ର ଗଠନ କରିବା?)
Answer:
Building character was more important for Gandhi.

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 4 At the High School

Question 14.
Why did he get physical punishment?
(ସେ କାହିଁକି ଶାରୀରିକ ଦଣ୍ଡ ପାଇଥିଲେ ?)
Answer:
He got physical punishment for some little blemish in his character.

Question 15.
Who was the headmaster?
(ପ୍ରଧାନଶିକ୍ଷକ କିଏ ଥିଲେ ?)
Answer:
Dorabji Edulji Gimi was the headmaster.

Question 16.
Was he popular? Why?
(ସେ (ପ୍ରଧାନଶିକ୍ଷକ ଜିମି) କ’ଣ ଲୋକପ୍ରିୟ ଥିଲେ ? କାହିଁକି ?)
Answer:
Yes, he (Mr Gimi) was popular. Because he was a disciplinarian, a man of method and a good teacher.

Question 17.
What was made compulsory for upper standard boys ?
(ଉପର ଶ୍ରେଣୀର ବାଳକମାନଙ୍କ ପାଇଁ କ’ଣ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ କରାଯାଇଥିଲା ?)
Answer:
Gymnastics and cricket were made compulsory for uppper standard boys.

Question 18.
I disliked both. What does ‘both’ refer to ?
( ମୁଁ ଉଭୟକୁ ଘୃଣା/ନାପସନ୍ଦ କରୁଥିଲି । ଏଠାରେ ‘ଉଭୟ’ କ’ଣ ସୂଚିତ କରୁଛି ?)
Answer:
I disliked both. Here ‘both’ refers to ‘gymnastics’ and ‘cricket’.

Question 19.
What was the reason for Gandhi’s dislike for cricket and gymnastics?
(କ୍ରିକେଟ୍ ଓ ଜିମ୍‌ନାଷ୍ଟିକ୍ ପ୍ରତି ଗାନ୍ଧିଙ୍କର ଘୃଣାର କାରଣ କ’ଣ ଥିଲା ?)
Answer:
The reason for Gandhi’s dislike for cricket and gymnastics was his shyness.

Question 20.
Was the headmaster a lover of games?
(ପ୍ରଧାନଶିକ୍ଷକ କ’ଣ ଖେଳପ୍ରେମୀ ଥିଲେ ?)
Answer:
Yes, the headmaster was a lover of games.

Question 21.
What false idea did Gandhi have about games?
(ଖେଳ ବିଷୟରେ ଗାନ୍ଧିଙ୍କର କେଉଁ ମିଥ୍ୟା ଧାରଣା ଥିଲା ?)
Answer:
Gandhi nurtured a false idea (ଏକ ମିଥ୍ୟା ଧାରଣା ପୋଷଣ କରିଥିଲେ) that games had nothing to do with education.

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 4 At the High School

Question 22.
What were his views on games later?
(ପରେ ଖେଳ ସମ୍ପର୍କରେ ତାଙ୍କର ମତ କ’ଣ ଥିଲା ?)
Answer:
Later he viewed (ମତ ଦେଇଥିଲେ ଯେ) that games should have many places in the curriculum as mental training.

P-3
Question 23.
What was the special reason for Gandhi’s dislike for gymnastics?
(ଜିମ୍‌ନାଷ୍ଟିକ୍‌ସ୍ ପ୍ରତି ଗାନ୍ଧିଙ୍କର ଅନାସକ୍ତିର ବିଶେଷ କାରଣ କ’ଣ ଥିଲା ?)
Answer:
The special reason for Gandhi’s dislike for gymnastics was to serve (ସେବା କରିବାପାଇଁ) his father after school

Question 24.
Compulsory exercise came directly in the way of this service. What was the service?
( ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ବ୍ୟାୟାମ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଭାବରେ ଏହି ମାଧ୍ୟମରେ ଆସୁଥିଲା । ସେବାଟି କ’ଣ ଥିଲା ? )
Answer:
Compulsory exercise came directly in the way of this service. The service was to serve his father.

Question 25.
Did the headmaster grant his request? Why?
(ପ୍ରଧାନଶିକ୍ଷକ କ’ଣ ତାଙ୍କର ଅନୁରୋଧ ରଖୁଥ‌ିଲେ ? କାହିଁକି ?)
Answer:
No, the headmaster didn’t grant his request because he didn’t believe him.

Question 26.
Why did he get to school late ?
(ସେ କାହିଁକି ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ବିଳମ୍ବରେ ପହଞ୍ଚିଲେ ?)
Answer:
He got to (reached) school late because he had no watch and the clouds deceived him also.

Question 27.
Clouds deceived him. How?
(ବାଦଲଖଣ୍ଡ ତାଙ୍କୁ ଠକିଦେଲା ? କିପରି ?)
Answer:
The clouds deceived him. As the clouds had gathered across the sky, he did not guess the time and reached the school when the boys had all left.

Question 28.
Did the headmaster believe what he said?
(ସେ ଯାହା କହିଲେ ପ୍ରଧାନଶିକ୍ଷକ ବିଶ୍ଵାସ କଲେ କି ?)
Answer:
No, the headmaster didn’t believe what he said.

Question 29.
How much was he fined?
(ତାଙ୍କୁ କେତେ ପରିମାଣର ଅର୍ଥ ଜରିମାନା ଲଗାଯାଇଥିଲା ?)
Answer:
He was fined one or two annas.

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 4 At the High School

Question 30.
What was he accused of? Was the accusation proper?
(ସେ କାହିଁକି ଅଭିଯୁକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ? ଅଭିଯୋଗ କ’ଣ ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତ ଥିଲା ?)
Answer:
He (Gandhi) was accused of lying. No, it wasn’t proper in case of Gandhi (ଗାନ୍ଧିଙ୍କ କ୍ଷେତ୍ରରେ ).

Question 31.
What pained him so much?
(କ’ଣ ତାଙ୍କୁ ଅଧିକ ଯନ୍ତ୍ରଣା ଦେଇଥିଲା ?)
Answer:
The accusation (ଅଭିଯୋଗ) that he was lying (ମିଛ କହୁଥିଲେ) pained him so much.

P-4
Question 32.
What lesson did he learn from it?
(ସେ ଏଥୁରୁ କ’ଣ ଶିକ୍ଷାଲାଭ କରିଥିଲେ ? )
Answer:
From it he learnt that a man of truth must be a man of care.

Question 33.
Was he careless in school later?
(ପରେ ସେ ବିଦ୍ୟାଳୟର ଯତ୍ନହୀନ ହୋଇଥିଲେ କି ?)
Answer:
No, he wasn’t careless in school later.

Question 34.
Did he really have to pay the fine?
(ତାଙ୍କୁ କ’ଣ ପ୍ରକୃତରେ ଜରିମାନା ଦେବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା ?)
Answer:
No, he didn’t have to pay the fine really.

Question 35.
How was the fine exempted in the end?
(ଶେଷରେ ସେ କିପରି ଜରିମାନା ଦେବାରୁ ମୁକ୍ତି ପାଇଥିଲେ ? )
Answer:
The fine was exempted (ଛାଡ କରାଯାଇଥିଲା) in the end as Gandhi’s father wrote himself to the headmaster urging his (Gandhi’s) service for him after school.

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 4 At the High School

P-5
Question 36.
What was the other neglect Gandhi talked about?
(ଗାନ୍ଧି କହିଥ‌ିବା ଅନ୍ୟ ଏକ ଅବହେଳା ବା ଯତ୍ନହୀନତା କ’ଣ ଥିଲା ?)
Answer:
The other neglect Gandhi talked about was his bad handwriting.

Question 37.
What was his earlier notion on handwriting?
(ହସ୍ତଲେଖା ବିଷୟରେ ତାଙ୍କର ପୂର୍ବ ଧାରଣା କ’ଣ ଥିଲା ?)
Answer:
His earlier notion of handwriting was that it wasn’t a necessary part of education.

Question 38.
When and where did he realize that his notions were wrong? What made him think so?
( କେତେବେଳେ ଓ କେଉଁଠାରେ ସେ ହୃଦୟଙ୍ଗମ କଲେ ଯେ ତାଙ୍କର ଧାରଣାସବୁ ଭୁଲ ଥିଲା ? କେଉଁଥ‌ିପାଇଁ ଏଭଳି ଚିନ୍ତା କଲେ ?)
Answer:
Until he went to England and later in South Africa he realized that his notions were wrong. The observation (ପର୍ଯ୍ୟବେକ୍ଷଣ) of the good handwriting of the lawyers and the young men in South Africa made him think so.

Question 39.
What were his views on handwriting?
(ହସ୍ତାକ୍ଷର ବିଷୟରେ ତାଙ୍କର ମତ କ’ଣ ଥିଲା ?)
Answer:
He viewed (opined – ସେ ଦେଖିଥିଲେ) that good handwriting was a necessary part of education and bad handwriting should be regarded as a sign of an imperfect education.

Question 40.
What was his advice to young men and women in this regard?
(ଏ ବିଷୟରେ ଯୁବକ ଯୁବତୀମାନଙ୍କୁ ତାଙ୍କର ପରାମର୍ଶ କ’ଣ ଥିଲା ?)
Answer:
His advice to young men and women in this regard was to learn to handwrite only after they have learned to draw objects by observation.

P-6
Question 41.
Why did Gandhi consider Sanskrit harder than geometry?
( ଗାନ୍ଧି କାହିଁକି ଜ୍ୟାମିତି ଅପେକ୍ଷା ସଂସ୍କୃତକୁ କଷ୍ଟକର ବୋଲି ବିଚାର କରୁଥିଲେ ?)
Answer:
Gandhi considered Sanskrit harder than geometry as there was nothing to memorize (ଘୋଷି ମନେରଖ୍ର କିଛି ନାହିଁ) in geometry, whereas in Sanskrit everything had to be learned by heart.

Question 42.
Which class was Sanskrit introduced in?
(କେଉଁ ଶ୍ରେଣୀରୁ ସଂସ୍କୃତ ଶିକ୍ଷା ଆରମ୍ଭ ହେଉଥିଲା ? )
Answer:
Sanskrit was introduced in the fourth standard.

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 4 At the High School

Question 43.
What did Gandhi say about the Sanskrit and Persian teachers?
(ଗାନ୍ଧିଜୀ ସଂସ୍କୃତ ଓ ପର୍ସିଆନ୍ ଶିକ୍ଷକଙ୍କ ବିଷୟରେ କ’ଣ କହିଥିଲେ ?)
Answer:
As Gandhi said, the Sanskrit teacher was a hard taskmaster (ପିଲାମାନଙ୍କୁ ଘରପଢ଼ା ଦେବାରେ କଠୋର), but the Persian teacher was lenient (କୋମଳ ବା ଉଦାର ).

Question 44.
Were they on good terms ? Quote the sentence from your text in support of your your answer: (ସେମାନେ (ସଂସ୍କୃତ ଶିକ୍ଷକ ଓ ପର୍ସିଆନ୍ ଶିକ୍ଷକ) କ’ଣ ଉତ୍ତମ ସମ୍ପର୍କରେ ଥିଲେ ? ନିଜର ଉତ୍ତରର ସମର୍ଥନ ପାଇଁ ପାଠ୍ୟବିଷୟରୁ ସମ୍ପର୍କିତ ବାକ୍ୟଟିକୁ ଉଦ୍ଧୃତ କର ।)
Answer:
No, they weren’t on good terms ( ଉତ୍ତମ ସମ୍ପର୍କ ବା ବନ୍ଧୁତା ). The sentence supporting the answer is “There was a sort of rivalry going on between the Sanskrit and the Persian teachers”.

Question 45.
What tempted him to sit in the Persian class?
(ପର୍ସିଆନ୍ ଶ୍ରେଣୀରେ ବସିବାପାଇଁ ତାଙ୍କୁ କ’ଣ ଆକର୍ଷିତ କରିଥିଲା ?)
Answer:
The easiness (ସହଜତା) of the Persian subject tempted him to sit in the Persian class.

Question 46.
How did the Sanskrit teacher feel about it?
(ସଂସ୍କୃତ ଶିକ୍ଷକ ଏହା ବିଷୟରେ କ’ଣ ଅନୁଭବ କଲେ ?)
Answer:
When the Sanskrit teacher saw Gandhi sit in the Persian class, he was grieved (ଦୁଃଖ୍ତ ହୋଇଗଲେ ).

Question 47.
Why did he think it necessary for Gandhi to study Sanskrit?
(ଗାନ୍ଧି ସଂସ୍କୃତ ପଢ଼ିବା ଆବଶ୍ୟକ ବୋଲି ସେ (ସଂସ୍କୃତ ଶିକ୍ଷକ) କାହିଁକି ଭାବୁଥିଲେ ?)
Answer:
The Sanskrit teacher thought it necessary for Gandhi to study Sanskrit because he (Gandhi) was the son of a Vaishnava father. Besides (ଏହା ବ୍ୟତୀତ) Sanskrit was the language of his own religion.

P-8
Question 48.
Did he come back to Sanskrit class? Why?
(ସେ (ଗାନ୍ଧି) କ’ଣ ସଂସ୍କୃତ ଶ୍ରେଣୀକୁ ଫେରି ଆସିଲେ ? କାହିଁକି ?)
Answer:
Yes, he came back to Sanskrit class. Because he couldn’t disregard ( ଅଣଦେଖା କରିପାରୁନଥିଲେ) his teacher’s affection (ସ୍ନେହ).

Question 49.
What put him to shame?
(ତାଙ୍କୁ କ’ଣ ଲଜ୍ଜିତ କରିଥିଲା ?)
Answer:
The Sanskrit teacher’s kindness (ଦୟା) put him (Gandhi) to shame.

Question 50.
Who was his Sanskrit teacher?
(ତାଙ୍କର ସଂସ୍କୃତ ଶିକ୍ଷକ କିଏ ଥିଲେ ?)
Answer:
Krishnashankar Pandya was the Sanskrit teacher.

Question 51.
How did the study of Sanskrit help him later?
(ସଂସ୍କୃତ ପଠନ ତାଙ୍କୁ ପରେ କିଭଳି ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲା ?)
Answer:
The study of Sanskrit helped him acquire (ଶିଖୁରେ ) the little knowledge of the language and fostered (ବୃଦ୍ଧି କରିଥିଲା ) his interest in sacred books.

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 4 At the High School

Question 52.
What feelings did Gandhi have for his teachers?
( ନିଜର ଶିକ୍ଷକମାନଙ୍କ ବିଷୟରେ ଗାନ୍ଧିଙ୍କର ଅନୁଭୂତି କ’ଣ ଥିଲା ?)
Answer:
Gandhi had the feelings of regards (ସମ୍ମାନ ) and love for his teachers.

F. Let’S Sum-Up:

Question.
The present text “At the High School” is built up of the main idea and supporting ideas. The text title itself is the main theme/idea. The facts/information presented in the paragraphs form the contents/sub-themes/supporting ideas. Given below is a table, which shows a well-knit structure of the text. Some facts/information are missing from it. Complete the table using the required information choosing from the HELP-BOX. Some paragraphs have more than one theme.
(“At the High School” ବିଷୟଟି ଗୋଟିଏ ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରସଙ୍ଗ ଓ ସହାୟକ ପ୍ରସଙ୍ଗମାନଙ୍କୁ ନେଇ ଲିଖୁ । ବିଷୟର ଶୀର୍ଷକ ବା ନାମ ହିଁ ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରସଙ୍ଗ ଅଟେ । ଅନୁଚ୍ଛେଦଗୁଡ଼ିକରେ ଉପସ୍ଥାପିତ ତଥ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛି ସହାୟକ ପ୍ରସଙ୍ଗ । ନିମ୍ନରେ ଏକ ସାରଣୀ ଦିଆଯାଇଛି ଯାହା ପାଠ୍ୟବିଷୟକୁ ସୁନ୍ଦର ଭାବେ ଗ୍ରସ୍ତୁତ କରିଛି । ଏଥ‌ିରେ କେତେକ ତଥ୍ୟ ଛାଡ଼ି ଦିଆଯାଇଛି । ସହାୟକ ବାକ୍ସ (HELP-BOX)ରୁ ଆବଶ୍ୟକ ତଥ୍ୟ ଚୟନ କରି ସାରଣୀଟିକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ କର । କେତେକ ଅନୁଚ୍ଛେଦର ଏକାଧ୍ଵ ପ୍ରସଙ୍ଗ ଅଛି ।)

At the High School

Para-1 Para-2 Para-3 Para-4 Para-5 Para-6 Para-7
punishment subjects
handwriting        subjects          studies                punishment

teachers              reward            games                 headmaster

Answer:

Para-1 Para-2 Para-3 Para-4 Para-5 Para-6 Para-7
Reward
(ପୁରସ୍କାର)
Punishment
(ଦଣ୍ଡ)
Games
Head-
master
Head-
master
Carelessness
remission of
fines
Hand-
writing
(ହସ୍ତଲିଖନ)
subjects teachers studies
handwriting        subjects          studies                punishment

teachers              reward            games                 headmaster

Note: Some facts given in the box below the table are insufficient. So information has been given in the table rooms.

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 4 At the High School

G.Let’s Listen And Speak:

(a) Read the following conversation between Gandhi and his Sanskrit teacher.
Your teacher will read out the conversation. Listen to him/her. Follow the dialogue while listening.
Your teacher will act out the character of Gandhi’s Sanskrit teacher and the class, Gandhi. Next, the role changes – the class act as the Sanskrit teacher and your teacher as Gandhi.
Next, the teacher divides the class into groups who will role-play in the like manner with a change in roles. Then practice in pairs.
Finally, your teacher invites two of your friends to play the roles in front of the class.
Sanskrit Tr: Hello Moniya! How are you?
Gandhi: Fine.
Sanskrit Tr: I hear you’re sitting in the Persian class.
Gandhi: Yes, sir.
Sanskrit Tr: What prompted you to do so?
Gandhi: Persian is easy, sir.
Sanskrit Tr: But Sanskrit is the language of our culture. You should study the language by any means.
Gandhi: Sanskrit is very difficult for me.
Sanskrit Tr: Why do you think so?
Gandhi: Because everything has to be learned by heart.
Sanskrit Tr: That’s not the case, Manu. Come to me. I’ll help you learn Sanskrit with ease.
Gandhi: Thank you for your offer, sir.
Note: “Moniya” or “Manu” was Gandhi’s nickname during his childhood.
(ଉପରେ ପ୍ରଦତ୍ତ ସଂସ୍କୃତ ଶିକ୍ଷକ ଓ ଗାନ୍ଧିଙ୍କ (ଯାହାଙ୍କର ବାଲ୍ୟ ନାମ ‘ମୋନିଆ’ ବା ‘ମନୁ’ ଥୁଲା) ମଧ୍ୟରେ ହୋଇଥିବା କଥୋପକଥନକୁ ପଢ଼ ଓ ଦୁଇ ଦୁଇ ଜଣ ହୋଇ ଅଭ୍ୟାସ କର ।)

(b) Your teacher will conduct a quiz on the lesson. She/he will organize/administer the activity following every step as shown in a similar quiz program under the lesson “Festivals of Northeast India”. “K. Let’s do this activity”. (Page-65)
(ବିଷୟକୁ ନେଇ ଏକ ଜଣା ଅଜଣା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ତୁମ ଶିକ୍ଷକ ପରିଚାଳନା କରିବେ ।)

H. Let’s Enrich Our Vocabulary:
Notice the underlined word in the sentence below.
(ନିମ୍ନରେ ଦିଆଯାଇଥ‌ିବା ବାକ୍ୟରେ ରେଖାଙ୍କିତ ଶବ୍ଦକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ କର ।)
When I merited or seemed to the teacher to merit a rebuke, it was unbearable for me.

ଏଠାରେ unbearable (ଅସହ୍ୟ ) ହେଉଛି ଏକ ଶବ୍ଦ ଯାହାnegative prefix ‘un’ + bearableର ମିଶ୍ରଣରେ ଗଠିତ । not + bearable = unbearable, ଏଠାରେ ‘not’କୁ ଉଠାଇ ‘un’ prefix ବା ପ୍ରତ୍ୟୟକୁ bearable ପୂର୍ବରୁ ବସାଇ ବିପରୀତ ଅର୍ଥକୁ ସୂଚିତ କରାଯାଇଛି ।

(a) Show how the following words are built up of their prefixes and roots. One is done as an example: disobedient = dis + obedient
[Prefix (ପ୍ରତ୍ୟୟ) ଓ root ବା ମୂଳ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକୁ ନେଇ କିଭଳି ନିମ୍ନଲିଖ୍ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକୁ ଗଠିତ ହୋଇଛି ଦର୍ଶାଅ ।]

Prefix       root
abnormal (ଅସ୍ଵାଭାବିକ)          =   ab + normal
disappear (ଅଦୃଶ୍ୟ ହୋଇଯିବା) =   dis+ appear
impossible (ଅସମ୍ଭବ)            =   im + possible
misunderstand (ଭୁଲ୍ ବୁଝିବା) =   mis+understand
demerit (ଅପକାରିତା)             =   de + merit
illegible (ଅପଠ୍ୟ)                  =   il + legible
intransitive (ଅକର୍ମକ)            =   in + transitive
unlucky (ହତଭାଗ୍ୟ )              =   un + lucky

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 4 At the High School

(b)Rewrite the following sentences replacing the underlined words by single words with their opposite/negative meanings.
(ନିମ୍ନଲିଖ୍ ବାକ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ରେଖାଙ୍କିତ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକ ସ୍ଥାନରେ ସେଗୁଡ଼ିକର ଏକଶବ୍ଦବିଶିଷ୍ଟ ବିପରୀତ/ନାସ୍ତିସୂଚକ ଅର୍ଥ ବସାଇ ପୁନର୍ବାର ଲେଖ ।)

For example :

  1. Swarupa’s achievement (ସଫଳତା) is not believable.
    Swarupa’s achievement is unbelievable (ଅବିଶ୍ୱସନୀୟ)
  2. Remote tribal areas (ଦୁର୍ଗମ ଆଦିବାସୀ ଅଧ୍ୟୁଷିତ ଅଞ୍ଚଳ) among hills and forests are not still reachable.
    Remote tribal areas among hills and forests are still unreachable (ଅପହଞ୍ଚ).
  3. The younger generation (ଯୁବ ପିଢ଼ି) is not interested in traditional occupations (ପାରମ୍ପରିକ ବୃତ୍ତି).
    The younger generation is uninterested (ଆଗ୍ରହୀ) in traditional occupations.
  4. The stranger did not talk in a polite manner.
    The stranger talked in an impolite manner / impolitely (ଅଶୋଭନୀୟ ଭାବରେ).
  5. Many people are not happy with what they have.
    Many people are unhappy (ସୁଖୀ) with what they have.
  6. Dull weather (ଖରାପ ପାଗ) does not make us active.
    Dull weather makes us inactive (ନିଷ୍କ୍ରିୟ).
  7. Human wants (ମଣିଷର ଇଚ୍ଛା) are not limited.
    Human wants are unlimited (ଅସୀମିତ ).
  8. They are not managing the organization (ସଙ୍ଗଠନ) properly.
    They are mismanaging (କୁପରିଚାଳନା) the organization.
  9. Her inaugural speech (ଉଦ୍ଘାଟନୀ ଭାଷଣ) was not motivating.
    Her inaugural speech was demotivating (9§919999).
  10. They did not behave their guests well.
    They misbehaved (ସେମାନେ ଅତିଥିଙ୍କୁ ଅସଦାଚରଣ କରିଥିଲେ।) their guests.
  11. The soul (ଆତ୍ମା) is not mortal.
    The soul is immortal (ଅମର).

I. Let’s Learn Language:
1. Examine the following sentence.
(ନିମ୍ନଲିଖ୍ ବାକ୍ୟକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ କର ।)
Before I reached the school, the boys had all left.
(ମୁଁ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ପହଞ୍ଚିବା ପୂର୍ବରୁ ବାଳକମାନେ ଚାଲି ଯାଇଥିଲେ ।)
The setence has two clauses.
ଏହି ବାକ୍ୟରେ ଦୁଇଟି ଖଣ୍ଡବାକ୍ୟ ଅଛି ।)
(i) Before I reached the school
(ii) the boys had all left
ପ୍ରଥମ ଖଣ୍ଡବାକ୍ୟ ବା ବାକ୍ୟଖଣ୍ଡ (clause)ରେ verb (କ୍ରିୟାପଦ) reached (past simple tense) recent ବା କିଛି ସମୟ ପୂର୍ବରୁ ସମାପ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟକୁ ସୂଚିତ କରୁଥିଲାବେଳେ ଦ୍ୱିତୀୟ ଖଣ୍ଡବାକ୍ୟରେ ବ୍ୟବହୃତ erfect tense) earlier past action ବା ପୂର୍ବରୁ ସମାପ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟକୁ ସୂଚିତ କରୁଛି ।
Let’s understand through the given diagram.

Earlier Past Recent past
The boys had all left. I reached the school.

Answer:
Examine the following sentence
Another example :
The tortoise had reached (earlier/first completed action) the destination by the time / before the rabbit awake (later/second action).
(ଠେକୁଆ ଉଠିଲାବେଳକୁ କଇଁଛ ଲକ୍ଷ୍ୟସ୍ଥଳରେ ପହଞ୍ଚି ସାରିଥିଲା ।)

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 4 At the High School

(a) There is such añother sentence in paragraph-3 of the text. Can you find it out? Fill in each sentence below using the correct form of the verbs given in brackets. One is done for you. (ନିମ୍ନଲିଖ ପ୍ରତ୍ୟେକ ବାକ୍ୟରେ ବନ୍ଧନୀ ମଧ୍ଯରେ ଦିଆଯାଇଥ‌ିବା କ୍ରିୟାପଦର ଠିକ୍ ରୂପ ବସାଇ ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର । ତୁମ ପାଇଁ ଗୋଟିଏ କରି ଦିଆଯାଇଛି ।)
(i) All guests had arrived (arrive) before the party started (start).
(ii) We ________ (sit) for lunch after mother ________ (fry) the eggs.
(iii) When Mahatma Gandhi ________ (pass away), India ________ (achieve) her freedom.
(iv) The train ________ (leave) before they (reach) the station.
(v) Namrata _________ (post) the letter after she _________ (write) it.
(vi) The patient ________ (die) before the doctor ________ (come).
(vii) The farmer ________ (plough) the field before he ________ (sow) seeds.
(vii) The prizes (be, give) long before the cultural programmes (start).
Answer:
(i) All guests had arrived (arrive) before the party started (start)
(ii) We sat for lunch after mother had fried the eggs.
(iii) When Mahatma Gandhi passed away (died), India had achieved (got) her freedom.
(iv) The train had left before they reached the station.
(v) Namrata posted the letter after she had written it.
(vi) The patient had died before the doctor came.
(vii) The farmer had ploughed the field before he sowed seeds.
(vii) The prizes had been given long before the cultural programmes started.

2. Look at the following sentences. (ନିମ୍ନଲିଖ୍ ବାକ୍ୟକୁ ଦେଖ ।)
If I had not acquired a little Sanskrit, I should have found it difficult to take any interest The sentence has two clauses.
(i) If I hadn’t acquired the little Sanskrit — If clause / Conditional clause (If ବା ସର୍ତ୍ତମୂଳକ ଖଣ୍ଡବାକ୍ୟ)
(ii) I should have found it difficult to take any interest —> Main clause (ମୁଖ୍ୟ ବା ପ୍ରଧାନ ଖଣ୍ଡବାକ୍ୟ)
ଏୋଗେ If I had not acquired the little Sanskrit …………… ଅସଂପୂର୍ଣ୍ଣ unfulfilled if or conditional clause.

(a) Read the following situations and write an ‘If-sentence’ for each.
(ନିମ୍ନଲିଖ୍ ବାକ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ପଢ଼ ଓ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପାଇଁ ଗୋଟିଏ ଲେଖାଏଁ If ବାକ୍ୟ ଲେଖ ।)
(i) They did not start early. They missed their train.
(ii) He did not fall into the river. He was not drowned.
(iii) The sun was in the right direction. The photographs came out very well.
(iv) I saw you. I invited you to my party.
(v) Lilima won a lottery. She bought a good house.
(vi) The mangoes were not ripe. They did not sell at a good price.
(vii) Subhra did not spend much. She had a lot of bank balances.
(viii) The farmer worked hard. He reaped a rich harvest.
Answer:
(i) If they had started early, they would not have missed their train.
(ii) 1f he had fallen (ପଡିଯାଇଥିଲା) into the river, he would have been drowned(ବୁଡ଼ି ଯାଇଥାନ୍ତା).
(iii) If the sun hadn’t been (ହୋଇ ନ ଥାଆନ୍ତା) in the right direction, the photographs wouldn’t have come out (ବାହାରକୁ ଆସି ନଥାନ୍ତା) very well.
(iv) If I hadn’t seen (ଦେଖିନଥିଲି) you, I wouldn’t have invited (ନିମନ୍ତ୍ରଣ କରିନଥାନ୍ତେ ) you to my party.
(v) If Lilima hadn’t won (ଜିତିନଥିଲେ) a lottery, she wouldn’t have bought ( କିଣିନଥାନ୍ତେ) a good house.
(vi) If the mangoes had been (ହୋଇଥିବ) ripe, they would have sold ( ବିକ୍ରି ହୋଇଥାନ୍ତା) at a good price.
(vii) If Subhra had spent ( ଖର୍ଚ୍ଚ ହୋଇସାରିଛି) much, she wouldn’t have had (ହୋଇ ନଥାନ୍ତା) a lot of bank balance.
(viii) If the fanner hadn’t worked (କାମ କରିନାହିଁ ) hard, he wouldn’t have reaped a rich harvest (ଅମଳ ହୋଇନଥାନ୍ତା ).

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 4 At the High School

(b) Put the verbs in brackets into their correct forms. ((ବନ୍ଧନୀ ମଧ୍ଯରେ ଥ‌ିବା କ୍ରିୟାପଦଗୁଡ଼ିକୁ ସେମାନଙ୍କ ଉପଯୁକ୍ତ ରୂପରେ ବସାଅ ।)
(i) If our boys had played well, our team (win) the match easily.
(ii) If Manisha (not get) the scholarship, she might have missed the chance of her studies abroad.
(iii) India would not have achieved her freedom if the Indians (not fight) for it.
(iv) Crops would have been better if it (rain) well.
(v) The government (not be) very unpopular if they had not raised taxes.
(vi) If you (take) my advice, you would not have got into troubles.
(vii) The glass (not break) if she had not dropped it.
Answer:
(i) If our boys had played well, our team would have won (ଜିତିଥାନ୍ତେ ) the match easily.
(ii) If Manisha hadn’t got (ପାଇ ନାହିଁ) the scholarship, she might have missed the chance of her studies abroad.
(iii) India would not have achieved her freedom if the Indians hadn’t fought (ଯୁଦ୍ଧ କରି ନ ଥିଲେ) for it.
(iv) Crops would have been better if it had rained (ବର୍ଷା ହୋଇଥିଲା) well.
(y) The government wouldn’t have been (ହୋଇ ନଥାନ୍ତା) very unpopular if they had not raised taxes.
(vi) If you had taken (ନେଇଥିଲେ) my advice, you would not have got into troubles.
(vii) The glass wouldn’t have broken (ଭାଙ୍ଗି ନଥାନ୍ତା) if she had not dropped it.

3. Fill in the blanks with correct prepositions choosing from the box. (ବାକ୍ସରୁ ବାଛିଥିବା ସଠିକ ପ୍ରିପୋଜିସନ ସହିତ ଖାଲି ସ୍ଥାନଗୁଡ଼ିକୁ ପୂରଣ କରନ୍ତୁ)
(among, from, in, of, to, with)
(i) She was deeply ashamed (ଲଜ୍ଜିତ) ________ her behavior at the party.
(ii) People are ________ the opinion (ମତ) that price controls are losing ground.
(iii) The festival kicked off (ଆରମ୍ଭ ହେଲା) _______ traditional music and folk dances.
(iv) Sweets were distributed (ବଣ୍ଟିତ) ________ children.
(y) Charities are exempted (ମୁକ୍ତ) paying tax.
(vi) Children hardly refuse (ମନା କରନ୍ତୁ ) obey.
(vii) India succeeded (ସଫଳ ହେଲା) in winning the World Cup Cricket that year.
(viii) The ofticer was convicted (ଦୋଷୀ ସାବ୍ୟସ୍ତ) ________ bank fraud.
Answer:
(i) She was deeply ashamed of her behavior at the party.
(ii) People are of the opinion that price controls are losing ground.
(iii) The festival kicked off with traditional music and folk dances.
(iv) Sweets were distributed among children.
(v) Charities are exempted from paying tax.
(vi) Children hardly refuse to obey.
(vii) India succeeded in winning the World Cup Cricket that year.
(viii) The officer was convicted of bank fraud.

J. Lets Write:
1. Write answers to all questions under “E. Let’s understand the Text”.
2. Write a paragraph in about 5 to 8 sentences on each of the topics given below :
(ନିମ୍ନରେ ଦିଆଯାଇଥ‌ିବା ପ୍ରତ୍ୟେକ ଶୀର୍ଷକ ଉପରେ ୫ରୁ ୮ଟି ବାକ୍ୟ ମଧ୍ଯରେ ଏକ ଅନୁଚ୍ଛେଦ ଲେଖ ।)
(a) Gandhi as student
(b) Gandhi’s Headmaster
(c) Gandhi’s Sanskrit and Persian teachers
(d) Gandhi’s attitude towards sports and handwriting
Answer.
Gandhi as a student:
Gandhi was an average student in high school. He had high regard (ଉଚ୍ଚ ସମ୍ମାନ) for his teachers. He loved geometry more than Sanskrit. Once he was fined for having not attended (ଯୋଗ ଦେଇନଥିବା) gymnastics class. But at his father’s request, he got the fine remitted. His being fined (ତାଙ୍କୁ ଜରିମାନା କରାଯାଇଛି) pained him.

Gandhi’s Headmaster:
Dorabji Edulji Gimi was the headmaster when Gandhi was in High School. He was loved by the students. Because he was a disciplinarian, a man of method, and above all (ସର୍ବୋପରେ) a good teacher. He believed in the keeping of sound health of the boys. So he made attending of the boys in gymnastics and cricket compulsory. He convicted Gandhi of lying.

Gandhi’s Sanskrit and Persian teachers:
Gandhi’s Sanskrit teacher was Krishnashankar Pandya. He was pained (ଯନ୍ତ୍ରଣା ଅନୁଭବ କଲା) to see Gandhi sit in the Persian class. He prevailed upon (ଉପରେ ବିଜୟୀ ହେଲା ) him to come back to Sanskrit class as it was the language of his own religion and he being a Vaishnav father’s son.
On the other hand (ଅନ୍ୟ ହାତ), his Persian teacher was lenient. He had some sort of rivalry with the Sanskrit teacher. His soft nature and the easiness of the Persian language one day tempted Gandhi to sit in the Persian class.

Gandhi’s attitude (ମନୋଭାବ) towards (ଆଡକୁ) sports and handwriting:
Regarding (ସମ୍ବନ୍ଧରେ) sports Gandhi had the earlier notion that sports like gymnastics had nothing to do with education. He kept aloof (ଦୂରେଇ ରଖିଥିଲେ) from cricket, football or gymnastics as he desired (ସେ ଇଚ୍ଛା କଲେ) to serve (ସେବା କରିବାକୁ) his father during those classes. Later (ପରେ) he felt that physical training should have (ଥିବା ଦର୍କାର) as many places as mental training in the curriculum. Handwriting, likewise (ସେହିଭଳି) was thought to have no necessity in good education by Gandhi. But he had to change (ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିବାକୁ ପଡିଲା) this notion (&I961I) when he observed (ଯେତେବେଳେ ସେ ଦେଖିଲେ) the good handwriting (ଭଲ ହସ୍ତଲିଖନ) of young men and lawyers in South Africa.

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 4 At the High School

3. Write a letter in about 100 words to your penfriend telling him/her about Gandhi as a person.
(ତୁମର ପତ୍ରବନ୍ଧୁଙ୍କୁ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ହିସାବରେ ଗାନ୍ଧିଙ୍କ ବିଷୟରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରି ପ୍ରାୟ ୧୦୦ ଶବ୍ଦରେ ଏକ ପତ୍ର ଲେଖ ।)

Jairampur
Salipur
Date : ………………..
Dear Asish,
How are you now? Hoping you will be enjoying a relaxed time. Recently I went through (read thoroughly – ଭଲ ଭାବରେ ପଢନ୍ତୁ) a topic on Gandhi’s life.
As a person, Gandhi showed his enormous (ପ୍ରକାଣ୍ଡ) potential (ସମ୍ଭାବ୍ୟ) when he was in South Africa. When he saw the distressed (ଦୁର୍ଦ୍ଦଶାଗ୍ରସ୍ତ) condition of the Indians there, he launched ‘Satyagraha’ a great weapon against Apartheid (ଅପାର୍ଥିଡ଼ ) of the White rulers (ଶ୍ୱେତାଙ୍ଗ ଶାସକ). From this, he matured (ପରିପକ୍ବତା ହାସଲ କରିଥିଲେ)) as a great leader which he successfully (ସେ ସଫଳତାର ସହିତ) displayed (ପ୍ରଦର୍ଶିତ |) by supporting the cause (କାରଣ) of the farmers in Champaran of Bihar in 1917.
His leadership (ନେତୃତ୍ୱ) made crores of Indians bow their heads to him for his having empowered India to become free from British rule.
I hope you have got to know a few things about this great Indian as a person.
Yours sincerely,
Nabakishore.

BSE Odisha 10th Class English At the High School Important Questions and Answers

Very Short & Objective Questions With Answers.
Answer The Following Questions In A Word Or A Phrase.

Question 1.
What did Gandhi always enjoy in high school?
Answer:
The affection of his teachers.

Question 2.
What was sent to the parents every year?
Answer:
Certificates of progress and character.

Question 3.
In which classes did Gandhi obtain (get) scholarships?
Answer:
In the fifth and sixth standards.

Question 4.
What were the amounts (ପରିମାଣ) of scholarship did Gandhi receive?
Answer:
Rupees four and ten.

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 4 At the High School

Question 5.
What did Gandhi thank more for his having obtained scholarships?
Answer:
To his good luck

Question 6.
What is Gandhi’s own recollection about?
Answer:
Not having high regard for his ability

Question 7.
How did Gandhi guard his character?
Answer:
Jealously.

Question 8.
What bought tears to his eyes?
Answer:
Least little blemish.

Question 9.
What did he receive once?
Answer:
Physical punishment.

Question 10.
How did he weep?
Answer:
Piteously (ଦୟାଳୁ).

Question 11.
What was Dorabji Edulji Gimi ?
Answer:
Gandhi’s headmaster.

Question 12.
Why was Gimi popular?
Answer:
For being a disciplinarian, a man of method, and a good teacher.

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 4 At the High School

Question 13.
What did Mr. Gimi make compulsory?
Answer:
Gymnastics and cricket.

Question 14.
What was Gandhi’s false notion about gymnastics?
Answer:
Having nothing to do with education.

Question 15.
What should have many places in the curriculum as mental training?
Answer:
Physical training.

Question 16.
What did Gandhi do as soon as the school closed?
Answer:
Hurried home (ଶୀଘ୍ର ଘରକୁ).

Question 17.
What did Gandhi do after arriving at home?
Answer:
Began serving his father.

Question 18.
At what time was the gymnastics held?
Answer:
At four o’clock.

Question 19.
What deceived Gandhi?
Answer:
The clouds.

Question 20.
What was Gandhi convicted of?
Answer:
Lying (ମିଛ କହୁଛି).

Question 21.
Why did he weep in deep anguish?
Answer:
Not being able to prove his innocence(ତାଙ୍କର ନିର୍ଦ୍ଦୋଷତା ପ୍ରମାଣ କରିବାକୁ ସମର୍ଥ ନୁହେଁ |).

Question 22.
What did he repent of?
Answer:
His neglect in handwriting.

Question 23.
Whose beautiful handwriting did he see in South Africa?
Answer:
Lawyers and young men.

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 4 At the High School

Question 24.
What, according to (କ’ଣ, ଅନୁଯାୟୀ |) Gandhi, should be regarded as a sign of imperfect education?
Answer:
Bad handwriting.

Question 25.
How should children learn letters?
Answer:
By observation.

Question 26.
What proved a harder task for Gandhi?
Answer:
Sanskrit.

Question 27.
What was the Persian teacher like?
Answer:
Lenient (କୋମଳ).

Question 28.
Why was the Sanskrit teacher grieved?
Answer:
To see Gandhi sit in the Persian class.

Question 29.
How could Gandhi show interest in sacred books?
Answer:
For having acquired a little knowledge in Sanskrit.

Question 30.
What was the problem in Sanskrit?
Answer:
Everything had to be learned by heart.

Fill In The Blanks With Right Words.

1. Gandhi was regarded as a ________ at the high school.
Answer:
fool

2. Gandhi never had a ___________.
Answer:
had certificate

3. He won prizes after he passed out of ___________.
Answer:
the second standard

4. Gandhi did&t have any high regard for ___________.
Answer:
his ability

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 4 At the High School

5. ___________drew tears from Gandhi’s eyes.
Answer:
The least little blemish

6. Once Gandhi received ___________.
Answer:
corporal (ଦଣ୍ଡବିଧାନ) punishment

7. ___________ was considered a desert (ମରୁଭୂମି) for Gandhi.
Answer:
Receiving punishment

8. Mr. Gimi made gymnastics and cricket compulsory for ___________.
Answer:
the boys of upper standard

9. ________ was one of the reasons for Gandhi is aloofness (ନିଃସଙ୍ଗତା) from gymnastics or cricket.
Answer:
His shyness

10. According to Gandhi gymnastics had ___________.
Answer:
nothing to do with education

11. Gandhi requested Gimi to ___________.
Answer:
exempt him from gymnastics

12. On _______ Gandhi had school in the morning.
Answer:
Saturdays

13. Gandhi had no ___________ ,and the cloud deceived him.
Answer:
watch

14. Gandhi felt ashamed (ଗାନ୍ଧୀ ଲଜ୍ଜିତ ଅନୁଭବ କଲେ) ___________.
Answer:
had handwriting

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 4 At the High School

15. In the words of Gandhi a man of truth must also be ___________.
Answer:
man of care

16. Gandi was disheartened (ଗାନ୍ଧୀ ନିରାଶ ହୋଇଥିଲେ) ___________.
Answer:
entering the sixth standard

17. A sort of ___________ was going on between the Sanskrit and the Persian teachers.
Answer:
rivalry

18. Gandhi was the son of a ___________.
Answer:
Vaishnava father

19. Krishnashankar Pandya was Gandhi’s ___________.
Answer:
Sanskrit teacher

20. Due to (କାରଣରୁ) some knowledge in Sanskrit, Gandhi showed interest in ___________.
Answer:
his sacred books

Multiple Choice Questions (Mcqs) With Answers
Pick out the correct alternative.

Question 1.
Gandhi wasn’t regarded as a ____________ at the high school.
(A) fool
(B) scholar
(C) stupid
(D) wise
Answer:
(A) fool

Question 2.
Gandhi always enjoyed his teachers.
(A) favor
(B) affection
(C) well wishes
(D) love
Answer:
(B) affection

Question 3.
Certificates of progress and character were sent to the parents.
(A) every month
(B) every hour
(C) every year
(D) every minute
Answer:
(C) every year

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 4 At the High School

Question 4.
Gandhi never had.
(A) a bad character
(B) a good certificate
(C) a good character
(D) a bad certificate
Answer:
(D) a bad certificate

Question 5.
Gandhiji won prizes after passing out of the.
(A) fourth standard
(B) third standard
(C) fifth standard
(D) second standard
Answer:
(D) second standard

Question 6.
In the standard Gandhi obtained (got)scholarships.
(A) third and fourth
(B) second and third
(C) fifth and sixth
(D) sixth and seventh
Answer:
(C) fifth and sixth

Question 7.
Gandhi obtained rupees respectively while in the fifth and sixth standards.
(A) lour and six
(B) four and ten
(C) four and eight
(D) five and ten
Answer:
(B) four and ten

Question 8.
As Gandhi remembered he had not any high regard.
(A) for his ability
(B) for his merit
(C) for his stupidity
(D) for his knowledge
Answer:
(A) for his ability

Question 9.
Gandhi guarded his character.
(A) very jealously
(B) very carefully
(C) very cunningly
(D) very cautiously
Answer:
(A) very jealously

Question 10.
The least drew tears from Gandhi’s eyes.
(A) little rebuke
(B) little blemish
(C) little partiality
(D) little misbehavior
Answer:
(B) little blemish

Question 11.
Gandhi didn’t mind (didn’t take it seriously).
(A) the rebuke
(B) the misbehavior
(C) the blemish
(D) the punishment
Answer:
(D) the punishment

Question 12.
When Gandhi was in the Dorabji Edulji Gimi was the headmaster.
(A) fifth standard
(B) fourth standard
(C) sixth standard
(D) seventh standard
Answer:
(D) seventh standard

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 4 At the High School

Question 13.
Mr. Dorabji Edulji Gimi was Gandhi’s.
(A) class-teacher
(B) English teacher
(C) headmaster
(D) Sanskrit teacher
Answer:
(C) headmaster

Question 14.
Cricket and gymnastics were made compulsory for the boys of.
(A) upper standard
(B) higher standard
(C) lower standard
(D) middle standard
Answer:
(A) upper standard

Question 15.
Gandhi had to join the gymnastics class at on a Saturday.
(A) 4 p.m.
(B) 2 p.m.
(C) 3 p.m.
(D) 6 p.m.
Answer:
(A) 4 p.m.

Question 16.
___________ deceived Gandhiji.
(A) Weather
(B) Clouds
(C) Friends
(D) Headmaster
Answer:
(B) Clouds

Question 17.
Gandhi had no.
(A) sense
(B) knowledge
(C) watch
(D) intention
Answer:
(C) watch

Question 18.
All the boys had left the field at Gandhi’s.
(A) departure
(B) entry
(C) commence
(D) arrival
Answer:
(D) arrival

Question 19.
Mr. Gimi refused to believe Gandhi taking the reason of his.
(A) illness
(B) late presence
(C) absence
(D) early departure
Answer:
(C) absence

Question 20.
Mr. Gimi fined Gandhi annas.
(A) two or three
(B) one or two
(C) three or four
(D) four or five
Answer:
(B) one or two

Question 21.
His being convicted of deeply pained Gandhi.
(A) lying
(B) theft
(C) conspiracy
(D) misbehavior
Answer:
(A) lying

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 4 At the High School

Question 22.
His failure to prove his caused Gandhi to cry in deep anguish.
(A) innocence
(B) ability
(C) morality
(D) truthfulness
Answer:
(A) innocence

Question 23.
His being convicted of lying by was the first time and last instance of Gandhi’s carelessness in school.
(A) his father
(B) Mr. Gimi
(C) Mr. Pandya
(D) his friend
Answer:
(B) Mr. Gimi

Question 24.
Gandhi finally succeeded in getting the fine.
(A) reduced
(B) abolished
(C) remitted
(D) none of these
Answer:
(C) remitted

Question 25.
In South Africa, Gandhi saw the beautiful handwriting of and young men bom and educated there.
(A) teachers
(B) judges
(C) businessmen
(D) lawyers
Answer:
(D) lawyers

Question 26.
When Gandhi saw the beautiful handwriting of lawyers and young men in South Africa, he repented of.
(A) his mistake
(B) his carelessness
(C) his neglect
(D) his misconduct
Answer:
(C) his neglect

Question 27.
Gandhi’s father wrote to Mr. Gimi needing Gandhi at home.
(A) after school
(B) in the evening
(C) during recess
(D) in the morning
Answer:
(A) after school

Question 28.
Before learning to write children should first be taught the art of.
(A) reading
(B) memorizing
(C) drawing
(D) observing
Answer:
(C) drawing

Question 29.
Sanskrit, however, proved a for Gandhi.
(A) easier task
(B) difficult task
(C) good task
(D) harder task
Answer:
(D) harder task

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 4 At the High School

Question 30.
In Sanskrit, everything had to be learnt.
(A) by observation
(B) by heart
(C) by memorizing
(D) by ability
Answer:
(B) by heart

At the High School Summary in English

Lead-In:
According to several accounts (ଖାତା), Gandhi was not so brilliant (talented – ପ୍ରତିଭାଶାଳୀ) as a student. He was noted (famous – ପ୍ରସିଦ୍ଧ) to be good at English, fair in Arithmetic, weak in Geography, good in conduct (ଆଚରଣ) and bad in handwriting. Though he did not have any high regard (ସମ୍ମାନ) for his “ability” (ସାମର୍ଥ୍ୟ), he was astonished (very much surprised – ବହୁତ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ) whenever he won prizes and scholarships.

Paragraphwise Explanation:
Para-1: I was not regarded as a fool at the high school. I always enjoyed the affection of my teachers. Certificates of progress and character used to be sent to the parents every year. I never had a bad certificate. In fact, I even won prizes after I passed out of the second standard. In the fifth and sixth I obtained scholarships of rupees four and ten respectively, an achievement for which I have to thank good luck more than my merit.
ଅନୁବାଦ : ଉଚ୍ଚ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ମୁଁ ଏକ ବୋକା ରୂପେ ପରିଚିତ ନ ଥୁଲି । ମୁଁ ସର୍ବଦା ମୋ ଶିକ୍ଷକମାନଙ୍କର ସ୍ନେହ ଉପଭୋଗ କରୁଥିଲି । ପ୍ରତିବର୍ଷ ପାଠ୍ୟନ୍ନତି ଓ ଚରିତ୍ର ସମ୍ପର୍କିତ ପ୍ରମାଣପତ୍ର ପିତାମାତାଙ୍କ ପାଖକୁ ପଠାଯାଉଥିଲା । ମୋ ସମ୍ପର୍କରେ ଗୋଟିଏ ମଧ୍ୟ ଖରାପ ପ୍ରମାଣପତ୍ର ନ ଥିଲା । ପ୍ରକୃତରେ, ଦ୍ଵିତୀୟ ଶ୍ରେଣୀ ଉତ୍ତୀର୍ଣ୍ଣ ହେବା ପରେ ମୁଁ ପୁରସ୍କାର ପାଇଥୁଲି । ପଞ୍ଚମ ଓ ଷଷ୍ଠ ଶ୍ରେଣୀରେ ମୁଁ ଯଥାକ୍ରମେ ୪ ଟଙ୍କା ଓ ଦଶ ଟଙ୍କାର ଛାତ୍ରବୃତ୍ତି ପାଇଥୁଲି, ଏଭଳି ଏକ କୃତିତ୍ଵ ଯେଉଁଥ୍ପାଇଁ ମୁଁ ମୋର ମେଧା ଅପେକ୍ଷା ସୌଭାଗ୍ୟକୁ ଧନ୍ୟବାଦ ଦେବି ।

Para-2: My own recollection is that I did not have any high regard for my ability. I used to be astonished whenever I won prizes and scholarships. But / very jealously guarded my character. The least little blemish drew tears from my eyes. When I merited, or seemed to the teacher to merit a rebuke, it was unbearable for me. I remember having once received corporal punishment. I did not so much mind the punishment as the fact that it was considered my desert. I wept piteously. That was when I was in the first or second standard. There was another such incident during the time when I was in the seventh standard. Dorabji EduTfi Gimi was the headmaster then. He was popular among the boys, as he was a disciplinarian, a man of method and a good teacher. He made gymnastics and cricket compulsory for the boys of upper standard. I disliked both. I never took part in any exercise, cricket or football, before they were made compulsory. My shyness was one of the reasons for this aloofness, which I now see wrong. I had then the false notion that gymnastics had nothing to do with education. Today I know that physical training should have much place in the curriculum as mental training.
ଅନୁବାଦ : ମୋର ନିଜସ୍ଵ ସ୍ମୃତି ଏହା ଅଟେ ଯେ ମୋର ନିଜର ସାମର୍ଥ୍ୟ ଉପରେ କୌଣସି ବିଶେଷ ସମ୍ମାନ ନ ଥିଲା । ମୁଁ ଯେତେବେଳେ ପୁରସ୍କାର ଓ ଛାତ୍ରବୃରି ଜିତୁଥୁଲି ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହୋଇ ପଡ଼ୁଥିଲି । କିନ୍ତୁ ମୁଁ ଅତି ସତର୍କତାର ସହିତ ମୋର ଚରିତ୍ର ପ୍ରତି ଯତ୍ନଶୀଳ ଥୁଲି । ଏପରିକି ସାମାନ୍ୟ ନୈତିକ ତ୍ରୁଟି ବା ଭୁଲ୍ ମୋ ଆସ୍‌ରେ ଲୁହ ଭରି ଦେଉଥିଲା । ମୁଁ ଯେତେବେଳେ କୌଣସି ଭୁଲ୍ ବା ତ୍ରୁଟିର ହର ଥୁଲି ବା ମୋତେ ଏକ ଗାଳି ଦେବା ଠିକ୍ ବୋଲି ଶିକ୍ଷକଙ୍କୁ ଲାଗୁଥୁଲା, ଏହା ମୋ ପାଇଁ ଅସହ୍ୟ ହୋଇ ପଡ଼ୁଥିଲା । ଥରେ (ଏକଦା) ଶାରୀରିକ ଦଣ୍ଡ ପାଇଥିବାର ମୋର ମନେ ପଡ଼ୁଛି । ମୁଁ ଏହି ଦଣ୍ଡକୁ ସେତେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଇନଥିଲି କାରଣ ପ୍ରକୃତରେ ଏହା ପ୍ରାପ୍ତ କରିବାର ମୁଁ ଯୋଗ୍ୟ ଥିଲି । ମୁଁ ବିକଳରେ କାନ୍ଦି ପକାଇଲି । ସେତେବେଳେ ମୁଁ ପ୍ରଥମ ବା ଦ୍ଵିତୀୟ ଶ୍ରେଣୀରେ ଥିଲି, ଏହା ଘଟିଥିଲା । ମୁଁ ସପ୍ତମ ଶ୍ରେଣୀରେ ଅଧ୍ୟୟନ କରୁଥିଲାବେଳେ ଅନ୍ୟ ଏକ ଘଟଣା ଘଟିଥିଲା । ସେତେବେଳେ ଦୋରାଜୀ ଇଦୁଜୀ ଜିମି ପ୍ରଧାନଶିକ୍ଷକ ଥିଲେ । ଜଣେ ଶୃଙ୍ଖଳାପ୍ରେମୀ, ନୀତିବାନ୍ ଏବଂ ଏକ ଉତ୍ତମ ଶିକ୍ଷକ ଥିବାରୁ ସେ ବାଳକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଥିଲେ । ଉପର ଶ୍ରେଣୀର ବାଳକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ସେ ଜିମ୍‌ନାଷ୍ଟିକ୍ ଓ କ୍ରିକେଟ୍‌କୁ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ କରିଥିଲେ । ମୁଁ ଉଭୟକୁ ନାପସନ୍ଦ କରୁଥିଲି । ଏ ଦୁଇଟି ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ହେବା ଯାଏ, ମୁଁ କ୍ରିକେଟ୍ କିମ୍ବା ଫୁଟବଲ ଭଳି କୌଣସି ଖେଳରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରୁନଥୁଲି । ଏଭଳି ଖେଳ ବା କ୍ରୀଡ଼ାରୁ ଦୂରେଇ ରହିବାର ଗୋଟିଏ କାରଣ ଥିଲା ମୋର ଲାଜକୁଳାପଣ, ଯାହାକୁ ମୁଁ ଏବେ ଭୁଲ୍ ବୋଲି ଭାବୁଛି । ମୋର ସେତେବେଳେ ଏକ ଭ୍ରାନ୍ତ ଧାରଣା ଥିଲା ଯେ ଜିମ୍‌ନାଷ୍ଟିକ୍‌ର ଶିକ୍ଷା ସହିତ କୌଣସି ସମ୍ପର୍କ ନାହିଁ । ଆଜି ମୁଁ ଜାଣୁଛି ଯେ ପାଠ୍ୟକ୍ରମରେ ମାନସିକ ଶିକ୍ଷା ଭଳି ଶାରୀରିକ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣର ସମାନ ଗୁରୁତ୍ଵ ରହିବା ଉଚିତ ।

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 4 At the High School

Para-3: The reason for my dislike was my keen desire to serve as nurse to my father. As soon as the school closed, I would hurry home and begin serving him. Compulsory exercise came directly in the way of this service. 1 requested Mr Gimi to exempt me from gymnastics so that I might be free to serve my father. But he would not listen to me. Now it happened that one Saturday, when we had school in the morning, I had to come from home to school for gymnastics at four o’ clock in the afternoon. I had no watch, and the cloud deceived me. Before I reached the school, the boys had all left. The next day Mr. Gimi examining the roll, found me marked absent. Being asked for the reason of absence, I told him what had happened. He refused to believe me and ordered me to pay a fine of one or two annas.
ଅନୁବାଦ : ବାପାଙ୍କର ଜଣେ ସେବକ ରୂପେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାର ଆନ୍ତରିକ ଇଚ୍ଛା ମୋର ଖେଳ ବା କ୍ରୀଡ଼ା ପ୍ରତି ଅନିଚ୍ଛୁକତାର କାରଣ ଥିଲା । ବିଦ୍ୟାଳୟ ବନ୍ଦ ହେବାମାତ୍ରେ ମୁଁ ଶୀଘ୍ର ଘରକୁ ଯାଇ ତାଙ୍କର ସେବା ଆରମ୍ଭ କରିଦେଉଥ୍ଲି । ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ବ୍ୟାୟାମ ବା କ୍ରୀଡ଼ା ଏହି ସେବାରେ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଭାବେ ମୋ ପାଇଁ ଉଭା ହେଲା । ବାପାଙ୍କୁ ସେବା କରିବାପାଇଁ ମୋତେ ଜିମ୍ନାଷ୍ଟିକ୍‌ସ୍‌ରୁ ମୁକ୍ତି ଦେବାପାଇଁ ମୁଁ ପ୍ରଧାନଶିକ୍ଷକ ଶ୍ରୀଯୁକ୍ତ ଜିମିଙ୍କୁ ଅନୁରୋଧ କଲି । କିନ୍ତୁ ସେ ମୋ ଅନୁରୋଧକୁ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରିଦେଲେ । ଦିନେ ଶନିବାର ଏଭଳି ଘଟିଲା ଯେ ସକାଳେ ଆମ୍ଭମାନଙ୍କର ବିଦ୍ୟାଳୟ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ହୋଇ ଯାଇଥିଲା; ଅପରାହ୍ନ ୪ଟାରେ ଜିମ୍‌ନାଷ୍ଟିକ୍‌ସ୍‌ରେ ଯୋଗ ଦେବାପାଇଁ ମୋତେ ଘରୁ ବିଦ୍ୟାଳୟକୁ ଆସିବାର ଥିଲା । ମୋ ପାଖରେ ଘଣ୍ଟା ନ ଥିଲା ଏବଂ ଅକାଶରେ ଆଚ୍ଛାଦିତ ବାଦଲ ସତେ ଯେପରି ମୋତେ ଠକି ଦେଇଥିଲା । ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ପହଞ୍ଚିବାବେଳକୁ ବାଳକମାନେ ଚାଲିଯାଇଥିଲେ । ପରବର୍ତ୍ତୀ ଦିନ ଛାତ୍ରମାନଙ୍କ ଉପସ୍ଥାନ ପରୀକ୍ଷା କରୁଥିଲାବେଳେ ମି. ଜିମି ମୋତେ ଜିମ୍‌ନାଷ୍ଟିକ୍‌ରେ ଅନୁପସ୍ଥିତ ଥ‌ିବାର ଦେଖିବାକୁ ପାଇଲେ । ଯାହା ଘଟିଥିଲା ମୁଁ ତାଙ୍କୁ କହିଲି । ହେଲେ ସେ ମୋ କଥା ବିଶ୍ଵାସ କଲେ ନାହିଁ ଓ ଏକ ବା ଦୁଇ ଅଣାର ଜରିମାନା ଦେବାକୁ ଆଦେଶ ଦେଲେ ।

Para-4: I was convicted of lying! That deeply pained me. How was I to prove my innocence? There was no way. / cried in deep anguish. I saw that a man of truth must also be a man of care. This was the first time and last instance of my carelessness in school. I had a faint recollection that I finally succeeded in getting the fine remitted. The exemption from exercise was of course obtained as my father wrote himself to the headmaster saying that he wanted me at home after school.
ଅନୁବାଦ : ମିଛ କହିବାରୁ ମୁଁ ଦଣ୍ଡିତ ହୋଇଥିଲି । ଏହା ମୋତେ ଗଭୀର ଭାବରେ ଯନ୍ତ୍ରଣା ଦେଇଥିଲା । ମୋର ନିରୀହତାକୁ କିଭଳି ପ୍ରମାଣିତ କରିବି ? ମୋ ପାଇଁ ଏହାର କୌଣସି ସମାଧାନ ନ ଥିଲା । ତୀବ୍ର ମାନସିକ ବିଷାଦରେ ମୁଁ କାନ୍ଦିଲି । ଏହି ଘଟଣାରୁ ମୋର ହୃଦ୍‌ବୋଧ ହେଲା ଯେ ଜଣେ ସଟ ବ୍ୟକ୍ତି ଜଣେ ଯତ୍ନଶୀଳ ବ୍ୟକ୍ତି ହେବା ଉଚିତ । ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ମୋର ଯତ୍ନହୀନତାର ଏହା ପ୍ରଥମ ଓ ଶେଷ ଉଦାହରଣ ଥିଲା । ଅସ୍ପଷ୍ଟ ରୂପେ ମୋର ଯାହା ମନେପଡ଼ୁଥିଲା ଯେ ଶେଷରେ ଜରିମନା ଦେବାରୁ ମୁଁ ଛାଡ଼ ପାଇଥିଲି । ଅବଶ୍ୟ ବ୍ୟାୟାମରୁ ମୋତେ ଅବ୍ୟାହତି ପ୍ରାପ୍ତିର କାରଣ ଏହା ଥିଲା ଯେ ବିଦ୍ୟାଳୟ ପରେ ବାପା ମୋର ସେବା ଦରକାର କରୁଥିଲେ ବୋଲି ଲିଖ୍ ଭାବରେ ପ୍ରଧାନଶିକ୍ଷକଙ୍କୁ ଜଣାଇଥିଲେ ।

Para-5: But though I was none the worse for having neglected exercise, I am still paying the penalty of another neglect. I do not know whence I got the notion that good handwriting was not a necessary part of education, but I retained it until I went to England. When later, especially in South Africa, I saw the beautiful handwriting of lawyers and young men born and educated in South Africa, I was ashamed of myself and repented of my neglect. I saw that bad handwriting should be regarded as a sign of an imperfect education. I tried later to improve mine, but it was too late. I could never repair the neglect of my youth. Let every young man and woman be warned by my example, and understand that good handwriting is a necessary part of education. I am now of the opinion that children should first be taught the art of drawing before learning to write. Let the child learn his letters by observation as he does different objects, such as flowers, birds, etc. and let him learn to handwrite only after he has learnt to draw objects. He will then write a beautifully formed hand.
ଅନୁବାଦ : ଯଦିଓ ବ୍ୟାୟାମରେ ଅବହେଳା ପ୍ରଦର୍ଶନ ମୋ ପାଇଁ ସେତେ ଗୁରୁତର ନ ଥୁଲା, ତଥାପି ମୁଁ ଏବେ ବି ଆଉ ଏକ ଅବହେଳାର ଶାସ୍ତି ପାଉଛି । ମୁଁ ଜାଣିପାରୁନି କେତେବେଳେ ମୋଠାରେ ଏଭଳି ଧାରଣା ସୃଷ୍ଟି ହେଲା ଯେ ସୁନ୍ଦର ହସ୍ତାକ୍ଷର ଶିକ୍ଷାର ଏକ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ଅଙ୍ଗ ନୁହେଁ, ଇଂଲଣ୍ଡକୁ ଯିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମୋର ଏହି ଧାରଣା ବଳବତ୍ତର ରହିଥିଲା । ପରେ ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରି ଶିକ୍ଷାପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥିବା ଓକିଲ ଓ ଯୁବକମାନଙ୍କର ସୁନ୍ଦର ହସ୍ତାକ୍ଷର ମୁଁ ଦେଖିଲି । ମୁଁ ନିଜକୁ ଲଜ୍ଜିତ ମନେକଲି ଓ ମୋର ଅବହେଳା ନିମନ୍ତେ ଅନୁତାପ କଲି । ମୁଁ ବୁଝିଲି ଯେ ଅସୁନ୍ଦର ହସ୍ତାକ୍ଷରକୁ ଅସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଶିକ୍ଷାର ଏକ ଲକ୍ଷଣ ବୋଲି ମନେ କରାଯିବା ଉଚିତ । ପରେ ମୁଁ ମୋ ହସ୍ତାକ୍ଷରରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥୁଲି ମାତ୍ର କରିଥିବା ଅବହେଳାର ଭରଣା କରିପାରିଲି ନାହିଁ । ମୋ ଉଦାହରଣରୁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପୁରୁଷ ଓ ନାରୀ ସତର୍କ ହୋଇଯାଆନ୍ତୁ ଏବଂ ହୃଦୟଙ୍ଗମ କରନ୍ତୁ ଯେ ସୁନ୍ଦର ହସ୍ତାକ୍ଷର ଶିକ୍ଷାର ଏକ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ଅଂଶ । ଏବେ ମୋର ମତ ହେଉଛି ଯେ ଲେଖା ଶିଖୁବା ପୂର୍ବରୁ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ପ୍ରଥମେ ଚିତ୍ରକଳା ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରାଯିବା ଉଚିତ । ପିଲା ଫୁଲ, ପକ୍ଷୀ ଭଳି ପଦାର୍ଥକୁ ଅଙ୍କନ କରୁଥିବା ଭଳି ତାକୁ ନିରୀକ୍ଷଣ ମାଧମରେ ଅକ୍ଷର ଶିକ୍ଷା କଳା ଶିଖାଯାଉ ଏବଂ ପଦାର୍ଥଗୁଡ଼ିକୁ ଅଙ୍କନ କରିବା କଳା ଶିଖ୍ ପରେ ତା’କୁ ହସ୍ତାକ୍ଷର ଶିକ୍ଷା ଦିଆଯାଉ । ତା’ପରେ ସେ ଏକ ସୁନ୍ଦର ହାତଲେଖା କରିପାରିବ ।

Para-6: Sanskrit, however, proved a harder task. In geometry, there was nothing to memorize, whereas in Sanskrit, I thought, everything had to be learnt by heart. This subject was also commenced from the fourth standard. As soon as I entered the six, I became disheartened. The teacher was a hard taskmaster, anxious, as I thought, to force the boys. There was a sort of rivalry going on between the Sanskrit and the Persian teachers. The Persian teacher was lenient. The boys used to talk among themselves that Persian was very easy and the Persian teacher, was very good and considerate to the students. The ‘easiness’ tempted me and one day I sat in the Persian class. The Sanskrit teacher was grieved. He called me to his side and said: How can you forget that you are the son of a Vaishnava father? Won’t you learn the language of your own religion? If you have any difficulty, why not come to me? I want to teach you students Sanskrit to the best of my ability. As you proceed further, you will find in it things of absorbing interest. You should not lose heart. Come and sit again in the Sanskrit class.
ଅନୁବାଦ : ସଂସ୍କୃତ ମୋ ପାଇଁ ଏକ କଷ୍ଟକର ବିଷୟ ଥିଲା । ଜ୍ୟାମିତିରେ ମନେ ରଖୁ ବା ମୁଖସ୍ଥ କରିବା ଭଳି କିଛି ନ ଥିଲା, କିନ୍ତୁ ସଂସ୍କୃତରେ ସବୁକିଛି ମୁଖସ୍ଥ କରିବାକୁ ପଡ଼ୁଥିଲା ବୋଲି ମୁଁ ମନେ କରୁଥୁଲି । ଏହି ବିଷୟ ମଧ୍ଯ ଚତୁର୍ଥ ଶ୍ରେଣୀରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଯାଉଥିଲା । ଷଷ୍ଠ ଶ୍ରେଣୀରେ ପ୍ରବେଶ କରିବା ମାତ୍ରେ ମୁଁ ହତୋତ୍ସାହିତ ହୋଇପଡ଼ିଲି । ମୁଁ ଯାହା ମନେ କରୁଥୁଲି ସଂସ୍କୃତ ଶିକ୍ଷକ ପାଠ ଦେବାରେ ଜଣେ କଠୋର ଶିକ୍ଷକ ଥିଲେ ଓ ସଂସ୍କୃତ ନେବା ପାଇଁ ବାଳକମାନଙ୍କୁ ବାଧ୍ୟ କରୁଥିଲେ । ସଂସ୍କୃତ ଶିକ୍ଷକ ଓ ପାର୍ସୀ ଶିକ୍ଷକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏକପ୍ରକାର ପ୍ରତିଯୋଗିତା ବା ଶତ୍ରୁତା ଚାଲିଥିଲା । ପର୍ସିଆନ ଶିକ୍ଷକ ଉଦାର ଥିଲେ । ବାଳକମାନେ ନିଜ ନିଜ ଭିତରେ କଥା ହେଉଥିଲେ ଯେ ପର୍ସିଆନ୍ ବା ପାର୍ସୀ ବିଷୟ ବହୁତ ସହଜ ଓ ପର୍ସିଆନ୍ ଶିକ୍ଷକ ଛାତ୍ରମାନଙ୍କ ପ୍ରତି ଅତି ଉତ୍ତମ ଓ ବିଚାରଶୀଳ ଥିଲେ । ପର୍ସିଆନ୍ ବିଷୟର ସରଳତା ମୋତେ ଆକର୍ଷିତ କଲା ଓ ଦିନେ ମୁଁ ଯାଇ ପର୍ସିଆନ୍ ଶ୍ରେଣୀରେ ବସିପଡ଼ିଲି । ଏହା ଦେଖ୍ ସଂସ୍କୃତ ଶିକ୍ଷକ ଦୁଃଖ ହୋଇଗଲେ । ସେ ତାଙ୍କ ନିକଟକୁ ମୋତେ ଡାକିଲେ ଓ କହିଲେ, ‘‘ତୁ କେମିତି ଭୁଲିଯାଉଛୁ ଯେ ତୁ ଜଣେ ବୈଷ୍ଣବ ପିତାର ପୁତ୍ର ? ତୁ କ’ଣ ତୋ ଧର୍ମର ଭାଷା ଶିଖୁ ନାହିଁ ? ତୋର ଯଦି କିଛି ଅସୁବିଧା ଅଛି, ମୋ ପାଖକୁ ଆସୁନାହୁଁ କାହିଁକି ? ମୁଁ ତୁମଭଳି ଛାତ୍ରମାନଙ୍କୁ ମୋର ଦକ୍ଷତା ଅନୁସାରେ ସଂସ୍କୃତ ଶିକ୍ଷା ଦେବି । ଆଗକୁ ଗଲେ ତୋତେ ସଂସ୍କୃତ ଖୁବ୍ ଆନନ୍ଦଦାୟକ ମନେହେବ । ନିରୁତ୍ସାହିତ ହୁଅ ନାହିଁ । ସଂସ୍କୃତ ଶ୍ରେଣୀରେ ପୁଣି ଆସି ବସ !’’

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 4 At the High School

Para-7: This kindness put me to shame. I could not disregard my teacher’s affection. Today I cannot but thank with gratitude of Krishnashankar Pandya. For if I had not acquired the little Sanskrit that I learnt then, I should have found it difficult to take any interest in our sacred books. In fact I deeply regret that I was not able to acquire a more thorough knowledge of the language.
ଅନୁବାଦ : ସଂସ୍କୃତ ଶିକ୍ଷକଙ୍କ ଏଭଳି ଦୟାଶୀଳତାରେ ମୁଁ ନିଜକୁ ଲଜ୍ଜିତ ମନେକଲି । ମୁଁ ମୋ ଶିକ୍ଷକଙ୍କର ସ୍ନେହକୁ ଅସମ୍ମାନିତ କରିପାରିଲି ନାହିଁ । ଆଜି ମୁଁ ମୋର ସଂସ୍କୃତ ଶିକ୍ଷକ କ୍ରିଷ୍ଣଶଙ୍କର ପାଶ୍ୟାଙ୍କ ପ୍ରତି କୃତଜ୍ଞତା ପ୍ରକାଶ ନ କରି ରହିପାରୁ ନାହିଁ । ସେତେବେଳେ ମୁଁ ଯଦି ସାମାନ୍ୟ ସଂସ୍କୃତ ଜ୍ଞାନ ଲାଭ କରିନଥା’ନ୍ତି, ମୁଁ ତା’ହେଲେ ଆମ୍ଭମାନଙ୍କର ପବିତ୍ର ଗ୍ରନ୍ଥ ପ୍ରତି ଉତ୍ସାହ ଦେଖାଇବାରେ କଷ୍ଟ ମନେ କରିଥା’ନ୍ତି । ପ୍ରକୃତରେ ମୋତେ ଗଭୀର ଦୁଃଖର ସହ କହିବାକୁ ପଡ଼ୁଛି ଯେ ସଂସ୍କୃତ ଭାଷାରେ ଅଧିକ ଜ୍ଞାନ ଲାଭ ପାଇପାରିଲି ନାହିଁ ।

About The Author:
As you all know, Mahatma Gandhi (born in 1869) was one of the tallest leaders in the world. He was the greatest leader of our independence movement (ସ୍ୱାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନ). He is popularly called the Father of the Nation. But before he became the Mahatma (Great Soul) in his later life, Gandhi received his early education at Rajkot English School in Rajkot in the state of Gujarat. Later it became a full-fledged (ସମ୍ପୁର୍ଣ୍ଣ) High School and came to be known as Rajkot High School. Gandhi matriculated from this school in 1887 at the age of 18. After independence in 1947, the school was renamed the “Mohandas Gandhi High School” in honor of the Father of the Nation.

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 4 At the High School

Meaning /Glossary:
wasn’t regarded — wasn’t considered (ବିବେଚନା କରାଯାଇନଥିଲା )
affection — adorátion (ସ୍ନେହ)
His affection overwhelmed (ଅତିଷ୍ କରିଦେଲା) me.
obtained — acquired or got (ପ୍ରାପ୍ତ ବା ପ୍ରାପ୍ତ)
The girl obtained (ପ୍ରାପ୍ତ) the first prize in the debate.
achievement— act of getting success (କୃତିତ୍ଵ ବା ସଫଳତା)
India had made several (a lot of) achievements in science.
merit — talent (ପ୍ରତିଭା)
I won the prize on my merit.
recollection — the memory of the past or what is remembered (ମରଣ)
He is in deep recollection.
astonished — surprised very much (ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟାନ୍ବିତ ହେଲି)
blemish — moral defect (ନୈତିକ ଦୋଷ)
jealously — very carefully / being afraid of losing something
Mohit jealously controlled his loose tongue (rebuke – ଗାଳି ବା ଅଶାଳୀନ ଭାଷା).
corporal punishment — punishment by beating (ଶାରୀରିକ ଦଣ୍ଡ)
desert — thing one deserves to get (ହକ୍ ବା ପ୍ରାପ୍ତଯୋଗ୍ୟ ବସ୍ତୁ)
Getting punishment for the wrong done by me is my desert.
wept — sobbed (କଇଁ କଇଁ ହୋଇ କାନ୍ଦିଲି )
piteously — painfully (କରୁଣ ଭାବରେ)
disciplinarian — one who is very strict in maintaining rules and forces others to obey them
(କଠୋର ଶୃଙ୍ଖଳିତ ବ୍ୟକ୍ତି)
Our headmaster is a disciplinarian.
curriculum — course of study (ପାଠ୍ୟକ୍ରମ)
took part — participated (ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ )
I took part in school sports.
shyness — reticence, the act of using a very few words
She is girl of shyness. (ଲୋ ଏକ ଲାଜକୁଳୀ ଝିଅ ।)
aloofness — isolation / act of staying away from something (ଦୂରେଇ ରହିବା ପ୍ରକ୍ରିୟା)
Aloofness from public contact is the best prevention of Coronavirus.
false notion — false idea (ଭ୍ରାନ୍ତ ଧାରଣା)
incident — happening/event (ଘଟଣା)
Life is full of incidents.
rebuke — scold or reproof (ଗାଳି)
Don’t take your mother’s rebuke to heart. (ମା’ଙ୍କର ଗାଳିକୁ ହୃଦୟରେ ଧର ନାହିଁ ।)
least — bare minimum or trivial (ତୁଚ୍ଛ ବା ସାମାନ୍ୟ)
Even the least offence (ସାମାନ୍ୟ ପାପ) draws tears from my eyes.
merited — deserved (ଦରକାର କରୁଥୁଲି) (ନିନ୍ଦା ବା ପ୍ରଶଂସା)
I merited a prize for my brilliant performance in the play (ନାଟକରେ ).
gymnastics — exercises to develop muscles or display agility (ମାଂସପେଶୀର ବିକାଶ ବା କ୍ଷିପ୍ର ତାର ପ୍ରଦର୍ଶନ ନି ମିତ୍ତ ବ୍ୟାୟାମ )
dislike — hatred (ଘୃଣା ବା ଅନିଚ୍ଛା)
as soon as — immediately after (ପରେ)
As soon as the bell rang (ବେଲ୍‌ ବାଜିବା ମାତ୍ରେ), the pupils came out of their classes.
would hurry home — went home hurriedly or quickly(ଘରକୁ ଶୀଘ୍ର ଚାଲିଯାଉଥ୍ଲି )
to exempt me —to free me (ମୋତେ ବିରତରଖି ବାପାଇଁ ବା କ୍ଷାନ୍ତ ବା ମୁକ୍ତି କରିବା ପାଇଁ) (କ୍ରୀଡ଼ା, ପରୀକ୍ଷା ଆଦିରୁ)
He requested the P.E.T. (Physical Education Teacher) to exempt him from the school sports.
being asked — as asked (ପଚରାଯିବାରୁ)
was convicted — was punished (ଦଣ୍ଡିତ ହେଲା)
lying — telling lies (ମିଛ କଥା | ମିଛ କଥା କହିବାରୁ)
innocence (N) — faultless (ନିରୀହତା)
Geeta is a girl of innocence. (ଗୀତା ଜଣେ ନିରୀହ ଝିଅ ।)
He cou1dn’t prove his innocence.(ସେ ନିଜର ନିରୀହତା ପ୍ରମାଣିତ କରିପାରଲା ନାହିଁ ।)
refused — didn’t approve (ଅନୁମୋଦନ କରିନାହାଁନ୍ତି)
Father refused to believe me.
indeepanguish— in profound gloom (ଗଭୀର ମାନସିକ ଯନ୍ତ୍ରଣାରେ)
instance — example (ଉଦାହରଣ)
carelessness — act of being without care /negligence (ଅବହେଳା ବା ଯତ୍ନହୀନତା)
Carelessness causes lots of accidents.
none the worse — not to be affected by (ଅପ୍ରଭାବିତ ବା ଅସମ୍ବେଦନଶୀଳ)
am still paying the penalty — am still suffering (ଏବେ ବି ଦଣ୍ଡ ବା ଦୁଃଖ ଭୋଗୁଛି
retained — upheld (ବଜାୟ ରଖୁଥୁଲି)
Pratap Jena, the Honourable M.L.A. of Mahanga retained his seat.
could never repair the neglect — could never make up the loss (କ୍ଷତିକୁ ଆଦୌ ଭରଣା କରିପାରିଲି ନାହିଁ )
of the opinion — in the view of (ମତରେ)
Shakti is of the opinion that he is the best athlete (କ୍ରୀଡ଼ାବିତ୍).
repented — felt atoned (ଅନୁତପ୍ତ ହେଲି)
I repented of my carelessness in riding the bike.
beautifully formed hand — good handwriting (ସୁନ୍ଦ ର ହସ୍ତାକ୍ଷର)
especially — particularly (ବିଶେଷ ଭାବରେ)
was commenced — started or began ( ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା)
The game was commenced after a short rainfall.
harder task — difficult or tough lesson (କଷ୍ଟ ପାଠ)
had to be learnt by heart — had to be crammed (କୁଣ୍ଢାଇ ଦେବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା)
to improve — to do better (ଭଲ କରିବା ପାଇଁ)
became disheartened— lost courage or interest (ଆଗ୍ରହ ହରାଇଲି)
He became disheartened to see his marks.
rivalry — competition (ପ୍ରତିଯୋଗିତା)
Presently there is a rivalry between India and Pakistan.
leniern — liberal or soft (ଉଦାରବାଦୀ କିମ୍ବା ନରମ |)
Father is lenient.
considerate — one who considers the problems of others (ବିଚାରଶୀଳ)
A considerate person can help you out.
absorbing — deep or profound (ଗଭୀର କିମ୍ବା ଗଭୀର)
I read the letter with absorbing interest.
sacred — holy (ପବିତ୍ର)
Lord Jagannath is great for the sacred Hindus.
The Quran is a sacred epic (ପବିତ୍ର ମହାକାବ୍ୟ)
exemption — liberty or act of freeing (ଛାଡ଼)
I requested the headmaster for the exemption of fine.
to be best of my ability — best per my potential (ମୋର ଦକ୍ଷତା)
faint — unclear or hazy (ଅସ୍ପଷ୍ଟ ବା ମଳିନ)
I have a fruit idea of the travel.
remitted — exempted (ମୁକ୍ତ)
Finally he succeeded (ସଫଳ ହେଲା |) in getting his late fine remitted.
grieved — deeply hurt (ଗଭୀର ଆଘାତ)
Are you grieved now?
tempted — enticed/attracted (ପ୍ରଲୋଭିତ / ଆକର୍ଷିତ )
The sight of the valley tempted me.
infact — really (ପ୍ରକୃତରେ)
In fact you are my best friend.
regret — feel sad (ଦୁଃଖ ଅନୁଭବ କରିବା)
I deeply regret your loss.
to acquire — to get (ପାଇବା ପାଇଁ)

BSE Odisha 10th Class English Detailed Text

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 5 Village Song

Odisha State Board BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 5 Village Song Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 10 English Solutions Chapter 5 Village Song

BSE Odisha 10th Class English Village Song Text Book Questions and Answers

G. Let’s Understand The Poem:

Question 1.
The poem appears to be a conversation between two persons. Who are they?
(କବିତାଟି ଦୁଇଜଣଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କଥୋପକଥନ ଭଳି ଜଣାପଡୁଛି । ସେମାନେ କିଏ ?)
Answer:
The poem ‘Village Song’ depicts a conversation between two persons. They are a mother and her daughter.

Question 2.
Where does the “honey child” go?
(ସ୍ନେହର ଶିଶୁଟି କୁଆଡ଼େ ଯାଇଛି ?)
Answer:
The “honey child” goes to the wild forest.

Question 3.
Why should she leave the mother and grieve the lover?
(ସେ କାହିଁକି ମା’କୁ ପରିତ୍ୟାଗ କରିବା ଓ ପ୍ରେମିକକୁ ଦୁଃଖ ଦେବା ଉଚିତ ?)
Answer:
The girl is going to leave her mother who has fed her delicate dishes. She is also going to disappoint her lover who is coming to marry her. She is determined to abort the marriage because she does not want to be chained in a marital bond. Thus she should leave the mother and grieve the lover.

Question 4.
How does the child describe the “wild forest”?
(ପିଲାଟି ବଣୁଆ ଜଙ୍ଗଲକୁ କିପରି ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛି ?)
Answer:
The child describes the wild forest beautifully. The wild forest is full of forest sounds and sights. It is full of flowers like lilies, lotuses, and Champa. It is home to the songbird, Koil. The thrilling tune of the Koil and the forest music can be heard there.

Question 5.
What does the expression ‘the world full of pleasure’ mean? (‘the world full of pleasure’ ଶବ୍ଦପୁଞ୍ଜ କି ଅର୍ଥ ପ୍ରକାଶ କରୁଛି ?))
Answer:
The expression ‘the world full of pleasure’ means the world is full of joys like bridal songs, lullabies, and sandal-scented leisure. The mother, while trying to persuade her daughter not to leave home and to lead a married life tells her that the world is full of pleasures.

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 5 Village Song

Question 6.
What is common about bridal songs and cradle songs?
(ବିବାହ ସଙ୍ଗୀତ ଓ ନାନାବାୟା ଗୀତ ମଧ୍ଯରେ କ’ଣ ସାମଞ୍ଜସ୍ୟ ଅଛି ?)
Answer:
The common thing about bridal songs and cradles songs is that both are folk songs and are traditional and one gets pleasure from both of them.

Question 7.
How does the poet describe happiness and sorrow?
(ସୁଖ ଓ ଦୁଃଖକୁ କବି କିପରି ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି ?)
Answer:
The poet describes the harsh truth of the real world by explaining that the happiness of the bridal song and cradle song will certainly turn into the rhythm of sorrows and sadness one day. The reality of life is that there is happiness today but tomorrow it will be all gone leaving mourning for death.

Question 8.
How does the poet compare forest notes with bridal songs and cradle songs?
(କବି ପ୍ରକୃତିର ସଙ୍ଗୀତ ସହିତ ବିବାହ ସଙ୍ଗୀତ ଓ ନାନାବାୟା ଗୀତକୁ କିପରି ତୁଳନା କରିଛନ୍ତି ?)
Answer:
According to the poet, forest notes are the music of nature but bridal songs and cradle songs are the music of human beings which they sing for happiness on the occasion of social functions. But the music of nature is eternal and provides real happiness. The forest notes are sweeter than that of the bridal songs and cradle songs.

H. Let’s Appreciate The Poem:

Question 1.
The first four lines of the poem pose four questions. What does the mother want to tell her daughter?
(କବିତାର ପ୍ରଥମ ଚାରିଧାଡ଼ି ଚାରିଟି ପ୍ରଶ୍ନ ଉପସ୍ଥାପନ କରିଛି । ମା’ ତାଙ୍କ ଝିଅକୁ କ’ଣ କହିବାକୁ ଚାହିଁଛନ୍ତି ?)
Answer:
The first four lines of the poem are four questions of the mother to her daughter who does not want to marry, instead, she wants to leave her mother and grieve her lover. Being attracted by the music of nature she has decided to quit all pleasures of worldly life. The first question mother asks her is: “Where are you going, honey child ?” Mother has sensed her daughter’s leaving home and that is why she asked this. The second question is, “Would you cast your jewels all to the breezes blowing ?” The mother, in the second question, wants to know her interest in the ornaments which she is wearing for wedding purposes. In the third question, the mother wants to make the girl emotional. So she asked, “Would you leave your mother who has fed you various delicate dishes ?” In the last question, the mother wants to know the girl’s interest in marriage and family life. So she puts the question, “Would you grieve the lover who is riding forth to wed you ?” The mother asks all these questions only to change her daughter’s mind about having a marriage and family life.

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 5 Village Song

Question 2.
Does the mother’s appeal have any effect on the girl? What does the girl find irresistible?
(ମା’ଙ୍କ ଅନୁରୋଧ ଝିଅ ଉପରେ କିଛି ପ୍ରଭାବ ପକାଇଛି କି ? ଝିଅଟି କ’ଣ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଆକର୍ଷଣୀୟ ବୋଲି ଭାବିଛି ?)
Answer:
No, the mother’s appeal does not have any effect on the girl. She deeply sees misery in the happiness of marriage. The girl, being attracted by the music of nature, wants to give up her home, mother, and even a married life. Nature’s attraction is irresistible on her part. She is mostly attracted by the wild forest, Champa trees, and their beautiful buds, Koil-haunted river islands, shining of flowers like lotuses and lilies, and above all the sweet voices of the fairy folk. According to the daughter’s wisdom, all worldly pleasures are transitory. Thus the mother didn’t succeed in persuading the daughter towards worldly pleasures.

Question 3.
How are worldly pleasures compared with the pleasures of the fairyland?
(ଜାଗତିକ ଆନନ୍ଦକୁ ପରୀରାଇଜର ଆନନ୍ଦ ସହିତ କିପରି ତୁଳନା କରାଯାଇଛି ?)
Answer:
The poet Sarojini Naidu has made a beautiful and interesting comparison between worldly pleasures and the pleasures of the fairyland or nature in her poem. The words and expressions in her poem like bridal robes, bridal songs, cradle songs, bridal cakes, and sandal-scented leisure are the symbols of worldly pleasures which are transitory, short-lived, and have the pace of sorrow. But this does not happen in the case of natural pleasures. Music of nature is far sweeter than bridal songs and cradle songs. Blowing winds and glittering flowers and flowing of streams provide real pleasures. The voices of the fairy folk is irresistible. So the girl seems unwilling to be chained to a marital bond.

I. Let’s Do Some Activities:

Question 1.
How many times does the word “would” occur in the poem?
(କବିତାରେ“would” ଶବ୍ଦଟି କେତେ ଥର ଅଛି ?)
Answer:
The word ‘would’ occurs three times in the poem.

Question 2.
How many questions are asked in the poem? Who – the mother or the daughter – asks the questions?
(କବିତାରେ କେତୋଟି ପ୍ରଶ୍ନ ପଚରାଯାଇଛି ? କିଏ – ମା’ ଅଥବା ଝିଅ – ପ୍ରଶ୍ନ ପଚାରିଛନ୍ତି ?)
Answer:
Five questions are asked in the poem. The mother asks the questions.

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 5 Village Song

Question 3.
The adjective “bridal” is used in the following expressions : “bridal songs”, “bridal robes” and “bridal cakes”. Can you use the adjective in any other expression ? (“bridal” ବିଶେଷଣଟି ନିମ୍ନଲିଖ୍ ଶବ୍ଦପୁଞ୍ଜ : “bridal songs”, “bridal robes” ଓ “bridal cakes”ରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଛି । ଏହି ବିଶେଷଣଟିକୁ ତୁମେ ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଶବ୍ଦପୁଞ୍ଜରେ ବ୍ୟବାର କରିପାରିବ କି ?)
Answer:
Other expressions are as follows — “bridal party”. “bridal gown”, “bridal suite”, “bridal shower”, “brida laughter”, and “bridal tears”.

Question 4.
In lines 3 and 4 of the first stanza the word “who” is used to qualify the nouns “mother” and “lover”. Use the word to qualify other nouns in sentences of your own.
(ପ୍ରଥମ ପଦର ୩ୟ ଓ ୪ର୍ଥ ଧାଡ଼ିରେ ‘“who” ଶବ୍ଦଟି “mother” ଓ “lover? ବିଶେଷ୍ୟକୁ ବିଶେଷିତ କରିବାକୁ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଛି । ଶବ୍ଦଟିକୁ ଅନ୍ୟ ବିଶେଷ୍ୟକୁ ବିଶେଷିତ କରିବା ପାଇଁ ତୁମ ରଚିତ ବାକ୍ୟରେ ବ୍ୟବହାର କର ।)
Answer:

(i) This is the man who helps you.
N
(ii) My sister, who came home yesterday. is a university student.
N
(iii) Would you blame your father, who loves you?
N
(iv) Would you misbehave with the guests who come to your house?
N

Question 5.
Rearrange the following phrases in the sequence in which they occur in the poem. (ନିମ୍ନଲିଖ୍ ବାକ୍ୟାଶକୁ କବିତାରେ ଥ‌ିବା କ୍ରମରେ ସଜାଅ ।)
the Champa buds are blowing; bridal cakes are on the hearth,’ lotus hules glisten; Koil-haunted river isles; bridal robes are in the loom.
Answer:
The Champa buds are blowing, Koil-haunted river isles, lotus lilies glisten, bridal robes are in the loom, and bridal cakes are on the hearth.

Question 6.
Marks the rhyming words in each stanza. Find out the rhyming words ending in ‘ing’ form. Discuss with your friends how many are common and what effect they have on you when you read the poem alone.
(ପ୍ରତି ପଦର ଯତିପାତ ପଡ଼ିଥ‌ିବା ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ କର । ‘ing’ ରୂପରେ ଥ‌ିବା ପଦଗୁଡ଼ିକୁ ଖୋଜି ବାହାର କର। କେତୋଟି ସାଧାରଣ ପଦ ଅଛି ଓ ସେଗୁଡ଼ିକ କବିତାଟିକୁ ପଢ଼ିଲାବେଳେ ତୁମ ଉପରେ କି ପ୍ରଭାବ ପକାଉଛି ତୁମ ସାଙ୍ଗମାନଙ୍କ ସହ ଆଲୋଚନା କର ।)
Answer:
Rhyming words ending in ‘ing’ form in the poem are
1st line — going
2nd line — blowing
5th line — going
6th line — blowing
11th line — glowing
12th line — going
15th line — falling
16th line — calling
Two pairs are common in the above rhyming.

1st line – Whither are you going?
5th line – To the wild forest, I am going.
2nd line – The breezes are blowing.
6th line – The Champa buds are blowing.
1 st line is a question and 5th line is its answer.
In the 2nd and 6th lines both breezes and buds are blowing.

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 5 Village Song

H.Let’s Speak:
Someone said, ‘God couldn’t be everywhere, so He created mothers’.
Work in groups of three or four and discuss what we can do to honor and thank our mothers.
When you finish your discussion, your teacher will collect the opinions of the different groups and create a web chart like this :
(କେହି ଜଣେ କହିଥିଲେ, ‘ଈଶ୍ୱର ସବୁଠାରେ ରହିପାରିବେ ନାହିଁ, ତେଣୁ ସେ ମା’ମାନଙ୍କୁ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ । ତିନିଜଣିଆ ବା ଚାରିଜଣିଆ ଦଳରେ କାର୍ଯ୍ୟ କର ଏବଂ ଆମେ ମା’ଙ୍କୁ ସମ୍ମାନ ଓ ଧନ୍ୟବାଦ ଦେବା ପାଇଁ କ’ଣ କରିପାରିବା ଆଲୋଚନା କର । ତୁମର ଆଲୋଚନା ସରିବା ପରେ ତୁମର ଶିକ୍ଷକ ବିଭିନ୍ନ ଦଳର ମତାମତ ସଂଗ୍ରହ କରିବେ ଓ ଏହିପରି ଏକ ବୃତ୍ତୀୟ ନକ୍‌ସା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବେ ।)
Work in groups of three or four and discuss what we can do to honor and thank our mothers
Answer:
Work in groups of three or four and discuss what we can do to honor and thank our mothers 1

K. Let’s Write:

Question 1.
How does the mother dissuade the girl from going to the forest?
(ଜଙ୍ଗଲକୁ ଯିବାରୁ ମା’ ଝିଅକୁ କିପରି ନିବର୍ତ୍ତାଇଛନ୍ତି ?)
Answer:
The mother, in the poem, comes to know about the intention of her daughter to spend an unmarried life in the lap of nature. The girl loves nature and wants to spend her whole life listening to the music of nature. And for that, she expresses her desire to go to the forest. Her mother insists that how can she throw away her costly jewels and leave her mother who has fed her delicate dishes. She will also disappoint her would-be husband who is coming to marry her. Mother also tells her about worldly pleasures. She will be delighted by the bridal songs and cradle songs. She will look beautiful in bridal robes. Her bridal cake is kept ready on the heart. She will also have a good time enjoying her life. Thus, the mother tries to dissuade the girl from going to the forest.

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 5 Village Song

Question 2.
Why does the girl want to go there?
(ଝିଅଟି ସେଠାକୁ ଯିବାକୁ କାହିଁକି ଇଚ୍ଛା କରିଛି ?)
Answer:
The girl, in the poem, is a staunch lover of nature. She is completely averse to worldly pleasures. She does not prefer a married life. She wants to go to the wild forest. She shall be delighted to see the branches with beautiful buds in the Champa trees. She wants to enjoy the sweet songs of the Koils as well as the beauty of lotuses and lilies in the river island of the forest. The sweet voices of the fairy folk are calling her. Further bridal songs and cradle songs which depict worldly pleasures have cadences of sorrow. The happiness of today is followed by the sorrow of tomorrow. So she is disgusted with this kind of unnatural pleasures of life. To her, the music of nature is far sweeter than bridal songs and cradle songs. So she decides to go to the wild forest.

Question 3.
Given below is a table. Write in the table the words/expressions from the poem that you think are appropriate in each column. (ନିମ୍ନରେ ଏକ ସାରଣୀ ଦିଆଯାଇଛି । ପ୍ରତ୍ୟେକ ସ୍ତମ୍ଭ ପାଇଁ ତୁମେ ଭାବୁଥ‌ିବା କବିତାର ଉପଯୁକ୍ତ ଶବ୍ଦ|ଶବ୍ଦପୁଞ୍ଜଗୁଡ଼ିକୁ ସାରଣୀରେ ଲେଖ ।)

Worldly pleasures Worldly pleasures

Answer:

Worldly pleasures (ସାଂସାରିକ ସୁଖ) Pleasure in Nature (ପ୍ରକୃତିରେ ଆନନ୍ଦ)
wearing jewels (ଅଳଙ୍କାର ପିନ୍ଧିବା |)

golden grain

wedding (ବିବାହ)

bridal songs (ବିଭାଘର ଗୀତ)

cradle songs  (ନାମାବାୟା ଗୀତ)

bridal-robes (ବର-ଅଳଙ୍କାର)

sandal-scented leisure

hearth

bridal cakes

lullabies (ଲୁଲେବିଜ୍)

breezes

wild forest

champa trees with boughs

champa buds (ଚମ୍ପା କଳିକା)

koil haunted river-isles

fairy folk

forest-notes

forest-streams (ଅରଣ୍ୟ-ସ୍ରୋତ)

shining lotus (ପଦ୍ମ)

lilies (ଲିଲି)

After the exercise, the teacher can divide the class in four or five groups and ask them to speak a few sentences on each word/expression. (ଅଭ୍ୟାସ ପରେ ଶିକ୍ଷକ ଶ୍ରେଣୀକୁ ଚାରି ବା ପାଞ୍ଚଟି ଦଳରେ ବିଭକ୍ତ କରିପାରିବେ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କୁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଶବ୍ଦ|ଶବ୍ଦପୁଞ୍ଜ ବିଷୟରେ କେତେକ ବାକ୍ୟ କହିବାକୁ କହିବେ ।)
(This exercise shall be done in the class.)

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 5 Village Song

Question 4.
Now prepare a note on the atmosphere of fairyland as described in the poem.
(କବିତାରେ ବର୍ଣ୍ଣିତ ହୋଇଥ‌ିବା ଭଳି ପରୀରାଇଜର ପରିବେଶ ସମ୍ପର୍କରେ ଏକ ଟିପ୍‌ପଣୀ ପ୍ରସ୍ତୁତ କର ।)
Answer:
The fairyland here refers to the wild forest where the music of nature attracts everyone. The blowing of Champa buds upon the Champa branches, songs of singing birds, and shining of lotus and lilies in the river islands add to the beauty of the fairyland. The flowing of streams and the voices of the fairy folk are also important lectures of the fairyland.

BSE Odisha 10th Class English Village Song Important Questions and Answers

Very Short A Objective Questions With Answers
Answer The Following Questions In A Word Or A Phrase.

Question 1.
Who wants to see their children happily married and settled?
Answer:
parents

Question 2.
Who in the poem ‘Village Song’ doesn’t want to get married?
Answer:
the young girl

Question 3.
What does the mother call her daughter affectionately?
Answer:
honey child

Question 4.
Honey child, honey child, whither are you going? What does ‘whither’ means?
Answer:
where

Question 5.
What do you mean by ‘breezes’?
Answer:
gentle wind

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 5 Village Song

Question 6.
What has the mother fed the child?
Answer:
golden grain

Question 7.
What do you mean by the expression ‘golden grain’?
Answer:
delicate dishes

Question 8.
Why is the lover riding forth?
Answer:
to wed the young girl

Question 9.
What is blowing in the poem ‘Village Song’?
Answer:
Champa buds

Question 10.
What do you mean by ‘blowing’ in the poem ‘Village Song’?
Answer:
blooming

Question 11.
Which place is frequently visited by Koils?
Answer:
river-isles

Question 12.
What glisten in the river isles?
Answer:
lotus and lilies

Question 13.
What does the mother tell her daughter about the world?
Answer:
full of pleasure

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 5 Village Song

Question 14.
What does the mother want her daughter to enjoy?
Answer:
sandal scented leisure

Question 15.
Where are the bridal robes?
Answer:
in the loom

Question 16.
Where are the bridal cakes?
Answer:
on the hearth

Question 17.
Whose statement is ‘The world is full of pleasure’?
Answer:
The mother’s

Question 18.
What do you mean by ‘forest notes’?
Answer:
music of nature

Question 19.
What do you mean by ‘cadences’?
Answer:
rhythm/pace

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 5 Village Song

Question 20.
What do you mean by the expression ‘bridal robes’?
Answer:
wedding dress

Fill In The Blanks With Right Words.

1. The poem ‘Village Song’ is written by.
Answer:
Sarojini Naidu

2. Village song is poetry.
Answer:
folk

3. Sarojini Naidu was a writer.
Answer:
prolific

4. ______________ is an important event in a person’s life.
Answer:
Marriage

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 5 Village Song

5. In the poem ‘Village Song’, a young girl doesn’t wish to get.
Answer:
married

6. The honey child wants to go to the.
Answer:
wild forest

7. Affectionately the mother calls her daughter.
Answer:
honey child

8. The mother calls her daughter honey child because she is to her mother.
Answer:
sweet

9. The mother asked her daughter if she would cast her to the blowing breezes.
Answer:
jewels

10. The mother asked her daughter if she would leave her.
Answer:
mother

11. The daughter would grieve her if she went to the wild forest.
Answer:
lover

12. The daughter says that the Champa buds are blowing upon the.
Answer:
Champa boughs

13. The daughter says that she is going to the river isles.
Answer:
Koil haunted

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 5 Village Song

14. The expression means the place frequently visited by Koils.
Answer:
Koil haunted

15. The daughter says that she is going to the river isles where glisten.
Answer:
lotus and lilies

16. The poem ‘Village Song’ is a conversation between.
Answer:
mother and daughter

17. The daughter wants to leave home on the eve of her.
Answer:
wedding

18. The mother persuades her daughter to wait for her to arrive.
Answer:
betrothed

19. The daughter attracts her mother’s attention to the voices of the.
Answer:
fairy folk

20. The daughter says that they are calling her.
Answer:
fairy folk

21. The mother tells her daughter that the world is full of.
Answer:
pleasure

22. The mother insists on saying her daughter to enjoy the sandal-scented.
Answer:
leisure

23. The mother says that the bridal robes are in the.
Answer:
loom

24. The mother says that the bridal cakes are on the.
Answer:
hearth

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 5 Village Song

25. The colors of the bridal robes are.
Answer:
silver and saffron

26. The bridal songs have cadences of sorrow.
Answer:
cradle songs

Multiple Choice Questions (Mcqs) With Answers
Pick out the correct alternative.

Question 1.
The poem ‘Village Song’ is in the form of a conversation between ____________.
(A) father and son
(B) brother and sister
(C) uncle and aunt
(D) mother and daughter
Answer:
(D) mother and daughter

Question 2.
The mother wants her daughter not to leave her home ____________.
(A) cast her robes
(B) leave her home.
(C) grieve her father
(D) enjoy the worldly pleasure
Answer:
(B) leave her home.

Question 3.
In the poem, the expression ‘golden grain’ refers to ____________.
(A) the grain is made of gold
(B) the golden sauce
(C) delicate dishes
(D) the fried rice
Answer:
(C) delicate dishes

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 5 Village Song

Question 4.
The mother pleads with her daughter to wait for __________ to arrive.
(A) her father
(B) her brother
(C) her friend
(D) her betroth
Answer:
(D) her betroth

Question 5.
According to the poet, the wild forest is full of ____________.
(A) the mango groves
(B) the jasmine buds
(C) the Champa flowers
(D) red roses
Answer:
(C) the Champa flowers

Question 6.
The daughter leaves her home ____________.
(A) before her wedding
(B) after her wedding
(C) after the party
(D) before the procession
Answer:
(A) before her wedding

Question 7.
Who would grieve if the daughter went to the wild forest?
(A) the fairy
(B) the lover
(C) the owner
(D) the master
Answer:
(B) the lover

Question 8.
The daughter casts her jewels to ____________.
(A) the blowing breeze
(B) the flowing river
(C) the burning fire
(D) running water
Answer:
(A) the blowing breeze

Question 9.
The girl says that the call of ____________ is heard in the wild forest.
(A) the tribals
(B) the spirits
(C) the fairy folk
(D) the song-birds
Answer:
(C) the fairy folk

Question 10.
Lotuses and lilies _______________ in the Koil-haunted river isles
(A) twitter
(B) glisten
(C) murmur
(D) flutter
Answer:
(B) glisten

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 5 Village Song

Question 11.
The mother tells her daughter that the bridal robes are ____________.
(A) on the self
(B) on the hearth
(C) in the loom
(D) in the briefcase
Answer:
(C) in the loom

Question 12.
The forest ____________ is shining there and producing a sweet tone.
(A) isles
(B) brooks
(C) rivulets
(D) rivers
Answer:
(A) isles

Question 13.
The mother tells her daughter to enjoy ____________.
(A) bridal songs
(B) bridal cakes
(C) sandal-scented leisure
(D) all the above
Answer:
(D) all the above

Question 14.
The expression ‘wind of death’ refers to ____________.
(A) worldly pleasures
(B) earthly sorrows
(C) a natural calamity
(D) a disaster
Answer:
(B) earthly sorrows

Question 15.
Which of the following is the pleasure of Nature?
(A) flowering trees
(B) bridal robes
(C) cradlesongs
(D) bridal cakes.
Answer:
(A) flowering trees

Village Song Summary in English

Lead-in:
Marriage is an important event in a person’s life. Parents want to see their children happily married and settled. In this poem, however, a young girl does not wish to get married. Read the poem to find out why the girl takes such a decision.

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 5 Village Song

Stanzawise Explanation:
Stanza – 1 (Lines 1 to 4)
Honey child, honey child, whither are you going?
Would you cast your jewels all to the breezes blowing?
Would you leave the mother who on golden grain has fed you?
Would you grieve the lover who is riding forth to wed you?

Gist: In the first stanza the mother speaks to her affectionate daughter and asks her where she is going. This is a conversation between a mother and her daughter in a village. The daughter does not want to marry and wishes to go away and live in a forest in the lap of nature. The mother tries to convince her. The mother addresses her daughter as ‘honey child’ and asks her, where she was going. She further questions to her daughter whether she would throw away her jewels to the blowing wind leaving the mother who has fed her various delicate dishes. She also questions the girl whether she would grieve her would-be husband who is coming to marry her.
ଅନୁବାଦ : ଏକ ପଲ୍ଲୀ ଗ୍ରାମର ଜଣେ ମାଆ ଓ ତାଙ୍କ ଝିଅଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏହା ଏକ କଥୋପକଥନ । ଝିଅଟି ବିବାହ କରିବାକୁ ଚାହୁଁନାହିଁ ଏବଂ ଏକ ଜଙ୍ଗଲକୁ ପଳାଇ ଯାଇ ପ୍ରକୃତି କୋଳରେ ବାସ କରିବାକୁ ଇଚ୍ଛା କରୁଛି । ମା’ ତାକୁ ବୁଝାଇବାକୁ ପ୍ରୟାସ କରିଛନ୍ତି । ମା’ ତାକୁ ‘ଆଦରର ଝିଅ’ ବୋଲି ସମ୍ବୋଧନ କରିବା ସହିତ ପ୍ରଶ୍ନ କରିଛନ୍ତି, ‘ତୁ ” କୁଆଡ଼େ ଯାଉଛୁ ?’’ ସେ ପୁନର୍ବାର ତାକୁ ପ୍ରଶ୍ନ କରିଛନ୍ତି ଯେ ସେ (ଝିଅ) କ’ଣ ତା’ର ସମସ୍ତ ଅଳଙ୍କାର ବହୁଥ‌ିବା ପବନକୁ ଫୋପାଡ଼ିଦେବ ଏବଂ ତାକୁ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ସୁନ୍ଦର ପାତ୍ରରେ ଖାଇବାକୁ ଦେଉଥବା ମା’କୁ ଛାଡ଼ି ଚାଲିଯିବ । ସେ ତାକୁ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଶ୍ନ କରିଛନ୍ତି ଯେ (ଝିଅ) କ’ଣ ତାକୁ ବିବାହ କରିବାକୁ ଆସୁଥ‌ିବା ତା’ର ଭାବୀ ସ୍ଵାମୀକୁ ଦୁଃଖ ଦେବ ।

Stanza – 2 (Lines 5 to 8)
Mother mine, to the wild forest I am going.
Whereupon the Champa boughs the Champa buds are blowing;
To the Koil-haunted river isles where lotus lilies glisten,
The voices of the fairy folk are calling me: O listen!

Gist: In this stanza, the daughter expresses her desire to go to a wild forest. She says to her mother that the wild forest, where she is going is a beautiful one. The forest has Champa trees upon whose branches buds are blowing. The river isles are haunted by Koils. Beautiful flowers like lotuses and lilies are shining there. Thus the sweet voice of this singing bird and the beauty of these flowers attract her. She also listens to the voices of the fairy folk who are calling her to the lap of nature.
ଅନୁବାଦ : ଏହି ପଦଟିରେ ଝିଅ ଏକ ଜଙ୍ଗଲକୁ ଯିବାକୁ ତା’ର ଇଚ୍ଛା ପ୍ରକାଶ କରିଛି । ସେ ତା’ର ମା’କୁ କହୁଛି ଯେ ସେ ଯେଉଁ ଜଙ୍ଗଲକୁ ଯାଉଛି ତାହା ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟପୂର୍ଣ୍ଣ । ଜଙ୍ଗଲର ଚମ୍ପାଗଛସବୁ ଅଛି ଯାହାର ଡାଳରେ ସୁନ୍ଦର ଚମ୍ପାକଢ଼ିଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରସ୍ଫୁଟିତ ହେଉଛି । ଜଙ୍ଗଲର ନଦୀପଠାକୁ କୋଇଲିମାନଙ୍କର ସର୍ବଦା ଆଗମନ ଘଟୁଛି । ସେଠାରେ ପଦ୍ମ ଓ କଇଁ ଫୁଲଗୁଡ଼ିକ ଚକ୍‌କ୍ କରୁଛନ୍ତି । ତେଣୁ ଏହି ସଙ୍ଗୀତ ଗାନକାରୀ ପକ୍ଷୀଗୁଡ଼ିକର ସୁମଧୁର କାକଳି ଓ ଫୁଲଗୁଡ଼ିକର ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ ତାକୁ ଆକର୍ଷିତ କରୁଛି । ତାକୁ ପ୍ରକୃତି କୋଳକୁ ଡାକୁଥିବା ପରୀ ରାଇଜର ଲୋକମାନଙ୍କର କଣ୍ଠସ୍ୱର ମଧ୍ୟ ସେ ଶୁଣିପାରୁଛି ।

Stanza – 3 (Lines 9 to 12)
Honey child, honey child, the world is full of pleasure.
Of bridal songs and cradle songs and sandal-scented leisure.
Your bridal robes are in the loom, silver, and saffron glowing,
Your bridal cakes are on the hearth: O whither are you going?

Gist: In the third stanza, the mother still tries to convince the daughter by telling her the pleasures of the worldly life. She tells her that family life is full of pleasure and happiness. She will lose herself in the songs of her marriage ceremony as well as in the soft sweet songs that she will sing for her baby in the cradle. She will also get a good time enjoying her life. Her marriage dress, which is in the loom, is dazzling with silver and saffron colors. Her bridal cakes are kept prepared on the hearth. In this arrangement, the mother dissuades her daughter from going to the wild forest.
ଅନୁବାଦ : ତୃତୀୟ ପଦରେ ମା’ ତଥାପି ଝିଅକୁ ପାର୍ଥିବ ଜୀବନର ଆନନ୍ଦ କଥା କହି ବୁଝାଇବାର ପ୍ରୟାସ କରିଛନ୍ତି । ସେ ତାକୁ ପାରିବାରିକ ଜୀବନ ସୁଖ ଓ ଆନନ୍ଦରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି । ସେ ମଧ୍ୟ ବିବାହ ଉତ୍ସବର ସଙ୍ଗୀତ ତଥା ଦୋଳାରେ ଥ‌ିବା ତା’ର ଶିଶୁ ପାଇଁ ସେ ଯେଉଁ ସଙ୍ଗୀତ ଗାଇବ ସେଥ‌ିରେ ଆତ୍ମହରା ହୋଇପଡ଼ିବ । ସେ ମଧ୍ୟ ଜୀବନକୁ ଉପଭୋଗ କରିବାର ଆନନ୍ଦମୟ ସମୟ ପାଇପାରିବ । ତା’ ପାଇଁ ତିଆରି ହେଉଥ‌ିବା ବିବାହ ପୋଷାକ ରୂପେଲୀ ଓ କମଳା ହଳଦୀ ରଙ୍ଗରେ ଚକ୍ରଚକ୍‌ କରୁଛି । ତା’ର ବିବାହ ପିଠାଗୁଡ଼ିକ ରୋଷେଇ ଘରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇ ରହିଛି । ଏପରି ପରିସ୍ଥିତିରେ ସେ ସେମାନଙ୍କୁ ଏବଂ ଜୀବନର ଆନନ୍ଦକୁ ଛାଡ଼ି କୁଆଡ଼େ ନ ଯିବା ଉଚିତ ।

Stanza – 4 (Lines 13 to 16)
The bridal songs and cradle songs have cadences of sorrow,
The laughter of the sun today, the wind of death tomorrow.
Far sweeter sound the forest notes where forest streams are falling;
O mother mine, I cannot stay, the fairy folk are calling.

Gist: In the final stanza the daughter says the truth of the real world. She explains that the bridal song and the cradle song will turn into a rhythm of sorrows one day. The happiness of today will be gone tomorrow leaving behind the mourning of death. But the world where she wishes to go is far sweeter than the worldly happiness where natural streams are flowing. At last, she tells her mother that she cannot stay at home and lead a married life as she is called by the fairy folk, in the forest.
ଅନୁବାଦ : ଶେଷ ପଦରେ ଝିଅଟି ସମସ୍ତ ସାଂସାରିକ ସୁଖକୁ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରିଛି ଏବଂ ପ୍ରକୃତିର ସଙ୍ଗୀତରେ ବାସ୍ତବ ସୁଖର ସନ୍ଧାନ ପାଇଛି । ସେ ତା’ର ମା’କୁ କହିଛି ଯେ ଯେଉଁ ବିବାହ ସଙ୍ଗୀତ ଏବଂ ନାନାବାୟା ଗୀତ କଥା ତା’ ମା’ତାକୁ କହୁଛନ୍ତି ତାହାସବୁ ଦୁଃଖର ଭାବନା ଯାହା ଜୀବନରେ ବାରମ୍ବାର ଆସିଥାଏ । ଆଜିର ଖୁସି ଆସନ୍ତା କାଲି ପାଇଁ ଦୁଃଖରେ ପରିଣତ ହୋଇଥାଏ । ତେଣୁ ପ୍ରାକୃତିକ ଝରଣାସବୁ ବହିଯାଉଥ‌ିବା ସ୍ଥାନରେ ଆନନ୍ଦଠାରୁ ବହୁଗୁଣରେ ମଧୁର । ପରିଶେଷରେ ସେ ତା’ର ମା’କୁ କହିଛି ଯେ ସେ ଘରେ ରହି ବିବାହିତ ଜୀବନ କଟାଇପାରିବ ନାହିଁ ଯେହେତୁ ଜଙ୍ଗଲରେ ପରୀ ରାଇଜର ଲୋକ ତାକୁ ଡାକୁଛନ୍ତି ।

About The Poet :
Sarojini Naidu (1879-1949) was a great Indian English poet of our country. She was popularly known as The Nightingale of India. She was not only a poet but also a freedom fighter (ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ) who joined the freedom struggle led by Mahatma Gandhi. She was born in Hyderabad on February 13, 1879. She was the child of a prodigy. She became a prolific writer at a very young age of her life. But she gave up her literary career (ସାହିତ୍ୟିକ ବୃତ୍ତି) to join the freedom struggle. She was the first Indian woman to become the President of the Indian National Congress. She was also the first woman to become the Governor of a state i.e., Uttar Pradesh. But she is known to the readers more as a poet than a politician. The poem “Village Song” appeared in her book titled “The Golden Threshold”. Leading a very successful career of a poet and politician, she passed away in 1949.

About The Poem:
The poem ‘Village Song’ of Sarojini Naidu is a traditional folk poem in which the voice of a mother and a daughter are heard. The mother says to her daughter to wait for her bride-groom to arrive but the daughter does not want to marry. She wishes to run away to the forest and remain unmarried. The arguments of both mother and daughter on a rural social background are very simple, direct, and interesting.

BSE Odisha 10th Class English Solutions Chapter 5 Village Song

Word Meaning/Glossary:

Honey child — The mother addresses the girl affectionately.
whither — where (କେଉଁଠାକୁ)
Whither are you going?
cast — throw forcefully (ବଳପୂର୍ବକ ଫିଙ୍ଗିଦେବା)
She cast her ornaments into a well.
jewels — decorative ornaments containing precious stones
breeze — wind (ପବନ)
blowing — ବାଜିବା
Monsoon is blowing from the South.
leave – ପରିତ୍ୟାଗ କରିବା
He is going to leave Purl forever.
golden grain — delicate dishes
He likes to eat golden grain.
fed — past participle form of feed
grieve — cause suffering or hurt someone
He grieves at his separation from his family.
riding forth — coming outside sitting on a horse (ଏକ ସ୍ଥାନ କୁ ଆସୁଛନ୍ତି )
He is riding forth to Pun to meet his friend.
wed — marry (ବିବାହ କରିବା )
She wants to wed a businessman.
Mother mine — ହେ ମୋର ମା’
wild forest — trees growing in natural conditions
A few can dare to enter a wild forest.
Champa — the name of a flower
I love the Champa flower.
boughs — branches (ଡାଳ)
Every tree, except a few, has boughs.
bud — କଳି/ କଢ଼
Children are like buds.
koil-haunted — the place which is frequently visited by koil or cuckoo ( କୋଇଲି ବାରମ୍ବାର ଆସୁଥ‌ିବା ସ୍ଥାନ)
Everybody loves to listen to the song of a Koil.
river-isles — river islands
lotus — a type of flower that grows in water
Lotus is our national flower.
lilies — A type of flower that grows in water
Lilies are beautiful to see.
glisten — to shine to shine (ଉଜ୍ଜଳ ଦେଖାଯିବା, ଚିକ୍‌କ୍ କରିବା)
He glistens in his new dress.
voices of fairy folk — the sweet music of the fairies (ପରୀମାନଙ୍କର ମଧୁର
A child hears the voices of the fairy folk at night.
voice — ସ୍ୱର
bridal-songs — marriage songs (ବିବାହ ସଙ୍ଗୀତ)
Bridal songs are sung during the marriage ceremony.
cradle-songs — lullaby/a soft gentle song sung to make a child go to sleep (ଲୋରି, ଶି ଶୁ କୁ ଖୁଆଇବା ପାଇଁ ମା’ ଗାଉଥ‌ିବା ଧୋବାଇଆ ଗୀତ)
Babies are fond of cradle songs.
sandal-scented leisure — to spend or enjoy a good time under the shade of sandal tree
bridal robes — costly wedding dresses(ମୂଲ୍ୟବାନ୍ ବା ଦାମିକା ବିବାହ ପରିଧାନ ବା ପୋଷାକ)
The girl is wearing a bridal robe.
She came to the altar in bridal robes.
loom — a machine for making cloth by twisting threads between other threads which go in a different direction ((ଲୁଗାବୁଣା କଳ ବା ତନ୍ତ))
Clothes are made in the loom.
saffron — a type of color (a bright orange-yellow color) (କମଳା ହଳଦୀ ମିଶ୍ରିତ ରଙ୍ଗ)
bridal cakes — cakes prepared for the bride for the occasion of the marriage ceremony
hearth — the floor or surround of a fire place (ଚୁଲି ଚାରିପଟେ ଥୁବା ସ୍ଥାନ)
Cooked food is kept in the hearth.
cadence — rhythm, pace (ଗୀତ/ଗତି)
sorrow — misery, sadness (ଦୁର୍ଦ୍ଦଶା/ଦୁଃଖ )
laughter of the sun — happiness, pleasure of living (ସୁଖ, ବଞ୍ଚିବାର ଆନନ୍ଦ)
wind of death — loss or sorrow (ମୃତ୍ୟୁଜନିତ କ୍ଷତି| ଦୁଃଖ)
forest notes — music of nature (ପ୍ରକୃତିର ସଂଗୀତ)
forest-stream — ଜଙ୍ଗଲୀ ଝରଣା
are falling — are blowing (ପ୍ରବାହିତ ହେଉଛି)
fairy-folk — the fairies (ପରୀ ମାନଙ୍କ)

BSE Odisha 10th Class English Detailed Text

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Poem 1(b) सूरदास के पद

Odisha State Board BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Poem 1(b) सूरदास के पद Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 10 Hindi Solutions Poem 1(b) सूरदास के पद

प्रश्न और अभ्यास (ପ୍ରଶ୍ନ ଔର୍ ଅଭ୍ୟାସ)

1. निम्नलिखित प्रश्नों के उत्तर दो-तीन वाक्यों में दीजिए।
(ନିମ୍ନଲିଖ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଦୁଇ-ତିନି ବାକ୍ୟରେ ଦିଅ ।)

(क) कृष्ण यशोदा से क्या शिकायत करते है और क्यों?
(କୃଷ୍ଣ ଯଶୋଦା ସେ କ୍ୟା ଶିକାୟତ୍ କରନେ ହୈ ଔର୍ କେଁ ?)
उत्तर:
कृष्ण यशोदा से यह शिकायत करते हैं कि- माँ! मुझे बलराम भैया चिढ़ाते हैं। वे कहते हैं कि मैं खरीद कर लाया गया हुँ। जसुमति ने तुम्हें जन्म नहीं दिया है। इसलिए मैं उनके साथ खेलने नहीं जाता।

(ख) बलराम कृष्ण से क्या पूछते हैं?
(ବଳରାମ କୃଷ୍ଣ ସେ କ୍ୟା ପୁଛତେ ହୈ ?)
उत्तर:
बलराम कृष्ण से पूछते हैं कि – कौन तेरे माता पिता हैं? नंद गोरे हैं और यशोदा गोरी हैं, क्यों काला है?

(ग) यशोदा किसकी कसम खाती हैं और क्या कहती हैं?
(ଯଶୋଦା କିସ୍‌ କସମ୍ ଖାତୀ ହୈ ଔର୍ କ୍ୟା କହତୀ ହୈ ?)
उत्तर:
यशोदा गोधन की कसम खाती हैं और कहती हैं कि ‘मैं तेरी माता हूँ और तू मेरा पुत्र है। यह बलराम चुगलखोर है और जन्म से शरारती है।

(घ) चुटकी देकर ग्वाल-बालक क्यों नाचते हैं?
(ଚୁଟକୀ ଦେକର୍ ଗ୍ୱାଲା-ବାଳକ ଜ୍ୟୋ ନା ହେଁ ?)
उत्तर:
कृष्ण को बलराम के कहने पर कि नंद गोरे हैं, यशोदा गोरी हैं मगर तू काला क्यों है? तुझे माता यशोदा ने खरीद कर लाया है। यही सब बातें सुनकर कृष्ण को चिढ़ाने के लिए ग्वाल बालक चुटकी बजाकर नाचते हैं।

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Poem 1(b) सूरदास के पद

2. निम्नलिखित पदों के अर्थ दो-तीन वाक्यों में स्पष्ट कीजिए:
(ନିମ୍ନଲିଖତ୍ ପଦୌ କେ ଅର୍ଥ ଦୋ-ତୀନ୍ ୱାର୍କୋ ମେଁ ସ୍ପଷ୍ଟ କୀଜିଏ: )
(ନିମ୍ନଲିଖ୍ ପଦଗୁଡ଼ିକରେ ଅର୍ଥ ଦୁଇ-ତିନି ବାକ୍ୟରେ ସ୍ପଷ୍ଟ କର: )

(क) पुनि-पुनि कहत कौन है माता, कौन है तुमरो तात।
(ପୁନି-ପୁନି କହତ କୌନ୍ ହୈ ମାତା, କୌନ୍ ହୈ ତୁମରେ ତାତ ।)
उत्तर:
कृष्ण की बाललीला का वर्णन करते हुए कवि ने उसका सुंदर वर्णन किया है। कृष्ण बलराम चिढ़ाने के लिए बारबार कहते हैं कि तुम्हारी माता कौन हैं और पिता कौन हैं? तुम बाबानंद और माता यशोदा के पुत्र नहीं हो। तुम्हें माता यशोदा ने खरीद कर लाया है।

(ख) सूर स्याम मोहि गोधन की सौं हौं माता तू पूत।
(ସୂର୍ ଶ୍ୟାମ ମୋହି ଗୋଧନ କୀ ସୌ ହେଁ ମାତା ତୂ ପୂତ ।)
उत्तर:
जब बालक कृष्ण के मुख पर यशोदा गुस्सा देखती है और कृष्ण के मुख से गुस्सैली वाणी सुनती हैं तो वह प्रसन्न हो जाती हैं। फिर कृष्ण से कहती हैं कि बलराम चुगलखोर है और शरारती है। वह गोधन की कसम खाकर कहती हैं कि कृष्ण ही उनका पुत्र है और वह कृष्ण की माता है।

(ग) तनक – तनक चरननि सौं, नाचत, मनहिं मनहिं रिझावत।
(ନିମ୍ନଲିଖ୍ ପଦଗୁଡ଼ିକରେ ଅର୍ଥ ଦୁଇ-ତିନି ବାକ୍ୟରେ ସ୍ପଷ୍ଟ କର: )
उत्तर:
इस पंक्ति में कवि ने कहा है कि कृष्ण अपने आप कुछ गा रहे हैं। वे गाते-गाते अपने नन्हे चरणों से नाचते हैं और मन-ही-मन खुश हो रहे हैं।

(घ) कबहुँ चितै प्रतिबिम्ब खंभ में, लौनी – लिए खबावत।
(କବହୁ ଚିତୈ ପ୍ରତିବିମ୍ବ ଖମ୍ବ ମେଁ, ଲୌନୀ-ଲିଏ ଖବାୱତ୍।)
उत्तर:
बालक कृष्ण घर के भीतर जाकर थोड़ा मक्खन हाथ में लेकर खाते हैं और कुछ मक्खन अपने मुँह पर भी लगा देते हैं। कभी खम्भे में अपना प्रतिबिंब देखकर उसे भी कुछ मक्खन खिलाते हैं।

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Poem 1(b) सूरदास के पद

3. निम्नलिखित प्रश्नों के उत्तर एक-एक वाक्य में दीजिए।
(ନିମ୍ନଲିଖୂ ପ୍ରଶ୍ନ କେ ଉତ୍ତର୍ ଏକ୍- ଏକ୍ ୱାକ୍ୟ ମେଁ ଦୀଜିଏ । (ନିମ୍ନଲିଖ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଗୋଟିଏ-ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଦିଅ ।)

(क) बाललीला (पद) के रचयिता कौन हैं?
(ବାଳଲୀଳା (ପଦ) କେ ରଚୟିତା କୌନ୍ ହୈ ।)
उत्तर:
बाललीला (पद) के रचयिता सूरदास हैं।

(ख) कौन कहते हैं कि तुझे मोलकर लाया गया है?
(କୌନ୍ କହତେ ହୈ କି ତୁଝେ ମୋଲ କର ଲାୟା ଗୟା ହୈ?)
उत्तर:
बलराम कहते हैं कि तुम्हें मोल कर लाया गया है।

(ग) बलराम पुनः पुनः क्या कहते हैं?
(ବଳରାମ ପୁନଃ ପୁନଃ କ୍ୟା କହତେ ହୈ ?)
उत्तर:
बलराम पुनः पुनः कहते हैं कि कौन तुम्हारी माता हैं और कौन तुम्हारे पिता हैं।

(घ) ग्वाल बालक किस तरह हँसते हैं?
(ସ୍ଵାଲେ ବାଳକ କିସ୍ ତରହ ହଁସତେ ହେଁ ?)
उत्तर:
ग्वाल बालक चुटकी बजाकर नाचते हैं और हँसते हैं।

(ङ) माँ यशोदा ने किसे मारना सिखा है?
(ମାଁ ଯଶୋଦା ନେ କିସେ ମାର୍‌ନା ସିଖା ହୈ ?)
उत्तर:
माँ यशोदा ने कान्हा को मारना सीखा है।

(च) कौन दाऊ पर नहीं खीझती है?
(କୌନ୍ ଦାଊ ପର ନହୀ ଶୀଝାତୀ ହୈ ?)
उत्तर:
माता यशोदा दाऊ पर नहीं खीझती हैं।

(छ) स्याम शरीर का अर्थ क्या है?
(ଶ୍ୟାମ୍ ଶରୀର କା ଅର୍ଥ କ୍ୟା ହୈ ?)
उत्तर:
स्याम शरीर का अर्थ है ‘काला शरीर’ या श्याम मरंग का शरीर।

(ज) ‘जनमत ही को धूत’ का अर्थ क्या है?
(‘ଜନମତ୍‌ ହୀ କୋ ଧୂତ୍’ କା ଅର୍ଥ କ୍ୟା ହୈ ?)
उत्तर:
‘जनमत ही को धूत’ का अर्थ है जन्म से शरारती।

(झ) माँ यशोदा किसकी सौगंध खाती हैं?
(ମାଁ ଯଶୋଦା କିସ୍‌ ସୌଗନ୍ଧା ଖାତି ହେଁ ?)
उत्तर:
माँ याशोदा गोधन की सौगंध खाती हैं।

(अ) कृष्ण किसे माखन खिलाते हैं?
(ମାଁ ଯଶୋଦା କିସ୍‌ ସୌଗନ୍ଧା ଖାତି ହେଁ ?)
उत्तर:
कृष्ण खंभे में अपने प्रतिबिंब को देखकर उसे माखन खिलाते हैं।

(ट) यशोमति क्या देखकर हर्षित हो जाती हैं?
(ଯଶୋମତି କ୍ୟା ଦେଖ୍କର୍ ହର୍ଷିତ୍ ହୋ ଜାତୀ ହୈ ?)
उत्तर:
यशोमती कृष्ण की बाललीला को देखकर हर्षित हो जाती हैं।

भाषा-ज्ञान (ଭାଷା-ଜ୍ଞାନ)

प्रश्न 1.
निम्नलिखित शब्दों के तत्सम रूप लिखिए:
(ନିମ୍ନଲିଖ୍ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକର ତତ୍‌ସମ ରୂପ ଲେଖ)
मोल, सौं, पूत, तनक, धूत, बाँह, मैया, खिझायो, गैयनि, कजरी
उत्तर:
मोल – मूल्य
पूत – पुत्र
धूत – दुष्ट
मैया – माता
गैयनि – गौ
सौं – शपथ
तनक – क्षुद्र
बाँह – हस्त
खिझायो – उपहास
कजरी – श्याम

प्रश्न  2.
निम्नलिखित शब्दों के समानार्थी शब्द लिखिए :
(ନିମ୍ନଲିଖ୍ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକର ସମାନାର୍ଥୀ ଶବ୍ଦ ଲେଖ ।)
नित, चरन, कर, बाँह, रिस, तात, जात, बदन, स्याम, धूत, सौं, पूत, शरीर, खीझें, चबाई
उत्तर:
नित – हमेशा/सदैव
चरन – पैर / पाँव
कर – हाथ
बाँह – हाथ
रिस – गुस्सा
तात – पिता
जात – जन्म
बदन – मुँह / चेहरा
स्याम – काला
धूत – धूर्त / शरारती / दुष्ट
सौं – सौगंध/शपथ/कसम
पूत – पुत्र/तनय/बेटा
शरीर – काया/देह
खीझे – गुस्सा
चबाई – चुगलखोर/निंदक

Very Short & Objective type Questions with Answers

A. निम्नलिखित प्रश्नों के उत्तर एक वाक्य में दीजिए।

प्रश्न  1.
भक्तिकाल के सर्वश्रेष्ठ कृष्ण-भक्त कवि किसे माना जाता है?
उत्तर:
भक्तिकाल के सर्बश्रेष्ठ कृष्ण-भक्त कवि सूरदास को माना जाता है।

प्रश्न  2.
सूरदास की प्रमुख प्रामाणिक रचन क्या है?
उत्तर:
सूरदास के प्रमुख प्रामाणिक रचना ‘सूरसागर’ अमूल्य निधि है।

प्रश्न  3.
सूरदास के गुरु कौन थे?
उत्तर:
सूरदास के गुरु बल्लभायार्य थे।

प्रश्न 4.
यशोमति क्या देखकर हर्षित हो जाति है?
उत्तर:
यशोमति कृष्ण की बाललीला को देखकर हर्षित हो जाती है ।

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Poem 1(b) सूरदास के पद

प्रश्न  5.
‘जनमत ही को धूत’ का अर्थ क्या है?
उत्तर:
‘जनमत ही को धूत’ का अर्थ है जन्म से शरारती।

प्रश्न  6.
श्रीकृष्ण अपने छोटे-छोटे पैरों से क्या करते हैं?
उत्तर:
श्रीकृष्ण अपने छोटे-छोटे पैरों से नाचते हैं।

प्रश्न  7.
श्रीकृष्ण बाँहें उठाकर क्या करते हैं?
उत्तर:
श्रीकृष्ण बाँहें उठाकर कजरी और धौली गायों को बुलाते हैं।

B. निम्नलिखित प्रश्नों के उत्तर एक शब्द/एक पद में दीजिए।

प्रश्न  1.
कौन कान्हा को बहुत खिझाता है?
उत्तर:
दाऊ

प्रश्न  2.
दाऊ के खिझाने से कान्हा के नाराज होने पर माँ क्या कहकर समझाती है?
उत्तर:
मैं माता तू पुत्र

प्रश्न  3.
कान्हा क्यों खेलने नहीं जाते?
उत्तर:
रिस के मारे

प्रश्न  4.
दाऊ किसको खिझाते हैं?
उत्तर:
कृष्ण को

प्रश्न  5.
यशोदा कृष्ण मुँह से क्या सुनकर खुश हो जाती हैं?
उत्तर:
शिकायत

प्रश्न  6.
ग्वाले किस तरह हँसते हैं?
उत्तर:
चुटकी बजाकर

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Poem 1(b) सूरदास के पद

प्रश्न  7.
यशोमती क्या देखकर हर्षित हो जाती हैं?
उत्तर:
कृष्ण की बाललीला

प्रश्न  8.
माता यशोदा किसकी सौगंध खाती हैं?
उत्तर:
गोधन को

प्रश्न  9.
जो चुटकी बजाकर नाचते हैं, वे कौन हैं?
उत्तर:
ग्वाले

प्रश्न 10.
कौन जन्म से धूर्त हैं?
उत्तर:
बलभद्र

प्रश्न  11.
‘लौनी’ शब्द का अर्थ क्या है?
उत्तर:
मक्खन

C. रिक्त स्थानों की पूर्ति कीजिए।

प्रश्न 1.
…………………. दाऊ पर नहीं खीझती है।
उत्तर:
यशोदा

प्रश्न 2.
बालकृष्ण के हाथ में ………………… है।
उत्तर:
मक्खन

प्रश्न 3.
कृष्ण खंभे में ……………….. देखते हैं।
उत्तर:
प्रतिविम्ब

प्रश्न 4.
बाल कृष्ण ………………. हाथ उठाकर बुलाते हैं
उत्तर:
गायों को

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Poem 1(b) सूरदास के पद

प्रश्न 5.
………………. अपने आँगन में नाचते-गाते हैं।
उत्तर:
कृष्ण

प्रश्न 6.
कृष्ण ……………… माखन खिलाते हैं।
उत्तर:
प्रतिबिंब को

प्रश्न 7.
मैया मोहि दाउ बहुत दाउ बहुत खिझायो – इस पंक्ति में मोहि पद ……………….. के लिए प्रयोग हुआ है।
उत्तर:
कृष्ण

प्रश्न 8.
कृष्ण खलते समय अपने बदन पर ………………….. लगाते है।
उत्तर:
माखन

प्रश्न 9.
………………….. अपने आँगन में कछु गावत।
उत्तर:
हरी

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Poem 1(b) सूरदास के पद

प्रश्न 10.
ग्वाले बालक ………………… बजाकर हँसते हैं।
उत्तर:
चुटकी

प्रश्न 11.
दूरी देखति …………………. यह लीला।
उत्तर:
जसुमति

D. ठिक् या भूल लिखिए।

प्रश्न 1.
सूरदास के गुरु वल्लभाचार्य थे।
उत्तर:
ठिक्

प्रश्न 2.
बलराम कहते हैं कि ‘दाउहि कबहुँ न खीझै ‘?
उत्तर:
भूल

प्रश्न 3.
बलराम शरीर का रंग श्याम है
उत्तर:
भूल

प्रश्न 4.
यशोदा गोधन की कसम खाती हैं।
उत्तर:
ठिक्

प्रश्न 5.
माता यशोदा गोपियों को मारना सीखा है।
उत्तर:
भूल

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Poem 1(b) सूरदास के पद

प्रश्न 6.
मोहन की गुस्सैल वाणी सुनकर यशोमती प्रसन्न हो जाती है।
उत्तर:
ठिक्

प्रश्न 7.
‘गोरे नंद यशोदा गोरी, तू कत स्याम शरीर’ – इस पंक्ति के रचयिता कबीरदास हैं।
उत्तर:
भूल

प्रश्न 8.
कृष्ण बीमारी के कारण खेलने नहीं जाते।
उत्तर:
भूल

प्रश्न 9.
वलराम जन्म से चुगलखोर है।
उत्तर:
ठिक्

प्रश्न 10.
कृष्ण कजरी धौरी गायों को बुलाते हैं।
उत्तर:
ठिक्

प्रश्न 11.
कृष्ण बाँह उठाकर नंद बाबा को बुलाते हैं।
उत्तर:
भूल

Multiple Choice Questions (mcqs) with Answers

सही उत्तर चुनिए : (MCQs)

1. कौन कान्हा को बहुत खिझाता है?
(A) दाऊ
(B) नन्द
(C) यशोदा
(D) ग्वाल बाल
उत्तर:
(A) दाऊ

2. दाऊ के खिझाने से कान्ह के नाराज होने पर माँ क्या कहकर समझाती है?
(A) बलभद्र मेरा पुत्र नहीं है
(B) मैं माता तू पुत्र
(C) मैं बहुत खुश हूँ
(D) तू नाराज न हो
उत्तर:
(B) मैं माता तू पुत्र

3. कान्ह क्यों खेलने नहीं जाते?
(A) दुःख के मारे
(B) रिस के मारे
(C) खुसी के मारे
(D) डर के मारे
उत्तर:
(B) रिस के मारे

4. दाऊ किसको खिझातें हैं?
(A) कृष्ण को
(B) ग्वालों को
(C) गोपियों को
(D) माता यशोदा को
उत्तर:
(A) कृष्ण को

5. यशोदा कृष्ण के मुँह से क्या सुनकर खुश हो जाती हैं?
(A) शिकायत
(B)खेलने न जाने की बात
(C) क्रोधपूर्ण बातें
(D) बलराम के चिढ़ाने की बात
उत्तर:
(A) शिकायत

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Poem 1(b) सूरदास के पद

6. बाललीला (पद) के रचयिता कौन हैं?
(A) रामदास
(B) हरीदास
(C) सूरदास
(D) भक्तदास
उत्तर:
(C) सूरदास

7. वाले किस तरह हँसते हैं?
(A) चुटकी बजाकर
(B) गाना गाकर
(C) माखन खाकर
(D) तालियाँ बजाकर
उत्तर:
(A) चुटकी बजाकर

8. कौन दाऊ पर नहीं खीझती है?
(A) कृष्ण
(B) बलराम
(C) यशोदा
(D) बिजली कन्या
उत्तर:
(C) यशोदा

9. सूरदास के गुरु कौन थे?
(A) रामानन्द सागर
(B) वल्लभाचार्य
(C) रामकृष्ण परमहंस
(D) विवेकानन्द
उत्तर:
(B) वल्लभाचार्य

10. यशोमती क्या देखकर हर्षित हो जाती हैं?
(A) कृष्ण की बाललीला
(B) अर्जुन की विश्वरुप
(C) कृष्ण की गोपलीला
(D) बिजली कन्या के जन्म
उत्तर:
(A) कृष्ण की बाललीला

पद: (ପଦ)

1. मैया मोहि दाऊ बहुत खिझायो।
मोसों कहत मोल को लीन्हों, तू जसुमति कब जायो॥
कहा कहौं एही रिस के मारे, खेलन हौं नहीं जात।
पुनि-पुनि कहत कौन है माता, कौन है तुमरो तात॥
गोरे नन्द, जसोदा गोरी, तू कत स्याम सरीर।
चुटकी दै दै हँसत ग्वाल सब, सिखै देते बलबीर॥
तू मोही को मारन सीखी, दाउहि कबहूँ न खीझै।
मोहन मुख रिस की ये बातौं, जसुमति सुनि – सुनि रीझै॥
सुनहू कान्ह बलभद्र चबाई, जनमत ही को धूत।
सूर स्याम मोहि गोधन की सौं, हौं माता तू पूत॥

ମୈୟା ମୋହି ଦାଉ ବହୁତ ଖ୍ରୀୟୋ।
ମୋର୍ସ କହତ ମୋଲ୍ କୋ ଲୀକ୍ଷ୍ନୌ, ତୂ ଜସୁମତି କବ ଜାୟେ ॥
କହା କହାଁ ଏହୀ ରିସ କେ ମାତା, ମାରେ, ଖେଲନ ହେଁ ନହିଁ ଜାତ।
ପୁନି-ପୁନି କହତ କୌନ୍ ହୈ କୌନ ହି ତୁମରୋ ତାତ॥
ମାରେ, ଖେଲନ ହେଁ ନହିଁ ଜାତ। ମାତା, କୌନ ହି ତୁମରୋ ତାତ ॥
ଗୋରେ ନନ୍ଦ, ଜସୋଦା ଗୋରୀ, ତୂ କତ ସ୍ୟାମ ସରୀର।
ଚୁଟକୀ ଦୈ ଦୈ ହଁସତ ଗ୍ବାଲ ସବ, ସିଖି ଦେତେ ବଲବୀର॥
ତୂ ମୋହୀ କୋ ମାରନ ସୀଖୀ, ଦାଉହି କବହୁଁ ନ ଖୀର୍ଷେ।
ମୋହନ ମୁଖ ରିସ କୀ ୟେ ବାର୍ଡୋ, ଜସୁମିତ ସୁନି-ସୁନି ରୀର୍ଥେ ॥
ସୁନହ୍ନି କାହ୍ନ ବଲଭଦ୍ର ଚବାଈ, ଜନମତ ହୀ କୋ ଧୂତ।
ସୂର ସ୍ୟାମ ମୋହି ଗୋଧନ କୀ ସୌ, ହେଁ ମାତା ତୃ ପୂତ॥

हिन्दी व्याख्या: इस पद में कृष्ण की बाललीला का वर्णन है। बालक कृष्ण माँ यशोदा के पास शिकायत करते हैं, “माँ! मुझे बलराम भैया चिढ़ाते हैं। वे मुझे कहते हैं कि तुझे खरीद कर लिया गया है। जसुमति ने तुझे जन्म नहीं दिया है। इसलिए मैं उनके साथ खेलने नहीं जाता। वे बार-बार मुझे पूछते हैं कि कौन तेरी माता और कौन तेरे पिता हैं? और कहते हैं कि नंद गोरे हैं, यशोदा गोरी है, तू क्यों श्यामल/काला है। यह सुनकर मुझे चिढ़ाने के लिए ग्वाल बालक चुटकी बजाकर नाचते हैं।

बलराम भैया उन्हें सिखा देते हैं। तूने सिर्फ मुझे मारना सीखा है। बलराम भैया पर खीझती भी नहीं ।” मोहन के मुख पर गुस्सा देखकर और उनकी गुस्सैली वाणी सुनकर यशोमति प्रसन्न हो जाती हैं। माँ कहती है कि कान्हा सुन, यह बलराम चुगलखोर है, वह जन्म से शरारती है। मैं गोधन की कसम खाकर कहती हूँ कि मैं तेरी माता और तू मेरा पुत्र है।

ଓଡ଼ିଆ ଅନୁବାଦ:
ଏହି ପଦରେ କୃଷ୍ଣଙ୍କର ବାଲ୍ୟଲୀଳାର ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଅଛି। କୃଷ୍ଣ ମାତା ଯଶୋଦା ପାଖରେ ଆପରି କରୁଛନ୍ତି କି ହେ ମାତା! ମୋତେ ବଳରାମ ଭାଇ ଚିଡ଼ାଉଛନ୍ତି। ମୋତେ କହୁଛନ୍ତି ତୋତେ କିଣିକରି ଅଣାଯାଇଅଛି। ମାତା ଯଶୋଦା ତୋତେ ଜନ୍ମ ଦେଇନାହାଁନ୍ତି। ଏଣୁ ମୁଁ ତାଙ୍କ ସହିତ ଖେଳିବାକୁ ଯାଉନାହିଁ। ସେ ବାରମ୍ବାର ମୋତେ ପଚାରୁଛନ୍ତି ତୋ’ ମାତା ପିତା କିଏ?

ନନ୍ଦ-ଯଶୋଦା ତ ଗୋରା, ତୁ କାହିଁକି କଳା ହେଲୁ? ଏହା ଶୁଣି ଗୋପାଳ ପିଲାମାନେ ମଧ୍ଯ ଚୁଟୁକି ମାରି ନାଚୁଛନ୍ତି। ବଳରାମ ଭାଇ ତାଙ୍କୁ ଶିଖାଉଛନ୍ତି। ତୁମେ କେବଳ ମୋତେ ମାରିବା ଜାଣିଛ ମାତା କହୁଛନ୍ତି: କୃଷ୍ଣ ଶୁଣ, ବଳରାମ ମିଛୁଆଟା ଏବଂ ଜନ୍ମରୁ ଦୁଷ୍ଟ। ମୁଁ ଗାଈର ଶପଥ ଖାଇ କହୁଛି ଯେ ତୁ ମୋର ପୁଅ ଏବଂ ମୁଁ ତୋ’ ର ମାଆ

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Poem 1(b) सूरदास के पद

2. हरि अपने आँगन कछु गाबत।
तनक-तनक चरनन सौं नाचत, मनहिं – मनहिं रिझाबत ॥
बाँह उचाइ काजरी – धौरी, गौयनि टेरि बुलाबत।
कबहुँक बाबा नंद पुकारत, कबहुँक घर मैं आबत॥
माखन तनक आपने कर लै, तनक-बदन मैं नाबत।
कबहुँ चितौ प्रतिबिम्ब खंभ मैं, लौनी लिए खबावत॥
दुरि खति जसुमति यह लीला, हरष आनंद बढ़ावत।
सूर स्याम के बाल – चरित ये, तिन देखन मन भावत॥

ହରି ଅପନେ ଆଗନ କଛୁ ଗାବତ୍।
ତନକ-ତନକ ଚରନନ ସୌ ନାଚତ, ମନହିଁ-ମନହିଁ ରିଝାବତ ॥
ବାହ ଉଚାଇ କାଜରୀ-ଧୌରୀ, ଗୌୟନି ଟେରି ବୁଲାବତ।
କବର୍ଦ୍ଧକ ବାବା ନଂଦ ପୁକାରତ, କବଚ୍ଛୁକ ଘର ମେଁ ଆବତ॥
ମାଖନ ତନକ ଆପନେ କର ଲୈ, ତନକ-ବଦନ ମେଁ ନାବତ।
କବହୁଁ ଚିତୌ ପ୍ରିତବିମ୍ବ ଗଂଭ ମେଁ, ଲୌନୀ ଲିଏ ଖବାୱତ॥
ଦୁରି ଦେଖତି ଜସୁମତି ୟହ ଲୀଲା, ହରଷ ଆନଂଦ ବଢ଼ାୱତ।
ସୂର ସ୍ୟାମ କେ ବାଲ-ଚରିତ ଯେ, ନିତ ଦେଖତ ମନ ଭାବତ॥

हिन्दी व्याख्या: बालक कृष्ण घर के आंगन में अकेले खेल रहे हैं। उनका यह खेल सबके मन को मोह लेता है। यह वर्णन बहुत ही हृदयग्राही है। भगवान कृष्ण अपने आप कुछ गा रहे हैं। वे गाते-गाते नन्हें चरणों से नाचते भी हैं और मन-मन खुश हो रहे हैं। कभी वे हाथ उठाकर काली एवं सफेद गायों को बुलाते हैं, तो कभी नंद बाबा को पुकारते हैं। वे कभी घर के भीतर चले जाते हैं।

घर में जाकर थोड़ा मक्खन हाथ में लेकर खाते हैं, और थोड़ा-सा मुँह में लगा लेते हैं। माता यशोदा दूर से ही खड़ी होकर यह लीला देख रही हैं। और आनंदित हो रही हैं। सूरदास कह रहे हैं कि कन्हैया की यह बाललीला रोज-रोज देखने पर भी प्यारी लगती है। इससे मन तृप्त नहीं होता।

ଓଡ଼ିଆ ଅନୁବାଦ:
କୃଷ୍ଣ ଏକୁଟିଆ ଅଗଣାରେ ଖେଳୁଛନ୍ତି। ତାଙ୍କର ଏହି ଖେଳ ସମସ୍ତଙ୍କ ମନକୁ ମୋହିତ କରୁଅଛି। ଏହା ଅତ୍ୟନ୍ତ ହୃଦୟଗ୍ରାହୀ। କୃଷ୍ଣ ଆପଣା ଛାଏଁ କିଛି ଗୀତ ଗାଇ ଚାଲିଛନ୍ତି। ଗାଉ ଗାଉ ଛୋଟ ପାଦରେ ସେ ନାଚୁଛନ୍ତି ମଧ୍ୟ ଏବଂ ମଗ୍ନ ମଧ୍ୟ ହୋଇଯାଉଛନ୍ତି। କେତେବେଳେ ହାତଠାରି କାଳୀ ଓ ଧଳୀ ଗାଈଙ୍କୁ ଡାକୁଛନ୍ତି ତ କେତେବେଳେ ନନ୍ଦ ବାବାଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ଡାକୁଛନ୍ତି।

କେତେବେଳେ ଘର ଭିତରକୁ ଚାଲିଯାଇ ଲହୁଣି ଖାଉଛନ୍ତି ତ ଲହୁଣି ହାତରେ ଧରି ନିଜ ମୁହଁରେ ବୋଳି ମଧ୍ୟ ବହୁତ ସୁନ୍ଦର ଲାଗୁଛି। ଏତିକିରେ ମନର ତୃପ୍ତି ହେଉନାହିଁ। ଥାଇ ଏହା ଦେଖୁଛନ୍ତି ଏବଂ ଖୁସି ହେଉଛନ୍ତି। ସୁରଦାସ କହୁଛନ୍ତି ଯେ କୃଷ୍ଣଙ୍କର ଏହି ବାଲ୍ୟଲୀଳା ସବୁଦିନ ଦେଖୁଥିଲେ ମଧ୍ୟ ବହୁତ ସୁନ୍ଦର ଲାଗୁଛି। ଏତିକିରେ ମନର ତୃପ୍ତି ହେଉନାହିଁ

शबनार: (ଶରାର୍ଥି)

मैया – माँ (ମା’)

दाऊ – बड़ा भाई बलराम (ବଡ଼ଭାଇ ବଳରାମ)

खिझायो – चिढ़ाया (ବଡ଼ଭାଇ ବଳରାମ)

कहत – कहते है (ଚିଡ଼ାଇଲେ)।

लीन्हों – लाया गया (କୁହନ୍ତି)।

जायो – जन्मा (ଅଣାଯାଇଅଛି)।

एही – यही (ଜନ୍ମ ହେବା)।

खेलन – खेलने (ଏହି)।

पुनि-पुनि – बारबार (ଖେଳିବାକୁ)।

तात – पिता (ବାରମ୍ବାର)।

सरीर – शरीर (ପିତା)।

चुटकी – अंगूठे और पास की अंगुली से बजाना (ଶରୀର)।

दै- देकर (ଦେଇକରି)।

ग्वाल – गोपाल (ଗୋପାଳ)।

बलवीर – बलराम (ବଳରାମ)।

मारन – मारना (ମାରିବା)।

दाउहि – बडे भाई से ( କଥା)।

बातें – बातें (ବଡ଼ଭାଇ)।

सुनहू – सुनकर (ଶୁଣି ଶୁଣି)।

चबाई – चुगलखोर (ମିଛକୁହା)।

धूत – शरारती (ବଦମାସ୍)।

गोधन – गायरूपी धन (ଗୋଧନ)।

मोहि – मुझे (ମୋତେ)।

मोसों – मुझसे (ମୋତେ)।

मोल – खरीद कर (କିଣି କରି)।

जसुमति – यशोदा (ଯଶୋଦା)।

कहैं – कहें (କହିବ)

रिंस – गुस्सा (ରାଗ)।

जात – जाएँ (ଯାଏ)।

तुमरो – तुम्हारा (ତୁମର)।

कत – क्यों (କାହିଁକି)।

स्याम – श्यामल (ଶ୍ୟାମଳ ରଙ୍ଗ)।

सिखै – सिखाने (ଲିବା)।

मोहि – मुझे (ଶିଖାନ୍ତି)।

सीखी – सीखना (ଶିଖିବ)।

कबहूँ – कभी (କେତେ)।

रीझै – प्रसन्न (ଖୁଡି ହେବ)।

कान्ह – कान्हा (କୃଷ୍ଟ)।

जनमत – जन्म (କନ୍ନ)।

पूत – पुत्र (ପୁତ୍ର)।

सौं – सौगंध (ଶପଥ)।

हरि – कृष्ण (କୃଷ୍ଣ)।

कछु – कुछ (କିଛି)।

तनक-तनक – नन्हें-नन्हें (ଛୋଟ ଛୋଟ)।

मनहिं-मनहिं – मन में (ମନେମନେ)।

बाँह – हाथ (ହାଥ)

काजरी – काली (କାଳ)

कबहुँक – कभी (କେବେ)

आवत – आते हैं (ଅପନ୍ତି)

तनक – कुछ (କିଛି)

लै – लेकर (ନେଇକରି)

नावत – लगाते (ଲଗାଇବ)

दुरि – दूर (ହର)

बढ़ावत – बढ़ाना (ଗଢାଇବା)

आँगन – (ଅଗଣା)।

गावत – गाना (ଚାଇବା)।

चरनन – चरण (ପ।ଦ)।

रिझावत – मगन (ମଗ୍ନ)

उचाइ – उठाकर (ହାପଠାରି)

धौ. – सफेद (ଧଳା)

पुकारत – पुकारते हैं (ପାରନ୍ତି)

माखन – मक्खन (ଲତୁଣି)

कर – हाथ (घाथ)। (ତ୍ୱାଥ)

बदन – मुँह (ପୁହିଁ)

खबावत – खिलाते हैं (ଖୁଆନି)

लिए – लेकर (ନେଇ)

भावत – अच्छा लगता (ଭଲ ଲାଗ)

कवि परिचय

भक्तिकाल के श्रेष्ठ कवि सूरदास हिन्दी के सूर्य जैसे तेजस्वी कवि हैं। उनका जन्म सन् 1478 में दिल्ली के निकट सीही गाँव में एक गरीब ब्राह्मण परिवार में हुआ। वे अंधे थे, पर मालूम पड़ता है कि वे जन्मांध नहीं थे। मथुरा और आगरा के बीच यमुना नदी के तटपर स्थित गऊघाट पर उन्होंने संगीत, काव्य और शास्त्र का अभ्यास किया और विनय के भाव से पदों की रचना की। आगे चलकर वे वल्लभाचार्य के शिष्य बन गये और ब्रज जाकर गोवर्धन के पास पारसोली नामक जगह पर अपना स्थायी निवास बनाकर पद लिखते रहे।

सूरदास मानव: मन के बड़े पारखी थे। वात्सल्य भाव के तो वे मर्मज्ञ थे। श्रीमद् भागवत महापुराण के आधार पर रचित उनका विशाल ग्रंथ ‘सूर सागर’ हिंदी की अमूल्य निधि है। ये बच्चों कें, माताओं के, साथियों के, नारी और पुरुषों के मनोभावों के पारंगम कवि थे।

यह पद : (ଏହି ପଦ)
प्रस्तुत पाठ में महाकवि सूरदास द्वारा रचित कृष्ण की बाललीला के दो पदों को रखा गया है। ये पद ‘सूरसागर’ से संकलित हैं।
ପ୍ରସ୍ତୁତ ପାଠରେ ମହାକବି ସୁରଦାସଙ୍କଦ୍ଵାରା ରଚିତ କୃଷ୍ଣଙ୍କର ବାଲ୍ୟଲୀଳାର ଦୁଇଟି ପଦ ରଖାଯାଇଅଛି। ଏହି ପଦ ‘ସୁର ସାଗର’ରୁ ସଙ୍କଳିତ ହୋଇଅଛି।

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Poem 1(a) कबीरदास के दोहे

Odisha State Board BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Poem 1(a) कबीरदास के दोहे Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 10 Hindi Solutions Poem 1(a) कबीरदास के दोहे

प्रश्न और अभ्यास (ପ୍ରଶ୍ନ ଔର୍ ଅଭ୍ୟାସ)

1. निम्नलिखित प्रश्नों के उत्तर दो-तीन वाक्यों में दीजिए।
( ତିନ୍ ୱାର୍କୋ ମେଁ ଦୀଜିଏ।)
(ନିମ୍ନଲିଖତ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଦୁଇ-ତିନୋଟି ବାକ୍ୟରେ ଦିଅ।)

(क) साँच या सत्य के बारे में कबीर ने क्या कहा है?
(ସାଁଚ ୟା ସତ୍ୟ କେ ବାରେ ମେଁ କବୀର ନେ କ୍ୟା କହା ହୈ ?)
उत्तर:
साँच या सत्य के बारे में कबीर ने कहा है कि: सत्य हमेशा महान होता है। सत्य के समान इस संसार मे कोई तपस्या या ज्ञान नहीं है। जो सत्यवादी होता है, उसका हृदय निर्मल होता है और भगवान का निवास उसके हृदय में होता है। समाज में उसका आदर होता है।

(ख) बुराई करनेवालों की भलाई क्यों करनी चाहिए?
(ବୁରାଈ କରନେବାଲୈ କି ଭଲାଈ କୈ କରନୀ ଚାହିଏ ?)
उत्तर:
बुराई करनेवालों की भलाई इसलिए करनी चाहिए क्योंकि भलाई करने पर बुराई करनेवालों को अच्छा फल मिलता और उनकी बुराई का उन्हें बुरा फल मिलता है। परिणाम स्वरूप वे अपनी करनी पर लज्जित होते हैं और खुद को सुधारने की चेष्टा करते हैं।

(ग) धीरे – धीरे सबकुछ कैसे होता है इसके लिए कवि ने कौन सा -उदाहरण दिया है?
(ଧୀରେ-ଧୀରେ ସବୁକୁଛ୍ କୈସେ ହୋତା ହୈ: ଇସ୍କେ ଲିଏ କବି ନେ କୌନ୍ ସା ଉଦାହରଣ)
उत्तर:
माली के सौ घड़ा पानी सींचने पर भी किसी भी पेड़ में समय से पहले फल नहीं लगते। इसके लिए ऋतु की प्रतीक्षा करनी पड़ती है। उसी प्रकार धीरे धीरे सबकुछ करना चाहिए और उसके लिए धैर्य की आवश्यकता है। कवि ने यही उदाहरण देकर कहा है।

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Poem 1(a) कबीरदास के दोहे

2. निम्नलिखित पदों के अर्थ दो-तीन वाक्यों में स्पष्ट कीजिए।
(ନିମ୍ନଲିଖ୍ ପଦୌ କେ ଅର୍ଥ ଦୋ-ତୀନ୍ ୱାର୍କୋ ମେଁ ସ୍ପଷ୍ଟ କୀଜିଏ?)
(ନିମ୍ନଲିଖ୍ ପଦଗୁଡ଼ିକର ଅର୍ଥ ଦୁଇ-ତିନି ବାକ୍ୟରେ ସ୍ପଷ୍ଟ କର।)

(क) जाके हिरदै साँच है, ताके हिरदै आप।
(ଜାକେ ହିରଦୈ ସାଁଚ୍ ହୈ, ତାକେ ହିରଦୈ ଆପ୍ ।)
उत्तर:
जिसके हृदय में सत्य का निवास है अर्थात् जो हमेशा सत्य बोलता है।, उसका हृदय निर्मल और पाप रहित होता है। कवि के अनुसार उसी व्यक्ति के निर्मल हृदय में भगवान विराजमान करते हैं।

(ख) जो तोको काँटा बुबै ताहि बोय तू फूल।
(ଜୋ ତୋକୋ କାଁଟା ବୁବୈ ତାହି ବୋୟ ତୁ ଫୁଲ୍ ।)
उत्तर:
कवि के अनुसार जो तुम्हारे रास्ते में काँटा बोता है, अर्थात् तुम्हारी बुराई करता है, तुम उसके रास्ते में फूल बिछा दो अर्थात् उसकी भलाई करो। परिणामस्वरूप तुम्हारी अच्छाई से उसे अच्छा फल तो मिलेगा ही और उसकी बुराई से भी उसे बुरा फल मिलेगा। इससे प्रमाणित होता है कि अच्छा काम करने वालों को अच्छा फल मिलता है और बुरे काम करनेवालों को बुरा फल मिलता है।

(ग) माली सींचे सौ घड़ा, ऋतु आए फल होय।
(ମାଲୀ ସ୍ତ୍ରୀଚେ ସୌ ଘଡ଼ା, ଋତୁ ଆଏ ଫଲ୍ ହୋୟ।)
उत्तर:
कबीरदास कहते हैं कि माली के सौ घड़ा पानी सींचने पर भी किसी भी पेड़ में समय के पहले फल नहीं लगते, उसे ऋतु या समय की प्रतीक्षा करनी पड़ती है। अर्थात् कोई भी काम समयानुसार ही होता है। समय से पहले कोई काम नहीं होता।

3. निम्नलिखित प्रश्नों के उत्तर एक-एक वाक्य में दीजिए।
(ନିମ୍ନଲିଖ ପ୍ରଶ୍ନୋ କେ ଉତ୍ତର ଏକ୍-ଏକ୍ ୱାକ୍ୟ ମେଁ ଦୀଜିଏ ।)
(ନିମ୍ନଲିଖ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଗୋଟିଏ-ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଦିଅ ।)

(क) किसके बराबर तप नहीं है?
(କିସ୍‌ ବରାବର ତପ୍ ନର୍ଜୀ ହୈ ?)
उत्तर:
सच के बराबर तप नहीं है।

(ख) झूठ के बराबर क्या नहीं है?
(ଝୁଠ୍ କେ ବରାବର କ୍ୟା ନହୀ ହୈ ?)
उत्तर:
झूठ के बराबर पाप नहीं है।

(ग) जिसके हृदय में साँच है, उसके हृदय में कौन होते हैं?
(ଜିସ୍‌ ହୃଦୟ ମେଁ ସୌଚ୍ ହୈ, ଉତ୍ସକେ ହୃଦୟ ମେଁ କୌନ୍ ହୋତେ ହେଁ ?)
उत्तर:
जिसके हृदय में साँच है, उसके हृदय में आप अर्थात् भगवान विराजमान होते हैं।

(घ) झूठ की तुलना किसके साथ की गई है?
(ଝୁଠ୍ କୀ ତୁଲନା କିସ୍କେ ସାଥ୍ କୀ ଗଈ ହୈ ?)
उत्तर:
झूठ की तुलना पाप के साथ की गई है।

(ङ) साँच की तुलना किसके साथ की गई है?
(ସଁଚ୍ କୀ ତୁଲନା କିସ୍‌ ସାଥ୍ କୀ ଗଈ ହୈ ?)
उत्तर:
साँच की तुलना तप के साथ की गई है।

(च) जो तेरे रास्ते पर काँटा बोता है, तुझे उसके लिए क्या करना चाहिए?
(ଜୋ ତେରେ ରାସ୍ପେପର୍ କାଁଟା ବୋତା ହୈ, ତୁଝେ ଉସ୍କେ ଲିଏ କ୍ୟା)
उत्तर:
जो तेरे रास्ते पर काँटा बोता है, तुझे उसके लिए फूल बिछाना चाहिए।

(छ) पेड़ में कब फल लगते हैं?
(ପେଡ଼୍ ମେଁ କବ୍ ଫଲ୍ ଲଗ୍‌ ହେଁ ?)
उत्तर:
पेड़ में वक्त आने पर फल लगते हैं।

(ज) कौन सौ घड़े पानी सींचता है?
(କୌନ୍ ସୌ ଘଡ଼େ ପାନୀ ସୀତା ହୈ ?)
उत्तर:
माली सौ घड़े पानी सींचता है।

(झ) इन दोहों के रचयिता कौन हैं?
(ଇନ୍ ଦୋର୍ଡୋ କେ ରଚୟିତା କୌନ୍ ହେଁ ?)
उत्तर:
इन दोहों के रचयिता कबीरदास हैं।

(ञ) प्रथम दोहे में ‘आप’ शब्द का क्या अर्थ है?
(ପ୍ରଥମ ଦୋହ ମେଁ ‘ଆପ୍’ ଶବ୍ଦ କା କ୍ୟା ଅର୍ଥ ହୈ ?)
उत्तर:
प्रथम दोहे में ‘आप’ शब्द का अर्थ ईश्वर है।

भाषा-ज्ञान (ଭାଷା-ଜ୍ଞାନ)

1. निम्नलिखित शब्दों के विपरीत या बिलोम शब्द लिखिए :
(ନିମ୍ନଲିଖ୍ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକର ବିପରୀତ (ବିଲୋମ) ଶବ୍ଦ ଲେଖ : )
साँच, पाप, बुरा, धीर, काँटा
उत्तर:
साँच – झूठ
धीर – अधीर
पाप – पुण्य
काँटा – फूल
बुरा – भला

2. निम्नलिखित शब्दों के समानार्थी शब्द कोष्ठक से चुन कर लिखिए:
(ନିମ୍ନଲିଖ୍ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକର ସମାନାର୍ଥୀ ଶବ୍ଦ ବନ୍ଧନୀ ମଧ୍ଯରୁ ବାଛିକରି ଲେଖ: )
बराबर, झूठ, पाप, हृदय, फूल, घड़ा, ऋतु
( मौसम, समान, कलुष, दिल, पुष्प, घट)
उत्तर:
बराबर – समान
हृदय – दिल
झूठ – मिथ्या
फूल – पुष्प
पाप – कलुष
घड़ा – घट

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Poem 1(a) कबीरदास के दोहे

3. निम्नलिखित शब्दों के बचन बदलिए:
(ନିମ୍ନଲିଖୂତ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକର ବଚନ ପରିବର୍ତ୍ତନ କର: )
पाप, फूल, फल, माली, घड़ा, काँटा, ऋतु
उत्तर:
पाप – पाप
माली – माली
ऋतु – ऋतुएँ।
फूल – फूल
घड़ा – घड़े
फल – फल
काँटा – काँटे

4. इन शब्दों के खड़ीबोली रूप लिखिए:
(ଏହି ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକର ଖଢ଼ୀବୋଲୀ ରୂପ ଲେଖ : )
साँच, जाके, हिरदै, तोको, बुबै, बाको, होय
उत्तर:
साँच – सच
तोको – तुझको
जाके – जिसके
हिरदै – हृदय
बुबै – बोए
बाको – उसको
होय – होता।

Very Short & Objective Type Questions with Answers

A. निम्नलिखित प्रश्नों के उत्तर एक वाक्य में दीजिए।

प्रश्न 1.
संत कबीरदास का जन्म कब और कहाँ हुआ था?
उत्तर:
संत कबीरदास का जन्म काशी के एक हिन्दु-परिवार में सन् 1398 में हुआ था।

प्रश्न 2.
कबीरदास क्यों दुःखी हुए?
उत्तर:
समाज में व्याप्त बुराई को देखकर कबीरदास दुःखी हुए।

प्रश्न 3.
कबीर की भाषा क्या है?
उत्तर:
कबीर की भाषा मिश्रीत खड़ीबोली है।

प्रश्न 4.
कबीर की बाणी कौन सी ग्रंथ में संगृहित हुआ?
उत्तर:
कबीर की बाणी ‘बीजक’ नामक ग्रंथ में संगृहित हुआ।

प्रश्न 5.
कबीरदास के गुरु कौन थे?
उत्तर:
कबीरदास के गुरु रामानन्द स्वामी थे।

प्रश्न 6.
सब कुछ किस प्रकार होता है?
उत्तर:
सब कुछ धीरे-धीरे समय पर होता है।

B. निम्नलिखित प्रश्नों के उत्तर एक शब्द / एक पद में दीजिए।

प्रश्न 1.
माली के सौ घड़े पानी सींचने पर भी फल कब आता है?
उत्तर:
ऋतु आने पर

प्रश्न 2.
किसके बराबर तप नहीं है?
उत्तर:
सच

प्रश्न 3.
जो हमारे रास्ते पर काँटा बोता है, हम उसके रास्ते पर क्या बोएँगे?
उत्तर:
आप (भगवान)

प्रश्न 4.
जाके हिरदै साँच है, ताके हिरदै कौन है?
उत्तर:
फूल

प्रश्न 5.
काँटा बोनेवाले के लिए काँटा क्या बन जाता है?
उत्तर:
त्रिशूल

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Poem 1(a) कबीरदास के दोहे

प्रश्न 6.
कबीर की वाणी कौन सी ग्रंथ में संगृहित हुआ?
उत्तर:
बीजक

प्रश्न 7.
झूठ के बराबर क्या नहीं है?
उत्तर:
पाप

प्रश्न 8.
कबीर दास क्यों दुःखी हुए?
उत्तर:
बुराई देखकर

प्रश्न 9.
सब कुछ किस प्रकार होता है?
उत्तर:
ग्वाले

प्रश्न 10.
जो तेरे रास्ते पर काँटा बोता है, तुझे उसके लिए क्या करना चाहिए?
उत्तर:
फूल बिछाना

C. रिक्त स्थानों की पूर्ति कीजिए।

प्रश्न 1.
साँच बराबर तप नहीं। इस अधुरी पंक्ति के रचयिता हैं ……………….।
उत्तर:
कबीर

प्रश्न 2.
जिसके हृदय में साँच हैं, उसके हृदय में ………………… होते हैं।
उत्तर:
भगवान

प्रश्न 3.
सत्यवादी के हृदय में …………………. रहते हैं।
उत्तर:
ईश्वर

प्रश्न 4.
सत्यवादी का आदर ……………… होता है।
उत्तर:
समाज में

प्रश्न 5.
अच्छे फल पाने के लिए ……………… करना चाहिए।
उत्तर:
अच्छा काम

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Poem 1(a) कबीरदास के दोहे

प्रश्न 6.
जाके ………………. साँच है, ताके हिरदै आप।
उत्तर:
हिरदै

प्रश्न 7.
………………… सौ घड़ा पानी सींचता है?
उत्तर:
माली

प्रश्न 8.
‘तोकु’ शब्द का अर्थ है ……………………।
उत्तर:
तुझको

प्रश्न 9.
कवीरदासजी मन को …………………… धारण करने का उपदेश देते है।
उत्तर:
धीरज

प्रश्न 10.
पेड़ में फल आते है।
उत्तर:
ऋतु आने पर

D. ठिक् या भूल लिखिए।

प्रश्न 1.
चपरासी सौ घड़े पानी सींचता है।
उत्तर:
भूल

प्रश्न 2.
साँच की तुलना सत्य के साथ की गई है।
उत्तर:
भूल

प्रश्न 3.
पाप के साथ झूठ की तुलना की गई है।
उत्तर:
ठिक्

प्रश्न 4.
पानी देने पर पेड़ में फल आते हैं।
उत्तर:
भूल

प्रश्न 5.
अच्छे काम करनेवालों को अच्छा फल मिलता है।
उत्तर:
ठिक्

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Poem 1(a) कबीरदास के दोहे

प्रश्न 6.
सब कुछ धीरे-धीरे होता है।
उत्तर:
ठिक्

प्रश्न 7.
‘तोकु फूल को फूल है ……………….. यह अधुरी पंक्ति के रचयिता रहीम है।
उत्तर:
भूल

प्रश्न 8.
निर्मल हृदय में आनंद विराजता है।
उत्तर:
भूल

प्रश्न 9.
झूठ की तुलना पाप के साथ की गई है।
उत्तर:
ठिक्

प्रश्न 10.
कबीर की बाणी बीजक ग्रंथ में संगृहित हुआ है।
उत्तर:
ठिक्

Multiple Choice Questions (mcqs) with Answers

सही उत्तर चुनिए : (MCQS )

1. माली के सौ घड़े पानी सींचने पर भी फल कब आता है?
(A) वर्षा होने पर
(B) जाड़े में
(C) ऋतु आने पर
(D) कभी नहीं
उत्तर:
(C) ऋतु आने पर

2. किसके बराबर तप नहीं है ?
(A) न्याय
(B) प्रेम
(C) साधना
(D) सच
उत्तर:
(D) सच

3. जाके हिरदै साँच है, ताके हिरदै कौन है ?
(A) आप
(B) मैं
(C) वे
(D) तुम
उत्तर:
(A) आप

4. जो हमारे रास्ते पर काँटा बोता है, हम उसके रास्ते पर क्या बोएँगे ?
(A) फूल
(B) त्रिशूल
(C) दो काँटे
(D) चन्दन का पौधा
उत्तर:
(A) फूल

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Poem 1(a) कबीरदास के दोहे

5. काँटा बोनेवाले के लिए काँटा क्या बन जाता है?
(A) पंच शूल
(B) फूल
(C) भाला
(D) त्रिशूल
उत्तर:
(D) त्रिशूल

6. किसके बराबर तप नहीं हैं?
(A) पाप
(B) मिथ्या
(C) सच
(D) धन
उत्तर:
(C) सच

7. कौन सौ घड़े पानी सींचता है?
(A) नौकर
(B) मालिक
(C) चपरासी
(D) माली
उत्तर:
(D) माली

8. कबीर की वाणी कौन सी ग्रंथ में संगृहित हुआ?
(A) बीजक
(B) मेघदूत
(C) गोदान
(D) कामायनी
उत्तर:
(A) बीजक

दोहों को समझें (ଦୋହେଁ କୋ ସମସ୍ତେ)

1. सच हमेशा महान होता है। सच के समान इस संसार में तपस्या या ज्ञान नहीं है। उसी प्रकार झूठ के समान कोई पाप नहीं है। इसलिए कबीरदास कहते हैं कि जिसका हृदय निर्मल होता है, जो हमेशा सच बोलता है, उसके हृदय में स्वयं भगवान रहते हैं। अर्थात् सच बोलनेवाले को भगवान के दर्शन मिलते हैं। समाज में उसका आदर होता है। झूठ बोलनेवाले पापी का समाज में निरादार होता है।
ସତ୍ୟ ସବୁବେଳେ ମହାନ୍। ସତ୍ୟ ପରି ଏହି ସଂସାରରେ କୌଣସି ଜ୍ଞାନ କିମ୍ବା ତପସ୍ୟା ନାହିଁ। ମିଛ ପରି ଆଉ କୌଣସି ପାପ ନାହିଁ। କବୀରଙ୍କ ଅନୁସାରେ– ଯିଏ ସବୁବେଳେ ସତ କୁହେ, ତା’ର ହୃଦୟ ନିର୍ମଳ ରୁହେ। ତା’ ହୃଦୟରେ ଭଗବାନ୍ ରୁହନ୍ତି, ଅର୍ଥାତ୍ ସତ କହୁଥ‌ିବା ଲୋକଙ୍କୁ ଭଗବାନଙ୍କ ସାନ୍ନିଧ୍ଵ ମିଳେ। ସମାଜରେ ତାଙ୍କୁ ଆଦର ମିଳେ। ମିଛ କହୁଥିବା ଲୋକ ପାପୀ ସଙ୍ଗେ ସମାନ ହୋଇଥାଏ। ସମାଜରେ ସମସ୍ତେ ତାଙ୍କୁ ଘୃଣା

2. कबीरदास कहते हैं: जो तुम्हारे रास्ते में काँटा बोता है अर्थात् तुम्हारी बुराई करता है, तुम उसके रास्ते में फूल बिछा दो अर्थात् उसकी भलाई करो। परिणाम यह होगा कि तुम्हारी अच्छाई से तुम्हें अच्छा फल मिलेगा और उसकी बुराई के लिए उसे बुरा फल मिलेगा। इसका अर्थ है कि अच्छा काम करने पर अच्छा का फल मिलता है और बुरा काम करने से बुरा का फल मिलता है।
ବିଛାଇ ଦିଅ। ଅର୍ଥାତ୍ ଯିଏ ତୁମର କ୍ଷତି କରୁଛନ୍ତି ତୁମେ ତାଙ୍କର ଉପକାର କର। ପରିଣାମ ସ୍ଵରୂପ ତୁମ ଭଲ କର୍ମଦ୍ଵାରା ତୁମେ ଭଲ ଫଳ ପାଇବ ଏବଂ ତା’ର କୁକର୍ମଦ୍ଵାରା ତାକୁ ଖରାପ ଫଳ ମିଳିବ। ଭଲ କାମ କଲେ ସବୁବେଳେ ଭଲ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ଖରାପ କାମ କଲେ ସବୁବେଳେ ଖରାପ ଫଳ ଭୋଗ କରିବାକୁ ପଡ଼ିଥାଏ।

3. कबीरदास कहते हैं कि प्रत्येक कार्य समयानुसार धीरे-धीरे होता है। हर कार्य के लिए धैर्य की आवश्यकता है। इसके लिए कबीरदास ने माली और पानी का उदाहरण देकर कहते हैं कि जिसप्रकार माली के सौ घड़ा पानी सींचने पर भी पेड़ में समय आने पर ही फल-फूल आते हैं। अर्थात् ऋतु आने पर ही पेड़ फलता फूलता है। उसी प्रकार हर कार्य समयानुसार धीरे-धीरे होता है और उसका फल उपयुक्त समय पर ही मिलता है।
କବୀରଦାସଙ୍କ ଅନୁସାରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ କାର୍ଯ୍ୟ ଧୀରେ ଧୀରେ ଓ ସମୟାନୁସାରେ ହୋଇଥାଏ। ଏଥିପାଇଁ ଧୈର୍ଯ୍ୟର ଆବଶ୍ୟକତା ହୋଇଥାଏ। ଯେପରି ମାଳୀ ଶହେ ମାଠିଆ ପାଣି ଛିଞ୍ଚିଲେ ମଧ୍ୟ ବୃକ୍ଷରେ ଫୁଲ-ଫଳ ତା’ର ଉପଯୁକ୍ତ ସମୟ ଆସିଲା ପରେ ହିଁ ଧରିଥାଏ। ସେହିପରି ପ୍ରତ୍ୟେକ କାର୍ଯ୍ୟର ଫଳ ତା’ର ଉପଯୁକ୍ତ ସମୟ ଆସିଲା ପରେ ହିଁ ମିଳିଥାଏ।

दोहे  (ଦେ।ହେ )

(i) साँच बराबर तप नहीं, झुठ बराबर पाप।
जाके हिरदै, साँच है, ताके हिरदै आप।।
ସାଁଚ୍ ବରାବର ତପ୍ ନର୍ଜୀ, ଝୁଠୁ ବରାବର ପାପ୍ ।
ଜାକେ ହିରଦୈ, ସାଁଚ୍ ହୈ, ତାକେ ହିରଦୈ ଆପ୍ ।।

हिन्दी व्याख्या:
कबीरदास कहते हैं कि संसार में सत्य के समान तपस्या या ज्ञान नहीं है। झूठ या मिथ्या के समान पाप या बुरा काम नहीं है। जिसके हृदय में सत्य का निवास है, जो हमेशा सच बोलता है, उसका हृदय पाप रहित और निर्मल होता है। भगवान उसके निर्मल हृदय में वास करते हैं। सत्यवादी को ही भगवान के दर्शन मिलते हैं।
ଓଡ଼ିଆ ଅନୁବାଦ:
ସର୍ବଦା ପରି ପାପ ନାହିଁ । ସତ୍ୟ କହନ୍ତି; ତାଙ୍କ ହୃଦୟ ପାପମୁକ୍ତ ଭଗବାନ ଦର୍ଶନ ଦେଇଥା’ନ୍ତି । କବୀର ଦାସଙ୍କ କହିବା ଅନୁଯାୟୀ ସଂସାରରେ ସତ୍ୟ ପରି ତପସ୍ୟା ବା ଜ୍ଞାନ ନାହିଁ । ମିଥ୍ୟା ମହାନ୍ ବା ଶ୍ରେଷ୍ଠ । ଯାହା ହୃଦୟରେ ସତ୍ୟ ବିରାଜମାନ କରିଛି, ଯିଏ ସର୍ବଦା ସତ୍ୟ

(ii) जो तोको काँटा बुबै ताहि बोय तू फूल।
तोकु फूल को फूल है, बाको है तिरसूल॥
ଜୋ ତୋକୋ କାଁଟା ବୁବୈ ତାହି ବୋୟ ତୁ ଫୁଲ୍ ।
ତୋକୁ ଫୁଲ୍ କୋ ଫୁଲ୍ ହୈ, ବାକୋ ହୈ ତିରସ୍କୁଲ୍ ॥

हिन्दी व्याख्या:
कबीरदास कहते हैं कि जो मनुष्य तुम्हारे रास्ते में काँटा बोता है, इसके रास्ते पर तुम फूल बिछा दो। तुम्हारे अहित करने वाले मनुष्य का भी तुम्हें हित करना चाहिए। क्योंकि इससे तुम्हें तो सुख या आनंद मिलेगा, जबकि उसको दुःख या कष्ट मिलेगा। अहित करने वाले को हमेशा दुःख ही सहन करना पड़ता है।
ଓଡ଼ିଆ ଅନୁବାଦ:
କବୀରଙ୍କ ମତରେ ଯେଉଁ ଲୋକ ତୁମ ଚଲାପଥରେ କଣ୍ଟା ପକାଇ ଦେଉଛି, ତୁମେ ତାଙ୍କ ପଥରେ ଫୁଲ ପକାଇଦିଅ । ତୁମର ଅହିତ ଚିନ୍ତା କରୁଥିବା ଲୋକର ହିତ ଚିନ୍ତା କରିବା ଉଚିତ । ଏଥୁରେ ତୁମେ ସୁଖ ବା ଆନନ୍ଦ ପାଇବ କିନ୍ତୁ ତାକୁ ଦୁଃଖ ବା କଷ୍ଟ ମିଳିବ । ଅର୍ଥାତ୍ ଅନ୍ୟକୁ ବିପଦରେ ପକାଉଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ସର୍ବଦା ଦୁଃଖ ସହିବାକୁ ପଡ଼ିବ । ତେଣୁ ଭଲ କାମ କର, ଭଲ ଫଳ ଉପଭୋଗ କରିବ।

(iii) धीरे-धीरे रे मना, धीरे-धीरे सब कुछ होय।
माली सीचें सौ घड़ा, ऋतु आए फल होय।।
ଧୀରେ-ଧୀରେ ରେ ମନା, ଧୀରେ-ଧୀରେ ସବ୍ କୁଛ୍ ହୋୟ।
ମାଲୀ ସୀଚେଁ ସୌ ଘଡ଼ା, ଋତୁ ଆଏ ଫଲ୍ ହୋୟ।।

हिन्दी व्याख्या:
कबीरदास का कहना है कि हर काम धीरे-धीरे होता है। उसके लिए धैर्य की आवश्यकता है। कवि उसके लिए उदाहरण देकर कहते हैं कि माली के सौ घड़ा पानी सींचने पर भी कुछ लाभ नहीं होता, समय आने पर ही पेड़ में फल आते हैं। उसके पहले नहीं आते। इसलिए हर काम के लिए समय की प्रतीक्षा करनी पड़ती है।
ଓଡ଼ିଆ ଅନୁବାଦ:
କବୀରଙ୍କ ମତରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ କାର୍ଯ୍ୟ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସମୟ ଅନୁସାରେ ସମାପ୍ତ ହୋଇଥାଏ। ଏଥ‌ିପାଇଁ ଅଧୈର୍ଯ୍ୟ ନ ହୋଇ ଧୈର୍ଯ୍ୟ ରଖୁବା ଉଚିତ। ଯେପରି ମାଳୀର ଶହେ ମାଠିଆ ପାଣି ଛିଞ୍ଚିଲେ ମଧ୍ୟ ବୃକ୍ଷରେ ଫୁଲ- ଫଳ ସମୟ ନ ଆସିବା ପୂର୍ବରୁ ହୋଇନଥାଏ। ସମୟ ଆସିଲା ପରେ ହିଁ ବୃକ୍ଷରେ ଫୁଲ-ଫଳ ଆସିଥାଏ। ଠିକ୍ ସେହିପରି ପ୍ରତ୍ୟେକ କାର୍ଯ୍ୟର ଫଳ ତା’ର ଉପଯୁକ୍ତ ସମୟ ଆସିଲା ପରେ ହିଁ ମିଳିଥାଏ। ତେଣୁ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ପ୍ରତ୍ୟେକ କାମ ପାଇଁ ପ୍ରତୀକ୍ଷା କରିବା ଉଚିତ।

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Poem 1(a) कबीरदास के दोहे

शबनार: (ଶରାର୍ଥି)

साँच – सत्य (ସତ୍ୟ )।

तप – तपस्या (ତପସ୍ୟା)।

जाके – जिसके (ଯାହାର)।

हिरदै – हृदय (ହୃଦୟ)।

तोको – तुझको (ତୁମକୁ)।

ताहि – उसे (ତା’ର)।

तोकु – तुझको (ପତାର)।

तिरसूल – त्रिशूल (ତ୍ରିଶୂଳ)।

होय – होता है (ହୁଏ)।

घड़ा – कुंभ (ମାଠିଆ)।

बराबर – समान (ସମାନ)।

झूठ – मिथ्या (ମିଛ)।

ताके – उसके (ତାହାର)।

आप – भगवान (ଭଗବାନ୍)।

बुबै – बोता है (ବୁଣେ)।

बोय – बो (ବୁଣ)।

बाको – उसको (ତାକୁ)।

मना – मन (ମନ)।

सींचे – सींचना (ଛିଞ୍ଚିବା)।

ऋतु – समय (ସମୟ)।

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Poem 1(a) कबीरदास के दोहे

कवि परिचय

कबीरदास का जन्म सन् 1398 में काशी में हुआ था। कहा जाता है कि वे एक तालाब के किनारे मिले। एक जुलाहा दंपति ने उनका पालन पोषण किया। वे कपड़ा बुनने का काम करते थे। ज्यादा पढ़े- लिखे नहीं थे, लेकिन बड़े अनुभवी थे। बुद्धि, विवेक से काम लेते थे। बहुत बातें जानते थे। वे सभी धर्मों को बराबर मानते थे। वे ईश्वर के निर्गुण, निराकार रूप को मानते थे। उस समय धर्म और समाज में बड़ी गड़बड़ी थी। कबीर ने अपनी वाणी से उसे दूर करने का प्रयास किया। लोगों में जाति-पाति, ऊँच-नीच का भेद भाव था। विभिन्न धर्मों के अनुयायी आपस में झगड़ते थे।

बाह्य आडंबर, अंधविश्वास फैल गया था। कबीर जाति भेद, मूर्ति पूजा, बाहरी आडंबर आदि का विरोध करते थे। वे कहते थे कि सब मनुष्य बराबर हैं। वे बाहरी धार्मिक कर्म काण्ड की अपेक्षा भक्तिभाव पर बल देते थे। वे तीर्थ व्रत, जप-तप, मूर्त्ति पूजा आदि बाहरी काम छोड़ सच्चे दिल से भगवान की भक्ति करने को कहते थे। वे सदाचार, सच्चाई, भाईचारे, धार्मिक सहिष्णुता का प्रचार करते थे। कबीर का व्यक्तित्व सादा -सीधा पर बड़ा प्रभावशाली था। उनकी वाणियों को उनके शिष्यों ने ‘बीजक’ नामक ग्रंथ में संगृहीत किया। उनकी भाषा मिश्रित खड़ीबोली है, जो उस समय जन समाज में प्रचलित थी। वे अपने गुरु रामानंद स्वामी का बड़ा आदर करते थे।

BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Algebra Chapter 1 ସରଳ ସହସମୀକରଣ Ex 1(c)

Odisha State Board BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Algebra Chapter 1 ସରଳ ସହସମୀକରଣ Ex 1(c) Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 10 Maths Solutions Algebra Chapter 1 ସରଳ ସହସମୀକରଣ Ex 1(c)

Question 1.
ଦୁଇଟି ସଂଖ୍ୟାର ଯୋଗଫଳ 137 ଓ ସେମାନଙ୍କର ବିୟୋଗଫଳ 43। ତେବେ ସଂଖ୍ୟାଦ୍ୱୟ ନିରୂପଣ କର ।
ସମାଧାନ:
ମନେକର ସଂଖ୍ୟାଦ୍ଵୟ x ଓ y ।
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ x + y = 137 ……..(i) ଏବଂ x – y = 43 …….(ii)
ସମୀକରଣ (i) ଓ (ii) କୁ ପ୍ରୟୋଗକଲେ,
BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Algebra Chapter 1 ସରଳ ସହସମୀକରଣ Ex 1(c) -1
x ର ମାନ ସମୀକରଣ (i) ରେ ସ୍ଥାପନ କଲେ, x + y = 137
⇒ 90 + y = 137 ⇒ y = 137 – 90 ⇒ y = 47
∴ ସଂଖ୍ୟାଦ୍ଵୟ 90 ଓ 47।

Question 2.
ସମବାହୁ ତ୍ରିଭୁଜର ବାହୁ ତ୍ରୟର ଦୈର୍ଘ୍ୟ x + 4 ସେ.ମି., 4x – y ସେ.ମି. ଓ y + 2 ସେ.ମି. ହେଲେ ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ସ୍ଥିର କର ।
ସମାଧାନ :
ସମବାହୁ ତ୍ରିଭୁଜର ବାହୂତ୍ରୟର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ସମାନ । ଅର୍ଥାତ୍ x + 4 = 4x – y = y + 2
⇒ x + 4 = y + 2 = x – y = 2 – 4
⇒ x – y = -2 … (i)
ପୁନଶ୍ଚ 4x – y = y + 2 ⇒ 4x – y – y = 2 ⇒ 4x – 2y = 2
⇒ 2(2x – y) = 2 ⇒ 2x – y = 1 …… (ii)
ସମୀକରଣ (ii)ରୁ ସମୀକରଣ (i)କୁ ବିୟୋଗ କଲେ,
BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Algebra Chapter 1 ସରଳ ସହସମୀକରଣ Ex 1(c) -2
x ର ମାନ ସମୀକରଣ (i) ରେ ସ୍ଥାପନ କଲେ, 3 – y = – 2
⇒ – y = -2 – 3 = -5 ⇒ y = 5
∴ ସମବାହୁ ତ୍ରିଭୁଜର ଏକ ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = y + 2 = 5 + 2 = 7 ସେ.ମି.

BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Algebra Chapter 1 ସରଳ ସହସମୀକରଣ Ex 1(c)

Question 3.
ABCD ଅ।ୟତକ୍ଷେତ୍ରର AB = 3x + y ସେ.ମି, BC = 3x + 2 ସେ.ମି, CD = 3y – 2x ସେ.ମି, ଓ DA = y + 3 ସେ.ମି. ହେଲେ ଆୟତକ୍ଷେତ୍ରର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ ନିରୂପଣ କର ।
ସମାଧାନ :
ଆୟତଚିତ୍ରର ବିପରୀତ ବାହୁମାନଙ୍କର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ପରସ୍ପର ସମାନ ।
ତେଣୁ ABCD ଆୟତଚିତ୍ରରେ AB = CD ଏବଂ BC = AD ହେବ ।
AB = CD ହେଲେ, 3x + y = 3y – 2x ⇒ 3x + 2x = 3y – y ⇒ 5x – 2y=0 (i)
ସେହିପରି BC = AD ହେଲେ, 3x + 2 = y + 3
⇒ 3x – y = 3 – 2 ⇒ 3x – y =1 …..(ii)
BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Algebra Chapter 1 ସରଳ ସହସମୀକରଣ Ex 1(c) -3
‘x’ ର ମାନ ସମୀକରଣ (ii) ରେ ପ୍ରୟୋଗ କଲେ, 3 × 2 – y = 1 ⇒ 6 – 1 = y ⇒ y = 5
∴ AB = 3x + y = 3 × 2 + 5 = 11 ସେ.ମି
BC = 3x + 2 = 3 × 2 + 2 = 8 ସେ.ମି
∴ ଆୟତକ୍ଷେତ୍ରର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ = AB × BC = 11 × 8 = 88

Question 4.
ଦୁଇ ଅଙ୍କ ବିଶିଷ୍ଟ ଗୋଟିଏ ସଂଖ୍ୟା, ତାହାର ଅଙ୍କଦ୍ଵୟର ଯୋଗଫଳର 4 ଗୁଣ । କିନ୍ତୁ ସଂଖ୍ୟାଟିରେ 18 ଯୋଗ କଲେ ଅଙ୍କଦ୍ଵୟର ସ୍ଥାନ ବଦଳିଯାଏ । ତେବେ ସଂଖ୍ୟାଟି କେତେ ?
ସମାଧାନ :
ମନେକର ଦୁଇଅଙ୍କ ବିଶିଷ୍ଟ ସଂଖ୍ୟାଟିର ଦଶକ ଏବଂ ଏକକ ସ୍ଥାନୀୟ ଅଙ୍କଦ୍ଵୟ ଯଥାକ୍ରମେ x ଏବଂ y l .:. ସଂଖ୍ୟାଟି = 10x + y
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, ସଂଖ୍ୟାଟି ତାହାର ଅଙ୍କ ଦ୍ବୟର ଯୋଗଫଳର 4 ଗୁଣ ।
⇒ 10x + y = 4(x + y) ⇒ 10x + y = 4x + 4y ⇒ 10x – 4x + y – 4y = 0
⇒ 6x – 3y = 0 ⇒ 3(2x – y) = 0 … (i)
⇒2x – y = 0
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ ସଂଖ୍ୟାଟିରେ 18 ଯୋଗକଲେ ଅଙ୍କ ଦୁଇଟିର ସ୍ଥାନ ବଦଳିଯାଏ ।
⇒ 10x + y + 18 = 10y + x ⇒ 10x – x + y – 10y = -18
⇒ 9(x- y) = -18 ⇒ x – y = \(\frac{-18}{9}=-2\)
BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Algebra Chapter 1 ସରଳ ସହସମୀକରଣ Ex 1(c) -4
x ର ମାନ ସମୀକରଣ (i)ରେ ସଂସ୍ଥାପନ କଲେ, 2x – y = 0
⇒ 4 – y = 0 ⇒ y=4
∴ ସଂଖ୍ୟାଟି = 10x + y = 10 × 2 + 4 = 24

Question 5.
ଦୁଇଅଙ୍କ ବିଶିଷ୍ଟ ଗୋଟିଏ ସଂଖ୍ୟା ଓ ତାହାର ଅଙ୍କଦ୍ଵୟର ସ୍ଥାନ ବଦଳାଇ ଲେଖୁଲେ ଯେଉଁ ସଂଖ୍ୟା ମିଳିବ, ସେ ଦୁହିଁଙ୍କର ଯୋଗଫଳ 99 ଓ ଅଙ୍କଦ୍ୱୟର ଅନ୍ତର 3 ହେଲେ ସଂଖ୍ୟାଟି କେତେ ?
ସମାଧାନ :
ମନେକର ଦୁଇଅଙ୍କ ବିଶିଷ୍ଟ ସଂଖ୍ୟାର ଦଶକ ଓ ଏକକ ସ୍ଥାନୀୟ ଅଙ୍କ ଦ୍ବୟ ଯଥାକ୍ରମେ x ଓ y
∴ ସଂଖ୍ୟାଟି = 10x + y
ଅଙ୍କଦ୍ୱୟର ସ୍ଥାନ ବଦଳାଇ ଲେଖୁଲେ ସଂଖ୍ୟାଟି ହେବ = 10y + x
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, 10x + y + 10y + x = 99
⇒ 11x + 11y = 99 ⇒ x + y = \(\frac{99}{11}=9\) ………(i)
ଅଙ୍କଦ୍ୱୟର ଅନ୍ତର 3 ।
ଅର୍ଥାତ୍ x – y = 3 ବା y – x = 3 … (ii)
ଯଦି x – y = 3 ହୁଏ,
∴ x = \(\frac{x+y+x-y}{2}=\frac{9+3}{2}=\frac{12}{2}=6\)
y = 9 – x = 9 – 6 = 3
∴ ସଂଖ୍ୟାଟି = 10x + y = 10 × 6 + 3 = 63
ଯଦି ଆମେ ଦ୍ବିତୀୟ ସମୀକରଣକୁ y – x = 3 ନେବା ତେବେ ସଂଖ୍ୟାଟି 36 ହେବ ।
∴ ସଂଖ୍ୟାଟି 63 ବା 36 ।

BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Algebra Chapter 1 ସରଳ ସହସମୀକରଣ Ex 1(c)

Question 6.
ଦୁଇଟି ସଂଖ୍ୟାର ସମଷ୍ଟି, ସେମାନଙ୍କ ବିୟୋଗଫଳର 4 ଗୁଣ ଏବଂ ସଂଖ୍ୟା ଦୁଇଟିର ଯୋଗଫଳ 8 । ତେବେ ସଂଖ୍ୟା ଦୁଇଟି କେତେ ?
ସମାଧାନ :
ମନେକର ସଂଖ୍ୟାଦ୍ଵୟ x ଓ y
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, x + y = 4 (x – y)
⇒ 4x – 4y – x – y = 0 ⇒ 3x – 5y = 0 … (i)
ପୁନଶ୍ଚ ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ x + y = 8 …… (ii)
BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Algebra Chapter 1 ସରଳ ସହସମୀକରଣ Ex 1(c) -5
x ର ମାନ ସମୀକରଣ (ii)ରେ ସଂସ୍ଥାପନ କଲେ, x + y = 8
⇒ y = 8 – x = 8 – 5 = 3
∴ ସଂଖ୍ୟାଦ୍ୱୟ 5 ଓ 3 ।

Question 7.
ଦୁଇଅଙ୍କ ବିଶିଷ୍ଟ ସଂଖ୍ୟାର ଅଙ୍କମାନଙ୍କର ସମଷ୍ଟି 10; କିନ୍ତୁ ଅଙ୍କଗୁଡ଼ିକର ସ୍ଥାନ ବଦଳାଇ ଲେଖୁଲେ ଉତ୍ପନ୍ନ ସଂଖ୍ୟାଟି ମୂଳ ସଂଖ୍ୟାର ଦୁଇ ଗୁଣରୁ 1 ଊଣା ହୁଏ, ସଂଖ୍ୟାଟି ସ୍ଥିର କର ।
ସମାଧାନ :
ମନେକର ସଂଖ୍ୟାଟିର ଦଶକ ସ୍ଥାନୀୟ ଅଙ୍କ ଏବଂ ଏକକ ସ୍ଥାନୀୟ ଅଙ୍କ ଯଥାକ୍ରମେ x ଏବଂ y ।
∴ ସଂଖ୍ୟାଟି 10x + y ହେବ ।
ଅଙ୍କଗୁଡ଼ିକର ସ୍ଥାନ ବଦଳିଗଲେ ଉତ୍ପନ୍ନ ସଂଖ୍ୟାଟି 10y + x ହେବ ।
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, ଅଙ୍କଗୁଡ଼ିକର ଯୋଗଫଳ 10 । x + y = 10 … (i)
ପୁନଶ୍ଚ ଉତ୍ପନ୍ନ ସଂଖ୍ୟାଟି, ମୂଳ ସଂଖ୍ୟାର ଦୁଇଗୁଣରୁ 1 କମ୍ ।
ଅର୍ଥାତ୍ 10y + x = 2(10x + y) – 1 = 10y + x = 20x + 2y – 1
⇒ 8y – 19x = -1 ⇒ 19x – 8y = 1 … (ii)
BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Algebra Chapter 1 ସରଳ ସହସମୀକରଣ Ex 1(c) -6
‘x’ ର, ମାନ ସମୀକରଣ (i) ରେ ପ୍ରୟୋଗ କଲେ, 3 + y = 10 ⇒ y = 10 -3 = 7
∴ ସଂଖ୍ୟାଟି = 10x + y = 10 × 3 + 7 = 37

Question 8.
ଦୁଇଟି ସଂଖ୍ୟା ମଧ୍ୟରୁ ପ୍ରଥମଟିର 3 ଗୁଣରୁ ଦ୍ବିତୀୟଟିର 2 ଗୁଣ ବିୟୋଗ କଲେ ବିୟୋଗଫଳ 2 ହେବ ଏବଂ ଦ୍ଵିତୀୟଟିରେ 7 ଯୋଗ କଲେ ଯୋଗଫଳ ପ୍ରଥମଟିର 2 ଗୁଣ ହେବ। ସଂଖ୍ୟାଦ୍ଵୟ ସ୍ଥିର କର ।
ସମାଧାନ :
ମନେକର ପ୍ରଥମ ସଂଖ୍ୟା ଓ ଦ୍ୱିତୀୟ ସଂଖ୍ୟା ଯଥାକ୍ରମେ x ଏବଂ y ହେଉ ।
ପ୍ରଥମଟିର 3 ଗୁଣରୁ ଦ୍ବିତୀୟଟିର 2 ଗୁଣ ବିୟୋଗକଲେ ବିୟୋଗଫଳ 2 ହେବ ।
ଅର୍ଥାତ୍ 3x – 2y = 2 …(i)
ସେହିପରି ଦ୍ବିତୀୟ ସଂଖ୍ୟାରେ 7 ଯୋଗକଲେ, ଯୋଗଫଳ ପ୍ରଥମ ସଂଖ୍ୟାର 2 ଗୁଣ ସଙ୍ଗେ ସମାନ ହେବ ।
ଅର୍ଥାତ୍ y + 7 = 2x = 2x – y = 7 …(ii)
BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Algebra Chapter 1 ସରଳ ସହସମୀକରଣ Ex 1(c) -7
‘x’ ର, ମାନ ସମୀକରଣ (i) ରେ ପ୍ରୟୋଗ କଲେ, 3 × 12 – 2y = 2 ⇒ 36 – 2y = 2
⇒ 2y = 34 ⇒ y = 17
∴ ପ୍ରଥମ ସଂଖ୍ୟାଟି 12 ଏବଂ ଦ୍ବିତୀୟ ସଂଖ୍ୟାଟି 17 ।

Question 9.
ଗୋଟିଏ ଭଗ୍ନାଂଶର ଲବ ଓ ହରରେ 2 ଯୋଗକଲେ ତାହା \(\frac{9}{11}\) ହୁଏ । ମାତ୍ର ଲବ ଓ ହରରେ 3 ଯୋଗକଲେ \(\frac{5}{6}\)
ହୁଏ । ତେବେ ଭଗ୍ନାଂଶଟି କେତେ ?
ସମାଧାନ :
ମନେକର ଭଗ୍ନସଂଖ୍ୟାର ଲବ x ଓ ହର y
ଭଗ୍ନସଂଖ୍ୟାଟି \(\frac{x}{y}\)
ପ୍ରଶ୍ବାନୁସାରେ, \(\frac{x+2}{y+2}=\frac{9}{11}\)
⇒ 11x + 22 = 9y + 18 ⇒ 11x – 9y = – 4 (i)
ପୁନଶ୍ଚ ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, \(\frac{x+3}{y+3}=\frac{5}{6}\)
⇒ 6x + 18 = 5y + 15 ⇒ 6x – 5y = – 3 … (ii)
BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Algebra Chapter 1 ସରଳ ସହସମୀକରଣ Ex 1(c) -8
x ର ମାନ ସମୀକରଣ (i)ରେ ସଂସ୍ଥାପନ କଲେ, 11 × 7 – 9y = -4
⇒77 – 9y = 4 ⇒ – 9y = – 4 – 77 = – 81 ⇒ y =\(\frac{81}{9}=9\)
∴ ଭଗ୍ନ ସଂଖ୍ୟାଟି \(\frac{x}{y}=\frac{7}{9}\)

BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Algebra Chapter 1 ସରଳ ସହସମୀକରଣ Ex 1(c)

Question 10.
ଗୋଟିଏ ଭଗ୍ନାଂଶର ଲବର 3 ଗୁଣ ଓ ହରରୁ 3 ବିୟୋଗ କଲେ ଭଗ୍ନାଂଶଟି \(\frac{18}{11}\) ହୁଏ । ମାତ୍ର ଲବରେ 8 ଯୋଗକଲେ ଓ ହରକୁ 2 ଗୁଣ କଲେ ତାହା \(\frac{2}{5}\) ହୁଏ । ତେବେ ଭଗ୍ନାଂଶ କେତେ ?
ସମାଧାନ :
ମନେକର ଭଗ୍ନସଂଖ୍ୟାର ଲବ x ଓ ହର y
∴ ଭଗ୍ନ ସଂଖ୍ୟାଟି \(\frac{x}{y}\)
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, \(\frac{3x}{y-3}=\frac{18}{11}\)
⇒ 33x= 18y – 54 ⇒ 33x – 18y = – 54 ……..(i)
ପୁନଶ୍ଚ ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, \(\frac{x+8}{2y}=\frac{2}{5}\)
⇒ 5x + 40 = 4y ⇒ 5x – 4y = -40 ……….(ii)
BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Algebra Chapter 1 ସରଳ ସହସମୀକରଣ Ex 1(c) -9
x ର ମାନ ସମୀକରଣ (i)ରେ ବସାଇଲେ,
⇒ 33 × 12 – 18y = 54 ⇒ -18y = -54 – 396
⇒ 18y = 450 ⇒ y = \(\frac{450}{18}=25\)
∴ ଭଗ୍ନସଂଖ୍ୟାଟି \(\frac{x}{y}=\frac{12}{25}\)

Question 11.
5ଟି କଲମ ଓ ଟି ପେନ୍‌ସିଲ୍‌ର ଦାମ୍ ମିଶି ୨ ଟଙ୍କା ଏବଂ 3ଟି କଲମ ଓ 2ଟି ପେନ୍‌ସିଲ୍‌ର ଦାମ୍ ମିଶି 5 ଟଙ୍କା ହୁଏ । ତେବେ ଗୋଟିଏ କଲମ ଓ ଗୋଟିଏ ପେନ୍‌ସିଲ୍‌ର ଦାମ୍ କେତେ ?
ସମାଧାନ :
ମନେକର ଗୋଟିଏ କଲମର ଦାମ୍ x ଟଙ୍କା ଓ ଗୋଟିଏ ପେନ୍‌ସିଲ୍‌ର ଦାମ୍ y ଟଙ୍କା ।
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, 5x + 6y = 9 …… (i)
3x + 2y = 5 …….. (ii)
BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Algebra Chapter 1 ସରଳ ସହସମୀକରଣ Ex 1(c) -10
xର ମାନ ସମୀକରଣ (ii)ରେ ବସାଇଲେ, 3 × \(\frac{3}{2}\) + 2y = 5
⇒ 2y = 5 – \(\frac{9}{2}\) ⇒ 2y = \(\frac{10-9}{2}\)
⇒ y = \(\frac{1}{4}\) ଟଙ୍କା ।
∴ ଗୋଟିଏ କଲମର ଦାମ୍ \(\frac{3}{2}\) ଟଙ୍କା ଓ ଗୋଟିଏ ପେନ୍‌ସିଲ୍‌ର ଦାମ୍ \(\frac{1}{4}\) ଟଙ୍କା ।

Question 12.
ପିତାଙ୍କ ବୟସ ପୁତ୍ର ବୟସର 3 ଗୁଣ । 12 ବର୍ଷ ପରେ ପିତାଙ୍କ ବୟସ ପୁତ୍ର ବୟସର 2 ଗୁଣ ହେବ । ତେବେ ପିତା ଓ ପୁତ୍ରର ବର୍ତ୍ତମାନ ବୟସ କେତେ ?
ସମାଧାନ :
ମନେକର ପିତାଙ୍କର ବୟସ x ବର୍ଷ ଓ ପୁତ୍ରର ବୟସ y ବର୍ଷ |
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, x = 3y … (i)
ପୁନଶ୍ଚ 12 ବର୍ଷ ପରେ ପିତାଙ୍କର ବୟସ (x + 12) ବର୍ଷ ଓ ପୁତ୍ରର ବୟସ (y + 12) ବର୍ଷ |
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ x + 12 = 2 (y + 12) ……..(ii)
ସମୀକରଣ (i)ର ମାନ ସମୀକରଣ (ii)ରେ ସଂସ୍ଥାପନ କଲେ,
3y +12 = 2 (y + 12) ⇒ 3y + 12 = 2y + 24
⇒3y – 2y = 24 – 12
⇒ y = 12 ବର୍ଷ |
ସମୀକରଣ (i)ରେ y = 12 ପ୍ରୟୋଗ କଲେ
x = 3y = 3 × 12 = 36 ବର୍ଷ |
∴ ପିତାଙ୍କର ବର୍ତ୍ତମାନ ବୟସ 36 ବର୍ଷ ଓ ପୁତ୍ରର ବର୍ତ୍ତମାନ ବୟସ 12 ବର୍ଷ ।

Question 13.
ଏକ ଆୟତ କ୍ଷେତ୍ରର ଦୈର୍ଘ୍ୟକୁ 5 ସେ.ମି. କମାଇ ପ୍ରସ୍ଥକୁ 3 ସେ.ମି. ବଢ଼ାଇବା ଦ୍ଵାରା ଏହାର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ 9 ବର୍ଗ ସେ.ମି. କମିଯାଏ । ଆୟତକ୍ଷେତ୍ରର ଦୈର୍ଘ୍ୟକୁ 3 ସେ.ମି. ଓ ପ୍ରସ୍ଥକୁ 2 ସେ.ମି. ବଢ଼ାଇବା ଦ୍ୱାରା କ୍ଷେତ୍ରଫଳ 67 ବର୍ଗ ସେ.ମି. ବଢ଼ିଯାଏ । ଆୟତକ୍ଷେତ୍ରର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ ସ୍ଥିର କର ।
ସମାଧାନ :
ମନେକର ଆୟତକ୍ଷେତ୍ରର ଦୈର୍ଘ୍ୟ x ସେ.ମି. ଓ ପ୍ରସ୍ଥ y ସେ.ମି. ।
∴ ଆୟତକ୍ଷେତ୍ରର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ = xy ବର୍ଗ ସେ.ମି.
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, (x – 5) (y + 3) = xy – 9 ⇒ 3x – 5y – 6 = 0 … (i)
ପୁନଶ୍ଚ (x + 3) (y + 2) = xy + 67 = 2x +3y – 61 = 0 …….(ii)
BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Algebra Chapter 1 ସରଳ ସହସମୀକରଣ Ex 1(c) -11
⇒ \(\frac{x}{323}=\frac{y}{171}=\frac{1}{19}\)
⇒ x = \(\frac{323}{19}\) = 17 ଏବଂ y = \(\frac{171}{19}\) = 9
∴ ଆୟତକ୍ଷେତ୍ରର ଦୈର୍ଘ୍ୟ 17 ସେ.ମି. ଓ ପ୍ରସ୍ଥ 9 ସେ.ମି. ।
∴ ଆୟତକ୍ଷେତ୍ରର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ = ଦୈର୍ଘ୍ୟ × ପ୍ରସ୍ଥ = 17 × 9 = 153 ବର୍ଗ ସେ.ମି. ।

BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Algebra Chapter 1 ସରଳ ସହସମୀକରଣ Ex 1(c)

Question 14.
2 ଜଣ ପୁରୁଷ ଓ 3 ଜଣ ସ୍ତ୍ରୀ ଲୋକ ଏକତ୍ର ଗୋଟିଏ କାର୍ଯ୍ୟକୁ 5 ଦିନରେ ଶେଷ କରିପାରନ୍ତି । ସେହି କାର୍ଯ୍ୟକୁ 4 ଜଣ ପୁରୁଷ ଓ ୨ ଜଣ ସ୍ତ୍ରୀ ଲୋକ ଏକତ୍ର 2 ଦିନରେ ଶେଷ କରିପାରନ୍ତି । ତେବେ ଜଣେ ସ୍ତ୍ରୀ ଲୋକ କିମ୍ବା ଜଣେ ପୁରୁଷ ସେହି କାର୍ଯ୍ୟକୁ କେତେ ଦିନରେ ଶେଷ କରିପାରବେ ?
ସମାଧାନ :
ମନେକର ଜଣେ ପୁରୁଷ ଏବଂ ଜଣେ ସ୍ତ୍ରୀ ଗୋଟିଏ କାର୍ଯ୍ୟକୁ ଯଥାକ୍ରମେ x ଓ y ଦିନରେ ଶେଷ କରିପାରିବେ ।
∴ ଜଣେ ପୁରୁଷ ଏବଂ ଜଣେ ସ୍ତ୍ରୀ 1 ଦିନରେ କାର୍ଯ୍ୟର ଯଥାକ୍ରମେ \(\frac{1}{x}\) ଅଂଶ ଏବଂ \(\frac{1}{y}\) ଅଂଶ କରିବେ ।
2 ଜଣ ପୁରୁଷ ଓ 3 ଜଣ ସ୍ତ୍ରୀ 1 ଦିନରେ କାର୍ଯ୍ୟର = \(\frac{2}{x}\) + \(\frac{3}{y}\) ଅଂଶ କରିବେ ।
କିନ୍ତୁ 2 ଜଣ ପୁରୁଷ ଓ 3 ଜଣ ସ୍ତ୍ରୀ କାର୍ଯ୍ୟଟିକୁ 5 ଦିନରେ କରନ୍ତି ।
1 ଦିନରେ କାର୍ଯ୍ୟଟିର କରିବେ = \(\frac{1}{5}\) ଅଂଶ ।
ପ୍ରଶାନୁସାରେ, \(\frac{2}{x}+\frac{3}{y}=\frac{1}{5}\) ……….(i)
ପୁନଶ୍ଚ, 4 ଜଣ ପୁରୁଷ ଓ 9 ଜଣ ସ୍ତ୍ରୀ 1 ଦିନରେ କାର୍ଯ୍ୟର କରିବେ = \(\frac{4}{x}\) + \(\frac{9}{y}\) ଅଂଶ ।
କିନ୍ତୁ 4 ଜଣ ପୁରୁଷ ଓ 9 ଜଣ ସ୍ତ୍ରୀ କାର୍ଯ୍ୟଟିକୁ 2 ଦିନରେ କରନ୍ତି ।
1 ଦିନରେ କାର୍ଯ୍ୟଟିର କରିବେ = \(\frac{1}{2}\) ଅଂଶ ।
ପୁନଶ୍ଚ, ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, \(\frac{4}{x}+\frac{9}{y}=\frac{1}{2}\)
BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Algebra Chapter 1 ସରଳ ସହସମୀକରଣ Ex 1(c) -12
⇒ \(– \frac{3}{y}=\frac{4-5}{10}=\frac{-1}{10}\) ⇒ \(\frac{3}{y}=\frac{1}{10}\)
⇒ y = 30
y ର ମାନ ସମୀକରଣ (i) ରେ ପ୍ରୟୋଗ କଲେ,
⇒ \(\frac{2}{x}+\frac{3}{30}=\frac{1}{5}\) ⇒ \(\frac{2}{x}+\frac{1}{10}=\frac{1}{5}\)
\(\frac{2}{x}+\frac{1}{5}-\frac{1}{10}\) ⇒ \(\frac{2}{x}=\frac{1}{10}\) ⇒ x = 20
∴ ଜଣେ ପୁରୁଷ କିମ୍ବା ଜଣେ ସ୍ତ୍ରୀ ସେହି କାର୍ଯ୍ୟକୁ ଯଥାକ୍ରମେ 20 ଦିନରେ କିମ୍ବା 30 ଦିନରେ କରିବେ ।

Question 15.
A ଓ B ଏକତ୍ର କାମ କରି ଗୋଟିଏ କାର୍ଯ୍ୟକୁ 8 ଦିନରେ ଶେଷ କରିପାରନ୍ତି । ସେମାନେ ଏକତ୍ର କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ କରି 3 ଦିନ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ପରେ A ଚାଲିଗଲା ଓ ଅବଶିଷ୍ଟ କାର୍ଯ୍ୟକୁ B ଏକା ଆଉ 15 ଦିନରେ ଶେଷ କଲା । ପ୍ରତ୍ୟେକ ଏକାକୀ କାମ କଲେ କେତେ ଦିନରେ କାର୍ଯ୍ୟକୁ ଶେଷ କରିପାରିବେ ?
ସମାଧାନ :
ମନେକର A ଓ B କାର୍ଯ୍ୟକୁ ଯଥାକ୍ରମେ x ଓ y ଦିନରେ କରିପାରିବେ ।
A ଓ B 1 ଦିନରେ କାର୍ଯ୍ୟଟିର ଯଥାକ୍ରମେ \(\frac{1}{x}\) ଅଂଶ ଏବଂ \(\frac{1}{y}\) ଅଂଶ କରିପାରିବେ ।
A ଓ B ମିଶି 1 ଦିନରେ କାର୍ଯ୍ୟଟିର \(\frac{1}{x}+\frac{1}{y}\) ଅଂଶ କରିପାରିବେ ।
କିନ୍ତୁ ପ୍ରଶ୍ନ ଅଛି A ଓ B କାର୍ଯ୍ୟଟିକୁ 8 ଦିନରେ କରିପାରନ୍ତି ।
∴ 1 ଦିନରେ କରିବେ = \(\frac{1}{8}\) ଅଂଶ ।
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, \(\frac{1}{x}+\frac{1}{y}=\frac{1}{8}\) …….. (i)
A ଓ B ଏକତ୍ର କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ କରିବାର 3 ଦିନ ପରେ A ଚାଲିଗଲା ।
ଅବଶିଷ୍ଟ କାର୍ଯ୍ୟଟିକୁ B ଆଉ 15 ଦିନରେ ଶେଷକଲା ।
ଅର୍ଥାତ୍ A, 3 ଦିନ ଓ B (15 + 3) = 18 ଦିନ କାର୍ଯ୍ୟ କଲାପରେ କାର୍ଯ୍ୟଟି ସମ୍ପୂର୍ଣ ହେଲା ।
∴ A, 3 ଦିନରେ କାର୍ଯ୍ୟଟିର କରିବ = \(\frac{3}{x}\) ଅଂଶ । B, 18 ଦିନରେ କାର୍ଯ୍ୟଟିର କରିବ \(\frac{18}{y}\) ଅଂଶ ।
ପୁନଶ୍ଚ ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, \(\frac{3}{x}+\frac{18}{y}=1\) ……….(ii)
BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Algebra Chapter 1 ସରଳ ସହସମୀକରଣ Ex 1(c) -13
⇒ \(– \frac{15}{y}=\frac{3-8}{8}\) ⇒ \(– \frac{15}{y}=\frac{-5}{8}\)
⇒ \(\frac{3}{y}=\frac{1}{8}\) ⇒ y = 24
y ର ମାନ ସମୀକରଣ (i) ରେ ପ୍ରୟୋଗ କଲେ,
⇒ \(\frac{1}{x}+\frac{1}{24}=\frac{1}{8}\) ⇒ \(\frac{1}{x}=\frac{1}{8}-\frac{1}{24}\)
\(\frac{1}{x}=\frac{3-1}{24}=\frac{2}{24}=\frac{1}{12}\) ⇒ x = 12
∴ A ଏକାକୀ କାର୍ଯ୍ୟଟିକୁ 12 ଦିନରେ ଓ B ଏକାକୀ କାର୍ଯ୍ୟଟିକୁ 24 ଦିନରେ ଶେଷ କରିପାରିବେ ।

BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Algebra Chapter 1 ସରଳ ସହସମୀକରଣ Ex 1(c)

Question 16.
A ଓ Bର ଆୟର ଅନୁପାତ 8 : 7 ଓ ବ୍ୟୟର ଅନୁପାତ 19 : 16 । ଯଦି ଉଭୟେ 1250 ଟଙ୍କା ସଞ୍ଚୟ କରିପାରନ୍ତି, ତେବେ ସେମାନଙ୍କର ଆୟ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ସମାଧାନ :
A ଓ B ର ଆୟର ଅନୁପାତ 8 : 7 ।
ମନେକର A ଓ B ର ଆୟ ଯଥାକ୍ରମେ 8x ଟଙ୍କା ଏବଂ 7x ଟଙ୍କା ।
ସେହିପରି A ଓ B ର ବ୍ୟୟର ଅନୁପାତ 19 : 16 |
ତେଣୁ ମନେକର A ଓ B ର ବ୍ୟୟ ଯଥାକ୍ରମେ 19y ଟଙ୍କା ଏବଂ 16y ଟଙ୍କା ।
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ A ର ସଞ୍ଚୟ = 1250 ଟଙ୍କା ⇒ 8x – 19y = 1250 ……..(i)
ସେହିପରି B ର ସଞ୍ଚୟ = 1250 ଟଙ୍କା ⇒ 7x – 16y = 1250 ……….(ii)
BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Algebra Chapter 1 ସରଳ ସହସମୀକରଣ Ex 1(c) -14
∴ A = 8x = 8 × 750 = 6000 ଟଙ୍କା । ଏବଂ Bର ଆୟ = 7x = 7 × 750 = 5250 ଟଙ୍କା ।

Question 17.
5 ବର୍ଷ ପରେ ପିତାର ବୟସ ପୁତ୍ରର ବୟସର ତିନିଗୁଣ ହେବ ଓ 5 ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ପିତାର ବୟସ ପୁତ୍ର ବୟସର ସାତଗୁଣ ଥିଲା । ତେବେ ସେମାନଙ୍କର ବର୍ତ୍ତମାନ ବୟସ ସ୍ଥିର କର ।
ସମାଧାନ :
ମନେକର ପିତାର ବର୍ତ୍ତମାନ ବୟସ x ବର୍ଷ ଓ ପୁତ୍ରର ବର୍ତ୍ତମାନ ବୟସ y ବର୍ଷ ।
5 ବର୍ଷ ପରେ ପିତାର ବୟସ ହେବ = (x + 5) ବର୍ଷ ଓ ପୁତ୍ରର ବୟସ ହେବ = (y + 5) ବର୍ଷ
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, x + 5 = 3(y + 5)
⇒ x + 5 = 3y + 15 ⇒ x – 3y = 10 …(i)
ପୁନଶ୍ଚ, 5 ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ପିତାର ବୟସ ଥିଲା = (x – 5) ବର୍ଷ ଓ ପୁତ୍ରର ବୟସ ଥିଲା = (y – 5) ବର୍ଷ
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, (x – 5) = 7(y – 5)
⇒ x -5 = 7y – 35 ⇒ x – 7y = -30 …(ii)
ସମୀକରଣ (i)ରୁ ସମୀକରଣ (ii)କୁ ବିୟୋଗ କଲେ, (x – 3y) – (x – 7y) = 10 – (-30)
⇒ x – 3y – x + 7y = 40 ⇒ 4y = 40 ⇒ y = 10
ସମୀକରଣ (i) ରେ y = 10 ସ୍ଥାପନ କଲେ, x – 3 × 10 = 10 ⇒ x = 40
∴ ପିତାର ବର୍ତ୍ତମାନ ବୟସ 40 ବର୍ଷ ଓ ପୁତ୍ରର ବର୍ତ୍ତମାନ ବୟସ 10 ବର୍ଷ ।

Question 18.
ଗୋଟିଏ ଆୟତକ୍ଷେତ୍ରର ଦୈର୍ଘ୍ୟ 2 ମି. ଅଧ୍ଵ ଓ ପ୍ରସ୍ଥ 2ମି. କମ୍ ହେଲେ, କ୍ଷେତ୍ରଫଳ 28 ବ.ମି. କମିଯାଏ; ମାତ୍ର ଦୈର୍ଘ୍ୟ 1 ମି. କମ୍ ଓ ପ୍ରସ୍ଥ 2 ମି. ଅଧ୍ବକ ହେଲେ କ୍ଷେତ୍ରଫଳ 33 ବ. ମି. ବଢ଼ିଯାଏ । ମୂଳ ଆୟତକ୍ଷେତ୍ରର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ ସ୍ଥିର କର ।
ସମାଧାନ :
ମନେକର ଆୟତକ୍ଷେତ୍ରର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଓ ପ୍ରସ୍ଥ ଯଥାକ୍ରମେ x ମି. ଓ Y ମି. ।
∴ କ୍ଷେତ୍ରଫଳ = ଦୈର୍ଘ୍ୟ × ପ୍ରସ୍ଥ = xy ବର୍ଗ ମି. ।
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, ଦୈର୍ଘ୍ୟ 2 ମି. ଅଧୂକ ଏବଂ ପ୍ରସ୍ଥ 2 ମି. କମ୍ ହେଲେ କ୍ଷେତ୍ରଫଳ 28 ବର୍ଗ ମି. କମିଯାଏ ।
ତେଣୁ ପରିବର୍ତ୍ତିତ ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଏବଂ ପ୍ରସ୍ଥ ଯଥାକ୍ରମେ (x + 2) ମି. ଏବଂ (y – 2) ମି. ହେବ ।
(x + 2) (y – 2) = xy – 28 ⇒ xy + 2y – 2x – 4 = xy – 28
⇒ 2y – 2x = -28 + 4 ⇒ y – x = \(\frac{-24}{2}\) ⇒ y – x = -12
⇒ x – y = 12 … (i)
ସେହିପରି ଦୈର୍ଘ୍ୟ 1 ମି. କମ୍ ଓ ପ୍ରସ୍ଥ 2 ମି. ଅଧ୍ଯକ ହେଲେ, କ୍ଷେତ୍ରଫଳ 33 ବର୍ଗ ମି. ବୃଦ୍ଧିପାଏ ।
∴ ପରିବର୍ତ୍ତିତ ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଏବଂ ପ୍ରସ୍ଥ ଯଥାକ୍ରମେ (x – 1) ମି, ଏବଂ (y + 2) ମି. ହେବ ।
∴ (x – 1) (y + 2) = xy + 33 ⇒ xy + 2x – y – 2 = xy + 33
⇒ 2x – y = 33 +2 ⇒ 2x – y = 35 ……(ii)
BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Algebra Chapter 1 ସରଳ ସହସମୀକରଣ Ex 1(c) -15
‘x’ ର ମାନ ସମୀକରଣ (i) ରେ ପ୍ରୟୋଗ କଲେ 23 – y = 12 = y = 11
∴ ଆୟତକ୍ଷେତ୍ରର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ = xy ବର୍ଗ ମି. = (23 × 11) ବର୍ଗ ମି. = 253 ବର୍ଗ ମି. ।

BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Algebra Chapter 1 ସରଳ ସହସମୀକରଣ Ex 1(c)

Question 19.
50କୁ ଏପରି ଦୁଇଟି ସଂଖ୍ୟାର ସମଷ୍ଟି ରୂପେ ପ୍ରକାଶ କର ଯେପରିକି ସଂଖ୍ୟା ଦ୍ଵୟର ବ୍ୟକ୍ରମର ସମଷ୍ଟି \(\frac{1}{12}\) ହେବ ।
ସମାଧାନ :
ମନେକର ସଂଖ୍ୟା ଦୁଇଟି x ଓ y ।
ସଂଖ୍ୟା ଦୁଇଟିର ସମଷ୍ଟି 50 । ⇒ x + y = 50 ….. (i)
x ଓ y ର ବ୍ୟକ୍ରମ ଯଥାକ୍ରମେ \(\frac{1}{x}\) ଓ \(\frac{1}{y}\) ।
ପ୍ରଶାନୁସାରେ, \(\frac{1}{x}+\frac{1}{y}=\frac{1}{12}\) ……..(ii)
⇒ \(\frac{1}{x}+\frac{1}{y}=\frac{1}{12}\) ⇒ \(\frac{x+y}{xy}=\frac{1}{12}\) ⇒ \(\frac{50}{xy}=\frac{1}{12}\) (∵ x + y = 50)
⇒ xy = 600 ……..(iii)
ଆମେ ଜାଣିଛେ, x – y = \(\sqrt{(x+y)^2-4xy}\) = \(\sqrt{(50)^2-4×600}\) = \(\sqrt{100}\)
⇒ x – y = 10 ……(iv)
ସମୀକରଣ (i) ଓ (iv)କୁ ଯୋଗକଲେ, 2x = 60 ⇒ x = 30
ସମୀକରଣ (i)ରେ x = 30 ସ୍ଥାପନ କଲେ, 30 + y = 50 ⇒ y = 20
∴ ସଂଖ୍ୟାଦ୍ବୟ 30 ଓ 20 ।

Question 20.
ଗୋଟିଏ ଭଗ୍ନ ସଂଖ୍ୟାର ଲବ ଓ ହରକୁ ଯୋଗକରି ଯୋଗଫଳର ଏକ-ତୃତୀୟାଂଶ ନେଲେ, ତାହା ହରଠାରୁ 4 ଊଣା ହୁଏ ଓ ହରରେ 1 ଯୋଗକରି ଭଗ୍ନ ସଂଖ୍ୟାଟିକୁ ଲଘିଷ୍ଠ ଆକାରରେ ଲେଖୁଲେ ତାହା \(\frac{1}{4}\) ହୁଏ । ଭଗ୍ନ ସଂଖ୍ୟାଟି କେତେ ?
ସମାଧାନ :
ମନେକର ଭଗ୍ନସଂଖ୍ୟାଟି \(\frac{x}{y}\), ଯାହାର ଲବ x ଏବଂ ହର y ।
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, ଲବ ଓ ହରକୁ ଯୋଗକରି ଯୋଗଫଳର ଏକତୃତୀୟାଂଶ ନେଲେ ତାହା ହରଠାରୁ 4 ଊଣା ହୁଏ ।
\(\frac{1}{3}\)(x+y) = y – 4 ⇒ x + y = 3y – 12 ⇒ x – 2y= – 12 …….. (i)
ପୁନଶ୍ଚ ହରରେ 1 ଯୋଗକରି ଭଗ୍ନାଂଶଟିକୁ ଲଘିଷ୍ଠ ଆକାରକୁ ଆଣିଲେ ତାହା \(\frac{1}{4}\) ହୁଏ ।
\(\frac{x}{y+1}=\frac{1}{4}\) ⇒ 4x = y + 1 ⇒ 4x – y = 1 ……….(ii)
BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Algebra Chapter 1 ସରଳ ସହସମୀକରଣ Ex 1(c) -16
‘y’ ର ମାନ ସମୀକରଣ (i) ରେ ପ୍ରୟୋଗ କଲେ, x – 2 × 7 = -12
⇒ x – 14 = -12 ⇒ x = 2
∴ ଭଗ୍ନାଂଶଟି \(\frac{x}{y}=\frac{2}{7}\)

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Chapter 1 मधुर भाषण

Odisha State Board BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Chapter 1 मधुर भाषण Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 10 Hindi Solutions Chapter 1 मधुर भाषण

प्रश्न और अभ्यास (ପ୍ରଶ୍ନ ଔର୍ ଅଭ୍ୟାସ)

1. निम्नलिखित प्रश्नों के उत्तर दो-तीन वाक्यों में दीजिए:
(ନିମ୍ନଲିଖୂ ପ୍ରଶ୍ନୋ କେ ଉତ୍ତର୍ ଦୋ-ତୀନ୍ ବାର୍କୋ ମେଁ ଦୀଜିଏ : )
(ତଳଲିଖ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଦୁଇ-ତିନୋଟି ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ : )

(क) भाषा के द्वारा मनुष्य ने किस प्रकार की उन्नति की है?
(ଭାଷା କେ ଦ୍ଵାରା ମନୁଷ୍ୟ ନେ କିସ୍ ପ୍ରକାର୍ କୀ ଉନ୍ନତି କୀ ହୈ ?)
उत्तर:
भाषा के कारण ही मनुष्य उतनी उन्नति कर सका है, जानवरों के पास कोई भाषा न होने के कारण वह जहाँ का तहाँ बना हुआ है। किन्तु मनुष्य दिन प्रतिदिन उन्नति करता चला आया है। अन्य जानवरों की अपक्षा मनुष्य भौतिक लमें न्यून होता हुआ भी अपनी बुद्धि और भाषा के सहारे अधिक सबल हो गया है। भाषा के द्वारा मनुष्य पेच महाभूतो को अपने वश में कर लिया है। भाषा द्वारा हमारे ज्ञान और अनुभव की रक्षा होती है।

(ख) मधुर भाषण किसे कहते हैं?
(ମଧୁର୍ ଭାଷଣ୍ କିସେ କହତେ ହୈ ?)
उत्तर:
जो वस्तु या बातचीत मनोनुकूल होती है, जिससे चित्त दूषित होता है, वही मधुर कहलाती माधुर्य भाषा का भी गुण है। चित्त को पिधलाने वाला जो आनंद होता है उसे माधुर्य कहते हैं। मधुर भाषण हृदयद्वार के खोलने की कुंजी है। वचनों की मधुरता और आकर्षण पूरन के तत्वाकर्षण और चुंबक के आकर्षण से भी बढ़कर है।

(ग) बाणभट्ट ने अपने छोटे लड़के को पुस्तक पूरी करने के लिए क्यों कहा?
(ବାଣଭଟ୍ଟ ନେ ଅପ୍‌ନେ ଛୋଟେ ଲଡ଼କେ କୋ ପୁସ୍ତକ୍ ପୂରୀ କର୍‌ନେ କେ ଲିଏ ଜ୍ୟୋ କହା ?)
उत्तर:
बाणभट्ट ने अपने छोटे लड़के को पुस्तक पुरी करने के लिए इसलिए कहा क्योंकि पुस्तक को साहित्यिक भाषा में लिखने की योग्यता केवल उसमें ही थी। यह बात तब साबित होती है जब बाणभट्ट ने अपने दोनों पुत्रों को बुलाकर एक सुखे हुए वृक्ष को किस प्रकार अपनी भाषा में व्यक्त करोगे इसके बारे में पूछा। जिसे अति सुंदर और प्रभावशाली भाषा में छोटे लड़के ने समझा दिया। इसलिए भाव को प्रभावशाली भाषा में व्यक्त कर देना ही साहित्य है।

(घ) किन-किन गुणों के कारण मनुष्य आदरभाजन बनता है?
उत्तर:
(କିନ୍-କିନ୍ ଗୁରୌ କେ କାରଣ ମନୁଷ୍ୟ ଆଦରଭାଜନ ବନତା ହୈ ?)
वार्तालाप की शिष्टता मनुष्य को आदर का भाजन बनाती है और समाज से उसकी सफलता के लिए रास्ता साफ कर देती है। मनुष्य की पोशाक और चालढाल सीधे समाज पर प्रभाव डालती है। सामाजिक व्यवहार के लिए विचारों का आदान-प्रदान आवश्यक है और भाषा की सार्थकता इसी में है कि वह दूसरों पर यथेष्ट प्रभाव डाल सके।

(ङ) मधुर वचन और कटु वचन बोलनेवालों को क्या मिलता है?
(ମଧୁର୍ ଚନ୍ ଔର୍ କଟୁ ଵଚନ୍ ବୋଲନେୱାର୍ଲୋ କୋ କ୍ୟା ମିଲ୍‌ ହୈ ?)
उत्तर:
मधुर वचन ही विश्वास अत्पन्न कर भय और आतंक का परिभार्जन कर देते हैं। कटु भाषीलोगों से लोग हृदय खोलकर बात करने में अन्त हैं। जबकि कटुवचन आदमी को स्पष्ट कर सकते हैं तो मधुर वचन दूसरे को प्रसन्न भी कर सकते हैं। शब्दों को जादू बड़ा जबर्दस्त होता है। वही एक कटुवचन सोर किए – धरे पर पानी फेर सकता है। मधुर भाषण द्वारा मनुष्य की शिक्षा – दीक्षा और कुल की परंपरा और मर्यदा का परिचय मिलता है।

(च) किसी काम को करने के लिए सज्जन का पहला कर्त्तव्य क्या है?
(କିସୀ କାମ୍ କୋ କର୍‌ନେ କେ ଲିଏ ସଜନ କା ପହଲା କର୍ତ୍ତବ୍ୟ କ୍ୟା ହୈ ?)
उत्तर:
किसी काम को करने के लिए सज्जन का पहला कर्त्तव्य है यह कि अपने से कम स्थिति के लोगों के स्वाभिमान की रक्षा करना। जो काम करना है उसको प्रसन्नता से करना चाहिए और उसके संबंध में कोई ऐसे शब्द भी न कहने चाहिए जिनसे प्रकट हो कि यह काम नाखुशी से किया जा रहा है या उस काम के करने से दूसरे के साथ एहसान किया जा रहा है।

(छ) वातीलाप में व्यापारिक बातचीत और निजी बातचीत में क्या अंतर है?
(ବାର୍ତ୍ତାଳାପ୍ ମେଁ ବ୍ୟାପରୀକ୍ ବାତ୍‌ତ୍‌ ଔର୍ ନିଜୀ ବାତ୍‌ତ୍ ମେଁ କ୍ୟା ଅନ୍ତର୍ ହୈ ?)
उत्तर:
व्यापारिक बातचीत जाब्ते की बातचीत होनी चाहिए जबकि निजी बातचीत में खुलापन होना चाहिए। व्यापारिक बातचीत अशिष्ट नहीं होती चाहिए। वह नपी तुली हो सकती है। निजी संबंध की बातचीत में अत्मीयता का अभाव न रहना चाहिए और थोड़ा सा कष्ट उठाकर बात को पूरी तौर से समझा देना अपना कर्त्तव्य होता है।

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Chapter 1 मधुर भाषण

2. निम्नलिखित प्रश्नों के उत्तर एक या दो वाक्यों में दीजिए:
(ନିମ୍ନଲିଖ୍ ପ୍ରଶ୍ନୋ କେ ଉତ୍ତର୍ ଏକ ଯା ଦୋ ୱାର୍କୋ ମେଁ ଦୀଜିଏ : )
(ନିମ୍ନଲିଖ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଗୋଟିଏ-ଦୁଇଟି ବାକ୍ୟରେ ଦିଅ : )

(क) मनुष्य की सामाजिकता किसके द्वारा कायम रहती है?
(ମନୁଷ୍ୟ କୀ ସାମାଜିକତା କିସ୍‌ ଦ୍ଵାରା କାୟମ୍ ରହତୀ ହୈ ?)
उत्तर:
मनुष्य की सामाजिकता भाषा के द्वारा कायम रहती है।

(ख) कैसा शब्द दो रूठों को मिला देता है और कैसा शब्द दो मित्रों के मन में वैमनस्य उत्पन्न कर देता है?
(କୈସା ଶବ୍ଦ ଦୋ ରୁର୍ଡୋ କୋ ମିଲା ଦେତା ହୈ ଔର୍ କୈସା ଶବ୍ଦ ଦୋ ମିସ୍ଟ୍ରୋ କେ ମନ୍ ମେଁ ବୈମନଷ୍ୟ ଉତ୍ପନ୍ନ କର୍ ଦେତା ହୈ ?)
उत्तर:
मधुर शब्द दो रूठों को मिला देता है और कटु शब्द दो मित्रों के मन में वैमनस्य उत्पन्न कर देता है।

(ग) बाणभट्ट की कौन-सी किताब अधूरी रह गयी थी?
(ବାଣଭଟ୍ଟ କୀ କୌନ୍-ସୀ କିତାବ୍ ଅଧୂରୀ ରହ୍ ଗୟୀ ଥୀ?)
उत्तर:
बाणभट्ट की ‘कादंबरी’ अधूरी रह गयी थी।

(घ) बार्तालाप की शिष्टता से हमें क्या लाभ मिलता है?
उत्तर:
(ବାର୍ତ୍ତାଳାପ୍ କୀ ଶିଷ୍ଟତା ସେ ହର୍ମେ କ୍ୟା ଲାଭ ମିତା ହୈ ? )
वार्तालाप की शिष्टता से हम आदर भाजन बनते हैं। समाज में हमारी सफलता के लिए रास्ता साफ हो जाता है।

(ङ) कथनी और करनी में साम्य क्यों आवश्यक है?
(କଥନୀ ଔର୍ କରନୀ ମେଁ ସାମ୍ୟ ବ୍ୟୋ ଆବଶ୍ୟକ୍ ହୈ ?)
उत्तर:
मधुर भाषी के लिए कथनी और करनी में साम्य आवश्यक है क्योंकि कर्म के लिए वचन पहली सीढ़ी है।

(च) मनुष्य कब वंद्य बनता है?
उत्तर:
वचन के अनुकूल कर्म करने पर मनुष्य वंद्य बनता है। मन, वाणी और कर्म का सामंजस्य ही मनुष्य को श्रेष्ठता के पद पहुँचाता है।

3. निम्नलिखित प्रश्नों के उत्तर एक शब्द या एक वाक्य में दीजिए :
(ନିମ୍ନଲିଖୂ ପ୍ରଶ୍ନୋ କେ ଉତ୍ତର୍ ଏକ୍ ଶବ୍ଦ ୟା ଏକ୍ ୱାକ୍ୟ ମେଁ ଦୀଜିଏ : )
(ନିମ୍ନଲିଖ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଗୋଟିଏ ଶବ୍ଦ ବା ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଦିଅ : )
(क) भाषा द्वारा किसकी रक्षा होती है?
(ଭାଷା ଦ୍ବାରା କିସ୍‌ ରକ୍ଷା ହୋତୀ ହୈ ?)
उत्तर:
भाषा द्वारा हमारे ज्ञान और अनुभव की रक्षा होती है।

(ख) ‘मधुर भाषण’ निबंध के लेखक कौन हैं ?
(‘ମଧୁର୍ ଭାଷଣ୍’ ନିବନ୍ଦ୍ କେ ଲେଖକ୍ କୌନ୍ ହେଁ ?)
उत्तर:
‘मधुर भाषण’ निबन्ध के लेखक गुलाब राय हैं।

(ग) कौन मनुष्य को आदर भाजन बनाती है?
(କୌନ୍ ମନୁଷ୍ୟ କୋ ଆଦର୍ ଭାଜନ୍ ବନାତୀ ହୈ ?)
उत्तर:
वातीलाप की शिष्टता

(घ) मधुर भाषी के लिए किसमें साम्य रखने की आवश्यकता है?
(ମଧୁର ଭାଷୀ କେ ଲିଏ କିସ୍‌ ସାମ୍ୟ ରଖ୍ କୀ ଆଶ୍ୟକତା ହୈ ?)
उत्तर:
मधुर भाषी के लिए कथनी और करनी में साम्य रखने की आवश्यकता है।

(ङ) किन-किन का सामंजस्य मनुष्यता को श्रेष्ठता के पद पर पहुँचाता है?
(କିନ୍-କିନ୍ କା ସାମଞ୍ଜସ୍ୟ ମନୁଷ୍ୟତା କୋ ଶ୍ରେଷ୍ଠତା କେ ପଦ୍ ପର୍ ପହୁଁଚାତା ହୈ ?)
उत्तर:
मन, वाणी और कर्म

(च) किन-किन का योग नहीं हो सकता?
(କିନ୍-କିନ୍ କା ୟୋଗ ନହୀ ହୋ ସକ୍ତା ?)
उत्तर:
हृदय की मलिनता और मधुर वचनों का योग नहीं हो सकता।

(छ) किसकी दो लातें भी सहन की जाती हैं?
(କିସ୍‌ ଦୋ ଲାହେଁ ଭୀ ସହନ୍ କୀ ଜାତୀ ହୈ ?)
उ – दूधारू गाय

(ज) शिष्टता क्या है?
(ଶିଷ୍ଟତା କ୍ୟା ହୈ ?)
उत्तर:
वाणी में मधुरता के साथ विनयपूर्ण व्यवहार ही शिष्टता है।

(झ) किसकी रक्षा सज्जन का पहला कर्त्तव्य है?
(କିସକୀ ରକ୍ଷା ସଜ୍ଜନତା କା ପହଲା କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ହୈ ?)
उत्तर:
लोगों के स्वाभिमान की रक्षा सज्जन का पहला कर्त्तव्य है।

(ञ) निजी संबंध की बातचीत में किसका अभाव न रहना चाहिए?
(ନିଜୀ ସମ୍ବନ୍ଧ କୀ ବାତ୍ରୀତ୍‌ ମେଁ କିସ୍‌ ଅଭା ନ ରହନା ଚାହିଏ ?)
उत्तर:
आत्मीयता

भाषा-ज्ञान (ଭାଷା-ଜ୍ଞାନ)

1. निम्नलिखित में से विशेषण शब्दों को चुनकर लिखिए:
(ନିମ୍ନଲିଖତ୍ ମେଁ ସେ ବିଶେଷଣ ଶବ୍ଦ କୋ ଚୁନ୍‌କର୍ ଲିଗ୍‌ : )
(ନିମ୍ନଲିଖ ମଧ୍ୟରୁ ବିଶେଷଣ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକୁ ବାଛି କରି ଲେଖ : )
विश्वास, भौतिक, पटु, माधुर्य, वचन, शिष्टता, प्रसन्नता, व्यापारिक, सौद्धान्तिक, मर्यादा, अभिमान।
उत्तर:
भौतिक, व्यापारिक, सौद्धान्तिक, पटु।

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Chapter 1 मधुर भाषण

2. निम्नलिखित शब्दों के लिंग बताइए:
(ନିମ୍ନଲିଖ୍ ଶବ୍ଦା କେ ଲିଙ୍ଗ୍ ବତାଇଏ : )
(ନିମ୍ନଲିଖ୍ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକର ଲିଙ୍ଗ ନିରୂପଣ କର ।)
गंध, भाव, कर्त्तव्य, परंपरा, भाषा, भाषण, वचन, वाणी, साहित्य, उन्नति।

गंध – स्रीलिंग
कर्तव्य – पुंलिंग
भाषा – स्रीलिंग
वचन – पुंलिंग
साहित्य – पुंलिंग
भाव – पुलिंग
परपरा – स्रीलिंग
भाषण – पुलिंग
वाणी – स्रीलिंग
उन्नति – स्रीलिंग

3. निम्नलिखित के पर्यायवाची शब्द लिखिए:
(ନିମ୍ନଲିଖ୍ କେ ପର୍ଯ୍ୟାୟୱାଚୀ ଶବ୍ଦ ଲିଗ୍‌ : )
(ନିମ୍ନଲିଖତ ଶବ୍ଦସବୁର ପର୍ଯ୍ୟାୟବାଚୀ ଶବ୍ଦ ଲେଖ ।)
मनुष्य, चित्र, पुस्तक, मधुर, कटु, आनंद
उत्तर:
मनुष्य मानव
पुस्तक – किताब/ग्रंथ
कटु – कड़वा/कर्कश
चित्र – तस्वीर/फोटो
मधुर – मीठा
आनंद – खुशी/प्रसन्न

4. निम्नलिखित शब्दों के विलोम रूप लिखिए:
(ନିମ୍ନଲିଖତ୍ ଶବ୍ଦା କେ ବିଲୋମ୍ ରୂପ୍ ଲିଗ୍‌ : )
(ନିମ୍ନଲିଖତ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକର ବିପରୀତ ଶବ୍ଦ ଲେଖ : )
ज्ञान, उन्नति, सच्चा, मधुर, आनंद, मित्र, बड़ा
उत्तर:
ज्ञान – अज्ञान
सच्चा – झूठा
आनंद – निरांनद
बड़ा – छोटा

5. निम्नलिखित शब्दों के प्रयोग से एक-एक वाक्य बनाइए:
(ନିମ୍ନଲିଖତ୍ ଶବ୍ଦା କେ ପ୍ରୟୋଗ ସେ ଏକ୍-ଏକ୍ ୱାକ୍ୟ ବନାଇଏ : )
(ନିମ୍ନଲିଖ୍ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକୁ ପ୍ରୟୋଗ କରି ଗୋଟିଏ ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟ ଗଢ଼ : )
वचन, भाषण, चाल-ढाल, आदान-प्रदान, सामंजस्य, इनकार, आत्मीयता मधुर वचन दूसरों को प्रसन्न कर सकता है।
उत्तर:
वचन – मधुर वचन दूसरों को प्रसन्न कर सकता है।
भाषण – हिमांशु अच्छा भाषण दे रहा है।
चाल-ढाल- तुम्हारी चाल-ढाल ठीक नहीं लगती।
आदान-प्रदान-सामाजिक व्यवहार के लिए विचारों का आदान-प्रदान आवश्यक है।
सामंजस्य- हृदय की मालिनता और मधुर वचन में कोई सामंजस्य नहीं होता।
इनकार – अर्चना ने सोनाली को किताब देने से इनकार कर दिया।
आत्मीयता – राकेश की बातों में आत्मीयता की झलक देखने को मिलती है।

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Chapter 1 मधुर भाषण

6. निम्नलिखित वाक्यों को शुद्ध करके लिखिए
(ନିମ୍ନଲିଖ୍ ୱାର୍କୋ କୋ ଶୁଦ୍ଧ କର୍‌କେ ଲିଗ୍‌ : )
(ନିମ୍ନଲିଖିତ ବାକ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ଶୁଦ୍ଧ କରି ଲେଖ ।)

(क) भाषा मनुष्य के विशेष अधिकार है।
उत्तर:
भाषा पर मनुष्य का विशेष अधिकार है।

(ख) हृदय का मलीनता और मधुर वचनो में योग नहीं हो सकता।
उत्तर:
हृदय की मलिनता और मधुर वचनों में योग नहीं हो सकता।

(ग) कटुभाषी लोगों में लोग हृदय खोलकर बात करने में डरते हैं।
उत्तर:
कटुभाषी लोगों से लोग हृदय खोलकर बात करने में डरती हैं।

(घ) भाव को प्रभावशाली भाषा के व्यक्त कर देना ही साहित्य है।
उत्तर:
भाव को प्रभावशाली भाषा में व्यक्त कर देना ही साहित्य है।

(ङ) मधुर वचन दूसरे में प्रसन्न भी कर सकते हैं।
उत्तर:
मधुर वचन दूसरों को प्रसन्न भी कर सकते हैं।

7. ‘ता’ प्रत्यय लगाकर शब्द बनाइए:
(‘ତା’ ପ୍ରତ୍ୟୟ ଲଗାକର୍ ଶବ୍ଦ ବନାଇଏ : )
(‘ତା’ ପ୍ରତ୍ୟୟ ଲଗାଇ ଶବ୍ଦ ଗଢ଼ : )
सामाजिक, मनुष्य, प्रसन्न, अशिष्ट, मलीन
उत्तर:
सामाजिक + ता = सामाजिकता
प्रसन्न + ता = प्रसन्नता
मलीन + ता = मलीनता
मनुष्य + ता = मनुष्यता
अशिष्ट + ता = अशिष्टता

8. ‘इक’ प्रत्यय लगाकर शब्द बनाइए :
(‘ଇକ’ ପ୍ରତ୍ୟୟ ଲଗାକର୍ ଶବ୍ଦ ବନାଇଏ : )
(‘ଇକ୍’ ପ୍ରତ୍ୟୟ ଲଗାଇ ଶବ୍ଦ ଗଢ଼ : )
विचार, नीति, इतिहास, भूत, समाज, साहित्य, सिद्धांत, व्यापार
उत्तर:
विचार + इक = वैचारिक
इतिहास + इक = ऐतिहासिक
समाज + इक = सामाजिक
सिद्धांत + इक = सौद्धातिक
नीति + इक = नैतिक
भूत + इक = भौतिक
साहित्य + इक = साहित्यिक
व्यापार + इक = व्यापारिक

निम्नलिखित वाक्यों को याद रखिए :
(ନିମ୍ନଲିଖତ୍ ୱାର୍କୋ କୋ ୟାଦ୍ ରଖୁ ;
(ନିମ୍ନଲିଖୂତ ବାକ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ମନେରଖ : )
(क) वाणी और कर्म में सामंजस्य ही मनुष्य को श्रेष्ठता के पद पर पहुँचाता है।
(ख) मधुरभाषी के लिए कथनी और करनी का साम्य आवश्यक है।
(ग) चित्त को पिघलानेवाला जो आनंद होता है, उसे ‘माधुर्य’ कहते हैं।
(घ) वार्तालाप की शिष्ठता मनुष्य को आदर भाजन बनाती है।

योग्यता विस्तार: (ଯୋଗ୍ୟତା ବିସ୍ତାର : )
(क) कक्षा में ‘मधुर’ भाषण का एक कार्यक्रम आयोजित कीजिए।
(ଶ୍ରେଣୀରେ ‘ମଧୁର’ ଭାଷଣର ଏକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଆୟୋଜିତ କର ।)

(ख) अपनी योग्यता बढ़ाने के लिए ऊपर छाँटकर दिए गए मधुर वाक्यों को याद रखिए और अपने भाषण को सरस बनाने के लिए इसका उपयोग कीजिए।
(ନିଜର ଯୋଗ୍ୟତା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ଉପର ଲିଖ୍ ମଧୁର ବାକ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ମନେରଖ ଏବଂ ନିଜର ଭାଷଣକୁ ସରସ କରିବାପାଇଁ ଏହାର ଉପଯୋଗ କର ।)

Very Short & Objective Type Questions with Answers

A. निम्नलिखित प्रश्नों के उत्तर एक वाक्य में दीजिए।

प्रश्न 1.
मधुर भाषण किसे कहते है?
उत्तर:
जिस वात को सुनने से हृदय को द्रवित करने वाला आनन्द प्राप्त होता है उसे मधुर भाषण कहते है।

प्रश्न 2.
मधुर भाषण से मनुष्य का कैसा परिचय मिलता है?
उत्तर:
मधुर भाषण से मनुष्य की शिक्षा-दीक्षा, कुल परंपरा और मर्यादा का परिचय मिलता है।

प्रश्न 3.
इनकार में किसकी गंध नहीं आनी चाहिए?
उत्तर:
इनकार में अधिकार और अभिमान की गन्ध नहीं आनी चाहिए।

प्रश्न 4.
वातीलाप की शिष्टता से हमें क्या लाभ मिलता है?
उत्तर:
वार्तालाप की शिष्टता से हम आदर भाजन बनते और समाज में हमारे सफलता के लिए रास्ता साफ हो जाता है।

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Chapter 1 मधुर भाषण

प्रश्न 5.
कथनी और करनी में साम्य क्यों आवश्यक है?
उत्तर:
मधुर भाषी के लिए कथनी और करनी में साम्य आवश्यक है क्योंकि कर्म की लिए वचन पहली सीढ़ी है।

प्रश्न 6.
मनुष्य कब बंद्य बनता है?
उत्तर:
वचन के अनुकूल कर्म करने पर मनुष्य बंद्य बनता है। मन, बाणी और कर्म का सामंजस्य ही मनुष्य को श्रेष्ठता के पर पहुँचाता है।

प्रश्न 7.
भाषा द्वारा किसकी रक्षा होती है?
उत्तर:
भाषा द्वारा हमारे ज्ञान और अनुभव की रक्षा होती है।

B. निम्नलिखित प्रश्नों के उत्तर एक शब्द / एक पद में दीजिए।

प्रश्न 1.
मधुर वचन के पीछे क्या होना जरुरी है?
उत्तर:
टकसाली भाव

प्रश्न 2.
गलत फहमी दूर करके रूठे हुए मित्र को मनानेवाला मनुष्य कैसा होता है?
उत्तर:
सच्चा साहित्यिक

प्रश्न 2.
हृदय द्वार खोलने क्या है?
उत्तर:
वचनों का माधुर्य

प्रश्न 3.
वार्तालाप की शिष्टता मनुष्य को क्या बनाती है?
उत्तर:
आदर का भाजन

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Chapter 1 मधुर भाषण

प्रश्न 4.
किस पर मनुष्य का विशेष अधिकार है?
उत्तर:
भाषा पर

प्रश्न 5.
किसके कारण मनुष्य इतनी उन्नति कर सका है?
उत्तर:
भाषा के कारण

प्रश्न 6.
चित्त को पिघलानेवाला जो आनंद होता है, उसे क्या कहते हैं?
उत्तर:
माधुर्य

प्रश्न 7.
गलत फहमी दूर करके रूठे हुए मित्र को मनानेवाला मनुष्य कैसा होता है?
उत्तर:
सच्वा साहित्यिक

प्रश्न 8.
कर्म के लिए पहली सीढ़ी क्या है?
उत्तर:
वचन

प्रश्न 9.
मनुष्य ने किसे अपने वश में कर लिया है?
उत्तर:
पंच महाभूतों को

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Chapter 1 मधुर भाषण

प्रश्न 10.
बाणभट्ट की कादम्बरी को किसने पूरा किया?
उत्तर:
छोटे लड़के ने

प्रश्न 11.
‘जड़ चेतन गुन- दोषमय बिस्व कीन्ह करतार’ – यह किसने लिखा है?
उत्तर:
तुलसीदास

प्रश्न 12.
भाषा द्वारा कौन-सा बल प्राप्त होता है?
उत्तर:
सहकारिता का

प्रश्न 13.
भाषा द्वारा किसकी रक्षा होती है?
उत्तर:
ज्ञान और अनुभव

प्रश्न 14.
‘मधुर भाषण’ निबंध के लेखक कौन है?
उत्तर:
गुलाबराय

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Chapter 1 मधुर भाषण

प्रश्न 15.
किसकी दो लातें भी सहन की जाती हैं?
उत्तर:
दूधारू गाय

प्रश्न 16.
मनुष्य कब वंद्य बनता है?
उत्तर:
वचन के अनुकूल कर्म करने पर

प्रश्न 17.
मनुष्य की पोशाक और चाल-ढाल का प्रभाव किस पर पड़ा?
उत्तर:
समाज

प्रश्न 18.
इनकार कैसे करना चाहिए?
उत्तर:
शिष्टता स

प्रश्न 19.
मन, कर्म, वाणी में साम्य होने से मनुष्य कहाँ पहुँच सकता है?
उत्तर:
श्रेष्ठता के पद पर

प्रश्न 20.
मनुष्य की सामाजिकता किसकी द्वारा कायम रहती है।
उत्तर:
भाषाद्वारा

C. रिक्त स्थानों की पूर्ति कीजिए।

प्रश्न 1.
वाणभट्ट की पुस्तक का नाम ………………. था।
उत्तर:
कादंबरी

प्रश्न 2.
इनकार करते समय ……………… प्रकट करना शिष्टाचार की माँग है।
उत्तर:
खेद

प्रश्न 3.
निजी संबंध की बातचीत में ………………… का भाव रहना चाहिए।
उत्तर:
आत्मीयता

प्रश्न 4.
………………………… बात-चीत नपीतुली हो सकती है।
उत्तर:
व्यापारिक

प्रश्न 5.
………………….. भाषा भय और आतंक का परिमार्जन कर देती है?
उत्तर:
मधुर

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Chapter 1 मधुर भाषण

प्रश्न 6.
हुदय की मलिनता ………………….. के साथ संयोग नहीं हो सकता।
उत्तर:
मधुर वचनों

प्रश्न 7.
…………………… मनुष्य का कुल-परंपरा का परिचय मिलता है।
उत्तर:
मधुर भाषण से

प्रश्न 8.
वाणी की मधुरता के साथ विनयपूर्ण व्यवहार को …………………… कहते हैं।
उत्तर: शिष्टाचार

प्रश्न 9.
भाव को प्रभावशाली भाषा में व्यक्त करना ही …………………… है ।
उत्तर:
साहित्य

प्रश्न 10.
भाषा की सार्थकता दूसरों पर ………………… है।
उत्तर:
प्रभाव डालने में

प्रश्न 11.
काम हो जाने के बाद ………………….. कहना चाहिए।
उत्तर:
धन्यवाद

प्रश्न 12.
मधुर वचन दूसरों को ………………….. करते हैं।
उत्तर:
प्रसन्न

प्रश्न 13.
मनुष्य ने ………………….. को अपने वश में कर लिया है।
उत्तर:
प्रसन्न

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Chapter 1 मधुर भाषण

प्रश्न 14.
भाषा से हमारे …………………. और अनुभव की रक्षा होती है।
उत्तर:
ज्ञान

प्रश्न 15.
जो वाणी सुनने में मधुर लगती है, उसका परिणाम ………………….. होता है।
उत्तर:
हितकर

D. ठिक् या भूल लिखिए।

प्रश्न 1.
लोगों के जीवन रक्षा सज्जन का पहला कर्त्तव्य है।
उत्तर:
भूल

प्रश्न 2.
कटु शब्द दो मित्रों के मन में वैमनस्य उत्पन्न कर देता हैं।
उत्तर:
ठिक्

प्रश्न 3.
भाषा द्वारा हमारे ज्ञान और अनुभव की रक्षा होती है।
उत्तर:
ठिक्

प्रश्न 4.
निजी संबंध की बातचीत्त में एकाग्रता न रहना चाहिए।
उत्तर:
भूल

प्रश्न 5.
मनुष्य का भाषा पर विशेष अधिकार है।
उत्तर:
ठिक्

प्रश्न 6.
दो रूठों को कठोर शब्द से मिलाया जा सकता है।
उत्तर:
भूल

प्रश्न 7.
मिष्टभाषी लोगों से हृदय खोलकर बात करने से सब डरते हैं।
उत्तर:
भूल

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Chapter 1 मधुर भाषण

प्रश्न 8.
मधुर वचन दूसरों को प्रसन्न करते हैं।
उत्तर:
ठिक्

प्रश्न 9.
चुंबक और वचन में से चुंबक का आकर्षण अधिक है।
उत्तर:
भूल

प्रश्न 10.
मन-वचन-कर्म मे से वचन का विशेष महत्व है?
उत्तर:
ठिक्

Multiple Choice Questions (mcqs) with Answers

सही उत्तर चुनिए : (MCQs)

1. मधुर वचन के पीछे क्या होना जरुरी है?
(A) टकसाली भाव
(B) सुंदर नाम
(C) विश्वास का नाव
(D) चतुर दाँव
उत्तर:
(A) टकसाली भाव

2: वाणभट्ट की पुस्तक का नाम था।
(A) कादंबरी
(B) रघुवंश
(C) रामचरित
(D) चन्द्रवली
उत्तर:
(A) कादंबरी

3. हृदय – द्वार खोलने की कुंजी है:
(A) वचनों का माधुर्य
(B) वचनों की कठोरता
(C) वचनों में लचीलापन
(D) शुष्क वचन
उत्तर:
(A) वचनों का माधुर्य

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Chapter 1 मधुर भाषण

4. इनकार करते समय प्रकट करना शिष्टाचार की माँग है।
(A) मजबूरी
(B) खेद
(C) आत्मीयता
(D) कष्ट
उत्तर:
(B) खेद

5. वार्तालाप की शिष्टता मनुष्य को क्या बनाती है?
(A) मन का साजन
(B) फूस का छाजन
(C) आदर का भाजन
(D) मधुर भोजन
उत्तर:
(C) आदर का भाजन

6. किस पर मनुष्य का विशेष अधिकार है?
(A) भाषा पर
(B) जानवरों पर
(C) वुद्धि पर
(D) बल के कारण
उत्तर:
(A) भाषा पर

7. किसके कारण मनुष्य इतनी उन्नति कर सका है?
(A) भाषा के कारण
(B) आनंद के कारण
(C) सुख के कारण
(D) बल के कारण
उत्तर:
(A) भाषा के कारण

8. चित्त को पिघलानेवाला जो आनंद होता है, उसे क्या कहते हैं ?
(A) सौंदर्य
(B) ऐश्वर्य
(C) कारूकार्य
(D) माधुर्य
उत्तर:
(D) माधुर्य

9. गलत कहमी दूर करके रूठे हुए मित्र को मनानेवाला मनुष्य कैसा होता है?
(A) सच्चा साहित्यिक
(B) उदार व्यक्ति
(C) सच्चा इन्सान
(D) महापुरुष
उत्तर:
(A) सच्चा साहित्यिक

10. निजी संबंध की बातचीत में
(A) आत्मीयता का
(B) पराएपन का
(C) स्थिरता का
(D) शीघ्रता का
उत्तर:
(A) आत्मीयता का

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Chapter 1 मधुर भाषण

11. कर्म के लिए पहली सीढ़ी क्या है?
(A) भाव
(B) शिष्टता
(C) वचन
(D) व्यवहार
उत्तर:
(C) वचन

12. मनुष्य ने किसे अपने वश में कर लिया है?
(A) भाव
(B) शिष्टता
(C) वचन
(D) व्यवहार
उत्तर:
(B) शिष्टता

13. बाणभट्ट की कादम्बरी को किसने पूरा किया?
(A) बडे लडके ने
(B) कुमारिल्ल भट्ट ने
(C) छोटे लड़के ने
(D) पूरी नहीं हो पाई
उत्तर:
(C) छोटे लड़के ने

14. ‘जड़ चेतन गुन- दाषमय बिस्व कीन्ह करतार’ – यह
(A) सूरदास
(B) कबीरदास
(C) तुलसीदास
(D) बिहारी
उत्तर:
(C) तुलसीदास

15. भाषा द्वारा कौन-सा बल प्राप्त होता है?
(A) सहकारिता का
(B) संयोग का
(C) भौतिक बल
(D) आध्यात्मिक बल
उत्तर:
(A) सहकारिता का

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Chapter 1 मधुर भाषण

16. बात-चीत नपीतुली हो सकती है।
(A) निजी संबंध की
(B) व्यापारिक
(C) सरकारी
(D) अर्द्ध सरकारी
उत्तर:
(B) व्यापारिक

भाजम का साराश

मनुष्य मन को द्रवित करने वाले आनन्द को माधुर्य कहते है। वचनों की मधुरता से बन्द हृदय के दरवाजे आसानी से खुला जाते है। कोयल की तरह मीठी बात बोलकर सबको अपना प्रिय बनाया जा सकता है। मगर कौवे की तरह कर्कश (कटु) बोलकर शत्रु बढ़ाए जा सकता है। मीठे वचनों से हम सारे संसार को अपना बना सकते हैं। बातचीत में भाव को मिठास और प्रभाव के साथ प्रकट करना ही साहित्य है। भाषा के बल पर नाराज मित्र को मनानेवाला निपुण साहित्यकार है। बातचीत में शिष्टाचार से मनुष्य को समाज में आदर, सम्मान तथा सफलता मिलती है। यद्यपि पोशाक और तौर-तरीकों का प्रभाव होता है, परन्तु मधुर भाषण के बिना यह प्रभाव स्थायी नहीं हो सकता। मीठे वचनों से भय और आतङ्क खत्म होता है। कर्कश वचन से सारा अर्जित मान-सम्मान नष्ट हो जाता है।

मीठी बात बोलने वाले के हृदय की निर्मलता और कर्म में सच्चाई जरुरी है, वरना वह बाहारी औपचारिकता नजर आता है। मधुर भाषण से मनुष्य की शिक्षा-दीक्षा, कुल की परम्परा और मर्यादा का पता चलता है। किसी काम को करवाने के लिए ‘कृपया’ और कार्य होने के बाद धन्यवाद कहने को ही शिष्टाचार कहते हैं। फिर भी अपने से छोटे लोगों के स्वाभिमान को आघात देने की बात नहीं कहनी चाहिए। जहाँ कार्य में उदारता है वहाँ मीठे वचन कहने में कुंठा नहीं रखना चाहिए। किसी को इनकार करना, उसे भी शिष्टता के साथ इनकार किया जा सकता है। व्यावसायिक बातचीत, कानूनी बातचीत और निजी बातचीत की भाषा और शैली अलग-अलग होनी चाहिए। निजी संबध के वातीलप में आत्मीयता रहना आवश्यक है। बात उतनी ही करें जितनी निभा सकें।

ସାରାଂଶ:
ଭାଷା ସମାଜର ଶ୍ରେଷ୍ଠ ପ୍ରାଣୀ ମଣିଷକୁ ମିଳିଥିବା ଏକ ଅମୂଲ୍ୟ ଅବଦାନ ଯାହା ପଶୁମାନଙ୍କୁ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇନାହିଁ। ଭାଷା ବଳରେ ମଣିଷ କ୍ରମାଗତ ଭାବରେ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ହୋଇଛି। ସେ ପ୍ରକୃତି ଓ ପରିବେଶକୁ ନିଜ ଆୟତ୍ତରେ ରଖୁଛି। ଭାଷାଦ୍ୱାରା ମାନବ ସୁସ୍ଥ ସମାଜ ଗଠନ କରେ ଓ ନିଜର ଜ୍ଞାନ ଓ ଅନୁଭବକୁ ସୁରକ୍ଷିତ କରେ। ମଣିଷ ଭାଷାର ସଦୁପଯୋଗ କରି ମିତ୍ରତା ସୃଷ୍ଟି କରେ ଓ ଦୁରୁପଯୋଗଦ୍ଵାରା ଶତ୍ରୁ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ। ମନକୁ ଭଲ ଲାଗୁଥିବା ଭାବ ଓ ମନକୁ ଦ୍ରବିତ କରୁଥିବା ଆନନ୍ଦକୁ ମାଧୁର୍ଯ୍ୟ କୁହାଯାଏ। ମଧୁର ବଚନଦ୍ଵାରା ହୃଦୟର ବନ୍ଦ କବାଟ ଖୋଲିହୁଏ। ମିଠା କଥାର ଆକର୍ଷଣ ମାଧ୍ୟାକର୍ଷଣ ଓ ଚୁମ୍ବକର ଆକର୍ଷଣଠାରୁ ଅଧ‌ିକ । କୋଇଲି ପରି ମିଠା କହି ସମସ୍ତଙ୍କ ପ୍ରିୟ ହୋଇହୁଏ ଓ କାଉ ପରି କଟୁ ବଚନ କହି ଶତ୍ରୁମାନଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି କରାଯାଇପାରେ।

କଥୋପକଥନରେ ଭାବକୁ ମାଧୁର୍ଯ୍ୟ ଓ ରୁଚିପୂର୍ଣ ଭାବରେ ପ୍ରକାଶ କରିବାକୁ ସାହିତ୍ୟ କୁହାଯାଏ। ଭାଷା ବଳରେ ମିତ୍ରର ଭ୍ରମ ଧାରଣା ଦୂର କରିବାକୁ ରାଜି କରିପାରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ଜଣେ ଦକ୍ଷ ସାହିତ୍ୟକାର। କଥାବାର୍ତ୍ତାରେ ଶିଷ୍ଟାଚାର ଥିଲେ ସମାଜରେ ଆଦର ଓ ସମ୍ମାନ ମିଳେ। ଏହା ମାନବର ପୋଷାକ ଓ ଚାଲିଚଳନରେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥାଏ। କିନ୍ତୁ ମିଠା ଭାଷା ବ୍ୟତୀତ ଏହା ତିଷ୍ଠି ରହି ପାରେନା। ମିଠା କଥା ସହ ହୃଦୟର ନିର୍ମଳତା ଓ କର୍ମର ସତ୍ୟତା ଅପରିହାର୍ଯ୍ୟ। ମଧୁର ବଚନ ସହ ଉତ୍ତମ ବ୍ୟବହାରକୁ ଶିଷ୍ଟାଚାର କହନ୍ତି। ମଧୁର ଭାଷଣ ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷା-ଦୀକ୍ଷା, କୁଳ ପରମ୍ପରା ଓ ମର୍ଯ୍ୟାଦାର କାହାଠାରୁ କାର୍ଯ୍ୟ ହାସଲ କରିବା ସମୟରେ ଦୟାକରି ଓ କାର୍ଯ୍ୟ ପରିସମାପ୍ତି ପରେ ‘ଧନ୍ୟବାଦ’ ଦେବା ଭଦ୍ରାମିର ପରିଚୟ। ନିଜଠାରୁ ଛୋଟ ଲୋକଙ୍କ ମନରେ ଦୁଃଖ ଦେବା

ଭଳି କୌଣସି କଥା କହିବା ଠିକ୍ ନୁହେଁ । କାହାର କିଛି କାମ କଲେ କୃତଜ୍ଞତା ଦେଖାଇବା ଉଚିତ ନୁହେଁ । ଉଦାରବାଦୀ କାର୍ଯ୍ୟରେ ମଧୁର ବଚନ କହିବାରେ କୃପଣ ହେବା ଠିକ୍ ନୁହେଁ । ଯଦି ଆର୍ଥିକ ବିବଶତା ହୁଏ, ତେବେ ଶିଷ୍ଟତା ସହ ମନା କରିବା ଉଚିତ । ମନରୁ ଅଭିମାନ ପରିତ୍ୟାଗ କରି ଆତ୍ମୀୟତା ସହ ଦୁଃଖ ପ୍ରକାଶ କରି ମନା କରିବା ହିଁ ଶିଷ୍ଟତା । ବ୍ୟାବସାୟିକ, ଆଇନଗତ ଓ ନିଜର କଥାବାର୍ତ୍ତାରେ ସାମାନ୍ୟ ଭଲଭାବରେ ବୁଝେଇବାର ଚେଷ୍ଟା ହେଉ । ନିଜର କଥାବାର୍ତ୍ତାରେ ଆତ୍ମୀୟତା ଆବଶ୍ୟକ । ଯେତିକି କହିବା ଆବଶ୍ୟକ ସ୍ତ୍ରୀ ଦ……

भाषा पर ……………………. रक्षा होती है।
ଓଡ଼ିଆ ଅନୁବାଦ:
ଭାଷା ଉପରେ ମନୁଷ୍ୟର ବିଶେଷ ଅଧିକାର ଅଛି । ଭାଷା ଯୋଗୁଁ ମନୁଷ୍ୟ ଉନ୍ନତି କରିପାରିଛି । ହଜାର ହଜାର ବର୍ଷରୁ ପଶୁ ଯାହା ଥିଲା ସେହିପରି ଅଛି । କିନ୍ତୁ ମନୁଷ୍ୟ ଉତ୍ତରୋତ୍ତର ଉନ୍ନତି କରିଚାଲିଛି। ଅନ୍ୟ ପଶୁଠାରୁ ମନୁଷ୍ୟର ଶାରୀରିକ ବଳ କମ୍; କିନ୍ତୁ ନିଜର ବୃଦ୍ଧି ଓ ଭାଷା ସହାୟତାରେ ଅର୍ଧ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ହୋଇପାରିଛି । ପଞ୍ଚ ମହାଭୂତ ଯଥା ପୃଥ‌ିବୀ, ଜଳ, ଆକାଶ, ବାୟୁ ଓ ଅଗ୍ନିକୁ ନିଜ ଆୟତ୍ତ କରି ନେଇଛି । ଏଗୁଡ଼ିକ ଭାଷାଦ୍ୱାରା ପ୍ରାପ୍ତ ସାହଚର୍ଯ୍ୟର ବଳରୁ ହୋଇଛି । ଭାଷା ଯୋଗୁଁ ଜ୍ଞାନ ଓ ଅନୁଭବ ସୁରକ୍ଷିତ ରହିପାରିଛି ।

भाषा द्वारा …………………… माधुर्य कहते हैं।
ଓଡ଼ିଆ ଅନୁବାଦ:
ତାହା ନଷ୍ଟଭ୍ରଷ୍ଟ ହୋଇଛି । ମଧୁର ଭାଷା ଦୁଇ ଅସନ୍ତୁଷ୍ଟକୁ ଏକାଠି କରିଛି ଏବଂ କଟୁ ଶବ୍ଦ (ଭାଷା) ଦୁଇବନ୍ଧୁଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଶତ୍ରୁତା ସୃଷ୍ଟି କରି ଦେଉଛି । ବର୍ତ୍ତମାନ ପ୍ରଶ୍ନ ହେଉଛି ଯେ ମଧୁର ବା ମିଠା ଭାଷଣ କାହାକୁ କହନ୍ତି ? ସାଧାରଣ ଯେଉଁ ବସ୍ତୁ ମନକୁ ଭଲ ଲାଗେ, ଯେଉଁଥରେ ମନ ଦ୍ରବିତ ହୁଏ, ତାହାକୁ ମଧୁର କୁହାଯାଏ । ମାଧୁର୍ଯ୍ୟ ଭାଷାର ଗୁଣ ଅଟେ । ମନକୁ ଦ୍ରବିତ କରୁଥ‌ିବା ଆନନ୍ଦକୁ ମାଧୁର୍ଯ୍ୟ କହନ୍ତି।

वचनों का ………………………… करि लेत।
ଓଡ଼ିଆ ଅନୁବାଦ:
ବଚନର ମାଧୁର୍ଯ୍ୟ ମନର କବାଟ ଫିଟାଇବାର ଚାବି । ମିଠା କଥାର ଆକର୍ଷଣ ନିଉଟନ୍‌ଙ୍କ ମାଧ୍ୟାକର୍ଷଣ ଓ ଚୁମ୍ବକର ଆକର୍ଷଣଠାରୁ ଅଧ‌ିକ। ତୁଳସୀଦାସ କହିଛନ୍ତି କୋଇଲି କାହାକୁ କ’ଣ ଦେଇ ଦେଇଛି ନା କାଉ କାହାର କ’ଣ ନେଇ ଯାଇଛି; କିନ୍ତୁ ସମସ୍ତେ କୋଇଲିକୁ ଭଲ ପାଆନ୍ତି, କାରଣ ସେ ମିଠା କହେ ଓ କାଉ କଟୁ ଭାଷା କହେ। ମଧୁର କଥା ବଳରେ ଆମେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ବିଶ୍ଵକୁ ଆପଣାର କରିପାରୁ।

एक ही बात ………………….. भार सौंपा।
ଓଡ଼ିଆ ଅନୁବାଦ:
ଗୋଟିଏ କଥାକୁ ଆମେ ମଧୁର କିମ୍ବା କର୍କଶ (କଟୁ) କରି ହେବ । ବାଣଭଟ୍ଟଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ସମୟ ପାଖେଇ ଆସିଥୁଲା, ତାଙ୍କର ଅସଂମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ (ଅଧୁରା) କାଦମ୍ବରୀ ଗ୍ରନ୍ଥକୁ କିଏ ପୂର୍ଣାଙ୍ଗ କରିବ ? ସେ ତାଙ୍କ ଦୁଇପୁତ୍ରକୁ ଡାକି କହିଲେ ସମ୍ମୁଖରେ ଥ‌ିବା ଶୁଖୁଲା ଗଛକୁ ଦେଖ୍ ନିଜର ଭାବକୁ ନିଜ ଭାଷାରେ ପ୍ରକାଶ କର । ଜ୍ୟେଷ୍ଠପୁତ୍ର କହିଲା ଲମ୍ବିତ ଅଗ୍ରଭାଗ ବିଶିଷ୍ଟ ଶୁଷ୍କ କାଠ ଓ କନିଷ୍ଠ ପୁତ୍ର କହିଲେ ଆଗରେ (ସମ୍ମୁଖ) ନୀରସ ବୃକ୍ଷଟିଏ ସୁଶୋଭିତ, କଥା ସମାନ ଥିଲା, କହିବାରେ ଭିନ୍ନତା ଥିଲା । ବାଣଭଟ୍ଟ କନିଷ୍ଠ ପୁତ୍ରକୁ ହିଁ ପୁସ୍ତକ ପରିସମାପ୍ତି କରିବାର ଦାୟତ୍ଵ ଦେଲେ ।

यह तो ……………………… साहित्यिक है।
ହୋଇଥାଏ । କଥୋପକଥନରେ ଭାବକୁ ମାଧୁର୍ଯ୍ୟ ଓ ପ୍ରଭାବ ପୂର୍ଣ ଭାବରେ ପ୍ରକାଶ କରିବା ହିଁ ସାହିତ୍ୟ । ଭାଷା ବଳରେ ନିଜ ବନ୍ଧୁର ଭ୍ରମ ଧାରଣା ଦୂର କରିବାରେ ରାଜି କରିପାରୁଥ‌ିବା ବ୍ୟକ୍ତି ଦକ୍ଷ ସାହିତ୍ୟିକ ।

वार्तालाप की …………………… जबर्दस्त होता है।
ଓଡ଼ିଆ ଅନୁବାଦ:
କଥାବାର୍ତ୍ତାରେ ଭଦ୍ରତା ମଣିଷକୁ ଆଦରଯୋଗ୍ୟ ଓ ସମାଜରେ ତାକୁ ସଫଳତା ପାଇଁ ମାର୍ଗ ପରିଷ୍କାର କରିଦେଇଛି। ମଣିଷର ସମାଜରେ ଯେଉଁ ପ୍ରଭାବ ପଡ଼େ, ତାହା ପୋଷାକ ଓ ଆଚାର ବ୍ୟବହାର ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ। ବାହାରକୁ ଆକର୍ଷକ କିନ୍ତୁ ଭିତରୁ ହାନିକାରକ ସଂସାରରେ କମ୍ ନାହାନ୍ତି। ଏହି ପ୍ରଭାବ ଉପର ଦେଖାଣିଆ ଏବଂ ପୋଷାକର ମାନ ଯେପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଭାଷଣରେ ପୁଷ୍ଟ ହୋଇନାହିଁ, ସେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସ୍ଥାୟୀ ନୁହେଁ। କହିବା ଓ କରିବା ମଧୁର ଭାଷା ପାଇଁ ସମାନ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ। କର୍ମ ନିମିତ୍ତ ବଚନ ପ୍ରଥମ ପାହାଚ। ମିଠା କଥା ବିଶ୍ବାସ ସୃଷ୍ଟି କରି ଭୟ ଓ ଆତଙ୍କ ଦୂର କରେ। କଟୁଭାଷୀ ଲୋକଙ୍କୁ ଲୋକମାନେ ମନ ଖୋଲି କଥା ହେବାକୁ ଭୟ କରନ୍ତି। ସାମାଜିକ ବ୍ୟବହାର ପାଇଁ ବିଚାରର ଆଦାନ ପ୍ରଦାନ ଆବଶ୍ୟକ ଏବଂ ଭାଷାର ସାର୍ଥକତା ଏଥିରେ ଅଛି ଯେ ତାହା ଅନ୍ୟ ଉପରେ ଯଥେଷ୍ଟ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥାଏ। ତିକ୍ତ କଥା ମଣିଷକୁ ଅସନ୍ତୁଷ୍ଟ କରେ, ମିଠା କଥା ଅନ୍ୟକୁ ଖୁସି କରେ। ଭାଷାର ଯାଦୁ ବଡ଼ ଜୋରଦାର।

मधुर वचनों ………………….. परिचय मिलता है।
ଓଡ଼ିଆ ଅନୁବାଦ:
ମଧୁର ବଚନ ସହ ସାଧୁଭାବ ରହିବା ଆବଶ୍ୟକ, ତାହା ନ ହେଲେ ନକଲି ମୁଦ୍ରା ପରି ମଣିଷ ବନ୍ଦନୀୟ ହୋଇଥାଏ। ମନ, ବାଣୀ ଓ କର୍ମର ସମତା ଯୋଗୁଁ ମନୁଷ୍ୟ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ପଦରେ ପହଞ୍ଚିଛି। ତଥାପି ବଚନର ବିଶେଷ ଗୁରୁତ୍ଵ ଅଛି। ଗୋଟିଏ କଟୁବଚନଦ୍ଵାରା ସମସ୍ତ ଅର୍ଜିତ ମାନ-ମର୍ଯ୍ୟାଦା ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଏ। ଯଦିଓ ଏହା ଠିକ୍ ଦୁଗ୍ଧବତୀ ଗାଈର ଦୁଇ ଗୋଇଠା ସହି ନିଆଯାଇପାରେ। ଅନ୍ୟର ସ୍ଵାଭିମାନକୁ ନଷ୍ଟ କରି ତାହାର ଉପକାର କରିବା କୌଣସି ମହତ୍ତ୍ଵ ରଖେ ନାହିଁ। ମିଠା କଥା ସହ ଉତ୍ତମ ବ୍ୟବହାର ହିଁ ଶିଷ୍ଟାଚାର। ଶିଷ୍ଟାଚାରର ଅର୍ଥ ବାତ୍ୟାଚାର କଦାପି ନୁହେଁ; କିନ୍ତୁ ପ୍ରକୃତ ଅର୍ଥ ସଜ୍ଜନତାର ବ୍ୟବହାର। ମଧୁର ଭାଷଣ ସହିତ ତାହାର ମୂଲ୍ୟ ଅଛି। ଏହାଦ୍ଵାରା ମଣିଷର ଶିକ୍ଷା- ଦୀକ୍ଷା, ବଂଶ ପରମ୍ପରା ଓ ମର୍ଯ୍ୟାଦାର ସୂଚନା ମିଳେ।

किसी काम ……………………. कर्तव्य है।
ଓଡ଼ିଆ ଅନୁବାଦ:
କୌଣସି କାମକୁ କରିବାପାଇଁ ‘ଦୟାକରି’ ଶବ୍ଦର ପ୍ରୟୋଗ ଶିଷ୍ଟାଚାର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। କାମ ପରିସମାପ୍ତି ପରେ ‘ଧନ୍ୟବାଦ’ କହିବା ଆବଶ୍ୟକ। ନିଜଠାରୁ ଛୋଟ ଲୋକଙ୍କ ସ୍ଵାଭିମାନକୁ ବାଧା ଦେଲାଭଳି କଥା କହିବା ଠିକ୍ ନୁହେଁ। ନିଜଠାରୁ କମ୍ ସ୍ଥିତିରେ ଥିବା ଲୋକମାନଙ୍କର ସ୍ଵାଭିମାନ ରକ୍ଷା କରିବା ସଜନର (ସାଧୁତାର) ପ୍ରଥମ କର୍ତ୍ତବ୍ଯ।

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Chapter 1 मधुर भाषण

जो काम ……………….. देनी चाहिए।
ଓଡ଼ିଆ ଅନୁବାଦ:
ଯେଉଁ କାମ କରୁଛ, ତାକୁ ଦେବା ଠିକ୍ ନୁହେଁ ଯେ ଯେଉଁଥିରେ ଜଣା ନଯାଉ କାର୍ଯ୍ୟ କୃତଜ୍ଞତା କରାଯାଉଛି ବା ପୂର୍ଣ୍ଣ ଉଦାରତା ଓ ଖୁସିର ସହ କାର୍ଯ୍ୟରେ ଉଦାରତା ରହିଛି, ସେଠାରେ ବଚନରେ କୃପଣତା ଖୁସିରେ କରିବା ଉଚିତ ଓ ସେ ସମ୍ବନ୍ଧରେ କୌଣସି ମନ୍ତବ୍ୟ ଦୁଃଖରେ କରାଯାଇଛି। ଏହି କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାରେ ଅନ୍ୟ ପ୍ରତି କେତେକ ଦ୍ରବ୍ୟ ଦିଅ ବା ନ ଦିଅ। ଅତି କମ୍ରେ ଯେଉଁ କରିବା ବିଧେୟ ନୁହେଁ।

यदि इनकार ……………………. न कर सका।
ଓଡ଼ିଆ ଅନୁବାଦ:
ଅସ୍ବୀକାର କରିବାକୁ ପଡ଼ିଲେ ସେଥ‌ିରେ ଅଧିକାର ଓ ଅଭିମାନର ଗନ୍ଧ ନ ରହୁ। ଅସ୍ବୀକାର ବିବଶତାର କାରଣ ହେବା ଉଚିତ ନୁହେଁ। ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ବିବଶତା ହେଉ କିମ୍ବା ଆର୍ଥକ ବିବଶତା ହେଉ, ଶିଷ୍ଟତା ସହ ମନା କରିବା ଉଚିତ । ପ୍ରାୟ ଲୋକ ଅଭଦ୍ରମିରେ ଏହା କହି ଦିଅନ୍ତି ଯାଅ! କୌଣସି ବସ୍ତୁ ଏଠାକୁ କିପରି ଆସିଲା, ତୁମର କିଏ ଦେବାକୁ ଆସିଥିଲେ ? ଘର ଲୋକଙ୍କୁ ଦେବାକୁ ନାହିଁ ତୁମ ପାଇଁ କେଉଁଠାରୁ ଆସିବ ? ଅସ୍ଵୀକାର କରିବାବେଳେ ଯେଉଁ କଥା କୁହାଯାଏ ସେଥୁରେ ଅନାତ୍ମୀୟ ଭାବ ଆସିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ । ଆତ୍ମୀୟତା ସହ ଦୁଃଖ ପ୍ରକାଶ କରି ମନା କରିବା ହିଁ ଶିଷ୍ଟାଚାର। କହିବା ଉଚିତ, ମୁଁ ଭାରି ଦୁଃଖ ଯେ ଆପଣକୁ ଅସ୍ବୀକାର କରିବାକୁ ପଡ଼ିଲା। ଆପଣ ଏଠାକୁ ଆସି କଷ୍ଟ କଲେ, କିନ୍ତୁ ମୁଁ ଆପଣଙ୍କ ସେବା କରିପାରିଲି ନାହିଁ।

वार्तालाप में ……………….. निभाई जा सके।
ଓଡ଼ିଆ ଅନୁବାଦ:
ଆମକୁ ବ୍ୟବସାୟ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ, ଆଇନ ଓ ନିଜର କଥାବାର୍ତ୍ତାରେ କିଞ୍ଚିତ୍ ଭିନ୍ନତା ରଖୁ ବିଧେୟ । ବ୍ୟାବସାୟିକ ଭାଷା କଦାପି ଅସଭ୍ୟ ହେବା ଉଚିତ ନୁହେଁ କିନ୍ତୁ ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ହୋଇପାରେ। ବ୍ୟକ୍ତିଗତ କଥାବାର୍ତ୍ତାରେ ଆତ୍ମୀୟତାର ଅଭାବ ରହିବା ଠିକ୍ ନୁହେଁ। ଭାଷାକୁ ଭଲଭାବରେ ବୁଝାଇଦେବାର ପ୍ରୟାସ କରିବା ଆମର କର୍ତ୍ତବ୍ୟ। କେତେକ ଲୋକ ସମସ୍ତଙ୍କ ସାଙ୍ଗରେ ନିଜ ସମ୍ପର୍କରେ କଥାବାର୍ତ୍ତା କରନ୍ତି, ଏହା ଖରାପ ନୁହେଁ, କିନ୍ତୁ କଥା ଯେତିକି କହିବା ଦରକାର ଯେତିକି ନିର୍ବାହ କରିବା ସମ୍ଭବ ହେବ।

शबनार: (ଶରାର୍ଥି)

भौतिक बल – शारीरिक ताकत(ଶାରୀରିକ ଶକ୍ତି)।

न्यून – कम् (କମ୍ )।

पंच महाभूत – कृथिवी, जल, आकाश वायु, अग्रि (ପୃଥ‌ିବୀ, ଜଳ, ଆକାଶ, ବାୟୁ, ଅଗ୍ନି)।

वश – काबू ( ଅକ୍ତିଆର )।

सहकारिता – सवसे मिलकर काम करना (ସମସ୍ତଙ୍କ ସହ ମିଳିମିଶି କାମ କରିବା)।

कायम – निर्द्धारित (ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ)।

वैमनस्य – विरोधी भाव, नाराजगी (ବିରୋଧୀଭାବ, ଶତ୍ରୁତା)।

माधुर्य – मधुरता (ମଧୁରତା)।

मनोनुकूल – मन को अच्छा लगनेवाला (ମନକୁ ଭଲ ଲାଗୁଥିବା)।

चित्त – मन (ମନ)।

न्यूटन का गुरुत्वाकर्षण – पाश्चात्य वैज्ञानिक न्युटन ने बताया है कि पृथ्वी की माध्याकर्षण (ନିଉଟନକହିଛନ୍ତି ପୃଥୁବୀର ମାଧ୍ୟାକର୍ଷଣ ଶକ୍ତି ଚୁମ୍ବକଠାରୁ ଅଧିକ )।

कुंजी – कार्य सिद्धि का सरल उपाय (କାର୍ଯ୍ୟ ସିଦ୍ଧି କରିବାର ସରଳ ଉପାୟ)।

कोयल करि लेत – तुलसी ने बताया है कि कोयल किसी को कुछ नही देता है और कौआ किसी से कुछ नहीं लेता है। लेकिन कोयल अपनी मधुर (ତୁଳସୀ କହିଛନ୍ତି କୋଇଲି କାହାକୁ କିଛି ଦେଇନାହିଁ ଓ କାଉ କାହାଠାରୁ କିଛି ନେଇନାହିଁ; କିନ୍ତୁ କୋଇଲି ନିଜର ମଧୁର ବାଣୀଦ୍ଵାରା ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଖୁସି କରିଦେଉଛି)।

कर्णकटु – कर्कष (କଷ୍ଟଦାୟୀ)।

कादम्बरी – बाणभट्ट द्वारा राचित प्रसिद्ध गद्य-काव्य है जो कि सस्कृत भाषा କାବ୍ୟ । ଏହି ଗଦ୍ୟକାବ୍ୟର ନାୟିକାର ନାମ କାଦମ୍ବରୀ)।

शुष्कं काष्ठं तिष्ठत्यग्रे – आगे सुखी लकड़ी है। (सुखा काठ जिसका अग्रभाग आगे) (ଶୁଷ୍କ କାଠ ଯାହାର ଅଗ୍ରଭାଗ ପ୍ରଲମ୍ବିତ)।

नीरस तरुवर विलसति पुरत: – आगे नीरस वृक्ष शोभा पा रहा है। (ବୃକ୍ଷ ଶୋଭା ପାଉଅଛି)।

फर्क – अंतर (ପାର୍ଥକ୍ୟ )।

गालतफहमी – भ्रम धारणा (ଭ୍ରମ ଧାରଣା)।

चालढ़ाल – आचार व्यवहार (ଚାଲିଚଳଣ)।

साम्य – समानता (ସମାନତା)।

जबर्दस्त – जोरदार (ବଳପୂର୍ବକ)।

रूष्ट – क्रोधित (କ୍ରୋଧେତ)।

टकसाली भाव – सच्ची भावना (ସାଧୁ ଭାବ)।

मुलमे के सिक्कों वंद्य – नकली मुद्रा(ନକଲି ମୁଦ୍ରା)।

कटु – तिक्त (ତିକ୍ତ|କର୍କଶ /କର୍ଣ୍ଣ କଟୁ)।

शिष्ट – भद्र (ଭଦ୍ର)।

सैद्धान्तिक – किसी सिद्धांत से सम्बधित (ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ସହ ଜଡ଼ିତ|କୌଣସି ବିଦ୍ଵାନ୍)|

दुधारू गाय – दूध देनेवाली गाय (ଦୁଧୂଆଳୀ ଗାଈ)।

मजबूरी – बाध्यता (ବାଧ୍ୟତା)।

वर्तालाप – बातचीत (କଥାବାର୍ତ୍ତା)

विषभरे कनकघट – बाहर से आकर्षक मगर भीतर से हानीकारक, सफेद वेष में काले (ବାହାରୁ ଆକର୍ଷକ କିନ୍ତୁ ଭିତରୁ ହାନିକାରକ)।

वचने दरिद्रता – कथन में कमी (ସନ୍ତୁଷ୍ଟ ନ କରିପାରୁଥିବା ଭାଷା)।

आत्मीयता – निजीपन (ଆପ୍ରିୟତା)।

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Chapter 1 मधुर भाषण

लेखक परिचय

गुलाबराय का जन्म सन् 1888 में इटावा में हुआ। उन्होंने आगरा विश्व विद्यालय से दर्शन शास्त्र में एम.ए. तथा एल. एल. बी. किया। आगरा में रहते समय अपने साहित्य का गंभीर अध्ययन किया । बाद में आपकी रुचि साहित्य पर केन्द्रित हुई। उन्होंने ‘साहित्य संदेश’ पत्रिका का सफल सम्पादन किया। आगरा मे सेंट जान्स कॉलेज में अध्यापक पद पर नियुक्त हुए। गुलाब राय की कुछ रचनाएँ हैं:

दार्शनिक रचनाएँ : मन की बातें, कर्त्तव्य साहित्य, पाश्चात्य दर्शन का इतिहास, बौद्धधर्म आदि।

आलोचनात्मक रचनाएँ: नवरस, प्रसादजी की कला, सिद्धान्त और अध्ययन, हिन्दी नाट्य विमर्श आदि।

निबंध : ढलुआक्लब, प्रबन्ध प्रभाकर, जीवन पथ, मेरी असफलताएँ आदि।

गुलाब राय आधुनिक हिन्दी साहित्य के एक महान साहित्यकार है। उनकी साहित्य सेवाओं का उचित मूल्यांकन करते हुए आगरा विश्वविद्यालय ने उन्हें डी. लिट. की उपाधि से सम्मानित किया था।

BSE Odisha 10th Class Life Science Important Questions Chapter 1 ପୋଷଣ

Odisha State Board BSE Odisha 10th Class Life Science Important Questions Chapter 1 ପୋଷଣ Important Questions and Answers.

BSE Odisha Class 10 Life Science Important Questions Chapter 1 ପୋଷଣ

Objective Type Questions with Answers 

A ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

1. ପୁଷ୍ଟିସାରର ମୁଖ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ କ’ଣ ?
ଉ-
ଶରୀରର ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ନୂତନ କୋଷ ଓ ତନ୍ତୁ ଗଠନ ପାଇଁ ପୁଷ୍ଟିସାର ଖାଦ୍ୟ ଏକାନ୍ତ ଆବଶ୍ୟକ ଅଟେ ।

2. ସ୍ନେହସାରର ମୁଖ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ କ’ଣ ?
ଉ-
କୋଷଝିଲ୍ଲୀ ତିଆରିରେ ସ୍ନେହସାର ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଶରୀରକୁ ଶକ୍ତି ଯୋଗାଇଥାଏ ।

BSE Odisha 10th Class Life Science Important Questions Chapter 1 ପୋଷଣ

3. ଶରୀରରେ କ୍ୟାଲସିୟମ୍‌ର କାର୍ଯ୍ୟ ଲେଖ ।
ଉ-
ଶରୀରରେ ଦାନ୍ତ ଓ ହାଡ଼ର ଗଠନ ପାଇଁ କ୍ୟାଲସିୟମ୍ ଆବଶ୍ୟକ ।

4. ଶରୀରରେ ଲୌହର କାର୍ଯ୍ୟ ଲେଖ ।
ଉ-
ଶରୀରରେ ଲୋହିତ ରକ୍ତ କଣିକାରେ ଥି ହିମୋଗ୍ଲୋବିନ୍‌ର ଗଠନ ପାଇଁ ଲୌହ ଆବଶ୍ୟକ ହୋଇଥାଏ ।

5. ଶରୀରରେ ଧାତୁସାରର କାର୍ଯ୍ୟ ଲେଖ ।
ଉ-
BSE Odisha 10th Class Life Science Important Questions Chapter 1 ପୋଷଣ 1ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ରହିଛି ।

6. ଜଳରେ ଦ୍ରବଣୀୟ ଭିଟାମିନ୍ କେଉଁଥିରୁ ମିଳେ ?
ଉ-
ଜଳରେ ଦ୍ରବଣୀୟ ଭିଟାମିନ୍ ଶାଗ, ପନିପରିବା ଓ ଫଳ ଆଦିରୁ ମିଳିଥାଏ । ଚର୍ବିବା ତେଲରେ ଦ୍ରବଣୀୟ ଭିଟାମିନ୍ ପ୍ରାଣୀଜ ଚର୍ବି ବା ଉଦ୍ଭଦ ଜାତ ତେଲରୁ ମିଳିଥାଏ ।

7. ଭିଟାମିନ୍ ପ୍ରାଣୀଜ ଚର୍ବି ବା ଉଦ୍ଭଦ ଜାତ ତେଲରୁ ମିଳିଥାଏ ।
ଊ–
ସମସ୍ତ ପ୍ରାଣୀ, ମଲାଙ୍ଗ, ନିର୍ମୂଳୀ, ରାଫ୍ଲେସିଆ ଆଦି ପରଜୀବୀ ଉଦ୍ଭଦ, କବକ ଏବଂ ଅଧିକାଂଶ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ ପରଭୋଜୀ ଶ୍ରେଣୀ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ।

8. ମୃତୋପଜୀବୀ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
ଉ–
ଯେଉଁ ପରଭୋଜୀ ମୃତ, ଗଳିତ, ପଚାସଢ଼ା ଉଦ୍ଭଦ ବା ପ୍ରାଣୀରୁ ଖାଦ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କରି ନିଜର ପୁଷ୍ଟିସାଧନ କରିଥା’ନ୍ତି ସେମାନଙ୍କୁ ମୃତୋପଜୀବୀ କୁହାଯାଏ ।

9. ପରଜୀବୀ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
ଉ-
ଯେଉଁ ଜୀବମାନେ ଅନ୍ୟ ଜୀବନ୍ତ ଉଭିଦ ବା ପ୍ରାଣୀଙ୍କ ଶରୀର ଭିତରେ ବା ବାହାରେ ରହି ସେମାନଙ୍କଠାରୁ ସେମାନଙ୍କୁ ପରଜୀବୀ କୁହାଯାଏ ।

10. ସହଜୀବୀତା କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
ଉ-
ବେଳେବେଳେ ଦୁଇଟି ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ଭିନ୍ନ ଜାତିର ପ୍ରାଣୀ, ଅଥବା ଉଭିଦ ଓ ପ୍ରାଣୀ ବା ପ୍ରାଣୀ ଓ ଅଣୁଜୀବ ବା ଉଭିଦ ଓ ଅଣୁଜୀବ ଏକାଠି ବାସ କରୁଥିବା ଦେଖାଯାଏ, ଏହାକୁ ସହଜୀବୀତା କୁହାଯାଏ ।

11. ଆମ ଶରୀରରେ E.Coli ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆର କାର୍ଯ୍ୟ ଲେଖ ।
ଉ-
ଆମ ଅନ୍ତନଳୀରେ ସହଜୀବୀ ଭାବେ ରହୁଥ‌ିବା E.. Coli. ନାମକ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ ନିଜ ଶରୀରରେ ଭିଟାମିନ୍ B12 (ସାୟନୋକୋବାଲାମିନ୍) ପ୍ରସ୍ତୁତ କରି ଆମକୁ ଯୋଗାଇଥାଏ ଏବଂ ଏହା ପରିବର୍ତ୍ତେ ଆମ ଅନ୍ତନଳୀର କରିଥାଏ ।

12. ରସାୟଶ୍ଳେଷଣ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
ଊ-
ପ୍ରକ୍ରିୟାରୁ ମିଳୁଥ‌ିବା ରାସାୟନିକ ଶକ୍ତି ସଂଗ୍ରହ କରିବା ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ରସାୟଶ୍ଳେଷଣ କୁହାଯାଏ । ନାଇଟ୍ରେଟ୍ ପ୍ରସ୍ତୁତକାରୀ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ ଓ ଗନ୍ଧକ ବ୍ୟାକ୍ଟେରି ଆ ପରି କେତେକ ରସାୟଶ୍ଳେଷଣ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ ଏକ ବିଶେଷ ଅଜୈବ ରାସାୟନିକ ପ୍ରକ୍ରିୟାରୁ ମିଳୁଥ‌ିବା ରାସାୟନିକ ଶକ୍ତି ସଂଗ୍ରହ କରିବା ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ରସାୟଶ୍ଳେଷଣ କୁହାଯାଏ ।

B ଗୋଟିଏ ଶବ୍ଦରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

1. ମଲାଙ୍ଗ, ନିର୍ମୁଳୀ, ରାଗ୍ନେସିଆ ଆଦି ଉଭିଦ କେଉଁ ଶ୍ରେଣୀୟ ପୋଷଣର ଉଦାହରଣ ଅଟନ୍ତି ?
2. ଶରୀରରେ ଜଳକ୍ଷୟର ଭରଣ ପାଇଁ ଦୈନିକ ପ୍ରାୟ କେତେ ଲିଟର ପାଣି ପିଇବା ଉଚିତ ?
3. କାହାଦ୍ଵାରା ହୋଇଥାଏ ?
4. ମାଛ, ମାଂସ, ଡାଲି ଓ ସୋୟାବିନ୍ ଇତ୍ୟାଦିରୁ ଆମେ କେଉଁ ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟ ପାଇଥାଉ ?
5. ଫଳରସ ଓ ପନିପରିବାରେ କେଉଁ ପ୍ରକାର ଶ୍ଵେତସାର ରହିଥାଏ ?
6. ସବୁଜ ଉଭିଦ କେଉଁ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ନିଜ ଖାଦ୍ୟ ନିଜେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥାଏ ?
7. ଆଳୁ, ଭାତ ଓ ରୁଟିରେ କେଉଁ ପ୍ରକାର ଶ୍ଵେତସାର ରହିଥାଏ ?
8. ଜୀବ ଶରୀରରେ ଶକ୍ତି ଆହରଣ ଓ ଉପାଦାନ ସଂଗ୍ରହ କାହାଦ୍ବାରା ହୋଇଥାଏ ?
9. ରାସାୟନିକ ଗଠନ, କାର୍ଯ୍ୟ ଓ ଶକ୍ତି ପ୍ରଦାନକାରୀ କ୍ଷମତା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରି ଆମେ ଖାଉଥିବା ଖାଦ୍ୟକୁ କେତେ
10. ଚିନି ଓ ଗୁଡ଼ ଇତ୍ୟାଦିରେ କେଉଁ ପ୍ରକାର ଶ୍ଵେତସାର ରହିଥାଏ ?
11.। ଗ୍ରାମ ଶ୍ୱେତସାରରୁ ପ୍ରାୟ କେତେ କିଲୋ-ଜୁଲ୍ ଶକ୍ତି ନିର୍ଗତ ହୁଏ ?
12. ଶରୀରରେ ଦାନ୍ତ ଓ ହାଡ଼ର ଗଠନ ପାଇଁ କେଉଁ
13. ଜଳ ରହିଥାଏ ?
14. ଯେଉଁ ପରଭୋଜୀ ମୃତ, ଗଳିତ, ପଚାସଢ଼ା ଉଭିଦ ବା ପ୍ରାଣୀରୁ ଖାଦ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କରି ନିଜ ପୁଷ୍ଟିସାଧନ କରନ୍ତି,
15. ଲୋହିତ ରକ୍ତ କଣିକାରେ ଥ‌ିବା ହିମୋଗ୍ଲୋବିନ୍ ଗଠନ ପାଇଁ କେଉଁ ପଦାର୍ଥ ଆବଶ୍ୟକ ହୋଇଥାଏ ?
16. ଆମେ ଖାଉଥ‌ିବା ଖାଦ୍ୟର ପ୍ରଧାନ ଶ୍ୱେତସାର କ’ଣ ?

Answers
1. ସରକରୀବୀମ୍ନ
2. 3 – 4 ଲିଟର
3. ଏନ୍‌ ଜାଇମ୍
4. ପୁଷ୍ଟିସାର
5. ଗୁ କୋଜ୍
6. ଆଲୋକଶ୍ଳେଷଣ
7. ମଣ୍ଢଦ୍
8. ପେ।ଷଣ
9. 6
10. ମଣ୍ଢଦ୍
11. 16
12. କ୍ୟାଲସିୟମ୍
13. 70-90.
14. ମୃତୋପଜୀବୀ
15. ଲୌହ
16. ଶର୍କରା ଓ ମଣ୍ଡଦ
10. 00

C ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

1. ଜୀବ ଶରୀରରେ ଶକ୍ତି ମୋଚନ ଏକ ତଥାକଥ୍ତ ………………… ପ୍ରକ୍ରିୟା ।
2. ଚୟ ଓ ଅପଚୟର ସମାହାରକୁ, ………………… କୁହାଯାଏ ।
3. ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି ।
4. ଗ୍ଲୁକୋଜ୍‌ର ସଂକେତ ……………… କୁହାଯାଏ ।
5.  ଶରୀରର ବୃଦ୍ଧି ଓ ତନ୍ତୁ ଗଠନ ପାଇଁ ଖଦ ……………….. ଏକାନ୍ତ ଆବଶ୍ୟକ ।
6. ଆମିନୋ ଅମ୍ଳର ଶୃଙ୍ଖଳଦ୍ଵାରା ………………….  ଗଠିତ ହୋଇଥାଏ ।
7. କୋଷଝିଲ୍ଲୀ ତିଆରିରେ ……………….. ର ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ରହିଛି ।
8. ……………….. ଭାବରେ ସଞ୍ଚିତ ହୋଇ ରହେ ।
9. ହିମୋଗ୍ଲୋବିନ୍‌ର ଗଠନ ପାଇଁ …………… ଆବଶ୍ୟକ ।
10. ଶରୀରରେ ଆୟନ ସନ୍ତୁଳନ ରକ୍ଷା କରିବାରେ ……………….. ର ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ରହିଥାଏ ।
11. କୋଷରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ରାସାୟନିକ ପ୍ରକ୍ରିୟା ……………….. ସାହାଯ୍ୟରେ ହୋଇଥାଏ ।
12. ପ୍ରତିଦିନ ପ୍ରାୟ ……………….. ଲିଟର ପାଣି ପିଇବା ଉଚିତ ।
13. ଯେଉଁ ଜୀବମାନେ ନିଜ ଖାଦ୍ୟ ନିଜେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିପାରନ୍ତି ……………….. କୁହାଯାଏ ।
14. ଯେଉଁ ଜୀବମାନେ ନିଜ ଖାଦ୍ୟ ନିଜେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିନପାରି ଅନ୍ୟ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରନ୍ତି ସେମାନଙ୍କୁ ……………… କୁହାଯାଏ ।
15. ଆଲୋକଶ୍ଳେଷଣରେ ଆଲୋକ ପ୍ରକ୍ରିୟା …………….. ରେ ସମ୍ପାଦିତ ହୁଏ ।
16. ଆଲୋକଶ୍ଳେଷଣରେ ଅନ୍ଧକାର ପ୍ରକ୍ରିୟା ………………… ରେ ସମ୍ପାଦିତ ହୁଏ ।
17. ATP ଓ ………….. ମିଶି ଆଲୋକଶ୍ଳେଷଣ ଶକ୍ତି ଗଠନ କରନ୍ତି ।
18. ଜଣେ ସୁସ୍ଥ ବୟଃପ୍ରାପ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତିର ପାଚକନଳୀର ଲମ୍ବ ……………….. ମିଟର ।

BSE Odisha 10th Class Life Science Important Questions Chapter 1 ପୋଷଣ

Answers
1 . ଧ୍ବଂସାତ୍ମକ
2. ଚୟ।ପଚୟ
3. 6
4. C6H12O6
5. ପୁଷ୍ଟିସାର
6. ପ୍ରୋଟିନ୍
7. କିପିଙ୍
8. ଚର୍ବି
9. ଲୌହ
10. ଧାତୁସାର
11. ଏନ୍‌ଜାଇମ୍
12. 3 – 4
13. ସୁଭୋଜୀ
14. ପରଭୋଜୀ
15. ଥାଇଲାକଏଡ୍ ଝିଲ୍ଲୀ
16. ଷ୍ଟୋମା
17. NADPH
18. 6 – 9

D. ଠିକ୍ ଉକ୍ତି ପାଇଁ (✓ ) ଓ ଭୁଲ୍ ଉକ୍ତି ପାଇଁ (X) ଚିହ୍ନ ଦିଅ ।

1. ଓ ତଳଅଂଶକୁ କାର୍ଡିଆକ୍ ଷ୍ଟୋମାକ୍ କୁହାଯାଏ ।
2. ଚିନି, ଗୁଡ଼ ଆଦିରେ ପ୍ରଚୁର ପରିମାଣରେ ସୁକ୍ରୋଜ ଥାଏ ।
3. ରାଫ୍ଲେସିଆରେ ପରଜୀବୀୟ ପୋଷଣ ଦେଖାଯାଏ ।
4. କେଲଭିନ୍ ଚକ୍ର RuBp ରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ପରିଶେଷରେ ସେହିଠାରେ ହିଁ ସମାପ୍ତ ହୁଏ ।
5. ଖାଦ୍ୟର ପାକକ୍ରିୟା କ୍ଷୁଦ୍ରାନ୍ତର ଗ୍ରହଣୀରେ ଶେଷ ହୁଏ ।
6. ଯେଉଁ ଜୀବମାନେ ନିଜ ଖାଦ୍ୟ ନିଜେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରନ୍ତି ସେମାନଙ୍କୁ ସ୍ବଭୋଜୀ କୁହାଯାଏ ।
7. ନାଇଟ୍ରେଟ୍ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ ଆମ ଅନ୍ତନଳୀରେ ସହଜୀବୀ ଭାବେ ରହିଥାଏ ।
8. E.Coli ଭିଟାମିନ୍-B12 (ସାୟନୋକ୍ସାବାଲାମିନ୍)
9. ଶରୀରରେ ସ୍ନେହସାର ଚର୍ବି ରୂପରେ ସଂଚିତ ହୋଇ ରହିଥାଏ ।
10. ଶରୀରର ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ନୂତନ କୋଷ ଓ ତନ୍ତୁ ଗଠନ ପାଇଁ
11. ଥାଇଲାକଏଡ୍ ଝିଲ୍ଲୀରେ ପ୍ରବାହିତ ହେଉଥ‌ିବା ଇଲେକ୍‌ ଟ୍ରନ୍ ପରି ଶେଷରେ NADPH ଠାରେ ପହଞ୍ଚିଥାଏ ।
12. ଅନ୍ଧକାର ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଗୋଟିଏ ଗୁ କୋଜ୍ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବାପାଇଁ 3ଟି COର ଆବଶ୍ୟକତା ପଡ଼ିଥାଏ ।
13. ମନୁଷ୍ୟର ଲାଳରେ ଟାୟାଲିନ୍ ନାମକ ଏନ୍‌ଜାଇମ୍ ଥାଏ ।
14. ମନୁଷ୍ୟ ଶରୀରରେ ପୁନଃସରଣ ପ୍ରକ୍ରିୟାଦ୍ଵାରା ମଳ ନିଷ୍କାସନ ହୁଏ ।
15. ଅନ୍ତ୍ର ଅଙ୍କୁର ଉପାଦାନ ଖାଦ୍ୟ ଅବଶୋଷଣରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ ।
16. ଲାଇପେଜ୍ ଏନ୍‌ଜାଇମ୍ ପୁଷ୍ଟିସାରକୁ ସରଳ ପ୍ରୋଟିଓଜ ଓ ପେପ୍ଟୋନ୍‌ରେ ପରିଣତ କରେ ।
17. ମଣିଷ ଶରୀରରେ ମୋଟ ଗ୍ଳାନିଦନ୍ତ ଓ ମୋଟ ପୋଷଣ ଦନ୍ତଦ୍ଵୟର ଅନୁପାତ 1:31
18. ଗୋଟିଏ କ୍ଲ କୋଜ ଅଣୁପାଇଁ 2ଟି PGA ଆବଶ୍ୟକ ।

Answers
1. (x)
2. (✔)
3. (✔)
4. (✔)
5. (x)
6. (✔)
7. (x)
8. (✔)
9.(✔)
10. (×)
11. (x)
12. (x)
13. (✔)
14. (✔)
15. (✔)
16. (x)
17. (x)
18. (✔)

E. ‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭରେ ପ୍ରଥମ ଯୋଡାର ସମ୍ପର୍କକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟକରି ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭରେ ଦ୍ଵିତୀୟଟିରେ ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

1. ‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ
ଏମିବା : ସର୍ବାହାରୀ
ଛାରପୋକ : ପରଜୀବୀ
ମାଂସ : ପୁଷ୍ଟିସାର
ଦାନ୍ତ ଓ ହାଡ଼ : କ୍ୟାଲସିୟମ୍
ପ୍ଲାସ୍‌ମୋଡ଼ିୟମ୍ : ଅନ୍ତଃ ପରଜୀବୀ

ଭ-. ‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ
ଏମିବା : ସର୍ବାହାରୀ
ଛାରପୋକ : ପରଜୀବୀ
ମାଂସ : ପୁଷ୍ଟିସାର
ଦାନ୍ତ ଓ ହାଡ଼ : କ୍ୟାଲସିୟମ୍
ପ୍ଲାସ୍‌ମୋଡ଼ିୟମ୍ : ଅନ୍ତଃ ପରଜୀବୀ

2. ‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ
BSE Odisha 10th Class Life Science Important Questions Chapter 1 ପୋଷଣ 3
ଥାଇଲାକଏଡ୍ ଥାକ : ଗ୍ରାନା
ସମସ୍ତ ପ୍ରାଣୀ : ପ୍ରାଣିସମ ପୋଷଣ
କ୍ଲୋରୋଫିଲ୍ : ସୁରାସାରରେ ଦ୍ରବଣୀୟ
ଗ୍ରାନା : ଆଲୋକ ପ୍ରକ୍ରିୟା “

ଉ, ‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ
BSE Odisha 10th Class Life Science Important Questions Chapter 1 ପୋଷଣ 3
ଥାଇଲାକଏଡ୍ ଥାକ : ଗ୍ରାନା
ସମସ୍ତ ପ୍ରାଣୀ : ପ୍ରାଣିସମ ପୋଷଣ
କ୍ଲୋରୋଫିଲ୍ : : ସୁରାସାରରେ ଦ୍ରବଣୀୟ
ଗ୍ରାନା : ଆଲୋକ ପ୍ରକ୍ରିୟା

BSE Odisha 10th Class Life Science Important Questions Chapter 1 ପୋଷଣ

3. ‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ
ଶ୍ଵେତସାର : ଏମାଇଲେଜ୍
ଶ୍ଵେତସାର : ଗୁ କୋଜ
ଶ୍ଵେତସାର : ଗୁ କୋଜ୍
ଅଗ୍ନାଶୟ : ଅଗ୍ନାଶୟ ରସ
ପାକସ୍ଥଳୀର ଉପର ଅଂଶ : କାର୍ଡିଆକ୍ ଷ୍ଟୋମାକ୍

ଉ. ‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ
ଶ୍ଵେତସାର : ଏମାଇଲେଜ୍
ଶ୍ଵେତସାର : ଗୁ କୋଜ
ଶ୍ଵେତସାର : ଗୁକୋଜ୍
ଅଗ୍ନାଶୟ : ଅଗ୍ନାଶୟ ରସ
ପାକସ୍ଥଳୀର ଉପର ଅଂଶ : କାର୍ଡିଆକ୍ ଷ୍ଟୋମାକ୍

‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ
କର୍ତ୍ତନ ଦନ୍ତ : 4
ଚର୍ବଣ ଦନ୍ତ : 4
ଉପର ମାଢ଼ି : 16
ପାକନଳୀ : 6 ରୁ ୨ ମିଟର
ଶ୍ଵେତସାର : ଏମାଇଲେଜ୍

ଉ. ‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ
କର୍ତ୍ତନ ଦନ୍ତ : 4
ଚର୍ବଣ ଦନ୍ତ : 4
ଉପର ମାଢ଼ି : 16
ପାକନଳୀ : 6 ରୁ ୨ ମିଟର
ଶ୍ଵେତସାର : ଏମାଇଲେଜ୍

‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ
ଠେକୁଆ : ………………….
ପିମ୍ପି :…………………
ଲହୁଣୀ : ………………..
ହିମୋଗ୍ଲୋବିନ୍ : …………………………
ଉକୁଣୀ : …………………….

‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ
ବ୍ଲାକ୍‌ମ୍ୟାନ୍ : …………………..
କ୍ଲୋରୋପ୍ଲାଷ୍ଟରେ ଥ‌ିବା ଜେଲ୍ : …………………………
କବକ, ଇଷ୍ଟ : ……………………..
CO2 : …………………..
ଷ୍ଟ୍ରୋମା :……………………….

‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ
BSE Odisha 10th Class Life Science Important Questions Chapter 1 ପୋଷଣ 6 1866-1947
କ୍ଲୋରୋପ୍ଲାଷ୍ଟରେ ଥ‌ିବା ଜେଲ୍ : ଷ୍ଟ୍ରୋମା
କବକ, ଇଷ୍ଟ : ମପଜୀବୀୟ ପୋଷଣ
CO2 : କଷ୍ଟିକ ପଟାସରେ ଦ୍ରବଣୀୟ
ବ୍ୟୋମା : ଅନ୍ଧକାର ପ୍ରକ୍ରିୟା

‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ
ସ୍ନେହସାର : ……………………….
BSE Odisha 10th Class Life Science Important Questions Chapter 1 ପୋଷଣ 10
ସ୍ନେହସାର : ……………………….
ଯକୃତ : …………………………
ପାକସ୍ଥଳୀର ନିମ୍ନ ଅଂଶ :……………………..

‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ
ସ୍ନେହସାର : ଲାଇପେଜ
ପୁଷ୍ଟିସାର : ଆମିନୋଅମ୍ଳ,
ସ୍ନେହସାର : ଫ୍ୟାଟିଏସିଡ, ଗ୍ଲିସେରଲ
BSE Odisha 10th Class Life Science Important Questions Chapter 1 ପୋଷଣ 9

‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ
BSE Odisha 10th Class Life Science Important Questions Chapter 1 ପୋଷଣ 8
ତଳ ମାଢ଼ି : ……………………..
ଗ୍ରାସନଳୀ : ……………………..
ପୁଷ୍ଟିସାର : ………………………

‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ
ଶ୍ଵାନଦନ୍ତ : 2
ପେଷଣ ଦନ୍ତ : 6
ତଳ ମାଢ଼ି : 16
ଗ୍ରାସନଳୀ : 22 ରୁ 25 ସେ.ମି.
ପୃଷ୍ଟିସାର : ପ୍ରୋଟିଏଜ

Multiple Choice Questions (Mcqs) With Answers

1. ମଲାଙ୍ଗ, ନିର୍ମୁଳୀ, ରପ୍ଲେସିଆ ଆଦି ଉଭିଦ କେଉଁ ଶ୍ରେଣୀୟ ପୋଷଣର ଉଦାହରଣ ଅଟନ୍ତି ?
(A) ପ୍ରାଣୀସମ
(B) ମୃତୋପଜୀବୀୟ
(C) ପରଜୀବୀୟ
(D) ସହଜୀବୀୟ
Answer:
(C) ପରଜୀବୀୟ

BSE Odisha 10th Class Life Science Important Questions Chapter 1 ପୋଷଣ

2. ଶରୀରରେ ଜଳକ୍ଷୟର ଭରଣପାଇଁ ପ୍ରାୟ କେତେ ଲିଟର ପାଣି ପିଇବା ଉଚିତ ?
(A) 1-5
(B) 3-4
(C) 7-10
(D) 5-8
Answer:
(B) 3-4

3. କାହାଦ୍ଵାରା ହୋଇଥାଏ ?
(A) ଏନ୍‌ଜାଇମ୍
(B) ହରମୋନ୍
(C) ପ୍ଲାଜ୍‌ମା
(D) ଲସିକା
Answer:
(A) ଏନ୍‌ଜାଇମ୍

4. ମାଛ, ମାଂସ, ଡ଼ାଲି ଓ ସୋୟାବିନ୍ ଇତ୍ୟାଦିରୁ ଆମେ କ’ଣ ପାଇଥାଉ ?
(A) ଶ୍ଵେତସାର
(B) ପୁଷ୍ଟିସାର
(C) ସ୍ନେହସାର
(D) ଧାତୁସାର
Answer:
(B) ପୁଷ୍ଟିସାର

5. ଫଳରସ ଓ ପନିପରିବାରେ କେଉଁ ଜାତୀୟ ଶ୍ୱେତସାର ରହିଥାଏ ?
(A) ଗ୍ଲା କୋଜ୍
(B) ସୁକ୍ରୋଜ୍
(C) ମଣ୍ଡଦ
(D) ମାଲ୍‌ଟୋଜ୍
Answer:
(A) ଗ୍ଲା କୋଜ୍

6, ସବୁଜ ଉଦ୍ଭିଦ କେଉଁ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଶ୍ଵେତସାର ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥାନ୍ତି ?
(A) ଶ୍ବସନ
(B) ଆଲୋକଶ୍ଳେଷଣ
(C) ରେଚନ
(D) ଜନନ
Answer:
(B) ଆଲୋକଶ୍ଳେଷଣ

7. ଆଳୁ, ଭାତ ଓ ରୁଟିରେ କେଉଁ ଜାତୀୟ ଶ୍ଵେତସାର ରହିଥାଏ ?
(A) ଗ୍ଲା କୋଜ୍
(B) ସୁକ୍ରୋଜ୍
(C) ମାଲ୍‌ଟୋଜ୍
(D) ମଣ୍ଡଦ
Answer:
(D) ମଣ୍ଡଦ

8. ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁଟି ଗ୍ଲା କୋଜ୍‌ର ସଂକେତ ଅଟେ ?
(A) C12H6O6
(B) C6H12O6
(C) C8H10O8
(D) C9H12O9
Answer:
(B) C6H12O6

9. ଏମି ନୋ ଅମ୍ଳର ଶୃଙ୍ଖଳଦ୍ଵାରା କ’ଣ ଗଠିତ ହୋଇଥାଏ ?
(A) ପୁଷ୍ଟିସାର
(B) ଶ୍ଵେତସାର
(C) ସ୍ନେହସାର
(D) ଧାତୁସାର
Answer:
(A) ପୁଷ୍ଟିସାର

10. ତାପ ଅପରିବାହୀ ହୋଇଥିବାରୁ ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁଟି ଶରୀରକୁ ଉଷୁମ ରଖୁବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ ?
(A) ରକ୍ତ
(B) ସ୍ନାୟୁ
(C) ପ୍ରଲସି
(D) ଚର୍ବି
Answer:
(D) ଚର୍ବି

11. କେଉଁ ମାଧ୍ୟମରେ ହୋଇଥାଏ ?
(A) ପୋଷଣ
(B) ଶୋଷଣ
(C) ନିୟନ୍ତ୍ରଣ
(D) ସଞ୍ଚାଳନ
Answer:
(A) ପୋଷଣ

12. ରାସାୟନିକ ଗଠନ, କାର୍ଯ୍ୟ ଓ ଶକ୍ତି ପ୍ରଦାନକାରୀ କ୍ଷମତା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରି ଆମେ ଖାଉଥ‌ିବା ଖାଦ୍ୟକୁ କେତେ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି ?
(A) 2
(B) 4
(C) 6
(D) 8
Answer:
(C) 6

BSE Odisha 10th Class Life Science Important Questions Chapter 1 ପୋଷଣ

13. ଚିନି ଓ ଗୁଡ଼ ଇତ୍ୟାଦିରେ କେଉଁ ପ୍ରକାର ଶ୍ଵେତସାର ରହିଥାଏ ?
(A) ଘୂ କୋଜ
(B) ସୁକ୍ରୋଜ
(C) ମଣ୍ଡଦ
(D) ମାଲ୍‌ଟୋଜ୍
Answer:
(C) ମଣ୍ଡଦ

14. 01 ଗ୍ରାମ ଶ୍ଵେତସାରରୁ ପ୍ରାୟ କେତେ KI ଶକ୍ତି ନିର୍ଗତ ହୁଏ ?
(A) 8
(B) 16
(C) 32
(D) 64
Answer:
(B) 16

15. ଭୂମିକା ରହିଥାଏ ?
(A) ପୁଷ୍ଟିସାର
(B) ଶ୍ଵେତସାର
(C) ସ୍ନେହସାର
(D) ଧାତୁସାର
Answer:
(C) ସ୍ନେହସାର

16. ଶରୀରରେ ଦାନ୍ତ ଓ ହାଡ଼ର ଗଠନ ପାଇଁ ନିମ୍ନୋକ୍ତ ଅଟେ ?
(A) ଲୌହ
(B) ଆୟୋଡ଼ିନ୍
(C) କ୍ୟାଲସିୟମ୍
(D) ବୋରନ୍
Answer:
(D) ବୋରନ୍

17. କୋଷରେ ଥ‌ିବା କୋଷରସର ପ୍ରାୟ କେତେଭାଗ ଜଳ ଅଟେ ?
(A) 40-50
(B) 50-60
(C) 70-80
(D) 70-90
Answer:
(D) 70-90

18. ପତ୍ରହରିତ୍ ଥ‌ିବା ସମସ୍ତ ଉଭିଦ ଓ ନୀଳ ଶୈବାଳ ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ଶ୍ରେଣୀର ?
(A) ସ୍ଵଭୋଜୀ
(B) ପରଭୋଜୀ
(C) ମୃତୋପଜୀବୀ
(D) ସହଜୀବୀ
Answer:
(B) ପରଭୋଜୀ

19. ପତ୍ରହରିତ୍‌ ଥ‌ିବା ସମସ୍ତ ଉଭିଦ ଓ ନୀଳ ଶୈବାଳ ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ଶ୍ରେଣୀର ?
(A) ସ୍ଵଭୋଜୀ
(B) ପରଭୋଜୀ
(C) ମୃତୋପଜୀବୀ
(D) ସହଜୀବୀ
Answer:
(A) ସ୍ଵଭୋଜୀ

20. କେଉଁ ପ୍ରକାରର ପରଭୋଜୀ ଉଦ୍ଭିଦ ବା ପ୍ରାଣୀରୁ ଖାଦ୍ୟ ମୃତ, ଗଳିତ, ପଚାସଢ଼ା ସଂଗ୍ରହ କରି ନିଜ ପୁଷ୍ଟିସାଧନ କରନ୍ତ ?
(A) ସ୍ବଭୋଜୀ
(B) ମୃତୋପଜୀବୀ
(C) ସହଜୀବୀ
(D) ପରଭୋଜୀ
Answer:
(B) ମୃତୋପଜୀବୀ

21. ଲୋହିତ ରକ୍ତ କଣିକାରେ ଥ‌ିବା ହିମୋଗ୍ଲୋବିନ୍ ଗଠନ ପାଇଁ ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁଟି ଆବଶ୍ୟକ ?
(A) କ୍ୟାଲସିୟମ୍
(B) ଫସଫରସ
(C) ମାଙ୍ଗାନିଜ୍
(D) ଲୌହ
Answer:
(D) ଲୌହ

22. ନିଜଖାଦ୍ୟ ନିଜେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରୁଥିବା ଜୀବମାନଙ୍କୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
(A) ସ୍ଵଭୋଜୀ
(B) ପରଭୋଜୀ
(C) ମୃତୋପଜୀବୀ
(D) ସର୍ବାହାରୀ
Answer:
(A) ସ୍ଵଭୋଜୀ

23. କବକ ଓ ଅଧିକାଂଶ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ କେଉଁ ଶ୍ରେଣୀ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଅଟନ୍ତି ?
(A) ସ୍ବଭୋଜୀ
(B) ପରଭୋଜୀ
(C) ସର୍ବାହାରୀ
(D) ମାଂସାହାରୀ
Answer:
(B) ପରଭୋଜୀ

BSE Odisha 10th Class Life Science Important Questions Chapter 1 ପୋଷଣ

24. ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁଟି ଅନ୍ତଃ ପରଜୀବୀର ଉଦାହରଣ ଅଟେ ?
(A) ଉକୁଣୀ
(B) ମଲାଙ୍ଗ
(C) ରାଫ୍ଲେସିଆ
(D) ପ୍ଲାଜ୍‌ମୋଡ଼ିୟମ୍
Answer:
(D) ପ୍ଲାଜ୍‌ମୋଡ଼ିୟମ୍

25. କେଉଁ ବୀଜାଣୁ ଆମ ଅନ୍ତନଳୀରେ ସହଜୀବୀ ଭାବେ ରହିଥାଏ ?
(A) ଇ. କୋଲାଇ
(B) ନାଇଟ୍ରେଟ୍ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ
(C) ଗନ୍ଧକ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ
(D) ରସାୟଶ୍ଳେଷଣ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ
Answer:
(A) ଇ. କୋଲାଇ

26. ଇ. କୋଲାଇ କେଉଁ ଭିଟାମିନ୍ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରି ଆମକୁ ଯୋଗାଇଥାଏ ?
(A) ଭିଟାମିନ୍ -A
(B) ଭିଟାମିନ୍-B,,
(C) ଭିଟାମିନ୍-C
(D) ଭିଟାମିନ୍-D
Answer:
(B) ଭିଟାମିନ୍-B,,

27. ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁଟି ବାହ୍ୟ ପରଜୀବୀର ଉଦାହରଣ ଅଟେ ?
(A) ଉକୁଣୀ
(B) ମଲାଙ୍ଗ
(C) ପ୍ଲାସ୍‌ମୋଡ଼ିୟମ୍‌
(D) ରାଫ୍ଲେସିଆ
Answer:
(A) ଉକୁଣୀ

28. ଆମ ଶରୀରରେ ଆୟନ ସନ୍ତୁଳନ କରିବାରେ ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ଖାଦ୍ୟର ପ୍ରଥମ ଭୂମିକା ରହିଛି ?
(A) ଶ୍ଵେତସା
(B) ପୁଷ୍ଟିସାର
(C) ସ୍ନେହସାର
(D) ଧାତୁସାର
Answer:
(D) ଧାତୁସାର

29. ଶରୀରରେ ସ୍ନେହସାର ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ଆକାରରେ ସଂଚିତ ହୋଇ ରହିଥାଏ ?
(A) ଚର୍ବି
(B) ମାଂସ
(C) ରକ୍ତ
(D) ପ୍ରଲସି
Answer:
(A) ଚର୍ବି

30. ଶରୀରର ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ନୂତନ କୋଷ ଓ ତନ୍ତୁ ଗଠନ ପାଇଁ କ’ଣ ଆବଶ୍ୟକ ?
(A) ଶ୍ଵେତସାର
(B) ପୁଷ୍ଟିସାର
(C) ସ୍ନେହସାର
(D) ଧାତୁସାର
Answer:
(B) ପୁଷ୍ଟିସାର

31. ଆଲୋକଶ୍ଳେଷଣର ଆଲୋକ ପ୍ରକ୍ରିୟା ପାଇଁ କେଉଁ ଉପାଦାନ ଆବଶ୍ୟକ ?
(A) କ୍ଲୋରୋଫିଲ୍, ଆଲୋକ, CO2
(B) କ୍ଲୋରୋଫିଲ୍, ଜଳ, ବିପାଚକ
(C) କ୍ଲୋରୋଫିଲ୍, CO2 ଜଳ
(D) କ୍ଲୋରୋଫିଲ୍, ଜଳ, ଆଲୋକ
Answer:
(D) କ୍ଲୋରୋଫିଲ୍, ଜଳ, ଆଲୋକ

32. କେଉଁଟି ସହଜୀବୀୟ ପୋଷଣର ଉଦାହରଣ ନୁହେଁ ?
(A) ମଣିଷ ମୁଣ୍ଡରେ ବଢୁଥ‌ିବା ଉକୁଣୀ
(B) ଆମ ଅନ୍ତ୍ରନଳୀରେ ବାସ କରୁଥ‌ିବା ଇ.କୋଲାଇ
(C) ଯବକ୍ଷାରଜାନ ବିବନ୍ଧନରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରୁଥିବା
(D) ଲାଇକେନ୍ ରେ ଆଲର୍ଜି ଓ ଫନ ଜାଇର
Answer:
(A) ମଣିଷ ମୁଣ୍ଡରେ ବଢୁଥ‌ିବା ଉକୁଣୀ

33. ଖାଦ୍ୟାଭ୍ୟାସକୁ ଆଧାରକରି କେଉଁଟି ପ୍ରାଣୀର ସଠିକ୍ ପ୍ରକାର ଭେଦ ଅଟେ ?
(A) ସ୍ଵଭୋଜୀ, ପରଭୋଜୀ, ପରଜୀବୀ
(B) ମୃତୋପଜୀବୀ, ପରଜୀବୀ, ସହଜୀବୀ
(C) ଶାକାହାରୀ, ମାଂସାହାରୀ, ସର୍ବାହାରୀ
(D) ପରଭୋଜୀ, ପରଜୀବୀ, ମାଂସାହାରୀ
Answer:
(C) ଶାକାହାରୀ, ମାଂସାହାରୀ, ସର୍ବାହାରୀ

34. କେଉଁଟି ପରଭୋଜୀ ପୋଷଣର ପ୍ରକାରଭେଦ ନୁହେଁ ?
(A) ପ୍ରାଣିସମ ପୋଷଣ
(B) ସ୍ବଭୋଜୀ ପୋଷଣ
(C) ମୃତୋପଜୀବୀୟ ପୋଷଣ
(D) ପରଜୀବୀୟ ପୋଷଣ
Answer:
(B) ସ୍ବଭୋଜୀ ପୋଷଣ

35. କେଉଁଟି ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରକାରଭେଦର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଅଟେ ?
(A) ଶ୍ଵେତସାର, ପୁଷ୍ଟିସାର, ସ୍ନେହସାର, ଧାତୁସାର, ଜୀବସାର, ଜଳ
(B) ଶ୍ଵେତସାର, ପୁଷ୍ଟିସାର, ସ୍ନେହସାର, ଧାତୁସାର, ଜୀବସାର, ପିତ୍ତ
(C) ଶ୍ଵେତସାର, ପୁଷ୍ଟିସାର, ସ୍ନେହସାର, ଧାତୁସାର,
(D) ଶ୍ଵେତସାର, ପୁଷ୍ଟିସାର, ସ୍ନେହସାର, ବିପାଚକ,
Answer:
(A) ଶ୍ଵେତସାର, ପୁଷ୍ଟିସାର, ସ୍ନେହସାର, ଧାତୁସାର, ଜୀବସାର, ଜଳ

BSE Odisha 10th Class Life Science Important Questions Chapter 1 ପୋଷଣ

36. ଆଲୋକଶ୍ଳେଷଣରେ ଗୋଟିଏ ଶର୍କରା ଅଣୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବାପାଇଁ 6 ଟି CO2ଓ 12 ଟି H2O ମଧ୍ୟରେ ଉପସ୍ଥାପିତ କରିଥିଲେ ?
(A) ରବର୍ଟ ହିଲ୍
(B) ଏଫ.ଏଫ୍. ବ୍ଲାକ୍‌ମ୍ୟାନ୍
(C) ରବର୍ଟ ହିଲ୍
(D) ଏଫ୍.ଏଫ. ବ୍ଲାକ୍‌ମ୍ୟାନ୍
Answer:
(C) ରବର୍ଟ ହିଲ୍

37. ନିମ୍ନୋକ୍ତ ମଧ୍ୟରୁ କେଉଁଟି ଅନ୍ୟଠାରୁ ପୃଥକ୍ ଅଟେ ?
(A) ଛତୁ
(B) ଇଷ୍ଟ
(C) କବକ
(D) ମଲାଙ୍ଗ
Answer:
(D) ମଲାଙ୍ଗ

38. ଆଲୋକଶ୍ଳେଷଣକୁ ଆଲୋକ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଓ ଅନ୍ଧକାର ପ୍ରକ୍ରିୟାଭାବେ କେଉଁ ବୈଜ୍ଞାନିକ ପ୍ରଥମେ ବିଭକ୍ତ କରିଥିଲେ ?
(A) ବ୍ଲାକ୍‌ମାନ୍
(B) ହିଲ୍ ଓ କେନ୍‌ଭିନ୍‌
(C) ହିଲ୍
(D) କେଭିନ୍
Answer:
(A) ବ୍ଲାକ୍‌ମାନ୍

39. ଥାଇଲାକ ଏଡ୍ ଝିଲ୍ଲୀରେ ପ୍ରବାହିତ ହେଉଥ‌ିବା ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍‌ ପରିଶେଷରେ କେଉଁଠାରେ ପହଞ୍ଚିଥାଏ ?
(A) ADP
(B) NADPH
(C) NADP+
(D) ATP
Answer:
(C) NADP+

40. ଅନ୍ଧକାର ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଗୋଟିଏ ଗ୍ଲୁକୋଜ୍ ପ୍ରସ୍ତୁତ ପଡ଼ିଥାଏ ?
(A) 3
(B) 4
(C) 6
(D) 12
Answer:
(C) 6

Subjective Type Questions with Answer 

1. ମୃତୋପଜୀବୀୟ ପୋଷଣ ଓ ପରଜୀବୀୟ ଆଲୋଚନା କର ।
ଊ-
I. ମୃତୋପଜୀବୀୟ ପୋଷଣ :

  • ଯେଉଁ ପରଭୋଜୀ ମୃତ, ଗଳିତ, ପଚାସଢ଼ା ଉଦ୍ଭିଦ ବା ପ୍ରାଣୀରୁ ଖାଦ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କରି ନିଜ କ ରି ଥା’ନ୍ତି ମୃତୋପଜୀବୀ କୁହାଯାଏ ।
  • ଏହି ଜୀବମାନେ କଠିନ ପଦାର୍ଥକୁ ଖାଦ୍ୟରୂପେ ଗ୍ରହଣ କରିପାରନ୍ତି ନାହିଁ ।
  • ସାଧାରଣତଃ ଖାଦ୍ୟ ଗ୍ରହଣବେଳେ ଏମାନେ ନିଜ ଶରୀରରୁ ପାଚକ ରସ କ୍ଷରଣ କରି, ଶରୀର ପରିଣତ କରିଦିଅନ୍ତି ଓ ପରେ ସରଳୀକୃତ ଖାଦ୍ୟକୁ ଶରୀର ମଧ୍ୟକୁ ଶୋଷଣ କରି ଶରୀର ଗଠନରେ ବିନିଯୋଗ କରିଥା’ନ୍ତି ।
  • ଛତୁ ଜାତୀୟ କବକ, ଇଷ୍ଟ, ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ ଆଦି ପୋଷଣ ଦେଖାଯାଏ ।

II. ପରଜୀବୀୟ ପୋଷଣ:

  • ଯେଉଁ ଜୀବମାନେ ଅନ୍ୟ ଜୀବନ୍ତ ଉଭିଦ ବା ସେମାନଙ୍କଠାରୁ ଖାଦ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କରି ନିଜର କୁହାଯାଏ।
  • ପରଜୀବୀମାନେ ଭୋଜଦାତା ଉଦ୍ଭିଦ ବା ପ୍ରାଣୀଙ୍କଠାରୁ ସରଳୀକୃତ ଖାଦ୍ୟ ସିଧାସଳଖ ଗ୍ରହଣ କରି ନିଜର ପୁଷ୍ଟିସାଧନ କରିଥା’ନ୍ତି ।
  • ଭୋଜଦାତାର ଆଶ୍ରୟରେ ରହି ପରଜୀବୀମାନେ ସାଧାରଣତଃ ତାହାର ଅନିଷ୍ଟ କରିଥା’ନ୍ତି ।
  • ମଲାଙ୍ଗ, ନିର୍ମୂଳୀ, ରାଫ୍ଲେସିଆ ଆଦି ଉଭିଦ, ପ୍ଲାସ୍‌ମୋଡ଼ିୟମ୍, ଉକୁଣୀ, ଜୋକ, କେତେକ
  • କେତେକ ପ୍ରାଣୀ ଭୋଜଦାତାର ଶରୀର ଭିତରେ ଅନ୍ତଃ ପର ଜୀବୀ ଭାବେ (ଉଦାହରଣ – ବାହ୍ୟପରଜୀବୀ ଭାବେ (ଉଦାହରଣ – ଉକୁଣୀ) ରହି ପୋଷଣ କରିଥା’ନ୍ତି । ହୋଇଥାଏ ସଂକ୍ଷେପରେ ଉତ୍ତର ପ୍ରଦାନ କର ।

2. କୃମି ପରି ପ୍ରାଣୀ ପରଜୀବୀ ଅଟନ୍ତି ।
ଊ-

  • ପାକସ୍ଥଳୀରୁ ଖାଦ୍ୟ ତରଳ ମଣ୍ଡ ରୂପେ କ୍ଷୁଦ୍ରାନ୍ତର ପ୍ରଥମ ଅଂଶ ଗ୍ରହଣୀ ମଧ୍ୟକୁ ପ୍ରବେଶ କରିଥାଏ ।
  • ଗ୍ରହଣୀ ମଧ୍ୟକୁ ଅଗ୍ନ୍ୟାଶୟରୁ କ୍ଷରିତ ଅଗ୍ନ୍ୟାଶୟ ରସ ଓ ଯକୃତ୍‌ରୁ କ୍ଷରିତ ପିତ୍ତ ଆସି ଖାଦ୍ୟ ସହ ମିଶିଥାଏ ।
  • ପିତ୍ତରେ କୌଣସି ଏନ୍‌ଜାଇମ୍ ନ ଥାଏ, ମାତ୍ର ଏହା ସ୍ନେହସାର ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟର
  • ଅଗ୍ନ୍ୟାଶୟ ରସରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ଏନଜାଇମ୍ ଓ ସୋଡ଼ିୟମ୍‌ ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ କାର୍ବୋନେଟ୍ ଜାତୀୟ କ୍ଷାର ରହିଥାଏ ।
  • ଗ୍ରହଣୀର ପରବର୍ତ୍ତୀ ଅଂଶ ଯେପୁନମ ଓ ଶେଷ ଅଂଶ କ୍ଷୁଦ୍ରାନ୍ତ କୁହାଯାଏ ।
  • କ୍ଷୁଦ୍ରାନ୍ତର ଏହି ଅଂଶରେ ପାକକ୍ରିୟା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ହେବା ସହ ସରଳୀକୃତ ଖାଦ୍ୟର ଶୋଷଣ ହୋଇଥାଏ । ଏହାର ଭିତର ଆଚ୍ଛାଦନରେ ଥ‌ିବା ଅନ୍ତ୍ରଅଙ୍କୁର ଜରି ଆରେ ହୋଇଥାଏ ।
  • ଅବଶୋଷଣ ପରେ ଏହା ରକ୍ତଦ୍ଵାରା ବାହିତ ହୋଇ ଯକୃତ୍ଵରେ ପହଞ୍ଚେ । ଯକୃତ୍‌ରୁ ଏହା ଶରୀରର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶରେ ପହଞ୍ଚିଥାଏ ଏବଂ ଶକ୍ତି ହୋଇଥାଏ ।
  • ଖାଦ୍ୟର ଏହିପରି ଭାବରେ ହେଉଥ‌ିବା ବିନିଯୋଗ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ଆତ୍ମୀକରଣ କୁହାଯାଏ ।
  • କ୍ଷୁଦ୍ରାନ୍ତ୍ର ପରେ ବୃହଦନ୍ତ୍ର ରହିଥାଏ । ଏଠାରେ ଓ ଜୀହୋଇ ନଥ‌ିବା ଖାଦ୍ୟାଶରୁ କିଛି ଅଂଶ
  • ବୃହଦନ୍ତ୍ରରେ ଥ‌ିବା କିଛି ସହଜୀବୀୟ ବୀଜାଣୁ ବା । ୮ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ ଜୀର୍ଣ୍ଣ ହୋଇ ନ ଥ‌ିବା ଖାଦ୍ୟକୁ ମଳରେ ପରିଣତ କରିବା ସହ ନିଜ ପାଇଁ ଖାଦ୍ୟ
  • ମଳ କିଛିସମୟ ମଳାଶୟରେ ରହେ ଏବଂ ବୃହଦନ୍ତ୍ରର ପୁନଃସରଣ ପ୍ରକ୍ରିୟାଦ୍ଵାରା ମଳଦ୍ଵାର ବାଟେ ନିଷ୍କାସିତ ହୋଇଥାଏ ।

3. ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ଜୀବମାନଙ୍କ ଶରୀରରେ କିପରି ବୁଝାଇ ଲେଖ ।
ଉ-
I. ପ୍ରାଣିସମ ପୋଷଣ:
(i) ପରଜୀବୀୟ ପ୍ରାଣୀଙ୍କୁ ଛାଡ଼ି ଅନ୍ୟ ସମସ୍ତ ପ୍ରାଣୀ ଏହି ପ୍ରଣାଳୀରେ ଅନ୍ୟ ଉଦ୍ଭଦ ବା ପ୍ରାଣୀଙ୍କୁ ସଂପୂର୍ଣ ଅଥବା ଆଂଶିକ ଭାବରେ ଖାଦ୍ୟରୂପେ ଗ୍ରହଣ କରିଥା’ନ୍ତି ।
(ii) ପରି ପାକ ପରେ ସରଳୀକୃତ ଖାଦ୍ୟର ଆତ୍ମୀକରଣ ବା ଅନ୍ତର୍ଗହଣ ହୋଇଥାଏ ।
(iii) ଏହା ଶରୀର ଗଠନରେ ଓ ଶରୀରକୁ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ରଖିବାରେ ସହାୟକ ହୋଇଥାଏ ।

II. ସହଜୀବୀୟ ପୋଷଣ :
(iv) ବେଳେବେଳେ ଦୁଇଟି ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ଭିନ୍ନ ଜାତିର ପ୍ରାଣୀ, ଅଥବା ଉଭିଦ ଓ ପ୍ରାଣୀ ବା ପ୍ରାଣୀ ଓ ଅଣୁ ଜୀବ ବା ଉଭିଦ ଓ ଅଣୁଜୀବ ଏକାଠି ବାସ କରୁଥ‌ି ଦେଖାଯାଏ । ଏହାକୁ ସହଜୀବୀତା କୁହାଯାଏ ।
(v) ଏଥ‌ିରେ କେହି କାହାରି କ୍ଷତି କରନ୍ତି ନାହିଁ, ବରଂ ମଧ୍ୟ ହୋଇଥାଏ । ଏହାକୁ ସହଜୀବୀୟ ପୋଷଣ କୁହାଯାଏ ।
(vi) ଆମ ଅନ୍ତ୍ରନଳୀରେ ସହଜୀବୀଭାବେ ରହୁଥ‌ିବା ଇସ୍‌ରିଚିଆ କୋଲାଇ ନାମକ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ ନିଜ ଶରୀରରେ ଭିଟାମିନ୍ B<sub>12</sub> (ସାୟନୋ – କୋବାଲାମିନ୍) ପ୍ରସ୍ତୁତ କରି ଆମକୁ ଯୋଗାଇଥାଏ। ତା’ ପରିବର୍ତ୍ତେ ଆମ ନିଜର ପ୍ରତିପାଳନ କରିଥାଏ ।
(vii) ଯବକ୍ଷାର ଜାନ ବିବନ୍ଧନରେ ସହଜୀବୀ ଦର୍ଶାଅ ।

BSE Odisha 10th Class Life Science Important Questions Chapter 1 ପୋଷଣ

BSE Odisha 10th Class Life Science Important Questions Chapter 1 ପୋଷଣ 19

1. ଜୀବ ଶରୀରରେ ଭିଟାମିନ୍ ଓ ଜଳର ଆବଶ୍ୟକତା
ଉ-

  • ଭିଟାମିନ୍ ଦୁଇ ପ୍ରକାରର; ଯଥା – ଜଳରେ ଭିଟାମିନ୍ । ଜଳରେ ଦ୍ରବଣୀୟ ଭିଟାମିନ୍ ଶାଗ, ପନିପରିବା, ଫଳ ଆଦିରୁ ମିଳି ଥାଏ। ସ୍ନେହସାରରେ ଦ୍ରବଣୀୟ ଭିଟାମିନ୍ ପ୍ରାଣୀ ଚର୍ବି ଓ ଉଭିଦ ତୈଳରୁ ମିଳେ ।
  • କୋଷ ମଧ୍ଯରେ ଘଟୁଥ‌ିବା ରାସାୟନିକ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଭିଟାମିନ୍‌ର ଉପସ୍ଥିତିରେ ଘଟିଥାଏ ।
  • ଭିଟାମିନ୍ ଅଭାବରେ ଶରୀରରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର

ଜଳ :

  • ରୋଗ ହୋଇଥାଏ । କୋଷରସରେ ପ୍ରାୟ 79-80 ଭାଗ ଜଳ ।
  • କୋଷର ସ୍ଥିତି ଓ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକ୍ରିୟା ପାଇଁ ଜଳ ଏକାନ୍ତ
  • ଝାଳ, ପରି ସ୍ରା ଓ ନିଃଶ୍ଵାସରେ ଜଳକ୍ଷୟ ହେଉଥ‌ିବାରୁ ପ୍ରତିଦିନ 3-4 ଲିଟର ଜଳ ପିଇବା ଆବଶ୍ୟକ ।

2. କେଲ୍ ଭିନ୍ ଚକ୍ରରେ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ କେଉଁ ପ୍ରକ୍ରିୟାଦ୍ଵାରା ଶର୍କରାରେ ପରିଣତ ହୁଏ ?
ଉ-

  • ପ୍ରତ୍ୟେକ RuBP ଅଣୁ ଗୋଟିଏ ଲେଖାଏଁ CO2 ଅଣୁ ଗ୍ରହଣ କରି ପରେ ବିଭାଜିତ ହୋଇଥାଏ ଓ ଦୁଇଟି ଫସ୍ଫୋଗ୍ଲିସେରିକ୍ ଏସିଡ୍ (PGA) ରେ ପରିଣତ ହୁଏ ।
  • 6 ଟି RUBP ସହିତ 6 ଟି CO2 ମିଶି ରୁବିସ୍କୋ ସାହାଯ୍ୟରେ 12 ଟି. PGA ପରିଣତ ହୋଇଥାନ୍ତି ।
  • ଏଥ୍ ମଧ୍ୟରୁ 2 ଟି PGA ଗୋଟିଏ ଗ୍ଲା କୋଜ ଅଣୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥା’ନ୍ତି ଓ ଅବଶିଷ୍ଟ 10 ଟି PGA ପୁନଶ୍ଚକ୍ରଣ ଘଟି 6 ଟି RuBP ଅଣୁ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।

3. ସ୍ଵଭୋଜୀ ଓ ପରଭୋଜୀ ମଧ୍ଯରେ 3ଟି ପାର୍ଥକ୍ୟ ଦର୍ଶାଅ ।
ଉ-
(i) ଯେଉଁ ଜୀବମାନେ ନିଜ ଖାଦ୍ୟ ନିଜେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିପାରନ୍ତି ସେମାନଙ୍କୁ ସ୍ଵଭୋଜୀ କୁହାଯାଏ । କରିନପାରି ପୋଷଣ ପାଇଁ ଅନ୍ୟ ପ୍ରାଣୀ ବା ଉଦ୍ଭିଦ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରନ୍ତି ସେମାନଙ୍କୁ ପରଭୋଜୀ କୁହାଯାଏ ।
(ii) ପତ୍ରହରିତ୍‌ ଥବା ସମସ୍ତ ଉଭିଦ ଓ ନୀଳହରିତ୍‌ ପ୍ରାଣୀ, ମଲାଙ୍ଗ, ନିର୍ମୂଳୀ, ରାଫ୍ଲେସିଆ ଆଦି ପରଜୀବୀ ଉଦ୍ଭଦ, କବକ ଏବଂ ଅଧିକାଂଶ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ ପରଭୋଜୀ ଶ୍ରେଣୀ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଅଟନ୍ତି ।
(iii) ସ୍ଵଭୋଜୀମାନେ ଆଲୋକଶ୍ଳେଷଣ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଶ୍ଵେତସାର ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରନ୍ତି । ପରଭୋଜୀ ପୋଷଣ ମୁଖ୍ୟତଃ 4 ପ୍ରକାର :
(a) ପ୍ରାଣିସମ ପୋଷଣ
(b) ମୃତୋପଜୀବୀୟ ପୋଷଣ
(c) ପରଜୀବୀୟ ପୋଷଣ
(d) ସହଜୀବୀୟ ପୋଷଣ

4. ଗ୍ରସନୀ ଓ ଗ୍ରସନୀ ଓ ଗ୍ରାସନଳୀର ଗଠନ ଓ କାର୍ଯ୍ୟ ସଂକ୍ଷେପରେ ବୁଝାଅ ।
ଉ-
ଗ୍ରସନୀ ଓ ଗ୍ରାସନଳୀର ଗଠନ ଓ କାର୍ଯ୍ୟ :

  • ମୁଖଗହ୍ଵର ପଛକୁ ଗ୍ରସନୀ ରହିଥାଏ । ଏହାର ଶେଷ ମୁଣ୍ଡରେ ଦୁଇଟି ଦ୍ଵାର ଅବସ୍ଥିତ । ଗୋଟିଏ ଦ୍ଵାର ଶ୍ଵାସନଳୀ ଭିତରକୁ, ଅନ୍ୟଟି ଗ୍ରାସନଳୀ ମଧ୍ୟକୁ ଲମ୍ବିଥାଏ ।.
  • ଖାଦ୍ୟକୁ ଖାଦ୍ୟନଳୀ ଭିତରକୁ ଓ ପବନକୁ ଶ୍ଵାସନଳୀ ମଧ୍ୟକୁ ପୃଥକଭାବେ ନେବା ପାଇଁ ଅଧ୍ଵଜିହ୍ଵା ବା ଏପିଗ୍ଲଟିସ୍ ରହିଥାଏ ।
  • ଖାଦ୍ୟ ଗିଳିବାର ପ୍ରଥମ କାମଟି ସ୍ୱେଚ୍ଛାକୃତ ଅଟେ ।
  • ଗ୍ରାସନଳୀ ଭିତରେ ପଶିବା ପରେ ଖାଦ୍ୟର ଗତି ଅନୈଚ୍ଛିକ ଭାବେ ବା ଆପଣାଛାଏଁ ହୋଇଥାଏ ।
  • ଗ୍ରାସନଳୀର ଲମ୍ବ 22ରୁ 25 ସେଣ୍ଟିମିଟର ଅଟେ । ଗ୍ରାସନଳୀରେ ଖାଦ୍ୟର କୌଣସି ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୁଏନାହିଁ ।

5. ପାକସ୍ଥଳୀରୁ ଖାଦ୍ୟମଣ୍ଡ କେଉଁଠାକୁ ଯାଏ ? ଖାଦ୍ୟର ଅବଶୋଷଣ ପରେ ଅବଶିଷ୍ଟ ଖାଦ୍ୟର ପରିଣତି ଲେଖ ।
ଉ-

  • ପାକସ୍ଥଳୀରୁ ଖାଦ୍ୟ ତରଳ ମଣ୍ଡ ରୂପେ କ୍ଷୁଦ୍ରାନ୍ତର ପ୍ରଥମ ଅଂଶ ଗ୍ରହଣୀ ମଧ୍ୟକୁ ପ୍ରବେଶ କରିଥାଏ ।
  • ଖାଦ୍ୟର ଅବଶୋଷଣ ପରେ ଖାଦ୍ୟମଣ୍ଡରେ ଥ‌ିବା ବଳକା ଜଳ ଓ ଖାଦ୍ୟାଶରୁ କିଛି ଅଂଶ ପୁନଃ ଶୋଷିତ ହୋଇଥାଏ ।
  • ବୃହଦନ୍ତ୍ରରେ ଥ‌ିବା କିଛି ସହଜୀବୀୟ ବୀଜାଣୁ ଜୀର୍ଣ୍ଣ ହୋଇନଥିବା’ ଖାଦ୍ୟକୁ ମଳରେ ପରିଣତ କରିବା ସହ ନିଜ ପାଇଁ ଖାଦ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ
  • ମଳ କିଛି ସମୟ ମଳାଶୟରେ ରହେ ଏବଂ ବୃହଦନ୍ତ୍ରର ପୁନଃସରଣ ପ୍ରକ୍ରିୟାଦ୍ଵାରା ମଳଦ୍ଵାର ବାଟେ ନିଷ୍କାସିତ ହୋଇଥାଏ ।

6. କେଉଁଠାରେ ସମ୍ପାଦିତ ହୁଏ, ବୁଝାଇ ଲେଖ ।
ଉ –
(i) ଆଲୋକଶ୍ଳେଷଣକୁ ମୁଖ୍ୟତଃ ଦୁଇ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି; ଯଥା –
(a) ଆଲୋକ ପ୍ରକ୍ରିୟା| ଆଲୋକ ରାସାୟନିକ
(b) ଅନ୍ଧକାର ପ୍ରକ୍ରିୟା|ଜୈବରାସାୟନି କ
(ii) ଏହି ଦୁଇଟି ପ୍ରକ୍ରିୟା ପତ୍ରରେ ଥ‌ିବା ହରିତ୍‌ ଲବକରେ ହୋଇଥାଏ ।
(iii) କ୍ଲୋରୋପ୍ଲାଷ୍ଟ୍ ଭିତରେ ଅନେକଗୁଡ଼ିଏ ଛୋଟ ଛୋଟ ଓ ଚେପ୍‌ଟା ଟଙ୍କା ଆକୃତିର ଥାଇଲାକଏଡ୍ ପରସ୍ପର ଉପରେ ଥାକ ଥାକ ହୋଇ ରହିଥା’ନ୍ତି ।
(iv) ଏହି ଥାଇଲାକ ଏଡ୍ ଥାକଗୁଡ଼ିକୁ ଗ୍ରାନା କୁହାଯାଏ । ଥାକଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟ ପରସ୍ପର ସହିତ ସରୁ
(v) କ୍ଲୋରୋପ୍ଲାଷ୍ଟ୍ରରେ ଥିବା ଜେଲ୍ ପରି ଦ୍ରବ ବା ରସକୁ ବ୍ୟୋମା କୁହାଯାଏ ।
(vi) ଆଲୋକଶ୍ଳେଷଣରେ ଆଲୋକ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଥାଇଲାକଏଡ୍ ଝିଲ୍ଲୀରେ ଓ ଅନ୍ଧକାର ପ୍ରକ୍ରିୟା ହୋଇଥାଏ ।

7. ଆଲୋକଶ୍ଳେଷଣରେ ଆଲୋକ ଶକ୍ତି ଶୋଷଣଠାରୁ ଆରମ୍ଭକରି ଶର୍କରା ପ୍ରସ୍ତୁତି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରାସାୟନିକ ପ୍ରକ୍ରିୟାଗୁଡ଼ିକୁ 4ଟି ସୋପାନରେ ଲେଖ ।
ଭ-
ଆଲୋକଶ୍ଳେଷଣରେ ଆଲୋକ ଶକ୍ତି

  • ହରିତ୍‌ ଲବକରେ ଥିବା କ୍ଲୋରୋଫିଲ୍ ଦ୍ଵାରା ଆଲୋକ ଶୋଷଣ ଓ ତଜ୍ଜନିତ ଇଲେକ୍ଟ ନ୍
  • ଇଲେକ୍‌ ଟ୍ରନ୍ ପ୍ରବାହଦ୍ଵାରା ଆଲୋକ ଶକ୍ତିର ରାସାୟନିକ ଶକ୍ତିରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ।
  • ଜଳଅଣୁର ବିଘଟନ ଘଟି ଉଦ୍‌ଜାନ ଆୟନ ଓ ଅମ୍ଳଜାନର ସୃଷ୍ଟି ।
  • ରାସାୟନିକ ଶକ୍ତି ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇ CO2ର ଶର୍କରାରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ।

8. ସହଜୀବୀୟ ପୋଷଣ କ’ଣ ? ଏହା କିପରି ସମ୍ପାଦିତ ହୁଏ ଉଦାହରଣ ସହ ଲେଖ ।
ଉ-

  • ବେଳେବେଳେ ଦୁଇଟି ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ଭିନ୍ନ ଜାତିର ପ୍ରାଣୀ, ଅଥବା ଉଭିଦ ଓ ପ୍ରାଣୀ ବା ପ୍ରାଣୀ ଓ ଅଣୁଜୀବ ବା ଉଭିଦ ଓ ଅଣୁଜୀବ ଏକାଠି ବାସ କରୁଥିବା ଦେଖାଯାଏ । ଏହାକୁ ସହଜୀବୀତା କୁହାଁଯାଏ ।
  • ଏଥ‌ିରେ କେହି କାହାରି କ୍ଷତି କରନ୍ତି ନାହିଁ, ବରଂ ମଧ୍ୟ ହୋଇଥାଏ । ଏହାକୁ ସହଜୀବୀୟ
  • ଉଦାହରଣ – I : ଆମ ଅନ୍ତନଳୀରେ କୋଲାଇ ନାମକ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ ନିଜ ଶରୀରରେ ଆମକୁ ଯୋଗାଇଥାଏ । ତା’ ପରିବର୍ତ୍ତେ ଆମ ପ୍ରତିପାଳନ କରିଥାଏ ।
  • ଉଦାହରଣ – II : ଯବକ୍ଷାରଜାନ ବିବନ୍ଧନରେ ସହଜୀବୀ ବ୍ୟାକ୍ଟେରି ଆର ଅବଦାନ,

9. ମାଂସ ହଜମ କରୁଥିବା ଏନ୍‌ଜାଇମ୍ କାହିଁକି ଆମ ପାକସ୍ଥଳୀକୁ ହଜମ କରେନାହିଁ ?
ଭ-

  • ପୁଷ୍ଟିସାର ହଜମ କରୁଥିବା ପ୍ରୋଟିଏଜ୍ ଜାତୀୟ ଏହା ସକ୍ରିୟ ହୁଏ ଓ ପାକସ୍ଥଳୀରେ ଖାଦ୍ୟ ତ୍ୱରାନ୍ବିତ ହୋଇଥାଏ ।
  • ଆମ ପାକସ୍ଥଳୀରେ ଅନେକ ଶ୍ଳେଷ୍ଟିକ ବା ମ୍ୟୁକସ୍ ଗ୍ରନ୍ଥି ରହିଛି । ସେଥୁରୁ କ୍ଷରିତ ମ୍ୟୁକସ୍ ଅମ୍ଳୀୟ ପରି ବେଶ ତଥା ଏନ୍ ଜାଇମ୍ ପ୍ରଭାବ ରୁ
  • ପାକସ୍ଥଳୀର କୋଷମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ନିବିଡ଼ କାନ୍ଥ ଭିତରକୁ ପଶି ଟିସୁ କ୍ଷୟ କରିପାରେ ନାହିଁ ।
  • ଏଥ୍ ସହିତ ପାକସ୍ଥଳୀର କୋଷ ପ୍ରତି ଦୁଇ ବା ପୁନଃସ୍ଥାପିତ ହୁ ଅଛି । ଏଥ୍ ଯୋଗୁଁ ଆମ ହୁଏନାହିଁ ।

BSE Odisha 10th Class Life Science Important Questions Chapter 1 ପୋଷଣ 14

1. କେଉଁ ପ୍ରକାର ଖାଦ୍ୟରେ କେଉଁ ପ୍ରକାର ର ଶ୍ଵେତସାର ଥାଏ ଓ ଏହାର ମୁଖ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ କ’ଣ ?
ଊ-

  • ଆଳୁ, ଭାତ, ରୁଟିରେ ପ୍ରଚୁର ପରିମାଣରେ ମଣ୍ଡଦ ଥାଏ ।
  • ଚିନି, ଗୁଡ଼ ଆଦିରେ ସୁକ୍ରୋଜ ଥାଏ ।
  • ଫଳରସ ଓ ପନିପରିବାରେ ଗ୍ଲୁକୋଜ ଥାଏ ।
  • ଶ୍ଵେତସାରରୁ ସହଜରେ ଶକ୍ତି ମିଳେ ।

1 gm ଶ୍ଵେତସାରରୁ ପ୍ରାୟ 1 6 କିଲୋଜୁଲ୍ ଶକ୍ତି ମିଳେ ।

2. ପୁଷ୍ଟିସାର କେଉଁଥୁରୁ ମିଳେ ଓ ଏହାର କାର୍ଯ୍ୟ କ’ଣ ? ପୁଷ୍ଟିସାର କାହାକୁ ନେଇ ଗଠିତ ?
ଊ-

  • ମାଛ, ମାଂସ ଅଣ୍ଡାର ଧଳା ଅଂଶ, ଛେନା ଓ କ୍ଷୀର ଆଦି ପ୍ରାଣୀଜ ଦ୍ରବ୍ୟରୁ ପୁଷ୍ଟିସାର ମିଳେ ।
  • ଡାଲି ଜାତୀୟ ଶସ୍ୟ, ସୋୟାବିନ୍ ଆଦିରୁ
  • ଶରୀର ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ନୂତନ କୋଷ ଓ ତନ୍ତୁ ଗଠନ ପାଇଁ ପୁଷ୍ଟିସାର ଦରକାର ।
  • ଏମିନୋ ଏସିଡ୍ ଶୃଙ୍ଖଳଦ୍ଵାରା ପୁଷ୍ଟିସାର ଗଠିତ ।

BSE Odisha 10th Class Life Science Important Questions Chapter 1 ପୋଷଣ

3. ସ୍ବଭୋଜୀ ପୋଷଣ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
ଊ-

  • ଯେଉଁ ଜୀବମାନେ ନିଜ ଖାଦ୍ୟ ନିଜେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରନ୍ତି ସେମାନଙ୍କୁ ସ୍ଵଭୋଜୀ କହନ୍ତି ।
  • ପତ୍ରହରିତ୍‌ ଥ‌ିବା ସମସ୍ତ ଉଦ୍ଭଦ ଓ ନୀଳହରିତ୍
  • ଏ ସମସ୍ତ ଜୀବ ସୂର୍ଯ୍ୟର ଆଲୋକ ଶକ୍ତିକୁ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ଓ ଜଳ ମଧ୍ୟରେ ସଂଯୋଗ ଘଟାଇ ଶ୍ଵେତସାର ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥା’ନ୍ତି । ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ଆଲୋକଶ୍ଳେଷଣ ଏବଂ ଏ ପ୍ରକାର ପୋଷଣକୁ ସ୍ବଭୋଜୀ ପୋଷଣ କହନ୍ତି ।

4. ରସାୟଶ୍ଳେଷଣ କ’ଣ ? ସମୀକରଣ ସହ ଲେଖ ।
ଊ-
(i) ନାଇଟ୍ରେଟ୍ ପ୍ରସ୍ତୁତକାରୀ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ, ଗନ୍ଧକ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ ଏକ ବିଶେଷ ଅଜୈବ ରାସାୟନିକ କରିଥା’ନ୍ତି, ଏହାକୁ ରସାୟଶ୍ଳେଷଣ କହନ୍ତି ।
BSE Odisha 10th Class Life Science Important Questions Chapter 1 ପୋଷଣ 15

BSE Odisha 10th Class Life Science Important Questions Chapter 1 ପୋଷଣ 16
ଊ-

  • ଯେଉଁ ପରଭୋଜୀ, ମୃତ, ଗଳିତ ପଚାସଢ଼ା ପୁଷ୍ଟି ସାଧନ କରି ଥା’ଛି ସେମାନଙ୍କୁ ମୃତୋପଜୀବୀ କୁହାଯାଏ ।
  • ଏହି ଜୀବମାନେ କଠିନ ପଦାର୍ଥକୁ ଖାଦ୍ୟରୂପେ ସ କ୍ଷରଣ କରି ଶରୀର ବାହାରେ ହିଁ ଜଟିଳ ପରେ ସରଳୀକୃତ ଖାଦ୍ୟକୁ ଶରୀର ମଧ୍ୟକୁ କରିଥା’ନ୍ତି ।

6. କାହାଦ୍ଵାରା ଜୀବ ଶରୀରରେ ମଳ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୁଏ ଓ କେଉଁ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ନିଷ୍କାସନ ହୁଏ ?
ଊ-

  • ବୃହଦନ୍ତ୍ରରେ ଥିବା ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ ଅଜୀର୍ଣ୍ଣ ଖାଦ୍ୟକୁ ମଳରେ ପରିଣତ କରିଥା’ନ୍ତି ।
  • ମଳ କିଛି ସମୟ ମଳାଶୟରେ ରହିବାପରେ ଶରୀରରେ ଜଳର ଆବଶ୍ୟକତା କ’ଣ ?

BSE Odisha 10th Class Life Science Important Questions Chapter 1 ପୋଷଣ 17
ଊ-

  • କୋଷରେ ଥିବା କୋଷରସର ପ୍ରାୟ 70 – 90 ଭାଗ ଜଳ, କୋଷର ସ୍ଥିତି ଓ ଏଥରେ ହେଉଥ‌ିବା ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକ୍ରିୟା ନିମନ୍ତେ ଜଳ ଆବଶ୍ୟକ । ପ୍ରତିଦିନ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି 3 – 4 ଲିଟର ଜଳ ପିଇବା ଉଚିତ ।
  • ଶରୀରରେ ଜଳୀୟ ଅଂଶ କମିଗଲେ ଶରୀର -ଅବଶ ହୋଇଯାଏ ଏବଂ ବିଭିନ୍ନ ଅସୁସ୍ଥତା ଦେଖାଦିଏ ।
  • ଜଳ ଏକ ଉତ୍ତମ ସ୍ରାବକ ।

8. ଆଲୋକଶ୍ଳେଷଣ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ? ଏହାର ସମୀକରଣ ଲେଖ ।
ଊ-

  • ରବର୍ଟ ହିଲ୍ (Robert Hill 1899-1991) ଆଲୋକଶ୍ଳେଷଣରେ ଗୋଟିଏ ଶର୍କରା ଅଣୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବାପାଇଁ 6ଟି ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ (CO2) ଓ 12ଟି ଜଳଅଣୁ (H2O) ମଧ୍ୟରେ ରାସାୟନିକ
  • ଏହି ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଫଳରେ ଶର୍କରା (C6H12O6) ଅଣୁ ସହିତ ଟି ଜଳ ଅଣୁ (H2O) ଓ 6ଟି ଅମ୍ଳଜାନ (O2) ଅଣୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଥାଏ ।

ଆଲୋକଶ୍ଳେଷଣ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାର ସମୀକରଣ ହେଉଛି :
BSE Odisha 10th Class Life Science Important Questions Chapter 1 ପୋଷଣ 18

9. ଖାଦ୍ୟାଭାସକୁ ଆଧାର କରି ମୁଖ୍ୟତଃ ତିନି ଜାତିର ପ୍ରାଣୀ ଅଛନ୍ତି ଶ୍ରେଣୀବିଭାଗ କର ଓ ପ୍ରତ୍ୟେକରୁ ଉଦାହରଣ ଦିଅ ।
ଊ-

  • ଶାକାହାରୀ – ଉଭିଦ ବା ଉଭିଦଜାତ ପଦାର୍ଥ ଭକ୍ଷଣ କରୁଥିବା ପ୍ରାଣୀ । ଉଦାହରଣ- ଗାଈ, ହରିଣ ।
  • ମାଂସାହାରୀ – ଅନ୍ୟ ପ୍ରାଣୀ ବା ପ୍ରାଣିଜ ପଦାର୍ଥକୁ ଭକ୍ଷଣ କରୁଥିବା ପ୍ରାଣୀ । ଉଦାହରଣ- ବାଘ, ସିଂହ ।
  • ସର୍ବାହାରୀ- ଖାଦ୍ୟରେ ବାଛବିଚାର ନ କରି ଯାହା ଖାଦ୍ୟୋପଯୋଗୀ ତାହା ଭକ୍ଷଣ କରୁଥିବା ପ୍ରାଣୀ । ଉଦାହରଣ- କାଉ, ଅସରପା ।

10. ଆଲୋକଶ୍ଳେଷଣରେ NADP ର ଭୂମିକା ଦର୍ଶାଅ ।
ଊ-

  • NADP ଆଲୋକଶ୍ଳେଷଣ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଏକ ମୁଖ୍ୟ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥାଏ । ଏହା ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥ‌ିବା Fd-NADP Ruductase ନାମକ ଏକ ଏନଜାଇମ୍ ସହିତ Co-factor ଭାବେ ରହିଥାଏ ।
  • ଆଲୋକଶ୍ଳେଷଣ ପ୍ରକ୍ରିୟା ସମୟରେ ପ୍ରବାହିତ NADPHରେ ପରିଣତ ହୁଏ । ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଆଲୋକ ଶକ୍ତି ରାସାୟନିକ ଶକ୍ତି ଭାବେ ସଂଚିତ ହୁଏ ।

11. ପୁନଃସରଣ ପ୍ରକ୍ରିୟା କିପରି ସମ୍ପାଦିତ ହୁଏ ?
ଭ-

  • କନଳୀ ଦେଖିବାକୁ ଗୋଟିଏ ଲମ୍ବ ଟ୍ୟୁବ୍‌ରି । ଏହାର କାନ୍ଥ ବର୍ତ୍ତୁଳ ବା ଚକ୍ରାକୃତି ପେଶୀ ଓ ଲମ୍ବ ଭାବରେ ବିସ୍ତୃତ ବା ଅନୁଦୈର୍ଘ୍ୟ ପେଶୀଦ୍ଵାରା
  • ଏହି ଦୁଇ ପ୍ରକାର ପେଶୀର ସଂକୋଚନ ଓ ପୁରଃସରଣ ବା ପେରିଷ୍ଟାଲ୍‌ସିସ୍ କୁହାଯାଏ ।

12. ଜିଭ କେତେ ପ୍ରକାରର ସ୍ଵାଦ ବାରିପାରେ ? ଜିଭର ଅନ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟଗୁଡ଼ିକ କ’ଣ ?
ଊ-

  • ଜିଭ ପିତା, ଖଟା, ମିଠା ଓ ଲୁଣିଆ ସ୍ଵାଦ ବାରିପାରେ ।
  • ଚର୍ବଣ ବେଳେ ଖାଦ୍ୟକୁ ଦାନ୍ତ ନିକଟରେ କହିବାରେ ଜିଭ ସହାୟତା କରିଥାଏ ।

BSE Odisha 10th Class Life Science Important Questions Chapter 1 ପୋଷଣ

13. ମନୁଷ୍ୟ ଶରୀରରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ଦାନ୍ତ ସଂଖ୍ୟା
ଊ-

  • ଆମର ତଳ ଓ ଉପର ମାଜିରେ 32ଟି (16ଟି ଲେଖାଏଁ) ଦାନ୍ତ ରହିଛି ।
  • ପ୍ରତି ମାଢ଼ିରେ କର୍ଜନ ଦନ୍ତ – 4ଟି, ଶ୍ଵାନଦନ୍ତ -26, 966 98-46, 608698- ଟି ଏହିପରି ଭାବେ 16ଟି ଦାନ୍ତ ରହିଥାଏ ।

14. ପାକସ୍ଥଳୀରେ ଖାଦ୍ୟର ପରିଣତି ଦର୍ଶାଅ ।
ଊ-

  • ପାକସ୍ଥଳୀର ଭିତର ଆଚ୍ଛାଦନରେ ଅନେକ ଗ୍ରନ୍ଥି (HCI) ନିଃସୃତ ହୋଇଥାଏ ।
  • ପାଚକ ରସରେ ଥ‌ିବା ପେପ୍‌ସିନ୍ ଏନ୍‌ଜାଇମ୍ ପରିଣତ କରିଥାଏ ।
  • ଲବଣାସ୍କ ଖାଦ୍ୟରେ ଥ‌ିବା କ୍ଷତିକାର କ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ ଆଦିକୁ ମଧ୍ୟ ମାରିଦିଏ ।

15. କେଉଁ ପ୍ରକାର ଖାଦ୍ୟରେ କେଉଁ ପ୍ରକାର ଶ୍ୱେତସାର ରହିଥାଏ ଉଦାହରଣ ସହ ଲେଖ ।
ଊ-

  • ଆଳୁ, ଭାତ ଓ ରୁଟିରେ ଥିବା ଶ୍ଵେତସାର ମଣ୍ଡଦ ଅଟେ ।
  • ଚିନି ଓ ଗୁଡ଼ରେ ଥ‌ିବା ଶ୍ଵେତସାର ସୁକ୍ରୋଜ ଅଟେ ।
  • ଫଳରସ ଓ ପନିପରିବାରେ ଥ‌ିବା ଶ୍ଵେତସାର ଗ୍ଲୁକୋଜ ଅଟେ ।

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Chapter 3 देशप्रेमी संन्यासी

Odisha State Board BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Chapter 3 देशप्रेमी संन्यासी Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 10 Hindi Solutions Chapter 3 देशप्रेमी संन्यासी

प्रश्न और अभ्यास (ପ୍ରଶ୍ନ ଔର୍ ଅଭ୍ୟାସ)

1. निम्नलिखित प्रश्नों के उत्तर दो-तीन वाक्यों में दीजिए :
(ନିମ୍ନଲିଖୂ ପ୍ରଶ୍ନ କେ ଉତ୍ତର୍ ଦୋ-ତୀନ୍ ୱାଜ୍ୟୋ ମେଁ ଦୀଜିଏ : )
(ନିମ୍ନଲିଖ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଦୁଇ-ତିନୋଟି ବାକ୍ୟରେ ଦିଅ : )
(क) हम संन्यासी किसे कहते हैं?
(ହମ୍ ସଂନ୍ୟାସୀ କିସେ କହତେ ହୈ ?)
उत्तर:
संसार में कुछ ऐसे लोग होते है जो अपनी इच्छा से घर-बार छोड़ देते हैं, सुख के साधनों का त्याग कर देते हैं। गरीबी में जीते हैं। संसार को माया जंजाल समझते हैं। ये लोग अपनी परवाह छोड़कर देश के लोगों को जाग्रत करने मे लय जाते हैं। देश तथा सेवा कार्य में लग जाते हैं। ऐसे लोगों को संन्यासी कहते हैं।

(ख) विवेकानन्द का व्यक्तित्व कैसा था? (द्या था?)
उत्तर:
स्वामी विवेकानन्द संन्यासी थे। देखने में बहुत सुंदर, बड़े ज्ञानी और पंडित थे। वे स्वभाव से सरल, विनयी और मधुर भाषी थे तथा बहुत ही प्रतिभाशाली थे। वे देशप्रेमी थे।

(ग) विवेकानन्द ने देशवासियों को क्या कहकर ललकारा?
(ୱେକାନନ୍ଦ୍ ନେ ଦେଶସିୟାଁ କୋ କ୍ୟା କହକର୍ ଲଲ୍‌କାରା ?)
उत्तर:
विवेकानन्द ने देशवासियों को ललकारते हुए कहा, “मेरे प्यारे देशवासियो! उठो, जागो। जीवन का वरदान स्वतंन्त्रता है मेरा भाई है। भारत मेरा जीवन। उसे प्राप्त करो। गर्व से कहो कि मैं भारतीय हूँ। हर भारतीय है। मेरा प्राण है। भारत के देवता मेरा भरण पोषण करते हैं। भारत मेरे बचपन का हिडोला है, मेरे यौवन का आनंद लोक है और मेरे बुढ़ापे का बैकुंठ है।”

(घ) अमेरीका की धर्मसभा में स्वामीजी ने अपने भाषण में किस बात को प्रतिपादित किया?
(ଅମେରୀକା କୀ ଧର୍ମସଭା ମେଁ ସ୍ଵାମୀଜୀ ନେ ଅପ୍‌ ଭାଷଣ ମେଁ କିସ୍ ବାତ୍ କୋ ପ୍ରତିପାଦିତ କିୟା ?)
उत्तर:
अमेरीका की धर्मसभा में स्वामीजी ने अपने भाषण में अत्यंत मर्मस्पर्शी वाणी में भारत के धर्म, आचार-विचार, ऋषि-मुनियों के चिंतन, आध्यात्मिक दृष्टिकोण का महत्व प्रतिपादित किया। अपने सुंदर, सरल, अर्थपूर्ण अंग्रेजी भाषण द्वारा सबके दिलों को अभिभूत कर दिया।

(ङ) स्वामीजी ने इंग्लैण्ड के लोगों को कैसे प्रभावित किया?
(ସ୍ଵାମୀଜୀ ନେ ଇଂଗ୍ରେଣ୍ଡ କେ ଲୋଗୋଁ କୋ କୈସେ ପ୍ରଭାବିତ କିୟା ?)
उत्तर:
स्वामीजीने इंग्लैण्ड के लोगों को अपनी विद्वत्ता से प्रभावित किया। वे भी मान गए कि भारत में गरीबी भले ही हो, लेकिन वह ऊँचे विचारों और चिंतन के धनी हैं, अगुवा हैं।

(च) स्वामीजी ने अपनी अनुयायियों को किन-किन कामों में लगाया?
(ସ୍ଵାମୀଜୀ ନେ ଅପୂନୀ ଅନୁୟାୟିର୍ଲୋ କୋ କିନ୍-କିନ୍ କାର୍ପୋ ମେଁ ଲଗାୟା ?)
उत्तर:
स्वामीजी ने अपने असंख्य अनुयायियों को मानव सेवा, ज्ञान सेवा, ज्ञान तथा धर्म-प्रचार में लगाया। रामकृष्ण परमहंस उनके गुरु थे। उन्हीं के नाम से रामकृष्ण मिशन बनाया। आज भी देश-विदेश में उनकी अनेक संस्थाएँ जनता की सेवा में उटी हुई हैं।

(छ) 1857 के बाद हमारे देश के लोग किस स्थिति में थे?
(୧୮୫୭ କେ ବାଦ୍ ହମାରେ ଦେଶ୍ କେ ଲୋଗ୍ କିସ୍ ସ୍ଥିତି ମେଁ ଥେ ?)
उत्तर:
1857 के बाद हमारे देश के लोग एक बार कोशिश करके पराजित हो गए थे। इस ईस्वी के बाद लोग निराशा, आलस्य और कर्महीनता में डूबे हुए थे।

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Chapter 3 देशप्रेमी संन्यासी

2. निम्नलिखित प्रश्नों के उत्तर एक-एक वाक्य में दीजिए:
(ନିମ୍ନଲିଖତ୍ ପ୍ରକ୍ଷ୍ନୌ କେ ଉତ୍ତର୍ ଏକ୍-ଏକ୍ ୱାକ୍ୟ ମେଁ ଦୀଜିଏ: )
(ନିମ୍ନଲିଖ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଗୋଟିଏ ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଦିଅ : )
(क) भारत कब पराधीन था?
(ଭାରତ୍ କବ୍ ପରାଧୀନ୍ ଥା ?)
उत्तर:
कई सालों पहले भारत पराधीन था।

(ख) जीवन का वरदान क्या है?
( ଜୀବନ୍ କା ଓରଦାନ୍ କ୍ୟା ହୈ ?)
उत्तर:
जीवन का वरदान स्वतंत्रता है।

(ग) अंग्रेज क्या मान गये?
(ଅଂଗ୍ରେଜ୍ କ୍ୟା ମାନ୍ ଗୟେ ?)
उत्तर:
अंग्रेज मान गये कि भारत में गरीबी भले ही हो, लेकिन वे ऊँचे विचारों और चिंतन के धनी और अगुवा हैं।

(घ) देश को आजाद करने में किनका योगदान रहा?
(ଦେଶ୍ କୋ ଆଜାଦ୍ କରନେ ମେଁ କିନ୍‌ ୟୋଗଦାନ୍ ରହା ?)
उत्तर:
देश को आजाद करने में संन्यासियों का बड़ा योगदान रहा।

(ङ) कौन रामकृष्ण परमहंस के उपयुक्त शिष्य थे?
(କୌନ୍ ରାମକୃଷ୍ଣ ପରମହଂସ୍ କେ ଉପୟୁକ୍ତ ଶିଷ୍ୟ ଥେ ?)
उत्तर:
स्वामी विवेकानन्द रामकृष्ण परमहंस के उपयुक्त शिष्य थे।

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Chapter 3 देशप्रेमी संन्यासी

3. निम्नलिखित प्रश्नों के उत्तर एक शब्द / एक वाक्य में दीजिए:
(ନିମ୍ନଲିଖୂତ୍ ପ୍ରକ୍ଷ୍ନୌ କେ ଉତ୍ତର୍ ଏକ୍ ଶବ୍ଦ  ଏକ୍ ୱାକ୍ୟ ମେଁ ଦୀକିଏ : )
(ନିମ୍ନଲିଖ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଗୋଟିଏ ଶବ୍ଦ ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଦିଅ : )
(क) धर्म सभा कहाँ हो रही थी?
(ସ୍ଵାମୀଜୀ ଇଂଲିଶ୍ ମେଁ କର୍‌ତକ୍ ରହେ ?)
उत्तर:
अमेरीका में

(ख) देशप्रेमी संन्यासी कौन हैं?
(ସ୍ଵାମୀଜୀ କେ ଅନୁସାର୍ ହମାରା ଭରଣ୍ ପୋଷଣ୍ଢ କୌନ୍ କର୍‌ତା ହୈ ?)
उत्तर:
स्वामी विवेकानन्द

(ग) स्वामीजी इंलैण्ड में कबतक रहे?
(ସ୍ଵାମୀଜୀ କେ ଗୁରୁ କୌନ୍ ଥେ ?)
उत्तर:
एक साल तक

(घ) स्वामीजी के अनुसार हमारा भरण पोषण कौन करता है?
(ସ୍ଵାମୀଜୀ କେ ଅନୁସାର୍ ହମାରା ଭରଣ୍ ପୋଷଣ୍ କୌନ୍ କର୍‌ତା ହୈ ?)
उत्तर:
भारत के देवता

(ङ) स्वामीजी के गुरु कौन थे?
( ସ୍ଵାମୀଜୀ ବୁଢ଼ାପେ କା ବୈକୁଣ୍ଠ କିସେ ମା ହେଁ ?)
उत्तर:
रामकृष्ण परमहंस

(च) सालों पहले भारत में किसका शासन चलता था?
(ସାଲୌ ପହଲେ ଭାରତ ମେଁ କିସ୍‌ ଶାସନ ଚର୍ଚ୍ଚା
उत्तर:
अंग्रेजों का

(छ) स्वामीजी बुढापे का बैकुण्ठ किसे मानते हैं?
(ସ୍ଵାମୀଜୀ ବୁଢ଼ାପେ କା ବୈକୁଣ୍ଠ କିସେ ମା ହେଁ ?)
उत्तर:
भारत को

(ज) स्वामीजी के बचपन का हिण्डोला कौन था?
(ସ୍ଵାମୀଜୀ ନେ କିସେ ଜୀୱନ୍ କା ବରଦାନ୍ ସମଝା ?)
उत्तर:
भारत

(झ) प्रत्येक भारतीय स्वामीजी के लिए क्या था?
(ପ୍ରତ୍ୟେକ୍ ଭାରତୀୟ ସ୍ଵାମୀଜୀ କେ ଲିଏ କ୍ୟା ଥା ?)
उत्तर:
भाई

(ञ) स्वामीजी ने किसे जीवन का बरदान समझा?
(ସ୍ଵାମୀଜୀ ନେ କିସେ ଜୀୱନ୍ କା ବରଦାନ୍ ସମଝା ?)
उत्तर:
स्वतंत्रता

भाषा-ज्ञान (ଭାଷା-ଜ୍ଞାନ)

1. निम्नलिखित शब्दों के लिंग बताइए:
(ନିମ୍ନଲିଖ୍ତ ଶର୍କୋ କେ ଲିଂଗ ବତାଇଏ : )
(ନିମ୍ନଲିଖ୍ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକର ଲିଙ୍ଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର । )
वाणी, विद्वान, अंग्रेजी, दृष्टिकोण, आजादी, देश, संन्यासी, गरीबी, निराशा, आनन्द, बुढ़ापा
उत्तर:
वाणी – स्रीलिंग
अंग्रेजी – स्रीलिंग
आजादी – स्रीलिंग
संन्यासी – पुंलिंग
विद्वान – पुंलिंग
दृष्टिकोण – पुंलिंग
देश – पुंलिंग
गरीबी – स्रीलिंग
निराशा – स्रीलिंग
आनन्द – पुंलिंग
बुढ़ापा – पुंलिंग

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Chapter 3 देशप्रेमी संन्यासी

2. निम्नलिखित शब्दों के पर्यायवाची शब्द लिखिए:
(ନିମ୍ନଲିଖ୍ ଶବ୍ଦା କେ ପର୍ଯ୍ୟାୟବାଚୀ ଶବ୍ଦ ଲିଖୁଏ : )
(ନିମ୍ନଲିଖ୍ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକର ପର୍ଯ୍ୟାୟବାଚୀ ଶବ୍ଦ ଲେଖ : )
विद्वान, आजाद, साल, मानव, व्याकुल, इच्छा
उत्तर:
विद्वान – पण्डित
साल – वर्ष
व्याकुल – व्यग्र
आजाद – स्वतंत्र
मानव – मनुष्य
इच्छा – चाह

3. निम्नलिखित वाक्यों को शुद्ध करके लिखिए:
(ନିମ୍ନଲିଖ୍ ୱାର୍କୋ କୋ ଶୁଦ୍ଧ କରକେ ଲିଖୁଏ : )
(ନିମ୍ନଲିଖ୍ ବାକ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ଶୁଦ୍ଧ କରି ଲେଖ ।)
(क) सालों पहले का बात है।
उत्तर:
सलों पहले की बात है।

(ख) रामकृष्ण परमहंस विवेकानन्द का गुरु थे।
उत्तर:
रामकृष्ण परमहंस विवेकानन्द के गुरु थे।

(ग) देश में रामकृष्ण मिशन का अनेक संस्थाएँ हैं।
उत्तर:
देश में रामकृष्ण मिशन की अनेक संस्थाएँ हैं।

(घ) गर्व में कहो की में भारतीय हूँ।
उत्तर:
गर्व से कहो कि मैं भारतीय हूँ।

(ङ) भारत मेरी जीवन है।
उत्तर:
भारत मेरा जीवन है।

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Chapter 3 देशप्रेमी संन्यासी

4. निम्नलिखित में से विशेषण पद छाँटकर लिखिए :
(ନିମ୍ନଲିଖ୍ ମେଁ ସେ ୱିଶେଷଣ୍ଢ ପଦ୍ ଛାକର୍ ଲିଖୁଏ : )
(ନିମ୍ନଲିଖତରୁ ବିଶେଷଣ ପଦକୁ ଅଲଗା କର ।)
(क) मेरे प्यारा देश वासियो!
उत्तर:
प्यारे

(ख) यहाँ अंग्रेजों का कड़ा शासन चलता था।
उत्तर:
कड़ा

(ग) भारत मेरे बचपन का हिंडोला है।
उत्तर:
मेरे

(घ) मेरे यौवन का आनंद लोक है।
उत्तर:
मेरे

(ङ) भारत मेरे बचपन का बैकुण्ठ है।
उत्तर:
मेरे

5. निम्नलिखित वाक्यों में विराम चिह्न लगाइए:
(ନିମ୍ନଲିଖ୍ ୱାର୍କୋ ମେଁ ଔରାମ୍ ଚିହ୍ନ ଲଗାଇଏ : )
(ନିମ୍ନଲିଖ୍ ବାକ୍ୟଗୁଡ଼ିକରେ ବିରାମ ଚିହ୍ନ ଲଗାଅ ।)
(क) मेरे प्यारे देशवासियो उठो जागो।
उत्तर:
मेरे प्यारे देशवासियो! उठो, जागो।

(ख) निराशा आलस्य और कर्महीनता में डुबे हुए थे।
उत्तर:
निराशा, आलस्य और कर्महीनता में डुबे हुए थे।

(ग) उनकी सुन्दर सरल अर्थपूर्ण अंग्रेजी भाषण ने सबके दिलों को अभिभूत कर दिया।
उत्तर:
उनकी सुंदर, सरल, अर्थपूर्ण अंग्रेजी भाषण ने सबके दिल को अभिभूत कर दिया।

(घ) स्वामीजी ने असंख्य अनुयायियों को मानव सेवा ज्ञान तथा धर्म प्रचार में लगाया।
उत्तर:
स्वामीजी ने अंसख्य अनुयायियों को मानव-सेवा, ज्ञान तथा धर्म प्रचार में लगाया।

अभ्यास- कार्य

(i) ऐसे कुछ अन्य महापुरुषों की जीवनी पढ़कर उनके व्यक्तित्व और कृत्तित्व के बारे में जानिए
(ଏହିପରି କିଛି ଅନ୍ୟ ମହାପୁରୁଷମାନଙ୍କର ଜୀବନୀ ପଢ଼ି ସେମାନଙ୍କର ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ଵ ଏବଂ କୃତିତ୍ଵ ବିଷୟରେ ଜାଣ ।)

(ii) इस विषय को कम-से-कम दो बार पढ़िए।
(ଏହି ବିଷୟକୁ ଅତି କମ୍‌ରେ ଦୁଇଥର ପଢ଼ ।)

Very Short & Objective Type Questions with Answers

A. निम्नलिखित प्रश्नों के उत्तर एक वाक्य में दीजिए।

प्रश्न 1.
साधारणत: लोग किस कार्य में जुटे रहते हैं?
उत्तर:
साधारणतः लोग धन कमाने में जुटे रहते हैं।

प्रश्न 2.
विवेकानन्द ने अपने गुरु के नाम से क्या बनाया?
उत्तर:
विवेकानन्द ने अपने गुरु के नाम से रामकृष्ण मिशन बनाया।

प्रश्न 3.
सन्यासी संसार को क्या समझते हैं?
उत्तर:
सन्यासी संसार को माया का जंजाल समझते हैं।

प्रश्न 4.
विवेकानन्द के अनुसार हमारा भरण पोषण कौन करता है?
उत्तर:
विवेकानन्द के अनुसार हमारा भरण पोषण भारत के देबता हो करता है।

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Chapter 3 देशप्रेमी संन्यासी

प्रश्न 5.
धर्म सभा कहाँ हो रही थी?
उत्तर:
अमेरिका में धर्म सभा हो रही थी।

B. निम्नलिखित प्रश्नों के उत्तर एक शब्द / एक पद में दीजिए।

प्रश्न 1.
‘रामकृष्ण मिशन’ को किसने स्थापित किया?
उत्तर:
विवेकानन्द

प्रश्न 2.
संन्यासी लोग किसमें जीते हैं?
उत्तर:
गरीबी में

प्रश्न 3.
जीवन का वरदान क्या है?
उत्तर:
स्वतंत्रता

प्रश्न 4.
धर्म-सभा कहाँ हो रही थी?
उत्तर:
अमेरीका में

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Chapter 3 देशप्रेमी संन्यासी

प्रश्न 5.
संन्यासी संसार को क्या समझते हैं?
उत्तर:
माया का जंजाल

प्रश्न 6.
संन्यासी किसका त्याग कर देते हैं?
उत्तर:
सुख के साधनों का

प्रश्न 7.
भारतीयों को बुढ़ापे का वैकुंठ किसे मानना चाहिए?
उत्तर:
भारत को

प्रश्न 8.
भारत के देवता हमारा क्या करते है?
उत्तर:
भरण-पोषण

प्रश्न 9.
विवेकानन्द के गुरु कौन थे?
उत्तर:
रामकृष्ण परमहंस

प्रश्न 10.
स्वामीजी इंलैंड में कब तक रहे?
उत्तर:
एक साल

C. रिक्त स्थानों की पूर्ति कीजिए।

प्रश्न 1.
हम गर्व से कहें ……………… भारत मेरे बचपन का है।
उत्तर:
हिंड़ोला

प्रश्न 2.
भारतीय लोग अंग्रेजों के शासन से मुक्त होने के लिए ……………………. में कोशिश करके पराजित हो गए थे।
उत्तर:
1857

प्रश्न 3.
आज भी देश-विदेश में स्वामीजी की अनेक संस्थाएँ ………………… कर रही हैं।
उत्तर:
जनता की सेवा

प्रश्न 4.
विवेकानन्द बुढ़ापे का बैकुण्ठ ………………….. को मानते हैं।
उत्तर:
भारत

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Chapter 3 देशप्रेमी संन्यासी

प्रश्न 5.
विवेकानंद हर भारतीय को ……………………. मानते हैं।
उत्तर:
भाई

प्रश्न 6.
देश्रेमी संन्यासी ………………….. थे।
उत्तर:
स्वामी विवेकानन्द

प्रश्न 7.
स्वामीजी ने अपने गुरु के नाम से ………………… बनायी।
उत्तर:
रामकृष्ण मिशन

प्रश्न 8.
स्वामीजी ने इंग्लैण्ड के लोगों को अपनी ……………… से प्रभावित किया।
उत्तर:
विद्वता

प्रश्न 9.
विवेकानंद के अनुसार ………………….. उनका भारण-पोषण करते हैं।
उत्तर:
भारतीय देवता

प्रश्न 10.
भारतीय ऊँचे विचारों और चिंतन के धनी हैं …………………….. हैं।
उत्तर:
अगुवा

D. ठिक् या भूल लिखिए।

प्रश्न 1.
स्वामीजी इंलैण्ड में एक महीने तक रहे।
उत्तर:
भूल

प्रश्न 2.
विवेकानन्द जगत को पराधीनता का बन्धन समझते हैं।
उत्तर:
भूल

प्रश्न 3.
प्रत्येक भारतीय स्वामीजी के लिए भाई थे।
उत्तर:
ठिक्

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Chapter 3 देशप्रेमी संन्यासी

प्रश्न 4.
विवेकानंद ने अमेरीका में हिन्दी भाषा में भाषण दिया था।
उत्तर:
भूल

प्रश्न 5.
जो संसार को माया का जंजाल समझते हैं, उन्हें संन्यासी कहते हैं।
उत्तर:
ठिक्

प्रश्न 6.
हमारे देश को आजाद करने में संन्यासियों का योगदान रहा।
उत्तर:
ठिक्

प्रश्न 7.
अंग्रेजी विद्वानों को स्वामीजी ने धन से प्रभावित किया।
उत्तर:
भूल

प्रश्न 8.
भारत के मालिक अंग्रेजों को कहा गया है।
उत्तर:
ठिक्

प्रश्न 9.
परिश्रमी लोग अपनी इच्छा से घरबार छोड़ देते हैं।
उत्तर:
भूल

Multiple Choice Questions (mcqs) with Answers

सही उत्तर चुनिए : (MCQs)

1. ‘रामकृष्ण मिशन’ को किसने स्थापित किया?
(A) रामकृष्ण परमहंस ने
(B) रामकृष्ण के शिष्यों ने
(C) विवेकानन्द ने
(D) सरकार ने
उत्तर:
(C) विवेकानन्द ने

2. संन्यासी लोग किसमें जीते हैं?
(A) सुख में
(B) गरीबी में
(C) माया में
(D) विलास में
उत्तर:
(B) गरीबी में

3. हम गर्व से कहें – भारत मेरे बचपन का है।
(A) हिंड़ोला
(B) आनन्द-लोक
(C) प्राण
(D) वैकुंठ
उत्तर:
(A) हिंड़ोला

4. जीवन का वरदान क्या है?
(A) सुख
(B) स्वतंत्रता
(C) मौज-मस्ती
(D) अपनों की सेवा
उत्तर:
(B) स्वतंत्रता

5. धर्म-सभा कहाँ हो रही थी?
(A) इंग्लैंड में
(B) जापान में
(C) भारत में
(D) अमेरीका में
उत्तर:
(D) अमेरीका में

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Chapter 3 देशप्रेमी संन्यासी

6. संन्यासी संसार को क्या समझते हैं?
(A) सुख का साधन
(B) बेहद प्यार
(C) माया का जंजाल
(D) बहुत सुंदर
उत्तर:
(C) माया का जंजाल

7. संन्यासी किसका त्याग कर देते हैं?
(A) कर्म के साधनों का
(B) सत्य के बंधन का
(C) सुख के साधनों का
(D) घरबार-सुख-संतोष का
उत्तर:
(C) सुख के साधनों का

8. जीवन का वरदान है।
(A) स्वतंत्रता
(B) निर्भयता
(C) पराधीनता
(D) स्वराज्य
उत्तर:
(A) स्वतंत्रता

9. भारतीय लोग अंग्रेजों के शासन से मुक्त होने के लिए में कोशिश करके पराजित हो गए थे।
(A) 1857
(B) 1917
(C) 1947
(D) 1942
उत्तर:
(A) 1857

10. भारतीयों को बुढ़ापे का वैकुंठ किसे मानना चाहिए?
(A) विष्णुलोक को
(B) भारत को
(C) स्वर्ग को
(D) आनंदलोक को
उत्तर:
(B) भारत को

11. जीवन का वरदान क्या है?
(A) संघर्ष
(B) स्वतंत्रता
(C) सौंदर्य
(D) प्रेम
उत्तर:
(B) स्वतंत्रता

12. जीवन का वरदान क्या है?
(A) विद्या
(B) स्वतंत्रता
(C) सम्मान
(D) धन
उत्तर:
(B) स्वतंत्रता

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Chapter 3 देशप्रेमी संन्यासी

13. भारत के देवता हमारा करते है:
(A) कल्याण
(B) भाग्य-निर्माण
(C) भरण-पोषण
(D) धार्मिक भाव को विकसित
उत्तर:

14. आज भी देश-विदेश में स्वामी जी की अनेक संस्थाएँ कर रही हैं।
(A) जनता को संगठित
(B) निरक्षरता दूर
(C) जनता की सेवा
(D) फल-फूल
उत्तर:
(C) जनता की सेवा

पाठ का सारांश

मानब सर्वश्रेष्ठ प्राणी है। दुनिया में ज्यादातर लोग धन कमाने और सुख के पीछे भागते है। पर कुछ लोग मायामोह संसार को झूठा और झंझट समझकर घर-परिवार को त्याग देते है। जिन्दगी भर गरीबी में जीते हैं। स्वामी विवेकानन्द मातृभूमि को अपार प्रेम करने वाले संन्यासी थे। वे देखने में सुन्दर, ज्ञानी, प्रतिभाशाली, सरल और मिष्टभाषी थे। 1857 में भारतवासियों ने आजादी की पहली लड़ाई लड़ी पर सफल नहीं हुए। परिणाम स्वरूप भारतवासी निराश और कर्म हीन हो गए। स्वामी विवेकानन्द ने अपनी ओजस्वी वाणी से देशवासियों को जगाया और उनके मन में देश के प्रति स्वाभिमान का भाव भर दिया।

एक बार अमेरीका के चिकागो शहर में बृहत विश्व धर्म सभा हुई। स्वामीजी सभा में हृदयस्पर्शी भाषा में भारत के धर्म, रीति-रिवाज, चिन्तन, दर्शन आदि के महत्व को समझाया। उनके भाषण ने सबका दिल जीता लिया। स्वामीजी इंग्लैड में रहते समय वहाँ के विद्धानों को अपने विचारों से प्रभावित कर दिया। उन्होंने मान लिया कि भारत गरीब होने पर भी ऊँचे विचारों के धनी है। अपने गुरु रामकृष्ण परमहंस के नाम पर रामकृष्ण मिशन की स्थापना की। उनके शिष्य मानव सेबा और धर्म प्रचार और प्रसार में लगे हैं। भारत के नाम को संसार में प्रसिद्ध कराने वाला ऐसा दूसरा संन्यासी नहीं। भारत को जगाकर उसे आजाद करने में ऐसे गृहत्यागीयों का बहुत योगदान रहा।

ସାରାଂଶ:
ଅର୍ଥସର୍ବସ୍ବ ଦୁନିଆରେ ଅଧିକାଂଶ ଲୋକେ ଧନ ଓ ସୁଖ ପଛରେ ପାଗଳ। କିନ୍ତୁ ସଂସାରରେ ଏଭଳି ଅନେକ ଲୋକ ଅଛନ୍ତି ଯେଉଁମାନେ ସର୍ବସ୍ଵ ତ୍ୟାଗ କରି ଦେଇଛନ୍ତି ଓ ଦରିଦ୍ର ହୋଇ ଜୀବନ ନିର୍ବାହ କରିଛନ୍ତି। ଠିକ୍ ସେହିପରି ସ୍ଵାମୀ ବିବେକାନନ୍ଦ ମାତୃଭୂମିକୁ ଅପାର ପ୍ରେମ କରୁଥିବା ଜଣେ ଗୃହତ୍ୟାଗୀ ସନ୍ନ୍ୟାସୀ ଥିଲେ। ସେ ଦେଖିବାକୁ ଅତୀବ ସୁନ୍ଦର, ଜ୍ଞାନୀ, ପ୍ରତିଭାଶାଳୀ, ସରଳ, ବିନୟୀ ଓ ମଧୁରଭାଷୀ ଥିଲେ। ୧୮୫୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଭାରତର ପ୍ରଥମ ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମ ହୋଇଥିଲା; କିନ୍ତୁ ତାହା ସଫଳ ନ ହେବାରୁ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ମନରେ ନିରାଶ ଓ ଅକର୍ମଣ୍ୟର ଭାବ ଜାଗ୍ରତ ହୋଇଥିଲା। ଠିକ୍ ଏହି ସମୟରେ ସ୍ଵାମୀ ବିବେକାନନ୍ଦ ନିଜର ଓଜସ୍ଵୀ ବାଣୀଦ୍ଵାରା ଦେଶବାସୀଙ୍କୁ ଜାଗ୍ରତ କଲେ ଓ ସେମାନଙ୍କ ହୃଦୟରେ ଦେଶ ପାଇଁ ଅଭିମାନ ଭରିଦେଲେ।

ଥରେ ଆମେରିକାର ଚିକାଗୋ ସହରରେ ବିଶ୍ଵଧର୍ମସଭାର ଆୟୋଜନ ହୋଇଥିଲା। ଆମ ଦେଶରୁ ସ୍ୱାମୀ ବିବେକାନନ୍ଦ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ମଧୁର ଭାଷଣ ଦେଲେ। ସେ ଭାରତର ଧର୍ମ, ଚଳଣି ଓ ଦର୍ଶନର ଗୁରୁତ୍ଵକୁ ପ୍ରତିପାଦନ କରିଥିଲେ। ସେ ସେଠାକାର ଲୋକମାନେ ସ୍ଵୀକାର କରିନେଲେ ଯେ ଭାରତ ଉଚ୍ଚ ଚିନ୍ତନରେ ଅଗ୍ରଣୀ। କେହି ସନ୍ନ୍ୟାସୀ ନାହଁନ୍ତ। ଭାରତକୁ ଜାଗ୍ରତ କରି ସ୍ଵାଧୀନ କରାଇବାରେ ଏଭଳି ସନ୍ନ୍ୟାସୀମାନଙ୍କ ବହୁତ ଯୋଗଦାନ ରହିଛ। ସ୍ଵାମୀଜୀଙ୍କ ପୂଜ୍ୟ ଗୁରୁ ରାମକୃଷ୍ଣ ପରମହଂସଙ୍କ ନାମରେ ସେ ରାମକୃଷ୍ଣ ମିଶନ ସ୍ଥାପନ କଲେ। ତାଙ୍କର ଶିଷ୍ୟମାନେ ଧର୍ମ ପ୍ରଚାର ଓ ମାନବ ସେବାରେ ଲାଗିଛନ୍ତି। ଭାରତର ନାମକୁ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ବରେ ବିଖ୍ୟାତ କରିଥିବା ସ୍ଵାମୀଜୀଙ୍କ ପରି ଅନ୍ୟ କେହି ସନ୍ନ୍ୟାସୀ ନାହଁନ୍ତି। ଭାରତକୁ ଜାଗ୍ରତ କରି ସ୍ବାଧୀନ କରାଇବାରେ ଏଭଳି ସନ୍ନ୍ୟାସୀମାନଙ୍କ ବହୁତ ଯୋଗଦାନ ରହିଛି।

विषयवस्तु:
(i) हम देखते ………………….. प्रतिभाशाली।
ଓଡ଼ିଆ ଅନୁବାଦ:
ଆମେ ଦେଖୁ କେତେକ ଲୋକ ଧନ ଉପର୍ଜନରେ ଲାଗି ରହିଛନ୍ତି। କେତେ ଲୋକ ସୁଖ ଭୋଗିବାରେ ବ୍ୟାକୁଳ ରହିଛନ୍ତି। କିଛି ଏପରି ଅଛନ୍ତି ଯାହାଙ୍କୁ ସନ୍ନ୍ୟାସୀ କୁହାଯାଏ। ସେ ଲୋକ ନିଜ ଇଚ୍ଛାରେ ଘରଦ୍ଵାର ତ୍ୟାଗ କରିଛନ୍ତି। ସୁଖର ସାଧନକୁ ପରିତ୍ୟାଗ କରି ଦେଇଛନ୍ତି। ଦୀନ-ଦରିଦ୍ର ପରି ବଞ୍ଚୁଛନ୍ତି। ସଂସାରକୁ ମାୟାର ଝଞ୍ଜଟ ବୁଝିଛନ୍ତି। କିନ୍ତୁ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ଯେ ଏପରି କେତେକ ଲୋକ ନିଜ ମାତୃଭୂମିକୁ ଅପାର ପ୍ରେମ କରୁଥିଲେ। ସ୍ଵାମୀ ବିବେକାନନ୍ଦ ଏପରି ସନ୍ୟାସୀ ଥିଲେ। ସେ ଦେଖିବାକୁ ଅତି ସୁନ୍ଦର, ବଡ଼ ଜ୍ଞାନୀ ଓ ପଣ୍ଡିତ, ସରଳ, ବିନୟୀ ଓ ମଧୁରଭାଷୀ କିନ୍ତୁ ପ୍ରଚଣ୍ଡ ପ୍ରତିଭାଶାଳୀ।

(ii) सालों पहले …………………. बैकुंठ है।
ଓଡ଼ିଆ ଅନୁବାଦ:
ବର୍ଷ ବର୍ଷ ପୂର୍ବର କଥା। ଭାରତ ପରାଧୀନ ଥିଲା। ଏଠାରେ ଇଂରେଜଙ୍କର ଶାସନ ଚାଲୁଥିଲା। ୧୮୫୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଲୋକେ ଯୁଦ୍ଧ କରି ପରାଜିତ ହୋଇଥିଲେ। ନିରାଶା, ଆଳସ୍ୟ ଓ ଅକର୍ମଣ୍ୟ ହୋଇ ପଡ଼ିଥିଲେ। ଏହି ସମୟରେ ସ୍ଵାମୀଜୀ ନିଜର ଦେଶବାସୀମାନଙ୍କୁ କହିଲେ ମୋର ପ୍ରିୟ ଦେଶବାସୀ! ଜାଗ୍ରତ ହୁଅ। ସ୍ଵାଧୀନତା ଜୀବନର ବରଦାନ। ତାକୁ ପ୍ରାପ୍ତ କର ଗର୍ବରେ କୁହ ମୁଁ ଭାରତୀୟ ଅଟେ। ପ୍ରତ୍ୟେକ ଭାରତୀୟ ମୋର ଭାଇ ଅଟନ୍ତି। ଭାରତ ମୋର ଜୀବନ ଓ ପ୍ରାଣକେନ୍ଦ୍ର ଅଟେ। ଭାରତର ଦେବତା ମୋର ଭରଣ ପୋଷଣ କରୁଛନ୍ତି। ଭାରତ ମୋ ବାଲ୍ୟକାଳର ଝୁଲଣା, ମୋ ଯୌବନର ଆନନ୍ଦାଲୋକ ଓ ମୋ ବାର୍ଦ୍ଧକ୍ୟର ବୈକୁଣ୍ଠ।

(iii) एक बार ………………….. कर दिया।
ଓଡ଼ିଆ ଅନୁବାଦ:
ସ୍ଵାମୀଜୀ ଥରେ ଆମେରିକା ଯାଇଥିଲେ। ସେଠାରେ ବଡ଼ ଧର୍ମସଭାର ଆୟୋଜନ କରାଯାଇଥିଲା। ସେ ବଡ଼ ହୃଦୟସ୍ପର୍ଶୀ ଭାଷାରେ ଭାରତର ଧର୍ମ, ପ୍ରଥା, ମୁନିଋଷିଙ୍କ ଚିନ୍ତନ, ଦର୍ଶନ ଆଦିର ମହତ୍ତ୍ଵକୁ ବୁଝାଇଥିଲେ। ସ୍ଵାମୀଜୀଙ୍କ ସୁନ୍ଦର, ସରଳ ଓ ଅର୍ଥପୂର୍ଣ ଇଂରାଜୀ ଭାଷଣ ସମସ୍ତଙ୍କ ମନକୁ ମୋହିତ କରିଦେଇଥିଲା।

(iv) स्वामीजी एक …………………. अगुवा है।
ଓଡ଼ିଆ ଅନୁବାଦ:
ସ୍ବାମୀଜୀ ବର୍ଷେ ଇଂଲଣ୍ଡରେ ରହିଲେ। ସେଠାରେ ଭାରତର ମାଲିକ (ଶାସକ) ଇଂଲଣ୍ଡର ବିଦ୍ଵାନମାନଙ୍କୁ ନିଜର ପାଣ୍ଡିତ୍ୟଦ୍ଵାରା ପ୍ରଭାବିତ କଲେ। ସେମାନେ ସ୍ଵୀକାର କଲେ ଯେ ଭାରତ ଗରିବ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ଉଚ୍ଚ ଚିନ୍ତନରେ ଅଗ୍ରଣୀ।

(v) स्वामीजी ने ………………… योगदान रहा।
ଓଡ଼ିଆ ଅନୁବାଦ:
ସ୍ୱାମୀଜୀଙ୍କର ଅସଂଖ୍ୟ ଅନୁଗାମୀ (ଶିଷ୍ୟ) ମାନବ ସେବା ଓ ଧର୍ମ ପ୍ରଚାରରେ ଲାଗିପଡ଼ିଲେ। ତାଙ୍କର ଗୁରୁ ରାମକୃଷ୍ଣ ପରମହଂସ ଥିଲେ। ତାଙ୍କ ନାମରେ ସେ ରାମକୃଷ୍ଣ ମିଶନ ସ୍ଥାପନ କଲେ। ବର୍ତ୍ତମାନ ଏହାର ସ୍ଵାମୀଜୀଙ୍କ ଭଳି ଅନ୍ୟ କେହି ସନ୍ନ୍ୟାସୀ ଦେଖାଯାଆନ୍ତି ନାହିଁ । ଭାରତକୁ ଜାଗ୍ରତ କରି ସ୍ଵାଧୀନ କରାଇବାରେ ଏପରି ସନ୍ନ୍ୟାସୀମାନଙ୍କ ବହୁତ ଯୋଗଦାନ ରହିଛି।

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Chapter 3 देशप्रेमी संन्यासी

शबनार: (ଶରାର୍ଥି)

मिष्टभाषी – मधुर भाषी (ମୃଦୁଭାଷୀ/ମିଷ୍ଟବକ୍ତା)।

हिंड़ोला – झूला (ଝୁଲଣ)।

जंजाल – झंझट (ଝଞ୍ଜଟ)।

बैकुण्ठ – स्वर्ग (ସ୍ଵର୍ଗ)।

भरणपोषण – अन्नवस्त्र देना ( ଅନ୍ନବସ୍ତ୍ର ଦେବା/ଭରଣପୋଷଣ)।

अभिभूत – मोहित, द्रवित (ମୋହିତ, ଦ୍ରବିତ)।

संन्यासी – गृह त्यागी साधु (ଗୃହତ୍ୟାଗୀ ସାଧୁ)।

रोशन करनां – प्रसिद्ध करना (ବିଖ୍ୟାତ କରିବା)।

विचार-बोध (ବିଚାରବେ।ଧ)

स्वामी विवेकानन्द भारत माता के विरल सुपुत्र थे। उन्होंने अपनी प्रचंड प्रतिभा, गंभीर ज्ञान और असाधारण वांकुशक्ति द्वारा विदेशों में भारतीय दर्शन, वेद-वेदांत का महत्त्व प्रमाणित किया। स्वामीजी ने अमेरीका और इंग्लैंड के विद्वानों को समझा दिया कि हिंदू धर्म सहनशील और मानवीय है। उसमें संकीर्णता या कट्टरता नहीं है। उन्होंने देश के लोगों को भी जगाया, सेवा का कार्य किया और कराया भी। देश का नाम उजागर किया। वे संन्यासी थे। सदा के लिए नमस्य भी।

स्वामीजी ने भारतीयों को सुखभोग त्यागकर सादा -सीधा जीवन बीताने को कहा। सदा कर्म-तत्पर रहने, निराशा और आलस्य को छोड़ने को उत्साहित किया। सदैव जाग्रत रहने के लिए अपने भाषण में आह्वान किया था। भारत हमारा सिरमौर है। इसे भारतीय को भूलना नहीं चाहिए। स्वामीजी ने अमेरीका और इंलैंण्ड जैसे समृद्धिशाली देशों में जाकर भारतीय ज्ञान का, दार्शनिक विचारों का अपने वक्तव्य के जरिये प्रचार-प्रसार किया।

रामकृष्ण परमहंस के वे उपयुक्त शिष्य थे। आज देश भर में तथा विदेशों में इनकी अनेक संस्थाएँ भारतीय संस्कृति और दर्शन के प्रचार-प्रसार में लगी हैं। देश-विदेश में भारत के नाम को रोशन करने वाला संन्यासी और कोई नहीं स्वामी विवेकानंद ही हैं जिनका स्मरण आज देश-विदेशों में लोग कर रहे है।

BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 ଜ୍ୟାମିତିରେ ସାଦୃଶ୍ୟ Ex 1(a)

Odisha State Board BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 ଜ୍ୟାମିତିରେ ସାଦୃଶ୍ୟ Ex 1(a) Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 10 Maths Solutions Geometry Chapter 1 ଜ୍ୟାମିତିରେ ସାଦୃଶ୍ୟ Ex 1(a)

Question 1.
ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(a) ବିମ୍ନ ଟିତ୍ର (a) 6ର L1 || L2 || L3 ଏର୍ଚ T1 ଓ T2 ଛେଦ ଦା |
(i) AB = 2 6ସ.ର୍ମି., BC = 3 6ସ.ର୍ମି. ଓ DE = 3 6ସ.ର୍ମି. 6ହ6ଲ EF = ……….|
(ii) DE = 6 6ସ.ର୍ମି., EF = 8 6ସ.ର୍ମି. ଓ BC = 6 6ସ.ର୍ମି. 6ହ6ଲ AC = ……….|
BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 Img 1
(b) ଗପଭୋକ୍ତ ତିତ୍ର (b) 6ର L1 || L2 || L3 ଏବଂ T1 ଓ T2 ଛେଦକ |
(i) AB = 1.5 × BC ହେଲେ, \(\frac { EF }{ FD }\) = ……………..
(ii) \(\overline{\mathrm{AC}}\) ର ମଧ୍ୟବିରୁ B 6ହ6ଲ, EF ର ……… ମୁଶ 6ହରଛି FD|
Solution:
(a) (i) L1 || L2 || L3 ⇒ \(\frac { AB }{ BC }\) = \(\frac { DE }{ EF }\)
⇒ \(\frac { 2 }{ 3 }\) = \(\frac { 3 }{ EF }\) ⇒ EF = \(\frac{3 \times 3}{2}\) 6 ସ.ମି. = 4.5 6ସ.ମି.

(ii) L1 || L2 || L3 ଏବଂ T1 ଓ T2 ରୁକଚି 6ଛଦକ |
∴ \(\frac { DE }{ EF }\) = \(\frac { AB }{ BC }\) ⇒ \(\frac { 6 }{ 8 }\) = \(\frac { AB }{ 6 }\)
⇒ AB = \(\frac{6 \times 6}{8}\) = 4.5 6ସ.ମି. |
AC = AB + BC = 4.5 6ସ.ମି. + 6ସ.ମି. = 10.5 6ସ.ମି. |

(b) (i) ଏଠ।6ର L1 || L2 || L3 ଏରଂ T1 ଓ T2 ଦୁଲଟି 6ଚ୍ଚଦକ |
\(\frac { AB }{ BC }\) = \(\frac { DE }{ EF }\) ⇒ \(\frac { 3 }{ 2 }\) = \(\frac { DE }{ EF }\)
⇒ \(\frac{3+2}{2}\) = \(\frac{\mathrm{DE}+\mathrm{EF}}{\mathrm{EF}}\) ⇒ \(\frac { DE }{ EF }\) = \(\frac { 5 }{ 2 }\) ⇒ \(\frac { EF }{ DF }\) = \(\frac { 2 }{ 5 }\)

(ii) \(\overline{\mathrm{AC}}\) ର ମଧ୍ୟ ଦିନୁ B ଅର୍ଥ।ତ୍ AB = BC
\(\frac { EF }{ FD }\) = \(\frac { BC }{ AC }\) = \(\frac{\mathrm{BC}}{\mathrm{AB}+\mathrm{BC}}\) = \(\frac { BC }{ 2BC }\) = \(\frac { 1 }{ 2 }\) ⇒ 2EF = FD>
ଅର୍ଥାତ୍ EF ଭ 2 ଣ୍ଣଣ 6ଦ୍ରଣଛି FD |

BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 ଜ୍ୟାମିତିରେ ସାଦୃଶ୍ୟ Ex 1(a)

Question 2.
ଟିତ୍ର6ର L1 || L2 || L3 ଏବଂ T1 ଓ T2 ଦୁଲଟି 6ଚ୍ଛଦକ | L2 ଓ L3 ରପ6ର ପ୍ଥଥ।କୁ6ର G ଓ H ଦିହୁ ରିଜିତ 6 ପ୍ପପତି BC = AD ଏବଂ CH = BE;
BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 Img 2
ପ୍ରମାଣ କର 6ଯ
(i) DG : EH = DE : EF
(ii) (DG + EH) : EH = DF : EF
Solution:
ଦଉ : L1 || L2 || L3 ଏବଂ T1 ଓ T2 ଦୁକଟି 6ଚ୍ଛଦକ ଯଥାସ୍ତ6ମ L1, L2 ଓ L3 କୁ A,B,C ଓ D,E,F ଦିନ୍ଦ6ର 6ଚ୍ଛଦକ6ର | L2 ରପ6ର G ଏକ ଦିବ୍ର 6ସ୍ ପରି BG = AD ଏର୍ବ L3 ରପ6ର H ଏକ ଦିନ୍ଦୁ 6ନ୍ଦ୍ ପରି CH = BE |
ପ୍ରାମାଣ୍ୟ :
(i) DG : EH = DE : EF
(ii) (DG + EH) : EH = DF : EF
BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 Img 3
ଅକ୍ଳଜ : \(\overline{\mathrm{DG}}\) ଓ \(\overline{\mathrm{EH}}\) ଅଲ୍ଲବ ଦବାପାର |
ପ୍ତମାଣ : (i) AD = BG (ଦର) \((\overline{\mathrm{AD}} \| \overline{\mathrm{BG}})\), ∵ L1 || L2 (ଦର)
⇒ ABGD ଏକ ସାମାତ୍ରତିଦ ଚିତ୍ର | AB = DG
6ସଦୃପତି BEHC ଏକ ସାମାତ୍ର ଚିତ୍ର ଓ BC = EH
∴ \(\frac { DG }{ EH }\) = \(\frac { AB }{ BC }\) …(1)
ପୁନଣ୍ଡ \(\frac { AB }{ BC }\) = \(\frac { DE }{ EF }\) ⇒ \(\frac { DG }{ EH }\) = \(\frac { DE }{ EF }\) (1ରୁ) (ପ୍ରମାଣିତ)

(ii) ପୁଫରୁ ପ୍ରମାଣିର \(\frac { DG }{ EH }\) = \(\frac { DE }{ EF }\) ⇒ \(\frac{\mathrm{DG}+\mathrm{EH}}{\mathrm{EH}}\) = \(\frac{\mathrm{DE}+\mathrm{EF}}{\mathrm{EF}}\) (Componendo ଦ୍ଦାରା )
⇒ \(\frac{\mathrm{DG}+\mathrm{EH}}{\mathrm{EH}}\) = \(\frac { DF }{ EF }\) (ପ୍ରମାଣିତ)

Question 3.
ନିମ୍ନ ଚିତ୍ରରେ L1 || L2 || L3 ଏବଂ T1, ଓ T2, ଦୁଇଟି ଛେଦକ । ଯଦି AB = BC ହୁଏ, ପ୍ରମାଣ କର ଯେ 2 BE = AD + CF |
Solution:
ଦତ୍ତ : L1 || L2 || L3 ଛେଦକ T1 ଓ T2 , L1, L2, ଓ L3, କୁ ଯଥାକ୍ରମେ A, B, C ଓ D, E, F ବିନ୍ଦୁରେ ଛେଦ କରେ ଏବଂ AB = BC |
ପ୍ରାମାଣ୍ୟ : 2BE = AD + CF
ଅକନ : E ଦିଦୁ ମଧ୍ୟ6ଦକ AC ସମାତ ତା6ଦ ଅଜିତ ବେଡା L1 || L3 କୁ ଯଥାକୁ6ମ X ଓ Y ଦିଦ6ର 6ଛଦକ୍ଳରୁ |
BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 Img 4
ଅଙ୍କନ : E ବିନ୍ଦୁ ମଧ୍ୟଦେଇ \(\overline{\mathrm{AC}}\)ସହ ସମାନ୍ତର ଭାବେ ଅଙ୍କିତ ରେଖା L1 ଓ L3, କୁ ଯଥାକ୍ରମେ X ଓ Y ବିନ୍ଦୁରେ ଛେଦକରୁ ।
BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 Img 5

Question 4.
ଚିତ୍ରରେ L1 || L2 || L3, ଏବଂ T1, ଓ T2, ଦୁଇଟି ଛେଦକ । L1, L2, ଓ L3, କୁ ଛେଦକ T1, ଯଥାକ୍ରମେ A, B ଓ C ବିନ୍ଦୁରେ ଛେଦକରେ ଏବଂ L1, L2, ଓ L3, କୁ ଛେଦକ T2, ଯଥାକ୍ରମେ D, E ଓ F ବିନ୍ଦୁରେ ଛେଦ କରେ । DE = EF ହେଲେ, ପ୍ରମାଣ କର ଯେ, CF – AD = 2 EB । (ସୂଚନା : AF ଅଙ୍କନ କର)
BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 Img 6
Solution:
ଦତ୍ତ : L1 || L2 || L3 ଏବଂ T1, ଓ T2, ଦୁଇଟି ଛେଦକ ଯଥାକ୍ରମେ L1, L2, ଓ L3, କୁ A, B, C ଓ D, E, F ବିନ୍ଦୁରେ ଛେଦକରେ ।
ପ୍ରାମାଣ୍ୟ : CF – AD = 2EB.
ଅଙ୍କନ : \(\overline{\mathrm{AF}}\) ଅଙ୍କନ କର । B ବିନ୍ଦୁରୁ \(\overline{\mathrm{AF}}\) ସହ ସମାନ୍ତର ଭାବେ ଅଙ୍କିତ ରେଖା \(\overline{\mathrm{FC}}\) କୁ ଓ ବିନ୍ଦୁରେ ଛେଦକରୁ ।
\(\overline{\mathrm{AF}}\), L2, କୁ H ବିନ୍ଦୁରେ ଛେଦକରୁ ।
BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 Img 7
ପ୍ରମାଣ : DE = EF (ଦଣ) ଓ \(\stackrel{\leftrightarrow}{\mathrm{BE}}\) || \(\overline{\mathrm{AD}}\) (∵ L2 || L1)
⇒ AH = HF,
ଦର୍ମାବ AH = HF ଓ \(\overline{\mathrm{BH}}\) || \(\overline{\mathrm{CF}}\) ⇒ AB = BC
\(\overline{\mathrm{BG}}\) || \(\overline{\mathrm{AF}}\) (ଅକo) ⇒ CG = GF ⇒ CF = 2GF △AFD 6ର H ଓ E ଯଥାକ୍6ମ \(\overline{\mathrm{AF}}\) ଓ \(\overline{\mathrm{DF}}\) ର ମଧ୍ୟଦିଦୁ
⇒ \(\overline{\mathrm{EH}}\) || \(\overline{\mathrm{AD}}\)
∴ ଦଘଣପଷ୍ଟ = CF – AD = 2GF – 2HE
= 2BH – 2HE (∵ GF = BH)
= 2(BH – HE) = 2BE = ଦାମପଖ (ପ୍ରମାଣିତ)

BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 ଜ୍ୟାମିତିରେ ସାଦୃଶ୍ୟ Ex 1(a)

Question 5.
BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 Img 8
(i) ଭପରିସ୍ଥ ଚିତ୍ର (a) 6ର A – D – B ଏବଂ A – E – C | m∠DAE = 50°, m ∠AED = m∠ABC = 65° | AD = 3 6ସ.ମି., AE : EC = 2 : 1 6ଦୃ6କ, \(\overline{\mathrm{DB}}\) ଓ \(\overline{\mathrm{AB}}\) ର 6ଦିଘ୍ୟ ବ୍ଶଷଯ ଦର |
(ii) ଉପରିସ୍ଥ ବିତ୍ର (b) 6ର \(\overline{\mathrm{MN}}\) || \(\overline{\mathrm{QR}}\), NR = \(\frac { 2 }{ 5 }\) PR ଏବଂ PQ = 10 6ସ. ମି. 6ଦୃ6କ, PM ଓ QM କିଣପ୍ର କର |
(iii) କପଟାସ୍ଟ ଚିତୃ (b) 6ର PM = \(\frac { 1 }{ 2 }\) PQ, NR = 1.2 6ସ.ମି. ଓ \(\overline{\mathbf{M N}} \| \overline{\mathbf{Q R}}\) 6 ଦୁ6 କ, PR ଷ୍ଟିର କର
Solution:
(i) △ ADE 6ର m∠AD = 180° – (50° + 65°) = 65°
∠ADE ≅ ∠ABC ⇒ \(\overline{\mathrm{DE}} \| \overline{\mathrm{BC}}\)
BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 Img 9
⇒ \(\frac{AD}{DB}\) = \(\frac{AE}{EC}\) = \(\frac { 2 }{ 1 }\)
⇒ \(\frac{3}{DB}\) = \(\frac { 2 }{ 1 }\) ⇒ DB = \(\frac { 3 }{ 2 }\) 6ପ.ମି. = 1.5 6ସ.ମି
AB = AD + DB = 3 6ସ.ମି. + 1.5 6ସ.ମି = 4.5 6ସ.ମି. |

(ii) \(\overline{\mathrm{MN}}\) || \(\overline{\mathrm{QR}}\) (ଦଉ)
\(\frac { PM }{ MQ }\) = \(\frac { PN }{ NR }\) ⇒ \(\frac{P M+M Q}{M Q}\) = \(\frac{\mathrm{PN}+\mathrm{NR}}{\mathrm{NR}}\)
BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 Img 24
⇒ \(\frac { PQ }{ MQ }\) = \(\frac { PR }{ NR }\) ⇒ \(\frac { 10 }{ MQ }\) = \(\frac{\mathrm{PR}}{\frac{2}{5} \mathrm{PR}}\)
⇒ \(\frac { 10 }{ MQ }\) = \(\frac { 5 }{ 2 }\)
⇒ MQ = \(\frac{10 \times 2}{5}\) 6ସ.ମି. = 4 6ସ.ମି. |
PM = PQ – MQ = 10 6ସ.ମି. – 4 6ସ.ମି. = 6 6ସ.ମି. |
∴ \(\overline{\mathrm{PM}}\) \(\overline{\mathrm{QM}}\) ର ଦେଶ ଯଥାଦୃ6ମ 6 6ସ.ମି. ଓ 4 6ସ.ମି.|

(iii) \(\overline{\mathrm{MN}}\) || \(\overline{\mathrm{QR}}\) , PM = \(\frac { 2 }{ 3 }\) PQ
⇒ MQ = PQ – PM = PQ – \(\frac { 2 }{ 3 }\) PQ = \(\frac { 1 }{ 3 }\) PQ
BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 Img 25
⇒ \(\frac { 1.2 }{ PR }\) = \(\frac{\frac{1}{3} \mathrm{PQ}}{\mathrm{PQ}}\) ⇒ \(\frac { 1.2 }{ PR }\) = \(\frac { 1 }{ 3 }\)
⇒ PR = 1.2 × 3 6ସ.ମି. = 3.6 ସେ.ମି. |
∴ \(\overline{\mathrm{PR}}\) ର 6ଦଣu = 3.6 ପେ.ପି. |

Question 6.
(i) △ABC 6ର, \(\overline{\mathbf{AB}}\) ଓ \(\overline{\mathbf{AC}}\) ର ମଧତିହୁ ଯଥାକ୍ର6ମ X ଓ Y 6ହ6କ, ଦଶାଥ 6ଯ \(\overline{\mathbf{X Y}} \| \overline{\mathbf{B C}}\) |
(ii) ଏକ ତ୍ରିସ୍ତକର 6ଣାଟିଏ ତାଦୃତ ମଧ୍ୟଝିହୁ 6ଦକ ଅଠ୍ୟ ଏଜ ଚାହପ୍ତତି ଅଜାଡ ସମାତର 6ରଖା, ତୃତୀୟ ବlନୁ ସମକ୍ରିଖଶ୍ନ କ6ର |
(iii) 6ଣାଟିଏ ପମ6କାଣା ତ୍ରିହ୍ନର ଦଶାବ ମଧ୍ୟବିଦୁ ଅଠ୍ୟ ଏବ୍ଲ ଗ୍ଲାସ୍ଥଗି ସମସ୍ତିଖଣ୍ଡକ6ର , ପ୍ରମାଣ କର |
Solution:
BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 Img 10
BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 Img 11
BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 Img 12

Question 7.
△PQR ରେ, \(\overline{\mathbf{PQ}}\) ଓ \(\overline{\mathbf{QR}}\) ବାହୁଦ୍ୱୟର ମଧ୍ୟବିନ୍ଦୁ ଯଥାକ୍ରମେ M ଓ N । \(\overline{\mathbf{PR}}\) ଉପରିସ୍ଥ S ଯେକୌଣସି ଏକ ବିନ୍ଦୁ ହେଲେ, ପ୍ରମାଣ କର ଯେ \(\overline{\mathbf{MN}}\), \(\overline{\mathbf{QS}}\) କୁ ସମର୍ଦ୍ଦିଖଣ୍ଡ କରିବ ।
Solution:
ଦତ : △PQR 6ର \(\overline{\mathbf{PQ}}\) ଓ \(\overline{\mathbf{QR}}\) ର ମଧ୍ୟବିଦୁ ଯଥାଦୃ6ମ M ଓ N | \(\overline{\mathbf{PR}}\) ଭପରିସ୍ଥ ‘S’ ଏକ ବିଦୁ | \(\overline{\mathbf{QS}}\) ଓ \(\overline{\mathbf{MN}}\) ର 6ଛଦଦିଦୁ O |
ସ୍ତାମାଶ୍ୟ : OQ = OS
BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 Img 13
ପ୍ରମାଣ : \(\frac { QM }{ MP }\) = 1 (∵ QM = MP (ଦର) )
\(\frac { QN }{ NR }\) = 1 (∵ QN = NR (ଦର) )
⇒ \(\frac { QM }{ MP }\) = \(\frac { QN }{ NR }\) ⇒ \(\overline{\mathrm{MN}} \| \overline{\mathrm{PR}}\)
\(\overline{\mathrm{MO}} \| \overline{\mathrm{PS}}\) (∵ \(\overline{\mathrm{MN}} \| \overline{\mathrm{PR}}\) )
⇒ \(\frac { QM }{ MP }\) = \(\frac { QO }{ OS }\) ⇒ 1 = \(\frac { QO }{ OS }\) (∵ \(\frac { QM }{ MP }\) = 1)
⇒ OQ = OS (ପ୍ତମାଣିତ)

BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 ଜ୍ୟାମିତିରେ ସାଦୃଶ୍ୟ Ex 1(a)

Question 8.
ABCD ଣ୍ଠାପିଲିଷ୍ଟମ6ର \(\overline{\mathbf{AB}} \| \overline{\mathbf{CD}}\) | ଲଣ \(\overline{\mathbf{AC}}\) ଓ \(\overline{\mathbf{BD}}\) ର 6ବ୍ଳଦଦିନ୍ଦି P 6ଦୃ6କ , ପ୍ତମାଶା କର 6ମ
(i) AP : PC = BP : PD
(ii) CP : AC = DP : BD |
Solution:
BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 Img 14
BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 Img 15

Question 9.
ABCD ଗ୍ରାପିଦିକ୍ଷ୍ମମ6ର \(\overline{\mathbf{AB}}\) || \(\overline{\mathbf{DC}}\) ଏର \(\overline{\mathbf{AD}}\) ର ମଧ୍ୟତିଦୁ P | \(\overline{\mathbf{AB}}\) ସଦୃ ସାପବ୍ଦର ଉ6ର ଅବିର \(\overleftrightarrow{\mathbf{P Q}}\) \(\overline{\mathbf{BC}}\) କ Q ଦିହି6ର 6ଛଦନ6କ , ପ୍ରମାଣ ଦ୍ଦର 6ଯ Q 6ଦୃରଚି \(\overline{\mathbf{BC}}\) ର ମଧ୍ୟନିନ୍ଦୁ |
Solution:
BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 Img 16

Question 10.
ABCD ଉପରୋକ୍ତ \(\overline{\mathrm{AB}}\) , \(\overline{\mathrm{BC}}\) , \(\overline{\mathrm{CD}}\) ,ଓ \(\overline{\mathrm{DA}}\) ର ମଧ୍ୟବିନ୍ଦୁ ସର୍ବସମ P, Q, R ଓ S |
(a) ପ୍ରମାଣ କର ଯେ PORS ଏକ ସାମାନ୍ତରିକ ଚିତ୍ର ।
(b) ଉପରୋକ୍ତ ଚତୁର୍ଭୁଜ ABCD ର କର୍ଣ୍ଣଦ୍ଵୟ ପରସ୍ପର ପ୍ରତି ଲମ୍ବ ହେଲେ, ପ୍ରମାଣକର ଯେ PORS ଏକ ଆୟତ ଚିତ୍ର ।
Solution:
(a) ଦତ୍ତ : ABCD ଉପରୋକ୍ତ \(\overline{\mathrm{AB}}\) , \(\overline{\mathrm{BC}}\) , \(\overline{\mathrm{CD}}\) , ଓ \(\overline{\mathrm{DA}}\) ର ମଧ୍ୟବିନ୍ଦୁ ସର୍ବସମ P, Q, R ଓ S |
ପ୍ରାମାଣ୍ୟ : PORS ଏକ ସାମାନ୍ତରିକ ଚିତ୍ର ।
ଅଙ୍କନ : \(\overline{\mathrm{BD}}\) ଅଙ୍କନ କରାଯାଉ ।
ପ୍ରମାଣ : △ABD ରେ \(\overline{\mathrm{AB}}\) ର ମଧ୍ୟବିନ୍ଦୁ P ଓ \(\overline{\mathrm{AD}}\) ର ମଧ୍ୟବିନ୍ଦୁ S ।
\(\frac { AP }{ BP }\) = 1 (∵ AP = BP (ଦତ୍ତ))
ସେହିପରି ଧୂ) \(\frac { AS }{ SD }\) = 1 (∵ AS = SD (ଦତ୍ତ))
BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 Img 17
∴\(\frac { AP }{ BP }\) = \(\frac { AS }{ SD }\) ⇒ \(\overline{\mathrm{PS}}\) || \(\overline{\mathrm{BD}}\)
ସେହିପରି ପ୍ରମାଣ କରାଯାଇ ପାରିବ \(\overline{\mathrm{QR}}\) || \(\overline{\mathrm{BD}}\) |
\(\overline{\mathrm{PS}}\) || \(\overline{\mathrm{BD}}\) ଓ \(\overline{\mathrm{QR}}\) || \(\overline{\mathrm{BD}}\)
\(\overline{\mathrm{PS}}\) || \(\overline{\mathrm{QR}}\)
\(\overline{\mathrm{AC}}\) ଅଙ୍କନ କରି ସେହିପରି ପ୍ରମାଣ କରାଯାଇ ପାରେ ଯେ \(\overline{\mathrm{PQ}}\) || \(\overline{\mathrm{SR}}\) |
∴ PORS ଏକ ସାମାନ୍ତରିକ ଚିତ୍ର |

(b) ଦତ୍ତ : ABCD ଚତୁର୍ଭୁଜରେ \(\overline{\mathrm{AC}}\) ⊥ \(\overline{\mathrm{BD}}\) | \(\overline{\mathrm{AB}}\), \(\overline{\mathrm{BC}}\), \(\overline{\mathrm{CD}}\) ଓ \(\overline{\mathrm{DA}}\) ର ମଧ୍ୟବିନ୍ଦୁ ଯଥାକ୍ରମେ P, Q, R, S |
ପ୍ରାମାଣ୍ୟ : PORS ଏକ ଆୟତଚିତ୍ର ।
ପ୍ରମାଣ : ମନେକର \(\overline{\mathrm{AC}}\) ଓ \(\overline{\mathrm{BD}}\) ଛେଦବିନ୍ଦୁ ( ଏବଂ \(\overline{\mathrm{PS}}\) ଓ \(\overline{\mathrm{AC}}\) ର ଛେଦବିନ୍ଦୁ X ।
BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 Img 18
(a) ର ଅନୁରୂପ ପ୍ରମାଣ ଦ୍ଵାରା PORS ଏକ ସାମାନ୍ତରିକ ଚିତ୍ର 6ଚିତ୍ର ।
m∠AOB = 90° ⇒ m∠PXO = 90°
(∵ \(\overline{\mathrm{PS}}\) || \(\overline{\mathrm{BD}}\))
m∠XPXQ = 90° (∵ \(\overline{\mathrm{PQ}}\) || \(\overline{\mathrm{AC}}\))
∴ PQRS ଏକ ସାମାନ୍ତରିକ |

Question 11.
ନିମ୍ନ ଚିତ୍ରରେ △ABC ର \(\overline{\mathrm{BA}}\) ବାହୁ ସହ \(\overline{\mathrm{CM}}\) ସମାନ୍ତର, \(\overline{\mathrm{AB}}\) ର ପ୍ରାମାବିନ୍ଦୁ P | \(\overline{\mathrm{PQ}}\) || \(\overline{\mathrm{AC}}\), \(\overline{\mathrm{QR}}\) || \(\overline{\mathrm{CM}}\); ସାମାନ୍ତରିକ ମେ
\(\overline{\mathrm{PR}}\) || \(\overline{\mathrm{AM}}\) |
Solution:
ଦତ୍ତ : △ABC ରେ \(\overline{\mathrm{BA}}\) || \(\overline{\mathrm{CM}}\), AP = BP,
\(\overline{\mathrm{PQ}}\) || \(\overline{\mathrm{AC}}\) ଓ \(\overline{\mathrm{QR}}\) || \(\overline{\mathrm{CM}}\)
ପ୍ରାମାଣ୍ୟ : \(\overline{\mathrm{PR}}\)||\(\overline{\mathrm{AM}}\)
ପ୍ରମାଣ : △ABC ରେ \(\overline{\mathrm{PQ}}\) ||\(\overline{\mathrm{AC}}\) (ଦତ୍ତ) ।
BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 Img 19
⇒ \(\frac { BP }{ AP }\) = \(\frac { BQ }{ QC }\)
△BCM ରେ \(\overline{\mathrm{QR}}\) ||\(\overline{\mathrm{CM}}\) (ଦତ୍ତ) ।
⇒ \(\frac { BQ }{ QC }\) = \(\frac { BR }{ RM }\) ……(i)
∴ (i) ଓ (ii)ରୁ \(\frac { BP }{ AP }\) = \(\frac { BR }{ RM }\)
△BCM ରେ \(\frac { BP }{ AP }\) = \(\frac { BR }{ RM }\) ⇒ \(\overline{\mathrm{PR}}\) ||\(\overline{\mathrm{AM}}\) (ପ୍ରମାଣିତ)
ତ୍ରିଭୁଜର କୋଣର ସମଦ୍ବିଖଣ୍ଡକ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଆଲୋଚନା

BSE Odisha 9th Class Hindi Solutions Poem 2 प्रियतम

Odisha State Board  BSE Odisha 9th Class Hindi Solutions Poem 2 प्रियतम Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 9 Hindi Solutions Poem 2 प्रियतम

प्रश्न और अभ्यास (ପ୍ରଶ୍ନ ଔର୍ ଅଭ୍ୟାସ)

1. इन प्रश्नों के उत्तर दो-तीन वाक्यों में दीजिए।
(ଚ୍ଚନ୍ ପ୍ରଶ୍ନୋ କେ ଡର୍ତ୍ତର ଦୋ ତ।ନଚାଇେଁ ମେଁ ଦୀଜିଏ) ।
(ଏହି ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଦୁଇ-ତିନୋଟି ବାକ୍ୟରେ ଦିଅ ।)
(क) भगवान विष्णु किसे और क्यों अपना श्रेष्ठ भक्त मानते हैं?
ଭଗବାନ୍ ୱିଷ୍ଣୁ କିସ୍ ଔର୍ କ୍ୟା ଅପ୍‌ନା ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଭକ୍ତ ମାନତେ ହୈ ?
(ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁ କାହାକୁ ଓ କାହିଁକି ନିଜର ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଭକ୍ତ ମାନିଛନ୍ତି ?)
उत्तर:
भगवान विष्णु किसान को अपना श्रेष्ठ भक्त मानते हैं। किसान कर्म करते हुए तथा सारी जिम्मेदारियों का निर्वाह करते हुए भी भगवान का नाम भूलता नहीं। कर्म ही ईश्वर है। कर्म को छोड़कर सिर्फ भगवान का नाम लेने से कोई आगे नहीं बढ़सकता।

(ख) नारदजी ने विष्णु से क्या सवाल किया और उसके उत्तर में विष्णु ने नारदजी को क्या करने को कहा?
(ନାରଦ୍‌ଜୀ ନେ ଵିଷ୍ଣୁ ସେ କ୍ୟା ସବାଲ୍ କିୟା ଔର୍ ଉସ୍‌ ଉତ୍ତର ମେଁ ଵିଷ୍ଣୁ ନେ ନାରଦ୍‌ କୁ କ୍ୟା କର୍‌ନେ କୋ କହା ?
ନାରଦ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କୁ କ’ଣ ପ୍ରଶ୍ନ କଲେ ଏବଂ ତାହାର ଉତ୍ତରରେ ବିଷ୍ଣୁ ନାରଦକୁ କ’ଣ କରିବାକୁ କହିଲେ ?)
उत्तर:
नारदजी ने विष्णु से यह सवाल किया कि संसार में कौन तुम्हारा प्रिय और प्रधान भक्त है। भगवान विष्णु ने कहा एक सज्जन किसान ही प्राणों से प्रियतम है और विष्णु ने नारद जी को एक तैल-पूर्ण पात्र देकर कहा विश्व भ्रमण करें, पात्र से एक बूँद तैल गिरना नहीं चाहिए।

BSE Odisha 9th Class Hindi Solutions Poem 2 प्रियतम

2. निम्नलिखित प्रश्नों के उत्तर एक-एक बाक्य में दीजिए।
(ନିମ୍ନଲିଖୂ ପ୍ରଶ୍ନ କେ ଉତ୍ତର୍ ଏକ୍-ଏକ୍ ବାର୍କେ ମେଁ ଦୀଜିଏ) ।
(ନିମ୍ନଲିଖ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଗୋଟିଏ-ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଦିଅ ।)
(क) नारदजी ने किससे सवाल किया?
ନାରଦ୍‌ ନେ କିସ୍ ସେ ସୱାଲ୍ କିୟା ?
उत्तर:
नारदजी ने भगवान विष्णु से सवाल किया।

(ख) विष्णुजी ने नारद को क्या उत्तर दिया?
ୱିଷ୍ଣୁଜୀ ନେ ନାରଦ୍ କୋ କ୍ୟା ଉତ୍ତର୍ ଦିୟା ?
(ବିଷ୍ଣୁ ନାରଦଙ୍କୁ କ’ଣ ଉତ୍ତର ଦେଲେ ?)
उत्तर:
विष्णुजी ने नारद को यह उत्तर दिया कि एक सज्जन किसान प्राणों से प्रियतम है।

(ग) नारद ने किसकी परीक्षा लेने की बात कही?
(ନାରଦ ନେ କିସ୍ଵୀ ପରୀକ୍ଷା ଲେନେ କୀ ବାତ୍ କହୀ ?)
(ନାରଦ କାହାର ପରୀକ୍ଷା ନେବାପାଇଁ କହିଲେ ?)
उत्तर:
नारद ने भगवान विष्णुजी के श्रेष्ठ भक्त किसान की परीक्षा लेने की बात कहीं।

(घ) किसान ने कब-कब भगवान का नाम स्मरण किया?
(କିସାନ୍ ନେ କବ୍-କବ୍ ଭଗବାନ କା ନାମ୍ ସ୍ମରଣ କୟା ?)
(କୃଷକ କେଉଁ କେଉଁ ସମୟରେ ଭଗବାନଙ୍କ ନାମ ସ୍ମରଣ କଲା ?)
उत्तर:
किसान ने सुबह, शाम और दुपहर में भगवान का नाम स्मरण किया।

(ङ) नारदजी किस बात से चकरा गये?
ନାରଦ୍‌ଜୀ କିସ୍ ବାତ୍ ସେ ଚକରା ଗୟେ ?
(ନାରଦ କେଉଁ କଥାରେ ଚକିତ ହେଲେ ?)
उत्तर:
सिर्फ तीनवार नाम लेकर किसान भगवान का प्रिय बनगया इस बात को लेकर नारदजी चकित हो गए।

(च) तैलपूर्णपात्र लेकर नारदजी कहाँ गये?
ତୈଲ୍‌ପୂର୍ଣ ପାତ୍ର ଲେକର୍ ନାରଦଜୀ କାହାଁ ଗୟେ ?
(ତେଲପୂର୍ଣ୍ଣ ପାତ୍ର ନେଇ ନାରଦ କେଉଁଠାକୁ ଗଲେ ?)
उत्तर:
तैलपूर्ण पात्र लेकर नारदजी भूमण्डल भ्रमण करने गये।

(छ) विष्णु ने नारद जी को किस वात पर ध्यान देने को हा?
(ୱିଷ୍ଣୁ ନେ ନାରଦ୍‌ କୋ କିସ୍ ବାତ୍ ପର୍ ଧ୍ୟାନ୍ ଦେନେ କୋ କହା ?)
(ବିଷ୍ଣୁ ନାରଦଙ୍କୁ କେଉଁ କଥାରେ ଦୃଷ୍ଟି ଦେବାକୁ କହିଲେ ?)
उत्तर:
विष्णु ने नारदजी को तैलपूर्ण पात्र से एक बूँद तैल नहीं गिरने पर ध्यान देने को कहा।

(ज) नारदजी को अपने पास बुलाकर विष्णु ने क्या कहा?
(ନାରଦକା କୋ ଅପନେ ପାସ୍ ଚୁଳାକର ୱିଷ୍ଣୁ ନେ କ୍ୟା କହା?)
(ନାରଦଙ୍କୁ ନିଜ ପାଖକୁ ଡକାଇ ବିଷ୍ଣୁ କ’ଣ କହିଲେ ?)
उत्तर:
नारदजी को अपने पास बुलाकर विष्णु ने यह कहा कि तैल पात्र लेकर कि जाते समय कितनी बार इष्ट का नाम लिया था।

(झ) विश्व पर्यटन के दौरान नारदजी ने कितने बार विष्णु का नाम लिया था ?
(ୱିଶ୍ୱ-ପର୍ଯ୍ୟଟନ କେ ଦୌରାନ୍ ନାରଦ୍‌ଜୀ ନେ କିତ୍‌ ବାର୍ ଵିଷ୍ଣୁ କା ନାମ୍ ଲିୟା ଥା ? )
(ବିଶ୍ଵଭ୍ରମଣ ସମୟରେ ନାରଦ କେତେଥର ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ନାମ ନେଇଥିଲେ ?)
उत्तर:
विश्व पर्यटन के दौरान नारदजी ने एक बार भी विष्णु का नाम नहीं लिया था।

(ञ) शंकित हृदय से नारद ने विष्णु से क्या कहा?
ଶଂକିତ୍ ହୃଦୟ ସେ ନାରଦ୍ ନେ ଵିଷ୍ଣୁ ସେ କ୍ୟା କହା ?
(ଶଙ୍କାକୁଳ ହୃଦୟରେ ନାରଦ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କୁ କ’ଣ କହିଲେ?)
उत्तर:
शंकित हृदय से नारद ने विष्णु से यह कहा कि वह कभी भगवान का नाम जप नहीं किया था।

(ट) विष्णु ने किसान को क्यों प्रियतम कहा?
ଵିଷ୍ଣୁ ନେ କିସାନ୍ କୋ ର୍କେ ପ୍ରିୟତମ କହା ?
(ବିଷ୍ଣୁ କୃଷକକୁ କାହିଁକି ପ୍ରିୟତମ କହିଲେ ?)
उत्तर:
विष्णु ने किसान को इसलिए प्रियतम कहा कि उसने अपना काम करते हुए भी भगवान का नाम लिया।

(ठ) नारदजी ने विष्णु की बात से लज्जित होकर क्या कहा?
(ନାରହଜା ନେ ୱ୍ୱଷ୍ଟୁକା ବାତ୍ ସେ ଲଜିତ୍ ହୋକର କ୍ୟା କହା?)
(ନାରଦ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ କଥାରେ ଲଜ୍ଜିତ ହୋଇ କ’ଣ କହିଲେ ?)
उत्तर:
नारदजी ने विष्णु की बात से लज्जित होकर सत्य कहा।

BSE Odisha 9th Class Hindi Solutions Poem 2 प्रियतम

3. सही उत्तर चुनिए।
(ଠିକ୍ ଡତ୍ତର ବାଙ୍ଗ)
(क) किसान ने एक दिन में कितनी बार भगवान का नाम-स्मरण किया?
(i) चार
(ii) तीन
(iii) एक
उत्तर:
(ii) ती

(ख) विश्व पर्यटन करके नारदजी कहाँ लौटे?
(i) मर्त्यलोक
(ii) विष्णुलोक
(iii) पाताल लोक
उत्तर:
(ii) विष्णुलोक

(ग) योगिराज कौन हैं?
(i) किसान
(ii) नारद
(iii) विष्णु
उत्तर:
(ii) नारद

भाषा-ज्ञान (ଭାଷା-ଜ୍ଞାନ)

1. नीचे लिखे शब्दों के समानार्थे शब्द लिखिए
(ନିମ୍ନଲିଖ୍ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକର ପ୍ରତିଶବ୍ଦ (ସମାନାର୍ଥୀ ଶବ୍ଦ) (ଲେଖ ।)
मृत्युलोक, दिवा, रात्री, प्रात, वैकुण्ठ
उत्तर:
मृत्युलोक – मर्त्यलोक
रात्री – रजनी
दिवा – दिवस
प्रातः – सुबह
वैकुण्ठ – स्वर्ग

2. नीचे लिखे शब्दों के विलोम शब्द लिखिए।
(ନିମ୍ନଲିଖିତ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକର ବିପର ତଶବ୍ଦ ଲେଖା)
प्रधान, रात्रि, प्रात: काल, आवश्यक, साधारण, उल्लास
उत्तर:
प्रधान – अप्रधान
प्रातः काल – शायंकाल
साधारण – असाधारण
रात्रि – दिवा
आवश्यक – अनावश्यक
उल्लास – विषाद

BSE Odisha 9th Class Hindi Solutions Poem 2 प्रियतम

3. विशेष रूप से ध्यान दीजिए कि हिन्दी में केवल दो लिंग होते हैं। क्लीव लिंग या नपुंसक लिंग होता ही नहीं। इसलिए निम्नलिखित शब्दों में से कौन-सा शब्द पुंलिंग का और कौन- सा शब्द स्त्रीलिंग का है, बताइए।
(ବିଶେଷ ରୂପେ ଦୃଷ୍ଟି ଦିଅ କି ହିନ୍ଦୀରେ କେବଳ ଦୁଇଟି ଲିଙ୍ଗ ଅଛି । କ୍ଲବ ଲିଙ୍ଗ ବା ନଂପୁସକ ଲିଙ୍ଗ ବୋଲି କିଛି ନାହିଁ । ତେଣୁ ତଳଲିଖ୍ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ କେଉଁ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକ ପୁଂଲିଙ୍ଗ ଓ କେଉଁ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକ ସ୍ତ୍ରୀଲିଙ୍ଗ, କୁହ ।)
भक्त, किसान, दरवाजा, विवाद, आज्ञा, स्मरण, परीक्षा, नाम, बूँद
पुंलिंग: भक्त , किसान, दरवाजा, विवाद, स्मरण, नाम
स्त्रीलिंग: आज्ञा, परीक्षा, बूँद

4. नारद ने कहा, ‘मैं उसकी परीक्षा लूँगा’। इस वाक्य में ‘लूंगा’ क्रिया है, जिससे भविष्यत काल की सूचना मिलती है। निम्न वाक्यों का काल निर्णय कीजिए।
(क) किसान शाम को घर लौटा।
उत्तर:
इस वाक्य में ‘लौटा’ क्रिया है, जिससे भुतकाल की सूचना मिलती है। ( भुतकाल )

(ख) कुत्ता भौंक रहा है।
उत्तर:
इस वाक्य में ‘रहा’ क्रिया है, जिससे वर्तमान काल की सूचना मिलती है। ( वर्तमान काल )

(ग) मेरे पिताजी कल दिल्ली जाएँगे।
उत्तर:
इस वाक्य में ‘जाएँगे’ क्रिया है, जिससे भविष्यत काल की सूचना मिलती है। (भविष्यत काल)

(घ) यहाँ का दृश्य दर्शक को आकृष्ट करता है।
उत्तर:
इस वाक्य में ‘करता’ क्रिया है, जिससे वर्त्तमान काल की सूचना मिलती है। ( वर्त्तमान काल )

(ङ) बुखार के कारण कल में स्कूल नहीं आ पाया।
उत्तर:
इस वाक्य में ‘पाया’ क्रिया है, जिससे अतीत काल की सूचना मिलती है। (भूतकाल )

5. इन्हें क्या कहते हैं लिखिए।
(क) जो खेती का काम करता है, वह है किसान।
(ख) जो कपड़ा बुनने का काम करता है, वह है…………………।
उत्तर:
बुणाकार/हंसि

(ग) जो रोगियों का इलाज करता है, वह है……………
उत्तर:
चिकित्सक, डॉक्टर

(घ) जो हमारे पास चिट्ठियाँ पहुँचाता है, वह है …………….
उत्तर:
डाकिया

गृह कार्य (ଗୃହ କାର୍ଯ୍ୟଯ)

1. अपने प्रिय दोस्त के बारे में वर्णन कीजिए तथा यह वताइए कि वह क्यों प्रिय है?
(ତୁମର ପ୍ରିୟ ସାଥୀଙ୍କ ସମ୍ପର୍କରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କର ତଥା ସେ କାହିଁକି ପ୍ରିୟ ଅଟନ୍ତି କୁହ ?)
उत्तर:
मेरे प्रिय दोस्त का नाम नारायण है। वह मुझे इसलिए प्रिय लगता है क्योंकि वह मुझसे ज्यादा धनो होने पर भी उससे कुछ भी पुछते समय या किसी विषय के बारे में त्यारी करते समय वह बिना किसी बाधा या रुकावट के मुझे सठीक सलाह देता है। मेरे मुसीबत के समय मेरे साथ रहता है। उसे किसी चीज का घमंड भी नहीं है। वह समय का सलाह देने के साथ सारे काम ठीक समय पर खुद भी करता है और मुझे भी अपने और काम पुरे करने का सुझाव देता है।

अति संक्षिप्त उत्तरमूलक प्रश्नोत्तर

A. निम्नलिखित प्रश्नों के उत्तर एक वाक्य में दीजिए।

प्रश्न 1.
‘प्रियतम’ कविता के कवि कौन हैं?
उत्तर:
‘प्रियतम’ कविता के कवि सूर्यकांत त्रिपाठी ‘निराला’ हैं।

प्रश्न 2.
कवि सूर्यकांत त्रिपाठी ‘निराला’ किस युग के कवि थे?
उत्तर:
कवि सूर्यकांत त्रिपाठी ‘निराला’ छायावादी युग के कवि थे।

प्रश्न 3.
कवि ‘निराला’ की कविता में कौन-सी प्रेरणा निहित है?
उत्तर:
कवि निराला की कविता में जीवन-संग्राम में लड़ने की प्रेरणा निहित है।

प्रश्न 4.
‘प्रियतम’ कविता में कवि क्या संदेश देना चाहते हैं?
उत्तर:
‘प्रियतम’ कविता में कवि कर्म ही ईश्वर है के बारे में संदेश देना चाहते हैं।

प्रश्न 5.
विष्णु ने नारद जी को किस बात पर ध्यान देने को कहा?
उत्तर:
विष्णु ने नारदजी को कहा कि तैलपूर्ण पात्र से एक बूँद तेल की नीचे न गिर जाए इस बात का ध्यान देना ।

BSE Odisha 9th Class Hindi Solutions Poem 2 प्रियतम

प्रश्न 6.
हर एक व्यक्ति को क्या करना चाहिए?
उत्तर:
हर एक व्यक्ति को कर्म करना चाहिए।

प्रश्न 7.
नारद जी किसके पास गये?
उत्तर:
नारद जी विष्णु के पास गये।

प्रश्न 8.
विष्णुजी ने नारद को क्या उत्तर दिया?
उत्तर:
विष्णुजी नारद को यह उत्तर दिया कि मर्त्यलोक में एक सज्जन किसान है जो उनके प्राणों से भी प्रियतम है।

प्रश्न 9.
नारद जी ने किसकी परीक्षा लेने की बात कही?
उत्तर:
नारद जी ने किसान की परीक्षा लेने की बात कही।

प्रश्न 10.
नारद जी ने किससे सवाल किया?
उत्तर:
नारद जी ने भगवान विष्णु से सवाल किया।

BSE Odisha 9th Class Hindi Solutions Poem 2 प्रियतम

प्रश्न 11.
किसान ने भगवान का नाम एक दिन में कितनी बार स्मरण किया?
उत्तर:
किसान ने भगवान का नाम एक दिन में तीन बार लिया।

प्रश्न 12.
तैलपूर्ण पात्र लेकर नारद जी कहाँ गए?
उत्तर:
तैलपूर्ण पात्र लेकर नारद जी भूमण्डल की प्रदक्षिण करने के लिए गए।

प्रश्न 13.
विश्व – पर्यटन के दौरान नारद जी ने कितनी बार विष्णु का नाम लिया था?
उत्तर:
विश्य पर्यटन के दौरान नारदजी ने एक बार भी विष्णु का नाम नहीं लिया था।

प्रश्न 14.
विश्व – पर्यटन करके नारद जी कहाँ लौटे?
उत्तर:
विश्व पर्यटन करके नारद जी वैकुण्ठ लोक लौटे।

प्रश्न 15.
योगिराज किसे कहा गया है?
उत्तर:
योगिराज नारदजी को कहा गया है।

प्रश्न 16.
विष्णु ने किसको प्रियतम कहा है?
उत्तर:
विष्णु ने मर्त्यलोक में रहने वाले एक सज्जन किसान को प्रियतम कहा है।

B. निम्नलिखित प्रश्नों के उत्तर एक शब्द में दीजिए।

प्रश्न 1.
यह युक्ति किसकी है?
” तैल पात्र लेकर जाते समय कितनी बार इष्ट का नाम लिया था”।
उत्तर:
विष्णु

प्रश्न 2.
किसान ने कब-कब भगवान का नाम स्मरण किया?
उत्तर:
प्रातःकाल, दोपहर और शाम

प्रश्न 3.
विष्णु का प्रियतम कौन है?
उत्तर:
किसान

प्रश्न 4.
नारद को क्या कहा गया है?
उत्तर:
योगिराज

प्रश्न 5.
किसान किसका प्रियतम भक्त है?
उत्तर:
विष्णु

BSE Odisha 9th Class Hindi Solutions Poem 2 प्रियतम

प्रश्न 6.
कैसे पात्र को लेकर नारदजी धरती घूमने के लिए गए?
उत्तर:
तैलपूर्ण पात्र

प्रश्न 7.
‘प्रियतम’ कविता के कवि कौन हैं?
उत्तर:
सूर्यकान्त त्रिपाठी

प्रश्न 8.
विश्व – पर्यटन करके नारद जी कहाँ लौटे?
उत्तर:
विष्णु लोक

प्रश्न 9.
किसान ने एक दिन में कितनी बार भगवान का नाम-स्मरण किया?
उत्तर:
तीन बार

प्रश्न 10.
तैलपूर्ण पात्र लेकर नारदजी कहाँ गये?
उत्तर:
भूमण्डल

प्रश्न 11.
नारद ने किसकी परीक्षा लेने की बात कही?
उत्तर:
किसान

C. रिक्तस्थानों को भरिए।

प्रश्न 1.
विष्णु ने……………………को प्रियतम कहा है।
उत्तर:
किसान

प्रश्न 2.
हर व्यक्ति को …………….. करना चाहिए।
उत्तर:
कर्म

प्रश्न 3.
” एक सज्जन किसान प्राणों से प्रियतम है” ? यह युक्ति ……………….की है।
उत्तर:
बिष्णु

प्रश्न 4.
कविता ‘प्रियतम’ …………………. ने लिखी है।
उत्तर:
निराला

प्रश्न 5.
किसान ने दिन भर में ……………… बार भगवान का नाम – स्मरण किया।
उत्तर:
तीन

प्रश्न 6.
विश्व – पर्यटन करके नारदजी ……………………. लौटे।
उत्तर:
विष्णु लोक

BSE Odisha 9th Class Hindi Solutions Poem 2 प्रियतम

प्रश्न 7.
योगिराज ………………… से कहा गया है।
उत्तर:
नारद

प्रश्न 8.
नारदजी ने ………………….. से सवाल किया।
उत्तर:
विष्णु

प्रश्न 9.
………………….. की परीक्षा लेने की बात नारद ने कही।
उत्तर:
किसान

प्रश्न 10.
नारदजी ने विश्व – पर्यटन के दौरान ………………… . बार विष्णु का नाम लिया था।
उत्तर:
एक बार भी नहीं

प्रश्न 11.
” नाम भी वह लेता है, इसी से है प्रियतम । ” – यह पंक्ति ……………… कवि की हैं।
उत्तर:
निराला

प्रश्न 12.
……………… करके नारदजी विष्णुलोक लौटे।
उत्तर:
विश्व-पर्यटन

प्रश्न 13.
किसान ने एक दिन में तीन बार ……………….. का नाम स्मरण किया।
उत्तर:
भगवान

प्रश्न 14.
……………………ने विष्णु की बात से लज्जित होकर कहा – ‘यह सत्य है’।
उत्तर:
नारदजी

BSE Odisha 9th Class Hindi Solutions Poem 2 प्रियतम

प्रश्न 15.
‘नाम भी वह लेता है, इसी से है ……………………।
उत्तर:
प्रियतम

प्रश्न 16.
किसान की परीक्षा लेने की बात …………………… ने कही।
उत्तर:
नारद

प्रश्न 17.
नारदजी ने विष्णु की बात से लज्जित होकर ……………….. कहा।
उत्तर:
सत्य

प्रश्न 18.
योगिराज ने ……………….. से सवाल किया।
उत्तर:
विष्णु

प्रश्न 19.
‘प्रियतम’ कविता में कवि ……………….. संदेश देना चाहते हैं।
उत्तर:
कर्म ही ईश्वर है

D. सही उत्तर चुनिए।

1. योगिराज कौन हैं?
(A) किसान
(B) नारद
(C) विष्णु
(D) शिव
उत्तर:
(B) नारद

2. विश्व-पर्यटन करके नारद जी कहाँ लौटे?
(A) मर्त्यलोक
(B) विष्णुलोक
(C) पाताल लोक
(D) स्वर्ग लोक
उत्तर:
(B) विष्णुलोक

3. किसान ने एक दिन में कितनी बार भगवान का नाम स्मरण किया?
(A) चार
(B) तीन
(C) एक
(D) बार-बार
उत्तर:
(B) तीन

4. विश्व-पर्यटन के दौरान नारद जी ने कितनी बार विष्णु का नाम लिया था?
(A) दस बार
(B) एक बार भी नहीं
(C) तीन बार
(D) चार बार
उत्तर:
(B) एक बार भी नहीं

5. तैलपूर्ण पात्र लेकर नारद जी कहाँ गये?
(A) पृथ्वी का चक्कर लगाने
(B) स्वर्ग का चक्कर लगाने
(C) विष्णुलोक का चक्कर लगाने
(D) इनमें से कोई नहीं
उत्तर:
(A) पृथ्वी का चक्कर लगाने

BSE Odisha 9th Class Hindi Solutions Poem 2 प्रियतम

6. किसान ने कितनी बार भगवान का नाम लिया?
(A) चार बार
(B) तीन बार
(C) पाँच बार
(D) छह बार
उत्तर:
(B) तीन बार

7. भगवान विष्णु का प्रिय शिष्य कौन है?
(A) नारद
(B) कार्तिक
(C) गणेश
(D) किसान
उत्तर:
(D) किसान

8. नारद जी ने भगवान विष्णु से जो सवाल किया वह सवाल क्या था?
(A) आपका प्रिय भक्त कौन है
(B) आका प्रिय स्थल कौन-सा है
(C) आपका नाम क्या है
(D) इनमें से कोई नहीं
उत्तर:
(A) आपका प्रिय भक्त कौन है

9. नारद जी ने किससे सवाल किया?
(A) किसान से
(B) विष्णु से
(C) शिव से
(D) अपने आप से
उत्तर:
(B) विष्णु से

एक दिन बिष्णु के पास गये नारदजी, (ଏକ୍ ଦିନ ବିଷ୍ଣୁ କେ ପାସ୍ ଗୟେ ନାରଦ୍‌,)
पूछा, ‘मृत्युलोक में वह कौन है पुण्यश्लोक (ପୂଛା, ‘ମୃତ୍ୟୁଲୋକ୍ ମେଁ ୱହ କୌନ୍ ହୈ ପୁଣ୍ୟଶ୍ଳୋକ୍)
भक्त तुमहारा प्रधान’? (ଭକ୍ରି ତ୍ରମ୍ହହ।ରା ପ୍ରଧାନୀ)
बिष्णुजी ने कहा (କ୍ତ ତୁମ୍‌ହାରା ପ୍ରଧାନ୍’ ?)
‘एक सज्नन किसान है, प्राणों से प्रियतम।’ (‘ଏକ୍ ସଜ୍ଜନ୍ କିସାନ୍ ହୈ, ପ୍ରାର୍ଥୋ ସେ ପ୍ରିୟତମ୍ ।’)
नारद ने कहा, मैं उसकी परीक्षा लूँगा। (ନାରଦ୍ ନେ କହା, ‘ମୈ ଉସ୍‌ ପରୀକ୍ଷା ଲୁଗା’। )
हँसे बिष्णु सुनकर यह, कहा कि ‘ले सकते हो’। (ହଁସେ ବିଷ୍ଣୁ ସୁନ୍କର୍ ଯହ୍, କହା କି ‘ଲେ ସକତେ ହୋ’ ।)
ଓଡ଼ିଆ ଅନୁବାଦ:
ଦିନେ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ନିକଟକୁ ନାରଦ ଯାଇ ପଚାରିଲେ, ‘ସଂସାରରେ ଆପଣଙ୍କର ପ୍ରଧାନ ତଥା ପବିତ୍ରବନ୍ତ ଭକ୍ତ କିଏ ?’ ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁ ଉତ୍ତର ଦେଲେ ଯେ ‘ଜଣେ ଉତ୍ତମ କୃଷକ ତାଙ୍କର ପ୍ରାଣଠାରୁ ଅଧିକ ଆପଣାର’। ନାରଦ ତାଙ୍କର ପରୀକ୍ଷା ନେବାକୁ କହିଲେ। ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁ ଏହା ଶୁଣି ହସି ହସି କହିଲେ ପରୀକ୍ଷା ନେଇପାର ।

नारदजी चल दिये, पहुँचे भक्त के यहाँ,
देखा, हल जोत कर आया वह दुपहर को;
दरवाजे पहुँचकर रामजी का नाम लिया;
स्नान-भोजन करके, फिर चला गया काम पर
शाम को आया दरवाजे, फिर नाम लिया;
प्रातः काल चलते समय एक बार फिर
उसने मधुर नाम स्मरण किया।
ନାରଦ୍‌ଜୀ ଚଲ୍ ଦିୟେ, ପହୁଁଚେ ଭକ୍ତ କେ ୟହାଁ,
ଦେଖା, ହଲ୍ ଜୋତ୍ କର ଆୟା ୱହ ଦୁପହର୍ କୋ;
ଦରଜେ ପହୁଁଚ୍‌କର୍ ରାମ୍ଜୀ କା ନାମ୍ ଲିୟା;
ସ୍ନାନ୍-ଭୋଜନ୍ କର୍‌କେ, ଫିର୍ ଚଲା ଗୟା କାମ୍ ପର୍ ।
ଶାମ୍ କୋ ଆୟା ଦରୱାଜେ, ଫିର୍ ନାମ୍ ଲିୟା;
ପ୍ରାତଃକାଲ୍ ଚଲ୍‌ ସମୟ ଏକ୍ ବାର୍ ଫିର୍ ଉସ୍‌ନେ
ମଧୁର ନାମ୍ ସ୍ମରଣ୍ କିୟା ।

ଓଡ଼ିଆ ଅନୁବାଦ:
ନାରଦ ଭକ୍ତଙ୍କ ପାଖକୁ ଯାଇ ଦେଖ‌ିଲେ, ସେ (କୃଷକ) ଦୁପହର (ଖରାବେଳେ)କୁ ହଳ ଧରି ଘରକୁ ଫେରିଲା । ଘରେ ପହଞ୍ଚ୍ ପ୍ରଭୁ ରାମଙ୍କ ନାମ ନେଲା । ସ୍ନାନ-ଭୋଜନ ସାରି ପୁନର୍ବାର କାମକୁ ଚାଲିଗଲା । ସନ୍ଧ୍ୟା ସମୟରେ ଘରକୁ ଫେରି ପୁଣି ପ୍ରଭୁରାମଙ୍କ ନାମ ନେଲା । ପ୍ରାତଃକାଳରେ ପୁଣି ଥରେ ପ୍ରଭୁଙ୍କର ମଧୁର ନାମକୁ ସ୍ମରଣ କଲା ।

‘बस केवल तीन बार’ नारद चकरा गये।
दिवा-रात्रि जपते हैं, नाम ऋषि-मुनि लोग
किन्तु भगवान को किसान ही यह याद आया!
गये वे बिष्णुलोक, वोले भगवान से,
‘देखो किसान को,
दिन भर में तीन बार नाम उसने लिया है।’
‘ବସ୍ କେୱଲ୍ ତୀନ୍ ବାର୍’ ନାରଦ୍ ଚକ୍ରା ଗୟେ ।
ଦିଓ୍ବା-ରାତ୍ରି ଜୟତେ ହେଁ, ନାମ୍ ଋଷି-ମୁନି ଲୋଗ
କିନ୍ତୁ ଭଗୱାନ୍ କୋ କିସାନ୍ ହୀ ୟହ ୟାଦ୍ ଆୟା !
ଗୟେ ୱେ ବିଷ୍ଣୁଲୋକ, ବୋଲେ ଭଗବାନ୍ ସେ,
‘ଦେଖୋ କିସାନ୍ କୋ,
ଦିନ୍ ଭର୍ ମେଁ ତୀନ୍ ବାର୍ ନାମ୍ ଉସ୍‌ ଲିୟା ହୈ’ ।

ଓଡ଼ିଆ ଅନୁବାଦ:
ଦିନରାତି ମୁନି ଋଷିମାନେ ଭଗବାନଙ୍କୁ ଧ୍ୟାନ କରୁଥିବାବେଳେ ମାତ୍ର ଦିନକୁ ତିନିଥର ପ୍ରଭୁଙ୍କ ନାମ ଜପି କୃଷକଟି ଏତେ ଆପଣାର ହୋଇଥିବାରୁ ନାରଦ ମହାରାଜ ବିସ୍ମିତ ହୋଇପଡ଼ିଲେ । ସେ ବିଷ୍ଣୁଲୋକ ଯାଇ ଭଗବାନଙ୍କୁ କହିଲେ, ଦେଖନ୍ତୁ ପ୍ରଭୁ କୃଷକଟି ଦିନକୁ ମାତ୍ର ତିନି ଥର ନାମ ଜପ କରୁଛି ।

BSE Odisha 9th Class Hindi Solutions Poem 2 प्रियतम

बोले बिष्णु ‘नारदजी’!
आवश्यक दूसरा काम एक आया है,
तुमहें छोड़कर कोई और नहीं कर सकता।
साधारण बिषय यह, बाद् को विवाद होगा,
तब तक यह आबश्यक कार्य पूरा कीजिये,
तैल-पूर्ण्ण पात्र यह लेकर,
प्रदक्षिण कर आइए भूमण्डल की
ध्यान रहे सबिशेष,
‘एक बूँद भी इससे तेल न गिरने पाए।’
‘ବୋଲେ ବିଷ୍ଣୁ ‘ନାରଦ୍‌’ !
ଆଶ୍ୟକ୍ ଦୂସ୍‌ରା କାମ୍ ଏକ୍ ଆୟା ହୈ,
ତୁମ୍‌ହେଁ ଛୋଡ଼କର୍ କୋଈ ଔର୍ ନହୀ କର୍ ସପ୍ତା ।
ସାଧାରଣ ବିଷୟ ୟହ, ବାଦ୍ କୋ ଵିଦ୍ ହୋଗା,
ତବ୍ ତକ୍ ୟହ ଆବଶ୍ୟକ୍ କାର୍ୟ୍ଯ ପୂରା କୀଜିୟେ,
ତୈଲ୍-ପୂର୍ଣ ପାତ୍ର ୟହ ଲେକର୍,
ପ୍ରଦକ୍ଷିଣ କର ଆଇଏ ଭୂମଣ୍ଡଲ୍ କୀ
ଧ୍ୟାନ ରହେ ସବିଶେଷ,
‘ଏକ୍ ବୃଦ୍ ଭୀ ଇସ୍‌ ସେ ତେଲ୍ ନ ଗିର୍ନେ ପାଏ

ଓଡ଼ିଆ ଅନୁବାଦ:
ପ୍ରଭୁ ବିଷ୍ଣୁ ନାରଦକୁ କହିଲେ ‘ହେ ନାରଦ ଏକ ଅନ୍ୟ ଜରୁରୀ ତେଲ୍ ନ ଗିନେ ପାଏ ।’ କାମ ଆସି ପହଞ୍ଚିଛି ଯାହାକୁ ତୁମ ବିନା କେହି କରିପାରିବେ ନାହିଁ । ଏହି ସାଧାରଣ ବିଷୟରେ ପରେ ତର୍କ ହେବ ମାତ୍ର ତାହା ପୂର୍ବରୁ ଏହି ଜରୁରୀ କାର୍ଯ୍ୟଟିକୁ ପୂରାକରି ଦିଅନ୍ତୁ । ଏହି ତୈଳପୂର୍ଣ୍ଣ ପାତ୍ରଟି ନେଇ ସାରା ବିଶ୍ଵ ବୁଲିଆସ। ଯେପରି ଧ୍ୟାନ ରଖୁଥ‌ିବ ଏଥିରୁ ର୍ବୁଦେ ହେଲେ ତେଲ ତଳେ ପଡ଼ିବ ନାହିଁ ।’’

लेकर चले नारदजी, आज्ञा पर धृतलक्ष्य।
एक बूँद तेल इस पात्र से गिरे नहीं।
योगिराज जलद ही
बिश्व-पर्यटंन करके लौटे बैकुण्ठ को।
तेल एक बूँद भी उस पात्र से गिरा नहीं।
उह्लास मन में भरा था यह सोचकर,
तेल का रहस्य एक अबगत होगा नया।
ଲେକର୍ ଚଲେ ନାରଦ୍‌, ଆଜ୍ଞା ପର୍ ଧୃତଲକ୍ଷ୍ୟ।
ଏକ ବୃଦ୍ ତେଲ୍ ଇସ୍ ପାତ୍ର ସେ ଗିରେ ନହୀ ।
ୟୋଗିରାଜ୍ ଜଦ୍ ହୀ
ବିଶ୍ୱ-ପର୍ଯଟନ କରକେ ଲୌଟେ ବୈକୁଣ୍ଠ କୋ ।
ତେଲ୍ ଏକ୍ ବୃଦ୍‌ ଭୀ ଉସ୍ ପାତ୍ର ସେ ଗିରା ନହିଁ ।
ଉଲ୍ଲାସ୍ ମନ୍ ମେଁ ଭରା ଥା ୟହ ସୋର୍‌ର୍,
ତେଲ୍ କା ରହସ୍ୟ ଏକ୍ ଅବଗତ୍ ହୋଗା ନୟା ।

ଓଡ଼ିଆ ଅନୁବାଦ:
ମହାତ୍ମା ନାରଦ ତୈଳପୂର୍ଣ ପାତ୍ରକୁ ଧରି ଏକଲୟରେ ଚାଲିଲେ ଯେପରିକି ବୁନ୍ଦେ ହେଲେ ତୈଳ ତଳେ ପଡ଼ିବ ନାହିଁ । ଖୁବ୍ ଶୀଘ୍ର ଯୋଗିରାଜ ଦେବଶ୍ରୀ ବିଶ୍ବ ପରିଭ୍ରମଣ କରି ବୈକୁଣ୍ଠପୁରକୁ ଫେରିଆସିଲେ । ପାତ୍ରରୁ ବୁନ୍ଦେ ହେଲେ ତେଲ ମଧ୍ଯ ତଳେ ପଡ଼ିଲା ନାହିଁ । ଖୁସି ମନରେ ନାରଦ ଭାବୁଥିଲେ ଯେ ଏହି ତେଲର ରହସ୍ୟ ଏକ ନବୀନ ତଥ୍ୟ ପ୍ରଦାନ ।

BSE Odisha 9th Class Hindi Solutions Poem 2 प्रियतम

नारद को देखकर बिष्णु भगवान ने
बैठाया स्नेह से कहा,
‘बतलाओ पांत्र लेकर जाते समय कितनी बार
नाम इष्ट का लिया ?’
‘एक बीर भी नहीं,
शंकित हदय से कहा नारद ने बिष्णु से,
‘काम तुम्हारा ही था,
ध्यान उसीसे लगा, नाम फिर क्या लेता और’ ?
बिष्णु ने कहा, ‘नारद’ !
उस किसान का भी काम मेरा दिआ हुआ है,
उत्तरदायित्व कई लदे हैं एक साथ
सबको निभाता और काम करता हुआ,
नाम भी वह लेता है, इसी से है, प्रियतम।
नारद लज्जित हुए, कहा, ‘यह सत्य है ।’
ନାରଦ୍ କୋ ଦେଖକର୍ ବିଷ୍ଣୁ ଭଗବାନ୍ ନେ
ବୈଠାୟା ସ୍ନେହ ସେ କହା,
‘ବଲାଓ ପାତ୍ର ଲେକର୍ ଜାତେ ସମୟ କିନୀ ବାର୍
ନାମ୍ ଇଷ୍ଟ କା ଲିୟା ?’
ଏକ୍ ବାର୍ ଭୀ ନହିଁ,
ଶଂକିତ୍ ହୃଦୟ ସେ କହା ନାରଦ୍ ନେ ବିଷ୍ଣୁ ସେ,
‘କାମ୍ ତୁମ୍‌ହାରା ହୀ ଥା,
ଧ୍ୟାନ ଉସୀସେ ଲଗା, ନାମ୍ ଫିର୍ କ୍ୟା ଲେତା ଔର୍’ ?
ବିଷ୍ଣୁ ନେ କହା, ‘ନାରଦ୍’ !
ଉସ୍ କିସାନ୍ କା ଭୀ କାମ୍ ମେରା ଦିଆ ହୁଆ ହୈ,
ଉତ୍ତରଦାୟିତ୍ଵ କଈ ଲଦେ ହେଁ ଏକ୍ ସାଥ୍‌,
ସର୍‌ ନିଭାତା ଔର୍ କାମ କର୍‌ତା ହୁଆ,
ନାମ୍ ଭୀ ୱହ ଲେତା ହୈ, ଇସୀ ସେ ହୈ, ପ୍ରିୟତମ୍ ।
ନାରଦ୍ ଲଜିତ୍ ହୁଏ, କହା, ‘ୟହ ସତ୍ୟ ହୈ ।’

ଓଡ଼ିଆ ଅନୁବାଦ:
ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁ ନାରଦକୁ ଦେଖ୍ ପାଖରେ ଆଦରର ସହିତ ବସାଇ କହିଲେ, ତୈଳପୂର୍ଣ ପାତ୍ର ନେଇଯିବା ସମୟରେ କେତେଥର ଇଷ୍ଟଙ୍କ ନାମ ଜପିଛ କୁହ । ନାରଦ ଶଙ୍କା ସହିତ ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କୁ କହିଲେ ଯେ ସେ ଥରେ ବି ଭଗବାନଙ୍କ ନାମ ଜପି ନାହାଁନ୍ତି, କାରଣ ଭଗବାନଙ୍କ କାମରେ ସେ ଯାଇଥିଲେ ଯେଉଁଥିରେ କି ତାଙ୍କର ମନ ଧ୍ୟାନ ଲାଗି ରହିଥିଲା। ତେଣୁ ସେ ନାମ ଜପି ପାରିଲେ ନାହିଁ । ସର୍ବଶେଷରେ ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁ ନାରଦକୁ କହିଲେ, ସେହି କୃଷକକୁ ମଧ୍ଯ ସେ କାମ ଦେଇଛନ୍ତି, ବହୁତ କିଛି ଦାୟିତ୍ୱ ତା’ ଉପରେ ନ୍ୟସ୍ତ କରିଛନ୍ତି, ଯାହା କୃଷକକୁ ପୂରା କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ । ସେଥ‌ିପାଇଁ ସେ ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ଭକ୍ତ । ପରିଶେଷରେ ନାରଦ ଲଜ୍ଜିତ ହୋଇ ଏହା ସତ୍ୟ ବୋଲି ସ୍ବୀକାର କରିଥିଲେ।

शबनार: (ଶରାର୍ଥି)

मृत्युलोक – पृथ्वी, संसार (ପୃଥିବୀ, ସଂସାର)

पुण्यश्लोक – पवित्र यश वा कीर्त्तिवाल (ପବିତ୍ର ଯଶ ବା ଖତି ସମ୍ପନ୍ନ ବ୍ୟକ୍ତି)

प्राणों से प्रियतम – जीवन से भी प्यारा। (ଜୀବନଠାରୁ ଅଧିକ ପ୍ରିୟା)

स्मरण – याद (ସ୍ମୃତି)

चकराना – हैरान होना, चकित होना (ବିସ୍ମିତ ହେବା)

दिवा-रात्रि – दिन-रात (ଦିନ ରାତି)

सविशेष – आवश्यक, जरूरी (ଆବଶ୍ୟକ)

तैलपूर्ण – तेल से भरा (ତେଲ ପୂର୍ଣ୍ଣ)

प्रदक्षिणा – चक्कर लगाना (ପରିକ୍ତିମା)

घृतलक्ष्य – लक्ष्य में लगा (ପରିକ୍ରମା କରିବା, ଏଠାରେ ବିଶ୍ବକୁ ଭ୍ରମଣ କରି ଆସିବା) ।

पर्यटन – यात्रा (ଯାତ୍ରା, ଏଠାରେ ଯୋଗିରାଜ ନାରଦଜୀଙ୍କ ବିଶ୍ବ ପରିଭ୍ରମଣକୁ ଯାତ୍ରା ରୂପେ

वैकुण्ठ – स्वर्ग। (ସ୍ଵର୍ଗ) ।

उल्लास – हर्ष। ହର୍ଷ ଆନନ୍ଦ

अवगत – मालूम होना (ଅବଗତ ହେବା) ।

इष्ट – अभिलाषित, वांछित (ବାଞ୍ଛିତ) ।

उत्तरदायित्व – जिम्मेदारी (ଉତ୍ତରଦାୟିତ୍ଵ) ।

निभाना – पूरा करना (ଶେଷ କରିବା) ।

लज्जित – शर्मिन्दा। (ଲଜ୍ଜା, ସରମ ) ।

कवि परिचय (କବି ପରିଚୟ)।

कवि सूर्यकांत त्रिपाठी का जन्म बंगाल के मेदिनीपुर जिले के महिषादल नामक नगर में सन् 1897 ई. में हुआ था। पढ़ाई-लिखाई वहीं हुई। उनका जीवन अभावों और बिपत्तियों से पीड़ित रहा। लेकिन उन्होंने किसी बिपत्ती के सामने झुकना नहीं सीखा। हमेशा संघर्ष करते रहे। जिन्दगी भर गरीबी में दिन काटे। लेकिन बड़े दानी थे और बड़े स्वाभिमानी भी। वे हिन्दी, संस्कृत, बंगला आदि अनेक भाषाओं के पंडित थे। संगीत के अच्छे जानकार थे। वे छायावादी युग के कवि थे। उन्होंने मुक्त छन्द में कविता लिखना भी आरंभ किया।

प्राकृतिक दृश्यों, मानवीय भावों तथा भारतीय संस्कृति को अपने काव्यों का विषय बनाया। अन्याय, अत्याचार व संकीर्णता के प्रति सदा विद्रोही बने रहे। परंपरा से हटकर उन्होंने नूतनता को अपनाया। दीन-दुःखी – पीड़ित जनता के प्रति गहरी सहानुभूति व्यक्त की। उनकी कविता में जीवन-संग्राम में लड़ने की प्रेरणा निहित है। एक दिन बिष्णु के पास गये नारदजी, पूछा, ‘मृत्युलोक में वह कौन है पुण्यश्लोक भक्त तुमहारा प्रधान’? बिष्णुजी ने कहा