Class 8

Odisha State Board BSE Odisha 8th Class Political Science Solutions Chapter 4 ଭାରତରେ ରାଜନୈତିକ ଦଳ ଓ ଚାପଦାୟୀ ଗୋଷ୍ଠୀ Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 8 Political Science Solutions Chapter 4 ଭାରତରେ ରାଜନୈତିକ ଦଳ ଓ ଚାପଦାୟୀ ଗୋଷ୍ଠୀ

୧। ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ପ୍ରାୟ ୬୦ଟି ଶବ୍ଦରେ ଲେଖ ।

(କ) ରାଜନୈତିକ ଦଳର ଲକ୍ଷଣଗୁଡ଼ିକ ବର୍ଣ୍ଣନା କର ।
Answer:

• କେତେକ ବ୍ୟକ୍ତି ସଙ୍ଗଠିତ ହୋଇ ଦଳ ସଙ୍ଗଠନ କରନ୍ତି ।
• ସେମାନେ କେତେକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ନୀତି ଉପରେ ସହମତି ପ୍ରକାଶ କରନ୍ତି ।
• ସେମାନେ ଜାତୀୟ ସ୍ୱାର୍ଥ ସାଧନାରେ ବ୍ରତୀ ହୋଇଥା’ନ୍ତି ।
• ନିର୍ବାଚନ ମାଧ୍ୟମରେ ସେମାନେ କ୍ଷମତା ହାସଲ କରିବା ଏବଂ କ୍ଷମତା ଜାହିର କରିବାପାଇଁ ଉଦ୍ୟମ କରନ୍ତି ।
• ପ୍ରତି ରାଜନୈତିକ ଦଳର ସଙ୍ଗଠନ, ନିୟମାବଳୀ, ପତାକା ଓ ଚିହ୍ନ ଆଦି ରହିଛି ।

(ଖ) ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ରାଜନୈତିକ ଦଳର ଭୂମିକା ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:

• ରାଜନୈତିକ ଦଳଗୁଡ଼ିକ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ସରକାରର ଅବିଚ୍ଛେଦ୍ୟ ଅଙ୍ଗ ।
• ରାଜନୈତିକ ଦଳ ବିନା ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ସରକାର ଗଠିତ ହୋଇପାରେ ନାହିଁ ।
• ଜନସାଧାରଣଙ୍କର ରାଜନୈତିକ ସ୍ଵାଧୀନତାର ପରିପ୍ରକାଶ ପାଇଁ ରାଜନୈତିକ ଦଳଗୁଡ଼ିକ ହିଁ ପ୍ରକୃଷ୍ଟ ମାଧ୍ୟମ ।
• ରାଜନୈତିକ ଦଳଗୁଡ଼ିକ ଦେଶର ସାମାଜିକ, ଅର୍ଥନୈତିକ ଓ ରାଜନୈତିକ ସମସ୍ୟାଗୁଡ଼ିକୁ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ସରକାରଙ୍କ ପାଖରେ ଉପସ୍ଥାପନ କରନ୍ତି ।
• ରାଜନୈତିକ ଦଳଗୁଡ଼ିକ ଲୋକମାନଙ୍କର ନ୍ୟାଯ୍ୟ ଦାବିଗୁଡ଼ିକୁ ଏକତ୍ରିତ କରି ସଠିକ୍ ଭାବରେ ଉପଯୁକ୍ତ ସମୟରେ ସରକାରଙ୍କ ପାଖରେ ଉପସ୍ଥାପନ କରନ୍ତି ।

(ଗ) ଚାପଦାନକାରୀ ଗୋଷ୍ଠୀର ଲକ୍ଷଣଗୁଡ଼ିକ ବୁଝାଇ ଲେଖ ।
Answer:

• ଏହା ସମ ମନୋଭାବାପନ୍ନ ଓ ସମସ୍ବାର୍ଥୀ ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କୁ ନେଇ ଗଠିତ ଏକ ଗୋଷ୍ଠୀ ।
• ଏହା କୌଣସି ରାଜନୈତିକ ଦଳ ସହିତ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଭାବରେ ସଂପୃକ୍ତ ନୁହେଁ ।
• ସ୍ଵାର୍ଥସାଧନ ଲକ୍ଷ୍ୟରେ ଏହା ଏକ ଅସ୍ଥାୟୀ ବା ସ୍ଥାୟୀ ଗୋଷ୍ଠୀ ହୋଇଥାଏ ।
• ଏହି ଚାପଦାନକାରୀ ଗୋଷ୍ଠୀଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ରାଜନୀତି କ୍ଷେତ୍ରକୁ ନ ଆସି ପର୍ଦା ଆଢୁଆଳରେ ରହି କାର୍ଯ୍ୟ କରନ୍ତି ।

(ଘ) ଚାପଦାନକାରୀ ଗୋଷ୍ଠୀ କେତେ ପ୍ରକାରର, ତାହା ସଂକ୍ଷେପରେ ଲେଖ ।
Answer:

• ଚାପଦାନକାରୀ ଗୋଷ୍ଠୀଗୁଡ଼ିକୁ ସାଂଗଠନିକ ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟଶୈଳୀ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଚାରିଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି ।
• ସଂଘୀୟ ଗୋଷ୍ଠୀ – ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କାର୍ଯ୍ୟରେ ନିୟୋଜିତ ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ସଂଘବଦ୍ଧ ହୋଇ ସେମାନଙ୍କର ସ୍ବାର୍ଥ ସାଧନ ନିମିତ୍ତ ସରକାରଙ୍କ ଉପରେ ଚାପ ପ୍ରୟୋଗ କଲେ, ସେମାନଙ୍କୁ ସଂଘୀୟ ଗୋଷ୍ଠୀ କୁହାଯାଏ; ଯଥା – ବଣିକ ସଂଘ, ଶ୍ରମିକ ମହାସଂଘ ।
• ଅଣ-ସଂଘୀୟ ଗୋଷ୍ଠୀ – ରକ୍ତ ସମ୍ପର୍କ, ଧର୍ମୀୟ ସମ୍ପର୍କ ଓ କୌଳିକ ବୃଦ୍ଧି ସମ୍ପର୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ଏକତ୍ରିତ ହୋଇ ସେମାନଙ୍କର ସ୍ବାର୍ଥସାଧନ ପାଇଁ ସରକାରୀ ନୀତିଗୁଡ଼ିକୁ ଯେଉଁ ଗୋଷ୍ଠୀଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରଭାବିତ କରନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କୁ ଅଣ-ସଂଘୀୟ ଗୋଷ୍ଠୀ କୁହାଯାଏ ; ଯଥା – ବୌଦ୍ଧଭିକ୍ଷୁ ଗୋଷ୍ଠୀ, ଯାଦବ ମହାସଭା, ସ୍ଵର୍ଣ୍ଣକାର ଗୋଷ୍ଠୀ ।
• ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଗୋଷ୍ଠୀ – ଯେଉଁ ସଂଘଗୁଡ଼ିକ ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ସ୍ବାର୍ଥ ମାଧ୍ୟମରେ ନିଜ ନିଜର ସ୍ୱାର୍ଥ ସାଧନ କରିବାପାଇଁ ସରକାରଙ୍କ ଉପରେ ଚାପ ପକାନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କୁ ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଗୋଷ୍ଠୀ କୁହାଯାଏ; ଯଥା – ଅମଲାତନ୍ତ୍ର ।
• ସାମାଜିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ବିରୋଧୀ ଚାପଗୋଷ୍ଠୀ – ଯେଉଁ ଗୋଷ୍ଠୀ କୌଣସି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସାମାଜିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧରେ ବିଶ୍ଵାସ ନକରି ହିଂସାତ୍ମକ ପନ୍ଥାରେ ସେମାନଙ୍କର ସ୍ଵାର୍ଥସାଧନ ପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟ କରନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କୁ ସାମାଜିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ବିରୋଧୀ ଚାପଗୋଷ୍ଠୀ କୁହାଯାଏ; ଯଥା – ଉଲ୍‌ଫା, ଜାମୁକାଶ୍ମୀର ଲିବରେସନ୍ ଫ୍ରଣ୍ଟ ।
• ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଅନୁସାରେ ଚାପଗୋଷ୍ଠୀ ଦୁଇ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ; ଯଥା – (a) ସ୍ବାର୍ଥୀ ଗୋଷ୍ଠୀ ଓ (b) ଜନମଙ୍ଗଳକାରୀ ଗୋଷ୍ଠୀ ।
• କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଚାପଗୋଷ୍ଠୀ ଦୁଇ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ; ଯଥା – (a) ଦୀର୍ଘସ୍ଥାୟୀ ଗୋଷ୍ଠୀ ଓ (b) କ୍ଷଣସ୍ଥାୟୀ ଗୋଷ୍ଠୀ ।

୨। ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ୩୦ଟି ଶବ୍ଦରେ ଲେଖ ।

(କ) ରାଜନୈତିକ ଦଳ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:

• କେତେକ ବ୍ୟକ୍ତି ସଙ୍ଗଠିତ ହୋଇ କେତେକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ନୀତି ଉପରେ ସହମତି ପ୍ରକାଶ କରି, ଜାତୀୟ ସ୍ୱାର୍ଥ ସାଧନାରେ ବ୍ରତୀ ହୋଇ, ନିର୍ବାଚନ ମାଧ୍ୟମରେ କ୍ଷମତା ହାସଲ କରିବା ପାଇଁ ଉଦ୍ୟମ କଲେ, ସେହି ସଙ୍ଗଠନକୁ ରାଜନୈତିକ ଦଳ କୁହାଯାଏ; ଯଥା— ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ, ଭାରତୀୟ ଜନତା ଦଳ, ବିଜୁ ଜନତା ଦଳ ଇତ୍ୟାଦି ।
• ପ୍ରତ୍ୟେକ ରାଜନୈତିକ ଦଳର ସଙ୍ଗଠନ, ନିୟମାବଳୀ, ପତାକା ଓ ଚିହ୍ନ ରହିଥାଏ ।

(ଖ) ଜାତୀୟ ରାଜନୈତିକ ଦଳ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ? ଏହାର କେତୋଟି ଉଦାହରଣ ଦିଅ ।
Answer:

• ଯେଉଁ ରାଜନୈତିକ ଦଳ ଠିକ୍ ପୂର୍ବବର୍ତ୍ତୀ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନ ବା ଯେକୌଣସି ଚାରିଗୋଟି ରାଜ୍ୟର ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ରାଜ୍ୟରେ ସମୁଦାୟ ଭୋଟର ୬ ଶତାଂଶ ଭୋଟ ପାଇଥବ ଏବଂ ଲୋକସଭାରେ ଅତି କମ୍‌ରେ ୪ ଗୋଟି ଆସନ ଲାଭ କରିଥବ, ସେହି ରାଜନୈତିକ ଦଳକୁ ଜାତୀୟ ରାଜନୈତିକ ଦଳ କୁହାଯାଏ ।
• ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ, ଭାରତୀୟ ଜନତା ଦଳ ଆଦି ଜାତୀୟ ରାଜନୈତିକ ଦଳ ଅଟନ୍ତି ।

(ଗ) ଆଞ୍ଚଳିକ ରାଜନୈତିକ ଦଳ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ? ଏହାର କେତୋଟି ଉଦାହରଣ ଦିଅ ।
Answer:

• ଯେଉଁ ରାଜନୈତିକ ଦଳ ଏକ ରାଜ୍ୟର ଠିକ୍ ପୂର୍ବବର୍ତ୍ତୀ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନରେ ସମୁଦ୍ର ଭୋଟର ଅନ୍ୟୁନ ୬ ପ୍ରତିଶତ ଭୋଟ ପାଇଥିବ ଏବଂ ବିଧାନସଭାରେ ଅନ୍ୟୁନ ଦୁଇଟି ଆସନରେ ବିଜୟୀ ହୋଇଥବ, ସେହି ରାଜନୈତିକ ଦଳକୁ ଆଞ୍ଚଳିକ ରାଜନୈତିକ ଦଳ କୁହାଯାଏ ।
• ବି.ଜେ.ଡ଼ି., ଡି.ଏମ୍.କେ., ତେଲୁଗୁଦେଶମ୍ ଇତ୍ୟାଦି ଆଞ୍ଚଳିକ ରାଜନୈତିକ ଦଳ ଅଟନ୍ତି ।

(ଘ) ଚାପଦାୟୀ ଗୋଷ୍ଠୀ ମୁଖ୍ୟତଃ କେତେ ପ୍ରକାରର ?
Answer:

• ଚାପଦାୟୀ ଗୋଷ୍ଠୀଗୁଡ଼ିକୁ ସାଙ୍ଗଠନିକ ଓ କାର୍ଯ୍ୟଶୈଳୀ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ୪ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି; ଯଥା – (a) ସଂଘୀୟ ଗୋଷ୍ଠୀ, (b) ଅଣସଂଘୀୟ ଗୋଷ୍ଠୀ, (c) ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଗୋଷ୍ଠୀ, (d) ସାମାଜିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ବିରୋଧୀ ଚାପଗୋଷ୍ଠୀ ।
• ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଅନୁସାରେ ଚାପଗୋଷ୍ଠୀ ଦୁଇ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ; ଯଥା – (a) ସ୍ୱାର୍ଥୀ ଗୋଷ୍ଠୀ, (b) ଜନମଙ୍ଗଳକାରୀ ଗୋଷ୍ଠୀ ।
• କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ଅନୁସାରେ ଚାପଗୋଷ୍ଠୀ ଦୁଇ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ; ଯଥା – (a) ଦୀର୍ଘସ୍ଥାୟୀ ଗୋଷ୍ଠୀ, (b) କ୍ଷଣସ୍ଥାୟୀ ଗୋଷ୍ଠୀ ।

୩ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ଗୋଟିଏ ଲେଖାଏଁ ବାକ୍ୟରେ ଦିଅ ।

(କ) ଦୁଇଟି ଜାତୀୟ ରାଜନୈତିକ ଦଳର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ଦୁଇଟି ଜାତୀୟ ରାଜନୈତିକ ଦରଳ ନାମ ହେଲା– (୧) ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ, (୨) ଭାରତୀୟ ଜନତା ଦଳ ।

(ଖ) ଚାପପ୍ରଦାନକାରୀ ଗୋଷ୍ଠୀ ମୁଖ୍ୟତଃ କେଉଁ ପ୍ରକାର ମାଧ୍ୟମ ଅବଲମ୍ବନ କରି ସରକାରଙ୍କ ଉପରେ ଚାପ ପକାନ୍ତି ?
Answer:
ଚାପଦାନକାରୀ ଗୋଷ୍ଠୀ ମୁଖ୍ୟତଃ ପ୍ରତିବାଦମୂଳକ ମାଧ୍ୟମ; ଯଥା— ଧର୍ମଘଟ, ବନ୍ଦପାଳନ, ରାସ୍ତାରୋକ ଇତ୍ୟାଦି ପନ୍ଥା ଅବଲମ୍ବନ କରି ସରକାରଙ୍କ ଉପରେ ଚାପ ପକାନ୍ତି ।

(ଗ) ଭାରତରେ ରାଜନୈତିକ ଦଳଗୁଡ଼ିକୁ କିଏ ସ୍ବୀକୃତି ପ୍ରଦାନ କରେ ।
Answer:
ଭାରତରେ ରାଜନୈତିକ ଦଳଗୁଡ଼ିକୁ ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗ ସ୍ବୀକୃତି ପ୍ରଦାନ କରେ ।

୪। ରେଖାଙ୍କିତ ଅଂଶକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ନ କରି ଭ୍ରମ ସଂଶୋଧନ କର ।

(କ) ଚାପଦାନକାରୀ ଗୋଷ୍ଠୀଙ୍କର ଗୋଟିଏ ଲେଖାଏଁ ପତାକା ଅଛି ।
Answer:
ରାଜନୈତିକ ଦଳଗୁଡ଼ିକର ଗୋଟିଏ ଲେଖାଏଁ ପତାକା ଅଛି ।

(ଖ) ଚାପଦାନକାରୀ ଗୋଷ୍ଠୀମାନେ ନିର୍ବାଚନରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି ।
Answer:
ରାଜନୈତିକ ଦଳଗୁଡ଼ିକ ନିର୍ବାଚନରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି ।

(ଗ) ଭାରତରେ ଦ୍ବି-ଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଛି ।
Answer:
ଭାରତରେ ବଦ୍ବି-ଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଛି ।

(ଘ) ସର୍ବଭାରତୀୟ ଶ୍ରମିକ ସଂଘ ଏକ ଆଞ୍ଚଳିକ ରାଜନୈତିକ ଦଳ ।
Answer:
ତେଲୁଗୁଦେଶମ୍ ଏକ ଆଞ୍ଚଳିକ ରାଜନୈତିକ ଦଳ ।

୫। ନିମ୍ନରେ ପ୍ରଦତ୍ତ ବିକଳ୍ପଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।

(କ) ଇଂଲଣ୍ଡର କେଉଁ ଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରଚଳିତ ?
ଏକଦଳୀୟ, ଦ୍ବିଦଳୀୟ, ବହୁଦଳୀୟ, ସର୍ବଦଳୀୟ
Answer:
ଦ୍ବିଦଳୀୟ

(ଖ) ଆମ ଦେଶରେ ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁଟି ଏକ ଜାତୀୟ ଦଳ ?
ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ, ବିଜେଡ଼ି, ତୃଣମୂଳ କଂଗ୍ରେସ, ବିଜେପି
Answer:
ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ

(ଗ) ଏକଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ଦେଶରେ ପ୍ରଚଳିତ ?
ପାକିସ୍ଥାନ, ଚୀନ୍, ଆମେରିକା, ଇଂଲଣ୍ଡ
Answer:
ଚୀନ୍

Odisha State Board BSE Odisha 8th Class History Solutions Chapter 5 ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟତାବାଦୀ ଆନ୍ଦୋଳନ Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 8 History Solutions Chapter 5 ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟତାବାଦୀ ଆନ୍ଦୋଳନ

୧। ନିମ୍ନଲିଖତ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ପ୍ରାୟ ୭୫ଟି ଶବ୍ଦରେ ଦିଅ ।

(କ) ଭାରତରେ ଜାତୀୟତାବାଦର ବିକାଶ ପାଇଁ ସାମାଜିକ, ସାଂସ୍କୃତିକ ଓ ରାଜନୈତିକ ଐକ୍ୟଭାବ କିପରି ଦାୟୀ ଥିଲା ?
Answer:
ସାମାଜିକ ଐକ୍ୟଭାବ :

• ପ୍ରାଚୀନ କାଳରେ ହିମାଳୟଠାରୁ କୁମାରୀକା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଭୂଖଣ୍ଡରେ ବସବାସ କରୁଥିବା ସମସ୍ତ ଅସ୍ଵାସୀ ଭାରତୀୟ ସନ୍ତତି ଭାବରେ ପରିଚିତ ହେଉଥିଲେ ।
• ଭାରତ ବର୍ଷରେ ହିମାଳୟ ପର୍ବତ ଓ ଗଙ୍ଗା, ଯମୁନା ଭଳି ନଦୀଗୁଡ଼ିକୁ ସମସ୍ତେ ପବିତ୍ର ମନେ କରନ୍ତି ।
• ଭାରତର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ସମସ୍ତ ଧର୍ମର ତୀର୍ଥସ୍ଥାନ ମଧ୍ୟ ରହିଛି ।

ସାଂସ୍କୃତିକ ଐକ୍ୟଭାବ :

• ଜାତି, ଧର୍ମ, ବର୍ଣ୍ଣ ନିର୍ବିଶେଷରେ ସମସ୍ତ ଭାରତୀୟମାନେ ପାଳନ କରୁଥିବା ଉତ୍ସବ, ରୀତି-ନୀତି ତଥା ସାମାଜିକ ପ୍ରଥା ଓ ଚଳଣିରେ ସାମଞ୍ଜସ୍ୟ ଦେଖାଯାଏ ।
• ଖାଦ୍ୟପେୟ ଓ ପୋଷାକପତ୍ରରେ ଆଞ୍ଚଳିକ ଭିନ୍ନତା ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସେଗୁଡ଼ିକର ଆଦର ଦେଶର ସବୁସ୍ଥାନରେ କରାଯାଇଥାଏ ।

ରାଜନୈତିକ ଐକ୍ୟଭାବ :

• ଐତିହାସିକ ଯୁଗର ବିଭିନ୍ନ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଏକ ଶାସନାଧୀନ ରହି ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଐକ୍ୟଭାବ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା ।
• ଇଂରେଜ ଶାସନ କାଳରେ ଭାରତର ସମସ୍ତ ଅଞ୍ଚଳ ମଧ୍ୟରେ ରାଜନୈତିକ ଏକତା ଦୃଢ଼ୀଭୂତ ହୋଇଥିଲା ।
• ଭାରତର ସମସ୍ତ ଦେଶୀୟ ରାଜ୍ୟ ବ୍ରିଟିଶ୍ ଶାସନାଧୀନ ହେବା ଫଳରେ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ମନରେ ଜାତୀୟତାବାଦ ବୃଦ୍ଧି କରିବାରେ ପରୋକ୍ଷରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲା ।

(ଖ) ଭାରତରେ ଜାତୀୟତାବାଦୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ପାଇଁ ଇଂରାଜୀ ଭାଷା ଓ ଇଂରେଜ ଶାସନ କିପରି ସହାୟକ ହେଲା ?
Answer:
ଇଂରାଜୀ ଭାଷାର ପ୍ରଭାବ :

• ଇଂରାଜୀ ଭାଷା ଓ ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରଚଳନ ଫଳରେ ଇଂରାଜୀ ଶିକ୍ଷିତ ଭାରତୀୟମାନେ ପରସ୍ପର ମଧ୍ୟରେ ଭାବ ବିନିମୟ କରିପାରିଲେ, ଯାହାଫଳରେ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଐକ୍ୟଭାବ ସୃଷ୍ଟି ହେଲା ।
• ଭାରତୀୟ ଶିକ୍ଷିତ ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀମାନେ ଆମେରିକାର ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମ, ରୁଷ୍ ବିପ୍ଲବ, ଫରାସୀ ବିପ୍ଳବ ଓ ଜର୍ମାନୀ ଏବଂ ଇଟାଲୀ ଏକତ୍ରୀକରଣ ପ୍ରଭୃତି ବିଦେଶୀ ବିଦ୍ରୋହ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଜ୍ଞାନ ଆହରଣ କଲେ ।
• ପୁନଶ୍ଚ ରୁଷୋ, ଭଲ୍‌ଟାୟାର ଓ ମଣ୍ଡେସ୍କୁଙ୍କ ଦାର୍ଶନିକଙ୍କ ଚିନ୍ତାଧାରା, ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ଗଣତନ୍ତ୍ର, ସ୍ଵାଧୀନତା, ସାହିତ୍ୟ, ଦର୍ଶନ, ରାଜନୀତି ଓ ଇତିହାସ ଭାରତୀୟମାନେ ଜାଣିବାର ସୁଯୋଗ ପାଇଲେ । ତେଣୁ ବିଦେଶୀ ଇଂରେଜ ଶାସନ କବଳରୁ ମୁକ୍ତ ହୋଇ ସେମାନେ ସ୍ଵାଧୀନ ହେବାକୁ ପ୍ରୟାସ କଲେ ।

ଇଂରେଜ ଶାସନର ପ୍ରଭାବ :

• ଇଂରେଜ ଶାସନ କାଳରେ ବେଣ୍ଟିଙ୍ଗ୍‌ଙ୍କଦ୍ୱାରା ଭାରତରେ କେତେକ କୁପ୍ରଥା ଉଚ୍ଛେଦ ଓ ଇଂରାଜୀ ଭାଷା ପ୍ରଚଳନ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଜାତୀୟତାଭାବ ସୃଷ୍ଟି କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲା ।
• ଗଭର୍ଣ୍ଣର ଜେନେରାଲ୍ ଲର୍ଡ ଡେଲ୍ହାଉସୀଙ୍କଦ୍ୱାରା ଭାରତରେ ରେଳ ଚଳାଚଳ ଓ ଡାକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରଚଳନ ଯୋଗୁ ଭାରତର ନେତୃସ୍ଥାନୀୟ ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ପରସ୍ପର ମଧ୍ୟରେ ଯୋଗାଯୋଗ ରକ୍ଷାକରି ନିଜର ସଙ୍ଗଠନ ଦୃଢ଼ କଲେ । ଲର୍ଡ ରିପନ୍‌ଙ୍କଦ୍ୱାରା ପ୍ରଚଳିତ ସ୍ୱାୟତ୍ତ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ରାଜନୈତିକ ଚେତନା ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା ।

(ଗ) ଇଂରେଜମାନଙ୍କର ଦମନମୂଳକ ଶାସନ ପଦ୍ଧତିର ଏକ ବିବରଣୀ ପ୍ରଦାନ କର ।
Answer:
ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ଶାସନରେ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ବିସ୍ତାର :

1. ଇଂରେଜ ଶାସନ କାଳରେ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କର ଶାସନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିବାର କୌଣସି ସୁଯୋଗ ନଥିଲା । ଇଂରେଜ ଶାସନମୁଖ୍ୟ ବଡ଼ଲାଟ୍ ବ୍ରିଟିଶ୍ ପାର୍ଲାମେଣ୍ଟଦ୍ୱାରା ପ୍ରଣୀତ ଆଇନ ଅନୁଯାୟୀ ଭାରତରେ ଦମନମୂଳକ ଶାସନ ଚଳାଉଥିଲେ । ବଡ଼ଲାଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ପରିଷଦ ଓ ବ୍ୟବସ୍ଥାପକ ପରିଷଦରେ ଅଧିକାଂଶ ଇଂରେଜ ସଭ୍ୟ ଥିଲେ ।
2. ‘ପ୍ରଶାସନିକ ସେବା’ ପରୀକ୍ଷା ଇଂଲଣ୍ଡରେ ହେଉଥ‌ିବାରୁ ଗରିବ ମେଧାବୀ ଭାରତୀୟମାନେ ଏହି ସୁଯୋଗରୁ ବଞ୍ଚିତ ହେଉଥିଲେ ।

ଅର୍ଥନୈତିକ ଶୋଷଣ :

1. ଇଂରେଜମାନେ ଅର୍ଥନୈତିକ ଶୋଷଣମୂଳକ ଓ ଦମନମୂଳକ ଶାସନ ଭାରତରେ ଚଳାଉଥିଲେ । ଭାରତୀୟମାନଙ୍କଠାରୁ କର, ରାଜସ୍ଵ ଓ ବାଣିଜ୍ୟ ମାଧ୍ୟମରେ ବହୁତ ଅର୍ଥ ଇଂଲଣ୍ଡକୁ ଚାଲିଯାଉଥିଲା । ଭାରତରୁ କଞ୍ଚାମାଲ ଇଂଲଣ୍ଡକୁ ରପ୍ତାନି ହୋଇ ଇଂଲଣ୍ଡର ଶିଳ୍ପଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟ ଭାରତରେ ବିକ୍ରି ହେବାରୁ ଭାରତୀୟ କୁଟୀର ଶିଳ୍ପର ଅବନତି ଘଟିଲା ।
2. ଇଂରେଜ ଶାସନ କାଳରେ ଜମିଦାରମାନେ କୃଷକମାନଙ୍କୁ ଶୋଷଣ କରୁଥିଲେ ଏବଂ ଜମିଜମା ଆଇନଗୁଡ଼ିକ ଚାଷୀମାନଙ୍କ ସ୍ଵାର୍ଥବିରୋଧୀ ଥିଲା ।

ବର୍ଣ୍ଣବୈଷମ୍ୟ ନୀତି :
ଇଂରେଜମାନେ ଭାରତରେ ବର୍ଣ୍ଣବୈଷମ୍ୟ ନୀତି ଅନୁସରଣ କରୁଥିଲେ । ଭାରତୀୟ ବିଚାରପତିମାନେ ଇଂରେଜ ଅପରାଧୀମାନଙ୍କର ବିଚାର କରିପାରୁ ନଥିଲେ । ଶିକ୍ଷିତ ଭାରତୀୟମାନେ ଯୋଗ୍ୟ ହେଲେବି ଉଚ୍ଚ ପଦବୀ ଓ ଚାକିରିରୁ ବଞ୍ଚିତ ହେଉଥିଲେ ।

(ଘ) ଭାରତରେ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସର କିପରି ଆବିର୍ଭାବ ଓ ବିକାଶ ହେଲା ?
Answer:
ଆଲାନ୍ ଅକ୍ଟୋଭିଆନ ହ୍ୟୁମ୍‌ଙ୍କ ପରାମର୍ଶ :

• ୧୮୮୫ ମସିହାରେ ଆଲାନ୍ ଅକ୍ସାଭିଆନ ହ୍ୟୁମ୍ ନାମକ ଜଣେ ଅବସରପ୍ରାପ୍ତ ଇଂରେଜ ଶାସନ ତତ୍କାଳୀନ ବଡ଼ଲାଟ ଡଫରିଙ୍କୁ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ନିମନ୍ତେ ଏକ ସଙ୍ଗଠନର ଆବଶ୍ୟକତା ବିଷୟରେ ଅବଗତ କରାଇଲେ ।
• ହ୍ୟୁମ୍ନଙ୍କ ମତରେ ଏହି ସଙ୍ଗଠନ ସରକାରଙ୍କୁ ଦେଶବାସୀଙ୍କ ଅଭାବ, ଅସୁବିଧା ଓ ଅଭିଯୋଗ ଜଣାଇବ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କୁ ବିଦ୍ରୋହରୁ ନିବୃତ୍ତ କରିବ ।

ଡରଫିନ୍‌ଙ୍କ ଉଦ୍ୟମ :
ଡଫରିନ୍‌ ମଧ୍ୟ ଇଂଲଣ୍ଡ ସରକାରଙ୍କ ଦୋଷତ୍ରୁଟି ଜଣାଇବା ଭଳି ସଙ୍ଗଠନ ଭାରତରେ ରହିବା ଆବଶ୍ୟକ ହୃଦୟଙ୍ଗମ କରି ହ୍ୟୁମ୍‌ଙ୍କୁ ଏ ଦିଗରେ ଉତ୍ସାହିତ କଲେ ।

• ହ୍ୟୁମ୍‌ଙ୍କ ଦିଗ୍‌ଦର୍ଶନରେ ‘ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ’ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହେଲା ଏବଂ ୧୮୮୫ ମସିହା ଡିସେମ୍ବର ୨୮ ଓ ୨୯ ତାରିଖରେ ଏହାର ପ୍ରଥମ ଅଧ‌ିବେଶନ ବମ୍ବେଠାରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେଲା ।
• ସମୟାନୁକ୍ରମେ ଶିକ୍ଷିତ ମଧ୍ୟବିତ୍ତ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଲୋକ, ଓକିଲ, ଡାକ୍ତର, ଲେଖକ ଓ ସାମ୍ବାଦିକ ଆଦି ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀ ଓ ସରକାରୀ କର୍ମଚାରୀମାନେ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସରେ ଯୋଗଦେବାରୁ ଏହାର ବିକାଶ ଘଟିଲା ।

(ଙ) ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସର ନରମପନ୍ଥୀମାନେ କି କି ଦାବି ଉପସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସର ନରମପନ୍ଥୀମାନେ ସ୍ଵଭାବସୁଲଭ ଭଙ୍ଗୀରେ ଅନୁରୋଧ କରି ସେମାନଙ୍କ ଦାବି ଉପସ୍ଥାପନ କରୁଥିଲେ ।

→ ନରମପନ୍ଥୀଙ୍କର ଦାବି :
ସେମାନେ ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ନିକଟରେ କେତେକ ଦାବି ଉପସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ । ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା —
(a) ପ୍ରାଦେଶିକ ଓ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଆଇନ ସଭାରେ ଭାରତୀୟ ପ୍ରତିନିଧୂ ରହିବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିବା ।
(b) ଭାରତୀୟ ପ୍ରଶାସନିକ ପରୀକ୍ଷା ଇଂଲଣ୍ଡରେ ହେବା ସହ ଭାରତରେ କରିବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ହେବା ।
(c) ଭାରତୀୟ ପ୍ରଶାସନିକ ପରୀକ୍ଷା ପାଇଁ ଭାରତୀୟ ପରୀକ୍ଷାର୍ଥୀମାନଙ୍କର ବୟସସୀମା ବୃଦ୍ଧି କରିବା ।
(d) ସାମରିକ ଖର୍ଚ୍ଚ କମାଇ ଶିକ୍ଷା, କୃଷି ଓ ଶିଳ୍ପର ଅଧ୍ଵ ବିକାଶ ଘଟାଇବା ।
(e) ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର ଆଇନର ସଂସ୍କାର କରିବା ।

(ଚ) ବଙ୍ଗ ପ୍ରଦେଶ କିପରି ବିଭାଜିତ ହେଲା ?
Answer:
ବଙ୍ଗଳା ପ୍ରଦେଶ ଗଠନ :

• ବଙ୍ଗ, ବିହାର ଓ ଓଡ଼ିଶାକୁ ନେଇ ଗଠିତ ବଙ୍ଗଳା ପ୍ରଦେଶ ବିଶାଳ ଥିଲା । ଏତେବଡ଼ ପ୍ରଦେଶର ପ୍ରଶାସନିକ ଅସୁବିଧା ଅନୁଭବ କରି ତତ୍‌କାଳୀନ ଇଂରେଜ ବଡ଼ଲାଟ୍ ଲର୍ଡ ନାଥାନିଏଲ୍‌ କର୍ଜନ୍ ବଙ୍ଗ ପ୍ରଦେଶ ବିଭାଜନ କଥା ଚିନ୍ତାକଲେ ।
• ବଙ୍ଗର ପୂର୍ବଭାଗକୁ ଆସାମ ସହିତ ମିଶାଇ ଦିଆଗଲା । ଢାକାଠାରେ ଏହାର ରାଜଧାନୀ ରହିଲା । ସେହିପରି ବଙ୍ଗର ପଶ୍ଚିମଭାଗ, ବିହାର ଓ ଓଡ଼ିଶାକୁ ନେଇ ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ ଗଠିତ ହେଲା । ଏହାର ରାଜଧାନୀ କଲିକତା (କୋଲକାତା)ଠାରେ ରହିଲା ।

ବଙ୍ଗ ଭଙ୍ଗ ନୀତି :
ଫଳରେ ବଙ୍ଗଳା ଭାଷାଭାଷୀ ଲୋକ ଦୁଇଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ହେଲେ । ବଙ୍ଗର ସାଧାରଣ ଜନତା ଉତ୍‌କ୍ଷିପ୍ତ ହୋଇପଡ଼ିଲେ । ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ ଏହି ବଙ୍ଗଭଙ୍ଗ ନୀତିକୁ ବିରୋଧ କଲା ।

ବଙ୍ଗ ବିଭାଜନ :
ଭାରତର ଲୋକମାନଙ୍କର ବିରୋଧଭାବକୁ ଇଂରେଜ ସରକାର ଭୂକ୍ଷେପ ନକରି ୧୯୦୫ ଅକ୍ଟୋବର ୧୬ ତାରିଖ ଦିନ ଲର୍ଡ କର୍ଜନ ‘ବଙ୍ଗ ବିଭାଜନ’ ଘୋଷଣା କଲେ ।

ସାମ୍ପ୍ରଦାୟିକତା :
ବଙ୍ଗ ପ୍ରଦେଶରେ ମୁଣ୍ଡ ଟେକୁଥ‌ିବା ତୀବ୍ର ଜାତୀୟତାବାଦକୁ ପ୍ରତିହତ କରିବା ଓ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସାମ୍ପ୍ରଦାୟିକ ତିକ୍ତତା ସୃଷ୍ଟିକରିବା ଇଂରେଜ ଶାସକଙ୍କର ବଙ୍ଗ ବିଭାଜନ ନୀତିର ପ୍ରକୃତ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା ।

(ଛ) ସ୍ଵଦେଶୀ ଆନ୍ଦୋଳନ କ’ଣ ? ଏହାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ଓ ଅଗ୍ରଗତି ଉପରେ ଏକ ବିବରଣୀ ପ୍ରଦାନ କର ।
Answer:
ସ୍ଵଦେଶୀ ଆନ୍ଦୋଳନର ଅୟମାରମ୍ଭ :

• ଲର୍ଡ କର୍ଜନଙ୍କର ବଙ୍ଗ ବିଭାଜନ ଘୋଷଣା ବିରୋଧର ସାରାଦେଶରେ ବିଦ୍ରୋହର ବହ୍ନି ପ୍ରଜ୍ଵଳିକ ହେଲା ଓ ଆନ୍ଦୋଳନ ଚାଲିଲା ।
• ନରମପନ୍ଥୀ ନେତାମାନେ ଇଂରେଜ ଶାସନ ବିରୋଧରେ ପ୍ରକାଶ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନ ପାଇଁ ମତ ଦେଲେ ଓ ଚରମପନ୍ଥୀ ନେତାମାନେ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କର ନ୍ୟାୟୋଚିତ ଅଧିକାର ସାବ୍ୟସ୍ତ କରିବାକୁ ବଳପୂର୍ବକ ଦାବି କଲେ । ଏହା ଫଳରେ ୧୯୦୫ ମସିହାରେ ଭାରତରେ ‘ସ୍ଵଦେଶୀ ଆନ୍ଦୋଳନ’ ଆରମ୍ଭ ହେଲା ।

ସ୍ଵଦେଶୀ ଆନ୍ଦୋଳନର ଲକ୍ଷ୍ୟ :

1. ବିଦେଶୀ ତଥା ବିଲାତ ଦ୍ରବ୍ୟ ବର୍ଜନ କରିବା ।
2. ନିଜ ଦେଶ ଅର୍ଥାତ୍ ଭାରତୀୟ ଉତ୍ପାଦିତ ଦ୍ରବ୍ୟକୁ ଆଦର କରିବା ଓ ବ୍ୟବହାର କରିବା ।
3. ସ୍ଵଦେଶପ୍ରୀତିଭାବ ଉଦ୍ରେକ ଓ ସଞ୍ଚାର କରିବା ।

ସ୍ଵଦେଶୀ ଆନ୍ଦୋଳନର ଅଗ୍ରଗତି :

• ସ୍ଵରାଜମନ୍ତ୍ରରେ ଅଭିମନ୍ତ୍ରିତ ଭାରତୀୟମାନେ ଚାରିଆଡ଼େ ସଭାସମିତି ଓ ଶୋଭାଯାତ୍ରାର ଆୟୋଜନ କଲେ । ଇଂରେଜ ଶାସନ ବିରୋଧରେ ବିଭିନ୍ନ ଜାତୀୟତାବାଦୀ ଧ୍ଵନି ଦିଆଗଲା ।
• ୧୯୦୫ ଅଗଷ୍ଟ ୭ ତାରିଖ ଦିନ କୋଲକାତାର ଟାଉନ୍‌ହଲରେ ଏକ ସଭାରେ ବିଦେଶୀ ଦ୍ରବ୍ୟ ବର୍ଜନ କରିବାପାଇଁ ଏକ ଜାତୀୟ ନୀତି ଗ୍ରହଣ କରାଗଲା । ଫଳରେ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳତା, ଆତ୍ମବିଶ୍ଵାସ ଓ ଆତ୍ମସହାୟତାଭାବ ସୃଷ୍ଟି ଓ ବିକାଶ ହୋଇପାରିଲା ।

୨। ନିମ୍ନଲିଖତ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ସଂକ୍ଷେପରେ ଲେଖ ।

(କ) ‘‘ଲାଲ-ବାଲ-ପାଲ୍’’ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ?
Answer:

• ମହାରାଷ୍ଟ୍ରର ଲୋକମାନ୍ୟ ବାଲ୍ ଗଙ୍ଗାଧର ତିଲକ୍, ପଞ୍ଜାବର ଲାଲା ଲଜପତ୍ ରାୟ, ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗର ବିପିନ୍ ଚନ୍ଦ୍ର ପାଲ୍ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସର ଚରମପନ୍ଥୀ ଗୋଷ୍ଠୀର ନେତା ଥିଲେ ।
• ଏହି ତିନିଜଣ ସଂକ୍ଷେପରେ ‘‘ଲାଲ୍-ବାଲ୍-ପାଲ୍’’ ନାମରେ ପରିଚିତ ଥିଲେ ।

(ଖ) କେଉଁ ବିଦେଶୀ ଲେଖକଙ୍କଦ୍ବାରା ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟତାବାଦୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ସାର୍ ଉଇଲିୟମ୍ ଜୋନ୍ସ, ପ୍ରଫେସର ମାକ୍ସମୁଲର, ମୋନିୟର ଉଇଲିୟମ୍‌ ପ୍ରଭୃତି ବିଦେଶୀ ଲେଖକଙ୍କଦ୍ୱାରା ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟତାବାଦୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଥିଲା ।

(ଗ) ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସର ପ୍ରଥମ ସଭାପତି କିଏ ଥିଲେ ?
Answer:
ଉମେଶ ଚନ୍ଦ୍ର ବାନାର୍ଜୀ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସର ପ୍ରଥମ ସଭାପତି ଥିଲେ ।

(ଘ) ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସର ପ୍ରଥମ ଅବେଶନ କେବେ ଓ କେଉଁଠି ବସିଥିଲା ?
Answer:

• ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସର ପ୍ରଥମ ଅଧ୍ଵବେଶନ ୧୮୮୫ ମସିହା ଡିସେମ୍ବର ୨୮ ଓ ୨୯ ତାରିଖରେ ବସିଥିଲା ।
• ଏହା ବମ୍ବେ (ବର୍ତ୍ତମାନର ମୁମ୍ବାଇ)ର ଗୋକୁଲ୍ ଦାସ୍ ତେଜପାଲ୍ ସଂସ୍କୃତ କଲେଜରେ ବସିଥିଲା ।

(ଙ) ବଡ଼ଲାଟ କେଉଁ ପରିଷଦଦ୍ଵାରା ଶାସନ ପରିଚାଳନା କରୁଥିଲେ ?
Answer:
ବଡ଼ଲାଟ୍ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ପରିଷଦ ଓ ବ୍ୟବସ୍ଥାପକ ପରିଷଦଦ୍ଵାରା ଶାସନ ପରିଚାଳନା କରୁଥିଲେ ।

୩ । ବନ୍ଧନୀ ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତର ବାଛି ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

(କ) ଭାରତରେ ଏକ ଜାତୀୟ ସଙ୍ଗଠନର ଆବଶ୍ୟକତା ଅଛି ବୋଲି ଆଲାନ୍ ଆକ୍ଟାଭିଆନ୍ ହ୍ୟୁମ୍ __________ ଙ୍କୁ ଅବଗତ କରାଇଥିଲେ ।
(ଡଫ୍‌ରିନ୍, ଆନିବେଶାନ୍ତ, କ୍ୟାନିଂ, ଉଇଲିୟମ୍ ବେଣ୍ଟିଙ୍କ୍ )
Answer:
ଡଫ୍‌ରିନ୍

(ଖ) ନିମ୍ନୋକ୍ତଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ _________ ଟି ଡେଲ୍ହାଉସୀଙ୍କ ସମୟରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।
(ସିପାହୀ ବିଦ୍ରୋହ, ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ, ରେଳ ଚଳାଚଳ, ଇଂରାଜୀ ଶିକ୍ଷା)
Answer:
ରେଳ ଚଳାଚଳ

(ଗ) ଲର୍ଡ କର୍ଜନ ___________ ମସିହାରେ ବଡ଼ଲାଟ ହୋଇ ଆସିଥିଲେ ।
(୧୯୦୫, ୧୯୧୪, ୧୮୯୫, ୧୮୯୯)
Answer:
୧୮୯୯

(ଘ) ଗୋପାଲ୍ହରି ଦେଶମୁଖ _______ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଉଥିଲେ ।
(ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ, ସ୍ବଦେଶୀ ଦ୍ରବ୍ୟର ଆବଶ୍ୟକତା, ଦେଶାତ୍ମବୋଧ, ସ୍ଵାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନ)
Answer:
ସ୍ବଦେଶୀ ଦ୍ରବ୍ୟର ଆବଶ୍ୟକତା

୪। ରେଖାଙ୍କିତ ଅଂଶ ପରିବର୍ତ୍ତନ ନ କରି ଭ୍ରମ ସଂଶୋଧନ କର ।

(କ) କ୍ୟାସିଂଙ୍କ ସମୟରେ ଭାରତରେ ଇଂରାଜୀ ଭାଷା ଓ ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରଚଳନ ହେଲା ।
Answer:
ଉଇଲିୟମ୍ ବେଣ୍ଟିଙ୍ଗ୍‌ଙ୍କ ସମୟରେ ଭାରତରେ ଇଂରାଜୀ ଭାଷା ଓ ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରଚଳନ ହେଲା ।

(ଖ) ଇଂରେଜ ଶାସନ କାଳରେ ଭାରତୀୟ ସିଭିଲ ସର୍ଭିସେସ୍ ପରୀକ୍ଷା ଭାରତରେ ହେଉଥିଲା ।
Answer:
ଇଂରେଜ ଶାସନ କାଳରେ ଭାରତୀୟ ସିଭିଲ ସର୍ଭିସେସ୍ ପରୀକ୍ଷା ଇଂଲଣ୍ଡରେ ହେଉଥିଲା ।

(ଗ) ଭାରତର ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ ୧୮୫୭ରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
ଭାରତର ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ ୧୮୮୫ରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ।

(ଘ) ସୁଦେଶୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ୧୯୪୨ରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
ସ୍ବଦେଶୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ୧୯୦୫ରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।

୫। ‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ସମ୍ପର୍କ ସ୍ଥାପିତ କର ।

Answer:

Odisha State Board BSE Odisha 8th Class Maths Solutions Algebra Chapter 2 ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା Ex 2(c) Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 8 Maths Solutions Algebra Chapter 2 ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା Ex 2(c)

Question 1.
ନିମ୍ନ ସଂରଚନାଗୁଡ଼ିକୁ ଦେଖି ପରବର୍ତୀ ଦୁଇଟି ଧାଡ଼ି ଲେଖ ।
(a) 1 × 9 +1= 10
12 × 9 + 2 = 110
123 × 9 + 3 = 1110

(b) 1 × 8 + 1 = 9
12 × 8 + 2 = 98
123 × 8 + 3 = 987

(c) 6 × 11 = 66
89 × 101 = 8989
706 × 1001 = 706706

(d) 1 + 2 = 3
4 + 5 + 6 = 7 + 8
9 + 10 + 11 + 12 = 13 + 14 + 15

(e)

(f) 2² – 1² = 2 + 1 = 3
3² – 2² = 3 + 2 = 5
4² – 3² = 4 + 3 = 7
5² – 4² = 5 + 4 = 9
6² – 5² = 6 + 5 = 11
Solution:
(a) 1234 × 9 + 4 = 11110
12345 × 9 + 5= 111110

(b) 1234 × 8 + 4 = 9876
12345 × 8 + 5 = 98765

(c) 5004 × 10001 = 50045004
30002 × 100001 = 3000230002

(d) 16 + 17 + 18 + 19 + 20 = 21 + 22 + 23 + 24
25 + 26 + 27 + 28 + 29 + 30 = 31 + 32 + 33 + 34 + 35

(e)

(f) 7² – 6² = 7 + 6 = 13
8² – 7² = 8 + 7 = 15

Question 2.
ନିମ୍ନ ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ (ଶୂନ୍ୟ ବର୍ଗଚିତ୍ର)ଗୁଡ଼ିକୁ ଦୁଇ ଅଙ୍କବିଶିଷ୍ଟ ମୌଳିକ ସଂଖ୍ୟାଦ୍ଵାରା ପୂରଣ କର, ଯେପରିକି ଯେଉଁପଟରୁ ମିଶାଇଲେ (ଉଲ୍ଲମ୍ବ ବା ଭୂ-ସମାନ୍ତର ଭାବେ) ମିଶାଣଫଳ
(i) 123 ହେବ ( ଚିତ୍ର-1 )
(ii) 161 ହେବ ( ଚିତ୍ର-2)

ଉ –
123 – 29 = 94 = 11 + 83 = 23 + 71
123 – 83 = 40 = 11 + 29 = 17 + 23
ଦୁଇଅଙ୍କ ବିଶିଷ୍ଟ ମୌଳିକ ସଂଖ୍ୟାଗୁଡ଼ିକ ହେଲା –
11, 13, 17, 19, 23, 29, 31, 37, 41, 43, 47, 53, 59, 61, 67, 71, 73, 79, 83 ……….

17 + 11 = 28 161 – 28 = 133 (ତିନୋଟି ମୌଳିକ ସଂଖ୍ୟା ସ୍ଥିରକରିବା, ଯାହାର ଯୋଗଫଳ 133)
17 +43 = 60 161 – 60 = 101 (ତିନୋଟି ମୌଳିକ ସଂଖ୍ୟା ସ୍ଥିରକରିବା, ଯାହାର ଯୋଗଫଳ 101)
19 +31 + 83 = 133
11 + 29 +61 = 101

Question 3.
ନିମ୍ନ ପ୍ରଶ୍ନମାନଙ୍କରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଅକ୍ଷର ପାଇଁ ଗୋଟିଏ ଗୋଟିଏ (0 ରୁ 9 ମଧ୍ୟରେ) ଅଙ୍କ ବାଛ; ଯେପରିକି ଦତ୍ତ ସର୍ଭଗୁଡ଼ିକର ସତ୍ୟତା ନିରୂପଣ ହୋଇପାରିବ । କେଉଁ ଅକ୍ଷର ପାଇଁ କେଉଁ ସଂଖ୍ୟା ବ୍ୟବହାର କଲ ଲେଖ ।
(i) xy = yx
(ii) \(\frac{1}{x}+\frac{1}{y}+\frac{1}{z}=1\)
(iii) A k C × AC = CCC
(iv) ABCD × 9 = DCBA
(v) AB + BA = P(A + B)
(vi) AB – BA = P (A – B) (A > B)
(vii) ABC + BCA + CAB = 111 (A + B + C) .
(viii) ABC – CBA = 99 (A – C)
ଉ –
ଉପରୋକ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ସମାଧାନ ପାଇଁ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଭାବେ କୌଣସି ସୂତ୍ର ନାହିଁ । ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନେ ନିଜର ବୋଧଶକ୍ତି ବଳରେ ଉକ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ସମାଧାନ କରିପାରିବେ ।
(i) x = 6 ଓ y = 3 ହେଲେ, xy = 6 × 3 = 18 ଏବଂ yx = 3 × 6 = 18 ∴ xy = yx

(ii) x = 2, y = 3 ଓ z = 6 ହେଲେ, \(\frac{1}{x}+\frac{1}{y}+\frac{1}{z}=\frac{1}{2}+\frac{1}{3}+\frac{1}{6}=\frac{3+2+1}{6}=\frac{6}{6}=1\) ହେବ।

(iii) A × C × AC = CCC
A = 3, C = 7 ହେଲେ, AC = 37, CCC = 777, 3 × 7 × 37 = 777

(iv) A = 1, B= O, C = 8, D = 9 ହେଲେ,
ABCD × 9 = 1089 × 9 = 9801 = DCBA

(v) A = 3, B = 4 ଓ P = 7 ହେଲେ, A + B = 7
AB + BA = 34 + 43 = 77 = P(A + B)

(vi) A = 8, B = 3 ଓ P = 4 ହେଲେ, (A – B) = 8 – 3 = 5
∴ AB – BA = 83 – 38 = 45 = p(A – B)

(vii) A = 3, B = 2 ଓ C = 1 ହେଲେ,
∴ ABC + BCA + CAB = 321 + 213 + 132 = 111(3 + 2 + 1) = 111 (A + B + C)

(viii)A = 3, B = 2 ଓ C = 1 ହେଲେ,
∴ ABC – CBA = 321 – 123 = 99(3 – 1) = 99(A – C)

Question 4.
(a) ନିମ୍ନସ୍ଥ କେଉଁ ସଂଖ୍ୟାଗୁଡ଼ିକ ‘2” ଦ୍ଵାରା ବିଭାଜ୍ୟ ?
24, 127, 210, 86, 95, 437, 251
ଉ –
24, 210, 86 ସଂଖ୍ୟାଗୁଡ଼ିକ 2 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ।
24, 210, 8ରେ ଶେଷ ଅଙ୍କଗୁଡ଼ିକ 4, 0 ଓ 8 ହୋଇଥିବାରୁ ଏଗୁଡ଼ିକ 2 ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟ ।

(b) ନିମ୍ନସ୍ଥ କେଉଁ ସଂଖ୍ୟାଗୁଡ଼ିକ 5 ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟ ଏବଂ କେଉଁଗୁଡ଼ିକ 2 ଓ 5 ଉଭୟ ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟ ?
105, 214, 420, 235, 930, 715
ଉ –
105, 420, 235, 930, 715 ସଂଖ୍ୟାଗୁଡ଼ିକ 2 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ, 420 ଓ 930 ଉଭୟ 2 ଓ 5 ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟ ।
105, 420, 235, 930, 715 ସଂଖ୍ୟାଗୁଡ଼ିକର ଏକକ ଅଙ୍କ 5 ଓ 0 ଅଟେ ।
ତେଣୁ ସମସ୍ତ ସଂଖ୍ୟା 5 ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟ ।
କିନ୍ତୁ 420 ଓ 930 ସଂଖ୍ୟାଦ୍ୱୟର ଏକକ ଅଙ୍କ 0 ହୋଇଥ‌ିବାରୁ ଏହି ସଂଖ୍ୟାଦ୍ବୟ 10 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ । ଯେଉଁ ସଂଖ୍ୟା 10 ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟ, ତାହା 2 ଓ 5 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ।

(c) ନିମ୍ନସ୍ଥ କେଉଁ ସଂଖ୍ୟାଗୁଡ଼ିକ 3 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ଏବଂ ଏଥୁମଧ୍ୟରୁ କେଉଁଗୁଡ଼ିକ 2 ଓ 3 ଉଭୟଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟ ?
78, 403, 504, 917, 235, 216, 774, 804
ଉ –
78 ରେ 7 + 8 = 15 ଏହା 3 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ।
403 ରେ 4 + 0 + 3 = 7 ଏହା 3 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ନୁହେଁ ।
504 ରେ 5 + 0 + 4 = 9 ଏହା 3 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ।
917 ରେ 9 + 1 + 7 = 17 ଏହା 3 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ନୁହେଁ ।
235 ରେ 2 + 3 + 5 = 10 ଏହା 3 ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟ ନୁହେଁ ।
216 ରେ 2 + 1 + 6 = 9 ଏହା 3 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ।
774 ରେ 7 + 7 + 4 = 18 ଏହା 3 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ।
804 ରେ 8 + 0 + 4 = 12 ଏହା 3 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ।
∴ 3 ଦ୍ଵାରା ବିଭାଜ୍ୟ ସଂଖ୍ୟାଗୁଡ଼ିକ ହେଲା 78, 504, 216, 774 ଓ 804 । ଏ ସମସ୍ତ ସଂଖ୍ୟା ଯୁଗ୍ମହେତୁ ସମସ୍ତ ସଂଖ୍ୟା 2 ଓ 3 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେବ ।

(d) ନିମ୍ନସ୍ଥ କେଉଁ ସଂଖ୍ୟାଗୁଡ଼ିକ 3 ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟ; କିନ୍ତୁ 9 ଦ୍ବାରା ନୁହେଁ ?
702, 501, 213, 102, 675, 462
ଉ –
702 ରେ ଅଙ୍କମାନଙ୍କର ସମଷ୍ଟି 7 + 0 + 2 = 9, ଏହା ଉଭୟ 3 ଓ 9 ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟ । ସଂଖ୍ୟାଟି 3 ଓ 9 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ।
501 ରେ 5 + 0 + 1 = 6, ଏହା 9 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ନୁହେଁ; କିନ୍ତୁ 3 ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟ । ତେବେ ସଂଖ୍ୟାଟି 3 ଦ୍ଵାରା ବିଭାଜ୍ୟ; ମାତ୍ର 9 ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟ ନୁହେଁ ।
213 ରେ 2 + 1 + 3 = 6, ଏହା 9 ଦ୍ଵାରା ବିଭାଜ୍ୟ ନୁହେଁ; କିନ୍ତୁ 3 ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟ । ତେବେ ସଂଖ୍ୟାଟି 3 ଦ୍ଵାରା ବିଭାଜ୍ୟ; ମାତ୍ର 9 ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟ ନୁହେଁ ।
102 ରେ 1 + 0 + 2 = 3, ଏହା 3 ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟ; ମାତ୍ର 9 ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟ ନୁହେଁ । ତେଣୁ ସଂଖ୍ୟାଟି 3 ଦ୍ଵାରା ବିଭାଜ୍ୟ; ମାତ୍ର 9 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ନୁହେଁ ।
675 ରେ 6 + 7 + 5 = 18, ଏହା 3 ଓ 9 ଉଭୟ ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟ । ତେଣୁ ସଂଖ୍ୟାଟି 3 ଓ 9 ଉଭୟ ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ।
462 ରେ 4 + 6 + 2 = 12, ଏହା 3 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ; ମାତ୍ର 9 ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟ ନୁହେଁ । ତେଣୁ ସଂଖ୍ୟାଟି 3 ଦ୍ଵାରା ବିଭାଜ୍ୟ; ମାତ୍ର 9 ଦ୍ଵାରା ବିଭାଜ୍ୟ ନୁହେଁ ।
501, 213, 102, 462 ସଂଖ୍ୟାଗୁଡ଼ିକ 3 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ; କିନ୍ତୁ 9 ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟ ନୁହେଁ ।

Question 5.
ତାରକା (*) ଚିହ୍ନିତ ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନଗୁଡ଼ିକୁ କେଉଁ କ୍ଷୁଦ୍ରତମ ଅଙ୍କଦ୍ଵାରା ପୂରଣକଲେ ସଂଖ୍ୟାଟି
(i) 3 ଦ୍ବାରା (ii) 9 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେବ ?
(a) 7*5, (b) 3*2, (c) 17*, (d)14*, (e) 2*2
ଉ-
* ଚିହ୍ନିତ ସ୍ଥାନରେ 3 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ପାଇଁ ନିମ୍ନଲିଖ୍ କ୍ଷୁଦ୍ରତମ ସଂଖ୍ୟାମାନ ରହିବ ।
(a) 0 (b) 1 (c) 1 (d) 1 (e)
* ଚିହ୍ନିତ ସ୍ଥାନରେ ୨ ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ପାଇଁ ନିମ୍ନଲିଖ୍ କ୍ଷୁଦ୍ରତମ ସଂଖ୍ୟାମାନ ରହିବ ।
(a) 6 (b) 4 (c) 1 (d) 4 (e) 5

Question 6.
ନିମ୍ନଲିଖ ଉକ୍ତିମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।
(i) ୨ ଦ୍ଵାରା ବିଭାଜ୍ୟ ସଂଖ୍ୟା 3 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେବେ ।
(ii) 3 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ସଂଖ୍ୟା 9 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେବେ ।
(iii) 3 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ସଂଖ୍ୟା 6 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେବେ ।
(iv) 10 ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟ ସଂଖ୍ୟା 5 ଦ୍ଵାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେବେ ।
(v) 6 ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟ ସଂଖ୍ୟା 2 ଓ 3 ଉଭୟ ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ହେବେ ।
ଉ-
(i) ଠିକ୍
(ii) ଭୁଲ୍
(iii) ଭୁଲ୍
(iv) ଠିକ୍
(v) ଠିକ୍

Question 7.
ନିମ୍ନଲିଖ ଉକ୍ତିମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।
(i) 710, 10 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ; କିନ୍ତୁ 5 ଦ୍ଵାରା ନୁହେଁ ।
(ii) 105, 3 ଓ 5 ଉଭୟ ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ।
(iii) 897, 3 ଦ୍ଵାରା ବିଭାଜ୍ୟ ନୁହେଁ; କିନ୍ତୁ 9 ଦ୍ୱାରା ବିଭାଜ୍ୟ । ବିଭାଜ୍ୟ ହେବେ ।
(iv) 14641 ସଂଖ୍ୟାଟି 11 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ।
(v) 432 ସଂଖ୍ୟାଟି 3,6 ଓ 9 ଦ୍ବାରା ବିଭାଜ୍ୟ ।
ଉ-
(i) ଭୁଲ୍
(ii) ଠିକ୍
(iii) ଭୁଲ୍
(iv) ଠିକ୍
(v) ଠିକ୍

Odisha State Board BSE Odisha 8th Class Maths Solutions Algebra Chapter 2 ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା Ex 2(b) Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 8 Maths Solutions Algebra Chapter 2 ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା Ex 2(b)

Question 1.
ପ୍ରଦତ୍ତ ସଂଖ୍ୟାଗୁଡ଼ିକ ସଂଖ୍ୟାରେଖାରେ ସୂଚିତ କର ।
(i) \(\frac{7}{4}\)
(ii) \(\frac{-5}{6}\)
(iii) \(\frac{8}{3}\)
ସମାଧାନ :
(i) \(\frac{7}{4}=1 \frac{3}{4}\) ∴ 1 < \(\frac{7}{4}\) < 2

ସଂଖ୍ୟାରେଖାରେ O, A, B ଯଥାକ୍ରମେ 0,1ଓ 2 ର ସଂଖ୍ୟାର ସୂଚକ ବିନ୍ଦୁ ନିଆଯାଉ ।
\(\overline{\mathrm{AB}}\) କୁ 4 ସମାନ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଉ, ଯେପରି AP = PQ = QR = RB ହେବ ।
ବର୍ତ୍ତମାନ R ବିନ୍ଦୁଟି \(1 \frac{3}{4}\) ସଂଖ୍ୟାର ସୂଚକ ବିନ୍ଦୁ ।

(ii) \(\frac{-5}{6}\), 1 ଓ 0 ର ମଧ୍ୟବର୍ତ୍ତୀ ଏକ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା ।
∴ -1 < \(\frac{-5}{6}\) < 0
-1 ଓ 0 ସୂଚିତ ବିଦୁ୍ୟଦ୍ୱୟର ସଂଯୋଜକ ରେଖାଖଣ୍ଡ \(\overline{\mathrm{AO}}\) କୁ 6 ସମାନ ଭାବରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଉ । ଶୂନ ସୂଚକ ବିନ୍ଦୁରୁ ବାମକୁ 5 ଟି ଭାଗକଲେ ଯେଉଁ କ୍ତ ବିନ୍ଦୁଟି ରହିବ, ତାହା \(\frac{-5}{6}\)ର ସୂଚକ ବିନ୍ଦୁ ।

(iii) \(\frac{8}{3}=2 \frac{2}{3}\) ∴ 1 < \(\frac{7}{4}\) < 2
ସଂଖ୍ୟାରେଖାରେ ଠ, A, B ଓ C ଯଥାକ୍ରମେ 0, 1, 2 ଓ 3 ବିନ୍ଦୁମାନଙ୍କର ସୂଚକ ବିନ୍ଦୁ ହେଉ । \(\overline{\mathrm{BC}}\) କୁ D ଓ E ବିନ୍ଦୁରେ ସମାନ ତିନିଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଉ ।
ଯେପରିକି B – D – E – C ଏବଂ BD = DE = EC ହେବ ।

E ବିନ୍ଦୁଟି \(2 \frac{2}{3}\)ର ସୂଚକ ବିନ୍ଦୁ ହେବ ।

Question 2.
\(\frac{-2}{11}, \frac{-5}{11}, \frac{-9}{11}\) କୁ ସଂଖ୍ୟାରେଖାର ଦେଖାଅ ।
ସମାଧାନ :
\(\frac{-2}{11}, \frac{-5}{11}, \frac{-9}{11}\) ବିନ୍ଦୁମାନ ସଂଖ୍ୟାରେଖାର -1 ଓ 0 ସୂଚିତ ବିଦୁ୍ୟଦ୍ବୟ ଦ୍ବାରା ଗଠିତ ରେଖାଖଣ୍ଡ ଉପରେ ଅବସ୍ଥିତ ହେବେ । ମନେକର A’ ଓ O ବିନ୍ଦୁଦ୍ଵୟ ଯଥାକ୍ରମେ -1 ଓ 0 ର ସୂଚକ ବିନ୍ଦୁ । \(\overline{\mathrm{A’O}}\) କୁ ସମାନ 11 ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଉ ।

\(\frac{-2}{11}, \frac{-5}{11}, \frac{-9}{11}\) ପାଇଁ ସୂଚକ ବିନ୍ଦୁମାନ ଯଥାକ୍ରମେ P’, Q’ ଓ R’ ।

Question 3.
(i) 2 ଠାରୁ ସାନ ପାଞ୍ଚଟି ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା ଲେଖ ।
ସମାଧାନ :
2 ଠାରୁ ସାନ ପାଞ୍ଚଟି ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା \(-\frac{1}{2}, 0, \frac{2}{3}, \frac{4}{3}, \frac{5}{3}\)

(ii) \(\frac{3}{5}\) ଓ \(\frac{3}{4}\) ମଧ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ଦଶଟି ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ସମାଧାନ :

Question 4.
(i) \(\frac{-2}{5}\) ଓ \(\frac{1}{2}\) ମଧ୍ୟବର୍ତ୍ତୀ ଦଶଟି ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
(ii) 2 ଠାରୁ ବଡ଼ ପାଞ୍ଚଟି ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା
ସମାଧାନ :
(i)

ଏଥ୍ ମଧ୍ୟରୁ ଯେ କୌଣସି ଦଶଗୋଟି ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା ନିଆଯାଇପାରେ ।

(ii)

Question 5.
ନିମ୍ନ ପ୍ରଦତ୍ତ ସଂଖ୍ୟାମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ପାଞ୍ଚଟି ଲେଖାଏଁ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
(i) \(\frac{2}{3}\) ଓ \(\frac{4}{5}\)
(ii) \(\frac{-3}{2}\) ଓ \(\frac{5}{3}\)
(iii) \(\frac{1}{4}\) ଓ \(\frac{1}{2}\)
ସମାଧାନ :
(i)

(ii)

(iii)

Question 6.
ନିମ୍ନ ସଂଖ୍ୟା ଯୋଡ଼ିଗୁଡ଼ିକରେ ଥ‌ିବା ବଡ଼ ସଂଖ୍ୟାଟିକୁ ସ୍ଥିର କର ।
(i) \(\frac{2}{3}\) ଓ \(\frac{5}{7}\)
(ii) \(\frac{3}{4}\) ଓ \(\frac{7}{9}\)
(iii) \(\frac{3}{7}\) ଓ \(\frac{4}{11}\)
ସମାଧାନ :
(i) 3 ଓ 7 ର ଲ.ସା. ଗୁ = 21
\(\frac{2}{3}=\frac{2 \times 7}{3 \times 7}=\frac{14}{21}, \frac{5}{7}=\frac{5 \times 3}{7 \times 3}=\frac{15}{21}\)
\(\frac{15}{21}>\frac{14}{21} \Rightarrow \frac{5}{7}>\frac{2}{3}\)

(ii) 4 ଓ 9 ର ଲ.ସା. ଗୁ = 36
\(\frac{3}{4}=\frac{3 \times 9}{4 \times 9}=\frac{27}{36}, \frac{7}{9}=\frac{7 \times 4}{9 \times 4}=\frac{28}{36}\)
\(\frac{28}{36}>\frac{27}{36} \Rightarrow \frac{7}{9}>\frac{3}{4}\)

(iii) 7 ଓ 11 ର ଲ.ସା. ଗୁ
\(\frac{3}{7}=\frac{3 \times 11}{7 \times 11}=\frac{33}{77}, \frac{4}{11}=\frac{4 \times 7}{11 \times 7}=\frac{28}{77} \)
\(\frac{33}{77}>\frac{28}{77} \Rightarrow \frac{3}{7}>\frac{4}{11}\)

ବିକଛ ପ୍ରଣାଳୀ
ଆମେ ଜାଣିଛେ \(\frac{a}{b}\) ଓ \(\frac{c}{d}\) ଦୁଇଟି ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା ମଧ୍ୟରେ \(\frac{a}{b}\) > \(\frac{c}{d}\) ହେବ ଯଦି ad > bc ହେବ ।
ଏଠାରେ \(\frac{3}{7}\) > \(\frac{4}{11}\) କାରଣ 3 × 11 > 4 × 7 (33 > 28)

Odisha State Board BSE Odisha 8th Class History Solutions Chapter 1 ଭାରତରେ କମ୍ପାନୀ ଶାସନ ପ୍ରତିଷ୍ଠା Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 8 History Solutions Chapter 1 ଭାରତରେ କମ୍ପାନୀ ଶାସନ ପ୍ରତିଷ୍ଠା

୧। ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ପ୍ରାୟ ୭୫ଟି ଶବ୍ଦରେ ଲେଖ ।

(କ) ନାଦିର ଶାହ କେବେ ଓ କେଉଁ ପରିସ୍ଥିତିରେ ଭାରତ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲେ ? ସେ ଭାରତ ଆକ୍ରମଣ କରି କେଉଁ ପରିସ୍ଥିତି ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ ? ସେ ଭାରତରୁ ନିଜ ଦେଶକୁ କ’ଣ ନେଇଯାଇଥିଲେ ?
Answer:
ଆକ୍ରମଣ ସମୟ :
ପାରସ୍ୟର ରାଜା ନାଦିର ଶାହ ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ବିଶୃଙ୍ଖଳାର ସୁଯୋଗ ନେଇ ୧୭୩୯ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ଭାରତ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲେ ।

ସ୍ଥାନ :
ପାନିପଥ ନିକଟବର୍ତ୍ତୀ କର୍ଣ୍ଣାଲଠାରେ ସେ ମୋଗଲ ସେନାଙ୍କୁ ପରାସ୍ତ କରି ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟ ମହମ୍ମଦ ଶାହଙ୍କୁ ସଙ୍ଗରେ ନେଇ ଦିଲ୍ଲୀରେ ପ୍ରବେଶ କଲେ ।

ଅଧିକାର ଓ ଲୁଣ୍ଠନ :
ସେ ଭାରତ ଆକ୍ରମଣ କରି ବହୁଦିନ ଦିଲ୍ଲୀ ଅଧିକାର କରି ସେଠାରେ ଲୁଣ୍ଠନ ଓ ନରହତ୍ୟା ଚଳାଇଥିଲେ । ଫଳରେ ଦିଲ୍ଲୀ ନଗରୀ ଏକ ଶ୍ମଶାନରେ ପରିଣତ ହୋଇଗଲା ।

ମୟୂର ସିଂହାସନ ଅପହରଣ :
ଅବଶେଷରେ ଦିଲ୍ଲୀକୁ ଲୁଣ୍ଠନ କରି ସେ ଶାହାଜାହାନ୍‌ଙ୍କ ନିର୍ମିତ ମୟୂର ସିଂହାସନ, କୋହିନୂର ମଣି, ହସ୍ତୀ ଓ ଅଶ୍ଵଗୁଡ଼ିକୁ ସଙ୍ଗରେ ଧରି ପାରସ୍ୟ ଫେରିଯାଇଥିଲେ ।

(ଖ) ପର୍ତ୍ତୁଗୀଜ୍‌ମାନଙ୍କ ଭାରତ ଆଗମନ ଓ ବାଣିଜ୍ୟକୋଠି ସ୍ଥାପନ ଉପରେ ଧାରଣା ଦିଅ ।
Answer:
ପର୍ତ୍ତୁଗୀଜମାନଙ୍କ ଆଗମନ :
୧୪୯୮ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ପର୍ତ୍ତୁଗୀଜ୍ ନାବିକ ଭାସ୍କୋଡ଼ାଗାମା ଉତ୍ତମାଶା ଅନ୍ତରୀପ ପାର ହୋଇ ଭାରତର ପଶ୍ଚିମ ଉପକୂଳସ୍ଥ କାଲିକଟ୍ (କୋଝିକୋଡ଼)ଠାରେ ପହଞ୍ଚିଥିଲେ । ସେତେବେଳେ ଜାମୋରିନ୍ ଉପାଧ୍ଧାରୀ ଜଣେ ହିନ୍ଦୁ ରାଜା ଏହି ଅଞ୍ଚଳରେ ଶାସନ କରୁଥିଲେ । ଭାସ୍କୋଡ଼ାଗାମା ଭାରତରେ ବାଣିଜ୍ୟ କରିବାପାଇଁ ତାଙ୍କୁ ଅନୁମତି ମାଗିଥିଲେ ।

ବାଣିଜ୍ୟକୋଠି ନିର୍ମାଣ :
ତାଙ୍କ ଅନୁମତି ଲାଭକରି ପର୍ତ୍ତୁଗୀଜମାନେ ଭାରତର ଗୋଆ, ଡାମନ, ଡିଉ, ସାଲସେଟ୍ ବେସିନ୍, ବମ୍ବେ (ମୁମ୍ବାଇ) ଏବଂ ବଙ୍ଗଦେଶର ହୁଗୁଳି ପ୍ରଭୃତି ସ୍ଥାନରେ ବାଣିଜ୍ୟକୋଠି ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ । ପରେ ସେମାନେ ଭାରତରେ ପର୍ତ୍ତୁଗୀଜ୍ ଉପନିବେଶମାନ ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ ।

(ଗ) ଫରାସୀ ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ଭାରତରେ କିପରି ସ୍ଥିତି ଦୃଢ଼ କରିପାରିଥିଲା ?
Answer:
ଇଷ୍ଟ ଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ଗଠନ :
ଫ୍ରାନ୍ସ ସମ୍ରାଟ ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ ଲୁଇଙ୍କ ମନ୍ତ୍ରୀ କୋଲବର୍ଟଙ୍କ ପୃଷ୍ଠପେ! କତାରେ ୧୬୬୪ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଫରାସୀ ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟ ଆଉରଙ୍ଗଜେବଙ୍କ ଅନୁମତି ଲାଭ କରି ଭାରତରେ ବାଣିଜ୍ୟ କାରବାର କରିଥିଲା ।

ବାଣିଜ୍ୟକୋଠି ନିର୍ମାଣ :
ଏହି କମ୍ପାନୀ ଭାରତର ସୁରତ, ମସଲିପଟ୍ଟମ୍, ପଣ୍ଡିଚେରୀ (ପୁଦୁଚେରୀ) ଓ ବଙ୍ଗଳାର ଚନ୍ଦନନଗରଠାରେ ବାଣିଜ୍ୟକୋଠିମାନ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲା ।

ସଂଘର୍ଷର ସୂତ୍ରପାତ :
ଭାରତରେ ବାଣିଜ୍ୟ କରିବା ଓ ରାଜ୍ୟବିସ୍ତାର କରିବାପାଇଁ ଇଂରେଜ ଓ ଫରାସୀମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସଂଘର୍ଷର ସୂତ୍ରପାତ ହୋଇଥିଲା । ଏହି ସଂଘର୍ଷ କର୍ଣାଟକ, ମାନ୍ଦ୍ରାଜ୍, ପଣ୍ଡିଚେରୀରେ ଲାଗି ରହିଥିଲା ।

ଶାନ୍ତି ଚୁକ୍ତି :
ଇଉରୋପରେ ସଂଗଠିତ ଅଷ୍ଟ୍ରିଆ ଉତ୍ତରାଧିକାର ସଂକ୍ରାନ୍ତ ଯୁଦ୍ଧରେ ଦୁଇ ବିପରୀତ ପକ୍ଷ ଥିବା ଇଂରେଜ ଓ ଫରାସୀମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଭାରତରେ ଯୁଦ୍ଧ ଲାଗିଗଲା । ଇଂରେଜମାନେ ଫରାସୀମାନଙ୍କ ଦୁର୍ଗ ପଣ୍ଡିଚେରୀ ଆକ୍ରମଣ କରିବାରୁ ଡ୍ୟୁପ୍ଲେଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଫରାସୀମାନେ ମାନ୍ଦ୍ରାଜ ଅଧିକାର କଲେ । ଉଭୟ ପକ୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଶାନ୍ତିଚୁକ୍ତି ସ୍ୱାକ୍ଷରିତ ହେବାରୁ ଯୁଦ୍ଧ ବନ୍ଦ ହେଲା ଓ ଇଂରେଜମାନେ ମାନ୍ଦ୍ରାଜ ଫେରିପାଇଲେ ।

ସୁଦୃଢ଼ ସ୍ଥିତି :
ସେହିଭଳି ହାଇଦ୍ରାବାଦ ଓ କର୍ଣ୍ଣାଟକର ନବାବ ପଦପାଇଁ ଇଂରେଜ ଓ ଫରାସୀମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପୁନର୍ବାର ସଂଘର୍ଷ ସଂଗଠିତ ହୋଇଥିଲା । ଡ୍ୟୁପ୍ଲେଙ୍କ ବିଚକ୍ଷଣ ବୁଦ୍ଧି ବଳରେ ଏହି ଯୁଦ୍ଧରେ ଫରାସୀମାନେ ବିଜୟ ଲାଭକରି ଭାରତରେ ନିଜର ସ୍ଥିତି ସୁଦୃଢ଼ କରିଥିଲେ ।

(ଘ) ଦ୍ଵିତୀୟ କର୍ଣାଟ ସମର ଉପରେ ବିବରଣୀ ପ୍ରଦାନ କର ।
Answer:
ସମୟସୀମା :
ହାଇଦ୍ରାବାଦ ଓ କର୍ଣ୍ଣାଟକ ନବାବ ପଦପାଇଁ ଇଂରେଜ ଏବଂ ଫରାସୀମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଦ୍ବିତୀୟ କର୍ଣ୍ଣାଟ ସମର ୧୭୫୦ରୁ ୧୭୫୪ ଖ୍ରୀ.ଅ. ମଧ୍ଯରେ ସଂଘଟିତ ହୋଇଥିଲା ।

ସମର୍ଥନ :
କର୍ଣ୍ଣାଟକର ନବାବ ପଦପାଇଁ ଇଂରେଜମାନେ ଅନରଙ୍କୁ ସମର୍ଥନ କରୁଥିଲାବେଳେ ଫରାସୀମାନେ ଚନ୍ଦାସାହେବଙ୍କୁ ସମର୍ଥନ କରୁଥିଲେ । ଫଳସ୍ବରୂପ ଉଭୟଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଯେଉଁ ଯୁଦ୍ଧ ହେଲା ସେଥ‌ିରେ ଅନୱାରଉଦ୍ଦିନ ପରାସ୍ତ ଓ ନିହତ ହେଲେ ଏବଂ ଫରାସୀ ସମର୍ଥ ଚନ୍ଦାସାହେବ ବିଜୟୀ ହୋଇ କର୍ଣ୍ଣାଟକର ନବାବ ହେଲେ ।

କନ୍ଦଳ :
ସେହିପରି ହାଇଦ୍ରାବାଦର ସିଂହାସନ ପାଇଁ ନିଜାମଙ୍କ ପୁତ୍ର ନାସିରଜଙ୍ଗ ଓ ନାତି ମୁଜାଫରଜଙ୍ଗଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କନ୍ଦଳ ଲାଗିଥିଲା ।

ଶକ୍ତିବୃଦ୍ଧି :
ଇଂରେଜମାନେ ନାସିରଜଙ୍ଗଙ୍କୁ ଏବଂ ଫରାସୀମାନେ ମୁଜାଫରଜଙ୍ଗଙ୍କୁ ସମର୍ଥନ କରି ଯୁଦ୍ଧରେ ଅବତୀର୍ଣ୍ଣ ହେଲେ । ଫରାସୀ ଗଭର୍ଣ୍ଣର ନ୍ୟୁଙ୍କ ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ରରେ ନାସିରଜଙ୍ଗ ପରାସ୍ତ ଓ ନିହତ ହେଲେ ଏବଂ ମୁଜାଫରଜଙ୍ଗ ହାଇଦ୍ରାବାଦର ନିଜାମ ହେଲେ । ଫଳରେ ଦାକ୍ଷିଣାତ୍ୟରେ ଫରାସୀମାନଙ୍କ ଶକ୍ତି ବୃଦ୍ଧି ପାଇଲା ।

ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ପ୍ରଭାବ :
ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ଏହି ଦୁର୍ଦ୍ଦିନରେ କ୍ଲାଇଡ୍ ନାମକ ଜଣେ ଇଂରେଜ ଯୁବକ ଇଂରେଜ ସେନାବାହିନୀ ସାହାଯ୍ୟରେ କର୍ଣ୍ଣାଟକର ରାଜଧାନୀ ଆର୍କଟ ଅଧ୍ୟାର କରି ଅନୱାରଉଦ୍ଦିନ୍‌ଙ୍କ ପୁତ୍ର ମହମ୍ମଦ ଅଲ୍ଲୀଙ୍କୁ କର୍ଣ୍ଣାଟକର ନବାବ କରାଇଲେ । ଫଳରେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ପ୍ରଭାବ ପୁନଃ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହେଲା ।

(ଙ) ମୀରକାଶିମ୍ କିପରି ବଙ୍ଗର ନବାବ ହେଲେ ଓ କେଉଁ କାରଣ ଯୋଗୁଁ ଇଂରେଜମାନେ ତାଙ୍କୁ ନବାବ ପଦରୁ ଅପସାରଣ କରିବାକୁ ଚାହିଁଥିଲେ ?
Answer:
ଅର୍ଥଲୋଭ :
ଇଂରେଜ କର୍ମଚାରୀମାନେ ଅଧିକ ବିଶୃଙ୍ଖଳିତ ହୋଇ ଅଧୂକ ଅର୍ଥ ଲୋଭରେ ମୀଜାଫରଙ୍କୁ ସିଂହାସନରୁ ବିତାଡ଼ିତ କରି ତାଙ୍କ ଜାମାତା ମୀରକାଶିମ୍‌ଙ୍କୁ ସିଂହାସନରେ ବସାଇଥିଲେ । ଫଳରେ ମୀୠକାଶିମ୍ ବଙ୍ଗର ନବାବ ହୋଇଥିଲେ ।

ରାଜଧାନୀ ଉଠାଇବା :
ମୀର୍‌କାଶିମ୍ ନବାବ ହେବାପରେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କଠାରୁ ଦୂରରେ ରହି ସ୍ଵାଧୀନଭାବେ ଶାସନ କରିବାପାଇଁ ନିଜ ରାଜଧାନୀ ମୁର୍ଶିଦାବାଦଠାରୁ ମୁଙ୍ଗେରକୁ ଉଠାଇ ନେଇଥିଲେ ।

କର୍ମଚାରୀ ଅପସାରଣ :
ସେ ଶାସନ କ୍ଷେତ୍ରରେ କେତେକ କର୍ମଚାରୀମାନଙ୍କୁ ଅପସାରଣ କରିଥିଲେ ।

କର ଛାଡ଼ :
ପୂର୍ବରୁ କମ୍ପାନୀର ବଣିକମାନଙ୍କ ଉପରୁ ବାଣିଜ୍ୟ କର ଛାଡ଼ କରାଯାଇଥିବାରୁ ମୀରକାଶିମ୍ ଭାରତୀୟ ବଣିକମାନଙ୍କ ଉପରୁ ବାଣିଜ୍ୟ କର ଛାଡ଼ କରିଦେଇଥିଲେ ।

ବାଣିଜ୍ୟରେ ବାଧା :
ଫଳରେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ବାଣିଜ୍ୟ କାରବାରରେ ବାଧା ସୃଷ୍ଟି ହେଲା । ତେଣୁ ଇଂରେଜମାନେ ମୀୠକାଶିମ୍‌ଙ୍କୁ ନବାବ ପଦରୁ ଅପସାରଣ କରିବାକୁ ଚାହିଁଥିଲେ ।

(ଚ) ସାମନ୍ତ ସନ୍ଧି କିଏ କେଉଁ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ପ୍ରଣୟନ କରିଥିଲେ ? ଏହାର ସର୍ଭଗୁଡ଼ିକ କ’ଣ ଥିଲା ଓ କେଉଁମାନେ ଏହି ସନ୍ଧି ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ସାମନ୍ତ ସନ୍ଧି ପ୍ରଣୟନ :
ଭାରତୀୟ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ଉପରେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ପ୍ରଭାବ ବିସ୍ତାର କରିବାପାଇଁ ଗଭର୍ଣ୍ଣର ଲର୍ଡ ୱେଲେସ୍‌ଲି ସାମନ୍ତ ସନ୍ଧି ପ୍ରଥା ପ୍ରଣୟନ କରିଥିଲେ ।

ସାମନ୍ତ ସନ୍ଧିର ସର୍ଭ :

• ଯେଉଁ ଦେଶୀୟ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକର ରାଜା ଏହି ସନ୍ଧି ଗ୍ରହଣ କରିବେ ସେମାନେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ମିତ୍ର ହୋଇ ଅଧୀନତା ସ୍ବୀକାର କରିବେ ।
• ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ବିନା ଅନୁମତିରେ ସେମାନେ କୌଣସି ଦେଶୀୟ ଓ ବିଦେଶୀ ଶକ୍ତି ସହ ସମ୍ପର୍କ ରଖୂପାରିବେ ନାହିଁ ।
• ସେମାନେ ନିଜ ରାଜ୍ୟରେ ଦଳେ ଇଂରେଜ ସୈନ୍ୟ ନିଜ ଖର୍ଚ୍ଚରେ ରଖିବେ ।
• ସୈନ୍ୟମାନଙ୍କ ଖର୍ଚ୍ଚ ଦେବାକୁ ଅସମର୍ଥ ହେଲେ ସେମାନେ ନିଜ ରାଜ୍ୟର ଏକ ଅଂଶ ଇଂରେଜମାନଙ୍କୁ ଦେବେ ।

ସନ୍ଧି ଗ୍ରହଣକାରୀ ଶାସକ :
ହାଇଦ୍ରାବାଦର ନିଜାମ୍, ଅଯୋଧ୍ୟାର ନବାବ, ଭୋସଲା, ସିନ୍ଧିଆଙ୍କ ସହ ତାଞ୍ଜୋର, ସୁରାଟ, ଯୋଧପୁର, ଜୟପୁର ଓ ଉଦୟପୁର ଆଦି ଅଞ୍ଚଳର ଶାସକମାନେ ସାମନ୍ତ ସନ୍ଧି ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।

(ଛ) ରାଜ୍ୟସ୍ଵତ୍ଵ ଲୋପନୀତି କିଏ ପ୍ରଣୟନ କରିଥିଲେ ? ଏହି ନୀତିରେ କି ବ୍ୟବସ୍ଥା ଥିଲା ଏବଂ କେଉଁ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ଏଥରେ କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ?
Answer:
ନୀତି ପ୍ରଣୟନ :
ଭାରତର ଗଭର୍ଣ୍ଣର ଜେନେରାଲ ଲର୍ଡ ଡେଲ୍‌ହାଉସୀ ରାଜ୍ୟସ୍ୱତ୍ବ ଲୋପନୀତି ପ୍ରଣୟନ କରିଥିଲେ ।

ରାଜ୍ୟସ୍ଵତ୍ଵ ଲୋପନୀତିର ବ୍ୟବସ୍ଥା :

• ଅପୁତ୍ରିକ ରାଜାମାନେ ପୋଷ୍ୟପୁତ୍ର ଗ୍ରହଣ କରିପାରିବେ ନାହିଁ ।
• ସେମାନଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁପରେ ସେମାନଙ୍କ ରାଜ୍ୟ ଇଂରେଜ ସାମ୍ରାଜ୍ୟଭୁକ୍ତ ହେବ ।

କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ରାଜ୍ୟ :
ଏହି ନୀତିଦ୍ଵାରା ସତାରା, ଝାନ୍ସୀ, ନାଗପୁର, ସମ୍ବଲପୁର, ଜୈତ୍ରପୁର ଆଦି ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକ କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇଥିଲେ । ସେହି ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ଇଂରେଜ ସାମ୍ରାଜ୍ୟଭୁକ୍ତ ହେଲା ।

(ଜ) ‘ପିଙ୍କ ଭାରତ ଶାସନ ଆଇନ’’ ସମ୍ପର୍କରେ ଧାରଣା ଦିଅ ।
Answer:
ରେଗୁଲେଟିଂ ଆକ୍ଟର ତ୍ରୁଟି ସୁଧାର :
ରେଗୁଲେଟିଂ ଆକ୍ଟ ବା ନିୟାମକ ଆଇନର ତ୍ରୁଟିକୁ ସୁଧାରିବାପାଇଁ ବିଲାତ ପାର୍ଲାମେଣ୍ଟରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ପିଟ୍ ସାହେବ ଏକ ଆଇନ କଲେ । ତାହା ପିଟ୍‌ଙ୍କ ଭାରତ ଶାସନ ଆଇନ ନାମରେ ନାମିତ ।

ବୋର୍ଡ଼ ଅଫ୍ କଣ୍ଟ୍ରାଲ ଗଠନ :
ଏହି ଆଇନ ଅନୁଯାୟୀ ବିଲାତରେ ବୋର୍ଡ ଅଫ୍ କଣ୍ଟ୍ରୋଲ୍ ବା ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ପରିଷଦ ଗଠନ କରାଗଲା । ବିଲାତର ମନ୍ତ୍ରୀପରିଷଦରୁ ଜଣକୁ ତାହାର ସଭାପତି ରୂପେ ନିଯୁକ୍ତ କରାଗଲା ।

କ୍ଷମତା ପ୍ରଦାନ :
ଏହି ବୋର୍ଡ ଅଫ୍ କଣ୍ଟ୍ରୋଲ୍ ହାତରେ ଭାରତ ଶାସନର ସର୍ବୋଚ୍ଚ କ୍ଷମତା ରହିଲା । ଗଭର୍ଣ୍ଣର ଜେନେରାଲଙ୍କ କ୍ଷମତା ବଢ଼ାଇ ଦିଆଗଲା । ଶାସନକାର୍ଯ୍ୟରେ ତାଙ୍କୁ ପରାମର୍ଶ ଦେବାକୁ ଏକ ସଭା ରହିଲା । ଏହି ସଭାରେ ତିନିଜଣ ସଭ୍ୟ ରହିଲେ ।

ପୂର୍ଣ୍ଣ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା :
ବମ୍ବେ, ମାନ୍ଦ୍ରାଜର ଗଭର୍ଣରଙ୍କ ଉପରେ ଗଭର୍ଣ୍ଣର ଜେନେରାଲ୍‌ଙ୍କର ପୂର୍ଣ୍ଣ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ରହିଲା । ସୁପ୍ରିମ୍‌କୋର୍ଟର କ୍ଷମତା ପରିସର ସ୍ପଷ୍ଟ କରାଗଲା । ଏହି ଆଇନଦ୍ଵାରା ଇଂରେଜ ସରକାର ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିପାରିଥିଲେ ।

୨ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ପ୍ରାୟ ୨୦ଗେଟି ଶବ୍ଦରେ ଲେଖ ।

(କ) ଅମୀରମାନେ କେଉଁ କେଉଁ ଦଳରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ? ସେମାନେ କେଉଁ ଫାଇଦା ହାସଲ କରୁଥିଲେ ?
Answer:
ଦଳ ଗଠନ :
ଅମୀରମାନେ ଦୁରାନୀ, ଇରାନୀ ଓ ହିନ୍ଦୁସ୍ଥାନୀ ପ୍ରଭୃତି ଦଳରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ।

ଫାଇଦା ହାସଲ :
ମୋଗଲ ଦରବାରକୁ ଦୁର୍ବଳ କରି ସେମାନେ ରାଜନୈତିକ ଫାଇଦା ହାସଲ କରୁଥିଲେ ।

(ଖ) ଯୋଧପୁରର ରାଜା ଅଜିତ୍ ସିଂହ କେଉଁ କେଉଁ ରାଜ୍ୟର ଶାସନକର୍ତ୍ତା ହେଲେ ? ସେ କେଉଁ ଅଞ୍ଚଳର ଶାସନ ଦାୟିତ୍ବ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଶାସନକର୍ତ୍ତା :
ଯୋଧପୁରର ରାଜା ଅଜିତ୍ ସିଂ ଗୁଜରାଟ ଓ ଆଜମିରର ଶାସନକର୍ତ୍ତା ହୋଇଥିଲେ ।

ଅଞ୍ଚଳ :
ସେ ମଧ୍ୟ ଆଗ୍ରାର ଶାସନ ଦାୟିତ୍ଵ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।

(ଗ) କେଉଁ ସ୍ଥାନଗୁଡ଼ିକରେ ପର୍ତ୍ତୁଗୀଜମାନଙ୍କ ବାଣିଜ୍ୟକୋଠି ଥିଲା ? କେଉଁଗୁଡ଼ିକ ୧୯୬୧ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସେମାନଙ୍କ ଅଧିକାରରେ ରହିଥିଲା ?
Answer:
ବାଣିଜ୍ୟକୋଠି :
ଭାରତର ଗୋଆ, ଡାମନ, ଡିଉ, ସାଲସେଟ୍ ବେସିନ୍, ବମ୍ବେ ଏବଂ ବଙ୍ଗଦେଶର ହୁଗୁଳି ପ୍ରଭୃତି ସ୍ଥାନରେ ପର୍ତ୍ତୁଗୀଜମାନଙ୍କର ବାଣିଜ୍ୟକୋଠି ଥିଲା ।

ଅଧ୍ୟାତ ଅଞ୍ଚଳ :
୧୯୬୧ ମସିହା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଗୋଆ, ଡାମନ, ଡିଉ ସେମାନଙ୍କ ଅଧିକାରରେ ଥିଲା ।

(ଘ) ଇଂରେଜ ଓ ଫରାସୀମାନେ କେଉଁ ସ୍ଥାନମାନଙ୍କରେ ବାଣିଜ୍ୟଦୁର୍ଗ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ବାଣିଜ୍ୟକୋଠି ନିର୍ମାଣ :
ଇଂରେଜମାନେ ନିର୍ମାଣ କରିଥିବା ବାଣିଜ୍ୟକୋଠି ମଧ୍ୟରେ ମସଲିପଟ୍ଟମ୍, ମହାନଦୀ ମୁହାଣସ୍ଥିତ ହରିପୁର, ବାଲେଶ୍ଵର, ହୁଗୁଳୀ, ପାଟଣା ଓ କାଶି ମ୍ବବଜାର ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ ଥିଲା । ମାନ୍ଦ୍ରାଜ୍ (ଚେନ୍ନାଇ), ବମ୍ବେ (ମୁମ୍ବାଇ) ଓ କଲିକତା (କୋଲକାତା) ସେମାନଙ୍କର ପ୍ରଧାନ ବାଣିଜ୍ୟକେନ୍ଦ୍ର ଥିଲା ।

ଫରାସୀମାନଙ୍କ ବାଣିଜ୍ୟକୋଠି ନିର୍ମାଣ :
ଫରାସୀମାନେ ପ୍ରଥମେ ସୁରତଠାରେ ବାଣିଜ୍ୟକୋଠି ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ଓ ପରେ ମସଲିପଟ୍ଟମ୍, ପଣ୍ଡିଚେରୀ (ପୁଦୁଚେରି) ଓ ବଙ୍ଗଳାର ଚନ୍ଦନନଗରଠାରେ ବାଣିଜ୍ୟକୋଠି ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ।

(ଙ) ଆଲିବର୍ଦ୍ଦି ଖାଁ କେବେ ପ୍ରାଣତ୍ୟାଗ କରିଥିଲେ ? ତାଙ୍କ ପରେ କିଏ ବଙ୍ଗର ଶାସକ ହୋଇଥିଲେ ?
Answer:
ପ୍ରାଣତ୍ୟାଗ ସମୟ :
ଆଲିବର୍ଦ୍ଦି ଖାଁ ୧୭୫୬ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଅପ୍ରେଲ ମାସ ୯ ତାରିଖରେ ପ୍ରାଣତ୍ୟାଗ କରିଥିଲେ ।

ପରବର୍ତୀ ଶାସକ :
ତାଙ୍କ ପରେ ତାଙ୍କର ନାତି ସିରାଜଉଦୌଲା ବଙ୍ଗର ଶାସକ ହୋଇଥିଲେ ।

(ଚ) ପଲାସୀ ଯୁଦ୍ଧରେ କିଏ ପରାଜିତ ହୋଇଥିଲେ ଓ ତାଙ୍କୁ କେଉଁ ସ୍ଥାନରେ ବନ୍ଦୀକରି ରଖାଯାଇଥିଲା ?
Answer:
ବ୍ୟକ୍ତି :
ପଲାସୀ ଯୁଦ୍ଧରେ ସିରାଜଉଦୌଲା ପରାଜିତ ହୋଇଥିଲେ ।

ସ୍ଥାନ :
ତାଙ୍କୁ ମୁର୍ଶିଦାବାଦଠାରେ ବନ୍ଦୀକରି ରଖାଯାଇଥିଲା ।

(ଛ) କେଉଁ ଆଇନ ବଳରେ ଇଂଲଣ୍ଡର ପାର୍ଲାମେଣ୍ଟ ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିପାରିଥିଲା ? ଏହା କେଉଁ ଆଇନର ଦୋଷତ୍ରୁଟିକୁ ସୁଧାରିବାପାଇଁ କରାଯାଇଥିଲା ?
Answer:
ଆଇନ :
ପିଟ୍‌ଙ୍କ ଭାରତ ଶାସନ ଆଇନ ବଳରେ ଇଂଲଣ୍ଡର ପାର୍ଲାମେଣ୍ଟ ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିପାରିଥିଲା ।

ଦୋଷତ୍ରୁଟି :
ଏହା ରେଗୁଲେଟିଂ ଆକ୍‌ଟ ବା ନିୟାମକ ଆଇନର ଦୋଷତ୍ରୁଟିକୁ ସୁଧାରିବାପାଇଁ କରାଯାଇଥିଲା ।

(ଜ) ଟିପୁ ସୁଲତାନ କେଉଁ ଯୁଦ୍ଧରେ ନିହତ ହୋଇଥିଲେ ? ତାଙ୍କ ପରେ ମହୀଶୂର ରାଜ୍ୟର ପରିଣତି କ’ଣ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ଯୁଦ୍ଧର ନାମ :
ଟିପୁ ସୁଲତାନ ୧୭୯୯ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ସଂଘଟିତ ଚତୁର୍ଥ ମହୀଶୂର ଯୁଦ୍ଧରେ ନିହତ ହୋଇଥିଲେ ।

ରାଜ୍ୟ ବିଭକ୍ତିକରଣ :
ତାଙ୍କ ପରେ ମହୀଶୂର ରାଜ୍ୟ ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଥିଲା । ରାଜ୍ୟର ପଶ୍ଚିମ- ଦକ୍ଷିଣ ଜିଲ୍ଲାଗୁଡ଼ିକ ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ଅଧୀନରେ, ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବର କେତେକ ଜିଲ୍ଲା ନିଜାମଙ୍କ ରାଜ୍ୟରେ ମିଶିଲା ଓ ରାଜ୍ୟର ଉତ୍ତର-ପଶ୍ଚିମ ଅଂଶରୁ କିଛି ମରହଟ୍ଟାମାନେ ପାଇଥିଲେ ।

୩ । ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

(କ) ନିଜାମ୍ -ଉଲ୍-ମୁଲକ୍ __________ ର ଗଭର୍ଣ୍ଣର ରୂପେ ନିଯୁକ୍ତି ପାଇଥିଲେ ।
Answer:
ଦାଷିଣାତ୍ୟ

(ଖ) ମୟୂର ସିଂହାସନ __________ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ଶାହାଜାହାନ୍

(ଗ) ଶାହୁଜୀଙ୍କୁ ________ ବନ୍ଦୀ କରି ରଖୁଥିଲେ ।
Answer:
ମୋଗଲମାନେ

(ଘ) ୧୬୧୫ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ __________ ଇଂଲଣ୍ଡର ରାଜଦୂତ ଭାବେ ଭାରତକୁ ଆସିଥିଲେ ।
Answer:
ସାର୍ ଟମାସ୍‌

(ଙ) ପଣ୍ଡିଚେରୀରେ ସାମରିକ ଶିବିର __________ ମାନେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ।
Answer:
ଫରାସୀ

(ଚ) ଇଂରେଜ ସେନାଧ୍ୟକ୍ଷ __________ ଫରାସୀ ବାଣିଜ୍ୟକୋଠି ଚନ୍ଦନନଗର ଅଧିକାର କରିଥିଲେ ।
Answer:
ଲର୍ଡ କ୍ଲାଇବ୍

(ଛ) ‘ଅନ୍ଧକୂପ ହତ୍ୟା’’ ________ ଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
ସିରାଜଉଦୌଲା

(ଜି) ବକ୍ସାର ଯୁଦ୍ଧ ପରେ ସୁଜାଉଦୌଲା ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀକୁ ________ ଓ __________ ହସ୍ତାନ୍ତର କରିଥିଲେ ।
Answer:
କୋରା, ଆଲ୍ଲାହାବାଦ

(ଝ) ହାଇଦର ଅଲ୍ଲୀ ________ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ମହୀଶୂରର ଶାସକ ହେଲେ ।
Answer:
୧୭୬୧

(ଞ) ୱେଲେସ୍‌ଲି __________ ପ୍ରଥା ପ୍ରଚଳନ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ସାମନ୍ତସନ୍ଧି

୪ । ରେଖାଙ୍କିତ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ନ କରି ଭ୍ରମ ସଂଶୋଧନ କର ।

(କ) ଟିପ୍ ସୁଲତାନ୍ କର୍ସେଲ୍‌ ବେରଂଙ୍କୁ ପରାସ୍ତ କରି ଶେରିଙ୍ଗାପରନମ୍ ଅଧିକାର କରିଥିଲେ ।
Answer:
ଟିପୁ ସୁଲତାନ୍ କର୍ଣ୍ଣେଲ ବେରଂଙ୍କୁ ପରାସ୍ତ କରି ଆର୍କଟ ଅଧୂକାର କରିଥିଲେ ।

(ଖ) ନିୟାମକ ଆଇନ ଭାରତ ପାର୍ଲାମେଣ୍ଟରେ ଗୃହୀତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
ନିୟାମକ ଆଇନ ବ୍ରିଟିଶ୍ ପାର୍ଲାମେଣ୍ଟରେ ଗୃହୀତ ହୋଇଥିଲା ।

(ଗ) ନାଦିର ଶାହଙ୍କୁ ମୋଗଲସେନା ଲାହୋରଠାରେ ପ୍ରତିରୋଧ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ନାଦିର ଶାହଙ୍କୁ ମୋଗଲସେନା କର୍ତ୍ତାଲଠାରେ ପ୍ରତିରୋଧ କରିଥିଲେ ।

(ଘ) ଫୋର୍ଟ ସେଣ୍ଟଜର୍ଜ କଲିକତାରେ ଅବସ୍ଥିତ ।
Answer:
ଫୋର୍ଟ ସେଣ୍ଟଜର୍ଜ ମାନ୍ଦ୍ରାଜ(ଚେନ୍ନାଇ)ରେ ଅବସ୍ଥିତ ।

(ଙ) ଓ୍ୱାଜିର ପଦବୀ ମୋଗଲ ଶାସନ କାଳରେ ରାଜସ୍ବ ଆଦାୟକାରୀଙ୍କୁ ବୁଝାଉଥିଲା ।
Answer:
ୱାଜିର୍ ପଦବୀ ମୋଗଲ ଶାସନ କାଳରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ପଦକୁ ବୁଝାଉଥିଲା ।

୫। ‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଶବ୍ଦ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଶବ୍ଦ ମିଳନ କର ।

Answer:

୬ । ନିମ୍ନ ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଉତ୍ତରଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତର ବାଛି ଲେଖ ।

(କ) ‘କୁଲି ଖାଁ’’ ଉପାଧ୍ କିଏ ପାଇଥିଲେ ?
(i) ନାଦିର ଶାହ
(ii) ନିଜାମ୍‌ -ଉଲ୍ ମୁଲକ
(iii) ସାଦତ୍ ଖାଁ
(iv) ଚେଙ୍ଗିଜ୍ ଖାଁ
Answer:
(ii) ନିଜାମ୍‌ -ଉଲ୍ ମୁଲକ

(ଖ) ଶିଶୁମାନେ କେତୋଟି ସଂଘରେ ସଂଗଠିତ ହୋଇଥିଲେ ?
(i) ୧୧
(ii) ୧୨
(iii) ୧୩
(iv) ୧୪
Answer:
(ii) ୧୨

(ଗ) ପ୍ରଥକ କର୍ଣ୍ଣାଟ ସମରର ସମୟସୀମା କେତେ ?
(i) ୧୭୪୦-୧୭୪୮
(ii) ୧୭୫୦-୧୭୬୦
(iii) ୧୭୫୮-୧୭୬୦
(iv) ୧୭୫୭-୧୭୬୦
Answer:
(i) ୧୭୪୦-୧୭୪୮

(ଘ) ‘ମହୀଶୂରର ବାଘ’’ ନାମରେ କିଏ ପରିଚିତ ?
(i) ରବର୍ଟ କ୍ଲାଇବ୍
(ii) ହାଇଦର ଅଲ୍ଲୀ
(iii) ଟିପୁ ସୁଲତାନ୍
(iv) କଣ୍ଠୱାଲିସ୍
Answer:
(iii) ଟିପୁ ସୁଲତାନ୍

୭ । ବନ୍ଧନୀ ମଧ୍ଯରୁ ଉପଯୁକ୍ତ ଶବ୍ଦ ବା ସଂଖ୍ୟା ବାଛି ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

(କ) ଭାରତକୁ ________ ଆବିଷ୍କାର କରିଥିଲେ ।
(ଭାସ୍କୋଡ଼ାଗାମା, ଆଲବୁକାର୍କ, କଲମ୍ବସ୍, କ୍ୟାପଟେନ୍ କୁକ୍)
Answer:
ଭାସ୍କୋଡ଼ାଗାମା

(ଖ) ପଲାସୀ ଯୁଦ୍ଧରେ _______ ର ବିଶ୍ଵାସଘାତକତା ପାଇଁ ସିରାଜଉଦୌଲା ହାରିଲେ ।
(ମୀରକାଶିମ୍, ମିରଜାଫର, ସୁଜାଉଦୌଲା, ଶାହାଆଲାମ୍)
Answer:
ମିରଜାଫର

(ଗ) ଟିପୁ ସୁଲତାନ _______ ମସିହାରେ ଯୁଦ୍ଧରେ ନିହତ ହେଲେ ।
(୧୭୯୦, ୧୭୬୧, ୧୭୯୯, ୧୮୦୦)
Answer:
୧୭୯୯

Odisha State Board BSE Odisha 8th Class Political Science Solutions Chapter 2 ରାଜ୍ୟ ସରକାର Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 8 Political Science Solutions Chapter 2 ରାଜ୍ୟ ସରକାର

୧। ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ୧୦୦ ଗୋଟି ଶବ୍ଦରେ ଲେଖ ।

(କ) ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ବ୍ୟବସ୍ଥାପିକା କ୍ଷମତା କ’ଣ ?
Answer:
ଅଧୁବେଶନ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ :

• ରାଜ୍ୟପାଳ ବିଧାନମଣ୍ଡଳର ଏକ ବା ଉଭୟ ଗୃହର ଅଧୂବେଶନ ଆହ୍ୱାନ କରନ୍ତି, ଅଧ୍ଵବେଶନର ପରିସମାପ୍ତି ଘୋଷଣା କରନ୍ତି ଏବଂ ଆବଶ୍ୟକ ସ୍ଥଳେ ସେ କେବଳ ବିଧାନସଭାକୁ ଭଙ୍ଗ କରନ୍ତି ।
• ନିର୍ବାଚନ ପରବର୍ତ୍ତୀ ନବଗଠିତ ବିଧାନସଭାର ପ୍ରଥମ ଅବେଶନ ଓ ପ୍ରତି ବର୍ଷର ପ୍ରଥମ ଅଧ‌ିବେଶନ ପ୍ରାରମ୍ଭରେ ରାଜ୍ୟପାଳ ତାଙ୍କର ‘ଲିଖୁତ ଅଭିଭାଷଣ’ ବିଧାନସଭାରେ ପାଠ କରନ୍ତି ।

ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ :

• ଚିଠା ବିଧେୟକ’ ବା ‘ବିଲ୍’ ବିଧାନମଣ୍ଡଳର ଉଭୟ ଗୃହରେ ବା ବିଧାନସଭାରେ ଗୃହୀତ ହୋଇ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ସମ୍ମତି ପାଇବା ପରେ ‘ପୂର୍ଣ୍ଣାଙ୍ଗ ଆଇନ’ରେ ପରିଣତ ହୁଏ ।
• ଅର୍ଥ-ଚିଠା ଆଇନ ବିଧାନସଭାରେ ଗୃହୀତ ହେବା ପୂର୍ବରୁ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ପ୍ରାକ୍-ଅନୁମତି ପାଇଥିବାରୁ ରାଜ୍ୟପାଳ ଏହାକୁ ସମ୍ମତି ଦେବାକୁ ବାଧ୍ୟ ।

ଅଧ୍ୟାଦେଶ :
ବିଧାନମଣ୍ଡଳ ବା ବିଧାନସଭାର ଅଧ୍ଵବେଶନ ଚାଲୁ ନଥ‌ିବା ସମୟରେ ଯଦି କୌଣସି ଜରୁରୀ ପରିସ୍ଥିତିର ମୁକାବିଲା କରିବାପାଇଁ ନୂତନ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନର ଆବଶ୍ୟକତା ପଡ଼େ, ସେତେବେଳେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଓ ମନ୍ତ୍ରୀପରିଷଦଙ୍କ ପରାମର୍ଶ କ୍ରମେ ରାଜ୍ୟପାଳ ଅଧ୍ୟାଦେଶ (ଅର୍ଜିନାନ୍ସ) ଜାରି କରିଥାଆନ୍ତି ।

(ଖ) ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କର କାର୍ଯ୍ୟାବଳୀ ବୁଝାଇ ଲେଖ ।
Answer:
ବିଭାଗ ବଣ୍ଟନ :
ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ପରାମର୍ଶରେ ମନ୍ତ୍ରୀମାନଙ୍କ ନିଯୁକ୍ତି, ପାହ୍ୟା ଓ ବିଭାଗ ବଣ୍ଟନ ହୁଏ । ସେ ମନ୍ତ୍ରୀ ପରିଷଦର ବୈଠକ ଆହ୍ୱାନ କରନ୍ତି, କାର୍ଯ୍ୟସୂଚୀ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରନ୍ତି ଓ ବୈଠକରେ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତା କରନ୍ତି ।

ଯୋଗସୂତ୍ର :
ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ମନ୍ତ୍ରିମଣ୍ଡଳ ଓ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଯୋଗସୂତ୍ର ରକ୍ଷା କରନ୍ତି । ସେ ରାଜ୍ୟ ଶାସନ ସମ୍ପର୍କରେ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କୁ ସର୍ବଦା ଅବଗତ କରାଇଥା’ନ୍ତି ।

ନୀତି ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ :
ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ବିଧାନସଭାରେ ସରକାରଙ୍କ ନୀତି ଓ ଯୋଜନାମାନ ଘୋଷଣା କରନ୍ତି । ସେ ବିରୋଧୀ ଦଳର ନେତା ଓ ଅନ୍ୟ ଦଳର ନେତାମାନଙ୍କ ସହିତ ବିଚାର ଆଲୋଚନା କରନ୍ତି ।

ସମନ୍ଵୟ :

• ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଶାସକ ଦଳର ସଦସ୍ୟମାନଙ୍କ ସହ ବିଭିନ୍ନ ସମସ୍ୟା ସମ୍ପର୍କରେ ବିଚାର ଆଲୋଚନା କରିବା ସହିତ ଦଳ ମଧ୍ୟରେ ସମନ୍ଵୟ ରକ୍ଷା କରନ୍ତି ।
• ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ବିଭିନ୍ନ ନୀତି ନିୟମ ପ୍ରଣୟନ କରିବାରେ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବା ସହିତ ସେଗୁଡ଼ିକୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବାପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ ପଦକ୍ଷେପ ନିଅନ୍ତି ।
• ରାଜ୍ୟର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଶାସନକର୍ତ୍ତା ହିସାବରେ ରାଜ୍ୟର ତଥା ଜନତାର ସ୍ବାର୍ଥ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ନିକଟରେ ଉଚିତ ଭାବେ ଉପସ୍ଥାପନ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ପ୍ରଧାନ କାର୍ଯ୍ୟ ।

(ଗ) ବିଧାନସଭା କିପରି ଗଠିତ ହୁଏ ?
Answer:
ସଭ୍ୟ ସଂଖ୍ୟା :

• ସମ୍ବିଧାନର ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅନୁସାରେ ବିଧାନସଭାର ସଭ୍ୟ ସଂଖ୍ୟା ୫୦୦ରୁ ଅଧିକ କିମ୍ବା ୬୦ରୁ କମ୍ ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ ।
• ଓଡ଼ିଶାର ବିଧାନସଭା ୧୪୭ ଜଣ ସଭ୍ୟଙ୍କୁ ନେଇ ଗଠିତ । ସେଥୁମଧ୍ୟରୁ ୨୨ ଜଣ ଅନୁସୂଚିତ ଜାତି (S.C.), ୩୪ ଜଣ ଅନୁସୂଚିତ ଜନଜାତି (S.T.) ଏବଂ ୯୧ ଜଣ ସାଧାରଣ ବର୍ଗର ଅଟନ୍ତି ।

ନିର୍ବାଚନ :

• ବିଧାନସଭାର ସଭ୍ୟମାନେ ରାଜ୍ୟର ଭୋଟଦାତାମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଭାବରେ ସାବାଳକ ଭୋଟଦାନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ମାଧ୍ୟମରେ ନିର୍ବାଚିତ ହୁଅନ୍ତି ।
• ୧୮ ବର୍ଷରୁ ଅଧ‌ିକ ବୟସ୍କ ସାବାଳକ ନାଗରିକ ମତଦାନ ଅଧିକାର ସାବ୍ୟସ୍ତ କରି ନିଜ ନିଜ ନିର୍ବାଚନ ମଣ୍ଡଳୀକୁ ଜଣେ ପ୍ରାର୍ଥୀକୁ ବିଧାୟକ (M.L.A.) ଭାବରେ ନିର୍ବାଚିତ କରନ୍ତି ।
  କାର୍ଯ୍ୟକାଳ : ବିଧାନସଭାର କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ୫ ବର୍ଷ । କିନ୍ତୁ ଜରୁରୀ ପରିସ୍ଥିତିବେଳେ ବିଧାନସଭାର କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ୧ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବୃଦ୍ଧି କରାଯାଇପାରେ ।

(ଘ) ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର କ୍ଷେତ୍ରାତ୍‌କାର ବୁଝାଇ ଲେଖ ।
Answer:

• ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର କ୍ଷେତ୍ରାଧିକାରକୁ ୩ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି; ଯଥା— ମୌଳିକ କ୍ଷେତ୍ରାଧିକାର, ଆବେଦନମୂଳକ କ୍ଷେତ୍ରାତ୍‌କାର ଓ ପର୍ଯ୍ୟବେକ୍ଷଣ କ୍ଷେତ୍ରାଧ୍ୟାକାର ।
• ମୌଳିକ କ୍ଷେତ୍ରାଧୁକାର – ଧାରା ୨୨୬ ଅନୁସାରେ କୌଣସି ନାଗରିକଙ୍କର ମୌଳିକ ଅଧିକାର କ୍ଷୁଣ୍ଣ ହେଲେ ସେ ସିଧାସଳଖ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟରେ ଆବେଦନ କରିପାରିବେ । ସଂସଦ, ବିଧାନସଭା ଇତ୍ୟାଦି ନିର୍ବାଚନ ସଂକ୍ରାନ୍ତୀୟ ମୋକଦ୍ଦମା ଏବଂ ଅଦାଲତ ଅବମାନନା, ବିବାହ, ଛାଡ଼ପତ୍ର ଇତ୍ୟାଦି ମୋକଦ୍ଦମାଗୁଡ଼ିକ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ମୌଳିକ କ୍ଷେତ୍ରାଧିକାର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ।
• ଆବେଦନମୂଳକ କ୍ଷେତ୍ରାଧୁକାର – ବିଭିନ୍ନ ଦେୱାନୀ ଓ ଫୌଜଦାରୀ ମାମଲାରେ ଜିଲ୍ଲାସ୍ତରୀୟ ବିଚାରପତିଙ୍କ ରାୟ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟରେ ଆବେଦନ କରାଯାଏ, ଯଦି ଏହି ମୋକଦ୍ଦମାଗୁଡ଼ିକରେ ଆଇନର ତର୍ଜମା କରାଯିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ଥାଏ ।
• ପର୍ଯ୍ୟବେକ୍ଷଣ କ୍ଷେତ୍ରାଧ୍ୟାର – ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ମୁଖ୍ୟ ବିଚାରପତି ଜିଲ୍ଲାସ୍ତରୀୟ ନିମ୍ନ ଅଦାଲତଗୁଡ଼ିକ- ପରିଦର୍ଶନ କରନ୍ତି ଏବଂ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତି । ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ ନିମ୍ନ ଅଦାଲତଗୁଡ଼ିକର କାର୍ଯ୍ୟ ନିର୍ବାହ ପଦ୍ଧତି ସ୍ଥିର କରନ୍ତି । ନିମ୍ନ ଅଦାଲତରେ ବିଚାରାଧୀନ ଯେକୌଣସି ମୋକଦ୍ଦମାକୁ ନିଜ ପାଖକୁ ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରି ଆଣି ତାହାର ବିଚାର କରିବାର କ୍ଷମତା ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ଅଛି । ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟରେ କାର୍ଯ୍ୟରତ କର୍ମଚାରୀମାନଙ୍କ ଚାକିରୀ ସର୍ତ୍ତାବଳୀ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟଦ୍ବାରା ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ହୁଏ ।

(ଙ) ମନ୍ତ୍ରୀପରିଷଦର ଗଠନ କିପରି ହୁଏ ?
Answer:
ପରାମର୍ଶ :
ସମ୍ବିଧାନର ନିୟମ ଅନୁସାରେ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କୁ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ପରାମର୍ଶ ଦେବାପାଇଁ ଏକ ମନ୍ତ୍ରୀପରିଷଦ ଥାଏ ।

ନିଯୁକ୍ତି :
ରାଜ୍ୟ ବିଧାନସଭାର ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠ ଦଳର ନେତାଙ୍କୁ ରାଜ୍ୟପାଳ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଭାବେ ନିଯୁକ୍ତି ଦିଅନ୍ତି । ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ପରାମର୍ଶକ୍ରମେ ରାଜ୍ୟପାଳ ଅନ୍ୟ ମନ୍ତ୍ରୀମାନଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦିଅନ୍ତି ।

ମନ୍ତ୍ରିପରିଷଦ :

• କ୍ୟାବିନେଟ୍ ମନ୍ତ୍ରୀ, ରାଷ୍ଟ୍ରମନ୍ତ୍ରୀ ଓ ଉପମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ନେଇ ମନ୍ତ୍ରୀପରିଷଦ ଗଠିତ ହୋଇଥାଏ ।
• ବିଧାନମଣ୍ଡଳର ସଭ୍ୟ ନ ଥ‌ିବା ବ୍ୟକ୍ତି ମନ୍ତ୍ରୀପରିଷଦରେ ସ୍ଥାନ ପାଇଥିଲେ ତାଙ୍କୁ ୬ ମାସ ମଧ୍ୟରେ ବିଧାନସଭା ବା
• ବିଧାନସଭାର ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠ ସଭ୍ୟଙ୍କର ଆସ୍ଥାଭାଜନ ଥୁବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମନ୍ତ୍ରପରିଷଦ ଶାସନ ପରିଚାଳନା କରିଥାଏ ।

୨। ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ୪୦ଟି ଶବ୍ଦରେ ଲେଖ ।

(କ) ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ଇଚ୍ଛାଧୀନ କ୍ଷମତାଗୁଡ଼ିକ ଲେଖ ।
Answer:

• ସାମ୍ବିଧାନିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅନୁଯାୟୀ ଯେଉଁ କ୍ଷମତା ପ୍ରୟୋଗ କରିବା ସମୟରେ ରାଜ୍ୟପାଳ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଓ ମନ୍ତ୍ରୀପରିଷଦର ପରାମର୍ଶଦ୍ବାରା ପରିଚାଳିତ ନହୋଇ ନିଜର ବୁଦ୍ଧି ଓ ବିବେକଦ୍ବାରା ପରିଚାଳିତ ହୁଅନ୍ତି, ସେହି କ୍ଷମତାକୁ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କର ଇଚ୍ଛାଧୀନ କ୍ଷମତା କୁହାଯାଏ ।
• କେଉଁ କ୍ଷେତ୍ରରେ ରାଜ୍ୟପାଳ ଇଚ୍ଛାଧୀନ କ୍ଷମତା ପ୍ରୟୋଗ କରିବେ, ତାହା ସେ ନିଜେ ସ୍ଥିର କରନ୍ତି ।
• ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ଇଚ୍ଛାଧୀନ କ୍ଷମତା ବିଷୟରେ କୌଣସି ପ୍ରଶ୍ନ ନ୍ୟାୟାଳୟରେ ଉତ୍‌ଥାପିତ ହୁଏ ନାହିଁ ।
• ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କର ଇଚ୍ଛାଧୀନ କ୍ଷମତା ସମ୍ପର୍କରେ ସମ୍ବିଧାନରେ କୌଣସି ବିଶଦ ଆଲୋଚନା ହୋଇନାହିଁ ।

(ଖ) ବିଧାନସଭାର ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ କ୍ଷମତା ବୁଝାଇ ଲେଖ ।
Answer:

• ବିଧାନସଭା ରାଜ୍ୟ ତାଲିକା ଏବଂ ଯୁଗ୍ମ ତାଲିକା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ବିଷୟଗୁଡ଼ିକରେ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ କରନ୍ତି ।
• ଚିଠା ଆଇନ (ବିଲ୍) ବିଧାନସଭାରେ ଗୃହୀତ ହେବାପରେ ରାଜ୍ୟପାଳ ତାହାକୁ ସମ୍ମତି ଦେଲେ ତାହା ଆଇନରେ ପରିଣତ ହୁଏ ।

(ଗ) ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ଆବେଦନମୂଳକ କ୍ଷେତ୍ରାଧିକାର ବୁଝାଇ ଲେଖ ।
Answer:

• ଆବେଦନମୂଳକ କ୍ଷେତ୍ରାଧ୍ୟାର ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ଅନ୍ୟ ଏକ ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ କ୍ଷମତା ।
• ବିଭିନ୍ନ ଦେୱାନୀ ଓ ଫୌଜଦାରୀ ମାମଲାରେ ଜିଲ୍ଲାସ୍ତରୀୟ ବିଚାରପତିଙ୍କ ରାୟ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟରେ ଆବେଦନ କରାଯାଇପାରିବ ।

(ଘ) ବାଚସ୍ପତି କେତେବେଳେ ନିର୍ଣ୍ଣାୟକ ଭୋଟ ଦେଇଥା’ନ୍ତି ?
Answer:

• ଯେତେବେଳେ କୌଣସି ଚିଠା ଆଇନ ବା ପ୍ରସ୍ତାବ ସପକ୍ଷରେ ଓ ବିପକ୍ଷରେ ସମାନ ସଂଖ୍ୟକ ଭୋଟ ମିଳେ; ସେତେବେଳେ ବାଚସ୍ପତି ନିର୍ଣ୍ଣାୟକ ଭୋଟ ଦିଅନ୍ତି ।
• ଏହି ‘ନିର୍ଣ୍ଣାୟକ ଭୋଟ’ ମାଧ୍ୟମରେ ସେ ଚିଠା ଆଇନ ବା ପ୍ରସ୍ତାବଟିର ଭାଗ୍ୟ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରନ୍ତି ।

(ଙ) ନିମ୍ନ ଅଦାଲତ କହିଲେ ତୁମେ କ’ଣ ବୁଝ ?
Answer:

• ରାଜ୍ୟର ପ୍ରତି ଜିଲ୍ଲା ଓ ସବ୍‌ଡିଭିଜନ୍ ସ୍ତରରେ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ ପରି ଅଧସ୍ତନ ଅଦାଲତମାନ ରହିଛି । ଏହାକୁ ନିମ୍ନ ଅଦାଲତ କୁହାଯାଏ ।
• ଏହି ନିମ୍ନ ଅଦାଲତକୁ ଦୁଇ ଶ୍ରେଣୀରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଏ; ଯଥା— (୧) ଦେୱାନୀ ଅଦାଲତ, (୨) ଫୌଜଦାରୀ ଅଦାଲତ ।

(ଚ) ଫୌଜଦାରୀ ମୋକଦ୍ଦମା କ’ଣ ?
Answer:

• ଯେଉଁ ମୋକଦ୍ଦମାଗୁଡ଼ିକ ଚୋରି, ଡକାୟତି, ଧର୍ଷଣ, ହତ୍ୟା ସମ୍ପର୍କିତ ହୋଇଥାଏ, ସେଗୁଡ଼ିକୁ ଫୌଜଦାରୀ ମୋକଦ୍ଦମା କୁହାଯାଏ ।
• ଏହି ମୋକଦ୍ଦମାଗୁଡ଼ିକର ବିଚାର ପାଇଁ ଜିଲ୍ଲାସ୍ତରରେ ଜିଲ୍ଲା ଦୌରାଜଜ୍, ଅତିରିକ୍ତ ଜିଲ୍ଲା ଦୌରାଜଜ୍ ଏବଂ ସବ୍‌ଡିଭିଜନ ବା ଉପଖଣ୍ଡ ସ୍ତରରେ ସବ୍‌ଡିଭିଜନାଲ୍ ଜୁଡ଼ିସିଆଲ ମାଜିଷ୍ଟ୍ରେଟ୍ ଓ ପ୍ରଥମ ଶ୍ରେଣୀ ଓ ଦ୍ୱିତୀୟ ଶ୍ରେଣୀ କ୍ଷମତାପ୍ରାପ୍ତ ମାଜିଷ୍ଟ୍ରେଟ୍‌ଙ୍କ ଅଦାଲତ ରହିଛି ।

(ଛ) ଦେୱାନୀ ମୋକଦ୍ଦମା କ’ଣ ?
Answer:

• ଯେଉଁ ମୋକଦ୍ଦମାଗୁଡ଼ିକ ଜମିଜମା ସଂକ୍ରାନ୍ତୀୟ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସ୍ଥାବର ଏବଂ ଅସ୍ଥାବର ସମ୍ପତ୍ତି ସମ୍ପର୍କିତ, ଦେୱାନୀ ମୋକଦ୍ଦମା କୁହାଯାଏ ।
• ଦେୱାନୀ ମୋକଦ୍ଦମା ବିଚାର ପାଇଁ ଜିଲ୍ଲା ସ୍ତରରେ ଜିଲ୍ଲା ଜଜ୍, ଅତିରିକ୍ତ ଜିଲ୍ଲା ଜଜଙ୍କର ଅଦାଲତ ଏବଂ ସବ୍‌ଡିଭିଜନ ବା ଉପଖଣ୍ଡ ସ୍ତରରେ ସବଜଜ୍ଙ୍କର ଏବଂ ମୁସଫଙ୍କର ଅଦାଲତ ରହିଛି ।

୩। ନିମ୍ନଲିଖତ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ଗୋଟିଏ ଲେଖାଏଁ ବାକ୍ୟରେ ଦିଅ ।

(କ) ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କୁ କିଏ ନିଯୁକ୍ତ କରନ୍ତି ?
Answer:
ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ୫ ବର୍ଷ ।

(ଖ) ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟକାଳ କେତେ ବର୍ଷ ?
Answer:
ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ୫ ବର୍ଷ ।

(ଗ) ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ କିଏ ନିଯୁକ୍ତି ଦିଅନ୍ତି ?
Answer:
ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ରାଜ୍ୟପାଳ ନିଯୁକ୍ତି ଦିଅନ୍ତି ।

(ଘ) ରାଜ୍ୟ ମନ୍ତ୍ରିମଣ୍ଡଳ ବୈଠକରେ କିଏ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତା କରନ୍ତି ?
Answer:
ରାଜ୍ୟ ମନ୍ତ୍ରିମଣ୍ଡଳ ବୈଠକରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତା କରନ୍ତି ।

(ଙ) ବିଧାନସଭାରେ କିଏ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତା କରନ୍ତି ?
Answer:
ବିଧାନସଭାରେ ବାଚସ୍ପତି ଅଧ୍ୟକ୍ଷତା କରନ୍ତି ।

(ଚ) ଓଡ଼ିଶାର ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ କେଉଁଠାରେ ଅବସ୍ଥିତ ?
Answer:
ଓଡ଼ିଶାର ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ କେଉଁଠାରେ ଅବସ୍ଥିତ।

(ଛ) ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ବିଚାରପତିମାନେ କେତେ ବର୍ଷ ବୟସରେ ଅବସର ଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି ?
Answer:
ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ବିଚାରପତିମାନେ ୬୨ ବର୍ଷ ବୟସରେ ଅବସର ଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି ।

୪। ନିମ୍ନରେ ଦିଆଯାଇଥିବା ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଉତ୍ତରଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।

(କ) ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀର ରାଜ୍ୟ ପାଇଁ ସମ୍ବିଧାନର କେଉଁ ଧାରା ଅନୁଯାୟୀ ଏକ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଅଛି ?
(କ) ୩୭୦
(ଖ) ୩୭୪
(ଗ) ୩୭୮
(ଘ) ୩୭୨
Answer:
୩୭୦

(ଖ) ଭାରତର କେତୋଟି ରାଜ୍ୟରେ ଦ୍ୱି-ସଦନୀୟ ବିଧାନ ମଣ୍ଡଳ ଅଛି ?
(କ) ୪
(ଖ) ୫
(ଗ) ୬
(ଘ) ୮
Answer:
୬

(ଗ) ରାଜ୍ୟପାଳ କେତେ ଦିନରେ ଥରେ ରାଜ୍ୟ ଶାସନ ସମ୍ପର୍କରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ରିପୋର୍ଟ ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତି ?
(କ) ୧୫ ଦିନ
(ଖ) ୨୦ ଦିନ
(ଗ) ୩୦ ଦିନ
(ଘ) ୬ ମାସ
Answer:
୧୫ ଦିନ

(ଘ) ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ କେଉଁ ବିଭାଗ ବଜେଟ୍ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥାଏ ?
(କ) ଶିକ୍ଷା ବିଭାଗ
(ଖ) ଅର୍ଥ ବିଭାଗ
(ଗ) ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟ ବିଭାଗ
(ଘ) ଗୃହ ବିଭାଗ
Answer:
ଅର୍ଥ ବିଭାଗ

(ଙ) ରାଜ୍ୟ ବିଧାନସଭାର କେତୋଟି ଆସନ ସାଧାରଣ ବର୍ଗଙ୍କ ପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ?
(କ) ୯୦
(ଖ) ୯୧
(ଗ) ୯୪
(ଘ) ୯୫
Answer:
୯୧

Odisha State Board BSE Odisha 8th Class Political Science Solutions Chapter 1 କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 8 Political Science Solutions Chapter 1 କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର

୧। ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ୧୦୦ ଗୋଟି ଶବ୍ଦରେ ଲେଖ ।

(କ) ରାଷ୍ଟ୍ରପତି କିପରି ବହିଷ୍କୃତ ହୁଅନ୍ତି ?
Answer:
ପଦଚ୍ୟୁତି ପ୍ରକ୍ରିୟା :

• ରାଷ୍ଟ୍ରପତି କେବଳ ସମ୍ବିଧାନ ଭଙ୍ଗ ଅଭିଯୋଗରେ ଅଭିଯୁକ୍ତ ହୋଇ ମହାଭିଯୋଗ ପ୍ରସ୍ତାବଦ୍ୱାରା ପଦଚ୍ୟୁତ ହୁଅନ୍ତି ।
• ମହାଭିଯୋଗ ଏକ ଅର୍ଦ-ନ୍ୟାୟିକ ଜଟିଳ ପ୍ରକ୍ରିୟା । ପ୍ରଥମେ ସଂସଦର ଯେକୌଣସି ଗୃହର ସର୍ବମୋଟ ସଭ୍ୟସଂଖ୍ୟାର ଏକ-ଚତୁର୍ଥାଂଶ ସଭ୍ୟ ୧୪ ଦିନ ପୂର୍ବରୁ ଲିଖ୍ତ ନୋଟିସ୍ ଦେଇ ସେହି ଗୃହରେ ମହାଭିଯୋଗ ମସ୍ତାବ ଆଗତ କରିଥାଆନ୍ତି ।

ସଂସଦର କାର୍ଯ୍ୟ :

• ଏହାପରେ ପ୍ରସ୍ତାବଟି ସେହି ଗୃହର ସର୍ବମୋଟ ସଭ୍ୟସଂଖ୍ୟାର ଅନ୍ୟୁନ ଦୁଇ-ତୃତୀୟାଂଶ ସଭ୍ୟଙ୍କଦ୍ବାରା ଅନୁମୋଦିତ ହେବାପରେ ତାହା ଅନ୍ୟ ଗୃହକୁ ଅଭିଯୋଗର ଅନୁସନ୍ଧାନ (investigation) ପାଇଁ ପଠାଯାଏ ।
• ଉକ୍ତ ଗୃହ ମହାଭିଯୋଗ ପ୍ରସ୍ତାବ ଉପରେ ଅନୁସନ୍ଧାନ କଲାବେଳେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଚାହିଁଲେ, ସେ ନିଜେ ବା ତାଙ୍କର ପ୍ରତିନିଧୂ ସେଠାରେ ଉପସ୍ଥିତ ରହିପାରିବେ ।
• ଅନୁସନ୍ଧାନ ପରେ ଏହି ଗୃହ ଯଦି ସର୍ବମୋଟ ସଭ୍ୟସଂଖ୍ୟାର ଅନ୍ୟୁନ ଦୁଇ-ତୃତୀୟାଂଶ ସଭ୍ୟଙ୍କ ସମର୍ଥନରେ ପ୍ରେରିତ ମହାଭିଯୋଗ ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ଅନୁମୋଦନ କରନ୍ତି, ତାହାହେଲେ ସେହିଦିନଠାରୁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ବହିଷ୍କୃତ ହୁଅନ୍ତି ।

(ଖ) ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ପ୍ରଶାସନିକ କ୍ଷମତା ବୁଝାଇ ଲେଖ ।
Answer:

• କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କର ସମସ୍ତ ପ୍ରଶାସନିକ କାର୍ଯ୍ୟ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ନାମରେ ସମ୍ପାଦିତ ହୁଏ ।
• ମନ୍ତ୍ରୀମାନେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରଶାସନିକ ବିଭାଗର ମୁଖ୍ୟ ଭାବରେ ଦାୟିତ୍ୱ ବହନ କରନ୍ତି ଓ ପ୍ରଶାସନିକ କାର୍ଯ୍ୟ ତଦାରଖ କରନ୍ତି ।

ସାମ୍ବିଧାନିକ ମୁଖ୍ୟଙ୍କ ନିଯୁକ୍ତି :

• ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଅନେକ ସମ୍ବିଧାନିକ ପଦାଧିକାରୀଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତ କରନ୍ତି; ଯଥା – ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଓ ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳର ଅନ୍ୟ ସଦସ୍ୟବୃନ୍ଦ, ମହାଧ୍ଵବକ୍ତା, ମୁଖ୍ୟ ଆୟବ୍ୟୟ ହିସାବ ରକ୍ଷକ ଓ ମହାସମୀକ୍ଷକ, ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ ଓ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟମାନଙ୍କର ମୁଖ୍ୟ ନ୍ୟାୟାଧୀଶ ଓ ଅନ୍ୟ ନ୍ୟାୟାଧୀଶବୃନ୍ଦ, କେନ୍ଦ୍ର ଲୋକସେବା ଆୟୋଗର ଅଧ୍ଯକ୍ଷ ଓ ସଦସ୍ୟବୃନ୍ଦ, ରାଜ୍ୟପାଳ, ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗର ମୁଖ୍ୟ ଆୟୁକ୍ତ ଓ ଅନ୍ୟ ଆୟୁକ୍ତଦ୍ଵୟ, ସରକାରୀ ଭାଷା ଆୟୋଗର ଅଧକ୍ଷ ଓ ସଦସ୍ୟ, ଅନୁସଚିତ ଜାତି, ଜନଜାତି, ପଛୁଆବର୍ଗ ଓ ସଂଖ୍ୟାଲଘୁ ଆୟୋଗର ଅଧ୍ଯକ୍ଷ ଓ ସଦସ୍ୟବୃନ୍ଦ ।
• ସେ ମହାଧ୍ଵବକ୍ତା, ରାଜ୍ୟପାଳ, କେନ୍ଦ୍ର ଲୋକସେବା ଆୟୋଗର ଅଧକ୍ଷ ଓ ଅନ୍ୟ ସଦସ୍ୟ, ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ ଓ ରାଜ୍ୟ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ମୁଖ୍ୟ ବିଚାରପତି ଓ ଅନ୍ୟ ବିଚାରପତିବୃନ୍ଦ, ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ପରାମର୍ଶ କ୍ରମେ କେନ୍ଦ୍ର ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳର ଯେକୌଣସି ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ବହିଷ୍କାର କରିପାରନ୍ତି ।

(ଗ) ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ଜରୁରୀକାଳୀନ କ୍ଷମତା କ’ଣ ?
Answer:

• ଜାତୀୟ ଜରୁରୀ ପରିସ୍ଥିତି – ଯେତେବେଳେ ଯୁଦ୍ଧ, ବାହ୍ୟଶତ୍ରୁ ଆକ୍ରମଣ ବା ସଶସ୍ତ୍ର ବିପ୍ଳବଦ୍ଵାରା ଦେଶର ନିରାପତ୍ତା ବିପନ୍ନ ହୋଇଛି ବୋଲି ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କର ହୃଦ୍‌ବୋଧ ହୁଏ, ସେ ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳର ଲିଖ୍ ପରାମର୍ଶରେ ସମ୍ବିଧାନର ୩୫୨ ଧାରା ଅନୁସାରେ ଜାତୀୟ ଜରୁରୀକାଳୀନ ପରିସ୍ଥିତି ଘୋଷଣା କରନ୍ତି ।
• ୧ ମାସ ମଧ୍ୟରେ ସଂସଦର ଉଭୟ ଗୃହଦ୍ଵାରା ଦୁଇ-ତୃତୀୟାଂଶ ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠ ଭୋଟ ସମର୍ଥନରେ ଗୃହୀତ ହେଲେ ଜାତୀୟ ଜରୁରୀ ପରିସ୍ଥିତି ଘୋଷଣାନାମା ୬ ମାସ ଯାଏ ବଳବତ୍ତର ରହେ ।
• ରାଜ୍ୟ ଜରୁରୀ ପରିସ୍ଥିତି – ଯେତେବେଳେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ରିପୋର୍ଟରୁ ବା ଅନ୍ୟ କୌଣସି ସୂତ୍ରରୁ ଅବଗତ ହୁଅନ୍ତି ଯେ କୌଣସି ରାଜ୍ୟରେ ସମ୍ବିଧାନ ଅନୁସାରେ ଶାସନ ପରିଚାଳିତ ହେଉନାହିଁ ସେତେବେଳେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ସମ୍ବିଧାନର ୩୫୬ ଧାରା ଅନୁସାରେ ସେହି ରାଜ୍ୟ ପାଇଁ ଜରୁରୀ ପରିସ୍ଥିତି ଘୋଷଣା କରନ୍ତି ।
• ଏହା ସଂସଦର ଉଭୟ ଗୃହରେ ୨ ମାସ ମଧ୍ୟରେ ଅନୁମୋଦିତ ହେଲେ ୬ ମାସ ପାଇଁ ବଳବତ୍ତର ରହେ ।
• ଆର୍ଥକ ଜରୁରୀ ପରିସ୍ଥିତି – ଯଦି ଭାରତର ଆର୍ଥିକ ପରିସ୍ଥିତି ବିପର୍ଯ୍ୟସ୍ତ ହୋଇଛି ବୋଲି ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କର ହୃଦ୍‌ବୋଧ ହୁଏ, ତେବେ ସେ ସମ୍ବିଧାନର ୩୬୦ ଧାରା ବଳରେ ଆର୍ଥକ ଜରୁରୀ ପରିସ୍ଥିତି ଘୋଷଣା କରିଥା’ନ୍ତି । ଏହା ୨ ମାସ ମଧ୍ୟରେ ସଂସଦଦ୍ୱାରା ଅନୁମୋଦିତ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ ।

(ଘ) ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟ କ’ଣ ?
Answer:
ଅସ୍ଥାୟୀ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି :

• ଯେତେବେଳେ ମୃତ୍ୟୁ, ପଦତ୍ୟାଗ, ପଦଚ୍ୟୁତି କିମ୍ବା ନିର୍ବାଚନ ଅସିଦ୍ଧ କାରଣରୁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ପଦବୀ ଶୂନ୍ୟ ପଡ଼େ, ସେତେବେଳେ ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି ସର୍ବାଧ୍ଵ ୬ ମାସ ବା ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିର୍ବାଚନ ହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅସ୍ଥାୟୀ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କରନ୍ତି ।
• ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଯଦି ଅସୁସ୍ଥତାବଶତଃ ବା ଅନୁପସ୍ଥିତ ରହିବା ହେତୁ ବା ଅନ୍ୟ କୌଣସି କାରଣରୁ ତାଙ୍କର କାର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ପାଦନ କରିବାରେ ଅସମର୍ଥ ହୁଅନ୍ତି, ତେବେ ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କର କାର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ପାଦନ କରନ୍ତି ।

ଅଧ୍ଯକ୍ଷତା :

• ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି ରାଜ୍ୟସଭାର ଅଧ୍ୟକ୍ଷଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କରନ୍ତି ।
• ସେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ପରି ବିଦେଶ ଗସ୍ତ କରି ସରକାରଙ୍କର ନୀତି ଓ ଆଦର୍ଶକୁ ଉପସ୍ଥାପିତ କରନ୍ତି ।
• ବିଭିନ୍ନ ସାମାଜିକ ତଥା ସାଂସ୍କୃତିକ ଉତ୍ସବରେ ସେ ମୁଖ୍ୟ ଅତିଥ୍‌ ଭାବରେ ଯୋଗଦାନ କରନ୍ତି ।

(ଙ) ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କର କାର୍ଯ୍ୟାବଳୀ ବର୍ଣ୍ଣନା କର ।
Answer:

• ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ ଗଠନ : କେନ୍ଦ୍ର ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳର ମୁଖ୍ୟ ହିସାବରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମନ୍ତ୍ରୀମାନଙ୍କର ପାହ୍ୟା ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରନ୍ତି ଓ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବିଭାଗ ବଣ୍ଟନ କରନ୍ତି, ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ ବୈଠକରେ ସଭାପତିତ୍ବ କରନ୍ତି ଓ ବୈଠକର କାର୍ଯ୍ୟସୂଚୀ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରନ୍ତି ।
• ଯୋଗସୂତ୍ରଧର : ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଓ ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ ମଧ୍ୟରେ ଯୋଗସୂତ୍ର ରକ୍ଷା କରନ୍ତି । ସେ ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳର ନିଷ୍ପତ୍ତି ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କୁ ଜଣାନ୍ତି ଓ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ବାର୍ତ୍ତା ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳରେ ଆଲୋଚନା ପାଇଁ ଉପସ୍ଥାପନ କରନ୍ତି ।

ଅଧ୍ଯକ୍ଷତା :

• ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ ଓ ସଂସଦ ମଧ୍ୟରେ ସମନ୍ଵୟ ରକ୍ଷା କରନ୍ତି । ସେ ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ ବୈଠକରେ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତା କରନ୍ତି ଓ ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳରେ ଗୃହୀତ ନୀତିଗୁଡ଼ିକୁ ସଂସଦରେ ଉପସ୍ଥାପନ କରନ୍ତି ।
• ସେ ଭାରତର ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ଶାସନ ତଥା ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସମ୍ପର୍କ ବିଷୟରେ ନୀତି ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରି ସଂସଦରେ ଗୃହୀତ କରାଇଥା’ନ୍ତି ।
• ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଶାସକ ଦଳର ନୀତି ଓ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣରେ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥା’ନ୍ତି ।
• ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନୀତି ଆୟୋଗର ଅଧ୍ୟକ୍ଷଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କରନ୍ତି ।

(ଚ) କେନ୍ଦ୍ର ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳର କାର୍ଯ୍ୟ କ’ଣ ?
Answer:
ନୀତି ଆୟୋଗ :

• କେନ୍ଦ୍ର ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ ଦେଶର ଶାସନ ତଥା ବୈଦେଶିକ ବ୍ୟାପାର ସମ୍ପର୍କରେ ବିଭିନ୍ନ ନୀତି ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରିଥାଏ ।
• ବିଭିନ୍ନ ଆଇନର ରୂପରେଖ ଓ ବିଷୟବସ୍ତୁ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ ସ୍ଥିର କରିଥାଏ ।

ବଜେଟ୍ ପ୍ରସ୍ତୁତି :

• ଦେଶର ଆୟବ୍ୟୟର ବିଭିନ୍ନ ସୂତ୍ର ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ ଓ ବଜେଟ୍ ପ୍ରସ୍ତୁତି ଇତ୍ୟାଦି କାର୍ଯ୍ୟ ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳଦ୍ୱାରା ଅନୁମୋଦିତ ହୁଏ ।
• ଦେଶ ଶାସନ ଏବଂ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ପାଦନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ତାଙ୍କୁ ସମୁଚିତ ପରାମର୍ଶ ପ୍ରଦାନ କରିବା ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳର ମୁଖ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ ।

ଯୋଜନାର ସଫଳ ରୂପାୟନ :

• ସରକାରଙ୍କର ବିଭିନ୍ନ ଯୋଜନା ଓ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମଗୁଡ଼ିକର ସଫଳ ରୂପାୟନ କରିବା ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳର ମୁଖ୍ୟ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ।
• ବିଭିନ୍ନ ନୀତିଗୁଡ଼ିକ ଠିକ୍‌ଭାବେ ଓ ଉପଯୁକ୍ତ ସମୟରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବାପାଇଁ ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ ନିଷ୍ପତ୍ତି ଗ୍ରହଣ କରିଥାଏ ।

(ଛ) ଲୋକସଭାର ଗଠନ ଓ କାର୍ଯ୍ୟାବଳୀ ବର୍ଣ୍ଣନା କର ।
Answer:
ଗଠନ :

• ଲୋକସଭା ଦେଶର ନାଗରିକମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ସାର୍ବଜନୀନ ସାବାଳକ ଭୋଟ ପ୍ରଥା ମାଧ୍ୟମରେ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଭାବେ ନିର୍ବାଚିତ ପ୍ରତିନିଧୁମାନଙ୍କୁ ନେଇ ଗଠିତ ।
• ଲୋକସଭାର ସର୍ବମୋଟ ସଭ୍ୟସଂଖ୍ୟା ସର୍ବାଧ‌ିକ ୫୫୨ ହୋଇପାରିବ । ଏଥ‌ିରୁ ୫୩୦ ଜଣ ବିଭିନ୍ନ ରାଜ୍ୟରୁ ଓ ସର୍ବାଧ‌ିକ ୨୦ଜଣ କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳରୁ ନିର୍ବାଚିତ ହେବେ ଏବଂ ୨ଜଣ ଆଙ୍ଗୋ ଭାରତୀୟଙ୍କୁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ମନୋନୀତ କରିପାରିବେ ।
• ବର୍ତ୍ତମାନ ଲୋକସଭାର ସଭ୍ୟ ସଂଖ୍ୟା ୫୪୫ । ସେଥିରୁ ୫୩୦ ଜଣ ବିଭିନ୍ନ ରାଜ୍ୟରୁ, ୧୩ ଜଣ କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳରୁ ଓ ୨ ଜଣ ଅଙ୍ଗୋ ଭାରତୀୟଙ୍କୁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ମନୋନୀତ କରିଛନ୍ତି ।

କାର୍ଯ୍ୟାବଳୀ :

• ଲୋକସଭା ଦେଶ ପାଇଁ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ କରେ, ଅଧ୍ୟାଦେଶ ଓ ଜରୁରୀ ପରିସ୍ଥିତି ଘୋଷଣାକୁ ଅନୁମୋଦନ କରେ ।
• ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ, ମୁଲତବୀ ପ୍ରସ୍ତାବ, ଧ୍ୟାନ ଆକର୍ଷଣକାରୀ ପ୍ରସ୍ତାବ ଓ ସର୍ବୋପରି ଅନାସ୍ଥା ପ୍ରସ୍ତାବ ଜରିଆରେ ଲୋକସଭାରେ ସାଂସଦମାନେ କାର୍ଯ୍ୟପାଳିକାର ମନମୁଖୀ ଶାସନକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରନ୍ତି ।
• କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କର ଆୟବ୍ୟୟର ବାର୍ଷିକ ଅଟକଳ ଲୋକସଭାରେ ଅନୁମୋଦିତ ହୋଇଥାଏ ।
• ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ ଓ ରାଜ୍ୟର ଉଚ୍ଚତମ ନ୍ୟାୟାଳୟର ବିଚାରପତିମାନଙ୍କର ପଦଚ୍ୟୁତି ପ୍ରସ୍ତାବ ଏହି ଲୋକସଭାରେ ଗୃହୀତ ହୋଇଥାଏ ।
• ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଓ ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିର୍ବାଚନରେ ଲୋକସଭାର ସଭ୍ୟମାନେ ଭାଗ ନେଇଥା’ନ୍ତି ।
• ଏତଦ୍‌ବ୍ୟତୀତ ଲୋକସଭା ସମ୍ବିଧାନ ସଂଶୋଧନ ବିଲ୍ ଆଗତ କରିଥାଏ ।

(ଜ) ରାଜ୍ୟସଭାର ଗଠନ ଓ କାର୍ଯ୍ୟାବଳୀ ବର୍ଣନା କର ।
Answer:
ଗଠନ :

• ରାଜ୍ୟସଭା ଆମ ସଂସଦର ଦ୍ବିତୀୟ ସଦନ ବା ଉଚ୍ଚ ସଦନ । ଏହା ରାଜ୍ୟମାନଙ୍କର ପ୍ରତିନିଧୂ କରେ ।
• ରାଜ୍ୟସଭାର ସର୍ବାଧ‌ିକ ସଭ୍ୟସଂଖ୍ୟା ୨୫୦ । ଏଥୁରୁ ସର୍ବାଧ୍ଵ ୨୩୮ ଜଣ ବିଭିନ୍ନ ରାଜ୍ୟ ଓ କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳରୁ ପରୋକ୍ଷ ଭାବେ ନିର୍ବାଚିତ ହୁଅନ୍ତି ଏବଂ ୧୨ ଜଣଙ୍କୁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି କଳା, ବିଜ୍ଞାନ, ସାହିତ୍ୟ ଓ ସମାଜସେବା କ୍ଷେତ୍ରରେ ପାରଦର୍ଶିତା ଲାଭ କରିଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ମନୋନୀତ କରନ୍ତି ।
• ରାଜ୍ୟସଭାର ସଭ୍ୟମାନଙ୍କର କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ୬ ବର୍ଷ । ଏହା ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାୟୀ ସଭା । କେବଳ ଏକ-ତୃତୀୟାଂଶ ସଦସ୍ୟ ପ୍ରତି ଦୁଇ ବର୍ଷରେ ଅବସର ଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି ।

କାର୍ଯ୍ୟାବଳୀ :

• ଏହି ସଭା କେନ୍ଦ୍ର ତଥା ଯୁଗ୍ମ ତାଲିକାଭୁକ୍ତ ସମସ୍ତ ବିଷୟରେ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ କରେ ।
• ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ, ମୁଲତବୀ ପ୍ରସ୍ତାବ, ଧ୍ୟାନ ଆକର୍ଷଣକାରୀ ପ୍ରସ୍ତାବ ଓ ସର୍ବୋପରି ଅନାସ୍ଥା ପ୍ରସ୍ତାବ ଜରିଆରେ ଏହି ସଭାର ସାଂସଦମାନେ କାର୍ଯ୍ୟପାଳିକାର ମନୋମୁଖୀ ଶାସନକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରନ୍ତି ।
• କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କର ବାର୍ଷିକ ଆୟବ୍ୟୟ ଅଟକଳ ଏହି ସଭାରେ ଅନୁମୋଦିତ ହୋଇଥାଏ ।
• ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ ଓ ରାଜ୍ୟର ଉଚ୍ଚତମ ନ୍ୟାୟାଳୟର ବିଚାରପତିମାନଙ୍କର ପଦଚ୍ୟୁତି ପ୍ରସ୍ତାବ ଏହି ସଭାରେ ଗୃହୀତ ହୋଇଥାଏ ।
• ଏହି ସଭା ସମ୍ବିଧାନ ସଂଶୋଧନ ବିଲ୍ ଆଗତକରି ଗୃହୀତ କରାଇଥାଏ ।

(ଝ) ସଂସଦରେ ସାଧାରଣ ବିଲ୍ କିପରି ଗୃହୀତ ହୁଏ ?
Answer:

• ସାଧାରଣ ଚିଠା ଆଇନ ବା ବିଲ୍ ସଂସଦର ଯେକୌଣସି ଗୃହରେ ଆଗତ କରାଯାଇପାରେ ।
• ପ୍ରତ୍ୟେକ ବିଲ୍ ଗୃହରେ ଉପସ୍ଥାପିତ ହେବାପରେ ତିନିଗୋଟି ପାଠ ମାଧ୍ୟମରେ ଗୃହୀତ ହୋଇଥାଏ ।

ପ୍ରଥମ ପାଠ :
ପ୍ରଥମ ପାଠ ସମୟରେ କେବଳ ବିଲ୍‌ର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଏବଂ ଶିରୋନାମା ପାଠ କରାଯାଏ ।

ଦ୍ଵିତୀୟ ପାଠ :
ଦ୍ଵିତୀୟ ପାଠ ସମୟରେ ବିଲ୍ ଉପରେ ଗୃହରେ ପୁଙ୍ଖାନୁପୁଙ୍ଖ ଆଲୋଚନା କରାଯାଏ ବା ଆବଶ୍ୟକସ୍ଥଳେ ବିଭିନ୍ନ ଯାଞ୍ଚ କମିଟିକୁ ପଠାଯାଏ କିମ୍ବା ଜନମତ ସଂଗ୍ରହ ପାଇଁ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ନିକଟକୁ ପଠାଯାଏ ।

ତୃତୀୟ ପାଠ :
ତୃତୀୟ ପାଠ ସମୟରେ ବିଲ୍ ଉପରେ ମତଦାନ ବା ଭୋଟ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଏ ।

ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ସମ୍ମତି :
ସଂଖ୍ୟାତ୍ମକ ସମର୍ଥନରେ ବିଲ୍‌ ଗୃହୀତ ହେବାପରେ ବିଲ୍‌ ଅନ୍ୟଗୃହକୁ ପ୍ରେରିତ ହୁଏ । ଅନ୍ୟଗୃହରେ ଉପରୋକ୍ତ ପ୍ରଣାଳୀରେ ଚିଠା ଆଇନଟି ଗୃହୀତ ହେବାପରେ ଏହାକୁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ସମ୍ମତି ପାଇଁ ପଠାଯାଏ । ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ‘ସମ୍ମତି’ ପାଇବା ପରେ ଚିଠା ଆଇନଟି ପୂର୍ଣାଙ୍ଗ ଆଇନରେ ପରିଣତ ହୁଏ ।

(ଞ) ଲୋକସଭା ବାଚସ୍ପତିଙ୍କର କ୍ଷମତା ଓ କାର୍ଯ୍ୟ କ’ଣ ?
Answer:
ଅଧ୍ଯକ୍ଷତା :

• ବାଚସ୍ପତି ଗ୍ରହର ଅଧ୍ୟକ୍ଷଭାବେ ଲୋକସଭାର ଅଧ୍ଵଂଶନ କାର୍ଯ୍ୟ ପରିଚାଳନା କରନ୍ତି ।
• ସେ ଗୃହରେ ଶାନ୍ତିଶୃଙ୍ଖଳା ରକ୍ଷା କରନ୍ତି, ଗୃହର ନୀତି ନିୟମାବଳୀର ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରନ୍ତି ।
• ସେ ସଭ୍ୟମାନଙ୍କ ଅଧିକାର ଓ ସୁବିଧା ସୁଯୋଗକୁ ସୁରକ୍ଷା ଦିଅନ୍ତି । ବିଶୃଙ୍ଖଳିତ ଆଚରଣ ପାଇଁ ସେ ସଦସ୍ୟମାନଙ୍କୁ ଗୃହରୁ ନିଲମ୍ବିତ କରନ୍ତି ।

ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କ୍ଷମତା :

• ଗୋଟିଏ ଚିଠା ଆଇନ ଏକ ଅର୍ଥ-ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ବିଲ୍ କି ନୁହେଁ ତାହା ସେ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରନ୍ତି ।
• ଯେତେବେଳେ ଏକ ବିଲ୍ ବା ଆଗତ ପ୍ରସ୍ତାବ ସପକ୍ଷ ଓ ବିପକ୍ଷରେ ସମାନ ସଂଖ୍ୟକ ଭୋଟ ମିଳେ ସେ ତାଙ୍କର ନିର୍ଣ୍ଣାୟକ ଭୋଟ ପ୍ରଦାନ କରି ବିଲ୍ ବା ପ୍ରସ୍ତାବରେ ଭାଗ୍ୟ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରନ୍ତି ।

(ଟ) ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ମୌଳିକ କ୍ଷେତ୍ରାଧ୍ୟାର ବୁଝାଇ ଲେଖ ।
Answer:

• ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ ଏକ ସଂଘୀୟ ନ୍ୟାୟାଳୟ ହୋଇଥିବାରୁ କେନ୍ଦ୍ର ଏବଂ ରାଜ୍ୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବା ରାଜ୍ୟ- ରାଜ୍ୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବିବାଦ ଉପୁଜିଲେ, ତାହାର ନ୍ୟାୟିକ ସମାଧାନ ଏହି ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ କରିପାରିବ । ଏହି କ୍ଷମତା ମୌଳିକ କ୍ଷେତ୍ରାଧିକାର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ।
• କେନ୍ଦ୍ର ଓ ରାଜ୍ୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଉପୁଜୁଥ‌ିବା ବିବାଦଗୁଡ଼ିକ ନିମ୍ନପ୍ରକାରର ହୋଇଥାଏ; ଯଥା— (କ) କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ବନାମ ଏକ ବା ଏକାବ୍ଲକ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବିବାଦ, (ଖ) କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ଓ ଏକ ବା ଏକାଧ୍ଵ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ବନାମ ଏକ ବା ଏକାଧ୍ଵ ରାଜ୍ୟସରକାରଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବିବାଦ, (ଗ) ରାଜ୍ୟ ବନାମ ରାଜ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ ବିବାଦ ।
• ସମ୍ବିଧାନର ୩୨ ଧାରା ବଳରେ ନାଗରିକମାନେ ସେମାନଙ୍କର ମୌଳିକ ଅଧିକାର କ୍ଷୁଣ୍ଣ ହେଲେ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ଦ୍ବାରସ୍ଥ ହୋଇଥାଆନ୍ତି ।
• ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ ପାଞ୍ଚଗୋଟି ନ୍ୟାୟିକ ଆଦେଶ ବା ପରମାଦେଶ (ରିଟ୍) ଜରିଆରେ ନାଗରିକମାନଙ୍କ ମୌଳିକ ଅସ୍ଵୀକାରଗୁଡ଼ିକୁ ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରିଥାଆନ୍ତି । ସେହି ପରମାଦେଶଗୁଡ଼ିକ ହେଲେ : (କ) ହାବିୟସ କର୍ପସ୍ (ଖ) ମାଣ୍ଡାମସ୍, (ଗ) ପ୍ରୋହିବିସନ୍, (ଘ) ସର୍‌ସିଓରାରୀ ଓ (ଙ) କୋରାଣ୍ଟୋ ।

୨। ନିମ୍ନଲିଖ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ଗୋଟିଏ ଲେଖାଏଁ ବାକ୍ୟରେ ଦିଅ ।

(କ) ଭାରତର ସାମ୍ବିଧାନିକ ରାଷ୍ଟ୍ରମୁଖ୍ୟ କିଏ ?
Answer:
ଭାରତର ସାମ୍ବିଧାନିକ ରାଷ୍ଟ୍ରମୁଖ୍ୟ ହୋଉଛନ୍ତି ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ।

(ଖ) ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ରାଜ୍ୟସଭାକୁ କେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷଙ୍କୁ ମନୋନୀତ କରନ୍ତି ?
Answer:
ରାଷ୍ଟ୍ରପତି କଳା, ବିଜ୍ଞାନ, ସାହିତ୍ୟ ଓ ସମାଜସେବା କ୍ଷେତ୍ରରେ ପାରଦର୍ଶିତା ଲାଭ କରିଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ରାଜ୍ୟସଭାକୁ ମନୋନୀତ କରନ୍ତି ।

(ଗ) ଲୋକସଭାକୁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି କେତେ ଜଣ ସଭ୍ୟ ମନୋନୀତ କରନ୍ତି ଓ ସେମାନେ କେଉଁ ବର୍ଗର ?
Answer:
ଲୋକସଭାକୁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ୨ ଜଣ ସଭ୍ୟଙ୍କୁ ମନୋନୀତ କରନ୍ତି ଓ ସେମାନେ ଆଙ୍ଗ୍ଲଭାରତୀୟ ବର୍ଗର ଅଟନ୍ତି ।

(ଘ) କେଉଁ କାରଣରୁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କୁ ବହିଷ୍କାର କରାଯାଇପାରିବ ?
Answer:
ସମ୍ବିଧାନ ଭଙ୍ଗ ଅଭିଯୋଗରେ ମହାଭିଯୋଗ ପ୍ରସ୍ତାବଦାରା ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ବହିଷ୍କାର କରାଯାଇପାରିବ ।

(ଙ) ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ରାଜ୍ୟସଭାକୁ କେତେଜଣ ସଭ୍ୟ ମନୋନୀତ କରନ୍ତି ?
Answer:
ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ୧୨ ଜଣ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ରାଜ୍ୟସଭାକୁ ମନୋନୀତ କରନ୍ତି ।

(ଚ) ଲୋକସଭାର ସର୍ବାଧ୍ଵ ସଦସ୍ୟ ସଂଖ୍ୟା କେତେ ?
Answer:
ଲୋକସଭାର ସଦସ୍ୟ ସଂଖ୍ୟା ୫୪୫ ।

(ଛ) ଲୋକସଭାରେ କିଏ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତା କରନ୍ତି ?
Answer:
ଲୋକସଭାରେ ବାଚସ୍ପତି ଅଧ୍ୟକ୍ଷତା କରନ୍ତି ।

(କ) ରାଜ୍ୟସଭାର ସଭ୍ୟ ହେବାପାଇଁ ସର୍ବନିମ୍ନ ବୟସସୀମା କେତେ ?
Answer:
ରାଜ୍ୟସଭାର ସଭ୍ୟ ହେବା ପାଇଁ ସର୍ବନିମ୍ନ ବୟସସୀମା ୩୦ ।

(ଝ) ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କର କାର୍ଯ୍ୟକାଳ କେତେ ବର୍ଷ ?
Answer:
ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କର କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ୫ ବର୍ଷ ।

(ଞ) କେନ୍ଦ୍ର ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ ବୈଠକରେ କିଏ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତା କରନ୍ତି ?
Answer:
କେନ୍ଦ୍ର ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ ବୈଠକରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତା କରନ୍ତି ।

(ଟ) ‘ଝୁଲା ସଂସଦ’ କ’ଣ ?
Answer:
ଯେତେବେଳେ ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନରେ କୌଣସି ଗୋଟିଏ ଦଳ ଲୋକସଭାରେ ଆବଶ୍ୟକ ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠତା ହାସଲ କରିପାରେ ନାହିଁ, ତାହାକୁ ଝୁଲା ସଂସଦ କୁହାଯାଏ ।

(୦) ରାଷ୍ଟ୍ରପତି କେତେବେଳେ ଅଧ୍ୟାଦେଶ ଜାରି କରନ୍ତି ?
Answer:
ସଂସଦର ଅଧୂବେଶନ ବସିନଥୁବା ସମୟରେ ଯଦି କୌଣସି ଜରୁରୀ ପରିସ୍ଥିତିର ମୁକାବିଲା କରିବାପାଇଁ ହଠାତ୍ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନର ଆବଶ୍ୟକତା ପଡ଼େ, ତେବେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଅଧ୍ୟାଦେଶ ଜାରି କରନ୍ତି ।

(ଙ) ‘କୋରମ’ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝାଏ ?
Answer:
ଯେଉଁ ନ୍ୟୁନତମ ସଂଖ୍ୟକ ସଭ୍ୟଙ୍କର ଉପସ୍ଥିତି ସଭାକାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ କରିବାପାଇଁ ଜରୁରୀ, ତାହାକୁ କୋରମ୍ କୁହାଯାଏ ।

(ଢ) କେନ୍ଦ୍ର ମନ୍ତ୍ରିମଣ୍ଡଳ କିପରି ଗଠିତ ହୁଏ ?
Answer:
ପ୍ରତ୍ୟେକ ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନ ପରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଲୋକସଭାରେ ଥ‌ିବା ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠ ଦଳର ନେତାଙ୍କୁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ପଦରେ ନିଯୁକ୍ତ କରନ୍ତି ଓ ତାଙ୍କ ପରାମର୍ଶକ୍ରମେ ଅନ୍ୟ ମନ୍ତ୍ରୀମାନଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତ କରି ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ ଗଠନ କରନ୍ତି ।

(ଣ) ସଂସଦର ମିଳିତ ଅଧୁବେଶନରେ କିଏ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତା କରନ୍ତି ?
Answer:
ସଂସଦର ମିଳିତ ଅଧ୍ଵଶନରେ ବାଚସ୍ପତି ଅଧ୍ୟକ୍ଷତା କରନ୍ତି ।

(ତ) ରାଜ୍ୟସଭାର ସଭ୍ୟମାନେ କେତେ ବର୍ଷ ପାଇଁ ନିର୍ବାଚିତ ହୁଅନ୍ତି ?
Answer:
ରାଜ୍ୟସଭାର ସଭ୍ୟମାନେ ୬ ବର୍ଷ ପାଇଁ ନିର୍ବାଚିତ ହୁଅନ୍ତି ।

(ଥ) ଅର୍ଥବିଲ୍ ସଂସଦର କେଉଁ ଗୃହରେ ଆଗତ ହୁଏ ?
Answer:
ଅର୍ଥବିଲ୍ ସଂସଦର ନିମ୍ନ ସଦନ ବା ଲୋକସଭାରେ ଆଗତ ହୁଏ ।

(ଦ) ଭାରତର ମୁଖ୍ୟ ନିର୍ବାଚନ ଆୟୁକ୍ତଙ୍କୁ କିଏ ନିଯୁକ୍ତି ଦିଅନ୍ତି ?
Answer:
ଭାରତର ମୁଖ୍ୟ ନିର୍ବାଚନ ଆୟୁକ୍ତଙ୍କୁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିଯୁକ୍ତି ଦିଅନ୍ତି ।

(ଧ) ଭାରତରେ ଜରୁରୀ ପରିସ୍ଥିତି କିଏ ଘୋଷଣା କରନ୍ତି ?
Answer:
ଭାରତରେ ଜରୁରୀ ପରିସ୍ଥିତି ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଘୋଷଣା କରନ୍ତି ।

(ନ) ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଶାସନ କେଉଁ ପରିସ୍ଥିତିରେ ଘୋଷଣା କରାଯାଏ ?
Answer:
ଯେତେବେଳେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ରିପୋର୍ଟରୁ ବା ଅନ୍ୟ କୌଣସି ସୂତ୍ରରୁ ଅବଗତ ହୁଅନ୍ତି ଯେ କୌଣସି ରାଜ୍ୟରେ ସମ୍ବିଧାନ ଅନୁସାରେ ସରକାର ପରିଚାଳିତ ହୋଇପାରୁ ନାହିଁ, ସେତେବେଳେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ସେହି ରାଜ୍ୟ ପାଇଁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଶାସନ ଘୋଷଣା କରନ୍ତି ।

(ପ) ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ବିଚାରପତିମାନଙ୍କୁ କିଏ ନିଯୁକ୍ତି ଦିଅନ୍ତି ?
Answer:
ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ବିଚାରପତିମାନଙ୍କୁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିଯୁକ୍ତି ଦିଅନ୍ତି।

(ଫ) ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ବିଚାରପତିମାନେ କେତେ ବର୍ଷ ବୟସରେ ଅବସର ଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି ?
Answer:
ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ବିଚାରପତିମାନେ ୬୫ ବର୍ଷ ବୟସରେ ଅବସର ଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି ।

(ବ) କେଉଁ ପରିସ୍ଥିତିରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ପଦ ଶୂନ୍ୟ ପଡ଼େ ?
Answer:
ମୃତ୍ୟୁ, ପଦତ୍ୟାଗ, ପଦଚ୍ୟୁତି ଆଦି ପରିସ୍ଥିତିରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ପଦ ଶୂନ୍ୟ ପଡ଼େ ।

(ଭ) କେଉଁ ପରିସ୍ଥିତିରେ ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଦାୟିତ୍ୱ ସମ୍ପାଦନ କରନ୍ତି ?
Answer:
ମୃତ୍ୟୁ, ପଦତ୍ୟାଗ, ପଦଚ୍ୟୁତି କାରଣରୁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ପଦବୀ ଶୂନ୍ୟ ପଡ଼ିଲେ କିମ୍ବା ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଅସୁସ୍ଥ ହେଲେ କିମ୍ବା ଅନୁପସ୍ଥିତ ରହିଲେ, ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଦାୟିତ୍ୱ ସମ୍ପାଦନ କରନ୍ତି ।

(ମ) ରାଷ୍ଟ୍ରପତି କେଉଁ ବର୍ଗର ଓ କେତେ ଜଣ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଲୋକସଭାକୁ ମନୋନୀତ କରନ୍ତି ?
Answer:
ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଆଙ୍ଗୋ ଭାରତୀୟ ବର୍ଗର ଦୁଇଜଣ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଲୋକସଭାକୁ ମନୋନୀତ କରନ୍ତି ।

(ଯ) ରାଜ୍ୟସଭାର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ କିଏ ?
Answer:
ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି ରାଜ୍ୟସଭାର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଅଟନ୍ତି ।

(ର) କେଉଁ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କାରଣ ପାଇଁ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ବିଚାରପତିମାନଙ୍କୁ ପଦଚ୍ୟୁତ କରାଯାଏ ?
Answer:
ପ୍ରମାଣିତ ଅସଦାଚରଣ କିମ୍ବା ଶାରିରୀକ ଅସାମର୍ଥ୍ୟ କାରଣ ପାଇଁ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ବିଚାରପତିମାନଙ୍କୁ ପଦଚ୍ୟୁତ କରାଯାଏ ।

(ଳ) କିପରି ଓ କାହାଦ୍ଵାରା ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ବିଚାରପତି ପଦଚ୍ୟୁତ ହୋଇଥାଆନ୍ତି ?
Answer:
ସଂସଦର ଅନୁମୋଦନକ୍ରମେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କଦ୍ୱାରା ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ବିଚାରପତି ପଦଚ୍ୟୁତ ହୋଇଥାଆନ୍ତି ।

(ବ) ‘କାଟ ପ୍ରସ୍ତାବ’ ଗୃହୀତ ହେଲେ କି ପରିସ୍ଥିତି ଉପୁଜେ ?
Answer:
‘କାଟ ପ୍ରସ୍ତାବ’ ସଂସଦରେ ଗୃହୀତ ହେଲେ ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ ଇସ୍ତଫା ଦିଅନ୍ତି ।

(ଶ) କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କର ବାର୍ଷିକ ଆୟବ୍ୟୟ ଅଟକଳ (ବଜେଟ୍) କିଏ ସଂସଦରେ ଆଗତ କରନ୍ତି ?
Answer:
କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କର ବାର୍ଷିକ ଆୟବ୍ୟୟ ଅଟକଳ (ବଜେଟ୍) କେନ୍ଦ୍ର ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀ ସଂସଦରେ ଆଗତ କରନ୍ତି ।

(ଷ) ସମ୍ବିଧାନ ସଂଶୋଧନ ଆଇନ କାହାଦ୍ଵାରା ଗୃହୀତ ହୁଏ ?
Answer:
ସଂବିଧାନ ସଂଶୋଧନ ଆଇନ ସଂସଦଦ୍ବାରା ଗୃହୀତ ହୁଏ ।

(ସ) ଲୋକସଭାର ସଦସ୍ୟ ହେବାପାଇଁ ବୟସଗତ ଯୋଗ୍ୟତା କ’ଣ ?
Answer:
ଲୋକସଭାର ସଦସ୍ୟ ହେବାପାଇଁ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଅନ୍ୟୁନ ୨୫ ବର୍ଷ ହୋଇଥିବା ଆବଶ୍ୟକ ।

(ହ) କାହା ବିରୋଧରେ ଓ କେଉଁ ସଦନରେ ଅନାସ୍ଥା ପ୍ରସ୍ତାବ ଆଗତ କରାଯାଏ ?
Answer:
କେନ୍ଦ୍ର ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ ବିରୋଧରେ ଲୋକସଭାରେ ଅନାସ୍ଥା ପ୍ରସ୍ତାବ ଆଗତ କରାଯାଏ ।

(କ୍ଷ) ସଂସଦର ‘ପ୍ରୋରୋଗ’ ଘୋଷଣା କିଏ କରନ୍ତି ଓ କେତେବେଳେ ?
Answer:
ଯେତେବେଳେ ସଂସଦ ଆଗାମୀ ଅଧୂବେଶନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମୁଲତବୀ ବା ସ୍ଥଗିତ ରହେ, ସେତେବେଳେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ସଂସଦର ‘ପ୍ରୋରୋଗ’ ଘୋଷଣା କରନ୍ତି ।

(ୟ) କେଉଁ ପରିସ୍ଥିତିରେ ସଂସଦର ମିଳିତ ଅଧ‌ିବେଶନ ଡକାଯାଏ ?
Answer:
ଯେତେବେଳେ କୌଣସି ସାଧାରଣ ବିଲ୍ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସଂସଦର ଉଭୟ ଗୃହ ମଧ୍ୟରେ ମତପାର୍ଥକ୍ୟ ଦେଖାଯାଏ, ସେତେବେଳେ ସଂସଦର ମିଳିତ ଅଧୂବେଶନ ଡକାଯାଏ ।

(ଲ) ଯୋଜନା ଆୟୋଗର ପରିବର୍ତ୍ତିତ ନାମ କ’ଣ ?
Answer:
ଯୋଜନା ଆୟୋଗର ପରିବର୍ତ୍ତିତ ନାମ ନୀତି ଆୟୋଗ ।

୩ । ବନ୍ଧନୀ ମଧ୍ଯରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତର ବାଛି ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

(କ) _______________ ଆମ ଦେଶର ପ୍ରଥମ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ।
(ଜ୍ଞାନୀ ଜୈଲ ସିଂ, ଅବଦୁଲ କଲାମ, ସର୍ବପଲ୍ଲୀ ଡକ୍ଟର ରାଧାକ୍ରିଷ୍ଣନ୍, ଡକ୍ଟର ରାଜେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରସାଦ)
Answer:
ଡକ୍ଟର ରାଜେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରସାଦ

(ଖ) କେନ୍ଦ୍ର ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳର ମୁଖ୍ୟଙ୍କୁ ______________ କୁହାଯାଏ ।
(ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ, ରାଷ୍ଟ୍ରପତି, ବାଚସ୍ପତି, ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ)
Answer:
ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ

(ଗ) ______________ ମସିହାରେ ଆମ ଦେଶର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ ଜନ୍ମ ଲାଭ କରିଥିଲା ।
(୧୯୨୬, ୧୯୫୦, ୧୯୦୩, ୧୯୦୯)
Answer:
୧୯୫୦

(ଘ) ______________ ମାସ ପାଇଁ ଅସ୍ଥାୟୀ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ ନିର୍ବାହ କରନ୍ତି ।
(୩, ୪, ୫, ୬)
Answer:
୬

(ଙ) ______________ ଏକ ଅସ୍ଥାୟୀ ସଭା ।
(ଲୋକସଭା, ରାଜ୍ୟସଭା, ବିଧାନସଭା, ଏଥୁମଧ୍ୟରୁ କେଉଁଟି ନୁହେଁ)
Answer:
ଲୋକସଭା

Odisha State Board BSE Odisha 8th Class History Solutions Chapter 2 ଭାରତରେ ଇଂରେଜ ଶାସନର ପ୍ରଭାବ Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 8 History Solutions Chapter 2 ଭାରତରେ ଇଂରେଜ ଶାସନର ପ୍ରଭାବ

୧। ପ୍ରାୟ ୭୫ଟି ଶବ୍ଦରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

(କ) ସାମାଜିକ ସଂସ୍କାର ଆନ୍ଦୋଳନ କାହିଁକି ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ସମାଜର କୁସଂସ୍କାର ପ୍ରଥା :-

• ଦୀର୍ଘଦିନରୁ ଭାରତର ସାମାଜିକ ଜୀବନରେ ଜାତିପ୍ରଥା, ବାଲ୍ୟ ବିବାହ, ସତୀଦାହ ପ୍ରଥା ତଥା ନରବଳି ଆଦି ନାନା କୁସଂସ୍କାର ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ।
• ଇଂରେଜମାନେ ଦେଶର ଅବନତି ପାଇଁ ଏହି ପ୍ରଥାଗୁଡ଼ିକୁ ଦାୟୀ କଲେ । କାରଣ ସେଗୁଡ଼ିକ ପଛରେ କୌଣସି ବିଜ୍ଞାନସମ୍ମତ ଯୁକ୍ତି ନଥିଲା ।
• ଭାରତ ଭଳି ଏକ ବିଶାଳ ଉପନିବେଶକୁ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ସଂସ୍କୃତିର ଅନୁଗାମୀ କରିବା ନିମନ୍ତେ ଭାରତର ସାମାଜିକ ପରମ୍ପରାରେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କୁ ହସ୍ତକ୍ଷେପ କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ପଡ଼ିଲା ।

ଶିକ୍ଷିତ ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀଙ୍କ ଆବିର୍ଭାବ :

• ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ନୂଆ ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରଚଳନ ଫଳରେ ଉନବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଦେଶରେ ଏକ ଆଧୁନିକ ଶିକ୍ଷିତ ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀ ବର୍ଗର ଅଭ୍ୟୁଦୟ ହେଲା । ସେମାନେ ଦେଶର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ସାମାଜିକ କୁସଂସ୍କାରଗୁଡ଼ିକର ବିଲୋପ ସାଧନ ଏକାନ୍ତ ଆବଶ୍ୟକ ବୋଲି ହୃଦୟଙ୍ଗମ କଲେ ।
• ଏହି ସମୟରେ ଭାରତରେ ରାଜା ରାମମୋହନ ରାୟ, ଈଶ୍ଵରଚନ୍ଦ୍ର ବିଦ୍ୟାସାଗର, ଦୟାନନ୍ଦ ସରସ୍ଵତୀ, ସ୍ଵାମୀ ବିବେକାନନ୍ଦ, ମହାଦେବ ଗୋବିନ୍ଦ ରାଣାଡ଼େ ପ୍ରଭୃତି ଏସବୁ କୁସଂସ୍କାର ବିଲୋପ ପାଇଁ ଜନସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟିକଲେ ଓ ସେସବୁ ଉଚ୍ଛେଦ ପାଇଁ ସରକାରଙ୍କୁ ସହଯୋଗ କଲେ । ଫଳରେ ଭାରତରେ ସାମାଜିକ ସଂସ୍କାର ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ ହେଲା ।

(ଖ) ଓଡ଼ିଶାରେ ସମାଜ ସଂସ୍କାର ଆନ୍ଦୋଳନ ଉପରେ ଏକ ଟିପ୍‌ପଣୀ ଲେଖ ।
Answer:
ଓଡ଼ିଶାର ସମାଜ ସଂସ୍କାରକଗଣ :

1. ଊନବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଚାଲିଥିବା ସମାଜ ସଂସ୍କାର ଆନ୍ଦୋଳନର ପ୍ରଭାବ ଓଡ଼ିଶାରେ ଅନୁଭୂତ ହୋଇଥିଲା ।
2. ଓଡ଼ିଶାରେ ଫକୀରମୋହନ ସେନାପତି, ମଧୁସୂଦନ ରାଓ ଓ ପ୍ୟାରୀମୋହନ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଆଦି ନିଜ ରଚନା ମାଧ୍ୟମରେ ବାଲ୍ୟବିବାହର ତୀବ୍ର ବିରୋଧ କରିଥିଲେ ଏବଂ ବିଧବା ବିବାହ, ନାରୀଶିକ୍ଷା ଏବଂ ମାତୃଭାଷା ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରସାର ପାଇଁ ଯୁକ୍ତି କରିଥିଲେ ।

ନୂତନ ବିଦ୍ୟାଳୟ ସ୍ଥାପନ :

1. ଊନବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଉତ୍ତରାଦ୍ଧରେ ହରିହର ଦାସଶର୍ମା ନାମକ ଜଣେ ପଣ୍ଡିତ ସଂସ୍କୃତ ସହିତ ଇଂରାଜୀ, ଗ୍ରୀକ୍, ଲାଟିନ୍ ଆଦି ଭାଷାର ଶିକ୍ଷାପାଇଁ ପୁରୀଠାରେ ଏକ ନୂତନ ଧରଣର ସଂସ୍କୃତ ବିଦ୍ୟାଳୟ ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ ।
2. ସେତେବେଳେ ଓଡ଼ିଶାରେ ରକ୍ଷଣଶୀଳ ହିନ୍ଦୁମାନେ କାଗଜ ଓ କଲମ ସାହାଯ୍ୟରେ ଅଧ୍ୟୟନ କଲେ ଜାତି ଯିବ ବୋଲି କହୁଥିଲେ ।
3. ଏହା ବିରୁଦ୍ଧରେ ହରିହର ଲୋକମାନଙ୍କୁ କାଗଜ କଲମ ବ୍ୟବହାର କରିବାକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରିଥିଲେ ।

(ଗ) ବିଜ୍ଞାନ ଓ ବୈଷୟିକ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରତି ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ମନୋଭାବ ସମ୍ପର୍କରେ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ବିଶ୍ବବିଦ୍ୟାଳୟ ସ୍ଥାପନ :

• ଔପନିବେଶିକ ସ୍ଵାର୍ଥସିଦ୍ଧି ନିମନ୍ତେ ଭାରତରେ ଆଧୁନିକ ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରଚଳନ ହୋଇଥିଲା । ତେଣୁ ଇଂରେଜ ସରକାର ବିଜ୍ଞାନ ଓ ବୈଷୟିକ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରତି ଯଥେଷ୍ଟ ଧ୍ୟାନ ଦେଇନଥିଲେ । ୧୮୯୯ରେ ପ୍ରଥମକରି ବମ୍ବେ ବିଶ୍ଵବିଦ୍ୟାଳୟରେ ବିଜ୍ଞାନରେ ସ୍ନାତକୋତ୍ତର ଡିଗ୍ରୀ ଶିକ୍ଷା ଦିଆଗଲା ।
• ସେତେବେଳେ ସ୍କୁଲ ପରି କଲେଜରେ ମଧ୍ୟ ଜଣେ ବିଜ୍ଞାନ ଅଧ୍ୟାପକ ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନ, ରସାୟନ ବିଦ୍ୟା, ଜୀବ ବିଜ୍ଞାନ ଆଦି ବିଜ୍ଞାନର ସବୁ ବିଷୟକୁ ପଢ଼ାଉଥିଲେ ।
• ୧୮୭୫ ମସିହା ସୁଦ୍ଧା ସାରା ଦେଶରେ କେବଳ ବମ୍ବେ, ମାନ୍ଦ୍ରାଜ୍ କଲିକତାରେ ତିନୋଟି ମେଡ଼ିକାଲ କଲେଜ ରହିଥିଲା ଏବଂ ୧୮୭୬ରେ କଟକରେ ଏକ ମେଡ଼ିକାଲ ସ୍କୁଲ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।

ଇଞ୍ଜିନିୟରିଂ କଲେଜ ସ୍ଥାପନ :

• ଇଂରେଜ ଶାସନରେ ବୈଷୟିକ ଶିକ୍ଷା ବିଶେଷ ପ୍ରଗତି କରିନଥିଲା । ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶର ରୁର୍କିଠାରେ ଏକ ଇଞ୍ଜିନିୟରିଂ କଲେଜ ସ୍ଥାପନ କରାଯାଇଥିଲା ଯେଉଁଠି କେବଳ ଇଉରୋପୀୟ ଛାତ୍ରଙ୍କ ପାଇଁ ପ୍ରବେଶାଧୂର ରହିଥିଲା ।
• ୧୯୩୦ ମସିହା ସୁଦ୍ଧା ସମଗ୍ର ଦେଶରେ ମାତ୍ର ୧୦ଟି ଇଞ୍ଜିନିୟରିଂ କଲେଜ ଥିଲା । ମାତ୍ର ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ଇଞ୍ଜିନିୟରିଂ ପାଠର ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ଅନୁଭବ କରି ଇଂରେଜ ସରକାର ଅନେକ ଇଞ୍ଜିନିୟରିଂ କଲେଜ ସ୍ଥାପନ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହୋଇଥିଲେ ।

(ଘ) ଇଂରେଜ ଶାସନ କାଳରେ ଶିକ୍ଷା ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଚାଲିଥିବା ବିତର୍କର ଦିଅ ।
Answer:
ଶିକ୍ଷାନୀତିକୁ ନେଇ ବିତର୍କ :

1. ଊନବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ତୃତୀୟ, ଚତୁର୍ଥ ଦଶକରେ ଭାରତରେ କେଉଁ ପ୍ରକାର ଶିକ୍ଷାନୀତି ପ୍ରଚଳନ ହେବ ସେଥ୍‌ପାଇଁ ଇଂଲଣ୍ଡର ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀ ମହଲରେ ଘୋର ତର୍କବିତର୍କ ହୋଇଥିଲା ।
2. ଗୋଟିଏ ଗୋଷ୍ଠୀ ଯୁକ୍ତି କଲେ ଯେ ଭାରତରେ ଆଧୁନିକ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରସାର କରାଗଲେ ଏହାଦ୍ଵାରା ଆଧୁନିକ ବିଜ୍ଞାନ ଓ ସମାଜଶାସ୍ତ୍ର ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଜ୍ଞାନ ଆହରଣ ସହଜ ହେବ । ଏହି ଶିକ୍ଷା ପାଇବାଦ୍ୱାରା ଭାରତୀୟମାନେ ଇଂରେଜ ସଂସ୍କୃତି ପ୍ରତି ଆକୃଷ୍ଟ ହେବେ ଏବଂ ଆଧୁନିକ ଶିକ୍ଷିତ ଗୋଷ୍ଠୀର ସହାୟତାରେ ଭାରତରେ ଇଂରେଜ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ସୁଦୃଢ଼ ହେବ ।
3. ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ଦ୍ବିତୀୟ ଗୋଷ୍ଠୀର ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀ କହୁଥିଲେ ଯେ ଭାରତରେ ପାରମ୍ପରିକ ଦେଶୀୟ ଶିକ୍ଷା ଅବ୍ୟାହତ ରହିବା ଉଚିତ । କାରଣ ଆଧୁନିକ ଶିକ୍ଷାର ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସିଲେ ଭାରତୀୟମାନେ ସ୍ବାଧୀନତା ଓ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ଚିନ୍ତାଧାରାରେ ଅନୁପ୍ରାଣିତ ହେବେ ଏବଂ ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କର ବିରୁଦ୍ଧାଚରଣ କରିବେ ।

ମାତୃଭାଷା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ :

• ପୁନଶ୍ଚ ଆଧୁନିକ ଶିକ୍ଷା ନାମରେ ଲୋକମାନଙ୍କର ପରମ୍ପରାରେ ହସ୍ତକ୍ଷେପ କରାଗଲେ ଭାରତୀୟମାନେ ସହ୍ୟ କରିପାରିବେ ନାହିଁ । ଏହିପରି ଉଭୟ ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀ ଗୋଷ୍ଠୀ ଇଂରେଜ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ସ୍ୱାର୍ଥକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖ୍ ଯୁକ୍ତି ବାଢ଼ିଲେ ।
• ଆଧୁନିକ ଶିକ୍ଷା ପାଇଁ ଇଂରାଜୀ ବଦଳରେ ମାତୃଭାଷା ମାଧମ ହେଲେ ଶିକ୍ଷାଗ୍ରହଣ ଯେ ସହଜ ହେବ ଏହା ସେମାନେ ବୁଝିପାରିଲେ ନାହିଁ ।

(ଙ) ସ୍ଵାମୀ ବିବେକାନନ୍ଦଙ୍କ ବିଚାରଧାରା ବିଶ୍ଳେଷଣ କର ।
Answer:
ରାମକୃଷ୍ଣ ମିଶନ ପ୍ରତିଷ୍ଠା :

• ୧୮୯୭ ମସିହାରେ ସ୍ଵାମୀ ବିବେକାନନ୍ଦ ସମାଜ ସଂସ୍କାର ନିମନ୍ତେ ରାମକୃଷ୍ଣ ମିଶନ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ।
• ସେ ଥିଲେ ଜଣେ ମାନବବାଦୀ । ତାଙ୍କ ମତରେ “ମାନବ ସେବା ହିଁ ଈଶ୍ଵରସେବା’’ ।
• ସମାଜରେ ସମାନତା, ବ୍ୟକ୍ତି ସ୍ଵାଧୀନତା ଓ ମୁକ୍ତ ବିଚାରକୁ ମହତ୍ତ୍ବ ଦେବାକୁ ହେଲେ ଜାତିପ୍ରଥା, କୁସଂସ୍କାର ଓ ଅନ୍ଧବିଶ୍ୱାସକୁ ବିରୋଧ କରିବାକୁ ହେବ ବୋଲି ସେ ଯୁକ୍ତି କରୁଥିଲେ ।

ସଂସ୍କାରମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟ :

• ଜନସେବାକୁ ଧର୍ମସଂସ୍କାରର ମୂଳ ଆଧାରରୂପେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିବାକୁ ରାମକୃଷ୍ଣ ମିଶନ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଲା ।
• ତେଣୁ ଏହା ବହୁ ସଂଖ୍ୟାରେ ବିଦ୍ୟାଳୟ, ଚିକିତ୍ସାଳୟ, ପାଠାଗାର ତଥା ଅନାଥାଶ୍ରମମାନ ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ ।

୨। ନିମ୍ନଲିଖୂ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ପ୍ରାୟ ୨୦ଟି ଶବ୍ଦରେ ଦିଅ ।

(କ) ସତୀପ୍ରଥା କ’ଣ ?
Answer:

• ଉତ୍ତର ଭାରତ ଓ ବଙ୍ଗ ପ୍ରଦେଶର କୁଳୀନ ଓ ଉଚ୍ଚବର୍ଗରେ ମୃତ ପତିର ଚିତାରେ ପତ୍ନୀକୁ ଆତ୍ମହ କରିବାକୁ ପଡୁଥିଲା । ଏଭଳି ଦାହ ହେଉଥ‌ିବା ପତ୍ନୀକୁ ସତୀ କୁହାଯାଉଥିଲା ।
• ଏହି ପ୍ରଥାକୁ ସତୀପ୍ରଥା କୁହାଯାଉଥିଲା। ଏହା ଏକ ସାମାଜିକ କୁସଂସ୍କାର ଥିଲା ।

(ଖ) କନ୍ୟା ହତ୍ୟାର ପ୍ରମୁଖ କାରଣ ଦର୍ଶାଅ ।
Answer:

1. ଯୁଦ୍ଧରେ ପୁରୁଷମାନେ ବହୁସଂଖ୍ୟାରେ ନିହତ ହେଉଥିବାରୁ କନ୍ୟାର ବିବାହକୁ ଏକ ସମସ୍ୟା ବୋଲି ମନେ କରାଯାଉଥିଲା । ଯୌତୁକ ମଧ୍ଯ କନ୍ୟାର ବିବାହ ପାଇଁ ଏକ ବାଧକ ଥିଲା ।
2. କୃଷି ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ କଠିନ ପରିଶ୍ରମ କରିବାକୁ ମଧ୍ଯ କନ୍ୟା ସନ୍ତାନଟି ଉପଯୋଗୀ ନୁହେଁ ବୋଲି ମନେ କରାଯାଉଥିଲା । ତେଣୁ ରାଜପୁତ ଓ ଅନ୍ୟ କେତେକ ଜାତିରେ କନ୍ୟାକୁ ଶିଶୁ ଅବସ୍ଥାରେ ହତ୍ୟା କରିବା ଏକପ୍ରକାର ପ୍ରଥାରେ ପରିଣତ ହୋଇଥିଲା ।

(ଗ) ବ୍ରାହ୍ମ ସମାଜ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ପଛରେ କି ପ୍ରମୁଖ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ରହିଥିଲା ?
Answer:

• ଧର୍ମରେ କୁସଂସ୍କାରଗୁଡ଼ିକର ଅନୁପ୍ରବେଶ ଭାରତୀୟ ସମାଜର ଦୁର୍ଗତି ପାଇଁ ଦାୟୀ ବୋଲି ରାଜା ରାମମୋହନ ରାୟ ଜାଣିଥିଲେ ।
• ତେଣୁ ସମାଜରେ ସଂସ୍କାର ଆଣିବାପାଇଁ ସେ ୧୮୩୦ ମସିହାରେ କଲିକତାରେ ବ୍ରାହ୍ମ ସମାଜ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ?

(ଘ) ପ୍ରାର୍ଥନା ସମାଜ କିଏ ଓ କାହିଁକି ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ?
Answer:

1. ମହାଦେବ ଗୋବିନ୍ଦ ରାଣାଡ଼େ ପ୍ରାର୍ଥନା ସମାଜ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ।
2. ଜାତିପ୍ରଥା ଓ ଅସ୍ପୃଶ୍ୟତାର ବିରୋଧ, ବିଧବା ବିବାହ, ନାରୀଶିକ୍ଷା ଓ ହିନ୍ଦୁ ମୁସଲମାନ୍ ଏକତା ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ସେ ପ୍ରାର୍ଥନା ସମାଜ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ।

(ଙ)ରାମକୃଷ୍ଣ ମିଶନର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା କିଏ ?
Answer:

• ରାମକୃଷ୍ଣ ମିଶନର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ହେଉଛନ୍ତି ସ୍ଵାମୀ ବିବେକାନନ୍ଦ ।
• ସେ ସମାଜ ସଂସ୍କାର ନିମନ୍ତେ ୧୮୯୭ ମସିହାରେ ଏହି ମିଶନ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ।

୩ । ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

(କ) ଉଡ୍‌ସ୍ ଡେସ୍‌ଚ୍ _______ ମସିହାରେ ଅନୁମୋଦିତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
୧୮୫୪

(ଖ) ୧୮୬୮ରେ ଓଡ଼ିଶାର ________ ଠାରେ ପ୍ରଥମ କଲେଜ ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
କଟକ

(ଗ) କଲିକତାରେ ________ ମସିହାରେ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
୧୮୫୭

(ଘ) ଓଡ଼ିଶାରେ ପ୍ରଥମ ମେଡ଼ିକାଲ ସ୍କୁଲ ______ ମସିହାରେ ପ୍ରତିଷ୍ଣତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
୧୮୭୬

(ଙ) ଆର୍ଯ୍ୟ ସମାଜ ______ ମସିହାରେ ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
୧୮୭୫

୪ । ‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ ଯୋଗକର ।

Answer:

୫। ଭାରତୀୟ ନବଜାଗରଣର ଧାର୍ମିକ ଓ ସାମାଜିକ ସଂସ୍କାର ଆନ୍ଦୋଳନରେ ମୁଖ୍ୟ ଭୂମିକା ଯେଉଁମାନେ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ, ସେମାନଙ୍କ ଫଟୋ ସଂଗ୍ରହ କରି ଗୋଟିଏ ଆଲ୍‌ବମ୍ ତିଆରି କର ।
ଉତ୍ତର :
ଭାରତୀୟ ନବଜାଗରଣର ଧାର୍ମିକ ଓ ସାମାଜିକ ସଂସ୍କାର ଆନ୍ଦୋଳନରେ ମୁଖ୍ୟ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କର ଫଟୋ ନିମ୍ନରେ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରାଗଲା ।

Odisha State Board BSE Odisha 8th Class History Solutions Chapter 3 ଇଂରେଜ ଶାସନକୁ ପ୍ରତିରୋଧ Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 8 History Solutions Chapter 3 ଇଂରେଜ ଶାସନକୁ ପ୍ରତିରୋଧ

୧ । ପପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ପ୍ରାୟ ୬୦ ଗୋଟି ଶବ୍ଦରେ ଲେଖ ।

(କ) ରାଜା ଦ୍ଵିତୀୟ ମୁକୁନ୍ଦଦେବଙ୍କ ରାଜତ୍ଵର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଅବସ୍ଥାରେ କି କି ସମସ୍ୟା ଦେଖାଗଲା ?
Answer:
ସିଂହାସନ ଆରୋହଣ :
ଦ୍ଵିତୀୟ ମୁକୁନ୍ଦଦେବ ନାବାଳକ ଭାବେ ସିଂହାସନ ଆରୋହଣ କରିଥିଲେ ଓ ଜୟୀ ରାଜଗୁରୁ ତାଙ୍କ ଅଭିଭାବକ ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ ।

ଅନ୍ତଯୁଦ୍ଧ :
ତାଙ୍କ ରାଜତ୍ଵର ପ୍ରାରମ୍ଭରେ ଛୋଟ ଛୋଟ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ଅନ୍ତଯୁଦ୍ଧ ହେଲା ।

ଦୁର୍ଭିକ୍ଷ :
ରାଜ୍ୟରେ ଦୁର୍ଭିକ୍ଷ ମଧ୍ୟ ପଡ଼ିଥିଲା ।

ଖୋର୍ଦ୍ଧା ଅଧିକାର :

• ଇଂରେଜମାନେ ସେତେବେଳେ ଖୋର୍ଦ୍ଧା ଅଧିକାର କରିବାକୁ ଚାହୁଁଥିଲେ ।
• ଏହିପରି ଭାବେ ସେ ଅନେକ ସମସ୍ୟାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇଥିଲେ ।

(ଖ) ଇଂରେଜମାନଙ୍କର ଖୋର୍ଦ୍ଧା ରାଜାଙ୍କ ସହିତ କାହିଁକି ଯୁଦ୍ଧ ହେଲା ?
Answer:
କୂଟନୀତି :
ଇଂରେଜ ପ୍ରଶାସକ କର୍ଣ୍ଣେଲ ହାରକୋର୍ଟ ଖୋର୍ଦ୍ଧା ରାଜାଙ୍କୁ କବଳିତ କରିବାକୁ କୂଟନୀତି ଅବଲମ୍ବନ କରି ନାନା ପ୍ରଲୋଭନ ଦେଖାଇଲେ ।

ପ୍ରଲୋଭନ :
ଖୋର୍ଦ୍ଧା ରାଜା ଇଂରେଜମାନଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କଲେ ସେ ୧ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ପୁରସ୍କାର ସହ ୪ଟି ମରହଟ୍ଟା କବଳିତ ପ୍ରଗଣା ଯଥା ରାହଙ୍ଗ, ସରାଇ, ଚବିଶକୁଦ ଓ ଲେମ୍ବାଇ ଫେରିପାଇବେ ବୋଲି ତାଙ୍କୁ ପ୍ରଲୋଭନ ଦିଆଗଲା ।

ବିଶ୍ୱାସଘାତକତା :

• ରାଜା ମୁକୁନ୍ଦଦେବ ଲୋଭବଶତଃ ଜୟୀ ରାଜଗୁରୁଙ୍କ କଥାକୁ ଅମାନ୍ୟ କରି ଇଂରେଜମାନଙ୍କୁ ସହାୟତା କଲେ ।
• ମାତ୍ର ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ବିଶ୍ୱାସଘାତକତା ଯୋଗୁଁ ମୁକୁନ୍ଦଦେବ କୌଣସି ପ୍ରଗଣା ପାଇଲେ ନାହିଁ ।
• ତେଣୁ ମୁକୁନ୍ଦଦେବ ଜୟୀ ରାଜଗୁରୁଙ୍କ ପରାମର୍ଶରେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଯୁଦ୍ଧଘୋଷଣା କଲେ ।

(ଗ) ବିପ୍ଳବୀ ଜୟୀ ରାଜଗୁରୁଙ୍କୁ କାହିଁକି ଫାଶୀ ଦିଆଗଲା ?
Answer:
ପାଇକମାନଙ୍କର ନେତୃତ୍ଵ :

1. ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଯୁଦ୍ଧ କରିବାପାଇଁ ଜୟୀ ରାଜଗୁରୁ ରାଜା ମୁକୁନ୍ଦଦେବଙ୍କୁ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ ।
2. ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଲଢ଼ିବାପାଇଁ ସେ ଏକ ଦୁର୍ଦ୍ଦଷ ପାଇକସେନା ଗଠନ କରି ତା’ର ନେତୃତ୍ୱ ମଧ୍ଯ ନେଇଥିଲେ ।

ଜୟୀ ରାଜଗୁରୁଙ୍କୁ ବନ୍ଦୀ :

• ୧୮୦୪ ଡିସେମ୍ବର ୪ ତାରିଖ ଦିନ ଖୋର୍ଦ୍ଧା ଏବଂ ବରୁଣେଇ ଦୁର୍ଗ ଇଂରେଜମାନେ ଅଧ୍ୟାର କଲେ ।
• ବହୁ ଉଦ୍ୟମ କରି ଇଂରେଜମାନେ ଜୟୀ ରାଜଗୁରୁଙ୍କୁ ବନ୍ଦୀ କଲେ ।

ଜୟୀରାଜଗୁରୁଙ୍କୁ ଫାଶୀ :
ଇଂରେଜମାନେ ବିଚାର କରି ଜୟୀ ରାଜଗୁରୁଙ୍କୁ ଦୋଷୀ ସାବ୍ୟସ୍ତ କଲେ ଏବଂ ଦଣ୍ଡ ସ୍ବରୂପ ମେଦିନୀପୁରଠାରେ ଏକ ବରଗଛର ଦୁଇଡାଳକୁ ଏକାଠି କରି ସେଥ୍ରେ ତାଙ୍କୁ ବାନ୍ଧି ଅତି ନିଷ୍ଠୁର ଭାବରେ ଫାଶୀ ଦେଲେ ।

(ଘ) ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହର ମୁଖ୍ୟ କାରଣଗୁଡ଼ିକ କ’ଣ ?
Answer:
ରାଜନୈତିକ କାରଣ :
ଇଂରେଜ ସରକାର ଖୋର୍ଦ୍ଧା ରାଜାଙ୍କ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଜୟୀ ରାଜଗୁରୁଙ୍କୁ ଫାଶୀଦଣ୍ଡରେ ଦଣ୍ଡିତ କରିବାରୁ ଓଡ଼ିଶାବାସୀ କ୍ଷୁବ୍‌ଧ ହୋଇଥିଲେ ।

ସାମାଜିକ ତଥା ଅର୍ଥନୈତିକ କାରଣ :

• ଇଂରେଜ ଶାସନରେ ଓଡ଼ିଶାବାସୀ ଆର୍ଥିକ ଅନଟନର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଲେ ।
• ପୂର୍ବରୁ ପାଇକମାନେ ବିନା କରରେ ଉପଭୋଗ କରୁଥିବା ଜମି ଉପରୁ ଇଂରେଜମାନେ ଖଜଣା ଆଦାୟ କଲେ । ଖଜଣା ଆଦାୟକାରୀ ସରକାରୀ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ବ୍ୟବହାର ଅସହ୍ୟ ଥିଲା ।
• କଉଡ଼ି ବଦଳରେ ଟଙ୍କା ଆକାରରେ ଖଜଣା ଦେବାକୁ ପ୍ରଜାମାନଙ୍କୁ ବାଧ୍ୟ କରାଗଲା । ଖଜଣା ନଦେଲେ ସେମାନଙ୍କୁ ଜମିରୁ ଉଚ୍ଛେଦ କରାଗଲା ।
• ସରକାରୀ ନୀତିନିୟମ ପାର୍ସୀ ଭାଷାରେ ଲେଖାଯାଇଥିବାରୁ ପ୍ରଜାମାନେ ସେସବୁ ବୁଝିପାରିଲେ ନାହିଁ । ସେହି ସୁଯୋଗରେ ପ୍ରଶାସନିକ ଅଫିସର ଓ ପୋଲିସ୍ କର୍ମଚାରୀ ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କ ଉପରେ ଅତ୍ୟାଚାର କଲେ ।
• ସ୍ଵଳ୍ପ ମିଆଦୀ ଭୂରାଜସ୍ଵ ପ୍ରଥା ପ୍ରଚଳନ ଫଳରେ ଓଡ଼ିଆମାନେ ଜମିଦାରୀ ହରାଇଲେ ଓ ବଙ୍ଗାଳୀମାନେ ସେଗୁଡ଼ିକ କିଣିଲେ । ଫଳରେ ଲୋକମାନେ ଅର୍ଥନୈତିକ ଅତ୍ୟାଚାରରେ ଅତିଷ୍ଠ ହେଲେ ।
• ସରକାରଙ୍କ ଲବଣ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଅର୍ଥନୀତି ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ଅସନ୍ତୋଷ ବୃଦ୍ଧି କରିଥିଲା ।

ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କାରଣ :
ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ପ୍ରିୟାପ୍ରୀତି ତୋଷଣ, ଅନ୍ୟାୟ, ଅତ୍ୟାଚାର, ଅମଲାମାନଙ୍କ ଦୁର୍ନୀତି, ପ୍ରଶାସନିକ ଅଧିକାରୀଙ୍କ ଦୁର୍ବ୍ଯବହାର, ସର୍ବରାକାରଙ୍କ ଚକ୍ରାନ୍ତରେ ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁଙ୍କ ଜମିଦାରୀ ଉଚ୍ଛେଦ ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହର କାରଣ ହୋଇଥିଲା ।

(ଙ) କନ୍ଧ ବିଦ୍ରୋହରେ ଦୋରା ଓ ଚକରା ବିଶୋଇଙ୍କ ଭୂମିକାର ଏକ ବିବରଣୀ ପ୍ରଦାନ କର ।
Answer:
ଘୁମୁସୁର ବିଦ୍ରୋହ :
୧୮୩୫ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଇଂରେଜମାନେ ଦକ୍ଷିଣ ଓଡ଼ିଶାର ଘୁମୁସର ଅଧ୍ୟାର କରି କନ୍ଧମାନଙ୍କ ଉପରେ ପ୍ରଭୁତ୍ଵ ବିସ୍ତାର କରିବାରୁ ସେମାନେ ଏହାର ପ୍ରତିରୋଧ କରିଥିଲେ । ଏହାକୁ ଘୁମୁସର ବିଦ୍ରୋହ କୁହାଯାଏ । ଦୋରା ବିଶୋଇ ଓ ଚକରା ବିଶୋଇ ଏହି ବିଦ୍ରୋହର ନେତୃତ୍ଵ ନେଇଥିଲେ ।

ଦୋରା ବିଶୋଇଙ୍କ ନେତୃତ୍ଵ :

1. ଦୋରା ବିଶୋଇଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ କନ୍ଧମାନେ ଇଂରେଜ ସେନାକୁ ଆକ୍ରମଣ କରି ୧୩ ଜଣ ସୈନ୍ୟ ଓ ଦୁଇଜଣ ଇଂରେଜ ସେନାପତିଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରିଥିଲେ । କନ୍ଧମାନଙ୍କୁ ଆଉ କରିଦେବାକୁ ପଡ଼ିବ ନାହିଁ ଘୋଷଣା କରାଗଲେ ମଧ୍ୟ ସେମାନେ ବିଦ୍ରୋହ ଚାଲୁ ରଖୁ ।
2. ଶେଷରେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କଦ୍ୱ।ରା ଦୋରା ବିଶୋଇ ଅନୁଗୋଳରେ ଧରାପଡ଼ି ବନ୍ଦୀ ଜୀବନଯାପନ କରୁଥିଲାବେଳେ ମାନ୍ଦ୍ରାଜଠାରେ ତାଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ଘଟିଥିଲା ।

ଚକରା ବିଶୋଇଙ୍କ ନେତୃତ୍ଵ :

• ଦୋରା ବିଶୋଇଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁପରେ ତାଙ୍କର ପୁତୁରା ଚକରା ବିଶୋଇଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ୧୮୪୬ରେ କନ୍ଧମାନେ ବିଦ୍ରୋହ କଲେ । ବଣଜଙ୍ଗଲରେ ଲୁଚିରହି ସେ ଓ ତାଙ୍କ ଅନୁଗାମୀମାନେ ଇଂରେଜ ସୈନ୍ୟମାନଙ୍କୁ ଆକ୍ରମଣ କରି ବ୍ୟତିବ୍ୟସ୍ତ କରିପକାଇଲେ ।
• ତାଙ୍କୁ ଧରିବାପାଇଁ ଇଂରେଜମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ପରୱାନା ପଠାଗଲେ ମଧ୍ୟ ସେ ଧରାପଡ଼ି ନଥିଲେ ଓ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ମୃତ୍ୟୁପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ନିରବଚ୍ଛିନ୍ନ ବିଦ୍ରୋହ ଚାଲୁ ରଖୁଥିଲେ ।

(ଚ) ଭୂୟାଁମାନେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ କାହିଁକି ବିଦ୍ରୋହ କଲେ ?
Answer:
ରାଜଗାଦିରୁ ବଞ୍ଚିତ କରିବା :
କେନ୍ଦୁଝର ରାଜା ଗଦାଧର ଭଞ୍ଜଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ତାଙ୍କର ପୋଷ୍ୟପୁତ୍ର ବୃନ୍ଦାବନ ଭଞ୍ଜଙ୍କୁ ଓଡ଼ିଶାର ତତ୍‌କାଳୀନ କମିଶନର ରେଭେନ୍ସା ଅନ୍ୟାୟ ଭାବରେ ଶାସନ ଗାଦିରୁ ବଞ୍ଚିତ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଧନୁର୍ଜୟ ଭଞ୍ଜଙ୍କୁ ରାଜଗାଦି ପାଇବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲେ ।

ସରକାରଙ୍କ ମନୋମୁଖୀ କାର୍ଯ୍ୟ :
ଭୂୟାଁ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ଧନୁର୍ଜୟ ଭଞ୍ଜଙ୍କୁ ସମର୍ଥନ କରୁନଥିବାରୁ ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ମନୋମୁଖୀ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପକୁ ବିରୋଧ କଲେ ।

ବିଦ୍ରୋହ :

• ରତ୍ନା ନାୟକ ଓ ନନ୍ଦ ନାୟକଙ୍କ ପରି ଭୂୟାଁ ନେତାମାନେ ୧୮୬୮ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ଧନୁର୍ଜୟ ଭଞ୍ଜଙ୍କ ବିରୋଧରେ ବିଦ୍ରୋହ କଲେ ।
• ସେହିପରି ଧନୁର୍ଜୟ ଭଞ୍ଜଙ୍କ ପ୍ରଜାଶୋଷଣ ଓ ନିର୍ଯାତନା ଓ ବେଠି ପ୍ରଥା ପ୍ରଚଳନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ୧୮୯୮ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଆଉ ଏକ ବିଦ୍ରୋହ ହୋଇଥିଲା ।
• ଧରଣୀଧର ଭୂୟାଁ ଏହି ବିଦ୍ରୋହର ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ ।

(ଛ) ‘ଧରଣୀ ମେଳି’ କ’ଣ ? ଏହା କାହିଁକି ସୃଷ୍ଟି ହେଲା ?
Answer:
ଧରଣୀ ମେଳି :
୧୮୯୮ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ବିରୋଧରେ କେନ୍ଦୁଝରର ଭୂୟାଁ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଧରଣୀଧର ଭୂୟାଁଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ବିଦ୍ରୋହ ହୋଇଥିଲା । ଏହା ଧରଣୀ ମେଳି ଭାବରେ ପରିଚିତ ।

ପ୍ରଜା ଶୋଷଣ :

1. କେନ୍ଦୁଝରରେ ରାଜା ଧନୁର୍ଜୟ ଭଞ୍ଜଙ୍କ ଶାସନରେ ପ୍ରଜାମାନେ ଶୋଷିତ ଓ ନିର୍ଯାତିତ ହେଉଥିଲେ ।
2. ପ୍ରଜାମାନଙ୍କୁ ବିଭିନ୍ନ କର ଦେବାକୁ ପଡୁଥିଲା ।
3. ରାଜ୍ୟରେ ବେଠି ପ୍ରଥା ପ୍ରଚଳନ ହେବାରୁ ଲୋକମାନଙ୍କ ଅର୍ଥନୈତିକ ଅବସ୍ଥା ଶୋଚନୀୟ ହୋଇପଡ଼ିଲା ।

ବିଦ୍ରୋହ :
୧୮୯୧ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ପ୍ରଜାମାନଙ୍କର ବେଠିରେ ରାଜ୍ୟରେ ଏକ ବନ୍ଧ ନିର୍ମାଣପାଇଁ ରାଜା ଆଦେଶ ଦେଲେ । ଏହାକୁ କେନ୍ଦୁଝରର ପ୍ରଜାମାନେ ଧରଣୀଧର ଭୂୟାଁଙ୍କ ନେତୃତ୍ବରେ ବିରୋଧ କରିଥିଲେ ଓ ଧରଣୀ ମେଳି ସୃଷ୍ଟି ହେଲା ।

(ଜ) କୋହୂମାନେ କାହିଁକି ବିଦ୍ରୋହ କଲେ ?
Answer:
କୋହ୍ଲଙ୍କ ଜମି ଦଖଲ :
କୋହ୍ଲ ଅଧୂକୃତ ଜମିକୁ ଦଖଲ କରିବାପାଇଁ ସିଂହଭୂମ ରାଜା ଉଦ୍ୟମ କରିବାରୁ ୧୮୨୦ ମସିହାରେ କୋହ୍ଲମାନେ ତାଙ୍କ ବିରୋଧରେ ବିଦ୍ରୋହ କରିଥିଲେ ।

କ୍ଷମତାରୁ ବଞ୍ଚତ :
ଦ୍ବିତୀୟତଃ ବାମନଘାଟୀର ଜମିଦାର ମୟୂରଭଞ୍ଜ ରାଜାଙ୍କ ନିୟନ୍ତ୍ରଣରୁ ସ୍ବାଧୀନ ରହିବାକୁ ଚାହିଁଲେ । ଅପରପକ୍ଷରେ ରାଜା ଜମିଦାରଙ୍କୁ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର କ୍ଷମତା ଓ ଅଧିକାରରୁ ବଞ୍ଚିତ କରିବାକୁ ଚାହିଁଲେ । ଏହି ବିବାଦରେ କୋହ୍ଲମାନେ ଜମିଦାରଙ୍କୁ ସମର୍ଥନ କରିଥିଲେ ।

ବିଦ୍ରୋହ :

• ୧୮୩୧ ମସିହାରେ ଇଂରେଜ କମିଶନର ଷ୍ଟକ୍ୱେଲଙ୍କଦ୍ୱାରା ରାଜା ଓ ବାମନଘାଟୀର ଜମିଦାରଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବିବାଦ ସମାଧାନ ନିମନ୍ତେ ହୋଇଥ‌ିବା ଉଦ୍ୟମ ବିଫଳ ହେବାରୁ କୋହ୍ଲମାନେ ପୁନର୍ବାର ବିଦ୍ରୋହ କରିଥିଲେ ।
• ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ହସ୍ତକ୍ଷେପ ଫଳରେ ମାଧବଦାସ ମହାପାତ୍ର ବାମନଘାଟୀ ଜମିଦାର ହୋଇଥିଲେ ହେଁ କୋହ୍ଲମାନେ ତାଙ୍କୁ ସମର୍ଥନ ନ କରି ବିଦ୍ରୋହ ଚାଲୁ ରଖିଲେ ।
• ଏହିସବୁ କାରଣରୁ କୋହୂମାନେ ବିଦ୍ରୋହ କରିଥିଲେ ।

(ଝ) ସାନ୍ତାଳ ବିଦ୍ରୋହ କିପରି ଅଗ୍ରଗତି କଲା ?
Answer:
ଇଂରେଜ ଶାସନର ପ୍ରତିବାଦ :

• ୧୯୧୭ ମସିହାରେ ସାନ୍ତାଳ ବିଦ୍ରୋହୀମାନେ ଇଂରେଜ ବିରୋଧୀ ଅଭିଯାନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ପ୍ରଥମେ ବେତନଟୀ ହାଟରେ ଇଂରେଜ ଶାସନ ଓ ଜମିଦାରଙ୍କ ଶୋଷଣକୁ ପ୍ରତିବାଦ କରାଗଲା ।
• ଦୋକାନ ବଜାର ଲୁଣ୍ଠନ କରାଗଲା । ବ୍ରିଟିଶ୍ ଅଫିସ୍ ପୋଡ଼ି ଦିଆଗଲା । ବ୍ରିଟିଶ୍ ଅଫିସର୍ ଭୟରେ ପଳାଇଗଲେ ।

ଯୋଗାଯୋଗ ବିଚ୍ଛିନ୍ନ :

• ବିଦ୍ରୋହୀମାନେ ବେତନଟୀ ଆୟତ୍ତ କରିନେବାରୁ ଇଂରେଜ ସରକାର ଭୀତତ୍ରସ୍ତ ହୋଇପଡ଼ିଲେ ।
• ବିଦ୍ରୋହୀମାନେ ରାସ୍ତା ପୋଲ ଭାଙ୍ଗିଦେବା ଯୋଗୁଁ ଯୋଗାଯୋଗ ବିଚ୍ଛିନ୍ନ ହୋଇଗଲା ।

ନିର୍ବାଚନ :
ସେମାନେ କଙ୍କା ମାଝିଙ୍କୁ ରାଜା, କାଳିଆ ସର୍ବସମ୍ମତିକ୍ରମେ ନିର୍ବାଚିତ କରି କଙ୍କା-କାଳିଆ ସର୍ବସମ୍ମତିକ୍ରମେ ନିର୍ବାଚିତ କରି କଙ୍କା-କାଳିଆ ସରକାର ଗଠନ କଲେ ।

(ଞ) ସିପାହୀ ବିଦ୍ରୋହର ମୁଖ୍ୟ କାରଣଗୁଡ଼ିକ କ’ଣ ?
Answer:
୧୮୫୭ ମସିହାର ମହାନ୍ ବିଦ୍ରୋହ ବିଭିନ୍ନ କାରଣରୁ ସଂଘଟିତ ହୋଇଥିଲା ।

ରାଜନୈତିକ କାରଣ :
ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ଦେଶୀୟ ରାଜ୍ୟ ଅଧିକାର, ୱେଲେସ୍‌ଲିଙ୍କ ସାମନ୍ତ ସନ୍ଧି ପ୍ରଥା ଓ ଡେଲ୍ହାଉସୀଙ୍କ ରାଜ୍ୟସ୍ୱତ୍ୱ ଲୋପନୀତିଦ୍ୱାରା ଦେଶୀୟ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ଇଂରେଜ ସାମ୍ରାଜ୍ୟଭୁକ୍ତ କରିବା, ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟ ବାହାଦୁର ଶାହଙ୍କୁ ଲାଲକିଲ୍ଲାରୁ କୁତବକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତର, ଇଂରେଜ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଅଯୋଧ୍ୟାର ମିଶ୍ରଣ, େବା ଦ୍ୱିତୀୟ ବାଜିରାଓଙ୍କ ପୋଷ୍ୟପୁତ୍ର ନାନାସାହେବଙ୍କ ଭତ୍ତା ବନ୍ଦ କରିବା ପ୍ରଭୃତି ସିପାହୀ ବିଦ୍ରୋହର କାରଣ ଥିଲା ।

ସାମାଜିକ କାରଣ :
ସତୀଦାହ ପ୍ରଥା ଉଚ୍ଛେଦ, ବିଧବା ବିବାହ ପ୍ରଚଳନ, ରେଳଗାଡ଼ି ଚଳାଚଳ ଓ ଡାକତାର ବ୍ୟବସ୍ଥାର ପ୍ରଚଳନ ଇଂରେଜମାନଙ୍କର ଭାରତୀୟ ସଂସ୍କୃତି ଉପରେ ଏକ ହସ୍ତକ୍ଷେପ ବୋଲି ଭାରତୀୟମାନେ ଭାବୁଥିଲେ ।

ଧର୍ମଗତ କାରଣ :
ଧର୍ମାନ୍ତରିତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କର ପୈତୃକ ସମ୍ପତ୍ତିରେ ଅଧିକାର ରହିବା ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ ଇଂରେଜମାନଙ୍କର ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମ ଉପରେ ଏକ ଅବାଞ୍ଛିତ ହସ୍ତକ୍ଷେପ ବୋଲି ଭାରତୀୟମାନେ ଚିନ୍ତାକଲେ ।

ସାମରିକ କାରଣ :
ଭାରତୀୟ ସିପାହୀମାନଙ୍କୁ ଗୋରା ସୈନ୍ୟଙ୍କ ତୁଳନାରେ କମ୍ ଦରମା, ସେମାନଙ୍କ ପ୍ରତି ଦୁର୍ବ୍ଯବହାର, ସେମାନଙ୍କ ଧର୍ମ ବିଶ୍ୱାସ ଉପରେ ହସ୍ତକ୍ଷେପ, ସମୁଦ୍ର ପାର ହୋଇ ଯୁଦ୍ଧ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରିବା ସିପାହୀ ବିଦ୍ରୋହର କାରଣ ଥିଲା ।

ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କାରଣ :
୧୮୫୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଏନ୍‌ଫିଲଡ୍ ବନ୍ଧୁକ ବ୍ୟବହାର କରିବାକୁ ହିନ୍ଦୁ ଓ ମୁସଲମାନ ସିପାହୀମାନଙ୍କୁ ବାଧ୍ୟ କରାଯାଇଥିଲା । ସେହି ଗୁଳିର ଖୋଳରେ ଗାଈ ଓ ଘୁଷୁରୀ ଚର୍ବିର ଲେପ ଦିଆଯାଇଛି ବୋଲି ପ୍ରଚାରିତ ହେବା ପରେ ସିପାହୀମାନେ ଏହି ବନ୍ଧୁକ ବ୍ୟବହାରକୁ ବିରୋଧ କରିଥିଲେ ।

(ଟ) ସିପାହୀ ବିଦ୍ରୋହର ଫଳାଫଳ କ’ଣ ହେଲା ?
Answer:
ସୁଦୂରପ୍ରସାରୀ ଫଳାଫଳ :
୧୮୫୭ ମହାନ୍ ବିଦ୍ରୋହର ଫଳାଫଳ ଥିଲା ସୁଦୂରପ୍ରସାରୀ । ଏହି ବିଦ୍ରୋହ ଫଳରେ ବିଲାତ ସରକାର ଭାରତରେ ଥିବା କମ୍ପାନୀ ସରକାରର କିଛି ଦୋଷ ଦୁର୍ବଳତାକୁ ଅନୁଭବ କଲେ ।

ସରକାରଙ୍କ ଶାସନ :

• ତେଣୁ ୧୮୫୮ ମସିହାରେ ଏକ ଆଇନ ପ୍ରଣୀତ ହୋଇ ଭାରତର ଶାସନ ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ହାତରୁ ବିଲାତ ସରକାରଙ୍କ ହାତକୁ ଗଲା ।
• ବିଲାତ ସରକାରଙ୍କ ଜଣେ ମନ୍ତ୍ରୀ ଭାରତ ଶାସନ ଦାୟିତ୍ୱରେ ରହିଲେ ।

ଭାଇସ୍ରାଏ ପଦବୀ :
ଭାରତରେ ନିଯୁକ୍ତ ଗଭର୍ଣ୍ଣର ଜେନେରାଲ ଇଂଲଣ୍ଡ ରାଣୀଙ୍କ ପ୍ରତିନିଧୁଭାବେ ଭାଇସ୍ରାଏ ରୂପେ ପରିଚିତ ହେଲେ ।

ରାଣୀଙ୍କ ଘୋଷଣାପତ୍ର :
ଇଂଲଣ୍ଡର ରାଣୀ ଭିକ୍ଟୋରିଆ ଭାରତ ଶାସନ କ୍ଷମତା ହାତକୁ ନେଲେ ବୋଲି ଆଲ୍ଲାହାବାଦରେ ୧୮୫୮ ମସିହା ନଭେମ୍ବର ୧ ତାରିଖରେ ଏକ ଘୋଷଣାପତ୍ର ପାଠ କରାଗଲା ।

(୦) ସୁରେନ୍ଦ୍ର ସାଏ କାହିଁକି ବିଦ୍ରୋହ କଲେ ?
Answer:
ଅଧିକାରରୁ ବଞ୍ଚିତ :

1. ସୁରେନ୍ଦ୍ର ସାଏ ସମ୍ବଲପୁରର ଚୌହାନ ରାଜବଂଶର ବଳିୟାର ସିଂହଙ୍କ ଉତ୍ତରାଧ୍ୟାକାରୀ ଥିଲେ ।
2. ମାତ୍ର ୧୮୨୭ ମସିହାରେ ରାଜା ମହାରାଜା ସାଏଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ତାଙ୍କ ବିଧବାପତ୍ନୀ ମୋହନ କୁମାରୀଙ୍କୁ ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ପ୍ରଶାସନିକ ଅଫିସର ଶାସନ କ୍ଷମତା ଅର୍ପଣ କରି ସୁରେନ୍ଦ୍ର ସାଏଙ୍କୁ ନାଯ୍ୟ ଅଧିକାରରୁ ବଞ୍ଚତ କଲେ ।

ବିଦ୍ରୋହ :

• ଏଥିରେ କ୍ଷୁବ୍ଧ ହୋଇ ସୁରେନ୍ଦ୍ର ସାଏ ଗଣ୍ଡ ଓ ବିଞ୍ଝାଲ ଆଦିବାସୀଙ୍କ ସମର୍ଥନରେ ବିଦ୍ରୋହ କଲେ ।
• ୧୮୩୭ ମସିହାରେ ଇଂରେଜ ସରକାର ରାଣୀଙ୍କ ସ୍ଥାନରେ ନାରାୟଣ ସିଂହଙ୍କୁ ରାଜା କଲେ ।
• ଏଥରେ ଆହୁରି ଉତ୍‌କ୍ଷିପ୍ତ ହୋଇ ସୁରେନ୍ଦ୍ର ସାଏ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ସହାୟତାରେ ବିଦ୍ରୋହ କଲେ ।

୨। ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ପ୍ରାୟ ୨୦ଟି ଶବ୍ଦରେ ଲେଖ ।

(କ) ଶହୀଦ ରାଜଗୁରୁ କେବେ ଓ କେଉଁଠାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:

• ସମୟ :
  ଶହୀଦ ଜୟୀରାଜଗୁରୁ ୧୭୩୯ ମସିହା ଅକ୍ଟୋବର ୨୯ ତାରିଖ ତଥା ପବିତ୍ର କାର୍ତ୍ତିକ ମାସ ଶୁକ୍ଳ ନବମୀ ତିଥ୍ୟରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।
• ସ୍ଥାନ :
  ସେ ପୁରୀ ନିକଟସ୍ଥ ବୀର ହରେକୃଷ୍ଣପୁର ଗ୍ରାମରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।

(ଖ) ରାଜା ମୁକୁନ୍ଦଦେବଙ୍କୁ କେଉଁଠାରେ ବନ୍ଦୀ କରାଗଲା ଓ ମୁକ୍ତ କରାଯାଇ କେଉଁଠାରେ ରଖାଗଲା ?
Answer:

1. ରାଜା ମୁକୁନ୍ଦଦେବଙ୍କୁ ବାରବାଟୀ ଦୁର୍ଗରେ ବନ୍ଦୀ କରି ରଖାଗଲା ।
2. ପରେ ତାଙ୍କୁ ମୁକ୍ତ କରାଯାଇ ଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିର ଦାୟିତ୍ଵରେ ପୁରୀଠାରେ ରଖାଗଲା ।

(ଗ) ଜଗବନ୍ଧୁଙ୍କର ପୂରା ନାମ କ’ଣ ? ସେ କ’ଣ ଥିଲେ ?
Answer:

• ଜଗବନ୍ଧୁଙ୍କର ପୂରା ନାମ ଥିଲା ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁ ବିଦ୍ୟାଧର ଭ୍ରମରବର ରାୟ ମହାପାତ୍ର ।
• ସେ ଖୋର୍ଦ୍ଧା ରାଜାଙ୍କର ସେନାପତି ଥିଲେ ।

(ଘ) ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହ କେଉଁ କେଉଁ ଅଞ୍ଚଳରେ ବ୍ୟାପିଥିଲା ?
Answer:
ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହ ଖୋର୍ଦ୍ଧା, ପୁରୀ ଜିଲ୍ଲାର ଗୋପ, ପିପିଲି, ବାଣପୁର ଏବଂ କଟକ ଜିଲ୍ଲାର ଝଙ୍କଡ଼ ଓ କୁଜଙ୍ଗ ଆଦି ଅଞ୍ଚଳ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବ୍ୟାପିଥିଲା ।

(ଙ) କିଏ କିଏ କନ୍ଧ ବିଦ୍ରୋହର ନେତୃତ୍ଵ ନେଇଥିଲେ ?
Answer:
ଦୋରା ବିଶୋଇ ଓ ଚକରା ବିଶୋଇ କନ୍ଧ ବିଦ୍ରୋହର ନେତୃତ୍ଵ ନେଇଥିଲେ ।

(ଚ) ଭୂୟାଁ ବିଦ୍ରୋହ କେବେ ସଂଗଠିତ ହେଲା ଓ କିଏ ଏହାର ନେତୃତ୍ଵ ନେଇଥିଲେ ?
Answer:

• ସମୟ :
  ଭୂୟାଁ ବିଦ୍ରୋହ ୧୮୬୮ ମସିହା ଓ ୧୮୯୮ ମସିହାରେ ସଂଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ।
• ନେତୃତ୍ୱ :
  ୧୮୬୮ର ବିଦ୍ରୋହରେ ରତ୍ନା ନାୟକ ଓ ୧୮୯୮ର ବିଦ୍ରୋହରେ ଧରଣୀଧର ଭୂୟାଁ ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ ।

(ଛ) କିଏ କିଏ ସାନ୍ତାଳ ବିଦ୍ରୋହର ନେତୃତ୍ଵ ନେଇଥିଲେ ?
Answer:
କଙ୍କା ମାଝି ଓ କାଳିଆ ମହାନ୍ତ ସାନ୍ତାଳ ବିଦ୍ରୋହର ନେତୃତ୍ଵ ନେଇଥିଲେ ।

(ଜ) କିଏ ରାଜ୍ୟସ୍ଵତ୍ଵ ଲୋପନୀତି ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଲର୍ଡ ଡେଲ୍ହାଉସୀ ରାଜ୍ୟସ୍ଵତ୍ଵ ଲୋପନୀତି ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ କରିଥିଲେ ।

(ଝ) ଏନ୍‌ଫିଲଡ୍ ବନ୍ଧୁକର ବ୍ୟବହାରକୁ ଉଭୟ ହିନ୍ଦୁ ଓ ମୁସଲମାନମାନେ କାହିଁକି ବିରୋଧ କରିଥିଲେ ?
Answer:

1. ଏନ୍‌ଫିଲଡ୍ ବନ୍ଧୁକରେ ବ୍ୟବହାର ହେଉଥ‌ିବା ଗୁଳି ଏକ ପ୍ରକାର ଖୋଳରେ ରହିଥିଲା । ବନ୍ଧୁକରେ ବ୍ୟବହାର ପୂର୍ବରୁ ସେହି ଖୋଳକୁ ସିପାହୀମାନଙ୍କୁ ଦାନ୍ତରେ ଛିଡ଼ାଇବାକୁ ପଡୁଥିଲା ।
2. ସେହି ଖୋଳରେ ଗାଈ ଓ ଘୁଷୁରୀର ଚର୍ବି ଲେପ ଦିଆଯାଇଛି ବୋଲି ପ୍ରଚାରିତ ହେଲା । ଉଭୟ ହିନ୍ଦୁ ଓ ମୁସଲମାନ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ସିପାହୀମାନେ ସେମାନଙ୍କ ଧର୍ମ ଉପରେ ଇଂରେଜ ସରକାର ହସ୍ତକ୍ଷେପ କରୁଛନ୍ତି ବୋଲି ଅନୁଭବ କରି ଏହାର ବ୍ୟବହାରକୁ ବିରୋଧ କରିଥିଲେ ।

(ଞ) ମଙ୍ଗଳ ପାଣ୍ଡେଙ୍କୁ କାହିଁକି ମୃତ୍ୟୁଦଣ୍ଡ ଦିଆଗଲା ?
Answer:

• ମଙ୍ଗଳ ପାଣ୍ଡେଙ୍କୁ ଇଂରେଜ ଅଫିସର ଏନ୍‌ଫିଲଡ୍ ବନ୍ଧୁକ ବ୍ୟବହାର କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରିବାରୁ ସେ ରାଗିଯାଇ ସେହି ବନ୍ଧୁକରେ ଇଂରେଜ ଅଫିସରଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କଲେ ।
• ହତ୍ୟା ଅପରାଧରେ ଅଭିଯୁକ୍ତ ହୋଇ ସେ ମୃତ୍ୟୁଦଣ୍ଡରେ ଦଣ୍ଡିତ ହେଲେ ।

(ଟ)ରାଣୀ ଭିକ୍ଟୋରିଆ କେଉଁଠାରେ ଘୋଷଣାପତ୍ର ପାଠ କରିଥିଲେ ? .
Answer:
ରାଣୀ ଭିକ୍ଟୋରିଆଙ୍କ ଘୋଷଣାପତ୍ରକୁ ତତ୍କାଳୀନ ଭାଇସ୍ରାଏ ଲର୍ଡ କ୍ୟାମିଂ ଆହ୍ଲାବାଦଠାରେ ପାଠ କରିଥିଲେ ।

(୦) ସୁରେନ୍ଦ୍ର ସାଏ ଲି’ଙ୍କୁ କେବେ ଦେଖା କରିଥିଲେ ?
Answer:
ହଜାରୀବାଗ ଜେଲ୍‌ରୁ ମୁକ୍ତ ହେଲାପରେ ସୁରେନ୍ଦ୍ର ସାଏ ଇଂରେଜ ସେନାପତି ଲି’ଙ୍କୁ ଦେଖା କରିଥିଲେ ।

୩ । ବନ୍ଧନୀ ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତର ବାଛି ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

(କ) ଜୟୀ ରାଜଗୁରୁ _________ ରେ ଶାସନ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କ୍ଷମତା ହାତକୁ ନେଲେ ।
(୧୮୫୭, ୧୮୦୪, ୧୭୯୮, ୧୮୦୩)
Answer:
୧୭୯୮

(ଖ) ବିଦ୍ରୋହୀମାନେ ହଜାରିବାଗ ଜେଲ ଭାଙ୍ଗିଦେବା ଫଳରେ __________ ମୁକ୍ତ ହୋଇଗଲେ ।
(ଚକରା ବିଶୋଇ, ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁ, ଜୟୀ ରାଜଗୁରୁ, ସୁରେନ୍ଦ୍ର ସାଏ)
Answer:
ସୁରେନ୍ଦ୍ର ସାଏ

(ଗ) ୧୮୧୭ରେ _________ ବିଦ୍ରୋହ ସଂଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ।
(ପାଇକ, ସାନ୍ତାଳ, ସିପାହୀ, କୋହ୍ଲ)
Answer:
ପାଇକ

(ଘ) ଚକରା ବିଶୋଇକୁ ଧରାଇ ଦେଲେ ତିନିହଜାର ଟଙ୍କାର ପୁରସ୍କାର _________ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ ।
(କ୍ୟାନିଂ, ଡେଲ୍‌ହାଉସୀ, ୱେଲେସ୍‌, କର୍ଡୱାଲିସ୍)
Answer:
ଡେଲ୍ହାଉସୀ

୪ । ରେଖାଙ୍କିତ ଅଂଶ ପରିବର୍ତ୍ତନ ନ କରି ଭ୍ରମ ସଂଶୋଧନ କର ।

(କ) ରାଜା ୨ୟ ମୁକୁନ୍ଦଦେବଙ୍କୁ ପୁରୀ ରାଜାରୂପେ ଘୋଷଣା କରାଗଲା ।
Answer:
ରାଜା ୨ୟ ମୁକୁନ୍ଦଦେବଙ୍କୁ ଖୋର୍ଦ୍ଧା ରାଜାରୂପେ ଘୋଷଣା କରାଗଲା ।

(ଖ) ୧୮୯୮ରେ ଭୂୟାଁ ସଂପ୍ରଦାୟର ରତନା ଏକ ମେଳିର ନେତୃତ୍ଵ ନେଲେ ।
Answer:
୧୮୯୮ରେ ଭୂୟାଁ ସଂପ୍ରଦାୟର ଧରଣୀଧର ଏକ ମେଳିର ନେତୃତ୍ଵ ନେଲେ ।

(ଗ) ସାନ୍ତାଳ ବିଦ୍ରୋହ ୧୮୧୭ରେ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
ସାନ୍ତାଳ ବିଦ୍ରୋହ ୧୯୧୭ରେ ହୋଇଥିଲା ।

(ଘ) କନ୍‌ର ସଂ ନାନା ସାହେବଙ୍କ ମନ୍ତ୍ରୀଥିଲେ ।
Answer:
ତାନ୍ତିଆ ତୋପେ ନାନାସାହେବଙ୍କ ମନ୍ତ୍ରୀ ଥିଲେ ।

୫। ନିମ୍ନଲିଖ ‘କ’ସ୍ତମ୍ଭ ‘ଖ’ସ୍ତମ୍ଭକୁ ପ୍ରାସଙ୍ଗିକ ମେଳ ଅନୁଯାୟୀ ସଂଯୋଗ କର ।

Answer:

Odisha State Board BSE Odisha 8th Class Maths Solutions Algebra Chapter 2 ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା Ex 2(a) Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 8 Maths Solutions Algebra Chapter 2 ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା Ex 2(a)

Question 1.
ନିମ୍ନସ୍ଥ ସଂଖ୍ୟାଗୁଡ଼ିକର ଯୋଗାତ୍ମକ ବିଲୋମୀ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
(i) \(\frac{2}{8}\)
(ii) \(-\frac{5}{9}\)
(iii) \(\frac{-6}{-5}\)
(iv) \(\frac{2}{-9}\)
(v) \(\frac{19}{-6}\)
ସମାଧାନ :
(i) \(\frac{2}{8}\)ର ଯୋଗାତ୍ମକ ବିଲୋମୀ \(-\frac{2}{8}\)
(ii) \(-\frac{5}{9}\)ର ଯୋଗାତ୍ମକ ବିଲୋମୀ \(+\frac{5}{9}\)
(iii) \(\frac{-6}{-5}\)ର ଯୋଗାତ୍ମକ ବିଲୋମୀ \(\frac{-6}{5}\)
(iv) \(\frac{2}{-9}\)ର ଯୋଗାତ୍ମକ ବିଲୋମୀ \(+\frac{2}{9}\)
(v) \(\frac{19}{-6}\) ର ଯୋଗାତ୍ମକ ବିଲୋମୀ \(\frac{19}{6}\)

Question 2.
ନିମ୍ନସ୍ଥ ସଂଖ୍ୟାମାନଙ୍କର ଗୁଣନାତ୍ମକ ବିଲୋମୀ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
(i) -13
(ii) \(\frac{13}{19}\)
(iii) \(\frac{1}{5}\)
(iv) \(\frac{-5}{8}\) × \(\frac{-3}{7}\)
(v) -1 × \(\frac{-2}{5}\)
(vi) -1
ସମାଧାନ :
(i) -13 ର ଗୁଣନାତ୍ମକ ବିଲୋମୀ \(-\frac{1}{13}\) ।
(ii) \(\frac{13}{19}\)ର ଗୁଣନାତ୍ମକ ବିଲୋମୀ \(\frac{19}{13}\) ।
(iii) \(\frac{1}{5}\)ର ଗୁଣନାତ୍ମକ ବିଲୋମୀ 5 ।
(iv) \(\frac{-5}{8}\) × \(\frac{-3}{7}\) ବା \(-\frac{15}{56}\)ର ଗୁଣନାତ୍ମକ ବିଲୋମୀ \(-\frac{8}{5}\) × \(-\frac{7}{3}\) ବା \(\frac{56}{15}\) ।
(v) (-1) × \(\frac{-2}{5}\) ବା \(\frac{2}{5}\) ର ଗୁଣନାତ୍ମକ ବିଲୋମୀ \(\frac{5}{2}\)
(vi) -1ର ଗୁଣନାତ୍ମକ ବିଲୋମୀ – 1 ।

Question 3.
ନିମ୍ନସ୍ଥ ଉତ୍ତିଗୁଡ଼ିକରେ କେଉଁ ନିୟମ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଛି ଲେଖ ।
(i) \(-\frac{4}{5} \times 1=1 \times \frac{-4}{5}=-\frac{4}{5}\)
(ii) \(-\frac{13}{17} \times \frac{-2}{7}=\frac{-2}{7} \times-\frac{13}{17}\)
(iii) \(-\frac{19}{29} \times \frac{29}{-19}=1\)
(iv) \(\frac{1}{3} \times\left(6 \times \frac{4}{3}\right)=\left(\frac{1}{3} \times 6\right) \times \frac{4}{3}\)
ସମାଧାନ :
(i) ଗୁଣନର ଅଭେଦ ନିୟମ
(ii) ଗୁଣନର କ୍ରମବିନିମୟୀ ନିୟମ
(iii) ଗୁଣନର ବିଲୋମୀ ନିୟମ
(iv) ଗୁଣନର ସହଯୋଗୀ ନିୟମ

Question 4.
\(\frac{6}{13}\) କୁ \(-\frac{7}{16}\) ର ବ୍ୟୁତ୍‌କ୍ରମ ସହିତ ଗୁଣଫଳ ନିଶ୍ଚୟ କର ।
ସମାଧାନ :
\(-\frac{7}{16}\) ର ବ୍ୟୁତ୍‌କ୍ରମ = \(-\frac{16}{7}\)
∴ \(\frac{6}{13}\) ଓ \(-\frac{7}{16}\)ର ଗୁଣଫଳ = \(\frac{6}{13}\) × \(-\frac{7}{16}\) = \(\frac{-96}{91}\)

Question 5.
\(\frac{8}{9}\), \(1 \frac{1}{8}\)ର ବ୍ୟୁତ୍‌କ୍ରମ ହେବ କି ? ଯଦି ନୁହେଁ ତେବେ କାହିଁକି ?
ସମାଧାନ :
\(\frac{8}{9}\)ର ବ୍ୟୁତ୍‌କ୍ରମ \(\frac{9}{8}\) ବା \(1 \frac{1}{8}\)। ତେଣୁ \(\frac{8}{9}\) ର ବ୍ୟୁତ୍‌କ୍ରମ l \(1 \frac{1}{8}\)ହେବ ।

Question 6.
0.3, \(3 \frac{1}{3}\)ର ବ୍ୟୁତ୍‌କ୍ରମ ହେବ କି ? ଯଦି ନୁହେଁ ତେବେ କାହିଁକି ?
ସମାଧାନ :
0.3 = \(\frac{3}{10}\) ଓ \(3 \frac{1}{3}=\frac{3}{10}\), \(\frac{3}{10} \times \frac{10}{3}=1\)
∴ 0.3, \(3 \frac{1}{3}\) ର ବ୍ୟକ୍ରମ ହେବ ।

Question 7.
ଉତ୍ତର ଦିଅ ।
(i) ଏକ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା ଯାହାର ବ୍ୟତ୍‌କ୍ରମ ନାହିଁ ।
ସମାଧାନ :
0 ଏକ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା, ଯାହାର ବ୍ୟତ୍‌କ୍ରମ ନାହିଁ ।

(ii) ଏକ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା, ଯାହାର ବ୍ୟତ୍‌କ୍ରମ ସେହି ସଂଖ୍ୟା ସହ ସମାନ ।
ସମାଧାନ :
ଏକ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା, ଯାହାର ବ୍ୟତ୍‌କ୍ରମ ସଂଖ୍ୟା ସହ ସମାନ ।

(iii) ଏକ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା, ଯାହା ସେହି ସଂଖ୍ୟାର ଯୋଗାତ୍ମକ ବିଲୋମୀ ସଙ୍ଗେ ସମାନ ।
ସମାଧାନ :
ଏକ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା, ଯାହାର ଯୋଗାତ୍ମକ ବିଲୋମୀ ସେହି ସଂଖ୍ୟା ।

Question 8.
ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(i) ଶୂନର ବ୍ୟକ୍ରମ …………….।
(ii) ……………. ଓ ……………. ସଂଖ୍ୟାମାନେ ନିଜ ନିଜର ବ୍ୟୁତ୍‌କ୍ରମ ।
(iii) -5 ର ବ୍ୟକ୍ରମ ……………. ।
(iv) \(\frac{1}{x}\) (x = 0)ର ବ୍ୟୁତ୍‌କ୍ରମ ……………. ।
(v) ଯେ କୌଣସି ଦୁଇଟି ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟାର ଗୁଣଫଳ ଏକ ……………. ।
(vi) ଏକ ଋଣାତ୍ମକ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟାର ବ୍ୟତ୍‌କ୍ରମ ଏକ ବିଭିନ୍ନ ସଂଖ୍ୟା ସେଟ୍ ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କ ……………. ।
ସମାଧାନ :
(i) ନାହିଁ
(ii) 1 ଓ -1
(iii) \(-\frac{1}{5}\)
(iv) x
(v) ପରି ମେୟ
(vi) ଋଣାତ୍ମକ ପରି ମେୟ ସଂଖ୍ୟା ।

Odisha State Board BSE Odisha 8th Class Maths Solutions Algebra Chapter 1 ସେଟ୍ Ex 1 Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 8 Maths Solutions Algebra Chapter 1 ସେଟ୍ Ex 1

Question 1.
A = {1, 2, 3, 4} ହେଲେ, ଉକ୍ତିଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉକ୍ତି ଲାଗି I ଓ ଭୁଲ୍ ଭକ୍ତି ଲାଗି I ଲେଖ ।
(i) 3 ∈ A
(ii) 5 ∈ A
(iii) 4 ∉ A
(iv) 7 ∉ A
(v) {3} ∈ A
(vi) {3} ⊂ A
(vii) 3 ⊂ A
(viii) {3, 4} ∈ A
(ix) {3, 4} ⊂ A
(x) {1, 2, 3, 4} ∈ A
(xi) {1, 2, 3, 4} ⊂ A
ସମାଧାନ :
(i) 3 ∈ A (T)
(ii) 5 ∈ A (F)
(iii) 4 ∉ A (F)
(iv) 7 ∉ A (T)
(v) {3} ∈ A (F)
(vi) {3} ⊂ A (T)
(vii) 3 ⊂ A (F)
(viii) {3, 4} ∈ A (F)
(ix) {3, 4} ⊂ A (T)
(x) {1, 2, 3, 4} ∈ A (F)
(xi) {1, 2, 3, 4} ⊂ A (T)

Question 2.
⊂, ⊃, =, ∉, ∈ ସଂକେତମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଉପଯୁକ୍ତ ସଂକେତ ବାନ୍ଧି ନିମ୍ନସ୍ଥ ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନଗୁଡ଼ିକ ପୂରଣ କର ।
(i) a ………..{a, b, c}
(ii) {a}………….{a, b, c}
(iii) {c, a, b} ……. {a, b, c}
(iv) d ……. {a, b, c}
(v) {b, c}……….{a, c, b}
(vi) {a, b, c} …… {a, b}
ସମାଧାନ:
(i) ∈ (ii) ⊂ (iii) = (iv) ∉ (v) ⊂ (vi) ⊃

Question 3.
ନିମ୍ନଲିଖତ ସେଟ୍‌ମାନଙ୍କୁ ତାଲିକା ପଦ୍ଧତିରେ ଲେଖ ।
(i) {x | x ∈ N ଓ 1 < x < 10}
(ii) {2n | n ∈ N ଓ n < 4}
(iii) {n | n ଏକ ଯୁଗ୍ମ ମୌଳିକ ସଂଖ୍ୟା }
(iv) {x | x ଏକ ଯୁଗ୍ମ ସଂଖ୍ୟା, x ∈ N ଓ x < 10}
(v) {x | x ଏକ ପୂର୍ଣ୍ଣସଂଖ୍ୟା, – 5 < x <4}
(vi) {x | x ଏକ ସପ୍ତାହର ଗୋଟିଏ ଦିନ}
(vii) {x | x ଏକ ଗଣନ ସଂଖ୍ୟା, 2 < x <3}
(viii) {x | x = 2ⁿ, n ∈ N ଏବଂ 5 < x < 27}
ସମାଧାନ :
(i) {2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9}
(ii) {2, 4, 6, 8}
(iii) {2}
(iv) {2, 4, 6, 8}
(v) {- 5, 4, 3, 2, 1, 0, 1, 2, 3}
(vi) ରବିବାର, ସୋମବାର, ମଙ୍ଗଳବାର, ବୁଧବାର, ଗୁରୁବାର, ଶୁକ୍ରବାର, ଶନିବାର }
(vii) { }
(viii) {8, 16}

Question 4.
ନିମ୍ନଲିଖତ ସେଟ୍‌ମାନଙ୍କୁ ସୂତ୍ର ପଦ୍ଧତିରେ ଲେଖ ।
(i) {1, 3, 5, 7, 9, 11}
(ii) {a, e, i, o, u}
(iii) {- 2, -1, 0, 1, 2}
(iv) {2, 3, 5, 7, 11, 13}
(v) {2, 4, 6, 8, 10,……}
(vi) {3, 6, 9, 12, 15}
(vii) {5, 25, 125, 625}
(viii) {a, b, c,……., Z}
(ix) {2, 4, 8, 16, 32}
ସମାଧାନ :
(i) {x | x ଏକ ଅଯୁଗ୍ମ ଗଣନ ସଂଖ୍ୟା ଓ x < 12} ଅଥବା {x | x 12ରୁ କମ୍ ଏକ ଅଯୁଗ୍ମ ଗଣନ ସଂଖ୍ୟା }
(ii) {x | x ଇଂରାଜୀ ବର୍ଣ୍ଣମାଳାର ଗୋଟିଏ ସ୍ଵରବର୍ଣ୍ଣ }
(iii) {x | x ଏକ ପୂର୍ଣ୍ଣସଂଖ୍ୟା, -3 < x < 3} ଅଥବା {x | x ∈ Z ଏବଂ – 2 ≤ x < 2}
(iv) {x | x ଏକ ମୌଳିକ ସଂଖ୍ୟା, x < 14}
(v) {x | x = 2n ଏବଂ n ∈ N} ଅଥବା {x | x ଏକ ଯୁଗ୍ମ ଗଣନ ସଂଖ୍ୟା}
(vi) {3n n ∈ N, n ≤ 5} ଅଥବା {x | x = 3n, n ∈ N ଏବଂ n ≤ 5}
(vii) {x | x = 5ⁿ, n ∈ N ଏବଂ n ≤ 4}
(viii) {x | x, ଇଂରାଜୀ ବର୍ଣ୍ଣମାଳାର ଏକ ଅକ୍ଷର}
(ix) {x | x = 2ⁿ, n ∈ N}
ବି.ଦ୍ର. : ସୂତ୍ର ପ୍ରଣାଳୀରେ ସେଟ୍‌ ପରିପ୍ରକାଶ ପାଇଁ ସାଧାରଣ ଧର୍ମକୁ ନେଇ ସେଟ୍‌କୁ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରରେ ଲେଖାଯାଇପାରେ ।

Question 5.
ନିମ୍ନଲିଖିତ ଶବ୍ଦମାନଙ୍କରେ ବ୍ୟବହୃତ ଅକ୍ଷରମାନଙ୍କର ସେଟ୍ ଲେଖ ।
(i) mathematics (ii) arithmetic (iii) programme (iv) committee
ସମାଧାନ :
(i) {m, a, t, h, e, i, c, s}
(ii) {a, r, i, t, h, m, e, c}
(iii) {p, r, o, g, a, m, e}
(iv) {c, o, m, i, t, e}

Question 6.
ଯଦି A = {1, 2, 3, 4, 5, 6} ଏବଂ B = {2, 4, 6, 8} ହୁଏ; ତେବେ A ∪ B ଓ A ∩ Bକୁ ତାଲିକା
ସମାଧାନ :
A = {1, 2, 3, 4, 5, 6}, B = {2, 4, 6, 8}
A ∪B = {1, 2, 3, 4, 5, 6} ∪ {2, 4, 6, 8} = {1, 2, 3, 4, 5, 6, 8}
ଏବଂ A ∩ B = {1, 2, 3, 4, 5, 6} ∩ {2, 4, 6, 8} = {2, 4, 6}

Question 7.
ଯଦି A = {x|x ∈ N ଏବଂ 1 < x ≤ 6} ଏବଂ
B = {x | x ∈ N. ଏବଂ 4 < x ≤ 10} ହେଲେ A ∪ B ଓ A ∩ Bକୁ ତାଲିକା ପ୍ରଣାଳୀରେ ଲେଖ ।
ସମାଧାନ :
A = {x|x ∈ N ଏବଂ 1 < x ≤ 6}
⇒ A = {2, 3, 4, 5, 6} (ତାଲିକା ପ୍ରଣାଳୀରେ ସେଟ୍‌କୁ ପ୍ରକାଶ କଲେ)
B = {x | x ∈ N° 4 < x ≤ 10}
⇒ B = {5, 6, 7, 8, 9, 10} (ତାଲିକା ପ୍ରଣାଳୀରେ ସେଟ୍‌କୁ ପ୍ରକାଶ କଲେ)
A ∪ B = {2, 3, 4, 5, 6} ∪ {5, 6, 7, 8, 9, 10} = {2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10}
A ∩ B = {2, 3, 4, 5, 6} ∩ {5, 6, 7, 8, 9, 10} = {5, 6}

Question 8.
A = {1, 2, 3, 4}, B = {2, 3, 5} ଏବଂ C = {2, 4, 6} ହେଲେ, ନିମ୍ନୋକ୍ତ ସେଟ୍‌ଗୁଡ଼ିକୁ ତାଲିକା ପଦ୍ଧତିରେ ଲେଖ ।
(i) A ∪ B
(ii) A ∩ C
(iii) B ∩ C
(iv) A ∪ C
(v) B ∪ C
(vi) A ∩ B
ସମାଧାନ :
A = {1, 2, 3, 4}, B = {2, 3, 5}, C = {2, 4, 6}
(i) A ∪ B = {1, 2, 3, 4} ∪ {2, 3, 5} = {1, 2, 3, 4, 5}
(ii) A ∩ C = {1, 2, 3, 4} ∩ {2, 4, 6} = {2, 4}
(iii) B ∩ C = {2, 3, 5} ∩ {2, 4, 6} = {2}
(iv) A ∪ C = {1, 2, 3, 4} ∪ {2, 4, 6} = {1, 2, 3, 4, 6}
(v) B ∪ C= {2, 3, 5} ∪ {2, 4, 6} = {2, 3, 4, 5, 6}
(vi) A ∩ B = {1, 2, 3, 4} ∩ (2, 3, 5} = {2, 3}

Question 9.
(i) ସେଟ୍ A ଓ ସେଟ୍ Bକୁ ତାଲିକା ପଦ୍ଧତିରେ ଲେଖ ।
(ii) A ∩ B କୁ ତାଲିକା ପଦ୍ଧତିରେ ଲେଖ ।
(iii) A ∪ B କୁ ତାଲିକା ପଦ୍ଧତିରେ ଲେଖ ।
(iv) A – B କୁ ତାଲିକା ପଦ୍ଧତିରେ ଲେଖ ।
(v) B – A କୁ ତାଲିକା ପଦ୍ଧତିରେ ଲେଖ ।
ସମାଧାନ :
(i) A = {1, 3, 4, 5}, B = {2, 4, 5, 6, 7}
(ii) A ∩ B = {1, 3, 4, 5} ∩ {2, 4, 5, 6, 7} = {4, 5}
(iii) A ∪ B = {1, 3, 4, 5} ∪ {2, 4, 5, 6, 7} = {1, 2, 3, 4, 5, 6, 7}
(iv) A – B = {1, 3, 4, 5} – {2, 4, 5, 6, 7} = {1,3}
(v) B – A = {2, 4, 5, 6, 7} – {1, 3, 4, 5} = {2, 6, 7}

Question 10.
ପାର୍ଶ୍ୱସ୍ଥ ଭେନ୍‌ଚିତ୍ରରୁ ନିମ୍ନ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଦିଅ ।
(i) ସେଟ୍ A ଓ B ସେଟ୍‌କୁ ତାଲିକା ପଦ୍ଧତିରେ ଲେଖ ।
(ii) A ∩ B କୁ ତାଲିକା ପଦ୍ଧତିରେ ଲେଖ ।
(iii) A ∪ B କୁ ତାଲିକା ପଦ୍ଧତିରେ ଲେଖ ।
(iv) A ∪ o କୁ ତାଲିକା ପଦ୍ଧତିରେ ଲେଖ ।
(v) A ∩ o କୁ ତାଲିକା ପଦ୍ଧତିରେ ଲେଖ ।
ସମାଧାନ :
(i) A = {1, 2, 3, 4, 5, 6, 7), B = {3, 4, 5}
(ii) A ∩ B = {1, 2, 3, 4, 5, 6, 7} ∩ {3, 4, 5} = {3, 4, 5}
(iii) A ∪ B = {1, 2, 3, 4, 5, 6, 7) ∪ {3, 4, 5} = {1, 2, 3, 4, 5, 6, 7}
(iv) A ∪ ϕ = {1, 2, 3, 4, 5, 6, 7} ∪ ϕ = {1, 2, 3, 4, 5, 6, 7}
(v)A ∩ ϕ ={1, 2, 3, 4, 5, 6, 7} ∩ ϕ = ϕ

Question 11.
A = {a, b, c, d}, B = {c, d, e, f} ହେଲେ
(a) A – B ଓ B – A ସେଗୁଡ଼ିକୁ ତାଲିକା ପଦ୍ଧତିରେ ଲେଖ ।
(b) (A – B) ∪ ( B – A) ସେଟ୍‌କୁ ତାଲିକା ପଦ୍ଧତିରେ ଲେଖ ।
(c) (A – B) ∩ ( B – A) ସେଟ୍‌କୁ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ସମାଧାନ :
(a) A – B = {a, b, c, d} – {c, d, e, f} = {a, b}
B – A = {c, d, e, f} – {a, b, c, d} = {e, f}
(b) (A – B) ∪ (B – A) = [{a, b, c, d) – {c, d,e,.f)] ∪ [{c, d, e, f} – {a, b, c, d}]
= {a, b} ∪ {e, f} = {a, b, e, f}
(c) (A – B) ∩ (B – A) = [{a, b, c, d} – {c, d, e, f) ∩ [{c, d, e, f) – {a, b, c, d}]
= {a, b} ∩ {e,f} = ϕ.