BSE Odisha 8th Class Science Solutions Chapter 4 ଧାତୁ ଓ ଅଧାତୁ

Odisha State Board BSE Odisha 8th Class Science Solutions Chapter 4 ଧାତୁ ଓ ଅଧାତୁ Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 8 Science Solutions Chapter 4 ଧାତୁ ଓ ଅଧାତୁ

Question 1.
ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଚାରୋଟି ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଉତ୍ତର ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟିକୁ ଲେଖ ।
(i) କେଉଁ ଉକ୍ତିଟି ଠିକ୍ ?
(କ) ସବୁ ଧାତୁ ତନ୍ୟ
(ଖ) ସବୁ ଅଧାତୁ ତନ୍ୟ
(ଗ) ସାଧାରଣତଃ ଧାତୁଗୁଡ଼ିକ ତନ୍ୟ
(ଘ) କେତେକ ଅଧାତୁ ତନ୍ୟ

(ii) କେଉଁ ଉକ୍ତିଟି ଠିକ୍ ?
(କ) ସବୁ ଧାତୁ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିବାହୀ
(ଖ) ସବୁ ଅଧାତୁ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଅପରିବାହୀ
(ଘ) କେତେକ ଅଧାତୁ ତନ୍ୟ
(ଗ) ଅଧିକାଂଶ ଧାତୁ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିବାହୀ

(iii) X ଧାତୁ Y ଧାତୁଠାରୁ କମ୍ କ୍ରିୟାଶୀଳ ଏବଂ Y ଧାତୁ I ଧାତୁଠାରୁ କମ୍ କ୍ରିୟାଶୀଳ ହୋଇଥଲେ ନିମ୍ନୋକ୍ତ ମଧ୍ୟରୁ କେଉଁ ଉକ୍ତିଟି ଠିକ୍ ?
(କ) X ଧାତୁ, Y ଧାତୁର ଲବଣର ଦ୍ରବଣରୁ Y ଧାତୁ ବିସ୍ଥାପିତ କରିପାରିବ ।
(ଖ) Y ଧାତୁ, Z ଧାତୁ ଲବଣର ଦ୍ରବଣରୁ Z ଧାତୁକୁ ବିସ୍ଥାପିତ କରିପାରିବ ।
(ଗ) ଉଭୟ (କ) ଓ (ଖ) ଠିକ୍
(ଘ) ଉଭୟ (କ) ଓ (ଖ) ଠିକ୍ ନୁହେଁ ।

(iv) କେଉଁଟି ପ୍ରକୃତିରେ ଉପଲବ୍‌ଧ ନୁହେଁ ?
(କ) ଧାତୁ
(ଖ) ଅଧାତୁ
(ଗ ) ଉପଧାତୁ
(ଘ) ମିଶ୍ରଧାତୁ

Answers:
(i) ସାଧାରଣ ଧାତୁଗୁଡ଼ିକ ତନ୍ୟ
(ii) ସବୁ ଧାତୁ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିବାହୀ
(iii) ଉଭୟ (କ) ଓ (ଖ) ଠିକ୍ ନୁହେଁ
(iv) ମିଶ୍ରଧାତୁ

Question 2.
ନିମ୍ନୋକ୍ତ ପ୍ରତ୍ୟେକର ଗୋଟିଏ ଲେଖାଏଁ ଉଦାହରଣ ଲେଖ । (ପ୍ରଶ୍ନ ସହ ଉତ୍ତର)
(i) ଅତ୍ୟନ୍ତ କ୍ରିୟାଶୀଳ ଧାତୁ → ସୋଡ଼ିୟମ୍‌
(ii) ଅତ୍ୟନ୍ତ କ୍ରିୟାଶୀଳ ଅଧାତୁ → ଉଦଜାନ୍
(iii) ତରଳ ଅବସ୍ଥାରେ ଉପଲବ୍‌ଧ ଧାତୁ → ପାରଦ
(iv) ତରଳ ଅବସ୍ଥାରେ ଉପଲବ୍‌ଧ ଅଧାତୁ → ବ୍ରୋମିନ୍
(v) ଉପଧାତୁ → ସିଲିକନ୍
(vi) ଲୁହା ଥିବା ଏଲୟ → ଇସ୍ପାତ୍ | ଷ୍ଟିଲ୍
(vii) ଲୁହା ନଥିବା ଏଲୟ → ପିତ୍ତଳ
(viii) କୃତ୍ରିମ ମୌଳିକ → ହାସିୟମ୍
(ix) ମୁକ୍ତ ଅବସ୍ଥାରେ ପ୍ରକୃତିରେ ଉପଲବ୍‌ଧ ମୌଳିକ → ସୁନା, ରୁପା

Question 3.
ତଳ ଉକ୍ତିଗୁଡ଼ିକର ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କରି ପୂରା ବାକ୍ୟଟିକୁ ଖାତାରେ ଲେଖ ।
(i) ଧାତୁ + ଅକ୍‌ସିଜେନ୍ → A (A ସ୍ଥାନରେ କ’ଣ ରହିବ ଲେଖ)
(ii) A + ଜଳ → P (P ସ୍ଥାନରେ କ’ଣ ରହିବ ଲେଖ)
(iii) P, …………… ଲିଟମ ସ୍କୁ ………………… ଲିଟ୍ସ୍‌ରେ ପରିଣତ କରେ ।
(iv) ଅଧାତୁ + ଅକ୍‌ସିଜେନ୍ → B (B ସ୍ଥାନରେ କ’ଣ ରହିବ ଲେଖ
(v) B + ଜଳ → Q (Q ସ୍ଥାନରେ କ’ଣ ରହିବ ଲେଖ)
(vi) Q, ………….. ଲିଟମ ସ୍କୁ ……………………. ଲିଟ୍ସ୍‌ରେ ପରିଣତ କରେ ।
(vii) Fe + O₂ → C (C ସ୍ଥାନରେ କ’ଣ ରହିବ ଲେଖ)
(viii) C+ H₂O → R (R ସ୍ଥାନରେ କ’ଣ ରହିବ ଲେଖ)
(ix) Mg + O₂ → D (D ସ୍ଥାନରେ କ’ଣ ରହିବ ଲେଖ)
(x) D + H₂O → S (S ସ୍ଥାନରେ କ’ଣ ରହିବ ଲେଖ)

Answers:
(i) ଧାତବ ଅକ୍‌ସାଇଡ୍
(ii) ଧାତବ ହାଇଡ୍ରକ୍‌ସାଇଡ୍
(iii) ଲାଲ୍, ନୀଳ
(iv) ଅଧାତବ ଅକ୍‌ସାଇଡ୍
(v) ଅମ୍ଳ
(vi) ନୀଳ, ଲାଲ୍
( vii) Fe₂O₃
(viii) Fe(OH)₃
(ix) MgO
(x) Mg(OH)₂

Question 4.
P ଧାତୁର ଲବଣର ଦ୍ରବଣରେ ( ଧାତୁ ପକାଇବାରୁ ( ଧାତୁର ଲବଣ ସୃଷ୍ଟି ହେଲା । P ଓ () ମଧ୍ୟରୁ କେଉଁଟି ଅଧ୍ଵ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାଶୀଳ ଲେଖ ଏବଂ କାହିଁକି ବୁଝାଅ ।
ଉ-
(i) P ଧାତୁର ଲବଣର ଦ୍ରବଣରେ Q ଧାତୁ ପକାଇବାରୁ ଠୁ ଧାତୁର ଲବଣ ସୃଷ୍ଟି ହେଲା; ତେବେ P ଓ Q ମଧ୍ୟରୁ Q ଅଧ୍ଵ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାଶୀଳ ଅଟେ ।
(ii) କାରଣ ( ଧାତୁ P ଧାତୁର ଲବଣରୁ P ଧାତୁକୁ ବିସ୍ଥାପିତ କରି ନିଜେ ଲବଣ ସୃଷ୍ଟି କଲା ।

Question 5.
ଏକ ଉପଧାତୁର ଅକ୍‌ସାଇଡ୍‌ର ଜଳୀୟ ଦ୍ରବଣରେ ଲାଲ ଓ ନୀଳ ଲିଟ୍‌ସ୍ କାଗଜ ପକାଇଲେ କେଉଁଟିର ରଙ୍ଗ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେବ ଲେଖ ଏବଂ ତୁମର ଉତ୍ତରର ବିଜ୍ଞାନସମ୍ମତ କାରଣ ଲେଖ ।
ଉ-
(i) ଏକ ଉପଧାତୁର ଅକ୍‌ସାଇଡ଼ର ଜଳୀୟଦ୍ରବଣରେ ଲାଲ ଲିଟ୍‌ସ୍ କାଗଜ ପକାଇଲେ ଏହାର ରଙ୍ଗରେ କୌଣସି ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେବ ନାହିଁ ।
(ii) କିନ୍ତୁ ଉପଧାତୁର ଅକ୍‌ସାଇଡ଼ର ଜଳୀୟଦ୍ରବଣରେ ନୀଳ ଲିଟମସ୍ କାଗଜ ପକାଇଲେ ଏହାର ରଙ୍ଗରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଘଟି ଲାଲ ବର୍ଷ ଧାରଣ କରିବ ।
କାରଣ :
ତେଣୁ ଉପଧାତୁର ଅକ୍‌ସାଇଡ଼ର ଜଳୀୟଦ୍ରବଣ ଅମ୍ଳୀୟ ହୋଇଥାଏ । ଏହି ଅମ୍ଳୀୟ ଦ୍ରବଣ ନୀଳ ଲିଟମସ୍ କାଗଜକୁ ଲାଲ୍‌ରେ ପରିଣତ କରିଥାଏ ।

Question 6.
ଧାତୁ ଓ ଅଧାତୁ ମଧ୍ୟରେ ଚାରୋଟି ଭୌତିକ ପ୍ରକୃତିଭିତ୍ତିକ ପାର୍ଥକ୍ୟ ଲେଖ ।
ଉ-

Question 7.
ଧାତୁ ଓ ଅଧାତୁ ମଧ୍ୟରେ ତିନୋଟି ରାସାୟନିକ ପ୍ରକୃତିଭିତ୍ତିକ ପାର୍ଥକ୍ୟ ଲେଖ ।
ଉ-

Question 8.
ମିଶ୍ର ଧାତୁଗୁଡ଼ିକର ବିଶେଷତ୍ଵ କ’ଣ ଉଦାହରଣ ଦେଇ ଆଲୋଚନା କର ।
ଉ-
ମିଶ୍ରଧାତୁର ବିଶେଷତ୍ଵ :
(i) ଏକାଧ୍ଵ ଧାତୁ ଓ ଧାତୁ କିମ୍ବା ଧାତୁ ଓ ଅଧାତୁ କିମ୍ବା ଧାତୁ ଓ ଉପଧାତୁର ସମଜାତୀୟ ମିଶ୍ରଣକୁ ମିଶ୍ରଧାତୁ (Alloy) କୁହାଯାଏ ।
(ii) ଏଲୟରେ ଏକାଧ୍ଵ ମୌଳିକ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଅନୁପାତରେ ମିଶି ରହିଥା’ନ୍ତି ।
(iii) ଏଲୟର ବିଶେଷତ୍ଵ ହେଉଛି ଯେ ଏହାର ପ୍ରକୃତି ସେଥ‌ିରେ ଥ‌ିବା ଅଂଶୀଦାର ମୌଳିକର କେତେକ ପ୍ରକୃତିଠାରୁ ପୃଥକ୍ ହୋଇଥାଏ । ବିଶେଷକରି ଶକ୍ତତା, ଗଳନାଙ୍କ, କ୍ଷୟ ପ୍ରତିରୋଧ କ୍ଷମତା, ତାପ ଓ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିବାହିତା ପ୍ରଭୃତି କେତେକ ଭୌତିକ ପ୍ରକୃତିର ପରିବର୍ତ୍ତନ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରାଯାଏ ।

ଉଦାହରଣ :

(i) ସୁନା ଓ ରୁପା ବେଶ୍ ନରମ ଧାତୁ ହୋଇଥିବାରୁ ଏହାକୁ ନେଇ ଅଳଙ୍କାର ଗଢ଼ିହୁଏ ନାହିଁ; କିନ୍ତୁ ଏମାନେ ତମ୍ବା ସହ ଏଲୟ ଗଢ଼ିଲେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଶକ୍ତ ହୋଇଥା’ନ୍ତି ।
(ii) ସୋଲଡରର ଗଳନାଙ୍କ ଏହାର ଅଂଶୀଦାର ସୀସା ଓ ଟିଣର ଗଳନାଙ୍କ ଅପେକ୍ଷା ଯଥେଷ୍ଟ କମ୍ ହୋଇଥାଏ ।

ଅଧୁକ ଜ୍ଞାନ ଆହରଣ ପାଇଁ ଆଉ କ ଣ କରିହେବ ?

Question 1.
ଇସ୍ପାତ୍ (ଷ୍ଟିଲ୍) କାରଖାନା ଭାରତର କେଉଁ କେଉଁ ରାଜ୍ୟରେ ଅଛି ଲେଖ ଏବଂ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ଭାରତର ମାନଚିତ୍ରରେ ଦର୍ଶାଅ ।
ଉ-
ଇସ୍ପାତ୍ (ଷ୍ଟିଲ୍) କାରଖାନା ଭାରତର ଓଡ଼ିଶା, ବିହାର, ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡ ଇତ୍ୟାଦି ରାଜ୍ୟରେ ଅଛି ।

Question 2.
କୌଣସି ଅଞ୍ଚଳରେ କ’ଣ ସବୁ ସୁବିଧା ଥିଲେ ସେଠାରେ ଷ୍ଟିଲ୍ କାରଖାନା ସ୍ଥାପନ କରାଯାଏ ତଥ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କରି ଖାତାରେ ଲେଖ ।
ଉ-
ଯେଉଁ ଅଞ୍ଚଳରେ ଆବଶ୍ୟକୀୟ କଞ୍ଚାମାଲ; ଯଥା- ଲୁହାପଥର, କୋଇଲା ଇତ୍ୟାଦି ସୁବିଧାରେ ମିଳେ ସେଠାରେ ଷ୍ଟିଲ୍ କାରଖାନା ସ୍ଥାପନ କରାଯାଏ ।

Question 3.
ଗୋଟିଏ ମୋଟା ଖାତା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରି ତାହାର ପ୍ରତ୍ୟେକ ପୃଷ୍ଠାରେ ଗୋଟିଏ ଲେଖାଏଁ ଧାତୁ, ଅଧାତୁ, ଉପଧାତୁ ଓ ମିଶ୍ରଧାତୁର ନାମ ଲେଖ । ବିଭିନ୍ନ ସୂତ୍ରରୁ ତଥ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କରି ପ୍ରତ୍ୟେକର ଉପଯୋଗିତା ଲେଖ । (ମନେରଖ-ଏହା ଏକ ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ପ୍ରୋଜେକ୍ଟ ।)
ଉ-
ପିଲାମାନେ ନିଜେ ସଂଗ୍ରହ କରିବେ ।

Question 4.
ବିଭିନ୍ନ ସୂତ୍ରରୁ ତଥା ସଂଗ୍ରହ କରି ମାନବ ଶରୀର, ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପ୍ରାଣୀ ଶରୀର ଓ ଉଭିଦ ଶରୀରରେ ସାଧାରଣତଃ କେଉଁ କେଉଁ ଧାତୁ, ଅଧାତୁ ଓ ଉପଧାତୁ ଥାଏ ଲେଖ ।
ଉ-
(i) କାର୍ବନ, ନାଇଟ୍ରୋଜେନ, ସଲ୍‌ଫର୍‌, ଫସ୍‌ଫରସ୍, ଅକ୍ସିଜେନ୍, ହାଇଡ୍ରୋଜେନ, ଆୟୋଡି଼ନ ଆଦି ଅଧାତୁମାନ ରହିଛି ।
(ii) ଲୌହ, ସୋଡ଼ିୟମ୍, ପୋଟାସିୟମ୍ ଆଦି ଧାତୁମାନ ରହିଛି ।

ଉଭିଦ ଶରୀର-
(i) କାର୍ବନ, ଅକ୍ସିଜେନ, ନାଇଟ୍ରୋଜେନ, ହାଇଡ୍ରୋଜେନ, ଆୟୋଡି଼ନ, କ୍ଲୋରିନ୍ ଆଦି ଅଧାତୁମାନ ରହିଛି ।
(ii) ଲୌହ, ସୋଡିୟମ୍, ପୋଟାସିୟମ୍ ଆଦି ଧାତୁମାନ ରହିଛି ।

Question 5.
ଜଡ଼ଜଗତ; ଯଥା – ମୃତ୍ତିକା, ବାଲି, ଶିଳା, ବାୟୁ, ଜଳ ଆଦିରେ କେଉଁ କେଉଁ ଧାତୁ, ଅଧାତୁ ଓ ଉପଧାତୁ ଅଛି, ଅଲଗା ଅଲଗା ତାଲିକା କର ।
ଉ-
ଆମର ଖାଦ୍ୟ; ଯଥା – ଶ୍ଵେତସାର, ପୁଷ୍ଟିସାର, ସ୍ନେହସାର, ଭିଟାମିନ୍ ଆଦିରେ କେଉଁ କେଉଁ ଧାତୁ, ଅଧାତୁ ଓ ଉପଧାତୁ ଅଛି, ଅଲଗା ଅଲଗା ତାଲିକା କର ।

Question 6.
ଆମର ଖାଦ୍ୟ; ଯଥା – ଶ୍ଵେତସାର, ପୁଷ୍ଟିସାର, ସ୍ନେହସାର, ଭିଟାମିନ୍ ଆଦିରେ କେଉଁ କେଉଁ ଧାତୁ, ଅଧାତୁ ଓ ଉପଧାତୁ ଅଛି, ଅଲଗା ଅଲଗା ତାଲିକା କର ।
ଉ-
ପିଲାମାନେ ନିଜେ ସଂଗ୍ରହ କରିବେ ।

Question 7.
“ଷ୍ଟିଲ୍‌ ଉତ୍ପାଦନ କ୍ଷମତା ହେଉଛି ଯେ କୌଣସି ରାଷ୍ଟ୍ରର ଅର୍ଥନୀତିର ମାନଦଣ୍ଡ ଏବଂ ବିକାଶର ସୂଚକ ।’’- ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗ ଉପରେ ଏକ ସନ୍ଦର୍ଭ ଲେଖ ।
ଉ-
ପିଲାମାନେ ନିଜେ ସଂଗ୍ରହ କରିବେ ।

Question 8.
“ବର୍ତ୍ତମାନର ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ଯୁଗରେ ଧାତୁର ଆବଶ୍ୟକତା ଅଛି ନା ନାହିଁ ।’’ ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗ ଉପରେ ତୁମର ଶ୍ରେଣୀରେ କିମ୍ବା ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଏକ ତର୍କ (debate) ପ୍ରତିଯୋଗିତାର ଆୟୋଜନ କର ।
ଉ-
ପିଲାମାନେ ନିଜେ ସଂଗ୍ରହ କରିବେ ।

Question 9.
ଯଦି ସୁଯୋଗ ମିଳେ, ଏକ ଷ୍ଟିଲ୍‌ କାରଖାନା ପରିଦର୍ଶନରେ ଯାଅ ଏବଂ ନିମ୍ନମତେ ତଥ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କରି ଏକ ରିପୋର୍ଟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କର ।
(1) ପରିଦର୍ଶନ ତାରିଖ
(2) ପରିଦର୍ଶନ ସ୍ଥାନ ବା ଷ୍ଟିଲ କାରଖାନା
(3) କଞ୍ଚାମାଲଗୁଡ଼ିକର ନାମ
(4) କାରଖାନା – ଠାରୁ କେତେ କି.ମି. ଦୂରରେ ସେଗୁଡ଼ିକ ଉପଲବ୍‌ଧ ?
(5) କଞ୍ଚାମାଲଗୁଡ଼ିକର ପରିବହନ ବ୍ୟବସ୍ଥା
(6) ପ୍ରସ୍ତୁତି ପ୍ରଣାଳୀର ବର୍ଣ୍ଣନା
(7) କାରଖାନାରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଜିନିଷଗୁଡ଼ିକ କ’ଣ କ’ଣ ?
(8) କେଉଁ କେଉଁ ସ୍ଥାନକୁ ପଠାଯାଏ
(9) କାରଖାନାର ଆଖପାଖରେ ଆଉ କେଉଁ କେଉଁ ଶିଳ୍ପ ଅଛି ?
(10) କାରଖାନାରୁ ନିର୍ଗତ ପ୍ରଦୂଷକଗୁଡ଼ିକ କ’ଣ କ’ଣ ?
(11) ପ୍ରଦୂଷଣଗୁଡ଼ିକ ପରିବେଶକୁ କିଭଳି ଭାବେ ପ୍ରଦୂଷିତ କରିଥା’ନ୍ତି ?
(12) ପ୍ରଦୂଷଣ ରୋକିବା ପାଇଁ ପ୍ରତିକାର ବ୍ୟବସ୍ଥାଗୁଡ଼ିକ କ’ଣ କ’ଣ ?
(13) ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଆନୁଷାଙ୍ଗିକ ତଥ୍ୟ ।
ଉ-
ପିଲାମାନେ ନିଜେ ସଂଗ୍ରହ କରିବେ ।

Question 10.
ତୁମର ସାହିର ବା ପଡ଼ାର ଦଶଟି ପରିବାରର ଘରକୁ ଯାଇ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପରିବାର କେଉଁ କେଉଁ ଧାତୁର କେଉଁ କେଉଁ ଜିନିଷ ବ୍ୟବହାର କରୁଛନ୍ତି ତାଲିକା କର ।
ଉ-
ପିଲାମାନେ ନିଜେ ସଂଗ୍ରହ କରିବେ ।

Question 11.
ଏକ ବଡ଼ ମନୋହରୀ ଦୋକାନକୁ ଯାଅ ଏବଂ କେଉଁ କେଉଁ ଜିନିଷ ମେଟାଲ୍ ପ୍ୟାକିଙ୍ଗ୍ (ଧାତୁ ଖୋଳ)ରେ ଉପଲବ୍‌ଧ ଏକ ତାଲିକା କର । କେଉଁ ଜିନିଷ କେଉଁ ଧାତୁର ଖୋଳରେ ମିଳୁଛି ଲେଖ ।
ଉ-
ପିଲାମାନେ ନିଜେ ସଂଗ୍ରହ କରିବେ ।

Question 12.
ଏକ ବଡ଼ ଔଷଧ ଦୋକାନକୁ ଯାଅ ଏବଂ କେଉଁ କେଉଁ ଜିନିଷ କେଉଁ କେଉଁ ଧାତୁ ଖୋଳରେ ମିଳୁଛି ଏକ ତାଲିକା କର ।
ଉ-
ପିଲାମାନେ ନିଜେ ସଂଗ୍ରହ କରିବେ ।

Question 13.
ଏକ ବଡ଼ ସଉଦା ଦୋକାନକୁ ଯାଅ ଏବଂ କେଉଁ କେଉଁ ଜିନିଷ କେଉଁ କେଉଁ ଧାତୁ ଖୋଳରେ ମିଳୁଛି ଏକ ତାଲିକା କର ।
ଉ-
ପିଲାମାନେ ନିଜେ ସଂଗ୍ରହ କରିବେ ।

Question 14.
ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ଶସ୍ତା ଓ ସହଜରେ ମିଳୁଥିଲେ ହେଁ କେତେକ ଜିନିଷକୁ କେବଳ ଧାତୁରେ ହିଁ ପ୍ୟାକିଙ୍ଗ୍ କରାଯାଉଛି କାହିଁକି- ତଥ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କର ।
ଉ-
ପିଲାମାନେ ନିଜେ ସଂଗ୍ରହ କରିବେ ।

Question 15.
ଦୈନନ୍ଦିନ ଜୀବନରେ ବ୍ୟବହୃତ ଏଲୟରେ ନିର୍ମିତ ଜିନିଷଗୁଡ଼ିକର ଏକ ତାଲିକା କର ।
ଉ-
ପିଲାମାନେ ନିଜେ ସଂଗ୍ରହ କରିବେ ।

ପରୀକ୍ଷା ଉପଯୋଗୀ ଅତିରିକ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

ବସ୍ତୁନିଷ୍ଠ ପ୍ରଶ୍ନେ। ଭର

1. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(i) କେତେକ ରୋତକ୍ଷଇ ସରଞ୍ଜାମ ……………….. ରେ ତିଆରି ହୋଇଥାଏ ।
(ii) ଟର୍ଚ୍ଚ ବ୍ୟାଟେରୀ ଖୋଳ …………………… ରେ ତିଆରି ହୋଇଥାଏ ।
(iii) ପ୍ରକୃତିରୁ ମିଳୁଥିବା ପଦାର୍ଥମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ …………………… କଠିନତମ ।
(iv) ଝଳେଇ କରିବାରେ …………………… ଓ …………………… ମୌଳିକ ମିଶାଇ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।
(v) କାଚ କାଟିବାରେ …………………… ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।
(vi) Na କୁ ଥଣ୍ଡାଜଳରେ ପକାଇଲେ …………………… ଗ୍ୟାସ୍ ବାହାରେ ।
(vii) ବାୟୁରୁ ଜଳକଣା ଶୋଷଣ କରୁଥିବା ଦ୍ରବଣର ନାମ …………………… ।
(viii) ରଷ୍ଟ ର ରାସାୟନିକ ନାମ …………………… ।
(ix)…………………… ଗ୍ୟାସର ଦହନରୁ ପପ୍ ଶବ୍ଦ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।
(x)…………………… ଦ୍ରବଣରେ ଲିଟ୍ସ୍‌ର ରଙ୍ଗ ବଦଳେ ନାହିଁ ।
(xi) ମୃଦୁ ପାନୀୟରେ …………………… ଗ୍ୟାସ୍ ଦ୍ରବୀଭୂତ ହୋଇଥାଏ ।
(xii) P₂O₅ ଜଳରେ ଦ୍ରବୀଭୂତ ହୋଇ …………………… ପ୍ରକାର ଅମ୍ଳ ସୃଷ୍ଟି କରେ ।
(xiii) …………………… ଧାତୁକୁ କିରୋସିନ୍‌ରେ ବୁଡ଼ାଇ ରଖାଯାଏ ।
(xiv) ଅଧାତୁ ହେଲେ ମଧ୍ୟ …………………… ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିବାହୀ ।
(xv) ସଲ୍‌ଫରସ୍ ଅମ୍ଳରେ ନୀଳ ଲିଟ୍ମସ୍ କାଗଜକୁ ବୁଡ଼ାଇଲେ …………………… ଏହା ରଙ୍ଗ ଧାରଣ କରେ ।
(xvi) ଫସ୍‌ଫରସ୍ ବାୟୁର …………………… ଗ୍ୟାସ ସହ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କରେ । –
(xvii) ବୋତଲରେ ଜଳ ପୂର୍ଣ୍ଣକରି …………………… ଅଧାତୁକୁ ରଖାଯାଏ ।
(xviii) ଧାତୁର …………………… ଗୁଣଯୋଗୁଁ ଅଳଙ୍କାର କରାଯାଇପାରୁଛି ।
(xix) …………………… ଧାତୁ ଲଘୁ ଲବଣାମ୍ଳ ସହ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କରେ ନାହିଁ ।

Answers:
(i) ଆଲୁମିନିୟମ୍
(ii) ଦସ୍ତ।
(iii) ହୀରା
(iv) ସୀସା, ଟିନ୍
(v) ହୀରା
(vi) H
(vii) NaOH
(viii) ଆଇରନ୍ ଅକ୍‌ସାଇଡ୍
(ix) H
(x) ଉଦ।ସୀନ
(xi) CO₂
(xii) 3
(xiii) Na
(xiv) ଗ୍ରାଫାଇଟ୍
(xv) ଲାଲ୍
(xvi) O₂
(xvii) ଫସ୍‌ଫରସ୍
(xviii) ନମନୀୟତା
(xix) Cu

2. ବନ୍ଧନୀ ମଧ୍ଯରୁ ଉପଯୁକ୍ତ ଶବ୍ଦବାଛି ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(i) ତରଳ ଅଧାତୁର ନାମ ………………….. ଅଟେ । (Hg, Cu, Cl, Br)
(ii) ତରଳ ଧାତୁର ନାମ ……………… ଅଟେ । (Hg, Cl, Br, I)
(iii) ଚକ୍‌କ୍ କରୁଥିବା ଅଧାତୁର ନାମ ……………………….. ଅଟେ । (S, Fe, Bo, I)
(vi) ଧାତବ ଅକ୍ସାଇଡ଼ଗୁଡ଼ିକ ………………………. (ଲବଣ, ଅମ୍ଳ, କ୍ଷାର, ଏଲୟ)
(iv) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସୁପରିବାହୀ ଅଧାତୁର ନାମ — ଅଟେ । (S, Fe, ଗ୍ରାଫାଇଟ୍, ହୀରା)
(v) ଜଳସହ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କରୁ ନଥ‌ିବା ମୌଳିକର ନାମ — (Na, Fe, C, K) ଧର୍ମ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରନ୍ତି ।
(vii) SO2 ଜଳରେ ଦ୍ରବୀଭୂତ ହେଲେ …………………… ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । (ଅମ୍ଳ, କ୍ଷାର, ଲବଣ, ଚୂନ)
(viii) ……………….. ପ୍ରକୃତିରେ ଉପଲବ୍ଧ ନୁହେଁ । (ଧାତୁ, ଅଧାତୁ, ଉପଧାତୁ, ମିଶ୍ରଧାତୁ)
(ix) ……………. ଲବଣ ନୁହେ । (Cu SO₄, ZnSO₄, NaCl, Ca(OH)₂)
(x) ଅତ୍ୟନ୍ତ କ୍ରିୟାଶୀଳ ଧାତୁର ନାମ …………………….. । (Fe, Mg, Na, Al)

Answers:
(i) Br
(ii) Hg
(iii) I
(iv) ଗ୍ରାଫାଇଟ୍
(v) C
(vi) କ୍ଷାର
(vii) ଅମ୍ଳ
(viii) ମିଶ୍ରଧାତୁ
(ix) Ca(OH)₂
(x) Na

3. ବାମ ପାର୍ଶ୍ୱସ୍ଥ ସମ୍ପର୍କକୁ ଅନୁଧ୍ୟାନ କରି ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(i) ରେଡ଼ିୟମ୍ : କୃତ୍ରିମ ମୌଳିକ :: ସୁନା ………………. ।
(ii) Na OH : କ୍ଷାର :: H₂CO₃ : ………………. ।
(iii) ପାରଦ : ତରଳ ଧାତୁ :: ବ୍ରୋମିନ୍ : ………………. ।
(iv) ସିଲିକନ୍ : ଉପଧାତୁ :: ଲୌହ : ………………. ।
(v) ପିତ୍ତଳ : ମିଶ୍ରଧାତୁ :: ଅମ୍ଳଜାନ ………………. ।
(vi) Na: କ୍ରୟାଶୀଳ ଧାତୁ :: F: ………………. ।
(vii) ଷ୍ଟିଲ୍ : ଲୁହାଥ୍‌ବା ଏଲୟ :: ପିତ୍ତଳ : ………………. ।
(viii) CaSO₄ : ZnSO₄ : ନୀଳ : ………………. ।
(ix) ନୀଳ → ଲାଲ : ଅମ୍ଳ :: ଲାଲ → ନୀଳ : ………………. ।
(x) NaOH : H₂O :: କ୍ଷାର : ………………. ।

Answers:
(i) ପ୍ରାକୃତିକ ମୌଳିକ
(ii) ଅମ୍ଳ
(iii) ତରଳ ଅଧାତୁ
(iv) ଧାତୁ
(v) ଅଧାତୁ
(vi) କ୍ରିୟାଶୀଳ ଅଧାତୁ
(vii) ଲୁହା ନଥିବା ଏଲୟ
(viii) ରଙ୍ଗହୀନ
(ix) କ୍ଷାର
(x) ନିଉଟ୍ରାଲ

4. ‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକ ସହ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭରେ ଥ‌ିବା ସମ୍ପର୍କିତ ଶବ୍ଦକୁ ମିଳାଅ ।

‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ	‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ
(i) Hg	ସିଲିକନ୍
(ii) Br	ଧଳା
(iii) ବ୍ରେ।ଞ୍ଜ	ଈଷତ୍ ସବୁଜ
(iv) ଇସ୍ସାତ	ରଙ୍ଗହୀନ
(v) I	ବାଇଗଣୀ
(vi) MgO	ନୀଳ
(vii) ଉଭୟଧର୍ମୀ	ତରଳ ଧାତୁ
(viii) FeSO4	ଲୌହହୀନ ଏଲୟ
(ix) ZnSO4	ତରଳ ଅଧାତୁ
(x) CaSO4	ଲୌହମିଶ୍ରିତ ଏଲୟ

Answer:

‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ	‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ
(i) Hg	ତରଳ ଧାତୁ
(ii) Br	ତରଳ ଅଧାତୁ
(iii) ବ୍ରେ।ଞ୍ଜ	ଲୌହହୀନ ଏଲୟ
(iv) ଇସ୍ସାତ	ଲୌହମିଶ୍ରିତ ଏଲୟ
(v) I	ବାଇଗଣୀ
(vi) MgO	ଧଳା
(vii) ଉଭୟଧର୍ମୀ	ସିଲିକନ୍
(viii) FeSO4	ଈଷତ୍ ସବୁଜ
(ix) ZnSO4	ରଙ୍ଗହୀନ
(x) CaSO4	ନୀଳ