CHSE Odisha Class 12 History Chapter 12 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 History Solutions Chapter 12 ବ୍ରିଟିଶ୍ ଔପନିବେଶିକ ବିରୁଦ୍ଧରେ ବିଦ୍ରୋହ ସନ୍ନ୍ୟାସୀ ବିଦ୍ରୋହ, ଖୋର୍ଦ୍ଧା ବିଦ୍ରୋହ (୧୮୧୭), ସାନ୍ତାଳ ବିଦ୍ରୋହ (୧୮୫୬-୫୬), ମହାନ୍ ଭାରତୀୟ ବିଦ୍ରୋହ (୧୮୫୭) Short & Long Answer Questions

CHSE Odisha 12th Class History Chapter 12 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
A. ଦୁଇଟି | ତିନୋଟି ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

୧। କାନ୍‌ପୁରଠାରେ ବିଦ୍ରୋହର ନେତୃତ୍ଵ କିଏ ନେଇଥିଲେ ?
Answer:
କାନପୁରଠାରେ ବିଦ୍ରୋହର ନେତୃତ୍ଵ ନେଇଥିଲେ ଦ୍ଵିତୀୟ ବାଜିରାଓଙ୍କ ପୋଷ୍ୟପୁତ୍ର ନାନାସାହେବ ଏବଂ ତାଙ୍କର ମନ୍ତ୍ରୀ ତାନ୍ତିଆଟୋପେ । ସେ ଦ୍ଵିତୀୟ ବାହାଦୂରଶାହାଙ୍କୁ ସମ୍ରାଟ୍ ରୂପେ ମାନି ତାଙ୍କ ଅଧୀନସ୍ଥ ଏକ ଶାସକ ବୋଲି ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ । କାନପୁରର ଗୋରା ସୈନ୍ୟବାହିନୀ ତାଙ୍କ ନିକଟରେ ଆତ୍ମସମର୍ପଣ କରିଥିଲା । ସେଠାରେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କୁ ଗଣହତ୍ୟା କରାଯାଇଥିଲା ।

୨। ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁଙ୍କର ପୂରାନାମ କ’ଣ ଥିଲା ? ସେ କେଉଁମାନଙ୍କର ନେତୃତ୍ଵ ନେଇଥିଲେ ?
Answer:
ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁଙ୍କର ପୂରାନମ ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁ ବିଦ୍ୟାଧର ଭ୍ରମରବର ରାୟ ମହାପାତ୍ର ଥିଲା । ସେ ପାଇକମାନଙ୍କର ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ ।

୩ । ନାନାସାହେବ କାହିଁକି ବିଦ୍ରୋହୀ ସାଜିଥିଲେ ?
Answer:
ନାନାସାହେବ ପେଶବା ଦ୍ଵିତୀୟ ବାଜିରାଓଙ୍କ ପୋଷ୍ୟପୁତ୍ର ଥିଲେ । ରାଜସ୍ଵତ୍ଵ ଲୋପ ନୀତି ଅନୁସାରେ ତାଙ୍କୁ ପୈତୃକ ଉପାଧ୍ ଓ ଆର୍ଥିକ ଭତ୍ତାରୁ ବଞ୍ଚିତ ହେବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା । ୧୮୫୭ର ମହାନ୍ ବିଦ୍ରୋହ ଆରମ୍ଭ ହେବା ପରେ ସେ କାନପୁରଠାରେ ବିଦ୍ରୋହୀମାନଙ୍କର ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ । ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ପରାସ୍ତ ହେବା ପରେ ସେ ଆତ୍ମରକ୍ଷା ପାଇଁ ନେପାଳର ଘଞ୍ଚ ଅରଣ୍ୟକୁ ପଳାୟନ କରିଥିଲେ ।

୪। ଝାନ୍ସୀର ରାଣୀ ଲକ୍ଷ୍ମୀବାଈ କାହିଁକି ବିଦ୍ରୋହୀ ସାଜିଥିଲେ ?
Answer:
ଲର୍ଡ଼ ଡେଲହାଉସୀଙ୍କ ରାଜସ୍ଵତ୍ଵ ଲୋପ ନୀତି ଦ୍ଵାରା ଝାନ୍ସୀ ରାଜ୍ୟ ବ୍ରିଟିଶ୍ ସାମ୍ରାଜ୍ୟଭୁକ୍ତ ହେଲା । ରାଣୀ ଲକ୍ଷ୍ମୀବାଈଙ୍କ ସ୍ଵାମୀଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ତାଙ୍କ ପୋଷ୍ୟପୁତ୍ରଙ୍କୁ ସିଂହାସନରେ ବସିବାକୁ ଅନୁମତି ପ୍ରଦାନ କରାଗଲା ନାହିଁ । ଏହାକୁ ବିରୋଧ କରି ରାଣୀ ଲକ୍ଷ୍ମୀବାଈ ୧୮୫୭ ବିଦ୍ରୋହରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ ।

୫। ୧୮୫୭ର ବିଦ୍ରୋହକୁ କାହିଁକି ଭାରତୀୟ ଐତିହାସିକମାନେ ପ୍ରଥମ ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମ ବୋଲି କହିଥାନ୍ତି ?
Answer:
ଭାରତୀୟ ଐତିହାସିକମାନଙ୍କ ମତରେ, ବିଦେଶୀ ଶାସନ ଉଠାଇ ଦେବାପାଇଁ ଏହି ବିଦ୍ରୋହ ଥୁଲା ଦେଶପ୍ରେମୀ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କର ମହାନ୍ ଓ ବୀରତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ କାର୍ଯ୍ୟ । ଏହିପରି ଏକ ଗୌରବପୂର୍ଣ୍ଣ ଘଟଣାରେ ହିନ୍ଦୁ ଓ ମୁସଲମାନମାନେ ପାଦକୁ ପାଦ ମିଳାଇ ସେମାନଙ୍କୁ ଦୃଢ଼ ସ୍ଵାଧୀନତା ଫେରାଇ ଆଣିବାକୁ ଯୁଦ୍ଧ କରିଥିଲେ । ‘‘ହରହର ମହାଦେବ’’ ଏବଂ ‘ମାରେ ଫିରିଙ୍ଗିକୋ’’ ଧ୍ଵନିରେ ଭାରତ ପ୍ରକମ୍ପିତ ହୋଇଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 12 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୬। ଦଶମୀ ନାଗ କିଏ ? ସେମାନଙ୍କୁ ଇଂରେଜମାନେ କେଉଁ ଆଖ୍ୟା ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ବେଙ୍ଗଲର ସନ୍ନ୍ୟାସୀମାନଙ୍କୁ ଦଶମୀ ନାଗ କୁହାଯାଏ । ସେମାନଙ୍କୁ ଇଂରେଜମାନେ ଲୁଟେରା ଆଖ୍ୟା ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ ।

୭ । ଦ୍ଵିତୀୟ ବାହାଦୂର ଶାହାଙ୍କ ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:
ଦ୍ଵିତୀୟ ବାହାଦୂର ଶାହା ଥିଲେ ଶେଷ ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟ । ସିପାହି ବିଦ୍ରୋହ କାଳରେ ତାଙ୍କୁ ଭାରତର ସମ୍ରାଟ ବୋଲି ଘୋଷଣା କରାଯାଇଥିଲା । କିନ୍ତୁ ଇଂରେଜ ସେନାଧ୍ୟକ୍ଷ ନିକୋଲସନ୍ ଦିଲ୍ଲୀ ଅଧିକାର କରିବା ପରେ ତାଙ୍କୁ ବନ୍ଦୀ କରାଯାଇ ରେଙ୍ଗୁକୁ ପଠାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ତାଙ୍କର ଦୁଇ ପୁତ୍ରଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରାଯାଇଥିଲା । ୧୮୬୨ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ତାଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା ।

୮। ସାନ୍ତାମାନଙ୍କର ଅନ୍ୟନାମ କ’ଣ ଥିଲା ? କେଉଁ ଇଂରେଜ ଅଫିସର ସାନ୍ତାଳମାନଙ୍କର ବିଦ୍ରୋହକୁ ଦମନ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ସାନ୍ତାଳମାନଙ୍କର ଅନ୍ୟନାମ ଥିଲା ଖେରଓାର । ବ୍ରିଗେଡିୟର ଲିୟଙ୍କ ସାନ୍ତାଳମାନଙ୍କର ବିଦ୍ରୋହକୁ ଦମନ କରିଥିଲେ ।

୯। ସାନ୍ତାଳମାନଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ଜମିରେ କ’ଣ ଚାଷ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରାଯାଉଥିଲା ? ୧୮୩୩ ମସିହାରେ ପ୍ରଥମେ ଯେଉଁ ସାନ୍ତାଳ ବିଦ୍ରୋହ ହୋଇଥିଲା, ତା’ର ନାମ କ’ଣ ରଖାଯାଇଥିଲା ?
Answer:
ସାନ୍ତାଳମାନଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ଜମିରେ ନୀଳ ଚାଷ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରାଯାଉଥିଲା । ୧୮୩୩ ମସିହାରେ ପ୍ରଥମେ ଯେଉଁ ସାନ୍ତାଳ ବିଦ୍ରୋହ ହୋଇଥିଲା, ତା’ର ନାମ ଖେର ରଖାଯାଇଥିଲା ।

B. ପାଞ୍ଚଟି/ ଛଅଟି ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

୧ | ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ପାଇକ ବିରୋଧୀ ନୀତି ବିଷୟରେ ଲେଖ ।
Answer:
୧୮୦୫ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଖୋର୍ଦ୍ଧା ରାଜ୍ୟ ଇଂରେଜମାନେ ଅଧିକାର କଲାପରେ ମେଜର ଫ୍ଲେଚର ସାହେବ ଏହାର ପ୍ରଥମ ଇଂରେଜ ପ୍ରଶାସକ ରୂପେ ନିଯୁକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ । ସେ ଖୋର୍ଦ୍ଧାର ଶାସନଭାର ଗ୍ରହଣ କଲାପରେ ପାଇକମାନଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ କେତେଗୁଡ଼ିଏ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ପଦକ୍ଷେପ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ପାଇକ ସୈନ୍ୟମାନେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କର କୌଣସି ଦରକାରରେ ଆସିଲେ ନାହିଁ । ଅନ୍ୟ ପକ୍ଷରେ ସେମାନଙ୍କର ଦେଶପ୍ରାଣତା ବୈଦେଶିକ ଶାସନ ପାଇଁ ବିପଦ ବୋଲି ମନେକରାଗଲା । ତେଣୁ ଫ୍ଲେଚର ସାହେବ ପାଇକମାନଙ୍କ ପ୍ରତି କଠୋର ଓ ନିର୍ଭୟ ହେବା ସ୍ଵାଭାବିକ ଥିଲା । ପାଇକମାନଙ୍କର ନିଷ୍କର ଜାଗିରୀ ଛଡ଼ାଇ ନିଆଗଲା ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ଜମି ଉପରେ ଭୂ-ରାଜସ୍ୱ ଧାର୍ଯ୍ୟ କରାଗଲା । ରାଜସ୍ୱ ଆଦାୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ନିଯୁକ୍ତ ସରକାରୀ ରାଜସ୍ୱ କର୍ମଚାରୀମାନେ ପାଇକମାନଙ୍କ ଉପରେ ନାନା ଅତ୍ୟାଚାର କଲେ । ତା’ସାଙ୍ଗକୁ ପୋଲିସ୍ କର୍ମଚାରାଙ୍କର ଅକଥନୀୟ ଅତ୍ୟାଚାର ସେମାନଙ୍କୁ ସହିବାକୁ ପଡ଼ିଲା ।

ସେହି ସମୟରେ ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବାପାଇଁ ଯେଉଁ ବଙ୍ଗାଳୀମାନେ ଓଡ଼ିଶାରେ ନିଯୁକ୍ତ ଥିଲେ, ସେମାନେ ପାଇକମାନଙ୍କୁ ନାନା ଭାବରେ ଶୋଷଣ କରୁଥିଲେ ଏବଂ ନାନା କୌଶଳରେ ସେମାନଙ୍କର ଭୂ-ସମ୍ପତ୍ତି ଛଡ଼ାଇ ନେଉଥିଲେ । ଇଂରେଜମାନେ କଉଡ଼ି ପରିବର୍ତ୍ତେ ଟଙ୍କା ପଇସା ଆକାରରେ ରାଜସ୍ୱ ଆଦାୟ କଲେ । ଯେଉଁ ପାଇକମାନେ ରାଜସ୍ବ ଦେବାରେ ଆଦୌ ଅଭ୍ୟସ୍ତ ନଥିଲେ ସେମାନେ ରାଜସ୍ବ ପାଇଁ ଟଙ୍କା ଯୋଗାଡ଼ ସକାଶେ ମହାଜନମାନଙ୍କର ଦ୍ବାରସ୍ଥ ହେଲେ । ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ଲବଣ ନୀତି ଫଳରେ ପାଇକମାନଙ୍କଠାରୁ ଲୁଣ ତିଆରି କରିବା ଅଧ୍ୟାର କାଢ଼ିନେଲେ । ଏହାଦ୍ୱାରା ପାଇକମାନେ ପୈତୃକ ଜୀବିକାରୁ ବଞ୍ଚିତ ହୋଇ ଦୁଃଖ ଓ ଅନଟନରେ ପଡ଼ିଲେ । ଏହିପରିଭାବେ ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ପାଇକ ବିରୋଧୀ ନୀତି ଯୋଗୁଁ ପାଇକମାନେ ଦଳିତ ଓ ନିଷ୍ପେସିତ ହୋଇ ରହିଥିଲେ । ଇଂରେଜ ଶାସନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସେମାନେ ଅସନ୍ତୁଷ୍ଟ ଓ ଉତ୍ତେଜିତ ଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 12 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୨। ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁ ରୋଡ଼ଙ୍ଗ ଜିଲ୍ଲାର ଜମିଦାରୀ କିପରି ହରାଇଥିଲେ ?
Answer:
ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁ ରୋଡ଼ଙ୍ଗ ଜିଲ୍ଲାର ଅଧିକାରୀ ଥିଲେ ଏବଂ ୧୮୦୪-୧୮୦୫ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଜଗବନ୍ଧୁ ରୋଡ଼ଙ୍ଗ ଜିଲ୍ଲାର ମାଲିକାନା ପାଇଁ ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ସହିତ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ କରି ନେଇଥିଲେ । ଇତିମଧ୍ୟରେ କୃଷ୍ଣପ୍ରସାଦ ସିଂହ ନାମକ ଜଣେ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ବଙ୍ଗାଳୀ ବ୍ୟକ୍ତି ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁଙ୍କ ରୋଡ଼ଙ୍ଗ କିଲ୍ଲା ଅଧିକାର କରିନେବା ପାଇଁ ଉଦ୍ୟମ ଚଳାଇଥିଲେ । ତାଙ୍କର ଭାଇ ଗୌରହରି ସିଂହ ପୁରୀର ତହସିଲଦାର ରୂପେ ରାହଙ୍ଗ ସମେତ କେତେକ ପରଗଣାର ରାଜସ୍ୱ ଆଦାୟ ଦାୟିତ୍ଵରେ ଅବସ୍ଥାପିତ ଥିଲେ । ଏହି ଦୁଇ ସିଂହ ମିଳିତ ହୋଇ ବକ୍ସିଙ୍କ ରୋଡ଼ଙ୍ଗ କିଲ୍ଲା ଛଡ଼ାଇନେବାପାଇଁ ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ର କରୁଥିଲେ । ୧୮୦୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରୁ ୧୮୦୯ ଖ୍ରୀ.ଅ. ମଧ୍ଯରେ ରାହଙ୍ଗ ପରଗଣାର ରାଜସ୍ୱ ଅଧିକାର ଜଣେ ବଙ୍ଗାଳୀ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ନିଲାମରେ ଦିଆଗଲା ! କୃଷ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ସିଂହ ୧୮୧୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ସେହି ପରଗଣାକୁ କ୍ରୟ କରି ତାହାର ଜମିଦାର ହେଲେ ।

ସେହି ସମୟରେ ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁ ତାଙ୍କର ରୋଡ଼ଙ୍ଗ ଜିଲ୍ଲାର ରାଜସ୍ୱ ପୁରୀ କଲେକ୍ଟରଙ୍କ ରାଜକୋଷରେ ସିଧାସଳଖ ଜମା କରୁଥିଲେ; ମାତ୍ର ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁଙ୍କୁ ପ୍ରତାରଣା କରାଯାଇ ରାହଙ୍ଗର ତହସିଲଦାର ଗୌରହରି ସିଂହ ଆପଣାର ରାଜସ୍ୱ ବିବରଣୀରେ ରୋଡ଼ଙ୍ଗ ଜିଲ୍ଲା ରାହଙ୍ଗ ପରଗଣାର ଅନ୍ତର୍ଗତ ବୋଲି ଲେଖାଇ ନେଇଥିଲେ । ରୋଡ଼ଙ୍ଗ ରାହଙ୍ଗର ସନ୍ନିହିତ ହୋଇଥିବାରୁ ଏହା ଅସ୍ଵାଭାବିକ ଜଣାଗଲା ନାହିଁ; ମାତ୍ର ଏହାଦ୍ଵାରା ରାହଙ୍ଗର ଜମିଦାର କୃଷ୍ଣପ୍ରସାଦ ସିଂହଙ୍କ ଆଧୂପତ୍ୟ ରୋଡ଼ଙ୍ଗ ଉପରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହେଲା ଏବଂ ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁ ରୋଡ଼ଙ୍ଗ ଜିଲ୍ଲାର ମାଲିକାନା ସ୍ୱତ୍ୱରୁ ବଞ୍ଚିତ ହେଲେ । ଏହିପରିଭାବେ ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁ ରୋଡ଼ଙ୍ଗ ଜିଲ୍ଲା ହରାଇଥିଲେ ଏବଂ ଏହାକୁ ବଙ୍ଗାଳୀ ଜମିଦାରଙ୍କ କବଳରୁ ପୁନରୁଦ୍ଧାର ପାଇଁ ଅକ୍ଷମ ହେବାରୁ ୧୮୧୭ ଖ୍ରୀ.ଅ. ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହର ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ ।

୩ । ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହ ବିଫଳ ହେବାର କାରଣ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
୧୮୧୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହ ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁଙ୍କ ନେତୃତ୍ଵରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ଏହା ଇଂରେଜ ଶାସନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଖୋର୍ଦ୍ଧାର ପାଇକମାନଙ୍କର ପ୍ରଥମ ଗଣ ଆନ୍ଦୋଳନ ଥିଲା; ମାତ୍ର ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କର କଠୋର ଦମନମୂଳକ ନୀତି ଫଳରେ ଏହି ବିଦ୍ରୋହ ବିଫଳ ହୋଇଥିଲା । ଇଂରେଜ ସରକାର ଦୃଢ଼ ସାମରିକ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନଦ୍ୱାରା ଅନେକ ବିଦ୍ରୋହୀଙ୍କୁ ଗିରଫ କରାଗଲା ଏବଂ ସେମାନଙ୍କୁ କଠୋର ଦଣ୍ଡରେ ଦଣ୍ଡିତ କରାଗଲା । ଏହାପରେ ଇଂରେଜ ସରକାର ଶାନ୍ତି ନୀତି ଅବଲମ୍ବନ କରି ଘୋଷଣାକଲେ ଯେ ବିଦ୍ରୋହୀମାନେ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ଆତ୍ମସମର୍ପଣ କଲେ ସେମାନଙ୍କୁ କ୍ଷମା ପ୍ରଦାନ କରାଯିବ । ଏହାଦ୍ଵାରା ଅନେକ ବିଦ୍ରୋହୀ ପ୍ରଲୋଭିତ ହୋଇ ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ନିକଟରେ ଆତ୍ମସମର୍ପଣ ପାଇଁ ରାଜି ହେଲେ ।

୧୮୨୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ନୟାଗଡ଼ ରାଜା ବିନାୟକ ସିଂହ ମାନ୍ଧାତାଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁପରେ ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁ ନୂତନ ନୟାଗଡ଼ ରାଜାଙ୍କ ସାହାଯ୍ୟ ଓ ସମର୍ଥନ ହରାଇଲେ । ନୟାଗଡ଼ର ନୂତନ ରାଜା ବ୍ରଜବନ୍ଧୁ ସିଂହ ମାନ୍ଧାତା ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଆନୁଗତ୍ୟ ସ୍ବୀକାର କରି ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁଙ୍କୁ ଧରାଇଦେବାପାଇଁ ଯଥାଶକ୍ତି ଉଦ୍ୟମ କଲେ । ପୁନଶ୍ଚ ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ଦୃଢ଼ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଯୋଗୁଁ ଅନେକ ଦେଶୀୟ ରାଜାମାନେ ଶଙ୍କିତ ହୋଇ ରହିଲେ । ବିଦ୍ରୋହୀମାନଙ୍କ ପ୍ରତି ଜନସାଧାରଣଙ୍କର ଗୁପ୍ତ ସମର୍ଥନ ମଧ୍ଯ କ୍ରମେ ହ୍ରାସପାଇଲା । ଏହାପରେ ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁ ଅନଜ୍ୟୋପାୟ ହୋଇ ଆତ୍ମସମର୍ପଣ କଲେ ଏବଂ ୧୮୨୫ ଖ୍ରୀ.ଅ. ମେ ୨୭ ତାରିଖ ଦିନ କଟକ ଆସି ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ସହିତ ଏକ ଚୁକ୍ତିନାମା ସ୍ବାକ୍ଷରିତ କଲେ । ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁଙ୍କ ଆତ୍ମସମର୍ପଣ ସହ ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହର ଅବସାନ ଘଟିଲା ।

୪ । ୧୮୫୭ ବିଦ୍ରୋହର ଫଳାଫଳଗୁଡ଼ିକ ସଂକ୍ଷେପରେ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
୧୮୫୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ବିଦ୍ରୋହ ପରେ ଭାରତରୁ କମ୍ପାନୀ ଶାସନର ଅବସାନ ଘଟିଥିଲା । ଭାରତର ଶାସନଭାର ଇଂଲଣ୍ଡର ରାଜା ବା ରାଣୀଙ୍କ ହାତରେ ଅର୍ପଣ କରାଗଲା । ଇଂଲଣ୍ଡର ଶାସକ ତାଙ୍କ ମନ୍ତ୍ରୀପରିଷଦର ଜଣେ ସଦସ୍ୟଙ୍କୁ ଭାରତର ଶାସନମୁଖ୍ୟ କରି ପଠାଇଲେ । ତାଙ୍କୁ ଭାଇସ୍‌ୟ କୁହାଗଲା । ବ୍ରିଟିଶ ସୈନ୍ୟବାହିନୀର ପୁନର୍ଗଠନ କରାଗଲା । ବଙ୍ଗଳା ରେଜିମେଣ୍ଟକୁ ଉଚ୍ଛେଦ କରାଯାଇ ନୂତନ ଭାବରେ ଗୁର୍ଗା, ଶିଖ, ଜାଠ ଆଦି ରେଜିମେଣ୍ଟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଗଲା । ରାଣୀ ଭିକ୍ଟୋରିଆଙ୍କ ଘୋଷଣାପତ୍ର ଅନୁସାରେ, ଇଂରେଜମାନେ ପୂର୍ବପରି ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ଧର୍ମ, ସଂସ୍କୃତି ଓ ସମାଜ ଉପରେ ହସ୍ତକ୍ଷେପ କରିପାରିବେ ନାହିଁ ବୋଲି ସ୍ପଷ୍ଟ ହେଲା । ଏହି ବିଦ୍ରୋହ ପରେ ଭାରତୀୟମାନେ ଜାତୀୟ ଜାଗରଣରେ ଉଦବୃଦ୍ଧ ହୋଇ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ଭାରତର ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମ ପାଇଁ ଅଣ୍ଟା ଭିଡ଼ିଥିଲେ ।

୫। ୧୮୫୭ ବିଦ୍ରୋହର ଅର୍ଥନୈତିକ କାରଣ ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:
ଉ- ଇଂରେଜମାନଙ୍କର ଭାରତ ଅଧିକାର କରିବାର ମୂଳ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା ଅର୍ଥନୈତିକ ଶୋଷଣ । ଏହି ଶୋଷଣ ନୀତି ବିଭିନ୍ନ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଉଥିଲା । ୧୭୫୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.ର ପଲାସୀ ଯୁଦ୍ଧ ପରେ ବହୁ ଦେଶୀୟ ରାଜ୍ୟକୁ କ୍ରମଶଃ ବ୍ରିଟିଶ ସରକାର ଅଧିକାର କରିଥିଲେ । ଏହାଫଳରେ ରାଜା ଓ ରାଜକର୍ମଚାରୀଙ୍କଠାରୁ ଆରମ୍ଭକରି ରାଜାଙ୍କ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ବେକାର ହୋଇଯାଇଥିଲେ । ଅର୍ଥ ଓ ପ୍ରତିପତ୍ତି ହରାଇ ସେମାନେ ଅସହ୍ୟ ଦୁଃଖ ଭୋଗ କରିବାକୁ ଲାଗିଲେ । ଇଂରେଜମାନେ ଭାରତରୁ କଞ୍ଚାମାଲ ଶସ୍ତାରେ ନେଇ ସେଥୁରୁ ଉତ୍ପାଦିତ ଦ୍ରବ୍ୟକୁ ଚଢ଼ା ଦାମ୍ରେ ଏଠାରେ ବିକ୍ରି କରୁଥିଲେ । ଏହାଦ୍ଵାରା ଭାରତର ବ୍ୟବସାୟୀ ଗୋଷ୍ଠୀ କ୍ଷତି ସହିବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଦେଶୀୟ ଶିଳ୍ପଗୁଡ଼ିକ ବନ୍ଦ ହୋଇଯାଇଥିଲା । ଇଂରେଜ ସରକାର ଜମିଦାରୀ ପ୍ରଥା ଉଚ୍ଛେଦ କରିବା ଫଳରେ ପ୍ରତିପତ୍ତିଶାଳୀ ଲୋକମାନେ ଦରିଦ୍ର ଓ ନିଃସ ହୋଇପଡିଥିଲେ । ଏହି ସମସ୍ତ କାରଣ ପାଇଁ ଅର୍ଥନୈତିକ ଅସନ୍ତୋଷ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା ।

୬। ସିପାହି ବିଦ୍ରୋହର ଆଶୁ କାରଣ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ସିପାହିମାନଙ୍କ ପୁଞ୍ଜୀଭୂତ ଅସନ୍ତୋଷର ବାରୁଦଗଦାରେ ଅଗ୍ନିସଂଯୋଗ କରିଥିଲା ଏନ୍‌ଫିଲ୍ଡ ବନ୍ଧୁକର ପ୍ରଚଳନ । ଏହାହିଁ ଥିଲା ସିପାହି ବିଦ୍ରୋହର ଆଶୁ କାରଣ । ୧୮୫୬ରେ କମ୍ପାନୀର ସୈନ୍ୟବାହିନୀରୁ ‘ବ୍ରାଉନ୍ସେସ୍’ ନାମକ ପୁରାତନ ବନ୍ଧକ ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରାଯାଇ ତା’ ସ୍ଥାନରେ ଏନ୍‌ଫିଲ୍‌ଡ ବନ୍ଧୁକର ପ୍ରଚଳନ କରାଯାଇଥିଲା । ଏହି ବନ୍ଧୁକରେ ଗୁଳି ଭଭି କରିବାକୁ ହେଲେ ଗୁଳିଥ‌ିବା ଟୋଟାର ଅଗ୍ରଭାଗକୁ ଦାନ୍ତରେ ଛିଡ଼ାଇ ଗୁଳିକୁ ବାହାର କରିବାକୁ ହେଉଥିଲା ଏବଂ ବନ୍ଧୁକରେ ଭର୍ତ୍ତି କରାଯାଇ ଫୁଟାଯାଉଥିଲା । ଏହି ସମୟରେ ଜନରବ ପ୍ରଚାରିତ ହୋଇଥିଲା ଯେ ଗୁଳିର ଟୋଟାରେ ଗାଈ ଓ ଘୁଷୁରି ଚର୍ବି ପ୍ରଲେପିତ ହୋଇଛି । ଏଣୁ ଏହାକୁ ବ୍ୟବହାର କଲେ ନିଜର ଧର୍ମ ନଷ୍ଟ ହେବ ବୋଲି ଜାଣି ହିନ୍ଦୁ ଓ ମୁସଲମାନମାନେ ଖୁବ୍ ଉତ୍ତେଜିତ ହୋଇପଡ଼ିଥିଲେ । ଯେଉଁ ସିପାହିମାନେ ଏହି ବନ୍ଧୁକ ବ୍ୟବହାର କରିବାକୁ ମନାକଲେ, ସେମାନଙ୍କୁ କଠୋର ଦଣ୍ଡରେ ଦଣ୍ଡିତ କରାଯାଇଥିଲା । ଫଳରେ ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୯ ତାରିଖ ୧୮୫୭ ମସିହାରେ ବିଦ୍ରୋହର ପ୍ରଥମ ସ୍ତଲିଙ୍ଗ ଦେଖାଦେଇଥିଲା ବଙ୍ଗଦେଶର ବାରାଜପୁର ସେନାଛାଉଣୀରେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 12 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୭ | ସାନ୍ତାଳ ବିଦ୍ରୋହର ଫଳାଫଳମାନ ଲେଖ ।
Answer:
ସାନ୍ତାଳ ବିଦ୍ରୋହ ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟିଭଙ୍ଗୀର ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିଥିଲା । ସେମାନେ ସାନ୍ତାଳମାନଙ୍କୁ ଶୋଷଣରୁ ରକ୍ଷା କରିବାପାଇଁ ପ୍ରଚେଷ୍ଟା ଆରମ୍ଭ କରିଦେଲେ । ସାନ୍ତାଳ ପରଗଣା ସୃଷ୍ଟି କରାଯାଇ ତାହାର ଶାସନଭାର ସ୍ଥାନୀୟ କଲେକ ରଙ୍କ ଉପରେ ନ୍ୟସ୍ତ କରାଗଲା । ‘କାମାଉତି’ ବା ଗୋତି ପ୍ରଥାର ବିଲୋପ କରାଗଲା । ସାନ୍ତାଳମାନଙ୍କୁ ଦାରୋଗା କଲେକ ରଙ୍କ ଉପରେ ନ୍ୟସ୍ତ କରାଗଲା । ‘କାମାଭତି’ ବା ଗୋତି ପ୍ରଥାର ବିଲୋପ କରାଗଲା । ସାନ୍ତାଳମାନଙ୍କୁ ଦାରୋଗା ଇଂରେଜ ସରକାର ଆପତତଃ ମାନି ନେଇଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କ ବନ୍ୟଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟ ବିକ୍ରି କରିବାପାଇଁ ବଜାର ସୃଷ୍ଟି କରାଗଲା ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ଆର୍ଥିକ ଅବସ୍ଥାର ଉନ୍ନତି ଆଣିବାପାଇଁ ପ୍ରୟାସ କରାଗଲା । ମୋଟ ଉପରେ ସାନ୍ତାଳମାନଙ୍କର ସର୍ବାଙ୍ଗୀନ ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଇଂରେଜ ସରକାର ଚେଷ୍ଟା କରିଥଲା ।

୮| ୧୮୫୭ ବିଦ୍ରୋହରେ ରାଣୀ ଲକ୍ଷ୍ମୀବାଈଙ୍କ ଭୂମିକା କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ରାଣୀ ଲକ୍ଷ୍ମୀବାଈ ଝାନ୍ସୀର ଶାସକ ଗଙ୍ଗାଧର ରାଓଙ୍କ ପତ୍ନୀ ଥିଲେ । ଅପୁତ୍ରିକ ଥିବାରୁ ସେ ଆନନ୍ଦ ରାଓଙ୍କୁ ପୋଷ୍ୟପୁତ୍ରଭାବେ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ମାତ୍ର ଗଙ୍ଗାଧର ରାଓଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁପରେ ସିଂହାସନ ପାଇଁ ତାଙ୍କ ପୋଷ୍ୟପୁତ୍ରର ଦାବିକୁ ଲର୍ଡ ଡେଲ୍ହାଉସୀ ଅଗ୍ରାହ୍ୟ କରିଦେଇଥିଲେ । ସେ ରାଜ୍ୟସ୍ଵତ୍ଵ ଲୋପନୀତି ପ୍ରୟୋଗ କରି ଝାନ୍ସୀକୁ ଇଂରେଜି ସାମ୍ରାଜ୍ୟଭୁକ୍ତ କରିଥିଲେ । ଏହାର ପ୍ରତିବାଦରେ ଲକ୍ଷ୍ମୀବାଈ ସିପାହି ବିଦ୍ରୋହରେ ଯୋଗଦେଇ ଝାନ୍ସୀ ଠାରେ ସିପାହିମାନଙ୍କର ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ । ତାନ୍ତିଆ ତୋପେ ଏ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଲକ୍ଷ୍ମୀବାଈଙ୍କୁ ସହଯୋଗ କରିଥିଲେ । ଅସୀମ ବୀରତ୍ଵର ସହ ଯୁଦ୍ଧକରି ରାଣୀ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ । ବିଶେଷକରି ଜଣେ ବୀରା ରମଣୀଭାବେ ସେ ଇତିହାସ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ।

୯। ସିପାହୀ ବିଦ୍ରୋହର ନାନାସାହେବଙ୍କ ଭୂମିକା କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
୧୮୫୭ ମସିହାର ବିଦ୍ରୋହରେ ନାନାସାହେବ ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ସେ ଥିଲେ ପେଶବା ଦ୍ଵିତୀୟ ବାଜିରାଓଙ୍କର ପୋଷ୍ୟପୁତ୍ର । ଲର୍ଡ ଡେଲ୍‌ହାଉସୀଙ୍କ ରାଜ୍ୟସ୍ଵତ୍ୱଲୋପ ନୀତିର ଶିକାର ହୋଇ ନାନାସାହେବ କାନପୁରରେ ବିଦ୍ରୋହର ନେତୃତ୍ବ ନେଇଥିଲେ । ନାନାସାହେବ ଦ୍ବିତୀୟ ବାହାଦୁରଶାହାଙ୍କୁ ସମ୍ରାଟ ରୂପେ ମାନି ତାଙ୍କ ଅଧୀନସ୍ଥ ଏକ ଶାସକ ବୋଲି ନିଜକୁ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ । ନାନାଙ୍କ ପ୍ରବଳ ପରାକ୍ରମ ଆଗରେ କାନପୁରର ଗୋରା ସୈନ୍ୟବାହିନୀ ଆତ୍ମସମର୍ପଣ କରିବାକୁ ବାଧ ହୋଇଥିଲେ । ଶେଷରେ ଇଂରେଜ ସେନାବାହିନୀ ହାତରେ ନାନାସାହେବ ପରାସ୍ତ ହୋଇ ନେପାଳର ଦୁର୍ଗମ ଅରଣ୍ୟକୁ ପଳାୟନ କରିଥିଲେ ।

୧୦ । ବୀର ସୁରେନ୍ଦ୍ର ସାଏଙ୍କ ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:
୧୮୫୭ ଖ୍ରୀ.ଅ. ବିଦ୍ରୋହର ପ୍ରତିଧ୍ଵନି ଓଡ଼ିଶାର ମାଟିରେ ଶୁଣାଯାଇଥିଲା । ଓଡ଼ିଶାରେ ଏହି ବିଦ୍ରୋହର ଅଗ୍ରସାରଥୀ ଥିଲେ ବୀର ସୁରେନ୍ଦ୍ର ସାଏ । ସେ ଇଂରେଜ ଶାସନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସମ୍ବଲପୁରଠାରେ ବିଦ୍ରୋହ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ । ସେ ବୃଦ୍ଧ ନାରାୟଣ ରାଓଙ୍କ ପୋଷ୍ୟପୁତ୍ର ଥିଲେ । ମାତ୍ର ଡେଲହାଉସୀ ରାଜ୍ୟସ୍ଵତ୍ଵ ଲୋପ ନୀତି ପ୍ରୟୋଗ କରି ସମ୍ବଲପୁରକୁ ଇଂରେଜ ସାମ୍ରାଜ୍ୟଭୁକ୍ତ କରିବାରୁ ସୁରେନ୍ଦ୍ର ସାଏ ନିଜର ପ୍ରତିପରି ଓ ପଦମର୍ଯ୍ୟାଦା ହରାଇଥିଲେ । ଏଥିରେ କ୍ଷୁବ୍‌ଧ ହୋଇ ସୁରେନ୍ଦ୍ର ସାଏ ବିଦ୍ରୋହରେ ଭାଗ ନେଇଥିଲେ ଏବଂ ଶେଷରେ ବନ୍ଦୀ ଅବସ୍ଥାରେ ଅସୁରଗଡ଼ ଦୁର୍ଗରେ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 12 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

ଦୀର୍ଘ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

୧। ଅଷ୍ଟାଦଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଅନ୍ତିମ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଭାରତର ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ ଭାଗରେ ହୋଇଥିବା ସନ୍ନ୍ୟାସୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ସମ୍ପର୍କରେ ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
Answer:
ଭାରତରେ ସନ୍ନ୍ୟାସୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ଏକ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଏବଂ ସ୍ପର୍ଶକାତର ଘଟଣା ଅଟେ । ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ମାର୍ଗରୁ ଓହରି ଆସି ସନ୍ନ୍ୟାସୀମାନେ ବିଦ୍ରୋହ କରିବା ଏକ ବିରଳ ଘଟଣା । ୧୭୬୪ ମସିହାର ବକ୍‌ସାର ଯୁଦ୍ଧରେ ବିଜୟଲାଭ କରି ବେଙ୍ଗଲ, ବିହାର ଓ ଓଡ଼ିଶାରୁ ରାଜସ୍ୱ ଆଦାୟ କରିବାର ଅଧ‌ିକାର ବ୍ରିଟିଶ୍ ପାଇଥିଲା । ଏପରି ଏକ ସମୟରେ ଅଷ୍ଟାଦଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଦ୍ଵିତୀୟାର୍ଦ୍ଧରେ ବେଙ୍ଗଲରେ ସନ୍ନ୍ୟାସୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ମୁଣ୍ଡ ଟେକିଥିଲା । ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଉଭୟ ହିନ୍ଦୁ ଓ ମୁସଲମାନ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକବାଦୀ ସାଧୁମାନେ ପର୍ଯ୍ୟାୟକ୍ରମେ ତୀବ୍ର କରିଥିଲେ । ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ମଧ୍ଯ ଫକୀର-ସନ୍ନ୍ୟାସୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ମଧ୍ୟ କହାଯାଏ । ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ ମୁଖ୍ୟତଃ ଜଳପାଇଗୁଡ଼ିରୁ ମୁର୍ଶିଦାବାଦ ଏବଂ ବୈକୁଣ୍ଠପୁରର ନିକଟବର୍ତ୍ତୀ ଜଙ୍ଗଲରେ ସଂଘଟିତ ହୋଇଥିଲା ।

ଐତିହାସିକମାନେ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନର କାରଣକୁ ନେଇ କେବଳ ମତପାର୍ଥକ୍ୟ କରି ନଥିଲେ; ବରଂ ଭାରତ ଇତିହାସରେ ଏହିଭଳି ଆନ୍ଦୋଳନର ଗୁରୁତ୍ଵକୁ ନେଇ ମଧ୍ୟ ଭିନ୍ନ ମତ ପୋଷଣ କରିଥିଲେ । କେତେକ ଐତିହାସିକ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ବୈଦେଶିକ ଶାସନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମଭାବେ ଅଭିହିତ କରିଥିଲେ । ଏହାର କାରଣ ଦର୍ଶାଇ ସେମାନେ ମତ ଦେଇଥିଲେ ଯେ ବକ୍‌ସାର ଯୁଦ୍ଧରେ ବିଜୟଲାଭ କରି କମ୍ପାନୀ ସରକାର ରାଜସ୍ୱ ଆଦାୟ କରିବାରୁ ତାହା ବିରୁଦ୍ଧରେ ସନ୍ନ୍ୟାସୀମାନେ ବିଦ୍ରୋହ କରିଥିଲେ । ୧୭୭୦ ମସିହାର ବେଙ୍ଗଲ ଦୁର୍ଭିକ୍ଷ ପରେ ଜନସଂଖ୍ୟା ହ୍ରାସ ଓ ମୃତ୍ୟୁକୁ ନେଇ କ୍ରୋଧୀ ଦସ୍ୟୁମାନେ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ କରିଥିଲେ ବୋଲି କେତେକ ଐତିହାସିକ ମତଦେଇଥା’ନ୍ତି ।

ସନ୍ନ୍ୟାସୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ତିନୋଟି ଅଲଗା ଅଲଗା ଘଟଣାକୁ ନେଇ ହୋଇଥିଲା । ପ୍ରଥମ ଘଟଣା ଥିଲା ଏକ ବୃହତ୍ ସନ୍ନ୍ୟାସୀ ଦଳକୁ ନେଇ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ ଘଟିଥିଲା । ହିନ୍ଦୁ ସନ୍ନ୍ୟାସୀମାନେ ଉତ୍ତର ଭାରତରୁ ଆସି ବଙ୍ଗପ୍ରଦେଶର ବିଭିନ୍ନ ତୀର୍ଥସ୍ଥାନ ଏବଂ ମନ୍ଦିର ଭ୍ରମଣ କରୁଥିଲେ । ପ୍ରଚଳିତ ପ୍ରଥାନୁଯାୟୀ ଏହି ସନ୍ନ୍ୟାସୀମାନେ ବାଟରେ ଯିବାବେଳେ ଗାଁ ମୁଖୁଆ, ଜମିଦାର ଏବଂ ଧନୀ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କଠାରୁ ଏକ ଧର୍ମ କର ସଂଗ୍ରହ କରୁଥିଲେ । ଭଲ ଆର୍ଥିକ ଥ‌ିବା ଗାଁ ମୁଖ୍ୟ ଏବଂ ଜମିଦାରମାନେ ସାଧାରଣତଃ କର ଦେଉଥିଲେ; କିନ୍ତୁ କମ୍ପାନୀ ଶାସନ ହେବାଦ୍ଵାରା ଇଂରେଜମାନେ ରାଜସ୍ବ ଆଦାୟ କରିନେଲେ । ଏହି ରାଜସ୍ବର ଭାର ବଢ଼ିଯିବାଦ୍ଵାରା ଉଭୟ କମ୍ପାନୀ ଓ ସନ୍ୟାସୀଙ୍କୁ ଦେବାପାଇଁ ସେମାନେ ଅସହାୟତା ପ୍ରକାଶ କରୁଥିଲେ । ପୁନଶ୍ଚ ମରୁଡ଼ି ଓ ଦୁର୍ଭିକ୍ଷଯୋଗୁଁ ହଜାର ହଜାର ସଂଖ୍ୟାରେ ଲୋକ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ । ପ୍ରାୟ ଏକ ତୃତୀୟାଂଶ ଲୋକ ଜମି ପଡ଼ିଆ ଯୋଗୁଁ ଦ୍ବିଗୁଣିତ ସମସ୍ୟାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇଥିଲେ ।

୧୭୭୧ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ବିନାକାରଣରେ ୧୫୦ ଜଣ ସନ୍ନ୍ୟାସୀଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରାଯାଇଥିଲା । ଏହି କାରଣରୁ ରଙ୍ଗପୁରର ବାଟୋଇ (ଆଧୁନିକ ବାଂଲାଦେଶ) ଠାରେ ସନ୍ନ୍ୟାସୀମାନେ ଆନ୍ଦୋଳନ କରିଥିଲେ; କିନ୍ତୁ କିଛି ଆଧୁନିକ ଐତିହାସିକମାନେ ମତଦେଇଛନ୍ତି ଯେ ଏହି ଘଟଣା ଆଦୌ ଜନପ୍ରିୟ ହୋଇପାରି ନଥିଲା । ଏହାବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟ ଦୁଇଟି ଆନ୍ଦୋଳନ ଦଶମୀ ନାଗ ସନ୍ନ୍ୟାସୀଙ୍କଦ୍ବାରା ହୋଇଥିଲା । ଏହି ହିନ୍ଦୁ ସନ୍ନ୍ୟାସୀମାନେ ବଙ୍ଗ ପ୍ରଦେଶରେ ତୀର୍ଥଯାତ୍ରା କରିବା ସହିତ ସୁଧ କାରବାରର ସୁବିଧା ଲାଭକରୁଥିଲେ । ଇଂରେଜମାନେ ଏହି ସନ୍ନ୍ୟାସୀମାନଙ୍କୁ ଲୁଟେରା ଆଖ୍ୟା ଦେବାସହ ବଙ୍ଗ ପ୍ରଦେଶରେ ପ୍ରବେଶ କରାଇଦେଲେ ନାହିଁ । ଏହି ସନ୍ନ୍ୟାସୀମାନେ ଦଳବଦ୍ଧ ହୋଇ ଭ୍ରମଣ କରିବା ଏକ ସମ୍ଭାବ୍ୟ ବିପଦ ବୋଲି ଇଂରେଜ ସରକାର ମନେକଲା ।

କମ୍ପାନୀ ଏବଂ ସନ୍ନ୍ୟାସୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସଂଘର୍ଷ :
ଅଷ୍ଟାଦଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଶେଷ ତିନି ଦଶନ୍ଧି ଧରି ସନ୍ନ୍ୟାସୀ ଓ ଫକୀରମାନଙ୍କର ଇଂରେଜ କମ୍ପାନୀ ସହିତ ସଂଘର୍ଷ ଚାଲିଥିଲା । କମ୍ପାନୀ ସେମାନଙ୍କୁ ପ୍ରଦେଶ ଭିତରେ ପ୍ରବେଶ କରିବାକୁ ନଦେବା ଏବଂ ଟଙ୍କା ସୁଧ କାରବାର ନ କରାଇଦେବା ଦ୍ବାରା ଉଭୟଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଭୟଙ୍କର ସଂଘର୍ଷମାନ ଘଟୁଥିଲା । ବଙ୍ଗରେ ଧର୍ମପୀଠ ପରିଦର୍ଶନରେ ଲାଗୁକରାଯାଇଥିବା କଟକଣା ବିରୋଧରେ ପ୍ରତିବାଦ କରି ସନ୍ନ୍ୟାସୀମାନେ କମ୍ପାନୀର କାରଖାନା ଓ ରାଜ୍ୟ ଅର୍ଥାଗାର ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ କରିବା ସହିତ କମ୍ପାନୀର ସଶସ୍ତ୍ର ବାହିନୀ ସହିତ ମଧ୍ୟ ଲଢ଼େଇ ଜାରୀ ରଖୁଥିଲେ । ୧୮୦୨ ଖ୍ରୀ.ଅ. ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଉଭୟଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସଂଘର୍ଷ ଚାଲିଥିଲା । କମ୍ପାନୀ ସରକାର ଏତେ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ହୋଇ ମଧ୍ୟ ଏହି ବିସ୍ଫୋରକ ରୂପ ଧାରଣ କରିଥିବା ଭ୍ରମଣକାରୀ ସନ୍ନ୍ୟାସୀ ଦଳକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣକୁ ଆଣିପାରି ନଥିଲା । ବୀରଭୂମି ଏବଂ ମିଦିନାପୁର ପାହାଡ଼ିଆ ଅଞ୍ଚଳରେ ରହି ସେମାନେ ଆନ୍ଦୋଳନ ଅବ୍ୟାହତ ରଖୁଥିଲେ । ଶେଷରେ, ଗଭର୍ଣ୍ଣର ଜେନେରାଲ୍ ୱାରେନ୍ ହେଟିଂସ୍ ଦୀର୍ଘଦିନ ଧରି ସନ୍ନ୍ୟାସୀମାନଙ୍କ ବିରୋଧରେ ସାମରିକ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଜାରୀ ରଖ୍ ଏହି ବିଦ୍ରୋହକୁ ଦମନ କରିଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 12 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୨। ୧୮୧୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଖୋର୍ଦ୍ଧା ବିପ୍ଳବର କାରଣଗୁଡ଼ିକ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ଭୂଲୁଣ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା, ଯେତେବେଳେ ବ୍ରିଟିଶ୍ ସାମ୍ରାଜ୍ୟବାଦ ଏବଂ ଆର୍ଥନୀତିକ ଶୋଷଣ ତାଙ୍କୁ ଅକ୍ଟୋପସ୍ ପରି କବଳିତ କରିଥିଲା । କେବଳ ସେତିକିନୁହେଁ; ଇଂରେଜମାନଙ୍କର ଭୁଲ୍ ରାଜସ୍ୱ ଆଦାୟ ପ୍ରଥା, ଲୁଣ ଉପରେ ଏକଚାଟିଆ ଅଧିକାର, ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ଚାକିରିରୁ ବଞ୍ଚତ କରିବା, କଉଡ଼ି ମୁଦ୍ରାର ପ୍ରଚଳନ ବନ୍ଦ ଆଦି କାର୍ଯ୍ୟମାନ ଓଡ଼ିଶାବାସୀଙ୍କର କ୍ରୋଧକୁ ବହୁଗୁଣିତ କରିଥିଲା । ବ୍ରିଟିଶ ସାମ୍ରାଜ୍ୟବାଦ ଉଗ୍ରରୂପ ଧାରଣ କରିଥିଲା, ଯେତେବେଳେ ଖୋର୍ଦାର ରାଜା ଦ୍ୱିତୀୟ ମୁକୁନ୍ଦ ଦେବଙ୍କର ମନ୍ତ୍ରୀ ଜୟୀ ରାଜଗୁରୁଙ୍କୁ ଇଂରେଜମାନେ ଫାଶୀ ଦେଇଥିଲେ ଏବଂ ଖୋର୍ଦ୍ଧାର ଶାସନ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଭାବରେ ୧୮୦୫ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିଥିଲେ । ଶେଷରେ ଖୋଦ୍ଦାର ପାଇକମାନଙ୍କର ପୁଞ୍ଜୀଭୂତ ଅସନ୍ତୋଷର ପରିପ୍ରକାଶ ଘଟିଥିଲା ୧୮୧୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ, ଯେତେବେଳେ ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁ ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ବିଦ୍ରୋହ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ । ଏହା ଓଡ଼ିଶା ଇତିହାସରେ ‘ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହ’ନାମରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ।

ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହର କାରଣ :
ପ୍ରଶାସନିକ ଶୋଷଣ – ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହର କାରଣ ଥିଲା ଅନେକ । ପ୍ରଥମତଃ, ଖୋଦ୍ଦାର ରାଜାଙ୍କୁ ଗାଦିଚ୍ୟୁତ କରି ମେଜର୍ ଫ୍ଲେଚର୍ ଏହାର ଶାସନଭାର ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କର ଶାସନ ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକମାନଙ୍କ ପକ୍ଷେ ଗ୍ରହଣ କରିବା ଏକ କଷ୍ଟକର ବ୍ୟାପାର ହୋଇପଡ଼ିଥିଲା । ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକମାନେ ଶାସନ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ବ୍ରିଟିଶ ନିୟମମାନ ବୁଝିପାରିଲେ ନାହିଁ; କାରଣ, ସେ ସମସ୍ତ ପାର୍ସୀ ଏବଂ ବଙ୍ଗଳାରେ ଲେଖାଯାଇଥିଲା । ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକମାନଙ୍କର ଅଜ୍ଞତାର ସୁଯୋଗ ନେଇ ବଙ୍ଗାଳୀ କିରାଣୀମାନେ ଖୋର୍ଦ୍ଧାର ଜନସାଧାରଣଙ୍କୁ ଶୋଷଣ କରିବାପାଇଁ ଲାଗିଲେ । ରାଜସ୍ୱ ଆଦାୟ, କୋର୍ଟ-କଚେରୀରେ ମାମଲା ତଥା ଜମିଜମା ସଂକ୍ରାନ୍ତୀୟ ବିଭିନ୍ନ କାର୍ଯ୍ୟରେ ଖୋଦ୍ଦାର ଓଡ଼ିଆମାନେ ବହୁ ଭାବରେ ହଇରାଣ ହୋଇଥିଲେ । କୋର୍ଟରେ ସଠିକ୍ ନ୍ୟାୟ ପାଇବା ସେଠାକାର ଲୋକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଦିବାସ୍ୱପ୍ନ ହୋଇଯାଇଥିଲା । ଏହି ସମସ୍ତ ପ୍ରଶାସନିକ କାରଣମାନ ଖୋଦ୍ଦାର ଲୋକମାନଙ୍କ ବ୍ୟସ୍ତ ଏବଂ ବିବ୍ରତ କରିଥିଲା ।

ସୂର୍ଯ୍ୟାସ୍ତ ନିୟମ ଇଂରେଜମାନେ ଏକ ତ୍ରୁଟିପୂର୍ଣ୍ଣ ରାଜସ୍ବ ପଦ୍ଧତି ଅବଲମ୍ବନ କରିଥିଲେ । ସ୍ଥାନୀୟ ଜମିଦାରମାନେ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସମୟରେ ‘ସୂର୍ଯ୍ୟାସ୍ତ ନିୟମ’ ଅନୁସାରେ ଖଜଣା ଦେଇ ନ ପାରିଲେ ସେମାନଙ୍କ ସ୍ଥାବର ଏବଂ ଅସ୍ଥାବର ସମ୍ପଭିମାନ ନିଲାମ ହୋଇଯାଉଥିଲା । ପ୍ରଜାମାନଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ବିଭିନ୍ନ ଦୈବ-ଦୁର୍ବିପାକ ସମୟରେ ଇଂରେଜମାନେ କର ଛାଡ଼ କରୁନଥିଲେ । କଳା ଲବଣ ଆଇନ ଲୁଣ ଉପରେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କର ଏକଚାଟିଆ ଅଧିକାର ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ପାଇଁ ବୋଝ ଉପରେ ନଳିତାବିଡ଼ା ଲଦିବା ସଦୃଶ ହୋଇଥିଲା ।

ଆବହମାନକାଳରୁ ଏକ ପ୍ରକୃତି ପ୍ରଦତ୍ତ ଦ୍ରବ୍ୟ ହିସାବରେ ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଥ‌ିବା ଲୁଣକୁ ଇଂରେଜମାନଙ୍କଠାରୁ କିଣିବା ଫଳରେ ଲୋକମାନଙ୍କର କ୍ରୋଧ ବହୁଗୁଣିତ ହୋଇଥିଲା । କେବଳ ସେତିକିନୁହେଁ, ଅମଲାମାନେ ଲୁଣକୁ ଲୁଚାଇ ବିକ୍ରି କରୁଥିଲେ ଏବଂ ପ୍ରଚୁର ଅର୍ଥ ଉପାର୍ଜନ କରୁଥିଲେ । ଏହି ଚୋରା ଲୁଣ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରି ଓଡ଼ିଶାର ଲୋକମାନଙ୍କ ଜୀବନ ଦୁର୍ବିସହ ହୋଇପଡ଼ୁଥିଲା । ସେମାନେ ଏହି କଳା ଲବଣ ଆଇନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସରକାରଙ୍କୁ ପତ୍ର ଲେଖୁ ଜଣାଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଇଂରେଜ ସରକାର ଏଥୁଁପ୍ରତି କର୍ଣ୍ଣପାତ କରି ନ ଥିଲେ । ବ୍ରିଟିଶ୍ ସରକାରଙ୍କ ଏହି ଲବଣନୀତି ଖୋର୍ଦ୍ଧାର ଲୋକମାନଙ୍କୁ ବିଦ୍ରୋହୀ କରିଥିଲା ।

ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ନୂତନ ମୁଦ୍ରାନୀତି – ଓଡ଼ିଶାରେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କର ନୂତନ ମୁଦ୍ରାନୀତି ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହର ଅନ୍ୟତମ କାରଣ ରୂପେ ଦେଖାଦେଇଥିଲା । ମରହଟ୍ଟା ଶାସନ ସମୟରେ କଉଡ଼ି ଓଡ଼ିଶାରେ ମୁଦ୍ରା ରୂପେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିଲା । ରୁପା ଟଙ୍କା ସହିତ ଏହାର ବିନିମୟ ହାର ମଧ୍ୟ ଥିଲା । ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ଶାସନ ସମୟରେ ଏହି କଉଡ଼ି ମୁଦ୍ରାର ଅଭାବ କିଛି ମାତ୍ରାରେ ଅନୁଭୂତ ହୋଇଥିଲା । ଇଂରେଜ ସୈନ୍ୟମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଅଳ୍ପ ମୂଲ୍ୟର ଜିନିଷ ବଜାରରୁ କିଣିବା ଅସମ୍ଭବ ହୋଇପଡ଼ିଥିଲା । ତେଣୁ ୧୮୦୪ରେ ଇଂରେଜ ସରକାର ଓଡ଼ିଶାରେ ରୁପା ‘ସିକା’ ପ୍ରଚଳନ କରିଥିଲେ । ଏହା ଓଡ଼ିଶାର ଲୋକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ‘ବିନା ମେଘେ ବଜ୍ରପାତ’ ପରି ଅବସ୍ଥା ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା ।

ଖୋର୍ଦ୍ଧାପ୍ରତି ବୈମାତ୍ମକ ମନୋଭାବ – ଖୋର୍ଦ୍ଧା ଉପରେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କର ଆକ୍ରୋଶ ମନୋଭାବ ଖୋର୍ଦ୍ଧାର ଲୋକମାନଙ୍କୁ ବିଦ୍ରୋହୀ କରିଥିଲା । ଦ୍ୱିତୀୟ ମୁକୁନ୍ଦଦେବଙ୍କୁ ରାଜ୍ୟରୁ ବହିଷ୍କାର, ଜୟୀ ରାଜଗୁରୁଙ୍କୁ ଫାଶୀ, ଖୋଦ୍ଦାରେ ନୂତନ ଶାସନ ପ୍ରଚଳନ ଆଦି ଖୋର୍ଦ୍ଧାବାସୀମାନଙ୍କୁ ବ୍ୟଥ୍‌ତ କରିଥିଲା । ମେଜର୍ ଫ୍ଲେଚରଙ୍କଦ୍ବାରା ଖୋର୍ଦ୍ଧାରେ ପ୍ରବର୍ତ୍ତିତ ଇଂରେଜ ଶାସନ ସେଠାକାର ଲୋକମାନଙ୍କୁ ସୁହାଇ ନ ଥିଲା । ତେଣୁ ସେମାନେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କୁ ଖୋର୍ଦ୍ଧାରେ ପ୍ରତିରୋଧ କରିବାପାଇଁ ଚାହିଁଥିଲେ ।

ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁଙ୍କର ଅସନ୍ତୋଷ – ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁଙ୍କର ଅସନ୍ତୋଷ ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହର ଅନ୍ୟତମ କାରଣରୂପେ ଦେଖାଦେଇଥିଲା । ସେ ଥିଲେ ଖୋର୍ଦ୍ଧା ରାଜାଙ୍କର ବକ୍ସି; ଅର୍ଥାତ୍‌ ମୁଖ୍ୟ ସେନାପତି । ତାଙ୍କର ପଦବୀ ଥିଲା ବଂଶାନୁକ୍ରମିକ । ତାଙ୍କର ଖ୍ୟାତି ଥିଲା ଅନନ୍ୟ । ସେ ରାହଙ୍ଗ, ଲେମ୍ବାଇ, ସରାଇ ଏବଂ ଛବିଶକୁଦ ଏହି ଚାରିଗୋଟି ପ୍ରଗଣା ଜାଗିରୀ ଆକାରରେ ପାଇଥିଲେ । ଏହା ସହିତ ମଧ୍ୟ ସେ ପାଇଥିଲେ ରୋଡ଼ଙ୍ଗ ଜିଲ୍ଲା । ଏହି ସବୁକୁ ମିଶାଇ ବଞ୍ଚିବାଦ କୁହାଯାଉଥିଲା ଏବଂ ଏ ବାବଦକୁ ସେ ଖଜଣା ମଧ୍ୟ ଦେଉ ନଥିଲେ; କାରଣ, ଏହା ଥିଲା ନିଷ୍କର ଜମି ଏବଂ ତାଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ଖୋର୍ଦ୍ଧା ରାଜା ଏହାକୁ କରମୁକ୍ତ କରିଥିଲେ । ମେଜର୍ ଫ୍ଲେଚର୍ ଖୋର୍ଦ୍ଧାର ଶାସନ ପରିଚାଳନା କଲାବେଳେ ବକ୍ସିଙ୍କୁ ରୋଡ଼ଙ୍ଗ ଜିଲ୍ଲାରୁ ହଟାଇ ଦେଇଥିଲେ । ଚନ୍ଦ୍ର ପ୍ରକାଶ ସିଂହଙ୍କ ଚକ୍ରାନ୍ତରେ ବକ୍ସିଙ୍କର ଚାରିଗୋଟି ପ୍ରଗଣା ଲକ୍ଷ୍ମୀନାରାୟଣଙ୍କୁ ବିକ୍ରି କରି ଦିଆଗଲା ଏବଂ ସେ କୃଷ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ସିଂହଙ୍କୁ ଏହା ବିକ୍ରି କରିଦେଲେ ।

ବକ୍ସି ଏହା ଜାଣିପାରି କମିଶନର୍ ରିଚାର୍ଡ଼ସନ୍‌ଙ୍କ ନିକଟରେ ଅଭିଯୋଗ କରିଥିଲେ । କୋର୍ଟରେ କୃଷ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ଏହାକୁ ବିରୋଧ କରିଥିଲେ ଏବଂ ବକ୍ସିଙ୍କ ନିଜ ପୁତୁରା ଗଦାଧର ବିଦ୍ୟାଧର ଏହି ସମ୍ପତ୍ତି ଉପରେ ତାଙ୍କର ଅଧିକାର ଅଛି ବୋଲି କୋର୍ଟରେ ଦାବି କରିଥିଲେ । ଫଳରେ କମିଶନ୍‌ର ବକ୍ସିଙ୍କୁ ଏହି ଚାରି ପ୍ରଗଣାର ମାଲିକ ରୂପେ ମାନି ନ ଥିଲେ । ଏହା ବକ୍ସିଙ୍କୁ ରାସ୍ତାର ଭିକାରୀ କରି ଦେଇଥିଲା । ପୁନଶ୍ଚ ସରବାକାର ଚରଣ ପଟ୍ଟନାୟକ ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁ ପିଣ୍ଡାରୀମାନଙ୍କ ସହିତ ସମ୍ପର୍କ ରଖୁଥୁବାର ମିଥ୍ୟା ତଥ୍ୟ ଖୋର୍ଦ୍ଧାର ଦାରୋଗାଙ୍କୁ ଦେଇଥିଲେ ଏବଂ ଦାରୋଗା ବକ୍ସିଙ୍କୁ ଧରିବାପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଥିଲେ । ଏହି ସମସ୍ତ ପ୍ରତାରଣା ତଥା ମିଥ୍ୟା ଅଭିଯୋଗର ଶିକାର ହୋଇ ବକ୍ସ ପାଇକମାନଙ୍କ ସହଯୋଗରେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ବିଦ୍ରୋହ କରିବାପାଇଁ ମନସ୍ଥ କରିଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 12 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୩ । ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହର ସ୍ବରୂପ ଏବଂ ଫଳାଫଳ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ଭାରତରେ ଇଂରେଜ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହେବା ଫଳରେ ପୂର୍ବରୁ ଚଳିଆସୁଥିବା ରାଜନୈତିକ, ପ୍ରଶାସନିକ ଓ ଅର୍ଥନୈତିକ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆସିଥିଲା । ଏହି ପରିବର୍ତ୍ତନ ଯୋଗୁଁ କେତେକ ଶ୍ରେଣୀର ଲୋକମାନଙ୍କର ସ୍ବାର୍ଥଉପରେ ଗୁରୁତର ଆଞ୍ଚ ଆସିଥିଲା; ଫଳରେ ଦେଶର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ବିଦ୍ରୋହମାନ ସଂଘଟିତ ହୋଇଥିଲା । ସେହି ବିଦ୍ରୋହଗୁଡ଼ିକରେ ଅନେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଇଂରେଜ ଶାସନର ପୂର୍ବବର୍ତ୍ତୀ ଦେଶୀୟ ଶାସନର ସମ୍ଭ୍ରାନ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ନେତୃତ୍ୱ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ ।

୧୮୧୭ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ଖୋର୍ଦ୍ଧାର ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହ ଏହିଭଳି ଏକ ବିଦ୍ରୋହ । ଖୋଦ୍ଧାର ଗାଦିଚ୍ୟୁତ ରାଜାଙ୍କର ପାଇକମାନେ ଏହି ବିଦ୍ରୋହରେ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ଏବଂ ତାଙ୍କର ସେନାପତି ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁ ବିଦ୍ୟାଧର ଭ୍ରମରବର ରାୟ ମହାପାତ୍ରଏହି ବିଦ୍ରୋହର ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ । ଆପାତଦୃଷ୍ଟିରୁ ଜଗବନ୍ଧୁ ଏବଂ ପାଇକମାନଙ୍କର ଅସନ୍ତୋଷ ଯୋଗୁଁ ଏହି ବିଦ୍ରୋହ ସମ୍ଭବ ହୋଇଥିଲା; କିନ୍ତୁ ଇଂରେଜ ଶାସନର ବିଫଳତା ଏବଂ ତ୍ରୁଟି ତଥା ଇଂରେଜ ଶାସନ ବିରୋଧରେ ସାଧାରଣ ପ୍ରଜାମାନଙ୍କର ପୁଞ୍ଜୀଭୂତ ଅସନ୍ତୋଷ ଯେ ଏହି ବିଦ୍ରୋହର ମୌଳିକ କାରଣ ଥୁଲା ତାହା ଅସ୍ବୀକାର କରିହେବ ନାହିଁ ।
ବିଦ୍ରୋହର ସ୍ଵରୂପ – ନିମ୍ନଲିଖତ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣମାନଙ୍କରୁ ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହର ସ୍ଵରୂପ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଇପାରେ; ଯଥା –

  • ବିଦ୍ରୋହର ବ୍ୟାପକତା ।
  • ବିଦ୍ରୋହ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତି ।
  • ବିଦ୍ରୋହରେ ଯୋଗଦେଇଥିବା ଲୋକମାନଙ୍କର ସାମାଜିକ ସ୍ଥିତି ଏବଂ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ।
  • ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ପ୍ରତି ବିଦ୍ରୋହୀମାନଙ୍କର ମତିଗତି ।

ବିଦ୍ରୋହର ବ୍ୟାପକତା – ଖୋର୍ଦ୍ଧାରୁ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲେ ହେଁ ଏହା କୁଜଙ୍ଗ, ହରିଶପୁର ଓ ପଟ୍ଟାମୁଣ୍ଡାଇ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବ୍ୟାପିଥିଲା । ଘୁମୁସରର ପ୍ରଜାମାନଙ୍କର ମଧ୍ୟ ବିଦ୍ରୋହ ପ୍ରତି ସମର୍ଥନ ଥିଲା, କାରଣ ଘୁମୁସରର ଖୋଣ୍ଡମାନେ ଏଥିରେ ଯୋଗଦେଇଥିଲେ । ଅଧିକନ୍ତୁ ଏହି ଅଞ୍ଚଳର ଜମିଦାରମାନେ ବିଦ୍ରୋହୀମାନଙ୍କ ସହ ମିଳିତ ହୋଇଥିଲେ । ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ଏହା ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଅଞ୍ଚଳରେ ସୀମିତ ଥିଲା ବୋଲି କହିବା ଅଯୌକ୍ତିକ ହେବ ।

ବିଦ୍ରୋହ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତି — ବିଦ୍ରୋହ ପୂର୍ବରୁ ବିଦ୍ରୋହୀ ନେତା ଜଗବନ୍ଧୁ କିଛି ପରିମାଣରେ ପ୍ରସ୍ତୁତି କରିଥିବାର ସୂଚନା ମିଳେ । କାରଣ ରୋଡ଼ଙ୍ଗ ଜମିଦାରୀ ହରାଇବାର ଅବ୍ୟବହିତ ପରେ ସେ ବିଦ୍ରୋହ କରି ନଥିଲେ । ବିଦ୍ରୋହକାଳରେ ଓଡ଼ିଶା ଆକ୍ରମଣ କରିବାପାଇଁ ନାଗପୁରର ଭୋସଲା ରାଜାଙ୍କ ପାଖକୁ ଭୂପ ସିଂହଙ୍କୁ ଦୂତ ରୂପେ ପଠାଇଥିଲେ । ବିଦ୍ରୋହ ପାଇଁ ଜଗବନ୍ଧୁ କନିକା, କୁଜଙ୍ଗ, ନୟାଗଡ଼ ଏବଂ ଘୁମୁସରର ରାଜାମାନଙ୍କଠାରୁ ସମର୍ଥନ ସଂଗ୍ରହ କରିଥିଲେ । କନିକା ଏବଂ କୁଜଙ୍ଗର ରାଜାମାନଙ୍କର ଜଗବନ୍ଧୁଙ୍କ ପ୍ରତି ସମର୍ଥନ ଇୱାରଙ୍କର ନିମ୍ନଲିଖ୍ ବିବୃତ୍ତିରୁ ପ୍ରମାଣିତ ହୁଏ – ‘କୁଜଙ୍ଗରେ ବିଦ୍ରୋହ ପାଇଁ ପ୍ରଥମ ଡାକରା ଯେ ଜଗବନ୍ଧୁଙ୍କଠାରୁ ଆସିଥିବା ଏ ବିଷୟରେ ମୁଁ ନିଃସନ୍ଦେହ ଏବଂ ସେହିଭଳି ଏକ ଆହ୍ବାନରେ କନିକାର ରାଜା ମୁଖ୍ୟ ରୟତମାନଙ୍କୁ ଏକଜୁଟ କରି ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ବିରୋଧରେ ଅସ୍ତ୍ରଧାରଣ କରିବାପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଥିଲେ ବୋଲି ମୁଁ ନିର୍ଭରଯୋଗ୍ୟ ସୂତ୍ରରୁ ଶୁଣିଛି ।’’ ପଡ଼ୋଶୀ ଗଡ଼ଜାତମାନଙ୍କର ରାଜାମାନଙ୍କଠାରୁ ସମର୍ଥନ ଲାଭ କରି ନଥିଲେ ଜଗବନ୍ଧୁ ଦୀର୍ଘଦିନ ଧରି ଆତ୍ମଗୋପନ କରିବାରେ ସମର୍ଥ ହୋଇ ନଥା’ନ୍ତେ ।

ବିଦ୍ରୋହରେ ଯୋଗଦେଇଥିବା ଲୋକମାନଙ୍କର ସାମାଜିକ ସ୍ଥିତି ଏବଂ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ – ମୁଖ୍ୟତଃ ୧୮୧୭ ମସିହାରେ ଖୋର୍ଦ୍ଧା ବିଦ୍ରୋହ ଜାଗିରୀ ଏବଂ ନିଷ୍କର ଭୂମି ହରାଇଥବା ଦଳାଇ, ଦଳବେହେରା ଏବଂ ପାଇକମାନଙ୍କର ଏକ ବିଦ୍ରୋହ । କିନ୍ତୁ ଜଗବନ୍ଧୁଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱ ବିନା ଏହି ବିଦ୍ରୋହ ସମ୍ଭବ ହୋଇ ନଥାନ୍ତା । ଇୱାରଙ୍କ ମତରେ ଇଂରେଜ ଶାସନରେ ଲୋକେ ବହୁତ ଯନ୍ତ୍ରଣା ଭୋଗିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଜଗବନ୍ଧୁଙ୍କ ହତାଶା, ଘୃଣା ଏବଂ ପ୍ରତିହିଂସାମୂଳକ ମନୋଭାବ ବିନା ବିଦ୍ରୋହ ଘଟି ନଥା’ନ୍ତା । ନିଜର ସ୍ବାର୍ଥ ପାଇଁ ବିଦ୍ରୋହ କରିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଜଗବନ୍ଧୁ ଇଂରେଜ ଶାସନରେ ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କ ଦୁରବସ୍ଥା ସମ୍ବନ୍ଧରେ ସଚେତନ ଥିଲେ । ଖୋର୍ଦ୍ଧା ରାଜାଙ୍କ ନିକଟକୁ ଲେଖିଥ‌ିବା ଜଗବନ୍ଧୁଙ୍କର ପତ୍ରରୁ ଏହା ସ୍ପଷ୍ଟ ପ୍ରତୀୟମାନ ହୁଏ ।

ବିଦ୍ରୋହ କେବଳ ଦଳାଇ, ଦଳବେହେରା ଏବଂ ପାଇକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସୀମିତ ହୋଇ ନଥିଲା । ହରିଶପୁର, ମରିଚପୁର, ଗୋଲରା, ବଳରାମପୁର, ବୁଣାକେରା ଏବଂ ରୂପସାର ଜମିଦାରୀ ହରାଇଥିବା ଜମିଦାରମାନେ ବିଦ୍ରୋହୀ ପାଇକମାନଙ୍କ ସହିତ ଯୋଗଦାନ କରିଥିଲେ । କଟକର କଲେକ୍ଟର ଟ୍ରାୱାରଙ୍କ ମତରେ ଯଦି ଜଗବନ୍ଧୁଙ୍କ ବିଦ୍ରୋହ କିଛି ସମୟ ପାଇଁ ସଫଳ ହୋଇଛି; ତାହାହେଲେ ବହୁତ ଜମିଦାର ଏବଂ ଗଡ଼ଜାତ ରାଜାମାନଙ୍କର ଏଥିରେ ଯୋଗଦାନ ଯୋଗୁଁ । କେତେକ ସ୍ଥାନରେ, ବିଶେଷତଃ ଖୋର୍ଦ୍ଧାର ସାଧାରଣ ଲୋକେ ବିଦ୍ରୋହକୁ ସମର୍ଥନ କରିଥିଲେ । ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଅସନ୍ତୋଷ ହେତୁ ତଥା ବିଦ୍ରୋହୀମାନଙ୍କୁ ଭୟ କରି ସେମାନେ ବିଦ୍ରୋହକୁ ସମର୍ଥନ ଜଣାଇଥିଲେ ।

ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ପତି ବିଦ୍ରୋହୀମାନଙ୍କ ମତିଗତି – ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ଭୂ-ରାଜସ୍ବ ନୀତି ତଥା ଅମଲାମାନଙ୍କ ଦୁର୍ନୀତି ଫଳରେ ଅତିଷ୍ଠ ହୋଇ ବିଭିନ୍ନ ଶ୍ରେଣୀର ଲୋକେ ୧୮୧୭ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ବିଦ୍ରୋହ କରିଥିଲେ । ବିଦ୍ରୋହୀମାନଙ୍କର କ୍ରୋଧର ମୁଖ୍ୟ ଶରବ୍ୟ ହୋଇଥିଲେ ଅତ୍ୟାଚାରୀ ଅମଲା ଜମିଦାର ଓ ଅମଲାତନ୍ତ୍ରର କୁଚକ୍ରରେ ପଡ଼ି ରୋଡ଼ଙ୍ଗ ଜମିଦାରୀ ହରାଇ ନଥିଲେ ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁ ବିଦ୍ରୋହ କରି ନଥା’ନ୍ତେ । ୧୮୧୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.ର ବିଦ୍ରୋହରେ ତତ୍କାଳୀନ ଅତ୍ୟାଚାରିତ ସମ୍ଭ୍ରାନ୍ତ ତଥା ସାଧାରଣ ଉଭୟ ଗୋଷ୍ଠୀର ଲୋକେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।

ଫଳାଫଳ – ଇଂରେଜ ସରକାର ପାଇକମାନଙ୍କର ବିଦ୍ରୋହକୁ ଦମନ କରିପାରିବେ ଏହା ଅନିବାର୍ଯ୍ୟ ଥିଲା । କାରଣ ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ଶକ୍ତି ଏବଂ କୂଟନୀତି ଆଗରେ ପାଇକମାନଙ୍କର ଶକ୍ତି ତୁଚ୍ଛ ଥିଲା । କିନ୍ତୁ ଏହି ବିଦ୍ରୋହ ଫଳରେ ଇଂରେଜ ସରକାର କେତେଗୁଡ଼ିଏ ପ୍ରଶାସନିକ ସଂସ୍କାରର ଆବଶ୍ୟକତା ଅନୁଭବ କରିଥିଲେ । ବିଦ୍ରୋହ ଦମନରେ ଇଂରେଜ ସରକାର ଅସନ୍ତୋଷର କାରଣ ଅନୁସନ୍ଧାନ କରିଥିଲେ ଏବଂ କେତେକ ପ୍ରତିକାରମୂଳକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ସର୍କିଟ୍ କୋଟର ବିଚାରପତି ଇ-ଟ୍‌ସନ୍ ସରକାରଙ୍କୁ ତାଙ୍କର ବିବରଣୀର ବିଦ୍ରୋହର ନିମ୍ନଲିଖ୍ କାରଣମାନ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିଲେ – କଲିକତାରେ ଓଡ଼ିଶାର ଜମିଦାରମାନଙ୍କଠାରୁ ନିୟମିତ ରାଜସ୍ୱ ସଂଗ୍ରହ ଲୋକମାନଙ୍କ ଆର୍ଥିକ ଦୁରବସ୍ଥାକୁ ବିଚାର କରି ରାଜସ୍ୱ ଛାଡ଼ ଦେବାରେ କିମ୍ବା ରାଜସ୍ୱ କମାଇବାରେ ସରକାରଙ୍କ ଅସମ୍ମତି ଏବଂ ଖୋର୍ଦ୍ଧା ରାଜାଙ୍କ ପ୍ରତି ଇଂରେଜ ସରକାର ଅପମାନଜନକ ବ୍ୟବହାର ।

୧୮୧୭ ଖ୍ରୀ.ଅ. ସେପ୍ଟେମ୍ବର ମାସର ବିଦ୍ରୋହ ମୂଳରେ ଥିବା ଜନଅସନ୍ତୋଷର କାରଣ ଅନୁସନ୍ଧାନ କରିବାପାଇଁ ତଥା ତାହାର ପ୍ରତିକାର ସମ୍ବନ୍ଧରେ ମତାମତ ଦେବାପାଇଁ ମେଜର ଜେନେରାଲ ଜି. ମାର୍ଟିନ୍‌ଡେଲ୍‌ ଏବଂ ୱାଲଟାର ଇୱାରଙ୍କୁ ନେଇ ଇଂରେଜ ସରକାର ଏକ ଦୁଇଜଣିଆ କମିଶନ୍ ବସାଇଥିଲେ । ବିଦ୍ରୋହ ଦମନ ପରେ ପରେ ମାର୍ଟିନ୍ ଡେଲ୍ ଓଡ଼ିଶା ତ୍ୟାଗ ବିବରଣୀରେ ଇୱାର ଇଂରେଜ ଶାସନରେ ନିମ୍ନଲିଖୁ ତ୍ରୁଟିମାନ ଦର୍ଶାଇଥିଲେ । ଶସ୍ୟହାନି ସତ୍ତ୍ବେ ରାଜସ୍ବ ଛାଡ଼ କରିବାପାଇଁ କିମ୍ବା ରାଜସ୍ୱ କମାଇବା ପାଇଁ ସରକାରଙ୍କ ଅସମ୍ମତି, ସ୍ୱଳ୍ପମିଆଦୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ, ରାଜସ୍ଵ ଅଭିବୃଦ୍ଧି, ପାଇକମାନଙ୍କର ଜାଗିରୀ ଜମିକୁ ସରକାରଙ୍କ ଅଧୀନକୁ ନେବା, କଉଡ଼ି ମୁଦ୍ରାର ମୂଲ୍ୟ ହ୍ରାସ, ଲବଣର ଅଭାବ ତଥା ଏକଚାଟିଆ ପଦ୍ଧତିରେ ଲବଣର ଦରବୃଦ୍ଧି, ସରକାରୀ ଚାକିରିରେ ଓଡ଼ିଆଙ୍କୁ ବାବା, ସରକାରୀ ଆଇନ ସମ୍ପର୍କରେ ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କ ଅଜ୍ଞତା, ବଙ୍ଗାଳୀ ଅମଲାମାନଙ୍କର ପ୍ରତିପତ୍ତି ଏବଂ ଅତ୍ୟାଚାର ଏବଂ ପୋଲିସ୍ କର୍ମଚାରୀମାନଙ୍କର ଅତ୍ୟାଚାର ଏବଂ ଦୁର୍ନୀତି ।

ଜନଅସନ୍ତୋଷ ଦୂରକରିବା ପାଇଁ ନିମ୍ନଲିଖତ ପ୍ରତିକାରମୂଳକ ବ୍ୟବସ୍ଥାମାନ ଇୱାର ତାଙ୍କ ବିବରଣୀରେ ଦର୍ଶାଇଥିଲେ – ଦୀର୍ଘମିଆଦୀ ଭୂ-ବନ୍ଦୋବସ୍ତ (୯ରୁ ୧୧ ବର୍ଷ ପାଇଁ) ପ୍ରଚଳନ, ସରକାରୀ ଚାକିରିରେ ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କର ନିଯୁକ୍ତି ଏବଂ ସରକାର ଏବଂ ପ୍ରଜାମାନଙ୍କର ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କ ବୃଦ୍ଧି । ସରକାର ଏବଂ ପ୍ରଜାମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କ ବୃଦ୍ଧି କରିବାପାଇଁ ଇୱାର ଦୁଇଟି ପନ୍ଥା ଦର୍ଶାଇଥିଲେ । ବିଚାରକମାନେ ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନ ଗସ୍ତ କରି ଲୋକମାନଙ୍କର ଆପରି ଅଭିଯୋଗ ସଂଗ୍ରହ କରିବେ ଏବଂ ଆପତ୍ତି ଅଭିଯୋଗ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଆବେଦନ କରିବାପାଇଁ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ସୁଯୋଗ ଦିଆଯିବା ଉଚିତ । ସେ ପାଇକମାନଙ୍କୁ ସାଧାରଣ କୃଷକମାନଙ୍କ ସହିତ ସାମିଲ କରିବାପାଇଁ ମତ ଦେଇଥିଲେ । ପାଇକମାନଙ୍କୁ ଜାଗିରୀ ଜମି ଫେରାଇଦେବା ବିପକ୍ଷରେ ସେ ନିଜର ମତାମତ ଦେଇଥିଲେ ।

ବିଦ୍ରୋହ ଦମନ ପରେ ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ପକ୍ଷରୁ କେତେଗୁଡ଼ିଏ ଲୋକପ୍ରିୟ ପଦକ୍ଷେପମାନ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଥିଲା । ରାଜସ୍ବର ହାର କମାଇବାପାଇଁ ବନ୍ଦୋବସ୍ତରେ ଜମାକୁ କମାଯାଇଥିଲା । ଅନେକ ମୂଳ ଜମିଦାରମାନଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କ ଜମିଦାରୀ ଫେରାଇ ଦିଆଯାଇଥିଲା ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ସହିତ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ କମାଯାଇଥିଲା । ବଜାରରେ ଅଧିକ ପରିମାଣରେ ଲବଣ ବିକ୍ରି କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ଲବଣର ଦର ହ୍ରାସ କରାଯାଇଥିଲା । ଖୋର୍ଦ୍ଧାର ରାଜାଙ୍କୁ ବାର୍ଷିକ ୨୪୦୦ ଟଙ୍କାର ଭତ୍ତା ଦିଆଯାଇଥିଲା । ମାଜିଷ୍ଟ୍ରେଟ୍ ଏବଂ କମିଶନର ବିଭିନ୍ନ ଅଞ୍ଚଳ ଗସ୍ତ କରି ପୋଲିସ୍ କର୍ମଚାରୀମାନଙ୍କ ଦୁର୍ନୀତି ଏବଂ ଅତ୍ୟାଚାର ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଅନୁସନ୍ଧାନ କରିଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 12 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୪। ସାନ୍ତାଳ ବିଦ୍ରୋହର କାରଣ ଓ ଫଳାଫଳମାନ ବର୍ଣ୍ଣନା କର ।
Answer:
୧୮୫୭ର ସିପାହୀ ବିଦ୍ରୋହ ପୂର୍ବରୁ ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସଂଘଟିତ ହୋଇଥିଲା ସାନ୍ତାଳ ବିଦ୍ରୋହ । ଆଧୁନିକ ଭାରତ ଇତିହାସରେ ଏହା ‘ହୁଲ୍’ ରୂପେ ପରିଚିତ । ମହାଜନ ତଥା ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ଆର୍ଥନୀତିକ ଶୋଷଣ ସାନ୍ତାଳମାନଙ୍କୁ ବିଦ୍ରୋହୀ କରାଇଥିଲେ । ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱତ୍ଵରେ ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମ ଚାଲିଥିଲାବେଳେ ମାଦାର ଜିତୁ ସାନ୍ତାଳ ଅଦମ୍ୟ ସାହସ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରି ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସଂଗ୍ରାମ କରିଥିଲେ । ଏହିସବୁ ସାନ୍ତାଳ ବିଦ୍ରୋହମାନ ଇଂରେଜମାନଙ୍କଦ୍ଵାରା ଦୃଢ଼ ହସ୍ତରେ ଦମନ କରାଯାଇଥିଲା । ତଥାପି ପାରମ୍ପରିକ ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ରରେ ସଜ୍ଜିତ ହୋଇ ସନ୍ତାଳମାନେ ବିରାଟ ଇଂରେଜ ଶକ୍ତି ବିରୁଦ୍ଧରେ ଯେଉଁ ସଂଗ୍ରାମ କରିଥିଲେ, ତାହା ସେମାନଙ୍କୁ ଇତିହାସରେ ଚିରସ୍ମରଣୀୟ କରି ରଖୁଅଛି ।

ସାନ୍ତାଳ ବସତି :
ଇଂରେଜମାନେ ଭାରତରେ ଶାସନ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ସାନ୍ତାଳମାନେ ମୁଖ୍ୟତଃ ଓଡ଼ିଶାର କଟକ; ଅବିଭକ୍ତ ବିହାରର ଦଲଭ୍ ମ, ମାନଭୂମ, ବରଭୂମ, ଛୋଟନାଗପୁର, ପାଲାମୁ, ହଜାରିବାଗ୍ ଏବଂ ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗର ମିନାପୁର, ବାଙ୍କୁଡ଼ା ଏବଂ ବୀରଭୂମରେ ବାସ କରୁଥିଲେ । ସେମାନେ ଜଙ୍ଗଲ ସଫା କରି ସେହି ଭୂମିରେ ଚାଷ କରୁଥିଲେ ଏବଂ ପୋଡୁଚାଷ ମଧ୍ୟ କରୁଥିଲେ । ସମୟକ୍ରମେ ସେମାନେ ରାଜମହଲ ପର୍ବତର ପାଦଦେଶରେ ଅବସ୍ଥାନ କରିବାକୁ ଲାଗିଲେ ଏବଂ ଏହି ଅଞ୍ଚଳକୁ ‘ଦାମିନ୍-ଇ- କୋହ’ ନାମରେ ନାମିତ କରାଗଲା । ୧୮୩୮ରୁ ୧୮୫୧ ମଧ୍ୟରେ ସେଠାରେ ୧,୪୭୩ଟି ସାନ୍ତାଳ ଗାଁ ଗଢ଼ିଉଠିଥିଲା ଏବଂ ସେମାନଙ୍କର ଜନସଂଖ୍ୟା ପାଖାପାଖ୍ ୮୨,୦୦୦ ହୋଇଥିଲା । ସମୟକ୍ରମେ ଇଂରେଜମାନେ ଏହି ସାନ୍ତାଳ ଜମି ଉପରେ ରାଜସ୍ବ ବସାଇଲେ ଏବଂ ଜମିଦାରମାନେ ସାନ୍ତାଳମାନଙ୍କୁ ଶୋଷଣ କରିବାକୁ ଲାଗିଲେ । ସେଥପାଇଁ ସଂଘଟିତ ହେଲା ସାନ୍ତାଳ ବିଦ୍ରୋହ ।

ସାନ୍ତାଳ ବିଦ୍ରୋହର କାରଣସମୂହ :
ସାନ୍ତାଳ ବିଦ୍ରୋହ ପାଇଁ ନିମ୍ନଲିଖ୍ କାରଣମାନ ଦାୟୀ ଥିଲା । ସେହିସବୁ କାରଣଗୁଡିକ ପାଇଁ ସାନ୍ତାଳମାନେ ଉତ୍ତେଜିତ ହୋଇଥିଲେ ଏବଂ ବିଦ୍ରୋହ କରିଥିଲେ ।

ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ପ୍ରଶାସନିକ ନୀତି :
ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ପ୍ରଶାସନିକ ନୀତି ସାନ୍ତାଳ ବିଦ୍ରୋହର ଅନ୍ୟତମ କାରଣ ରୂପେ ପରିଗଣିତ ହୋଇଥିଲା । ସାନ୍ତାଳମାନେ ଥିଲେ ସେମାନଙ୍କ ଜମିର ମାଲିକ । ମାତ୍ର ଇଂରେଜମାନେ ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିଲେ । ସେମାନେ ରାଜପୁତମାନଙ୍କୁ ସାନ୍ତାଳ ଅଞ୍ଚଳରେ ଜମିଦାର ରୂପେ ନିଯୁକ୍ତ କଲେ । ସେମାନଙ୍କୁ ସାନ୍ତାଳ ଜମିରୁ ଖଜଣା ଆଦାୟର ଅଧିକାର ମଧ୍ୟ ଦେଲେ । ସେହି ଜମିଦାରମାନଙ୍କୁ ସାନ୍ତାଳମାନେ ‘ଦିକୁ’ ରୂପେ ଆଖ୍ୟା ଦେଇଥିଲେ ଏବଂ ଶୋଷଣକାରୀ ରୂପେ ଜାଣିଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କୁ ବାହାର ଲୋକ ରୂପେ ପରିଗଣିତ କରାଗଲା । ସାନ୍ତାଳମାନଙ୍କ ପରିଷଦକୁ ଭାଙ୍ଗି ଇଂରେଜମାନେ ‘ଜମିଦାର ପରିଷଦ’ ସୃଷ୍ଟି କରେ, ଯାହା ସାନ୍ତାଳମାନଙ୍କୁ କ୍ଷୁବ୍‌ଧ କରିଥିଲା ।

ସାନ୍ତାଳ ରମଣୀମାନଙ୍କ ଦୟନୀୟ ସ୍ଥିତି :
ପୂର୍ବରୁ ଆନନ୍ଦରେ ସମୟ ବିତାଉଥବା ସାନ୍ତାଳ ରମଣୀମାନଙ୍କ ଅବସ୍ଥା ଇଂରେଜ ଶାସନ ସମୟରେ ଦୟନୀୟ ହୋଇପଡ଼ିଲା । ଆର୍ଥିକ ଅନଟନ କାରଣରୁ ସେମାନଙ୍କୁ ଜମିଦାରଙ୍କ ଘରେ ବା ତାଙ୍କର ଗୃହ ନିର୍ମାଣ ଆଦି ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକଳ୍ପରେ କାମ କରିବାକୁ ପଡୁଥିଲା । ଅଧିକାଂଶ ସମୟରେ ଠିକାଦାରମାନେ ସେମାନଙ୍କୁ ନିର୍ଯାତନା ଦେବା ସହିତ ସେମାନଙ୍କୁ ଦୁବ୍ୟବହାର ମଧ୍ୟ କରୁଥିଲେ । ତେଣୁ ସମାଜ ସେମାନଙ୍କୁ ନୂନ ଦୃଷ୍ଟିରେ ଦେଖୁବାକୁ ଲାଗିଲା । ଏହା ସାନ୍ତାଳମାନଙ୍କର ସମ୍ମାନକୁ କ୍ଷୁଣ୍ଣ କରିଥିଲା ଏବଂ ସେମାନଙ୍କୁ ବିଦ୍ରୋହୀ ସଜାଇଥିଲା ।

ଆର୍ଥନୀତିକ ଶୋଷଣ :
ଇଂରେଜ ସରକାର ତଥା ଜମିଦାର ଏବଂ ବଣିଆମାନେ ସାନ୍ତାଳମାନଙ୍କୁ ଶୋଷଣ କରିବାକୁ ଲାଗିଲେ । ଇଂରେଜମାନଙ୍କୁ ଖଜଣା ଅର୍ଥ ଆକାରରେ ଦେବାକୁ ପଡ଼ୁଥିଲା । ତେଣୁ ସେମାନେ ଜମିଦାର ବା ବଣିଆ ପାଖରୁ ଅର୍ଥ ଆଣୁଥିଲେ ଏବଂ ଇଂରେଜମାନଙ୍କୁ କର ଦେଉଥିଲେ । ଏହି ଋଣକୁ ପରିଶୋଧ ନ କରି ପାରିଲେ ସେମାନେ ଆଜୀବନ ସେହି ଜମିଦାର ବା ବଣିଆ ଘରେ ପୁରୁଷାନୁକ୍ରମେ ଗୋତି ଖଟୁଥିଲେ । ଏହା ସେମାନଙ୍କର ଆର୍ଥନୀତିକ ମେରୁଦଣ୍ଡକୁ ଭାଙ୍ଗି ଦେଇଥିଲା । କେବଳ ସେତିକି ନୁହେଁ, ସେମାନେ ଜମିଦାର ପାଖରେ ବନ୍ଧକ ରଖୁଥ‌ିବା ଜମିକୁ ଜୀବନକାଳ ଭିତରେ ମୁକୁଳାଇ ପାରିଲେ ନାହିଁ । ଏହା ସେମାନଙ୍କୁ ଜମିଦାର ଏବଂ ଇଂରେଜ ବିରୋଧୀ କରିଥିଲା ।

ପୋଲିସ ଜୁଲମ :
ସାନ୍ତାଳମାନେ ମଧ୍ୟ ପୁଲିସ ଜୁଲମର ଶିକାର ହୋଇଥିଲେ । ପୁଲିସମାନେ ସେମାନଙ୍କୁ ଭୟଭୀତ କରି ସେମାନଙ୍କର କୁକୁଡ଼ା, ଅଣ୍ଡା, ଛେଳି, ବନ୍ୟଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟ; ଯଥା : ମହୁ, ଝୁଣା, ଲାଖ ଆଦି ଛଡାଇ ନେଇ ଯାଉଥିଲେ । ଏହା ସେମାନଙ୍କ ଅର୍ଥନୀତିକୁ ଆହୁରି ଦୁର୍ବଳ କରୁଥିଲା । ଯଦି କେହି ପ୍ରତିବାଦ କରୁଥିଲା, ତେବେ ତାକୁ ପୋଲିସ ମାଡ଼ ମାରିବା ସହିତ ଅପରାଧୀ ଭାବେ ଥାନାକୁ ନେଇଯାଇ ଅତ୍ୟାଚାର କରୁଥିଲା । ଏହା ସେମାନଙ୍କର ଜୀବନକୁ ଦୁର୍ବିସହ କରି ଦେଇଥିଲା ।

ନୀଳଚାଷ ପାଇଁ ବାଧ୍ୟ କରିବାର ଉଦ୍ୟମ :
ନୀଳ ରୋପଣକାରୀମାନେ ସାନ୍ତାଳମାନଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କୁ ଜମିରେ ନୀଳଚାଷ କରିବାପାଇଁ ବାଧ୍ୟ କରୁଥିଲେ । ଜମିଦାର ଏବଂ ପୋଲିସର ଭୟ ଦେଖାଇ ସେମାନେ ସାନ୍ତାଳମାନଙ୍କ ଜମିରେ ନୀଳଚାଷ କରୁଥିଲେ । ଏହା ଫଳରେ ସାନ୍ତାଳମାନେ ଚାହୁଁଥିବା ମକା, ବାଜରା, ଧାନ, ମାଣ୍ଡିଆ ଆଦି ଚାଷ ହୋଇପାରୁ ନଥିଲା । ଜମିର ଉର୍ବରତା କମିବା ସହିତ ସେମାନେ ବହୁ ଦୁଃଖର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଥିଲେ । ଯେଉଁମାନେ ନୀଳଚାଷ ପାଇଁ ଜମି ଦେଉ ନଥିଲେ, ସେମାନଙ୍କ ଉପରେ ଅକଥନୀୟ ଅତ୍ୟାଚାର କରାଯାଉଥିଲା । ଏହା ସାନ୍ତାଳମାନଙ୍କୁ ଇଂରେଜ-ବିରୋଧୀ କରାଇଥିଲା ।

ସାନ୍ତାଳ ବିଦ୍ରୋହର ଫଳାଫଳ :
ସାନ୍ତାଳ ବିଦ୍ରୋହ ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟିଭଙ୍ଗୀର ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିଥିଲା । ସେମାନେ ସାନ୍ତାଳମାନଙ୍କୁ ଶୋଷଣରୁ ରକ୍ଷା କରିବାପାଇଁ ପ୍ରଚେଷ୍ଟା ଆରମ୍ଭ କରିଦେଲେ । ସାନ୍ତାଳ ପରଗଣା ସୃଷ୍ଟି କରାଯାଇ ତାହାର ଶାସନଭାର ସ୍ଥାନୀୟ କଲେକ୍ଟର ଉପରେ ନ୍ୟସ୍ତ କରାଗଲା । ‘କାମାଭତି’ ବା ଗୋତି ପ୍ରଥାର ବିଲୋପ କରାଗଲା । ସାନ୍ତାଳମାନଙ୍କୁ ଦାରୋଗା ଏବଂ ମହାଜନମାନଙ୍କ କବଳର ରକ୍ଷା କରିବାପାଇଁ ଇଂରେଜମାନେ ପ୍ରଚେଷ୍ଟା କଲେ । ଜଙ୍ଗଲ ଉପରେ ସେମାନଙ୍କର ଅଧିକାରକୁ ଇଂରେଜ ସରକାର ଆପତତଃ ମାନି ନେଇଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କ ବନ୍ୟଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟ ବିକ୍ରି କରିବାପାଇଁ ବଜାର ସୃଷ୍ଟି କରାଗଲା ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ଆର୍ଥିକ ଅବସ୍ଥାନ ଉନ୍ନତି ଆଣିବାପାଇଁ ପ୍ରୟାସ କରାଗଲା ।

ମୋଟ ଉପରେ ସାନ୍ତାଳମାନଙ୍କର ସର୍ବାଙ୍ଗୀନ ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଇଂରେଜ ସରକାର ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ । ବାସ୍ତବିକ ସାନ୍ତାଳମାନଙ୍କ ବିଦ୍ରୋହ ଆଧୁନିକ ଭାରତ ଇତିହାସରେ ଏକ ଯୁଗାନ୍ତକାରୀ ଅଧ୍ୟାୟ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା । ବନବାସୀ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ସେମାନଙ୍କର ବିଦ୍ରୋହ ଇଂରେଜମାନଙ୍କୁ ଏକ ଶକ୍ତ ଧକ୍‌କା ଦେଇଥିଲା । ଏହି ବିଦ୍ରୋହ ପରେ ଇଂରେଜମାନେ ସାନ୍ତାଳମାନଙ୍କ ପ୍ରତି ଯନ ବାନ୍ ହୋଇଥିଲେ । ବହୁବିଧ ସଂସ୍କାରଦ୍ୱାରା ସେମାନେ ସାନ୍ତାମାନଙ୍କର ଉନ୍ନତି ଘଟାଇଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 12 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୫। ସିପାହୀ ବିଦ୍ରୋହର କାରଣମାନ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
କମ୍ପାନୀର ଶହେବର୍ଷ ଯନ୍ତ୍ରଣାଦାୟକ ଶାସନରେ ଅଣନିଃଶ୍ୱାସୀ ହୋଇ ୧୮୫୭ ମସିହାରେ ଭାରତୀୟମାନ ନିଜ ପୁଞ୍ଜୀଭୂତ ଅଶାନ୍ତିର ପରିପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ, ଯାହାକୁ ଇଂରେଜମାନେ ସିପାହି ବିଦ୍ରୋହ ଭାବେ ନାମିତ କରିଥିଲେ । ଏହା ଥିଲା ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କର ପ୍ରଥମ ସଂଗଠିତ ବିଦ୍ରୋହ । କିଛିକ୍ଷଣ ପାଇଁ ଭାରତ ଭୂଇଁରେ ବ୍ରିଟିଶ୍ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ମୂଳଦୁଆକୁ ଦୋହଲାଇ ଦେଇଥିଲା ଏହି ମହାନ୍ ବିପ୍ଳବ । ଏହି ବିଦ୍ରୋହ ସମ୍ପର୍କରେ ଐତିହାସିକମାନେ ଭିନ୍ନ ମତପୋଷଣ କରିଥା’ନ୍ତି Sir Marshman, Sir John Lawrence, P.E.Roberts, Malleson, Holmes 2 ଏହି ବିଶିଷ୍ଟ ଘଟଣାକୁ ‘ସିପାହିମାନଙ୍କର ବିଦ୍ରୋହ’ ରୂପେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି । ଅପରପକ୍ଷେ ଭାରତୀୟ ସ୍ବାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମର ଅନ୍ୟତମ ପୁରୋଧା Vinayak Damodar Savarkar ୧୮୫୭ର ଏହି ଘଟଣାକୁ ଭାରତର ପ୍ରଥମ ସ୍ବାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମ ରୂପେ ବର୍ଣନା କରିଛନ୍ତି । କେତେଗୁଡ଼ିଏ କାରଣ ପାଇଁ ଏହି ବିଦ୍ରୋହ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।

(୧) ରାଜନୈତିକ କାରଣ :
ପଲାସୀ ଯୁଦ୍ଧ ପରଠାରୁ ଇଂରେଜମାନେ କ୍ରମାଗତଭାବେ ସେମାନଙ୍କର ନଗ୍ନ ସାମ୍ରାଜ୍ୟବାଦ ନୀତିକୁ ବିଭିନ୍ନ ଉପାୟରେ ପ୍ରତିଫଳିତ କରିବା ଫଳରେ ଜଣଙ୍କ ପରେ ଜଣେ ଦେଶୀୟ ରାଜା ଓ ରାଜ୍ୟ ସେମାନଙ୍କର ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ସ୍ଵୀକାର କରିଥିଲେ । ଲର୍ଡ ଉଏଲ୍‌ଲୀ ସାମନ୍ତ ସନ୍ଧି ପ୍ରୟୋଗ କରି ଦେଶୀୟ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକର ରାଜଧାନୀରେ ଜଣେ ଇଂରାଜୀ ପ୍ରତିନିସ୍ ଓ ଏକ ଇଂରେଜ ସେନାବାହିନୀ ଅବସ୍ଥାପିତ କରାଇଥିଲେ । ଫଳରେ ଦେଶୀୟ ରାଜାମାନଙ୍କର ପ୍ରଭାବ ହ୍ରାସ ପାଇଥିଲା ଏବଂ ଇଂରେଜ ପ୍ରତିନିଧ୍ ରାଜ୍ୟର ବୈଦେଶିକ ତଥା ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ବ୍ୟାପାରରେ ହସ୍ତକ୍ଷେପ କରିଥିଲେ । ଲର୍ଡ ଡେଲ୍‌ହାଉସୀ ରାଜ୍ୟସ୍ଵତ୍ୱ ଲୋପ ନୀତି ପ୍ରୟୋଗ କରି ସାତାରା, ଝାନ୍ସୀ, ନାଗପୁର, ସମ୍ବଲପୁର, ଜୈତପୁର ଏବଂ ଭଗତ୍ ଆଦି ରାଜ୍ୟକୁ ଇଂରେଜ ସାମ୍ରାଜ୍ୟଭୁକ୍ତ କରିଥିଲେ । ନାନାସାହେବଙ୍କୁ ପେନ୍ସନ୍ ଓ ପଦବୀରୁ ବଞ୍ଚିତ କରାଯାଇଥିଲା ।

ମରହଟ୍ଟାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏହା ଅପମାନଜନକ ଥିଲା, କାରଣ ଝାନ୍ସୀର ରାଣୀ ଲକ୍ଷ୍ମୀବାଈଙ୍କର ପୋଷ୍ୟପୁତ୍ର ଗ୍ରହଣକୁ ବ୍ରିଟିଶ୍ ସରକାର ଅନୁମୋଦନ କରି ନଥିଲେ । ଅଯୋଧ୍ୟାରୁ କୁଶାସନ ଲୋପ କରିବା ଛଳରେ ରାଜ୍ୟ ଅଧିକାର ନୀତି ଇଂରେଜ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କୁ ଅପ୍ରିୟ କରିଥିଲା । ଫଳରେ ଅଯୋଧ୍ୟାବାସୀ ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ବିଦ୍ରୋହ କରିବାକୁ ସଂକଳ୍ପବଦ୍ଧ ହୋଇଥିଲେ । କମ୍ପାନୀ ଶାସନରେ ଭୂରାଜସ୍ୱ ହାର ଅତିରିକ୍ତ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଥବାରୁ ଏବଂ ନୂତନ ନିୟମ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ସୁବିଧାଜନକ ହେଉ ନଥ‌ିବାରୁ ଅସନ୍ତୋଷ ବ୍ୟାପକ ରୂପ ଧାରଣ କରିଥିଲା । ସର୍ବୋପରି ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ରାଜ୍ୟଲିପ୍‌ସା ବିରୁଦ୍ଧରେ ନାନାସାହେବ, ତାନ୍ତିଆ ତୋପେ, ଲକ୍ଷ୍ମୀବାଈ, କନ୍‌ର ସିଂ, ଦ୍ବିତୀୟ ବାହାଦୂର ଶାହା, ଫିରୋଜ ଶାହା ପ୍ରଭୃତି ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ ।

(୨) ପ୍ରଶାସନିକ କାରଣ :
ବ୍ରିଟିଶ୍ ଶାସନ ସହିତ ଭାରତୀୟମାନେ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ପରିଚିତ ନଥିଲେ । ଏହି ଅବସ୍ଥାରେ ଇଂରେଜମାନେ ସମସ୍ତ ସୁବିଧା ଓ ସୁଯୋଗ ପାଇଥିଲେ । ଅପରପକ୍ଷେ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଅନୁରୂପ ସୁବିଧା ମିଳୁ ନଥିଲା । ସରକାରୀ କାର୍ଯ୍ୟରେ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କୁ ନିମ୍ନ ସୋପାନରେ ଅବସ୍ଥାପିତ କରାଯାଉଥିଲା ଓ ଅଳ୍ପ ଦରମା ଦିଆଯାଉଥିଲା । ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ପ୍ରତି ଅପମାନଜନକ ବ୍ୟବହାର କରିବା ଓ ତାଚ୍ଛଲ୍ୟ କରିବା ଇଂରେଜମାନଙ୍କର ଏକ ନିତିଦିନିଆ ଅଭ୍ୟାସ ଥିଲା । ଭାରତୀୟମାନଙ୍କୁ ଅସାଧୁ ଓ ଅବିଶ୍ଵାସୀ ବୋଲି ସେମାନେ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ନ୍ୟାୟ-ବିଚାର କ୍ଷେତ୍ରରେ ମଧ୍ୟ ଭାରତୀୟମାନେ ଶୋଷଣର ଶିକାର ହୋଇଥିଲେ । ଫଳରେ ବ୍ରିଟିଶ୍ ଶାସନ ପ୍ରତି ସେମାନଙ୍କର ଅନୁରକ୍ତି କମିଯାଇଥିଲା ।

(୩) ଅର୍ଥନୈତିକ କାରଣ :
ଭାରତକୁ ଶୋଷଣ କରି ଇଂଲଣ୍ଡକୁ ସମୃଦ୍ଧ କରିବା ଇଂରେଜମାନଙ୍କର ପ୍ରଧାନ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥିଲା । ସେମାନେ ଯେଉଁ ଅର୍ଥନୈତିକ ପଦ୍ଧତି ଅନୁସରଣ କରିଥିଲେ, ତାହା କେବଳ ଇଂଲଣ୍ଡ ପାଇଁ ସହାୟକ ହୋଇଥିଲା । ଶିଳ୍ପ ବିପ୍ଳବ ପରେ ଇଂଲଣ୍ଡ ନିର୍ମିତ ପଦାର୍ଥରେ ଭାରତୀୟ ବଜାର ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥିଲା । ଉକ୍ତ ପଦାର୍ଥ ବିକ୍ରୟ ପରେ ବିକ୍ରୟଲବ୍‌ଧ ଧନ ଇଂରେଜ ବଣିକମାନେ ସ୍ବଦେଶକୁ ନେଇଯାଇଥିଲେ । ଭାରତର ରାଜସ୍ୱ, ସଞ୍ଚ ସମ୍ପଦ, କୃଷିଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟ, କଞ୍ଚାମାଲ, ଆଦି ସବୁକିଛି ଇଂଲଣ୍ଡକୁ ସମୃଦ୍ଧତର କରି ଗଢ଼ି ତୋଳିଥିଲା । ଅପରପକ୍ଷେ ଭାରତର ପ୍ରଭୃତ କ୍ଷତିସାଧନ କରି ଭାରତୀୟ ଶିଳ୍ପ ଓ କୃଷିର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଇଂରେଜ ସରକାର କୌଣସି ପଦକ୍ଷେପ ନେଇ ନଥିଲେ । ଫଳରେ ଭାରତୀୟ କୃଷକ ସର୍ବସ୍ୱାନ୍ତ ହୋଇ ଯାଇଥିଲା । ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ଓ ଶୋଷଣର ଶିକାର ହୋଇ ଭାରତୀୟ ଅର୍ଥନୀତି ଧ୍ୱଂସପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥିଲା । ଦେଶର ଅର୍ଥନୈତିକ ଉନ୍ନତି ରାଜକୋଷରୁ କୌଣସି ଅର୍ଥ ବ୍ୟୟିତ ହେଉ ନଥିଲା । ଫଳରେ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ମନରେ ଅସନ୍ତୋଷ ରୂପକ ଅଗ୍ନି ପ୍ରଜ୍ଜ୍ୱଳିତ ହୋଇ ପରିଶେଷରେ ବିଦ୍ରୋହ ରୂପରେ ଆତ୍ମପ୍ରକାଶ କରିଥିଲା ।

(୪) ସାମାଜିକ କାରଣ :
ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ସଭ୍ୟତା ଓ ଶିକ୍ଷାର ସୁଫଳ ମିଳି ନଥିଲେ ସୁଦ୍ଧା ସମାଜର ରକ୍ଷଣଶୀଳ ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ କ୍ରମାଗତ ପରିବର୍ତ୍ତନକୁ ପସନ୍ଦ କରି ନଥିଲେ । ଡେଲହାଉସୀଙ୍କ ସମୟରେ ବିଧବା ବିବାହ, ରେଳପଥ, ଟେଲିଗ୍ରାଫ୍ ତାର ପ୍ରଚଳନ, ନାରୀ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଚଳନ ଓ ବେକ୍ନିକ୍‌ଙ୍କ ସମୟରେ ସତୀପ୍ରଥାର ଉଚ୍ଛେଦ, ଶିକ୍ଷା ଓ ସଂସ୍କାରମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟର ପ୍ରଚଳନ ଫଳରେ ରକ୍ଷଣଶୀଳ ହିନ୍ଦୁମାନେ ବ୍ୟଥ୍‌ତ ହୋଇଥିଲେ । ସେମାନେ ଆଶଙ୍କା କରିଥିଲେ ଯେ, ସମାଜର ସ୍ଥିତିଶୀଳ ଅବସ୍ଥା ଫଳରେ ରକ୍ଷଣଶୀଳ ହିନ୍ଦୁମାନେ ବ୍ୟଥୁତ ହୋଇଥିଲେ । ସେମାନେ ଆଶଙ୍କା କରିଥିଲେ ଯେ, ସମାଜର ସ୍ଥିତିଶୀଳ ଅବସ୍ଥା ଭାଙ୍ଗିଯିବ ଓ ପୁରାତନ ରୀତିନୀତି ଧ୍ୱଂସ ପାଇଯିବ । ଫଳରେ ଏହିସବୁ ସାମାଜିକ କାରଣକୁ ନେଇ ବିଦ୍ରୋହ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା ।

(୫) ଧର୍ମଗତ କାରଣ :
ବ୍ରିଟିଶ୍ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ପ୍ରସାର ସଙ୍ଗେସଙ୍ଗେ ଭାରତରେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟଧର୍ମର ପ୍ରସାର ପାଇଁ ପାଦ୍ରୀମାନଙ୍କୁ ଇଂଲଣ୍ଡରୁ ଆସିବାପାଇଁ ଅନୁମତି ଦେବାରୁ ସେମାନଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ଆଶାତୀତ ଭାବେ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା । ସେମାନେ ନାନା ପ୍ରଲୋଭନ ଦେଖାଇ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କୁ ଖ୍ରୀଷ୍ଟଧର୍ମରେ ଦୀକ୍ଷିତ କରାଇଥିଲେ । ଏପରିକି ବହୁ ଦାତବ୍ୟ ଅନୁଷ୍ଠାନ ଓ ଅନ୍ନଛତ୍ର ଖୋଲାଯାଇଥିଲା । ଏହାଫଳରେ ରକ୍ଷଣଶୀଳ ହିନ୍ଦୁମାନେ କ୍ରୋଧାନ୍ଵିତ ହୋଇଥିଲେ । ସର୍ବୋପରି ଖ୍ରୀଷ୍ଟିୟାନ୍‌ମାନେ ଲୁଣରେ ଗୋରୁହାଡ଼ ଗୁଣ୍ଡ ମିଶ୍ରଣ ଏବଂ କୂପ ପୋଖରୀରେ ଗୋରୁ ଓ ଘୁଷୁରି ଚର୍ବି ନିକ୍ଷେପ କରୁଛନ୍ତି ବୋଲି ହିନ୍ଦୁ ଓ ମୁସଲମାନମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ଜନରବ ପ୍ରଚାରିତ ହୋଇଥିଲା । ୧୮୫୬ରେ ଭାରତ ପାଇଁ ‘ଧର୍ମୀୟ ଅକ୍ଷମତା ଆଇନ’ ପ୍ରଣୟନ କରାଗଲା । ଏହି ଆଇନ ଅନୁସାରେ ଜଣେ ହିନ୍ଦୁ ବା ମୁସଲମାନ ଖ୍ରୀଷ୍ଟଧର୍ମ ଗ୍ରହଣ କଲେ ମଧ୍ୟ ପରିବାରର ସମ୍ପତ୍ତିରୁ ଭାଗ ପାଇପାରିବ ବୋଲି ଘୋଷଣା କରାଗଲା । ଲର୍ଡ କ୍ୟାମିଂ ଏହାକୁ କଡ଼ାକଡ଼ି ଭାବେ ପାଳନ କରିଥିଲେ ।

ଆଗରୁ ଜଣେ ହିନ୍ଦୁଧର୍ମ ଛାଡ଼ି ଅନ୍ୟ ଧର୍ମ ଗ୍ରହଣ କଲେ ପୈତୃକ ସମ୍ପତ୍ତିରୁ ଭାଗ ପାଉ ନଥିଲା । ତେଣୁ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କର ଧାରଣା ହେଲା ଯେ ସତେଅବା ସେମାନଙ୍କୁ ଖ୍ରୀଷ୍ଟଧର୍ମରେ ଦୀକ୍ଷିତ କରିବାପାଇଁ କ୍ୟାନିଂ ପ୍ରେରିତ ହୋଇଛନ୍ତି । ଶିକ୍ଷା ମାଧ୍ୟମରେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟଧର୍ମର ମହତ୍ତ୍ଵ ପ୍ରତିପାଦନ ପାଇଁ ଆମେରିକା ପାଦ୍ରୀ ସମାଜ ଆଗ୍ରାଠାରେ ଛାପାଖାନା ବସାଇ ଖ୍ରୀଷ୍ଟଧର୍ମ ସଂକ୍ରାନ୍ତୀୟ ପୁସ୍ତକ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ । ଏହାଫଳରେ ଉଭୟ ହିନ୍ଦୁ ଓ ମୁସଲମାନମାନେ ପ୍ରମାଦ ଗଣିଲେ । ଏହା ଭାରତୀୟମାନଙ୍କୁ ଉତ୍ତେଜିତ କରିଥିଲା । ଇଂରେଜ ସାମରିକ ଅଫିସରମାନେ ଭାରତୀୟ ସୈନ୍ୟମାନଙ୍କ ଧର୍ମକ୍ଷେତ୍ରରେ ହସ୍ତକ୍ଷେପ କରିଥିଲେ । ଏହି ସମସ୍ତ ଧର୍ମଗତ କାରଣ ପାଇଁ ଭାରତୀୟମାନେ ବିଦ୍ରୋହୀ ହୋଇଉଠିଲେ ଏବଂ ବିଦ୍ରୋହ ଘଟାଇଥିଲେ ।

(୬) ମନସ୍ତାତ୍ତ୍ଵିକ କାରଣ :
୧୮୫୭ର ମହାନ୍ ବିଦ୍ରୋହ ପଛରେ ମନସ୍ତାତ୍ତ୍ଵିକ କାରଣ ନିହିତ ଅଛି ବୋଲି ବହୁ ଐତିହାସିକମାନେ ମତବ୍ୟକ୍ତ କରିଥା’ନ୍ତି । ଜ୍ୟୋତିଷମାନେ ଭବିଷ୍ୟତବାଣୀ କରିଥିଲେ ଯେ, ଦୀର୍ଘ ଶହେବର୍ଷ ପରେ ଭାରତରୁ ଇଂରେଜ ଶାସନର ଅବସାନ ଘଟିବ । ୧୭୫୭ରୁ ୧୮୫୭ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଶହେବର୍ଷ ହେଉଥିଲା । ତେଣୁ ୧୮୫୭ରେ ଇଂରେଜ ଅବସାନ ଘଟିବ ବୋଲି ଭାବିଥିଲେ ବହୁ ଭାରତୀୟ । ତେଣୁ ସୈନ୍ୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ରୋଟି ଓ ପଦ୍ମଫୁଲ ଗୋପନରେ ବଣ୍ଟା ହେଉଥିଲା । ଏଥ‌ିପାଇଁ ଭାରତୀୟମାନେ ବିଦ୍ରୋହ ଘଟାଇବାପାଇଁ ସ୍ଥିର କରିଥିଲେ ।

(୭) ସାମରିକ କାରଣ :
ବିଭିନ୍ନ କାରଣରୁ ଅସନ୍ତୋଷ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିବାବେଳେ ନିମ୍ନଲିଖ୍ କାରଣଗୁଡିକ ପାଇଁ ବ୍ରିଟିଶ୍ ସାମ୍ରାଜ୍ୟକୁ ରକ୍ଷା କରୁଥିବା ଭାରତୀୟ ସିପାହିମାନେ ଅସନ୍ତୋଷ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ । ପ୍ରଥମତଃ, ଭାରତୀୟମାନେ ସୈନ୍ୟ ବିଭାଗର ଉଚ୍ଚପଦବୀ ପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସେମାନଙ୍କୁ ଉଚ୍ଚ ପଦବୀରେ ରଖାଯାଉ ନଥିଲା । କେବଳ ଇଉରୋପୀୟମାନେ ସାମରିକ ବିଭାଗର ଉଚ୍ଚ ପଦବୀରେ ନିଯୁକ୍ତି ପାଉଥିଲେ । ଦ୍ଵିତୀୟତଃ, ଭାରତୀୟ ସିପାହିମାନେ ଇଂରେଜ ସୈନ୍ୟମାନଙ୍କଠାରୁ କମ୍ ବେତନ ପାଉଥିଲେ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କୁ ହେୟ ମନେ କରାଯାଉଥିଲା । ତୃତୀୟତଃ, ସାହସିକ ପଦକ୍ଷେପ ପାଇଁ ସିପାହିମାନଙ୍କୁ କୌଣସି ପୁରସ୍କାର ବା ପଦୋନ୍ନତି ମିଳୁ ନଥିଲା ।

ଚତୁର୍ଥତଃ, ଯେଉଁ ଭାରତୀୟ ସାମରିକ ଅଫିସର ସିପାହିମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଲୋକପ୍ରିୟ ହେଉଥିଲେ ସେମାନଙ୍କୁ କାର୍ଯ୍ୟରୁ ଅନ୍ତର କରାଯାଉଥିଲା । ପଞ୍ଚମତଃ, ଧର୍ମନାଶ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ସିପାହିମାନଙ୍କୁ ସମୁଦ୍ରପାର ହୋଇ ଯୁଦ୍ଧ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରାଯାଉଥିଲା । ଷଷ୍ଠତଃ, ଭାରତୀୟ ସିପାହିମାନଙ୍କୁ ନିଜ ପରମ୍ପରା ବିରୁଦ୍ଧରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରାଯାଉଥିଲା । ସେମାନଙ୍କୁ ଦେଶୀ ଟୋପି ଓ ଚନ୍ଦନ ଟିପା ପରିଧାନ କରିବାକୁ ଅନୁମତି ଦିଆଗଲା ନାହିଁ । ଦେଶୀୟ ଟୋପି ପରିବର୍ତ୍ତେ ଘୁଷୁରି ଚମଡ଼ାରେ ନିର୍ମିତ ଏକପ୍ରକାର ସାମରିକ ଟୋପି ବ୍ୟବହାର କରିବାପାଇଁ ବାଧ୍ୟ କରାଯାଉଥିଲା । ଶେଷତଃ, ଖ୍ରୀଷ୍ଟିଆନ୍ ପାଦ୍ରୀମାନେ ସିପାହିମାନଙ୍କୁ ଖ୍ରୀଷ୍ଟଧର୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରୁଥିଲେ ।

(୮) ଆଶୁ କାରଣ :
ଏହିପରି ଅସନ୍ତୋଷ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଥିବା ସମୟରେ କମ୍ପାନୀର ସୈନ୍ୟବାହିନୀରୁ ‘ବ୍ରାଉନ୍ ବେସ୍’ ନାମକ ପୁରାତନ ବନ୍ଧୁକ ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରାଯାଇ ତା’ ସ୍ଥାନରେ ‘ଏନ୍‌ଫିଲ୍ଡ’ ବନ୍ଧୁକର ପ୍ରଚଳନ କରାଯାଇଥିଲା । ପ୍ରଥମେ ଏହାର ପ୍ରୟୋଗ ଦମ୍ବମ୍, ଅମ୍ବାଲା ଏବଂ ସିଆଲକୋଟରେ ହୋଇଥିଲା । ଏହି ବନ୍ଧୁକରେ ଗୁଳି ଭର୍ତ୍ତି କରିବାକୁ ହେଲେ ଗୁଳିଥିବା ଖୋଳର ଅଗ୍ରଭାଗକୁ ଦାନ୍ତରେ ଛିଣ୍ଡାଇ ଗୁଳିକୁ ବାହାର କରିବାକୁ ହେଉଥିଲା ଏବଂ ବନ୍ଧୁକରେ ଭର୍ତ୍ତି କରାଯାଇ ଫୁଟାଯାଉଥିଲା । ଏହି ସମୟରେ ଜନରବ ପ୍ରଚାରିତ ହୋଇଥିଲା ଯେ, ଗୁଳିର ଟୋଟାରେ ଗାଈ ଓ ଘୁଷୁରୀ ଚର୍ବି ପ୍ରଲେପିତ ହୋଇଛି । ଜାତି ଓ ଧର୍ମ ନଷ୍ଟ ହେବାର ଆଶଙ୍କା କରି ଉଭୟ ହିନ୍ଦୁ ଓ ମୁସଲମାନ ସିପାହି ଏହି ବନ୍ଧୁକ ବ୍ୟବହାର କରିବାକୁ ମନା କରିଦେଇଥିଲେ । ମାତ୍ର ଗୋରା ସରକାର ସେମାନଙ୍କ ଅସନ୍ତୋଷ ପ୍ରତି କର୍ଣ୍ଣପାତ ନକରି ସେହି ଚର୍ବି ଆଚ୍ଛାଦିତ ଗୁଡ଼ିକୁ ବ୍ୟବହାର କରିବାକୁ ସେମାନଙ୍କୁ ବାଧ୍ୟ କରିଥିଲେ । ଫଳରେ ବିଦ୍ରୋହର ବହ୍ନି ପ୍ରଜ୍ଵଳିତ ହୋଇ ଉଠିଥିଲା ।

୬। ସିପାହୀ ବିଦ୍ରୋହର ସାମାଜିକ ଓ ଅର୍ଥନୈତିକ କାରଣମାନ ବର୍ଣ୍ଣନା କର ।
Answer:
କମ୍ପାନୀର ଶହେବର୍ଷ ଯନ୍ତ୍ରଣାଦାୟକ ଶାସନରେ ଅଣନିଃଶ୍ୱାସୀ ହୋଇ ୧୮୫୭ ମସିହାରେ ଭାରତୀୟମାନ ନିଜ ପୁଞ୍ଜୀଭୂତ ଅଶାନ୍ତିର ପରିପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ, ଯାହାକୁ ଇଂରେଜମାନେ ସିପାହି ବିଦ୍ରୋହ ଭାବେ ନାମିତ କରିଥିଲେ । ଏହା ଥିଲା ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କର ପ୍ରଥମ ସଂଗଠିତ ବିଦ୍ରୋହ । କିଛିକ୍ଷଣ ପାଇଁ ଭାରତ ଭୂଇଁରେ ବ୍ରିଟିଶ୍ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ମୂଳଦୁଆକୁ ଦୋହଲାଇ ଦେଇଥିଲା ଏହି ମହାନ୍ ବିପ୍ଳବ । ଏହି ବିଦ୍ରୋହ ସମ୍ପର୍କରେ ଐତିହାସିକମାନେ ଭିନ୍ନ ମତପୋଷଣ କରିଥାନ୍ତି । Sir Marshman, Sir John Lawrence, P.E.Roberts, Malleson, Holmes ବିଶିଷ୍ଟ ଘଟଣାକୁ ‘ସିପାହିମାନଙ୍କର ବିଦ୍ରୋହ’ ରୂପେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି । ଅପରପକ୍ଷେ ଭାରତୀୟ ସ୍ବାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମର ଅନ୍ୟତମ ପୁରୋଧା Vinayak Damodar Savarkar ୧୮୫୭ର ଏହି ଘଟଣାକୁ ଭାରତର ପ୍ରଥମ ସ୍ବାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମ ରୂପେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି । ଏହି ବିଦ୍ରୋହର ସାମାଜିକ ଓ ଅର୍ଥନୈତିକ କାରଣଗୁଡିକ ହେଲା

(୧) ସାମାଜିକ କାରଣ :
ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ସଭ୍ୟତା ଓ ଶିକ୍ଷାର ସୁଫଳ ମିଳି ନଥିଲେ ସୁଦ୍ଧା ସମାଜର ରକ୍ଷଣଶୀଳ ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ କ୍ରମାଗତ ପରିବର୍ତ୍ତନକୁ ପସନ୍ଦ କରି ନଥିଲେ । ଡେଲହାଉସୀଙ୍କ ସମୟରେ ବିଧବା ବିବାହ, ରେଳପଥ, ଟେଲିଗ୍ରାଫ୍ ତାର ପ୍ରଚଳନ, ନାରୀ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଚଳନ ଓ ବେକ୍ନିକ୍‌ଙ୍କ ସମୟରେ ସତୀପ୍ରଥାର ଉଚ୍ଛେଦ, ଶିକ୍ଷା ଓ ସଂସ୍କାରମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟର ପ୍ରଚଳନ ଫଳରେ ରକ୍ଷଣଶୀଳ ହିନ୍ଦୁମାନେ ବ୍ୟଥ୍ତ ହୋଇଥିଲେ । ସେମାନେ ଆଶଙ୍କା କରିଥିଲେ ଯେ, ସମାଜର ସ୍ଥିତିଶୀଳ ଅବସ୍ଥା ଫଳରେ ରକ୍ଷଣଶୀଳ ହିନ୍ଦୁମାନେ ବ୍ୟଥ୍‌ତ ହୋଇଥିଲେ । ସେମାନେ ଆଶଙ୍କା କରିଥିଲେ ଯେ, ସମାଜର ସ୍ଥିତିଶୀଳ ଅବସ୍ଥା ଭାଙ୍ଗିଯିବ ଓ ପୁରାତନ ରୀତିନୀତି ଧ୍ୱଂସ ପାଇଯିବ । ଫଳରେ ଏହିସବୁ ସାମାଜିକ କାରଣକୁ ନେଇ ବିଦ୍ରୋହ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା ।

(୨) ଅର୍ଥନୈତିକ କାରଣ :
ଭାରତକୁ ଶୋଷଣ କରି ଇଂଲଣ୍ଡକୁ ସମୃଦ୍ଧ କରିବା ଇଂରେଜମାନଙ୍କର ପ୍ରଧାନ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥଲା । ସେମାନେ ଯେଉଁ ଅର୍ଥନୈତିକ ପଦ୍ଧତି ଅନୁସରଣ କରିଥିଲେ, ତାହା କେବଳ ଇଂଲଣ୍ଡ ପାଇଁ ସହାୟକ ହୋଇଥିଲା । ଶିଳ୍ପ ବିପ୍ଳବ ପରେ ଇଂଲଣ୍ଡ ନିର୍ମିତ ପଦାର୍ଥରେ ଭାରତୀୟ ବଜାର ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥିଲା । ଉକ୍ତ ପଦାର୍ଥ ବିକ୍ରୟ ପରେ ବିକ୍ରୟଲବ୍‌ଧ ଧନ ଇଂରେଜ ବଣିକମାନେ ସ୍ବଦେଶକୁ ନେଇଯାଇଥିଲେ । ଭାରତର ରାଜସ୍ୱ, ସଞ୍ଚ ସମ୍ପଦ, କୃଷିଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟ, କଞ୍ଚାମାଲ, ଖଣିଜପଦାର୍ଥ ଆଦି ସବୁକିଛି ଇଂଲଣ୍ଡକୁ ସମୃଦ୍ଧତର କରି ଗଢ଼ି ତୋଳିଥିଲା । ଅପରପକ୍ଷେ ଭାରତର ପ୍ରଭୃତ କ୍ଷତିସାଧନ କରି ଭାରତୀୟ ଶିଳ୍ପ କୃଷିର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଇଂରେଜ ସରକାର କୌଣସି ପଦକ୍ଷେପ ନେଇ ନଥୁଲେ । ଫଳରେ ଭାରତୀୟ କୃଷକ ସର୍ବସ୍ୱାନ୍ତ ହୋଇ ଯାଇଥିଲା । ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ଓ ଶୋଷଣର ଶିକାର ହୋଇ ଭାରତୀୟ ଅର୍ଥନୀତି ଧ୍ୱଂସପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥିଲା । ଦେଶର ଅର୍ଥନୈତିକ ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ରାଜକୋଷରୁ କୌଣସି ଅର୍ଥ ବ୍ୟୟିତ ହେଉ ନଥିଲା । ଫଳରେ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ମନରେ ଅସନ୍ତୋଷ ରୂପକ ଅଗ୍ନି ପ୍ରଜ୍ଜଳିତ ହୋଇ ପରିଶେଷରେ ବିଦ୍ରୋହ ରୂପରେ ଆତ୍ମପ୍ରକାଶ କରିଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 12 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୭ | ସିପାହୀ ବିଦ୍ରୋହର ରାଜନୈତିକ ଓ ସାମରିକ କାରଣମାନ ବର୍ଣ୍ଣନା କର ।
Answer:
କମ୍ପାନୀର ଶହେବର୍ଷ ଯନ୍ତ୍ରଣାଦାୟକ ଶାସନରେ ଅଣନିଃଶ୍ୱାସୀ ହୋଇ ୧୮୫୭ ମସିହାରେ ଭାରତୀୟମାନ ନିଜ ପୁଞ୍ଜୀଭୂତ ଅଶାନ୍ତିର ପରିପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ, ଯାହାକୁ ଇଂରେଜମାନେ ସିପାହି ବିଦ୍ରୋହ ଭାବେ ନାମିତ କରିଥିଲେ । ଏହା ଥିଲା ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କର ପ୍ରଥମ ସଂଗଠିତ ବିଦ୍ରୋହ । କିଛିକ୍ଷଣ ପାଇଁ ଭାରତ ଭୂଇଁରେ ବ୍ରିଟିଶ୍ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ମୂଳଦୁଆକୁ ଦୋହଲାଇ ଦେଇଥିଲା ଏହି ମହାନ୍ ବିପ୍ଳବ । ଏହି ବିଦ୍ରୋହ ସମ୍ପର୍କରେ ଐତିହାସିକମାନେ ଭିନ୍ନ ମତପୋଷଣ କରିଥାନ୍ତି । Sir Marshman, Sir John Lawrence, P.E.Roberts, Malleson, Holmes ବିଶିଷ୍ଟ ଘଟଣାକୁ ‘ସିପାହିମାନଙ୍କର ବିଦ୍ରୋହ’ ରୂପେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି । ଅପରପକ୍ଷେ ଭାରତୀୟ ସ୍ବାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମର ଅନ୍ୟତମ ପୁରୋଧା Vinayak Damodar Savarkar ୧୮୫୭ର ଏହି ଘଟଣାକୁ ଭାରତର ପ୍ରଥମ ସ୍ବାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମ ରୂପେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି । ଏହି ବିଦ୍ରୋହର ରାଜନୈତିକ ଓ ସାମରିକ କାରଣଗୁଡିକ ହେଲା-

(୧) ରାଜନୈତିକ କାରଣ :
ପଲାସୀ ଯୁଦ୍ଧ ପରଠାରୁ ଇଂରେଜମାନେ କ୍ରମାଗତଭାବେ ସେମାନଙ୍କର ନଗ୍ନ ସାମ୍ରାଜ୍ୟବାଦ ନୀତିକୁ ବିଭିନ୍ନ ଉପାୟରେ ପ୍ରତିଫଳିତ କରିବା ଫଳରେ ଜଣଙ୍କ ପରେ ଜଣେ ଦେଶୀୟ ରାଜା ଓ ରାଜ୍ୟ ସେମାନଙ୍କର ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ସ୍ଵୀକାର କରିଥିଲେ । ଲର୍ଡ ଉଏଲ୍‌ଲୀ ସାମନ୍ତ ସନ୍ଧି ପ୍ରୟୋଗ କରି ଦେଶୀୟ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକର ରାଜଧାନୀରେ ଜଣେ ଇଂରାଜୀ ପ୍ରତିନିସ୍ ଓ ଏକ ଇଂରେଜ ସେନାବାହିନୀ ଅବସ୍ଥାପିତ କରାଇଥିଲେ । ଫଳରେ ଦେଶୀୟ ରାଜାମାନଙ୍କର ପ୍ରଭାବ ହ୍ରାସ ପାଇଥିଲା ଏବଂ ଇଂରେଜ ପ୍ରତିନିଧ୍ ରାଜ୍ୟର ବୈଦେଶିକ ତଥା ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ବ୍ୟାପାରରେ ହସ୍ତକ୍ଷେପ କରିଥିଲେ । ଲର୍ଡ ଡେଲ୍‌ହାଉସୀ ରାଜ୍ୟସ୍ଵତ୍ଵ ଲୋପ ନୀତି ପ୍ରୟୋଗ କରି ସାତାରା, ଝାନ୍ସୀ, ନାଗପୁର, ସମ୍ବଲପୁର, ଜୈତପୁର ଏବଂ ଭଗତ୍ ଆଦି ରାଜ୍ୟକୁ ଇଂରେଜ ସାମ୍ରାଜ୍ୟଭୁକ୍ତ କରିଥିଲେ । ନାନାସାହେବଙ୍କୁ ପେନ୍ସନ୍ ଓ ପଦବୀରୁ ବଞ୍ଚିତ କରାଯାଇଥିଲା ।

ମରହଟ୍ଟାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏହା ଅପମାନଜନକ ଥିଲା, କାରଣ ଝାନ୍ସୀର ରାଣୀ ଲକ୍ଷ୍ମୀବାଈଙ୍କର ପୋଷ୍ୟପୁତ୍ର ଗ୍ରହଣକୁ ବ୍ରିଟିଶ୍ ସରକାର ଅନୁମୋଦନ କରି ନଥିଲେ । ଅଯୋଧ୍ୟାରୁ କୁଶାସନ ଲୋପ କରିବା ଛଳରେ ରାଜ୍ୟ ଅଧିକାର ନୀତି ଇଂରେଜ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କୁ ଅପ୍ରିୟ କରିଥିଲା । ଫଳରେ ଅଯୋଧ୍ୟାବାସୀ ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ବିଦ୍ରୋହ କରିବାକୁ ସଂକଳ୍ପବଦ୍ଧ ହୋଇଥିଲେ । କମ୍ପାନୀ ଶାସନରେ ଭୂରାଜସ୍ୱ ହାର ଅତିରିକ୍ତ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଥ‌ିବାରୁ ଏବଂ ନୂତନ ନିୟମ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ସୁବିଧାଜନକ ହେଉ ନଥ‌ିବାରୁ ଅସନ୍ତୋଷ ବ୍ୟାପକ ରୂପ ଧାରଣ କରିଥିଲା । ସର୍ବୋପରି ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ରାଜ୍ୟଲିପ୍‌ସା ବିରୁଦ୍ଧରେ ନାନାସାହେବ, ତାନ୍ତିଆ ତୋପେ, ଲକ୍ଷ୍ମୀବାଈ, କନ୍‌ର ସିଂ, ଦ୍ଵିତୀୟ ବାହାଦୂର ଶାହା, ଫିରୋଜ ଶାହା ପ୍ରଭୃତି ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ ।

(୨) ସାମରିକ କାରଣ :
ବିଭିନ୍ନ କାରଣରୁ ଅସନ୍ତୋଷ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିବାବେଳେ ନିମ୍ନଲିଖୂତ କାରଣଗଜୁଡିକ ପାଇଁ ବ୍ରିଟିଶ୍ ସାମ୍ରାଜ୍ୟକୁ ରକ୍ଷା କରୁଥିବା ଭାରତୀୟ ସିପାହିମାନେ ଅସନ୍ତୋଷ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ । ପ୍ରଥମତଃ, ଭାରତୀୟମାନେ ସୈନ୍ୟ ବିଭାଗର ଉଚ୍ଚପଦବୀ ପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସେମାନଙ୍କୁ ଉଚ୍ଚ ପଦବୀରେ ରଖାଯାଉ ନଥିଲା । କେବଳ ଇଉରୋପୀୟମାନେ ସାମରିକ ବିଭାଗର ଉଚ୍ଚ ପଦବୀରେ ନିଯୁକ୍ତି ପାଉଥିଲେ । ଦ୍ଵିତୀୟତଃ, ଭାରତୀୟ ସିପାହିମାନେ ଇଂରେଜ ସୈନ୍ୟମାନଙ୍କଠାରୁ କମ୍ ବେତନ ପାଉଥିଲେ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କୁ ହେୟ କରାଯାଉଥିଲା । ତୃତୀୟତଃ, ସାହସିକ ପଦକ୍ଷେପ ପାଇଁ ସିପାହିମାନଙ୍କୁ କୌଣସି ପୁରସ୍କାର ବା ପଦୋନ୍ନତି ମିଳୁ ନଥୁଲା ।

ଚତୁର୍ଥତଃ, ଯେଉଁ ଭାରତୀୟ ସାମରିକ ଅଫିସର ସିପାହିମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଲୋକପ୍ରିୟ ହେଉଥିଲେ ସେମାନଙ୍କୁ କାର୍ଯ୍ୟରୁ ଅନ୍ତର କରାଯାଉଥିଲା । ପଞ୍ଚମତଃ, ଧର୍ମନାଶ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ସିପାହିମାନଙ୍କୁ ସମୁଦ୍ରପାର ହୋଇ ଯୁଦ୍ଧ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରାଯାଉଥିଲା । ଷଷ୍ଠତଃ, ଭାରତୀୟ ସିପାହିମାନଙ୍କୁ ନିଜ ପରମ୍ପରା ବିରୁଦ୍ଧରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରାଯାଉଥିଲା । ସେମାନଙ୍କୁ ଦେଶୀ ଟୋପି ଓ ଚନ୍ଦନ ଟିପା ପରିଧାନ କରିବାକୁ ଅନୁମତି ଦିଆଗଲା ନାହିଁ । ଦେଶୀୟ ଟୋପି ପରିବର୍ତ୍ତେ ଘୁଷୁରି ଚମଡ଼ାରେ ନିର୍ମିତ ଏକପ୍ରକାର ସାମରିକ ଟୋପି ବ୍ୟବହାର କରିବାପାଇଁ ବାଧ୍ୟ କରାଯାଉଥିଲା । ଶେଷତଃ, ଖ୍ରୀଷ୍ଟିଆନ୍ ପାଦ୍ରୀମାନେ ସିପାହିମାନଙ୍କୁ ଖ୍ରୀଷ୍ଟଧର୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରୁଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 12 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୮| ୧୮୫୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.ର ମହାନ୍ ବିପ୍ଳବର ଫଳାଫଳ ସମ୍ପର୍କରେ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
୧୮୫୭ର ମହାନ୍ ବିଦ୍ରୋହ ଆଧୁନିକ ଭାରତ ଇତିହାସରେ ଏକ କ୍ରାନ୍ତିକାରୀ ଅଧ୍ୟାୟ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା । ଏହି ବିଦ୍ରୋହର ଫଳାଫଳ ଥୁଲା ସୁଦୂରପ୍ରସାରୀ ଓ ବ୍ୟାପକ । ବିଦ୍ରୋହରେ ଭାରତୀୟମାନେ ବିଶେଷ ସଫଳତା ହାସଲ କରି ନ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସେମାନଙ୍କ ମନରେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଲଢ଼େଇ କରିବାପାଇଁ ସାହସ ସଂଗ୍ରହ କରିପାରିଥିଲା । ବିଦ୍ରୋହର ଅବସାନ ପରେ ଭାରତରୁ ସ୍ୱେଚ୍ଛାଚାରୀ କମ୍ପାନୀ ଶାସନର ପୂର୍ଣ୍ଣଚ୍ଛେଦ ପଡ଼ିଥିଲା । ଇଂରେଜ ସରକାର ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷଭାବରେ କମ୍ପାନୀ ହାତରୁ କ୍ଷମତା ନିଜ ହାତକୁ ନେଇଥିଲେ । ରାଣୀ ଭିକ୍ଟୋରିଆଙ୍କ ଘୋଷଣାପତ୍ର ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଆଣିଦେଇଥିଲା ଅନେକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ।

ସାମ୍ବିଧାନିକ ସଂସ୍କାର :
୧୮୫୮ ଭାରତ ଶାସନ ଆଇନ – ୧୮୫୭ର ମହାନ୍ ବିଦ୍ରୋହ ପରେ ଇଂଲଣ୍ଡ ସଂସଦରେ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ ‘୧୮୫୮ ଭାରତ ଶାସନ ଆଇନ’ (The Govt. of India Act 1858) ପ୍ରଣୟନ କରାଯାଇଥିଲା । ଏହି ଆଇନ ବଳରେ ଭାରତରୁ କମ୍ପାନୀ ଶାସନର ଅବସାନ ଘଟିଲା । ଏହାପରେ ଭାରତ ଇଂଲଣ୍ଡର ରାଣୀଙ୍କ ନାମରେ ଏବଂ ରାଣୀଙ୍କଦ୍ଵାରା ଶାସିତ ହେଲା । ଶାସନ କ୍ଷେତ୍ରରେ କେତେକ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ପରିବର୍ତ୍ତନମାନ ଅଣାଯାଇଥିଲା ।

୧୮୫୮ ଆଇନର ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ବ୍ୟବସ୍ଥାଗୁଡ଼ିକ ହେଲା –

  • ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ପରିଷଦ (Board of Control) ଏବଂ ନିର୍ଦ୍ଦେର୍ଶକ ସଭା (Court of Directors)କୁ ଭାଙ୍ଗିଦିଆଯାଇ ଏହା ସ୍ଥାନରେ ଭାରତ ପାଇଁ ଜଣେ ରାଜ୍ୟ ସଚିବଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତ କରାଗଲା ଏବଂ ସେ ବ୍ରିଟିଶ ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳର ଜଣେ ସଦସ୍ୟ ହୋଇଥିବା ଜରୁରୀ ହେଲା ।
  • ଭାରତର ରାଜସ୍ଵ ଭାରତବାସୀଙ୍କପାଇଁ ବ୍ୟୟ ହେବ ଏବଂ ପ୍ରତିବର୍ଷ ରାଜ୍ୟ ସଚିବ ଭାରତର ଆୟ ବ୍ୟୟର ଚିଠା ଇଂଲଣ୍ଡ ସଂସଦରେ ଉପସ୍ଥାପନ କରି ଅନୁମୋଦନ କରାଇବେ ।
  • ଭାରତର ବଡ଼ଲାଟଙ୍କୁ ଗଭର୍ଣ୍ଣର ଜେନେରାଲ ପରିବର୍ତ୍ତେ ‘ଭାଇସ୍‌ୟ’ କୁହାଗଲା ।
  • ଭାରତର ଭାଇସ୍‌ରାୟ ଓ ପ୍ରାଦେଶିକ ଶାସନକର୍ତ୍ତାମାନଙ୍କୁ ଇଂଲଣ୍ଡର ଶାସକ (ରାଣୀ/ରାଜା) ନିଯୁକ୍ତି ଦେବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିଲା ।
  • ଭାରତରେ ଥିବା ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀର ପଦାତିକ ଓ ନୌବାହିନୀ ଇଂଲଣ୍ଡର ସରକାରଙ୍କ ଅଧୀନକୁ ଆସିଲା ।

ମହାରାଣୀ ଭିକ୍ଟୋରିଆଙ୍କ ଘୋଷଣାପତ୍ର:
୧୮୫୮ର ଭାରତ ଶାସନ ଆଇନ ଅନୁସାରେ ଇଂଲଣ୍ଡର ରାଣୀ ହେଲେ ‘ଭାରତ ସାମ୍ରାଜ୍ଞୀ’ । ଇଂଲଣ୍ଡର ମହାରାଣୀ ଭିକ୍ଟୋରିଆ ଭାରତ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଏକ ଘୋଷଣାପତ୍ର ପ୍ରେରଣ କରିଥିଲେ । ଖ୍ରୀ. ୧୮୫୮ ନଭେମ୍ବର ୧ ତାରିଖ ଦିନ ଆଲ୍ଲାହାବାଦର ଏକ ଆଡ଼ମ୍ବରପୂର୍ଣ୍ଣ ଦରବାରରେ ଲର୍ଡ଼ କ୍ୟାନିଂ ମହାରାଣୀଙ୍କ ଘୋଷଣାପତ୍ରକୁ ପାଠ କରିଥିଲେ ।

ଏହାର ମୁଖ୍ୟ ଦିଗଗୁଡ଼ିକ ହେଲା –

  • ଭାରତରେ ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ଶାସନର ଅବସାନ ଘଟିଲା । ଇଂଲଣ୍ଡର ଶାସକ ହେଲେ ଭାରତର ଶାସନକର୍ତ୍ତା । ସେହି ଅନୁସାରେ ମହାରାଣୀ ଭିକ୍ଟୋରିଆ ଭାରତର ଶାସନଭାର ଗ୍ରହଣ କଲେ ।
  • ପୂର୍ବରୁ ଭାରତୀୟ ରାଜାମାନଙ୍କ ସହିତ ସ୍ଵାକ୍ଷରିତ ହୋଇଥିବା ସନ୍ଧି ଓ ଚୁକ୍ତିଗୁଡ଼ିକ ମର୍ଯ୍ୟାଦା ଦିଆଯିବ ବୋଲି ଘୋଷଣା କରାଗଲା ।
  • ରାଜସ୍ଵତ୍ୱ ଲୋପ ନୀତିକୁ ଉଚ୍ଛେଦ କରାଗଲା ଏବଂ ଭବିଷ୍ୟତରେ ଏହା ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଇ ପାରିବ ନାହିଁ ବୋଲି ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ଦିଆଗଲା ।
  • ଭାରତୀୟ ଶାସକମାନେ ପୋଷ୍ୟପୁତ୍ର ଗ୍ରହଣ କରିପାରିବେ ବୋଲି ଘୋଷଣା କରାଗଲା ।
  • ଜାତି-ଧର୍ମ-ବର୍ଣ୍ଣ ନିର୍ବିଶେଷରେ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କୁ ଯୋଗ୍ୟତା ଅନୁସାରେ ଚାକିରିରେ ନିଯୁକ୍ତି ଦିଆଯିବ ବୋଲି ଘୋଷଣା କରାଗଲା ।
  • ଭାରତୀୟମାନଙ୍କର ଧର୍ମ, ପରମ୍ପରା, ଆଚରଣ ଆଦିକୁ ବିଧ୍ଵବଦ୍ଧ ସମ୍ମାନ ଦିଆଯିବ ବୋଲି ଘୋଷଣା
  • ଭାରତର ଦେଶୀୟ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ଅପହରଣ କରି ବ୍ରିଟିଶ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ବିସ୍ତାର କରାଯିବ ନାହିଁ ବୋଲି
  • ବିଦ୍ରୋହ ସମୟରେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କର ହତ୍ୟାରେ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷଭାବେ ଜଡ଼ିତ ଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟସବୁ ବିଦ୍ରୋହୀଙ୍କୁ କ୍ଷମା ପ୍ରଦାନ କରାଗଲା ।

ସାମରିକ ପୁନର୍ଗଠନ:
୧୮୫୭ ବିଦ୍ରୋହ ପରେ ଭାରତରେ ସୈନ୍ୟବାହିନୀର ପୁନର୍ଗଠନ ଅବଶ୍ୟମ୍ଭାବୀ ହୋଇପଡ଼ିଲା । ବିଦ୍ରୋହରେ ଯେଉଁ ଭାରତୀୟମାନେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ସେମାନଙ୍କୁ କାର୍ଯ୍ୟରୁ ବହିଷ୍କାର କରାଗଲା । ସୈନ୍ୟବାହିନୀରେ ଇଂରେଜ ଅଫିସର ଓ ସୈନ୍ୟମାନଙ୍କର ସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି କରାଗଲା । ସୈନ୍ୟବାହିନୀରେ ଇଉରୋପୀୟ ଓ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସୈନ୍ୟମାନଙ୍କର ଅନୁପାତ ଥୁଲା 2 : 1 । ହିନ୍ଦୁ ଓ ମୁସଲମାନମାନଙ୍କୁ ପ୍ରାୟତଃ ସୈନ୍ୟବାହିନୀରୁ ବିଦାୟ ଦିଆଗଲା । ବଙ୍ଗ ସୈନ୍ୟବାହିନୀ ବିଲୁପ୍ତ ହେଲା । ଇଂରେଜ ସରକାର ନୂତନଭାବେ ଶିଖ, ଜାଠ, ପଞ୍ଜାବୀ ଓ ଗୁର୍ଖ ରେଜିମେଣ୍ଟ ଗଠନ କରିଥିଲେ ।
ଦେଶୀୟ ରାଜା ଓ ଜମିଦାର ଶ୍ରେଣୀର ଅଭ୍ୟୁତ୍‌ଥାନ – ୧୮୫୭ ବିଦ୍ରୋହ ସମୟରେ ବହୁ ଦେଶୀୟ ରାଜା ଓ ଜମିଦାରମାନେ ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲେ । ବିଦ୍ରୋହ ପରେ ଇଂରେଜ ସରକାର ସେମାନଙ୍କୁ ଅଧ୍ଵକ ସୁବିଧା ଓ ସୁଯୋଗ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ଅନେକ ଭାରତୀୟ ସରକାରୀ କର୍ମଚାରୀ ମଧ୍ଯ ବିଦ୍ରୋହ ସମୟରେ ସରକାରଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲେ । ଫଳରେ ଇଂରେଜମାନେ ସେମାନଙ୍କ ପ୍ରତି ଯଥେଷ୍ଟ ସହାନୁଭୂତି ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଥିଲେ ।

ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସଂସ୍କାର:
୧୮୫୭ ବିଦ୍ରୋହ ଫଳରେ ବ୍ରିଟିଶ କମ୍ପାନୀର ଅର୍ଥନୈତିକ ଅବସ୍ଥା ଅତି ଦୁର୍ବଳ ହୋଇପଡ଼ିଲା । ଏଣୁ ଏ ଅବସ୍ଥା ସୁଧାରିବା ପାଇଁ କେତେକ ପଦକ୍ଷେପ ନିଆଯାଇଥିଲା । ବାଣିଜ୍ୟ ଶୁଳ୍‌କ ହାର ବୃଦ୍ଧି କରାଗଲା । ମାସିକ ୫୦୦ ଟଙ୍କା ଆୟ ଉପରେ ଶତକଡ଼ା ୫% ଆୟକର ଆଦାୟ କରାଗଲା । ଏହି ଅର୍ଥ ଶିକ୍ଷା ଓ ଲୋକହିତକର କାର୍ଯ୍ୟରେ ବ୍ୟୟିତ ହେବାପାଇଁ ପଦକ୍ଷେପମାନ ନିଆଗଲା । ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷାର ଉନ୍ନତି ଓ ଆଇନଶୃଙ୍ଖଳା ରକ୍ଷାପାଇଁ କେତେକ ନୂତନ ପଦକ୍ଷେପମାନ ନିଆଯାଇଥିଲା । ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଦେଶରେ ଶିକ୍ଷା ବିଭାଗ ସ୍ଥାପନ କରାଗଲା ଏବଂ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଦେଶରେ ଗୋଟିଏ କରି ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ପୋଲିସ୍ ବିଭାଗ ସୃଷ୍ଟି କରାଗଲା । ୧୮୬୧ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଭାରତୀୟ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ ଆଇନ ଗୃହୀତ ହୋଇ ବମ୍ବେ, ମାନ୍ଦ୍ରାଜ ଓ କଲିକତାଠାରେ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟମାନ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଗଲା । ୧୮୮୬ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଭାରତୀୟ ପୋଲିସ୍ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ କରାଯାଇ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଦେଶରେ ଜଣେ ଜଣେ ଇନ୍ସପେକ୍ଟର ଜେନେରାଲଙ୍କ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ ଗୋଟିଏ ଗୋଟିଏ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ପୋଲିସ୍ ବିଭାଗ ସୃଷ୍ଟି କରାଗଲା । ତାଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବାପାଇଁ ଜଣେ ଜଣେ ଡେପୁଟି ଇନ୍ସପେକ୍ଟର-ଜେନେରାଲ ନିଯୁକ୍ତ କରାଗଲା । ପ୍ରତ୍ୟେକ ଜିଲ୍ଲାରେ ପୋଲିସ୍ ସୁପରିଣ୍ଟେଣ୍ଡେଣ୍ଟ ନିଯୁକ୍ତି ପାଇଲେ । ଶାନ୍ତିଶୃଙ୍ଖଳା ରକ୍ଷା ପାଇଁ ବ୍ୟାପକ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଥିଲା ।

ପରୋକ୍ଷ ଫଳାଫଳ:
୧୮୫୭ର ବିଦ୍ରୋହ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ମନରେ ଜାତୀୟ ଚେତନାର ବୀଜବପନ କରିଥିଲା । ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ସ୍ଵାଧୀନତା ହାସଲ କରିବାପାଇଁ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କୁ ପ୍ରେରଣା ଦେଇଥିଲା । ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ଏହି ବିଦ୍ରୋହ ଇଂରେଜମାନଙ୍କୁ ଚେତାବନୀ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲା । ସେମାନେ ଆଉ ପୂର୍ବଭଳି ଭାରତୀୟମାନଙ୍କୁ ସ୍ଵେଚ୍ଛାଚାରିତା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବାକୁ ସାହସ କରି ନଥିଲେ । ଏହି ବିଦ୍ରୋହର ଫଳସ୍ଵରୂପ ସାମାଜିକ ସଂସ୍କାରଦ୍ୱାରା ଉଦ୍‌ବୁଦ୍ଧ ହୋଇ ଶିକ୍ଷିତ ଭାରତୀୟମାନେ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ଏବଂ ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସ୍ଵାଧୀନତାପାଇଁ ସଂଗ୍ରାମ କରିପାରିଥିଲେ । ବାସ୍ତବିକ ବିଦ୍ରୋହର ଫଳାଫଳ ଅତି ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ଥିଲା । ଇଂରେଜ ସରକାର ବିଦ୍ରୋହ ପରେ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ପ୍ରତି ଉଦାର ନୀତି ଅବଲମ୍ବନ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହୋଇଥିଲେ । ବିଦ୍ରୋହ ବିଫଳ ହୋଇଥିଲେହେଁ ପରବର୍ତୀ ସମୟରେ ଏହା ଜନଦେଇଥଲା ଭାରତୀୟ ନବଜାଗରଣକୁ । ଜାତୀୟତାର ଏହି କ୍ଷୁଦ୍ର ସ୍ଫୁଲିଙ୍ଗ ଟିକକ ଭବିଷ୍ୟତରେ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ହୃଦୟରେ ବିଦ୍ରୋହର ବହି ପଜଳନ କରି ତେଜୀୟାନ କରିଥିଲା ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 12 Objective Questions in Odia Medium

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 History Solutions Chapter 12 ବ୍ରିଟିଶ୍ ଔପନିବେଶିକ ବିରୁଦ୍ଧରେ ବିଦ୍ରୋହ ସନ୍ନ୍ୟାସୀ ବିଦ୍ରୋହ, ଖୋର୍ଦ୍ଧା ବିଦ୍ରୋହ (୧୮୧୭), ସାନ୍ତାଳ ବିଦ୍ରୋହ (୧୮୫୬-୫୬), ମହାନ୍ ଭାରତୀୟ ବିଦ୍ରୋହ (୧୮୫୭) Objective Questions.

CHSE Odisha 12th Class History Chapter 12 Objective Questions in Odia Medium

ବସ୍ତୁନିଷ୍ଠ ଓ ଅତିସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
A. ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଚାରୋଟି ଉତ୍ତର ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।

୧। ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତି ଖୋର୍ଦ୍ଧାରେ ସଂଘଟିତ ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହର ନେତୃତ୍ବ ନେଇଥିଲେ ?
(କ) ବିଦ୍ୟାଧର ମହାପାତ୍ର
(ଖ) ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁ ବିଦ୍ୟାଧର ମହାପାତ୍ର
(ଗ) ଧରଣୀଧର ମହାପାତ୍ର
(ଘ) ଜନାଦ୍ଦନ ମହାପାତ୍ର
Answer:
(ଖ) ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁ ବିଦ୍ୟାଧର ମହାପାତ୍ର

୨। ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ମସିହାରେ ଜଗବନ୍ଧୁ ତାଙ୍କର ସମସ୍ତ ନିଷ୍କର ଜମି ହରାଇଥିଲେ ?
(କ) ୧୮୦୧ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଖ) ୧୮୦୨ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଗ) ୧୮୦୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଘ) ୧୮୦୪ ଖ୍ରୀ.ଅ.
Answer:
(ଘ) ୧୮୦୪ ଖ୍ରୀ.ଅ.

୩ । ସେ ସମୟରେ ଓଡ଼ିଶାର ଅମଲାତନ୍ତ୍ରରେ କେଉଁମାନଙ୍କର ପ୍ରତିପତ୍ତି ଅଧ୍ଵ ଥୁଲା ?
(କ) ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କର
(ଖ) ବଙ୍ଗାଳୀମାନଙ୍କର
(ଗ) ମାରୱାଡ଼ିମାନଙ୍କର
(ଘ) ଇଂରେଜମାନଙ୍କର
Answer:
(ଖ) ବଙ୍ଗାଳୀମାନଙ୍କର

୪। ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହ ସମୟରେ କଟକର ମାଜିଷ୍ଟ୍ରେଟ୍ କିଏ ଥିଲେ ?
(କ) ଏଡଓ୍ୱାର୍ଡ଼ ଇମ୍ଫ
(ଖ) ଲେଫ୍‌ଟନାଣ୍ଟ ଫାରିସ୍
(ଗ) ଲେଫ୍‌ଟନାଣ୍ଟ ଟ୍ରାଭିସ୍
(ଘ) ଲେଫ୍‌ଟନାଣ୍ଟ ଫ୍ରିଡ଼ାକ୍‌ସ୍
Answer:
(କ) ଏତ୍ୱାର୍ଡ଼ ଇମ୍ଫ

୫। ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ହୋଇଥିବା ବିଦ୍ରୋହକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
(କ) ସିପାହୀ ବିଦ୍ରୋହ
(ଖ) ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହ
(ଗ) କନ୍ଧ ବିଦ୍ରୋହ
(ଘ) ସାନାଳ ବିଦ୍ରୋହ
Answer:
(ଖ) ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହ

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 12 Objective Questions in Odia Medium

୬ । ସିପାହି ବିଦ୍ରୋହ ସମୟରେ କିଏ ଭାରତର ବଡ଼ଲାଟ ଥିଲେ ?
(କ) ଲର୍ଡ଼ କ୍ୟାଟିଂ
(ଖ) ଲର୍ଡ଼ ଡେଲହାଉସୀ
(ଗ) ଲର୍ଡ ଉଏଲ୍‌ଲୀ
(ଘ) ଲର୍ଡ଼ ଉଇଲିୟମ୍ ବେଣ୍ଟିକ୍
Answer:
(କ) ଲର୍ଡ କ୍ୟାନିଂ

୭। ଝାନ୍ସୀଠାରେ ସିପାହି ବିଦ୍ରୋହର ନେତୃତ୍ଵ କିଏ ନେଇଥିଲେ ?
(କ) ମଙ୍ଗଳପାଶେ
(ଖ) ତାନ୍ତିଆତୋପେ
(ଗ) ରାଣୀ ଲକ୍ଷ୍ମୀବାଈ
(ଘ) ନାନାସାହେବ
Answer:
(ଗ) ରାଣୀ ଲକ୍ଷ୍ମୀବାଈ

୮ | କେବେ ଇଂରେଜ ସରକାର ଏନ୍‌ଫିଲ୍‌ଡ୍ ବନ୍ଧୁକ ପ୍ରଚଳନ କରିଥିଲେ ?
(କ) ଖ୍ରୀ.ଅ. ୧୮୫୩
(ଖ) ଖ୍ରୀ.ଅ. ୧୮୫୪
(ଗ) ଖ୍ରୀ.ଅ. ୧୮୫୫
(ଘ) ଖ୍ରୀ.ଅ. ୧୮୫୬
Answer:
(ଘ) ୧୮୫୬ ଖ୍ରୀ.ଅ.

୯ । କେଉଁ ଭାରତୀୟ ସିପାହି ୧୮୫୭ର ବିଦ୍ରୋହ ଆରମ୍ଭ କରି ଜେନେରାଲ ହିଅରସେଙ୍କ ଆଦେଶରେ ଫାଶୀଖୁଣ୍ଟରେ ଝୁଲିଥିଲେ ?
(କ) ମଙ୍ଗଳପାଣ୍ଡେ
(ଖ) ତାନ୍ତିଆତୋପେ
(ଗ) କନ୍‌ର ସିଂହ
(ଘ) ନାନାସାହେବ
Answer:
(ଘ) ମଙ୍ଗଳପାଣ୍ଡେ

୧୦ । କେବେ ଭାରତରୁ ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ଶାସନର ଅବସାନ ଘଟିଥିଲା ?
(କ) ଖ୍ରୀ.ଅ. ୧୮୫୪
(ଖ) ଖ୍ରୀ.ଅ. ୧୮୫୬
(ଗ) ଖ୍ରୀ.ଅ. ୧୮୫୭
(ଘ) ଖ୍ରୀ.ଅ. ୧୮୫୮
Answer:
(ଘ) ୧୮୫୮ ଖ୍ରୀ.ଅ.

୧୧ । ବିହାରଠାରେ ବିଦ୍ରୋହର ନେତୃତ୍ୱ କିଏ ନେଇଥିଲେ ?
(କ) ଦ୍ଵିତୀୟ ବାହାଦୂରଶାହା
(ଖ) କନୱାର ସିଂହ
(ଗ) ତାନ୍ତିଆପେ
(ଘ) ମଙ୍ଗଳପାଣ୍ଡେ
Answer:
(ଖ) କନୱାର ସିଂହ

୧୨ । ଅଷ୍ଟାଦଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଦ୍ୱିତୀୟାର୍ଦ୍ଧରେ ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ଅଞ୍ଚଳରେ ସନ୍ନ୍ୟାସୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ମୁଣ୍ଡ ଟେକିଥିଲା ?
(କ) ଓଡ଼ିଶା
(ଖ) ବିହାର
(ଗ) ବେଙ୍ଗଲ
(ଘ) ମାଡ୍ରାସ୍
Answer:
(ଗ) ବେଙ୍ଗଲ

୧୩ । ଜଳପାଇଗୁଡ଼ିର ମୁର୍ଶିଦାବାଦ ଏବଂ ବୈକୁଣ୍ଠପୁରର ଆଖପାଖ ଜଙ୍ଗଲରେ ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ବିଦ୍ରୋହ ମୁକ୍ତ ଟେକିଥିଲା ?
(କ) କନ୍ଧ ବିଦ୍ରୋହ
(ଖ) ସନ୍ନ୍ୟାସୀ ବିଦ୍ରୋହ
(ଗ) ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହ
(ଘ) ସିପାହୀ ବିଦ୍ରୋହ
Answer:
(ଖ) ସନ୍ନ୍ୟାସୀ ବିଦ୍ରୋହ

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 12 Objective Questions in Odia Medium

୧୪ । ବକ୍ସାର ଯୁଦ୍ଧରେ ଜିତି କମ୍ପାନୀ ସରକାର ରାଜସ୍ୱ ଆଦାୟ କରିବାରୁ ତାହା ବିରୁଦ୍ଧରେ ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁମାନେ ବିଦ୍ରୋହ କରିଥିଲେ ?
(କ) ପାଇକମାନେ
(ଖ) ସିପାହୀମାନେ
(ଗ) କନ୍ଧମାନେ
(ଘ) ସନ୍ନ୍ୟାସୀମାନେ
Answer:
(ଘ) ସନ୍ନ୍ୟାସୀମାନେ

୧୫। ଦଶମୀ ନାଗ କିଏ ?
(କ) କନ୍ଧ ନେତା
(ଖ) ସନ୍ୟାସା
(ଗ) ରାଜା
(ଘ) ବେଙ୍ଗଲର ଜିଲ୍ଲାପାଳ
Answer:
(ଖ) ସନ୍ନ୍ୟାସୀ

୧୬ । ସାନ୍ତାଳ ବିଦ୍ରୋହ କେଉଁ ନାମରେ ପରିଚିତ ?
(କ) ଗୁଲ
(ଖ) ମେଳି
(ଗ) ହୁଲ
(ଘ) ଉଲଗୁଲାନ୍
Answer:
(ଖ) ହୁଲ୍

୧୭ । ରାଜମହଲ ପାର୍ବତ୍ୟ ଅଞ୍ଚଳରେ ବସତି ସ୍ଥାପନ କରିଥିବା ସାନ୍ତାଳ ଅଞ୍ଚଳକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଉଥିଲା ?
(କ) ଦାମିନ୍-ଇ-କୋହ
(ଖ) ସର୍-ଇ-ଜଳର
(ଗ) ଇତମୁଦୌଲ
(ଘ) ଉଲଗୁଲାନ୍
Answer:
(ଖ) ଦାମିନ୍- ଇ-କୋହ

୧୮। ସାନ୍ତାଳମାନେ କେଉଁମାନଙ୍କୁ ଦିକୁ କହିଥିଲେ ?
(କ) ଇଂରେଜମାନଙ୍କୁ
(ଖ) ଜମିଦାରମାନଙ୍କୁ
(ଗ) ପୋଲିସ୍‌ମାନଙ୍କୁ
(ଘ) ମହାଜନଙ୍କୁ
Answer:
(ଖ) ଜମିଦାରମାନଙ୍କୁ ।

B. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

୧ । ୧୮୫୫-୫୬ ମସିହାରେ ବଙ୍ଗଳା ଓ ବିହାର _________________ ବିଦ୍ରୋହର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
ସାନ୍ତାଳ

୨। ପାଇକ ବିଦୋହ _______________ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ସଂଘଟତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
୧୮୧୭

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 12 Objective Questions in Odia Medium

୩। ବକ୍ସିର ଅର୍ଥ ________________ ।
Answer:
ସେନାପତି

୪। ________________ ମସିହାରେ ରୋଡ଼ଙ୍ଗ ଜମିଦାରୀ ଉପରେ ନିଜର ନ୍ୟାଯ୍ୟଦାବିକୁ ଫେରିପାଇବାପାଇଁ ଜଗବନ୍ଧୁ କଟକର କମିଶନରଙ୍କ ପାଖରେ ପ୍ରଥମେ ଆବେଦନ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ରିଚାର୍ଡ଼ସନ୍

୫ । ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହ ସମୟରେ କଟକର ମାଜିଷ୍ଟ୍ରେଟ୍ ________________ ଥିଲେ ।
Answer:
ଏଡ଼୍ୱାର୍ଡ଼ ଇମ୍ଫ

୬ | ନାନାସାହେବଙ୍କ ମନା _______________ ୧୮୫୭ ବିଦ୍ରୋହରେ ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଲଢ଼ିଥିଲେ ।
Answer:
ତାନ୍ତିଆ ଟୋପେ

୭ । ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁ ________________ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଆତ୍ମସମର୍ପଣ କରିଥିଲେ ।
Answer:
୧୮୨୫

୮ । ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁଙ୍କର ______________ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଦେହାନ୍ତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
୧୮୨୯

୯। ସନ୍ନ୍ୟାସୀ ବିଦ୍ରୋହ ________________ ର ଆଖପାଖ ଜଙ୍ଗଲରେ ଘଟିଥିଲା ।
Answer:
ବୈକୁଣ୍ଠପୁର

୧୦| _________________ ମସିହାରେ ବାରାକ୍‌ପୁର ସୈନ୍ୟମାନେ ବର୍ମାକୁ ଯିବାପାଇଁ ମନା କରିଦେଇଥିଲେ ।
Answer:
୧୮୨୪

୧୧ । ୧୮୫୮ ମସିହା ନଭେମ୍ବର ୧ ତାରିଖ ଦିନ _______________ ଠାରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ଦରବାରରେ ଭାଇସ୍‌ୟ ଲର୍ଡ଼ କ୍ୟାମିଂ ଭିକ୍ଟୋରିଆ ଘୋଷଣାପତ୍ର ପାଠ କରିଥିଲେ ।
Answer:
୧୮୫୭ ମାର୍ଚ୍ଚ ୩

୧୨। ________________ ସତୀଦାହ ପ୍ରଥା ଉଚ୍ଛେଦ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ଲର୍ଡ଼ ଉଇଲିୟମ୍ ବେଣ୍ଟିକ୍

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 12 Objective Questions in Odia Medium

C. ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।

୧। ନାନାସାହେବ କିଏ ?
Answer:
ସିପାହି ବିଦ୍ରୋହର ଅନ୍ୟତମ ନେତା ଥିଲେ ନାନାସାହେବ ଏବଂ ସେ କାନପୁରଠାରେ ବିଦ୍ରୋହର ନେତୃତ୍ଵ ନେଇଥିଲେ ।

୨। ବକ୍‌ସି ଜଗବନ୍ଧୁ କେଉଁମାନଙ୍କର ନେତୃତ୍ୱ ନେଉଥିଲେ ?
Answer:
ବକ୍ସିସି ଜଗବନ୍ଧୁ ଖୋର୍ଦ୍ଧାର ପାଇକମାନଙ୍କର ନେତୃତ୍ୱ ନେଉଥିଲେ ।

୩। ୧୮୫୭ ବିଦ୍ରୋହ ସମୟରେ ଇଂଲଣ୍ଡର ରାଣୀ କିଏ ଥିଲେ ?
Answer:
୧୮୫୭ ବିଦ୍ରୋହ ସମୟରେ ଇଂଲଣ୍ଡର ରାଣୀ ଥିଲେ ଭିକ୍ଟୋରିଆ ।

୪ । ଭାରତର ପ୍ରଥମ ଭାଇସ୍‌ରାୟ କିଏ ?
Answer:
ଭାରତର ପ୍ରଥମ ଭାଇସ୍ରାୟ ଲର୍ଡ଼ କ୍ୟାଟିଂ ଥିଲେ ।

୫। ସିପାହି ବିଦ୍ରୋହ ସମୟରେ ଏଥରେ ଭାଗ ନେଇଥିବା ଓଡ଼ିଶାର କେଉଁ ଦୁଇଜଣ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ବ୍ୟକ୍ତି ଥିଲେ ?
Answer:
ସିପାହି ବିଦ୍ରୋହରେ ଓଡ଼ିଶାରୁ ଭାଗ ନେଇଥିବା ଦୁଇଜଣ ବ୍ୟକ୍ତି ଥିଲେ ବୀର ସୁରେନ୍ଦ୍ର ସାଏ ଓ ଚାଖୁ ଖୁଣ୍ଟିଆ ।

୬। ଇଂରେଜ ଶାସନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସନ୍ନ୍ୟାସୀମାନେ କେବେ ବିଦ୍ରୋହ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଇଂରେଜ ଶାସନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସନ୍ନ୍ୟାସୀମାନେ ୧୮୦୨ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ବିଦ୍ରୋହ କରିଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 12 Objective Questions in Odia Medium

D. ଭ୍ରମ ସଂଶୋଧନ କର ।

୧| ୧୮୫୭ ବିଦ୍ରୋହରେ ସିପାହିମାନଙ୍କର ସଂପୃକ୍ତି ଏକ ଆର୍ଥନୀତିକ କାରଣ ଥିଲା ।
Answer:
୧୮୫୭ ବିଦ୍ରୋହରେ ସିପାହିମାନଙ୍କର ସଂପୃକ୍ତି ଏକ ସାମରିକ କାରଣ ଥିଲା ।

୨। ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁ ଘୁମୁସର ରାଜାଙ୍କର ବକ୍ସି ଥିଲେ ।
Answer:
ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁ ଖୋର୍ଦ୍ଧା ରାଜାଙ୍କର ବକ୍ସି ଥିଲେ ।

୩ । ୧୮୨୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁ ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ନିକଟରେ ଆତ୍ମସମର୍ପଣ କରିଥିଲେ ।
Answer:
୧୮୨୫ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁ ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ନିକଟରେ ଆତ୍ମସମର୍ପଣ କରିଥିଲେ ।

୪। ଭାରତରେ ସତୀଦାହ ପ୍ରଥା ଏକ ଧର୍ମୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଥିଲା ।
Answer:
ଭାରତରେ ସତୀଦାହ ପ୍ରଥା ଏକ ସାମାଜିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 12 Objective Questions in Odia Medium

୫। ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁଙ୍କ ନେତୃତ୍ଵରେ ସିପାହୀ ବିଦ୍ରୋହ ତୀବ୍ରତର ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁଙ୍କ ନେତୃତ୍ଵରେ ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହ ତୀବ୍ରତର ହୋଇଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 8 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 History Solutions Chapter 8 ଦିଲ୍ଲୀରେ ସୁଲତାନୀ ରାଜତ୍ଵ Short & Long Answer Questions.

CHSE Odisha 12th Class History Chapter 8 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
A. ଦୁଇଟି / ତିନୋଟି ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

୧। ଦିୱାନ-ଇ-ରସାଲତଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ଦିୱାନ୍-ଇ-ରସାଲତ୍ ଥିଲେ ବୈଦେଶିକ ମନ୍ତ୍ରୀ । ସେ ସର୍ବଦା ବହିର୍ଦେଶମାନଙ୍କ ସହିତ କୂଟନୈତିକ ସମ୍ପର୍କ ସ୍ଥାପନ କରୁଥିଲେ । ବିଦେଶକୁ ଦୂତମାନଙ୍କୁ ପ୍ରେରଣ କରିବା ଓ ସେଠାରୁ ଦୂତ ଗ୍ରହଣ କରିବା ତାଙ୍କର ପ୍ରଧାନ କାର୍ଯ୍ୟ ଥିଲା । ସେ ଗୁପ୍ତଚରମାନଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ବହିର୍ଦେଶଗୁଡ଼ିକର କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ଉପରେ ସଜାଗ ଦୃଷ୍ଟି ରଖୁଥିଲେ ।

୨ । ସୁଲତାନୀ ସମାଜରେ ବିଦ୍ୟାର୍ଥୀମାନଙ୍କୁ କେଉଁ ଭାଷାରେ ଶିକ୍ଷାଦାନ କରାଯାଉଥିଲା ? ଦେଶରେ କେତୋଟି ମଦ୍ରାସା ଥିଲା ?
Answer:
ସୁଲତାନୀ ସମାଜରେ ବିଦ୍ୟାର୍ଥୀମାନଙ୍କୁ ଆରବୀ ଏବଂ ପାର୍ଶୀ ଭାଷାରେ ଶିକ୍ଷାଦାନ କରାଯାଉଥିଲା । ଦେଶରେ ୩୦ଟି ମଦ୍ରାସା ଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 8 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୩ । ଦିୱାନ୍-ଇ-ଇନ୍ସା ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:
ଏହି ବିଭାଗ ଦାୟିତ୍ଵରେ ସୁଲତାନଙ୍କ ପତ୍ର ବିନିମୟ କାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଉଥିଲା । ସୁଲତାନ ଓ ପ୍ରାଦେଶିକ ଶାସକ ଏବଂ ସୁଲତାନ ଓ କରଦ ରାଜାଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏହା ସୁଲତାନଙ୍କ ପତ୍ର ଆଦାନ ପ୍ରଦାନ କରୁଥିଲା । ସୁଲତାନଙ୍କ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ଘୋଷଣା ଏହି ବିଭାଗଦ୍ଵାରା ପ୍ରକାଶିତ ହେଉଥିଲା ।

୪ । ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ଆରିଜ୍-ଇ-ମମଲିକ୍‌ଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ଆରିଜ୍-ଇ-ମମଲିକ ସାମରିକ୍ ବିଭାଗର ମନ୍ତ୍ରୀ ଥିଲେ । ତାଙ୍କ ବିଭାଗକୁ ଦିୱାନ-ଇ-ଆର୍ଜ କୁହାଯାଉଥିଲା । ସୈନ୍ୟମାନଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଏବଂ ତାଲିମ ଦେବା କାର୍ଯ୍ୟକୁ ସେ ହିଁ କରୁଥିଲେ । ସୈନ୍ୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଶୃଙ୍ଖଳା ରକ୍ଷାକରିବା ଓ ସେମାନଙ୍କୁ ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର, ଖାଦ୍ୟ ଓ ଔଷଧ ଯୋଗାଇବା ତାଙ୍କର ଦାୟିତ୍ଵ ଥିଲା ।

୫ । ଅମୀର ଖୁସ୍ରୁ କେଉଁ ସୁଲତାନଙ୍କ ରାଜଦରବାରରେ ଥିଲେ ? ତାଙ୍କଦ୍ୱାରା ଲେଖାହୋଇଥିବା ପୁସ୍ତକର ନାମ କ’ଣ ?
Answer:
ଅମୀର ଖୁସ୍ରୁ ସୁଲତାନ ଆଲ୍ଲାଉଦ୍ଦିନ୍ ଖିଲ୍‌ଜୀଙ୍କ ରାଜଦରବାରରେ ଥିଲେ । ତାଙ୍କଦ୍ଵାରା ଲିଖ୍ ପୁସ୍ତକର ନାମ ତାରିକ୍-ଇ-ଆଲାଇ ଥିଲା ।

୬। ‘ତାରିକ୍‌-ଇ-ଆଲାଇ’ ପୁସ୍ତକର ରଚୟିତା କିଏ ? ସେ ଏଥ‌ିରେ କେଉଁ ବିଷୟରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି ?
Answer:
‘ତାରିକ୍-ଇ-ଆଲାଇ’ ପୁସ୍ତକର ରଚୟିତା ଅମୀର ଖୁସ୍ରୁ । ସେ ଏଥିରେ ସୁଲତାନ୍‌ ଆଲ୍ଲାଉଦ୍ଦିନ୍ ଖିଲ୍‌ଜୀଙ୍କ ଦିଗ୍‌ବିଜୟ କଥା ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି ।

୭ | ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ବରିଦ୍‌-ଇ-ମମଲିକ୍ ଏବଂ ସର୍-ଇ-ଜନ୍ଦରଙ୍କ ମୁଖ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ବରିଦ୍-ଇ-ମମଲିକ୍ ଦେଶର ଗୁପ୍ତଚର ବିଭାଗରେ ଏବଂ ସର୍-ଇ-ଜନ୍ଦର ସୁଲତାନଙ୍କ ଦେହରକ୍ଷୀମାନଙ୍କୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବା ଦାୟିତ୍ଵରେ ରହିଥିଲେ ।

୮ | ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ଦିୱାନ୍-ଇ-ଇନ୍‌ସାଙ୍କ ଦାୟିତ୍ୱ କ’ଣ ଥିଲା ? ଏହି ଶାସନରେ କାହାକୁ ଦିୱାନ୍-ଇ-ମମଲିକ୍ କୁହାଯାଉଥିଲା ?
Answer:
ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ଦିୱାନ୍-ଇ-ଇନ୍ସ ରାଷ୍ଟ୍ରର ଚିଠିପତ୍ର ଦାୟିତ୍ଵରେ ରହିଥିଲେ । ଏହି ଶାସନରେ ସୈନ୍ୟ ବିଭାଗର ମୁଖ୍ୟଙ୍କୁ ଦିୱାନ-ଇ-ମମଲିକ୍ କୁହାଯାଉଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 8 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୯। କିଏ ହୁଲିଆ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରଚଳନ କରିଥିଲେ ? ଦିଲ୍ଲୀ ସୁଲତାନମାନେ କେତେ ପ୍ରକାର କର ଆଦାୟ କରୁଥିଲେ ? ସେଗୁଡ଼ିକର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ଆଲ୍ଲାଉଦ୍ଦିନ୍ ଖିଲ୍‌ଜୀ ହୁଲିଆ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରଚଳନ କରିଥିଲେ । ଦିଲ୍ଲୀ ସୁଲତାନମାନେ ପାଞ୍ଚ ପ୍ରକାର କର ଆଦାୟ କରୁଥିଲେ; ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା – ଜାକତ୍, ଖାରଜ୍, ଖାମସ୍, ଜିଜିୟା ଏବଂ ଉସର୍ ।

୧୦ । ଇକ୍‌ତା କ’ଣ ? ଆଲାଉଦ୍ଦିନ୍ ଖିଲ୍‌ଜୀଙ୍କ ସମୟରେ କେତୋଟି ପ୍ରଦେଶ ଥିଲା ?
Answer:
ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ପ୍ରଦେଶଗୁଡ଼ିକୁ ଇକ୍‌ତା କୁହାଯାଉଥିଲା । ଆଲାଉଦ୍ଦିନ୍ ଖିଜୀଙ୍କ ସମୟରେ ୧୦ଟି ପ୍ରଦେଶ ଥିଲା ।

୧୧ । କେଉଁ କେଉଁ ଭାଷାର ସମ୍ମିଶ୍ରଣରେ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ଵ ଭାଷା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା ? ‘ତାରିଖ୍-ଇ-ଫିରୋଜଶାହୀ’ କିଏ ରଚନା କରିଥିଲେ ?
Answer:
ପାର୍ଶୀ ଓ ହିନ୍ଦୀ ଭାଷାର ସମ୍ମିଶ୍ରଣରେ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ଵ ଭାଷା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା । ଜିଆ-ଉଦ୍ଦିନ ବରାନୀ ‘ତାରିଖ-ଇ- ଫିରୋଜଶାହୀ’ ରଚନା କରିଥିଲେ ।

୧୨ । ଶାରିଆତ୍ ଅନୁଯାୟୀ ସୁଲତାନ୍ ଯେଉଁ ପାଞ୍ଚଟି ଉତ୍ସରୁ ଆୟ କରୁଥିଲେ ଓ ସେଗୁଡ଼ିକର ନାମ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ଶାରିଆତ୍ ଅନୁଯାୟୀ ସୁଲତାନ୍ ପାଞ୍ଚଗୋଟି ଉତ୍ସରୁ ଆୟ କରୁଥିଲେ । ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା – ଉସର୍, ଖାରଜ୍, ଖାମସ୍, ଜାକତ୍ ଏବଂ ଜିଜିୟା ।

୧୩ । ମହତାସିବ୍‌ମାନଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ପ୍ରଧାନ ପ୍ରଧାନ ସହରରେ ମହତାସିବ୍ ନାମକ କର୍ମଚାରୀମାନଙ୍କୁ ଅବସ୍ଥାପିତ କରାଯାଇଥିଲା । ସେମାନେ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ଆଚରଣ ପ୍ରତି ଦୃଷ୍ଟି ଦେଉଥିଲେ, ବଜାର ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରୁଥିଲେ, ମାପ ଓ ଓଜନ ତଦାରଖ କରୁଥିଲେ ଏବଂ ମଦ୍ୟ, ଭାଙ୍ଗ ଓ ଗଞ୍ଜେଇ ପ୍ରଭୃତି ସେବନ ନିଷେଧ କରୁଥିଲେ ।

୧୪ । ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ମନ୍ତ୍ରୀମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଧାନ କିଏ ଥିଲେ ? ତାଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଉଥିଲା ?
Answer:
ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ମନ୍ତ୍ରୀମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ୱାଜିର ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଥିଲେ । ତାଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟକୁ ଦିୱାନ୍-ଇ-ଜରାତ୍ କୁହାଯାଉଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 8 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୧୫ । ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ବିଚାରପତି କିଏ ଥିଲେ ? ବିଚାର ବିଭାଗର ନାମ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ବିଚାରପତି ସୁଲତାନ୍ ଥିଲେ । ବିଚାର ବିଭାଗକୁ ଦିୱାନ୍-ଇ-କ୍ୱାଜା ନାମରେ ଅଭିହିତ କୁରାଯାଇଥିଲା ।

୧୬ । ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ରାଜସ୍ବ ବିଭାଗର କେଉଁ ପଦବୀଗୁଡ଼ିକ ହିନ୍ଦୁମାନେ ଲାଭ କରୁଥିଲେ ? ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର କୃଷି ଦପ୍ତରକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଉଥିଲା ?
Answer:
ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ରାଜସ୍ୱ ବିଭାଗର ମକଦ୍ଦମ, ଖୁତ୍ ଓ ଚୌଧୁରୀ ଆଦି ପଦବୀଗୁଡ଼ିକ ହିନ୍ଦୁମାନେ ଲାଭ କରୁଥିଲେ । ସେ ସମୟରେ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର କୃଷି ଦପ୍ତରକୁ ଦିୱାନ୍-ଇ- କୋହି କୁହାଯାଉଥିଲା ।

୧୭ । ଜିଜିୟା କ’ଣ ? ଏହା କେଉଁମାନଙ୍କ ଉପରେ ଲାଗୁ ହୋଇନଥିଲା ?
Answer:
ଶାରିଆତ୍ ନିୟମ ଅନୁଯାୟୀ ସୁଲତାନ୍ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରୁ ଆଦାୟ କରୁଥିବା ପାଞ୍ଚଗୋଟି କର ମଧ୍ଯରୁ ଜିଜିୟା କର ଥିଲା ଅନ୍ୟତମ । ମହିଳା, ପିଲା, ପଙ୍ଗୁ, ଭିକ୍ଷୁକ ଓ ସନ୍ନ୍ୟାସୀମାନଙ୍କଠାରୁ ଏହି କର ଆଦାୟ ହେଉନଥିଲା । ଏହା ଏକ ଧର୍ମକର ଥିଲା ଏବଂ ମୁସଲମାନମାନଙ୍କ ଉପରେ ଲାଗୁ କରାଯାଇନଥିଲା ।

୧୮ । ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ସମସ୍ତ ଜମିକୁ କେଉଁ ଚାରି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଉଥିଲା ?
Answer:
ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ସମସ୍ତ ଚାଷଜମିକୁ ଚାରି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଉଥିଲା; ଯଥା— ଖାଲସା ଜମି, ଇକ୍ତାତାର ଜମି, ହିନ୍ଦୁ ସମ୍ଭ୍ରାନ୍ତମାନଙ୍କ ଜମି ଏବଂ ମୁସଲମାନ ବିଦ୍ୱାନ୍ ବା ସନ୍ୟାସୀମାନଙ୍କୁ ଦାନ ଦିଆଯାଉଥ‌ିବା ଜମି (ଇନାମ ବା ୱାକୁଫ) ।

୧୯ । ସୁଲତାନୀ ରାଜତ୍ଵ କାଳରେ ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କ ଅବସ୍ଥା କିପରି ଥିଲା ?
Answer:
ମୁସଲିମ୍ ଶାସନ ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଯନ୍ତ୍ରଣାଦାୟକ ଥିଲା । ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କୁ ଶାସନ ବା ସାମରିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପଦପଦବୀ ମିଳୁନଥିଲା । ଅବଶ୍ୟ ରାଜସ୍ୱ ବିଭାଗରେ କେବଳ ଖୁତ୍, ମକଦ୍ଦମ ଓ ଚୌଧୁରୀ ପଦବୀରେ ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କୁ ରଖାଯାଉଥିଲା । ମୁସଲମାନମାନଙ୍କ ଆଗମନ ଯୋଗୁ ହିନ୍ଦୁ ସମାଜରେ ଜାତିପ୍ରଥା ଅତୀବ କଠୋର ହୋଇଥିଲା । ହିନ୍ଦୁକନ୍ୟାମାନେ ସୁନ୍ଦରୀ ଥିବାରୁ ମୁସଲମାନମାନେ ସେମାନଙ୍କୁ ବିବାହ କରିବାପାଇଁ ପ୍ରଲୋଭିତ କରୁଥିଲେ । ହିନ୍ଦୁ ସମାଜରେ ବାଲ୍ୟବିବାହ ଓ ପର୍ଦା ପ୍ରଥା କ୍ରମଶଃ ପ୍ରବେଶ କରିଥିଲା ।

୨୦ । କେଉଁମାନେ ଖଲିଫାଙ୍କ ପ୍ରତିନିଧ୍ ଭାବେ ଶାସନ କରୁଥିଲେ ? ଖଲିଫାଙ୍କ ସମ୍ମାନ ପାଇଁ ସେମାନେ କ’ଣ କରୁଥିଲେ ?
Answer:
ସୁଲତାନମାନେ ଖଲିଫାଙ୍କ ପ୍ରତିନିଧ୍ ଭାବେ ଶାସନ କରୁଥିଲେ । ଖଲିଫାଙ୍କ ସମ୍ମାନ ପାଇଁ ଖଲିଫାଙ୍କ ନାମରେ ମୁଦ୍ରା ଅଙ୍କନ ଓ ଖୁତ୍ଵା-ପାଠ କରାଯାଉଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 8 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୨୧ । ଇବନ ବହୁତା କିଏ ? ସେ କେଉଁ ସମ୍ରାଟଙ୍କ ସମୟରେ ଭାରତକୁ ଆସିଥିଲେ ?
Answer:
ଇବନ ବତ୍ରୁତା ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଜଣେ ବୈଦେଶିକ ପର୍ଯ୍ୟଟକ । ସେ ସୁଲତାନ୍ ମହମ୍ମଦ୍-ବିନ୍-ତୋଗଲକ୍‌ଙ୍କ ସମୟରେ ଭାରତକୁ ଆସିଥିଲେ ।

୨୨ । ଅମୀର-ଇ-ଦାଦ୍ କିଏ ? ତାଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ଅମୀର-ଇ-ଦାଦ୍ ନାମକ ଜଣେ କର୍ମଚାରୀ ମାଜିଷ୍ଟ୍ରେଟଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ପାଦନ କରୁଥିଲେ । ସେ କାଜିଙ୍କ ନିଷ୍ପତ୍ତିକୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରୁଥିଲେ ଓ ତାଙ୍କ ସହାୟତାରେ ଅପରାଧୀମାନଙ୍କ ବିଚାର କରୁଥିଲେ ।

B. ପାଞ୍ଚଟି/ ଛଅଟି ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

୧। ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ବିଚାର ବ୍ୟବସ୍ଥା କିପରି ଥିଲା ?
Answer:
ସୁଲତାନ ନ୍ୟାୟର ନିର୍ଝର ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଦିୱାନ-ଇ-କ୍‌ଜା (ବିଚାର ବିଭାଗ) ନ୍ୟାୟ ପ୍ରଦାନ କରୁଥିଲା । ଏହି ବିଭାଗର ମୁଖ୍ୟଙ୍କୁ କାଜି-ଉଲ୍-କାଜତ୍ କୁହାଯାଉଥିଲା । ତାଙ୍କୁ ମଧ୍ଯ ସଦର-ଉତ୍ସ–ସଦର କୁହାଯାଉଥିଲା । ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଦେଶରେ ସୁଲତାନଙ୍କଦ୍ଵାରା କାଜି ବା ସଦରଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତ କରାଯାଉଥିଲା । ବଡ଼ ବଡ଼ ସହରରେ ସୁଲତାନ ମୀର୍-ଇ- ଦାଦ୍ ନାମକ ବିଚାରପତିଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତ କରିଥିଲେ । ଗ୍ରାମରେ ପଞ୍ଚାୟତ ନ୍ୟାୟ ପ୍ରଦାନ କରୁଥିଲା । କ୍ଵାଜି ମୁସଲମାନମାନଙ୍କର ବିଚାର କାଳରେ ‘କୋରାନ୍’ରେ ଲିପିବଦ୍ଧ ନିୟମର ସହାୟତା ନେଉଥିଲେ । ପ୍ରଚଳିତ ରୀତି ଓ ନୀତିକୁ ଆଧାର କରି ସେ ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କୁ ଦଣ୍ଡିତ କରୁଥିଲେ । ସୁଲତାନୀ ଯୁଗର ଦଣ୍ଡ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଥିଲା ଅତି ଭୟଙ୍କର । ସାଧାରଣ ଦୋଷ ପାଇଁ ଅଙ୍ଗଚ୍ଛେଦନ ଏବଂ ମୃତ୍ୟୁଦଣ୍ଡ ଦିଆଯାଉଥିଲା ।

୨ । ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ରାଜସ୍ଵ ବ୍ୟବସ୍ଥା କିପରି ଥୁଲା ?
Answer:
ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ଉସର୍, ଖାରଜ, ଖାମସ୍, ଜାକତ୍ ଏବଂ ଜିଜିୟା ପ୍ରଭୃତି କର ସରକାରଙ୍କ ଆୟର ପ୍ରଧାନ ପନ୍ଥା ଥିଲା । ‘ଉସର୍’ ଥିଲା ଭୂମି କର ଏବଂ ଏହାର ପରିମାଣ ଥିଲା ସମୁଦାୟ ଉତ୍ପାଦନର ଏକ–ଦଶମାଂଶ । ଏହି କର କେବଳ ମୁସଲମାନ ସଂପ୍ରଦାୟ ଉପଭୋଗ କରୁଥିବା ଜମିରୁ ସଂଗ୍ରହ କରାଯାଉଥିଲା । ଅଣମୁସଲମାନ ସଂପ୍ରଦାୟ ଭୋଗ କରୁଥିବା ଚାଷଜମିରୁ ‘ଖାରଜ୍’ ସଂଗୃହୀତ ହେଉଥିଲା । ଏହି ରାଜସ୍ଵର ପରିମାଣ ଥିଲା ସମୁଦାୟ ଉତ୍ପାଦନର ଏକ-ଦଶମାଂଶ । ମୁସଲମାନ ସଂପ୍ରଦାୟର ଜନସାଧାରଣ ‘ଜାକତ୍’ ନାମରେ ଏକ ଧର୍ମ କର ପ୍ରଦାନ କରୁଥିଲେ । ଅଣମୁସଲମାନ ସଂପ୍ରଦାୟ ଉପରେ ‘ଜିଜିୟା’ କର ଧାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଉଥିଲା । ଏତଦ୍‌ବ୍ୟତୀତ ଖଣି ଓ ଜଙ୍ଗଲ ବିଭାଗରୁ ମଧ୍ଯ ସରକାର ରାଜସ୍ୱ ସଂଗ୍ରହ କରୁଥିଲେ । ବହିଃ ରାଷ୍ଟ୍ରରୁ ଆମଦାନୀ କରାଯାଉଥିବା ବିଭିନ୍ନ ଜିନିଷ ଉପରେ ଶତକଡା ୨୨ ଭାଗ ଆମଦାନୀ ଶୁଳ୍କ ଧାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଉଥିଲା । ପ୍ରଜାମାନଙ୍କୁ ଗୃହ କର ଓ ଚାରଣ କରି ମଧ୍ୟ ଦେବାକୁ ପଡ଼ୁଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 8 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୩ । ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ଭୂରାଜସ୍ଵ ବ୍ୟବସ୍ଥା କିପରି ଥିଲା ?
Answer:
ଭୂରାଜସ୍ୱ ଦିଲ୍ଲୀ ସୁଲତାନମାନଙ୍କ ଆୟର ଏକ ପ୍ରଧାନ ପନ୍ଥା ଥିଲା । ଚୌଧୁରୀ ଏବଂ ମକଦ୍ଦମ ପ୍ରଭୃତି କର୍ମଚାରୀମାନଙ୍କ ସହାୟତାରେ ଭୂରାଜସ୍ୱ ସଂଗୃହୀତ ହେଉଥିଲା । ଅମୀଲ ନାମକ ଜଣେ ରାଜସ୍ଵ କର୍ମଚାରୀ ଚୌଧୁରୀ ଓ ମକଦ୍ଦମମାନଙ୍କଠାରୁ ଭୂରାଜସ୍ୱ ସଂଗ୍ରହ କରୁଥିଲେ । ଇକ୍‌ ବା ପ୍ରାଦେଶିକ ଶାସନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ମୁଫ୍ ରାଜସ୍ଵର ପରିମାଣ ଧାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିଲେ । ଭୂରାଜସ୍ୱ ସଂଗ୍ରହ କାର୍ଯ୍ୟ ତଦାରଖ କରିବାପାଇଁ ସୁଲତାନ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଇକ୍‌ରେ ‘ସ୍ଵାଜା’ ନାମକ ଏକ କର୍ମଚାରୀଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତ କରିଥିଲେ । ଆଲ୍ଲାଉଦ୍ଦିନ୍ ପ୍ରଥମେ ଭୂରାଜସ୍ୱ ସଂଗ୍ରହ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସଂସ୍କାର ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ କରିଥିଲେ । ନିଷ୍କର ଜମି ଭୋଗ କରୁଥିବା ମୁସଲମାନମାନଙ୍କଠାରୁ ସେହି ସୁବିଧା ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରାଯାଇଥିଲା । ଏଥୁସହିତ ମକଦ୍ଦମ ଓ ଚୌଧୁରୀ ପ୍ରଭୃତି ରାଜସ୍ୱ ଆଦାୟକାରୀମାନଙ୍କୁ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ସୁବିଧା ସୁଯୋଗରୁ ବଞ୍ଚିତ କରାଯାଉଥିଲା । ସେମାନେ ଭୋଗ କରୁଥିବା ଜମି ଉପରେ ରାଜସ୍ୱ ଧାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଇଥିଲା । ଏଥୁସହିତ ଗୃହ କର ଏବଂ ଚାରଣ କର ମଧ୍ୟ ସେମାନଙ୍କଠାରୁ ସଂଗ୍ରହ କରିବାପାଇଁ ସୁଲତାନ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ । ସମୁଦାୟ ଉତ୍ପାଦନର ଶତକଡ଼ା ପଚାଶ ଭାଗ ଭୂରାଜସ୍ଵଭାବେ ସଂଗ୍ରହ କରାଯାଉଥିଲା ।

୪। ମୁସଲିମ୍ ରାଜ୍ୟରେ ଉଲେମାମାନଙ୍କ ଭୂମିକା କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ସୁଲତାନୀ ଶାସନ ସମୟରେ ସମାଜରେ ଆଭିଜାତ୍ୟ ଶ୍ରେଣୀ ମୁଖ୍ୟ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ଏହି ଶ୍ରେଣୀର ଅନ୍ୟ ଏକ ବର୍ଗ ଥିଲେ ଉଲେମା । ସେମାନେ ଥିଲେ ଜ୍ଞାନୀ ଏବଂ ଗୁଣୀ ଓ ଅଣତୁର୍କ ଜାତୀୟ । ସେମାନେ ଶିକ୍ଷା ଏବଂ ଧାର୍ମିକ ତଥା ଦାତବ୍ୟ ଅନୁଷ୍ଠାନଗୁଡ଼ିକ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରୁଥିଲେ । ଏହି ଉଲେମାମାନେ ଥିଲେ ସୁଲତାନଙ୍କ ମସ୍ତିଷ୍କ ସଦୃଶ । ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଅନେକ କାଜି-ଉଲ୍-ଜାକତ୍, ସଦର-ଉସ୍-ସଦର, କାଜି, ମୁଫ୍ତି ଆଦି ପଦବୀ ଅଳଙ୍କୃତ କରୁଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଶେଖ୍ ଏବଂ ସୟଦ୍‌ମାନଙ୍କର ସ୍ଥାନ ସମାଜରେ ବହୁ ଉଚ୍ଚରେ ଥିଲା । ଏହି ଉଲେମାମାନେ ବସ୍ତୁତଃ ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ଶାସନକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରୁଥିଲେ ଏବଂ ସୁଲତାନମାନଙ୍କୁ ନିଜ ଇଙ୍ଗିତରେ ପରିଚାଳିତ କରୁଥିଲେ ।

୫ । ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ନାରୀମାନଙ୍କର ସ୍ଥାନ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ନାରୀ ସ୍ଵାଧୀନତା ସୁଲତାନୀ ଯୁଗରେ ବହୁପରିମାଣରେ ସଙ୍କୁଚିତ ହୋଇଥିଲା । ଜଣେ ସ୍ଵାମୀ ତା’ର ସ୍ତ୍ରୀକୁ ପରିତ୍ୟାଗ (ତଲାକ୍) କଲେ ସେ ଅନ୍ୟଜଣେ ସ୍ତ୍ରୀକୁ ବିବାହ କରିପାରୁଥିଲା । ସମାଜରେ ବିଧବା ବିବାହ ପ୍ରଥା ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା । ସମ୍ଭ୍ରାନ୍ତବଂଶୀୟ ନାରୀମାନଙ୍କୁ ଛାଡ଼ିଦେଲେ ଅନ୍ୟମାନେ ଶିକ୍ଷାଲାଭରୁ ବଞ୍ଚତ ଥିଲେ । ନାରୀମାନେ ଛୁଞ୍ଜାମ, ସିଲେଇ, ରନ୍ଧନ ଆଦି କର୍ମରେ ପାରଦର୍ଶିତା ଲାଭ କରୁଥିଲେ । ନାରୀମାନେ ବୁର୍ଖା ପରିଧାନ କରୁଥିଲେ । ସାଧାରଣ ମୁସଲମାନମାନେ ଗୋଟିଏ ସ୍ତ୍ରୀ ରଖୁଥିଲେ । ମାତ୍ର ସମ୍ଭ୍ରାନ୍ତବଂଶୀୟ ମୁସଲମାନମାନେ ଏକାଧ୍ଵ (ଚାରିଜଣ) ସ୍ତ୍ରୀ ରଖୁଥିଲେ । କୋରାନ୍‌ର ନିୟମ ଅନୁସାରେ ସମାଜରେ ବହୁବିବାହ ପ୍ରଥା ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 8 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୬। ଦିଲ୍ଲୀ ସୁଲତାନମାନେ ଖଲିଫାଙ୍କୁ କିପରି ସମ୍ମାନିତ କରୁଥିଲେ ?
Answer:
ଦିଲ୍ଲୀରେ ସୁଲତାନମାନେ ନିଜକୁ ଖଲିଫାଙ୍କ ପ୍ରତିନିଧ‌ି ବୋଲି ବିଚାର କରାଯାଉଥିଲା । ସେମାନେ ଖଲିଫାଙ୍କୁ ସମ୍ମାନୀତ କରୁଥିଲେ । ଖଲିଫାଙ୍କ ନାମ ମୁଦ୍ରାରେ ଉତ୍କର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ତାଙ୍କ ନାମରେ ଖୁତ୍ଵା ପାଠ କରାଯାଉଥିଲା । ଏହାଦ୍ଵାରା ସୁଲତାନମାନଙ୍କର ସାର୍ବଭୌମତ୍ୱ ପ୍ରତିପାଦିତ ହେଉଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଆଲ୍ଲାଉଦ୍ଦିନ୍ ଖିଲ୍‌ଜୀ ଓ ମୁବାରକ ଶାହ ଖଲିଫାଙ୍କୁ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ପରି ସମ୍ମାନିତ କରୁନଥିଲେ ।

୭। ଶାରିଆଡ୍ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ?
Answer:
ସୁଲତାନ୍‌ଙ୍କ ରାଜ୍ୟ ଶାରିଆତ୍‌ର ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଅନୁଯାୟୀ ପରିଚାଳିତ ହେଉଥିଲା କାରଣ ଆଇନ ଥିଲା ମୁସଲିମ୍ ରାଜ୍ୟର ପ୍ରକୃତ ସାର୍ବଭୌମ । ମୁସଲମାନମାନେ ବିଶ୍ଵାସ କରୁଥିଲେ ଯେ ଶାରିଆତ୍ ଥିଲା ମହମ୍ମଦଙ୍କୁ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିବା ଈଶ୍ଵରଙ୍କର ମୁଖନିଃସୃତ ବାଣୀ । ଶାରିଆଡ଼ ଥିଲା ଅଣମୁସଲମାନମାନଙ୍କର ସ୍ଵାର୍ଥର ପରିପନ୍ଥୀ, ଅଣମୁସଲମାନମାନଙ୍କୁ ଜିୱି କୁହାଯାଉଥିଲା । ନିଜର ଜୀବନ ଓ ସମ୍ପତ୍ତି ରକ୍ଷା କରିବାପାଇଁ ସେମାନଙ୍କୁ ଜିଜିୟା କର ଦେବାକୁ ପଡୁଥିଲା । ଅଣମୁସଲମାନମାନଙ୍କୁ ଧର୍ମାନ୍ତର କରିବାକୁ ସୁଲତାନ କଠୋର ପଦକ୍ଷେପମାନ ଗ୍ରହଣ କରୁଥିଲେ ।

୮ । ସୁଲତାନୀ ଶାସନ କାଳରେ ପ୍ରାଦେଶିକ ଶାସନରେ ଗଭର୍ଣ୍ଣରଙ୍କ ଭୂମିକା କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ସୁଲତାନୀ ଶାସନ କାଳରେ ପ୍ରାଦେଶିକ ଶାସନରେ ଗଭର୍ଣ୍ଣରଙ୍କ ଭୂମିକା ଅତ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଥିଲା । ସେ ନିଜ ପ୍ରଦେଶର ଆଇନ ଶୃଙ୍ଖଳା ରକ୍ଷା କରିବା ସହିତ ବାହ୍ୟଶକ୍ତିର ଆକ୍ରମଣକୁ ପ୍ରତିରୋଧ କରିବାପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ ପଦକ୍ଷେପମାନ ନେଉଥିଲେ । ସେ ପ୍ରଦେଶର ରାଜସ୍ୱ ଆଦାୟ କରୁଥିଲେ । ବାର୍ଷିକ ଆୟ ବ୍ୟୟ ବିବରଣୀ ସେ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ପାଖରେ ଉପସ୍ଥାପନ କରୁଥିଲେ । ପ୍ରାଦେଶିକ ବିଚାରପତି ଭାବରେ ଗଭର୍ଣ୍ଣର ପ୍ରାଦେଶିକ ବିଚାରକୁ ତଦାରଖ କରୁଥିଲେ । ଇସଲାମୀୟ ଆଇନଗୁଡ଼ିକ ଯେପରି ଠିକ୍ ରୂପେ ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଏ ସେଥୁପ୍ରତି ସେ ଦୃଷ୍ଟି ଦେଉଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 8 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୯ । ଦିଲ୍ଲୀ ସୁଲତାନଙ୍କ ଅଧୀନରେ ସୈନ୍ୟମାନଙ୍କର ଯୁଦ୍ଧକୌଶଳ କିପରି ଥିଲା ?
Answer:
ସୁଲତାନ୍ ନିଜେ ରଣକୌଶଳ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରୁଥିଲେ । ସୈନ୍ୟମାନଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ, ବାମ, ଦକ୍ଷିଣ ଓ ସଂରକ୍ଷିତ, ଏହିପରି ଚାରି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇ ଯୁଦ୍ଧ କରାଯାଉଥିଲା । ଶତ୍ରୁ ସୈନ୍ୟମାନଙ୍କର ଶକ୍ତି କଳ୍ପନା କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଏକ ଆଗୁଆ ବାହିନୀ ପଠାଯାଉଥିଲା ଓ ଜୟ ଲାଭ କରିବାପାଇଁ ଅତର୍କିତ ଭାବରେ ଆକ୍ରମଣ କରାହେଉଥିଲା । ସୀମା ଓ ଦୁର୍ଗଗୁଡ଼ିକରେ ଅଭିଜ୍ଞ ଓ ଧୁରନ୍ଧର ସୈନ୍ୟ ଓ ସେନାପତିଙ୍କୁ ମୁତୟନ କରାଯାଉଥିଲା ।

୧୦ । ସୁଲତାନୀ ଶାସନର ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ ଉପରେ ଧାରଣା ଦିଅ ।
Answer:
ଶାସନର ସୁବିଧା ନିମିତ୍ତ ଦିଲ୍ଲୀର ସୁଲତାନମାନେ ମନ୍ତ୍ରୀମାନଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଉଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କ ସହିତ ସେ ପ୍ରଶାସନ, ଅର୍ଥ ଓ ବିଚାର ବ୍ୟାପାରରେ ଆଲୋଚନା କରୁଥିଲେ । ସୁଲତାନ ଯେଉଁ ମନ୍ତ୍ରୀମାନଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଉଥିଲେ,ସେମାନେ ହେଲେ ୱାଜିର୍, ଆରିଜ୍-ଇ-ମମଲିକ୍, ଦିୱାନ୍-ଇ-ଇସା, ଦିୱାନ୍-ଇ-ରସାଲତ୍, ସଦର-ଉସ୍-ସଦର ଓ ଦିୱାନ୍-ଇ-କ୍ୱାଜା । ମନ୍ତ୍ରୀମାନେ ସୁଲତାନଙ୍କ ଅନୁଗ୍ରହ ଲାଭ କରିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ନିଜ ନିଜ ପଦବୀରେ ରହିପାରୁଥିଲେ । ବେଳେବେଳେ ନାଏବ ସୁଲତାନ ପଦବୀ ସୃଷ୍ଟି କରାଯାଉଥିଲା । ସୁଲତାନ ରାଜଧାନୀରେ ଅନୁପସ୍ଥିତ ଥ‌ିବା ସମୟରେ ନାଏବ ଶାସନକାର୍ଯ୍ୟ ପରିଚାଳନା କରୁଥିଲେ ।

୧୧ । ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ପୋଲିସ ଶାସନ ସମ୍ପର୍କରେ ସଂକ୍ଷେପରେ ଲେଖ ।
Answer:
ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ଶାନ୍ତି, ଶୃଙ୍ଖଳା ଓ ନିରାପତ୍ତା ରକ୍ଷା କରିବାପାଇଁ ଗୋଟିଏ ପୋଲିସ ବିଭାଗ ରହିଥିଲା । କଟୱାଲ୍ ଥିଲେ ପୋଲିସ ବିଭାଗର ମୁଖ୍ୟ । ବଡ଼ବଡ଼ ସହରରେ କଟୱାଲଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦିଆଯାଉଥିଲା । ପ୍ରଧାନ ସହରରେ ମହତାସିବ ନାମକ କର୍ମଚାରୀମାନଙ୍କୁ ଅବସ୍ଥାପିତ କରାଯାଇଥିଲା, ସେମାନେ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ଆଚରଣ ପ୍ରତି ଦୃଷ୍ଟି ଦେଉଥିଲେ, ବଜାର ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରୁଥିଲେ, ମାପ ଓ ଓଜନ ତଦାରଖ କରୁଥିଲେ ଏବଂ ମଦ୍ୟ, ଭାଙ୍ଗ ଓ ଗଞ୍ଜାଇ ପ୍ରଭୃତି ନିଶା ସେବନ ନିଷେଧ କରୁଥିଲେ । ଛୋଟ ସହର ଓ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ପୋଲିସ୍ ଶାସନ ଚାଲୁ ନ ଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 8 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୧୨ । ସୁଲତାନୀ ଯୁଗର ସାମରିକ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା କିପରି ଥୁଲା ?
Answer:
ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ଦୃଢ଼ୀକରଣ, ସମ୍ଭ୍ରାନ୍ତମାନଙ୍କୁ ଦମନ ଓ ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ବିଦ୍ରୋହ ଦମନ ନିମିତ୍ତ ସୁଲତାନମାନେ ଏକ ବିଶାଳ ସୈନ୍ୟବାହିନୀ ସଙ୍ଗଠିତ କରିଥିଲେ । ସୁଲତାନୀ ସୈନ୍ୟବାହିନୀକୁ ୪ଗୋଟି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଥିଲା (୧) ସୁଲତାନଙ୍କ ଅଧୀନରେ ନିଯୁକ୍ତ ସୈନ୍ୟବାହିନୀ, (୨) ପ୍ରାଦେଶିକ ଶାସକ ଓ ସମ୍ଭ୍ରାନ୍ତମାନଙ୍କ ଅଧୀନରେ ଥ‌ିବା ସୈନ୍ୟବାହିନୀ, (୩) ଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ନିଯୁକ୍ତ ସୈନ୍ୟବାହିନୀ, (୪) ଧର୍ମଯୁଦ୍ଧ ବା ଜିହାଦରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରୁଥିବା ମୁସଲମାନ ସ୍ଵେଚ୍ଛାସେବୀ, ତୁର୍କ, ପାରସିକ, ମଙ୍ଗୋଲ, ଆଫଗାନ, ଆରବ, ଆବିସିନୀୟ । ଭାରତୀୟ ମୁସଲମାନ ଓ ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କୁ ନେଇ ସୁଲତାନୀ ସୈନ୍ୟବାହିନୀ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା । ସୈନ୍ୟମାନଙ୍କର ନିଯୁକ୍ତି, ତାଲିମ ଓ ପଦୋନ୍ନତି ନିମିତ୍ତ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ନୀତି ପ୍ରଣୟନ କରାଯାଇ ପାରି ନ ଥିଲା । ସେହିପରି ପଦାତିକ, ଅଶ୍ଵାରୋହୀ, ଗଜାରୋହୀମାନଙ୍କୁ ନେଇ ସୈନ୍ୟବାହିନୀ ଗଢ଼ାଯାଇଥିଲା ।

ଦୀର୍ଘ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

୧। ସୁଲତାନୀ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ବିଭିନ୍ନ ବିଭାଗଗୁଡ଼ିକ ଉପରେ ବିବରଣୀ ପ୍ରଦାନ କର ।
Answer:
ଦିଲ୍ଲୀର ସୁଲତାନୀ’ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ‘ଧର୍ମଭିଭିକ’ ଥିଲା । ଦିଲ୍ଲୀରେ ତୁର୍କ ଓ ଆଫଗାନ ଶାସକମାନେ ଦୀର୍ଘ ତିନି ଶହ ବର୍ଷକାଳ ଶାସନକାର୍ଯ୍ୟ ପରିଚାଳନା କରିଥିଲେ । ଏହି ସମୟରେ ଇସ୍‌ଲାମ ଧର୍ମ ଥିଲା ଦେଶର ମୁଖ୍ୟ ତଥା ସ୍ୱୀକୃତ ଧର୍ମ । ଭାରତ ଏକ ହିନ୍ଦୁବହୁଳ ରାଷ୍ଟ୍ର ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଏହାକୁ ଏକ ଇସ୍‌ଲାମୀୟ ରାଷ୍ଟ୍ର (Dar-Ul-Islam)ରେ ପରିଣତ କରିବା ସୁଲତାନମାନଙ୍କର ଥିଲା ପ୍ରଧାନ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ।
ସୁଲତାନ ଇଲ୍‌ଡ୍‌ମିସ୍, ଆଲ୍ଲାଉଦ୍ଦିନ୍ ଖୁଲ୍‌, ଫିରୋଜଶାହ ତୋଗଲକ ନିଜକୁ ଖଲିଫାଙ୍କର ପ୍ରତିନିଧ୍ଵରୂପେ ବିବେଚନା କରି ଶାସନକାର୍ଯ୍ୟ ପରିଚାଳନା କରୁଥିଲେ ।

  • କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଶାସନ – ଦିଲ୍ଲୀର ତୁର୍କ ଶାସକଗଣ ସୁଲତାନ ଉପାଧ୍ ଧାରଣ କରିଥିଲେ । ସୁଲତାନମାନେ ନିଜକୁ ଭଗବାନ ଆଲ୍ଲାଙ୍କ ପ୍ରତିନିଧୁ ବୋଲି ଅଭିହିତ କରିଥିଲେ । ସେମାନେ ଈଶ୍ଵର ପ୍ରଦତ୍ତ ଆଇନ ଅନୁସାରେ ଶାସନ କରୁଥିଲେ । ସୁଲତାନ ଥିଲେ ରାଜ୍ୟର ଶାସନମୁଖ୍ୟ ଏବଂ ତାଙ୍କ ହସ୍ତରେ ସମସ୍ତ କ୍ଷମତା କେନ୍ଦ୍ରୀଭୂତ ହୋଇଥିଲା । ସୁଲତାନଙ୍କ କ୍ଷମତା ମୁଖ୍ୟତଃ ସାମରିକ ଶକ୍ତି ଉପରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଥିଲା । ସୁଲତାନଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବାପାଇଁ ମନ୍ତ୍ରୀମାନେ ତାଙ୍କର ଆଜ୍ଞାଧୀନ କର୍ମଚାରୀରୂପେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିଲେ । ପ୍ରଚଳିତ ପ୍ରଥା ଅନୁଯାୟୀ ସୁଲତାନମାନେ କୋରାନ୍‌ରେ ଲିପିବଦ୍ଧ ଆଇନକୁ ଶାସନକ୍ଷେତ୍ରରେ ଅନୁସରଣ କରୁଥିଲେ ।
    ସୁଲତାନଙ୍କ ପରେ ଦେଶର ସର୍ବୋଚ୍ଚ କ୍ଷମତାସମ୍ପନ୍ନ ବ୍ୟକ୍ତି ଥିଲେ ନାଏବ ବା ଡେପୁଟି ସୁଲତାନ ! ସୁଲତାନଙ୍କ ଅନୁପସ୍ଥିତିରେ ସେ ଶାସନକାର୍ଯ୍ୟ ତଦାରଖ କରୁଥିଲେ ।
  • ମନ୍ତ୍ରୀଗଣ – ଶାସନକାର୍ଯ୍ୟରେ ସହାୟତାପାଇଁ ମନ୍ତ୍ରୀମାନଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦିଆଯାଉଥିଲା । ଦାସବଂଶ ଶାସନକାଳରେ ଚାରିଜଣ ମନ୍ତ୍ରୀ ସୁଲତାନଙ୍କୁ ଶାସନକାର୍ଯ୍ୟରେ ସାହାଯ୍ୟ କରୁଥିଲେ । ସେମାନେ ହେଲେ– ୱାଜିର, ଦିୱାନ-ଇ-ଆରିଜ୍, ଦିୱାନ-ଇ-ଇସା, ଦିୱାନ-ଇ-ରସାଲତ୍ । ପରବର୍ତ୍ତୀ କାଳରେ ଆଉ ଦୁଇଜଣ ମନ୍ତ୍ରୀ ସଦର-ଉସ୍-ସଦର ଓ ଦିୱାନ- ଇ-କ୍ଵାଜାଙ୍କୁ ନଯୁକ୍ତି ଦିଆଯାଇଥିଲା ।
  • ୱାଜିର – ୱାଜିର ଥିଲେ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ । ସେ ଅର୍ଥବିଭାଗର ମୁଖ୍ୟ ଥିଲେ । ସେ ସାଧାରଣ ପ୍ରଶାସନ କାର୍ଯ୍ୟ ପରିଚାଳନା କରୁଥିଲେ । ସୁଲତାନଙ୍କ ପ୍ରତିନିଧୁଭାବେ ସେ ଅନ୍ୟ ରାଜକର୍ମଚାରୀମାନଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଉଥ‌ିଲେ । ଅର୍ଥବିଭାଗର ମୁଖ୍ୟ ଭାବରେ ସେ ଦେଶର ଆୟବ୍ୟୟ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ବିବରଣୀ ନିଜେ ରଖୁଥିଲେ । ରାଜସ୍ୱ ଆଦାୟ ଓ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କାର୍ଯ୍ୟ ସେ ବୁଝୁଥିଲେ । ୱାଜିରଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟକୁ ‘ଦିନ-ଇ-ଓ୍ୱାଜିରାତ୍’ କୁହାଯାଉଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 8 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

  • ଆରିଜ୍-ଇ-ମମ୍‌ଲିକ୍ – ଆରିଜ୍-ଇ-ମମ୍‌ଲିକ୍ ସାମରିକ ବିଭାଗର ମୁଖ୍ୟ ଥିଲେ । ତାଙ୍କ ବିଭାଗକୁ ଦେୱାନ – ଇ-ଆରିଜ୍ କୁହାଯାଉଥିଲା । ସୈନ୍ୟମାନଙ୍କର ନିଯୁକ୍ତି, ତାଲିମ ଓ ସଙ୍ଗଠନ ତାଙ୍କର ପ୍ରଧାନ ଦାୟିତ୍ଵ ଥିଲା । ସୈନ୍ୟବାହିନୀର ଦକ୍ଷତା ଓ ଶୃଙ୍ଖଳା ବୃଦ୍ଧିପାଇଁ ସେ ଦୃଷ୍ଟି ଦେଉଥିଲେ । କୌଣସି ସାମରିକ ଅଭିଯାନରେ ବହିର୍ଗତ ହେବା ପୂର୍ବରୁ ଆରିଜ୍ – ଇ-ମମ୍‌ଲିକ ସୈନ୍ୟବାହିନୀର ସାମରିକ ପ୍ରସ୍ତୁତିପାଇଁ ଆୟୋଜନ କରୁଥିଲେ ।
  • ଦିୱାନ-ଇ-ଇନ୍ସା – ଏହି ବିଭାଗଟି ସୁଲତାନଙ୍କର ସମସ୍ତ ପ୍ରକାରର ଘୋଷଣାକୁ ପ୍ରକାଶ କରୁଥିଲେ । ଏହି ବିଭାଗର ମୁଖ୍ୟ ଥିଲେ ‘ଦେବର-ଇ-ଖାସ୍’ । ଏହି ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ସୁଲତାନ ଓ ଅନ୍ୟ ରାଜ୍ୟର ଏବଂ କରଦ ରାଜ୍ୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପତ୍ର ବିନିମୟ ହେଉଥିଲା ।
  • ଦିୱାନଇ–ରସାଲତ୍ – ଏହି ବିଭାଗଟି ବୈଦେଶିକ ବ୍ୟାପାର ପରିଚାଳନା ଦାୟିତ୍ଵ ହାତକୁ ନେଇଥିଲା । ଏହି ବିଭାଗ ମଧ୍ୟ କେତେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଧର୍ମ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ କାର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ପାଦନ କରୁଥିଲେ ।
  • ସଦର–ଇସ୍–ସଦର – ସଦର-ଉସ୍-ସଦର ଧର୍ମ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ବ୍ୟାପାରର ମୁଖ୍ୟ ଥିଲେ । ଇସ୍‌ଲାମ ଧର୍ମାବଲମ୍ବୀମାନେ ସେହି ଧର୍ମର ନୀତିନିୟମଗୁଡ଼ିକୁ ଯେପରି ଉତ୍ତମଭାବେ ପାଳନ କରିବେ ସେଥୁପ୍ରତି ସଦର-ଉସ୍-ସଦର ଦୃଷ୍ଟି ଦେଉଥ‌ିଲେ । ସେ ମଧ୍ଯ ଇସ୍‌ଲାମ ଧର୍ମ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଆଇନ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରୁଥିଲେ । ପଣ୍ଡିତ, ଜ୍ଞାନୀ ଏବଂ ଗରିବ ନିଃସହାୟମାନଙ୍କୁ ଏହି ସଂସ୍ଥା ଆର୍ଥିକ ଭତ୍ତା ପ୍ରଦାନ କରୁଥିଲା । ସୁଲତାନ ମନ୍ତ୍ରୀମାନଙ୍କ ପରାମର୍ଶ ଗ୍ରହଣ କରିବା ସହିତ ସେ ଉଲେମା, ସମ୍ଭ୍ରାନ୍ତ, ବିଶ୍ବସ୍ତ କର୍ମଚାରୀ ଓ ଅନ୍ତରଙ୍ଗ ବନ୍ଧୁଙ୍କୁ ନେଇ ଗଠିତ ଏକ ପରିଷଦର ପରାମର୍ଶ ମଧ୍ୟ ଗ୍ରହଣ କରୁଥିଲେ । ଏହି ପରିଷଦର ନାମ ମସ୍‌ସ୍-ଇ-ଖଲୱାତ୍ ଥିଲା । ଉପରିବର୍ତ୍ତିତ ବିଭାଗଗୁଡ଼ିକ ବ୍ୟତୀତ ରାଜଧାନୀରେ ଅନ୍ୟ କେତୋଟି ବିଭାଗୀୟ ମୁଖ୍ୟ ମଧ୍ଯ ଅବସ୍ଥାନ କରୁଥିଲେ । ‘ବରିଦ୍-ଇ-ଖଇରାତ’ ନାମକ ଏକ ଦାତବ୍ୟ ସଂସ୍ଥା ଫିରୋଜଶାହ ତୋଗଲକ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ । ଏହି ବିଭାଗ ମାଧ୍ୟମରେ ଗରିବ ଓ ନିଃସହାୟ ଲୋକଙ୍କୁ ଅର୍ଥଦାନ କରାଯାଉଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 8 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

  • ରାଜପ୍ରାସାଦର କର୍ମଚାରୀ– ଓକିଲ୍-ଇ-ଦର, ବାର୍ବକ, ଅମୀର-ଇ-ହାଜିବ୍, ଅମୀର-ଇ-ଶିକାର ଏବଂ ସର- ଇ-ଜନ୍ଦର ପ୍ରଭୃତି ରାଜପ୍ରାସାଦରେ ବିଭିନ୍ନ କାର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ପାଦନ କରୁଥିଲେ । ଓକିଲ୍-ଇ-ଦର ସୁଲତାନ ଅନୁଚରବର୍ଗ ରୂପେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିଲେ । ବାର୍ବକ ଓ ଅମୀର-ଇ-ହାଜିବ୍ ଏହି ଦୁଇ ପଦବୀ ଜଣେ ଲୋକ ହାତରେ ଥିଲା । ବାର୍ବକ ସୁଲତାନଙ୍କ ଦରବାର ପରିଚାଳନା ଦାୟିତ୍ଵ ବହନ କରିଥିଲେ । ସୁଲତାନ ଶିକାରପାଇଁ ଯାତ୍ରା କରିବାକୁ ଇଚ୍ଛା କରୁଥିଲେ ତାହାର ଆୟୋଜନ କରୁଥିଲେ ଅମୀର-ଇ-ଶିକାର । ସୁଲତାନଙ୍କ ନିରାପତ୍ତାରକ୍ଷୀମାନଙ୍କୁ ଜନ୍ଦର କୁହାଯାଉଥିଲା । ପ୍ରାଦେଶିକ ସାମରିକ ଶାସକ ପ୍ରାଦେଶିକ ଶାସନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଥିଲେ ସର୍ବୋଚ୍ଚ କର୍ତ୍ତା । ସେମାନେ ନିଜ ନିଜ ପ୍ରଦେଶର ନିରାପତ୍ତା ପାଇଁ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ସାମରିକ ବାହିନୀ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ । ଶାସନକାର୍ଯ୍ୟ ପରିଚାଳନା କରିବାପାଇଁ ଅନେକ କର୍ମଚାରୀଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଇଥିଲେ । ଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ସୁଲତାନଙ୍କୁ ସୈନ୍ୟ ଯୋଗାଇବା ଥୁଲା ପ୍ରାଦେଶିକ ଶାସନକର୍ତ୍ତାଙ୍କର ମୁଖ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ । ବାର୍ଷିକ ଆୟ-ବ୍ୟୟର ବିବରଣୀ ସେମାନେ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ପାଖରେ ପୈଠ କରୁଥିଲେ । ପ୍ରାଦେଶିକ ଶାସକମାନଙ୍କର ବିଶେଷ କ୍ଷମତା ଥିଲା । ଏଣୁ ସମୟ ସମୟରେ ସୁଲତାନଙ୍କ ଦୁର୍ବଳତାର ସୁଯୋଗ ନେଇ ସେମାନେ ନିଜ ନିଜର ସ୍ଵାଧୀନତା ଘୋଷଣା କରୁଥିଲେ । ଫିରୋଜଶାହଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତି ଉପୁଜିଥିଲା । ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ ଶତାବ୍ଦୀ ବେଳକୁ ପ୍ରାଦେଶିକ ଶାସନ କ୍ଷେତ୍ରରେ କେତେକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରାଯାଇଥିଲା । ଶାସନଗତ ସୁବିଧାପାଇଁ ବଡ଼ ବଡ଼ ପ୍ରଦେଶଗୁଡ଼ିକୁ କେତେକ ‘ସିକ୍’ରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଥିଲା । ସିକର ଶାସନମୁଖ୍ୟ ଥିଲେ ସିଦାର । ପ୍ରତ୍ୟେକ ସିକ୍ କେତେକ ‘ପ୍ରଗଣା’ରେ ବିଭକ୍ତ ଥିଲା । ପ୍ରଗଣାର ଶାସକଙ୍କୁ ‘ଚୌଧୁରୀ’ କୁହାଯାଉଥିଲା । କେତୋଟି ଗ୍ରାମର ସମ୍ମିଶ୍ରଣରେ ପ୍ରଗଣା ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା । ଗ୍ରାମର ପଞ୍ଚାୟତ ସମସ୍ତ ମକଦ୍ଦମା ବିଚାର କରୁଥିଲେ ।

୨ । ସୁଲତାନୀ ଯୁଗର ସାମାଜିକ ଓ ଅର୍ଥନୈତିକ ଅବସ୍ଥା କିପରି ଥୁଲା ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ମଧ୍ୟଯୁଗର ପ୍ରାରମ୍ଭରୁ ମୁସଲମାନମାନେ ଭାରତକୁ ବହୁବାର ଆକ୍ରମଣ କରିବା ଫଳରେ ତୁର୍କୀସ୍ଥାନ, ଆଫଗାନିସ୍ଥାନ, ପାରସ୍ୟ ଓ ଆରବ ପ୍ରଭୃତି ଦେଶରୁ ବହୁସଂଖ୍ୟକ ମୁସଲମାନ ଭାରତକୁ ଆସି ଏଠାରେ ବସବାସ କରି ରହିଥିଲେ । କାଳକ୍ରମେ ସେମାନେ ଏଠାକାର ଧର୍ମ, ଭାଷା ଓ ସାମାଜିକ ରୀତିନୀତି ସହିତ ନିଜର ସଂସ୍କୃତି ଗଢ଼ିତୋଳିଲେ । ଅବଶ୍ୟ ଏହା ଥିଲା ତତ୍‌କାଳୀନ ହିନ୍ଦୁ ସଂସ୍କୃତିଠାରୁ ଭିନ୍ନ । ଭାରତରେ ମୁସଲମାନ ସଂପ୍ରଦାୟ ମଧ୍ୟରେ ଲୋକଙ୍କର କାର୍ଯ୍ୟକଳାପକୁ ଭିଭିକରି ସମାଜରେ କେତୋଟି ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଶ୍ରେଣୀର ଅଭ୍ୟୁଦୟ ହୋଇଥିଲା । ସେଗୁଡ଼ିକ ଥିଲେ ଆଭିଜାତ୍ୟ ଶ୍ରେଣୀ, ପୁରୋହିତ ବା ଉଲେମା ଶ୍ରେଣୀ, ମଧ୍ୟବିତ୍ତ ଶ୍ରେଣୀ ଓ ଜନସାଧାରଣ ।

ମୁସଲମାନ ସମାଜରେ ଜୀବନଧାରା :
ଆଭିଜାତ୍ୟ ଶ୍ରେଣୀ : ମୁସଲମାନ ସଂପ୍ରଦାୟ ମଧ୍ୟରେ ଆଭିଜାତ୍ୟ ଶ୍ରେଣୀର ଲୋକେ ଥିଲେ ମୁଖ୍ୟତଃ ବିଦେଶାଗତ ମୁସଲମାନମାନଙ୍କର ବଂଶଧର । ସେମାନେ ସମାଜର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଆସନରେ ଅଧିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲେ । ସେମାନେ ନିଜକୁ ମାଲିକ୍ ଓ ଖାଁ ଉପାଧ୍ଵରେ ଭୂଷିତ କରିଥିଲେ । ସେମାନେ ମଧ୍ୟ ବିଶାଳ ଜାଗିର ବା ନିଷ୍କର ଜମି ଉପଭୋଗ କରୁଥିଲେ । ତେଣୁ ସେମାନେ ସାଧାରଣତଃ ବିଳାସବ୍ୟସନ ଓ ଆଡ଼ମ୍ବର ସହକାରେ ଜୀବନଯାପନ କରୁଥିଲେ । ଏହି ଶ୍ରେଣୀର ଲୋକେ ବର୍ଣ୍ଣାଢ଼ ଓ ମନୋରମ ପ୍ରାସାଦରେ ରହୁଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କ ସେବାପାଇଁ ସେମାନେ ଦାସ ଓ ଦାସୀମାନଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତ କରିଥିଲେ । ମଦ୍ୟପାନ ଓ ଜୁଆଖେଳ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ସାଧାରଣ କଥା ଥିଲା । ସେମାନେ ବହୁପନ୍ଥୀର ନାୟକ ହୋଇ ସେମାନଙ୍କ ଗହଣରେ ଏକ ସ୍ଵପ୍ଲିଳ ଜୀବନଯାପନ କରୁଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 8 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

ଉଲେମା ବା ପୁରୋହିତ ଶ୍ରେଣୀ : ଆଭିଜାତ୍ୟ ଶ୍ରେଣୀ ପରି ଉଲେମାମାନେ ମଧ୍ୟ ସମାଜରେ ଉଚ୍ଚ ଆସନ ଅଳଂକୃତ କରିଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କର ଜୀବନଯାପନ ପ୍ରଣାଳୀ ଥିଲା ଊଣାଅଧିକେ ଖାଁ ଓ ମାଲିକଙ୍କ ଜୀବନ ପରି । ଉଲେମାମାନେ ଧର୍ମ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅଖଣ୍ଡ କ୍ଷମତା ବିସ୍ତାର କରିଥିଲେ । କେତେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସେମାନେ ରାଜନୈତିକ ଓ ପ୍ରଶାସନିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ହସ୍ତକ୍ଷେପ କରୁଥିବାର ପରିଲକ୍ଷିତ ହେଉଥିଲା । ଅବଶ୍ୟ ସୁଲତାନ ଦୁର୍ବଳ ଥିଲେ ସେମାନେ ଏହି କାର୍ଯ୍ୟରେ ହସ୍ତକ୍ଷେପ କରୁଥିଲେ ।

ମଧ୍ୟବିତ୍ତ ଶ୍ରେଣୀ : ମୁସଲମାନ ସମାଜରେ ମଧ୍ୟବିତ୍ତ ଶ୍ରେଣୀର ଲୋକ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ବ୍ୟବସାୟରେ ଲିପ୍ତ ଥିଲେ । ତତ୍‌କାଳୀନ ବ୍ୟବସାୟୀ, ହାକିମ୍, ମୁଫତି ବା ନିମ୍ନମାନର ଆଇନବିତ୍ ଥିଲେ ଏହି ଶ୍ରେଣୀର । ସେମାନେ ମୁଖ୍ୟତଃ ସହରାଞ୍ଚଳରେ ବାସ କରୁଥିଲେ ।

ସର୍ବସାଧାରଣ ଶ୍ରେଣୀ : ମୁସଲମାନ ସଂପ୍ରଦାୟ ମଧ୍ୟରେ ସର୍ବସାଧାରଣ ଶ୍ରେଣୀ ଥିଲେ ସବୁଠାରୁ ନିମ୍ନ ଶ୍ରେଣୀ । ସେମାନେ ମୁଖ୍ୟତଃ କୃଷକ, ଶ୍ରମିକ, କାରିଗର ଏବଂ ସୈନ୍ୟ । ସେମାନଙ୍କର ଜୀବନଧାରଣ ଥିଲା ସରଳ ଓ ନିରାଡ଼ମ୍ବର । ଅବଶ୍ୟ ସେମାନେ ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କ ତୁଳନାରେ ଅପେକ୍ଷାକୃତ ଅଧିକ ଉନ୍ନତ ଅବସ୍ଥାରେ ଥିଲେ । ଧର୍ମବିଶ୍ଵାସ ବ୍ୟତୀତ ସେମାନଙ୍କର ଜୀବନଯାପନ ପ୍ରଣାଳୀ ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କ ସହିତ ମିଶିଯାଉଥିଲା । ସେମାନେ କେତେକ ହିନ୍ଦୁପ୍ରଥା ଗ୍ରହଣ କରି ବିଭିନ୍ନ ହିନ୍ଦୁ ପର୍ବପର୍ବାଣି ପାଳନ କରୁଥିଲେ ।

କ୍ରୀତଦାସ :
ସୁଲତାନୀ ରାଜତ୍ଵରେ ଭାରତରେ କ୍ରୀତଦାସ ପ୍ରଥା ଅତି ସାଧାରଣ ଥିଲା । ସୁଲତାନ ଥିଲେ ଆଭିଜାତ୍ୟ ଶ୍ରେଣୀର ଲୋକ । ଧାନାତ୍ମ୍ୟ ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ କ୍ରୀତଦାସ ରଖୁଥିଲେ । କ୍ରୀତଦାସମାନେ ବଜାରରେ ବିକ୍ରି ହେଉଥିଲେ । କ୍ରୀତଦାସମାନଙ୍କର ସ୍ଵାଧୀନତା ନଥିଲା କି ସେମାନେ ସମାଜରେ କୌଣସି ସୁବିଧା ଉପଭୋଗ କରୁ ନଥିଲେ । ମାତ୍ର ସେମାନେ ସେମାନଙ୍କର କଠୋର ପରିଶ୍ରମ ବଳରେ ରାଜନୈତିକ ଓ ସାମାଜିକ ସ୍ତରରେ ନିଜର ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଅର୍ଜନ କରିପାରିଥିଲେ । ଉଦାହରଣସ୍ୱରୂପ – ଇଲ୍‌ଡ୍‌ମିସ୍ ଓ ଗିୟାସୁଦ୍ଦିନ୍ ବଲବନ୍ କ୍ରୀତଦାସ ହୋଇ ମଧ୍ୟ ନିଜର ପାରଦର୍ଶିତା ବଳରେ ଦିଲ୍ଲୀର ସୁଲତାନ ଆସନ ଅଳଂକୃତ କରିପାରିଥିଲେ ।

ନାରୀମାନଙ୍କର ସ୍ଥାନ :
ମୁସଲମାନ ସମାଜରେ ନାରୀମାନଙ୍କର ସ୍ଥିତି ଅତି ନୂନ ଥିଲା । ସୁଲତାନ ଓ ଆଭିଜାତ୍ୟ ପରିବାରର ବ୍ୟକ୍ତି ମାନେ ବହୁସଂଖ୍ୟକ ରକ୍ଷିତା ଓ ଦାସୀ ରଖୁପାରୁଥିଲେ । ନାରୀସମାଜରେ ପରଦାପ୍ରଥା କଠୋର ଭାବରେ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା । ମୁସଲମାନ ସମାଜରେ ବିଧବା ବିବାହ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା । ସ୍ଵାମୀର ମୃତ୍ୟୁପରେ ସ୍ତ୍ରୀକୁ ସତୀ ହେବାକୁ ପଡୁନଥିଲା । ମୁସଲମାନ ସମାଜରେ ଛାଡ଼ପତ୍ର ପ୍ରଥା ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 8 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

ହିନ୍ଦୁ ସମାଜରେ ଜୀବନଧାରା :
ସୁଲତାନୀ ଯୁଗରେ ସମୁଦାୟ ଜନସଂଖ୍ୟାର ସର୍ବମୋଟ ୯୫ ଭାଗ ହିନ୍ଦୁ ଥିଲେ । ତତ୍‌କଳୀନ ହିନ୍ଦୁ ସମାଜରେ ଜାତିପ୍ରଥା କଠୋର ଥିଲା । ବ୍ରାହ୍ମଣମାନେ ସମାଜର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଆସନରେ ଅଧ୍ଵଷ୍ଠିତ ଥିଲେ । ସେମାନେ ସମସ୍ତପ୍ରକାର ସୁବିଧାସୁଯୋଗ ଉପଭୋଗ କରୁଥିଲେ । ଲୋକମାନେ କୁହୁକ, ଯାଦୁ ଓ ହଟଚମକ ବିଦ୍ୟାରେ ବିଶ୍ଵାସ କରୁଥିଲେ । ସେହି ସମୟରେ ବାଳକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଶିକ୍ଷାକେନ୍ଦ୍ରମାନ ଖୋଲିଥିଲା । ପ୍ରତ୍ୟେକ ଗ୍ରାମରେ ଗୋଟିଏ ଗୋଟିଏ ବିଦ୍ୟାଳୟ ସ୍ଥାପନ କରାଯାଇ ସେଠାରେ ପଠନ, ଲିଖନ ଓ ଗଣିତ ଶିକ୍ଷା ଦିଆଯାଉଥିଲା । ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କର ନୈତିକ ଜୀବନ ଥିଲା ସାଧୁତା ଓ ପବିତ୍ରତାର ପ୍ରତୀକ  ମୁସଲମାନ ନାରୀଙ୍କ ପରି ହିନ୍ଦୁ ନାରୀମାନେ ସମାଜରେ ସମ୍ମାନାସ୍ପଦ ସ୍ଥାନ ଗ୍ରହଣ କରିନଥିଲେ । ସମାଜରେ ପୁତ୍ରସନ୍ତାନକୁ ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦିଆଯାଉଥିଲା । ନାରୀ ସ୍ଵାଧୀନତା ଆଦୌ ନଥିଲା । ନାରୀମାନେ ଗୃହ ମଧ୍ୟରେ ଆବଦ୍ଧ ହୋଇ ରହୁଥିଲେ । ସମାଜରେ ପରଦାପ୍ରଥା ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା । କେତେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ କୃଷକ ଓ କାରିଗର ଗୋଷ୍ଠୀର ନାରୀମାନେ ବାହାରକୁ ଯିବାପାଇଁ ସ୍ଵାଧୀନତା ପାଇଥିଲେ । ନାରୀଶିକ୍ଷା କେବଳ ଧନିକଶ୍ରେଣୀ ମଧ୍ୟରେ ସୀମିତ ଥିଲା । ପରିବାର ମଧ୍ୟରେ ବହୁପନ୍ଥୀ ବିବାହର ପ୍ରଚଳନ ଥିଲା । ସେତେବେଳେ ବାଲ୍ୟବିବାହ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା । ସମାଜରେ ସତୀପ୍ରଥା ମଧ୍ୟ ରହିଥିଲା, ମାତ୍ର ବିଧବା ପ୍ରଥା ପ୍ରଚଳିତ ନଥିଲା । ମୁସଲମାନ ରାଜତ୍ଵର ଆରମ୍ଭରେ ପ୍ରଶାସନିକ ତଥା ସାମରିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କୁ କୌଣସି ପଦବୀ ଦିଆଯାଉନଥିଲା । ମାତ୍ର ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ସେମାନେ ଏହିପ୍ରକାର ସୁବିଧା ଲାଭ କରିପାରିଥିଲେ । ତଥାପି ସାଧାରଣତଃ ବଡ଼ ବଡ଼ ପଦବଦବୀ ସବୁ ମୁସଲମାନମାନଙ୍କୁ ଦିଆଯାଉଥିଲା । ହିନ୍ଦୁମାନେ ନିମ୍ନ ପଦବୀରେ ନିଯୁକ୍ତି ପାଉଥିଲେ । ଅବଶ୍ୟ କେତେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କୁ ପ୍ରାଦେଶିକ ଶାସନକର୍ତ୍ତା ଓ ସେନାଧ୍ୟକ୍ଷଭାବେ ନିଯୁକ୍ତି ଦେବାର ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତ ରହିଛି । ହିନ୍ଦୁମାନେ ରାଜସ୍ୱ ବିଭାଗର ନିମ୍ନ ପଦପଦବୀରେ ନିଯୁକ୍ତ ହେଉଥିଲେ । ଉକ୍ତ ବିଭାଗରେ ସେମାନେ ଖୁଟ୍, ଚୌଧୁରୀ ଓ ମକଦ୍ଦମ ଆଦି ପଦବୀରେ ନିଯୁକ୍ତ ହେଉଥିଲେ ।

ଅର୍ଥନୈତିକ ଅବସ୍ଥା :
ଶତାବ୍ଦୀ ଶତାବ୍ଦୀ ଧରି ମୁସଲମାନ ଆକ୍ରମଣକାରୀମାନେ ଭାରତର ଧନଦୌଲତଦ୍ଵାରା ଆକର୍ଷିତ ହୋଇ ଏ ଦେଶକୁ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲେ । ସବୁ ମୁସଲମାନ ଆକ୍ରମଣକାରୀ ଭାରତରୁ ଅଜସ୍ର ଧନଦୌଲତ, ଆକର୍ଷିତ ହୋଇ ଏ ଦେଶକୁ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲେ । ସବୁ ମୁସଲମାନ ଆକ୍ରମଣକାରୀ ଭାରତରୁ ଅଜସ୍ର ଧନଦୌଲତ, ସୁନାରୂପା ଆଦି ଲୁଣ୍ଠନ କରିଥିଲେ । ମାମୁଦ୍ କେବଳ ଭାରତର ଧନଦୌଲତ ପାଇଁ ଭାରତକୁ ୧୭ ଥର ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲେ । ସମୟକ୍ରମେ ଭାରତରେ ମୁସଲମାନ ଶାସନ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହେବାପରେ କେତେକ ସୁଲତାନ ଭାରତର ଅର୍ଥନୈତିକ ପ୍ରଗତି ପାଇଁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ । ଏ ଦିଗରେ ବଲବନ୍ ଓ ଆଲ୍ଲାଉଦ୍ଦିନ୍ ପ୍ରମୁଖ ବିଶେଷ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ଆଲ୍ଲାଉଦ୍ଦିନଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁପରେ ଭାରତର ଆର୍ଥିକ ମାନଦଣ୍ଡ କ୍ରମେ ଦୁର୍ବଳ ହୋଇପଡ଼ିଲା । ଏହି ସମୟରେ ମହମ୍ମଦ ତୋଗଲକ ଆର୍ଥିକ ପରିସ୍ଥିତି ସୁଧାରିବାପାଇଁ କେତେକ ପଦକ୍ଷେପ ନେଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ବିଫଳ ହୋଇଥିଲେ । ତୈମୁରଲଙ୍ଗଙ୍କ ଭାରତ ଆକ୍ରମଣ ପରେ ଭାରତର ବାଣିଜ୍ୟ ବ୍ୟବସାୟ କ୍ରମେ ଶିଥୁଳ ହୋଇପଡ଼ିଥିଲା ।

କୃଷି :
କୃଷି ଥିଲା ରାଜସ୍ୱର ପ୍ରଧାନ ଅଙ୍ଗ । ସେତେବେଳେ ଭାରତରେ କାର୍ପାସ, ଆଖୁ, ତୈଳବୀଜ, ଡାଲି, ଲଙ୍କା ପ୍ରଭୃତି ଅର୍ଥକରୀ ଫସଲ ବହୁଳଭାବେ ଚାଷ କରାଯାଉଥିଲା । ଖାଦ୍ୟଶସ୍ୟ ବହୁଳ ପରିମାଣରେ ଉତ୍ପନ୍ନ କରାଯାଉଥିଲା । ଆଲ୍ଲାଉଦ୍ଦିନ୍‌ଙ୍କ ସମୟରେ ଗୋଟିଏ ମହଣ ଗହମର ମୂଲ୍ୟ ମାତ୍ର ୭ ଜିତାଲ ଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 8 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

ବାଣିଜ୍ୟ ଓ ଶିଳ୍ପ :
ସୁଲତାନୀ ଯୁଗରେ ଶିଳ୍ପ ଓ ବାଣିଜ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରଗତି ହାସଲ ହୋଇପାରିଥିଲା । ସେ ସମୟରେ ଉଭୟ ସହରାଞ୍ଚଳ ଓ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ କଳକାରଖାନାଗୁଡ଼ିକ ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିଲା । ସୁଲତାନୀ ଯୁଗରେ ଦୁଇପ୍ରକାରର କଳକାରଖାନା ଥୁବାର ପରିଦୃଷ୍ଟ ହୁଏ । ପ୍ରଥମତଃ, ସୁଲତାନଙ୍କ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ତତ୍ତ୍ଵାବଧାନରେ ସ୍ଥାପିତ କାରଖାନା ଓ ଦ୍ଵିତୀୟତଃ, ଘରୋଇ ଉଦ୍ୟମରେ ସ୍ଥାପିତ କାରଖାନା । ସୁଲତାନ୍‌ଙ୍କ କାରଖାନା ମୁଖ୍ୟତଃ ଦିଲ୍ଲୀରେ ଅବସ୍ଥିତ ଥୁଲା, ଯେଉଁଠି ହଜାର ହଜାର ଶ୍ରମିକ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିଲେ । ସିଲ୍କକ ଓ କାର୍ପାସ ବସ୍ତ୍ର ବହୁଳ ପରିମାଣରେ ଉତ୍ପାଦିତ ହେଉଥିଲା । ସୁନା ଓ ରୁପାରେ ତିଆରି ବିଭିନ୍ନ ଦ୍ରବ୍ୟ ଦେଶର ବିଭିନ୍ନ ଅଞ୍ଚଳରେ ତିଆରି ହେଉଥିଲା । ଘରୋଇ କାରଖାନାଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ କାଗଜକଳ ମୁଖ୍ୟ ଥିଲା । ସେ ସମୟରେ ଜୋତା ତିଆରି, ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର ତିଆରି ଓ ମଦ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ବହୁଳଭାବରେ ଚାଲିଥିଲା । ବାଣିଜ୍ୟିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଭାରତ ସେତେବେଳେ ଅନ୍ୟ ଦେଶଗୁଡ଼ିକ ସହିତ ବାଣିଜ୍ୟିକ ସମ୍ପର୍କ ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲା । ଭାରତରୁ ଉତ୍ପାଦିତ ହେଉଥିବା ସିଲ୍‌କବସ୍ତ୍ର, ଅଫିମ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସୌଖୀନ ଅଳଙ୍କାର ବହୁ ଦୂରଦୂରାନ୍ତ ଦେଶକୁ ରପ୍ତାନୀ କରାଯାଇ ବହୁଳ ଅର୍ଥ ଉପାର୍ଜନ କରାଯାଇ ପାରୁଥିଲା । ସେତେବେଳେ ଭାରତ ସହିତ ଚୀନ୍, ମାଳୟ, ଶ୍ରୀଲଙ୍କା, ଭୁଟାନ୍, ତିବ୍ବତ, ପାରସ୍ୟ ପ୍ରଭୃତି ଦେଶ ବାଣିଜ୍ୟିକ କାରବାରରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ଭାରତ ସେତେବେଳେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଦ୍ରବ୍ୟ, ଯଥା- ମଣି, ମାଣିକ, ମୁକ୍ତା, ହାତୀଦାନ୍ତ, ଚନ୍ଦନକାଠ, ଝୋଟ, ନଡ଼ିଆ, ଲବଙ୍ଗ, କର୍ପୂର ଆଦି ରପ୍ତାନୀ କରି ତା’ର ଆର୍ଥିକ ମାନଦଣ୍ଡ ବୃଦ୍ଧି କରିଥିଲା । ସାଧୁତା ଓ ସମ୍ଭୋଟତା ପାଇଁ ଭାରତୀୟ ବଣିକମାନେ ବିଦେଶରେ ସମ୍ମାନିତ ହେଉଥିଲେ । ବର୍ହିର୍ବାଣିଜ୍ୟ ଉଭୟ ଜଳପଥ ଓ ସ୍ଥଳପଥ ଦେଇ ଚାଲୁଥିଲା । ଉପରୋକ୍ତ ବିଷୟଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରତି ଧ୍ୟାନ ଦେଲେ ଜଣାଯାଏ ଯେ ସୁଲତାନୀ ଯୁଗରେ ଭାରତର ଅର୍ଥନୈତିକ ପ୍ରଗତି ହାସଲ ହୋଇପାରିଥିଲା । ଫଳରେ ଜନସାଧାରଣଙ୍କର ଆର୍ଥିକ ମାନଦଣ୍ଡ ଉନ୍ନତ ଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 7 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 History Solutions Chapter 7 ପରିବ୍ରାଜକଙ୍କ ଚକ୍ଷୁରେ ଭାରତୀୟ ସମାଜ ସମ୍ପର୍କରେ ଧାରଣା Short & Long Answer Questions.

CHSE Odisha 12th Class History Chapter 7 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
A. ଦୁଇଟି / ତିନୋଟି ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

୧। ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀ କିଏ ? ତାଙ୍କଦ୍ବାରା ଲିଖ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ପୁସ୍ତକର ନାମ କ’ଣ ?
Answer:
ଏକାଦଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀ ମଧ୍ଯ ଏସିଆର ଜଣେ ବିଦ୍ବାନ୍ ଥିଲେ । ତାଙ୍କଦ୍ବାରା ଲିଖ୍ତ ପୁସ୍ତକର ନାମ ଥିଲା ‘କିତାବ୍-ଉଲ୍-ହିନ୍ଦ୍’ ।

୨। ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀ କେବେ ଓ କାହାଙ୍କଦ୍ଵାରା କେଉଁଠାରୁ ବନ୍ଦୀହୋଇ ଗଜନୀ ଆସିଥିଲେ ?
Answer:
୧୦୧୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଆଲବିରୁଣୀ ଗଜନୀର ସୁଲତାନ୍ ମାମୁଦ୍ରଙ୍କଦ୍ଵାରା ବନ୍ଦୀ ହୋଇ ଗଜନୀକୁ ଆସିଥିଲେ । ମାମୁଦ୍ ତାଙ୍କୁ ଖୁରିଜମୂରୁ ବନ୍ଦୀ କରିଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 7 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୩ । ଇବନ ବତୁତାଙ୍କୁ କିଏ ତାଙ୍କର ଭ୍ରମଣକାହାଣୀ ଲେଖିବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ । ଏଥିପାଇଁ ସେ କ’ଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଇବନ ବତୁତାଙ୍କୁ ମରକ୍କୋର ସୁଲତାନ ଆବୁ ଇନାମ ତାଙ୍କର ଭ୍ରମଣ କାହାଣୀ ଲେଖିବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ । ଏଥ‌ିପାଇଁ ସେ ଇବାନ ଜୁଡ଼ାଏ ନାମକ ଜଣେ ମୁସଲିମ୍ ପଣ୍ଡିତଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଇଥିଲେ ।

୪ । ସେ ସମୟର ଦୁଇଟି ପ୍ରଧାନ ସହରର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ଇବନ ବତ୍ରୁତା ତାଙ୍କର ପୁସ୍ତକ ‘ରିହାଲା’ରେ ଭାରତର ନଡ଼ିଆ ଓ ପାନକୁ ବେଶୀ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଇଥିଲେ । ସେ ସମୟର ଦୁଇଟି ପ୍ରଧାନ ସହରର ନାମ ହେଲା – ଦିଲ୍ଲୀ, ଦୌଲତାବାଦ ।

୫। ଇବନ ବତ୍ରୁତାଙ୍କର ପ୍ରକୃତ ନାମ କ’ଣ ଥିଲା ? ସେ କେଉଁ ଅଞ୍ଚଳର ବାସିନ୍ଦା ଥିଲେ ?
Answer:
ଇବନ ବତ୍ରୁତାଙ୍କର ପ୍ରକୃତ ନାମ ଆବୁ ଅବଦୁଲ୍ଲା ମହମ୍ମଦ ଥିଲା ସେ ମରକ୍କୋ ସହରର ବାସିନ୍ଦା ଥିଲେ ।

୬ | ଇବନ ବତୁତା କେବେ କେଉଁଠାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଇବନ ବତୁତା ୧୩୦୪ ମସିହା ଫେବୃୟାରୀ ୨୪ ତାରିଖରେ ମରକ୍‌ ସହରର ତାଞ୍ଜିଆରଠାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।

୭ । ଇବନ ବତୁତା ଲେଖୁଥ‌ିବା ପୁସ୍ତକ ‘ରହାଲା’ରେ ଦିଲ୍ଲୀର କେଉଁ ସମ୍ରାଟଙ୍କ ବିଷୟରେ ସବିଶେଷ ତଥ୍ୟ ମିଳିଥାଏ । ଏହି ପୁସ୍ତକ ସେ କେଉଁ ଭାଷାରେ ଲେଖିଥିଲେ ?
Answer:
ଇବନ ବତ୍ରୁତା ଲେଖୁଥ‌ିବା ପୁସ୍ତକ ‘ରିହାଲା’ରେ ଦିଲ୍ଲୀର ସମ୍ରାଟ ମହମ୍ମଦ ବିନ୍ ତୋଗଲକ୍‌ଙ୍କ ବିଷୟରେ ସବିଶେଷ ତଥ୍ୟ ମିଳିଥାଏ । ଏହି ପୁସ୍ତକକୁ ସେ ଆରବିକ୍ ଭାଷାରେ ଲେଖିଥିଲେ ।

୮ | ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବଣ୍ଡିୟର କେବେ କେଉଁଠାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ? ସେ ବୃତ୍ତିରେ କ’ଣ ଥିଲେ ?
Answer:
ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବଣ୍ଠିୟର୍ ୧୬୨୦ ଖ୍ରୀ.ଅ. ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨୫ ତାରିଖରେ ଫ୍ରାନ୍ସର ଗୋମର୍ଡ ନିକଟରେ ଯୋଏ ନାମକ ଗ୍ରାମରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ସେ ବୃତ୍ତିରେ ଡାକ୍ତର ଥିଲେ ।

୯। କେଉଁ ସମ୍ରାଟଙ୍କ ଅନୁରୋଧକ୍ରମେ ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବର୍ଷିୟର ତାଙ୍କର ପ୍ରସିଦ୍ଧ କେଉଁ ପୁସ୍ତକଟିକୁ ଲେଖୁଥିଲେ ?
Answer:
ଫ୍ରାନ୍ସ ସମ୍ରାଟ ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ ଲୁଇଙ୍କ ଅନୁରୋଧକ୍ରମେ ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବର୍ଷିୟର ତାଙ୍କର ପ୍ରସିଦ୍ଧ ପୁସ୍ତକ ‘ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ’ ପୁସ୍ତକଟି ଲେଖୁଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 7 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୧୦ । ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବର୍ଷିୟରଙ୍କ ପୁସ୍ତକ ‘ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ’ କେଉଁ ଭାଷାରେ ରଚିତ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ପରେ ଏହାକୁ କିଏ ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ ଅନୁବାଦ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବର୍ଷିୟରଙ୍କ ପୁସ୍ତକ ‘ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ’ ଫ୍ରେଞ୍ଚ ଭାଷାରେ ରଚିତ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ପରେ ଏହାକୁ ଓଲ୍ଡନେବର୍ଗ ନାମକ ଜଣେ ଲେଖକ ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ ଅନୁବାଦ କରିଥିଲେ ।

B. ପାଞ୍ଚଟି/ ଛଅଟି ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

୧। କିତାବ୍-ଉଲ୍-ହିନ୍ଦ୍ :
Answer:
କିତାବ୍-ଉଲ୍-ହିନ୍ଦ୍ ପୁସ୍ତକଟି ରାଷ୍ଟ୍ରଦୂତ ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀଙ୍କ ଏକ ବଳିଷ୍ଠ କୃତି ଯାହାକୁ ସେ ୧୦୩୧ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଗଜନୀରେ ଥିଲାବେଳେ ଲେଖୁଥିଲେ । ଆରବିକ୍ ଭାଷାରେ ଲିଖ୍ ଏହି ପୁସ୍ତକକୁ ତାରିଖ୍-ଉଲ୍-ହିନ୍ଦୁ ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ । ଏହି ପୁସ୍ତକଟି ୮୦ଟି ଅଧ୍ୟାୟରେ ବିଭକ୍ତ । ଏଥୁରେ ହିନ୍ଦୁଧର୍ମ, ଦର୍ଶନ, ପର୍ବପର୍ବାଣି, ପ୍ରଥା ଓ ପରମ୍ପରା, ଭାରତୀୟମାନଙ୍କର ସାମାଜିକ, ଆର୍ଥିକ ଏବଂ ରାଜନୈତିକ ଜୀବନ, ଭୂଗୋଳ, ଦେବାଦେବୀ ମୂର୍ତ୍ତି, ଧର୍ମୀୟ ପରମ୍ପରା, ସାହିତ୍ୟ, ଆଇନ, କଳାସ୍ଥାପତ୍ୟ, ଭାସ୍କର୍ଯ୍ୟ ଇତ୍ୟାଦି ବିଷୟରେ ବର୍ଣ୍ଣିତ ଅଛି । ଏହି ପୁସ୍ତକଟି ଲେଖୁବା ମୂଳରେ ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀଙ୍କର ଦୁଇଟି ମୁଖ୍ୟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା । ପ୍ରଥମତଃ, ଯେଉଁମାନେ ହିନ୍ଦୁତ୍ୱ ଏବଂ ଦର୍ଶନ ଉପରେ ଜାଣିବାକୁ ଚାହିଁବେ ସେମାନଙ୍କୁ ଏହି ପୁସ୍ତକଟି ସାହାଯ୍ୟ କରିବ । ଦ୍ଵିତୀୟତଃ, ଯେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତି ତାଙ୍କଠାରୁ ଭିନ୍ନ ମତ ପୋଷଣ କରିବ ତାକୁ ସେ ତାଙ୍କ ପୁସ୍ତକରେ ସ୍ଥାନ ଦେବେ ।

୨। ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀ :
Answer:
ଏକାଦଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଭାରତ ଭ୍ରମଣରେ ଆସିଥିବା ବୈଦେଶିକ ପରିବ୍ରାଜକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀ ଥିଲେ ଅନ୍ୟତମ । ତାଙ୍କର ପୂରାନାମ ଥିଲା ମହମ୍ମଦ ଇବାନ ଅହମ୍ମଦ ଆବୁ ରାଏହାନ୍ ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀ । ସେ ୯୭୩ ଖ୍ରୀ.ଅ. ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୪ ତାରିଖରେ ଉବେକିସ୍ଥାନର ଖୁରିଜମ୍‌ଠାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ୧୦୧୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଗଜନୀର ସୁଲତାନ୍ ମାମୁଦ୍ ଖୁରିଜମ୍ ଅଧୂକାର କରି ତାଙ୍କୁ ବନ୍ଦୀ କରି ଗଜନୀ ଆଣିଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ଆଲବିରୁଣୀଙ୍କ ଜ୍ଞାନ ଓ ପ୍ରତିଭାରେ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇ ମାମୁଦ୍ ତାଙ୍କୁ ମୁକ୍ତ କରିବା ସହ ସାହା-ଇ-ଖୁରିଜମ୍ ଉପାଧିରେ ସମ୍ମାନୀତ କରିଥିଲେ । ୧୦୩୧ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଗଜନୀରେ ଥିଲାବେଳେ ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀ କିତାବ୍-ଉଲ୍-ହିନ୍ଦ୍ ନାମକ ଏକ ପୁସ୍ତକ ଲେଖୁଥିଲେ । ଆରବିକ୍ ଭାଷାରେ ଲିଖ୍ ଏହି ପୁସ୍ତକଟିକୁ ମଧ୍ୟ ତାରିଖ-ଉଲ୍-ହିନ୍ଦ୍ କୁହାଯାଏ । ଏହି ପୁସ୍ତକଟି ୮୦ଟି ଅଧ୍ୟାୟରେ ବିଭକ୍ତ । ଉକ୍ତ ପୁସ୍ତକରୁ ସେ ସମୟର ଭାରତୀୟମାନଙ୍କର ଜୀବନଶୈଳୀ ଉପରେ ଏକ ସ୍ପଷ୍ଟ ଚିତ୍ର ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥାଏ । ୧୦୪୮ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଏହି ମହାନ୍ ପଣ୍ଡିତଙ୍କର ଦେହାନ୍ତ ହୋଇଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 7 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୩ । ରିହାଲା :
Answer:
‘ରିହାଲା’ ଗ୍ରନ୍ଥଟି ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ ଶତାବ୍ଦୀର ବୈଦେଶିକ ପରିବ୍ରାଜକ ଇବନ ବତୁତାଙ୍କଦ୍ୱାରା ଲିଖ୍ ହୋଇଅଛି । ମରକ୍କୋର ସୁଲତାନ୍ ଆବୁ ଇନାମଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶରେ ୧୩୫୪ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ଏହି ପୁସ୍ତକଟି ୧୩୫୫ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ପୂର୍ଣ୍ଣତା ଲାଭ କରିଥିଲା । ଏହା ଆରବିକ୍ ଭାଷାରେ ଲେଖାଯାଇଥିଲା । ସେ ଏଥିରେ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କର ଜୀବନଶୈଳୀ, ତଥା ତତ୍କାଳୀନ ସାମାଜିକ ଅବସ୍ଥାକୁ ଅତି ଚମତ୍କାର ଶୈଳୀରେ ଫୁଟାଇପାରିଛନ୍ତି । ସେ ଏହି ପୁସ୍ତକରେ ଭାରତର ନଡ଼ିଆ ଓ ପାନକୁ

୪ । ଇବନ ବତୁତା :
Answer:
ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଭାରତ ଭ୍ରମଣରେ ଆସିଥିବା ବୈଦେଶିକ ପରିବ୍ରାଜକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଇବନ ବତ୍ରୁତା ଥିଲେ ଅନ୍ୟତମ ! ତାଙ୍କର ପ୍ରକୃତ ନାମ ଥିଲା ଆବୁ ଅବଦୁଲ୍ଲା ମହମ୍ମଦ । ସେ ୧୩୦୪ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଫେବୃୟାରୀ ୨୪ ତାରିଖରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ମରକ୍କୋ ସହରର ତାଞ୍ଜିଆଠାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ପରିବାର ଇସଲାମିକ୍ ଆଇନ ‘ଶାରିଆତ୍’ର ମୁଖ୍ୟ ତର୍ଜମାକାରୀ ଥିଲେ । ୧୩୨୫ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଇବନ ବତୁତା ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ମକ୍‌କା ଯାତ୍ରା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ଏହାପରେ ସେ ସିରିଆ, ଇରାନ୍, ପର୍ସିଆ, ୟେମେନ୍, ଓମାନ୍ ଏବଂ ପୂର୍ବ ଆଫ୍ରିକା ପ୍ରଭୃତି ଯାତ୍ରା କରିଥିଲେ । ୧୩୩୪ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ସେ ଦିଲ୍ଲୀଠାରେ ପହଞ୍ଚିଥିଲେ । ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟ ମହମ୍ମଦ-ବିନ୍-ତୋଗଲକ୍ ତାଙ୍କର ବିଜ୍ଞତାରେ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇ ଦିଲ୍ଲୀର କାଜି ଭାବରେ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଇଥିଲେ । ୧୩୪୨ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଜୁଲାଇ ୨୧ ତାରିଖରେ ସେ ଦିଲ୍ଲୀରୁ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ କରି ଶ୍ରୀଲଙ୍କା, ବଙ୍ଗ, ଆସାମ ଇତ୍ୟାଦି ସ୍ଥାନ ଭ୍ରମଣ କରି ୧୩୪୬ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ସୁମାତ୍ରା ଯାଇ ୧୩୪୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ସେ ଚୀନ୍‌ରେ ପହଞ୍ଚିଥିଲେ । ସେଠାରେ ସେ ମାତ୍ର ଦୁଇବର୍ଷ ରହି ସ୍ଵଗୃହକୁ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ କରିଥିଲେ । ୧୩୭୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ତାଙ୍କର ଦେହାନ୍ତ ହୋଇଥିଲା । ସେ ତାଙ୍କର ଭ୍ରମଣ କାହାଣୀ ‘ରିହାଲା’ ନାମକ ଏକ ପୁସ୍ତକରେ ଲେଖୁଥିଲେ । ଏହା ଆରବିକ୍ ଭାଷାରେ ଲେଖାଯାଇଥିଲା । ଇବନ ବତୁତାଙ୍କର ପୁସ୍ତକ ‘ରିହାଲା’ ନିଃସନ୍ଦେହରେ ଭାରତ ଇତିହାସ ପାଇଁ ଏକ ଅମୂଲ୍ୟ ଉପାଦାନ ଅଟେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 7 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୫ । ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବର୍ଷିୟର :
Answer:
ସପ୍ତଦଶ ଶତାବ୍ଦୀର ବୈଦେଶିକ ପରିବ୍ରାଜକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବର୍ଷିୟର ଥିଲେ ଅନ୍ୟତମ । ୧୬୨୦ ଖ୍ରୀ.ଅ. ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨୫ ତାରିଖରେ ସେ ଫ୍ରାନ୍ସର ଗୋମର୍ଡ ନିକଟରେ ଯୋଏ ଗ୍ରାମରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ସେ ବୃତ୍ତିରେ ଜଣେ ଡାକ୍ତର ଥିଲେ । ୧୬୫୬ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ କାଏରୋରୁ ଏକ ଜାହାଜରେ ଆସି ଭାରତର ସୁରତ୍ ବନ୍ଦରଠାରେ ସେ ପହଞ୍ଚିଥିଲେ । ସେ ସମୟରେ ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟ ଶାହାଜାହାନ୍‌ଙ୍କ ପୁତ୍ରମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଉତ୍ତରାଧ୍ୟାକାରୀ ପାଇଁ ଯୁଦ୍ଧ ଲାଗିଥାଏ । ଶାହାଜାହାନ୍‌ଙ୍କ ଜ୍ୟେଷ୍ଠପୁତ୍ର ଦାରାଙ୍କ ସହ ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବଣ୍ଡିୟର୍ ସାକ୍ଷାତ କରିଥିଲେ ଏବଂ କିଛିଦିନ ପାଇଁ ସେ ସେଠାରେ ଡାକ୍ତର ଭାବରେ ନିଯୁକ୍ତି ପାଇଥିଲେ । ୧୬୬୮ ଖ୍ରୀ.ଅ. ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସେ ଭାରତରେ ରହିଥିଲେ । ଭାରତରୁ ସେ ପ୍ୟାରିସ୍ ଯାଇଥିଲେ । ଫ୍ରାନ୍ସ ସମ୍ରାଟ ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ ଲୁଇଙ୍କ କଥା ରକ୍ଷା କରି ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବର୍ଷିୟର୍ ତାଙ୍କର ପ୍ରସିଦ୍ଧ ପୁସ୍ତକ ‘ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ’ ପୁସ୍ତକଟି ୧୬୭୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଲେଖୁଥିଲେ । ଏହା ଫ୍ରେଞ୍ଚ ଭାଷାରେ ଲେଖାହୋଇଥିଲା ଏବଂ ପରେ ହେନେରୀ ଓଲ୍ଡନେବର୍ଗ ନାମକ ଜଣେ ବିଦ୍ଵାନ୍ ଏହାକୁ ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ ଲେଖିଥିଲେ । ଉକ୍ତ ପୁସ୍ତକଟି ଲେଖିବାରେ ତାଙ୍କର ମୂଳ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା, ଭାରତର ବିକାଶକୁ ସହିତ ଇଉରୋପରେ ହୋଇଥିବା ବିକାଶ ସହିତ ତୁଳନା କରିବା । ସେ ଏହି ପୁସ୍ତକରେ ମୋଟାମୋଟି ଇଉରୋପକୁ ପ୍ରଶଂସା କରିଥିଲାବେଳେ ଭାରତକୁ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ଦେଶ ତୁଳନାରେ ନିକୃଷ୍ଟ ବୋଲି ଦର୍ଶାଇଥିଲେ । ଫ୍ରାନ୍ସର ଏହି ବିଦ୍ବାନ୍ ୧୬୮୮ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଇହଲୀଳା ସମ୍ବରଣ କରିଥିଲେ ।

ଦୀର୍ଘ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

୧। ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀଙ୍କ ଜୀବନୀ ଓ ଭ୍ରମଣ କାହାଣୀ ବର୍ଣ୍ଣନା କର ।
Answer:
ବିଶିଷ୍ଟ ପରିବ୍ରାଜକ ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀ ଏକାଦଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ମଧ୍ୟଏସିଆର ଜଣେ ମହାନ୍ ବିଦ୍ବାନ୍ ଥିଲେ । ସେ ଭାରତକୁ ଗଜନୀର ସୁଲତାନ ମାମୁଦ୍ରଙ୍କ ସହ ଆସିଥିଲେ । ସେ ହିନ୍ଦୁ ଦର୍ଶନଦ୍ଵାରା ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଥିଲେ । ତାଙ୍କଦ୍ଵାରା ଲିଖ୍ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ପୁସ୍ତକ ‘କିତାବ-ଉଲ୍-ହିନ୍ଦୁ’ରେ ସେ ଭାରତୀୟ ସଂସ୍କୃତି ଏବଂ ସଭ୍ୟତା ଉପରେ ବିଶଦ ଭାବରେ ଆଲୋକପାତ କରିଛନ୍ତି । ଉକ୍ତ ପୁସ୍ତକଟି ମଧ୍ୟଯୁଗର ଭାରତ ଇତିହାସ ପାଇଁ ଏକ ଅମୂଲ୍ୟ ଉପାଦାନ ।

  • ଜୀବନୀ – ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀଙ୍କ ପୂରାନାମ ଥିଲା ମହମ୍ମଦ ଇବାନ ଅହମ୍ମଦ ଆବୁ ରାଏହାନ୍ ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀ । ସେ ୯୭୩ ମସିହା ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୪ ତାରିଖରେ ଉକିସ୍ଥାନର ଖୁରିଜମରେ ଜନ୍ମ ହୋଇଥିଲେ । ସେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଶିକ୍ଷାକେନ୍ଦ୍ର ଖୁରିଜମରେ ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷା ଲାଭ କରିଥିଲେ । ସେ ଅନେକ ଭାଷା; ଯଥା – ଆରବିକ୍, ପାର୍ଶୀ, ହିବୁ, ସଂସ୍କୃତ ଏବଂ ସିରିଆକ୍ ସହ ପରିଚିତ ଥିଲେ । ସେ ନିଜର ଦକ୍ଷତା ଓ ପାରଦର୍ଶିତା ବଳରେ ଖୁବ୍‌ଶୀଘ୍ର ସଫଳତା ଓ ଗୌରବର ଶୀର୍ଷାର୍ଗରେ ପହଞ୍ଚି ପାରିଥିଲେ । ସେ ପଦାର୍ଥବିଜ୍ଞାନ (Physics), ରସାୟନବିଜ୍ଞାନ, ଆଷ୍ଟୋନୋମି, ଆଷ୍ଟ୍ରୋଲୋମି ଏବଂ ଗଣିତରେ ପ୍ରଶଂସନୀୟ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ । ସେ ମଧ୍ୟ ଖୁରିଜମ ପରିଷଦର ସଭ୍ୟ ଥିଲେ । ୧୦୧୭ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ଗଜନୀର ସୁଲତାନ ମାମୁଦ୍ ଯେତେବେଳେ ଖୁରିଜମ ଅଧିକାର କଲେ, ସେ ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀଙ୍କୁ ବନ୍ଦୀ କରି ଗଜନୀ ଆଣିଥିଲେ; କିନ୍ତୁ ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀଙ୍କ ଜ୍ଞାନ ଓ ପ୍ରତିଭାରେ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇ ମାମୁଦ୍ ତାଙ୍କୁ ବନ୍ଦୀରୁ ମୁକ୍ତି କରିବାସହ ‘ଶାହା-ଇ-ଖୁରିଜମ’ ଉପାଧ୍ଧରେ ସମ୍ମାନୀତ କରିଥିଲେ । ଏହି ଘଟଣା ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀଙ୍କ ଜୀବନରେ ଏକ ବିରାଟ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିଥିଲା । ସେ ଗଜନୀରେ ଥିଲାବେଳେ, ଭାରତ- ପ୍ରତି ତାଙ୍କର ଆଗ୍ରହ ବଢ଼ିଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 7 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

  • କିତାବ-ଉଲ୍-ହିନ୍ଦ୍ – ଏହି ପୁସ୍ତକଟି ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀଙ୍କ ଏକ ବଳିଷ୍ଠ କୃତି, ଯାହାକୁ ସେ ୧୦୩୧ ମସିହାରେ ଗଜନୀରେ ଥିଲାବେଳେ ଲେଖିଥିଲେ । ଏହା ଭାରତ ସହିତ ସଂଶ୍ଳିଷ୍ଟ । ଆରବିକ୍ ଭାଷାରେ ଲିଖ୍ ଏହି ପୁସ୍ତକଟିକୁ ମଧ୍ୟ ‘ତାରିଖ୍-ଉଲ୍-ହିନ୍ଦ୍’ ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ । ସେ ଭାରତୀୟ ସମାଜକୁ ଭଲ ଭାବରେ ବୁଝିବାପାଇଁ ବହୁତ ଉଦ୍ୟମ କରିଥିଲେ । ସେ ପ୍ରଥମେ ବ୍ରାହ୍ମଣମାନଙ୍କ ସହ ବନ୍ଧୁତ୍ଵ ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ । ଦ୍ଵିତୀୟତଃ, ସେ ବ୍ରାହ୍ମଣମାନଙ୍କଠାରୁ ସଂସ୍କୃତ ଭାଷା ଶିକ୍ଷାକଲେ । ତୃତୀୟତଃ, ସେ ବେଦ, ପୁରାଣ, ଭଗବଦ୍ ଗୀତା, ପାତଞ୍ଜଳୀ ଓ ମନୁସ୍ମୃତି ଇତ୍ୟାଦି ପଢ଼ିଲେ । ‘କିତାବ-ଉଲ-ହିନ୍ଦୁ’ ଲେଖୁ ପଛରେ ତାଙ୍କର ଦୁଇଟି ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ଥିଲା । ପ୍ରଥମଟି ହେଲା ସେ ଚାହୁଁଥିଲେ ଯେଉଁମାନେ ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମ ଓ ଦର୍ଶନ ଉପରେ ଜାଣିବାକୁ ଚାହିଁବେ ଏହା ତାଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବେ । ଦ୍ବିତୀୟତଃ, ଯେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତି ତାଙ୍କଠାରୁ ଭିନ୍ନ ମତ ପୋଷଣ କରିବେ, ତାହା ସେ ତାଙ୍କ ପୁସ୍ତକରେ ସ୍ଥାନ ଦେବେ । ଉକ୍ତ ପୁସ୍ତକଟି ୮୦ଟି ଅଧ୍ୟାୟରେ ବିଭକ୍ତ । ସେଥୁରେ ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମ, ଦର୍ଶନ, ପର୍ବପର୍ବାଣି, ପ୍ରଥା ଓ ପରମ୍ପରା, ଲୋକମାନଙ୍କର ସାମାଜିକ, ଆର୍ଥିକ ଏବଂ ରାଜନୈତିକ ଜୀବନ, ଭୂଗୋଳ, ଦେବଦେବୀ ମୂର୍ତ୍ତି, ଧର୍ମୀୟ ପରମ୍ପରା, ସାହିତ୍ୟ, ଆଇନ ଏବଂ ଭାସ୍କର୍ଯ୍ୟ ଇତ୍ୟାଦି ବର୍ଣ୍ଣିତ ଅଛି ।
  • ଭାରତରେ ଜାତିପ୍ରଥା – ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀ ଭାରତରେ ପ୍ରଚଳିତ ଜାତିପ୍ରଥା ବିଷୟରେ ତାଙ୍କ ପୁସ୍ତକରେ ଲେଖୁଛନ୍ତି । ତାଙ୍କ ମତରେ ଭାରତୀୟମାନେ ତାଙ୍କ ଜାତିକୁ ନେଇ ବେଶ୍ ଗର୍ବିତ । ସେମାନେ ବିଦେଶୀମାନଙ୍କୁ ଘୃଣା କରୁଥିଲେ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କୁ ମେଚ୍ଛ ବୋଲି କହୁଥିଲେ । ସେ ସମୟରେ ଭାରତୀୟ ସମାଜ ଚାରୋଟି ଜାତିରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ; ଯଥା – ବ୍ରାହ୍ମଣ, କ୍ଷତ୍ରିୟ, ବୈଶ୍ୟ ଏବଂ ଶୂଦ୍ର । ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀଙ୍କ ମତରେ ବ୍ରାହ୍ମଣମାନେ ସମାଜରେ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଥିଲେ ଏବଂ ସେମାନେ ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କ ମସ୍ତକରୁ ସୃଷ୍ଟି ବୋଲି ବିଶ୍ଵାସ କରାଯାଏ । ସେମାନେ ବେଦ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଧର୍ମଗ୍ରନ୍ଥ ପାଠକରୁଥିଲେ । ହିନ୍ଦୁ ରାଜାମାନେ ସେମାନଙ୍କୁ ପୁରୋହିତବୋଲି ବିଶ୍ଵାସ କରାଯାଏ । ସେମାନେ ବେଦ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଧର୍ମଗ୍ରନ୍ଥ ପାଠକରୁଥିଲେ । ହିନ୍ଦୁ ରାଜାମାନେ ସେମାନଙ୍କୁ ପୁରୋହିତ ଦ୍ୱିତୀୟ ସ୍ଥାନ ମିଳିଥିଲା । ସେମାନଙ୍କୁ ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କ ବାହୁରୁ ଜାତ ବୋଲି କୁହାଯାଏ । ସମାଜରେ ସେମାନଙ୍କ ସ୍ଥିତି ବ୍ରାହ୍ମଣମାନଙ୍କ ତଳକୁ ଥିଲା । ସେମାନଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟ ଥିଲା ରାଜ୍ୟର ପ୍ରଶାସନ ଏବଂ ସୁରକ୍ଷା । ରାଜାମାନେ ଏହି କ୍ଷତ୍ରିୟ କୁଳରୁ ଜାତ ହେଉଥିଲେ । ସେମାନେ ସାଧାରଣତଃ ରାଜାଙ୍କ ସୈନ୍ୟ ବିଭାଗରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିଲେ । ସମାଜର ତୃତୀୟ ଶ୍ରେଣୀରେ ଥିଲେ ବୈଶ୍ୟ । ସେମାନେ ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କ ନାଭିରୁ ଜାତ ବୋଲି କୁହାଯାଏ । ସେମାନେ କୃଷି ଓ ବାଣିଜ୍ୟ ଆଦି କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିଲେ ଏବଂ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କୁ ଖାଦ୍ୟ ଯୋଗାଉଥିଲେ । ସମାଜର ନିମ୍ନରେ ଥିଲେ ଶୂଦ୍ର, ଯେଉଁମାନେ ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କ ପାଦରୁ ଜାତ ବୋଲି କୁହାଯାଏ । ସେମାନେ ସେବାକାରୀ ଜାତି ଭାବରେ ଅନ୍ୟ ତିନି ଜାତିର ବିଭିନ୍ନ ସେବା କରୁଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କ ଉପରେ ଅନେକ କଟକଣା ଲାଗୁ ହେଉଥିଲା । ସେମାନଙ୍କପ୍ରତି ଅସଭ୍ୟ ବ୍ୟବହାର ମଧ୍ୟ କରାଯାଉଥିଲା । ସେମାନେ କୌଣସି ସାମାଜିକ ଓ ଧାର୍ମିକ ଅଧିକାରକୁ ଉପଭୋଗ କରୁ ନଥିଲେ । ଏତଦ୍‌ବ୍ୟତୀତ ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀ କୁହନ୍ତି ଅନ୍ୟଏକ ଜାତିର ଲୋକ ଥିଲେ ଯାହାଙ୍କୁ ‘ଅନ୍ତଜ’ କୁହାଯାଉଥିଲା, ଯାହାର ଅର୍ଥ ଜାତିପ୍ରଥାର ବାହାରେ । ସେମାନଙ୍କ ସ୍ଥିତି ଶୂଦ୍ରଙ୍କଠାରୁ ବି ହୀନ ଥିଲା । ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀ ଏହି ଜାତିପ୍ରଥାକୁ ବିରୋଧ କରିଥିଲେ ଏବଂ କହିଥିଲେ, ‘ଏହା ହେଉଛି ପ୍ରକୃତିର ବିପରୀତ କାର୍ଯ୍ୟ ।’’

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 7 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

  • ବର୍ଣ୍ଣାଶ୍ରମ – ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀଙ୍କ ମତରେ, ହିନ୍ଦୁମାନେ ସେ ସମୟରେ ବର୍ଣ୍ଣ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ବିଶ୍ଵାସ କରୁଥିଲେ । ମନୁଷ୍ୟର ଜୀବନକୁ ଶହେବର୍ଷ ବିଚାର କରି ସେମାନେ ତାକୁ ଚାରିଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରିଥିଲେ ଓ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଭାଗକୁ ୨୫ ବର୍ଷରେ ରଖୁଥିଲେ । ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ବର୍ଷାଶ୍ରମ କୁହାଯାଏ । ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା – ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯ୍ୟ, ଗାର୍ହସ୍ଥ୍ୟ, ବାନପ୍ରସ୍ଥ ଏବଂ ସନ୍ନ୍ୟାସ । ପ୍ରଥମ ଆଶ୍ରମ ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯ୍ୟରେ ଜଣେ ତା’ର ଜୀବନକୁ ଛାତ୍ର ଭାବରେ ଗୁରୁକୁଳାଶ୍ରମରେ ବିତାଇଥାଏ । ସେ ଉପଯୁକ୍ତ ଜ୍ଞାନଲାଭ କରି ଘରକୁ ଫେରିଆସେ ଏବଂ ବିବାହ କରି ଗାର୍ଯ୍ୟସ୍ଥ ଜୀବନ ଆରମ୍ଭ କରେ । ଏହି ସମୟରେ ସେ ନିଜର ବୃତ୍ତି କରିବା ସହିତ ସମସ୍ତ ଗୃହସ୍ଥ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାଏ । ତୃତୀୟ ଆଶ୍ରମ ବାନପ୍ରସ୍ଥରେ ସେ ନିଜକୁ ସମସ୍ତ ଗୃହସ୍ଥ କାର୍ଯ୍ୟରୁ ନିବୃତ୍ତ ରଖେ ଏବଂ ବିଭିନ୍ନ ଧର୍ମୀୟ କାର୍ଯ୍ୟରେ ଲିପ୍ତରୁହେ । ଚତୁର୍ଥ ଆଶ୍ରମ ହେଲା ସନ୍ୟାସ । ଏହି ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ବ୍ୟକ୍ତି ଗୃହତ୍ୟାଗ କରି ନିର୍ବାଣ ପ୍ରାପ୍ତିପାଇଁ ସନ୍ୟାସୀରୂପେ ପରମଆତ୍ମା ସହିତ ସମ୍ପର୍କ ରଖେ ।
  • ବିବାହ – ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀଙ୍କ ମତରେ ବିବାହ ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କର ଏକ ପବିତ୍ର କାର୍ଯ୍ୟ, ଯାହାକୁ ସେମାନେ ଅତି ନିଷ୍ଠାର ସହ ସମ୍ପାଦନ କରୁଥିଲେ । ସେ ସମୟରେ ବିବାହ ଯେହେତୁ କମ୍ ବୟସରେ ହେଉଥିଲା, ତାହା ସାଧାରଣତଃ ପିତା ଓ ମାତା ଆୟୋଜନ କରୁଥିଲେ । ନିଜ ଗୋତ୍ରରେ ବିବାହ ଉପରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଥିଲା । ହିନ୍ଦୁ ସମାଜରେ ଛାଡ଼ପତ୍ର କ୍ଵଚିତ୍ ଥିଲା । ବିଧବା ବିବାହ ମଧ୍ୟ ନଥୁଲା ।
  • ନାରୀମାନଙ୍କ ସ୍ଥାନ – ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀଙ୍କ ମତରେ ଭାରତୀୟ ସମାଜରେ ନାରୀମାନଙ୍କ ସ୍ଥାନ ଉତ୍ତମ ଥିଲା । ସେମାନଙ୍କ ସହଯୋଗ ବିନା କୌଣସି ଧାର୍ମିକ କାର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ହେଉ ନଥିଲା । ସେମାନେ ଗୃହର ସମସ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରୁଥିଲେ । ଅମହତ ନାରୀଙ୍କୁ ସମାଜରେ ତିରସ୍କାର କରାଯାଉଥିଲା । ସେ ସମୟରେ ବାଲ୍ୟବିବାହ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା । ଅଳ୍ପବୟସରେ କନ୍ୟାମାନଙ୍କୁ ବିବାହ ଦିଆଯାଉଥିଲା । ବିଧବା ପୁନର୍ବିବାହ ନଥିଲା । ସେମାନଙ୍କୁ ଖରାପ ବ୍ୟବହାର ସାମ୍ନା କରିବାକୁ ପଡୁଥିଲା । ତେଣୁ ଅଧିକାଂଶ ନାରୀ ସେମାନଙ୍କ ସ୍ବାମୀଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁପରେ ସତୀ ହେବାକୁ ପସନ୍ଦ କରୁଥିଲେ । ଦେବଦାସୀମାନଙ୍କୁ ମନ୍ଦିରରେ ରଖାଯାଉଥିଲା ।
  • ଧର୍ମୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା – ଆଲବିରୁଣୀ ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କ ଧର୍ମୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଉପରେ ଅନେକ ଆଲୋକପାତ କରିଛନ୍ତି । ସେମାନେ ଏକେଶ୍ୱରବାଦରେ ବିଶ୍ବାସ କରୁଥିଲେ; କିନ୍ତୁ ଅନେକ ଦେବଦେବୀଙ୍କୁ ପୂଜା କରୁଥିଲେ । ସେମାନେ ବିଶାଳ ମନ୍ଦିରମାନ ନିର୍ମାଣ କରୁଥିଲେ ଏବଂ ତା’ମଧ୍ୟରେ ଦେବଦେବୀଙ୍କର ସୁନ୍ଦର ମୂର୍ତ୍ତିମାନ ସ୍ଥାପନ କରୁଥିଲେ । ସେମାନେ ଆତ୍ମା, କର୍ମ ଏବଂ ପୁନର୍ଜନ୍ମରେ ବିଶ୍ଵାସ କରୁଥିଲେ । ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କର ଦୃଢ଼ବିଶ୍ଵାସ ଥିଲା ଯେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତି ତା’ର କର୍ମର ଫଳ ଲାଭ କରିଥାଏ । ସେ ସମୟର ହିନ୍ଦୁ ଲୋକମାନେ ତୀର୍ଥଯାତ୍ରାରେ ଯାଉଥିଲେ, ଯଜ୍ଞ ଓ ଦାନଧର୍ମ କରୁଥିଲେ । ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀଙ୍କ ମତରେ ସେ ସମୟରେ ବୈଷ୍ଣବ ଧର୍ମ ଜନପ୍ରିୟତା ଲାଭକରିଥିଲା ।
  • ରାଜନୈତିକ ଅବସ୍ଥା – ରାଜନୈତିକ ଅବସ୍ଥାକୁ ବର୍ଣ୍ଣନା କରି ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀ କହିଥିଲେ ଭାରତ ଏକ ବିଶାଳ ଦେଶ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ତାହା ଅନେକଗୁଡ଼ିଏ ଛୋଟ ଛୋଟ ରାଜ୍ୟରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇ ବିଭିନ୍ନ ରାଜାମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ଶାସିତ ହେଉଥିଲା । ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ଏକତା ନଥିଲା । ତେଣୁ ସେମାନେ ବୈଦେଶିକ ଆକ୍ରମଣର ଶିକାର ହେଉଥିଲା । ଏକତା ନଥ‌ିବାରୁ ରାଜାମାନେ ଗଜନୀର ସୁଲତାନ ମାମୁଦ୍ରଙ୍କ ହସ୍ତରୁ ବାରମ୍ବାର ପରାସ୍ତ ହେଉଥିଲେ । ସେ ସମୟରେ କନୌଜ, ମାଳବ, ଗୁଜରାଟ, ସିନ୍ଦୂ ଏବଂ କାଶ୍ମୀର ପ୍ରସିଦ୍ଧ ରାଜ୍ୟ ଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 7 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

  • ନ୍ୟାୟିକ ପ୍ରଶାସନ – ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀ ଲେଖୁଛନ୍ତି ଯେ, ଭାରତୀୟ ରାଜାମାନେ ନ୍ୟାୟର ପ୍ରତୀକ ଥିଲେ । ପ୍ରଜାମାନଙ୍କୁ ନ୍ୟାୟ ଦେବାପାଇଁ ସେମାନେ ରାଜ୍ୟର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ନ୍ୟାୟାଳୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ । ଗ୍ରାମପଞ୍ଚାୟତ ସର୍ବନିମ୍ନ ଅଦାଲତ ଥିଲା । ଗ୍ରାମର ଅଧିକାଂଶ ବିବାଦ ଗ୍ରାମପଞ୍ଚାୟତଦ୍ୱାରା ସମାଧାନ କରାଯାଉଥିଲା । ଗ୍ରାମପଞ୍ଚାୟତଦ୍ୱାରା ନିଷ୍ପତ୍ତିକୁ ଲୋକମାନେ ସମ୍ମାନ ଦେଉଥିଲେ । ସରକାର ଗ୍ରାମର ସମସ୍ୟାରେ ହସ୍ତକ୍ଷେପ କରୁ ନଥିଲେ । ରାଜା ଥିଲେ ନ୍ୟାୟର ସର୍ବୋଚ୍ଚ କର୍ତ୍ତା । ତାଙ୍କ ନିଷ୍ପତ୍ତିକୁ ଶେଷ ନିଷ୍ପତ୍ତି ଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଉଥିଲା । ତାଙ୍କ ମୁଖରୁ ବାହାରୁଥ‌ିବା ପ୍ରତିଟି ଶବ୍ଦ ଆଇନ ଥିଲା । ସେ ସମୟରେ ଦଣ୍ଡ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଏତେ କଠୋର ନଥିଲା । ମୃତ୍ୟୁଦଣ୍ଡ ପ୍ରାୟ ଦିଆଯାଉ ନଥିଲା ।
  • ଆର୍ଥିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା – ଆରୁଣୀ ଭାରତର ତତ୍କାଳୀନ ଆର୍ଥିକ ଅବସ୍ଥାକୁ ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କ ପୁସ୍ତକରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି । ସେ ଲେଖୁଛନ୍ତି ଯଦିଓ ସେତେବେଳେ, ଭାରତର ବୈଦେଶିକ ବାଣିଜ୍ୟ ହ୍ରାସ ପାଇଥିଲା; ତଥାପି ଭାରତ ଆର୍ଥିକ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ସମୃଦ୍ଧିଶାଳୀ ଥିଲା । ଭାରତୀୟ ମନ୍ଦିରମାନଙ୍କରୁ ମିଳିଥିବା ଅଜସ୍ର ଧନରୁ ଏହାକୁ ପ୍ରମାଣିତ କରାଯାଇଛି । ସେତେବେଳେ ଭାରତରେ ଆଭ୍ୟନ୍ତରଣୀୟ ବାଣିଜ୍ୟ ସମୃଦ୍ଧିଶାଳୀ ଥିଲା । ସେ ମଧ୍ୟ ମାପ, ଓଜନ ଏବଂ ମୁଦ୍ରା ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ । ସେ ସମୟରେ ଆଦାୟ କରାଯାଉଥିବା ବିଭିନ୍ନ କର ଉପରେ ମଧ୍ୟ ସେ ଲେଖୁଛନ୍ତି । ଆୟର ମୁଖ୍ୟ ପନ୍ଥା ଥିଲା ଭୂ-ରାଜସ୍ୱ, ଦେଶୀମାନଙ୍କଠାରୁ ଆଦାୟ ଧନ, ବାଣିଜ୍ୟ କର, ରାସ୍ତା କର ଏବଂ ଦେବଦାସୀ କର । ରାଜା ଆୟର ଅଧିକାଂଶ ଭାଗ ସୈନ୍ୟବାହିନୀ ଏବଂ ପ୍ରଜାମଙ୍ଗଳ କାର୍ଯ୍ୟରେ ଖର୍ଚ୍ଚ କରୁଥିଲେ ।

୨। ପ୍ରସିଦ୍ଧ ପରିବ୍ରାଜକ ଇବନ ବତୁତାଙ୍କ ଜୀବନୀ ଓ ଭ୍ରମଣ କାହାଣୀ ବର୍ଣ୍ଣନା କର ।
Answer:

  • ଉପକ୍ରମ – ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଭାରତ ଭ୍ରମଣରେ ଆସିଥିବା ବୈଦେଶିକ ପରିବ୍ରାଜକଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଇବନ ବତୁତା ଥିଲେ ଅନ୍ୟତମ । ଏହି ମହାନ୍ ବିଦ୍ଵାନ ଥିଲେ ମରକ୍‌ ବାସିନ୍ଦା । ସେ ଭ୍ରମଣ କରିବାକୁ ଅଧ‌ିକ ଭଲପାଉଥ‌ିବାରୁ, ନିଜ ଜୀବଦ୍ଦଶା ଭିତରେ, ଅନେକ ଦେଶ ବୁଲିପାରିଥିଲେ l ସେ ଭାରତକୁ ମହମ୍ମଦ-ବିନ୍-ତୋଗଲକ୍‌ଙ୍କ ସମୟରେ ଆସି ବହୁଦିନ ରହିଥିଲେ । ସେ ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ବୈଦେଶିକ ବିବରଣୀ ‘ରିହାଲା’ (Rihla) କୁ ଆରବିକ୍ ଭାଷାରେ ଲେଖିଥିଲେ । ସେ ଏଥିରେ ନିଜ ଆଖ୍ୟାରେ ଦେଖୁଥ‌ିବା ଘଟଣାମାନ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି । ସେଥ‌ିପାଇଁ ‘ରିହାଲା’କୁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରାମାଣିକ ଏବଂ ଅମୂଲ୍ୟ ଉପାଦାନ ରୂପେ ଗଣାଯାଏ ଯେଉଁଥରେ ମହମ୍ମଦ-ବିନ୍-ତୋଗଲକ୍‌ଙ୍କ ବିଷୟରେ ଅନେକ ତଥ୍ୟ ମିଳିଥାଏ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 7 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

  • ଜୀବନୀ – ଇବନ ବତୁତାଙ୍କ ପ୍ରକୃତ ନାମଥିଲା ଆବୁ ଅବଦୁଲା ମହମ୍ମଦ । ସେ ୧୩୦୪ ମସିହା ଫେବୃଆରୀ ୨୪ ତାରିଖରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ମରକ୍କୋ ସହରର ତାଞ୍ଜିଆରରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ପରିବାର ସେ ସମୟରେ ଖୁବ୍ ଶିକ୍ଷିତ ଏବଂ ସମ୍ମାନନୀୟ ଥିଲା । ତାଙ୍କ ପରିବାର ଇସ୍‌ଲାମିକ୍ ଆଇନ ‘ଶାରିଆତ୍’ର ମୁଖ୍ୟ ତର୍ଜମାକାରୀ ଥିଲେ । ଏହି ବିଜ୍ଞତାପାଇଁ, ତାଙ୍କ ପରିବାରର ଅଧିକାଂଶ ସଦସ୍ୟ ବିଭିନ୍ନ ଦେଶରେ କାଜିରୂପେ ନିଯୁକ୍ତି ପାଉଥିଲେ । ପରିବାର ପ୍ରଥା ଅନୁସାରେ ଇବନ ବତୁତା ମଧ୍ୟ ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷା ଲାଭ କରିଥିଲେ । ଇବନ ବତୁତା ଏକାଧାରରେ ଥିଲେ ଜଣେ ଭ୍ରମଣପ୍ରିୟ ଏବଂ ଜ୍ଞାନପିପାସୁ । ବିଭିନ୍ନ ଦେଶ ଭ୍ରମଣ କରି ଜ୍ଞାନ ଆହରଣ କରିବାରେ ତାଙ୍କର ପ୍ରବଳ ଇଚ୍ଛା ଥିଲା । ସେଥିପାଇଁ ୨୨ ବର୍ଷ ବୟସରେ ନିଜ ପ୍ରିୟଜନମାନଙ୍କୁ ପଛରେ ଛାଡ଼ି ସେ ବିଭିନ୍ନ ଦେଶ ଭ୍ରମଣରେ ବାହାରି ପଡ଼ିଥିଲେ । ସେ ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ଯାତ୍ରା ୧୩୨୫ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦ ଜୁନ୍ ୧୪ ତାରିଖରେ ଆରମ୍ଭ କରି ପ୍ରଥମେ ମକ୍‌କା ଯାତ୍ରା କରିଥିଲେ । ଏହି ଯାତ୍ରା ତାଙ୍କୁ ଅଧ‌ିକ ଉତ୍ସାହିତ କରିଥିଲା । ଏହାପରେ ସେ ସିରିଆ, ଇରାକ୍, ପର୍ସିଆ, ୟେମେନ୍, ଓମାନ ଏବଂ ପୂର୍ବ ଆଫ୍ରିକା ପ୍ରଭୃତି ଯାତ୍ରା କରିଥିଲେ । ଏହାପରେ ଇବନ୍ ବତୁତା ଭାରତ ଭ୍ରମଣ ପାଇଁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଥିଲେ । ସେ ୧୩୩୩ ମସିହା ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧୨ ତାରିଖରେ ଭାରତର ସିନ୍ଧିଠାରେ ପହଞ୍ଚିଥିଲେ । ସେ ଆଗରୁ ଦିଲ୍ଲୀର ସୁଲତାନ ମହମ୍ମଦ-ବିନ୍-ତୋଗଲକ୍‌ଙ୍କ ସମ୍ପର୍କରେ ବହୁତ କିଛି ଶୁଣିଥିଲେ । ସେ ଜଣେ ବିଦ୍ବାନ୍ ଓ କଳା ଓ ସଂସ୍କୃତିପ୍ରିୟ ବୋଲି ମଧ୍ୟ ସେ ଶୁଣିଥିଲେ । ତେଣୁ ଇବନ୍‌ତୁତା ଉତ୍ ଏବଂ ମୁଲତାନ ପାର କରି ୧୩୩୪ ମସିହା ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୦ ତାରିଖରେ ଦିଲ୍ଲୀରେ ପହଞ୍ଚିଲେ । ମହମ୍ମଦ-ବିନ୍-ତୋଗଲକ୍ ତାଙ୍କୁ ଏକ ଭବ୍ୟ ସ୍ଵାଗତ ସମ୍ବର୍ଦ୍ଧନା ପ୍ରଦାନ କଲେ । ସୁଲତାନ ଇବନ ବତୁତାଙ୍କ ବିଜ୍ଞତା କଥା ଶୁଣି ବହୁଭାବରେ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଥିଲେ । ତେଣୁ ସେ ତାଙ୍କୁ ଦିଲ୍ଲୀର କାଜି ଭାବରେ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଲେ । ଏହିଭଳି ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ ପଦବୀରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରି ମହମ୍ମଦ ତୋଗଲକ୍‌ଙ୍କୁ ସେ ଅତି ନିକଟରୁ ଜାଣିଥିଲେ । ହଠାତ୍‌ ଉଭୟଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ଭୁଲ ବୁଝାମଣା ହେବାରୁ ଇବନ ବତୁତାଙ୍କୁ ଜେଲଦଣ୍ଡ ଭୋଗିବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା । କିନ୍ତୁ ସୁଲତାନ ଖୁବ୍‌ଶୀଘ୍ର ତାଙ୍କ ଭୁଲ୍ ବୁଝିବାପରେ ତାଙ୍କୁ ଜେଲରୁ ମୁକ୍ତ କରିଥିଲେ । ସୁଲତାନ, ତାଙ୍କୁ ଚୀନ୍‌ର ଶାସକ ମଙ୍ଗୋଲ ବୀର ତୁଘ୍ରାନ୍ ତିମୁରଙ୍କ ଦରବାରକୁ ରାଷ୍ଟ୍ରଦୂତ କରି ପଠାଇବାର ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଲେ । ଚୀନରେ ମାତ୍ର ୧ ବର୍ଷ ରହି ୧୩୪୭ରେ ଫେରିଆସିଲେ । ପରେ ୧୩୪୯ରେ ସେ ନିଜ ଗୃହ ମରକ୍‌କୁ ଫେରିଗଲେ । ତାଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ୧୩୭୭ରେ ହୋଇଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 7 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

  • ରିହାଲା (Rihla) – ଇବନ ବନ୍ଧୁତା ଭାରତ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଦେଶ ଭ୍ରମଣ କରି ୧୩୫୪ରେ ନିଜ ଜନ୍ମସ୍ଥାନ ମରକ୍‌ରେ ପହଞ୍ଚିଲାପରେ ତାଙ୍କୁ ସେଠାକାର ସୁଲତାନ ଆବୁ ଇନାମ୍ ଏକ ଭବ୍ୟ ସ୍ୱାଗତ ସମ୍ବର୍ଦ୍ଧନା ଜ୍ଞାପନ କରିଥିଲେ । ସୁଲତାନ ତାଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ଭ୍ରମଣ ବିବରଣୀ ଲେଖିବାକୁ ନିର୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ । ଇବାନ ଜୁଡ଼ାଏ ନାମକ ଜଣେ ମୁସଲିମ୍ ପଣ୍ଡିତଙ୍କୁ ତାଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବାକୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଇଥିଲେ । ଏହି କାର୍ଯ୍ୟ ୧୩୫୪ରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ୧୩୫୫ରେ ପୂର୍ଣ୍ଣତା ଲାଭକଲା । ଏହା ଆରବିକ୍ ଭାଷାରେ ଲେଖାହୋଇଥିଲା । ସେ ବିଶେଷକରି ଯେଉଁକଥା ଲୋକମାନଙ୍କୁ ଅଜଣା, ସେଗୁଡ଼ିକୁ ଚମତ୍କାର ଶୈଳୀରେ ଲେଖୁଥିଲେ । ସେ ଭାରତରେ ‘ନଡ଼ିଆ’ ଓ ‘ପାନ’କୁ ଅତି ଚମତ୍କାର ଢଙ୍ଗରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି ।
  • ଭାରତୀୟ ସହର – ଇବନ ବହୁତା ଭାରତର ଅନେକ ସହର ଭ୍ରମଣ କରିଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଦିଲ୍ଲୀ, ଦୌଲତାବାଦ ଆଦି ଥୁଲା ପ୍ରଧାନ ସହରଗୁଡ଼ିକରେ ଜନବସତି ଘଞ୍ଚ ଥିଲା ଏବଂ ସେଠାରେ ବିଭିନ୍ନପ୍ରକାର କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ କରାଯାଉଥିଲା । ବିଶେଷକରି ସେ ଦିଲ୍ଲୀ ସହରକୁ ଭଲ ଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଥିଲେ । ଏତଦ୍‌ବ୍ୟତୀତ ସେ ମୁଲତାନ୍, କାଉଲ୍, ଗୋୱାଲିୟର, ବ୍ୟାୟାନା, ଉଜ୍ଜୟିନୀ, ଚନ୍ଦରୀ, ଧର ଏବଂ ସାଗର ଇତ୍ୟାଦି ସହରଲ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଛନ୍ତି ।
  • ବଜାର – ଇବନ ବତୁତା ତାଙ୍କ ପୁସ୍ତକ ‘ରିହାଲା’ରେ ଭାରତୀୟ ବଜାରମାନଙ୍କ ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖୁଛନ୍ତି । ସେ ଲେଖୁଛନ୍ତି ଯେ ଭାରତୀୟ ବଜାରଗୁଡ଼ିକରେ କେବଳ ଆର୍ଥିକ କାରବାର ହେଉ ନଥିଲା, ଏହା ମଧ୍ୟ ସାମାଜିକ ଓ ସାଂସ୍କୃତିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମର ସ୍ଥଳ ଥିଲା । ଅନେକ ବଜାରରେ ମନ୍ଦିର ଓ ମସ୍‌ଜିଦ୍ ଥ୍ଲା । ନର୍ତ୍ତକୀ, ସଙ୍ଗୀତଜ୍ଞ ଓ ଗୀତିକାରମାନଙ୍କର ସାଂସ୍କୃତିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମମାନ କରାଯାଉ ଥିଲା । ଦୌଲତାବାଦରେ ସେ ଏପରି କିଛି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଦେଖୁଥିଲେ ।
  • କୃଷି ଏବଂ ବାଣିଜ୍ୟ – ଇବନ ବନ୍ଧୁତାଙ୍କ ମତରେ ଭାରତରେ କୃଷି ଉତ୍ପାଦନ ବହୁତ ହେଉଥିଲା । ଏପରି ହେବାର କାରଣ ଭାରତର ଜମି ଉର୍ବର ଥିଲା । ତେଣୁ କୃଷକମାନେ ବର୍ଷକୁ ଦୁଇଟି ଶସ୍ୟ ଫଳାଉଥିଲେ । ମୁଖ୍ୟ ଶସ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ଥିଲା – ଗହମ, ଧାନ, ବାର୍ଲି, ଆଖୁ, ଆମ୍ବ ଓ ନଡ଼ିଆ ଇତ୍ୟାଦି । ସେ ସମୟରେ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଏବଂ ଅନ୍ତର୍ଦେଶୀୟ ଉଭୟ ବାଣିଜ୍ୟରେ ଉନ୍ନତି ହୋଇଥିଲା । ମଧ୍ୟଏସିଆ ଓ ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଏସିଆରେ ଭାରତୀୟ ଦ୍ରବ୍ୟଗୁଡ଼ିକର ଚାହିଦା ଥିଲା । ଭାରତର କଟନ୍ ବସ୍ତ୍ର, ଫାଇନ୍ ମୁସ୍‌ଲିନ୍ ବ୍ରୋକାଡ଼େ ଏବଂ ସାଟିସ୍‌ର ଚାହିଦା ବହୁତ ଥିଲା । ଏଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ମୁସଲିନ୍ ବସ୍ତ୍ର ବହୁତ ଦାମରେ ବିକ୍ରି ହେଉଥ‌ିବାରୁ କେବଳ ଧନୀ ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ କିଣୁଥିଲେ । ଏତଦ୍‌ବ୍ୟତୀତ ଭାରତରୁ ଅନ୍ୟ ଦେଶକୁ ଗହମ, ଚାଉଳ ଏବଂ ମସଲା ରପ୍ତାନୀ କରାଯାଉଥିଲା । ସେହିପରି ଅନ୍ୟ ଦେଶମାନଙ୍କରୁ ସିଲିକ୍, ଆଲଭରି, କାଷ୍ଠନିର୍ମିତ ଜିନିଷ, ମୂଲ୍ୟବାନ୍ ପଥର ଏବଂ ଘୋଡ଼ାମାନ ଆମଦାନୀ କରାଯାଉଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 7 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

  • ଡାକ ବ୍ୟବସ୍ଥା – ଇବନ ବତୁତା ସେ ସମୟରେ ପ୍ରଚଳିତ ଡାକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖୁଛନ୍ତି । ଭାରତରେ ଦୁଇପ୍ରକାର ଡାକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଥିଲା; ଯଥା – ଘୋଡ଼ା ପୋଷ୍ଟ ଏବଂ ଫୁଟ-ପୋଷ୍ଟ । ପ୍ରତି ଏକ ମାଇଲରେ ତିନୋଟି ଷ୍ଟେସନ ଥିଲା । ଫୁଟ୍ ପୋଷ୍ଟ ଦ୍ରୁତଗତିରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥୁଲା ଓ ଏହା ଦେଶସାରା ଥିଲା ।
  • କ୍ରୀତଦାସ – ଇବନ ବତୁତା ଭାରତରେ ପ୍ରଚଳିତ କ୍ରୀତଦାସ ପ୍ରଥା ସମ୍ପର୍କରେ ମଧ୍ୟ ଲେଖୁଛନ୍ତି । ସୁଲତାନ ମହମ୍ମଦ ତୋଗଲକ୍‌ଙ୍କର ଅନେକ କ୍ରୀତଦାସ ଥିଲେ । ଅଧିକାଂଶ କ୍ରୀତଦାସମାନେ ଥିଲେ ଯୁଦ୍ଧବନ୍ଦୀ, ଯେଉଁମାନଙ୍କୁ ଜବରଦସ୍ତ ଧରାଯାଇ ଅଣାଯାଇଥିଲା । ଅନେକ ଲୋକ ମଧ ଦାରିଦ୍ର୍ୟ କାରଣରୁ ସେମାନଙ୍କ ପିଲାଙ୍କୁ କ୍ରୀତଦାସଙ୍କୁ ଭାବେ ବିକ୍ରି କରୁଥିଲେ । କ୍ରୀତଦାସକୁ ମଧ୍ୟ ଉପହାର ରୂପେ ଦିଆଯାଉଥିଲା । ଇବନ ବହୁତା ନିଜେ ମଧ୍ୟ କ୍ରୀତଦାସ କିଣିଥିଲେ । ସମ୍ଭ୍ରାନ୍ତମାନେ ମଧ୍ୟ କ୍ରୀତଦାସରଖୁଥିଲେ । ନାରୀ କ୍ରୀତଦାସମାନେ ଦାସୀ ରୂପେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିଲେ ।
  • ସମୀକ୍ଷା – ଇବନ ବତୁତାଙ୍କ ପୁସ୍ତକ ରିହାଲା (Rihla) ନିଃସନ୍ଦେହରେ ଭାରତ ଇତିହାସ ପାଇଁ ଏକ ଅମୂଲ୍ୟ ଉପାଦାନ ଅଟେ । ସେ ଏଥରେ ନିଜ ଅଙ୍ଗେନିଭା କଥା ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି । ସେ ଏକ ମର୍ଯ୍ୟାଦାଜନକ ଓ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ପଦବୀରେ ରହି ଏହାକୁ ଲେଖିବାରୁ, ସେ ସ୍ପଷ୍ଟ ମତ ଦେବାରେ କୌଣସି ଭୟ ବା ପ୍ରତିବନ୍ଧକକୁ ଖାତିର କରି ନଥିଲେ । ଏହା ନିଶ୍ଚିତ ଏକ ଉଚ୍ଚକୋଟୀର ଉପାଦାନ ।

୩ । ପରିବ୍ରାଜକ ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବର୍ଷିୟର୍‌ଙ୍କର ଜୀବନୀ ଓ ଭ୍ରମଣକାହାଣୀ ବର୍ଣ୍ଣନା କର ।
Answer:
ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବଣ୍ଠିୟର୍ ୧୬୨୦ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨୫ ତାରିଖରେ ଫ୍ରାନ୍ସର ଗୋମର୍ଡ ନିକଟରେ ଯୋଏ ଗ୍ରାମରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ସେ ଏକ କୃଷକ ପରିବାରରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ବାଲ୍ୟଜୀବନ ସମ୍ପର୍କରେ ବିଶେଷ ଜଣା ନଥିଲା । ସେ ୧୬୫୨ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଜଣେ ଡାକ୍ତର ହେଲେ । ସେ ପ୍ୟାରିସ୍‌ରେ କିଛି ସମୟ ରହିଥିଲେ । ପରେ ସେ ସିରିଆ, ପାଲେଷ୍ଟାଇନ୍ ଏବଂ ମିଶର ଯାତ୍ରା କରିଥିଲେ । ସେ ୧୬୫୬ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ କାଏରୋରୁ ଏକ ଜାହାଜରେ ଆସି ଭାରତର ଏକ ବନ୍ଦର ସୁରତ୍‌ରେ ପହଞ୍ଚିଲେ । ଯେତେବେଳେ ସେ ଭାରତରେ ପହଞ୍ଚିଲେ ସେତେବେଳେ ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟ ଶାହାଜାହାନ୍‌ଙ୍କ ପୁତ୍ରମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଉତ୍ତରାଧ୍ୟାକାରୀ ପାଇଁ ଯୁଦ୍ଧ ଲାଗିଥାଏ । ସେ ଶାହାଜାହାନଙ୍କ ଜ୍ୟେଷ୍ଠପୁତ୍ର ଦାରା ସିଖୋଙ୍କୁ ଅହମ୍ମଦାବାଦରେ ଦେଖାକରିବାର ସୁଯୋଗ ପାଇଥିଲେ । ଦାରା ତାଙ୍କୁ ନିଜର ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଡାକ୍ତର ରୂପେ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଲେ । ଦାରାଙ୍କର ପତନ ପରେ, ଡାନିସମଣ୍ଡ ଖାଁ ନାମକ ଜଣେ ମୋଗଲ ଦରବାରର ସମ୍ଭ୍ରାନ୍ତ ତାଙ୍କୁ ଜଣେ ବିଦ୍ୱାନ ଓ ବୈଜ୍ଞାନିକ ଭାବେ ନିଜ ପାଖରେ ରଖୁଥିଲେ । ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବଣ୍ଣୟର୍ ଭାରତରେ ୧୬୬୮ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରହିଥିଲେ । ଭାରତରେ ତାଙ୍କର ରହଣି ମଧ୍ଯରେ ସେ ଦିଲ୍ଲୀ, କାଶ୍ମୀର, ଆଗ୍ରା, ବଙ୍ଗ ଏବଂ ଗୋଲକୋଣ୍ଡା ଇତ୍ୟାଦି ସ୍ଥାନ ଭ୍ରମଣ କରିଥିଲେ । ସେ ୧୬୬୮ ଖ୍ରୀ.ଅ. ପ୍ୟାରିସ୍ ଫେରିଯାଇଥିଲେ । ସେ ଯେତେବେଳେ ୧୬୬୯ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ପ୍ୟାରିସ୍‌ରେ ପହଞ୍ଚିଲେ, ସେତେବେଳେ ଫ୍ରାନ୍ସର ସମ୍ରାଟ ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ ଲୁଇ ତାଙ୍କୁ ଏକ ହାର୍ଦ୍ଦିକ ସ୍ବାଗତ ଜଣାଇଥିଲେ । ସମ୍ରାଟଙ୍କ କଥା ରକ୍ଷାକରି ସେ ତାଙ୍କର ପ୍ରସିଦ୍ଧ ପୁସ୍ତକ ‘ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ’’ ୧୬୭୦ ମସିହାରେ ଲେଖୁଥିଲେ । ଫ୍ରାନ୍ସର ଏହି ବିଦ୍ଵାନ୍‌ ୧୬୮୮ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଇହଲୀଳା ସମ୍ବରଣ କରିଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 7 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

  • ‘ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ’ – ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବଣ୍ଡିୟର୍ ତାଙ୍କର ଭାରତ ଭ୍ରମଣ ବିଷୟରେ ଏକ ପୁସ୍ତକ ୧୬୭୦ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ଲେଖୁଥିଲେ । ଏହି ପୁସ୍ତକର ନାମ ଥିଲା ‘ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ’ (Travels in the Mughal Empire) । ସେ ଏହାକୁ ଫ୍ରେଞ୍ଚ ଭାଷାରେ ଲେଖିଥିଲେ । ପୁସ୍ତକଟି ଅଶେଷ ଜନପ୍ରିୟତା ଲାଭକଲା, ସେଥ୍‌ପାଇଁ ତାକୁ ୧୬୭୦ ରୁ ୧୭୨୫ ମଧ୍ୟରେ ଆଠଥର ପୁନଃ ପ୍ରକାଶିତ କରାଯାଇଥିଲା । ପୁସ୍ତକଟିକୁ ପ୍ରଥମେ ହେନେରୀ ଓଲ୍ଡନେବର୍ଗ ନାମକ ଜଣେ ଲେଖକ ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ ଅନୁବାଦ କରିଥିଲେ । ଏହା ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ ୧୬୮୪ ସୁଦ୍ଧା ତିନିଥର ପୁନଃ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହା ପୁନଃଶ୍ଚ ୧୬୭୫-୭୬ ସୁଦ୍ଧା ଡଚ୍, ଜର୍ମାନ୍ ଏବଂ ଇଟାଲୀ ଭାଷାରେ ଅନୁବାଦିତ ହୋଇଥିଲା । ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବର୍ଷିୟର୍ ଉକ୍ତ ପୁସ୍ତକଟିକୁ ଫ୍ରାନ୍ସ ସମ୍ରାଟ ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ ଲୁଇଙ୍କୁ ଉତ୍ସର୍ଗୀକୃତ କରିଥିଲେ । ଉକ୍ତ ପୁସ୍ତକଟି ଲେଖୁବାର ତାଙ୍କର ମୂଳ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା ଭାରତର ବିକାଶକୁ ସହିତ ଇଉରୋପରେ ହୋଇଥିବା ବିକାଶ ସହିତ ତୁଳନା କରିବା । ସେ ମୁଖ୍ୟତଃ ଭାରତକୁ ଫ୍ରାନ୍ସ ସହିତ ତୁଳନା କରିଥିଲେ । ସେ ଏହି ପୁସ୍ତକରେ ମୋଟାମୋଟି ଭାବରେ ଭାରତ ତୁଳନାରେ ଇଉରୋପକୁ ପ୍ରଶଂସା କରିଥିଲେ । ସେ ଏଭଳି ଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି ଯେ ଭାରତ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ଦେଶ ତୁଳନାରେ ନିକୃଷ୍ଟ ହୋଇଯାଇଛି । ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଲେଖକ E. F. Oatonଙ୍କ ଭାଷାରେ “Francois Bernier sought in the Indies not spices, nor gold, nor diamonds but knowledge”.
  • ଜମି ମାଲିକାନା (Land Ownership) – ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବଣ୍ଠିୟର୍ ଭାରତୀୟ କୃଷକମାନଙ୍କ ଅବସ୍ଥାକୁ ଦୟନୀୟ ରୂପେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି । ତାଙ୍କ ମତରେ, ଭାରତର ଅଧିକାଂଶ ସ୍ଥାନ ମରୁଭୂମି ଓ ପାହାଡ଼ ପର୍ବତପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥ‌ିବାରୁ ସେହି ସ୍ଥାନମାନଙ୍କରେ ଜନସଂଖ୍ୟା କମ୍ ଅଟେ । ସେହି ସ୍ଥାନମାନଙ୍କରେ ଚାଷଜମିର ପରିମାଣ ମଧ୍ୟ କମ୍ । କୃଷକ ଅଭାବ ଥ‌ିବାରୁ ଅଧୂକ ଜମି ଚାଷକରିବା ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ । ପ୍ରାଦେଶିକ ସୁବେଦାର ଏବଂ ଅନ୍ୟ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ଅତ୍ୟାଚାର ହେତୁ କୃଷକମାନଙ୍କୁ ଅଧୂକ ଦୁଃଖ ଓ କଷ୍ଟ ଭୋଗିବାକୁ ପଡ଼ିଥାଏ । ଯେତେବେଳେ ସେମାନେ ଏହି ଅତ୍ୟାଚାରୀ ଜମିଦାରମାନଙ୍କ ଦାବିକୁ ପୂରଣ କରିପାରନ୍ତି ନାହିଁ, ସେତେବେଳେ ସେମାନେ ସେମାନଙ୍କର ଜୀବିକା ହରେଇବା ସହିତ ନିଜ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ହରାଇଥା’ନ୍ତି । ଏହି ପିଲାମାନଙ୍କୁ ଜମିଦାରମାନେ କ୍ରୀତଦାସ ଭାବେ ନେଇଯାଆନ୍ତି । ସେମାନେ କୌଣସି କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କୁ ଆପତ୍ତି କରିପାରନ୍ତି ନାହିଁ । ତେଣୁ କୃଷି ଛାଡ଼ିବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହୁଅନ୍ତି ଏବଂ ଅନାହାରର ଶିକାର ହୁଅନ୍ତି । ବର୍ଣ୍ଣୟରଙ୍କ ମତରେ ଏହାର ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ହେଉଛି ଅଧିକାଂଶ ଭାରତୀୟ କୃଷକମାନଙ୍କର ନିଜସ୍ବ ମାଲିକାନା ସ୍ୱତ୍ୱରେ ଜମି ନାହିଁ । ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ରାଜା ସମସ୍ତ ଜମିର ମାଲିକ । ସେ ଏହାକୁ ତାଙ୍କର ଅନୁଗତ ସମ୍ଭ୍ରାନ୍ତମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବାଣ୍ଟି ଦେଇଥା’ନ୍ତି । ସେମାନେ ମଧ୍ୟ ସମ୍ରାଟ ତାଙ୍କ ଉପରେ ଖୁସିଥ‌ିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଜାଗିରି ସୂତ୍ରରେ ଜମିର ମାଲିକ ହୋଇ ରହିଥା’ନ୍ତି । ଯେଉଁ ସମୟରେ ସେମାନେ ସମ୍ରାଟଙ୍କ କ୍ରୋଧର ଶିକାର ହୁଅନ୍ତି, ସେହିଦିନ ଜାଗିରି ହରାଇବସନ୍ତି । ଏହି ସମ୍ଭ୍ରାନ୍ତ ଜାଗିରିଦାରମାନେ ସମ୍ରାଟଙ୍କ ବିନା ଅନୁମତିରେ ଜାଗିରିଦାରୀ ନିଜର ପୁତ୍ରକୁ ମଧ୍ଯ ଦେଇପାରୁ ନଥିଲେ । ସୁତରାଂ ସେମାନେ ଜମିର ଉନ୍ନତି କିମ୍ବା ଜଳସେଚନ ଇତ୍ୟାଦି କୌଣସି ଉନ୍ନୟନମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟରେ ମୁଣ୍ଡ ପୂରାଉ ନଥିଲେ । ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟମାନେ ମଧ୍ୟ କୃଷିର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ କିଛି କରୁ ନଥିଲେ । ଫଳରେ ଭାରତୀୟ କୃଷି ପଛୁଆ ଥିଲା । କୃଷକମାନେ ତାଙ୍କ ହାତରୁ ଚାଷ ଚାଲିଯିବାର ଭୟରେ ସର୍ବଦା ରହୁଥିଲେ । ରାଜାଙ୍କ ହାତରେ ମାଲିକାନା ସ୍ୱତ୍ଵ ରହିବା ଫଳରେ ରାଜ୍ୟ ଓ ସମାଜ ଉପରେ ଭୟଙ୍କର ପ୍ରଭାବ ପଡ଼ୁଥିଲା । ବର୍ଷିୟର୍ ଭାରତୀୟ ସମାଜକୁ ଦରିଦ୍ର ଲୋକମାନଙ୍କର ସମାଜ ବୋଲି ଅବହିତ କରିଛନ୍ତି । ସେମାନେ ମୁଷ୍ଟିମେୟ ଧନୀ ଏବଂ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଶାସକ ଶ୍ରେଣୀଦ୍ଵାରା ଶାସିତ ଓ ନିଷ୍ପେଷିତ ହୋଇଥିଲେ । ଏହି ଧନୀ ଓ ଗରିବଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କୌଣସି ଶ୍ରେଣୀ ନଥବାରୁ, ବର୍ଷିୟର୍ ଦମ୍ଭର ସହ କହିଛନ୍ତି ଭାରତରେ କୌଣସି ମଧ୍ୟବିତ୍ତ ଶ୍ରେଣୀ ନଥିଲା । ଏହି କାରଣରୁ ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟଙ୍କୁ ବର୍ଣ୍ଣୟର ଭିକାରୀ ଏବଂ ଅନାର୍ଯ୍ୟମାନଙ୍କ ରାଜା ବୋଲି କହିଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 7 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

  • ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ କାରଖାନା – ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବର୍ଷିୟର୍ ରାଜ୍ୟର କାରଖାନାଗୁଡ଼ିକର ଏକ ବିଶଦ ବିବରଣୀ ପ୍ରଦାନ କରିଛନ୍ତି । ଏହି କାରଖାନାଗୁଡ଼ିକୁ କାରିଗରୀ ଲୋକଙ୍କ କର୍ମଶାଳା ବୋଲି ସେ ଅଭିହିତ କରିଛନ୍ତି । କାରଖାନାଗୁଡ଼ିକ ବଡ଼ ବଡ଼ ଲମ୍ବା ଘରେ ଚାଲୁଥିଲା, ଯେଉଁଠି ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର କାରିଗର; ଯଥା – ତନ୍ତୀ, କମାର, ସ୍ଵର୍ଣ୍ଣକାର, କୁମ୍ଭାର, ଚିତ୍ରକାର, ବଢ଼େଇ, ଜୋତା କାରିଗର ଇତ୍ୟାଦି କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିଲେ । ଏତଦ୍‌ବ୍ୟତୀତ ସିଲିକ୍, ବ୍ରୋକେଡ଼ ଫାଇନ୍ ମୁସଲିନ୍‌ର ନିର୍ମାଣକାରୀ ଥିଲେ । କାରିଗରମାନେ ପ୍ରତ୍ୟହ ସକାଳୁ ଆସି କାରଖାନାରେ ଉପସ୍ଥିତ ହେଉଥିଲେ । ଦିନସାରା କାର୍ଯ୍ୟ କରି ସନ୍ଧ୍ୟାରେ ଘରକୁ ଫେରୁଥିଲେ । ସେମାନେ କୌଣସି ପ୍ରକାରର ଉତ୍ପାଦନର ବୃଦ୍ଧି କରୁନଥିଲେ କିମ୍ବା ଉତ୍ପାଦିତ ଦ୍ରବ୍ୟର ଗୁଣାତ୍ମକ ମାନ ବଢ଼ାଉ ନଥିଲେ କାରଣ ସେମାନେ ମଜୁରି ବ୍ୟତୀତ ଲାଭରୁ କିଛି ଅଂଶ ପାଉ ନଥିଲେ । ସମସ୍ତ ଲାଭ ସରକାର ବା ରାଷ୍ଟ୍ର ହାତକୁ ଯାଉଥିଲା । ଏହା ନିଃସନ୍ଦେହରେ, ଉତ୍ପାଦନର ବୃଦ୍ଧିକୁ ହ୍ରାସ କରିଥିଲା । ବଣ୍ଡିୟର୍ ଲେଖୁଛନ୍ତି, ସାଧାରଣ କାରିଗରମାନଙ୍କର ଅବସ୍ଥାର ପରିବର୍ତ୍ତନ ପାଇଁ କେହି ଦୃଷ୍ଟି ଦେଉନଥିଲେ ।
  • ସହର – ବର୍ଣ୍ଣୟର୍ ଲେଖୁଛନ୍ତି, ସପ୍ତଦଶ ଶତାବ୍ଦୀ ସୁଦ୍ଧା ୧୫ ପ୍ରତିଶତ ଲୋକ ସହରରେ ବସବାସ କରୁଥିଲେ । ଏହା ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ଦେଶର ହାରାହାରିଠାରୁ ଅଧ୍ଵ ଥିଲା; କିନ୍ତୁ ସହରଗୁଡ଼ିକ ଶିବିର ସହରଭଳି ଥିଲା ! ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟ ଶିବିର ପକାଇ ଯେଉଁ ସ୍ଥାନରେ କିଛି ବର୍ଷ ବିତାଉଥିଲେ, ତାହା ଏକ ସହରରେ ପରିଣତ ହେଉଥିଲା । ଯେତେବେଳେ ରାଜଦରବାର ସେଠାରୁ ଉଠି ଅନ୍ୟତ୍ର ଚାଲିଯାଉଥିଲା । ସେ ସ୍ଥାନରୁ ସହର ଉଠିଯାଉଥିଲା । ଏହାର କାରଣ ହେଉଛି ଲୋକମାନଙ୍କର ସାମାଜିକ ଓ ଆର୍ଥନୀତିକ ସ୍ଥିତି ସୁଦୃଢ଼ ନଥିଲା । ସେମାନେ ରାଜକୀୟ ପୃଷ୍ଠପୋଷକତା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରୁଥିଲେ । ବର୍ଷିୟର୍ ତାଙ୍କ ଭ୍ରମଣ ବୃତ୍ତାନ୍ତରେ ଅନେକଗୁଡ଼ିଏ ସହରର ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି । ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଦିଲ୍ଲୀ, ଆଗ୍ରା, ବନାରସ, ମଥୁରା, କାଶ୍ମୀର, ସୁରତ୍, ଅହମ୍ମଦାବାଦ, ମସୁଲିପାଟନମ୍ ଏବଂ ଗୋଲକୋଣ୍ଡା ପ୍ରମୁଖ ଥିଲା । ଏହି ସହରଗୁଡ଼ିକ ବିଭିନ୍ନ ଦୃଷ୍ଟିରୁ; ଯଥା – ବାଣିଜ୍ୟ କେନ୍ଦ୍ର, ଉତ୍ପାଦନ କେନ୍ଦ୍ର ଏବଂ ତୀର୍ଥସ୍ଥାନ ଭାବେ ଖ୍ୟାତି ଅର୍ଜନ କରିଥିଲା । ବଣିକ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ଲୋକଙ୍କର ଏହି ସହରମାନଙ୍କରେ ଯଥେଷ୍ଟ ପ୍ରଭାବ ଥିଲା । ସେମାନେ ମହାଜନ, ସେଠ ଏବଂ ନଗର ସେଠ ନାମରେ ପରିଚିତ ଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 7 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

  • ସତୀପ୍ରଥା – ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବଣ୍ଡିୟର୍ ଭାରତୀୟ ସମାଜରେ ପ୍ରଚଳିତ ସତୀପ୍ରଥା ଉପରେ ତାଙ୍କ ପୁସ୍ତକରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି, ଯାହାକୁ ସେ ଅମାନବିକ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି । ଏହି ପ୍ରଥା ଅନୁଯାୟୀ ଯଦି କୌଣସି ହତଭାଗିନୀ ମହିଳା ତା’ର ସ୍ୱାମୀକୁ ହରାଉଥୁଲା, ତାକୁ ତା’ର ସ୍ୱାମୀର ଚିତାଗ୍ନିରେ ଜୀବନ୍ତ ଜଳାଇ ଦିଆଯାଉଥିଲା । ଯେଉଁ ସ୍ତ୍ରୀ ସତୀ ହେବ, ସେ ଗାଧୋଇସାରି ନୂତନ ବସ୍ତ୍ର ପରିଧାନପୂର୍ବକ ସମସ୍ତ ଅଳଙ୍କାରରେ ମଧ୍ୟ ଭୂଷିତ ହେଉଥିଲା । ତା’ପରେ ତାକୁ ଏକ ପ୍ରୋସେସନ୍‌ରେ ସତୀ ହେବା ସ୍ଥାନକୁ ନିଆଯାଉଥିଲା । ସ୍ଵାମୀଙ୍କ ଚିତାଗ୍ନିରେ ଝାସଦେବା ପୂର୍ବରୁ ସେ ଅଗ୍ନି ଦେବତାଙ୍କୁ ପୂଜା କରୁଥିଲେ । ତା’ପରେ ସେ ଅଗ୍ନିକୁ ଝାସ ଦେଉଥିଲେ । ଯେହେତୁ ବିଧବା ଜୀବନ ଏକ ନାରକୀୟ ଜୀବନ ଥିଲା, ତେଣୁ ସତୀ ହେବାକୁ ଅଧିକାଂଶ ନାରୀ ପସନ୍ଦ କରୁଥିଲେ । ଯେଉଁମାନେ ରାଜିହେଉ ନଥିଲେ ସେମାନଙ୍କୁ ଜୋର୍ କରି ହାତଗୋଡ଼ ବାନ୍ଧି ଅଗ୍ନିରେ ଫିଙ୍ଗିଦିଆଯାଉଥିଲା, ତା’ର କ୍ରନ୍ଦନ କାଳେ ଶୁଭାଯିବ, ସେଥୂପାଇଁ ଡ୍ରମ, ଖୋଳ, ଗିନି, ଘଣ୍ଟ, ପଖଞ୍ଜ ଜୋର୍‌ରେ ବଜାଯାଉଥିଲା । ବର୍ଷିୟର୍ ନିଜ ଆଖ୍ୟାରେ ଦେଖୁଛନ୍ତି ଏକ ୧୨ ବର୍ଷର ବିଧବା ବାଳିକାକୁ କିପରି ଜବରଦସ୍ତ ସତୀ କରାଯାଇଥିଲା । ସେ କହିଛନ୍ତି ଏପରିକି ବାଲ୍ୟ ବିଧବାଙ୍କ ପ୍ରତି ମଧ୍ୟ ସେମାନଙ୍କର ଅନୁକମ୍ପା ନଥିଲା । ବର୍ଷିୟରଙ୍କର ଏହି ଭ୍ରମଣକାହାଣୀ ଭାରତ ଇତିହାସ ସୃଷ୍ଟିର ଏକ ଅମୂଲ୍ୟ ଉପାଦାନ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 7 Objective Questions in Odia Medium

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 History Solutions Chapter 7 ପରିବ୍ରାଜକଙ୍କ ଚକ୍ଷୁରେ ଭାରତୀୟ ସମାଜ ସମ୍ପର୍କରେ ଧାରଣା Objective Questions.

CHSE Odisha 12th Class History Chapter 7 Objective Questions in Odia Medium

ବସ୍ତୁନିଷ୍ଠ ଓ ଅତିସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
A. ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଚାରୋଟି ଉତ୍ତର ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।

୧। ବିଶିଷ୍ଟ ବିଦ୍ବାନ୍ ଏବଂ ପରିବ୍ରାଜକ ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀ ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ଶତାବ୍ଦୀର ଥିଲେ ?
(କ) ନବମ ଶତାବ୍ଦୀ
(ଖ) ଦଶମ ଶତାବ୍ଦୀ
(ଗ) ଏକାଦଶ ଶତାବ୍ଦୀ
(ଘ) ଦ୍ଵାଦଶ ଶତାବ୍ଦୀ
Answer:
(ଗ) ଏକାଦଶ ଶତାବ୍ଦୀ

୨। ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀ ଭାରତକୁ ନିମ୍ନୋକ୍ତ କାହା ସହିତ ଆସିଥିଲେ ?
(କ) ଗଜନୀର ସୁଲତାନ୍ ମାମୁଦ୍
(ଖ) ମହମ୍ମଦ ଘୋରୀ
(ଗ) ତୁଘିଲ୍ ଖାଁ
(ଘ) କୁତବୁଦ୍ଦିନ୍ ଆଇବାକ୍
Answer:
(କ) ଗଜନୀର ସୁଲତାନ୍ ମାମୁଦ୍

୩ । ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀ ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ସ୍ଥାନରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ?
(କ) ଆରବ
(ଖ) ମକ୍କା
(ଗ) ଖୁରିଜମ୍
(ଘ) ଗଜନୀ
Answer:
(ଗ) ଖୁରିଜମ୍

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 7 Objective Questions in Odia Medium

୪ । ଫ୍ରାଙ୍କାଇସ୍ ବଣ୍ଣୟର୍ କେଉଁ ଦେଶର ବ୍ୟକ୍ତି ଥିଲେ ?
(କ) ଜାପାନ
(ଖ) ଫ୍ରାନ୍ସ
(ଗ) ଚୀନ୍
(ଘ) ଭାରତ
Answer:
(ଖ) ଫ୍ରାନ୍ସ

୫ । ମାମୁଦ୍ ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀଙ୍କ ଜ୍ଞାନରେ ମୁଗ୍ଧହୋଇ ତାଙ୍କୁ କେଉଁ ଉପାଧ୍ଧରେ ସମ୍ମାନିତ କରିଥିଲେ ?
(କ) ଶାହା -ଇ-ମଣ୍ଡି
(ଖ) ଶାଇଜମ୍
(ଗ) ଶାହା-ଇ-ଗଜନୀ
(ଘ) ଶାହା-ଇ-ଖୁରିଜମ୍
Answer:
(ଘ) ଶାହା-ଇ-ଖୁରିଜମ୍

୬ । ‘କିତାବ୍-ଉଲ୍-ହିନ୍ଦ୍’କୁ ଆଲବିରୁଣୀ ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ଭାଷାରେ ଲେଖିଥିଲେ ?
(କ) ହିନ୍ଦୀ
(ଖ) ଆରବିକ୍
(ଗ) ପାର୍ଶୀ
(ଘ) ସଂସ୍କୃତ
Answer:
(ଖ) ଆରବିକ୍

୭ । ‘କିତାବ୍-ଉଲ୍-ହିନ୍ଦ୍’ ପୁସ୍ତକରେ ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀ ମୁଖ୍ୟତଃ କେଉଁ ଦେଶ ବିଷୟରେ ଲେଖୁଛନ୍ତି ?
(କ) ଆରବ
(ଖ) ପାକିସ୍ତାନ
(ଗ) ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକା
(ଘ) ଭାରତ
Answer:
(ଘ) ଭାରତ

୮ । ଭାରତୀୟ ଧର୍ମ, ସଂସ୍କୃତି, ପରମ୍ପରା ଇତ୍ୟାଦି ସମ୍ପର୍କରେ ଜ୍ଞାନଲାଭ କରିବାପାଇଁ ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀଙ୍କୁ କେଉଁ ଭାଷା ଶିକ୍ଷା କରିବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା ?
(କ) ହିନ୍ଦୀ
(ଖ) ପାର୍ଶୀ
(ଗ) ଆରବୀ
(ଘ) ସଂସ୍କୃତ
Answer:
(ଘ) ସଂସ୍କୃତ

୯। ‘କିତାବ-ଉଲ୍-ହିନ୍ଦୁ’ ପୁସ୍ତକଟି କେତେଗୋଟି ଅଧ୍ୟାୟରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ୧୨୦
(ଖ) ୮୦
(ଗ) ୯୦
(ଘ) ୭୦
Answer:
(ଖ) ୮୦

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 7 Objective Questions in Odia Medium

୧୦ । ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀଙ୍କ ପୁସ୍ତକ ‘କିତାବ୍-ଉଲ୍-ହିନ୍ଦୁ’ରେ ଭାରତର ବର୍ଷାଶ୍ରମକୁ ସେ କେତୋଟି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରିଥିଲେ ?
(କ) ୪
(ଖ) ୫
(ଗ) ୬
(ଘ) ୭
Answer:
(କ) ୪

୧୧ । କେଉଁ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଇବନ ବତୁତା ଭାରତ ଭ୍ରମଣ କରିଥିଲେ ?
(କ) ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ ଶତାବ୍ଦୀ
(ଖ) ପଞ୍ଚଦଶ ଶତାବ୍ଦୀ
(ଗ) ଷୋଡ଼ଶ ଶତାବ୍ଦୀ
(ଘ) ସପ୍ତଦଶ ଶତାବ୍ଦୀ
Answer:
(କ) ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ ଶତାବ୍ଦୀ

୧୨ । ଇବନ ବତୁତା କେଉଁ ସ୍ଥାନର ଅଧ‌ିବାସୀ ଥିଲେ ?
(କ) ଭାରତ
(ଖ) ମରକ୍କୋ
(ଗ) ଆରବ
(ଘ) ଗଜନୀ
Answer:
(ଖ) ମରକ୍କୋ

୧୩। ଇବନ ବତୁତା ଭାରତ ଭ୍ରମଣରେ ଆସିଥିଲାବେଳେ ତତ୍କାଳୀନ ଦିଲ୍ଲୀର ସୁଲତାନ କିଏ ଥିଲେ ?
(କ) ମହମ୍ମଦ-ବିନ୍-ତୋଗଲକ୍
(ଖ) ଫିରୋଜ ତୋଗଲକ
(ଗ) ଇଲତୁତ୍‌ମିସ୍
(ଘ) ବଲ୍‌ବନ୍
Answer:
(କ) ମହମ୍ମଦ-ବିନ୍-ତୋଗଲକ୍

୧୪ । ଇବନ ବହୁତାଙ୍କ ପ୍ରଥମ ଭ୍ରମଣ କାହାଣୀର ନାମ କ’ଣ ଥିଲା ?
(କ) କିତାବ-ଉଲ୍-ହିନ୍ଦ୍
(ଖ) ରିହାଲା
(ଗ) ସୁହାଲା
(ଘ) ତାରିକ୍-ଇ-ହିନ୍ଦ୍
Answer:
(ଖ) ରିହାଲା

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 7 Objective Questions in Odia Medium

୧୫ । ଇବନ ବହୁତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ନାମ କ’ଣ ଥିଲା ?
(କ) ଶେଖ୍ ହାସିମ୍ ଖାଁ
(ଖ) ଶେଖ୍ ଅବ୍‌ଦୁଲ୍ଲା
(ଗ) ଶେଖ୍ ହଜରତ ଖାଁ
(ଘ) ଫାରୁକ୍ ଅବଦୁଲ୍ଲା
Answer:
(ଖ) ଶେଖ୍ ଅବଦୁଲା

୧୬ । ଇବନ ବତ୍ରୁତାଙ୍କ ପାଣ୍ଡିତ୍ୟରେ ମୁଗ୍ଧହୋଇ ମହମ୍ମଦ-ବିନ୍-ତୋଗଲକ୍ ତାଙ୍କୁ ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ପଦରେ ନିଯୁକ୍ତି ହେଇଥିଲେ ।
(କ) ଦିଲ୍ଲୀର କାଜି
(ଖ) ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶର ଗଭର୍ଣ୍ଣର
(ଗ) ପଞ୍ଜାବର ଅମିନ
(ଘ) ବେଙ୍ଗାଲୁରୁର ଚୌକିଦାର
Answer:
(କ) ଦିଲ୍ଲୀର କାଜି

୧୭ । ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବଣ୍ଡିୟର୍‌ଙ୍କଦ୍ୱାରା ରଚିତ ‘ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ’ ପୁସ୍ତକଟି ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ଭାଷାରେ ରଚିତ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ଆରବୀ
(ଖ) ଊର୍ଦ୍ଧ୍ବ
(ଗ) ପାର୍ଶୀ
(ଘ) ଫ୍ରେଞ୍ଚ
Answer:
(ଘ) ଫ୍ରେଞ୍ଚ

୧୮। ‘ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ’ ପୁସ୍ତକଟିକୁ କିଏ ପ୍ରଥମେ ଇଂରାଜୀରେ ଅନୁବାଦ କରିଥିଲେ ?
(କ) ଜିନ୍ ଗୁଟେନ୍‌ବର୍ଗ
(ଖ) ହେନେରୀ ଓଲ୍ଡନେବର୍ଗ
(ଗ) ଜନ୍ ମିଲ୍‌ଟନ୍
(ଘ) ହେନେରୀ ରାଓନିୟନସନ୍
Answer:
(ଖ) ହେନେରୀ ଓଲ୍ଡନେବର୍ଗ

୧୯ । ଇବନ ବତୁତାଙ୍କର ଜନ୍ମସ୍ଥାନ କେଉଁଠି ଥିଲା ?
(କ) ମରକ୍କୋର ଉଚ୍ଚବେକିସ୍ଥାନରେ
(ଖ) ମରକ୍କୋର ତାଞ୍ଜିଆରରେ ସହରର
(ଗ) ପାକିସ୍ତାନର ଇସ୍‌ଲାମ୍ବାଦଠାରେ
(ଘ) ଭାରତର ଦିଲ୍ଲୀଠାରେ
Answer:
(ଖ) ମରକ୍କୋର ସହରର ତାଞ୍ଜିଆରରେ

୨୦ । ଇବନ ବତୁତା ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ମସିହାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ?
(କ) ୧୨୦୪ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଖ) ୧୩୦୪ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଗ) ୧୪୯୬ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଘ) ୧୫୦୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.
Answer:
(ଖ) ୧୩୦୪ ଖ୍ରୀ.ଅ.

୨୧ । ଇବନ ବନ୍ଧୁତା ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ଯାତ୍ରା କେବେ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ?
(କ) ୧୩୨୨ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଜୁନ୍ ୧୨
(ଖ) ୧୩୨୫ ଖ୍ରୀ.ଅ. ମେ ୨୭
(ଗ) ୧୩୨୫ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଜୁନ୍ ୧୪
(ଘ) ୧୩୨୬ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଜୁଲାଇ ୨୫
Answer:
(ଗ) ୧୩୨୫ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଜୁନ୍ ୧୪

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 7 Objective Questions in Odia Medium

୨୨ । ଇବନ ବହୁତା ଭାରତ ମାଟିରେ କେବେ ପ୍ରଥମେ ପଦାର୍ପଣ କରିଥିଲେ ?
(କ) ୧୩୩୦ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଜୁଲାଇ ୮
(ଖ) ୧୩୩୩ ଖ୍ରୀ.ଅ. ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧୨
(ଗ) ୧୩୩୫ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଜୁଲାଇ ୧୮
(ଘ) ୧୩୪୩ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଜୁନ୍ ୧୪
Answer:
(ଖ) ୧୩୩୩ ମସିହା ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧୨

୨୩ । ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ମସିହାରେ ଇବନ ବତୁତା ଦିଲ୍ଲୀରୁ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ କରିଥିଲେ ?
(କ) ୧୩୪୦ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଅଗଷ୍ଟ ୧୮ ତାରିଖ
(ଖ) ୧୩୪୨ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଜୁଲାଇ ୨୨ ତାରିଖ
(ଗ) ୧୩୪୨ ଖ୍ରୀ.ଅ. ମେ ୮ ତାରିଖ
(ଘ) ୧୩୪୫ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଜୁଲାଇ ୨୯ ତାରିଖ
Answer:
(ଖ) ୧୩୪୨ ମସିହା ଜୁଲାଇ ୨୨ ତାରିଖ

୨୪ । ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବଣ୍ଡିୟର୍ ପେସାରେ କ’ଣ ଥିଲେ ?
(କ) ଓକିଲ
(ଖ) ପ୍ରଫେସର
(ଗ) ଉ।କ୍ତିର
(ଘ) ବ୍ୟବସାୟୀ
Answer:
(ଗ) ଡାକ୍ତର

୨୫ । ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବଣ୍ଠିୟର୍‌ଙ୍କୁ କିଏ ଭାରତୀୟ ଡାକ୍ତର ଭାବେ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଇଥିଲେ ?
(କ) ଜାହାଙ୍ଗୀର
(ଖ) ଶାହାଜାହାନ୍
(ଗ) ଶାହାଜାହାନ୍‌ଙ୍କ ପୁତ୍ର ଦାରା
(ଘ) ଆଉରଙ୍ଗଜେବ୍
Answer:
(ଗ) ଶାହାଜାହାନ୍‌ଙ୍କ ପୁତ୍ର ଦାରା

୨୬ । ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବର୍ଷିୟର୍ ଭାରତରେ କେବେ ପଦାର୍ପଣ କରିଥିଲେ ?
(କ) ୧୬୬୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଖ) ୧୬୫୬ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଗ) ୧୬୬୮ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଘ) ୧୬୮୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.
Answer:
(ଖ) ୧୬୫୬ ଖ୍ରୀ.ଅ.

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 7 Objective Questions in Odia Medium

୨୭ । ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବର୍ଷିୟର୍ ଲେଖୁଥ‌ିବା ପୁସ୍ତକର ନାମ କ’ଣ ଥିଲା ?
(କ) କିତାବ ଉଲ୍ ହିନ୍ଦ୍
(ଖ) ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ
(ଗ) ରିହାଲା
(ଘ) ଆକବରନାମା
Answer:
(ଖ) ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ

୨୮ । ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବର୍ଷିୟର୍ ପ୍ୟାରିସ୍‌ରେ ପହଞ୍ଚିବା ପରେ ସେଠାରେ କିଏ ତାଙ୍କୁ ହାର୍ଦ୍ଦିକ ସମ୍ବର୍ଦ୍ଧନା ଜଣାଇଥିଲେ ?
(କ) ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ ଲୁଇ
(ଖ) ପଞ୍ଚଦଶ ଲୁଇ
(ଗ) ଷୋଡ଼ଶ ଲୁଇ
(ଘ) ରାସପୁଟିନ୍
Answer:
(କ) ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ ଲୁଇ

୨୯ । ‘ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ’ ପୁସ୍ତକଟି ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ରଚିତ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ୧୬୬୫ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଖ) ୧୬୬୮ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଗ) ୧୬୭୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଘ) ୧୬୬୯ ଖ୍ରୀ.ଅ.
Answer:
(ଖ) ୧୬୬୮ ଖ୍ରୀ.ଅ.

B. ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।

୧। ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀ ତାଙ୍କ ପୁସ୍ତକ କିତାବ୍-ଉଲ୍-ହିକୁ କେଉଁ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ଲେଖୁଥିଲେ ?
Answer:
ଆଲବିରୁଣୀ ତାଙ୍କ ପୁସ୍ତକ ‘କିତାବ୍-ଉଲ୍-ହିନ୍ଦ୍’କୁ ୧୦୩୧ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଲେଖୁଥିଲେ ।

୨ । ‘କିତାବ୍-ଉଲ୍-ହିନ୍ଦ୍’ର ଅନ୍ୟନାମ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
‘କିତାବ୍-ଉଲ୍-ହିନ୍ଦୁ’ର ଅନ୍ୟନାମ ‘ତାରିଖ୍-ଉଲ୍-ହିନ୍ଦ୍’ ଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 7 Objective Questions in Odia Medium

୩ । ‘ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ’ ପୁସ୍ତକଟିକୁ କିଏ ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ ଅନୁବାଦିତ କରିଥିଲେ ?
Answer:
‘ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ’ ପୁସ୍ତକକୁ ହେନେରୀ ଓଲ୍ଡନେବର୍ଗ ନାମକ ଜଣେ ଲେଖକ ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ ଅନୁବାଦ କରିଥିଲେ ।

୪ । ‘ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ’ ପୁସ୍ତକ ଲେଖୁବା ପଛରେ ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବଣ୍ଣୟର୍‌ଙ୍କର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ କ’ଣ ଥିଲା ? କିମ୍ବା, କେଉଁ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ନେଇ ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବଣ୍ଠିୟର ‘ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ’ ପୁସ୍ତକଟି ଲେଖୁଥିଲେ ?
Answer:
ଭାରତର ବିକାଶ ସହିତ ଇଉରୋପରେ ହୋଇଥିବା ବିକାଶକୁ ତୁଳନା କରିବା ଥିଲା ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବଣ୍ଡିୟରଙ୍କର ‘‘ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ’’ ପୁସ୍ତକ ଲେଖୁବାର ମୂଳ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ।

୫ । ଇବନ ବନ୍ଧୁତା ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ବୈଦେଶିକ ବିବରଣୀ ‘ରିହାଲା’କୁ କେଉଁ ଭାଷାରେ ଲେଖିଥିଲେ ?
Answer:
ଇବନ ବନ୍ଧୁତା ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ବୈଦେଶିକ ବିବରଣୀ ‘ରିହାଲା’କୁ ଫ୍ରେଞ୍ଚ ଭାଷାରେ ଲେଖିଥିଲେ ।

୬ । ଇବନ ବତ୍ରୁତାଙ୍କର ଭାରତ ଆଗମନ ସମୟରେ ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ସମ୍ରାଟ କିଏ ଥିଲେ ?
Answer:
ଇବନବନ୍ଧୁତାଙ୍କର ଭାରତ ଆଗମନ ସମୟରେ ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ସମ୍ରାଟ ମହମ୍ମଦ ବିନ୍ ତୋଗଲକ୍ ଥିଲେ ।

୭ | ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟ ମହମ୍ମଦ-ବିନ୍-ତୋଗଲକ୍ ରାଷ୍ଟ୍ରଦୂତ ଇବନ ବତୁତାଙ୍କ ଗୁଣରେ ମୁଗ୍ଧହୋଇ ତାଙ୍କୁ କେଉଁ ପଦବୀରେ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଇଥିଲେ ?
Answer:
ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟ ମହମ୍ମଦ-ବିନ୍-ତୋଗଲକ୍ ରାଷ୍ଟ୍ରଦୂତ ଇବନ ବତୁତାଙ୍କ ଗୁଣରେ ମୁଗ୍ଧହୋଇ ତାଙ୍କୁ ଦିଲ୍ଲୀର କାଜି ଭାବରେ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଇଥିଲେ ।

୮|ଇବନ ବତୁତା ଦିଲ୍ଲୀରୁ କେବେ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଇବନ ବତ୍ରୁତା ୧୩୪୨ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଜୁଲାଇ ୨୨ ତାରିଖରେ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ କରିଥିଲେ ।

୯। ଇବନ ବତ୍ରୁତା ଭାରତର କେଉଁ ଦ୍ରବ୍ୟକୁ ଅତି ଚମତ୍କାର ଶୈଳୀରେ ତାଙ୍କର ପୁସ୍ତକ ‘ରିହାଲା’ରେ ଫୁଟାଇପାରିଛନ୍ତି ?
Answer:
ଇବନ ବହୁତା ଭାରତର ନଡ଼ିଆ ଓ ପାନକୁ ଅତି ଚମତ୍କାର ଶୈଳୀରେ ତାଙ୍କର ପୁସ୍ତକ ‘ରିହାଲା’ରେ ଫୁଟାଇ ପାରି ଛନ୍ତି ।

୧୦ । ପ୍ୟାରିସ୍‌ ପହଞ୍ଚିବା ପରେ ଫ୍ରାଙ୍କାଇସ୍ ବର୍ଷିୟର୍‌ଙ୍କୁ କିଏ ହାର୍ଦ୍ଦିକ ସ୍ବାଗତ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ପ୍ୟାରିସ୍‌ରେ ପହଞ୍ଚିବାପରେ ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବଣ୍ଡିୟରଙ୍କୁ ଫ୍ରାନ୍ସ ସମ୍ରାଟ ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ ଲୁଇ ହାର୍ଦ୍ଦିକ ସ୍ବାଗତ କରିଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 7 Objective Questions in Odia Medium

୧୧ । ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବର୍ଷିୟର୍ ବୃତ୍ତିରେ କ’ଣ ଥିଲେ ?
Answer:
ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବଣ୍ଠିୟର ବୃତ୍ତିରେ ଡାକ୍ତର ଥିଲେ ।

୧୨ । ‘‘ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ’’ ପୁସ୍ତକର ରଚୟିତା କିଏ ?
Answer:
‘ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ’’ ପୁସ୍ତକର ରଚୟିତା ରାଷ୍ଟ୍ରଦୂତ ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବଣ୍ଡିୟର ।

୧୩। ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବର୍ଷିୟର୍‌ଙ୍କୁ କିଏ ନିଜର ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଡାକ୍ତର ଭାବରେ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଇଥିଲେ ?
Answer:
ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବଣ୍ଠିୟରଙ୍କୁ ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟ ଶାହାଜାହାନ୍‌ଙ୍କ ପୁତ୍ର ଦାରା ନିଜର ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଡାକ୍ତର ଭାବରେ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଇଥିଲେ ।

C. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

୧ । ଭାରତରେ ଆଲ୍ବିରୁଣୀ ମ୍ରଥମେ ___________ ମାନଙ୍କ ସହିତ ମିଶିଥିଲେ ।
Answer:
ବ୍ରାହ୍ମଣ

୨ । ଇବନ ବତୁତାଙ୍କର ଭାରତ ଆଗମନ ସମୟରେ ଦିଲ୍ଲୀର ସମ୍ରାଟ __________ ଥିଲେ ।
Answer:
ମହମ୍ମଦ-ବିନ୍-ତୋଗଲକ୍

୩ । ଇବନ ବହୁତା _________ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଭାରତରୁ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ କରିଥିଲେ ।
Answer:
୧୩୪୯

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 7 Objective Questions in Odia Medium

୪ । ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବଣ୍ଡିୟର୍ ତାଙ୍କର ___________ ପୁସ୍ତକଟିକୁ ଫ୍ରାନ୍ସ ସମ୍ରାଟ ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ ଲୁଇଙ୍କୁ ଉତ୍ସର୍ଗ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ

୫। ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବଣ୍ଠିୟର୍ ତାଙ୍କର ‘ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ’ ପୁସ୍ତକରେ ___________ ଦେଶକୁ ପ୍ରଶଂସା କରି ଛନ୍ତି ।
Answer:
ଇଉରୋପ

୬ । ‘ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ’ ଗ୍ରନ୍ଥଟି ___________ ଭାଷାରେ ରଚିତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
ଫ୍ରେଞ୍ଚ

D. ଭ୍ରମ ସଂଶୋଧନ କର ।

୧। ‘କିତାବ-ଉଲ୍-ହିନ୍ଦୀ’ ପୁସ୍ତକରେ ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀ ପାକିସ୍ତାନ ବିଷୟରେ ଲେଖୁଛନ୍ତି ।
Answer:
‘କିତାବ୍-ଉଲ୍-ହିନ୍ଦ୍’ ପୁସ୍ତକରେ ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀ ଭାରତ ବିଷୟରେ ଲେଖୁଛନ୍ତି ।

୨ । ‘କିତାବ ଉଲ୍ ହିନ୍ଦ୍’ ପୁସ୍ତକଟି ୧୦ଟି ଅଧ୍ୟାୟରେ ବିଭକ୍ତ ଅଟେ ।
Answer:
‘କିତାବ ଉଲ୍ ହିନ୍ଦ୍’ ପୁସ୍ତକଟି ୮୦ଟି ଅଧ୍ୟାୟରେ ବିଭକ୍ତ ଅଟେ ।

୩ । ‘ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ’ ପୁସ୍ତକରେ ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବର୍ଷିୟର୍ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ଦେଶ ତୁଳନାରେ ଭାରତକୁ ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ବୋଲି ଦର୍ଶାଇଛନ୍ତି ।
Answer:
‘ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ’ ପୁସ୍ତକରେ ଫ୍ରାଙ୍କାଇସ୍ ବର୍ଷିୟର୍ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ଦେଶ ତୁଳନାରେ ଭାରତକୁ ନିକୃଷ୍ଟ ବୋଲି ଦର୍ଶାଇଛନ୍ତି ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 7 Objective Questions in Odia Medium

୪ । ‘ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ’ ପୁସ୍ତକର ରଚୟିତା ରାଷ୍ଟ୍ରଦୂତ ଇବନ ବହୁତା ଅଟନ୍ତି ।
Answer:
‘ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ’ ପୁସ୍ତକର ରଚୟିତା ରାଷ୍ଟ୍ରଦୂତ ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବଣ୍ଡିୟର୍ ଅଟନ୍ତି ।

୫ । ଇବନ ବନ୍ଧୁତାଙ୍କ ପୁସ୍ତକ ‘ରିହାଲା’ରୁ ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟ ଆକବରଙ୍କ ବିଷୟରେ ସବିଶେଷ ତଥ୍ୟ ମିଳିଥାଏ ।
Answer:
ଇବାନବତୃତାଙ୍କ ପୁସ୍ତକ ‘ରିହାଲା’ରୁ ତୋଗଲକ ସମ୍ରାଟ ମହମ୍ମଦ-ବିନ୍-ତୋଗଲକ୍‌ଙ୍କ ବିଷୟରେ ସବିଶେଷ ତଥ୍ୟ ମିଳିଥାଏ ।

୬। ମହମ୍ମଦ-ବିନ୍-ତୋଗଲକ୍ ରାଷ୍ଟ୍ରଦୂତ ଇବନ ବତୁତାଙ୍କ ଉପରେ ମୁଗ୍ଧହୋଇ ତାଙ୍କୁ ପ୍ରାଦେଶିକ ଗଭର୍ଣ୍ଣର ଭାବରେ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଇଥିଲେ ।
Answer:
ମହମ୍ମଦ-ବିନ୍-ତୋଗଲକ୍ ରାଷ୍ଟ୍ରଦୂତ ଇବନ ବତୁତାଙ୍କ ଉପରେ ମୁଗ୍ଧହୋଇ ତାଙ୍କୁ ଦିଲ୍ଲୀର କାଜି ଭାବରେ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଇଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 10 Objective Questions in Odia Medium

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 History Solutions Chapter 10 ସୁଫି ଓ ଭକ୍ତି ଆନ୍ଦୋଳନ Objective Questions.

CHSE Odisha 12th Class History Chapter 10 Objective Questions in Odia Medium

ବସ୍ତୁନିଷ୍ଠ ଓ ଅତିସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
A. ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଚାରୋଟି ଉତ୍ତର ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।

୧। ଭକ୍ତକବି ଜଗନ୍ନାଥ ଦାସଙ୍କୁ କିଏ ଅତିବଡ଼ୀ ଉପାଧ୍ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ ?
(କ) କବୀର
(ଖ) ନାନକ
(ଗ) ଶ୍ରୀଚୈତନ୍ୟ
(ଘ) ରାମାନଦ
Answer:
(ଗ) ଶ୍ରୀଚୈତନ୍ୟ

୨ । ମଇନୁଦ୍ଦିନ୍ ଚିସ୍ତି ଭାରତର କେଉଁ ସ୍ଥାନରେ ତାଙ୍କର କର୍ମମୟ ଜୀବନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ?
(କ) ପଞ୍ଜାବ
(ଖ) ରାଜସ୍ଥାନ
(ଗ) ଆଜମୀର
(ଘ) ଦିଲୀ
Answer:
(ଗ) ଆଜମୀର

୩ । କେବେ ମୁଇନୁଦ୍ଦିନ୍ ଚିସ୍ତି ଦେହତ୍ୟାଗ କରିଥିଲେ ?
(କ) ୧୨୩୧ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଖ) ୧୨୩୨ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଗ) ୧୨୩୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଘ) ୧୨୩୪ ଖ୍ରୀ.ଅ.
Answer:
(ଘ) ୧୨୩୪ ଖ୍ରୀ.ଅ.

୪ । କେଉଁଠାରେ ଫରିଦ୍ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ?
(କ) ଲାହୋର
(ଖ) ପାରସ୍ଯ
(ଗ) ଆଫଗାନିସ୍ଥାନ
(ଘ) କାବୁଲ
Answer:
(ଗ) ଆଫଗାନିସ୍ଥାନ

୫। କେଉଁ ସୁଫିସନ୍ଥଙ୍କର କର୍ମସ୍ଥଳୀ ଥିଲା ହାସୀ ?
(କ) ବାବା ଫରିଦ୍
(ଖ) ନିଜାମୁଦିନ ଆଉଲିଆ
(ଗ) ଶେଖ୍ ନାସିରୁଦ୍ଦିନ୍
(ଘ) ମଇନୁଦ୍ଦିନ୍ ଚିସ୍ତି
Answer:
(କ) ବାବା ଫରିଦ୍

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 10 Objective Questions in Odia Medium

୬ । କିଏ କହିଥିଲେ, ‘ରାଜା ଓ ସମ୍ଭ୍ରାନ୍ତମାନଙ୍କ ସହିତ ବନ୍ଧୁତା ସ୍ଥାପନ କରନାହିଁ । ତୁମର ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଜୀବନ ପ୍ରତି ସେମାନଙ୍କର ସାକ୍ଷାତ୍‌କୁ ମାରାତ୍ମକ ବୋଲି ବିବେଚନା କର ।’’
(କ) ମଇନୁଦ୍ଦିନ୍ ଚିସ୍ତି
(ଖ) ବାବା ଫରିଦ୍
(ଗ) ଶେଖ୍ ନାସିରୁଦ୍ଦିନ୍
(ଘ) ନିଜାମଉଦ୍ଦିନ୍ ଆଉଲିଆ
Answer:
(ଖ) ବାବା ଫରିଦ୍ର

୭ । ୧୨୩୬ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ବାଦାଉନ୍‌ଠାରେ କେଉଁ ସୁଫିସନ୍ଥ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ?
(କ) ଶେଖ୍ ସଲିମ୍
(ଖ) ନିଜାମୁଦ୍ଦିନ୍ ଆଉଲିଆ
(ଗ) ଶେଖ୍ ନାସିରୁଦ୍ଦିନ୍
(ଘ) ମଇନୁଦ୍ଦିନ୍ ଚିସ୍ତି
Answer:
(ଖ) ନିଜାମୁଦ୍ଦିନ୍ ଆଉଲିଆ

୮ । କେଉଁ ସୁଫିସନ୍ଥ ଦିଲ୍ଲୀ ନିକଟବର୍ତ୍ତୀ ଗିୟାସପୁରଠାରେ ନିଜର କର୍ମମୟ ଜୀବନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ?
(କ) ଶେଖ୍ ସଲିମ୍
(ଖ) ନିଜାମୁଦ୍ଦିନ୍ ଆଉଲିଆ
(ଗ) ବାବା ଫରିଦ୍
(ଘ) ମଇନୁଦ୍ଦିନ୍ ଚିମ୍ପି
Answer:
(ଖ) ନିଜାମୁଦ୍ଦିନ୍ ଆଉଲିଆ

୯ । କେଉଁ ସୁଫିସନ୍ଥଙ୍କୁ ‘ଦିଲ୍ଲୀର ଚିରାଗ’ ବୋଲି କୁହାଯାଉଥିଲା ?
(କ) ଶେଖ୍ ନାସିରୁଦ୍ଦିନ୍
(ଖ) ବାବା ଫରିଦ୍
(ଗ) ଶେଖ୍ ସଲିମ୍
(ଘ) ମଇନୁଦ୍ଧନ୍
Answer:
(କ) ଶେଖ୍ ନାସିରୁଦ୍ଦିନ୍

୧୦ । କେବେ ଶେଖ୍ ନାସିରୁଦ୍ଦିନ୍ ଦେହତ୍ୟାଗ କରିଥିଲେ ?
(କ) ୧୩୩୨ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଖ) ୧୩୩୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଗ) ୧୩୩୪ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଘ) ୧୩୩୬ ଖ୍ରୀ.ଅ.
Answer:
(କ) ୧୩୩୬ ଖ୍ରୀ.ଅ.

୧୧ । ଫତେପୁରସିକ୍ରିଠାରେ କେଉଁ ସୁଫିସନ୍ଥ ଅବସ୍ଥାନ କରୁଥିଲେ ?
(କ) ମଇନୁଦ୍ଦିନ୍ ଚିସ୍ତି
(ଖ) ଶେଖ୍ ସଲିମ୍
(ଗ) ନିଜାମୁଦ୍ଦିନ୍ ଆଉଲିଆ
(ଘ)ଶେଖ୍ ଲିମ୍
Answer:
(ଖ) ଶେଖ୍ ସଲିମ୍

୧୨ । ସୁହରାବର୍ତ୍ତୀ ସଂପ୍ରଦାୟର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା କିଏ ଥିଲେ ?
(କ) ସିହାବୁଦ୍ଦିନ୍ ସୁହରାବନ୍ଦୀ
(ଖ) ହମିଦ୍‌ଉଦ୍ଦିନ ନାଗୌରୀ
(ଗ) ଶେଖ୍ ବାହାଉଦ୍ଦିନ୍ ଜାକାରିୟା
(ଘ) ବଜରୁଦ୍ଦିନ୍ ଅରିଫ୍
Answer:
(କ) ସିହାବୁଦ୍ଦିନ୍ ସୁହରାବନ୍ଦୀ

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 10 Objective Questions in Odia Medium

୧୩ । ସୁହରାବର୍ତୀ ସଂପ୍ରଦାୟର କେଉଁ ସନ୍ଥ ୧୧୮୨ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ମୁଲତାନଠାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ?
(କ) ଶେଖ୍ ବାହାଉଦ୍ଦିନ୍ ଜାକାରିୟା
(ଖ) ହମିଦ୍‌ଉଦ୍ଦିନ ନାଗୌରୀ
(ଗ) ରୁକ୍‌ଉଦ୍ଦିନ୍
(ଘ) ବଜରୁଦ୍ଦିନ୍ ଅରିଫ୍
Answer:
(କ) ଶେଖ୍ ବାହାଉଦ୍ଦିନ୍ ଜାକାରିୟା

୧୪ । କିଏ କାଦିର ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ?
(କ) ଶେଖ୍ ଅବଦୁଲ
(ଖ) ମହମ୍ମଦ ଜିଲାନୀ
(ଗ) ଶାହା ନିଆମତାଲା
(ଘ)ଶେଖ୍ ହମିଦ୍‌ଗଞ୍ଜ
Answer:
(କ) ଶେଖ୍ ଅବଦୁଲ

୧୫ । କିଏ କାଦିର ସଂପ୍ରଦାୟଙ୍କୁ ଭାରତରେ ଲୋକପ୍ରିୟ କରାଇଥିଲେ ?
(କ) ଶେଖ୍ ଅବଦୁଲ
(ଖ) ମହମ୍ମଦ ଜିଲାନୀ
(ଗ) ଶେଖ୍ ହମିଦ୍‌ଗଞ୍ଜ
(ଘ) ଶେଖ୍ ମାଲି
Answer:
(ଖ) ମହମ୍ମଦ ଜିଲାନୀ

୧୬ । କିଏ ନକସ୍ଵବଦୀ ସଂପ୍ରଦାୟକୁ ଭାରତରେ ଲୋକପ୍ରିୟ କରାଇଥିଲେ ?
(କ) ବାକ୍ସିବିଲ୍ଲା
(ଖ) ମହମ୍ମଦ ସରହିଜ୍
(ଗ) ୱାଲି ଉଲ୍ଲା
(ଘ) ମୀର ଦାର୍ଦ
Answer:
(କ) ବାକ୍ସିବିଲ୍ଲା

୧୭ । କିଏ ପ୍ରଥମେ ଦାକ୍ଷିଣାତ୍ୟରେ ଭକ୍ତିବାଦ ପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ ?
(କ) ରାମାନୁଜ
(ଖ) ନିମ୍ବାର୍କ
(ଗ) ରାମାନନ୍ଦ
(ଘ) କବାର
Answer:
(କ) ରାମାନୁଜ

୧୮ । ଭକ୍ତିବାଦର କେଉଁ ପ୍ରଚାରକ ପ୍ରୟାଗଠାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ?
(କ) ରାମାନୁଜ
(ଖ) ରାମାନନ୍ଦ
(ଗ) ନିମ୍ବାର୍କ
(ଘ) ନାନକ
Answer:
(ଖ) ରାମାନନ୍ଦ

୧୯ । ଉତ୍ତର ଭାରତରେ ଭକ୍ତିବାଦର ପ୍ରଥମ ପ୍ରଚାରକଙ୍କ ନାମ ଲେଖ ।
(କ) କବୀର
(ଖ) ନିମ୍ବାର୍କ
(ଗ) ରାମାନୁଜ
(ଘ) ନାନକ
Answer:
(କ) କବୀର

୨୦ । କେବେ କବୀର ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ?
(କ) ୧୪୩୪ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଖ) ୧୪୩୫ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଗ) ୧୪୩୮ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଘ) ୧୪୪୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.୦
Answer:
(ଘ) ୧୪୪୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 10 Objective Questions in Odia Medium

୨୧ । ମୁସଲମାନ ତନ୍ତୀ ନୀରୁ ଓ ତାଙ୍କ ପତ୍ନୀ ନିମା କାହାଙ୍କୁ ଲାଳନପାଳନ କରିଥିଲେ ?
(କ) କବୀର
(ଖ) ନାନକ
(ଗ) ଶ୍ରୀଚୈତନ୍ୟ
(ଘ) ନିମ୍ବାର୍କ
Answer:
(କ) କବୀର

୨୨ । ରାମାନନ୍ଦଙ୍କର ପ୍ରିୟ ଶିଷ୍ୟଙ୍କ ନାମ ଲେଖ ।
(କ) କବୀର
(ଖ) ବଲ୍ଲଭାଚାର୍ଯ୍ୟ
(ଗ) ଶ୍ରୀଚୈତନ୍ୟ
(ଘ) ନାନକ
Answer:
(କ) କବୀର

୨୩ । ଭକ୍ତିବାଦର କେଉଁ ପ୍ରଚାରକଙ୍କର ଶିଷ୍ୟମାନଙ୍କୁ ‘କବୀରପନ୍ଥୀ’ କୁହାଯାଉଥିଲା ?
(କ) ନିମ୍ବାର୍କ
(ଖ) ବଲ୍ଲଭାଚାର୍ଯ୍ୟ
(ଗ) କବୀର
(ଘ) ରାମାନନ୍ଦ
Answer:
(ଗ) କବୀର

୨୪ । କିଏ ‘ଦୋହା’ ମାଧ୍ୟମରେ ଭକ୍ତିବାଦର ପ୍ରଚାର କରି ଲୋକପ୍ରିୟ ହୋଇଥିଲେ ?
(କ) ନିମ୍ବାର୍କ
(ଖ) ରାମାନୁଜ
(ଗ) ରାମାନନ୍ଦ
(ଘ) କବୀର
Answer:
(ଘ) କବୀର

୨୫ । କିଏ ଶିଙ୍ଖଧର୍ମ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ?
(କ) କବୀର
(ଖ) ନାନକ
(ଗ) ଶ୍ରୀଚୈତନ୍ୟ
(ଘ) ରାମାନୁଜ
Answer:
(ଖ) ନାନକ

୨୬ । କିଏ ୧୪୬୯ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ଲାହୋର ନିକଟବର୍ତୀ ତାଇୱାନ୍ଦି ଗ୍ରାମରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ?
(କ) ରାମାନୁଜ
(ଖ) ରାମାନନ୍ଦ
(ଗ) କବୀର
(ଘ) ନାନକ
Answer:
(ଘ) ନାନକ

୨୭ । ଗ୍ରନ୍ଥସାହେବ ବା ଆଦିଗ୍ରନ୍ଥରେ କାହା ବାଣୀ ସନ୍ନିବେଶିତ ?
(କ) ନାନକ
(ଖ) କବୀର
(ଗ) ଶ୍ରୀଚୈତନ୍ୟ
(ଘ) ରାମାନୁଜ
Answer:
(କ) ନାନକ

୨୮ । କେବେ ନାନକ ଦେହତ୍ୟାଗ କରିଥିଲେ ?
(କ) ୧୫୩୬ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦ
(ଖ) ୧୫୩୭ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦ
(ଗ) ୧୫୩୮ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦ
(ଘ) ୧୫୪୦ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦ
Answer:
(ଖ) ୧୫୩୮ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦ

୨୯ । କିଏ ନିଜର ମୃତ୍ୟୁ ପୂର୍ବରୁ ଅଙ୍ଗଦଙ୍କୁ ନିଜର ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ ରୂପେ ମନୋନୀତ କରିଥିଲେ ?
(କ) ନାନକ
(ଖ) ରାମାନନ୍ଦ
(ଗ) କବୀର
(ଘ) ଶ୍ରୀଚୈତନ୍ୟ
Answer:
(କ) ନାନକ

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 10 Objective Questions in Odia Medium

୩୦ । କିଏ ୧୪୮୬ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗର ନବଦ୍ଵୀପରେ ଏକ କୁଳୀନ ବ୍ରାହ୍ମଣ ପରିବାରରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ?
(କ) ନାନକ
(ଖ) ଶ୍ରୀଚୈତନ୍ୟ
(ଗ) କବୀର
(ଘ) ବଲ୍ଲଭାଚାର୍ଯ୍ୟ
Answer:
(ଖ) ଶ୍ରୀଚୈତନ୍ୟ

୩୧ । ଜଗନ୍ନାଥ ମିଶ୍ର ଓ ଶଚୀଦେବୀ କାହାର ପିତା ଓ ମାତା ଭାବେ ପରିଚିତ ?
(କ) ନାନକ
(ଖ) ଶ୍ରୀଚୈତନ୍ୟ
(ଗ) କବୀର
(ଘ) ରାମାନୁଜ
Answer:
(ଖ) ଶ୍ରୀଚୈତନ୍ୟ

୩୨ । କିଏ ବିଶ୍ୱମ୍ଭର ଓ ନିମାଇଁ ନାମରେ ପରିଚିତ ଥିଲେ ?
(କ) ଶ୍ରୀଚୈତନ୍ୟ
(ଖ) କବୀର
(ଗ) ନାନକ
(ଘ) ନିମ୍ବାର୍କ
Answer:
(କ) ଶ୍ରୀଚୈତନ୍ୟ

୩୩ । କିଏ ‘ଗୌରାଙ୍ଗ ମହାପ୍ରଭୁ’ ନାମରେ ବିଖ୍ୟାତ ହୋଇଥିଲେ ?
(କ) ନାନକ
(ଖ) ଶ୍ରୀଚୈତନ୍ୟ
(ଗ) କବୀର
(ଘ) ବଲ୍ଲଭାଚାର୍ଯ୍ୟ
Answer:
(ଖ) ଶ୍ରୀଚୈତନ୍ୟ

୩୪ । କେବେ ଶ୍ରୀଚୈତନ୍ୟ ଦେହତ୍ୟାଗ କରିଥିଲେ ?
(କ) ୧୫୩୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଖ) ୧୫୩୧ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଗ) ୧୫୩୨ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଘ) ୧୫୩୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.୦
Answer:
(ଘ) ୧୫୩୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 10 Objective Questions in Odia Medium

୩୫ । ‘ଗୁରୁମୁଖୀ’ ଭାଷାରେ କିଏ ନିଜର ଧର୍ମମତ ପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ ?
(କ) ନାନକ
(ଖ) ଶ୍ରୀଚୈତନ୍ୟ
(ଗ) କବୀର
(ଘ) ରାମାନୁଜ
Answer:
(କ) ନାନକ

୩୬ । କେଉଁ ମୁସଲମାନ କବି ପ୍ରଥମେ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ଵ ଭାଷାରେ କବିତା ରଚନା କରିଥିଲେ ?
(କ) ଆବୁଲଫାଜଲ
(ଖ) ଫାୟାଜୀ
(ଗ) ଅମୀର ଖୁସ୍ର
(ଘ) ଅମୀର ହାସାନ୍
Answer:
(ଗ) ଅମୀର ଖୁସ୍ରୁ

୩୭ । ଓଡ଼ିଶାର କେଉଁ ରାଜା ଶ୍ରୀଚୈତନ୍ୟଙ୍କର ପୃଷ୍ଠପୋଷକତା କରିଥିଲେ ?
(କ) କପିଳେନ୍ଦ୍ରଦେବ
(ଖ) ପୁରୁଷୋତ୍ତମଦେବ
(ଗ) ପ୍ରତାପରୁଦ୍ରଦେବ
(ଘ) ଚୋଡ଼ଗଙ୍ଗଦେବ
Answer:
(ଗ) ପ୍ରତାପରୁଦ୍ରଦେବ

୩୮ । କିଏ ‘ତାରିଖ-ଇ-ଫିରୋଜଶାହୀ’ ଗ୍ରନ୍ଥ ରଚନା କରିଥିଲେ ?
(କ) ଜିଆଉଦ୍ଦିନ୍ ବରାଣୀ
(ଖ) ଅମୀର ଖୁସୁ
(ଗ) ଇଜାମୀ
(ଘ) ସାରଙ୍ଗଧର
Answer:
(କ) ଜିଆଉଦ୍ଦିନ ବରାଣୀ

୩୯ । କିଏ ‘ତବାକତ୍-ଇ-ନାସିରୀ’ ପୁସ୍ତକ ରଚନା କରିଥିଲେ ?
(କ) ମିନ୍‌ହାଜ୍-ଉସ୍ – ସିରାଜ
(ଖ) ଅମୀର ଖୁସୁ
(ଗ) ଜିଆଉଦ୍ଦିନ୍ ବରାଣୀ
(ଘ) ରଟ୍ ବି
Answer:
(କ) ମିହାଜ୍- ଉସ୍-ସିରାଜ୍

୪୦ । କବୀରଙ୍କ ଆଧ୍ୟାମିକ ଗୁରୁ କିଏ ଥିଲେ ?
(କ) ଶଙ୍କରାଚାର୍ଯ୍ୟ
(ଖ) ମର୍ଦ୍ଦନା
(ଗ) ରାମାନନ୍ଦ
(ଘ) ଈଶ୍ୱରପୁରୀ
Answer:
(ଗ) ରାମାନନ୍ଦ

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 10 Objective Questions in Odia Medium

୪୧ । କବୀରପନ୍ଥୀମାନଙ୍କ ପ୍ରଧାନ ଧର୍ମଗ୍ରନ୍ଥ କ’ଣ ?
(କ) ଦୋହା
(ଖ) ବାଜକ
(ଗ) ଗ୍ରନ୍ଥସାହେବ
(ଘ) ଗୁରୁମୁଖା
Answer:
(ଖ) ବୀଜକ

୪୨ । ନିମ୍ନୋକ୍ତଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ନାନକଙ୍କ ପିତା କିଏ ଥିଲେ ?
(କ) ନୀରୁ
(ଖ) କାଲୁବେଦୀ
(ଗ) ମର୍ଦ୍ଦନା
(ଘ) ଜଗନ୍ନାଥ ମିଶ୍ର
Answer:
(ଖ) କାଲୁବେଦୀ

୪୩ । ଶ୍ରୀଚୈତନ୍ୟଙ୍କୁ କିଏ କୃଷ୍ଣମନ୍ତ୍ରରେ ଦୀକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ ?
(କ) ରାମାନନ୍ଦ
(ଖ) ଈଶ୍ୱରପୁରୀ
(ଗ) ଜଗନ୍ନାଥ ମିଶ୍ର
(ଘ) ଶଙ୍କରାଚାଯ୍ୟ
Answer:
(ଖ) ଈଶ୍ୱରପୁରୀ

୪୪ । ଶିଖ୍ ଶବ୍ଦର ଅର୍ଥ କ’ଣ ?
(କ) ଗୁରୁ
(ଖ) ପିତା
(ଗ) ଭ୍ରାତା
(ଘ) ଶିଷ୍ୟ
Answer:
(ଘ) ଶିଷ୍ୟ

୪୫ । ନିମ୍ନୋକ୍ତ ମଧ୍ଯରୁ ଶିଖୁମାନଙ୍କର ପ୍ରଧାନ ଧର୍ମଗ୍ରନ୍ଥ କ’ଣ ?
(କ) ବୀଜକ
(ଖ) ଜେନ୍ଦ-ଆଭେସ୍ତ
(ଗ) ଗ୍ରନ୍ଥସାହେବ
(ଘ) ଗୁରୁମୁଖା
Answer:
(ଗ) ଗ୍ରନ୍ଥସାହେବ

B. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

୧ । ସୁଫ୍ ଶବ୍ଦର ଅର୍ଥ ________________।
Answer:
ଉଲ୍ ବସ୍ତ୍ର ନିର୍ମାଣର ଏକ ସାମଗ୍ରୀ

୨। ନିଜାମୁଦ୍ଦିନ୍ ଆଉଲିଆ___________________ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।
Answer:
୧୨୬୬

୩ । ________________ ଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିବା ପଶମ ବସ୍ତ୍ର ଓ ମୁଦ୍ରାଥଳି ଶେଖ୍ ନାସିରୁଦ୍ଦିନ୍ ଗ୍ରହଣ କରି ନଥିଲେ ।
Answer:
ମହମ୍ମଦ ବିନ୍ ତୋଗଲୋକ

୪ । ନାସିରୁଦ୍ଧନ୍ ଚିସ୍ତ _______________ ଠାରେ ଆଉଲିଆଙ୍କ ଶିଷ୍ୟତ୍ଵ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ଦିଲ୍ଲୀ

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 10 Objective Questions in Odia Medium

୫। ଶେଖ୍ ବାହାଉଦ୍ଦିନ୍ ଜାକାରିୟା _______________ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।
Answer:
୧୧୮୨

୬ । ମହମ୍ମଦ ତୋଗଲକ ଓ ଫିରୋଜଶାହା ତୋଗଲକଙ୍କ ସମୟରେ _________________ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ବିଶେଷ ଅଗ୍ରଗତି ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
ସୁହରାବନ୍ଦୀ

୭ | ନକସ୍ଵନ୍ଦୀ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଅନୁଗାମୀମାନେ _________________ ପାଳନ ଉପରେ ଅଧ‌ିକ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଉଥିଲେ ।
Answer:
ଶାରିଆଡ଼

୮ । ଅଦ୍ଵୈତ ମତବାଦର ପ୍ରଚାରକ ଥିଲେ _____________ ।
Answer:
ଶଙ୍କରାଚାର୍ଯ୍ୟ

୯ । _____________ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ କବୀର ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।
Answer:
୧୪୪୦

୧୦ । ‘‘ଯଦି ପ୍ରସ୍ତରମାନ ପୂଜାକରି ଜଣେ ଈଶ୍ଵରଙ୍କୁ ଦେଖ‌ିବାକୁ ପାଏ, ମୁଁ ଗୋଟିଏ ପାହାଡ଼କୁ ପୂଜା କରିବି ।’’ ଏହା _______________ କହିଥିଲେ ।
Answer:
କବୀର

୧୧। ________________ ଙ୍କର ପିତାଙ୍କ ନାମ କାଲୁବେଦୀ ଥିଲା ।
Answer:
ନାନକ

୧୨ । ନାନକଙ୍କର ଧର୍ମପ୍ରଚାରର ଭାଷା ଥିଲା _______________ ।
Answer:
ଗୁରୁମୁଖୀ

୧୩ । ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରସିଦ୍ଧ ପଞ୍ଚସଖା ________________ ଙ୍କର ଶିଷ୍ୟତ୍ଵ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ଶ୍ରୀଚୈତନ୍ୟ

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 10 Objective Questions in Odia Medium

୧୪। ______________ ଙ୍କୁ ଦିଲ୍ଲୀର ଚିରାଗ ବୋଲି ଅଭିହିତ କରାଯାଉଥିଲା ।
Answer:
ଶେଖ୍ ନାସିରୁଦ୍ଦିନ ଚିଷ୍ଠି

୧୫ । ବଲ୍ଲଭାଚାର୍ଯ୍ୟ ______________ ଧର୍ମକୁ ଜନପ୍ରିୟ କରାଇଥିଲେ ।
Answer:
କୃଷ୍ଣଧର୍ମ

C. ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।

୧। ଭକ୍ତିର ଅର୍ଥ କ’ଣ ?
Answer:
ଭକ୍ତିର ଅର୍ଥ ଈଶ୍ବରଙ୍କ ପ୍ରତି ସ୍ନେହ ଓ ଶ୍ରଦ୍ଧା ପ୍ରଦର୍ଶନ ।

୨। ଭକ୍ତି ଆନ୍ଦୋଳନ ଫଳରେ କେଉଁ ଭାଷାର ଉତ୍ପତ୍ତି ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ଭକ୍ତି ଆନ୍ଦୋଳନ ଫଳରେ ଉର୍ଦୁ ଭାଷାର ଉତ୍ପତ୍ତି ହୋଇଥିଲା ।

୩ । କର୍ମମାର୍ଗ କ’ଣ ?
Answer:
କର୍ମମାର୍ଗ ଅନୁସାରେ ମୂର୍ତ୍ତିପୂଜା, ଯୋଗ, ସାଧନା, ଆରାଧନା, ଦାନ, ଦକ୍ଷିଣା ଓ ତୀର୍ଥଯାତ୍ରା ଇତ୍ୟାଦି କ୍ରିୟାକର୍ମଦ୍ଵାରା ମୋକ୍ଷପ୍ରାପ୍ତି ସମ୍ଭବ ହୋଇଥାଏ ।

୪ । ରାମାନୁଜ କେବେ ଓ କେଉଁଠି ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
୧୦୬୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ରାମାନୁଜ ତିରୁପତିଠାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।

୫ । ରାମାନନ୍ଦଙ୍କର ପ୍ରଧାନ ଶିଷ୍ୟ କିଏ ଥିଲେ ?
Answer:
ପଦ୍ମାବତୀ ଓ ସୁରସାରୀ ରାମାନନ୍ଦଙ୍କର ପ୍ରଧାନ ଶିଷ୍ୟ ଥିଲେ ।

୬। କବୀର କେଉଁ ଭାଷାରେ ଭକ୍ତିବାଦ ପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ ?
Answer:
କବୀର ହିନ୍ଦୀ ଭାଷାରେ ଭକ୍ତିବାଦ ପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 10 Objective Questions in Odia Medium

୭ । ଶିଖ୍ମାନଙ୍କର ପବିତ୍ର ଧର୍ମଗ୍ରନ୍ଥର ନାମ କ’ଣ ?
Answer:
ଶିଖ୍ମାନଙ୍କର ପବିତ୍ର ଧର୍ମଗ୍ରନ୍ଥର ନାମ ଗ୍ରନ୍ଥସାହେବ ।

୮। ଭକ୍ତି ଆନ୍ଦୋଳନର ତିନିଜଣ ସନ୍ଥଙ୍କ ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
କବୀର, ନାନକ ଏବଂ ଚୈତନ୍ୟ ଭକ୍ତ ଆନ୍ଦୋଳନର ତିନିଜଣ ସନ୍ଥ ଥିଲେ ।

୯ । ଚୈତନ୍ୟ କାହାଠାରୁ ଦୀକ୍ଷା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଚୈତନ୍ୟ ଈଶ୍ଵରପୁରୀ ନାମକ ଜଣେ ସାଧୁ ପୁରୁଷଙ୍କ ନିକଟରୁ ଦୀକ୍ଷା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।

୧୦ । ମଇନୁଦ୍ଦିନ୍ ଚିସ୍ତଙ୍କର ସୁଫିବାଦର କେଉଁ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ସହିତ ସମ୍ପର୍କ ଥିଲା ?
Answer:
ମଇନୁଦ୍ଦିନ ଚିସ୍ତିଙ୍କର ସୁଫିବାଦର ଚିସ୍ତା ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ସହିତ ସମ୍ପର୍କ ଥିଲା ।

୧୧ । କେଉଁ ସୁଫିସନ୍ତ ବାବା ଫରିଦ୍ ନାମରେ ଖ୍ୟାତିଲାଭ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ସୁଫିସନ୍ଥ ଫରିଦୁଦ୍ଦିନ୍ ବାବା ଫରିଦ୍ ନାମରେ ଖ୍ୟାତିଲାଭ କରିଥିଲେ ।

୧୨ । ଶ୍ରୀଚୈତନ୍ୟ କେଉଁ ଧର୍ମ ପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଶ୍ରୀଚୈତନ୍ୟ ବୈଷ୍ଣବ ଧର୍ମ ପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ ।

୧୩ । ନାନକ ବିବାହ କରିଥିବା କନ୍ୟାର ନାମ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ନାନକ ବିବାହ କରିଥିବା କନ୍ୟାର ନାମ ସୁଲଖଇନ୍ ଥିଲା ।

୧୪ । କେଉଁ କେଉଁ ଭାଷାର ସମ୍ମିଶ୍ରଣରେ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ଵ ଭାଷା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥୁଲା ?
Answer:
ପାର୍ସୀ ଏବଂ ହିନ୍ଦୀ ଭାଷାର ସମ୍ମିଶ୍ରଣରେ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ଵ ଭାଷାର ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 10 Objective Questions in Odia Medium

୧୫ । ଯୁଗ୍ମ ନୃତ୍ୟ ବା ‘ଡୁଏଟ୍’ କିପରି ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
କବାଲୀ ତଥା ଗଜଲ୍‌ର ଅନୁକରଣରେ ହିନ୍ଦୁମାନେ ଯୁଗ୍ମ ନୃତ୍ୟ ବା ଡୁଏଟ୍ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥିଲେ ।

୧୬ । ସୁଫିବାଦ କ’ଣ ?
Answer:
ସୁଫି ମତବାଦ ପ୍ରେମ ଉପରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଏବଂ ଏକେଶ୍ୱରବାଦ ଉପରେ ଏହା ବିଶ୍ଵାସ କରିଥାଏ ।

୧୭ । ‘ଚିସ୍ତା ସମ୍ପ୍ରଦାୟ’ କିଏ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଅବ୍‌ଦୁଲ୍ ଚିସ୍ତି ‘ଚିସ୍ତି ସମ୍ପ୍ରଦାୟ’ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ।

୧୮ । କିଏ ‘ଉମୀର ରାସୋ’ ରଚନା କରିଥିଲେ ?
Answer:
ସାରଙ୍ଗଧର ‘ଉମୀର ରାସୋ ରଚନା କରିଥିଲେ ।

୧୯ । କାଦିରୀ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ କେଉଁ ସୁଫି ସନ୍ଥଙ୍କଦ୍ଵାରା ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
କାଦିରୀ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ଅବ୍‌ଦୁଲ୍ କାଦିର୍ ଜିଲାନିଙ୍କଦ୍ଵାରା ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ।

୨୦ । ନକ୍‌ବାଦ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ସହିତ ସମ୍ପର୍କ ରଖୁଥ‌ିବା ଜଣେ ସୁଫି ସନ୍ଥଙ୍କର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ନକ୍‌ବାଦ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ସହିତ ସମ୍ପର୍କ ରଖୁଥ‌ିବା ସୁଫି ସନ୍ଥଙ୍କର ନାମ ହେଲା, ଖୁଜା ବାକ୍ସି ବିଲ୍ଲା, ସଇଖ୍ ଅହମ୍ମଦ ସରହିନ୍ଦ୍ ।

୨୧ । ଓଡ଼ିଶାର ପଞ୍ଚସଖା କାହାଦ୍ଵାରା ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଥିଲେ ?
Answer:
ଓଡ଼ିଶାର ପଞ୍ଚସଖା ଚୈତନ୍ୟଙ୍କଦ୍ଵାରା ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଥିଲେ ।

୨୨ । ଊର୍ଦ୍ଧ୍ଵ ଭାଷା କେଉଁ ଭାଷା ନାମରେ ପ୍ରଥମେ କଥିତ ଥିଲା ?
Answer:
ଊର୍ଦ୍ଧ୍ଵ ଭାଷା ପ୍ରଥମେ ‘ଯବନ-ଇ-ହିନ୍ଦୁଭି’ ନାମରେ କଥ୍ତ ଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 10 Objective Questions in Odia Medium

୨୩ । ‘ତାରିଖ-ଇ-ଫିରୋଜଶାହୀ’ ଲେଖକ କିଏ ?
Answer:
‘ତାରିଖ୍ -ଇ-ଫିରୋଜଶାହୀ’ର ଜିଆଉଦ୍ଦିନ୍ ବରାନୀଙ୍କଦ୍ଵାରା ଲିଖୁତ ହୋଇଥିଲା ।

୨୪ । ଖୁଜା ମଇନୁଦ୍ଦିନ୍ ଚିସ୍ତି କେବେ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
୧୨୩୪ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଖୁଜା ମଇନୁଦ୍ଦିନ୍ ଚିସ୍ତି ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ ।

୨୫ । କବୀର କେବେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
୧୪୪୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ କବୀର ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।

୨୬ । କବୀରଙ୍କ ଶିଷ୍ୟମାନଙ୍କୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
କବୀରଙ୍କ ଶିଷ୍ୟମାନଙ୍କୁ ‘କବୀରପନ୍ଥୀ’ କୁହାଯାଏ ।

୨୭ । ‘ବୀଜକ କ’ଣ ?
Answer:
‘ବୀଜକରେ କବୀରଙ୍କ ନୀତିବାଣୀଗୁଡ଼ିକ ଲିପିବଦ୍ଧ ହୋଇଛି ।

୨୮ । କିଏ ‘ତବାକତ-ଇ-ନାସିରୀ’ ରଚନା କରିଥିଲେ ?
Answer:
କାଜି ‘ମିନ୍‌ହାଜ–ଉସ୍-ସିରାଜ’ ତବାକତ-ଇ-ନାସିରୀ ରଚନା କରିଥିଲେ ।

୨୯ । କବୀର କେବେ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
କବୀର ୧୫୧୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ ।

୩୦ । ନାନକ କେବେ ଓ କେଉଁଠାରେ ଜନ୍ମଲାଭ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ନାନକ ୧୪୬୯ରେ ଲାହୋର ନିକଟବର୍ତ୍ତୀ ତାଇୱାନ୍ଦି (ନାନକୋନା)ଠାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 10 Objective Questions in Odia Medium

୩୧ । କେଉଁ ଭାଷାରେ ନାନକ ନିଜର ଧର୍ମବାଣୀ ପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଗୁରୁ ନାନକ ‘ଗୁରୁମୁଖୀ’ ଭାଷାରେ ନିଜର ଧର୍ମବାଣୀ ପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ ।

୩୨ । କେବେ ନାନକ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ନାନକ ୧୫୩୮ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ ।

୩୩ । ଅଙ୍ଗଦ କିଏ ?
Answer:
ଅଙ୍ଗଦ ହେଉଛନ୍ତି ଗୁରୁ ନାନକଙ୍କ ଶିଷ୍ୟ ଓ ଉତ୍ତରାଧ୍ୟାକାରୀ ।

୩୪ । ଶ୍ରୀଚୈତନ୍ୟ କେବେ ଓ କେଉଁଠାରେ ଜନ୍ମଲାଭ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଶ୍ରୀଚୈତନ୍ୟ ୧୪୮୬ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ବଙ୍ଗଳାର ନବଦ୍ଵୀପଠାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।

୩୫ । ଶ୍ରୀଚୈତନ୍ୟ କାହାକୁ ‘ଅତିବଡ଼ୀ’ ଉପାଧ୍ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଶ୍ରୀଚୈତନ୍ୟ ଜଗନ୍ନାଥ ଦାସଙ୍କୁ ‘ଅତିବଡ଼ୀ’ ଉପାଧ୍ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ ।

D. ଭ୍ରମ ସଂଶୋଧନ କର ।

୧। ୧୯୬୬ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ବ୍ଲାଜା ଅବଦୁଲ୍ ଚିସ୍ତଙ୍କଦ୍ଵାରା ଚିସ୍ତଗୋଷ୍ଠୀ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
୯୬୬ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ଖୂଜା ଅବଦୁଲ୍ ଚିମ୍ପିଙ୍କଦ୍ଵାରା ଚିଣ୍ଡିଗୋଷ୍ଠୀ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।

୨। ଚିସ୍ତି ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଶେଷ ବିଖ୍ୟାତ ସୁଫିସନ୍ଥ ଥିଲେ ଶେଖ୍ ନିଜାମୁଦ୍ଦିନ୍ ଆଉଲିଆ ।
Answer:
ଚିସ୍ତା ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଶେଷ ବିଖ୍ୟାତ ସୁଫୀସନ୍ଥ ଥିଲେ ଶେଖ୍ ନାସିରୁଦ୍ଦିନ୍ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 10 Objective Questions in Odia Medium

୩। ଭକ୍ତି ଆନ୍ଦୋଳନର ସୂତ୍ରପାତ ପ୍ରଥମେ ପୂର୍ବ ଭାରତରେ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
ଭକ୍ତି ଆନ୍ଦୋଳନର ସୂତ୍ରପାତ ପ୍ରଥମେ ଦଷିଶ ଭାରତରେ ହୋଇଥିଲା ।

୪ । ଶଙ୍କରାଚାର୍ଯ୍ୟ ତାଙ୍କର ‘ବେଦାନ୍ତ ସଂଗ୍ରହ’ ପୁସ୍ତକରେ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କୁ ଏକ ଅବତାର ବୋଲି ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି ।
Answer:
ରାମାନନ୍ଦ ତାଙ୍କର ‘ବେଦାନ୍ତ ସଂଗ୍ରହ’ ପୁସ୍ତକରେ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କୁ ଏକ ଅବତାର ବୋଲି ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି ।

୫ । ୧୫୯୫ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଚୈତନ୍ୟ ସନ୍ୟାସବ୍ରତ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।
Answer:
୧୫୧୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଚୈତନ୍ୟ ସନ୍ୟାସବ୍ରତ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।

୬ । ଗଜପତି କପିଳେନ୍ଦ୍ରଦେବଙ୍କ ରାଜତ୍ଵ ସମୟରେ ଶ୍ରୀଚୈତନ୍ୟ ଓଡ଼ିଶାକୁ ଆସିଥିଲେ ।
Answer:
ଗଜପତି ପ୍ରତାପରୁଦ୍ରଦେବଙ୍କ ରାଜତ୍ଵ ସମୟରେ ଶ୍ରୀଚୈତନ୍ୟ ଓଡ଼ିଶାକୁ ଆସିଥିଲେ ।

୭ । ଦିଲ୍ଲୀଠାରେ ନାନକ ଆଶ୍ରମ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ।
Answer:
କର୍ତ୍ତାରପୁରଠାରେ ନାନକ ଆଶ୍ରମ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 11 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 History Solutions Chapter 11 ଭାରତରେ ବ୍ରିଟିଶ୍ ଔପନିବେଶିକ ଅର୍ଥନୀତି (୧୭୫୭ ରୁ ୧୮୫୭) Short & Long Answer Questions

CHSE Odisha 12th Class History Chapter 11 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
A. ଦୁଇଟି | ତିନୋଟି ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

୧। ଡେଲ୍ହାଉସୀଙ୍କ ସମୟରେ ହୋଇଥିବା କୃଷିର ବ୍ୟବସାୟୀକରଣ ବିଷୟରେ ଲେଖ ।
Answer:
ଡେଲ୍ହାଉସୀଙ୍କ ସମୟରେ ଉନ୍ମୋଚିତ ହୋଇଥିବା ଗଙ୍ଗା କେନାଲ ପରି ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ବହୁ କେନାଲ ଉଦ୍‌ଘାଟିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହା ଜଳସେଚନରେ ସହାୟକ ହୋଇ ଶସ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ବୃଦ୍ଧି କରିବା ଦିଗରେ ସହାୟକ ହୋଇଥଲା । ମରୁଡ଼ି ଏବଂ ଜଳାଭାବ ସମୟରେ କେନାଲରୁ ଜଳ ନେଇ କୃଷିକାର୍ଯ୍ୟରେ ବିନିଯୋଗ କରାଯାଇପାରିଥିଲା ।

୨। ଭାରତରେ ସଡ଼କର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ କିଏ ଦୃଷ୍ଟି ଦେଇଥିଲେ ? କେଉଁ ସଡ଼କର ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟ ୧୮୩୯ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ୧୮୫୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଶେଷ ହେଲା ?
Answer:
ଭାରତରେ ସଡ଼କର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଲର୍ଡ଼ ଉଇଲିୟମ୍ ବେଣ୍ଟିକ୍ ଦୃଷ୍ଟି ଦେଇଥିଲେ । ଗ୍ରାଣ୍ଡ ଟ୍ରଙ୍କ ରୋଡ଼ର ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟ ୧୮୩୯ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ୧୮୫୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଶେଷ ହୋଇଥିଲା ।

୩ । କେବେ ଭାରତରେ ରେଳପଥ ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ ହେଲା ? ୧୮୫୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ବ୍ୟବହୃତ ପ୍ରଥମ ରେଳପଥ କେଉଁଠାରୁ କେଉଁ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
୧୮୫୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଭାରତରେ ରେଳପଥ ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ ହେଲା । ୧୮୫୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ପ୍ରଥମେ ବମ୍ବେରୁ ଥାନେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରେଳରାସ୍ତା ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା ।

୪। କିଏ ଭାରତରେ ଡାକ ଆଇନ ପ୍ରଚଳନ କରିଥିଲେ ? ଡାକ ମାହାସୁଲ କିପରି ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ଲର୍ଡ ଡେଲ୍ହାଉସୀ ଭାରତରେ ଡାକ ଆଇନ ପ୍ରଚଳନ କରିଥିଲେ । ଦୂରତ୍ୱ ନିର୍ବିଶେଷରେ ଅଧତୋଳା ଓଜନର ପ୍ରତି ଚିଠି ପାଇଁ ଦୁଇ ପଇସା ମୂଲ୍ୟର ଡାକ ମାହାସ୍କୁଲ ଧାର୍ଯ୍ୟ ହୋଇଥିଲା ।

୫। ଇଂରେଜମାନଙ୍କର ବାଣିଜ୍ୟ ନୀତି ଭାରତରେ କୁଟୀରଶିଳ୍ପକୁ କିପରି ଏକ ଶକ୍ତ ଧକ୍‌କା ଦେଇଥୁଲା ?
Answer:
ଭାରତୀୟମାନଙ୍କର ବାଣିଜ୍ୟକୁ ଶକ୍ତ ଧକ୍‌କା ଦେଇଥିବା ଇଂରେଜମାନେ ଭାରତରୁ କଞ୍ଚାମାଲ ଲୁଟିନେବା ସହିତ ଭାରତୀୟ କୁଟୀରଶିଳ୍ପକୁ ରୁଗ୍‌ଣ କରିଦେଇଥିଲେ । ଭାରତର ବୁଣାକାର, ବଢ଼େଇ ଓ ତୈଳିକ ଆଦି ବିଭିନ୍ନ ପେସାର ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କୁ ନିରୁତ୍ସାହିତ କରାଗଲା । ଏହା ଭାରତୀୟମାନଙ୍କର ବାଣିଜ୍ୟକୁ ଶକ୍ତ ଧକ୍‌କା ଦେବା ସହିତ ଭାରତର ଅର୍ଥନୀତିକୁ ବହୁମାତ୍ରାରେ ହଁବଳ କରିଦେଇଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 11 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୬। ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ କ’ଣ ?
Answer:
୧୭୯୩ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ଲର୍ଡ଼ କର୍ଡୱାଲିସ୍ ବଙ୍ଗଦେଶରେ ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ କରିଥିଲେ । ଏହି ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ଅନୁଯାୟୀ ଜମିଦାରମାନଙ୍କୁ ଜମିର ସ୍ବତ୍ବାଧୀକାରୀଭାବେ ସ୍ଵୀକାର କରାଗଲା ଏବଂ ସେମାନେ ପ୍ରତିବର୍ଷ ସରକାରଙ୍କୁ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପରିମାଣର ଭୂ-ରାଜସ୍ୱ ଦେବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହେଲେ ।

୭ । କେଉଁ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ କମ୍ପାନୀକୁ ଭୂ-ରାଜସ୍ୱ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ କରିବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା ?
Answer:
ଭାରତୀୟ ରାଜନୀତିରେ ଔପନିବେଶବାଦକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣରୂପେ ପ୍ରବେଶ କରାଇବା ଲକ୍ଷ୍ୟରେ କମ୍ପାନୀକୁ ଭୂ- ରାଜସ୍ଵ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ କରିବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା । ତେଣୁ ୧୮୧୩ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରଶାସନିକ ଓ ବିଚାର ବିଭାଗରେ ଯେଉଁ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଗଲା ତା’ର ଅସଲ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଲା ସାମ୍ରାଜ୍ୟବାଦ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ଭୂ-ରାଜସ୍ୱ ଆଦାୟ । ରୟତମାନଙ୍କୁ ରାଜସ୍ଵର ବୋଝ ବହନ କରିବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା ।

୮। ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତର ଦୁଇଟି ସୁଫଳ ଲେଖ ।
Answer:
ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତର ଦୁଇଟି ସୁଫଳ ହେଲା ।

  • ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ଫଳରେ କୃଷିର ଉନ୍ନତି ସମ୍ଭବ ହୋଇପାରିଥିଲା ।
  • କୃଷିର ଉନ୍ନତି ଘଟିବା ଫଳରେ କୃଷକମାନଙ୍କର ଆର୍ଥିକ ଅବସ୍ଥା ସ୍ୱଚ୍ଛଳ ହେବାକୁ ଲାଗିଲା । ଏହାଦ୍ୱାରା ଜମିଦାରମାନେ ମଧ୍ୟ ବାଣିଜ୍ୟ ବ୍ୟବସାୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପୁଞ୍ଜି ନିବେଶ କରି ଏହାର ଶ୍ରୀବୃଦ୍ଧି ଘଟାଇଥିଲେ ।

୯ । ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତର ଦୁଇଟି କୁଫଳ ଲେଖ ।
Answer:
ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତର ଦୁଇଟି କୁଫଳ ହେଲା

  • ଏହି ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ କୃଷକମାନଙ୍କର ସ୍ବାର୍ଥକୁ ଉପେକ୍ଷା କରିଥିଲା ।
  • ଏହି ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ଫଳରେ ବିଳାସୀ ଜମିଦାରୀ ଗୋଷ୍ଠୀର ଉଦ୍ଭବ ଘଟିଥିଲା ।

୧୦ । ବିତ୍ତର ବହିଃପ୍ରବାହ ତତ୍ତ୍ଵକୁ କେଉଁମାନେ ସମାଲୋଚନା କରି କ’ଣ ମନ୍ତବ୍ୟ ଦେଇଥିଲେ ?
Answer:
ବିତ୍ତର ବହିଃପ୍ରବାହ ତତ୍ତ୍ଵକୁ ରମେଶଚନ୍ଦ୍ର ଦତ୍ତ, ଜି.ଭି. ଯୋଶୀ ଏବଂ ଥର୍ନଟର୍ନ କଠୋର ସମାଲୋଚନା କରିଥିଲେ । ସେମାନେ ମତବ୍ୟକ୍ତ କରିଥିଲେ ଯେ, ‘ଭାରତୀୟ ଅର୍ଥନୀତି ଏବଂ ବାଣିଜ୍ୟର ବିକାଶ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବିତ୍ତର ବହିଃପ୍ରବାହ ପ୍ରଧାନ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଅଟେ ।’’

୧୧ । ରେଳପଥର ବିକାଶ କିପରି ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ରାଜନୈତିକ ଚେତନା ଆଣିବାରେ ସଫଳ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ଭାରତରେ ରେଳପଥର ବିକାଶ ଯୋଗୁ ଲୋକମାନେ ସହଜରେ ଓ ସ୍ଵଳ୍ପ ମୂଲ୍ୟରେ ଯାତାୟାତ କରିପାରିଲେ । ଧନୀ, ଦରିଦ୍ର, ସବର୍ଣ୍ଣ ଓ ଅସବର୍ଣ୍ଣ ଲୋକମାନେ ଗୋଟିଏ ବଗିରେ ଏକତ୍ର ଯାତ୍ରା କରିବାରୁ ଉଚ୍ଚନୀଚ ଭେଦଭାବ ଓ ତାରତମ୍ୟ ହ୍ରାସ ପାଇଥିଲା । ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ରାଜନୈତିକ ଚେତନା ଆଣିବାରେ ରେଳପଥର ବିକାଶ ଥିଲା ଏକ ଆଶୀର୍ବାଦ ।

୧୨ । କେଉଁ କାରଣ ପାଇଁ ଶିଳ୍ପୀ ଓ କାରିଗରମାନଙ୍କ ଆର୍ଥିକ ଅବସ୍ଥା ଶୋଚନୀୟ ହୋଇପଡ଼ିଥିଲା ?
Answer:
ବିଦେଶୀ ଦ୍ରବ୍ୟ ପ୍ରତି ଭାରତୀୟମାନେ ଆକୃଷ୍ଟ ହୋଇପଡ଼ିବାରୁ ଶିଳ୍ପୀ ଓ କାରିଗରମାନେ ନିରୁତ୍ସାହିତ ହୋଇପଡ଼ିଥିଲେ । ଇଂଲଣ୍ଡର କଳକାରଖାନାଗୁଡ଼ିକ ପାଇଁ ଭାରତରୁ କଞ୍ଚାମାଲ ଚାଲାଣ କରି ନିଆଯିବାରୁ ଭାରତୀୟ କାରିଗରମାନେ ନିଜ ନିଜର ଶିଳ୍ପ ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକୀୟ କଞ୍ଚାମାଲ ଶସ୍ତାରେ ପାଇପାରି ନଥିଲେ । ଫଳରେ କୁଟୀରଶିଳ୍ପର ବିନାଶ ଘଟିଥିଲା । ଅପରପକ୍ଷେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ଅତ୍ୟାଚାର ସହ୍ୟ କରିନପାରି ଶିଳ୍ପୀ ଓ କାରିଗରମାନେ ସେମାନଙ୍କର କୌଳିକ ବୃତ୍ତି ତ୍ୟାଗ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହୋଇଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 11 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୧୩ । ରୟତରୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ କେଉଁଠାରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ? ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅନୁଯାୟୀ କିଏ ଓ ଉତ୍ପାଦନର କେତେ ଭାଗ ରାଜସ୍ୱ ଆଦାୟ କରିବାର ଦାୟିତ୍ଵ ନେଲେ ?
Answer:
ମାଡ୍ରାସ୍ ଓ ବମ୍ବେ ପ୍ରେସିଡ଼େନ୍ସିର ଅନେକ ଭାଗରେ ରୟତରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅନୁଯାୟୀ ଗ୍ରାମ କର୍ମଚାରୀମାନେ ଉତ୍ପାଦନର ଶତକଡ଼ା ୫୦ ଭାଗ ରାଜସ୍ୱ ଆଦାୟ କରିବା ଦାୟିତ୍ୱ ନେଲେ ।

୧୪ । ମାହାଲୱାରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା କେବେ ଓ କାହା ସୁପାରିସରେ ପ୍ରଚଳନ କରାଗଲା ?
Answer:
ମାହାଲୱାରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା ୧୮୨୨ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ହୋଲ୍ଟ ମେକେଞ୍ଜିଙ୍କ ସୁପାରିସରେ ପ୍ରଚଳନ କରାଗଲା ।

୧୫ । ଇଂରେଜମାନେ ଭାରତରେ କାହିଁକି ଟେଲିଗ୍ରାଫ୍ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରଚଳନ କରିଥିଲେ ? କେଉଁ ବ୍ରିଟିଶ୍ ଇଞ୍ଜିନିୟର ଡେଲ୍ହାଉସୀଙ୍କ ଟେଲିଗ୍ରାଫ୍ ଯୋଜନା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ନିଜ ସାମ୍ରାଜ୍ୟବାଦୀ ମନୋଭାବକୁ ଚରିତାର୍ଥ କରିବାପାଇଁ ଡେଲ୍ହାଉସୀ ଭାରତରେ ଟେଲିଗ୍ରାଫ୍ ଓ ଡାକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରଚଳନ କରିଥିଲେ । ଓ’ ସାନେସୀ ନାମକ ବ୍ରିଟିଶ୍ ଇଞ୍ଜିନିୟର ଡେଲ୍ହାଉସୀଙ୍କ ଟେଲିଗ୍ରାଫ୍ ଯୋଜନା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିଥିଲେ ।

୧୬ । କୃଷକମାନଙ୍କ ଦାରିଦ୍ର୍ୟର କାରଣମାନ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀର ତ୍ରୁଟିପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂ-ରାଜସ୍ଵ ନୀତି ଏବଂ ଭାରତର ଗ୍ରାମ୍ୟ ଓ ହସ୍ତଶିଳ୍ପର ପତନ କୃଷକମାନଙ୍କ ଦାରିଦ୍ର୍ୟର ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ଥିଲା । ଇଂଲଣ୍ଡରେ ଶିଳ୍ପ ବିପ୍ଳବ ପରେ କମ୍ପାନୀ ସରକାର ଇଂଲଣ୍ଡରୁ ଭାରତକୁ କାର୍ପାସ ବସ୍ତ୍ର ରପ୍ତାନୀ କରିବା ଫଳରେ ଭାରତରେ ହସ୍ତଶିଳ୍ପର ପତନ ଘଟିଥିଲା ଏବଂ ସେହି କାର୍ଯ୍ୟରେ ନିୟୋଜିତ ଥିବା ଲୋକମାନେ କୃଷି ଉପରେ ନିର୍ଭର କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହୋଇଥିଲେ । ମାତ୍ର ସରକାର କୃଷିଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟପାଇଁ କୃଷକମାନଙ୍କୁ ଉପଯୁକ୍ତ ମୂଲ୍ୟ ଦେଉନଥିଲେ ।

୧୭ । ରୟତରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ କୃଷକମାନେ କିପରି ଅତ୍ୟାଚାରିତ ହେଉଥିଲେ ?
Answer:
ରୟତରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ରୟତମାନେ ନିଜ ଇଚ୍ଛାନୁସାରେ ଜମି ବାଣ୍ଟିନେବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରକୃତରେ ଏହା ଘଟୁନଥିଲା । ରୟତମାନଙ୍କୁ ବଳପୂର୍ବକ ଯେକୌଣସି ଜମି ଚାଷ କରିବାକୁ ସରକାରୀ କର୍ମଚାରୀମାନେ ବାଧ୍ୟ କର ଥିଲେ । ଏଥରେ ରାଜି ନ ହେଲେ ରୟତମାନଙ୍କ ବେତ୍ରାଘାତ କରାଯାଉଥିଲା । ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ରୟତମାନଙ୍କର ଜମି ମାଲିକାନା ସ୍ୱତ୍ଵ ରହିନଥିଲା ।

୧୮ । ବ୍ରିଟେନ୍‌ର ବାଣିଜ୍ୟ ନୀତି ଭାରତର ପାରମ୍ପରିକ ଅର୍ଥନୀତିକୁ କିପରି ବିନାଶ କରିଥିଲା ?
Answer:
ଭାରତରୁ କଞ୍ଚାମାଲ ବ୍ରିଟେନ୍‌ରୁ ରପ୍ତାନୀ କରିବା ଓ ଭାରତକୁ ବିଟ୍ରେନ୍‌ର ଖାଉଟି ରାଜ୍ୟରେ ପରିଣତ କରିବା କାର୍ଯ୍ୟରେ ଇଂରେଜମାନେ ମନୋନିବେଶ କରିଥିଲେ । ଭୂରାଜସ୍ଵ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଓ ପରୋକ୍ଷ କର ଆଦାୟ କରି ଇଂରେଜମାନେ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟମଳକ ଭାବରେ ଭାରତୀୟ ଆର୍ଥନୀତିକ ଢାଞ୍ଚା ବଦଳାଇ ଦେଇଥିଲେ । ଶୋଷଣରେ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କର ଆର୍ଥିକ ମେରୁଦଣ୍ଡ ଭାଙ୍ଗିଯାଇଥିଲା । ଇଂରେଜମାନେ ଭାରତରୁ କଞ୍ଚାମାଲ ବୋହିନେବାରୁ ଭାରତୀୟ ଶିଳ୍ପ ରୁଗ୍‌ଣ ହୋଇପଡ଼ିଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 11 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

B. ପାଞ୍ଚଟି/ଛଅଟି ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

୧। ଦେୱାନୀ ହସ୍ତାନ୍ତର କ’ଣ ?
Answer:
ବକ୍‌ସାର ଯୁଦ୍ଧ ପରେ କ୍ଲାଇଟ୍ ଇଂରେଜମାନଙ୍କର ବିଜୟ ଏବଂ ମିଳିତଶକ୍ତିଙ୍କ ପରାଜୟର ପୂର୍ଣ୍ଣସୁଯୋଗ ନେବାପାଇଁ ବୁଦ୍ଧି ପ୍ରୟୋଗ କରିଥିଲେ । ପ୍ରଥମେ ସେ ଅଯୋଧ୍ୟାର ନବାବ ସୁଜାଉଜୌଲାଙ୍କ ସହିତ ସନ୍ଧିଚୁକ୍ତିରେ ଆବଦ୍ଧ ହୋଇଥିଲେ । ଚୁକ୍ତି ଅନୁଯାୟୀ ନବାବ କ୍ଲାଇନ୍‌ଙ୍କୁ କାର ଓ ଏହ୍ଲାବାଦ ଅଞ୍ଚଳ ସହିତ ଯୁଦ୍ଧର କ୍ଷତିପୂରଣ ବାବଦକୁ ପଚାଶ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ଦେବାପାଇଁ ରାଜି ହୋଇଥିଲେ । ଏହାପରେ କ୍ଲାଇବ ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟ୍ ଶାହାଆଲାମ୍‌ଙ୍କୁ ସନ୍ଧି ପାଇଁ ଆହ୍ୱାନ କରିଥିଲେ । ସମ୍ରାଟ୍‌ଙ୍କ ଶୋଚନୀୟ ଅବସ୍ଥା ଦେଖୁ ତାଙ୍କୁ କାରା ଓ ଏହ୍ଲାବାଦ ଦୁଇଟି ଅଞ୍ଚଳ ଦାନ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଛବିଶ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କାର ଗୋଟିଏ ବାର୍ଷିକ ବୃତ୍ତି ଦେବାକୁ ରାଜି ହୋଇଥିଲେ । ପ୍ରତିଦାନରେ ଶାହାଆଲାମ୍ ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀକୁ ବଙ୍ଗ, ବିହାର ଓ ଓଡ଼ିଶାର ଦେୱାନୀ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ଦେବୀ ଶବ୍ଦର ଅର୍ଥ ରାଜସ୍ୱ ଆଦାୟ ।

୨। ଇଂରେଜମାନେ କିପରି ଭାବରେ ଭାରତର କୁଟୀରଶିଳ୍ପକୁ ଧ୍ୱଂସ କରିଦେଇଥିଲେ ?
Answer:
ଭାରତୀୟ କାରିଗରମାନେ ମୁଖ୍ୟତଃ କୁଟୀରଶିଳ୍ପ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରି ଚଳୁଥୁଲେ । ଇଂରେଜମାନେ ଭାରତକୁ ଆସିବା ପରେ ଅତି ଅଳ୍ପ ଦରରେ କଞ୍ଚାମାଲଗୁଡ଼ିକ କ୍ରୟ କରି ସେଗୁଡ଼ିକୁ ଇଂଲଣ୍ଡ ପଠାଇ ଦେଉଥିଲେ । ଇଂଲଣ୍ଡର ଯନ୍ତ୍ର ତିଆରି ସୌଖୀନ ଦ୍ରବ୍ୟକୁ ଭାରତରେ ପ୍ରଚୁର ପରିମାଣରେ ବିକ୍ରୟ କରାଯାଉଥିଲା । ଏହା ଭାରତୀୟ କୁଟୀରଶିଳ୍ପଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟ ଅପେକ୍ଷା ଶସ୍ତା ଥିବାରୁ ଲୋକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏହାର ଚାହିଦା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା । ଏହାଛଡ଼ା ଇଂରେଜମାନେ ଭାରତୀୟ ବୁଣାକାର ଓ କାଠକାମର କାରିଗରମାନଙ୍କୁ କୁଟୀରଶିଳ୍ପଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ ନ କରିବାକୁ ତାଗିଦ କରିଦେଇଥିଲେ । ଏହିଭଳି ଭାବରେ ଇଂରେଜମାନେ ଭାରତୀୟ କୁଟୀରଶିଳ୍ପକୁ ଧ୍ୱଂସ କରିଦେଇଥିଲେ ।

୩ । ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତର ନୀତିଗୁଡ଼ିକ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ଫଳରେ ଜମିଦାରୀ ପ୍ରଥାର ପୁନର୍ବିନ୍ୟାସ ଘଟିଥିଲା । ଏହି ବନ୍ଦୋବସ୍ତର ନୀତିଗୁଡ଼ିକ ଥିଲା –

  • ଜମିଦାରମାନେ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଇଲାକାରେ ଦଶବର୍ଷ ଯାଏ ରାଜସ୍ୱ ଆଦାୟ କରିବା ଦାୟିତ୍ଵ ନେଇଥିଲେ ।
  • ଜମିଦାରମାନେ ବଂଶାନୁକ୍ରମିକ ଓ ଆଇନସମ୍ମତଭାବେ ସ୍ଵତ୍ୱ ଉପଭୋଗ କଲେ ଏବଂ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ହାରରେ ସରକାରଙ୍କୁ ରାଜସ୍ଵ ଦେଲେ ।
  • ଜମିଦାରମାନେ ଚାହିଁଲେ ଏହି ଜମିଦାରୀ ସ୍ଵତ୍ଵକୁ ହସ୍ତାନ୍ତର କିମ୍ବା ବିକ୍ରି କରିପାରୁଥିଲେ ।
  • ଜମିଦାରମାନେ ନିୟମିତ ଭାବରେ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସମୟରେ ରାଜସ୍ୱ ଦେବାକୁ ଅସମର୍ଥ ହେଲେ ସୂର୍ଯ୍ୟାସ୍ତ ଆଇନ ବଳରେ ଜମିଦାରୀ ନିଲାମ ହେବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିଥିଲା ।

୪ । ଭାରତୀୟ ବସ୍ତ୍ରଶିଳ୍ପର ଧ୍ବଂସ ସାଧନ କିପରି ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ଏକ ରାଜନୈତିକ ଶକ୍ତି ରୂପରେ ପରିଣତ ହେବାପରେ ଭାରତୀୟ ଶିଳ୍ପ ଉପରେ ବହୁ ରାଜନୈତିକ କଟକଣା ଜାରୀ କରିଥିଲା । ତନ୍ମଧ୍ୟରୁ ବଙ୍ଗଳା, ବିହାର ଓ ଓଡ଼ିଶାର ବସ୍ତ୍ରଶିଳ୍ପ ଉପରେ କଟକଣା ଥିଲା ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ । ଏହା ଫଳରେ ଏହି ରାଜ୍ୟର ଶିଳ୍ପଜାତ ବସ୍ତୁଗୁଡ଼ିକ ବହୁ ଅର୍ଥନୈତିକ ବିପର୍ଯ୍ୟୟର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇଥିଲା । ପୁନଶ୍ଚ କମ୍ପାନୀ ବସ୍ତ୍ର ବୟନ କାରୀଗରମାନଙ୍କୁ ବହୁ କମ୍ ପାରିଶ୍ରମିକ ଦେବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ସେମାନଙ୍କୁ ବାଧ୍ୟ କରୁଥିଲେ କେବଳ କମ୍ପାନୀକୁ ବସ୍ତ୍ରଗୁଡ଼ିକ ବିକ୍ରୟ କରିବାପାଇଁ । ପୁନଶ୍ଚ ତୁଳା ଓ ସୂତାର ବିକ୍ରୟ ଉପରେ କମ୍ପାନୀର ଏକଚାଟିଆ ଅଧିକାର ଥ‌ିବାରୁ କମ୍ପାନୀର ପ୍ରଶାସକମାନେ ଭାରତୀୟ ବସ୍ତ୍ର କାରୀଗରମାନଙ୍କୁ ତାହା ବହୁ ଉଚ୍ଚ ଦରରେ ବିକ୍ରି କରୁଥିଲେ । ଫଳରେ ଭାରତୀୟ ବସ୍ତ୍ର କାରିଗରମାନେ ଉଭୟ କ୍ରେତା ଓ ବିକ୍ରେତା ଭାବେ ବହୁ କ୍ଷୟକ୍ଷତିର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଥିଲେ । କେବଳ ସେତିକି ନୁହେଁ, ଭାରତ ତିଆରି ବସ୍ତ୍ର ଇଂଲଣ୍ଡର ବଜାରକୁ ପ୍ରବେଶ କଲାବେଳେ ଅତ୍ୟଧିକ କର ଆଦାୟ କରାଯାଉଥିଲା । ଏହିପରି ଭାବରେ ଭାରତୀୟ ବସ୍ତ୍ରବୟନ କାରିଗରମାନଙ୍କର ଅବସ୍ଥା ଅତି ଶୋଚନୀୟ ହୋଇପଡ଼ିଥିଲା ଓ ଏଣ୍ଟ୍‌ସହିତ ଭାରତର ସୂତା ଓ ବୟନଶିଳ୍ପର ଧ୍ୱଂସ ସାଧନ ହୋଇଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 11 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୫ । ବିତ୍ତ ପ୍ରବାହର କୁଫଳ ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:
ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀର ଶହେ ବର୍ଷ (୧୭୫୭ରୁ ୧୮୫୭) ଶାସନ ମଧ୍ୟରେ ଭାରତରୁ ବିଭର ଯେଉଁ ବହିଃପ୍ରବାହ ଘଟିଥିଲା ତାହାର କୁଫଳ ଥିଲା ଅବର୍ଣ୍ଣନୀୟ । ପ୍ରଥମତଃ, ବିତ୍ତର ବହିଃପ୍ରବାହ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କୁ ଦୁଃଖ ଦେବା ସହିତ ଭାରତର ଅର୍ଥନୀତିକୁ ଦାରୁଣ ଧକ୍କା ଦେଇଥିଲା । ଦ୍ଵିତୀୟତଃ, ବିତ୍ତର ବହିଃପ୍ରବାହ ଯୋଗୁଁ ଇଂଲଣ୍ଡ ପରିପୁଷ୍ଟ ହୋଇଥିଲା । ତୃତୀୟତଃ, ବିତ୍ତ ପ୍ରବାହ ଯୋଗୁଁ ଭାରତରେ ପୁଞ୍ଜି ବିନିଯୋଗ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଶିହ୍ବଳତା ଦେଖାଯାଇଥିଲା । ଚତୁର୍ଥତଃ, ବିତ୍ତର ବହିଃପ୍ରବାହ ଫଳରେ ଭାରତରେ ଶିଳ୍ପର ଅବନତି ଦେଖାଦେଇଥିଲା । ଶେଷତଃ, ବିତ୍ତର ପ୍ରବାହ ଯୋଗୁଁ ଭାରତରେ ଅରାଜକତା ଦେଖାଦେଇଥିଲା ।

୬ । ଗମନାଗମନ ଓ ଯୋଗାଯୋଗ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ସୁଫଳଗୁଡ଼ିକ ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
Answer:
ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀର ଶହେବର୍ଷ (୧୭୫୭ରୁ ୧୮୫୭) ଶାସନ ମଧ୍ୟରେ ଗମନାଗମନ ଓ ଯୋଗାଯୋଗ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ପ୍ରସାର ଘଟିବାଦ୍ଵାରା ଭାରତୀୟମାନଙ୍କର ଜୀବନଯାତ୍ରାରେ ଅନେକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଥିଲା । ବିଶେଷକରି ରେଳପଥ ଓ ସଡ଼କପଥର ବିକାଶ ଘଟିବା ପରେ ଦେଶ ଭିତରେ ଏବଂ ବାହାରେ ବାଣିଜ୍ୟ କାରବାର ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥଲା । ଏହାଦ୍ଵାରା ଶିଳ୍ପ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଉନ୍ନତି ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଥିଲା । ଜନସାଧାରଣ ମଧ୍ଯ ଅତି ଆନନ୍ଦରେ ଯାତାୟାତ କରିପାରିଲେ । ଡାକ ଓ ତାର ବିଭାଗ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହେବା ଫଳରେ ଲୋକମାନେ ଅତି ଅଳ୍ପ ମୂଲ୍ୟରେ ଏବଂ କମ୍ ସମୟରେ ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନରୁ ଅନ୍ୟ ସ୍ଥାନକୁ ସମ୍ବାଦ ପ୍ରେରଣ କରିପାରିଲେ । ରେଳ ପ୍ରଚଳନ ହେବା ଫଳରେ ଭାରତ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରାନ୍ତ ସଂଯୋଜିତ ହୋଇଥିଲା ।

୭ । ଇଂରେଜ ଶାସନ କାଳରେ ଭାରତୀୟ ଶିଳ୍ପୀ ଓ କାରିଗରମାନଙ୍କ ଅବସ୍ଥା କିପରି ଦୁଃସ୍ଥ ହୋଇ ପଡ଼ିଥିଲା ?
Answer:
ଇଂରେଜ ଶାସନ କାଳରେ ଭାରତୀୟ ଶିଳ୍ପୀ ଏବଂ କାରିଗରମାନଙ୍କ ବିପର୍ଯ୍ୟସ୍ତ ଅବସ୍ଥା ପଶ୍ଚାତ୍‌ରେ ଅନେକ କାରଣ ନିହିତ ଥିଲା । ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା- ପ୍ରଥମତଃ, ଇଂରେଜ ଅଫିସର ଏବଂ ଶିକ୍ଷିତ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବିଦେଶୀ ଦ୍ରବ୍ୟପାଇଁ ପ୍ରବଳ ଆଗ୍ରହ ଦେଖାଦେଇଥିଲା । ଫଳତଃ ଭାରତୀୟ ଶିଳ୍ପୀ ଏବଂ କାରିଗରମାନେ ହତୋତ୍ସାହିତ ହୋଇପଡ଼ିଥିଲେ । ଦ୍ଵିତୀୟତଃ, ବିଭିନ୍ନ ସମୟରେ ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଥିବା ଦୁର୍ଭିକ୍ଷମାନ ଭାରତରେ ଗ୍ରାମୀଣ ଶିଳ୍ପୀ ଏବଂ କାରିଗରମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଦୁଃଖର କାରଣ ହୋଇଥିଲା । ତୃତୀୟତଃ, ଇଂରେଜମାନେ ଭାରତରେ ଯାନ୍ତ୍ରିକ ପ୍ରଗତିକୁ ନିରୁତ୍ସାହିତ କରିଥିଲେ । ଚତୁର୍ଥତଃ, ଭାରତୀୟ ଶିଳ୍ପୀ ଓ କାରିଗରମାନେ ଆଉ ଶସ୍ତାରେ କଞ୍ଚାମାଲ ପାଇପାରି ନ ଥିଲେ । ପଞ୍ଚମତଃ, ଇଂରେଜମାନେ ଭାରତୀୟ ଶିଳ୍ପୀ ଏବଂ କାରିଗରମାନଙ୍କ ଉପରେ ଅକଥନୀୟ ଅତ୍ୟାଚାର କରୁଥିଲେ । ଫଳରେ ଭୟଭୀତ ହୋଇ ଶିଳ୍ପୀ ଏବଂ କାରିଗରମାନେ ସେମାନଙ୍କ କୌଳିକ ବୃତ୍ତି ତ୍ୟାଗ କରିବାପାଇଁ ବାଧ୍ୟ ହୋଇଥିଲେ ।

୮ | ଦସ୍ତକ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ?
Answer:
କମ୍ପାନୀର ପଣ୍ୟଦ୍ରବ୍ୟ ପରିବହନ ନିମନ୍ତେ ‘ଦସ୍ତକ’ ନାମରେ ମୁକ୍ତ ବାଣିଜ୍ୟ ଅନୁମତି ପ୍ରଦାନର ବ୍ୟବସ୍ଥା ହୋଇଥିଲା । କିନ୍ତୁ କମ୍ପାନୀର କର୍ମଚାରୀମାନେ ଏହାର ଅପବ୍ୟବହାର କରି ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ବାଣିଜ୍ୟରେ ମଧ୍ୟ ଉକ୍ତ ‘ଦସ୍ତକ’ର ବ୍ୟବହାର କରିଥିଲେ । ଏହାଦ୍ଵାରା କର୍ମଚାରୀମାନେ ପ୍ରଚୁର ଲାଭବାନ୍ ହୋଇଥୁଲେ ଓ ଲାଭର ସମସ୍ତ ଅଂଶ ଇଂଲଣ୍ଡକୁ ହିଁ ଚାଲିଯାଉଥଲା । ଆରମ୍ଭରୁ ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆର କର୍ମଚାରୀମାନେ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କଠାରୁ ବହୁ ଭାବରେ ଉପହାର ହେଉ କିମ୍ବା ଉନ୍ମୋଚ ଭାବରେ ହେଉ ପ୍ରଚୁର ପରିମାଣରେ ସୁନା ଗ୍ରହଣ କରୁଥିଲେ ଏବଂ ଏହା ଇଂଲଣ୍ଡକୁ ଚାଲିଯାଉଥିଲା । ଜଣାଯାଏ ଯେ, ଓ୍ବାରେନ୍ ହେଜିଂସ୍‌ଙ୍କ ସମୟରେ ବାର୍ଷିକ ଚାଳିଶ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କାର ସୁନା ଭାରତରୁ ଇଂଲଣ୍ଡକୁ ପଠା ଯାଉଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 11 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୯ । ୧୮୫୪ ମସିହାର ଡାକ ଆଇନ କ’ଣ ?
Answer:
ଲର୍ଡ଼ ଡେହାଉସୀ ଡାକ ବିଭାଗର ଆମୂଳଚୂଳ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଘଟାଇଥିଲେ । ୧୮୫୪ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ନୂତନ ‘ଡାକଘର ଆଇନ’ ପ୍ରଣୟନ କରାଗଲା । ସହର ତଥା ଗ୍ରାମରେ ଡାକଘରମାନ ସ୍ଥାପନ କରାଗଲା । ଡାକବିଭାଗର କାର୍ଯ୍ୟକାରିତାକୁ ତଦାରଖ କରିବାପାଇଁ ଜଣେ ‘ଡାଇରେକ୍ଟର ଜେନେରାଲ’ ନିଯୁକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ଚିଠି ଉପରେ ଦୁଇ ପଇସାର ଟିକେଟ୍ ଲଗାଯାଇଥିଲା । ମାତ୍ର ଦୁଇ ପଇସାରେ ଭାରତସାରା ଚିଠି ଅନାୟାସରେ ପହଞ୍ଚି ପାରୁଥିଲା । ଏହା ଯେ କେବଳ ସଂଯୋଗ ସ୍ଥାପନ ବା ବୃଦ୍ଧିରେ ସହାୟକ ହେଉଥିଲା ତାହା ନୁହେଁ, ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ପାଇଁ ଏହା ଅର୍ଥ ଆଗମନର ପଥ ସୁଗମ କରିଦେଇଥିଲା ।

୧୦ । ତାଲୁକଦାରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା କ’ଣ ?
Answer:
ସମଗ୍ର ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶ ମାହାଲୱାରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଧୀନରେ ନ ଥିଲା । ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶର ଆବଧ ଜିଲ୍ଲାରେ ତାଲୁକଦାରୀ ନାମକ ଅନ୍ୟ ଏକ ଭୂବନ୍ଦୋବସ୍ତ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା । ଏହି ତାଲୁକଦାରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅନୁଯାୟୀ ଇଂରେଜ ସରକାର ତିରିଶ ବର୍ଷ ପାଇଁ ତାଲୁକଦାରଙ୍କ ସହ ଏକ ରାଜିନାମା କରିଥିଲେ । ସରକାରଙ୍କ ତରଫରୁ ତାଲୁକଦାର ବିଭିନ୍ନ ଗ୍ରାମରୁ ରାଜସ୍ୱ ଆଦାୟ କରିବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ହୋଇଥିଲା । ଜମି ଉପରେ ତାଲୁକଦାରଙ୍କର କୌଣସି ଅସ୍ଵୀକାର ନ ଥିଲା । ରାଜସ୍ୱ ଆଦାୟକାରୀଭାବେ ସେ ସରକାରଙ୍କଠାରୁ ତାଙ୍କର ପାରିଶ୍ରମିକ ବେତନ ଆକାରରେ ପାଉଥିଲେ । ଏହାକୁ ତାଲୁକଦାରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା କୁହାଯାଉଥିଲା ।

୧୧ । ସୂର୍ଯ୍ୟାସ୍ତ ନିୟମ କ’ଣ ?
Answer:
ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତର ଅନ୍ୟତମ କୁଫଳ ଥିଲା ସୂର୍ଯ୍ୟାସ୍ତ ନିୟମ । ଏହି ନିୟମ ଅନୁସାରେ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଦିନରେ ଜମିଦାରମାନେ କମ୍ପାନୀର କାର୍ଯ୍ୟାଳୟରେ ରାଜସ୍ଵ ଦାଖଲ କରିବାପାଇଁ ବାଧ୍ୟ ହେଉଥିଲେ । ଏହା ଜମିଦାରଙ୍କ କ୍ଷମତା ଉପରେ ଏକ ଅଙ୍କୁଶ ଲଗାଯାଇଥିଲା । ଫଳରେ କ୍ରମଶଃ ଏହି ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ଜମିଦାରମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅପ୍ରିୟ ହୋଇପଡ଼ିଲା । ଏହାର ଲୋକପ୍ରିୟତା ମଧ୍ୟ ହ୍ରାସ ହେବାକୁ ଲାଗିଲା । ଠିକ୍ ସମୟରେ ଅର୍ଥ ପୈଠ କରି ନ ପାରି ବହୁ ଜମିଦାର ଜମିର ମାଲିକାନା ସ୍ୱତ୍ଵ ହରାଇ ସର୍ବାସ୍ଵାନ୍ତ ହୋଇଗଲେ ।

୧୨ । ଭାରତରେ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ବଜାରର ସୃଷ୍ଟି କିପରି ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ଇଂଲଣ୍ଡରେ ଶିଳ୍ପ ବିପ୍ଳବ ହେବା ଫଳରେ ଉତ୍ପାଦନ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା । ଫଳରେ ରପ୍ତାନୀ ମଧ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବା ଫଳରେ ଭାରତରେ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ବଜାରମାନ ସୃଷ୍ଟି ହେବାକୁ ଲାଗିଲା । ସ୍ଵଦେଶୀ ଦ୍ରବ୍ୟ ପରିବର୍ତ୍ତେ ବିଦେଶୀ ଦ୍ରବ୍ୟମାନ ବଜାରରେ ବହୁପରିମାଣରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଲା । ଏହିସବୁ ଦ୍ରବ୍ୟ ଶସ୍ତା ଥିବାରୁ ଭାରତୀୟ ଦ୍ରବ୍ୟର ଚାହିଦା ହ୍ରାସ ପାଇଲା । ଭାରତୀୟ ଶିଳ୍ପ ଏବଂ କାରିଗରମାନେ ହତାଶ ହୋଇ ଦାରୁଣ ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ମଧ୍ୟରେ ସଢ଼ିବାକୁ ଲାଗିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 11 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

ଦୀର୍ଘ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

୧ । ‘ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ’ କ’ଣ ? ଏହାର ସୁଫଳ ଓ କୁଫଳମାନ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ୱାରେନ୍ ହେଷ୍ଟିଙ୍ଗସ୍‌ଙ୍କ ବିଦାୟର ଗୋଟିଏ ବର୍ଷ ପରେ ଭାରତର ରାଜନୈତିକ ପଟ୍ଟଭୂମିରେ ଜଣେ ଗଭର୍ଣ୍ଣର ଜେନେରାଲଙ୍କ ଆବିର୍ଭାବ ଘଟିଥିଲା । ସେ ଥିଲେ ମାରକୁଲସ୍ କର୍ଡୱାଲିସ୍ । ସେ ଥିଲେ ଏକମାତ୍ର ବ୍ୟକ୍ତି ଯିଏକି ଦୁଇଥର ପାଇଁ ଉକ୍ତ ପଦବୀରେ ନିଯୁକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ । ଏକ ସୁସ୍ଥ ଶାସନ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଦିଗରେ ତାଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ଇଂରେଜ ଇତିହାସରେ ଗୋଟିଏ ଅବିସ୍ମରଣୀୟ ଅଧ୍ୟାୟ । ଶାସନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଲର୍ଡ଼ କଣ୍ଠୱାଲିସ୍‌ଙ୍କ ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ କୃତିତ୍ଵ ହେଉଛି ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ । ଏହାକୁ ସଂକ୍ଷେପରେ ସରକାରଙ୍କ ଦୀର୍ଘମିଆଦୀ ରାଜସ୍ଵ ନୀତି କୁହାଯାଇଥାଏ । କମ୍ପାନୀ ରାଜସ୍ୱର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ପରିମାଣ ଭୂମିରୁ ମିଳିଥାଏ ବୋଲି ଅବଗତ ହୋଇ କର୍ଡୱାଲିସ୍ ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ଦୃଷ୍ଟି ଦେଇଥିଲେ ଭୂରାଜସ୍ଵର ଅବସ୍ଥା ଉପରେ । ସେ ମଧ୍ୟ ରାଜସ୍ୱ ବିଭାଗରେ ବହୁ ତ୍ରୁଟି ରହିଥିବାର ଲକ୍ଷ୍ୟ କରିଥିଲେ ।

ପୂର୍ବପ୍ରଚଳିତ ରାଜସ୍ଵ ବ୍ୟବସ୍ଥା କାହାରି ମଙ୍ଗଳ ସାଧନ କରୁନଥିଲା । ତେଣୁ କର୍ଣ୍ଣାଲିସ ଏକ ସମୟୋପଯୋଗୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ଉପଲବ୍‌ କରିଥିଲେ । ଏହାକୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ସେ ଏ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଅଭିଜ୍ଞତା ହାସଲ କରିଥିଲେ ଏବଂ କର୍ମଚାରୀଙ୍କର ସାହାଯ୍ୟ ଓ ପରାମର୍ଶ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ବୋର୍ଡ଼ ଅଫ୍ ରେଭିନ୍ୟୁର ତତ୍କାଳୀନ ସଭାପତି ସାର୍ ଜନ୍ ସୋର୍, ମୁଖ୍ୟ ସେରସ୍ତାଦାର ଜେମସ୍ ଗ୍ରାଣ୍ଟ ଓ ଚାର୍ଲସ୍ ଷ୍ଟୁଆର୍ଟ, ଡନକାନ୍ ଓ ସାର୍ ଉଇଲିୟମ୍ ଜୋନ୍‌ସ୍‌ଙ୍କ ପରି କେତେକ ପଦସ୍ଥ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ସହିତ ଯେ ନିୟମିତ ଆଲୋଚନା କରି ଶେଷରେ ୧୭୯୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଜମିଦାରମାନଙ୍କ ସହିତ ଏକ ଦଶବର୍ଷିଆ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ଧାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ । ଏହା ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ (Permanent Settlement) ନାମରେ ଖ୍ୟାତ ।

ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତର ବିଭିନ୍ନ ଧାରା – ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତଦ୍ଵାରା ଜମିଦାରୀ ପ୍ରଥାର ପୁନର୍ବିନ୍ୟାସ ଘଟିଥିଲା । ଜମିଦାରମାନେ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଇଲାକାରେ ଦଶବର୍ଷଯାଏ ରାଜସ୍ୱ ଆଦାୟ କରିବାର ଦାୟିତ୍ଵ ନେଇଥିଲେ । ଜମିର କର ଓ ସରକାରଙ୍କ ପ୍ରାପ୍ୟ ଧାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଇଥିଲା । ଜମିଦାରମାନେ ବଂଶାନୁକ୍ରମିକ ଓ ଆଇସମ୍ମତଭାବେ ସ୍ଵତ୍ଵ ଉପଭୋଗ କରିବାକୁ ଲାଗିଲେ । ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ତାରିଖରେ ଜମିଦାରମାନେ ନିଜ ଅଞ୍ଚଳରୁ ଆଦାୟ ଅର୍ଥକୁ ସରକାରୀ ରାଜକୋଷରେ ପଇଠ କରୁଥିଲେ । ଜମିଦାରମାନେ ଏହି ଜମିଦାରୀ ସ୍ଵତ୍ଵକୁ ହସ୍ତାନ୍ତର କରି ବିକ୍ରି କରିବାପାଇଁ ଅନୁମତି ପାଇଥିଲେ । ଜମିଦାରମାନେ ପ୍ରଜାମାନଙ୍କୁ ପଟ୍ଟା ଦେବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିଥିଲା । ତହିଁରେ ପରିମାଣ ଓ ରାଜସ୍ଵ ପଇଠର ତାରିଖ ଉଲ୍ଲେଖ ଥିଲା । ଏହି ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ପ୍ରଚଳନ ହେବାରୁ କେତେକ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ପ୍ରଜାମାନଙ୍କର ଲାଭ ହୋଇଥିଲା । କମ୍ପାନୀ ତଥା ସରକାରଙ୍କର ସ୍ଵାର୍ଥରକ୍ଷା ହୋଇପାରିଥିଲା । ସର୍ବୋପରି ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥାରୁ ଉଭୟ ସୁଫଳ ଓ କୁଫଳ ମିଳିଥିଲା ।

  • ସୁଫଳ – ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ଏକାଧାରରେ କମ୍ପାନୀ, ଜମିଦାର ଓ ରୟତମାନଙ୍କପାଇଁ ବହୁ ଆଶୀର୍ବାଦ ଆଣିଥିଲା ।
  • ପ୍ରଥମତଃ, ପୂର୍ବର ରାଜସ୍ଵ ହାର ଅପେକ୍ଷା ବର୍ତ୍ତମାନର ରାଜସ୍ଵ ହାର ଦ୍ଵିଗୁଣିତ ହେବାରୁ ସରକରାଙ୍କ ଆୟ ହଠାତ୍ ପ୍ରଚୁରଭାବେ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା ।
  • ଦ୍ଵିତୀୟତଃ, ଭୂ-ରାଜସ୍ଵରୁ କମ୍ପାନୀ ନିଶ୍ଚତରୂପେ କେତେ ପାଇବ ତାହା ଜଣାପଡ଼ିବା ଫଳରେ ଏହା ନିଜର ଆୟ- ବ୍ୟୟ ସମୀକ୍ଷା କରିବାକୁ ସମର୍ଥ ହୋଇପାରିଥିଲା ।
  • ତୃତୀୟତଃ, ପ୍ରତ୍ୟେକ ବର୍ଷ ରାଜସ୍ଵ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ କରିବାଜନିତ ବିପୁଳ ଅର୍ଥବ୍ୟୟରୁ କମ୍ପାନୀ ରକ୍ଷାପାଇଥିଲା ।
  • ଚତୁର୍ଥତଃ, ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ଏପରି ଏକ ଶ୍ରେଣୀ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା ଯେଉଁମାନେ କି ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ପାଖରେ ସଦାସର୍ବଦା ଅନୁରକ୍ତ ଓ ବିଶ୍ବସ୍ତ ହୋଇ ରହିଥିଲେ ।
  • ପଞ୍ଚମତଃ, ଜମିଦାରମାନେ ସରକାରଙ୍କୁ ନିୟମିତରୂପେ ରାଜସ୍ଵ ଦେଉଥ‌ିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ନିଜ ସ୍ଵତ୍ଵର ମାଲିକ ହୋଇ ରହିଥିଲେ । ସେମାନେ ପୁଲିସ୍ ଓ ବିଚାର ଦାୟିତ୍ୱରୁ ଅବ୍ୟାହତି ପାଇ କୃଷିକାର୍ଯ୍ୟରେ ମନୋନିବେଶ କରିବା ଫଳରେ ଧନଶାଳୀ ହୋଇପାରିଥିଲେ ।
  • ଷଷ୍ଠତଃ, ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତରେ ଜମିଦାରମାନେ ରୟତମାନଙ୍କୁ ପଟ୍ଟା ଦେବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ଥ‌ିବାରୁ ସେମାନଙ୍କର ଅଧିକାର ସୁରକ୍ଷିତ ହୋଇପାରିଥିଲା ।
  • ସପ୍ତମତଃ, ସ୍ଥାୟୀଭାବରେ ରାଜସ୍ଵର ପରିମାଣ ଧାର୍ଯ୍ୟ ହେବାଦ୍ଵାରା କୃଷିର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ରୟତମାନେ ଅଧିକରୁ ଅଧିକ ଯନ୍ତ୍ରବାନ୍ ହୋଇଥିଲେ ।

ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ଫଳରେ ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କର ସମୃଦ୍ଧିକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟକରି ମାର୍ଗମେନ୍ କହିଛନ୍ତି, ‘ଏହା ଥିଲା ଏକ ସାହସିକ ତଥା ମହତ୍ତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ପଦକ୍ଷେପ । ଏହାଫଳରେ ଜନସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା ଏବଂ ଲୋକମାନଙ୍କର ସାଧାରଣ ଜୀବନରେ କ୍ରମ ଉନ୍ନତିର ସଂକେତମାନ ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଥିଲା ।’’ ଏସବୁ ସତ୍ତ୍ଵେ ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତର କୁପରିଣାମ ଥିଲା ସମଭାବରେ ନୈରାଶ୍ୟଜନକ ।
କୁଫଳ –

  • ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତର ବ୍ୟବସ୍ଥାଗୁଡ଼ିକ ପୂର୍ଣ୍ଣମାତ୍ରାରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇପାରି ନଥ‌ିବାରୁ ବହୁକ୍ଷେତ୍ରରେ ବିଶୃଙ୍ଖଳା ଉପୁଜି ବଙ୍ଗର ବହୁ ସମୃଦ୍ଧ ପରିବାର ବିପର୍ଯ୍ୟୟର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇଥିଲେ । ସେମାନେ ମଧ୍ୟ ବହୁସଂଖ୍ୟାର ମକଦ୍ଦମାରେ ଜଡ଼ିତ ହୋଇ କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ।
  • ସ୍ଥାୟୀଭାବରେ ରାଜସ୍ଵ ଧାର୍ଯ୍ୟ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଏହାର ପରିମାଣ ପୂର୍ବାପେକ୍ଷା ଅଧିକ ହୋଇଥିବାରୁ ବହୁ ଜମିଦାର ରାଜସ୍ୱ ଦେଇନପାରି ସୂର୍ଯ୍ୟାସ୍ତ ଆଇନ ବଳରେ ନିଜର ସମ୍ପଭି ହରାଇ ବସିଥିଲେ ।
  • କାଳକ୍ରମେ ଜମିଦାରମାନେ ଧନଶାଳୀ ହୋଇ ପ୍ରାଚୁର୍ଯ୍ୟ ଓ ବିଳାସପୂର୍ଣ୍ଣ ଜୀବନ ଅତିବାହିତ କରିବାକୁ ଲାଗିଲେ । ଏପରିକି ରୟତମାନଙ୍କଠାରୁ ରାଜସ୍ୱ ଆଦାୟ କରିବାର ଦାୟିତ୍ଵ ନିଜ ନିଜ ଗୁମାସ୍ତାମାନଙ୍କ ଉପରେ ନ୍ୟସ୍ତକରି ଇଲାକା ଛାଡ଼ି ଜମିଦାରମାନେ ସହରରେ ଯାଇ ବସବାସ କରିବାକୁ ଲାଗିଲେ । ଏଣେ ଗୁମାସ୍ତାମାନେ ରୟତମାନଙ୍କଠାରୁ ବିଭିନ୍ନ ଉପାୟରେ ରାଜସ୍ୱ ଆଦାୟ କରି ନିଜର ପୁଞ୍ଜି ବଢ଼ାଇ ଚାଲିଥିଲେ । ଫଳରେ ପ୍ରଜାହିତୈଷୀ ଜମିଦାର ସୃଷ୍ଟି କରିବାପାଇଁ
  • ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ମଧ୍ଯ ବହୁ କ୍ଷେତ୍ରରେ ରୟତମାନଙ୍କର ସ୍ଵାର୍ଥରକ୍ଷା କରିବା ଦିଗରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିନଥିଲା । ସେମାନେ ଜମିଦାରମାନଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ନିଜର ସ୍ଵାର୍ଥରକ୍ଷା ନିମନ୍ତେ ବିଚାରାଳୟକୁ ଯିବାପାଇଁ ଆଇନରେ ରୟତମାନଙ୍କୁ କଣ୍ଠୱାଲିସ୍‌ଙ୍କର ବଳିଷ୍ଠ ଆଶା ଧୂଳିସାତ୍ ହୋଇଥିଲା ।
  • ପ୍ରଥମେ ସରକାରଙ୍କ ଆଦାୟ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଯେତେବେଳେ ଜମିର ଉତ୍ପାଦନ ଆଶାତୀତ ଭାବରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା ସରକାର ସେତେବେଳେ ଅଧିକ ରାଜସ୍ଵ ପାଇବାର ସୁଯୋଗ ହରାଇ ବସିଥିଲେ ।

ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତର କୁପରିମାଣ ଉପରେ ମତବ୍ୟକ୍ତ କରି ହୋମସ୍ ଲେଖୁଛନ୍ତି, ‘ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ଥିଲା ଏକ ଦୁର୍ଭାଗ୍ୟଜନକ ପଦକ୍ଷେପ । ଦରିଦ୍ର ରୟତମାନେ ଏଥୁରୁ କୌଣସିପ୍ରକାର ସାହାଯ୍ୟ ପାଇପାରୁ ନଥିଲେ । ଜମିଦାରମାନେ ମଧ୍ୟ ରାଜସ୍ଵ ଦେବାରେ ଅସମର୍ଥ ହେବାରୁ ସେମାନଙ୍କ ଜମିଦାରୀ ବିକ୍ରି ହୋଇଯାଉଥିଲା ଏବଂ ଏଥ‌ିରେ ସରକାରଙ୍କରହିଁ ହିତ ସାଧୁତ ହୋଇଥିଲା ।’’ ମୋଟାମୋଟିଭାବେ ଦେଖିବାକୁ ଗଲେ ଏହା ଲର୍ଡ଼ କଣ୍ଠୱାଲିସ୍‌ଙ୍କର ସମୟୋପଯୋଗୀ ଏକ ଦୃଢ଼ ପଦକ୍ଷେପ ଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 11 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୨। ଭାରତରୁ କିପରି ବିତ୍ତ ବା ସମ୍ପଦର ପ୍ରବାହ ଘଟିଥିଲା ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
୧୭୫୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.ର ପଲାସୀ ଯୁଦ୍ଧ ପରଠାରୁ ୧୮୫୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.ର ସିପାହି ବିଦ୍ରୋହ ମଧ୍ଯରେ ଇଂରେଜମାନେ ଭାରତରୁ ମନଇଚ୍ଛା ଧନସମ୍ପତ୍ତି ଇଂଲଣ୍ଡକୁ ବୋହିନେଇ ଭାରତର ଅର୍ଥନୀତିକୁ ଦୁର୍ବଳ କରିଦେଇଥିଲେ । ଭାରତୀୟ ବିତ୍ତର ଏହି ପ୍ରବାହକୁ ଦାଦାଭାଇ ନାରୋଜୀ ‘ପ୍ରବାହ ତତ୍ତ୍ୱ’ ନାମରେ ନାମିତ କରିଥିଲେ । ଅତି ବଳିଷ୍ଠଭାବରେ ସେ ଏହି ବିଭ ପ୍ରବାହ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସ୍ଵର ଉତ୍ତୋଳନ କରିଥିଲେ । ବିତ୍ତ ପ୍ରବାହର କାରଣ – ଇଂରେଜମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ଇଂଲଣ୍ଡକୁ ଭାରତୀୟ ବିତ୍ତର ପ୍ରବାହ ଘଟୁଥିଲା । ଏହା ପଛରେ ବହୁ କାରଣ ନିହିତ ଥିଲା । ପ୍ରଥମତଃ, ସୁଦୂର ଇଂଲଣ୍ଡରୁ ଭାରତର ଔପନିବେଶିକ ଅର୍ଥନୀତି ପରିଚାଳିତ ହେଉଥିଲା । ପୁନଶ୍ଚ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କର ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଏହା ଉପରେ ନ ଥିଲା । ଦ୍ଵିତୀୟତଃ, ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ଶିଳ୍ପ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବିକାଶକୁ ଇଂଲଣ୍ଡ ମନପ୍ରାଣ ଦେଇ ବିରୋଧ କରୁଥିଲା ।

ତୃତୀୟତଃ, ଭାରତରେ ବ୍ରିଟିଶ୍ ପ୍ରଶାସନିକ ଅଫିସର ତଥା କର୍ମଚାରୀ ଏବଂ ରାଜ୍ୟଜୟ ପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସେନାବାହିନୀର ପ୍ରତିପୋଷଣ ନିମିତ୍ତ ପ୍ରଚୁର ଅର୍ଥର ଆବଶ୍ୟକତା ଏହି ବିତ୍ତ ପ୍ରବାହର ଅନ୍ୟତମ କାରଣ ଥିଲା । ଚତୁର୍ଥତଃ, ଭାରତର ଭୌଗୋଳିକ ସ୍ଥିତି ଇଂରେଜମାନଙ୍କୁ ଭାରତ ବାହାରେ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ବିସ୍ତାର କରିବାପାଇଁ ସକ୍ଷମ କରାଇପାରିଥିଲା । ତେଣୁ ନିର୍ବିଘ୍ନରେ ଏବଂ ବିନା ପ୍ରତିରୋଧରେ ସେମାନେ ଭାରତର ବିପୁଳ ବିଭକୁ ଲୁଟି ନେଉଥିଲେ । ଶେଷରେ ରାଜସ୍ଵ, ବିଭିନ୍ନ ଶିଳ୍ପ ତଥା ରେଳ, ଡାକ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ବିଭାଗରୁ ଆନୀତ ସମସ୍ତ ଅର୍ଥ ଇଂରେଜମାନେ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ପାଇଁ ବ୍ୟୟ କରୁ ନ ଥିଲେ । ଫଳରେ ଭାରତରୁ ଇଂଲଣ୍ଡକୁ ନିର୍ବିବାଦରେ ବିତ୍ତର ପ୍ରବାହ ଘଟୁଥିଲା ।

ଦାଦାଭାଇ ନାରୋଜୀ ପ୍ରାକ୍ ବ୍ରିଟିଶ୍ ଏବଂ ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ସମୟରେ ବିତ୍ତର ସ୍ଥିତି ସମ୍ପର୍କରେ ନିଜର ତୁଳନାତ୍ମକ ଅଭିବ୍ୟକ୍ତି ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ମତରେ, ମୋଗଲ ଏବଂ ମରହଟ୍ଟାମାନଙ୍କ ଶାସନ ସମୟରେ ଭାରତୀୟ ରାଜ୍ୟମାନଙ୍କରୁ ଲୁଣ୍ଠିତ ବିତ୍ତମାନ ଏହି ଭାରତରେ ହିଁ ରହୁଥିଲା । ସେ ସମସ୍ତ ବିତ୍ତ ପୁଣି ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ପାଇଁ ବ୍ୟୟ କରାଯାଉଥିଲା । ବିତ୍ତର ଏହି ଅନ୍ତଃପ୍ରବାହ ଭାରତର ଅର୍ଥନୀତିକୁ ବିପନ୍ନ କରୁ ନ ଥିଲା । ମାତ୍ର ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ଆଗମନ ସହିତ ବିତ୍ତ ପ୍ରବାହ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଘଟିଥିଲା । ମାତ୍ର ଶହେ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ (୧୭୫୭ରୁ ୧୮୫୭) କମ୍ପାନୀର କର୍ମକର୍ତ୍ତା, କର୍ମଚାରୀ ଏବଂ ବେପାରୀମାନେ ଭାରତର ବିଭକୁ ନିଜ ଦେଶକୁ ବୋହିନେଇଥିଲେ । ବିତ୍ତର ବହିଃପ୍ରବାହ ଯୋଗୁଁ ଭାରତ କ୍ରମଶଃ ଦରିଦ୍ର ହୋଇଯାଇଥିଲା ।

ବିତ୍ତ ପ୍ରବାହର ବିଭିନ୍ନ ଦିଗ – ବିତ୍ତ ପ୍ରବାହର ବିଭିନ୍ନ ଦିଗ ରହିଥିଲା । ପ୍ରଥମତଃ, ଇଂଲଣ୍ଡରେ ଅବସ୍ଥିତ ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀର ପଦସ୍ଥ ଅଫିରମାନଙ୍କ ଦରମା ବାବଦକୁ ଭାରତରୁ ଅର୍ଥ ପଠାଯାଉଥିଲା ।
ଦ୍ଵିତୀୟତଃ, ୧୭୭୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ହୋଇଥ‌ିବା ଚାର୍ଟର ଆଇନ ବଳରେ ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀର ଅଂଶୀଦାରମାନଙ୍କୁ ଭାରତରୁ ଆଦାୟ ହେଉଥିବା ରାଜସ୍ୱରୁ ୬,୩୦,୦୦୦ ପାଉଣ୍ଡ ଦେବା କଥା ସ୍ଥିର ହୋଇଥିଲା । ସେହିଦିନଠାରୁ ୧୮୫୭ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏହା ନିରବଚ୍ଛିନ୍ନ ଭାବରେ ଚାଲିଆସୁଥିଲା । ତୃତୀୟତଃ, ଭାରତୀୟ ପ୍ରଶାସନିକ କାର୍ଯ୍ୟ ଏବଂ ସୈନ୍ୟବାହିନୀରୁ ଅବସର ନେଇ ଇଂଲଣ୍ଡରେ ବାସ କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷଙ୍କ ପେନ୍‌ସନ ପାଇଁ ମଧ୍ଯ ଭାରତରୁ ଅର୍ଥ ପଠାଯାଉଥିଲା ।

ତୃତୀୟତଃ, ଭାରତୀୟ ପ୍ରଶାସନିକ କାର୍ଯ୍ୟ ଏବଂ ସୈନ୍ୟବାହିନୀରୁ ଅବସର ନେଇ ଇଂଲଣ୍ଡରେ ବାସ କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷଙ୍କ ପେନ୍‌ସନ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ଭାରତରୁ ଅର୍ଥ ପଠାଯାଉଥିଲା । ଚତୁର୍ଥତଃ, ନୌବାହିନୀ, ସାଧାରଣ ପ୍ରଶାସନିକ ସେବା ଏବଂ ସ୍ଥଳବାହିନୀ ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ସାମଗ୍ରୀ ଇଂଲଣ୍ଡ ବଜାରରେ କିଣାହେବା ବାବଦରେ ଅର୍ଥ ମଧ୍ଯ ଭାରତରୁ ଯାଉଥିଲା । ଶେଷତଃ, ବୈଦେଶିକ ବ୍ୟାଙ୍କ, ବୀମା ଏବଂ ଜାହାଜ କମ୍ପାନୀ ପାଇଁ ଇଂଲଣ୍ଡ ଯେଉଁ ଅର୍ଥ ବିନିଯୋଗ କରୁଥିଲା ତାହାର ମୋଟା ଅଙ୍କ ଭାରତରୁ ହିଁ ଯାଉଥିଲା । ଏହିସବୁ ଉପାୟରେ ଭାରତରୁ ବିଭର ବହିଃପ୍ରବାହ ଘଟୁଥିଲା ।

ବିତ୍ତ ପ୍ରବାହର କୁଫଳ – ଦୀର୍ଘ ଶହେ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଭାରତରୁ ବିଭର ଯେଉଁ ବହିଃପ୍ରବାହ ଘଟିଥିଲା ଏହାର କୁଫଳ ଥୁଲା ଅବର୍ଣ୍ଣନୀୟ । ଏହା ଭାରତୀୟମାନଙ୍କୁ ଅଶେଷ ଦୁଃଖ ଦେବା ସହିତ ଭାରତର ଅର୍ଥନୀତିକୁ ଦାରୁଣ ଧକ୍କା ଦେଇଥିଲା । ଏହାର କୁଫଳଗୁଡ଼ିକ ଥିଲା ନିମ୍ନ ପ୍ରକାରର । ପ୍ରଥମତଃ, ବିତ୍ତର ଏହି ବହିଃପ୍ରବାହ ଭାରତରେ ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ବୃଦ୍ଧିର ପ୍ରଧାନ କାରଣରୂପେ ଦେଖାଦେଇଥିଲା । ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ଅର୍ଥରେ ଇଂଲଣ୍ଡ ପରିପୁଷ୍ଟ ହୋଇଥିବାବେଳେ ଭାରତର କୃଷକ, ଶ୍ରମିକ ଏବଂ ଶିଳ୍ପୀମାନଙ୍କ ଅବସ୍ଥା ଦୟନୀୟ ହୋଇପଡ଼ିଥିଲା । ଦ୍ଵିତୀୟତଃ, ଭାରତରେ ପୁଞ୍ଜି ବିନିଯୋଗ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଶିଥୁଳତା ଦେଖାଦେଇଥିଲା । ଧନିକ ବା ଜମିଦାର ଶ୍ରେଣୀୟ ଲୋକମାନେ ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଅଭାବରୁ ପୁଞ୍ଜି ବିନିଯୋଗର ସୁଯୋଗ ପାଇପାରି ନ ଥିଲେ ।

ତୃତୀୟତଃ, ଏହି ବିତ୍ତୀୟ ବହିଃପ୍ରବାହ ଫଳରେ ଭାରତରେ ଶିଳ୍ପର ଅବନତି ଦେଖାଯାଇଥିଲା । ଭାରତରୁ ଲୁହାପଥର, ତୁଳା, କପା ଆଦି କଞ୍ଚାମାଲ ଇଂଲଣ୍ଡକୁ ଚାଲିଯିବା ଫଳରେ ଭାରତୀୟ ଶିଳ୍ପ ରୁଗ୍‌ଣ ହୋଇପଡ଼ିଥିଲା । ଶେଷତଃ, ଭାରତୀୟମାନେ ଚାକିରି ନ ପାଇବାରୁ ସେମାନଙ୍କର ବୃଦ୍ଧି ଉଚ୍ଛେଦ ହେବାରୁ ସେମାନେ ବିଦ୍ରୋହୀ ହୋଇ ଉଠିଥିଲେ । ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର କୁକର୍ମ ମାଧ୍ୟମରେ ଅନେକ ଜୀବିକା ନିର୍ବାହର ପନ୍ଥା ଅବଲମ୍ବନ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହେଲେ । ଏହା ଭାରତରେ ଅରାଜକତା ବୃଦ୍ଧି କରିବାରେ ଯଥେଷ୍ଟ ସହାୟକ ହୋଇଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 11 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୩ । ଭାରତରେ ୧୭୫୭ ଖ୍ରୀ.ଅ. ରୁ ୧୮୫୭ ଖ୍ରୀ.ଅ. ମଧ୍ଯରେ ଗମନାଗମନ ଓ ଯୋଗାଯୋଗର ବିକାଶ କିପରି ଘଟିଥିଲା ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
Answer:
ଭାରତରେ ଇଂରେଜ ଶାସନର ପ୍ରତିଷ୍ଠା ପରେ ତା’ର ଭାଗ୍ୟ ବଦଳିବାରେ ଲାଗିଥିଲା । ନିଜର ବ୍ୟାବସାୟିକ କାରବାର ବୃଦ୍ଧି କରିବାପାଇଁ ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ଭାରତରେ ଗମନାଗମନର ସୁବିଧା କରିଥିଲା । ତେଣୁ ପରିବହନ ପାଇଁ ସଡ଼କ ଏବଂ ରେଳପଥର ବ୍ୟାପକ ପ୍ରସାର ଘଟିଥିଲା । ଯୋଗାଯୋଗ ନିମିତ୍ତ ଡାକ ଏବଂ ଟେଲିଗ୍ରାଫ୍‌ର ପ୍ରଚଳନ ମଧ୍ୟ ବିଧ୍ଵବଦ୍ଧଭାବରେ ଘଟିଥିଲା । ଭାରତକୁ ଆଧୁନିକୀକରଣ କରିବା ଦିଗରେ ଏଗୁଡ଼ିକର ଗୁରୁତ୍ଵ ଯଥେଷ୍ଟ ଥିଲା । ଏସବୁପାଇଁ ଡେହାଉସୀଙ୍କ ଅବଦାନ ଥିଲା ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ ।

ଭାରତରେ ଇଂରେଜମାନେ ପଦାର୍ପଣ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ଏହାର ପରିବହନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅତି ଅନୁନ୍ନତ ଅବସ୍ଥାରେ ଥିଲା । ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନରୁ ଅନ୍ୟସ୍ଥାନକୁ ଦ୍ରବ୍ୟ ଆଦି ପରିବହନ ନିମିତ୍ତ ସ୍ଥଳପଥରେ ଲୋକମାନେ ଶଗଡ଼, ଓଟ, ଗଧ, ଘୋଡ଼ା ଆଦି ଉପରେ ନିର୍ଭର କରୁଥିଲେ । ଜଳପଥରେ ନୌକା ଓ ଭେଳା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରାଯାଉଥିଲା । ଇଂରେଜମାନେ ଉପଲବ୍‌ କରିଥିଲେ ଯେ ଭାରତରେ ବାଣିଜ୍ୟିକ ପ୍ରସାର ନିମିତ୍ତ ଏହାର ରାସ୍ତାଗୁଡ଼ିକ ସମ୍ପ୍ରସାରଣ କରିବା ତଥା ନଦୀଗୁଡ଼ିକରେ ଷ୍ଟିମର ସାହାଯ୍ୟରେ ପରିବହନର ସୁଯୋଗ ସୃଷ୍ଟି କରିବା ଏକାନ୍ତ ଅପରିହାର୍ଯ୍ୟ । ବିଶେଷକରି ଡେଲ୍ହାଉସୀ ଭାରତରେ ପଦାର୍ପଣ କରିବା ପରେ ପରିବହନ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଉଦ୍ୟମ କରିଥିଲେ ।

ସଡ଼କପଥର ବିକାଶ – ଲର୍ଡ଼ ଉଇଲିୟମ୍ ବେଣ୍ଟିକ୍ ତାଙ୍କ ଶାସନ କାଳରେ ସଡ଼କପଥର ବିକାଶ ପାଇଁ ଦୃଷ୍ଟି ଦେଇଥିଲେ । ସେ କଲିକତାକୁ ଉତ୍ତର-ପଶ୍ଚିମ ସୀମାନ୍ତ ପ୍ରଦେଶ ସହିତ ଯୋଗ କରିବା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଇଥିଲେ । ସେ କଲିକତାରୁ ଦିଲ୍ଲୀ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ‘ଗ୍ରାଣ୍ଡ ଟ୍ରକ୍ ରୋଡ଼’ ନିର୍ମାଣ କରାଇଥିଲେ । ପରେ ପରେ ଏହି ସଡ଼କ ଲାହୋର ଏବଂ ପେଶର ସହିତ ମଧ୍ୟ ସଂଯୁକ୍ତ କରାଯାଇଥିଲା । ଏହାପରେ ବମ୍ବେଠାରୁ ଆଗ୍ରା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଲମ୍ବିଥିଲା ବିଶାଳ ସଡ଼କପଥ । ପରେ ୧୮୫୪ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଲର୍ଡ଼ ଡେଲ୍ହାଉସୀ ସଡ଼କପଥ, ରେଳପଥ ଓ କେନାଲ ଖନନ ଉପରେ ବିଶେଷଭାବେ ଦୃଷ୍ଟି ଦେଇଥିଲେ ଏବଂ ଏଥ‌ିପାଇଁ ପୂର୍ତ୍ତବିଭାଗ ଗଠନ କରିଥିଲେ । କ୍ରମେ ଭାରତବର୍ଷରେ ଗମନାଗମନ ଓ ପରିବହନ ପାଇଁ ସଡ଼କପଥର ବିକାଶ ଘଟିଥିଲା ।

ଜଳପଥ – ସଡ଼କପଥ ପରି ଜଳପଥର ଆବଶ୍ୟକତା ମଧ୍ଯ ଇଂରେଜମାନେ ଉପଲ୍‌ବଧୂ କରିଥିଲେ । ସେଥ‌ିପାଇଁ ଗଙ୍ଗା ଆଦି ନଦୀରେ ନୌକା ସହିତ ଷ୍ଟିମରର ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ମଧ୍ଯ ସେମାନେ କରିଥିଲେ । କେବଳ ସେତିକି ନୁହେଁ, କୃଷିର ଉନ୍ନତି ନିମିତ୍ତ ସେମାନେ କେନାଲର ବିକାଶ ମଧ୍ଯ କରାଇଥିଲେ । ୧୮୫୪ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଗଙ୍ଗାନଦୀର ମୁଖ୍ୟ କେନାଲ ଉଦ୍‌ଘାଟିତ ହୋଇଥିଲା । ପରେ ୧୮୮୨ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ସରହିନ୍ଦ୍ କେନାଲର ଶୁଭ ଉଦ୍‌ଘାଟନ ହୋଇଥିଲା । ମାତ୍ର ସ୍ଥଳପଥ ତୁଳନାରେ ଜଳପଥର ସେମିତି ଆଦୃଶିଆ ବିକାଶ ହୋଇପାରିନଥିଲା ।

ରେଳପଥର ପ୍ରଚଳନ – ଶିଳ୍ପ ବିପ୍ଳବ ପରେ ୧୮୨୫ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ଇଂଲଣ୍ଡରେ ରେଳ ଚଳାଚଳ ହୋଇଥିଲା । ଏହି ରେଳପଥଦ୍ଵାରା କଞ୍ଚାମାଲ ଇତ୍ୟାଦିର ପରିବହନ ଏବଂ ଉତ୍ପନ୍ନ ଦ୍ରବ୍ୟର ବଣ୍ଟନ ସହଜ ହେବ ବୋଲି ଜଣାପଡ଼ିଥିଲା । ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ଭାରତରେ ଏହାର ଆବଶ୍ୟକତା ଅନୁଭବ କରିଥିଲା । ଭାରତରେ ରେଳପଥର ବିକାଶ ନିମିତ୍ତ ଡେଲ୍ହାଉସୀ ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ବମ୍ବେରୁ କଲ୍ୟାଣ ନଗର, କଲିକତାରୁ ରାଣୀଗଞ୍ଜ ଏବଂ ମାନ୍ଦ୍ରାଜରୁ ଆର୍‌କୋଟ୍ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରେଳପଥର ବିକାଶ ନିମିତ୍ତ ସେ ଉଦ୍ୟମ କରିଥିଲେ । ୧୮୫୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ପ୍ରଥମଥର ପାଇଁ ଥାନେ ଏବଂ ବମ୍ବେ ମଧ୍ୟରେ ରେଳ ଚଳାଚଳ କରିଥିଲା । ୧୮୫୪ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ କଲିକତାଠାରୁ ରାଣୀଗଞ୍ଜଆଡ଼କୁ ୬୦ କିଲୋମିଟର ଲମ୍ବର ରେଳପଥ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା । ୧୮୫୬ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ମାନ୍ଦ୍ରାଜ ଆର୍‌କୋଟ୍ ରେଳପଥର ଶୁଭାରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ୧୮୬୯ ଖ୍ରୀ.ଅ. ବେଳକୁ ୪,୦୦୦ ମାଇଲରୁ ଅଧିକ ରେଳପଥ ଭାରତରେ ବିସ୍ତାରଲାଭ କରିଥିଲା । ଅବଶ୍ୟ ଏହାପରେ ଭାରତରେ ରେଳପଥର ଦ୍ରୁତ ବିକାଶ ଘଟିଥିଲା ।

ଡାକ ବିଭାଗର ସ୍ଥାପନ – ଯୋଗାଯୋଗ ସ୍ଥାପନ ପାଇଁ ଭାରତରେ ଡାକ ବିଭାଗର ପ୍ରଚଳନ ଥିଲା ଇଂରେଜମାନଙ୍କର ଅନ୍ୟ ଏକ ବଳିଷ୍ଠ ପଦକ୍ଷେପ । ଡେଲ୍ହାଉସୀଙ୍କ ଆଗମନ ପୂର୍ବରୁ ଭାରତରେ ଘୋଡ଼ାସବାର ଏବଂ ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷଙ୍କଦ୍ଵାରା ଡାକ ପ୍ରେରଣ କରାଯାଉଥିଲା । ସମ୍ବାଦ ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନରୁ ଅନ୍ୟ ସ୍ଥାନରେ ପହଞ୍ଚିବାପାଇଁ ଅହେତୁକ ବିଳମ୍ବ ହେଉଥିଲା । ଇଂଲଣ୍ଡରେ ସାର୍ ରୋଲାଣ୍ଡ ହିଲ୍ ନାମକ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ‘ପେନି ଡାକ ମାହାସୁଲ ପ୍ରଥା’ ଉଦ୍ଭାବନ କରିଥିଲେ । ଏହାଫଳରେ ଡାକଟିକଟ କିଣି ଚିଠି ଉପରେ ଲଗାଇ ଚିଠି ପକାଇବାକୁ ପଡ଼ିଲା । ଡେହାଉସୀ ଭାରତରେ ‘ଅର୍ଦ୍ଧଅଣା’ ଡାକ ପ୍ରଥା ପ୍ରଚଳନ କରିଥିଲେ । ଏଥୁ ସହିତ ‘ନୂତନ ଡାକଘର ଆଇନ’ ପ୍ରଣୟନ କରିଥିଲେ । ସହର ତଥା ଗ୍ରାମମାନଙ୍କରେ ଡାକଘରମାନ ସ୍ଥାପନ କରାଯାଇଥିଲା ।

ଡାକବିଭାଗର କାର୍ଯ୍ୟକାରିତାକୁ ତଦାରଖ କରିବାପାଇଁ ଜଣେ ଡାଇରେକ୍ଟର ଜେନେରାଲ ନିଯୁକ୍ତି ପାଇଥିଲେ । ଏହା ଯେ କେବଳ ସଂଯୋଗ ସ୍ଥାପନ କରିବାପାଇଁ ସହାୟକ ହୋଇଥିଲା ତାହା ନୁହେଁ, ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ପାଇଁ ଏହା ଅର୍ଥ ଆଗମନର ପଥକୁ ସୁଗମ କରି ଦେଇଥିଲା । ଟେଲିଗ୍ରାଫ୍ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ପ୍ରଚଳନ – ଲର୍ଡ଼ ଡେଲ୍‌ହାଉସୀ ଭାରତରେ ଟେଲିଗ୍ରାଫ୍ ପ୍ରଚଳନ କରାଇ ଭାରତରେ ଯୋଗାଯୋଗ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଉନ୍ନତି ଘଟାଇଥିଲେ । ଡେହାଉସୀଙ୍କ ସମୟରେ ଦୀର୍ଘ ୪୦୦୦ ମାଇଲ୍ ବ୍ୟାପୀ ଟେଲିଗ୍ରାଫ୍ ତାର ଟଣାଯାଇଥିଲା । ଏହା ଫଳରେ କଲକତା ସହିତ ବମ୍ବେ, ପେଶୱାର, ମାନ୍ଦ୍ରାଜ, ବାରାଣସୀ, ଅମ୍ବାଲା ଆଦି ସ୍ଥାନ ସହିତ ସଂଯୁକ୍ତ ହୋଇପାରିଥିଲା । ଏହା ଫଳରେ ଖୁବ୍ କମ୍ ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନରୁ ଅନ୍ୟ ସ୍ଥାନକୁ ସମ୍ବାଦ ପ୍ରେରଣ କରାଯାଇପାରିଲା । ୧୮୫୭ ଖ୍ରୀ.ଅ. ପରେ ଭାରତବର୍ଷରେ ଏହା ବହୁଳରୂପେ ପ୍ରସାରିତ ହୋଇଥିଲା ।

ଫଳାଫଳ – ଭାରତରେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କର ପରିବହନ ଓ ଯୋଗାଯୋଗର ଫଳାଫଳ ଥିଲା ସୂଦୁରପ୍ରସାରୀ । ପ୍ରଥମତଃ, ରେଳ ପ୍ରଚଳନ ହେବାଫଳରେ ଭାରତର ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରାନ୍ତ ସଂଯୋଜିତ ହୋଇପାରିଲା । ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରାନ୍ତର ଲୋକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ମନୋମାଳିନ୍ୟ କ୍ରମଶଃ ଦୂରୀଭୂତ ହୋଇପାରିଥିଲା । ଏହା ସମୟକ୍ରମେ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏକତା ବୃଦ୍ଧି କରାଇ ଜାତୀୟତାବାଦ ଉନ୍ମେଷ କରିବା ଦିଗରେ ସହାୟକ ହୋଇଥିଲା । ଦ୍ଵିତୀୟତଃ, କୃଷିର ଉନ୍ନତିଲାଗି ଯଥେଷ୍ଟ ସହାୟକ ହୋଇଥିଲା କେନାଲ ଖନନ । ଏହା ଜଳସେଚନରେ ସହାୟକ ହୋଇ କୃଷି ଉତ୍ପାଦନ ବୃଦ୍ଧି କରିଥିଲା ଏବଂ ବାଣିଜ୍ୟ ବ୍ୟବସାୟରେ ମଧ୍ୟ ସହାୟକ ହୋଇଥିଲା ।

ତୃତୀୟତଃ, ସଡ଼କପଥର ବିକାଶ ଘଟିବା ଫଳରେ ଯାତାୟାତ ଓ ପରିବହନ ବ୍ୟବସାୟରେ ଦ୍ରୁତ ଉନ୍ନତି ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଥିଲା । ଚତୁର୍ଥତଃ, ଡାକବିଭାଗ ଓ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରିକ୍‌ ଟେଲିଗ୍ରାଫ୍‌ର ପ୍ରଚଳନ ଫଳରେ ଭାରତରେ ସମ୍ବାଦ ସରବରାହ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଉନ୍ନତି ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଥିଲା । ଶେଷତଃ, ପରିବହନ ଓ ସଂଯୋଗ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଫଳରେ ଇଂରେଜମାନେ ଭାରତାୟମାନଙ୍କ ବିଶେଷଭାବରେ ଶୋଷଣ କରିବାର ସୁଯୋଗ ପାଇପାରିଥିଲେ । ଭାରତର ବିଭିନ୍ନ ବନ୍ଦର ଏବଂ ସହର ତଥା ଉପାନ୍ତ ଅଞ୍ଚଳରେ ରେଳଦ୍ଵାରା ସଂଯୁକ୍ତ ହେବାଫଳରେ ଏ ଦେଶର କଞ୍ଚାମାଲ ଅନାୟାସରେ ଭାରତ ବାହାରକୁ ଯାଇପାରୁଥିଲା ଏବଂ ବିଦେଶୀ ଦ୍ରବ୍ୟ ମଧ୍ୟ ଖୁବ୍ ଶୀଘ୍ର ଭାରତୀୟ ବଜାରରେ ପ୍ରସାରଲାଭ କରିପାରୁଥିଲା । ସର୍ବୋପରି ୧୭୫୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରୁ ୧୮୫୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରୁ ମଧ୍ଯରେ ଇଂରେଜମାନେ ଭାରତରେ ଗମନାଗମନ ଏବଂ ସଂଯୋଗ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବହୁ ଉନ୍ନତି ସାଧନ କରିଥିଲେ । ଏହା ଏକପକ୍ଷରେ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ଅଶେଷ ଉନ୍ନତିସାଧନ କରିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କର ରାଜନୈତିକ ସ୍ଵାର୍ଥ ଏବଂ ଆର୍ଥନୀତିକ ଶୋଷଣକୁ ପାଥେୟ ଯୋଗାଇଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 11 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୪। ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀର ବାଣିଜ୍ୟନୀତି ଉପରେ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ଜଳପଥ ଆବିଷ୍କାର ପରେ ଇଉରୋପର ବିଭିନ୍ନ ଜାତି ଭାରତ ସହିତ ବାଣିଜ୍ୟ କରିବାପାଇଁ ଉତ୍ସାହ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ । ସେହି ଜାତିମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଥିଲେ ପର୍ତ୍ତୁଗୀଜ୍, ଡଚ୍, ଇଂରେଜ ଓ ଫରାସୀମାନେ । ସପ୍ତଦଶ ଶତାବ୍ଦୀ ଆରମ୍ଭରେ ଯଦିଚ ପର୍ତ୍ତୁଗୀଜ୍‌ମାନେ ଭାରତରେ ବ୍ୟାପକ ବାଣିଜ୍ୟ କରୁଥିଲେ, ଅଷ୍ଟାଦଶ ଶତାବ୍ଦୀବେଳକୁ ସେମାନଙ୍କର ବ୍ୟବସାୟ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣରୂପେ ଅଚଳ ହୋଇପଡ଼ିଥିଲା । ଡ୍ୟୁପ୍ଲେଙ୍କ ପରେ ଫରାସୀମାନଙ୍କର ବାଣିଜ୍ୟ ବ୍ୟବସାୟର ପତନ ଘଟିଥିଲା । ଅଷ୍ଟାଦଶ ଶତାବ୍ଦୀର ପ୍ରଥମାର୍ଦ୍ଧରେ ଡଚ୍ ଓ ଇଂରେଜମାନେ ଭାରତ ସହିତ ବାଣିଜ୍ୟିକ ସମ୍ପର୍କ ରଖିଥିଲେ । ପଲାସୀ ଯୁଦ୍ଧ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଭାରତରେ ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ଗୋଟିଏ ବାଣିଜ୍ୟ କର୍ପୋରେସନ୍ ପରି କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିଲା । ପଲାସୀ ଯୁଦ୍ଧ ପରେ ଭାରତରେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କର ଅର୍ଥନୈତିକ ନୀତିରେ ବିରାଟ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଦେଖାଦେଇଥିଲା । ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ନିଜର ରାଜନୈତିକ କ୍ଷମତା ମାଧ୍ୟମରେ ଭାରତର ବାଣିଜ୍ୟ ବ୍ୟବସାୟକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବାପାଇଁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲା ।

ଏହା ତିନୋଟି ମୂଳ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଉପରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଥିଲା; ଯଥା –

  • କମ୍ପାନୀର ଲାଭର ପରିମାଣକୁ ବୃଦ୍ଧି କରାଇବା
  • ଭାରତକୁ ଅଧିକ ଲାଭଜନକ କରାଇବା
  • ନିଜର ସ୍ଥିତିକୁ ଭାରତରେ ସୁଦୃଢ଼ କରିବା ।

ଏହାର ପରିଣାମସ୍ୱରୂପ ଇଂଲଣ୍ଡର ଅର୍ଥନୈତିକ ଶୋଷଣର ଶିକାର ହୋଇଥିଲା ଐଶ୍ଵର୍ଯ୍ୟଶାଳୀ ଭାରତବର୍ଷ । ପ୍ରଥମେ ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ଭାରତୀୟ ଦ୍ରବ୍ୟକୁ ନେଇ ଇଉରୋପୀୟ ବଜାରରେ ବିକ୍ରି କରୁଥିଲା । ସେତେବେଳେ ଭାରତର ଅର୍ଥନୀତି କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇନଥିଲା । ମାତ୍ର ସେମାନେ ଭାରତରେ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ସ୍ଥାପନ କରିବା ପରେ (୧୮୫୭ ମସିହା) ବାଣିଜ୍ୟ ପ୍ରତି ଅଧ‌ିକ ଯନ୍ତ୍ରବାନ୍ ହୋଇଥିଲେ । ଏଥିପାଇଁ ସେମାନେ ବହୁ ନିୟମ ଓ ବେନିୟମ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ପଛାଇନଥିଲେ । ଉଦାହରଣସ୍ୱରୂପ, ଇଂଲଣ୍ଡରେ ଶିଳ୍ପ ବିପ୍ଳବ ପରେ ତା’ର ଶିଳ୍ପଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟ ସବୁ ବହୁ ପରିମାଣରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେବାରୁ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ଭାରତୀୟ ବଜାରରେ ଶସ୍ତାରେ ବିକ୍ରି କରିବାପାଇଁ ସେହି ଦ୍ରବ୍ୟ ଉପରେ କୌଣସି ଟିକସ ବସାଇନଥିଲେ ।

ଅପରପକ୍ଷେ ଭାରତୀୟ ଶିଳ୍ପଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟ ଉପରେ ଟିକସ ବସାଇବା ଫଳରେ ତା’ର ମୂଲ୍ୟ ବଢ଼ିଯାଇଥିଲା । ଫଳରେ ଭାରତୀୟ ବାଣିଜ୍ୟ ଧ୍ୱଂସ ପାଇଯାଇଥିଲା । ଏହି ନୀତି ଫଳରେ ଭାରତର ବହୁ ଶିଳ୍ପ ଅଚଳ ହୋଇପଡ଼ିଥିଲା । ଭାରତୀୟ ଦ୍ରବ୍ୟର ରପ୍ତାନି ବୃଦ୍ଧି କରିବାକୁ କମ୍ପାନୀ ବଙ୍ଗଳାରେ ଅର୍ଥ ବିନିଯୋଗ କରିଥିଲା । ଏହାଦ୍ଵାରା ଭାରତୀୟ ଉତ୍ପାଦନକାରୀମାନେ ଲାଭବାନ୍ ହେବା କଥା; କିନ୍ତୁ କମ୍ପାନୀ ସେମାନଙ୍କ ଉପରେ କଟକଣା ଜାରି କରିଥିଲା । ରାଜନୈତିକ କ୍ଷମତା ଖଟାଇ ବଙ୍ଗଳାର ବୁଣାକାରମାନଙ୍କୁ ଅଳ୍ପମୂଲ୍ୟରେ, ଏପରିକି କ୍ଷତିରେ କାର୍ପାସ ବସ୍ତ୍ର ବିକ୍ରି କରିବାକୁ କମ୍ପାନୀ ବାଧ୍ୟ କରିଥିଲା । ଭାରତୀୟ କାରଖାନାରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ବୁଣାକାରମାନଙ୍କୁ ବାରଣ କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ସେମାନେ ଅଳ୍ପ ମଜୁରିରେ କମ୍ପାନୀର କାରଖାନାରେ କାର୍ଯ୍ୟକରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହେଉଥିଲେ ।

ଗରିବ ବୁଣାକାରମାନେ ଦଣ୍ଡ ଭୟରେ କମ୍ପାନୀ କାରଖାନାରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ବଣ୍ଡ ଲେଖିଦେଇଥିଲେ । ବଙ୍ଗଳାର ହସ୍ତଶିଳ୍ପୀମାନଙ୍କୁ ଅଧିକ ମଜୁରି ପ୍ରଦାନ ନକରିବାକୁ ଉଭୟ ଭାରତୀୟ ଓ ବିଦେଶୀ କମ୍ପାନୀମାନଙ୍କୁ ବାଧ୍ୟ କରାଯାଇଥିଲା । କମ୍ପାନୀର କର୍ମଚାରୀମାନେ ତୁଳା ବ୍ୟବସାୟ ମଧ୍ୟ ଏକଚାଟିଆ କରି ନେଇଥିଲେ । ଫଳରେ ଭାରତୀୟ ବୁଣାକାରମାନେ ଅଧ‌ିକ ମୂଲ୍ୟଦେଇ ତୁଳା କିଣୁଥିଲେ । ବ୍ରିଟେନ୍‌ରେ ଉତ୍ପାଦିତ ଦ୍ରବ୍ୟ ଭାରତୀୟ ଦ୍ରବ୍ୟଠାରୁ ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ଓ ସୁଲଭ ନଥିଲେ ମଧ୍ୟ ବ୍ରିଟେନ୍ ତାହାର ଉତ୍ପାଦିତ ଦ୍ରବ୍ୟର ସ୍ଵାର୍ଥରକ୍ଷା ପାଇଁ ସଜାଇଥଲା । ବ୍ରିଟେନ୍ ସରକାର ମଧ୍ୟ ଭାରତୀୟ ହସ୍ତଶିଳ୍ପ ଉପରେ ଶୁଳ୍‌କ ବୃଦ୍ଧି କରିବାରୁ ବିଦେଶରେ ଚାଲୁଥିବା ଭାରତର ପୂର୍ବ କାରବାର ହ୍ରାସ ପାଇଥିଲା ।

ଶିଳ୍ପ ବିପ୍ଳବ ଯୋଗୁଁ ବ୍ରିଟେନ୍‌ରେ ଯେଉଁ କ୍ଷମତାଶାଳୀ ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ଶ୍ରେଣୀର ଉତ୍‌ଥାନ ଘଟିଲା, ସେହି ଶ୍ରେଣୀ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ରାଜନୀତିକ କ୍ଷମତା ହାସଲ କରି ଭାରତୀୟ ଶାସନକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥିଲା । ଉତ୍ପାଦନକାରୀମାନଙ୍କର ଲାଭ ଉତ୍ପାଦନରୁ ହିଁ ଆସୁଥୁଲା, ବାଣିଜ୍ୟରୁ ନୁହେଁ । ତେଣୁ ସେମାନେ ବିଟ୍ରେନ୍‌କୁ ଭାରତୀୟ ଦ୍ରବ୍ୟର ଆମଦାନୀ ପରିବର୍ତ୍ତେ ଭାରତରେ ସେମାନଙ୍କର ଉତ୍ପାଦିତ ଦ୍ରବ୍ୟ ବିକ୍ରି କରିବା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଇଥିଲେ । ସେମାନେ ନିଜର ଉଦ୍ୟୋଗ ପାଇଁ ଭାରତକୁ ତୁଳା ଓ ରେଶମ ପରି ଅନ୍ୟାନ୍ୟ କଞ୍ଚାମାଲ ପଠାଇବାକୁ କମ୍ପାନୀ ଉପରେ ଚାପ ପ୍ରୟୋଗ କରିଥିଲେ । ପରିସ୍ଥିତି ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ରୂପେ ବଦଳିଯାଇଥିଲା । ବ୍ରିଟେନ୍‌ର କାର୍ପାସ୍ ବସ୍ତ୍ର ପାଖ ଦେଶଗୁଡ଼ିକୁ ବିଶେଷଭାବରେ ଭାରତରୁ ରପ୍ତାନୀ କରାଗଲା ।

ବ୍ରିଟିଶ୍ ଉତ୍ପାଦନକାରୀମାନେ ଅନୁଭବ କରିଥିଲେ ଯେ କମ୍ପାନୀର ଭାରତରେ ରାଜସ୍ଵ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଏବଂ ରପ୍ତାନୀ ବାଣିଜ୍ୟ ମୁଖ୍ୟତଃ ସେମାନଙ୍କ ସ୍ୱାର୍ଥରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି । ୧୭୯୩ ଖ୍ରୀ.ଅ. ରୁ ୧୮୧୩ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସେମାନେ କମ୍ପାନୀ ଓ ତାହାର ବାଣିଜ୍ୟିକ ସୁବିଧା ବିରୋଧରେ ଅଭିଯାନ ଚଳାଇଥିଲେ । ଫଳରେ ୧୮୧୩ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ କମ୍ପାନୀର ଭାରତୀୟ ବାଣିଜ୍ୟ ଉପରେ ଥିବା ଏକଚାଟିଆ ଅଧିକାର ଲୋପ କରାଯାଇଥିଲା । ଏହିଠାରୁ ଭାରତ ସଚିବ ବ୍ରିଟେନ୍‌ର ଆର୍ଥନୀତିକ ସମ୍ପର୍କରେ ନୂତନ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । କୃଷିପ୍ରଧାନ ଭାରତ ପରିବର୍ତ୍ତିତ ହୋଇଥିଲା। ଶିଳ୍ପପ୍ରଧାନ ଇଂଲଣ୍ଡର ଆର୍ଥନୀତିକ କଲୋନୀରେ ।

ଭାରତର ସରକାରଙ୍କର ମୁକ୍ତ ବାଣିଜ୍ୟନୀତି ଯୋଗୁଁ ବ୍ରିଟିଶ୍ କଳପ୍ରସ୍ତୁତ ଦ୍ରବ୍ୟ ବିନା କଟକଣାରେ ଭାରତରେ ପ୍ରବେଶ କରିଥିଲା । ଫଳରେ ବ୍ରିଟିଶ୍ ଦ୍ରବ୍ୟ ସହିତ ଭାରତୀୟ ହସ୍ତଶିଳ୍ପ ଭୟଙ୍କର ଓ ଅତୁଳନୀୟ ପ୍ରତିଯୋଗିତାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇ ଲୋପ ପାଇବାକୁ ବସିଥିଲା । ଭାରତକୁ ବ୍ରିଟିଶ୍ର ରପ୍ତାନୀ ଦ୍ରବ୍ୟ ପ୍ରକାଶ୍ୟ ଭାବରେ କିମ୍ବା ନାମମାତ୍ର ଟିକସ ଧାର୍ଯ୍ୟ ହୋଇଆସୁଥିଲା । ଭାରତରେ ବ୍ରିଟିଶ୍ ଦ୍ରବ୍ୟ ବିକ୍ରି କରିବାପାଇଁ ବଜାରବୃଦ୍ଧି କରିବା ହେଲା ଏହା ପରିବର୍ତ୍ତିତ ବାଣିଜ୍ୟ ନୀତିର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ । ନୂତନ ରାଜ୍ୟଜୟ ଓ ଅଯୋଧ୍ୟା ପରି କରଦ ରାଜ୍ୟ ଅଧୁକାର କରିବା ନୀତି ଗ୍ରହଣ କରି ବ୍ରିଟିଶ୍ ଦ୍ରବ୍ୟର କ୍ରେତା ସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି କରିବାକୁ ସରକାର ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ । ଇଂରେଜମାନେ ଭାରତୀୟ ଦ୍ରବ୍ୟ ପରିବର୍ତ୍ତେ ନିଜ ଦେଶର କଳକାରଖାନା ପାଇଁ ଭାରତରୁ କଞ୍ଚାମାଲ ରପ୍ତାନୀ ଉପରେ ଜୋର୍ ଦେଇଥିଲେ । ଚୀନ୍ ଦେଶର ବାରଣ ସତ୍ତ୍ଵେ ଇଂରେଜମାନେ ଭାରତରୁ ଅଫିମ ନେଇ ସେ ଦେଶରେ ବାଣିଜ୍ୟ କଲେ । ଊନବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଶେଷ ସୁଦ୍ଧା ଭାରତରୁ ମୁଖ୍ୟତଃ ତୁଳା, ରେଶମ, ଝୋଟ, ତୈଳବୀଜ, ଗହମ, ଚମଡ଼ା, ନୀଳ ଓ ଚା’ ରପ୍ତାନୀ ହେଉଥିଲା ।

ଗୋଟିଏ ଶିଳ୍ପାନ୍ନତ ଦେଶ ପାଇଁ କୃଷିର ବ୍ୟବସାୟୀକରଣ ଏକାନ୍ତ ଆବଶ୍ୟକ । ଶିଳ୍ପର କଞ୍ଚାମାଲ ରୂପେ ସାଧାରଣତଃ କୃଷିଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥାଏ । ତେଣୁ ଶିଳ୍ପର ବିକାଶ ସହିତ କୃଷି ଉତ୍ପାଦନ ବୃଦ୍ଧି ଜରୁରୀ ହୋଇପଡ଼ିଥିଲା । ନିଜ ଶିଳ୍ପ ପାଇଁ କଞ୍ଚାମାଲ ଯୋଗାଇବା ଏବଂ ଇଉରୋପୀୟ ଓ ଆମେରିକା ବଜାରରେ ଅର୍ଥକରୀ ଫସଲ ବିକ୍ରିକରି ଲାଭବାନ୍ ହେବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଇଂରେଜମାନେ କୃଷିର ବ୍ୟବସାୟୀକରଣ କରିଥିଲେ । କୃଷିର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ଅଧୀନରେ ଏକ କୃଷି ବିଭାଗ ଖୋଲିବାକୁ ଦାବି କରାଗଲା । କପା ଚାଷର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ୧୮୩୯ମସିହାରେ କୋର୍ଟ ଅଫ୍ ଡାଇରେକ୍ଟର ବାରିଜଣ ଆମେରିକୀୟ ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କୁ ଭାରତକୁ ପଠାଇଥିଲେ । ଭାରତୀୟ କପାଚାଷୀଙ୍କୁ ତାଲିମ ଦେବା ଥିଲା ସେମାନଙ୍କର ଦାୟିତ୍ଵ । ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା, ବ୍ରିଟିଶ୍ ମିଲ୍ ପାଇଁ ଉନ୍ନତ ମାନର ତୁଳା ଉତ୍ପନ୍ନ ଓ ରପ୍ତାନୀ କରିବା ।

ଫଳରେ ଅଧୂକରୁ ଅଧ‌ିକ ଜମିରେ କପାଚାଷ କରାଗଲା । ଚା’ ଓ କଫି ଚାଷ ଅପେକ୍ଷା ନୀଳଚାଷ ଥିଲା ଅଧ୍ଵକ ଲାଭଦାୟକ । ତେଣୁ ଇଂରେଜମାନେ ଭାରତରେ ନୀଳ ଚାଷ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଇଥିଲେ । ଆମେରିକା ଓ ଇଉରୋପୀୟ ବଜାରରେ ଝୋଟ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଦ୍ରବ୍ୟର ଚାହିଦା ଥିବାରୁ ଭାରତରେ ଝୋଟଚାଷ କରାଗଲା । ଏହା ସହିତ ଧୂଆଁପତ୍ର, ଅଫିମ, ଆଖୁ ଆଦି ନୂତନଭାବରେ ମଧ୍ଯ ଚାଷ କରାଗଲା ।
କୃଷିର ବ୍ୟବସାୟୀକରଣରେ ବ୍ରିଟିଶ୍ ବଣିକ, ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ଏବଂ ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟସ୍ଥିରୂପେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବା ଭାରତୀୟ ବଣିକ ଓ ଋଣଦାତା ଲାଭବାନ୍ ହୋଇଥିଲେ । ଅବଶ୍ୟ ଏହାଦ୍ୱାରା ଭାରତରେ ଅଳ୍ପ କେତୋଟି ଶିଳ୍ପ ଗଢ଼ିଉଠିଥିଲା; କିନ୍ତୁ ଅଧିକାଂଶ ଭାରତୀୟ ଶିଳ୍ପର ମାଲିକ ଥିଲେ ବ୍ରିଟିଶ୍ ପୁଞ୍ଜିପତି । ଅନ୍ୟ ପକ୍ଷରେ ବ୍ରିଟିଶ୍ ବାଣିଜ୍ୟ ନୀତି ଯୋଗୁଁ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ଅବସ୍ଥା ଦୁଃଖପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥିଲା । ଅଧ୍ବକ ପରିମାଣରେ ଅର୍ଥକରୀ ଫସଲ ଉତ୍ପାଦନ କରାଯିବାରୁ ଖାଦ୍ୟଶସ୍ୟ ପାଇଁ ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ଜମିର ପରିମାଣ କମିଯାଇଥିଲା । ଫଳରେ ଭାରତୀୟ କୃଷି ଓ କୃଷକମାନଙ୍କ ଅବସ୍ଥାରେ ଏକ ବିରାଟ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଘଟିଥିଲା । କୃଷକମାନେ ମହାଜନମାନଙ୍କର ଋଣ ପରିଶୋଧ କରିନପାରି କ୍ରମେ ଦରିଦ୍ର ହୋଇଯାଇଥିଲେ ।

ବ୍ରିଟେନ୍‌ର ବାଣିଜ୍ୟ ନୀତି ଫଳରେ ଭାରତର ପାରମ୍ପରିକ ଅର୍ଥନୀତିର ବିନାଶ ଘଟିଥିଲା । ଭାରତରୁ କଞ୍ଚାମାଲ ବ୍ରିଟେନ୍‌କୁ ରପ୍ତାନୀ କରିବା ଓ ଭାରତକୁ ବ୍ରିଟେନ୍‌ର ଖାଉଟି ରାଜ୍ୟରେ ପରିଣତ କରିବା କାର୍ଯ୍ୟରେ ଇଂରେଜମାନେ ଅଧିକ ମନୋନିବେଶ କରିଥିଲେ । ଭୂ-ରାଜସ୍ଵ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଓ ପରୋକ୍ଷ କର ଆଦାୟ କରି ଇଂରେଜମାନେ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟମୂଳକ ଭାବରେ ଭାରତୀୟ ଆର୍ଥନୀତିକ ଢାଞ୍ଚା ବଦଳାଇ ଦେଇଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କ ଶୋଷଣରେ ଭାରତର ବଳିଷ୍ଠ ଅର୍ଥନୀତି କ୍ରମଶଃ ଦୁର୍ବଳ ହୋଇପଡ଼ିଥିଲା । ଫଳରେ ଧନଶାଳୀ ଭାରତ ପରିବର୍ତ୍ତିତ ହୋଇଥିଲା ଏକ ଦରିଦ୍ର ଦେଶରେ ।

ଇଂରେଜମାନଙ୍କର ଅର୍ଥନୈତିକ ଶୋଷଣର କ୍ରମବର୍ଦ୍ଧିଷ୍ଣୁ ପରିଣାମ ହେଲା ଭାରତରୁ ଇଂଲଣ୍ଡକୁ ଅର୍ଥର ବହିର୍ଗମନ । ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ଏକ ବ୍ୟବସାୟିକ ସଂସ୍ଥା ହୋଇଥିବାରୁ ଭାରତକୁ କେତେ ପରିମାଣରେ ବ୍ୟବସାୟିକ ଲାଭ ହାସଲ କରିପାରିବ ସେଥ‌ିପାଇଁ ସତତ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲା । ଭାରତରୁ ଇଂଲଣ୍ଡକୁ କଞ୍ଚାମାଲ ପଠାଇ, ଇଂଲଣ୍ଡ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଦ୍ରବ୍ୟକୁ ଭାରତରେ ଚଢ଼ା ଦାମ୍‌ରେ ବିକ୍ରିକରି, ଭାରତକୁ ଇଂଲଣ୍ଡକୁ ରପ୍ତାନୀ ଦ୍ରବ୍ୟ ଉପରେ ଅଧ‌ିକ ଶୁଳ୍‌କ ବସାଇ କମ୍ପାନୀ ପ୍ରଚୁର ଅର୍ଥ ରୋଜଗାର କରିଥିଲା । ଏଥୁସହିତ ‘ଦସ୍ତକ ପ୍ରଥା’ର ଅପବ୍ୟବହାର କରି କମ୍ପାନୀ ପ୍ରଚୁର ଅର୍ଥ ଭାରତରୁ ଲୁଟି ନେଇଥିଲା । ଉପଢୌକନ ଓ ଉତ୍କୋଚ ମାଧ୍ୟମରେ ମଧ୍ୟ ବହୁ ଅର୍ଥ କମ୍ପାନୀ ଭାରତରୁ ଆଦାୟ କରିଥିଲା । ଏହିପରି ଭାବରେ ବିପୁଳ ପରିମାଣର ଅର୍ଥ ପ୍ରତିବର୍ଷ ଇଂଲଣ୍ଡକୁ ନିର୍ଗମନ ହେଉଥିଲା । ଏହି ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ବାର୍ଷିକ ବାଇଶ ନିୟୁତ ପାଉଣ୍ଡ ଅର୍ଥ ଭାରତରୁ ଇଂଲଣ୍ଡକୁ ଚାଲାଣ ହେଉଥିଲା ବୋଲି ରମେଶଚନ୍ଦ୍ର ଦତ୍ତ ମତବ୍ୟକ୍ତ କରିଥିଲେ । ତେଣୁ ଆର୍ଥିକ କ୍ଷତି ଯୋଗୁ ଭାରତର ଅର୍ଥନୈତିକ ଅବସ୍ଥା କ୍ରମଶଃ ଦୁର୍ବଳ ହୋଇପଡ଼ିଥିଲା । ତେଣୁ ଯଥାର୍ଥରେ କୁହାଯାଇଛି, ‘‘ସୂର୍ଯ୍ୟ ପୃଥ‌ିବୀ ବକ୍ଷରୁ ଜଳୀୟ ଅଂଶ ଶୋଷଣ କରି ଇଂଲଣ୍ଡରେ ବର୍ଷା କରାଉଥିଲା ।’’

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 11 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୫ । ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀଦ୍ଵାରା କୃଷିର ବାଣିଜ୍ୟିକୀକରଣ କିପରି କୃଷକ ଗୋଷ୍ଠୀକୁ ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ଓ କୃଷିକ୍ଷେତ୍ରରେ ଅବନତି ଆଡ଼କୁ ନେଇଯାଇଥିଲା ?
Answer:
ଭାରତୀୟମାନଙ୍କର କୃଷି ଥିଲା ମୁଖ୍ୟ ଜୀବିକା ଏବଂ ସେହି ଦୃଷ୍ଟିରୁ କୃଷିଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟ ଉତ୍ପନ୍ନ କରି ବହୁ ଗ୍ରାମ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳ ହୋଇଥିଲେ । ସେଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟ ସହରାଞ୍ଚଳର ଶିଳ୍ପଗୁଡ଼ିକୁ କଞ୍ଚାମାଲ ଯୋଗାଉଥିଲେ । ସେମାନେ ମୁଖ୍ୟତଃ ଧୂଆଁପତ୍ର, ନୀଳ, ଅଫିମ, ଆଖୁ, କପା ଆଦି ନୂତନ ଭାବେ ଚାଷ କରିଥିଲେ । ପୁନଶ୍ଚ କୃଷକମାନେ ସ୍ଥାନୀୟ ମହାଜନମାନଙ୍କ ଉପରେ ଅର୍ଥ ପାଇଁ ନିର୍ଭର କରୁଥିଲେ । ସେମାନେ ଋଣ ଆଣି ସଦାସର୍ବଦା ଏଥୁରେ ବୁଡ଼ି ରହୁଥିଲେ । କୃଷକମାନେ ଏହାସତ୍ତ୍ଵେ କୃଷିରେ ପ୍ରଚଳିତ ପାରମ୍ପରିକ ପ୍ରଥା ଭାରତୀୟ କୃଷକମାନଙ୍କୁ ନିରାପତ୍ତା ଯୋଗାଇଥିଲା । କୃଷକମାନେ ମହାଜନମାନଙ୍କର ଋଣ ପରିଶୋଧ କରିପାରୁ ନ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସେମାନଙ୍କଠାରୁ ଜମି ଛଡ଼ାଇ ନେଉଥିଲେ । ମାତ୍ର ଭାରତରେ ଇଂରେଜ ରାଜତ୍ଵ ପରେ କୃଷି ଓ କୃଷକମାନଙ୍କର ଅବସ୍ଥାରେ ଏକ ବିରାଟ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଘଟିଥିଲା ।

ଭାରତୀୟ କୃଷକମାନଙ୍କ ଦାରିଦ୍ର୍ୟର ଗୋଟିଏ କାରଣ ଥିଲା ଇଂରେଜମାନଙ୍କର ରାଜସ୍ଵ ନୀତି । କୃଷକମାନେ ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କୁ ସର୍ବାଧ‌ିକ ପରିମାଣରେ ରାଜସ୍ଵ ଦେଉଥିଲେ । ଜମି ଉପରେ ସବୁଦିନ ପାଇଁ ଅଧିକାର ଜାହିର କରିପାରୁ ନ ଥିଲେ । ଜମିଦାର ଚାହିଁଲେ ଯେକୌଣସି ମୂହୂର୍ତ୍ତରେ କୃଷକମାନଙ୍କଠାରୁ ଜମି ଛଡ଼ାଇ ନେଉଥଲେ । ଏତଦ୍‌ବ୍ୟତୀତ ଜମିଦାରମାନେ ରାଜସ୍ୱ ଛଡ଼ା ବିଭିନ୍ନ ଉପାୟରେ କୃଷକମାନଙ୍କଠାରୁ ବହୁ ଅର୍ଥ ଆଦାୟ କରୁଥିଲେ । ଏପରିକି ସେମାନଙ୍କ ପାଖରୁ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଶ୍ରମ ଆଦାୟ କରାଯାଉଥିଲା । ଏହିପରି ଭାବେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କର ରାଜସ୍ୱ ନୀତି କୃଷକମାନଙ୍କୁ ଦରିଦ୍ର କରିବା ଦିଗରେ ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ହୋଇଥିଲା । ଭାରତୀୟ କୃଷକ ଗୋଷ୍ଠୀ ଏହିପରି ଭାବେ ଇଂରେଜ ସରକାର, ଜମିଦାର ଓ ମହାଜନମାନଙ୍କର ଶୋଷଣର ଶିକାର ହୋଇଥିଲେ । ପୁନଶ୍ଚ କୃଷକମାନେ ଅଶିକ୍ଷିତ ହୋଇଥିବାରୁ ସେମାନେ ତାଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ କୌଣସି ପଦକ୍ଷେପ ନେଇପାରୁ ନ ଥିଲେ ।

ଇଂରେଜମାନଙ୍କର ବାଣିଜ୍ୟନୀତି ଭାରତର ଗ୍ରାମ ଓ ସହରରେ ଗଢ଼ିଉଠିଥିବା କୁଟୀର ଶିଳ୍ପର ଧ୍ଵଂସ ସାଧନ କରିଥିଲା । ନଗରରେ ବାସ କରୁଥିବା ଶିଳ୍ପ କାରିଗରମାନେ ଗ୍ରାମକୁ ଚାଲିଯାଇ କୃଷିକାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ । ଫଳରେ କୃଷି ଉପରେ ଅଧ‌ିକ ଚାପ ପଡ଼ିଥିଲା । ଊନବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ମଧ୍ୟଭାଗରେ ଶତକଡ଼ା ୫୫ ଭାଗ ଲୋକ କୃଷି କାର୍ଯ୍ୟରେ ନିୟୋଜିତ ହୋଇଥିବା ସ୍ଥଳେ ସେହି ଶତାବ୍ଦୀର ଶେଷଆଡ଼କୁ କୃଷକମାନଙ୍କର ସଂଖ୍ୟା ଶତକଡ଼ା ୭୫କୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା । ପୁନଶ୍ଚ ଭାରତବର୍ଷର ଜନସଂଖ୍ୟା ଦ୍ରୁତଗତିରେ ବଢୁଥିବା ସ୍ଥଳେ ଜମିର ପରିମାଣ ବଢୁ ନ ଥିଲା । ବଡ଼ ବଡ଼ ଚାଷଜମି ଛୋଟ ଛୋଟ ଖଣ୍ଡରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଯାଇଥିଲା । କୃଷି ଉତ୍ପାଦନ କାଳକ୍ରମେ ହ୍ରାସ ପାଇଥିଲା ।

ଇଂରେଜ ସରକାର ମଧ୍ୟ ଜଳସେଚନ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଉନ୍ନତି ଦିଗରେ ବିଶେଷ ଭାବେ ଯନ୍ତ୍ରବାନ୍ ହୋଇନଥିଲେ । ଅପରପକ୍ଷେ ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କଦ୍ଵାରା କୃଷିର ବାଣିଜ୍ୟିକୀକରଣ ମଧ୍ଯ ବେଡ଼ି ଉପରେ କୋରଡ଼ା ମାଡ଼ ସଦୃଶ ହୋଇଥିଲା । ଇଂରେଜ ସରକାର କାର୍ପାସ୍ ଭଳି କେତୋଟି କୃଷିଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟର ମୂଲ୍ୟ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରିଥିଲେ । ସେହିସବୁ ଦ୍ରବ୍ୟ ହିଁ ଇଂଲଣ୍ଡକୁ ପଠାଯାଉଥିଲା । ତା’ର ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ମୂଲ୍ୟ ଅନେକ ପରିମାଣରେ କମ୍ ରଖାଯାଇଥିବାରୁ କୃଷକମାନେ ଦାରିଦ୍ର୍ୟର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 11 Objective Questions in Odia Medium

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 History Solutions Chapter 11 ଭାରତରେ ବ୍ରିଟିଶ୍ ଔପନିବେଶିକ ଅର୍ଥନୀତି (୧୭୫୭ ରୁ ୧୮୫୭) Objective Questions.

CHSE Odisha 12th Class History Chapter 11 Objective Questions in Odia Medium

ବସ୍ତୁନିଷ୍ଠ ଓ ଅତିସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
A. ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଚାରୋଟି ଉତ୍ତର ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।

୧ । କେବେ ଲର୍ଡ଼ କର୍ଡୱାଲିସ୍ ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ପ୍ରଚଳନ କରିଥିଲେ ?
(କ) ୧୭୨୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଖ) ୧୭୯୧ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଗ) ୧୭୯୨ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଘ) ୧୭୯୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.
Answer:
(ଘ) ୧୭୯୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.

୨। କେବେ ମାନ୍ଦ୍ରାଜ୍-ଆର୍‌କୋଟ୍ ରେଳପଥର ଶୁଭାରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ୧୮୫୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଖ) ୧୮୫୪ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଗ) ୧୮୫୫ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଘ) ୧୮୫୬ ଖ୍ରୀ.ଅ.
Answer:
(ଖ) ୧୮୫୬ ଖ୍ରୀ.ଅ.

୩ । ରୟତରୀ ଭୂ-ରାଜସ୍ଵ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ କାହା ସହିତ କରାଯାଇଥିଲା ?
(କ) ସରକାର
(ଖ) ଗ୍ରାମସଭା
(ଗ) ଜମିଦାର
(ଘ) କୃଷକ
Answer:
(ଘ) କୃଷକ

୪। କେଉଁ ଅଞ୍ଚଳରେ ରୟତରୀ ଭୂ-ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ପ୍ରଚଳନ କରାଯାଇଥିଲା ?
(କ) ମାନ୍ଦ୍ରାଜ, ବମ୍ବେ ଓ ସିନ୍ଧୁପ୍ରଦେଶ
(ଖ) ବଙ୍ଗଳା ଓ ବିହାର
(ଗ) ଓଡ଼ିଶା ଓ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ
(ଘ) ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶ ଓ ପଞ୍ଜାବ
Answer:
(କ) ମାନ୍ଦ୍ରାଜ, ବମ୍ବେ ସିନ୍ଧୁପ୍ରଦେଶ

୫ । କେଉଁ ଅଞ୍ଚଳରେ ମାହାଲୱାରୀ ଭୂ-ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ପ୍ରଚଳନ କରାଯାଇଥିଲା ?
(କ) ବଙ୍ଗଳା ଓ ବିହାର
(ଖ) ଓଡ଼ିଶା ଓ ଗୁଜରାଟ
(ଗ) ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶ ଓ ପଞ୍ଜାବ
(ଘ) ମାନ୍ଦ୍ରାଜ ଓ ବମ୍ବେ
Answer:
(ଗ) ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶ ଓ ପଞ୍ଜାବ

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 11 Objective Questions in Odia Medium

୬ । କୃଷକମାନଙ୍କ ଦାରିଦ୍ର୍ୟର ପ୍ରଧାନ କାରଣ କ’ଣ ଥିଲା ?
(କ) ଇଂରେଜ ସାମ୍ରାଜ୍ୟବାଦ
(ଖ) ସରକାରଙ୍କ ଅଧିକ ପରିମାଣର ଭୂ-ରାଜସ୍ଵ ଧାର୍ଯ୍ୟ ଓ ସଂଗ୍ରହ
(ଗ) ସାମାଜିକ ସଙ୍ଗଠନର ପରିବର୍ତ୍ତନ
(ଘ) ବୈଷୟିକ ଞାନର ଅଭାବ
Answer:
(ଖ) ସରକାରଙ୍କ ଅଧିକ ପରିମାଣର ଭୂ-ରାଜସ୍ୱ ଧାର୍ଯ୍ୟ ଓ ସଂଗ୍ରହ

୭। ଭାରତରୁ ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀର ଏକଚାଟିଆ ବାଣିଜ୍ୟ କାରବାର କେବେ ଉଚ୍ଛେଦ କରାଗଲା ?
(କ) ୧୭୬୫ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଖ) ୧୭୯୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଗ) ୧୮୧୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଘ) ୧୮୨୯ ଖ୍ରୀ.ଅ.
Answer:
(ଗ) ୧୮୧୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.

୮ | କେବେ କଲିକତାଠାରୁ ରାଣୀଗଞ୍ଜ ଆଡ଼କୁ ୬୦ କି.ମି. ଲମ୍ବର ରେଳପଥ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ୧୮୫୪ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଖ) ୧୯୫୪ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଗ) ୧୭୫୨ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଘ) ୧୪୫୨ ଖ୍ରୀ.ଅ.
Answer:
(କ) ୧୮୫୪ ଖ୍ରୀ.ଅ

୯ । ଶିଳ୍ପ ବିପ୍ଳବ ପରେ କେବେ ପ୍ରଥମେ ଇଂଲଣ୍ଡରେ ରେଳ ଚଳାଚଳ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ୧୮୨୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଖ) ୧୮୨୫ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଗ) ୧୮୩୨ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଘ) ୧୮୪୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.
Answer:
(ଖ) ୧୮୨୫ ଖ୍ରୀ.ଅ.

୧୦। ଆର୍.ସି. ଦତ୍ତ ତାଙ୍କ ପୁସ୍ତକ ‘ଦି ଇକୋନୋମିକ୍ ହିଷ୍ଟ୍ରି ଅଫ୍ ଇଣ୍ଡିଆ’ରେ ଦର୍ଶାଇଛନ୍ତି, କିପରି ଭାରତୀୟ ଉତ୍ପାଦନକାରୀମାନଙ୍କର ସ୍ଥାନ ବ୍ରିଟିଶ ଉତ୍ପାଦନକାରୀମାନଙ୍କଦ୍ଵାରା ଅଧ୍ବକୃତ ହେବ ଏବଂ ଭାରତୀୟ ଶିଳୋଦ୍ୟୋଗ ମୂଲ୍ୟରେ ବ୍ରିଟିଶ ଶିଳ୍ପଦ୍ୟୋଗ ଉନ୍ନତି କରିବ, ତାହାର ଉପାୟ ବାହାର କରିବାକୁ ୧୮୧୨ରେ ପାର୍ଲିଆମେଣ୍ଟ ସିଲେକ୍ଟ କମିଟି ଚେଷ୍ଟା କରୁଥିଲା; ଏହି ପୁସ୍ତକ କେବେ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ୧୯୦୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଖ) ୧୯୦୧ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଗ) ୧୯୦୨ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଘ) ୧୯୦୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.
Answer:
(ଖ) ୧୯୦୧ ଖ୍ରୀ.ଅ.

୧୧। କେବେ ଭାରତକୁ ପଠାଇଥିଲେ ?
(କ) ୧୮୩୬ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଖ) ୧୮୩୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଗ) ୧୮୩୮ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଘ) ୧୮୩୯ ଖ୍ରୀ.ଅ.ଖ୍ରୀ.ଅ.
Answer:
(ଘ) ୧୮୩୯ ଖ୍ରୀ.ଅ.

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 11 Objective Questions in Odia Medium

୧୨ । ‘ବିତ୍ତ ପ୍ରବାହ ତତ୍ତ୍ଵ’ର ପ୍ରବକ୍ତା କିଏ ଥିଲେ ?
(କ) ଆର୍.ସି. ଦତ୍ତ
(ଖ) ଦାଦାଭାଇ ନାରୋଜୀ
(ଗ) ବାଲଗଙ୍ଗାଧର ତିଲକ
(ଘ) ଗୋପାଳକୃଷ୍ଣ ଗୋଖଲେ
Answer:
(ଖ) ଦାଦାଭାଇ ନାରୋଜୀ

୧୩ । କେବେ ଗଙ୍ଗାନଦୀ ମୁଖ୍ୟ କେନାଲର ଶୁଭାରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ୧୮୫୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଖ) ୧୮୫୧ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଗ) ୧୮୫୨ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଘ) ୧୮୫୪ ଖ୍ରୀ.ଅ.
Answer:
(ଘ) ୧୮୫୪ ଖ୍ରୀ.ଅ.

୧୪ । କେବେ ସିର୍‌ହିନ୍ଦୁ କେନାଲର ଶୁଭ ଉଦ୍‌ଘାଟନ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ୧୮୮୨ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଖ) ୧୮୮୫ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଗ) ୧୮୫୮ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଘ) ୧୮୮୬ ଖ୍ରୀ.ଅ.
Answer:
(କ) ୧୮୮୨ ଖ୍ରୀ.ଅ.

୧୫ । କେବେ ବମ୍ବେରୁ ଥାନେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରେଳ ଚଳାଚଳ କରିଥିଲା ?
(କ) ୧୮୫୧ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଖ) ୧୮୫୨ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଗ) ୧୮୫୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଘ) ୧୮୫୪ ଖ୍ରୀ.ଅ.
Answer:
(ଗ) ୧୮୫୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.

୧୬ । ୧୮୫୩ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ କଲିକତାଠାରୁ ଆଗ୍ରା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଟେଲିଗ୍ରାଫ୍ ଲାଇନ୍ ଉନ୍ମୋଚିତ ହୋଇଥିଲା । ଜଣେ ବ୍ରିଟିଶ ଇଞ୍ଜିନିୟର ଟେଲ୍ହାଉସୀଙ୍କ ଯୋଜନାକୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିଥିଲେ । ସେହି ବ୍ୟକ୍ତି ଜଣଙ୍କ କିଏ ଥିଲେ ?
(କ) ଓ’ ସାନେସୀ
(ଖ) ମ୍ୟାକ୍ ଆଡ଼ାମ୍
(ଗ) ମ୍ୟାକ୍ସୋଲାଣ୍ଡ ଷ୍ଟିଫେନ୍‌ସନ୍
(ଘ) ସାର୍ ରୋଲାଣ୍ଡ ହିଲ୍
Answer:
(କ) ଓ’ ସାନେସୀ

୧୭ । ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ଅନୁଯାୟୀ କିଏ ଜମିର ସ୍ଵତ୍ତ୍ଵାଧ୍ୟାକାରୀ ଥିଲେ ?
(କ) ଜମିଦାର
(ଖ) କୃଷକ
(ଗ) ଗ୍ରାମସଭା
(ଘ) ସରକାର
Answer:
(କ) ଜମିଦାର

୧୮ । କାହାଦ୍ଵାରା ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ପ୍ରଣୟନ କରାଯାଇଥିଲା ?
(କ) ଓ୍ବାରେନ୍‌ ହେଜିଂସ୍
(ଖ) ଲର୍ଡ ଡେଲ୍‌ହାଉସୀ
(ଗ) ଲର୍ଡ଼ କର୍ଡଲିସ୍
(ଘ) ଲର୍ଡ ୱେଲସଲି
Answer:
(ଗ) ଲର୍ଡ଼ କର୍ଡୱାଲିସ୍

୧୯ । କିଏ ରୟତୱାରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା ସହ ଜଡ଼ିତ ଥିଲେ ?
(କ) ଡବ୍ଲ୍ୟୁ ଡବ୍ଲ୍ୟୁ
(ଖ) ହୱର
(ଗ) ଫିଲିପ୍ ଡଫ୍
(ଘ) ଥୋମାସ୍ ମୁନରେ
Answer:
(ଖ) ଥୋମାସ୍ ମୁନ୍‌

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 11 Objective Questions in Odia Medium

୨୦ । ଇଂରେଜ ଅଫିସର ସାର୍ ଥୋମାସ୍ ମୁନ୍‌ କେଉଁଠାରେ ରୟତରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ପ୍ରଚଳନ କରିଥିଲେ ?
(କ) ବମେ
(ଖ) ଦିଲ୍ଲୀ
(ଗ) ମାନ୍ଦ୍ରାଜ
(ଘ) ଆସାମ
Answer:
(ଗ) ମାନ୍ଦ୍ରାଜ

୨୧ । ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶର ଆବଧ ଜିଲ୍ଲାରେ କେଉଁ ପ୍ରକାର ରାଜସ୍ୱ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରଣୟନ କରାଯାଇଥିଲା ?
(କ) ତାଲୁକଦାରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା
(ଖ) ମାହାଲୱାରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା
(ଗ) ରୟତରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା
(ଘ) ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା
Answer:
(କ) ତାଲୁକଦାରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା

୨୨ । କାହାର ସୁପାରିସ କ୍ରମେ ଲର୍ଡ଼ କର୍ଡୱାଲିସ୍ ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ପ୍ରଣୟନ କରିଥିଲେ ?
(କ) କ୍ୟାପ୍ଟେନ୍‌ ରିଡ଼୍
(ଖ) ଜନ ସୋର୍
(ଗ) ଥୋମାସ୍ ମୁନରେ
(ଘ) ହୋଲଟ୍ ମେକେଞ୍ଜି
Answer:
(ଖ) ଜନ୍ ସୋର୍

୨୩ । କର୍ଡୱାଲିସ୍ କେବେ ଦଶବର୍ଷିଆ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ଆଇନ ପ୍ରଚଳନ କରାଯାଇଥିଲା ?
(କ) ୧୭୮୮ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଖ) ୧୭୮୯ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଗ) ୧୭୯୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଘ) ୧୭୯୧ ଖ୍ରୀ.ଅ.
Answer:
(ଖ) ୧୭୮୯ ଖ୍ରୀ.ଅ.

୨୪ । କିଏ ଦଶବର୍ଷିଆ ବନ୍ଦୋବସ୍ତକୁ ଅନୁମୋଦିତ କରିଥିଲେ ?
(କ) ଲର୍ଡ଼ କର୍ଡଲିସ୍
(ଖ) ଲର୍ଡ଼ ୱେଲସଲି
(ଗ) ସାର୍ ଜନ୍ ସୋର୍
(ଘ) ଜନ୍ ମାକେଞ୍ଜି
Answer:
(କ) ଲର୍ଡ଼ କର୍ଡୱାଲିସ୍

୨୫ । କେବେ ଗ୍ରାଣ୍ଟ ଟ୍ରଙ୍କ ରୋଡ଼୍ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ୧୮୩୯ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଖ) ୧୮୫୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଗ) ୧୮୬୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଘ) ୧୮୫୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.
Answer:
(କ) ୧୮୩୯ ଖ୍ରୀ.ଅ.

୨୬ । ‘ସୂର୍ଯ୍ୟାସ୍ତ ନିୟମ’ କେଉଁ ଭୂରାଜସ୍ୱ ନୀତି ସହିତ ସମ୍ପୃକ୍ତ ?
(କ) ରୟତରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା
(ଖ) ମାହାଲୱାରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା
(ଗ) ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ
(ଘ) ପାଞ୍ଚବର୍ଷିଆ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ବ୍ୟବସ୍ଥା
Answer:
(ଗ) ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 11 Objective Questions in Odia Medium

୨୭ । ରୟତ୍ରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା କିଏ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ?
(କ) ସାର୍ ଟମାସ୍ ରୋ
(ଖ) ସାର୍ ଥୋମାସ୍ ମୁନ୍‌
(ଗ) ହକିନ୍ନ
(ଘ) ଓ୍ବାରେନ୍ ହେଜିଂସ୍
Answer:
(ଖ) ସାର୍ ଥୋମାସ୍ ମୁନ୍‌

ମାହାଲୱାରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଜମିର ବଣ୍ଟନ କିଏ କରୁଥିଲା ?
(କ) କମ୍ପାନୀ
(ଖ) ଗ୍ରାମମୁଝ୍ୟ
(ଗ) ଜମିଦାର ବା ମିଳିତ ଗୋଷ୍ଠୀ’
(ଘ) ତହସିଲଦାର
Answer:
(ଗ) ଜମିଦାର ବା ମିଳିତଗୋଷ୍ଠୀ

୨୯ । କେତେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ଭାରତରେ ଟେଲିଗ୍ରାଫ୍ ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ୧୮୫୪ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଖ) ୧୮୫୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଗ) ୧୮୬୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଘ) ୧୮୫୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.
Answer:
(ଖ) ୧୮୫୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.

B. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

୧। _______________ ଗଭର୍ଣ୍ଣର ଜେନେରାଲ ଥିବା ସମୟରେ ଭାରତରେ ପ୍ରଥମ ରେଳପଥର ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ କରାଇଥିଲା ।
Answer:
ଲର୍ଡ଼ ଡେଲ୍ହାଉସୀ

୨। ଭାରତରେ ପ୍ରଥମେ ରେଳପଥ ________________ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଇଥିଲା ।
Answer:
୧୮୫୩

୩ । _______________ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଭାରତରେ ପ୍ରଥମେ ବାଷ୍ପଚାଳିତ ନୌକାର ବ୍ୟବହାର ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
୧୮୨୩

୪। ________________ ଙ୍କୁ ଭାରତର ଟେଲିଗ୍ରାଫ୍ ସୁପରିଟେଣ୍ଡେଣ୍ଟ ରୂପେ ଲର୍ଡ଼ ଡେହାଉସୀ ନିଯୁକ୍ତ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ସାଂଘନେସୀ

୫ । _______________ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଭାରତରେ ୨୭୬ଟି ପୋଷ୍ଟ ଅଫିସ୍ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସେଗୁଡ଼ିକ ଠିକ୍ ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁ ନ ଥିଲା ।
Answer:
୧୮୩୬

୬ । ଇଲଶ୍ତରେ ______________ ନାମକ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ପେନି ଡାକ ମାହାସ୍କୁଲ ପଥା ଉଦ୍ଭାବନ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ସାର୍ ଗୋଲାଣ୍ଡ ହିଲ୍

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 11 Objective Questions in Odia Medium

C. ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।

୧ । ମାହାଲୱାରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା କେଉଁ ଅଞ୍ଚଳରେ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ?
Answer:
ମାହାଲରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଉତ୍ତରପଦେଶ, ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ, ପଞ୍ଜାବ ଏବଂ ଉତ୍ତର-ପଶ୍ଚିମ ସୀମାନ୍ତ ଅଞ୍ଚଳରେ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ।

୨। କେବେ ମାନ୍ଦ୍ରାଜରେ ରୟତରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
୧୮୨୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ମାନ୍ଦ୍ରାଜରେ ରୟତରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା ସାର୍ ଥୋମାସ୍ ମୁନ୍‌ଙ୍କଦ୍ୱାରା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇଥିଲା ।

୩ । କେଉଁମାନେ ବିତ୍ତ ପ୍ରବାହ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସ୍ଵର ଉତ୍ତୋଳନ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଦାଦାଭାଇ ନାରୋଜୀ, ରମେଶ ଚନ୍ଦ୍ର ଦତ୍ତ ଏବଂ ଜି.ଭି. ଯୋଶୀ, ଥର୍ନଟନ୍ ଆଦି ବିଭପ୍ରବାହ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସ୍ଵର ଉତ୍ତୋଳନ କରିଥିଲେ।

୪ । କେଉଁ ବଡ଼ଲାଟ୍ ଭାରତରେ ଯୋଗାଯୋଗ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅଗ୍ରଣୀ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଲର୍ଡ଼ ଡେହାଉସୀ ଭାରତରେ ଯୋଗାଯୋଗ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅଗ୍ରଣୀ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।

୫ । କେବେ ଗଙ୍ଗାନଦୀର ମୁଖ୍ୟ କେନାଲ ଉଦ୍‌ଘାଟିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
୧୮୫୪ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଗଙ୍ଗାନଦୀର ମୁଖ୍ୟ କେନାଲ ଉଦ୍‌ଘାଟିତ ହୋଇଥିଲା ।

୬ । କେବେ ଭାରତରେ ପ୍ରଥମେ ରେଳ ଚଳାଚଳ କରିଥିଲା ?
Answer:
୧୮୫୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ପ୍ରଥମଥରପାଇଁ ଭାରତରେ ବମ୍ବେ ଓ ଥାନେ ମଧ୍ୟରେ ରେଳ ଚଳାଚଳ କରିଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 11 Objective Questions in Odia Medium

୭ । ‘ପେନି ଡାକ ମାହାସ୍କୁଲ ପ୍ରଥା’ କିଏ ଭଦ୍ଭାବନ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଇଂଲଣ୍ଡର ସାର୍ ରୋଲାଣ୍ଡ୍ ହିଲ୍ ପେନି ଡାକ ମାହାସ୍କୁଲ ପ୍ରଥା ଉଦ୍ଭାବନ କରିଥିଲେ ।

୮ । କେବେ ଭାରତରେ ‘ଅର୍ଦ୍ଧଅଣା ଡାକପ୍ରଥା’ ପ୍ରଚଳିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
୧୮୫୨ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଭାରତରେ ‘ଅର୍ଦ୍ଧଅଣା ଡାକପ୍ରଥା’ ପ୍ରଚଳିତ ହୋଇଥିଲା ।

୯ । କେବେ ଭାରତରେ ପରୀକ୍ଷାମୂଳକଭାବେ ଟେଲିଗ୍ରାଫ୍ ତାର ଲମ୍ବିଥିଲା ?
Answer:
୧୮୫୨ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଭାରତରେ ପରୀକ୍ଷାମୂଳକଭାବେ ଟେଲିଗ୍ରାଫ୍ ତାର ଲମ୍ବିଥିଲା ।

୧୦ । କେବେ ଭାରତରେ ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ପ୍ରଥା ପ୍ରଚଳିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
୧୭୯୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଭାରତରେ ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ପ୍ରଥା ପ୍ରଚଳିତ ହୋଇଥିଲା ।

୧୧ । ଚରିସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ପ୍ରଥା ପ୍ରଚଳନ ପାଇଁ କିଏ କର୍ଡୱାଲିସ୍‌ଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ପ୍ରଥା ପ୍ରଚଳନପାଇଁ ସାର୍ ଜନ୍ ସୋର୍ କର୍ଡୱାଲିସ୍‌ଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲେ ।

୧୨ । କେଉଁ ବର୍ଷ ଭାରତରେ ବାଷ୍ପଚାଳିତ ନୌକାର ବ୍ୟବହାର ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ଥିଲା ?
Answer:
୧୮୨୩ ମସିହାରେ ଭାରତରେ ବାଷ୍ପଚାଳିତ ନୌକାର ବ୍ୟବହାର ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।

୧୩ । ମାହାଲୱାରି ବ୍ୟବସ୍ଥା କେଉଁ କେଉଁ ଅଞ୍ଚଳରେ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ?
Answer:
ମାହାଲୱାରି ବ୍ୟବସ୍ଥା ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶ, ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ, ପଞ୍ଜାବ ଏବଂ ଉତ୍ତର-ପଶ୍ଚିମ ସୀମାନ୍ତରେ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ।

୧୪ । ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ଫଳରେ କେଉଁ ଗୋଷ୍ଠୀର ଉଦ୍ଭବ ଘଟିଥିଲା ?
Answer:
ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ଫଳରେ ବିଳାସୀ ଜମିଦାର ଗୋଷ୍ଠୀର ଉଦ୍ଭବ ଘଟିଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 11 Objective Questions in Odia Medium

୧୫ । ଡାକଘର ଆଇନ ଅନୁସାରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଚିଠି ଉପରେ କେତେ ପଇସାର ଟିକେଟ୍ ଲଗାଯାଉଥିଲା ?
Answer:
ଡାକଘର ଆଇନ ଅନୁସାରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଚିଠି ଉପରେ ୨ ପଇସାର ଟିକେଟ୍ ଲଗାଯାଉଥିଲା ।

D. ଭ୍ରମ ସଂଶୋଧନ କର ।

୧ । ମାଡ୍ରାସ୍ ପ୍ରେସିଡ଼େନ୍ସିରେ ରୟତରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା ସାର୍ ଜନ୍ ଅଷ୍ଟିନ୍ ହବାକ୍‌ଙ୍କଦ୍ଵାରା ପ୍ରଣୟନ କରାଯାଇଥିଲା ।
Answer:
ମାଡ୍ରାସ୍ ପ୍ରେସିଡ଼େନ୍ସିରେ ରୟତରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଗଭର୍ଣ୍ଣର ଥୋମାସ୍ ମୁନ୍‌ଙ୍କଦ୍ଵାରା ପ୍ରଣୟନ କରାଯାଇଥିଲା ।

୨। ୧୮୨୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଭାରତରେ ପ୍ରଥମେ ରେଳ ଚଳାଚଳ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
୧୮୨୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଭାରତରେ ପ୍ରଥମେ ବାଷ୍ପଚାଳିତ ନୌକାର ବ୍ୟବହାର ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।

୩ । ୧୮୧୯ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ସାର୍ ଥୋମାସ୍ ମୁନ୍‌ରେ ନାମକ ଜନୈକ ଇଂରାଜୀ ଉଚ୍ଚପଦସ୍ଥ କର୍ମଚାରୀ ଏକ ନୂତନ ଭୂରାଜସ୍ଵ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଥିଲେ, ଯାହା ଥିଲା ଜମିଦାରୀ ଓ ରୟତରୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତର ଏକ ମିଶ୍ରଣ ।
Answer:
୧୮୧୯ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ହୋଲ୍‌ ମେକେଞ୍ଜି ନାମକ ଜନୈକ ଇଂରେଜ ଉଚ୍ଚପଦସ୍ଥ କର୍ମଚାରୀ ଏକ ନୂତନ ଭୂରାଜସ୍ଵ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଥିଲେ ଯାହାଥିଲା ଜମିଦାରୀ ଓ ରୟତରୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତର ଏକ ମିଶ୍ରଣ ।

୪। ୧୮୧୮ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ବମ୍ବେର ଗଭର୍ଣ୍ଣର କଲିସ୍ ରୟତରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା ସହ ମିଶୁଥିବା ଏକ ଭୂବନ୍ଦୋବସ୍ତ ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ କରିଥିଲେ ।
Answer:
୧୮୧୮ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ବମ୍ବେର ଗଭର୍ଣ୍ଣର ମାଉଣ୍ଟସୁଆର୍ଟ ଆର୍ଟ ଟଫିନ୍‌ନ୍‌ ରୟତରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା ସହ ମିଶୁଥ‌ିବା ଏକ ଭୂବନ୍ଦୋବସ୍ତ ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ କରିଥିଲେ ।

୫। ଲର୍ଡ଼ ଉଇଲିୟମ ବେଷ୍ଟିକ୍‌ଙ୍କୁ ‘ଭାରତୀୟ ରେଳପଥର ଜନକ’ ରୂପେ ଅଭିହିତ କରାଯାଇଥାଏ ।
Answer:
ଲର୍ଡ଼ ଡେଲ୍ହାଉସୀଙ୍କୁ ‘ଭାରତୀୟ ରେଳପଥର ଜନକ’ ରୂପେ ଅଭିହିତ କରାଯାଇଥାଏ ।

୬ । ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ଲର୍ଡ଼ ଡେଲ୍ହାଇସୀଙ୍କ ସମୟରେ ପ୍ରବର୍ତ୍ତିତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ଲର୍ଡ଼ କର୍ଡୱାଲିସ୍‌ଙ୍କ ସମୟରେ ପ୍ରବର୍ତ୍ତିତ ହୋଇଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 11 Objective Questions in Odia Medium

୭ । ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ସମଗ୍ର ଭାରତବର୍ଷରେ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ।
Answer:
ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ସମଗ୍ର ଭାରତବର୍ଷରେ ପ୍ରଚଳିତ ନ ହୋଇ କେବଳ ବଙ୍ଗ, ବିହାର, ଓଡ଼ିଶା ଓ ଅଳ୍ପ କେତେକ ସ୍ଥାନରେ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 13 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 History Solutions Chapter 13 ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ଏବଂ ସ୍ଵାଧୀନତା ପାଇଁ ଜାତୀୟ ସଂଗ୍ରାମ Objective Questions.

CHSE Odisha 12th Class History Chapter 13 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
A. ଦୁଇଟି | ତିନୋଟି ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

୧। ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ କନିକାର ରାଜା କିଏ ଥିଲେ ? ସେଠାରେ କାହିଁକି ବିଦ୍ରୋହ ହେଲା ?
Answer:
ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ କନିକାର ରାଜା ରାଜେନ୍ଦ୍ର ନାରାୟଣ ଭଞ୍ଜ ଥିଲେ ଯେ କି ବ୍ରିଟିଶ୍ ସରକାରଙ୍କର ପ୍ରିୟପାତ୍ର ଥିଲେ । ସେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ବିରୋଧ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଆନ୍ଦୋଳନ ପୂର୍ବରୁ ଭୂରାସ୍ବ ବୃଦ୍ଧି କରିଥିବାରୁ କନିକାରେ ବିଦ୍ରୋହ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।

୨। ତିଳକ ସ୍ଵରାଜ ପାଣ୍ଠି କାହିଁକି ଗଠନ କରାଯାଇଥିଲା ?
Answer:
ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ବ୍ୟାପକ କରିବା ଲକ୍ଷ୍ୟରେ ‘ତିଳକ ସ୍ଵରାଜ ପାଣ୍ଠି’ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା । ଭାରତର ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରାନ୍ତର ଲୋକମାନେ ଅକୁଣ୍ଠିତ ଚିତ୍ତରେ ଏହି ପାଣ୍ଠିକୁ ଅର୍ଥଦାନ କରିଥିଲେ । ଏପରିକି ନାରୀମାନେ ନିଜ ନିଜର ଅଳଙ୍କାର ମଧ୍ୟ ଏହି ପାଣ୍ଠିକୁ ଦାନ କରିଥିଲେ । ଖୁବ୍‌ କମ୍ ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ
ଭାରତର ଆବାଳବୃଦ୍ଧବନିତାଙ୍କୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥିଲା ।

୩ । ଚୌରୀଚୌରା ଘଟଣା କେବେ ଓ କେଉଁଠାରେ ସଂଘଟିତ ହୋଇଥିଲା ? ଏହା ଫଳରେ କେଉଁ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ପୂର୍ଣଚ୍ଛେଦ ପଡ଼ିଥିଲା ?
Answer:
ଚୌରୀଚୌରା ଘଟଣା ୫ ଫେବୃୟାରୀ ୧୯୨୨ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶର ଗୋରଖପୁର ଜିଲ୍ଲାର ଚୌରୀଚୌରା ନାମକ ସ୍ଥାନରେ ସଂଘଟିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହା ଫଳରେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ପୂର୍ଣ୍ଣଚ୍ଛେଦ ପଡ଼ିଥିଲା ।

୪। ଓଡ଼ିଶାରେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିବା ଚାରିଜଣ ବିଶିଷ୍ଟ ନେତାମାନଙ୍କର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ଓଡ଼ିଶାରେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଯୋଗ ଦେଇଥ‌ିବା ଚାରିଜଣ ବିଶିଷ୍ଟ ନେତାଙ୍କର ନାମ ହେଲା, ଗୋପବନ୍ଧୁ ଚୌଧୁରୀ, ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ, ହରେକୃଷ୍ଣ ମହତାବ ଏବଂ ନୀଳକଣ୍ଠ ଦାସ ।

୫ । ଗାନ୍ଧିଜୀ କେବେ କାହିଁକି ଓଡ଼ିଶା ଆଗମନ କରିଥିଲେ ଓ ପ୍ରଥମେ ସେ କେଉଁଠି ଭାଷଣ ଦେଇଥିଲେ ।
Answer:
ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଓଡ଼ିଶାରେ ଲୋକାଭିମୁଖୀ କରାଇବା ନିମିତ୍ତ ୧୯୨୧ରେ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ଓଡ଼ିଶା ଆଗମନ କରିଥିଲେ । ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୩ ତାରିଖ ୧୯୨୧ରେ କଟକଠାରେ ପହଞ୍ଚି ସେ କାଠଯୋଡ଼ି ନଦୀବାଲିରେ ଏକ ବିଶାଳ ଜନସମାବେଶକୁ ଉଦ୍‌ବୋଧନ ଦେଇଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 13 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୬ । ନେହେରୁ ରିପୋର୍ଟରେ କେଉଁ ପଦ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦିଆଯାଇଥିଲା ? ତରୁଣ ଗୋଷ୍ଠୀର କେଉଁ ନେତାମାନେ ଏହି ରିପୋର୍ଟକୁ ଉଚିତ ମନେ କରିନଥିଲେ ?
Answer:
ନେହେରୁ ରିପୋର୍ଟରେ ଡୋମିନିଅନ୍ ପଦ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦିଆଯାଇଥିଲା । ମାତ୍ର ଜବାହାରଲାଲ୍ ନେହେରୁ ଓ ସୁଭାଷଚନ୍ଦ୍ର ବୋଷଙ୍କ ପରି ତରୁଣ ଗୋଷ୍ଠୀ ଏହି ରିପୋର୍ଟକୁ ଉଚିତ ମନେ କରିନଥିଲେ ।

୭ । ୧୯୨୯ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ କଂଗ୍ରେସର କେଉଁ ଅଧୁବେଶନରେ ଜବାହରଲାଲ ନେହେରୁଙ୍କ ସଭାପତିତ୍ୱରେ କେଉଁ ପ୍ରସ୍ତାବ ଆଗତ କରାଗଲା ? ଏଥରେ ନେହେରୁ ଭାବପ୍ରବଣ ହୋଇ କ’ଣ କହିଥିଲେ ?
Answer:
୧୯୨୯ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଡିସେମ୍ବର ମାସରେ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସର ଲାହୋର ଅଧିବେଶନରେ ଜବାହରଲାଲ ନେହେରୁଙ୍କ ସଭାପତିତ୍ୱରେ ପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ଵରାଜ ପ୍ରସ୍ତାବ ଆଗତ କରାଗଲା । ଏଥ‌ିରେ ଭାବପ୍ରବଣ ହୋଇ ନେହେରୁ କହିଲେ, ‘ବ୍ରିଟିଶ୍ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ଆଲିଙ୍ଗନ ହେଉଛି ଏକ ଭୟାବହ ବ୍ୟାପାର । ଏହା ଜୀବନ ସଞ୍ଚାରକ ଶ୍ରଦ୍ଧାର ଆଲିଙ୍ଗନ ନୁହେଁ କି ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ ।

୮। ‘ସାଇମନ୍ ଫେରିଯାଅ’ ଧ୍ବନି କେବେ ଓ କାହିଁକି ଭାରତୀୟମାନେ ଦେଇଥଲେ ? ଏହି କମିଶନକୁ କେଉଁମାନେ ତୀବ୍ର ବିରୋଧ କରିଥିଲେ ?
Answer:
୧୯୨୮ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ସାଇମନ୍ କମିଶନ୍ ଭାରତରେ ପ୍ରବେଶ କଲାମାତ୍ରେ ଭାରତୀୟମାନେ ‘ସାଇମନ୍ ଫେରିଯାଅ’ ଧ୍ଵନି ଦେଇଥିଲେ । ଏହି କମିଶନରେ ଜଣେ ହେଲେ ଭାରତୀୟ ସଦସ୍ୟ ନଥିଲେ । ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ, ମୁସଲିମ୍ ଲିଗ୍ ଏବଂ ଭାରତର ବିଭିନ୍ନ ସଂଗଠନ ଏହି କମିଶନ୍‌କୁ ତୀବ୍ର ବିରୋଧ କରିଥିଲେ ।

୯ । ପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ଵରାଜ ପ୍ରସ୍ତାବ କେବେ କେଉଁଠାରେ କାହା ସଭାପତିତ୍ୱରେ ଗୃହୀତ ହୋଇଥିଲା ? ସେ ସମୟରେ ଭାରତର ବଡ଼ଲାଟ କିଏ ଥିଲେ ?
Answer:
୧୯୨୯ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସର ଲାହୋର ଅଧିବେଶନରେ ଜବାହରଲାଲ ନେହେରୁଙ୍କ ସଭାପତିତ୍ୱରେ ପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ଵରାଜ ପ୍ରସ୍ତାବ ଗୃହୀତ ହୋଇଥିଲା । ସେ ସମୟରେ ଭାରତର ବଡ଼ଲାଟ ଲର୍ଡ ଇର୍‌ଉଇନ୍ ଥୁଲେ ।

୧୦ । ପ୍ରଥମ ଗୋଲଟେବୁଲ ବୈଠକ କେବେ ଓ କେଉଁଠାରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ? ଏଥୁରେ କେଉଁ ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କରାଯାଇଥିଲା ?
Answer:
ପ୍ରଥମ ଗୋଲଟେବୁଲର ବୈଠକ ୨ ନଭେମ୍ବର ୧୯୩୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଲଣ୍ଡନରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା । ଏଥିରେ ଭାରତକୁ ଏକ ଅଧୁରାଜ୍ୟର ମାନ୍ୟତା ଦେବା ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କରାଯାଇଥିଲା, ମାତ୍ର କୌଣସି ବଳିଷ୍ଠ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ନିଆଯାଇପାରିନଥିଲା ।

୧୧ । ଦ୍ଵିତୀୟ ଗୋଲଟେବୁଲ ବୈଠକ କେବେ ଓ କାହା ଅଧ୍ଯକ୍ଷତାରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ଏଥିରେ ଭାରତର କିଏ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ ?
Answer:
ଦ୍ଵିତୀୟ ଗୋଲଟେବୁଲ ବୈଠକ ଡିସେମ୍ବର ୧୯୩୧ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ରାମ୍‌ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା । ଏଥିରେ ଭାରତରୁ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 13 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୧୨ । ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ ପ୍ରସ୍ତାବ କେବେ ଏବଂ କଂଗ୍ରେସର କେଉଁ ଅଧ‌ିବେଶନରେ ଗୃହୀତ ହୋଇଥିଲା ? ଏହା କେଉଁ ବିପ୍ଳବ ନାମରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ହୋଇଥୁଲା ?
Answer:
ଅଗଷ୍ଟ ୮, ୧୯୪୨ରେ ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସର ବମ୍ବେ ଅଧୂବେଶନରେ ଭାରତଛାଡ଼ ପ୍ରସ୍ତାବ ଗୃହୀତ ହୋଇଥିଲା । ଏହା ଅଗଷ୍ଟ ବିପ୍ଳବ ନାମରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ହୋଇଥିଲା ।

୧୩ । ଦାଣ୍ଡିଯାତ୍ରା କେବେ ଓ କେଉଁ ଆଶ୍ରମରୁ ବାହାରିଥିଲା ? ଏହାର ନେତୃତ୍ବ କିଏ ନେଇଥିଲେ ?
Answer:
ଦାଣ୍ଡିଯାତ୍ରା ୧୯୨୦, ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୨ ତାରିଖ ଦିନ ସାବରମତୀ ଆଶ୍ରମରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ଏହାର ନେତୃତ୍ୱ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ନେଇଥିଲେ ।

୧୪ । ସୀମାନ୍ତ ଗାନ୍ଧି କିଏ ? ସେ ଗଠନ କରିଥିବା ଜାତୀୟତାବାଦୀ ଅନୁଷ୍ଠାନର ନାମ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ଖାଁ ଅବ୍‌ଦୁଲ୍ ଗଫର ଖାଁଙ୍କୁ ସୀମାନ୍ତ ଗାନ୍ଧି କୁହାଯାଏ । ସେ ଗଠନ କରିଥିବା ଜାତୀୟତାବାଦୀ ଅନୁଷ୍ଠାନର ନାମ ‘ଖୁଦାଇ ଖୁଡ଼ିଗାର’ ଥିଲା ।

୧୫ । ଓଡ଼ିଶାରେ ଇଞ୍ଚୁଡ଼ି ସତ୍ୟାଗ୍ରହରେ କେଉଁ ନାରୀମାନେ ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ ? କିଏ ପ୍ରଥମେ ଲୁଣ ମାରି ଆଇନ ଭାଙ୍ଗିଥିଲେ ?
Answer:
ଓଡ଼ିଶାରେ ଇଞ୍ଚୁଡ଼ି ସତ୍ୟାଗ୍ରହରେ ରମାଦେବୀ ଓ ମାଳତୀଦେବୀ ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ । ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର ପ୍ରଥମେ ଲୁଣ ମାରି ଆଇନ ଭାଙ୍ଗିଥିଲେ ।

୧୬ । ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନର ଫଳାଫଳ ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:
ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ ପ୍ରତି ଭାରତର ପ୍ରତ୍ୟେକ କୋଣରୁ ଜନସମର୍ଥନ ମିଳିଥିଲା । ଆନ୍ଦୋଳନ ପରଠାରୁ କଂଗ୍ରେସର ଲକ୍ଷ୍ୟ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୋଇଥିଲା । ସଂସ୍କାର ପରିବର୍ତ୍ତେ ସ୍ୱରାଜ ହାସଲ କରିବା ହୋଇଥିଲା କଂଗ୍ରେସର ଲକ୍ଷ୍ୟ । ଜନସାଧାରଣ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ବହୁସଂଖ୍ୟାରେ ଯୋଗଦେବାରୁ କଂଗ୍ରେସ ଏକ ସାର୍ବଜନୀନ ଅନୁଷ୍ଠାନରେ ପରିଣତ ହୋଇଥିଲା । ଅବଶ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ସ୍ଥଗିତ ରଖୁବାରୁ ଗାନ୍ଧିଙ୍କୁ ଅନେକେ ସମାଲୋଚନା କରିଥିଲେ ।

୧୭ । କଂଗ୍ରେସର କେଉଁ ଅଧୁବେଶନରେ କିଏ ଭାରତ ଛାଡ଼ ପ୍ରସ୍ତାବ ଆଗତ କରିଥିଲେ ? ଭାରତ ଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ କେଉଁ ବିପ୍ଳବ ନାମରେ ପରିଚିତ ?
Answer:
କଂଗ୍ରେସର ବମ୍ବେ ଅଧିବେଶନରେ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ଭାରତଛାଡ଼ ପ୍ରସ୍ତାବ ଆଗତ କରିଥିଲେ । ଭାରତ ଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ ଅଗଷ୍ଟ ବିପ୍ଳବ ନାମରେ ପରିଚିତ ।

୧୮ । ଓଡ଼ିଶାରେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ଓଡ଼ିଶାରେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନର ଦୁଇଟି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଥିଲା । ପ୍ରଥମତଃ ବ୍ରିଟିଶ ଦ୍ରବ୍ୟ, କୋର୍ଟ, ଚାକିରି ଓ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ ବର୍ଜନ କରାଯାଇଥିଲା । ଦ୍ଵିତୀୟତଃ ଖଦି ବ୍ୟବହାର, ହିନ୍ଦୁ-ମୁସଲମାନ ଏକତା, ଅସ୍ପୃଶ୍ୟତା ଦୂରୀକରଣ, ନିଶା ନିବାରଣ ଓ ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରଚାର ପ୍ରଭୃତି ଗଠନମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦିଆଯାଇଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 13 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୧୯ । ସାଇମନ କମିଶନ କାହିଁକି ଗଠନ କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ଏହା କି ପ୍ରକାର ବିରୋଧର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
୧୯୧୯ର ଭାରତ ଶାସନ ଆଇନର କାର୍ଯ୍ୟକାରିତାକୁ ଅନୁଧ୍ୟାନ କରିବାପାଇଁ ୧୯୨୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ସାଇମନ କମିଶନ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା । କମିଶନରେ ଜଣେ ହେଲେ ଭାରତୀୟ ସଭ୍ୟ ନଥିଲେ । ଏଥିପାଇଁ ମାଡ୍ରାସ କଂଗ୍ରେସ ଅଧୂବେଶନରେ କମିଶନକୁ ବିରୋଧ କରାଯିବାପାଇଁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ହୋଇଥିଲା । ୧୯୨୮ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ସାଇମନ କମିଶନ ବମ୍ବେଠାରେ ପହଞ୍ଚିଥିଲା । ଏହାକୁ ବିରୋଧ କରାଯାଇ ପ୍ରତିବାଦ ଶୋଭାଯାତ୍ରା ବାହାରିଥିଲା ଏବଂ କଳା ପତାକା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରାଯାଇଥିଲା ।

୨୦ । ଇଞ୍ଚୁଡ଼ି ସତ୍ୟାଗ୍ରହ ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:
ଗୋପବନ୍ଧୁ ଚୌଧୁରୀ ଓ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର ଦାସଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ୨୧ ଜଣ ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀ କଟକର ସ୍ଵରାଜ ଆଶ୍ରମରୁ ବାହାରି ଇଞ୍ଚୁଡ଼ି ଅଭିମୁଖେ ଯାତ୍ରା କରିଥିଲେ । ବାଟରେ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଚୌଧୁରୀଙ୍କୁ ଗିରଫ କରାଯିବାରୁ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀମାନଙ୍କର ନେତୃତ୍ୱ ନେଇ ଇଞ୍ଚୁଡ଼ିଠାରେ ପହଞ୍ଚିଥିଲେ । ୧୯୩୦ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଏପ୍ରିଲ ୧୩ ତାରିଖ ଦିନ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର ଲବଣଯୁକ୍ତ ମାଟି ମୁଠାଏ ଧରି ଲବଣ ଆଇନ ଭଙ୍ଗ କରିଥିଲେ । ପରେ ପରେ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର ଏବଂ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କୁ ପୋଲିସ୍ ଗିରଫ କରିଥିଲେ ।

୨୧ । ପ୍ରଥମ ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧ କେବେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ କେବେ ଶେଷ ହେଲା ? ଯୁଦ୍ଧରେ ଭାରତ କେଉଁ ଶକ୍ତିକୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲା ?
Answer:
ପ୍ରଥମ ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧ ୧୯୧୪ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ୧୯୧୮ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଶେଷ ହେଲା । ଯୁଦ୍ଧରେ ଭାରତ ମିତ୍ରଶକ୍ତିକୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲା ।

୨୨ । ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ବାନରସେନାର କାର୍ଯ୍ୟ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ଓଡ଼ିଶାରେ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନର ଅନ୍ୟତମ କାର୍ଯ୍ୟପନ୍ଥା ଥିଲା ନାରୀମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ବିଦେଶୀ ଲୁଗାଦୋକାନ ଆଗରେ ଧାରଣା ଦିଆଯିବ । ସେମାନଙ୍କ ପଛକୁ ୧୬ ବର୍ଷରୁ କମ୍ ପିଲାମାନେ ମଧ୍ୟ ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀ ରୂପେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କୁ ବାନରସେନା କୁହାଯାଉଥିଲା । ନାରୀମାନଙ୍କ ଅନୁପସ୍ଥିତିରେ ବାନରସେନା ଲୁଗା ଦୋକାନ ଆଗରେ ଧାରଣା ଦେଉଥିଲା । ବହୁ ସ୍ଥାନରେ ବାନରସେନାଙ୍କୁ ପୋଲିସର ବେତମାଡ଼ ସହିବାକୁ ପଡୁଥିଲା ।

୨୩ । ନିମାପଡ଼ା ଗୁଳିକାଣ୍ଡ ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:
ସରକାରଙ୍କୁ ଖଜଣା ନ ଦେବାପାଇଁ ନିମାପଡ଼ାଠାରେ ଏକ ପ୍ରତିବାଦ ସଭା ହୋଇଥିଲା । ଲୋକମାନେ ପୋଲିସମାନଙ୍କୁ ଚାକିରି ଛାଡ଼ିଦେବାକୁ ପ୍ରବର୍ତ୍ତାଇଥିଲେ ଓ ପୋଲିସର ବାରଣ ସତ୍ତ୍ଵେ ଥାନାରେ ଜାତୀୟ ପତାକା ଉଡ଼ାଇଥିଲେ । ସେମାନେ ମଧ୍ଯ ଥାନାରେ ଅଗ୍ନି ସଂଯୋଗ କରିଥିଲେ । ପୋଲିସ ଗୁଳି ଚଳାଇବାରୁ ଜଣେ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲା ଏବଂ ବହୁ ଲୋକ ଆହତ ହୋଇଥିଲେ ।

୨୪ । ଆଲାନ୍ ଅକ୍ସାଭିଆନ୍ ହ୍ୟୁମ୍ କିଏ ଓ ସେ କ’ଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଆଲାନ୍ ଅକ୍ସାଭିଆନ୍ ହ୍ୟୁମ୍‌ ୧୮୮୫ ଖ୍ରୀ.ଅ.ର ଜଣେ ଅବସରପ୍ରାପ୍ତ ଇଂରେଜ ଅଧିକାରୀ ଥିଲେ । ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କର ଭାରତରେ ବିଶୃଙ୍ଖଳିତ ଶାସନ ଦେଖି ତାଙ୍କର ହୃଦୟ ବାଧୂତ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ସେ ଭାରତର ତତ୍‌କାଳୀନ ବଡ଼ଲାଟ ଲର୍ଡ ଡଫରିଙ୍କୁ ପ୍ରଭାବିତ କରି ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ।

୨୫ । ପବିତ୍ର ମୋହନ ପ୍ରଧାନ କିଏ ସେ କେଉଁଠାରେ ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ ?
Answer:
ପବିତ୍ର ମୋହନ ପ୍ରଧାନ ଜଣେ ସ୍ଵାଧୀନ ସଂଗ୍ରାମୀ ଯେ କି ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ ତାଳଚେରର ନେତୃତ୍ଵ ନେଇଥିଲେ ଏବଂ ବ୍ରିଟିଶମାନଙ୍କଦ୍ଵାରା ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ ।

୨୬ । କଷ୍ଟି ଡାକୁଆ କିଏ ? ସେ କେଉଁଠାରେ ଓ କିପରି ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ ଗଡ଼ଜାତ ଅଞ୍ଚଳରେ ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିବା ସଂଗ୍ରାମୀମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ କଷ୍ଟି ଡାକୁଆ ଅନ୍ୟତମ । ନୟାଗଡ଼ର ନୂଆଗାଁଠାରେ ପୋଲିସ୍ ଗୁଳିରେ କାଶୀ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 13 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୨୭ । ୧୯୨୧ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ କେଉଁ ସନ୍ଧି ତୁର୍କୀ
Answer:
ସପକ୍ଷରେ ଗଲା ? ତାହାର ପ୍ରଭାବ ଭାରତରେ କିପରି ପଡ଼ିଥିଲା ? ଉ– ୧୯୨୧ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ସେଲ୍‌ରେ ସନ୍ଧି ତୁର୍କୀ ସପକ୍ଷରେ ଗଲା । ତାହାର ପ୍ରଭାବରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଗଢ଼ିଥ‌ିବା ହିନ୍ଦୁ-ମୁସଲମାନ ମେଣ୍ଟ ଭାଙ୍ଗି ଯାଇଥିଲା ଓ ସାମ୍ପ୍ରଦାୟିକ ଭେଦଭାବ ମୁଣ୍ଡ ଟେକିଥିଲା ।

୨୮। ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ ଗଢ଼ି ଉଠିଥ‌ିବା ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନଗୁଡ଼ିକର ନାମ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ ବଙ୍ଗରେ ଜାତୀୟ ବିଶ୍ଵବିଦ୍ୟାଳୟ, ତିଳକ ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ବିଦ୍ୟାଳୟ, ବିହାର ବିଦ୍ୟାପୀଠ, ଗୁଜରାଟ ବିଦ୍ୟାପୀଠ, ବନାରସ୍ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଓ ଲାହୋର ଜାତୀୟ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ ପରି କେତେକ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ ଗଢ଼ି ଉଠିଥିଲା ।

୨୯। ଦ୍ଵିତୀୟ ଗୋଲଟେବୁଲ ବୈଠକରେ କିଏ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତା କରିଥିଲେ ? ଏହି ବୈଠକ କାହିଁକି ସଫଳ ହେଲା ନାହିଁ ?
Answer:
ଦ୍ବିତୀୟ ଗୋଲଟେବୁଲ ବୈଠକରେ ମ୍ୟାକ୍ସେନାଲଡ଼ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତା କରିଥିଲେ । ଏହି ବୈଠକରେ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ଦାବିକ୍ ଉପେକ୍ଷା କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ଇଂରେଜମାନେ ଭେଦନୀତି ପ୍ରୟୋଗ କରିବାଦ୍ୱାରା ଏହି ବୈଠକ ସଫଳ ହେଲା ନାହିଁ ।

୩୦। କାହା ସଭାପତିତ୍ଵରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ପ୍ରଥମ ପ୍ରାଦେଶିକ କଂଗ୍ରେସ କମିଟି ଗଠିତ ହେଲା ? କିଏ ଏହି କମିଟିର ଉପସଭାପତି ଥିଲେ ?
Answer:
ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସଙ୍କ ସଭାପତିତ୍ବରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ପ୍ରଥମ ପ୍ରାଦେଶିକ କଂଗ୍ରେସ କିମିଟି ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା । ଡକ୍ଟର ଏକରାମ୍ ରସୁଲ ୧୯୨୧ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଏହି କମିଟିର ଉପସଭାପତି ଥିଲେ ।

୩୧। କ୍ରିପ୍‌ସ୍ ମିଶନ୍ କେବେ ଭାରତକୁ ଆଗମନ କରିଥିଲା ? ସେ କି ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଥିଲେ ?
Answer:
କ୍ରିପ୍‌ସ୍‌ ମିଶନ ୧୯୪୬ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଭାରତକୁ ଆସିଥିଲା । ଭାରତରେ ଏକ ଶାସନ ବିଧେୟକ ସଭା ଗଠନ କରିବାପାଇଁ ଏହି ମିଶନ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଥିଲା ।

B. ପାଞ୍ଚଟି ଛଅଟି ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

୧। ୧୯୨୧ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଭାରତୀୟମାନେ ବ୍ରିଟିଶ ଯୁବରାଜଙ୍କୁ କାହିଁକି ବିକ୍ଷୋଭ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଥିଲେ ।
Answer:
୧୯୨୧ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ କେରଳର ଉତ୍ତର ଭାଗରେ ଅବସ୍ଥିତ ମାଲବାର ନିକଟରେ ମୋପଲା ବା ମୁସଲମାନ କୃଷକମାନେ ଏକ ଜମିଦାରୀ କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଅଲ୍ଲୀ ଭ୍ରାତୃଦ୍ଵୟଙ୍କୁ ନେତୃତ୍ୱ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ଇଂରେଜ ସରକାର ଏହାର ମୁକାବିଲା କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଅଲ୍ଲୀ ଭ୍ରାତୃଦ୍ଵୟଙ୍କୁ ଗିରଫ କରିଥିଲେ । ଭାରତର ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସର କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କମିଟି ସରକାରଙ୍କର ଏତାଦୃଶ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପକୁ ନିନ୍ଦା କରିବା ସହିତ ୱେଲସର ଯୁବରାଜଙ୍କର ଭାରତ ପରିଦର୍ଶନକୁ ବର୍ଜନ କରିବାପାଇଁ ନିଷ୍ପଭି ନେଇଥିଲେ । ୧୯୨୧ ଖ୍ରୀ.ଅ. ନଭେମ୍ବର ୧୭ ତାରିଖ ଦିନ ଯୁବରାଜ ଭାରତ ପରିଦର୍ଶନରେ ଆସିଥିଲାବେଳେ ତାଙ୍କୁ ବିକ୍ଷୋଭ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରାଯାଇଥିଲା ।

୨। ଗାନ୍ଧିଜୀ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ କରିବାକୁ କାହିଁକି ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଥିଲେ ?
Answer:
ବ୍ରିଟିଶ ଶାସନ ସହିତ ଅସହଯୋଗ ସ୍ଥାପନ କରିବା ଦିଗରେ ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥିବା ଘଟଣା ମଧ୍ୟରୁ ରାଓ୍ବାଲାଡ୍ ଆଇନର ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ, ଅମୃତସରସ୍ଥିତ ଜାଲିଆନାଓ୍ବାଲାବାଗ୍‌ରେ ସଂଘଟିତ ବୀଭତ୍ସ ହତ୍ୟାକାଣ୍ଡ ଥିଲା ଅନ୍ୟତମ । କେବଳ ସେତିକି ନୁହେଁ, ପରିଶେଷରେ ଖିଲାଫତ୍ ଆନ୍ଦୋଳନ ଥିଲା ଅନ୍ୟ ଏକ ଦୁର୍ଭାଗ୍ୟଜନକ ଘଟଣା ଯହାକି ବ୍ରିଟିଶ ସରକାରଙ୍କ ଦୟା ଓ ନ୍ୟାୟ ବିଚାର ଉପରେ ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ବିଶ୍ୱାସକୁ ଧୂଳିସାତ୍ କରିଦେଇଥିଲା ଏବଂ ଗାନ୍ଧିଜୀ ସତ୍ୟ, ଅହିଂସା ଏବଂ ଆୟୋତ୍ସର୍ଗ ଆଦି ମହାନ୍ ନୀତି ଉପରେ ଆଧାରିତ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ କରିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 13 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୩ । ଇରମ୍ ଗୁଳିକାଣ୍ଡ ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:
ବାସୁଦେବପୁରର ଇରମ୍ଠାରେ କର ନଦେବାପାଇଁ ପ୍ରତିଜ୍ଞାବଦ୍ଧ ହୋଇ ୧୯୪୨ ଖ୍ରୀ.ଅ. ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨୮ ତାରିଖ ଦିନ ଲୋକମାନେ ମେଳଣ ପଡ଼ିଆରେ କମଳାପ୍ରସାଦ କରଙ୍କ ସଭାପତିତ୍ୱରେ ଏକ ସଭାର ଆୟୋଜନ କରିଥିଲେ । ପଡ଼ିଆରୁ ବାହାରିବାପାଇଁ ଗୋଟିଏ ସରୁ ରାସ୍ତା ରହିଥିଲା । ଏହାକୁ ଅବରୋଧ କରି ସନ୍ଧ୍ୟା ସମୟରେ ଡି.ଏସ୍.ପି. ଗୁଳିଚାଳନା କରିବାପାଇଁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଉଥିଲେ । ଫଳରେ ୨୯ ଜଣ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ ଏବଂ ୫୫ରୁ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ୱ ବ୍ୟକ୍ତି ଆଘାତ ପାଇଥିଲେ । ଏହି ଘଟଣା ଦ୍ଵିତୀୟ ଜାଲିଆନାଓ୍ବାଲାବାଗର ରୂପ ନେଇଥିଲା । ତେଣୁ ଯଥାର୍ଥରେ ଏହାକୁ ‘ରକ୍ତ ତୀର୍ଥ’’ କୁହାଯାଇଥାଏ ।

୪। ଗାନ୍ଧି-ଇରଉଇନ୍ ଚୁକ୍ତି ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
୧୯୩୧ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଫେବୃୟାରୀ ୨୭ ତାରିଖ ଦିନ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଓ ବଡ଼ଲାଟ ଇର୍‌ଉଇନ୍‌ଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ଚୁକ୍ତିନାମା ସମ୍ପାଦିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହା ଗାନ୍ଧି-ଇର୍‌ଉଇନ୍ ଚୁକ୍ତି ନାମରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ । ଏହି ଚୁକ୍ତି ଅନୁସାରେ ଇର୍‌ଉଇନ୍ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କର କେତେକ ଦାବି ପୂରଣ କରିବାକୁ ସମ୍ମତ ହୋଇଥିଲେ । (i) ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନବେଳେ ଗିରଫ ହୋଇଥିବା ସବୁ ବନ୍ଦୀଙ୍କୁ ମୁକ୍ତି ଦିଆଯିବ, (ii) ସେମାନଙ୍କର ସମସ୍ତ ବାଜ୍ୟାପ୍ତି ସମ୍ପଭି ସେମାନଙ୍କୁ ପ୍ରଦାନ କରାଯିବ, (iii), ଭାରତରେ ସଂଘୀୟ ସରକାର ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯିବ, (iv) ଭାରତୀୟମାନଙ୍କୁ ଲୁଣ ତିଆରିପାଇଁ ଅଧିକାର ଦିଆଯିବ । ଗାନ୍ଧୀ-ଇର୍‌ଉଇନ୍ ଚୁକ୍ତି ପରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନ ପ୍ରତ୍ୟାହର କରି ଦ୍ୱିତୀୟ ଗୋଲଟେବୁଲ ବୈଠକରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ ।

୫ । ଐତିହାସିକ ଦାଣ୍ଡିଯାତ୍ରା ବିଷୟରେ ଲେଖ୍ ।
Answer:
ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ଲବଣ-ଆଇନ ଭଙ୍ଗ କରିବାପାଇଁ ଗାନ୍ଧିଜୀ ୭୮ ଜଣ ସହକର୍ମୀଙ୍କ ସହିତ ଗାନ୍ଧିଜୀ ସାବରମତୀରୁ ଦାଣ୍ଡି ଉପକୂଳକୁ ଯାତ୍ରା କରିଥିଲେ । ଦୀର୍ଘ ୨୪ ଦିନ ପଦଯାତ୍ରା ପରେ ଏପ୍ରିଲ ୬ ତାରିଖ ଦିନ ଦାଣ୍ଡି ସମୁଦ୍ରକୂଳରେ ସେ ଲବଣ ପ୍ରସ୍ତୁତକରି ଲବଣ-ଆଇନ ଭଙ୍ଗ କରିଥିଲେ । ଏହା ଐତିହାସିକ ଦାଣ୍ଡିଯାତ୍ରା ନାମରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ । ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନରେ ସରକାର ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ସହ ବହୁ ତୁଙ୍ଗନେତାଙ୍କୁ ଗିରଫ କରି ଜେଲ ପଠାଇ ଦେଇଥିଲେ । ପରବର୍ତୀ ସମୟରେ ଗାନ୍ଧି ଓ ଇର୍‌ଉଇନ୍‌ଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ଚୁକ୍ତି ସମ୍ପାଦିତ ହୋଇ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ପ୍ରତ୍ୟାହୃତ କରାଯାଇଥିଲା ।

୬ । ଓଡ଼ିଶାରେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ପଣ୍ଡିତ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ କିପରି ଭାବରେ ପରିଚାଳିତ କରିଥିଲେ ?
Answer:
୧୯୨୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ନାଗପୁର କଂଗ୍ରେସ ଅଧ୍ଵବେଶନରେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ ପୂର୍ଣ୍ଣମାତ୍ରାରେ ଗୃହୀତ ହୋଇଥିଲା । ଓଡ଼ିଶାରୁ ୩୫ଜଣ ପ୍ରତିନିଧ୍ଵ ଏଥିରେ ଯୋଗଦେଇଥିଲେ । ୧୯୨୧ରେ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସଙ୍କ ସଭାପତିତ୍ୱରେ ଓଡ଼ିଶାର ପ୍ରଥମ ପ୍ରାଦେଶିକ କଂଗ୍ରେସ କମିଟି ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା । ଓଡ଼ିଶାରେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନର ଦାୟିତ୍ଵ କଂଗ୍ରେସ କମିଟିକୁ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିଲା । ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ଅନୁମୋଦିତ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ବିଷୟରେ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ ଓଡ଼ିଶାବାସୀଙ୍କୁ ବୁଝାଇଥିଲେ । ସେ ଭାଗୀରଥ ମହାପାତ୍ରଙ୍କୁ କଟକ ସହରରେ, କୃପାସିନ୍ଧୁ ମିଶ୍ରଙ୍କୁ ପୁରୀ ଜିଲ୍ଲାରେ, ହରେକୃଷ୍ଣ ମହତାବଙ୍କୁ ବାଲେଶ୍ଵର ଜିଲ୍ଲାରେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ ପରିଚାଳନା କରିବାପାଇଁ ନିୟୋଜିତ କରିଥିଲେ ।

୭ । କନିକା ବିଦ୍ରୋହ ସଂପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:
ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନର ସ୍ରୋତରେ ଭାସିଯାଇ କନିକାର ପ୍ରଜାମାନେ ବିଦ୍ରୋହ କରିଥିଲେ । ବିଦ୍ୟାଳୟ ତ୍ୟାଗକରି ଛାତ୍ରମାନେ ବିଦ୍ରୋହ ପାଇଁ କୃଷକମାନଙ୍କୁ ଉତ୍ସାହିତ କରିଥିଲେ । ୧୯୨୨ ମସିହାରେ ଜଣେ କୋର୍ଟ’ ପିଅନ ଓ ଦୁଇଜଣ ରାଜପିଅନଙ୍କୁ ଉତ୍ୟକ୍ତ ଜନତା ଧସ୍ତାଧସ୍ତି କରିବା ଫଳରେ ପୋଲିସ୍ ପାଞ୍ଚଜଣଙ୍କୁ ଗିରଫ କରି ନେଇଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କୁ ଉତ୍ୟକ୍ତ ଜନତା ପୋଲିସ କବଳରୁ ଛଡ଼ାଇନେବାବେଳେ ପୋଲିସ୍ ଅଧୀକ୍ଷକ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ମହାପାତ୍ରଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶରେ ଜନତାଙ୍କ ଉପରକୁ ଗୁଳିବର୍ଷଣ କରାଯାଇଥିଲା । ଫଳରେ ପାଟପୁରଠାରେ ବାସୁ ସେଠୀ ଏବଂ ବିଶୁନୀ ମଢ଼ୁଆଳ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ ଏବଂ ବହୁ ବ୍ୟକ୍ତି ଆହତ ହୋଇଥିଲେ । ଓଡ଼ିଶାର ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନର ଶେଷ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ କନିକା ବିଦ୍ରୋହ ଇଂରେଜ ଅତ୍ୟାଚାରର ଅଶ୍ରୁଳ ସ୍ମୃତି ବହନ କରିଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 13 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୮ । ଓଡ଼ିଶା ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନ ପୃଷ୍ଠଭୂମି ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କର ।
Answer:
୧୯୩୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଐତିହାସିକ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି । ୧୯୩୦ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଫେବୃୟାରୀ ୨୮ ତାରିଖ ଦିନ ଉତ୍କଳ କଂଗ୍ରେସ କମିଟି ଆନୁକୂଲ୍ୟରେ ଏକ ସଭା ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହି ସଭାରେ ଓଡ଼ିଶାର ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନର ନେତୃତ୍ଵ ନେବାପାଇଁ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଚୌଧୁରୀଙ୍କୁ ଦାୟିତ୍ୱ ଅର୍ପଣ ବାହିନୀ’ ଆଦି ବିଭିନ୍ନ ଭାବରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ । ଏହିପରି ଭାବରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନର ପୃଷ୍ଠଭୂମି ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଥିଲା ।

୯ । ଓଡ଼ିଶାରେ ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନର ଶୁଭାରମ୍ଭ କିପରି ଘଟିଥିଲା ? କିମ୍ବା, ରେଭେନ୍ସା କଲେଜରେ ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ କିପରି ରୂପ ନେଇଥିଲା ?
Answer:
୧୯୪୨ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଅଗଷ୍ଟ ୯ ତାରିଖରେ ଓଡ଼ିଶାର କଂଗ୍ରେସର ନେତାମାନଙ୍କୁ ପୋଲିସ୍ ଗିରଫ କରିନେବା ସହିତ ‘ଭାରତଛାଡ଼’ ଆନ୍ଦୋଳନର ଶୁଭାରମ୍ଭ ଘଟିଥିଲା ଓଡ଼ିଶା ମାଟିରେ । କଟକର ରେଭେନ୍ସା କଲେଜ ଫାଟକ ଆଗରେ ଛାତ୍ରମାନେ ଏକ ସଭାର ଆୟୋଜନ କରି ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ ଏବଂ କଂଗ୍ରେସ ନେତାମାନଙ୍କୁ ସହଯୋଗ ପ୍ରଦାନ ନିମିତ୍ତ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଥିଲେ । ୧୪ ଅଗଷ୍ଟ, ୧୯୪୨ରେ ଛାତ୍ରନେତା ବିଭୁଧେନ୍ଦୁ ମିଶ୍ର, ସୁରଜମଲ୍ଲ ଶାହା, ଅଶୋକ ଦାସ, ବିରେନ୍ ମିତ୍ର ଆଦିଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ କଲେଜ ଅଫିସରେ ଅଗ୍ନିସଂଯୋଗ କରି ଆସବାବପତ୍ର ପୋଡ଼ି ଦିଆଗଲା । କଟକର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ ଯୋଗଦେଇଥିଲେ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନରେ । ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ପୋଲିସ୍ ବିଭୁଧେନ୍ଦୁ ମିଶ୍ର ଓ ସୁରଜମଲ୍ଲ ଶାହାଙ୍କୁ ଗିରଫକରି ବ୍ରହ୍ମପୁର ଜେଲ୍‌କୁ ପଠାଇ ଦେଇଥିଲେ । ଅଗଷ୍ଟ ୧୬ରେ ଲୋକମାନେ ପୋଲିସ୍ ଅଧିକାର କରିନେଇଥିବା ବରୀର କଂଗ୍ରେସ ଆଶ୍ରମ ଉପରେ ଚଢ଼ଉକରି ସେଠାରେ ଚୌକିଦାର ପୋଷାକ ଆଦି ପୋଡ଼ିଦେଇଥିଲେ ।

୧୦ । ଧାମନଗର ଗୁଳିକାଣ୍ଡ ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:
ଧାମନଗରଠାରେ ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଗତିଶୀଳ କରାଇଥୁଲେ ମୁରଲୀଧର ପଣ୍ଡା । ସେ ଚୌକିଦାର ପୋଷାକ ପୋଡ଼ିଥିବାର ଅଭିଯୋଗ ପାଇ ପୋଲିସ୍ ଶ୍ରୀଜଙ୍ଗ ଗ୍ରାମକୁ ଯାତ୍ରା କରିଥିଲେ । ସେତେବେଳକୁ ସେ ଲୁଣିଆ କଟସାହି ଗାଁକୁ ଚାଲିଯାଇଥିଲା । ପୋଲିସ୍ ଲୁଣିଆ କଟସାହିରେ ପହଞ୍ଚିଲାମାତ୍ରେ ଲୋକମାନେ ଶଙ୍ଖ ଓ ଢୋଲ ବଜାଇବାରୁ ପାଖ ଗ୍ରାମଗୁଡ଼ିକରୁ ବହୁସଂଖ୍ୟାରେ ଲୋକମାନେ ଏକତ୍ରିତ ହୋଇଥିଲେ । ଫଳରେ ପୋଲିସ୍ ଗୁଳିଚାଳନା କରିଥିଲେ । ଏଥ‌ିରେ ୧୦/୧୨ ଜଣ ବ୍ୟକ୍ତି ପ୍ରାଣ ହରାଇଥିଲେ । ବହୁଲୋକ କ୍ଷତବିକ୍ଷତ ହୋଇଥିଲେ । ଶେଷରେ ମୁରଲୀଧର ପଣ୍ଡାଙ୍କୁ ପୋଲିସ ଗିରଫ କରିଥିଲେ ।

୧୧ । ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଲକ୍ଷ୍ମଣ ନାୟକଙ୍କ ଭୂମିକା ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
Answer:
ବୈପାରିଗୁଡ଼ା ଥାନା ଅଧୀନରେ ଥ‌ିବା ତେନ୍ତୁଳିଗୁମ୍ମାର ଲକ୍ଷ୍ମଣ ନାୟକ ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ତେଜସ୍କ୍ରିୟ କରାଇଥିଲେ କୋରାପୁଟ ଜିଲ୍ଲାରେ । ବିପ୍ଳବପାଇଁ ସେ ଗାଁ ଗାଁ ବୁଲି ଲୋକମାନଙ୍କୁ ମତାଉଥିଲେ । ୨୧ଅଗଷ୍ଟ, ୧୯୪୨ରେ କଂଗ୍ରେସ ପତାକା ଓ ଲାଠିଧରି ବହୁଲୋକଙ୍କ ସହ ସେ ମାଥୁଲି ଥାନା ଘେରାଉ କରିବାପାଇଁ ଅଗ୍ରଗାମୀ ହୋଇଥିଲେ । ମାଥୁଲି ଥାନାରେ ପହଞ୍ଚି ସେ ‘ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି କି ଜୟ’ ଧ୍ଵନିରେ ସେହି ଅଞ୍ଚଳକୁ ପ୍ରକମ୍ପିତ କରିଥିଲେ । ପୋଲିସ ଲାଠି ଚାଳନା କରି ତାଙ୍କୁ ଧରାଶାୟୀ କରି ଦେଇଥିଲା । ଜଣେ ଜଙ୍ଗଲରକ୍ଷୀକୁ ପିଟିପିଟି ହତ୍ୟା କରିଥିବାର ଏକ ମିଥ୍ୟା ଅଭିଯୋଗରେ ପୋଲିସ୍ ଲକ୍ଷ୍ମଣ ନାୟକଙ୍କକୁ ଗିରଫ କରି ବ୍ରହ୍ମପୁର ଜେଲକୁ ପ୍ରେରଣ କରିଥିଲେ । ସେଠାରେ ତାଙ୍କୁ ୨୯ ମାର୍ଚ୍ଚ, ୧୯୪୩ରେ ଫାଶୀ ଦିଆଯାଇଥିଲା ।

୧୨ । ଓଡ଼ିଶାରେ ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନପାଇଁ କି ପ୍ରକାର କାର୍ଯ୍ୟପନ୍ଥା ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଥିଲା ?
Answer:
ଓଡ଼ିଶାରେ ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନର ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ତୀବ୍ର ଆକାର ଧାରଣ କରିଥିଲା । ଏଥିରେ କେତେକ କାର୍ଯ୍ୟପନ୍ଥା ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଥିଲା । ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା –

  • ଖଜଣା ବନ୍ଦ କରିବା
  • ଗୋଦାମ ଲୁଣ୍ଠନ କରିବା
  • ସରକାରୀ କର୍ମଚାରୀଙ୍କୁ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଯୋଗଦେବାପାଇଁ ପ୍ରବର୍ତ୍ତାଇବା
  • ଧର୍ମଘଟ ପାଳନ କରିବା
  • ପୋଲିସ୍‌କୁ ରୋକିବାପାଇଁ ଯୋଗାଯୋଗ ବିଚ୍ଛିନ୍ନ କରିବା
  • ପଞ୍ଚାୟତ ଗଠନ କରିବା
  • ଜଙ୍ଗଲ ଆଇନ ଉଲ୍ଲଙ୍ଘନ କରିବା
  • ସରକାରୀ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ କରିବା ଏବଂ
  • ସରକାରୀ କର୍ମଚାରୀଙ୍କୁ ଖାଦ୍ୟଦ୍ରବ୍ୟ ଯୋଗାଣ ନିଷିଦ୍ଧ କରିବା ପ୍ରଭୃତି ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 13 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୧୩ । ଯାଜପୁର ଜାଗରଣ ବିଷୟରେ ଲେଖ ।
Answer:
କାଇପଦର ଗୁଳିକାଣ୍ଡ ପରେ ଗିରଫ କରାଯାଇଥିବା ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀମାନଙ୍କୁ ପୋଲିସ୍ ଯାଜପୁର ନେଇଯାଇଥିଲା । ପୋଲିସ୍ ସେ ଅଞ୍ଚଳରେ ସଭା ସମିତି ଇତ୍ୟାଦିକୁ ନିଷିଦ୍ଧ କରିଥିଲା । ଏହାକୁ ଅବମାନନା କରି ୧୫,୦୦୦ ରୁ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ବ ଲୋକ ଥାନା ଏବଂ ଏସ୍.ଡି.ଓ ଅଫିସ ଆଡ଼କୁ ଅଗ୍ରସର ହୋଇଥିଲେ । ପୋଲିସ୍ ବାଧ୍ୟହୋଇ ଗୁଳିଚାଳନା କରିଥିଲା । ଏହି ସମୟରେ ଆକାଶମାର୍ଗରୁ ଟିୟର୍ ଗ୍ୟାସ୍ ପକାଯାଇଥିଲା । ଫଳରେ ଜନତା ଛତ୍ରଭଙ୍ଗ ଦେଇଥିଲେ ଏବଂ ସେଠାରେ ଅବସ୍ଥା ଆୟତ୍ତ କରାଯାଇପାରିଥିଲା ।

୧୪ । ଖିଲାଫତ୍ ଆନ୍ଦୋଳନ କ’ଣ ?
Answer:
ପ୍ରଥମ ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧରେ ତୁର୍କୀ ଜର୍ମାନୀକୁ ସାହାଯ୍ୟ କରୁଥିଲା । ଯୁଦ୍ଧରେ ଜର୍ମାନୀର ପରାଜୟ ପରେ ତୁର୍କୀ ମିତ୍ରଶକ୍ତିଙ୍କର ରୋଷର ଶିକାର ହୋଇଥିଲା । ଯୁଦ୍ଧପରେ ମିତ୍ରଶକ୍ତି ତୁର୍କୀର ଅଟୋମାନ ସାମ୍ରାଜ୍ୟକୁ ଖଣ୍ଡ ଖଣ୍ଡ କରି ଖଲିଫା ପଦକୁ ଲୋପ କରିଦେବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଥିଲେ । ତୁର୍କୀର ଖଲିଫା ଥିଲେ ମୁସଲମାନ ଜଗତର ଧର୍ମଗୁରୁ । ଇଂରେଜମାନଙ୍କର ଏହି ନିଷ୍ପଭିରେ ଭରତୀୟ ମୁସଲମାନମାନେ ଉତ୍‌କ୍ଷିପ୍ତ ହେଲେ । ଭାରତରେ ମହମ୍ମଦ ଅଲ୍ଲୀ ଓ ସୌକତ ଅଲ୍ଲୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ଵରେ ମୁସଲମାନ ଗଣ ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ଏହାକୁ ଖିଲାଫତ୍ ଆନ୍ଦୋଳନ କୁହାଯାଏ । ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ସମର୍ଥନ କରିଥିଲେ ।

୧୫ । ଜାଲିଆନାଓ୍ବାଲାବାଗ ହତ୍ୟାକାଣ୍ଡ ସମ୍ପର୍କରେ ଏକ ବିବରଣୀ ପ୍ରଦାନ କର ।
Answer:
୧୯୧୯ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଏପ୍ରିଲ ୧୩ ତରିଖ ଦିନ ପଞ୍ଜାବର ଜାଲିଆନାୱାଲାବାଗଠାରେ ବହୁ ହିନ୍ଦୁ ସେମାନଙ୍କର ବୈଶାଖୀ ଉତ୍ସବ ପାଳନ ଅବସରେ ଏକତ୍ରିତ ହୋଇଥିଲେ । ଶାନ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବରେ ସଭାକାର୍ଯ୍ୟ ଚାଲିଥିବାବେଳେ ହଠାତ୍ ଇଂରେଜ ଜେନେରାଲ ଡାୟାର ସୈନ୍ୟବାହିନୀ ସହ ସେଠାରେ ପହଞ୍ଚିଲେ । ସେ ବାଗର ଏକମାତ୍ର ପ୍ରବେଶଦ୍ୱାରକୁ ଅବରୋଧ କରି ନିରୀହ ଜନତାଙ୍କ ଉପରକୁ ଆଖିବୁଜା ଗୁଳିଚାଳନା କରିଥିଲେ । ଏଥିରେ ୫୦୦ ଲୋକ ନିହତ ଓ ୧୨୦୦ ଲୋକ ଆହତ ହୋଇଥିଲେ । ଏହାକୁ ଇତିହାସରେ ଜାଲିଆନାୱଲାବାଗ ହତ୍ୟାକାଣ୍ଡ କୁହାଯାଏ ।

୧୬ । ଓଡ଼ିଶାରେ ଲବଣ ସତ୍ୟାଗ୍ରହ ବିଷୟରେ ଟିପ୍‌ପଣୀ ଦିଅ ।
Answer:
ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କଦ୍ଵାରା ଦାଣ୍ଡି ନାମକ ସ୍ଥାନରେ ଯେପରି ଭାବେ ଲବଣ ଆଇନ ଭଙ୍ଗ କରାଗଲା, ସେହିପରି ଭାବରେ ଓଡ଼ିଶାର ବାଲେଶ୍ଵର ଜିଲ୍ଲାର ସମୁଦ୍ର କୂଳରେ ଇଞ୍ଚୁଡ଼ି ନାମକ ସ୍ଥାନରେ ଲବଣ ଆଇନ ଭଙ୍ଗ କରାଯାଇଥିଲା । ଗୋପବନ୍ଧୁ ଚୌଧରୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀମାନେ ଇଞ୍ଚୁଡ଼ି ଯାତ୍ରା କରୁଥିଲାବେଳେ ବାଟରେ ତାଙ୍କୁ ପୋଲିସ୍ ଗିରଫ କରିନେଲେ । ଏହାପରେ ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀମାନଙ୍କର ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର । ୧୩ ଏପ୍ରିଲ୍ ସକାଳେ ହଜାର ହଜାର ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀଙ୍କ ଗହଣରେ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର ଇଞ୍ଚୁଡ଼ିଠାରେ ଲବଣ ଆଇନ ଭଙ୍ଗ କରିଥିଲେ । ହରେକୃଷ୍ଣ ମହତାବ ଓ ସୁରେନ୍ଦ୍ର ନାଥ ଦାସ ଇଞ୍ଚୁଡ଼ିଠାରେ ଲବଣ ତିଆରି ପାଇଁ କ୍ଷେତ୍ର ପ୍ରସ୍ତୁତ କଲେ । ମାର୍ଥାଠାରେ ମା’ ରମାଦେବୀ ଓ ମାଳତୀଦେବୀ ସ୍ଥାନୀୟ ସ୍ତ୍ରୀ ଲୋକଙ୍କ ସହାୟତାରେ ଲବଣ ପ୍ରସ୍ତୁତ କଲେ ।

୧୭ । ରାୱାଲାତ୍ ଆଇନ କ’ଣ ?
Answer:
ବ୍ରିଟିଶ ଶାସନ ସହିତ ଅସହଯୋଗ ସ୍ଥାପନ କରିବା ଦିଗରେ ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥିବା ଘଟଣା ମଧ୍ୟରୁ ରାୱାଲାଡ୍ ଆଇନର ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ ଥିଲା। ଅନ୍ୟତମ । ପ୍ରଥମ ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ଇଂଲଣ୍ଡ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଭାରତରେ ମାନଙ୍କଦ୍ଵାରା ସଂଘଟିତ ଜାତୀୟତାବାଦୀ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମର ପ୍ରତିରୋଧ ପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟପନ୍ଥା ସ୍ଥିର କରିବା ନିମନ୍ତେ ବ୍ରିଟିଶ ସରକାର ବିଚାରପତି ରାଓ୍ବାଲାଷ୍ଟ୍ରଙ୍କ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ ଏକ କମିଟି ଗଠନ କରିଥିଲେ । ଏହି କମିଟିର ସୁପାରିସ ଉପରେ ଭିଭିକରି ଭାରତୀୟ ବିଧାନ ପରିଷଦରେ ୧୯୧୯ରେ ଗୋଟିଏ ଆଇନ ଗୃହୀତ ହୋଇଥିଲା । ଏହା ରାୱାଲାଡ୍ ଆଇନ ନାମରେ ଖ୍ୟାତ । ଏଥ‌ିରେ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଥିଲା ଯେକୌଣସି ଭାରତୀୟଙ୍କୁ ବିନା ୱାରେଣ୍ଟରେ ବନ୍ଦୀ କରାଯାଇ ତାଙ୍କୁ କାରାଦଣ୍ଡ ଦିଆଯାଇପାରିବ । ବସ୍ତୁତଃ ଏହା ଜନପ୍ରିୟ ସ୍ଵାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଦମନ କରିବାପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଥିଲା ତେଣୁ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଏହା ବିରୁଦ୍ଧରେ ସତ୍ୟାଗ୍ରହ ଆନ୍ଦୋଳନ ଚଳାଇବା ନିମନ୍ତେ ଭାରତୀୟଙ୍କୁ ଆହ୍ଵାନ ଦେଇଥିଲେ ।

୧୮ । ଲାହୋର କଂଗ୍ରେସ ଅଧିବେଶନରେ କ’ଣ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ସାଇମନ୍ କମିଶନର ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ ପରେ ପରେ ଡିସେମ୍ବର ୧୯୨୯ରେ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସର ଲାହୋର ଅଧୂବେଶନରେ ଜବାହାରଲାଲ ନେହେରୁଙ୍କ ସଭାପତିତ୍ୱରେ ‘ପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ଵରାଜ’ ପ୍ରସ୍ତାବ ଗୃହୀତ ହୋଇଥିଲା । ୩୧ ଡିସେମ୍ବର ୧୯୨୯ରେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ତ୍ରିରଙ୍ଗା ପତାକା ଉତ୍ତୋଳନ କରଯାଇଥିଲା । ୨୬ ଜାନୁୟାରୀ ୧୯୩୦ ପ୍ରଥମ ସ୍ଵାଧୀନତା ଦିବସ ରୂପେ ଘୋଷଣା କରାଯାଇଥିଲା । କଂଗ୍ରେସର ଏହି ଅଧୁବେଶନରେ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଶୁଭାରମ୍ଭ ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ଵରେ ହେବ ବୋଲି ସ୍ଥିର ହୋଇଥିଲା । ବ୍ରିଟିଶ ସରକାରଙ୍କ ମନମୁଖୀ ଶାସନ ପ୍ରତିବଦଳରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନ ।

୧୯ । ଶ୍ରୀଜଙ୍ଗର ଟିକସ ବିରୋଧୀ ସତ୍ୟାଗ୍ରହ କ’ଣ ?
Answer:
ବାଲେଶ୍ଵରର ୧୦ଗୋଟି ଗ୍ରାମକୁ ନେଇ ଗଠିତ ଶ୍ରୀଜଙ୍ଗ ଅଞ୍ଚଳରେ ଟିକସ ବିରୋଧୀ ସତ୍ୟାଗ୍ରହ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ଗୌରମୋହନ ଦାସ ଏବଂ ବିଦ୍ୟାଧର ରଥଙ୍କ ନେତୃତ୍ଵରେ ଏହା ପରିଚାଳିତ ହୋଇଥିଲା । ଲୋକମାନଙ୍କୁ ଟିକସ ଦେବାପାଇଁ ବାରଣ କରାଗଲା । ସେହି ଅଞ୍ଚଳର ବାରଖଣ୍ଡ ଗ୍ରାମ ଚୌକିଦାରୀ କର ଦେଲେ ନାହିଁ । ଶ୍ରୀଜଙ୍ଗ ଅଧିବାସୀମାନେ କର ପ୍ରଦାନ ନ କରିବାରୁ ଜିଲ୍ଲା ମାଜିଷ୍ଟ୍ରେଟ୍ ଓ ପୋଲିସ୍ ଆରକ୍ଷୀ ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ସେଠାରେ ପହଞ୍ଚି ଲଙ୍କାକାଣ୍ଡ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ । ପୋଲିସ୍ ଜୁଲମ ଏତେ ମାତ୍ରାଧ୍ୟକ ହୋଇଥିଲା ଯେ ଏହା ଏକ କଳଙ୍କିତ ଅଧ୍ୟାୟ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 13 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୨୦ । କ୍ରିପ୍‌ ମିଶନ୍‌ର କାର୍ଯ୍ୟକାରିତା ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:
ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ଇଂଲଣ୍ଡର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରମିକଦଳର ଜଣେ ବିଖ୍ୟାତ ନେତା ସାର୍ ଷ୍ଟାଫୋର୍ଡ଼ କ୍ରିପ୍‌ସଙ୍କୁ ଭାରତୀୟ ନେତାମାନଙ୍କ ସହ ପରାମର୍ଶ କରି ଦେଶର ସରକାର ଗଠନ ସମ୍ପର୍କରେ ମତାମତ ଦେବାପାଇଁ ୧୯୪୨ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଅଗଷ୍ଟ ୮ ତାରିଖରେ ଭାରତକୁ ପ୍ରେରଣ କରିଥିଲେ । ତାହା ‘କ୍ରିପ୍‌ ମିଶନ୍’ ନାମରେ ବିଖ୍ୟାତ । ବିଭିନ୍ନ ଦଳର ନେତାମାନଙ୍କ ସହ ଆଲୋଚନା କରି କ୍ରିପ୍‌ସ ଭାରତର ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ସମ୍ପର୍କରେ ନିମ୍ନଲିଖୂତ ମତାମତ ଉପସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ ।

  • ‘‘ଭାରତକୁ ଏକ ଅଧୁରାଜ୍ୟ ବା ଡୋମିନିୟନର ଆସନ ଦିଆଯିବ ।’’
  • ଯୁଦ୍ଧର ଅବସାନ ପରେ ଭାରତ ପାଇଁ ଗୋଟିଏ ନୂତନ ସମ୍ବିଧାନ ପ୍ରଣୟନ ନିମନ୍ତେ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କୁ ନେଇ ଏକ ସଂସ୍ଥା ଗଠନ କରାଯିବ । ବ୍ୟବସ୍ଥା ରଖାଯିବ ।
  • ସମ୍ବିଧାନ ପ୍ରଣୟନକାରୀ ସଂସ୍ଥାରେ ଭାରତୀୟ ଦେଶୀୟ ରାଜ୍ୟର ପ୍ରତିନିଧ୍ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିବାପାଇଁ ବ୍ୟବସ୍ଥା ରଖାଯିବ ।
  • ନୂତନ ସମ୍ବିଧାନ ପ୍ରଣୟନ ହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବ୍ରିଟିଶ ସରକାର ଭାରତର ନିରାପତ୍ତା ପାଇଁ ଦାୟୀ ରହିବେ । ଉପରିଲିଷ୍କୃତ କ୍ରିପ୍‌ସଙ୍କର ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବଗୁଡ଼ିକ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ମନର ଆଶା ଓ ଆତ୍ମବିଶ୍ଵାସ ସଞ୍ଚାର କରିପାରି ନ ଥିଲା । ତେଣୁ ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରିଦେଇଥିଲେ ।

୨୧ । ପାପଡ଼ାହାଣ୍ଡି ଗୁଳିକାଣ୍ଡ ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ଅଗଷ୍ଟ ୨୪, ୧୯୪୨ରେ ବହୁ ଲୋକ ଏକତ୍ରିତ ହୋଇ କୋରାପୁଟର ପାପଡ଼ାହାଣ୍ଡିରେ ଥ‌ିବା ପୋଲ ଏବଂ ଥାନା ଧ୍ବଂସ କରିବାକୁ ଯାଇଥିଲେ । ପୋଲିସ ସେମାନଙ୍କୁ ରାସ୍ତାରେ ବାଧା ଦେଇଥିଲା । ସେମାନେ ନ ଶୁଣିବାରୁ ପୋଲିସ୍ ଗୁଳି କରିଥିଲା ଏବଂ ୧୫ଜଣ ଲୋକ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ । ବହୁ କଂଗ୍ରେସ କର୍ମୀଙ୍କୁ ଗୁଳିକରି ପୋଲିସ୍ ପାପଡ଼ାହାଣ୍ଡି ନଦୀଗର୍ଭକୁ ନିକ୍ଷେପ କରିଥିଲା ବୋଲି ଅଭିଯୋଗ ହୋଇଥିଲା ।

ଦୀର୍ଘ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

୧ । ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ ସମ୍ପର୍କରେ ବିବରଣୀ ପ୍ରଦାନ କର ।
Answer:
ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ପ୍ରାୟ ୨୦ ବର୍ଷକାଳ ଆଫ୍ରିକାରେ ଅବସ୍ଥାନ କରି ୧୯୧୫ରେ ଭାରତକୁ ଫେରିଥିଲେ । ଏହାପରେ ସେ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ସ୍ଵାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନର ନେତୃତ୍ଵ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ସେହି ସମୟରେ ପ୍ରଥମ ମହାସମର ଚାଲିଥିଲା । ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ଆହ୍ଵାନକ୍ରମେ ଭାରତୀୟ ନେତା ଓ ଜନସାଧାରଣ ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ ଦେଲେ । ମଣ୍ଟେଗୁ-ଚେମ୍ସଫୋର୍ଡ଼ ଭାରତର ଭୂମିକାର ପ୍ରଶଂସା କଲେ ଏବଂ ଏହାର ପୁରସ୍କାର ସ୍ଵରୂପ ଯୁଦ୍ଧ ପରେ ଏ ଦେଶର ସ୍ୱାୟତ୍ତ ଶାସନର କ୍ରମବିକାଶ ପାଇଁ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ଦେଲେ । ୧୯୧୮ରେ ଯୁଦ୍ଧ ଶେଷ ହେବାପରେ ଭାରତୀୟମାନେ ସରକାରଙ୍କଠାରୁ ବହୁତ କିଛି ଆଶା କରିଥିଲେ । ମାତ୍ର ଏହାପରେ ଇଂରେଜ ସରକାର ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ସାହାଯ୍ୟ ଓ ସମର୍ଥନ ଭୁଲିଗଲେ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ପ୍ରତି କଠୋର ବ୍ୟବହାର ପ୍ରଦର୍ଶନ କଲେ । ଗାନ୍ଧିଜୀ ଏହାର ତୀବ୍ର ପ୍ରତିରୋଧ କଲେ । ପରିଶେଷରେ ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ସହିତ ଅସହଯୋଗ ପାଇଁ ପଦକ୍ଷେପ ନେଲେ । ଏହି ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ ବିଭିନ୍ନ କାରଣପାଇଁ ସଂଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ।

ରାଓ୍ବାଲାଙ୍କ୍ ଆଇନ- ଭାରତୀୟମାନଙ୍କର ଆଶା ଓ ଦାବି ପୂରଣ କରାଯାଇ ନଥିବାରୁ ସେମାନେ ଆନ୍ଦୋଳନ କରିପାରନ୍ତି ବୋଲି ସରକାର ଆଶଙ୍କା ପ୍ରକାଶ କଲେ । ତେଣୁ ଭାରତୀୟ ବିଦ୍ରୋହୀମାନଙ୍କୁ କିପରି ଦମନ କରାଯାଇ ପାରିବ, ସେଥ୍‌ପାଇଁ ରାୱାଲାଙ୍କ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ ଏକ କମିଟି ଗଠିତ ହେଲା । ୧୯୧୯ରେ ରାୱାଲାଡ୍ ଏକ କଠୋର ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ କଲେ । ଏହାଦ୍ଵାରା ସରକାର ଯେକୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ସନ୍ଦେହରେ ଗିରଫ କରିପାରିଲେ ଏବଂ ବିନା ବିଚାରରେ ଜେଲ୍‌କୁ ପଠାଇଦେଇ ପାରିଲେ । ସରକାରଙ୍କ ବିଶ୍ଵାଘାତକତା ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧିଙ୍କୁ ମର୍ମାହତ କରିଥିଲା । ସେ ଏହି ଆଇନର ବିରୋଧ କରି ୧୯୧୯ ଏପ୍ରିଲ ୬ ତାରିଖରେ ଦେଶବ୍ୟାପୀ ହରତାଳ କରିଥିଲେ । ଇଂରେଜ ସରକାର ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ସମେତ ହଜାର ହଜାର ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଗିରଫ କଲେ ।

ଜାଲିଆନାଓ୍ବାଲାବାଗ ହତ୍ୟାକାଣ୍ଡ– ଏହି ସମୟରେ ପଞ୍ଜାବର ଅମୃତସରରେ ବିଶେଷ ଉତ୍ତେଜନା ଦେଖାଦେବାରୁ ୧୯୧୯ ଏପ୍ରିଲ- ୧୧ ତାରିଖରେ ଡାୟାରଙ୍କ ହାତରେ ଇଂରେଜ ସରକାର ଶାସନ ଭାର ଅର୍ପଣ କଲେ । ପଞ୍ଜାବରେ ସବୁପ୍ରକାର ସଭାସମିତିକୁ ବେଆଇନ ଘୋଷଣା କରାଗଲା । କିନ୍ତୁ ଏପ୍ରିଲ ୧୩ ତାରିଖ ଦିନ ବୈଶାଖୀ ଉତ୍ସବ ପାଳନ କରିବାପାଇଁ ଜାଲିଆନାଓ୍ବାଲାବାଗ ଉଦ୍ୟାନରେ ହଜାର ହଜାର ନରନାରୀ ସମ୍ମିଳିତ ହୋଇଥିଲେ । ଏହି ସମୟରେ ହଠାତ ଡାୟାର ସେଠାରେ ଉପସ୍ଥିତ ହୋଇ ବାଗର ଏକମାତ୍ର ପ୍ରବେଶଦ୍ଵାରକୁ ବନ୍ଦକରି ନିରୀହ ଜନତାଙ୍କ ଉପରକୁ ଆଖୁବୁଜା ଗୁଳିଚାଳନା ପାଇଁ ଆଦେଶ ଦେଇଥିଲେ । ଏହି ଗୁଳିକାଣ୍ଡରେ ହଜାର ହଜାର ଲୋକ ମୃତାହତ ହୋଇଥିଲେ । ଏହି ଘଟଣାରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ ମର୍ମାହତ ହୋଇପଡ଼ିଲେ ।

ଖୁଲାଫତ୍ ଆନ୍ଦୋଳନ– ତୁର୍କୀର ସୁଲତାନ ସମଗ୍ର ପୃଥ‌ିବୀର ମୁଲସମାନମାନଙ୍କର ଧର୍ମଗୁରୁ ବା ଖଲିଫାରୂପେ ସମ୍ମାନିତ ଥିଲେ । ପ୍ରଥମ ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧରେ ସେ ଜର୍ମାନୀକୁ ସମର୍ଥନ କରିଥିଲେ । ଯୁଦ୍ଧରେ ଜର୍ମାନୀର ପରାଜୟ ପରେ ଇଂରେଜ ସରକାର ତୁର୍କୀର ସୁଲତାନଙ୍କୁ ଗିରଫ କଲେ । ଏହା ବିଶ୍ଵରେ ମୁସଲମାନ ସଂପ୍ରଦାୟକୁ ଅପମାନିତ କରିଥିଲା । ଭାରତରେ ମୁସଲମାନମାନେ ତୁର୍କୀ ସୁଲତାନଙ୍କ ଗିରଫରେ ହତୋତ୍ସାହ ହୋଇପଡ଼ିଲେ । ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ଵରେ ଖୁଲାଫତ୍ ସମ୍ମିଳନୀ ଆହ୍ବାନ କରାଗଲା । ୧୯୨୦ରେ ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ପରାମର୍ଶକ୍ରମେ ନିଷ୍ଫଳ ଭାରତ ଖୁଲାଫତ୍ କମିଟି ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ ସହ ମିଶି ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ କଲେ ।

ଗାନ୍ଧିଜୀ କଲିକତାର କଂଗ୍ରେସ ଅଧ‌ିବେଶନରେ ଅସହଯୋଗ ପ୍ରସ୍ତାବ ଆଗତ କରିଥିଲେ । ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ୧୯୨୦ ଡିସେମ୍ବର ମାସରେ ନାଗପୁରଠାରେ ଚାଲିଥିବା କଂଗ୍ରେସ ଅଧ୍ବବେଶନ ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ଗ୍ରହଣକରି ଅନୁମୋଦିତ କରିଥିଲା । ଫଳରେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନପାଇଁ ଗାନ୍ଧିଜୀ କ୍ଷେତ୍ର ପ୍ରସ୍ତୁତି ଆରମ୍ଭ କଲେ । ଆନ୍ଦୋଳନର ଲକ୍ଷ୍ୟ ଓ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ- ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ଶାସନକଳକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ଥାଣୁ କରିଦେବା ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନର ମୁଖ୍ୟ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥିଲା । ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ଆନ୍ଦୋଳନର ଦୁଇଟି ଦିଗ ଥିଲା- ଗଠନମୂଳକ ଓ ବିରୋଧାତ୍ମକ ।

ଗଠନମୂଳକ ଲକ୍ଷ୍ୟ:

  • ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ବିଦେଶୀ ଦ୍ରବ୍ୟର ବର୍ଜନ
  • ସ୍ଵଦେଶୀ ଦ୍ରବ୍ୟର ବହୁଳ ବ୍ୟବହାର
  • ସୂତାକଟା ଓ ଲୁଗାବୁଣା
  • ସାଂପ୍ରଦାୟିକତା ଓ ଅସ୍ପୃଶ୍ୟତାର ନିବାରଣ
  • ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଓ ପ୍ରସାର ।

ବିରୋଧାତ୍ମକ ଲକ୍ଷ୍ୟ:

  • ବ୍ୟବସ୍ଥାପକ ପରିଷଦ ପାଇଁ ନିର୍ବାଚନ ବର୍ଜନ
  • ଆଇନ ଅଦାଲତଗୁଡ଼ିକ ବର୍ଜନ
  • ସରକାରୀ ସ୍କୁଲ ଓ କଲେଜ ବର୍ଜନ
  • ସରକାରଙ୍କଦ୍ଵାରା ଆୟୋଜିତ ଦରବାର ଓ ଉତ୍ସବ ଆଦିର ବର୍ଜନ ।

ସତ୍ୟ ଓ ଅହିଂସା ମାଧ୍ୟମରେ ଆନ୍ଦୋଳନ ଚଳାଇବାକୁ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଦେଶବାସୀଙ୍କୁ ପ୍ରବର୍ତ୍ତାଇଲେ । ତାଙ୍କ ମତରେ, ନିଷ୍ଠାପର ଅହିଂସା ନୀତି ବଳରେ ସ୍ୱରାଜ୍ୟ ହାସଲ ହୋଇପାରିବ । ଆନ୍ଦୋଳନର ଅଗ୍ରଗତି- ୧୯୨୧ ଖ୍ରୀ.ଅ.ର ପ୍ରାରମ୍ଭରେ ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ ହେଲା । ହଜାର ହଜାର ଜନସାଧାରଣ ଏଥ‌ିରେ ଯୋଗଦାନ କରି ଏହାକୁ ଗଣଆନ୍ଦୋଳନର ରୂପ ଦେଇଥିଲେ । ଶତକଡ଼ା ୮୦ ଭାଗ ଲୋକ ନିର୍ବାଚନ ବର୍ଜନ କଲେ । ଖ୍ୟାତନାମା ଆଇନଜୀମାନେ; ଯଥା- ମୋତିଲାଲ ନେହେରୁ, ଚିତ୍ତରଞ୍ଜନ ଦାସ, ବଲ୍ଲଭଭାଇ ପଟେଲ, ରାଜେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରସାଦ କୋର୍ଟକଚେରୀ ବର୍ଜନ କରିଥିଲେ । ବହୁସଂଖ୍ୟକ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀ ସ୍କୁଲ ଓ କଲେଜ ବର୍ଜନ କରି ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନରେ ଯୋଗଦେଲେ । ଲୋକମାନେ ବିଦେଶୀଦ୍ରବ୍ୟ ବର୍ଜନ କଲେ । ଦେଶର ସର୍ବତ୍ର ଲୁଗାବୁଣା ଓ ସୂତାକଟା ଆରମ୍ଭ ହେଲା । ସ୍ଵଦେଶୀ ବସ୍ତୁର ଆଦର ବଢ଼ିଲା । ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନର ନେତୃତ୍ଵ ନେଇଥିଲେ ମହମ୍ମଦ ସୌକତ ଅଲ୍ଲୀ, ମହମ୍ମଦ ଅଲ୍ଲୀ, ଡଃ ଆନସାରୀ, ମୌଲାନା ଆବୁଲ କାଲାମ ଆଜାଦ, ଚିତ୍ତରଞ୍ଜନ ଦାସ, ଲାଲା ଲଜପତ୍ ରାୟ, ମୋତିଲାଲ ନେହେରୁ ଓ ଜବାହରଲାଲ ନେହେରୁ ଇତ୍ୟାଦି ତୁଙ୍ଗ ନେତାମାନେ ।

ସରକାରଙ୍କ ଦମନ ନୀତି- ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନର ଅଗ୍ରଗତିକୁ ପ୍ରତିରୋଧ କରିବାପାଇଁ ଇଂରେଜ ସରକାର ଦମନନୀତି ପ୍ରୟୋଗ କରିଥିଲେ । ବହୁ ଜାତୀୟତାବାଦୀ ନେତାଙ୍କୁ ଗିରଫ କରାଗଲା । ଭାରତ ଦର୍ଶନରେ ଆସିଥୁବା ୱେଲ୍ସର ଯୁବରାଜଙ୍କୁ ଭାରତୀୟମାନେ ଦେଶବ୍ୟାପୀ ହରତାଳ କରି ସ୍ଵାଗତ କରିଥିଲେ । ଫଳରେ ଇଂରେଜ ସରକାର ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ଉପରେ ଅକଥନୀୟ ଅତ୍ୟାଚାର, ଗୁଳି ଓ ଲାଠିଚାଳନା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ଇଂରେଜ ସରକାର ୩୦,୦୦୦ ଲୋକଙ୍କୁ ଗିରଫ କଲେ । ସରକାରଙ୍କ ଦୃଢ଼ ଦମନନୀତି ସତ୍ତ୍ଵେ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ ଦ୍ରୁତବେଗରେ ପ୍ରସାରଲାଭ କରିଥିଲା ।

ଆନ୍ଦୋଳନ ପ୍ରତ୍ୟାହାର- ଆନ୍ଦୋଳନ ଅଗ୍ରଗତି କରୁଥିବାବେଳେ ହଠାତ୍‌ ୧୯୨୨ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଫେବୃୟାରୀ ୫ ତରିଖ ଦିନ ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶର ଚୌରୀଚୌରାଠାରେ ଉଭ୍ୟକ୍ତ ଜନତା ଏକ ପୋଲିସ୍ ଥାନାରେ ଅଗ୍ନିସଂଯୋଗ କରିଥିଲେ । ଏଥ‌ିରେ ୨୨ ଜଣ ପୋଲିସ୍ କର୍ମଚାରୀ ଜୀବନ୍ତ ଦଗ୍‌ଧ ହୋଇଥିଲେ । ଏହି ଘଟଣାରେ ମର୍ମାହତ ହୋଇ ଗାନ୍ଧିଜୀ ହଠାତ୍ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ସ୍ଥଗିତ ରଖୁଲେ । ଅବଶ୍ୟ ଏଥିପାଇଁ କଂଗ୍ରେସର ତୁଙ୍ଗ ନେତାମାନେ ତାଙ୍କୁ ସମାଲୋଚନା କରିଥିଲେ । ଇଂରେଜ ସରକାର ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କୁ ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୪, ୧୯୨୨ରେ ଗିରଫ କରି ଜେଲ୍‌କୁ ପଠାଇ ଦେଇଥିଲେ । ସେ ଦୀର୍ଘ ୬ ବର୍ଷକାଳ ବନ୍ଦୀ ଅବସ୍ଥାରେ ପୁନାର ୟାରୱାଡ଼ା ସେଣ୍ଟ୍ରାଲ ଜେଲ୍‌ରେ ରହିଥିଲେ । ପରେ ଅସୁସ୍ଥତା ହେତୁ ତାଙ୍କୁ ଜେଲରୁ ମୁକ୍ତ କରାଯାଇଥିଲା ।

ଫଳାଫଳ – ‘ଗାନ୍ଧିଜୀ ଜେଲରୁ ମୁକ୍ତିଲାଭ କରି ଗଠନମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟରେ ନିଜକୁ ନିୟୋଜିତ କଲେ । ସେ ଜନସାଧାରଣଙ୍କୁ ଚରଖାଦ୍ଵାରା ସୂତା କାଟିବାକୁ ଉତ୍ସାହିତ କଲେ । ଅସ୍ପୃଶ୍ୟତା ଦୂରୀକରଣ ଓ ନିଶା ନିବାରଣପାଇଁ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମଗୁଡ଼ିକ ହାତକୁ ନେଇଥିଲେ । ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ ବିଫଳ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଏହାର ଫଳାଫଳ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ ଥିଲା । ଏହାଦ୍ଵାରା ଭରତର ସ୍ଵାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳକୁ ପରିବ୍ୟାପ୍ତ ହେଲା । ଭାରତୀୟମାନଙ୍କର ବ୍ରିଟିଶ ବିରୋଧୀ ମନୋଭାବ ତୀବ୍ରତର ହେଲା । ଏହାପରେ କଂଗ୍ରେସ କେବଳ ଭାରତୀୟ ନେତାମାନଙ୍କ ଅନୁଷ୍ଠାନ ନହୋଇ ଭାରତୀୟ ଜନତାଙ୍କ ଅନୁଷ୍ଠାନ ହେଲା । ଗାନ୍ଧିଜୀ ଭାରତର ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଜନପ୍ରିୟ ନେତାରୂପେ ସ୍ଵୀକୃତ ହେଲେ । ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କର ଆତ୍ମବିଶ୍ଵାସ ବୃଦ୍ଧି କରିଥିଲା । ପରବର୍ତୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ପାଇଁ ଭାରତୀୟମାନେ ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱକୁ ଅପେକ୍ଷା କରି ରହିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 13 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୨ । ଓଡ଼ିଶାରେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନର ପ୍ରଭାବ କିପରି ଅନୁଭୂତ ହୋଇଥିଲା ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
Answer:
ସମଗ୍ର ଭାରତରେ ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ଵରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ପ୍ରତିଧ୍ଵନି ପ୍ରତିଫଳିତ ହୋଇଥିଲା ଓଡ଼ିଶାରେ । ଓଡ଼ିଶାରେ ଯଦୁମଣି ମଙ୍ଗରାଜଙ୍କ ନେତୃତ୍ଵରେ ରେଭେନ୍ସା କଲେଜର କେତେକ ଛାତ୍ର ପ୍ରତିରକ୍ଷା ବାହିନୀରେ ଯୋଗଦେଇ ଇଂରେଜମାନଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲେ ପ୍ରଥମ ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ । ମାତ୍ର ଯୁଦ୍ଧ ପରେ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କୁ କିଛିଟା ରାଜନୈତିକ ଅଧିକାର ଦେବା ପରିବର୍ତ୍ତେ କଠୋର ରାୱାଲଡ୍ ଆଇନ ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ କରିଥିଲେ ଇଂରେଜମାନେ । ଇଂରେଜମାନଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପରେ ଅତିଷ୍ଠ ହୋଇ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଶେଷରେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ କରିବାପାଇଁ ସ୍ଥିର କରିଥିଲେ ।

୧୯୨୦ ଡିସେମ୍ବର ମାସରେ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସର ନାଗପୁର ଅବେଶନରେ ଓଡ଼ିଶାରୁ ୩୫ ଜଣ ପ୍ରତିନିଧ୍ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସଙ୍କ ନେତୃତ୍ଵରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ହରେକୃଷ୍ଣ ମହତାବ, ମୁକୁନ୍ଦପ୍ରସାଦ ଦସ, ନିରଞ୍ଜନ ପଟ୍ଟନାୟକ, ଭାଗୀରଥ୍ ମହାପାତ୍ର, ଯଦୁମଣି ମଙ୍ଗରାଜ ପ୍ରଭୃତି ନେତାମାନେ ମୁଖ୍ୟ ଥିଲେ । ଏହି ଅଧୂବେଶନରେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ବିପୁଳ ଉତ୍ସାହ ଓ ଉନ୍ମାଦନାର ସହ ଗୃହୀତ ହୋଇଥିଲା । ଏହାଛଡ଼ା ଏଥିରେ ଭାଷାସୂତ୍ରରେ ପ୍ରଦେଶ ଗଠନ ନୀତିକୁ ମାନିନିଆଯାଇ ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରାଦେଶିକ କଂଗ୍ରେସ କମିଟି ଗଠନକୁ ସ୍ୱୀକୃତି ପ୍ରଦାନ କରାଗଲା । ଓଡ଼ିଶାର ପ୍ରତିନିଧୁମାନେ ନୂତନ ଆଶା ନେଇ ଓଡ଼ିଶାକୁ ଫେରିଆସି ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ଵରେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ସକ୍ରିୟ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କଲେ । ପଣ୍ଡିତ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ ଉତ୍କଳ କଂଗ୍ରେସ କମିଟି ଗଠନ କରି ତା’ର ସଭାପତି ହେଲେ ଓ ଓଡ଼ିଶାରେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନର ପରିଚାଳନା ଦାୟିତ୍ଵ କଂଗ୍ରେସ ଉପରେ ନ୍ୟସ୍ତ କରାଗଲା ।

ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଓଡ଼ିଶାର ଅଗଣିତ ଓଡ଼ିଆ ଯୁବକ ସ୍କୁଲ-କଲେଜ ଛାଡ଼ି ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଯୋଗଦେଲେ । ହରେକୃଷ୍ଣ ମହତାବ, ନବକୃଷ୍ଣ ଚୌଧୁରୀ, ଯଦୁମଣି ମଙ୍ଗରାଜ, ନୀଳକଣ୍ଠ ଦାସ, ଗୋପବନ୍ଧୁ ଚୌଧୁରୀ ପ୍ରମୁଖ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅଗ୍ରଗଣ୍ୟ ଥିଲେ । ଗୋପବନ୍ଧୁ ଚୌଧୁରୀ ଡେପୁଟି କଲେକ୍ଟର ଚାକିରିରୁ ଇସ୍ତଫା ଦେଲେ ଓ ପଣ୍ଡିତ ଲିଙ୍ଗରାଜ ମିଶ୍ର ସରକାରୀ ଅଧ୍ୟାପକ ଚାକିରି ଛାଡ଼ି ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଯୋଗଦେଲେ । କଂଗ୍ରେସ କର୍ମୀମାନଙ୍କୁ ତାଲିମ ଦେବାପାଇଁ କଟକର ‘ସ୍ଵରାଜ ଆଶ୍ରମ’ ଓ ଜଗତ୍‌ସିଂହପୁରରେ ‘ଅଳକା ଆଶ୍ରମ’ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଥିଲା । କଟକରେ ଛାତ୍ରମାନେ ‘ସ୍ଵରାଜ ସେବକ ସଂଘ’ ଗଠନ କରିଥିଲେ ।

ଆନ୍ଦୋଳନର ଲକ୍ଷ୍ୟ – ଓଡ଼ିଶାରେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନର ଦୁଇଟି ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥିଲା । ପ୍ରଥମଟି ହେଲା – ବିଦେଶୀ ଦ୍ରବ୍ୟ, ସରକାରୀ କୋର୍ଟକଚେରି, ସରକାରଙ୍କ ପ୍ରଦତ୍ତ ପଦବୀ ଓ ଉପାଧ୍ ଏବଂ ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନଗୁଡ଼ିକୁ ବର୍ଜନ କରିବା । ଦ୍ଵିତୀୟଟି ହେଲା – ଓଡ଼ିଶାରେ ହିନ୍ଦୁ-ମୁସଲମାନମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଐକ୍ୟଭାବ, ନିଶା ନିବାରଣ, ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରସାର ଏବଂ ଓଡ଼ିଶାରେ ଖଦୀର ପ୍ରସାର ଆଦି ଗଠନମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା । ବିଦେଶୀ ଦ୍ରବ୍ୟ ବର୍ଜନ ଓଡ଼ିଶାର ବିଭିନ୍ନ ଜିଲ୍ଲାରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇଥିଲା । କଂଗ୍ରେସ କର୍ମୀମାନେ ବାଲେଶ୍ଵର ଜିଲ୍ଲାରେ ‘ସ୍ଵରାଜ ମନ୍ଦିର’ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରି ବିଦେଶୀ ବସ୍ତ୍ର ବର୍ଜନ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ପଣ୍ଡିତ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସଙ୍କ ପ୍ରରୋଚନାରେ ବହୁ ଓଡ଼ିଆ ଶ୍ରମିକ କଲିକତାସ୍ଥିତ ବିଦେଶୀ ଦୋକାନମାନଙ୍କରେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ଫଳରେ କଲିକତାର ବଡ଼ବଜାରରେ ଦୋକାନଗୁଡ଼ିକ ବନ୍ଦ ହୋଇଯାଇଥିଲା ।

୧୯୨୧ ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୩ ତାରିଖରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଓଡ଼ିଶା ଆସି କଟକର କାଠଯୋଡ଼ି ବାଲିପଠାରେ ସଭା କରିଥିଲେ ଏଥ‌ିରେ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ ସଭାପତିତ୍ୱ କରିଥିଲେ । ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ସଫଳ କରିବାପାଇଁ ବିବିଧ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇଥିଲା । ସରକାରୀ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ ବର୍ଜନ କରିବା ଫଳରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ଜାତୀୟ ବିଦ୍ୟାଳୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହୋଇଥିଲା । ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସଙ୍କ ପ୍ରଚେଷ୍ଟାରେ ସତ୍ୟବାଦୀଠାରେ ଜାତୀୟ ବନବିଦ୍ୟାଳୟ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇଥିଲା । କଟକରେ ଏକ ଜାତୀୟ ବିଦ୍ୟାଳୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହି ବିଦ୍ୟାଳୟମାନଙ୍କରେ ସୂତାକଟା, ଲୁଗାବୁଣା, କାଠକାମ ଓ ହିନ୍ଦୀଶିକ୍ଷା ଇତ୍ୟାଦି ପାଠ୍ୟକ୍ରମ ରହିଥିଲା ।

ଏହି ସମୟରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ଜମିଦାରମାନଙ୍କ ଅତ୍ୟାଚାର ବଢ଼ିଚାଲିଲା । ଜମିଦାରମାନଙ୍କ ବିରୋଧରେ ଉତ୍କଳ ପ୍ରାଦେଶିକ କମିଟି ସ୍ଵର ଉତ୍ତୋଳନ କରିଥିଲା । କନିକାର ରାଜା ରାଜେନ୍ଦ୍ର ନାରାୟଣ ଭଞ୍ଜ ପ୍ରଜାମାନଙ୍କୁ ଅତ୍ୟାଚାର କରି ଭୂରାଜସ୍ୱ ଆଦାୟ କରୁଥିବାରୁ କଂଗ୍ରେସ କର୍ମୀମାନେ ତାଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସ୍ଵର ଉତ୍ତୋଳନ କରିଥିଲେ । ଫଳରେ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ ଓ ଭାଗୀରଥ ମହାପାତ୍ରଙ୍କୁ ଛଅମାସ କାରାଦଣ୍ଡ ଭୋଗିବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା ।

ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଦମନ– ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଦମନ କରିବାପାଇଁ ଇଂରେଜ ସରକାର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ରାଜ୍ୟଭଳି ଓଡ଼ିଶାରେ ମଧ୍ୟ ଦମନମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ କଲେ । ସଭାସମିତି, ଶୋଭାଯାତ୍ରା ବେଆଇନ ବୋଲି ଘୋଷିତ ହେଲା । ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସଙ୍କୁ ହାତକଡ଼ି ପକାଇ ଗିରଫକରି ନିଆଗଲା ଏବଂ ହଜାରିବାଗ ଜେଲକୁ ପଠାଇ ଦିଆଗଲା । ଚୌରୀଚୌରା ହିଂସାକାଣ୍ଡ ପରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ ମର୍ମାହତ ହୋଇ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ସ୍ଥଗିତ ରଖୁବା ଫଳରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ଏହାର ଗତି ଧୂମେଇ ଯାଇଥିଲା ।

ଫଳାଫଳ– ୧୯୨୪ ଜୁନ୍ ୨୪ ତାରିଖରେ ହଜାରିବାଗ ଜେଲ୍‌ରୁ ମୁକ୍ତି ପାଇବା ପରେ ପଣ୍ଡିତ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ କଟକରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ଉତ୍କଳ ପ୍ରାଦେଶିକ କମିଟିରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ । ହରେକୃଷ୍ଣ ମହତାବ ଜେଲରୁ ଫେରିବା ପରେ ୧୯୨୩ ଖ୍ରୀ.ଅ. ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨ ତାରିଖ ଦିନ ବାଲେଶ୍ଵରରୁ ‘ପ୍ରଜାତନ୍ତ୍ର’ ସମ୍ବାଦପତ୍ର ପ୍ରକାଶନ କରିଥିଲେ । ଓଡ଼ିଶାରେ ଏହି ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ ଖଦୀ ଓ ଚରଖା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ପ୍ରସାର କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲା । ମହାତ୍ମାଗାନ୍ଧୀଙ୍କୁ ଜାତୀୟ ନେତାଭାବରେ ସ୍ଵୀକୃତି ମିଳିଲା । ଓଡ଼ିଶାରେ କନିକା କୃଷକ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ପାଥେୟ ଯୋଗାଇଥିଲା ଏହି ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ । ଶେଷରେ ଭାରତ ତଥା ଓଡ଼ିଶାବାସୀଙ୍କ ମନରେ ମୁକ୍ତିସଂଗ୍ରାମ ଜାରି ରଖୁବାପାଇଁ ଅପୂର୍ବ ଉନ୍ମାଦନା ସଞ୍ଚାର କରିଥିଲା । ମୋଟ ଉପରେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଓଡ଼ିଶାର ଭୂମିକା ଥିଲା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 13 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୩ । ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଓଡ଼ିଶାର ଭୂମିକା କ’ଣ ଥିଲା ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
୧୯୨୯ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସର ଲାହୋର ଅଧିବେଶନରେ ଜବାହରଲାଲ ନେହେରୁଙ୍କ ସଭାପତିତ୍ୱରେ ଗୃହୀତ ହୋଇ ୧୯୩୦ରେ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନ । ସେ ୧୯୩୦ ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୨ ତାରିଖ ଦିନ ଐତିହାସିକ ଦାଣ୍ଡିଯାତ୍ରା କରି ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ଏହାର ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଓଡ଼ିଶାରେ ଯଥେଷ୍ଟ ପରିମାଣରେ ଅନୁଭୂତ ହୋଇଥିଲା । ଇଞ୍ଚୁଡ଼ି, କାକଟପୁର ଓ ଗଞ୍ଜାମ ଆଦି ସ୍ଥାନରେ ବ୍ୟାପକ ହୋଇଉଠିଥିଲା ଏହି ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନ । ୧୯୩୦ ଫେବୃୟାରୀ ୨୮ରେ ଉତ୍କଳ ପ୍ରଦେଶ କଂଗ୍ରେସ କମିଟି ଆନୁକୂଲ୍ୟରେ ଆହୂତ ହୋଇଥିଲା ସଭା । ଓଡ଼ିଶାର ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନର ନେତୃତ୍ଵ ନେଇଥିଲେ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଚୌଧୁରୀ । ଲବଣ ସତ୍ୟାଗ୍ରହ ପାଇଁ ବାଲେଶ୍ଵର ଜିଲ୍ଲାର ଇଞ୍ଚୁଡ଼ିକୁ ସର୍ବପ୍ରଥମେ ମନୋନୟନ କରାଯାଇଥିଲା । ହରେକୃଷ୍ଣ ମହତାବ ଓ ସୁରେନ୍ଦ୍ରନାଥ ଦାସଙ୍କ ଉପରେ ନ୍ୟସ୍ତ ଥିଲା ବାଲେଶ୍ଵରର ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀମାନଙ୍କୁ ଏକଜୁଟ କରାଇବାର ଦାୟିତ୍ଵ ।

୧୯୩୦ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଏପ୍ରିଲ ୬ ତାରିଖ ଦିନ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଚୌଧୁରୀ ଓ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର ଦାସଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ୨୧ ଜଣ ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀ କଟକ ସ୍ଵରାଜ ଆଶ୍ରମରୁ ଇଞ୍ଚୁଡ଼ି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଐତିହାସିକ ଯାତ୍ରା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ପୋଲିସ ବାଟରୁ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଚୌଧୁରୀଙ୍କୁ ଗିରଫ କରିନେଇଥିଲେ । ୧୯୩୦ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଏପ୍ରିଲ ୧୪ ତାରିଖ ଦିନ ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀମାନେ ଇଞ୍ଚୁଡ଼ିଠାରେ ଲବଣ ଆଇନ ଭଙ୍ଗ କରିଥିଲେ । ଏପ୍ରିଲ ୨୦ ତାରିଖ ଦିନ ରମାଦେବୀ ଓ ମାଳତୀଦେବୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ଵରେ ଶହ ଶହ ମହିଳା ଇଞ୍ଚୁଡ଼ିକୁ ଯାତ୍ରା କରିଥିଲେ । ଲବଣ ଆଇନ ଭଙ୍ଗକରି ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହରଙ୍କ ସହ ଶହ ଶହ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀ ପୋଲିସ୍ ହାତରେ ଗିରଫ ହୋଇଥିଲେ ।

ଇଞ୍ଚୁଡ଼ି ବ୍ୟତୀତ ଓଡ଼ିଶାର ଉପକୂଳବର୍ତ୍ତୀ ଅଞ୍ଚଳ; ଯଥା- ଅବିଭକ୍ତ କଟକ ଜିଲ୍ଲାର କୁଜଙ୍ଗ, ପୁରୀ ଜିଲ୍ଲାର କୁହୁଡ଼ି ଓ ଅସ୍ତରଙ୍ଗ, ଗଞ୍ଜାମ ଜିଲ୍ଲାର ହୁମା ପ୍ରଭୃତି ସ୍ଥାନରେ ଲୁଣମରା ଅଭିଯାନ ଚାଲୁରହିଲା । ହଜାର ହଜାର ଲୋକ ସରକାରୀ ନୀଳକଣ୍ଠ ଦାସ, ଜଗନ୍ନାଥ ରଥ, ନୀଳାମ୍ବର ଦାସ, କରୁଣାକର ପାଣିଗ୍ରାହୀ ଏବଂ ମଥୁରାମୋହନ ବେହେରା ବାଲେଶ୍ଵର ଜିଲ୍ଲାର ମାର୍ଥାଠାରେ ଲବଣ ସତ୍ୟାଗ୍ରହର ନେତୃତ୍ଵ ନେଇଥିଲେ । ଓଡ଼ିଶାରେ ସ୍କୁଲମାନଙ୍କରୁ ବହୁ ଅଳ୍ପବୟସ୍କ ଛାତ୍ର ଏକତ୍ରିତ ହୋଇ ବାନରସେନା ଗଠନକରି ଆନ୍ଦୋଳନାତ୍ମକ କାର୍ଯ୍ୟ ଚାଲୁରଖୁଲେ । ଲୁଗାପୋଡ଼ି, ମଦଦୋକାନ ଆଗରେ ପିକେଟିଂ ଆଦି ସେମାନଙ୍କର ପ୍ରଧାନକାର୍ଯ୍ୟ ଥିଲା । ପୋଲିସ୍ ସେମାନଙ୍କୁ ବେତମାଡ଼ଦ୍ଵାରା ଦମନ କରିବାପାଇଁ ଚେଷ୍ଟାକରି ବିଫଳ ହେଲେ ।

ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଯୋଗଦେଇ ଓଡ଼ିଶାର ବହୁ ନେତା ସରକାରଙ୍କଦ୍ଵାରା ଗିରଫ ହୋଇଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ହରେକୃଷ୍ଣ ମହତାବ, ଗୋପବନ୍ଧୁ ଚୌଧୁରୀ, ଲିଙ୍ଗରାଜ ମିଶ୍ର, ନନ୍ଦକିଶୋର ଦାସ, ନୀଳକଣ୍ଠ ଦାସ, ଯଦୁମଣି ମଙ୍ଗରାଜ, କୃପାସିନ୍ଧୁ ହୋତା, ରମାଦେବୀ, ସରଳାଦେବୀ ପ୍ରଭୃତି ପ୍ରମୁଖ ଥିଲେ । ୧୯୩୧ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ଗାନ୍ଧି-ଇର୍‌ଉଇନ୍ ଚୁକ୍ତି ସ୍ୱାକ୍ଷରିତ ହେବାପରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରି ନେଇଥିଲେ । ଚୁକ୍ତିର ସର୍ଭେ ଅନୁସାରେ ବଡ଼ଲାଟ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କର କେତେକ ନ୍ୟାଯ୍ୟ ଦାବିକୁ ମାନିନେଇଥିଲେ ।

କିନ୍ତୁ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଦ୍ଵିତୀୟ ଗୋଲ୍ଟେବୁଲ ବୈଠକରୁ ନିରାଶ ହୋଇ ଫେରିବା ପରେ ପୁନର୍ବାର ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନ ଚଳାଇବାପାଇଁ ଦେଶବାସୀଙ୍କୁ ଆହ୍ୱାନ କରିଥିଲେ । ଫଳରେ ଦେଶର ଚାରିଆଡ଼େ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ ପୂର୍ବାପେକ୍ଷା ତୀବ୍ରଭାବରେ ଚାଲିଲା । ପୋଲିସ୍ ଓଡ଼ିଶାରେ କଟକ, ପୁରୀ, ବାଲେଶ୍ଵର ଏବଂ ସମ୍ବଲପୁର ପ୍ରଭୃତି ସ୍ଥାନର କଂଗ୍ରେସ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟଗୁଡ଼ିକୁ ଦଖଲ କରିନେଲେ ଏବଂ ବହୁ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଗିରଫ କରିଥିଲେ । ନୀଳାମ୍ବର ଦାସ, ବିନୋଦ କାନୁନ୍‌ଗୋ, ସୁରେନ୍ଦ୍ରନାଥ ଦାସ ପ୍ରଭୃତି ନେତାମାନେ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ବେଳକୁ ଓଡ଼ିଶାରେ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଭଟ୍ଟା ପଡ଼ିଯାଇଥିଲା ।

ଓଡ଼ିଶାରେ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନର ଫଳାଫଳ ଥିଲା ସୁଦୂରପ୍ରସାରୀ । ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ ଫଳରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ଜନଜାଗରଣ ଅଧ୍ବକ ପରିମାଣରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା । ୧୯୩୧ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ କଟକଠାରେ ରାଧାନାଥ ରଥ, ମଧୁସୂଦନ ପଟ୍ଟନାୟକ, ବାଲୁଙ୍କେଶ୍ୱର ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଓ ଗୋବିନ୍ଦ ଚନ୍ଦ୍ର ମିଶ୍ରଙ୍କ ଉଦ୍ୟମରେ ପ୍ରଥମ ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଜା ସମ୍ମିଳନୀ ଆୟୋଜିତ ହୋଇଥିଲା । ଓଡ଼ିଶାରେ ଏହି ସମୟରେ ‘ସମାଜ’ ଓ ‘ପ୍ରଜାତନ୍ତ୍ର’ ନାମକ ଦୁଇଟି ସାପ୍ତାହିକ ସମ୍ବାଦପତ୍ର ଦୈନିକ ରୂପେ ପ୍ରକାଶଲାଭ କରିଥିଲା । ଓଡ଼ିଶାରେ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନ ନାରୀ ଜାଗରଣ ପାଇଁ ଭିତ୍ତିଭୂମି ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 13 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୪। ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ କେଉଁ ପରିସ୍ଥିତିରେ ଆରମ୍ଭ ହେଲା ? ଭାରତର ସ୍ଵାଧୀନତାକୁ ଏହା କିପରି ତ୍ବରାନ୍ବିତ କଲା ?
Answer:
୧୯୪୨ରେ ଭାରତର ରାଜନୀତି ଜିନ୍ନାଙ୍କ ପାକିସ୍ତାନ ଦାବି, ଜାପାନୀମାନଙ୍କର ସୀମାନ୍ତ ଆକ୍ରମଣ ଏବଂ ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ଦମନନୀତି ଯୋଗୁଁ ଶୋଚନୀୟ ଅବସ୍ଥାରେ ପହଞ୍ଚିଲା । ଦେଶରେ ଅରାଜକତା ଓ ଅଶାନ୍ତି ଦିନକୁ ଦିନ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଲା । ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ଉପଲବ୍‌ଧୁ କଲେ ଯେ ଇଂରେଜମାନେ ଭାରତର ବର୍ତ୍ତମାନ ଓ ଭବିଷ୍ୟତକୁ ନେଇ ଅଧିକ ସମୟ ଖେଳ ଖେଳିଲେ ଦେଶର ସର୍ବନାଶ ଘଟିବ । ତେଣୁ ସେ ହଠାତ୍‌ ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ କରିବାପାଇଁ ସ୍ଥିର କଲେ । ଏହାଛଡ଼ା ସେ ଆଶାକଲେ ଯେ ସରକାର ଏପରି ସଂକଟକାଳରେ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଦବାଇବାପାଇଁ କଠୋର ନୀତି ଅବଲମ୍ବନ ନକରି ଆପୋଷ ସମାଧାନ ପାଇଁ ଉଦ୍ୟମ କରିବେ । କେତେକ ତୁଙ୍ଗନେତା ସରକାରଙ୍କଠାରୁ ଠିକ୍ ଓଲଟା ଆଶା କରୁଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କର ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ଅଗ୍ରାହ୍ୟ କରିପାରିଲେ ନାହିଁ ।

ଆନ୍ଦୋଳନର ପୃଷ୍ଠଭୂମି– ପ୍ରଥମତଃ, ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ଇଂଲଣ୍ଡରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ସାର୍ ଷ୍ଟାଫୋର୍ଡ଼ କ୍ରିପ୍‌ସଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଏକ ଦଳ ଭାରତ ପଠାଇଥିଲେ । ଏହା ‘କ୍ରିପ୍‌ ମିଶନ’ ନାମରେ ବିଖ୍ୟାତ । ବିଭିନ୍ନ ଦଳ ସହିତ ଆଲୋଚନା କରି ଭାରତରେ ଔପନିବେଶିକ ସ୍ୱାୟତ୍ତ ଶାସନ ପ୍ରଚଳନ କରିବାର ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଥିଲେ କ୍ରିପ୍‌ସ । ଏଥ‌ିରେ ଭାରତ ବିଭାଜନର ମଞ୍ଜି ସୁପ୍ତଭାବରେ ରହିଥ‌ିବାରୁ ଗାନ୍ଧିଜୀ କ୍ରିପ୍‌ସଙ୍କ ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବରେ ଉତ୍‌କ୍ଷିପ୍ତ ହୋଇଥିଲେ । ଫଳରେ କ୍ରିପ୍‌ସଙ୍କ ପ୍ରସ୍ତାବ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କଦ୍ଵାରା ଗୃହୀତ ହେଲାନାହିଁ । ଦ୍ଵିତୀୟତଃ, ଜାପାନ ବର୍ମା ଅଧିକାର କରିବା ପରେ ସେଠାରୁ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ କରିଥିବା ଭାରତୀୟ ଶରଣାର୍ଥୀମାନେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କର ଅତ୍ୟାଚାର ସମ୍ପର୍କରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଥିଲେ ଯାହା ବହୁ ନେତାଙ୍କୁ ବିଚଳିତ କରିଥିଲା ।

ତେଣୁ ଇଂରେଜମାନଙ୍କୁ ଭାରତରୁ ତଡ଼ିବାର ଉପଯୁକ୍ତ ସମୟ ଆସିଯାଇଛି ବୋଲି କଂଗ୍ରେସ ଉପଲବ୍‌ଧ୍ଵ କରିଥିଲା । ତୃତୀୟତଃ, ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଜାପାନ ଆକ୍ରମଣର ଭୟ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କୁ ଲାଗିଥିଲା । ଇଂରେଜମାନଙ୍କୁ ସିଙ୍ଗାପୁର, ମାଳୟ ଏବଂ ବର୍ମାରେ ପରାସ୍ତ କରିବା ପରେ କାଳେ ଭାରତଆଡ଼କୁ ଜାପାନ ମାଡ଼ିଆସିବ, ଏଥ‌ିପାଇଁ ଭାରତୀୟମାନେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କୁ ଭାରତରୁ ତଡ଼ିବାପାଇଁ କଂଗ୍ରେସ ନେତାମାନେ ଚାହିଁଥିଲେ । ଏହିସବୁ କାରଣପାଇଁ ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନର ଉତ୍ପତ୍ତି ଘଟିଥିଲା ।

ଭାରତଛାଡ଼ ପ୍ରସ୍ତାବ– ୮ ଅଗଷ୍ଟ ୧୯୪୨ରେ ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସର ବମ୍ବେ ଅଧିବେଶନରେ ମହାତ୍ମା ଜଳିଉଠିଲା । ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଦମନ କରିବାପାଇଁ ସରକାର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଥିଲେ । ତେଣୁ କଂଗ୍ରେସ ଜଳି ଉଠିଲା । ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଦମନ କରିବାପାଇଁ ସରକାର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଥିଲେ । ତେଣୁ କଂଗ୍ରେସ ଅଧିବେଶନରେ ସେହି ପ୍ରସ୍ତାବ ଗୃହୀତ ହେବାର ଅଳ୍ପ କେଇଘଣ୍ଟା ପରେ ଅଗଷ୍ଟ ୯ ତାରିଖ ପ୍ରତ୍ୟୁଷରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ, ଜବାହରଲାଲ ନେହେରୁ, ଆଜାଦ୍ କୃପାଳିନୀ ପ୍ରମୁଖ ତୁଙ୍ଗ ନେତାଙ୍କୁ ଗିରଫକରି ନିଆଗଲା । କଂଗ୍ରେସକୁ ବେଆଇନ ଘୋଷଣା କରାଗଲା ଏବଂ ଦେଶସାରା ସବୁ କଂଗ୍ରେସ କର୍ମୀଙ୍କୁ ଜେଲରେ ଭର୍ତ୍ତି କରିଦିଆଗଲା । ସରକାରଙ୍କ ଏଭଳି ଆଚରଣରେ ଜନସାଧାରଣ କ୍ଷୁବ୍‌ଧ ହୋଇ ଆନ୍ଦୋଳନ କରିବାପାଇଁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଲେ । ଫଳରେ ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନକ୍ଷିପ୍ରଗତିରେ ଆଗେଇ ଚାଲିଲା | କାର୍ଯ୍ୟପନ୍ଥା– ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ କଂଗ୍ରେସ ନିମ୍ନ କାର୍ଯ୍ୟପନ୍ଥାମାନ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲା ।

  • କୃଷକମାନେ ଜମିକର ଦେବେନାହିଁ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଟିକସ ପ୍ରଚଳନ ବନ୍ଦ ରହିବ ।
  • ଇଂରେଜ କର୍ମଚାରୀଙ୍କୁ ଖାଦ୍ୟଦ୍ରବ୍ୟ ବିକ୍ରି କରିବେ ନାହିଁ ।
  • କାଗଜ ନୋଟ୍ ଗ୍ରହଣ କରାଯିବ ନାହିଁ ।
  • ରାସ୍ତା, ଟେଲିଗ୍ରାଫ ଲାଇନ୍ ଓ ରେଳଧାରଣା ବିପର୍ଯ୍ୟସ୍ତ କରିଦିଆଯିବ ।
  • ସ୍କୁଲ, କଲେଜ, କୋର୍ଟ ଆଦି ବର୍ଜନ କରାଯିବ ।
  • ପୋଲିସ୍ ଥାନା, କୋର୍ଟ ଓ ଜେଲ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ଅକ୍ତିଆରକୁ ନିଆଯିବ ।
  • ପଞ୍ଚାୟତ ସ୍ତରରେ ଶାନ୍ତି ବାହିନୀ ଗଠନ କରାଯିବ ।
  • ଅହିଂସା ମାର୍ଗରେ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଚାଲୁ ରଖାଯିବ ।

ଉପରୋକ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟମାନ ଦେଶର ସର୍ବତ୍ର ପାଳନ କରିବାପାଇଁ କର୍ମୀମାନେ ଉଦ୍ୟମ କଲେ । ସମଗ୍ର ଦେଶରେ ବିଦ୍ରୋହର ବହ୍ନି ଜଳିଉଠିଲା । ସଭା ଓ ଶୋଭାଯାତ୍ରାରେ ଦେଶ ପ୍ରକମ୍ପିତ ହେଲା । ସହରମାନଙ୍କର ଜୀବନଯାତ୍ରା ଅଚଳ ହୋଇପଡ଼ିଲା; ମାତ୍ର ସରକାରଙ୍କ ଦମନଲୀଳା ଆଗରେ ଆନ୍ଦୋଳନ ବେଶୀଦିନ ବଞ୍ଚୁପାରିଲା ନାହିଁ । ସରକାର ଜନତାଙ୍କ ଉପରେ ଆଖୁବୁଜା ଗୁଳିଚାଳନା, ଲାଠିଚାଳନା ଓ ବୋମାବର୍ଷଣ କଲେ । ଅନେକ ଗ୍ରାମ ଜାଳିଦେଲେ ଓ ସ୍ତ୍ରୀଲୋକମାନଙ୍କ ଉପରେ ଅକଥନୀୟ ଅତ୍ୟାଚାର ଚଳାଇଲେ । ସରକାରୀ ହିସାବ ଅନୁସାରେ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନରେ ୬୦ ହଜାରରୁ ଅଧ‌ିକ ଲୋକ ଗିରଫ ହୋଇଥିଲେ, ଏକହଜାର ଲୋକ ଗୁଳିକାଣ୍ଡରେ ପ୍ରାଣ ହରାଇଥିଲେ ଏବଂ ଦୁଇହଜାର ଲୋକ ଆହତ ହୋଇଥିଲେ ।

ଗାନ୍ଧିଜୀ ଜେଲରେ ୧୯୪୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଏହାର ପ୍ରତିବାଦ କରି ୨୧ ଦିନ ଅନଶନ ପାଳନ କଲେ । ମାତ୍ର ସରକାର ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ପ୍ରତି କୌଣସି ଉଦାରତା ଦେଖାଇ ନଥିଲେ । ସୌଭାଗ୍ୟବଶତଃ ତାଙ୍କର ଅନଶନ ସଫଳ ହୋଇଥିଲା । ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନରେ ମୁସ୍‌ଲିମ୍ ଲିଗ୍ ଜିନ୍ନା ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିନଥିଲେ । ଫଳାଫଳ” ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନର ଫଳାଫଳ ସୁଦୂରପ୍ରସାରୀ ଥିଲା । ପ୍ରଥମତଃ, ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କୁ ସାହସୀ କରିଦେଇଥିଲା । ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ବାଣୀ– ‘କର ବା ମର’ (Do or Die) ଲୋକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା ଅପୂର୍ବ ପ୍ରେରଣା । ତେଣୁ ସେମାନେ ଇଂରେଜ ସରକାରର ଗୁଳି, ଲାଠିମାଡ଼ ଆଦିକୁ ଭୂକ୍ଷେପ କରିନଥିଲେ । ଦ୍ଵିତୀୟତଃ, ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ଆଖ୍ ଖୋଲି ଦେଇଥିଲା । ସେମାନେ ଉପଲବ୍‌ କଲେ ଯେ ଭୟ ମାଧ୍ୟମରେ ଆଉ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କୁ ଶାସନ କରିହେବ ନାହିଁ । ତେଣୁ ଭାରତରେ ବିକଳ୍ପ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରବର୍ତ୍ତନପାଇଁ ସେମାନେ ଚିନ୍ତା କରିବାକୁ ଲାଗିଲେ । ପରିଶେଷରେ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧିଙ୍କର ଭାବମୂର୍ତ୍ତିକୁ ବଳିଷ୍ଠଭାବରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ କରିଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 13 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

ଆନ୍ଦୋଳନ । ସ୍ଵାଧୀନତା ପ୍ରାପ୍ତି ପାଇଁ ଏହା ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ମନରେ ନୂତନ ଉନ୍ମାଦନା ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା । ବ୍ରିଟିଶ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ଗୌରବ-ରବିକୁ ଭାରତବର୍ଷରୁ ଅସ୍ତମିତ କରିବାପାଇଁ ଆବାହନୀ ସଙ୍ଗୀତ ଗାଇଥିଲା ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ । ୧୯୪୨ ଅଗଷ୍ଟ, ବିପ୍ଳବ ଦବିଗଲା ସତ, ମାତ୍ର ଏହାପରେ ଭାରତଛାଡ଼ ଧ୍ଵନି କଂଗ୍ରେସର ମୂଳମନ୍ତ୍ର ହୋଇ ରହିଗଲା । ଜୟପ୍ରକାଶ ନାରାୟଣଙ୍କ ଭାଷାରେ, ‘ଫରାସୀ ବିପ୍ଳବ ଓ ରୁଷ୍ ବିପ୍ଳବ ସେମାନଙ୍କ ଦେଶର ଇତିହାସରେ ଯେଉଁ ସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କରିଅଛି, ୧୯୪୨ର ବିପ୍ଳବକୁ ଆମ ଦେଶ ଇତିହାସରେ ସେହି ସ୍ଥାନ ଦିଆଯାଇପାରେ ।’’

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 4 Long Answer Questions in Odia Medium

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 History Solutions Chapter 4 ଖ୍ରୀ.ପୂ. ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀର ଧର୍ମୀୟ ସଂସ୍କାର ଆନ୍ଦୋଳନ-ଜୈନଧର୍ମ, ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ  Long Answer Questions.

CHSE Odisha 12th Class History Chapter 4 Long Answer Questions in Odia Medium

ଦୀର୍ଘ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

୧ । ବର୍ତ୍ତମାନ ମହାବୀରଙ୍କ ଜୀବନୀ ଓ ନୀତିବାଣୀ ସମ୍ପର୍କରେ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ଖ୍ରୀ.ପୂ. ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀବେଳକୁ ପରବର୍ତୀ ବୈଦିକ ଯୁଗର ଅନ୍ତିମ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ବର୍ଦ୍ଧମାନ ମହାବୀର ତାଙ୍କର ଧର୍ମବାଣୀ ପ୍ରଚାର କରି ମାନବ ସମାଜକୁ ଏକ ନୂତନ ଦିଗ୍‌ଦର୍ଶନ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ ।

  • ଜୀବନୀ – ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୫୪୦ରେ ବୈଶାଳୀର କୁନ୍ଦଗ୍ରାମରେ ଏକ ଜ୍ଞାତ୍ରିକ କ୍ଷତ୍ରିୟ ପରିବାରରେ ବର୍ତ୍ତମାନ ଜନ୍ମଲାଭ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ନାମ ସିଦ୍ଧାର୍ଥ ଓ ମାତାଙ୍କ ନାମ ତ୍ରିଶଳା ଥିଲା । ବର୍ଷମାନଙ୍କ ବାଲ୍ୟଜୀବନ ରାଜକୀୟ ପ୍ରାଚୁର୍ଯ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ କଟିଥିଲା । ପିତା ସିଦ୍ଧାର୍ଥ ବର୍ଷମାନଙ୍କୁ ବିଭିନ୍ନ ଶାସ୍ତ୍ର, ଦର୍ଶନ, ଯୁଦ୍ଧବିଦ୍ୟା ଓ ରାଜ୍ୟ ଶାସନ ଉପରେ ଉପଯୁକ୍ତ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ଯୌବନାବସ୍ଥାରେ ବର୍ଷମାନଙ୍କୁ ରାଜକୁମାରୀ ଯଶୋଦାଙ୍କ ସହିତ ବିବାହ କରାଇ ଦିଆଯାଇଥିଲା । ସେ ସୁଖମୟ ଦାମ୍ପତ୍ୟ ଜୀବନ ଅତିବାହିତ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କର ପ୍ରିୟଦର୍ଶିନୀ ନାମକ ଏକ କନ୍ୟା ଜାତ ହୋଇଥିଲା । କ୍ରମେ ସାଂସାରିକ ଜୀବନ ତାଙ୍କୁ ଚିନ୍ତାଶୀଳ କରିଥିଲା । ଏହାପରେ ସେ ସାଂସାରିକ ବନ୍ଧନ ପ୍ରତି ବୀତସ୍ପୃହ ହୋଇ ୩୦ ବର୍ଷ ବୟସରେ ଗୃହତ୍ୟାଗ କରିଥିଲେ । ଏହାପରେ ସେ ଦୀର୍ଘ ୧୨ ବର୍ଷ କଠୋର ତପସ୍ୟାରେ ନିମଗ୍ନ ହେଲେ । ସେ କିନ୍ତୁ ଥିଲେ ନିର୍ବିକାର । ଶେଷରେ ୪୨ ବର୍ଷ ବୟସରେ ରଜ୍ଜୁପାଳିକା ନଦୀତଟରେ କଠୋର ତପସ୍ୟା ପରେ ସେ ଦିବ୍ୟଜ୍ଞାନ ଲାଭ କଲେ । ସେ କେବଳୀନ୍, ଜୀନ ବା ରିପୁଜୟୀ ଏବଂ ମହାବୀର ନାମରେ ଖ୍ୟାତିଲାଭ କଲେ । କୈବଲ୍ୟ ଲାଭ ପରେ ସେ ତାଙ୍କର ଧର୍ମବାଣୀ ପ୍ରଚାର ପାଇଁ ଭାରତର ବିଭିନ୍ନ ଅଞ୍ଚଳକୁ ଯାତ୍ରା କରିଥିଲେ । ଦୀର୍ଘ ୩୦ ବର୍ଷକାଳ ସେ ମଗଧ, ଅବନ୍ତୀ, ଶ୍ରାବସ୍ତୀ, ମିଥୁଳା, ଚମ୍ପା, ବୈଶାଳୀ ଓ ରାଜଗୃହ ଆଦି ସ୍ଥାନରେ ଧର୍ମପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ । ମଗଧର ରାଜା ବିମ୍ବିସାର ଓ ତାଙ୍କ ପୁତ୍ର ଅଜାତଶତ୍ରୁ, ରାଣୀ ଚେଲ୍‌ ପ୍ରଭୃତିଙ୍କ ସହ ବହୁ ରାଜକର୍ମଚାରୀ ଜୈନଧର୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ଶେଷରେ ସେ ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୪୬୮ରେ ପାବା ନାମକ ସ୍ଥାନରେ ଇହଲୀଳା ସମ୍ବରଣ କରିଥିଲେ । ମହାବୀରଙ୍କ ଶିଷ୍ୟମାନେ ନିର୍ଗ୍ରନ୍ଥ ନାମରେ ପରିଚିତ ହେଲେ ।

BSE Odisha

  • ଧର୍ମବାଣୀ – ଜୈନଧର୍ମର ୨୩ ତମ ତୀର୍ଥଙ୍କର ଥିଲେ ପାର୍ଶ୍ଵନାଥ । ସେ ଚାରୋଟି ସତ୍ୟ ଉପସ୍ଥାପନା କରିଥିଲେ । ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା– ଅହିଂସା, ସତ୍ୟ, ଅଚୌର୍ଯ୍ୟ ଓ ଅପରିଗ୍ରହ । ମହାବୀର ପଞ୍ଚମ ବ୍ରତ ‘ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯ୍ୟ’ ଏଥିରେ ଯୋଗ କରିଥିଲେ । ଏହା ‘ପଞ୍ଚ ମହାବ୍ରତ’ ନାମରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ । ମାନବର ଶୁଦ୍ଧ ଓ ପବିତ୍ର ଜୀବନ ପାଇଁ ଏହି ପଞ୍ଚ ମହାବ୍ରତ ଆବଶ୍ୟକ ବୋଲି ମହାବୀର ମତପୋଷଣ କରିଥିଲେ ।
  • ତ୍ରିରନୁ – ଶୁଦ୍ଧପୂତ ଜୀବନଯାପନ ନିମିତ୍ତ ମହାବୀର ତିନୋଟି ନୀତିର ଅବତାରଣା କରିଥିଲେ । ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା- ସମ୍ୟକ୍ ବିଶ୍ଵାସ, ସମ୍ୟକ୍ ଜ୍ଞାନ ଓ ସମ୍ୟକ୍ ଚରିତ୍ର । ଏହି ତିନୋଟି ନୀତିକୁ ଜୈନଧର୍ମର ତ୍ରିରନୁ କୁହାଯାଏ । ଏହି ତିନୋଟି ନୀତି ଅବଲମ୍ବନ କଲେ ମନୁଷ୍ୟର ଚିତ୍ତ ଶୁଦ୍ଧ ହୋଇଥାଏ ।
  • ଜୀବତତ୍ତ୍ଵ – ମହାବୀର ‘ଜୀବ’ ଓ ‘ଅଜୀବ’ ଦୁଇଟି ଉପାଦାନର ଅବତାରଣା କରିଥିଲେ । ‘ଜୀବତତ୍ତ୍ଵ’ ଓ ‘ଅଜୀବ ତତ୍ତ୍ୱ’ରୁ ଆତ୍ମା ବିଷୟରେ ଧାରଣା ଜାତ ହୋଇଥାଏ । ଆତ୍ମା ହେଉଛି ଜୀବନର ଆଧାର । ଆତ୍ମାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ହେଉଛି କର୍ମବନ୍ଧନରୁ ମଣିଷକୁ ମୁକ୍ତ କରିବା । ଏଣୁ କେବଳ ଜ୍ଞାନ ଓ ଧ୍ୟାନଦ୍ଵାରା ମଣିଷ ଏହା ଲାଭ କରିବାକୁ ସକ୍ଷମ ହୋଇପାରିବ ।
  • କର୍ମବାଦ ଓ କୈବଲ୍ୟ – ମହାବୀର କର୍ମବାଦର ପ୍ରବକ୍ତା ଥିଲେ । ମଣିଷକୁ ତା’ ନିଜ କର୍ମଦ୍ଵାରାହିଁ ସାଧନା ମିଳିଥାଏ । ମାନବର କର୍ମ ତାହାର ଭଲ ଓ ମନ୍ଦ ପାଇଁ ଦାୟୀ । କର୍ମଫଳରୁ ରକ୍ଷା ପାଇବା କାହାରି ପକ୍ଷରେ ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ । ନିଜର ମନ୍ଦ ବା ପାପକର୍ମ ପାଇଁ ସେ କଷ୍ଟ ଭୋଗ କରିଥାଏ । କେବଳ ସୁକର୍ମହିଁ ସୁଫଳ ପ୍ରଦାନ କରିବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଆତ୍ମା ବନ୍ଧନରୁ ମୁକ୍ତ ହୋଇଥାଏ । ପବିତ୍ର ଓ ଶୁଦ୍ଧପୂତ ଜୀବନଯାପନହିଁ ମନୁଷ୍ୟକୁ ପୁନର୍ଜନ୍ମରୁ ମୁକ୍ତି ଦେଇଥାଏ । କାମ, କ୍ରୋଧ, ହିଂସା, ଘୃଣା ଓ ଲୋଭ ପ୍ରଭୃତି ପରିହାର କରିପାରିଲେ ଆତ୍ମଶୁଦ୍ଧି ଘଟିଥାଏ । ସମସ୍ତ ଦୁଷ୍କର୍ମରୁ ମୁକ୍ତ ହେଲେ ମାନବର ଆତ୍ମା ଦିବ୍ୟରୂପରେ ପ୍ରକଟିତ ହୋଇଥାଏ । ଶରୀର ଧାରଣ କରି ପୁନର୍ଜନ୍ମ ଗ୍ରହଣ ନ କରିବାହିଁ ମୋକ୍ଷ ।
  • ଅହିଂସା – ମହାବୀର ଅହିଂସା ନୀତି ଉପରେ ବିଶେଷ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କର ବାଣୀ ଥୁଲା ‘ଅହିଂସା ପରମୋ ଧର୍ମ’ । ତାଙ୍କ ମତରେ, ଉଭୟ ଜଡ଼ ଓ ଚେତନଙ୍କର ଜୀବନୀଶକ୍ତି ଅଛି । ଅର୍ଥାତ୍ ସଜୀବ ଓ ନିର୍ଜୀବ ଉଭୟଙ୍କର ଜୀବନ ଥ‌ିବାର ସେ ମତପୋଷଣ କରିଥିଲେ । ସେ ତାଙ୍କର ଶିଷ୍ୟମାନଙ୍କୁ କଠୋର ଅହିଂସା ନୀତି ପାଳନ ପାଇଁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ । ଜୀବମାନଙ୍କ ପ୍ରତି ଏପରି ଅସୀମ ଦୟା ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଧର୍ମରେ ପରିଲକ୍ଷିତ ହୁଏ ନାହିଁ ।
  • ସଂସ୍କାର ନୀତି – ମହାବୀର ‘ଈଶ୍ଵରଙ୍କ ଅସ୍ତିତ୍ଵ’ ଉପରେ ବିଶ୍ଵାସ ପ୍ରକଟ କରି ନଥିଲେ । ଅପରନ୍ତୁ ସେ ମଣିଷ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ । ମହାବୀର ତତ୍‌କାଳୀନ ସାମାଜିକ ଓ ଧର୍ମନୀତିକୁ କଟୁ ସମାଲୋଚନା କରିଥିଲେ । ସେ ‘ବେଦ’କୁ ଅସ୍ୱୀକାର କରୁଥିଲେ । ବୈଦିକ କର୍ମକାଣ୍ଡ, ପୂଜାପଦ୍ଧତି, କୁସଂସ୍କାର, ଅନ୍ଧବିଶ୍ୱାସକୁ ମହାବୀର ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରିଥିଲେ । ସାମାଜିକ ଭେଦଭାବ ଓ ଜାତିପ୍ରଥା ବିରୁଦ୍ଧରେ ଜୈନମାନେ ମତପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ । ମହାବୀର ‘ବ୍ରାହ୍ମଣମାନଙ୍କ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ’କୁ ଅସ୍ଵୀକାର କରିଥିଲେ । ଜୈନ ଧର୍ମାବଲମ୍ବୀମାନେ ଦୁଇଟି ସଂପ୍ରଦାୟରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ; ଯଥା- ଦିଗମ୍ବର ଓ ଶ୍ଵେତାମ୍ବର । ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ଭଳି ଜୈନଧର୍ମ ଭାରତ ବାହାରେ ପ୍ରସାରଲାଭ କରିନଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଆଜି ଭାରତର ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରାନ୍ତରେ ଏହା ଏକ ଧର୍ମଭାବରେ ନିଜର ସ୍ଥିତି ବଜାୟ ରଖୁଛି ।

BSE Odisha

୨ । ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଜୀବନୀ ଓ ବାଣୀ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ସମୀକ୍ଷା କର ।
Answer:
ଖ୍ରୀ.ପୂ. ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀ କେବଳ ଭାରତବର୍ଷରେ ନୁହେଁ, ସମଗ୍ର ବିଶ୍ଵରେ ଏକ ଆଲୋଡ଼ନ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା । ଏହି ସମୟରେ ଭାରତରେ ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧ ତତ୍‌କାଳୀନ ସାମାଜିକ କୁସଂସ୍କାର ଓ ଅନ୍ଧବିଶ୍ଵାସ ବିରୁଦ୍ଧରେ ନିଜର ସଂଗ୍ରାମ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ।

  • ବାଲ୍ୟଜୀବନ – ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧ ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୫୬୬ରେ କପିଳବାସ୍ତୁ ନିକଟସ୍ଥ ଲୁମ୍ବିନୀ ଉଦ୍ୟାନରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କର ପିତା ଶୁଦ୍ଧୋଦନ ଶାକ୍ୟ ବଂଶୀୟ କ୍ଷତ୍ରିୟ ଥିଲେ । ତାଙ୍କ ମାତାଙ୍କ ନାମ ଥିଲା ମାୟାଦେବୀ । ଗୌତମ ଜନ୍ମ ହେବାର ସାତ ଦିନ ପରେ ମାତା ମାୟାଦେବୀଙ୍କର ବିୟୋଗ ଘଟିଥିଲା । ଏହାପରେ ଶିଶୁପୁତ୍ର ଗୌତମଙ୍କର ଲାଳନପାଳନ ଦାୟିତ୍ଵ ବିମାତା ଗୌତମୀଙ୍କ ହସ୍ତରେ ଅର୍ପଣ କରାଯାଇଥିଲା । ଗୌତମଙ୍କର ଶୈଶବ ଅବସ୍ଥା ରାଜପ୍ରାସାଦର ଭୋଗବିଳାସ ଓ ପ୍ରାଚୁର୍ଯ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ କଟିଥିଲା । ବୟସ ବୃଦ୍ଧି ଘଟିବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଗୌତମଙ୍କର ଭୋଗବିଳାସ ଓ ଆମୋଦ–ପ୍ରମୋଦ ପ୍ରତି ବିତୃଷ୍ଣା ଭାବ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା । ସେ ସଂସାର ଓ ସାଂସାରିକ ବନ୍ଧନ ପ୍ରତି ବୀତସ୍ପୃହ ହୋଇପଡ଼ିଲେ । ସୁନ୍ଦରୀ ସ୍ତ୍ରୀ, ରମଣୀୟ ରାଜପ୍ରାସାଦ ଓ ଶିଶୁପୁତ୍ର ରାହୁଳର ଆକର୍ଷଣ ତାଙ୍କୁ ସାଂସାରିକ ବନ୍ଧନ ପ୍ରତି ଆକର୍ଷିତ କରିପାରିଲା ନାହିଁ ।
  • ଗୃହତ୍ୟାଗ – ଚିନ୍ତାମଗ୍ନ ରହୁଥିବାବେଳେ ଚାରୋଟି ଅପୂର୍ବ ଦୃଶ୍ୟ ଗୌତମଙ୍କ ଜୀବନରେ ଅଭୂତପୂର୍ବ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିଥିଲା । ଯେଉଁ ଚାରୋଟି ଦୃଶ୍ୟ ସେ ଅବଲୋକନ କରିଥିଲେ ସେଗୁଡ଼ିକ ଥୁଲା – (୧) ଏକ ଜରାଜୀର୍ଣ୍ଣ ବୃଦ୍ଧ, (୨) ଏକ ବ୍ୟାଧୁଗ୍ରସ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତି, (୩) ଶବାଧାର, (୪) ପ୍ରସନ୍ନଚିତ୍ତ ସନ୍ନ୍ୟାସୀ । ଶେଷରେ ୨୯ ବର୍ଷ ବୟସରେ ସେ ନିଜର ସ୍ତ୍ରୀ, ଶିଶୁପୁତ୍ର, ରାଜପ୍ରାସାଦ ଓ ପରିବାରବର୍ଗଙ୍କୁ ପରିତ୍ୟାଗ କରି ଗଭୀର ନିଶାର୍ଦ୍ଧରେ ସତ୍ୟର ଅନ୍ଵେଷଣ ପାଇଁ ଗୃହତ୍ୟାଗ କରିଥିଲେ । ଗୌତମଙ୍କ ଏହି ଗୃହତ୍ୟାଗକୁ ‘ମହାଭିନିଷ୍କ୍ରମଣ’ ରୂପେ ବୌଦ୍ଧ ଗ୍ରନ୍ଥରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି ।
  • ସନ୍ୟାସ ଜୀବନ ଓ ବୁଦ୍ଧତ୍ଵ ପ୍ରାପ୍ତି – କପିଳବାସ୍ତୁ ତ୍ୟାଗ ପରେ ଗୌତମ ବୈଶାଳୀ ଅଭିମୁଖେ ଯାତ୍ରା କରିଥିଲେ । ସେଠାରେ ସେ ଆଲାରକାଲାମଙ୍କଠାରୁ ଶିକ୍ଷାଲାଭ କରିଥିଲେ । ପରିଶେଷରେ ସେ ନିଜେ ସତ୍ୟର ସନ୍ଧାନ ପାଇଁ ପ୍ରୟାସ କଲେ । ନିରଞ୍ଜନା ନଦୀକୂଳରେ ଏକ ଅଶ୍ଵତ୍‌ଥ ବୃକ୍ଷମୂଳରେ ଧ୍ୟାନମଗ୍ନ ହେଲେ । ସେହିଠାରେ ସେ ଜ୍ଞାନଲାଭ କରି ‘ବୁଦ୍ଧ’ ବା ଜ୍ଞାନୀ ନାମରେ ଖ୍ୟାତ ହେଲେ । ଯେଉଁଠାରେ ସେ ଜ୍ଞାନଲାଭ କଲେ ତାହା ବୋଧଗୟା ନାମରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧି ଲାଭକଲା ।

BSE Odisha

  • ଧର୍ମଚକ୍ର ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ – ସିଦ୍ଧିଲାଭ ପରେ ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧ ଧ୍ୟାନଭଗ୍ନ ନ କରି ସାତଦିନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସେହି ଧ୍ୟାନମୁଦ୍ରାରେ ରହିଥିଲେ । ଏହାପରେ ସେ ବାରାଣସୀର ସାରନାଥ ନିକଟସ୍ଥ ମୃଗବିହାରକୁ ଯାତ୍ରା କରିଥିଲେ । ସେଠାରେ ସେ ୫ଜଣ ବ୍ରାହ୍ମଣ ଶିଷ୍ୟଙ୍କୁ ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ଧର୍ମବାଣୀ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ଏହାକୁ ଇତିହାସରେ ‘ଧର୍ମଚକ୍ର ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ’ ନାମରେ ନାମିତ କରାଯାଇଛି । ସାରନାଥଠାରୁ ବୁଦ୍ଧ ତାଙ୍କର ଧର୍ମପ୍ରଚାର କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ସେ ବାରାଣସୀ, ରାଜଗୃହ, ବୈଶାଳୀ, ଶ୍ରାବସ୍ତୀ, କପିଳବାସ୍ତୁ ଓ ମଗଧ ପ୍ରଭୃତି ସ୍ଥାନ ଭ୍ରମଣ କରି ଧର୍ମପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ । ଦୀର୍ଘ ୪୫ ବର୍ଷ ଧର୍ମ ପ୍ରଚାର କରି ପରିଶେଷରେ ୮୦ ବର୍ଷ ବୟସରେ ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶର କୁଶୀନରା (କୁଶୀନଗର)ଠାରେ ନିର୍ବାଣଲାଭ କରିଥିଲେ ।
  • ଧର୍ମବାଣୀ – ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ପ୍ରଚାରିତ ଧର୍ମବାଣୀ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ଏତେ ସରଳ ଓ ବୋଧଗମ୍ୟ ଥୁଲା ଯେ ଖୁବ୍ କମ୍ ସମୟରେ ଏହା ସମଗ୍ର ଭାରତବର୍ଷରେ ସମସ୍ତଙ୍କର ପ୍ରିୟ ଧର୍ମଭାବରେ ଆଦୃତ ହୋଇଥିଲା । ମାନବ ସମାଜ ଆଗରେ ସଂସାରର ଦୁଃଖକୁ ପ୍ରତିପାଦନ କରି ଏଥୁରୁ ମୁକ୍ତିଲାଭପାଇଁ ବୁଦ୍ଧ ବିଭିନ୍ନ ସରଳ ମାର୍ଗଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ କରିଥିଲେ ।
  • ଚତୁଃ ଆର୍ଯ୍ୟସତ୍ୟ – ବୁଦ୍ଧ ମତବ୍ୟକ୍ତ କରିଥିଲେ ଯେ ଏ ସଂସାରରେ ମାନବ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ଦୁଃଖ, ଯନ୍ତ୍ରଣା ଓ ବନ୍ଧନରେ ଶ୍ଵାସରୁଦ୍ଧ ହୋଇଥାଏ । ଏହି ଦୁଃଖପୂର୍ଣ୍ଣ ସଂସାରରୁ ମୁକ୍ତିଲାଭ ପାଇଁ ସେ ଚାରୋଟି ସତ୍ୟର ଅବତାରଣା କରିଥିଲେ । ଏହାକୁ ‘ଚତ୍ୱାରି ଆର୍ଯ୍ୟସତ୍ୟାନି’ କୁହାଯାଏ । ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା- ଦୁଃଖ, ଦୁଃଖର କାରଣ, ଦୁଃଖ ନିରୋଧ ଓ ଦୁଃଖ ନିରୋଧର ମାର୍ଗ । ଆଶାର ବିନାଶପାଇଁ ବୁଦ୍ଧ କେତୋଟି ସରଳ ମାର୍ଗ ଦର୍ଶାଇଥିଲେ ।
  • ଆର୍ଯ୍ୟ ଅଷ୍ଟାଙ୍ଗ ମାର୍ଗ – ଆର୍ଯ୍ୟ ଅଷ୍ଟାଙ୍ଗ ମାର୍ଗ ହେଉଛି ବୌଦ୍ଧଧର୍ମର ଅନ୍ୟତମ ବାଣୀ I ଏହି ମାର୍ଗ ଅବଲମ୍ବନ କଲେ ମନୁଷ୍ୟର ସକଳ କାମନାର ବିନାଶ ହୋଇଥାଏ । ଫଳରେ ମଣିଷର ‘ପ୍ରଜ୍ଞା’, ‘ଶୀଳ’ ଓ ‘ସମାଧ୍’ ଏ ସମସ୍ତ ବିକଶିତ ହୁଏ ଏବଂ ସେ ନିର୍ବାଣପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥାଏ । ଏହି ମାର୍ଗଗୁଡ଼ିକ ହେଲା- (୧) ସମ୍ୟକ୍ ଦୃଷ୍ଟି, (୨) ସମ୍ୟକ୍ ସଂକଳ୍ପ, (୩) ସମ୍ୟକ୍ ବାକ୍ୟ, (୪) ସମ୍ୟକ୍ କର୍ମ, (୫) ସମ୍ୟକ୍ ଆୟାସ, (୬) ସମ୍ୟକ୍ ଜୀବିକା, (୭) ସମ୍ୟକ୍ ସ୍ମୃତି ଏବଂ (୮) ସମ୍ୟକ୍ ସମାଧି ।
  • ଦଶଶୀଳ ନୀତି – ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମସଂଘର ଭିକ୍ଷୁମାନଙ୍କୁ ଶୁଦ୍ଧପୂତ ଓ ନୀତିମୟ ଜୀବନଯାପନପାଇଁ ଦଶଗୋଟି ଉପଦେଶ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ଏହାକୁ ‘ଦଶଶୀଳ ନୀତି’ କୁହାଯାଏ । ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା- (୧) ହିଂସା କର ନାହିଁ, (୨) ଚୋରି କର ନାହିଁ, (୩) ଅସଦାଚରଣ କର ନାହିଁ, (୪) ମିଥ୍ୟା କୁହ ନାହିଁ, (୫) ମାଦକଦ୍ରବ୍ୟ ସେବନ କର ନାହିଁ, (୬) ନୃତ୍ୟ-ଗୀତରେ ଆକୃଷ୍ଟ ହୁଅ ନାହିଁ, (୭) ସୁକୋମଳ ଶଯ୍ୟାରେ ଶୟନ କର ନାହିଁ, (୮) ଅସମୟରେ ଭୋଜନ କର ନାହିଁ, (୯) ସୁଗନ୍ଧିତ ଓ ବିଳାସପୂର୍ଣ୍ଣ ଦ୍ରବ୍ୟ ବର୍ଜନ କର, (୧୦) ଅର୍ଥ ସଂଚୟ କର ନାହିଁ ।
  • ନିର୍ବାଣ – ଦୁଃଖ, ଯନ୍ତ୍ରଣା, ଆଶା ବା କାମନାର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ବିନାଶପୂର୍ବକ ମାନବ ନିର୍ବାଣମୁଖୀ ହୋଇପାରିବ । ଆତ୍ମା ହେଉଛି ଚିରନ୍ତନ ଓ ଅବିନଶ୍ଵର । ଏହାର କ୍ଷୟ ନାହିଁ କି ବୃଦ୍ଧି ନାହିଁ । ନିର୍ବାଣରେ ଆତ୍ମା ଚିରନ୍ତନ ଶାନ୍ତିରେ ବିଚରଣ କରେ ।

BSE Odisha

  • ପୁନର୍ଜନ୍ମ ଓ କର୍ମଫଳ – ବୁଦ୍ଧ କର୍ମବାଦ ବା କର୍ମଫଳ ଉପରେ ଗଭୀର ଆସ୍ଥା ପ୍ରକଟ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ମତରେ, ମାନବ ହେଉଛି ନିଜର ଭାଗ୍ୟବିଧାତା । ତାହାର କର୍ମହିଁ ତା’ର ଭାଗ୍ୟକୁ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରିଥାଏ । ଉତ୍ତମ କର୍ମ, ଉତ୍ତମ ଫଳ ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ । ମନ୍ଦ କର୍ମ ସର୍ବଦା ମନ୍ଦ ଫଳ ପ୍ରଦାନ କରେ ।
  • ଅହିଂସା – ବୁଦ୍ଧ ଅହିଂସାର ପ୍ରତୀକ ଥିଲେ । ଅହିଂସା ଆଚରଣ ଉପରେ ସେ ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଇଥିଲେ । ଜୀବହତ୍ୟା ଓ ପଶୁବଳିକୁ ସେ କଠୋରଭାବରେ ନିନ୍ଦା କରିଥିଲେ । ‘ଜୀବେ ଦୟା’ ତାଙ୍କ ଧର୍ମର ଏକ ମୁଖ୍ୟ ଦିଗ ଥିଲା ।
  • ସଂସ୍କାର ନୀତି– ବୁଦ୍ଧ ‘ଈଶ୍ଵରଙ୍କ ଅସ୍ତିତ୍ଵ’ ଉପରେ ନୀରବ ଥିଲେ । ଈଶ୍ଵରଙ୍କ ପିତୃତ୍ଵ ଅପେକ୍ଷା ମଣିଷର ଭ୍ରାତୃତ୍ଵ ଉପରେ ସେ ଅଧ୍ଵକ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଇଥିଲେ । ସେ ‘ବ୍ରାହ୍ମଣମାନଙ୍କର ପ୍ରାଧାନ୍ୟ’କୁ ଅସ୍ୱୀକାର କରିଥିଲେ । ପ୍ରଚଳିତ କର୍ମକାଣ୍ଡ, ଯାଗଯଜ୍ଞ ଓ ଅନ୍ଧବିଶ୍ଵାସ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସ୍ଵର ଉତ୍ତୋଳନ କରିଥିଲେ । ସେ ‘ବେଦକୁ ଅସ୍ୱୀକାର’ କରିଥିଲେ । ପରବର୍ତ୍ତୀ ବୈଦିକ ଯୁଗରେ ପ୍ରଚଳିତ ଜଟିଳ କର୍ମକାଣ୍ଡ ଓ ଜାତିପ୍ରଥାକୁ ଘୃଣା କରିଥିଲେ । ଜାତି, ଧର୍ମ ଓ ବର୍ଣ୍ଣ ନିର୍ବିଶେଷରେ ସମସ୍ତେ ତାଙ୍କ ସଂଘର ସଦସ୍ୟ ହୋଇପାରୁଥିଲେ । ବୁଦ୍ଧଙ୍କର ଏହି ସଂସ୍କାରମୂଳକ ନୀତି ଭାରତର ପତିତ, ଅସ୍ପୃଶ୍ୟ ଓ ଅବହେଳିତ ମଣିଷମାନଙ୍କ ପ୍ରାଣରେ ନୂତନ ଆଶା ସଂଚାର କରିଥିଲା । ବୁଦ୍ଧଙ୍କର ନିରହଙ୍କାର ଓ ଉଦାର ଧର୍ମନୀତି ଯୋଗୁଁ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ଭାରତର ବିଭିନ୍ନ କୋଣ ଓ ଅନୁକୋଣରେ ପ୍ରଚାରିତ ହୋଇଥିଲା । କ୍ରମେ ଏହି ଧର୍ମର ସ୍ରୋତ ସମଗ୍ର ଏସିଆ ମହାଦେଶରେ ବ୍ୟାପ୍ତ ହୋଇଯାଇଥିଲା ଏବଂ ବୁଦ୍ଧଙ୍କୁ ‘ଏସିଆର ଆଲୋକ’ ଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରାଗଲା ।

୩ । ଭାରତୀୟ ସଂସ୍କୃତିକୁ ଜୈନଧର୍ମ କିପରି ପ୍ରଭାବିତ କରିଥିଲା ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ଜୈନଧର୍ମର ଉତ୍‌ଥାନ ଫଳରେ ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତର ଚିନ୍ତା-ରାଜ୍ୟରେ ଅଭୂତପୂର୍ବ ଚେତନା ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା । ଜୈନ ଚିନ୍ତାଧାରା ଭାରତୀୟ ଦର୍ଶନ, ସ୍ଥାପତ୍ୟ ଓ କଳା ପ୍ରଭୃତି କ୍ଷେତ୍ରରେ ବ୍ୟାପକରୂପରେ ପ୍ରତିଫଳିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହା ଭାରତୀୟ ସଂସ୍କୃତିର ବିଭିନ୍ନ ବିଭାଗକୁ ପରିପୁଷ୍ଟ କରିଥିଲା ।

  • ରାଜନୈତିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ– ଭାରତର ରାଜନୈତିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଜୈନଧର୍ମ ବିଶେଷ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିଥିଲା । ରାଜ୍ୟ ରାଜ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ଦ୍ଵନ୍ଦ, ହିଂସା ଓ ଦ୍ବେଷକୁ ଏହା ବହୁ ପରିମାଣରେ ପ୍ରଶମିତ କରିଥିଲା ।
  • ଅହିଂସା – ମହାବୀର ଥିଲେ ଅହିଂସାର ଆଦ୍ୟ ପ୍ରବକ୍ତା । ‘ଜୀବେଦୟା’ ଥିଲା ତାଙ୍କ ଧର୍ମର ଅନ୍ୟତମ ବାଣୀ । କାହାରିକୁ କ୍ଳେଶ ଦେବା ଅନୁଚିତ– ଏହା ମହାବୀର ପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ । ମହାବୀରଙ୍କ ଅହିଂସା ନୀତିଦ୍ଵାରା ଭାରତ ଓ ଭାରତ ବାହାରେ ବହୁ ମନୀଷୀ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଥିଲେ ।

BSE Odisha

  • ସାହିତ୍ୟ ଏବଂ ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷା – ଭାରତବର୍ଷରେ ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷା ସହିତ ସାହିତ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଜୈନଧର୍ମର ଅବଦାନ ଥିଲା ଅତୁଳନୀୟ । ମହାବୀର ଅର୍ଜମାଗାଧୀ ଭାଷାରେ ତାଙ୍କର ଧର୍ମବାଣୀ ପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ । ବାସ୍ତବ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବହୁ ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷାକୁ ଉନ୍ନତ କରାଇଥିଲା ଏହି ଜୈନଧର୍ମ । ଜୈନଧର୍ମ ଗ୍ରନ୍ଥମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅଙ୍ଗ, ଉପାଙ୍ଗ, କଳ୍ପସୂତ୍ର ଓ ମୂଳସୂତ୍ର ପ୍ରଭୃତି ମଧ୍ୟ ସଂସ୍କୃତ ଭାଷାରେ ଲେଖାଯାଇଥିଲା । ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତର ଇତିହାସ, ଦର୍ଶନ, କାବ୍ୟ, ଗଣିତ, ଜ୍ୟୋତିଷ ଓ ବିଜ୍ଞାନ ପ୍ରଭୃତି ଅନେକ ବିଷୟ ଜୈନ ସାହିତ୍ୟରେ ସ୍ଥାନ ପାଇଥିଲା ।
  • କଳା, ସ୍ଥାପତ୍ୟ ଓ ଭାସ୍କର୍ଯ୍ୟ – ଜୈନଧର୍ମ ଭାରତବର୍ଷରେ କଳା, ସ୍ଥାପତ୍ୟ ଓ ଭାସ୍କର୍ଯ୍ୟର ଶ୍ରୀବୃଦ୍ଧି ସାଧନ କରିଥିଲା । ରାଜାମାନଙ୍କର ପୃଷ୍ଠପୋଷକତା ଲାଭ କରି ଜୈନକଳା ଓ ସ୍ଥାପତ୍ୟର ବିକାଶ ଘଟିଲା । ଓଡ଼ିଶାର ଖଣ୍ଡଗିରି, ଉଦୟଗିରି ପାହାଡ଼ରେ ଥ‌ିବା ଜୈନ ଗୁମ୍ଫାମାନ, ଏଲୋରାର ଜୈନମନ୍ଦିର, ଜୁନାଗଡ଼ର ଜୈନ ମନ୍ଦିରରାଜି, ରାଜପୁତନାର ଆବୁ ପର୍ବତର ଜୈନ ମନ୍ଦିର, ପାବାପୁରୀ ପ୍ରଭୃତି ପ୍ରାଚୀନ ଜୈନ ସ୍ଥାପତ୍ୟର ନିଦର୍ଶନରୂପେ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଦ୍ୟମାନ ।
  • ସାମାଜିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ – ଜୈନଧର୍ମ ସୁସ୍ଥ ବାତାବରଣ ସୃଷ୍ଟି କରିବାରେ ପ୍ରଧାନ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲା । ବୈଦିକ ଯୁଗରେ ଭାରତୀୟ ସମାଜ ଜାତିଭିତ୍ତିକ ଥିଲା ଏବଂ ସମାଜରେ ବୈଶ୍ୟ, ଶୂଦ୍ର ଇତ୍ୟାଦି ଜାତିର ଲୋକମାନେ ଉପେକ୍ଷିତ ହେଉଥିଲେ । ମାତ୍ର ଜୈନଧର୍ମ ଏହି କଳଙ୍କିତ ପରମ୍ପରାରେ ପୂର୍ଣ୍ଣଚ୍ଛେଦ ପକାଇଥିଲା । ଜାତି, ବର୍ଣ୍ଣ ଓ ଧର୍ମ ନିର୍ବିଶେଷରେ ସମସ୍ତେ ଏହି ଧର୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିପାରୁଥିଲେ ।
  • ବଣିକ ଗୋଷ୍ଠୀର ଉତ୍‌ଥାନ – ଜୈନଧର୍ମ ପ୍ରଥମେ ବିଶେଷକରି ବଣିକ ଗୋଷ୍ଠୀ ମଧ୍ୟରେ ଆଦୃତ ହେବାକୁ ଲାଗିଲା । ଫଳରେ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଭ୍ରାତୃତ୍ଵର ଭାବ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଲା ।
  • ଦାତବ୍ୟ ଅନୁଷ୍ଠାନ ଖୋଲିବା କ୍ଷେତ୍ରରେ – ଜୈନଧର୍ମ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ଦାନୀ ଓ ପରୋପକାରୀ ହେବାପାଇଁ ପ୍ରବର୍ତ୍ତାଇଥଲା । ଜୈନଧର୍ମକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରୁଥିବା ରାଜାମାନେ ଜୈନ ସନ୍ନ୍ୟାସୀଙ୍କ ନିମିତ୍ତ ଗୁମ୍ଫା ନିର୍ମାଣ (ଖାରବେଳଙ୍କ ସମୟରେ) ଖାଦ୍ୟ ତଥା ବସ୍ତ୍ର ପ୍ରଦାନ ଇତ୍ୟାଦି କର୍ମ ସଂପାଦନ କରୁଥିଲେ । ପରବର୍ତୀ ସମୟରେ ଅନେକ ଦାତବ୍ୟ ଅନୁଷ୍ଠାନ ଗଢ଼ିଉଠିଲା ଓ ସମାଜ କଲ୍ୟାଣପାଇଁ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ଆଗ୍ରହୀ କରାଇଲା । ବାସ୍ତବିକ ମହାବୀରଙ୍କ ପ୍ରଚାରିତ ଜୈନଧର୍ମ ପ୍ରଥମଥରପାଇଁ ବ୍ରାହ୍ମଣ୍ୟ ଧର୍ମ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସ୍ଵର ଉତ୍ତୋଳନ କରିଥିଲା । ମହାବୀରଙ୍କ ତ୍ୟାଗପୂତ ଜୀବନ ଓ ମଧୁର ଧର୍ମବାଣୀ ତାଙ୍କ ପ୍ରତି ଲୋକମାନଙ୍କୁ ଆକୃଷ୍ଟ କରିଥିଲା । ସମୟକ୍ରମେ ଜୈନଧର୍ମ ପ୍ରଚାରରେ ଶିଥୁଳତା ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଏହା ଭାରତବର୍ଷରେ ବିଭିନ୍ନ ସମୟ ଅତିକ୍ରାନ୍ତ କରି ତିଷ୍ଠି ରହିଥିଲା ଏବଂ ଏବେ ମଧ୍ଯ ରହିଅଛି । ଏହାହିଁ ଜୈନ ଧର୍ମର ଶ୍ରେଷ୍ଠତ୍ୱ ।

BSE Odisha

୪। ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ କିପରି ଭାରତୀୟ ସଂସ୍କୃତିକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥିଲା ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ଭାରତୀୟ ସଂସ୍କୃତିକୁ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ବିଶେଷଭାବରେ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥିଲା । ଧର୍ମ, କଳା, ସ୍ଥାପତ୍ୟ, ସାହିତ୍ୟ, ଭାଷା ଇତ୍ୟାଦି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅତୁଳନୀୟ ଅବଦାନଦ୍ଵାରା ଏହା ଭାରତୀୟ ସଂସ୍କୃତିକୁ ଋଦ୍ଧିମନ୍ତ କରିଥିଲା ।

  • ରାଜନୈତିକ ଏକତା – ଭାରତର କୋଣ ଅନୁକୋଣରେ ପ୍ରଚାରିତ ହୋଇଥିଲା ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ । ଏହି ଧର୍ମ ପ୍ରଚାର ହେବା ଫଳରେ ଭାରତର ରାଜନୈତିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏକତା ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହେବାପାଇଁ ସୁଯୋଗ ମିଳିଥିଲା । ସମୟକ୍ରମେ ଏହା ଫଳରେ ଅଖଣ୍ଡ ଭାରତର ପରିକଳ୍ପନା ପାଇଁ ଏହା ଭିଭିଭୂମି ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲା ।
  • ହିନ୍ଦୁଧର୍ମ ଉପରେ ପ୍ରଭାବ – ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ହିନ୍ଦୁଧର୍ମକୁ ଅନେକ ମାତ୍ରାରେ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥିଲା । ଅହିଂସା ବ୍ୟତୀତ ମୂର୍ତ୍ତିପୂଜା ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ହିନ୍ଦୁଧର୍ମକୁ ଶିକ୍ଷା ଦେଇଥିଲା । ମହାଯାନପନ୍ଥୀଙ୍କ ବୌଦ୍ଧମୂର୍ତ୍ତି ପୂଜାକୁ ଅନୁସରଣ କରି ହିନ୍ଦୁମାନେ ବିଭିନ୍ନ ଦେବଦେବୀଙ୍କର ମୂର୍ତ୍ତିକୁ ମନ୍ଦିରରେ ସ୍ଥାପନ କରି ପୂଜା କରିବାକୁ ଲାଗିଲେ । ଜଟିଳ ଯାଗଯଜ୍ଞ ଆଦିର ଅବସାନ ଘଟିଲା ଏବଂ ଉପାସନା ପଦ୍ଧତିର ପ୍ରଚଳନ ହେଲା ।
  • ମଠ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ପ୍ରଚଳନ – ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ମଠ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ପ୍ରଚଳନ କରିଥିଲା । ବୌଦ୍ଧଭିକ୍ଷୁ ଓ ଭିକ୍ଷୁଣୀମାନେ ସଂଘରେ ରହୁଥିଲେ । ପରବର୍ତୀ ସମୟରେ ଏହି ମଠ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ହିନ୍ଦୁଧର୍ମ ବହୁଳଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲା । ଶଙ୍କରାଚାର୍ଯ୍ୟ ଭାରତରେ ଚାରୋଟି ପ୍ରସିଦ୍ଧ ମଠ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ।
  • ଜାତିପ୍ରଥାର ବିରୋଧ – ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ଜାତିପ୍ରଥାର ବିରୋଧ କରିଥିଲା । ସମାଜ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ବର୍ଣବୈଷମ୍ୟକୁ ଏହା ତୀବ୍ର ବିରୋଧ କରିଥିଲା । ଏହି ଧର୍ମ ଆଗରେ ବ୍ରାହ୍ମଣଠାରୁ ଶୂଦ୍ରଯାଏ ସମସ୍ତେ ସମାନ ଥିଲେ । ସେଇଥିପାଇଁ ଜାତି-ଧର୍ମ-ଜନ୍ମ ଓ ବର୍ଣ୍ଣ ନିର୍ବିଶେଷରେ ବୌଦ୍ଧସଂଘ ସମସ୍ତଙ୍କପାଇଁ ଉନ୍ମୁକ୍ତ ଥିଲା ।
  • ଲୋକପ୍ରିୟ ଧର୍ମ – ପ୍ରଥମଥରପାଇଁ ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧ ଭାରତବର୍ଷରେ ଏକ ସରଳ, ସୁବୋଧ୍ୟ ଏବଂ ଲୋକପ୍ରିୟ ଧର୍ମ ପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ । ବୈଦିକ କର୍ମକାଣ୍ଡ ଓ ଜଟିଳ ପୂଜାପଦ୍ଧତି ବିରୁଦ୍ଧରେ ସ୍ଵର ଉତ୍ତୋଳନ କରି ଏହା ଖୁବ୍ ଶୀଘ୍ର ଲୋକପ୍ରିୟ ହୋଇପାରିଥିଲା । ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ସରଳ ବାଣୀ ଧନୀଠାରୁ ଦରିଦ୍ର ଯାଏ ସମସ୍ତଙ୍କ ହୃଦୟକୁ ସ୍ପର୍ଶ କରିପାରିଥିଲା ।
  • ସଦାଚାର ଶିକ୍ଷା – ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ମାନବ ସମାଜକୁ ଅନେକଗୁଡ଼ିଏ ସଦ୍‌ଗୁଣ ଶିକ୍ଷା ଦେଇଛି । ସେଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ଅହିଂସା, ସତ୍ୟ, କରୁଣା, ମୈତ୍ରୀ ଇତ୍ୟାଦି ଅନ୍ୟତମ । ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ଏ ସମସ୍ତ ଶିକ୍ଷାଦେଇ ବାସ୍ତବ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସଚ୍ଚରିତ୍ର ଗଠନ କରିବାପାଇଁ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କୁ ପ୍ରେରଣା ଦେଇଥିଲା ।

BSE Odisha

  • ଭାଷା ଓ ସାହିତ୍ୟର ବିକାଶ – ବୁଦ୍ଧଦେବ ସରଳ ପ୍ରାକୃତ ଭାଷାରେ ନିଜର ଧର୍ମବାଣୀ ପ୍ରଚାର କରୁଥିଲେ । ପରବର୍ତୀ ସମୟରେ ପାଲୀ ଭାଷାରେ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ପ୍ରଚାରିତ ହୋଇଥିଲା । କନିଷ୍କଙ୍କ ସମୟରେ ଚତୁର୍ଥ ବୌଦ୍ଧ ସମ୍ମିଳନୀର ସମସ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟ କେବଳ ସଂସ୍କୃତ ଭାଷାରେ ପରିଚାଳିତ ହୋଇଥିଲା । ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ଯୋଗୁ ଭାରତରେ ବିଭିନ୍ନ ଭାଷାଗୁଡ଼ିକର ଉନ୍ନତି ସାଧୂତ ହୋଇଥିଲା । କେବଳ ଭାଷାର ଉନ୍ନତି ନୁହେଁ, ଅପରନ୍ତୁ ସାହିତ୍ୟର ମଧ୍ୟ ବିଶେଷ ଉନ୍ନତି ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଥିଲା । ପାଲୀ ଭାଷାରେ ରଚିତ ଅସଂଖ୍ୟ ବୌଦ୍ଧଗ୍ରନ୍ଥ ଏହାର ପ୍ରମାଣ ବହନ କରେ ।
  • କଳା, ସ୍ଥାପତ୍ୟ ଓ ଭାସ୍କର୍ଯ୍ୟ – ଭାରତୀୟ କଳା, ସ୍ଥାପତ୍ୟ, ଭାସ୍କର୍ଯ୍ୟ ଏବଂ ଚିତ୍ରକଳାକୁ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ବିଶେଷଭାବରେ ପ୍ରଭାବିତ କରିଛି । ଏହା ପୂର୍ବରୁ କେବଳ ମଣ୍ଡପ, ଯଜ୍ଞଶାଳ ଏବଂ ସ୍ତମ୍ଭ ଇତ୍ୟାଦି ନିର୍ମିତ ହେଉଥିଲା । ମାତ୍ର ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ପ୍ରଚାରିତ ହେବା ସହିତ ବୌଦ୍ଧକଳା ଓ ସ୍ଥାପତ୍ୟର ଉନ୍ନତି ଘଟିଲା । ଅଶୋକଙ୍କଠାରୁ କଳା ଓ ସ୍ଥାପତ୍ୟରେ ପ୍ରସ୍ତର ବ୍ୟବହୃତ ହେଲା ଏବଂ ଅସଂଖ୍ୟ ସ୍ତୂପ, ଚୈତ୍ୟ ଓ ଧର୍ମସ୍ତମ୍ଭ ନିର୍ମିତ ହେବାକୁ ଲାଗିଲା । ସାଞ୍ଚ, ସାରନାଥ, ରୁମିନ୍ଦେଇ, ବରହୁତ, କହେରୀ, ଧଉଳି, ଜଉଗଡ଼ ଇତ୍ୟାଦି ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ବୌଦ୍ଧକୀର୍ତ୍ତି ସ୍ଥାନ ପାଇଲା । ସମୟକ୍ରମେ ଗାନ୍ଧାରକଳା ଓ ମଥୁରା କଳାରେ ଅନେକ ବୌଦ୍ଧମୂର୍ତ୍ତି ନିର୍ମିତ ହେଲା । ବୌଦ୍ଧ ଭାସ୍କର୍ଯ୍ୟର ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ଉଦାହରଣ ହେଉଛି ସାଞ୍ଚିସ୍ତୂପର ରେଲିଂ । ବୌଦ୍ଧ ଚିତ୍ରକଳା ମାଧ୍ୟମରେ ଅଜନ୍ତାର ବିଶ୍ଵ ବିଦିତ ଚିତ୍ରକଳା ଇତିହାସ ପ୍ରସିଦ୍ଧ । ଏଲୋରା, କାର୍ଲେ, ବାଘ ଇତ୍ୟାଦି ସ୍ଥାନରେ ବୌଦ୍ଧ ଚିତ୍ରକଳା ଅତ୍ୟନ୍ତ ହୃଦୟସ୍ପର୍ଶୀ ଓ ମର୍ମସ୍ପର୍ଶୀ । ପ୍ରସ୍ତର ଦେହରେ ବୃକ୍ଷ, ଲତା, ଫୁଲ, ପରୀ, ପଶୁ, ପକ୍ଷୀ ପ୍ରଭୃତି ବୌଦ୍ଧକଳା ଅତି ନିଖୁଣଭାବରେ ଖୋଦିତ ହୋଇଥିଲା ।
  • ଭାରତ ଇତିହାସ ଉପରେ ପ୍ରଭାବ – ବୌଦ୍ଧଧର୍ମର ପ୍ରଭାବ ଭାରତର ଇତିହାସ ଉପରେ ବିଶେଷ ଭାବେ ଅନୁଭୂତ ହୋଇଥିଲା । ବୁଦ୍ଧଙ୍କର ଅହିଂସାନୀତି ଭାରତର ଇତିହାସର ଗତିପଥକୁ ଅନେକ ପରିମାଣରେ ବଦଳାଇ ଦେଇଥିଲା । କଳିଙ୍ଗ ଯୁଦ୍ଧପରେ ଅଶୋକ ଚଣ୍ଡାଶୋକରୁ ଧର୍ମାଶୋକରେ ପରିଣତ ହୋଇ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଏହାସହ ମଗଧର ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ଲିପ୍‌ସାରେ ପୂର୍ଣ୍ଣଚ୍ଛେଦ ପଡ଼ିଥିଲା । ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ତତ୍‌କାଳୀନ ସମାଜକୁ ଖୁବ୍ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥିଲା । ଏହି ଧର୍ମ ସାମାଜିକ ଭ୍ରାତୃଭାବ ପ୍ରଚାର କରିଥିଲା ଏବଂ ସମାଜରେ ସାମ୍ୟଭାବ ପ୍ରଚାର କରିଥିଲା । ପ୍ରେମ, ଦୟା, କରୁଣା ଓ କ୍ଷମା ଆଦି ମାନବିକତାର ନୀତିମାନ ପ୍ରଚାର କରି ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କର ଦର୍ଶନକୁ ଖୁବ୍ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥିଲେ । ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ବିଦେଶରେ ମହାନ୍ ଭାରତୀୟ ସଂସ୍କୃତିର ଗୁଣ ଗାନ କରିଥିଲା । ସମୟକ୍ରମେ ଏହା ସିଂହଳ, ଜାପାନ, ଚୀନ୍, ତିବ୍ବତ, ବର୍ମା, ଜାଭା ଓ ସୁମାତ୍ରା ଆଦି ଦେଶକୁ ବ୍ୟାପିଯାଇଥିଲା । ଭାରତ ବାହାରେ ଏହି ଧର୍ମରେ ଦୀକ୍ଷିତ ହୋଇଥିବା ଲୋକମାନେ ଭାରତକୁ ଏକ ପବିତ୍ର ଦେଶରୂପେ ବିବେଚନା କରିଥିଲେ । ଉଦାର ନୀତିର ପ୍ରସାର ଓ ପ୍ରଚାରଦ୍ଵାରା ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ଭାରତୀୟ ସଂସ୍କୃତିର ବ୍ୟାପକତା ସମ୍ପର୍କରେ ବିଶ୍ଵବାସୀଙ୍କୁ ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲା ।

BSE Odisha

୫ । ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ଏବଂ ଜୈନଧର୍ମ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ସାଦୃଶ୍ୟ ଏବଂ ପାର୍ଥକ୍ୟ ସମ୍ପର୍କରେ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ଏବଂ ଜୈନଧର୍ମ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଭାରତୀୟ ଦିଗ୍‌ବଳୟରେ ଉଙ୍କି ମାରିଥିଲେ । ବ୍ରାହ୍ମଣ୍ୟ ଧର୍ମକୁ ବିରୋଧକରି ଉଭୟ ଧର୍ମର ଆବିର୍ଭାବ ଘଟିଥିଲା । ବର୍ତ୍ତମାନ ମହାବୀର ଏବଂ ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧ ସେମାନଙ୍କର ଧର୍ମବାଣୀ ସରଳ ଭାଷାରେ ପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ । ଅହିଂସା, ବୈଦିକ କର୍ମକାଣ୍ଡର ବିରୋଧ, ଜାତିପ୍ରଥାର ଉଚ୍ଛେଦ, ନିର୍ବାଣ ଆଦି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଉଭୟ ଜୈନଧର୍ମ ଏବଂ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବହୁ ସାଦୃଶ୍ୟ ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଥିଲା । ପ୍ରଚାରକଦ୍ଵୟ ମଧ୍ୟ । ଥିଲେ ଶାନ୍ତ ସ୍ଵଭାବର ଅଧିକାରୀ । ଅପର ପକ୍ଷରେ କର୍ମବାଦ, ଈଶ୍ଵର, ମୋକ୍ଷପ୍ରାପ୍ତି ମାର୍ଗ ଆଦି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଉଭୟ ଜୈନ ଏବଂ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ଭିନ୍ନ ମତପୋଷଣ କରିଥିଲେ ।

  • ବ୍ରାହ୍ମଣ୍ୟ ଧର୍ମର ବିରୋଧ– ଉଭୟ ଜୈନଧର୍ମ ଓ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ବ୍ରାହ୍ମଣ୍ୟଧର୍ମର ବିରୁଦ୍ଧାଚରଣ କରିଥିଲେ । ବୈଦିକ କର୍ମକାଣ୍ଡ, ଯାଗଯଜ୍ଞ ଇତ୍ୟାଦି ବିରୁଦ୍ଧରେ ଧର୍ମପ୍ରଚାରକ ଦ୍ଵୟ ସ୍ଵର ଉତ୍ତୋଳନ କରିଥିଲେ । ସେମାନେ ବେଦ ଏବଂ ବ୍ରାହ୍ମଣମାନଙ୍କର ପ୍ରାଧାନ୍ୟକୁ ଅସ୍ଵୀକାର କରିଥିଲେ ।
  • ଜାତିପ୍ରଥାର ବିରୋଧ– ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ଏବଂ ଜୈନଧର୍ମ ସମାଜର ପ୍ରଚଳିତ ଜାତିପ୍ରଥା ବିରୁଦ୍ଧରେ ସ୍ଵର ଉତ୍ତୋଳନ କରିଥିଲେ । ଉଭୟ ଧର୍ମ ସମାଜର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଜାତି ଏବଂ ଧର୍ମର ଲୋକଙ୍କୁ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ଉଭୟ ଧର୍ମ ସମାଜରୁ ଜାତିଆଣ ମନୋବୃତ୍ତିକୁ ଭାଙ୍ଗି ସମାଜରେ ଏକ ସୁସ୍ଥ ବାତାବରଣ ସୃଷ୍ଟି କରିବାକୁ ଇଚ୍ଛା କରିଥିଲେ ।
  • ଅହିଂସା – ଉଭୟ ବୁଦ୍ଧ ଏବଂ ମହାବୀର ଅହିଂସା ନୀତିରେ ବିଶ୍ଵାସ କରୁଥିଲେ । ଅହିଂସା ମାନବ ଜୀବନର ପରମ ଧର୍ମ ବୋଲି ସେମାନେ ବିବେଚନା କରୁଥିଲେ । ଏହି ନୀତି ଉଭୟ ବୌଦ୍ଧ ଏବଂ ଜୈନଧର୍ମକୁ ଲୋକପ୍ରିୟ କରାଇଥିଲା ।
  • କର୍ମଫଳ ଏବଂ ନିର୍ବାଣ– ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧ ଏବଂ ମହାବୀର ଉଭୟ କର୍ମଫଳରେ ବିଶ୍ଵାସ କରୁଥିଲେ । ସକର୍ମଦ୍ଵାରା ମଣିଷ ସୁଫଳ ଓ କୁକର୍ମଦ୍ଵାରା କୁଫଳ ଲାଭ କରିଥାଏ । କୁକର୍ମ କଲେ ମଣିଷ ମନରେ ବାରମ୍ବାର କାମନା ଜାଗ୍ରତ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ସେ ଧରାପୃଷ୍ଠରେ ବାରମ୍ବାର ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରି ସାଂସାରିକ ଦୁଃଖଭୋଗ କରେ । ମାତ୍ର ସତ୍ଵକର୍ମଦ୍ଵାରା ମଣିଷ କର୍ମବନ୍ଧନରୁ ମୁକ୍ତି ଲାଭ କରି ନିର୍ବାଣପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥାଏ ।
  • ଧର୍ମର ବିଭାଜନ– ଉଭୟ ଧର୍ମରେ ବିଭାଜନ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା । ଜୈନଧର୍ମ ଶ୍ଵେତାମ୍ବର ଏବଂ ଦିଗମ୍ବର ଏହି ଦୁଇଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଥିବାବେଳେ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ହୀନଯାନ ଓ ମହାଯାନରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଥିଲା । ସମୟକ୍ରମେ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ପୁନର୍ବାର ବଜ୍ରଯାନ, ତନ୍ତ୍ରଯାନ, ସହଜଯାନ ଇତ୍ୟାଦିରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଥିଲା ।

BSE Odisha

  • ସଂସ୍କାରକ– ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧ ଓ ମହାବୀର ଧର୍ମସଂସ୍କାରକ ଥିଲେ । ସେମାନେ ସମାଜର ଜାତିପ୍ରଥା, କର୍ମକାଣ୍ଡର କଠୋରତା, ପଶୁବଳି ଇତ୍ୟାଦି ବିରୁଦ୍ଧରେ ସ୍ଵର ଉତ୍ତୋଳନ କରି ସମାଜରୁ କୁସଂସ୍କାର ଦୂରୀଭୂତ କରିଥିଲେ ।

ଜୈନଧର୍ମ ଓ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମର ମଧ୍ଯରେ ଥିବା ପାର୍ଥକ୍ୟ :
ଜୈନଧର୍ମ ଓ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ମଧ୍ୟରେ ଅନେକ ସାଦୃଶ୍ୟ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ କେତେକ ପାର୍ଥକ୍ୟ ଦେଖାଯାଏ ।

  • ଅହିଂସା ନୀତି— ଉଭୟ ଜୈନଧର୍ମ ଓ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ଅହିଂସା ନୀତିରେ ବିଶ୍ଵାସ କରୁଥିଲେ । ବୌଦ୍ଧଧର୍ମର ଅହିଂସା ନୀତି ଅତି ସରଳ ଥିବାବେଳେ ଜୈନଧର୍ମର ଅହିଂସା ନୀତି ଅତି କଠୋର ଥିଲା । ବୁଦ୍ଧ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କ ପ୍ରତି ଅହିଂସା ନୀତି ଅବଲମ୍ବନ କରିବାପାଇଁ ଉପଦେଶ ଦେଉଥୁବାସ୍ଥଳେ ଜୈନମାନେ ବୃକ୍ଷ, ଲତା, କୀଟ, ପତଙ୍ଗ, ପାଣି, ପବନ, ପଥର ଉଭୟ ଜୀବ ଓ ଅଜୀବ ପ୍ରତି ଅହିଂସା ନୀତି ଆଚରଣ କରିବାପାଇଁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ ।
  • ମୋକ୍ଷପ୍ରାପ୍ତିର ମାର୍ଗ— ନିର୍ବାଣ ପ୍ରାପ୍ତି ପାଇଁ ମହାବୀର କଠୋର ତପସ୍ୟା ଓ ଆତ୍ମଶୁଦ୍ଧି ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଆରୋପ କରୁଥିବାବେଳେ ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧ ‘ମଧ୍ୟମ ମାର୍ଗ’ର ପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ । ଏଥିପାଇଁ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ଖୁବ୍‌ ଲୋକପ୍ରିୟ ହୋଇଥିବାବେଳେ ଜୈନଧର୍ମ ଧୀରେ ଧୀରେ ଲୋକମାନଙ୍କ ମନରୁ ଅପସରି ଯାଇଥିଲା । କାରଣ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମର ‘ଅଷ୍ଟାଙ୍ଗମାର୍ଗ’ ଖୁବ୍ ସରଳ ଥିବାବେଳେ ଜୈନଧର୍ମର ‘ତ୍ରିରନ୍’ ଖୁବ୍ କଠିନ ମନେ ହୋଇଥିଲା । ଜୈନମାନେ ଆତ୍ମା ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବୋଲି ବିଶ୍ଵାସ କରୁଥିବାବେଳେ ବୌଦ୍ଧମାନେ ଆତ୍ମା ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବୋଲି ମନେକରୁ ନ ଥିଲେ ।
  • ଆତ୍ମା – ଜୈନଧର୍ମରେ ଆତ୍ମାର ସ୍ଵରୂପ ଏବଂ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମରେ ଆତ୍ମାର ସ୍ଵରୂପ ଅତି ବ୍ୟାପକ ଅର୍ଥରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥିଲା । ବୌଦ୍ଧମାନେ ଜୀବନ୍ତ ପ୍ରାଣୀ ଦେହରେ ଆତ୍ମାର ସନ୍ଧାନ ଦେଉଥ‌ିବାବେଳେ ଜୈନମାନେ ନିର୍ଜୀବ ପଦାର୍ଥ ଦେହରେ ମଧ୍ୟ ଆତ୍ମା ଥିବାର ବିଶ୍ଵାସ କରୁଥିଲେ ।
  • ପ୍ରଚାର କ୍ଷେତ୍ର – ପ୍ରଚାର କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏହି ଦୁଇ ଧର୍ମ ମଧ୍ଯରେ ଅନେକ ପାର୍ଥକ୍ୟ ଦେଖାଯାଇଥିଲା । ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ପ୍ରଚାର ଉପରେ ବିଶେଷ ଗୁରୁତ୍ୱ ଆରୋପ କରୁଥିବାବେଳେ ଜୈନଧର୍ମ ପ୍ରଚାରଧର୍ମୀ ନଥିଲା । ଜୈନଧର୍ମ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ପରି ଏତେ ବ୍ୟାପକ ଭାବରେ ପ୍ରଚାରିତ ହୋଇପାରି ନଥିଲା ।
  • ଈଶ୍ଵରଙ୍କ ଅସ୍ତିତ୍ଵ – ମହାବୀର ଈଶ୍ଵରଙ୍କ ଅସ୍ତିତ୍ଵକୁ ଆଦୌ ସ୍ଵୀକାର କରିନଥିଲେ । ଅନ୍ୟ ପକ୍ଷର ବୁଦ୍ଧି ଈଶ୍ଵରଙ୍କ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ନୀରବ ଥିଲେ ।

BSE Odisha

  • ସ୍ଥିତି – ବୌଦ୍ଧଧର୍ମାବଲମ୍ବୀମାନେ ହୁନ ଆକ୍ରମଣ, ରାଜପୁତମାନଙ୍କର ଉତ୍‌ଥାନ ଏବଂ ମୁସଲମାନମାନଙ୍କର ଆକ୍ରମଣରେ ଅତିଷ୍ଠ ହୋଇ ଭାରତ ବାହାରକୁ ପଳାୟନ କରିଥିଲେ । ଅନେକ ଘାତ ପ୍ରତିଘାତର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇ ମଧ୍ୟ ଜୈନଧର୍ମ ଭାରତରେ ତିଷ୍ଠି ରହିଥିଲା । ମୋଟ ଉପରେ ଜୈନଧର୍ମ ଓ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ବୈଦିକ ଧର୍ମକୁ ବିରୋଧ କରି ଭାରତରେ ପ୍ରସାର ଲାଭ କରିଥିଲା । ଉଭୟ ବୁଦ୍ଧ ଏବଂ ମହାବୀର ଜୈନ ବୈଦିକ ଯୁଗରେ ସମାଜରୁ ଅନେକ କୁସଂସ୍କାରକୁ ଅପସାରଣ କରିବାକୁ ସକ୍ଷମ ହୋଇଥିଲେ । ଏଣୁ ଏହି ଦୁଇଧର୍ମ ମଧ୍ଯରେ ଅନେକ ସାମଞ୍ଜସ୍ୟ ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଉପରଲିଖିତ କେତେକ ପାର୍ଥକ୍ୟ ଦେଖାଯାଇଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 6 Objective Questions in Odia Medium

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 History Solutions Chapter 6 ଗୁପ୍ତଯୁଗର ସାଂସ୍କୃତିକ ବିକାଶ Objective Questions.

CHSE Odisha 12th Class History Chapter 6 Objective Questions in Odia Medium

ବସ୍ତୁନିଷ୍ଠ ଓ ଅତିସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
A. ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଚାରୋଟି ଉତ୍ତର ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।

୧ । କେଉଁ ଯୁଗକୁ ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତ ଇତିହାସର ସୁବର୍ଣ୍ଣଯୁଗ ଭାବେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି ?
(କ) ମୌର୍ଯ୍ୟଯୁଗ
(ଖ) ଗୁପ୍ତଯୁଗ
(ଗ) କୁଶାଣ ବଂଶର ରାଜତ୍ଵ
(ଘ) ଦାସବଂଶର ଶାସନ
Answer:
(ଖ) ଗୁପ୍ତଯୁଗ

୨ । ‘କିରାତାର୍ଜୁନୀୟମ୍’ର ରଚୟିତା କିଏ ?
(କ) ଭାରବୀ
(ଖ) ବୀରସେନ
(ଗ) କାଳିଦାସ
(ଘ) ବିଶାଖାଦତ୍ତ
Answer:
(କ) ଭାରବୀ

୩ । ‘ପଦ୍ୟ ଚୂଡ଼ାମଣିର’ ରଚୟିତା କିଏ ?
(କ) ଭର୍ତ୍ତୃହରି
(ଖ) କାଳିଦାସ
(ଗ) ବୁଦ୍ଧଘୋଷ
(ଘ) ଭାରବୀ
Answer:
(ଗ) ବୁଦ୍ଧଘୋଷ

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 6 Objective Questions in Odia Medium

୪ । ‘ଶୃଙ୍ଗାର ଶତକ’ର ରଚୟିତା କିଏ ?
(କ) ଭର୍ତ୍ତୃହରି
(ଖ) ବୁଦ୍ଧଘୋଷ
(ଗ) ଶୂଦ୍ରକ
(ଘ) ବିଶାଖାଦତ୍ତ
Answer:
(କ) ଭର୍ତ୍ତୃହରି

୫ । ‘ମୂଚ୍ଛକଟିକମ୍’ ନାଟକ କିଏ ରଚନା କରିଥିଲେ ?
(କ) ଶୂଦ୍ରକ
(ଖ) ଭାରବୀ
(ଗ) ଭଟ୍ଟି
(ଘ) କାଳିଦାସ
Answer:
(କ) ଶୂଦ୍ରକ

୬ । ‘ଦେବୀଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତମ୍’ ନାଟକର ରଚୟିତା କିଏ ?
(କ) ବିଶାଖାଦତ୍ତ
(ଖ) ଶୂଦ୍ରକ
(ଗ) ଭାରବୀ
(ଘ) ଭର୍ତ୍ତୃହରି
Answer:
(କ) ବିଶାଖାଦତ୍ତ

୭ । ‘ଶକୁନ୍ତଳା’ ନାଟକର ରଚୟିତା କିଏ ?
(କ) କାଳିଦାସ
(ଖ) ଶୂଦ୍ରକ
(ଗ) ଭାରବୀ
(ଘ) ଭଟ୍ଟ
Answer:
(କ) କାଳିଦାସ

୮ । ‘ମେଘଦୂତ’ର ରଚୟିତା କିଏ ?
(କ) କାଳିଦାସ
(ଖ) ମାଘ
(ଗ) ଭଟ୍ଟ
(ଘ) ଭାରବୀ
Answer:
(କ) କାଳିଦାସ

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 6 Objective Questions in Odia Medium

୯। ‘ଦଶକୁମାର ଚରିତ’ର ରଚୟିତା କିଏ ?
(କ) ଦଣ୍ଡୀ
(ଖ) ମାଘ
(ଗ) ଭାରବୀ
(ଘ) ଭଚ୍ଚ
Answer:
(କ) ଦଣ୍ଡୀ

୧୦। ‘ବାସବଦତ୍ତା’ର ରଚୟିତା କିଏ ?
(କ) କାଳିଦାସ
(ଖ) ସୁବନ୍ଧୁ
(ଗ) ବସୁବନ୍ଧୁ
(ଘ) ଅମରସିଂହ
Answer:
(ଖ) ସୁବନ୍ଧୁ

୧୧। ‘ଅମରକୋଷ’ର ରଚୟିତା କିଏ ?
(କ) ଅମରସିଂହ
(ଖ) କାଳିଦାସ
(ଗ) ବସୁବନ୍ଧୁ
(ଘ) ଭାରବୀ
Answer:
(ଘ) ଅମରସିଂହ

୧୨। ‘ଅଣ୍ଟାଧ୍ୟାୟୀ’ କିଏ ରଚନା କରିଥିଲେ ?
(କ) ପାଣିନି
(ଖ) ଅମରସିଂହ
(ଗ) ବାସାୟନ
(ଘ) ଭଚ୍ଚ
Answer:
(କ) ପାଣିନି

୧୩ । ‘କାମସୂତ୍ର’ର ରଚୟିତା କିଏ ?
(କ) ପାଣିନି
(ଖ) ବାସାୟନ
(ଗ) ଅମରସିଂହ
(ଘ) ଭାରବୀ
Answer:
(ଖ) ବାତ୍ସାୟନ

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 6 Objective Questions in Odia Medium

୧୪। ‘ପଞ୍ଚସିଦ୍ଧାନ୍ତକା’, ‘ବୃହସଂହିତା’ ଓ ‘ବୃହତ୍ ଜାତକ’ ଆଦି ଜ୍ୟୋତିଷ ଶାସ୍ତ୍ରର ରଚୟିତା କିଏ ?
(କ) ବରାହମିହିର
(ଖ) କାଳିଦାସ
(ଗ) ବ୍ରହ୍ମଗୁପ୍ତ
(ଘ) ଆର୍ଯ୍ୟଭଟ୍ଟ
Answer:
(କ) ବରାହମିହିର

୧୫। ‘ବ୍ରହ୍ମସିଦ୍ଧାନ୍ତ’ ଓ ‘ଖଣ୍ଡ ଖାଦ୍ୟକ’ ଆଦି ବିଜ୍ଞାନଗ୍ରନ୍ଥର ରଚୟିତା କିଏ ?
(କ) ବରାହମିହିର
(ଖ) କାଳିଦାସ
(ଗ) ବ୍ରହ୍ମଗୁପ୍ତ
(ଘ) ଆର୍ଯ୍ୟଭଟ୍ଟ
Answer:
(ଗ) ବ୍ରହ୍ମଗୁପ୍ତ

୧୬। କିଏ ‘ହସ୍ତୟୁର୍ବେଦ’ ରଚନା କରିଥିଲେ ?
(କ) ଶାଳିହୋତ୍ର
(ଖ) ପାଲକପ୍ଯ
(ଗ) ଶୁଶ୍ରତ
(ଘ) କାଳିଦାସ
Answer:
(ଖ) ପାଲକପ୍ୟ

୧୭ । କିଏ ‘ଅଶ୍ଵଶାସ୍ତ୍ର’ ରଚନା କରିଥିଲେ ?
(କ) ପାଲକପ୍ଯ
(ଖ) ଶାଳିହୋତ୍ର
(ଗ) ଭାରବୀ
(ଘ) ବ୍ରହ୍ମଗୁପ୍ତ
Answer:
(ଖ) ଶାଳିହୋତ୍ର

୧୮। ଦିଲ୍ଲୀର ମେହେରୌଲିଠାରେ ଲୌହସ୍ତମ୍ଭ କେଉଁ ରାଜବଂଶର ରାଜତ୍ଵକାଳରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥୁଲା ?
(କ) ମୌର୍ଯ୍ୟ ରାଜବଂଶ
(ଖ) ଗୁପ୍ତ ରାଜବଂଶ
(ଗ) କୁଶାଣ ରାଜବଂଶ
(ଘ) ସାତବାହନ ରାଜବଂଶ
Answer:
(ଖ) ଗୁପ୍ତ ରାଜବଂଶ

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 6 Objective Questions in Odia Medium

୧୯। କିଏ ‘ସୂର୍ଯ୍ୟୋପରାଗ’ ଓ ‘ଚନ୍ଦ୍ରଗ୍ରହଣ’ର କାରଣ ସମ୍ପର୍କରେ ଦର୍ଶାଇଥିଲେ ?
(କ) ଆର୍ଯ୍ୟଭଟ୍ଟ
(ଖ) ବରାହମିହିର
(ଗ) କାଳିଦାସ
(ଘ) ବିଶାଖାଦତ୍ତ
Answer:
(କ) ଆର୍ଯ୍ୟଭଟ୍ଟ

୨୦ । ଅଜନ୍ତାର କେତେ ନମ୍ବର ଗୁମ୍ଫାରେ ଅଙ୍କିତ ହୋଇଛି ‘ମୁମୂର୍ଷୁ ରାଜକୁମାରୀ’ର ଚିତ୍ର ?
(କ) ୧୨ ନମ୍ବର
(ଖ) ୧୪ ନମ୍ବର
(ଗ) ୧୫ ନମ୍ବର
(ଘ) ୧୬ ନମ୍ବର
Answer:
(ଘ) ୧୬ ନମ୍ବର

୨୧। ‘ଗୌତମଙ୍କର ସଂସାର ତ୍ୟାଗ’ କରୁଥିବାର ଦୃଶ୍ୟ ଅଜନ୍ତାର କେତେ ନମ୍ବର ଗୁମ୍ଫାରେ ଅଙ୍କିତ ହୋଇଅଛି ?
(କ) ୧୬ ନମ୍ବର
(ଖ) ୧୭ ନମ୍ବର
(ଗ) ୧୮ ନମ୍ବର
(ଘ) ୧୯ ନମ୍ବର
Answer:
(ଘ) ୧୯ ନମ୍ବର

୨୨। ‘ବୋଧୂସତ୍ତ୍ଵ ଭୂମି’ ନାଟକର ରଚୟିତା କିଏ ?
(କ) ବସୁବନ୍ଧୁ
(ଖ) ଅସଙ୍ଗ
(ଗ) ବୁଦ୍ଧଉଦାସ
(ଘ) ପାଲକପ୍ୟ
Answer:
(ଖ) ଅସଙ୍ଗ

୨୩। କିଏ ନିଉଟନଙ୍କ ବହୁ ପୂର୍ବରୁ ମାଧ୍ୟାକର୍ଷଣ ଶକ୍ତି ସମ୍ପର୍କରେ ସୂଚନା ଦେଇଥିଲେ ?
(କ) ବ୍ରହ୍ମଗୁପ୍ତ
(ଖ) ଆର୍ଯ୍ୟଭଟ୍ଟ
(ଗ) ବରାହମିହିର
(ଘ) କାଳିଦାସ
Answer:
(କ) ବ୍ରହ୍ମଗୁପ୍ତ

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 6 Objective Questions in Odia Medium

୨୪। କିଏ ଗଣିତରେ ‘ଦଶମିକ ପଦ୍ଧତି’ ଓ ‘ଶୂନ୍ୟ’ର ବ୍ୟବହାର ସମ୍ପର୍କରେ ସୂଚନା ଦେଇଥିଲେ ?
(କ) ବ୍ରହ୍ମଗୁପ୍ତ
(ଖ) ଆର୍ଯ୍ୟଭଟ୍ଟ
(ଗ) ବରାହମିହିର
(ଘ) ବିଶାଖାଦତ୍ତ
Answer:
(ଖ) ଆର୍ଯ୍ୟଭଟ୍ଟ

୨୫। ‘ସାଂଖ୍ୟକାରିକା’ର ରଚୟିତା କିଏ ?
(କ) ଈଶ୍ୱରକୃଷ୍ଣ
(ଖ) ପତଞ୍ଜଳି
(ଗ) ବାସାୟନ
(ଘ) ଜୈମିନୀ
Answer:
(କ) ଈଶ୍ଵରକୃଷ୍ଣ

୨୬। ‘ଆଠ କଥା’ କିଏ ରଚନା କରିଥିଲେ ?
(କ) ବୁଦ୍ଧଘୋଷ
(ଖ) ଦିଗ୍ନାଗ
(ଗ) ବସୁବନ୍ଧୁ
(ଘ) ଅସଙ୍ଗ
Answer:
(କ) ବୁଦ୍ଧଘୋଷ

୨୭। ‘ଋତୁସଂହାର’ର ରଚୟିତା କିଏ ?
(କ) ବିଶାଖଦତ୍ତ
(ଖ) ଶୂଦ୍ରକ
(ଗ) କାଳିଦାସ
(ଘ) ବରାହମିହିର
Answer:
(ଗ) କାଳିଦାସ

୨୮। କେଉଁ ଗୁପ୍ତ ସମ୍ରାଟ ‘କବିରାଜ’ ଉପାଧ୍ଧରେ ବିଭୂଷିତ ହୋଇଥିଲେ ?
(କ) ପ୍ରଥମ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ
(ଖ) ବିକ୍ରମାଦିତ୍ୟ
(ଗ) ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତ
(ଘ) ଅଶୋକ
Answer:
(ଗ) ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତ

୨୯। ଏଲୋରା ଓ ଅଜନ୍ତାର ବୌଦ୍ଧଗୁମ୍ଫା କେଉଁ ବଂଶ ରାଜାଙ୍କଦ୍ଵାରା ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ଗୁପ୍ତବଂଶ
(ଖ) ମୋଗଲ ବଂଶ
(ଗ) ଖୁଜୀ ବଂଶ
(ଘ) ତୋଗଲୋକ ବଂଶ
Answer:
(କ) ଗୁପ୍ତବଂଶ

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 6 Objective Questions in Odia Medium

୩୦ । ଗୁପ୍ତବଂଶର କେଉଁ ରାଜା ‘ନିଜକୁ ପରମ ଭାଗବତ’ ଉପାଧ୍ଧରେ ଭୂଷିତ କରିଥିଲେ ?
(କ) ପ୍ରଥମ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ
(ଖ) ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତ
(ଗ) ଦ୍ଵିତୀୟ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ
(ଘ) ବିକ୍ରମାଦିତ୍ୟ
Answer:
(ଗ) ଦ୍ଵିତୀୟ ଚନ୍ଦ୍ର ଗୁପ୍ତ

୩୧। କେଉଁ ଗୁପ୍ତରାଜାଙ୍କ ସମୟରେ ଅଶ୍ଵମେଧ ଯଜ୍ଞ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥୁଲା ?
(କ) ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତ
(ଖ) ପ୍ରଥମ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ
(ଗ) ଦ୍ଵିତୀୟ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ
(ଘ) ଅଶୋକ
Answer:
(କ) ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତ

୩୨। ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତଙ୍କ ରାଜସଭାକୁ ମଣ୍ଡନ କରିଥିବା ବୌଦ୍ଧଭିକ୍ଷୁଙ୍କ ନାମ କ’ଣ ?
(କ) ତଥାଗତ
(ଖ) ମୋଗଲିପୁରତିସ୍‌
(ଗ) ଉପଗୁପ୍ତ
(ଘ) ବସୁବନ୍ଧୁ
Answer:
(ଘ) ବସ୍ତୁବନ୍ଧୁ

୩୩ । ଗୁପ୍ତବଂଶୀୟ ରାଜା ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତ ସିଂହଳର ରାଜା ମେଘବର୍ଷଙ୍କୁ କେଉଁଠାରେ ଏକ ବୌଦ୍ଧବିହାର ନିର୍ମାଣ କରିବାକୁ ଅନୁମତି ଦେଇଥିଲେ ?
(କ) ମାଳୟ
(ଖ) ଶ୍ର1ଲଙ୍କ।
(ଗ) ବ୍ରହ୍ଖଦେଶ
(ଘ) ବୁଦ୍ଧଗୟା
Answer:
(ଘ) ବୁଦ୍ଧଗୟା

୩୪। ଗୁପ୍ତ ଯୁଗରେ କେଉଁ ଜ୍ଞାନକୋଷ ରଚନା କରାଯାଇଥିଲା ?
(କ) ଶାରଳା ଭାଷାକୋଷ
(ଖ) ଅମରକୋଷ
(ଗ) ମୟୂର ଶତକ
(ଘ) କାବ୍ୟ।ଦର୍ଶ
Answer:
(ଖ) ଅମରକୋଷ

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 6 Objective Questions in Odia Medium

୩୫। ଅଜନ୍ତାର ଦୁଇ ନମ୍ବର ଗୁମ୍ଫାରେ କାହାର ଚିତ୍ର ଅଛି ?
(କ) ମାତା ଓ ପୁତ୍ର
(ଖ) ଅପ୍ସରା
(ଗ) ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଜନ୍ମ
(ଘ) ଶିବ
Answer:
(ଗ) ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଜନ୍ମ

B. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

୧। ଚୀନ୍ ପରିବ୍ରାଜକ _________ ଦ୍ଵିତୀୟ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତଙ୍କ ରାଜତ୍ଵକାଳରେ ଭାରତ ଭ୍ରମଣ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ଫାହିୟାନ୍

୨ । _______ ଥିଲେ ‘ଆର୍ଯ୍ୟସିଦ୍ଧାନ୍ତ’ର ରଚୟିତା ।
Answer:
ଆର୍ଯ୍ୟଭଟ୍ଟ

୩ । ଗୁପ୍ତବଂଶର ରାଜା __________ ନିଜକୁ ‘ପରମ ଭାଗବତ’ ଉପାଧ୍ଧରେ ଭୂଷିତ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ଦ୍ଵିତୀୟ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ

୪ । “ପଦ୍ୟବୂଡ଼।ମଣି”ର ରଚୟିତା __________ ଥିଲେ ।
Answer:
ବୁଦ୍ଧଘୋଷ

୫ । ‘ପଞ୍ଚସିଦ୍ଧ।ନ୍ତିକା’ ର ରଚୟିତା _________ ଥିଲେ ।
Answer:
ବରାହମିହିର

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 6 Objective Questions in Odia Medium

୬ । ‘ଗାଥା ସଂଗ୍ରହ’ର ରଚୟିତା ________ ଥିଲେ ।
Answer:
ବସୁବନ୍ଧୁ

୭ । ପ୍ରସିଦ୍ଧ ବୌଦ୍ଧପଣ୍ଡିତ ବସୁବନ୍ଧୁ ଗୁପ୍ତରାଜା __________ ଙ୍କ ରାଜସଭାରେ ଥିଲେ ।
Answer:
ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତ

୮ । ________ ‘ମୁଚ୍ଛକଟିକମ୍’ର ରଚୟିତା ଅଟନ୍ତି ।
Answer:
ଶୂଦ୍ରକ

୯ । ‘ରଘୁବଂଶମ୍’ ର ରଚୟିତା __________ ଅଟନ୍ତି ।
Answer:
କାଳିଦାସ

୧୦। ‘ମାଳବିକାଗ୍ନିମିତ୍ରମ୍’ର ରଚୟିତା ______ ଅଟନ୍ତି ।
Answer:
କାଳିଦାସ

୧୧ । ‘ପରମାର୍ଥ ସପ୍ତତି’ର ରଚୟିତା _________ ଅଟନ୍ତି ।
Answer:
ବସୁବନ୍ଧୁ

୧୨। ‘ମହାଯାନ ସୂତ୍ରାଳଙ୍କାର’ର ରଚୟିତା ________ ଅଟନ୍ତି ।
Answer:
ଅସଙ୍ଗ

୧୩ । ‘ସାଂଖ୍ୟକାରିକା’ର ରଚୟିତା _________ ଅଟନ୍ତି ।
Answer:
ଈଶ୍ୱରକୃଷ୍ଣ

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 6 Objective Questions in Odia Medium

୧୪ । ‘ପଦାର୍ଥ ଧର୍ମସଂଗ୍ରହ’ର ରଚୟିତା _______ ଅଟନ୍ତି ।
Answer:
ପ୍ରଶସ୍ତପଦ

୧୫। ‘ମହାଯାନ ସପରିଗ୍ରହ’ର ରଚୟିତା _______ ଅଟନ୍ତି ।
Answer:
ଅସଙ୍ଗ

୧୬। ପ୍ରମାଣଶାସ୍ତ୍ର ‘ନ୍ୟାୟପ୍ରବେଶ’ର ରଚୟିତା _________ ଅଟନ୍ତି ।
Answer:
ଦିଗନାଗ

୧୭। ‘ତତ୍ତ୍ଵଅର୍ଥଦିଗମ ସୂତ୍ର’ର ରଚୟିତା _______ ଅଟନ୍ତି ।
Answer:
ଉମାସ୍ଵାତୀ

୧୮। ‘ନ୍ୟାୟାବତାର’ ଗ୍ରନ୍ଥର ରଚୟିତା ________ ଥିଲେ ।
Answer:
ସିଦ୍ଧସେନ

୧୯। ଗୁପ୍ତାବ୍ଦ ________ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
୩୨୦

୨୦। ଦ୍ଵିତୀୟ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତଙ୍କ କନ୍ୟା ________ ତାଙ୍କର ନାବାଳକ ପୁତ୍ର ପକ୍ଷରୁ ବକାଟକ ରାଜ୍ୟ ଶାସନ କରୁଥିଲେ ।
Answer:
ପ୍ରଭାବତୀ

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 6 Objective Questions in Odia Medium

୨୧। ଉଚ୍ଚବଂଶୀୟ ପୁରୁଷ ନୀଚ ଜାତିର ସ୍ତ୍ରୀଲୋକକୁ ବିବାହ କରିବା ରୀତିକୁ __________ କୁହାଯାଉଥିଲା ।
Answer:
ଅନୁଲୋମ ବିବାହ

୨୨। ନାଳନ୍ଦା ବିଶ୍ଵବିଦ୍ୟାଳୟର ମୁଖ୍ୟ ______ ଥିଲେ ।
Answer:
ଶୀଳଭଦ୍ର

୨୩। ପାଣିନି ________ ରଚନା କରିଥିଲେ ।
Answer:
ଅଷ୍ଟାଧ୍ୟାୟୀ

୨୪। ପଦ୍ମପାଣି ଓ ଚକ୍ରପାଣିଙ୍କ ଚିତ୍ର __________ ରେ ଅଙ୍କିତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
ଅଜନ୍ତାର ପ୍ରଥମ ଚିତ୍ର

୨୫। ଅଜନ୍ତାର __________ ନମ୍ବର ଗୁମ୍ଫାରେ ଅଙ୍କିତ ହୋଇଛି ମାତା ଓ ପୁତ୍ରଙ୍କର ଛବି ।
Answer:
୧୭

୨୬। ଅଜନ୍ତାର ___________ ନମ୍ବର ଗୁମ୍ଫାରେ ମୁମୂର୍ଷୁ ରାଜକୁମାରୀଙ୍କ ଚିତ୍ର ପ୍ରଦର୍ଶିତ ହୋଇଛି ।
Answer:
୧୬

୨୭। ଅଜନ୍ତାର ଚିତ୍ର _________ ହିସାବରେ ଖ୍ୟାତିଲାଭ କରିଛି ।
Answer:
ଭିଭିଚିତ୍ର

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 6 Objective Questions in Odia Medium

୨୮। ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ନୃସିଂହ ମନ୍ଦିର _________ ଠାରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
ଏରାଣା

୨୯। ଅହିଛତ୍ରର _________ ମନ୍ଦିର ଗୁପ୍ତଯୁଗର ସ୍ଥାପତ୍ୟକଳାର ଏକ ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ନିଦର୍ଶନ ।
Answer:
ଶିବ

C. ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।

୧। କାଳିଦାସଙ୍କ ରଚିତ ନାଟକଗୁଡ଼ିକର ନାମ କ’ଣ ?
Answer:
ଅଭିଜ୍ଞାନ ଶାକୁନ୍ତଳମ୍, ମାଳବିକାଗ୍ନିମିତ୍ରମ୍ ଏବଂ ବିକ୍ରମୋର୍ବଶୀୟମ୍ ନାଟକ କାଳିଦାସ ରଚନା କରିଥିଲେ ।

୨ । ବିଶାଖାଦର କିଏ ?
Answer:
ବିଶାଖାଦତ୍ତ ହେଉଛନ୍ତି ଗୁପ୍ତଯୁଗର ଜଣେ ନାଟ୍ୟକାର ।

୩ । ‘ମୃଚ୍ଛକଟିକମ୍’ କିଏ ରଚନା କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଶୂଦ୍ରକ ‘ମୁଚ୍ଛକଟିକମ୍’ ରଚନା କରିଥିଲେ ।

୪ । କିଏ ‘କିରାତାର୍ଜୁନୀୟମ୍’ ନାଟକ ରଚନା କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଭାରବୀ ‘କିରାତାର୍ଜୁନୀୟମ୍’ ନାଟକ ରଚନା କରିଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 6 Objective Questions in Odia Medium

୫। ହରିଶେଣ କିଏ ?
Answer:
ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତଙ୍କର ରାଜକବି ଓ ଆଲ୍ଲାହାବାଦ ପ୍ରଶସ୍ତିର ରଚୟିତା ଥିଲେ ହରିଶେଣ ।

୬। ‘ବୃହତ୍ ସଂହିତା’ର ରଚୟିତା କିଏ ?
Answer:
ବରାହମିହିର ‘ବୃହତ୍ ସଂହିତା’ ରଚନା କରିଥିଲେ ।

୭ । ଗୁପ୍ତଯୁଗୀୟ ଲୌହସ୍ତମ୍ଭ କେଉଁଠାରେ ଅବସ୍ଥିତ ?
Answer:
ଗୁପ୍ତଯୁଗୀୟ ଲୌହସ୍ତମ୍ଭ ଦିଲ୍ଲୀର ମେହରୌଲିଠାରେ ଅବସ୍ଥିତ ।

୮ । କେଉଁ ଗୁପ୍ତ ସମ୍ରାଟ ‘କବିରାଜ’ ଉପାଧ୍ଵରେ ଭୂଷିତ ହୋଇଥିଲେ ?
Answer:
ଗୁପ୍ତ ସମ୍ରାଟ ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତ ‘କବିରାଜ’ ଉପାଧ୍ଵରେ ଭୂଷିତ ହୋଇଥିଲେ ।

୯। ‘ଶୃଙ୍ଗାର ଶତକମ୍’ କିଏ ରଚନା କରିଥିଲେ ?
Answer:
‘ଶୃଙ୍ଗାର ଶତକମ୍’ ଭର୍ତ୍ତୃହରି ରଚନା କରିଥିଲେ ।

୧୦। ଗୁପ୍ତଯୁଗର ପାର୍ବତୀ ମନ୍ଦିର କେଉଁଠାରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ନାଚନାକୁଥାରଠାରେ ଗୁପ୍ତଯୁଗର ପାର୍ବତୀ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା ।

୧୧। ବୁଦ୍ଧଘୋଷ କ’ଣ ଚରନା କରିଥିଲେ ?
Answer:
ବୁଦ୍ଧଘୋଷ ‘ଆଠ କଥା’ ରଚନା କରିଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 6 Objective Questions in Odia Medium

୧୨। କିଏ ନାଳନ୍ଦା ବିଶ୍ଵବିଦ୍ୟାଳୟର କୁଳପତି ଥିଲେ ?
Answer:
ଶୀଳଭଦ୍ର ନାଳନ୍ଦା ବିଶ୍ଵବିଦ୍ୟାଳୟର କୁଳପତି ଥିଲେ ।

୧୩। ଦଶମିକ ଗଣନା ଓ ଶୂନର ବ୍ୟବହାର କିଏ ବାହାର କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଆର୍ଯ୍ୟଭଟ୍ଟ ଦଶମିକ ଗଣନା ଓ ଶୂନର ବ୍ୟବହାର ପ୍ରଥମେ ବାହାର କରିଥିଲେ ।

୧୪। ଅସଙ୍ଗ କ’ଣ ରଚନା କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଅସଙ୍ଗ ‘ମହାଯାନ-ସୂତ୍ରାଳଙ୍କାର’ ଓ ‘ବୋଧସତ୍ତ୍ଵ ଭୂମି’ ନାମକ ଦର୍ଶନଶାସ୍ତ୍ର ରଚନା କରିଥିଲେ ।

୧୫। ‘ତର୍କଶାସ୍ତ୍ର’ କିଏ ରଚନା କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଦିଗ୍‌ଗ ‘ତର୍କଶାସ୍ତ୍ର’ ରଚନା କରିଥିଲେ ।

୧୬। କେଉଁ ଗୁମ୍ଫାରେ ଭିଭିଚିତ୍ର ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ?
Answer:
ଅଜନ୍ତା ଗୁମ୍ଫାରେ ଭିଭିଚିତ୍ର ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ।

୧୭ । ପାଲକପ୍ୟ କିଏ ?
Answer:
ପାଲକପ୍ୟ ଥିଲେ ଗୁପ୍ତଯୁଗର ହସ୍ତୀ ବିଜ୍ଞାନୀ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 6 Objective Questions in Odia Medium

୧୮। ‘ବୃହତ୍ ଜାତକ’ କିଏ ରଚନା କରିଥିଲେ ?
Answer:
ବରାହମିହିର ବୃହତ୍ ଜାତକ ରଚନା କରିଥିଲେ ।

୧୯। ଗୁପ୍ତଯୁଗର ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ନାଟ୍ୟକାର କିଏ ଥିଲେ ?
Answer:
କାଳିଦାସ ଗୁପ୍ତଯୁଗର ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ନାଟ୍ୟକାର ଥିଲେ ।

୧୯। ଗୁପ୍ତଯୁଗର ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ନାଟ୍ୟକାର କିଏ ଥିଲେ ?
Answer:
କାଳିଦାସ ଗୁପ୍ତଯୁଗର ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ନାଟ୍ୟକାର ଥିଲେ ।

୨୦। ‘ବିକ୍ରମୋର୍ବଶୀୟମ୍’ର ରଚୟିତା କିଏ ?
Answer:
‘ବିକ୍ରମୋର୍ବଶୀୟମ୍’ର ରଚୟିତା କାଳିଦାସ ଅଟନ୍ତି ।

୨୧। କେଉଁ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଗୁପ୍ତ ରାଜବଂଶର ଉତ୍‌ଥାନ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ଖ୍ରୀଷ୍ଟୀୟ ଚତୁର୍ଥ ଶତାବ୍ଦୀର ପ୍ରାରମ୍ଭ କାଳରେ ମଗଧକୁ କେନ୍ଦ୍ରକରି ଗୁପ୍ତ ରାଜବଂଶର ଉତ୍‌ଥାନ ହୋଇଥିଲା ।

୨୨। ‘ଦୂତକାବ୍ୟ’ ନାଟକ କିଏ ରଚନା କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଭାସ ଦୂତକାବ୍ୟ ନାଟକ ରଚନା କରିଥିଲେ ।

୨୩। ଗୁପ୍ତବଂଶର କେଉଁ ଦୁଇଜଣ ରାଜା ନିଜକୁ ମହାରାଜା ଉପାଧ୍ଵରେ ଭୂଷିତ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଗୁପ୍ତବଂଶର ରାଜା ଶ୍ରୀଗୁପ୍ତ ଏବଂ ଘଟୋକୁଚ ନିଜକୁ ମହାରାଜା ଉପାର୍ଶ୍ଵରେ ଭୂଷିତ କରିଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 6 Objective Questions in Odia Medium

୨୪। ଗୁପ୍ତଯୁଗକୁ କେଉଁ ଯୁଗ ସହିତ ତୁଳନା କରାଯାଇଛି ?
Answer:
ଗୁପ୍ତଯୁଗକୁ ଗ୍ରୀସ୍ ଦେଶର ପେରିକ୍ଲିସ୍ ଯୁଗ, ରୋମ ଦେଶର ଅଗଷ୍ଟସ୍ ଯୁଗ ଏବଂ ଇଂଲଣ୍ଡର ଏଲିଜାବେଥୀୟ ଯୁଗ ସହିତ ତୁଳନା କରାଯାଇଛି ।

୨୫। ନବରନ୍‌ଙ୍କର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ନବରନ୍‌ଙ୍କ ନାମ ହେଲା – କାଳିଦାସ, ବରାହମିହିର, ଘଟକର୍ପୂର, ବରରୁଚି, ବେତାଳଭଟ୍ଟ, ଧନମ୍ଵରୀ, କ୍ଷପଣକ, ଅମରସିଂହ ଓ ଶଙ୍କୁ ।

୨୬। ଗୁପ୍ତବଂଶର କେଉଁ ରାଜା ନିଜକୁ ମହାରାଜାଧୁରାଜ ଉପାର୍ଶ୍ଵରେ ଭୂଷିତ କରାଇଥିଲେ ?
Answer:
ଗୁପ୍ତବଂଶର ତୃତୀୟ ରାଜା ପ୍ରଥମ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ ନିଜକୁ ମହାରାଜାଧ୍ଵରାଜ ଉପାର୍ଶ୍ଵରେ ଭୂଷିତ କରାଇଥିଲେ ।

୨୭। କେଉଁ ଗୁପ୍ତ ସମ୍ରାଟ ନିଜକୁ ଲିଚ୍ଛାବୀ ଦୌହିତ୍ର ବୋଲି ଆଖ୍ୟାତ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଗୁପ୍ତ ସମ୍ରାଟ ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତ ନିଜକୁ ଲିଚ୍ଛାବୀ ଦୌହିତ୍ର ବୋଲି ଆଖ୍ୟାତ କରିଥିଲେ ।

୨୮। ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତ କେଉଁ ବୌଦ୍ଧ ଦାର୍ଶନିକଙ୍କର ପୃଷ୍ଠପୋଷକ ଥିଲେ ?
Answer:
ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତ ବୌଦ୍ଧ ଦାର୍ଶନିକ ବସୁବନ୍ଧୁଙ୍କର ପୃଷ୍ଠପୋଷକ ଥିଲେ ।

୨୯। ଗୁପ୍ତଯୁଗର ତିନିଜଣ ନାଟକ ରଚୟିତାଙ୍କ ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ଗୁପ୍ତଯୁଗର ତିନିଜଣ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ନାଟ୍ୟକାରଙ୍କର ନାମ ହେଲା କାଳିଦାସ, ଶୂଦ୍ରକ ଓ ବିଶାଖାଦତ୍ତ ।

୩୦ । କେଉଁ ରାଜାଙ୍କ ରାଜସଭାକୁ ‘ନବରନ୍’ ଅଳଙ୍କୃତ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଗୁପ୍ତସମ୍ରାଟ ଦ୍ଵିତୀୟ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତଙ୍କ ରାଜସଭାକୁ ନବରନୁ ଅଳଂକୃତ କରିଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 6 Objective Questions in Odia Medium

୩୧। ଆର୍ଯ୍ୟଭଟ୍ଟ କିଏ ?
Answer:
ଆର୍ଯ୍ୟଭଟ୍ଟ ଗୁପ୍ତଯୁଗର ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଗଣିତଜ୍ଞ ଓ ଜ୍ୟୋତିର୍ବିଜ୍ଞାନୀ ଥିଲେ । ସେ ‘ଆର୍ଯ୍ୟ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ’ ଓ ‘ସୂର୍ଯ୍ୟ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ’ ନାମରେ ଦୁଇଟି ଗ୍ରନ୍ଥ ରଚନା କରିଥିଲେ ।

୩୨। ବରାହମିହିର କିଏ ?
Answer:
ଗୁପ୍ତଯୁଗର ଅନ୍ୟତମ ଖ୍ୟାତନାମା ବୈଜ୍ଞାନିକ ଥିଲେ ବରାହମିହିର ଏବଂ ସେ ବୃହତ୍ ସଂହିତା, ବୃହତ୍ ଜାତକ, ଲଘୁ ଜାତକ ଓ ପଞ୍ଚସିଦ୍ଧାନ୍ତିକା ଆଦି ଗ୍ରନ୍ଥ ରଚନା କରିଯାଇଛନ୍ତି ।

୩୩ । ଗୁପ୍ତଯୁଗର ବୌଦ୍ଧ ଲେଖକଙ୍କର ନାମ ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
Answer:
ଗୁପ୍ତଯୁଗର ବୌଦ୍ଧ ଲେଖକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବସୁବନ୍ଧୁ ଓ ଦିଗ୍‌ନାଗଙ୍କ ନାମ ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ ।

୩୪। ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ କେଉଁ କେଉଁ ସ୍ଥାନ ପ୍ରଧାନ ଶିକ୍ଷାକେନ୍ଦ୍ର ଥିଲା ?
Answer:
ପାଟଳୀପୁତ୍ର, ବଲ୍ଲଭୀ, ଉଜ୍ଜୟିନୀ, ମଥୁରା, ବାରାଣସୀ ଓ ତକ୍ଷଶିଳା ପ୍ରଭୃତି ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ ଶିକ୍ଷା ଓ ସଂସ୍କୃତିର କେନ୍ଦ୍ରସ୍ଥଳୀ ଥିଲା ।

D. ଭ୍ରମ ସଂଶୋଧନ କର ।

୧। ଗୁପ୍ତ ସମ୍ରାଟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ପ୍ରଥମ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ ରାଜା ବିକ୍ରମାଦିତ୍ୟ ନାମରେ ପରିଚିତ ଥିଲେ ।
Answer:
ଗୁପ୍ତ ସମ୍ରାଟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଦ୍ଵିତୀୟ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ ରାଜା ବିକ୍ରମାଦିତ୍ୟ ନାମରେ ପରିଚିତ ଥିଲେ ।

୨। ଗୁପ୍ତ ସମ୍ରାଟ ଶ୍ରୀଗୁପ୍ତ ଶକାରି ଉପାଧ୍ ଧାରଣ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ଗୁପ୍ତ ସମ୍ରାଟ ଦ୍ଵିତୀୟ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ ଶକାରି ଉପାଧ୍ ଧାରଣ କରିଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 6 Objective Questions in Odia Medium

୩ । ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତରେ ମୌର୍ଯ୍ୟଯୁଗକୁ ସୁବର୍ଣ୍ଣଯୁଗ କୁହାଯାଉଥିଲା ।
Answer:
ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତରେ ଗୁପ୍ତଯୁଗକୁ ସୁବର୍ଣ୍ଣଯୁଗ କୁହାଯାଉଥିଲା ।

୪। ‘ଗାଥା ସଂଗ୍ରହ ଓ ଅଭିଧର୍ମ କୋଷ’ ବରାହମିହିର ରଚନା କରିଥିଲେ ।
Answer:
‘ଗାଥା ସଂଗ୍ରହ ଓ ଅଭିଧର୍ମ କୋଷ’ ବୌଦ୍ଧ ଦାର୍ଶନିକ ବସ୍ତୁବନ୍ଧୁ ରଚନା କରିଥିଲେ ।

୫। ପ୍ରଥମ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ ଗୁପ୍ତ ରାଜବଂଶର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ଥିଲେ ।
Answer:
ଶ୍ରୀଗୁପ୍ତ ଗୁପ୍ତ ରାଜବଂଶର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ଥିଲେ ।

୬ । ଗୁପ୍ତ ସମ୍ରାଟ ପ୍ରଥମ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ ଅଶ୍ଵମେଧ ଯଜ୍ଞ ସମ୍ପାଦନ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ଗୁପ୍ତ ସମ୍ରାଟ ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତ ଅଶ୍ଵମେଧ ଯଜ୍ଞ ସମ୍ପାଦନ କରିଥିଲେ ।

୭ | ବିଶାଖାଦର ଥିଲେ ଗୁପ୍ତଯୁଗର ଜଣେ ହାସ୍ୟକବି ।
Answer:
ବିଶାଖାଦଉ ଥିଲେ ଗୁପ୍ତଯୁଗର ଜଣେ ନାଟ୍ୟକାର ।

୮ । ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ ଭୂମରାରେ ବିଷ୍ଣୁ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଥିଲା ।
Answer:
ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ ଭୂମରାରେ ଶିବ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଥିଲା ।

୯ । ଡିଗ ଶିବ ମନ୍ଦିର ପାଇଁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଅଟେ ।
Answer:
ତିଗୱା ବିଷ୍ଣୁ ମନ୍ଦିର ପାଇଁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଅଟେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 6 Objective Questions in Odia Medium

୧୦ । ବୁଦ୍ଧଗୟାଠାରେ ନିର୍ମିତ ମନ୍ଦିରର ନାମ ବିଷ୍ଣୁ ମନ୍ଦିର ।
Answer:
ବୁଦ୍ଧଗୟାଠାରେ ନିର୍ମିତ ମନ୍ଦିରର ନାମ ମହାବୋଧ୍ୟ ଅଟେ ।