CHSE Odisha Class 12 History Chapter 6 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 History Solutions Chapter 6 ଗୁପ୍ତଯୁଗର ସାଂସ୍କୃତିକ ବିକାଶ Short & Long Answer Questions.

CHSE Odisha 12th Class History Chapter 6 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
A. ଦୁଇଟି / ତିନୋଟି ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

୧ । ଗୁପ୍ତ ସମାଜରେ ପ୍ରଚଳିତ ଦୁଇ ପ୍ରକାର ବିବାହ ରୀତି କ’ଣ ଥିଲା ? ପ୍ରତିଲୋମ ବିବାହ କିହଲେ କ’ଣ ବୁଝ ?
Answer:
ଗୁପ୍ତ ସମାଜରେ ପ୍ରଚଳିତ ଦୁଇ ପ୍ରକାର ବିବାହର ରୀତି ହେଲା ‘ଅନୁଲୋମ’ ଓ ‘ପ୍ରତିଲୋମ’ । ଉଚ୍ଚ ଜାତିର ସ୍ତ୍ରୀଲୋକ ନୀଚ ଜାତିର ପୁରୁଷକୁ ବିବାହ କରିବା ବିଧୁକୁ ‘ପ୍ରତିଲୋମ’ ବିବାହ କୁହାଯାଉଥିଲା ।

୨ । ‘ସାଂଖ୍ୟକାରିକା’, ‘ସୂତ୍ରାଳଙ୍କାର’ ଓ ‘ଗାଥା ସଂଗ୍ରହ’ ଦର୍ଶନଶାସ୍ତ୍ରଗୁଡ଼ିକ କେଉଁମାନଙ୍କଦ୍ଵାରା ପ୍ରଣୀତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ଈଶ୍ୱରକୃଷ୍ଣଙ୍କଦ୍ବାରା ‘ସାଂଖ୍ୟକାରିକା’, ଅସଙ୍ଗଙ୍କଦ୍ବାରା ‘ସୂତ୍ରାଳଙ୍କାର’ ଓ ବସୁବନ୍ଧୁଙ୍କଦ୍ୱାରା ‘ଗାଥାସଂଗ୍ରହ’ ଦର୍ଶନଶାସ୍ତ୍ରଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରଣୀତ ହୋଇଥିଲା ।

BSE Odisha

୩ । ଗୁପ୍ତଯୁଗର ଏକ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ପୋତାଶ୍ରୟର ନାମ ଲେଖ । ସେ ଯୁଗର ରପ୍ତାନୀ ଓ ଆମଦାନୀ ଦ୍ରବ୍ୟଗୁଡ଼ିକ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ତାମ୍ରଲିପ୍ତି ଗୁପ୍ତଯୁଗର ଏକ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ପୋତାଶ୍ରୟ ଥିଲା । ସେ ଯୁଗର ରପ୍ତାନୀ ଦ୍ରବ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ହେଲା– ସୂକ୍ଷ୍ମବସ୍ତ୍ର, ହାତୀଦାନ୍ତ ନିର୍ମିତ ଦ୍ରବ୍ୟ, ମସଲା, ପ୍ରବାଳ ଓ ମୁକ୍ତା । ସୁନା, ରୁପା, ଟିଣ, ରେଶମ ଓ କର୍ପୂର ଆଦି ପ୍ରଧାନ ଆମାଦାନୀ ଦ୍ରବ୍ୟ ଥିଲା ।

୪ । ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ କିଏ ନିଉଟନ୍‌ଙ୍କ ପୂର୍ବରୁ ମାଧ୍ୟାକର୍ଷଣ ଶକ୍ତି ଉପରେ ସୂଚନା ଦେଇଥିଲେ ? ତାଙ୍କ ରଚିତ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ପୁସ୍ତକଗୁଡ଼ିକର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ ବ୍ରହ୍ମଗୁପ୍ତ ନିଉଟନ୍‌ଙ୍କ ପୂର୍ବରୁ ମାଧ୍ୟାକର୍ଷଣ ଶକ୍ତି ଉପରେ ସୂଚନା ଦେଇଥିଲେ । ତାଙ୍କ ରଚିତ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ପୁସ୍ତକଗୁଡ଼ିକ ହେଲା – ‘ଖଣ୍ଡଖାଦ୍ୟକ’, ‘ବ୍ରହ୍ମସିଦ୍ଧାନ୍ତ’ ଓ ‘ଧ୍ୟାନାଗ୍ରହ’ ।

୫। ଗୁପ୍ତଯୁଗର ଦୁଇଟି ବିଜ୍ଞାନ ଗ୍ରନ୍ଥର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ଗୁପ୍ତଯୁଗର ଦୁଇଟି ବିଜ୍ଞାନ ଗ୍ରନ୍ଥର ନାମ ହେଲା – ‘ବୃହତ୍ ସଂହିତା’ ଓ ‘ବୃହତ୍ ଜାତକ’ ।

୬ । ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ ରଚିତ ହୋଇଥ‌ିବା ଦୁଇଟି ପୁରାଣର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ ରଚିତ ହୋଇଥ‌ିବା ଦୁଇଟି ପୁରାଣର ନାମ ହେଲା – ‘ବିଷ୍ଣୁ ପୁରାଣ’, ‘ଭାଗବତ ପୁରାଣ’ ।

୭ । ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ ଲେଖାଯାଇଥ‌ିବା ଦୁଇଟି ଅଭିଲେଖର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ ଲେଖାଯାଇଥ‌ିବା ଦୁଇଟି ଅଭିଲେଖର ନାମ ହେଲା – ‘ଆଲ୍ଲାହାବାଦ ଅଭିଲେଖ’ ଏବଂ ‘ଭିତ୍ତରି ସ୍ତମ୍ଭାଭିଲେଖ’ ।

୮। ‘ପଞ୍ଚତନ୍ତ୍ର’ର ରଚୟିତା କିଏ ? ଏହା କେଉଁ କେଉଁ ଭାଷାରେ ରଚିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
‘ପଞ୍ଚତନ୍ତ୍ର’ର ରଚୟିତା ବିଷ୍ଣୁଶର୍ମା । ଏହା ଜର୍ମାନୀ, ଗ୍ରୀକ୍, ଇଟାଲୀୟ, ସ୍ପେନୀୟ ଓ ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ ଅନୁବାଦିତ ହୋଇ ବିଶ୍ବରେ ଲୋକପ୍ରିୟ ହୋଇଥିଲା ।

BSE Odisha

୯ । ବିଶାଖାଦର କିଏ ? ତାଙ୍କଦ୍ବାରା ରଚିତ ଦୁଇଟି ନାଟକର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ବିଶାଖାଦତ୍ତ ଜଣେ ନାଟ୍ୟକାର । ତାଙ୍କଦ୍ବାରା ରଚିତ ଦୁଇଟି ନାଟକର ନାମ ହେଲା ‘ମୁଦ୍ରାରାକ୍ଷସ’ ଓ ‘ଦେବୀ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତମ୍’ ।

୧୦ । ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ ରଚିତ ହୋଇଥିବା ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଅଭିଧାନର ନାମ କ’ଣ ? ଏହା କାହାଦ୍ଵାରା ରଚିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ ରଚିତ ହୋଇଥିବା ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଅଭିଧାନର ନାମ ‘ଅମରକୋଷ’ ଅଟେ । ଏହା ଅମରସିଂହଙ୍କଦ୍ୱାରା ରଚିତ ହୋଇଥିଲା ।

୧୧ । ବରାହମିହିରଙ୍କଦ୍ୱାରା ରଚିତ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ପୁସ୍ତକଗୁଡ଼ିକର ନାମ କ’ଣ ?
Answer:
ବରାହମିହିରଙ୍କଦ୍ୱାରା ରଚିତ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ପୁସ୍ତକର ନାମ ହେଲା- ‘ପଞ୍ଚସିଦ୍ଧାନ୍ତିକା’, ‘ବୃହତ୍ ସଂହିତା’ ଏବଂ ‘ବୃହତ୍ ଜାତକ’ ।

୧୨ । ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ ଶଲ୍ୟ ଚିକିତ୍ସାର ଜନକ କାହାକୁ ଓ କାହିଁକି କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଶୁଶ୍ରୁତଙ୍କୁ ଗୁପ୍ତଯୁଗର ଶଲ୍ୟ ଚିକିତ୍ସାର ଜନକ ବୋଲି କୁହାଯାଏ । ତାଙ୍କଦ୍ୱାରା ରଚିତ ‘ଶୁଶ୍ରୁତ ସଂହିତା’ ଶଲ୍ୟ ଚିକିତ୍ସା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏକ ଅନବଦ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି ଥ‌ିବାରୁ ତାଙ୍କୁ ଶଲ୍ୟ ଚିକିତ୍ସାର ଜନକ ବୋଲି କୁହାଯାଏ ।

୧୩ ।କାଳିଦାସଙ୍କ ରଚିତ ଦୁଇଟି ମହାକାବ୍ୟ ଏବଂ ଦୁଇଟି ଗୀତି କବିତାର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
କାଳିଦାସଙ୍କ ରଚିତ ଦୁଇଟି ମହାକାବ୍ୟର ନାମ ହେଲା – କୁମାର ସମ୍ଭବମ୍ ଓ ରଘୁବଂଶମ୍ ଏବଂ ଦୁଇଟି ଗୀତି କବିତାର ନାମ ହେଲା – ମେଘଦୂତମ୍ ଓ ଋତୁସଂହାରମ୍ ।

୧୪ ।ଶୂଦ୍ରକ ଏବଂ ବିଶାଖାଦତ୍ତ କେଉଁ ନାଟକଦ୍ଵୟ ରଚନା କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଶୂଦ୍ରକ ‘ମୃଚ୍ଛ୍ରକଟିକମ୍’ ଏବଂ ବିଶାଖାଦତ୍ତ ‘ମୁଦ୍ରାରାକ୍ଷସ’ ନାଟକ ରଚନା କରିଥିଲେ ।

୧୫ । ହରିଶେଣ କିଏ ?
Answer:
ହରିଶେଣ ଗୁପ୍ତ ସମ୍ରାଟ ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତଙ୍କ ସନ୍ଧିବିଗ୍ରହକ ବା ଯୁଦ୍ଧ ଓ ସାମରିକ ବିଭାଗର ମନ୍ତ୍ରୀ ଥିଲେ । ସେ ଆଲ୍ଲାହାବାଦ ପ୍ରଶସ୍ତିର ରଚୟିତା ଅଟନ୍ତି । ଏହି ଆଲ୍ଲାହାବାଦ ପ୍ରଶସ୍ତି ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତଙ୍କ ରାଜତ୍ଵ କାଳର ପ୍ରଧାନ ଐତିହାସିକ ଉପାଦାନ ଅଟେ ।

BSE Odisha

୧୬ । ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ ନବରତ୍ନ ପଣ୍ଡିତ କେଉଁମାନେ ଥିଲେ ଓ ସେମାନେ କେଉଁ ସମ୍ରାଟଙ୍କ ରାଜସଭାକୁ ଅଳଂକୃତ କରିଥିଲେ ?
Answer:
କାଳିଦାସ, ବରାହମିହିର, ବରରୁଚି, କ୍ଷପଣକ, ଘଟକର୍ପୂର, ବେତାଳଭଟ୍ଟ, ଅମରସିଂହ, ଧନ୍ବନ୍ତରୀ ଓ ଶଙ୍କୁ ଗୁପ୍ତ ଯୁଗରେ ନବରତ୍ନ ଥିଲେ । ସେମାନେ ଗୁପ୍ତସମ୍ରାଟ ଦ୍ବିତୀୟ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତଙ୍କ ରାଜଦରବାରକୁ ମଣ୍ଡନ କରିଥିଲେ ।

୧୭ । କେଉଁ ଗୁପ୍ତ ସମ୍ରାଟଙ୍କୁ ଭାରତୀୟ ନେପୋଲିୟନ୍ ଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି ? ସେ କେଉଁ ବୌଦ୍ଧ ଦାର୍ଶନିକଙ୍କର ପୃଷ୍ଠପୋଷକ ଥିଲେ ?
Answer:
ଐତିହାସିକ ଭି. ଏ. ସ୍ମିଥ୍ ଗୁପ୍ତ ସମ୍ରାଟ ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତଙ୍କୁ ଭାରତୀୟ ନେପୋଲିୟନ୍ ଭାବେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି । ସେ ବୌଦ୍ଧ ଦାର୍ଶନିକ ବସ୍ତୁବନ୍ଧୁଙ୍କର ପୃଷ୍ଠପୋଷକ ଥିଲେ ।

୧୮। ଗୁପ୍ତ ଯୁଗରେ କେତୋଟି ଧର୍ମର ଅଭ୍ୟୁଦୟ ଘଟିଥିଲା ? ସେଗୁଡ଼ିକ କ’ଣ କ’ଣ ?
Answer:
ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ ତିନୋଟି ଧର୍ମର ଅଭ୍ୟୁଦୟ ଘଟିଥିଲା । ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା ବୈଷ୍ଣବ, ଶୈବ ଏବଂ ଶାକ୍ତ ଧର୍ମ ।

B. ପାଞ୍ଚଟି/ଛଅଟି ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

୧। ଗୁପ୍ତଯୁଗୀୟ ସମାଜରେ ନାରୀମାନଙ୍କର ସ୍ଥାନ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ଗୁପ୍ତଯୁଗୀୟ ସମାଜରେ ନାରୀମାନଙ୍କ ସ୍ଥାନ ଉଚ୍ଚରେ ନଥିଲା । ପ୍ରାପ୍ତବୟସ୍କା ହେବା ପୂର୍ବରୁ ସେମାନଙ୍କର ବିବାହ ସମ୍ପନ୍ନ ହୋଇଯାଉଥିଲା । ତେଣୁ ସେମାନେ ନିଜର ଭାବନା ସ୍ପଷ୍ଟଭାବେ ବ୍ୟକ୍ତ କରିପାରୁ ନଥିଲେ । ଏହା ଫଳରେ ସେମାନଙ୍କର ଶିକ୍ଷା ବାଧାପ୍ରାପ୍ତ ହେଉଥିଲା । ସମାଜରେ ପରଦାପ୍ରଥା ପ୍ରଚଳିତ ନଥୁଲା । ନାରୀମାନେ ସେମାନଙ୍କ ସ୍ଵାମୀମାନଙ୍କ ସହ ବିଭିନ୍ନ ପର୍ବପର୍ବାଣିରେ ଯୋଗ ଦେଇପାରୁଥିଲେ । ଉଚ୍ଚବଂଶୀୟ ନାରୀମାନେ ବିଦ୍ୟାଶିକ୍ଷା କରୁଥିଲେ ଏବଂ ଶାସ୍ତ୍ରପ୍ରବୀଣା ଥିଲେ । ସମାଜରେ ‘ସତୀପ୍ରଥା’ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା । ମାତ୍ର ବିଧବା ବିବାହକୁ ସମାଜ ନିରୁତ୍ସାହିତ କରିଥିଲା । ରାଜନୈତିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ନାରୀମାନଙ୍କର ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦେଖୁବାକୁ ମିଳିଥିଲା ।

BSE Odisha

୨ । କାଳିଦାସଙ୍କ ସଂସ୍କୃତ ସାହିତ୍ୟ ସମ୍ପର୍କରେ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ଦ୍ଵିତୀୟ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତଙ୍କ ରାଜସଭା ମଣ୍ଡନ କରୁଥିବା ନବରଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ କାଳିଦାସ ଥିଲେ ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ । ସଂସ୍କୃତ ସାହିତ୍ୟରେ ତାଙ୍କର ଅଗାଧ ପାଣ୍ଡିତ୍ୟ ଥିଲା । ତାଙ୍କ ଲେଖନୀ ମୁନରୁ ଝରିଆସିଥୁଲା ‘କୁମାରସମ୍ଭବମ୍’ ଏବଂ ‘ରଘୁବଂଶମ୍’ ନାମକ ଦୁଇଟି ମହାକାବ୍ୟ । ଗୀତିକବିତା ମଧ୍ୟରେ ‘ମେଘଦୂତମ୍’ ଏବଂ ‘ଋତୁସଂହାରମ୍’ ଥିଲା ଅନ୍ୟତମ ସୃଷ୍ଟି । କାଳିଦାସଙ୍କ ରଚିତ ନାଟକଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ‘ଅଭିଜ୍ଞାନ ଶାକୁନ୍ତଳମ୍’, ‘ମାଳବିକାଗ୍ନିମିତ୍ରମ୍’ ଏବଂ ‘ବିକ୍ରମୋର୍ବଶୀୟମ୍’ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଥିଲା । କାଳିଦାସଙ୍କ ରଚନାଶୈଳୀ ଅତି ସରଳ, ସୁନ୍ଦର ଓ ଚିତ୍ତାକର୍ଷକ ଥିଲା । କାଳିଦାସଙ୍କ ସାହିତ୍ୟକୃତି ପାଇଁ ତାଙ୍କୁ ‘ଭାରତର ସେକ୍‌ସପିୟର’ ରୂପେ ଅଭିହିତ କରାଯାଇଛି ।

୩ । ଆର୍ଯ୍ୟଭଟ୍ଟ କାହିଁକି ପ୍ରସିଦ୍ଧ ?
Answer:
ଆର୍ଯ୍ୟଭଟ୍ଟ ଥିଲେ ଗୁପ୍ତଯୁଗର ଶ୍ରେଷ୍ଠ ବୈଜ୍ଞାନିକ ଏବଂ ଜ୍ୟୋତିର୍ବିଦ୍ । ସେ ତାଙ୍କର ବହୁଚର୍ଚ୍ଚିତ ପୁସ୍ତକ ‘ସୂର୍ଯ୍ୟସିଦ୍ଧାନ୍ତ’ରେ ସୂର୍ଯ୍ୟୋପରାଗ ଓ ଚନ୍ଦ୍ରଗ୍ରହଣ ସଂପର୍କରେ ବିଶେଷ ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରିଛନ୍ତି । ‘ଆର୍ଯ୍ୟଭଙ୍ଗୀୟମ୍’ରେ ସେ ପାଟୀଗଣିତ, ବୀଜଗଣିତ, ଜ୍ୟାମିତି ଏବଂ ତ୍ରିକୋଣମିତି ସଂପର୍କରେ ବହୁଳ ଆଲୋଚନା କରିଛନ୍ତି । ପୃଥ‌ିବୀ ଇତିହାସକୁ ଗଣିତ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସେ ‘ଶୂନ’ର ବ୍ୟବହାର ସଂପର୍କରେ ପ୍ରଥମେ ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ‘ଦଶଗୀତିକା ସୂତ୍ର’ ଥିଲା ତାଙ୍କର ଅନ୍ୟ ଏକ ଯୁଗାନ୍ତକାରୀ ପୁସ୍ତକ । ସେ ବୃତ୍ତର ବ୍ୟାସ ଓ ପରିଧ୍ଵ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ଅନୁପାତର ମୂଲ୍ୟ ନିରୂପଣ କରିଥିଲେ । ପୃଥ‌ିବୀ ନିଜ ଅକ୍ଷର ଚତୁର୍ଦ୍ଦିଗରେ ଘୂର୍ଶନ କରୁଥିବା ବିଷୟ ସେ ପ୍ରମାଣ କରିଥିଲେ । ଦିନ ଓ ରାତି ହେବାର କାରଣମାନ ସେ ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରିଥିଲେ । ଚନ୍ଦ୍ର ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଗ୍ରହମାନଙ୍କର ନିଜର ଆଲୋକ ନାହିଁ ଓ ସେମାନେ ସୂର୍ଯ୍ୟାଲୋକରେ ଆଲୋକିତ ହେଉଥୁବାର ବିଷୟ ସେ ପ୍ରମାଣ କରିଥିଲେ ।

୪ । ଗୁପ୍ତ ସ୍ଥାପତ୍ୟ ଓ ଭାସ୍କର୍ଯ୍ୟ ବିଷୟରେ ଟିପ୍ପଣୀ ଦିଅ ।
Answer:
ମନ୍ଦିର ଗଠନରେ ଗୁପ୍ତଯୁଗର ସ୍ଥାପତ୍ୟ ଚରମ ସୋପାନରେ ଉପନୀତ ହୋଇଥିଲା । ତନ୍ମଧ୍ୟରୁ ଝାନ୍ସୀ ଜିଲ୍ଲାର ଦେଓଗଡ଼ସ୍ଥିତ ଦଶାବତାର ମନ୍ଦିର, ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶର ଜବଲପୁର ଜିଲ୍ଲାର ତିଠାରେ ବିଷ୍ଣୁ ମନ୍ଦିର, କାନପୁରର ଭିତରଗାଓଁ ମନ୍ଦିର ଏବଂ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶର ଭୂମ୍ରାରେ ଥ‌ିବା ଶିବମନ୍ଦିର ଗୁପ୍ତଯୁଗୀୟ ସ୍ଥାପତ୍ୟର ମହନୀୟ ନିଦର୍ଶନ । ଏତଦ୍‌ବ୍ୟତୀତ ଦିଲ୍ଲୀର ମେହେରୌଲୀର ଲୌହସ୍ତମ୍ଭ, କେଶନଗରର ଗରୁଡ଼ସ୍ତମ୍ଭ ସେମାନଙ୍କ କଳାସ୍ଥାପତ୍ୟର ମନୋରମ ପରିପ୍ରକାଶ । ଏଲୋରା ଓ ଅଜନ୍ତାର ବୌଦ୍ଧଗୁମ୍ଫା ଗୁପ୍ତ ସ୍ଥାପତ୍ୟର ଅମ୍ଳାନ ସ୍ଥିତି । ଗୁପ୍ତ ଭାସ୍କର୍ଯ୍ୟ ମଧ୍ୟ ଉନ୍ନତିର ଶୀର୍ଷ ସୋପାନରେ ଉପନୀତ ହୋଇଥିଲା । ମନ୍ଦିରଗାତ୍ରରେ ରମଣୀୟ ଓ ଜୀବନ୍ତ ମୂର୍ତ୍ତିଗୁଡ଼ିକ ଖୋଦନ କରାଯାଇଥିଲା । ଗୁପ୍ତଯୁଗର ଭାସ୍କର୍ଯ୍ୟରାଜି ମଧ୍ଯରେ ସାରନାଥର ବୌଦ୍ଧମୂର୍ତ୍ତି, ଦେଓଗଡ଼ର ବିଷ୍ଣୁ, ଶିବ ଓ ଅନ୍ୟ ଦେବତାଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତିମାନ ସୂକ୍ଷ୍ମ କାରୁକାର୍ଯ୍ୟରେ ତିଆରି ହୋଇଥିଲା । ଗୁପ୍ତ ଭାସ୍କର୍ଯ୍ୟରେ ମୂର୍ତ୍ତିଗୁଡ଼ିକରେ ବାହ୍ୟ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ ସହିତ ଅନ୍ତର୍ନିହିତ ଗୁଣର ମଧୁର ସମାବେଶ ଘଟିଥିଲା ।

BSE Odisha

୫| ଗୁପ୍ତ ଚିତ୍ରକଳା ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:
ଗୁପ୍ତଯୁଗୀୟ ଚିତ୍ରକଳା ପୃଥ‌ିବୀ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଥିଲା । କାରଣ ଏହି ଚିତ୍ରକଳାଗୁଡ଼ିକ ଆକର୍ଷଣୀୟ, ଚିତ୍ତାକର୍ଷକ ଓ ମନୋମୁଗ୍‌ଧକର ଥିଲା । ଗୁପ୍ତ ଚିତ୍ରକଳାରେ ବୌଦ୍ଧ ଜାତକ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ବିଷୟମାନ ସ୍ଥାନ ପାଇଥିଲା । ଚିତ୍ର ମଧ୍ୟରେ ମନୁଷ୍ୟର ଚିନ୍ତା, ଆବେଗ, ଆନନ୍ଦ, ଶୋକ ଓ କରୁଣା ପ୍ରଭୃତି ଭାବ ଚିତ୍ରକରମାନେ ପରିସ୍ଫୁଟନ କରିପାରିଥିଲେ । ସବୁ ଚିତ୍ର ମଧ୍ୟରେ ‘ମାତା-ପୁତ୍ର’, ‘ମୁମୂର୍ଷୁ ରାଜକୁମାରୀ’ ଓ ‘ବୌଦ୍ଧସଭା’ ଚିତ୍ରଗୁଡ଼ିକ ସର୍ବାଧ‌ିକ ଆକର୍ଷଣୀୟ । ଅଜନ୍ତା, ଏଲୋରା ଓ ବାଘଠାରେ ଥିଲା ଗୁହା ଚିତ୍ରମାନ ଗୁପ୍ତଯୁଗୀୟ ଚିତ୍ରକଳାର ଉଦାହରଣ ରୂପେ ରହିଯାଇଛି ।

୬ । ଅଜନ୍ତା ଓ ଏଲୋରାର ଚିତ୍ରକଳା ଉପରେ ଟିପ୍ପଣୀ ପ୍ରଦାନ କର ।
Answer:
ଅଜନ୍ତା ଗୁମ୍ଫାରେ ଥ‌ିବା ଭିଭିଚିତ୍ର ଗୁପ୍ତଯୁଗୀୟ ଚିତ୍ରକଳାର ଅପୂର୍ବ ନିଦର୍ଶନରୂପେ ଆଜି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ତିଷ୍ଠି ରହିଛି । ଅଜନ୍ତାର ଚିତ୍ରକଳା ଥିଲା ସମୁନ୍ନତ । ବୌଦ୍ଧ ଜାତକର ବହୁ ଗଳ୍ପ, ଯକ୍ଷ, ଗନ୍ଧର୍ବ, ଅପ୍‌ସରା, ବୃକ୍ଷ, ଲତା, ପୁଷ୍ପ, ମର୍କଟ ଓ ପକ୍ଷୀ ଇତ୍ୟାଦିଙ୍କ ଚିତ୍ର ଥିଲା ବାସ୍ତବିକ ମନୋମୁଗ୍‌ଧକର । ଗୁପ୍ତ ଚିତ୍ରଶିଳ୍ପୀମାନେ ଉଜ୍ଜ୍ଵଳ ରଙ୍ଗରେ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଓ ସାଂସାରିକ ବିଷୟମାନଙ୍କୁ କେନ୍ଦ୍ରକରି ପ୍ରାକୃତିକ ଓ ଜୀବନ୍ତ ଆକାରରେ ଚିତ୍ର ଅଙ୍କନ କରିପାରୁଥିଲେ । ଅଜନ୍ତାର ୧୯ ନମ୍ବର ଗୁମ୍ଫାରେ ବୁଦ୍ଧଙ୍କର କପିଳବାସ୍ତୁ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନର ଦୃଶ୍ୟ ଅତ୍ୟନ୍ତ ହୃଦୟସ୍ପର୍ଶୀ ।

୭ । ଗୁପ୍ତଯୁଗର ଦର୍ଶନ ସମ୍ପର୍କରେ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ ଭାରତୀୟ ଦର୍ଶନଶାସ୍ତ୍ରର ବହୁବିଧ ଉନ୍ନତି ସାଧୁତ ହୋଇଥିଲା । ଉଭୟ ହିନ୍ଦୁ ଓ ବୌଦ୍ଧ ଦାର୍ଶନିକମାନେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଦର୍ଶନଶାସ୍ତ୍ର ରଚନା କରିଥିଲେ । ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ସ୍ମୃତିଶାସ୍ତ୍ରମାନ; ଯଥା- ଯାଜ୍ଞବଲ୍‌କ୍ୟ ସ୍ଥିତି ଓ ବୃହସ୍ପତି ସ୍ମୃତି ଏହି ସମୟରେ ସଙ୍କଳିତ ହୋଇଥିଲା । ମୀମାଂସା, ସାଂଖ୍ୟ ଓ ନ୍ୟାୟ ଦାର୍ଶନିକ ପଦ୍ଧତିମାନ ହିନ୍ଦୁ ଦର୍ଶନକୁ ଅଧ୍ଵକତର ପ୍ରଭାବଶାଳୀ କରିଥିଲା । ଅସଙ୍ଗ ‘ମହାଯାନ ସୂତ୍ରାଳଙ୍କର’ ଓ ‘ବୋଧେସତ୍ତ୍ଵ ଭୂମି’ ନାମକ ଦୁଇଟି ଦର୍ଶନ ଗ୍ରନ୍ଥ ରଚନା କରିଥିଲେ । ବସୁବନ୍ଧୁଙ୍କ ରଚନାଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ‘ଗାଥା ସଂଗ୍ରହ’, ‘ଅଭିଧର୍ମ କୋଷ’ ଓ ‘ପରମାର୍ଥ ସପ୍ତତି’ ପ୍ରଧାନ ଥିଲା । ବୁଦ୍ଧଘୋଷ ‘ଆଠକଥା’ ଏବଂ ଦିଗ୍‌ଗ ‘ନ୍ୟାୟପ୍ରବେଶ’ ନାମକ ଦାର୍ଶନିକ ଗ୍ରନ୍ଥ ରଚନା କରିଥିଲେ । ବାତ୍ସାୟନ ‘ନ୍ୟାୟଭାଷ୍ୟ’ ରଚନା କରିଥିଲେ ।

BSE Odisha

୮। ବରାହମିହିର କାହିଁକି ପ୍ରସିଦ୍ଧ ?
Answer:
ଗୁପ୍ତଯୁଗର ବୈଜ୍ଞାନିକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବରାହମିହିର ଥିଲେ ଅନ୍ୟତମ । ସେ ଥିଲେ ଜଣେ ଜ୍ୟୋତିଷଶାସ୍ତ୍ର ବିଶାରଦ । ଫଳିତ ଜ୍ୟୋତିଷ (Astrology) ଉପରେ ତାଙ୍କର ରଚିତ ପୁସ୍ତକ ‘ବୃହତ୍ ସଂହିତା’ ଏକ ଉପାଦେୟ ପୁସ୍ତକ । ସେ ମଧ୍ଯ ଗଣିତ ଜ୍ୟୋତିଷ (Astronomy) ଉପରେ ‘ପଞ୍ଚସିଦ୍ଧାନ୍ତିକା’ ନାମକ ପୁସ୍ତକ ରଚନା କରିଥିଲେ । ‘ବୃହତ୍‌ଜାତକ’ ଏବଂ ‘ଲଘୁଜାତକ’ ନାମରେ ଅନ୍ୟ ଦୁଇଟି ପୁସ୍ତକ ମଧ୍ୟ ରଚନା କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କର ‘ବୃହତ୍ ସଂହିତା’ ଜ୍ୟୋତିଷ, ଭୂଗୋଳ, ଉଭିଦ ବିଜ୍ଞାନ, ଗ୍ରହନକ୍ଷତ୍ର ସମ୍ପର୍କିତ ଜ୍ଞାନର ଏକ ଚଳନ୍ତି ବିଶ୍ଵକୋଷ ଥିଲା ।

୯। ଚିକିତ୍ସା ବିଜ୍ଞାନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଗୁପ୍ତଯୁଗ କିପରି ଅଗ୍ରଗତି ହାସଲ କରିଥିଲା ?
Answer:
ଚିକିତ୍ସାବିଜ୍ଞାନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଗୁପ୍ତଯୁଗ ଥୁଲା ସୁପ୍ରସିଦ୍ଧ । ଶଲ୍ୟ ଚିକିତ୍ସା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅନବଦ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି ଥିଲା ଶୁଶ୍ରୁତଙ୍କ ‘ଶୁଶ୍ରୁତ ସଂହିତା’। ତେଣୁ ଶୁଶ୍ରୁତଙ୍କୁ ଆଧୁନିକ ‘ଶଲ୍ୟ ଚିକିତ୍ସାର ଜନକ’ ଭାବେ ଅଭିହିତ କରାଯାଇଥାଏ । ବାଗ୍‌ଭଟ୍ଟଙ୍କ ‘ଅଷ୍ଟାଙ୍ଗ ସଂଗ୍ରହ’ ଏବଂ ‘ଅଷ୍ଟାଙ୍ଗ ହୃଦୟ ସଂହିତା’ ଚିକିତ୍ସା ବିଜ୍ଞାନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅନ୍ୟ ଦୁଇଟି ଅନବଦ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି ଥିଲା । ହସ୍ତୀ ଚିକିତ୍ସା ନିମିତ୍ତ ପାଲକଯ୍ୟଙ୍କ ‘ହସ୍ତୟୁର୍ବେଦ’ ଏବଂ ଅଶ୍ଵ ଚିକିତ୍ସା ନିମିତ୍ତ ଶାଳୀହୋତ୍ରଙ୍କ ‘ଅଶ୍ଵଶାସ୍ତ୍ର’ ସେ ସମୟରେ ପଶୁ ଚିକିତ୍ସା ଦିଗରେ ଯଥେଷ୍ଟ ସହାୟକ ହୋଇଥିଲା । ପାତନ ପଦ୍ଧତି ଏବଂ ରୋଗ ସଂକ୍ରମଣ ନିବାରକ ପ୍ରଣାଳୀ ନାଗାର୍ଜୁନଙ୍କଦ୍ୱାରା ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଥିଲା ଯାହା ଚିକିତ୍ସାବିଜ୍ଞାନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଆଣିଥିଲା ବୈପ୍ଳବିକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ।

୧୦। ଗୁପ୍ତଯୁଗର ସାହିତ୍ୟ ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:
ଗୁପ୍ତଯୁଗକୁ ସଂସ୍କୃତ ସାହିତ୍ୟର ସୁବର୍ଣ୍ଣଯୁଗ କୁହାଯାଇଥାଏ । ଗୁପ୍ତ ସମ୍ରାଟ୍‌ମାନଙ୍କର ପୃଷ୍ଠପୋଷକତା ଯୋଗୁଁ ରାଜସଭା ବହୁ ପଣ୍ଡିତ ଓ ସାହିତ୍ୟିକମାନଙ୍କଦ୍ଵାରା ବିମଣ୍ଡିତ ହୋଇଥିଲା । ତନ୍ମଧ୍ୟରୁ ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତଙ୍କ ରାଜକବି ହରିସେଣଙ୍କ ନାମ ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ । ଦ୍ଵିତୀୟ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତଙ୍କ ରାଜଦରବାର ନବରଙ୍କଦ୍ୱାରା ବିମଣ୍ଡିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହି ନବରନୁଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କାଳିଦାସ ଥିଲେ ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ । ତାଙ୍କ ଲେଖନୀ ମୁନରୁ ଝରିଆସିଥିଲା ‘କୁମାରସମ୍ଭବମ୍’ ଏବଂ ‘ରଘୁବଂଶମ୍’ନାମକ ଦୁଇଟି ମହାକବ୍ୟ । ଗୀତିକବିତା ମଧ୍ୟରେ ତାଙ୍କର ‘ମେଘଦୂତମ୍’ ଏବଂ ‘ଋତୁସଂହାରମ୍’ ଥିଲା ଅନ୍ୟତମ ସୃଷ୍ଟି । ତାଙ୍କଦ୍ୱାରା ରଚିତ ନାଟକଗୁଡ଼ିକ ଥିଲା ଯଥାକ୍ରମେ– ‘ଅଭିଜ୍ଞାନଶାକୁନ୍ତଳମ୍’, ‘ବିକ୍ରମୋର୍ବଶୀୟମ୍’ ଓ ‘ମାଳବିକାଗ୍ନିମିତ୍ରମ୍’ । ବିଶାଖାଦତ୍ତ ‘ମୁଦ୍ରାରାକ୍ଷସ’ ଓ ‘ଦେବୀ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତମ୍’ ଏବଂ ଶୂଦ୍ରକ ‘ମୁଚ୍ଛକଟିକମ୍’ ନାମରେ ନାଟକ ରଚନା କରିଥିଲେ । ଭାରବୀ ତାଙ୍କର ଅନବଦ୍ୟ କାବ୍ୟ ‘କିରାତାର୍ଜୁନୀୟମ୍’ ପାଇଁ ପ୍ରସିଦ୍ଧି ଲାଭ କରିଥିଲେ । ଏତଦ୍‌ବ୍ୟତୀତ ବିଷ୍ଣୁଶର୍ମାଙ୍କ‘ପଞ୍ଚତନ୍ତ୍ର’, ଅମରସିଂହଙ୍କ ‘ଅମରକୋଷ’, ଦଣ୍ଡୀଙ୍କର ‘ଦଶକୁମାର ଚରିତ’, ବାତ୍ସାୟନଙ୍କ ‘କାମସୂତ୍ରମ୍’ ଓ ଭର୍ତ୍ତୃହରିଙ୍କ ‘ଶୃଙ୍ଗାରଶତକମ୍’ ସାହିତ୍ୟ ଜଗତରେ ଗୋଟିଏ ଗୋଟିଏ ଅମ୍ଳାନ କୀର୍ତ୍ତି ।

BSE Odisha

ଦୀର୍ଘ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

୧ । ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ ପ୍ରଚଳିତ ଧର୍ମ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କର ।
Answer:
ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ ଧର୍ମୀୟ ଜାଗରଣ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା । ଗୁପ୍ତ ସମ୍ରାଟ୍‌ମାନେ ଥିଲେ ହିନ୍ଦୁ ବ୍ରାହ୍ମଣ୍ୟ ଧର୍ମର ପ୍ରଧାନ ପୃଷ୍ଠପୋଷକ । ଗୁପ୍ତ ସମ୍ରାଟ୍‌ମାନଙ୍କ ପୃଷ୍ଠପୋଷକତାରେ ବ୍ରାହ୍ମଣ୍ୟ ହିନ୍ଦୁଧର୍ମର ଅଭୂତପୂର୍ବ ପୁନରୁତ୍‌ଥାନ ସଂଘଟିତ ହୋଇଥିଲା । ଅବଶ୍ୟ ସେମାନେ ଅନ୍ୟ ଧର୍ମପ୍ରତି ଯଥେଷ୍ଟ ସହନଶୀଳ ଥିଲେ । ସେ ସମୟରେ ବ୍ରାହ୍ମଣ୍ୟ ଧର୍ମ ସହିତ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ଓ ଜୈନଧର୍ମର ପ୍ରସାର ମଧ୍ଯ ଘଟିଥିଲା ।

  • ବୈଦିକ ଧର୍ମ ଓ ଯଜ୍ଞ – ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ ବୈଦିକ ଧର୍ମ ଓ ଯାଗଯଜ୍ଞାଦିର ପୁନଃପ୍ରଚଳନ ହୋଇଥିଲା । ଗୁପ୍ତସମ୍ରାଟ୍ ଦ୍ଵିତୀୟ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ ଓ ପ୍ରଥମ କୁମାରଗୁପ୍ତ ଅଶ୍ଵମେଧ ଯଜ୍ଞ ସମ୍ପନ୍ନ କରାଇଥିଲେ ।
  • ବୈଷ୍ଣବ ଧର୍ମ – ଗୁପ୍ତ ସମ୍ରାଟମାନେ ମୁଖ୍ୟତଃ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କର ଉପାସକ ଥିଲେ । ଦ୍ୱିତୀୟ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ ନିଜକୁ ‘ପରମ ଭାଗବତ’ ଉପାଧ୍ଧରେ ଭୂଷିତ କରିଥିଲେ । ବିଭିନ୍ନ ନାମରେ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କୁ ପୂଜାର୍ଚ୍ଚନା କରାଯାଉଥିଲା । ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ଦଶାବତାର ଉପାସନା ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧି ଲାଭ କରିଥିଲା । ଦେଓଗଡ଼ର ଦଶାବତାର ମନ୍ଦିର ଏହାର ଜ୍ୱଳନ୍ତ ନିଦର୍ଶନ ।
  • ଶୈବ ଧର୍ମ – ବୈଷ୍ଣବଧର୍ମ ପରି ଶୈବଧର୍ମ ମଧ୍ୟ ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ ଏକ ପ୍ରଚଳିତ ଧର୍ମଭାବରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧି ଲାଭ କରିଥିଲା । ଦ୍ଵିତୀୟ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତଙ୍କର ଦୁଇଜଣ ମନ୍ତ୍ରୀ ଶିବଙ୍କର ପରମଭକ୍ତ ଥିଲେ ବୋଲି ଜଣାପଡ଼େ । ଗୁପ୍ତ ଅଭିଲେଖରୁ ଶିବଙ୍କର ବିଭିନ୍ନ ନାମ; ଯଥା- ଈଶ, ମହାଭୈରବ, ହରଈଶ୍ଵର, ଜୟେଶ୍ଵର, ମହାଦେବ, ମହେଶ୍ଵର, କପାଳେଶ୍ଵର ଇତ୍ୟାଦି ସମ୍ପର୍କରେ ସୂଚନା ମିଳେ ।
  • ଶାକ୍ତ ଧର୍ମ – ଶକ୍ତି ପୂଜା ଥିଲା ଗୁପ୍ତଯୁଗୀୟ ଧର୍ମର ଅନ୍ୟ ଏକ ଅଙ୍ଗ । ଶାକ୍ତ ଧର୍ମର ଉପାସକମାନେ ଶକ୍ତିଙ୍କର ବିଭିନ୍ନ ରୂପ; ଯଥା- ଭବାନୀ, ଗୌରୀ, ପାର୍ବତୀ ଓ ଦେବୀଙ୍କୁ ପୂଜା କରୁଥିଲେ । ସପ୍ତମାତୃକା ବ୍ୟତୀତ ମହିଷାମର୍ଦ୍ଦିନୀ ଦୁର୍ଗାଙ୍କର ମୂର୍ତ୍ତି ମଧ୍ୟ ପୂଜିତ ହେଉଥିଲା ।
  • ସୂର୍ଯ୍ୟ ଉପାସନା – ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଉପାସନା ମଧ୍ଯ ଧାର୍ମିକ ଜୀବନରେ ଏକ ବିଶେଷ ସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କରିଥିଲା । ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ ଦଶପୁରଠାରେ ବୟନକାରୀମାନଙ୍କଦ୍ଵାରା ଏକ ସୂର୍ଯ୍ୟମନ୍ଦିର ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା । ସ୍କନ୍ଦଗୁପ୍ତଙ୍କ ସମୟରେ ଅନ୍ତର୍ବେଦ ବିଷୟଠାରେ ଦୁଇ କ୍ଷତ୍ରିୟ ବଣିକ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ କରାଇଥିଲେ ।

BSE Odisha

  • ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଦେବ ଉପାସନା – ବ୍ରାହ୍ମଣ୍ୟଧର୍ମର ବହୁ ଦେବଦେବୀ ଏହି ଯୁଗରେ ପୂଜିତ ହେଉଥିଲେ । ବିଷ୍ଣୁ ଓ ଶିବଙ୍କ ଛଡ଼ା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଦେବଦେବୀ; ଯଥା- କୁବେର, ବରୁଣ, ଇନ୍ଦ୍ର, କାର୍ତ୍ତିକେୟ, ଗଣେଶ, ଯମ, ରାମ, ହନୁମାନ, କାମଦେବ ଏବଂ ବୃହସ୍ପତି ଇତ୍ୟାଦି ଦେବଗଣ ପୂଜା ପାଉଥିଲେ । ଏହି ଯୁଗରେ ଲୋକମାନେ ଯକ୍ଷ, ଗନ୍ଧର୍ବ, କିନ୍ନର, ବିଦ୍ୟାଧର ଆଦି ଉପଦେବତାମାନଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ପୂଜା କରୁଥିଲେ । ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ ମନ୍ତ୍ର ଓ ତନ୍ତ୍ରର ବ୍ୟବହାର ବହୁଳଭାବରେ ଚାଲିଥିଲା । ତନ୍ତ୍ର ଉପାସନାର ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ସମାଜରେ ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଥିଲା । ସମୟକ୍ରମେ ଏହି ଉପାସନା ସର୍ବଜନାଦୃତ ହୋଇଥଲା । ଦୁର୍ଗା, କାଳୀ, ଅମ୍ବା, ଚଣ୍ଡୀ ତଥା ଅଷ୍ଟଭୁଜା ଦେବୀ ଇତ୍ୟାଦିଙ୍କ ପୂଜନ ସାର୍ବଜନୀନ ଥିଲା ।
  • ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ – ଗୁପ୍ତ ସମ୍ରାଟମାନେ ବ୍ରାହ୍ମଣ୍ୟଧର୍ମର ପୃଷ୍ଠପୋଷକ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସେମାନେ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଧର୍ମପ୍ରତି ଉଦାର ଥିଲେ । ସେତେବେଳେ ଯଦିଚ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ଓ ଜୈନଧର୍ମର ଆଦିପ୍ରଭାବ ହ୍ରାସ ପାଇଆସିଥୁଲା, ତଥାପି ବ୍ରାହ୍ମଣ୍ୟଧର୍ମର ନୂତନତ୍ଵ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ବୌଦ୍ଧ ଓ ଜୈନଧର୍ମର ମଧ୍ଯ ପୁନରୁତ୍‌ଥାନ ଘଟିଥିଲା । ଫାହିୟାନଙ୍କ ବିବରଣୀରୁ ଜଣାଯାଏ ଯେ ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ କାଶ୍ମୀର, ଆଫଗାନିସ୍ଥାନ ଓ ପଞ୍ଜାବରେ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ବହୁଳଭାବେ ପ୍ରଚାରିତ ହୋଇଥିଲା । ଗାଙ୍ଗେୟ ଉପତ୍ୟକା, ବିହାର ଓ ବଙ୍ଗଦେଶରେ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା । ମଥୁରା, କୌଶାୟୀ, ସାରନାଥ, କୁଶୀନାରା ଏବଂ ମୃଗଶିଖବଣ ଇତ୍ୟାଦି ବୌଦ୍ଧଧର୍ମର ପ୍ରଧାନ ପୀଠସ୍ଥଳୀ ଥିଲା ।
  • ଜୈନଧର୍ମ – ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ପରି ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ ଜୈନଧର୍ମର ପ୍ରସାର ମଧ୍ଯ ଘଟିଥିଲା । କଦମ୍ବ, ପଲ୍ଲବ, ଗଙ୍ଗ ଏବଂ ପାଣ୍ଡୁ ଇତ୍ୟାଦି ରାଜ୍ୟରେ ଜୈନଧର୍ମର ପ୍ରାବଲ୍ୟ ରହିଥିଲା । ମଥୁରା, ବଲ୍ଲଭୀ, ପୁଣ୍ଡ୍ରବର୍ତ୍ତନ (ବଙ୍ଗଦେଶ), ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶର ଉଦୟଗିରି ଏବଂ କର୍ଣ୍ଣାଟକରେ ଜୈନଧର୍ମ ମଧ୍ୟ ଲୋକପ୍ରିୟ ହୋଇପାରିଥିଲା । ଫାହିୟାନଙ୍କ ବିବରଣୀରୁ ଜଣାଯାଏ ଯେ ସେହି ସମୟରେ ବ୍ରାହ୍ମଣ୍ୟଧର୍ମ ସହିତ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ଓ ଜୈନଧର୍ମ ସମାଜରେ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ।

୨ । ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ ସଂସ୍କୃତ ସାହିତ୍ୟ, ଦର୍ଶନ ଓ ବିଜ୍ଞାନର କିପରି ବିକାଶ ସାଧୁତ ହୋଇଥିଲା– ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତରେ ସାହିତ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଗୁପ୍ତଯୁଗ ଏକ ଅଭିନବ ଅଧ୍ୟାୟ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା । ଗୁପ୍ତଯୁଗକୁ ସଂସ୍କୃତ ସାହିତ୍ୟର ସୁବର୍ଣ୍ଣଯୁଗ କୁହାଯାଏ । ଏହି ଯୁଗରେ ସଂସ୍କୃତ ଭାଷାର ଅଭୂତପୂର୍ବ ବିକାଶ ଘଟିଥିଲା । ମ୍ୟାକ୍‌ମୁଲାରଙ୍କ ମତରେ, ‘ଗୁପ୍ତଯୁଗ ହେଉଛି ସଂସ୍କୃତ ଭାଷାସାହିତ୍ୟର ଏକ ପୁନରୁତ୍‌ଥାନ ଯୁଗ ।’’ ସାହିତ୍ୟର ପ୍ରତ୍ୟେକ ବିଭାଗ– କାବ୍ୟ ନାଟକ, କଥା, ବ୍ୟାକରଣ ଓ କାବ୍ୟତତ୍ତ୍ଵ ଇତ୍ୟାଦି ସୃଷ୍ଟିସମ୍ଭାରରେ ପରିପୁଷ୍ଟ ହୋଇଥିଲା ।

  • ସଂସ୍କୃତ ସାହିତ୍ୟ – ଗୁପ୍ତ ରାଜସଭା ଥିଲା ସାହିତ୍ୟର ପୀଠସ୍ଥଳୀ । ଏହି ସଭା ବହୁ ପଣ୍ଡିତ ଓ ସାହିତ୍ୟିକଙ୍କଦ୍ଵାରା ବିମଣ୍ଡିତ ହୋଇଥିଲା । ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତଙ୍କ ରାଜସଭାରେ ଆହ୍ଲାବାଦ ପ୍ରଶସ୍ତିର ରଚୟିତା ହରିଶେଣ ସ୍ଥାନ ପାଇଥିଲେ । ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତ ସାହିତ୍ୟ ରଚନା କ୍ଷେତ୍ରରେ ନିଜର ପାରଦର୍ଶିତା ଅର୍ଜନ କରିଥିଲେ । ସେ ‘କବିରାଜ’ ଉପାଧ୍ଧରେ ଭୂଷିତ ହୋଇଥିଲେ । ଦ୍ଵିତୀୟ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତଙ୍କ ରାଜସଭା ‘ନବରନୁ’ ପଣ୍ଡିତଙ୍କଦ୍ୱାରା ବିମଣ୍ଡିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହି ନବରନୁଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ କାଳଜୟୀ କାଳିଦାସ ଥିଲେ ଅନ୍ୟତମ । କାଳିଦାସଙ୍କ ଅନବଦ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି ବିଶ୍ଵସାହିତ୍ୟ ଭଣ୍ଡାରକୁ ଓ ଋଦ୍ଧିମନ୍ତ କରିପାରିଛି । ତାଙ୍କ ରଚିତ ମହାକାବ୍ୟ ‘କୁମାରସମ୍ଭବମ୍’ ଓ ‘ରଘୁବଂଶମ୍’, ଗୀତିକାବ୍ୟ ‘ମେଘଦୂତ’ ଓ ‘ଋତୁସଂହାର’ ସାହିତ୍ୟ ଜଗତର ଅମୂଲ୍ୟ ସମ୍ପଦଭାବେ ପରିଗଣିତ ହୁଏ । ଅନ୍ୟାନ ଗ୍ରନ୍ଥ ମଧ୍ୟରେ ବିଷ୍ଣୁଶର୍ମାଙ୍କ ଲିଖ୍ ‘ପଞ୍ଚତନ୍ତ୍ର’, ଅମରସିଂହଙ୍କ ‘ଅମରକୋଷ’, ଦଣ୍ଡୀଙ୍କ ‘ଦଶକୁମାର ଚରିତ’, ବାତ୍ସାୟନଙ୍କ ‘କାମସୂତ୍ର’ ଓ ଭର୍ତ୍ତୃହରିଙ୍କ ‘ଶୃଙ୍ଗାର ଶତକମ୍’ ସାହିତ୍ୟ ଜଗତରେ ଗୋଟିଏ ଗୋଟିଏ ଅମ୍ଳାନ କୀର୍ତ୍ତି ।

BSE Odisha

  • ନାଟକ – ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା କାଳଜୟୀ ନାଟକ । ଏହି ନାଟକଗୁଡ଼ିକ ମୁଖ୍ୟତଃ ଇତିହାସ ଓ ମହାକାବ୍ୟର ବିଷୟବସ୍ତୁ ଉପରେ ଆଧାରିତ ହୋଇଥିଲା । ମହାକବି କାଳିଦାସଙ୍କ ରଚିତ ନାଟକ ‘ଅଭିଜ୍ଞାନ ଶାକୁନ୍ତଳମ୍’, ‘କୁମାର ସମ୍ଭବମ୍’ ଓ ‘ବିକ୍ରମୋର୍ବଶୀୟମ୍’ ସଂସ୍କୃତ ସାହିତ୍ୟ ଭଣ୍ଡାରକୁ ସମୃଦ୍ଧ କରିଥିଲା । କାଳିଦାସଙ୍କ ଛଡ଼ା ଭାସ ଥିଲେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ନାଟ୍ୟକାର । ସେ ‘ସ୍ଵପ୍ନବାସିବଦଭା’, ‘ଦୂତକାବ୍ୟ’, ‘ପ୍ରତିଭା’, ‘ଉରୁଭଙ୍ଗ’ ପ୍ରଭୃତି ନାଟକ ରଚନା କରିଯାଇଛନ୍ତି । ପ୍ରସିଦ୍ଧ ନାଟ୍ୟକାର ବିଶାଖାଦତ୍ତ ‘ମୁଦ୍ରାରାକ୍ଷସ’ ଓ ‘ଦେବୀ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତମ୍’ ନାଟକ ରଚନା କରିଥିଲେ । ଶୂଦ୍ରକ ‘ମୃଚ୍ଛକଟିକମ୍’ ନାଟକର ରଚୟିତା ଥିଲେ । ଏହିପରି ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ ଅସଂଖ୍ୟ ନାଟ୍ୟକାର ବହୁ ଯୁଗାନ୍ତକାରୀ ନାଟକମାନ ରଚନା କରିଥିଲେ ।
  • ଗଦ୍ୟ ସାହିତ୍ୟ – କାବ୍ୟ ଓ ନାଟକ ବ୍ୟତୀତ ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ ଗଦ୍ୟ-ସାହିତ୍ୟ ମଧ୍ଯ ପରିପୁଷ୍ଟ ହୋଇଥିଲା । ଲେଖକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ବିଷ୍ଣୁଶର୍ମାଙ୍କ ‘ପଞ୍ଚତନ୍ତ୍ର’, ଦଣ୍ଡୀଙ୍କ ‘ଦଶକୁମାର ଚରିତ’, ବାତ୍ସାୟନଙ୍କ ‘କାମସୂତ୍ର’, ଭର୍ତ୍ତୃହରିଙ୍କ ‘ଶୃଙ୍ଗାର ଶତକମ୍’ ସାହିତ୍ୟ ଜଗତରେ ଗୋଟିଏ ଗୋଟିଏ ଅମ୍ଳାନ କୀର୍ତ୍ତି । ସୁବନ୍ଧୁ ମଧ୍ଯ ନିଜ ରଚନା ‘ବାସବଦଭା’ ପାଇଁ ପ୍ରସିଦ୍ଧି ଅର୍ଜନ କରିଥିଲେ । ହିତୋପଦେଶ ମଧ୍ୟ ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ ରଚିତ ହୋଇଥିଲା ବୋଲି ଅଳଂକାଂଶ ଐତିହାସିକ ମତବ୍ୟକ୍ତ କରିଥା’ନ୍ତି ।
  • ବ୍ୟାକରଣ – ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ ସଂସ୍କୃତ ବ୍ୟାକରଣ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅନେକ ଗ୍ରନ୍ଥ ରଚିତ ହୋଇଥିଲା । ଚନ୍ଦ୍ରଗୋମିନ ‘ଚନ୍ଦ୍ର ବ୍ୟାକରଣ’ ରଚନା କରିଥିଲେ । ଜୈନେନ୍ଦ୍ର ବ୍ୟାକରଣ ରଚନା କରିଥିଲେ । ପାଣିନିଙ୍କ ‘ଅଷ୍ଟଧ୍ୟାୟୀ’ ଏବଂ କାତ୍ୟାୟନଙ୍କର କରିଥିଲେ । ବୌଦ୍ଧ ବୈୟାକରଣ ଜିନେନ୍ଦ୍ର ବୁଦ୍ଧି ‘କାଶିକ ବୃତ୍ତି’ ‘ବର୍ଚ୍ଚିକା’କୁ ସଂକ୍ଷିପ୍ତ କରି ଜୈନେନ୍ଦ୍ର ଏହି ଗ୍ରନ୍ଥ ରଚନା ଉପରେ ‘ନ୍ୟାସ’ ନାମକ ଭାଷ୍ୟ ରଚନା କରିଥିଲେ ।
  • ଦର୍ଶନ – ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ ପ୍ରଭୂତ ଦର୍ଶନଶାସ୍ତ୍ର ରଚିତ ହୋଇଥିଲା । ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ସ୍ମୃତିଶାସ୍ତ୍ରମାନ– ‘ଯାଜ୍ଞବଳ୍‌କ୍ୟ ସ୍ମୃତି’ ଓ ‘ବୃହସ୍ପତି ସ୍ମୃତି’ ଏହି ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ ସଂକଳିତ ହୋଇଥିଲା । ମୀମାଂସା, ସାଂଖ୍ୟ ଓ ନ୍ୟାୟ ଦାର୍ଶନିକ ପଦ୍ଧତିମାନ ହିନ୍ଦୁଦର୍ଶନକୁ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ କରିଥିଲା । ସୁବିଖ୍ୟାତ ବୌଦ୍ଧ ଦାର୍ଶନିକ ଅସଙ୍ଗ ‘ମହାଯାନ ସୂତ୍ରାଳଙ୍କାର’ ଓ ‘ବୋଧୂସତ୍ତ୍ଵ ଭୂମି’ ନାମକ ଦର୍ଶନ ଗ୍ରନ୍ଥ ରଚନା କରିଥିଲେ । ଦାର୍ଶନିକ ବସ୍ତୁବନ୍ଧୁଙ୍କ ରଚନାଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ‘ଗାଥା ସଂଗ୍ରହ’, ‘ଅଭିଧର୍ମ କୋଷ’ ଓ ‘ପରମାର୍ଥ ସପ୍ତତି’ ପ୍ରଭୃତି ପ୍ରଧାନ ଥିଲା । ଦାର୍ଶନିକ ବୁଦ୍ଧଘୋଷ ‘ଆଠକଥା’ ଧର୍ମଗ୍ରନ୍ଥ ପ୍ରଣୟନ କରିଥିଲେ । ଦିଗ୍‌ନାଲ୍ ‘ନ୍ୟାୟ ପ୍ରବେଶ’ ରଚନା କରିଥିଲେ ।
  • ବିଜ୍ଞାନ – ପ୍ରାଚୀନ ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ଯେପରି ନିଜର ପ୍ରତିଭା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଥିଲେ, ସେପରି ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତ ତଦାନୀନ୍ତନ ପୃଥ‌ିବୀର ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଦେଶରେ ପ୍ରତୀୟମାନ ହୁଏନାହିଁ । ଏହି ଯୁଗରେ ଜ୍ୟୋତିର୍ବିଜ୍ଞାନ, ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନ, ଚିକିତ୍ସା ବିଜ୍ଞାନ ଇତ୍ୟାଦି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅଭୂତପୂର୍ବ ଉନ୍ନତି ସାଧୂତ ହୋଇଥିଲା । ସୁପ୍ରସିଦ୍ଧ ଗଣିତଜ୍ଞ ଓ ଜ୍ୟୋତିର୍ବିଜ୍ଞାନୀ ଆର୍ଯ୍ୟଭଟ୍ଟଙ୍କ ଅତୁଳନୀୟ ଦାନ ପାଇଁ ଆଜି ଭାରତ ଗୌରବାନ୍ଵିତ । ସେ ତାଙ୍କ ପୁସ୍ତକ ‘ସୂର୍ଯ୍ୟସିଦ୍ଧାନ୍ତ’ରେ ସୂର୍ଯ୍ୟୋପରାଗ ଓ ଚନ୍ଦ୍ରପରାଗ ସମ୍ପର୍କରେ ବିଶଦ ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରିଥିଲେ । ‘ଆର୍ଯ୍ୟଭଟ୍ଟାୟମ୍’ରେ ସେ ପାଟୀଗଣିତ, ବୀଜଗଣିତ, ଜ୍ୟାମିତି ଓ ତ୍ରିକୋଣମିତି ସମ୍ପର୍କରେ ବିସ୍ତୃତ ଆଲୋଚନା କରିଥିଲେ । ‘ଶୂନ’ (Zero)ର ବ୍ୟବହାର ସମ୍ପର୍କରେ ସେ ସର୍ବପ୍ରଥମେ ସୂଚନା ଦେଇଥିଲେ । ସେ ମଧ୍ୟ ବୃତ୍ତର ବ୍ୟାସ ଓ ପରିଧ୍ ମଧ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ଆନୁପାତିକ ମୂଲ୍ୟ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରିଥିଲେ । ପୃଥ‌ିବୀ ନିଜ ଅକ୍ଷ ଚାରିପଟରେ ଘୂରୁଛି ଏହି ତଥ୍ୟ ସେ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ଗୁପ୍ତ ବୈଜ୍ଞାନିକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବରାହମିହିର ଥିଲେ ଅନ୍ୟତମ । ତାଙ୍କ ରଚିତ ‘ବୃହତ୍ ସଂହିତା’ ଜ୍ୟୋତିର୍ବିଜ୍ଞାନ ଉପରେ ଏକ ଅମୂଲ୍ୟ ଗ୍ରନ୍ଥ । ତାଙ୍କର ‘ପଞ୍ଚସିଦ୍ଧାନ୍ତକା’ ଗ୍ରନ୍ଥ ଭାରତୀୟ ଜ୍ୟୋତିଷ ବିଜ୍ଞାନରେ ବାଇବେଲଭାବେ ଗୃହୀତ ହୋଇଥାଏ । ‘ବୃହତ୍ ଜାତକ’ ଓ ‘ଲଘୁ ଜାତକ’ ଗ୍ରନ୍ଥ ମଧ୍ଯ ବରାହମିହିରଙ୍କର ଅନ୍ୟ ଦୁଇଟି ଅନବଦ୍ୟ କୃତି ।

BSE Odisha

  • ବ୍ରହ୍ମଗୁପ୍ତ ହେଉଛନ୍ତି ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ ଅନ୍ୟଜଣେ ଜ୍ୟୋତିର୍ବିଦ୍ ଓ ଗଣିତଜ୍ଞ । ସେ ମାଧ୍ୟାକର୍ଷର ଶକ୍ତି ବିଷୟରେ ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ସେ ମଧ୍ଯ ‘ଖଣ୍ଡ ଖାଦ୍ୟକ’ ପୁସ୍ତକ ରଚନା କରିଥିଲେ । ଚିକିତ୍ସା ବିଜ୍ଞାନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଗୁପ୍ତ ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ଅଭୂତ ଦକ୍ଷତା ହାସଲ କରିଥିଲେ । ଶଲ୍ୟ ଚିକିତ୍ସା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଶୁଶ୍ରୁତଙ୍କର ‘ଶୁଶ୍ରୁତ ସଂହିତା’ ଏକ ଅନବଦ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି । ବାଗଭଟ୍ଟଙ୍କ ‘ଅଷ୍ଟାଙ୍ଗ ସଂଗ୍ରହ’ ଏବଂ ‘ଅଷ୍ଟାଙ୍ଗ ହୃଦୟ ସଂହିତା’ ଚିକିତ୍ସା ବିଜ୍ଞାନରେ ଦୁଇଟି ଅମୂଲ୍ୟ ଗ୍ରନ୍ଥ । ପାଲକଯ୍ୟଙ୍କ ‘ହସ୍ତୟୁର୍ବେଦ ଏବଂ ଶାଳିହୋତ୍ରଙ୍କ ‘ଅଶ୍ଵଶାସ୍ତ୍ର’ ପଶୁଚିକିତ୍ସା କ୍ଷେତ୍ରରେ ବିଶେଷ ସହାୟକ ହୋଇଥିଲା । ପାତନ ପଦ୍ଧତି ଓ ରୋଗ ସଂକ୍ରମଣ ନିବାରକ ପଦ୍ଧତି ନାଗାର୍ଜୁନଙ୍କଦ୍ଵାରା ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଥିଲା । ନିର୍ମାଣଶାସ୍ତ୍ର ବା ବାସ୍ତୁବିଦ୍ୟା ଥିଲା ଗୁପ୍ତଯୁଗର ଅନ୍ୟତମ ଅବଦାନ । ଏହି ବିଦ୍ୟାକୁ ଆଧାର କରି ଗୁପ୍ତ କଳା ଓ ସ୍ଥାପତ୍ୟ ଆଦି ନିର୍ମିତ ହେଉଥିଲା । ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ ଧାତୁ ନିଷ୍କାସନ ବିଦ୍ୟା (Metallurgy) ଅତି ଉନ୍ନତମାନର ଥିଲା । ଦିଲ୍ଲୀର କୁତବ୍‌ମିନାର ପରିସରରେ ଥିବା ମେହେରୌଲୀ ଲୌହସ୍ତମ୍ଭ ଗୁପ୍ତଯୁଗୀୟ ଧାତୁବିଦ୍ୟାର ଶ୍ରେଷ୍ଠ ନିଦର୍ଶନ । ଏହା ଦୀର୍ଘ ୧୫୦୦ ବର୍ଷ ତଳେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଏଥରେ ଅଦ୍ୟାବଧୂ କଳଙ୍କି ଲାଗିନାହିଁ । ସ୍ଵର୍ଣ୍ଣମୁଦ୍ରାଗୁଡ଼ିକ ଧାତୁବିଦ୍ୟାରେ ଗୁପ୍ତଯୁଗୀୟ ଲୋକଙ୍କ ଦକ୍ଷତାର ପ୍ରମାଣ ଦିଏ । ଏକ ସମୁନ୍ନତ ସାହିତ୍ୟ ସୃଷ୍ଟିର ସ୍ଵାକ୍ଷର ବହନ କରିଥିଲା ଗୁପ୍ତଯୁଗ । ସାହିତ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅପୂର୍ବ ସୃଷ୍ଟି ଗୁପ୍ତଯୁଗକୁ ବିଶେଷତା ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲା । ଦର୍ଶନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଗୁପ୍ତଯୁଗ ଥିଲା ଅବିସ୍ମରଣୀୟ । ଗୁପ୍ତ ବୈଜ୍ଞାନିକମାନଙ୍କ ଅନବଦ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି ଓ ଅବଦାନରେ ପରିପୁଷ୍ଟ ହୋଇଥିଲା ଗୁପ୍ତଯୁଗର ବିଜ୍ଞାନ । ଉପରୋକ୍ତ ସମସ୍ତ ଦିଗରେ ସାଧୁତ ହୋଇଥିବା ବିକାଶକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟକରି ଐତିହାସିକମାନେ ଗୁପ୍ତଯୁଗକୁ ସୁବର୍ଣ୍ଣଯୁଗ ଆଖ୍ୟା ପ୍ରଦାନ କରିଛନ୍ତି ।

୩ । ଗୁପ୍ତଯୁଗର କଳା, ସ୍ଥାପତ୍ୟ, ଭାସ୍କର୍ଯ୍ୟ ଓ ଚିତ୍ରକଳା ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
କଳା ଓ ସ୍ଥାପତ୍ୟ ଥିଲା ଗୁପ୍ତଯୁଗର ଅନ୍ୟ ଏକ ବିଶେଷତ୍ଵ । ଏହି କଳା ଓ ସ୍ଥାପତ୍ୟ ପାଇଁ ଗୁପ୍ତଯୁଗ ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତ ଇତିହାସରେ ଏକ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କରିଥିଲା । ଲାଳିତ୍ୟ, ସମତା ଓ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ ଥୁଲା ଗୁପ୍ତକଳାର ବିଶେଷତ୍ଵ । କୁଶଳୀ ସ୍ଥପତିମାନଙ୍କ କାରିଗରୀ ହସ୍ତ ସ୍ପର୍ଶରେ ଗୁପ୍ତଯୁଗୀୟ ମୂର୍ତ୍ତିଗୁଡ଼ିକ ହୋଇଉଠିଥିଲା ଜୀବନ୍ତ ଓ ମୂର୍ତିମନ୍ତ । ଗୁପ୍ତଯୁଗର ମନ୍ଦିର, ଭାସ୍କର୍ଯ୍ୟ, ସ୍ଥାପତ୍ୟ ଓ ଚିତ୍ରକଳା – ସବୁଥରେ ଏକ ନୈସର୍ଗିକ ଭାବ ପ୍ରକଟିତ ହୋଇଥିବାର ଦେଖାଯାଇଥାଏ ।

  • ସ୍ଥାପତ୍ୟ – ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ ଅନେକ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା । ମନ୍ଦିର ସ୍ଥାପତ୍ୟ ଥିଲା ସେ ସମୟର ମୁଖ୍ୟ କଳା । ମନ୍ଦିରଗୁଡ଼ିକରେ ବ୍ରାହ୍ମଣ୍ୟଧର୍ମର ମୂଇଁ ପରିପ୍ରକାଶ ଘଟିଥିଲା । ଗୁପ୍ତ ମନ୍ଦିର ସ୍ଥାପତ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶର ଝାନ୍ସୀ ଜିଲ୍ଲାର ଦେଓଗଡ଼ଠାରେ ଦଶାବତାର ମନ୍ଦିର, ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶର ଭୁମ୍‌ରାର ଶିବ ମନ୍ଦିର ଗୁପ୍ତକଳାର ଗୁଣବନ୍ଦନା କରିଥାଏ । ଇଟା ନିର୍ମିତ ମନ୍ଦିରମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଭିତରଗାଓଁର ମନ୍ଦିର ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟଜନକ ମନେହୁଏ । ଭୂମ୍ରାର ଶିବ ମନ୍ଦିର ଗୁପ୍ତଯୁଗୀୟ ମନ୍ଦିର ଶୈଳୀର ଜ୍ଵଳନ୍ତ ନିଦର୍ଶନ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଥାଏ । ଗର୍ଭଗୃହରେ ଏକମୁଖୀ ଶିବଲିଙ୍ଗ ସହିତ ଗଙ୍ଗା ଓ ଯମୁନାଙ୍କର ବାହନ — ଆରୂଢ଼ା ମୂର୍ତ୍ତି ମଧ୍ୟ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥାଏ । ନାଚନାକୁଥାରର ପାର୍ବତୀ ମନ୍ଦିର ମଧ୍ୟ ଏହି ପର୍ଯ୍ୟାୟର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଥିଲା । ବିହାରର ରାମଗଡ଼ରେ ଥିବା ମୁକ୍ତେଶ୍ଵରୀ ମନ୍ଦିର, ବୁଦ୍ଧଗୟା ନିକଟସ୍ଥ ମହାବୋଧେ ବୌଦ୍ଧ ମନ୍ଦିର, ନାଳନ୍ଦା ଓ କୁଶୀନରାର ବୁଦ୍ଧ ମନ୍ଦିର, ଅହିଛତ୍ରର ଶିବ ମନ୍ଦିର, ପଦ୍ମାବତୀର ବିଷ୍ଣୁ ମନ୍ଦିର ଏବଂ ଶ୍ରୀପୁରର ଲକ୍ଷ୍ମଣ ମନ୍ଦିର ଗୁପ୍ତଯୁଗର ନିର୍ମାଣ କଳାର ଶ୍ରେଷ୍ଠ ନିଦର୍ଶନ ।

BSE Odisha

  • ସ୍ତମ୍ଭ – ଗୁପ୍ତକଳାର ଅନ୍ୟ ଏକ ଦିଗ ହେଉଛି ପ୍ରସ୍ତର ନିର୍ମିତ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ସ୍ତମ୍ଭ । ସ୍ତମ୍ଭଗୁଡ଼ିକ ତିନିଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଥିଲା; ଯଥା— ପ୍ରଶସ୍ତି ସ୍ତମ୍ଭ, ଗରୁଡ଼ ସ୍ତମ୍ଭ ଏବଂ ସ୍ମାରକୀ ସ୍ତମ୍ଭ । ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତଙ୍କ ପ୍ରୟାଗ ପ୍ରଶସ୍ତି, ଦ୍ଵିତୀୟ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତଙ୍କ ମେହେରୌଲୀ ଲୌହସ୍ତମ୍ଭ ଏବଂ ସ୍କନ୍ଦଗୁପ୍ତଙ୍କ ଭିତରି ସ୍ତମ୍ଭାଭିଲେଖଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରଶସ୍ତି ସ୍ତମ୍ଭରୂପେ ବିବେଚିତ ହୋଇଥାଏ ।
  • ବୌଦ୍ଧ ସ୍ଥାପତ୍ୟ – ଗୁପ୍ତଯୁଗର ସ୍ଥାପତ୍ୟ ସମସ୍ତଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟି ଆକର୍ଷଣ କରିଥିଲା । ବୌଦ୍ଧ ସ୍ଥାପତ୍ୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସ୍ତୂପ, ଚୈତ୍ୟ, ମନ୍ଦିର, ବିହାର ଓ ଗୁମ୍ଫାଗୁଡ଼ିକ ବିଶେଷ ଆକର୍ଷଣୀୟ ଥିଲା । ସାରନାଥର ଧାମେଟ୍ ସ୍ତୂପ ଗୁପ୍ତକଳାର ଏକ ବିଶେଷ ଆକର୍ଷଣ । ଗୁପ୍ତ ବୌଦ୍ଧ ମନ୍ଦିରମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ବୁଦ୍ଧଗୟାର ମହାବୋଧ ମନ୍ଦିର ଅନ୍ୟତମ । ଚୀନ୍ ପରିବ୍ରାଜକ ହୁଏନ୍‌ସାଂ ଏହି ମନ୍ଦିର ବିଷୟରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି । ଏହି ସମୟରେ ଅଜନ୍ତା, ବାଘ, ଏଲୋରା ଏବଂ ଔରଙ୍ଗାବାଦଠାରେ ପଥର କଟାଯାଇ ବହୁ ବୌଦ୍ଧ ଗୁମ୍ଫା ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଥିଲା ।
  • ଲୌକିକ ସ୍ଥାପତ୍ୟ – ଲୌକିକ ସ୍ଥାପତ୍ୟ ଗୁପ୍ତ ସ୍ଥାପତ୍ୟର ଅନ୍ୟତମ ଆକର୍ଷଣ ଥିଲା । କୌଶାୟୀ, ଏରଣ ଏବଂ ରାଜଘାଟ ପ୍ରଭୃତି ସ୍ଥାନର ପ୍ରହତାତ୍ତ୍ୱିକ ଖନନ ପରେ ରାଜବାଟୀ, ବହୁତଳ ପ୍ରାସାଦ, ଅଗ୍ନିଶାଳ, ସଙ୍ଗୀତଶାଳ, ନାଟ୍ୟମଣ୍ଡପ, ନ୍ୟାୟଗୃହ ଆଦି ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଛି ।
  • ଭାସ୍କର୍ଯ୍ୟ – ଭାସ୍କର୍ଯ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଗୁପ୍ତ ଶିଳ୍ପୀମାନେ ଅଦ୍ଭୁତ ଦକ୍ଷତା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଥିଲେ । ମୁଖ୍ୟତଃ ଧର୍ମକୁ ଆଧାର କରି ମୂର୍ତ୍ତିଗୁଡ଼ିକ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଥିଲା । ଏହି ସମୟରେ ମୂର୍ତ୍ତିଗୁଡ଼ିକରେ ବାହ୍ୟ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ ସହିତ ଅନ୍ତର୍ନିହିତ ଗୁଣର ମଧୁର ସମନ୍ଵୟ ଘଟିଥିଲା । ମନ୍ଦିରଗାତ୍ରରେ ଗୁପ୍ତ ଶିଳ୍ପୀମାନେ ଜୀବନ୍ତ ଓ ରମଣୀୟ ମୂର୍ତ୍ତିଗୁଡ଼ିକ ଖୋଦନ କରିଥିଲେ । ରାମ ଓ କୃଷ୍ଣଙ୍କୁ କେନ୍ଦ୍ରକରି ମୂର୍ତ୍ତିଗୁଡ଼ିକ ଖୋଦିତ ହୋଇଥିଲା । ଧର୍ମୀୟ ରୀତିରେ ଦଶାବତାର, କାର୍ତ୍ତିକେୟ, ଲକ୍ଷ୍ମୀ, ଗଜଲକ୍ଷ୍ମୀ ଓ ସୂର୍ଯ୍ୟମୂର୍ତ୍ତିଗୁଡ଼ିକ ସୂକ୍ଷ୍ମ କାରୁକାର୍ଯ୍ୟରେ ଖୋଦନ କରାଯାଇଥିଲା । ସାରନାଥର ବୌଦ୍ଧମୂର୍ତ୍ତି ଭାରତୀୟ ଭାସ୍କର୍ଯ୍ୟ ଶିଳ୍ପର ଏକ ଶାଶ୍ଵତ ନିଦର୍ଶନ । ସାରନାଥର ବୁଦ୍ଧମୂର୍ତ୍ତିଠାରେ ଶାନ୍ତ ହସ, କମନୀୟ ମୁଖମଣ୍ଡଳ, ଧ୍ୟାନମୁଦ୍ରା ଏବଂ ଅତିମାନବୀୟ ଗୁଣର ପରିପ୍ରକାଶ ଘଟିଥିଲା ।
  • ଚିତ୍ରକଳା – ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତୀୟ ଚିତ୍ରକଳା ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ ପୂର୍ଣ୍ଣତା ଲାଭ କରିଥିଲା । ଗୁପ୍ତ ଚିତ୍ରକଳା ମଧ୍ୟରେ ଅଜନ୍ତାର ଚିତ୍ରକଳା ଅତୀବ ରମଣୀୟ ଓ ମୂର୍ତ୍ତିମନ୍ତ ଥିଲା । ବୌଦ୍ଧ ଜାତକର ବହୁ ଗଳ୍ପ, ଯକ୍ଷ, କିନ୍ନର, ଗନ୍ଧର୍ବ, ଅପ୍‌ସରା, ବୃକ୍ଷଲତା, ମାଙ୍କଡ଼ ଓ ପକ୍ଷୀଙ୍କ ଚିତ୍ର ଆଦି ମନୋମୁଗ୍‌ଧକର ଥିଲା । ଅଜନ୍ତା ଗୁମ୍ଫାରେ ପଦ୍ମପାଣି ଓ ଅବଲୋକିତେଶ୍ୱରଙ୍କ ଚିତ୍ର ନିଖୁଣଭାବରେ ଚିତ୍ରିତ ହୋଇଛି । ବାଘ୍ ଗୁମ୍ଫାର ଚିତ୍ରକଳାରେ ରାଜା ମହାଜନଙ୍କ ଚିତ୍ର ସ୍ଥାନ ପାଇଛି । ଅଜନ୍ତା ଗୁମ୍ଫାର ସବୁ ଚିତ୍ର ମଧ୍ୟରେ ‘ମାତା ଓ ପୁତ୍ର’, ‘ମୁମୂର୍ଷୁ ରାଜକୁମାରୀ’ ଓ ‘ବୌଦ୍ଧସଭା’ ଚିତ୍ରଗୁଡ଼ିକ ସର୍ବାଧ‌ିକ ଆକର୍ଷଣୀୟ ।
  • ମୃଣ୍ମୟ କଳା – ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ ମୃଣ୍ମୟ କଳା ମଧ୍ୟ ପ୍ରସିଦ୍ଧି ଲାଭ କରିଥିଲା । ପାହାଡ଼ପୁର ଓ ଅହିଛତ୍ର ଆଦି ସ୍ଥାନରେ ଭୂଖନନରୁ ଅନେକ ମୃଣ୍ମୟ ମୂର୍ତ୍ତି ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଛି । ସେଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ବିଭିନ୍ନ ପଶୁ, ପକ୍ଷୀ, ଯକ୍ଷ, ନାଗ, ମଣିଷ, ବିଷ୍ଣୁ, କାର୍ତ୍ତିକେୟ, ସୂର୍ଯ୍ୟ ଏବଂ ଗଣେଶ ଆଦି ଦେବତାଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତି ଅନ୍ୟତମ ।
  • ମୁଦ୍ରା ଓ ଅଳଙ୍କାର – ଗୁପ୍ତଯୁଗୀୟ କଳାର ମୁଦ୍ରା, ମୋହର ଏବଂ ଅଳଙ୍କାର ବିଶିଷ୍ଟ ସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କରିଥିଲା । ଗୁପ୍ତଯୁଗୀୟ ମୁଦ୍ରାଗୁଡ଼ିକରେ ହସ୍ତୀ ଉପରେ ଉପବେଶନ କରିଥିବା ଲକ୍ଷ୍ମୀ, କୁବେରଙ୍କ ମୁଦ୍ରା ଢାଳୁଥିବାର ଚିତ୍ର, ମୋହର ଏବଂ ମନ୍ଦିର ଗାତ୍ରରେ ବିଭିନ୍ନ ମୂର୍ତ୍ତି ତଥା ଚିତ୍ର ପ୍ରଦର୍ଶିତ ଅଳଙ୍କାରରୁ ସେ ସମୟର କଳା ସମ୍ପର୍କରେ ବିଶେଷ ସୂଚନା ମିଳିଥାଏ ।
  • ଧାତୁକଳା – ଧାତୁକଳାକୁ ପ୍ରସ୍ଫୁଟିତ କରିବାରେ ଗୁପ୍ତଯୁଗ ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତ ଇତିହାସରେ ପ୍ରମୁଖ ସ୍ଥାନ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲା ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ ସ୍ଵର୍ଣ୍ଣ, ରୌପ୍ୟ ଓ ତାମ୍ର ଧାତୁରେ ମୁଦ୍ରାଗୁଡ଼ିକ ତିଆରି ହୋଇଥିଲା । ବିହାରର ସୁଲତାନଗଞ୍ଜରୁ ମିଳିଥିବା ବୌଦ୍ଧମୂର୍ତ୍ତି, ନାଳନ୍ଦାରେ ଥ‌ିବା ତାମ୍ର ବୌଦ୍ଧମୂର୍ତ୍ତି ଓ ଦିଲ୍ଲୀର ମେହେରୌଲୀ ଲୌହସ୍ତମ୍ଭ ଗୁପ୍ତଯୁଗର ଧାତୁକଳାର ଜ୍ଵଳନ୍ତ ନିଦର୍ଶନ ।

BSE Odisha

  • ସଙ୍ଗୀତ ଓ ନୃତ୍ୟକଳା – ସଙ୍ଗୀତ ଥିଲା ଗୁପ୍ତଯୁଗର ଅନ୍ୟତମ କଳା । ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତଙ୍କ ମୁଦ୍ରାରେ ବୀଣାବାଦନ କରୁଥିବାର ଚିତ୍ର ଦେଖାଯାଏ । ଲୋକମାନେ ବୀଣାବାଦନ, ଡମ୍ବରୁବାଦନ ଏବଂ ସଙ୍ଗୀତ ଗାୟନରେ ନିଜକୁ ନିମଜ୍ଜିତ କରୁଥିଲେ । ଗୁପ୍ତଯୁଗର ଭାସ୍କର୍ଯ୍ୟରୁ ନୃତ୍ୟ ଏବଂ ସଙ୍ଗୀତ ସମ୍ପର୍କରେ ଜଣାଯାଇଥାଏ । ଅଜନ୍ତା ଚିତ୍ରକଳାର ଅପ୍‌ସରା ଏବଂ ନର୍ତ୍ତକୀର ଚିତ୍ରରୁ ନୃତ୍ୟ ବିଷୟରେ ଜଣାପଡ଼େ ।

BSE Odisha 9th Class Maths Solutions Geometry Chapter 6 ଅଙ୍କନ Ex 6(e)

Odisha State Board BSE Odisha 9th Class Maths Solutions Geometry Chapter 6 ଅଙ୍କନ Ex 6(e) Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 9 Maths Solutions Geometry Chapter 6 ଅଙ୍କନ Ex 6(e)

Question 1.
Δ ABC ରେ a = 6 ସେ.ମି., AX ମଧ୍ଯମାର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = 5.6 ସେ.ମି. ଓ m∠B = 60° । ତ୍ରିଭୁଜଟି ଅଙ୍କନ କର ।
ସମାଧାନ:
ଅଙ୍କନ ପ୍ରଣାଳୀ :
BSE Odisha 9th Class Maths Solutions Geometry Chapter 6 ଅଙ୍କନ Ex 6(e) 1
(a) 5.6 ସେ.ମି. ଦୈର୍ଘ୍ୟ ବିଶିଷ୍ଟ B͞C ଅଙ୍କନ କର । ଏହାକୁ X ବିନ୍ଦୁରେ ସମଦ୍ବିଖଣ୍ଡ କର ।
(b) BC ର B ବିନ୍ଦୁରେ ∠MBC ଅଙ୍କନ କର ଯାହାର ପରିମାଣ 60° ।
(c) X କୁ କେନ୍ଦ୍ରକରି 5.6 ସେ.ମି. ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ର ବିଶିଷ୍ଟ ଚାପ \(\overrightarrow{\mathrm{BM}}\) କୁ A ବିନ୍ଦୁରେ ଛେଦକରୁ । AX ଅଙ୍କନ କର ।
(d) A͞C ଅଙ୍କନ କରି Δ ABC ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ କର ।

BSE Odisha 9th Class Maths Solutions Geometry Chapter 6 ଅଙ୍କନ Ex 6(e)

Question 2.
Δ ABC ରେ AB = 7.5 ସେ.ମି., AC = 6.5 ସେ.ମି. ଏବଂ ମଧ୍ୟମା AX ର ଦୈର୍ଘ୍ୟ 6 ସେ.ମି. । ତ୍ରିଭୁଜଟି ଅଙ୍କନ କର ।
ସମାଧାନ:
ଅଙ୍କନ ପ୍ରଣାଳୀ :
BSE Odisha 9th Class Maths Solutions Geometry Chapter 6 ଅଙ୍କନ Ex 6(e) 2
(a) କୌଣସି ଏକ ସରଳରେଖା ଅଙ୍କନ କରି ଏଥୁରୁ AM ଅଙ୍କନ କର ଯାହାର ଦୈର୍ଘ୍ୟ 12 ସେ.ମି. (2 × AX) ହେବ ।
(b) A କୁ କେନ୍ଦ୍ରକରି 6.5 ସେ.ମି. ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ ବିଶିଷ୍ଟ ଓ Yକୁ କେନ୍ଦ୍ରକରି 7.5 ସେ.ମି. ବ୍ୟାସାଦ୍ଧ ବିଶିଷ୍ଟ ଦୁଇଟି ପୃଥକ୍ ଚାପ ଅଙ୍କନ କର । ଚାପଦ୍ଵୟର ଛେଦବିନ୍ଦୁ C ହେଉ ।
(c) ସେହିପରି A କୁ କେନ୍ଦ୍ରକରି 7.5 ସେ.ମି. ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ ଓ M କୁ କେନ୍ଦ୍ରକରି 6.5 ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ ବିଶିଷ୍ଟ ଦୁଇ ପୃଥକ୍ ଚାପ ଅଙ୍କନ କର । ଚାପଦ୍ଵୟର ଛେଦବିନ୍ଦୁ B ହେଉ ।
(d) A͞B ଓ A͞C ଅଙ୍କନ କରି Δ ABC ସଂପୂର୍ଣ କର ।

Question 3.
Δ ABC ରେ m∠A = 60°, AX ମଧ୍ଯମାର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = 4.5 ସେ.ମି., AB = 6 ସେ.ମି. । ତ୍ରିଭୁଜଟି ଅଙ୍କନ କର ।
ସମାଧାନ:
ଅଙ୍କନ ପ୍ରଣାଳୀ :
BSE Odisha 9th Class Maths Solutions Geometry Chapter 6 ଅଙ୍କନ Ex 6(e) 3
(a) 6 ସେ.ମି. ଦୈର୍ଘ୍ୟ ବିଶିଷ୍ଟ A͞B ଅଙ୍କନ କର ।
(b) A ବିନ୍ଦୁରେ ∠BAN ଅଙ୍କନ କର ଯାହାର ପରିମାଣ 60° ହେଉ ।
(c) A͞B ର ମଧ୍ୟବିନ୍ଦୁ M ନିରୂପଣ କର ।
(d) AN ସହ ସମାନ୍ତର କରି \(\overrightarrow{\mathrm{MY}}\) ଅଙ୍କନ କର ।
(e) A କୁ କେନ୍ଦ୍ର ଓ 4.5 ସେ.ମି.କୁ ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ ନେଇ ଏକ ଚାପ ଅଙ୍କନ କର ତାହା \(\overrightarrow{\mathrm{MX}}\) କୁ X ବିନ୍ଦୁରେ ଛେଦ କରୁ ।
(f) \(\overrightarrow{\mathrm{BX}}\) ଓ \(\overrightarrow{\mathrm{AN}}\) ଦ୍ଵୟର ଛେଦବିନ୍ଦୁ C ହେଉ ।
(g) ବର୍ତ୍ତମାନ Δ ABC ଆବଶ୍ୟକୀୟ ତ୍ରିଭୁଜ ।

Question 4.
Δ ABC ର AB = 6.5 ସେ.ମି., B͞Y ମଧ୍ଯମାର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = 6 ସେ.ମି., BC = 7 ସେ.ମି. । ତ୍ରିଭୁଜଟି ଅଙ୍କନ କର ।
ସମାଧାନ:
ଅଙ୍କନ ପ୍ରଣାଳୀ :
BSE Odisha 9th Class Maths Solutions Geometry Chapter 6 ଅଙ୍କନ Ex 6(e) 4
(a) କୌଣସି ଏକ ସରଳରେଖା ଅଙ୍କନ କରି ଏଥୁରୁ \(\overrightarrow{\mathrm{BX}}\) ଅଙ୍କନ କର ଯାହାର ଦୈର୍ଘ୍ୟ 12 ସେ.ମି. (2 x BY) ।
(b) B କୁ କେନ୍ଦ୍ରକରି 7 ସେ.ମି. ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ ବିଶିଷ୍ଟ ଓ Y କୁ କେନ୍ଦ୍ରକରି 6.5 ସେ.ମି. ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ ବିଶିଷ୍ଟ ଦୁଇ ପୃଥକ୍ ଚାପ ଅଙ୍କନ କର । ଚାପଦ୍ଵୟର ଛେଦବିନ୍ଦୁ C ହେଉ ।
(c) B͞Y ର ମଧ୍ୟବିନ୍ଦୁ ଓ ନିରୂପଣ କର । \(\overrightarrow{\mathrm{CO}}\) ଉପରେ A ବିନ୍ଦୁ ନିରୂପଣ କର ଯେପରି CO = AO ଏବଂ C – O – A ହେବ ।
(d) AB ଓ BC ଅଙ୍କନ କରି Δ ABC ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ କର ।

BSE Odisha 9th Class Maths Solutions Geometry Chapter 6 ଅଙ୍କନ Ex 6(e)

Question 5.
Δ ABC ରେ c = 6.5 ସେ.ମି., ମଧ୍ୟମା C͞Z ର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = 5 ସେ.ମି., a = 5.5 ସେ.ମି. । ତ୍ରିଭୁଜଟି ଅଙ୍କନ କର ।
ସମାଧାନ:
ଅଙ୍କନ ପ୍ରଣାଳୀ :
BSE Odisha 9th Class Maths Solutions Geometry Chapter 6 ଅଙ୍କନ Ex 6(e) 5
(a) 6.5 ସେ.ମି. ଦୈର୍ଘ୍ୟ ବିଶିଷ୍ଟ AB ଅଙ୍କନ କର ।
(b) AB ର ମଧ୍ୟବିନ୍ଦୁ Z, ନିରୂପଣ କର ।
(c) Z କୁ କେନ୍ଦ୍ର ଏବଂ 5 ସେ.ମି. ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ ବିଶିଷ୍ଟ ଏକ ଚାପ ଅଙ୍କନ କର । ସେହିପରି B କୁ କେନ୍ଦ୍ରକରି 5.5 ସେ.ମି. ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ ବିଶିଷ୍ଟ ଅନ୍ୟ ଏକ ଚାପ ପୂର୍ବୋକ୍ତ ଚାପକୁ C ବିନ୍ଦୁରେ ଛେଦ କରିବ ।
(d) AC ଓ B͞C ଅଙ୍କନ କରି Δ ABC ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ କର ।

Question 6.
Δ ABC ରେ AB = BC = 4 ସେ.ମି., ମଧ୍ୟମା AX ର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = 3 ସେ.ମି. । ତ୍ରିଭୁଜଟି ଅଙ୍କନ କର ।
ସମାଧାନ:
ଅଙ୍କନ ପ୍ରଣାଳୀ :
BSE Odisha 9th Class Maths Solutions Geometry Chapter 6 ଅଙ୍କନ Ex 6(e) 6

(a) 4 ସେ.ମି. ଦୈର୍ଘ୍ୟ ବିଶିଷ୍ଟ B͞C ଅଙ୍କନ କର ।
(b) 4 ସେ.ମି. ଦୈର୍ଘ୍ୟ ବିଶିଷ୍ଟ B͞C ଅଙ୍କନ କର ।
(c) B ଓ X କୁ କେନ୍ଦ୍ରକରି ଯଥାକ୍ରମେ 4 ସେ.ମି. ଏବଂ 3 ସେ.ମି. ବିଶିଷ୍ଟ ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ ନେଇ ଦୁଇଟି ଚାପ ଅଙ୍କନ କର ଏବଂ ସେମାନଙ୍କର ଛେଦବିନ୍ଦୁ A ହେଉ ।
(d) A͞B ଓ A͞C ଅଙ୍କନ କରି Δ ABC ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ କର ।

Question 7.
Δ ABC ରେ AB = 5 ସେ.ମି., AC = 5.4 ସେ.ମି.ଓ ମଧ୍ୟମା AX ର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = 3.5 ସେ.ମି. । ତ୍ରିଭୁଜଟି ଅଙ୍କନ କର ।
ସମାଧାନ:
ଅଙ୍କନ ପ୍ରଣାଳୀ :
BSE Odisha 9th Class Maths Solutions Geometry Chapter 6 ଅଙ୍କନ Ex 6(e) 7
(a) କୌଣସି ଏକ ସରଳରେଖା ଅଙ୍କନ କରି ଏଥୁରୁ AM ଅଙ୍କନ କର ଯାହାର ଦୈର୍ଘ୍ୟ 7 ସେ.ମି. (2AX) ।
(b) Aକୁ କେନ୍ଦ୍ରକରି 5.4 ସେ.ମି. ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ ବିଶିଷ୍ଟ ଓ Mକୁ କେନ୍ଦ୍ରକରି 5 ସେ.ମି. ବ୍ୟାସାର୍କ ବିଶିଷ୍ଟ ଦୁଇଟି ପୃଥକ୍ ଚାପ ଅଙ୍କନ କର । ଚାପଦ୍ଵୟର ଛେଦବିନ୍ଦୁର ନାମ C ହେଉ ।
(c) ପୁନଶ୍ଚ A କୁ କେନ୍ଦ୍ର କରି 5 ସେ.ମି. ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ ବିଶିଷ୍ଟ ଓ M କୁ କେନ୍ଦ୍ର କରି 5.4 ସେ.ମି. ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ ବିଶିଷ୍ଟ ଦୁଇଟି ଚାପ ଅଙ୍କନ କର । ଚାପଦ୍ଵୟର ଛେଦବିନ୍ଦୁର ନାମ B ହେଉ ।

Question 8.
Δ ABC ରେ a = 9 ସେ.ମି.,m∠B = 75°, A͞X ମଧ୍ଯମାର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = 8 ସେ.ମି. । ତ୍ରିଭୁଜଟି ଅଙ୍କନ କର ।
ସମାଧାନ:
ଅଙ୍କନ ପ୍ରଣାଳୀ :
BSE Odisha 9th Class Maths Solutions Geometry Chapter 6 ଅଙ୍କନ Ex 6(e) 8
(a) B͞C ରେଖାଖଣ୍ଡ ଅଙ୍କନ କର ଯାହାର ଦୈର୍ଘ୍ୟ 9 ସେ.ମି. ।
(b) B͞C ଉପରେ B ବିନ୍ଦୁରେ 75° ପରିମିତ ∠YBC ଅଙ୍କନ କର।
(c) B͞C କୁ ସମଦ୍ବିଖଣ୍ଡକ କରି ମଧ୍ୟବିନ୍ଦୁ X ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
(d) X କୁ କେନ୍ଦ୍ରକରି 8 ସେ.ମି. ବ୍ୟାସାର୍କ ବିଶିଷ୍ଟ ଚାପ ଅଙ୍କନ କର । ଉକ୍ତ ଚାପ BY କୁ A ବିନ୍ଦୁରେ ଛେଦ କରୁ । AX ଅଙ୍କନ କର ।
(e) A͞C ଅଙ୍କନ କରି Δ ABC ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ କର ।

BSE Odisha 9th Class Maths Solutions Geometry Chapter 6 ଅଙ୍କନ Ex 6(e)

Question 9.
Δ ABC ରେ ଉଚ୍ଚତା = 4.5 ସେ.ମି., AX ମଧ୍ଯମାର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = 5 ସେ.ମି., AB = 6 ସେ.ମି. । ତ୍ରିଭୁଜଟି ଅଙ୍କନ କର ।
ସମାଧାନ:
ଅଙ୍କନ ପ୍ରଣାଳୀ :
BSE Odisha 9th Class Maths Solutions Geometry Chapter 6 ଅଙ୍କନ Ex 6(e) 9
(a) \(\overleftrightarrow{\mathrm{ZY}}\) ଅଙ୍କନ କରି ଏହା ଉପରିସ୍ଥ ଯେକୌଣସି ଏକ ବିନ୍ଦୁ D ରେ \(\overrightarrow{\mathrm{CP}}\) ଲମ୍ବ ଅଙ୍କନ କର ।
(b) \(\overrightarrow{\mathrm{CP}}\) ଉପରେ A ଏକ ବିନ୍ଦୁ ନିଅ ଯେପରିକି DA = 4.5 ସେ.ମି. ହେବ । A କୁ କେନ୍ଦ୍ରକରି 6 ସେ.ମି. ଓ 5 ସେ.ମି. ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ ବିଶିଷ୍ଟ ଦୁଇଟି ପୃଥକ୍ ଚାପ \(\overleftrightarrow{\mathrm{ZY}}\) କୁ ଯଥାକ୍ରମେ B ଓ X ବିନ୍ଦୁରେ ଛେଦକରୁ ।
(c) \(\overleftrightarrow{\mathrm{ZY}}\) ଉପରେ C ଏକ ବିନ୍ଦୁ ନିଅ ଯେପରିକି B – X – C ଏବଂ BX = XC ହେବ ।
(d) A͞C ଓ A͞B ଅଙ୍କନ କରି Δ ABC ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ କର ।

Question 10.
Δ ABC ରେ ଉଚ୍ଚତା AD = 6.6 ସେ.ମି., m∠B = 60°, AX ମଧ୍ଯମାର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = 7 ସେ.ମି. । ତ୍ରିଭୁଜଟି ଅଙ୍କନ କର ।
ସମାଧାନ:
ଅଙ୍କନ ପ୍ରଣାଳୀ :
BSE Odisha 9th Class Maths Solutions Geometry Chapter 6 ଅଙ୍କନ Ex 6(e) 10
(a) \(\overrightarrow{\mathrm{BM}}\) ର B ବିନ୍ଦୁରେ ∠PBM ଅଙ୍କନ କର ଯେପରିକି ଉକ୍ତ କୋଣର ପରିମାଣ 60° ହେବ ।
(b) B ବିନ୍ଦୁରେ \(\overrightarrow{\mathrm{BN}}\) ଲମ୍ବ ଅଙ୍କନ କର । \(\overrightarrow{\mathrm{BN}}\) ଉପରିସ୍ଥ R ଏକ ବିନ୍ଦୁ ଯେପରିକି BR = 6.6 ସେ.ମି. ହେବ ।
(c) R ବିନ୍ଦୁରେ \(\overrightarrow{\mathrm{BM}}\) ସହ ସମାନ୍ତର କରି ଅଙ୍କିତ ରଶ୍ମି \(\overrightarrow{\mathrm{RY}}\), \(\overrightarrow{\mathrm{BP}}\) କୁ A ବିନ୍ଦୁରେ ଛେଦ କରୁ ।
(d) A କୁ କେନ୍ଦ୍ର ଓ A͞X ପରିମିତ ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ ନେଇ ଏକ ଚାପ ଅଙ୍କନ କର ଯାହା \(\overrightarrow{\mathrm{BM}}\) କୁ X ବିନ୍ଦୁରେ ଛେଦ କରୁ ।
(e) \(\overrightarrow{\mathrm{BM}}\) ଉପରେ C ଏକ ବିନ୍ଦୁ ଯେପରିକି B – X – C ଏବଂ BX = XC ହେବ ।
(f) A͞B ଓ A͞C ଅଙ୍କନ କରି Δ ABC ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ କର ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 9 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 History Solutions Chapter 9 ମୋଗଲ ଯୁଗର ସଂସ୍କୃତି Short & Long Answer Questions

CHSE Odisha 12th Class History Chapter 9 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
A. ଦୁଇଟି | ତିନୋଟି ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

୧। ଆକବରଙ୍କ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ସ୍ଥାପତ୍ୟ କୃତି କେଉଁଠାରେ ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା ? ସେଠାରେ ଥ‌ିବା ପ୍ରଖ୍ୟାତ ମହଲଗୁଡ଼ିକ କ’ଣ କ’ଣ ?
Answer:
ଆକବରଙ୍କର ଶ୍ରେଷ୍ଠ ସ୍ଥାପତ୍ୟ କୃତି ଫତେପୁରସିକ୍ରିଠାରେ ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା । ସେଠାରେ ଥିବା ପ୍ରଖ୍ୟାତ ମହଲଗୁଡ଼ିକ ହେଲା– ଦିୱାନ-ଇ-ଖାସ୍‌, ଦିୱାନ୍-ଇ-ଆମ୍ବ, ପଞ୍ଚମହଲା, ବୁଲନ୍ଦ ଦରୱାଜା, ଯୋଧାବାଈ ପ୍ରାସାଦ, ବୀରବଲ ପ୍ରାସାଦ ଓ ଜୁମା ମସଜିଦ୍ ।

୨। ସୌଧ ନିର୍ମାଣ କରିବାପାଇଁ ବାବର କେଉଁମାନଙ୍କୁ କନ୍‌ଷ୍ଟାଣ୍ଟିନୋପଲରୁ ଭାରତକୁ ଆଣିଥିଲେ ? ସେମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ନିର୍ମିତ ଦୁଇଟି ସୌଧର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ସୌଧ ନିର୍ମାଣ କରିବାପାଇଁ ବାବର କନଷ୍ଟାଣ୍ଟିନୋପଲ୍‌ରୁ ଆଲବାନୀୟ ସ୍ଥପତି ସିନାନ୍‌ଙ୍କର ଶିଷ୍ୟମାନଙ୍କୁ ଭାରତକୁ ଆଣିଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କଦ୍ଵାରା ପାନିପଥଠାରେ ଥିବା ଏକ ମସ୍‌ଜିଦ୍ ଓ ସମ୍ବଲର ଜୁମା ମସ୍‌ଜିଦ୍ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା ।

୩ । କାହିଁକି ଆକବର ଧର୍ମକ୍ଷେତ୍ରରେ ଉଦାରନୀତି ଅନୁସରଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଆକବର ଭଲଭାବେ ଜାଣିଥୁଲେ ଯେ, ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠ ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କ ସାହାଯ୍ୟ ଓ ସହାନୁଭୂତି ବିନା ଭାରତରେ ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ସ୍ଥାୟୀ ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ । ସେ ମଧ୍ୟ ଆବୁଲଫାଜିଲ୍, ଫାୟାଜୀ ଏବଂ ସୁଫିସନ୍ଥ ତଥା ଭକ୍ତିବାଦର ପ୍ରଚାରକଙ୍କ ଉଦାର ଧର୍ମମତଦ୍ୱାରା ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଥିଲେ । ଅଭିଭାବକ ବୈରାମ ଖାଁ ଏବଂ ଗୃହଶିକ୍ଷକ ଅବଦୁଲ ଲତିଫ୍ ଆକବରଙ୍କୁ ଧର୍ମସହିଷ୍ଣୁତାର ଉପକାରିତା ସମ୍ବନ୍ଧରେ ମଧ୍ଯ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ ।

୪। ଦିନ୍-ଇ-ଇଲାହୀ ଧର୍ମ କ’ଣ ?
Answer:
ଆକବର ୧୫୮୨ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ଦିନ୍-ଇ-ଇଲାହୀ ନାମରେ ଏକ ନୂତନ ଧର୍ମ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ । ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମଗ୍ରନ୍ଥ, କୋରାନ୍, ବାଇବେଲ, ଜେନ୍ଦା-ଆଭେସ୍ତା ଆଦିରୁ ସାରତତ୍ତ୍ଵ ସଂଗ୍ରହକରି ସେ ଏହି ସ୍ଵର୍ଗୀୟ ଧର୍ମ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ । ଏହି ଧର୍ମ ସର୍ବେଶ୍ୱରବାଦ ଉପରେ ଆଧାରିତ ଥିଲା । ଏଥିରେ ଗୂଢ଼ଜ୍ଞାନ, ତତ୍ତ୍ବ, ଦର୍ଶନ ଓ ପ୍ରକୃତି ଉପାସନାର ସଂଯୋଗ ଘଟିଥିଲା ।

୫। ଜାହାଙ୍ଗୀର କେଉଁ କେଉଁ ଚିତ୍ରଶିଳ୍ପୀମାନଙ୍କୁ ପୃଷ୍ଠପୋଷକତା ଯୋଗାଇଥିଲେ ?
Answer:
ବିରାଟର ଆଗାରେଜା ଓ ଅବୁଲ ହାସାନ୍, ସମରକନ୍ଦର ମହମ୍ମଦ ନାଦିର, ମହମ୍ମଦ ମୁରାଦ ଓ ଉସ୍ତାଦ ମନସୁର ପ୍ରଭୃତି ଚିତ୍ରଶିଳ୍ପୀମାନଙ୍କୁ ଜାହାଙ୍ଗୀର ପୃଷ୍ଠପୋଷକତା ଯୋଗାଇଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 9 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୬ । ଲାଲ୍‌କିଲ୍ଲା ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:
ଶାହାଜାହାନ୍ ଦିଲ୍ଲୀ ନିକଟରେ ୧୬୩୮ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଶାହାଜାହାନବାଦ ସହର ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ । ଏହି ସହରର ସେ ଗଢ଼ିଥିଲେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଲାଲକିଲ୍ଲା । ଏହାର ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟ ୧୬୩୯ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ଦଶବର୍ଷ ପରେ ଅର୍ଥାତ୍ ୧୬୪୯ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ସମାପ୍ତ ହୋଇଥିଲା । ଏହା ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ସୌଧଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ମୋତି ମହଲ, ହୀରା ମହଲ, ରଙ୍ଗ ମହଲ, ଦିୱାନ୍-ଇ-ଖାସ୍ ଆଦି ଅତୀବ ମନୋରମ ।

୭ । କିଏ କେବେ ହୁମାୟୁନ୍ କବର ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ? ତାହାର ସ୍ଥପତି କିଏ ଥିଲେ ?
Answer:
ଆକବରଙ୍କ ରାଜତ୍ଵ କାଳରେ ହୁମାୟୁନ୍‌ଙ୍କ ବିଧବା ପତ୍ନୀ ହୁମାୟୁନ୍ କବର ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ । ଏହାର ସ୍ଥପତି ଥିଲେ ମୀର୍ଜା ଗିୟାସ୍ ।

୮ | ଆକବରଙ୍କ ସମୟର ସ୍ଥାପତ୍ୟ ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:
ଆକବରଙ୍କର ସ୍ଥାପତ୍ୟ କଳାର ନିଦର୍ଶନ ହେଉଛି ଲାଲଦୁର୍ଗ । ଏହା ମଧ୍ୟରେ ଆକବର ପାଞ୍ଚଶହରୁ ଅଧିକ କକ୍ଷ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ । ଦୁର୍ଗ ମଧ୍ଯରେ ସବୁଠାରୁ ଚିତ୍ତାକର୍ଷକ ଥିଲା ଜାହାଙ୍ଗୀର ମହଲ । ଫତେପୁରସିକ୍ରିଠାରେ ସେ ଦିୱାନ-ଇ-ଖାସ୍, ଦିୱାନ-ଇ-ଆମ୍, ପଞ୍ଚମୂହଲା, ବୁଲନ୍ଦ ଦରୱାଜା, ଯୋଧବାଈ ପ୍ରାସାଦ, ବୀରବଲ ପ୍ରାସାଦ ଓ କୁମା ମସଜିଦ୍ ଆଦି ନିର୍ମାଣ କରାଇଥିଲେ । ସିକ୍ରିଠାରେ ଥ‌ିବା ଚିସ୍ତିଙ୍କ କବର ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଟ୍ଟାଳିକାମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ । ସିକନ୍ଦରସ୍ଥିତ ଆକବରଙ୍କ ମସଜିଦ୍ ଓ ଆଲ୍ଲାହାବାଦସ୍ଥିତ ଚାଳିଶସ୍ତମ୍ଭବିଶିଷ୍ଟ ପ୍ରାସାଦ ଅତ୍ୟନ୍ତ ମନୋମୁଗ୍‌ଧକର ।

୯ । ଇବାଦଖାନା ବିଷୟରେ ଲେଖ ।
Answer:
ସଇଦ୍ ମୁଇଉଦ୍ଦିନ ସଲିମ୍‌ଙ୍କ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସି ୧୫୭୫ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଆକବର ଫତେପୁରସିକ୍ରିଠାରେ ଇବାଦନା ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ । ଏଠାକୁ ସେ ସବୁ ଧର୍ମର ଧର୍ମଗୁରୁମାନଙ୍କୁ ନିମନ୍ତ୍ରଣ କରି ସେମାନଙ୍କଠାରୁ ଧାର୍ମିକ ଅଭିବ୍ୟକ୍ତି ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ସେ ଉପଲବ୍‌ କରିଥିଲେ ଯେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଧର୍ମର କିଛି କିଛି ମତ ଅନ୍ୟ ଧର୍ମଗୁଡ଼ିକ ସହିତ ମିଶୁଛି ଏବଂ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଧର୍ମ ଅନ୍ୟ ଧର୍ମ ଉପରେ ଆକ୍ଷେପ ମଧ୍ଯ କରୁଛି । ତେଣୁ ସେ ସବୁଧର୍ମର ସାରତତ୍ତ୍ଵକୁ ନେଇ ‘ଦିନ୍~ଇ-ଇଲାହୀ ନାମକ ଏକ ସାର୍ବଜନୀନ ଧର୍ମ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ।

୧୦ । ଆଗ୍ରାର ତାଜମହଲ ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:
ଆଗ୍ରାର ତାଜମହଲ ହେଉଛି ଶାହାଜାହାନଙ୍କର ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ କୀର୍ତ୍ତି । ଉସ୍ତାଦ ଇସା ଥିଲେ ଏହାର ମୁଖ୍ୟ ସ୍ଥପତି । ଏହା ଶ୍ୱେତମର୍ମର ପ୍ରସ୍ତରରେ ନିର୍ମିତ । ଏହାକୁ ନିର୍ମାଣ କରିବାପାଇଁ ୨୦,୦୦୦ ଶିଳ୍ପୀଙ୍କ ଦୀର୍ଘ ୨୨ ବର୍ଷ ଲାଗିଥିଲା । ଏଥୁରେ ହିନ୍ଦୁ ସ୍ଥାପତ୍ୟ ଓ କାରୁକାର୍ଯ୍ୟ ପ୍ରତିଫଳିତ ହୋଇଅଛି । ଈଶ୍ଵରୀପ୍ରସାଦଙ୍କ ମତରେ, ‘ତାଜମହଲ ପତି-ପତ୍ନୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରେମ ଓ ଆନୁଗତ୍ୟର ଅନୁପମ ସୂତି-ସୌଧ ।’’

୧୧ । ଆଉରଙ୍ଗଜେବଙ୍କ ସମୟର ସ୍ଥାପତ୍ୟ ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:
କଳା ପ୍ରତି ଆଉରଙ୍ଗଜେବଙ୍କର ଆଦୌ ଆଗ୍ରହ ନଥିଲା । ଏଥ‌ିପାଇଁ ତାଙ୍କ ସମୟର ସ୍ଥାପତ୍ୟକଳା ଅତି ନିକୃଷ୍ଟ ବୋଲି ବିବେଚିତ ହୋଇଥାଏ । ଏହାସତ୍ତ୍ଵେ ସେ ଲାଲକିଲ୍ଲା ମଧ୍ୟରେ ମୋତି ମସ୍‌ଜିଦ୍‌ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ । ସେ ଔରଙ୍ଗାବାଦଠାରେ ତାଙ୍କର ରାଣୀ ରୁନିଆ-ଇଦ୍-ହରାନୀଙ୍କ ସମାଧ୍ ପାଠ ଏବଂ ନିଜ ପାଇଁ ସମାଧୂ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ । ମଥୁରାର କେଶବଦେବ ମନ୍ଦିର ପ୍ରାଙ୍ଗଣରେ ସେ ଅନ୍ୟ ଏକ ମସ୍‌ଜିଦ୍‌ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ।

୧୨ । କେବେ, କିଏ ଓ କେଉଁଠାରେ ମୋତି ମସ୍‌ଜିଦ୍ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ? ଏହା କାହିଁକି ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଥିଲା ?
Answer:
୧୬୬୨ ଖ୍ରୀ. ଅ. ରେ ଦିଲ୍ଲୀର ଲାଲକିଲ୍ଲା ମଧ୍ୟରେ ଆଉରଙ୍ଗଜେବ୍‌ ମୋତି ମସ୍ଜିଦ୍ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ । ଏହା ସମ୍ରାଟଙ୍କର ଓ ମୋଗଲ ରମଣୀମାନଙ୍କର ବ୍ୟବହାର ପାଇଁ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା ।

୧୩ । ଶାହାଜାହାନ୍‌ଙ୍କ ସମୟର ଚିତ୍ରକଳା ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:
ଶାହାଜାହାନ୍ ସ୍ଥାପତ୍ୟଠାରୁ ଚିତ୍ରକଳା ପ୍ରତି କମ୍ ଧ୍ୟାନ ଦେଉଥିଲେ । ମୀର ହାସାନ୍, ଅନୁପ ଓ ଚିନ୍ତାମଣି ତାଙ୍କ ସମୟର ପ୍ରଧାନ ଚିତ୍ରଶିଳ୍ପୀ ଥିଲେ । ଚିତ୍ରଶିଳ୍ପୀମାନଙ୍କୁ ସେତେବେଳେ ଅମୀର ଓ ଉଚ୍ଚପଦାଧିକାରୀମାନେ ପୃଷ୍ଠପୋଷକତା କରୁଥିଲେ । ଶାହାଜାହାନ୍‌ଙ୍କ ପୁତ୍ର ଦାରା ମଧ୍ୟ ଥିଲେ ଜଣେ ଚିତ୍ରକଳାର ପୃଷ୍ଠପୋଷକ ।

୧୪ । ଚିତ୍ରକଳାର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଆକବର କି କି ପଦକ୍ଷେପ ନେଇଥିଲେ ?
Answer:
ଆକବର ଭାରତୀୟ ଓ ପାରସ୍ୟ ଚିତ୍ରଶୈଳୀର ସଂଯୋଗ ଘଟାଇଥିଲେ । ତାଙ୍କ ପୃଷ୍ଠପୋଷକତା ଲାଭକରି ଯଶୋବନ୍ତ ଜଣେ ପ୍ରଖ୍ୟାତ ଚିତ୍ରକର ରୂପେ ଖ୍ୟାତିଲାଭ କରିଥିଲେ । ଆକବରଙ୍କ ସମୟରେ ମଧ୍ୟ ଅଜନ୍ତାରୀତି ଅନୁଯାୟୀ ପ୍ରାଚୀର ଚିତ୍ରକଳାର ଉନ୍ନତି ବିଧାନ କରାଯାଇଥିଲା । ସେ ଚିତ୍ର ସମ୍ବଳିତ ପୁସ୍ତକ ଓ ପାଣ୍ଡୁଲିପିଗୁଡ଼ିକ ସାଇତି ରଖୁବାପାଇଁ ଲାଇବ୍ରେରୀ ନିର୍ମାଣ କରାଇଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 9 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୧୫ । ଆଉରଙ୍ଗଜେବଙ୍କ ସମୟରେ ଚିତ୍ରକଳାର ପତନ କାହିଁକି ଘଟିଥିଲା ?
Answer:
ବାଣୀକୁ ଅବମାନନା କରିବା । ସେ ଚିତ୍ରଶିଳ୍ପୀ ଓ କାରିଗରମାନଙ୍କୁ ଧର୍ମାନ୍ଧ ବୋଲି ବିବେଚନା କରୁଥିଲେ । କେବଳ ସେତିକି ନୁହେଁ, ପୂର୍ବରୁ ଅଙ୍କିତ ହୋଇଥିବା କେତେଗୁଡ଼ିଏ ଚିତ୍ର ସେ ଲିଭାଇ ଦେଇଥିଲେ l

B. ପାଞ୍ଚଟି/ ଛଅଟି ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

୧। ମୋଗଲ ଯୁଗରେ ଶିକ୍ଷାର ବିକାଶ ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:
ଶିକ୍ଷା ପାଇଁ ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟ୍‌ମାନେ ଯନ୍ତ୍ରଶୀଳ ଥିଲେ । ମୁସଲମାନମାନେ ସ୍କୁଲଶିକ୍ଷା ସମାପନ କରି ମଦ୍ରାସା ବା କଲେଜରେ ଅଧ୍ୟୟନ କରୁଥିଲେ । ସେଠାରେ ଗଣିତ, ଜ୍ୟୋତିଷ, ଧର୍ମ ଏବଂ ଇତିହାସ ଆଦି ବିଷୟ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିଲା । ଆଗ୍ରା, ଦିଲ୍ଲୀ, ଲାହୋର, ଜୌନପୁର, ଗୁଜରାଟ, ଅହମ୍ମଦାବାଦ, ସିଆଲ୍‌କୋଟ୍ ଆଦି ସ୍ଥାନରେ ଏହି ମଦ୍ରାସାମାନ ଗଢ଼ିଉଠିଥିଲା । ସେଠାରୁ ଉତ୍ତୀର୍ଣ୍ଣ ହେବାପରେ ଅଧୁକ ଅଧ୍ୟୟନ ପାଇଁ ମୁସଲମାନ ଛାତ୍ରମାନେ ଦକ୍ଷିଣ ଏବଂ ମଧ୍ୟ-ଏସିଆର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନ, ଯଥା- ମକ୍କା, ମଦିନା, ୟେମେନ୍, ବାଗଦାଦ୍, ଖୁରାସାନ ଆଦିରେ ଥ‌ିବା ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟଗୁଡ଼ିକୁ ଯାଉଥିଲେ । ନାରୀଶିକ୍ଷା ସୀମିତ ଥିଲା । ସମ୍ଭ୍ରାନ୍ତ ଏବଂ ଉଚ୍ଚବଂଶର ମୁସଲମାନ ନାରୀମାନେ ଶିକ୍ଷାଲାଭ କରୁଥିଲେ । ସାଧାରଣ ମୁସଲମାନ ନାରୀମାନଙ୍କ ଭାଗ୍ୟରେ ଏହା ନଥିଲା । ସେମାନେ ଶିକ୍ଷାଲାଭରୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ବଞ୍ଚିତ ଥିଲେ ।

୨। ମୋଗଲ ଯୁଗରେ ହିନ୍ଦୁସମାଜର ଜୀବନଧାରା କିପରି ଥୁଲା ?
Answer:
ମୋଗଲ ଯୁଗରେ ହିନ୍ଦୁ ସମାଜର ଜୀବନଧାରାରେ ବିଶେଷ ପରିବର୍ତ୍ତନ ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇ ନ ଥିଲା । ବହୁବର୍ଷ ଧରି ବାସ କରିବା ଫଳରେ ହିନ୍ଦୁ ମୁସଲମାନ ସଂସ୍କୃତିର ମିଳନ ଘଟିଥିଲା । ଏହି ସମୟରେ ହିନ୍ଦୁ ସମାଜର ସ୍ଥିତି ଟିକିଏ ବଦଳି ଥିଲା । ପୂର୍ବରୁ ପ୍ରଚଳିତ ବର୍ଣ୍ଣବ୍ୟବସ୍ଥା ଅନେକାଂଶରେ କୋହଳ ହୋଇଥିଲା । ବ୍ରାହ୍ମଣମାନେ ପାର୍ଶୀ ଭାଷା ଅଧ୍ୟୟନ କରି ଦରବାରରେ ଚାକିରି ପାଇ ଉଚ୍ଚସମ୍ମାନ ଲାଭ କରୁଥିଲେ । ନାରୀମାନଙ୍କର ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ବହୁମାତ୍ରାରେ ହ୍ରାସ ପାଇଥିଲା । ସମାଜରେ ପର୍ଦାପ୍ରଥା ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା । ବାଲ୍ୟବିବାହ ପ୍ରଥା ସମାଜରେ ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଥିଲା । ‘ସତୀପ୍ରଥା’ ଏବଂ ‘ଜହର ବ୍ରତ’ ସମାଜରେ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା । ସମ୍ଭ୍ରାନ୍ତମାନେ ମୂଲ୍ୟବାନ୍ ପୋଷାକ ପରିଧାନ କରୁଥିବାବେଳେ ସାଧାରଣ ଲୋକେ ମୋଟା ସୂତାରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ପୋଷାକ ପରିଧାନ କରୁଥିଲେ । ନାରୀମାନେ ପ୍ରସାଧନପ୍ରିୟ ଥିଲେ ଏବଂ ଶାଢ଼ି ପରିଧାନ କରୁଥିଲେ । ଖେଚୁଡ଼ି ଲୋକମାନଙ୍କର ପ୍ରିୟ ଖାଦ୍ୟ ଥିଲା । ଭାତ, ରୋଟି ଏବଂ ତରକାରି ଲୋକମାନଙ୍କର ମୁଖ୍ୟ ଖାଦ୍ୟ ଥିଲା । ମଲ୍ଲଯୁଦ୍ଧ, କୁସ୍ତି ଏବଂ ଶିକାର ଲୋକମାନଙ୍କର ଅବସର ବିଦୋଦନର ମାଧ୍ୟମ ଥିଲା । ଏହି ସମୟରେ ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କର ଶିକ୍ଷା ଅନୁନ୍ନତ ଅବସ୍ଥାରେ ରହିଥିଲା । ନାରୀଶିକ୍ଷାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରାଯାଉ ନ ଥିଲା । ହିନ୍ଦୁସମାଜରେ ଦାସତ୍ଵପ୍ରଥା ମୁଣ୍ଡ ଟେକିଥିଲା । ଅସ୍ପୃଶ୍ୟତା ସମାଜରେ ପୂରି ରହିଥିଲା ।

୩। ମୋଗଲ ଯୁଗରେ ଭକ୍ତିବାଦର ବିକାଶ କିପରି ଘଟିଥିଲା ?
Answer:
ମୋଗଲ ଯୁଗରେ ଭକ୍ତିବାଦର ପ୍ରସାର ଘଟିଥିଲା । ଏହି ସମୟରେ ପଶ୍ଚିମ ଭାରତରେ ପ୍ରଥମେ ଭକ୍ତିବାଦର ଉନ୍ମେଷ ଘଟିଥିଲା । ଏହାର ପ୍ରବକ୍ତା ଥିଲେ ମହାରାଷ୍ଟ୍ରର ସନ୍ଥ ଏକନାଥ । ଏହା ବିଭିନ୍ନ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ମଧ୍ୟରେ ଏକତା ଆଣିବାରେ ସହାୟକ ହୋଇଥିଲା । ମହାରାଷ୍ଟ୍ରର ଅନ୍ୟତମ ସନ୍ଥ ଥିଲେ ତୁକାରାମ । ବାଜୁ ଏବଂ ରାମଦାସ ମଧ୍ୟ ଏହି ଭକ୍ତିବାଦର ପ୍ରବକ୍ତା ଥିଲେ । ଛତ୍ରପତି ଶିବାଜୀ ରାମଦାସଙ୍କଦ୍ଵାରା ଗଭୀରଭାବେ ଅନୁପ୍ରାଣିତ ହୋଇଥିଲେ । ବାଜୁ ପ୍ରଭ୍ରମ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ଗଠନ କରିଥିଲେ ଏବଂ ବିଭିନ୍ନ ଧର୍ମାବଲମ୍ବୀମାନଙ୍କୁ ଏକତାର ସୂତ୍ରରେ ବାନ୍ଧିବାପାଇଁ ପ୍ରୟାସ କରିଥିଲେ । ପ୍ରାଣନାଥ ନାମକ ଜଣେ ହିନ୍ଦୁ ‘ମହିତରିବଳ’ ନାମକ ପୁସ୍ତକ ରଚନା କରିଥିଲେ ଯେଉଁଥରେ ‘ବେଦ’ ଏବଂ ‘କୋରାନ୍’ର ବାଣୀ ଏବଂ ଉଦାହରଣମାନ ପ୍ରଦାନ କରି ସେହି ଦୁଇ ଗ୍ରନ୍ଥ ମଧ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ସାମ୍ୟ ଦେଖାଇଥିଲେ । ଏହିପରି ଭାବରେ ମୋଗଲ ଯୁଗରେ ‘ଭକ୍ତିବାଦ’ ବିଭିନ୍ନ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ମଧ୍ୟରେ ଏକତା ଆଣିବାରେ ସହାୟକ ହୋଇଥିଲା ।

୪। ମହଦ ଆନ୍ଦୋଳନ ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:
ଇସ୍‌ଲାମ ଧର୍ମର ପୁନଃସଂସ୍କାର ପାଇଁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ମହଦ ଆନ୍ଦୋଳନ । ଜୌନ୍‌ପୁରରେ ସୟଦ୍ ମହମ୍ମଦ ଏହାର ଶୁଭାରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ଏହା ଇସ୍‌ଲାମ ଧର୍ମକୁ ତା’ର ପବିତ୍ର ଅବସ୍ଥାକୁ ଫେରାଇ ନେବାପାଇଁ ଅଭିପ୍ରେତ ଥିଲା । ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଯେଉଁମାନେ ସମର୍ଥନ କରିଥିଲେ ସେମାନଙ୍କୁ ‘ମହଦ’ କୁହାଗଲା। ସେମାନେ ଏକେଶ୍ୱରବାଦରେ ବିଶ୍ଵାସ ରଖୁଥୁଲେ ଏବଂ ମହାପୁରୁଷ ମହମ୍ମଦଙ୍କର ବାଣୀକୁ ଅକ୍ଷରେ ଅକ୍ଷରେ ପାଳନ କରିବାପାଇଁ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତିବଦ୍ଧ ଥିଲେ । ଉଲେମାମାନେ ଏହି ମତବାଦକୁ ଖଣ୍ଡନ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଏହାକୁ ଦମନ କରିବାପାଇଁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ । ଫଳରେ ଏହାର ଆଦର ବଢିଥିଲା ।

୫। ହଦ୍ଦିସ୍ ଆନ୍ଦୋଳନ ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:
ଇସ୍‌ଲାମୀୟ ଆନ୍ଦୋଳନଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ହର୍ଦ୍ଦିସ୍ ଆନ୍ଦୋଳନ ଥିଲା ଅନ୍ୟତମ । ଆବୁଲ୍‌ଫାଜିଲ୍ ଏବଂ ଅବଦୁର୍ ରହମାନ ‘ହଦ୍ଦିସ୍ ଆନ୍ଦୋଳନ’ର ସୂତ୍ରଧର ଥିଲେ । ସେମାନେ ‘ହଦ୍ଦିସ୍’ର ଅଧ୍ୟୟନ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରୁଥିଲେ । ଏହାଫଳରେ ମହାପୁରୁଷ ମହମ୍ମଦଙ୍କର ବାଣୀକୁ ଲୋକାମାନେ ସହଜରେ ବୁଝିପାରିଥିଲେ । ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନଦ୍ଵାରା ମୁସଲମାନମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି କରାଯାଇଥିଲା । ଏହା ଶାରିୟତ୍ ଏବଂ ସୁନ୍ନଟ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରୁଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 9 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୬ । ମୋଗଲ ଯୁଗର ଚିତ୍ରକଳା ସଂପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:
ଚିତ୍ରକଳାର ପୁନରୁଦ୍ଧାର ପାଇଁ ମୋଗଲ ରାଜତ୍ଵ ପ୍ରସିଦ୍ଧିଲାଭ କରିଥିଲା । ବାବର ନିଜେ ଚିତ୍ରଶିଳ୍ପୀ ନଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସେ ଭାରତବର୍ଷକୁ ବହୁ ଚିତ୍ରଶିଳ୍ପୀ ଆଣି ଭାରତୀୟ ଚିତ୍ରଶିଳ୍ପକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିଥିଲେ । ସେହିପରି ହୁମାୟୁନ ପାରସ୍ୟରେ ଅବସ୍ଥାନ କରୁଥିବା ସମୟରେ ମୀର୍ ଅତିବ୍ରିଜ ଏବଂ ବ୍ଲାଜା’ ଅବଦୁଲ ସମାଦ ନାମକ ଲବ୍‌ଧପ୍ରତିଷ୍ଠ ଚିତ୍ରଶିଳ୍ପୀଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ସହ ଭାରତବର୍ଷକୁ ନେଇ ଆସିଥିଲେ ଓ ସେହିମାନେ ହୋଇଥିଲେ ଭାରତରେ ମୋଗଲ ଚିତ୍ରକଳାର ପ୍ରାଣପ୍ରତିଷ୍ଠାତା । ଏହି କଳା ଆକବରଙ୍କ ରାଜତ୍ଵରେ ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା । ମୋଗଲ ଚିତ୍ରକଳା ବାସ୍ତବପକ୍ଷେ ଜାହାଙ୍ଗୀରଙ୍କ ରାଜତ୍ଵରେ ଉନ୍ନତିର ଚରମସୀମା ସ୍ପର୍ଶ କରିଥିଲା ।

୭ । ଫତେପୁରସିକ୍ରି କାହିଁକି ପ୍ରସିଦ୍ଧ ?
Answer:
ଆକବରଙ୍କ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ସ୍ଥାପତ୍ୟକୃତି ଫତେପୁରଠାରେ ବିକଶିତ ହୋଇଅଛି । ଏଠାରେ ଥ‌ିବା ପ୍ରଖ୍ୟାତ ମହଲଗୁଡ଼ିକ ହେଲା – ଦିୱାନ୍- ଇ-ଖାସ୍, ଦିୱାନ୍-ଇ-ଆମ୍, ପଞ୍ଚମହଲା, ବୁଲନ୍ଦ ଦରୱାଜା, ଯୋଧବାଈ ପ୍ରାସାଦ, ବୀରବଲ ପ୍ରାସାଦ ଓ ଜୁମ୍ମା ମସ୍‌ଜିଦ୍‌ । ଜୁମ୍ମା ମସ୍‌ଜିଦ୍‌କୁ ଫତେପୁରର ଗୌରବ ବୋଲି ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି । ଆକବରଙ୍କ ଦାକ୍ଷିଣାତ୍ୟ ବିଜୟକୁ ସ୍ମରଣ ରଖୁବାପାଇଁ ଏଠାରେ ବିରାଟ ଗମ୍ବୁଜ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଛି । ସିକ୍ରିଠାରେ ଥ‌ିବା ରିସ୍ତିଙ୍କ ଶ୍ଵେତମାର୍ବଲ କବର ଭାରତର ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଓ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଟ୍ଟାଳିକାମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ । ସ୍ମିଥଙ୍କ ଭାଷାରେ, ‘ଫତେପୁର ସ୍ଥାପତ୍ୟ ହେଉଛି ପଥରର ରୋମାଞ୍ଚ, କୌଣସି ସମୟରେ, କୌଣସି ପରିସ୍ଥିତିରେ ଏହା ଅଚିନ୍ତନୀୟ ଓ ଅସମ୍ଭବ ।’’

୮ । ମୟୂର ସିଂହାସନ ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:
ଶାହାଜାହାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ଲାଲ୍‌କିଲ୍ଲାଠାରେ ମୟୂର ସିଂହାସନ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଥିଲା । ଏହାର ୩ ୨ ଗଜ ଓସାର ଏବଂ ପାଞ୍ଚ ଗଜ ଉଚ୍ଚତା ବିଶିଷ୍ଟ ଥିଲା, ଏଥରେ ୧୨ଟି ମର୍କତମଣିର ସ୍ତମ୍ଭ ରହିଥିଲା ଏବଂ ପ୍ରତି ସ୍ତମ୍ଭ ଉପରେ ମାଣିକ୍ୟ ଖଚିତ ଦୁଇଟି ମୟୂର ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିଲା ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ପାରସ୍ୟ ସମ୍ରାଟ ନାଦିରଶାହା ଭାରତରୁ ନେଇଯାଇଥିଲେ ।

ଦୀର୍ଘ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

୧। ମୋଗଲ ଯୁଗରେ ସାମାଜିକ ଜୀବନ ଉପରେ ଏକ ବିବରଣୀ ପ୍ରଦାନ କର ।
Answer:
ମୋଗଲ ଯୁଗର ରାଜନୈତିକ ଇତିହାସ ଯେପରି ରୋମାଞ୍ଚକର, ତା’ର ସାମାଜିକ ଓ ସାଂସ୍କୃତିକ ଜୀବନ ସେହିପରି କୌତୂହଳପୂର୍ଣ୍ଣ । ଇଉରୋପୀୟ ପରିବ୍ରାଜକଙ୍କ ଭ୍ରମଣ ବୃତ୍ତାନ୍ତର ତତ୍‌କାଳୀନ ସମାଜର ସାମାଜିକ ଜୀବନ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ବହୁ ମୂଲ୍ୟବାନ୍ ତଥ୍ୟ ମିଳିଥାଏ । ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ସାର୍ ଟମାସ୍ ରୋ, ଟାଭାର୍ଣ୍ଣୟର, ମାନୁକି ଥିଲେ ପ୍ରଧାନ । ଏତଦ୍‌ଭିନ୍ନ ଆବୁଲଫାଜିଲ୍‌ଙ୍କ ‘ଆଇନ-ଇ-ଆକବରୀ’ ଓ ସମସାମୟିକ ସାହିତ୍ୟ ସେ ଯୁଗର ଲୋକମାନଙ୍କ ସାମାଜିକ ଜୀବନ ସମ୍ପର୍କରେ ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରେ ।

ସାମାଜିକ ଶ୍ରେଣୀ:
ତତ୍‌କାଳୀନ ସମାଜରେ ମୁଖ୍ୟତଃ ତିନିଶ୍ରେଣୀର ଅଧ୍ୟାବାସୀ ରହିଥିଲେ । ସେମାନେ ହେଲେ– ସାମନ୍ତ ଶ୍ରେଣୀ, ମଧ୍ୟବିତ୍ତ ଶ୍ରେଣୀ ଓ ନିମ୍ନବିତ୍ତ ଶ୍ରେଣୀ । ସମାଜରେ ସମ୍ରାଟ୍ ଓ ରାଜାଙ୍କ ନିମ୍ନରେ ଥିଲେ ସାମନ୍ତ ଶ୍ରେଣୀର ଲୋକେ । ମନ୍ତ୍ରୀ, ରାଜକୀୟ ଶାସନକର୍ତ୍ତା ଏବଂ ସେନାଧ୍ୟକ୍ଷ ଏହି ଶ୍ରେଣୀର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଥିଲେ । ସେମାନେ ଧନୀ ଥିଲେ ଏବଂ ବିଳାସବ୍ୟସନରେ ଜୀବନଯାପନ କରୁଥିଲେ । ସେମାନେ ବହୁ ରମଣୀଙ୍କ ଗହଣରେ ସେମାନଙ୍କ ମନୋରମ ପ୍ରାସାଦ ଏବଂ ସୁରମ୍ୟ ଅଟ୍ଟାଳିକାରେ ବାସ କରୁଥିଲେ । ଏହି ଶ୍ରେଣୀର ଲୋକେ ମଦ, ନର୍ତ୍ତକୀ, ମୂଲ୍ୟବାନ୍ ପୋଷାକ ଓ ମଣିମାଣିକ୍ୟର ପ୍ରାଚୁର୍ଯ୍ୟରେ ବହୁ ଅର୍ଥ ବ୍ୟୟକରି ନିଜର ଗରିମା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଥିଲେ । ସମାଜରେ ମଧ୍ୟବିତ୍ତ ଶ୍ରେଣୀର ଲୋକ । ବ୍ୟବସାୟୀ ଗୋଷ୍ଠୀ, ଚିକିତ୍ସକ, ଲେଖକ ଓ କଳାକାର ଥିଲେ । ସମାଜର ନିମ୍ନଶ୍ରେଣୀରେ ଥିଲେ କୃଷକ, ଶ୍ରମିକ ଓ କାରିଗର ।

ସମାଜରେ ନାରୀର ସ୍ଥାନ:
ମୋଗଲ ସମାଜରେ ନାରୀମାନେ ପ୍ରାଚୀନ ହିନ୍ଦୁ ସମାଜର ନାରୀମାନଙ୍କ ପରି ଉଚ୍ଚ ଆସନ ଲାଭ କରିପାରିନଥିଲେ । ସେ ସମୟରେ ବହୁବିବାହ ପ୍ରଥା ଓ ପରଦାପ୍ରଥା ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା । ରାଜପୁତ୍ ରମଣୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଜହରବ୍ରତ ପ୍ରଚଳିତ ହୋଇଥିଲା । ସମାଜରେ ହିନ୍ଦୁ ପରିବାରର ଲୋକେ କନ୍ୟା ଜନ୍ମକୁ ଏକ ବୋଝ ବୋଲି ଭାବି କେତେକ ସ୍ଥାନରେ ସେମାନଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରୁଥିଲେ । କନ୍ୟାମାନଙ୍କୁ ବାଲ୍ୟବିବାହରେ ଆବଦ୍ଧ କରାଯାଇଥିଲା । ଏହାସତ୍ତ୍ଵେ ମାତା ଭୂମିକାରେ ସମାଜରେ ହିନ୍ଦୁନାରୀ ସମ୍ମାନଜନକ ସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କରିପାରିଥିଲେ । ହିନ୍ଦୁନାରୀଙ୍କ ତୁଳନାରେ ମୁସଲମାନ ନାରୀ ଅଧ‌ିକ ସୁବିଧାସୁଯୋଗ ଲାଭ କରିପାରୁଥିଲେ । ସେ ସମୟରେ କେତେକ ମହୀୟସୀ ମହିଳାଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଚାନ୍ଦବିବି, ନୁର୍‌ଜାହାନ, ରୋସ୍‌ନାରା, ତାରାବାଈ ଓ ଜୀଜାବାଈଙ୍କ ନାମ ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ ।

ଜାତି ଓ ଦାସପ୍ରଥା:
ମୋଗଲ ରାଜତ୍ଵରେ ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କର ସାମାଜିକ ପ୍ରଥା ମୁଖ୍ୟତଃ ଜାତିପ୍ରଥା ଉପରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଥିଲା । ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅସ୍ପୃଶ୍ୟତା ଅତି କଠୋରଭାବେ ରହିଥିଲା । ଅବଶ୍ୟ ଇସ୍‌ଲାମ ଧର୍ମର ପ୍ରଭାବରେ ଏହି ଜାତିପ୍ରଥା ସାମାନ୍ୟ କୋହଳ ହୋଇଯାଇଥିଲା । ସେତେବେଳେ ମୁସଲମାନମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଦାସପ୍ରଥା ଥିଲା ଏକ ସାମାଜିକ କଳଙ୍କ ।

ପୋଷାକ ଓ ଅଳଙ୍କାର:
ବିଭିନ୍ନ ବର୍ଗର ଲୋକଙ୍କପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଓ ବିଭିନ୍ନ ମୂଲ୍ୟର ପୋଷାକ ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଥିଲା । ସମ୍ରାଟ୍ ଓ ଉଚ୍ଚଶ୍ରେଣୀର ଲୋକେ ବହୁ ମୂଲ୍ୟବାନ୍ ଓ ସୌଖୀନ ପୋଷାକ ପରିଧାନ କରୁଥିଲେ । ନିମ୍ନବିତ୍ତ ଶ୍ରେଣୀର ଲୋକେ ମୋଟା ସୂତାରେ ତିଆରି ପୋଷାକ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିଲେ । ଉଭୟ ହିନ୍ଦୁ ଓ ମୁସଲମାନ ସଂପ୍ରଦାୟର ଲୋକ ପଗଡ଼ି ବ୍ୟବହାର କରୁଥିଲେ । ହିନ୍ଦୁନାରୀମାନେ ଶାଢ଼ି ପିନ୍ଧୁଥ‌ିବାବେଳେ ମୁସଲମାନ ନାରୀମାନେ ସାଲୁଆର ଓ ବୁର୍ଖା ବ୍ୟବହାର କରୁଥିଲେ । ମୋଗଲ ଯୁଗରେ ନାରୀମାନେ ଅଳଙ୍କାରପ୍ରିୟ ଥିଲେ । ହିନ୍ଦୁ ସମାଜରେ ପୁରୁଷମାନେ କଣ୍ଠକୁଣ୍ଡଳ ଓ ମୁଦ୍ରିକା ବ୍ୟବହାର କରୁଥିଲେ । ନାରୀମାନେ ସେମାନଙ୍କର ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ ବିକାଶ ପ୍ରତି ଯଥେଷ୍ଟ ଯନୁଶୀଳ ଥିଲେ । ସେମାନେ କଜ୍ଵଳ, ସିନ୍ଦୂର, ମେହେନ୍ଦୀ, କସ୍ତୁରୀ, ନଖରଞ୍ଜକ ଓ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଅତର ବ୍ୟବହାର କରୁଥିଲେ ।

ଖାଦ୍ୟ:
ସାଧାରଣତଃ ହିନ୍ଦୁମାନେ ନିରାମିଷାଶୀ ଥିଲାବେଳେ ମୁସଲମାନମାନେ ମାଂସାଶୀ ଥିଲେ । ସେତେବେଳେ ଖେଚୁଡ଼ି ପ୍ରିୟଖାଦ୍ୟ ଥିଲା । ଦକ୍ଷିଣ ଓ ପୂର୍ବ ଭାରତର ଲୋକମାନେ ଅନ୍ନକୁ ପ୍ରଧାନ ଖାଦ୍ୟଭାବେ ରଖୁଥିଲାବେଳେ ଉତ୍ତର ଭାରତର ଲୋକମାନେ ରୁଟିକୁ ପ୍ରଧାନ ଖାଦ୍ୟଭାବେ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିଲେ । ପାନ, ଅଫିମ, ମଦ, ଭାଙ୍ଗ ଓ ଦୋକ୍ତା ପ୍ରଭୃତି ମାଦକ ଦ୍ରବ୍ୟର ବ୍ୟବହାର ସମାଜରେ ଥିଲା ।

ସାମାଜିକ ପ୍ରଥା ଓ ପୂଜାପଦ୍ଧତି:
ସେତେବେଳେ ସମାଜରେ ଉଭୟ ସଂପ୍ରଦାୟର ଲୋକେ ଅନ୍ଧବିଶ୍ଵାସ ଉପରେ ବିଶ୍ଵାସ ରଖୁଥଲେ । ବିଶେଷତଃ, ଜ୍ୟୋତିଷଶାସ୍ତ୍ର ଏବଂ ଭବିଷ୍ୟ କଥନ ଉପରେ ସେମାନଙ୍କର ଅଗାଧ ବିଶ୍ଵାସ ଥିଲା । ସତୀଦାହ, ଶିଶୁହତ୍ୟା, ବାଲ୍ୟବିବାହ, ଯୌତୁକ, ପରଦା ଓ ବହୁବିବାହ ପ୍ରଥା ସମାଜରେ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା । ଉଭୟ ସଂପ୍ରଦାୟର ଲୋକ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଉତ୍ସବ ଓ ପର୍ବ ପାଳନ କରୁଥିଲେ । ହିନ୍ଦୁମାନେ ଜନ୍ମଉତ୍ସବ, ମୁଣ୍ଡନକର୍ମ, ଉପନୟନ, ବିବାହ ଆଦି ଉତ୍ସବ ସମ୍ପାଦନ କରିଥିଲାବେଳେ ମୁସଲମାନମାନେ କେବଳ ପୁତ୍ରର ଜନ୍ମଉତ୍ସବ ପାଳନ କରୁଥିଲେ । ହିନ୍ଦୁମାନେ ହୋଲି, ଦଶହରା, ଦୀପାବଳୀ, ରକ୍ଷାବନ୍ଧନ, ଜନ୍ମାଷ୍ଟମୀ, ଶିବରାତ୍ରି ଓ ରାମନବମୀ ଆଦି ଉତ୍ସବ ପାଳନ କରୁଥିବାସ୍ଥଳେ ମୁସଲମାନମାନେ ମହରମ୍, ସାଦ-ଇ-ବାରାତ୍, ଇଦୁଲଫିତର, ଇଦୁଜୁହା ଆଦି ପାଳନ କରୁଥିଲେ ।

ଶିକ୍ଷା:
ମୋଗଲ ଯୁଗରେ ଶିକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ବିଶେଷ ଉନ୍ନତି ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇନଥିଲା । ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କର ଟୋଲ୍ ବା ପ୍ରାଥମିକ ବିଦ୍ୟାଳୟଗୁଡ଼ିକ ସହ ମନ୍ଦିର ସଂଲଗ୍ନ ହୋଇଥିବାସ୍ଥଳେ ମୁସଲମାନମାନଙ୍କର ମକତବ ବା ପ୍ରାଥମିକ ବିଦ୍ୟାଳୟ ମସ୍‌ଜିଦ୍ ସହ ସଂଲଗ୍ନ ହୋଇଥିଲା । ବାରାଣସୀ, ମଥୁରା, ନଦିଆ, ମିଥୁଳା, ମୁଲତାନ ଓ ସରହିନ୍ଦ୍ ଆଦି ବହୁ ସ୍ଥାନ ହିନ୍ଦୁ ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରଧାନ କେନ୍ଦ୍ର ହୋଇଥିବାସ୍ଥଳେ ଆଗ୍ରା, ଦିଲ୍ଲୀ, ଲାହୋର, ଜୈନପୁର, ଗୁଜରାଟ ଓ ଅହମଦାବାଦ ଇସ୍‌ଲାମୀୟ ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରଧାନ କେନ୍ଦ୍ର ହୋଇଥିଲା । ନାରୀଶିକ୍ଷା ସେତେବେଳେ ଅନୁନ୍ନତ ଅବସ୍ଥାରେ ଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 9 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୨। ଦିନ-ଇ-ଇଲାହୀର ମୁଖ୍ୟ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କର ।
Answer:
ଆକବର ଯଦି ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟ୍‌ମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କରି ଭାରତ ଇତିହାସରେ ଅବିସ୍ମରଣୀୟ ହୋଇ ରହିପାରିଛନ୍ତି ତାହା ତାଙ୍କ ବିଶାଳ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ସ୍ଥାପନ ଯୋଗୁଁ ନୁହେଁ, ବରଂ ଏକ ଉଦାର ଧର୍ମନୀତି ପାଇଁ । ଏ ସମ୍ପର୍କରେ ଐତିହାସିକ ଭି.ଏ. ସ୍ମିଥ୍ (V.A. Smith) କହିଛନ୍ତି ଯେ, ‘‘ଭାରତର ସମସ୍ତ ଶାସକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଆକବର ଏକ ଗୌରବମୟ ସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କରିଛନ୍ତି । ସେ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ପାଦନ କରିବା ବ୍ୟତୀତ ଭାରତରେ ହିନ୍ଦୁ ଓ ମୁସଲମାନ ସଂପ୍ରଦାୟକୁ ପରସ୍ପର ପ୍ରତି ଆକୃଷ୍ଟ କରାଇବା ଦିଗରେ ଆପ୍ରାଣ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ ।’’ ପ୍ରକୃତରେ ଆକବର ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କ ପ୍ରତି ଉଦାର ନୀତି ଅବଲମ୍ବନ କରି ହିନ୍ଦୁ ମୁସଲମାନମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସଦ୍‌ଭାବ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିପାରିଥିଲେ । ଏହା ଥିଲା ତାଙ୍କ ରାଜତ୍ଵର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ।

ଉଦାର ଧର୍ମନୀତିର କାରଣ – ଆକବର ଉଦାର ଧର୍ମନୀତି ଅବଲମ୍ବନ କରିବା ମୂଳରେ କେତୋଟି କାରଣ ରହିଥିଲା । ପ୍ରଥମତଃ, ଆକବରଙ୍କ ପିତା ଜଣେ ହିନ୍ଦୁ ରାଜାଙ୍କ ପାଖରେ ଆଶ୍ରୟରେ ଥିବାବେଳେ ଆକବରଙ୍କର ଜନ୍ମ ହୋଇଥିଲା । ହୁମାୟୁନ୍‌ଙ୍କର ହିନ୍ଦୁବିଦ୍ବେଷ ନୀତି ଆଦୌ ନଥିଲା । ଆକବରଙ୍କ ମାତା ହମିଦାବାନୁ ବେଗମ୍ ଜଣେ ସିହା ଧର୍ମାବଲମ୍ବୀ ହୋଇଥିବାରୁ ସେ ଥିଲେ ଜଣେ ଉଦାରପନ୍ଥୀ ମହୀୟସୀ ମହିଳା । ଆକବରଙ୍କ ଅଭିଭାବକ ବୈରାମ ଖାଁ ଥିଲେ ଜଣେ ଉଦାରଚେତା ଲୋକ ଏବଂ ସେ ଆକବରଙ୍କୁ ଉଦାର ଧର୍ମନୀତିରେ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥିଲେ ।

ଆକବର ବିଭିନ୍ନ ପଣ୍ଡିତମାନଙ୍କଠାରୁ ବିଭିନ୍ନ ଧର୍ମତତ୍ତ୍ଵମାନ ଶୁଣି ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତରେ ଉପନୀତ ହୋଇଥିଲେ ଯେ ସବୁ ଧର୍ମର ମୂଳତତ୍ତ୍ଵ ଏକ । ଏହାପରେ ସେ ୧୫୮୧ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ସବୁ ଧର୍ମର ସାରତତ୍ତ୍ଵକୁ ଏକାଠିକରି ଦିନ୍-ଇ-ଇଲାହୀ ନାମକ ଏକ ନୂତନ ଧର୍ମ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ । ଦିନ୍-ଇ-ଇଲାହୀ ଥିଲା ଆକବରଙ୍କ ମାନସ-ସନ୍ତାନ । ଦିନ୍-ଇ-ଇଲାହୀର ଅର୍ଥ ହେଲା ‘ସ୍ୱର୍ଗୀୟ ବିଶ୍ଵାସ’ । ଶୁଦ୍ଧପୂତ ଜୀବନଯାପନ କରିବାପାଇଁ ଏଥ‌ିରେ କେତେକ ନୀତିନିୟମ ସନ୍ନିବେଶିତ ହୋଇଥିଲା ।

  • ଦିନ୍-ଇ-ଇଲାହୀ ଗ୍ରହଣ କରିଥିବା ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଅନ୍ୟଜଣକୁ ଦେଖୁ ‘ଆଲ୍ଲା-ହୋ-ଆକବର’ ବୋଲି ସମ୍ଭାଷଣ କଲେ ଅନ୍ୟଜଣେ ‘ଜାଲି–ଜିଲ୍ଲାଇ-ଉ’ ବୋଲି ପ୍ରତିସମ୍ଭାଷଣ କରିବ ।
  • ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତି ଜୀବିତାବସ୍ଥାରେ ଏକ ପଂକ୍ତିଭୋଜନର ଆୟୋଜନ କରି ଅନ୍ୟମାନଙ୍କୁ ଆପ୍ୟାୟିତ କରିବେ ।
  • ଏହି ଧର୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ମାଂସ, ପିଆଜ ଓ ରସୁଣ ଆଦି ଦ୍ରବ୍ୟକୁ ବର୍ଜନ କରିବେ ।
  • ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତି ତା’ର ଜନ୍ମଦିନରେ ଭୋଜନ ଦେବା ଉଚିତ । ସେ ଭିକ୍ଷାଦାନ କରିବା ଉଚିତ । ଏହାଦ୍ଵାରା ସେ ପରବର୍ତ୍ତୀ ଜୀବନପାଇଁ କ୍ଷେତ୍ର ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥାଏ ।
  • ଦିନ୍-ଇ-ଇଲାହୀ ଗ୍ରହଣ କରିଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି କଂସେଇ, ଚଢ଼େଇଧରାଳୀ ବା ଶିକାରୀ ସହିତ ସମ୍ପର୍କ ରଖୁପାରିବେ ନାହିଁ ।
  • ସେମାନେ ସବୁ ଧର୍ମକୁ ସମ୍ମାନ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବେ ଏବଂ ଅଗ୍ନିକୁ ପବିତ୍ର ବୋଲି ମାନିବେ ।
  • ସେମାନେ ଅପ୍ରାପ୍ତବୟସ୍କା ବାଳିକା ବା ବୃଦ୍ଧାଙ୍କୁ ବିବାହ କରିପାରିବେ ନାହିଁ ।
  • ଏହି ଧର୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିଥିବା ଲୋକ ପୂର୍ବଦିଗକୁ ମୁଣ୍ଡ ଏବଂ ପଶ୍ଚିମ ଦିଗକୁ ଗୋଡ଼ ରଖ୍ ଶୟନ କରିବ ।
  • ସମସ୍ତେ ଉତ୍ତମ ଚରିତ୍ର ଓ ପବିତ୍ରତା ବଜାୟ ରଖୁବେ ।
  • ୧୬ ବର୍ଷ ନ ପୂରିଲେ ପୁଅ ଏବଂ ୧୪ ବର୍ଷ ନ ପୂରିଲେ ଝିଅ ବିବାହ କରିବା ନିଷେଧ ।

ଦିନ-ଇ-ଇଲାହୀର ପ୍ରସାର: ଆକବର ଦିନ୍-ଇ-ଇଲାହୀର ପ୍ରସାରପାଇଁ କେବେ ଚେଷ୍ଟା କରିନଥିଲେ କିମ୍ବା ଏହି ଧର୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିବାପାଇଁ କାହାକୁ ବାଧ୍ୟ କରି ନଥିଲେ । ମୁସଲମାନମାନେ ଏହି ଧର୍ମକୁ ଗ୍ରହଣ କରି ନଥିଲେ । ସମ୍ଭବତଃ, ଉଲେମାମାନଙ୍କ ପ୍ରରୋଚନାରେ ସେମାନେ ଏହି ଧର୍ମ ଗ୍ରହଣ କରି ନଥୁଲେ । ଆକବରଙ୍କ ଜୀବନକାଳ ମଧ୍ୟରେ ଏହି ଧର୍ମ ଆଦୌ ଲୋକପ୍ରିୟ ହୋଇ ନଥିଲା । ଆକବରଙ୍କ ଦିନ୍-ଇ-ଇଲାହୀ ଧର୍ମ ବିଷୟରେ ଐତିହାସିକମାନେ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ମତପୋଷଣ କରିଛନ୍ତି । ଐତିହାସିକ ଭି.ଏ. ସ୍ମିଥ୍ଙ୍କ ଭାଷାରେ, ‘ଏହି ଧର୍ମ ଆକବରଙ୍କ ନିର୍ବୋଧତାର ସ୍ମୃତିସୌଧ ଥିଲା, ତାଙ୍କ ବିଜ୍ଞତାର ନୁହେଁ ।’’

ଅପରପକ୍ଷରେ ପ୍ରଫେସର ଏସ୍.ଆର୍. ଶର୍ମାଙ୍କ ଭାଷାରେ, ‘ଏହା ସମ୍ରାଟ୍‌ଙ୍କର ଜାତୀୟ ଆଦର୍ଶର ମୂର୍ଖ ପରିପ୍ରକାଶ ଥିଲା ।’’ ଈଶ୍ୱରୀପ୍ରସାଦଙ୍କ ମତରେ, ‘ଦିନ୍-ଇ-ଇଲାହୀ ରହସ୍ୟବାଦ ଦର୍ଶନ ଓ ପ୍ରକୃତି ପୂଜନର ଏକ ଅପୂର୍ବ ସମ୍ମିଶ୍ରଣ ଥିଲା ।’’ ବହୁ ସମାଲୋଚନାର ଶିକାର ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଦିନ୍-ଇ-ଇଲାହୀ ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ କରି ଆକବର ସବୁ ଧର୍ମ ମଧ୍ଯରେ ସଦ୍‌ଭାବ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିବା ଦିଗରେ ଯେ ଏକ ଅଭିନବ ଉଦ୍ୟମ କରିଥିଲେ ଏଥ‌ିରେ ସନ୍ଦେହ ନାହିଁ । ଆକବରଙ୍କ ଧର୍ମନୀତିର ଫଳାଫଳ ଅତି ସୁଦୂରପ୍ରସାରୀ ଥିଲା । ଉଦାର ଧର୍ମନୀତି ଯୋଗୁଁ ସେ ଜାତି-ଧର୍ମ ନିର୍ବିଶେଷରେ ସମସ୍ତଙ୍କର ଶ୍ରଦ୍ଧା, ଭକ୍ତି ଓ ସାହାଯ୍ୟ ଲାଭ କରିପାରିଥିଲେ । ବିଶେଷତଃ, ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କର ସହଯୋଗ ଓ ପରାକାଷ୍ଠା ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟକୁ ଶତାବ୍ଦୀ ଶତାବ୍ଦୀ ଧରି ମଜଭୁତ କରି ରଖୁପାରିଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 9 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୩ । କଳା ଓ ସ୍ଥାପତ୍ୟକୁ ମୋଗଲ ଶାସକମାନଙ୍କର ଅବଦାନ ସମ୍ପର୍କରେ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
କଳା ଓ ସ୍ଥାପତ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ମୋଗଲ ରାଜତ୍ଵ ଏକ ନୂତନ ଯୁଗ ଉନ୍ମୋଚନ କରିଥିଲା । ଅବଶ୍ୟ ଏ ଦିଗରେ ଏହି ଯୁଗ ଯେ କିଛି ନୂତନତ୍ୱ ଆଣି ଦେଇଥୁଲା ତା ନୁହେଁ, କେବଳ ତୁର୍କ-ଆଫଗାନ୍ ସମୟର କଳା-ସ୍ଥାପତ୍ୟକୁ ଅବଲମ୍ବନ କରାଯାଇଥିଲା । ଏହାସତ୍ତ୍ବେ ଏହି ସମୟରେ ମୁସଲମାନ ଓ ହିନ୍ଦୁ କଳା ଓ ସ୍ଥାପତ୍ୟର ଏକ ମିଶ୍ରଣ ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଥିଲା । ଜେବଙ୍କ ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟ୍ ନିର୍ମାତାଭାବେ ଭାରତ ଇତିହାସରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧିଲାଭ କରିଛନ୍ତି ।

ବାବରଙ୍କ ସମୟରେ କଳା ଓ ସ୍ଥାପତ୍ୟ:
ବାବର ତାଙ୍କ ଅଟ୍ଟାଳିକା ନିର୍ମାଣ କରିବାପାଇଁ କନ୍‌ଷ୍ଟାଣ୍ଟିନୋପଲ୍‌ରୁ ସ୍ୱନାମଧନ୍ୟ ସ୍ଥପତି ସିନାନଙ୍କର ପୁତ୍ରକୁ ଭାରତକୁ ଅଣାଇଥିଲେ । ବାବର ଆଗ୍ରା, ସିକ୍ରି, ବାୟନା, ଧୋଳ, ଗୋଓ୍ବାଲିୟର ଓ କୋଲିଠାରେ ନିର୍ମାଣ କରିଥିବା ବହୁ ସୌଧ ସମୟ ଚକ୍ରରେ ଧୂଳିସାତ୍ ହୋଇଯାଇଛି । ସେ ନିର୍ମାଣ କରିଯାଇଥିବା ସୌଧଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ପାନିପଥଠାରେ ଏକ ବିଶାଳ ମସ୍‌ଜିଦ୍‌ ଓ ସମ୍ବଲଠାରେ ଜୁମ୍ମା ମସ୍ଜିଦ୍‌ ଏବେ ମଧ୍ୟ ଅକ୍ଷତ ଅବସ୍ଥାରେ ଦଣ୍ଡାୟମାନ ।

ହୁମାୟୁନ ଓ ଶେରଶାହଙ୍କ ସମୟରେ କଳା ଓ ସ୍ଥାପତ୍ୟ:
ହୁମାୟୁନଙ୍କ ରାଜତ୍ଵରେ ନିର୍ମିତ ଆଗ୍ରାଠାରେ ଏକ ସୌଧ, ପଞ୍ଜାବର ହିସାର ଜିଲ୍ଲାରେ ଅବସ୍ଥିତ ଫତେବାଦ ମସ୍‌ଜିଦ୍ ଅର୍ଶଭଗ୍ନ ଅବସ୍ଥାରେ ଦଣ୍ଡାୟମାନ ହୋଇ ମଧ୍ୟ ନିର୍ମାତାଭାବରେ ହୁମାୟୁନଙ୍କର ଯଶଗାନ କରିଥାଏ । ଶେରଶାହ କଳା ଓ ସ୍ଥାପତ୍ୟ ପ୍ରତି ବିଶେଷ ଆଗ୍ରହ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ରାଜତ୍ଵରେ ସାସାରାମଠାରେ ନିର୍ମିତ ମସ୍‌ଜିଦ୍ ହିନ୍ଦୁ-ମୁସଲମାନ ସ୍ଥାପତ୍ୟର ଏକ ଆକର୍ଷଣୀୟ ମିଶ୍ରଣ । କନିଂହାମ୍ ଏହି ସୌଧକୁ ଦେଖ୍ ଏତେ ଖୁସି ହୋଇଯାଇଥିଲେ ଯେ ସେ ଏହାକୁ ତାଜମହଲ ସହ ତୁଳନା କରିବାକୁ ପଛାଇ ନାହାନ୍ତି ।

ଆକବରଙ୍କ ସମୟରେ କଳା ଓ ସ୍ଥାପତ୍ୟ:
ଆକବରଙ୍କର ନିର୍ମାଣକଳା ପ୍ରତି ବିଶେଷ ଆଗ୍ରହ ରହିଥିଲା । ତାଙ୍କଦ୍ୱାରା ନିର୍ମିତ ଫତେପୁରସିକ୍ରି ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ନିର୍ମାଣକଳାର ଏକ ଅନୁପମ ପରିଚାୟକ । ଏହାକୁ ପ୍ରଶଂସାକରି ଡି. ହ୍ୟୁମରେସ୍ ଲେଖୁଛନ୍ତି, ‘ଫତେପୁରସିକ୍ରି ଥିଲା ଭର୍‌ସାଇଲ ନଗରୀଠାରୁ ଅଧ‌ିକ ମନୋରମ ।’’ ଏଠାରେ ନିର୍ମିତ ଯୋଧବାଈ ଓ ବୀରବଲଙ୍କ ପ୍ରାସାଦ, ପଞ୍ଚମହଲା, ସଲିମ୍ ଚିସ୍ତିଙ୍କ ମସ୍‌ଜିଦ୍‌, ଜୁମ୍ମା ମସ୍‌ଜିଦ୍, ବୁଲନ୍ଦ ଦରୱାଜା, ଦେୱାନୀ-ଇ-ଖାସ୍ ଆଦି ଅତୁଳନୀୟ କଳାକୃତିର ପରିଚୟ ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ । ଭି.ଏ. ସ୍ମିଥ୍ ଫତେପୁରସିକ୍ରିର ପ୍ରଶଂସାକରି ଲେଖୁଛନ୍ତି ଯେ ‘‘ଫତେପୁରସିକ୍ରି ଭଳି ନଗର ପୂର୍ବରୁ ନିର୍ମିତ ହୋଇନଥୁଲା କି ପୁନର୍ବାର ନିର୍ମିତ ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ। ପ୍ରସ୍ତରର ଏହା ଏକ ରୋମାଞ୍ଚକର ନଗରୀ ।’’ଆକବରଙ୍କ ସମୟରେ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ କୃତି ଥିଲା ସିକନ୍ଦରସ୍ଥିତ ଆକବରଙ୍କ ମସ୍‌ଜିଦ୍‌, ଆଲ୍ଲାହାବାଦସ୍ଥିତ ଚାଳିଶ ସ୍ତମ୍ଭବିଶିଷ୍ଟ ଏକ ସୁବିଶାଳ ପ୍ରାସାଦ ଏବଂ ଆଗ୍ରାର ଜାହାଙ୍ଗୀର-ମହଲ । ଲାହୋର ଦୁର୍ଗ ଆକବରଙ୍କ ସମୟରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା ।

ଜାହାଙ୍ଗୀରଙ୍କ ସମୟରେ କଳା ଓ ସ୍ଥାପତ୍ୟ:
ଜାହାଙ୍ଗୀରଙ୍କ ସମୟରେ କେବଳ ଦୁଇଟି ସୌଧ ତାଙ୍କ ରାଣୀ , ନୁର୍‌ଜାହାନଙ୍କଦ୍ଵାରା ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା । ସେଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ନୁର୍‌ଜାହାନଙ୍କ ପିତା ଇତ୍‌ମୁଦୌଲାଙ୍କ ପାଇଁ ନିର୍ମିତ ସମାଧ୍ ସୌଧ ମୋଗଲ ସ୍ଥାପତ୍ୟର ଏକ ଅନୁପମ ସ୍ମାରକୀଭାବେ ଏବେ ମଧ୍ୟ ଉଦ୍‌ଜୀବିତ । ସେହିପରି ସାହଦରାସ୍ଥିତ ଜାହାଙ୍ଗୀରଙ୍କ ସମାସୌଧ ମଧ୍ଯ ଜାହାଙ୍ଗୀରଙ୍କ ଶାସନକାଳର ଅନ୍ୟ ଏକ ଅକ୍ଷୟ କୀର୍ତ୍ତି ।

ଶାହାଜାହାନଙ୍କ ସମୟରେ କଳା ଓ ସ୍ଥାପତ୍ୟ – ଶାହାଜାହାନଙ୍କ ସମୟରେ କଳା ଓ ସ୍ଥାପତ୍ୟର ଯୁଗଭାବେ ଅଭିହିତ କରାଯାଏ । ତାଙ୍କ ରାଜତ୍ଵ ସମୟରେ ଇଣ୍ଡୋ-ଇସ୍‌ଲାମୀୟ କଳା ଓ ସ୍ଥାପତ୍ୟର ବିକାଶ ଚରମ ସୀମାରେ ଉପନୀତ ହୋଇଥିଲା । ରୋମ ସମ୍ରାଟ୍ ଅଗଷ୍ଟସ୍ ସିଜର ଇଟାରେ ନିର୍ମିତ ରୋମ୍ ସହରକୁ ମାର୍ବଲ କରିଥିଲେ । ଜଣେ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟପିପାସୁ, ବିଳାସୀ ଓ ଆଡ଼ମ୍ବରପ୍ରିୟ ସମ୍ରାଟ୍ ଥିବାରୁ ସେ ଦିଲ୍ଲୀ, ଆଗ୍ରା ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଦେଇଛନ୍ତି । ଶାହାଜାହାନଙ୍କ ସମୟରେ ନିର୍ମିତ ସୌଧଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ଦିଲ୍ଲୀର ଲାଲକିଲ୍ଲା ଓ ଜୁମା ମସ୍‌ଜିଦ୍ ଏବଂ ଆଗ୍ରାର ତାଜମହଲ ଓ ମୋତି ମସ୍‌ଜିଦ୍‌ ସ୍ଥାପତ୍ୟ ଜଗତର କେତୋଟି ସଫଳ କୃତିରୂପେ ପରିଗଣିତ । ଏତଦ୍‌ଭିନ୍ନ ତାଙ୍କ ରାଜୁତିରେ ବହୁ ଅଟ୍ଟାଳିକା, ସୌଧ, ଦୁର୍ଗ ଓ ମସ୍‌ଜିଦ୍ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ସେଗୁଡ଼ିକ ମୁଖ୍ୟତଃ ଲାହୋର, କାବୁଲ, କାଶ୍ମୀର, କାନ୍ଦାହାର, ଆଜମୀର ଓ ଅହମ୍ମଦାବାଦରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା । ଯମୁନା ନଦୀ କୂଳରେ ଶାହାଜାହାନ ଲାଲକିଲ୍ଲା ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ।

ଏହି ବିରାଟ ପ୍ରାସାଦ ମଧ୍ଯରେ ରଙ୍ଗମହଲ, ମମତାଜ ମହଲ, ହୀରାମହଲ, ଦେୱାନୀ-ଇ-ଖାସ୍‌, ଦେୱାନୀ-ଇ-ଆମ୍ ଆଦି ସୌଧ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା । ଏତଦ୍‌ବ୍ୟତୀତ ଆଗ୍ରାରେ ମୋତି ମସ୍‌ଜିଦ୍‌ ଓ ମୁସମନ ବୁର୍ଜ ଏବଂ ଦିଲ୍ଲୀର ଜୁମା ମସଜିଦ୍ ଶାହାଜାହାନଙ୍କ ରାଜୁତିର ଅନ୍ୟ କେତୋଟି ଅମର କୀର୍ତ୍ତି । ଲାଲକିଲ୍ଲାର ଅଦୂରରେ ଅବସ୍ଥିତ ଜୁମା ମସ୍‌ଜିଦ୍ ଭାରତର ସର୍ବବୃହତ୍ ମସ୍‌ଜିଦ୍‌ରୂପେ ଖ୍ୟାତ । ଶାହାଜାହାନଙ୍କ କୀର୍ତ୍ତିଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ଆଗ୍ରାରେ ନିର୍ମିତ ତାଜମହଲ ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ବୋଲି ବିବେଚିତ । ଶାହାଜାହାନ ନିଜର ପ୍ରିୟତମା ପତ୍ନୀଙ୍କର ସ୍ମୃତିକୁ ଜୀବନ୍ତ ରଖିବାପାଇଁ ଆଗ୍ରାର ଯମୁନା ନଦୀ କୂଳରେ ଏହି ବିଶ୍ବପ୍ରସିଦ୍ଧ ଓ ଅଦ୍ୱିତୀୟ ସ୍ମୃତିସମାଧ୍ଵ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ । ଈଶ୍ୱରୀପ୍ରସାଦ ଏହାର ଭୂୟସୀ ପ୍ରଶଂସା କରି ଲେଖୁଛନ୍ତି, ‘ବିଶ୍ଵରେ ତାଜମହଲ ସ୍ଵାମୀ-ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରେମ ଓ ଆନୁଗତ୍ୟର ଅନୁପମ ସୂତି-ସୌଧଭାବେ ବିରାଜିତ । ଏହାକୁ ଯେ ନଦେଖୁଛି, ଏହାର ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ ବିଷୟରେ ଧାରଣା କରିବା ତା ପକ୍ଷରେ ଅସମ୍ଭବ ।’’

ଶାହାଜାହାନଙ୍କଦ୍ଵାରା ନିର୍ମିତ ମୟୂର ସିଂହାସନ ତାଙ୍କର ଏକ ଅନବଦ୍ୟ କଳାକୀର୍ତ୍ତି । ହୀରା, ମୋତି, ମାଣିକ୍ୟ, ସ୍ଵର୍ଣ୍ଣ ଆଦି ବହୁ ମୂଲ୍ୟବାନ୍ ପ୍ରସ୍ତର ଖଚିତ ଏହି ସିଂହାସନଟି ନିର୍ମାଣ କରିବାପାଇଁ ସାତବର୍ଷ ସମୟ ଲାଗିଥିଲା । ଏଥିରେ ପ୍ରାୟ ଏକ କୋଟି ଟଙ୍କା ବ୍ୟୟ କରାଯାଇଥିଲା । ୧୭୯୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ପାରସିକ ଆକ୍ରମଣକାରୀ ନାଦିରଶାହ ଏହାକୁ ଲୁଣ୍ଠନ କରିଥିଲେ । ଆଉରଙ୍ଗଜେବଙ୍କ ରାଜୁତିରେ ମୋଗଲ କଳା ଓ ସ୍ଥାପତ୍ୟର ଅଧୋପତନ ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଥିଲା । ତାହା ମୂଳରେ ଥିଲା ମୁଖ୍ୟତଃ ନିଜେ ସମ୍ରାଟ୍ ଆଉରଙ୍ଗଜେବଙ୍କର ଶିଥୁଳତା । ସେ ସ୍ଥପତି ଓ କାରିଗରମାନଙ୍କୁ କୌଣସିପ୍ରକାରେ ଉତ୍ସାହିତ କରୁନଥିଲେ । ଏହା ସତ୍ତ୍ଵେ ତାଙ୍କ ରାଜୁତିରେ ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିବା ବାରାଣସୀର ଏକ ମସ୍‌ଜିଦ, ଲାହୋରରେ ବାଦଶାହୀ ମସ୍‌ଜିଦ୍‌, ଔରଙ୍ଗାବାଦରେ ନିଜ ପତ୍ନୀଙ୍କ ପାଇଁ ନିର୍ମିତ ରେଜିୟା ମସ୍‌ଜିଦ୍‌ ସମସ୍ତଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟି ଆକର୍ଷଣ କରିଥାଏ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 9 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୪ । ମୋଗଲ ଯୁଗର ଚିତ୍ରକଳା ସମ୍ପର୍କରେ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
କଳା ଓ ସ୍ଥାପତ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ମୋଗଲ ରାଜତ୍ଵ ଏକ ନୂତନ ଯୁଗ ଉନ୍ମୋଚନ କରିଥିଲା । ଅବଶ୍ୟ ଏ ଦିଗରେ ଏହି ଯୁଗ ଯେ କିଛି ନୂତନତ୍ୱ ଆଣିଦେଇଥିଲା ତା’ ନୁହେଁ, ବରଂ ତୁର୍କ-ଆଫଗାନ୍ ସମୟର କଳା-ସ୍ଥାପତ୍ୟକୁ ଅବଲମ୍ବନ କରିଯାଇଥିଲା । ଏହାସତ୍ତ୍ୱେ ଏହି ସମୟରେ ମୁସଲମାନ ଓ ହିନ୍ଦୁ କଳା ଓ ସ୍ଥାପତ୍ୟର ଏକ ମିଶ୍ରଣ ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଥିଲା । ମୋଗଲ ଯୁଗରେ ଚିତ୍ରକଳା ଅଙ୍କନରେ ଅନେକ ପ୍ରଗତି ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଥାଏ । ମୋଗଲ ଚିତ୍ରକଳାରେ ପାର୍ସୀ ଓ ଭାରତୀୟ ଶୈଳୀର ସମନ୍ଵୟ ହୋଇଥିବା ଦେଖାଯାଏ । ପାରସ୍ୟ ଦରବାର ସହିତ ମୋଗଲମାନଙ୍କ ନିବିଡ଼ ସମ୍ପର୍କ ଥିବାରୁ ସେଠାକାର ପରମ୍ପରା ସେମାନେ ଭାରତକୁ ଆଣିଥିଲେ । ଏଥିରେ ଚୀନ୍‌ର ପ୍ରଭାବ ମଧ୍ୟ ଅନୁଭୂତ ହୋଇଥାଏ । ଆକବରଙ୍କ ସମୟରେ ଆନୀତ ଚିତ୍ରକଳା ପରମ୍ପରା ଭାରତରେ ଗୃହୀତ ହୋଇଥିଲା । ଆକବରଙ୍କ ରାଜତ୍ଵରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ଜାହାଙ୍ଗୀରଙ୍କ ରାଜତ୍ଵରେ ଚିତ୍ରକଳା ଚରମ ଉତ୍କର୍ଷ ଲାଭ କରିଥିଲା । ଜାହାଙ୍ଗୀର ନିଜେ ଚିତ୍ରକଳାକୁ ଆଦର କରୁଥିଲେ ଓ ତା’ର ପୃଷ୍ଠପୋଷକ ଥିଲେ ।

ଚିତ୍ରକଳାର ବିକାଶ ପାଇଁ ପ୍ରଥମେ ଆକବର ଏକ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ବିଭାଗ ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ । ବ୍ଲାଜା ଅବଦୁସ୍ ସମାଦ ଥିଲେ ତା’ର ମୁଖ୍ୟ । ତାଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଏକ ଅନୁଷ୍ଠାନ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ସେଥ‌ିରେ ପ୍ରତିଛବି ଆଙ୍କିବାକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରାଯାଇଥିଲା । କେତେକ ସମବେତ ଦୃଶ୍ୟ ମଧ୍ୟ ଶିଳ୍ପୀମାନେ ଅଙ୍କନ କରିଥିଲେ । ଭାରତ ଓ ଭାରତ ବାହାରୁ ଖ୍ୟାତନାମା ଚିତ୍ରଶିଳ୍ପୀମାନେ ଆକବରଙ୍କ ଦରବାରକୁ ନିମନ୍ତ୍ରିତ ହୋଇଥିଲେ । ଫତେପୁର ସିକ୍ରି ରାଜମହଲର କାନ୍ଥମାନଙ୍କରେ ସେମାନେ ଚିତ୍ର ଅଙ୍କନ କରିଥିଲେ । ଆକବର ପ୍ରାୟ ଶତାଧ୍ଵକ ଶିଳ୍ପୀଙ୍କୁ ଉକ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟପାଇଁ ନିୟୋଜିତ କରିଥିଲେ । ସେତେବେଳେ ଖ୍ୟାତନାମା ଚିତ୍ରକର ଥିଲେ ଅବଦୁସ୍ ସମାଦ, ଫରୁକ୍ ବେଗ ଏବଂ ଜାମସେଦ୍ । ସତରଜଣ ପ୍ରଖ୍ୟାତ କଳାକାରଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ତେରଜଣ ହିନ୍ଦୁ କଳାକାର ଥିଲେ । ସେମାନେ ହେଲେ ଦସନ୍ତ, ସନୱାଲ ଦାସ, ତାରାଚାନ୍ଦ, ଲାଲକେସୁ, ମୁକୁନ୍ଦ ଏବଂ ହରିବଂଶ । ଚେଙ୍ଗିଜନାମା, ଜାଫରନାମା, ରାମାୟଣ, କାଳୀୟ ଦମନ ଏବଂ ଆୟର୍ବାନିସ୍ ପ୍ରଭୃତି ଗ୍ରନ୍ଥରେ ଚିତ୍ରାଙ୍କନ ପାଇଁ ଖ୍ୟାତନାମା ଚିତ୍ରକରଙ୍କୁ ଆକବର ନିଯୁକ୍ତି ଦେଇଥିଲେ । ସେତେବେଳେ ସେମାନେ ଥିଲେ ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ଚିତ୍ରକର ।

ଆକବରଙ୍କ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଆଗ୍ରହ ଓ ପୃଷ୍ଠପୋଷକତା ଫଳରେ ଭାରତୀୟ ଚିତ୍ରଶିଳ୍ପୀ ଅତି ଉଚ୍ଚ ସ୍ଥାନକୁ ଉନ୍ନୀତ ହୋଇପାରିଥିଲେ । ସମ୍ରାଟଙ୍କ ନିଜ ଜୀବନର ଅନେକ ଘଟଣା ଶିଳ୍ପୀମାନେ ଅଙ୍କନ କରିଥିଲେ ।
ଜାହାଙ୍ଗୀର ଥୁଲେ ଚିତ୍ରକଳାର ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ପୂଜାରୀ ଓ ପୃଷ୍ଠପୋଷକ । ଆକବରଙ୍କ ସମୟରେ ଯେଉଁ ବଳିଷ୍ଠ ପରମ୍ପରାର ଆରମ୍ଭ ଘଟିଥିଲା ତାକୁ ଜାହାଙ୍ଗୀର ଉଚ୍ଚତମ ସୋପାନକୁ ନେଇପାରିଥିଲେ । ସେଥୁପାଇଁ ସେ ପ୍ରଶଂସନୀୟ । ଚିତ୍ର ପ୍ରତି ତାଙ୍କର ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଅନୁରାଗ ଥିଲା । ସେଥ‌ିରେ ସେ ଜଣେ ବିଶେଷଜ୍ଞ ଥିଲେ । ଚିତ୍ର ଦେଖୁ ସେ କଳାକାରର ନାମ ଓ ପରିଚୟ ଦେଇପାରୁଥିଲେ । ମୋଗଲ ଚିତ୍ରକଳାକୁ Miniature Painting କୁହାଯାଏ । ଆକାର ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଚିତ୍ରମାନ ବୃହତ୍ ଧରଣର ନ ଥିଲା । କିନ୍ତୁ କ୍ଷୁଦ୍ର ପରିସର ଭିତରେ ରଙ୍ଗ ଓ ଭାବର ଅପୂର୍ବ ବିନ୍ୟାସ ଚିତ୍ରଗୁଡ଼ିକୁ ଜୀବନ୍ତ କରିପାରୁଥିଲା । ଦରବାରର ଘଟଣାବଳୀ, ଶିକାର, ଯୁଦ୍ଧ, ପଶୁଯୁଦ୍ଧ ଆଦି ଦୃଶ୍ୟ ବର୍ଣ୍ଣରେ ଶିଳ୍ପୀମାନେ ଅତି ନିପୁଣତା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଥିଲେ । ପ୍ରକୃତିର ଚିତ୍ରଣ ମଧ୍ୟ ଅତି ବାସ୍ତବତାର ସହ ସେମାନେ କରିପାରୁଥିଲେ ।

ଜାହାଙ୍ଗୀରଙ୍କ ସମସାମୟିକ ଚିତ୍ରକରଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ ଥିଲେ ଫରୁକ୍ ବେଗ୍, ମହମ୍ମଦ ନଦୀର, ମହମ୍ମଦ ମୁରାଦ୍, ଆଗାରେଜା ଏବଂ ଉସ୍ତାଦ୍ ମନସୁର । ହିନ୍ଦୁ ଚିତ୍ରକରଙ୍କ ଭିତରେ ଖ୍ୟାତନାମା ଶିଳ୍ପୀ ଥିଲେ ବିସନ ଦାସ, କେଶବ ମନୋହର, ମାଧବ ଓ ତୁଲସୀ । ଜାହାଙ୍ଗୀରଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ମୋଗଲ ଚିତ୍ରକଳାର ଅବନତି ଘଟିଥିଲା । ଶାହାଜାହାନଙ୍କ ଆଗ୍ରହ କଳା ସ୍ଥାପତ୍ୟରେ ବେଶି ଥିଲା । ଚିତ୍ରକଳା ପ୍ରତି ତାଙ୍କର ସେପରି ଆଗ୍ରହ ଥ‌ିବାର ଦେଖାଯାଏ ନାହିଁ । ତେଣୁ ଦରବାରରେ ଥିବା ଚିତ୍ରକରମାନଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା କମିଯାଇଥିଲା । ଯେଉଁ କେତେକ ଚିତ୍ରକଳା ତାଙ୍କ ସମୟରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଥିଲା ତାହାର ଗୁଣାତ୍ମକ ମାନ ସେତେ ଉଚ୍ଚ ନୁହେଁ । ଦରବାର ଦୃଶ୍ୟ, ସମ୍ରାଟ୍‌ଙ୍କ ଦୈନନ୍ଦିନ ଜୀବନକୁ କେନ୍ଦ୍ରକରି ଦୃଶ୍ୟମାନ, ସମ୍ଭ୍ରାନ୍ତ ସାମନ୍ତମାନଙ୍କ ଜୀବନ, ପୋଷାକ, ଅଳଙ୍କାର ଆଦିକୁ ସେମାନେ ଅଙ୍କନ କରିଥିଲେ । ସାମସମୟିକ ଜୀବନର ନିଚ୍ଛକ ଚିତ୍ରଣ ସେଥୁରେ ମିଳେ ନାହିଁ । ଦରବାର ତରଫରୁ ଚିତ୍ରକରମାନେ କୌଣସି ଅନୁଦାନ ବା ପୃଷ୍ଠପୋଷକତା ନ ପାଇବାରୁ ଚିତ୍ରକଳାର ଆଦର କମିଗଲା ଓ ଏକ ବଳିଷ୍ଠ ପରମ୍ପରାର ବିଲୟ ଘଟିଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 9 Objective Questions in Odia Medium

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 History Solutions Chapter 9 ମୋଗଲ ଯୁଗର ସଂସ୍କୃତି Objective Questions.

CHSE Odisha 12th Class History Chapter 9 Objective Questions in Odia Medium

ବସ୍ତୁନିଷ୍ଠ ଓ ଅତିସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
A. ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଚାରୋଟି ଉତ୍ତର ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।

୧ । ‘ରାମଚରିତ ମାନସ’ର ରଚୟିତା କିଏ ?
(କ) ତୁଳସୀ ଦାସ
(ଖ) ସାରଳା ଦାସ
(ଗ) ବାଲ୍ମିକୀ
(ଘ) ଜଗନ୍ନାଥ ଦାସ
Answer:
(ଘ) ତୁଳସୀ ଦାସ୍

୨। ମୋଗଲ ଦରବାରର ଉଚ୍ଚପଦସ୍ଥ କର୍ମଚାରୀମାନେ କେଉଁ ନାମରେ ପରିଚିତ ଥିଲେ ? (କ) ମାନସରୀ
(କ) ମାନସବ୍‌ରୀ
(ଖ) ଏକହଜାରୀ
(ଗ) ପାଞ୍ଚହଜାରା
(ଘ) ଦଶହଜାରା
Answer:
(କ) ମାନସର୍‌ଦାରୀ

୩ । ‘ଆଇନ-ଇ-ଆକବରୀ’ ଗ୍ରନ୍ଥର ରଚୟିତା କିଏ ?
(କ) ଆକବର
(ଖ) ଆବୁଲଫାଜଲ
(ଗ) ଫାୟାଜା
(ଘ) ଅବଦୁଲ ନବା
Answer:
(ଖ) ଆବୁଲଫଜଲ

୪ । କେବେ ଆକବର ‘ଦିନ୍-ଇ-ଇଲାହୀ’ ନାମକ ଏକ ନୂତନ ଧର୍ମମତ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ ?
(କ) ୧୫୮୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଖ) ୧୫୮୧ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଗ) ୧୫୮୨ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଘ) ୧୫୮୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.
Answer:
(ଗ) ୧୫୮୨ ଖ୍ରୀ.ଅ.

୫। ଆକବର କେଉଁ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଫତେପୁରସିକ୍ରିଠାରେ ଇବାଦଖାନା ନିର୍ମାଣ କରାଇଥିଲେ ?
(କ) ଶାସନ ପରିଚାଳନା
(ଖ) ଧର୍ମସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଆଲୋଚନା କେନ୍ଦ୍ର
(ଗ) ଗରିବମାନଙ୍କ ଆଶୁୟସ୍ଥଳୀ
(ଘ) ଉଲେମାମାନଙ୍କ ବିଶ୍ରାମ ଗୃହ
Answer:
(ଖ) ଧର୍ମସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଆଲୋଚନା କେନ୍ଦ୍ର

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 9 Objective Questions in Odia Medium

୬ । କେଉଁ ହିନ୍ଦୁ ପଣ୍ଡିତ ଆକବରଙ୍କଦ୍ଵାରା ନିମନ୍ବିତ ହୋଇ ଧର୍ମାଲୋଚନାରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ?
(କ) ପୁରୁଷୋତ୍ତମ ଓ ଦେବୀ
(ଖ) ଅବଦୁଲ ନବୀ ଏବଂ ଅବଦୁଲ୍ଲା ସୁଲତାନପୁରୀ
(ଗ) ହୀରାବିଜୟ ସୁରୀ ଏବଂ ଭାନୁଚନ୍ଦ୍ର ଉପାଧ୍ୟାୟ
(ଘ) ବିହାରୀମଲ୍ଲ ଓ ମାନସିଂହ
Answer:
(କ) ପୁରୁଷୋତ୍ତମ ଓ ଦେବୀ

୭ । କେଉଁ ଖ୍ରୀଷ୍ଟିଆନ ପଣ୍ଡିତ ଆକବରଙ୍କଦ୍ଵାରା ନିମନ୍ତ୍ରିତ ହୋଇ ଧର୍ମାଲୋଚନାରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ?
(କ) ଫାଦର ରୋଡ଼ାଲ୍‌ ମନସରେଟ ଏବଂ ଆକୁଆ ଭାଇଭା
(ଖ) ମଖଦମ-ଉଲ-ମୁଲକ ଏବଂ ଅବଦୁଲ୍ଲା ସୁଲତାନପୁରୀ
(ଗ) ଭାନୁଚନ୍ଦ୍ର ଉପାଧ୍ୟାୟ ଏବଂ ଦୀନଚନ୍ଦ୍ର
(ଘ) ଆବୁଲଫାଜଲ ଏବଂ ଫାୟାଜୀ
Answer:
(କ) ଫାଦର ରୋଡ଼ାଲଫୋ ମନସରେଟ ଏବଂ ଆକୁଆ ଭାଇଭା

୮ | ଜୈନଧର୍ମର କେଉଁ ପଣ୍ଡିତଙ୍କୁ ଆକବର ଧର୍ମାଲୋଚନା ପାଇଁ ଇବାଦତ୍ଖାନାକୁ ନିମନ୍ତ୍ରଣ କରିଥିଲେ ?
(କ) ପୁରୁଷୋତ୍ତମ ଓ ଦେବୀ
(ଖ) ହୀରାବିଜୟ ସୁରୀ ଓ ବିଜୟସେନ ସୁରୀ
(ଗ) ରୋଡ଼ୋଲ୍‌ଫୋ ମନ୍ସରେଟ୍ ଏବଂ ଆକୁଆ ଭାଇଭା
(ଘ) ଅବଦୁଲ ନବୀ ଏବଂ ଅବଦୁଲ୍ଲା ସୁଲତାନପୁରୀ
Answer:
(ଖ) ହୀରାବିଜୟ ସୁରୀ ଓ ବିଜୟସେନ ସୁରୀ

୯ । କେବେ ଆକବର ତୀର୍ଥକର ଉଚ୍ଛେଦ କରିଥିଲେ ?
(କ) ୧୫୫୬ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଖ) ୧୫୬୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଗ) ୧୫୬୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଘ) ୧୫୭୫ ଖ୍ରୀ.ଅ.
Answer:
(ଗ) ୧୫୬୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.

୧୦ । କେବେ ଆକବର ଜିଜିୟା କର ଉଚ୍ଛେଦ କରିଥିଲେ ?
(କ) ୧୫୫୬ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଖ) ୧୫୬୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଗ) ୧୫୬୨ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଘ) ୧୫୬୪ ଖ୍ରୀ.ଅ.
Answer:
(ଖ) ୧୫୬୪ ଖ୍ରୀ.ଅ.

୧୧ । କିଏ ତାଜମହଲ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ?
(କ) ହୁମାୟୁନ
(ଖ) ଜାହାଙ୍ଗାର
(ଗ) ଶାହାଜାହାନ
(ଘ) ଆଉରଙ୍ଗଜେବ୍
Answer:
(ଗ) ଶାହାଜାହାନ

୧୨ । ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ କିଏ ଦିନ-ଇ-ଇଲାହୀ ଧର୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ?
(କ) ବୀରବଲ
(ଖ) ଭଗବାନ ଦାସ
(ଗ) ମାନସିହ
(ଘ) ବଦାଉନି
Answer:
(କ) ବୀରବଲ

୧୩ । ସୌଧ ନିର୍ମାଣ କରିବାପାଇଁ କିଏ ସ୍ଥପତି ସିନାନଙ୍କ ଶିଷ୍ୟମାନଙ୍କୁ କନ୍‌ଷ୍ଟାଣ୍ଟିନୋପରୁ ଭାରତକୁ ଆଣିଥିଲେ ?
(କ) ବାବର
(ଖ) ହୁମାୟୁନ
(ଗ) ଆକବର
(ଘ) ଜାହାଙ୍ଗାର
Answer:
(କ) ବାବର

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 9 Objective Questions in Odia Medium

୧୪ । ସାସାରାମ ସମାଧ୍ୱ ସ୍ତୂପ ଇସ୍‌ଲାମୀୟ ଶୈଳୀରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ତା’ର ଅଭ୍ୟନ୍ତର କାରୁକାର୍ଯ୍ୟ ଥୁଲା ହିନ୍ଦୁରୀତିର । ଏହାକୁ କିଏ ନିର୍ମାଣ କରାଇଥିଲେ ?
(କ) ବାବର
(ଖ) ହୁମାୟୁନ
(ଗ) ଶେରଶାହା
(ଘ) ଆକବର
Answer:
(ଗ) ଶେରଶାହା

୧୫ । ହୁମାୟୁନଙ୍କ କବରଟି ତୈମୁରଙ୍କ ସମାଧୁର ନମୁନା ଅନୁସାରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହାର ସ୍ଥପତି କିଏ ଥିଲେ ?
(କ) ସିନାନ
(ଖ) ମୀର୍ଜା ଗିୟାସ
(ଗ) କାଶିମ୍ ଖାଁ
(ଘ) ଉସ୍ତାଦ ଇସା
Answer:
(ଖ) ମୀର୍ଜା ଗିୟାସ

୧୬ । ଆକବରଙ୍କ ନୂତନ ସ୍ଥାପତ୍ୟକଳାର ପୁରାତନ ନମୁନା ହେଉଛି ଆଗ୍ରାସ୍ଥିତ ଲାଲଦୁର୍ଗ । କାହା ତତ୍ତ୍ଵାବଧାନରେ ଏହି ଦୁର୍ଗ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) କାଶିମ୍ ଖାଁ
(ଖ) ଆକବର
(ଗ) ବୈରାମ୍ ଖାଁ
(ଘ) ଉସ୍ତାଦ ଇସା
Answer:
(କ) କାଶିମ୍ ଖାଁ

୧୭ । ଆଗ୍ରା ଦୁର୍ଗ ତୁଳନାରେ ଫତେପୁରସିକ୍ରିର ସ୍ଥାପତ୍ୟ ଅଧିକ ସଂହତ ଓ ମନୋହର । ଏହାକୁ ‘ଲାଲ ବାଲୁକା ପ୍ରସ୍ତରର ଏକ ମହାକାବ୍ୟ’ ବୋଲି କୁହାଯାଇଛି । ଏହାର ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟ ହିନ୍ଦୁକଳାଦ୍ୱାରା ବିଶେଷ ପ୍ରଭାବିତ । ଏହି କଳା ସୃଷ୍ଟି କରିବା ପଛରେ କିଏ ଯନବାନ୍ ହୋଇଥିଲେ ?
(କ) ହୁମାୟୁନ
(ଖ) ଶେରଶାହା
(ଗ) ଆକବର
(ଘ) ଜାହାଙ୍ଗାର
Answer:
(ଗ) ଆକବର

୧୮ । କେଉଁ ଶାସକଙ୍କର ଦାକ୍ଷିଣାତ୍ୟ ବିଜୟକୁ ସ୍ମରଣ ରଖିବାପାଇଁ ବୁଲନ୍ଦ ଦରୱାଜା ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ଆକବର
(ଖ) ଜାହାଙ୍ଗାର
(ଗ) ଶାହାଜାହାନ
(ଘ) ଆଉରଙ୍ଗଜେବ
Answer:
(କ) ଆକବର

୧୯ । କିଏ କହିଥିଲେ, ‘ଫତେପୁର ସ୍ଥାପତ୍ୟ ହେଉଛି ପଥରର ରୋମାଞ୍ଚ । କୌଣସି ସମୟରେ, କୌଣସି ପରିସ୍ଥିତିରେ ଏହା ଅଚିନ୍ତନୀୟ ଓ ଅସମ୍ଭବ ।’
(କ) ଭି.ଏ. ସ୍ମିଥ୍
(ଖ) ଈଶ୍ୱରୀପ୍ରସାଦ
(ଗ) ଏସ୍.ଆର୍.ଶର୍ମା
(ଘ) ଆର୍.ସି.ମଜୁମ୍‌ଦାର
Answer:
(କ) ଭି.ଏ. ସ୍ମିଥ୍

୨୦ । କେଉଁ ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟ୍ ନିଜ କନ୍ୟା ଜାହାନାରାଙ୍କ ସମ୍ମାନାର୍ଥେ ମୋତି ମସ୍‌ଜିଦ୍ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ?
(କ) ଆକବର
(ଖ) ଜାହାଙ୍ଗାର
(ଗ) ଶାହାଜାହାନ
(ଘ) ଆଉରଙ୍ଗଜେବ
Answer:
(କ) ଶାହାଜାହାନ

୨୧ । କିଏ କହିଥିଲେ, ‘ତାଜମହଲ ହେଉଛି ପତି-ପତ୍ନୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରେମ ଓ ଆନୁଗତ୍ୟର ଅନୁପମ ସ୍ମୃତିସୌଧ ?
(କ) ଭି.ଏ. ସ୍ମିଥ୍
(ଖ) ପର୍ସି ବ୍ରାଉନ୍
(ଗ) ଈଶ୍ୱରୀପ୍ରସାଦ
(ଘ) ଏସ୍.ଆର୍.ଶର୍ମା
Answer:
(ଖ) ଈଶ୍ୱରୀପ୍ରସାଦ

୨୨ । ମୋଗଲ ରାଜତ୍ଵର ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ କୀର୍ତ୍ତି ହେଉଛି ?
(କ) ତାଜମହଲ
(ଖ) ଲାଲକିଲ୍ଲା
(ଗ) ମୋତି ମସ୍‌ଜିଦ୍
(ଘ) ଜୁମା ମସ୍‌ଜିଦ୍
Answer:
(କ) ତାଜମହଲ

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 9 Objective Questions in Odia Medium

୨୩ । ଦିନ୍-ଇ-ଇଲାହୀ ଧର୍ମର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା କିଏ ଥିଲେ ?
(କ) ଆକବର
(ଖ) ଶାହାଜାହାନ
(ଗ) ଆଉରଙ୍ଗଜେବ
(ଘ) ଜାହାଙ୍ଗାର
Answer:
(କ) ଆକବର

୨୪ । ଫତେପୁରସିକ୍ରିର ନିର୍ମାଣ କିଏ କରିଥିଲେ ?
(କ) ଆକବର
(ଖ) ଜାହାଙ୍ଗାର
(ଗ) ଶାହାଜାହାନ
(ଘ) ଆଉରଙ୍ଗଜେବ
Answer:
(କ) ଆକବର

୨୫ । ଲାଲକିଲ୍ଲାର ନିର୍ମାଣ କିଏ କରିଥିଲେ ?
(କ) ଆକବର
(ଖ) ଜାହାଙ୍ଗୀର
(ଗ) ଶାହାଜାହାନ
(ଘ) ଆଉରଙ୍ଗଜେବ
Answer:
(ଗ) ଶାହାଜାହାନ୍

୨୬ । ଆଗ୍ରାର ମୋତି ମସ୍‌ଜିଦ୍‌ର ନିର୍ମାତା କିଏ ?
(କ) ବାବର
(ଖ) ଆକବର
(ଗ) ଜାହାଙ୍ଗୀର
(ଘ) ଶାହାଜାହାନ
Answer:
(ଘ) ଶାହାଜାହାନ୍

୨୭ । ଗୋଲ ଗମ୍ବୁଜ କେଉଁ ସ୍ଥାନରେ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଥିଲା ?
(କ) ବିଜାପୁର
(ଖ) ଜୟପୁର
(ଗ) ଗୋଆଲିୟର୍
(ଘ) ରାଜସ୍ଥାନ
Answer:
(କ) ବିଜାପୁର

୨୮ । ମାନ ମନ୍ଦିର କେଉଁଠି ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଥିଲା ?
(କ) ଆଗ୍ରା
(ଖ) ଗୋଆଲିୟର୍
(ଗ) ଜୟପୁର
(ଘ) ପଞ୍ଜାବ
Answer:
(ଗ) ଜୟପୁର

୨୯ । ଆଗାରେଜା କିଏ ଥିଲେ ?
(କ) ବିଖ୍ୟାତ ଚିତ୍ରକର
(ଖ) ବିଖ୍ୟାତ କବି
(ଗ) ବିଖ୍ୟାତ ସ୍ଥପତି
(ଘ) ଜଣେ ସମ୍ରାଟ
Answer:
(କ) ବିଖ୍ୟାତ ଚିତ୍ରକର

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 9 Objective Questions in Odia Medium

୩୦ । ବିସନ ଦାସ କାହିଁକି ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଥିଲେ ?
(କ) ସ୍ଥାପତ୍ୟ
(ଖ) କବିତା
(ଗ) ଚିତ୍ରକଳା
(ଘ) ନାଟ୍ୟକାର
Answer:
(ଗ) ଚିତ୍ରକଳା

୩୧ । କାହାଦ୍ଵାରା ଅତର-ଇ-ଜାହାଙ୍ଗୀର ନାମକ ଅତର ଗୋଲାପ ଫୁଲରୁ ତିଆରି ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ଜାହାଙ୍ଗୀର
(ଖ) ନୁରଜାହାନ୍
(ଗ) ନୁର୍‌ଜାହାନ୍‌ଙ୍କ ମାତା
(ଘ) ମମତାଜ୍ ବେଗମ୍
Answer:
(ଗ) ନୁର୍‌ଜାହାନ୍‌ଙ୍କ ମାତା

୩୨ । ମୟୂର ସିଂହାସନର ନିର୍ମାତା କିଏ ଥିଲେ ?
(କ) ଆକବର
(ଖ) ଶାହାଜାହାନ୍
(ଗ) ଜାହାଙ୍ଗୀର
(ଘ) ଆଉରଙ୍ଗଜେବ୍
Answer:
(ଖ) ଶାହାଜାହାନ୍

୩୩ । ହାୱାମହଲ କେଉଁ ସ୍ଥାନରେ ଦୃଷ୍ଟିଗୋଚର ହୁଏ ?
(କ) ରାଜସ୍ଥାନ
(ଖ) ଦିଲ୍ଲୀ
(ଗ) ଜୟପୁର
(ଘ) ଜୟପୁର
Answer:
(ଘ) ଜୟପୁର

୩୪ । ଦିଲ୍ଲୀର ଜୁମା ମସ୍‌ଜିଦ୍‌ର ନିର୍ମାଣ କିଏ କରିଥିଲେ ?
(କ) ଶାହାଜାହାନ୍
(ଖ) ଆଉରଙ୍ଗଦେବ୍
(ଗ) ଜାହାଙ୍ଗୀର
(ଘ) ହୁମାୟୁନ୍
Answer:
(କ) ଶାହାଜାହାନ୍

୩୫ । କେଉଁଠାରେ ଶେରଶାହାଙ୍କ ସମାଧ୍ଵ ସୌଧ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ?
(କ) ଫତେପୁରସିକ୍ରି
(ଖ) ରାଜସ୍ଥାନ
(ଗ) ସାସାରାମ
(ଘ) ଜୟପୁର
Answer:
(ଗ) ସାସାରାମ

୩୬ । ଆହ୍ଲାବାଦଠାରେ ଚାଳିଶ ସ୍ତମ୍ଭ ବିଶିଷ୍ଟ ପ୍ରାସାଦ କେଉଁ ମୋଗଲ ଶାସକଙ୍କ ସମୟର ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ହୁମାୟୁନ୍
(ଖ) ଜାହାଙ୍ଗୀର
(ଗ) ଶାହାଜାହାନ
(ଘ) ଆକବର
Answer:
(ଘ) ଆକବର

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 9 Objective Questions in Odia Medium

B. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

୧ । ଶିଖ୍ ଗୁରୁ _______________ ଙ୍କୁ ଜାହାଙ୍ଗୀର ହତ୍ୟା କରିଥିଲେ ।
Answer:
ଗୁରୁ ଅର୍ଜୁନ ସିଂହ

୨। ଜୋରାଷ୍ଟର ଧର୍ମର ପାର୍ଶୀ ଧର୍ମତତ୍ତ୍ଵବିଦ୍ _______________ ଆକବରଙ୍କ ମନକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ବସ୍ତୁର ମହରଜୀ ରାଣା

୩ । ଜୈନପଣ୍ଡିତ _______________ ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟ ଆକବରଙ୍କ ମନକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିପାରିଥିଲେ ।
Answer:
ଭାନୁଚନ୍ଦ୍ର ଉପାଧ୍ୟାୟ

୪ । ଅନ୍ୟ ଜଶେ ଜୈନପଣ୍ଡିତ _______________ ଙ୍କଦ୍ଵାରା ଆକବର ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଥିଲେ ।
Answer:
ଜୀନଚନ୍ଦ୍ର

୫ । ମୀର ସୟଦ ଅଲ୍ଲୀ___________ ପାଇଁ ମୋଗଲ ଯୁଗରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଥିଲେ ।
Answer:
ଚିତ୍ରକଳା

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 9 Objective Questions in Odia Medium

୬ । ଜାହାଙ୍ଗୀରଙ୍କ ରାଜତ୍ଵ ସମୟରେ ହେରାଟର _________________ ଜଣେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଚିତ୍ରକର ଥିଲେ ।
Answer:
ଆବୁଲ ହାସନ୍

୭। _______________ ପୁସ୍ତକର ଆଇନ ନଂ ୭୭ରେ ଆବୁଲଫାଜଲ ଦିନ-ଇ-ଇଲାହୀ ସମ୍ପର୍କରେ ସରକାରୀ ବିବରଣୀ ପ୍ରଦାନ କରିଛନ୍ତି ।
Answer:
ଆଇନ-ଇ-ଆକବରୀ

୮ | ତାଜମହଲର ମୁଖ୍ୟ ସ୍ଥପତି ______________ ଥିଲେ ।
Answer:
ଉସ୍ତାଦ ଇସା

୯ । ମୀର ହାସାନ୍ ଥିଲେ ଶାହାଜାହାନ୍‌ଙ୍କ ସମୟରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ____________ ।
Answer:
ଚିତ୍ରକର

୧୦ । ବ୍ରାହ୍ମଣ ପଣ୍ଡିତ _____________ ଓ _____________ ଙ୍କୁ ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମନୀତି ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରିବାପାଇଁ ଆକବର ଆମନ୍ତ୍ରଣ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ପୁରୁଷୋତ୍ତମ ଓ ଦେବୀ

୧୧ । ଗୃହ ଶିକ୍ଷକ _____________ ଙ୍କ ଉଦାହରଣ ଓ ଅତ୍ଯୁଚ୍ଚ ଧାରଣାଦ୍ଵାରା ଆକବର ପ୍ରେରଣା ଲାଭ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ଅବଦୁଲ୍ ଲତିଫ୍

୧୨ । ଖୁଡ଼ିବା ଦୁଇମାସ ପାଠ କରିସାରିବା ପରେ ଆକବରଙ୍କ ଇଙ୍ଗିତରେ ଶେଖ୍ ମୁବାରକ ଏକ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ନିର୍ଦ୍ଦେଶନାମା ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ । ଏହା ଥିଲା ତଥାକଥିତ _________________ ।
Answer:
ଅଭ୍ରାନ୍ତ ଘୋଷଣା

୧୩ । ଆକବରଙ୍କ ଧର୍ମ ଦିନ୍-ଇ-ଇଲାହୀ _______________ ବାଦ ଉପରେ ଆଧାରିତ ଥିଲା ।
Answer:
ସର୍ବେଶ୍ୱର

୧୪ । ଆକବର ଭକ୍ତମାନଙ୍କୁ ଦାନ କରିଥିବା ଶସ୍ତ୍ରରେ ______________ ଖୋଦିତ ହେଉଥିଲା ।
Answer:
ଆଲ୍ଲା ହୋ ଆକବର

୧୫। __________________ ଖ୍ରୀ.ଅ. ପରେ ମୁସଲିମ୍ ଓ ହିନ୍ଦୁ ନିର୍ମାଣ ଶୈଳୀରେ ଏକ ସୁନ୍ଦର ସମନ୍ଵୟ ଘଟିଥିଲା ।
Answer:
୧୫୨୬

୧୬ । ଆକବରଙ୍କ ରାଜତ୍ଵର ଆରମ୍ଭ କାଳରେ ହୁମାୟୁନଙ୍କ ବିଧବାପନ୍ଥୀ ହୁମାୟୁନଙ୍କ କବର ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ । ଏହାର ସ୍ଥପତି ଥିଲେ _______________ ।
Answer:
ମୀର୍ଜା ଗୀୟାସ୍- ବେଗ

୧୭ । _______________ କୁ ‘ଫତେପୁରର ଗୌରବ’ ବୋଲି ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି ।
Answer:
ଜୁମା ମସ୍‌ଜିଦ୍‌

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 9 Objective Questions in Odia Medium

୧୮ । ସିକ୍ରିଠାରେ ଥ‌ିବା ______________ ଙ୍କ ଶ୍ଵେତ ମାର୍ବଲ କବର ଭାରତର ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଓ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଟ୍ଟାଳିକାମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ ।
Answer:
ଚିସ୍ତି

୧୯ । ଶେରୱାନୀ କହିଛନ୍ତି, _____________ ଥିଲା ତାଜ ନିର୍ମାଣର ପୂର୍ବ ଲକ୍ଷଣ ।
Answer:
ଇମୁର୍ଣ୍ଣୋଲା କବର

୨୦ । ଶାହାଜାହାନ୍ ଦିଲ୍ଲୀ ନିକଟରେ ______________ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଶାହାଜାହାବାଦ ସହର ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ।
Answer:
୧୬୩୮

୨୧ । ଶାହାଜାହାନ୍ _______________ ଠାରେ ତାଙ୍କର ଅନ୍ତିମ କାଳ ଅତିବାହିତ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ମୁସ୍‌ମାନ୍ ଦୁର୍ଜ

C. ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।

୧। ଶାହାଜାହାନଙ୍କ ସମୟରେ ପ୍ରଧାନ ଚିତ୍ରଶିଳ୍ପୀମାନଙ୍କର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ମୀର ହାସାନ୍, ଅନୁପ ଓ ଚିନ୍ତାମଣି ଶାହାଜାହାନ୍‌ଙ୍କ ସମୟର ପ୍ରଧାନ ଚିତ୍ରଶିଳ୍ପୀ ଥିଲେ ।

୨ । ଶିଖ୍ ଧର୍ମର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା କିଏ ?
Answer:
ଶିଖ୍ଧର୍ମର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ହେଉଛନ୍ତି ନାନକ ।

୩ । ଦସ୍ତୁର ମହରଜୀ ରାଣା କିଏ ଥିଲେ ?
Answer:
ଦସ୍ତୁର ମହରଜୀ ରାଣା ଥିଲେ ଆକବରଙ୍କ ସାମସମୟିକ ଜୋରାଷ୍ଟର ଧର୍ମତତ୍ତ୍ୱବିତ୍ ।

୪ । ଆବୁଲ ହାସାନ କିଏ ଥିଲେ ?
Answer:
ଆବୁଲ ହାସାନ ଜାହାଙ୍ଗୀରଙ୍କ ରାଜତ୍ଵ ସମୟରେ ଜଣେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଚିତ୍ରକର ଥିଲେ ।

୫। ପଶ୍ଚିମ ଭାରତର ଭକ୍ତିବାଦର ପ୍ରବକ୍ତା କିଏ ଥିଲେ ?
Answer:
ପଶ୍ଚିମ ଭାରତରେ ଭକ୍ତିବାଦର ପ୍ରବକ୍ତା ଥିଲେ ସନ୍ଥ ଏକନାଥ ।

୬ । ମୋଗଲ ଯୁଗରେ ମୁସଲମାନ ସମାଜରେ ପର୍ଘାପ୍ରଥା ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା କି ?
Answer:
ମୋଗଲ ଯୁଗରେ ମୁସଲମାନ ସମାଜରେ ପର୍ଦାପ୍ରଥା ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ।

୭ । ମୋଗଲ ରାଜତ୍ଵରେ ମୁସଲମାନ ସମାଜରେ ଦାସତ୍ଵ ପ୍ରଥା ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା କି ?
Answer:
ମୋଗଲ ରାଜତ୍ଵରେ ମୁସଲମାନ ସମାଜରେ ଦାସତ୍ଵ ପ୍ରଥା ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 9 Objective Questions in Odia Medium

୯ । ମୋଗଲ ରାଜତ୍ଵରେ ମୁସଲମାନମାନେ କେଉଁ ଦୁଇ ସଂପ୍ରଦାୟରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ?
Answer:
ମୋଗଲ ରାଜତ୍ଵରେ ମୁସଲମାନମାନେ ସୁଖୀ ଏବଂ ସିହା ସଂପ୍ରଦାୟରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ।

୯ । ଇବାଦଖାନା କେଉଁଠାରେ ଅବସ୍ଥିତ ?
Answer:
ଫତେପୁରସିକ୍ରିଠାରେ ଇବାଦଖାନା ଅବସ୍ଥିତ ।

୧୦ । ଅବଦୁଲ୍ ନବୀ କିଏ ?
Answer:
ଅବଦୁଲ୍ ନବୀ ଜଣେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ମୁସଲମାନ ସନ୍ଥ, ଯାହାଙ୍କ ସହିତ ଆକବର ପ୍ରଥମେ ଧର୍ମ ଆଲୋଚନା କରିଥିଲେ ।

୧୧ । ମୁସଲମାନ ସମାଜକୁ କେଉଁ ପ୍ରଥା କଳଙ୍କିତ କରୁଥିଲା ?
Answer:
ମୁସଲମାନ ସମାଜକୁ ଦାସପ୍ରଥା କଳଙ୍କିତ କରୁଥିଲା ।

୧୨ । ‘ଆଇନ-ଇ-ଆକବରୀ’ ବର୍ଣ୍ଣନାନୁଯାୟୀ ମୋଗଲ ଯୁଗରେ ଲୋକମାନେ କେତେ ପ୍ରକାର ପ୍ରସାଧନୀ ଦ୍ରବ୍ୟ ପିନ୍ଧୁଥିଲେ ?
Answer:
‘ଆଇନ-ଇ-ଆକବରୀ’ ବର୍ଣ୍ଣନାନୁଯାୟୀ ମୋଗଲ ଯୁଗରେ ଲୋକମାନେ ୧୬ ପ୍ରକାରର ପ୍ରସାଧନୀ ସାମଗ୍ରୀ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିଲେ ।

୧୩ । ମୋଗଲ ଯୁଗରେ କିଏ ଗୋଲାପପୁଷ୍ପର ଏକପ୍ରକାର ଅତର ପ୍ରସ୍ତୁତ କରୁଥିଲେ ?
Answer:
ମୋଗଲ ଯୁଗରେ ନୁରଜାହାନ୍‌ଙ୍କ ମାତା ଗୋଲାପ ପୁଷ୍ପର ଏକପ୍ରକାର ଅତର ପ୍ରସ୍ତୁତ କରୁଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 9 Objective Questions in Odia Medium

୧୪ । ମୋଗଲ ଯୁଗରେ କେଉଁଠାରେ ଜାହାଜ ନିର୍ମାଣ କାରଖାନା ଥୁଲା ?
Answer:
ମୋଗଲ ଯୁଗରେ କଚ୍ଛ ଓ ବମ୍ବେ ପ୍ରଭୃତି ସ୍ଥାନରେ ଜାହାଜ ନିର୍ମାଣ କାରଖାନା ଥିଲା ।

୧୫ । ମୋଗଲ ଯୁଗରେ କେଉଁ ଶିଳ୍ପ ଅଧ୍ବକ ଲୋକପ୍ରିୟ ଥିଲା ?
Answer:
ମୋଗଲ ଯୁଗରେ ବୟନ ଶିଳ୍ପ ଅଧ୍ଵକ ଲୋକପ୍ରିୟ ଥିଲା ।

୧୬ । ମୋଗଲ ଯୁଗରେ ଚିନି କାରଖାନାମାନ କେଉଁଠାରେ ସ୍ଥାପନ କରାଯାଇଥିଲା ।
Answer:
ମୋଗଲ ଯୁଗରେ ବଙ୍ଗଳା, ଗୁଜରାଟ ଓ ପଞ୍ଜାବରେ ଚିନି କାରଖାନାମାନ ସ୍ଥାପନ କରାଯାଇଥିଲା ।

୧୭ । ମୋଗଲ ଯୁଗରେ ମୃଣ୍ମୟ ଖେଳନାମାନ କେଉଁଠାରେ ଗଢ଼ାଯାଇଥିଲା ?
Answer:
ଦିଲ୍ଲୀ, ବନାରସ ଓ ଗୁନାରଠାରେ ମୃଣ୍ମୟ ଖେଳନାମାନ ଗଢ଼ାଯାଇଥିଲା ।

୧୮ । କାଷ୍ଠ କାମ ପାଇଁ କେଉଁ ସ୍ଥାନ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଥୁଲା ?
Answer:
କାଶ୍ମୀର ଓ କର୍ଣ୍ଣାଟକ କାଷ୍ଠକାମ ପାଇଁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଥିଲା ।

୧୯ । ମୋଗଲ ଯୁଗରେ ତାମ୍ର ଏବଂ ପିତ୍ତଳ କାରଖାନାମାନ କେଉଁଠାରେ ରହିଥିଲା ?
Answer:
ମୋଗଲ ଯୁଗରେ ଦିଲ୍ଲୀରେ ତାମ୍ର ଏବଂ ବଙ୍ଗଳା ଓ ବନାରସରେ ପିତ୍ତଳ କାରଖାନାମାନ ରହିଥିଲା ।

୨୦ । ମୋଗଲ ଯୁଗରେ ତମ୍ବା ଖଣି କେଉଁଠାରେ ରହିଥିଲା ?
Answer:
ମୋଗଲ ଯୁଗରେ ତମ୍ବା ଖଣି ରାଜସ୍ଥାନ ଓ ମଧ୍ଯ ଭାରତରେ ରହିଥିଲା ।

୨୧ । ମୋଗଲ ଯୁଗରେ କାଚ କାରଖାନା ନିମିତ୍ତ କେଉଁ ସ୍ଥାନ ପ୍ରସିଦ୍ଧି ଲାଭ କରିଥିଲା ?
Answer:
ମୋଗଲ ଯୁଗରେ ଫତେପୁରସିକ୍ରି, ବେରାର ଓ ବିହାର ଅଞ୍ଚଳ କାଚ କାରଖାନା ପାଇଁ ପ୍ରସିଦ୍ଧି ଲାଭ କରିଥିଲା ।

୨୨ । ମଧ୍ୟଯୁଗରେ ପଶମବସ୍ତ୍ର ଏବଂ ଗାଲିଚା ପାଇଁ କେଉଁ ସ୍ଥାନ ଖ୍ୟାତ ଥିଲା ?
Answer:
ମଧ୍ୟଯୁଗରେ ଅମୃତସର, ମୁଲତାନ ଓ କାଶ୍ମୀର ପ୍ରଭୃତି ଅଞ୍ଚଳ ପଶମବସ୍ତ୍ର ଓ ଗାଲିଚା ପାଇଁ ଖ୍ୟାତ ହୋଇଥିଲା ।

୨୩ । ମଧ୍ୟଯୁଗରେ ମଦ କେଉଁ ଦେଶମାନଙ୍କରୁ ଆମଦାନୀ ହେଉଥୁଲା ?
Answer:
ମଧ୍ୟଯୁଗରେ ମଦ ଇଉରୋପୀୟ ଦେଶମାନଙ୍କରୁ ଆମଦାନୀ ହେଉଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 9 Objective Questions in Odia Medium

୨୪ । ମୋଗଲ ଯୁଗର ପ୍ରଧାନ ପ୍ରଧାନ ବନ୍ଦରର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ମୋଗଲ ଯୁଗର ସୁରାଟ, ବମ୍ବେ, ବେସିନ୍, ଗୋଆ, କାଲିକଟ୍ ଓ ମଚ୍ଛଲିପଟ୍ଟମ୍ ଆଦି ପ୍ରଧାନ ବନ୍ଦର ଥିଲା ।

୨୫ । ୧୫୧୦ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦ ବେଳକୁ କେଉଁ ଇଉରୋପୀୟମାନେ ଗୋଆରେ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଥିଲେ ?
Answer:
୧୫୧୦ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦବେଳକୁ ପର୍ତ୍ତୁଗୀଜ୍‌ମାନେ ଗୋଆରେ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଥିଲେ ।

୨୬ । ଆକବରଙ୍କର ଅଭିଭାବକଙ୍କର ନାମ କ’ଣ ?
Answer:
ବୈରାମ ଖାଁ ଆକବରଙ୍କର ଅଭିଭାବକ ଥିଲେ ।

୨୭ । କାହାର ପରାମର୍ଶକ୍ରମେ ଆକବର ଫତେପୁରସିକ୍ରିଠାରେ ଥିବା ମସ୍‌ଦ୍ରରେ ଖୁଡ଼ ପାଠ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଶେଖ୍ ମୁବାରକଙ୍କ ସହାୟତାରେ ଆକବର ଫତେପୁରସିକ୍ରିଠାରେ ଥିବା ମସ୍‌ଦ୍‌ରେ ଖୁତ୍ଵା ପାଠ କରିଥିଲେ ।

୨୮ । ସୁଲ-ଇ-ଜୁଲ୍ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ?
Answer:
ସୁଲ-ଇ-କୁଲ୍ କହିଲେ ସମସ୍ତଙ୍କଠାରେ ଶାନ୍ତି ବିରାଜିତ ହେବାକୁ ବୁଝାଇଥାଏ ।

୨୯ । ବଦାଉନି କିଏ ?
Answer:
ବଦାଉନି ଥିଲେ ଜଣେ ଧର୍ମାନ୍ଧ ଓ ନୈଷିକ ମୁଲ୍ଲା ।

୩୦ । କେଉଁଠାରେ ଆକବରଙ୍କ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ସ୍ଥାପତ୍ୟ କୃତି ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ଫତେପୁରସିକ୍ରିଠାରେ ଆକବରଙ୍କ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ସ୍ଥାପତ୍ୟ ଆଦି ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା ।

୩୧ । କେଉଁମାନଙ୍କ ପ୍ରରୋଚନାରେ ମୁସଲମାନମାନେ ଦିନ୍-ଇ-ଇଲାହୀ ଧର୍ମଗ୍ରହଣ କରିନଥିଲେ ?
Answer:
ଉଲେମାମାନଙ୍କ ପ୍ରରୋଚନାରେ ମୁସଲମାନମାନେ ଦିନ୍-ଇ-ଇଲାହୀ ଧର୍ମଗ୍ରହଣ କରିନଥିଲେ ।

୩୨ । ନୁର୍‌ଜାହାନ୍ ନିର୍ମାଣ କରିଥିବା କବରଟିର ନାମ କ’ଣ ?
Answer:
ନୁର୍‌ଜାହାନ୍ ନିର୍ମାଣ କରିଥିବା କବରଟିର ନାମ ଇତ୍‌ମୁଦୌଲା ।

୩୩ । ମୋଗଲ ଯୁଗର ଶ୍ରେଷ୍ଠ ନିର୍ମାତା କିଏ ?
Answer:
ମୋଗଲ ଯୁଗର ଶ୍ରେଷ୍ଠ ନିର୍ମାତା ଥିଲେ ଶାହାଜାହାନ୍ ।

୩୪ । ଆଉରଙ୍ଗଜେବ୍ କେଉଁଠାରେ ନିଜର ସମାଧ୍ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଆଉରଙ୍ଗଜେବ୍ ଔରଙ୍ଗାବାଦଠାରେ ନିଜର ସମାଧ୍ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 9 Objective Questions in Odia Medium

୩୫ । ଜାହାଙ୍ଗୀରଙ୍କ ସମୟର ଜଣେ ହିନ୍ଦୁ ଚିତ୍ରଶିଳ୍ପୀଙ୍କ ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ଜାହାଙ୍ଗୀରଙ୍କ ସମୟର ଜଣେ ହିନ୍ଦୁ ଚିତ୍ରଶିଳ୍ପୀଙ୍କ ନାମ ହେଲା– ବିସନ ଦାସ ।

D. ଭ୍ରମ ସଂଶୋଧନ କର ।

୧। ଇସ୍‌ଲାମ ଧର୍ମର ପ୍ରଭାବ ଯୋଗୁଁ ଆକବର ସୂର୍ଯ୍ୟ, ଅଗ୍ନି ଓ ଆଲୋକ ପ୍ରତି ଭକ୍ତି ପ୍ରଦର୍ଶନପୂର୍ବକ ଉପାସନା କରୁଥିଲେ ।
Answer:
ଜୋରାଷ୍ଟର ଧର୍ମର ପ୍ରଭାବ ଯୋଗୁଁ ଆକବର ସୂର୍ଯ୍ୟ, ଅଗ୍ନି ଓ ଆଲୋକ ପ୍ରତି ଭକ୍ତି ପ୍ରଦର୍ଶନପୂର୍ବକ ଉପାସନା କରୁଥିଲେ ।

୨ । ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ପ୍ରଭାବରେ ଆକବର ବନ୍ଦୀମାନଙ୍କୁ ମୁକ୍ତ କରିବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ସ୍ଵୟଂ ଶିକାର ପରିହାର କରି କେତେକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଦିନଗୁଡ଼ିକରେ ପଶୁପକ୍ଷୀ ନିଷେଧ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ଜୈନଧର୍ମ ପ୍ରଭାବରେ ଆକବର ବନ୍ଦୀମାନଙ୍କୁ ମୁକ୍ତ କରିବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ସ୍ଵୟଂ ଶିକାର ପରିତ୍ୟାଗ କରି କେତେକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଦିନଗୁଡ଼ିକର ପଶୁପକ୍ଷୀ ବଧ ନିଷେଧ କରିଥିଲେ ।

୩ । ଶାହାଜାହାନ୍ ତାଙ୍କର ଅନ୍ତିମ କାଳ ମୋତି ମସ୍ତିଦଠାରେ ଅତିବାହିତ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ଶାହାଜାହାନ୍ ତାଙ୍କର ଅନ୍ତିମ କାଳ ମୁସମାନ୍ ବୁର୍ଜଠାରେ ଅତିବାହିତ କରିଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 9 Objective Questions in Odia Medium

୪ । ଦିନ୍-ଇ-ଇଲାହୀର ଅନ୍ୟନାମ ଥିଲା ତାରିକ୍-ଇ-ଅଜିଜ୍ ।
Answer:
ଦିନ୍-ଇ-ଇଲାହୀର ଅନ୍ୟନାମ ଥିଲା ତାରିକ୍-ଇ-ଅଜିଜ୍ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 10 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 History Solutions Chapter 10 ସୁଫି ଓ ଭକ୍ତି ଆନ୍ଦୋଳନ Short & Long Answer Questions

CHSE Odisha 12th Class History Chapter 10 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
A. ଦୁଇଟି | ତିନୋଟି ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

୧ । କବୀର କାହାର ଶିଷ୍ୟ ଥିଲେ ? ତାଙ୍କର ଲାଳନ ପାଳନ ଦାୟିତ୍ବ କିଏ ବହନ କରିଥିଲେ ?
Answer:
କବୀର ରାମାନନ୍ଦଙ୍କର ଶିଷ୍ୟ ଥିଲେ । ତାଙ୍କର ଲାଳନପାଳନ ଦାୟିତ୍ଵ ଜଣେ ମୁସଲମାନ ତନ୍ତୀ ନୀରୁ ଓ ତାଙ୍କ ପତ୍ନୀ ନିମା ନେଇଥିଲେ ।

୨ । ଅମୀର ଖୁସ୍ରୁଙ୍କ ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:
ଅମୀର ଖୁସ୍ରୁ ସୁଲତାନୀ ଯୁଗର ଖ୍ୟାତାନାମା ସାହିତ୍ୟିକ ତଥା କବି ଥିଲେ । ସେ ସୁଲତାନ ବଲବନ୍‌ଙ୍କ ରାଜତ୍ଵକାଳରୁ ଗିୟାସୁଦ୍ଦିନ୍ ତୋଗଲକଙ୍କ ରାଜତ୍ଵ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରାଜଦରବାର ମଣ୍ଡନ କରିଥିଲେ । ସେ ତାଙ୍କ କବିତାରେ ପ୍ରଥମେ ଉର୍ଦୁଭାଷା ପ୍ରୟୋଗ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ରଚିତ ପୁସ୍ତକ ହେଉଛି ଖଜାଇନ୍-ଉଲ୍-ଫୁତୁ ଏବଂ ତାରିଖ-ଇ- ଆଲ୍ଲାଇ ।

୩। ବଲ୍ଲଭାଚାର୍ଯ୍ୟ କେଉଁଠାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ? ସେ କେଉଁ ଦେବତାଙ୍କ ଭକ୍ତ ରୂପେ ଖ୍ୟାତ ? ପ୍ରଥମେ ସେ କେଉଁ ରାଜାଙ୍କ ପୃଷ୍ଠପୋଷକତା ଲାଭ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ବଲ୍ଲଭାଚାର୍ଯ୍ୟ ୧୪୭୯ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ବାରାଣାସୀଠାରେ ଏକ ତେଲୁଗୁ ବ୍ରାହ୍ମଣ ପରିବାରରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ସେ କୃଷ୍ଣଭକ୍ତ ରୂପେ ଖ୍ୟାତ । ପ୍ରଥମେ ସେ ରାଜା କୃଷ୍ଣଦେବରାୟଙ୍କ ପୃଷ୍ଠପୋଷକତା ଲାଭ କରିଥିଲେ ।

୪ । ଇସଲାମ୍ ଧର୍ମର କେଉଁ ନୀତି ହିନ୍ଦୁସନ୍ଥ ଏବଂ ଧର୍ମପ୍ରଚାରକମାନଙ୍କୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥିଲା ?
Answer:
ଇସଲାମ୍ ଧର୍ମର ଏକେଶ୍ଵରବାଦ ଏବଂ ସାର୍ବଜନୀନ ଭ୍ରାତୃଭାବ ଆଦି ଚିନ୍ତାଧାରା ହିନ୍ଦୁସନ୍ଥ ଏବଂ ଧର୍ମପ୍ରଚାରକମାନଙ୍କୁ ବିଶେଷଭାବେ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥିଲା । ଇସଲାମ୍ ଧର୍ମରେ ଜାତିପ୍ରଥା ନଥିଲା ।

୫ । ଚିସ୍ତି ସଂପ୍ରଦାୟର ଅନ୍ୟତମ ସନ୍ଥ ଫରିଦୁଦ୍ଦିନ୍ (ବାବା ଫରିଦ୍)ଙ୍କ ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:
ଚିସ୍ତି ସଂପ୍ରଦାୟର ଅନ୍ୟତମ ସୁଫିସନ୍ଥ ଥିଲେ ଫରିବୁଦ୍ଦିନ୍ । ସେ ବାବା ଫରିଦ୍ ନାମରେ ଖ୍ୟାତିଲାଭ କରିଥିଲେ । ଫରିଦ୍ ଆଫଗାନିସ୍ଥାନରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ହାନ୍ସୀ ଥିଲା ତାଙ୍କର ମୁଖ୍ୟ କର୍ମସ୍ଥଳୀ । ତାଙ୍କର ବାଣୀ ଥିଲା, ‘ରାଜା ଓ ସମ୍ଭ୍ରାନ୍ତମାନଙ୍କ ସହିତ ବନ୍ଧୁତା ସ୍ଥାପନ କରନାହିଁ । ତୁମର ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଜୀବନ ପ୍ରତି ସେମାନଙ୍କର ସାକ୍ଷାତକୁ ମାରାତ୍ମକ ବୋଲି ବିବେଚନା କର ।’’

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 10 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୬ । ଶେଖ୍ ନାସିରୁଦ୍ଦିନ୍‌ଙ୍କ ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:
ଚିସ୍ତି ସଂପ୍ରଦାୟର ଶେଷ ବିଖ୍ୟାତ ସୁଫିସନ୍ଥ ଥିଲେ ନାସିରୁଦ୍ଦିନ୍ । ତାଙ୍କୁ ‘ଦିଲ୍ଲୀର ଚିରାଗ୍’ ବୋଲି କୁହାଯାଏ । ୪୫ ବର୍ଷ ବୟସରେ ସେ ଦିଲ୍ଲୀଠାରେ ଶେଖ୍ ନିଜାମୁଦ୍ଦିନ୍ ଆଉଲିଆଙ୍କ ଶିଷ୍ୟତ୍ଵ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ଗୁରୁଙ୍କ ପରି ସେ ଦଳିତ ଓ ଅସହାୟମାନଙ୍କ ଗହଣରେ ସମୟ ଅତିବାହିତ କରୁଥିଲେ । ସେ ମଧ୍ୟ ନିଜକୁ ସୁଲତାନ ଓ ଅମୀରମାନଙ୍କଠାରୁନିଜକୁ ଦୂରେଇ ରଖୁଥିଲେ । ୧୩୩୬ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ସେ ଦେହତ୍ୟାଗ କରିଥିଲେ ।

୭। ଚୈତନ୍ୟ ପିଲାଦିନେ କେଉଁ କେଉଁ ନାମରେ ପରିଚିତ ଥିଲେ ? ତାଙ୍କ ପିତାମାତାଙ୍କ ନାମ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ଚୈତନ୍ୟ ପିଲାଦିନେ ବିଶ୍ବମ୍ଭର ଓ ନିମାଇଁ ନାମରେ ପରିଚିତ ଥିଲେ । ତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ନାମ ଥିଲା ଜଗନ୍ନାଥ ମିଶ୍ର ଓ ମାତାଙ୍କ ନାମ ଥିଲା ସଚ୍ଚିଦେବୀ ।

୮ । ସୁଫିସନ୍ଥମାନଙ୍କର ପ୍ରଚାର ଫଳରେ ଆଞ୍ଚଳିକ ସାହିତ୍ୟର ବିକାଶ କିପରି ଘଟିଥିଲା ?
Answer:
ସୁଫିସନ୍ଥମାନଙ୍କର ପ୍ରଚାର ଫଳରେ ଆଞ୍ଚଳିକ ସାହିତ୍ୟ, ବିକାଶଲାଭ କରିଥିଲା । ଏହାଦ୍ଵାରା ଗୁରୁମୁଖୀ, ମରାଠୀ, ବଙ୍ଗାଳୀ ଓ ହିନ୍ଦୀ ପ୍ରଭୃତି ଭାଷାଗୁଡ଼ିକର ଉନ୍ନତି ହୋଇଥିଲା । ମୁସଲମାନମାନେ ହିନ୍ଦୀ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ପରିଶେଷରେ ଉର୍ଦୁଭାଷା ଜନ୍ମଲାଭ କରିଥିଲା ।

୯ । ସୁଫିସନ୍ଥମାନେ କିପରି ଇସ୍‌ଲାମ୍ ଧର୍ମରେ ଥ‌ିବା କଠୋରତାକୁ କୋହଳ କରିଦେଇଥିଲେ ?
Answer:
ସୁଫିସନ୍ଥମାନେ ଏକେଶ୍ୱରବାଦ ଉପରେ ବିଶ୍ଵାସ କରୁଥିଲେ ଏବଂ ଜଟିଳ କର୍ମକାଣ୍ଡ ଓ ପୂଜାପଦ୍ଧତିର ବିରୁଦ୍ଧାଚରଣ କରିଥିଲେ । ଭକ୍ତି, ପ୍ରେମ ଓ ସ୍ନେହଦ୍ଵାରା ଈଶ୍ଵରଙ୍କୁ ଆରାଧନା କଲେ ମୋକ୍ଷପ୍ରାପ୍ତି ହୋଇପାରିବ ବୋଲି ସେମାନେ ପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ । ଏହାଫଳରେ ଇସଲାମ୍ ଧର୍ମରେ ରହିଥ‌ିବା କଠୋରତା କୋହଳ ହୋଇପାରିଥିଲା ।

୧୦ । ବଲ୍ଲଭାଚାର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ଧର୍ମମତ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ବୈଷ୍ଣବଧର୍ମର ଅନ୍ୟତମ ପ୍ରଚାରକ ଥିଲେ ବଲ୍ଲଭାଚାର୍ଯ୍ୟ । କୃଷ୍ଣଙ୍କୁ ପୂଜାକରିବାପାଇଁ ସେ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ । ସେ ପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ– ବ୍ରହ୍ମ ଓ ମନୁଷ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଭେଦ ନାହିଁ । ଭକ୍ତଦ୍ଵାରା ଆତ୍ମା ସମସ୍ତ ବନ୍ଧନରୁ ମୁକ୍ତିଲାଭ କରିଥାଏ । ସାଂସାରିକ ଜୀବନ ମୋକ୍ଷପ୍ରାପ୍ତିରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରିନଥାଏ ।

୧୧ । ଭକ୍ତି ଆନ୍ଦୋଳନ କିପରି ଆଞ୍ଚଳିକ ସାହିତ୍ୟର ବିକାଶ ଘଟାଇବାରେ ସମର୍ଥ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ସଂସ୍କୃତ ଭାଷା ପରିବର୍ତ୍ତେ ଧର୍ମମତଗୁଡ଼ିକ ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷାରେ ପ୍ରଚାରିତ ହୋଇଥିଲା । କବୀର ହିନ୍ଦୀରେ, ନାନକ ଗୁରୁମୁଖୀ ଭାଷାରେ ଏବଂ ଶ୍ରୀଚୈତନ୍ୟ ବଙ୍ଗଳା ଭାଷାରେ ପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ । ଭକ୍ତିଯୁଗର ସାହିତ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ମରାଠୀ, ମୈଥୁଳୀ, ହିନ୍ଦୀ, ଓଡ଼ିଆ ଓ ବଙ୍ଗଳା ଭାଷାରେ ଲେଖାଯିବାରୁ ଆଞ୍ଚଳିକ ସାହିତ୍ୟର ସମୃଦ୍ଧି ଘଟିଥିଲା । ଭକ୍ତି ଆନ୍ଦୋଳନର ପ୍ରଭାବରେ ତୁଳସୀଦାସ ‘ରାମଚରିତ ମାନସ’ ଲେଖୁଥିଲେ । ହିନ୍ଦୀ ଓ ପାରସିକ ଭାଷାର ମିଶ୍ରଣଯୋଗୁଁ ଉର୍ଦୁଭାଷା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥଲା ।

୧୨ । ଶିଖ୍ ଧର୍ମର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା କିଏ ଥିଲେ ? ସେ କେଉଁଠାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଶିଖ୍ ଧର୍ମର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ନାନକ ଥିଲେ । ସେ ୧୪୬୯ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ଲାହୋର ନିକଟବର୍ତ୍ତୀ ତାଲୱନ୍ଦୀ (ଆଧୁନିକ ନାନକୋନା) ଗ୍ରାମରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 10 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୧୩ । ଚୈତନ୍ୟଙ୍କୁ କିଏ କୃଷ୍ଣମନ୍ତ୍ର ପ୍ରଦାନ କଲେ ? ଯେଉଁ ଦୁଇଜଣ ଭକ୍ତଙ୍କ ସହଯୋଗରେ ଚୈତନ୍ୟ ବାଣୀ ପ୍ରଚାର କଲେ ସେମାନଙ୍କ ନାମ କ’ଣ ? ତାଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁବେଳକୁ ସେ କେଉଁଠାରେ ଅବସ୍ଥାନ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଈଶ୍ୱରପୁରୀ ନାମକ ଜଣେ ସନ୍ନ୍ୟାସୀ ଚୈତନ୍ୟଙ୍କୁ କୃଷ୍ଣମନ୍ତ୍ର ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ଚୈତନ୍ୟ ଅଦ୍ଵୈତ ଓ ନିତ୍ୟାନନ୍ଦ ନାମକ ଦୁଇଜଣ ଭକ୍ତଙ୍କ ସହଯୋଗରେ ନିଜର ବାଣୀ ପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ । ମୃତ୍ୟୁବେଳକୁ ସେ ୧୫୩୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ପୁରୀଠାରେ ଅବସ୍ଥାନ କରିଥିଲେ ।

୧୪ । ସୁଫିବାଦ କ’ଣ ?
Answer:
ସୁଫିବାଦ ମୁଖ୍ୟତଃ କୋରାନ୍ ଓ ମହମ୍ମଦଙ୍କ ବାଣୀ ଉପରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହା ମଧ୍ୟ ବ୍ରାହ୍ମଣ୍ୟଧର୍ମ, ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ଓ ଜୈନଧର୍ମରୁ କେତେକ ଧାରଣା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲା । ‘ସୁଫି ମତବାଦ’ ପ୍ରେମ ଉପରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ । ଏକେଶ୍ୱରବାଦ ଉପରେ ଏହା ବିଶ୍ଵାସସ୍ଥାପନ କରିଥାଏ । ଈଶ୍ବର ହିଁ ଚିର ଶାଶ୍ଵତ ଓ ଚିର ମଙ୍ଗଳମୟ । ଭଜନଗାନ କରାଯାଇ ଈଶ୍ଵରଙ୍କୁ ବଶୀଭୂତ କରାଯାଇପାରିବ । ଆତ୍ମା ଓ ପରମାତ୍ମା ମଧ୍ୟରେ ସଂଯୋଗ ରକ୍ଷାକରିବା ଧର୍ମର ପ୍ରକୃତ ଲକ୍ଷ୍ୟ ।

୧୫ । ମହମ୍ମଦ ସରହିନ୍ଦ୍ କିଏ ?
Answer:
ମହମ୍ମଦ ସରହିନ୍ଦ୍ ଥିଲେ ବାକ୍ସିବିଲ୍ଲାଙ୍କ ଶିଷ୍ୟ । ସେ କହୁଥିଲେ ଈଶ୍ଵର ଓ ମନୁଷ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କ ଭୃତ୍ୟ ଓ ମାଲିକ ପରି । ଅନ୍ୟ ସୁଫିମାନେ ମନେ କରୁଥିବା ପ୍ରେମିକ ଓ ପ୍ରିୟଜନଙ୍କ ପରି ନୁହେଁ । ସେ ଅତୀନ୍ଦ୍ରିୟଭାବ ସହିତ ରକ୍ଷଣଶୀଳ ଇସ୍‌ଲାମ ତତ୍ତ୍ଵ ମିଳିତ କରାଇବାପାଇଁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଥିଲେ ।

୧୬ । ସୁଫି ମଦବାଦ ପ୍ରସାର ଫଳରେ ହିନ୍ଦୁ ଓ ମୁସଲମାନମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କିପରି ଏକତା ସ୍ଥାପନ କରାଯାଇଥିଲା ?
Answer:
ସୁଫି ମତବାଦ ପ୍ରସାର ଫଳରେ ହିନ୍ଦୁ ଓ ମୁସଲମାନମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏକତା ସ୍ଥାପନ ହୋଇପାରିଥିଲା । ପରସ୍ପର ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ମଧ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ତିକ୍ତତାର ଅବସାନ ଘଟିଥିଲା । ଉଭୟ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ମଧ୍ଯରେ ସାମ୍ୟଭାବ, ଭ୍ରାତୃଭାବ ଓ ସହନଶୀଳତା ବିକାଶ ଲାଭ କରିଥିଲା ।

୧୭ । ସଲିମ୍ ଚିସ୍ତିଙ୍କ ବିଷୟରେ ଯାହା ଜାଣ ଲେଖ ।
Answer:
ସଲିମ୍ ଚିମ୍ପି ଥିଲେ ଚିସ୍ତା ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଅନ୍ୟ ଜଣେ ପ୍ରମୁଖ ସନ୍ଥ । ସେ ଫତେପୁରସିକ୍ରିଠାରେ ଅବସ୍ଥାନ କରୁଥିଲେ । ସମ୍ରାଟ ଆକବର ତାଙ୍କୁ ବାରମ୍ବାର ସାକ୍ଷାତ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କର କବର ଉପରେ ଆକବର ମାର୍ବଲର ଏକ ସ୍ମୃତି ମସ୍‌ଜିଦ୍ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ।

୧୮ । ସୁରୱର୍ଦ୍ଦି ସମ୍ପ୍ରଦାୟ କ’ଣ ?
Answer:
ଥିଲେ ସଇଖ୍ ବାହାଉଦ୍ଦିନ୍ ଜାକାରିୟା ସୁରୱର୍ଦ୍ଦି । ସଦ୍‌ରୁଦ୍ଦିନ ଅରିଫ୍ ଓ ରୁକ୍‌ଦିନ ଆବୁଲ୍ ଫାଡ୍‌ ଏହି ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଦୁଇଜଣ ବିଶିଷ୍ଟ ସନ୍ଥ ଥିଲେ । ମହମ୍ମଦ ତୋଗଲକ ଏବଂ ଫିରୋଜଶାହା ତୋଗଲକଙ୍କ ସମୟରେ ଏହି ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ବିଶେଷ ପ୍ରସିଦ୍ଧି ଲାଭ କରିଥିଲା ।

୧୯ । କାଦିର ସମ୍ପ୍ରଦାୟ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ?
Answer:
ଅବ୍‌ଦୁଲ୍ କାଦିର୍ ଜିଲାନି ଥୁଲେ କାଦିର ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ମୁଖ୍ୟ । ସେ ବାଗ୍‌ରେ ଏହି ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଶୁଭାରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ଭାରତରେ ଏହି ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଶୁଭାରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ଶାହା ଜିଆମତୁଲ୍ଲା ଏବଂ ମଖଦୁମ୍ ମହମ୍ମଦ ଜିଲ୍ଲାନି । ସିନ୍ଧୁପ୍ରଦେଶର ଉତ୍ସ ଥିଲା ଏହି ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ମୁଖ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟସ୍ଥଳୀ । ଶଇଖ୍ ହମିଦ୍ ଗଞ୍ଜ ବକ୍‌ସ, ଶଇଖ୍ ଦାଉଦ୍ କମାବୀ ଏବଂ ଶଇଖ୍ ମାଲି କାଦିର୍ ଆଦି ଏହି ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଅନ୍ୟତମ ସନ୍ଥରୂପେ ପରିଗଣିତ ହେଉଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 10 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୨୦ । ନକ୍‌ବନ୍ଦୀ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ କ’ଣ ?
Answer:
ଏହି ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ଥିଲେ ଖୁଜା ବାହାଉଦ୍ଦିନ୍ ନକ୍‌ବନ୍ଦ । ପ୍ଲୀଜା ବାକ୍ସିବିଲ୍ଲା, ଶଇଖ୍ ଅହମ୍ମଦ ସର୍‌ହିନ୍ଦ୍, ଶଇଖ ବୁର୍‌ହାନ୍ ଏବଂ ଶାହା ୱାଲିଭଲ୍ଲା ଆଦି ଏହି ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଅନ୍ୟତମ ସନ୍ଥ ରୂପେ ପରିଗଣିତ ହେଉଥିଲେ । ଭାରତରେ ଏହି ସନ୍ଥ ବିଶେଷରୂପେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଲାଭ କରିପାରିନଥିଲେ ।

୨୧ । ନିମ୍ବାର୍କ କିଏ ଓ ସେ କାହିଁକି ପ୍ରସିଦ୍ଧ ?
Answer:
ରାମାନୁଜଙ୍କ ପରେ ନିମ୍ବାର୍କ ଭକ୍ତିମାର୍ଗର ଅନ୍ୟତମ ପୁରୋଧାଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ । ସେ ଈଶ୍ଵରଭକ୍ତିକୁ ମନୁଷ୍ୟର ଅତ୍ୟନ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ବ୍ୟାପାରରେ ପରିଣତ କରିବାପାଇଁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ । ସେ ରାଧା ଓ କୃଷ୍ଣଙ୍କୁ ପୂଜା କରୁଥିଲେ । ନିମ୍ବାର୍କ ସର୍ବମୟ ଭଗବାନ୍‌ଙ୍କ ନିକଟରେ ଆତ୍ମସମର୍ପଣ କରିବାପାଇଁ ଉପଦେଶ ଦେଉଥିଲେ ।

B. ପାଞ୍ଚଟି/ଛଅଟି ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

୧। ସୁଫିସନ୍ଥମାନଙ୍କ ବାଣୀ ସଂପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:
ସେମାନେ ତୀବ୍ର ବିରୋଧ କରିଥିଲେ । ଭକ୍ତି ଥିଲା ସେମାନଙ୍କର ମୁଖ୍ୟ ଉପଜୀବ୍ୟ । ଏକେଶ୍ଵରବାଦ ଥିଲା ଏହାର ମୂଳତତ୍ତ୍ଵ । ଭକ୍ତି ଓ ପ୍ରେମ ଥିଲା ଏହାର ଆଧାର । ଭକ୍ତି ଏବଂ ପ୍ରେମ ମାଧ୍ୟମରେ ଈଶ୍ବରଙ୍କୁ ଆରାଧନା କରି ମୋକ୍ଷ ପ୍ରାପ୍ତି କରାଯାଇପାରେ ବୋଲି ସେମାନେ ମତବ୍ୟକ୍ତ କରିଥିଲେ । ତେଣୁ ଉଭୟ ହିନ୍ଦୁ ଏବଂ ମୁସଲମାନ ସୁଫିସନ୍ଥମାନଙ୍କର ଏହି ବାଣୀକୁ ଆନନ୍ଦରେ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ସୁଫିସନ୍ଥମାନେ ସାମାଜିକ କୁସଂସ୍କାର ବିରୁଦ୍ଧରେ ସ୍ଵର ଉତ୍ତୋଳନ କରିଥିଲେ ।

୨। ଭକ୍ତି ଆନ୍ଦୋଳନ କାହିଁକି ଜନପ୍ରିୟ ହୋଇପାରିଥିଲା ?
Answer:
ଭକ୍ତି ଆନ୍ଦୋଳନ ଜନପ୍ରିୟ ହେବାର ବହୁ କାରଣ ଅଛି । ପ୍ରଥମତଃ, ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ ସହଜ ଓ ସରଳ ଉପାୟରେ ଈଶ୍ଵରଙ୍କୁ ଆରାଧନା କରିବାପାଇଁ ପଥପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଥିଲା । ଦ୍ଵିତୀୟତଃ, ଭକ୍ତିବାଦ ସରଳ ‘ଦୋହା’, ‘ଭଜନ’ ଏବଂ ‘ସଂକୀର୍ତ୍ତନ’ ମାଧ୍ୟମରେ ପ୍ରଚାରିତ ହେବାରୁ ଲୋକମାନେ ଏଥୁପ୍ରତି ଆକର୍ଷିତ ହୋଇଥିଲେ । ତୃତୀୟତଃ, ଭକ୍ତି ଆନ୍ଦୋଳନର ପୁରୋଧାମାନଙ୍କର ନିରାଡ଼ମ୍ବର ଏବଂ ଅମାୟିକ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ଵ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଆକର୍ଷଣ କରିଥିଲା । ଚତୁର୍ଥତଃ, ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନର ପ୍ରଚାରକମାନେ ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷାରେ ନୀତିବାଣୀଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରଚାର କରିଥିବାରୁ ଏହା ଜନାଦୃତ ହୋଇଥିଲା । ପଞ୍ଚମତଃ, ଭକ୍ତି ଓ ପ୍ରେମ ବଳରେ ଈଶ୍ଵରଲାଭ କରାଯାଇପାରେ ବୋଲି ପ୍ରଚାରିତ ହେବା ଫଳରେ ସାଧାରଣ ଲୋକମାନେ ଆଶ୍ୱସ୍ତି ଅନୁଭବ କରିଥିଲେ ।

୩ । ଭାରତୀୟ ସମାଜ ଇସ୍‌ଲାମ ଧର୍ମଦ୍ଵାରା କିପରି ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ଇସ୍‌ଲାମ ଧର୍ମ ବହୁମାତ୍ରାରେ ଭାରତୀୟ ସମାଜକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥିଲା । ସମୟକ୍ରମେ ଭାରତୀୟମାନେ ମୁସଲମାନମାନଙ୍କ ଖାଦ୍ୟପେୟ, ପୋଷାକ-ପରିଚ୍ଛଦ, ଚାଲିଚଳଣ ଓ ରୀତିନୀତିକୁ ଅନୁକରଣ କରିଥିଲେ । ସାମାଜିକ ସ୍ତରରେ ନାରୀ ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂକୁଚିତ ହୋଇଥିଲା । ସମାଜରେ ଦାସତ୍ଵ ପ୍ରଥା ପ୍ରଚଳିତ ହେଲା । ସମ୍ଭ୍ରାନ୍ତବଂଶୀୟ ହିନ୍ଦୁମାନେ ଭୋଗବିଳାସରେ ରହି ଦାସଦାସୀମାନଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଇଥିଲେ । ନୂତନଭାବରେ ବିରିୟାନୀ, କବାବ ଆଦି ଖାଦ୍ୟ ହିନ୍ଦୁସମାଜରେ ପ୍ରଚଳିତ ହେଲା । ମୁସଲମାନମାନଙ୍କୁ ଅନୁକରଣ କରି ହିନ୍ଦୁମାନେ ସାଲୱାର, ପାଇଜାମା, ଅଚକନ, ଲୁଙ୍ଗି ଆଦି ପୋଷାକ ପରିଧାନ କଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 10 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୪। ରାମାନୁଜଙ୍କ ସମ୍ପର୍କରେ ଯାହା ଜାଣ ଲେଖ ।
Answer:
ଦ୍ଵାଦଶ ଶତାବ୍ଦୀର ପ୍ରଥମ ଭାଗରେ ରାମାନୁଜ ବୈଷ୍ଣବ ମତବାଦ ପ୍ରଚାର କରିବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ପ୍ରଥମେ ଭକ୍ତି ଆନ୍ଦୋଳନର ସୂତ୍ରପାତ କରାଇଥିଲେ । ସେ ଦକ୍ଷିଣ ଭାରତର ଆନ୍ଧ୍ର ଅଞ୍ଚଳରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ରାମାନୁଜଙ୍କ ମତରେ, ଭକ୍ତିହିଁ ହେଉଛି ଈଶ୍ଵରପ୍ରାପ୍ତି ପାଇଁ ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ଉପାୟ । ସର୍ବଶକ୍ତିମୟ ଭଗବାନ୍ ହେଉଛନ୍ତି ସୃଷ୍ଟି, ସ୍ଥିତି ଓ ଲୟର ଏକମାତ୍ର କାରଣ । ନିଜ ପ୍ରାଣରେ ପ୍ରକୃତ ଭକ୍ତି ଉଦ୍ରେକପାଇଁ ମନୁଷ୍ୟ ପକ୍ଷରେ ଗୁରୁଙ୍କର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି । ରାମାନୁଜ ସବୁ ମଣିଷକୁ ସମାନ ଦୃଷ୍ଟିରେ ଦେଖୁଥିଲେ ।

୫। ଭକ୍ତି ଆନ୍ଦୋଳନର ଫଳାଫଳ ସଂକ୍ଷେପରେ ଲେଖ ।
Answer:
ଭକ୍ତି ଆନ୍ଦୋଳନର ଫଳାଫଳ ଥିଲା ସୁଦୂରପ୍ରସାରୀ । ପ୍ରଥମତଃ, ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ ଫଳରେ ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମରୁ କୁସଂସ୍କାର ଦୂରହେବା ସହିତ ଜାତି ଜାତି ମଧ୍ୟରେ ପାର୍ଥକ୍ୟ ଦୂରହୋଇ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସଦ୍‌ଭାବ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହୋଇଥିଲା । ଦ୍ଵିତୀୟତଃ, ବ୍ରାହ୍ମଣମାନଙ୍କର ପ୍ରତିପତ୍ତି, ମୂର୍ତ୍ତି ଉପାସନା ଆଦି ଜଟିଳ ପୂଜାପଦ୍ଧତିକୁ ପରିହାର କରି ହିନ୍ଦୁମାନେ ଭକ୍ତିଧର୍ମର ସରଳ ମାର୍ଗ ପ୍ରତି ଆକର୍ଷିତ ହୋଇଥିଲେ । ତୃତୀୟତଃ, ଭକ୍ତି ଆନ୍ଦୋଳନଦ୍ୱାରା ହିନ୍ଦୁ ଓ ମୁସଲମାନମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବ୍ୟବଧାନ ହ୍ରାସ ପାଇଥିଲା । ହିନ୍ଦୁ ଓ ଇସ୍‌ଲାମ ଧର୍ମର ସମନ୍ଵୟରେ ‘ସତ୍ୟପୀର’ ପୂଜା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା । ଚତୁର୍ଥରେ, ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନଦ୍ଵାରା ଆଞ୍ଚଳିକ ସାହିତ୍ୟର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ସାଧୂତ ହୋଇଥିଲା । ଏହି ସମୟରେ ହିନ୍ଦୀ ଓ ପାରସିକ ଭାଷାର ସମନ୍ଵୟରେ ‘ଉର୍ଦୁ’ ଭାଷାର ଉଦ୍ଭବ ହୋଇଥିଲା ।

୬ । ବ୍ଲାଜା ମଇନୁଦ୍ଦିନ ଚିସ୍ତଙ୍କ ସମ୍ପର୍କରେ ଟିପ୍ପଣୀ ଦିଅ ।
Answer:
ମଧ୍ୟଯୁଗୀୟ ସୁଫି ଆନ୍ଦୋଳନର ସର୍ବପ୍ରଥମ ସନ୍ଥ ଥିଲେ ଧ୍ଵଜା ମଇନୁଦ୍ଦିନ ଚିନ୍ତି । ସେ ୧୧୪୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ସେଇସ୍ଥାନ ନାମକ ସ୍ଥାନରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ମତରେ, ଈଶ୍ଵର ପ୍ରେମହିଁ ଥିଲା ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ଧର୍ମ । ସେ କହିଥିଲେ ଯେ ଭକ୍ତି ମାଧ୍ୟମରେ ଈଶ୍ଵରଙ୍କୁ ପ୍ରାପ୍ତି କରିହେବ ଏବଂ ଏଥ‌ିପାଇଁ ପୂଜାର୍ଚ୍ଚନା, ବ୍ରତ, ତୀର୍ଥଯାତ୍ରାର ଆବଶ୍ୟକତା ନାହିଁ । ଏକେଶ୍ଵରବାଦକୁ ସେ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ମଣିଷ ମଣିଷ ମଧ୍ୟରେ କୌଣସି ଭେଦଭାବ ରହିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ ବୋଲି ସେ କହିଥିଲେ ।

୭ । ଶେଖ୍ ନିଜାମୁଦ୍ଦିନ୍ ଆଉଲିଆଙ୍କ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଲେଖ ।
Answer:
ନିଜାମୁଦ୍ଦିନ୍ ଆଉଲିଆ ୧୨୩୬ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ବାଦାଉନ୍‌ଠାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ସେ ବାବା ଫରିଦ୍‌ଙ୍କ ପ୍ରଧାନ ଶିଷ୍ୟ ଥିଲେ । ତାଙ୍କ ଜୀବନକାଳ ମଧ୍ୟରେ ସେ ଦିଲ୍ଲୀର ସାତଜଣ ସ୍କୁଲତାନଙ୍କ ଶାସନକାଳ ଦେଖୁଥିଲେ । ସାର୍ବଜନୀନ ପ୍ରେମ ଓ ବିଶ୍ଵଭ୍ରାତୃତ୍ଵର ବାଣୀ ସେ ପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ । ଈଶ୍ଵରଭକ୍ତି ଉପରେ ସେ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦେଇଥିଲେ । ମଣିଷ ପ୍ରତି ଦୟା, ସ୍ନେହ ଓ ଶ୍ରଦ୍ଧା ଆଦି ଐଶ୍ଵରିକ ଗୁଣଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରଦର୍ଶନ ପାଇଁ ସେ କହିଥିଲେ । ସେ କହିଥିଲେ ଯେ ସବୁମଣିଷ ସମାନ ଓ ଏକ ଈଶ୍ଵରଙ୍କ ସନ୍ତାନ । ଏଣୁ ପରସ୍ପରକୁ ଭଲପାଇବାପାଇଁ ସେ ମାନବ ସମାଜକୁ ଉପଦେଶ ଦେଇଥିଲେ ।

୮। ଭକ୍ତି ଆନ୍ଦୋଳନର ବିଶେଷତ୍ଵ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ଭକ୍ତି ଆନ୍ଦୋଳନର ପ୍ରଧାନ ବିଶେଷତ୍ଵ ଥିଲା ଏକେଶ୍ଵରବାଦ ପ୍ରତିଷ୍ଠା । ଏକମାତ୍ର ଈଶ୍ଵର ଉପାସନା ଉପରେ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦେବା ଥିଲା ଭକ୍ତି ଆନ୍ଦୋଳନର ବିଶେଷତ୍ଵ । ଈଶ୍ବର ହେଉଛନ୍ତି ଅଦୃଶ୍ୟ ଓ ନିରାକାର ଏବଂ ଈଶ୍ଵରଙ୍କ ଉପରେ ଦୃଢ଼ ବିଶ୍ଵାସ ତଥା ଭକ୍ତି ରଖୁଲେ ତାଙ୍କୁ ଭଲ କରିହେବ । ଈଶ୍ଵରଙ୍କୁ ଭକ୍ତି ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବା ଥିଲା ଏହାର ଅନ୍ୟ ଏକ ବିଶେଷତ୍ଵ । ପବିତ୍ର ଓ ନୈତିକ ଜୀବନଯାପନ ପାଇଁ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦିଆଯାଇଥିଲା । ଜଟିଳ ପୂଜାପଦ୍ଧତି, କର୍ମକାଣ୍ଡ, ବ୍ରାହ୍ମଣମାନଙ୍କ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଓ ମୂର୍ତ୍ତିପୂଜାକୁ ବିରୋଧ କରାଗଲା । ଏହି ଧର୍ମ ଜାତିପ୍ରଥାକୁ ଘୋର ବିରୋଧ କରିଥିଲା ।

୯ । କବୀରଙ୍କ ଧର୍ମମତ ବିଷୟରେ ଲେଖ ।
Answer:
କବୀର ବିଭିନ୍ନ ଜାତିପ୍ରଥା ତଥା ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ମଧ୍ୟରେ ଐକ୍ୟଭାବ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ପାଇଁ ଶିକ୍ଷା ଦେଇଥିଲେ । ସେ ଏକେଶ୍ୱରବାଦର ପ୍ରବକ୍ତା ଥିଲେ । ତାଙ୍କ ମତରେ, ସବୁ ମଣିଷ ଈଶ୍ଵରଙ୍କ ସନ୍ତାନ । ସେ ମୂର୍ତ୍ତିପୂଜା, ବେଦ, କୋରାନ୍, ହିନ୍ଦୁ ଓ ମୁସଲମାନ ଧର୍ମର ପୂଜାପଦ୍ଧତି, ତୀର୍ଥଯାତ୍ରା, ବ୍ରତ, ଉପବାସ ଇତ୍ୟାଦିରେ ବିଶ୍ଵାସ କରୁ ନ ଥିଲେ । ତାଙ୍କ ମତରେ, ଗୁରୁ ଈଶ୍ଵରଙ୍କଠାରୁ ଶ୍ରେଷ୍ଠ । ଭକ୍ତି ହିଁ ଈଶ୍ୱରପ୍ରାପ୍ତିର ଏକମାତ୍ର ପନ୍ଥା । ସେ ହିନ୍ଦୁ ପଣ୍ଡିତ ଓ ମୁସଲମାନ ମୌଲବୀମାନଙ୍କୁ କଠୋର ସମାଲୋଚନା କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କର ଧର୍ମବାଣୀଗୁଡ଼ିକ ‘ବୀଜକ’ ନାମକ ଗ୍ରନ୍ଥରେ ଲିପିବଦ୍ଧ ।

୧୦ । ଗୁରୁ ନାନକଙ୍କ ନୀତିଶିକ୍ଷା କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ନାନକ କୌଣସି ଧର୍ମର ଜ୍ଞାନନୀତିକୁ ଗ୍ରହଣ କରି ନ ଥିଲେ । ସେ ଜାତିପ୍ରଥାକୁ ଅସ୍ୱୀକାର କରିଥିଲେ । ସେ ଏକେଶ୍ଵରବାଦ ପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ । ଉଭୟ ହିନ୍ଦୁ ଓ ଇସ୍‌ଲାମ ଧର୍ମର ଅନ୍ଧବିଶ୍ଵାସ ଓ କୁସଂସ୍କାରଗୁଡ଼ିକର ସମାଲୋଚନା କରିବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ସହନଶୀଳତା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଆରୋପ କରିଥିଲେ । ପ୍ରେମ, ଭକ୍ତି ଓ ସକର୍ମଦ୍ଵାରା ଈଶ୍ଵରଙ୍କୁ ଲାଭ କରିହେବ ବୋଲି ସେ କହୁଥିଲେ । ନାନକ ନୈତିକତା, ସତ୍ୟ, ଦୟା ଓ ସାଧୁତା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଆରୋପ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ଧର୍ମବାଣୀ ଆଦିଗ୍ରନ୍ଥ ବା ଗ୍ରନ୍ଥସାହେବରେ ଲିପିବଦ୍ଧ ହୋଇଛି । ସେ ଶିଖୁଧର୍ମର ପ୍ରବର୍ତ୍ତକ ଥିଲେ ।

୧୧ । ଶ୍ରୀଚୈତନ୍ୟଙ୍କ ଧର୍ମମତ କ’ଣ ଥୁଲା ?
Answer:
ଶ୍ରୀଚୈତନ୍ୟ ଗୌଡ଼ୀୟ ବୈଷ୍ଣବ ଧର୍ମ ପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ । ସେ ପ୍ରେମ ଓ ମୈତ୍ରୀର ବାଣୀ ପ୍ରଚାର କରି ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଆକର୍ଷିତ କରିପାରିଥିଲେ । କୃଷ୍ଣଭକ୍ତି କୀର୍ତ୍ତନଦ୍ଵାରା ଈଶ୍ଵରପ୍ରାପ୍ତି ସମ୍ଭବ ବୋଲି ସେ ପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ । ସେ ସମଗ୍ର ମାନବଜାତିକୁ ବିଶ୍ବଭ୍ରାତୃତ୍ଵରେ ବାନ୍ଧି ରଖୁବାକୁ ପ୍ରୟାସ କରିଥିଲେ । ସେ ପୂଜାପଦ୍ଧତି, ରୀତିନୀତି ଓ ବ୍ରାହ୍ମଣମାନଙ୍କ ପ୍ରାଧାନ୍ୟକୁ ଅସ୍ଵୀକାର କରିଥିଲେ । ଈଶ୍ବରଙ୍କ ନାମ ସଂକୀର୍ତ୍ତନ ପାଇଁ ସେ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ଉପଦେଶ ଦେଉଥିଲେ । ସେ ‘ହରେକୃଷ୍ଣ ହରେରାମ’ ସରଳ ମନ୍ତ୍ର ଜପକରି ଇହଧାମରୁ ମୁକ୍ତି ପାଇବାପାଇଁ ‘ମାନବ ସମାଜକୁ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ । ଶ୍ରୀଚୈତନ୍ୟଙ୍କ ଶିଷ୍ୟମାନେ ତାଙ୍କୁ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ଅବତାରରୂପେ ଗ୍ରହଣ କରି ଗୌରାଙ୍ଗ ମହାପ୍ରଭୁରୂପେ ପୂଜା କରିଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 10 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

ଦୀର୍ଘ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

୧ । ଭାରତରେ ସୁଫି ଆନ୍ଦୋଳନ ଉପରେ ଏକ ବିଶଦ ବିବରଣୀ ଦିଅ ।
Answer:
ମଧ୍ୟଯୁଗୀୟ ଭାରତ, ଇତିହାସରେ ମୁସଲମାନମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବହୁ ସମାଜ ସଂସ୍କାରକ, ସାଧୁସନ୍ଥଙ୍କର ଆବିର୍ଭାବ ଘଟିଥିଲା । ସେହି ସାଧୁସନ୍ଥମାନେ ବହୁଧର୍ମର ମତବାଦକୁ ଏକତ୍ରିତ କରି ଇସ୍‌ଲାମ୍ ଧର୍ମକୁ ସରଳ ଓ ସଂସ୍କାରଯୁକ୍ତ କରିବାପାଇଁ ଉଦ୍ୟମ କରିଥିଲେ । ଏହା ସୁଫିବାଦ ନାମରେ ପରିଚିତ । ଏହି ମତବାଦର ପ୍ରବକ୍ତାମାନେ ଇସଲାମ୍ ଧର୍ମକୁ ସରଳ ତଥା ଉଦାର କରିବାପାଇଁ ପ୍ରୟାସୀ ହୋଇଉଠିଲେ । ଏହି ମତାବଲମ୍ବୀର ସନ୍ଥମାନେ ବିଭିନ୍ନ ସଂପ୍ରଦାୟର ପ୍ରତିନିଧ୍ୱ କରୁଥିଲେ । ଭାରତରେ ‘ଚିସ୍ତି’, ସୁରଓର୍ଦ୍ଦି ଏବଂ ନକ୍‌ବନ୍ଦୀ ସୁଫି ସଂପ୍ରଦାୟ ଦେଖାଦେଇଥିଲା ।

ବ୍ଲାଜା ମଇନୁଦ୍ଦିନ୍ ଚିସ୍ତି – ଭାରତରେ ଏହିପ୍ରକାର ମୁସଲମାନ ସାଧୁମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସର୍ବପ୍ରଥମେ ଥିଲେ ଖୁଜା ମଇନୁଦ୍ଦିନ୍ ଚିନ୍ତି । ସେ ସେଇସ୍ତାନ ନାମକ ସ୍ଥାନରେ ୧୧୪୩ ଖ୍ରୀ.ଅ. ରେ ଜନ୍ମଲାଭ କରିଥିଲେ । ସେ ବହୁସ୍ଥାନ ଭ୍ରମଣ କରି ଶେଷରେ ଭାରତରେ ୧୨୦୦ ଖ୍ରୀ.ଅ. ରେ ପହଞ୍ଚି ଆଜମିରରେ ବସତି ସ୍ଥାପନ କଲେ । ସେ ୧୨୩୪ ଖ୍ରୀ.ଅ. ରେ ଦେହତ୍ୟାଗ କରିଥିଲେ । ସେତେବେଳକୁ ମୁସଲମାନ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇସାରିଥିଲା । ତାଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ତାଙ୍କ ସୁଫୀ ଶିଷ୍ୟମାନେ ଲୋକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଭକ୍ତିଭାବ ପ୍ରଚାର କରି ବୁଲିଥିଲେ । ଈଶ୍ଵର ପ୍ରେମହିଁ ଥିଲା ସୁଫିମତର ମୂଳ ବିଷୟ । ମଇନୁଦ୍ଦିନ ଚିସ୍ତି ଅଦ୍ଵୈତବାଦ ବା ଏକେଶ୍ଵରବାଦ ପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ମତରେ, ଈଶ୍ଵର ଏକ ଅଦ୍ଵିତୀୟ, ତାଙ୍କୁ କେବଳ ପବିତ୍ର ହୃଦୟରେ ଭକ୍ତିକଲେ ତାଙ୍କ ଆଶୀର୍ବାଦ ମିଳିପାରିବ ।

ଶେଖ୍ ନିଜାମୁଦ୍ଦିନ୍ ଆଉଲିଆ– ବାବା ଫରିଦ୍‌ଙ୍କ ଶିଷ୍ୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ନିଜାମୁଦ୍ଦିନ୍ ଆଉଲିଆ ଥିଲେ ସର୍ବପ୍ରଧାନ । ସେ ୧୨୩୬ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ବାଦାଉନ୍ ନାମକ ସ୍ଥାନରେ ଜନ୍ମଲାଭ କରିଥିଲେ । ପରବର୍ତୀ ସମୟରେ ସେ ଦିଲ୍ଲୀଠାରେ ଅବସ୍ଥାନ କରିଥିଲେ । ଦୀର୍ଘ ୬୦ ବର୍ଷକାଳ ସେହି ସ୍ଥାନ ତାଙ୍କର ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ କାର୍ଯ୍ୟର କେନ୍ଦ୍ରସ୍ଥଳ ଥିଲା । ଭାରତୀୟ ମୁସଲମାନମାନଙ୍କର ସେ ଥିଲେ ପ୍ରଧାନ ଧର୍ମଗୁରୁ । ଈଶ୍ଵରଭକ୍ତି ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ପ୍ରଦାନପୂର୍ବକ ସାଂସାରିକ ଆସକ୍ତିରୁ ମୁକ୍ତ ହେବାପାଇଁ ସେ ମନୁଷ୍ୟକୁ ଉପଦେଶ ଦେଇଥିଲେ । ଉଚ୍ଚତର ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଚିନ୍ତାପାଇଁ ସଂକୀର୍ଣ୍ଣ ଧର୍ମୀୟ ମନୋଭାବ ତ୍ୟାଗ କରିବା ଉଚିତ ‘ବୋଲି ସେ କହିଥିଲେ ।

ତାଙ୍କ ପ୍ରଚାରିତ ସୁଫି ମତ ଜ୍ଞାନୀ ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କୁ ପଥ ଦେଖାଇଥିଲା । ସେ କହିଥିଲେ, ଈଶ୍ଵରପ୍ରାପ୍ତି ପାଇଁ ଏକମାତ୍ର ଉପାୟ ହେଉଛି ଈଶ୍ୱରପ୍ରେମ । ଯେଉଁମାନେ ପ୍ରେମମାର୍ଗ ଅନୁସରଣ କରିବେ, ସେହିମାନେହିଁ ଈଶ୍ଵର ଉପଲବ୍‌ କରିପାରିବେ । ଈଶ୍ଵର ପ୍ରେମ ମଧ୍ୟରେ ସୁଫିମାନେ ମାନବିକ ପ୍ରେମର ସନ୍ଧାନ ପାଇଥିଲେ । ଈଶ୍ବରଙ୍କୁ ଭଲପାଇବା ଅର୍ଥ ହେଉଛି ତାହାଙ୍କଦ୍ୱାରା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିବା ମନୁଷ୍ୟ ସମାଜକୁ ଭଲପାଇବା । ମନୁଷ୍ୟ ପ୍ରତି ଦୟା, ସ୍ନେହ, ମମତା ଓ ଶ୍ରଦ୍ଧା ନ ଥିଲେ ଈଶ୍ଵରପ୍ରାପ୍ତି ଅସମ୍ଭବ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ମନୁଷ୍ୟ ପ୍ରାଣରେ ଈଶ୍ଵର ବିରାଜିତ । ତେଣୁ ମଣିଷକୁ ଘୃଣା କରିବା ହେଉଛି ପାପ । ନିଜାମୁଦ୍ଦିନ୍ ଆଉଲିଆ ତାଙ୍କ ଶିଷ୍ୟମାନଙ୍କୁ ସମସ୍ତ ମନୁଷ୍ୟ ସମାଜକୁ ଭଲପାଇବା ପାଇଁ ଉପଦେଶ ଦେଇଥିଲେ ।

ସୁଫି ସନ୍ଥମାନଙ୍କ ଦର୍ଶନ ଥୁଲା ଅତି ଚମତ୍କାର । ସୁଫିମାନେ ଈଶ୍ୱରପ୍ରେମ ତଥା ଏକେଶ୍ୱରବାଦରେ ବିଶ୍ୱାସ କରୁଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କ ମତରେ, ଯେଉଁମାନେ ଈଶ୍ବରଙ୍କ ପଦାଙ୍କ ଅନୁସରଣ କରନ୍ତି, ସେମାନେ ଭଗବାନ୍‌ଙ୍କ ସତ୍ତା ଉପଲବ୍‌ଧ କରି ଜୀବନରେ ପ୍ରକୃତ ଆନନ୍ଦ ଲାଭ କରନ୍ତି । ସେମାନଙ୍କ ମତରେ, ଭଗବାନ୍ ସ୍ଵର୍ଗୀୟ, ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟମୟ ଅଟନ୍ତି ଏବଂ ତାଙ୍କୁ ପ୍ରେମରୂପକ ଯାଦୁକରୀ ସ୍ପର୍ଶରେ ପ୍ରାପ୍ତ କରିହେବ । ସୁଫିମାନଙ୍କ ମତରେ, ମନୁଷ୍ୟର ତିନିପ୍ରକାର ପ୍ରକୃତି ଦେଖାଯାଏ, ଯଥା – ଶାରୀରିକ, ବୌଦ୍ଧିକ ଓ ଧାର୍ମିକ । ବାସ୍ତବ ଗୁରୁ ଜଣେ ମଣିଷର ଏହି ତିନିପ୍ରକାର ପ୍ରକୃତି ମଧ୍ୟରେ ସମନ୍ଵୟ ରକ୍ଷାକରିବାକୁ ଉଚିତ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରିଥା’ନ୍ତି । ସୁଫିମାନେ ଗୁରୁଙ୍କ ଉପରେ ବିଶେଷ ଗୁରୁତ୍ୱ ଆରୋପ କରିଥା’ନ୍ତି । ସେମାନଙ୍କ ମତରେ, ଜଣେ ଗୁରୁ ସତ୍‌ପଥରେ ଚାଲିବାପାଇଁ ତା’ର ଶିଷ୍ୟକୁ ଉତ୍ତମ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ ଏବଂ ମଣିଷ ଏହି ସୁକର୍ମଦ୍ଵାରା ମୋକ୍ଷପ୍ରାପ୍ତି କରିବାକୁ ସକ୍ଷମ ହୋଇଥାଏ । ସୁଫିଧର୍ମ ପାର୍ଥିବ ଧନସଂପରି ତଥା ଇନ୍ଦ୍ରିୟଗତ ସୁଖକୁ ନିରୋଧ କରିଥିଲା । ସେମାନେ ସରଳ ତଥା ସୁନିୟନ୍ତ୍ରିତ ପବିତ୍ର ଜୀବନଯାପନ କରିବାକୁ ଉପଦେଶ ଦେଇଥିଲେ ।

ସୁଫିଧର୍ମର ସମ୍ବାଜ ଉପରେ ପ୍ରଭାବ :
(କ) ଭକ୍ତିବାଦ :
ସୁଫିସନ୍ଥମାନେ ଥିଲେ ସମାଜ ସୁଧାରକ । ଜାତିପ୍ରଥା, ବହୁଦେବଦେବୀ ପୂଜନ ଏବଂ ଜଟିଳ କର୍ମକାଣ୍ଡକୁ ସେମାନେ ତୀବ୍ର ବିରୋଧ କରୁଥିଲେ । ଭକ୍ତି ଥିଲା ସେମାନଙ୍କର ପ୍ରଧାନ ଉପଜୀବ୍ୟ । ଏକେଶ୍ୱରବାଦ ଥିଲା ଏହାର ମୂଳତତ୍ତ୍ୱ । ଉଭୟ ହିନ୍ଦୁ ଓ ମୁସଲମାନ ସୁଫିସନ୍ଥଙ୍କର ଏହି ବାଣୀକୁ ଆନନ୍ଦରେ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।

(ଖ) ସାମାଜିକ ଓ ଧାର୍ମିକ ସଂସ୍କାର :
ସମାଜ ଓ ଧର୍ମକ୍ଷେତ୍ରରେ ସୁଫିସନ୍ଥମାନେ ବହୁ ସଂସ୍କାର ଆଣିଥିଲେ । ସେମାନେ ଜାତିପ୍ରଥାର ବିରୋଧ କରିବା ସହିତ ଦଳିତ ଓ ନିଶେଷିତମାନଙ୍କର ଉତ୍‌ଥାନ ନିମିତ୍ତ ପ୍ରଯନ୍ କରିଥିଲେ । ନାରୀମାନଙ୍କର ଉତ୍‌ଥାନ ପାଇଁ ସେମାନେ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ ।

(ଗ) ହିନ୍ଦୁ ମୁସଲମାନ ଏକତା :
ସୁଫିବାଦର ସାଧୁମାନେ ହିନ୍ଦୁ .ଓ ମୁସଲମାନମାନଙ୍କ ଏକତାର ଗୁରୁତ୍ୱ ଆରୋପ କରିଥିଲେ । ସୁଫିଧର୍ମାବଲମ୍ବୀମାନେ ହିନ୍ଦୁ ଓ ମୁସଲମାନମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ବୈଷମ୍ୟକୁ ଦୂରୀଭୂତ କରି ଧର୍ମ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସହନଶୀଳତା ଓ ସଦ୍‌ଭାବ ସୃଷ୍ଟି କରିବାପାଇଁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ ।

(ଘ) ସ୍ନେହ ଓ ପ୍ରେମ :
ପରସ୍ପରକୁ ସ୍ନେହ କରିବା ଓ ଭଲପାଇବାର ଶିକ୍ଷା ସୁଫି ସନ୍ଥମାନେ ଦେଇଥିଲେ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ମଣିଷ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ପ୍ରତି ସ୍ନେହ, ମମତା ଏବଂ ପ୍ରେମ ଭାବ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବା ଉଚିତ, ତା ନହେଲେ ଈଶ୍ୱରପ୍ରାପ୍ତି ଅସମ୍ଭବ । ଏହି ବାଣୀ ପ୍ରଚାରଦ୍ଵାରା ହିନ୍ଦୁ ଓ ମୁସଲମାନମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ଦୂରତ୍ୱ ହ୍ରାସ ପାଇଥିଲା ।

(‍ଙ) ଆଞ୍ଚଳିକ ସାହିତ୍ୟର ବିକାଶ :
ସୁଫି ସନ୍ଥମାନଙ୍କର ପ୍ରଚାର ଫଳରେ ଆଞ୍ଚଳିକ ସାହିତ୍ୟର ବିକାଶ ସାଧୁତ ହୋଇଥିଲା । ଏହି ଧର୍ମର ପ୍ରଚାର ଫଳରେ ଗୁରୁମୁଖୀ, ମରାଠୀ, ହିନ୍ଦୀ ଓ ବଙ୍ଗଳା ସାହିତ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା ।

ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟ, ମାନବିକ ଭ୍ରାତୃତ୍ୱ, ଧର୍ମୀୟ ଉଦାରତା ଓ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସାଧୁତା ଉପରେ ସୁଫିମାନେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେଇଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କ ପ୍ରଚାରଦ୍ଵାରା ହିନ୍ଦୁ ଓ ମୁସଲମାନ ସମସ୍ତେ ଉପକୃତ ହୋଇଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କ ପ୍ରଚାର କାଳରେ ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଭକ୍ତି ଆନ୍ଦୋଳନ ଦେଖାଦେଇଥିଲା । ସୁଫି ଓ ଭକ୍ତି ଆନ୍ଦୋଳନ ଫଳରେ ଏକ ନୂତନ ଧର୍ମୀୟ ସଚେତନତା ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 10 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୨। ଭକ୍ତି ଆନ୍ଦୋଳନର ଅନ୍ୟତମ ପ୍ରବକ୍ତା କବୀରଙ୍କ ଜୀବନୀ ଓ ବାଣୀ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
କବୀର ଥିଲେ ଭକ୍ତି ଆନ୍ଦୋଳନର ଶ୍ରେଷ୍ଠ ପୁରୋଧା । ସେ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ପରି ସଂସାରତ୍ୟାଗୀ ସନ୍ନ୍ୟାସୀ ନ ଥିଲେ ଅଥବା ଅଶୋକଙ୍କ ପରି ଧର୍ମ ପାଇଁ ତରବାରି ପରିତ୍ୟାଗ କରି ନ ଥିଲେ, ବରଂ ସଂସାର ମଧ୍ଯରେ ସଂସାରିକ ଜୀବନଯାତ୍ରା କରି ଭକ୍ତିଦ୍ଵାରା ଈଶ୍ୱରପ୍ରାପ୍ତି ହେବାର ସୂଚନା ସେ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ପ୍ରଚାରିତ ଭକ୍ତିଧର୍ମ ମଧ୍ୟଯୁଗୀୟ ଧର୍ମ ସଂସ୍କାର ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ବହୁମାତ୍ରାରେ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥିଲା ।

ଜୀବନୀ :
କବୀରଙ୍କ ଜୀବନୀ ରହସ୍ୟାବୃତ ଭାବରେ ରହିଯାଇଛି । ସେ ସମ୍ଭବତଃ ୧୪୪୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଜନ୍ମଲାଭ କରି ୧୫୧୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ । ସେ ଜଣେ ହିନ୍ଦୁଜନନୀଙ୍କର ପୁତ୍ର ଥିଲେ । ଜନ୍ମ ପରେ ତାଙ୍କ ମାତା ତାଙ୍କୁ ବାରାଣସୀର ଏକ ପୁଷ୍କରଣୀ ନିକଟରେ ଛାଡ଼ି ଚାଲିଯାଇଥିଲେ । ସେହି ପଥରେ ନୀରୁ ନାମକ ଜଣେ ମୁସଲମାନ ତନ୍ତୀ ତାଙ୍କ ସ୍ତ୍ରୀ ନିମାଙ୍କ ସହିତ ଯାଉଥିବାବେଳେ କବୀରଙ୍କୁ ନେଇ ପୁତ୍ରଭାବରେ ନିଜ ଘରେ ପାଳିଥିଲେ । କବୀର ବ୍ରାହ୍ମଣ ହୋଇ ମଧ୍ୟ ଜଣେ ମୁସଲମାନ ଘରେ ମୁସଲମାନରୂପେ ଜୀବନ ଅତିବାହିତ କରିଥିଲେ । ପିତାଙ୍କର ଦାରିଦ୍ର୍ୟଯୋଗୁଁ କବୀର ଉପଯୁକ୍ତ ଶିକ୍ଷା ପାଇପାରି ନଥିଲେ । ଶିକ୍ଷାରୁ ବଞ୍ଚିତ ହୋଇ ପିତାଙ୍କ ସହିତ ବସ୍ତ୍ରବୟନ କାର୍ଯ୍ୟରେ ନିଜକୁ ନିୟୋଜିତ କରିଥିଲେ । ସେ ସଦାସର୍ବଦା ଗଭୀରଭାବରେ ଚିନ୍ତାମଗ୍ନ ରହୁଥିଲେ । ଈଶ୍ଵରଙ୍କ ଉପରେ ତାଙ୍କର ପ୍ରଗାଢ଼ ଆସ୍ଥା ରହିଥିଲା ।

ଯୁବକ ଅବସ୍ଥାରେ କବୀର ରାମାନନ୍ଦଙ୍କ ବାଣୀରେ ଆକୃଷ୍ଟ ହୋଇ ତାଙ୍କୁ ଗୁରୁଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ସେ ଉଭୟ ହିନ୍ଦୁ ଏବଂ ଇସ୍‌ଲାମ୍ ଧର୍ମର ଗ୍ରନ୍ଥଗୁଡ଼ିକୁ ଅଧ୍ୟୟନ କରିଥିଲେ । ଏଣୁ ସେ ଉଭୟ ଧର୍ମର ସାରତତ୍ତ୍ଵକୁ ଗ୍ରହଣ କରିପାରିଥିଲେ । କବୀର ବିବାହ କରି ଗୃହସ୍ଥ ଜୀବନ ଆରମ୍ଭ କଲେ ଏବଂ ପିତାଙ୍କ କୌଳିକ ବ୍ୟବସାୟ ଲୁଗାବୁଣାଦ୍ଵାରା ଜୀବିକା ନିର୍ବାହ କରୁଥିଲେ । ଏହା ସହିତ ସେ ଧର୍ମପ୍ରଚାର କାର୍ଯ୍ୟ ଚାଲୁ ରଖୁଥିଲେ । କ୍ରମେ ଜନସାଧାରଣ ତାଙ୍କର ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଜ୍ଞାନ ପ୍ରତି ଆକୃଷ୍ଟ ହେଲେ । ବହୁ ଲୋକ ତାଙ୍କର ଶିଷ୍ୟତ୍ଵ ଗ୍ରହଣ କଲେ । ସେ ଉଭୟ ଧର୍ମର ଦୁର୍ବଳତାକୁ ବିଦ୍ରୂପ କରିଥିଲେ । ଫଳରେ ହିନ୍ଦୁ ଓ ମୁସଲମାନ ଉଭୟ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଲୋକ ତାଙ୍କୁ ଗୁରୁଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । କବୀରଙ୍କ ମୁଖନିଃସୃତ ବାଣୀକୁ ତାଙ୍କ ଶିଷ୍ୟମାନେ ଲିପିବଦ୍ଧ କରୁଥିଲେ । କବୀରଙ୍କ ବାଣୀଗୁଡ଼ିକ ସଂକଳିତ ହୋଇଥ‌ିବା ଗ୍ରନ୍ଥକୁ ‘ବୀଜକ’ କୁହାଯାଏ । କବୀରଙ୍କ ଭଜନଗୁଡ଼ିକୁ ‘ଦୋହା’ କୁହାଯାଏ ଏବଂ ତାଙ୍କର ଶିଷ୍ୟମାନଙ୍କୁ ‘କବୀରପନ୍ଥୀ’ କହନ୍ତି । କବୀର ହିନ୍ଦୀ ଭାଷାରେ ତାଙ୍କର ବାଣୀଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ ।

ନୀତିବାଣୀ :
କବୀରଙ୍କ ନୀତିବାଣୀଗୁଡ଼ିକ ଅତ୍ୟନ୍ତ ସରଳ ଓ ମାର୍ମିକ ଥିଲା । ପ୍ରେମ ଥିଲା କବୀରଙ୍କ ମୁଖ୍ୟ ନୀତିବାଣୀ । ଈଶ୍ଵର ପ୍ରାପ୍ତିପାଇଁ ପ୍ରେମ ଓ ଭକ୍ତି ଥିଲା ପରମ ଉପାୟ । ମଣିଷକୁ ଏକତା ସୂତ୍ରରେ ବାନ୍ଧିବାର ମାର୍ଗ ହେଉଛି ପ୍ରେମ । ପାରସ୍ପରିକ ତିକ୍ତତା ପରିହାର କରି ପରସ୍ପରକୁ ପ୍ରେମଭାବରେ ଆବଦ୍ଧ କରିବାପାଇଁ କବୀର ତାଙ୍କର ଶିଷ୍ୟମାନଙ୍କୁ ଉପଦେଶ ଦେଇଥ୍ଲେ । ଈଶ୍ବର ଥିଲେ କବୀରଙ୍କ ଧର୍ମର କେନ୍ଦ୍ରବିନ୍ଦୁ । ସେ ତାଙ୍କୁ ବିଭିନ୍ନ ନାମରେ ଡାକୁଥିଲେ । ତାଙ୍କ ମତରେ ରାମ-ରହିମ୍, କେଶବ–କରିମ୍ , ହରି-ହଜରତ, ଈଶ୍ଵର-ଆଲ୍ଲା ସେହି ପରମେଶ୍ଵରଙ୍କ ବିଭିନ୍ନ ନାମ । ଈଶ୍ବର ପରିବ୍ୟାପ୍ତ ଓ ଅସୀମ । ଯେଉଁ ନାମ ଧରି ଡାକିଲେ ମଧ୍ୟ ଈଶ୍ଵର ଏକ, ଅଭିନ୍ନ ଓ ଅଦ୍ଵିତୀୟ । ତେଣୁ କବୀର ଏକେଶ୍ୱରବାଦ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଇଥିଲେ ।

କବୀର ଗୁରୁଙ୍କ ଉପରେ ବିଶେଷ ଗୁରୁତ୍ଵ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ଗୁରୁଙ୍କ ଶିକ୍ଷାହିଁ ମଣିଷକୁ ସଦ୍‌ବୁଦ୍ଧି ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ ବୋଲି କବୀର କହିଥିଲେ । ଈଶ୍ୱରପ୍ରାପ୍ତିର ମାର୍ଗ ଭକ୍ତି ବୋଲି କବୀର ମତବ୍ୟକ୍ତ କରିଥିଲେ । ମନର ପବିତ୍ରତା ଓ ଈଶ୍ବରଙ୍କ ପଦାରବିନ୍ଦରେ ମନୋନିବେଶପୂର୍ବକ ତାଙ୍କୁ ପ୍ରାର୍ଥନା କଲେ ମଣିଷ ତାଙ୍କୁ ଲାଭ କରିଥାଏ । କବୀରଙ୍କ ଅଧ୍ୟାତ୍ମିକ ବାଣୀ ମଧ୍ଯରେ ‘ଆତ୍ମା’ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଜ୍ଞାନ ଥୁଲା ଅନ୍ୟତମ । ଆତ୍ମାହିଁ ଜୀବନ, ପ୍ରଶ୍ଵାସ, ଜୀବନ ଓ ଜ୍ଞାନ । ସେ ସୃଷ୍ଟି ଓ ସ୍ରଷ୍ଟା । ଆତ୍ମା ହେଉଛି ଏକ, ଅଭିନ୍ନ ଓ ସ୍ଵୟଂସ୍କୃ । ପୃଥିବୀର ଅସ୍ଥାୟିତ୍ଵ ଉପରେ ସେ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ଉପଦେଶ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ ସେ ପୃଥ‌ିବୀର କ୍ଷଣଭଙ୍ଗୁରତା ସମ୍ପର୍କରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଥିଲେ । ସେ ପୃଥ‌ିବୀ ଓ ଆକାଶକୁ ଦୁଇଟି ଘୂର୍ଣାୟମାନ ଚକ୍ରରୂପେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଥିଲେ ।

ଏହି ଚକ୍ରଦ୍ଵୟ ମଧ୍ୟରେ ଯେଉଁମାନେ ଆସିଥା’ନ୍ତି, ସେମାନେ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥା’ନ୍ତି । ଅତଏବ ପୃଥ‌ିବୀର ସମସ୍ତ ଜିନିଷ କ୍ଷଣଭଙ୍ଗୁର । ଯିଏ ପୃଥ‌ିବୀରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିବ, ଅବଶ୍ୟ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିବ । ଏଥୁରୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ଯେ କବୀର ପୃଥ‌ିବୀର ଅସ୍ଥାୟିତ୍ଵ ଉପରେ ବିଶ୍ଵାସ ରଖୁଥିଲେ । କବୀର ଜାତିପ୍ରଥାର ଘୋର ବିରୁଦ୍ଧାଚରଣ କରିଥିଲେ । ଛୁଆଁ-ଅଛୁଆଁ, ସାନ–ବଡ଼ ଏସବୁକୁ ମଣିଷ ତ୍ୟାଗ କରିବା ଉଚିତ ବୋଲି କହିଥିଲେ । ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତିପୂଜା ଉପରେ ତାଙ୍କର ବିଶ୍ଵାସ ନ ଥିଲା । ସେହିପରି ମୁସଲମାନମାନଙ୍କ ନମାଜ, ଉପବାସ ଓ ହଜ୍‌ଯାତ୍ରାକୁ ସେ ସମାଲୋଚନା କରିଥିଲେ । କବୀରଙ୍କ ମତରେ, ଈଶ୍ଵର ଭକ୍ତିପାଇଁ ଆତ୍ମଶୁଦ୍ଧି ଆବଶ୍ୟକ । ମଣିଷ ନିଜ ମନରୁ ଗର୍ବ, ଅହଙ୍କାର, କ୍ରୋଧ, ଲୋଭ, ଅସାଧୁତା ଆଦି ତ୍ୟାଗ କରିବା ଉଚିତ ବୋଲି ସେ ମତପୋଷଣ କରିଥିଲେ ।

କବୀର ହିନ୍ଦୁ ଥୁଲେ କିମ୍ବା ମୁସଲମାନ ଥିଲେ, ସେ ବିଷୟରେ ତର୍କ-ବିତର୍କ ନିରର୍ଥକ । କାରଣ ସେ ଥିଲେ ଜଣେ ପରମଭକ୍ତ, ଯାହାଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟିରେ ଭକ୍ତିହିଁ ଥିଲା ଏକମାତ୍ର ଧର୍ମ । କବୀରଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ତାଙ୍କର ଶବ-ସତ୍କାର ମିଳିତଭାବରେ ଉଭୟ ହିନ୍ଦୁ ଓ ମୁସଲମାନ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଲୋକେ ସମ୍ପନ୍ନ କରିଥିଲେ । ଏହିପରି ଭାବରେ କବୀର ଥିଲେ ଜଣେ ଭକ୍ତ ଓ ସଂସ୍କାରକ । ତାଙ୍କର ନୀତିବାଣୀ ସମାଜରୁ ସବୁପ୍ରକାର କୁସଂସ୍କାର ଓ ଅନ୍ଧବିଶ୍ଵାସ ଦୂରକରିବାପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଥିଲା । ତାଙ୍କର ନୀତିବାଣୀ ଉଭୟ ହିନ୍ଦୁ ଓ ମୁସଲମାନମାନଙ୍କର ହୃଦୟକୁ ସ୍ପର୍ଶ କରିଥିଲା । ଏଥିପାଇଁ ବହୁସଂଖ୍ୟାରେ ହିନ୍ଦୁ ଓ ମୁସଲମାନମାନେ ତାଙ୍କର ଶିଷ୍ୟତ୍ୱ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ବାସ୍ତବିକ, କବୀରଙ୍କ ଧର୍ମବାଣୀ ମଧ୍ୟଯୁଗୀୟ ଧର୍ମସଂସ୍କାର ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ବହୁମାତ୍ରାରେ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 10 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୩ । ଭକ୍ତି ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଗୁରୁ ନାନକଙ୍କ ଭୂମିକା ନିରୂପଣ କର ।
Answer:
ଭକ୍ତି ଆନ୍ଦୋଳନର ଅନ୍ୟତମ ପ୍ରବକ୍ତା ଥିଲେ ଗୁରୁ ନାନକ । ହିନ୍ଦୁ ଓ ମୁସଲମାନମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସମନ୍ଵୟ ରକ୍ଷା କରିବାପାଇଁ ସେ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ଧର୍ମସଂସ୍କାର ଆନ୍ଦୋଳନ । ଶିଖ୍ ଧର୍ମର ପ୍ରବକ୍ତାଭାବେ ସେ ସରଳ ଭକ୍ତିବାଦର ପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ । ଜାତିପ୍ରଥାର ଘୋର ବିରୋଧ କରି ଭକ୍ତି ମାଧ୍ୟମରେ ଈଶ୍ଵରପ୍ରାପ୍ତି ସମ୍ଭବ ବୋଲି ସେ ମତବ୍ୟକ୍ତ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ପ୍ରଚାରିତ ବାଣୀ ‘ଆଦିଗ୍ରନ୍ଥ’ ବା ‘ଗ୍ରନ୍ଥସାହେବ’ରେ ଲିପିବଦ୍ଧ ହୋଇଛି ।

ଜୀବନୀ:
ଗୁରୁ ନାନକ ୧୪୬୯ ଖ୍ରୀ.ରେ ଲାହୋରର ତାଲୱାନ୍ଦୀ (ଆଧୁନିକ ନାନକୋନା) ଗ୍ରାମରେ ଏକ କ୍ଷତ୍ରିୟ ବ୍ରାହ୍ମଣ ପରିବାରରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ନାମ ଥିଲା କାଲୁବେଦୀ ବା କାଲାଚାନ୍ଦ । ବାଲ୍ୟକାଳରୁ ସେ ଚିନ୍ତାଶୀଳ ଓ ଗମ୍ଭୀର ଥିଲେ । ଅଧିକାଂଶ ସମୟ ସାଧୁସନ୍ଥଙ୍କ ଗହଣରେ ରହି ଧର୍ମ ଆଲୋଚନାରେ ଭାଗ ନେଉଥିଲେ । ତାଙ୍କର ଏଭଳି ପରିବର୍ତ୍ତନ ଦେଖୁ ପିତା ଚିନ୍ତିତ ହୋଇପଡ଼ିଥିଲେ । ଥରେ ସେ ଘରୁ ସଉଦାପାଇଁ ୨୦ ଟଙ୍କା ଆଣି ଏହି ଅର୍ଥକୁ ସାଧୁସନ୍ଥଙ୍କ ଭୋଜନରେ ବିନିଯୋଗ କରିଥିଲେ । ଏହାକୁ ‘ସଚ୍ଚା ସଉଦା’ କୁହାଯାଏ । ପୁତ୍ରର ଏଭଳି ବୈରାଗ୍ୟଭାବକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟକରି ତାଙ୍କ ପିତା ତାଙ୍କୁ ‘ସୁଲଖଇନ’ ନାମକ ଜଣେ ତରୁଣୀ ସହିତ ବିବାହ କରାଇ ଦେଇଥିଲେ । ଏହାପରେ ତାଙ୍କୁ ବ୍ୟବସାୟରେ ନିଯୁକ୍ତ କରାଯାଇଥିଲା ।

କିନ୍ତୁ ସେ ବ୍ୟବସାୟରେ ମନୋନିବେଶ ନ କରି ସାଧୁସନ୍ଥଙ୍କ ସହିତ ସମୟ ଅତିବାହିତ କଲେ । ମାତ୍ର ୩୦ ବର୍ଷ ବୟସରେ ସେ ନିଜ ଚାକିରିରୁ ଅବ୍ୟାହତି ନେଇ ସାଧୁସନ୍ଥଙ୍କ ସହିତ ମକ୍‌କା, ମଦିନା ଓ ବାଗ୍‌ଦ ଭ୍ରମଣରେ ଯାଇଥିଲେ । ସେଠାରୁ ଫେରି ସେ ରାବୀ ନଦୀକୂଳରେ କର୍ତ୍ତାରପୁରଠାରେ ଏକ ଆଶ୍ରମ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରି ନିଜର ଧର୍ମବାଣୀ ପ୍ରଚାର କଲେ । ଜଣେ ଧର୍ମପ୍ରଚାରକଭାବେ ସେ ପ୍ରଚାର କଲେ ଯେ, ‘‘କେହି ବ୍ୟକ୍ତି ହିନ୍ଦୁ ନୁହେଁ ବା ମୁସଲମାନ ନୁହେଁ, ସମସ୍ତେ ହେଉଛନ୍ତି ମଣିଷ ।’’ ଲୋକେ ତାଙ୍କୁ ଗୁରୁଭାବେ ଭକ୍ତକରି ତାଙ୍କର ଶିଷ୍ୟତ୍ଵ ଗ୍ରହଣ କଲେ । ତାଙ୍କ ଶିଷ୍ୟମାନଙ୍କୁ ‘ଶିଖ୍’ କୁହାଗଲା । ସେ ପଞ୍ଜାବୀ ବା ଗୁରୁମୁଖୀ ଭାଷାରେ ନିଜର ଧର୍ମ ପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ । ୧୫୩୮ ଖ୍ରୀ. ରେ କର୍ତ୍ତାରପୁରଠାରେ ସେ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ । ମୃତ୍ୟୁ ପୂର୍ବରୁ ଅଙ୍ଗଦ ନାମକ ଜଣେ ଶିଷ୍ୟଙ୍କୁ ତାଙ୍କର ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ ରୂପେ ମନୋନୀତ କରିଥିଲେ ।

ଧର୍ମବାଣୀ:
ଗୁରୁ ନାନକ ଦୁଇଟି ମୁଖ୍ୟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ରଖ୍ ତାଙ୍କର ଧର୍ମବାଣୀ ପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ । ପ୍ରଥମତଃ, ସେ ହିନ୍ଦୁଧର୍ମରେ ସଂସ୍କାର ଆଣିବାକୁ ଉଦ୍ୟମ କରିଥିଲେ । ଦ୍ଵିତୀୟତଃ, ହିନ୍ଦୁ ଓ ମୁସଲମାନମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏକତା ଓ ସମନ୍ଵୟ ଆଣିବାପାଇଁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖୁଥିଲେ । ନାନକଙ୍କ ସରଳ ଧର୍ମବାଣୀଗୁଡ଼ିକ ସତ୍ୟ ଓ ବାସ୍ତବତା ଉପରେ ପ୍ରସ୍ଫୁଟିତ ଥିଲା । ଈଶ୍ଵରଙ୍କ ଏକତ୍ଵ ଉପରେ ନାନକ ବିଶେଷ ଗୁରୁତ୍ୱ ଆରୋପ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ମତରେ, ଈଶ୍ଵର ଏକ ଏବଂ ଅଦ୍ଵିତୀୟ ଏବଂ ସେ ହେଉଛନ୍ତି ନିରାକାର । ଈଶ୍ବର ହେଉଛନ୍ତି ସର୍ବଶକ୍ତିମାନ୍ ଓ ସୃଷ୍ଟିର ଆଦିମୂଳ । ବିଶ୍ଵ ହେଉଛି ଈଶ୍ୱରଙ୍କ ସୃଷ୍ଟି । ସେ ଈଶ୍ଵରଙ୍କୁ ସର୍ବବ୍ୟାପୀ ଓ ସର୍ବଶକ୍ତିମାନରୂପେ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ଈଶ୍ୱର ସୃଷ୍ଟ ମନୁଷ୍ୟର ଏକମାତ୍ର ଧର୍ମ ହେଉଛି ଈଶ୍ଵରଙ୍କ ନିକଟରେ ଆତ୍ମସମର୍ପଣ କରିବା ଓ ତାଙ୍କ ପ୍ରତି ଅଗାଧ ଭକ୍ତି ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବା ।

ସେ କହିଥିଲେ ଈଶ୍ବରଙ୍କୁ କୌଣସି ଆକୃତି ଭାବରେ ବା ମୂର୍ତ୍ତିରୂପେ ପୂଜା କରିବା ଅନାବଶ୍ୟକ । କେବଳ ଭକ୍ତିଦ୍ଵାରା ଈଶ୍ଵରଙ୍କ ଆଶୀର୍ବାଦ ଲାଭ କରିହେବ । ଈଶ୍ବର କୌଣସି ମନ୍ଦିର ବା ମସ୍‌ଜିଦ୍‌ରେ ଆବଦ୍ଧ ହୋଇ ରହିନାହାନ୍ତି । ସେ କହୁଥିଲେ ଯେ ତୀର୍ଥଯାତ୍ରା କରି ବା ବ୍ରତ, ଉପବାସ କରି ଭଗବାନଙ୍କୁ ଲାଭ କରିହେବ ନାହିଁ । ଈଶ୍ଵରପ୍ରାପ୍ତି ନିମନ୍ତେ କଠୋର ଆତ୍ମଶୁଦ୍ଧି ଏବଂ ଉତ୍ତମ ଚରିତ୍ର ଆବଶ୍ୟକ । ମନୁଷ୍ୟର ନୈତିକତା ଉପରେ ଗୁରୁ ନାନକ ଅଗାଧ ବିଶ୍ଵାସ ରଖୁଥିଲେ । ନୈତିକ ଜୀବନଯାପନ ଉପରେ ସେ ବିଶେଷ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ । ସେ କହୁଥିଲେ ଯେ, ହୃଦୟ ପବିତ୍ର, ମନ ନିର୍ମଳ ଓ ଉତ୍ତମ ଚରିତ୍ର ହେଲେ ଈଶ୍ଵର ପ୍ରାପ୍ତି ସହଜ ହୋଇଥାଏ । ମିଥ୍ୟା, ଶଠତା, ସ୍ୱାର୍ଥପରତା ଓ କପଟତା ତ୍ୟାଗ କରିବାପାଇଁ ସେ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ଉପଦେଶ ଦେଇଥିଲେ ।

ତାଙ୍କ ମତରେ, ଶାସ୍ତ୍ର ଆଲୋଚନାଦ୍ଵାରା ପୁଣ୍ୟଲାଭ ହୁଏ ନାହିଁ । ପବିତ୍ର ମନୋଭାବ, ନମ୍ରତା, ସାଧୁତା, ଦୟା, କ୍ଷମା ଓ ସତ୍ଵକର୍ମଦ୍ଵାରା ପୁଣ୍ୟଲାଭ ହୁଏ । ସେଥ‌ିପାଇଁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ମଣିଷ ସତ୍‌କର୍ମ ତଥା ସତ୍ ଜୀବନଯାତ୍ରା କରିବା ବିଧେୟ । ଭଗବାନ୍‌ଙ୍କ ନାମ ସଂକୀର୍ତ୍ତନଦ୍ଵାରା ମଣିଷ ହୃଦୟରେ ପବିତ୍ରତା ଜାଗ୍ରତ ହୋଇଥାଏ । କବୀରଙ୍କ ଭଳି ଗୁରୁ ନାନକ ଜାତିପ୍ରଥାର ଘୋର ବିରୋଧ କରିଥିଲେ । ଯେ ନିଜକୁ କୌଣସି ଜାତିର ବୋଲି କହୁ ନଥୁଲେ । ହିନ୍ଦୁ, ମୁସଲମାନ, ଖ୍ରୀଷ୍ଟିଆନ ଓ ବୌଦ୍ଧ ସମସ୍ତେ ଭ୍ରାତୃପ୍ରେମରେ ଆବଦ୍ଧ ହୋଇ ଚଳିବାପାଇଁ ଉପଦେଶ ଦେଇଥୁଲେ । ସେ ଧ୍ୟାନ, ଭକ୍ତି ଓ ଈଶ୍ଵରଙ୍କ ନାମ ସଂକୀର୍ତ୍ତନ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଆରୋପ କରିଥିଲେ । ସେ କର୍ମବାଦ ଉପର ବିଶ୍ଵାସ ରଖୁଥିଲେ । ଏ କ୍ଷଣଭଙ୍ଗୁର ପୃଥିବୀରେ ମୋକ୍ଷହିଁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ମାନବର ଏକମାତ୍ର ଲକ୍ଷ୍ୟ ।

ପବିତ୍ର ଜୀବନଯାପନ ଏବଂ ଈଶ୍ଵରଭକ୍ତିଦ୍ଵାରା କେବଳ ଏହି ମୋକ୍ଷପ୍ରାପ୍ତି କରିହେବ ବୋଲି ସେ ବିଶ୍ଵାସ କରୁଥିଲେ । ସେ ବେଦ କିମ୍ବା କୋରାକୁ ବିଶ୍ଵାସ କରୁନଥିଲେ । ସେ ମଧ୍ୟ ବ୍ରାହ୍ମଣ କିମ୍ବା ମୌଲବୀମାନଙ୍କ ପ୍ରଭୁତ୍ଵ ଉପରେ ଆସ୍ଥା ରଖୁନଥିଲେ । ନାନକଙ୍କ ମତରେ, ବାକ୍‌ଚାତୁରୀରେ ଧର୍ମ ନଥାଏ । ନୀରବ ଭାବରେ ବସି ଧ୍ୟାନ କଲେ କିମ୍ବା ତୀର୍ଥସ୍ଥାନକୁ ଯାଇ ସ୍ନାନ କଲେ ଧର୍ମ ଉପାର୍ଜନ ହୁଏନାହିଁ । କଳୁଷିତ ସଂସାରରେ ପବିତ୍ରଭାବରେ ବାସ କରିପାରିଲେ ହିଁ ପ୍ରକୃତ ଧର୍ମର ସନ୍ଧାନ ମିଳେ । ହରିନାମ ଉଚ୍ଚାରଣ, ଗୁରୁଙ୍କ ପ୍ରତି ଭକ୍ତି ଜ୍ଞାପନ ଓ ଦୁଃସ୍ଥ ଲୋକଙ୍କୁ ଅର୍ଥଦାନ କରିବାପାଇଁ ସେ ଶିଷ୍ୟମାନଙ୍କୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ । ନାନକ ଆତ୍ମା ଉପରେ ବିଶ୍ବାସ ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ । ସେ ଆତ୍ମା ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ସରଳ ଭାଷାରେ ନିଜର ମତ ଉପସ୍ଥାପନା କରିଥିଲେ । ମଣିଷ ଦୁଷ୍କର୍ମ କଲେ ପାପ କରିଥାଏ । ଏହି ପାପର ବୋଝ ଅଧିକ ହେଲେ ଆତ୍ମା ଉପରକୁ ଯାଇପାରେ ନାହିଁ । ତେଣୁ ତା’ର ନିର୍ବାଣ ହୋଇନଥାଏ । ତେଣୁ ସେ ସତ୍‌କର୍ମ ମାଧ୍ୟମରେ ଈଶ୍ୱରପ୍ରାପ୍ତି ଏବଂ ଆତ୍ମାର ନିର୍ବାଣ ସମ୍ଭବ ବୋଲି ନାନକ ମତବ୍ୟକ୍ତ କରିଥିଲେ ।

ନାନକ ଥିଲେ ଏକେଶ୍ୱରବାଦର ପ୍ରଚାରକ । ସେ ଈଶ୍ଵର ଏକ ଓ ଅଭିନ୍ନ ବୋଲି ମତବ୍ୟକ୍ତ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କୁ ବିଭିନ୍ନ ଧର୍ମର ଲୋକ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ନାମରେ ଡାକିଲେ ମଧ୍ୟ ସେ ଏକ । ଭକ୍ତିଭାବ ମନରେ ରଖ୍ ତାଙ୍କ ନିକଟରେ ଆତ୍ମସମର୍ପଣ କଲେ ସେ ପ୍ରାପ୍ତି ହୋଇଥା’ନ୍ତି ବୋଲି ନାନକ ମତବ୍ୟକ୍ତ କରିଥିଲେ । ଏହା ନାନକଙ୍କ ଏକେଶ୍ବରବାଦ ସମ୍ପର୍କରେ ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ । ନାନକ ଭଜନ ଓ ସୁନ୍ଦର ସୁନ୍ଦର ଉପଖ୍ୟାନ ମାଧ୍ୟମରେ ନିଜର ଧର୍ମବାଣୀ ପ୍ରଚାର କରୁଥିଲେ । ସେ ଗୁରୁମୁଖୀ ଭାଷାରେ ନିଜର ଧର୍ମବାଣୀଗୁଡ଼ିକୁ ପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ । ହିନ୍ଦୁ ଓ ଇସ୍‌ଲାମ୍ ଧର୍ମର ମୂଳତତ୍ତ୍ଵଗୁଡ଼ିକୁ ଏକତ୍ର କରି ସେ ‘ଶିଖ୍’ ଧର୍ମ ନାମରେ ଏକ ନୂତନ ଧର୍ମ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ । ‘ଶିଖ୍’ ଶବ୍ଦର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଶିଷ୍ୟ । ନାନକଙ୍କ ଧର୍ମବାଣୀଗୁଡ଼ିକ ‘ଆଦିଗ୍ରନ୍ଥ’ ନାମକ ପୁସ୍ତକରେ ଲିପିବଦ୍ଧ ହୋଇଛି । ଏହାକୁ ‘ଗ୍ରନ୍ଥସାହେବ’ ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ । ନାନକଙ୍କ ଶିଷ୍ୟମାନେ ଶିଖ୍ ନାମରେ ପରିଚିତ ହୋଇଥିଲେ ।

ମୃତ୍ୟୁ ପୂର୍ବରୁ ନାନକ ତାଙ୍କ ଉତ୍ତରାଧୁକାରୀ ରୂପେ ଅଙ୍ଗଦ ନାମକ ଜଣେ ଶିଷ୍ୟଙ୍କୁ ମନୋନୀତ କରିଥିଲେ । ସେ ଶିଖ୍ୟାମାନଙ୍କୁ ସଂଗଠିତ କଲେ । କ୍ରମେ କ୍ରମେ ଶିଖ୍ ଧର୍ମର ଅଭ୍ୟୁତ୍‌ଥାନ ଘଟିଲା । ବହୁସଂଖ୍ୟକ ହିନ୍ଦୁ ସେହି ନୂତନ ଧର୍ମରେ ଦୀକ୍ଷିତ ହେଲେ । ଚତୁର୍ଥ ଗୁରୁ ‘ରାମଦାସ’ ଅମୃତସରରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ସ୍ଵର୍ଣ୍ଣମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ । ସେହିଠାରେ ଆଦିଗ୍ରନ୍ଥ ପୂଜିତ ହେଲା ଏବଂ ସ୍ଵର୍ଣ୍ଣମନ୍ଦିର ଶିଖ୍ମାନଙ୍କର ପବିତ୍ର ତୀର୍ଥସ୍ଥାନରେ ପରିଣତ ହେଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 10 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୪। ଚୈତନ୍ୟଙ୍କ ଜୀବନୀ ଓ ଧର୍ମବାଣୀ ସମ୍ପର୍କରେ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ଭକ୍ତି ଆନ୍ଦୋଳନର ଅନ୍ୟତମ ପ୍ରବକ୍ତାଭାବେ ଶ୍ରୀଚୈତନ୍ୟ ସମଗ୍ର ଭାରତରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧିଲାଭ କରିଥିଲେ । ନିଜର ଧର୍ମବାଣୀ ମାଧ୍ୟମରେ ଭକ୍ତି ଓ ପ୍ରେମର ଶ୍ରେଷ୍ଠ ନିଦର୍ଶନ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଥିଲେ ଶ୍ରୀଚୈତନ୍ୟ । ତାଙ୍କ ଧର୍ମବାଣୀରେ ପ୍ରେମ ଓ ଭକ୍ତିର ଅପୂର୍ବ ସମନ୍ଵୟ ଘଟିଥିଲା । ସେ ବୈଷ୍ଣବ ଧର୍ମକୁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଜନପ୍ରିୟ କରାଇଥିଲେ ଏବଂ ଅଗଣିତ ନରନାରୀଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ପ୍ରତି ଆକୃଷ୍ଟ କରାଇଥିଲେ । ସେ ନିଜର ଧର୍ମବାଣୀକୁ ନାମମହିମା ସଂକୀର୍ତ୍ତନ ମାଧ୍ୟମରେ ପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ । ଏହି ସଂକୀର୍ତ୍ତନ ତାଙ୍କୁ ଭକ୍ତି ଆନ୍ଦୋଳନର ଶ୍ରେଷ୍ଠ ପ୍ରଚାରକରୂପେ ସମଗ୍ର ଭାରତବର୍ଷରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ କରାଇଥିଲା ।

ଜୀବନୀ:
୧୪୮୬ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଶ୍ରୀଚୈତନ୍ୟ ବଙ୍ଗଳାର ନବଦ୍ଵୀପରେ ଜନ୍ମଲାଭ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କର ବାଲ୍ୟନାମ ଥିଲା ନିମାଇଁ ବା ବିଶ୍ଵମ୍ଭର । ତାଙ୍କର ପିତା ଜଗନ୍ନାଥ ମିଶ୍ର ଓ ମାତା ଶଚୀଦେବୀ ପବିତ୍ର ଜୀବନଯାପନ କରୁଥିଲେ । ସେମାନେ ତାଙ୍କର ପୁତ୍ରକୁ ସ୍ନେହରେ ଗୌରାଙ୍ଗ ବୋଲି ଡାକୁଥିଲେ । ବାଲ୍ୟକାଳରୁ ଶ୍ରୀଚୈତନ୍ୟ ନିଜ ପ୍ରତିଭାର ପରିଚୟ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ମାତ୍ର ୧୫ ବର୍ଷ ବେଳକୁ ସେ ସଂସ୍କୃତ, ବ୍ୟାକରଣ ଓ ସାହିତ୍ୟରେ ପ୍ରଗାଢ଼ ଜ୍ଞାନ ଅର୍ଜନ କରିସାରିଥିଲେ । ତର୍କଶାସ୍ତ୍ରରେ ତାଙ୍କର ଅଗାଧ ପାଣ୍ଡିତ୍ୟ ଥିଲା । ୧୮ ବର୍ଷ ବୟସରେ ଲକ୍ଷ୍ମୀ ନାମ୍ନୀ ଏକ କନ୍ୟାକୁ ବିବାହ କରିଥିଲେ । କ୍ରମଶଃ ସଂସାର ପ୍ରତି ତାଙ୍କର ବିତୃଷ୍ଣା ଭାବ ଆସିଥିଲା । ୨୨ ବର୍ଷ ବୟସରେ ସେ ପିତାଙ୍କ ପିଣ୍ଡଦାନ କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଗୟା ଯାତ୍ରା କରିଥିଲେ ।

ସେଠାରେ ସେ ‘ଈଶ୍ୱରପୁରୀ’ ନାମକ ଜଣେ ସାଧୁଙ୍କଠାରୁ କୃଷ୍ଣମନ୍ତ୍ର ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ୨୪ ବର୍ଷ ବୟସରେ ସେ ସଂସାର ତ୍ୟାଗକରି ସନ୍ନ୍ୟାସ ବ୍ରତ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ସେ ସର୍ବଦା କୃଷ୍ଣନାମ ଗାନକରି ଭାବବିହ୍ଵଳ ହୋଇପଡୁଥିଲେ ଏବଂ ଅନେକ ସମୟରେ ଚେତାଶୂନ୍ୟ ହୋଇପଡୁଥିଲେ । ସେତେବେଳେ ଶ୍ରୀକ୍ଷେତ୍ର ପୁରୀ ବୈଷ୍ଣବଧର୍ମର ମୁଖ୍ୟସ୍ଥଳୀ ଭାବରେ ଭାରତ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଥିଲା । ଶ୍ରୀଚୈତନ୍ୟ ୧୫୧୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ପ୍ରଥମେ ପୁରୀ ଆଗମନ କରିଥିଲେ । ଦୀର୍ଘ ୧୮ ବର୍ଷକାଳ ପୁରୀରେ ଅବସ୍ଥାନ କରି ସେ ବୈଷ୍ଣବ ଧର୍ମପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ । ସେ ଓଡ଼ିଶାର ଗଜପତି ରାଜା ପ୍ରତାପରୁଦ୍ରଦେବଙ୍କୁ ବୈଷ୍ଣବ ଧର୍ମରେ ଦୀକ୍ଷିତ କରାଇଥିଲେ । ଓଡ଼ିଶାରୁ ସେ କାଶୀ, ବୃନ୍ଦାବନ, ମଥୁରା, ବାରାଣସୀ, ଦ୍ଵାରକା ଓ ପ୍ରୟାଗ ଆଦି ସ୍ଥାନ ଭ୍ରମଣ କରି କୃଷ୍ଣନାମ ପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ ।

ଶିଷ୍ୟମାନଙ୍କ ମଝିରେ ମୃଦଙ୍ଗ, ଝାଞ୍ଜ ପ୍ରଭୃତିର ତାଳେ ତାଳେ ସେ ତନ୍ମୟ ଚିତ୍ତରେ କୃଷ୍ଣନାମ ଗାନ କରୁଥିଲେ । ସେ ଏହିପରି ୬ ବର୍ଷ ଭ୍ରମଣ କଲାପରେ ପୁନର୍ବାର ପୁରୀ ଯାଇ ସେଠାରେ ଜୀବନର ଅନ୍ତିମ ୧୬ ବର୍ଷ କଟାଇଥିଲେ । ପୁରୀରେ ଅବସ୍ଥାନ କରୁଥିବାବେଳେ ପଞ୍ଚସଖା ଜଗନ୍ନାଥ ଦାସ, ବଳରାମ ଦାସ, ଅଚ୍ୟୁତ ଦାସ, ଯଶୋବନ୍ତ ଦାସ ଓ ଅନନ୍ତ ଦାସ ତାଙ୍କର ଶିଷ୍ୟତ୍ଵ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ଜଗନ୍ନାଥ ଦାସଙ୍କ ଜ୍ଞାନରେ ମୁଗ୍ଧ ହୋଇ ତାଙ୍କୁ ସେ ‘ଅତିବଡ଼ୀ’ ଉପାଧ୍ଧରେ ଭୂଷିତ କରିଥିଲେ । ୧୫୩୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଚୈତନ୍ୟ ପୁରୀଧାମରେ ପ୍ରାଣତ୍ୟାଗ କରିଥିଲେ । ଶ୍ରୀଚୈତନ୍ୟଙ୍କ ଧର୍ମବାଣୀ କୃଷ୍ଣଦାସ ରଚିତ ‘ଚୈତନ୍ୟ ଚରିତାମୃତ’ରେ ସଂଗୃହୀତ ହୋଇଛି ।

ଧର୍ମବାଣୀ:
ଜୀବନ ପ୍ରତି ଦୟା ଓ ଭଗବାନ୍‌ଙ୍କ ପ୍ରତି ଭକ୍ତି – ଏହି ପ୍ରେମ-ଧର୍ମ ଚୈତନ୍ୟ ପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ । ଜାତିପ୍ରଥାର ସେ ଘୋର ବିରୋଧୀ ଥିଲେ । ବିଶ୍ୱଭ୍ରାତୃତ୍ଵ ପ୍ରଚାର କରିବା ତାଙ୍କର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା । ଅସ୍ପୃଶ୍ୟ, ପତିତ, ପାପୀ ଓ ନୀଚ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ସେ ପ୍ରେମ ଆଲିଙ୍ଗନ କରୁଥିଲେ । ଯବନ ହରିଦାସ ତାଙ୍କର ଜଣେ ମୁସଲମାନ ଶିଷ୍ୟ ଥିଲେ । ସେଥ‌ିପାଇଁ ସେ ହିନ୍ଦୁ ଓ ମୁସଲମାନମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କୌଣସି ପାର୍ଥକ୍ୟ ଦେଖୁ ନ ଥିଲେ । ସେ ବ୍ରାହ୍ମଣମାନଙ୍କ ପୂଜାପଦ୍ଧତିକୁ ଆଦୌ ବିଶ୍ଵାସ କରୁ ନ ଥିଲେ । ଈଶ୍ଵରଙ୍କ ସମ୍ମୁଖରେ ସମସ୍ତେ ସମାନ ବୋଲି କହୁଥିଲେ । ଗର୍ବ, ଅହଂକାର ତ୍ୟାଗପୂର୍ବକ ଈଶ୍ଵରଙ୍କ ନାମ ସ୍ମରଣ, ନାମ ସଂକୀର୍ତ୍ତନ ଏବଂ ତାଙ୍କଠାରେ ନିଜକୁ ସମର୍ପଣ କରିବାପାଇଁ ସେ ତାଙ୍କର ଶିଷ୍ୟମାନଙ୍କୁ ପରାମର୍ଶ ଦେଉଥିଲେ ।

କୃଷ୍ଣପ୍ରେମ ଥିଲା ତାଙ୍କ ଧର୍ମବାଣୀର ମୁଖ୍ୟ ଉପଜୀବ୍ୟ । କୃଷ୍ଣ ଓ ରାଧାଙ୍କ ନାମ ଉଚ୍ଚାରଣ କଲେ ଅପୂର୍ବ ଆନନ୍ଦ ମିଳେ ବୋଲି ସେ କହିଥିଲେ । ଶ୍ରୀଚୈତନ୍ୟ ସଂକୀର୍ତ୍ତନ ଉପରେ ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଉଥିଲେ । ତାଙ୍କ ମତରେ, ପ୍ରକୃତ ଈଶ୍ଵର ଉପାସନା ପ୍ରେମ, ଭକ୍ତି, ଗୀତ ଓ ନୃତ୍ୟ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରୁଥିଲା । ସଂକୀର୍ତ୍ତନହିଁ ଈଶ୍ୱରପ୍ରାପ୍ତି ପାଇଁ ପ୍ରକୃତ ସାଧନା ଥିଲା । ପ୍ରେମଦ୍ୱାରା ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଭ୍ରାତୃତ୍ଵରେ ଆବଦ୍ଧ କରିବାପାଇଁ; ଗର୍ବ, ଅହମିକା, କ୍ଷମତା ଓ ଅର୍ଥମୋହ ପରିତ୍ୟାଗ କରିବାପାଇଁ; ଦୁଃଖୀ, ଦରିଦ୍ର ଓ ଦୁର୍ବଳ ପ୍ରତି ଦୟାଭାବ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବାପାଇଁ ଏବଂ ହରିପାଦରେ ମନୋନିବେଶ କରିବାପାଇଁ ସେ ଉପଦେଶ ଦେଇଥିଲେ । ସେ ଥିଲେ ମାନବ ପ୍ରେମର ଅବତାର ।

ଶ୍ରୀଚୈତନ୍ୟ ପୁରୋହିତ ଓ ବ୍ରାହ୍ମଣମାନଙ୍କ ସାହାଯ୍ୟ ଅପେକ୍ଷା ଧର୍ମକାର୍ଯ୍ୟରେ ‘ଗୁରୁ’ଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ମାନିବାପାଇଁ କହିଥିଲେ । ବାହ୍ୟିକ କ୍ରିୟାକାଣ୍ଡ ଅପେକ୍ଷା ଭତ୍ତି ଉପରେ ବିଶ୍ଵାସ ରଖୁବାକୁ ସେ ଶିକ୍ଷା ଦେଇଥିଲେ । ଶ୍ରୀଚୈତନ୍ୟ ‘ଅଚିନ୍ତ୍ଯ ଭେଦଭାବ’ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ଏହା ଅନୁସାରେ ଈଶ୍ଵର ସୃଷ୍ଟିର ଏକ ଅଂଶ ଏବଂ ଏହାଠାରୁ ଭିନ୍ନ ମଧ୍ୟ । ଅତଏବ ଈଶ୍ଵରଙ୍କ ନାମ ଏବଂ ଅବତାର ମଧ୍ଯରେ କିଛି ପାର୍ଥକ୍ୟ ନାହିଁ । ତେଣୁ ଈଶ୍ଵରଙ୍କ ନାମ ସଂକୀର୍ତ୍ତନ ପାଇଁ ସେ ଉପଦେଶ ଦେଇଥିଲେ । ଏହି ନାମଜପଦ୍ଵାରା ଈଶ୍ଵରପ୍ରାପ୍ତି ଅତ୍ୟନ୍ତ ସହଜ ହେବ ବୋଲି ସେ ମତବ୍ୟକ୍ତ କରିଥିଲେ । ଶ୍ରୀଚୈତନ୍ୟ ବ୍ରାହ୍ମଣ୍ୟ ପୂଜାପଦ୍ଧତିର ତୀବ୍ର ନିନ୍ଦା କରିଥିଲେ । ଏହା ଶୋଷଣକୁ ପ୍ରଶ୍ରୟ ଦେଉଛି ବୋଲି ସେ ମତବ୍ୟକ୍ତ କରିଥିଲେ । ସେ ଆଡ଼ମ୍ବରପୂର୍ଣ୍ଣ ଜଟିଳ ପୂଜାପଦ୍ଧତିରୁ ଦୂରରେ ରହି ‘ହରେକୃଷ୍ଣ ହରେରାମ’ – ଏହି ସରଳ ମନ୍ତ୍ର ଜପକରି ଇହଧାମରୁ ମୁକ୍ତି ପାଇବାପାଇଁ ମାନବ ସମାଜକୁ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ ।

ଶ୍ରୀଚୈତନ୍ୟଙ୍କ ପ୍ରଚାରଦ୍ଵାରା ବୈଷ୍ଣବ ମତବାଦ ପରିପୁଷ୍ଟ ହୋଇଥିଲା । ବୈଷ୍ଣବ ଧର୍ମ ତତ୍‌କାଳୀନ ସମାଜରେ ଏକ ନୂତନ ଜାଗରଣ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା । ସମାଜର ସବୁ ଶ୍ରେଣୀର ଲୋକଙ୍କ ମନରେ ତାଙ୍କ ମତର ପ୍ରଭାବ ପଡ଼ିଥିଲା । ବଙ୍ଗ ଓ ଓଡ଼ିଶାରେ ହରିନାମ ସଂକୀର୍ତ୍ତନ ଏକ ସାଧାରଣ ରୀତିରେ ପରିଣତ ହୋଇଥିଲା । ଶ୍ରୀଚୈତନ୍ୟଙ୍କ ବାଣୀ ପ୍ରତ୍ୟେକ ମାନବର ହୃଦୟରେ ଈଶ୍ଵରଙ୍କ ପ୍ରତି ଭକ୍ତିଭାବ ଜାଗ୍ରତ କରିଥିଲା । ତାଙ୍କ ପ୍ରଚାର ଫଳରେ ଭକ୍ତି-ସାହିତ୍ୟର ବହୁଳ ଉନ୍ନତି ସାଧୁତ ହୋଇଥିଲା । ତାଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ବୈଷ୍ଣବ ଭକ୍ତି ଆନ୍ଦୋଳନ ଅଧ୍ଵତର ବ୍ୟାପକ ଆକାର ଧାରଣ କରିଥିଲା । ତାଙ୍କର ଅନୁଗାମୀମାନେ ତାଙ୍କୁ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କର ଅବତାରରୂପେ ଗ୍ରହଣ କରି ‘ଗୌରାଙ୍ଗ ମହାପ୍ରଭୁ’ ରୂପେ ପୂଜା କରିଥିଲେ । ସର୍ବୋପରି ଚୈତନ୍ୟଙ୍କ ଭକ୍ତିମାର୍ଗ ସମାଜରେ ଏକ ଧର୍ମୀୟ ପରିବେଶ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 8 Objective Questions in Odia Medium

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 History Solutions Chapter 8 ଦିଲ୍ଲୀରେ ସୁଲତାନୀ ରାଜତ୍ଵ Objective Questions.

CHSE Odisha 12th Class History Chapter 8 Objective Questions in Odia Medium

ବସ୍ତୁନିଷ୍ଠ ଓ ଅତିସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
A. ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଚାରୋଟି ଉତ୍ତର ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।

୧। ଦିଲ୍ଲୀର ସୁଲତାନୀ ରାଜ୍ୟ ଥିଲା-
(କ) ଧର୍ମକୈନ୍ଦ୍ରିକ
(ଖ) ଏକଚ୍ଛତ୍ରବାଦୀ
(ଗ) ଗୋଷ୍ଠୀତନ୍ତ୍ର
(ଘ) ଗଣତାନ୍ତ୍ରକ
Answer:
(କ) ଧର୍ମକୈନ୍ଦ୍ରିକ

୨ । ସୁଲତାନମାନେ ଥିଲେ କାହାର ପ୍ରତିନିଧି ଥିଲେ ?
(କ) ମହାପୁରୁଷ ମହମ୍ମଦ
(ଖ) ଇସ୍‌ଲାମ ଧର୍ମ
(ଗ) ଖଲିଫାଙ୍କ
(ଘ) ମୁସଲମାନମାନଙ୍କ
Answer:
(ଗ) ଖଲିଫାଙ୍କ

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 8 Objective Questions in Odia Medium

୩ । ସୁଲତାନଙ୍କ କର୍ତ୍ତୃତ୍ୱ ବା କ୍ଷମତା କାହା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରୁଥିଲା ?
(କ) ଖଲିଫାଙ୍କ ସମର୍ଥନ
(ଖ) ମୁସଲମାନମାନଙ୍କର ସମର୍ଥନ
(ଗ) ଉଲେମାମାନଙ୍କ ସ୍ଵୀକୃତି
(ଘ) ସାମରିକ ଶକ୍ତି
Answer:
(ଘ) ସାମରିକ ଶକ୍ତି

୪ । କେଉଁ ନୀତି ଅନୁସାରେ ସୁଲତାନମାନେ ରାଜ୍ୟ ଶାସନ କରୁଥିଲେ ?
(କ) ଶାରିଆତ୍
(ଖ) ମୁସଲମାନମାନଙ୍କର ନିଷ୍ପତ୍ତି
(ଗ) ଖଲିଫାଙ୍କ ଆଦେଶ
(ଘ) ଉଲେମାମାନଙ୍କ ନିଷ୍ପତ୍ତି
Answer:
(କ) ଶାରିଆତ୍

୫ । ଇସଲାମ୍ ଧର୍ମର ନୀତି ଅନୁଯାୟୀ କିଏ ଇସଲାମ୍ ଜଗତର ରାଜନୈତିକ ଓ ଧର୍ମୀୟ ମୁଖ୍ୟ ଥିଲେ ?
(କ) ପୋପ୍
(ଖ) ଖଲିଫା
(ଗ) ଓ୍ୱାଜିର
(ଘ) ଦିୱାନ
Answer:
(ଖ) ଖଲିଫ

୬ । ଦିଲ୍ଲୀର ସୁଲତାନ କି ପ୍ରକାର ଶାସନ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ?
(କ) ନିରଙ୍କୁଶ ଏକଚ୍ଛତ୍ର ଶାସନ
(ଖ) ଧର୍ମଭିତ୍ତିକ ଶାସନ
(ଗ) ଉଦାର ଶାସନ
(ଘ) ଗଣତାନ୍ତ୍ରକ ଶାସନ
Answer:
(କ) ନିରଙ୍କୁଶ ଏକଚ୍ଛତ୍ର ଶାସନ

୭। ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ କ’ଣ କୁହାଯାଉଥିଲା ?
(କ) ୱାଜିର
(ଖ) ନାଏବ – ଜିର
(ଗ) ଆରିଜ-ଇ-ମମଲିକ
(ଘ)ଦିୱାନ୍-ଇ-ଇନ୍‌ସା
Answer:
(କ) ୱାଜିର୍‌

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 8 Objective Questions in Odia Medium

୮ । ରାଜକୀୟ ପତ୍ର ଆଦାନ ପ୍ରଦାନ ଦାୟିତ୍ଵରେ ଥ‌ିବା ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ କ’ଣ କୁହାଯାଉଥିଲା ?
(କ) ୱାଜିର
(ଖ) ନାଏବ – ୱାଜିର
(ଗ) ବରିଦ୍-ଇ-ମମଲିକ୍
(ଘ)ଦିୱାନ୍-ଇ-ଇନ୍‌ସା
Answer:
(ଗ) ବରିଦ୍-ଇ-ମମଲିକ୍

୯ । ଧର୍ମ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଏକ ଦାତବ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ ପରିଚାଳନା କରୁଥିବା ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ କ’ଣ କୁହାଯାଉଥିଲା ?
(କ) ଦିୱାନ-ଇ-କ୍ୱାଜା
(ଖ) ସଦ୍‌-ଉସ୍-ସଦର
(ଗ) ଆରିଜ-ଇ-ମମଲିକ
(ଘ) ବରିଦ୍-ଇ-ମମଲିକ
Answer:
(ଖ) ସଦର-ଉସ୍- ସଦର

୧୦ । ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ସାମରିକ ବିଭାଗର ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ କ’ଣ କୁହାଯାଉଥିଲା ?
(କ) ଆରିଜ୍-ଇ-ମମଲିକ
(ଖ) ୱାଜିର
(ଗ) ଦିୱାନ-ଇ-କ୍ୱାଜା
(ଘ) ସଦର-ଉସ୍- ସଦର
Answer:
(କ) ଆରିଜ୍-ଇ-ମମଲିକ

୧୧ । ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ କୃଷି ବିଭାଗର ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ କ’ଣ କୁହାଯାଉଥିଲା ?
(କ) ଦିୱାନ-ଇ-କ୍ୱାଜା
(ଖ) ଅମୀର-ଇ-କୋହି
(ଗ) ଅମୀର-ଇ-ଶୀକାର
(ଘ) ଓକିଲ-ଇ-ଦର୍
Answer:
(ଖ) ଅମୀର-ଇ-କୋହି

୧୨ । ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଦାୟିତ୍ଵରେ ଥିବା ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ବିଭାଗକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଉଥିଲା ?
(କ) ଦିୱାନ-ଇ-ଅରିଜ୍
(ଖ) ଦିୱାନ୍-ଇ-ଇନ୍ସା
(ଗ) ଦିୱାନ୍-ଇ-ରସାୟତ୍
(ଘ) ଦିୱାନ-ଇ-ୱାଜରତ
Answer:
(କ) ଦିୱାନ-ଇ-ଅରିଜ୍

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 8 Objective Questions in Odia Medium

୧୩ । ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ରାଜପରିବାରର ଦାୟିତ୍ଵରେ କିଏ ରହିଥିଲେ ?
(କ) ଦିୱାନ-ଇ-ମମଲିକ୍
(ଖ) ଓକିଲ-ଇ-ଦର୍
(ଗ) ବରିଦ୍-ଇ-ମମଲିକ୍
(ଘ) ଦିୱାନ୍-ଇ-ଇନ୍ସା
Answer:
(ଖ) ଓକିଲ-ଇ-ଦର୍‌

୧୪ । ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ଜିଲ୍ଲାର ଶାସନ ଦାୟିତ୍ଵ କାହା ଉପରେ ନ୍ୟସ୍ତ ଥୁଲା ?
(କ) ସିଦାର
(ଖ) ଅମୀର
(ଗ) କାନୁନ୍‌ଗୋ
(ଘ) ନାଜିର
Answer:
(କ) ସିଦାର

୧୫ । ଅଣମୁସଲମାନମାନଙ୍କ ଉପରେ ଲାଗୁ କରାଯାଇଥିବା ଧର୍ମ କରକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଉଥିଲା ?
(କ) ଜାକତ୍
(ଖ) ଜିଜିୟା
(ଗ) ଉଶର୍
(ଘ) ଖାରଜ୍
Answer:
(ଖ) ଜିଜିୟା

୧୬ । ଧନୀ ମୁସଲମାନମାନଙ୍କଠାରୁ ଆଦାୟ କରାଯାଉଥିବା କରକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଉଥିଲା ?
(କ) ଉଶର
(ଖ) ଖାରଜ
(ଗ) ଖାମ
(ଘ) ଜାକତ୍
Answer:
(କ) ଉଶର

୧୭ । ଅଣମୁସଲମାନମାନଙ୍କଠାରୁ ଆଦାୟ ହେଉଥ‌ିବା ଭୂମି କରକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଉଥିଲା ?
(କ) ଖାମ
(ଖ) ଖାରଜ
(ଗ) ଜାକତ୍
(ଘ) ଜିଜିୟା
Answer:
(ଖ) ଖାରଜ

୧୮ । ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ପ୍ରାଦେଶିକ ଶାସନକର୍ତ୍ତାଙ୍କୁ କ’ଣ କୁହାଯାଉଥିଲା ?
(କ) ଜିର
(ଖ) ଅମୀର
(ଗ) ୱାଲି
(ଘ) କାନୁନ୍‌ଗୋ
Answer:
(ଗ) ୱାଲି

୧୯ । କିଏ ‘ବନ୍ଦେଗାନ୍-ଇ-ଚିହିଲଗାନ୍’ (୪୦ ଜଣ ସଦସ୍ୟ ପରିଷଦ) ଗଠନ କରିଥିଲେ ?
(କ) ବଲ୍‌ବନ୍
(ଖ) ଆଲ୍ଲାଉଦ୍ଦିନ ଖୁଲ୍‌
(ଗ) ଇଲ୍‌ଡ୍‌ମିସ୍‌
(ଘ) କୁତବୁଦ୍ଦିନ ଆଇବାକ୍
Answer:
(ଗ) ଇଲ୍‌ଡ୍‌ମିସ୍‌

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 8 Objective Questions in Odia Medium

୨୦ । କିଏ ‘ସ୍ୱର୍ଗୀୟ ରାଜତାନ୍ତ୍ରିକ ତତ୍ତ୍ୱ’ରେ ବିଶ୍ଵାସ କରୁଥିଲେ ?
(କ) ଇମିସ୍
(ଖ) ଆଲ୍ଲାଉଦ୍ଦିନ୍ ଖୁଲ୍‌
(ଗ) ବଲବନ୍‌
(ଘ) କୁତବୁଦ୍ଦିନ ଆଇବାକ୍
Answer:
(ଗ) ବଲବନ୍

୨୧ । କିଏ ‘ସିଦା’ ଏବଂ ‘ପାଇବସ୍’ ନୀତି ପ୍ରଚଳନ କରିଥିଲେ ?
(କ) ଗିୟାସୁଦ୍ଦିନ ବଲ୍‌ବନ୍
(ଖ) ଆଲ୍ଲାଉଦ୍ଦିନ୍ ଖୁଲ୍‌
(ଗ) ଇଲ୍ତୁତ୍ମିସ୍
(ଘ) କୁତବୁଦ୍ଦିନ୍ ଆଇବାକ୍
Answer:
(କ) ଗିୟାସୁଦ୍ଦିନ୍ ବଲ୍‌ବନ୍

୨୨ । ‘ଜିର୍’ କାହାକୁ କୁହାଯାଉଥିଲା ?
(କ) ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ
(ଖ) ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ
(ଗ) ସେନାପତି
(ଘ) ଦୁତ
Answer:
(କ)ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ

୨୩ । ‘ଦିୱାନ୍-ଇ-ଇନ୍‌ସା’ କିଏ ଥିଲେ ?
(କ) ଚିଠିପତ୍ର ଦାୟିତ୍ଵରେ ଥିବା ମନ୍ତ୍ରୀ
(ଖ) କୋଷାକ୍ଷ
(ଗ) ବୈଦେଶିକ ମନ୍ତ୍ରୀ
(ଘ) ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ର
Answer:
(କ) ଚିଠିପତ୍ର ଦାୟିତ୍ଵରେ ଥ‌ିବା ମନ୍ତ୍ରୀ

୨୪ । ଖବର ସରବରାହ ସଂସ୍ଥାର ମୁଖ୍ୟଙ୍କୁ କ’ଣ କୁହାଯାଉଥିଲା ?
(କ) ଦିୱାନ୍-ଇ-ରିୟାସତ୍
(ଖ) ଦିୱାନ୍-ଇ-ଇନ୍ସା
(ଗ) ବରିଦ୍-ଇ-ମମଲିକ୍
(ଘ) କାଜି -ଉଲ୍- କାଜତ୍
Answer:
(ଗ) ବରିଦ୍-ଇ-ମମଲିକ୍

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 8 Objective Questions in Odia Medium

୨୫ । ଅମୀର-ଇ-କୋହି କେଉଁ ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ କୁହାଯାଉଥିଲା ?
(କ) କୃଷି ବିଭାଗ ମନ୍ତ୍ରୀ
(ଖ) ନିର୍ମାଣ ବିଭାଗ ମନ୍ତ୍ରୀ
(ଗ) ଶିକାର ବିଭାଗ ମନ୍ତ୍ରୀ
(ଘ) ବୈଦେଶିକ ମନ୍ତ୍ରୀ
Answer:
(କ)କୃଷି ବିଭାଗ ମନ୍ତ୍ରୀ

୨୬ । ମୁସଲମାନ ସମାଜର ଆଭିଜାତ୍ୟ ଶ୍ରେଣୀର ଲୋକମାନଙ୍କୁ କ’ଣ କୁହାଯାଉଥିଲା ?
(କ) ଉମାର୍
(ଖ) ଖଲକ୍
(ଗ) ଆୱାମ୍
(ଘ) ଉଲେମା
Answer:
(କ) ଉମାର୍

୨୭ । ଦିଲ୍ଲୀର କେଉଁ ସୁଲତାନ୍ ବଜାର ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରଚଳନ କରିଥିଲେ ?
(କ) ଆଲ୍ଲାଉଦ୍ଦିନ୍ ଖୁଲ୍‌ଜୀ
(ଖ) ଫିରୋଜଶାହା ତୋଗଲକ
(ଗ) ମହମ୍ମଦ ବିନ୍ ତୋଗଲକ
(ଘ) ଇବ୍ରାହିମ୍ ଲୋଦୀ
Answer:
(କ) ଆଲ୍ଲାଉଦ୍ଦିନ୍ ଖୁଲ୍‌ଜୀ

୨୮ । ଉଲେମା କାହାକୁ କୁହାଯାଉଥିଲା ?
(କ) ମୁସଲମାନ ଧର୍ମତତ୍ତ୍ଵବିଦ୍
(ଖ) ରାଜସ୍ୱ ବିଭାଗ ମନ୍ତ୍ରୀ
(ଗ) ସାମରିକ ବିଭାଗ ମନ୍ତ୍ରୀ
(ଘ) ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ
Answer:
(କ) ମୁସଲମାନ ଧର୍ମତତ୍ତ୍ଵବିଦ୍

୨୯ । ଇସ୍‌ଲାମୀୟ ଜଗତରେ କିଏ ମୁଖ୍ୟ ବୋଲି ବିଚାର କରାଯାଉଥୁଲା ?
(କ) ଖଲିଫା
(ଖ) ଉଲେମା
(ଗ) ସୁଲତାନ୍
(ଘ) ଅମୀର୍
Answer:
(କ)ଖଲିଫା

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 8 Objective Questions in Odia Medium

୩୦ । ଶାରିଆଡ୍ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ?
(କ) ମୁଖ୍ୟ ବିଚାର ବିଭାଗୀୟ କର୍ମଚାରୀ
(ଖ) ଏକପ୍ରକାର କର
(ଗ) ଇସ୍‌ଲାମୀୟ ଆଇନ
(ଘ) ଦଣ୍ଡ ବ୍ୟବସ୍ଥା
Answer:
(ଗ) ଇସ୍‌ଲାମୀୟ ଆଇନ

୩୧ । ସୁଲତାନୀ ଶାସନ ସମୟରେ ଗ୍ରାମରେ କିଏ ଆୟବ୍ୟୟର ହିସାବ ରଖୁଥିଲେ ?
(କ) ପଟୱାରୀ
(ଖ) ଅମୀର୍
(ଗ) ଚୌଧୁରୀ
(ଘ) କିରାଣୀ
Answer:
(କ) ପଟୱାରୀ

୩୨ । ‘ଜାକତ୍’ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝାଯାଏ ?
(କ) ସୁଲତାନୀ ରାଜତ୍ଵର ରାଜସ୍ଵ କର୍ମଚାରୀ
(ଖ) ସୁଲତାନୀ ରାଜତ୍ଵ ସମୟରେ ଏକ ଧର୍ମୀୟ କର
(ଗ) ସୁଲତାନୀ ରାଜତ୍ଵ ସମୟରେ କେତେକ ଗ୍ରାମ
(ଘ) ସୁଲତାନୀ ରାଜତ୍ଵ ସମୟରେ ଦଣ୍ଡ ବ୍ୟବସ୍ଥା
Answer:
(ଖ) ସୁଲତାନୀ ରାଜତ୍ଵ ସମୟରେ ଏକ ଧର୍ମୀୟ କର

୩୩ । ସୁଲତାନ୍ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ବ୍ୟାପାରରେ ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ରାଜସଭା ସହିତ ପରାମର୍ଶ କରୁଥିଲେ ?
(କ) ମଜୁଲିସ୍‌ -ଇ-ଖଲ୍ୱାତ୍
(ଖ) କାଜିରଲ୍ ଜାକତ୍
(ଗ) ବିରିଦ୍-ଇ-ମମଲିକ୍
(ଘ) ଓକିଲ-ଇ-ଦର
Answer:
(କ) ମଜୁଲିସ୍‌ -ଇ-ଖଲ୍ୱାତ୍

୩୪ । ଜିତଲ୍ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ?
(କ) ସୁଲତାନୀ ଯୁଗର ଏକ ତାମ୍ରମୁଦ୍ରା
(ଖ) ସୁଲତାନୀ ଯୁଗର ଏକପ୍ରକାର କର
(ଗ) ସୁଲତାନୀ ଯୁଗର ବ୍ୟବସାୟସ୍ଥଳୀ
(ଘ) ସୁଲତାନୀ ଯୁଗର ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ
Answer:
(କ) ସୁଲତାନୀ ଯୁଗର ଏକ ତାମ୍ରମୁଦ୍ରା

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 8 Objective Questions in Odia Medium

୩୫ । ଦିଲ୍ଲୀର ସୁଲତାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ କିଏ ସୈନ୍ୟବାହିନୀର ସାଂଗଠନିକ ଓ କାର୍ଯ୍ୟଦକ୍ଷତା ଉପରେ ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଇଥିଲେ ?
(କ) ଆଲ୍ଲାଉଦ୍ଦିନ୍ ଖୁଲ୍‌ଜୀ
(ଖ) ମହମ୍ମଦ ବିନ୍ ତୋଗଲୋକ
(ଗ) ଇଲ୍‌ତୁଡ୍‌ମିସ୍‌
(ଘ) ଫିରୋଜଶାହା ତୋଗଲୋକ
Answer:
(କ)ଆଲ୍ଲାଉଦ୍ଦିନ୍ ଖୁଲ୍‌ଜୀ

୩୬ । ସୁଲତାନୀ ରାଜତ୍ଵରେ ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ କର୍ମଚାରୀ ମାଜିଷ୍ଟ୍ରେଟଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ପାଦନ କରୁଥିଲେ ?
(କ) ଆରିଜ୍ -ଇ-ମମଲିକ୍
(ଖ) ଅମୀର-ଇ-କୋହି
(ଗ) ଅମୀର-ଇ-ଦାଦ୍
(ଘ) ଦିୱାନ୍-ଇ-କ୍ୱାଜା
Answer:
(ଗ) ଅମୀର-ଇ-ଦାଦ୍

୩୭ । ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ସୁଲତାନ୍ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରୁ ଅଙ୍ଗଚ୍ଛେଦନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଉଠାଇ ଦେଇଥିଲେ ?
(କ) ଇମିସ୍
(ଖ) ଆଲ୍ଲାଉଦ୍ଦିନ୍ ଖୁଲ୍‌
(ଗ) ବଲ୍‌ବନ୍
(ଘ) ଫିରୋଜଶାହା ତୋଗଲୋକ
Answer:
(ଘ) ଫିରୋଜଶାହା ତୋଗଲୋକ

୩୮ । ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ସୁଲତାନ ପ୍ରଥମେ ଭାରତୀୟ ମୁସଲମାନମାନଙ୍କୁ ଶାସନର ବିଭିନ୍ନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଉଥିଲେ ?
(କ) ଇଲ୍‌ତୁଡ୍‌ମିସ୍‌
(ଖ) ବଲ୍‌ବନ୍
(ଗ) ଆଲ୍ଲାଉଦ୍ଦିନ୍ ଖୁଲ୍‌
(ଘ)ଗିୟାସୁଦ୍ଦିନ୍ ଭୋଗଲୋକ
Answer:
(ଗ) ଆଲ୍ଲାଉଦ୍ଦିନ୍ ଖୁଲ୍‌

୩୯ । ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ସୁଲତାନଙ୍କ ସମୟରେ ବିଦେଶୀ ମୁସଲମାନମାନେ ଶାସନକ୍ଷେତ୍ରରେ ଅଧିକ ନିଯୁକ୍ତି ପାଇଥିଲେ ?
(କ) ମହମ୍ମଦ ତୋଗଲୋକ
(ଖ) ଗିୟାସୁଦ୍ଦିନ୍ ଭୋଗଲୋକ
(ଗ) ଫିରୋଜଶାହା ତୋଗଲୋକ
(ଘ) ଆଲ୍ଲାଉଦ୍ଦିନ୍ ଖୁଲ୍‌
Answer:
(କ) ମହମ୍ମଦ ତୋଗଲୋକ

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 8 Objective Questions in Odia Medium

୪୦ । ସୁଲତାନୀ ରାଜତ୍ଵ କାଳରେ ହିନ୍ଦୁ ସମାଜ ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ପ୍ରଥା ଉପରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଥୁଲା ?
(କ) ବାଲ୍ୟବିବାହ ପ୍ରଥା
(ଖ) ନରବଳୀ ପ୍ରଥା
(ଗ) ଜାତିପ୍ରଥା
(ଘ) ବିଧବା ବିବାହ ପ୍ରଥା
Answer:
(ଗ) ଜାତିପ୍ରଥା

B. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

୧। ସୁଲତାନୀ ଯୁଗରେ ସହରର ଲୋକମାନଙ୍କର ନୈତିକ ଚରିତ୍ର ଓ ବଜାର ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରୁଥିବା କର୍ମଚାରୀଙ୍କୁ _________ କୁହାଯାଉଥିଲା ।
Answer:
ମୋହତାସିବ୍

୨ । ମୁସଲମାନ ଓ ଅଣମୁସଲମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଯେଉଁ ଧର୍ମଯୁଦ୍ଧ ହୋଇଥିଲା ତାକୁ __________ କୁହାଯାଉଥ୍ଲା ।
Answer:
ଜିହାଦ୍

୩ । _________ ଥିଲେ ଆଫ୍ରିକାରୁ ଆସିଥିବା ପର୍ଯ୍ୟଟକ ଯିଏ ୧୩୩୪ରୁ ୧୩୪୨ ଖ୍ରୀ.ଅ. ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଭାରତ ପରିଭ୍ରମଣ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ଇବନ ବହୁତା

୪ । __________ ଥିଲେ ପର୍ତ୍ତୁଗୀଜ୍ ପରିବ୍ରାଜକ ଯିଏ ୧୫୦୦ରୁ ୧୫୧୨ ମସିହା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଭାରତ ପରିଭ୍ରମଣ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ଦୁଆରତେ ବରଦୋସା

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 8 Objective Questions in Odia Medium

୫ । ତ୍ରୟୋଦଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଶେଷ ଦଶନ୍ଧିରେ ଦକ୍ଷିଣ ଭାରତ ପରିଭ୍ରମଣ କରିଥିବା ଇଉରୋପୀୟ ପର୍ଯ୍ୟଟକ ଥିଲେ ________।
Answer:
ମାର୍କୋପୋଲୋ

୬ । ସୁଲତାନୀ ଯୁଗର ମୁସଲମାନ ପ୍ରଜାମାନେ ନିଜ ଜମି ପାଇଁ __________ ନାମକ ଭୂରାଜସ୍ଵ ସରକାରଙ୍କୁ ଦେଉଥିଲେ ।
Answer:
ଉସର

୭। ଜିଆଉଦ୍ଦିନ୍ ବାରାନୀ ଜଣେ ____________ ।
Answer:
ଐତିହାସିକ

୮ | ___________ ଦିଲ୍ଲୀରୁ ଦୌଲତାବାଦକୁ ରାଜଧାନୀ ସ୍ଥାନାଧି ର କରିଥିଲେ ।
Answer:
ମହମ୍ମଦ ବିନ୍ ତୋଗଲକ

୯ । ସୁଲତାନ୍ __________ ବିଖ୍ୟାତ କୁତବ୍‌ମିନାର କାମ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ।
Answer:
କୁତବୁଦ୍ଦିନ୍ ଆଇବାକ୍

୧୦ । ସୁଲତାନ୍ __________ ବିଖ୍ୟାତ କୁତବ୍‌ମିନାର୍‌ର ନିର୍ମାଣ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ଇଡ୍‌ମିସ୍

୧୧। __________ ପ୍ରତିମା ପୂଜା ପ୍ରତି ଏପରି ଅସହିଷ୍ଣୁ ହୋଇଥିଲେ ଯେ ହିନ୍ଦୁ ମନ୍ଦିର ଭାଙ୍ଗିଦେବା ପାଇଁ ଆଦେଶ ଦେଇଥିଲେ ।
Answer:
ସିକନ୍ଦର ଲୋଦୀ

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 8 Objective Questions in Odia Medium

୧୨ । __________ ଙ୍କ ସମୟରେ ବ୍ରାହ୍ମଣମାନଙ୍କ ଉପରେ ଜିଜିୟା କର ଲାଗୁ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
ଫିରୋଜଶାହା ତୋଗଲକ

୧୩ । ଖଲିଫାଙ୍କ ନାମରେ ____________ ପାଠ କରାଯାଉଥିଲା ।
Answer:
ଖୁଡ଼ିବା

୧୪ । ୱାଜିର୍‌ଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟକୁ ____________ କୁହାଯାଉଥ୍ଲା ।
Answer:
ଦିୱାନ୍-ଇ-ୱାଜରତ୍

୧୫ । ସୁଲତାନୀ ରାଜତ୍ଵ କାଳରେ __________ ମାନେ ନାଏବ୍, ୱାଲି ବା ମୁକ୍ତି ନାମରେ ପରିଚିତ ହେଉଥିଲେ ।
Answer:
ଗଭର୍ଣ୍ଣର

୧୬ । ବହିର୍ଦେଶ ସହିତ କୂଟନୀତିକ ସମ୍ପର୍କ ସ୍ଥାପନ କରିବା __________ ଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟ ଥିଲା ।
Answer:
ଦିୱାନ୍-ଇ- ରସାଲତ୍

୧୭ । ଦଶଜଣ ଅଶ୍ୱାରୋହୀ ସୈନିକଙ୍କ ମୁଖ୍ୟ ________ ଥିଲେ ।
Answer:
ସର-ଇ-ଖିଲ୍

୧୮ । ବିଚାର ବିଭାଗକୁ ________ ନାମରେ ଅଭିହିତ କରାଯାଇଥିଲା ।
Answer:
ଦିୱାନ୍-ଇ-କ୍ସାଜା

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 8 Objective Questions in Odia Medium

୧୯ । ମୁସଲିମ୍ ଆଇନ ଅନୁଯାୟୀ __________ କର ଦେଉ ନଥ‌ିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କର ମୁସଲମାନ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ ବାସ କରିବାର ଅଧ୍ୟାର ନଥାଏ ।
Answer:
ଜିଜିୟା

୨୦ । ମୁସ୍‌ଲିମ୍ ନୀତି ଅନୁଯାୟୀ ମୁସଲମାନମାନଙ୍କର କେବଳ ମାତ୍ର ଜଣେ ଶାସକ ଥାଆନ୍ତି ଏବଂ ସେ ହେଉଛନ୍ତି __________ ।
Answer:
ଖଲିଫା

୨୧। _________ ‘ନିଷ୍ଠାପର ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କର ନେତା’ ରୂପେ ଜଣାଶୁଣା ଥିଲେ ।
Answer:
ଖଲିଫା

୨୨ । ସୁଲତାନ୍‌ଙ୍କ ରାଜ୍ୟ _________ ର ନିର୍ଦେଶ ଅନୁଯାୟୀ ପରିଚାଳିତ ହେଉଥିଲା ।
Answer:
ଶାରୀଆତ୍

୨୩ । ସୁଲତାନଙ୍କ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ __________ ଶକ୍ତି ଉପରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଥିଲା ।
Answer:
ସାମରିକ

୨୪ । ସୁଲତାନ୍ ରାଜଧାନୀରେ ଅନୁପସ୍ଥିତ ଥ‌ିବା ସମୟରେ ____________ ଶାସନକାର୍ଯ୍ୟ ପରିଚାଳନା କରୁଥିଲେ ।
Answer:
ନାଏବ୍

୨୫ । ଆରିଜ୍-ଇ-ମମଲିକ୍ __________ ବିଭାଗର ମନ୍ତ୍ରୀ ଥିଲେ ।
Answer:
ସାମରିକ

୨୬ । ପଦାତିକ ସୈନ୍ୟଙ୍କୁ ________ କୁହାଯାଉଥ୍ଲା ।
Answer:
ପାୟକ

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 8 Objective Questions in Odia Medium

୨୭ । ___________ ପ୍ରାଦେଶିକ ସ୍ତରରେ ମକଦ୍ଦମା ବିଚାର କରୁଥିଲେ ।
Answer:
କାଜୀ

୨୮। __________ ଙ୍କ ରାଜତ୍ଵ କାଳରେ ବ୍ଲାଜା ଜାହାନ ନାମକ ଜଣେ ହିନ୍ଦୁ ବ୍ରାହ୍ମଣ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ହୋଇପାରିଥିଲେ ।
Answer:
ଫିରୋଜଶାହା ତୋଗଲକ

୨୯ । ଦୌଲତାବାଦର ଅନ୍ୟ ନାମ __________ ।
Answer:
ଦେବଗିରି

୩୦ । ସୁଲତାନୀ ଯୁଗରେ ସହରରେ ________ ଶାନ୍ତିଶୃଙ୍ଖଳା ସ୍ଥାପନ କରୁଥିଲେ ।
Answer:
କଟୱାଲ

୩୧ । ଆଲ୍ଲାଉଦ୍ଦିନ୍ ଖ୍ଜୀ ________ ଙ୍କୁ ନାଏବ ସୁଲତାନ୍ ପଦରେ ଅଭିଷିକ୍ତ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ମାଲିକ୍ କାଫୁର

୩୨ । ଦିଲ୍ଲୀ ସୁଲତାନ୍ ନିଜକୁ ________ ରୂପେ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ ।
Answer:
ବିଲ୍-ଇଲ୍ଲାହା

C. ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।

୧। ସୁଲତାନୀ ଯୁଗରେ ସହରରେ କିଏ ଶାନ୍ତିଶୃଙ୍ଖଳା ଦାୟିତ୍ଵରେ ଥିଲେ ?
Answer:
ସୁଲତାନୀଯୁଗରେ ସହରରେ କଟୱାଲ୍ ଶାନ୍ତିଶୃଙ୍ଖଳା ଦାୟିତ୍ଵରେ ଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 8 Objective Questions in Odia Medium

୨ । ପୋଲିସ୍ ବିଭାଗର ମୁଖ୍ୟ କ’ଣ କୁହାଯାଇଥିଲା ?
Answer:
ପୋଲିସ୍ ବିଭାଗର ମୁଖ୍ୟଙ୍କୁ କଲ କୁହାଯାଉଥିଲା ।

୩ । ସ୍କୁଲତାନୀ ରାଜତ୍ଵରେ କେଉଁ ଦୁଇଜଣ ସ୍କୁଲତାନ ଖଲିଫାଙ୍କୁ ସମ୍ମାନ ଦେଉ ନଥିଲେ ଏବଂ ନୈଷ୍ଠିକ ମୁସଲମାନମାନଙ୍କ ଶୋଷଣରୁ ପ୍ରଜାମାନଙ୍କୁ ମୁକ୍ତ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ସୁଲତାନ ଆଲ୍ଲାଉଦ୍ଦିନ୍ ଖୁଲ୍‌ ଏବଂ ସୁଲତାନ୍ ମୁବାରକ ଶାହା ଖଲିଫାଙ୍କୁ ସମ୍ମାନ ଦେଉ ନଥିଲେ ଏବଂ ନୈଷ୍ଠିକ ମୁସଲମାନମାନଙ୍କ ଶୋଷଣରୁ ପ୍ରଜାମାନଙ୍କୁ ମୁକ୍ତ କରିଥିଲେ ।

୪ । ସୁଲତାନ୍‌ଙ୍କ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ କାହାର ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଅନୁଯାୟୀ ପରିଚାଳିତ ହେଉଥୁଲା ?
Answer:
ସୁଲତାନ୍‌ଙ୍କ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ଶାରାର ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଅନୁଯାୟୀ ପରିଚାଳିତ ହେଉଥିଲା ।

୫। ସୁଲତାନୀ ଶାସନ ସମୟରେ କାହାକୁ ଜିମି କୁହାଯାଉଥିଲା ?
Answer:
ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ଅଣମୁସଲମାନମାନଙ୍କୁ ଜିମି କୁହାଯାଉଥିଲା ।

୬ । ଜେହାଦର ଅର୍ଥ କଣ ?
Answer:
ଯୁଦ୍ଧରେ ପ୍ରାଣବଳି ଦେଇ ସହିଦ୍ ହେବାକୁ ଉଲେମାମାନେ ମୁସଲିମ୍ ଯୁବକମାନଙ୍କୁ ଉତ୍ସାହିତ କରୁଥିଲେ, ଯାହାକୁ ଜେହାଦ୍ କୁହାଯାଉଥିଲା ।

୭ । ଦିଲ୍ଲୀ ସୁଲତାନ୍‌ମାନେ କେଉଁ ଶାସନ ଶୈଳୀ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଦିଲ୍ଲୀ ସୁଲତାନ୍‌ମାନେ ଆରବ ଓ ପାରସିକ ଶାସନ ଶୈଳୀ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।

୮। ଦିୱାନ୍-ଇ-ମୁସ୍ତଖରାଜ ବିଭାଗର କାମ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ଦିୱାନ୍-ଇ-ମୁସ୍ତଖରାଜ ବିଭାଗ କୃଷକ ବା ରାଜସ୍ୱ ଆଦାୟକାରୀମାନଙ୍କଠାରୁ ବଳକା ଅର୍ଥ ଆଦାୟ କରୁଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 8 Objective Questions in Odia Medium

୯ । ମହମ୍ମଦ ବିନ୍ ଭୋଗଲୋକଙ୍କ ସମୟରେ ପ୍ରଦେଶର ସଂଖ୍ୟା କେତୋଟି ଥିଲା ?
Answer:
ମହମ୍ମଦ ବିନ୍ ତୋଗଲୋକଙ୍କ ସମୟରେ ପ୍ରଦେଶର ସଂଖ୍ୟା ୨୩ ଥିଲା ।

୧୦ । ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ଗଭର୍ଣ୍ଣରମାନେ କେଉଁ ନାମରେ ପରିଚିତ ହୋଇଥିଲେ ?
Answer:
ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ଗଭର୍ଣ୍ଣରମାନେ ନାଏବ୍, ୱାଲି ବା ମୁକ୍ତି ନାମରେ ପରିଚିତ ହୋଇଥିଲେ ।

୧୧ । ସ୍କୁଲତାନୀ ସୈନ୍ୟମାନେ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିବା ଦୁଇଟି କମାଣର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ସୁଲତାନୀ ସୈନ୍ୟମାନେ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିବା ଦୁଇଟି କମାଣର ନାମ ହେଲା – ମଙ୍ଗୋନେଲ ଏବଂ ମଙ୍ଗନ ।

୧୨ । କେଉଁ ସୁଲତାନ, ସାମ୍ରାଜ୍ୟରୁ ଅଙ୍ଗଚ୍ଛେଦନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଉଠାଇ ଦେଇଥିଲେ ?
Answer:
ସୁଲତାନ ଫିରୋଜଶାହ ତୋଗଲୋକ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରୁ ଅଙ୍ଗଚ୍ଛେଦନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଉଠାଇ ଦେଇଥିଲେ ।

୧୩ । ଦାସବଂଶର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା କିଏ ?
Answer:
ଦାସବଂଶର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ଥିଲେ କୁତବୁଦ୍ଦିନ୍ ଆଇବାକ୍ ।

୧୪ । ଖୁଜୀ ବଂଶର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା କିଏ ?
Answer:
ଜଲାଲଉଦ୍ଦିନ୍ ଖୁଲ୍‌ ଖୁଲ୍‌ ବଂଶର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ଥିଲେ ।

୧୫ । ୱାଜିରଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟର ନାମ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ୱାଜିରଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟର ନାମ ‘ଦିୱାନ-ଇ-ୱାଜିରାତ’ ଥିଲା ।

୧୬ । ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ସାମରିକ ବିଭାଗ ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ କ’ଣ କୁହାଯାଉଥିଲା ?
Answer:
ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ସାମରିକ ବିଭାଗ ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ‘ଅରିଜ୍-ଇ-ମମ୍ଲିକ୍’ କୁହାଯାଉଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 8 Objective Questions in Odia Medium

୧୭ । ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ଧର୍ମ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ବ୍ୟାପାରରେ ମୁଖ୍ୟ କିଏ ଥିଲେ ?
Answer:
ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ଧର୍ମ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ବ୍ୟାପାରର ମୁଖ୍ୟଙ୍କୁ ‘ସଦର-ଉସ୍-ସଦର’ କୁହାଯାଉଥିଲା ।

୧୮ । ‘ଦିନ-ଇ-ଜ୍ଵାଜା’ କେଉଁ ବିଭାଗୀୟ ମନ୍ତ୍ରୀ ଥିଲେ ?
Answer:
‘ଦିୱାନ-ଇ-କ୍ୱାଜା’ ବିଚାର ବିଭାଗର ମୁଖ୍ୟ ଥିଲେ ।

୧୯ । ଗୁପ୍ତଚର ଓ ଡାକ ବିଭାଗର ମୁଖ୍ୟଙ୍କୁ କ’ଣ କୁହାଯାଉଥିଲା ?
Answer:
ଗୁପ୍ତଚର ଓ ଡାକ ବିଭାଗର ମୁଖ୍ୟଙ୍କୁ ‘ବରିଦ୍‌-ଇ-ମମ୍ଲିକ୍’ କୁହାଯାଉଥିଲା ।

୨୦ । ଇକ୍‌ତା କ’ଣ ?
Answer:
ସୁଲତାନୀ ସାମ୍ରାଜ୍ୟକୁ କେତୋଟି ‘ଇକ୍‌’ ବା ପ୍ରଦେଶରେ ବିଭକ୍ତ କରିଥିଲେ ।

୨୧ । ‘ସିକ୍’ର ଶାସନମୁଖ୍ୟଙ୍କୁ କ’ଣ କୁହାଯାଉଥିଲା ।
Answer:
‘ସିକ୍’ର ଶାସନମୁଖ୍ୟଙ୍କୁ ସିଦାର କୁହାଯାଉଥିଲା ।

D. ଭ୍ରମ ସଂଶୋଧନ କର ।

୧ । ସୁଲତାନ୍ ଆଲ୍ଲାଉଦ୍ଦିନ୍ ଖୁଲ୍‌ଜୀ ଏବଂ ମହମ୍ମଦ ବିନ୍ ତୋଗଲୋକ ଖଲିଫାଙ୍କୁ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦେଇଥିଲେ ।
Answer:
ସୁଲତାନ୍ ଆଲ୍ଲାଉଦ୍ଦିନ୍ ଖୁଲ୍‌ଜୀ ଏବଂ ମହମ୍ମଦ ବିନ୍ ତୋଗଲୋକ ଖଲିଫାଙ୍କୁ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦେଇ ନଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 8 Objective Questions in Odia Medium

୨ । ସୁଲତାନ୍‌ଙ୍କ ଦେହରକ୍ଷୀମାନଙ୍କୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବା ଦାୟିତ୍ଵରେ ଓକିଲ୍ସ-ଇ-ଦର୍‌ଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦିଆଯାଇଥିଲା ।
Answer:
ସୁଲତାନ୍‌ଙ୍କ ଦେହରକ୍ଷୀମାନଙ୍କୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବା ଦାୟିତ୍ଵରେ ସର୍-ଇ-ଜନ୍ଦରଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦିଆଯାଇଥିଲା ।

୩ । ସୁଲତାନୀ ଶାସନର ରାଜପରିବାର ଦାୟିତ୍ଵରେ ରହିଥିଲେ ଦିୱାନ-ଇ-ଅରିଜ୍ ।
Answer:
ସୁଲତାନୀ ଶାସନର ରାଜପରିବାର ଦାୟିତ୍ଵରେ ରହିଥିଲେ ଓକିଲ-ଇ-ଦର୍ ।

୪ । ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ଉପଦେଷ୍ଟା ମଣ୍ଡଳୀକୁ ଅମୀର-ଇ-ଶୀକାର କୁହାଯାଉଥିଲା ।
Answer:
ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ଉପଦେଷ୍ଟା ମଣ୍ଡଳୀକୁ ମଜଲିସ୍-ଇ-ଖଣତ କୁହାଯାଉଥିଲା ।

୫ । ସୁଲତାନ ମହମ୍ମଦ ବିନ୍ ତୋଗଲୋକ ‘ହୁଲିଆ’ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରଚଳନ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ସୁଲତାନ୍ ଆଲ୍ଲାଉଦ୍ଦିନ୍ ଖୁଲ୍‌ ହୁଲିଆ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରଚଳନ କରିଥିଲେ ।

୬ । ମୁସଲମାନମାନଙ୍କଠାରୁ ଆଦାୟ କରାଯାଉଥିବା ଭୂରାଜସ୍ଵର ନାମ ଜିଜିୟା ଥୁଲା, ଯାହା ଉତ୍ପନ୍ନ ଶସ୍ୟର ୧/୧୫ ଭାଗ ଥିଲା ।
Answer:
ମୁସଲମାନମାନଙ୍କଠାରୁ ଆଦାୟ କରାଯାଉଥିବା ଭୂରାଜସ୍ଵର ନାମ ଉସର ଥିଲା ଯାହା ଉତ୍ପନ୍ନ ଶସ୍ୟର ୧/୧୦ ଭାଗ ଥିଲା ।

୭ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ସହରରେ ସୁଲତାନ୍ ସଦର୍-ଉସ୍-ସଦର୍‌ ନାମକ ବିଚାରପତିଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଇଥିଲେ ।
Answer:
ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ସହରରେ ସୁଲତାନ୍ ମୀର୍-ଇ-ଦାଦ୍ ନାମକ ବିଚାରପତିଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଇଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 8 Objective Questions in Odia Medium

୮ | ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ଅଣମୁସଲମାନମାନଙ୍କୁ ମଦଦ୍-ଇ-ମାସ୍ ନାମକ ନିଷ୍କର ଜମି ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଉଥିଲା ।
Answer:
ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ଦରିଦ୍ର ମୁସଲମାନମାନଙ୍କୁ ମଦଦ୍-ଇ-ମାସ୍ ନାମକ ନିଷ୍କର ଜମି ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଉଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 12 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 History Solutions Chapter 12 ବ୍ରିଟିଶ୍ ଔପନିବେଶିକ ବିରୁଦ୍ଧରେ ବିଦ୍ରୋହ ସନ୍ନ୍ୟାସୀ ବିଦ୍ରୋହ, ଖୋର୍ଦ୍ଧା ବିଦ୍ରୋହ (୧୮୧୭), ସାନ୍ତାଳ ବିଦ୍ରୋହ (୧୮୫୬-୫୬), ମହାନ୍ ଭାରତୀୟ ବିଦ୍ରୋହ (୧୮୫୭) Short & Long Answer Questions

CHSE Odisha 12th Class History Chapter 12 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
A. ଦୁଇଟି | ତିନୋଟି ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

୧। କାନ୍‌ପୁରଠାରେ ବିଦ୍ରୋହର ନେତୃତ୍ଵ କିଏ ନେଇଥିଲେ ?
Answer:
କାନପୁରଠାରେ ବିଦ୍ରୋହର ନେତୃତ୍ଵ ନେଇଥିଲେ ଦ୍ଵିତୀୟ ବାଜିରାଓଙ୍କ ପୋଷ୍ୟପୁତ୍ର ନାନାସାହେବ ଏବଂ ତାଙ୍କର ମନ୍ତ୍ରୀ ତାନ୍ତିଆଟୋପେ । ସେ ଦ୍ଵିତୀୟ ବାହାଦୂରଶାହାଙ୍କୁ ସମ୍ରାଟ୍ ରୂପେ ମାନି ତାଙ୍କ ଅଧୀନସ୍ଥ ଏକ ଶାସକ ବୋଲି ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ । କାନପୁରର ଗୋରା ସୈନ୍ୟବାହିନୀ ତାଙ୍କ ନିକଟରେ ଆତ୍ମସମର୍ପଣ କରିଥିଲା । ସେଠାରେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କୁ ଗଣହତ୍ୟା କରାଯାଇଥିଲା ।

୨। ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁଙ୍କର ପୂରାନାମ କ’ଣ ଥିଲା ? ସେ କେଉଁମାନଙ୍କର ନେତୃତ୍ଵ ନେଇଥିଲେ ?
Answer:
ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁଙ୍କର ପୂରାନମ ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁ ବିଦ୍ୟାଧର ଭ୍ରମରବର ରାୟ ମହାପାତ୍ର ଥିଲା । ସେ ପାଇକମାନଙ୍କର ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ ।

୩ । ନାନାସାହେବ କାହିଁକି ବିଦ୍ରୋହୀ ସାଜିଥିଲେ ?
Answer:
ନାନାସାହେବ ପେଶବା ଦ୍ଵିତୀୟ ବାଜିରାଓଙ୍କ ପୋଷ୍ୟପୁତ୍ର ଥିଲେ । ରାଜସ୍ଵତ୍ଵ ଲୋପ ନୀତି ଅନୁସାରେ ତାଙ୍କୁ ପୈତୃକ ଉପାଧ୍ ଓ ଆର୍ଥିକ ଭତ୍ତାରୁ ବଞ୍ଚିତ ହେବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା । ୧୮୫୭ର ମହାନ୍ ବିଦ୍ରୋହ ଆରମ୍ଭ ହେବା ପରେ ସେ କାନପୁରଠାରେ ବିଦ୍ରୋହୀମାନଙ୍କର ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ । ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ପରାସ୍ତ ହେବା ପରେ ସେ ଆତ୍ମରକ୍ଷା ପାଇଁ ନେପାଳର ଘଞ୍ଚ ଅରଣ୍ୟକୁ ପଳାୟନ କରିଥିଲେ ।

୪। ଝାନ୍ସୀର ରାଣୀ ଲକ୍ଷ୍ମୀବାଈ କାହିଁକି ବିଦ୍ରୋହୀ ସାଜିଥିଲେ ?
Answer:
ଲର୍ଡ଼ ଡେଲହାଉସୀଙ୍କ ରାଜସ୍ଵତ୍ଵ ଲୋପ ନୀତି ଦ୍ଵାରା ଝାନ୍ସୀ ରାଜ୍ୟ ବ୍ରିଟିଶ୍ ସାମ୍ରାଜ୍ୟଭୁକ୍ତ ହେଲା । ରାଣୀ ଲକ୍ଷ୍ମୀବାଈଙ୍କ ସ୍ଵାମୀଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ତାଙ୍କ ପୋଷ୍ୟପୁତ୍ରଙ୍କୁ ସିଂହାସନରେ ବସିବାକୁ ଅନୁମତି ପ୍ରଦାନ କରାଗଲା ନାହିଁ । ଏହାକୁ ବିରୋଧ କରି ରାଣୀ ଲକ୍ଷ୍ମୀବାଈ ୧୮୫୭ ବିଦ୍ରୋହରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ ।

୫। ୧୮୫୭ର ବିଦ୍ରୋହକୁ କାହିଁକି ଭାରତୀୟ ଐତିହାସିକମାନେ ପ୍ରଥମ ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମ ବୋଲି କହିଥାନ୍ତି ?
Answer:
ଭାରତୀୟ ଐତିହାସିକମାନଙ୍କ ମତରେ, ବିଦେଶୀ ଶାସନ ଉଠାଇ ଦେବାପାଇଁ ଏହି ବିଦ୍ରୋହ ଥୁଲା ଦେଶପ୍ରେମୀ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କର ମହାନ୍ ଓ ବୀରତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ କାର୍ଯ୍ୟ । ଏହିପରି ଏକ ଗୌରବପୂର୍ଣ୍ଣ ଘଟଣାରେ ହିନ୍ଦୁ ଓ ମୁସଲମାନମାନେ ପାଦକୁ ପାଦ ମିଳାଇ ସେମାନଙ୍କୁ ଦୃଢ଼ ସ୍ଵାଧୀନତା ଫେରାଇ ଆଣିବାକୁ ଯୁଦ୍ଧ କରିଥିଲେ । ‘‘ହରହର ମହାଦେବ’’ ଏବଂ ‘ମାରେ ଫିରିଙ୍ଗିକୋ’’ ଧ୍ଵନିରେ ଭାରତ ପ୍ରକମ୍ପିତ ହୋଇଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 12 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୬। ଦଶମୀ ନାଗ କିଏ ? ସେମାନଙ୍କୁ ଇଂରେଜମାନେ କେଉଁ ଆଖ୍ୟା ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ବେଙ୍ଗଲର ସନ୍ନ୍ୟାସୀମାନଙ୍କୁ ଦଶମୀ ନାଗ କୁହାଯାଏ । ସେମାନଙ୍କୁ ଇଂରେଜମାନେ ଲୁଟେରା ଆଖ୍ୟା ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ ।

୭ । ଦ୍ଵିତୀୟ ବାହାଦୂର ଶାହାଙ୍କ ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:
ଦ୍ଵିତୀୟ ବାହାଦୂର ଶାହା ଥିଲେ ଶେଷ ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟ । ସିପାହି ବିଦ୍ରୋହ କାଳରେ ତାଙ୍କୁ ଭାରତର ସମ୍ରାଟ ବୋଲି ଘୋଷଣା କରାଯାଇଥିଲା । କିନ୍ତୁ ଇଂରେଜ ସେନାଧ୍ୟକ୍ଷ ନିକୋଲସନ୍ ଦିଲ୍ଲୀ ଅଧିକାର କରିବା ପରେ ତାଙ୍କୁ ବନ୍ଦୀ କରାଯାଇ ରେଙ୍ଗୁକୁ ପଠାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ତାଙ୍କର ଦୁଇ ପୁତ୍ରଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରାଯାଇଥିଲା । ୧୮୬୨ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ତାଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା ।

୮। ସାନ୍ତାମାନଙ୍କର ଅନ୍ୟନାମ କ’ଣ ଥିଲା ? କେଉଁ ଇଂରେଜ ଅଫିସର ସାନ୍ତାଳମାନଙ୍କର ବିଦ୍ରୋହକୁ ଦମନ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ସାନ୍ତାଳମାନଙ୍କର ଅନ୍ୟନାମ ଥିଲା ଖେରଓାର । ବ୍ରିଗେଡିୟର ଲିୟଙ୍କ ସାନ୍ତାଳମାନଙ୍କର ବିଦ୍ରୋହକୁ ଦମନ କରିଥିଲେ ।

୯। ସାନ୍ତାଳମାନଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ଜମିରେ କ’ଣ ଚାଷ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରାଯାଉଥିଲା ? ୧୮୩୩ ମସିହାରେ ପ୍ରଥମେ ଯେଉଁ ସାନ୍ତାଳ ବିଦ୍ରୋହ ହୋଇଥିଲା, ତା’ର ନାମ କ’ଣ ରଖାଯାଇଥିଲା ?
Answer:
ସାନ୍ତାଳମାନଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ଜମିରେ ନୀଳ ଚାଷ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରାଯାଉଥିଲା । ୧୮୩୩ ମସିହାରେ ପ୍ରଥମେ ଯେଉଁ ସାନ୍ତାଳ ବିଦ୍ରୋହ ହୋଇଥିଲା, ତା’ର ନାମ ଖେର ରଖାଯାଇଥିଲା ।

B. ପାଞ୍ଚଟି/ ଛଅଟି ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

୧ | ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ପାଇକ ବିରୋଧୀ ନୀତି ବିଷୟରେ ଲେଖ ।
Answer:
୧୮୦୫ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଖୋର୍ଦ୍ଧା ରାଜ୍ୟ ଇଂରେଜମାନେ ଅଧିକାର କଲାପରେ ମେଜର ଫ୍ଲେଚର ସାହେବ ଏହାର ପ୍ରଥମ ଇଂରେଜ ପ୍ରଶାସକ ରୂପେ ନିଯୁକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ । ସେ ଖୋର୍ଦ୍ଧାର ଶାସନଭାର ଗ୍ରହଣ କଲାପରେ ପାଇକମାନଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ କେତେଗୁଡ଼ିଏ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ପଦକ୍ଷେପ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ପାଇକ ସୈନ୍ୟମାନେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କର କୌଣସି ଦରକାରରେ ଆସିଲେ ନାହିଁ । ଅନ୍ୟ ପକ୍ଷରେ ସେମାନଙ୍କର ଦେଶପ୍ରାଣତା ବୈଦେଶିକ ଶାସନ ପାଇଁ ବିପଦ ବୋଲି ମନେକରାଗଲା । ତେଣୁ ଫ୍ଲେଚର ସାହେବ ପାଇକମାନଙ୍କ ପ୍ରତି କଠୋର ଓ ନିର୍ଭୟ ହେବା ସ୍ଵାଭାବିକ ଥିଲା । ପାଇକମାନଙ୍କର ନିଷ୍କର ଜାଗିରୀ ଛଡ଼ାଇ ନିଆଗଲା ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ଜମି ଉପରେ ଭୂ-ରାଜସ୍ୱ ଧାର୍ଯ୍ୟ କରାଗଲା । ରାଜସ୍ୱ ଆଦାୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ନିଯୁକ୍ତ ସରକାରୀ ରାଜସ୍ୱ କର୍ମଚାରୀମାନେ ପାଇକମାନଙ୍କ ଉପରେ ନାନା ଅତ୍ୟାଚାର କଲେ । ତା’ସାଙ୍ଗକୁ ପୋଲିସ୍ କର୍ମଚାରାଙ୍କର ଅକଥନୀୟ ଅତ୍ୟାଚାର ସେମାନଙ୍କୁ ସହିବାକୁ ପଡ଼ିଲା ।

ସେହି ସମୟରେ ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବାପାଇଁ ଯେଉଁ ବଙ୍ଗାଳୀମାନେ ଓଡ଼ିଶାରେ ନିଯୁକ୍ତ ଥିଲେ, ସେମାନେ ପାଇକମାନଙ୍କୁ ନାନା ଭାବରେ ଶୋଷଣ କରୁଥିଲେ ଏବଂ ନାନା କୌଶଳରେ ସେମାନଙ୍କର ଭୂ-ସମ୍ପତ୍ତି ଛଡ଼ାଇ ନେଉଥିଲେ । ଇଂରେଜମାନେ କଉଡ଼ି ପରିବର୍ତ୍ତେ ଟଙ୍କା ପଇସା ଆକାରରେ ରାଜସ୍ୱ ଆଦାୟ କଲେ । ଯେଉଁ ପାଇକମାନେ ରାଜସ୍ବ ଦେବାରେ ଆଦୌ ଅଭ୍ୟସ୍ତ ନଥିଲେ ସେମାନେ ରାଜସ୍ବ ପାଇଁ ଟଙ୍କା ଯୋଗାଡ଼ ସକାଶେ ମହାଜନମାନଙ୍କର ଦ୍ବାରସ୍ଥ ହେଲେ । ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ଲବଣ ନୀତି ଫଳରେ ପାଇକମାନଙ୍କଠାରୁ ଲୁଣ ତିଆରି କରିବା ଅଧ୍ୟାର କାଢ଼ିନେଲେ । ଏହାଦ୍ୱାରା ପାଇକମାନେ ପୈତୃକ ଜୀବିକାରୁ ବଞ୍ଚିତ ହୋଇ ଦୁଃଖ ଓ ଅନଟନରେ ପଡ଼ିଲେ । ଏହିପରିଭାବେ ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ପାଇକ ବିରୋଧୀ ନୀତି ଯୋଗୁଁ ପାଇକମାନେ ଦଳିତ ଓ ନିଷ୍ପେସିତ ହୋଇ ରହିଥିଲେ । ଇଂରେଜ ଶାସନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସେମାନେ ଅସନ୍ତୁଷ୍ଟ ଓ ଉତ୍ତେଜିତ ଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 12 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୨। ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁ ରୋଡ଼ଙ୍ଗ ଜିଲ୍ଲାର ଜମିଦାରୀ କିପରି ହରାଇଥିଲେ ?
Answer:
ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁ ରୋଡ଼ଙ୍ଗ ଜିଲ୍ଲାର ଅଧିକାରୀ ଥିଲେ ଏବଂ ୧୮୦୪-୧୮୦୫ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଜଗବନ୍ଧୁ ରୋଡ଼ଙ୍ଗ ଜିଲ୍ଲାର ମାଲିକାନା ପାଇଁ ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ସହିତ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ କରି ନେଇଥିଲେ । ଇତିମଧ୍ୟରେ କୃଷ୍ଣପ୍ରସାଦ ସିଂହ ନାମକ ଜଣେ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ବଙ୍ଗାଳୀ ବ୍ୟକ୍ତି ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁଙ୍କ ରୋଡ଼ଙ୍ଗ କିଲ୍ଲା ଅଧିକାର କରିନେବା ପାଇଁ ଉଦ୍ୟମ ଚଳାଇଥିଲେ । ତାଙ୍କର ଭାଇ ଗୌରହରି ସିଂହ ପୁରୀର ତହସିଲଦାର ରୂପେ ରାହଙ୍ଗ ସମେତ କେତେକ ପରଗଣାର ରାଜସ୍ୱ ଆଦାୟ ଦାୟିତ୍ଵରେ ଅବସ୍ଥାପିତ ଥିଲେ । ଏହି ଦୁଇ ସିଂହ ମିଳିତ ହୋଇ ବକ୍ସିଙ୍କ ରୋଡ଼ଙ୍ଗ କିଲ୍ଲା ଛଡ଼ାଇନେବାପାଇଁ ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ର କରୁଥିଲେ । ୧୮୦୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରୁ ୧୮୦୯ ଖ୍ରୀ.ଅ. ମଧ୍ଯରେ ରାହଙ୍ଗ ପରଗଣାର ରାଜସ୍ୱ ଅଧିକାର ଜଣେ ବଙ୍ଗାଳୀ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ନିଲାମରେ ଦିଆଗଲା ! କୃଷ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ସିଂହ ୧୮୧୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ସେହି ପରଗଣାକୁ କ୍ରୟ କରି ତାହାର ଜମିଦାର ହେଲେ ।

ସେହି ସମୟରେ ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁ ତାଙ୍କର ରୋଡ଼ଙ୍ଗ ଜିଲ୍ଲାର ରାଜସ୍ୱ ପୁରୀ କଲେକ୍ଟରଙ୍କ ରାଜକୋଷରେ ସିଧାସଳଖ ଜମା କରୁଥିଲେ; ମାତ୍ର ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁଙ୍କୁ ପ୍ରତାରଣା କରାଯାଇ ରାହଙ୍ଗର ତହସିଲଦାର ଗୌରହରି ସିଂହ ଆପଣାର ରାଜସ୍ୱ ବିବରଣୀରେ ରୋଡ଼ଙ୍ଗ ଜିଲ୍ଲା ରାହଙ୍ଗ ପରଗଣାର ଅନ୍ତର୍ଗତ ବୋଲି ଲେଖାଇ ନେଇଥିଲେ । ରୋଡ଼ଙ୍ଗ ରାହଙ୍ଗର ସନ୍ନିହିତ ହୋଇଥିବାରୁ ଏହା ଅସ୍ଵାଭାବିକ ଜଣାଗଲା ନାହିଁ; ମାତ୍ର ଏହାଦ୍ଵାରା ରାହଙ୍ଗର ଜମିଦାର କୃଷ୍ଣପ୍ରସାଦ ସିଂହଙ୍କ ଆଧୂପତ୍ୟ ରୋଡ଼ଙ୍ଗ ଉପରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହେଲା ଏବଂ ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁ ରୋଡ଼ଙ୍ଗ ଜିଲ୍ଲାର ମାଲିକାନା ସ୍ୱତ୍ୱରୁ ବଞ୍ଚିତ ହେଲେ । ଏହିପରିଭାବେ ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁ ରୋଡ଼ଙ୍ଗ ଜିଲ୍ଲା ହରାଇଥିଲେ ଏବଂ ଏହାକୁ ବଙ୍ଗାଳୀ ଜମିଦାରଙ୍କ କବଳରୁ ପୁନରୁଦ୍ଧାର ପାଇଁ ଅକ୍ଷମ ହେବାରୁ ୧୮୧୭ ଖ୍ରୀ.ଅ. ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହର ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ ।

୩ । ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହ ବିଫଳ ହେବାର କାରଣ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
୧୮୧୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହ ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁଙ୍କ ନେତୃତ୍ଵରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ଏହା ଇଂରେଜ ଶାସନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଖୋର୍ଦ୍ଧାର ପାଇକମାନଙ୍କର ପ୍ରଥମ ଗଣ ଆନ୍ଦୋଳନ ଥିଲା; ମାତ୍ର ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କର କଠୋର ଦମନମୂଳକ ନୀତି ଫଳରେ ଏହି ବିଦ୍ରୋହ ବିଫଳ ହୋଇଥିଲା । ଇଂରେଜ ସରକାର ଦୃଢ଼ ସାମରିକ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନଦ୍ୱାରା ଅନେକ ବିଦ୍ରୋହୀଙ୍କୁ ଗିରଫ କରାଗଲା ଏବଂ ସେମାନଙ୍କୁ କଠୋର ଦଣ୍ଡରେ ଦଣ୍ଡିତ କରାଗଲା । ଏହାପରେ ଇଂରେଜ ସରକାର ଶାନ୍ତି ନୀତି ଅବଲମ୍ବନ କରି ଘୋଷଣାକଲେ ଯେ ବିଦ୍ରୋହୀମାନେ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ଆତ୍ମସମର୍ପଣ କଲେ ସେମାନଙ୍କୁ କ୍ଷମା ପ୍ରଦାନ କରାଯିବ । ଏହାଦ୍ଵାରା ଅନେକ ବିଦ୍ରୋହୀ ପ୍ରଲୋଭିତ ହୋଇ ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ନିକଟରେ ଆତ୍ମସମର୍ପଣ ପାଇଁ ରାଜି ହେଲେ ।

୧୮୨୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ନୟାଗଡ଼ ରାଜା ବିନାୟକ ସିଂହ ମାନ୍ଧାତାଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁପରେ ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁ ନୂତନ ନୟାଗଡ଼ ରାଜାଙ୍କ ସାହାଯ୍ୟ ଓ ସମର୍ଥନ ହରାଇଲେ । ନୟାଗଡ଼ର ନୂତନ ରାଜା ବ୍ରଜବନ୍ଧୁ ସିଂହ ମାନ୍ଧାତା ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଆନୁଗତ୍ୟ ସ୍ବୀକାର କରି ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁଙ୍କୁ ଧରାଇଦେବାପାଇଁ ଯଥାଶକ୍ତି ଉଦ୍ୟମ କଲେ । ପୁନଶ୍ଚ ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ଦୃଢ଼ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଯୋଗୁଁ ଅନେକ ଦେଶୀୟ ରାଜାମାନେ ଶଙ୍କିତ ହୋଇ ରହିଲେ । ବିଦ୍ରୋହୀମାନଙ୍କ ପ୍ରତି ଜନସାଧାରଣଙ୍କର ଗୁପ୍ତ ସମର୍ଥନ ମଧ୍ଯ କ୍ରମେ ହ୍ରାସପାଇଲା । ଏହାପରେ ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁ ଅନଜ୍ୟୋପାୟ ହୋଇ ଆତ୍ମସମର୍ପଣ କଲେ ଏବଂ ୧୮୨୫ ଖ୍ରୀ.ଅ. ମେ ୨୭ ତାରିଖ ଦିନ କଟକ ଆସି ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ସହିତ ଏକ ଚୁକ୍ତିନାମା ସ୍ବାକ୍ଷରିତ କଲେ । ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁଙ୍କ ଆତ୍ମସମର୍ପଣ ସହ ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହର ଅବସାନ ଘଟିଲା ।

୪ । ୧୮୫୭ ବିଦ୍ରୋହର ଫଳାଫଳଗୁଡ଼ିକ ସଂକ୍ଷେପରେ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
୧୮୫୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ବିଦ୍ରୋହ ପରେ ଭାରତରୁ କମ୍ପାନୀ ଶାସନର ଅବସାନ ଘଟିଥିଲା । ଭାରତର ଶାସନଭାର ଇଂଲଣ୍ଡର ରାଜା ବା ରାଣୀଙ୍କ ହାତରେ ଅର୍ପଣ କରାଗଲା । ଇଂଲଣ୍ଡର ଶାସକ ତାଙ୍କ ମନ୍ତ୍ରୀପରିଷଦର ଜଣେ ସଦସ୍ୟଙ୍କୁ ଭାରତର ଶାସନମୁଖ୍ୟ କରି ପଠାଇଲେ । ତାଙ୍କୁ ଭାଇସ୍‌ୟ କୁହାଗଲା । ବ୍ରିଟିଶ ସୈନ୍ୟବାହିନୀର ପୁନର୍ଗଠନ କରାଗଲା । ବଙ୍ଗଳା ରେଜିମେଣ୍ଟକୁ ଉଚ୍ଛେଦ କରାଯାଇ ନୂତନ ଭାବରେ ଗୁର୍ଗା, ଶିଖ, ଜାଠ ଆଦି ରେଜିମେଣ୍ଟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଗଲା । ରାଣୀ ଭିକ୍ଟୋରିଆଙ୍କ ଘୋଷଣାପତ୍ର ଅନୁସାରେ, ଇଂରେଜମାନେ ପୂର୍ବପରି ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ଧର୍ମ, ସଂସ୍କୃତି ଓ ସମାଜ ଉପରେ ହସ୍ତକ୍ଷେପ କରିପାରିବେ ନାହିଁ ବୋଲି ସ୍ପଷ୍ଟ ହେଲା । ଏହି ବିଦ୍ରୋହ ପରେ ଭାରତୀୟମାନେ ଜାତୀୟ ଜାଗରଣରେ ଉଦବୃଦ୍ଧ ହୋଇ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ଭାରତର ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମ ପାଇଁ ଅଣ୍ଟା ଭିଡ଼ିଥିଲେ ।

୫। ୧୮୫୭ ବିଦ୍ରୋହର ଅର୍ଥନୈତିକ କାରଣ ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:
ଉ- ଇଂରେଜମାନଙ୍କର ଭାରତ ଅଧିକାର କରିବାର ମୂଳ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା ଅର୍ଥନୈତିକ ଶୋଷଣ । ଏହି ଶୋଷଣ ନୀତି ବିଭିନ୍ନ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଉଥିଲା । ୧୭୫୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.ର ପଲାସୀ ଯୁଦ୍ଧ ପରେ ବହୁ ଦେଶୀୟ ରାଜ୍ୟକୁ କ୍ରମଶଃ ବ୍ରିଟିଶ ସରକାର ଅଧିକାର କରିଥିଲେ । ଏହାଫଳରେ ରାଜା ଓ ରାଜକର୍ମଚାରୀଙ୍କଠାରୁ ଆରମ୍ଭକରି ରାଜାଙ୍କ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ବେକାର ହୋଇଯାଇଥିଲେ । ଅର୍ଥ ଓ ପ୍ରତିପତ୍ତି ହରାଇ ସେମାନେ ଅସହ୍ୟ ଦୁଃଖ ଭୋଗ କରିବାକୁ ଲାଗିଲେ । ଇଂରେଜମାନେ ଭାରତରୁ କଞ୍ଚାମାଲ ଶସ୍ତାରେ ନେଇ ସେଥୁରୁ ଉତ୍ପାଦିତ ଦ୍ରବ୍ୟକୁ ଚଢ଼ା ଦାମ୍ରେ ଏଠାରେ ବିକ୍ରି କରୁଥିଲେ । ଏହାଦ୍ଵାରା ଭାରତର ବ୍ୟବସାୟୀ ଗୋଷ୍ଠୀ କ୍ଷତି ସହିବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଦେଶୀୟ ଶିଳ୍ପଗୁଡ଼ିକ ବନ୍ଦ ହୋଇଯାଇଥିଲା । ଇଂରେଜ ସରକାର ଜମିଦାରୀ ପ୍ରଥା ଉଚ୍ଛେଦ କରିବା ଫଳରେ ପ୍ରତିପତ୍ତିଶାଳୀ ଲୋକମାନେ ଦରିଦ୍ର ଓ ନିଃସ ହୋଇପଡିଥିଲେ । ଏହି ସମସ୍ତ କାରଣ ପାଇଁ ଅର୍ଥନୈତିକ ଅସନ୍ତୋଷ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା ।

୬। ସିପାହି ବିଦ୍ରୋହର ଆଶୁ କାରଣ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ସିପାହିମାନଙ୍କ ପୁଞ୍ଜୀଭୂତ ଅସନ୍ତୋଷର ବାରୁଦଗଦାରେ ଅଗ୍ନିସଂଯୋଗ କରିଥିଲା ଏନ୍‌ଫିଲ୍ଡ ବନ୍ଧୁକର ପ୍ରଚଳନ । ଏହାହିଁ ଥିଲା ସିପାହି ବିଦ୍ରୋହର ଆଶୁ କାରଣ । ୧୮୫୬ରେ କମ୍ପାନୀର ସୈନ୍ୟବାହିନୀରୁ ‘ବ୍ରାଉନ୍ସେସ୍’ ନାମକ ପୁରାତନ ବନ୍ଧକ ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରାଯାଇ ତା’ ସ୍ଥାନରେ ଏନ୍‌ଫିଲ୍‌ଡ ବନ୍ଧୁକର ପ୍ରଚଳନ କରାଯାଇଥିଲା । ଏହି ବନ୍ଧୁକରେ ଗୁଳି ଭଭି କରିବାକୁ ହେଲେ ଗୁଳିଥ‌ିବା ଟୋଟାର ଅଗ୍ରଭାଗକୁ ଦାନ୍ତରେ ଛିଡ଼ାଇ ଗୁଳିକୁ ବାହାର କରିବାକୁ ହେଉଥିଲା ଏବଂ ବନ୍ଧୁକରେ ଭର୍ତ୍ତି କରାଯାଇ ଫୁଟାଯାଉଥିଲା । ଏହି ସମୟରେ ଜନରବ ପ୍ରଚାରିତ ହୋଇଥିଲା ଯେ ଗୁଳିର ଟୋଟାରେ ଗାଈ ଓ ଘୁଷୁରି ଚର୍ବି ପ୍ରଲେପିତ ହୋଇଛି । ଏଣୁ ଏହାକୁ ବ୍ୟବହାର କଲେ ନିଜର ଧର୍ମ ନଷ୍ଟ ହେବ ବୋଲି ଜାଣି ହିନ୍ଦୁ ଓ ମୁସଲମାନମାନେ ଖୁବ୍ ଉତ୍ତେଜିତ ହୋଇପଡ଼ିଥିଲେ । ଯେଉଁ ସିପାହିମାନେ ଏହି ବନ୍ଧୁକ ବ୍ୟବହାର କରିବାକୁ ମନାକଲେ, ସେମାନଙ୍କୁ କଠୋର ଦଣ୍ଡରେ ଦଣ୍ଡିତ କରାଯାଇଥିଲା । ଫଳରେ ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୯ ତାରିଖ ୧୮୫୭ ମସିହାରେ ବିଦ୍ରୋହର ପ୍ରଥମ ସ୍ତଲିଙ୍ଗ ଦେଖାଦେଇଥିଲା ବଙ୍ଗଦେଶର ବାରାଜପୁର ସେନାଛାଉଣୀରେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 12 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୭ | ସାନ୍ତାଳ ବିଦ୍ରୋହର ଫଳାଫଳମାନ ଲେଖ ।
Answer:
ସାନ୍ତାଳ ବିଦ୍ରୋହ ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟିଭଙ୍ଗୀର ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିଥିଲା । ସେମାନେ ସାନ୍ତାଳମାନଙ୍କୁ ଶୋଷଣରୁ ରକ୍ଷା କରିବାପାଇଁ ପ୍ରଚେଷ୍ଟା ଆରମ୍ଭ କରିଦେଲେ । ସାନ୍ତାଳ ପରଗଣା ସୃଷ୍ଟି କରାଯାଇ ତାହାର ଶାସନଭାର ସ୍ଥାନୀୟ କଲେକ ରଙ୍କ ଉପରେ ନ୍ୟସ୍ତ କରାଗଲା । ‘କାମାଉତି’ ବା ଗୋତି ପ୍ରଥାର ବିଲୋପ କରାଗଲା । ସାନ୍ତାଳମାନଙ୍କୁ ଦାରୋଗା କଲେକ ରଙ୍କ ଉପରେ ନ୍ୟସ୍ତ କରାଗଲା । ‘କାମାଭତି’ ବା ଗୋତି ପ୍ରଥାର ବିଲୋପ କରାଗଲା । ସାନ୍ତାଳମାନଙ୍କୁ ଦାରୋଗା ଇଂରେଜ ସରକାର ଆପତତଃ ମାନି ନେଇଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କ ବନ୍ୟଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟ ବିକ୍ରି କରିବାପାଇଁ ବଜାର ସୃଷ୍ଟି କରାଗଲା ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ଆର୍ଥିକ ଅବସ୍ଥାର ଉନ୍ନତି ଆଣିବାପାଇଁ ପ୍ରୟାସ କରାଗଲା । ମୋଟ ଉପରେ ସାନ୍ତାଳମାନଙ୍କର ସର୍ବାଙ୍ଗୀନ ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଇଂରେଜ ସରକାର ଚେଷ୍ଟା କରିଥଲା ।

୮| ୧୮୫୭ ବିଦ୍ରୋହରେ ରାଣୀ ଲକ୍ଷ୍ମୀବାଈଙ୍କ ଭୂମିକା କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ରାଣୀ ଲକ୍ଷ୍ମୀବାଈ ଝାନ୍ସୀର ଶାସକ ଗଙ୍ଗାଧର ରାଓଙ୍କ ପତ୍ନୀ ଥିଲେ । ଅପୁତ୍ରିକ ଥିବାରୁ ସେ ଆନନ୍ଦ ରାଓଙ୍କୁ ପୋଷ୍ୟପୁତ୍ରଭାବେ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ମାତ୍ର ଗଙ୍ଗାଧର ରାଓଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁପରେ ସିଂହାସନ ପାଇଁ ତାଙ୍କ ପୋଷ୍ୟପୁତ୍ରର ଦାବିକୁ ଲର୍ଡ ଡେଲ୍ହାଉସୀ ଅଗ୍ରାହ୍ୟ କରିଦେଇଥିଲେ । ସେ ରାଜ୍ୟସ୍ଵତ୍ଵ ଲୋପନୀତି ପ୍ରୟୋଗ କରି ଝାନ୍ସୀକୁ ଇଂରେଜି ସାମ୍ରାଜ୍ୟଭୁକ୍ତ କରିଥିଲେ । ଏହାର ପ୍ରତିବାଦରେ ଲକ୍ଷ୍ମୀବାଈ ସିପାହି ବିଦ୍ରୋହରେ ଯୋଗଦେଇ ଝାନ୍ସୀ ଠାରେ ସିପାହିମାନଙ୍କର ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ । ତାନ୍ତିଆ ତୋପେ ଏ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଲକ୍ଷ୍ମୀବାଈଙ୍କୁ ସହଯୋଗ କରିଥିଲେ । ଅସୀମ ବୀରତ୍ଵର ସହ ଯୁଦ୍ଧକରି ରାଣୀ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ । ବିଶେଷକରି ଜଣେ ବୀରା ରମଣୀଭାବେ ସେ ଇତିହାସ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ।

୯। ସିପାହୀ ବିଦ୍ରୋହର ନାନାସାହେବଙ୍କ ଭୂମିକା କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
୧୮୫୭ ମସିହାର ବିଦ୍ରୋହରେ ନାନାସାହେବ ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ସେ ଥିଲେ ପେଶବା ଦ୍ଵିତୀୟ ବାଜିରାଓଙ୍କର ପୋଷ୍ୟପୁତ୍ର । ଲର୍ଡ ଡେଲ୍‌ହାଉସୀଙ୍କ ରାଜ୍ୟସ୍ଵତ୍ୱଲୋପ ନୀତିର ଶିକାର ହୋଇ ନାନାସାହେବ କାନପୁରରେ ବିଦ୍ରୋହର ନେତୃତ୍ବ ନେଇଥିଲେ । ନାନାସାହେବ ଦ୍ବିତୀୟ ବାହାଦୁରଶାହାଙ୍କୁ ସମ୍ରାଟ ରୂପେ ମାନି ତାଙ୍କ ଅଧୀନସ୍ଥ ଏକ ଶାସକ ବୋଲି ନିଜକୁ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ । ନାନାଙ୍କ ପ୍ରବଳ ପରାକ୍ରମ ଆଗରେ କାନପୁରର ଗୋରା ସୈନ୍ୟବାହିନୀ ଆତ୍ମସମର୍ପଣ କରିବାକୁ ବାଧ ହୋଇଥିଲେ । ଶେଷରେ ଇଂରେଜ ସେନାବାହିନୀ ହାତରେ ନାନାସାହେବ ପରାସ୍ତ ହୋଇ ନେପାଳର ଦୁର୍ଗମ ଅରଣ୍ୟକୁ ପଳାୟନ କରିଥିଲେ ।

୧୦ । ବୀର ସୁରେନ୍ଦ୍ର ସାଏଙ୍କ ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:
୧୮୫୭ ଖ୍ରୀ.ଅ. ବିଦ୍ରୋହର ପ୍ରତିଧ୍ଵନି ଓଡ଼ିଶାର ମାଟିରେ ଶୁଣାଯାଇଥିଲା । ଓଡ଼ିଶାରେ ଏହି ବିଦ୍ରୋହର ଅଗ୍ରସାରଥୀ ଥିଲେ ବୀର ସୁରେନ୍ଦ୍ର ସାଏ । ସେ ଇଂରେଜ ଶାସନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସମ୍ବଲପୁରଠାରେ ବିଦ୍ରୋହ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ । ସେ ବୃଦ୍ଧ ନାରାୟଣ ରାଓଙ୍କ ପୋଷ୍ୟପୁତ୍ର ଥିଲେ । ମାତ୍ର ଡେଲହାଉସୀ ରାଜ୍ୟସ୍ଵତ୍ଵ ଲୋପ ନୀତି ପ୍ରୟୋଗ କରି ସମ୍ବଲପୁରକୁ ଇଂରେଜ ସାମ୍ରାଜ୍ୟଭୁକ୍ତ କରିବାରୁ ସୁରେନ୍ଦ୍ର ସାଏ ନିଜର ପ୍ରତିପରି ଓ ପଦମର୍ଯ୍ୟାଦା ହରାଇଥିଲେ । ଏଥିରେ କ୍ଷୁବ୍‌ଧ ହୋଇ ସୁରେନ୍ଦ୍ର ସାଏ ବିଦ୍ରୋହରେ ଭାଗ ନେଇଥିଲେ ଏବଂ ଶେଷରେ ବନ୍ଦୀ ଅବସ୍ଥାରେ ଅସୁରଗଡ଼ ଦୁର୍ଗରେ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 12 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

ଦୀର୍ଘ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

୧। ଅଷ୍ଟାଦଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଅନ୍ତିମ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଭାରତର ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ ଭାଗରେ ହୋଇଥିବା ସନ୍ନ୍ୟାସୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ସମ୍ପର୍କରେ ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
Answer:
ଭାରତରେ ସନ୍ନ୍ୟାସୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ଏକ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଏବଂ ସ୍ପର୍ଶକାତର ଘଟଣା ଅଟେ । ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ମାର୍ଗରୁ ଓହରି ଆସି ସନ୍ନ୍ୟାସୀମାନେ ବିଦ୍ରୋହ କରିବା ଏକ ବିରଳ ଘଟଣା । ୧୭୬୪ ମସିହାର ବକ୍‌ସାର ଯୁଦ୍ଧରେ ବିଜୟଲାଭ କରି ବେଙ୍ଗଲ, ବିହାର ଓ ଓଡ଼ିଶାରୁ ରାଜସ୍ୱ ଆଦାୟ କରିବାର ଅଧ‌ିକାର ବ୍ରିଟିଶ୍ ପାଇଥିଲା । ଏପରି ଏକ ସମୟରେ ଅଷ୍ଟାଦଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଦ୍ଵିତୀୟାର୍ଦ୍ଧରେ ବେଙ୍ଗଲରେ ସନ୍ନ୍ୟାସୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ମୁଣ୍ଡ ଟେକିଥିଲା । ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଉଭୟ ହିନ୍ଦୁ ଓ ମୁସଲମାନ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକବାଦୀ ସାଧୁମାନେ ପର୍ଯ୍ୟାୟକ୍ରମେ ତୀବ୍ର କରିଥିଲେ । ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ମଧ୍ଯ ଫକୀର-ସନ୍ନ୍ୟାସୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ମଧ୍ୟ କହାଯାଏ । ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ ମୁଖ୍ୟତଃ ଜଳପାଇଗୁଡ଼ିରୁ ମୁର୍ଶିଦାବାଦ ଏବଂ ବୈକୁଣ୍ଠପୁରର ନିକଟବର୍ତ୍ତୀ ଜଙ୍ଗଲରେ ସଂଘଟିତ ହୋଇଥିଲା ।

ଐତିହାସିକମାନେ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନର କାରଣକୁ ନେଇ କେବଳ ମତପାର୍ଥକ୍ୟ କରି ନଥିଲେ; ବରଂ ଭାରତ ଇତିହାସରେ ଏହିଭଳି ଆନ୍ଦୋଳନର ଗୁରୁତ୍ଵକୁ ନେଇ ମଧ୍ୟ ଭିନ୍ନ ମତ ପୋଷଣ କରିଥିଲେ । କେତେକ ଐତିହାସିକ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ବୈଦେଶିକ ଶାସନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମଭାବେ ଅଭିହିତ କରିଥିଲେ । ଏହାର କାରଣ ଦର୍ଶାଇ ସେମାନେ ମତ ଦେଇଥିଲେ ଯେ ବକ୍‌ସାର ଯୁଦ୍ଧରେ ବିଜୟଲାଭ କରି କମ୍ପାନୀ ସରକାର ରାଜସ୍ୱ ଆଦାୟ କରିବାରୁ ତାହା ବିରୁଦ୍ଧରେ ସନ୍ନ୍ୟାସୀମାନେ ବିଦ୍ରୋହ କରିଥିଲେ । ୧୭୭୦ ମସିହାର ବେଙ୍ଗଲ ଦୁର୍ଭିକ୍ଷ ପରେ ଜନସଂଖ୍ୟା ହ୍ରାସ ଓ ମୃତ୍ୟୁକୁ ନେଇ କ୍ରୋଧୀ ଦସ୍ୟୁମାନେ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ କରିଥିଲେ ବୋଲି କେତେକ ଐତିହାସିକ ମତଦେଇଥା’ନ୍ତି ।

ସନ୍ନ୍ୟାସୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ତିନୋଟି ଅଲଗା ଅଲଗା ଘଟଣାକୁ ନେଇ ହୋଇଥିଲା । ପ୍ରଥମ ଘଟଣା ଥିଲା ଏକ ବୃହତ୍ ସନ୍ନ୍ୟାସୀ ଦଳକୁ ନେଇ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ ଘଟିଥିଲା । ହିନ୍ଦୁ ସନ୍ନ୍ୟାସୀମାନେ ଉତ୍ତର ଭାରତରୁ ଆସି ବଙ୍ଗପ୍ରଦେଶର ବିଭିନ୍ନ ତୀର୍ଥସ୍ଥାନ ଏବଂ ମନ୍ଦିର ଭ୍ରମଣ କରୁଥିଲେ । ପ୍ରଚଳିତ ପ୍ରଥାନୁଯାୟୀ ଏହି ସନ୍ନ୍ୟାସୀମାନେ ବାଟରେ ଯିବାବେଳେ ଗାଁ ମୁଖୁଆ, ଜମିଦାର ଏବଂ ଧନୀ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କଠାରୁ ଏକ ଧର୍ମ କର ସଂଗ୍ରହ କରୁଥିଲେ । ଭଲ ଆର୍ଥିକ ଥ‌ିବା ଗାଁ ମୁଖ୍ୟ ଏବଂ ଜମିଦାରମାନେ ସାଧାରଣତଃ କର ଦେଉଥିଲେ; କିନ୍ତୁ କମ୍ପାନୀ ଶାସନ ହେବାଦ୍ଵାରା ଇଂରେଜମାନେ ରାଜସ୍ବ ଆଦାୟ କରିନେଲେ । ଏହି ରାଜସ୍ବର ଭାର ବଢ଼ିଯିବାଦ୍ଵାରା ଉଭୟ କମ୍ପାନୀ ଓ ସନ୍ୟାସୀଙ୍କୁ ଦେବାପାଇଁ ସେମାନେ ଅସହାୟତା ପ୍ରକାଶ କରୁଥିଲେ । ପୁନଶ୍ଚ ମରୁଡ଼ି ଓ ଦୁର୍ଭିକ୍ଷଯୋଗୁଁ ହଜାର ହଜାର ସଂଖ୍ୟାରେ ଲୋକ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ । ପ୍ରାୟ ଏକ ତୃତୀୟାଂଶ ଲୋକ ଜମି ପଡ଼ିଆ ଯୋଗୁଁ ଦ୍ବିଗୁଣିତ ସମସ୍ୟାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇଥିଲେ ।

୧୭୭୧ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ବିନାକାରଣରେ ୧୫୦ ଜଣ ସନ୍ନ୍ୟାସୀଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରାଯାଇଥିଲା । ଏହି କାରଣରୁ ରଙ୍ଗପୁରର ବାଟୋଇ (ଆଧୁନିକ ବାଂଲାଦେଶ) ଠାରେ ସନ୍ନ୍ୟାସୀମାନେ ଆନ୍ଦୋଳନ କରିଥିଲେ; କିନ୍ତୁ କିଛି ଆଧୁନିକ ଐତିହାସିକମାନେ ମତଦେଇଛନ୍ତି ଯେ ଏହି ଘଟଣା ଆଦୌ ଜନପ୍ରିୟ ହୋଇପାରି ନଥିଲା । ଏହାବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟ ଦୁଇଟି ଆନ୍ଦୋଳନ ଦଶମୀ ନାଗ ସନ୍ନ୍ୟାସୀଙ୍କଦ୍ବାରା ହୋଇଥିଲା । ଏହି ହିନ୍ଦୁ ସନ୍ନ୍ୟାସୀମାନେ ବଙ୍ଗ ପ୍ରଦେଶରେ ତୀର୍ଥଯାତ୍ରା କରିବା ସହିତ ସୁଧ କାରବାରର ସୁବିଧା ଲାଭକରୁଥିଲେ । ଇଂରେଜମାନେ ଏହି ସନ୍ନ୍ୟାସୀମାନଙ୍କୁ ଲୁଟେରା ଆଖ୍ୟା ଦେବାସହ ବଙ୍ଗ ପ୍ରଦେଶରେ ପ୍ରବେଶ କରାଇଦେଲେ ନାହିଁ । ଏହି ସନ୍ନ୍ୟାସୀମାନେ ଦଳବଦ୍ଧ ହୋଇ ଭ୍ରମଣ କରିବା ଏକ ସମ୍ଭାବ୍ୟ ବିପଦ ବୋଲି ଇଂରେଜ ସରକାର ମନେକଲା ।

କମ୍ପାନୀ ଏବଂ ସନ୍ନ୍ୟାସୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସଂଘର୍ଷ :
ଅଷ୍ଟାଦଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଶେଷ ତିନି ଦଶନ୍ଧି ଧରି ସନ୍ନ୍ୟାସୀ ଓ ଫକୀରମାନଙ୍କର ଇଂରେଜ କମ୍ପାନୀ ସହିତ ସଂଘର୍ଷ ଚାଲିଥିଲା । କମ୍ପାନୀ ସେମାନଙ୍କୁ ପ୍ରଦେଶ ଭିତରେ ପ୍ରବେଶ କରିବାକୁ ନଦେବା ଏବଂ ଟଙ୍କା ସୁଧ କାରବାର ନ କରାଇଦେବା ଦ୍ବାରା ଉଭୟଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଭୟଙ୍କର ସଂଘର୍ଷମାନ ଘଟୁଥିଲା । ବଙ୍ଗରେ ଧର୍ମପୀଠ ପରିଦର୍ଶନରେ ଲାଗୁକରାଯାଇଥିବା କଟକଣା ବିରୋଧରେ ପ୍ରତିବାଦ କରି ସନ୍ନ୍ୟାସୀମାନେ କମ୍ପାନୀର କାରଖାନା ଓ ରାଜ୍ୟ ଅର୍ଥାଗାର ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ କରିବା ସହିତ କମ୍ପାନୀର ସଶସ୍ତ୍ର ବାହିନୀ ସହିତ ମଧ୍ୟ ଲଢ଼େଇ ଜାରୀ ରଖୁଥିଲେ । ୧୮୦୨ ଖ୍ରୀ.ଅ. ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଉଭୟଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସଂଘର୍ଷ ଚାଲିଥିଲା । କମ୍ପାନୀ ସରକାର ଏତେ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ହୋଇ ମଧ୍ୟ ଏହି ବିସ୍ଫୋରକ ରୂପ ଧାରଣ କରିଥିବା ଭ୍ରମଣକାରୀ ସନ୍ନ୍ୟାସୀ ଦଳକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣକୁ ଆଣିପାରି ନଥିଲା । ବୀରଭୂମି ଏବଂ ମିଦିନାପୁର ପାହାଡ଼ିଆ ଅଞ୍ଚଳରେ ରହି ସେମାନେ ଆନ୍ଦୋଳନ ଅବ୍ୟାହତ ରଖୁଥିଲେ । ଶେଷରେ, ଗଭର୍ଣ୍ଣର ଜେନେରାଲ୍ ୱାରେନ୍ ହେଟିଂସ୍ ଦୀର୍ଘଦିନ ଧରି ସନ୍ନ୍ୟାସୀମାନଙ୍କ ବିରୋଧରେ ସାମରିକ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଜାରୀ ରଖ୍ ଏହି ବିଦ୍ରୋହକୁ ଦମନ କରିଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 12 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୨। ୧୮୧୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଖୋର୍ଦ୍ଧା ବିପ୍ଳବର କାରଣଗୁଡ଼ିକ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ଭୂଲୁଣ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା, ଯେତେବେଳେ ବ୍ରିଟିଶ୍ ସାମ୍ରାଜ୍ୟବାଦ ଏବଂ ଆର୍ଥନୀତିକ ଶୋଷଣ ତାଙ୍କୁ ଅକ୍ଟୋପସ୍ ପରି କବଳିତ କରିଥିଲା । କେବଳ ସେତିକିନୁହେଁ; ଇଂରେଜମାନଙ୍କର ଭୁଲ୍ ରାଜସ୍ୱ ଆଦାୟ ପ୍ରଥା, ଲୁଣ ଉପରେ ଏକଚାଟିଆ ଅଧିକାର, ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ଚାକିରିରୁ ବଞ୍ଚତ କରିବା, କଉଡ଼ି ମୁଦ୍ରାର ପ୍ରଚଳନ ବନ୍ଦ ଆଦି କାର୍ଯ୍ୟମାନ ଓଡ଼ିଶାବାସୀଙ୍କର କ୍ରୋଧକୁ ବହୁଗୁଣିତ କରିଥିଲା । ବ୍ରିଟିଶ ସାମ୍ରାଜ୍ୟବାଦ ଉଗ୍ରରୂପ ଧାରଣ କରିଥିଲା, ଯେତେବେଳେ ଖୋର୍ଦାର ରାଜା ଦ୍ୱିତୀୟ ମୁକୁନ୍ଦ ଦେବଙ୍କର ମନ୍ତ୍ରୀ ଜୟୀ ରାଜଗୁରୁଙ୍କୁ ଇଂରେଜମାନେ ଫାଶୀ ଦେଇଥିଲେ ଏବଂ ଖୋର୍ଦ୍ଧାର ଶାସନ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଭାବରେ ୧୮୦୫ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିଥିଲେ । ଶେଷରେ ଖୋଦ୍ଦାର ପାଇକମାନଙ୍କର ପୁଞ୍ଜୀଭୂତ ଅସନ୍ତୋଷର ପରିପ୍ରକାଶ ଘଟିଥିଲା ୧୮୧୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ, ଯେତେବେଳେ ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁ ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ବିଦ୍ରୋହ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ । ଏହା ଓଡ଼ିଶା ଇତିହାସରେ ‘ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହ’ନାମରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ।

ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହର କାରଣ :
ପ୍ରଶାସନିକ ଶୋଷଣ – ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହର କାରଣ ଥିଲା ଅନେକ । ପ୍ରଥମତଃ, ଖୋଦ୍ଦାର ରାଜାଙ୍କୁ ଗାଦିଚ୍ୟୁତ କରି ମେଜର୍ ଫ୍ଲେଚର୍ ଏହାର ଶାସନଭାର ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କର ଶାସନ ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକମାନଙ୍କ ପକ୍ଷେ ଗ୍ରହଣ କରିବା ଏକ କଷ୍ଟକର ବ୍ୟାପାର ହୋଇପଡ଼ିଥିଲା । ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକମାନେ ଶାସନ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ବ୍ରିଟିଶ ନିୟମମାନ ବୁଝିପାରିଲେ ନାହିଁ; କାରଣ, ସେ ସମସ୍ତ ପାର୍ସୀ ଏବଂ ବଙ୍ଗଳାରେ ଲେଖାଯାଇଥିଲା । ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକମାନଙ୍କର ଅଜ୍ଞତାର ସୁଯୋଗ ନେଇ ବଙ୍ଗାଳୀ କିରାଣୀମାନେ ଖୋର୍ଦ୍ଧାର ଜନସାଧାରଣଙ୍କୁ ଶୋଷଣ କରିବାପାଇଁ ଲାଗିଲେ । ରାଜସ୍ୱ ଆଦାୟ, କୋର୍ଟ-କଚେରୀରେ ମାମଲା ତଥା ଜମିଜମା ସଂକ୍ରାନ୍ତୀୟ ବିଭିନ୍ନ କାର୍ଯ୍ୟରେ ଖୋଦ୍ଦାର ଓଡ଼ିଆମାନେ ବହୁ ଭାବରେ ହଇରାଣ ହୋଇଥିଲେ । କୋର୍ଟରେ ସଠିକ୍ ନ୍ୟାୟ ପାଇବା ସେଠାକାର ଲୋକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଦିବାସ୍ୱପ୍ନ ହୋଇଯାଇଥିଲା । ଏହି ସମସ୍ତ ପ୍ରଶାସନିକ କାରଣମାନ ଖୋଦ୍ଦାର ଲୋକମାନଙ୍କ ବ୍ୟସ୍ତ ଏବଂ ବିବ୍ରତ କରିଥିଲା ।

ସୂର୍ଯ୍ୟାସ୍ତ ନିୟମ ଇଂରେଜମାନେ ଏକ ତ୍ରୁଟିପୂର୍ଣ୍ଣ ରାଜସ୍ବ ପଦ୍ଧତି ଅବଲମ୍ବନ କରିଥିଲେ । ସ୍ଥାନୀୟ ଜମିଦାରମାନେ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସମୟରେ ‘ସୂର୍ଯ୍ୟାସ୍ତ ନିୟମ’ ଅନୁସାରେ ଖଜଣା ଦେଇ ନ ପାରିଲେ ସେମାନଙ୍କ ସ୍ଥାବର ଏବଂ ଅସ୍ଥାବର ସମ୍ପଭିମାନ ନିଲାମ ହୋଇଯାଉଥିଲା । ପ୍ରଜାମାନଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ବିଭିନ୍ନ ଦୈବ-ଦୁର୍ବିପାକ ସମୟରେ ଇଂରେଜମାନେ କର ଛାଡ଼ କରୁନଥିଲେ । କଳା ଲବଣ ଆଇନ ଲୁଣ ଉପରେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କର ଏକଚାଟିଆ ଅଧିକାର ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ପାଇଁ ବୋଝ ଉପରେ ନଳିତାବିଡ଼ା ଲଦିବା ସଦୃଶ ହୋଇଥିଲା ।

ଆବହମାନକାଳରୁ ଏକ ପ୍ରକୃତି ପ୍ରଦତ୍ତ ଦ୍ରବ୍ୟ ହିସାବରେ ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଥ‌ିବା ଲୁଣକୁ ଇଂରେଜମାନଙ୍କଠାରୁ କିଣିବା ଫଳରେ ଲୋକମାନଙ୍କର କ୍ରୋଧ ବହୁଗୁଣିତ ହୋଇଥିଲା । କେବଳ ସେତିକିନୁହେଁ, ଅମଲାମାନେ ଲୁଣକୁ ଲୁଚାଇ ବିକ୍ରି କରୁଥିଲେ ଏବଂ ପ୍ରଚୁର ଅର୍ଥ ଉପାର୍ଜନ କରୁଥିଲେ । ଏହି ଚୋରା ଲୁଣ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରି ଓଡ଼ିଶାର ଲୋକମାନଙ୍କ ଜୀବନ ଦୁର୍ବିସହ ହୋଇପଡ଼ୁଥିଲା । ସେମାନେ ଏହି କଳା ଲବଣ ଆଇନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସରକାରଙ୍କୁ ପତ୍ର ଲେଖୁ ଜଣାଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଇଂରେଜ ସରକାର ଏଥୁଁପ୍ରତି କର୍ଣ୍ଣପାତ କରି ନ ଥିଲେ । ବ୍ରିଟିଶ୍ ସରକାରଙ୍କ ଏହି ଲବଣନୀତି ଖୋର୍ଦ୍ଧାର ଲୋକମାନଙ୍କୁ ବିଦ୍ରୋହୀ କରିଥିଲା ।

ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ନୂତନ ମୁଦ୍ରାନୀତି – ଓଡ଼ିଶାରେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କର ନୂତନ ମୁଦ୍ରାନୀତି ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହର ଅନ୍ୟତମ କାରଣ ରୂପେ ଦେଖାଦେଇଥିଲା । ମରହଟ୍ଟା ଶାସନ ସମୟରେ କଉଡ଼ି ଓଡ଼ିଶାରେ ମୁଦ୍ରା ରୂପେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିଲା । ରୁପା ଟଙ୍କା ସହିତ ଏହାର ବିନିମୟ ହାର ମଧ୍ୟ ଥିଲା । ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ଶାସନ ସମୟରେ ଏହି କଉଡ଼ି ମୁଦ୍ରାର ଅଭାବ କିଛି ମାତ୍ରାରେ ଅନୁଭୂତ ହୋଇଥିଲା । ଇଂରେଜ ସୈନ୍ୟମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଅଳ୍ପ ମୂଲ୍ୟର ଜିନିଷ ବଜାରରୁ କିଣିବା ଅସମ୍ଭବ ହୋଇପଡ଼ିଥିଲା । ତେଣୁ ୧୮୦୪ରେ ଇଂରେଜ ସରକାର ଓଡ଼ିଶାରେ ରୁପା ‘ସିକା’ ପ୍ରଚଳନ କରିଥିଲେ । ଏହା ଓଡ଼ିଶାର ଲୋକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ‘ବିନା ମେଘେ ବଜ୍ରପାତ’ ପରି ଅବସ୍ଥା ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା ।

ଖୋର୍ଦ୍ଧାପ୍ରତି ବୈମାତ୍ମକ ମନୋଭାବ – ଖୋର୍ଦ୍ଧା ଉପରେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କର ଆକ୍ରୋଶ ମନୋଭାବ ଖୋର୍ଦ୍ଧାର ଲୋକମାନଙ୍କୁ ବିଦ୍ରୋହୀ କରିଥିଲା । ଦ୍ୱିତୀୟ ମୁକୁନ୍ଦଦେବଙ୍କୁ ରାଜ୍ୟରୁ ବହିଷ୍କାର, ଜୟୀ ରାଜଗୁରୁଙ୍କୁ ଫାଶୀ, ଖୋଦ୍ଦାରେ ନୂତନ ଶାସନ ପ୍ରଚଳନ ଆଦି ଖୋର୍ଦ୍ଧାବାସୀମାନଙ୍କୁ ବ୍ୟଥ୍‌ତ କରିଥିଲା । ମେଜର୍ ଫ୍ଲେଚରଙ୍କଦ୍ବାରା ଖୋର୍ଦ୍ଧାରେ ପ୍ରବର୍ତ୍ତିତ ଇଂରେଜ ଶାସନ ସେଠାକାର ଲୋକମାନଙ୍କୁ ସୁହାଇ ନ ଥିଲା । ତେଣୁ ସେମାନେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କୁ ଖୋର୍ଦ୍ଧାରେ ପ୍ରତିରୋଧ କରିବାପାଇଁ ଚାହିଁଥିଲେ ।

ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁଙ୍କର ଅସନ୍ତୋଷ – ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁଙ୍କର ଅସନ୍ତୋଷ ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହର ଅନ୍ୟତମ କାରଣରୂପେ ଦେଖାଦେଇଥିଲା । ସେ ଥିଲେ ଖୋର୍ଦ୍ଧା ରାଜାଙ୍କର ବକ୍ସି; ଅର୍ଥାତ୍‌ ମୁଖ୍ୟ ସେନାପତି । ତାଙ୍କର ପଦବୀ ଥିଲା ବଂଶାନୁକ୍ରମିକ । ତାଙ୍କର ଖ୍ୟାତି ଥିଲା ଅନନ୍ୟ । ସେ ରାହଙ୍ଗ, ଲେମ୍ବାଇ, ସରାଇ ଏବଂ ଛବିଶକୁଦ ଏହି ଚାରିଗୋଟି ପ୍ରଗଣା ଜାଗିରୀ ଆକାରରେ ପାଇଥିଲେ । ଏହା ସହିତ ମଧ୍ୟ ସେ ପାଇଥିଲେ ରୋଡ଼ଙ୍ଗ ଜିଲ୍ଲା । ଏହି ସବୁକୁ ମିଶାଇ ବଞ୍ଚିବାଦ କୁହାଯାଉଥିଲା ଏବଂ ଏ ବାବଦକୁ ସେ ଖଜଣା ମଧ୍ୟ ଦେଉ ନଥିଲେ; କାରଣ, ଏହା ଥିଲା ନିଷ୍କର ଜମି ଏବଂ ତାଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ଖୋର୍ଦ୍ଧା ରାଜା ଏହାକୁ କରମୁକ୍ତ କରିଥିଲେ । ମେଜର୍ ଫ୍ଲେଚର୍ ଖୋର୍ଦ୍ଧାର ଶାସନ ପରିଚାଳନା କଲାବେଳେ ବକ୍ସିଙ୍କୁ ରୋଡ଼ଙ୍ଗ ଜିଲ୍ଲାରୁ ହଟାଇ ଦେଇଥିଲେ । ଚନ୍ଦ୍ର ପ୍ରକାଶ ସିଂହଙ୍କ ଚକ୍ରାନ୍ତରେ ବକ୍ସିଙ୍କର ଚାରିଗୋଟି ପ୍ରଗଣା ଲକ୍ଷ୍ମୀନାରାୟଣଙ୍କୁ ବିକ୍ରି କରି ଦିଆଗଲା ଏବଂ ସେ କୃଷ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ସିଂହଙ୍କୁ ଏହା ବିକ୍ରି କରିଦେଲେ ।

ବକ୍ସି ଏହା ଜାଣିପାରି କମିଶନର୍ ରିଚାର୍ଡ଼ସନ୍‌ଙ୍କ ନିକଟରେ ଅଭିଯୋଗ କରିଥିଲେ । କୋର୍ଟରେ କୃଷ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ଏହାକୁ ବିରୋଧ କରିଥିଲେ ଏବଂ ବକ୍ସିଙ୍କ ନିଜ ପୁତୁରା ଗଦାଧର ବିଦ୍ୟାଧର ଏହି ସମ୍ପତ୍ତି ଉପରେ ତାଙ୍କର ଅଧିକାର ଅଛି ବୋଲି କୋର୍ଟରେ ଦାବି କରିଥିଲେ । ଫଳରେ କମିଶନ୍‌ର ବକ୍ସିଙ୍କୁ ଏହି ଚାରି ପ୍ରଗଣାର ମାଲିକ ରୂପେ ମାନି ନ ଥିଲେ । ଏହା ବକ୍ସିଙ୍କୁ ରାସ୍ତାର ଭିକାରୀ କରି ଦେଇଥିଲା । ପୁନଶ୍ଚ ସରବାକାର ଚରଣ ପଟ୍ଟନାୟକ ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁ ପିଣ୍ଡାରୀମାନଙ୍କ ସହିତ ସମ୍ପର୍କ ରଖୁଥୁବାର ମିଥ୍ୟା ତଥ୍ୟ ଖୋର୍ଦ୍ଧାର ଦାରୋଗାଙ୍କୁ ଦେଇଥିଲେ ଏବଂ ଦାରୋଗା ବକ୍ସିଙ୍କୁ ଧରିବାପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଥିଲେ । ଏହି ସମସ୍ତ ପ୍ରତାରଣା ତଥା ମିଥ୍ୟା ଅଭିଯୋଗର ଶିକାର ହୋଇ ବକ୍ସ ପାଇକମାନଙ୍କ ସହଯୋଗରେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ବିଦ୍ରୋହ କରିବାପାଇଁ ମନସ୍ଥ କରିଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 12 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୩ । ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହର ସ୍ବରୂପ ଏବଂ ଫଳାଫଳ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ଭାରତରେ ଇଂରେଜ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହେବା ଫଳରେ ପୂର୍ବରୁ ଚଳିଆସୁଥିବା ରାଜନୈତିକ, ପ୍ରଶାସନିକ ଓ ଅର୍ଥନୈତିକ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆସିଥିଲା । ଏହି ପରିବର୍ତ୍ତନ ଯୋଗୁଁ କେତେକ ଶ୍ରେଣୀର ଲୋକମାନଙ୍କର ସ୍ବାର୍ଥଉପରେ ଗୁରୁତର ଆଞ୍ଚ ଆସିଥିଲା; ଫଳରେ ଦେଶର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ବିଦ୍ରୋହମାନ ସଂଘଟିତ ହୋଇଥିଲା । ସେହି ବିଦ୍ରୋହଗୁଡ଼ିକରେ ଅନେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଇଂରେଜ ଶାସନର ପୂର୍ବବର୍ତ୍ତୀ ଦେଶୀୟ ଶାସନର ସମ୍ଭ୍ରାନ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ନେତୃତ୍ୱ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ ।

୧୮୧୭ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ଖୋର୍ଦ୍ଧାର ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହ ଏହିଭଳି ଏକ ବିଦ୍ରୋହ । ଖୋଦ୍ଧାର ଗାଦିଚ୍ୟୁତ ରାଜାଙ୍କର ପାଇକମାନେ ଏହି ବିଦ୍ରୋହରେ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ଏବଂ ତାଙ୍କର ସେନାପତି ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁ ବିଦ୍ୟାଧର ଭ୍ରମରବର ରାୟ ମହାପାତ୍ରଏହି ବିଦ୍ରୋହର ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ । ଆପାତଦୃଷ୍ଟିରୁ ଜଗବନ୍ଧୁ ଏବଂ ପାଇକମାନଙ୍କର ଅସନ୍ତୋଷ ଯୋଗୁଁ ଏହି ବିଦ୍ରୋହ ସମ୍ଭବ ହୋଇଥିଲା; କିନ୍ତୁ ଇଂରେଜ ଶାସନର ବିଫଳତା ଏବଂ ତ୍ରୁଟି ତଥା ଇଂରେଜ ଶାସନ ବିରୋଧରେ ସାଧାରଣ ପ୍ରଜାମାନଙ୍କର ପୁଞ୍ଜୀଭୂତ ଅସନ୍ତୋଷ ଯେ ଏହି ବିଦ୍ରୋହର ମୌଳିକ କାରଣ ଥୁଲା ତାହା ଅସ୍ବୀକାର କରିହେବ ନାହିଁ ।
ବିଦ୍ରୋହର ସ୍ଵରୂପ – ନିମ୍ନଲିଖତ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣମାନଙ୍କରୁ ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହର ସ୍ଵରୂପ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଇପାରେ; ଯଥା –

  • ବିଦ୍ରୋହର ବ୍ୟାପକତା ।
  • ବିଦ୍ରୋହ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତି ।
  • ବିଦ୍ରୋହରେ ଯୋଗଦେଇଥିବା ଲୋକମାନଙ୍କର ସାମାଜିକ ସ୍ଥିତି ଏବଂ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ।
  • ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ପ୍ରତି ବିଦ୍ରୋହୀମାନଙ୍କର ମତିଗତି ।

ବିଦ୍ରୋହର ବ୍ୟାପକତା – ଖୋର୍ଦ୍ଧାରୁ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲେ ହେଁ ଏହା କୁଜଙ୍ଗ, ହରିଶପୁର ଓ ପଟ୍ଟାମୁଣ୍ଡାଇ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବ୍ୟାପିଥିଲା । ଘୁମୁସରର ପ୍ରଜାମାନଙ୍କର ମଧ୍ୟ ବିଦ୍ରୋହ ପ୍ରତି ସମର୍ଥନ ଥିଲା, କାରଣ ଘୁମୁସରର ଖୋଣ୍ଡମାନେ ଏଥିରେ ଯୋଗଦେଇଥିଲେ । ଅଧିକନ୍ତୁ ଏହି ଅଞ୍ଚଳର ଜମିଦାରମାନେ ବିଦ୍ରୋହୀମାନଙ୍କ ସହ ମିଳିତ ହୋଇଥିଲେ । ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ଏହା ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଅଞ୍ଚଳରେ ସୀମିତ ଥିଲା ବୋଲି କହିବା ଅଯୌକ୍ତିକ ହେବ ।

ବିଦ୍ରୋହ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତି — ବିଦ୍ରୋହ ପୂର୍ବରୁ ବିଦ୍ରୋହୀ ନେତା ଜଗବନ୍ଧୁ କିଛି ପରିମାଣରେ ପ୍ରସ୍ତୁତି କରିଥିବାର ସୂଚନା ମିଳେ । କାରଣ ରୋଡ଼ଙ୍ଗ ଜମିଦାରୀ ହରାଇବାର ଅବ୍ୟବହିତ ପରେ ସେ ବିଦ୍ରୋହ କରି ନଥିଲେ । ବିଦ୍ରୋହକାଳରେ ଓଡ଼ିଶା ଆକ୍ରମଣ କରିବାପାଇଁ ନାଗପୁରର ଭୋସଲା ରାଜାଙ୍କ ପାଖକୁ ଭୂପ ସିଂହଙ୍କୁ ଦୂତ ରୂପେ ପଠାଇଥିଲେ । ବିଦ୍ରୋହ ପାଇଁ ଜଗବନ୍ଧୁ କନିକା, କୁଜଙ୍ଗ, ନୟାଗଡ଼ ଏବଂ ଘୁମୁସରର ରାଜାମାନଙ୍କଠାରୁ ସମର୍ଥନ ସଂଗ୍ରହ କରିଥିଲେ । କନିକା ଏବଂ କୁଜଙ୍ଗର ରାଜାମାନଙ୍କର ଜଗବନ୍ଧୁଙ୍କ ପ୍ରତି ସମର୍ଥନ ଇୱାରଙ୍କର ନିମ୍ନଲିଖ୍ ବିବୃତ୍ତିରୁ ପ୍ରମାଣିତ ହୁଏ – ‘କୁଜଙ୍ଗରେ ବିଦ୍ରୋହ ପାଇଁ ପ୍ରଥମ ଡାକରା ଯେ ଜଗବନ୍ଧୁଙ୍କଠାରୁ ଆସିଥିବା ଏ ବିଷୟରେ ମୁଁ ନିଃସନ୍ଦେହ ଏବଂ ସେହିଭଳି ଏକ ଆହ୍ବାନରେ କନିକାର ରାଜା ମୁଖ୍ୟ ରୟତମାନଙ୍କୁ ଏକଜୁଟ କରି ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ବିରୋଧରେ ଅସ୍ତ୍ରଧାରଣ କରିବାପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଥିଲେ ବୋଲି ମୁଁ ନିର୍ଭରଯୋଗ୍ୟ ସୂତ୍ରରୁ ଶୁଣିଛି ।’’ ପଡ଼ୋଶୀ ଗଡ଼ଜାତମାନଙ୍କର ରାଜାମାନଙ୍କଠାରୁ ସମର୍ଥନ ଲାଭ କରି ନଥିଲେ ଜଗବନ୍ଧୁ ଦୀର୍ଘଦିନ ଧରି ଆତ୍ମଗୋପନ କରିବାରେ ସମର୍ଥ ହୋଇ ନଥା’ନ୍ତେ ।

ବିଦ୍ରୋହରେ ଯୋଗଦେଇଥିବା ଲୋକମାନଙ୍କର ସାମାଜିକ ସ୍ଥିତି ଏବଂ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ – ମୁଖ୍ୟତଃ ୧୮୧୭ ମସିହାରେ ଖୋର୍ଦ୍ଧା ବିଦ୍ରୋହ ଜାଗିରୀ ଏବଂ ନିଷ୍କର ଭୂମି ହରାଇଥବା ଦଳାଇ, ଦଳବେହେରା ଏବଂ ପାଇକମାନଙ୍କର ଏକ ବିଦ୍ରୋହ । କିନ୍ତୁ ଜଗବନ୍ଧୁଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱ ବିନା ଏହି ବିଦ୍ରୋହ ସମ୍ଭବ ହୋଇ ନଥାନ୍ତା । ଇୱାରଙ୍କ ମତରେ ଇଂରେଜ ଶାସନରେ ଲୋକେ ବହୁତ ଯନ୍ତ୍ରଣା ଭୋଗିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଜଗବନ୍ଧୁଙ୍କ ହତାଶା, ଘୃଣା ଏବଂ ପ୍ରତିହିଂସାମୂଳକ ମନୋଭାବ ବିନା ବିଦ୍ରୋହ ଘଟି ନଥା’ନ୍ତା । ନିଜର ସ୍ବାର୍ଥ ପାଇଁ ବିଦ୍ରୋହ କରିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଜଗବନ୍ଧୁ ଇଂରେଜ ଶାସନରେ ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କ ଦୁରବସ୍ଥା ସମ୍ବନ୍ଧରେ ସଚେତନ ଥିଲେ । ଖୋର୍ଦ୍ଧା ରାଜାଙ୍କ ନିକଟକୁ ଲେଖିଥ‌ିବା ଜଗବନ୍ଧୁଙ୍କର ପତ୍ରରୁ ଏହା ସ୍ପଷ୍ଟ ପ୍ରତୀୟମାନ ହୁଏ ।

ବିଦ୍ରୋହ କେବଳ ଦଳାଇ, ଦଳବେହେରା ଏବଂ ପାଇକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସୀମିତ ହୋଇ ନଥିଲା । ହରିଶପୁର, ମରିଚପୁର, ଗୋଲରା, ବଳରାମପୁର, ବୁଣାକେରା ଏବଂ ରୂପସାର ଜମିଦାରୀ ହରାଇଥିବା ଜମିଦାରମାନେ ବିଦ୍ରୋହୀ ପାଇକମାନଙ୍କ ସହିତ ଯୋଗଦାନ କରିଥିଲେ । କଟକର କଲେକ୍ଟର ଟ୍ରାୱାରଙ୍କ ମତରେ ଯଦି ଜଗବନ୍ଧୁଙ୍କ ବିଦ୍ରୋହ କିଛି ସମୟ ପାଇଁ ସଫଳ ହୋଇଛି; ତାହାହେଲେ ବହୁତ ଜମିଦାର ଏବଂ ଗଡ଼ଜାତ ରାଜାମାନଙ୍କର ଏଥିରେ ଯୋଗଦାନ ଯୋଗୁଁ । କେତେକ ସ୍ଥାନରେ, ବିଶେଷତଃ ଖୋର୍ଦ୍ଧାର ସାଧାରଣ ଲୋକେ ବିଦ୍ରୋହକୁ ସମର୍ଥନ କରିଥିଲେ । ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଅସନ୍ତୋଷ ହେତୁ ତଥା ବିଦ୍ରୋହୀମାନଙ୍କୁ ଭୟ କରି ସେମାନେ ବିଦ୍ରୋହକୁ ସମର୍ଥନ ଜଣାଇଥିଲେ ।

ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ପତି ବିଦ୍ରୋହୀମାନଙ୍କ ମତିଗତି – ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ଭୂ-ରାଜସ୍ବ ନୀତି ତଥା ଅମଲାମାନଙ୍କ ଦୁର୍ନୀତି ଫଳରେ ଅତିଷ୍ଠ ହୋଇ ବିଭିନ୍ନ ଶ୍ରେଣୀର ଲୋକେ ୧୮୧୭ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ବିଦ୍ରୋହ କରିଥିଲେ । ବିଦ୍ରୋହୀମାନଙ୍କର କ୍ରୋଧର ମୁଖ୍ୟ ଶରବ୍ୟ ହୋଇଥିଲେ ଅତ୍ୟାଚାରୀ ଅମଲା ଜମିଦାର ଓ ଅମଲାତନ୍ତ୍ରର କୁଚକ୍ରରେ ପଡ଼ି ରୋଡ଼ଙ୍ଗ ଜମିଦାରୀ ହରାଇ ନଥିଲେ ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁ ବିଦ୍ରୋହ କରି ନଥା’ନ୍ତେ । ୧୮୧୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.ର ବିଦ୍ରୋହରେ ତତ୍କାଳୀନ ଅତ୍ୟାଚାରିତ ସମ୍ଭ୍ରାନ୍ତ ତଥା ସାଧାରଣ ଉଭୟ ଗୋଷ୍ଠୀର ଲୋକେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।

ଫଳାଫଳ – ଇଂରେଜ ସରକାର ପାଇକମାନଙ୍କର ବିଦ୍ରୋହକୁ ଦମନ କରିପାରିବେ ଏହା ଅନିବାର୍ଯ୍ୟ ଥିଲା । କାରଣ ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ଶକ୍ତି ଏବଂ କୂଟନୀତି ଆଗରେ ପାଇକମାନଙ୍କର ଶକ୍ତି ତୁଚ୍ଛ ଥିଲା । କିନ୍ତୁ ଏହି ବିଦ୍ରୋହ ଫଳରେ ଇଂରେଜ ସରକାର କେତେଗୁଡ଼ିଏ ପ୍ରଶାସନିକ ସଂସ୍କାରର ଆବଶ୍ୟକତା ଅନୁଭବ କରିଥିଲେ । ବିଦ୍ରୋହ ଦମନରେ ଇଂରେଜ ସରକାର ଅସନ୍ତୋଷର କାରଣ ଅନୁସନ୍ଧାନ କରିଥିଲେ ଏବଂ କେତେକ ପ୍ରତିକାରମୂଳକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ସର୍କିଟ୍ କୋଟର ବିଚାରପତି ଇ-ଟ୍‌ସନ୍ ସରକାରଙ୍କୁ ତାଙ୍କର ବିବରଣୀର ବିଦ୍ରୋହର ନିମ୍ନଲିଖ୍ କାରଣମାନ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିଲେ – କଲିକତାରେ ଓଡ଼ିଶାର ଜମିଦାରମାନଙ୍କଠାରୁ ନିୟମିତ ରାଜସ୍ୱ ସଂଗ୍ରହ ଲୋକମାନଙ୍କ ଆର୍ଥିକ ଦୁରବସ୍ଥାକୁ ବିଚାର କରି ରାଜସ୍ୱ ଛାଡ଼ ଦେବାରେ କିମ୍ବା ରାଜସ୍ୱ କମାଇବାରେ ସରକାରଙ୍କ ଅସମ୍ମତି ଏବଂ ଖୋର୍ଦ୍ଧା ରାଜାଙ୍କ ପ୍ରତି ଇଂରେଜ ସରକାର ଅପମାନଜନକ ବ୍ୟବହାର ।

୧୮୧୭ ଖ୍ରୀ.ଅ. ସେପ୍ଟେମ୍ବର ମାସର ବିଦ୍ରୋହ ମୂଳରେ ଥିବା ଜନଅସନ୍ତୋଷର କାରଣ ଅନୁସନ୍ଧାନ କରିବାପାଇଁ ତଥା ତାହାର ପ୍ରତିକାର ସମ୍ବନ୍ଧରେ ମତାମତ ଦେବାପାଇଁ ମେଜର ଜେନେରାଲ ଜି. ମାର୍ଟିନ୍‌ଡେଲ୍‌ ଏବଂ ୱାଲଟାର ଇୱାରଙ୍କୁ ନେଇ ଇଂରେଜ ସରକାର ଏକ ଦୁଇଜଣିଆ କମିଶନ୍ ବସାଇଥିଲେ । ବିଦ୍ରୋହ ଦମନ ପରେ ପରେ ମାର୍ଟିନ୍ ଡେଲ୍ ଓଡ଼ିଶା ତ୍ୟାଗ ବିବରଣୀରେ ଇୱାର ଇଂରେଜ ଶାସନରେ ନିମ୍ନଲିଖୁ ତ୍ରୁଟିମାନ ଦର୍ଶାଇଥିଲେ । ଶସ୍ୟହାନି ସତ୍ତ୍ବେ ରାଜସ୍ବ ଛାଡ଼ କରିବାପାଇଁ କିମ୍ବା ରାଜସ୍ୱ କମାଇବା ପାଇଁ ସରକାରଙ୍କ ଅସମ୍ମତି, ସ୍ୱଳ୍ପମିଆଦୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ, ରାଜସ୍ଵ ଅଭିବୃଦ୍ଧି, ପାଇକମାନଙ୍କର ଜାଗିରୀ ଜମିକୁ ସରକାରଙ୍କ ଅଧୀନକୁ ନେବା, କଉଡ଼ି ମୁଦ୍ରାର ମୂଲ୍ୟ ହ୍ରାସ, ଲବଣର ଅଭାବ ତଥା ଏକଚାଟିଆ ପଦ୍ଧତିରେ ଲବଣର ଦରବୃଦ୍ଧି, ସରକାରୀ ଚାକିରିରେ ଓଡ଼ିଆଙ୍କୁ ବାବା, ସରକାରୀ ଆଇନ ସମ୍ପର୍କରେ ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କ ଅଜ୍ଞତା, ବଙ୍ଗାଳୀ ଅମଲାମାନଙ୍କର ପ୍ରତିପତ୍ତି ଏବଂ ଅତ୍ୟାଚାର ଏବଂ ପୋଲିସ୍ କର୍ମଚାରୀମାନଙ୍କର ଅତ୍ୟାଚାର ଏବଂ ଦୁର୍ନୀତି ।

ଜନଅସନ୍ତୋଷ ଦୂରକରିବା ପାଇଁ ନିମ୍ନଲିଖତ ପ୍ରତିକାରମୂଳକ ବ୍ୟବସ୍ଥାମାନ ଇୱାର ତାଙ୍କ ବିବରଣୀରେ ଦର୍ଶାଇଥିଲେ – ଦୀର୍ଘମିଆଦୀ ଭୂ-ବନ୍ଦୋବସ୍ତ (୯ରୁ ୧୧ ବର୍ଷ ପାଇଁ) ପ୍ରଚଳନ, ସରକାରୀ ଚାକିରିରେ ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କର ନିଯୁକ୍ତି ଏବଂ ସରକାର ଏବଂ ପ୍ରଜାମାନଙ୍କର ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କ ବୃଦ୍ଧି । ସରକାର ଏବଂ ପ୍ରଜାମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କ ବୃଦ୍ଧି କରିବାପାଇଁ ଇୱାର ଦୁଇଟି ପନ୍ଥା ଦର୍ଶାଇଥିଲେ । ବିଚାରକମାନେ ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନ ଗସ୍ତ କରି ଲୋକମାନଙ୍କର ଆପରି ଅଭିଯୋଗ ସଂଗ୍ରହ କରିବେ ଏବଂ ଆପତ୍ତି ଅଭିଯୋଗ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଆବେଦନ କରିବାପାଇଁ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ସୁଯୋଗ ଦିଆଯିବା ଉଚିତ । ସେ ପାଇକମାନଙ୍କୁ ସାଧାରଣ କୃଷକମାନଙ୍କ ସହିତ ସାମିଲ କରିବାପାଇଁ ମତ ଦେଇଥିଲେ । ପାଇକମାନଙ୍କୁ ଜାଗିରୀ ଜମି ଫେରାଇଦେବା ବିପକ୍ଷରେ ସେ ନିଜର ମତାମତ ଦେଇଥିଲେ ।

ବିଦ୍ରୋହ ଦମନ ପରେ ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ପକ୍ଷରୁ କେତେଗୁଡ଼ିଏ ଲୋକପ୍ରିୟ ପଦକ୍ଷେପମାନ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଥିଲା । ରାଜସ୍ବର ହାର କମାଇବାପାଇଁ ବନ୍ଦୋବସ୍ତରେ ଜମାକୁ କମାଯାଇଥିଲା । ଅନେକ ମୂଳ ଜମିଦାରମାନଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କ ଜମିଦାରୀ ଫେରାଇ ଦିଆଯାଇଥିଲା ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ସହିତ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ କମାଯାଇଥିଲା । ବଜାରରେ ଅଧିକ ପରିମାଣରେ ଲବଣ ବିକ୍ରି କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ଲବଣର ଦର ହ୍ରାସ କରାଯାଇଥିଲା । ଖୋର୍ଦ୍ଧାର ରାଜାଙ୍କୁ ବାର୍ଷିକ ୨୪୦୦ ଟଙ୍କାର ଭତ୍ତା ଦିଆଯାଇଥିଲା । ମାଜିଷ୍ଟ୍ରେଟ୍ ଏବଂ କମିଶନର ବିଭିନ୍ନ ଅଞ୍ଚଳ ଗସ୍ତ କରି ପୋଲିସ୍ କର୍ମଚାରୀମାନଙ୍କ ଦୁର୍ନୀତି ଏବଂ ଅତ୍ୟାଚାର ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଅନୁସନ୍ଧାନ କରିଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 12 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୪। ସାନ୍ତାଳ ବିଦ୍ରୋହର କାରଣ ଓ ଫଳାଫଳମାନ ବର୍ଣ୍ଣନା କର ।
Answer:
୧୮୫୭ର ସିପାହୀ ବିଦ୍ରୋହ ପୂର୍ବରୁ ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସଂଘଟିତ ହୋଇଥିଲା ସାନ୍ତାଳ ବିଦ୍ରୋହ । ଆଧୁନିକ ଭାରତ ଇତିହାସରେ ଏହା ‘ହୁଲ୍’ ରୂପେ ପରିଚିତ । ମହାଜନ ତଥା ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ଆର୍ଥନୀତିକ ଶୋଷଣ ସାନ୍ତାଳମାନଙ୍କୁ ବିଦ୍ରୋହୀ କରାଇଥିଲେ । ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱତ୍ଵରେ ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମ ଚାଲିଥିଲାବେଳେ ମାଦାର ଜିତୁ ସାନ୍ତାଳ ଅଦମ୍ୟ ସାହସ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରି ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସଂଗ୍ରାମ କରିଥିଲେ । ଏହିସବୁ ସାନ୍ତାଳ ବିଦ୍ରୋହମାନ ଇଂରେଜମାନଙ୍କଦ୍ଵାରା ଦୃଢ଼ ହସ୍ତରେ ଦମନ କରାଯାଇଥିଲା । ତଥାପି ପାରମ୍ପରିକ ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ରରେ ସଜ୍ଜିତ ହୋଇ ସନ୍ତାଳମାନେ ବିରାଟ ଇଂରେଜ ଶକ୍ତି ବିରୁଦ୍ଧରେ ଯେଉଁ ସଂଗ୍ରାମ କରିଥିଲେ, ତାହା ସେମାନଙ୍କୁ ଇତିହାସରେ ଚିରସ୍ମରଣୀୟ କରି ରଖୁଅଛି ।

ସାନ୍ତାଳ ବସତି :
ଇଂରେଜମାନେ ଭାରତରେ ଶାସନ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ସାନ୍ତାଳମାନେ ମୁଖ୍ୟତଃ ଓଡ଼ିଶାର କଟକ; ଅବିଭକ୍ତ ବିହାରର ଦଲଭ୍ ମ, ମାନଭୂମ, ବରଭୂମ, ଛୋଟନାଗପୁର, ପାଲାମୁ, ହଜାରିବାଗ୍ ଏବଂ ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗର ମିନାପୁର, ବାଙ୍କୁଡ଼ା ଏବଂ ବୀରଭୂମରେ ବାସ କରୁଥିଲେ । ସେମାନେ ଜଙ୍ଗଲ ସଫା କରି ସେହି ଭୂମିରେ ଚାଷ କରୁଥିଲେ ଏବଂ ପୋଡୁଚାଷ ମଧ୍ୟ କରୁଥିଲେ । ସମୟକ୍ରମେ ସେମାନେ ରାଜମହଲ ପର୍ବତର ପାଦଦେଶରେ ଅବସ୍ଥାନ କରିବାକୁ ଲାଗିଲେ ଏବଂ ଏହି ଅଞ୍ଚଳକୁ ‘ଦାମିନ୍-ଇ- କୋହ’ ନାମରେ ନାମିତ କରାଗଲା । ୧୮୩୮ରୁ ୧୮୫୧ ମଧ୍ୟରେ ସେଠାରେ ୧,୪୭୩ଟି ସାନ୍ତାଳ ଗାଁ ଗଢ଼ିଉଠିଥିଲା ଏବଂ ସେମାନଙ୍କର ଜନସଂଖ୍ୟା ପାଖାପାଖ୍ ୮୨,୦୦୦ ହୋଇଥିଲା । ସମୟକ୍ରମେ ଇଂରେଜମାନେ ଏହି ସାନ୍ତାଳ ଜମି ଉପରେ ରାଜସ୍ବ ବସାଇଲେ ଏବଂ ଜମିଦାରମାନେ ସାନ୍ତାଳମାନଙ୍କୁ ଶୋଷଣ କରିବାକୁ ଲାଗିଲେ । ସେଥପାଇଁ ସଂଘଟିତ ହେଲା ସାନ୍ତାଳ ବିଦ୍ରୋହ ।

ସାନ୍ତାଳ ବିଦ୍ରୋହର କାରଣସମୂହ :
ସାନ୍ତାଳ ବିଦ୍ରୋହ ପାଇଁ ନିମ୍ନଲିଖ୍ କାରଣମାନ ଦାୟୀ ଥିଲା । ସେହିସବୁ କାରଣଗୁଡିକ ପାଇଁ ସାନ୍ତାଳମାନେ ଉତ୍ତେଜିତ ହୋଇଥିଲେ ଏବଂ ବିଦ୍ରୋହ କରିଥିଲେ ।

ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ପ୍ରଶାସନିକ ନୀତି :
ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ପ୍ରଶାସନିକ ନୀତି ସାନ୍ତାଳ ବିଦ୍ରୋହର ଅନ୍ୟତମ କାରଣ ରୂପେ ପରିଗଣିତ ହୋଇଥିଲା । ସାନ୍ତାଳମାନେ ଥିଲେ ସେମାନଙ୍କ ଜମିର ମାଲିକ । ମାତ୍ର ଇଂରେଜମାନେ ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିଲେ । ସେମାନେ ରାଜପୁତମାନଙ୍କୁ ସାନ୍ତାଳ ଅଞ୍ଚଳରେ ଜମିଦାର ରୂପେ ନିଯୁକ୍ତ କଲେ । ସେମାନଙ୍କୁ ସାନ୍ତାଳ ଜମିରୁ ଖଜଣା ଆଦାୟର ଅଧିକାର ମଧ୍ୟ ଦେଲେ । ସେହି ଜମିଦାରମାନଙ୍କୁ ସାନ୍ତାଳମାନେ ‘ଦିକୁ’ ରୂପେ ଆଖ୍ୟା ଦେଇଥିଲେ ଏବଂ ଶୋଷଣକାରୀ ରୂପେ ଜାଣିଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କୁ ବାହାର ଲୋକ ରୂପେ ପରିଗଣିତ କରାଗଲା । ସାନ୍ତାଳମାନଙ୍କ ପରିଷଦକୁ ଭାଙ୍ଗି ଇଂରେଜମାନେ ‘ଜମିଦାର ପରିଷଦ’ ସୃଷ୍ଟି କରେ, ଯାହା ସାନ୍ତାଳମାନଙ୍କୁ କ୍ଷୁବ୍‌ଧ କରିଥିଲା ।

ସାନ୍ତାଳ ରମଣୀମାନଙ୍କ ଦୟନୀୟ ସ୍ଥିତି :
ପୂର୍ବରୁ ଆନନ୍ଦରେ ସମୟ ବିତାଉଥବା ସାନ୍ତାଳ ରମଣୀମାନଙ୍କ ଅବସ୍ଥା ଇଂରେଜ ଶାସନ ସମୟରେ ଦୟନୀୟ ହୋଇପଡ଼ିଲା । ଆର୍ଥିକ ଅନଟନ କାରଣରୁ ସେମାନଙ୍କୁ ଜମିଦାରଙ୍କ ଘରେ ବା ତାଙ୍କର ଗୃହ ନିର୍ମାଣ ଆଦି ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକଳ୍ପରେ କାମ କରିବାକୁ ପଡୁଥିଲା । ଅଧିକାଂଶ ସମୟରେ ଠିକାଦାରମାନେ ସେମାନଙ୍କୁ ନିର୍ଯାତନା ଦେବା ସହିତ ସେମାନଙ୍କୁ ଦୁବ୍ୟବହାର ମଧ୍ୟ କରୁଥିଲେ । ତେଣୁ ସମାଜ ସେମାନଙ୍କୁ ନୂନ ଦୃଷ୍ଟିରେ ଦେଖୁବାକୁ ଲାଗିଲା । ଏହା ସାନ୍ତାଳମାନଙ୍କର ସମ୍ମାନକୁ କ୍ଷୁଣ୍ଣ କରିଥିଲା ଏବଂ ସେମାନଙ୍କୁ ବିଦ୍ରୋହୀ ସଜାଇଥିଲା ।

ଆର୍ଥନୀତିକ ଶୋଷଣ :
ଇଂରେଜ ସରକାର ତଥା ଜମିଦାର ଏବଂ ବଣିଆମାନେ ସାନ୍ତାଳମାନଙ୍କୁ ଶୋଷଣ କରିବାକୁ ଲାଗିଲେ । ଇଂରେଜମାନଙ୍କୁ ଖଜଣା ଅର୍ଥ ଆକାରରେ ଦେବାକୁ ପଡ଼ୁଥିଲା । ତେଣୁ ସେମାନେ ଜମିଦାର ବା ବଣିଆ ପାଖରୁ ଅର୍ଥ ଆଣୁଥିଲେ ଏବଂ ଇଂରେଜମାନଙ୍କୁ କର ଦେଉଥିଲେ । ଏହି ଋଣକୁ ପରିଶୋଧ ନ କରି ପାରିଲେ ସେମାନେ ଆଜୀବନ ସେହି ଜମିଦାର ବା ବଣିଆ ଘରେ ପୁରୁଷାନୁକ୍ରମେ ଗୋତି ଖଟୁଥିଲେ । ଏହା ସେମାନଙ୍କର ଆର୍ଥନୀତିକ ମେରୁଦଣ୍ଡକୁ ଭାଙ୍ଗି ଦେଇଥିଲା । କେବଳ ସେତିକି ନୁହେଁ, ସେମାନେ ଜମିଦାର ପାଖରେ ବନ୍ଧକ ରଖୁଥ‌ିବା ଜମିକୁ ଜୀବନକାଳ ଭିତରେ ମୁକୁଳାଇ ପାରିଲେ ନାହିଁ । ଏହା ସେମାନଙ୍କୁ ଜମିଦାର ଏବଂ ଇଂରେଜ ବିରୋଧୀ କରିଥିଲା ।

ପୋଲିସ ଜୁଲମ :
ସାନ୍ତାଳମାନେ ମଧ୍ୟ ପୁଲିସ ଜୁଲମର ଶିକାର ହୋଇଥିଲେ । ପୁଲିସମାନେ ସେମାନଙ୍କୁ ଭୟଭୀତ କରି ସେମାନଙ୍କର କୁକୁଡ଼ା, ଅଣ୍ଡା, ଛେଳି, ବନ୍ୟଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟ; ଯଥା : ମହୁ, ଝୁଣା, ଲାଖ ଆଦି ଛଡାଇ ନେଇ ଯାଉଥିଲେ । ଏହା ସେମାନଙ୍କ ଅର୍ଥନୀତିକୁ ଆହୁରି ଦୁର୍ବଳ କରୁଥିଲା । ଯଦି କେହି ପ୍ରତିବାଦ କରୁଥିଲା, ତେବେ ତାକୁ ପୋଲିସ ମାଡ଼ ମାରିବା ସହିତ ଅପରାଧୀ ଭାବେ ଥାନାକୁ ନେଇଯାଇ ଅତ୍ୟାଚାର କରୁଥିଲା । ଏହା ସେମାନଙ୍କର ଜୀବନକୁ ଦୁର୍ବିସହ କରି ଦେଇଥିଲା ।

ନୀଳଚାଷ ପାଇଁ ବାଧ୍ୟ କରିବାର ଉଦ୍ୟମ :
ନୀଳ ରୋପଣକାରୀମାନେ ସାନ୍ତାଳମାନଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କୁ ଜମିରେ ନୀଳଚାଷ କରିବାପାଇଁ ବାଧ୍ୟ କରୁଥିଲେ । ଜମିଦାର ଏବଂ ପୋଲିସର ଭୟ ଦେଖାଇ ସେମାନେ ସାନ୍ତାଳମାନଙ୍କ ଜମିରେ ନୀଳଚାଷ କରୁଥିଲେ । ଏହା ଫଳରେ ସାନ୍ତାଳମାନେ ଚାହୁଁଥିବା ମକା, ବାଜରା, ଧାନ, ମାଣ୍ଡିଆ ଆଦି ଚାଷ ହୋଇପାରୁ ନଥିଲା । ଜମିର ଉର୍ବରତା କମିବା ସହିତ ସେମାନେ ବହୁ ଦୁଃଖର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଥିଲେ । ଯେଉଁମାନେ ନୀଳଚାଷ ପାଇଁ ଜମି ଦେଉ ନଥିଲେ, ସେମାନଙ୍କ ଉପରେ ଅକଥନୀୟ ଅତ୍ୟାଚାର କରାଯାଉଥିଲା । ଏହା ସାନ୍ତାଳମାନଙ୍କୁ ଇଂରେଜ-ବିରୋଧୀ କରାଇଥିଲା ।

ସାନ୍ତାଳ ବିଦ୍ରୋହର ଫଳାଫଳ :
ସାନ୍ତାଳ ବିଦ୍ରୋହ ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟିଭଙ୍ଗୀର ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିଥିଲା । ସେମାନେ ସାନ୍ତାଳମାନଙ୍କୁ ଶୋଷଣରୁ ରକ୍ଷା କରିବାପାଇଁ ପ୍ରଚେଷ୍ଟା ଆରମ୍ଭ କରିଦେଲେ । ସାନ୍ତାଳ ପରଗଣା ସୃଷ୍ଟି କରାଯାଇ ତାହାର ଶାସନଭାର ସ୍ଥାନୀୟ କଲେକ୍ଟର ଉପରେ ନ୍ୟସ୍ତ କରାଗଲା । ‘କାମାଭତି’ ବା ଗୋତି ପ୍ରଥାର ବିଲୋପ କରାଗଲା । ସାନ୍ତାଳମାନଙ୍କୁ ଦାରୋଗା ଏବଂ ମହାଜନମାନଙ୍କ କବଳର ରକ୍ଷା କରିବାପାଇଁ ଇଂରେଜମାନେ ପ୍ରଚେଷ୍ଟା କଲେ । ଜଙ୍ଗଲ ଉପରେ ସେମାନଙ୍କର ଅଧିକାରକୁ ଇଂରେଜ ସରକାର ଆପତତଃ ମାନି ନେଇଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କ ବନ୍ୟଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟ ବିକ୍ରି କରିବାପାଇଁ ବଜାର ସୃଷ୍ଟି କରାଗଲା ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ଆର୍ଥିକ ଅବସ୍ଥାନ ଉନ୍ନତି ଆଣିବାପାଇଁ ପ୍ରୟାସ କରାଗଲା ।

ମୋଟ ଉପରେ ସାନ୍ତାଳମାନଙ୍କର ସର୍ବାଙ୍ଗୀନ ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଇଂରେଜ ସରକାର ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ । ବାସ୍ତବିକ ସାନ୍ତାଳମାନଙ୍କ ବିଦ୍ରୋହ ଆଧୁନିକ ଭାରତ ଇତିହାସରେ ଏକ ଯୁଗାନ୍ତକାରୀ ଅଧ୍ୟାୟ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା । ବନବାସୀ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ସେମାନଙ୍କର ବିଦ୍ରୋହ ଇଂରେଜମାନଙ୍କୁ ଏକ ଶକ୍ତ ଧକ୍‌କା ଦେଇଥିଲା । ଏହି ବିଦ୍ରୋହ ପରେ ଇଂରେଜମାନେ ସାନ୍ତାଳମାନଙ୍କ ପ୍ରତି ଯନ ବାନ୍ ହୋଇଥିଲେ । ବହୁବିଧ ସଂସ୍କାରଦ୍ୱାରା ସେମାନେ ସାନ୍ତାମାନଙ୍କର ଉନ୍ନତି ଘଟାଇଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 12 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୫। ସିପାହୀ ବିଦ୍ରୋହର କାରଣମାନ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
କମ୍ପାନୀର ଶହେବର୍ଷ ଯନ୍ତ୍ରଣାଦାୟକ ଶାସନରେ ଅଣନିଃଶ୍ୱାସୀ ହୋଇ ୧୮୫୭ ମସିହାରେ ଭାରତୀୟମାନ ନିଜ ପୁଞ୍ଜୀଭୂତ ଅଶାନ୍ତିର ପରିପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ, ଯାହାକୁ ଇଂରେଜମାନେ ସିପାହି ବିଦ୍ରୋହ ଭାବେ ନାମିତ କରିଥିଲେ । ଏହା ଥିଲା ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କର ପ୍ରଥମ ସଂଗଠିତ ବିଦ୍ରୋହ । କିଛିକ୍ଷଣ ପାଇଁ ଭାରତ ଭୂଇଁରେ ବ୍ରିଟିଶ୍ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ମୂଳଦୁଆକୁ ଦୋହଲାଇ ଦେଇଥିଲା ଏହି ମହାନ୍ ବିପ୍ଳବ । ଏହି ବିଦ୍ରୋହ ସମ୍ପର୍କରେ ଐତିହାସିକମାନେ ଭିନ୍ନ ମତପୋଷଣ କରିଥା’ନ୍ତି Sir Marshman, Sir John Lawrence, P.E.Roberts, Malleson, Holmes 2 ଏହି ବିଶିଷ୍ଟ ଘଟଣାକୁ ‘ସିପାହିମାନଙ୍କର ବିଦ୍ରୋହ’ ରୂପେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି । ଅପରପକ୍ଷେ ଭାରତୀୟ ସ୍ବାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମର ଅନ୍ୟତମ ପୁରୋଧା Vinayak Damodar Savarkar ୧୮୫୭ର ଏହି ଘଟଣାକୁ ଭାରତର ପ୍ରଥମ ସ୍ବାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମ ରୂପେ ବର୍ଣନା କରିଛନ୍ତି । କେତେଗୁଡ଼ିଏ କାରଣ ପାଇଁ ଏହି ବିଦ୍ରୋହ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।

(୧) ରାଜନୈତିକ କାରଣ :
ପଲାସୀ ଯୁଦ୍ଧ ପରଠାରୁ ଇଂରେଜମାନେ କ୍ରମାଗତଭାବେ ସେମାନଙ୍କର ନଗ୍ନ ସାମ୍ରାଜ୍ୟବାଦ ନୀତିକୁ ବିଭିନ୍ନ ଉପାୟରେ ପ୍ରତିଫଳିତ କରିବା ଫଳରେ ଜଣଙ୍କ ପରେ ଜଣେ ଦେଶୀୟ ରାଜା ଓ ରାଜ୍ୟ ସେମାନଙ୍କର ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ସ୍ଵୀକାର କରିଥିଲେ । ଲର୍ଡ ଉଏଲ୍‌ଲୀ ସାମନ୍ତ ସନ୍ଧି ପ୍ରୟୋଗ କରି ଦେଶୀୟ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକର ରାଜଧାନୀରେ ଜଣେ ଇଂରାଜୀ ପ୍ରତିନିସ୍ ଓ ଏକ ଇଂରେଜ ସେନାବାହିନୀ ଅବସ୍ଥାପିତ କରାଇଥିଲେ । ଫଳରେ ଦେଶୀୟ ରାଜାମାନଙ୍କର ପ୍ରଭାବ ହ୍ରାସ ପାଇଥିଲା ଏବଂ ଇଂରେଜ ପ୍ରତିନିଧ୍ ରାଜ୍ୟର ବୈଦେଶିକ ତଥା ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ବ୍ୟାପାରରେ ହସ୍ତକ୍ଷେପ କରିଥିଲେ । ଲର୍ଡ ଡେଲ୍‌ହାଉସୀ ରାଜ୍ୟସ୍ଵତ୍ୱ ଲୋପ ନୀତି ପ୍ରୟୋଗ କରି ସାତାରା, ଝାନ୍ସୀ, ନାଗପୁର, ସମ୍ବଲପୁର, ଜୈତପୁର ଏବଂ ଭଗତ୍ ଆଦି ରାଜ୍ୟକୁ ଇଂରେଜ ସାମ୍ରାଜ୍ୟଭୁକ୍ତ କରିଥିଲେ । ନାନାସାହେବଙ୍କୁ ପେନ୍ସନ୍ ଓ ପଦବୀରୁ ବଞ୍ଚିତ କରାଯାଇଥିଲା ।

ମରହଟ୍ଟାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏହା ଅପମାନଜନକ ଥିଲା, କାରଣ ଝାନ୍ସୀର ରାଣୀ ଲକ୍ଷ୍ମୀବାଈଙ୍କର ପୋଷ୍ୟପୁତ୍ର ଗ୍ରହଣକୁ ବ୍ରିଟିଶ୍ ସରକାର ଅନୁମୋଦନ କରି ନଥିଲେ । ଅଯୋଧ୍ୟାରୁ କୁଶାସନ ଲୋପ କରିବା ଛଳରେ ରାଜ୍ୟ ଅଧିକାର ନୀତି ଇଂରେଜ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କୁ ଅପ୍ରିୟ କରିଥିଲା । ଫଳରେ ଅଯୋଧ୍ୟାବାସୀ ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ବିଦ୍ରୋହ କରିବାକୁ ସଂକଳ୍ପବଦ୍ଧ ହୋଇଥିଲେ । କମ୍ପାନୀ ଶାସନରେ ଭୂରାଜସ୍ୱ ହାର ଅତିରିକ୍ତ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଥବାରୁ ଏବଂ ନୂତନ ନିୟମ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ସୁବିଧାଜନକ ହେଉ ନଥ‌ିବାରୁ ଅସନ୍ତୋଷ ବ୍ୟାପକ ରୂପ ଧାରଣ କରିଥିଲା । ସର୍ବୋପରି ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ରାଜ୍ୟଲିପ୍‌ସା ବିରୁଦ୍ଧରେ ନାନାସାହେବ, ତାନ୍ତିଆ ତୋପେ, ଲକ୍ଷ୍ମୀବାଈ, କନ୍‌ର ସିଂ, ଦ୍ବିତୀୟ ବାହାଦୂର ଶାହା, ଫିରୋଜ ଶାହା ପ୍ରଭୃତି ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ ।

(୨) ପ୍ରଶାସନିକ କାରଣ :
ବ୍ରିଟିଶ୍ ଶାସନ ସହିତ ଭାରତୀୟମାନେ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ପରିଚିତ ନଥିଲେ । ଏହି ଅବସ୍ଥାରେ ଇଂରେଜମାନେ ସମସ୍ତ ସୁବିଧା ଓ ସୁଯୋଗ ପାଇଥିଲେ । ଅପରପକ୍ଷେ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଅନୁରୂପ ସୁବିଧା ମିଳୁ ନଥିଲା । ସରକାରୀ କାର୍ଯ୍ୟରେ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କୁ ନିମ୍ନ ସୋପାନରେ ଅବସ୍ଥାପିତ କରାଯାଉଥିଲା ଓ ଅଳ୍ପ ଦରମା ଦିଆଯାଉଥିଲା । ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ପ୍ରତି ଅପମାନଜନକ ବ୍ୟବହାର କରିବା ଓ ତାଚ୍ଛଲ୍ୟ କରିବା ଇଂରେଜମାନଙ୍କର ଏକ ନିତିଦିନିଆ ଅଭ୍ୟାସ ଥିଲା । ଭାରତୀୟମାନଙ୍କୁ ଅସାଧୁ ଓ ଅବିଶ୍ଵାସୀ ବୋଲି ସେମାନେ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ନ୍ୟାୟ-ବିଚାର କ୍ଷେତ୍ରରେ ମଧ୍ୟ ଭାରତୀୟମାନେ ଶୋଷଣର ଶିକାର ହୋଇଥିଲେ । ଫଳରେ ବ୍ରିଟିଶ୍ ଶାସନ ପ୍ରତି ସେମାନଙ୍କର ଅନୁରକ୍ତି କମିଯାଇଥିଲା ।

(୩) ଅର୍ଥନୈତିକ କାରଣ :
ଭାରତକୁ ଶୋଷଣ କରି ଇଂଲଣ୍ଡକୁ ସମୃଦ୍ଧ କରିବା ଇଂରେଜମାନଙ୍କର ପ୍ରଧାନ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥିଲା । ସେମାନେ ଯେଉଁ ଅର୍ଥନୈତିକ ପଦ୍ଧତି ଅନୁସରଣ କରିଥିଲେ, ତାହା କେବଳ ଇଂଲଣ୍ଡ ପାଇଁ ସହାୟକ ହୋଇଥିଲା । ଶିଳ୍ପ ବିପ୍ଳବ ପରେ ଇଂଲଣ୍ଡ ନିର୍ମିତ ପଦାର୍ଥରେ ଭାରତୀୟ ବଜାର ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥିଲା । ଉକ୍ତ ପଦାର୍ଥ ବିକ୍ରୟ ପରେ ବିକ୍ରୟଲବ୍‌ଧ ଧନ ଇଂରେଜ ବଣିକମାନେ ସ୍ବଦେଶକୁ ନେଇଯାଇଥିଲେ । ଭାରତର ରାଜସ୍ୱ, ସଞ୍ଚ ସମ୍ପଦ, କୃଷିଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟ, କଞ୍ଚାମାଲ, ଆଦି ସବୁକିଛି ଇଂଲଣ୍ଡକୁ ସମୃଦ୍ଧତର କରି ଗଢ଼ି ତୋଳିଥିଲା । ଅପରପକ୍ଷେ ଭାରତର ପ୍ରଭୃତ କ୍ଷତିସାଧନ କରି ଭାରତୀୟ ଶିଳ୍ପ ଓ କୃଷିର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଇଂରେଜ ସରକାର କୌଣସି ପଦକ୍ଷେପ ନେଇ ନଥିଲେ । ଫଳରେ ଭାରତୀୟ କୃଷକ ସର୍ବସ୍ୱାନ୍ତ ହୋଇ ଯାଇଥିଲା । ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ଓ ଶୋଷଣର ଶିକାର ହୋଇ ଭାରତୀୟ ଅର୍ଥନୀତି ଧ୍ୱଂସପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥିଲା । ଦେଶର ଅର୍ଥନୈତିକ ଉନ୍ନତି ରାଜକୋଷରୁ କୌଣସି ଅର୍ଥ ବ୍ୟୟିତ ହେଉ ନଥିଲା । ଫଳରେ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ମନରେ ଅସନ୍ତୋଷ ରୂପକ ଅଗ୍ନି ପ୍ରଜ୍ଜ୍ୱଳିତ ହୋଇ ପରିଶେଷରେ ବିଦ୍ରୋହ ରୂପରେ ଆତ୍ମପ୍ରକାଶ କରିଥିଲା ।

(୪) ସାମାଜିକ କାରଣ :
ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ସଭ୍ୟତା ଓ ଶିକ୍ଷାର ସୁଫଳ ମିଳି ନଥିଲେ ସୁଦ୍ଧା ସମାଜର ରକ୍ଷଣଶୀଳ ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ କ୍ରମାଗତ ପରିବର୍ତ୍ତନକୁ ପସନ୍ଦ କରି ନଥିଲେ । ଡେଲହାଉସୀଙ୍କ ସମୟରେ ବିଧବା ବିବାହ, ରେଳପଥ, ଟେଲିଗ୍ରାଫ୍ ତାର ପ୍ରଚଳନ, ନାରୀ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଚଳନ ଓ ବେକ୍ନିକ୍‌ଙ୍କ ସମୟରେ ସତୀପ୍ରଥାର ଉଚ୍ଛେଦ, ଶିକ୍ଷା ଓ ସଂସ୍କାରମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟର ପ୍ରଚଳନ ଫଳରେ ରକ୍ଷଣଶୀଳ ହିନ୍ଦୁମାନେ ବ୍ୟଥ୍‌ତ ହୋଇଥିଲେ । ସେମାନେ ଆଶଙ୍କା କରିଥିଲେ ଯେ, ସମାଜର ସ୍ଥିତିଶୀଳ ଅବସ୍ଥା ଫଳରେ ରକ୍ଷଣଶୀଳ ହିନ୍ଦୁମାନେ ବ୍ୟଥୁତ ହୋଇଥିଲେ । ସେମାନେ ଆଶଙ୍କା କରିଥିଲେ ଯେ, ସମାଜର ସ୍ଥିତିଶୀଳ ଅବସ୍ଥା ଭାଙ୍ଗିଯିବ ଓ ପୁରାତନ ରୀତିନୀତି ଧ୍ୱଂସ ପାଇଯିବ । ଫଳରେ ଏହିସବୁ ସାମାଜିକ କାରଣକୁ ନେଇ ବିଦ୍ରୋହ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା ।

(୫) ଧର୍ମଗତ କାରଣ :
ବ୍ରିଟିଶ୍ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ପ୍ରସାର ସଙ୍ଗେସଙ୍ଗେ ଭାରତରେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟଧର୍ମର ପ୍ରସାର ପାଇଁ ପାଦ୍ରୀମାନଙ୍କୁ ଇଂଲଣ୍ଡରୁ ଆସିବାପାଇଁ ଅନୁମତି ଦେବାରୁ ସେମାନଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ଆଶାତୀତ ଭାବେ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା । ସେମାନେ ନାନା ପ୍ରଲୋଭନ ଦେଖାଇ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କୁ ଖ୍ରୀଷ୍ଟଧର୍ମରେ ଦୀକ୍ଷିତ କରାଇଥିଲେ । ଏପରିକି ବହୁ ଦାତବ୍ୟ ଅନୁଷ୍ଠାନ ଓ ଅନ୍ନଛତ୍ର ଖୋଲାଯାଇଥିଲା । ଏହାଫଳରେ ରକ୍ଷଣଶୀଳ ହିନ୍ଦୁମାନେ କ୍ରୋଧାନ୍ଵିତ ହୋଇଥିଲେ । ସର୍ବୋପରି ଖ୍ରୀଷ୍ଟିୟାନ୍‌ମାନେ ଲୁଣରେ ଗୋରୁହାଡ଼ ଗୁଣ୍ଡ ମିଶ୍ରଣ ଏବଂ କୂପ ପୋଖରୀରେ ଗୋରୁ ଓ ଘୁଷୁରି ଚର୍ବି ନିକ୍ଷେପ କରୁଛନ୍ତି ବୋଲି ହିନ୍ଦୁ ଓ ମୁସଲମାନମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ଜନରବ ପ୍ରଚାରିତ ହୋଇଥିଲା । ୧୮୫୬ରେ ଭାରତ ପାଇଁ ‘ଧର୍ମୀୟ ଅକ୍ଷମତା ଆଇନ’ ପ୍ରଣୟନ କରାଗଲା । ଏହି ଆଇନ ଅନୁସାରେ ଜଣେ ହିନ୍ଦୁ ବା ମୁସଲମାନ ଖ୍ରୀଷ୍ଟଧର୍ମ ଗ୍ରହଣ କଲେ ମଧ୍ୟ ପରିବାରର ସମ୍ପତ୍ତିରୁ ଭାଗ ପାଇପାରିବ ବୋଲି ଘୋଷଣା କରାଗଲା । ଲର୍ଡ କ୍ୟାମିଂ ଏହାକୁ କଡ଼ାକଡ଼ି ଭାବେ ପାଳନ କରିଥିଲେ ।

ଆଗରୁ ଜଣେ ହିନ୍ଦୁଧର୍ମ ଛାଡ଼ି ଅନ୍ୟ ଧର୍ମ ଗ୍ରହଣ କଲେ ପୈତୃକ ସମ୍ପତ୍ତିରୁ ଭାଗ ପାଉ ନଥିଲା । ତେଣୁ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କର ଧାରଣା ହେଲା ଯେ ସତେଅବା ସେମାନଙ୍କୁ ଖ୍ରୀଷ୍ଟଧର୍ମରେ ଦୀକ୍ଷିତ କରିବାପାଇଁ କ୍ୟାନିଂ ପ୍ରେରିତ ହୋଇଛନ୍ତି । ଶିକ୍ଷା ମାଧ୍ୟମରେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟଧର୍ମର ମହତ୍ତ୍ଵ ପ୍ରତିପାଦନ ପାଇଁ ଆମେରିକା ପାଦ୍ରୀ ସମାଜ ଆଗ୍ରାଠାରେ ଛାପାଖାନା ବସାଇ ଖ୍ରୀଷ୍ଟଧର୍ମ ସଂକ୍ରାନ୍ତୀୟ ପୁସ୍ତକ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ । ଏହାଫଳରେ ଉଭୟ ହିନ୍ଦୁ ଓ ମୁସଲମାନମାନେ ପ୍ରମାଦ ଗଣିଲେ । ଏହା ଭାରତୀୟମାନଙ୍କୁ ଉତ୍ତେଜିତ କରିଥିଲା । ଇଂରେଜ ସାମରିକ ଅଫିସରମାନେ ଭାରତୀୟ ସୈନ୍ୟମାନଙ୍କ ଧର୍ମକ୍ଷେତ୍ରରେ ହସ୍ତକ୍ଷେପ କରିଥିଲେ । ଏହି ସମସ୍ତ ଧର୍ମଗତ କାରଣ ପାଇଁ ଭାରତୀୟମାନେ ବିଦ୍ରୋହୀ ହୋଇଉଠିଲେ ଏବଂ ବିଦ୍ରୋହ ଘଟାଇଥିଲେ ।

(୬) ମନସ୍ତାତ୍ତ୍ଵିକ କାରଣ :
୧୮୫୭ର ମହାନ୍ ବିଦ୍ରୋହ ପଛରେ ମନସ୍ତାତ୍ତ୍ଵିକ କାରଣ ନିହିତ ଅଛି ବୋଲି ବହୁ ଐତିହାସିକମାନେ ମତବ୍ୟକ୍ତ କରିଥା’ନ୍ତି । ଜ୍ୟୋତିଷମାନେ ଭବିଷ୍ୟତବାଣୀ କରିଥିଲେ ଯେ, ଦୀର୍ଘ ଶହେବର୍ଷ ପରେ ଭାରତରୁ ଇଂରେଜ ଶାସନର ଅବସାନ ଘଟିବ । ୧୭୫୭ରୁ ୧୮୫୭ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଶହେବର୍ଷ ହେଉଥିଲା । ତେଣୁ ୧୮୫୭ରେ ଇଂରେଜ ଅବସାନ ଘଟିବ ବୋଲି ଭାବିଥିଲେ ବହୁ ଭାରତୀୟ । ତେଣୁ ସୈନ୍ୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ରୋଟି ଓ ପଦ୍ମଫୁଲ ଗୋପନରେ ବଣ୍ଟା ହେଉଥିଲା । ଏଥ‌ିପାଇଁ ଭାରତୀୟମାନେ ବିଦ୍ରୋହ ଘଟାଇବାପାଇଁ ସ୍ଥିର କରିଥିଲେ ।

(୭) ସାମରିକ କାରଣ :
ବିଭିନ୍ନ କାରଣରୁ ଅସନ୍ତୋଷ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିବାବେଳେ ନିମ୍ନଲିଖ୍ କାରଣଗୁଡିକ ପାଇଁ ବ୍ରିଟିଶ୍ ସାମ୍ରାଜ୍ୟକୁ ରକ୍ଷା କରୁଥିବା ଭାରତୀୟ ସିପାହିମାନେ ଅସନ୍ତୋଷ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ । ପ୍ରଥମତଃ, ଭାରତୀୟମାନେ ସୈନ୍ୟ ବିଭାଗର ଉଚ୍ଚପଦବୀ ପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସେମାନଙ୍କୁ ଉଚ୍ଚ ପଦବୀରେ ରଖାଯାଉ ନଥିଲା । କେବଳ ଇଉରୋପୀୟମାନେ ସାମରିକ ବିଭାଗର ଉଚ୍ଚ ପଦବୀରେ ନିଯୁକ୍ତି ପାଉଥିଲେ । ଦ୍ଵିତୀୟତଃ, ଭାରତୀୟ ସିପାହିମାନେ ଇଂରେଜ ସୈନ୍ୟମାନଙ୍କଠାରୁ କମ୍ ବେତନ ପାଉଥିଲେ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କୁ ହେୟ ମନେ କରାଯାଉଥିଲା । ତୃତୀୟତଃ, ସାହସିକ ପଦକ୍ଷେପ ପାଇଁ ସିପାହିମାନଙ୍କୁ କୌଣସି ପୁରସ୍କାର ବା ପଦୋନ୍ନତି ମିଳୁ ନଥିଲା ।

ଚତୁର୍ଥତଃ, ଯେଉଁ ଭାରତୀୟ ସାମରିକ ଅଫିସର ସିପାହିମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଲୋକପ୍ରିୟ ହେଉଥିଲେ ସେମାନଙ୍କୁ କାର୍ଯ୍ୟରୁ ଅନ୍ତର କରାଯାଉଥିଲା । ପଞ୍ଚମତଃ, ଧର୍ମନାଶ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ସିପାହିମାନଙ୍କୁ ସମୁଦ୍ରପାର ହୋଇ ଯୁଦ୍ଧ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରାଯାଉଥିଲା । ଷଷ୍ଠତଃ, ଭାରତୀୟ ସିପାହିମାନଙ୍କୁ ନିଜ ପରମ୍ପରା ବିରୁଦ୍ଧରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରାଯାଉଥିଲା । ସେମାନଙ୍କୁ ଦେଶୀ ଟୋପି ଓ ଚନ୍ଦନ ଟିପା ପରିଧାନ କରିବାକୁ ଅନୁମତି ଦିଆଗଲା ନାହିଁ । ଦେଶୀୟ ଟୋପି ପରିବର୍ତ୍ତେ ଘୁଷୁରି ଚମଡ଼ାରେ ନିର୍ମିତ ଏକପ୍ରକାର ସାମରିକ ଟୋପି ବ୍ୟବହାର କରିବାପାଇଁ ବାଧ୍ୟ କରାଯାଉଥିଲା । ଶେଷତଃ, ଖ୍ରୀଷ୍ଟିଆନ୍ ପାଦ୍ରୀମାନେ ସିପାହିମାନଙ୍କୁ ଖ୍ରୀଷ୍ଟଧର୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରୁଥିଲେ ।

(୮) ଆଶୁ କାରଣ :
ଏହିପରି ଅସନ୍ତୋଷ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଥିବା ସମୟରେ କମ୍ପାନୀର ସୈନ୍ୟବାହିନୀରୁ ‘ବ୍ରାଉନ୍ ବେସ୍’ ନାମକ ପୁରାତନ ବନ୍ଧୁକ ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରାଯାଇ ତା’ ସ୍ଥାନରେ ‘ଏନ୍‌ଫିଲ୍ଡ’ ବନ୍ଧୁକର ପ୍ରଚଳନ କରାଯାଇଥିଲା । ପ୍ରଥମେ ଏହାର ପ୍ରୟୋଗ ଦମ୍ବମ୍, ଅମ୍ବାଲା ଏବଂ ସିଆଲକୋଟରେ ହୋଇଥିଲା । ଏହି ବନ୍ଧୁକରେ ଗୁଳି ଭର୍ତ୍ତି କରିବାକୁ ହେଲେ ଗୁଳିଥିବା ଖୋଳର ଅଗ୍ରଭାଗକୁ ଦାନ୍ତରେ ଛିଣ୍ଡାଇ ଗୁଳିକୁ ବାହାର କରିବାକୁ ହେଉଥିଲା ଏବଂ ବନ୍ଧୁକରେ ଭର୍ତ୍ତି କରାଯାଇ ଫୁଟାଯାଉଥିଲା । ଏହି ସମୟରେ ଜନରବ ପ୍ରଚାରିତ ହୋଇଥିଲା ଯେ, ଗୁଳିର ଟୋଟାରେ ଗାଈ ଓ ଘୁଷୁରୀ ଚର୍ବି ପ୍ରଲେପିତ ହୋଇଛି । ଜାତି ଓ ଧର୍ମ ନଷ୍ଟ ହେବାର ଆଶଙ୍କା କରି ଉଭୟ ହିନ୍ଦୁ ଓ ମୁସଲମାନ ସିପାହି ଏହି ବନ୍ଧୁକ ବ୍ୟବହାର କରିବାକୁ ମନା କରିଦେଇଥିଲେ । ମାତ୍ର ଗୋରା ସରକାର ସେମାନଙ୍କ ଅସନ୍ତୋଷ ପ୍ରତି କର୍ଣ୍ଣପାତ ନକରି ସେହି ଚର୍ବି ଆଚ୍ଛାଦିତ ଗୁଡ଼ିକୁ ବ୍ୟବହାର କରିବାକୁ ସେମାନଙ୍କୁ ବାଧ୍ୟ କରିଥିଲେ । ଫଳରେ ବିଦ୍ରୋହର ବହ୍ନି ପ୍ରଜ୍ଵଳିତ ହୋଇ ଉଠିଥିଲା ।

୬। ସିପାହୀ ବିଦ୍ରୋହର ସାମାଜିକ ଓ ଅର୍ଥନୈତିକ କାରଣମାନ ବର୍ଣ୍ଣନା କର ।
Answer:
କମ୍ପାନୀର ଶହେବର୍ଷ ଯନ୍ତ୍ରଣାଦାୟକ ଶାସନରେ ଅଣନିଃଶ୍ୱାସୀ ହୋଇ ୧୮୫୭ ମସିହାରେ ଭାରତୀୟମାନ ନିଜ ପୁଞ୍ଜୀଭୂତ ଅଶାନ୍ତିର ପରିପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ, ଯାହାକୁ ଇଂରେଜମାନେ ସିପାହି ବିଦ୍ରୋହ ଭାବେ ନାମିତ କରିଥିଲେ । ଏହା ଥିଲା ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କର ପ୍ରଥମ ସଂଗଠିତ ବିଦ୍ରୋହ । କିଛିକ୍ଷଣ ପାଇଁ ଭାରତ ଭୂଇଁରେ ବ୍ରିଟିଶ୍ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ମୂଳଦୁଆକୁ ଦୋହଲାଇ ଦେଇଥିଲା ଏହି ମହାନ୍ ବିପ୍ଳବ । ଏହି ବିଦ୍ରୋହ ସମ୍ପର୍କରେ ଐତିହାସିକମାନେ ଭିନ୍ନ ମତପୋଷଣ କରିଥାନ୍ତି । Sir Marshman, Sir John Lawrence, P.E.Roberts, Malleson, Holmes ବିଶିଷ୍ଟ ଘଟଣାକୁ ‘ସିପାହିମାନଙ୍କର ବିଦ୍ରୋହ’ ରୂପେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି । ଅପରପକ୍ଷେ ଭାରତୀୟ ସ୍ବାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମର ଅନ୍ୟତମ ପୁରୋଧା Vinayak Damodar Savarkar ୧୮୫୭ର ଏହି ଘଟଣାକୁ ଭାରତର ପ୍ରଥମ ସ୍ବାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମ ରୂପେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି । ଏହି ବିଦ୍ରୋହର ସାମାଜିକ ଓ ଅର୍ଥନୈତିକ କାରଣଗୁଡିକ ହେଲା

(୧) ସାମାଜିକ କାରଣ :
ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ସଭ୍ୟତା ଓ ଶିକ୍ଷାର ସୁଫଳ ମିଳି ନଥିଲେ ସୁଦ୍ଧା ସମାଜର ରକ୍ଷଣଶୀଳ ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ କ୍ରମାଗତ ପରିବର୍ତ୍ତନକୁ ପସନ୍ଦ କରି ନଥିଲେ । ଡେଲହାଉସୀଙ୍କ ସମୟରେ ବିଧବା ବିବାହ, ରେଳପଥ, ଟେଲିଗ୍ରାଫ୍ ତାର ପ୍ରଚଳନ, ନାରୀ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଚଳନ ଓ ବେକ୍ନିକ୍‌ଙ୍କ ସମୟରେ ସତୀପ୍ରଥାର ଉଚ୍ଛେଦ, ଶିକ୍ଷା ଓ ସଂସ୍କାରମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟର ପ୍ରଚଳନ ଫଳରେ ରକ୍ଷଣଶୀଳ ହିନ୍ଦୁମାନେ ବ୍ୟଥ୍ତ ହୋଇଥିଲେ । ସେମାନେ ଆଶଙ୍କା କରିଥିଲେ ଯେ, ସମାଜର ସ୍ଥିତିଶୀଳ ଅବସ୍ଥା ଫଳରେ ରକ୍ଷଣଶୀଳ ହିନ୍ଦୁମାନେ ବ୍ୟଥ୍‌ତ ହୋଇଥିଲେ । ସେମାନେ ଆଶଙ୍କା କରିଥିଲେ ଯେ, ସମାଜର ସ୍ଥିତିଶୀଳ ଅବସ୍ଥା ଭାଙ୍ଗିଯିବ ଓ ପୁରାତନ ରୀତିନୀତି ଧ୍ୱଂସ ପାଇଯିବ । ଫଳରେ ଏହିସବୁ ସାମାଜିକ କାରଣକୁ ନେଇ ବିଦ୍ରୋହ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା ।

(୨) ଅର୍ଥନୈତିକ କାରଣ :
ଭାରତକୁ ଶୋଷଣ କରି ଇଂଲଣ୍ଡକୁ ସମୃଦ୍ଧ କରିବା ଇଂରେଜମାନଙ୍କର ପ୍ରଧାନ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥଲା । ସେମାନେ ଯେଉଁ ଅର୍ଥନୈତିକ ପଦ୍ଧତି ଅନୁସରଣ କରିଥିଲେ, ତାହା କେବଳ ଇଂଲଣ୍ଡ ପାଇଁ ସହାୟକ ହୋଇଥିଲା । ଶିଳ୍ପ ବିପ୍ଳବ ପରେ ଇଂଲଣ୍ଡ ନିର୍ମିତ ପଦାର୍ଥରେ ଭାରତୀୟ ବଜାର ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥିଲା । ଉକ୍ତ ପଦାର୍ଥ ବିକ୍ରୟ ପରେ ବିକ୍ରୟଲବ୍‌ଧ ଧନ ଇଂରେଜ ବଣିକମାନେ ସ୍ବଦେଶକୁ ନେଇଯାଇଥିଲେ । ଭାରତର ରାଜସ୍ୱ, ସଞ୍ଚ ସମ୍ପଦ, କୃଷିଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟ, କଞ୍ଚାମାଲ, ଖଣିଜପଦାର୍ଥ ଆଦି ସବୁକିଛି ଇଂଲଣ୍ଡକୁ ସମୃଦ୍ଧତର କରି ଗଢ଼ି ତୋଳିଥିଲା । ଅପରପକ୍ଷେ ଭାରତର ପ୍ରଭୃତ କ୍ଷତିସାଧନ କରି ଭାରତୀୟ ଶିଳ୍ପ କୃଷିର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଇଂରେଜ ସରକାର କୌଣସି ପଦକ୍ଷେପ ନେଇ ନଥୁଲେ । ଫଳରେ ଭାରତୀୟ କୃଷକ ସର୍ବସ୍ୱାନ୍ତ ହୋଇ ଯାଇଥିଲା । ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ଓ ଶୋଷଣର ଶିକାର ହୋଇ ଭାରତୀୟ ଅର୍ଥନୀତି ଧ୍ୱଂସପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥିଲା । ଦେଶର ଅର୍ଥନୈତିକ ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ରାଜକୋଷରୁ କୌଣସି ଅର୍ଥ ବ୍ୟୟିତ ହେଉ ନଥିଲା । ଫଳରେ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ମନରେ ଅସନ୍ତୋଷ ରୂପକ ଅଗ୍ନି ପ୍ରଜ୍ଜଳିତ ହୋଇ ପରିଶେଷରେ ବିଦ୍ରୋହ ରୂପରେ ଆତ୍ମପ୍ରକାଶ କରିଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 12 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୭ | ସିପାହୀ ବିଦ୍ରୋହର ରାଜନୈତିକ ଓ ସାମରିକ କାରଣମାନ ବର୍ଣ୍ଣନା କର ।
Answer:
କମ୍ପାନୀର ଶହେବର୍ଷ ଯନ୍ତ୍ରଣାଦାୟକ ଶାସନରେ ଅଣନିଃଶ୍ୱାସୀ ହୋଇ ୧୮୫୭ ମସିହାରେ ଭାରତୀୟମାନ ନିଜ ପୁଞ୍ଜୀଭୂତ ଅଶାନ୍ତିର ପରିପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ, ଯାହାକୁ ଇଂରେଜମାନେ ସିପାହି ବିଦ୍ରୋହ ଭାବେ ନାମିତ କରିଥିଲେ । ଏହା ଥିଲା ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କର ପ୍ରଥମ ସଂଗଠିତ ବିଦ୍ରୋହ । କିଛିକ୍ଷଣ ପାଇଁ ଭାରତ ଭୂଇଁରେ ବ୍ରିଟିଶ୍ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ମୂଳଦୁଆକୁ ଦୋହଲାଇ ଦେଇଥିଲା ଏହି ମହାନ୍ ବିପ୍ଳବ । ଏହି ବିଦ୍ରୋହ ସମ୍ପର୍କରେ ଐତିହାସିକମାନେ ଭିନ୍ନ ମତପୋଷଣ କରିଥାନ୍ତି । Sir Marshman, Sir John Lawrence, P.E.Roberts, Malleson, Holmes ବିଶିଷ୍ଟ ଘଟଣାକୁ ‘ସିପାହିମାନଙ୍କର ବିଦ୍ରୋହ’ ରୂପେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି । ଅପରପକ୍ଷେ ଭାରତୀୟ ସ୍ବାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମର ଅନ୍ୟତମ ପୁରୋଧା Vinayak Damodar Savarkar ୧୮୫୭ର ଏହି ଘଟଣାକୁ ଭାରତର ପ୍ରଥମ ସ୍ବାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମ ରୂପେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି । ଏହି ବିଦ୍ରୋହର ରାଜନୈତିକ ଓ ସାମରିକ କାରଣଗୁଡିକ ହେଲା-

(୧) ରାଜନୈତିକ କାରଣ :
ପଲାସୀ ଯୁଦ୍ଧ ପରଠାରୁ ଇଂରେଜମାନେ କ୍ରମାଗତଭାବେ ସେମାନଙ୍କର ନଗ୍ନ ସାମ୍ରାଜ୍ୟବାଦ ନୀତିକୁ ବିଭିନ୍ନ ଉପାୟରେ ପ୍ରତିଫଳିତ କରିବା ଫଳରେ ଜଣଙ୍କ ପରେ ଜଣେ ଦେଶୀୟ ରାଜା ଓ ରାଜ୍ୟ ସେମାନଙ୍କର ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ସ୍ଵୀକାର କରିଥିଲେ । ଲର୍ଡ ଉଏଲ୍‌ଲୀ ସାମନ୍ତ ସନ୍ଧି ପ୍ରୟୋଗ କରି ଦେଶୀୟ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକର ରାଜଧାନୀରେ ଜଣେ ଇଂରାଜୀ ପ୍ରତିନିସ୍ ଓ ଏକ ଇଂରେଜ ସେନାବାହିନୀ ଅବସ୍ଥାପିତ କରାଇଥିଲେ । ଫଳରେ ଦେଶୀୟ ରାଜାମାନଙ୍କର ପ୍ରଭାବ ହ୍ରାସ ପାଇଥିଲା ଏବଂ ଇଂରେଜ ପ୍ରତିନିଧ୍ ରାଜ୍ୟର ବୈଦେଶିକ ତଥା ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ବ୍ୟାପାରରେ ହସ୍ତକ୍ଷେପ କରିଥିଲେ । ଲର୍ଡ ଡେଲ୍‌ହାଉସୀ ରାଜ୍ୟସ୍ଵତ୍ଵ ଲୋପ ନୀତି ପ୍ରୟୋଗ କରି ସାତାରା, ଝାନ୍ସୀ, ନାଗପୁର, ସମ୍ବଲପୁର, ଜୈତପୁର ଏବଂ ଭଗତ୍ ଆଦି ରାଜ୍ୟକୁ ଇଂରେଜ ସାମ୍ରାଜ୍ୟଭୁକ୍ତ କରିଥିଲେ । ନାନାସାହେବଙ୍କୁ ପେନ୍ସନ୍ ଓ ପଦବୀରୁ ବଞ୍ଚିତ କରାଯାଇଥିଲା ।

ମରହଟ୍ଟାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏହା ଅପମାନଜନକ ଥିଲା, କାରଣ ଝାନ୍ସୀର ରାଣୀ ଲକ୍ଷ୍ମୀବାଈଙ୍କର ପୋଷ୍ୟପୁତ୍ର ଗ୍ରହଣକୁ ବ୍ରିଟିଶ୍ ସରକାର ଅନୁମୋଦନ କରି ନଥିଲେ । ଅଯୋଧ୍ୟାରୁ କୁଶାସନ ଲୋପ କରିବା ଛଳରେ ରାଜ୍ୟ ଅଧିକାର ନୀତି ଇଂରେଜ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କୁ ଅପ୍ରିୟ କରିଥିଲା । ଫଳରେ ଅଯୋଧ୍ୟାବାସୀ ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ବିଦ୍ରୋହ କରିବାକୁ ସଂକଳ୍ପବଦ୍ଧ ହୋଇଥିଲେ । କମ୍ପାନୀ ଶାସନରେ ଭୂରାଜସ୍ୱ ହାର ଅତିରିକ୍ତ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଥ‌ିବାରୁ ଏବଂ ନୂତନ ନିୟମ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ସୁବିଧାଜନକ ହେଉ ନଥ‌ିବାରୁ ଅସନ୍ତୋଷ ବ୍ୟାପକ ରୂପ ଧାରଣ କରିଥିଲା । ସର୍ବୋପରି ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ରାଜ୍ୟଲିପ୍‌ସା ବିରୁଦ୍ଧରେ ନାନାସାହେବ, ତାନ୍ତିଆ ତୋପେ, ଲକ୍ଷ୍ମୀବାଈ, କନ୍‌ର ସିଂ, ଦ୍ଵିତୀୟ ବାହାଦୂର ଶାହା, ଫିରୋଜ ଶାହା ପ୍ରଭୃତି ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ ।

(୨) ସାମରିକ କାରଣ :
ବିଭିନ୍ନ କାରଣରୁ ଅସନ୍ତୋଷ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିବାବେଳେ ନିମ୍ନଲିଖୂତ କାରଣଗଜୁଡିକ ପାଇଁ ବ୍ରିଟିଶ୍ ସାମ୍ରାଜ୍ୟକୁ ରକ୍ଷା କରୁଥିବା ଭାରତୀୟ ସିପାହିମାନେ ଅସନ୍ତୋଷ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ । ପ୍ରଥମତଃ, ଭାରତୀୟମାନେ ସୈନ୍ୟ ବିଭାଗର ଉଚ୍ଚପଦବୀ ପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସେମାନଙ୍କୁ ଉଚ୍ଚ ପଦବୀରେ ରଖାଯାଉ ନଥିଲା । କେବଳ ଇଉରୋପୀୟମାନେ ସାମରିକ ବିଭାଗର ଉଚ୍ଚ ପଦବୀରେ ନିଯୁକ୍ତି ପାଉଥିଲେ । ଦ୍ଵିତୀୟତଃ, ଭାରତୀୟ ସିପାହିମାନେ ଇଂରେଜ ସୈନ୍ୟମାନଙ୍କଠାରୁ କମ୍ ବେତନ ପାଉଥିଲେ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କୁ ହେୟ କରାଯାଉଥିଲା । ତୃତୀୟତଃ, ସାହସିକ ପଦକ୍ଷେପ ପାଇଁ ସିପାହିମାନଙ୍କୁ କୌଣସି ପୁରସ୍କାର ବା ପଦୋନ୍ନତି ମିଳୁ ନଥୁଲା ।

ଚତୁର୍ଥତଃ, ଯେଉଁ ଭାରତୀୟ ସାମରିକ ଅଫିସର ସିପାହିମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଲୋକପ୍ରିୟ ହେଉଥିଲେ ସେମାନଙ୍କୁ କାର୍ଯ୍ୟରୁ ଅନ୍ତର କରାଯାଉଥିଲା । ପଞ୍ଚମତଃ, ଧର୍ମନାଶ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ସିପାହିମାନଙ୍କୁ ସମୁଦ୍ରପାର ହୋଇ ଯୁଦ୍ଧ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରାଯାଉଥିଲା । ଷଷ୍ଠତଃ, ଭାରତୀୟ ସିପାହିମାନଙ୍କୁ ନିଜ ପରମ୍ପରା ବିରୁଦ୍ଧରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରାଯାଉଥିଲା । ସେମାନଙ୍କୁ ଦେଶୀ ଟୋପି ଓ ଚନ୍ଦନ ଟିପା ପରିଧାନ କରିବାକୁ ଅନୁମତି ଦିଆଗଲା ନାହିଁ । ଦେଶୀୟ ଟୋପି ପରିବର୍ତ୍ତେ ଘୁଷୁରି ଚମଡ଼ାରେ ନିର୍ମିତ ଏକପ୍ରକାର ସାମରିକ ଟୋପି ବ୍ୟବହାର କରିବାପାଇଁ ବାଧ୍ୟ କରାଯାଉଥିଲା । ଶେଷତଃ, ଖ୍ରୀଷ୍ଟିଆନ୍ ପାଦ୍ରୀମାନେ ସିପାହିମାନଙ୍କୁ ଖ୍ରୀଷ୍ଟଧର୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରୁଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 12 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୮| ୧୮୫୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.ର ମହାନ୍ ବିପ୍ଳବର ଫଳାଫଳ ସମ୍ପର୍କରେ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
୧୮୫୭ର ମହାନ୍ ବିଦ୍ରୋହ ଆଧୁନିକ ଭାରତ ଇତିହାସରେ ଏକ କ୍ରାନ୍ତିକାରୀ ଅଧ୍ୟାୟ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା । ଏହି ବିଦ୍ରୋହର ଫଳାଫଳ ଥୁଲା ସୁଦୂରପ୍ରସାରୀ ଓ ବ୍ୟାପକ । ବିଦ୍ରୋହରେ ଭାରତୀୟମାନେ ବିଶେଷ ସଫଳତା ହାସଲ କରି ନ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସେମାନଙ୍କ ମନରେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଲଢ଼େଇ କରିବାପାଇଁ ସାହସ ସଂଗ୍ରହ କରିପାରିଥିଲା । ବିଦ୍ରୋହର ଅବସାନ ପରେ ଭାରତରୁ ସ୍ୱେଚ୍ଛାଚାରୀ କମ୍ପାନୀ ଶାସନର ପୂର୍ଣ୍ଣଚ୍ଛେଦ ପଡ଼ିଥିଲା । ଇଂରେଜ ସରକାର ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷଭାବରେ କମ୍ପାନୀ ହାତରୁ କ୍ଷମତା ନିଜ ହାତକୁ ନେଇଥିଲେ । ରାଣୀ ଭିକ୍ଟୋରିଆଙ୍କ ଘୋଷଣାପତ୍ର ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଆଣିଦେଇଥିଲା ଅନେକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ।

ସାମ୍ବିଧାନିକ ସଂସ୍କାର :
୧୮୫୮ ଭାରତ ଶାସନ ଆଇନ – ୧୮୫୭ର ମହାନ୍ ବିଦ୍ରୋହ ପରେ ଇଂଲଣ୍ଡ ସଂସଦରେ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ ‘୧୮୫୮ ଭାରତ ଶାସନ ଆଇନ’ (The Govt. of India Act 1858) ପ୍ରଣୟନ କରାଯାଇଥିଲା । ଏହି ଆଇନ ବଳରେ ଭାରତରୁ କମ୍ପାନୀ ଶାସନର ଅବସାନ ଘଟିଲା । ଏହାପରେ ଭାରତ ଇଂଲଣ୍ଡର ରାଣୀଙ୍କ ନାମରେ ଏବଂ ରାଣୀଙ୍କଦ୍ଵାରା ଶାସିତ ହେଲା । ଶାସନ କ୍ଷେତ୍ରରେ କେତେକ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ପରିବର୍ତ୍ତନମାନ ଅଣାଯାଇଥିଲା ।

୧୮୫୮ ଆଇନର ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ବ୍ୟବସ୍ଥାଗୁଡ଼ିକ ହେଲା –

  • ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ପରିଷଦ (Board of Control) ଏବଂ ନିର୍ଦ୍ଦେର୍ଶକ ସଭା (Court of Directors)କୁ ଭାଙ୍ଗିଦିଆଯାଇ ଏହା ସ୍ଥାନରେ ଭାରତ ପାଇଁ ଜଣେ ରାଜ୍ୟ ସଚିବଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତ କରାଗଲା ଏବଂ ସେ ବ୍ରିଟିଶ ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳର ଜଣେ ସଦସ୍ୟ ହୋଇଥିବା ଜରୁରୀ ହେଲା ।
  • ଭାରତର ରାଜସ୍ଵ ଭାରତବାସୀଙ୍କପାଇଁ ବ୍ୟୟ ହେବ ଏବଂ ପ୍ରତିବର୍ଷ ରାଜ୍ୟ ସଚିବ ଭାରତର ଆୟ ବ୍ୟୟର ଚିଠା ଇଂଲଣ୍ଡ ସଂସଦରେ ଉପସ୍ଥାପନ କରି ଅନୁମୋଦନ କରାଇବେ ।
  • ଭାରତର ବଡ଼ଲାଟଙ୍କୁ ଗଭର୍ଣ୍ଣର ଜେନେରାଲ ପରିବର୍ତ୍ତେ ‘ଭାଇସ୍‌ୟ’ କୁହାଗଲା ।
  • ଭାରତର ଭାଇସ୍‌ରାୟ ଓ ପ୍ରାଦେଶିକ ଶାସନକର୍ତ୍ତାମାନଙ୍କୁ ଇଂଲଣ୍ଡର ଶାସକ (ରାଣୀ/ରାଜା) ନିଯୁକ୍ତି ଦେବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିଲା ।
  • ଭାରତରେ ଥିବା ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀର ପଦାତିକ ଓ ନୌବାହିନୀ ଇଂଲଣ୍ଡର ସରକାରଙ୍କ ଅଧୀନକୁ ଆସିଲା ।

ମହାରାଣୀ ଭିକ୍ଟୋରିଆଙ୍କ ଘୋଷଣାପତ୍ର:
୧୮୫୮ର ଭାରତ ଶାସନ ଆଇନ ଅନୁସାରେ ଇଂଲଣ୍ଡର ରାଣୀ ହେଲେ ‘ଭାରତ ସାମ୍ରାଜ୍ଞୀ’ । ଇଂଲଣ୍ଡର ମହାରାଣୀ ଭିକ୍ଟୋରିଆ ଭାରତ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଏକ ଘୋଷଣାପତ୍ର ପ୍ରେରଣ କରିଥିଲେ । ଖ୍ରୀ. ୧୮୫୮ ନଭେମ୍ବର ୧ ତାରିଖ ଦିନ ଆଲ୍ଲାହାବାଦର ଏକ ଆଡ଼ମ୍ବରପୂର୍ଣ୍ଣ ଦରବାରରେ ଲର୍ଡ଼ କ୍ୟାନିଂ ମହାରାଣୀଙ୍କ ଘୋଷଣାପତ୍ରକୁ ପାଠ କରିଥିଲେ ।

ଏହାର ମୁଖ୍ୟ ଦିଗଗୁଡ଼ିକ ହେଲା –

  • ଭାରତରେ ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ଶାସନର ଅବସାନ ଘଟିଲା । ଇଂଲଣ୍ଡର ଶାସକ ହେଲେ ଭାରତର ଶାସନକର୍ତ୍ତା । ସେହି ଅନୁସାରେ ମହାରାଣୀ ଭିକ୍ଟୋରିଆ ଭାରତର ଶାସନଭାର ଗ୍ରହଣ କଲେ ।
  • ପୂର୍ବରୁ ଭାରତୀୟ ରାଜାମାନଙ୍କ ସହିତ ସ୍ଵାକ୍ଷରିତ ହୋଇଥିବା ସନ୍ଧି ଓ ଚୁକ୍ତିଗୁଡ଼ିକ ମର୍ଯ୍ୟାଦା ଦିଆଯିବ ବୋଲି ଘୋଷଣା କରାଗଲା ।
  • ରାଜସ୍ଵତ୍ୱ ଲୋପ ନୀତିକୁ ଉଚ୍ଛେଦ କରାଗଲା ଏବଂ ଭବିଷ୍ୟତରେ ଏହା ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଇ ପାରିବ ନାହିଁ ବୋଲି ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ଦିଆଗଲା ।
  • ଭାରତୀୟ ଶାସକମାନେ ପୋଷ୍ୟପୁତ୍ର ଗ୍ରହଣ କରିପାରିବେ ବୋଲି ଘୋଷଣା କରାଗଲା ।
  • ଜାତି-ଧର୍ମ-ବର୍ଣ୍ଣ ନିର୍ବିଶେଷରେ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କୁ ଯୋଗ୍ୟତା ଅନୁସାରେ ଚାକିରିରେ ନିଯୁକ୍ତି ଦିଆଯିବ ବୋଲି ଘୋଷଣା କରାଗଲା ।
  • ଭାରତୀୟମାନଙ୍କର ଧର୍ମ, ପରମ୍ପରା, ଆଚରଣ ଆଦିକୁ ବିଧ୍ଵବଦ୍ଧ ସମ୍ମାନ ଦିଆଯିବ ବୋଲି ଘୋଷଣା
  • ଭାରତର ଦେଶୀୟ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ଅପହରଣ କରି ବ୍ରିଟିଶ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ବିସ୍ତାର କରାଯିବ ନାହିଁ ବୋଲି
  • ବିଦ୍ରୋହ ସମୟରେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କର ହତ୍ୟାରେ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷଭାବେ ଜଡ଼ିତ ଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟସବୁ ବିଦ୍ରୋହୀଙ୍କୁ କ୍ଷମା ପ୍ରଦାନ କରାଗଲା ।

ସାମରିକ ପୁନର୍ଗଠନ:
୧୮୫୭ ବିଦ୍ରୋହ ପରେ ଭାରତରେ ସୈନ୍ୟବାହିନୀର ପୁନର୍ଗଠନ ଅବଶ୍ୟମ୍ଭାବୀ ହୋଇପଡ଼ିଲା । ବିଦ୍ରୋହରେ ଯେଉଁ ଭାରତୀୟମାନେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ସେମାନଙ୍କୁ କାର୍ଯ୍ୟରୁ ବହିଷ୍କାର କରାଗଲା । ସୈନ୍ୟବାହିନୀରେ ଇଂରେଜ ଅଫିସର ଓ ସୈନ୍ୟମାନଙ୍କର ସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି କରାଗଲା । ସୈନ୍ୟବାହିନୀରେ ଇଉରୋପୀୟ ଓ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସୈନ୍ୟମାନଙ୍କର ଅନୁପାତ ଥୁଲା 2 : 1 । ହିନ୍ଦୁ ଓ ମୁସଲମାନମାନଙ୍କୁ ପ୍ରାୟତଃ ସୈନ୍ୟବାହିନୀରୁ ବିଦାୟ ଦିଆଗଲା । ବଙ୍ଗ ସୈନ୍ୟବାହିନୀ ବିଲୁପ୍ତ ହେଲା । ଇଂରେଜ ସରକାର ନୂତନଭାବେ ଶିଖ, ଜାଠ, ପଞ୍ଜାବୀ ଓ ଗୁର୍ଖ ରେଜିମେଣ୍ଟ ଗଠନ କରିଥିଲେ ।
ଦେଶୀୟ ରାଜା ଓ ଜମିଦାର ଶ୍ରେଣୀର ଅଭ୍ୟୁତ୍‌ଥାନ – ୧୮୫୭ ବିଦ୍ରୋହ ସମୟରେ ବହୁ ଦେଶୀୟ ରାଜା ଓ ଜମିଦାରମାନେ ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲେ । ବିଦ୍ରୋହ ପରେ ଇଂରେଜ ସରକାର ସେମାନଙ୍କୁ ଅଧ୍ଵକ ସୁବିଧା ଓ ସୁଯୋଗ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ଅନେକ ଭାରତୀୟ ସରକାରୀ କର୍ମଚାରୀ ମଧ୍ଯ ବିଦ୍ରୋହ ସମୟରେ ସରକାରଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲେ । ଫଳରେ ଇଂରେଜମାନେ ସେମାନଙ୍କ ପ୍ରତି ଯଥେଷ୍ଟ ସହାନୁଭୂତି ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଥିଲେ ।

ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସଂସ୍କାର:
୧୮୫୭ ବିଦ୍ରୋହ ଫଳରେ ବ୍ରିଟିଶ କମ୍ପାନୀର ଅର୍ଥନୈତିକ ଅବସ୍ଥା ଅତି ଦୁର୍ବଳ ହୋଇପଡ଼ିଲା । ଏଣୁ ଏ ଅବସ୍ଥା ସୁଧାରିବା ପାଇଁ କେତେକ ପଦକ୍ଷେପ ନିଆଯାଇଥିଲା । ବାଣିଜ୍ୟ ଶୁଳ୍‌କ ହାର ବୃଦ୍ଧି କରାଗଲା । ମାସିକ ୫୦୦ ଟଙ୍କା ଆୟ ଉପରେ ଶତକଡ଼ା ୫% ଆୟକର ଆଦାୟ କରାଗଲା । ଏହି ଅର୍ଥ ଶିକ୍ଷା ଓ ଲୋକହିତକର କାର୍ଯ୍ୟରେ ବ୍ୟୟିତ ହେବାପାଇଁ ପଦକ୍ଷେପମାନ ନିଆଗଲା । ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷାର ଉନ୍ନତି ଓ ଆଇନଶୃଙ୍ଖଳା ରକ୍ଷାପାଇଁ କେତେକ ନୂତନ ପଦକ୍ଷେପମାନ ନିଆଯାଇଥିଲା । ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଦେଶରେ ଶିକ୍ଷା ବିଭାଗ ସ୍ଥାପନ କରାଗଲା ଏବଂ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଦେଶରେ ଗୋଟିଏ କରି ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ପୋଲିସ୍ ବିଭାଗ ସୃଷ୍ଟି କରାଗଲା । ୧୮୬୧ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଭାରତୀୟ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ ଆଇନ ଗୃହୀତ ହୋଇ ବମ୍ବେ, ମାନ୍ଦ୍ରାଜ ଓ କଲିକତାଠାରେ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟମାନ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଗଲା । ୧୮୮୬ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଭାରତୀୟ ପୋଲିସ୍ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ କରାଯାଇ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଦେଶରେ ଜଣେ ଜଣେ ଇନ୍ସପେକ୍ଟର ଜେନେରାଲଙ୍କ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ ଗୋଟିଏ ଗୋଟିଏ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ପୋଲିସ୍ ବିଭାଗ ସୃଷ୍ଟି କରାଗଲା । ତାଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବାପାଇଁ ଜଣେ ଜଣେ ଡେପୁଟି ଇନ୍ସପେକ୍ଟର-ଜେନେରାଲ ନିଯୁକ୍ତ କରାଗଲା । ପ୍ରତ୍ୟେକ ଜିଲ୍ଲାରେ ପୋଲିସ୍ ସୁପରିଣ୍ଟେଣ୍ଡେଣ୍ଟ ନିଯୁକ୍ତି ପାଇଲେ । ଶାନ୍ତିଶୃଙ୍ଖଳା ରକ୍ଷା ପାଇଁ ବ୍ୟାପକ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଥିଲା ।

ପରୋକ୍ଷ ଫଳାଫଳ:
୧୮୫୭ର ବିଦ୍ରୋହ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ମନରେ ଜାତୀୟ ଚେତନାର ବୀଜବପନ କରିଥିଲା । ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ସ୍ଵାଧୀନତା ହାସଲ କରିବାପାଇଁ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କୁ ପ୍ରେରଣା ଦେଇଥିଲା । ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ଏହି ବିଦ୍ରୋହ ଇଂରେଜମାନଙ୍କୁ ଚେତାବନୀ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲା । ସେମାନେ ଆଉ ପୂର୍ବଭଳି ଭାରତୀୟମାନଙ୍କୁ ସ୍ଵେଚ୍ଛାଚାରିତା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବାକୁ ସାହସ କରି ନଥିଲେ । ଏହି ବିଦ୍ରୋହର ଫଳସ୍ଵରୂପ ସାମାଜିକ ସଂସ୍କାରଦ୍ୱାରା ଉଦ୍‌ବୁଦ୍ଧ ହୋଇ ଶିକ୍ଷିତ ଭାରତୀୟମାନେ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ଏବଂ ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସ୍ଵାଧୀନତାପାଇଁ ସଂଗ୍ରାମ କରିପାରିଥିଲେ । ବାସ୍ତବିକ ବିଦ୍ରୋହର ଫଳାଫଳ ଅତି ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ଥିଲା । ଇଂରେଜ ସରକାର ବିଦ୍ରୋହ ପରେ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ପ୍ରତି ଉଦାର ନୀତି ଅବଲମ୍ବନ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହୋଇଥିଲେ । ବିଦ୍ରୋହ ବିଫଳ ହୋଇଥିଲେହେଁ ପରବର୍ତୀ ସମୟରେ ଏହା ଜନଦେଇଥଲା ଭାରତୀୟ ନବଜାଗରଣକୁ । ଜାତୀୟତାର ଏହି କ୍ଷୁଦ୍ର ସ୍ଫୁଲିଙ୍ଗ ଟିକକ ଭବିଷ୍ୟତରେ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ହୃଦୟରେ ବିଦ୍ରୋହର ବହି ପଜଳନ କରି ତେଜୀୟାନ କରିଥିଲା ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 12 Objective Questions in Odia Medium

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 History Solutions Chapter 12 ବ୍ରିଟିଶ୍ ଔପନିବେଶିକ ବିରୁଦ୍ଧରେ ବିଦ୍ରୋହ ସନ୍ନ୍ୟାସୀ ବିଦ୍ରୋହ, ଖୋର୍ଦ୍ଧା ବିଦ୍ରୋହ (୧୮୧୭), ସାନ୍ତାଳ ବିଦ୍ରୋହ (୧୮୫୬-୫୬), ମହାନ୍ ଭାରତୀୟ ବିଦ୍ରୋହ (୧୮୫୭) Objective Questions.

CHSE Odisha 12th Class History Chapter 12 Objective Questions in Odia Medium

ବସ୍ତୁନିଷ୍ଠ ଓ ଅତିସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
A. ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଚାରୋଟି ଉତ୍ତର ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।

୧। ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତି ଖୋର୍ଦ୍ଧାରେ ସଂଘଟିତ ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହର ନେତୃତ୍ବ ନେଇଥିଲେ ?
(କ) ବିଦ୍ୟାଧର ମହାପାତ୍ର
(ଖ) ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁ ବିଦ୍ୟାଧର ମହାପାତ୍ର
(ଗ) ଧରଣୀଧର ମହାପାତ୍ର
(ଘ) ଜନାଦ୍ଦନ ମହାପାତ୍ର
Answer:
(ଖ) ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁ ବିଦ୍ୟାଧର ମହାପାତ୍ର

୨। ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ମସିହାରେ ଜଗବନ୍ଧୁ ତାଙ୍କର ସମସ୍ତ ନିଷ୍କର ଜମି ହରାଇଥିଲେ ?
(କ) ୧୮୦୧ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଖ) ୧୮୦୨ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଗ) ୧୮୦୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଘ) ୧୮୦୪ ଖ୍ରୀ.ଅ.
Answer:
(ଘ) ୧୮୦୪ ଖ୍ରୀ.ଅ.

୩ । ସେ ସମୟରେ ଓଡ଼ିଶାର ଅମଲାତନ୍ତ୍ରରେ କେଉଁମାନଙ୍କର ପ୍ରତିପତ୍ତି ଅଧ୍ଵ ଥୁଲା ?
(କ) ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କର
(ଖ) ବଙ୍ଗାଳୀମାନଙ୍କର
(ଗ) ମାରୱାଡ଼ିମାନଙ୍କର
(ଘ) ଇଂରେଜମାନଙ୍କର
Answer:
(ଖ) ବଙ୍ଗାଳୀମାନଙ୍କର

୪। ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହ ସମୟରେ କଟକର ମାଜିଷ୍ଟ୍ରେଟ୍ କିଏ ଥିଲେ ?
(କ) ଏଡଓ୍ୱାର୍ଡ଼ ଇମ୍ଫ
(ଖ) ଲେଫ୍‌ଟନାଣ୍ଟ ଫାରିସ୍
(ଗ) ଲେଫ୍‌ଟନାଣ୍ଟ ଟ୍ରାଭିସ୍
(ଘ) ଲେଫ୍‌ଟନାଣ୍ଟ ଫ୍ରିଡ଼ାକ୍‌ସ୍
Answer:
(କ) ଏତ୍ୱାର୍ଡ଼ ଇମ୍ଫ

୫। ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ହୋଇଥିବା ବିଦ୍ରୋହକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
(କ) ସିପାହୀ ବିଦ୍ରୋହ
(ଖ) ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହ
(ଗ) କନ୍ଧ ବିଦ୍ରୋହ
(ଘ) ସାନାଳ ବିଦ୍ରୋହ
Answer:
(ଖ) ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହ

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 12 Objective Questions in Odia Medium

୬ । ସିପାହି ବିଦ୍ରୋହ ସମୟରେ କିଏ ଭାରତର ବଡ଼ଲାଟ ଥିଲେ ?
(କ) ଲର୍ଡ଼ କ୍ୟାଟିଂ
(ଖ) ଲର୍ଡ଼ ଡେଲହାଉସୀ
(ଗ) ଲର୍ଡ ଉଏଲ୍‌ଲୀ
(ଘ) ଲର୍ଡ଼ ଉଇଲିୟମ୍ ବେଣ୍ଟିକ୍
Answer:
(କ) ଲର୍ଡ କ୍ୟାନିଂ

୭। ଝାନ୍ସୀଠାରେ ସିପାହି ବିଦ୍ରୋହର ନେତୃତ୍ଵ କିଏ ନେଇଥିଲେ ?
(କ) ମଙ୍ଗଳପାଶେ
(ଖ) ତାନ୍ତିଆତୋପେ
(ଗ) ରାଣୀ ଲକ୍ଷ୍ମୀବାଈ
(ଘ) ନାନାସାହେବ
Answer:
(ଗ) ରାଣୀ ଲକ୍ଷ୍ମୀବାଈ

୮ | କେବେ ଇଂରେଜ ସରକାର ଏନ୍‌ଫିଲ୍‌ଡ୍ ବନ୍ଧୁକ ପ୍ରଚଳନ କରିଥିଲେ ?
(କ) ଖ୍ରୀ.ଅ. ୧୮୫୩
(ଖ) ଖ୍ରୀ.ଅ. ୧୮୫୪
(ଗ) ଖ୍ରୀ.ଅ. ୧୮୫୫
(ଘ) ଖ୍ରୀ.ଅ. ୧୮୫୬
Answer:
(ଘ) ୧୮୫୬ ଖ୍ରୀ.ଅ.

୯ । କେଉଁ ଭାରତୀୟ ସିପାହି ୧୮୫୭ର ବିଦ୍ରୋହ ଆରମ୍ଭ କରି ଜେନେରାଲ ହିଅରସେଙ୍କ ଆଦେଶରେ ଫାଶୀଖୁଣ୍ଟରେ ଝୁଲିଥିଲେ ?
(କ) ମଙ୍ଗଳପାଣ୍ଡେ
(ଖ) ତାନ୍ତିଆତୋପେ
(ଗ) କନ୍‌ର ସିଂହ
(ଘ) ନାନାସାହେବ
Answer:
(ଘ) ମଙ୍ଗଳପାଣ୍ଡେ

୧୦ । କେବେ ଭାରତରୁ ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ଶାସନର ଅବସାନ ଘଟିଥିଲା ?
(କ) ଖ୍ରୀ.ଅ. ୧୮୫୪
(ଖ) ଖ୍ରୀ.ଅ. ୧୮୫୬
(ଗ) ଖ୍ରୀ.ଅ. ୧୮୫୭
(ଘ) ଖ୍ରୀ.ଅ. ୧୮୫୮
Answer:
(ଘ) ୧୮୫୮ ଖ୍ରୀ.ଅ.

୧୧ । ବିହାରଠାରେ ବିଦ୍ରୋହର ନେତୃତ୍ୱ କିଏ ନେଇଥିଲେ ?
(କ) ଦ୍ଵିତୀୟ ବାହାଦୂରଶାହା
(ଖ) କନୱାର ସିଂହ
(ଗ) ତାନ୍ତିଆପେ
(ଘ) ମଙ୍ଗଳପାଣ୍ଡେ
Answer:
(ଖ) କନୱାର ସିଂହ

୧୨ । ଅଷ୍ଟାଦଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଦ୍ୱିତୀୟାର୍ଦ୍ଧରେ ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ଅଞ୍ଚଳରେ ସନ୍ନ୍ୟାସୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ମୁଣ୍ଡ ଟେକିଥିଲା ?
(କ) ଓଡ଼ିଶା
(ଖ) ବିହାର
(ଗ) ବେଙ୍ଗଲ
(ଘ) ମାଡ୍ରାସ୍
Answer:
(ଗ) ବେଙ୍ଗଲ

୧୩ । ଜଳପାଇଗୁଡ଼ିର ମୁର୍ଶିଦାବାଦ ଏବଂ ବୈକୁଣ୍ଠପୁରର ଆଖପାଖ ଜଙ୍ଗଲରେ ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ବିଦ୍ରୋହ ମୁକ୍ତ ଟେକିଥିଲା ?
(କ) କନ୍ଧ ବିଦ୍ରୋହ
(ଖ) ସନ୍ନ୍ୟାସୀ ବିଦ୍ରୋହ
(ଗ) ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହ
(ଘ) ସିପାହୀ ବିଦ୍ରୋହ
Answer:
(ଖ) ସନ୍ନ୍ୟାସୀ ବିଦ୍ରୋହ

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 12 Objective Questions in Odia Medium

୧୪ । ବକ୍ସାର ଯୁଦ୍ଧରେ ଜିତି କମ୍ପାନୀ ସରକାର ରାଜସ୍ୱ ଆଦାୟ କରିବାରୁ ତାହା ବିରୁଦ୍ଧରେ ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁମାନେ ବିଦ୍ରୋହ କରିଥିଲେ ?
(କ) ପାଇକମାନେ
(ଖ) ସିପାହୀମାନେ
(ଗ) କନ୍ଧମାନେ
(ଘ) ସନ୍ନ୍ୟାସୀମାନେ
Answer:
(ଘ) ସନ୍ନ୍ୟାସୀମାନେ

୧୫। ଦଶମୀ ନାଗ କିଏ ?
(କ) କନ୍ଧ ନେତା
(ଖ) ସନ୍ୟାସା
(ଗ) ରାଜା
(ଘ) ବେଙ୍ଗଲର ଜିଲ୍ଲାପାଳ
Answer:
(ଖ) ସନ୍ନ୍ୟାସୀ

୧୬ । ସାନ୍ତାଳ ବିଦ୍ରୋହ କେଉଁ ନାମରେ ପରିଚିତ ?
(କ) ଗୁଲ
(ଖ) ମେଳି
(ଗ) ହୁଲ
(ଘ) ଉଲଗୁଲାନ୍
Answer:
(ଖ) ହୁଲ୍

୧୭ । ରାଜମହଲ ପାର୍ବତ୍ୟ ଅଞ୍ଚଳରେ ବସତି ସ୍ଥାପନ କରିଥିବା ସାନ୍ତାଳ ଅଞ୍ଚଳକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଉଥିଲା ?
(କ) ଦାମିନ୍-ଇ-କୋହ
(ଖ) ସର୍-ଇ-ଜଳର
(ଗ) ଇତମୁଦୌଲ
(ଘ) ଉଲଗୁଲାନ୍
Answer:
(ଖ) ଦାମିନ୍- ଇ-କୋହ

୧୮। ସାନ୍ତାଳମାନେ କେଉଁମାନଙ୍କୁ ଦିକୁ କହିଥିଲେ ?
(କ) ଇଂରେଜମାନଙ୍କୁ
(ଖ) ଜମିଦାରମାନଙ୍କୁ
(ଗ) ପୋଲିସ୍‌ମାନଙ୍କୁ
(ଘ) ମହାଜନଙ୍କୁ
Answer:
(ଖ) ଜମିଦାରମାନଙ୍କୁ ।

B. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

୧ । ୧୮୫୫-୫୬ ମସିହାରେ ବଙ୍ଗଳା ଓ ବିହାର _________________ ବିଦ୍ରୋହର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
ସାନ୍ତାଳ

୨। ପାଇକ ବିଦୋହ _______________ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ସଂଘଟତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
୧୮୧୭

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 12 Objective Questions in Odia Medium

୩। ବକ୍ସିର ଅର୍ଥ ________________ ।
Answer:
ସେନାପତି

୪। ________________ ମସିହାରେ ରୋଡ଼ଙ୍ଗ ଜମିଦାରୀ ଉପରେ ନିଜର ନ୍ୟାଯ୍ୟଦାବିକୁ ଫେରିପାଇବାପାଇଁ ଜଗବନ୍ଧୁ କଟକର କମିଶନରଙ୍କ ପାଖରେ ପ୍ରଥମେ ଆବେଦନ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ରିଚାର୍ଡ଼ସନ୍

୫ । ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହ ସମୟରେ କଟକର ମାଜିଷ୍ଟ୍ରେଟ୍ ________________ ଥିଲେ ।
Answer:
ଏଡ଼୍ୱାର୍ଡ଼ ଇମ୍ଫ

୬ | ନାନାସାହେବଙ୍କ ମନା _______________ ୧୮୫୭ ବିଦ୍ରୋହରେ ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଲଢ଼ିଥିଲେ ।
Answer:
ତାନ୍ତିଆ ଟୋପେ

୭ । ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁ ________________ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଆତ୍ମସମର୍ପଣ କରିଥିଲେ ।
Answer:
୧୮୨୫

୮ । ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁଙ୍କର ______________ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଦେହାନ୍ତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
୧୮୨୯

୯। ସନ୍ନ୍ୟାସୀ ବିଦ୍ରୋହ ________________ ର ଆଖପାଖ ଜଙ୍ଗଲରେ ଘଟିଥିଲା ।
Answer:
ବୈକୁଣ୍ଠପୁର

୧୦| _________________ ମସିହାରେ ବାରାକ୍‌ପୁର ସୈନ୍ୟମାନେ ବର୍ମାକୁ ଯିବାପାଇଁ ମନା କରିଦେଇଥିଲେ ।
Answer:
୧୮୨୪

୧୧ । ୧୮୫୮ ମସିହା ନଭେମ୍ବର ୧ ତାରିଖ ଦିନ _______________ ଠାରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ଦରବାରରେ ଭାଇସ୍‌ୟ ଲର୍ଡ଼ କ୍ୟାମିଂ ଭିକ୍ଟୋରିଆ ଘୋଷଣାପତ୍ର ପାଠ କରିଥିଲେ ।
Answer:
୧୮୫୭ ମାର୍ଚ୍ଚ ୩

୧୨। ________________ ସତୀଦାହ ପ୍ରଥା ଉଚ୍ଛେଦ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ଲର୍ଡ଼ ଉଇଲିୟମ୍ ବେଣ୍ଟିକ୍

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 12 Objective Questions in Odia Medium

C. ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।

୧। ନାନାସାହେବ କିଏ ?
Answer:
ସିପାହି ବିଦ୍ରୋହର ଅନ୍ୟତମ ନେତା ଥିଲେ ନାନାସାହେବ ଏବଂ ସେ କାନପୁରଠାରେ ବିଦ୍ରୋହର ନେତୃତ୍ଵ ନେଇଥିଲେ ।

୨। ବକ୍‌ସି ଜଗବନ୍ଧୁ କେଉଁମାନଙ୍କର ନେତୃତ୍ୱ ନେଉଥିଲେ ?
Answer:
ବକ୍ସିସି ଜଗବନ୍ଧୁ ଖୋର୍ଦ୍ଧାର ପାଇକମାନଙ୍କର ନେତୃତ୍ୱ ନେଉଥିଲେ ।

୩। ୧୮୫୭ ବିଦ୍ରୋହ ସମୟରେ ଇଂଲଣ୍ଡର ରାଣୀ କିଏ ଥିଲେ ?
Answer:
୧୮୫୭ ବିଦ୍ରୋହ ସମୟରେ ଇଂଲଣ୍ଡର ରାଣୀ ଥିଲେ ଭିକ୍ଟୋରିଆ ।

୪ । ଭାରତର ପ୍ରଥମ ଭାଇସ୍‌ରାୟ କିଏ ?
Answer:
ଭାରତର ପ୍ରଥମ ଭାଇସ୍ରାୟ ଲର୍ଡ଼ କ୍ୟାଟିଂ ଥିଲେ ।

୫। ସିପାହି ବିଦ୍ରୋହ ସମୟରେ ଏଥରେ ଭାଗ ନେଇଥିବା ଓଡ଼ିଶାର କେଉଁ ଦୁଇଜଣ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ବ୍ୟକ୍ତି ଥିଲେ ?
Answer:
ସିପାହି ବିଦ୍ରୋହରେ ଓଡ଼ିଶାରୁ ଭାଗ ନେଇଥିବା ଦୁଇଜଣ ବ୍ୟକ୍ତି ଥିଲେ ବୀର ସୁରେନ୍ଦ୍ର ସାଏ ଓ ଚାଖୁ ଖୁଣ୍ଟିଆ ।

୬। ଇଂରେଜ ଶାସନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସନ୍ନ୍ୟାସୀମାନେ କେବେ ବିଦ୍ରୋହ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଇଂରେଜ ଶାସନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସନ୍ନ୍ୟାସୀମାନେ ୧୮୦୨ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ବିଦ୍ରୋହ କରିଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 12 Objective Questions in Odia Medium

D. ଭ୍ରମ ସଂଶୋଧନ କର ।

୧| ୧୮୫୭ ବିଦ୍ରୋହରେ ସିପାହିମାନଙ୍କର ସଂପୃକ୍ତି ଏକ ଆର୍ଥନୀତିକ କାରଣ ଥିଲା ।
Answer:
୧୮୫୭ ବିଦ୍ରୋହରେ ସିପାହିମାନଙ୍କର ସଂପୃକ୍ତି ଏକ ସାମରିକ କାରଣ ଥିଲା ।

୨। ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁ ଘୁମୁସର ରାଜାଙ୍କର ବକ୍ସି ଥିଲେ ।
Answer:
ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁ ଖୋର୍ଦ୍ଧା ରାଜାଙ୍କର ବକ୍ସି ଥିଲେ ।

୩ । ୧୮୨୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁ ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ନିକଟରେ ଆତ୍ମସମର୍ପଣ କରିଥିଲେ ।
Answer:
୧୮୨୫ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁ ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ନିକଟରେ ଆତ୍ମସମର୍ପଣ କରିଥିଲେ ।

୪। ଭାରତରେ ସତୀଦାହ ପ୍ରଥା ଏକ ଧର୍ମୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଥିଲା ।
Answer:
ଭାରତରେ ସତୀଦାହ ପ୍ରଥା ଏକ ସାମାଜିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 12 Objective Questions in Odia Medium

୫। ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁଙ୍କ ନେତୃତ୍ଵରେ ସିପାହୀ ବିଦ୍ରୋହ ତୀବ୍ରତର ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁଙ୍କ ନେତୃତ୍ଵରେ ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହ ତୀବ୍ରତର ହୋଇଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 8 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 History Solutions Chapter 8 ଦିଲ୍ଲୀରେ ସୁଲତାନୀ ରାଜତ୍ଵ Short & Long Answer Questions.

CHSE Odisha 12th Class History Chapter 8 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
A. ଦୁଇଟି / ତିନୋଟି ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

୧। ଦିୱାନ-ଇ-ରସାଲତଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ଦିୱାନ୍-ଇ-ରସାଲତ୍ ଥିଲେ ବୈଦେଶିକ ମନ୍ତ୍ରୀ । ସେ ସର୍ବଦା ବହିର୍ଦେଶମାନଙ୍କ ସହିତ କୂଟନୈତିକ ସମ୍ପର୍କ ସ୍ଥାପନ କରୁଥିଲେ । ବିଦେଶକୁ ଦୂତମାନଙ୍କୁ ପ୍ରେରଣ କରିବା ଓ ସେଠାରୁ ଦୂତ ଗ୍ରହଣ କରିବା ତାଙ୍କର ପ୍ରଧାନ କାର୍ଯ୍ୟ ଥିଲା । ସେ ଗୁପ୍ତଚରମାନଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ବହିର୍ଦେଶଗୁଡ଼ିକର କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ଉପରେ ସଜାଗ ଦୃଷ୍ଟି ରଖୁଥିଲେ ।

୨ । ସୁଲତାନୀ ସମାଜରେ ବିଦ୍ୟାର୍ଥୀମାନଙ୍କୁ କେଉଁ ଭାଷାରେ ଶିକ୍ଷାଦାନ କରାଯାଉଥିଲା ? ଦେଶରେ କେତୋଟି ମଦ୍ରାସା ଥିଲା ?
Answer:
ସୁଲତାନୀ ସମାଜରେ ବିଦ୍ୟାର୍ଥୀମାନଙ୍କୁ ଆରବୀ ଏବଂ ପାର୍ଶୀ ଭାଷାରେ ଶିକ୍ଷାଦାନ କରାଯାଉଥିଲା । ଦେଶରେ ୩୦ଟି ମଦ୍ରାସା ଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 8 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୩ । ଦିୱାନ୍-ଇ-ଇନ୍ସା ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:
ଏହି ବିଭାଗ ଦାୟିତ୍ଵରେ ସୁଲତାନଙ୍କ ପତ୍ର ବିନିମୟ କାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଉଥିଲା । ସୁଲତାନ ଓ ପ୍ରାଦେଶିକ ଶାସକ ଏବଂ ସୁଲତାନ ଓ କରଦ ରାଜାଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏହା ସୁଲତାନଙ୍କ ପତ୍ର ଆଦାନ ପ୍ରଦାନ କରୁଥିଲା । ସୁଲତାନଙ୍କ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ଘୋଷଣା ଏହି ବିଭାଗଦ୍ଵାରା ପ୍ରକାଶିତ ହେଉଥିଲା ।

୪ । ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ଆରିଜ୍-ଇ-ମମଲିକ୍‌ଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ଆରିଜ୍-ଇ-ମମଲିକ ସାମରିକ୍ ବିଭାଗର ମନ୍ତ୍ରୀ ଥିଲେ । ତାଙ୍କ ବିଭାଗକୁ ଦିୱାନ-ଇ-ଆର୍ଜ କୁହାଯାଉଥିଲା । ସୈନ୍ୟମାନଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଏବଂ ତାଲିମ ଦେବା କାର୍ଯ୍ୟକୁ ସେ ହିଁ କରୁଥିଲେ । ସୈନ୍ୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଶୃଙ୍ଖଳା ରକ୍ଷାକରିବା ଓ ସେମାନଙ୍କୁ ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର, ଖାଦ୍ୟ ଓ ଔଷଧ ଯୋଗାଇବା ତାଙ୍କର ଦାୟିତ୍ଵ ଥିଲା ।

୫ । ଅମୀର ଖୁସ୍ରୁ କେଉଁ ସୁଲତାନଙ୍କ ରାଜଦରବାରରେ ଥିଲେ ? ତାଙ୍କଦ୍ୱାରା ଲେଖାହୋଇଥିବା ପୁସ୍ତକର ନାମ କ’ଣ ?
Answer:
ଅମୀର ଖୁସ୍ରୁ ସୁଲତାନ ଆଲ୍ଲାଉଦ୍ଦିନ୍ ଖିଲ୍‌ଜୀଙ୍କ ରାଜଦରବାରରେ ଥିଲେ । ତାଙ୍କଦ୍ଵାରା ଲିଖ୍ ପୁସ୍ତକର ନାମ ତାରିକ୍-ଇ-ଆଲାଇ ଥିଲା ।

୬। ‘ତାରିକ୍‌-ଇ-ଆଲାଇ’ ପୁସ୍ତକର ରଚୟିତା କିଏ ? ସେ ଏଥ‌ିରେ କେଉଁ ବିଷୟରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି ?
Answer:
‘ତାରିକ୍-ଇ-ଆଲାଇ’ ପୁସ୍ତକର ରଚୟିତା ଅମୀର ଖୁସ୍ରୁ । ସେ ଏଥିରେ ସୁଲତାନ୍‌ ଆଲ୍ଲାଉଦ୍ଦିନ୍ ଖିଲ୍‌ଜୀଙ୍କ ଦିଗ୍‌ବିଜୟ କଥା ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି ।

୭ | ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ବରିଦ୍‌-ଇ-ମମଲିକ୍ ଏବଂ ସର୍-ଇ-ଜନ୍ଦରଙ୍କ ମୁଖ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ବରିଦ୍-ଇ-ମମଲିକ୍ ଦେଶର ଗୁପ୍ତଚର ବିଭାଗରେ ଏବଂ ସର୍-ଇ-ଜନ୍ଦର ସୁଲତାନଙ୍କ ଦେହରକ୍ଷୀମାନଙ୍କୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବା ଦାୟିତ୍ଵରେ ରହିଥିଲେ ।

୮ | ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ଦିୱାନ୍-ଇ-ଇନ୍‌ସାଙ୍କ ଦାୟିତ୍ୱ କ’ଣ ଥିଲା ? ଏହି ଶାସନରେ କାହାକୁ ଦିୱାନ୍-ଇ-ମମଲିକ୍ କୁହାଯାଉଥିଲା ?
Answer:
ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ଦିୱାନ୍-ଇ-ଇନ୍ସ ରାଷ୍ଟ୍ରର ଚିଠିପତ୍ର ଦାୟିତ୍ଵରେ ରହିଥିଲେ । ଏହି ଶାସନରେ ସୈନ୍ୟ ବିଭାଗର ମୁଖ୍ୟଙ୍କୁ ଦିୱାନ-ଇ-ମମଲିକ୍ କୁହାଯାଉଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 8 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୯। କିଏ ହୁଲିଆ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରଚଳନ କରିଥିଲେ ? ଦିଲ୍ଲୀ ସୁଲତାନମାନେ କେତେ ପ୍ରକାର କର ଆଦାୟ କରୁଥିଲେ ? ସେଗୁଡ଼ିକର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ଆଲ୍ଲାଉଦ୍ଦିନ୍ ଖିଲ୍‌ଜୀ ହୁଲିଆ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରଚଳନ କରିଥିଲେ । ଦିଲ୍ଲୀ ସୁଲତାନମାନେ ପାଞ୍ଚ ପ୍ରକାର କର ଆଦାୟ କରୁଥିଲେ; ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା – ଜାକତ୍, ଖାରଜ୍, ଖାମସ୍, ଜିଜିୟା ଏବଂ ଉସର୍ ।

୧୦ । ଇକ୍‌ତା କ’ଣ ? ଆଲାଉଦ୍ଦିନ୍ ଖିଲ୍‌ଜୀଙ୍କ ସମୟରେ କେତୋଟି ପ୍ରଦେଶ ଥିଲା ?
Answer:
ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ପ୍ରଦେଶଗୁଡ଼ିକୁ ଇକ୍‌ତା କୁହାଯାଉଥିଲା । ଆଲାଉଦ୍ଦିନ୍ ଖିଜୀଙ୍କ ସମୟରେ ୧୦ଟି ପ୍ରଦେଶ ଥିଲା ।

୧୧ । କେଉଁ କେଉଁ ଭାଷାର ସମ୍ମିଶ୍ରଣରେ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ଵ ଭାଷା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା ? ‘ତାରିଖ୍-ଇ-ଫିରୋଜଶାହୀ’ କିଏ ରଚନା କରିଥିଲେ ?
Answer:
ପାର୍ଶୀ ଓ ହିନ୍ଦୀ ଭାଷାର ସମ୍ମିଶ୍ରଣରେ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ଵ ଭାଷା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା । ଜିଆ-ଉଦ୍ଦିନ ବରାନୀ ‘ତାରିଖ-ଇ- ଫିରୋଜଶାହୀ’ ରଚନା କରିଥିଲେ ।

୧୨ । ଶାରିଆତ୍ ଅନୁଯାୟୀ ସୁଲତାନ୍ ଯେଉଁ ପାଞ୍ଚଟି ଉତ୍ସରୁ ଆୟ କରୁଥିଲେ ଓ ସେଗୁଡ଼ିକର ନାମ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ଶାରିଆତ୍ ଅନୁଯାୟୀ ସୁଲତାନ୍ ପାଞ୍ଚଗୋଟି ଉତ୍ସରୁ ଆୟ କରୁଥିଲେ । ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା – ଉସର୍, ଖାରଜ୍, ଖାମସ୍, ଜାକତ୍ ଏବଂ ଜିଜିୟା ।

୧୩ । ମହତାସିବ୍‌ମାନଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ପ୍ରଧାନ ପ୍ରଧାନ ସହରରେ ମହତାସିବ୍ ନାମକ କର୍ମଚାରୀମାନଙ୍କୁ ଅବସ୍ଥାପିତ କରାଯାଇଥିଲା । ସେମାନେ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ଆଚରଣ ପ୍ରତି ଦୃଷ୍ଟି ଦେଉଥିଲେ, ବଜାର ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରୁଥିଲେ, ମାପ ଓ ଓଜନ ତଦାରଖ କରୁଥିଲେ ଏବଂ ମଦ୍ୟ, ଭାଙ୍ଗ ଓ ଗଞ୍ଜେଇ ପ୍ରଭୃତି ସେବନ ନିଷେଧ କରୁଥିଲେ ।

୧୪ । ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ମନ୍ତ୍ରୀମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଧାନ କିଏ ଥିଲେ ? ତାଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଉଥିଲା ?
Answer:
ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ମନ୍ତ୍ରୀମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ୱାଜିର ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଥିଲେ । ତାଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟକୁ ଦିୱାନ୍-ଇ-ଜରାତ୍ କୁହାଯାଉଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 8 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୧୫ । ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ବିଚାରପତି କିଏ ଥିଲେ ? ବିଚାର ବିଭାଗର ନାମ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ବିଚାରପତି ସୁଲତାନ୍ ଥିଲେ । ବିଚାର ବିଭାଗକୁ ଦିୱାନ୍-ଇ-କ୍ୱାଜା ନାମରେ ଅଭିହିତ କୁରାଯାଇଥିଲା ।

୧୬ । ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ରାଜସ୍ବ ବିଭାଗର କେଉଁ ପଦବୀଗୁଡ଼ିକ ହିନ୍ଦୁମାନେ ଲାଭ କରୁଥିଲେ ? ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର କୃଷି ଦପ୍ତରକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଉଥିଲା ?
Answer:
ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ରାଜସ୍ୱ ବିଭାଗର ମକଦ୍ଦମ, ଖୁତ୍ ଓ ଚୌଧୁରୀ ଆଦି ପଦବୀଗୁଡ଼ିକ ହିନ୍ଦୁମାନେ ଲାଭ କରୁଥିଲେ । ସେ ସମୟରେ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର କୃଷି ଦପ୍ତରକୁ ଦିୱାନ୍-ଇ- କୋହି କୁହାଯାଉଥିଲା ।

୧୭ । ଜିଜିୟା କ’ଣ ? ଏହା କେଉଁମାନଙ୍କ ଉପରେ ଲାଗୁ ହୋଇନଥିଲା ?
Answer:
ଶାରିଆତ୍ ନିୟମ ଅନୁଯାୟୀ ସୁଲତାନ୍ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରୁ ଆଦାୟ କରୁଥିବା ପାଞ୍ଚଗୋଟି କର ମଧ୍ଯରୁ ଜିଜିୟା କର ଥିଲା ଅନ୍ୟତମ । ମହିଳା, ପିଲା, ପଙ୍ଗୁ, ଭିକ୍ଷୁକ ଓ ସନ୍ନ୍ୟାସୀମାନଙ୍କଠାରୁ ଏହି କର ଆଦାୟ ହେଉନଥିଲା । ଏହା ଏକ ଧର୍ମକର ଥିଲା ଏବଂ ମୁସଲମାନମାନଙ୍କ ଉପରେ ଲାଗୁ କରାଯାଇନଥିଲା ।

୧୮ । ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ସମସ୍ତ ଜମିକୁ କେଉଁ ଚାରି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଉଥିଲା ?
Answer:
ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ସମସ୍ତ ଚାଷଜମିକୁ ଚାରି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଉଥିଲା; ଯଥା— ଖାଲସା ଜମି, ଇକ୍ତାତାର ଜମି, ହିନ୍ଦୁ ସମ୍ଭ୍ରାନ୍ତମାନଙ୍କ ଜମି ଏବଂ ମୁସଲମାନ ବିଦ୍ୱାନ୍ ବା ସନ୍ୟାସୀମାନଙ୍କୁ ଦାନ ଦିଆଯାଉଥ‌ିବା ଜମି (ଇନାମ ବା ୱାକୁଫ) ।

୧୯ । ସୁଲତାନୀ ରାଜତ୍ଵ କାଳରେ ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କ ଅବସ୍ଥା କିପରି ଥିଲା ?
Answer:
ମୁସଲିମ୍ ଶାସନ ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଯନ୍ତ୍ରଣାଦାୟକ ଥିଲା । ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କୁ ଶାସନ ବା ସାମରିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପଦପଦବୀ ମିଳୁନଥିଲା । ଅବଶ୍ୟ ରାଜସ୍ୱ ବିଭାଗରେ କେବଳ ଖୁତ୍, ମକଦ୍ଦମ ଓ ଚୌଧୁରୀ ପଦବୀରେ ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କୁ ରଖାଯାଉଥିଲା । ମୁସଲମାନମାନଙ୍କ ଆଗମନ ଯୋଗୁ ହିନ୍ଦୁ ସମାଜରେ ଜାତିପ୍ରଥା ଅତୀବ କଠୋର ହୋଇଥିଲା । ହିନ୍ଦୁକନ୍ୟାମାନେ ସୁନ୍ଦରୀ ଥିବାରୁ ମୁସଲମାନମାନେ ସେମାନଙ୍କୁ ବିବାହ କରିବାପାଇଁ ପ୍ରଲୋଭିତ କରୁଥିଲେ । ହିନ୍ଦୁ ସମାଜରେ ବାଲ୍ୟବିବାହ ଓ ପର୍ଦା ପ୍ରଥା କ୍ରମଶଃ ପ୍ରବେଶ କରିଥିଲା ।

୨୦ । କେଉଁମାନେ ଖଲିଫାଙ୍କ ପ୍ରତିନିଧ୍ ଭାବେ ଶାସନ କରୁଥିଲେ ? ଖଲିଫାଙ୍କ ସମ୍ମାନ ପାଇଁ ସେମାନେ କ’ଣ କରୁଥିଲେ ?
Answer:
ସୁଲତାନମାନେ ଖଲିଫାଙ୍କ ପ୍ରତିନିଧ୍ ଭାବେ ଶାସନ କରୁଥିଲେ । ଖଲିଫାଙ୍କ ସମ୍ମାନ ପାଇଁ ଖଲିଫାଙ୍କ ନାମରେ ମୁଦ୍ରା ଅଙ୍କନ ଓ ଖୁତ୍ଵା-ପାଠ କରାଯାଉଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 8 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୨୧ । ଇବନ ବହୁତା କିଏ ? ସେ କେଉଁ ସମ୍ରାଟଙ୍କ ସମୟରେ ଭାରତକୁ ଆସିଥିଲେ ?
Answer:
ଇବନ ବତ୍ରୁତା ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଜଣେ ବୈଦେଶିକ ପର୍ଯ୍ୟଟକ । ସେ ସୁଲତାନ୍ ମହମ୍ମଦ୍-ବିନ୍-ତୋଗଲକ୍‌ଙ୍କ ସମୟରେ ଭାରତକୁ ଆସିଥିଲେ ।

୨୨ । ଅମୀର-ଇ-ଦାଦ୍ କିଏ ? ତାଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ଅମୀର-ଇ-ଦାଦ୍ ନାମକ ଜଣେ କର୍ମଚାରୀ ମାଜିଷ୍ଟ୍ରେଟଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ପାଦନ କରୁଥିଲେ । ସେ କାଜିଙ୍କ ନିଷ୍ପତ୍ତିକୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରୁଥିଲେ ଓ ତାଙ୍କ ସହାୟତାରେ ଅପରାଧୀମାନଙ୍କ ବିଚାର କରୁଥିଲେ ।

B. ପାଞ୍ଚଟି/ ଛଅଟି ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

୧। ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ବିଚାର ବ୍ୟବସ୍ଥା କିପରି ଥିଲା ?
Answer:
ସୁଲତାନ ନ୍ୟାୟର ନିର୍ଝର ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଦିୱାନ-ଇ-କ୍‌ଜା (ବିଚାର ବିଭାଗ) ନ୍ୟାୟ ପ୍ରଦାନ କରୁଥିଲା । ଏହି ବିଭାଗର ମୁଖ୍ୟଙ୍କୁ କାଜି-ଉଲ୍-କାଜତ୍ କୁହାଯାଉଥିଲା । ତାଙ୍କୁ ମଧ୍ଯ ସଦର-ଉତ୍ସ–ସଦର କୁହାଯାଉଥିଲା । ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଦେଶରେ ସୁଲତାନଙ୍କଦ୍ଵାରା କାଜି ବା ସଦରଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତ କରାଯାଉଥିଲା । ବଡ଼ ବଡ଼ ସହରରେ ସୁଲତାନ ମୀର୍-ଇ- ଦାଦ୍ ନାମକ ବିଚାରପତିଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତ କରିଥିଲେ । ଗ୍ରାମରେ ପଞ୍ଚାୟତ ନ୍ୟାୟ ପ୍ରଦାନ କରୁଥିଲା । କ୍ଵାଜି ମୁସଲମାନମାନଙ୍କର ବିଚାର କାଳରେ ‘କୋରାନ୍’ରେ ଲିପିବଦ୍ଧ ନିୟମର ସହାୟତା ନେଉଥିଲେ । ପ୍ରଚଳିତ ରୀତି ଓ ନୀତିକୁ ଆଧାର କରି ସେ ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କୁ ଦଣ୍ଡିତ କରୁଥିଲେ । ସୁଲତାନୀ ଯୁଗର ଦଣ୍ଡ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଥିଲା ଅତି ଭୟଙ୍କର । ସାଧାରଣ ଦୋଷ ପାଇଁ ଅଙ୍ଗଚ୍ଛେଦନ ଏବଂ ମୃତ୍ୟୁଦଣ୍ଡ ଦିଆଯାଉଥିଲା ।

୨ । ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ରାଜସ୍ଵ ବ୍ୟବସ୍ଥା କିପରି ଥୁଲା ?
Answer:
ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ଉସର୍, ଖାରଜ, ଖାମସ୍, ଜାକତ୍ ଏବଂ ଜିଜିୟା ପ୍ରଭୃତି କର ସରକାରଙ୍କ ଆୟର ପ୍ରଧାନ ପନ୍ଥା ଥିଲା । ‘ଉସର୍’ ଥିଲା ଭୂମି କର ଏବଂ ଏହାର ପରିମାଣ ଥିଲା ସମୁଦାୟ ଉତ୍ପାଦନର ଏକ–ଦଶମାଂଶ । ଏହି କର କେବଳ ମୁସଲମାନ ସଂପ୍ରଦାୟ ଉପଭୋଗ କରୁଥିବା ଜମିରୁ ସଂଗ୍ରହ କରାଯାଉଥିଲା । ଅଣମୁସଲମାନ ସଂପ୍ରଦାୟ ଭୋଗ କରୁଥିବା ଚାଷଜମିରୁ ‘ଖାରଜ୍’ ସଂଗୃହୀତ ହେଉଥିଲା । ଏହି ରାଜସ୍ଵର ପରିମାଣ ଥିଲା ସମୁଦାୟ ଉତ୍ପାଦନର ଏକ-ଦଶମାଂଶ । ମୁସଲମାନ ସଂପ୍ରଦାୟର ଜନସାଧାରଣ ‘ଜାକତ୍’ ନାମରେ ଏକ ଧର୍ମ କର ପ୍ରଦାନ କରୁଥିଲେ । ଅଣମୁସଲମାନ ସଂପ୍ରଦାୟ ଉପରେ ‘ଜିଜିୟା’ କର ଧାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଉଥିଲା । ଏତଦ୍‌ବ୍ୟତୀତ ଖଣି ଓ ଜଙ୍ଗଲ ବିଭାଗରୁ ମଧ୍ଯ ସରକାର ରାଜସ୍ୱ ସଂଗ୍ରହ କରୁଥିଲେ । ବହିଃ ରାଷ୍ଟ୍ରରୁ ଆମଦାନୀ କରାଯାଉଥିବା ବିଭିନ୍ନ ଜିନିଷ ଉପରେ ଶତକଡା ୨୨ ଭାଗ ଆମଦାନୀ ଶୁଳ୍କ ଧାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଉଥିଲା । ପ୍ରଜାମାନଙ୍କୁ ଗୃହ କର ଓ ଚାରଣ କରି ମଧ୍ୟ ଦେବାକୁ ପଡ଼ୁଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 8 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୩ । ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ଭୂରାଜସ୍ଵ ବ୍ୟବସ୍ଥା କିପରି ଥିଲା ?
Answer:
ଭୂରାଜସ୍ୱ ଦିଲ୍ଲୀ ସୁଲତାନମାନଙ୍କ ଆୟର ଏକ ପ୍ରଧାନ ପନ୍ଥା ଥିଲା । ଚୌଧୁରୀ ଏବଂ ମକଦ୍ଦମ ପ୍ରଭୃତି କର୍ମଚାରୀମାନଙ୍କ ସହାୟତାରେ ଭୂରାଜସ୍ୱ ସଂଗୃହୀତ ହେଉଥିଲା । ଅମୀଲ ନାମକ ଜଣେ ରାଜସ୍ଵ କର୍ମଚାରୀ ଚୌଧୁରୀ ଓ ମକଦ୍ଦମମାନଙ୍କଠାରୁ ଭୂରାଜସ୍ୱ ସଂଗ୍ରହ କରୁଥିଲେ । ଇକ୍‌ ବା ପ୍ରାଦେଶିକ ଶାସନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ମୁଫ୍ ରାଜସ୍ଵର ପରିମାଣ ଧାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିଲେ । ଭୂରାଜସ୍ୱ ସଂଗ୍ରହ କାର୍ଯ୍ୟ ତଦାରଖ କରିବାପାଇଁ ସୁଲତାନ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଇକ୍‌ରେ ‘ସ୍ଵାଜା’ ନାମକ ଏକ କର୍ମଚାରୀଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତ କରିଥିଲେ । ଆଲ୍ଲାଉଦ୍ଦିନ୍ ପ୍ରଥମେ ଭୂରାଜସ୍ୱ ସଂଗ୍ରହ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସଂସ୍କାର ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ କରିଥିଲେ । ନିଷ୍କର ଜମି ଭୋଗ କରୁଥିବା ମୁସଲମାନମାନଙ୍କଠାରୁ ସେହି ସୁବିଧା ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରାଯାଇଥିଲା । ଏଥୁସହିତ ମକଦ୍ଦମ ଓ ଚୌଧୁରୀ ପ୍ରଭୃତି ରାଜସ୍ୱ ଆଦାୟକାରୀମାନଙ୍କୁ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ସୁବିଧା ସୁଯୋଗରୁ ବଞ୍ଚିତ କରାଯାଉଥିଲା । ସେମାନେ ଭୋଗ କରୁଥିବା ଜମି ଉପରେ ରାଜସ୍ୱ ଧାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଇଥିଲା । ଏଥୁସହିତ ଗୃହ କର ଏବଂ ଚାରଣ କର ମଧ୍ୟ ସେମାନଙ୍କଠାରୁ ସଂଗ୍ରହ କରିବାପାଇଁ ସୁଲତାନ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ । ସମୁଦାୟ ଉତ୍ପାଦନର ଶତକଡ଼ା ପଚାଶ ଭାଗ ଭୂରାଜସ୍ଵଭାବେ ସଂଗ୍ରହ କରାଯାଉଥିଲା ।

୪। ମୁସଲିମ୍ ରାଜ୍ୟରେ ଉଲେମାମାନଙ୍କ ଭୂମିକା କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ସୁଲତାନୀ ଶାସନ ସମୟରେ ସମାଜରେ ଆଭିଜାତ୍ୟ ଶ୍ରେଣୀ ମୁଖ୍ୟ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ଏହି ଶ୍ରେଣୀର ଅନ୍ୟ ଏକ ବର୍ଗ ଥିଲେ ଉଲେମା । ସେମାନେ ଥିଲେ ଜ୍ଞାନୀ ଏବଂ ଗୁଣୀ ଓ ଅଣତୁର୍କ ଜାତୀୟ । ସେମାନେ ଶିକ୍ଷା ଏବଂ ଧାର୍ମିକ ତଥା ଦାତବ୍ୟ ଅନୁଷ୍ଠାନଗୁଡ଼ିକ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରୁଥିଲେ । ଏହି ଉଲେମାମାନେ ଥିଲେ ସୁଲତାନଙ୍କ ମସ୍ତିଷ୍କ ସଦୃଶ । ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଅନେକ କାଜି-ଉଲ୍-ଜାକତ୍, ସଦର-ଉସ୍-ସଦର, କାଜି, ମୁଫ୍ତି ଆଦି ପଦବୀ ଅଳଙ୍କୃତ କରୁଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଶେଖ୍ ଏବଂ ସୟଦ୍‌ମାନଙ୍କର ସ୍ଥାନ ସମାଜରେ ବହୁ ଉଚ୍ଚରେ ଥିଲା । ଏହି ଉଲେମାମାନେ ବସ୍ତୁତଃ ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ଶାସନକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରୁଥିଲେ ଏବଂ ସୁଲତାନମାନଙ୍କୁ ନିଜ ଇଙ୍ଗିତରେ ପରିଚାଳିତ କରୁଥିଲେ ।

୫ । ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ନାରୀମାନଙ୍କର ସ୍ଥାନ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ନାରୀ ସ୍ଵାଧୀନତା ସୁଲତାନୀ ଯୁଗରେ ବହୁପରିମାଣରେ ସଙ୍କୁଚିତ ହୋଇଥିଲା । ଜଣେ ସ୍ଵାମୀ ତା’ର ସ୍ତ୍ରୀକୁ ପରିତ୍ୟାଗ (ତଲାକ୍) କଲେ ସେ ଅନ୍ୟଜଣେ ସ୍ତ୍ରୀକୁ ବିବାହ କରିପାରୁଥିଲା । ସମାଜରେ ବିଧବା ବିବାହ ପ୍ରଥା ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା । ସମ୍ଭ୍ରାନ୍ତବଂଶୀୟ ନାରୀମାନଙ୍କୁ ଛାଡ଼ିଦେଲେ ଅନ୍ୟମାନେ ଶିକ୍ଷାଲାଭରୁ ବଞ୍ଚତ ଥିଲେ । ନାରୀମାନେ ଛୁଞ୍ଜାମ, ସିଲେଇ, ରନ୍ଧନ ଆଦି କର୍ମରେ ପାରଦର୍ଶିତା ଲାଭ କରୁଥିଲେ । ନାରୀମାନେ ବୁର୍ଖା ପରିଧାନ କରୁଥିଲେ । ସାଧାରଣ ମୁସଲମାନମାନେ ଗୋଟିଏ ସ୍ତ୍ରୀ ରଖୁଥିଲେ । ମାତ୍ର ସମ୍ଭ୍ରାନ୍ତବଂଶୀୟ ମୁସଲମାନମାନେ ଏକାଧ୍ଵ (ଚାରିଜଣ) ସ୍ତ୍ରୀ ରଖୁଥିଲେ । କୋରାନ୍‌ର ନିୟମ ଅନୁସାରେ ସମାଜରେ ବହୁବିବାହ ପ୍ରଥା ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 8 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୬। ଦିଲ୍ଲୀ ସୁଲତାନମାନେ ଖଲିଫାଙ୍କୁ କିପରି ସମ୍ମାନିତ କରୁଥିଲେ ?
Answer:
ଦିଲ୍ଲୀରେ ସୁଲତାନମାନେ ନିଜକୁ ଖଲିଫାଙ୍କ ପ୍ରତିନିଧ‌ି ବୋଲି ବିଚାର କରାଯାଉଥିଲା । ସେମାନେ ଖଲିଫାଙ୍କୁ ସମ୍ମାନୀତ କରୁଥିଲେ । ଖଲିଫାଙ୍କ ନାମ ମୁଦ୍ରାରେ ଉତ୍କର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ତାଙ୍କ ନାମରେ ଖୁତ୍ଵା ପାଠ କରାଯାଉଥିଲା । ଏହାଦ୍ଵାରା ସୁଲତାନମାନଙ୍କର ସାର୍ବଭୌମତ୍ୱ ପ୍ରତିପାଦିତ ହେଉଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଆଲ୍ଲାଉଦ୍ଦିନ୍ ଖିଲ୍‌ଜୀ ଓ ମୁବାରକ ଶାହ ଖଲିଫାଙ୍କୁ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ପରି ସମ୍ମାନିତ କରୁନଥିଲେ ।

୭। ଶାରିଆଡ୍ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ?
Answer:
ସୁଲତାନ୍‌ଙ୍କ ରାଜ୍ୟ ଶାରିଆତ୍‌ର ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଅନୁଯାୟୀ ପରିଚାଳିତ ହେଉଥିଲା କାରଣ ଆଇନ ଥିଲା ମୁସଲିମ୍ ରାଜ୍ୟର ପ୍ରକୃତ ସାର୍ବଭୌମ । ମୁସଲମାନମାନେ ବିଶ୍ଵାସ କରୁଥିଲେ ଯେ ଶାରିଆତ୍ ଥିଲା ମହମ୍ମଦଙ୍କୁ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିବା ଈଶ୍ଵରଙ୍କର ମୁଖନିଃସୃତ ବାଣୀ । ଶାରିଆଡ଼ ଥିଲା ଅଣମୁସଲମାନମାନଙ୍କର ସ୍ଵାର୍ଥର ପରିପନ୍ଥୀ, ଅଣମୁସଲମାନମାନଙ୍କୁ ଜିୱି କୁହାଯାଉଥିଲା । ନିଜର ଜୀବନ ଓ ସମ୍ପତ୍ତି ରକ୍ଷା କରିବାପାଇଁ ସେମାନଙ୍କୁ ଜିଜିୟା କର ଦେବାକୁ ପଡୁଥିଲା । ଅଣମୁସଲମାନମାନଙ୍କୁ ଧର୍ମାନ୍ତର କରିବାକୁ ସୁଲତାନ କଠୋର ପଦକ୍ଷେପମାନ ଗ୍ରହଣ କରୁଥିଲେ ।

୮ । ସୁଲତାନୀ ଶାସନ କାଳରେ ପ୍ରାଦେଶିକ ଶାସନରେ ଗଭର୍ଣ୍ଣରଙ୍କ ଭୂମିକା କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ସୁଲତାନୀ ଶାସନ କାଳରେ ପ୍ରାଦେଶିକ ଶାସନରେ ଗଭର୍ଣ୍ଣରଙ୍କ ଭୂମିକା ଅତ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଥିଲା । ସେ ନିଜ ପ୍ରଦେଶର ଆଇନ ଶୃଙ୍ଖଳା ରକ୍ଷା କରିବା ସହିତ ବାହ୍ୟଶକ୍ତିର ଆକ୍ରମଣକୁ ପ୍ରତିରୋଧ କରିବାପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ ପଦକ୍ଷେପମାନ ନେଉଥିଲେ । ସେ ପ୍ରଦେଶର ରାଜସ୍ୱ ଆଦାୟ କରୁଥିଲେ । ବାର୍ଷିକ ଆୟ ବ୍ୟୟ ବିବରଣୀ ସେ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ପାଖରେ ଉପସ୍ଥାପନ କରୁଥିଲେ । ପ୍ରାଦେଶିକ ବିଚାରପତି ଭାବରେ ଗଭର୍ଣ୍ଣର ପ୍ରାଦେଶିକ ବିଚାରକୁ ତଦାରଖ କରୁଥିଲେ । ଇସଲାମୀୟ ଆଇନଗୁଡ଼ିକ ଯେପରି ଠିକ୍ ରୂପେ ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଏ ସେଥୁପ୍ରତି ସେ ଦୃଷ୍ଟି ଦେଉଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 8 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୯ । ଦିଲ୍ଲୀ ସୁଲତାନଙ୍କ ଅଧୀନରେ ସୈନ୍ୟମାନଙ୍କର ଯୁଦ୍ଧକୌଶଳ କିପରି ଥିଲା ?
Answer:
ସୁଲତାନ୍ ନିଜେ ରଣକୌଶଳ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରୁଥିଲେ । ସୈନ୍ୟମାନଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ, ବାମ, ଦକ୍ଷିଣ ଓ ସଂରକ୍ଷିତ, ଏହିପରି ଚାରି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇ ଯୁଦ୍ଧ କରାଯାଉଥିଲା । ଶତ୍ରୁ ସୈନ୍ୟମାନଙ୍କର ଶକ୍ତି କଳ୍ପନା କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଏକ ଆଗୁଆ ବାହିନୀ ପଠାଯାଉଥିଲା ଓ ଜୟ ଲାଭ କରିବାପାଇଁ ଅତର୍କିତ ଭାବରେ ଆକ୍ରମଣ କରାହେଉଥିଲା । ସୀମା ଓ ଦୁର୍ଗଗୁଡ଼ିକରେ ଅଭିଜ୍ଞ ଓ ଧୁରନ୍ଧର ସୈନ୍ୟ ଓ ସେନାପତିଙ୍କୁ ମୁତୟନ କରାଯାଉଥିଲା ।

୧୦ । ସୁଲତାନୀ ଶାସନର ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ ଉପରେ ଧାରଣା ଦିଅ ।
Answer:
ଶାସନର ସୁବିଧା ନିମିତ୍ତ ଦିଲ୍ଲୀର ସୁଲତାନମାନେ ମନ୍ତ୍ରୀମାନଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଉଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କ ସହିତ ସେ ପ୍ରଶାସନ, ଅର୍ଥ ଓ ବିଚାର ବ୍ୟାପାରରେ ଆଲୋଚନା କରୁଥିଲେ । ସୁଲତାନ ଯେଉଁ ମନ୍ତ୍ରୀମାନଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଉଥିଲେ,ସେମାନେ ହେଲେ ୱାଜିର୍, ଆରିଜ୍-ଇ-ମମଲିକ୍, ଦିୱାନ୍-ଇ-ଇସା, ଦିୱାନ୍-ଇ-ରସାଲତ୍, ସଦର-ଉସ୍-ସଦର ଓ ଦିୱାନ୍-ଇ-କ୍ୱାଜା । ମନ୍ତ୍ରୀମାନେ ସୁଲତାନଙ୍କ ଅନୁଗ୍ରହ ଲାଭ କରିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ନିଜ ନିଜ ପଦବୀରେ ରହିପାରୁଥିଲେ । ବେଳେବେଳେ ନାଏବ ସୁଲତାନ ପଦବୀ ସୃଷ୍ଟି କରାଯାଉଥିଲା । ସୁଲତାନ ରାଜଧାନୀରେ ଅନୁପସ୍ଥିତ ଥ‌ିବା ସମୟରେ ନାଏବ ଶାସନକାର୍ଯ୍ୟ ପରିଚାଳନା କରୁଥିଲେ ।

୧୧ । ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ପୋଲିସ ଶାସନ ସମ୍ପର୍କରେ ସଂକ୍ଷେପରେ ଲେଖ ।
Answer:
ସୁଲତାନୀ ଶାସନରେ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ଶାନ୍ତି, ଶୃଙ୍ଖଳା ଓ ନିରାପତ୍ତା ରକ୍ଷା କରିବାପାଇଁ ଗୋଟିଏ ପୋଲିସ ବିଭାଗ ରହିଥିଲା । କଟୱାଲ୍ ଥିଲେ ପୋଲିସ ବିଭାଗର ମୁଖ୍ୟ । ବଡ଼ବଡ଼ ସହରରେ କଟୱାଲଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦିଆଯାଉଥିଲା । ପ୍ରଧାନ ସହରରେ ମହତାସିବ ନାମକ କର୍ମଚାରୀମାନଙ୍କୁ ଅବସ୍ଥାପିତ କରାଯାଇଥିଲା, ସେମାନେ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ଆଚରଣ ପ୍ରତି ଦୃଷ୍ଟି ଦେଉଥିଲେ, ବଜାର ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରୁଥିଲେ, ମାପ ଓ ଓଜନ ତଦାରଖ କରୁଥିଲେ ଏବଂ ମଦ୍ୟ, ଭାଙ୍ଗ ଓ ଗଞ୍ଜାଇ ପ୍ରଭୃତି ନିଶା ସେବନ ନିଷେଧ କରୁଥିଲେ । ଛୋଟ ସହର ଓ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ପୋଲିସ୍ ଶାସନ ଚାଲୁ ନ ଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 8 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୧୨ । ସୁଲତାନୀ ଯୁଗର ସାମରିକ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା କିପରି ଥୁଲା ?
Answer:
ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ଦୃଢ଼ୀକରଣ, ସମ୍ଭ୍ରାନ୍ତମାନଙ୍କୁ ଦମନ ଓ ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ବିଦ୍ରୋହ ଦମନ ନିମିତ୍ତ ସୁଲତାନମାନେ ଏକ ବିଶାଳ ସୈନ୍ୟବାହିନୀ ସଙ୍ଗଠିତ କରିଥିଲେ । ସୁଲତାନୀ ସୈନ୍ୟବାହିନୀକୁ ୪ଗୋଟି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଥିଲା (୧) ସୁଲତାନଙ୍କ ଅଧୀନରେ ନିଯୁକ୍ତ ସୈନ୍ୟବାହିନୀ, (୨) ପ୍ରାଦେଶିକ ଶାସକ ଓ ସମ୍ଭ୍ରାନ୍ତମାନଙ୍କ ଅଧୀନରେ ଥ‌ିବା ସୈନ୍ୟବାହିନୀ, (୩) ଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ନିଯୁକ୍ତ ସୈନ୍ୟବାହିନୀ, (୪) ଧର୍ମଯୁଦ୍ଧ ବା ଜିହାଦରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରୁଥିବା ମୁସଲମାନ ସ୍ଵେଚ୍ଛାସେବୀ, ତୁର୍କ, ପାରସିକ, ମଙ୍ଗୋଲ, ଆଫଗାନ, ଆରବ, ଆବିସିନୀୟ । ଭାରତୀୟ ମୁସଲମାନ ଓ ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କୁ ନେଇ ସୁଲତାନୀ ସୈନ୍ୟବାହିନୀ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା । ସୈନ୍ୟମାନଙ୍କର ନିଯୁକ୍ତି, ତାଲିମ ଓ ପଦୋନ୍ନତି ନିମିତ୍ତ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ନୀତି ପ୍ରଣୟନ କରାଯାଇ ପାରି ନ ଥିଲା । ସେହିପରି ପଦାତିକ, ଅଶ୍ଵାରୋହୀ, ଗଜାରୋହୀମାନଙ୍କୁ ନେଇ ସୈନ୍ୟବାହିନୀ ଗଢ଼ାଯାଇଥିଲା ।

ଦୀର୍ଘ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

୧। ସୁଲତାନୀ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ବିଭିନ୍ନ ବିଭାଗଗୁଡ଼ିକ ଉପରେ ବିବରଣୀ ପ୍ରଦାନ କର ।
Answer:
ଦିଲ୍ଲୀର ସୁଲତାନୀ’ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ‘ଧର୍ମଭିଭିକ’ ଥିଲା । ଦିଲ୍ଲୀରେ ତୁର୍କ ଓ ଆଫଗାନ ଶାସକମାନେ ଦୀର୍ଘ ତିନି ଶହ ବର୍ଷକାଳ ଶାସନକାର୍ଯ୍ୟ ପରିଚାଳନା କରିଥିଲେ । ଏହି ସମୟରେ ଇସ୍‌ଲାମ ଧର୍ମ ଥିଲା ଦେଶର ମୁଖ୍ୟ ତଥା ସ୍ୱୀକୃତ ଧର୍ମ । ଭାରତ ଏକ ହିନ୍ଦୁବହୁଳ ରାଷ୍ଟ୍ର ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଏହାକୁ ଏକ ଇସ୍‌ଲାମୀୟ ରାଷ୍ଟ୍ର (Dar-Ul-Islam)ରେ ପରିଣତ କରିବା ସୁଲତାନମାନଙ୍କର ଥିଲା ପ୍ରଧାନ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ।
ସୁଲତାନ ଇଲ୍‌ଡ୍‌ମିସ୍, ଆଲ୍ଲାଉଦ୍ଦିନ୍ ଖୁଲ୍‌, ଫିରୋଜଶାହ ତୋଗଲକ ନିଜକୁ ଖଲିଫାଙ୍କର ପ୍ରତିନିଧ୍ଵରୂପେ ବିବେଚନା କରି ଶାସନକାର୍ଯ୍ୟ ପରିଚାଳନା କରୁଥିଲେ ।

  • କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଶାସନ – ଦିଲ୍ଲୀର ତୁର୍କ ଶାସକଗଣ ସୁଲତାନ ଉପାଧ୍ ଧାରଣ କରିଥିଲେ । ସୁଲତାନମାନେ ନିଜକୁ ଭଗବାନ ଆଲ୍ଲାଙ୍କ ପ୍ରତିନିଧୁ ବୋଲି ଅଭିହିତ କରିଥିଲେ । ସେମାନେ ଈଶ୍ଵର ପ୍ରଦତ୍ତ ଆଇନ ଅନୁସାରେ ଶାସନ କରୁଥିଲେ । ସୁଲତାନ ଥିଲେ ରାଜ୍ୟର ଶାସନମୁଖ୍ୟ ଏବଂ ତାଙ୍କ ହସ୍ତରେ ସମସ୍ତ କ୍ଷମତା କେନ୍ଦ୍ରୀଭୂତ ହୋଇଥିଲା । ସୁଲତାନଙ୍କ କ୍ଷମତା ମୁଖ୍ୟତଃ ସାମରିକ ଶକ୍ତି ଉପରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଥିଲା । ସୁଲତାନଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବାପାଇଁ ମନ୍ତ୍ରୀମାନେ ତାଙ୍କର ଆଜ୍ଞାଧୀନ କର୍ମଚାରୀରୂପେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିଲେ । ପ୍ରଚଳିତ ପ୍ରଥା ଅନୁଯାୟୀ ସୁଲତାନମାନେ କୋରାନ୍‌ରେ ଲିପିବଦ୍ଧ ଆଇନକୁ ଶାସନକ୍ଷେତ୍ରରେ ଅନୁସରଣ କରୁଥିଲେ ।
    ସୁଲତାନଙ୍କ ପରେ ଦେଶର ସର୍ବୋଚ୍ଚ କ୍ଷମତାସମ୍ପନ୍ନ ବ୍ୟକ୍ତି ଥିଲେ ନାଏବ ବା ଡେପୁଟି ସୁଲତାନ ! ସୁଲତାନଙ୍କ ଅନୁପସ୍ଥିତିରେ ସେ ଶାସନକାର୍ଯ୍ୟ ତଦାରଖ କରୁଥିଲେ ।
  • ମନ୍ତ୍ରୀଗଣ – ଶାସନକାର୍ଯ୍ୟରେ ସହାୟତାପାଇଁ ମନ୍ତ୍ରୀମାନଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦିଆଯାଉଥିଲା । ଦାସବଂଶ ଶାସନକାଳରେ ଚାରିଜଣ ମନ୍ତ୍ରୀ ସୁଲତାନଙ୍କୁ ଶାସନକାର୍ଯ୍ୟରେ ସାହାଯ୍ୟ କରୁଥିଲେ । ସେମାନେ ହେଲେ– ୱାଜିର, ଦିୱାନ-ଇ-ଆରିଜ୍, ଦିୱାନ-ଇ-ଇସା, ଦିୱାନ-ଇ-ରସାଲତ୍ । ପରବର୍ତ୍ତୀ କାଳରେ ଆଉ ଦୁଇଜଣ ମନ୍ତ୍ରୀ ସଦର-ଉସ୍-ସଦର ଓ ଦିୱାନ- ଇ-କ୍ଵାଜାଙ୍କୁ ନଯୁକ୍ତି ଦିଆଯାଇଥିଲା ।
  • ୱାଜିର – ୱାଜିର ଥିଲେ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ । ସେ ଅର୍ଥବିଭାଗର ମୁଖ୍ୟ ଥିଲେ । ସେ ସାଧାରଣ ପ୍ରଶାସନ କାର୍ଯ୍ୟ ପରିଚାଳନା କରୁଥିଲେ । ସୁଲତାନଙ୍କ ପ୍ରତିନିଧୁଭାବେ ସେ ଅନ୍ୟ ରାଜକର୍ମଚାରୀମାନଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଉଥ‌ିଲେ । ଅର୍ଥବିଭାଗର ମୁଖ୍ୟ ଭାବରେ ସେ ଦେଶର ଆୟବ୍ୟୟ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ବିବରଣୀ ନିଜେ ରଖୁଥିଲେ । ରାଜସ୍ୱ ଆଦାୟ ଓ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କାର୍ଯ୍ୟ ସେ ବୁଝୁଥିଲେ । ୱାଜିରଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟକୁ ‘ଦିନ-ଇ-ଓ୍ୱାଜିରାତ୍’ କୁହାଯାଉଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 8 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

  • ଆରିଜ୍-ଇ-ମମ୍‌ଲିକ୍ – ଆରିଜ୍-ଇ-ମମ୍‌ଲିକ୍ ସାମରିକ ବିଭାଗର ମୁଖ୍ୟ ଥିଲେ । ତାଙ୍କ ବିଭାଗକୁ ଦେୱାନ – ଇ-ଆରିଜ୍ କୁହାଯାଉଥିଲା । ସୈନ୍ୟମାନଙ୍କର ନିଯୁକ୍ତି, ତାଲିମ ଓ ସଙ୍ଗଠନ ତାଙ୍କର ପ୍ରଧାନ ଦାୟିତ୍ଵ ଥିଲା । ସୈନ୍ୟବାହିନୀର ଦକ୍ଷତା ଓ ଶୃଙ୍ଖଳା ବୃଦ୍ଧିପାଇଁ ସେ ଦୃଷ୍ଟି ଦେଉଥିଲେ । କୌଣସି ସାମରିକ ଅଭିଯାନରେ ବହିର୍ଗତ ହେବା ପୂର୍ବରୁ ଆରିଜ୍ – ଇ-ମମ୍‌ଲିକ ସୈନ୍ୟବାହିନୀର ସାମରିକ ପ୍ରସ୍ତୁତିପାଇଁ ଆୟୋଜନ କରୁଥିଲେ ।
  • ଦିୱାନ-ଇ-ଇନ୍ସା – ଏହି ବିଭାଗଟି ସୁଲତାନଙ୍କର ସମସ୍ତ ପ୍ରକାରର ଘୋଷଣାକୁ ପ୍ରକାଶ କରୁଥିଲେ । ଏହି ବିଭାଗର ମୁଖ୍ୟ ଥିଲେ ‘ଦେବର-ଇ-ଖାସ୍’ । ଏହି ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ସୁଲତାନ ଓ ଅନ୍ୟ ରାଜ୍ୟର ଏବଂ କରଦ ରାଜ୍ୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପତ୍ର ବିନିମୟ ହେଉଥିଲା ।
  • ଦିୱାନଇ–ରସାଲତ୍ – ଏହି ବିଭାଗଟି ବୈଦେଶିକ ବ୍ୟାପାର ପରିଚାଳନା ଦାୟିତ୍ଵ ହାତକୁ ନେଇଥିଲା । ଏହି ବିଭାଗ ମଧ୍ୟ କେତେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଧର୍ମ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ କାର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ପାଦନ କରୁଥିଲେ ।
  • ସଦର–ଇସ୍–ସଦର – ସଦର-ଉସ୍-ସଦର ଧର୍ମ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ବ୍ୟାପାରର ମୁଖ୍ୟ ଥିଲେ । ଇସ୍‌ଲାମ ଧର୍ମାବଲମ୍ବୀମାନେ ସେହି ଧର୍ମର ନୀତିନିୟମଗୁଡ଼ିକୁ ଯେପରି ଉତ୍ତମଭାବେ ପାଳନ କରିବେ ସେଥୁପ୍ରତି ସଦର-ଉସ୍-ସଦର ଦୃଷ୍ଟି ଦେଉଥ‌ିଲେ । ସେ ମଧ୍ଯ ଇସ୍‌ଲାମ ଧର୍ମ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଆଇନ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରୁଥିଲେ । ପଣ୍ଡିତ, ଜ୍ଞାନୀ ଏବଂ ଗରିବ ନିଃସହାୟମାନଙ୍କୁ ଏହି ସଂସ୍ଥା ଆର୍ଥିକ ଭତ୍ତା ପ୍ରଦାନ କରୁଥିଲା । ସୁଲତାନ ମନ୍ତ୍ରୀମାନଙ୍କ ପରାମର୍ଶ ଗ୍ରହଣ କରିବା ସହିତ ସେ ଉଲେମା, ସମ୍ଭ୍ରାନ୍ତ, ବିଶ୍ବସ୍ତ କର୍ମଚାରୀ ଓ ଅନ୍ତରଙ୍ଗ ବନ୍ଧୁଙ୍କୁ ନେଇ ଗଠିତ ଏକ ପରିଷଦର ପରାମର୍ଶ ମଧ୍ୟ ଗ୍ରହଣ କରୁଥିଲେ । ଏହି ପରିଷଦର ନାମ ମସ୍‌ସ୍-ଇ-ଖଲୱାତ୍ ଥିଲା । ଉପରିବର୍ତ୍ତିତ ବିଭାଗଗୁଡ଼ିକ ବ୍ୟତୀତ ରାଜଧାନୀରେ ଅନ୍ୟ କେତୋଟି ବିଭାଗୀୟ ମୁଖ୍ୟ ମଧ୍ଯ ଅବସ୍ଥାନ କରୁଥିଲେ । ‘ବରିଦ୍-ଇ-ଖଇରାତ’ ନାମକ ଏକ ଦାତବ୍ୟ ସଂସ୍ଥା ଫିରୋଜଶାହ ତୋଗଲକ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ । ଏହି ବିଭାଗ ମାଧ୍ୟମରେ ଗରିବ ଓ ନିଃସହାୟ ଲୋକଙ୍କୁ ଅର୍ଥଦାନ କରାଯାଉଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 8 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

  • ରାଜପ୍ରାସାଦର କର୍ମଚାରୀ– ଓକିଲ୍-ଇ-ଦର, ବାର୍ବକ, ଅମୀର-ଇ-ହାଜିବ୍, ଅମୀର-ଇ-ଶିକାର ଏବଂ ସର- ଇ-ଜନ୍ଦର ପ୍ରଭୃତି ରାଜପ୍ରାସାଦରେ ବିଭିନ୍ନ କାର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ପାଦନ କରୁଥିଲେ । ଓକିଲ୍-ଇ-ଦର ସୁଲତାନ ଅନୁଚରବର୍ଗ ରୂପେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିଲେ । ବାର୍ବକ ଓ ଅମୀର-ଇ-ହାଜିବ୍ ଏହି ଦୁଇ ପଦବୀ ଜଣେ ଲୋକ ହାତରେ ଥିଲା । ବାର୍ବକ ସୁଲତାନଙ୍କ ଦରବାର ପରିଚାଳନା ଦାୟିତ୍ଵ ବହନ କରିଥିଲେ । ସୁଲତାନ ଶିକାରପାଇଁ ଯାତ୍ରା କରିବାକୁ ଇଚ୍ଛା କରୁଥିଲେ ତାହାର ଆୟୋଜନ କରୁଥିଲେ ଅମୀର-ଇ-ଶିକାର । ସୁଲତାନଙ୍କ ନିରାପତ୍ତାରକ୍ଷୀମାନଙ୍କୁ ଜନ୍ଦର କୁହାଯାଉଥିଲା । ପ୍ରାଦେଶିକ ସାମରିକ ଶାସକ ପ୍ରାଦେଶିକ ଶାସନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଥିଲେ ସର୍ବୋଚ୍ଚ କର୍ତ୍ତା । ସେମାନେ ନିଜ ନିଜ ପ୍ରଦେଶର ନିରାପତ୍ତା ପାଇଁ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ସାମରିକ ବାହିନୀ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ । ଶାସନକାର୍ଯ୍ୟ ପରିଚାଳନା କରିବାପାଇଁ ଅନେକ କର୍ମଚାରୀଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଇଥିଲେ । ଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ସୁଲତାନଙ୍କୁ ସୈନ୍ୟ ଯୋଗାଇବା ଥୁଲା ପ୍ରାଦେଶିକ ଶାସନକର୍ତ୍ତାଙ୍କର ମୁଖ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ । ବାର୍ଷିକ ଆୟ-ବ୍ୟୟର ବିବରଣୀ ସେମାନେ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ପାଖରେ ପୈଠ କରୁଥିଲେ । ପ୍ରାଦେଶିକ ଶାସକମାନଙ୍କର ବିଶେଷ କ୍ଷମତା ଥିଲା । ଏଣୁ ସମୟ ସମୟରେ ସୁଲତାନଙ୍କ ଦୁର୍ବଳତାର ସୁଯୋଗ ନେଇ ସେମାନେ ନିଜ ନିଜର ସ୍ଵାଧୀନତା ଘୋଷଣା କରୁଥିଲେ । ଫିରୋଜଶାହଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତି ଉପୁଜିଥିଲା । ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ ଶତାବ୍ଦୀ ବେଳକୁ ପ୍ରାଦେଶିକ ଶାସନ କ୍ଷେତ୍ରରେ କେତେକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରାଯାଇଥିଲା । ଶାସନଗତ ସୁବିଧାପାଇଁ ବଡ଼ ବଡ଼ ପ୍ରଦେଶଗୁଡ଼ିକୁ କେତେକ ‘ସିକ୍’ରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଥିଲା । ସିକର ଶାସନମୁଖ୍ୟ ଥିଲେ ସିଦାର । ପ୍ରତ୍ୟେକ ସିକ୍ କେତେକ ‘ପ୍ରଗଣା’ରେ ବିଭକ୍ତ ଥିଲା । ପ୍ରଗଣାର ଶାସକଙ୍କୁ ‘ଚୌଧୁରୀ’ କୁହାଯାଉଥିଲା । କେତୋଟି ଗ୍ରାମର ସମ୍ମିଶ୍ରଣରେ ପ୍ରଗଣା ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା । ଗ୍ରାମର ପଞ୍ଚାୟତ ସମସ୍ତ ମକଦ୍ଦମା ବିଚାର କରୁଥିଲେ ।

୨ । ସୁଲତାନୀ ଯୁଗର ସାମାଜିକ ଓ ଅର୍ଥନୈତିକ ଅବସ୍ଥା କିପରି ଥୁଲା ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ମଧ୍ୟଯୁଗର ପ୍ରାରମ୍ଭରୁ ମୁସଲମାନମାନେ ଭାରତକୁ ବହୁବାର ଆକ୍ରମଣ କରିବା ଫଳରେ ତୁର୍କୀସ୍ଥାନ, ଆଫଗାନିସ୍ଥାନ, ପାରସ୍ୟ ଓ ଆରବ ପ୍ରଭୃତି ଦେଶରୁ ବହୁସଂଖ୍ୟକ ମୁସଲମାନ ଭାରତକୁ ଆସି ଏଠାରେ ବସବାସ କରି ରହିଥିଲେ । କାଳକ୍ରମେ ସେମାନେ ଏଠାକାର ଧର୍ମ, ଭାଷା ଓ ସାମାଜିକ ରୀତିନୀତି ସହିତ ନିଜର ସଂସ୍କୃତି ଗଢ଼ିତୋଳିଲେ । ଅବଶ୍ୟ ଏହା ଥିଲା ତତ୍‌କାଳୀନ ହିନ୍ଦୁ ସଂସ୍କୃତିଠାରୁ ଭିନ୍ନ । ଭାରତରେ ମୁସଲମାନ ସଂପ୍ରଦାୟ ମଧ୍ୟରେ ଲୋକଙ୍କର କାର୍ଯ୍ୟକଳାପକୁ ଭିଭିକରି ସମାଜରେ କେତୋଟି ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଶ୍ରେଣୀର ଅଭ୍ୟୁଦୟ ହୋଇଥିଲା । ସେଗୁଡ଼ିକ ଥିଲେ ଆଭିଜାତ୍ୟ ଶ୍ରେଣୀ, ପୁରୋହିତ ବା ଉଲେମା ଶ୍ରେଣୀ, ମଧ୍ୟବିତ୍ତ ଶ୍ରେଣୀ ଓ ଜନସାଧାରଣ ।

ମୁସଲମାନ ସମାଜରେ ଜୀବନଧାରା :
ଆଭିଜାତ୍ୟ ଶ୍ରେଣୀ : ମୁସଲମାନ ସଂପ୍ରଦାୟ ମଧ୍ୟରେ ଆଭିଜାତ୍ୟ ଶ୍ରେଣୀର ଲୋକେ ଥିଲେ ମୁଖ୍ୟତଃ ବିଦେଶାଗତ ମୁସଲମାନମାନଙ୍କର ବଂଶଧର । ସେମାନେ ସମାଜର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଆସନରେ ଅଧିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲେ । ସେମାନେ ନିଜକୁ ମାଲିକ୍ ଓ ଖାଁ ଉପାଧ୍ଵରେ ଭୂଷିତ କରିଥିଲେ । ସେମାନେ ମଧ୍ୟ ବିଶାଳ ଜାଗିର ବା ନିଷ୍କର ଜମି ଉପଭୋଗ କରୁଥିଲେ । ତେଣୁ ସେମାନେ ସାଧାରଣତଃ ବିଳାସବ୍ୟସନ ଓ ଆଡ଼ମ୍ବର ସହକାରେ ଜୀବନଯାପନ କରୁଥିଲେ । ଏହି ଶ୍ରେଣୀର ଲୋକେ ବର୍ଣ୍ଣାଢ଼ ଓ ମନୋରମ ପ୍ରାସାଦରେ ରହୁଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କ ସେବାପାଇଁ ସେମାନେ ଦାସ ଓ ଦାସୀମାନଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତ କରିଥିଲେ । ମଦ୍ୟପାନ ଓ ଜୁଆଖେଳ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ସାଧାରଣ କଥା ଥିଲା । ସେମାନେ ବହୁପନ୍ଥୀର ନାୟକ ହୋଇ ସେମାନଙ୍କ ଗହଣରେ ଏକ ସ୍ଵପ୍ଲିଳ ଜୀବନଯାପନ କରୁଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 8 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

ଉଲେମା ବା ପୁରୋହିତ ଶ୍ରେଣୀ : ଆଭିଜାତ୍ୟ ଶ୍ରେଣୀ ପରି ଉଲେମାମାନେ ମଧ୍ୟ ସମାଜରେ ଉଚ୍ଚ ଆସନ ଅଳଂକୃତ କରିଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କର ଜୀବନଯାପନ ପ୍ରଣାଳୀ ଥିଲା ଊଣାଅଧିକେ ଖାଁ ଓ ମାଲିକଙ୍କ ଜୀବନ ପରି । ଉଲେମାମାନେ ଧର୍ମ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅଖଣ୍ଡ କ୍ଷମତା ବିସ୍ତାର କରିଥିଲେ । କେତେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସେମାନେ ରାଜନୈତିକ ଓ ପ୍ରଶାସନିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ହସ୍ତକ୍ଷେପ କରୁଥିବାର ପରିଲକ୍ଷିତ ହେଉଥିଲା । ଅବଶ୍ୟ ସୁଲତାନ ଦୁର୍ବଳ ଥିଲେ ସେମାନେ ଏହି କାର୍ଯ୍ୟରେ ହସ୍ତକ୍ଷେପ କରୁଥିଲେ ।

ମଧ୍ୟବିତ୍ତ ଶ୍ରେଣୀ : ମୁସଲମାନ ସମାଜରେ ମଧ୍ୟବିତ୍ତ ଶ୍ରେଣୀର ଲୋକ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ବ୍ୟବସାୟରେ ଲିପ୍ତ ଥିଲେ । ତତ୍‌କାଳୀନ ବ୍ୟବସାୟୀ, ହାକିମ୍, ମୁଫତି ବା ନିମ୍ନମାନର ଆଇନବିତ୍ ଥିଲେ ଏହି ଶ୍ରେଣୀର । ସେମାନେ ମୁଖ୍ୟତଃ ସହରାଞ୍ଚଳରେ ବାସ କରୁଥିଲେ ।

ସର୍ବସାଧାରଣ ଶ୍ରେଣୀ : ମୁସଲମାନ ସଂପ୍ରଦାୟ ମଧ୍ୟରେ ସର୍ବସାଧାରଣ ଶ୍ରେଣୀ ଥିଲେ ସବୁଠାରୁ ନିମ୍ନ ଶ୍ରେଣୀ । ସେମାନେ ମୁଖ୍ୟତଃ କୃଷକ, ଶ୍ରମିକ, କାରିଗର ଏବଂ ସୈନ୍ୟ । ସେମାନଙ୍କର ଜୀବନଧାରଣ ଥିଲା ସରଳ ଓ ନିରାଡ଼ମ୍ବର । ଅବଶ୍ୟ ସେମାନେ ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କ ତୁଳନାରେ ଅପେକ୍ଷାକୃତ ଅଧିକ ଉନ୍ନତ ଅବସ୍ଥାରେ ଥିଲେ । ଧର୍ମବିଶ୍ଵାସ ବ୍ୟତୀତ ସେମାନଙ୍କର ଜୀବନଯାପନ ପ୍ରଣାଳୀ ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କ ସହିତ ମିଶିଯାଉଥିଲା । ସେମାନେ କେତେକ ହିନ୍ଦୁପ୍ରଥା ଗ୍ରହଣ କରି ବିଭିନ୍ନ ହିନ୍ଦୁ ପର୍ବପର୍ବାଣି ପାଳନ କରୁଥିଲେ ।

କ୍ରୀତଦାସ :
ସୁଲତାନୀ ରାଜତ୍ଵରେ ଭାରତରେ କ୍ରୀତଦାସ ପ୍ରଥା ଅତି ସାଧାରଣ ଥିଲା । ସୁଲତାନ ଥିଲେ ଆଭିଜାତ୍ୟ ଶ୍ରେଣୀର ଲୋକ । ଧାନାତ୍ମ୍ୟ ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ କ୍ରୀତଦାସ ରଖୁଥିଲେ । କ୍ରୀତଦାସମାନେ ବଜାରରେ ବିକ୍ରି ହେଉଥିଲେ । କ୍ରୀତଦାସମାନଙ୍କର ସ୍ଵାଧୀନତା ନଥିଲା କି ସେମାନେ ସମାଜରେ କୌଣସି ସୁବିଧା ଉପଭୋଗ କରୁ ନଥିଲେ । ମାତ୍ର ସେମାନେ ସେମାନଙ୍କର କଠୋର ପରିଶ୍ରମ ବଳରେ ରାଜନୈତିକ ଓ ସାମାଜିକ ସ୍ତରରେ ନିଜର ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଅର୍ଜନ କରିପାରିଥିଲେ । ଉଦାହରଣସ୍ୱରୂପ – ଇଲ୍‌ଡ୍‌ମିସ୍ ଓ ଗିୟାସୁଦ୍ଦିନ୍ ବଲବନ୍ କ୍ରୀତଦାସ ହୋଇ ମଧ୍ୟ ନିଜର ପାରଦର୍ଶିତା ବଳରେ ଦିଲ୍ଲୀର ସୁଲତାନ ଆସନ ଅଳଂକୃତ କରିପାରିଥିଲେ ।

ନାରୀମାନଙ୍କର ସ୍ଥାନ :
ମୁସଲମାନ ସମାଜରେ ନାରୀମାନଙ୍କର ସ୍ଥିତି ଅତି ନୂନ ଥିଲା । ସୁଲତାନ ଓ ଆଭିଜାତ୍ୟ ପରିବାରର ବ୍ୟକ୍ତି ମାନେ ବହୁସଂଖ୍ୟକ ରକ୍ଷିତା ଓ ଦାସୀ ରଖୁପାରୁଥିଲେ । ନାରୀସମାଜରେ ପରଦାପ୍ରଥା କଠୋର ଭାବରେ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା । ମୁସଲମାନ ସମାଜରେ ବିଧବା ବିବାହ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା । ସ୍ଵାମୀର ମୃତ୍ୟୁପରେ ସ୍ତ୍ରୀକୁ ସତୀ ହେବାକୁ ପଡୁନଥିଲା । ମୁସଲମାନ ସମାଜରେ ଛାଡ଼ପତ୍ର ପ୍ରଥା ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 8 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

ହିନ୍ଦୁ ସମାଜରେ ଜୀବନଧାରା :
ସୁଲତାନୀ ଯୁଗରେ ସମୁଦାୟ ଜନସଂଖ୍ୟାର ସର୍ବମୋଟ ୯୫ ଭାଗ ହିନ୍ଦୁ ଥିଲେ । ତତ୍‌କଳୀନ ହିନ୍ଦୁ ସମାଜରେ ଜାତିପ୍ରଥା କଠୋର ଥିଲା । ବ୍ରାହ୍ମଣମାନେ ସମାଜର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଆସନରେ ଅଧ୍ଵଷ୍ଠିତ ଥିଲେ । ସେମାନେ ସମସ୍ତପ୍ରକାର ସୁବିଧାସୁଯୋଗ ଉପଭୋଗ କରୁଥିଲେ । ଲୋକମାନେ କୁହୁକ, ଯାଦୁ ଓ ହଟଚମକ ବିଦ୍ୟାରେ ବିଶ୍ଵାସ କରୁଥିଲେ । ସେହି ସମୟରେ ବାଳକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଶିକ୍ଷାକେନ୍ଦ୍ରମାନ ଖୋଲିଥିଲା । ପ୍ରତ୍ୟେକ ଗ୍ରାମରେ ଗୋଟିଏ ଗୋଟିଏ ବିଦ୍ୟାଳୟ ସ୍ଥାପନ କରାଯାଇ ସେଠାରେ ପଠନ, ଲିଖନ ଓ ଗଣିତ ଶିକ୍ଷା ଦିଆଯାଉଥିଲା । ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କର ନୈତିକ ଜୀବନ ଥିଲା ସାଧୁତା ଓ ପବିତ୍ରତାର ପ୍ରତୀକ  ମୁସଲମାନ ନାରୀଙ୍କ ପରି ହିନ୍ଦୁ ନାରୀମାନେ ସମାଜରେ ସମ୍ମାନାସ୍ପଦ ସ୍ଥାନ ଗ୍ରହଣ କରିନଥିଲେ । ସମାଜରେ ପୁତ୍ରସନ୍ତାନକୁ ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦିଆଯାଉଥିଲା । ନାରୀ ସ୍ଵାଧୀନତା ଆଦୌ ନଥିଲା । ନାରୀମାନେ ଗୃହ ମଧ୍ୟରେ ଆବଦ୍ଧ ହୋଇ ରହୁଥିଲେ । ସମାଜରେ ପରଦାପ୍ରଥା ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା । କେତେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ କୃଷକ ଓ କାରିଗର ଗୋଷ୍ଠୀର ନାରୀମାନେ ବାହାରକୁ ଯିବାପାଇଁ ସ୍ଵାଧୀନତା ପାଇଥିଲେ । ନାରୀଶିକ୍ଷା କେବଳ ଧନିକଶ୍ରେଣୀ ମଧ୍ୟରେ ସୀମିତ ଥିଲା । ପରିବାର ମଧ୍ୟରେ ବହୁପନ୍ଥୀ ବିବାହର ପ୍ରଚଳନ ଥିଲା । ସେତେବେଳେ ବାଲ୍ୟବିବାହ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା । ସମାଜରେ ସତୀପ୍ରଥା ମଧ୍ୟ ରହିଥିଲା, ମାତ୍ର ବିଧବା ପ୍ରଥା ପ୍ରଚଳିତ ନଥିଲା । ମୁସଲମାନ ରାଜତ୍ଵର ଆରମ୍ଭରେ ପ୍ରଶାସନିକ ତଥା ସାମରିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କୁ କୌଣସି ପଦବୀ ଦିଆଯାଉନଥିଲା । ମାତ୍ର ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ସେମାନେ ଏହିପ୍ରକାର ସୁବିଧା ଲାଭ କରିପାରିଥିଲେ । ତଥାପି ସାଧାରଣତଃ ବଡ଼ ବଡ଼ ପଦବଦବୀ ସବୁ ମୁସଲମାନମାନଙ୍କୁ ଦିଆଯାଉଥିଲା । ହିନ୍ଦୁମାନେ ନିମ୍ନ ପଦବୀରେ ନିଯୁକ୍ତି ପାଉଥିଲେ । ଅବଶ୍ୟ କେତେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କୁ ପ୍ରାଦେଶିକ ଶାସନକର୍ତ୍ତା ଓ ସେନାଧ୍ୟକ୍ଷଭାବେ ନିଯୁକ୍ତି ଦେବାର ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତ ରହିଛି । ହିନ୍ଦୁମାନେ ରାଜସ୍ୱ ବିଭାଗର ନିମ୍ନ ପଦପଦବୀରେ ନିଯୁକ୍ତ ହେଉଥିଲେ । ଉକ୍ତ ବିଭାଗରେ ସେମାନେ ଖୁଟ୍, ଚୌଧୁରୀ ଓ ମକଦ୍ଦମ ଆଦି ପଦବୀରେ ନିଯୁକ୍ତ ହେଉଥିଲେ ।

ଅର୍ଥନୈତିକ ଅବସ୍ଥା :
ଶତାବ୍ଦୀ ଶତାବ୍ଦୀ ଧରି ମୁସଲମାନ ଆକ୍ରମଣକାରୀମାନେ ଭାରତର ଧନଦୌଲତଦ୍ଵାରା ଆକର୍ଷିତ ହୋଇ ଏ ଦେଶକୁ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲେ । ସବୁ ମୁସଲମାନ ଆକ୍ରମଣକାରୀ ଭାରତରୁ ଅଜସ୍ର ଧନଦୌଲତ, ଆକର୍ଷିତ ହୋଇ ଏ ଦେଶକୁ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲେ । ସବୁ ମୁସଲମାନ ଆକ୍ରମଣକାରୀ ଭାରତରୁ ଅଜସ୍ର ଧନଦୌଲତ, ସୁନାରୂପା ଆଦି ଲୁଣ୍ଠନ କରିଥିଲେ । ମାମୁଦ୍ କେବଳ ଭାରତର ଧନଦୌଲତ ପାଇଁ ଭାରତକୁ ୧୭ ଥର ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲେ । ସମୟକ୍ରମେ ଭାରତରେ ମୁସଲମାନ ଶାସନ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହେବାପରେ କେତେକ ସୁଲତାନ ଭାରତର ଅର୍ଥନୈତିକ ପ୍ରଗତି ପାଇଁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ । ଏ ଦିଗରେ ବଲବନ୍ ଓ ଆଲ୍ଲାଉଦ୍ଦିନ୍ ପ୍ରମୁଖ ବିଶେଷ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ଆଲ୍ଲାଉଦ୍ଦିନଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁପରେ ଭାରତର ଆର୍ଥିକ ମାନଦଣ୍ଡ କ୍ରମେ ଦୁର୍ବଳ ହୋଇପଡ଼ିଲା । ଏହି ସମୟରେ ମହମ୍ମଦ ତୋଗଲକ ଆର୍ଥିକ ପରିସ୍ଥିତି ସୁଧାରିବାପାଇଁ କେତେକ ପଦକ୍ଷେପ ନେଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ବିଫଳ ହୋଇଥିଲେ । ତୈମୁରଲଙ୍ଗଙ୍କ ଭାରତ ଆକ୍ରମଣ ପରେ ଭାରତର ବାଣିଜ୍ୟ ବ୍ୟବସାୟ କ୍ରମେ ଶିଥୁଳ ହୋଇପଡ଼ିଥିଲା ।

କୃଷି :
କୃଷି ଥିଲା ରାଜସ୍ୱର ପ୍ରଧାନ ଅଙ୍ଗ । ସେତେବେଳେ ଭାରତରେ କାର୍ପାସ, ଆଖୁ, ତୈଳବୀଜ, ଡାଲି, ଲଙ୍କା ପ୍ରଭୃତି ଅର୍ଥକରୀ ଫସଲ ବହୁଳଭାବେ ଚାଷ କରାଯାଉଥିଲା । ଖାଦ୍ୟଶସ୍ୟ ବହୁଳ ପରିମାଣରେ ଉତ୍ପନ୍ନ କରାଯାଉଥିଲା । ଆଲ୍ଲାଉଦ୍ଦିନ୍‌ଙ୍କ ସମୟରେ ଗୋଟିଏ ମହଣ ଗହମର ମୂଲ୍ୟ ମାତ୍ର ୭ ଜିତାଲ ଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 8 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

ବାଣିଜ୍ୟ ଓ ଶିଳ୍ପ :
ସୁଲତାନୀ ଯୁଗରେ ଶିଳ୍ପ ଓ ବାଣିଜ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରଗତି ହାସଲ ହୋଇପାରିଥିଲା । ସେ ସମୟରେ ଉଭୟ ସହରାଞ୍ଚଳ ଓ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ କଳକାରଖାନାଗୁଡ଼ିକ ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିଲା । ସୁଲତାନୀ ଯୁଗରେ ଦୁଇପ୍ରକାରର କଳକାରଖାନା ଥୁବାର ପରିଦୃଷ୍ଟ ହୁଏ । ପ୍ରଥମତଃ, ସୁଲତାନଙ୍କ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ତତ୍ତ୍ଵାବଧାନରେ ସ୍ଥାପିତ କାରଖାନା ଓ ଦ୍ଵିତୀୟତଃ, ଘରୋଇ ଉଦ୍ୟମରେ ସ୍ଥାପିତ କାରଖାନା । ସୁଲତାନ୍‌ଙ୍କ କାରଖାନା ମୁଖ୍ୟତଃ ଦିଲ୍ଲୀରେ ଅବସ୍ଥିତ ଥୁଲା, ଯେଉଁଠି ହଜାର ହଜାର ଶ୍ରମିକ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିଲେ । ସିଲ୍କକ ଓ କାର୍ପାସ ବସ୍ତ୍ର ବହୁଳ ପରିମାଣରେ ଉତ୍ପାଦିତ ହେଉଥିଲା । ସୁନା ଓ ରୁପାରେ ତିଆରି ବିଭିନ୍ନ ଦ୍ରବ୍ୟ ଦେଶର ବିଭିନ୍ନ ଅଞ୍ଚଳରେ ତିଆରି ହେଉଥିଲା । ଘରୋଇ କାରଖାନାଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ କାଗଜକଳ ମୁଖ୍ୟ ଥିଲା । ସେ ସମୟରେ ଜୋତା ତିଆରି, ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର ତିଆରି ଓ ମଦ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ବହୁଳଭାବରେ ଚାଲିଥିଲା । ବାଣିଜ୍ୟିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଭାରତ ସେତେବେଳେ ଅନ୍ୟ ଦେଶଗୁଡ଼ିକ ସହିତ ବାଣିଜ୍ୟିକ ସମ୍ପର୍କ ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲା । ଭାରତରୁ ଉତ୍ପାଦିତ ହେଉଥିବା ସିଲ୍‌କବସ୍ତ୍ର, ଅଫିମ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସୌଖୀନ ଅଳଙ୍କାର ବହୁ ଦୂରଦୂରାନ୍ତ ଦେଶକୁ ରପ୍ତାନୀ କରାଯାଇ ବହୁଳ ଅର୍ଥ ଉପାର୍ଜନ କରାଯାଇ ପାରୁଥିଲା । ସେତେବେଳେ ଭାରତ ସହିତ ଚୀନ୍, ମାଳୟ, ଶ୍ରୀଲଙ୍କା, ଭୁଟାନ୍, ତିବ୍ବତ, ପାରସ୍ୟ ପ୍ରଭୃତି ଦେଶ ବାଣିଜ୍ୟିକ କାରବାରରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ଭାରତ ସେତେବେଳେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଦ୍ରବ୍ୟ, ଯଥା- ମଣି, ମାଣିକ, ମୁକ୍ତା, ହାତୀଦାନ୍ତ, ଚନ୍ଦନକାଠ, ଝୋଟ, ନଡ଼ିଆ, ଲବଙ୍ଗ, କର୍ପୂର ଆଦି ରପ୍ତାନୀ କରି ତା’ର ଆର୍ଥିକ ମାନଦଣ୍ଡ ବୃଦ୍ଧି କରିଥିଲା । ସାଧୁତା ଓ ସମ୍ଭୋଟତା ପାଇଁ ଭାରତୀୟ ବଣିକମାନେ ବିଦେଶରେ ସମ୍ମାନିତ ହେଉଥିଲେ । ବର୍ହିର୍ବାଣିଜ୍ୟ ଉଭୟ ଜଳପଥ ଓ ସ୍ଥଳପଥ ଦେଇ ଚାଲୁଥିଲା । ଉପରୋକ୍ତ ବିଷୟଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରତି ଧ୍ୟାନ ଦେଲେ ଜଣାଯାଏ ଯେ ସୁଲତାନୀ ଯୁଗରେ ଭାରତର ଅର୍ଥନୈତିକ ପ୍ରଗତି ହାସଲ ହୋଇପାରିଥିଲା । ଫଳରେ ଜନସାଧାରଣଙ୍କର ଆର୍ଥିକ ମାନଦଣ୍ଡ ଉନ୍ନତ ଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 7 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 History Solutions Chapter 7 ପରିବ୍ରାଜକଙ୍କ ଚକ୍ଷୁରେ ଭାରତୀୟ ସମାଜ ସମ୍ପର୍କରେ ଧାରଣା Short & Long Answer Questions.

CHSE Odisha 12th Class History Chapter 7 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
A. ଦୁଇଟି / ତିନୋଟି ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

୧। ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀ କିଏ ? ତାଙ୍କଦ୍ବାରା ଲିଖ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ପୁସ୍ତକର ନାମ କ’ଣ ?
Answer:
ଏକାଦଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀ ମଧ୍ଯ ଏସିଆର ଜଣେ ବିଦ୍ବାନ୍ ଥିଲେ । ତାଙ୍କଦ୍ବାରା ଲିଖ୍ତ ପୁସ୍ତକର ନାମ ଥିଲା ‘କିତାବ୍-ଉଲ୍-ହିନ୍ଦ୍’ ।

୨। ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀ କେବେ ଓ କାହାଙ୍କଦ୍ଵାରା କେଉଁଠାରୁ ବନ୍ଦୀହୋଇ ଗଜନୀ ଆସିଥିଲେ ?
Answer:
୧୦୧୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଆଲବିରୁଣୀ ଗଜନୀର ସୁଲତାନ୍ ମାମୁଦ୍ରଙ୍କଦ୍ଵାରା ବନ୍ଦୀ ହୋଇ ଗଜନୀକୁ ଆସିଥିଲେ । ମାମୁଦ୍ ତାଙ୍କୁ ଖୁରିଜମୂରୁ ବନ୍ଦୀ କରିଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 7 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୩ । ଇବନ ବତୁତାଙ୍କୁ କିଏ ତାଙ୍କର ଭ୍ରମଣକାହାଣୀ ଲେଖିବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ । ଏଥିପାଇଁ ସେ କ’ଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଇବନ ବତୁତାଙ୍କୁ ମରକ୍କୋର ସୁଲତାନ ଆବୁ ଇନାମ ତାଙ୍କର ଭ୍ରମଣ କାହାଣୀ ଲେଖିବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ । ଏଥ‌ିପାଇଁ ସେ ଇବାନ ଜୁଡ଼ାଏ ନାମକ ଜଣେ ମୁସଲିମ୍ ପଣ୍ଡିତଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଇଥିଲେ ।

୪ । ସେ ସମୟର ଦୁଇଟି ପ୍ରଧାନ ସହରର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ଇବନ ବତ୍ରୁତା ତାଙ୍କର ପୁସ୍ତକ ‘ରିହାଲା’ରେ ଭାରତର ନଡ଼ିଆ ଓ ପାନକୁ ବେଶୀ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଇଥିଲେ । ସେ ସମୟର ଦୁଇଟି ପ୍ରଧାନ ସହରର ନାମ ହେଲା – ଦିଲ୍ଲୀ, ଦୌଲତାବାଦ ।

୫। ଇବନ ବତ୍ରୁତାଙ୍କର ପ୍ରକୃତ ନାମ କ’ଣ ଥିଲା ? ସେ କେଉଁ ଅଞ୍ଚଳର ବାସିନ୍ଦା ଥିଲେ ?
Answer:
ଇବନ ବତ୍ରୁତାଙ୍କର ପ୍ରକୃତ ନାମ ଆବୁ ଅବଦୁଲ୍ଲା ମହମ୍ମଦ ଥିଲା ସେ ମରକ୍କୋ ସହରର ବାସିନ୍ଦା ଥିଲେ ।

୬ | ଇବନ ବତୁତା କେବେ କେଉଁଠାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଇବନ ବତୁତା ୧୩୦୪ ମସିହା ଫେବୃୟାରୀ ୨୪ ତାରିଖରେ ମରକ୍‌ ସହରର ତାଞ୍ଜିଆରଠାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।

୭ । ଇବନ ବତୁତା ଲେଖୁଥ‌ିବା ପୁସ୍ତକ ‘ରହାଲା’ରେ ଦିଲ୍ଲୀର କେଉଁ ସମ୍ରାଟଙ୍କ ବିଷୟରେ ସବିଶେଷ ତଥ୍ୟ ମିଳିଥାଏ । ଏହି ପୁସ୍ତକ ସେ କେଉଁ ଭାଷାରେ ଲେଖିଥିଲେ ?
Answer:
ଇବନ ବତ୍ରୁତା ଲେଖୁଥ‌ିବା ପୁସ୍ତକ ‘ରିହାଲା’ରେ ଦିଲ୍ଲୀର ସମ୍ରାଟ ମହମ୍ମଦ ବିନ୍ ତୋଗଲକ୍‌ଙ୍କ ବିଷୟରେ ସବିଶେଷ ତଥ୍ୟ ମିଳିଥାଏ । ଏହି ପୁସ୍ତକକୁ ସେ ଆରବିକ୍ ଭାଷାରେ ଲେଖିଥିଲେ ।

୮ | ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବଣ୍ଡିୟର କେବେ କେଉଁଠାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ? ସେ ବୃତ୍ତିରେ କ’ଣ ଥିଲେ ?
Answer:
ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବଣ୍ଠିୟର୍ ୧୬୨୦ ଖ୍ରୀ.ଅ. ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨୫ ତାରିଖରେ ଫ୍ରାନ୍ସର ଗୋମର୍ଡ ନିକଟରେ ଯୋଏ ନାମକ ଗ୍ରାମରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ସେ ବୃତ୍ତିରେ ଡାକ୍ତର ଥିଲେ ।

୯। କେଉଁ ସମ୍ରାଟଙ୍କ ଅନୁରୋଧକ୍ରମେ ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବର୍ଷିୟର ତାଙ୍କର ପ୍ରସିଦ୍ଧ କେଉଁ ପୁସ୍ତକଟିକୁ ଲେଖୁଥିଲେ ?
Answer:
ଫ୍ରାନ୍ସ ସମ୍ରାଟ ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ ଲୁଇଙ୍କ ଅନୁରୋଧକ୍ରମେ ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବର୍ଷିୟର ତାଙ୍କର ପ୍ରସିଦ୍ଧ ପୁସ୍ତକ ‘ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ’ ପୁସ୍ତକଟି ଲେଖୁଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 7 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୧୦ । ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବର୍ଷିୟରଙ୍କ ପୁସ୍ତକ ‘ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ’ କେଉଁ ଭାଷାରେ ରଚିତ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ପରେ ଏହାକୁ କିଏ ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ ଅନୁବାଦ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବର୍ଷିୟରଙ୍କ ପୁସ୍ତକ ‘ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ’ ଫ୍ରେଞ୍ଚ ଭାଷାରେ ରଚିତ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ପରେ ଏହାକୁ ଓଲ୍ଡନେବର୍ଗ ନାମକ ଜଣେ ଲେଖକ ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ ଅନୁବାଦ କରିଥିଲେ ।

B. ପାଞ୍ଚଟି/ ଛଅଟି ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

୧। କିତାବ୍-ଉଲ୍-ହିନ୍ଦ୍ :
Answer:
କିତାବ୍-ଉଲ୍-ହିନ୍ଦ୍ ପୁସ୍ତକଟି ରାଷ୍ଟ୍ରଦୂତ ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀଙ୍କ ଏକ ବଳିଷ୍ଠ କୃତି ଯାହାକୁ ସେ ୧୦୩୧ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଗଜନୀରେ ଥିଲାବେଳେ ଲେଖୁଥିଲେ । ଆରବିକ୍ ଭାଷାରେ ଲିଖ୍ ଏହି ପୁସ୍ତକକୁ ତାରିଖ୍-ଉଲ୍-ହିନ୍ଦୁ ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ । ଏହି ପୁସ୍ତକଟି ୮୦ଟି ଅଧ୍ୟାୟରେ ବିଭକ୍ତ । ଏଥୁରେ ହିନ୍ଦୁଧର୍ମ, ଦର୍ଶନ, ପର୍ବପର୍ବାଣି, ପ୍ରଥା ଓ ପରମ୍ପରା, ଭାରତୀୟମାନଙ୍କର ସାମାଜିକ, ଆର୍ଥିକ ଏବଂ ରାଜନୈତିକ ଜୀବନ, ଭୂଗୋଳ, ଦେବାଦେବୀ ମୂର୍ତ୍ତି, ଧର୍ମୀୟ ପରମ୍ପରା, ସାହିତ୍ୟ, ଆଇନ, କଳାସ୍ଥାପତ୍ୟ, ଭାସ୍କର୍ଯ୍ୟ ଇତ୍ୟାଦି ବିଷୟରେ ବର୍ଣ୍ଣିତ ଅଛି । ଏହି ପୁସ୍ତକଟି ଲେଖୁବା ମୂଳରେ ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀଙ୍କର ଦୁଇଟି ମୁଖ୍ୟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା । ପ୍ରଥମତଃ, ଯେଉଁମାନେ ହିନ୍ଦୁତ୍ୱ ଏବଂ ଦର୍ଶନ ଉପରେ ଜାଣିବାକୁ ଚାହିଁବେ ସେମାନଙ୍କୁ ଏହି ପୁସ୍ତକଟି ସାହାଯ୍ୟ କରିବ । ଦ୍ଵିତୀୟତଃ, ଯେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତି ତାଙ୍କଠାରୁ ଭିନ୍ନ ମତ ପୋଷଣ କରିବ ତାକୁ ସେ ତାଙ୍କ ପୁସ୍ତକରେ ସ୍ଥାନ ଦେବେ ।

୨। ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀ :
Answer:
ଏକାଦଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଭାରତ ଭ୍ରମଣରେ ଆସିଥିବା ବୈଦେଶିକ ପରିବ୍ରାଜକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀ ଥିଲେ ଅନ୍ୟତମ । ତାଙ୍କର ପୂରାନାମ ଥିଲା ମହମ୍ମଦ ଇବାନ ଅହମ୍ମଦ ଆବୁ ରାଏହାନ୍ ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀ । ସେ ୯୭୩ ଖ୍ରୀ.ଅ. ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୪ ତାରିଖରେ ଉବେକିସ୍ଥାନର ଖୁରିଜମ୍‌ଠାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ୧୦୧୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଗଜନୀର ସୁଲତାନ୍ ମାମୁଦ୍ ଖୁରିଜମ୍ ଅଧୂକାର କରି ତାଙ୍କୁ ବନ୍ଦୀ କରି ଗଜନୀ ଆଣିଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ଆଲବିରୁଣୀଙ୍କ ଜ୍ଞାନ ଓ ପ୍ରତିଭାରେ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇ ମାମୁଦ୍ ତାଙ୍କୁ ମୁକ୍ତ କରିବା ସହ ସାହା-ଇ-ଖୁରିଜମ୍ ଉପାଧିରେ ସମ୍ମାନୀତ କରିଥିଲେ । ୧୦୩୧ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଗଜନୀରେ ଥିଲାବେଳେ ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀ କିତାବ୍-ଉଲ୍-ହିନ୍ଦ୍ ନାମକ ଏକ ପୁସ୍ତକ ଲେଖୁଥିଲେ । ଆରବିକ୍ ଭାଷାରେ ଲିଖ୍ ଏହି ପୁସ୍ତକଟିକୁ ମଧ୍ୟ ତାରିଖ-ଉଲ୍-ହିନ୍ଦ୍ କୁହାଯାଏ । ଏହି ପୁସ୍ତକଟି ୮୦ଟି ଅଧ୍ୟାୟରେ ବିଭକ୍ତ । ଉକ୍ତ ପୁସ୍ତକରୁ ସେ ସମୟର ଭାରତୀୟମାନଙ୍କର ଜୀବନଶୈଳୀ ଉପରେ ଏକ ସ୍ପଷ୍ଟ ଚିତ୍ର ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥାଏ । ୧୦୪୮ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଏହି ମହାନ୍ ପଣ୍ଡିତଙ୍କର ଦେହାନ୍ତ ହୋଇଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 7 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୩ । ରିହାଲା :
Answer:
‘ରିହାଲା’ ଗ୍ରନ୍ଥଟି ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ ଶତାବ୍ଦୀର ବୈଦେଶିକ ପରିବ୍ରାଜକ ଇବନ ବତୁତାଙ୍କଦ୍ୱାରା ଲିଖ୍ ହୋଇଅଛି । ମରକ୍କୋର ସୁଲତାନ୍ ଆବୁ ଇନାମଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶରେ ୧୩୫୪ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ଏହି ପୁସ୍ତକଟି ୧୩୫୫ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ପୂର୍ଣ୍ଣତା ଲାଭ କରିଥିଲା । ଏହା ଆରବିକ୍ ଭାଷାରେ ଲେଖାଯାଇଥିଲା । ସେ ଏଥିରେ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କର ଜୀବନଶୈଳୀ, ତଥା ତତ୍କାଳୀନ ସାମାଜିକ ଅବସ୍ଥାକୁ ଅତି ଚମତ୍କାର ଶୈଳୀରେ ଫୁଟାଇପାରିଛନ୍ତି । ସେ ଏହି ପୁସ୍ତକରେ ଭାରତର ନଡ଼ିଆ ଓ ପାନକୁ

୪ । ଇବନ ବତୁତା :
Answer:
ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଭାରତ ଭ୍ରମଣରେ ଆସିଥିବା ବୈଦେଶିକ ପରିବ୍ରାଜକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଇବନ ବତ୍ରୁତା ଥିଲେ ଅନ୍ୟତମ ! ତାଙ୍କର ପ୍ରକୃତ ନାମ ଥିଲା ଆବୁ ଅବଦୁଲ୍ଲା ମହମ୍ମଦ । ସେ ୧୩୦୪ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଫେବୃୟାରୀ ୨୪ ତାରିଖରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ମରକ୍କୋ ସହରର ତାଞ୍ଜିଆଠାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ପରିବାର ଇସଲାମିକ୍ ଆଇନ ‘ଶାରିଆତ୍’ର ମୁଖ୍ୟ ତର୍ଜମାକାରୀ ଥିଲେ । ୧୩୨୫ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଇବନ ବତୁତା ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ମକ୍‌କା ଯାତ୍ରା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ଏହାପରେ ସେ ସିରିଆ, ଇରାନ୍, ପର୍ସିଆ, ୟେମେନ୍, ଓମାନ୍ ଏବଂ ପୂର୍ବ ଆଫ୍ରିକା ପ୍ରଭୃତି ଯାତ୍ରା କରିଥିଲେ । ୧୩୩୪ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ସେ ଦିଲ୍ଲୀଠାରେ ପହଞ୍ଚିଥିଲେ । ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟ ମହମ୍ମଦ-ବିନ୍-ତୋଗଲକ୍ ତାଙ୍କର ବିଜ୍ଞତାରେ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇ ଦିଲ୍ଲୀର କାଜି ଭାବରେ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଇଥିଲେ । ୧୩୪୨ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଜୁଲାଇ ୨୧ ତାରିଖରେ ସେ ଦିଲ୍ଲୀରୁ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ କରି ଶ୍ରୀଲଙ୍କା, ବଙ୍ଗ, ଆସାମ ଇତ୍ୟାଦି ସ୍ଥାନ ଭ୍ରମଣ କରି ୧୩୪୬ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ସୁମାତ୍ରା ଯାଇ ୧୩୪୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ସେ ଚୀନ୍‌ରେ ପହଞ୍ଚିଥିଲେ । ସେଠାରେ ସେ ମାତ୍ର ଦୁଇବର୍ଷ ରହି ସ୍ଵଗୃହକୁ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ କରିଥିଲେ । ୧୩୭୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ତାଙ୍କର ଦେହାନ୍ତ ହୋଇଥିଲା । ସେ ତାଙ୍କର ଭ୍ରମଣ କାହାଣୀ ‘ରିହାଲା’ ନାମକ ଏକ ପୁସ୍ତକରେ ଲେଖୁଥିଲେ । ଏହା ଆରବିକ୍ ଭାଷାରେ ଲେଖାଯାଇଥିଲା । ଇବନ ବତୁତାଙ୍କର ପୁସ୍ତକ ‘ରିହାଲା’ ନିଃସନ୍ଦେହରେ ଭାରତ ଇତିହାସ ପାଇଁ ଏକ ଅମୂଲ୍ୟ ଉପାଦାନ ଅଟେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 7 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

୫ । ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବର୍ଷିୟର :
Answer:
ସପ୍ତଦଶ ଶତାବ୍ଦୀର ବୈଦେଶିକ ପରିବ୍ରାଜକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବର୍ଷିୟର ଥିଲେ ଅନ୍ୟତମ । ୧୬୨୦ ଖ୍ରୀ.ଅ. ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨୫ ତାରିଖରେ ସେ ଫ୍ରାନ୍ସର ଗୋମର୍ଡ ନିକଟରେ ଯୋଏ ଗ୍ରାମରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ସେ ବୃତ୍ତିରେ ଜଣେ ଡାକ୍ତର ଥିଲେ । ୧୬୫୬ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ କାଏରୋରୁ ଏକ ଜାହାଜରେ ଆସି ଭାରତର ସୁରତ୍ ବନ୍ଦରଠାରେ ସେ ପହଞ୍ଚିଥିଲେ । ସେ ସମୟରେ ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟ ଶାହାଜାହାନ୍‌ଙ୍କ ପୁତ୍ରମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଉତ୍ତରାଧ୍ୟାକାରୀ ପାଇଁ ଯୁଦ୍ଧ ଲାଗିଥାଏ । ଶାହାଜାହାନ୍‌ଙ୍କ ଜ୍ୟେଷ୍ଠପୁତ୍ର ଦାରାଙ୍କ ସହ ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବଣ୍ଡିୟର୍ ସାକ୍ଷାତ କରିଥିଲେ ଏବଂ କିଛିଦିନ ପାଇଁ ସେ ସେଠାରେ ଡାକ୍ତର ଭାବରେ ନିଯୁକ୍ତି ପାଇଥିଲେ । ୧୬୬୮ ଖ୍ରୀ.ଅ. ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସେ ଭାରତରେ ରହିଥିଲେ । ଭାରତରୁ ସେ ପ୍ୟାରିସ୍ ଯାଇଥିଲେ । ଫ୍ରାନ୍ସ ସମ୍ରାଟ ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ ଲୁଇଙ୍କ କଥା ରକ୍ଷା କରି ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବର୍ଷିୟର୍ ତାଙ୍କର ପ୍ରସିଦ୍ଧ ପୁସ୍ତକ ‘ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ’ ପୁସ୍ତକଟି ୧୬୭୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଲେଖୁଥିଲେ । ଏହା ଫ୍ରେଞ୍ଚ ଭାଷାରେ ଲେଖାହୋଇଥିଲା ଏବଂ ପରେ ହେନେରୀ ଓଲ୍ଡନେବର୍ଗ ନାମକ ଜଣେ ବିଦ୍ଵାନ୍ ଏହାକୁ ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ ଲେଖିଥିଲେ । ଉକ୍ତ ପୁସ୍ତକଟି ଲେଖିବାରେ ତାଙ୍କର ମୂଳ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା, ଭାରତର ବିକାଶକୁ ସହିତ ଇଉରୋପରେ ହୋଇଥିବା ବିକାଶ ସହିତ ତୁଳନା କରିବା । ସେ ଏହି ପୁସ୍ତକରେ ମୋଟାମୋଟି ଇଉରୋପକୁ ପ୍ରଶଂସା କରିଥିଲାବେଳେ ଭାରତକୁ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ଦେଶ ତୁଳନାରେ ନିକୃଷ୍ଟ ବୋଲି ଦର୍ଶାଇଥିଲେ । ଫ୍ରାନ୍ସର ଏହି ବିଦ୍ବାନ୍ ୧୬୮୮ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଇହଲୀଳା ସମ୍ବରଣ କରିଥିଲେ ।

ଦୀର୍ଘ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

୧। ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀଙ୍କ ଜୀବନୀ ଓ ଭ୍ରମଣ କାହାଣୀ ବର୍ଣ୍ଣନା କର ।
Answer:
ବିଶିଷ୍ଟ ପରିବ୍ରାଜକ ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀ ଏକାଦଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ମଧ୍ୟଏସିଆର ଜଣେ ମହାନ୍ ବିଦ୍ବାନ୍ ଥିଲେ । ସେ ଭାରତକୁ ଗଜନୀର ସୁଲତାନ ମାମୁଦ୍ରଙ୍କ ସହ ଆସିଥିଲେ । ସେ ହିନ୍ଦୁ ଦର୍ଶନଦ୍ଵାରା ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଥିଲେ । ତାଙ୍କଦ୍ଵାରା ଲିଖ୍ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ପୁସ୍ତକ ‘କିତାବ-ଉଲ୍-ହିନ୍ଦୁ’ରେ ସେ ଭାରତୀୟ ସଂସ୍କୃତି ଏବଂ ସଭ୍ୟତା ଉପରେ ବିଶଦ ଭାବରେ ଆଲୋକପାତ କରିଛନ୍ତି । ଉକ୍ତ ପୁସ୍ତକଟି ମଧ୍ୟଯୁଗର ଭାରତ ଇତିହାସ ପାଇଁ ଏକ ଅମୂଲ୍ୟ ଉପାଦାନ ।

  • ଜୀବନୀ – ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀଙ୍କ ପୂରାନାମ ଥିଲା ମହମ୍ମଦ ଇବାନ ଅହମ୍ମଦ ଆବୁ ରାଏହାନ୍ ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀ । ସେ ୯୭୩ ମସିହା ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୪ ତାରିଖରେ ଉକିସ୍ଥାନର ଖୁରିଜମରେ ଜନ୍ମ ହୋଇଥିଲେ । ସେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଶିକ୍ଷାକେନ୍ଦ୍ର ଖୁରିଜମରେ ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷା ଲାଭ କରିଥିଲେ । ସେ ଅନେକ ଭାଷା; ଯଥା – ଆରବିକ୍, ପାର୍ଶୀ, ହିବୁ, ସଂସ୍କୃତ ଏବଂ ସିରିଆକ୍ ସହ ପରିଚିତ ଥିଲେ । ସେ ନିଜର ଦକ୍ଷତା ଓ ପାରଦର୍ଶିତା ବଳରେ ଖୁବ୍‌ଶୀଘ୍ର ସଫଳତା ଓ ଗୌରବର ଶୀର୍ଷାର୍ଗରେ ପହଞ୍ଚି ପାରିଥିଲେ । ସେ ପଦାର୍ଥବିଜ୍ଞାନ (Physics), ରସାୟନବିଜ୍ଞାନ, ଆଷ୍ଟୋନୋମି, ଆଷ୍ଟ୍ରୋଲୋମି ଏବଂ ଗଣିତରେ ପ୍ରଶଂସନୀୟ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ । ସେ ମଧ୍ୟ ଖୁରିଜମ ପରିଷଦର ସଭ୍ୟ ଥିଲେ । ୧୦୧୭ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ଗଜନୀର ସୁଲତାନ ମାମୁଦ୍ ଯେତେବେଳେ ଖୁରିଜମ ଅଧିକାର କଲେ, ସେ ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀଙ୍କୁ ବନ୍ଦୀ କରି ଗଜନୀ ଆଣିଥିଲେ; କିନ୍ତୁ ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀଙ୍କ ଜ୍ଞାନ ଓ ପ୍ରତିଭାରେ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇ ମାମୁଦ୍ ତାଙ୍କୁ ବନ୍ଦୀରୁ ମୁକ୍ତି କରିବାସହ ‘ଶାହା-ଇ-ଖୁରିଜମ’ ଉପାଧ୍ଧରେ ସମ୍ମାନୀତ କରିଥିଲେ । ଏହି ଘଟଣା ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀଙ୍କ ଜୀବନରେ ଏକ ବିରାଟ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିଥିଲା । ସେ ଗଜନୀରେ ଥିଲାବେଳେ, ଭାରତ- ପ୍ରତି ତାଙ୍କର ଆଗ୍ରହ ବଢ଼ିଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 7 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

  • କିତାବ-ଉଲ୍-ହିନ୍ଦ୍ – ଏହି ପୁସ୍ତକଟି ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀଙ୍କ ଏକ ବଳିଷ୍ଠ କୃତି, ଯାହାକୁ ସେ ୧୦୩୧ ମସିହାରେ ଗଜନୀରେ ଥିଲାବେଳେ ଲେଖିଥିଲେ । ଏହା ଭାରତ ସହିତ ସଂଶ୍ଳିଷ୍ଟ । ଆରବିକ୍ ଭାଷାରେ ଲିଖ୍ ଏହି ପୁସ୍ତକଟିକୁ ମଧ୍ୟ ‘ତାରିଖ୍-ଉଲ୍-ହିନ୍ଦ୍’ ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ । ସେ ଭାରତୀୟ ସମାଜକୁ ଭଲ ଭାବରେ ବୁଝିବାପାଇଁ ବହୁତ ଉଦ୍ୟମ କରିଥିଲେ । ସେ ପ୍ରଥମେ ବ୍ରାହ୍ମଣମାନଙ୍କ ସହ ବନ୍ଧୁତ୍ଵ ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ । ଦ୍ଵିତୀୟତଃ, ସେ ବ୍ରାହ୍ମଣମାନଙ୍କଠାରୁ ସଂସ୍କୃତ ଭାଷା ଶିକ୍ଷାକଲେ । ତୃତୀୟତଃ, ସେ ବେଦ, ପୁରାଣ, ଭଗବଦ୍ ଗୀତା, ପାତଞ୍ଜଳୀ ଓ ମନୁସ୍ମୃତି ଇତ୍ୟାଦି ପଢ଼ିଲେ । ‘କିତାବ-ଉଲ-ହିନ୍ଦୁ’ ଲେଖୁ ପଛରେ ତାଙ୍କର ଦୁଇଟି ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ଥିଲା । ପ୍ରଥମଟି ହେଲା ସେ ଚାହୁଁଥିଲେ ଯେଉଁମାନେ ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମ ଓ ଦର୍ଶନ ଉପରେ ଜାଣିବାକୁ ଚାହିଁବେ ଏହା ତାଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବେ । ଦ୍ବିତୀୟତଃ, ଯେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତି ତାଙ୍କଠାରୁ ଭିନ୍ନ ମତ ପୋଷଣ କରିବେ, ତାହା ସେ ତାଙ୍କ ପୁସ୍ତକରେ ସ୍ଥାନ ଦେବେ । ଉକ୍ତ ପୁସ୍ତକଟି ୮୦ଟି ଅଧ୍ୟାୟରେ ବିଭକ୍ତ । ସେଥୁରେ ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମ, ଦର୍ଶନ, ପର୍ବପର୍ବାଣି, ପ୍ରଥା ଓ ପରମ୍ପରା, ଲୋକମାନଙ୍କର ସାମାଜିକ, ଆର୍ଥିକ ଏବଂ ରାଜନୈତିକ ଜୀବନ, ଭୂଗୋଳ, ଦେବଦେବୀ ମୂର୍ତ୍ତି, ଧର୍ମୀୟ ପରମ୍ପରା, ସାହିତ୍ୟ, ଆଇନ ଏବଂ ଭାସ୍କର୍ଯ୍ୟ ଇତ୍ୟାଦି ବର୍ଣ୍ଣିତ ଅଛି ।
  • ଭାରତରେ ଜାତିପ୍ରଥା – ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀ ଭାରତରେ ପ୍ରଚଳିତ ଜାତିପ୍ରଥା ବିଷୟରେ ତାଙ୍କ ପୁସ୍ତକରେ ଲେଖୁଛନ୍ତି । ତାଙ୍କ ମତରେ ଭାରତୀୟମାନେ ତାଙ୍କ ଜାତିକୁ ନେଇ ବେଶ୍ ଗର୍ବିତ । ସେମାନେ ବିଦେଶୀମାନଙ୍କୁ ଘୃଣା କରୁଥିଲେ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କୁ ମେଚ୍ଛ ବୋଲି କହୁଥିଲେ । ସେ ସମୟରେ ଭାରତୀୟ ସମାଜ ଚାରୋଟି ଜାତିରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ; ଯଥା – ବ୍ରାହ୍ମଣ, କ୍ଷତ୍ରିୟ, ବୈଶ୍ୟ ଏବଂ ଶୂଦ୍ର । ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀଙ୍କ ମତରେ ବ୍ରାହ୍ମଣମାନେ ସମାଜରେ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଥିଲେ ଏବଂ ସେମାନେ ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କ ମସ୍ତକରୁ ସୃଷ୍ଟି ବୋଲି ବିଶ୍ଵାସ କରାଯାଏ । ସେମାନେ ବେଦ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଧର୍ମଗ୍ରନ୍ଥ ପାଠକରୁଥିଲେ । ହିନ୍ଦୁ ରାଜାମାନେ ସେମାନଙ୍କୁ ପୁରୋହିତବୋଲି ବିଶ୍ଵାସ କରାଯାଏ । ସେମାନେ ବେଦ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଧର୍ମଗ୍ରନ୍ଥ ପାଠକରୁଥିଲେ । ହିନ୍ଦୁ ରାଜାମାନେ ସେମାନଙ୍କୁ ପୁରୋହିତ ଦ୍ୱିତୀୟ ସ୍ଥାନ ମିଳିଥିଲା । ସେମାନଙ୍କୁ ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କ ବାହୁରୁ ଜାତ ବୋଲି କୁହାଯାଏ । ସମାଜରେ ସେମାନଙ୍କ ସ୍ଥିତି ବ୍ରାହ୍ମଣମାନଙ୍କ ତଳକୁ ଥିଲା । ସେମାନଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟ ଥିଲା ରାଜ୍ୟର ପ୍ରଶାସନ ଏବଂ ସୁରକ୍ଷା । ରାଜାମାନେ ଏହି କ୍ଷତ୍ରିୟ କୁଳରୁ ଜାତ ହେଉଥିଲେ । ସେମାନେ ସାଧାରଣତଃ ରାଜାଙ୍କ ସୈନ୍ୟ ବିଭାଗରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିଲେ । ସମାଜର ତୃତୀୟ ଶ୍ରେଣୀରେ ଥିଲେ ବୈଶ୍ୟ । ସେମାନେ ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କ ନାଭିରୁ ଜାତ ବୋଲି କୁହାଯାଏ । ସେମାନେ କୃଷି ଓ ବାଣିଜ୍ୟ ଆଦି କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିଲେ ଏବଂ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କୁ ଖାଦ୍ୟ ଯୋଗାଉଥିଲେ । ସମାଜର ନିମ୍ନରେ ଥିଲେ ଶୂଦ୍ର, ଯେଉଁମାନେ ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କ ପାଦରୁ ଜାତ ବୋଲି କୁହାଯାଏ । ସେମାନେ ସେବାକାରୀ ଜାତି ଭାବରେ ଅନ୍ୟ ତିନି ଜାତିର ବିଭିନ୍ନ ସେବା କରୁଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କ ଉପରେ ଅନେକ କଟକଣା ଲାଗୁ ହେଉଥିଲା । ସେମାନଙ୍କପ୍ରତି ଅସଭ୍ୟ ବ୍ୟବହାର ମଧ୍ୟ କରାଯାଉଥିଲା । ସେମାନେ କୌଣସି ସାମାଜିକ ଓ ଧାର୍ମିକ ଅଧିକାରକୁ ଉପଭୋଗ କରୁ ନଥିଲେ । ଏତଦ୍‌ବ୍ୟତୀତ ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀ କୁହନ୍ତି ଅନ୍ୟଏକ ଜାତିର ଲୋକ ଥିଲେ ଯାହାଙ୍କୁ ‘ଅନ୍ତଜ’ କୁହାଯାଉଥିଲା, ଯାହାର ଅର୍ଥ ଜାତିପ୍ରଥାର ବାହାରେ । ସେମାନଙ୍କ ସ୍ଥିତି ଶୂଦ୍ରଙ୍କଠାରୁ ବି ହୀନ ଥିଲା । ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀ ଏହି ଜାତିପ୍ରଥାକୁ ବିରୋଧ କରିଥିଲେ ଏବଂ କହିଥିଲେ, ‘ଏହା ହେଉଛି ପ୍ରକୃତିର ବିପରୀତ କାର୍ଯ୍ୟ ।’’

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 7 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

  • ବର୍ଣ୍ଣାଶ୍ରମ – ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀଙ୍କ ମତରେ, ହିନ୍ଦୁମାନେ ସେ ସମୟରେ ବର୍ଣ୍ଣ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ବିଶ୍ଵାସ କରୁଥିଲେ । ମନୁଷ୍ୟର ଜୀବନକୁ ଶହେବର୍ଷ ବିଚାର କରି ସେମାନେ ତାକୁ ଚାରିଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରିଥିଲେ ଓ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଭାଗକୁ ୨୫ ବର୍ଷରେ ରଖୁଥିଲେ । ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ବର୍ଷାଶ୍ରମ କୁହାଯାଏ । ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା – ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯ୍ୟ, ଗାର୍ହସ୍ଥ୍ୟ, ବାନପ୍ରସ୍ଥ ଏବଂ ସନ୍ନ୍ୟାସ । ପ୍ରଥମ ଆଶ୍ରମ ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯ୍ୟରେ ଜଣେ ତା’ର ଜୀବନକୁ ଛାତ୍ର ଭାବରେ ଗୁରୁକୁଳାଶ୍ରମରେ ବିତାଇଥାଏ । ସେ ଉପଯୁକ୍ତ ଜ୍ଞାନଲାଭ କରି ଘରକୁ ଫେରିଆସେ ଏବଂ ବିବାହ କରି ଗାର୍ଯ୍ୟସ୍ଥ ଜୀବନ ଆରମ୍ଭ କରେ । ଏହି ସମୟରେ ସେ ନିଜର ବୃତ୍ତି କରିବା ସହିତ ସମସ୍ତ ଗୃହସ୍ଥ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାଏ । ତୃତୀୟ ଆଶ୍ରମ ବାନପ୍ରସ୍ଥରେ ସେ ନିଜକୁ ସମସ୍ତ ଗୃହସ୍ଥ କାର୍ଯ୍ୟରୁ ନିବୃତ୍ତ ରଖେ ଏବଂ ବିଭିନ୍ନ ଧର୍ମୀୟ କାର୍ଯ୍ୟରେ ଲିପ୍ତରୁହେ । ଚତୁର୍ଥ ଆଶ୍ରମ ହେଲା ସନ୍ୟାସ । ଏହି ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ବ୍ୟକ୍ତି ଗୃହତ୍ୟାଗ କରି ନିର୍ବାଣ ପ୍ରାପ୍ତିପାଇଁ ସନ୍ୟାସୀରୂପେ ପରମଆତ୍ମା ସହିତ ସମ୍ପର୍କ ରଖେ ।
  • ବିବାହ – ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀଙ୍କ ମତରେ ବିବାହ ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କର ଏକ ପବିତ୍ର କାର୍ଯ୍ୟ, ଯାହାକୁ ସେମାନେ ଅତି ନିଷ୍ଠାର ସହ ସମ୍ପାଦନ କରୁଥିଲେ । ସେ ସମୟରେ ବିବାହ ଯେହେତୁ କମ୍ ବୟସରେ ହେଉଥିଲା, ତାହା ସାଧାରଣତଃ ପିତା ଓ ମାତା ଆୟୋଜନ କରୁଥିଲେ । ନିଜ ଗୋତ୍ରରେ ବିବାହ ଉପରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଥିଲା । ହିନ୍ଦୁ ସମାଜରେ ଛାଡ଼ପତ୍ର କ୍ଵଚିତ୍ ଥିଲା । ବିଧବା ବିବାହ ମଧ୍ୟ ନଥୁଲା ।
  • ନାରୀମାନଙ୍କ ସ୍ଥାନ – ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀଙ୍କ ମତରେ ଭାରତୀୟ ସମାଜରେ ନାରୀମାନଙ୍କ ସ୍ଥାନ ଉତ୍ତମ ଥିଲା । ସେମାନଙ୍କ ସହଯୋଗ ବିନା କୌଣସି ଧାର୍ମିକ କାର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ହେଉ ନଥିଲା । ସେମାନେ ଗୃହର ସମସ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରୁଥିଲେ । ଅମହତ ନାରୀଙ୍କୁ ସମାଜରେ ତିରସ୍କାର କରାଯାଉଥିଲା । ସେ ସମୟରେ ବାଲ୍ୟବିବାହ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା । ଅଳ୍ପବୟସରେ କନ୍ୟାମାନଙ୍କୁ ବିବାହ ଦିଆଯାଉଥିଲା । ବିଧବା ପୁନର୍ବିବାହ ନଥିଲା । ସେମାନଙ୍କୁ ଖରାପ ବ୍ୟବହାର ସାମ୍ନା କରିବାକୁ ପଡୁଥିଲା । ତେଣୁ ଅଧିକାଂଶ ନାରୀ ସେମାନଙ୍କ ସ୍ବାମୀଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁପରେ ସତୀ ହେବାକୁ ପସନ୍ଦ କରୁଥିଲେ । ଦେବଦାସୀମାନଙ୍କୁ ମନ୍ଦିରରେ ରଖାଯାଉଥିଲା ।
  • ଧର୍ମୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା – ଆଲବିରୁଣୀ ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କ ଧର୍ମୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଉପରେ ଅନେକ ଆଲୋକପାତ କରିଛନ୍ତି । ସେମାନେ ଏକେଶ୍ୱରବାଦରେ ବିଶ୍ବାସ କରୁଥିଲେ; କିନ୍ତୁ ଅନେକ ଦେବଦେବୀଙ୍କୁ ପୂଜା କରୁଥିଲେ । ସେମାନେ ବିଶାଳ ମନ୍ଦିରମାନ ନିର୍ମାଣ କରୁଥିଲେ ଏବଂ ତା’ମଧ୍ୟରେ ଦେବଦେବୀଙ୍କର ସୁନ୍ଦର ମୂର୍ତ୍ତିମାନ ସ୍ଥାପନ କରୁଥିଲେ । ସେମାନେ ଆତ୍ମା, କର୍ମ ଏବଂ ପୁନର୍ଜନ୍ମରେ ବିଶ୍ଵାସ କରୁଥିଲେ । ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କର ଦୃଢ଼ବିଶ୍ଵାସ ଥିଲା ଯେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତି ତା’ର କର୍ମର ଫଳ ଲାଭ କରିଥାଏ । ସେ ସମୟର ହିନ୍ଦୁ ଲୋକମାନେ ତୀର୍ଥଯାତ୍ରାରେ ଯାଉଥିଲେ, ଯଜ୍ଞ ଓ ଦାନଧର୍ମ କରୁଥିଲେ । ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀଙ୍କ ମତରେ ସେ ସମୟରେ ବୈଷ୍ଣବ ଧର୍ମ ଜନପ୍ରିୟତା ଲାଭକରିଥିଲା ।
  • ରାଜନୈତିକ ଅବସ୍ଥା – ରାଜନୈତିକ ଅବସ୍ଥାକୁ ବର୍ଣ୍ଣନା କରି ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀ କହିଥିଲେ ଭାରତ ଏକ ବିଶାଳ ଦେଶ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ତାହା ଅନେକଗୁଡ଼ିଏ ଛୋଟ ଛୋଟ ରାଜ୍ୟରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇ ବିଭିନ୍ନ ରାଜାମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ଶାସିତ ହେଉଥିଲା । ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ଏକତା ନଥିଲା । ତେଣୁ ସେମାନେ ବୈଦେଶିକ ଆକ୍ରମଣର ଶିକାର ହେଉଥିଲା । ଏକତା ନଥ‌ିବାରୁ ରାଜାମାନେ ଗଜନୀର ସୁଲତାନ ମାମୁଦ୍ରଙ୍କ ହସ୍ତରୁ ବାରମ୍ବାର ପରାସ୍ତ ହେଉଥିଲେ । ସେ ସମୟରେ କନୌଜ, ମାଳବ, ଗୁଜରାଟ, ସିନ୍ଦୂ ଏବଂ କାଶ୍ମୀର ପ୍ରସିଦ୍ଧ ରାଜ୍ୟ ଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 7 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

  • ନ୍ୟାୟିକ ପ୍ରଶାସନ – ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀ ଲେଖୁଛନ୍ତି ଯେ, ଭାରତୀୟ ରାଜାମାନେ ନ୍ୟାୟର ପ୍ରତୀକ ଥିଲେ । ପ୍ରଜାମାନଙ୍କୁ ନ୍ୟାୟ ଦେବାପାଇଁ ସେମାନେ ରାଜ୍ୟର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ନ୍ୟାୟାଳୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ । ଗ୍ରାମପଞ୍ଚାୟତ ସର୍ବନିମ୍ନ ଅଦାଲତ ଥିଲା । ଗ୍ରାମର ଅଧିକାଂଶ ବିବାଦ ଗ୍ରାମପଞ୍ଚାୟତଦ୍ୱାରା ସମାଧାନ କରାଯାଉଥିଲା । ଗ୍ରାମପଞ୍ଚାୟତଦ୍ୱାରା ନିଷ୍ପତ୍ତିକୁ ଲୋକମାନେ ସମ୍ମାନ ଦେଉଥିଲେ । ସରକାର ଗ୍ରାମର ସମସ୍ୟାରେ ହସ୍ତକ୍ଷେପ କରୁ ନଥିଲେ । ରାଜା ଥିଲେ ନ୍ୟାୟର ସର୍ବୋଚ୍ଚ କର୍ତ୍ତା । ତାଙ୍କ ନିଷ୍ପତ୍ତିକୁ ଶେଷ ନିଷ୍ପତ୍ତି ଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଉଥିଲା । ତାଙ୍କ ମୁଖରୁ ବାହାରୁଥ‌ିବା ପ୍ରତିଟି ଶବ୍ଦ ଆଇନ ଥିଲା । ସେ ସମୟରେ ଦଣ୍ଡ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଏତେ କଠୋର ନଥିଲା । ମୃତ୍ୟୁଦଣ୍ଡ ପ୍ରାୟ ଦିଆଯାଉ ନଥିଲା ।
  • ଆର୍ଥିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା – ଆରୁଣୀ ଭାରତର ତତ୍କାଳୀନ ଆର୍ଥିକ ଅବସ୍ଥାକୁ ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କ ପୁସ୍ତକରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି । ସେ ଲେଖୁଛନ୍ତି ଯଦିଓ ସେତେବେଳେ, ଭାରତର ବୈଦେଶିକ ବାଣିଜ୍ୟ ହ୍ରାସ ପାଇଥିଲା; ତଥାପି ଭାରତ ଆର୍ଥିକ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ସମୃଦ୍ଧିଶାଳୀ ଥିଲା । ଭାରତୀୟ ମନ୍ଦିରମାନଙ୍କରୁ ମିଳିଥିବା ଅଜସ୍ର ଧନରୁ ଏହାକୁ ପ୍ରମାଣିତ କରାଯାଇଛି । ସେତେବେଳେ ଭାରତରେ ଆଭ୍ୟନ୍ତରଣୀୟ ବାଣିଜ୍ୟ ସମୃଦ୍ଧିଶାଳୀ ଥିଲା । ସେ ମଧ୍ୟ ମାପ, ଓଜନ ଏବଂ ମୁଦ୍ରା ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ । ସେ ସମୟରେ ଆଦାୟ କରାଯାଉଥିବା ବିଭିନ୍ନ କର ଉପରେ ମଧ୍ୟ ସେ ଲେଖୁଛନ୍ତି । ଆୟର ମୁଖ୍ୟ ପନ୍ଥା ଥିଲା ଭୂ-ରାଜସ୍ୱ, ଦେଶୀମାନଙ୍କଠାରୁ ଆଦାୟ ଧନ, ବାଣିଜ୍ୟ କର, ରାସ୍ତା କର ଏବଂ ଦେବଦାସୀ କର । ରାଜା ଆୟର ଅଧିକାଂଶ ଭାଗ ସୈନ୍ୟବାହିନୀ ଏବଂ ପ୍ରଜାମଙ୍ଗଳ କାର୍ଯ୍ୟରେ ଖର୍ଚ୍ଚ କରୁଥିଲେ ।

୨। ପ୍ରସିଦ୍ଧ ପରିବ୍ରାଜକ ଇବନ ବତୁତାଙ୍କ ଜୀବନୀ ଓ ଭ୍ରମଣ କାହାଣୀ ବର୍ଣ୍ଣନା କର ।
Answer:

  • ଉପକ୍ରମ – ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଭାରତ ଭ୍ରମଣରେ ଆସିଥିବା ବୈଦେଶିକ ପରିବ୍ରାଜକଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଇବନ ବତୁତା ଥିଲେ ଅନ୍ୟତମ । ଏହି ମହାନ୍ ବିଦ୍ଵାନ ଥିଲେ ମରକ୍‌ ବାସିନ୍ଦା । ସେ ଭ୍ରମଣ କରିବାକୁ ଅଧ‌ିକ ଭଲପାଉଥ‌ିବାରୁ, ନିଜ ଜୀବଦ୍ଦଶା ଭିତରେ, ଅନେକ ଦେଶ ବୁଲିପାରିଥିଲେ l ସେ ଭାରତକୁ ମହମ୍ମଦ-ବିନ୍-ତୋଗଲକ୍‌ଙ୍କ ସମୟରେ ଆସି ବହୁଦିନ ରହିଥିଲେ । ସେ ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ବୈଦେଶିକ ବିବରଣୀ ‘ରିହାଲା’ (Rihla) କୁ ଆରବିକ୍ ଭାଷାରେ ଲେଖିଥିଲେ । ସେ ଏଥିରେ ନିଜ ଆଖ୍ୟାରେ ଦେଖୁଥ‌ିବା ଘଟଣାମାନ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି । ସେଥ‌ିପାଇଁ ‘ରିହାଲା’କୁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରାମାଣିକ ଏବଂ ଅମୂଲ୍ୟ ଉପାଦାନ ରୂପେ ଗଣାଯାଏ ଯେଉଁଥରେ ମହମ୍ମଦ-ବିନ୍-ତୋଗଲକ୍‌ଙ୍କ ବିଷୟରେ ଅନେକ ତଥ୍ୟ ମିଳିଥାଏ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 7 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

  • ଜୀବନୀ – ଇବନ ବତୁତାଙ୍କ ପ୍ରକୃତ ନାମଥିଲା ଆବୁ ଅବଦୁଲା ମହମ୍ମଦ । ସେ ୧୩୦୪ ମସିହା ଫେବୃଆରୀ ୨୪ ତାରିଖରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ମରକ୍କୋ ସହରର ତାଞ୍ଜିଆରରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ପରିବାର ସେ ସମୟରେ ଖୁବ୍ ଶିକ୍ଷିତ ଏବଂ ସମ୍ମାନନୀୟ ଥିଲା । ତାଙ୍କ ପରିବାର ଇସ୍‌ଲାମିକ୍ ଆଇନ ‘ଶାରିଆତ୍’ର ମୁଖ୍ୟ ତର୍ଜମାକାରୀ ଥିଲେ । ଏହି ବିଜ୍ଞତାପାଇଁ, ତାଙ୍କ ପରିବାରର ଅଧିକାଂଶ ସଦସ୍ୟ ବିଭିନ୍ନ ଦେଶରେ କାଜିରୂପେ ନିଯୁକ୍ତି ପାଉଥିଲେ । ପରିବାର ପ୍ରଥା ଅନୁସାରେ ଇବନ ବତୁତା ମଧ୍ୟ ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷା ଲାଭ କରିଥିଲେ । ଇବନ ବତୁତା ଏକାଧାରରେ ଥିଲେ ଜଣେ ଭ୍ରମଣପ୍ରିୟ ଏବଂ ଜ୍ଞାନପିପାସୁ । ବିଭିନ୍ନ ଦେଶ ଭ୍ରମଣ କରି ଜ୍ଞାନ ଆହରଣ କରିବାରେ ତାଙ୍କର ପ୍ରବଳ ଇଚ୍ଛା ଥିଲା । ସେଥିପାଇଁ ୨୨ ବର୍ଷ ବୟସରେ ନିଜ ପ୍ରିୟଜନମାନଙ୍କୁ ପଛରେ ଛାଡ଼ି ସେ ବିଭିନ୍ନ ଦେଶ ଭ୍ରମଣରେ ବାହାରି ପଡ଼ିଥିଲେ । ସେ ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ଯାତ୍ରା ୧୩୨୫ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦ ଜୁନ୍ ୧୪ ତାରିଖରେ ଆରମ୍ଭ କରି ପ୍ରଥମେ ମକ୍‌କା ଯାତ୍ରା କରିଥିଲେ । ଏହି ଯାତ୍ରା ତାଙ୍କୁ ଅଧ‌ିକ ଉତ୍ସାହିତ କରିଥିଲା । ଏହାପରେ ସେ ସିରିଆ, ଇରାକ୍, ପର୍ସିଆ, ୟେମେନ୍, ଓମାନ ଏବଂ ପୂର୍ବ ଆଫ୍ରିକା ପ୍ରଭୃତି ଯାତ୍ରା କରିଥିଲେ । ଏହାପରେ ଇବନ୍ ବତୁତା ଭାରତ ଭ୍ରମଣ ପାଇଁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଥିଲେ । ସେ ୧୩୩୩ ମସିହା ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧୨ ତାରିଖରେ ଭାରତର ସିନ୍ଧିଠାରେ ପହଞ୍ଚିଥିଲେ । ସେ ଆଗରୁ ଦିଲ୍ଲୀର ସୁଲତାନ ମହମ୍ମଦ-ବିନ୍-ତୋଗଲକ୍‌ଙ୍କ ସମ୍ପର୍କରେ ବହୁତ କିଛି ଶୁଣିଥିଲେ । ସେ ଜଣେ ବିଦ୍ବାନ୍ ଓ କଳା ଓ ସଂସ୍କୃତିପ୍ରିୟ ବୋଲି ମଧ୍ୟ ସେ ଶୁଣିଥିଲେ । ତେଣୁ ଇବନ୍‌ତୁତା ଉତ୍ ଏବଂ ମୁଲତାନ ପାର କରି ୧୩୩୪ ମସିହା ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୦ ତାରିଖରେ ଦିଲ୍ଲୀରେ ପହଞ୍ଚିଲେ । ମହମ୍ମଦ-ବିନ୍-ତୋଗଲକ୍ ତାଙ୍କୁ ଏକ ଭବ୍ୟ ସ୍ଵାଗତ ସମ୍ବର୍ଦ୍ଧନା ପ୍ରଦାନ କଲେ । ସୁଲତାନ ଇବନ ବତୁତାଙ୍କ ବିଜ୍ଞତା କଥା ଶୁଣି ବହୁଭାବରେ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଥିଲେ । ତେଣୁ ସେ ତାଙ୍କୁ ଦିଲ୍ଲୀର କାଜି ଭାବରେ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଲେ । ଏହିଭଳି ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ ପଦବୀରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରି ମହମ୍ମଦ ତୋଗଲକ୍‌ଙ୍କୁ ସେ ଅତି ନିକଟରୁ ଜାଣିଥିଲେ । ହଠାତ୍‌ ଉଭୟଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ଭୁଲ ବୁଝାମଣା ହେବାରୁ ଇବନ ବତୁତାଙ୍କୁ ଜେଲଦଣ୍ଡ ଭୋଗିବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା । କିନ୍ତୁ ସୁଲତାନ ଖୁବ୍‌ଶୀଘ୍ର ତାଙ୍କ ଭୁଲ୍ ବୁଝିବାପରେ ତାଙ୍କୁ ଜେଲରୁ ମୁକ୍ତ କରିଥିଲେ । ସୁଲତାନ, ତାଙ୍କୁ ଚୀନ୍‌ର ଶାସକ ମଙ୍ଗୋଲ ବୀର ତୁଘ୍ରାନ୍ ତିମୁରଙ୍କ ଦରବାରକୁ ରାଷ୍ଟ୍ରଦୂତ କରି ପଠାଇବାର ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଲେ । ଚୀନରେ ମାତ୍ର ୧ ବର୍ଷ ରହି ୧୩୪୭ରେ ଫେରିଆସିଲେ । ପରେ ୧୩୪୯ରେ ସେ ନିଜ ଗୃହ ମରକ୍‌କୁ ଫେରିଗଲେ । ତାଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ୧୩୭୭ରେ ହୋଇଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 7 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

  • ରିହାଲା (Rihla) – ଇବନ ବନ୍ଧୁତା ଭାରତ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଦେଶ ଭ୍ରମଣ କରି ୧୩୫୪ରେ ନିଜ ଜନ୍ମସ୍ଥାନ ମରକ୍‌ରେ ପହଞ୍ଚିଲାପରେ ତାଙ୍କୁ ସେଠାକାର ସୁଲତାନ ଆବୁ ଇନାମ୍ ଏକ ଭବ୍ୟ ସ୍ୱାଗତ ସମ୍ବର୍ଦ୍ଧନା ଜ୍ଞାପନ କରିଥିଲେ । ସୁଲତାନ ତାଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ଭ୍ରମଣ ବିବରଣୀ ଲେଖିବାକୁ ନିର୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ । ଇବାନ ଜୁଡ଼ାଏ ନାମକ ଜଣେ ମୁସଲିମ୍ ପଣ୍ଡିତଙ୍କୁ ତାଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବାକୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଇଥିଲେ । ଏହି କାର୍ଯ୍ୟ ୧୩୫୪ରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ୧୩୫୫ରେ ପୂର୍ଣ୍ଣତା ଲାଭକଲା । ଏହା ଆରବିକ୍ ଭାଷାରେ ଲେଖାହୋଇଥିଲା । ସେ ବିଶେଷକରି ଯେଉଁକଥା ଲୋକମାନଙ୍କୁ ଅଜଣା, ସେଗୁଡ଼ିକୁ ଚମତ୍କାର ଶୈଳୀରେ ଲେଖୁଥିଲେ । ସେ ଭାରତରେ ‘ନଡ଼ିଆ’ ଓ ‘ପାନ’କୁ ଅତି ଚମତ୍କାର ଢଙ୍ଗରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି ।
  • ଭାରତୀୟ ସହର – ଇବନ ବହୁତା ଭାରତର ଅନେକ ସହର ଭ୍ରମଣ କରିଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଦିଲ୍ଲୀ, ଦୌଲତାବାଦ ଆଦି ଥୁଲା ପ୍ରଧାନ ସହରଗୁଡ଼ିକରେ ଜନବସତି ଘଞ୍ଚ ଥିଲା ଏବଂ ସେଠାରେ ବିଭିନ୍ନପ୍ରକାର କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ କରାଯାଉଥିଲା । ବିଶେଷକରି ସେ ଦିଲ୍ଲୀ ସହରକୁ ଭଲ ଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଥିଲେ । ଏତଦ୍‌ବ୍ୟତୀତ ସେ ମୁଲତାନ୍, କାଉଲ୍, ଗୋୱାଲିୟର, ବ୍ୟାୟାନା, ଉଜ୍ଜୟିନୀ, ଚନ୍ଦରୀ, ଧର ଏବଂ ସାଗର ଇତ୍ୟାଦି ସହରଲ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଛନ୍ତି ।
  • ବଜାର – ଇବନ ବତୁତା ତାଙ୍କ ପୁସ୍ତକ ‘ରିହାଲା’ରେ ଭାରତୀୟ ବଜାରମାନଙ୍କ ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖୁଛନ୍ତି । ସେ ଲେଖୁଛନ୍ତି ଯେ ଭାରତୀୟ ବଜାରଗୁଡ଼ିକରେ କେବଳ ଆର୍ଥିକ କାରବାର ହେଉ ନଥିଲା, ଏହା ମଧ୍ୟ ସାମାଜିକ ଓ ସାଂସ୍କୃତିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମର ସ୍ଥଳ ଥିଲା । ଅନେକ ବଜାରରେ ମନ୍ଦିର ଓ ମସ୍‌ଜିଦ୍ ଥ୍ଲା । ନର୍ତ୍ତକୀ, ସଙ୍ଗୀତଜ୍ଞ ଓ ଗୀତିକାରମାନଙ୍କର ସାଂସ୍କୃତିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମମାନ କରାଯାଉ ଥିଲା । ଦୌଲତାବାଦରେ ସେ ଏପରି କିଛି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଦେଖୁଥିଲେ ।
  • କୃଷି ଏବଂ ବାଣିଜ୍ୟ – ଇବନ ବନ୍ଧୁତାଙ୍କ ମତରେ ଭାରତରେ କୃଷି ଉତ୍ପାଦନ ବହୁତ ହେଉଥିଲା । ଏପରି ହେବାର କାରଣ ଭାରତର ଜମି ଉର୍ବର ଥିଲା । ତେଣୁ କୃଷକମାନେ ବର୍ଷକୁ ଦୁଇଟି ଶସ୍ୟ ଫଳାଉଥିଲେ । ମୁଖ୍ୟ ଶସ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ଥିଲା – ଗହମ, ଧାନ, ବାର୍ଲି, ଆଖୁ, ଆମ୍ବ ଓ ନଡ଼ିଆ ଇତ୍ୟାଦି । ସେ ସମୟରେ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଏବଂ ଅନ୍ତର୍ଦେଶୀୟ ଉଭୟ ବାଣିଜ୍ୟରେ ଉନ୍ନତି ହୋଇଥିଲା । ମଧ୍ୟଏସିଆ ଓ ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଏସିଆରେ ଭାରତୀୟ ଦ୍ରବ୍ୟଗୁଡ଼ିକର ଚାହିଦା ଥିଲା । ଭାରତର କଟନ୍ ବସ୍ତ୍ର, ଫାଇନ୍ ମୁସ୍‌ଲିନ୍ ବ୍ରୋକାଡ଼େ ଏବଂ ସାଟିସ୍‌ର ଚାହିଦା ବହୁତ ଥିଲା । ଏଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ମୁସଲିନ୍ ବସ୍ତ୍ର ବହୁତ ଦାମରେ ବିକ୍ରି ହେଉଥ‌ିବାରୁ କେବଳ ଧନୀ ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ କିଣୁଥିଲେ । ଏତଦ୍‌ବ୍ୟତୀତ ଭାରତରୁ ଅନ୍ୟ ଦେଶକୁ ଗହମ, ଚାଉଳ ଏବଂ ମସଲା ରପ୍ତାନୀ କରାଯାଉଥିଲା । ସେହିପରି ଅନ୍ୟ ଦେଶମାନଙ୍କରୁ ସିଲିକ୍, ଆଲଭରି, କାଷ୍ଠନିର୍ମିତ ଜିନିଷ, ମୂଲ୍ୟବାନ୍ ପଥର ଏବଂ ଘୋଡ଼ାମାନ ଆମଦାନୀ କରାଯାଉଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 7 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

  • ଡାକ ବ୍ୟବସ୍ଥା – ଇବନ ବତୁତା ସେ ସମୟରେ ପ୍ରଚଳିତ ଡାକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖୁଛନ୍ତି । ଭାରତରେ ଦୁଇପ୍ରକାର ଡାକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଥିଲା; ଯଥା – ଘୋଡ଼ା ପୋଷ୍ଟ ଏବଂ ଫୁଟ-ପୋଷ୍ଟ । ପ୍ରତି ଏକ ମାଇଲରେ ତିନୋଟି ଷ୍ଟେସନ ଥିଲା । ଫୁଟ୍ ପୋଷ୍ଟ ଦ୍ରୁତଗତିରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥୁଲା ଓ ଏହା ଦେଶସାରା ଥିଲା ।
  • କ୍ରୀତଦାସ – ଇବନ ବତୁତା ଭାରତରେ ପ୍ରଚଳିତ କ୍ରୀତଦାସ ପ୍ରଥା ସମ୍ପର୍କରେ ମଧ୍ୟ ଲେଖୁଛନ୍ତି । ସୁଲତାନ ମହମ୍ମଦ ତୋଗଲକ୍‌ଙ୍କର ଅନେକ କ୍ରୀତଦାସ ଥିଲେ । ଅଧିକାଂଶ କ୍ରୀତଦାସମାନେ ଥିଲେ ଯୁଦ୍ଧବନ୍ଦୀ, ଯେଉଁମାନଙ୍କୁ ଜବରଦସ୍ତ ଧରାଯାଇ ଅଣାଯାଇଥିଲା । ଅନେକ ଲୋକ ମଧ ଦାରିଦ୍ର୍ୟ କାରଣରୁ ସେମାନଙ୍କ ପିଲାଙ୍କୁ କ୍ରୀତଦାସଙ୍କୁ ଭାବେ ବିକ୍ରି କରୁଥିଲେ । କ୍ରୀତଦାସକୁ ମଧ୍ୟ ଉପହାର ରୂପେ ଦିଆଯାଉଥିଲା । ଇବନ ବହୁତା ନିଜେ ମଧ୍ୟ କ୍ରୀତଦାସ କିଣିଥିଲେ । ସମ୍ଭ୍ରାନ୍ତମାନେ ମଧ୍ୟ କ୍ରୀତଦାସରଖୁଥିଲେ । ନାରୀ କ୍ରୀତଦାସମାନେ ଦାସୀ ରୂପେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିଲେ ।
  • ସମୀକ୍ଷା – ଇବନ ବତୁତାଙ୍କ ପୁସ୍ତକ ରିହାଲା (Rihla) ନିଃସନ୍ଦେହରେ ଭାରତ ଇତିହାସ ପାଇଁ ଏକ ଅମୂଲ୍ୟ ଉପାଦାନ ଅଟେ । ସେ ଏଥରେ ନିଜ ଅଙ୍ଗେନିଭା କଥା ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି । ସେ ଏକ ମର୍ଯ୍ୟାଦାଜନକ ଓ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ପଦବୀରେ ରହି ଏହାକୁ ଲେଖିବାରୁ, ସେ ସ୍ପଷ୍ଟ ମତ ଦେବାରେ କୌଣସି ଭୟ ବା ପ୍ରତିବନ୍ଧକକୁ ଖାତିର କରି ନଥିଲେ । ଏହା ନିଶ୍ଚିତ ଏକ ଉଚ୍ଚକୋଟୀର ଉପାଦାନ ।

୩ । ପରିବ୍ରାଜକ ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବର୍ଷିୟର୍‌ଙ୍କର ଜୀବନୀ ଓ ଭ୍ରମଣକାହାଣୀ ବର୍ଣ୍ଣନା କର ।
Answer:
ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବଣ୍ଠିୟର୍ ୧୬୨୦ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨୫ ତାରିଖରେ ଫ୍ରାନ୍ସର ଗୋମର୍ଡ ନିକଟରେ ଯୋଏ ଗ୍ରାମରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ସେ ଏକ କୃଷକ ପରିବାରରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ବାଲ୍ୟଜୀବନ ସମ୍ପର୍କରେ ବିଶେଷ ଜଣା ନଥିଲା । ସେ ୧୬୫୨ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଜଣେ ଡାକ୍ତର ହେଲେ । ସେ ପ୍ୟାରିସ୍‌ରେ କିଛି ସମୟ ରହିଥିଲେ । ପରେ ସେ ସିରିଆ, ପାଲେଷ୍ଟାଇନ୍ ଏବଂ ମିଶର ଯାତ୍ରା କରିଥିଲେ । ସେ ୧୬୫୬ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ କାଏରୋରୁ ଏକ ଜାହାଜରେ ଆସି ଭାରତର ଏକ ବନ୍ଦର ସୁରତ୍‌ରେ ପହଞ୍ଚିଲେ । ଯେତେବେଳେ ସେ ଭାରତରେ ପହଞ୍ଚିଲେ ସେତେବେଳେ ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟ ଶାହାଜାହାନ୍‌ଙ୍କ ପୁତ୍ରମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଉତ୍ତରାଧ୍ୟାକାରୀ ପାଇଁ ଯୁଦ୍ଧ ଲାଗିଥାଏ । ସେ ଶାହାଜାହାନଙ୍କ ଜ୍ୟେଷ୍ଠପୁତ୍ର ଦାରା ସିଖୋଙ୍କୁ ଅହମ୍ମଦାବାଦରେ ଦେଖାକରିବାର ସୁଯୋଗ ପାଇଥିଲେ । ଦାରା ତାଙ୍କୁ ନିଜର ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଡାକ୍ତର ରୂପେ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଲେ । ଦାରାଙ୍କର ପତନ ପରେ, ଡାନିସମଣ୍ଡ ଖାଁ ନାମକ ଜଣେ ମୋଗଲ ଦରବାରର ସମ୍ଭ୍ରାନ୍ତ ତାଙ୍କୁ ଜଣେ ବିଦ୍ୱାନ ଓ ବୈଜ୍ଞାନିକ ଭାବେ ନିଜ ପାଖରେ ରଖୁଥିଲେ । ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବଣ୍ଣୟର୍ ଭାରତରେ ୧୬୬୮ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରହିଥିଲେ । ଭାରତରେ ତାଙ୍କର ରହଣି ମଧ୍ଯରେ ସେ ଦିଲ୍ଲୀ, କାଶ୍ମୀର, ଆଗ୍ରା, ବଙ୍ଗ ଏବଂ ଗୋଲକୋଣ୍ଡା ଇତ୍ୟାଦି ସ୍ଥାନ ଭ୍ରମଣ କରିଥିଲେ । ସେ ୧୬୬୮ ଖ୍ରୀ.ଅ. ପ୍ୟାରିସ୍ ଫେରିଯାଇଥିଲେ । ସେ ଯେତେବେଳେ ୧୬୬୯ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ପ୍ୟାରିସ୍‌ରେ ପହଞ୍ଚିଲେ, ସେତେବେଳେ ଫ୍ରାନ୍ସର ସମ୍ରାଟ ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ ଲୁଇ ତାଙ୍କୁ ଏକ ହାର୍ଦ୍ଦିକ ସ୍ବାଗତ ଜଣାଇଥିଲେ । ସମ୍ରାଟଙ୍କ କଥା ରକ୍ଷାକରି ସେ ତାଙ୍କର ପ୍ରସିଦ୍ଧ ପୁସ୍ତକ ‘ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ’’ ୧୬୭୦ ମସିହାରେ ଲେଖୁଥିଲେ । ଫ୍ରାନ୍ସର ଏହି ବିଦ୍ଵାନ୍‌ ୧୬୮୮ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଇହଲୀଳା ସମ୍ବରଣ କରିଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 7 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

  • ‘ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ’ – ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବଣ୍ଡିୟର୍ ତାଙ୍କର ଭାରତ ଭ୍ରମଣ ବିଷୟରେ ଏକ ପୁସ୍ତକ ୧୬୭୦ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ଲେଖୁଥିଲେ । ଏହି ପୁସ୍ତକର ନାମ ଥିଲା ‘ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ’ (Travels in the Mughal Empire) । ସେ ଏହାକୁ ଫ୍ରେଞ୍ଚ ଭାଷାରେ ଲେଖିଥିଲେ । ପୁସ୍ତକଟି ଅଶେଷ ଜନପ୍ରିୟତା ଲାଭକଲା, ସେଥ୍‌ପାଇଁ ତାକୁ ୧୬୭୦ ରୁ ୧୭୨୫ ମଧ୍ୟରେ ଆଠଥର ପୁନଃ ପ୍ରକାଶିତ କରାଯାଇଥିଲା । ପୁସ୍ତକଟିକୁ ପ୍ରଥମେ ହେନେରୀ ଓଲ୍ଡନେବର୍ଗ ନାମକ ଜଣେ ଲେଖକ ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ ଅନୁବାଦ କରିଥିଲେ । ଏହା ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ ୧୬୮୪ ସୁଦ୍ଧା ତିନିଥର ପୁନଃ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହା ପୁନଃଶ୍ଚ ୧୬୭୫-୭୬ ସୁଦ୍ଧା ଡଚ୍, ଜର୍ମାନ୍ ଏବଂ ଇଟାଲୀ ଭାଷାରେ ଅନୁବାଦିତ ହୋଇଥିଲା । ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବର୍ଷିୟର୍ ଉକ୍ତ ପୁସ୍ତକଟିକୁ ଫ୍ରାନ୍ସ ସମ୍ରାଟ ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ ଲୁଇଙ୍କୁ ଉତ୍ସର୍ଗୀକୃତ କରିଥିଲେ । ଉକ୍ତ ପୁସ୍ତକଟି ଲେଖୁବାର ତାଙ୍କର ମୂଳ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା ଭାରତର ବିକାଶକୁ ସହିତ ଇଉରୋପରେ ହୋଇଥିବା ବିକାଶ ସହିତ ତୁଳନା କରିବା । ସେ ମୁଖ୍ୟତଃ ଭାରତକୁ ଫ୍ରାନ୍ସ ସହିତ ତୁଳନା କରିଥିଲେ । ସେ ଏହି ପୁସ୍ତକରେ ମୋଟାମୋଟି ଭାବରେ ଭାରତ ତୁଳନାରେ ଇଉରୋପକୁ ପ୍ରଶଂସା କରିଥିଲେ । ସେ ଏଭଳି ଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି ଯେ ଭାରତ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ଦେଶ ତୁଳନାରେ ନିକୃଷ୍ଟ ହୋଇଯାଇଛି । ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଲେଖକ E. F. Oatonଙ୍କ ଭାଷାରେ “Francois Bernier sought in the Indies not spices, nor gold, nor diamonds but knowledge”.
  • ଜମି ମାଲିକାନା (Land Ownership) – ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବଣ୍ଠିୟର୍ ଭାରତୀୟ କୃଷକମାନଙ୍କ ଅବସ୍ଥାକୁ ଦୟନୀୟ ରୂପେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି । ତାଙ୍କ ମତରେ, ଭାରତର ଅଧିକାଂଶ ସ୍ଥାନ ମରୁଭୂମି ଓ ପାହାଡ଼ ପର୍ବତପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥ‌ିବାରୁ ସେହି ସ୍ଥାନମାନଙ୍କରେ ଜନସଂଖ୍ୟା କମ୍ ଅଟେ । ସେହି ସ୍ଥାନମାନଙ୍କରେ ଚାଷଜମିର ପରିମାଣ ମଧ୍ୟ କମ୍ । କୃଷକ ଅଭାବ ଥ‌ିବାରୁ ଅଧୂକ ଜମି ଚାଷକରିବା ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ । ପ୍ରାଦେଶିକ ସୁବେଦାର ଏବଂ ଅନ୍ୟ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ଅତ୍ୟାଚାର ହେତୁ କୃଷକମାନଙ୍କୁ ଅଧୂକ ଦୁଃଖ ଓ କଷ୍ଟ ଭୋଗିବାକୁ ପଡ଼ିଥାଏ । ଯେତେବେଳେ ସେମାନେ ଏହି ଅତ୍ୟାଚାରୀ ଜମିଦାରମାନଙ୍କ ଦାବିକୁ ପୂରଣ କରିପାରନ୍ତି ନାହିଁ, ସେତେବେଳେ ସେମାନେ ସେମାନଙ୍କର ଜୀବିକା ହରେଇବା ସହିତ ନିଜ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ହରାଇଥା’ନ୍ତି । ଏହି ପିଲାମାନଙ୍କୁ ଜମିଦାରମାନେ କ୍ରୀତଦାସ ଭାବେ ନେଇଯାଆନ୍ତି । ସେମାନେ କୌଣସି କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କୁ ଆପତ୍ତି କରିପାରନ୍ତି ନାହିଁ । ତେଣୁ କୃଷି ଛାଡ଼ିବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହୁଅନ୍ତି ଏବଂ ଅନାହାରର ଶିକାର ହୁଅନ୍ତି । ବର୍ଣ୍ଣୟରଙ୍କ ମତରେ ଏହାର ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ହେଉଛି ଅଧିକାଂଶ ଭାରତୀୟ କୃଷକମାନଙ୍କର ନିଜସ୍ବ ମାଲିକାନା ସ୍ୱତ୍ୱରେ ଜମି ନାହିଁ । ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ରାଜା ସମସ୍ତ ଜମିର ମାଲିକ । ସେ ଏହାକୁ ତାଙ୍କର ଅନୁଗତ ସମ୍ଭ୍ରାନ୍ତମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବାଣ୍ଟି ଦେଇଥା’ନ୍ତି । ସେମାନେ ମଧ୍ୟ ସମ୍ରାଟ ତାଙ୍କ ଉପରେ ଖୁସିଥ‌ିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଜାଗିରି ସୂତ୍ରରେ ଜମିର ମାଲିକ ହୋଇ ରହିଥା’ନ୍ତି । ଯେଉଁ ସମୟରେ ସେମାନେ ସମ୍ରାଟଙ୍କ କ୍ରୋଧର ଶିକାର ହୁଅନ୍ତି, ସେହିଦିନ ଜାଗିରି ହରାଇବସନ୍ତି । ଏହି ସମ୍ଭ୍ରାନ୍ତ ଜାଗିରିଦାରମାନେ ସମ୍ରାଟଙ୍କ ବିନା ଅନୁମତିରେ ଜାଗିରିଦାରୀ ନିଜର ପୁତ୍ରକୁ ମଧ୍ଯ ଦେଇପାରୁ ନଥିଲେ । ସୁତରାଂ ସେମାନେ ଜମିର ଉନ୍ନତି କିମ୍ବା ଜଳସେଚନ ଇତ୍ୟାଦି କୌଣସି ଉନ୍ନୟନମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟରେ ମୁଣ୍ଡ ପୂରାଉ ନଥିଲେ । ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟମାନେ ମଧ୍ୟ କୃଷିର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ କିଛି କରୁ ନଥିଲେ । ଫଳରେ ଭାରତୀୟ କୃଷି ପଛୁଆ ଥିଲା । କୃଷକମାନେ ତାଙ୍କ ହାତରୁ ଚାଷ ଚାଲିଯିବାର ଭୟରେ ସର୍ବଦା ରହୁଥିଲେ । ରାଜାଙ୍କ ହାତରେ ମାଲିକାନା ସ୍ୱତ୍ଵ ରହିବା ଫଳରେ ରାଜ୍ୟ ଓ ସମାଜ ଉପରେ ଭୟଙ୍କର ପ୍ରଭାବ ପଡ଼ୁଥିଲା । ବର୍ଷିୟର୍ ଭାରତୀୟ ସମାଜକୁ ଦରିଦ୍ର ଲୋକମାନଙ୍କର ସମାଜ ବୋଲି ଅବହିତ କରିଛନ୍ତି । ସେମାନେ ମୁଷ୍ଟିମେୟ ଧନୀ ଏବଂ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଶାସକ ଶ୍ରେଣୀଦ୍ଵାରା ଶାସିତ ଓ ନିଷ୍ପେଷିତ ହୋଇଥିଲେ । ଏହି ଧନୀ ଓ ଗରିବଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କୌଣସି ଶ୍ରେଣୀ ନଥବାରୁ, ବର୍ଷିୟର୍ ଦମ୍ଭର ସହ କହିଛନ୍ତି ଭାରତରେ କୌଣସି ମଧ୍ୟବିତ୍ତ ଶ୍ରେଣୀ ନଥିଲା । ଏହି କାରଣରୁ ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟଙ୍କୁ ବର୍ଣ୍ଣୟର ଭିକାରୀ ଏବଂ ଅନାର୍ଯ୍ୟମାନଙ୍କ ରାଜା ବୋଲି କହିଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 7 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

  • ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ କାରଖାନା – ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବର୍ଷିୟର୍ ରାଜ୍ୟର କାରଖାନାଗୁଡ଼ିକର ଏକ ବିଶଦ ବିବରଣୀ ପ୍ରଦାନ କରିଛନ୍ତି । ଏହି କାରଖାନାଗୁଡ଼ିକୁ କାରିଗରୀ ଲୋକଙ୍କ କର୍ମଶାଳା ବୋଲି ସେ ଅଭିହିତ କରିଛନ୍ତି । କାରଖାନାଗୁଡ଼ିକ ବଡ଼ ବଡ଼ ଲମ୍ବା ଘରେ ଚାଲୁଥିଲା, ଯେଉଁଠି ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର କାରିଗର; ଯଥା – ତନ୍ତୀ, କମାର, ସ୍ଵର୍ଣ୍ଣକାର, କୁମ୍ଭାର, ଚିତ୍ରକାର, ବଢ଼େଇ, ଜୋତା କାରିଗର ଇତ୍ୟାଦି କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିଲେ । ଏତଦ୍‌ବ୍ୟତୀତ ସିଲିକ୍, ବ୍ରୋକେଡ଼ ଫାଇନ୍ ମୁସଲିନ୍‌ର ନିର୍ମାଣକାରୀ ଥିଲେ । କାରିଗରମାନେ ପ୍ରତ୍ୟହ ସକାଳୁ ଆସି କାରଖାନାରେ ଉପସ୍ଥିତ ହେଉଥିଲେ । ଦିନସାରା କାର୍ଯ୍ୟ କରି ସନ୍ଧ୍ୟାରେ ଘରକୁ ଫେରୁଥିଲେ । ସେମାନେ କୌଣସି ପ୍ରକାରର ଉତ୍ପାଦନର ବୃଦ୍ଧି କରୁନଥିଲେ କିମ୍ବା ଉତ୍ପାଦିତ ଦ୍ରବ୍ୟର ଗୁଣାତ୍ମକ ମାନ ବଢ଼ାଉ ନଥିଲେ କାରଣ ସେମାନେ ମଜୁରି ବ୍ୟତୀତ ଲାଭରୁ କିଛି ଅଂଶ ପାଉ ନଥିଲେ । ସମସ୍ତ ଲାଭ ସରକାର ବା ରାଷ୍ଟ୍ର ହାତକୁ ଯାଉଥିଲା । ଏହା ନିଃସନ୍ଦେହରେ, ଉତ୍ପାଦନର ବୃଦ୍ଧିକୁ ହ୍ରାସ କରିଥିଲା । ବଣ୍ଡିୟର୍ ଲେଖୁଛନ୍ତି, ସାଧାରଣ କାରିଗରମାନଙ୍କର ଅବସ୍ଥାର ପରିବର୍ତ୍ତନ ପାଇଁ କେହି ଦୃଷ୍ଟି ଦେଉନଥିଲେ ।
  • ସହର – ବର୍ଣ୍ଣୟର୍ ଲେଖୁଛନ୍ତି, ସପ୍ତଦଶ ଶତାବ୍ଦୀ ସୁଦ୍ଧା ୧୫ ପ୍ରତିଶତ ଲୋକ ସହରରେ ବସବାସ କରୁଥିଲେ । ଏହା ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ଦେଶର ହାରାହାରିଠାରୁ ଅଧ୍ଵ ଥିଲା; କିନ୍ତୁ ସହରଗୁଡ଼ିକ ଶିବିର ସହରଭଳି ଥିଲା ! ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟ ଶିବିର ପକାଇ ଯେଉଁ ସ୍ଥାନରେ କିଛି ବର୍ଷ ବିତାଉଥିଲେ, ତାହା ଏକ ସହରରେ ପରିଣତ ହେଉଥିଲା । ଯେତେବେଳେ ରାଜଦରବାର ସେଠାରୁ ଉଠି ଅନ୍ୟତ୍ର ଚାଲିଯାଉଥିଲା । ସେ ସ୍ଥାନରୁ ସହର ଉଠିଯାଉଥିଲା । ଏହାର କାରଣ ହେଉଛି ଲୋକମାନଙ୍କର ସାମାଜିକ ଓ ଆର୍ଥନୀତିକ ସ୍ଥିତି ସୁଦୃଢ଼ ନଥିଲା । ସେମାନେ ରାଜକୀୟ ପୃଷ୍ଠପୋଷକତା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରୁଥିଲେ । ବର୍ଷିୟର୍ ତାଙ୍କ ଭ୍ରମଣ ବୃତ୍ତାନ୍ତରେ ଅନେକଗୁଡ଼ିଏ ସହରର ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି । ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଦିଲ୍ଲୀ, ଆଗ୍ରା, ବନାରସ, ମଥୁରା, କାଶ୍ମୀର, ସୁରତ୍, ଅହମ୍ମଦାବାଦ, ମସୁଲିପାଟନମ୍ ଏବଂ ଗୋଲକୋଣ୍ଡା ପ୍ରମୁଖ ଥିଲା । ଏହି ସହରଗୁଡ଼ିକ ବିଭିନ୍ନ ଦୃଷ୍ଟିରୁ; ଯଥା – ବାଣିଜ୍ୟ କେନ୍ଦ୍ର, ଉତ୍ପାଦନ କେନ୍ଦ୍ର ଏବଂ ତୀର୍ଥସ୍ଥାନ ଭାବେ ଖ୍ୟାତି ଅର୍ଜନ କରିଥିଲା । ବଣିକ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ଲୋକଙ୍କର ଏହି ସହରମାନଙ୍କରେ ଯଥେଷ୍ଟ ପ୍ରଭାବ ଥିଲା । ସେମାନେ ମହାଜନ, ସେଠ ଏବଂ ନଗର ସେଠ ନାମରେ ପରିଚିତ ଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 7 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

  • ସତୀପ୍ରଥା – ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବଣ୍ଡିୟର୍ ଭାରତୀୟ ସମାଜରେ ପ୍ରଚଳିତ ସତୀପ୍ରଥା ଉପରେ ତାଙ୍କ ପୁସ୍ତକରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି, ଯାହାକୁ ସେ ଅମାନବିକ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି । ଏହି ପ୍ରଥା ଅନୁଯାୟୀ ଯଦି କୌଣସି ହତଭାଗିନୀ ମହିଳା ତା’ର ସ୍ୱାମୀକୁ ହରାଉଥୁଲା, ତାକୁ ତା’ର ସ୍ୱାମୀର ଚିତାଗ୍ନିରେ ଜୀବନ୍ତ ଜଳାଇ ଦିଆଯାଉଥିଲା । ଯେଉଁ ସ୍ତ୍ରୀ ସତୀ ହେବ, ସେ ଗାଧୋଇସାରି ନୂତନ ବସ୍ତ୍ର ପରିଧାନପୂର୍ବକ ସମସ୍ତ ଅଳଙ୍କାରରେ ମଧ୍ୟ ଭୂଷିତ ହେଉଥିଲା । ତା’ପରେ ତାକୁ ଏକ ପ୍ରୋସେସନ୍‌ରେ ସତୀ ହେବା ସ୍ଥାନକୁ ନିଆଯାଉଥିଲା । ସ୍ଵାମୀଙ୍କ ଚିତାଗ୍ନିରେ ଝାସଦେବା ପୂର୍ବରୁ ସେ ଅଗ୍ନି ଦେବତାଙ୍କୁ ପୂଜା କରୁଥିଲେ । ତା’ପରେ ସେ ଅଗ୍ନିକୁ ଝାସ ଦେଉଥିଲେ । ଯେହେତୁ ବିଧବା ଜୀବନ ଏକ ନାରକୀୟ ଜୀବନ ଥିଲା, ତେଣୁ ସତୀ ହେବାକୁ ଅଧିକାଂଶ ନାରୀ ପସନ୍ଦ କରୁଥିଲେ । ଯେଉଁମାନେ ରାଜିହେଉ ନଥିଲେ ସେମାନଙ୍କୁ ଜୋର୍ କରି ହାତଗୋଡ଼ ବାନ୍ଧି ଅଗ୍ନିରେ ଫିଙ୍ଗିଦିଆଯାଉଥିଲା, ତା’ର କ୍ରନ୍ଦନ କାଳେ ଶୁଭାଯିବ, ସେଥୂପାଇଁ ଡ୍ରମ, ଖୋଳ, ଗିନି, ଘଣ୍ଟ, ପଖଞ୍ଜ ଜୋର୍‌ରେ ବଜାଯାଉଥିଲା । ବର୍ଷିୟର୍ ନିଜ ଆଖ୍ୟାରେ ଦେଖୁଛନ୍ତି ଏକ ୧୨ ବର୍ଷର ବିଧବା ବାଳିକାକୁ କିପରି ଜବରଦସ୍ତ ସତୀ କରାଯାଇଥିଲା । ସେ କହିଛନ୍ତି ଏପରିକି ବାଲ୍ୟ ବିଧବାଙ୍କ ପ୍ରତି ମଧ୍ୟ ସେମାନଙ୍କର ଅନୁକମ୍ପା ନଥିଲା । ବର୍ଷିୟରଙ୍କର ଏହି ଭ୍ରମଣକାହାଣୀ ଭାରତ ଇତିହାସ ସୃଷ୍ଟିର ଏକ ଅମୂଲ୍ୟ ଉପାଦାନ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 7 Objective Questions in Odia Medium

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 History Solutions Chapter 7 ପରିବ୍ରାଜକଙ୍କ ଚକ୍ଷୁରେ ଭାରତୀୟ ସମାଜ ସମ୍ପର୍କରେ ଧାରଣା Objective Questions.

CHSE Odisha 12th Class History Chapter 7 Objective Questions in Odia Medium

ବସ୍ତୁନିଷ୍ଠ ଓ ଅତିସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
A. ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଚାରୋଟି ଉତ୍ତର ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।

୧। ବିଶିଷ୍ଟ ବିଦ୍ବାନ୍ ଏବଂ ପରିବ୍ରାଜକ ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀ ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ଶତାବ୍ଦୀର ଥିଲେ ?
(କ) ନବମ ଶତାବ୍ଦୀ
(ଖ) ଦଶମ ଶତାବ୍ଦୀ
(ଗ) ଏକାଦଶ ଶତାବ୍ଦୀ
(ଘ) ଦ୍ଵାଦଶ ଶତାବ୍ଦୀ
Answer:
(ଗ) ଏକାଦଶ ଶତାବ୍ଦୀ

୨। ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀ ଭାରତକୁ ନିମ୍ନୋକ୍ତ କାହା ସହିତ ଆସିଥିଲେ ?
(କ) ଗଜନୀର ସୁଲତାନ୍ ମାମୁଦ୍
(ଖ) ମହମ୍ମଦ ଘୋରୀ
(ଗ) ତୁଘିଲ୍ ଖାଁ
(ଘ) କୁତବୁଦ୍ଦିନ୍ ଆଇବାକ୍
Answer:
(କ) ଗଜନୀର ସୁଲତାନ୍ ମାମୁଦ୍

୩ । ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀ ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ସ୍ଥାନରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ?
(କ) ଆରବ
(ଖ) ମକ୍କା
(ଗ) ଖୁରିଜମ୍
(ଘ) ଗଜନୀ
Answer:
(ଗ) ଖୁରିଜମ୍

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 7 Objective Questions in Odia Medium

୪ । ଫ୍ରାଙ୍କାଇସ୍ ବଣ୍ଣୟର୍ କେଉଁ ଦେଶର ବ୍ୟକ୍ତି ଥିଲେ ?
(କ) ଜାପାନ
(ଖ) ଫ୍ରାନ୍ସ
(ଗ) ଚୀନ୍
(ଘ) ଭାରତ
Answer:
(ଖ) ଫ୍ରାନ୍ସ

୫ । ମାମୁଦ୍ ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀଙ୍କ ଜ୍ଞାନରେ ମୁଗ୍ଧହୋଇ ତାଙ୍କୁ କେଉଁ ଉପାଧ୍ଧରେ ସମ୍ମାନିତ କରିଥିଲେ ?
(କ) ଶାହା -ଇ-ମଣ୍ଡି
(ଖ) ଶାଇଜମ୍
(ଗ) ଶାହା-ଇ-ଗଜନୀ
(ଘ) ଶାହା-ଇ-ଖୁରିଜମ୍
Answer:
(ଘ) ଶାହା-ଇ-ଖୁରିଜମ୍

୬ । ‘କିତାବ୍-ଉଲ୍-ହିନ୍ଦ୍’କୁ ଆଲବିରୁଣୀ ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ଭାଷାରେ ଲେଖିଥିଲେ ?
(କ) ହିନ୍ଦୀ
(ଖ) ଆରବିକ୍
(ଗ) ପାର୍ଶୀ
(ଘ) ସଂସ୍କୃତ
Answer:
(ଖ) ଆରବିକ୍

୭ । ‘କିତାବ୍-ଉଲ୍-ହିନ୍ଦ୍’ ପୁସ୍ତକରେ ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀ ମୁଖ୍ୟତଃ କେଉଁ ଦେଶ ବିଷୟରେ ଲେଖୁଛନ୍ତି ?
(କ) ଆରବ
(ଖ) ପାକିସ୍ତାନ
(ଗ) ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକା
(ଘ) ଭାରତ
Answer:
(ଘ) ଭାରତ

୮ । ଭାରତୀୟ ଧର୍ମ, ସଂସ୍କୃତି, ପରମ୍ପରା ଇତ୍ୟାଦି ସମ୍ପର୍କରେ ଜ୍ଞାନଲାଭ କରିବାପାଇଁ ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀଙ୍କୁ କେଉଁ ଭାଷା ଶିକ୍ଷା କରିବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା ?
(କ) ହିନ୍ଦୀ
(ଖ) ପାର୍ଶୀ
(ଗ) ଆରବୀ
(ଘ) ସଂସ୍କୃତ
Answer:
(ଘ) ସଂସ୍କୃତ

୯। ‘କିତାବ-ଉଲ୍-ହିନ୍ଦୁ’ ପୁସ୍ତକଟି କେତେଗୋଟି ଅଧ୍ୟାୟରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ୧୨୦
(ଖ) ୮୦
(ଗ) ୯୦
(ଘ) ୭୦
Answer:
(ଖ) ୮୦

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 7 Objective Questions in Odia Medium

୧୦ । ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀଙ୍କ ପୁସ୍ତକ ‘କିତାବ୍-ଉଲ୍-ହିନ୍ଦୁ’ରେ ଭାରତର ବର୍ଷାଶ୍ରମକୁ ସେ କେତୋଟି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରିଥିଲେ ?
(କ) ୪
(ଖ) ୫
(ଗ) ୬
(ଘ) ୭
Answer:
(କ) ୪

୧୧ । କେଉଁ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଇବନ ବତୁତା ଭାରତ ଭ୍ରମଣ କରିଥିଲେ ?
(କ) ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ ଶତାବ୍ଦୀ
(ଖ) ପଞ୍ଚଦଶ ଶତାବ୍ଦୀ
(ଗ) ଷୋଡ଼ଶ ଶତାବ୍ଦୀ
(ଘ) ସପ୍ତଦଶ ଶତାବ୍ଦୀ
Answer:
(କ) ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ ଶତାବ୍ଦୀ

୧୨ । ଇବନ ବତୁତା କେଉଁ ସ୍ଥାନର ଅଧ‌ିବାସୀ ଥିଲେ ?
(କ) ଭାରତ
(ଖ) ମରକ୍କୋ
(ଗ) ଆରବ
(ଘ) ଗଜନୀ
Answer:
(ଖ) ମରକ୍କୋ

୧୩। ଇବନ ବତୁତା ଭାରତ ଭ୍ରମଣରେ ଆସିଥିଲାବେଳେ ତତ୍କାଳୀନ ଦିଲ୍ଲୀର ସୁଲତାନ କିଏ ଥିଲେ ?
(କ) ମହମ୍ମଦ-ବିନ୍-ତୋଗଲକ୍
(ଖ) ଫିରୋଜ ତୋଗଲକ
(ଗ) ଇଲତୁତ୍‌ମିସ୍
(ଘ) ବଲ୍‌ବନ୍
Answer:
(କ) ମହମ୍ମଦ-ବିନ୍-ତୋଗଲକ୍

୧୪ । ଇବନ ବହୁତାଙ୍କ ପ୍ରଥମ ଭ୍ରମଣ କାହାଣୀର ନାମ କ’ଣ ଥିଲା ?
(କ) କିତାବ-ଉଲ୍-ହିନ୍ଦ୍
(ଖ) ରିହାଲା
(ଗ) ସୁହାଲା
(ଘ) ତାରିକ୍-ଇ-ହିନ୍ଦ୍
Answer:
(ଖ) ରିହାଲା

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 7 Objective Questions in Odia Medium

୧୫ । ଇବନ ବହୁତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ନାମ କ’ଣ ଥିଲା ?
(କ) ଶେଖ୍ ହାସିମ୍ ଖାଁ
(ଖ) ଶେଖ୍ ଅବ୍‌ଦୁଲ୍ଲା
(ଗ) ଶେଖ୍ ହଜରତ ଖାଁ
(ଘ) ଫାରୁକ୍ ଅବଦୁଲ୍ଲା
Answer:
(ଖ) ଶେଖ୍ ଅବଦୁଲା

୧୬ । ଇବନ ବତ୍ରୁତାଙ୍କ ପାଣ୍ଡିତ୍ୟରେ ମୁଗ୍ଧହୋଇ ମହମ୍ମଦ-ବିନ୍-ତୋଗଲକ୍ ତାଙ୍କୁ ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ପଦରେ ନିଯୁକ୍ତି ହେଇଥିଲେ ।
(କ) ଦିଲ୍ଲୀର କାଜି
(ଖ) ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶର ଗଭର୍ଣ୍ଣର
(ଗ) ପଞ୍ଜାବର ଅମିନ
(ଘ) ବେଙ୍ଗାଲୁରୁର ଚୌକିଦାର
Answer:
(କ) ଦିଲ୍ଲୀର କାଜି

୧୭ । ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବଣ୍ଡିୟର୍‌ଙ୍କଦ୍ୱାରା ରଚିତ ‘ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ’ ପୁସ୍ତକଟି ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ଭାଷାରେ ରଚିତ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ଆରବୀ
(ଖ) ଊର୍ଦ୍ଧ୍ବ
(ଗ) ପାର୍ଶୀ
(ଘ) ଫ୍ରେଞ୍ଚ
Answer:
(ଘ) ଫ୍ରେଞ୍ଚ

୧୮। ‘ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ’ ପୁସ୍ତକଟିକୁ କିଏ ପ୍ରଥମେ ଇଂରାଜୀରେ ଅନୁବାଦ କରିଥିଲେ ?
(କ) ଜିନ୍ ଗୁଟେନ୍‌ବର୍ଗ
(ଖ) ହେନେରୀ ଓଲ୍ଡନେବର୍ଗ
(ଗ) ଜନ୍ ମିଲ୍‌ଟନ୍
(ଘ) ହେନେରୀ ରାଓନିୟନସନ୍
Answer:
(ଖ) ହେନେରୀ ଓଲ୍ଡନେବର୍ଗ

୧୯ । ଇବନ ବତୁତାଙ୍କର ଜନ୍ମସ୍ଥାନ କେଉଁଠି ଥିଲା ?
(କ) ମରକ୍କୋର ଉଚ୍ଚବେକିସ୍ଥାନରେ
(ଖ) ମରକ୍କୋର ତାଞ୍ଜିଆରରେ ସହରର
(ଗ) ପାକିସ୍ତାନର ଇସ୍‌ଲାମ୍ବାଦଠାରେ
(ଘ) ଭାରତର ଦିଲ୍ଲୀଠାରେ
Answer:
(ଖ) ମରକ୍କୋର ସହରର ତାଞ୍ଜିଆରରେ

୨୦ । ଇବନ ବତୁତା ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ମସିହାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ?
(କ) ୧୨୦୪ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଖ) ୧୩୦୪ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଗ) ୧୪୯୬ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଘ) ୧୫୦୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.
Answer:
(ଖ) ୧୩୦୪ ଖ୍ରୀ.ଅ.

୨୧ । ଇବନ ବନ୍ଧୁତା ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ଯାତ୍ରା କେବେ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ?
(କ) ୧୩୨୨ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଜୁନ୍ ୧୨
(ଖ) ୧୩୨୫ ଖ୍ରୀ.ଅ. ମେ ୨୭
(ଗ) ୧୩୨୫ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଜୁନ୍ ୧୪
(ଘ) ୧୩୨୬ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଜୁଲାଇ ୨୫
Answer:
(ଗ) ୧୩୨୫ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଜୁନ୍ ୧୪

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 7 Objective Questions in Odia Medium

୨୨ । ଇବନ ବହୁତା ଭାରତ ମାଟିରେ କେବେ ପ୍ରଥମେ ପଦାର୍ପଣ କରିଥିଲେ ?
(କ) ୧୩୩୦ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଜୁଲାଇ ୮
(ଖ) ୧୩୩୩ ଖ୍ରୀ.ଅ. ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧୨
(ଗ) ୧୩୩୫ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଜୁଲାଇ ୧୮
(ଘ) ୧୩୪୩ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଜୁନ୍ ୧୪
Answer:
(ଖ) ୧୩୩୩ ମସିହା ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧୨

୨୩ । ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ମସିହାରେ ଇବନ ବତୁତା ଦିଲ୍ଲୀରୁ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ କରିଥିଲେ ?
(କ) ୧୩୪୦ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଅଗଷ୍ଟ ୧୮ ତାରିଖ
(ଖ) ୧୩୪୨ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଜୁଲାଇ ୨୨ ତାରିଖ
(ଗ) ୧୩୪୨ ଖ୍ରୀ.ଅ. ମେ ୮ ତାରିଖ
(ଘ) ୧୩୪୫ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଜୁଲାଇ ୨୯ ତାରିଖ
Answer:
(ଖ) ୧୩୪୨ ମସିହା ଜୁଲାଇ ୨୨ ତାରିଖ

୨୪ । ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବଣ୍ଡିୟର୍ ପେସାରେ କ’ଣ ଥିଲେ ?
(କ) ଓକିଲ
(ଖ) ପ୍ରଫେସର
(ଗ) ଉ।କ୍ତିର
(ଘ) ବ୍ୟବସାୟୀ
Answer:
(ଗ) ଡାକ୍ତର

୨୫ । ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବଣ୍ଠିୟର୍‌ଙ୍କୁ କିଏ ଭାରତୀୟ ଡାକ୍ତର ଭାବେ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଇଥିଲେ ?
(କ) ଜାହାଙ୍ଗୀର
(ଖ) ଶାହାଜାହାନ୍
(ଗ) ଶାହାଜାହାନ୍‌ଙ୍କ ପୁତ୍ର ଦାରା
(ଘ) ଆଉରଙ୍ଗଜେବ୍
Answer:
(ଗ) ଶାହାଜାହାନ୍‌ଙ୍କ ପୁତ୍ର ଦାରା

୨୬ । ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବର୍ଷିୟର୍ ଭାରତରେ କେବେ ପଦାର୍ପଣ କରିଥିଲେ ?
(କ) ୧୬୬୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଖ) ୧୬୫୬ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଗ) ୧୬୬୮ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଘ) ୧୬୮୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.
Answer:
(ଖ) ୧୬୫୬ ଖ୍ରୀ.ଅ.

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 7 Objective Questions in Odia Medium

୨୭ । ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବର୍ଷିୟର୍ ଲେଖୁଥ‌ିବା ପୁସ୍ତକର ନାମ କ’ଣ ଥିଲା ?
(କ) କିତାବ ଉଲ୍ ହିନ୍ଦ୍
(ଖ) ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ
(ଗ) ରିହାଲା
(ଘ) ଆକବରନାମା
Answer:
(ଖ) ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ

୨୮ । ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବର୍ଷିୟର୍ ପ୍ୟାରିସ୍‌ରେ ପହଞ୍ଚିବା ପରେ ସେଠାରେ କିଏ ତାଙ୍କୁ ହାର୍ଦ୍ଦିକ ସମ୍ବର୍ଦ୍ଧନା ଜଣାଇଥିଲେ ?
(କ) ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ ଲୁଇ
(ଖ) ପଞ୍ଚଦଶ ଲୁଇ
(ଗ) ଷୋଡ଼ଶ ଲୁଇ
(ଘ) ରାସପୁଟିନ୍
Answer:
(କ) ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ ଲୁଇ

୨୯ । ‘ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ’ ପୁସ୍ତକଟି ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ରଚିତ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ୧୬୬୫ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଖ) ୧୬୬୮ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଗ) ୧୬୭୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଘ) ୧୬୬୯ ଖ୍ରୀ.ଅ.
Answer:
(ଖ) ୧୬୬୮ ଖ୍ରୀ.ଅ.

B. ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।

୧। ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀ ତାଙ୍କ ପୁସ୍ତକ କିତାବ୍-ଉଲ୍-ହିକୁ କେଉଁ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ଲେଖୁଥିଲେ ?
Answer:
ଆଲବିରୁଣୀ ତାଙ୍କ ପୁସ୍ତକ ‘କିତାବ୍-ଉଲ୍-ହିନ୍ଦ୍’କୁ ୧୦୩୧ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଲେଖୁଥିଲେ ।

୨ । ‘କିତାବ୍-ଉଲ୍-ହିନ୍ଦ୍’ର ଅନ୍ୟନାମ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
‘କିତାବ୍-ଉଲ୍-ହିନ୍ଦୁ’ର ଅନ୍ୟନାମ ‘ତାରିଖ୍-ଉଲ୍-ହିନ୍ଦ୍’ ଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 7 Objective Questions in Odia Medium

୩ । ‘ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ’ ପୁସ୍ତକଟିକୁ କିଏ ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ ଅନୁବାଦିତ କରିଥିଲେ ?
Answer:
‘ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ’ ପୁସ୍ତକକୁ ହେନେରୀ ଓଲ୍ଡନେବର୍ଗ ନାମକ ଜଣେ ଲେଖକ ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ ଅନୁବାଦ କରିଥିଲେ ।

୪ । ‘ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ’ ପୁସ୍ତକ ଲେଖୁବା ପଛରେ ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବଣ୍ଣୟର୍‌ଙ୍କର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ କ’ଣ ଥିଲା ? କିମ୍ବା, କେଉଁ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ନେଇ ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବଣ୍ଠିୟର ‘ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ’ ପୁସ୍ତକଟି ଲେଖୁଥିଲେ ?
Answer:
ଭାରତର ବିକାଶ ସହିତ ଇଉରୋପରେ ହୋଇଥିବା ବିକାଶକୁ ତୁଳନା କରିବା ଥିଲା ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବଣ୍ଡିୟରଙ୍କର ‘‘ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ’’ ପୁସ୍ତକ ଲେଖୁବାର ମୂଳ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ।

୫ । ଇବନ ବନ୍ଧୁତା ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ବୈଦେଶିକ ବିବରଣୀ ‘ରିହାଲା’କୁ କେଉଁ ଭାଷାରେ ଲେଖିଥିଲେ ?
Answer:
ଇବନ ବନ୍ଧୁତା ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ବୈଦେଶିକ ବିବରଣୀ ‘ରିହାଲା’କୁ ଫ୍ରେଞ୍ଚ ଭାଷାରେ ଲେଖିଥିଲେ ।

୬ । ଇବନ ବତ୍ରୁତାଙ୍କର ଭାରତ ଆଗମନ ସମୟରେ ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ସମ୍ରାଟ କିଏ ଥିଲେ ?
Answer:
ଇବନବନ୍ଧୁତାଙ୍କର ଭାରତ ଆଗମନ ସମୟରେ ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ସମ୍ରାଟ ମହମ୍ମଦ ବିନ୍ ତୋଗଲକ୍ ଥିଲେ ।

୭ | ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟ ମହମ୍ମଦ-ବିନ୍-ତୋଗଲକ୍ ରାଷ୍ଟ୍ରଦୂତ ଇବନ ବତୁତାଙ୍କ ଗୁଣରେ ମୁଗ୍ଧହୋଇ ତାଙ୍କୁ କେଉଁ ପଦବୀରେ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଇଥିଲେ ?
Answer:
ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟ ମହମ୍ମଦ-ବିନ୍-ତୋଗଲକ୍ ରାଷ୍ଟ୍ରଦୂତ ଇବନ ବତୁତାଙ୍କ ଗୁଣରେ ମୁଗ୍ଧହୋଇ ତାଙ୍କୁ ଦିଲ୍ଲୀର କାଜି ଭାବରେ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଇଥିଲେ ।

୮|ଇବନ ବତୁତା ଦିଲ୍ଲୀରୁ କେବେ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଇବନ ବତ୍ରୁତା ୧୩୪୨ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଜୁଲାଇ ୨୨ ତାରିଖରେ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ କରିଥିଲେ ।

୯। ଇବନ ବତ୍ରୁତା ଭାରତର କେଉଁ ଦ୍ରବ୍ୟକୁ ଅତି ଚମତ୍କାର ଶୈଳୀରେ ତାଙ୍କର ପୁସ୍ତକ ‘ରିହାଲା’ରେ ଫୁଟାଇପାରିଛନ୍ତି ?
Answer:
ଇବନ ବହୁତା ଭାରତର ନଡ଼ିଆ ଓ ପାନକୁ ଅତି ଚମତ୍କାର ଶୈଳୀରେ ତାଙ୍କର ପୁସ୍ତକ ‘ରିହାଲା’ରେ ଫୁଟାଇ ପାରି ଛନ୍ତି ।

୧୦ । ପ୍ୟାରିସ୍‌ ପହଞ୍ଚିବା ପରେ ଫ୍ରାଙ୍କାଇସ୍ ବର୍ଷିୟର୍‌ଙ୍କୁ କିଏ ହାର୍ଦ୍ଦିକ ସ୍ବାଗତ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ପ୍ୟାରିସ୍‌ରେ ପହଞ୍ଚିବାପରେ ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବଣ୍ଡିୟରଙ୍କୁ ଫ୍ରାନ୍ସ ସମ୍ରାଟ ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ ଲୁଇ ହାର୍ଦ୍ଦିକ ସ୍ବାଗତ କରିଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 7 Objective Questions in Odia Medium

୧୧ । ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବର୍ଷିୟର୍ ବୃତ୍ତିରେ କ’ଣ ଥିଲେ ?
Answer:
ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବଣ୍ଠିୟର ବୃତ୍ତିରେ ଡାକ୍ତର ଥିଲେ ।

୧୨ । ‘‘ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ’’ ପୁସ୍ତକର ରଚୟିତା କିଏ ?
Answer:
‘ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ’’ ପୁସ୍ତକର ରଚୟିତା ରାଷ୍ଟ୍ରଦୂତ ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବଣ୍ଡିୟର ।

୧୩। ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବର୍ଷିୟର୍‌ଙ୍କୁ କିଏ ନିଜର ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଡାକ୍ତର ଭାବରେ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଇଥିଲେ ?
Answer:
ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବଣ୍ଠିୟରଙ୍କୁ ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟ ଶାହାଜାହାନ୍‌ଙ୍କ ପୁତ୍ର ଦାରା ନିଜର ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଡାକ୍ତର ଭାବରେ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଇଥିଲେ ।

C. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

୧ । ଭାରତରେ ଆଲ୍ବିରୁଣୀ ମ୍ରଥମେ ___________ ମାନଙ୍କ ସହିତ ମିଶିଥିଲେ ।
Answer:
ବ୍ରାହ୍ମଣ

୨ । ଇବନ ବତୁତାଙ୍କର ଭାରତ ଆଗମନ ସମୟରେ ଦିଲ୍ଲୀର ସମ୍ରାଟ __________ ଥିଲେ ।
Answer:
ମହମ୍ମଦ-ବିନ୍-ତୋଗଲକ୍

୩ । ଇବନ ବହୁତା _________ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଭାରତରୁ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ କରିଥିଲେ ।
Answer:
୧୩୪୯

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 7 Objective Questions in Odia Medium

୪ । ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବଣ୍ଡିୟର୍ ତାଙ୍କର ___________ ପୁସ୍ତକଟିକୁ ଫ୍ରାନ୍ସ ସମ୍ରାଟ ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ ଲୁଇଙ୍କୁ ଉତ୍ସର୍ଗ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ

୫। ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବଣ୍ଠିୟର୍ ତାଙ୍କର ‘ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ’ ପୁସ୍ତକରେ ___________ ଦେଶକୁ ପ୍ରଶଂସା କରି ଛନ୍ତି ।
Answer:
ଇଉରୋପ

୬ । ‘ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ’ ଗ୍ରନ୍ଥଟି ___________ ଭାଷାରେ ରଚିତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
ଫ୍ରେଞ୍ଚ

D. ଭ୍ରମ ସଂଶୋଧନ କର ।

୧। ‘କିତାବ-ଉଲ୍-ହିନ୍ଦୀ’ ପୁସ୍ତକରେ ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀ ପାକିସ୍ତାନ ବିଷୟରେ ଲେଖୁଛନ୍ତି ।
Answer:
‘କିତାବ୍-ଉଲ୍-ହିନ୍ଦ୍’ ପୁସ୍ତକରେ ଆଲ୍‌ବିରୁଣୀ ଭାରତ ବିଷୟରେ ଲେଖୁଛନ୍ତି ।

୨ । ‘କିତାବ ଉଲ୍ ହିନ୍ଦ୍’ ପୁସ୍ତକଟି ୧୦ଟି ଅଧ୍ୟାୟରେ ବିଭକ୍ତ ଅଟେ ।
Answer:
‘କିତାବ ଉଲ୍ ହିନ୍ଦ୍’ ପୁସ୍ତକଟି ୮୦ଟି ଅଧ୍ୟାୟରେ ବିଭକ୍ତ ଅଟେ ।

୩ । ‘ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ’ ପୁସ୍ତକରେ ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବର୍ଷିୟର୍ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ଦେଶ ତୁଳନାରେ ଭାରତକୁ ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ବୋଲି ଦର୍ଶାଇଛନ୍ତି ।
Answer:
‘ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ’ ପୁସ୍ତକରେ ଫ୍ରାଙ୍କାଇସ୍ ବର୍ଷିୟର୍ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ଦେଶ ତୁଳନାରେ ଭାରତକୁ ନିକୃଷ୍ଟ ବୋଲି ଦର୍ଶାଇଛନ୍ତି ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 7 Objective Questions in Odia Medium

୪ । ‘ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ’ ପୁସ୍ତକର ରଚୟିତା ରାଷ୍ଟ୍ରଦୂତ ଇବନ ବହୁତା ଅଟନ୍ତି ।
Answer:
‘ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଭ୍ରମଣ’ ପୁସ୍ତକର ରଚୟିତା ରାଷ୍ଟ୍ରଦୂତ ଫ୍ରାଙ୍କୋଇସ୍ ବଣ୍ଡିୟର୍ ଅଟନ୍ତି ।

୫ । ଇବନ ବନ୍ଧୁତାଙ୍କ ପୁସ୍ତକ ‘ରିହାଲା’ରୁ ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟ ଆକବରଙ୍କ ବିଷୟରେ ସବିଶେଷ ତଥ୍ୟ ମିଳିଥାଏ ।
Answer:
ଇବାନବତୃତାଙ୍କ ପୁସ୍ତକ ‘ରିହାଲା’ରୁ ତୋଗଲକ ସମ୍ରାଟ ମହମ୍ମଦ-ବିନ୍-ତୋଗଲକ୍‌ଙ୍କ ବିଷୟରେ ସବିଶେଷ ତଥ୍ୟ ମିଳିଥାଏ ।

୬। ମହମ୍ମଦ-ବିନ୍-ତୋଗଲକ୍ ରାଷ୍ଟ୍ରଦୂତ ଇବନ ବତୁତାଙ୍କ ଉପରେ ମୁଗ୍ଧହୋଇ ତାଙ୍କୁ ପ୍ରାଦେଶିକ ଗଭର୍ଣ୍ଣର ଭାବରେ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଇଥିଲେ ।
Answer:
ମହମ୍ମଦ-ବିନ୍-ତୋଗଲକ୍ ରାଷ୍ଟ୍ରଦୂତ ଇବନ ବତୁତାଙ୍କ ଉପରେ ମୁଗ୍ଧହୋଇ ତାଙ୍କୁ ଦିଲ୍ଲୀର କାଜି ଭାବରେ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଇଥିଲେ ।