CHSE Odisha Class 12 Education Solutions Chapter 1 ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 Foundation of Education Solutions Chapter 1 ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି Questions and Answers.

CHSE Odisha 12th Class Education Solutions Chapter 1 ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି

ବସ୍ତୁନିଷ୍ଠ ଓ ଅତିସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
A. ପ୍ରତି ପ୍ରଶ୍ନତଳେ ପ୍ରଦତ୍ତ ଚାରିଗୋଟି ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଉତ୍ତର ମଧ୍ୟରୁ ସଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।

1. ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧିଙ୍କର ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ କେତେ କେତେ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅବୈତନିକ ତଥା ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଶିକ୍ଷା ଦେବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ଥିଲା ?
(i) ୫ ବର୍ଷରୁ ୧୪ ବର୍ଷ
(ii) ୬ ବର୍ଷରୁ ୧୪ ବର୍ଷ
(iii) ୭ ବର୍ଷରୁ ୧୪ ବର୍ଷ
(iv) ୮ ବର୍ଷରୁ ୧୪ ବର୍ଷ
Answer:
(iii) ୭ ବର୍ଷରୁ ୧୪ ବର୍ଷ

2. ନିମ୍ନୋକ୍ତ ମଧ୍ୟରୁ କେଉଁଟି ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ‘ନୟୀ ତାଲିମ୍’ ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥା ପାଇଁ ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ ନୁହେଁ ?
(i) ଉତ୍ପାଦନଧର୍ମୀ
(ii) କର୍ମକୈନ୍ଦ୍ରିକ
(iii) ଧନ୍ଦାଭିଭିକ
(iv) ପାଠ୍ୟଖସଡ଼ା ବିହୀନ
Answer:
(iv) ପାଠ୍ୟଖସଡ଼ା ବିହୀନ

3. କେଉଁ ଶିକ୍ଷାବିତ୍ ଧନ୍ଦାକୈନ୍ଦ୍ରିକ ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରବର୍ତ୍ତକ ଅଟନ୍ତି ?
(i) ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି
(ii) ବିବେକାନନ୍ଦ
(iii) ରବୀନ୍ଦ୍ରନାଥ ଠାକୁର
(iv) ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ
Answer:
(i) ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି

4. କେଉଁ ମସିହାରେ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ମାଗଣା ଏବଂ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଚଳନ କରିଥିଲେ ?
(i) ୧୯୩୭
(ii) ୧୯୪୨
(iii) ୧୯୩୧
(iv) ୧୯୩୩
Answer:
(i) ୧୯୩୭

5. କେଉଁ ଶିକ୍ଷାବିତ୍‌ଙ୍କର ଧନ୍ଦାମୂଳକ ଶିକ୍ଷା ଉପରେ ଆସ୍ଥା ଥିଲା ?
(i) ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି
(ii) ଗୋପବନ୍ଧୁ
(iii) ଶ୍ରୀଅରବିନ୍ଦ
(iv) ରବୀନ୍ଦ୍ରନାଥ
Answer:
(i) ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି

CHSE Odisha Class 12 Education Solutions Chapter 1 ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି

6. କୁଟୀର ଶିଳ୍ପ ଶିକ୍ଷା କିଏ ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ କରିଥିଲେ ?
(i) ଶ୍ରୀ ଅରବିନ୍ଦ
(ii) ରବୀନ୍ଦ୍ରନାଥ
(iii) ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି
(iv) ଗୋପବନ୍ଧୁ
Answer:
(iii) ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି

7. ନିମ୍ନଲିଖତ କେଉଁ ବିଷୟଟି ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧିଙ୍କ ଶିକ୍ଷା ଦର୍ଶନର ଉପାଦାନ ନୁହେଁ ?
(i) ଧନ୍ଦାମୂଳକ ଶିକ୍ଷା
(ii) ଅହିଂସାଭିତ୍ତିକ ଶିକ୍ଷା
(iii) ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ଶିକ୍ଷା
(iv) ମାତୃଭାଷା ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷା
Answer:
(iii) ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ଶିକ୍ଷା

8. ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ କେଉଁ ଶିକ୍ଷା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଇଥିଲେ ?
(i) ସମାଜକୈନ୍ଦ୍ରିକ ଶିକ୍ଷା
(ii) ଧନ୍ଦାକୈନ୍ଦ୍ରିକ ଶିକ୍ଷା
(iii) ପୁସ୍ତକକୈନ୍ଦ୍ରିକ ଶିକ୍ଷା
(iv) ଜ୍ଞାନକୈନ୍ଦ୍ରିକ ଶିକ୍ଷା
Answer:
(ii) ଧନ୍ଦାକୈନ୍ଦ୍ରିକ ଶିକ୍ଷା

9. କାହାର ମୃତ୍ୟୁପରେ ତତ୍‌କାଳୀନ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ପଣ୍ଡିତ ଜବାହରଲାଲ ନେହେରୁ ‘ଆଲୁଅ ଲିଭିଗଲା’’ ବୋଲି କହିଥିଲେ ?
(i) ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ
(ii) ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି
(iii) ଚିତ୍ତରଞ୍ଜନ ଦାସ
(iv) ଗୋପାଳକୃଷ୍ଣ ଗୋଖେଲ
Answer:
(ii) ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି

10. ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁଟି ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କୁ ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ପାଇଁ ମାର୍ଗଦର୍ଶନ କରାଇନଥିଲା ?
(i) ମାବରମତୀ ଆଶ୍ରମର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ
(ii) ଟଲଷ୍ଟୟ ଫାର୍ମର ଅଭିଜ୍ଞତା
(iii) ସୋବାଗ୍ରାମର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ
(iv) ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନ
Answer:
(iv) ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନ

11. ୧୯୩୫ ମସିହାରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ କେଉଁଠାରେ ଏକ ଆଶ୍ରମ ଓ ବିଦ୍ୟାଳୟ ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ ?
(i) ପୋରବଦର
(ii) ମାବରମତୀ
(iii) ଓ୍ୱ।ଦ୍ଧା
(iv) କାଠିଆୱାଡ଼
Answer:
(iii) ଓ୍ୱ।ଦ୍ଧା

12. ଓଡ଼ିଶାର କେଉଁଠାରେ ଏକ ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ତାଲିମ୍ କେନ୍ଦ୍ର ରହିଛି ?
(i) କଟକ
(ii) ପୁରୀ
(iii) ନୟାଗଡ଼
(iv) ଅନୁଗୁଳ
Answer:
(iv) ଅନୁଗୁଳ

13. କେଉଁ ଶିକ୍ଷାବିତ୍‌ଙ୍କ ମତରେ ଶିକ୍ଷା ଶରୀର, ମନ ଏବଂ ଆତ୍ମାର ସର୍ବାଙ୍ଗୀନ ଉନ୍ନତିକୁ ବୁଝାଏ ?
(i) ଗାନ୍ଧିଜା
(ii) ଶ୍ରୀଅରବିନ୍ଦ
(iii) ଗୋପବନ୍ଧୁ
(iv) ରବାତ୍ରନାଥ
Answer:
(i) ଗାନ୍ଧିଜା

14. କେଉଁ ପତ୍ରିକାରେ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧିଙ୍କର ଶିକ୍ଷାନୀତି ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା ?
(i) ସମାଜ
(ii) ଦି ହିନ୍ଦୁ
(iii) ସମ୍ବାଦ
(iv) ରବୀନ୍ଦ୍ରନାଥ
Answer:
(iv) ରବୀନ୍ଦ୍ରନାଥ

CHSE Odisha Class 12 Education Solutions Chapter 1 ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି

15. କେଉଁଟି ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ମୁଖ୍ୟ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ଥିଲା ?
(i) ପୁର୍ଶ୍ୱ।ଙ୍ଗ ଶିକ୍ଷା
(ii) ମୁକ୍ତାକାଶ ଶିକ୍ଷା
(iii) ଧର୍ମଗତ ଶିକ୍ଷା
(iv) ସ୍ଵାବଲମ୍ବନ ଶିକ୍ଷା
Answer:
(iv) ସ୍ଵାବଲମ୍ବନ ଶିକ୍ଷା

16. ଗାନ୍ଧିଙ୍କ ଶିକ୍ଷା ସଂଜ୍ଞାରେ କେଉଁ ବିଷୟଟିକୁ ଗୁରୁତ୍ବ ଦିଆଯାଇ ନାହିଁ ?
(i) ଅଧ୍ୟ।ମ୍କ
(ii) ଶାରୀରିକ ବିକାଶ
(iii) ସାମାଜିକ ବିକାଶ
(iv) ମାନସିକ ବିକାଶ
Answer:
(iii) ସାମାଜିକ ବିକାଶ

17. ‘କୁଟି ଖାଅ କାଟି ପିନ୍ଧ’ ଉକ୍ତିଟି କେଉଁ ଶିକ୍ଷାବିତ୍ କହିଥିଲେ ?
(i) ଗୋପବଦ୍ଧୁ
(ii) ଦଅରବି
(iii) ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି
(iv) ରବୀନ୍ଦ୍ରନାଥ
Answer:
(iii) ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି

18. କେଉଁଟି ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ନୁହେଁ ?
(i) ମୁକ୍ତ ବାୟୁରେ ଶିକ୍ଷା
(ii) କୁଟୀର ଶିଳ୍ପ | ଧନ୍ଦା ଭିତ୍ତିକ ଶିକ୍ଷା
(iii) ଅହିଂସାଭିତ୍ତିକ ଶିକ୍ଷା
(iv) ମାତୃଭାଷା ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷା
Answer:
(i) ମୁକ୍ତ ବାୟୁରେ ଶିକ୍ଷା

19. କେଉଁଟି ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ଅନ୍ୟ ଅର୍ଥ ନୁହେଁ ?
(i) ନିୟାଦି ଶିକ୍ଷା
(ii) ବୁନିୟାଦି ଶିକ୍ଷା
(iii) ଓ୍ୱ।ଦ୍ଧା ଶିକ୍ଷା
(iv) ପୂର୍ଣାଙ୍ଗ ଶିକ୍ଷା
Answer:
(iv) ପୂର୍ଣାଙ୍ଗ ଶିକ୍ଷା

20. ନିମ୍ନସ୍ଥ କେଉଁଟି ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ନୁହେଁ ?
(i) ଶିକ୍ଷାରେ ଶିଳ୍ପକୁ ପ୍ରଶ୍ରୟ ଦେବା
(ii) ଧନ୍ଦା ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷା ଦେବା
(iii) ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଚଳନ
(iv) ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳତା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ
Answer:
(i) ଶିକ୍ଷାରେ ଶିଳ୍ପକୁ ପ୍ରଶ୍ରୟ ଦେବା

21. ନିମ୍ନଲିଖ୍ କେଉଁଟି ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧିଙ୍କଦ୍ବାରା ପ୍ରବର୍ତ୍ତିତ ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ବିଶେଷ ଭାବରେ ଉପଯୋଗ ହୁଏ ନାହିଁ ?
(i) ମାତୃଭାଷା
(ii) ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକ
(iii) ଶିକ୍ଷାଦାନରେ ସମନ୍ଵୟ
(iv) ହସ୍ତକର୍ମ
Answer:
(iii) ଶିକ୍ଷାଦାନରେ ସମନ୍ଵୟ

B. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

1. ଜାକିର ହୁସେନ୍ ତାଙ୍କର ପୂର୍ଣାଙ୍ଗ ରିପୋର୍ଟ ___________ ମସିହାରେ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ ।
Answer:
୧୯୩୭

2. ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରଥମ _________________ ବର୍ଷକୁ ନିମ୍ନ ବୁନିୟାଦି ଶିକ୍ଷା କୁହାଯାଏ ।
Answer:

3. ନୟୀ ତାଲିମ୍ _____________ ଶିକ୍ଷାର ଅନ୍ୟନାମ ।
Answer:
ମୌଳିକ

CHSE Odisha Class 12 Education Solutions Chapter 1 ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି

4. ଧନ୍ଦାକୈନ୍ଦ୍ରିକ ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରବର୍ତ୍ତକ ____________ ।
Answer:
ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି

5. ଶିକ୍ଷାରେ _____________ କୁ ପ୍ରଶ୍ରୟ ଦେବା ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ନ ଥିଲା ।
Answer:
ଶିକ୍ଘକୁ

6. ଶିକ୍ଷା ମାଧ୍ୟମରେ______________ ହେବା ଗାନ୍ଧି ଚାହୁଁଥିଲେ ।
Answer:
ଦାଣ୍ଡି ଯାତ୍ରା । ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନ

7. ବୁନିୟାଦି ଶିକ୍ଷା ______________ ପ୍ରଚଳନ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି

8. ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରବର୍ତ୍ତକ ___________ ଥିଲେ ।
Answer:
ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି

9. ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି __________ ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷା ଦେବାପାଇଁ ଚାହିଁଥିଲେ ।
Answer:
ମାତୃଭାଷା

10. ମୌଳିକ ଆବଶ୍ୟକତା ପୂରଣ କରିବା____________ ଶିକ୍ଷାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥିଲା ।
Answer:
ମୌଳିକ

11. ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ଅନ୍ୟ ଏକ ନାମ ______________ ଅଟେ ।
Answer:
ଓ୍ୱ।ଦ୍ଧା ଶିକ୍ଷା

12. ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ୧୮୬୯ ମସିହା _____________ ତାରିଖରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ଅକ୍ଟୋବର ୨

13. ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ______________ ପତ୍ରିକାରେ ତାଙ୍କର ଶିକ୍ଷାନୀତି ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ହରିଜନ

14. ସର୍ବଭାରତୀୟ ଶିକ୍ଷା ସମ୍ମିଳନୀରେ ୧୯୩୭ ମସିହାରେ____________ ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ ପାଇଁ ସ୍ଥିର କରିଥିଲେ ।
Answer:
ଗାନ୍ଧିଇ।

15. ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା _____________ ମସିହାରେ ପ୍ରବର୍ତ୍ତିତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
୧୯୩୭

C. ରେଖାଙ୍କିତ ପଦକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରି ଭୁଲ୍ ଥିଲେ ଠିକ୍ କରି ଲେଖ ।

1. ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ୧୮୬୯ ମସିହା ଜାନୁୟାରୀ ୩୦ ତାରିଖରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ୧୮୬୯ ମସିହା ଅକ୍ଟୋବର ୨ ତାରିଖରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।

2. ଈଶ୍ବରାନୁଭୂତି ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କର ଉପଯୋଗିତାବାଦୀ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥିଲା ।
Answer:
ଈଶ୍ବରାନୁଭୂତି ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କର ଚରମ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥିଲା ।

3. ଗାନ୍ଧିଜୀ ଇଂରାଜୀ ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷାଦାନ କରିବାପାଇଁ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଉଥିଲେ ।
Answer:
ଗାନ୍ଧିଜୀ ମାତୃଭାଷା ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷାଦାନ କରିବାପାଇଁ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଉଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 Education Solutions Chapter 1 ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି

4. ‘ବମ୍ବେ ସମାଚାର’ ପତ୍ରିକାରେ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧିଙ୍କ ଶିକ୍ଷାନୀତି ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା ।
Answer:
‘ହରିଜନ’ ପତ୍ରିକାରେ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧିଙ୍କ ଶିକ୍ଷାନୀତି ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା ।

5. ଶିକ୍ଷାବର୍ଷରେ ମୋଟ ୩୨୨ ଦିନ ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାର କାର୍ଯ୍ୟଦିବସ ଥିଲା ।
Answer:
ଶିକ୍ଷାବର୍ଷରେ ମୋଟ ୨୮୮ ଦିନ ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାର କାର୍ଯ୍ୟଦିବସ ଥିଲା ।

6. ଓଡ଼ିଶାର କଟକଠାରେ ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ତାଲିମ୍ କେନ୍ଦ୍ର ରହିଛି ।
Answer:
ଓଡ଼ିଶାର ଅନୁଗୁଳଠାରେ ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ତାଲିମ୍ କେନ୍ଦ୍ର ରହିଛି ।

7. କୁଟୀର ଶିଳ୍ପ ଶିକ୍ଷା ଗୋପବନ୍ଧୁ ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ କରିଥିଲେ ।
Answer:
କୁଟିର ଶିଳ୍ପ ଶିକ୍ଷା ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ କରିଥିଲେ ।

8. ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ଅନ୍ୟନାମ ନୟୀ ସ୍କିମ୍ ।
Answer:
ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ଅନ୍ୟନାମ ୱାର୍ଷା ସ୍କିମ୍ ।

9. ‘ଆଲୁଅ ଲିଭିଗଲା’ ବୋଲି ଶ୍ରୀଅରବିନ୍ଦଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ଜବାହରଲାଲ ନେହେରୁ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ ।
Answer:
‘ଆଲୁଅ ଲିଭିଗଲା’ ବୋଲି ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧିଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ଜବାହରଲାଲ ନେହେରୁ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ ।

10. ଶ୍ରୀ ଅରବିନ୍ଦ ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରବର୍ତ୍ତକ ଥିଲେ ।
Answer:
ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରବର୍ତ୍ତକ ଥିଲେ ।

11. ଗାନ୍ଧିଙ୍କ ମତରେ ୬-୧୨ ବର୍ଷର ପିଲାଙ୍କୁ ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ମିଳିବା ଉଚିତ ।
Answer:
ଗାନ୍ଧିଙ୍କ ମତରେ ୭-୧୪ ବର୍ଷର ପିଲାଙ୍କୁ ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ମିଳିବା ଉଚିତ ।

D. ନିମ୍ନଲିଖ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ / ପଦରେ ଲେଖ ।

1. ଶିକ୍ଷା ଶରୀର, ମନ ଓ ଆତ୍ମାର ବିକାଶକୁ ବୁଝାଏ ବୋଲି କିଏ କହିଥିଲେ ?
Answer:
ଶିକ୍ଷା ଶରୀର, ମନ ଓ ଆତ୍ମାର ବିକାଶକୁ ବୁଝାଏ ବୋଲି ଜାତିର ଜନକ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି କହିଥିଲେ ।

2. ଧନ୍ଦାକୈନ୍ଦ୍ରିକ ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରବର୍ତ୍ତକ କିଏ ଥିଲେ ?
Answer:
ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ଧନ୍ଦାକୈନ୍ଦ୍ରିକ ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରବର୍ତ୍ତକ ଥିଲେ ।

3. ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧିଙ୍କ ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଣୟନର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ସେ ସମୟରେ ଚାଲିଥିବା ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳ, ସ୍ଵାବଲମ୍ବନଶୀଳ ନ କରି ଜ୍ଞାନକୈନ୍ଦ୍ରିକ କରାଯାଇଥିବାରୁ ଶିଶୁକୁ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳ କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଗାନ୍ଧି ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଣୟନ କରିଥିଲେ ।

4. କେବେ ୱାର୍ଣାଠାରେ ସର୍ବଭାରତୀୟ ଶିକ୍ଷା ସମ୍ମିଳନୀ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
୧୯୩୭ ମସିହା ଅକ୍ଟୋବର ୨୨ ଏବଂ ୨୩ ତାରିଖରେ ୱାର୍ଣାଠାରେ ସର୍ବଭାରତୀୟ ଶିକ୍ଷା ସମ୍ମିଳନୀ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ।

5. ସର୍ବଭାରତୀୟ ଶିକ୍ଷା ସମ୍ମିଳନୀ – ୧୯୩୭ରେ କିଏ ନିଜର ଶିକ୍ଷାନୀତି ସ୍ଥିର କରିଥିଲେ ?
Answer:
ସର୍ବଭାରତୀୟ ଶିକ୍ଷା ସମ୍ମିଳନୀ – ୧୯୩୭ରେ ଗାନ୍ଧି ନିଜର ଶିକ୍ଷାନୀତି ସ୍ଥିର କରିଥିଲେ ।

6. ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କୁ ବିଶିଷ୍ଟ ଭାରତୀୟ ଶିକ୍ଷାବିତ୍ ବୋଲି କୁହାଯାଏ କାହିଁକି ?
Answer:
ଗ୍ରାମର ବିକାଶ ପାଇଁ ଗ୍ରାମୀଣ ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥା କରି ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳର ବିକାଶ ଘଟାଇଥିବା ଯୋଗୁଁ ଗାନ୍ଧିଙ୍କୁ ବିଶିଷ୍ଟ ଭାରତୀୟ ଶିକ୍ଷାବିତ୍ ବୋଲି କୁହାଯାଉଛି ।

CHSE Odisha Class 12 Education Solutions Chapter 1 ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି

7. ଓଡ଼ିଶାର କେଉଁ ଜାଗାରେ ଗୋଟିଏ ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ତାଲିମକେନ୍ଦ୍ର ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ଓଡ଼ିଶାର ଅନୁଗୁଳଠାରେ ଗୋଟିଏ ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ତାଲିମକେନ୍ଦ୍ର ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିଲା ।

8. ଧନ୍ଦାମୂଳକ ଶିକ୍ଷାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ କ’ଣ ?
Answer:
ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନଙ୍କୁ ସ୍ୱାବଲମ୍ବନଶୀଳ ଓ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳ କରାଇବା ଧନ୍ଦାମୂଳକ ଶିକ୍ଷାର ମୁଖ୍ୟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ।

9. ନୟୀ ତାଲିମ କ’ଣ ?
Answer:
ପାରମ୍ପରିକ ଶିକ୍ଷାର ଚିନ୍ତାଧାରାରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣି କିଛି ନୂଆ ଆଦର୍ଶରେ ପ୍ରଚଳିତ ନୂତନ ଶିକ୍ଷାକୁ ‘ନୟୀ ତାଲିମ’ କୁହାଯାଏ ।

10. ଭାରତରେ ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା କିଏ ପ୍ରଚଳନ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଜାତିର ଜନକ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ଭାରତରେ ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଚଳନ କରିଥିଲେ ।

11. ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାରେ କେଉଁ ଦୁଇ ଗୋଷ୍ଠୀ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳ ହେଉଥିଲେ ?
Answer:
ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାରେ ଛାତ୍ର ଓ ବିଦ୍ୟାଳୟ ବା ଶିକ୍ଷକଶ୍ରେଣୀ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳ ହେଉଥିଲେ ।

12. ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ବିଫଳ ହେବାର ଏକ ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ଦର୍ଶାଅ
Answer:
ପ୍ରଶିକ୍ଷିତ ଶିକ୍ଷକଙ୍କର ଅଭାବ ସହିତ ଅର୍ଥର ଅନଟନ କ୍ରମଶଃ ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାକୁ ବିଫଳ କରାଇବାରେ ମୁଖ୍ୟ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲା ।

13. ପ୍ରଚଳିତ ପାଠ୍ୟକ୍ରମ ସହ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକଭାବେ ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଚଳନ କଲେ କ’ଣ ହୁଅନ୍ତା ?
Answer:
ସମାଜରୁ ବେକାରି ସମସ୍ୟା ଦୂର ହୋଇଯାଆନ୍ତା ଓ ସମାଜ ବେକାରି ସମସ୍ୟାରୂପକ ବ୍ୟାଧରୁ ମୁକ୍ତିଲାଭ କରନ୍ତା ।

14. ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରଣେତା କିଏ ?
Answer:
ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରଣେତା ଅଟନ୍ତି ।

15. ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ମତରେ ଶିକ୍ଷାର ସଂଜ୍ଞା କ’ଣ ?
Answer:
ଜାତିର ଜନକ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ଶିକ୍ଷାର ସଂଜ୍ଞା ନିରୂପଣ କରିବାକୁ ଯାଇ କହିଥିଲେ, ‘ଶିକ୍ଷାଦ୍ବାରା ମୁଁ ବୁଝେ ଯେ ମନୁଷ୍ୟ ବା ଶିଶୁ ମଧ୍ୟରେ ଯାହା କିଛି ମହାନ୍ ତାହାକୁ ଉନ୍ମେଷଣ କରିବା, ତାହା ସହ ଦେହ ଓ ଆତ୍ମାର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ବିକାଶ କରିବା ।’’

16. ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କର ଦାର୍ଶନିକ ଭିତ୍ତିଭୂମି କ’ଣ ?
Answer:
ସତ୍ୟ ଓ ଅହିଂସା ହେଉଛି ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କର ଦାର୍ଶନିକ ଭିତ୍ତିଭୂମି ।

17. ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ଏକ ମୁଖ୍ୟ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଲେଖ ।
Answer:
ମୁକ୍ତ ଏବଂ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଶିକ୍ଷା ହେଉଛି ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ଏକ ମୁଖ୍ୟ ଲକ୍ଷ୍ୟ ।

18. ଗାନ୍ଧି ତାଙ୍କ ଶିକ୍ଷାକୁ କାହିଁକି ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ନାମ ଦେଇଥିଲେ ?
Answer:
ଗାନ୍ଧି ତାଙ୍କ ଶିକ୍ଷାକୁ ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ନାମରେ ଆଖ୍ୟାୟିତ କରିଥିଲେ; କାରଣ ଏହି ଶିକ୍ଷା ମଣିଷର ମୌଳିକ ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ପୂରଣ କରୁଥିଲା ।

19. ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ମତାନୁସାରେ ଶିକ୍ଷାର ଗୋଟିଏ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଲେଖ ।
Answer:
ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କର ସର୍ବାଙ୍ଗୀନ ବିକାଶ ଶିକ୍ଷାର ମୁଖ୍ୟ ଲକ୍ଷ୍ୟ ହେବା ଉଚିତ ଯାହାଦ୍ୱାରା ବ୍ୟକ୍ତିର ଶାରୀରିକ, ମାନସିକ ଏବଂ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ବିକାଶ ସାଧନ ହୋଇପାରିବ ।

20. ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ଗୋଟିଏ ଦୁର୍ବଳତା ଲେଖ ।
Answer:
ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟକ୍ତିର ସୃଜନୀ ଶକ୍ତି (Creativity) ବିକାଶକୁ ଅବହେଳା କରିଥାଏ ।

21. ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ଅନ୍ୟ ଗୋଟିଏ ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ଅନ୍ୟତମ ନାମ ହେଲା ୱାର୍ଷା ସ୍କିମ୍ (Wardha Scheme) ।

CHSE Odisha Class 12 Education Solutions Chapter 1 ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି

22. ଗାନ୍ଧିଜୀ କେଉଁ ଶିକ୍ଷାଦାନ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଉଥିଲେ ?
Answer:
ଗାନ୍ଧିଜୀ ମାତୃଭାଷା ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷାଦାନ ସହ ଧନ୍ଦାକୁ କେନ୍ଦ୍ରକରି ଶିକ୍ଷାଦେବା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଉଥିଲେ ।

23. ଧନ୍ଦାକୈନ୍ଦ୍ରିକ ଶିକ୍ଷା (Craft-centred Education) ର ଗୋଟିଏ ଗୁରୁତ୍ଵ ଲେଖ ।
Answer:
ଧନ୍ଦାକୈନ୍ଦ୍ରିକ ଶିକ୍ଷା ଶାରୀରିକ ମର୍ଯ୍ୟାଦା ବୃଦ୍ଧି କରିଥାଏ ।

24. କୁଟୀର ଶିଳ୍ପ ଶିକ୍ଷା କିଏ ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି କୁଟୀର ଶିଳ୍ପ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ କରିଥିଲେ ।

25. ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା (Basic Education)ର ରୂପରେଖ କେବେ ପ୍ରକାଶ ପାଇଲା ?
Answer:
ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ରୂପରେଖ ୧୯୩୭ ମସିହାରେ ପ୍ରକାଶ ପାଇଲା ।

26. ‘ଆଲୁଅ ଲିଭିଗଲା’ କାହାର ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ଜବାହରଲାଲ ନେହେରୁ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ ?
Answer:
ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧିଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁପରେ ‘ଆଲୁଅ ଲିଭିଗଲା’ ବୋଲି ଜବାହରଲାଲ ନେହେରୁ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ ।

27. ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ଏକ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ଲେଖ ।
Answer:
ମାତୃଭାଷା ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷା ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ଏକ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ଅଟେ ।

28. ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କୁ ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ପାଇଁ ମାର୍ଗ ଦେଖାଇଥ‌ିବା ଏକ ଉପାଦାନ ଲେଖ ।
Answer:
ଟଲଷ୍ଟୟ ଫାର୍ମର ଅଭିଜ୍ଞତା ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କୁ ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାପାଇଁ ମାର୍ଗ ଦେଖାଇଥିଲା ।

29. ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ଏକ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଲେଖ ।
Answer:
ଧନ୍ଦା ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷା ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ଏକ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଅଟେ ।

30. ଓ୍ୱାର୍ଦ୍ଧା ସ୍କିମ୍ କାହାର ଅନ୍ୟ ଏକ ନାମ ?
Answer:
ୱାର୍ଦ୍ଧା ସ୍କିମ୍ ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ଅନ୍ୟ ଏକ ନାମ ।

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
A. ନିମ୍ନଲିଖ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଦୁଇଟି ବା ତିନୋଟି ବାକ୍ୟରେ ଲେଖ ।

1.ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ତିନୋଟି ଲକ୍ଷ୍ୟ ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
Answer:
ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ତିନୋଟି ଲକ୍ଷ୍ୟ ହେଲା :
(i) ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟକ୍ତିର ସର୍ବାଙ୍ଗୀନ ବିକାଶ କରି ଏକ ଉତ୍ତମ ନାଗରିକ ହେବାରେ ସହାୟକ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ ।
(ii) ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ଉତ୍ତମ ଚରିତ୍ର ଗଠନ କରିବାପାଇଁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବା ବିଧେୟ ।
(iii) ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳ ବା ସ୍ବାବଲମ୍ବୀ ହେବାରେ ସହାୟକ ହେବା ଉଚିତ ।

2. ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ପାଠ୍ୟକ୍ରମ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ଲକ୍ଷ୍ୟକୁ ହାସଲ କରିବାପାଇଁ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଏକ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ପାଠ୍ୟକ୍ରମ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ସ୍ଥାନ ଦେଇଥିଲେ; ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା, (କ) ମାତୃଭାଷା, (ଖ) ସାଧାରଣ ବିଜ୍ଞାନ, (ଗ) ଗଣିତ, (ଘ) ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା, (ଙ) ସମାଜ ବିଜ୍ଞାନ, (ଚ) ସଙ୍ଗୀତ ଓ ଚିତ୍ରାଙ୍କନ ।

CHSE Odisha Class 12 Education Solutions Chapter 1 ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି

3. ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ନାମକରଣର ଯଥାର୍ଥତା କ’ଣ ?
Answer:
ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ବା Basic education, ‘Base’ ଶବ୍ଦରୁ ଆସିଛି, ଯାହାର ଅର୍ଥ ମୂଳଦୁଆ, ଯାହା ଉପରେ ସମସ୍ତ ଗଠନାତ୍ମକ କାର୍ଯ୍ୟ ନିର୍ଭର କରିଥାଏ । ଉକ୍ତ ଶିକ୍ଷାର ମୂଳ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥିଲା ଶିଶୁର ମୌଳିକ ଆବଶ୍ୟକତା; ଯଥା- ଖାଦ୍ୟ, ବସ୍ତ୍ର ଓ ବାସଗୃହ ଆଦି ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ କରିବା ।

4. ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ଫଳପ୍ରଦ ନ ହେବାର ଦୁଇଟି କାରଣ ଲେଖ ।
Answer:
ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ଫଳପ୍ରଦ ନ ହେବାର ଦୁଇଟି କାରଣ ହେଲା –
(i) ଇଂରେଜୀକୁ ବାଦ୍ ଦେଇ କେବଳ ମାତୃଭାଷା ମାଧ୍ୟ ‘ରେ ଶିକ୍ଷା ଦିଆଗଲେ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ ବାହ୍ୟ ବିଷୟ ସମ୍ପର୍କରେ ଜ୍ଞାନ ଅର୍ଜନ କରିପାରିବେ ନାହିଁ ।
(ii) ସମସ୍ତ ବିଷୟରେ ଧନ୍ଦାମୂଳକ ଶିକ୍ଷାଦାନ କରିବା ଅସମ୍ଭବ ।

5. ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ଦୁଇଟି ବିଭାବ ଲେଖ ।
Answer:
(i) ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ଦୁଇଟି ବିଭାବ ହେଉଛି, ପ୍ରଥମତଃ ୭ ବର୍ଷରୁ ୧୪ ବର୍ଷ ବୟସ ମଧ୍ୟରେ ସମସ୍ତ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ମାଗଣା ଓ ଅବୈତନିକ ଶିକ୍ଷାଦାନର ବ୍ୟବସ୍ଥା ଗ୍ରହଣ କରିବା ।
(ii) ଦ୍ଵିତୀୟତଃ ମାତୃଭାଷା ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷାଦାନ କରିବା ।

6. ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ଶିକ୍ଷା ଯୋଜନାକୁ ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା କୁହାଯାଏ କାହିଁକି ?
Answer:
‘ବୁନିୟାଦି ଶିକ୍ଷା’ କୁ ‘ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା’ ସହ ନୟୀ ତାଲିମ ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଉଥିଲା । କାରଣ ଏହି ଶିକ୍ଷା ଦେଶବାସୀଙ୍କର ମୌଳିକ ସମସ୍ୟା; ଯଥା- ଖାଦ୍ୟ, ବସ୍ତ୍ର ଏବଂ ଗୃହ ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ କରିବାପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଥିଲା । ବିଶେଷ କରି ବ୍ୟକ୍ତିର ସାମାଜିକ ପରିବେଶର ଆବଶ୍ୟକତା ପୂରଣ କରୁଥିଲା ।

7. ମାତୃଭାଷା ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷାଦାନ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ଚିନ୍ତାଧାରା କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
କେବଳ ମାତୃଭାଷା ମାଧ୍ୟମରେ ଶିଶୁ ମନର ଭାବକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ରୂପେ ପ୍ରକାଶ କରିପାରେ, ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଭାଷାରେ ନୁହେଁ । ତେଣୁ ଇଂରାଜୀ ଭାଷା ପରିବର୍ତ୍ତେ ମାତୃଭାଷାରେ ଶିକ୍ଷାଦାନ କରିବା ଉଚିତ ବୋଲି ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଇଥିଲେ । ତେଣୁ ମାତୃଭାଷା ମୌଳିକ ବିଦ୍ୟାଳୟର ଶିକ୍ଷାର ମାଧ୍ୟମ ଥିଲା ।

8. ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ମତ ଅନୁସାରେ ଶିକ୍ଷାର ଚରିତ୍ର ଗଠନ ଲକ୍ଷ୍ୟର ବିଭିନ୍ନ ଦିଗ ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
Answer:
ଶିକ୍ଷାର ଚରିତ୍ର ଗଠନ ଲକ୍ଷ୍ୟର ଚରମ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ଆତ୍ମସାକ୍ଷାତ୍‌କାର, ଯାହା ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଶିକ୍ଷାରୁ ପ୍ରାପ୍ତ ହୁଏ । ଏଥ‌ିପାଇଁ ସତ୍ୟବାଦିତା, ନ୍ୟାୟପରାୟଣତା, ଭ୍ରାତୃଭାବ, ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା, ଅହିଂସା ଇତ୍ୟାଦି ବିଷୟରେ ଶିକ୍ଷାଦାନ କରିବା ଉଚିତ ।

B. ନିମ୍ନଲିଖତ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ପାଞ୍ଚଟି ବା ଛଅଟି ବାକ୍ୟରେ ଲେଖ ।

1. ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା କାହିଁକି ମୌଳିକ ମାନ୍ୟତା ପାଇଥିଲା ?
Answer:
ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାକୁ ମୌଳିକ ମାନ୍ୟତା ପ୍ରଦାନ କରିବାର କାରଣଗୁଡ଼ିକ ହେଲା –
(i) ଏହି ଶିକ୍ଷା ଦେଶର ମୌଳିକ ସମସ୍ୟା; ଯଥା- ବେକାରୀ, ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ଦୂରୀକରଣ ନିମିତ୍ତ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଥିଲା ।
(ii) ଏହି ଶିକ୍ଷା ଦେଶର ମୌଳିକ କାର୍ଯ୍ୟ; ଯଥା – କୃଷି, କୁଟୀର ଶିଳ୍ପ ଓ ଧନ୍ଦା ଉପରେ ପର୍ଯ୍ୟବସିତ ଥିଲା ।
(iii) ଏହା ସାଧାରଣତଃ ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କ ମୌଳିକ ଜ୍ଞାନର ବିକାଶ ନିମିତ୍ତ ୭ରୁ ୧୪ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ମାତୃଭାଷା ମାଧ୍ୟମରେ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଉଥିଲା ।
(iv) ବ୍ୟକ୍ତିର ମୌଳିକ ଅଭାବଗୁଡ଼ିକର ପୂରଣ ନିମିତ୍ତ ଏହା ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଥିଲା ।

2. ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ବିଫଳତାର କାରଣମାନ ଲେଖ ।
Answer:
ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ନିମ୍ନ କାରଣଗୁଡ଼ିକ ଯୋଗୁଁ ବିଫଳ ହୋଇଥିଲା –
(i) ଏହା ମାତ୍ରାତ୍ମକ ଧନ୍ଦା, ବୃତ୍ତି ନିମନ୍ତେ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଥ‌ିବାରୁ ଶିଶୁର ସାମଗ୍ରିକ ବିକାଶ ବାଧାପ୍ରାପ୍ତ ହେଉଥିଲା ।
(ii) ଏହା ଗରିବ ତଥା ନିମ୍ନବର୍ଗ ଓ ସ୍ବଳ୍ପବୃଦ୍ଧିସମ୍ପନ୍ନ ପିଲାଙ୍କ ପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ ଥିଲା । ତେଣୁ ଉଚ୍ଚବର୍ଗର ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନେ ଏହା ପ୍ରତି ବିମୁଖ ଥିଲେ ।
(iii) ଏହା ଗ୍ରାମରେ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ପାଇଥିଲେ ହେଁ ସହରରେ ବହୁଳ ମାତ୍ରାରେ ପ୍ରଚଳିତ ନଥିଲା ।
(iv) ଏଥରେ ଇଂରାଜୀ ଭାଷାର ଗୁରୁତ୍ଵ କମ୍ବାରୁ ବିଶେଷଭାବେ ଆଦୃତ ହୋଇନଥିଲା ।

3. ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ଯୋଜନା ସଫଳ ନ ହେବାର ପାଞ୍ଚଟି କାରଣ ଲେଖ ।
Answer:
ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧିଙ୍କଦ୍ବାରା ପ୍ରଚଳିତ ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ଯୋଜନା ସଫଳ ନ ହେବାର କାରଣଗୁଡ଼ିକ ହେଲା
(i) ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ଅତ୍ୟଧ୍ୱ ଶିଳ୍ପକୈନ୍ଦ୍ରିକ ଥିଲା ।
(ii) ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀର ସୃଜନଶୀଳତାର ବିକାଶ ପାଇଁ ଏଥ‌ିରେ କୌଣସି ସୁଯୋଗ ନଥୁଲା ।
(iii) ଏହି ଶିକ୍ଷାର ଅର୍ଥନୈତିକ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳତା କଳ୍ପନା ଏକାନ୍ତ ଅବାସ୍ତବ ଥିଲା ।
(iv) ଇଂରାଜୀ ଶିକ୍ଷାର ସ୍ଥାନ ନ ଥିବାରୁ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷାରୁ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନେ ବଞ୍ଚତ ହେଉଥିଲେ ।
(v) ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ଗ୍ରାମ୍ୟ ପରିବେଶ ପାଇଁ ଉପଯୋଗୀ; ମାତ୍ର ସହରଗୁଡ଼ିକ ପାଇଁ ଉପଯୋଗୀ ନ ଥିଲା ।

4. ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ପାଞ୍ଚଟି ନୀତି ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
Answer:
ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କର ବୁନିୟାଦି ଶିକ୍ଷା ବା ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା, ଶିକ୍ଷାକ୍ଷେତ୍ରକୁ ଏକ ମହତ୍ତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ ଅବଦାନ । ଏହି ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ନୀତିଗୁଡ଼ିକ ହେଲା,
(i) ଅବୈତନିକ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷା
(ii) କୁଟୀର ଶିଳ୍ପକୈନ୍ଦ୍ରିକ ଶିକ୍ଷା
(iii) ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳତା ଶିକ୍ଷା
(iv) ମାତୃଭାଷା ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷା
(v) ନାରୀ ଶିକ୍ଷା ଓ ଉତ୍ତମ ନାଗରିକ ଗଠନ ।

5. ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ପାଞ୍ଚଟି ମୁଖ୍ୟ ବିଭାବ ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
Answer:
ଜାତିର ଜନକ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧିଙ୍କଦ୍ବାରା ୧୯୩୭ ମସିହାରେ ଏକ ଶିକ୍ଷାନୀତି ପ୍ରଚଳିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହାକୁ ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାନୀତି କୁହାଯାଏ । ଏହି ଶିକ୍ଷାନୀତି ଏକ ଉନ୍ନତ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟମୂଳକ ଶିକ୍ଷାନୀତିରୂପେ ପରିଗଣିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହି ଶିକ୍ଷାର ମୁଖ୍ୟ ନୀତିଗୁଡ଼ିକ ହେଲା,

(i) କୁଟୀର ଶିଳ୍ପକୈନ୍ଦ୍ରିକ ଶିକ୍ଷା – ଗାନ୍ଧିଜୀ କହିଥିଲେ, ହସ୍ତଶିଳ୍ପ ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷାଦାନ ହେଉଛି ଏକମାତ୍ର ପଥ । ହସ୍ତ, ପଦ, କର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରଭୃତି ଇନ୍ଦ୍ରିୟମାନଙ୍କର ଉପଯୁକ୍ତ ବ୍ୟବହାରଦ୍ୱାରା ପ୍ରକୃତ ମାନସିକ ବା ବୌଦ୍ଧିକ ଶିକ୍ଷାଲାଭ ହୋଇଥାଏ ।
(ii) ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳତା ଶିକ୍ଷା – ଗାନ୍ଧିଜୀ କହିଥିଲେ, ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳତା ପ୍ରଦାନ କରିବା ସହିତ ବ୍ୟକ୍ତିର ଉନ୍ନତି ନିମନ୍ତେ ସହଯୋଗ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ ।
(iii) ମାତୃଭାଷା ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷା – ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ମତରେ, ମାତୃଭାଷା ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷା ଶିକ୍ଷାର ସ୍ଵାଭାବିକ ଭିଭି ଅଟେ । ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ ଶିକ୍ଷାଲାଭ କରିବା ଅର୍ଥ ନିଜକୁ ଦାସତ୍ଵ ଶୃଙ୍ଖଳରେ ଆବଦ୍ଧ କରି ଦେଶ ପ୍ରତି ବିଶ୍ୱାସଘାତକତା କରିବା ।
(iv) ଅହିଂସାଭିତ୍ତିକ ଶିକ୍ଷା – ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ଶିକ୍ଷାନୀତି ଅନୁଯାୟୀ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀଙ୍କୁ ଅହିଂସାର ଅନ୍ତର୍ନିହିତ ନୀତି ଉପଲବ୍‌ କରାଇବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ତା’ର ଦୈନନ୍ଦିନ କର୍ମ, ସଂକଳ୍ପ ଓ ଚିନ୍ତା ଯେପରି ଉକ୍ତ ଅହିଂସା ନୀତିଦ୍ୱାରା ନିୟନ୍ତ୍ରିତ ହୁଏ, ଏଥପ୍ରତି ଦୃଷ୍ଟିଦେବା ଆବଶ୍ୟକ ।
(v) ସମନ୍ୱୟ ଶିକ୍ଷା – ସମସ୍ତ ମନୁଷ୍ୟକୁ ସମାନ ବିବେଚନା କରିବା ଓ ସତ୍ୟ,ଐକ୍ୟର ମହାନ୍ ଆଦର୍ଶର ପ୍ରତିଫଳନ ଏହି ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାନୀତିର ବିଶେଷତ୍ଵ ଅଟେ ।

CHSE Odisha Class 12 Education Solutions Chapter 1 ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି

6. ଧନ୍ଦାକୈନ୍ଦ୍ରିକ ଶିକ୍ଷାର ଗୁରୁତ୍ଵ ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
Answer:
ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧିଙ୍କଦ୍ୱାରା ପ୍ରଣୀତ ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ହିଁ ଧନ୍ଦାକୈନ୍ଦ୍ରିକ ଶିକ୍ଷାଭାବେ ଅଭିହିତ । ଏହି ଶିକ୍ଷାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥିଲା ମଣିଷର ଶାରୀରିକ ଓ ମାନସିକ ବିକାଶ । ଏହା ସହିତ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ଧନ୍ଦା ଶିକ୍ଷାଦ୍ଵାରା ପରବର୍ତ୍ତୀ ଜୀବନରେ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନଙ୍କୁ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳ କରାଇବା ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନେ କିପରି ସେମାନଙ୍କ ଶିକ୍ଷା ନିମିତ୍ତ ହେଉଥ‌ିବା ଖର୍ଚ୍ଚ ବହନ କରିପାରିବେ ତାହା ଧନ୍ଦାକୈନ୍ଦ୍ରିକ ଶିକ୍ଷାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା । ତେଣୁ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଏହା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେଇଥିଲେ ।

ସେ କହୁଥିଲେ ହସ୍ତଶିଳ୍ପ ଶିଶୁମାନଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷା ଦିଆଯିବ । ତାହାର ଉତ୍ପତ୍ତି, ଇତିହାସ ଓ ଉନ୍ନତି ବିଧାନ ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଗ୍ରାମମାନଙ୍କର ମଧ୍ୟ ଉନ୍ନତି ହୋଇପାରିବ । ଏହି ପ୍ରକାର ନୂତନ ଶିକ୍ଷାର ତାଲିମ ପାଇଁ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଚରଖାଦ୍ୱାରା ସୂତାକଟା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ଚରଖାକୁ ଭିଭିକରି ଏକ ସଂସ୍କୃତି ଗଢ଼ାଯାଇପାରିବ ବୋଲି ତାଙ୍କର ବିଶ୍ଵାସ ଥିଲା ।

7. ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ପାଠ୍ୟକ୍ରମ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ବିଶିଷ୍ଟ ଶିକ୍ଷାବିତ୍ ଓ ଜାତିର ପିତା ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧିଙ୍କଦ୍ୱାରା ପ୍ରଣୟନ କରାଯାଇଥିଲା । ଗୋଟିଏ ସାଧାରଣ ପାଠ୍ୟକ୍ରମ ଅପେକ୍ଷା ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ପାଠ୍ୟକ୍ରମରେ ଅଧ୍ଵକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ରତା ପରିଲକ୍ଷିତ ହୁଏ । ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ପାଠ୍ୟକ୍ରମରେ ନିମ୍ନଲିଖ ବିଷୟମାନଙ୍କୁ ପରିସରଭୁକ୍ତ କରାଯାଇଥିଲା ।
(i) ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା
(ii) ସାଧାରଣ ବିଜ୍ଞାନ
(iii) ସାମାଜିକ ବିଜ୍ଞାନ, ଇତିହାସ, ନଗରବିଜ୍ଞାନ, ଭୂଗୋଳ, ବିଭିନ୍ନ ସାମ୍ପ୍ରତିକ ଘଟଣାବଳୀ
(iv) ମାତୃଭାଷା
(v) ହିନ୍ଦୁସ୍ଥାନୀ
(vi) ଗଣିତ
(vii) ସଙ୍ଗୀତ ଓ ଚିତ୍ରକଳା

8. ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କର ଶିକ୍ଷାନୀତିକୁ କାହିଁକି ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା କୁହାଯାଏ ?
Answer:
(i) ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ୱାର୍ଷାଠାରେ ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷା ଅଧ୍ବବେଶନ ୧୯୩୭ ମସିହା ଅକ୍ଟୋବର ୨୨ ଏବଂ ୨୩ରେ ଆହ୍ବାନ କରି ନିଜର ଶିକ୍ଷାପ୍ରତି ଆଭିମୁଖ୍ୟ ବର୍ଣନା କରିଥିଲେ । ସେ ପ୍ରଚଳିତ ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାର ବିଶେଷ ବିରୋଧୀ ଥିଲେ ।
(ii) ପ୍ରଚଳିତ ଶିକ୍ଷା ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀର ଆବଶ୍ୟକତା ପୂରଣ କରିପାରି ନଥ‌ିବାରୁ ସେ ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା (Basic Education) ପ୍ରଚଳନ ପାଇଁ ନିଜର ଶିକ୍ଷାନୀତି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କର ପ୍ରଚଳିତ ଶିକ୍ଷାନୀତି ଗ୍ରାମବାସୀମାନଙ୍କର ମୌଳିକ ବୃତ୍ତି (Basic Occupation) ଉପରେ ପର୍ଯ୍ୟବସିତ ଥିଲା
(iii) ତାହା ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନଙ୍କୁ ବିଦ୍ୟାଳୟ ତାଲିମ ବ୍ୟତୀତ ନିଜର କୌଳିକ ବୃତ୍ତି ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଜ୍ଞାନ ଆହରଣ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ ।
(iv) ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନଙ୍କୁ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳ, ସ୍ଵାବଲମ୍ବୀ କରି ଗଢ଼ି ତୋଳିବା ସହ ସେମାନଙ୍କ ସ୍ବାଭିମାନ ରକ୍ଷା କରିବାରେ ସହାୟକ ହେବ ।
(v) ଏହି ଶିକ୍ଷା ମଣିଷର ମୌଳିକ ଆବଶ୍ୟକତା ପୂରଣ କରୁଥିବାରୁ ଏହାକୁ ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା କୁହାଯାଏ ।

9. ଶିକ୍ଷାକ୍ଷେତ୍ରକୁ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧିଙ୍କର ଅବଦାନ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
(i) ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ଯେ କି ଜାତିର ପିତା, ଶିକ୍ଷାକ୍ଷେତ୍ରକୁ ତାଙ୍କର ଅବଦାନ ଅତୁଳନୀୟ ଥିଲା । ଗାନ୍ଧିଙ୍କର ଶିକ୍ଷାକ୍ଷେତ୍ରକୁ ବୁନିୟାଦି ଶିକ୍ଷା ଏକ ମୁଖ୍ୟ ଅବଦାନ ।
(ii) ଏହି ବୁନିୟାଦି ଶିକ୍ଷା ମାଧ୍ୟମରେ ସେ ଶିଶୁର ସର୍ବାଙ୍ଗୀନ ବିକାଶ କରାଇବାର ସ୍ବପ୍ନ ଦେଖୁଥିଲେ ।
(iii) ଶିଶୁକୁ ସ୍ୱାବଲମ୍ବନଶୀଳ କରାଇ ଆତ୍ମସଂଯମ କରାଇବାରେ ପ୍ରେରଣା ଯୋଗାଇଥିଲେ ।
(iv) ଧନ୍ଦାମୂଳକ ଶିକ୍ଷା ମାଧ୍ୟମରେ ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ଭବିଷ୍ୟତ ଜୀବନରେ କର୍ମ ଯୋଗାଇ ଦେଇଥିଲେ ।
(v) ମାତୃଭାଷାରେ ଶିକ୍ଷାଦାନ ଉପରେ ସେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଇଥିଲେ । ଅବୈତନିକ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଶିକ୍ଷା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରି ଶିକ୍ଷାକୁ ସାର୍ବଜନୀନ କରାଇବାରେ ତାଙ୍କର ଅବଦାନ ଶିକ୍ଷାକ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ମୁହୂର୍ତ୍ତରେ ଅନୁମେୟ କରାଯାଇଥାଏ ।

10. ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କର ବୁନିୟାଦି ଶିକ୍ଷାର ଲକ୍ଷ୍ୟ କ’ଣ ଥିଲା ସଂକ୍ଷେପରେ ଲେଖ ।
Answer:
ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧିଙ୍କର ଚୁନିୟାଦି ଶିକ୍ଷା ଆଧୁନିକ ଶିକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ଅବଦାନ ଅଟେ । ଏହି ଶିକ୍ଷାର ଆଧୁନିକ ସମାଜରେ ମଧ୍ୟ ଯଥେଷ୍ଟ ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି । ଏହି ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରଧାନ ଲକ୍ଷ୍ୟ ହେଉଛି –
(i) ଛାତ୍ରକୁ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳତା ଓ ସ୍ଵାବଲମ୍ବୀ କରାଇବା ।
(ii) ଶିକ୍ଷା ମାଧ୍ୟମରେ ଦେଶ ତଥା ଜାତିର ସଂସ୍କୃତି ବିଷୟରେ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ଅବଗତ କରାଇବା ।
(iii) ଶିକ୍ଷାଦ୍ଵାରା ଶିଶୁର ହସ୍ତ, ମନ ଓ ହୃଦୟର ଯଥାର୍ଥ ସମନ୍ଵୟ ରକ୍ଷା କରିବା ।
(iv) ଶିକ୍ଷା ମାଧ୍ୟମରେ ଉତ୍ତମ ଚରିତ୍ର ଗଠନ କରିବା ବୁନିୟାଦି ଶିକ୍ଷାର ଅନ୍ୟତମ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥିଲା ।

11. ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ପ୍ରବର୍ତ୍ତିତ ଚୁନିୟାଦି ଶିକ୍ଷା ବିଫଳ ହେବାର କୌଣସି ଚାରୋଟି ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ସଂକ୍ଷେପରେ ବୁଝାଅ ।
Answer:
ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ପ୍ରବର୍ତ୍ତିତ ବୁନିୟାଦି ଶିକ୍ଷା ବିଫଳ ହେବାର କାରଣଗୁଡିକ ହେଲା-
(i) କୁଟୀର ଶିଳ୍ପ ଉପରେ ମାତ୍ରାଧିକ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ।
(ii) ଉପଯୁକ୍ତ ତାଲିମପ୍ରାପ୍ତ ଶିକ୍ଷକଙ୍କର ଅଭାବ ।
(iii) ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକର ଘୋର ଅଭାବ ।
(iv) ଉପଯୁକ୍ତ ପ୍ରଶାସନର ଅଭାବ ।

ଦୀର୍ଘ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

1. ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା କ’ଣ ? ଏହାର ମୁଖ୍ୟ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟଗୁଡିକ ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ନିଜର ଦର୍ଶନ ଓ ଶିକ୍ଷାଦର୍ଶନର ସମନ୍ଵୟରେ ଏକ ନୂତନ ଶିକ୍ଷା ନୀତି ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ, ଯାହାର ନାମ ଥିଲା ‘‘ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ନୀତି’’ । ଏହି ଯୋଜନା ୧୯୩୭ ମସିହା ଅକ୍ଟୋବର ୨୨ ଓ ୨୩ ତାରିଖରେ ଡ. ଜାକିର ହୁସେନ୍‌ଙ୍କ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ ୱାର୍ଷାଠାରେ ହୋଇଥିବା ସର୍ବଭାରତୀୟ ଶିକ୍ଷା ସମ୍ମିଳନୀରେ ଘୋଷଣା କରାଯାଇଥିଲା । ଏହି ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାକୁ ବୁନିୟାଦି ଶିକ୍ଷା ଓ ନୟୀ ତାଲିମ ଆଦି ନାମରେ ନାମିତ କରାଯାଇଅଛି ।

ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ବା Basic education, ‘Base’ ଶବ୍ଦରୁ ଆସିଛି, ଯାହାର ଅର୍ଥ ମୂଳଦୁଆ, ଯାହା ଉପରେ ସମସ୍ତ ଗଠନାତ୍ମକ କାର୍ଯ୍ୟ ନିର୍ଭର କରିଥାଏ । ଉକ୍ତ ଶିକ୍ଷାର ମୂଳ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥିଲା ଶିଶୁର ମୌଳିକ ଆବଶ୍ୟକତା ପୂରଣ କରିବା; ଯଥା- ଖାଦ୍ୟ, ବସ୍ତ୍ର ଓ ବାସଗୃହ ସମସ୍ୟା ସମାଧାନର ମାର୍ଗ ନିରୂପଣ କରିବା ।

ଶିକ୍ଷାନୀତିକୁ ଅନୁମୋଦନ କଲେ ଏବଂ ସେହିଦିନଠାରୁ ଏହାକୁ Wardha Scheme of Basic Education ନାମରେ ଅଭିହିତ କରାଗଲା । ଏହି ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ୭ ବର୍ଷରୁ ୧୪ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ବାଳକବାଳିକାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଥିଲା ଏବଂ ସହରାଞ୍ଚଳ ଅପେକ୍ଷା ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳ ପିଲାଙ୍କ ପାଇଁ ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଅଧ‌ିକ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦିଆଯାଉଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 Education Solutions Chapter 1 ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି

ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ – ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ନିମ୍ନଲିଖୁତ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟସମୂହ ରହିଛି :
(i) ଶିଶୁ-କୈନ୍ଦ୍ରିକତା – ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ଶିଶୁମାନଙ୍କର ଆଗ୍ରହ, ଆବଶ୍ୟକତା, ଶାରୀରିକ ଓ ମାନସିକ ଦକ୍ଷତା ଉପରେ ଆଧାରିତ ଥିଲା, ଯାହା ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ମୁଖ୍ୟ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ଥିଲା ।

(ii) କର୍ମାଭିମୁଖୀଶୀଳତା – ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାରେ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନଙ୍କୁ ସର୍ବଦା ସକ୍ରିୟ ଭୂମିକା ଦିଆଯାଇଥାଏ । ‘କର୍ମ ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷା’ (Learning by doing) ହେଉଛି ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ମୂଳନୀତି । ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନଙ୍କୁ କର୍ମତତ୍ପର ରଖୁବାପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଧନ୍ଦା ଓ କର୍ମରେ ସେମାନଙ୍କୁ ବ୍ୟସ୍ତ ରଖାଯାଏ । ସୂତା କାଟିବା, ବଗିଚା କାମ କରିବା, ପରିବେଶ ସଫା ରଖୁବା ପ୍ରଭୃତି ବିଭିନ୍ନ କାମରେ ସେମାନଙ୍କୁ ବିନିଯୋଗ କରାଯାଏ ।

(iii) ଧନ୍ଦାମୂଳକ ଶିକ୍ଷା – ଧନ୍ଦାମୂଳକ ଶିକ୍ଷା ମାଧ୍ୟମରେ ପିଲାମାନଙ୍କ ମନରେ କର୍ମାନୁରାଗ (Love for work) ସୃଷ୍ଟି କରାଯାଇ ପ୍ରତ୍ୟେକ କାର୍ଯ୍ୟର ଉଚ୍ଚନୀଚ ଭେଦଭାବ ଦୂର କରାଯାଏ । ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ ମନରେ ‘କର୍ମ ହିଁ ସେବା’ (Work is worship) ମନୋଭାବ ଜାଗ୍ରତ କରାଇବାପାଇଁ ଧନୀ-ଦରିଦ୍ର ନିର୍ବିଶେଷରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଶ୍ରେଣୀର ପିଲାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନପ୍ରକାର କର୍ମ ବା ବୃତ୍ତି ବ୍ୟବସ୍ଥା ରଖାଯାଇଥାଏ । ପିଲାମାନଙ୍କୁ ଭବିଷ୍ୟତ ଧନ୍ଦା ବା ବୃତ୍ତି ବିଷୟରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଇବା ଏହାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା । ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ମତରେ, ‘ଭବିଷ୍ୟତରେ କେବେ କେହି ବେକାର ରହିବେ ନାହିଁ – ଏହା ଶିକ୍ଷାର ଚୁକ୍ତି ହେବା ଦରକାର ।’

(iv) ବୈଷୟିକ ସଂଯୋଗ ସ୍ଥାପନ – ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ପଢ଼ାଯାଉଥିବା ବିଷୟଗୁଡ଼ିକ ଅଲଗା ଅଲଗାଭାବେ ପଢ଼ା ନ ଯାଇ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସମନ୍ଵୟ ବା ସଂଯୋଗ ସ୍ଥାପନ କରି ଶିକ୍ଷା ଦିଆଯିବା ଉପରେ ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦିଆଯାଇଛି । ଏକ ଧନ୍ଦା ମାଧ୍ୟମରେ ଏହି ସଂଯୋଗ ସ୍ଥାପନ କରାଯାଇ ଉଭୟ ଧନ୍ଦା ଓ ବିଷୟ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଜ୍ଞାନ ଦିଆଯାଉଥିଲା । ଇତିହାସ, ଭୂଗୋଳ, ଅଙ୍କ, ବିଜ୍ଞାନ, ସାହିତ୍ୟ ଓ କଳା ପ୍ରଭୃତି ବିଷୟଗୁଡ଼ିକୁ ଅଲଗା ଅଲଗା ପଢ଼ା ନଯାଇ ଏକ କର୍ମ ବା ଧନ୍ଦା ମାଧ୍ୟମରେ

(v) ଅବୈତନିକ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷା – ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ବୁନିୟାଦି ଶିକ୍ଷା ମୁଖ୍ୟତଃ ୭ ବର୍ଷରୁ ୧୪ ବର୍ଷର ପିଲାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଥିଲା । ଦେଶର ପ୍ରତ୍ୟେକ ନାଗରିକଙ୍କୁ ସାକ୍ଷର କରିବାକୁ ହେଲେ ସେମାନଙ୍କୁ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକଭାବରେ ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷା ବିନା ଖର୍ଚ୍ଚରେ ଦେବାକୁ ପଡ଼ିବ । ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କର ଏହି ଚିନ୍ତାଧାରା ଆମ ସମ୍ବିଧାନର ୪୫ ଧାରାର ନିର୍ଦ୍ଦେଶନାମାରେ ସ୍ଥାନିତ କରାଯାଇଛି ।

(vi) କୁଟୀର ଶିଳ୍ପକୈନ୍ଦ୍ରିକ ଶିକ୍ଷା – ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ମତରେ, ଧନ୍ଦା ଶିଶୁର ମାନସିକ, ଦୈହିକ, ସାମାଜିକ ଏପରିକି ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ବିକାଶର ଉପଯୁକ୍ତ ମାଧ୍ୟମ । ଗାନ୍ଧିଜୀ ମଧ୍ୟ ପାରିପାର୍ଶ୍ବକ ପରିବେଷ୍ଟନୀ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ବ ଦେଇଛନ୍ତି । ଧନ୍ଦା ବା କର୍ମ ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ ଓ ଶିକ୍ଷକ, ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀ ଓ କର୍ମଜୀବୀ, ଜ୍ଞାନ ଓ କର୍ମ ମଧ୍ଯରେ ଯେଉଁ ବିରାଟ ବ୍ୟବଧାନ ରହିଛି ତାହା ଶୀଘ୍ର ସଙ୍କୁଚିତ ହୋଇଯିବ ବୋଲି ଗାନ୍ଧିଜୀ ବିଶ୍ଵାସ କରୁଥିଲେ । ଭାରତ ଭଳି ଏକ ଦରିଦ୍ର ଗ୍ରାମବହୁଳ ରାଷ୍ଟ୍ରର ଲୋକମାନଙ୍କୁ କର୍ମାଭିମୁଖୀ କରାଯାଇପାରିଲେ ଭାରତର ଅର୍ଥନୈତିକ ଦୁରବସ୍ଥାର ଦୂରୀକରଣ ହେବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଲୋକମାନଙ୍କ ବୈୟକ୍ତିକ ଉନ୍ନତି ସାଧୂ ହୋଇପାରିବ ।

(vii) ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳତା – ବିଦ୍ୟାଳୟ ଶିକ୍ଷା ପରିସର ମଧ୍ୟରେ ଯଦି ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନେ ନିଜେ କିଛି ରୋଜଗାର କରିପାରନ୍ତି ତା’ହେଲେ ସେହି ଶିକ୍ଷା ସେମାନଙ୍କ ଭବିଷ୍ୟତ ଜୀବନପାଇଁ ଉପଯୋଗୀ ହୋଇପାରିବ ଓ ସେମାନେ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳ ହୋଇପାରିବେ । ତେଣୁ ଗାନ୍ଧିଜୀ ‘Learning by doing and earning’ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଇଥିଲେ ।

(viii) ମାତୃଭାଷା ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷା – ମାତୃଭାଷା ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷା ଦେବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ନିମନ୍ତେ ଗାନ୍ଧିଜୀ ମତପୋଷଣ କରିଥିଲେ । କାରଣ ମାତୃଭାଷା ମାଧ୍ୟମରେ ବ୍ୟକ୍ତି ତା’ର ସମସ୍ତ ଚିନ୍ତାଧାରାକୁ ଭଲଭାବରେ ବ୍ୟକ୍ତ କରିପାରିବ ।

(ix) ଉତ୍ତମ ନାଗରିକ ଗଠନ – ଶିକ୍ଷା ମାଧ୍ୟମରେ ସର୍ବାଙ୍ଗୀନ ବିକାଶ ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଛାତ୍ର/ଛାତ୍ରୀଙ୍କୁ ଏକ ପୂର୍ଣ୍ଣାଙ୍ଗ ମାନବରେ ପରିଣତ କରାଇ ତା’ର ନିଜର ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସ୍ଵାର୍ଥସିଦ୍ଧି ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ସେ ଦେଶ ଓ ଜାତିର ସମୂହ ଉନ୍ନତି ଦିଗରେ ନିଜକୁ କିପରି ନିୟୋଜିତ କରିପାରିବ ସେଥ୍ୟପ୍ରତି ଦୃଷ୍ଟିଦେବା ଆବଶ୍ୟକ । ତେଣୁ ଶିକ୍ଷା ମାଧ୍ୟମରେ ଏକ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ରାଷ୍ଟ୍ର ପାଇଁ ଉତ୍ତମ ନାଗରିକ ତିଆରି କରିବା ଦରକାର ।

(x) ସମନ୍ୱୟ ଶିକ୍ଷା – ଗାନ୍ଧିଜୀ ସମନ୍ଵୟ ଶିକ୍ଷା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଆରୋପ କରିଥିଲେ । କୃଷି, ସୂତା କାଟିବା, ବୁଣିବା, କାଠକାମ କରିବା ସମୟରେ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ ଭୂଗୋଳ, ଇତିହାସ ଇତ୍ୟାଦି ଶିକ୍ଷାଲାଭ କରିବ । ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ ବିଭିନ୍ନ ବିଷୟ ସହ ସମନ୍ଵୟ ରକ୍ଷା କରି ଶିକ୍ଷାଲାଭ କରିବା ଉଚିତ ।

2. ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ଶିକ୍ଷା ଦର୍ଶନରେ ଶିକ୍ଷାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ଓ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ଗାନ୍ଧିଜୀ ଶିକ୍ଷା ସମ୍ପର୍କରେ ମତଦେଇ କହିଥିଲେ ଯେ- ‘ଶିକ୍ଷା କହିଲେ ମୁଁ ବୁଝେ ଶିଶୁ ଓ ମଣିଷର ଶାରୀରିକ, ମାନସିକ ଓ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଶକ୍ତିମାନଙ୍କର ସର୍ବୋତ୍ତମ ଓ ସାମଗ୍ରିକ ବିକାଶ ।’’ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ଶିକ୍ଷାଦ୍ବାରା ବିଦ୍ୟାର୍ଥୀମାନଙ୍କର ଶାରୀରିକ, ମାନସିକ ଓ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଶକ୍ତିର ସାମଗ୍ରିକ ବିକାଶ ପାଇଁ ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାର ପରିକଳ୍ପନା କରିଥିଲେ । ସେ ପ୍ରଥମେ ତାଙ୍କର ଶିକ୍ଷାଦର୍ଶନକୁ ‘ହରିଜନ’ ନାମକ ଏକ ପତ୍ରିକାରେ ପ୍ରଥମେ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ ।

ୱାର୍ଦ୍ଧାଠାରେ ୧୯୩୭ ମସିହା ଅକ୍ଟୋବର ୨୨ ଓ ୨୩ ତାରିଖ ଦୁଇଦିନ ଧରି ଆଲୋଚନା ପରେ ଡକ୍ଟର ଜାକିର ହୁସେନଙ୍କୁ ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥା ପାଇଁ ପ୍ରକୃତ ଯୋଜନା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ଦାୟିତ୍ୱ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିଲା । ସେ ମଧ୍ୟ ଯୋଜନା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରି ସେହିବର୍ଷ ଡିସେମ୍ବର ୨୨ ତାରିଖରେ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ସେହି ଯୋଜନା ଅନୁସାରେ ଶିକ୍ଷାର ଲକ୍ଷ୍ୟ, ଶିକ୍ଷକଙ୍କ ଭୂମିକା ଓ ଶୃଙ୍ଖଳା ପ୍ରଭୃତି ସ୍ଥିରୀକୃତ ହୋଇଥିଲା ।

ଶିକ୍ଷାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ଶିକ୍ଷାର ଦୁଇଟି ମୁଖ୍ୟ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଉପରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଗୁରୁତ୍ୱ ଆରୋପ କରୁଥିଲେ । ସେଥୁମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ ହେଉଛି – (କ) ତାତ୍‌କାଳିକ ବା ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଏବଂ ଅନ୍ୟଟି (ଖ) ଅନ୍ତିମ ଲକ୍ଷ୍ୟ । ତାତ୍‌କାଳିକ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଦୈନନ୍ଦିନ ଜୀବନର ଆବଶ୍ୟକତା ପରିପୂରଣରେ ସହାୟକ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ଏହା କେବଳ ଶିକ୍ଷାଦ୍ଵାରା ପୂରଣ ହୋଇପାରିବ ବୋଲି ସେ ମତବ୍ୟକ୍ତ କରିଥିଲେ । ବୃତ୍ତିଗତ, ସାଂସ୍କୃତିକ, ଚରିତ୍ରଗଠନ, ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳତା ଇତ୍ୟାଦି ତାତ୍‌କାଳିକ ଲକ୍ଷ୍ୟର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ । ଅନ୍ତିମ ଲକ୍ଷ୍ୟ ହେଉଛି ଈଶ୍ୱରଙ୍କ ସତ୍ତାକୁ ଉପଲବ୍‌ଧ କରିବା । ଏହାହିଁ କେବଳ ସତ୍ୟ ଓ ଅହିଂସା ମାର୍ଗରେ ପରିଚାଳିତ ହେଲେ ସମ୍ଭବ ହୋଇପାରିବ ।

ଶିକ୍ଷାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ :
(i) ସର୍ବାଙ୍ଗୀଣ ବିକାଶ : ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ମତରେ, ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ଵର ସର୍ବାଙ୍ଗୀଣ ବିକାଶ କହିଲେ ଦେହ, ମନ ଓ ଆତ୍ମାର ବିକାଶକୁ ହିଁ ବୁଝାଏ । ଶାରୀରିକ, ମାନସିକ ଓ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ବିକାଶ ଘଟିଲେ ବ୍ୟକ୍ତି ଜୀବନର ପ୍ରତ୍ୟେକ ପରିସ୍ଥିତିକୁ ମୁକାବିଲା କରିବାପାଇଁ ସକ୍ଷମ ହୋଇପାରିବ ଓ ସେ ପୂର୍ଣ୍ଣ ନାଗରିକ ଭାବରେ ସମାଜରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇପାରିବ ।

(ii) ଚରିତ୍ର ଗଠନ : ବ୍ୟକ୍ତିର ଚରିତ୍ର ସମାଜରେ ବଞ୍ଚି ରହିବାର ଏକ ଭୂଷଣ । ଏକ ଉତ୍ତମ ଚରିତ୍ର ବ୍ୟକ୍ତିର ଅନ୍ତର ମଧ୍ୟରେ ସତ୍ୟ, ଅହିଂସା, ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା, ନ୍ୟାୟପରାୟଣତା ଇତ୍ୟାଦି ସୁଗୁଣଗୁଡିକ ଉଦ୍ରେକ ହୋଇଥାଏ । ଜଣେ ଚରିତ୍ରବାନ୍ ବ୍ୟକ୍ତି ସର୍ବଦା ସମାଜର ଉନ୍ନତି ଓ ମଙ୍ଗଳ ଚିନ୍ତା କରିଥାଏ; ତେଣୁ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଚରିତ୍ର ଗଠନ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଇଥିଲେ ।

(iii) ସାଂସ୍କୃତିକ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ : ପ୍ରତ୍ୟେକ ସମାଜରେ ପ୍ରଗତି ଓ ବିକାଶ ହେଉଛି ତା’ର ସଂସ୍କୃତି । ସେହି ସମାଜ ସଂସ ହୋଇଥାଏ, ଯେଉଁ ସମାଜ ତା’ର ସଂସ୍କୃତିକୁ ବଜାୟ ରଖ୍ଯାରେ ନାହିଁ । ତେଣୁ ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରଥମ ଲକ୍ଷ୍ୟ ତା’ର ସଂସ୍କୃତି ଓ ପରମ୍ପରାକୁ ବଜାୟ ରଖୁବା ଓ ଏହାର ମାନ ବୃଦ୍ଧି କରି ବିଶ୍ବ ଦରବାରରେ ଏହାର ଯଥାର୍ଥତା ପ୍ରତିପାଦନ କରିବା ।

(iv) ସ୍ଵାବଲମ୍ବନ : ଗାନ୍ଧିଜୀ କହିଲେ, ‘କୁଟି ଖାଅ, କାଟି ପିନ୍ଧ’ । ନିଜ ପେଟ ପାଇଁ ନିଜ ସାମର୍ଥ୍ୟ ଅନୁସାରେ କାର୍ଯ୍ୟ ଉପରେ ସେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଉଥିଲେ । ଅନ୍ୟ ଉପରେ ନିର୍ଭର ନକରି ବ୍ୟକ୍ତି କିପରି ନିଜେ ନିଜ ଗୋଡ଼ରେ ଠିଆହେବା ସହିତ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳ ହୋଇପାରିବ ତାହା ଶିକ୍ଷାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ହେବା ଉଚିତ । ତେଣୁ ସେ ଶିଳ୍ପକୈନ୍ଦ୍ରିକ ଓ ଶିଶୁକୈନ୍ଦ୍ରିକ ଶିକ୍ଷା ଉପରେ ସେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଉଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 Education Solutions Chapter 1 ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି

(v) ନୈତିକ ଗୁଣର ବିକାଶ : ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ମତରେ ଶିକ୍ଷା ମାଧ୍ୟମରେ ସ୍ନେହ, ପ୍ରେମ, ସହନଶୀଳତା ଓ ପାରସ୍ପରିକ ସହଯୋଗ ଭାବର ଉଦ୍ରେକ ହେବା ଉଚିତ । ସମସ୍ତଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସଭାବାପନ୍ନ ଚିନ୍ତାଧାରା, ଧର୍ମବିଶ୍ଵାସ, ନ୍ୟାୟପରାୟଣତା ଆଦି ନୈତିକ ଗୁଣର ବିକାଶ ହେବା ଉଚିତ; ଯାହାଦ୍ୱାରା ସେ ନିଜର ଠିକ୍ ଓ ଭୁଲ୍‌ର ମାର୍ଗକୁ ସଠିକ୍ ଭାବରେ ନିରୂପଣ କରିପାରିବ ।

(vi) ବ୍ୟାବହାରିକ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ : ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ବ୍ୟକ୍ତି ନିଜେ ଅଧ୍ୟୟନ କରିବା ସହିତ ସମାଜର ଆବଶ୍ୟକତା ପୂରଣ କରିବା ନିମିତ୍ତ କିଛି ଉତ୍ପାଦନ କରିବାକୁ ସମର୍ଥ ହୋଇଥାଏ । ଏହାଦ୍ୱାରା ବିଦ୍ୟାର୍ଥୀ ନିଜର ବିଦ୍ୟାଧ୍ୟୟନ ପାଇଁ ହେଉଥ‌ିବା ଖର୍ଚ୍ଚକୁ ଭରଣା କରିବାରେ ସଫଳ ହୁଏ । ବିଦ୍ୟାଧ୍ୟୟନ ସମୟରେ ନିଜର ଭରଣପୋଷଣ ଦାୟିତ୍ୱ ସେ ନିଜେ ବହନ କରିପାରିଥାଏ । ଏଣୁ ଉକ୍ତ ଲକ୍ଷ୍ୟଗୁଡିକ ଯଦି ଉପଯୁକ୍ତ ଭାବରେ ବିଚାରକୁ ନିଆଯାଏ, ତେବେ ତାହା ସମାଜର ପ୍ରଗତିରେ ସହାୟକ ହେବ ।

3. ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ପତନର ମୁଖ୍ୟ କାରଣଗୁଡ଼ିକ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ପତନର ମୁଖ୍ୟ କାରଣଗୁଡ଼ିକ ନିମ୍ନରେ ସୂଚିତ ହୋଇଛି ।
(i) ଆଦର୍ଶବାଦୀ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ଉପରେ ମାତ୍ରାଧ‌ିକ ଗୁରୁତ୍ଵ – ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ଚିନ୍ତାଧାରାଗୁଡ଼ିକ ଆଦର୍ଶବାଦୀ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ଉପରେ ଆଧାରିତ ଥିଲା । ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କଦ୍ବାରା ପ୍ରବର୍ତ୍ତିତ ଧନ୍ଦାମୂଳକ ଶିକ୍ଷାରେ ଧନୀ-ଦରିଦ୍ର ନିର୍ବିଶେଷରେ ସବୁ ଶ୍ରେଣୀର ପିଲାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଅଂଶଗ୍ରହଣକୁ ଧନିକଶ୍ରେଣୀ ଓ ସମ୍ଭ୍ରାନ୍ତଶ୍ରେଣୀର ଶିକ୍ଷିତ ଲୋକମାନେ ସହଜରେ ଗ୍ରହଣ କରିପାରିଲେ ନାହିଁ ।

(ii) ଆର୍ଥିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ଉପରେ ଅହେତୁକ ଗୁରୁତ୍ଵ – ଶିକ୍ଷକମାନେ ଅଧିକ ଉପାର୍ଜନ କରିବାପାଇଁ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ପାଠ ନ ପଢ଼ାଇ କେବଳ ବଗିଚା କାମ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ କାମରେ ଲଗାଇଲେ । ପିଲାମାନଙ୍କୁ କିଛି ନ ଦେଇ ଅସାଧୁ ଉପାୟରେ ଉତ୍ପାଦିତ ପଦାର୍ଥକୁ ନିଜ ଘରକୁ ନେଇଗଲେ ।

(iii) ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ସୀମିତ ପ୍ରଚଳନ – ଏହି ବିଦ୍ୟାଳୟଗୁଡ଼ିକ କେବଳ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଗଲା । ସମଗ୍ର ଦେଶ ପାଇଁ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକଭାବେ ଏହି ଶିକ୍ଷାକୁ ପ୍ରଚଳନ କରିଥିଲେ ବୋଧହୁଏ ଏହାର ସ୍ଥାୟିତ୍ଵ ରହିଥା’ନ୍ତା କିନ୍ତୁ ସୀମିତ ଅଞ୍ଚଳରେ ଯେଉଁ ପରୀକ୍ଷାନିରୀକ୍ଷା କରାଗଲା, ତାହା ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ ଦିଗରେ ବିଫଳ ହେଲା ।

(iv) ପାଠ୍ୟ-ପୁସ୍ତକର ଅଭାବ- ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ଚିନ୍ତାଧାରା ଓ ଶିକ୍ଷାପଦ୍ଧତି ଅବଲମ୍ବନରେ କୌଣସି ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକ ଲେଖା ନ ଯାଇ କେବଳ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କର୍ମାନୁଭୂତି (Direct work experience) ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷା ଦିଆଗଲା; ଫଳରେ ପିଲାମାନଙ୍କର ବୌଦ୍ଧିକ ବିକାଶ ଓ ବୈଷୟିକ ଜ୍ଞାନ ବହୁ ପରିମାଣରେ ବାଧାପ୍ରାପ୍ତ ହେଲା ।

(v) ଅଣତାଲିମପ୍ରାପ୍ତ ଶିକ୍ଷକ- ମୌଳିକ ବିଦ୍ୟାଳୟମାନଙ୍କରେ ନିଯୁକ୍ତି ପାଇଥିବା ଶିକ୍ଷକମାନଙ୍କର ଆବଶ୍ୟକୀୟ ଯୋଗ୍ୟତା ଓ ତାଲିମର ଅଭାବ ଥିଲା । ତେଣୁ ଶିକ୍ଷାର ସୁଫଳ ମିଳିପାରି ନଥିଲା ।

(vi) ଖର୍ଚ୍ଚବହୁଳତା – ମୌଳିକ ବିଦ୍ୟାଳୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରି ତା’ ମଧ୍ୟରେ ବିଭିନ୍ନ ଧନ୍ଦା ଅନୁଯାୟୀ ଉପକରଣ ଓ ପ୍ରକୋଷ୍ଠ ଯୋଗାଇବା ଅତ୍ୟଧ୍ୱ ବ୍ୟୟବହୁଳ ଥିଲା ।

(vii) ରକ୍ଷଣଶୀଳ ମୌଳବାଦୀମାନଙ୍କ ପ୍ରତିରୋଧ – ରକ୍ଷଣଶୀଳ, ଧନୀ ଓ ସମ୍ଭ୍ରାନ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ଚାହୁଁ ନ ଥିଲେ ଗରିବ ଓ ମଧ୍ୟବିତ୍ତ ଶ୍ରେଣୀର ସାଧାରଣ ଲୋକମାନେ ପାଠ ପଢ଼ି ମଣିଷ ହୁଅନ୍ତୁ । କାରଣ ଏହାଦ୍ୱାରା ତାଙ୍କର ଆଧ୍ୟାତ୍ୟ କମିଯିବ । ତେଣୁ ସେମାନେ ଏହି ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ବିରୋଧ କରୁଥିଲେ ।

(viii) ଦୋଷଯୁକ୍ତ ପରିଦର୍ଶନ- ଏହି ବିଦ୍ୟାଳୟଗୁଡ଼ିକର ପରିଦର୍ଶନ ପାଇଁ କୌଣସି ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରା ନ ଯାଇ ଶିକ୍ଷାବିଭାଗର ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ତାଙ୍କ ମୂଳ ଦାୟିତ୍ଵ ସହ ମୌଳିକ ବିଦ୍ୟାଳୟଗୁଡ଼ିକର ପରିଚାଳନା ଓ ପରିଦର୍ଶନ ଦାୟିତ୍ବରେ ଆସିଲେ; ଫଳରେ ଶିକ୍ଷା ବିଭାଗର ନିର୍ଦ୍ଦେଶକମାନେ ଆଦୌ ଏହି ଅତିରିକ୍ତ ଦାୟିତ୍ବ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଲେନାହିଁ ।

(ix) ଭାବପ୍ରବଣତା – ଗାନ୍ଧିଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ପରେ ଏହି ଶିକ୍ଷାକୁ ବଞ୍ଚାଇ ରଖିବାପାଇଁ କେହି ପୃଷ୍ଠପୋଷକତା ଦେଲେ ନାହିଁ । ତେଣୁ କ୍ରମେ କ୍ରମେ ଏହି ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣଭାବେ ଭୁଶୁଡ଼ି ପଡ଼ିଲା । ତେଣୁ ଏଥୁରୁ ପ୍ରମାଣିତ ହେଲା ଯେ, ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ନିଜର ସଫଳତା ପାଇଁ ନୁହେଁ, ବରଂ ଗାନ୍ଧିଙ୍କ ପ୍ରତି ଥ‌ିବା ଭାବ ଓ ଭକ୍ତଜନିତ ଭାବପ୍ରବଣତା ପାଇଁ ଏହି ଶିକ୍ଷାବ୍ୟବସ୍ଥା ଭାରତବର୍ଷରେ କିଛି ବର୍ଷ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ।

4. ଶିକ୍ଷାକ୍ଷେତ୍ରକୁ ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କର ଅବଦାନ କ’ଣ ? ଏହାର ନୀତିଗୁଡ଼ିକ ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କର ଶିକ୍ଷାକ୍ଷେତ୍ରକୁ ଦାନ ଅତୁଳନୀୟ । ଶିକ୍ଷାର ଅର୍ଥ ସ୍ପଷ୍ଟ କରିବାକୁ ଯାଇ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଶରୀର ଏବଂ ଆତ୍ମାର ବିକାଶ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଆରୋପ କରିଥିଲେ । ଶିଶୁର ଶାରୀରିକ, ମାନସିକ ଏବଂ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହିଁ ଶିକ୍ଷା । ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ଆଧୁନିକ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରତି ଏକ ଅତୁଳନୀୟ ଦାନ । ଏହାକୁ ନୟୀ-ତାଲିମ (Nai-Talim), କୁଟୀରଶିଳ୍ପ-କୈନ୍ଦ୍ରିକ ଶିକ୍ଷା (Craft-centred Education) ଏବଂ ବୁନିୟାଦି ଶିକ୍ଷା (Buniyadi Siksha) ବୋଲି କୁହାଯାଇଥାଏ । ନିମ୍ନରେ ବୁନିୟାଦି ଶିକ୍ଷାନୀତିର ନିୟମଗୁଡ଼ିକ ସମ୍ପର୍କରେ ଆଲୋଚନା କରାଯାଇଛି ।

(i) ଅବୈତନିକ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷା- ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ଚୁନିୟାଦି ଶିକ୍ଷା ମୁଖ୍ୟତଃ ୭ ବର୍ଷରୁ ୧୪ ବର୍ଷର ପିଲାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଥିଲା । ଦେଶର ପ୍ରତ୍ୟେକ ନାଗରିକଙ୍କୁ ସାକ୍ଷର କରିବାକୁ ହେଲେ ସେମାନଙ୍କୁ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକଭାବରେ ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷା ବିନା ଖର୍ଚ୍ଚରେ ଦେବାକୁ ପଡ଼ିବ । ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କର ଏହି ଚିନ୍ତାଧାରା ଆମ ସମ୍ବିଧାନର ୪୫ ଧାରାର ନିର୍ଦେଶନାମାରେ ସ୍ଥାନିତ କରାଯାଇଛି ।

(ii) କୁଟୀର ଶିଳ୍ପକୈନ୍ଦ୍ରିକ ଶିକ୍ଷା – ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ମତରେ, ଧନ୍ଦା ଶିଶୁର ମାନସିକ, ଦୈହିକ, ସାମାଜିକ ଏପରିକି ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ବିକାଶର ଉପଯୁକ୍ତ ମାଧ୍ୟମ । ଗାନ୍ଧିଜୀ ମଧ୍ଯ ପାରିପାଶ୍ୱିକ ପରିବେଷ୍ଟନୀ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ବ ଦେଇଛନ୍ତି । ଧନ୍ଦା ବା କର୍ମ ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ ଓ ଶିକ୍ଷକ, ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀ ଓ କର୍ମଜୀବୀ, ଜ୍ଞାନ ଓ କର୍ମ ମଧ୍ଯରେ ଯେଉଁ ବିରାଟ ବ୍ୟବଧାନ ରହିଛି ତାହା ଶୀଘ୍ର ସଙ୍କୁଚିତ ହୋଇଯିବ । ଭାରତ ଭଳି ଏକ ଦରିଦ୍ର ଗ୍ରାମବହୁଳ ରାଷ୍ଟ୍ରର ଲୋକମାନଙ୍କୁ ବୈୟକ୍ତିକ ଉନ୍ନତି ସାଧୃତ ହୋଇପାରିବ ।

(iii) ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳତା – ବିଦ୍ୟାଳୟ ଶିକ୍ଷା ପରିସର ମଧ୍ୟରେ ଯଦି ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନେ ନିଜେ କିଛି ରୋଜଗାର କରିପାରନ୍ତି ତା’ହେଲେ ସେହି ଶିକ୍ଷା ସେମାନଙ୍କ ଭବିଷ୍ୟତ ଜୀବନପାଇଁ ଉପଯୋଗୀ ହୋଇପାରିବ ଓ ସେମାନେ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳ ହୋଇପାରିବେ । ତେଣୁ ଗାନ୍ଧିଜୀ ‘Learning by doing and earning’ ର ମତ ଦେଇଥିଲେ ।

(iv) ମାତୃଭାଷା ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷା – ମାତୃଭାଷା ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷା ଦେବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ପାଇଁ ଗାନ୍ଧିଜୀ ମତପୋଷଣ କରିଥିଲେ । କାରଣ ମାତୃଭାଷା ମାଧ୍ୟମରେ ବ୍ୟକ୍ତି ତା’ର ସମସ୍ତ ଚିନ୍ତାଧାରାକୁ ଭଲଭାବରେ ବ୍ୟକ୍ତ କରିପାରିବ ।

(v) ଉତ୍ତମ ନାଗରିକ ଗଠନ – ଶିକ୍ଷା ମାଧ୍ୟମରେ ସର୍ବାଙ୍ଗୀନ ବିକାଶ ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଛାତ୍ର/ଛାତ୍ରୀଙ୍କୁ ଏକ ମାନବରେ ପରିଣତ କରାଇ ତା’ର ନିଜର ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସ୍ଵାର୍ଥସିଦ୍ଧି ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ସେ ଦେଶ ଓ ଜାତିର ସମୂହ ଉନ୍ନତି ଦିଗରେ ନିଜକୁ କିପରି ନିୟୋଜିତ କରିପାରିବ ସେଥ୍ୟପ୍ରତି ଦୃଷ୍ଟିଦେବା ଆବଶ୍ୟକ । ତେଣୁ ଶିକ୍ଷା ମାଧ୍ୟମରେ ଏକ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ରାଷ୍ଟ୍ର ପାଇଁ ଉତ୍ତମ ନାଗରିକ ତିଆରି କରିବା ଦରକାର ।

(vi) ସମନ୍ୱୟ ଶିକ୍ଷା – ଗାନ୍ଧିଜୀ ସମନ୍ୱୟ ଶିକ୍ଷା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଆରୋପ କରିଥିଲେ । କୃଷି, ସୂତା କାଟିବା, ବୁଣିବା, କାଠକାମ କରିବା ସମୟରେ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ ଭୂଗୋଳ, ଇତିହାସ ଇତ୍ୟାଦି ଶିକ୍ଷାଲାଭ କରିବ । ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ ବିଭିନ୍ନ ବିଷୟ ସହ ସମନ୍ଵୟ ରକ୍ଷା କରି ଶିକ୍ଷାଲାଭ କରିବା ଉଚିତ ।

5. ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା କାହାଦ୍ଵାରା ପରିକଳ୍ପିତ ଏବଂ ପ୍ରୟୋଜିତ ହୋଇଥିଲା ? ବ୍ୟାପକ ଭାବେ ଏହା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ନ ହୋଇ ପାରିବାର ଯେ କୌଣସି ଚାରୋଟି କାରଣ ବୁଝାଅ ।
Answer:
ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କଦ୍ୱାରା ପରିକଳ୍ପିତ ଓ ପ୍ରାୟୋଜିତ ହୋଇଥିଲା । ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ମତରେ, ‘ଶିକ୍ଷାର ଅର୍ଥ ହେଲା, ମନୁଷ୍ୟ ବା ଶିଶୁ ମଧରେ ଯାହାକିଛି ମହାନ୍ ତାହାକୁ ଉନ୍ମେଷଣ କରିବା, ତାହାର ଦେହ, ମନ ଓ ଆତ୍ମାର ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ବିକାଶ କରିବା ।’’ ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ଜୀବନ-ଦର୍ଶନ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣଭାବରେ ବାସ୍ତବବାଦ ଉପରେ ଆଧାରିତ ଥିଲା । ସେ ତାଙ୍କ ଜୀବନର ଆଦର୍ଶ ଓ ଲକ୍ଷ୍ୟ ମାଧ୍ୟମରେ ସଂପର୍କ ସ୍ଥାପନ କରି ଶିକ୍ଷାକୁ ବାସ୍ତବ ଜୀବନରେ ବିନିଯୋଗ କରିବାପାଇଁ ଶିକ୍ଷାର ନୂତନ ରୂପ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 Education Solutions Chapter 1 ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି

  • ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା- ୧୯୩୭ ମସିହାର ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାନୀତି ଏକ ଉନ୍ନତ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟମୂଳକ ଶିକ୍ଷାନୀତିରୂପେ ପରିଗଣିତ ହୋଇଥିଲା।
  • ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ଲକ୍ଷ୍ୟ- ‘ଅବୈତନିକ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷା’ଥିଲା ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରଧାନ ଓ ପ୍ରଥମ ଲକ୍ଷ୍ୟ । ୭ ବର୍ଷରୁ ୧୪ ବର୍ଷ ବୟସ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ବାଳକବାଳିକାମାନଙ୍କୁ ବିନା ଖର୍ଚ୍ଚରେ ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷା ଦେବା ଥିଲା ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କର ମୁଖ୍ୟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ।
  • ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ଅନ୍ୟ ଏକ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥିଲା କୁଟୀର ଶିଳ୍ପକୈନ୍ଦ୍ରିକ ଶିକ୍ଷା ।
  • ହସ୍ତଶିଳ୍ପକୁ ଯାନ୍ତ୍ରିକ ପଦ୍ଧତିରେ ଶିକ୍ଷା ନ ଦେଇ ବୈଜ୍ଞାନିକ ପଦ୍ଧତିରେ ଶିକ୍ଷା ଦେବା ଉଚିତ ।
  • ଇଂରେଜୀ ଭାଷାକୁ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଭାରତୀୟ ଶିକ୍ଷାନୀତିର ମାଧ୍ୟମରୂପେ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ନ ଥିଲେ । ତାଙ୍କ ମତରେ, ମାତୃଭାଷା ଶିକ୍ଷାର ମାଧ୍ୟମ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ । କାରଣ ମାତୃଭାଷାଦ୍ୱାରା ମଣିଷ ସହଜରେ ଭାବ ପ୍ରକାଶ ଓ ଭାବ ବିନିମୟ କରିପାରେ । ମାତୃଭାଷା ଶିକ୍ଷାର ମାଧ୍ୟମ ହୋଇପାରିଲେ ଶିକ୍ଷାଗ୍ରହଣ ସହଜ ହୁଏ, ଏହା ଗାନ୍ଧିଜୀ ବିଶ୍ଵାସ କରୁଥିଲେ
  • ଗାନ୍ଧିଜୀ ତାଙ୍କର ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାରେ ନାରୀଶିକ୍ଷା ଉପରେ ମଧ୍ୟ ବିଶେଷ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଇଥିଲେ । ମା’ ହେଉଛନ୍ତି ଭବିଷ୍ୟତ ନାଗରିକମାନଙ୍କର ପ୍ରଥମ ଶିକ୍ଷାଦାତ୍ରୀ
  • ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କର ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାନୀତି ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷାନୀତି ଭାବରେ ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଇଥିଲା । ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ଇଚ୍ଛା କରିଥିଲେ ଯେ ତାଙ୍କର ଏହି ଶିକ୍ଷାନୀତି ନିଶ୍ଚୟ ଦେଶର ପ୍ରତ୍ୟେକ ନାଗରିକ ଉପଲବ୍‌ଧ କରି ସେମାନଙ୍କ ଭବିଷ୍ୟତ ଜୀବନରେ ଏହାର ବ୍ୟାବହାରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ହୃଦୟଙ୍ଗମ କରିପାରିବେ; କିନ୍ତୁ ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କର ସ୍ବପ୍ନ ସ୍ୱପ୍ନରେ ହିଁ ରହିଗଲା ।
  • ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ମୁଖ୍ୟ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ:

(1) ଅବୈତନିକ ଓ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ସାର୍ବଜନୀନ ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷା (୭-୧୪ ବର୍ଷର ପିଲାମାନଙ୍କ ପାଇଁ)
(2) ମାତୃଭାଷା ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷା
(3) ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳତା ହିଁ ଶିକ୍ଷାର ମୁଖ୍ୟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ
(4) କୁଟୀର ଶିଳ୍ପ ତଥା ଧନ୍ଦାକୈନ୍ଦ୍ରିକ ଶିକ୍ଷା
(5) ଅହିଂସାଭିଭିକ ଶିକ୍ଷା
(6) ଅନୁବନ୍ଧ ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷାଦାନ
(7) ନାରୀଶିକ୍ଷା ତଥା ସମାଜ ସଚେତନତା
(8) ଉନ୍ନତ ନାଗରିକତା ଶିକ୍ଷା
ଏହା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ନ ହୋଇ ପାରିବାର ଚାରୋଟି କାରଣ ହେଲା –

(a) ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ଧନ୍ଦା ଉପରେ ଅତ୍ୟଧିକ ଗୁରୁତ୍ୱ ଆରୋପ କରିବା କାରଣରୁ ଯେଉଁଥିପାଇଁ ଏହାକୁ ଉଚ୍ଚବର୍ଗର ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ ତଥା ପିତାମାତାମାନେ ନିମ୍ନ ଦୃଷ୍ଟିରେ ଦେଖୁଥିଲେ ।
(b) ଉପଯୁକ୍ତ କୌଶଳୀ ଶିକ୍ଷକ ତଥା ତାଲିମ ପ୍ରଦାନକାରୀଙ୍କ ଅଭାବ ଏବଂ ତତ୍ ସହିତ ଉପଯୁକ୍ତ ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକର ଅଭାବ ଓ ପ୍ରଶାସନିକ ଦୁର୍ବଳତା ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ଅଧଃପତନ ପାଇଁ ମୁଖ୍ୟତଃ ଦାୟୀ ହୋଇଥିଲା ।
(c) ଆତ୍ମନିର୍ଭରତା ଉପରେ ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ଵ :
ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ଆତ୍ମନିର୍ଭରତା ଉପରେ ଅଧ‌ିକ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେବାଦ୍ଵାରା ଉଚ୍ଚବର୍ଗର ଅଭିଭାବକମାନେ ସେମାନଙ୍କ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ବିଦ୍ୟାଳୟକୁ ପଠାଇବାକୁ ଅନିଚ୍ଛା ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ ।
(d) ମାତୃଭାଷା ଉପରେ ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ଵ :
ଇଂରାଜୀ ଶିକ୍ଷାର ସେ ସମୟର ଅନେକ ଗୁରୁତ୍ଵ ଥିଲା । ତେଣୁ ମାତୃଭାଷା ଶିକ୍ଷାଦାନ ପ୍ରତି ପିଲାମାନଙ୍କୁ ଆକୃଷ୍ଟ କରିବା କଷ୍ଟକର ବ୍ୟାପାର ଥିଲା ।

6. ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ନୀତି ଅନୁଯାୟୀ ଶିକ୍ଷାର ସ୍ବରୂପ ଏବଂ ଲକ୍ଷ୍ୟାବଳୀ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ଗାନ୍ଧିଜୀ ଶିକ୍ଷା ସମ୍ପର୍କରେ ମତଦେଇ କହିଥିଲେ ଯେ- ‘ଶିକ୍ଷା କହିଲେ ମୁଁ ବୁଝେ ଶିଶୁ ଓ ମଣିଷର ଶାରୀରିକ, ମାନସିକ ଓ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଶକ୍ତିମାନଙ୍କର ସର୍ବୋତ୍ତମ ଓ ସାମଗ୍ରିକ ବିକାଶ ।’’ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନଙ୍କର ଶାରୀରିକ, ମାନସିକ ଓ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଶକ୍ତିର ସାମଗ୍ରିକ ବିକାଶ ପାଇଁ ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାର ପରିକଳ୍ପନା କରିଥିଲେ । ସେ ପ୍ରଥମେ ତାଙ୍କର ଶିକ୍ଷାଦର୍ଶନକୁ ‘ହରିଜନ’ ନାମକ ଏକ ପତ୍ରିକାରେ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ ।

ୱାର୍ଣାଠାରେ ୧୮୩୭ ମସିହା ଅକ୍ଟୋବର ୨୨ ଓ ୨୩ ତାରିଖ ଦୁଇଦିନ ଧରି ଆଲୋଚନା ପରେ ଡକ୍ଟର ଜାକିର ହୁସେନଙ୍କୁ ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥା ପାଇଁ ପ୍ରକୃତ ଯୋଜନା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ଦାୟିତ୍ୱ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିଲା । ସେ ମଧ୍ୟ ଯୋଜନା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରି ସେହିବର୍ଷ ଡିସେମ୍ବର ୨୨ ତାରିଖରେ ରିପୋର୍ଟ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ସେହି ଯୋଜନା ଅନୁସାରେ ଶିକ୍ଷାର ଲକ୍ଷ୍ୟ, ପାଠ୍ୟକ୍ରମ, ଶିକ୍ଷକଙ୍କ ଭୂମିକା ଓ ଶୃଙ୍ଖଳା ପ୍ରଭୃତି ସ୍ଥରୀକୃତ ହୋଇଥିଲା ।

ଶିକ୍ଷାର ଲକ୍ଷ୍ୟ – ଶିକ୍ଷାର ଦୁଇଟି ମୁଖ୍ୟ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଉପରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଗୁରୁତ୍ୱ ଆରୋପ କରୁଥିଲେ ସେଥୁମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ ହେଉଛି – (କ) ତାତ୍‌କାଳିକ ବା ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଏବଂ ଅନ୍ୟଟି (ଖ) ଅଭ୍ରମ ଲକ୍ଷ୍ୟ । ତାତ୍‌କାଳିକ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଦୈନନ୍ଦିନ ଜୀବନର ଆବଶ୍ୟକତା ପରିପୂରଣରେ ସହାୟକ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ଏହା କେବଳ ଶିକ୍ଷାଦ୍ଵାରା ପୂରଣ ହୋଇପାରିବ ବୋଲି ସେ ମତବ୍ୟକ୍ତ କରିଥିଲେ । ବୃତ୍ତିଗତ, ସାଂସ୍କୃତିକ, ଚରିତ୍ରଗଠନ, ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳତା ଇତ୍ୟାଦି ତାତ୍‌କାଳିକ ଲକ୍ଷ୍ୟର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ । ଅନ୍ତିମ ଲକ୍ଷ୍ୟ ହେଉଛି ଈଶ୍ୱରଙ୍କ ସତ୍ତାକୁ ଉପଲବ୍‌ଧ କରିବା । ଏହାହିଁ କେବଳ ସତ୍ୟ ଓ ଅହିଂସା ମାର୍ଗରେ ପରିଚାଳିତ ହେଲେ ସମ୍ଭବ ହୋଇପାରିବ ।

ପାଠ୍ୟକ୍ରମ : ଇଂରାଜୀ ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ବିରୋଧ କରି ସ୍ବାଧୀନ ଭାରତର ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ନୂତନ ଶିକ୍ଷାର ପରିକଳ୍ପନା ଥିଲା ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାବ୍ୟବସ୍ଥା । ଏହି ଶିକ୍ଷାବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ପ୍ରତିଦିନ ବିଦ୍ୟାଳୟ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ପ୍ରତ୍ୟେକଟି ବିଷୟ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସମୟ ଭିତରେ ଶିକ୍ଷାଦାନ ଦେବାପାଇଁ ମଧ୍ୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଥିଲା ।

ବିଷୟ ସମୟ
ମାତୃଭାଷା – ୪୦ ମିନିଟ୍
ସାମାଜିକ ପାଠ ଓ ସାଧାରଣ ଜ୍ଞାନ – ୩୦ ମିନିଟ୍
ଗଣିତ, ଚିତ୍ରାଙ୍କନ ଓ ସଙ୍ଗୀତ – ୪୦ ମିନିଟ୍
ଶାରୀରିକ ଶିକ୍ଷା – ୧୦ ମିନିଟ୍
ମୌଳିକ ଧଦା – ୧୦ ମିନିଟ୍
ଅବସର – ୧୦ ମିନିଟ୍
ମୋଟ- ୨ ଘଣ୍ଟା ୩୦ ମିନିଟ୍

ଏତଦ୍‌ବ୍ୟତୀତ ମୌଳିକ ଧନ୍ଦାମୂଳକ ଶିକ୍ଷା ୩ ଘଣ୍ଟା ଦିଆଯାଇ ବିଦ୍ୟାଳୟର ଦୈନିକ ସମୟ ୫ ଘଣ୍ଟା ୩୦ ମିନିଟ୍ ଧାର୍ଯ୍ୟ ହେଉଥିଲା ।
ପାଠ୍ୟକ୍ରମରେ ସୂତାକଟା, ଲୁଗାବୁଣା,ବଗିଚା କାମ, କୃଷିକାର୍ଯ୍ୟ, ବହିବନ୍ଧେଇ, ଚମଡ଼ା କାମ, ମାଛଚାଷ, ଗୃହକର୍ମ ଇତ୍ୟାଦି ମୌଳିକ ବିଷୟ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଥୁଲା । ପ୍ରତ୍ୟେକ ଶିକ୍ଷାବର୍ଷରେ ୨୮୮ ଦିନ ଶିକ୍ଷାଦାନ କାର୍ଯ୍ୟ ପରିଚାଳନାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ଥିଲା ।

ଶିକ୍ଷକଙ୍କର ଭୂମିକା – ଶିକ୍ଷକମାନେ ସତ୍ୟ ଓ ଅହିଂସାର ପୂଜାରୀ ହେବା ଉଚିତ । ସେମାନେ ଛାତ୍ରବତ୍ସଳତା, ତ୍ୟାଗପୂତ ଜୀବନ, ସ୍ନେହ, ପ୍ରେମ ପ୍ରଭୃତି ମାନବୀୟ ଗୁଣର ଅଧିକାରୀ ହେବା ଉଚିତ । ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ପାଠ୍ୟକ୍ରମକୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବାପାଇଁ ସେମାନଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ତାଲିମ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଉଥିଲା ।

ଶିକ୍ଷାଦାନ ପଦ୍ଧତି – କାର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ପାଦନ ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷାଲାଭ କରିବା ଉପରେ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦିଆଯାଉଥିଲା । ଏହି ଶିକ୍ଷାବ୍ୟବସ୍ଥା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣଭାବେ ଧନ୍ଦାକୈନ୍ଦ୍ରିକ ବା କୁଟୀରଶିଳ୍ପ କୈନ୍ଦ୍ରିକ ଥିଲା । ଏହାବ୍ୟତୀତ ଅନୁଭୂତି ଶିକ୍ଷା, ସହସମ୍ପର୍କ ପ୍ରଣାଳୀ, ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର ପ୍ରଣାଳୀ ଏବଂ ଆଲୋଚନା ପ୍ରଣାଳୀ ପ୍ରଭୃତି ଶିକ୍ଷାଦାନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅନୁସୃତ ହେଉଥିଲା ।

ଶୃଙ୍ଖଳା – ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନଙ୍କୁ ଶୃଙ୍ଖଳିତ କରିବାପାଇଁ କୌଣସି ବାହ୍ୟ ଚାପର ଆବଶ୍ୟକତା ନଥିଲା । କେବଳ ଆତ୍ମଶୃଙ୍ଖଳାଦ୍ଵାରା ପ୍ରକୃତ ଶୃଙ୍ଖଳା ରକ୍ଷା କରାଯାଇପାରୁଥିଲା ।

BSE Odisha Class 12 Education Notes

ବିଷୟଭିତ୍ତିକ ସୂଚନା

ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧିଙ୍କ ଜୀବନୀ : ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି କେବଳ ଯେ ଜଣେ ରାଜନୈତିକ ନେତା ଥିଲେ ତାହା ନୁହେଁ, ସେ ଏକାଧାରରେ ଜଣେ ଦାର୍ଶନିକ, ସମାଜ ସଂସ୍କାରକ, ଶିକ୍ଷାବିତ୍ ଏବଂ ସତ୍ୟ ଓ ଅହିଂସାର ମୂର୍ତ୍ତିମନ୍ତ ଅବତାର ଥିଲେ । ଆଧୁନିକ ଭାରତରେ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ଏକାଧାରରେ ଜଣେ ଦାର୍ଶନିକ, ରାଜନୀତିଜ୍ଞ, ସମାଜ ସଂସ୍କାରକ ଓ ଶିକ୍ଷାବିତ୍ ଭାବରେ ସୁପରିଚିତ । ସେ ୧୮୬୯ ମସିହା ଅକ୍ଟୋବର ୨ ତାରିଖରେ ଗୁଜରାଟର କାଥୁଆୱାଡ଼ ଜିଲ୍ଲାର ପୋରବନ୍ଦରଠାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 Education Solutions Chapter 1 ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି

ସେ ମୋହନ ଦାସ କରମଚାନ୍ଦ ଗାନ୍ଧି ନାମରେ ପରିଚିତ ଥିଲେ । ତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ନାମ କାବା ଗାନ୍ଧି ଓ ମାତାଙ୍କ ନାମ ପୁତ୍‌ବାଈ । କସ୍ତୁରବାଙ୍କୁ ସେ ୧୩ ବର୍ଷ ବୟସରେ ବିବାହ କରିଥିଲେ । ୧୮୮୭ ମସିହାରେ ମାଟ୍ରିକ୍ୟୁଲେସନ ପାସ୍ କରିବା ପରେ ଆଇନ ପାଠ ପଢ଼ିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଗାନ୍ଧି ଇଂଲଣ୍ଡ ଯାତ୍ରା କରିଥିଲେ । ୧୮୯୧ ମସିହାରେ ଆଇନ ପାଠପଢ଼ା ଶେଷ କରି ସେ ଭାରତକୁ ଫେରିଥିଲେ ଏବଂ ରାଜକୋଟଠାରେ ଆଇନ ବ୍ୟବସାୟ କରିଥିଲେ ।

୧୮୯୩ ମସିହାରେ କୌଣସି ଏକ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ କେସ୍‌ରେ ଲଢ଼ିବାପାଇଁ ସେ ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକା ଯାଇଥିଲେ ଏବଂ ସେଠାରେ ୧୯୧୪ ମସିହା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅବସ୍ଥାନ କରିଥିଲେ । ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକାରେ ରହିବା ସମୟରେ ସେଠାରେ ଅବସ୍ଥାନ କରୁଥିବା ଭାରତୀୟମାନଙ୍କର କରୁଣ ଓ ଦୟନୀୟ ଅବସ୍ଥା ତାଙ୍କ ଜୀବନର ଗତିପଥ ବଦଳାଇ ଦେଇଥିଲା । ୧୯୧୯ ମସିହାରୁ ୧୯୪୭ ମସିହା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସେ ସଂଘର୍ଷ, ତ୍ୟାଗ, ଯନ୍ତ୍ରଣା, ନିର୍ଯାତନା ଓ ବନ୍ଦୀ ଜୀବନଯାପନ କରିଥିଲେ । ପରିଶେଷରେ ୧୯୪୭ ମସିହା ଅଗଷ୍ଟ ୧୫ ତାରିଖରେ ତାଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଭାରତ ସ୍ଵାଧୀନତା ଲାଭ କଲା । ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ନିକଟରେ ସେ ବାପୁ ବା ବାପୁଜୀ ନାମରେ ପରିଚିତ ଥିଲେ । ୧୯୪୮ ମସିହା ଜାନୁଆରୀ ୩୦ ତାରିଖରେ ତାଙ୍କ କର୍ମମୟ ଜୀବନର ଅବସାନ ଘଟିଥିଲା ।

ଜୀବନ ଦର୍ଶନ :
ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ଜୀବନ ଦର୍ଶନର ବିଭିନ୍ନ ଦିଗଗୁଡ଼ିକ ହେଲା –
(i) ସତ୍ୟ : ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ଜୀବନ ଦର୍ଶନର ମୁଖ୍ୟ ଉପାଦାନ ସତ୍ୟ ଅଟେ । ଏହାହିଁ ତାଙ୍କ ଜୀବନର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନୀତି ଅଟେ । ତାଙ୍କ ସାରା ଜୀବନ ମଧ୍ୟ ‘ସତ୍ୟ’ର ଅନୁସନ୍ଧାନରେ ଅତିବାହିତ ହୋଇଥିଲା । ସେ ଅନୁଭବ କରିଥିଲେ ଯେ ସତ୍ୟ ଏବଂ ଈଶ୍ଵର ଏକ ।
(ii) ଅହିଂସା : ପ୍ରତ୍ୟେକ ଧର୍ମର ଭିଭି ଅହିଂସା ଅଟେ । ଅହିଂସା ମାଧ୍ୟମରେ ହିଁ ସତ୍ୟକୁ ଜାଣିବା ସମ୍ଭବ ଅଟେ । ହିଂସା ମଣିଷ ମନରେ କ୍ରୋଧ, ଘୃଣା ଓ ଭୟ ଜାତ କରିଥାଏ ।
(iii) ସତ୍ୟାଗ୍ରହ : ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ଜୀବନଦର୍ଶନର ଏହା ଏକ ନୂତନ ଆଲୋକ ଅଟେ । ସେ କହିଥିଲେ ଯେ, ଅନ୍ୟାୟ ଓ ଅସତ୍ୟ ବିରୋଧରେ ଅହିଂସା ମାର୍ଗ ଅବଲମ୍ବନ କରି ସଂଗ୍ରାମ କଲେ ନ୍ୟାୟ ଓ ସତ୍ୟ ହାସଲ କରିହେବ ।
(iv) ଈଶ୍ବର : ଈଶ୍ବରଙ୍କ ଉପରେ ତାଙ୍କର ପ୍ରଗାଢ଼ ଭକ୍ତି ଓ ବିଶ୍ଵାସ ଥିଲା । ଈଶ୍ବରଙ୍କର ବିଦ୍ୟମାନତା ଜାଣିବାର କୌଣସି ପ୍ରକାର ଆବଶ୍ୟକତା ନାହିଁ । ଏହା ଏକ ଅସ୍ପଷ୍ଟ ଶକ୍ତି ଯାହାକି ସର୍ବବ୍ୟାପୀ ଓ ସର୍ବବିଦ୍ୟମାନ ।

ଶିକ୍ଷା ଦର୍ଶନ :
ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ଜୀବନଦର୍ଶନରେ ପ୍ରକୃତିବାଦ, ଆଦର୍ଶବାଦ ଓ ପ୍ରୟୋଗବାଦ ଦର୍ଶନଗୁଡ଼ିକର କେତେକ ନୀତି ଓ ଆଦର୍ଶ ସାମଗ୍ରିକ ଭାବରେ ପ୍ରତିଫଳିତ ହୋଇଥାଏ ।

ବ୍ରିଟିଶ୍ ସରକାରଙ୍କଦ୍ବାରା ଅବହେଳିତ ଶିକ୍ଷାବ୍ୟବସ୍ଥାର ମାନକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିବାପାଇଁ ସେ ୧୯୧୪ରୁ ଏକପ୍ରକାର ନୂତନ ଶିକ୍ଷାପ୍ରଣାଳୀର ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ ପାଇଁ ଉଦ୍ୟମ କରିଥିଲେ । ଶେଷରେ ୧୯୩୭ ମସିହାରେ ସେ ତାଙ୍କର ପ୍ରଣୀତ ‘ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା’ (Basic Education) ପ୍ରକାଶିତ କରିଥିଲେ । ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ଶିକ୍ଷାଦର୍ଶନ ତାଙ୍କ ନିଜ ଜୀବନ-ଦର୍ଶନ ଓ ପୁରାତନ ଭାରତର ସଂସ୍କୃତି ଓ ଐତିହ୍ୟ ଉପରେ ପର୍ଯ୍ୟବସିତ । ତାଙ୍କର ଶିକ୍ଷାଦର୍ଶନ ସତ୍ୟ ଓ ଅହିଂସା ଉପରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ।

ଗାନ୍ଧିଜୀ ତାଙ୍କର ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ମାଧ୍ୟମରେ ଭାରତୀୟ ଶିକ୍ଷାକ୍ଷେତ୍ରକୁ କେତେଗୁଡ଼ିଏ ନୂତନ ଚିନ୍ତାଧାରା ପ୍ରଦାନ କରିଯାଇଛନ୍ତି । ଅବୈତନିକ ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷା ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧିଙ୍କର ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରଧାନ ଅବଦାନ । ଦେଶର ପ୍ରତ୍ୟେକ ନାଗରିକଙ୍କୁ ସାକ୍ଷର କରିବା ଥିଲା ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ମୂଳ ଲକ୍ଷ୍ୟ । ବିନାଖର୍ଚ୍ଚରେ କିପରି ସେମାନଙ୍କୁ ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷା ଦିଆଯାଇପାରିବ, ସେଥ୍ପାଇଁ ସେ ବିଶେଷ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ । ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କର ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ୭ରୁ ୧୪ ବର୍ଷ ବୟସର ବାଳକ ବାଳିକାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଥିଲା । ଏହି ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରଥମ ପାଞ୍ଚବର୍ଷକୁ ନିମ୍ନ ବୁନିୟାଦି ଓ ଶେଷ ତିନିବର୍ଷକୁ ଉଚ୍ଚ ବୁନିୟାଦି ବୋଲି କୁହାଯାଉଥିଲା ।

ଶିକ୍ଷା ପରିବର୍ତ୍ତେ ଭାରତୀୟ ଐତିହ୍ୟ ଓ ସଂସ୍କୃତି ଉପରେ ପର୍ଯ୍ୟବସିତ ଏହି ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କର ମୁଖ୍ୟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା । ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ମତରେ, ଧନ୍ଦା ଶିଶୁର ମାନସିକ, ଦୈହିକ, ସାମାଜିକ ଏପରିକି ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ବିକାଶର ଉପଯୁକ୍ତ ମାଧ୍ୟମ । ଶିଶୁ ନିମନ୍ତେ ଧନ୍ଦାଭିତ୍ତିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ତାହାର ପାରିପାର୍ଶ୍ଵକ ଅବସ୍ଥାକୁ ନେଇ ସ୍ଥିର କରାଯିବା ଉଚିତ । ଏହାଦ୍ଵାରା ଶିକ୍ଷା ଓ ସମାଜ, ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀ ଓ କର୍ମଜୀବୀ, ଜ୍ଞାନ ଓ କର୍ମ ମଧ୍ୟରେ ଯେଉଁ ବିରାଟ ବ୍ୟବଧାନ ରହିଛି ତାହା ଅତି ଶୀଘ୍ର ସଙ୍କୁଚିତ ହୋଇଯିବ- ଏହା ଥିଲା ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କର ଦୃଢ଼ ବିଶ୍ୱାସ ।

ତାଙ୍କଦ୍ୱାରା ଲିଖ୍ ‘ହରିଜନ’ ପତ୍ରିକାରେ ସେ ଲେଖିଥିଲେ, ହସ୍ତଶିଳ୍ପ ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷାଦାନ ଯେ ଏକମାତ୍ର ଉପଯୁକ୍ତ ପଥ ଏଥ‌ିରେ ମୋର ତିଳେମାତ୍ର ସନ୍ଦେହ ନାହିଁ । ସେ ବିଶ୍ଵାସ କରୁଥୁଲେ ଯେ ହସ୍ତ, ପଦ, କର୍ଣ୍ଣ, ଚକ୍ଷୁ ପ୍ରଭୃତି ଇନ୍ଦ୍ରିୟମାନଙ୍କର ଉପଯୁକ୍ତ ବ୍ୟବହାରରେ ଶିଶୁର ପ୍ରକୃତ ମାନସିକ ବା ବୌଦ୍ଧିକ ଶକ୍ତିର ବିକାଶ ହୋଇପାରିବ ।

ଶିଶୁ ଯଦି ତାହାର ଦୈହିକ ଯନ୍ତ୍ରଗୁଡ଼ିକ ବୁଦ୍ଧିମତ୍ତା ସହିତ ବ୍ୟବହାର କରିବାକୁ ଶିକ୍ଷାକରେ, ତେବେ ତାହାର ବୁଦ୍ଧି ଓ ମାନସିକ ବୃତ୍ତିର ଦୃଢ଼ ବିକାଶ ସାଧୂ ହୁଏ । ଶରୀର ଶିକ୍ଷା ଓ ମସ୍ତିଷ୍କର ଶିକ୍ଷା ପୃଥକ୍ – ଏହା ସମ୍ପୂର୍ଣ ଭ୍ରାନ୍ତ ଧାରଣା ବୋଲି ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କର ବିଶ୍ଵାସ ଥିଲା । ‘ଚରଖା’ ବୁନିୟାଦି ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରଥମ କାର୍ଯ୍ୟସୂଚୀ । ଗ୍ରାମ୍ୟ ଶିଳ୍ପର ବିବର୍ତ୍ତନ ଥିଲା ତାଙ୍କର ଲକ୍ଷ୍ୟ ।

ଶିକ୍ଷାଦ୍ବାରା ମଣିଷ କିପରି ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳ ହୋଇପାରିବ ସେଥପ୍ରତି ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ଦୃଷ୍ଟି ଦେଇଥିଲେ । ଶିକ୍ଷାକୁ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳ ଓ ଆତ୍ମପ୍ରତ୍ୟୟ କରି ଗଢ଼ିତୋଳିବାକୁ ଗାନ୍ଧିଜୀ ପ୍ରୟାସ କରିଥିଲେ । ଇଂରେଜ ସମୟର କିରାଣି ଶିକ୍ଷା ପରିବର୍ତ୍ତେ ଏକ ବ୍ୟାବହାରିକପୂର୍ଣ୍ଣ ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରଚଳନ ପାଇଁ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଚିନ୍ତା କରୁଥିଲେ । ଏହା ଫଳରେ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନଙ୍କର ବିଦ୍ୟାଳୟ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରତି ଯେଉଁ ଶୁଷ୍କ ମନୋଭାବ ରହିଅଛି, ତାହାର ଦୂରୀକରଣ ହୋଇପାରିବ ।

CHSE Odisha Class 12 Education Solutions Chapter 1 ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି

ବିଦ୍ୟାଳୟର ଶିକ୍ଷା ପରିସର ମଧ୍ୟରେ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନେ ଯଦି କିଛି ରୋଜଗାର କରିପାରନ୍ତି, ତା’ହେଲେ ସେହି ଶିକ୍ଷା ସେମାନଙ୍କ ଭବିଷ୍ୟତ ଜୀବନ ପାଇଁ ଉପଯୋଗୀ ହୋଇପାରିବ । ତେଣୁ ଗାନ୍ଧିଜୀ ‘Learning by doing and earning’ ସପକ୍ଷରେ ମତ ଦେଇଥିଲେ । ଗାନ୍ଧିଜୀ ମାତୃଭାଷାକୁ ଶିକ୍ଷାର ସ୍ବାଭାବିକ ଭିତ୍ତି ବୋଲି ବିଚାରୁଥିଲେ । ମାତୃଭାଷା ଶିକ୍ଷାର ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ଉପଲବ୍‌ଧ କରିବା ହେଉଛି ସମସ୍ତଙ୍କର ପ୍ରଧାନ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ । ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କର ଧାରଣା ଥିଲା ଇଂରାଜୀ ଭାଷାକୁ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦେବା ଅର୍ଥ ଦେଶ ପ୍ରତି ବିଶ୍ଵାସଘାତକତା କରିବା ।

ମାତୃଭାଷା ମାଧ୍ୟମରେ ବ୍ୟକ୍ତି ନିଜର ମନୋଭାବକୁ ଯେପରି ନିର୍ଭୁଲ୍‌ଭାବରେ ଅନ୍ୟ ଆଗରେ ପ୍ରକାଶ କରିପାରିବ, ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଭାଷା ମାଧ୍ୟମରେ ସେ ସେପରି କରିପାରେ ନାହିଁ । ତେଣୁ ଗାନ୍ଧିଜୀ ମାତୃଭାଷା ଉପରେ ବିଶେଷ ଗୁରୁତ୍ୱ ଆରୋପ କରିଛନ୍ତି ।

ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କଦ୍ଵାରା ପ୍ରବର୍ତ୍ତିତ ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ଯେ କେବଳ ପୁରୁଷକୈନ୍ଦ୍ରିକ ଥୁଲା, ତାହା ନୁହେଁ । ନାରୀଶିକ୍ଷା ଉପରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ ବିଶେଷ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଇଥିଲେ । ସମାଜରେ ପୁରୁଷର ଯେତିକି କ୍ଷମତା ଓ ଅଧିକାର ଅଛି, ନାରୀର ମଧ୍ୟ ସେତିକି କ୍ଷମତା ଓ ଅଧିକାର ଅଛି । ବୈଦିକ ଯୁଗରେ ମାତୃଶକ୍ତିକୁ ଉଚ୍ଚ ଆସନ ଦିଆଯାଉଥିଲା । ତେଣୁ ନାରୀଶିକ୍ଷାର ବହୁଳ ପ୍ରସାର ବର୍ତ୍ତମାନ ଯୁଗରେ ଆବଶ୍ୟକ । ମା’ମାନେ ହେଉଛନ୍ତି ଭବିଷ୍ୟତ ନାଗରିକମାନଙ୍କର ପ୍ରଥମ ଶିକ୍ଷାଦାତ୍ରୀ । ସ୍ତ୍ରୀଲୋକମାନେ କେବଳ ସାଧାରଣ ଶିକ୍ଷାଲାଭ କରିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ । ସାଧାରଣ ଶିକ୍ଷା ସହିତ ଗୃହବିଜ୍ଞାନ, ଶିଶୁର ଯତ୍ନ, ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟରକ୍ଷା ଇତ୍ୟାଦି ଶିକ୍ଷା ନାରୀମାନେ ଲାଭ କରିବା ଉଚିତ ।

ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାଦ୍ଵାରା ଶିଶୁ ତା’ର ଅଧିକାର ଓ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ବିଷୟରେ ସଚେତନ ହୋଇପାରିବ । ଏହି ଶିକ୍ଷାଦ୍ଵାରା ଶିଶୁ ସମାଜ, ଜାତି ଓ ଦେଶ ପାଇଁ ତା’ର କର୍ତ୍ତବ୍ୟବୋଧକୁ ଉପଲବ୍ଧ କରି ତା’ର ଭବିଷ୍ୟତ ପଥରେ ଆଗେଇପାରିବ, ଦେଶର ଏକ ସୁନାଗରିକରୂପେ ନିଜକୁ ନିଜେ ଗଢ଼ି ତୋଳିପାରିବ ।

ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାନୀତିର ଏକ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ହେଉଛି, ସବୁ ମନୁଷ୍ୟକୁ ସମାନ ବିବେଚନା କରିବା । ସତ୍ୟ ଓ ମହାନ୍ ଆଦର୍ଶ ଏହି ଶିକ୍ଷାନୀତିରେ ପ୍ରତିଫଳିତ ହୋଇଥିଲା । ଭାରତବାସୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସଂହତି ଓ ସମନ୍ଵୟ ରକ୍ଷା କରିବା ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାନୀତିର ଅନ୍ୟ ଏକ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା ।

ଶିକ୍ଷାର ଅର୍ଥ :
ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ମତରେ, ‘ଶିକ୍ଷାର ଅର୍ଥ ହେଲା, ମନୁଷ୍ୟ ବା ଶିଶୁ ମଧ୍ୟରେ ଯାହାକିଛି ମହାନ୍ ତାହାକୁ ଉନ୍ମେଷଣ କରିବା, ତାହାର ଦେହ, ମନ ଓ ଆତ୍ମାର ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ବିକାଶ କରିବା ।’’ ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ଜୀବନ-ଦର୍ଶନ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣଭାବରେ ବାସ୍ତବବାଦ ଉପରେ ଆଧାରିତ ଥିଲା । ସେ ତାଙ୍କ ଜୀବନର ଆଦର୍ଶ ଓ ଲକ୍ଷ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ ସଂପର୍କ ସ୍ଥାପନ କରି ଶିକ୍ଷାକୁ ବାସ୍ତବ ଜୀବନରେ ବିନିଯୋଗ କରିବାପାଇଁ ଶିକ୍ଷାକୁ ନୂତନ ରୂପ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ଯେପରି ବୈଦିକ ଯୁଗରେ ଛାତ୍ରମାନେ ଗୁରୁକୁଳ ଆଶ୍ରମରେ ରହି ଗୁରୁଙ୍କ ଆଦର୍ଶକୁ ଅନୁକରଣ କରିବାରେ ଆଗ୍ରହୀ ହେଉଥିଲେ ଓ ସତ୍‌କର୍ମ ସାଧନ ବଳରେ ଆତ୍ମସନ୍ତୋଷ ଲାଭ କରୁଥିଲେ, ସେହିପରି ଆଧୁନିକ ଯୁଗରେ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ ନିଜର ଇନ୍ଦ୍ରିୟମାନଙ୍କୁ କାର୍ଯ୍ୟରେ ଲଗାଇ ପାରିଲେ ସେମାନେ ନିଜକୁ ଏକ ଉତ୍ତମ ମଣିଷ ଭାବରେ ଗଠନ କରିପାରିବେ ।

ତେଣୁ ଗାନ୍ଧିଜୀ ତାଙ୍କର ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାକୁ ସେହି ବୈଦିକ ଯୁଗର ଗୁରୁକୁଳ ଆଶ୍ରମର ଶିକ୍ଷାନୀତି ସହିତ ସମାନ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ । ଏହାଦ୍ଵାରା ସମାଜ ତଥା ଜାତି ଓ ଦେଶର ଉନ୍ନତି ହୋଇପାରିବ ବୋଲି ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ଦୃଢ଼ବିଶ୍ଵାସ ଥିଲା ।

ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା – ୧୯୩୭ ମସିହାର ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାନୀତି ଏକ ଉନ୍ନତ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟମୂଳକ ଶିକ୍ଷାନୀତିରୂପେ ପରିଗଣିତ ହୋଇଥିଲା । ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କର ଜୀବନ-ଦର୍ଶନ ତାଙ୍କ ଶିକ୍ଷା-ଦର୍ଶନ ସହିତ ଅଙ୍ଗାଙ୍ଗୀଭାବେ ଜଡ଼ିତ । ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ବିଭିନ୍ନ ଲକ୍ଷ୍ୟ ବିଷୟରେ ଆଲୋକପାତ କରି ଗାନ୍ଧିଜୀ ତାଙ୍କର ସାମ୍ୟଧର୍ମ, ମହନୀୟତା, ଦୂରଦୃଷ୍ଟିର ପ୍ରସାରତା, ମାନବ ଜୀବନର ବିଭିନ୍ନ ଦିଗ ପ୍ରତି ସମ୍ୟକ୍ ଦୃଷ୍ଟି ପ୍ରଦାନ କରିଛନ୍ତି ।
ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ଲକ୍ଷ୍ୟ – ‘ଅବୈତନିକ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷା’ ଥିଲା ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରଧାନ ଓ ପ୍ରଥମ ଲକ୍ଷ୍ୟ । 7 ବର୍ଷରୁ 14 ବର୍ଷ ବୟସ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ବାଳକବାଳିକାମାନଙ୍କୁ ବିନା ଖର୍ଚ୍ଚରେ ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷା ଦେବା ଥିଲା ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କର ମୁଖ୍ୟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ।

ଯଦି ଶିଶୁକୁ ପ୍ରାଥମିକ ଅବସ୍ଥାରେ ଠିକ୍‌ଭାବରେ ଶିକ୍ଷା ନ ଦିଆଯାଏ, ତେବେ ପରବର୍ତ୍ତୀ ଅବସ୍ଥାରେ ତା’ର ମାନସିକ ବିକାଶ ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ, ଯାହାଦ୍ୱାରା ସେ ଭବିଷ୍ୟତରେ ସମାଜରେ ପୂରି ରହିଥ‌ିବା ଅନ୍ଧବିଶ୍ୱାସକୁ ନିଜ ମନରୁ ଦୂର କରିପାରିବ ନାହିଁ । ଶିଶୁର ଶାରୀରିକ ତଥା ମାନସିକ ବିକାଶ ହିଁ ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ । ଏହି ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରଥମ ପାଞ୍ଚବର୍ଷକୁ ନିମ୍ନ ଚୁନିୟାଦି ଓ ଶେଷ ତିନିବର୍ଷକୁ ଉଚ୍ଚ ବୁନିୟାଦି ବୋଲି କୁହାଯାଉଥିଲା ।

ଗାନ୍ଧିଜୀ ସାରା ଭାରତ ଭ୍ରମଣ କରି ଗ୍ରାମମାନଙ୍କରେ ପଡ଼ିରହିଥ‌ିବା ନିରକ୍ଷର ଜନସାଧାରଣଙ୍କର ଅବସ୍ଥାକୁ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷଭାବରେ ଅନୁଭବ କରିପାରିଥିଲେ । କେବଳ ଅବୈତନିକ ଶିକ୍ଷା ଦେଲେ ତାହାର କିଛି ମୂଲ୍ୟ ନାହିଁ । କାରଣ ଗାନ୍ଧିଜୀ ହୃଦୟଙ୍ଗମ କରିଥିଲେ ଯେ, ଗ୍ରାମମାନଙ୍କରେ ରହିଥ‌ିବା ନିରକ୍ଷର ପିତାମାତା ଶିକ୍ଷାର ମୂଲ୍ୟ କ’ଣ ଜାଣନ୍ତି ନାହିଁ । ତେଣୁ ଅବୈତନିକ ଭାବରେ ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷାକୁ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ କରାଯିବା ଉଚିତ । ତାଙ୍କର ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାରେ ଏହି ନୀତିକୁ ଦୃଢ଼ଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଥିଲା ।

⇒ ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ଅନ୍ୟ ଏକ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥିଲା କୁଟୀର ଶିଳ୍ପକୈନ୍ଦ୍ରିକ ଶିକ୍ଷା । ଏହାଦ୍ଵାରା ମଣିଷର ଶାରୀରିକ ଓ ମାନସିକ ବିକାଶ ହୋଇପାରିବ । ଧନ୍ଦା ହେଉଛି ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ । ହସ୍ତଶିଳ୍ପକୁ ଯାନ୍ତ୍ରିକ ପଦ୍ଧତିରେ ଶିକ୍ଷା ନ ଦେଇ ବୈଜ୍ଞାନିକ ପଦ୍ଧତିରେ ଶିକ୍ଷା ଦେବା ଉଚିତ । ଏହାର ଅର୍ଥ ଯେଉଁ ହସ୍ତଶିଳ୍ପ ଶିଶୁମାନଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷା ଦିଆଯିବ ତାହାର ଉତ୍ପତ୍ତି, ଇତିହାସ ଓ ଉପଯୋଗିତା ପ୍ରଭୃତି ବିଷୟରେ ସେମାନଙ୍କର ଜାଣିବା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଆବଶ୍ୟକ । ଭାରତୀୟ କୁଟୀର ଶିଳ୍ପର ଉନ୍ନତି ବିଧାନ ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଗ୍ରାମମାନଙ୍କର ମଧ୍ୟ ଉନ୍ନତି ହୋଇପାରିବ ।

ଏହାଦ୍ୱାରା ସେ ନିଜକୁ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳ କରିପାରିବ । ଏହି ପ୍ରକାର ନୂତନ ଶିକ୍ଷାର ତାଲିମ ପାଇଁ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଚରଖାଦ୍ୱାରା ସୂତାକଟା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ଚରଖାକୁ ଭିଭିକରି ଏକ ଶାନ୍ତିର ସଂସ୍କୃତି ଗଢ଼ାଯାଇପାରିବ ବୋଲି ତାଙ୍କର ବିଶ୍ଵାସ ଥିଲା।

⇒ ଅନ୍ୟ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରି ଚଳିବାକୁ ଗାନ୍ଧିଜୀ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣଭାବରେ ଘୃଣା କରୁଥିଲେ । ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନଙ୍କୁ ଏପରି ଶିକ୍ଷା ଦିଆଯିବା ଉଚିତ, ଯାହାଦ୍ୱାରା ସେମାନେ ନିଜର ଅଧ୍ୟୟନ ସମୟରୁ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳ ହୋଇପାରିବେ । ବିଦ୍ୟାଳୟ ପରିତ୍ୟାଗ କଲା ପରେ ସେମାନେ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ଉପରେ ନିର୍ଭର ନ କରି ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳ ହୋଇପାରିବେ । ଏହାଦ୍ଵାରା ସେମାନେ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳ ହେବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ପିତାମାନଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ଖର୍ଚ୍ଚରୁ ବଞ୍ଚିତ କରିବେ ।

⇒ ଇଂରାଜୀ ଭାଷାକୁ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଭାରତୀୟ ଶିକ୍ଷାନୀତିର ମାଧ୍ୟମରୂପେ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ନ ଥିଲେ । ମାତୃଭାଷା ଶିକ୍ଷାର ମାଧ୍ୟମ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ । କାରଣ ମାତୃଭାଷାଦ୍ଵାରା ମଣିଷ ଭାବ ପ୍ରକାଶ, ଭାବ ବିନିମୟ ପାଇଁ ସକ୍ଷମ ହୋଇପାରେ । ମାତୃଭାଷା ଶିକ୍ଷାର ମାଧ୍ୟମ ହୋଇପାରିଲେ ଶିକ୍ଷାଗ୍ରହଣ ସହଜ ହୁଏ – ଏହା ଗାନ୍ଧିଜୀ ବିଶ୍ଵାସ କରୁଥିଲେ । ଇଂରାଜୀ ଭାଷା ଶିକ୍ଷା କରିବାଦ୍ୱାରା ମଣିଷର ନିଜ ଦେଶ ପ୍ରତି ଘୃଣାଭାବ ଓ ବିଶ୍ୱାସଘାତକତା ମନୋଭାବ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।

ସତ୍ୟ ଧର୍ମ ଉପରେ ଆଧାରିତ ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କର ଏହି ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାନୀତି ଅହିଂସାଭିଭିକ ଥିଲା । ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀକୁ ଅହିଂସାର ଅନ୍ତର୍ନିହିତ ନୀତି ଉପଲବ୍ଧ କରାଇବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ତା’ର ଦୈନନ୍ଦିନ କର୍ମ, ସଙ୍କଳ୍ପ ଓ ଚିନ୍ତା ଯେପରି ଉକ୍ତ ଅହିଂସା ନୀତିଦ୍ୱାରା ନିୟନ୍ତ୍ରିତ ହୁଏ, ସେଥ୍ୟପ୍ରତି ମଧ୍ୟ ଦୃଷ୍ଟି ଦିଆଯାଉଥିଲା । ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ମାଧ୍ୟମରେ ଏକ ନୂତନ ସମାଜ ଓ ଉତ୍ତମ ନାଗରିକ ଗଢି଼ବାପାଇଁ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଆଶାପୋଷଣ କରିଥିଲେ ।

ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ଶିକ୍ଷାନୀତିର ଅନ୍ୟ ଏକ ପ୍ରଧାନ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥିଲା ସବୁ ମଣିଷକୁ ସମାନ ବିବେଚନା କରିବା । ଭାରତର ଯେଉଁ ସୁସମୃଦ୍ଧ ଭାବଧାରା ଭାରତବାସୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଯୁଗ ଯୁଗ ଧରି ସଂହତି ଓ ସମନ୍ଵୟ ରକ୍ଷାକରି ଆସିଥିଲା ତାକୁ ସେ ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନଙ୍କ ନିକଟରେ ପହଞ୍ଚାଇବାକୁ ସେ ଆପ୍ରାଣ ଉଦ୍ୟମ କରିଥିଲେ ।

⇒ ଗାନ୍ଧିଜୀ ତାଙ୍କର ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାରେ ନାରୀଶିକ୍ଷା ଉପରେ ମଧ୍ୟ ବିଶେଷ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେଇଥିଲେ । ମା’ ହେଉଛନ୍ତି ଭବିଷ୍ୟତ ନାଗରିକମାନଙ୍କର ପ୍ରଥମ ଶିକ୍ଷାଦାତ୍ରୀ । ତେଣୁ ସେମାନଙ୍କର ଶିକ୍ଷାର ବହୁଳ ପ୍ରସାରପାଇଁ ମଧ୍ୟ ପାଠ୍ୟକ୍ରମ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରାହୋଇଥିଲା । ସେମାନେ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଶିକ୍ଷା ଦିଆଯାଉଥିବା ବିଷୟବସ୍ତୁ ସହିତ ଗୃହବିଜ୍ଞାନ, ଶିଶୁର ଯତ୍ନ, ସିଲେଇ ପ୍ରଭୃତି ଶିକ୍ଷା ଗ୍ରହଣ କରିବେ । ଏହାଦ୍ୱାରା ସେମାନଙ୍କର ଜୀବନର ମୂଲ୍ୟବୋଧ ସେମାନେ ନିଶ୍ଚୟ ଉପଲବ୍‌ କରିପାରିବେ ।

⇒ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ ପାଇଁ ନୂତନ ଧରଣର ପାଠ୍ୟକ୍ରମ ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ କରିଥିଲେ । ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ପାଠ୍ୟକ୍ରମ ମଧ୍ୟରେ ହସ୍ତକର୍ମ ଥିଲା ପ୍ରଥମ । ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନେ ଲୁଗାବୁଣା, ସୂତାକଟା, କୃଷି, କାଠକାମ ଇତ୍ୟାଦି ହସ୍ତକର୍ମ ଶିକ୍ଷା କରୁଥିଲେ । ସମସ୍ତ ଶିକ୍ଷାଦାନ ମାତୃଭାଷା ମାଧ୍ୟମରେ ଦିଆଯାଉଥିଲା । ଗଣିତ, ସାମାଜିକ ବିଜ୍ଞାନ, ସାଧାରଣ ବିଜ୍ଞାନ, ରସାୟନ ବିଜ୍ଞାନ, ଶରୀରତତ୍ତ୍ବ, ଜ୍ୟୋତିଷଶାସ୍ତ୍ର, ପ୍ରାଣୀ ବିଜ୍ଞାନ ଓ ଉଭିଦ ବିଜ୍ଞାନ, ଚିତ୍ରାଙ୍କନ, ସଙ୍ଗୀତଶିକ୍ଷା, ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଶାରୀରିକ ଶିକ୍ଷା ଥିଲା ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ପାଠ୍ୟକ୍ରମର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ।

⇒ ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କର ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାନୀତି ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷାନୀତି ଭାବରେ ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଇଥିଲା । ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ଇଚ୍ଛା କରିଥିଲେ ତାଙ୍କର ଏହି ଶିକ୍ଷାନୀତି ନିଶ୍ଚୟ ଦେଶର ପ୍ରତ୍ୟେକ ନାଗରିକ ଉପଲବ୍‌ କରି ସେମାନଙ୍କ ଭବିଷ୍ୟତ ଜୀବନରେ ଏହାର ବ୍ୟାବହାରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ହୃଦୟଙ୍ଗମ କରିପାରିବେ; କିନ୍ତୁ ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କର ସ୍ବପ୍ନ ସ୍ୱପ୍ନରେ ହିଁ ରହିଗଲା । ତାଙ୍କର ସ୍ୱପ୍ନକୁ ବାସ୍ତବ ରୂପ ଦେବାକୁ ଆମ୍ଭେମାନେ ସକ୍ଷମ ହୋଇପାରିଲୁ ନାହିଁ । ତାଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ତାଙ୍କର ଏହି ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଦାନ ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ପତନ ଘଟିଥିଲା ।

⇒ ଶିକ୍ଷାଦର୍ଶନର ମୌଳିକ ନୀତି :

  • ଶିକ୍ଷା କେବଳ ସାକ୍ଷରତା ଭିତରେ ସୀମିତ ନୁହେଁ, ଏହା ଶିଶୁର ସର୍ବାଙ୍ଗୀନ ବିକାଶକୁ ବୁଝାଇଥାଏ ।
  • ଶିଶୁର ଅନ୍ତର୍ନିହିତ ଗୁଣାବଳୀମାନଙ୍କର ବିକାଶକୁ ଶିକ୍ଷା କୁହାଯାଏ ।
  • ମାତୃଭାଷା ଶିକ୍ଷାର ମାଧ୍ୟମ ଅଟେ ।
  • ମାଗଣା ଓ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଶିକ୍ଷା ୭ରୁ ୧୪ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରଦାନ କରାଯିବା ଆବଶ୍ୟକ ।

⇒ ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ମୁଖ୍ୟ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ
(1) ଅବୈତନିକ ଓ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ସାର୍ବଜନୀନ ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷା (୭-୧୪ ବର୍ଷର ପିଲାମାନଙ୍କ ପାଇଁ) ।
(2) ମାତୃଭାଷା ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷା
(3) ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳତା ଶିକ୍ଷା
(4) କୁଟୀର ଶିଳ୍ପକୈନ୍ଦ୍ରିକ ଶିକ୍ଷା
(5) ଅହିଂସାଭିତ୍ତିକ ଶିକ୍ଷା
(6) ଅନୁବନ୍ଧ ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷାଦାନ
(7) ନାରୀଶିକ୍ଷା ତଥା ସମାଜ ସଚେତନତା
(8) ଉନ୍ନତ ନାଗରିକତା ଶିକ୍ଷା

CHSE Odisha Class 12 Education Solutions Chapter 1 ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି

⇒ ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ପାଠ୍ୟକ୍ରମ : ଗାନ୍ଧିଜୀ ନିମ୍ନୋକ୍ତ ବିଷୟବସ୍ତୁଗୁଡ଼ିକୁ ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ପାଠ୍ୟକ୍ରମର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରିଛନ୍ତି;

  • ମୌଳିକ ଧନ୍ଦା, ସମାଜ ବିଜ୍ଞାନ,
  • ସଙ୍ଗୀତ, ସାଧାରଣ ବିଜ୍ଞାନ
  • ଗଣିତ ଓ ମାତୃଭାଷା

⇒ ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାର ମୂଲ୍ୟାୟନ : ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାଦ୍ବାରା ନିମ୍ନୋକ୍ତ ଉପକାର ସାଧୂତ ହୋଇଥାଏ ।
(1) ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ ଆତ୍ମସନ୍ତୋଷ ଲାଭ କରିଥାଏ ।
(2) ବ୍ୟକ୍ତି ଓ ଶିଶୁର ସର୍ବାଙ୍ଗୀନ ଉନ୍ନତି ସାଧୂତ ହୋଇଥାଏ ।
(3) ଶିକ୍ଷା ବୃତ୍ତିଭିତ୍ତିକ ଥିବାରୁ ବେକାରୀ ସମସ୍ୟା ଦୂର ହୋଇଥାଏ ।
(4) ଏହା ସୃଜନଶକ୍ତିର ବିକାଶ ସାଧନ କରି ବିଭିନ୍ନ ଧନ୍ଦା ପାଇଁ ପଥ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଥାଏ ।
(5) ମାତୃଭାଷା ଶିକ୍ଷାର ମାଧ୍ୟମ ହୋଇଥିବାରୁ ଏହା ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ ଓ ବିଦ୍ୟାଳୟ ମଧ୍ୟରେ ଉପଯୁକ୍ତ ଯୋଗାଯୋଗ ରଖୁବାର ମାଧ୍ୟମ ରୂପେ ପରିଗଣିତ ହୋଇଥାଏ ।
(6) ସାମାଜିକ ଚରିତ୍ର ଗଠନ, କୁସଂସ୍କାରର ମୂଳୋତ୍ପାଟନ ଏହାର ଏକ ମୁଖ୍ୟ ଦିଗ ଅଟେ ।
(7) ନାରୀଶିକ୍ଷା, ଦେଶଗଠନ ତଥା ଦେଶପ୍ରୀତିର ଭାବ ଉଦ୍ରେକ ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ମାଧ୍ୟମରେ ସହଜ ହୋଇଥାଏ ।

ଶିକ୍ଷାଦାନ ପଦ୍ଧତି :

  • କାର୍ଯ୍ୟ ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷଣ ପଦ୍ଧତି
  • ସହ-ସମ୍ପର୍କ ପଦ୍ଧତି
  • ଜୀବନକୈନ୍ଦ୍ରିକ ପଦ୍ଧତି
  • ଅନୁଭୂତି ପଦ୍ଧତି

⇒ ବିଦ୍ୟାଳୟ : ଗୋଷ୍ଠୀର ଏକ ପ୍ରମୁଖ କେନ୍ଦ୍ର ଭାବରେ ବିଦ୍ୟାଳୟ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ । ଏହି ଅନୁଷ୍ଠାନ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନଙ୍କର ସାମଗ୍ରିକ ବିକାଶ ସାଧନ କରିବା ସହିତ ସେମାନଙ୍କୁ ସ୍ଵାବଲମ୍ବନଶୀଳ କରିପାରିବ ।

⇒ ଶିକ୍ଷକ : ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ଶୈକ୍ଷିକ ଯୋଜନାରେ ଶିକ୍ଷକଙ୍କୁ ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ଥାନ ଦିଆଯାଇଥିଲା । ଶିକ୍ଷକମାନେ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ଗୁଣର ଅଧିକାରୀ ଥିଲେ । ଏହି ଗୁଣମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସତ୍ୟ, ଅହିଂସା, ନ୍ୟାୟ, ସହାନୁଭୂତି, ସହନଶୀଳତା, ଚରିତ୍ରବାନ୍, କର୍ତ୍ତବ୍ୟପରାୟଣ, ଧୈର୍ଯ୍ୟ, ପରିଶ୍ରମ ଓ ସ୍ୱ-ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ପ୍ରଭୃତି ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ । ଶିକ୍ଷକ ଶିଶୁମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ‘ମୂର୍ତିମନ୍ତ ପ୍ରତୀକ’ ଥିଲେ ।

⇒ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ : ଉତ୍ତମ ଆଚରଣ ପ୍ରଦର୍ଶନ ପାଇଁ ଶିକ୍ଷା ଏକାନ୍ତ ଆବଶ୍ୟକ । ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନେ ନିୟମିତ ଜୀବନ ଶୈଳୀରେ ଉତ୍ତମ ଆଚରଣ ପ୍ରଦର୍ଶନ ଓ ନିଜକୁ ବିଭିନ୍ନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବା ଉଚିତ । ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ମତରେ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ ଜଣେ ଶୃଙ୍ଖଳିତ, ଭଦ୍ର, ଶାନ୍ତିପ୍ରିୟ, କୌତୂଳହଳପ୍ରିୟ, ଦେଶପ୍ରେମୀ, ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳ ଏବଂ ସମାଜସେବୀ ହେବା ଉଚିତ ।

⇒ ଶୃଙ୍ଖଳା : ନିଜକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିପାରିଲେ ଶୃଙ୍ଖଳା ଆପେ ଆପେ ସଂଗଠିତ ହେବ । ବାହ୍ୟଚାପ ପ୍ରୟୋଗ କରି ଶୃଙ୍ଖଳା ବିଧାନର ସେ ଘୋର ବିରୋଧୀ ଥିଲେ । ଶୁଦ୍ଧ ଜୀବନଯାପନ, ତ୍ୟାଗ, ଆତ୍ମସଂଯମତା ତଥା ସହଯୋଗିତା ଉପରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଗୁରୁତ୍ୱ ଆରୋପ କରୁଥିବାରୁ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନେ ଏହାକୁ ଅବଲମ୍ବନ କରି ସୁଶୃଙ୍ଖଳିତ ହେଉଥିଲେ ।

⇒ ଶିକ୍ଷାକ୍ଷେତ୍ରକୁ ଅବଦାନ : ଗାନ୍ଧିଜୀ ତାଙ୍କର ଜୀବନ ଦର୍ଶନ ଓ ଶିକ୍ଷା ଦର୍ଶନ ଆଧାରରେ ଏକ ଶିକ୍ଷାବ୍ୟବସ୍ଥା ପରିକଳ୍ପନା କରିଥିଲେ । ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥାଟି ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ନାମରେ ପରିଚିତ । ୧୯୩୫ ମସିହାରେ ‘ହରିଜନ’ ନାମକ ଏକ ପତ୍ରିକାରେ ସେ ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ଉପରେ ନିଜର ଚିନ୍ତାଧାରାକୁ ପରିପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 11 Odia Book Question Answer Pdf | +2 1st Year Sahitya Jyoti Part 1 Question Answer

Plus 2 1st Year M I L Question Answer | +2 1st Year MIL Odia Book Pdf Sahitya Jyoti Part 1 Question Answer

ସାହିତ୍ୟ ଜ୍ୟୋତି Sahitya Jyoti Part 1 Question Answer | Class 11 MIL Odia Book Question Answer Pdf 2022-2023

Unit 1 ଗଦ୍ୟ

Unit 2 ପଦ୍ୟ

Unit 3 ଏକାଙ୍କିକା

  • Chapter 10 ଅତ୍ୟାଚାରିତ
  • Chapter 11 ଭାଲୁ ଉପଦ୍ରବ
  • Chapter 12 ସୀମିତ ସମ୍ପର୍କ

BSE Odisha Class 11 Odia Grammar ବ୍ୟାକରଣ ବିଭାଗ

Unit 4 ବୋଧଜ୍ଞାନ ପରୀକ୍ଷଣ

  • ଅବବୋଧ ପରୀକ୍ଷଣ – (କ) ଗଦ୍ୟାଂଶ
  • ଅବବୋଧ ପରୀକ୍ଷଣ – (ଖ) ପଦ୍ୟାଂଶ
  • ସମ୍ବାଦ ଲିଖନ

Unit 5 ପ୍ରବନ୍ଧ ଓ ବ୍ୟାକରଣ

  • ପ୍ରବନ୍ଧ
  • ପତ୍ରଲିଖନ ଓ ଦରଖାସ୍ତ
  • ବ୍ୟାକରଣ (ପଦପ୍ରକରଣ, ବିଶେଷ୍ୟ, ବିଶେଷଣ, ସର୍ବନାମ, ଅବ୍ୟୟ, କ୍ରିୟା)

CHSE Odisha Class 12 Odia Solutions Chapter 1 ଇତିହାସ

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 Odia Solutions Chapter 1 ଇତିହାସ Textbook Exercise Questions and Answers.

CHSE Odisha Class 12 Odia Chapter 1 ଇତିହାସ Question Answer

ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକସ୍ଥ ପ୍ରଶ୍ନବଳୀର ଉତ୍ତର

(କ) ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନ । ଚାରିଗୋଟି ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଉତ୍ତର ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ । ପ୍ରଶ୍ନର ମୂଲ୍ୟ ୧ ନମ୍ବର ।

Question ୧।
ମନୁଷ୍ୟତ୍ବର ବିଶେଷ ଲକ୍ଷଣ କ’ଣ ?
(ଆତ୍ମଜ୍ଞାନ ଲାଭ, ତର୍‌ନିରୂପଣ ପ୍ରୟାସ, ଅନ୍ତଦୃଷ୍ଟି, ଈଶ୍ଵର ଚିନ୍ତା)
Answer:
ତର୍‌ନିରୂପଣ ପ୍ରୟାସ

Question ୨।
କେଉଁ ଶ୍ରେଣୀର ମନୁଷ୍ୟ ପୃଥ‌ିବୀର ନାନାବସ୍ତୁ ଦର୍ଶନ କରନ୍ତି ଓ ସମ୍ଭୋଗ କରନ୍ତି ?
(ପ୍ରଥମ, ଦ୍ଵିତୀୟ, ତୃତୀୟ, ଚତୁର୍ଥ)
Answer:
ପ୍ରଥମ

Question ୩।
କେଉଁ ଶ୍ରେଣୀର ମନୁଷ୍ୟମାନଙ୍କଠାରେ ବସ୍ତୁର ତତ୍ତ୍ଵ ନିରୂପଣ କରିବା ବିଷୟରେ ପ୍ରୟାସ ଦେଖାଯାଏ ନାହିଁ ?
(ଏକ ଶ୍ରେଣୀ, ଦୁଇ ଶ୍ରେଣୀ, ପଞ୍ଚମ ଶ୍ରେଣୀ, ଅଷ୍ଟମ ଶ୍ରେଣୀ)
Answer:
ଏକ ଶ୍ରେଣୀ

Question ୪।
ଅନନ୍ତ ପ୍ରକୃତି ସାଙ୍ଗରେ କାହାର ନିତ୍ୟ ଯୋଗ ହୋଇଥାଏ ?
(ମନୁଷ୍ୟ, ଈଶ୍ବର, ପଶୁ, ପକ୍ଷୀ)
Answer:
ମନୁଷ୍ୟ

CHSE Odisha Class 12 Odia Solutions Chapter 1 ଇତିହାସ

Question ୫।
କେଉଁ ସମ୍ବନ୍ଧରୁ ବିଚ୍ଛିନ୍ନ ହେଲେ ମଣିଷ ଜୀବନର ମୂଲ୍ୟ କିଛି ରହେ ନାହିଁ ?
(ବର୍ତ୍ତମାନ, ଅନନ୍ତ ଅତୀତ, ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ, ବୈଷୟିକ)
Answer:
ଅନନ୍ତ ଅତୀତ

Question ୬।
ପାଦମୂଳରୁ ନିମ୍ନ ଦେଶକୁ ଅବତରଣ କଲେ କ’ଣ ଦେଖିବ ?
(ନରକଙ୍କାଳ, ଦୁଃଖ, ମନ, ପୃଥୁବୀ)
Answer:
ନରକଙ୍କାଳ

Question ୭।
କେଉଁ ରାଷ୍ଟ୍ରବିପ୍ଳବ କଥା ସ୍ମରଣ କଲେ ଆମ୍ଭମାନଙ୍କର ହୃତ୍‌କମ୍ପ ହୁଏ ?
(ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ, ସିପାହୀ ବିଦ୍ରୋହ, ଫରାସୀ ରାଷ୍ଟ୍ରବିପ୍ଳବ, ଭୂଦାନ ଆନ୍ଦୋଳନ)
Answer:
ଫରାସୀ ରାଷ୍ଟ୍ରବିପ୍ଳବ

Question ୮।
ବର୍ତ୍ତମାନ ମାନବ ସମାଜ ଦେହରେ କେଉଁ ମାନବ ସମାଜର ଭାବରାଶି ନିହିତ ଥ‌ିବାର ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ହୁଏ ?
(ସାଂପ୍ରତିକ, ଅତୀତ, ଭାବାନ୍ତର, କାଳାନ୍ତର)
Answer:
ଅତୀତ

Question ୯।
ମାନବର ପ୍ରକୃତ ଉନ୍ନତି କାହା ସଙ୍ଗେ ଘନିଷ୍ଠ ଭାବରେ ସମ୍ବନ୍ଧିତ ?
(ସତ୍ୟ, ମିଥ୍ୟା, ପାପ, ପୁଣ୍ୟ)
Answer:
ସତ୍ୟ

Question ୧୦ ।
ମଣିଷ ଜୀବନର ସମସ୍ତ ଘଟଣାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ଓ ଗତି କେଉଁଆଡ଼କୁ ?
(ଏକ, ଦୁଇ, ଭିନ୍ନ, ବିଭିନ୍ନ)
Answer:
ଏକ

Question ୧୧ ।
ପ୍ରକୃତ ପକ୍ଷେ ଜଗତର କୌଣସି ଘଟଣା _________ ଶୂନ୍ୟ ନୁହେଁ ।
(ଭାବ, ଅର୍ଥ, କାମ, ମୋକ୍ଷ )
Answer:
ଅର୍ଥ

Question ୧୨ ।
ସମାଜର ସମସ୍ତ ବ୍ୟାପାର କାହାର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ?
(ଇତିହାସ, ପୁରାଣ, ବିଜ୍ଞାନ, ଦର୍ଶନ)
Answer:
ଇତିହାସ

Question ୧୩ ।
ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଜୀବନ ଇତିହାସକୁ ଆମ୍ଭେମାନେ କେଉଁ ଆଖ୍ୟା ପ୍ରଦାନ କରିଥାଉ ?
(ଆତ୍ମଜୀବନୀ, ଜୀବନ ଚରିତ, ଆତ୍ମଲିପି, ଜୀବନାୟନ)
Answer:
ଜୀବନ ଚରିତ

Question ୧୪ ।
ପ୍ରସିଦ୍ଧ ପଣ୍ଡିତ ପ୍ରଚଳିତ ଇତିହାସକୁ ଗଭୀରତାଶୂନ୍ୟ କେଉଁ ଗଳ୍ପ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି ?
(ଆଈମା ଗଛ, ଅସୁର ଅସୁରୁଣୀ ଗଳ୍ପ, ଗାଲଗଳ୍ପ, ଗ୍ରାମ୍ୟଗଳ୍ପ)
Answer:
ଗ୍ରାମ୍ୟଗଳ୍ପ

Question ୧୫ ।
ଆମ୍ଭମାନଙ୍କ ଦେଶରେ ଇତିହାସ ବର୍ଣ୍ଣନାବେଳେ କାହାର ମାତ୍ରା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଅଧିକ ?
(ଭାବନା, କଳ୍ପନା, ସ୍ଵପ୍ନ, ବାସ୍ତବତା)
Answer:
କଳ୍ପନା

Question ୧୬ ।
ପ୍ରାଚୀନ କେଉଁ ଶାସ୍ତ୍ର ଐତିହାସିକ ସତ୍ୟରେ ପରିପୂର୍ଣ ?
(ଧର୍ମ, ଚିକିତ୍ସା, କାବ୍ୟ, ନାଟ୍ୟ)
Answer:
ଧର୍ମ

୧୭ । ଇତିହାସକୁ କେତେଗୁଡ଼ିଏ ଘଟଣାର _________ ବୋଲି କୁହାଯାଏ ।
(କଳ୍ପନା, ସମଷ୍ଟି, ପୁରାଣ, ବର୍ଣ୍ଣନା)
Answer:
ସମଷ୍ଟି

CHSE Odisha Class 12 Odia Solutions Chapter 1 ଇତିହାସ

Question ୧୮ ।
ମନୁଷ୍ୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରକୃତିଗତ କ’ଣ ବିଦ୍ୟମାନ ?
(ସୌସାଦୃଶ୍ୟ, ତୁଳନା, ବିଚାର, ବାସ୍ତବତା)
Answer:
ସୌସାଦୃଶ୍ୟ

Question ୧୯ ।
କେଉଁ ଶିକ୍ଷା ମଣିଷ ପାଇଁ ଅଧୂକ ଉପଯୋଗୀ ?
(ଉପଦେଶାତ୍ମକ ଶିକ୍ଷା, ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତ ଶିକ୍ଷା, କାଳ୍ପନିକ ଶିକ୍ଷା, ବର୍ଣ୍ଣନାତ୍ମକ ଶିକ୍ଷା )
Answer:
ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତ ଶିକ୍ଷା

Question ୨୦ ।
‘ପତନ’ କଥାଟି କେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତିର ମସ୍ତକରେ ଉଜ୍ଜ୍ବଳାକ୍ଷରରେ ଲିଖିତ ହୋଇଅଛି ?
( ଅହଙ୍କାରୀ, ମିଥ୍ୟାବାଦୀ, ସତ୍ୟବାଦୀ, କାଳ୍ପନିକ)
Answer:
ଅହଙ୍କାରୀ

Question ୨୧ ।
କେଉଁ ମାନବ ପୃଥ‌ିବୀର ବିପରୀତ ଭାବ ଦର୍ଶନ କରି ଅବିଶ୍ଵାସୀ ହୁଏ ?
(ଧାର୍ମିକ, ବିଶ୍ଵାସୀ, ଅପରିଣାମଦର୍ଶୀ, ପାରଦର୍ଶୀ)
Answer:
ଅପରିଣାମଦର୍ଶୀ

Question ୨୨ ।
କାହାକୁ ଦ୍ଵିତୀୟ ଶିକ୍ଷକ ବୋଲି କୁହାଯାଇଛି ?
(ବେଦ, ଇତିହାସ, ବାଇବେଲ, କୋରାନ)
Answer:
ଇତିହାସ

Question ୨୩ ।
ପ୍ରୟୋଜନୀୟ ବସ୍ତୁ ଲାଭ ପାଇଁ କାହାକୁ କଷ୍ଟ ଓ ଯାତନା ଭୋଗ କରିବାକୁ ପଡ଼ିଛି?
(ଈଶ୍ଵର, ପରମପିତା, ମହାପୁରୁଷ, ଅସୁର)
Answer:
ମହାପୁରୁଷ

Question ୨୪ ।
ଅତୀତର ସନ୍ତାନ ଭବିଷ୍ୟତର କେଉଁ ରୂପରେ ଦଣ୍ଡାୟମାନ ?
(ପିତା, ମାତା, ଭ୍ରାତା, ଦାତା)
Answer:
ପିତା

Question ୨୫ ।
କାହାର କାର୍ଯ୍ୟ କଦାପି ଅସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ରହିବ ନାହିଁ ?
(ବିଧାତା, ଜନତା, ଲୋକତନ୍ତ୍ର, ଗଣତନ୍ତ୍ର)
Answer:
ବିଧାତା

Question ୨୬ ।
ବିଧାତା କାହାକୁ ଉଚ୍ଚ ଅଧିକାର ଦିଅନ୍ତି ?
(ଯୋଗ୍ୟଲୋକ, ନିରକ୍ଷର, ସ୍ବାକ୍ଷର, ଅଯୋଗ୍ୟ ଲୋକ)
Answer:
ଯୋଗ୍ୟଲୋକ

Question ୨୭ ।
ଈଶ୍ବର ଆମ୍ଭମାନଙ୍କ ଦେଶକୁ କେଉଁ ଅନୁରାଗ ହସ୍ତରୁ ଉଦ୍ଧାର କରନ୍ତୁ ?
(ସରଳ, ବିକୃତ, ଅବସନ୍ନ, ନିଜସ୍ଵ )
Answer:
ବିକୃତ

(ଖ) ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନ । ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।
(ପ୍ରଶ୍ନର ମୂଲ୍ୟ ୧ ନମ୍ବର ।)

Question ୧।
ସଂସାରରେ ସାଧାରଣତଃ କେତେ ଶ୍ରେଣୀର ମନୁଷ୍ୟ
Answer:
ସଂସାରରେ ସାଧାରଣତଃ ଦୁଇ ଶ୍ରେଣୀର ମନୁଷ୍ୟ ଦୃଷ୍ଟ ହୁଅନ୍ତି ।

Question ୨।
କେଉଁ ଶ୍ରେଣୀର ମନୁଷ୍ୟ ପୃଥ‌ିବୀର ନାନାବସ୍ତୁ ଦର୍ଶନ କରନ୍ତି ?
Answer:
ଏକ ଶ୍ରେଣୀର ମନୁଷ୍ୟ ପୃଥ‌ିବୀର ନାନାବସ୍ତୁ ଦର୍ଶନ କରନ୍ତି ।

Question ୩।
କେଉଁ ଶ୍ରେଣୀର ମନୁଷ୍ୟମାନଙ୍କଠାରେ ପୃଥ‌ିବୀର କୌଣସି ବସ୍ତୁର ତତ୍ତ୍ଵ ନିରୂପଣର ପ୍ରୟାସ ଦେଖାଯାଏ ନାହିଁ ?
Answer:
ଏକ ଶ୍ରେଣୀର ମନୁଷ୍ୟମାନଙ୍କଠାରେ ପୃଥ‌ିବୀର କୌଣସି ବସ୍ତୁର ତତ୍ତ୍ଵ ନିରୂପଣର ପ୍ରୟାସ ଦେଖାଯାଏ ନାହିଁ ।

Question ୪।
କେଉଁ ଶ୍ରେଣୀର ମନୁଷ୍ୟ ସୂକ୍ଷ୍ମଦୃଷ୍ଟିସମ୍ପନ୍ନ ଓ ଚିନ୍ତାଶୀଳ ?
Answer:
ଅପର ଶ୍ରେଣୀର ମନୁଷ୍ୟ ସୂକ୍ଷ୍ମ ଦୃଷ୍ଟିସମ୍ପନ୍ନ, ଚିନ୍ତାଶୀଳ ।

Question ୫।
କେଉଁ ଶ୍ରେଣୀର ଲୋକମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ପୃଥ‌ିବୀର ନାନାବିଧ ଉନ୍ନତି ସଂସାଧ୍ୟ ହୁଏ ?
Answer:
ଅପର ଶ୍ରେଣୀର ଲୋକମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ପୃଥ‌ିବୀର ନାନାବିଧ ଉନ୍ନତି ସଂସାଧୂ ହୁଏ ।

Question ୬।
ଚିନ୍ତାଶୀଳତା ସୂକ୍ଷ୍ମଦୃଷ୍ଟି ବା ତତ୍ତ୍ବନିରୂପଣ ପ୍ରୟାସ କାହାର ବିଶେଷ ଲକ୍ଷଣ ?
Answer:
ଚିନ୍ତାଶୀଳତା ସୂକ୍ଷ୍ମଦୃଷ୍ଟି ବା ତତ୍ତ୍ବନିରୂପଣ ପ୍ରୟାସ ପତୁଷ୍ୟତର ବିଶେଷ ଲକ୍ଷଣ ।

Question ୭ ।
ମାନବ ସମାଜର ବୈଷୟିକ ଓ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଉନ୍ନତି କାହା ପ୍ରଭାବରେ ସଂସାଧୂ ହେଉଛି ?
Answer:
ମନୁଷ୍ୟର ଚିନ୍ତାଶୀଳତା ସୂକ୍ଷ୍ମଦୃଷ୍ଟି ବା ତତ୍ତ୍ବନିରୂପଣ ପ୍ରୟାସର ପ୍ରଭାବରେ ମାନବ ସମାଜର ବୈଷୟିକ ଓ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଉନ୍ନତି ସଂସାଧ୍ୟ ହେଉଛି ।

Question ୮।
ମନୁଷ୍ୟ କାହାର ପ୍ରତିକୃତି ?
Answer:
ମନୁଷ୍ୟ ଅନନ୍ତ ଦେବଙ୍କର ପ୍ରତିକୃତି ।

CHSE Odisha Class 12 Odia Solutions Chapter 1 ଇତିହାସ

Question ୯ ।
ପ୍ରକୃତିସ୍ଥ ମନୁଷ୍ୟର ମନ କିପରି ?
Answer:
ପ୍ରକୃତିସ୍ଥ ‘ମନୁଷ୍ୟର ମନ ନିତ୍ଯକ୍ରିୟାଶୀଳ ।

Question ୧୦ ।
ଅନନ୍ତ ପ୍ରକୃତି ସଙ୍ଗେ କାହାର ନିତ୍ୟଯୋଗ ହୋଇଥାଏ ?
Answer:
ପ୍ରକୃତିସ୍ଥ ମନୁଷ୍ୟ ଯାହାର ମନ ନିତ୍ୟକ୍ରିୟାଶୀଳ, ଅନନ୍ତ ପ୍ରକୃତି ସଙ୍ଗେ ତାହାର ନିତ୍ୟଯୋଗ ହୋଇଥାଏ ।

Question ୧୧ ।
ଅନନ୍ତ ଅତୀତ ଓ ଅନନ୍ତ ଭବିଷ୍ୟତ ସଙ୍ଗେ କାହାର ଘନିଷ୍ଠ ଭାବରେ ସମ୍ବନ୍ଧ ?
Answer:
ଅନନ୍ତ ଅତୀତ ଓ ଅନନ୍ତ ଭବିଷ୍ୟତ ସଙ୍ଗେ ବର୍ତ୍ତମାନ ଜୀବର ଘନିଷ୍ଠ ଭାବରେ ସମ୍ବନ୍ଧ ।

Question ୧୨ ।
କେଉଁ ସମ୍ବନ୍ଧରୁ ବିଚ୍ଛିନ୍ନ ହେଲେ ମଣିଷ ଜୀବନର କିଛି ମୂଲ୍ୟ ରହିବ ନାହିଁ ?
Answer:
ଅତୀତ ଓ ଭବିଷ୍ୟତ ସମ୍ବନ୍ଧରୁ ବିଚ୍ଛିନ୍ନ ହେଲେ ମଣିଷ ଜୀବନର କିଛି ମୂଲ୍ୟ ରହିବ ନାହିଁ ।

Question ୧୩ ।
ବର୍ତ୍ତମାନ ଯାହାକିଛି ଆମର ନୟନଗୋଚର ହୁଏ, ସମସ୍ତେ କାହାର ସନ୍ତାନ ?
Answer:
ବର୍ତ୍ତମାନ ଆମର ନୟନଗୋଚର ହେଉଥିବା ସମସ୍ତେ ଅତୀତର ସନ୍ତାନ ।

Question ୧୪ ।
ପାଦମୂଳରୁ ନିମ୍ନ ଦେଶକୁ ଅବତରଣ କଲେ କ’ଣ ଦେଖିବ ?
Answer:
ପାଦମୂଳରୁ ନିମ୍ନ ଦେଶକୁ ଅବତରଣ କଲେ କେବଳ ନରକଙ୍କାଳ ଦେଖିବ ।

Question ୧୫।
ବର୍ତ୍ତମାନର ଅବସ୍ଥା ପ୍ରାପ୍ତି ପାଇଁ ରାଶି ରାଶି କ’ଣ ପତିତ ହୋଇଅଛି ?
Answer:
ବର୍ତ୍ତମାନର ଅବସ୍ଥା ପ୍ରାପ୍ତି ପାଇଁ ରାଶି ରାଶି ନରଦେହ ପତିତ ହୋଇଅଛି ।

Question ୧୬ ।
କେଉଁ ରାଷ୍ଟ୍ରବିପ୍ଳବ କଥା ସ୍ମରଣ କଲେ ଆମର ହୃଦ୍‌କମ୍ପ ହୁଏ ?
Answer:
ଫରାସୀ ରାଷ୍ଟ୍ରବିପ୍ଳବ କଥା ସ୍ମରଣ କଲେ ଆମର ହୃତ୍‌କମ୍ପ ହୁଏ ।

Question ୧୭ ।
ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ମହାପ୍ରାଣୀଙ୍କ ବିନାଶବାର୍ତ୍ତା ଶ୍ରବଣ କରି ପ୍ରାଣ କ’ଣ ହୁଏ ?
Answer:
ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ମହାପ୍ରାଣୀଙ୍କ ବିନାଶ ବାର୍ତ୍ତା ଶ୍ରବଣ କରି ପ୍ରାଣ ଅବସନ୍ନ ହୁଏ ।

Question ୧୮।
ସମଗ୍ର ଅତୀତ ମାନବ ଜାତିର ରକ୍ତ ଓ ମାଂସରୁ କାହାର ସୃଷ୍ଟି ?
Answer:
ସମଗ୍ର ଅତୀତ ମାନବ ଜାତିର ରକ୍ତ ଓ ମାଂସରୁ ବର୍ତ୍ତମାନ ମାନବୋନ୍ନତିର ସୃଷ୍ଟି ।

Question ୧୯ ।
ବର୍ତ୍ତମାନ ମାନବ ସମାଜ ଦେହରେ ଅତୀତ ମାନବ ସମାଜର କ’ଣ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ହୁଏ ?
Answer:
ବର୍ତ୍ତମାନ ମାନବ ସମାଜ ଦେହରେ ଅତୀତ ମାନବ ସମାଜର ଭାବରାଶି ନିହିତ ଥ‌ିବାର ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ହୁଏ ।

Question ୨୦ ।
ପରିବର୍ତ୍ତନଶୀଳ ଜଗତରେ ସକଳ ବସ୍ତୁର କ’ଣ ଉପସ୍ଥିତ ହୋଇଅଛି ?
Answer:
ପରିବର୍ତ୍ତନଶୀଳ ଜଗତର ସକଳ ବସ୍ତୁର ରୂପାନ୍ତର, ଭାବାନ୍ତର ଉପସ୍ଥିତ ହୋଇଅଛି ।

Question ୨୧ ।
କାହାର ବିଲୋପ ଅସମ୍ଭବ ?
Answer:
ମାନବର ପ୍ରକୃତ ଉନ୍ନତି ଯାହା ସତ୍ୟ ସଙ୍ଗେ ଘନିଷ୍ଠ ଭାବେ ସମ୍ବନ୍ଧିତ, ତାହାର ବିଲୋପ ଅସମ୍ଭବ ।

Question ୨୨ ।
ସତ୍ୟ ସଙ୍ଗେ ବିରୋଧ ଘଟିଲେ କ’ଣ ହେବ ?
Answer:
ସତ୍ୟ ସଙ୍ଗେ ବିରୋଧ ଘଟିଲେ ତାହାର ବିନାଶ ନିଶ୍ଚୟ ହେବ ।

Question ୨୩ ।
କ’ଣ ପୂର୍ବ ଅପେକ୍ଷା ଉଜ୍ଜ୍ବଳ ଆକାରରେ ପ୍ରତିଭାତ ହୁଏ ?
Answer:
ବିଶୁଦ୍ଧ ସତ୍ୟ ଓ ସାରବସ୍ତୁ ପୂର୍ବ ଅପେକ୍ଷା ଉଜ୍ଜ୍ୱଳ ଆକାରରେ ପ୍ରତିଭାତ ହୁଏ ।

Question ୨୪ ।
ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଜୀବନ ବିଷୟ ଆଲୋଚନା କଲେ ଆମ୍ଭେମାନେ କେଉଁ ବିଷୟ ବୁଝିବାକୁ ସମର୍ଥ ହେଉ ?
Answer:
ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଜୀବନ ବିଷୟ ଆଲୋଚନା କଲେ ଆମ୍ଭେମାନେ ସମଷ୍ଟିଗତ ଜୀବନ ବା ମାନବ ଜାତିର ବିଷୟ ବୁଝିବାକୁ ସମର୍ଥ ହେଉ ।

Question ୨୫ ।
ମାନବ ଜୀବନରେ କ’ଣ ଛଡ଼ା ଆଉ କିଛି ଦେଖାଯାଏ ନାହିଁ ?
Answer:
ମାନବ ଜୀବନରେ କେବଳ କେତେଗୁଡ଼ିଏ ଘଟନାର ସମଷ୍ଟି ଛଡ଼ା ଆଉ ଅଧିକ କିଛି ଦେଖାଯାଏ ନାହିଁ ।

Question ୨୬ ।
ସ୍ଥୂଳଦୃଷ୍ଟି ମାନବ ନିକଟରେ ଜଗତଟା କ’ଣ ?
Answer:
ସ୍ଥୂଳଦୃଷ୍ଟି ମାନବ ନିକଟରେ ଜଗତଟା କେବଳ ବିରୁଦ୍ଧ ଭାବପୂର୍ଣ୍ଣ ।

Question ୨୭ ।
ଚିନ୍ତାଶୀଳ ମନୁଷ୍ୟ ସର୍ବତ୍ର କ’ଣ ଦର୍ଶନ କରେ ?
Answer:
ଚିନ୍ତାଶୀଳ ମନୁଷ୍ୟ ସର୍ବତ୍ର ସର୍ବପ୍ରକାର ବିରୋଧ ମଧ୍ୟରେ ସାମଞ୍ଜସ୍ୟ ଦର୍ଶନ କରେ ।

Question ୨୮ ।
କେଉଁ ଦୁଇ ଜଣ ସମାଜର ଅଙ୍ଗ ଓ ସମାଜ ଉନ୍ନତିର ଉପଯୋଗୀ ?
Answer:
ଐଶ୍ବର୍ଯ୍ୟଶାଳୀ ରାଜା ଓ ଦୀନହୀନ କୃଷକ ଉଭୟେ ସମାଜର ଅଙ୍ଗ ଓ ସମାଜ ଉନ୍ନତିର ଉପଯୋଗୀ ।

Question ୨୯ ।
ଜଣେ ମନୁଷ୍ୟକୁ ଜାଣିବାକୁ ହେଲେ ତା’ର କ’ଣ ଜାଣିବା ଆବଶ୍ୟକ ?
Answer:
ଜଣେ ମନୁଷ୍ୟକୁ ଜାଣିବାକୁ ହେଲେ ତା’ର ସମଗ୍ର ଜୀବନର ଇତିହାସ ଜାଣିବା ଆବଶ୍ୟକ ।

Question ୩୦ ।
ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଜୀବନର ଇତିହାସକୁ ଆମ୍ଭେମାନେ କେଉଁ ଆଖ୍ୟା ପ୍ରଦାନ କରିଥାଉ ?
Answer:
ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଜୀବନର ଇତିହାସକୁ ଆମ୍ଭେମାନେ ଜୀବନଚରିତ ଆଖ୍ୟା ପ୍ରଦାନ କରିଥାଉ ।

Question ୩୧ ।
ଜାତିର ଇତିହାସକୁ ସେଇ ଜାତିର କ’ଣ ବୋଲା ଯାଇପାରେ ?
Answer:
ଜାତିର ଇତିହାସକୁ ସେଇ ଜାତିର ଜୀବନଚରିତ ବୋଲା ଯାଇପାରେ ।

Question ୩୨ ।
ପ୍ରଚଳିତ ଇତିହାସକୁ କାହା ସହିତ ତୁଳନା କରାଯାଇଛି ?
Answer:
ପ୍ରଚଳିତ ଇତିହାସକୁ ଗଭୀରତାଶୂନ୍ୟ ଗ୍ରାମ୍ୟଗଳ୍ପ ସହିତ ତୁଳନା କରାଯାଇଛି ।

Question ୩୩ ।
ପ୍ରଥମାବସ୍ଥାରେ ଇତିହାସର କ’ଣ ନ ଥିଲା ?
Answer:
ପ୍ରଥମାବସ୍ଥାରେ ଇତିହାସର ଅସ୍ଥିତ୍ଵ ନ ଥିଲା ।

Question ୩୪ ।
କେଉଁ ଜାତି କଳ୍ପନାପ୍ରିୟ ଭାବରେ ଖ୍ୟାତ ?
Answer:
ହିନ୍ଦୁ ଜାତି କଳ୍ପନାପ୍ରିୟ ଭାବରେ ଖ୍ୟାତ ।

Question ୩୫ ।
ପ୍ରତ୍ୟେକ ଜାତିର ପ୍ରାଚୀନ ଇତିହାସ କାହାର କଳ୍ପନାମିଶ୍ରିତ ବିବରଣ ?
Answer:
ପ୍ରତ୍ୟେକ ଜାତିର ପ୍ରାଚୀନ ଇତିହାସ କେବଳ କେତେଗୁଡ଼ିଏ କ୍ଷମତାଶାଳୀ ବୀରପୁରୁଷଙ୍କର କଳ୍ପନାମିଶ୍ରିତ ବିବରଣ ।

Question ୩୬ ।
ମନ୍ଦିର ଗୃହରେ ଖୋଦିତ ମୂର୍ତ୍ତି ଓ ଫଳକାଦିରେ ଦେଶର କ’ଣ ଲିଖିତ ହୋଇ ରହିଛି ?
Answer:
ମନ୍ଦିର ଗୃହରେ ଖୋଦିତ ମୂର୍ତ୍ତି ଓ ଫଳକାଦିରେ ଦେଶର ଓ କାଳର ଇତିହାସ ଲିଖିତ ହୋଇରହିଛି ।

Question ୩୭ ।
ବର୍ତ୍ତମାନ ଯୁଗର ଇତିହାସ ଲିଖନ ପ୍ରଣାଳୀ କିପରି ଓ କାହାର ନିକଟବର୍ତ୍ତୀ ?
Answer:
ବର୍ତ୍ତମାନ ଯୁଗର ଇତିହାସ ଲିଖନ ପ୍ରଣାଳୀ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଓ ଆଦର୍ଶର ନିକଟବର୍ତ୍ତୀ ।

Question ୩୮ ।
ବର୍ତ୍ତମାନ ଯୁଗର ଇତିହାସରେ ମାନବ ଜୀବନର କେଉଁ ବ୍ୟାପାରର ଯୋଗ ହୋଇଅଛି ?
Answer:
ବର୍ତ୍ତମାନ ଯୁଗର ଇତିହାସରେ ମାନବ ଜୀବନର ସର୍ବବିଧ ବ୍ୟାପାରର ଯୋଗ ହୋଇଅଛି ।

Question ୩୯ ।
ଇତିହାସ ଯେପରି ଭାବରେ ଲିଖିତ ହେଉ କାହା ଉପରେ ତାହାର ଉପକାରିତା ବହୁ ପରିମାଣରେ ନିର୍ଭର କରେ ?
Answer:
ଇତିହାସ ଯେପରି ଭାବରେ ଲିଖିତ ହେଉ ପଠନ ପ୍ରଣାଳୀ ଉପରେ ତାହାର ଉପକାରିତା ବହୁ ପରିମାଣରେ ନିର୍ଭର କରେ ।

Question ୪୦ ।
ଉପଦେଶ ଅପେକ୍ଷା କେଉଁ ଶିକ୍ଷା ଅଧ୍ବକ ଉପଯୋଗୀ ?
Answer:
ଉପଦେଶ ଅପେକ୍ଷା ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତ ଶିକ୍ଷା ଅଧ୍ବକ ଉପଯୋଗୀ ।

Question ୪୧ ।
ବିପରୀତ ପଥରେ ଗମନ କଲେ କ’ଣ ହେବ ?
Answer:
ବିପରୀତ ପଥରେ ଗମନ କଲେ କେହି କେବେ ଉନ୍ନତି ସୋପାନରେ ଆରୋହଣ କରିପାରିବ ନାହିଁ ।

CHSE Odisha Class 12 Odia Solutions Chapter 1 ଇତିହାସ

Question ୪୨ ।
ଅହଙ୍କାରୀର ମସ୍ତକରେ କେଉଁ କଥା ଉଜ୍ଜ୍ବଳାକ୍ଷରରେ ଲିଗତ ହୋଇ ରହିଛି ?
Answer:
ଅହଙ୍କାରୀର ମସ୍ତକରେ ‘ପତନ’ କଥା ଉଜ୍ଜ୍ବଳାକ୍ଷରରେ ଲିଖିତ ହୋଇ ରହିଅଛି ।

Question ୪୩ ।
ଇତିହାସ ବଜ୍ରଗମ୍ଭୀର ସ୍ୱରରେ କ’ଣ ଘୋଷଣା କରିଅଛି ?
Answer:
ଇତିହାସ ବଜ୍ରଗମ୍ଭୀର ସ୍ଵରରେ ‘ଧର୍ମର ଜୟ, ଅଧର୍ମର ପରାଜୟ’ ଘୋଷଣା କରିଅଛି ।

Question ୪୪ ।
ଅପରିଣାମଦର୍ଶୀ ମାନବ ପୃଥ‌ିବୀର କ’ଣ ଦର୍ଶନ କରି ଅବିଶ୍ଵାସୀ ହୁଏ ?
Answer:
ଅପରିଣାମଦର୍ଶୀ ମାନବ ପୃଥ‌ିବୀରେ ବିପରୀତ ଭାବ ଦର୍ଶନ କରି ଅବିଶ୍ବାସୀ ହୁଏ ।

Question ୪୫ ।
ଇତିହାସକୁ କେଉଁ ଶିକ୍ଷକ ଭାବରେ ଅଭିହିତ କରାଯାଇଛି ?
Answer:
ଇତିହାସକୁ ଦ୍ବିତୀୟ ଶିକ୍ଷକ ଭାବରେ ଅଭିହିତ କରାଯାଇଛି ।

Question ୪୬ ।
କେଉଁ ବସ୍ତୁ ଲାଭ କରିବାପାଇଁ ମହାପୁରୁଷମାନଙ୍କୁ କଷ୍ଟ ଓ ଯାତନା ଭୋଗ କରିବାକୁ ପଡ଼ିଛି ?
Answer:
ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରୟୋଜନୀୟ ବସ୍ତୁ ଲାଭ କରିବାପାଇଁ ମହାପୁରୁଷମାନଙ୍କୁ କଷ୍ଟ ଓ ଯାତନା ଭୋଗ କରିବାକୁ ପଡ଼ିଛି ।

Question ୪୭ ।
କେଉଁମାନଙ୍କ ସମ୍ପର୍କରେ କିଞ୍ଚି ଜ୍ଞାନଲାଭ କରିବା ଉଚିତ ?
Answer:
ଯେଉଁ ମହିମାନ୍ଵିତ ପୁରୁଷମାନେ ଆମ୍ଭମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଦେହପାତ କରି ଯାଇଛନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କ ସମ୍ପର୍କରେ କିଞ୍ଚିତ୍

Question ୪୮।
କିଏ ଭବିଷ୍ୟତର ପିତାରୂପେ ଦଣ୍ଡାୟମାନ ?
Answer:
ଅତୀତର ସନ୍ତାନ ଭବିଷ୍ୟତର ପିତାରୂପେ ଦଣ୍ଡାୟମାନ ।

Question ୪୯ ।
ପୁତ୍ର ପାଇଁ କ’ଣ ରଖିଯିବା ପିତାର କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ନୁହେଁ ?
Answer:
ପୁତ୍ର ପାଇଁ କେବଳ ପୈତୃକ ସମ୍ପତ୍ତି ରଖିଯିବା ପିତାର କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ନୁହେଁ ।

Question ୫୦ ।
ଜାତି ଅଯୋଗ୍ୟ ହେଲେ ତା’ର ଗତି କୁଆଡ଼େ ?
Answer:
ଜାତି ଅଯୋଗ୍ୟ ହେଲେ ତା’ର ଗତି ରସାତଳକୁ ।

Question ୫୧ ।
ବିଧାତା ଯୋଗ୍ୟତା ଥ‌ିବା ଲୋକକୁ କ’ଣ ଦିଅନ୍ତି ?
Answer:
ବିଧାତା ଯୋଗ୍ୟତା ଥିବା ଲୋକକୁ ଉଚ୍ଚ ଅଧିକାର ଦିଅନ୍ତି ।

Question ୫୨ ।
କେଉଁ ଜାତି କଦାପି ସଭ୍ୟତାର ଉଚ୍ଚତର ସୋପାନରେ ଆରୋହଣ କରିପାରେ ନାହିଁ ?
Answer:
ନୀତିହୀନ ଅନୁଦାର ଜାତି କଦାପି ସଭ୍ୟତାର ଉଚ୍ଚତର ସୋପାନରେ ଆରୋହଣ କରିପାରେ ନାହିଁ ।

Question ୫୩ ।
ମନୁଷ୍ୟର ଅନୁରାଗର କାରଣ କ’ଣ ?
Answer:
ସ୍ବଜାତି ସଙ୍ଗେ ନିକଟ ସମ୍ପର୍କ ହିଁ ମନୁଷ୍ୟର ଅନୁରାଗର କାରଣ ।

Question ୫୪ ।
ମନୁଷ୍ୟର କେଉଁ ଅଭାବକୁ ଦୋଷ ବୋଲି କୁହାଯାଇଛି ?
Answer:
ମନୁଷ୍ୟର ସ୍ବଜାତି ସଙ୍ଗେ ଅନୁରାଗର ଅଭାବକୁ ଦୋଷ ବୋଲି କୁହାଯାଇଛି ।

Question ୫୫ ।
କ’ଣ ଦୃଷ୍ଟିଶକ୍ତିକୁ ହ୍ରାସ କରିଦିଏ ?
Answer:
ସଂକୀର୍ଣ୍ଣତା ଓ ପରଜାତି ବିଦ୍ବେଷ ଦୃଷ୍ଟିଶକ୍ତିକୁ ହ୍ରାସ କରିଦିଏ ।

Question ୫୬ ।
କ’ଣ ଅନ୍ୟ ଜାତିର ମହତ୍ତ୍ବ ଦେଖିବାକୁ ଦିଏ ନାହିଁ ?
Answer:
ସଂକୀର୍ଣ୍ଣତା ଓ ପରଜାତି ବିଦ୍ବେଷଭାବ ଅନ୍ୟ ଜାତିର ମହତ୍ତ୍ବ ଦେଖିବାକୁ ଦିଏ ନାହିଁ ।

Question ୫୭ ।
କ’ଣ ଉନ୍ନତି ଲାଭର ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ସହାୟ ?
Answer:
ପୂର୍ବ ଗୌରବର ସ୍ମୃତି ଉନ୍ନତି ଲାଭର ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ସହାୟ ।

Question ୫୮ ।
ପୂର୍ବ ଗୌରବର ସ୍ମୃତି କେବଳ ସ୍ମୃତି ବା ବାକ୍ୟମାତ୍ରରେ ଅବସ୍ଥିତ କଲେ କ’ଣ ହେବ ବୋଲି କୁହାଯାଇଛି ?
Answer:
ପୂର୍ବ ଗୌରବର ସ୍ମୃତି କେବଳ ସ୍ମୃତି ବା ବାକ୍ୟମାତ୍ରରେ ଅବସ୍ଥିତ କଲେ କିଛି ଫଳ ଲାଭ ହୁଏ ନାହିଁ ।

Question ୫୯ ।
ଈଶ୍ବର ଆମ୍ଭମାନଙ୍କ ଦେଶକୁ କାହା ହସ୍ତରୁ ଉଦ୍ଧାର କରନ୍ତୁ ବୋଲି କୁହାଯାଇଛି ?
Answer:
ଈଶ୍ବର ଆମ୍ଭମାନଙ୍କ ଦେଶକୁ ଏହି ବିକୃତ ଅନୁରାଗ ହସ୍ତରୁ ଉଦ୍ଧାର କରନ୍ତୁ ବୋଲି କୁହାଯାଇଛି ।

(ଗ) ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନ : ଦୁଇଟି ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ । ପ୍ରଶ୍ନର ମୂଲ୍ୟ ୨ ନମ୍ବର ।
ଲେଖା ଓ ଲେଖକଙ୍କ ସୂଚନା ପାଇଁ ୧ ନମ୍ବର ଏବଂ ଉତ୍ତର ପାଇଁ ୧ ନମ୍ବର ରହିବ ।

ବିଷୟ – ଇତିହାସ, ପ୍ରାବନ୍ଧିକ – ବିଶ୍ବନାଥ କର ।

Question ୧।
ଏକ ଶ୍ରେଣୀ ମନୁଷ୍ୟମାନଙ୍କଠାରେ ବସ୍ତୁର କେଉଁ ବିଷୟରେ ପ୍ରୟାସ ଦେଖାଯାଏ ନାହିଁ ?
Answer:
ଏକ ଶ୍ରେଣୀ ମନୁଷ୍ୟମାନଙ୍କଠାରେ ବସ୍ତୁର ତତ୍ତ୍ଵ ନିରୂପଣ କରିବା ବିଷୟରେ ପ୍ରୟାସ ଦେଖାଯାଏ ନାହିଁ ।

Question ୨।
ଏକ ଶ୍ରେଣୀ ମନୁଷ୍ୟମାନଙ୍କଠାରେ ବସ୍ତୁର କେଉଁ ବିଷୟକ ଚିନ୍ତା ସ୍ଥାନ ପ୍ରାପ୍ତ ହୁଏ ନାହିଁ ?
Answer:
ଏକ ଶ୍ରେଣୀ ମନୁଷ୍ୟମାନଙ୍କଠାରେ କି ପ୍ରଣାଳୀ ବା ତାହାର ସଦ୍‌ବ୍ୟବହାର କରିବାକୁ ହେବ, ଇତ୍ୟାଦି ବିଷୟକ ଚିନ୍ତା ସୂତ୍ରରେ କେଉଁ ବସ୍ତୁ ସେମାନଙ୍କ ନିକଟସ୍ଥ ହେଲା ବା କିପରି ସ୍ଥାନପ୍ରାପ୍ତ ହୁଏ ନାହିଁ ।

Question ୩ ।
ଅପର ଶ୍ରେଣୀର ମନୁଷ୍ୟମାନଙ୍କଦ୍ଵାରା ପୃଥ‌ିବୀର କ’ଣ ସଂସାଧୂ ହୁଏ ?
Answer:
ଅପର ଶ୍ରେଣୀର ମନୁଷ୍ୟମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ପୃଥ‌ିବୀର ନାନାବିଧ ଉନ୍ନତି ସଂସାଧୂ ହୁଏ ।

Question ୪।
ମନୁଷ୍ୟତ୍ଵର ବିଶେଷ ଲକ୍ଷଣ କ’ଣ ?
Answer:
ଚିନ୍ତାଶୀଳତା ସୂକ୍ଷ୍ମଦୃଷ୍ଟି ବା ତର୍‌ନିରୂପଣ ପ୍ରୟାସ ହିଁ ମନୁଷ୍ୟତ୍ବର ବିଶେଷ ଲକ୍ଷଣ ।

Question ୫।
ସୂକ୍ଷ୍ମ ଦୃଷ୍ଟିସମ୍ପନ୍ନ ଓ ଚିନ୍ତାଶୀଳ ଶ୍ରେଣୀର ମନୁଷ୍ୟମାନଙ୍କ ପ୍ରତି ଦୃଷ୍ଟି ନିକ୍ଷେପ କଲେ କ’ଣ ବୁଝାଯାଏ ?
Answer:
ସୂକ୍ଷ୍ମ ଦୃଷ୍ଟିସମ୍ପନ୍ନ ଓ ଚିନ୍ତାଶୀଳ ଶ୍ରେଣୀର ମନୁଷ୍ୟମାନଙ୍କ ପ୍ରତି ଦୃଷ୍ଟି ନିକ୍ଷେପ କଲେ, ‘ମନୁଷ୍ୟ ଯେ ଅନନ୍ତ ଦେବଙ୍କର ପ୍ରତିକୃତି’ ବୋଲି ବୁଝାଯାଏ ।

Question ୬ ।
ମନୁଷ୍ୟ ବର୍ତ୍ତମାନର ଜୀବ ହୋଇ ସୁଦ୍ଧା କାହା ସଙ୍ଗେ ଘନିଷ୍ଠ ଭାବରେ ସମ୍ବନ୍ଧିତ ?
Answer:
ମନୁଷ୍ୟ ବର୍ତ୍ତମାନର ଜୀବ ହୋଇ ସୁଦ୍ଧା ଅନନ୍ତ ଅତୀତ ଓ ଅନନ୍ତ ଭବିଷ୍ୟତ ସଙ୍ଗେ ଘନିଷ୍ଠ ଭାବରେ ସମ୍ବନ୍ଧିତ ।

Question ୭ ।
ମନୁଷ୍ୟର ଅନନ୍ତ ଅତୀତ ଓ ଅନନ୍ତ ଭବିଷ୍ୟତ ସଙ୍ଗେ ସମ୍ବନ୍ଧ ବିଚ୍ଛିନ୍ନ ହେଲେ କ’ଣ ହେବ ?
Answer:
ମନୁଷ୍ୟର ଅନନ୍ତ ଅତୀତ ଓ ଅନନ୍ତ ଭବିଷ୍ୟତ ସଙ୍ଗେ ସମ୍ବନ୍ଧ ବିଚ୍ଛନ୍ନ ହେଲେ ମାନବ ଜୀବନର ମୂଲ୍ୟ କିଛି ରହିବ ନାହିଁ ।

Question ୮।
ମନୁଷ୍ୟ କେଉଁଠିକୁ ଅବତରଣ କଲେ ନରକଙ୍କାଳ ଦେଖିବ ?
Answer:
ମନୁଷ୍ୟ ପତୁଷ୍ୟତର ନର୍ମଦେବପୁ ଅବତରଣ କଲେ ନରକଙ୍କାଳ ଦେଖିବ।

Question ୯।
ରାଶି ରାଶି ନର ଦେହ କାହିଁକି ପତିତ ହୋଇଅଛି ?
Answer:
ବର୍ତ୍ତମାନ ଅବସ୍ଥା ଲାଭ କରିବାପାଇଁ ରାଶି ରାଶି ନର ଦେହ ପତିତ ହୋଇଅଛି ।

CHSE Odisha Class 12 Odia Solutions Chapter 1 ଇତିହାସ

Question ୧୦ ।
ଫରାସୀ ରାଷ୍ଟ୍ରବିପ୍ଳବ କଥା ସ୍ମରଣ କଲେ କ’ଣ ହୁଏ ?
Answer:
ଫରାସୀ ରାଷ୍ଟ୍ରବିପ୍ଳବ କଥା ସ୍ମରଣ କଲେ ଆମ୍ଭମାନଙ୍କର ହୃତ୍‌କମ୍ପ ଉପସ୍ଥିତ ହୁଏ ।

Question ୧୧ ।
କେଉଁ କଥା ଶ୍ରବଣ କଲେ ପ୍ରାଣ ଅବସନ୍ନ ହୋଇପଡ଼େ ?
Answer:
ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ମହାପ୍ରାଣୀଙ୍କ ବିନାଶ ବାର୍ତ୍ତା ଶ୍ରବଣ କଲେ ପ୍ରାଣ ଅବସନ୍ନ ହୋଇପଡ଼େ ।

Question ୧୨ ।
ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷୀଭୂତ ବିପ୍ଳବରାଶି ଛଡ଼ା କାହାର ସଂଖ୍ୟା ଗଣନା କରାଯାଇ ପାରିବ ନାହିଁ ?
Answer:
ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷୀଭୂତ ବିପ୍ଳବରାଶି ଛଡ଼ା ନୀରବ ଦେହପାତର ସଂଖ୍ୟା ଗଣନା କରାଯାଇ ପାରିବ ନାହିଁ ।

Question ୧୩ ।
ଅତୀତ ମାନବ ଜାତିର ରକ୍ତମାଂସରୁ କ’ଣ ଉଭୂତ ବୋଲି କୁହାଯାଇଛି ?
Answer:
ସମଗ୍ର ଅତୀତ ମାନବ ଜାତିର ରକ୍ତମାଂସରୁ ବର୍ତ୍ତମାନ ମାନବୋନ୍ନତି ଉଭୂତ ବୋଲି କୁହାଯାଇଛି ।

Question ୧୪ ।
ପୃଥ‌ିବୀର ବର୍ତ୍ତମାନ ଅବସ୍ଥା ମଧ୍ୟରେ ପୂର୍ବବର୍ତ୍ତୀର କ’ଣ ପରିଲକ୍ଷିତ ହୁଏ ?
Answer:
ପୃଥ‌ିବୀର ବର୍ତ୍ତମାନ ଅବସ୍ଥା ମଧ୍ୟରେ ପୂର୍ବବର୍ତ୍ତୀର ସକଳପ୍ରକାର ଅବସ୍ଥାର ଚିହ୍ନ ଏବଂ ବିଭିନ୍ନ ଶ୍ରେଣୀର ଜୀବରାଶିର ଦେହାବଶେଷ ପରିଲକ୍ଷିତ ହୁଏ ।

Question ୧୫ ।
କେଉଁଠାରେ ଅତୀତ ମାନବ ସମାଜର ଭାବରାଶି ନିହିତ ଥିବା ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ହୁଏ ?
Answer:
ବର୍ତ୍ତମାନ ମାନବ ସମାଜର ଦେହରେ ଅତୀତ ମାନବ ସମାଜର ଭାବରାଶି ନିହିତ ଥ‌ିବା ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ହୁଏ ।

Question ୧୬ ।
ଜଗତର ଘୋର ପରିବର୍ତ୍ତନରାଶି ମଧ୍ୟରେ କ’ଣ ଅବସ୍ଥିତି କରୁଅଛି ?
Answer:
ବର୍ତ୍ତମାନ ମାନବ ସମାଜର ଦେହରେ ଅତୀତ ମାନବ ସମାଜର ଭାବରାଶି ନିହିତ ଥ‌ିବା ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ହୁଏ ।

Question ୧୭ ।
କାହାର ବିନାଶ ଅନିବାର୍ଯ୍ୟ ?
Answer:
କେବଳ ସତ୍ୟ ସଙ୍ଗେ ବିରୋଧ ଯାହାର, ତାହାର ବିନାଶ ଅନିବାର୍ଯ୍ୟ ।

Question ୧୮।
ମାନବ ସମାଜ ମଧ୍ଯରେ କେଉଁ ବ୍ୟାପାର ଚିରକାଳ ଲାଗିଅଛି ?
Answer:
ମାନବ ସମାଜ ମଧ୍ୟରେ, କେବଳ ସତ୍ୟ ସଙ୍ଗେ ବିରୋଧ ଯାହାର, ତାହାର ବିନାଶ ଅନିବାର୍ଯ୍ୟ, ଏହି ବ୍ୟାପାର ଚିରକାଳ ଲାଗିଅଛି ।

Question ୧୯ ।
ସମସ୍ତ ଘଟଣାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ଓ ଗତି କେଉଁଆଡ଼କୁ ବୋଲି କୁହାଯାଇଛି ?
Answer:
ସମସ୍ତ ଘଟଣାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ଏକ ଓ ଗତି ଏକ ଆଡ଼କୁ ବୋଲି କୁହାଯାଇଛି ।

Question ୨୦ ।
ସମସ୍ତ ମଣିଷମାନଙ୍କର ଗତି କେଉଁ ନିୟମରେ ନିୟନ୍ତ୍ରିତ ହେଉଅଛି ବୋଲି ଲେଖକ କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ସମସ୍ତ ମଣିଷମାନଙ୍କର ଗତି ଏକ ଆଡ଼କୁ ଏବଂ ଏକ ଅଖଣ୍ଡ ନିୟମରେ ସମସ୍ତ ଘଟଣାବଳୀ ନିୟନ୍ତ୍ରିତ ହୋଇଅଛି ବୋଲି ଲେଖକ କହିଛନ୍ତି ।

Question ୨୧ ।
ବିରୋଧ ମଧ୍ଯରେ କିଏ ସାମଞ୍ଜସ୍ୟ ଦର୍ଶନ କରେ ?
Answer:
ବିରୋଧ ମଧ୍ୟରେ ଚିନ୍ତାଶୀଳ ମନୁଷ୍ୟ ସର୍ବତ୍ର ସାମଞ୍ଜସ୍ୟ ଦର୍ଶନ କରେ ।

Question ୨୨ ।
ଐଶ୍ବର୍ଯ୍ୟଶାଳୀ ରାଜା ଓ ଦୀନହୀନ କୃଷକ ଉଭୟେ କ’ଣ ?
Answer:
ଐଶ୍ୱର୍ଯ୍ୟଶାଳୀ ରାଜା ଓ ଦୀନହୀନ କୃଷକ ଉଭୟେ ସମାଜର ଅଙ୍ଗ ଏବଂ ଉଭୟେ ସମାଜର ଉନ୍ନତିରେ ସହଯୋଗୀ ।

Question ୨୩ ।
ମାନବ ସମାଜ ବିଷୟରେ ଜାଣିବାକୁ ହେଲେ କ’ଣ ଜାଣିବା ଆବଶ୍ୟକ ?
Answer:
ମାନବ ସମାଜ ବିଷୟରେ ଜାଣିବାକୁ ହେଲେ ସମଗ୍ର ଇତିହାସ ଜାଣିବା ଆବଶ୍ୟକ ।

Question ୨୪ ।
ପ୍ରଚଳିତ ଇତିହାସକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରି ସୁପ୍ରସିଦ୍ଧ ପଣ୍ଡିତ କ’ଣ କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ପ୍ରଚଳିତ ଇତିହାସକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟକରି ସୁପ୍ରସିଦ୍ଧ ପଣ୍ଡିତ କହିଛନ୍ତି, ‘ପ୍ରଚଳିତ ଇତିହାସମାନ ଗଭୀରତାଶୂନ୍ୟ ଗ୍ରାମ୍ୟଗଳ୍ପ ତୁଲ୍ୟ ।’’

Question ୨୫ ।
ପ୍ରାଚୀନ ଚିକିତ୍ସା ଶାସ୍ତ୍ରରେ କାହାର ସମାବେଶ ଦେଖାଯାଏ ?
Answer:
ପ୍ରାଚୀନ ଚିକିତ୍ସାଶାସ୍ତ୍ରରେ ରସିକତା, ଭାବୁକତା, ଅଳଙ୍କାର ଓ ଆଡ଼ମ୍ବରର ସମାବେଶ ଦେଖାଯାଏ ।

Question ୨୬ ।
ପ୍ରାଚୀନ କେଉଁ ଧର୍ମଶାସ୍ତ୍ର ଐତିହାସିକ ସତ୍ୟରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ?
Answer:
ପ୍ରାଚୀନ ବାଇବେଲ ଏବଂ ଆମ୍ଭମାନଙ୍କର ବେଦ ଭଳି ଧର୍ମଶାସ୍ତ୍ର ଐତିହାସିକ ସତ୍ୟରେ ପରିପୂର୍ଣ ।

Question ୨୭ ।
ଦେଶ ଓ କାଳର ଇତିହାସ କେଉଁଠାରେ ଉଜ୍ଜ୍ଵଳ ଅକ୍ଷରରେ ଲିଖିତ ହୋଇଅଛି ?
Answer:
ଦେଶ ଓ କାଳର ଇତିହାସ ମନ୍ଦିର, ଗୃହ, ଖୋଦିତ ମୂର୍ତି ଓ ଫଳକାଦିରେ ଉଜ୍ଜ୍ଵଳ ଅକ୍ଷରରେ ଲିଖିତ ହୋଇଅଛି ।

Question ୨୮ ।
ବର୍ତ୍ତମାନ ଯୁଗର ଇତିହାସରେ କେଉଁ ପ୍ରୟୋଜନୀୟ ବିଷୟର ସମାବେଶ ହୋଇଅଛି ?
Answer:
ବର୍ତ୍ତମାନ ଯୁଗର ଇତିହାସରେ ଜାତିସାଧାରଣର ଆଚାର, ବ୍ୟବହାର, ଧର୍ମ, ନୀତି, ଶିକ୍ଷା, ଶିଳ୍ପ, ବାଣିଜ୍ୟ, ସାହିତ୍ୟ, ବିଜ୍ଞାନ ସକଳ ପ୍ରକାର ପ୍ରୟୋଜନୀୟ ବିଷୟର ସମାବେଶ ହୋଇଅଛି ।

Question ୨୯ ।
ପାଠକ କାହା ସହିତ ସମ୍ପର୍କ ବିସ୍ମୃତ ହୋଇ ଇତିହାସ ଅଧ୍ୟୟନ କରିବା ବିଡ଼ମ୍ବନା ?
Answer:
ପାଠକ ଯଦି ବର୍ତ୍ତମାନ ସଙ୍ଗେ ଏବଂ ନିଜ ଜୀବନ ସଙ୍ଗେ ଅତୀତର ସମ୍ପର୍କ ବିସ୍ମୃତ ହୋଇ ଇତିହାସ ଅଧ୍ୟୟନ କରେ, ତେବେ ସେ ଅଧ୍ୟୟନ କରିବା ବିଡ଼ମ୍ବନା ।

Question ୩୦ ।
ଇତିହାସରେ ଉପସ୍ଥାପିତ ଘଟଣାର ପଶ୍ଚାଦେଶରେ କାହାର ହସ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଅଛି ?
Answer:
ଇତିହାସରେ ଉପସ୍ଥାପିତ ଘଟଣାର ପଶ୍ଚାଦେଶରେ ନିୟମ ବା ନିୟନ୍ତାଙ୍କ ହସ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଅଛି ।

Question ୩୧ ।
କେଉଁଠି ଦେଶ ଓ କାଳର ଦୂରତ୍ବ ବିନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଏ ?
Answer:
ମନୁଷ୍ୟ ନିଜ ଭିତରେ ସମସ୍ତ ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡକୁ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କଲେ ଏବଂ ସର୍ବତ୍ର ମଙ୍ଗଳମୟ ବିଧାତାଙ୍କ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ହସ୍ତ ଦର୍ଶନ କରି ସ୍ତମ୍ବିତ ଓ ମୋହିତ ହେଲେ, ସେଠାରେ ଦେଶ ଓ କାଳର ଦୂରତ୍ଵ ବିନଷ୍ଟ ହୋଇଥାଏ ।

Question ୩୨ ।
ଚିନ୍ତାଶୀଳ ପାଠକ ଇତିହାସ ବର୍ଷିତ ସକଳ ପ୍ରକାର ଚିତ୍ରରେ କ’ଣ ଦେଖି ସମୁଚିତ ଶିକ୍ଷାଲାଭ କରନ୍ତି ?
Answer:
ଚିନ୍ତାଶୀଳ ପାଠକ ଇତିହାସ ବର୍ଣ୍ଣିତ ସକଳ ପ୍ରକାର ଚିତ୍ର ନିଜ ଜୀବନର ଏବଂ ସମସାମୟିକ ସମାଜ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରତିବିମ୍ବିତ ଦେଖି ସେଗୁଡ଼ିକରୁ ସମୁଚିତ ଶିକ୍ଷାଲାଭ କରନ୍ତି ।

Question ୩୩ ।
ବୁଦ୍ଧିମାନ ବ୍ୟକ୍ତି ଇତିହାସରୁ କ’ଣ ଅନୁଭବ କରିପାରିବେ ?
Answer:
ବୁଦ୍ଧିମାନ ବ୍ୟକ୍ତି ଇତିହାସରୁ ଏହା ଶିକ୍ଷା ପକ୍ଷରେ କିପରି ଉପଯୋଗୀ, ତାହା ଅନୁଭବ କରିପାରିବେ ।

Question ୩୪ ।
ପ୍ରାଥମିକ ମନୁଷ୍ୟ କିପରି କାଳାତିପାତ କରୁଥୁଲା ?
Answer:
ପ୍ରାଥମିକ ମନୁଷ୍ୟ ଅରଣ୍ୟରେ ଶୀତ, ଗ୍ରୀଷ୍ମ, ବର୍ଷାରେ ଅସହ୍ୟ କ୍ଳେଶ ସହ୍ୟକରି, ଅପକ୍ବ ମାଂସ, ଫଳମୂଳ ଆହାର କରି କାଳାତିପାତ କରୁଥିଲା ।

Question ୩୫ ।
ସୁ-ସନ୍ତାନ ଓ ସୁ-ପିତାର କାର୍ଯ୍ୟ କ’ଣ ?
Answer:
ସୁସନ୍ତାନ ଓ ସୁପିତାର କାର୍ଯ୍ୟ ହେଉଛି, ପୈତୃକ ଧନରାଶି ସଙ୍ଗେ ସ୍ତ୍ରୋପାର୍ଜିତ ସମ୍ପତ୍ତି ଯୋଗ କରିବା ।

Question ୩୬ ।
ଅଯୋଗ୍ୟ ଜାତିର ସଞ୍ଚତ ଧନରାଶି, ଜ୍ଞାନ ଓ ବିଜ୍ଞାନ କାହା ହସ୍ତରେ ସମର୍ପିତ ହେବ ବୋଲି କୁହାଯାଇଛି ?
Answer:
ଅଯୋଗ୍ୟ ଜାତିର ସଞ୍ଚ ଧନରାଶି, ଜ୍ଞାନ ଓ ବିଜ୍ଞାନ ଯୋଗ୍ଯତର ଜାତି ହସ୍ତରେ ସମର୍ପିତ ହେବ ବୋଲି କୁହାଯାଇଛି ।

Question ୩୭ ।
କେଉଁ ଦୁଇ ରାଷ୍ଟ୍ରର ପତନ ହେଲେ ମାନବ ଜାତିର କ୍ଷତି ହେବ ନାହିଁ ?
Answer:
ପ୍ରାଚୀନ ରୋମ ଓ ଭାରତର ପତନ ହେଲେ ସାମଗ୍ରିକ ଭାବରେ ମାନବ ଜାତିର କ୍ଷତି ହେବ ନାହିଁ ।

Question ୩୮ ।
ରୋମ ଓ ଭାରତ ଯାହା ରକ୍ଷାକରି ପାରିଲା ନାହିଁ ତାକୁ ରକ୍ଷା କରିବାକୁ କେଉଁ ଦେଶ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଅଛି ?
Answer:
ରୋମ ଓ ଭାରତ ଯାହା ରକ୍ଷା କରିପାରିଲା ନାହିଁ ତା’କୁ ରକ୍ଷା କରିବାକୁ ଇଂଲଣ୍ଡ ଓ ଆମେରିକା ପ୍ରସ୍ତୁତ ଅଛି ।

Question ୩୯ ।
ଇଂଲଣ୍ଡ ଓ ଆମେରିକା ଯେତେବେଳେ ନିଜ ଅଯୋଗ୍ୟତାର ପ୍ରମାଣ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବେ ସେତେବେଳେ କାହାର ଅଭ୍ୟୁତ୍‌ଥାନ ହେବ ?
Answer:
ଇଂଲଣ୍ଡ ଓ ଆମେରିକା ଯେତେବେଳେ ନିଜ ଅଯୋଗ୍ୟତାର ପ୍ରମାଣ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବେ, ସେତେବେଳେ ନବ ଇଂଲଣ୍ଡ ଓ ନବ ଆମେରିକାର ଅଭ୍ୟୁତ୍‌ଥାନ ହେବ ।

CHSE Odisha Class 12 Odia Solutions Chapter 1 ଇତିହାସ

Question ୪୦ ।
ଯୋଗ୍ୟତା ନ ଦେଖି କିଏ ଉଚ୍ଚ ଅଧ୍ୟାର ଦିଅନ୍ତି ନାହିଁ ?
Answer:
ଯୋଗ୍ୟତା ନ ଦେଖି ବିଧାତା ଉଚ୍ଚ ଅଧିକାର ଦିଅନ୍ତି ନାହିଁ ।

Question ୪୧ ।
ଯୋଗ୍ୟତାର ଲକ୍ଷଣ କ’ଣ ?
Answer:
ସାଧୁତା, ସରଳତା, ସତ୍ୟନିଷ୍ଠା, ମୈତ୍ରୀ, କ୍ଷମା, ସାହସ, ବୀର୍ଯ୍ୟ ପ୍ରଭୃତି ଯୋଗ୍ୟତାର ଲକ୍ଷଣ ।

Question ୪୨ ।
କାହାକୁ ହରାଇ କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତି ବା ସମାଜ ଉନ୍ନତି ଲାଭ କରି ନ ପାରେ ?
Answer:
ସାଧୁତା, ସରଳତା, ସତ୍ୟନିଷ୍ଠା, ମୈତ୍ରୀ, କ୍ଷମା, ସାହସ, ବୀର୍ଯ୍ୟ ପ୍ରଭୃତି ଯୋଗ୍ୟତାର ଲକ୍ଷଣ ହରାଇ କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତି ବା ସମାଜ ଉନ୍ନତି ଲାଭ କରି ନ ପାରେ ।

Question ୪୩ ।
ଭୋଗ, ବିଳାସ, ଆମୋଦରେ ଦିନ କଟାଉଥ‌ିବା ବ୍ୟକ୍ତି ସମାଜର କ’ଣ କରିପାରେ ନାହିଁ ?
Answer:
ଭୋଗ, ବିଳାସ, ଆମୋଦରେ ଦିନ କଟାଉଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ସମାଜର ଉନ୍ନତି କରିପାରେ ନାହିଁ କିମ୍ବା ଲବ୍ଧ ଉନ୍ନତି ରକ୍ଷା କରିପାରେ ନାହିଁ ।

Question ୪୪ ।
ପ୍ରତ୍ୟେକ ଜାତିର ଇତିହାସ କେଉଁ ସାକ୍ଷ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କରୁଛି ?
Answer:
ନୀତିହୀନ ଅନୁଦାର ଜାତି କଦାପି ସଭ୍ୟତାର ଉଚ୍ଚତର ସୋପାନରେ ଆରୋହଣ କରିପାରିବ ନାହିଁ ବୋଲି ପ୍ରତ୍ୟେକ ଜାତିର ଇତିହାସ ସାକ୍ଷ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କରୁଛି ।

Question ୪୫ ।
ବ୍ୟକ୍ତିର ଅଲଙ୍ଘନୀୟ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ କ’ଣ ?
Answer:
ବ୍ୟକ୍ତିର ଅଲଙ୍ଘନୀୟ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ହେଉଛି, ସ୍ବଜାତିର ଇତିହାସ ବିଶେଷଭାବରେ ଶିକ୍ଷା କରିବା ।

Question ୪୬ ।
କେଉଁଥୁରୁ ହୃଦୟକୁ ରକ୍ଷା କରିବା ସର୍ବତୋଭାବେ ବିଧେୟ ?
Answer:
ସଂକୀର୍ଣ୍ଣତା ଓ ପରଜାତି ବିଦ୍ବେଷ ଭାବରୁ ହୃଦୟକୁ ରକ୍ଷା କରିବା ସର୍ବତୋଭାବେ ବିଧେୟ ।

Question ୪୭ ।
କ’ଣ ଦୃଷ୍ଟିଶକ୍ତିକୁ ହ୍ରାସ କରିଦିଏ; ଅନ୍ୟ ଜାତିର ମହତ୍ତ୍ବ ଦେଖିବାକୁ ଦିଏନାହିଁ ?
Answer:
ସଂକୀର୍ଣ୍ଣତା ଓ ପରଜାତି ବିଦ୍ବେଷ ଦୃଷ୍ଟିଶକ୍ତିକୁ ହ୍ରାସ କରିଦିଏ, ଅନ୍ୟ ଜାତିର ମହତ୍ତ୍ବ ଦେଖିବାକୁ ଦିଏ ନାହିଁ ।

(ଘ) ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନ । ତିରିଶି ଗୋଟି ଶବ୍ଦରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ । ପ୍ରଶ୍ନର ମୂଲ୍ୟ ୩ ନମ୍ବର । ଲେଖା ଓ ଲେଖକଙ୍କ ସୂଚନା ପାଇଁ ୧ ନମ୍ବର ଓ ଉତ୍ତର ପାଇଁ ୨ ନମ୍ବର ରହିବ ।

ବିଷୟ – ଇତିହାସ, ପ୍ରାବନ୍ଧିକ – ବିଶ୍ବନାଥ କର ।

Question ୧ ।
ଏକ ଶ୍ରେଣୀ ମନୁଷ୍ୟ କ’ଣ କରନ୍ତି, କ’ଣ କରନ୍ତି ନାହିଁ ?
Answer:
ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ପ୍ରଥମ ଶ୍ରେଣୀର ମଣିଷମାନଙ୍କୁ ଏକ ଶ୍ରେଣୀ ମନୁଷ୍ୟ ବା ସାଧାରଣ ମଣିଷ ଭାବରେ ପରିଚିତ କରାଇଛନ୍ତି । ସେହି ଏକ ଶ୍ରେଣୀ ମନୁଷ୍ୟମାନେ ପୃଥ‌ିବୀର ନାନା ବସ୍ତୁ ଦର୍ଶନ କରନ୍ତି ସମ୍ଭୋଗ କରନ୍ତି । ଅପର ପକ୍ଷରେ ସେମାନେ କୌଣସି ବସ୍ତୁର ତତ୍ତ୍ଵ ନିରୂପଣ କରିବାର ପ୍ରୟାସ କରନ୍ତି ନାହିଁ ।

Question ୨ ।
ଅପର ଶ୍ରେଣୀ ମନୁଷ୍ୟମାନଙ୍କର ସମ୍ପର୍କରେ ପରିଚୟ ଦିଅ ।
Answer:
ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ମତରେ ଅପର ଶ୍ରେଣୀର ମଣିଷମାନେ ଅସାଧାରଣ, ସୂକ୍ଷ୍ମ ଦୃଷ୍ଟିସମ୍ପନ୍ନ ଓ ଚିନ୍ତାଶୀଳ । ଏହିମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା କହିଛନ୍ତି । କାରଣ ଏହାର ପ୍ରଭାବରେ ମାନବ ସମାଜର ବୈଷୟିକ ଓ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଉନ୍ନତି ହୋଇଥାଏ ।

Question ୩।
ପ୍ରକୃତିସ୍ଥ ମନୁଷ୍ୟ କେଉଁ ସମ୍ବନ୍ଧରୁ ବିଚ୍ଛିନ୍ନ ହେଲେ ଜୀବନର ମୂଲ୍ୟ ରହେ ନାହିଁ ?
Answer:
ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ମତରେ ପ୍ରକୃତିସ୍ଥ ମନୁଷ୍ୟର ମନ ନିତ୍ଯ କ୍ରିୟାଶୀଳ । ଅନନ୍ତ ପ୍ରକୃତି ସଙ୍ଗେ ତାହାର ନିତ୍ୟ ଯୋଗ ରହିଅଛି । କାରଣ ସେ ବର୍ତ୍ତମାନର ଜୀବ ହୋଇ ସୁଦ୍ଧା ରଖିଥାଏ । ଏହି ସମ୍ବନ୍ଧରୁ ବିଚ୍ଛିନ୍ନ ହେଲେ ପ୍ରକୃତିସ୍ଥ ମନୁଷ୍ୟ ଅନନ୍ତ ଅତୀତ ଓ ଅନନ୍ତ ଭବିଷ୍ୟତ ସଙ୍ଗେ ଘନିଷ୍ଠ ଭାବରେ ସମ୍ବନ୍ଧ ଜୀବନର କିଛି ମୂଲ୍ୟ ରହେ ନାହିଁ ।

Question ୪ ।
ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ମାନବ ସମାଜର ଭିତ୍ତିଭୂମି କ’ଣ ?
Answer:
ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ମାନବ ବା ବର୍ତ୍ତମାନର ସଭ୍ୟତମ ମାନବ ସମାଜର ଭିତ୍ତିଭୂମି ହେଉଛି, ତାହାର ପାଦମୂଳରୁ ଯେତେ ନିମ୍ନଦେଶକୁ ଅବତରଣ କରିବ, ସେତେ ନରକଙ୍କାଳ ଦେଖିବ । ଅର୍ଥାତ୍ ବର୍ତ୍ତମାନର ଅବସ୍ଥା ଲାଭ କରିବାପାଇଁ, କେତେ ରାଶି ରାଶି ନରଦେହ ପତିତ ହୋଇଛି । ଅକଳନୀୟ ନରଦେହର ପତିତ ରାଶି ହେଉଛି ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ମାନବ ସମାଜର ଭିତ୍ତିଭୂମି ।

Question ୫ ।
ଫରାସୀ ରାଷ୍ଟ୍ରବିପ୍ଳବ କଥା ଶ୍ରବଣ କରି ହୃଦୟ ଓ ମନ କାହିଁକି ସ୍ତମ୍ଭତ ହୋଇଯାଏ ?
Answer:
ଫରାସୀ ରାଷ୍ଟ୍ରବିପ୍ଳବ କଥା ଶ୍ରବଣ କରି ହୃଦୟ ଓ ମନ ସ୍ତମିତ ହୋଇଯାଏ, କାରଣ ଏହି ବିପ୍ଲବରେ ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ମହାପ୍ରାଣୀ ବିନାଶ ହୋଇଛନ୍ତି । ଏହିପରି ସହସ୍ର ସହସ୍ର ବିପ୍ଳବର ବିବରଣ ଲିଖିତ ରହିଥ‌ିବାର ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କରି ହୃଦୟ ଓ ମନ ସ୍ତମ୍ଭିତ ହୋଇଯାଏ ।

Question ୬ |
ସକଳ ପ୍ରକାର ବିପ୍ଳବ ମୂଳରେ କେଉଁ ନିରୂଢ଼ କାରଣ ବିଦ୍ୟମାନ ?
Answer:
କେବଳ ମାନବର ପ୍ରକୃତ ଉନ୍ନତିର ସତ୍ୟ ସଙ୍ଗେ ଘନିଷ୍ଠ ଭାବରେ ସମ୍ବନ୍ଧ ରହିଛି, ସୁତରାଂ ତାହାର ବିଲୋପ ଅସମ୍ଭବ । କେବଳ ସତ୍ୟ ସଙ୍ଗେ ଯେ ବିରୋଧ କରେ, ତାହାର ବିନାଶ ଅନିବାର୍ଯ୍ୟ । ମାନବ ସମାଜ ମଧ୍ୟରେ ଏହି ବ୍ୟାପାର ଚିରକାଳ ଲାଗି ରହିଛି । ସକଳ ପ୍ରକାର ବିପ୍ଳବର ମୂଳରେ ଏହି ନିଗୂଢ଼ କାରଣ ବିଦ୍ୟମାନ ।

Question ୭ |
କ୍ଷୁଦ୍ର ଅଗ୍ନିକଣା ତୁଲ୍ୟ ଗୋଟିଏ ନିଭୃତ ହୃଦୟର ଚିନ୍ତା ପରିବ୍ୟାପ୍ତ ହୋଇ କିପରି ପ୍ରତିଭାତ ହୁଏ ?
Answer:
କ୍ଷୁଦ୍ର ଅଗ୍ନିକଣା ତୁଲ୍ୟ ଗୋଟିଏ ନିଭୃତ ହୃଦୟର ଚିନ୍ତା ପରିବ୍ୟାପ୍ତ ହୋଇ ପ୍ରଚଣ୍ଡ ଅଗ୍ନିକାଣ୍ଡ ସୃଷ୍ଟିକରେ ଏବଂ ତାହାଦ୍ୱାରା ରାଶି ରାଶି ଅସତ୍ୟ, ଅନ୍ୟାୟ, ଅସାମ୍ୟ, ଅପବିତ୍ରତା ଶୁଷ୍କ ତୃଣରାଶି ତୁଲ୍ୟ ଭସ୍ମୀଭୂତ ହୋଇଯାଏ । କେବଳ ବିଶୁଦ୍ଧ ସତ୍ୟଟି, ସାରବସ୍ତୁଟି ପୂର୍ବପେକ୍ଷା ଉଜ୍ଜଳତର ଆକାରରେ ପ୍ରତିଭାତ ହୁଏ ।

Question ୮ |
ପ୍ରକୃତ ରୂପେ ମାନବ ଜୀବନ କିପରି ଗଠିତ ହୁଏ ?
Answer:
ପ୍ରକୃତରୂପେ ମାନବ ଜୀବନ କେତେବେଳେ ଆଲୋକ, କେତେବେଳେ ଅନ୍ଧକାର, କେତେବେଳେ ଉଚ୍ଚ ହାସ୍ୟଧ୍ବନି, କେତେବେଳେ ବା ମର୍ମଭେଦୀ ହାହାକାର, ଏହିପରି ପରସ୍ପର ବିରୁଦ୍ଧ ଓ ପ୍ରତିକୂଳ ଅବସ୍ଥା ଭିତରେ ଗଠିତ ହୁଏ ।

Question ୯ ।
ବ୍ୟକ୍ତି ଓ ସମାଜ ଜୀବନ କିପରି ଉନ୍ନତତର ଅବସ୍ଥାକୁ ନୀତ ହୁଏ ?
Answer:
ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଜୀବନରେ ନାନା ଘଟଣା, ନାନା ପରିବର୍ତ୍ତନ ଭିତରେ ସାରଭୂତ ଜୀବନଟି ଉନ୍ନତ ଆଡ଼କୁ ଅଗ୍ରସର ହୋଇଥାଏ । ସେହିପରି ସମାଜ ଜୀବନ ମଧ୍ୟ ନାନା ଘଟନା ଓ ନାନା ପରିବର୍ତ୍ତନଦ୍ୱାରା ଉନ୍ନତତର ଅବସ୍ଥାକୁ ନୀତ ହୁଏ ।

Question ୧୦ ।
କ’ଣ ଇତିହାସ ପଦବାଚ୍ୟ ନୁହେଁ ?
Answer:
ମନୁଷ୍ୟ କିପରି ହୀନ ଅବସ୍ଥାରୁ କ୍ରମେ କ୍ରମେ ସଭ୍ୟତା ଲାଭ କରିଅଛି, ଏକଥା ବୁଝିବା ପାଇଁ ଗୋଟାକେତେ ରାଜବଂଶର ବିବରଣ ବା ଗୋଟିଏ ଅଧେ ବିଶେଷ ଜାତିର ସ୍ଥୂଳବିବରଣ ପାଠ କଲେ ଚଳିବ ନାହିଁ । ଯେଉଁଥିରେ ମାନବ ପ୍ରକୃତିର କ୍ରମବିକାଶର ଛବି ପ୍ରତିବିମ୍ବିତ ନାହିଁ, ତାହା ପ୍ରକୃତରେ ଇତିହାସ ପଦବାଚ୍ୟ ନୁହେଁ ।

Question ୧୧।
ପ୍ରତ୍ୟେକ ଜାତିର ପ୍ରାଚୀନ ଇତିହାସରେ କ’ଣ ଉପସ୍ଥାପନ କରାଯାଇଛି ?
Answer:
ପ୍ରତ୍ୟେକ ଜାତିର ପ୍ରାଚୀନ ଇତିହାସରେ କେବଳ କେତେଗୁଡ଼ିଏ କ୍ଷମତାଶାଳୀ ବୀର ପୁରୁଷଙ୍କର କଳ୍ପନାମିଶ୍ରିତ ବିବରଣ ଉପସ୍ଥାପନ କରାଯାଇଛି । ସେହି ବୀରମାନେ ଦେବତା ବା ଦେବ ଅଂଶରେ ଜାତ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କର କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ଅଲୌକିକ ବୋଲି କୁହାଯାଇଛି ।

Question ୧୨ ।
ସୂକ୍ଷ୍ମ ଦୃଷ୍ଟିସମ୍ପନ୍ନ ପଣ୍ଡିତମାନେ କେଉଁଠାରୁ ସତ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କରି ଆମ୍ଭମାନଙ୍କ ନିକଟରେ ଉପସ୍ଥାପିତ କରିଅଛନ୍ତି ?
Answer:
ସୂକ୍ଷ୍ମ ଦୃଷ୍ଟିସମ୍ପନ୍ନ ପଣ୍ଡିତମାନେ ମନୀଷାବଳରେ ସାହିତ୍ୟର ନାନା ବିଭାଗରୁ ଏବଂ ପ୍ରାଚୀନ କୀର୍ତ୍ତି, ଖୋଦିତ ମୂର୍ତ୍ତି ଓ ଫଳକାଦିରୁ ଐତିହାସିକ ସତ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କରି ପ୍ରାଚୀନ ଇତିହାସ ନାମକ ଗୋଟିଏ ଉପାଦେୟ ବସ୍ତୁ ଆମ୍ଭମାନଙ୍କ ନିକଟରେ

Question ୧୩ ।
ବର୍ତ୍ତମାନର ଇତିହାସ କିପରି ?
Answer:
ବର୍ତ୍ତମାନର ଇତିହାସ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଓ ଆଦର୍ଶ ନିକଟବର୍ତ୍ତୀ । ଏଥରେ ମାନବ ଜୀବନର ସର୍ବବିଧ ବ୍ୟାପାରର ଯୋଗଅଛି । ବ୍ୟବହାର, ଧର୍ମ, ନୀତି, ଶିକ୍ଷା, ଶିଳ୍ପ, ବାଣିଜ୍ୟ, ସାହିତ୍ୟ, ବିଜ୍ଞାନ ସକଳ ପ୍ରକାର ପ୍ରୟୋଜନୀୟ ବିଷୟର ସମାବେଶ ଅଛି ।

Question ୧୪ ।
କେଉଁଠାରେ ଦେଶ ଓ କାଳର ଦୂରତ୍ବ ବିନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଏ ?
Answer:
ମନୁଷ୍ୟ ବୈଷମ୍ୟରହିତ ଭୂମି ଉପରେ ଦଣ୍ଡାୟମାନ ହୋଇ, ଆପଣା ଭିତରେ ସମଗ୍ର ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କରିବାକୁ ସମର୍ଥ ହୋଇଥାଏ । ସେ ସର୍ବତ୍ର ମଙ୍ଗଳମୟ ବିଧାତାଙ୍କ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ହସ୍ତ ଦର୍ଶନ କରି ସ୍ତମ୍ବିତ ଓ ମୋହିତ ହୁଏ ଏବଂ ସେଠାରେ ଦେଶ ଓ କାଳର ଦୂରତ୍ଵ ବିନଷ୍ଟ ହୁଏ ।

Question ୧୫ ।
ଇତିହାସ ପାଠଦ୍ଵାରା ନିଜ ଜୀବନର କେଉଁ ବ୍ୟାପାର ପ୍ରତିଭାତ ହୁଏ ?
Answer:
ଇତିହାସ ପଠନ ସମୟରେ ଆମ୍ଭେମାନେ ଅଲକ୍ଷିତ ଭାବରେ ସେହି ସାଧାରଣ ଭୂମିରେ ଉପସ୍ଥିତ ହୋଇଥାଉ । ସେହି ସମୟରେ ଅତୀତର ସୁଖଦୁଃଖ, ହର୍ଷବିଷାଦ, ଭୟ ବିଭୀଷିକା, ସାହସ ଓ ବିକ୍ରମ, ଜୀବନ ଓ ମୃତ୍ୟୁ ଆମ୍ଭମାନଙ୍କ ନିକଟରେ ଜୀବନ୍ତ ହୋଇଉଠେ ଏବଂ ତାହା ନିଜ ଜୀବନର ବ୍ୟାପାର ତୁଲ୍ୟ

Question ୧୬ ।
ଅନ୍ତରତମ ପ୍ରଦେଶର ସାଧାରଣ ଭୂମିରେ ଠିଆ ହେଲେ ମନୁଷ୍ୟ କାହାର ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଦର୍ଶନ କରି ସ୍ତମ୍ବିତ ଓ ମୋହିତ ହୁଏ ?
Answer:
ଅନ୍ତରତମ ପ୍ରଦେଶର ସାଧାରଣ ଭୂମିରେ ଠିଆ ହେଲେ ମନୁଷ୍ୟ ଆପଣା ଭିତରେ ସମସ୍ତ ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଦର୍ଶନ କରିଥାଏ । ସେ ସର୍ବତ୍ର ସର୍ବମଙ୍ଗଳମୟ ବିଧାତାଙ୍କ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ହସ୍ତ ଦର୍ଶନ କରି ସ୍ତମ୍ବିତ ଓ ମୋହିତ ହୁଏ ।

Question ୧୭ ।
ଇତିହାସ ପାଠଦ୍ଵାରା ସକଳ ଅବିଶ୍ଵାସ ତିରୋହିତ ହୋଇ ପ୍ରାଣ କିପରି ପୁଲକିତ ହୁଏ ?
Answer:
ଇତିହାସ ପାଠଦ୍ୱାରା ସକଳ ଅବିଶ୍ବାସ ତିରୋହିତ ହୋଇ, ଦୃଷ୍ଟି ଉଜ୍ଜଳ ହୁଏ । ସର୍ବତ୍ର ସତ୍ୟର ଜୟ, ମଙ୍ଗଳର ଜୟ, ପୁଣ୍ୟର ଜୟ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କରି ପ୍ରାଣ ଆଶା ଓ ବିଶ୍ୱାସରେ ପୁଲକିତ ହୁଏ ।

Question ୧୮ ।
କ’ଣ ନ କଲେ ପିତା ଓ ପୁତ୍ର ଉଭୟଙ୍କୁ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ଲଙ୍ଘନଜନିତ ଅପରାଧ ଭୋଗ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ ?
Answer:
ପୁତ୍ର ପାଇଁ କେବଳ ପୈତୃକ ସମ୍ପତ୍ତି ରଖିଯିବା ପିତାର କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ନୁହେଁ । ପୈତୃକ ଧନରାଶି ସଙ୍ଗେ ସ୍ତ୍ରୋପାର୍ଜିତ ସମ୍ପତ୍ତି ଯୋଗ କରିବା ହିଁ ସୁସନ୍ତାନ ଓ ସୁପିତାର କାର୍ଯ୍ୟ । ତାହା ନକଲେ ପିତା ଓ ପୁତ୍ର ଉଭୟଙ୍କୁ କର୍ଭବ୍ୟ ଲଙ୍ଘନଜନିତ ଅପରାଧ ଭୋଗ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ ।

Question ୧୯ ।
ମନୁଷ୍ୟ ସ୍ଵଭାବ କିପରି ବୋଲି ଲେଖକ କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ମନୁଷ୍ୟର ସ୍ବଭାବ ହେଉଛି, ସେ ନିଜେ ହୀନତା ପ୍ରାପ୍ତ ହେଲେ ଅନ୍ୟ ବ୍ୟକ୍ତିର ମହତ୍ତ୍ବ ଦେଖିପାରେ ନାହିଁ । ସେହିପରି ଆପଣା ମଧ୍ୟରେ ଗୌରବର ବିଷୟ କିଛି ନ ଥିଲେ, ସେ ପୂର୍ବ ଗୌରବର ଆସ୍ଫାଳନଦ୍ୱାରା ହୃଦୟକୁ କିଞ୍ଚିତ୍ ଆଶ୍ୱସ୍ତ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟାକରେ ।

(ଙ) ଦୀର୍ଘ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ପ୍ରାୟ ୧୫୦ ଶବ୍ଦ ମଧ୍ୟରେ ଦେବାକୁ ହେବ । ପ୍ରଶ୍ନର ମୂଲ୍ୟ ୫ ନମ୍ବର ।

Question ୧ ।
‘ଇତିହାସ’ ପ୍ରବନ୍ଧରୁ ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ଉପସ୍ଥାପନ କର ।
Answer:
ଓଡ଼ିଆ ପ୍ରବନ୍ଧ ସାହିତ୍ୟର ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ବାଗ୍ମୀ ବିଶ୍ବନାଥ କର ଜଣେ ଯଶସ୍ବୀ ସ୍ରଷ୍ଟା । ତାଙ୍କ ସମ୍ପାଦନାରେ ପ୍ରକାଶିତ ‘ଉତ୍କଳ ସାହିତ୍ୟ’ ପତ୍ରିକାଟି ସେ ସମୟରେ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟରେ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା ଏକ ବର୍ଷିଳ ଦିଗ୍‌ବଳୟ । ଆଲୋଚ୍ୟ ପ୍ରବନ୍ଧ ‘ଇତିହାସ’ରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଇତିହାସର ମହତ୍ତ୍ବ ପ୍ରତିପାଦିତ କରିଛନ୍ତି । ସଭ୍ୟତା ଓ ସମାଜର ବିକାଶରେ ଇତିହାସର ଭୂମିକା ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ । ଯେହେତୁ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ କର ଜଣେ ଇତିହାସ ସଚେତନ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ଵ, ସେଥ୍ପାଇଁ ଏଥ‌ିରେ ସେ ଇତିହାସର ଆବଶ୍ୟକତା ଓ ପ୍ରୟୋଜନୀୟତାକୁ ଉପଲବ୍ଧି କରି ନିଜର ଅଭିମତ ପ୍ରଦାନ କରିଛନ୍ତି ।

ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ମତରେ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଜୀବନରେ ଓ ସାମାଜିକ ଜୀବନରେ ବିଭିନ୍ନ ଘଟଣା ଘଟିଥାଏ । ପ୍ରକୃତପକ୍ଷେ ଜଗତର କୌଣସି ଘଟଣା ଅର୍ଥଶୂନ୍ୟ ନୁହେଁ । ଜଣେ ମନୁଷ୍ୟକୁ ଯଥାର୍ଥ ଭାବେ ଜାଣିବାକୁ ହେଲେ, ଯେପରି ତାହାର ସମଗ୍ର ଜୀବନର ଇତିହାସ ଜାଣିବା ଆବଶ୍ୟକ ଠିକ୍ ସେହିପରି ମାନବ ସମାଜର ବିଷୟ ବୁଝିବାକୁ ହେଲେ ସେହି ସମାଜର ସମଗ୍ର ଇତିହାସ ଜାଣିବା ଆବଶ୍ୟକ ।

ଇତିହାସର ମହତ୍ତ୍ବ ସମ୍ପର୍କରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ କହିଛନ୍ତି, କେବଳ ରାଜବଂଶର ବିବରଣ ବା ବିଶେଷ ଜାତିର ବିବରଣ ପାଠ କଲେ, ତାହା ଇତିହାସ ହେବ ନାହିଁ । ସେଭଳି ଇତିହାସକୁ ଗଭୀରତାଶୂନ୍ୟ ଗ୍ରାମ୍ୟଗଳ୍ପ ବୋଲି ସେ ସୂଚାଇ ପ୍ରଥମ ଅବସ୍ଥାରେ ଇତିହାସ ବୋଲି ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁର ଅସ୍ତିତ୍ବ ନଥିଲା । ଭାରତ ଭଳି କୌଣସି ଜାତିର ପୂର୍ବପୁରୁଷମାନେ ଇତିହାସ ରଚନା କରି ନ ଥିଲେ । ମାତ୍ର ସାହିତ୍ୟର ବିଭିନ୍ନ ବିଭାଗ, ଧର୍ମଶାସ୍ତ୍ର, ମନ୍ଦିର, ଗୃହ, ଖୋଦିତ ମୂର୍ତ୍ତି ଓ ଫଳକାଦିରେ

ସେହି ସେହି ଦେଶର ଓ କାଳର ଐତିହାସିକ ତଥ୍ୟ ରହିଥିଲା ବୋଲି ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ସ୍ବୀକାର କରିଛନ୍ତି । ସୂକ୍ଷ୍ମ ଦୃଷ୍ଟିସମ୍ପନ୍ନ ପଣ୍ଡିତମାନେ ମନୀଷାବଳରେ ଉପରୋକ୍ତ ବିଭାଗରୁ ଇତିହାସର ତଥ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କଲେ ବି ଏହା ପ୍ରକୃତ ଇତିହାସ ନୁହେଁ ।

ବର୍ତ୍ତମାନ ସମୟରେ ଯେଉଁ ଇତିହାସ ରଚନା କରାଯାଉଛି, ସେସବୁର ଲିଖନ ପ୍ରଣାଳୀ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଓ ଆଦର୍ଶର ନିକଟବର୍ତ୍ତୀ । ଏଥୁରେ ମାନବ ଜୀବନର ସର୍ବବିଧ ବ୍ୟାପାରର ଯୋଗ ଅଛି । ଜାତି ସାଧାରଣର ଆଚାର, ବ୍ୟବହାର, ଧର୍ମ, ନୀତି, ଶିକ୍ଷା, ଶିଳ୍ପ, ବାଣିଜ୍ୟ, ସାହିତ୍ୟ, ବିଜ୍ଞାନ ସକଳ ପ୍ରକାର ପ୍ରୟୋଜନୀୟ ବିଷୟର ସମାବେଶ ଏଥ‌ିରେ ରହିଛି । ସେଥ‌ିପାଇଁ ଚିନ୍ତାଶୀଳ ପଣ୍ଡିତମାନେ ଇତିହାସର ବିଭାଗୀକରଣ କରି, ସାହିତ୍ୟ-ଇତିହାସ, ଧର୍ମ-ଇତିହାସ, ବିଜ୍ଞାନ-ଇତିହାସ ଇତ୍ୟାଦି ନାମକରଣ

କେବଳ ଇତିହାସ ରଚନା ନୁହେଁ, ଇତିହାସ ପଠନର ମହତ୍ତ୍ବ ସମ୍ପର୍କରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ସୂଚନା ଦେଇଛନ୍ତି । ତାଙ୍କ ମତରେ ଇତିହାସ ଯେପରି ଲିଖିତ ହେଉ, ପଠନ ପ୍ରଣାଳୀ ଉପରେ ତାହାର ଉପକାରିତା ବହୁ ପରିମାଣରେ ନିର୍ଭର କରେ । ‘ପାଠକ ଯେବେ ବର୍ତ୍ତମାନ ସଙ୍ଗେ ଏବଂ ନିଜ ଜୀବନ ସଙ୍ଗେ ଅତୀତର ସମ୍ପର୍କ ବିସ୍ମୃତ ହୋଇ ଇତିହାସ ଅଧ୍ୟୟନ କରନ୍ତି, ତେବେ ସେ ଅଧ୍ୟୟନ ବିଡ଼ମ୍ବନା ମାତ୍ର ।’’

ଇତିହାସ ହେଉଛି ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତର ଆକର । ଏହା ଶିକ୍ଷା ପକ୍ଷରେ କେତେ ଉପଯୋଗୀ, ତାହା ବୁଦ୍ଧିମାନ୍ ଲୋକହିଁ ଜାଣିପାରିବେ । ଉଦାହରଣ ସ୍ଵରୂପ ଏକ ବ୍ୟକ୍ତି ବା ଜାତିର କାହିଁକି ଅଧଃପତନ ହେଲା, ସେଥୁରୁ ଇତିହାସ ପାଠକ ଅଧଃପତନର କାରଣକୁ ଠିକ୍ ରୂପେ ବୁଝିପାରିବ । ସୁତରାଂ ଉନ୍ନତିର ଯେ କ୍ରମ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଜୀବନରେ ବା ଜାତିଗତ ଜୀବନରେ ରହିଛି, ସକଳ ବ୍ୟକ୍ତି ଓ ଜାତି ପକ୍ଷରେ ସେହି କ୍ରମ ରହିବ ।

ଇତିହାସରୁ ଆମ୍ଭେମାନେ ଜାଣିପାରୁ, ଆମେ ଯାହା ବର୍ତ୍ତମାନ ଭୋଗ କରୁଛେ, ତାହାରି କର୍ଷା ଆମେ ନୋହୁଁ । କେତେ ଯାଇଛନ୍ତି । ସେଥ‌ିପାଇଁ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ସୁସନ୍ତାନ ଓ ସୁପିତାର ଉପଯୁକ୍ତ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ସମ୍ପର୍କରେ ସୂଚନା ଦେଇଛନ୍ତି ।

ପ୍ରବନ୍ଧର ଶେଷରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ କହିଛନ୍ତି, ଇତିହାସ ମାଧ୍ୟମରେ ଆମେ ଜାଣିପାରୁ, ସତ୍ୟ ଓ ସାରବସ୍ତୁ ଯାହା, ତାହାର କଦାପି ବିନାଶ ହୁଏ ନାହିଁ । ଯୋଗ୍ୟତା ଦେଖି ଭଗବାନ ମନୁଷ୍ୟକୁ ଉଚ୍ଚ ଅଧିକାର ଦେଇଥା’ନ୍ତି ।

ବାସ୍ତବରେ ଇତିହାସକୁ ଅଧ୍ୟୟନ କରି, ନିଜର ସ୍ବାଭିମାନକୁ ସମୀକ୍ଷା କରିବାକୁ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ପ୍ରକାରାନ୍ତରେ ପ୍ରେରଣା ଦେଇଛନ୍ତି ।

CHSE Odisha Class 12 Odia Solutions Chapter 1 ଇତିହାସ

Question ୨ ।
‘‘ନୀତିହୀନ ଅନୁଦାର ଜାତି କଦାପି ସଭ୍ୟତାର ଉଚ୍ଚତର ସୋପାନରେ ଆରୋହଣ କରି ନ ପାରେ’’ ପଠିତ ପ୍ରବନ୍ଧ ଅବଲମ୍ବନରେ ଏହାର ସତ୍ୟତା ବିଚାର କର ।
Answer:
ଓଡ଼ିଆ ପ୍ରବନ୍ଧ ସାହିତ୍ୟରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ବାଗ୍ମୀ ବିଶ୍ଵନାଥ କରଙ୍କ ମୁଦ୍ରାଙ୍କ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି ଏକ ଅନବଦ୍ୟ ଇତିହାସ । ଯେତେବେଳେ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟରେ ପ୍ରବନ୍ଧ ରଚନା ଥୁଲା ବିରଳ, ସେତେବେଳେ ବିଶ୍ଵନାଥ ନିଜସ୍ବ ରୀତିରେ ପ୍ରବନ୍ଧ ରଚନା କରି ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟକୁ ଦେଇଥିଲେ ଏକ ଦିବ୍ୟ ମର୍ଯ୍ୟାଦା । ତାଙ୍କ ସମ୍ପାଦନାରେ ପ୍ରକାଶିତ ‘ଉତ୍କଳ ସାହିତ୍ୟ’ ସେତେବେଳେ ଓଡ଼ିଆ ବିଚାର ଆଲୋଚନା କରିଛନ୍ତି । ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ପାରମ୍ପରିକ ରୀତିରେ ରଚନା କରାଯାଉଥ‌ିବା ରାଜା, ରାଜପୁରୁଷ ବା କେତେକ ବିଶେଷ ବଂଶାବଳୀକୁ ନେଇ ରଚନା କରାଯାଇଥିବା ବିବରଣୀକୁ ଯଥାର୍ଥ ଇତିହାସ ବୋଲି ବିଚାର କରିନାହାନ୍ତି । ଯେଉଁ ରଚନାରେ ଜାତି ସାଧାରଣର ଆଚାର, ବ୍ୟବହାର, ଧର୍ମ, ନୀତି, ଶିକ୍ଷା, ଶିଳ୍ପ, ବାଣିଜ୍ୟ, ସାହିତ୍ୟ, ବିଜ୍ଞାନ ସକଳ ପ୍ରକାର ପ୍ରୟୋଜନୀୟ ବିଷୟର ସମାବେଶ ଥାଏ ତାହାହିଁ ପ୍ରକୃତ ଇତିହାସ ପଦବାଚ୍ୟ । ଏଥରେ ଇତିହାସର ବିଶେଷତା, ସଂସାରର ସ୍ଥିର ସତ୍ୟ ହିଁ ଉନ୍ନତ ହୋଇପାରେ ବୋଲି ଉଦାହରଣ ଦେଇ ବୁଝାଇଛନ୍ତି ।

ଇତିହାସର ଉପାଦେୟତା ସମ୍ପର୍କରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ କହିଛନ୍ତି, ଇତିହାସ ଆମକୁ ଯେଉଁ ଶିକ୍ଷା ଦେଇଥାଏ, ତାହା ଅନ୍ୟ କାହାଠାରୁ ମିଳି ନ ଥାଏ । ଇତିହାସ ହିଁ ଶିକ୍ଷାର ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ଆଧାର । ଦୁନିଆରେ ଯାହା ସତ୍ୟ ଓ ସାରବସ୍ତୁ ତାହାର କେବେ ବିନାଶ ହୁଏ ନାହିଁ । ମାନବ ସମାଜ ଯେ କ୍ରମଶଃ ଉନ୍ନତି କରିଚାଲିଛି, ସେଥୁରୁ ସେ କେବେହେଲେ ବିଚ୍ୟୁତ ହେବ ନାହିଁ । ସମାଜ ଯେ ଅବିରାମ ଗତିରେ ମଙ୍ଗଳ ଆଡ଼କୁ ଆଗେଇ ଆଗେଇ ଚାଲିଛି ଏଥ‌ିରେ ଦ୍ବିମତ ନାହିଁ । ମାତ୍ର ଅନୁସନ୍ଧାନ କରି ଦେଖୁଲେ ଜଣାଯିବ, ଯେ ଯେଉଁ ବିଷୟରେ ଅଯୋଗ୍ୟ ହେବ; ସେ ସେଥିରୁ ବଞ୍ଚିତ ହେବ । ଯେଉଁ ଜାତି ଅଯୋଗ୍ୟ ହେଲା, ସେ ନିଶ୍ଚୟ ରସାତଳଗାମୀ’ ହେବ ।

ମାତ୍ର ତାହାର ସଞ୍ଚତ ଧନରାଶି, ଜ୍ଞାନ ଓ ବିଜ୍ଞାନ କେବେହେଲେ ନଷ୍ଟ ହେବ ନାହିଁ । ବରଂ ତାହା ଯୋଗ୍ୟତର ଜାତି ହସ୍ତରେ ସମର୍ପିତ ହେବ । ଏହାକୁ ଉଦାହରଣ ଦେଇ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ପ୍ରାଚୀନ ରୋମ ଓ ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତର ପତନ ସମ୍ପର୍କରେ ସୂଚନା ଦେଇଛନ୍ତି । ରୋମ ଓ ଭାରତ ଯାହା ରକ୍ଷା କରିପାରିଲେ ନାହିଁ, ତାହାକୁ ଇଂଲଣ୍ଡ ଓ ଆମେରିକା ରକ୍ଷା କରିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେଲେ । ବିଧାତା ଯାହା ଇଚ୍ଛା କରନ୍ତି, ତାହା ନିଶ୍ଚୟ ହେବ । ମାତ୍ର ଯୋଗ୍ୟତା ନ ଦେଖି କାହାକୁ ବିଧାତା ଉଚ୍ଚ ଆସନ ଦିଅନ୍ତି ନାହିଁ । ସାଧୁତା, ସରଳତା, ସତ୍ୟନିଷ୍ଠା, ମୈତ୍ରୀ, କ୍ଷମା, ସାହସ, ବୀର୍ଯ୍ୟ ପ୍ରଭୃତି ଯୋଗ୍ୟତାର ଲକ୍ଷଣ । ଏଗୁଡ଼ିକ ଅନୁସରଣ ନ କରି ଯିଏ କେବଳ ଭୋଗ, ବିଳାସ, ଆମୋଦ ଓ ଆଳସ୍ୟର ଦିନ କଟାଏ, ସେଭଳି ବ୍ୟକ୍ତି ବା ସମାଜର ଉନ୍ନତି ଅସମ୍ଭବ । ଯେଉଁମାନେ ନୀତି ବା ଯୋଗ୍ୟତା ନଥାଇ, ଉଦାରଭାବକୁ ପରିହାର କରି ଜୀବନଧାରଣ କରନ୍ତି, ସେମାନେ କଦାପି ଉଚ୍ଚତର ସୋପାନକୁ ଯାଇପାରିବେ ନାହିଁ । ଏହି ସ୍ଥିର ସତ୍ୟକୁ ଇତିହାସ ହିଁ ସାକ୍ଷ୍ୟ ପ୍ରମାଣ ଦେଇଥାଏ ।

ବାସ୍ତବିକ, ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ଅଭିମତ ବେଶ୍ ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତ ମନେ ହୋଇଥାଏ ।

Question ୩।
ସାଂପ୍ରତିକ ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ‘ଇତିହାସ’ ପ୍ରବନ୍ଧର ଆବଶ୍ୟକତା ନିରୂପଣ କର ।
Answer:
ଓଡ଼ିଆ ପ୍ରବନ୍ଧ ସାହିତ୍ୟର ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ବାଗ୍ମୀ ବିଶ୍ବନାଥ କର ଜଣେ ଯଶସ୍ବୀ ସ୍ରଷ୍ଟା । ତାଙ୍କ ସମ୍ପାଦନାରେ ପ୍ରକାଶିତ ‘ଉତ୍କଳ ସାହିତ୍ୟ’ ପତ୍ରିକାଟି ସେ ସମୟରେ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟରେ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା ଏକ ବଣ୍ଠିଳ ଦିଗ୍‌ବଳୟ । ଆଲୋଚ୍ୟ ପ୍ରବନ୍ଧ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ । ଯେହେତୁ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ କର ଜଣେ ଇତିହାସ ସଚେତନ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ଵ, ସେଥିପାଇଁ ଏଥିରେ ସେ ଇତିହାସର ଆବଶ୍ୟକତା ଓ ପ୍ରୟୋଜନୀୟତାକୁ ଉପଲବ୍ଧି କରି ନିଜର ଅଭିମତ ପ୍ରଦାନ କରିଛନ୍ତି ।

ବର୍ତ୍ତମାନ ସମୟରେ ଯେଉଁ ଇତିହାସ ରଚନା କରାଯାଉଛି, ସେଗୁଡ଼ିକ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଓ ଆଦର୍ଶର ନିକଟବର୍ତ୍ତୀ । କାରଣ ଇତିହାସ ରଚନା କରାଯାଉ ନାହିଁ । ଏଥରେ ଜାତି ସାଧାରଣର ଆଚାର, ବ୍ୟବହାର, ଧର୍ମ, ନୀତି, ଶିକ୍ଷା, ଶିଳ୍ପ, ବାଣିଜ୍ୟ, ସାହିତ୍ୟ, ବିଜ୍ଞାନ ଆଦି ସବୁପ୍ରକାର ପ୍ରୟୋଜନୀୟ ବିଶେଷର ସମାବେଶ ହୋଇଅଛି । ତଥାପି ସ୍ଥୂଳତଃ ଏହା ରାଜନୈତିକ ଇତିହାସ ପଦବାଚ୍ୟ । ଏଥିପାଇଁ କେତେକ ଚିନ୍ତାଶୀଳ ପଣ୍ଡିତ, ସାହିତ୍ୟ-ଇତିହାସ, ଧର୍ମ-ଇତିହାସ, ବିଜ୍ଞାନ-ଇତିହାସ ଇତ୍ୟାଦି ନାମଦେଇ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ବିଭାଗର କ୍ରମିକ ଉନ୍ନତି ବିବରଣ ପୂର୍ବତର ଆକାରରେ ଲିପିବଦ୍ଧ କରିବାକୁ ପ୍ରୟାସ କରିଛନ୍ତି । ଦିନକୁ ଦିନ ଇତିହାସ ଲେଖନ-ପ୍ରଣାଳୀରେ ଉନ୍ନତି ହେଉଅଛି; ମାତ୍ର ପ୍ରକୃତ ଅନୁସନ୍ଧିଷ୍ଣୁ ବ୍ୟକ୍ତି ଏତିକିରେ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ ରହିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ । ସେ ସବୁଦିନପାଇଁ ମାନବ ସମାଜର ବିଭିନ୍ନ ବିଭାଗରେ ଇତିହାସ ଅନୁସନ୍ଧାନ କରିବାରେ ପ୍ରବୃତ୍ତ ରହିବ । ସାହିତ୍ୟ, ଶିଳ୍ପ, ବାଣିଜ୍ୟ, ଧର୍ମ, ନୀତି, କାବ୍ୟ, ଉପନ୍ୟାସ, ବିଜ୍ଞାନ, ଦର୍ଶନ ସମସ୍ତ ତାହା ନିକଟରେ ଐତିହାସିକ ସତ୍ୟମୟ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତିର ଜୀବନ, ଆହାର, ପରିଚ୍ଛଦ ତାହା ନିକଟରେ ଜୀବନ୍ତ ଇତିହାସରୂପେ ପ୍ରତିଭାତ ହୁଏ ।

ଇତିହାସ ଯେପରି ଭାବରେ ଲେଖା ହେଉ, ପଠନ ପ୍ରଣାଳୀ ଉପରେ ତାହାର ଉପକାରିତା ବହୁ ପରିମାଣରେ ନିର୍ଭର କରେ । ପାଠକ ଯଦି ବର୍ତ୍ତମାନ ସହିତ ଅତୀତର ସମ୍ପର୍କକୁ ବିସ୍ମୃତ ହୁଏ, ତା’ହେଲେ ସେଭଳି ଇତିହାସର କୌଣସି ମୂଲ୍ୟ ନାହିଁ । କାରଣ ମନୁଷ୍ୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରକୃତିଗତ ସାଦୃଶ୍ୟ ରହିଛି । ବୈଷମ୍ୟ ଯେତେ ରହିଲେ ବି, ମୂଳରେ ମାନବପ୍ରକୃତି ଏକ । ଏକା ମାନବ କାହିଁକି, ସମଗ୍ର ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡର ଅନ୍ତରତମ ପ୍ରଦେଶରେ ଏପରି ଏକ ସାଧାରଣ ଭୂମି ରହିଛି, ଯେଉଁଠାରେ କୌଣସି ପ୍ରକାରଭେଦ ବା ବୈଷମ୍ୟ ଦେଖାଯାଏ ନାହିଁ । ଇତିହାସ ପାଠକଲାବେଳେ ଆମେ ଅନେକ ସମୟରେ, ଅଲକ୍ଷିତ ଭାବରେ ସେହି ସାଧାରଣ ଭୂମିରେ ଉପସ୍ଥିତ ହୋଇଥାଉ । ଏହି ଅବସ୍ଥାରେ ଅତୀତ ପ୍ରତି ହୃଦୟରେ ସହାନୁଭୂତି ସ୍ବତଃ ଜାଗ୍ରତ ହୋଇଥାଏ । ପ୍ରକୃତପକ୍ଷେ ଚିନ୍ତାଶୀଳ ପାଠକ ଇତିହାସରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଥିବା ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ଘଟଣା ବା ଚିତ୍ର ନିଜ ଜୀବନରେ ବା ସମସାମୟିକ ସମାଜ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରତିବିମ୍ବିତ ଦେଖି ସେଗୁଡ଼ିକରୁ ସମୁଚିତ ଶିକ୍ଷାଲାଭ କରନ୍ତି ।

ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ମତରେ, ଉପଦେଶ ଅପେକ୍ଷା ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତ ଅଧ୍ବକ ଉପଯୋଗୀ । ଇତିହାସ ହେଉଛି ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତର ଆକର । କେଉଁ କାରଣ ପାଇଁ କେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତିର ଉନ୍ନତି ବା ଅବନତି ହେଲା, ତାହା ଇତିହାସରେ ଲିପିବଦ୍ଧ ହୋଇ ରହିଛି । ବିପରୀତ ଦିଗରେ ଯାଇ କେହି କେବେ ସେଥ‌ିରେ ସଫଳ ହେବା ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ । ‘ଧର୍ମର ଜୟ ଓ ଅଧର୍ମର ପରାଜୟ’ ଇତିହାସ ବଜ୍ରଗମ୍ଭୀର ସ୍ଵରରେ ଘୋଷଣା କରିଅଛି । ଅପରିଣାମଦର୍ଶୀ ମାନବ ଅନେକ ସମୟରେ ପୃଥ‌ିବୀରେ ବିପରୀତ ଭାବ ଦର୍ଶନ କରି ଅବିଶ୍ଵାସୀ ହୁଏ । ଇତିହାସ ପାଠଦ୍ଵାରା ସକଳ ଅବିଶ୍ଵାସ ତିରୋହିତ ହୁଏ, ଦୃଷ୍ଟି ଉଜ୍ଜଳ ହୁଏ । ଏହି ଦୃଷ୍ଟିରୁ ବିଚାର କରି ଦେଖିଲେ, ଇତିହାସ ପରି ଦ୍ବିତୀୟ ଶିକ୍ଷକ ଆଉ କେହି ହୋଇ ନ ପାରନ୍ତି ।

Question ୪।
‘‘ସ୍ଵ-ଜାତିର ଇତିହାସ ବିଶେଷ ଭାବରେ ଶିକ୍ଷା କରିବାର ପ୍ରତ୍ୟେକ ସ୍ଵଜାତିବତ୍ସଳ ବ୍ୟକ୍ତିର ଅଲଙ୍ଘନୀୟ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ।” ଏହାର ସତ୍ୟତା ବିଚାର କର ।
Answer:
ଓଡ଼ିଆ ପ୍ରବନ୍ଧ ସାହିତ୍ୟର ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ବାଗ୍ମୀ ବିଶ୍ବନାଥ କର ଜଣେ ଯଶସ୍ବୀ ସ୍ରଷ୍ଟା । ତାଙ୍କ ସମ୍ପାଦନାରେ ପ୍ରକାଶିତ ‘ଉତ୍କଳ ସାହିତ୍ୟ’ ପତ୍ରିକାଟି ସେ ସମୟରେ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟରେ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା ଏକ ବଣ୍ଡିଳ ଦିଗ୍‌ବଳୟ । ଆଲୋଚ୍ୟ ପ୍ରବନ୍ଧ ‘ଇତିହାସ’ରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଇତିହାସର ମହତ୍ତ୍ବ ପ୍ରତିପାଦିତ କରିଛନ୍ତି । ସଭ୍ୟତା ଓ ସମାଜର ବିକାଶରେ ଇତିହାସର ଭୂମିକା ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ । ଯେହେତୁ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ କର ଜଣେ ଇତିହାସ ସଚେତନ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ଵ, ସେଥିପାଇଁ ଏଥ‌ିରେ ସେ ଇତିହାସର ଆବଶ୍ୟକତା ଓ ପ୍ରୟୋଜନୀୟତାକୁ ଉପଲବ୍ଧି କରି ନିଜର ଅଭିମତ ପ୍ରଦାନ କରିଛନ୍ତି ।

ଇତିହାସ ଆମକୁ ଆଉ ଗୋଟିଏ ଶିକ୍ଷାଦିଏ, ଯାହାକି ଇତିହାସର ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ଶିକ୍ଷା । ସତ୍ୟ ଓ ସାରବସ୍ତୁର କଦାପି ବିନାଶ ନାହିଁ । ମାନବସମାଜ ଯେ ଉନ୍ନତି ଲାଭ କରୁଛି, ଏଥରେ ସନ୍ଦେହ ନାହିଁ । ଅନ୍ୟଭାବରେ ପ୍ରକାଶ କଲେ ସମାଜ ଅବିରାମ ଗତିରେ ମଙ୍ଗଳ ଆଡ଼କୁ, ଉନ୍ନତି ଆଡ଼କୁ ଅଗ୍ରସର ହେଉଅଛି । ପ୍ରଭେଦ ଏତିକି ଯେ, ଜଣେ ଯେଉଁ ବିଷୟରେ ଅଯୋଗ୍ୟ ହେଲା ସେ ନିଶ୍ଚୟ ରସାତଳଗାମୀ ହେବ । ତାହାର ସଞ୍ଚ ଧନରାଶି, ଜ୍ଞାନ, ବିଜ୍ଞାନ ସମସ୍ତ ଯୋଗ୍ଯତର ଜାତି ହସ୍ତରେ ସମର୍ପିତ ହେବ ।

ପ୍ରାଚୀନ ରୋମ ଓ ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତ ଯାହାକୁ ରକ୍ଷା କରିପାରିନାହିଁ, ତାହାକୁ ରକ୍ଷାକରେ ଇଂଲଣ୍ଡ ଓ ଆମେରିକା । ପୁନଶ୍ଚ ଇଂଲଣ୍ଡ ଓ ଆମେରିକା ଯଦି ନିଜ ଅଯୋଗ୍ୟତା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରନ୍ତି, ତା’ହେଲେ ନବଇଂଲଣ୍ଡ ଓ ନବ ଆମେରିକାର ଅଭ୍ୟୁତ୍‌ଥାନ ହେବ । ବିଧାତାଙ୍କର କାର୍ଯ୍ୟ କୌଣସି ସମୟରେ ଅସମ୍ପନ୍ନ ରହିବ ନାହିଁ । ମାତ୍ର ଯୋଗ୍ୟତା ନ ଦେଖି ସେ କାହାକୁ କୌଣସି ଉଚ୍ଚ ଅଧ୍ୟାର ଦିଅନ୍ତି ନାହିଁ । ସାଧୁତା, ସରଳତା, ସତ୍ୟନିଷ୍ଠା, ମୈତ୍ରୀ, କ୍ଷମା, ସାହସ, ବୀର୍ଯ୍ୟ ପ୍ରଭୃତି ଯୋଗ୍ୟତାର ଲକ୍ଷଣ । ଏଗୁଡ଼ିକ ହରାଇ କେବଳ ଭୋଗ ବିଳାସରେ ବୁଡ଼ିରହି କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତି ବା ସମାଜ ଉନ୍ନତି ଲାଭ କରେନାହିଁ । ନୀତିହୀନ ଅନୁଦାର କରେ ।

ଇତିହାସ ସମ୍ପର୍କରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ବକ୍ତବ୍ୟ ସରିବା ପରେ, ଉପସଂହାର ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ, ଇତିହାସ ଅଧ୍ୟୟନର ଉପାଦେୟତା ବିଷୟରେ ସେ ସୂଚନା ଦେଇଛନ୍ତି । ସମଗ୍ର ଭାବରେ ମାନବଜାତିର ଇତିହାସ ଅଧ୍ୟୟନ କଲେ ମଧ୍ୟ, ନିଜର ସ୍ଵଦେଶ ଓ ସ୍ବଜାତି ସମ୍ପର୍କରେ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଦୃଷ୍ଟିଭଙ୍ଗୀ ରଖିବାକୁ ସେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । କାରଣ ସ୍ବଦେଶ ପ୍ରତି ସମସ୍ତଙ୍କର ଅନୁରାଗ ରହିଥାଏ । ମାତ୍ର
ଏଭଳି ଚିନ୍ତାଧାରାକୁ ବିକୃତ ସ୍ୱଜାତିପ୍ରିୟତା ବୋଲି ପ୍ରାବନ୍ଧିକ କହିଛନ୍ତି । ସଂକୀର୍ଣ୍ଣ ଚିନ୍ତାଧାରାଦ୍ୱାରା କେହି କେବେ ଉନ୍ନତି କରିପାରେ ନାହିଁ ।

ଏହାଦ୍ଵାରା ବ୍ୟକ୍ତିର ଅନିଷ୍ଟ ହୋଇଥାଏ । ପୂର୍ବ ଗୌରବର ସ୍ମୃତିଚାରଣ ଉନ୍ନତି ଲାଭରେ ସହାୟକ ହୋଇଥାଏ । ମାତ୍ର ତାହାକୁ କର୍ମରେ ବ୍ୟବହାର ନକରି କେବଳ ବାକ୍ୟରେ ବ୍ୟବହାର କଲେ କିଛି ଲାଭ ହୋଇ ନ ଥାଏ । ଶେଷରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ କହିଛନ୍ତି – ‘ଆମ୍ଭେମାନେ ସ୍ବଜାତି ଓ ସ୍ବଜାତିର ଇତିହାସ ମଧ୍ୟରେ ବିଧାତାଙ୍କ ମଙ୍ଗଳ ହସ୍ତ ଦର୍ଶନକରି ଭକ୍ତି ଓ ବିନୟ ସହକାରେ ତାଙ୍କରି ହସ୍ତରେ ସମର୍ପଣ କରୁ । ଜୀବନର ସର୍ବବିଧ ବ୍ୟାପାରରେ ତାଙ୍କରି ମଙ୍ଗଳ ହସ୍ତର ସଙ୍କେତ ଅନୁଭବ କରି ପ୍ରତି ମୁହୂର୍ତ୍ତରେ ତାଙ୍କରି ସେବାରେ, ତାଙ୍କରି କାର୍ଯ୍ୟରେ ବ୍ୟୟକରି ଧନ୍ୟ ହେଉ, କୃତାର୍ଥ ହେଉ ।’’

(କ) ଲେଖକ ପରିଚିତି :

ଆଧୁନିକ ଓଡ଼ିଆ ପ୍ରବନ୍ଧ ସାହିତ୍ୟର ଅନ୍ୟତମ ଭିଭିସ୍ଥାପକ ହେଉଛନ୍ତି ସଂସ୍କାରକ ସାହିତ୍ୟିକ ବିଶ୍ବନାଥ କର । ଓଡ଼ିଆ ପ୍ରବନ୍ଧ ସାହିତ୍ୟର ଭୀଷ୍ମଦେବ ରୂପେ ସେ ପରିଚିତ । ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଓ ସାହିତ୍ୟ ଯେତେବେଳେ ଏକ ଆସନ୍ନ ଅଧଃପତନ ଆଡ଼କୁ ମୁହାଁଇଥିଲା, ସେତେବେଳେ ବିଶ୍ଵନାଥଙ୍କ ଆବିର୍ଭାବ ଓ ସାହିତ୍ୟ ସେବାରେ ନିୟୋଜନ, ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟ ଇତିହାସରେ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା କ୍ରାନ୍ତିକାରୀ ଅଧ୍ୟୟ । ବିଶ୍ଵନାଥ କର ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ନଅଙ୍କ ଦୁର୍ଭିକ୍ଷ ପରି ଏକ ଘଡ଼ିସନ୍ଧି କାଳରେ । ୧୮୬୪ ମସିହାରେ କଟକ ଜିଲ୍ଲାର ମାହାଙ୍ଗା ନିକଟସ୍ଥ ମୂଳବସନ୍ତ ଗ୍ରାମରେ ବାଗ୍ମୀ ବିଶ୍ଵନାଥ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ଏକ କୁଳୀନ ବ୍ରାହ୍ମଣ ପରିବାରରେ ।

ବିଶ୍ଵନାଥଙ୍କ ପରିବାର ଥିଲା ବେଶ୍ ରକ୍ଷଣଶୀଳ । ଏହା ସତ୍ତ୍ଵେ ତାଙ୍କର ସ୍ଵାଧୀନଚେତା ମନୋଭାବ ତାଙ୍କୁ ଅନେକସ୍ଥଳେ ରକ୍ଷା କରିଥିଲା ରକ୍ଷଣଶୀଳତାର ନିଗଡ଼ରୁ । ଏହାର ଉଦାହରଣ ସ୍ଵରୂପ ତାଙ୍କର ବ୍ରାହ୍ମଧର୍ମ ଗ୍ରହଣକୁ ଧରି ନିଆଯାଇପାରେ । ଏତାଦୃଶ କାର୍ଯ୍ୟ ବେଶ୍ ଆଲୋଡ଼ନ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା । ବିଶ୍ଵନାଥ ମଧ୍ୟ ରକ୍ଷଣଶୀଳ ସମାଜର ତାଡ଼ନା ଓ ନାଲିଆଖିକୁ ନ ଡ଼ରି ସଂସ୍କାରଶୀଳ ଦୃଢ଼ ଚେତନାର ପରିଚୟ ଦେଇଥିଲେ । ଫଳରେ ସେ ଜଣେ ପ୍ରଚଣ୍ଡ ପ୍ରତିଭା ଓ ସଂସ୍କାରକରୂପେ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇପାରିଥିଲେ ଓଡ଼ିଶାର ଜନ-ଦରବାରରେ ।

ସାହିତ୍ୟ ସାଧନା ସେହିପରି ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ପଟ୍ଟ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିଥିଲା । ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ଉନ୍ନତି ନିମିତ୍ତ ୧୮୯୭ ମସିହାରେ ସେ ‘ଉତ୍କଳ ସାହିତ୍ୟ’ ନାମକ ଏକ ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ ସାହିତ୍ୟ ପତ୍ରିକା ପ୍ରକାଶନ କରିଥିଲେ । ଏହି ସାହିତ୍ୟ ପତ୍ରିକାରେ ତତ୍କାଳର ଅନେକ ସୁନାମଧନ୍ୟ ଲେଖକ ଆତ୍ମପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ । ଅନେକ ସାହିତ୍ୟପ୍ରେମୀ ଓ ସାହିତ୍ୟିକ ସୃଷ୍ଟି କରିବାରେ ‘ଉତ୍କଳ ସାହିତ୍ୟ’ ଓ ତା’ର ସମ୍ମାନନୀୟ ସମ୍ପାଦକ ବିଶ୍ଵନାଥଙ୍କ ଭୂମିକା ଚିରସ୍ମରଣୀୟ ହୋଇ ରହିବ ।

ଏହି ସାହିତ୍ୟ ପତ୍ରିକାରେ ତଥାକଥୁତ ଯୁଗସ୍ରଷ୍ଟା କବି ରାଧାନାଥ, କ୍ରାନ୍ତିକାରୀ ଔପନ୍ୟାସିକ ଫକୀରମୋହନ ଓ ଶିବଙ୍କର ଆରାଧକ ମଧୁସୂଦନ ରାଓଙ୍କ ଲେଖାମାନ ନିୟମିତ ରୂପେ ପ୍ରକାଶିତ ହେଉଥିଲା । ଏତଦ୍‌ଭିନ୍ନ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟରେ ବର୍ଣ୍ଣବୈଭବ ସୃଷ୍ଟିରେ ଏହି ପତ୍ରିକାଟିର ଅବଦାନ ଥିଲା ଅତୁଳନୀୟ । ଏପରି ଏକ ସାର୍ଥକ ଓ ଯୁଗାନ୍ତକାରୀ ପତ୍ରିକାର ସମ୍ପାଦନା କରି ବାଗ୍ମୀ ବିଶ୍ଵନାଥ ଯେଉଁ ମହତ୍ଵ ହୃଦୟର ପରିଚୟ ଦେଇଥିଲେ, ତାହା କାଳ କାଳ ଧରି ଅଭୁଲା ହୋଇ ରହିବ ।

ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ବିଶ୍ଵନାଥ କେବଳ ‘ଉତ୍କଳ ସାହିତ୍ୟ’ ପତ୍ରିକା ପାଇଁ, ଅମର ହୋଇ ରହିବେ ନାହିଁ ବରଂ ସେ ଅମର ହୋଇ ରହିଥ‌ିବେ ତାଙ୍କର ଚିନ୍ତାନିଷ୍ଠ ଗଦ୍ୟରଚନା ପାଇଁ । ଓଡ଼ିଆ ଗଦ୍ୟ ସାହିତ୍ୟରେ ବିଶ୍ଵନାଥଙ୍କ ମୁଦ୍ରାଙ୍କ ବେଶ୍ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ । ଓଡ଼ିଆ ପ୍ରବନ୍ଧ ସାହିତ୍ୟରେ ତାଙ୍କର ସ୍ଥାନ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର । ଅନେକ ଚିନ୍ତାନିଷ୍ଠ, ବଳିଷ୍ଠ ତଥା ନିଜସ୍ଵ ରୀତିରେ ପ୍ରବନ୍ଧ ରଚନା କରି ସେ ଓଡ଼ିଆ ପ୍ରବନ୍ଧ ସାହିତ୍ୟକୁ ଦେଇଛନ୍ତି ନୂଆମୋଡ଼ । ବିଶ୍ବନାଥଙ୍କ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ଵ ଓ ସାରସ୍ଵତ ସାଧନା ସମ୍ପର୍କରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଓ ସମାଲୋଚକ ଡଃ ଅସିତ୍ କବି ତାଙ୍କର ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ସମାଲୋଚନା ଗ୍ରନ୍ଥ ‘ଓଡ଼ିଆ ପ୍ରବନ୍ଧ ସାହିତ୍ୟର ଇତିହାସ’ରେ ଯେଉଁ ମତପୋଷଣ କରିଛନ୍ତି, ତାହା ଏଠାରେ ଉଦ୍ଧାର କରିବା ପ୍ରାସଙ୍ଗିକ ମନେହୁଏ ।

ତାଙ୍କ ମତରେ – ‘୧୮୭୩ ପୂର୍ବରୁ ଲିଖିତ ପ୍ରବନ୍ଧ ଏବଂ ରାଧାନାଥଙ୍କ ‘ବିବେକୀ’ ଓଡ଼ିଆ ପ୍ରବନ୍ଧ ସାହିତ୍ୟର ଆଦି ପର୍ଯ୍ୟାୟର ପ୍ରଭାତୀ ତାରା । ମଧୁସୂଦନଙ୍କ ‘ପ୍ରବନ୍ଧମାଳା’ ନୂତନ ଅରୁଣୋଦୟର ଓଡ଼ିଆ ପ୍ରବନ୍ଧ ସାହିତ୍ୟରେ ବିଶ୍ବନାଥଙ୍କ ସିଦ୍ଧି ଅନନ୍ୟସାଧାରଣ I ତାଙ୍କର ଅଧିକାଂଶ ପ୍ରବନ୍ଧ ଭିତରେ ତାଙ୍କର ବିଚାରବନ୍ତ, ନିରପେକ୍ଷ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ଏକାନ୍ତଭାବେ ତିର୍ଯକ । ସେ ବହୁ ସମୟରେ ଯେଉଁ ମତ ଅଭିବ୍ୟକ୍ତ କରିଛନ୍ତି, ତାହା ଯେ କେବଳ ଦୃଢ଼ତାର ସହିତ କରିଛନ୍ତି ତା’ ନୁହେଁ ସେଥ‌ିରେ ହୃଦୟର ଉତ୍ତାପ ଓ ଆବେଗର ସ୍ଫୁରଣ ସ୍ପର୍ଶ ମଧ୍ୟ ଦେଇଛନ୍ତି ।’’

ବିଶ୍ବନାଥଙ୍କ ସାରସ୍ବତ ସାଧନା ବା ଗଦ୍ୟ ରଚନାଗୁଡ଼ିକ ଯେତେ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ, ତାଙ୍କ ବାଗ୍ମୀପ୍ରବଣତା ତତୋଽଧ୍ବନ ପ୍ରଭାବନିଷ୍ଠ । ଜଣେ ସୁବକ୍ତା ଭାବରେ ସେ ଥିଲେ ତତ୍କାଳୀନ ସମାଜ ପାଇଁ ଉଦ୍‌ଗାତା ସ୍ଵରୂପ । ତାଙ୍କ ଭାଷଣ ପ୍ରବୃତ୍ତି ଥିଲା ଅନର୍ଗଳ ତଥା ବିଷୟକୈନ୍ଦ୍ରିକ । ନିର୍ଭିକ ଓ ପ୍ରାଞ୍ଜଳରୂପେ ବିଭିନ୍ନ ବିଷୟରେ ସେ ବହୁ ସମୟଧରି ଭାଷଣ ଦେବାର ପଟୁତା ସାମଗ୍ରିକ ରୂପେ ତାଙ୍କର ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ଵ ଓ ପ୍ରତିଭା ଥିଲା ତ୍ୟାଗ, ନିଷ୍ଠା, ନିଭୀକତା ଓ ଉତ୍ସର୍ଗୀକୃତ ଜୀବନର ପରିପ୍ରକାଶ ।

ବିଶ୍ଵନାଥଙ୍କର ପ୍ରବନ୍ଧର ସଂଖ୍ୟା ଅଗଣନ ନୁହେଁ । ମାତ୍ର ଯେଉଁ କେତେକ ପ୍ରବନ୍ଧ ସେ ରଚନା କରିଛନ୍ତି, ତାହା ବିଭିନ୍ନ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ଉନ୍ନତ ମାନର ତଥା ପ୍ରଭାବଶାଳୀ । ତାଙ୍କ ଲିଖିତ ପ୍ରବନ୍ଧଗୁଡ଼ିକ ‘ବିବିଧ ପ୍ରବନ୍ଧ’ ସଂକଳନରେ ସଂକଳିତ । ଏଥ‌ିରେ ସଂକଳିତ ପ୍ରବନ୍ଧମାନଙ୍କର ସେ ଏକାଧାରରେ ଜଣେ ଦ୍ରବ୍ୟଦ୍ରଷ୍ଟା, ସମାଜ ସଂସ୍କାରକ, ବ୍ୟଙ୍ଗକାର ଓ ଦାର୍ଶନିକ ଭାବେ ନିଜକୁ ଉପସ୍ଥାପିତ କରିବାରେ କ୍ଷମଶୀଳ ହୋଇପାରିଛନ୍ତି । ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟକୁ ବାଗ୍ମୀ ବିଶ୍ବନାଥଙ୍କ ଦାନ କୌଣସି କ୍ଷେତ୍ରରେ ବିସ୍ମୃତ ହେବାରେ ନୁହେଁ ।

ବିଶ୍ଵନାଥଙ୍କ ଚରିତ୍ରରେ ଥିଲା ବିପ୍ଳବର ଝଲକ । ସଂସ୍କାରନିଷ୍ଠ ମନ ନେଇ ସେ ରକ୍ଷଣଶୀଳ ସମାଜ ତଥା ମାନବିକ ପ୍ରବୃତ୍ତିର ସଂସ୍କାର ଚାହିଁଥିଲେ । ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ଉନ୍ନତିକଳ୍ପେ ସେ ଯେଉଁ ଅବଦାନ ଦେଇଛନ୍ତି, ତାହା ଦୁର୍ଲଭ ଓ ଅତୁଳନୀୟ । ଏହି ମହାନ୍ ସାହିତ୍ୟସାଧକ ଇହଲୀଳା ସମ୍ବରଣ କରନ୍ତି ୧୯୩୪ ମସିହାରେ । ପ୍ରବନ୍ଧ ସାହିତ୍ୟର ସେ ଜଣେ ବିରଳ ସ୍ରଷ୍ଟା । ତାଙ୍କ ପାଇଁ ଉଭୟ ସାହିତ୍ୟ ଓ ଜାତି ଗୌରବାନ୍ବିତ ।

(ଖ) ପ୍ରବନ୍ଧ ପମ୍ପର୍କରେ:

‘ଇତିହାସ’ ପ୍ରବନ୍ଧଟି ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ବିଶ୍ବନାଥ କରଙ୍କ ‘ବିବିଧ ପ୍ରବନ୍ଧ’ରୁ ସଂଗ୍ରହ କରାଯାଇଛି । ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ମତରେ ଇତିହାସରୁ ମାନବ ସମାଜର ଇତିବୃତ୍ତ ଚିହ୍ନିତ ହୋଇଥାଏ । ସୁତରାଂ ସଭ୍ୟତା ଓ ସମାଜର ଅଗ୍ରଗତିରେ ଇତିହାସର ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ରହିଛି । ଇତିହାସ କେବଳ ରାଜା, ରାଜପୁରୁଷ ବା ପ୍ରଶାସନର ବିବରଣୀକୁ ବୁଝାଏ ନାହିଁ । ସାର୍ଥକ ଇତିହାସ ଜାତିର ସାଧାରଣ ଜୀବନଧାରା, ସାଂସ୍କୃତିକ ଓ ନୃତାତ୍ତ୍ଵିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧକୁ ପରିପ୍ରକାଶ କରିଥାଏ । ଇତିହାସ ଓ ଏହାର ପ୍ରୟୋଜନୀୟତାକୁ ଉପଲବ୍ଧି କରି ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ବିଶ୍ବନାଥ କର ରଚନା କରିଛନ୍ତି ‘ଇତିହାସ’ ପ୍ରବନ୍ଧ । ପୁନଶ୍ଚ ସ୍ବଜାତିର ଇତିହାସକୁ ଅଧ୍ୟୟନ କରିବା ପ୍ରତ୍ୟେକ ସ୍ଵାଭିମାନୀ ବ୍ୟକ୍ତିର କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ବୋଲି ସେ ଆଲୋଚ୍ୟ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି ।

(ଗ) ସାରକଥା:

ପ୍ରବନ୍ଧର ପ୍ରାରମ୍ଭରେ ଦୁଇ ଶ୍ରେଣୀର ମନୁଷ୍ୟ ସମ୍ପର୍କରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ସୂଚନା ଦେଇଛନ୍ତି । ପ୍ରଥମ ଶ୍ରେଣୀର ମନୁଷ୍ୟ କେବଳ ପାରମ୍ପରିକତାରେ ଜୀବନ ଅତିବାହିତ କରନ୍ତି । ପୃଥ‌ିବୀର ବିଭିନ୍ନ ବସ୍ତୁକୁ ସେମାନେ ଦେଖନ୍ତି, ଉପଭୋଗ କରନ୍ତି ମାତ୍ର ସେହି ବସ୍ତୁରୁ ତତ୍ତ୍ୱକୁ ନିରୂପଣ କରିବାକୁ ଇଚ୍ଛା ପ୍ରକାଶ କରନ୍ତି ନାହିଁ । କେଉଁ ଭାବରେ ସେମାନଙ୍କ ନିକଟକୁ ବସ୍ତୁଟି ଆସିଲା ଏବଂ ତାହାକୁ କିପରି ସଦ୍‌ବ୍ୟବହାର କରାଯିବ, ତାହା ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଜାଣିବାକୁ ଚାହିଁ ନ ଥା’ନ୍ତି; ମାତ୍ର ଅପର ଶ୍ରେଣୀର ମନୁଷ୍ୟ ହେଉଛନ୍ତି ସୂକ୍ଷ୍ମଦୃଷ୍ଟିସମ୍ପନ୍ନ ଓ ଚିନ୍ତାଶୀଳ । ଏହି ଶ୍ରେଣୀର ମନୁଷ୍ୟମାନଙ୍କ ପ୍ରଭାବରେ ମାନବ ସମାଜର ବୈଷୟିକ ଓ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଉନ୍ନତି ସମ୍ପର୍କକୁ ଘନିଷ୍ଠ ଭାବରେ ଦେଖିଥା’ନ୍ତି ।

ଆମ୍ଭେମାନେ ଆଜି ଯାହାକୁ ଦେଖୁଛୁ, ସମସ୍ତେ ଅତୀତର ସନ୍ତାନ । ଆଜିର ଜ୍ଞାନ ବିଜ୍ଞାନସମ୍ପନ୍ନ ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ସଭ୍ୟତମ ମାନବ ସମାଜର ପାଦତଳକୁ ଦେଖିଲେ, ଦେଖିବ କେବଳ ନରକଙ୍କାଳ । କାରଣ ବର୍ତ୍ତମାନର ଅବସ୍ଥା ଲାଭ କରିବାପାଇଁ ଅନେକ ନରଦେହ ପତିତ ହୋଇଛି । ସେହିପରି ଗୋଟିଏ ଫରାସୀ ବିପ୍ଳବ କଥା ଚିନ୍ତାକଲେ ଆମମାନଙ୍କର ହୃତ୍‌କମ୍ପ ହୁଏ । ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ମହାପ୍ରାଣୀଙ୍କ ବିନାଶ ଶ୍ରବଣ କଲେ ଆମେ ଦୁଃଖରେ ଅବସନ୍ନ ହୋଇପଡ଼ୁ । ମାତ୍ର ଚିନ୍ତାକରି ଦେଖିଲେ, ଆମେ ଯେଉଁଭଳି ଉନ୍ନତିର ସ୍ତରରେ ପହଞ୍ଚୁଛୁ, ସେଥ‌ିରେ ସହସ୍ର ସହସ୍ର ବିପ୍ଳବ ବିବରଣୀ ଲିଖିତ ହୋଇ ରହିଛି । ସେହିପରି ବିପ୍ଳବ ବ୍ୟତୀତ ନୀରବ ଦେହପାତର ସଂଖ୍ୟା ଯେ କେତେ, ତାହା କହିବା ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ ।

ପିତାମାତାଙ୍କଠାରୁ ସନ୍ତାନ ଜନ୍ମ ଯେପରି ଧ୍ରୁବ ସତ୍ୟ, ଅତୀତ ମାନବ ଜାତିଠାରୁ ବର୍ତ୍ତମାନ ମାନବ ସୃଷ୍ଟି ସେହିପରି ସତ୍ୟ । ପୃଥ‌ିବୀର ବର୍ତ୍ତମାନ ଅବସ୍ଥା ମଧ୍ୟରେ ପୂର୍ବବର୍ତ୍ତୀମାନଙ୍କର ଦେହାବଶେଷ ପରିଲକ୍ଷିତ ହେଲାପରି, ବର୍ତ୍ତମାନ ମାନବ ସମାଜର ଦେହରେ ଅତୀତ ମାନବ ସମାଜର ଭାବରାଶି ନିହିତ ରହିଛି । ଜଗତ ସବୁ ସମୟପାଇଁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେଉଛି । ସବୁବସ୍ତୁର ରୂପାନ୍ତର, ଭାବାନ୍ତର ହେଉଛି । ଏହି ନିତ୍ୟ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୋଇଥାଏ ।

ଫଳରେ ଅନେକଙ୍କ ହୃଦୟରେ ରହିଥ‌ିବା ରାଶି ରାଶି ଅସତ୍ୟ, ଅନ୍ୟାୟ, ଅସାମ୍ୟ, ଅପବିତ୍ରତା, ଅଗ୍ନି ସଂଯୋଗରେ ଶୁଷ୍କ ତୃଣରାଶି ଭସ୍ମୀଭୂତ ହେଲାପରି ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଇଥାଏ । କେବଳ ସେଥ‌ିରେ ବିଶୁଦ୍ଧ ସତ୍ୟଟି, ସାରବସ୍ତୁଟି, ପୂର୍ବାପେକ୍ଷା ଉଜ୍ଜ୍ବଳତର ଆକାରରେ ପ୍ରତିଭାତ ହୋଇଥାଏ । ଜାତି ବିଶେଷର ଉତ୍‌ଥାନ ବା ପତନ ଏହି ନିୟମକୁ ନେଇ ରହିଛି । ଅତୀତ କାଳରେ ମାନବ ସମାଜ ମଧ୍ୟରେ ଏହି ନିୟମର କାର୍ଯ୍ୟପ୍ରଣାଳୀ ହିଁ ପ୍ରକୃତ ଇତିହାସ । ଏହି ବିବରଣୀକୁ ଯିଏ ଯେଉଁ ପରିମାଣରେ ପାଠ କରିପାରେ, ସେ ସେହି ପରିମାଣରେ ଇତିହାସଜ୍ଞ ।

ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଜୀବନକୁ ଆଲୋଚନା କଲେ ସମଷ୍ଟିଗତ ଜୀବନ ମଧ୍ୟ ବୁଝି ହୋଇଥାଏ । ମାନବ ଜୀବନ ହେଉଛି କେତେଗୁଡ଼ିଏ ଘଟଣାର ସମାହାର । ସମସ୍ତ ଘଟଣାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ଏକ ଏବଂ ଗତି ମଧ୍ୟ ଗୋଟିଏ ଆଡ଼କୁ । ଗୋଟିଏ ଘଟଣାରେ ମନୁଷ୍ୟ ଜୀବନ ଯେଉଁଠି ଥୁଲା, ଆଉ ଗୋଟିଏ ଘଟଣା ବେଳକୁ ସେହି ସ୍ଥାନ ବା ସେହି ଅବସ୍ଥାରେ ରହି ନ ଥାଏ । ବେଳେବେଳେ ଦେଖାଯାଏ, ଜୀବନ କିଛିଦୂର ପଛେଇ ଯାଉଛି । ଆଉ କେତେବେଳେ ଦେଖାଯାଏ ସେହି ପଛେଇ ଯାଇଥିବା ଜୀବନ ପୁଣି ପୂରଣ ହୋଇଯାଇଛି ।

ଜୀବନରେ କେତେବେଳେ ଆସେ ଆଲୋକ ତ ଆଉ କେତେବେଳେ ଆସେ ଅନ୍ଧାର । କେତେବେଳେ ଆସେ ହସ ଓ ଆଉ କେତେବେଳେ କାନ୍ଦ । ନିରବଚ୍ଛିନ୍ନ ଭାବରେ ଆଲୋକ ବା ଆନନ୍ଦ ମାନବ ଜୀବନରେ ବା ସମାଜରେ କଦାପି ଦୃଷ୍ଟିଗୋଚର ହୁଏ ନାହିଁ । ସ୍ଥୂଳ ଦୃଷ୍ଟିସମ୍ପନ୍ନ ମଣିଷ କହେ ଜଗତଟା ବିରୁଦ୍ଧତାରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ; ମାତ୍ର ଚିନ୍ତାଶୀଳ ମନୁଷ୍ୟ ସର୍ବତ୍ର, ସର୍ବପ୍ରକାର ବିରୋଧ ମଧ୍ଯରେ ଦେଖିଥାଏ ସାମଞ୍ଜସ୍ୟ । ସମସ୍ତଙ୍କର ଗତି ଗୋଟିଏ ଆଡ଼କୁ ଏବଂ ଅଖଣ୍ଡ ନିୟମରେ ସମସ୍ତ ଘଟଣାବଳୀ ବନ୍ଧା । ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଜୀବନ ଓ ସମାଜ ନାନା ପରିବର୍ତ୍ତନ ଭିତରେ ଉନ୍ନତର ଅବସ୍ଥାକୁ ଯାଇଥାଏ । ପ୍ରକୃତ ପକ୍ଷେ ଜଗତର କୌଣସି ଘଟଣା ଅର୍ଥଶୂନ୍ୟ ନୁହେଁ ।

ମାନବ ସମାଜର ପ୍ରତ୍ୟେକ କ୍ରିୟାକଳାପ ଇତିହାସର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ । ସେଥ‌ିରେ ଐଶ୍ବର୍ଯ୍ୟଶାଳୀ ରାଜାର ଯେପରି ଭୂମିକା ରହିଛି, ଦରିଦ୍ର କୃଷକର ମଧ୍ୟ ସେହିପରି ଭୂମିକା ରହିଛି । କାରଣ ଉଭୟେ ସମାଜ ଉନ୍ନତିରେ ସହାୟକ ହୋଇଥା’ନ୍ତି । ଜଣେ ମନୁଷ୍ୟକୁ ଜାଣିବାକୁ ହେଲେ ଯେପରି ତାହାର ସମଗ୍ର ଇତିହାସ ଜାଣିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଥାଏ, ଠିକ୍ ସେହିପରି ଗୋଟିଏ ଜୀବନ ଚରିତ କହିଥାଉ, ଠିକ୍ ସେହିପରି ସମାଜ ଜୀବନର ଇତିହାସକୁ ଆମ ଜାତିର ଜୀବନ ଚରିତ କୁହାଯାଇଥାଏ ।

ମନୁଷ୍ୟ ସାଧାରଣ ସ୍ତର ବା ହୀନ ଅବସ୍ଥାରୁ କିପରି ସଭ୍ୟତାର ଶୀର୍ଷ ସ୍ତରରେ ପହଞ୍ଚିଛି, ତାହା ଜାଣିବାପାଇଁ କେବଳ ଜଣେ ଅଧେ ରାଜାର ଇତିହାସ ପଢ଼ିଦେଲେ ହେବ ନାହିଁ । କାରଣ ଯେଉଁଥରେ ମାନବ ପ୍ରକୃତିର କ୍ରମବିକାଶର ଛବି ନାହିଁ, ତାହା ପ୍ରକୃତ ଇତିହାସ ପଦବାଚ୍ୟ ହୋଇ ନ ଥାଏ । ଏହି ଦୃଷ୍ଟିରୁ ବିଚାର କଲେ ପ୍ରକୃତ ଇତିହାସ ଏ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରଚନା କରାଯାଇ ନାହିଁ । ଧାରା କ୍ରମଶଃ ଉନ୍ନତ ହେଉଅଛି । ପ୍ରତିଭାଶାଳୀ ପଣ୍ଡିତମାନେ ଏ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅକ୍ଳାନ୍ତ ପରିଶ୍ରମ କରୁଛନ୍ତି । ଉନ୍ନତି, ଆଦର୍ଶର ଅନୁସରଣ କରିବା ହିଁ ମନୁଷ୍ୟର କର୍ତ୍ତବ୍ୟ । ସବୁ ବିଷୟରେ ଦେଖାଯାଏ ଯେ, ମନୁଷ୍ୟର ଲବ୍ଧ ଉନ୍ନତି, ଆଦର୍ଶ ତୁଳନାରେ କିଛି ନୁହେଁ ।

ପ୍ରଥମ ଅବସ୍ଥାରେ ଇତିହାସର ଅସ୍ତିତ୍ଵ ନ ଥିଲା । ଆମ ଦେଶ କାହିଁକି କୌଣସି ଦେଶରେ ଇତିହାସ ରଚନା କରିବାର ଲେଖାଯାଇଥିଲା । ଅବଶ୍ୟ ସ୍ଵୀକାର କରିବାକୁ ହେବ ଯେ ଆମ ଦେଶରେ କଳ୍ପନାର ମାତ୍ରା ଅଧିକ । କାରଣ ହିନ୍ଦୁ ଜାତି ଅଧ୍ଵ କଳ୍ପନାପ୍ରିୟ । ଏପରିକି ଆମ ଦେଶର ଚିକିତ୍ସାଶାସ୍ତ୍ରରେ ରସିକତା, ଭାବୁକତା, ଅଳଙ୍କାର ଓ ଆଡ଼ମ୍ବରର ଯେପରି ସମାବେଶ ରହିଛି, ଅନ୍ୟ ଦେଶର କାବ୍ୟ ନାଟକରେ ମଧ୍ୟ ସେପରି ନାହିଁ । ସୁତରାଂ ଏହି କଳ୍ପନାମିଶ୍ରିତ ବିବରଣୀରୁ ଆମେ ବିଶୁଦ୍ଧ ଇତିହାସ ପାଇ ନ ଥାଉ । ଅନେକ ସମୟରେ ଏହି କଳ୍ପନାର ମିଶ୍ରଣ ପାଇଁ ଇତିହାସ ସାହିତ୍ୟ ସହିତ ମିଶିଯାଇଛି । ପ୍ରାଚୀନ ଧର୍ମଶାସ୍ତ୍ରରେ ଐତିହାସିକ ସତ୍ୟତା ରହିଛି ।

ପୁରାତନ ବାଇବେଲ୍‌ ଏବଂ ଆମ୍ଭମାନଙ୍କର ବେଦ ତାହାର ଉଜ୍ଜ୍ଵଳ ପ୍ରମାଣ ସ୍ୱରୂପ । ସେହିପରି ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ କାଳର ମନ୍ଦିର, ଗୃହ, ଖୋଦିତ ମୂର୍ତି ଓ ଫଳକାଦିରେ ସେହି ଦେଶର ଓ କାଳର ଇତିହାସ ରହିଛି । ସୂକ୍ଷ୍ମ ଦୃଷ୍ଟିସମ୍ପନ୍ନ ସତ୍ୟ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରି, ଆମ ନିକଟରେ ପ୍ରାଚୀନ ଇତିହାସ ନାମକ ଉପାଦେୟ ବସ୍ତୁ ଉପସ୍ଥାପିତ କରିଛନ୍ତି । ମାତ୍ର ସେହି ସଂଗୃହୀତ ଅଂଶ ଇତିହାସ ନୁହେଁ ବୋଲି, ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ୱବିତ୍ ପଣ୍ଡିତମାନେ ଅଭିମତ ଦେଇଛନ୍ତି । ଲେଖକଙ୍କ ମତରେ ପ୍ରକୃତ ଇତିହାସ ପଶ୍ଚାଦେଶରେ ଅନେକ କିଛି ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ଏବଂ ଚିନ୍ତାଶୀଳ ପାଠକମାନେ ତାହା ପାଠ କରିବାକୁ ସମର୍ଥ ହୁଅନ୍ତି ।

ବର୍ତ୍ତମାନ ସମୟରେ ଯେଉଁ ଇତିହାସ ରଚନା କରାଯାଉଛି, ସେଗୁଡ଼ିକ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଓ ଆଦର୍ଶର ନିକଟବର୍ତ୍ତୀ । କାରଣ ଏଥ‌ିରେ ମାନବଜୀବନର ସବୁପ୍ରକାର ବ୍ୟାପାର ସଂଯୁକ୍ତ ହୋଇରହିଛି । କେବଳ ରାଜା, ରାଜାପୁରୁଷ ବା ରାଜନୀତି ଘେନି ଇତିହାସ ରଚନା କରାଯାଉ ନାହିଁ । ଏଥରେ ଜାତି ସାଧାରଣର ଆଚାର, ବ୍ୟବହାର, ଧର୍ମ, ନୀତି, ଶିକ୍ଷା, ଶିଳ୍ପ, ବାଣିଜ୍ୟ, ପଦବାଚ୍ୟ । ଏଥ‌ିପାଇଁ କେତେକ ଚିନ୍ତାଶୀଳ ପଣ୍ଡିତ, ସାହିତ୍ୟ-ଇତିହାସ, ଧର୍ମ-ଇତିହାସ, ବିଜ୍ଞାନ-ଇତିହାସ ଇତ୍ୟାଦି ନାମଦେଇ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ବିଭାଗର କ୍ରମିକ ଉନ୍ନତି ବିବରଣ ପୂର୍ବତର ଆକାରରେ ଲିପିବଦ୍ଧ କରିବାକୁ ପ୍ରୟାସ କରିଛନ୍ତି । ଦିନକୁ ଦିନ ଇତିହାସ ଲିଖନ ପ୍ରଣାଳୀରେ ଉନ୍ନତି ହେଉଅଛି, ମାତ୍ର ପ୍ରକୃତ ଅନୁସନ୍ଧିସୁ ବ୍ୟକ୍ତି ଏତିକିରେ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ ରହିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ । ସେ ସବୁଦିନପାଇଁ ମାନବସମାଜର ବିଭିନ୍ନ ବିଭାଗରେ ଇତିହାସ ଅନୁସନ୍ଧାନ କରିବାରେ ପ୍ରବୃତ୍ତ ରହିବ । ସାହିତ୍ୟ, ଶିଳ୍ପ, ବାଣିଜ୍ୟ, ଧର୍ମ, ନୀତି, କାବ୍ୟ, ଉପନ୍ୟାସ, ବିଜ୍ଞାନ, ଦର୍ଶନ ସମସ୍ତ ତାହା ନିକଟରେ ଐତିହାସିକ ସତ୍ୟମୟ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତିର ଜୀବନ, ଆହାର, ପରିଚ୍ଛଦ ତାହା ନିକଟରେ ଜୀବନ୍ତ ଇତିହାସରୂପେ ପ୍ରତିଭାତ ହୁଏ ।

ଇତିହାସ ଯେପରି ଭାବରେ ଲେଖା ହେଉ, ପଠନ ପ୍ରଣାଳୀ ଉପରେ ତାହାର ଉପକାରିତା ବହୁ ପରିମାଣରେ ନିର୍ଭର କରେ । ପାଠକ ଯଦି ବର୍ତ୍ତମାନ ସହିତ ଅତୀତର ସମ୍ପର୍କକୁ ବିସ୍ମ ତ ହୁଏ, ତା’ହେଲେ ସେଭଳି ଇତିହାସର କୌଣସି ମୂଲ୍ୟ ନାହିଁ । କାରଣ ମନୁଷ୍ୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରକୃତିଗତ ସାଦୃଶ୍ୟ ରହିଛି । ବୈଷମ୍ୟ ଯେତେ ରହିଲେ ବି, ମୂଳରେ ମାନବପ୍ରକୃତି ଏକ । ଏକା ମାନବ କାହିଁକି, ସମଗ୍ର ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡର ଅନ୍ତରତମ ପ୍ରଦେଶରେ ଏପରି ଏକ ସାଧାରଣ ଭୂମି ରହିଛି, ଯେଉଁଠାରେ କୌଣସି ପ୍ରକାରଭେଦ ବା ବୈଷମ୍ୟ ଦେଖାଯାଏ ନାହିଁ । ଇତିହାସ ପାଠକଲାବେଳେ ଆମେ ଅନେକ ସମୟରେ, ଅଲକ୍ଷିତ ଭାବରେ ସେହି ସାଧାରଣ ଭୂମିରେ ଉପସ୍ଥିତ ହୋଇଥାଉ । ଏହି ଅବସ୍ଥାରେ ଅତୀତ ପ୍ରତି ହୃଦୟରେ ସହାନୁଭୂତି ସ୍ଵତଃ ଜାଗ୍ରତ ହୋଇଥାଏ । ପ୍ରକୃତପକ୍ଷେ ଚିନ୍ତାଶୀଳ ପାଠକ ଇତିହାସରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଥିବା ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ଘଟଣା ବା ଚିତ୍ର ନିଜ ଜୀବନରେ ବା ସମସାମୟିକ ସମାଜ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରତିବିମ୍ବିତ ଦେଖି ସେଗୁଡ଼ିକରୁ ସମୁଚିତ ଶିକ୍ଷାଲାଭ କରନ୍ତି ।

ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ମତରେ, ଉପଦେଶ ଅପେକ୍ଷା ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତ ଅଧ୍ବକ ଉପଯୋଗୀ । ଇତିହାସ ହେଉଛି ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତର ଆକର । କେଉଁ କାରଣ ପାଇଁ କେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତିର ଉନ୍ନତି ବା ଅବନତି ହେଲା, ତାହା ଇତିହାସରେ ଲିପିବଦ୍ଧ ହୋଇ ରହିଛି । ବିପରୀତ ଦିଗରେ ଯାଇ, କେହି କେବେ ସେଥ‌ିରେ ସଫଳ ହେବା ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ । ‘ଧର୍ମର ଜୟ ଓ ଅଧର୍ମର ପରାଜୟ’ ଇତିହାସ ବଜ୍ରଗମ୍ଭୀର ସ୍ୱରରେ ଘୋଷଣା କରିଅଛି । ଅପରିଣାମଦର୍ଶୀ ମାନବ ଅନେକ ସମୟରେ ପୃଥ‌ିବୀରେ ବିପରୀତ ଭାବ ଦର୍ଶନ କରି ଅବିଶ୍ଵାସୀ ହୁଏ । ଇତିହାସ ପାଠଦ୍ଵାରା ସକଳ ଅବିଶ୍ଵାସ ତିରୋହିତ ହୁଏ, ଦୃଷ୍ଟି ଉଜ୍ଜଳ ହୁଏ । ଏହି ଦୃଷ୍ଟିରୁ ବିଚାର କରି ଦେଖିଲେ, ଇତିହାସ ପରି ଦ୍ବିତୀୟ ଶିକ୍ଷକ ଆଉ କେହି ହୋଇ ନ ପାରନ୍ତି ।

ଇତିହାସକୁ ଠିକ୍ ଭାବେ ସମୀକ୍ଷା କଲେ, ଏହା ଆମ ପାଇଁ ପରମ ଆଦରର ବସ୍ତୁ ହୋଇପାରିବ । କାରଣ ଆମ୍ଭେମାନେ ବର୍ତ୍ତମାନ ଯାହା ଭୋଗ କରୁଛୁ, ତାହାର କର୍ତ୍ତା ଆମ୍ଭେମାନେ ନୋହୁଁ । ଏହାକୁ ବୁଝାଇବାକୁ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ସ୍ବର୍ଗରୁ ଅଗ୍ନି ଆସିଥିବା ଆଖ୍ୟାୟିକାର ସୂଚନା ଦେଇଛନ୍ତି । ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରୟୋଜନୀୟ ବସ୍ତୁଲାଭ କରିବାପାଇଁ କେତେ ମହାପୁରୁଷ କେତେ କଷ୍ଟ ଓ ଯାତନା ଭୋଗ କରିଛନ୍ତି, ତାହା କଳ୍ପନା କଲେ ସମସ୍ତଙ୍କ ହୃଦୟ ସ୍ତମ୍ଭିତ ହୋଇଯିବ । ଆଜି ଆମେ ଯାହା ଭୋଗ କରୁଛୁ, ପୂର୍ବରୁ ତାହା ନଥିଲା । ପ୍ରାଥମିକ ଅବସ୍ଥାରେ ମନୁଷ୍ୟ ଅରଣ୍ୟରେ ଶୀତ, ଗ୍ରୀଷ୍ମ, ବର୍ଷାର ଅସହ୍ୟ କ୍ଳେଶ ସହୁଥିଲା । ଫଳମୂଳ ଖାଇ ସେ ନିଜର ଜୀବନ ଧାରଣ କରୁଥିଲା ।

ମାତ୍ର ଆମେ ବର୍ତ୍ତମାନ ସୁସ୍ୱାଦୁ ଖାଦ୍ୟରେ ମନତୃପ୍ତ କରୁଅଛୁ । ସୁନ୍ଦର ଗୃହ ନିର୍ମାଣ କରି ନିରାପଦରେ ବାସ କରୁଛୁ । ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଅତୀତ ଓ ବର୍ତ୍ତମାନ ଚଳଣିର ତୁଳନାଦେଇ କହିଛନ୍ତି, “କେତେ ଯୁଗ ଯୁଗାନ୍ତର କଠୋର ତପସ୍ୟାଦ୍ୱାରା ପ୍ରାଚୀନ ପୁରୁଷମାନେ ଆମ୍ଭମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏହି ଅମୂଲ୍ୟ ରତ୍ନ ରାଶି ସଞ୍ଚୟକରି ଯାଇଅଛନ୍ତି ।’’ପୁନଶ୍ଚ ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ବିଚାରରେ, ଅତୀତର ସନ୍ତାନ ହେଉଛି ଭବିଷ୍ୟତର ପିତା । ପୁତ୍ର ପାଇଁ କେବଳ ପୈତୃକ ସମ୍ପତ୍ତିକୁ ସାଇତି ରଖିଯିବା ପିତାର ଯଥାର୍ଥ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ନୁହେଁ । ପୈତୃକ ଧନରାଶି ସହିତ, ନିଜ ଅର୍ଜନ ତା’ ସହିତ ଯୋଗ କରିବା ହିଁ ସୁସନ୍ତାନ ଓ ସୁପିତାର କାର୍ଯ୍ୟ । ଏହା ଯଦି ନ ହୁଏ, ପିତା ଓ ପୁତ୍ର ଉଭୟଙ୍କ ପ୍ରତି କର୍ଭବ୍ୟଲଙ୍ଘନଜନିତ ଅପରାଧର ଭାଗୀ ହେବାକୁ ପଡ଼ିବ । ବିଧାତା ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇ କହିଛନ୍ତି, କାର୍ଯ୍ୟ କର, ସୁଖୀ ହୁଅ । ଏହାର ଆଉ କୌଣସି ବିକଳ୍ପ ନାହିଁ ।

ଇତିହାସ ଆମକୁ ଆଉ ଗୋଟିଏ ଶିକ୍ଷାଦିଏ, ଯାହାକି ଇତିହାସର ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ଶିକ୍ଷା । ସତ୍ୟ ଓ ସାରବସ୍ତୁର କଦାପି ବିନାଶ ନାହିଁ । ମାନବସମାଜ ଯେ ଉନ୍ନତି ଲାଭ କରୁଛି, ଏଥ‌ିରେ ସନ୍ଦେହ ନାହିଁ । ଅନ୍ୟଭାବରେ ପ୍ରକାଶ କଲେ ସମାଜ ଅବିରାମ ଗତିରେ ମଙ୍ଗଳ ଆଡ଼କୁ ଓ ଉନ୍ନତି ଆଡ଼କୁ ଅଗ୍ରସର ହେଉଅଛି । ପ୍ରଭେଦ ଏତିକି ଯେ ଯିଏ ଯେଉଁ ବିଷୟରେ ଅଯୋଗ୍ୟ ହେଲା ହେବ । ପ୍ରାଚୀନ ରୋମ ଓ ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତ ଯାହାକୁ ରକ୍ଷା କରିପାରି ନାହିଁ, ତାହାକୁ ରକ୍ଷାକରେ ଇଂଲଣ୍ଡ ଓ ଆମେରିକା । ପୁନଶ୍ଚ ଇଂଲଣ୍ଡ ଓ ଆମେରିକା ଯଦି ନିଜ ଅଯୋଗ୍ୟତା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରନ୍ତି, ତା’ହେଲେ ନବଇଂଲଣ୍ଡ ଓ ନବ ଆମେରିକାର ଅଭ୍ୟୁତ୍‌ଥାନ ହେବ । ବିଧାତାଙ୍କର କାର୍ଯ୍ୟ କୌଣସି ସମୟରେ ଅସମ୍ପନ୍ନ ରହିବ ନାହିଁ । ମାତ୍ର ଯୋଗ୍ୟତା ନ ଦେଖି ସେ କାହାକୁ କୌଣସି ଉଚ୍ଚ ଅଧିକାର ଦିଅନ୍ତି ନାହିଁ । ସାଧୁତା, ସରଳତା, ସତ୍ୟନିଷ୍ଠା, ମୈତ୍ରୀ, କ୍ଷମା, ସାହସ, ବୀର୍ଯ୍ୟ ପ୍ରଭୃତି ଯୋଗ୍ୟତାର ଲକ୍ଷଣ । ଏଗୁଡ଼ିକ ହରାଇ କେବଳ ଭୋଗ ବିଳାସରେ ବୁଡ଼ିରହି କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତି ବା ସମାଜ ଉନ୍ନତି ଲାଭ କରେନାହିଁ । ନୀତିହୀନ ଅନୁଦାର ଜାତି କଦାପି ସଭ୍ୟତାର ଉଚ୍ଚତର ସୋପାନରେ ଆରୋହଣ କରି ନ ପାରେ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ଜାତିର ଇତିହାସ ଏହାହିଁ ପ୍ରମାଣିତ
କରେ ।

ଇତିହାସ ସମ୍ପର୍କରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ବକ୍ତବ୍ୟ ସରିବା ପରେ, ଉପସଂହାର ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ, ଇତିହାସ ଅଧ୍ୟୟନର ଉପାଦେୟତା ବିଷୟରେ ସେ ସୂଚନା ଦେଇଛନ୍ତି । ସମଗ୍ର ଭାବରେ ମାନବଜାତିର ଇତିହାସ ଅଧ୍ୟୟନ କଲେ ମଧ୍ୟ, ନିଜର ସ୍ଵଦେଶ ଓ ସ୍ବଜାତି ସମ୍ପର୍କରେ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଦୃଷ୍ଟିଭଙ୍ଗୀ ରଖିବାକୁ ସେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । କାରଣ ସ୍ଵଦେଶ ପ୍ରତି ସମସ୍ତଙ୍କର ଅନୁରାଗ ରହିଥାଏ । ମାତ୍ର ସେହି ଅନୁରାଗ କୌଣସି ସମୟରେ ସଂକୀର୍ଣ୍ଣ ବିଚାରଧାରାକୁ ପରିପ୍ରକାଶ ନ କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ସଚେତନ କରିଛନ୍ତି । ଏଭଳି ଚିନ୍ତାଧାରାକୁ ବିକୃତ ସ୍ୱଜାତିପ୍ରିୟତା ବୋଲି ପ୍ରାବନ୍ଧିକ କହିଛନ୍ତି । ସଂକୀର୍ଣ୍ଣ ଚିନ୍ତାଧାରାଦ୍ୱାରା କେହି କେବେ ଉନ୍ନତି କରିପାରେ ନାହିଁ ।

ଏହାଦ୍ଵାରା ବ୍ୟକ୍ତିର ଅନିଷ୍ଟ ହୋଇଥାଏ । ପୂର୍ବ ଗୌରବର ସ୍ମୃତିଚାରଣ ଉନ୍ନତି ଲାଭରେ ସହାୟକ ହୋଇଥାଏ । ନାହିଁ । ଏହାଦ୍ଵାରା ବ୍ୟକ୍ତିର ଅନିଷ୍ଟ ହୋଇଥାଏ । ପୂର୍ବ ଗୌରବର ସ୍ମୃତିଚାରଣ ଉନ୍ନତି ଲାଭରେ ସହାୟକ ହୋଇଥାଏ । ମାତ୍ର ତାହାକୁ କର୍ମରେ ବ୍ୟବହାର ନକରି କେବଳ ବାକ୍ୟରେ ବ୍ୟବହାର କଲେ କିଛି ଲାଭ ହୋଇ ନ ଥାଏ । ଶେଷରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ କହିଛନ୍ତି – ‘ଆମ୍ଭେମାନେ ସ୍ବଜାତି ଓ ସୃଜାତିର ଇତିହାସ ମଧ୍ୟରେ ବିଧାତାଙ୍କ ମଙ୍ଗଳ ହସ୍ତ ଦର୍ଶନ କରି ଭକ୍ତି ଓ ବିନୟ ସହକାରେ ତାଙ୍କରି ହସ୍ତରେ ସମର୍ପଣ କରୁ । ଜୀବନର ସର୍ବବିଧ ବ୍ୟାପାରରେ ତାଙ୍କରି ମଙ୍ଗଳ ହସ୍ତର ସଙ୍କେତ ଅନୁଭବ କରି ପ୍ରତି ମୁହୂର୍ତ୍ତରେ ତାଙ୍କରି ସେବାରେ, ତାଙ୍କରି କାର୍ଯ୍ୟରେ ବ୍ୟୟକରି ଧନ୍ୟ ହେଉ, କୃତାର୍ଥ ହେଉ ।’’

(ଘ) କଠିନ ଶବ୍ଦ ଓ ଏହାର ଅର୍ଥ :
CHSE Odisha Class 12 Odia Solutions Chapter 1 ଇତିହାସ 1

BSE Odisha 6th Class Science Important Questions

BSE Odisha Class 6 Physical Science Important Questions

BSE Odisha 6th Class Text Book Solutions

BSE Odisha 8th Class Science Notes

BSE Odisha Class 8 Science Notes

  • Chapter 1 ଶସ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ଓ ପରିଚାଳନା Notes
  • Chapter 2 ଅଣୁଜୀବ : ଉପକାରୀ ଓ ଅପକାରୀ Notes
  • Chapter 3 ସଂଶ୍ଳେଷିତ ତନ୍ତୁ ଓ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌ସ୍ Notes
  • Chapter 4 ଧାତୁ ଓ ଅଧାତୁ Notes
  • Chapter 5 କୋଇଲା ଓ ପେଟ୍ରୋଲିୟମ୍ Notes
  • Chapter 6 ଦହନ ଓ ଶିଖା Notes
  • Chapter 7 ଉଭିଦ ଏବଂ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କର ସଂରକ୍ଷଣ Notes
  • Chapter 8 କୋଷ – ଗଠନ ଓ କାର୍ଯ୍ୟv
  • Chapter 9 ପ୍ରାଣୀଙ୍କ ପ୍ରଜନନ Notes
  • Chapter 10 କୈଶୋର Notes
  • Chapter 11 ବଳ ଓ ଚାପ Notes
  • Chapter 12 ଘର୍ଷଣ Notes
  • Chapter 13 ଧ୍ୱନି Notes
  • Chapter 14 ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତର ରାସାୟନିକ ପ୍ରଭାବ Notes
  • Chapter 15 କେତେକ ପ୍ରାକୃତିକ ଘଟଣା Notes
  • Chapter 16 ଆଲୋକ Notes
  • Chapter 17 ତାରକା ଓ ସୌରଜଗତ Notes
  • Chapter 18 ବାୟୁ ଓ ଜଳ ପ୍ରଦୂଷଣ Notes

BSE Odisha 8th Class Text Book Solutions

BSE Odisha 8th Class Maths Notes

BSE Odisha Class 8 Maths Notes

BSE Odisha 8th Class Maths Notes Algebra

BSE Odisha 8th Class Maths Notes Geometry

BSE Odisha 8h Class Text Book Solutions

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 1 Objective Questions in Odia Medium

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 History Solutions Chapter 1 ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତ ଇତିହାସର ଉପାଦାନ Objective Questions.

CHSE Odisha 12th Class History Chapter 1 Objective Questions in Odia Medium

ବସ୍ତୁନିଷ୍ଠ ଓ ଅତିସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
A. ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଚାରୋଟି ଉତ୍ତର ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।

୧। ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତ ଇତିହାସ ରଚନାପାଇଁ ଉପାଦାନ ଭାବେ, ଅଭିଲେଖ ବା ଖୋଦିତ ଲେଖ ହେଲା –
(କ) ଧର୍ମୀୟ ସାହିତ୍ୟ
(ଖ) ଲୌକିକ ସାହିତ୍ୟ
(ଗ) ବୈଦେଶିକ ବିବରଣୀ
(ଘ) ପ୍ରତ୍ନତାତ୍ତ୍ଵିକ ଉପାଦାନ
Answer:
(ଘ) ପ୍ରତ୍ନତାତ୍ତ୍ଵିକ ଉପାଦାନ

୨। ଏପିଗ୍ରାଫିର ଅର୍ଥ –
(କ) ଶିଳାଲେଖ ଅନୁଧ୍ୟାନ
(ଖ) ପ୍ରାଚୀନ ଭଗ୍ନାବଶେଷର ଅନୁଧ୍ୟାନ
(ଗ) ପ୍ରାଚୀନ ମୁଦ୍ରାର ଅନୁଧ୍ୟାନ
(ଘ) ସାହିତ୍ୟକୃତିର ଅନୁଧ୍ୟାନ
Answer:
(କ) ଶିଳାଲେଖ ଅନୁଧ୍ୟାନ

୩ । ମୁଦ୍ରା ଅନୁଧ୍ୟାନ ପଦ୍ଧତିକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
(କ) ଏପିଗ୍ରାଫି
(ଖ) ମୁଦ୍ରାତତ୍ତ୍ବ
(ଗ) ଅଭିଲେଖଗାରୀୟ ଅଧ୍ୟୟନ
(ଘ) ପ୍ରାଚୀନ କାଳର ଅବଶେଷର ଅଧ୍ୟୟନ
Answer:
(ଖ) ମୁଦ୍ରାତତ୍ତ୍ବ

୪ । ଭାରତର ପ୍ରାଚୀନତମ ମୁଦ୍ରାରୂପେ କେଉଁ ମୁଦ୍ରାକୁ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଏ ?
(କ) ମୌର୍ଯ୍ୟଯୁଗର ଛାପାମୁଦ୍ରା
(ଖ) ଇହୁଦୀ-ଗ୍ରୀକ୍ ମୁଦ୍ରା
(ଗ) ଗୁପ୍ତ ମୁଦ୍ରା
(ଘ) କୁଶାଣ ମୁଦ୍ରା
Answer:
(କ) ମୌର୍ଯ୍ୟଯୁଗର ଛାପାମୁଦ୍ରା

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 1 Objective Questions in Odia Medium

୫ । ଖାରବେଳଙ୍କ ହାତୀଗୁମ୍ଫା ଶିଳାଲେଖ କେଉଁଠାରେ ଅବସ୍ଥିତ ?
(କ) ଧଉଳି ପାହାଡ଼
(ଖ) ଉଦୟଗିରି
(ଗ) ଶିଶୁପାଳଗଡ଼
(ଘ) ଲଳିତଗିରି
Answer:
(ଖ) ଉଦୟଗିରି

୬ । ଆଲ୍ଲାହାବାଦ ପ୍ରଶସ୍ତିରେ କେଉଁ ରାଜାଙ୍କ କୃତିତ୍ଵ ସମ୍ପର୍କରେ ଉଲ୍ଲେଖ ଅଛି ?
(କ) ପ୍ରଥମ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ
(ଖ) ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତ
(ଗ) ଦ୍ଵିତୀୟ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ
(ଘ) କୁମାରଗୁପ୍ତ
Answer:
(ଖ) ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତ

୭ | ନାସିକ ପ୍ରଶସ୍ତିରୁ କେଉଁ ରାଜାଙ୍କ ସମ୍ପର୍କରେ ଜଣାପଡ଼ିଥାଏ ?
(କ) ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତ
(ଖ) ଗୌତମୀପୁତ୍ର ସାତକର୍ଣ୍ଣୀ
(ଗ) ଦ୍ଵିତୀୟ ପୁଲକେଶୀ
(ଘ) ଆଦିତ୍ୟସେନ
Answer:
(ଖ) ଗୌତମୀପୁତ୍ର ସାତକଣ୍ଠୀ

୮। ଚାଲୁକ୍ୟ ନରପତି ଦ୍ବିତୀୟ ପୁଲକେଶୀଙ୍କ ସମ୍ପର୍କରେ କେଉଁଥୁରୁ ଜଣାପଡ଼ିଥାଏ ?
(କ) ପ୍ରୟାଗ ପ୍ରଶସ୍ତି
(ଖ) ନାସିକ ପ୍ରଶସ୍ତି
(ଗ) ଐହୋଲ ପ୍ରଶସ୍ତି
(ଘ) ଗିରନାର୍ ପ୍ରସ୍ତରାଭିଲେଖ
Answer:
(ଗ) ଐହୋଲ ପ୍ରଶସ୍ତି

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 1 Objective Questions in Odia Medium

୯ । କେଉଁ ଅଭିଲେଖ ଶକ ଶାସକ ରୁଦ୍ରଦାମନଙ୍କ ଗୁଣକୀର୍ତ୍ତନ କରିଥାଏ ?
(କ) ଗିରନାର୍ ପ୍ରସ୍ତରାଭିଲେଖ
(ଖ) ଅପ୍‌ସଡ଼୍ ଅଭିଲେଖ
(ଗ) ହାତୀଗୁମ୍ଫା ଅଭିଲେଖ
(ଘ) ଲୁମ୍ବିନୀ ଅଭିଲେଖ
Answer:
(କ) ଗିରନାର୍ ପ୍ରସ୍ତରାଭିଲେଖ

୧୦ । ‘ଅର୍ଥଶାସ୍ତ୍ର’ର ରଚୟିତା କିଏ ?
(କ) ମେଘାସ୍ଥିନିସ୍
(ଖ) କୌଟିଲ୍ୟ
(ଗ) ପାଣିନି
(ଘ) ପତଞ୍ଜଳି
Answer:
(ଖ) କୌଟିଲ୍ୟ

୧୧ । ‘ମାଳବିକାଗ୍ନିମିତ୍ରମ୍’ ନାଟକର ରଚୟିତା କିଏ ?
(କ) ହର୍ଷବର୍ଦ୍ଧନ
(ଖ) କାଳିଦାସ
(ଗ) ବାଣଭଟ୍ଟ
(ଘ) କଲ୍ହଣ
Answer:
(ଖ) କାଳିଦାସ

୧୨ । ‘ଦଶକୁମାର ଚରିତମ୍’ର ରଚୟିତା କିଏ ?
(କ) ଦଣ୍ଡୀନ୍
(ଖ) ବିଷ୍ଣୁଶର୍ମା
(ଗ) କାଳିଦାସ
(ଘ) ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତ
Answer:
(କ) ଦଣ୍ଡୀନ୍‌

୧୩ । ‘ରାଜତରଙ୍ଗିଣୀ’ର ରଚୟିତା କିଏ ?
(କ) ପତଞ୍ଜଳି
(ଖ) କଲ୍ହଣ
(ଗ) କୌଟିଲ୍ୟ
(ଘ) ମେଘାସ୍ଥିନିସ୍
Answer:
(ଖ) କଲ୍ହଣ

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 1 Objective Questions in Odia Medium

୧୪ । କେଉଁ ସାହିତ୍ୟ ଦକ୍ଷିଣ ଭାରତର ରାଜବଂଶ ଓ ରାଜାମାନଙ୍କର ଉପରେ ବିବରଣୀ ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ ?
(କ) ଲୌକିକ ସାହିତ୍ୟ
(ଖ) ସୂତ୍ର ସାହିତ୍ୟ
(ଗ) ଧର୍ମୀୟ ସାହିତ୍ୟ
(ଘ) ସଙ୍ଗମ ସାହିତ୍ୟ
Answer:
(ଘ) ସଙ୍ଗମ ସାହିତ୍ୟ

୧୫ । କେଉଁ ରାଜାଙ୍କ ଶାସନକାଳରେ ମେଘାସ୍ଥିନିସ୍ ଭାରତ ଭ୍ରମଣରେ ଆସିଥିଲେ ?
(କ) ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ ମୌର୍ଯ୍ୟ
(ଖ) ଅଶୋକ
(ଗ) ଖାରବେଳ
(ଘ) ହର୍ଷବର୍ଦ୍ଧନ
Answer:
(କ) ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ ମୌର୍ଯ୍ୟ

୧୬ । କାହା ରାଜତ୍ଵକାଳରେ ଚୀନ୍ ପରିବ୍ରାଜକ ଫାହିୟାନ୍ ଭାରତ ଭ୍ରମଣରେ ଆସିଥିଲେ ?
(କ) କନିଷ୍କ
(ଖ) ହର୍ଷବର୍ଦ୍ଧନ
(ଗ) ପ୍ରଥମ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ
(ଘ) ଦ୍ଵିତୀୟ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ
Answer:
(ଘ) ଦ୍ବିତୀୟ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ

୧୭ । କାହା ରାଜତ୍ଵକାଳରେ ହୁଏନ୍‌ସାଂ ଭାରତ ଭ୍ରମଣରେ ଆସିଥିଲେ ?
(କ) ହର୍ଷବର୍ଦ୍ଧନ
(ଖ) କନିଷ୍କ
(ଗ) ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତ
(ଘ) ସ୍କଦଗୁପ୍ତ
Answer:
(କ) ହର୍ଷବର୍ଦ୍ଧନ

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 1 Objective Questions in Odia Medium

୧୮। ‘ଇଣ୍ଡିକା’ ଗ୍ରନ୍ଥର ରଚୟିତା କିଏ ?
(କ) ମେଘାସ୍ଥିନିସ୍
(ଖ) ଫାହିୟାନ୍
(ଗ) କୌଟିଲ୍ୟ
(ଘ) ହୁଏନ୍‌ସାଂ
Answer:
(କ) ମେଘାସ୍ଥିନିସ୍‌

୧୯ । ‘ତୁଜୁକ୍—ଇ—ଜାହାଙ୍ଗିରୀ’ର ରଚୟିତା କିଏ ?
(କ) ଆକବର
(ଖ) ବାବର
(ଗ) ଜାହାଙ୍ଗୀର
(ଘ) ହୁମାୟୁନ୍
Answer:
(ଗ) ଜାହାଙ୍ଗୀର

୨୦ । ‘ଫୋ—କି—ଓ କି’ ଗ୍ରନ୍ଥର ରଚୟିତା କିଏ ?
(କ) ହୁଏନ୍‌ସାଂ
(ଖ) ଫାହିୟାନ୍
(ଗ) କୌଟିଲ୍ୟ
(ଘ) ହର୍ଷବର୍ଦ୍ଧନ
Answer:
(ଖ) ଫାହିୟାନ୍

୨୧ । ‘ବିକ୍ରମାର୍କ ଚରିତ’ ପୁସ୍ତକର ରଚୟିତା କିଏ ?
(କ) ବିଲ୍ହଣ
(ଖ) ପତଞ୍ଜଳି
(ଗ) ବିଶାଖାଦତ୍ତ
(ଘ) ଭାସ
Answer:
(କ) ବିଲ୍‌ହଣ

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 1 Objective Questions in Odia Medium

୨୨ । ‘ମହାଭାଷ୍ୟ’ର ରଚୟିତା କିଏ ?
(କ) ପତଞ୍ଜଳି
(ଖ) କଣ
(ଗ) ଆର୍ଯ୍ୟଭଟ୍ଟ
(ଘ) ବରାହମିହିର
Answer:
(କ) ପତଞ୍ଜଳି

୨୩ । ‘ତାହିକ୍—ଇ—ହିନ୍ଦ୍’ ପୁସ୍ତକର ରଚୟିତା କିଏ ?
(କ) ଆଲ୍‌ବେରୁଣୀ
(ଖ) ହସାନ୍ ନିଜାମୀ
(ଗ) ଗୁଲବଦନ ବେଗମ୍
(ଘ) ଅବଦୁଲ୍ଲା
Answer:
(କ) ଆଲ୍‌ବେରୁଣୀ

୨୪ । ‘ତବାକତ୍—ଇ—ନାସିରୀ’ ପୁସ୍ତକର ରଚୟିତା କିଏ ?
(କ) ‘ଜିଆଉଦ୍ଦିନ୍ ବରାଣୀ
(ଖ) ଅମୀର ଖୁସ୍ର
(ଗ) ମିହାଜ-ଉସ୍ -ସିରାଜ
(ଘ) ମହମ୍ମଦ କାଦିର
Answer:
(ଗ) ମୀନ୍‌ହାଜ୍-ଉସ୍-ସିରାଜ

୨୫ । ‘ତାରିଖ-ଇ–ଫିରୋଜଶାହୀ’ ପୁସ୍ତକର ରଚୟିତା କିଏ ?
(କ) ଜିଆଉଦ୍ଦିନ୍ ବରାଣୀ
(ଖ) ଅମୀର ଖୁସ୍ର
(ଗ) ମହମ୍ମଦ ଅମୀନ୍
(ଘ) ମହମ୍ମଦ କାଦିର
Answer:
(କ) ଜିଆଉଦ୍ଦିନ୍ ବରାଣୀ

୨୬ । କିଏ ୧୮୩୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଅଶୋକଙ୍କ ଅଭିଲେଖର ଅକ୍ଷରଗୁଡ଼ିକ ପାଠ କରିବାରେ ସଫଳତା ହାସଲ କରିଥିଲେ ?
(କ) ପ୍ରଫେସର ସିଲି
(ଖ) ଜେମ୍ସ ପ୍ରିନ୍ସେପ୍
(ଗ) ଜେମ୍ସ ଆବ୍ରାହମ୍
(ଘ) ଜେମ୍ସ ହାରଗ୍ରୀଡ୍ସ
Answer:
(ଗ) ଜେମ୍‌ସ ପ୍ରିନ୍‌ସେପ୍

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 1 Objective Questions in Odia Medium

୨୭ । ‘ପଞ୍ଚତନ୍ତ୍ର’ର ରଚୟିତା କିଏ ?
(କ) ଶୂଦ୍ରକ
(ଖ) ବିଷ୍ଣୁଶର୍ମା
(ଗ) ଦଣ୍ଡୀନ୍
(ଘ) ଆର୍ଯ୍ୟଭଟ୍ଟ
Answer:
(ଖ) ବିଷ୍ଣୁଶର୍ମା

୨୮ । ‘କୁମାରପାଳ ଚରିତ’ର ରଚୟିତା କିଏ ?
(କ) ବାଣଭଟ୍ଟ
(ଖ) ବିଲ୍ହଣ
(ଗ) ହେମଚନ୍ଦ୍ର
(ଘ) କଲ୍ହଣ
Answer:
(ଗ) ହେମଚନ୍ଦ୍ର

୨୯ । ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ସମ୍ରାଟଙ୍କ ଲିଖନ ପ୍ରଣାଳୀକୁ ସବୁଠାରୁ ପୁରାତନ ବୋଲି ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଥାଏ ?
(କ) ଖାରବେଳ
(ଖ) ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତ
(ଗ) ଅଶୋକ
(ଘ) ଦ୍ଵିତୀୟ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ
Answer:
(ଗ) ଅଶୋକ

୩୦ । ଆଫ୍‌ଗାନିସ୍ଥାନସ୍ଥିତ ଶିଳାଲେଖରେ ଅଶୋକ ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ଲିପି ବ୍ୟବହାର କରିଥିଲେ ?
(କ) ହସ୍ତଲିପି
(ଖ) ଗ୍ରୀକ୍‌ଲିପି
(ଗ) ଛବିଲିପି
(ଘ) ଦ୍ବିତୀୟ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ
Answer:
(ଖ) ଗ୍ରୀକ୍ଲିପି

୩୧ । ବ୍ରାହ୍ମୀଲିପି ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ସମ୍ରାଟଙ୍କ ସମୟରେ ପ୍ରଥମେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ଖାରବେଳ
(ଖ) ଅଶୋକ
(ଗ) ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତ
(ଘ) ଖରୋଷ୍ଟି ଲିପି
Answer:
(ଖ) ଅଶୋକ

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 1 Objective Questions in Odia Medium

୩୨ । ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ଲିପିରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଅକ୍ଷରର ପରିବର୍ତ୍ତନ ଘଟୁଥିଲା ?
(କ) ଖରୋଷ୍ଟି ଲିପି
(ଖ) ଛବିଲିପି
(ଗ) ବ୍ରାହ୍ମୀଲିପି
(ଘ) ବ୍ର1କ୍ଲିପି
Answer:
(ଗ) ବ୍ରାହ୍ମୀଲିପି

୩୩ । ଅଭିଲେଖଗୁଡ଼ିକ ରାଜାଙ୍କର ଆଦେଶ ସମ୍ବଳିତ ହୋଇଥିବାରୁ ସେଗୁଡ଼ିକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଇଥାଏ ?
(କ) ଅନୁଶାସନ
(ଖ) ହୁକୁମନାମା
(ଗ) ନିର୍ଦ୍ଦେଶ
(ଘ) ଆଇନ
Answer:
(କ) ଅନୁଶାସନ

୩୪ । ରୁଦ୍ରଦାମନଙ୍କର ଶିଳାଲେଖଠାରୁ ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ଭାଷାର ଅୟମାରମ୍ଭ ହୋଇଛି ବୋଲି ବିଚାର କରାଯାଏ ?
(କ) ଊର୍ଦ୍ଧ୍ଵ
ଖ) ସଂସ୍କୃତ
(ଗ) ଆରବୀ
(ଘ) ଗ୍ରୀକ୍
Answer:
(ଖ) ସଂସ୍କୃତ

୩୫ । ଗୋଆଲିୟର ପ୍ରଶସ୍ତିରେ ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ଶାସକଙ୍କର ସୁଶାସନ ସମ୍ପର୍କରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି ?
(କ) ମୌର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକ
(ଖ) ଗୁପ୍ତ ସମ୍ରାଟ ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତ
(ଗ) ଚାଲୁକ୍ୟ ରାଜା ପୁଲକେଶୀ
(ଘ) ପ୍ରତିହାର ଶାସକ ଭୋଜରାଜ
Answer:
(ଘ) ପ୍ରତିହାର ଶାସକ ଭୋଜରାଜ

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 1 Objective Questions in Odia Medium

୩୬ । ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ପ୍ରଶସ୍ତିରୁ ହର୍ଷବର୍ଦ୍ଧନ ଚାଲୁକ୍ୟ ରାଜା ପୁଲକେଶୀଙ୍କଦ୍ଵାରା ପରାଜିତ ହୋଇଥ‌ିବାର ଜଣାଯାଇଥାଏ ?
(କ) ଗୋଆଲିୟର ପ୍ରଶସ୍ତି
(ଖ) ମେହରୌଲୀ ଲୌହସ୍ତମ୍ଭ
(ଗ) ଆଲ୍ଲାହାବାଦ ପ୍ରଶସ୍ତି
(ଘ) ଐହୋଲ ପ୍ରଶସ୍ତି
Answer:
(ଘ) ଐହୋଲ ପ୍ରଶସ୍ତି

୩୭ । ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ସ୍ତମ୍ଭଲେଖ ନ ଥିଲେ ବିଖ୍ୟାତ ସମ୍ରାଟ ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତ ଭାରତ ଇତିହାସରେ ଅଜଣୀ ହୋଇ ରହିଯାଇଥା’ନ୍ତେ ?
(କ) ମେହରୌଲୀ ସ୍ତମ୍ଭଲେଖ
(ଖ) ସ୍ମାରକ ସ୍ତମ୍ଭଲେଖ
(ଗ) ଆଲ୍ଲାହାବାଦ ସ୍ତମ୍ଭଲେଖ
(ଘ) ଗିରନାର୍ ସ୍ତମ୍ଭଲେଖ
Answer:
(ଗ) ଆଲାହାବାଦ ସ୍ତମ୍ଭଲେଖ

୩୮ । କେଉଁ ଅଭିଲେଖରେ ରାଜାମାନଙ୍କର ଗୁଣକୀର୍ତ୍ତନ କରାଯାଇଥାଏ ?
(କ) ଲୁମ୍ବିନୀ ଅଭିଲେଖ
(ଖ) ସ୍ମାରକ ଅଭିଲେଖ
(ଗ) ପ୍ରଶଂସାବ୍ୟଞ୍ଜକ ଅଭିଲେଖ
(ଘ) ଗିରନାର ଶିଳା ଅଭିଲେଖ
Answer:
(ଗ) ପ୍ରଶଂସାବ୍ୟଞ୍ଜକ ଅଭିଲେଖ

୩୯ । ଅଶୋକଙ୍କ ସାରନାଥ, ଧଉଳି ଓ ଜଉଗଡ଼ ଅଭିଲେଖ କେଉଁ ଅଭିଲେଖର ଶ୍ରେଷ୍ଠ ନମୁନା ?
(କ) ଆଜ୍ଞାପତ୍ର ଅଭିଲେଖ
(ଖ) ସ୍ମାରକ ଅଭିଲେଖ
(ଗ) ଧର୍ମୀୟ ଅଭିଲେଖ
(ଘ) ପ୍ରଶଂସାବ୍ୟଞ୍ଜକ ଅଭିଲେଖ
Answer:
(ଗ) ଧର୍ମୀୟ ଅଭିଲେଖ

୪୦ । ଓଡ଼ିଶାର ଭୌମକର, ଗଙ୍ଗ ଓ ଗଜପତି ରାଜମାନେ କ’ଣ ପ୍ରଦାନ କରୁଥିଲେ ?
(କ) ଆଜ୍ଞାପତ୍ର
(ଖ) ତାମ୍ରପତ୍ର
(ଗ) ଦାନପତ୍ର
(ଘ) ରୌପ୍ୟପତ୍ର
Answer:
(ଗ) ଦାନପତ୍ର

୪୧ । ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ସମୟରେ ମଗଧରେ କେଉଁ ଭାଷାର ପ୍ରଚଳନ ଘଟିଥିଲା ?
(କ) ପାଲି
(ଖ) ଆରବୀ
(ଗ) ସଂସ୍କୃତ
(ଘ) ହିନ୍ଦୀ
Answer:
(କ) ପାଲି

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 1 Objective Questions in Odia Medium

୪୨ । କୌଟିଲ୍ୟଙ୍କ ଅର୍ଥଶାସ୍ତ୍ର କେଉଁ ଯୁଗରେ ରଚିତ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ମୋଗଲ ଯୁଗ
(ଖ) ପ୍ରାଚୀନ ଯୁଗ
(ଗ) ମୌର୍ଯ୍ୟଯୁଗ
(ଘ) ମଧ୍ୟଯୁଗ
Answer:
(ଗ) ମୌର୍ଯ୍ୟଯୁଗ

୪୩ । ‘ରାମଚରିତ’ର ରଚୟିତା କିଏ ?
(କ) ବିଲ୍ହଣ
(ଖ) ବିକ୍ରମାଦିତ୍ୟ
(ଗ) ସନ୍ଧ୍ୟାକର ନନ୍ଦୀ
(ଘ) ବାଣଭଟ୍ଟ
Answer:
(ଗ) ସନ୍ଧ୍ୟାକର ନନ୍ଦୀ

୪୪ । ସନ୍ଧ୍ୟାକର ନନ୍ଦୀଙ୍କ ‘ରାମଚରିତ’ରେ କେଉଁ ରାଜାଙ୍କ କଥା ଆଲୋଚିତ ହୋଇଛି ?
(କ) ମୌର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକ
(ଗ) ବଙ୍ଗରାଜା ରାମପାଳ
(ଖ) ଗୁପ୍ତ ସମ୍ରାଟ ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତ
(ଘ) ଚାଲୁକ୍ୟ ରାଜା ଦ୍ଵିତୀୟ ପୁଲକେଶୀ
Answer:
(ଗ) ବଙ୍ଗରାଜା ରାମପାଳ

୪୫ । ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ଗ୍ରନ୍ଥରେ କାଶ୍ମୀର ରାଜାମାନଙ୍କର ବଂଶାବଳୀ, ରାଜ୍ୟଶାସନ ଓ ଦଣ୍ଡବିଧ୍ ଉପରେ ସବିଶେଷ ଆଲୋଚନା କରାଯାଇଛି ?
(କ) କୀର୍ତିକୁମୁଦିନୀ
(ଖ) ରାଜତରଙ୍ଗିଣୀ
(ଗ) ରାମଚରିତ
(ଘ) ଚରକ ସଂହିତା
Answer:
(ଖ) ରାଜତରଙ୍ଗିଣୀ

B. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

୧। ଭାରତର ବଡ଼ଲାଟ ________ ଙ୍କ ସମୟରେ ପ୍ରଥମେ ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ୱ ବିଭାଗ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
ଲର୍ଡ଼ କର୍ଜନ

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 1 Objective Questions in Odia Medium

୨। ରାଜସ୍ଥାନର __________ ଠାରେ ଜୈନକୀର୍ତ୍ତିଗୁଡ଼ିକ ଦେଖାଯାଏ ।
Answer:
ଦିଦ୍ୱାରା

୩ । ଦକ୍ଷିଣରେ ମାମାଲ୍ଲପୁରମଠାରେ ଥ‌ିବା _________ ମନ୍ଦିର ପଲ୍ଲବମାନଙ୍କର ସ୍ଥାପତ୍ୟ କୃତିର ପରିଚୟ ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ ।
Answer:
ପ୍ରସ୍ତରକଟା

୪। ___________ ପ୍ରଶସ୍ତି ସାତବାହନ ଶାସକ ଗୌତମୀପୁତ୍ରଙ୍କର ଯଶଗାନ କରେ ।
Answer:
ନାସିକ

୫ । ଭୂଖନନ ଫଳରେ ଭୂମି ଗର୍ଭରୁ ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଥିବା ଧ୍ୱଂସାବଶେଷକୁ ________ ଉପାଦାନ କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ପ୍ରତ୍ନତାତ୍ତ୍ଵିକ

୬ । ___________ ପ୍ରଶସ୍ତି ଦ୍ବିତୀୟ ପୁଲକେଶୀଙ୍କ ଗୁଣଗାନ କରେ ।
Answer:
ଐହୋଲ

୭ | ବୁଦ୍ରଦାମନଙ୍କ ବିଷୟରେ __________ ଶିଳାଲେଖ ତଥ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କରେ ।
Answer:
ଗିରନାର୍

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 1 Objective Questions in Odia Medium

୮। __________ ଙ୍କ ମୁଦ୍ରାରେ ଶିବ ବୃଷଭ ନିକଟରେ ଦଣ୍ଡାୟମାନ ହେବାର ଛବି ଅଙ୍କିତ ହୋଇଛି ।
Answer:
ବିମଳା କାଡ଼ଫିସେସ

୯। ପାଳ, ପ୍ରତିହାର, ରାଷ୍ଟ୍ରକୂଟ ଏବଂ ପଲ୍ଲବ ଆଦି ରାଜବଂଶର ଶାସକମାନଙ୍କର __________ ମିଳି ନ ଥ‌ିବାରୁ ଐତିହାସିକମାନେ ସେମାନଙ୍କର ପୂର୍ଣ୍ଣ ଇତିହାସ ରଚନା କରିପାରି ନାହାନ୍ତି ।
Answer:
ମୁଦ୍ରା

୧୦ । ତାଞ୍ଜୋରର ସ୍ଥାପତ୍ୟ _________ ସଂସ୍କୃତିର ନମୁନା ବହନ କରିଥାଏ ।
Answer:
ଚୋଳ

୧୧ । ‘ପୃଥ୍ୱୀରାଜ ରାସୋ’ର ରଚୟିତା ________ ।
Answer:
ଚାନ୍ଦ ବରଦାଇ

୧୨। __________ ‘ବିକ୍ରମାର୍କ ଚରିତ’ ରଚନା କରିଥିଲେ।
Answer:
ବିହଣ

୧୩ । ସମୁଦାୟ _________ ଟି ପୁରାଣ ଅଛି ।
Answer:
୧୮

୧୪ । ବୀଣାବାଦନ ଚିତ୍ର ଥବା ମୁଦ୍ରା _________ ଯୁଗରେ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ।
Answer:
ଗୁପ୍ତ

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 1 Objective Questions in Odia Medium

୧୫ । ଖାରବେଳଙ୍କ ସମ୍ପର୍କରେ ___________ ଶିଳାଲେଖ ତଥ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କରେ ।
Answer:
ହାତୀଗୁମ୍ଫା

୧୬ । ___________ ଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରାକୃତ, ପାଲି ଓ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଭାଷାରେ ଲେଖା ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
ଅଭିଲେଖ

୧୭ । ‘ସି–ୟୁ—କି’ ଗ୍ରନ୍ଥର ରଚୟିତା ________ ଅଟନ୍ତି ।
Answer:
ହୁଏନ୍‌ସାଂ

୧୮। ‘ହର୍ଷଚରିତ’ ପୁସ୍ତକର ରଚୟିତା ________ ଅଟନ୍ତି ।
Answer:
ବାଣଭଟ୍ଟ

୧୯। ସମ୍ରାଟ _________ ଙ୍କ ଶାସନ ସମୟରେ ହୁଏନ୍‌ସାଂ ଭାରତ ଭ୍ରମଣରେ ଆସିଥିଲେ ।
Answer:
ହର୍ଷବର୍ଦ୍ଧନ

୨୦ । ‘ମୁଦ୍ରାରାକ୍ଷସ’ର ରଚୟିତା ________ ଅଟନ୍ତି ।
Answer:
ବିଶାଖାଦତ୍ତ

୨୧ । ଓଡ଼ିଶା ଇତିହାସ ବିଷୟରେ __________ ରୁ ତଥ୍ୟ ମିଳେ ।
Answer:
ମାଦଳାପାଞ୍ଜି

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 1 Objective Questions in Odia Medium

୨୨ । ‘ପତଞ୍ଜଳି’ ____________ ରଚନା କରିଥିଲେ ।
Answer:
ମହାଭାଷ୍ୟ

୨୩। ‘ଅର୍ଥଶାସ୍ତ୍ର’ _____________ ସାହିତ୍ୟର ଏକ ଉଦାହରଣ ଅଟେ ।
Answer:
ଲୌକିକ

୨୪। ___________ ‘କୁମାରପାଳ ଚରିତ’ ରଚନା କରିଥିଲେ ।
Answer:
ହେମଚନ୍ଦ୍ର

୨୫ । ମୁଦ୍ରା ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଅଧ୍ୟୟନକୁ __________ ବିଜ୍ଞାନ କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ମୁଦ୍ରାବିଜ୍ଞାନ

୨୬ । ହୁଏନ୍‌ସାଂଙ୍କ ପରେ ସପ୍ତମ ଶତାବ୍ଦୀରେ _____________ ଭାରତ ଭ୍ରମଣରେ ଆସିଥିଲେ ।
Answer:
ଇନ୍‌ସିଂ

୨୭ । ‘ତାହିକ୍-ଇ-ହିନ୍ଦୁ’ର ରଚୟିତା ____________ ।
Answer:
ଆଲ୍‌ବେରୁଣୀ

୨୮ । ହୁଏନ୍‌ସାଂ _________ ଧର୍ମାବଲମ୍ବୀ ଥିଲେ ।
Answer:
ବୌଦ୍ଧ

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 1 Objective Questions in Odia Medium

୨୯ । ଫାହିୟାନ୍ __________ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଭାରତ ଆସିଥିଲେ ।
Answer:
ପଞ୍ଚମ

୩୦ । ‘କୀର୍ତ୍ତି କୁମୁଦିନୀ’ରୁ _________ ଦେଶ କଥା ଜଣାପଡ଼େ ।
Answer:
ନେପାଳ

୩୧ । ବାବରଙ୍କ ଆତ୍ମଚରିତର ନାମ ___________ ଅଟେ ।
Answer:
ବାବରନାମା

୩୨ । ‘ଆକବରନାମାର’ ସ୍ରଷ୍ଟା ___________ ଅଟନ୍ତି ।
Answer:
ଆବୁଲ ଫାଜଲ

୩୩ । ନାଳନ୍ଦା ବିଶ୍ଵବିଦ୍ୟାଳୟ ବିଷୟରେ _________ ବିବରଣୀ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ହୁଏନ୍‌ସାଂ

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 1 Objective Questions in Odia Medium

୩୪ । ‘ହୁମାୟୁନ୍‌ନାମା’ର ରଚୟିତା __________ ।
Answer:
ଗୁଲବଦନ ବେଗମ୍

୩୫ । __________ ପ୍ରଶସ୍ତିରେ ପ୍ରତିହାର ଶାସକ ଭୋଜରାଜଙ୍କର ସୁଶାସନ ସମ୍ପର୍କରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି ।
Answer:
ଗୋଆଲିୟର୍

୩୬ । ‘ଦେବୀ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତମ୍’ରେ ସମ୍ରାଟ _________ଙ୍କ କଥା ଉଲ୍ଲେଖ ଅଛି ।
Answer:
ଦ୍ବିତୀୟ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ

୩୭ । ‘ଇଣ୍ଡୋ-ଗ୍ରୀକ୍’ମାନଙ୍କ ଇତିହାସ କେବଳ ___________ ରୁ ଜାଣିହୁଏ ।
Answer:
ମୁଦ୍ରା

୩୮ । ଶିଶୁପାଳଗଡ଼ ଭୁବନେଶ୍ଵରର ___________ ରେ ଅବସ୍ଥିତ ।
Answer:
ଧଉଳି ପାଦଦେଶ

୩୯ । __________ ଧାତୁରେ ଛାପାଯୁକ୍ତ ମୁଦ୍ରା ନିର୍ମିତ ।
Answer:
ରୌପ୍ୟ ଓ ତାମ୍ର

୪୦ । ଗୁପ୍ତ ସମ୍ରାଟ __________ ଙ୍କ ରାଜତ୍ଵ ସମୟରେ ଫାହିୟାନ୍ ଭାରତ ଆସିଥିଲେ ।
Answer:
ଦ୍ୱିତୀୟ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 1 Objective Questions in Odia Medium

୪୧ । ଲୁମ୍ବିନୀ ଅଭିଲେଖ ସମ୍ରାଟ __________ ଙ୍କ ଗୁଣଗାନ କରେ ।
Answer:
ଅଶୋକ

୪୨। ୧୫୦୦ ଖ୍ରୀ.ପୂ. ରୁ ୬୦୦ ଖ୍ରୀ.ପୂ. ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଇତିହାସର କୌଣସି ଘଟଣା ଜଣାଯାଇ ନ ଥିବାରୁ ଏ ସମୟକୁ _________ ଯୁଗ ବୋଲି ଆଖ୍ୟା ଦିଆଯାଇଛି ।
Answer:
ଅନ୍ଧକାର

୪୩ । ସମ୍ରାଟ _________ ଙ୍କ ଶାସନ ସମୟରେ ପ୍ରସ୍ତର ଲେଖ ପ୍ରଥମେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଥିଲା ।
Answer:
ଅଶୋକ

୪୪ । ଭାରତର ବନ୍ଦର ଓ ବାଣିଜ୍ୟ ସମ୍ପର୍କରେ __________ ନାମକ ଗ୍ରନ୍ଥରେ ଲିପିବଦ୍ଧ ହୋଇଛି ।
Answer:
ପେରିପ୍ଲସ୍ ଅଫ୍ ଦି ଏରିତ୍ରୀୟସି

୪୫ । ଭୌଗୋଳିକବିତ୍ _________ ଓଡ଼ିଶା ଉପକୂଳରେ ପାଲୁରଠାରେ ଏକ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ବନ୍ଦର ଥ‌ିବାର ଅନୁମାନ କରିଛନ୍ତି ।
Answer:
ଟଲେମି

୪୬ । ଗୋମତେଶ୍ଵର ବାହୁବଳୀ ମୂର୍ତ୍ତି _________ ରାଜ୍ୟରେ ଅବସ୍ଥିତ ।
Answer:
କର୍ଣ୍ଣାଟକ

C. ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।

୧। ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ବ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝାଯାଏ ?
Answer:
ଭୂ-ଖୋଦନ ଫଳରେ ଆବିଷ୍କୃତ ବିଭିନ୍ନ ଦ୍ରବ୍ୟର ଅଧ୍ୟୟନକୁ ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ଵ କୁହାଯାଏ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 1 Objective Questions in Odia Medium

୨। ପ୍ରତ୍ନତାତ୍ତ୍ଵିକ ଉପାଦାନକୁ କେତେ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି ?
Answer:
ପ୍ରତ୍ନତାତ୍ତ୍ଵିକ ଉପାଦାନକୁ ତିନିଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି; ଯଥା – ଅଭିଲେଖ, ଧ୍ୱଂସାବଶେଷ ଓ ସ୍ଥାପତ୍ୟରାଜି ଏବଂ ମୁଦ୍ରା ।

୩ । ‘ତାହିକ୍—ଇ—ହିନ୍ଦ୍’ ପୁସ୍ତକର ରଚୟିତା କିଏ ?
Answer:
‘ତାହିକ୍—ଇ—ହିନ୍ଦ୍’ ପୁସ୍ତକର ରଚୟିତା ବିଖ୍ୟାତ ଆରବୀୟ ଲେଖକ ଆଲ୍‌ବେରୁଣୀ ଅଟନ୍ତି ।

୪ । ହରିଶେଣ କିଏ ?
Answer:
ହରିଶେଣ ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତଙ୍କ ରାଜତ୍ଵ ସମୟରେ ଜଣେ କବି ଥିଲେ ।

୫ । ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତର ଦୁଇ ମହାକାବ୍ୟ କ’ଣ ?
Answer:
ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତର ଦୁଇ ମହାକାବ୍ୟ ହେଲା – ରାମାୟଣ ଓ ମହାଭାରତ ।

୬ । ସାରନାଥ ସ୍ଥାପତ୍ୟ କେଉଁ ରାଜାଙ୍କ ସମୟରେ ବିକାଶଲାଭ କରିଥିଲା ?
Answer:
ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକଙ୍କ ସମୟରେ ସାରନାଥ ସ୍ଥାପତ୍ୟ ବିକାଶଲାଭ କରିଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 1 Objective Questions in Odia Medium

୭ । କେଉଁ ଐତିହାସିକଙ୍କ ଗ୍ରନ୍ଥରୁ ଭାରତ ଓ ରୋମ ମଧ୍ଯରେ ଚାଲିଥିବା ନୌବାଣିଜ୍ୟ ବିଷୟରେ ଜଣାପଡ଼େ ?
Answer:
ଐତିହାସିକ ପ୍ଲିନିଙ୍କ ଗ୍ରନ୍ଥରୁ ଭାରତ ଓ ରୋମ ମଧ୍ଯରେ ଚାଲିଥିବା ନୌବାଣିଜ୍ୟ ବିଷୟରେ ଜାଣିବାକୁ ମିଳିଥାଏ ।

୮ | ମୁଦ୍ରା ନ ଥିଲେ କେଉଁମାନଙ୍କ ବିଷୟରେ ଇତିହାସ ଅଜ୍ଞାତ ରହିଯାଇଥା’ନ୍ତା ?
Answer:
ମୁଦ୍ରା ନ ଥିଲେ ଇତିହାସ ଇଣ୍ଡୋ-ଗ୍ରୀକ୍ ଶାସକ ଡେମିଟ୍ରିୟସ୍ ଓ ମିନେନ୍ଦରଙ୍କ ବିଷୟରେ ଅଜ୍ଞାତ ରହିଯାଇଥା’ନ୍ତା ।

୯ । ଲୌକିକ ସାହିତ୍ୟର ଏକ ଉଦାହରଣ ଦିଅ ।
Answer:
କୌଟିଲ୍ୟଙ୍କ ‘ଅର୍ଥଶାସ୍ତ୍ର’ ଲୌକିକ ସାହିତ୍ୟର ଏକ ଉଦାହରଣ ଅଟେ ।

୧୦ । ଇନ୍‌ସିଂ କିଏ ?
Answer:
ଚୀନ୍ ପରିବ୍ରାଜକ ଇସିଂ ହୁଏନ୍‌ସାଂଙ୍କ ପରେ ସପ୍ତମ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଭାରତ ଭ୍ରମଣରେ ଆସିଥିଲେ ।

୧୧ । କେବେ ଏବଂ କିଏ ଅଶୋକଙ୍କ ଅଭିଲେଖର ଅକ୍ଷରଗୁଡ଼ିକ ପାଠ କରିବାରେ ସଫଳତା ହାସଲ କରିଥିଲେ ?
Answer:
୧୮୩୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଜେମ୍ସ ପ୍ରିନ୍ସେପ୍ ଅଶୋକଙ୍କ ଅଭିଲେଖର ଅକ୍ଷରଗୁଡ଼ିକ ପାଠ କରିବାରେ ସଫଳତା ହାସଲ କରିଥିଲେ ।

୧୨ । କେଉଁ ସମ୍ରାଟ୍‌ଙ୍କ ରାଜତ୍ଵ ସମୟରେ ମେଘାସ୍ଥିନିସ୍ ଭାରତ ଭ୍ରମଣରେ ଆସିଥିଲେ ?
Answer:
ସମ୍ରାଟ୍ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ ମୌର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ରାଜତ୍ଵ ସମୟରେ ମେଘାସ୍ଥିନିସ୍ ଭାରତ ଭ୍ରମଣରେ ଆସିଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 1 Objective Questions in Odia Medium

୧୩ । କେଉଁ ଅଭିଲେଖରୁ ରୁଦ୍ରଦାମନଙ୍କ କଥା ଜଣାପଡ଼େ ?
Answer:
ଗିନାର୍ ଅଭିଲେଖରୁ ରୁଦ୍ରଦାମନଙ୍କ କଥା ଜଣାପଡ଼େ ?

୧୪। ଐହୋଲ୍ ପ୍ରଶସ୍ତିରୁ କେଉଁ ଶାସକଙ୍କ କଥା ଜଣାପଡ଼େ ?
Answer:
ଐହୋଲ ପ୍ରଶସ୍ତିରୁ ଚାଲୁକ୍ୟ ରାଜା ଦ୍ଵିତୀୟ ପୁଲକେଶୀଙ୍କ ବିଷୟ ଜଣାପଡ଼େ ।

୧୫ । ମୁଦ୍ରାବିଜ୍ଞାନ କ’ଣ ?
Answer:
ମୁଦ୍ରା ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଅଧ୍ୟୟନକୁ ମୁଦ୍ରାବିଜ୍ଞାନ କୁହାଯାଏ ।

୧୬ । ଜୈନ ଓ ବୌଦ୍ଧ ସାହିତ୍ୟ କେଉଁ ଭାଷାରେ ଲିଖ୍ତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ଜୈନ ଓ ବୌଦ୍ଧ ସାହିତ୍ୟ ପ୍ରାକୃତ ଓ ପାଲି ଭାଷାରେ ଲିଖ୍ତ ହୋଇଥିଲା ।

୧୭ । ‘କୀର୍ତି କୁମୁଦିନ’ରୁ କେଉଁ ଦେଶର ଶାସକଙ୍କ କଥା ଜଣାପଡ଼େ ?
Answer:
‘କୀର୍ତ୍ତି କୁମୁଦିନୀ’ରୁ ନେପାଳ ଦେଶର ଶାସନ କଥା ଜଣାପଡ଼େ ।

୧୮ । ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ଵ ବିଭାଗ କେଉଁ ଶାସକଙ୍କ ସମୟରେ ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ବଡ଼ଲାଟ ଲର୍ଡ଼ କର୍ଜନଙ୍କ ସମୟରେ ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ଵ ବିଭାଗ ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିଲା ।

୧୯ । ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତରେ ରାଜା ମହାରାଜାମାନେ ନିଜ ନିଜର ଗୁଣଗରିମା କାହା ମାଧ୍ଯମରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରୁଥିଲେ ?
Answer:
ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତରେ ରାଜା ମହାରାଜାମାନେ ନିଜ ନିଜର ଗୁଣଗରିମା ଅଭିଲେଖ ମାଧ୍ଯମରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରୁଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 1 Objective Questions in Odia Medium

୨୦ । ନାସିକ ପ୍ରଶସ୍ତିରୁ କେଉଁ ଶାସକଙ୍କ କଥା ଜଣାପଡ଼େ ?
Answer:
ନାସିକ ପ୍ରଶସ୍ତିରୁ ସାତବାହନ ଶାସକ ଗୌତମୀପୁତ୍ର ସାତକର୍ମୀଙ୍କ ବିଷୟରେ ଜଣାପଡ଼ିଥାଏ ।

୨୧ । ଅଭିଲେଖ ଉପାଦାନକୁ କେତେ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି ଓ ସେଗୁଡ଼ିକ କ’ଣ ?
Answer:
ଅଭିଲେଖ ଉପାଦାନକୁ ପାଞ୍ଚଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି; ଯଥା – ପ୍ରଶଂସାବ୍ୟଞ୍ଜକ ଅଭିଲେଖ, ସ୍ମାରକ ଅଭିଲେଖ, ଧାର୍ମିକ ଅଭିଲେଖ, ଆଜ୍ଞାପତ୍ର ଏବଂ ଦାନପତ୍ର ।

୨୨ । ଅପସଡ଼୍ ଅଭିଲେଖ କେଉଁ ଶାସକଙ୍କ ଗୁଣଗାନ କରେ ?
Answer:
ଅପସଡ଼୍ ଅଭିଲେଖ ଆଦିତ୍ୟସେନଙ୍କ ଗୁଣଗାନ କରେ ।

୨୩ । ବୟଣାର ସଞ୍ଚ ମୁଦ୍ରା କେଉଁ ବିଷୟ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଥାଏ ?
Answer:
ବୟଣାର ସଞ୍ଚ ମୁଦ୍ରା ଗୁପ୍ତଯୁଗର ବାଣିଜ୍ୟିକ ଅବନତି ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଥାଏ ।

୨୪ । ପ୍ରାଚୀନ ଓଡ଼ିଶାର ଇତିହାସ ରଚନା କରିବାପାଇଁ କିଏ ବହୁ ଉପାଦେୟ ତଥ୍ୟ ଯୋଗାଇଥାଏ ?
Answer:
କଟକ ରାଜବଂଶାବଳୀ ଏବଂ ଉଡ୍ରଦେଶ ରାଜବଂଶାବଳୀ ପ୍ରାଚୀନ ଓଡ଼ିଶାର ଇତିହାସ ରଚନା କରିବାପାଇଁ ବହୁ ଉପାଦେୟ ତଥ୍ୟ ଯୋଗାଇଥାଏ ।

୨୫ । କେଉଁ ବ୍ୟାକରଣ ତଥ୍ୟରୁ ଇତିହାସର ଉପାଦାନ ମିଳେ ?
Answer:
ପାଣିନି ଓ ପତଞ୍ଜଳିଙ୍କ ବ୍ୟାକରଣ ତଥ୍ୟରୁ ଐତିହାସିକ ଉପାଦାନ ମିଳେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 1 Objective Questions in Odia Medium

୨୬ । କାଶ୍ମୀର ରାଜବଂଶର ଇତିହାସ କେଉଁ ଗ୍ରନ୍ଥରୁ ଜଣାପଡ଼ିଥାଏ ?
Answer:
କାଶ୍ମୀର ରାଜବଂଶର ଇତିହାସ ‘ରାଜତରଙ୍ଗିଣୀ’ ଗ୍ରନ୍ଥରୁ ଜଣାପଡ଼ିଥାଏ ।

୨୭ । ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତ ଇତିହାସ ରଚନା ପାଇଁ କେତେ ପ୍ରକାର ଉପାଦାନ ରହିଛି ଓ ସେଗୁଡ଼ିକ କ’ଣ ?
Answer:
ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତ ଇତିହାସ ରଚନା ପାଇଁ ତିନି ପ୍ରକାର ଉପାଦାନ ରହିଛି; ଯଥା – ପ୍ରତ୍ନତାତ୍ତ୍ଵିକ, ସାହିତ୍ୟିକ ଏବଂ ଅଭିଲେଖାଗାରୀୟ ଉପାଦାନ ।

୨୮ । ଅଭିଲେଖଗୁଡ଼ିକ କେଉଁ ଭାଷାରେ ଲିପିବଦ୍ଧ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ଅଭିଲେଖଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରାକୃତ ଭାଷାରେ ଲିପିବଦ୍ଧ ହୋଇଥିଲା ।

୨୯ । ଚାରିବେଦ କେବେ ରଚିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ଚାରିବେଦ ପ୍ରାୟତଃ ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୨୦୦୦ ରୁ ୧୫୦୦ ମଧ୍ଯରେ ବା ବୈଦିକ ସଭ୍ୟତାରେ ରଚିତ ହୋଇଥିଲା ।

୩୦ । ‘ମାଳାବିକାଗ୍ନିମିତ୍ରମ୍’ ନାଟକର ସ୍ରଷ୍ଟା କିଏ ?
Answer:
ମହାକବି କାଳିଦାସ ‘ମାଳାବିକାଗ୍ନିମିତ୍ରମ୍’ ନାଟକର ସ୍ରଷ୍ଟା ଅଟନ୍ତି ।

୩୧ । ଲୁମ୍ବିନୀ ଅଭିଲେଖ କେଉଁ ଶାସକଙ୍କ ଗୁଣଗାନ କରେ ?
Answer:
ଲୁମ୍ବିନୀ ଅଭିଲେଖ ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକଙ୍କ ଗୁଣଗାନ କରେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 1 Objective Questions in Odia Medium

୩୨ । ଗୌତମପୁତ୍ରଙ୍କ ବିଷୟ କେଉଁ ପ୍ରଶସ୍ତିରୁ ଜଣାପଡ଼େ ?
Answer:
ଗୌତମପୁତ୍ରଙ୍କ ବିଷୟ ନାସିକ ପ୍ରଶସ୍ତିରୁ ଜଣାପଡ଼େ ।

୩୩ । ଭାରତର ଇତିହାସ ଭାରତ ବାହାରେ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଥ‌ିବା କେଉଁ ଶିଳାଲେଖରୁ ସୂଚନା ମିଳେ ?
Answer:
ଭାରତର ଇତିହାସ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଭାରତ ବାହାରେ ଏସିଆ ମାଇନର ଅଞ୍ଚଳରେ ଥିବା ବୋଘାଜକୋଇ ଲେଖ ଓ ପାରସ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ଶିଳାଲେଖରୁ ସୂଚନା ମିଳେ ।

୩୪ । ‘କୁମାରପାଳ ଚରିତ’ର ରଚୟିତା କିଏ ?
Answer:
ହେମଚନ୍ଦ୍ର ‘କୁମାରପାଳ ଚରିତ’ର ରଚୟିତା ଅଟନ୍ତି ।

୩୫ । ‘କୁମାରସମ୍ଭବ’ର ରଚୟିତା କିଏ ?
Answer:
କାଳିଦାସ ‘କୁମାରସମ୍ଭବ’ର ରଚୟିତା ଅଟନ୍ତି ।

୩୬ । ପ୍ରାକ୍ ଐତିହାସିକ ଯୁଗ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଖ୍ରୀ.ପୂ. ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀର ପୂର୍ବବର୍ତ୍ତୀ ସମୟକୁ ପ୍ରାକ୍ ଐତିହାସିକ ଯୁଗ କୁହାଯାଏ ।

୩୭ । ଇତିହାସର ରଚନା କେବେ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ଖ୍ରୀ.ପୂ. ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଇତିହାସର ରଚନା ହୋଇଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 1 Objective Questions in Odia Medium

୩୮ । ଇତିହାସ ଲେଖିପାଇଁ ଦୁଇଟି ମୁଖ୍ୟ ଉପାଦାନର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ସାହିତ୍ୟ ଗ୍ରନ୍ଥ ଓ ବୈଦେଶିକ ଭ୍ରମଣକାରୀଙ୍କ ବିବରଣୀ ଇତିହାସ ଲେଖିବାପାଇଁ ଦୁଇଟି ମୁଖ୍ୟ ଉପାଦାନ ଅଟେ ।

୩୯ । ଲିପି ବା ଲେଖରେ କେଉଁ ବିଷୟ ଲିପିବଦ୍ଧ ହୋଇଥାଏ ?
Answer:
ଲିପି ବା ଲେଖରେ ରାଜା ଓ ପ୍ରଜାମାନଙ୍କର କୃତିତ୍ବ ବର୍ଣ୍ଣନା ଓ ପ୍ରଶସ୍ତିଗାନ, ଶାସନଗତ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ, ନୀତିଗତ ଅନୁଶାସନ ଓ ବିଶିଷ୍ଟ ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କ ପଦବୀ ମଣ୍ଡନ, ଦାନପତ୍ର ଇତ୍ୟାଦି ଲିପିବଦ୍ଧ ହୋଇଥାଏ ।

୪୦ । ଭାରତର ଅତି ପ୍ରାଚୀନ ଐତିହାସିକ ଗ୍ରନ୍ଥର ନାମ କ’ଣ ଅଟେ ?
Answer:
ଋଗ୍‌ବେଦ ଭାରତର ଅତି ପ୍ରାଚୀନ ଐତିହାସିକ ଗ୍ରନ୍ଥ ଅଟେ ।

୪୧ । ଓଡ଼ିଶାର ଦୁଇଟି ପ୍ରତ୍ନତାତ୍ତ୍ଵିକ ଉପାଦାନର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ଲଳିତଗିରି ଓ ଶିଶୁପାଳଗଡ଼ର ଧ୍ୱଂସାବଶେଷ ଓଡ଼ିଶାର ଦୁଇଟି ପ୍ରତ୍ନତାତ୍ତ୍ଵିକ ଉପାଦାନ ଅଟେ ।

୪୨ । କେଉଁ ସମୟରେ ମୁଦ୍ରାର ପ୍ରଚଳନ ବହୁଳ ଭାବରେ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ମୌର୍ଯ୍ୟଯୁଗର ପରବର୍ତ୍ତୀ କାଳରେ ମୁଦ୍ରାର ପ୍ରଚଳନ ବହୁଳ ଭାବରେ ହୋଇଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 1 Objective Questions in Odia Medium

୪୩ । ପ୍ରାଚୀନ ସାହିତ୍ୟ କେତେ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ଓ କ’ଣ କ’’ଣ ?
Answer:
ପ୍ରାଚୀନ ସାହିତ୍ୟ ତିନିଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ; ଯଥା — ଧର୍ମୀୟ ସାହିତ୍ୟ, ଲୌକିକ ସାହିତ୍ୟ ଓ ବୈଦେଶିକ ବିବରଣୀ ।

୪୪ । ଲୌକିକ ସାହିତ୍ୟ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତର ସାହିତ୍ୟ ରଚନାକୁ ଲୌକିକ ସାହିତ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।

୪୫ । କେଉଁ ଆଇନ ଶାସ୍ତ୍ରରେ ରାଜାମାନଙ୍କର ନୀତି, ଶାସକମାନଙ୍କର ଦାୟିତ୍ଵ ଓ ପ୍ରଜାମାନଙ୍କର କହିବା ବଣ୍ଠିତ ହୋଇଛି ?
Answer:
ଧର୍ମସୂତ୍ର ଓ ମନୁସ୍ମୃତି ଶାସ୍ତ୍ରରେ ରାଜାମାନଙ୍କର ନୀତି ଶାସକମାନଙ୍କର ଦାୟିତ୍ଵ ଓ ପ୍ରଜାମାନଙ୍କର କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ବର୍ଣ୍ଣିତ ହୋଇଛି ।

୪୬ । ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତ ପରିଭ୍ରମଣରେ ଆସିଥିବା ଦୁଇଜଣ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ବିଦେଶୀ ପର୍ଯ୍ୟଟକଙ୍କ ନାମ ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
Answer:
ଗୁପ୍ତ ଯୁଗରେ ଚୀନ୍ ପରିବ୍ରାଜକ ଫାହିୟାନ, ମୌର୍ଯ୍ୟ ଯୁଗରେ ମେଘାସ୍ଥିନିସ୍ ଓ ହର୍ଷଙ୍କ ସମୟରେ ହୁଏନ୍‌ସାଂ ଭାରତ ଭ୍ରମଣରେ ଆସିଥିଲେ ।

୪୭ । ମେହରୌଲୀ ଲୌହ ସ୍ତମ୍ଭାଭିଲେଖରୁ କେଉଁ ରାଜାଙ୍କ ସମ୍ପର୍କରେ ଜଣାପଡ଼ିଥାଏ ?
Answer:
ମେହରୌଲୀ ଲୌହ ସ୍ତମ୍ଭାଭିଲେଖରୁ ଗୁପ୍ତବଂଶର ରାଜା ଦ୍ବିତୀୟ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତଙ୍କ ସମ୍ପର୍କରେ ଜଣାପଡ଼ିଥାଏ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 1 Objective Questions in Odia Medium

୪୮ । କିଏ ଓଡ଼ିଶାର ଉପକୂଳରେ ପାଲୁର ବନ୍ଦର ଥ‌ିବାର ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଭୌଗୋଳିକ ଟଲେମି ଓଡ଼ିଶା ଉପକୂଳରେ ପାଲୁରଠାରେ ଏକ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ବନ୍ଦର ଥିବା ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ ।

D. ଭ୍ରମ ସଂଶୋଧନ କର ।

୧। ଗୁପ୍ତରାଜାମାନେ ପ୍ରଚୁର ପରିମାଣରେ ତାମ୍ର ଓ ରୌପ୍ୟ ମୁଦ୍ରା ପ୍ରଚଳନ କରୁଥିଲେ ।
Answer:
ଗୁପ୍ତରାଜାମାନେ ପ୍ରଚୁର ପରିମାଣରେ ସ୍ବର୍ଣ୍ଣ ଓ ରୌପ୍ୟ ମୁଦ୍ରା ପ୍ରଚଳନ କରୁଥିଲେ ।

୨। ୬୫୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ହୁଏନ୍‌ସାଂ ଭାରତରୁ ସ୍ୱଦେଶ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ କରିଥିଲେ ।
Answer:
୬୪୪ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ହୁଏନ୍‌ସାଂ ଭାରତରୁ ସ୍ୱଦେଶ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ କରିଥିଲେ ।

୩ । ରୁମିନିଦେଇ ହସ୍ତଲିପି ଖାରବେଳଙ୍କ ସମୟରେ ଲେଖାଯାଇଥିଲା ।
Answer:
ରୁମିନିଦେଇ ହସ୍ତଲିପି ଅଶୋକଙ୍କ ସମୟରେ ଲେଖାଯାଇଥିଲା ।

୪ । ହର୍ଷବର୍ଦ୍ଧନଙ୍କ ରାଜତ୍ଵ ସମୟରେ ଚୀନ୍ ପରିବ୍ରାଜକ ଫାହିୟାନ୍ ଭାରତ ପରିଭ୍ରମଣରେ ଆସିଥିଲେ ।
Answer:
ହର୍ଷବର୍ଦ୍ଧନଙ୍କ ରାଜତ୍ଵ ସମୟରେ ହୁଏନ୍‌ସାଂ ଭାରତ ପରିଭ୍ରମଣରେ ଆସିଥିଲେ ।

୫ । ସାମବେଦ ଋଗ୍‌ବୈଦିକ ଆର୍ଯ୍ୟମାନଙ୍କ ଜୀବନ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଥାଏ ।
Answer:
ଋଗ୍‌ବେଦ ଋଗ୍‌ଦିକ ଆର୍ଯ୍ୟମାନଙ୍କ ଜୀବନ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଥାଏ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 1 Objective Questions in Odia Medium

୬ | ମୁଦ୍ରା ଉପରେ ଖୋଦିତ ଛବିରେ ତାଲା ବାଦ୍ୟଯନ୍ତ୍ର ଧରିଥ‌ିବାରୁ ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତ ଜଣେ ସଙ୍ଗୀତପ୍ରେମୀ ରାଜା ଥ‌ିବାର ଜଣାପଡ଼େ ।
Answer:
ମୁଦ୍ରା ଉପରେ ଖୋଦିତ ଛବିରେ ବୀଣା ବାଦ୍ୟଯନ୍ତ୍ର ଧରିଥିବାରୁ ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତ ଜଣେ ସଙ୍ଗୀତପ୍ରେମୀ ରାଜା ଥୁବାର ଜଣାପଡ଼େ ।

୭ । ‘ପରିଶିଷ୍ଟ ପର୍ବର’ ଲେଖକ ସାରଳା ଦାସ ଅଟନ୍ତି ।
Answer:
‘ପରିଶିଷ୍ଟ ପର୍ବ’ର ଲେଖକ ହେମଚନ୍ଦ୍ର ଅଟନ୍ତି ।

୮ । ‘ଲଳିତ ବିସ୍ତାର’ ହିନ୍ଦୁଧର୍ମ ସମ୍ପର୍କୀୟ ଗ୍ରନ୍ଥ ଅଟେ ।
Answer:
‘ଲଳିତ ବିସ୍ତାର’ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ସମ୍ପର୍କୀୟ ଗ୍ରନ୍ଥ ଅଟେ ।

୯ । ‘ଓଡ଼ିଆ ମହାଭାରତ’ର ରଚୟିତା ଜଗନ୍ନାଥ ଦାସ ଅଟନ୍ତି ।
Answer:
‘ଓଡ଼ିଆ ମହାଭାରତ’ର ରଚୟିତା ସାରଳା ଦାସ ଅଟନ୍ତି ।

୧୦ । ‘ମୁକ୍ତି ଚିନ୍ତାମଣି’ର ରଚୟିତା ତୁଳସୀଦାସ ଅଟନ୍ତି ।
Answer:
‘ମୁକ୍ତି ଚିନ୍ତାମଣି’ର ରଚୟିତା ରାଜା ପୁରୁଷୋତ୍ତମଦେବ ଅଟନ୍ତି ।

୧୧। କହୁଣ ‘ରତ୍ନାବଳୀ’ ପୁସ୍ତକ ରଚନା କରିଥିଲେ ।
Answer:
କହୁଣ ‘ରାଜତରଙ୍ଗିଣୀ’ ପୁସ୍ତକ ରଚନା କରିଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 1 Objective Questions in Odia Medium

୧୨। ‘ସତ୍ୟାର୍ଥ ପ୍ରକାଶ’ର ରଚୟିତା ରାଜା ରାମମୋହନ ରାୟ ଅଟନ୍ତି ।
Answer:
‘ସତ୍ୟାର୍ଥ ପ୍ରକାଶ’ର ରଚୟିତା ସ୍ଵାମୀ ଦୟାନନ୍ଦ ସରସ୍ଵତୀ ଅଟନ୍ତି ।

୧୩। ‘ତାରିଖ-ଇ-ଫିରୋଜଶାହୀ’ର ଲେଖକ ଫିରୋଜଶାହା ତୁଗଲକ ।
Answer:
‘ତାରିଖ—ଇ–ଫିରୋଜଶାହୀ’ର ଲେଖକ ଜିଆଉଦ୍ଦିନ୍ ବାରାଣୀ ।

୧୪। ଫାହିୟାନ୍ ସପ୍ତମ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଭାରତ ପରିଭ୍ରମଣରେ ଆସିଥିଲେ ।
Answer:
ଫାହିୟାନ୍ ପଞ୍ଚମ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଭାରତ ପରିଭ୍ରମଣରେ ଆସିଥିଲେ ।

୧୫ । “ଏ ହିଷ୍ଟ୍ରି ଅଫ୍ ଦି ଜେନେରାଲ୍ ବାପିଷ୍ଟ ମିଶନ୍’’ର ରଚୟିତା ଜେମ୍ସ ହାରଗ୍ରୀଭସ୍ ଅଟନ୍ତି ।
Answer:
‘ଏ ହିଷ୍ଟ୍ରି ଅଫ୍ ଦି ଜେନେରାଲ୍ ବାପିଷ୍ଟ ମିଶନ୍’’ର ରଚୟିତା ଜେମ୍ସ ପେଗସ୍ ଅଟନ୍ତି ।

୧୬ । ଫାହିୟାଙ୍କୁ ଇତିହାସରେ ‘ତୀର୍ଥଯାତ୍ରୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ରାଜକୁମାର’ ବୋଲି କୁହାଯାଇଥାଏ ।
Answer:
ହୁଏନ୍‌ସାଂଙ୍କୁ ଇତିହାସରେ ‘ତୀର୍ଥଯାତ୍ରୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ରାଜକୁମାର’ ବୋଲି କୁହାଯାଇଥାଏ ।

୧୭ । ‘ଅଭିଜ୍ଞାନ ଶାକୁନ୍ତଳମ୍’ ବରାହମିହିର ରଚନା କରିଥିଲେ ।
Answer:
‘ଅଭିଜ୍ଞାନ ଶାକୁନ୍ତଳମ୍’ କାଳିଦାସ ରଚନା କରିଥିଲେ ।

୧୮। ଭାରତୀୟ ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକଙ୍କ ଦରବାରକୁ ମେଘାସ୍ଥିନିସ୍ ଆସିଥିଲେ ।
Answer:
ଭାରତୀୟ ସମ୍ରାଟ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ ମୌର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ଦରବାରକୁ ମେଘାସ୍ଥିନିସ୍ ଆସିଥିଲେ ।

୧୯ । ‘ପ୍ରିୟଦର୍ଶିକା’ ନାଟକ ବାଣଭଟ୍ଟଙ୍କର ରଚନା ଅଟେ ।
Answer:
‘ପ୍ରିୟଦର୍ଶିକା’ ନାଟକ ହର୍ଷବର୍ଦ୍ଧନଙ୍କର ରଚନା ଅଟେ ।

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 1 Objective Questions in Odia Medium

୨୦ । ‘ତବାକତ୍—ଇ—ନାସିରୀ’ର ରଚୟିତା ଚାନ୍ଦବିବି ଥିଲେ ।
Answer:
‘ତବାକତ୍—ଇ—ନାସିରୀ’ର ରଚୟିତା ମିହାଜ୍-ଉସ୍-ସିରାଜ ଥିଲେ ।

୨୧ । ‘ରତ୍ନାବଳୀ’ର ରଚୟିତା କାଳିଦାସ ଥିଲେ ।
Answer:
‘ରତ୍ନାବଳୀ’ର ରଚୟିତା ହର୍ଷବର୍ଦ୍ଧନ ଥିଲେ ।

୨୨ । ‘ନାଗାନନ୍ଦ’ ନାଟକର ରଚୟିତା କାଳିଦାସ ଥିଲେ ।
Answer:
‘ନାଗାନନ୍ଦ’ ନାଟକର ରଚୟିତା ବାଣଭଟ୍ଟ ଥିଲେ ।

BSE Odisha 6th Class Geography Important Questions

BSE Odisha Class 6 Geography Important Questions

BSE Odisha 6th Class Geography Important Questions ଇତିହାସ

BSE Odisha 6th Class Text Book Solutions

BSE Odisha 6th Class History Notes

BSE Odisha Class 6 History Notes

BSE Odisha 6th Class History Notes

BSE Odisha 6th Class Political Science Notes

BSE Odisha 6th Class Text Book Solutions

BSE Odisha 6th Class History Important Questions

BSE Odisha Class 6 History Important Questions

BSE Odisha 6th Class History Important Questions

BSE Odisha 6th Class Political Science Important Questions

BSE Odisha 6th Class Text Book Solutions

BSE Odisha 8th Class History Solutions Book Download Pdf

BSE Odisha Class 8 History & Political Science Solutions Book Pdf Download

BSE Odisha 8th Class History Book Solutions ଇତିହାସ

BSE Odisha 8th Class Political Science Book Solutions ରାଜନୀତି ବିଜ୍ଞାନ

BSE Odisha 8th Class Text Book Solutions