Class 8

Odisha State Board BSE Odisha 8th Class Maths Notes Algebra Chapter 5 ସୂଚକ ତତ୍ତ୍ଵ will enable students to study smartly.

BSE Odisha Class 8 Maths Notes Algebra Chapter 5 ସୂଚକ ତତ୍ତ୍ଵ

→ ଉପକ୍ରମଣିକା (Introduction):
ଆମେ ଜାଣିଛେ 5 × 5 × 5 = 5³, ଯେଉଁଠାରେ 5 ଏକ ଘାତରାଶି ଏବଂ 5 ଓ 3 ଯଥାକ୍ରମେ ଘାତରାଶିର ଅଧାର ଏବଂ ଘାତ । ସେହିପରି (-2) × (-2) × (- 2) × (2) = (-2)⁴ । ଏଠାରେ ମଧ୍ୟ (- 2) ଏକ ଘାତରାଶି ଏବଂ -2⁴ ଓ 4 ଯଥାକ୍ରମେ ଘାତରାଶିର ଆଧାର ଓ ଘାତ ।

• a × a × a × ……. m ଥର ଗୁଣିଲେ = a^m ଲେଖାଯାଏ, ଯେଉଁଠାରେ a ଏକ ପୂର୍ଣ୍ଣସଂଖ୍ୟା ଅଥବା ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା ଏବଂ m ଏକ ଗଣନ ସଂଖ୍ୟା । a^m ଏକ ଘାତରାଶି ଏବଂ a ଓ m ଯଥାକ୍ରମେ ଘାତରାଶିର ଆଧାର ଓ ଘାତାଙ୍କ ।

→ ଧନାତ୍ମକ ପୂର୍ଣ୍ଣ ସଂଖ୍ୟା (ଗଣନ ସଂଖ୍ୟା) ଘାତାଙ୍କ ବିଶିଷ୍ଟ ଘାତରାଶି :
ପ୍ରତ୍ୟେକ ଘାତରାଶି (ଗଣନ ସଂଖ୍ୟା ଘାତାଙ୍କ ବିଶିଷ୍ଟ)ର ମାନ ଥାଏ ।
ଯୋପରି 2³ = 2 × 2 × 2 = 8, (-4)² = (-4) × (-4) = 16,

ନିଜେ କର :

Question 1.
ନିମ୍ନଲିଖ ସଂଖ୍ୟାକୁ ଘାତରାଶିରେ ପରିଣତ କର ।
(a) 625
(b) -27
(c) 243
(d) 1000
(e) \(\frac{4}{9}\)
ଉତ୍ତର –
(a) 625 = 5 × 5 × 5 × 5 = (5)⁴
(b) (-27) = (-3) × (-3) × (-3) = (-3)³
(c) 243 = 3 × 3 × 3 × 3 × 3 = (3)⁵
(d)1000 = 10 × 10 × 10 = (10)³
(e) \(\frac{4}{9}=\frac{2}{3} \times \frac{2}{3}=\left(\frac{2}{3}\right)^2\)

Question 2.
ନିମ୍ନ ଘାତ ରାଶିଗୁଡ଼ିକର ମାନ ସ୍ଥିର କର ।
(a) 6³
(b) (-8)³
(c) (12)²
(d) (-11)³
(e) \((- \frac{1}{5})^3\)
ଉତ୍ତର –
(a) 6³ = 6 × 6 × 6 = 216
(b) (-8)³ = (-8) × (-8) × (-8) = -512
(c) (12)² = 12 × 12 = 144
(d) (-11) = (-11) × (-11) × (-11) = -1331
(e) \(\left(-\frac{1}{5}\right)^3=\left(-\frac{1}{5}\right) \times\left(-\frac{1}{5}\right) \times\left(-\frac{1}{5}\right)=\frac{-1}{125}\)

→ ଘାତରାଶିମାନଙ୍କର ଗୁଣନ ଓ ଭାଗକ୍ରିୟା :
ନିୟମ 1 :
‘a’ ଏକ ଅଣଶୂନ୍ୟ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା ଏବଂ m ଓ n ଦୁଇଟି ଗଣନ ସଂଖ୍ୟା ହେଲେ, a^m × aⁿ = a^m+n

ଉଦାହରଣ – 1 :
2³ × 2⁴କୁ ଏକ ଘାତରାଶିରେ ପ୍ରକାଶ କର ।
ସମାଧାନ :
2³ × 2⁴ = 2³⁺⁴ = 2⁷ ……. ନିୟମ (1)

ଉଦାହରଣ 2 :
\(\left(\frac{2}{3}\right)^2 \times\left(\frac{2}{3}\right)^3\) କୁ ଏକ ଘାତରାଶିରେ ପ୍ରକାଶ କର ।
ସମାଧାନ :
\(\left(\frac{2}{3}\right)^2 \times\left(\frac{2}{3}\right)^3=\left(\frac{2}{3}\right)^3+2=\left(\frac{2}{3}\right)^5\) ………… ନିୟମ (1)

ନିୟମ – 2 :
(i) ‘a’ ଏକ ଅଣଶୂନ୍ୟ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା ଏବଂ m ଓ n ଦୁଇଟି ଗଣନ ସଂଖ୍ୟା (m > n) ହେଲେ,
a^m ÷ aⁿ = a^m-n

(ii) ‘a’ ଏକ ଅଣଶୂନ୍ୟ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା ଏବଂ m ଓ n ଦୁଇଟି ଗଣନ ସଂଖ୍ୟା (n > m) ହେଲେ,
a^m ÷ aⁿ = \(\frac{1}{a^n-m}\)

ଉଦାହରଣ 3 :
\(\left(\frac{4}{3}\right)^7 \div\left(\frac{4}{3}\right)^4\) କୁ ଏକ ଘାତରାଶିରେ ପ୍ରକାଶ କର ।
ସମାଧାନ :
\(\left(\frac{4}{3}\right)^7 \div\left(\frac{4}{3}\right)^4=\left(\frac{4}{3}\right)^{7-4}=\left(\frac{4}{3}\right)^3\) ………………. ନିୟମ 2(i)

ନିୟମ – 3 :
‘a’ ଏକ ଅଣଶୂନ୍ୟ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା ଏବଂ m ଓ n ଦୁଇଟି ଗଣନ ସଂଖ୍ୟା ହେଲେ, (a^m)ⁿ = a^mn ହେବ ।

ଉଦାହରଣ 4 :
\(\left(\frac{4}{3}\right)^2 \div\left(\frac{4}{3}\right)^5\)କୁ ଘାତରାଶିରେ ପ୍ରକାଶ କର ।
ସମାଧାନ :
\(\left(\frac{4}{3}\right)^2 \div\left(\frac{4}{3}\right)^5=\frac{1}{\left(\frac{4}{3}\right)^{5-2}}=\frac{1}{\left(\frac{4}{3}\right)^3}\) ………….. ନିୟମ 2(ii)

ଉଦାହରଣ 5 :
\(\left\{\left(\frac{2}{3}\right)^3\right\}^2\)କୁ ଘାତରାଶିରେ ପ୍ରକାଶ କର ।
ସମାଧାନ :
\(\left\{\left(\frac{2}{3}\right)^3\right\}^2=\left(\frac{2}{3}\right)^{3 \times 2}=\left(\frac{2}{3}\right)^6\)

ନିୟମ – 4 :
‘a’ ଓ b ଦୁଇଟି ଅଣଶୂନ୍ୟ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା ଏବଂ ‘m’ ଏକ ଗଣନ ସଂଖ୍ୟା ହେଲେ,
(a × b)^m = a^m × b^m ହେବ ।

ଉଦାହରଣ 6 :
\(\left(\frac{3}{4}\right)^2 \times\left(\frac{5}{3}\right)^2\)କୁ ଘାତରାଶିରେ ପ୍ରକାଶ କର ।
ସମାଧାନ :
\(\left(\frac{3}{4}\right)^2 \times\left(\frac{5}{3}\right)^2=\left(\frac{3}{4} \times \frac{5}{3}\right)^2=\left(\frac{5}{4}\right)^2\)

ଉଦାହରଣ 6 :
\(\left(\frac{5}{7}\right)^3 \div\left(\frac{5}{7}\right)^3=\left(\frac{5}{7} \div \frac{5}{7}\right)^2=(1)^3=1\)
ସମାଧାନ :
\(\frac{1}{2}\)

ମନେରଖ :

• m ଏକ ଯୁଗ୍ମ ଗଣନ ସଂଖ୍ୟା ହେଲେ, (- 1)^m = 1
• m ଏକ ଅଯୁଗ୍ମ ଗଣନ ସଂଖ୍ୟା ହେଲେ, (- 1)^m = – 1

→ ପୂର୍ବ ସଂଖ୍ୟା ଘାତାଙ୍କ ବିଶିଷ୍ଟ ରାଶି :
ଆମେ ଜାଣିଛେ a³, 3 ସଂଖ୍ୟକ aର ଗୁଣଫଳ ।
ସେହିପରି a°, 0 ସଂଖ୍ୟକ ଥର ଗୁଣଫଳ ଓ a^-2, – 2 ସଂଖ୍ୟକ aର ଗୁଣଫଳ ଯାହାକି ଉକ୍ତିଦ୍ବୟ ଅର୍ଥହୀନ ।
ତେଣୁ ଆମେ a ଓ a2 ଭଳି ଘାତରାଶିର ସଂଜ୍ଞା ନିମ୍ନ ମତେ ପ୍ରକରଣ କରିବା ।
ସଂଜ୍ଞା : a° = 1, a ∈ Q, a ≠ 0
a^-n = \(\frac{1}{a^n}\), a ∈ Q, a ≠ 0, n ∈ N

ମନେରଖ :
0° ସଂଜ୍ଞାକୃତ ନୁହେଁ,
ଅନୁସିଦ୍ଧାନ୍ତ – 1 :
aⁿ × a^-n = 1 (a ≠ 0, a ∈ Q, n ∈ N)

ଅନୁସିଦ୍ଧାନ୍ତ – 2 :
1 ÷ a^-n = aⁿ (a ≠ 0, a ∈ Q, n ∈ N)

→ ପରିମେୟ ଘାତାଙ୍କ ବିଶିଷ୍ଟ ରାଶି :
n ଏକ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା ହେଲେ, aର ସଂଜ୍ଞା ପ୍ରକରଣ କରାଯାଇ ପାରିବ । (ଏଠାରେ ମନେରଖୁବାକୁ ହେବ ଯେ, a ଏକ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା ।)

ମନେରଖ :
a ∈ Q ଓ a > 0 । ଯଦି n ଏକ ଗଣନ ସଂଖ୍ୟା ହୁଏ; ତେବେ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା x ଅଛି; ଯେପରିକି xⁿ = a

ଏଠାରେ xକୁ ଆମେ \(\sqrt[n]{a}\) ବା \(a^\frac{1}{n}\) ରୂପେ ଲେଖୁରିବା ଓ ଏହାକୁ ଥର n-ତମ ମୂଳ କହୁ ।

xⁿ= a ⇒ x = \(a^\frac{1}{n}\) ବା \(\sqrt[n]{a}\), (a > 0) ଫଳରେ \(a^\frac{1}{n}\) = \(\sqrt[n]{a}\)

ଏଠାରେ \(\sqrt[n]{a}\) ଏକ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା ସଦାବେଳେ ହୋଇପାରେ ।

ଉଦାହରଣସ୍ୱରୂପ : a⁵ = 32 ହେଲେ, a = \(\sqrt[5]{32}\) ବା \((32)^{\frac{1}{3}}\) ଅର୍ଥାତ୍ 32ର ପଞ୍ଚମ ମୂଳ a = 2,

• a^m × aⁿ = a^m+n a, b > 0.
• a^m ÷ aⁿ = a^m-n a, b ∈ Q.
• (a^m)ⁿ = a^mn m, n ∈ Q.
• (ab)^m = a^m × b^m ଏବଂ \(\left(\frac{a}{b}\right)^m=\frac{a^m}{b^m}\)

ଉଦାହରଣ :
\(\left(\frac{32}{243}\right)^{\frac{2}{5}}\) କୁ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟାରେ ପ୍ରକାଶ କର ।
ସମାଧାନ :
\(\left(\frac{32}{243}\right)^{\frac{2}{5}}=\left\{\left(\frac{2}{3}\right)^5\right\}^{\frac{2}{3}}=\left(\frac{2}{3}\right)^{5 \times \frac{2}{3}}=\left(\frac{2}{3}\right)^2=\frac{4}{9}\)

ଉଦାହରଣ :
ସରଳ କର : (0.4)² × \((0.125)^\frac{1}{3}\) ÷ \((2 \frac{1}{2})^-3\)
ସମାଧାନ :

Odisha State Board BSE Odisha 8th Class Science Solutions Chapter 15 କେତେକ ପ୍ରାକୃତିକ ଘଟଣା Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 8 Science Solutions Chapter 15 କେତେକ ପ୍ରାକୃତିକ ଘଟଣା

Question 1.
ନିମ୍ନୋକ୍ତ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଠିକ୍ ଉତ୍ତର ବାଛି ଲେଖ ।
(i) କେଉଁଟି ଘର୍ଷଣ ଦ୍ବାରା ସହଜରେ ଚାର୍ଜିତ ହୁଏ ନାହିଁ ?
(a) ଏକ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ସ୍କେଲ୍
(b) ଏକ ତମ୍ବା ଦଣ୍ଡ
(c) ଏକ ଫୁଙ୍କା ହୋଇଥ‌ିବା ବେଲୁନ୍
(d) ଏକ ପଶମ କପଡ଼ା
ଉ-
(b) ଏକ ତମ୍ବା ଦଣ୍ଡ

(ii) ଏକ କାଚଦଣ୍ଡକୁ ଛୋଟ ରେଶମ କପଡ଼ାରେ ଘଷିଲେ ।
(a) ଦଣ୍ଡ ଏବଂ କପଡ଼ା ଉଭୟ ଯୁକ୍ତଚାର୍ଜ ଗ୍ରହଣକରନ୍ତି ।
(b) ଦଣ୍ଡଟି ଯୁକ୍ତଭାବେ ଚାର୍ଜିତ ଓ କପଡ଼ାଟି ବିଯୁକ୍ତ ଭାବେ ଚାର୍ଜିତ ହୁଏ ।
(c) ଦଣ୍ଡ ଏବଂ କପଡ଼ା ଉଭୟ ବିଯୁକ୍ତ ଭାବେ ଚାର୍ଜିତ ହୁଅନ୍ତି ।
(d) ଦଣ୍ଡଟି ବିଯୁକ୍ତ ଭାବେ ଚାର୍ଜିତ ହୁଏ ଓ କପଡ଼ା ଯୁକ୍ତଭାବେ ଚାର୍ଜିତ ହୁଏ ।
ଉ-
(b) ଦଣ୍ଡଟି ଯୁକ୍ତ ଭାବେ ଚାର୍ଜିତ ହୁଏ ଓ କପଡ଼ା ବିଯୁକ୍ତଭାବେ ଚାର୍ଜିତ ହୁଏ ।

Question 2.
ନିମ୍ନ ଉକ୍ତିଗୁଡିକ ଠିକ୍ ଥିଲେ T, ଭୁଲ୍ ଥିଲେ I ଲେଖ ।
(a) ସମ ଚାର୍ଜ ପରସ୍ପରକୁ ଆକର୍ଷଣ କରନ୍ତି ।
(b) ଏକ ଚାର୍ଜିତ କାଚଦଣ୍ଡ ଏକ ଚାର୍ଜିତ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ଷ୍ଟ୍ରକୁ ଆକର୍ଷଣ କରେ ।
(c) ବିଜୁଳି ପରିଚାଳକ ଏକ କୋଠାଘରକୁ ବିଜୁଳି ଆଘାତରୁ ରକ୍ଷା କରି ପାରିବ ନାହିଁ ।
(d) ଭୂକମ୍ପର ପୂର୍ବାନୁମାନ କରି ହେବ ।

Answers
(a) F
(b) T
(c) F
(d) F

Question 3.
ଶୀତଦିନେ ସ୍ଟେଟର ଓହ୍ଲାଇବା ବେଳେ କାହିଁକି ଚଡ୍ ଚଡ୍ ଶବ୍ଦ ହୁଏ, ବୁଝାଅ ।
ଉ-
ସ୍ଵେଟର ପଶମରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥାଏ । ଏହାକୁ ଓହ୍ଲାଇବା ସମୟରେ ଏହା ଶରୀରରେ ଲୋମସହ ଘର୍ଷଣ ହୋଇ ସ୍ପାର୍କ ସହ ଚଡ଼ ଚଡ଼ ଶବ୍ଦ ହୋଇଥାଏ ।

Question 4.
ଚାର୍ଜିତ ବସ୍ତୁକୁ ହାତରେ ଛୁଇଁଲେ ଏହା କାହିଁକି ଚାର୍ଜ ହରାଇ ଥାଏ, ବୁଝାଅ ।
ଉ-
ଆମ ଶରୀର ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସୁପରିବାହୀ ହୋଇଥିବାରୁ ଚାର୍ଜିତ ବସ୍ତୁକୁ ହାତରେ ଛୁଇଁଲେ ଚାର୍ଜ ଆମ ଶରୀର ମଧ୍ୟରେ ଭୂପୃଷ୍ଠକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ ହୁଏ; ଫଳରେ ଚାର୍ଜିତ ବସ୍ତୁ ଚାର୍ଜ ହରାଇଥାଏ ।

Question 5.
ବିଜୁଳି ଆଘାତରୁ ରକ୍ଷାପାଇବାପାଇଁ ତିନୋଟି ପ୍ରତିକାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ଲେଖ ।
ଉ-
(a) ବଡ଼ ବଡ଼ କୋଠାଘରମାନଙ୍କରେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଚାଳକ ସଂଯୁକ୍ତ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ ।
(b) ବିଜୁଳି ଘଡ଼ଘଡ଼ି ହେଉଥ‌ିବାବେଳେ ନିରାପଦ ସ୍ଥାନରୁ ବାହାରକୁ ନ ଯାଇ କିଛି ସମୟ ଅପେକ୍ଷା କରିବା ଉଚିତ ।
(c) ଏ ସମୟରେ କୌଣସି ଘର କିମ୍ବା କୋଠାଘର ନିରାପଦ ସ୍ଥାନ ।

Question 6.
ଏକ ଚାର୍ଜିତ ବେଲୁନ୍ ଆଉ ଏକ ଚାର୍ଜିତ ବେଲୁନ୍‌କୁ କାହିଁକି ବିକର୍ଷଣ କରେ ଏବଂ ଏକ ଚାର୍ଜ ନଥ‌ିବା ବେଲୁନ୍ ଆଉ ଏକ ଚାର୍ଜିତ ବେଲୁକୁ କାହିଁକି ଆକର୍ଷଣ କରେ, ବୁଝାଅ ।
ଉ-
ଏକା ଚାର୍ଜଥିବା ଦୁଇଟି ବେଲୁନ ପରସ୍ପରକୁ ବିକର୍ଷଣ କରନ୍ତି, କାରଣ ‘ସମପ୍ରକାର ଚାର୍ଜ ପରସ୍ପରକୁ ବିକର୍ଷଣ କରନ୍ତି’ ଓ ‘ଏକା ଚାର୍ଜ ହୀନ ଦୁଇଟି ବେଲୁନ ଚାର୍ଜ ଗ୍ରହଣ କରିବା ପାଇଁ ଆଉ ଏକ ଚାର୍ଜିତ ବେଲୁନ୍‌କୁ ଆକର୍ଷଣ କରନ୍ତି’ ।

Question 7.
ଚାର୍ଜିତ ବସ୍ତୁ ବିଷୟରେ ଜାଣିହେଉଥ‌ିବା ଯନ୍ତ୍ରଟିର ନାମ ଲେଖ ଓ ଚିତ୍ରସହ ଏହାର ଗଠନ ବର୍ଣ୍ଣନା କର ।
ଉ-
ଚାର୍ଜିତ ବସ୍ତୁ ବିଷୟରେ ଜାଣିହେଉଥ‌ିବା ଯନ୍ତ୍ରଟିର ନାମ ‘ସରଳ ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋସ୍କୋପ୍’ ।
ଗଠନ :

• ଗୋଟିଏ ଖାଲି କାଚ ବୋତଲ ଉପରେ ଏହାର ମୁହଁଠାରୁ ସାମାନ୍ୟ ବଡ଼ ଗୋଟିଏ କାର୍ଡ଼ବୋର୍ଡ଼ ରଖାଯାଇଥାଏ ।
• କାର୍ଡ଼ବୋର୍ଡ଼ ମଝିରେ ଗୋଟିଏ ରନ୍ଧ୍ର କରାଯାଇଥାଏ ।
• ରନ୍ଧ୍ର ବାଟେ ଗୋଟିଏ ଧାତବ କ୍ଲିପରେ ଦୁଇଟି ପତଳା ଆଲୁମିନିୟମ୍ ଫଏଲ ଝୁଲାଇ ରଖାଯାଇଥାଏ ।
• ଆଲୁମିନିୟମ୍ ଫଏଲର ଦୈର୍ଘ୍ୟ 4 ସେ.ମି. ଓ ପ୍ରସ୍ଥ । ସେ.ମି. ହୋଇଥାଏ ।
• ଧାତବ କ୍ଲିପଟି କାର୍ଡ଼ବୋର୍ଡ଼ ସହ ଲମ୍ବ ଭାବରେ ଅବସ୍ଥାନ କରିଥାଏ ।
• କ୍ଲିପ୍‌ର ଯେଉଁ ପ୍ରାନ୍ତରେ ଫଏଲ ଝୁଲାଯାଏ ତାହା ବୋତଲ ଭିତରକୁ ଓ ଅନ୍ୟ ପ୍ରାନ୍ତଟି କାର୍ଡ଼ବୋର୍ଡ଼ ଉପରକୁ ରହିଥାଏ ।

Question 8.
ଭାରତର ତିନୋଟି ଭୂକମ୍ପ ପୀଡ଼ିତ ରାଜ୍ୟର ନାମ ଲେଖ ।
ଉ-
ଜାମ୍ମୁ ଓ କାଶ୍ମୀର, ରାଜସ୍ଥାନ, ଗୁଜରାଟ

Question 9.
ମନେକର ତୁମେ ଘର ବାହାରେ ଅଛ । ହଠାତ୍‌ ଭୂମିକମ୍ପ ହେଲା, ନିଜର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ କି ପ୍ରକାର ପ୍ରତିକାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ଗ୍ରହଣକରିବ, ଲେଖ ।
ଉ-

• ଖୋଲାଜାଗା ଦେଖୁ ରହିବୁ; ଗଛ, କୋଠାଘର ଏବଂ ଉପରେ ଯାଇଥିବା ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଲାଇନ୍ ଇତ୍ୟାଦିଠାରୁ ଦୂରରେ ରହିବୁ, ଯଥାସମ୍ଭବ ଦୂରରେ ଭୂମି ଉପରେ ଆଣ୍ଠୁ ମଝିରେ ମୁହଁ ପୋତି ବସିରହିବୁ ।
• ବସ୍ କିମ୍ବା କାରରେ ଥିଲେ ଭିତରୁ ବାହାରକୁ ଆସିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ । ଧୀରେ ଗାଡ଼ି ଚଳାଇ ନିକଟସ୍ଥ କୌଣସି ଖୋଲାଜାଗାକୁ ଯିବୁ ଏବଂ ଭୂମିକମ୍ପ ବନ୍ଦ ନହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଗାଡ଼ି ଖୋଲିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ ।

Question 10.
ପାଣିପାଗ ବିଭାଗ ଦ୍ବାରା ସୂଚନା ଦିଆଗଲା ଯେ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଦିନରେ ଝଡ଼ ହେବ, ତୁମକୁ ସେଦିନ ବାହାରକୁ ଯିବାକୁ ଅଛି, ତୁମେ ସାଥୀରେ ଛତା ନେଇ ଯିବ କି, ବୁଝାଅ ।
ଉ-
ବିଜୁଳି ଓ ଘଡ଼ଘଡ଼ି ସହ ବର୍ଷାବେଳେ ଛତାଧରି ଯିବା ବିପଦ ଅଟେ; କାରଣ

• ଛତାର ମଧ୍ୟଭାଗରେ ଥ‌ିବା ବେଣ୍ଟ ସାଧାରଣତଃ ଲୁହାରେ ତିଆରି ହୋଇଥାଏ ।
• ଛତାର ଗୋଟିଏ ପ୍ରାନ୍ତକୁ ଆମେ ହାତରେ ଧରୁଥିବାବେଳେ ଅନ୍ୟ ପ୍ରାନ୍ତଟି ଗୋଜିଆ ହୋଇ ଉପର ଆଡ଼କୁ ରହିଥାଏ ।
• ଛତାର ଏହି ମୁନ ବାଟ ଦେଇ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ବିସର୍ଜନ ପ୍ରକ୍ରିୟା ସହଜ ହୁଏ ଓ ବାୟୁମଣ୍ଡଳରୁ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଚାର୍ଜ ଶରୀରକୁ  ଆସିବାର ସମ୍ଭାବନା ରହିଥ‌ିବା ସହ ଦୂର୍ଘଟଣା ଘଟିବାର ମଧ୍ୟ ଆଶଙ୍କା ରହିଥାଏ ।

ପରୀକ୍ଷା ଉପଯୋଗୀ ଅତିରିକ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

ବସ୍ତୁନିଷ୍ଠ ପ୍ରଶ୍ନେ। ଭର

1. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

(i) ବିଜୁଳି ଓ ଘଡ଼ଘଡ଼ି ପ୍ରକୃତିରେ ଘଟୁଥ‌ିବା ଏକପ୍ରକାର ………………….. ଅଟେ ।
(ii) ଅମ୍ବର ଏକପ୍ରକାର ପ୍ରାକୃତିକ ପଲିମର୍ ବା …………………… ଅଟେ ।
(iii) ଘର୍ଷଣଦ୍ଵାରା ପଦାର୍ଥକୁ …………………. କରାଯାଇପାରେ ।
(iv) ସମପ୍ରକାର ଚାର୍ଜ ପରସ୍ପରକୁ …………………… କରନ୍ତି ।
(v) ଅସମ ପ୍ରକାରର ଚାର୍ଜ ପରସ୍ପରକୁ ………………….. କରନ୍ତି ।
(vi) କାଚଦଣ୍ଡକୁ ରେଶମ କନାରେ ଘଷିଲେ କାଚଦଣ୍ଡରେ ……………………… ଚାର୍ଜ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।
(vii) କାଚଦଣ୍ଡକୁ ରେଶମ କନାରେ ଘଷିଲେ ରେଶମ କନାରେ …………………….. ଚାର୍ଜ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।
(viii) ଘର୍ଷଣଜନିତ ପଦାର୍ଥରେ ସୃଷ୍ଟ ଚାର୍ଜକୁ …………………… ଚାର୍ଜ କୁହାଯାଏ ।
(ix) ଯେଉଁ ସାଧନ ଦ୍ଵାରା ବସ୍ତୁଟି ଚାର୍ଜ ହୋଇଛି …………………. କୁହାଯାଏ ।

(xi) ବିଜୁଳି ଦେଖାଯିବାର କିଛି ସମୟପରେ …………………… ଶବ୍ଦ ଶୁଭେ ।
(xii) ବିଜୁଳି ଘଡ଼ଘଡ଼ି ସହ ବର୍ଷାବେଳେ …………………. ଧରି ଯିବା ବିପଦ ଅଟେ ।
(xiii) ବଜ୍ରପାତର ପ୍ରଭାବରୁ ସୁରକ୍ଷାପାଇଁ କୋଠାଘରଗୁଡ଼ିକରେ ……………………. ସଂଯୁକ୍ତ କରାଯାଇଥାଏ ।
(xiv) ବର୍ତ୍ତମାନ ସୁଦ୍ଧା ……………………… ପରି ପ୍ରାକୃତିକ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ବିଷୟରେ କୌଣସି ପୂର୍ବାନୁମାନ କରାଯାଇପାରୁ ନାହିଁ ।
(xv) 2005 ମସିହା ଅକ୍ଟୋବର ……………………….. ତାରିଖରେ ଉତ୍ତର କାଶ୍ମୀରରେ ବଡ଼ଧରଣର ଭୂମିକମ୍ପ ହୋଇଥିଲା ।
(xvi) 2001 ମସିହା ଜାନୁଆରୀ …………………….. ତାରିଖରେ ଉତ୍ତର କାଶ୍ମୀରରେ ବଡ଼ଧରଣର ଭୂମିକମ୍ପ ହୋଇଥିଲା ।
(xvii) ପୃଥ‌ିବୀପୃଷ୍ଠ ହଠାତ୍ ଥରିବାକୁ ଆରମ୍ଭକଲେ ………………….. ଅନୁଭୂତ ହୁଏ ।
(xviii) ବନ୍ୟା, ଭୂସ୍ଖଳନ ଓ ସୁନାମି …………………… ର ପ୍ରଭାବରେ ହୋଇଥାଏ ।
(xix) ପୃଥ‌ିବୀର ବାହ୍ୟ ଆବରଣ ଅନେକ ସ୍ତରରେ ଗଠିତ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ସ୍ତରକୁ ………………….. କୁହାଯାଏ ।
(xx) ଭୂକମ୍ପ ତରଙ୍ଗକୁ …………………. ଲିପିବଦ୍ଧ କରାଯାଏ ।

Answer:
(i) ଷ୍ଟାର୍କ
(ii) ରେ ଚ୍ଚିନ୍
(iii) ଚାର୍ଜିତ
(iv) ବିକର୍ଷଣ
(v) ଆକର୍ଷଣ
(vi) ଯୁକ୍ତ
(vii) ବିଯୁକ୍ତ
(viii) ସ୍ଥିର ବିଦ୍ୟୁତ୍
(ix) ଇଲେକ୍‌ଷ୍ଟୋପ
(xiii) ବିଜୁଳି ଚାଳକ
(xii) ଭୂକମ୍ପ
(x) 212
(xi) ଘଡ଼ଘଡ଼ି
(xii) ଛତା
(Xiv) ଭୂମିକମ୍ପ ଓ ସୁନାମି
(xv) 8
(xvi) 26
(xviii) ଭୂମିକମ୍ପ
(xix) ପ୍ଲେଟ୍
(xx) ସେସ୍‌ମୋଗ୍ରାଫ୍

2. ବନ୍ଧନୀ ମଧ୍ଯରୁ ଉପଯୁକ୍ତ ଶବ୍ଦ ବାଛି ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

(i) ……………….. ଗୋଟିଏ ପ୍ରାକୃତିକ ଘଟଣା ନୁହେଁ ! (ବନ୍ୟା, ବାତ୍ୟା, ଭୂମିକମ୍ପ, ପରମାଣୁ ବୋମା ପରୀକ୍ଷଣ )
(ii) ବିଜୁଳି ଓ ଘଡ଼ଘଡ଼ି ଯୋଗୁଁ କୋଠାଘର ଫାଟିଗଲେ ଏହାକୁ ……………………….. କୁହାଯାଏ । (ଭୂମିକମ୍ପ, ସୁନାମି, ବଜ୍ରପାତ, ବାତ୍ୟା)
(iii) ର୍କ ଓ ବିଜୁଳି ପ୍ରାୟ ଏକାପ୍ରକାରର । ଏହା ବୈଜ୍ଞାନିକ …………………. ଦର୍ଶାଇଥିଲେ । (ଫ୍ରାଙ୍କ୍‌ଲିନ୍, ଆଇନ୍‌ଷ୍ଟାଇନ୍, ନିଉଟନ୍, ବ୍ଲାକ୍‌ମ୍ୟାନ୍)
(iv) ସମପ୍ରକାର ଚାର୍ଜ ପରସ୍ପରକୁ …………………… କରନ୍ତି । (ଆକର୍ଷଣ, ବିକର୍ଷଣ, ନିରପେକ୍ଷ, କୌଣସିଟି ନୁହେଁ)
(v) ଅସମ ପ୍ରକାର ଚାର୍ଜ ପରସ୍ପରକୁ …………………. କରନ୍ତି । ( ଆକର୍ଷଣ, ବିକର୍ଷଣ, ନିରପେକ୍ଷ, କୌଣସିଟି ନୁହେଁ )
(vi) କାଚଦଣ୍ଡକୁ ରେଶମ କନାରେ ଘଷିଲେ କାଚଦଣ୍ଡରେ …………………….. ଚାର୍ଜ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । (ଧନାତ୍ମକ, ରଣାତ୍ମକ, ନିରପେକ୍ଷ, କୌଣସିଟି ନୁହେଁ)
(vii) କାଚଦଣ୍ଡକୁ ରେଶମ କନାରେ ଘଷିଲେ ରେଶମ କନାରେ ………………….. ଚାର୍ଜ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । (ଧନାତ୍ମକ, ଋଣାତ୍ମକ, ନିରପେକ୍ଷ, କୌଣସିଟି ନୁହେଁ)
(viii) ଘର୍ଷଣଜନିତ ପଦାର୍ଥରେ ସୃଷ୍ଟ ଚାର୍ଜକୁ …………………… ଚାର୍ଜ କୁହାଯାଏ । (ଧନାତ୍ମକ, ଋଣାତ୍ମକ, ସ୍ଥିର ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଚାର୍ଜ, କୌଣସିଟି ନୁହେଁ)
(ix) ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋସ୍କୋପ୍‌ରେ ……………………. ସମ୍ବକ୍ଷରେ ପରୀକ୍ଷଣ କରାଯାଏ । (ଚାର୍ଜ, ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତ, ବିଭବ ପାର୍ଥକ୍ୟ, ପ୍ରତିରୋଧ )
(x) ଗୋଟିଏ ଚାର୍ଜ ହୋଇଥ‌ିବା ବସ୍ତୁରୁ ପୃଥ‌ିବୀମଧ୍ୟକୁ ଚାର୍ଜର ସ୍ଥାନାନ୍ତରଣକୁ …………………… କୁହାଯାଏ । (ବିଦ୍ୟୁତ୍ ବିସର୍ଜନ, ସ୍ଥର ବିଦ୍ୟୁତ୍, ବଜ୍ରପାତ, ଆଣ୍ଟିଂ)

Answer:
(i) ପରମାଣୁ ବୋମା ପରୀକ୍ଷଣ
(ii) ବଜ୍ରପାତ
(iii) ଫ୍ରାଙ୍କ୍‌ଲିନ୍‌
(iv) ବିକର୍ଷଣ
(v) ଆକର୍ଷଣ
(vi) ଧନାତ୍ମକ
(vii) ଋଣାତ୍ମକ
(viii) ସ୍ଥିର ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଚାର୍ଜ
(ix) ଚାର୍ଜ
(x) ଆର୍ଥି

3. ବାମ ପାର୍ଶ୍ୱସ୍ଥ ଶବ୍ଦପୁଞ୍ଜକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରି ଦକ୍ଷିଣ ପାର୍ଶ୍ଵରେ ଥ‌ିବା ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

(i) ମେଘ : ବିଯୁକ୍ତାତ୍ମକ :: ଭୂପୃଷ୍ଠ : …………………….।
(ii) ଆଲୋକ : ବିଜୁଳି :: ଶବ୍ଦ : …………………….।
(iii) ଆଲୋକ : ଶୀଘ୍ର :: ଶବ୍ଦ : …………………….।
(iv) ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଚାର୍ଜ : ମେଘର ଉପର ସ୍ତର :: ବିଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଚାର୍ଜ : …………………….।
(v) 2005 : କାଶ୍ମୀରର ୟୁରି :: 2001 : …………………….।
(vi) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଚାର୍ଜ : ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରୋସ୍କୋପ୍ :: ସେସ୍‌ମିକ୍ ତରଙ୍ଗ : …………………….।
(vii) କ୍ଷୟକ୍ଷତି କମ୍ : ରୁ କମ୍ :: କ୍ଷୟକ୍ଷତି ଅଧୂକ : …………………….।
(viii) ସମ ପ୍ରକାର ଚାର୍ଜ : ବିକର୍ଷଣ :: ଅସମ ପ୍ରକାର ଚାର୍ଜ :
(ix) ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ : କାଚଦଣ୍ଡ :: ଋଣାତ୍ମକ : …………………….।
(x) ପେନ୍‌ସିଲ : ପଶମକନା :: ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ପାନିଆ : …………………….।

Answer:
(i) ଧନ। ମୂକ
(ii) ଘଡ଼ଘଡ଼ି
(iii) ଡେରି
(iv) ମେଘର ତଳ ସ୍ତର
(v) ଗୁଜରାଟର ଭୁଜ୍
(vi) ସେସ୍‌ମୋଗ୍ରାଫ୍
(vii) ରୁ ଅଧିକ
(viii) ଆକର୍ଷଣ
(ix) ରେଶମ କନା
(x) ଶୁଷ୍କ କେଶ

4. ‘କ’ସ୍ତମ୍ଭରେ ଥ‌ିବା ଶବ୍ଦ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭରେ ଥିବା ସମ୍ପର୍କିତ ଶବ୍ଦକୁ ମିଳାଅ ।

‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ	‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ
(i) ଆମ୍ବର	(i) ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରୋସ୍କୋପ୍
(ii) ର୍କ – ବିଜୁଳି	(ii) ପଣମକନା
(iii) ବ୍ୟବହୃତ ରିଫିଲ	(iii) ବିଜୁଳି ଚାଳକ
(iv) ଚାର୍ଜର ସ୍ଥାନାନ୍ତରଣ	(iv) ଚୁର୍ କି
(v) ବଜ୍ରପାତ	(v) ଆଣବିକ ବୋମା ବିସ୍ଫୋରଣ
(vi) ଭୂମିକମ୍ପର ମାତ୍ରା	(vi) ପ୍ଲେଟ୍
(vii) C.B.R.I.	(vii) ସେସ୍‌ମିକ୍ ଜୋନ୍
(viii) ପୃଥ‌ିବୀ ବାହ୍ୟ ଆବରଣ ସ୍ତର	(viii) ଫ୍ରାଙ୍କଲିନ୍
(ix) ଭୂକମ୍ପନ	(ix) ରେଜିନ୍
(x) ଦୁର୍ବଳ ଜୋନ୍	(x) ରିକ୍ଟର

Answer:

‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ	‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ
(i) ଆମ୍ବର	(ix) ରେଜିନ୍
(ii) ର୍କ – ବିଜୁଳି	(viii) ଫ୍ରାଙ୍କଲିନ୍
(iii) ବ୍ୟବହୃତ ରିଫିଲ	(ii) ପଣମକନା
(iv) ଚାର୍ଜର ସ୍ଥାନାନ୍ତରଣ	(i) ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରୋସ୍କୋପ୍
(v) ବଜ୍ରପାତ	(iii) ବିଜୁଳି ଚାଳକ
(vi) ଭୂମିକମ୍ପର ମାତ୍ରା	(x) ରିକ୍ଟର
(vii) C.B.R.I.	(iv) ଚୁର୍ କି
(viii) ପୃଥ‌ିବୀ ବାହ୍ୟ ଆବରଣ ସ୍ତର	(vi) ପ୍ଲେଟ୍
(ix) ଭୂକମ୍ପନ	(v) ଆଣବିକ ବୋମା ବିସ୍ଫୋରଣ
(x) ଦୁର୍ବଳ ଜୋନ୍	(vii) ସେସ୍‌ମିକ୍ ଜୋନ୍

Odisha State Board BSE Odisha 8th Class Science Solutions Chapter 6 ଦହନ ଓ ଶିଖା Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 8 Science Solutions Chapter 6 ଦହନ ଓ ଶିଖା

Question 1.
ବନ୍ଧନୀ ମଧ୍ଯରୁ ଉପଯୁକ୍ତ ଉତ୍ତର ବାଛି ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(a) ଇନ୍ଧନକୁ ନିଆଁ ଧରାଇବା ପାଇଁ ତାର ……………………. ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଉତ୍ତପ୍ତ କରିବାକୁ ପଡ଼େ ।
( ଦହନ ତାପମାତ୍ରା, ସ୍ଫୁଟନ ତାପମାତ୍ରା, ପ୍ରଜ୍ଜଳନ ତାପମାତ୍ରା)
(b) ଗୋଟିଏ ଦୀପଶିଖାର …………………. ଟି ମଣ୍ଡଳ ଥାଏ । (3, 2, 1)
(c) ଶିଖାର ଆଲୋକ ପ୍ରଦାନକାରୀ ମଣ୍ଡଳଟିକୁ ………………………. କୁହାଯାଏ ।
( ଦୀପ୍ତିହୀନ ମଣ୍ଡଳ, ଦୀପ୍ତିମାନ ମଣ୍ଡଳ, ଅତିଦୀପ୍ତ ମଣ୍ଡଳ)
(d) LPG ର କ୍ୟାଲୋରୀ ମୂଲ୍ୟ ……………………. ।
(55000 kJ/gm, 55000 J/kg, 55000 kJ/kg)

Answers:
(a) ପ୍ରଜ୍ଜଳନ ତାପମାତ୍ରା
(b) 3
(c) ଦୀପ୍ତିମାନ ମଣ୍ଡଳ
(d) 55000 kJ/kg.

Question 2.
ବିଜ୍ଞାନସମ୍ମତ କାରଣ ଲେଖ ।
(a) ଶୁଖୁଲା କାଠ ଅପେକ୍ଷା ଶୁଖୁଲା କାଗଜରେ ସହଜରେ ନିଆଁ ଧରେ ।
ଉ-
ଶୁଖୁଲା କାଠ ଅପେକ୍ଷା ଶୁଖିଲା କାଗଜର ପ୍ରଜ୍ଜ୍ୱଳନ ତାପମାତ୍ରା କମ୍ । ତେଣୁ ଶୁଟ୍‌ କାଗଜରେ ସହଜରେ ନିଆଁ ଧରେ ।

(b) ଉତ୍ତପ୍ତ କଡ଼େଇରେ ଟୋପାଏ ତେଲ ପକାଇଦେଲେ ବେଳେବେଳେ ନିଆଁ ଧରିଯାଏ ।
ଉ-
ଉତ୍ତପ୍ତ କଡ଼େଇରେ ଟୋପାଏ ତେଲ ପକାଇଲେ ଏହା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ପ୍ରଜ୍ଵଳନ ତାପମାତ୍ରାରେ ପହଞ୍ଚିଯାଏ । ତେଲ ଏକ ଦାହ୍ୟ ପଦାର୍ଥ ହେତୁ ଏହା ଜଳିଉଠେ ।

(c) ଶିଳ୍ପନଗରୀମାନଙ୍କରେ ବେଶୀ ଅମ୍ଳ ବୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ ।
ଉ-
ଶିଳ୍ପନଗରୀମାନଙ୍କରେ ନିର୍ଗତ ହେଉଥ‌ିବା ଧୂଆଁରେ ସଲ୍‌ଫର୍‌ ଡାଇଅକ୍‌ସାଇଡ୍‌, ନାଇଟ୍ରୋଜେନ୍ ଅକ୍‌ସାଇଡ୍ ଓ କାର୍ବନ୍ ଡାଇଅକ୍‌ସାଇଡ୍ ଆଦି ଥାଏ । ଏଗୁଡ଼ିକ ବୃଷ୍ଟିଜଳରେ ଦ୍ରବୀଭୂତ ହୋଇ ଅମ୍ଳ ସୃଷ୍ଟି କରନ୍ତି । ତେଣୁ ଶିଳ୍ପ- ନଗରୀମାନଙ୍କରେ ବେଶୀ ଅମ୍ଳ ବୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ ।

(d) ସାଧାରଣତଃ ମହାଶୂନ୍ୟରେ ଦହନ ସମ୍ଭବପର ନୁହେଁ ।
ଉ-
ମହାଶୂନ୍ୟରେ ବାୟୁ ତଥା ଅମ୍ଳଜାନ ଆଦି ଦହନ ସହାୟକ ପଦାର୍ଥ ନଥାଏ । ତେଣୁ ମହାଶୂନ୍ୟରେ ଦହନ ସମ୍ଭବପର ନୁହେଁ ।

(e) ଯାତ୍ରୀବାହୀ ଯାନବାହନରେ ପେଟ୍ରୋଲ, ଡିଜେଲ, କିରୋସିନି ଇତ୍ୟାଦି ପଦାର୍ଥ ନେବାକୁ ଅନୁମତି ଦିଆଯାଏ ନାହିଁ କାହିଁକି ?
ଉ-
ପେଟ୍ରୋଲ, ଡିଜେଲ, କିରୋସିନି ଇତ୍ୟାଦିରେ ହଠାତ୍ ନିଆଁ ଲାଗିଯାଏ, କାରଣ ଏଗୁଡ଼ିକ ଦ୍ରୁତ ଦହନଶୀଳ । ତେଣୁ ଯାତ୍ରାବାହୀ ଯାନବାହନରେ ଏଗୁଡ଼ିକୁ ନେବାକୁ ଅନୁମତି ଦିଆଯାଏ ନାହିଁ ।

Question 3.
ଦହନ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ? ତାରାମାନେ ଦପ୍ପ୍ କରିବା ଏକ ଦହନ କି ?
ଉ-

• ଦହନ ଏକ ରାସାୟନିକ ପ୍ରକିୟା, ଯେଉଁଥରେ ଏକ ପଦାର୍ଥ ଅମ୍ଳଜାନ ସହ ରାସାୟନିକ ପ୍ରକ୍ରିୟା ସଂଘଟିତ କରି ତାପ ଓ ସ୍ଥଳବିଶେଷରେ ଆଲୋକ ସୃଷ୍ଟି କରେ ।
• ତାରାମାନେ ଦପ୍‌ଦପ୍ କରିବା ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ନୁହେଁ । ତେଣୁ ଏହା ଏକ ଦହନ ନୁହେଁ ।

Question 4.
ଦହନ ସଂଘଟିତ ହେବାପାଇଁ କେଉଁ କେଉଁ କାରକ ଆବଶ୍ୟକ ?
ଉ-
(a) ଦାହ୍ୟ ପଦାର୍ଥ,
(b) ପ୍ରଜ୍ଜଳନ ତାପମାତ୍ରା ଏବଂ
(c) ଦହନ ସହାୟକ ପଦାର୍ଥ ।

Question 5.
ଲୁହାରେ କଳଙ୍କି ଲାଗିବା ଏକ ଦହନ । କାହିଁକି ?
ଉ-

• ଲୁହାରେ କଳଙ୍କି ଲାଗିବା ଏକ ରାସାୟନିକ ପ୍ରକ୍ରିୟା । ଲୁହା ଅମ୍ଳଜାନ ସହ ମିଶି ଲୌହ ଅକ୍‌ସାଇଡ୍ ସୃଷ୍ଟି କରେ । ତେଣୁ ଏହା ଏକ ଦହନ ପ୍ରକ୍ରିୟା ।
• ଏହି ଦହନ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଧୀର ମନ୍ଥର ଗତିରେ ହୁଏ ଏବଂ ଆଦୃଶିଆ ତାପ ଓ ଆଲୋକ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ ନାହିଁ । ତେଣୁ

Question 6.
ଇନ୍ଧନର କ୍ୟାଲୋରୀ ମୂଲ୍ୟ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ଲେଖ । ଏହାର ଏକକ କ’ଣ ? ଏହାର ଗୁରୁତ୍ଵ ଆଲୋଚନା କର।
ଉ-

• ଏକ କିଲୋଗ୍ରାମ୍ ଇନ୍ଧନର ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ଦହନରୁ ଯେତିକି ପରିମାଣର ତାପ ମିଳେ ତାହାକୁ ଇନ୍ଧନର କ୍ୟାଲୋରୀ ମୂଲ୍ୟ କହନ୍ତି ।
• kJ/kg, J/kg, J/gm, kJ/gm, Calorie/gm Kilocalorie/gm img ସମୟ ମଧ୍ୟରେ କମ୍ ଇନ୍ଧନ ଖର୍ଚ୍ଚକରି ବେଶୀ ତାପ ପାଇବା କଥା ଏହାଦ୍ୱାରା ଜଣାପଡ଼େ ।

Question 7.
LPG ର ଦହନ ଓ କାଠର ଦହନ ମଧ୍ୟରେ କି ପାର୍ଥକ୍ୟ ଅଛି ?
ଉ-

Question 8.
CNGର ବ୍ୟବହାର କାହିଁକି ଅପେକ୍ଷାକୃତ ପରିବେଶ ଉପଯୋଗୀ ?
ଉ-

• ପେଟ୍ରୋଲ, ଡିଜେଲ୍ ପରିବର୍ତ୍ତେ ବସ୍, ଟ୍ରକ୍, କାର୍ ଆଦି ସ୍ଥାନରେ CNG ବ୍ୟବହାର କରାଯାଉଛି, କାରଣ CNG ଖୁବ୍ କମ୍ ପରିମାଣର କ୍ଷତିକାରକ ପଦାର୍ଥ ଉତ୍ପନ୍ନ କରିଥାଏ ।
• CNGର ବ୍ୟବହାରରେ ପ୍ରଦୂଷଣର ମାତ୍ରା କମ୍ ହୁଏ, ତେଣୁ CNGର ବ୍ୟବହାର ଅପେକ୍ଷାକୃତ ପରିବେଶ ଉପଯୋଗୀ ।

Question 9.
4.5 kg ଇନ୍ଧନର ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ଦହନରୁ 180,000 kJ ତାପ ମିଳେ । ସେହି ଇନ୍ଧନର କ୍ୟାଲୋରୀ ମୂଲ୍ୟ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ଉ-
4.5 kg ଇନ୍ଧନର ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ଦହନରୁ 180000 kJ ତାପ ମିଳେ ।

ଇନ୍ଧନର କ୍ୟାଲୋରୀ ମୂଲ୍ୟ 40,000 kJ/kg l

Question 10.
ଗୋଟିଏ ଆଦର୍ଶ ଇନ୍ଧନର ଲକ୍ଷଣଗୁଡ଼ିକ ଲେଖ ।
ଉ-

• ଏହାକୁ ଜାଳିଲେ ବେଶୀ ପାଉଁଶ, ବିଷାକ୍ତ ଗ୍ୟାସ୍ ବା ବର୍ଜ୍ୟବସ୍ତୁ ମିଳୁ ନଥବ ।
• ଏହାକୁ ସୁବିଧାରେ ବେଶୀ ଦିନ ସଂରକ୍ଷଣ କରି ରଖାଯାଇପାରୁଥବ ।
• ଏହାକୁ ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନରୁ ଅନ୍ୟ ସ୍ଥାନକୁ ସୁବିଧାରେ ନେବାଆଣିବା କରିହେଉଥ‌ିବ ।
• ଏହାର ଉଚ୍ଚ କ୍ୟାଲୋରୀ ମୂଲ୍ୟ ଥ‌ିବ; ଅର୍ଥାତ୍ ଅପେକ୍ଷାକୃତ ଅଳ୍ପ ଇନ୍ଧନରୁ ବେଶୀ ତାପଶକ୍ତି ଉତ୍ପନ୍ନ ହେଉଥ‌ିବ ।
• ଏହା ଶସ୍ତା ଓ ସୁବିଧାରେ ସବୁଠାରେ ମିଳିପାରୁଥ‌ିବ ।
• ଏହାର ଦହନକୁ ସହଜରେ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରାଯାଇପାରୁଥ‌ିବ ।

Question 11.
“‘ଦହନ ପାଇଁ ବାୟୁ ଆବଶ୍ୟକ’’ – ଗୋଟିଏ ସରଳ ପରୀକ୍ଷା ଦ୍ବାରା ବୁଝାଅ ।
ଉ-
(a) ଜଳନ୍ତା ମହମବତିଟିଏ ଏକ ଟେବୁଲ୍ ଉପରେ ରଖାଯାଉ । ଚିତ୍ରରେ ଦର୍ଶାଯାଇଥବାପରି ତାହାର ଉଭୟ ପାର୍ଶ୍ଵରେ ଦୁଇଟି କାଠଖଣ୍ଡ ରଖ୍ ଗୋଟିଏ ଲଣ୍ଠନକାଚ ତା’ ଉପରେ ଥୁଆଯାଉ । ଏହାପରେ ମହମବତିର ଶିଖା କେମିତି ଦିଶୁଛି ଲକ୍ଷ୍ୟକର ।
(b) କାଠଖଣ୍ଡ ଦୁଇଟିକୁ କାଢ଼ିନେଇ ଲଣ୍ଡ ନ କାଚ କୁ ଟେବୁଲ୍ ଉପରେ ରଖାଯାଉ । ତା’ ମଧ୍ୟରେ ଜଳନ୍ତା ମହମବତିର ଶିଖାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରାଯାଉ ।
(c) ଏପରି ଅବସ୍ଥାରେ ମହମବତି ଜଳୁଥ୍ ବାବେଳେ କାଚଡପରେ ଗୋଟିଏ ଥାଳିଆ ଘୋଡ଼ାଇଦେଇ ମହମବତିର ଶିଖାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟକରାଯାଉ ।

ପର୍ଯ୍ୟବେକ୍ଷଣ –

• ପ୍ରଥମ ଚିତ୍ରରେ କାଚର ତଳପଟୁ ବାୟୁ ପ୍ରବାହ ହେଉଥିଲା । ସୁତରାଂ ମହମବତି ସ୍ଥିର ଶିଖା ପ୍ରଦାନ କରି ଜଳିଲା ।
• ଦ୍ବିତୀୟ ଚିତ୍ରରେ ଦହନ ସୀମିତ ବାୟୁର ଉପସ୍ଥିତିରେ ହେଲା । ତେଣୁ ବତିରେ ଅସ୍ଥିର ଶିଖା ଦେଖାଦେଲା ।
• ତୃତୀୟ ଚିତ୍ରରେ ବାୟୁ ଆଦୌ ପ୍ରବେଶ କରୁ ନଥିଲା; ଫଳରେ ବତିଟି ଲିଭିଗଲା । ଏହି ତିନୋଟି ପରୀକ୍ଷାରୁ ଜଣାଗଲା ଯେ ଦହନ ପାଇଁ ବାୟୁ (ଅକ୍‌ସିଜେନ୍) ବା ବାୟୁଭଳି ସହାୟକ ପଦାର୍ଥ ଆବଶ୍ୟକ ।

Question 12.
ଦହନଜନିତ ପ୍ରଦୂଷଣର ଏକ ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ବିବରଣୀ ଲେଖ ।
ଉ-

• କାଠ, କୋଇଲା, ଗୋବର ଘଷି ଆଦି ଇନ୍ଧନମାନଙ୍କର ଦହନରୁ ସୃଷ୍ଟ କାର୍ବନ୍ କଣିକାର ପରିମାଣ ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ଅଧିକ ହେଲେ ଏହା ଶ୍ଵାସଜନିତ ରୋଗ; ଯଥା— ଆଜ୍‌ମା, ବ୍ରୋଙ୍କାଇଟିସ୍, ଯକ୍ଷ୍ମା ଆଦି ରୋଗ ସୃଷ୍ଟି କରେ ।
• କାଠ, କୋଇଲା, ଗୋବର ଘଷି ଆଦି ଇନ୍ଧନମାନଙ୍କର ଅସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ଦହନରୁ ବିଷାକ୍ତ କାର୍ବନ୍‌ମନୋକ୍‌ସାଇଡ୍ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ । ଏହି ଗ୍ୟାସ୍ ଜୀବମାନଙ୍କର ଅନେକ କ୍ଷତି କରେ ଓ ପରିବେଶକୁ ପ୍ରଦୂଷିତ କରେ ।
• ଅଧିକାଂଶ ଇନ୍ଧନର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଦହନରୁ କାର୍ବନ୍ ଡାଇଅକ୍‌ସାଇଡ୍ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ । ଏହାର ପ୍ରତିଶତ ମାତ୍ରା ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ବୃଦ୍ଧିଯୋଗୁଁ ପୃଥ‌ିବୀର ଉତ୍ତାପ ବୃଦ୍ଧିପାଉଛି । ପୃଥ‌ିବୀର ଏହି ଉତ୍ତାପ ବୃଦ୍ଧିକୁ ଗ୍ଲୋବାଲ୍ ୱାମିଂ କହନ୍ତି । ଗ୍ଲୋବାଲ ୱାମିଂ ପୃଥ‌ିବୀର ବାୟୁମଣ୍ଡଳର ହାରାହାରି ତାପମାତ୍ରା ବୃଦ୍ଧିକୁ ସୂଚାଏ ।
• ଗ୍ଲୋବାଲ୍ ୱିମିଂ ଯୋଗୁଁ ମେରୁ ଅଞ୍ଚଳରେ ବରଫ ତରଳି ସମୁଦ୍ର ପତ୍ତନ ବୃଦ୍ଧିର ଆଶଙ୍କା କରାଯାଉଛି । ଏତଦ୍- ବ୍ୟତୀତ ଅକାଳ ବର୍ଷା ଓ ବନ୍ୟା ମଧ୍ୟ ହୋଇପାରେ । ସମୁଦ୍ରକୂଳିଆ ଅଞ୍ଚଳରେ ଅନେକ ସ୍ଥାନ ସମୁଦ୍ରଗର୍ଭରେ
• ଜୀବାଶ୍ମ ଇନ୍ଧନରୁ ସୃଷ୍ଟ ବିଭିନ୍ନ ଅମ୍ଳୀୟ ଗ୍ୟାସ୍‌ (ସଲ୍‌ଫର୍ ଡାଇଅକ୍‌ସାଇଡ୍) ବର୍ଷାଜଳ ସହ ମିଶି ଅମ୍ଳ ବୃଷ୍ଟି କରେ । ଏହା ଆମର କୋଠାବାଡ଼ି, ଭାସ୍କର୍ଯ୍ୟ, ସ୍ମୃତିଫଳକ, ଫସଲ ଓ ମୃତ୍ତିକା ପ୍ରତି ବିପଦ ସୃଷ୍ଟି କରେ ।
• ଇନ୍ଧନର ଦହନରୁ ନିର୍ଗତ ଧୂଆଁ ଓ କୁହୁଡ଼ି ମିଶି ସ୍ମଗ୍ ସୃଷ୍ଟି କରେ । ସ୍ମଗ୍ ଯୋଗୁଁ ଦୁର୍ଘଟଣାର ଆଶଙ୍କା ବଢ଼ିଯାଏ । ସ୍ମଗ୍ ମଧ୍ୟ ପରିବେଶ ପ୍ରଦୂଷଣ କରେ ।

Question 13.
ପେଟ୍ରୋଲ ପମ୍ପରେ ‘ଧୂମପାନ ନିଷେଧ’ ଲେଖାଯାଇଛି କାହିଁକି ?
ଉ-
ପେଟ୍ରୋଲ ପମ୍ପ୍ ସ୍ଥାନରେ ଧୂମପାନ କଲେ ନିଆଁ ଲାଗିଯିବାର ସମ୍ଭାବନା ଥାଏ । ପେଟ୍ରୋଲର ଦ୍ରୁତ ଦହନ ଫଳରେ ସବୁ ଜଳି ଛାରଖାର ହୋଇଯାଏ । କାରଣ ପେଟ୍ରୋଲ ଦହନଶୀଳ, ତେଣୁ ପେଟ୍ରୋଲ ପମ୍ପରେ ‘ଧୂମପାନ ନିଷେଧ’ ଲେଖାଯାଇଥାଏ ।

Question 14.
ତିନୋଟି ସଂକେତ କେଉଁ କେଉଁ ସ୍ଥାନରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ଓ କାହିଁକି ?
ଉ-

ଆଉ କ ଣ କରିହେବ?

Question 1.
ତୁମ ଅଞ୍ଚଳରେ କି କି ଇନ୍ଧନ ମିଳୁଛି ତାର ଗୋଟିଏ ତାଲିକା କର ।
ଉ-
ଗୋବର ଘଷି, ଗୋଲ କୋଇଲା, କୋଇଲା, କାଠ, କାଉଁରିଆ, ବତା, ଶୁଖୁଲା ବାଉଁଶ, ଶୁଖପତ୍ର, କୁଣ୍ଡା, କୁଟା, ବୋତି, ଅଗାଡ଼ି, କିରୋସିନି, ମହମ, ପେଟ୍ରୋଲ, ଡିଜେଲ, LPG, ଗୋବର ଗ୍ୟାସ୍ ।

Question 2.
ତୁମ ଅଞ୍ଚଳରେ କେଉଁ ସ୍ଥାନମାନଙ୍କରେ ଅଗ୍ନିନିର୍ବାପକ ଯନ୍ତ୍ର ଅଛି ବୁଝ ।
ଉ-
ଡାକ୍ତରଖାନା, ସିନେମା ହଲ୍, ବ୍ଲକ୍, ବ୍ୟାଙ୍କ୍, ତହସିଲ୍ ଅଫିସ୍, ଦମକଳ କେନ୍ଦ୍ର, ସ୍କୁଲ, କଲେଜ, ମିଉଜିୟମ୍, ଥାନା, ଟାଉନ୍‌ହଲ୍, ମଣ୍ଡପ ଆଦି ସ୍ଥାନମାନଙ୍କରେ ଅଗ୍ନିନିର୍ବାପକ ଯନ୍ତ୍ର ଅଛି ।

Question 3.
ତୁମ ଅଞ୍ଚଳରେ ଅନ୍ତତଃ 100 ଜଣ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ଘରେ ବୁଲି ଏକ ଇନ୍ଧନସର୍ଭେ କର । LPG, କାଠ, କିରୋସିନି, ଗୋବର ଗ୍ୟାସ୍ ଚୁଲା ଓ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଚୁଲା ବ୍ୟବହାରକାରୀଙ୍କର ସଂଖ୍ୟାକୁ ଶତକଡ଼ାରେ ସ୍ଥିର କର ।
ଉ-
100 ଜଣ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ଘର ସର୍ଭେରୁ LPG ଜାଳୁଛନ୍ତି 60 ଜଣ, କାଠ ଜାଳୁଛନ୍ତି 5 ଜଣ, କିରୋସିନି ଜାଳୁଛନ୍ତି 3 ଜଣ, ଗୋବର ଗ୍ୟାସ୍ ଜାଳୁଛନ୍ତି 5 ଜଣ, ଚୁଲା ବ୍ୟବହାର କରୁଛନ୍ତି 10 ଜଣ ଓ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଚୁକ୍ତା ବ୍ୟବହାର କରୁଛନ୍ତି 17 ଜଣ । ବ୍ୟବହାରକାରୀଙ୍କ ସଂଖ୍ୟାକୁ ଶତକଡ଼ାରେ ପ୍ରକାଶକଲେ LPG 60%, କାଠ 5%, କିରୋସିନି 3%, ଗୋବର ଗ୍ୟାସ୍ 5%, ଚୁଲ୍ଲା 10% ଓ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଚୁଲା 17% ବ୍ୟବହାର କରୁଛନ୍ତି ।

Question 4.
ତୁମ ଘରେ LPG ଷ୍ଟୋଭ୍ ଥିଲେ ତା’ର ବ୍ୟବହାରଜନିତ ସତର୍କତା ସୂଚନା ପୁସ୍ତିକାଟି ପାଠ କର । ପୁସ୍ତକାଟି ନଥୁଲେ ଯାହାର ଏ ପୁସ୍ତିକା ଅଛି ଯୋଗାଡ଼ କରି ପଢ଼ ।
ଉ-
ନିଜେ ପାଠ କର ।

Question 5.
ଗୋଟିଏ ଅଗ୍ନି -ନିର୍ବାପକ ଯନ୍ତ୍ରର ମଡ଼େଲ ତିଆରି କର । ଗୋଟିଏ ଛୋଟ ଗିନାରେ ଦୁଇଟି ମହମବତି ଲଗାଅ । ଗୋଟିଏ ଛୋଟ ଓ ଅନ୍ୟଟି ବଡ଼ । ଛୋଟ ଗିନାଟିରେ ଖାଇବାସୋଡ଼ା ଭର୍ତ୍ତି କର । ତା’ପରେ ଗିନାଟିକୁ ଗୋଟିଏ ବଡ଼ ପାତ୍ର ଭିତରେ ରଖ । ସୋଡ଼ା ଉପରେ ଭିନେଗାର ଢାଳ । କ’ଣ ଦେଖୁବ ? ମହମବତିଗୁଡ଼ିକର କ’ଣ ହେଉଛି ? କେଉଁ କ୍ରମରେ ?
ଉ-
ପ୍ରଥମେ ସାନ ମହମବତିଟି ଲିଭିବ । ପରେ ବଡ଼ ମହମବତିଟି ଲିଭିବ ।

ପରୀକ୍ଷା ଉପଯୋଗୀ ଅତିରିକ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

ବସ୍ତୁନିଷ୍ଠ ପ୍ରଶ୍ନେ। ଭର

(ii) ଯେଉଁ ପଦାର୍ଥ ଜଳେ, ତାହାକୁ ………………. ପଦାର୍ଥ କୁହାଯାଏ ।
(iii) ଯେଉଁ ପଦାର୍ଥ ଜଳେ ନାହିଁ, ତାହାକୁ ……………….. ପଦାର୍ଥ କୁହାଯାଏ ।
(iv) ତାପ ପ୍ରୟୋଗ ଦ୍ଵାରା ପଦାର୍ଥ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ତାପମାତ୍ରାରେ ପହଞ୍ଚିଲେ ଜଳେ । ଏହାକୁ ……………….. ତାପମାତ୍ରା କୁହାଯାଏ ।
(v) ଧଳା ଫସ୍‌ ଫରସ୍ …………………. ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସିବାମାତ୍ରେ ଜଳିଥାଏ ।
(vi) ଦହନ ପାଇଁ, ………………… ଟି କାରକ ଆବଶ୍ୟକ ।
(vii) NaHCO3 ରୁ …………………….. ଗ୍ୟାସ୍ ବାହାରି ଅଗ୍ନିନିର୍ବାପନ କରେ ।
(viii) ଯେଉଁ ଦହନରେ ଖୁବ୍ କମ୍ ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଚୁର ତାପ ଓ ଆଲୋକ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ, ତାହାକୁ ……………………. ଦହନ କୁହାଯାଏ ।
(ix) ଯେଉଁ ଦହନ ଅତି ମନ୍ଥର ଗତିରେ ହୁଏ, ତାହାକୁ ……………………. ଦହନ କୁହାଯାଏ ।
(x) ଶରୀରରେ ଖାଦ୍ୟ ହଜମ ହେବା . ……………………… ଦହନର ଉଦାହରଣ ।
(xi) ତାଳଫୋଟକା ଫୁଟିବା ………………….. ର ଉଦାହରଣ ଅଟେ ।
(xii) ମହମବତି ଶିଖାର ………………… ଟି ମଣ୍ଡଳ ଥାଏ ।
(xiii) ଅତିଦୀପ୍ତ ମଣ୍ଡଳ, ………………… ବର୍ଣ୍ଣ ଅଟେ ।
(xiv) ଦୀପ୍ତିମାନ ମଣ୍ଡଳ ………………ବର୍ଷ ଅଟେ |
(xv) ଦୀପ୍ତିହୀନ ମଣ୍ଡଳ, ………………… ବର୍ଣ୍ଣ ଅଟେ ।
(xvi) ସମସ୍ତ ………………. ଦାହ୍ୟ ପଦାର୍ଥ ଅଟନ୍ତି ।
(xvii) ସମସ୍ତ ଦାହ୍ୟ ପଦାର୍ଥ, ……………………. ନୁହଁନ୍ତି ।
(xviii) …………….. ମଣ୍ଡଳର ତାପମାତ୍ରା ସବୁଠାରୁ କମ୍ ।
(xix) ସଲ୍‌ଫର୍ ଡାଇଅକ୍ସାଇଡ୍ + ଜଳ →……………. ।
(xx) କାର୍ବନ ଡାଇଅକ୍ସାଇଡ୍ + ଜଳ → …………….. ।

Answer:
(i) ଦହନ
(ii) ଦାହ୍ୟ
(iii) ଅଦାହ୍ୟ
(iv) ପ୍ରଜ୍ଜଳନ
(v) ବାୟୁ
(vi) 3ଟି
(vii) CO₂
(viii) ଦ୍ରୁତ
(ix) ମୃଦୁ
(x) ମୃଦ
(xi) ବିସ୍ଫୋରଣ
(xii) 3
(xiii) ନାଳ
(xiv) ପୀତ
(xv) ତ୍କଷ୍ଟ୍ର
(xvi) ଇନ୍ଧନ
(xvii) ଇନ୍ଧନ
(xviii) ଦୀପ୍ତିହୀନ
(xix) ସଲଫାରସ୍ ଅମ୍ଳ
(xx) କାର୍ବୋନିକ୍ ଅମ୍ଳ

2. ବନ୍ଧନୀ ମଧ୍ଯରୁ ଉପଯୁକ୍ତ ଶବ୍ଦ ବାଛି ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(i) …………….. କଠିନ ଇନ୍ଧନ ଅଟେ । (ପେଟ୍ରୋଲ, ଡିଜେଲ, କୋଲ୍ ଗ୍ୟାସ୍, ଶୁଖୁଲା ଗୋବର)
(ii) …………….. ତରଳ ଇନ୍ଧନ ଅଟେ । (କାଠ, କୋଇଲା, ଉଦଜାନ୍ ଗ୍ୟାସ୍, ସ୍ପିରିଟ୍)
(iii) ……………. ଗ୍ୟାସୀୟ ଇନ୍ଧନ ଅଟେ । (ପେଟ୍ରୋଲିୟମ୍ ଗ୍ୟାସ୍, କାଠ, ପେଟ୍ରୋଲ, ଡିଜେଲ)
(iv) ମିଥେନ୍‌ର କ୍ୟାଲୋରୀ ମୂଲ୍ୟ, ………………….. । (50000, 50000 kJ/kg, 50000 J/gm)
(v) କାଠର ଅସଂପୂର୍ଣ ଦହନ ………………….. ଗ୍ୟାସ୍ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । (ଏମୋନିଆ, କାର୍ବନ୍ ମନୋକ୍‌ସାଇଡ୍, ମିଥେନ୍, ଇଥେନ୍)
(vi) ………………… ଗ୍ୟାସ୍ ଅମ୍ଳ ବୃଷ୍ଟି ପାଇଁ ଦାୟୀ । (ଏମୋନିଆ, ମିଥେନ୍, କ୍ଲୋରିନ୍, ସଲ୍‌ଫର୍‌ଡାଇଅକ୍ସାଇଡ୍)
(vii) ମହମବତି ଶିଖାର …………………. ମଣ୍ଡଳର ତାପମାତ୍ରା ସର୍ବାଧ୍ଵକ । (ଦୀପ୍ତିହୀନ, ଦୀପ୍ତିମାନ, ଅତିଦୀପ୍ତ)
(viii) …………………. ରୁ ସହଜରେ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ମିଳେ । (ଜଳ, ଧଳା ଫସ୍‌ଫରସ୍, ତୁତିଆ, ବାଇସୋଡ଼ା )
(ix) …………………. ରେ ସ୍ବତଃ ଦହନ ହୋଇଥାଏ । (ଧଳା ଫସ୍‌ଫରସ୍, ଲାଲ ଫସ୍‌ଫରସ୍, ଗନ୍ଧକ, ଅଙ୍ଗାର)
(x) ଜଳନ୍ତା …………………. ର ଅମ୍ଳଜାନର ଅନୁପସ୍ଥିତିରେ ଦହନ ଘଟିଥାଏ । ( ଅଙ୍ଗାର, ମହମବତି, ଗନ୍ଧକ, ମାଗ୍ନେସିୟମ୍ ରିବନ୍)

Answer:
(i) ଶୁଖୁଲା ଗୋବର
(ii) ସ୍ପିରିଟ୍
(iii) ପେଟ୍ରୋଲିୟମ୍ ଗ୍ୟାସ୍
(iv) 50,000 kJ/kg.
(v) କାର୍ବନ ମନୋକ୍‌ସାଇଡ୍
(vi) ସଲ୍‌ଫର୍‌ ଡାଇଅକ୍‌ସାଇଡ୍
(vii) ଅତିଦୀପ୍ତ
(vii) ବାଇସୋଡ଼ା
(ix) ଧଳା ଫସ୍‌ଫରସ୍
(x) ମାଗ୍ନେସିୟମ୍ ରିବନ୍‌

3. ବାମ ପାର୍ଶ୍ୱସ୍ଥ ସମ୍ପର୍କକୁ ଅନୁଧ୍ୟାନ କରି ଦକ୍ଷିଣ ପାର୍ଶ୍ୱସ୍ଥ ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(i) କାଠ : କଠିନ ଇନ୍ଧନ :: ଡିଜେଲ : …………………।
(ii) ପେଟ୍ରୋଲ : ତରଳ ଇନ୍ଧନ :: H₂ ଗ୍ୟାସ୍ : …………………।
(iii) ନୀଳବର୍ଣ୍ଣ : ଅତିଦୀପ୍ତ ମଣ୍ଡଳ :: କୃଷ୍ଣବର୍ଣ୍ଣ : …………………।
(iv) ତାପମାତ୍ରା କମ୍ : ଦୀପ୍ତିହୀନ ମଣ୍ଡଳ :: ତାପମାତ୍ରା ଅଧିକ : …………………।
(v) ଖାଦ୍ୟ ହଜମ : ମୃଦୁଦହନ :: ବୋମା ଫୁଟିବା : …………………।
(vi) କାଗଜ : ଦାହ୍ୟ :: ପଥର : …………………।
(vii) ସାଧାରଣ ଅଗ୍ନିକାଣ୍ଡ : ଜଳ :: ବିଦ୍ୟୁତ୍‌ଜନିତ ଅଗ୍ନିକାଣ୍ଡ : …………………।
(viii) ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ଦହନ : CO₂ :: ଅସଂପୂର୍ଣ ଦହନ : . q: …………………।
(ix) କାଠ 17000-22000 J/kg:: କୋଇଲ।: …………………।
(x) MgO : ମାଗେସିୟମ ଅକ୍ସାଇଡ :: Mg₃ N₂ : …………………।

Answer:
(i) ତରକ ଇନ୍ଦନ
(ii) ଗ୍ୟାସୀୟ ଇନ୍ଧନ
(iii) ଦୀପ୍ତିହୀନ ମଣ୍ଡଳ
(iv) ଦୀପ୍ତିମାନ ମଣ୍ଡଳ
(v) ଅଦାହ୍ୟ
(vi) ଅଦାହି
(vii) CO₂ ଗ୍ୟାସ୍
(viii) CO
(ix) 25000-33000 J/kg
(x) ମାଗ୍ନେସିୟମ୍ ନାଇଟ୍ର ଇଡ୍‌

4. ‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକ ସହ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭରେ ଥ‌ିବା ସମ୍ପର୍କିତ ଶବ୍ଦକୁ ମିଳାଅ ।

‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ	‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ
(i) ଧଳା ଫସ୍‌ଫରସ୍	ଅଗ୍ନି ନିର୍ବାପକ ଯନ୍ତ୍ର
(ii) NaHCO3	ସ୍ଵତଃ ଦହନ
(iii) ଖାଦ୍ୟ ହଜମ	ଶିଖା ଦେଖାଯାଏ ନାହିଁ
(iv) ଅଙ୍ଗ।ର	ମୃଦୁ ଦହନ
(v) Mg ଫିତା	ଅମ୍ଳବର୍ଷା
(vi) ଦୀପ୍ତିହୀନ ମଣ୍ଡଳ	ବର୍ଣ୍ଣ କଳା
(vii) ତାଳଫୋଟକା	ବିଷ୍ଟେ। ରଣ
(viii) କାର୍ବୋନିକ୍ ଅମ୍ଳ	O2 ବିନା ଦହନ

Answer:

‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ	‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ
(i) ଧଳା ଫସ୍‌ଫରସ୍	ଧଳା ଫସ୍‌ଫରସ୍ ସ୍ଵତଃ ଦହନ
(ii) NaHCO3	ଅଗ୍ନି ନିର୍ବାପକ ଯନ୍ତ୍ର
(iii) ଖାଦ୍ୟ ହଜମ	ମୃଦୁ ଦହନ
(iv) ଅଙ୍ଗ।ର	ଶିଖା ଦେଖାଯାଏ ନାହିଁ
(v) Mg ଫିତା	O2  ବିନା ଦହନ
(vi) ଦୀପ୍ତିହୀନ ମଣ୍ଡଳ	ବର୍ଣ୍ଣ କଳା
(vii) ତାଳଫୋଟକା	ବିଷ୍ଟେ। ରଣ
(viii) କାର୍ବୋନିକ୍ ଅମ୍ଳ	ଅମ୍ଳବର୍ଷା

 

Odisha State Board BSE Odisha 8th Class Maths Notes Algebra Chapter 6 ବର୍ଗ-ବର୍ଗମୂଳ ଏବଂ ଘନ-ଘନମୂଳ will enable students to study smartly.

BSE Odisha Class 8 Maths Notes Algebra Chapter 6 ବର୍ଗ-ବର୍ଗମୂଳ ଏବଂ ଘନ-ଘନମୂଳ

→ ଉପକ୍ରମଣିକା (Introduction) :
(i) ଯଦି ଆଧାର ‘a’ ଏବଂ ଘାତ 2 ହୁଏ; ତେବେ ଘାତରାଶିଟି ହେବ a² । ଦୁଇଟି aର ଗୁଣଫଳକୁ a² ଭାବେ ପ୍ରକାଶ କରାଯାଏ । a²କୁ ଥର ବର୍ଗ (square) ବା ଦ୍ଵିତୀୟ ଘାତ କୁହାଯାଏ ।
a × a = a²
(ii) ସେହିପରି a × a × a = a³ ଅର୍ଥାତ୍ ତିନୋଟି ‘a’ର ଗୁଣଫଳକୁ ‘a’ର ଘନ ବା ‘a’ର ତୃତୀୟ ଘାତ ଭାବେ ପ୍ରକାଶ କରାଯାଏ ।
(iii) କୌଣସି ସଂଖ୍ୟାକୁ ସେହି ସଂଖ୍ୟାଦ୍ଵାରା ଗୁଣିଲେ ଗୁଣଫଳକୁ ସେହି ସଂଖ୍ୟାର ବର୍ଗ କୁହାଯାଏ ଏବଂ ବର୍ଗସଂଖ୍ୟାର ବର୍ଗମୂଳ (Square root) କୁହାଯାଏ ।

→ ସଂଖ୍ୟାର ବର୍ଗ ଏବଂ ପୂର୍ଣ୍ଣ ବର୍ଗସଂଖ୍ୟା (Square of a Number and Perfect Square) :
ଯଦି m ଗୋଟିଏ ପୂର୍ଣ୍ଣ ସଂଖ୍ୟା ଓ n ଏକ ଗଣନ ସଂଖ୍ୟା ଏବଂ n = m² ହୁଏ; ତେବେ n ଏକ ପୂର୍ଣ୍ଣ ବର୍ଗ ସଂଖ୍ୟା (Perfect Square Number) ରହିବ ।
ଯଥା – 3 × 3 = 3², 3² = 9, ତେଣୁ 3ର ବର୍ଗ 9 |
ସେହିପରି (-3) × (-3) = (-3)² = 9, ତେଣୁ (−3)ର ବର୍ଗ 9 |
9ର ବର୍ଗମୂଳକୁ ± 3 ରୂପେ ଲେଖାଯାଏ ।

0 ଓ + 1 ଠାରୁ ± 10 ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପୂର୍ବସଂଖ୍ୟାର ବର୍ଗର ସାରଣୀ :

ଗଣନ ସଂଖ୍ୟାମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ 1, 4, 9, 16, 25….. ଆଦି ସଂଖ୍ୟାକୁ ପୂର୍ବବର୍ଗ ସଂଖ୍ୟା (Perfect square number କୁହାଯାଏ ।

• ପ୍ରତ୍ୟେକ ଗଣନ ସଂଖ୍ୟା ବର୍ଗ ସଂଖ୍ୟା ନୁହନ୍ତି ।

→ ପୂର୍ଣବର୍ଗ ସଂଖ୍ୟା ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଧର୍ମ (Some Properties of perfect square numbers):

(i) ପ୍ରତ୍ୟେକ ପୂର୍ଣବର୍ଗ ସଂଖ୍ୟାର ଏକକ ସ୍ଥାନୀୟ ଅଙ୍କଟି 0, 1, 4, 5, 6 କିମ୍ବା 9 ହେବ । କିନ୍ତୁ 2, 3, 7, 8 କୌଣସି ପୂର୍ଣବର୍ଗ ସଂଖ୍ୟାର ଏକକ ସ୍ଥାନୀୟ ଅଙ୍କ ହେବ ନାହିଁ ।

• କୌଣସି ସଂଖ୍ୟାର ଶେଷରେ ଅଯୁଗ୍ମ ସଂଖ୍ୟକ ଶୂନ ଥିଲେ ସେହି ସଂଖ୍ୟାଟି ପୂର୍ଣବର୍ଗ ସଂଖ୍ୟା ହେବ ନାହିଁ ।

(ii) ଅଯୁଗ୍ମ ସଂଖ୍ୟାର ବର୍ଗ ଏକ ଅଯୁଗ୍ମ ସଂଖ୍ୟା ଓ ଯୁଗ୍ମ ସଂଖ୍ୟାର ବର୍ଗ ଏକ ଯୁଗ୍ମ ସଂଖ୍ୟା ହେବ ।

(iii) ରୁ ବଡ଼ ଯେ କୌଣସି ପୂର୍ଣବର୍ଗ ସଂଖ୍ୟାକୁ 3 ଦ୍ଵାରା ଭାଗକଲେ ଭାଗଶେଷ 0 ବା 1 ହେବ ।
2² = 4 = 3 × 1 + 1, 3² = 3 × 3, 4² = 16 = 3 × 5 + 1

(iv) ରୁ ବଡ଼ ଯେ କୌଣସି ପୂଣ୍ଡବର୍ଗ ସଂଖ୍ୟାକୁ 4 ଦ୍ବାରା ଭାଗକଲେ ଭାଗଶେଷ 0 କିମ୍ବା 1 ରହିବ ।
2² = 4 = 4 × 1, 3² = 9 = 4 × 2 + 1, 4² = 16 = 4 × 4

(v) କୌଣସି ପୂର୍ଣ ବର୍ଗସଂଖ୍ୟା nକୁ ଯଦି କୌଣସି ଏକ ମୌଳିକ ସଂଖ୍ୟା p ଦ୍ଵାରା ଗୁଣନ କରାଯାଏ; ତେବେ ଗୁଣଫଳ ‘pn’ ଏକ ପୂର୍ଣବର୍ଗ ସଂଖ୍ୟା ହେବ ନାହିଁ ।
ଉଦାହରଣସ୍ୱରୂପ, 9 ଏକ ପୂର୍ବବର୍ଗ ସଂଖ୍ୟା ହେଲେ, ଏହାର 2 ଗୁଣ ବା 3 ଗୁଣ; ଅଥବା ଯେ କୌଣସି ମୌଳିକ ସଂଖ୍ୟାଦ୍ଵାରା ଗୁଣନ ଗୋଟିଏ ଗୋଟିଏ ପୂର୍ଣବର୍ଗ ସଂଖ୍ୟା ହେବ ନାହିଁ ।

(vi) ପିଥାଗୋରୀୟ ତ୍ରୟୀ (Pythagorean triplets):
ଏକ ସଂଖ୍ୟାତ୍ରୟୀ (Triplet) m, n, p ଗଣନ ସଂଖ୍ୟା ଓ m, n, p ମଧ୍ଯରେ p ବୃହତ୍ତମ ସଂଖ୍ୟା ଥାଇ ଯଦି m² + n² = p² ହୁଏ; ତେବେ (m, n, p) କୁ ପିଥାଗୋରୀୟ ତ୍ରୟୀ (Pythagorean triplet) କୁହାଯାଏ । ଉଦାହରଣସ୍ୱରୂପ, (3, 4, 5) ଏବଂ (5, 12, 13) ଗୋଟିଏ ଗୋଟିଏ ପିଥାଗୋରୀୟ ତ୍ରୟୀ ।
ଯେ କୌଣସି ସଂଖ୍ୟା m(m > 1) ପାଇଁ (2m, m² – 1, m² + 1) ଏକ ପିଥାଗୋରୀୟ ତ୍ରୟୀ ହେବେ ।

ମନେରଖ :

• ଯଦି m(m > 1) ଏକ ଅଯୁଗ୍ମ ସଂଖ୍ୟା ହୁଏ; ତେବେ \(\left(m, \frac{m^2-1}{2} \text { ଓ } \frac{m^2+1}{2}\right)\) ତ୍ରୟୀ ହେବ ।
• ଯଦି m (m > 2) ଏକ ଯୁଗ୍ମ ସଂଖ୍ୟା ହୁଏ; ତେବେ \(\left(m,\left(\frac{m}{2}\right)^2-1 \text { ଓ } \left(\frac{m}{2}\right)^2+1\right)\) ତ୍ରୟୀ ହେବ ।

(vii) ଦୁଇଟି କ୍ରମିକ ପୂର୍ଣ୍ଣବର୍ଗ ସଂଖ୍ୟାର ଅନ୍ତର, ସଂଖ୍ୟାଦ୍ଵୟର ସମଷ୍ଟି ସହ ସମାନ ହେବ ।
3² – 2² = 5 = 3 + 2
ବିପରୀତ କ୍ରମେ କୌଣସି ଏକ ଅଯୁଗ୍ମ ସଂଖ୍ୟା ଦୁଇଟି କ୍ରମିକ ସଂଖ୍ୟାର ବର୍ଗର ଅନ୍ତର ରୂପେ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇପାରିବ ।
9 = 9.1 = \(\left(\frac{9+1}{2}\right)^2-\left(\frac{9-1}{2}\right)^2=5^2-4^2\)

(viii) କୌଣସି ସଂଖ୍ୟାର ବର୍ଗ, ସେହି ସଂଖ୍ୟା ବିଶିଷ୍ଟ ପ୍ରଥମ ଅଯୁଗ୍ମ ଗଣନ ସଂଖ୍ୟାର ସମଷ୍ଟି ସହ ସମାନ । ଉଦାହରଣସ୍ୱରୂପ, ପ୍ରଥମ 10ଟି ଅଯୁଗ୍ମ ଗଣନ ସଂଖ୍ୟାର ସମଷ୍ଟି 10² = 100
1+ 3 + 5 + 7 + 9 + 11 + 13 + 15 + 17 + 19 = 10² = 100 ।

→ ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ବର୍ଗ ନିରୂପଣ ପ୍ରଣାଳୀ (Short cut method to find square numbers) :
(i) ଏକକ ସ୍ଥାନରେ 5 ଥ‌ିବା ସଂଖ୍ୟାର ବର୍ଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ
ଆମେ ଜାଣୁ 15² = 225, 25² = 625, 35² = 1225
ଏଠାରେ ସଂଖ୍ୟାଟିର ଏକକ ସ୍ଥାନରେ 5 ରହିଲେ ବର୍ଗ ସଂଖ୍ୟାର ଏକକ ଓ ଦଶକ ସ୍ଥାନରେ ଅଙ୍କ ଯଥାକ୍ରମେ 5 ଏବଂ 2 ରହୁଛି । ଶତକ ସ୍ଥାନରେ, ସଂଖ୍ୟାଟିର ଦଶକ ସ୍ଥାନର ଅଙ୍କ ଏବଂ ତା’ର ପରବର୍ତ୍ତୀ ସଂଖ୍ୟାର ଗୁଣଫଳ ରହୁଛି ।

(ii) ଆମେ ଜାଣୁ a² – b² = (a + b) (a – b) ⇒ a² = (a + b) (a – b) + b²

ଉଦାହରଣ :
19ର ବର୍ଗ ନିରୂପଣ କର ।
19 ର ନିକଟବର୍ତୀ (10ର ଗୁଣିତକ) ସଂଖ୍ୟାଟି 20 1
a = 19 ହେଲେ, b = 20 – 19 = 1 ହେବ ।
19² = (19 + 1) (19 – 1) + 1² [∵ a² = (a + b) (a – b) + b²]
= 20 × 18+ 1 = 360 + 1 = 361
ସେହିପରି 372 = (37 + 3) (37 – 3) + 3² = 40 × 34 +9 = 1360 + 9 = 1369

(iii) (x + a)(x + b) = x² + x(a + b) + ab = x(x + a + b) + ab
172 = 17 × 17 = (10 + 7)(10 + 7) [ଏଠାରେ a = b = 7 ଏବଂ ଆଧାର 10 ]
= 10 (10 + 7 + 7) + 7 × 7 = 10 × 24 + 49 = 289

ସେହିପରି 36² = 36 x 36 = (40 – 4) (40 – 4)
= 40 {40 + (-4) + (-4)} + (-4) × (-4) (ଏଠାରେ a = b = -4 ଏବଂ ଆଧାର 40)
=40 × 32 + 16 = 1280 + 16 = 1296

(iv) (a + b)² = a² + 2ab + b² ସୂତ୍ରରେ ମଧ୍ୟ ବର୍ଗ ନିରୂପଣ କରାଯାଇପାରିବ ।
31² = (30 + 1)² = 30² + 2 × 30 × 1 + 1² = 900 + 60 + 1 = 961
ସେହିପରି 53² = (50 + 3)² = 50² + 2 × 50 × 3 + 3² = 2500 + 300 + 9 = 2809
(a – b)² = a² – 2ab + b² ସୂତ୍ରରେ ମଧ୍ୟ ବର୍ଗ ନିରୂପଣ କରାଯାଇପାରିବ ।
49² = (50 -1)² = 50² – 2 × 50 × 1 + 1² = 2500 – 100 + 1 = 2401

→ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା ବର୍ଗ (Square of rational numbers) :
-m, n ∈ Z 3 n ≠ 0 ହେଲେ, \(\frac{m}{n}\) ∈ Q; ଅର୍ଥାତ୍ \(\frac{m}{n}\) ଏକ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା ।

ଆମେ ଜାଣିଲେ ଯେ ମୂଳ ସଂଖ୍ୟାରେ ଦଶମିକ ପରେ ଗୋଟିଏ ଅଙ୍କ ଥିଲେ ବର୍ଗସଂଖ୍ୟାରେ ଦଶମିକ ପରେ ତା’ର ଦୁଇଗୁଣ ସଂଖ୍ୟା ଅଙ୍କ ରହିବ ।

→ ପୂର୍ଷବର୍ଗ ସଂଖ୍ୟାର ବର୍ଗମୂଳ :
m ଏକ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା ଏବଂ m² = n ହେଲେ, nର ବର୍ଗମୂଳ m ।
ଆମେ ଜାଣିଛେ 32 = 9 ଓ (-3)² = 9; ତେଣୁ 9 ର ବର୍ଗମୂଳ ± 3 ରୂପ ଲେଖାଯାଏ ।
√ ଚିହ୍ନିତ ଧନାତ୍ମକ ବର୍ଗମୂଳ ସୂଚକ ।
√9 , 9ର ଧନାତ୍ମକ ବର୍ଗମୂଳ = 3, -√9 , 9ର ଋଣାତ୍ମକ ବର୍ଗମୂଳ = -3
ତେଣୁ 9ର ବର୍ଗମୂଳ = ±√9 = ±3
ପ୍ରଥମ ଦଶଗୋଟି ପୂର୍ବବର୍ଗ ସଂଖ୍ୟାର ବର୍ଗମୂଳ ସାରଣୀରେ ଦିଆଯାଇଛି ।

→ ପୂର୍ଷବର୍ଗ ସଂଖ୍ୟାର ବର୍ଗମୂଳ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ପ୍ରଣାଳୀ :
(a) ଉତ୍ପାଦକ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ମାଧ୍ୟମରେ ବର୍ଗମୂଳ ନିର୍ଣ୍ଣୟ :

ଉଦାହରଣ :
484 ର ବର୍ଗମୂଳ ନିରୂପଣ କର ।
ସମାଧାନ :
484 = 2 × 2 × 11 × 11
√484 = √2 × 2 × 11 × 11 = 2 × 11 = 22
484 ର ବର୍ଗମୂଳ ±22

(b) ଭାଗକ୍ରିୟା ମାଧ୍ଯମରେ ବର୍ଗମୂଳ ନିରୂପଣ :
ସମାଧାନ :
ଭାଗକ୍ରିୟାଦ୍ଵାରା 60025 ର ବର୍ଗମୂଳ ନିରୂପଣ କର ।

(i) ବର୍ଗସଂଖ୍ୟାଟି ପାଞ୍ଚଅଙ୍କ ବିଶିଷ୍ଟ । ଏହାର ଡାହାଣପାର୍ଶ୍ବରୁ ଯୋଡ଼ି ଯୋଡ଼ି କରି ଅଙ୍କ ନେଲେ ତିନିଯୋଡ଼ା ହେବ ଓ ଶେଷ ଯୋଡ଼ାଟି ଏକଅଙ୍କ ବିଶିଷ୍ଟ ହେବ ।
(ii) ତୃତୀୟ ଯୋଡ଼ିରେ \(\bar{6}\) ଦ୍ଵିତୀୟ ଯୋଡ଼ିରେ \(\bar{0 0}\) ଓ ପ୍ରଥମ ଯୋଡ଼ିରେ \(\bar{2 5}\) ରହିବ ।
(iii) ତୃତୀୟ ଯୋଡ଼ି ସଂଖ୍ୟା 6 ରୁ ସାନ ବୃହତ୍ତମ ପୂର୍ଣବର୍ଗ ସଂଖ୍ୟା 4 ବାଦଦେଇ ବର୍ଗମୂଳ ପାଇଁ ଭାଗଫଳ ସ୍ଥାନରେ 6 – 4 = 2 ଲେଖୁ ତାହାର ଡାହାଣପାଖରେ ଦ୍ଵିତୀୟ ଯୋଡ଼ି ସଂଖ୍ୟା 00 ଲେଖ ଓ ବର୍ଗମୂଳର ଏକକ ସ୍ଥାନବିଶିଷ୍ଟ ସ୍ଥାନରେ 4 ର ବର୍ଗମୂଳ 2 ଲେଖ ।
(iv) ପ୍ରଥମ ଭାଜକ 2 ତଳେ ଆଉ ଏକ 2 ଲେଖୁ ଯୋଗଫଳ4 ଦ୍ବିତୀୟ ଭାଜକର ପ୍ରଥମ ଅଙ୍କ ରୂପେ ଲେଖି ।
(v) ବର୍ତ୍ତମାନ ଦ୍ଵିତୀୟ ଭାଜକ 4 ର ଏକକ ଅଙ୍କ ଏପରି ଏକ ଅଙ୍କ ଲେଖ, ଯାହାଫଳରେ ଦ୍ଵିତୀୟ ଭାଜକଟି ଗୁଣଫଳ 200 ରୁ ଠିକ୍ କମ୍ ହେବ 44 x 4 = 176 ।
(vi) ବର୍ତ୍ତମାନ 4 କୁ ବର୍ଗମୂଳ ସ୍ଥାନରେ 2ର ପରବର୍ତ୍ତୀ ସଂଖ୍ୟାରୂପେ ଲେଖ ଏବଂ 200 ତଳେ 176 ଲେଖ୍ ବିୟୋଗକରି ବିୟୋଗ ଫଳ 24 ଲେଖ । 24 ର ପରେ ତୃତୀୟ ଯୋଡ଼ି ସଂଖ୍ୟା 25 ଲେଖ, ଫଳରେ ଭାଜ୍ୟ 2425 ହେବ ।
(vii) ଦ୍ବିତୀୟ ଭାଜକ 44 ର ଏକକ ଅଙ୍କ 4 ତଳେ 4 ଲେଖୁ ଯୋଗଫଳ 48 କୁ ତୃତୀୟ ଭାଜକର ପ୍ରଥମ ଦୁଇଟି ଅଙ୍କ ରୂପେ ନିଅ ।
(viii) 48 ପରେ 5 ବସାଇଲେ 485 ହେବ ଏବଂ 485 × 5 = 2425 କୁ ଭାଜ୍ୟ 2425 ତଳେ ଲେଖ୍ ବିୟୋଗଫଳ 0 ଲେଖ ଓ ବର୍ଗମୂଳର 24 ପରେ 5 ଅଙ୍କ ବସାଇ ବର୍ଗମୂଳ 245 ନିରୂପଣ କର ।
∴ 60025 ର ବର୍ଗମୂଳ ± 245 ।

→ ଭାଗକ୍ରିୟା ଦ୍ବାରା ବର୍ଗମୂଳ ସଂପର୍କରେ କିଛି ଜାଣିବା କଥା :

• ଦତ୍ତ ସଂଖ୍ୟାର (ଯାହାର ବର୍ଗମୂଳ ସ୍ଥିର କରାଯିବ) ଅଙ୍କଗୁଡ଼ିକୁ ଯୋଡ଼ି ଯୋଡ଼ି କଲାପରେ ଯଦି କୌଣସି ବଳକା ଅଙ୍କ ଥାଏ;ତେବେ ସଂଖ୍ୟାର ବାମ ପାଖରେ 0 ବସାଇ ବଳକା ଅଙ୍କ ସହ ଗୋଟିଏ ଅଙ୍କ-ଯୋଡ଼ି କରାଯିବ ।
  • ଦତ୍ତ ସଂଖ୍ୟାରେ ଯେତୋଟି ଅଙ୍କ ଯୋଡ଼ି ଥାଏ, ଭାଗକ୍ରିୟା ସେତିକିଟି ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ସଂପାଦିତ ହୁଏ ।
  • ଦତ୍ତ ସଂଖ୍ୟାର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଯୋଡ଼ି ଅଙ୍କଲାଗି ବର୍ଗମୂଳରେ ଗୋଟିଏ ଅଙ୍କ ମିଳିବ ।
• ଏଣୁ ସଂଖ୍ୟାଟିକୁ ଦେଖ‌ିଲେ ଏହାର ବର୍ଗମୂଳ କେତେ ଅଙ୍କବିଶିଷ୍ଟ ତାହା ଜାଣିହେବ ।

→ ଦଶମିକ ବର୍ଗ ସଂଖ୍ୟାର ବର୍ଗମୂଳ ନିର୍ଣ୍ଣୟ :
a, b ∈ N ହେଲେ, \(\sqrt{\frac{\mathbf{a}}{\mathbf{b}}}=\frac{\sqrt{\mathbf{a}}}{\sqrt{\mathbf{b}}}\)

(i) ଭଗ୍ନାଂଶ (ଯାହାର ଲବ ଓ ହର ଉଭୟେ ପୂର୍ବବର୍ଗ ସଂଖ୍ୟା)ର ବର୍ଗମୂଳ ନିର୍ଣ୍ଣୟ :

ଉଦାହରଣ :
\(\frac{25}{841}\)ର ବର୍ଗମୂଳ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ସମାଧାନ :
\(\frac{25}{841}\)ର ବର୍ଗମୂଳ = ± \(\sqrt{\frac{25}{841}}=± \frac{\sqrt{25}}{\sqrt{841}\) = ± \(\frac{5}{29}\)

→ ଆସନ୍ନ ବର୍ଗମୂଳ ନିରୂପଣ :
ଉଦାହରଣ :
5ରେ ବର୍ଗମୂଳ ନିରୂପଣ କର ।
ସମାଧାନ :

ଦଶମିକ ଏକସ୍ଥାନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ 5 ର ଆସନ୍ନ ବର୍ଗମୂଳ = + 2.2
ଦଶମିକ ଦୁଇସ୍ଥାନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ 5 ର ଆସନ୍ନ ବର୍ଗମୂଳ = ± 2.24
ଦଶମିକ ତିନିସ୍ଥାନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ 5 ର ଆସନ୍ନ ବର୍ଗମୂଳ = ± 2.236
2.2.ର ବର୍ଗ = 4.84 ଯାହା 5 ଠାରୁ ସାମାନ୍ୟ ସାନ (0.16 ସାନ)
2.24 ର ବର୍ଗ = 5.0176 ଯାହା 5 ଠାରୁ 0.0176 ଅଧିକ
2.236 ର ବର୍ଗ = 4.999696 ଯାହା 5 ଠାରୁ 0.000304 ମାନ ।

→ ବର୍ଗମୂଳ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ବିବିଧ ପ୍ରଶ୍ନ :
ଉଦାହରଣ :
8192 କୁ କେଉଁ କ୍ଷୁଦ୍ରତମ ସଂଖ୍ୟାଦ୍ଵାରା ଭାଗକଲେ ଭାଗଫଳ ଏକ ପୂର୍ଣ୍ଣସଂଖ୍ୟା ହେବ ?
ସମାଧାନ :

∴ 8192କୁ 2 ଦ୍ଵାରା ଭାଗକଲେ ଭାଗଫଳ ଏକ ପୂର୍ଣବର୍ଗ ସଂଖ୍ୟା ହେବ ।

ଉଦାହରଣ :
କେଉଁ ସଂଖ୍ୟାର \(\frac{1}{5}\) ଓ \(\frac{1}{6}\)ର ଗୁଣଫଳ 120 ହେବ ।
ସମାଧାନ :
ମନେକର ସଂଖ୍ୟାଟି x ।
∴ଏହାର \(\frac{1}{5}=\frac{x}{5}\) ଓ’ ଏହାର \(\frac{1}{6}=\frac{x}{6}\)
\(\frac{x}{5} \times \frac{x}{6}=120 \Rightarrow \frac{x^2}{30}=120 \Rightarrow x^2=30 \times 120=3600=60^2\)
⇒ x = ± 60
∴ସଂଖ୍ୟାଟି – 60 ବା 60 ।

→ ସଂଖ୍ୟାର ଘନ ଓ ପୂର୍ଣ୍ଣ ଘନ ସଂଖ୍ୟା (Cube of a number and a perfect cube number) :
5 × 5 × 5 = 125, ଏହାକୁ 5ର ଘନ = 125 ବୋଲି କୁହାଯାଏ ।
6 × 6 × 6 = 216, ଏହାକୁ 6ର ଘନ = 216 ବୋଲି କୁହାଯାଏ ।
ନିମ୍ନରେ ପ୍ରଦତ୍ତ ସାରଣୀରେ ପ୍ରଥମ ଦଶଟି ଗଣନ ସଂଖ୍ୟାର ଘନ ଦିଆଯାଇଛି ।

1, 8, 27, 64, ….. ଇତ୍ୟାଦି ପ୍ରତ୍ୟେକ ଗୋଟିଏ ଗୋଟିଏ ଘନ ସଂଖ୍ୟା ।

• n ଏକ ଗଣନ ସଂଖ୍ୟା ହେଲେ, n³ ଏକ ଘନ ସଂଖ୍ୟା (Cube number) ହୁଏ ଯୁଗ୍ମସଂଖ୍ୟାର ଘନ ଯୁଗ୍ମ ସଂଖ୍ୟା ଓ ଅଯୁଗ୍ମ ସଂଖ୍ୟାର ଘନ ଅଯୁଗ୍ମ ସଂଖ୍ୟା ।

1 = 1 = 1³
3 + 5 = 8 = 2³
7 + 9 + 11 = 27 = 3³
13 + 15 + 17 + 19 = 64 = 4³
21 + 23 + 25 + 27 + 29 = 125 = 5³
10³ ପାଇବାପାଇଁ 10ଟି ଅଯୁଗ୍ମ ସଂଖ୍ୟାର ସମଷ୍ଟି ନେବାକୁ ପଡ଼ିବ ।
କୌଣସି ଏକ ସଂଖ୍ୟା ଘନସଂଖ୍ୟା କି ନୁହେଁ, ତାହା ଉତ୍ପାଦକୀକରଣରୁ ଜାଣିହୁଏ ।

ଉଦାହରଣ :
216 ଏକ ଘନ ସଂଖ୍ୟା କି ?
ସମାଧାନ :
216 = 2 × 2 × 2 × 3 × 3 × 3 = 2³ × 3³
∴ 216 ଏକ ଘନସଂଖ୍ୟା

ଉଦାହରଣ :
576 ଏକ ଘନ ସଂଖ୍ୟାକି ?
ସମାଧାନ :
576 = 2 × 2 × 2 × 2 × 2 × 2 × 3 × 3 = 2³ × 2³ × 3²
ଏହା ଏକ ଘନସଂଖ୍ୟା ନୁହେଁ ।

→ ଘନ ସଂଖ୍ୟା ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ସୂତ୍ର :
ଉଦାହରଣ :
(a × b)ⁿ = aⁿ × bⁿ ଯେଉଁଠି a, b ∈ Q ଓ n ∈ N
ଏଠାରେ n = 3 696m, (a × b)³ = a³ × b³ a, b ∈ N ।

ଉଦାହରଣ :
3456 ରେ କେଉଁ ସର୍ବନିମ୍ନ ସଂଖ୍ୟା ହରିଲେ ଭାଗଫଳ ଏକ ଘନସଂଖ୍ୟା ହେବ ?
3456 = 2 × 2 × 2 × 2 × 2 × 2 × 2 × 3 × 3 × 3
= 2³ × 2³ × 2 × 3³
3456ରେ ଉତ୍ପାଦକୀକରଣରେ 2ର ସଂଖ୍ୟା 7 ଓ ଗୁଣନୀୟକ 3ର ସଂଖ୍ୟା 3 ।
∴ 3456 କୁ ଅନ୍ୟୁନ 2 ଦ୍ବାରା ଭାଗକଲେ ଭାଗଫଳ ଏକ ଘନସଂଖ୍ୟା ହେବ ।

→ ମେଟ୍ରିକ୍ ମାପ ତାଲିକା :
ଘନଫଳ ମାପର ମେଟ୍ରିକ୍ ଏକକ ତାଲିକା ତଳେ ଦେଖ :
10 ମି. ମି. = 1 ସେ. ମି. ହେତୁ, 1000 ଘ. ମି. ମି. = 1 ଘ. ସେ. ମି.
10 ସେ. ମି. = 1 ଡେସି. ମି. ହେତୁ, 1000 ଘ. ସେ. ମି. = 1 ଘ. ଡେସି. ମି.
10 ଡେସି. ମି. = 1 ମି. ହେତୁ, 1000 ଘ. ଡେସି. ମି. = 1 ଘ. ମି.

ମନେରଖ :

• (କ) ଗୋଟିଏ ପାତ୍ରର ଆୟତନ ଯେତେ ଘନ ଡେସି ମିଟର, ସେଥ‌ିରେ ଧରୁଥିବା ଜଳର ପରିମାଣ ସେତିକି ଲିଟର ଅର୍ଥାତ୍ 1 ଘ. ଡେସି ମି. = 1000 ଘ. ସେ.ମି. = 1 ଲିଟର
  (ଲିଟର ହେଉଛି ତରଳ ପଦାର୍ଥ ଲାଗି ମାପ ଏକକ)
• (ଖ) ଗୋଟିଏ ପାତ୍ରର ଆୟତନ ଯେତେ ଘନ ମିଟର, ସେଥୁରେ ଧରୁଥିବା ଜଳର ପରିମାଣ ସେତିକି କିଲୋଲିଟ (ବା 1000 ଲିଟର) ।
  • 1729 ଏକ ସଂଖ୍ୟା, ଯାହା ଦୁଇଟି ଉପାୟରେ ଦୁଇଟି ଘନ ସଂଖ୍ୟାର ସମଷ୍ଟି ରୂପେ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇପାରିବ;
    ଯଥା – 1729 = 123 + 1 = 10 + 9 ଏହାକୁ Hardy-Ramanujan ସଂଖ୍ୟା କୁହାଯାଏ ।
    ସେହିପରି 4104 = 2³ + 16³ = 9³ + 15³ ଏବଂ 13832 = 18³ + 20³ = 2³+ 24³ ଅସଂଖ୍ୟ ସଂଖ୍ୟା ପାଇବା । ଏଥିମଧ୍ୟରୁ 1729 କ୍ଷୁଦ୍ରତମ ।

→ ଘନମୂଳ (Cube root) :
m ଓ 1 ଗଣନସଂଖ୍ୟା ଏବଂ n = mè ହେଲେ, m କୁ n ର ଘନମୂଳ ବୋଲି କୁହାଯାଏ ।
ଏହାକୁ m = \(\sqrt[3]{n}\) ରୂପେ ଲେଖାଯାଏ । n = m³ ହେଲେ, m = \(\sqrt[3]{n}\) ; m,n ∈ N

→ ଘନମୂଳ ନିଶ୍ଚୟ ପ୍ରଣାଳୀ :
(a) ଉତ୍ପାଦକ ପ୍ରଣାଳୀ :
9261 ର ଘନମୂଳ ନିଶ୍ଚୟ କର ।
9261 = 3 × 3 × 3 × 7 × 7 × 7 = 3³ × 7³ = (3 × 7)³
∴ \(\sqrt[3]{9261}\) = 3 × 7 = 21

(b) ପୂର୍ବଘନ ସଂଖ୍ୟାର ଘନମୂଳ ନିର୍ଣ୍ଣୟର ଏକ ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ପ୍ରଣାଳୀ :
ଭାସ୍କରଙ୍କ ଘନମୂଳ ଆନୟନ ସୂତ୍ର :
ସୋପାନ – 1 :
ସଂଖ୍ୟାର ଡାହାଣପଟୁ ତିନୋଟି ଲେଖାଏଁ ସଂଖ୍ୟାନେଇ ଗୋଟିଏ ଗୋଟିଏ ସଂଖ୍ଯାଗ୍ରୁପ୍ ଗଠନ କର ।
ସୋପାନ – 2 : ପ୍ରଥମ ଗ୍ରୁପରୁ ଘନମୂଳର ଏକକ ଅଙ୍କଟି ସ୍ଥିର କର ।

ସୋପାନ – 3 : ଦ୍ବିତୀୟ ଗ୍ରୁପରୁ ଘନମୂଳର ଦଶକ ଅଙ୍କ ମିଳିବ ।
ଉଦାହରଣ :
ତାହା ଯେଉଁ ଦୁଇଟି ସଂଖ୍ୟାର ଘନ ମଧ୍ୟରେ ଥବ, କ୍ଷୁଦ୍ରତମ ସଂଖ୍ୟାଟି ଦଶକସ୍ଥାନୀୟ ଅଙ୍କ ହେବ । ଏହି ପ୍ରଣାଳୀରେ ସାଧାରଣତଃ ଛଅଅଙ୍କ ବିଶିଷ୍ଟ ଘନ ସଂଖ୍ୟା ମଧ୍ୟରେ ଘନମୂଳ ନିରୂପଣ କରାଯାଇପାରିବ ।

ଉଦାହରଣ :
110592 ର ଘନମୂଳ ନିରୂପଣ କର ।

ପ୍ରଥମ ସୋପାନ – ଡାହାଣପଟ ଅଙ୍କଆଡ଼ୁ ତିନି ତିନିଟି ଅଙ୍କ ନେଇ ସଂଖ୍ୟା ଗ୍ରୁପ୍ ଗଠନକଲେ ପ୍ରଥମ ଗ୍ରୁପ୍‌ରେ ରହିବ \(\overline{592}\) ଓ ଦ୍ବିତୀୟ ଗ୍ରୁପ୍‌ରେ ରହିବ 110 ।
ଦ୍ବିତୀୟ ସୋପାନ – 592ର ଶେଷ ଅଙ୍କ 2 ହେତୁ ଘନମୂଳର ଏକକ ଅଙ୍କ 8 ହେବ ।

ତୃତୀୟ ସୋପାନ – ଦ୍ବିତୀୟ ଗ୍ରୁପ୍ 110 ସଂଖ୍ୟାଟି 4³ (64) ଓ 5³ (125)ର ମଧ୍ୟବର୍ତ୍ତୀ ଅର୍ଥାତ୍ 64 < 110 < 125 ।
∴ ଘନମୂଳ ସଂଖ୍ୟାଟିର ଦଶକ ଅଙ୍କ 4 । ∴ ସଂଖ୍ୟାଟି 48 ।
ପୂର୍ଣ୍ଣ ଘନ ସଂଖ୍ୟା ହେଉନଥିଲେ ଏହି ପ୍ରଣାଳୀରେ ଘନମୂଳ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଇ ପାରିବ ନାହିଁ ।

ନିଜେ କର :
ନିମ୍ନ ସଂଖ୍ୟାଗୁଡ଼ିକର ଘନମୂଳ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
(i) 17576, (ii) 12167, (iii) 32768, (iv) 4913
ଉ –
(i) \(\overline{17}\) \(\overline{576}\)
(a) ପ୍ରଥମ ଗ୍ରୁପ୍‌ରେ 576 ର ଶେଷ ଅଙ୍କ 6 ହେତୁ ଘନମୂଳର ଏକକ ଅଙ୍କ 6 ।
(b) ଦ୍ଵିତୀୟ ଗ୍ରୁପ୍ 17, 2³ ଓ 3³ ମଧ୍ୟବର୍ତ୍ତୀ ହେତୁ ଘନମୂଳର ଦଶକ ସ୍ଥାନୀୟ ଅଙ୍କଟି 2
(c) ସଂଖ୍ୟାଟିର ଘନମୂଳ 23 ।

(ii) \(\overline{12}\) \(\overline{167}\)
(a) ପ୍ରଥମ ଗ୍ରୁପ୍‌ର ଶେଷଅଙ୍କ 7 ତେଣୁ ଘନମୂଳର ଏକକ ଅଙ୍କ 3 ।
(b) ଦ୍ଵିତୀୟ ଗ୍ରୁପ୍ 12, 2³ ଓ 3³ ର ମଧ୍ୟବର୍ତ୍ତୀ ହେତୁ ଘନମୂଳର ଦଶକ ଅଙ୍କ 2 ।
(c) ତେଣୁ ନିର୍ଦେୟ ଘନମୂଳ 23 ।

(iii) \(\overline{32}\) \(\overline{768}\)
ପ୍ରଥମ ଗ୍ରୁପ୍‌ର ଶେଷ ଅଙ୍କ 8 ହେତୁ ଘନମୂଳର ଏକକ ଅଙ୍କ 2।
ଦ୍ବିତୀୟ ଗ୍ରୁପ୍ 32 ସଂଖ୍ୟାଟି ହେତୁ 3³ ଓ 4³ର ମଧ୍ୟବର୍ତ୍ତୀ । ଘନମୂଳର ଦଶକ ଅଙ୍କଟି 3 ।
ତେଣୁ ନିର୍ଦେୟ ଘନମୂଳ 32 ।

(iv) \(4 \overline{913}\)
(a) ପ୍ରଥମ ଗ୍ରୁପ୍‌ର ଶେଷଅଙ୍କ ଓ ହେତୁ ଘନମୂଳର ଏକକ ଅଙ୍କ 7 ।
(b) ଦ୍ବିତୀୟ ଗ୍ରୁପ୍‌ର 4 ଅଙ୍କଟି 1³ ଓ 2³ ମଧ୍ଯରେ ଅବସ୍ଥିତ ହେତୁ ଘନମୂଳର ଦଶକ ଅଙ୍କଟି 1 ।
(c) ତେଣୁ ନିର୍ଦେୟ ଘନମୂଳ 17 ।

→ ଋଣାତ୍ମକ ପୂର୍ବସଂଖ୍ୟାର ଘନ ଓ ଘନମୂଳ :
m ଓ n ପୂର୍ବସଂଖ୍ୟାର ଓ n = m³ ହେଲେ, m କୁ nର ଘନମୂଳ ବୋଲି କୁହାଯାଏ ।
\(\sqrt[3]{-27}=\sqrt[3]{-3 \times-3 \times-3}=-3\)
\(\sqrt[3]{-8}=\sqrt[3]{-2 \times-2 \times-2}=-2\)
\(\sqrt[3]{-1}=\sqrt[3]{-1 \times-1 \times-1}=-1\)

→ ମନେରଖ :
ପ୍ରତ୍ୟେକ ଘନସଂଖ୍ୟାର ସର୍ବମୋଟ ତିନୋଟି ଘନମୂଳ ଥାଏ । ସେଥୁମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏକୁ ଆମେ ସହଜରେ ଜାଣିପାରୁ, ଅନ୍ୟ ଦୁଇଟି ଆମେ ଜାଣିଥୁବା ସଂଖ୍ୟାସମୂହର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ନୁହେଁ ।

ଉଦାହରଣ :
-19 ର ଘନ ନିରୂପଣ କର ।
ସମାଧାନ :
– 196 = (-19)×(-19)×(-19) = 361 × (-19) = -6859

ଉଦାହରଣ :
-10648 ର ଘନମୂଳ ସ୍ଥିର କର ।
ସମାଧାନ :
\(\sqrt[3]{-10648}=\sqrt[3]{-2 \times 2 \times 2 \times 11 \times 11 \times 11}\) = -2 × 11 = -22 ।

ଯଦି a ଓ h ଉଭୟେ ଘନସଂଖ୍ୟା ହୁଅନ୍ତି; ତେବେ \(\sqrt[3]{-1}=\sqrt[3]{-1 \times-1 \times-1}=-1\) ।
ଯଦି a, b, c ପୂର୍ବସଂଖ୍ୟା ଏବଂ ab = c³ ହୁଏ; ତେବେ \(\sqrt[3]{ab}\) = c ।

ଉଦାହରଣ :
ମାନ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର : \(\sqrt[3]{-54×32}\) ।
ସମାଧାନ :
\(\sqrt[3]{-54×32}\) = \(\sqrt[3]{-(3 \times 3 \times 3 \times 2) \times 2 \times 2 \times 2 \times 2 \times 2}=\sqrt[3]{-3^3 \times 2^3 \times 2^3}\)
= -(3 × 2 × 2) = -12

ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟାର ଘନ ନିଶ୍ଚୟ :
p, q ∈ Z ଓ q ≠ 0 ହେଲେ, \(\frac{p}{q}\) ଏକ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା ହେବ ।

• p, q ∈ Z ଏବଂ q ≠ 0 ହେଲେ, \((\frac{p}{q})^3=\frac{p^3}{q^3}\)

ଉଦାହରଣସ୍ୱରୂପ, \(\frac{3}{4}\)ର ଘନ = \(\frac{3^3}{4^3}=\frac{27}{64}\)

• \(– \frac{5}{7}\) ର ଘନ = \(\left(\frac{-5}{7}\right)^3=\frac{-125}{343}\)

(i) ଏକ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟାର ଘନମୂଳ ନିଶ୍ଚୟ କଲାବେଳେ ଲବର ଘନମୂଳକୁ ଲବ ରୂପେ ଓ ହରର ଘନମୂଳକୁ ହର ରୂପେ ନେଇ ଦତ୍ତ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟ ାର ଘନମୂଳ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ ।
(ii) ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟାଟି ଋଣାତ୍ମକ ହେଲେ, ଘନମୂଳଟି ଋଣାତ୍ମକ ହେବ ।
(iii) ଯେଉଁ ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟାର ଲବ ଓ ହର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଘନସଂଖ୍ୟା, ସେହି ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟାର ହିଁ ଘନମୂଳ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଇପାରିବ ।
p, q ∈ Z ଓ q ≠ 0 ହେଲେ, \(\left(\frac{p}{q}\right)^3=\frac{p^3}{q^3}\)

• ସୂତ୍ର : p, q ∈ Z ଓ q ≠ 0 କ୍ଷେତ୍ରରେ p = m³, y = n³ ତେବେ \(– \frac{5}{7}\)

Odisha State Board BSE Odisha 8th Class Science Solutions Chapter 13 ଧ୍ୱନି Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 8 Science Solutions Chapter 13 ଧ୍ୱନି

Question 1.
ନିମ୍ନୋକ୍ତ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଅଂଶପାଇଁ ଦିଆଯାଇଥ‌ିବା ଚାରୋଟି ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଉତ୍ତର ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।
(a) ଧ୍ୱନି ଗତି କରିପାରେ,
(i) କେବଳ ଗ୍ୟାସ୍‌ରେ
(ii) କେବଳ ତରଳରେ
(iii) କେବଳ କଠିନରେ
(iv) କଠିନ, ତରଳ ଓ ଗ୍ୟାସୀୟରେ

(b) ନିମ୍ନୋକ୍ତ ମଧ୍ୟରୁ କେଉଁଟି ଧ୍ୱନିର ଆବୃଦ୍ଧି ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ
(i) ଧ୍ୱନି ପ୍ରବଣତା
(ii) ଧ୍ଵନିର ତାରତ୍ଵ
(iii) ଧ୍ଵନିର ଗୁଣ
(iv) ଧ୍ଵନି ତରଙ୍ଗର ଆୟାମ
ଉ-
(a) କଠିନ, ତରଳ ଓ ଗ୍ୟାସୀୟରେ
(b) ଧ୍ୱନି ପ୍ରବଣତା

Question 2.
ନିମ୍ନରେ କେତୋଟି ଉକ୍ତି ଦିଆଯାଇଛି । ଉକ୍ତିଟି ଠିକ୍ ଥିଲେ ‘I’ ଉପରେ ଏବଂ ଉକ୍ତିଟି ଭୁଲ୍‌ଲେ ‘I’ ଉପରେ ଠିକ୍ ଚିହ୍ନ ଦିଅ ।
(a) ଧ୍ଵନି ଶୂନ୍ୟରେ ଗତି କରିପାରିବ ନାହିଁ । (T, F)
(b) କମ୍ପିତ ବସ୍ତୁଟି ଏକ ସେକେଣ୍ଡରେ ସୃଷ୍ଟି କରୁଥିବା ପୂର୍ବ ଦୋଳନ ସଂଖ୍ୟାକୁ ତାହାର ଆବର୍ଷକାଳ କୁହାଯାଏ । (T, F)
(c) ଯଦି କମ୍ପନର ଆୟାମ ଅଧିକ ହୁଏ, ତାହାହେଲେ ଧ୍ଵନି କ୍ଷୀଣ ହୋଇଥାଏ । (T, F)
(d) ମାନବ କଣ୍ଠପାଇଁ ଶ୍ରାବ୍ୟ ଆବୃତ୍ତି ପରିସର 20 Hz ରୁ 20,000 Hz 266 (T, F)
(e) କମ୍ପନର ଆବୃତ୍ତି କମ୍ ହେଲେ, ଧ୍ବନି କର୍କଶ ହୁଏ । (T, F)
(f) ଅଦରକାରୀ ଏବଂ ଶ୍ରୁତିକଟୁ ଧ୍ଵନିକୁ ସଙ୍ଗୀତ କୁହାଯାଏ । (T, F)
(g) ଧ୍ୱନି ପ୍ରଦୂଷଣ ଶ୍ରବଣ ଶକ୍ତିକୁ ନଷ୍ଟ କରେ । (T, F)

Answers:
(a) T
(b) F
(c) F
(d) T
(e) F
(f) F
(g) T

Question 3.
ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(a) ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁର ପୂର୍ଷ ଦୋଳନପାଇଁ ଯେଉଁ ସମୟ ଲାଗେ ତାହାକୁ ………………….. କହନ୍ତି ।
(b) ଆବୃତ୍ତିର ଏକକ ……………….. ଅଟେ ।
(c) ଅଦରକାରୀ ଓ ଶ୍ରୁତି କଟୁଯୁକ୍ତ ଶବ୍ଦକୁ ……………………. କହନ୍ତି ।
(d) ଧ୍ଵନିର କର୍କଶତା କମ୍ପନର ………………….. ଦ୍ଵାରା ନିର୍ମିତ ହୁଏ ।

(a) ଆବର୍ତ୍ତକାଳ
(b) ହର୍ସ
(c) କୋଳାହଳ
(d) ଆବୃତ୍ତି

Question 4.
ଗୋଟିଏ ଦୋଳକ 2 ସେକେଣ୍ଡରେ 20 ଥର ପୂର୍ଣ୍ଣ ଦୋଳନ କଲେ, ତାହାର ଆବର୍ତ୍ତକାଳ ଏବଂ ଆବୃତ୍ତି ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ଉ-
ଦୋଳକଟି 2 ସେକେଣ୍ଡରେ ପୂର୍ଣ କରୁଥିବା ଦୋଳନ ସଂଖ୍ୟା = 20 ଥର ପୂର୍ଣ୍ଣଦୋଳନ ।

ଦୋଳନର ଆବୃତ୍ତି (f) = 10 Hz

Question 5.
ଗୋଟିଏ ମଶା ତାହାର ଡେଣା ଦ୍ବାରା ଏକ ସେକେଣ୍ଡରେ 500 ଥର କମ୍ପନ ସୃଷ୍ଟି କରୁଥିଲେ, ତାହାର ଆବର୍ଷକାଳ କେତେ ?
ଉ-
ମଶା l ସେକେଣ୍ଡରେ କମ୍ପନ କରେ 500 ଥର ।
ମଶାର ଡେଣାର ଆବୃତ୍ତ (f) = 500 Hz

Question 6.
ନିମ୍ନ ବାଦ୍ୟଯନ୍ତ୍ରର କେଉଁ ଅଂଶଟି କମ୍ପିତ ହୋଇ ଧ୍ବନି ସୃଷ୍ଟି କରେ ?
ଉ-
(a) ମୃଦଙ୍ଗ
(b) ସିତାର
(c) ବଂଶୀ
ଉ-
(a) ମୃଦଙ୍ଗର ସମୁଦାୟ ମୃଦଙ୍ଗ କମ୍ପିତ ହୋଇ ଧ୍ବନି ସୃଷ୍ଟି କରେ ।
(b) ସୀତାରର ସମୁଦାୟ ସୀତାର ଯନ୍ତ୍ରଟି କମ୍ପିତହୋଇ ଧ୍ୱନି ସୃଷ୍ଟି କରେ ।
(c) ବଂଶୀର ବାୟୁସ୍ତମ୍ଭ କମ୍ପିତ ହୋଇ ଧ୍ବନି ସୃଷ୍ଟି କରେ ।

Question 7.
ତୁମ ଚତୁଃପାର୍ଶ୍ବରେ ଧ୍ୱନି ପ୍ରଦୂଷଣ ସୃଷ୍ଟି କରୁଥ‌ିବା କାରକ ଗୁଡ଼ିକର ନାମ ଲେଖ ।
ଉ-
ଧ୍ୱନି ପ୍ରଦୂଷଣର ସୃଷ୍ଟି କରୁଥିବା କାରକଗୁଡ଼ିକ ହେଲା –
ଗାଡ଼ିମଟରର କେଁ କେଁ ଶବ୍ଦ, କଳକାରଖାନାର ଯନ୍ତ୍ରପାତିରୁ ନିର୍ଗତ ଘର୍ଘର ନାଦ, ବିଭିନ୍ନ ବିସ୍ଫୋରଣର ଧ୍ବନି, ଆତସବାଜି ଫୁଟିବାର ଶବ୍ଦ, ଡାକବାଜିଯନ୍ତ୍ରର ଉଚ୍ଚ ତୀବ୍ରତା ବିଶିଷ୍ଟ ଧ୍ଵନି, ଟେଲିଭିଜନ ଓ ରେଡ଼ିଓରୁ ନିଃସୃତ ଉଚ୍ଚ ଧ୍ୱନି, ଗ୍ରାଇଣ୍ଡର ଚାଲିବାର ଧ୍ୱନି ଇତ୍ୟାଦି ।

Question 8.
ଧ୍ୱନି ପ୍ରଦୂଷଣ ମନୁଷ୍ୟମାନଙ୍କର କିପରି କ୍ଷତି କରେ, ଆଲୋଚନା କର ।
ଉ-
ଧ୍ୱନି ପ୍ରଦୂଷଣର କ୍ଷତିକାରକ ପ୍ରଭାବ

• ଧ୍ୱନି ପ୍ରଦୂଷଣ ଉଚ୍ଚ ରକ୍ତଚାପ, ହୃଦ୍‌ରୋଗ ଓ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ସ୍ନାୟବିକ ରୋଗର କାରଣ ହୋଇଥାଏ ।
• ମାତ୍ରାଧୂକ ଧ୍ୱନିରେ କାର୍ଯ୍ୟକଲେ ବ୍ୟକ୍ତିର ଶ୍ରବଣଶକ୍ତି ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ବା ଆଂଶିକ ମାତ୍ରାରେ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯିବାର ସମ୍ଭାବନା ଥାଏ ।
• ମନୁଷ୍ୟର କାର୍ଯ୍ୟ ଦକ୍ଷତା ହ୍ରାସପାଏ ।
• କୋଳାହଳ କ୍ରୋଧ ଓ ଅସ୍ଥିରତା ସୃଷ୍ଟିକରିବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ସୁନିଦ୍ରାରେ ବ୍ୟାଘାତ ଆଣେ ।

Question 9.
ଗୋଟିଏ ସ୍ୱରପେଟିକାର ନାମାଙ୍କିତ ଚିତ୍ର କରି ତାହାର କାର୍ଯ୍ୟ ନିଜ ଭାଷାରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କର ।
ଉ-

• ମନୁଷ୍ୟମାନେ ସ୍ୱରପେଟିକା (Larynx) ସାହାଯ୍ୟରେ ଧ୍ଵନି ସୃଷ୍ଟି କରନ୍ତି ।
• ଦୁଇଟି କଣ୍ଠରଜ୍ଜୁ ସ୍ୱରପେଟିକାର ଏପାଖରୁ ସେପାଖକୁ ମଧ୍ୟରେ ବାୟୁ ଯିବାପାଇଁ ଏକ ସୂକ୍ଷ୍ମରନ୍ଧ୍ର ଥାଏ ।
• ଫୁସ୍‌ଫୁସ୍ ଯେତେବେଳେ ବାୟୁକୁ ଏହି ପଥଦେଇ ଠେଲେ ସେତେବେଳେ କଣ୍ଠରଜ୍ଜୁ କମ୍ପିତ ହୋଇ ଧ୍ଵନି ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।
• କଣ୍ଠରଜୁ ସହ ସଂଯୁକ୍ତ ମାଂସପେଶୀଦ୍ଵାରା ଏହି ରଜ୍ଜୁ କେତେବେଳେ ଢିଲା ଓ କେତେବେଳେ ଟାଣିହୋଇ ରହେ । କଣ୍ଠରଜ୍ଜୁ ପତଳା ହେଲେ ମଧୁର କଣ୍ଠସ୍ବର ଓ ପ୍ରସାରିତ ହେଲେ ଟାଣ କଣ୍ଠସ୍ଵର ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।

Question 10.
ବିଜୁଳି ଓ ଘଡ଼ଘଡ଼ି ଆକାଶରେ ଏକା ସମୟରେ ଏବଂ ସମାନ ଦୂରତାରେ ଦେଖାଯାଏ । ତାହାହେଲେ କାହିଁକି ବିଜୁଳି ଆଗ ଦେଖାଯାଏ ଏବଂ ଘଡ଼ଘଡ଼ି ତାହାପରେ ଶୁଣାଯାଏ ।
ଉ-

• ବାୟୁରେ ଆଲୋକର ବେଗ ଶବ୍ଦର ବେଗଠାରୁ ଅଧ୍ଵ ।
• ବିଜୁଳି ଓ ଘଡ଼ଘଡ଼ି ଏକ ସଙ୍ଗେ ସୃଷ୍ଟି ହେଲେ ମଧ୍ୟ ଆମ ପାଖରେ ସର୍ବପ୍ରଥମେ ଆଲୋକ ପହଞ୍ଚିଯାଏ, ତେଣୁ ବିଜୁଳି ଆଗ ଦେଖାଯାଏ ଏବଂ ଘଡ଼ଘଡ଼ି ତାହା ପରେ ଶୁଣାଯାଏ ।

Question 11.
ତୁମ ବାପା ଗୋଟିଏ ଘର କ୍ରୟ କରିବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି । ସେହି ଘର ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ ମୁଖ୍ୟ ରାସ୍ତାକଡ଼ରେ ଏବଂ ଅନ୍ୟଟି ମୁଖ୍ୟ ରାସ୍ତାଠାରୁ ତିନି | ଚାରୋଟି ଘର ଛାଡ଼ି ଲେନ୍ (ଗଳି)ରେ ଅବସ୍ଥିତ । ତୁମ ବାପା ପାଇଁ କେଉଁ ଘରଟି କ୍ରୟ କରିବା ଉଚିତ, ତୁମର ଉତ୍ତର ସପକ୍ଷରେ ଯୁକ୍ତି ଗୁଡ଼ିକ ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
ଉ-

• ଆମ ବାପା ମୁଖ୍ୟ ରାସ୍ତାଠାରୁ ତିନି/ଚାରୋଟି ଘର ଛାଡ଼ି ଲେନ୍ (ଗଳି)ରେ ଅବସ୍ଥିତ ଘରଟିକୁ କ୍ରୟ କରିବା ଉଚିତ ।
• କାରଣ ମୁଖ୍ୟ ରାସ୍ତାକଡ଼ରେ ଘର କିଣିଲେ ସଦାସର୍ବଦା ଗାଡ଼ି ମଟରର କେଁ ନାଁ ଶବ୍ଦ ଜନିତ ଶବ୍ଦ ପ୍ରଦୂଷଣରେ ରହି ଆମର କାର୍ଯ୍ୟଦକ୍ଷତା କମିଯିବ ଓ କେତେକ ରୋଗ ଆକ୍ରମଣର ଶିକାର ହେବାକୁ ପଡ଼ିବ ।

ଆଉ କ’ଣ କରିହେବ ?

Question 1.
ତୁମ ଘର ନିକଟରେ ବାସକରୁଥି ସଙ୍ଗୀତଜ୍ଞଙ୍କ ନିକଟକୁ ଯାଅ, ସେମାନଙ୍କ ସହ କଥାବାର୍ତ୍ତା ହୋଇ ସେମାନେ କେଉଁ କେଉଁ ବାଦ୍ୟଯନ୍ତ୍ର ବ୍ୟବହାର କରୁଛନ୍ତି, ତାହାର ତାଲିକା ପ୍ରସ୍ତୁତ କର । ଏହି ଯନ୍ତ୍ରଗୁଡ଼ିକର କେଉଁ ଅଂଶ କମ୍ପିତ ହୋଇ ଧ୍ବନି ସୃଷ୍ଟିକରେ ତାହା ଉଲ୍ଲେଖ କର ।

Question 2.
ତୁମେ ଯଦି ବାଦ୍ୟଯନ୍ତ୍ର ବଜାଉଥାଅ, ତାହାହେଲେ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ହେଉଥ‌ିବା ମ୍ୟୁଜିକ୍ ପ୍ରତିଯୋଗିତାରେ ଅଂଶ ଗ୍ରହଣ କରି ନିଜର ପାରଦର୍ଶିତା ଦେଖାଅ ।
ଉ-
ମୁଁ ଖଞ୍ଜଣି ଓ ମୃଦଙ୍ଗ ବଜାଇପାରେ । ମୁଁ ମଧ୍ୟ ଆମ ସ୍କୁଲରେ ତାବଲା ପ୍ରତିଯୋଗିତାରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରି ପ୍ରଥମ ସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କରିଛି ।

Question 3.
ଭାରତ ତଥା ଓଡ଼ିଶାର ବିଶିଷ୍ଟ ସଙ୍ଗୀତଜ୍ଞଙ୍କର ନାମ ଏବଂ ସେମାନେ ବ୍ୟବହାର କରୁଥ‌ିବା ବାଦ୍ୟଯନ୍ତ୍ରର ନାମ ସଂଗ୍ରହ କରି ଏକ ତାଲିକା ପ୍ରସ୍ତୁତ କର ।

Question 4.
ଦୁଇଟି ଟେଲିଫୋନ୍ ଖେଳନା ପ୍ରସ୍ତୁତ କର ।
ଉ-
ଉ ନିଜେ କର ।

Question 5.
ତୁମ ଅଞ୍ଚଳରେ ଧ୍ଵନି ପ୍ରଦୂଷଣର କାରଣଗୁଡ଼ିକୁ ତୁମର ପିତାମାତା, ସାଙ୍ଗସାଥୀ ଏବଂ ପଡ଼ୋଶୀମାନଙ୍କ ସହ ଆଲୋଚନା କର । ଧ୍ୱନି ପ୍ରଦୂଷଣକୁ କିପରି ରୋକାଯାଇ ପାରିବ ତାହାର ପ୍ରସ୍ତାବ ଉପସ୍ଥାପନ କର । ଏହା ଉପରେ ଏକ ସନ୍ଦର୍ଭ ଲେଖୁ ଶ୍ରେଣୀ ଶିକ୍ଷକଙ୍କ ଜରିଆରେ ତୁମ ଶ୍ରେଣୀର ସହପାଠୀଙ୍କ ସହ ଆଲୋଚନା କର ଏବଂ ବିଦ୍ୟାଳୟର ପ୍ରାଚୀର ପତ୍ରରେ ପ୍ରକାଶ କର ।
ଉ –
ଆମ ଅଞ୍ଚଳର ଧ୍ୱନି ପ୍ରଦୂଷଣର କାରଣ

• ଡାକବାଜି ଯନ୍ତ୍ରର କାନଫଟା ଗର୍ଜନ
• ଗାଡ଼ିମଟରର କେ କାଁ ଶବ୍ଦ
• ବିବାହମଣ୍ଡପକୁ ଯାଉଥବା ରୋଷଣି
• ଘରେ ଗ୍ରାଇଣ୍ଡର ଚାଲିବା ଶବ୍ଦ ଓ ଟିଭି ରେଡ଼ିଓ ବାଜିବା ଶବ୍ଦ

ଧ୍ୱନି ପ୍ରଦୂଷଣର ରୋକିବାର ଉପାୟ-

• ଗାଡିମଟରରେ ସାଇଲେନ୍ସର ଖଞ୍ଜିଦେଲେ ଶବ୍ଦ ପ୍ରଦୂଷଣକୁ ରୋକାଯାଇପାରିବ ।
• ଅଧିକ ଧ୍ୱନି ପ୍ରବଣତା ବିଶିଷ୍ଟ ଆତସବାଜି ଫୁଟାଇବାରେ କଟକଣା କରିବା ଆବଶ୍ୟକ ।
• ସରକାରଙ୍କ ତରଫରୁ ଡାକବାଜିଯନ୍ତ୍ର ନ ବଜାଇବାପାଇଁ ଆଇନ ଘୋଷଣା ହେବା ଦରକାର । ଫଳରେ ଶବ୍ଦ ପ୍ରଦୂଷଣକୁ ରୋକାଯାଇପାରିବ ।

ପରୀକ୍ଷା ଉପଯୋଗୀ ଅତିରିକ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

ବସ୍ତୁନିଷ୍ଠ ପ୍ରଶ୍ନେ। ଭର

1. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(i) ଦୋଳନର ………………….. ଅଧ୍ଵକ ହେଲେ ଧ୍ଵନି ପ୍ରବଣତା ଅଧିକ ହୁଏ ।
(ii) ଦୋଳନର ……………………… ଅଧିକ ହେଲେ ତୀକ୍ଷ୍ଣ ଧ୍ୱନି ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।
(iii) ନି କମ୍ପନ …………………….. ମସ୍ତିଷ୍କକୁ ଯାଏ ।
(iv) ଧ୍ଵନିର ପିଚ୍ କମ ହେଲେ ……………………… ଅଧିକ ହୋଇଥାଏ ।
(v) ଶ୍ରୁତିକଟୁ ଧ୍ଵନି ବା କୋଳାହଳକୁ ………………….. କୁହାଯାଏ ।
(vi) ଆବୃତ୍ତିକୁ …………………….. ଏକକରେ ପରିପ୍ରକାଶ କରାଯାଏ ।
(vii) ଗୋଟିଏ ମାଧ୍ୟମରେ ଥରେ ଦୋଳନ ପାଇଁ କମ୍ପିତ କଣିକା ଯେତେ ସମୟ ନିଏ ତାକୁ …………………… କୁହାଯାଏ ।
(viii) ଦୋଳନଶୀଳ ବସ୍ତୁ ପ୍ରତି ସେକେଣ୍ଡରେ ଯେତେ ସଂଖ୍ୟକ ପୂର୍ଣ୍ଣ ଦୋଳନ କରେ ତାକୁ ଦୋଳନର ………………… କହନ୍ତି ।
(ix) ଦୋଳନ ସମୟରେ ମାଧ୍ଯ ଅବସ୍ଥାନର କୌଣସି ଗୋଟିଏ ପାର୍ଶ୍ବକୁ କଣିକାର ସର୍ବାଧିକ ବିସ୍ଥାପନକୁ ………………….. କହନ୍ତି ।
(x) ……………………. ଧ୍ଵନି କମ୍ପନକୁ ଗ୍ରହଣକରି ଶ୍ରୁତିସ୍ନାୟୁ ସାହାଯ୍ୟରେ ମସ୍ତିଷ୍କକୁ ପଠାଏ ।
(xi) ମନୁଷ୍ୟ ତାହାର ………………… ର କମ୍ପନଦ୍ବାରା ଧ୍ୱନି ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ ।
(xii) ଅଲ୍‌ଟ୍ରାସାଉଣ୍ଡରେ …………………………… ହର୍ସରୁ ଅଧ‌ିକ ଆବୃତ୍ତିର ଶବ୍ଦ ତରଙ୍ଗ ସୃଷ୍ଟି କରାଯାଏ ।
(xiii) ବାଦୁଡ଼ି ପ୍ରାୟ ………………………. ଆବୃତ୍ତି ବିଶିଷ୍ଟ ଧ୍ଵନି ଶୁଣିପାରେ ।
(xiv) କୁକୁର ………………………. ବୃତ୍ତି ବିଶିଷ୍ଟ ଧ୍ବନି ଶୁଣିପାରେ ।
(xv) ମନୁଷ୍ୟର ଶ୍ରାବ୍ୟ ପରିସର 20HZ ରୁ …………………………… kHZ ।
(xvi) ଗୋଟିଏ ଉଚ୍ଚପିଚ୍ ବିଶିଷ୍ଟ ଧ୍ବନିର ଉଦାହରଣ ……………………. ଅଟେ ।
(xvii) ଗୋଟିଏ କମ୍ ପିଚ୍ ବିଶିଷ୍ଟ ଧ୍ୱନିର ଉଦାହରଣ ………………………… ଅଟେ ।
(xviii) ସାଧାରଣ ଶ୍ଵାସକ୍ରିୟାରେ ଧ୍ଵନିପ୍ରବଣତା ……………………. dB ଅଟେ ।
(xix) ସାଧାରଣ କଥୋପକଥନର ଧ୍ଵନିପ୍ରବଣତା …………………. dB ଅଟେ ।
(xx) ଧ୍ଵନି ପ୍ରବଣତା ……………………… ଏକକରେ ପ୍ରକାଶ କରାଯାଏ ।

Answers:

(ii) ଆବୃତ୍ତି
(iii) ଶ୍ରୁତିସ୍ନାୟୁ
(iv) ଧ୍ଵନିପ୍ରବଣତା
(v) ଶବ୍ଦ ପ୍ରଦୂଷଣ
(vi) ହର୍ସ
(vii) ଆବର୍ତ୍ତକାଳ
(viii) 19
(ix) ଆୟାମ
(x) କଣ୍ଡପଟ୍ଟହ
(xi) କଣ୍ଠରଜ୍ଜୁ
(xii) 20,000
(xiii) 100 kHz
(xiv) 50 kHz
(xv) 20
(xvi) ପକ୍ଷୀର ରାବ
(xvii) ସିଂହର ଗର୍ଜନ
(xviii) 10
(xix) 60
(xx) ଡେସିବେଲ୍

2. ବନ୍ଧନୀ ମଧ୍ଯରୁ ଉପଯୁକ୍ତ ଶବ୍ଦ ବାଛି ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(i) କମ୍ପିତ ବସ୍ତୁରୁ …………………. ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । (ତାପ, ଧ୍ଵନି, ତରଙ୍ଗ, ଆଲୋକ)
(ii) ଶବ୍ଦ ଶୁଣିବା ଏହାର ………………. ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ । (ସଂଚାରଣ, ଚଳନ, ଗତି, ଆବୃତ୍ତି)
(iii) ଧ୍ବନି ……………………….. ରେ ଗତି କରିପାରେ ନାହିଁ । ( କଠିନ, ତରଳ, ଗ୍ୟାସୀୟ, ଶୂନ୍ୟ)
(iv) କାନର ………………………… ଅଂଶର ଆକାର ଏକ କାହାଳୀପରି ଅଟେ । (ବାହ୍ୟ, ଅନ୍ତ, ମଧ୍ୟ, ଉପର)
(v) କାନରେ ଥିବା ବୃତ୍ତାକାର ପରଦାକୁ ………………………. କୁହାଯାଏ । ( ବାହ୍ୟଅଂଶ, କାନନଳୀ, କର୍ଣ୍ଣପଟହ, ଶ୍ରୁତିସ୍ନାୟୁ)
(vi) 169 1696 = ………………… । ( 1 ହର୍ସ, 1 ଜୁଲ, I ଅର୍ଗ, I ନିଉଟନ୍)
(vii) ଧ୍ଵନି ପ୍ରବଣତାକୁ, …………………………. ଏକକରେ ମପାଯାଏ । (db, Db, Bd, dB)
(viii) ଆବର୍ତ୍ତକାଳ ଓ ଆବୃତ୍ତି ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କ. ……………………… ଅଟେ ।
(ix) ……………… dB ଧ୍ବନି ପ୍ରବଣତା ଆମ ଶରୀରପାଇଁ କ୍ଷତିକାରକ । (25-85, 65-25, 55-65, 45-55)
(x) 1 KHZ = ……………………….. HZ (10, 100, 1000, 10,000)

Answers:
(i) ଧ୍ବନି
(ii) ସଂଚାରଣ
(iii) ଶୂନ୍ଯ
(iv) ଚାହ୍ୟ
(v) କଣ୍ଡପଟହ
(vi) 1Hz
(vii) dB
(viii) T = (viii) T \(=\frac{1}{f}\)
(ix) 25-85
(x) 1000

3. ବାମ ପାର୍ଶ୍ୱସ୍ଥ ଶବ୍ଦଦ୍ବୟର ସମ୍ପର୍କକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟକରି ଦକ୍ଷିଣପାର୍ଶ୍ଵର ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(i) ଉଚ୍ଚସ୍ୱର : ଆୟାମ ଅଧୂକ :: ନିମ୍ନସ୍ୱର : ……………………
(ii) ଆବୃତ୍ତି : ହର୍ସ୍ :: ଧ୍ଵନିପ୍ରବଣତା : …………………..
(iii) ବାଦୁଡ଼ି : 100 kHz :: କୁକୁର : …………………..
(iv) କଳକାରଖାନା : 80 dB :: ଗହଳି ଟ୍ରାଫିକ : …………………..
(v) ପୁରୁଷ : 20 ମି.ମି. .:: ସ୍ତ୍ରୀ : …………………..
(vi) ସାଧାରଣ ଶ୍ଵାସକ୍ରିୟା : ସାଧାରଣ କଥାବାର୍ତ୍ତା :: 10dB : …………………..
(vii) ସିଂହ ଗର୍ଜନ : ନିମ୍ନପିଚ୍ :: ପକ୍ଷୀରାବ : …………………..
(viii) ଅଲଟ୍ରାସୋନିକ୍ : 20,000 H :: ଇନ୍ ଫ୍ରାସୋନିକ୍ : …………………..
(ix) ଆରାମଧ୍ଵନି : ଶ୍ରୁତିମଧୁର :: ବିରକ୍ତିକର ଧ୍ଵନି: …………………..
(x) ଜାକିର ହୁସେନ୍ : ତାବଲା :: ବିସ୍‌ମିଲ୍ଲା ଖାନ୍ : …………………..

Answers:
(i) ଆୟାମ କମ୍
(ii) dB
(iii) 50 kHz
(iv) 20dB.
(v) 15 ମି.ମି.
(vi) 60dB
(vii) ଉଚ୍ଚପିବ୍
(viii) 20H
(ix) କୋଳାହଳ
(x) ସାହାନାଇ

4. ‘କ’ସ୍ତମ୍ଭରେ ଥ‌ିବା ଶବ୍ଦ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭରେ ଥିବା ସମ୍ପର୍କିତ ଶବ୍ଦକୁ ମିଳାଅ ।

‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ	‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ
(i) ବଂଶୀ	(i) f-1
(ii) ମହୁରୀ	(ii) ରବିଶଙ୍କର
(iii) ଚାଙ୍ଗୁ	(iii) କର୍ଣ୍ଣପଟହ
(iv) ସାତାର	(iv) ବାୟୁ ନଳୀ
(v) T	(v) ବାୟୁସ୍ତମ୍ଭ
(vi) କାନ୍	(vi) ଶ୍ରବଣ ଇନ୍ଦ୍ରିୟ
(vii) ଟାଣ ଝିଲ୍ଲୀ	(vii) ଗିରିଧାରୀ ଗମାଙ୍ଗୋ
(viii) ଧ୍ଵନି ପ୍ରଦୂଷଣ	(viii) 20Hz ରୁ 20 000 Hz
(ix) ଶ୍ରାବ୍ୟ ଆବୃତ୍ତି ପରିସର	(ix) 20 kHz
(x) ଅଲଟ୍ରାସାଉଣ୍ଡ ଯନ୍ତ୍ରର ଆବୃତ୍ତି	(x) B

Answer:

‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ	ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ
(i) ବଂଶୀ	(v) ବାୟୁସ୍ତମ୍ଭ
(ii) ମହୁରୀ	(iv) ବାୟୁ ନଳୀ
(iii) ଚାଙ୍ଗୁ	(vii) ଗିରିଧାରୀ ଗମାଙ୍ଗୋ
(iv) ସାତାର	(ii) ରବିଶଙ୍କର
(v) T	(i) f-1
(vi) କାନ୍	(vi) ଶ୍ରବଣ ଇନ୍ଦ୍ରିୟ
(vii) ଟାଣ ଝିଲ୍ଲୀ	(iii) କର୍ଣ୍ଣପଟହ
(viii) ଧ୍ଵନି ପ୍ରଦୂଷଣ	(x) B
(ix) ଶ୍ରାବ୍ୟ ଆବୃତ୍ତି ପରିସର	(viii) 20Hz ରୁ 20 000 Hz
(x) ଅଲଟ୍ରାସାଉଣ୍ଡ ଯନ୍ତ୍ରର ଆବୃତ୍ତି	(ix) 20 kHz

 

5.ଭୁଲ୍ ଉକ୍ତି ନିକଟରେ ‘x’ ଚିହ୍ନ ଓ ଠିକ୍ ଉକ୍ତି ନିକଟରେ ‘/? ଚିହ୍ନ ଦିଅ ।
(i) ଏକତାରା ଏକ ମୃଦଙ୍ଗ ଭଳି ବାଦ୍ୟ ।
(ii) ପୁରୁଷମାନଙ୍କର କଣ୍ଠରଜ୍ଜୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ସ୍ତ୍ରୀମାନଙ୍କ କଣ୍ଠରଜ୍ଜୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟଠାରୁ ଛୋଟ ।
(iii) ଶବ୍ଦ ଶୂନ୍ୟ ମାଧ୍ୟମରେ ଗତି କରିପାରେ ।
(iv) ଧ୍ଵନିର ଧ୍ଵନିପ୍ରବଣତା ଦୋଳନ ସୃଷ୍ଟି କରୁଥିବା କମ୍ପନର ଆୟାମର ବର୍ଗସହ ସମାନୁପାତୀ ।
(v) କଳକାରଖାନାର ଧ୍ଵନିପ୍ରବଣତା 80 dB ।
(vi) ଡ୍ରମର କମ୍ପନର ଆବୃତ୍ତି ବେଶି ହୋଇଥିବାରୁ ଏହା କର୍କଶ ହୋଇଥାଏ ।
(vii) . ଵିସିଲ୍‌ର ଆବୃଭି ଅଧ୍ଵ ହେତୁ ଏହା ତୀକ୍ଷ୍ଣ ହୋଇଥାଏ ।
(viii) ସିଂହ ଗର୍ଜନର ଧ୍ଵନିପ୍ରବଣତା କମ୍ ଓ ଏହା ଉଚ୍ଚ ପିଯୁକ୍ତ ।
(ix) ଅଧିକାଂଶ କ୍ଷେତ୍ରରେ ନାରୀମାନଙ୍କର ସ୍ବରର ଆବୃତ୍ତ ପୁରୁଷମାନଙ୍କର ସ୍ଵରର ଆବୃଭିଠାରୁ ଅଧିକ ।
(x) ହର୍ସ = ( ସେକେଣ୍ଡ )^-1

Answers:
(i) ✗
(ii) ✗
(iii) ✗
(iv) ✓
(v) ✓
(vi) ✗
(vii) ✓
(viii) ✗
(ix) ✓
(x) ✓

Odisha State Board BSE Odisha 8th Class Odia Solutions Chapter 3 ଶିକ୍ଷାଦୀକ୍ଷା Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 8 Odia Solutions Chapter 3 ଶିକ୍ଷାଦୀକ୍ଷା

ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତ୍ରକସ୍ଥ ଅଭ୍ୟାସ କାର୍ଯ୍ୟର ଉତ୍ତର

Question ୧।
ଆସ, କଥାବାର୍ତ୍ତା ହେବା ।
(କ) ଶ୍ରୀରାମଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ନାମ କ’ଣ ?
Answer:
ଶ୍ରୀରାମଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ନାମ ଦଶରଥ ।

(ଖ) ରାମଙ୍କ ସହିତ ଆଉ କିଏ କିଏ ବନବାସକୁ ଯାଇଥିଲେ ?
Answer:
ରାମଙ୍କ ସହିତ ତାଙ୍କର ପତ୍ନୀ ସୀତା ଓ ଅନୁଜ ଲକ୍ଷଣ ବନବାସକୁ ଯାଇଥିଲେ ।

(ଗ) ଭରତଙ୍କୁ ପ୍ରବୋଧନା ଦେବାପାଇଁ ରାମ କ’ଣ କରିଥିଲେ ? .
Answer:
ଭରତଙ୍କୁ ପ୍ରବୋଧନା ଦେବାପାଇଁ ରମଚନ୍ଦ୍ର ତାଙ୍କୁ ନିଜର ପାଦୁକୀ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ।

(ଘ) ଦଶରଥଙ୍କ ପ୍ରାଣତ୍ୟାଗ ଘଟଣାରୁ କେଉଁ ବିଷୟର ସୂଚନା ମିଳେ ?
Answer:
ପୁତ୍ର ପ୍ରତି ପିତାର କେତେ ସ୍ନେହ ଓ ଆନ୍ତରିକତା ରହିଥାଏ, ଦଶରଥଙ୍କ ପ୍ରାଣତ୍ୟାଗ ଘଟଣାରୁ ସେହି ବିଷୟର ସୂଚନା ମିଳେ ।

(ତଂ) ‘ସେ ପଦପଙ୍କଜେ ଧ୍ୟାୟି କରକୁ ଯୋଡ଼ି’ – ଏହା କିଏ କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
‘ସେ ପଦପଙ୍କଜେ ଧ୍ୟାୟି କରକୁ ଯୋଡ଼ି – ଏହା ଗଣକବି ବୈଷ୍ଣବ ପାଣି ‘ରାମ ବନବାସ’ ଗୀତିନାଟ୍ୟସ୍ଥ ‘ଶିକ୍ଷାଦାକ୍ଷା’ କବିତାରେ କହିଛନ୍ତ୍ରି।

Question ୨।
ଆସ, ଦୁଇଟି ବାକ୍ୟରେ ତଳ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ଲେଖିବା ।
(କ) ‘ଶିକ୍ଷାଦୀକ୍ଷା’ କବିତାରେ ରାମାୟଣ ବର୍ଣ୍ଣିତ କେଉଁ ଘଟଣାର ପରବର୍ତ୍ତୀ ପ୍ରସଙ୍ଗ ବର୍ଣ୍ଣନ କରାଯାଇଛି?
Answer:
‘ଶିକ୍ଷାଦୀକ୍ଷା’ କବିତାରେ ରାମାୟଣ ବର୍ଣ୍ଣିତ ରାମ ବନବାସ ଘଟଣାର ପରବର୍ତ୍ତୀ ପ୍ରସଙ୍ଗ ବର୍ଣ୍ଣନ। କରାଯାଇଛି

(ଖ) ‘ଭାଇରେ ଭାଇରେ ସ୍ନେହ, କେମନ୍ତେ ଦେଖୁଲ କହ’ – ଏଠାରେ କେଉଁ କେଉଁ ଭାଇଙ୍କ ବିଷୟରେ କୁହାଯାଇଛି ?
Answer:
‘ଭାଇରେ ଭାଇରେ ସ୍ନେହ, କେମନ୍ତେ ଦେଖୁଲ କହ,’- ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ରାମ ଓ ଲକ୍ଷ୍ମଣ, ରାମ ଓ ଭରତ ମଧ୍ୟରେ ରହିଥ‌ିବା ଅପୂର୍ବ ଭ୍ରାତୃସ୍ନେହ ବିଷୟରେ କୁହାଯାଇଛି ।

(ଗ) ଚିତ୍ତ ଦୃଢ଼ କରିବା ନିମନ୍ତେ କବି ପରାମର୍ଶ ଦେବାର କାରଣ କ’ଣ ?
Answer:
ଚିତ୍ତ ଦୃଢ଼ କଲେ ସାଂସାରି ମଣିଷ ଆଉ ମୋହମାୟାରେ ଦୁଃଖକଷ୍ଟ ପାଇବ ନାହିଁ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ଦୁଃଖକୁ ସହିଯିବାର ଶକ୍ତି ମନରେ ଆସିବ । ତେଣୁ କବି ଚିତ୍ତକୁ ଦୃଢ଼ କରିବା ନିମନ୍ତେ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଛନ୍ତି ।

(ଘ) କବି କାହାର ଦାସ ହେବାପାଇଁ ଅଭିଳାଷ ପୋଷଣ କରିଛନ୍ତି ?
Answer:
କବି ବୈଷ୍ଣବ ପାଣି ମର୍ଯ୍ୟାଦା ପୁରୁଷୋତ୍ତମ ତଥା ତାଙ୍କର ଆରାଧ ଶ୍ରୀରାମଙ୍କର ଦାସ ହେବାପାଇଁ ଅଭିଳାଷ ପୋଷଣ କରିଛନ୍ତି ।

(ଙ) କାହା କରୁଣାରୁ ହନୁମାନ ସୁବର୍ଷ ଗଡ଼କୁ ଜିଣିପାରିଥିଲେ ?
Answer:
ପ୍ରଭୁ ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କ କରୁଣାରୁ ହନୁମାନ ସୁବର୍ଣ୍ଣ ଗଡ଼କୁ ଜିଣିପାରିଥିଲେ । କାରଣ ହନୁମାନ ସଦାସର୍ବଦା ନିଜର ପ୍ରଭୁ ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କୁ ସ୍ମରଣ କରୁଥିଲେ ।

Question ୩ ।
ଆସ, ୧୦୦ ରୁ ୧୨୦ ଶବ୍ଦ ମଧ୍ଯରେ ତଳ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡିକର ଉତ୍ତର ଲେଖା ।
(କ) ‘ଶିକ୍ଷାଦୀକ୍ଷା’ କବିତାରୁ ଆମର ଯାହା ଯାହା ଶିକ୍ଷା କରିବାର ଅଛି ବର୍ଣ୍ଣନା କରି ଲେଖୁବା ।
Answer:
ଗଣକବି ବୈଷ୍ଣବ ପାଣି ଓଡ଼ିଶାର ନୃତ୍ୟ, ସଙ୍ଗୀତ ଓ ଲୋକକଳାକୁ ଅପୂର୍ବ ଛନ୍ଦରେ ରୁଦ୍ଧିମନ୍ତ କରିଥିଲେ । ନିଜର ଦୁଃଖ ଯାତନାକୁ ସେ ପଛରେ ପକାଇ ରଙ୍ଗମଞ୍ଚରେ ଗୀତିନାଟ୍ୟ ଉପସ୍ଥାପନ କରିବାର ଗୌରବ ଅର୍ଜନ କରିଥିଲେ । ନିଜର ପ୍ରତିଭା ଓ ସାଧନା ବଳରେ ସେ ବହୁ ଗୀତିନାଟ୍ୟ, ପାଲା, ଭଜନ, ଜଣାଣ ଇତ୍ୟାଦି ରଚନା କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କର ରଚନାର ଲାଳିତ୍ୟ ଓ ଅପୂର୍ବ ଶବ୍ଦ ସଂଯୋଜନା ଉଭୟ ପାଠକ ଓ ଦର୍ଶକଙ୍କୁ ବିମୋହିତ କରିଥାଏ। ତାଙ୍କ ରଚିତ ଗୀତିନାଟ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ‘ମେଘନାଦ ବଧ’, ‘ରଙ୍ଗସଭା’, ‘କାର୍ଲବୀର୍ଯ୍ୟ ସଂହାର’, ‘ପ୍ରହ୍ଲାଦ ଚରିତ’, ‘ରାମବନବାସ’, ‘କଣ୍ଣବଧ’, ‘ଦକ୍ଷଯଜ୍ଞ’ ଇତ୍ୟାଦି ବହୁ ଜନପ୍ରିୟ ।

ଆଲୋଚ୍ୟ କବିତାଟି ‘ରାମ ବନବାସ’ ଗୀତିନାଟ୍ୟର ଅଂଶବିଶେଷ । କବି ବୈଷ୍ଣବ ପାଣି ପୌରାଣିକ କଥାବସ୍ତୁ ଉପସ୍ଥାପନ କରିବାକୁ ଯାଇ ସମାଜକୁ ସୁସ୍ଥ ସୁନ୍ଦର ହେବାପାଇଁ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଛନ୍ତି । ଏକ ନୈତିକ ଜୀବନ ଯାପନ କରିବାକୁ ସେ ବିଭିନ୍ନ ଉଦାହରଣ ମାଧ୍ୟମରେ ଦେଇଥ‌ିବା ଶିକ୍ଷାକୁ ଆହୁରି ପ୍ରାଞ୍ଜଳ ଓ ସ୍ପଷ୍ଟ କରିଛନ୍ତି। ଉକ୍ତ କବିତାରେ କବି ପ୍ରସଙ୍ଗକ୍ରମେ ପିତୃଭକ୍ତି, ଭ୍ରାତୃସ୍ନେହ, ଶେଷରେ ମୋହମାୟାର ବନ୍ଧନରେ ବାନ୍ଧିହୋଇଥ ମଶିଷକୁ ଚେତାବନା ଶୁଶାଇଛନ୍ତି।

ପିତୃଭକ୍ତି : ରଘୁବୀର ରାମଚନ୍ଦ୍ର ପିତୃଭକ୍ତିର ଅମଳିନ ସ୍ଵାକ୍ଷର ଥିଲେ । ସେ ପିତୃଆଜ୍ଞାକୁ ଯଥାର୍ଥ ଭାବରେ ପାଳନ କରିବାପାଇଁ ଚଉଦ ବର୍ଷ ବନବାସ ଯାଇଥିଲେ । ରାଜ୍ୟାଭିଷେକ ଆୟୋଜନବେଳେ, ସେ ପିତାଙ୍କ ସତ୍ୟରକ୍ଷା ଉପରେ ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଇଥିଲେ । ପିତୃସତ୍ୟ ରକ୍ଷା କରିବାକୁ ଯାଇ ସେ ବନଗମନ କରିଥିଲେ । ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ନିକଟରେ ପିତୃଭକ୍ତି ଓ ନିଜ ବଂଶର ମର୍ଯ୍ୟାଦା ଅଧ‌ିକ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ଥିଲା । ପିତାଙ୍କର ସତ୍ୟରକ୍ଷା କରିବା ତାଙ୍କ ଜୀବନର ବ୍ରତ ଥିଲା । ଗଣକବି ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ପରି ପିତୃଭକ୍ତ ହେବାପାଇଁ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଛନ୍ତି। ପିତାଙ୍କ କଥାର ମର୍ଯ୍ୟାଦା ରକ୍ଷା କରିବାକୁ ଯାଇ ଯଦି ଭିକ୍ଷା କରିବାକୁ ପଡ଼େ, ତା’ହେଲେ ସେଥ‌ିରେ ଦ୍ବିଧା ପ୍ରକାଶ କରିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ । ପିତା ହେଉଛନ୍ତି ସମସ୍ତ ଧର୍ମର ନିୟାମକ । ପିତା ହେଉଛନ୍ତି ସ୍ୱର୍ଗ । ସେହି ପିତାଙ୍କର ସେବା ପୂଜା କଲେ, ସବୁ ଦେବତାଙ୍କର ଆଶୀର୍ବାଦ ଲାଭ ହୋଇପାରିବ । ତେଣୁ ସମାଜକୁ ପରାମର୍ଶ ଦେଇ କବି କହିଛନ୍ତି ଯେ ପିତୃଭକ୍ତି ରୂପକ ଧାର୍ମିକ ପଥରୁ କେବେହେଲେ ବିଚ୍ୟୁତ ହୁଅନାହିଁ ।

ଭ୍ରାତୃସ୍ନେହ : ଅଯୋଧ୍ୟା ରାଜପରିବାରରେ ଭାଇ ଭାଇର ସ୍ନେହ ଥିଲା ଅତୁଟ । ବଡ଼ଭାଇ ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କୁ ସାନଭାଇ ଲକ୍ଷ୍ମଣ ଓ ଭରତ ଆଜ୍ଞାବହ ଭାବରେ ସେବା କରି ଆସୁଥିଲେ । ରାମ ବନବାସ ଯିବାକୁ ବାହାରିବାରୁ ଲକ୍ଷ୍ମଣ ତାଙ୍କ ସହିତ ବନକୁ ଯାଇଥିଲେ । ସେହିପରି ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କୁ ବନରୁ ଫେରାଇ ଆଣିବାପାଇଁ ଭରତ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ । ଶେଷରେ ସେ ରାମଙ୍କଠାରୁ ପାଦୁକା ଆଣି ତାହାକୁ ସିଂହାସନ ଉପରେ ସ୍ଥାପନ କରି ତାଙ୍କର ସେବକ ରୂପେ ରାଜ୍ୟଶାସନ କରିଥିଲେ । କବିଙ୍କ ମତରେ, ଅଯୋଧ୍ୟାର ରାଜକୁମାରଙ୍କ ପରି ଭାଇ ଭାଇ ମଧ୍ୟରେ ସ୍ନେହ ଓ ଭକ୍ତିର ସମ୍ପର୍କ ସ୍ଥାପନ କର । ବୃଥା ଅହଂକାର ନକରି ଭାଇଭାଇର ଦୁଃଖରେ ସମଦୁଃଖୀ ହୁଅ ।

ପତିବ୍ରତା : ସୀତା ଥିଲେ ରାଜନନ୍ଦିନୀ ଓ ରାଜବଧୂ; ମାତ୍ର ସ୍ଵାମୀ ପିତୃସତ୍ୟ ରକ୍ଷା ପାଇଁ ବନକୁ ଯିବା ସମୟରେ ସେ ତାଙ୍କ ସହିତ ବନକୁ ଯାଇଥିଲେ । ସ୍ଵାମୀଙ୍କୁ ଛାଡ଼ି ରାଜପୁରୀର କୌଣସି ସୁଖକୁ ସେ କାମନା କରିନଥିଲେ । ବରଂ ପତିବ୍ରତା ଧର୍ମ ପାଳନ କରି ସେ ସ୍ଵାମୀଙ୍କର ଅନୁଗାମିନୀ ହୋଇଥିଲେ। କବି ସୀତାଙ୍କର ଉଦାହରଣ ଦେଇ ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ଉପଦେଶ ଦେଇ ସୀତାଙ୍କ ପରି ପତିବ୍ରତା ହେବାପାଇଁ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଛନ୍ତି । ପତିବ୍ରତା ହେଲେ ମହିଳାମାନେ ଯେ ଯଶସ୍ବିନୀ ହୋଇପାରିବେ, ଏହାକୁ କବି ଉପଦେଶ ଛଳରେ ବୁଝାଇଛନ୍ତି ।

ପୁତ୍ରସ୍ନେହ : ଦଶରଥ ପୁତ୍ରସ୍ମେହରେ ଅନ୍ଧି ହୋଇ ନିଜର ସତ୍ୟପଥରୁ ଦୂରେଇଯିବାକୁ ଚାର୍ହିଥ୍ଲୋ ମାତ୍ର ରାମଚନ୍ଦ୍ର ପିତାଙ୍କ ସତ୍ୟରକ୍ଷା ପାଇଁ ବନଗମନ କରିଥିଲେ । ରାମଚନ୍ଦ୍ର ବନକୁ ଯିବା ପରେ ଦଶରଥ ପୁତ୍ରଶୋକରେ ଅଧୀର ହୋଇ ପ୍ରାଣତ୍ୟାଗ କରିଥିଲେ । କବି ଚେତାବନୀ ଶୁଣାଇ କହିଛନ୍ତି, ସଂସାରୀ ମଣିଷ ମୋହମାୟର ବନ୍ଧନରେ ବାନ୍ଧିହୋଇ ବହୁ ଦୁଃଖ ଭୋଗକରେ।

ସଂସାରୀ ମଣିଷ ଜାଗତିକ ବନ୍ଧନରୁ ଦୂରେଇ ଯାଇପାରେ ନାହିଁ । ସେ ଯେତେ ସତର୍କତାର ସହିତ ପାଦପକାଇ ଚାଲିଲେ ବି ସଂସାର ରୂପକ ଖସଡ଼ା ରାସ୍ତାରେ ପାଦ ଖସିଯିବାର ବହୁତ ସମ୍ଭାବନା ରହିଥାଏ । ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ମନକୁ ଦୃଢ଼ କରିବାପାଇଁ କବି କରାମର୍ଶ ଦେଇଛନ୍ତି । କାରଣ ମନକୁ ସ୍ଥିର ଓ ଦୃଢ଼ ନ ରଖିଲେ ସଂସାରୀ ମଣିଷ କେବେହେଲେ ନିଜକୁ ଯଥାର୍ଥ ବାଟରେ ପରିଚାଳିତ କରିପାରିବ ନାହିଁ । କବି ପୌରାଣିକ କଥାବସ୍ତୁ ମାଧ୍ୟମରେ ସାମାଜିକ ଜୀବନ ଅତିବାହିତ କରୁଥିବା ମଣିଷମାନଙ୍କୁ ଉପରୋକ୍ତ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଛନ୍ତି । କବିଙ୍କର ସେହି ଶିକ୍ଷଣୀୟ ପରାମର୍ଶ କାଳୋତୀର୍ଣ୍ଣ ପରି ମନେହୋଇଥାଏ ।

(ଖ) ରାମାୟଣର ବର୍ଣ୍ଣନା ଅନୁସାରେ ପିତାପୁତ୍ରର ସମ୍ପର୍କ୍ ଏବଂ ଭାଇଭାଇର ସମ୍ପର୍କ ର୍ବଷୟରେ ଆଲୋଚନା କରି ଲେଖିବା
Answer:
ଗଣକବି ବୈଷ୍ଣବ ପାଣି ଉତ୍କଳ ଭାରତୀଙ୍କର ଜଣେ ସୁଯୋଗ୍ୟ ସନ୍ତାନ । ସେ ନିଜର ପ୍ରତିଭା ବଳରେ ବହୁ ପାଲା, ଗୀତିନାଟ୍ୟ, ଭଜନ ଓ ଜଣାଣ ଲେଖୁଛନ୍ତି । ତାଙ୍କଦ୍ବାରା ରଚିତ ଗୀତିନାଟ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ‘ମେଘନାଦ ବଧ’, ‘ରଙ୍ଗସଭା’, ‘କାଉଁବୀର୍ଯ୍ୟ ସଂହାର’, ‘ପ୍ରହ୍ଲାଦ ଚରିତ’, ‘ରାମ ବନବାସ’, ‘କର୍ଣ୍ଣବଧ’, ‘ଦକ୍ଷଯଜ୍ଞ’ ଇତ୍ୟାଦି କୃତି ଅର୍ବସ୍ଥରଶାୟା ସେହିସବୁ ଗାତିନାଟ୍ୟରେ ଗୌରାଶିକ କଥାବସ୍ତୁର ବର୍ଣ୍ଣନା ରହିଥଲେ ମଧ୍ୟ ସେ ସମାଜର ସର୍ବକାଳାନ ଦିଗକୁ ବର୍ଣନା କରିଥିଲେ । ଉନ୍ନତ ସମାନ ଗଠନ ପାଇଁ ସେ ପ୍ରକାରାନ୍ତରେ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ ।

‘ରାମାୟଣ ହେଉଛି ଆମ ସମାଜ ଓ ସଂସ୍କୃତିର ଆଦର୍ଶ ଧର୍ମଗ୍ରନ୍ଥ । ଏଥ‌ିରେ ମର୍ଯ୍ୟାଦା ପୁରୁଷୋତ୍ତମ ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କର ମାନବୀୟ ଲୀଳାକୁ ଅତି ସୁନ୍ଦର ଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି । ଗଣକବି ବୈଷ୍ଣବ ପାଣି ‘ରାମାୟଣ ର ଅଯୋଧ୍ୟାକାଣ୍ଡର ରାମ ବନବାସ କଥାବସ୍ତୁକୁ ତାଙ୍କର ଗୀତିନାଟ୍ୟ କଥାବସ୍ତୁରୂପେ ଗ୍ରହଣ କରି ସେଥ‌ିରେ ପିତାପୁତ୍ର ମଧ୍ୟରେ ରହିଥ‌ିବା ନବଡ଼ ସମ୍ପର୍କ ଓ ଭାଇ ଭାଇ ମଧ୍ୟରେ ରହିଥ‌ିବା ଅନାବିଳ ସ୍ନେହର ଅତି ହୃଦୟଗ୍ରାହୀ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି ।

ପିତାପୁତ୍ରର ସମ୍ପର୍କ – ‘ରାମାୟଣ’ରେ ପିତାପୁତ୍ରର ସମ୍ପର୍କ କେତେ ନିବିଡ଼ ତାହାକୁ ସୁନ୍ଦର ଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି । ସେ ରାଜା ହେଉ ବା ସାଧାରଣ ପ୍ରଜା ହେଉ ସମସ୍ତେ ସାଂସାରିକ ଜୀବନରେ ପତ୍ନୀ ଗ୍ରହଣ କଲାପରେ ପୁତ୍ର କାମନା କରିଥା’ନ୍ତି। ସମସ୍ତଙ୍କର ବିଶ୍ୱାସ ଥାଏ, ପୁତ୍ର ହିଁ ତାଙ୍କ ପିଣ୍ଡପାଣିର କାରଣ ହେବ । ପୁତ୍ ନାମକ ନର୍କରୁ ଉଦ୍ଧାର କରିବ । ପତ୍ରହିଁ ହେବ ତାଙ୍କର ଭାଗ୍ୟ ଓ ଭବିଷ୍ୟତ । ପୁତ୍ର ପାଇଁ ତାଙ୍କର ବଂଶ ଓ କୁଳର ମର୍ଯ୍ୟାଦା ବଢ଼ିପାରିବ । ରାଜା ଦଶରଥଙ୍କର ବିବାହର ବହୁଦିନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କୌଣସି ପୁତ୍ର ଜନ୍ମ ହୋଇନଥିଲେ। ତେଣୁ ସେ ପୁତ୍ରେଷ୍ଟି ଯଜ୍ଞ କରାଇ ଚାରୁ ଚରୁଅନ୍ନର ପ୍ରଭାବରେ ପୁତ୍ରସନ୍ତାନ ଲାଭ କରିଥିଲେ । ସେ ରାମ, ଲକ୍ଷ୍ମଣ, ଭରତ ଓ ଶତ୍ରୁଘ୍ନ ନାମରେ ଚାରୋଟି ପୁତ୍ର ଲାଭ କରିଥିଲେ । ପୁତ୍ର ଜନ୍ମ ପରେ ଦଶରଥ ବେଶ୍ ଆନନ୍ଦିତ ହୋଇଥିଲେ । ସେହି ପୁତ୍ରମାନଙ୍କୁ ବେଶ୍ ଯତ୍ନରେ ଉପଯୁକ୍ତ ଶିକ୍ଷା ଦେଇ ଲାଳନ ପାଳନ କରିଥିଲେ । ପିତାପୁତ୍ରର ସମ୍ପର୍କ ହେଉଛି ଜନ୍ମଜନ୍ମର ସମ୍ପର୍କ । ପୁତ୍ରହିଁ ପିତାଙ୍କୁ ଯଶସ୍ବୀ କରିଥାଏ ।

କୌଣସି ଏକ ଦୁର୍ବଳ ମୁହୂର୍ଭରେ ରାଜା ଦଶରଥ ତାଙ୍କର ମଝିଆଁ ରାଣୀ କୈକେୟୀଙ୍କୁ ଦୁଇଟି ବର ଦେବାପାଇଁ ସତ୍ୟ ହେଉଥିଲା, ସେହି ସମୟରେ ରାଣୀ କୈକେୟୀ କୁମନ୍ତ୍ରଣାର ବଶବର୍ତ୍ତୀ ହୋଇ ରାଜଙ୍କୁ ବରଦୁଇଟି ମାଗିବସିଲେ । ପ୍ରଥମ ବର ଅନୁସାରେ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଚଉଦବର୍ଷ ବନବାସ ଯିବେ ଏବଂ ଦ୍ଵିତୀୟ ବରରେ ତାଙ୍କ ପୁତ୍ର ଭରତ ସିଂହାସନ ଆରୋହଣ କରିବେ । ଏଭଳି କଥା ଶୁଣି ରାଜା ଦଶରଥ ଦୁଃଖରେ ଭାଙ୍ଗି ପଡ଼ିଥିଲେ । ତାଙ୍କର କଥାକୁ ଫେରାଇ ନେବାପାଇଁ ସେ ରାଣୀ କୈକେୟୀଙ୍କୁ ଅନୁରୋଧ କରିଥିଲେ । କାରଣ ରାମଙ୍କୁ ଛାଡ଼ି, ରାମଙ୍କ ପ୍ରତି ଏଭଳି ଅବିଚାର କରି ସେ କେବେହେଲେ ବଞ୍ଚିପାରିବେ ନାହିଁ । ପୁତ୍ର ପାଇଁ ସେ ସତ୍ୟଭଗ୍ନ ହେବାପାଇଁ ମଧ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେଲେ ।

କାରଣ ସତ୍ୟଭଗ୍ନ ହେଲେ ହୁଏତ ତାଙ୍କର କ୍ଷତି ହୋଇପାରେ, ମାତ୍ର ରାମଙ୍କୁ ସେ କେବେହେଲେ ପାଖରୁ ଛାଡ଼ିପାରିବେ ନାହିଁ । ବାସ୍ତବରେ ରାଜା ହୋଇ ମଧ୍ୟ ଦଶରଥ ପୁତ୍ର ପାଇଁ ବିକଳରେ କ୍ରନ୍ଦନ କରିଥିଲେ । ମାତ୍ର କୌଣସି କଥାରେ କୈକେୟୀ ରାଜି ହୋଇ ନଥିଲେ । ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ନିକଟରେ ଏହି ଖବର ପହଞ୍ଚି ଯାଇଥିଲା । ସେ ପିତାଙ୍କର ସତ୍ୟପାଳନ ପାଇଁ ଚଉଦବର୍ଷ ବନବାସ ଯିବାପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେଲେ। ସେ କାହାରି ପରାମର୍ଶକୁ ନ ମାନି, କେବଳ ପିତାଙ୍କର ମର୍ଯ୍ୟାଦାକୁ ରକ୍ଷା କରିବାପାଇଁ ଦୃଢ଼ ଶପଥ କରି ଅରଣ୍ୟକୁ ଯାଇଥିଲେ । କବି ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ସମାଜକୁ ଦିଗ୍‌ଦର୍ଶନ ଦେଇ କହିଛନ୍ତି ପିତାଙ୍କର କଥା ରକ୍ଷାକରିବାକୁ ଯାଇ ଭିକ୍ଷା କରିବାକୁ ପଡ଼ିଲେ ମଧ୍ୟ ପୁତ୍ର ତାହା କରିବା ଉଚିତ । କବିଙ୍କ ଭାଷାରେ

‘‘ଶିକ୍ଷା କର ପିତୃଭକ୍ତି, ଦୀକ୍ଷା କର ଏହି ନୀତି,
ଭିକ୍ଷା କର ପଛେ ସତ୍ୟ ବାଟ ନଛାଡ଼ ।’’

ପୁତ୍ର ନିକଟରେ ପିତା ହେଉଛି ଧର୍ମ, ପିତା ହେଉଛି ସ୍ବର୍ଗ । ତେଣୁ ସେହି ପିତାଙ୍କୁ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ କଲେ, ପୁତ୍ର ସବୁ ଦେବତାଙ୍କର ଆଶୀର୍ବାଦ ଲାଭ କରିପାରିବ । ସେହିପରି ପୁତ୍ର ସ୍ନେହକୁ ସାଧାରଣ ସଂସାରୀ ମଣିଷ ପରି ରାଜା ଦଶରଥ ଉପେକ୍ଷା କରି ପାରିନାହାଁନ୍ତି । ବରଂ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ବନକୁ ଗମନ କଲାପରେ ଦଶରଥ ମାନସିକ ଯନ୍ତ୍ରଣାରେ ଘାରି ଦେବତାଙ୍କର ଆଶୀର୍ବାଦ ଲାଭ କରିପାରିବ । ସେହିପରି ପୁତ୍ର ସ୍ନେହକୁ ସାଧାରଣ ସଂସାରୀ ମଣିଷ ପରି ରାଜା ଦଶରଥ କେତେ ନିବିଡ଼ ତାହା କେହି କହିପାରିବେ ନାହିଁ । କବି ଏହାକୁ ବୁଝାଇ କହିଛନ୍ତି –

‘ପୁତ୍ରେ ପିତା -ସ୍ନେହ କେଡ଼େ, ପୁତ୍ର ବିନେ ପ୍ରାଣ ଛାଡ଼େ,
ଭାଙ୍ଗି କେ,ପାରିବ ଗୁଢ଼ ସ୍ନେହର ବାଡ଼ ।’’

ପୁତ୍ର ସ୍ନେହ ରୂପକ ବାଡ଼କୁ କୌଣସି ପିତା ଭାଙ୍ଗିପାରିବ ନାହିଁ କିମ୍ବା ପୁତ୍ରକୁ ଛାଡ଼ି କୌଣସି ସମୟରେ ପିତା ସୁଖୀ ହୋଇପାରିବ ନାର୍ହି

ଭାଇଭାଇର ସମ୍ପର୍କ : ‘ରାମାୟଣ’ରେ ଭାଇଭାଇର ଅନାବିଳ ସ୍ନେହର ବର୍ଣ୍ଣନା ରହିଛି । ସେହି ସ୍ନେହ ଓ ଅପରପକ୍ଷରେ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କର ଅନୁଜମାନଙ୍କୁ ପ୍ରାଣରୁ ଅଧିକ ପ୍ରିୟ ମନେକରୁଥିଲେ । ଅଯୋଧ୍ୟା ରାଜପୁରୀରେ ଭାଇଭାଇର ସ୍ନେହ ଥୁଲା ନିବିଡ଼ । ରାମ, ଲକ୍ଷ୍ମଣ ଓ ଭରତ, ଶତ୍ରୁଘ୍ନ କେହି କାହାକୁ ମୁହୂର୍ରେ ଛାଡ଼ି ରହିପାରୁ ନଥିଲେ । ସତେଯେପରି କାୟା ପଛରେ ଛାୟା ଲାଗିରହିଲାପରି ରାମଙ୍କ ପାଖେ ପାଖେ ଲକ୍ଷ୍ମଣ ଏବଂ ଭରତଙ୍କ ପାଖେ ପାଖେ ଶତ୍ରୁଘ୍ନ, ରହିଥିଲେ । ତଥାପି ସମସ୍ତେ ଜ୍ୟେଷ୍ଠଭ୍ରାତା ରାମଙ୍କୁ ଅଧିକ ଭକ୍ତି ଓ ମର୍ଯ୍ୟାଦା ଦେଖାଇଥିଲେ । ଅପରପକ୍ଷରେ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କର ଅନୁଜମାନଙ୍କୁ ପ୍ରାଣରୁ ଅଧିକ ପ୍ରିୟ ମନେକରୁଥିଲେ ।

ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଯେତେବେଳେ ପିତୃସତ୍ୟ ପାଇଁ ବନଗମନ କରିବାକୁ ବାହାରିଲେ, ତାଙ୍କ ସହିତ ଅନୁଜ ଲକ୍ଷ୍ମଣ ବନକୁ ଯିବାପାଇଁ ଇଚ୍ଛା କରିଥିଲେ । ବଡ଼ଭାଇ ରାମଙ୍କୁ ଛାଡ଼ି ସେ ରାଜପୁରୀରେ ରହିପାରିବେ ନାହିଁ ବୋଲି ନିଷ୍ପଭି ନେଇଥିଲେ । ଲକ୍ଷ୍ମଣ ବନକୁ ଯିବାପାଇଁ ଅଗ୍ରଜ ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କୁ ଅନୁରୋଧ କରିଥିଲେ । ରାମଙ୍କ ସୁଖଦୁଃଖର ସାଥୀ ହେବାପାଇଁ ସେ ଚାହିଁଥିଲେ । ପୁନଶ୍ଚ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ବନକୁ ଯିବା ସମୟରେ ଭରତ ମାମୁଘରେ ରହିଥିଲେ । ସେ ରାଜପୁରୀକୁ ଫେରି ସବୁ ବିଷୟ ଅବଗତ ହେଲା ପରେ ଗଭୀର ଦୁଃଖ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ । ମା’ କରିଥିବା ଭୁଲକୁ ସୁଧାରିବାପାଇଁ ସେ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ ।

ରାମଚନ୍ଦଙ୍କ ବନର ଫେରାଇ ଆଣିବାପାଇଁ ସେ ଅରଣ୍ୟକୁ ଯାଇଥିଲେ । ଭରତଙ୍କର ଚିତ୍ରକୂଟ ନାମକ ସ୍ଥାନରେ ବଡ଼ଭାଇ ରାମଙ୍କ ସହିତ ସାକ୍ଷାତ୍ ହୋଇଥିଲା । ଅଯୋଧ୍ୟା ଫେରିବାଲାଗି ଭରତ ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କୁ ବହୁତ ଅନୁରୋଧ କରିଥିଲେ । ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଅରଣ୍ୟରୁ ଆଉ ରାଜପୁରୀକୁ ଫେରିବେ ନାହିଁ ବୋଲି ଭରତଙ୍କୁ ବୁଝାଇ କହିଥିଲେ । ତଥାପି ନିଜ ସାନଭାଇ ପ୍ରତି ତାଙ୍କର ଅଧ‌ିକ ସ୍ନେହ ଥ‌ିବାରୁ ଶ୍ରୀରାମ ତାଙ୍କୁ ନିଜର ପାଦୁକା ଦେଇଥିଲେ । ପ୍ରବୋଧନା ଦେଇ ସେ ଭରତଙ୍କୁ ଅଯୋଧ୍ୟାକୁ ପଠାଇ ଦେଇଥିଲେ । ଶ୍ରୀରାମଙ୍କ ପାଦୁକା ଦୁଇଟିକୁ ସିଂହାସନ ଉପରେ ସ୍ଥାପନ କରି ଭରତ ଶ୍ରୀରାମଙ୍କ ସେବକ ଭାବରେ ଚଉଦବର୍ଷକାଳ ରାଜ୍ୟଶାସନ କରିଥିଲେ । ସୁତରାଂ ରାମ, ଲକ୍ଷ୍ମଣ, ଭରତ ଓ ଶତ୍ରୁଘ୍ନଙ୍କ ଭିତରେ ଯେପରି ଭାଇଭାଇର ପବିତ୍ର ସ୍ନେହ ସମ୍ପର୍କ ରହିଥିଲା, ତାହା ସାଧାରଣ ମଣିଷ ପାଇଁ ଆଦର୍ଶ ବୋଲି କବି କହିଛନ୍ତି । ଭ୍ରାତୃଭାବକୁ ବଜାୟ ରଖିବା ପାଇଁ ମନରୁ ଅହଂକାର ଦୂରେଇ ଦେବାକୁ କବି ପରାମର୍ଶ ଦେଇଛନ୍ତି । କବିଙ୍କ ଭାଷାରେ-

‘‘ଭାଇରେ ଭାଇରେ ସ୍ନେହ, କେମନ୍ତେ ଦେଖିଲ କହ
ବୃଥା ଅହଂକାର ନରେ ଆଉ ନ ପଡ଼ ।”

ବାସ୍ତବରେ ‘ରାମାୟଣ’ରେ ଭାଇଭାଇର ସ୍ନେହ ଏବଂ ପିତାପୁତ୍ରର ସମ୍ପର୍କକୁ ଯେଭଳି ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି, ତାହା ଯୁଗ ଯୁଗ ପାଇଁ ଅମଳିନ ରହିବ, ଏଥ‌ିରେ ସନ୍ଦେହ ନାହିଁ ।

Question ୪ ।
ଆସ, ସରଳ ଭାଷାରେ ବୁଝାଇ ଲେଖୁବା ।
(କ) ଭାଇରେ ଭାଇରେ ସ୍ନେହ କେମନ୍ତ ଦେଖୁଲ କହ,
ବୃଥା ଅହଂକାର ନରେ ଆଉ ନ ପଡ଼ ।
Answer:
ଭାବରେ ଭାରତରେ …………………….ନ ପଢ଼ା
ଶଂସିତ ପଦ୍ୟାଶଟି ଗଣକବି ବୈଷ୍ଣବ ପାଣିଙ୍କ ‘ରାମ ବନବାସ’ ଗୀତିନାଟ୍ୟସ୍ଥ ‘ଶିକ୍ଷାଦୀକ୍ଷା’ କବିତାରୁ ଆସିଅଛି । ଏଠାରେ କବି ଅଯୋଧ୍ୟାପୁରରେ ରହିଥ‌ିବା ଭ୍ରାତୃପ୍ରେମର ଉଦାହରଣ ଦେଇ ତାହାକୁ ସମସ୍ତେ ଅନୁସରଣ କରନ୍ତୁ ବୋଲି ପରାମର୍ଶ ଦେଇଛନ୍ତି । ପରାମର୍ଶ ଦେଇଛନ୍ତି।

କବି ବୈଷ୍ଣବ ପାଣି ରାମ ବନବାସ କଥାବସ୍ତୁ ବର୍ଣନା କରିବା ଅବକାଶରେ ଏଭଳି କହିଛନ୍ତି । ପିତୃସତ୍ୟ ରକ୍ଷା ପାଇଁ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଚଉଦବର୍ଷ ବନବାସ କରିବାକୁ ବାହାରିଲେ । ଅଗ୍ରଜ ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ବନବାସ ଯିବା କଥା ଶୁଣି ଅନୁଜ ଲକ୍ଷ୍ମଣ ତାଙ୍କ ସହିତ ବନକୁ ଯିବାକୁ ବାହାରିଲେ । ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅର୍ଥାତ୍ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଓ ଲକ୍ଷ୍ମଣଙ୍କ ଭିତରେ ଭ୍ରାତୃପ୍ରେମ ଏତେ ଅଧିକ ଥିଲା ଯେ ରାମ ବିନା ଲକ୍ଷ୍ମଣ ରାଜପୁରୀରେ ରହିବାକୁ ଇଚ୍ଛା କରିନଥିଲେ । ବଡ଼ଭାଇଙ୍କୁ ଅରଣ୍ୟରେ ସଦାବେଳେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବାକୁ ଲକ୍ଷ୍ମଣ ମଧ୍ୟ ବନକୁ ଯାଇଥିଲେ । ସେହିପରି ଭରତ ମାମୁଘରୁ ଫେରିଲା ପରେ ବଡ଼ଭାଇ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ବନକୁ ଯିବା ଘଟଣା ଅବଗତ ହୋଇଥିଲେ । ଏହି କପଟ ପାଇଁ ସେ ମାତା କୈକେୟୀଙ୍କୁ ଧ୍ୟାର କରିଥିଲେ ।

କାଳବିଳମ୍ବ ନକରି ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ରାଜପୁରୀକୁ ଫେରାଇ ଆଣିବାପାଇଁ ଭରତ ବନକୁ ଯାଇଥିଲେ । ଚିତ୍ରକୂଟ ନାମକ ସ୍ଥାନରେ ସେ ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କୁ ଅଯୋଧ୍ୟାକୁ ପଠାଇ ଦେଇଥିଲେ । ଭରତ ବାଧ୍ୟ କରିବାରୁ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ତାଙ୍କୁ ନିଜର ପାଦୁକା ଦୁଇଟି ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ଅଯୋଧ୍ୟାକୁ ଫେରିବା ପରେ ଭରତ ଶ୍ରୀରାମଙ୍କ ପାଦୁକାକୁ ସିଂହାସନରେ ସ୍ଥାପନ କରି ଶ୍ରୀରାମଙ୍କ ସେବକ ଭାବରେ ଚଉଦବର୍ଷକାଳ ରାଜ୍ୟଶାସନ କରିଥ୍ ଲୋ ଗଣକବି ଲକ୍ଷ୍ମଣ ଓ ଭାରତ ମାଧ୍ୟମରେ ଭ୍ରାତୃଭକ୍ତିର ଯଥାର୍ଥ ଉଦାହରଣ ଦେଇ ଭାଇ ଭାଇର ସମ୍ପର୍କକୁ ଯଥାର୍ଥ ଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି । ପୁନଶ୍ଚ ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କର ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କ ସାନଭାଇ ଲକ୍ଷ୍ମଣ ଓ ଭରତଙ୍କ ପ୍ରତି ଅନୁରୂପ ସ୍ନେହଭାବ ରହିଥିଲା । ଭାଇ ପାଇଁ ଭାଇ ମନରେ ଅପୂର୍ବ ତ୍ୟାଗଭାବ ଥିଲା । କବିଙ୍କ ମତରେ ମନରୁ ବୃଥା ବଡ଼ିମା ବା ଅହଂଭାବକୁ ଦୂରେଇ ଦେଇ ଭ୍ରାତୃତ୍ଵ ଭାବରେ ବୁଡ଼ିରହିଲେ ଜୀବନରେ ଆଉ କୌଣସି ପ୍ରକାର ଦୁଃଖ ଆଶାନ୍ତି ରହିବ ନାର୍ହିଁ। ବାପ୍ତବିକ କବିଙ୍କର ଚିପ୍ରାଧାରା ସର୍ବକାଳାନ ମୂଲ୍ୟବୋଧକୁ ଅନୁସରଣ କରିଛି ।

(ଖ) ପୀଡ଼ନା ମନକୁ କେଭେ ଜଡ଼ି ମାୟା-ମୋହ ଲୋଭେ,
ସବୁ ସୁଖ ମିଳେ ଚିତ୍ତ କରିଲେ ଦୃଢ଼ ।”
Answer:
ପୀଡ଼ନା ମନକୁ………………………..କରିଲେ ଦୃଢ଼ା
ଶଂସିତ ପଦ୍ୟାଶଟି ଗଣକବି ବୈଷ୍ଣବ ପାଣିଙ୍କ ଜନପ୍ରିୟ ଗୀତିନାଟ୍ୟ ‘ରାମ ବନବାସ’ରେ ସଂଯୋଜିତ ‘ଶିକ୍ଷାଦୀକ୍ଷା କବିତାରୁ ଆସିଅଛି । ଏଠାରେ କବି ସଂସାରର ମୋହମାୟାରେ ବୁଡ଼ିରହି ଦୁଃଖ ଭୋଗ କରୁଥିବା ମଣିଷମାନଙ୍କୁ ସର୍ବକାଳୀନ ଚେତାବନା ଶୁଶାଇଛନ୍ତି।

ସଂସାରୀ ମଣିଷ, ସଂସାରର ସୁଖ ପାଇଁ ବହୁ କଷ୍ଟବରଣ କରେ । ସଂସାରର ପ୍ରତ୍ୟେକ ସଦସ୍ୟଙ୍କର ଦୁଃଖକଷ୍ଟକୁ ନିଜ ହୃଦୟରେ ସେ ଅନୁଭବ କରେ । ଫଳରେ ସେହି ମୋହମାୟା ହେତୁ ତା’ ଜୀବନରେ ଦୁଃଖ ଅଶାନ୍ତି ଲାଗି ରହିଥାଏ । ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ କବି କହିଛନ୍ତି ଯେ ଯଦି ଦେବତା ଧରାପୃଷ୍ଠରେ ଜନ୍ମନେଇ ସଂସାରୀ ହୁଅନ୍ତି, ତା’ହେଲେ ସେ ମଧ୍ୟ ଦୁଃଖ ଅଶାନ୍ତି ଭୋଗ କରିଥା’ନ୍ତି । ଯେତେ ସାବଧାନତାର ସହିତ ପାଦ ପକାଇଲେ ମଧ୍ୟ ଯେକୌଣସି ସମୟରେ ସଂସାରରୂପକ ଖସଡ଼ା ରାସ୍ତାରେ ପାଦ ଖସିଯିବାର ସମ୍ଭାବନା ଥାଏ । ତେଣୁ କବି ସଂସାରୀ ମଣିଷମାନଙ୍କୁ ମୋହମୟାରେ ଜଡ଼ିତ ରହି ମନକୁ ପୀଡ଼ିତ ନ କରିବାପାଇଁ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଛନ୍ତି । ନିଜର କର୍ମ ଉପରେ ଦୃଢ଼ତା ଓ ଭଗବାନଙ୍କ ଉପରେ ଅଖଣ୍ଡ ବିଶ୍ୱାସ ରଖୁଲେ ଆଉ କୌଣସି ପ୍ରକାର ଦୁଃଖ ରହିବ ନାହିଁ । ତେଣୁ ମନକୁ ଦୃଢ଼ କରିବା ଉପରେ କବି ବିଶେଷ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେଇଛନ୍ତି । ବାସ୍ତବିକ କବିଙ୍କର ପରାମର୍ଶ ଯଥାର୍ଥ ମନେହୋଇଥାଏ ।

Question ୫ ।
ଆସ, କବିତାଟିକୁ ଆବୃରି କରିବା ।
‘ଶିକ୍ଷାଦୀକ୍ଷା’ କବିତାରେ କବି ଏପରି କିଛି ଶବ୍ଦ ବ୍ୟବହାର କରିଛନ୍ତି ଯେଉଁମାନଙ୍କ ଯୋଗୁଁ କବିତାଟି ଶ୍ରୁତିମଧୁର ହୋଇପାରିଛି । କବିତାଟିକୁ ମନଦେଇ ପଢ଼ି ସେହି ଶବ୍ଦଗୁଡିକୁ ବାଛି ଲେଖୁବା । ଉଦାହରଣ : ଶିକ୍ଷା, ଦୀକ୍ଷା
Answer:
(୧) ଭକ୍ତି, ନୀତି (୨) କେଡେ, ଛାଡେ (୩) ଗୂଢ଼, ବାଡ (୪) ସୁଦ୍ଧା, ବିଘ୍ନ-ବାଧା (୫) କେଭେ, ଲୋଭେ, (୬) ଛାଡ, ପଡ (୭) ଲୋଡ, ବାଡ (୮) ଦେଖୁ, ସୁଖୀ (୯) ଆଶ, ଦାସ (୧୦) ଯୋଡ, ଗଡ ।

Question ୬।
ଅସା, ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କରିବା ।
(କ) ଶିକ୍ଷାକର ପିତୃଭକ୍ତି, ______________
ଭିକ୍ଷା କର ପଛେ ସତ୍ୟ ବାଟ ନ ଛାଡ
Answer:
ଶିକ୍ଷାକର ପିତୃଭକ୍ତି, ଦୀକ୍ଷାକର ଏହି ନୀତି
ଭିକ୍ଷା କର ପଛେ ସତ୍ୟ ବାଟ ନ ଛାଡ

(ଖ) ଦେବତା ହୋଇଲେ ସୁଦ୍ଧା, ______________
ଯେତେ ସାବଧାନେ ଗଲେ ଖସଇ ଗୋଡ ।
Answer:
(ଖ) ଦେବତା ହୋଇଲେ ସୁଦ୍ଧା, ନ ଛାଡ଼ଇ ବିଘ୍ନ-ବାଧା
ଯେତେ ସାବଧାନେ ଗଲେ ଖସଇ ଗୋଡ ।

Question ୭ ।
ବଡ଼ କୋଠରିରେ କେତେଗୁଡିଏ ଶବ୍ଦ ରହିଛି । ଯେଉଁ ଶବ୍ଦଗୁଡିକ ଗୁଣକୁ ବୁଝାଉ ନାହିଁ, ସେଗୁଡିକୁ ବାଛି ସାନ କୋଠରିରେ ଲେଖୁ । (ପ୍ରଶ୍ନ ସହିତ ଉତ୍ତର)
(ସତ୍ୟ, ଭକ୍ତ,  ଦାସ, ଭକ୍ତି, ସ୍ନେହ,  ସୁଖ, ଯଶ, ପୀଡା, ଶିକ୍ଷା, ଦୀକ୍ଷା)
Answer:
ଭକ୍ତ, ଦାସ, ସୁଖ, ପୀଡା, ଯଶ

Question ୮ ।
ତଳେ ଦିଆଯାଇଥିବା ଉକ୍ତି ମଧ୍ୟରୁ ଯେଉଁଟି କବିଙ୍କର ପରାମର୍ଶ ନୁହେଁ ବୋଲି ଭାବୁଛ, ତାକୁ କୋଠରି ମଧ୍ୟରେ ଲେଖ । (ପଶ୍ନ ସହ ଉତ୍ତର)
(କ) ସତ୍ୟର ବାଟ ନ ଛାଡିବା ପାଇଁ
(ଖ) ଅହଂକାରରେ ନ କରିବା ପାଇଁ
(ଗ) ଚିତ୍ତ ଦୃଢ଼ ନ କରିବା ପାଇଁ
(ଘ) ସୁଯଶ ଲୋଡିବା ପାଇଁ
Answer:
(ଗ) ଚିତ୍ତ ଦୃଢ଼ ନ କରିବା ପାଇଁ

Question ୯।
ସ୍ନେହର ବାଡ, ମମତାର ଡୋର, ସ୍ନେହର ସୂତା, ବିଘ୍ନବାଧା, ଭାଇଭାଇ, ପିତାପୁତ୍ର, ମାୟାମୋହ, ଦୃଢ଼, ଚିତ୍ତ, ଭକ୍ତି, ସତ୍ୟ, ଶବ୍ଦ|ଶବ୍ଦପୁଞ୍ଜିକୁ ନେଇ କବିତାଟିଏ ରଚନା କରିବା ।
Answer:
ସ୍ନେହର ବାଡ଼ ପରିବାର । ଲାଗିଛି ମମତାର ଡୋର॥
ସ୍ନେହର ସୂତା ପିତାମାତା । ସଭିଙ୍କୁ କହି ପ୍ରିୟକଥା ॥
ନଦେଇ ମନେ ବିଘ୍ନବାଧା । ଭାଇ ଭାଇରେ ପ୍ରିୟ ସଦା ।
ପିତା ପୁତ୍ରରେ ଥାଏ ପ୍ରିୟ । ସଂସାରେ ଏହା ମାୟାମୋହ !
ମନଚିତ୍ତକୁ ଦୃଢ଼କରି । କପଟ ଭାବ ପରିହର !!
ଗୁରୁଜନରେ ଭକ୍ତି କରି । ସତ୍ୟରେ ଦିନନେବ ହରି ॥

୧୦ । ‘ଲୋଭ’ ଶବ୍ଦରୁ ନାମଧାତୁ କ୍ରିୟା ଗଠନ କଲେ ହୁଏ ‘ଲୋଭାଇବା ବା ଲୋଭେଇବା’ । ନିମ୍ନରେ ପ୍ରଦତ୍ତ ଶବ୍ଦରୁ ନାମଧାତୁ କ୍ରିୟା ଗଠନ କରି ସେମାନଙ୍କୁ ବାକ୍ୟରେ ବ୍ୟବହାର କରିବା ।

ଶବ୍ଦ	ନାମଧାତୁ କ୍ରିୟା ବାକ୍ୟ	ବାକ୍ୟ
ଗାଟ
ଗୋଡ
ମନ
ଆଖି
ହାତ

Answer:

ଶବ୍ଦ	ନାମଧାତୁ କ୍ରିୟା ବାକ୍ୟ	ବାକ୍ୟ
ଗାଟ	ବାଟୋଇବା	ନୂଆ ପିଲାଙ୍କୁ ବାଟୋଇବା ପାଇଁ, ମୁଁ ହରିକୁ ପଠାଇଛି ।
ଗୋଡ	ଗୋଡ଼େଇବା	କାହାରି ପଛରେ ଗୋଡ଼େଇଲେ କେହି ବଡ଼ ହୁଏ ନାହିଁ ।
ମନ	ମନେଇବା	ପିଲାଙ୍କୁ ମନେଇବା ଲାଗି ଶିକ୍ଷକ ବହୁତ ଚେଷ୍ଟା କଲେ ।
ଆଖି	ଆଖେଇବା	ପର ଦ୍ରବ୍ୟକୁ ଆଖେଇବା ଉତ୍ତମ ବ୍ୟକ୍ତିର ଲକ୍ଷଣ ନୁହେଁ ।
ହାତ	ହାତେଇବା	ନିଜର କାର୍ଯ୍ୟ ସିଦ୍ଧି ପାଇଁ ସେ ତୁମକୁ ହାତେଇଛି ।

Question ୧୧ ।
ଏକାଭଳି ଶୁଭୁଥ‌ିବା ଅଲଗା ଅର୍ଥଥିବା କେତେଗୁଡିଏ ଶବ୍ଦ ତଳେ ଲେଖାଯାଇଛି । ସେମାନଙ୍କର ସ୍ପଷ୍ଟ ଅର୍ଥ ପ୍ରକାଶ କରିବା ନିମନ୍ତେ ସେମାନଙ୍କୁ ବାକ୍ୟରେ ବ୍ୟବହାର କରିବା ।
ସୁଧା __________।
ସୁଦ୍ଧା __________।
ଆଶ __________।
ଆସ __________।
ନିତି ___________।
ନାତି ___________।
Answer:
ସୁଧା – ଦେବତାମାନେ ସୁଧା ପାନ କରି ଅମର ହୋଇଛନ୍ତି ।
ସୁଦ୍ଧା – ତୁମେ କାଲି ସୁଦ୍ଧା କଟକ ପଳାଇଯିବା ଭଲ ।
ଆଶ – ପିଲାଟିର ଖାଇବା ଜିନିଷରେ ଆଶ ରହିଛି ।
ଆସ – ଆସ, ଘରକୁ ଯିବା ।
ନିତି – ସେ ନିତିଦିନ ବ୍ୟାୟାମ କରେ ।
ନାତି – ନୀତିରେ ଚାଲିଲେ ତୁମର କ୍ଷତି ହେବ ନାହିଁ ।

Question ୧୨ ।
ମୋହମାୟା, ବାଧାବିଘ୍ନ ଭଳି ଆଉ ଚାରୋଟି ଯୁଗ୍ମଶବ୍ଦ ଲେଖୁବା ।
Answer:
ଦୁଃଖଯନ୍ତ୍ରଣା, ମୁଖସମ୍ପଦ, କ୍ରିୟାକର୍ମ, କଳକୌଶଳ

Question ୧୩ ।
ଲକ୍ଷ୍ମଣଙ୍କ ମା’ଙ୍କ ନାଁ ସୁମିତ୍ରା । ସୁମିତ୍ରାଙ୍କ ପୁଅ ହୋଇଥିବାରୁ ଲକ୍ଷ୍ମଣଙ୍କର ଗୋଟିଏ ନାଁ ହେଉଛି ‘ସୁମିତ୍ରାନନ୍ଦନ’ ବା ‘ସୌମିତ୍ର’ । ନିଜ ମା’ଙ୍କ ନାମ ଅନୁସାରେ ନାମ ଧାରଣ କରିଥିବା ଆଉ ପାଞ୍ଚଜଣ ପୌରାଣିକ ଚରିତ୍ରଙ୍କ ନାମ ଲେଖ ।
କୁନ୍ତୀଙ୍କ ପୁତ୍ର _____________
ପୃଥାଙ୍କ ପୁତ୍ର _____________
ବିନତାଙ୍କ ପୁତ୍ର ___________
ରାଧାଙ୍କ ପୁତ୍ର ____________
ଗଙ୍ଗଙ୍କ ପୁତ୍ର _____________
Answer:
କୁନ୍ତୀଙ୍କ ପୁତ୍ର – କୌନ୍ତେୟ
ପୃଥାଙ୍କ ପୁତ୍ର – ପାର୍ଥ
ବିନତାଙ୍କ ପୁତ୍ର – ବୈନତୟ
ରାଧାଙ୍କ ପୁତ୍ର – ରାଧେୟ
ଗଙ୍ଗଙ୍କ ପୁତ୍ର – ଗାଙ୍ଗେୟ

Question ୧୪ ।
‘ଭିକ୍ଷା କର ପଛେ ସତ୍ୟ ବାଟ ନ ଛାଡ଼ ।’
ଏହି ଧାଡ଼ିଟିର ପ୍ରକୃତ ଅର୍ଥକୁ ନିମ୍ନରେ ପ୍ରଦତ୍ତ ଉତ୍ତର ମଧ୍ୟରୁ ବାଛି ଲେଖ ।
(କ) ପରେ ଭିକ୍ଷା ମାଗିବ ଆଗ ସତ୍ୟକୁ ବାଟ ଛାଡ଼ିଦିଅ ।
(ଖ) ପରେ ଭିକ୍ଷା ମାଗିବ କିନ୍ତୁ ସତ୍ୟର ବାଟ ଛାଡ଼ ନାହିଁ ।
(ଗ) ଯେତେ ଅସୁବିଧା ହେଲେ ବି ସତ୍ୟପଥରୁ ଘୁଞ୍ଚ ନାହିଁ ।
(ଘ) ଭିକ ମାଗି ବଞ୍ଚିବାକୁ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ସତ୍ୟପଥକୁ ଛାଡ଼ ନାହିଁ ।
Answer:
(ଘ) ଭିକ ମାଗି ବଞ୍ଚିବାକୁ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ସତ୍ୟପଥକୁ ଛାଡ଼ ନାହିଁ ।

ପରାକ୍ଷା ଉପଯେ।ଗା ଅତିରିକ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନେ।ତ୍ତର :

Question ୧।
‘ଶିକ୍ଷାଦୀକ୍ଷା’ କବିତାରେ କବି ଏପରି କିଛି ଶବ୍ଦ ବ୍ୟବହାର କରିଛନ୍ତି ଯେଉଁମାନଙ୍କ ଯୋଗୁଁ କବିତାଟି ଶ୍ରୁତମଧୁର ହୋଇପାରିଛି । କବିତାଟିକୁ ମନଦେଇ ପଢ଼ି ସେହି ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକ ବାଛି ଲେଖ । (ଉଦାହରଣ : ଶିକ୍ଷା, ଦୀକ୍ଷା)
Answer:
ଶିକ୍ଷା, ଦୀକ୍ଷା, ଭିକ୍ଷା
ଭକ୍ତି, ନୀତି
ପତିବ୍ରତା, ଏହି କଥା
କେଡ଼େ, ଛାଡ଼େ
ଗୂଢ଼, ବାଡ଼
ସୁଦ୍ଧା, ବାଧା
କେଭେ, ଲେ।ଭେ
ଦେଖ୍, ସୁଖୀ
ଆଶ, ଦାସ
ଯୋଡ଼, ଗଡ଼

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଭରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର :

Question ୧।
‘ଶିକ୍ଷାଦୀକ୍ଷା’ କବିତାଟି ବୈଷ୍ଣବ ପାଣିଙ୍କ କେଉଁ ଗୀତିନାଟ୍ୟର ଅନ୍ତର୍ଗତ ?
Answer:
‘ଶିକ୍ଷାଦୀକ୍ଷା’ କବିତାଟି ଗଣକବି ବୈଷ୍ଣବ ପାଣିଙ୍କ ‘ରାମ ବନବାସ’ ଗୀତିନାଟ୍ୟର ଅନ୍ତର୍ଗତ ।

Question ୨।
କାହାର ଆଜ୍ଞା ପାଳନ କରି ରାମ ବନବାସ ଯାଇଥିଲେ ?
Answer:
ପିତାଙ୍କ ଆଜ୍ଞା ପାଳନ କରି ରାମ ବନବାସ ଯାଇଥିଲେ ।

Question ୩।
ଭରତ କିଏ ?
Answer:
ଭାରତ ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କର ସାନଭାଇ ଓ ଦଶରଥଙ୍କର ଦ୍ୱିତୀୟ ପୁତ୍ରା ଭାରତଙ୍କୁ ରାଜସିଂହାସନରେ ଅଧ୍ କାରା କରିବାପାଇଁ ତାଙ୍କ ମାତା କୈକେୟୀ ଦଶରଥଙ୍କୁ ବର ମାଗିଥିଲେ ।

Question ୪ ।
ରାମ ବନକୁ ଯିବାବେଳେ ଭରତ କେଉଁଠାରେ ଥିଲେ ?
Answer:
ରାମ ବନକୁ ଯିବାବେଳେ ଭରତ ତାଙ୍କ ମାମୁଘରେ ଥିଲେ ।

Question ୫।
କେଉଁ ପରିସ୍ଥିତିରେ ରାଜା ଦଶରଥ ପରଲୋକ ଗମନ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ପୁତ୍ରର ବନବାସ ଗମନ ଦୁଃଖରେ ତାଙ୍କୁ ଝୁରିଝୁରି ଅତି ଅସହାୟ ପରିସ୍ଥିତିରେ ରାଜା ଦଶରଥ ପରଲୋକ ଗମନ

Question ୬।
ଭରତ ଅଯୋଧ୍ୟାକୁ ଫେରି କ’ଣ ଦେଖ‌ିଲେ ?
Answer:
ଭରତ ମାମୁଘରୁ ଅଯୋଧ୍ୟାକୁ ଫେରି ଦେଖିଲେ ଗିତୃସତ୍ୟ ପାଳନ ପାଇଁ ବଡ଼ଦବର୍ଷ ପାଇଁ ବନକୁ ଯାଇଛନ୍ତି ଏବଂ ସେହି ଦୁଃଖରେ ପିତା ଦଶରଥ ପ୍ରାଣତ୍ୟାଗ କରିଛନ୍ତି । ସମଗ୍ର ଅଯୋଧ୍ୟା ଯେପରି ହତଶ୍ରୀ ହୋଇଯାଇଛି।

Question ୭ ।
ରାମଙ୍କୁ ଫେରାଇ ଆଣିବାପାଇଁ ଭରତ କ’ଣ କଲେ ?
Answer:
ରାମଙ୍କୁ ଫେରାଇ ଆଣିବାପାଇଁ ଭରତ ରାମଙ୍କ ଅନ୍ଵେଷଣରେ ବନକୁ ଯାଇଥିଲେ ।

Question ୮।
ରାମଙ୍କ ସହିତ ଭରତଙ୍କର କେଉଁ ସ୍ଥାନରେ ସାକ୍ଷାତ୍ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ରାମଙ୍କ ସହିତ ଭରତଙ୍କର ଚିତ୍ରକୂଟ ନାମକ ସ୍ଥାନରେ ସାକ୍ଷାତ୍ ହୋଇଥିଲା ।

Question ୯।
ଅଯୋଧ୍ୟାକୁ ଫେରିବାପାଇଁ ରାମ ନାସ୍ତି କଲେ କାହିଁକି ?
ଯେହେତୁ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ପିତୃସତ୍ୟ ପାଳନ ପାଇଁ ବନକୁ ଯାଇଥିଲେ ଏବଂ ଅଯୋଧ୍ୟାକୁ ଫେରିଲେ ପିତାଙ୍କର ସତ୍ୟଭଗ୍ନ ହେବ, ସେଥୂପାଇଁ ଅଯୋଧ୍ୟାକୁ ଫେରିବାପାଇଁ ସେ ନାସ୍ତି କରିଥିଲେ ।

Question ୧୦ ।
ଅଯୋଧ୍ୟାକୁ ଫେରି ଭରତ କିପରି ଭାବରେ ରାଜ୍ୟଶାସନ କଲେ ?
Answer:
ଅଯୋଧ୍ୟାକୁ ଫେରି ଶ୍ରୀରାମଙ୍କ ପାଦୁକାକୁ ସିଂହାସନରେ ସ୍ଥାପନ କରି ଭରତ ଶ୍ରୀରାମଙ୍କ ସେବକ ଭାବରେ ଚଉଦବର୍ଷକାଳ ରାଜ୍ୟଶାସନ କରିଥ୍ ଲୋ

Question ୧୧ ।
‘ଶିକ୍ଷା କର ପିତୃଭକ୍ତି, ଦୀକ୍ଷା କରି ଏହି ନୀତି’– ଏ କଥା କିଏ କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
‘ଶିକ୍ଷା କର ପିତୃଭକ୍ତି, ଦୀକ୍ଷା କର ଏହି ନୀତି’କବିତାଂଶଟି ଗଣକବି ବୈଷ୍ଣବ ପାଣି ‘ରାମ ବନବାସ’ ଗୀତିନାଟ୍ୟରେ କହିଛନ୍ତି।

Question ୧୨ ।
କବିତାର ପ୍ରଥମ ଚାରିଧାଡ଼ି ମଧ୍ଯରେ କେଉଁ କେଉଁ ବିଷୟ ଶିକ୍ଷା
Answer:
କବିତାର ପ୍ରଥମ ଚାରିଧାଡ଼ିରେ ପିତୃଭକ୍ତି ଓ ଭ୍ରାତୃସ୍ନେହ ବିଷୟ ଶିକ୍ଷା

Question ୧୩ ।
ଅହଙ୍କାରର ବଶବର୍ତ୍ତୀ ନହେବାପାଇଁ କୁହାଯାଇଛି କାହିଁକି ?
Answer:
ଅହଙ୍କାରର ବଶବର୍ତ୍ତୀ ହେଲେ ଭାଇ ଭାଇର ସ୍ନେହ ରହିବ ନାହିଁ ବୋଲି ସେହି ଭାବର ବଶବର୍ତ୍ତୀ ନହେବାପାଇଁ କୁହାଯାଇଛି ।

Question ୧୪ ।
ସୀତାଙ୍କଠାରୁ ଆମ ଦେଶର ମହିଳାମାନେ କେଉଁ ଗୁଣ ଶିଖୁବାପାଇଁ କବି କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ସାତାଙ୍କଠାରୁ ଆମ ଦେଶର ମହିଳାନେ ପତିବ୍ରତା ଗୁଶ ଶିଖ୍ ବାପାଇଁ କବି କହିଛନ୍ତି।

Question ୧୫ ।
ମାୟାମୋହରେ ଜଡ଼ିତ ନହେବାପାଇଁ କବି କାହିଁକି କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ମାୟାମୋହରେ ଜଡ଼ିତ ହେଲେ ମଣିଷ ମନରେ ବହୁ ଦୁଃଖକଷ୍ଟ ପାଇ କାଳାତିପାତ କରି ଥାଏ । ତେଣୁ ମାୟାମୋହରେ ଜଡ଼ିତ ନହେବାପାଇଁ କବି କହିଛନ୍ତି।

Question ୧୬ ।
କାହାର ପଦପଙ୍କଜ ବିଷୟରେ ଏଠାରେ କୁହାଯାଇଛି ?
Answer:
ଏଠାରେ ମର୍ଯ୍ୟାଦା ପୁରୁଷୋତ୍ତମ ଶ୍ରୀରାମଙ୍କର ପଦପଙ୍କଜ ବିଷୟରେ କୁହାଯାଇଛିା

Question ୧୭ ।
କବିତାରେ ବର୍ଣ୍ଣିତ ହନୁ କିଏ ?
Answer:
କବିତାରେ ବର୍ଣ୍ଣିତ ହନୁ ହେଉଛି ରାମଭକ୍ତ ମହାବୀର ହନୁମାନ ।

Question ୧୮ ।
କାହାକୁ ସୁବର୍ଣ୍ଣ ଗଡ଼ କୁହାଯାଇଛି ?
Answer:
ରାବଣର ରାଜ୍ୟ ସୁବର୍ଣ୍ଣ ଲଙ୍କାକୁ ସୁବର୍ଣ୍ଣ ଗଡ଼ ବୋଲି କୁହାଯାଇଛି ।

Question ୧୯।
ଭରତ କିଏ ? ତାଙ୍କର ମାଆଙ୍କ ନାମ କ’ଣ ?
Answer:
ଭରତ ଅଯୋଧ୍ୟା ନରପତି ଦଶରଥଙ୍କ ଦ୍ବିତୀୟ ପୁତ୍ର । ତାଙ୍କ ମାଆଙ୍କ ନାମ କୈକେୟୀ ।

Question ୨୦ ।
କେଉଁ ବିଶେଷ କାରଣ ଯୋଗୁଁ ରାଜା ଦଶରଥ ପ୍ରାଣତ୍ୟାଗ କଲେ ?
Answer:
ଜ୍ୟେଷ୍ଠପୁତ୍ର ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ବିରହ ବିଚ୍ଛେଦ ସହ୍ୟ କରି ନପାରି ରାଜା ଦଶରଥ ତାଙ୍କୁ ଝୁରି ଝୁରି ପ୍ରାଣତ୍ୟାଗ କଲେ।

Question ୨୧।
ହନୁମାନ କିଏ ? ସେ କାହାର ଭକ୍ତ ଥିଲେ ?
Answer:
ହନୁମାନ ହେଉଛନ୍ତି ତ୍ରେତୟା ଯୁଗର ସୁ-ପ୍ରସିଦ୍ଧ ବୀର ଯିଏ କି ଯୁଗ ଯୁଗ ନିମିତ୍ତ ଅମରତ୍ୱ ଲାଭ କରିଛନ୍ତି । ସେ ମହାପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କର ଭକ୍ତ ଥିଲେ ।

Question ୨୨ ।
ସଂସାରୀ ମଣିଷ କାହାପାଇଁ ସୁଖ ଓ ଦୁଃଖ ଭୋଗ କରେ ?
Answer:
ସଂସାରୀ ମଣିଷ ପାଇଁ ସଂସାର ହେଉଛି ସବୁକିଛି । ସେ ପିତାମାତା, ସ୍ତ୍ରୀ ଓ ପୁତ୍ରକନ୍ୟାଙ୍କ ସୁଖ ଓ ଦୁଃଖ ଭୋଗ କରିଥାଏ ।

ସରଳ ଭାଷାରେ ଚୁଝାଇ ଲେଖ :

Question ୧।
ସାତାଠାରୁ ପତିବ୍ରତା ଶିକ୍ଷା କାର ଏହି କଥା,
ଶିଖାଇ ମହିଳାଗଶେ ସୁଯଶ ଲୋଡ଼ା
Answer:
ପାଣଠାରୁ …………………………… ସୁଯଶ ଲୋଡ଼ା
ଉକ୍ତ ପଦ୍ୟାଶଟି ଗଣକବି ବୈଷ୍ଣବ ପାଣିଙ୍କ ଲୋକପ୍ରିୟ ଗୀତିନାଟ୍ୟ ‘ରାମ ବନବାସ’ରେ ସଂଯୋଜିତ ‘ଶିକ୍ଷାଦୀକ୍ଷା’ କବିତାରୁ ଆସିଅଛି । ଏଠାରେ କବି ସତୀ ସୀତାଙ୍କର ପତିବ୍ରତା ଭାବର ମହତ୍ତ୍ଵକୁ ସୁନ୍ଦରଭାବରେ ବୁଝାଇଛନ୍ତି । ପିତୃସତ୍ୟ ରକ୍ଷା ପାଇଁ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ବନକୁ ଯିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେଲେ । ବନକୁ ଯିବା ପୂର୍ବରୁ ସେ ସମସ୍ତଙ୍କଠାରୁ ବିଦାୟ ନେଲେ । ବନକୁ ନଯିବା ପାଇଁ ସମସ୍ତେ ରାମଙ୍କୁ ଅନୁନୟ ବିନୟ କରି କହିଲେ । ମାତ୍ର ନିଜ ପିତାଙ୍କର ସତ୍ୟରକ୍ଷା ପାଇଁ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ବନକୁ ଯିବାକୁ ବାହାରିଲେ। ପତ୍ନୀ ସୀତା ମଧ୍ୟ ରାମଙ୍କ ସହିତ ବନକୁ ଯିବାପାଇଁ ବାହାରିଲେ । ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କର କୌଣସି ପ୍ରକାର ବାରଣ ସୀତା ମାନିଲେ ନାହିଁ । ତାଙ୍କ ବିଚାରରେ ସେ ସ୍ଵାମୀଙ୍କର ଅର୍ଦ୍ଧାଙ୍ଗିନୀ । ସ୍ଵାମୀଙ୍କ ସୁଖଦୁଃଖରେ ସେ ସମଭାଗୀ ହେବାକୁ ଚାହାଁନ୍ତି। ସ୍ଵାମୀ ବନସ୍ତକୁ ଗଲେ ସେ ରାଜପୁରୀରେ ରହିପାରିବେ ନାହିଁ ।

ରାଜସୁଖ ତାଙ୍କୁ ଅସହ୍ୟ ମନେହେବ । ବରଂ ସ୍ବାମୀଙ୍କ ପାଖେ ପଖେ ରହି ପଦସେବା କଲେ ସ୍ୱାମୀଙ୍କର ବନଗମନ କଷ୍ଟ ଲାଘବ ହେବ । ପତିବ୍ରତାଭାବରେ ସ୍ୱାମୀଙ୍କର ଦୁଃଖରେ ସେ ସମଦୁଃଖୀ ହୋଇଛନ୍ତି । ସୀତା ରାଜନନ୍ଦିନୀ ଓ ରାଜବଧୂ ହୋଇ ମଧ୍ୟ ସ୍ଵାମୀଙ୍କ ପାଇଁ ସ୍ୱଇଚ୍ଛାରେ ବନବାସ କଷ୍ଟକୁ ଆଦରି ନେଇଥିଲେ । ସୀତାଙ୍କର ଏହି ଅପୂର୍ବ ତ୍ୟାଗକୁ ମହିଳାମାନେ ଗ୍ରହଣ କରି ସ୍ଵାମୀଙ୍କ ସୁଖଦୁଃଖରେ ସମଭାଗୀ ହେବାପାଇଁ କବି ପ୍ରକାରାନ୍ତରେ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଛନ୍ତି । ମହିଳାମାନେ ନିଜେ ପତିବ୍ରତା ହେବା ସହ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କୁ ଏହା ଶିକ୍ଷାଦେଇ ସୁଯଶରେ ଅଧିକାରୀ ହେବାକୁ କବି କହିଛନ୍ତି । ବାସ୍ତବରେ କବିଙ୍କର ଚିନ୍ତାଧାରା ମାର୍ମିକ ମନେହୋଇଥାଏ ।

Question ୨ ।
ପୁତ୍ରେ ପିତା ସ୍ନେହ କେଡ଼େ,
ପୁତ୍ରବିନା ପ୍ରାଣ ଛାଡ଼େ,
ପୁତ୍ରବିନା ପ୍ରାଣ ଛ।ଡେ,
ଭାଙ୍ଗି କେ ପାରିବ ଗୂଢ଼ ସ୍ନେହର ବାଡ଼ ।
Answer:
ପୁତ୍ରେ ପିତା ……………………….. ସ୍ନେହର ବାଡ଼ା
ଶଂସିତ ପଦ୍ୟାଶଟି ପଠିତ ସାହିତ୍ୟ ପୁସ୍ତକର ସ୍ଵର୍ଗତ ଗଣକବି ବୈଷ୍ଣବ ପାଣିଙ୍କ ଲେଖନୀ ନିଃସୃତ ‘ରାମ ବନବାସ’ ଗୀତିନାଟ୍ୟର କିୟଦଂଶ କବିତା “ଶିକ୍ଷାଦୀକ୍ଷା”ରୁ ସଂଗୃହୀତ। ଆଲୋଚ୍ୟ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ କବି ପିତାପୁତ୍ରର ନିବିଡ଼ ସ୍ନେହ ବନ୍ଧନ ସଂପର୍କରେ ବିଶଦ ବ୍ୟାଖ୍ୟା ପ୍ରଦାନ କରି ଜନସମାଜକୁ ସୁଚିନ୍ତିତ ନୀତିଶିକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରିଛନ୍ତି ।

ଅଯୋଧ୍ୟାଧୂପତି ଦଶରଥଙ୍କର ନିର୍ମଳ, ନିବିଡ଼ ପୁତ୍ର ସ୍ନେହ ସଂପର୍କରେ କବି ବର୍ଣ୍ଣନା କରିବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ପିତାଙ୍କ ପ୍ରତି ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କର ଗଭୀର, ଅସାଧାରଣ ପିତୃଭକ୍ତି ସଂପର୍କରେ ସ୍ପଷ୍ଟ ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରିଛନ୍ତି। ସତ୍ୟସନ୍ଧ ଦଶରଥ ଓ ସତ୍ୟବ୍ରତ ପାଳନରେ ଦୃଢ଼ ପରିକର ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଉଭୟେ ଆଦର୍ଶର ଶୀର୍ଷସ୍ଥାନ ଲାଭ କରିଛନ୍ତି । ପୁତ୍ର ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ବିରହ ବିଚ୍ଛେଦ ସହ୍ୟ କରି ନପାରି ଝୁରିଝୁରି ସ୍ଵର୍ଗଗାମୀ ହୋଇଛନ୍ତି ଦଶରଥ । ଏହାଦ୍ଵାରା ପିତାଙ୍କର ପୁତ୍ର ପ୍ରତି ଅନାବିଳ ନିଗୂଢ଼ ସ୍ନେହ ପରିପ୍ରକାଶ ହୋଇଛି । ତେଣୁ ଆଲୋଚ୍ୟ ପ୍ରସଙ୍ଗଟି ଭାବଗର୍ଭକ ଓ ଶିକ୍ଷାପ୍ରଦ ।

ଦୀର୍ଘ ତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର :

Question ୧।
କବିତାଟିର ନାମ ‘ଶିକ୍ଷାଦୀକ୍ଷା’ ରଖାଯିବାର ଯଥାର୍ଥତା ପ୍ରତିପାଦନ କର ।
Answer:
କବିତା କବି ହୃଦୟର ମାନସ କନ୍ୟା । କବି ବହୁ ଆବେଗରେ କବିତା ରଚନା କରେ । କଥାବସ୍ତୁକୁ ନେଇ ସେ ତା’ର ନାମକରଣ କରେ । ଆଲୋଚ୍ୟ କବିତା ‘ଶିକ୍ଷାଦୀକ୍ଷା’ କବିଙ୍କର ନାମକରଣ ନୁହେଁ । ଏହା ‘ରାମ ବନବାସ ଗୀତିନାଟ୍ୟର ଅଂଶବିଶେଷ । ଯେହେତୁ କବିତାରେ ସମାଜକୁ ଦିଗ୍‌ଦର୍ଶନ ଦେଲାଭଳି ଅନେକ ପ୍ରସଙ୍ଗ ରହିଛି ଏବଂ ଏହା ପାଠ୍ୟଶ ରୂପେ ସନ୍ନିବେଶିତ ହୋଇଛି, ତେଣୁ କବିତାଟିରେ ଏଭଳି ନାମକରଣ କରାଯାଇଛି । କଥାବସ୍ତୁ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ବିଚାର କରି ଦେଖିଲେ ‘ଶିକ୍ଷାଦୀକ୍ଷା ନାମକରଣ ସାର୍ଥକ ହୋଇଛି ।

ରାମ ବନବାସ’ ଗୀତିନାଟ୍ୟର କବି ବୈଷ୍ଣବ ପାଣି । ସେ ଏକାଧାରରେ ଥିଲେ ଗୀତିନାଟ୍ୟର ନାଟ୍ୟକାର, ପାଲାର ସ୍ରଷ୍ଟା ଓ ଭଜନ ଜଣାଣର ରଚୟିତା । ତାଙ୍କ ରଚିତ ଗୀତିନାଟ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ, ‘ମେଘନାଦ ବଧ’, ‘ରଙ୍ଗସଭା’, ‘ରାମ ବନବାସ’, ‘କାର୍ଲବୀର୍ଯ୍ୟ ସଂହାର’, ‘ପ୍ରହ୍ଲାଦ ଚରିତ’, ‘କର୍ଷବଧ’, ‘ଦକ୍ଷ ଯଜ୍ଞ’ ଇତ୍ୟାଦି ପ୍ରଧାନ । ନାଟ୍ୟକୃତିରେ ପୌରାଣିକ କଥାବସ୍ତୁର ଅବତାରଣ କରାଯାଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଏଥୁରେ ଦ୍ବାରି, ଡଗର ଇତ୍ୟାଦି ଚରିତ୍ର ସଂଯୋଜିତ କରି ସେମାନଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ସମାଜର ବିଭିନ୍ନ ଦିଗକୁ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିବାର କୌଶଳ ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଇଛି । ଆଲୋଚ୍ୟ କବିତାରେ ମଧ୍ଯ ସମାଜକୁ ଦିଗ୍‌ଦର୍ଶନ ଦେଲାଭଳି ପ୍ରସଙ୍ଗକୁ ଅତି ଚତୁରତାର ସହିତ ଉପସ୍ଥାପନ କରାଯାଇଛି । ଏଥ‌ିରେ ଅନେକ ଚଳଣିକୁ ଶିକ୍ଷା କରିବା ଏବଂ ତାହାକୁ ଦୀକ୍ଷାରୂପେ ଗ୍ରହଣ କରିବାପାଇଁ ପ୍ରେରଣା ଦିଆଯାଇଛି ।

ସୁତରାଂ କବିତାର ‘ଶିକ୍ଷାଦୀକ୍ଷା’ ନାମକରଣ ଯଥାର୍ଥ ମନେ ହୋଇଥାଏ । ପିତା ବହୁ ଆବେଗରେ ନିଜର ଭବିଷ୍ୟତର ସୁରକ୍ଷା ଓ ବୃଦ୍ଧ ସମୟର ସହାୟ ପାଇଁ ପୁତ୍ରକୁ ପାଳିପୋଷି ବଡ଼ କରେ । ମାତ୍ର ଅନେକ ସମୟରେ ପୁତ୍ର ବଡ଼ ହେଲାପରେ ପିତାକୁ ମର୍ଯ୍ୟାଦା ଦିଏ ନାହିଁ । ପିତାର ସୁଖଦୁଃଖର ସାଥୀ ନହୋଇ ସ୍ୱେଚ୍ଛାଚାରୀ ହୋଇଯାଏ । ସମାଜର ଏହି ଦୁର୍ବଳ ଦିଗକୁ କବି ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ଚରିତ୍ରର ଉଦାହରଣ ଦେଇ ସୁଧାରିବାକୁ ଚାହିଁଛନ୍ତି । ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କର ପିତୃଭକ୍ତି ଯେ ଅତୁଳନୀୟ ଏହା କବି ସ୍ଵୀକାର କରିଛନ୍ତି । ପିତାଙ୍କର ସତ୍ୟରକ୍ଷା ପାଇଁ ସେ ଚଉଦବର୍ଷ ବନକୁ ଯାଇଛନ୍ତି । ପିତାଙ୍କ କଥାର ମର୍ଯ୍ୟାଦା ରକ୍ଷାକରି ସେ ରାଜସିଂହାସନକୁ ଉପେକ୍ଷା କରି ବନବାସ କଷ୍ଟକୁ ଆଦରି ନେଇଛନ୍ତି । ସୁତରାଂ କବି ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ପରି ପିତୃଭକ୍ତ ହେବାପାଇଁ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଛନ୍ତି । କବି ଏହା ବୁଝାଇବାକୁ ଯାଇ କହିଛନ୍ତି-

‘‘ଶିକ୍ଷା କର ପିତୃଭକ୍ତି, ଦୀକ୍ଷା କର ଏହି ନୀତି,
ଭିକ୍ଷା କର ପଛେ ସତ୍ୟ ବାଟ ନ ଛାଡ଼ ।’’

କବି ଅଯୋଧ୍ୟା ରାଜପୁରୀରେ ଯେପରି ଭ୍ରାତୃସ୍ନେହ ରହିଥିଲା, ସେହିପରି ଭ୍ରାତୃଭାବରେ ରହିଲେ ସମାଜରେ ଆଉ କୌଣସି ବିଶୃଙ୍ଖଳା ରହିବ ନାହିଁ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି । ମାତ୍ର ସମାଜରେ ଭାଇ ଭାଇ ମଧ୍ୟରେ ପିଲାଦିନର ସ୍ନେହ, ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ସ୍ଵାର୍ଥପରତାର ପ୍ରଭାବରେ ହଜି ଯାଇଥାଏ । ଭାଇ ହୁଏ ଭାଇର ଶତ୍ରୁ । କବି ରାମ, ଲକ୍ଷ୍ମଣ ଓ ଭରତଙ୍କ ଉଦାହରଣ ମାଧ୍ୟମରେ ପବିତ୍ର ଭ୍ରାତୃଭାବକୁ ଶିକ୍ଷା କରି ଏହାକୁ ଦୀକ୍ଷାରୂପେ ଗ୍ରହଣ କରିବାପାଇଁ ମାନବ ସମାଜକୁ ପରାମର୍ଶ ଦେଇ କହିଛନ୍ତି ।

ନାରୀ ହେଉଛି ପୁରୁଷର ପ୍ରେରଣାଦାତ୍ରୀ ଓ ସୁଖଦୁଃଖର ସାଥୀ । ପୁରୁଷକୁ ଦୁଃଖ ସମୟରେ ନାରୀହିଁ ସାହସ ଓ ଧୈର୍ଯ୍ୟ ଦେଇଥାଏ । ମାତ୍ର ବେଳେବେଳେ ସମାଜରେ ନାରୀ ସ୍ଵାର୍ଥସର୍ବସ୍ଵ ହୋଇ ପୁରୁଷକୁ ବିପଥଗାମୀ କରାଏ । କାନକୁହା କଥା କହି ପୁରୁଷକୁ ନିଜର କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟାକରେ । କୌଣସି ସମୟରେ ସେହି ପୁରୁଷ ଯଦି ଅସମର୍ଥ ହୋଇଯାଏ, ତା’ହେଲେ ନାରୀ ତାହାକୁ ଉପେକ୍ଷା କରିବାର ବହୁ ଉଦାହରଣ ରହିଛି । ପୁରୁଷର ଦୁଃଖରେ ସେ ସମଦୁଃଖୀ ନହୋଇ ବରଂ ନିଜ ସ୍ୱାର୍ଥ କଥା ଚିନ୍ତାକରେ । ସମାଜରେ ଏଭଳି ସ୍ବାର୍ଥସର୍ବସ୍ଵ ନାରୀମାନଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷା ଦେବାପାଇଁ କବି ଜନକନନ୍ଦିନୀ ପତିବ୍ରତା ସୀତାଙ୍କର ଉଦାହରଣ ଦେଇଛନ୍ତି । ସୀତାଙ୍କ ଚିନ୍ତାଧାରାକୁ ଆପଣାର କରିପାରିଲେ ନାରୀମାନେ ଯେ ଯଶସ୍ବିନୀ ହେବେ, ଏହାକୁ କବି ପ୍ରକାରାନ୍ତରେ ସ୍ବୀକାର କରିଛନ୍ତି । କବିଙ୍କ ଭାଷାରେ-

“ସାତାଠାରୁ ପତିବ୍ରତା, ଶିକ୍ଷା କର ଏହି କଥା,
ଶିଖାଇ ମହିଳାଗଶେ ସୁଯଶ ଲୋଡ଼ା”

ପିତାପୁତ୍ରର ଅନାବିଳ ସମ୍ପର୍କକୁ କବି ରାଜା ଦଶରଥ ଓ ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷା ଦେଇଛନ୍ତି । ପୁତ୍ରକୁ ଛାଡ଼ି ପିତା କେବେହେଲେ ବଞ୍ଚୁରିବ ନାହିଁ । କାରଣ ପୁତ୍ର ହିଁ ପିତାର ଭାଗ୍ୟ ଓ ଭବିଷ୍ୟତ । ପୁତ୍ରର ସୁଖରେ ପିତା ସୁଖୀ ହୁଏ । ପୁତ୍ରର ଗୌରବରେ ପିତା ଗୌରବାନ୍ବିତ ହୁଏ । ଏହି ସମ୍ପର୍କକୁ କେହି ଉପେକ୍ଷା କରିପାରିବେ ନାହିଁ । ସେହିପରି ସାଂସାରିକ ଜୀବନରେ ଅନେକ ବାଧାବିଘ୍ନ ରହିଥାଏ । ମାତ୍ର ବିପଦ ସମୟରେ କେବେହେଲେ ଧୈର୍ଯ୍ୟହରା ନ ହେବାକୁ କବି ପରାମର୍ଶ ଦେଇଛନ୍ତି । ଜାଗତିକ ମୋହମାୟାର ବଶବର୍ତ୍ତୀ ହୋଇ ରହିଲେ, ସର୍ବଦା ଦୁଃଖରେ ସମୟ ଅତିବାହିତ କରିବାକୁ ହେବ । ସେଥ‌ିପାଇଁ ଚିତ୍ତ ଦୃଢ଼ କରିବାପାଇଁ କବି ପରାମର୍ଶ ଦେଇଛନ୍ତି । ଏହିପରି ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରସଙ୍ଗ ମାଧ୍ୟମରେ କବି ସମାଜକୁ ଶିକ୍ଷା ଦେଇଥ୍ବାରୁ କବିତାର ‘ଶିକ୍ଷାଦାକ୍ଷା’ ନାମକରଣ ସାର୍ଥକ ମନେ ହୋଇଥାଏ।

Question ୨।
ମନରେ ଅହଂକାର ରହିଲେ ଜଣେ କି କି ଅସୁବିଧାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବ ସେ ସମ୍ପର୍କରେ ଅନୁଚ୍ଛେଦଟିଏ ଲେଖ ।
Answer:
ଆମର ପାପକଳୁଷିତ ସଂସାରକୁ ଯେଉଁସବୁ ବିକାର ପ୍ରଭାବିତ କରି ରଖୁଛି, ସେସବୁ ମଧ୍ୟରୁ ଅହଙ୍କାର ଅନ୍ୟତମ । ଅହଙ୍କାର ହେଉଛି, ନିଜକୁ ଅନ୍ୟଠାରୁ ବଡ଼କରି ଭାବିବା ଓ ସେହିପରି ଭାବ ନେଇ ଦେଖାଇହେବା ପ୍ରବୃତ୍ତି । ଅହଂକାରୀ ଦୃଷ୍ଟିରେ ସେ ସବୁଠାରୁ ଜ୍ଞାନୀ, ମାନୀ, ବଳଶାଳୀ ଓ ବୁଦ୍ଧିମାନ । ତା’ ମନର ଏହି ସଂକୀର୍ଣ୍ଣଭାବ ତାହାକୁ ଅହଙ୍କାରୀ କରାଇଥାଏ । ସେ କାହାକୁ ମର୍ଯ୍ୟାଦା ଦିଏ ନାହିଁ କିମ୍ବା କାହା ପାଖରେ ମୁଣ୍ଡ ନୁଆଁଇବାକୁ ଇଚ୍ଛା କରେ ନାହିଁ । ବରଂ ସେ ଭାବେ ତାହାକୁ ସମସ୍ତେ ମର୍ଯ୍ୟାଦା ଦେବେ ଏବଂ ତାହା କଥା ଅନୁସାରେ ପରିଚାଳିତ ହେବେ । ଏହା ଏକ ପ୍ରକାର

ଆସୁରୀ ସ୍ଵଭାବ । ସେହି ସ୍ଵଭାବନେଇ ଲଙ୍କାର ରାବଣ ବିପଦକୁ ବରଣ କରିଥିଲା । ତା’ର ସ୍ଵର୍ଣ୍ଣମୟ ଲଙ୍କା ଧ୍ବଂସ ହୋଇଯାଇଥିଲା । ସେହିପରି ଅତି ଅହଙ୍କାର ପ୍ରକାଶକରି କୌରବ ଶିରୋମଣି ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ନିଜ ବଂଶନାଶର କାରଣ ହୋଇଥିଲା । ଅତି ଦାନୀଭାବ ଦେଖାଇ ହୋଇ, ଦାନୀର ଅହଙ୍କାର ପ୍ରତିପୋଷଣ କରି ବଳୀ ରାଜା ପାତାଳକୁ ଚାପି ହୋଇଯାଇଥିଲେ । ସୁତରାଂ ଅହଙ୍କାର ଆସିଲେ ମଣିଷ ଜୀବନରେ ଅବକ୍ଷୟ ଘଟିଥାଏ । ଅହଙ୍କାର ମଣିଷକୁ ଅବନତି ଆଡ଼କୁ ବାଟ କଢ଼ାଇ ଆଣେ । ପ୍ରତ୍ୟେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅହଂକାର ହିଁ ସର୍ବନାଶର କାରଣ ହୋଇଥାଏ ।

ଅହଂକାରୀ ମଣିଷ ସାମୟିକ ଭାବେ ନିଜର ପ୍ରତିଷ୍ଠା ପ୍ରକାଶ କରିପାରେ । ମାତ୍ର ତାହା ସର୍ବକାଳୀନ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ହୋଇ ରହେନାହିଁ । ସାମାଜିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ, ପାରିବାରିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ରାଜନୀତିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅହଙ୍କାର ମଣିଷକୁ ବହୁ ବିପଦରେ ପକାଇଥାଏ । ଅହଙ୍କାରୀ ମଣିଷକୁ ସାମାଜିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସମାଲୋଚନାର ଶରବ୍ୟ ହେବାକୁ ପଡ଼ିଥାଏ । ପାରିବାରିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅହଙ୍କାରୀ ବ୍ୟକ୍ତି, କେବେହେଲେ କାହାରି ମନକୁ ଜିଣିପାରି ନଥାଏ । ସେହିପରି ସମ୍ପର୍କ ସ୍ଥାପନ କ୍ଷେତ୍ରରେ, ପାରସ୍ପରିକ ବୁଝାମଣା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଦୁଃଖପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥାଏ । ଅହଂକାରୀର ପତନ ସୁନିଶ୍ଚିତ । ଏହା ଧ୍ରୁବ ସତ୍ୟ ।

କବି ପରିଚୟ :

ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଗୀତିନାଟ୍ୟ ସ୍ରଷ୍ଟା ବୈଷ୍ଣବ ପାଣି କଟକ ଜିଲ୍ଲା ଅନ୍ତର୍ଗତ ମାହାଙ୍ଗା ଅଞ୍ଚଳରେ ଥିବା କୋଠପଦା ଗାଁରେ ୧୮୮୨ ମସିହାରେ କୁମାର ପୂର୍ଣ୍ଣମୀ ଦିନ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ନାମ ସୁଦର୍ଶନ ପାଣି ଓ ମାତାଙ୍କ ନାମ ଚାନ୍ଦ ଦେବୀ । ବୈଷ୍ଣବ ପାଣିଙ୍କ ପିଲାଦିନର ନାମ ଥିଲା ଶତ୍ରୁଘ୍ନ । ପିଲାକାଳରେ ସେ ସାଂଘାତିକ ରୋଗରେ ପୀଡ଼ିତ ହୋଇଥିଲେ । ସେହି ରୋଗରୁ ମୁକ୍ତି କାମନା କରି ତାଙ୍କର ପିତାମାତା ତାଙ୍କୁ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ବଡ଼ଛତା ତଳେ ବୈଷ୍ଣବ କରିଦେଇଥିଲେ । ସେ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ସେହି ବୈଷ୍ଣବ ନାମରେ ପରିଚିତ ହୋଇଥିଲେ । ସେ ପିଲାଦିନରୁ ବହୁତ ଅଭାବ ଅସୁବିଧାରେ ଚଳିଥିଲେ ।

ତାଙ୍କର ପରିବାରର ଆର୍ଥିକ ଅବସ୍ଥା ତାଙ୍କର ଭଲ ନଥିଲା । ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ହେତୁ ସେ କିଛିଦିନ ଫୁଲତୋଳା ଓ ଫୁଲଗୁନ୍ଥା କାମ କରିଥିଲେ । ସିଂହଙ୍କ ତତ୍ତ୍ୱାବଧାନରେ ରହିଥିଲେ । ସେ କିଛିଦିନ ସେଠାକାର ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ପାଚକ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କର ଠାଇନାଲରେ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ ହୋଇ ବିଦ୍ୟାଳୟର ପ୍ରଧାନ ଶିକ୍ଷକ ତାଙ୍କୁ ବିନା ଦରମାରେ ଚତୁର୍ଥ ଶ୍ରେଣୀ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପଢ଼ିବାର ସୁଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ । ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ହେତୁ ସେ ୧୭ ବର୍ଷ ବୟସରୁ ଷଷ୍ଠ ଶ୍ରେଣୀରୁ ଶିକ୍ଷା ପରିସମାପ୍ତି କରିଥିଲେ । ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ସେ ନୃତ୍ୟଗୀତ ଓ ଯାତ୍ରା ଦଳରେ ରହି ବହୁ ପ୍ରସିଦ୍ଧି ଅର୍ଜନ କରିଥିଲେ। ସେ ୧୯୫୬ ମସିହା ବୈଶାଖ ଅମାବାସ୍ୟାରେ ଅମର ପଥର ଯାତ୍ରୀ ହୋଇଥିଲେ ।

କବି ଓ କବିତା :

ନିଜର ପ୍ରତିଭା ଓ ସାଧନା ବଳରେ ସେ ବହୁ ଗୀତିନାଟ୍ୟ, ପାଲା, ଭଜନ, ଜଣାଣ ଇତ୍ୟାଦି ରଚନା କରିଯାଇଛନ୍ତି । ତାଙ୍କ ରଚନାର ଲାଳିତ୍ୟ, ଉପଯୁକ୍ତ ଶବ୍ଦ ସଂଯୋଜନା ପାଠକ ତଥା ଦର୍ଶକଙ୍କୁ ବିମୋହିତ କରିଥାଏ । ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟରେ ବୈଷ୍ଣବ ପାଣି ‘ଗଣକବି’ ଭାବରେ ପରିଚିତ । ‘ମେଘନାଦ ବଧ’ ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ଓ ସଫଳ ଗୀତିନାଟ୍ୟ । ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ସେ ‘ରଙ୍ଗସଭା’, ‘କାର୍ଲବୀର୍ଯ୍ୟ ସଂହାର’, ‘ପ୍ରହ୍ଲାଦ ଚରିତ’, ‘ରାମ ବନବାସ’, ‘କର୍ଣ୍ଣବଧ’, ‘ଦକ୍ଷଯଜ୍ଞ’ ପ୍ରଭୃତି ଲୋକପ୍ରିୟ ଗୀତିନାଟ୍ୟମାନ ରଚନା କରିଥିଲେ । ଉକ୍ତ କବିତାଟି କବିଙ୍କର ‘ରାମ ବନବାସ’ ଗୀତିନାଟ୍ୟରୁ ସଂଗୃହୀତ । ଏଥିରେ ପିତାପୁତ୍ର, ଭାଇଭାଇର ସମ୍ପର୍କ, ସତ୍ୟନିଷ୍ଠା, ଅହଙ୍କାରଶୂନ୍ୟତା, ନାରୀର ପତିଭକ୍ତି ଓ ଭଗବତ୍ ପ୍ରେମର ମହିମା ବର୍ଣ୍ଣିତ । ସତ୍ୟନିଷ୍ଠା, ଅହଙ୍କାରଶୂନ୍ୟତା, ନାରୀର ପତିଭକ୍ତି ଓ ଭଗବତ୍ ପ୍ରେମର ମହିମା ବଣ୍ଠତ ।

କବିତାର ପୃଷ୍ଠଭୂମି:

ମର୍ଯ୍ୟାଦା ପୁରୁଷୋତ୍ତମ ରଘୁବାର ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କର ମାନବାୟ ଲାଳା ବର୍ଣ୍ଣନା କରିବା ଅବକାଶରେ ‘ଶିକ୍ଷାଦାକ୍ଷା’ କବିତାରେ ଅବତାରଣା କରାଯାଇଛି। ଅଯୋଧ୍ୟାର ରାଜା ଦଶରଥଙ୍କର କୋଷ୍ଠପୁତ୍ର ରାମଚନ୍ଦ୍ର ପିତୃସତ୍ୟ ପାଳନ ପାଇଁ ବନଗମନ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ସଙ୍ଗରେ ଥିଲେ ଜନକନନ୍ଦିନୀ ପତିବ୍ରତା ସୀତା ଓ ଆଜ୍ଞାବହ ଅନୁଜ ଲକ୍ଷ୍ମଣ । ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଯେତେବେଳେ ବନଗମନ କରିଥିଲେ, ସେତେବେଳେ ଭରତ ମାମୁଘରେ ଥିଲେ । ରାମଙ୍କର ବନଗମନ ଦୁଃଖକୁ ଦଶରଥ ସହ୍ୟ କରିପାରି ନଥିଲେ ।

ସେ ଦୁଃଖରେ ଭାଙ୍ଗିପଡ଼ି ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ଗୁଣ ସ୍ମରଣ କରି ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ । ପିତାଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ସମ୍ବାଦ ଶୁଣି ଭରତ ଅଯୋଧ୍ୟାକୁ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ କରିଥିଲେ । ଅଯୋଧ୍ୟାରେ ପହଞ୍ଚି ଭରତ ସବୁକଥା ଜାଣିବାକୁ ପାଇଲେ । ଶ୍ରୀରାମଙ୍କୁ ଫେରାଇ ଆଣିବାପାଇଁ ସେ ତାଙ୍କ ଅନ୍ଵେଷଣରେ ବନକୁ ଗମନ କରିଥିଲେ । ଚିତ୍ରକୂଟ ନାମକ ସ୍ଥାନରେ ଭରତଙ୍କର ଭାଇମାନଙ୍କ ସହିତ ଦେଖା ହୋଇଥିଲା । ଅଯୋଧ୍ୟା ଫେରିବା ଲାଗି ଭରତ, ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କୁ ବହୁପ୍ରକାର ଅନୁନୟ ବିନୟ କରିଥିଲେ ।

ମାତ୍ର ରାମଚନ୍ଦ୍ର ପିତୃ ସତ୍ୟ ରକ୍ଷାକରି ବନକୁ ଆସିଥିବାରୁ କୌଣସି ପ୍ରକାରେ ଅଯୋଧ୍ୟାକୁ ଫେରିପାରିବେ ନାହିଁ ବୋଲି କହିଥିଲେ । ନିଜ ସାନଭାଇ ଭରତଙ୍କ ପ୍ରତି ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ଅନ୍ତରରେ ବହୁତ ସ୍ନେହ ଥିଲା । ସେଥିପାଇଁ ସେ ବାଧ୍ୟହୋଇ ସାନଭାଇ ଭରତଙ୍କୁ ନିଜର ପାଦୁକା ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ବହୁପ୍ରକାର ବୁଝାଇ ଶୁଝାଇ ସେ ବାଧ୍ୟହେ।ଇ ସାନଭାଇ ଭରତଙ୍କୁ ନିଜର ପାଦୁକା ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ବହୁପ୍ରକାର ବୁଝାଇ ଶୁଝାଇ ସେ ଭରତଙ୍କୁ ଅଯୋଧ୍ୟା ଫେରାଇ ଦେଇଥିଲେ । ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ପାଦୁକାକୁ ସିଂହାସନରେ ସ୍ଥାପନ କରି ଭରତ ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କର ସେବକ ଭାବରେ ଚଉଦ ବର୍ଷକାଳ ରାଜ୍ୟଶାସନ କରିଥିଲେ । ରାମାୟଣ ବର୍ଣ୍ଣିତ ଏହି ଶିକ୍ଷଣୀୟ କଥାବସ୍ତୁ ଉପରେ କବିତାଟି ରଚନା କରାଯାଇଛି ।

କବିତାର ସାରକଥା :

କବି ପୌରାଣିକ କଥାବସ୍ତୁର ବର୍ଣନା କରିଥିଲେ ହେଁ ଅଯୋଧାର ପାରିବାରିକ ସ୍ନେହ, ପ୍ରେମ, ଆନ୍ତରିକତା ଆଦିର ମୂଲ୍ୟବୋଧକୁ ଯଥାର୍ଥ ଭାବରେ ମୂଲ୍ୟାୟନ କରିଛନ୍ତି ।

(୧) ପିତୃଭକ୍ତି : ରଘୁବୀର ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କର ପିତୃଭକ୍ତି ଥିଲା ଅତୁଳନୀୟ । ପିତାଙ୍କର ସତ୍ୟ ରକ୍ଷା କରିବାପାଇଁ ସେ. ଚଉଦବର୍ଷ ବନକୁ ଯାଇଥିଲେ । ରାମଚନ୍ଦ୍ର ରାଜସିଂହାସନରେ ଅଭିଷିକ୍ତ ହେବା ପୂର୍ବରୁ ମାତା କୈକେୟୀ, ଦାସୀ ମନ୍ଥରାର ପ୍ରରୋଚନାରେ ଦଶରଥଙ୍କୁ ସତ୍ୟପାଳନ କରିବାପାଇଁ ବାଧ୍ୟ କରିଥିଲେ । ପୂର୍ବ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ଅନୁଯାୟୀ ସେ ଦଶରଥଙ୍କୁ ଦୁଇଟି ବର ମାଗିଥିଲେ । ପ୍ରଥମ ବରରେ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଚଉଦବର୍ଷ ବନବାସ ଯିବେ ଏବଂ ଦ୍ବିତୀୟ ବରରେ ତାଙ୍କ ପୁତ୍ର ଭରତ ସିଂହାସନ ଆରୋହଣ କରିବେ । ଦଶରଥଙ୍କ ସତ୍ୟ ପାଳନ ପାଇଁ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଥିଲେ । ସେ କାହାରି କଥାକୁ ନମାନି ବନକୁ ଆରୋହଣ କରିବେ । ଦଶରଥଙ୍କ ସତ୍ୟ ପାଳନ ପାଇଁ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଥିଲେ ।

ସେ କାହାରି କଥାକୁ ନମାନି ବନକୁ ଯିବ।ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଥିଲେ । ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ପରି ପିତୃଭକ୍ତ ହେବାପାଇଁ କବି ସମସ୍ତଙ୍କୁ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଛନ୍ତି । ପିତୃଭକ୍ତି ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ହେଲେ ଭିକ୍ଷା କରିବାକୁ ବି ସେ ପଛେଇବ ନାହିଁ । କାରଣ ପିତା ହେଉଛନ୍ତି ସମସ୍ତ ଧର୍ମର ନିୟାମକ, ପିତା ହେଉଛନ୍ତି ସ୍ୱର୍ଗ । ସେହି ପିତାଙ୍କର ସେବା କଲେ, ପିତାଙ୍କୁ ଭକ୍ତିକଲେ ଓ ତାଙ୍କ ପାଇଁ ଜୀବନ ଉତ୍ସର୍ଗ କଲେ, ସବୁ ଦେବତାଙ୍କ ଆଶୀର୍ବାଦ ସେ ଲାଭ କରିପାରିବ । ସୁତରାଂ ସେ ପିତୃଭକ୍ତି ରୂପକ ବାଟରୁ କେବେହେଲେ ବିଚ୍ୟୁତ ହେବ ନାହିଁ କିମ୍ବା ଜୀବନରେ କେବେ ସତ୍ୟପଥରୁ ବିଚ୍ୟୁତ ହେବ ନାହିଁ ।

(୨) ଭ୍ରାତୃସ୍ନେହ : ଅଯୋଧ୍ୟା ରାଜପରିବାରରେ ଭାଇ ପ୍ରତି ଭାଇର ସ୍ନେହ ଥିଲା ଅଧ୍ଵ । ରଘୁବୀର ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଯେତେବେଳେ ରାଜପୁରୀ ଓ ରାଜସୁଖକୁ ଉପେକ୍ଷାକରି ପିତୃସତ୍ୟ ପାଳନ ପାଇଁ ଚଉଦବର୍ଷ ବନକୁ ଯିବାକୁ ବାହାରିଲେ, ତାଙ୍କ ସହିତ ଅନୁଜ ଲକ୍ଷ୍ମଣ ବନକୁ ଯିବାପାଇଁ ଇଚ୍ଛା କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କୁ ସାଙ୍ଗରେ ବନକୁ ନେବାପାଇଁ ଅଗ୍ରଜ ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କୁ ସେ ଅନୁରୋଧ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ସୁଖଦୁଃଖର ସାଥୀ ହୋଇ ରହିବାକୁ ସେ ଚାହିଁଥିଲେ । ପୁନଶ୍ଚ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ବନକୁ ଯିବା ସମୟରେ ଭରତ ମାମୁଘରେ ଥିଲେ । ସେ ରାଜପୁରୀକୁ ଫେରି ସବୁବିଷୟ ଜାଣିବା ପରେ ଦୁଃଖ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ । ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କୁ ବନରୁ ଫେରାଇ ଆଣିବାପାଇଁ ସେ ଅରଣ୍ୟକୁ ଯାଇଥିଲେ । ଚିତ୍ରକୂଟ ନାମକ ସ୍ଥାନରେ ତାଙ୍କର ଭାଇଙ୍କ ସହିତ ଦେଖାହୋଇଥିଲା ।

ଅଯୋଧ୍ୟା ଫେରିବା ଲାଗି ଭରତ ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କୁ ବହୁତ ଅନୁରୋଧ କରିଥିଲେ । ମାତ୍ର ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଅରଣ୍ୟରୁ ଆଉ ରାଜପୁରୀକୁ ଫେରି ନଥିଲେ । ତଥାପି ନିଜ ସାନଭାଇ ଭରତ ପ୍ରତି ଅଧ୍ବକ ସ୍ନେହ ଥ‌ିବାରୁ ଶ୍ରୀରାମ ନିଜର ପାଦୁକା ଦୁଇଟି ତାଙ୍କୁ ଦେଇଥିଲେ । ଶ୍ରୀରାମଙ୍କ ପାଦୁକାକୁ ସିଂହାସନରେ ସ୍ଥାପନକରି ଭରତ ଶ୍ରୀରାମଙ୍କ ସେବକ ଭାବରେ ଚଉଦବର୍ଷ କାଳ ରାଜ୍ୟଶାସନ କରିଥିଲେ । ସୁତରାଂ ରାମ, ଲକ୍ଷ୍ମଣ ଓ ଭରତଙ୍କ ଭିତରେ ଯେଭଳି ପବିତ୍ର ଭ୍ରାତୃସ୍ନେହ ରହିଥିଲା, ସେହିଭଳି ସ୍ନେହ ସୂତ୍ରରେ ଭାଇ ଭାଇ ସମ୍ପର୍କକୁ ଦୃଢ଼ କରିବାକୁ କବି ମନୁଷ୍ୟକୁ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଛନ୍ତି । ନିଜ ମନରୁ ଅହଂଭାବ ଦୂର ହେଲେ ଏଭଳି ଭ୍ରାତୃସ୍ନେହ ସମ୍ଭବ ବୋଲି କବି ପ୍ରକାରାନ୍ତରେ କହିଥିଲେ ।

(୩) ପତିବ୍ରତାଭାବ : ସୀତା ଥିଲେ ପତିବ୍ରତା ରମଣୀ । ପତିଙ୍କୁ ସୁଖଦୁଃଖକୁ ସେ ନିଜର ମନ, ବଚନ ଓ କର୍ମରେ ମିଶାଇ ଦେବାକୁ ଚାହିଁଥିଲେ । ଜନକ ରାଜାଙ୍କର ଝିଅ ଭାବରେ ଅତି ଅଲିଅଳୀ ହୋଇଥିଲେ ବି ସେ ସ୍ଵାମୀଙ୍କ ସହିତ ବନକୁ ଯିବାକୁ ଇଚ୍ଛା କରିଥିଲେ। ପିତୃସତ୍ୟ ପାଳନପାଇଁ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଚାମଚନ୍ଦ୍ର ଚଉଦବର୍ଷ ବନବାସ ଯିବାକୁ ବାହାରିଥ୍ଲାବେଳେ ସାତା ତାଙ୍କ ସହିତ ବନକୁ ଯିବାପାଇଁ ଆଗ୍ରହ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ । ସେ ସ୍ଵାମୀଙ୍କୁ ଅନୁରୋଧ କରିଥିଲେ ତାଙ୍କୁ ସାଙ୍ଗରେ ନେବାପାଇଁ । ରାମଚନ୍ଦ୍ର ସୀତାଙ୍କୁ ବହୁତ ବୁଝାଇଥିଲେ ବି ସୀତା କୌଣସିଥ୍‌ରେ ରାଜି ହୋଇନଥିଲେ । ସ୍ଵାମୀଙ୍କ ବିନା ରାଜପୁରୀରେ ରହିବା ତାଙ୍କ ପାଇଁ ଅସମ୍ଭବ ଥିଲା । ସ୍ଵାମୀଙ୍କ ବ୍ୟତୀତ ରାଜପୁରୀ ସୁଖ ତାଙ୍କୁ ତୁଚ୍ଛ ମନେ ହୋଇଥିଲା ।

ପତିବ୍ରତା ଭାବରେ ସେ ସ୍ଵାମୀଙ୍କ ସହିତ ବନଗମନ କରିଥିଲେ । ସ୍ଵାମୀଙ୍କର ପାଖେ ପାଖେ ରହି ସ୍ଵାମୀଙ୍କ ବନବାସ ଦୁଃଖ ଦୂର କରିବାପାଇଁ ଚାହିଁଥିଲେ । ସୀତାଙ୍କ ପତିବ୍ରତା ଭାବକୁ ମହିଳାମାନେ ଅନୁସରଣ କରିବେ ବୋଲି କବି ପରାମର୍ଶ ଦେଇଛନ୍ତି । ସେଭଳି ଭାବ ପ୍ରକାଶଦ୍ୱାରା ମହିଳାମାନେ ନିଶ୍ଚୟ ଯଶସ୍ବିନୀ ହେବେ ବୋଲି କବି କହିଛନ୍ତି । ସମାଜରେ କିପରି ନାରୀମାନେ ସ୍ୱାମୀଙ୍କ ସୁଖଦୁଃଖରେ ଭାଗୀ ହୋଇ ନିଜର ଜୀବନ ଧନ୍ୟ କରିବେ ସେ ସମ୍ପର୍କରେ କବି ପରମର୍ଶ ଦେଇଛନ୍ତି।

(୪) ପୁତ୍ର ସ୍ନେହ : ରାଜା ଦଶରଥ କୌଣସି ଏକ ଦୁର୍ବଳ ମୁହୂର୍ଭରେ ରାଣୀ କୈକେୟୀଙ୍କ ଉପରେ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ ହୋଇ ତାଙ୍କୁ ଦୁଇଟି ବର ଦେବାକୁ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ଦେଇଥିଲେ । କୈକେୟୀ ସେହି ସୁବିଧାକୁ ଆଧାର କରି ଦାସୀ ମନ୍ଥରାର କୁପରାମର୍ଶରେ ରାଜାଙ୍କୁ ବର ମାଗିଥିଲେ । ପ୍ରଥମ ବରରେ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଅଯୋଧ୍ୟାର ରାଜା ନହୋଇ ଚଉଦବର୍ଷ ବନବାସ ଯିବେ ଏବଂ ଦ୍ଵିତୀୟ ବରରେ ତାଙ୍କ ପୁତ୍ର ଭରତ ଅଯୋଧ୍ୟାର ରାଜା ହୋଇପଡ଼ିଲେ । ଦଶରଙ୍କ ହୃଦୟ ବିଦୀର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଗଲା । ଏଭଳି ବର ସେ । ଦେଇପାରିବେ ନାହିଁ ବୋଲି ରାଣୀ କୈକେୟୀଙ୍କୁ ଅନୁରୋଧ କଲେ । ମାତ୍ର କୈକେୟୀ ରାଜା ଦଶରଥଙ୍କ କୌଣସି କଥା ଶୁଣିବାକୁ ରାଜିହେଲେ ନାହିଁ । ଏହି ଖବର ପୁତ୍ର ସେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେଲେ । ରାମଙ୍କ ସହିତ ପତ୍ନୀ ସୀତା ଓ ଭ୍ରାତା ଲକ୍ଷ୍ମଣ ମଧ୍ୟ ବନକୁ ଯିବାକୁ ବାହାରିଲେ । ଏଭଳି ଖବର ପାଇ ଦଶରଥ ଅସୁସ୍ଥ ହୋଇପଡ଼ିଲେ । ରାମ ବିନା ବଞ୍ଚିପାରିବେ ନାହିଁ ବୋଲି କୈକେୟୀଙ୍କୁ କହିଲେ । ମାତ୍ର ତାଙ୍କ ହୃଦୟର ବ୍ୟଥାକୁ କେହି ବୁଝିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିନଥିଲେ ।

ପୁତ୍ର ପାଇଁ ଯଜ୍ଞ କରାଇ ସେ ବହୁ ଦିନ ପରେ ପୁତ୍ର ପାଇଥିଲେ । ସେହି ପୁତ୍ରକୁ ବନକୁ ପଠାଇ ସେ ଆଉ ଧୈର୍ଯ୍ୟ ଧରି ପାରିନଥିଲେ । ପିତା ପାଇଁ ପୁତ୍ର ହେଉଛି ସବୁକିଛି । ପୁତ୍ରପ୍ରାପ୍ତି ନିମନ୍ତେ ସେ ପତ୍ନୀ ଗ୍ରହଣ କରେ । ପୁତ୍ର ପାଇଁ ତା’ର ସାଂସାରିକ ଜୀବନ ପୂର୍ଣାଙ୍ଗ ହୁଏ । ସେହି ପୁତ୍ରକୁ ଛାଡ଼ି ଦଶରଥ ମାନସିକ ଯନ୍ତ୍ରଣାରେ ଘାରିହେଲେ । ଶେଷରେ ସେହି ପୁତ୍ରକୁ ଝୁରି ଝୁରି ଓ ପୁତ୍ର ସ୍ନେହକୁ ସ୍ମରଣ କରି ସେ ପରପାରିକୁ ଚାଲିଗଲେ । କବିଙ୍କ ମତରେ ପିତା ପୁତ୍ରର ସ୍ନେହ କେତେ ନିବିଡ଼ ତାହା କେହି କହିପାରିବେ ନାହିଁ । ସ୍ନେହରୂପକ ବାଡ଼କୁ ଭାଙ୍ଗି ଦେଇ ପୁତ୍ରହୀନ ଭାବରେ କେହି ବଞ୍ଚିପାରିବେ ନାହିଁ । ବାସ୍ତବରେ କବିଙ୍କର ଏଭଳି ଚିନ୍ତାଧାରା ବେଶ୍ ହୃଦୟଗ୍ରାହୀ ।

(୫) ସଂସାରୀଙ୍କ ପାଇଁ ଚେତାବନୀ : ସଂସାରୀ ମଣିଷ ପାଇଁ ସଂସାର ହେଉଛି ସବୁକିଛି । ସେ ସ୍ତ୍ରୀ, ପୁତ୍ର ପାଇଁ ସବୁବେଳେ ସୁଖ ବା ଦୁଃଖ ଭୋଗକରେ । ସେମାନଙ୍କୁ ସୁଖରେ ରଖିବାପାଇଁ ଯେକୌଣସି ଦୁଃଖକଷ୍ଟକୁ ସେ ବରଣ କରିନେବାପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଥାଏ । ଯଦି ଦେବତା ଧରାପୃଷ୍ଠରେ ଜନ୍ମନେଇ ସାଂସାରିକ ଜୀବନଯାପନ କରନ୍ତି, ତା’ହେଲେ ସେ ମଧ୍ଯ ଜାଗତିକ ବାଧା ବନ୍ଧନରୁ ଦୂରେଇ ରହିପାରିବେ ନାହିଁ । ସମୟାନୁସାରେ ତାଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ଦୁଃଖ ବା ସୁଖ ଭୋଗ କରିବାକୁ ହୋଇଥାଏ। ଯେତେ ସାବଧାନରେ ପାଦ ପକାଇ ଆଗକୁ ଆଗକୁ ଚାଲିଲେ ବି ଯେକୌଣସି ସମୟରେ ସଂସାର

ରୂପକ ଖସଡ଼ା ରାସ୍ତାରେ ତାଙ୍କ ପାଦ ଖସିଯିବାର ସମ୍ଭାବନା ରହିଥାଏ । ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ମନକୁ ଦୃଢ଼ କରିବାକୁ ହେବ। ପରିସ୍ଥିତିକୁ ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବାପାଇଁ ସାହସ ସଞ୍ଚୟ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ । ମନ ଦୃଢ଼ ନକଲେ ମନରେ ଅଶାନ୍ତି ଲାଗିରହିବ । ମାୟାମୋହ ଜାଲରେ ଛନ୍ଦି ହୋଇ ଜୀବନ ହା ହୁତାଶରେ ସନ୍ତୁଳିତ ହେବ । କବି ଏପରି ପରିସ୍ଥିତିରେ ନିଜ ଚିତ୍ତକୁ ଦୃଢ଼ କରିବାପାଇଁ ଚେତାବନୀ ଶୁଣାଇଛନ୍ତି । କାରଣ ମନକୁ ସ୍ଥିର ଓ ଚିତ୍ତକୁ ଦୃଢ଼ ନକଲେ ସଂସାରୀ ମଣିଷ କେବେହେଲେ ନିଜକୁ ଯଥାର୍ଥ ବାଟରେ ପରିଚାଳିତ କରିପାରିବ ନାହିଁ ।

(୬) କବିଙ୍କର ଭକ୍ତିଭାବ : ବୈଷ୍ଣବ ପାଣି ପିଲାଦିନରୁ ବୈଷ୍ଣବ ହୋଇଥିଲେ । ଜଗନ୍ନାଥ, ରାମ, କୃଷ୍ଣଙ୍କ ପାଖରେ ତାଙ୍କ ମନ ଥିଲା ସମର୍ପିତ । ତାଙ୍କର ପ୍ରାଣକୁ ସେ ଉତ୍ସର୍ଗ କରିଥିଲେ ସେହି ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ପାଦକମଳରେ । କବିତାର ଶେଷରେ ସେ ଦର୍ଶକମାନଙ୍କୁ ସମ୍ବୋଧନ କରିଛନ୍ତି । ଦର୍ଶକମାନେ ରାମରସରେ ତଲ୍ଲୀନ ହେଲେ ତାଙ୍କର ଶ୍ରମ ଯେ ସାର୍ଥକ ହେବ, ଏହା ସେ ସ୍ୱୀକାର କରିଛନ୍ତି । ରାମଙ୍କର ପଦପଙ୍କଜରେ କର ଯୋଡ଼ିଲେ ଜୀବନରେ କୌଣସି ଦୁଃଖ ଅବସାଦ ରହିବ ନାହିଁ ବୋଲି କବି ପ୍ରକାରାନ୍ତରେ ସ୍ବୀକାର କରିଛନ୍ତି । ସ୍ୱାଭାବିକ ଭାବେ କବିର ବିନୟ ଭାବ ନେଇ ବୈଷ୍ଣବ ପାଣି ନିଜକୁ ମୂଢ଼ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି । ସେହି ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ନିକଟରେ ସେ ଦାସ ବା ସେବାକାରୀ ହେବାପାଇଁ ଆଶା କରିଛନ୍ତି । ଯେଉଁ ରାମ ନାମକୁ ସ୍ମରଣ କରି ମହାବୀର ହନୁମାନ ଲଙ୍କାର ଅଭେଦ୍ୟ ଦୁର୍ଗକୁ ଜୟ କରିପାରିଲା, ସେହି ରାମନାମ ହିଁ ତାଙ୍କ ପାଇଁ ସବୁକିଛି ବୋଲି କବି ଦୃଢ଼ଭାବରେ କହିଛନ୍ତି ।

ସୂଚନା ଓ କଠିନ ଶବ୍ଦାର୍ଥ :

• ଣିତୃଭକ୍ତ – ପିତାଙ୍କ ପ୍ରତି ଉତ୍ସର୍ଗ ଭାବ ।
• ଦ।କ୍ଷା – ଦୃଢ଼ ସଂକଳ୍ପ / ଯାହାକୁ ଧେୟ ରୂପେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଏ ।
• କେମନ୍ତେ – କିପରି
• ବୃଥା – ମୂଲ୍ୟହୀନ / ଅଯଥା ।
• ଅହଂକାର – ଗର୍ବ / ନିଜକୁ ବଡ଼ ବୋଲି ମନେକରିବା ।
• ନରେ – ଲୋକମାନେ ।
• ପତିବ୍ରତା – ଯେଉଁ ନାରୀ ପତି କୁ ଖୁବ୍ ଭଲପାଏ ଓ ନିଜର ହୃଦୟକୁ ପତି ସୁଖ ପାଇଁ ଉତ୍ସର୍ଗ କରେ / ବ୍ରତ ଆଚରଣ କଲା ପରି ପତିକୁ ସଦା ଭକ୍ତି କରୁଥିବା ନାରା
• ମହଳା – ନାରା।
• ସୁଯଶ – ସୁଖ୍ୟାତି ।
• ଲୋଡ଼ – ଅନୁସରଣ କର | ଖୋଜ ।
• ବିନେ – ବ୍ୟତୀତ ।
• ଗୂଢ଼ – ଅପ୍ରକାଶିତ | ଗୁପ୍ତ ।
• ସ୍ନେହବାଢ଼ – ସ୍ନେହରୂପକ ସନ୍ଧନା
• ପାଡ଼ନା – ଦୁଃଖ ଦିଅ ନାହିଁ ।
• କଡ଼ି – ସାମିଲ୍ କରି / ମିଶାଇ ଦେଇ ।
• ମାୟା – ଭ୍ରାନ୍ତି / ଛଳନା
• ମୋହ – ଆସକ୍ତି ।
• ଦୃଢ଼ – ସ୍ଥିର / ଟାଣ ।
• ତଦତଙ୍କଜ – ସଦରୂପକ କମଲା
• ମୂଢ଼ – ଜ୍ଞାନହୀନ / ନିର୍ବୋଧ ।
• ଆଶ – ଆଶା / ଅଭିଳାଷ ।
• ଦାସ – ସେବକ ।
• ହନୁ – ହନୁମାନ, ରାମଙ୍କ ଦୂତ ।
• ସୁବର୍ଣ୍ଣଗଡ଼ – ସୁନାରେ ତିଆରି ଲଙ୍କା ନଗରୀ ।.

କେତୋଟି ନୂତନ ଶବ୍ଦ ଓ ତା’ର ଅର୍ଥ :

• କେଡେ – କେତେ ଅଧ୍ଵ
• ବିଘ୍ନ – ଅନ୍ତରାୟ /ଅସୁବିଧା
• ଧ୍ୟାୟି – ଧ୍ୟାନ କରି / ମନରେ ଚିନ୍ତାକରି
• ସୁଯଶ – ଯଶସ୍ଵା
• ଚିତ୍ତ – ମନରେ

Odisha State Board BSE Odisha 8th Class Odia Solutions Chapter 10 ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 8 Odia Solutions Chapter 10 ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି

ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକସ୍ଥ ଅଭ୍ୟାସ କାର୍ଯ୍ୟର ଉତ୍ତର

Question ୧।
ଆସ, କଥାବାର୍ତ୍ତା ହେବା :
(କ) ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିର ପରିଚୟ ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖକ କ’ଣ କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
କୌଣସି କଥା ବିଚାର କରିବାବେଳେ କିପରି ଭଲ ହେବ ଓ ନିଜକୁ ଆନନ୍ଦ ମିଳିବ – ଏ ପ୍ରକାର ଇଚ୍ଛା ପ୍ରକାଶ ପାଇଥାଏ । ଏହି ଇଚ୍ଛାକୁ ଦମନ କରି ଅନାସକ୍ତ ଭାବେ ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତ କାରଣ ସହିତ ବିଚାର କରିବା ହିଁ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିର ପରିଚୟ ଦେଇଥାଏ ।

(ଖ) ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋଭାବ ଥ‌ିବା ବ୍ୟକ୍ତି ବିରଳ ବୋଲି ଲେଖକ କାହିଁକି କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋଭାବ ଥ‌ିବା ବ୍ୟକ୍ତି ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ବ୍ୟକ୍ତି ଓ ଶାସ୍ତ୍ରମତକୁ ଅନ୍ଧ ଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରି ନଥା’ନ୍ତି । ସେ କୌଣସି ବ୍ୟାବସାୟିକ ଲାଭକ୍ଷତିର ହିସାବ ନରଖୁ, ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଇଚ୍ଛାକୁ ଜଳାଞ୍ଜଳି ଦେଇ କେବଳ ସତ୍ୟର ଉଦ୍‌ଘାଟନ ପାଇଁ ନିରରପେକ୍ଷଭାବେ ବିଚାର କରିଥା’ନ୍ତି । ଏଥପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ଇଚ୍ଛା, ଶିକ୍ଷା ଓ ଶକ୍ତି ଖୁବ୍‌ କମ୍ ଲୋକଙ୍କ ପାଖରେ ଥ‌ିବାରୁ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋଭାବ ଥ‌ିବା ବ୍ୟକ୍ତି ବିରଳ ବୋଲି ଲେଖକ କହିଛନ୍ତି ।

(ଗ) ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନକୁ କାହିଁକି ବୈଜ୍ଞାନିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ବିଚାର କରିପାରେନାହିଁ ?
Answer:
ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ମତରେ ଆମର ବିଶ୍ଵାସସବୁ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଇଚ୍ଛାଦ୍ଵାରା ପ୍ରଭାବିତ । ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଇଚ୍ଛା ବିଚାରକୁ ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତ ଓ ନିରପେକ୍ଷ କରିପାରେନି । ଫଳରେ ପ୍ରଶ୍ନର ବିଚାର ଇଚ୍ଛାର ସପକ୍ଷରେ ଯାଏ । ଏହି କାରଣରୁ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନକୁ ବୈଜ୍ଞାନିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ବିଚାର କରିପାରେ ନାହିଁ ।

(ଘ) ସମୟ ସମୟରେ ମଧୁର ସ୍ଵପ୍ନରେ ବାଧା କାହିଁକି ଆସେ ?
Answer:
ବାହ୍ୟ ଜଗତର ଅପ୍ରତ୍ୟାଶିତ ଘଟଣାରେ ଅର୍ଥାତ୍ ପ୍ରକୃତ ସତ୍ୟର ଆବିଷ୍କାରଦ୍ୱାରା ସମୟ ସମୟରେ ମଧୁର ସ୍ଵପ୍ନରେ ବାଧା ଆସିଥାଏ ।

Question ୨ ।
ଆସ, ଦୁଇ ବା ତିନୋଟି ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଲେଖିବା ।
(କ) ମଣିଷର ବିଶ୍ଵାସଗୁଡ଼ିକ ଭିତ୍ତିହୀନ ମଧୁର ସ୍ଵପ୍ନ ବୋଲି କାହିଁକି କୁହାଯାଇଛି ?
Answer:
ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଶରତ କୁମାର ମହାନ୍ତିଙ୍କ ବିଚାରରେ ମଣିଷର ବିଶ୍ୱାସଗୁଡ଼ିକ ଏକ ଏକ ଭିତ୍ତିହୀନ ମଧୁର ସ୍ଵପ୍ନ । ଉଦାହରଣସ୍ୱରୂପ, ଗୋଟିଏ ନିର୍ବାଚନରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ରାଜନୀତିକ ଦଳର ପ୍ରଚାରକମାନେ ନିଜ ଦଳ ଜୟଲାଭ କରିବାର ଯେତିକି ସମ୍ଭାବନା ରଖନ୍ତି, ତା’ଠାରୁ ଅଧ‌ିକ ଆଶା କରନ୍ତି । ଏ ପ୍ରକାର ଆଶାବାଦୀ ବିଶ୍ଵାସ ହିଁ ଭିତ୍ତିହୀନ ମଧୁର ସ୍ଵପ୍ନର ନମୁନା ଅଟେ ।

(ଖ ) ଅତ୍ୟଧ୍ଵ କଳ୍ପନାବିଳାସୀଙ୍କ ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖକ କ’ଣ କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ଅତ୍ୟଧ୍ଵକ କଳ୍ପନାବିଳାସୀଙ୍କ ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖକ ଶରତ କୁମାର ମହାନ୍ତି କହିଛନ୍ତି ଯେ ସେମାନେ ଊଣା ଅଧିକେ ଜୀବନରେ ଗୁଡ଼ିଏ ମଧୁର କଳ୍ପନାକୁ ଗ୍ରହଣ କରି ନେଇଥା’ନ୍ତି ।

(ଗ ) କେଉଁ ପ୍ରକାର ମନୋଭାବ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିର ବିରୋଧୀ ?
Answer:
କୌଣସି କଥାର ବିଚାର କରିବାବେଳେ ନିଜର ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ବିଶ୍ବାସଟି ଠିକ୍ ଓ ଅନ୍ୟମାନେ ଏହାକୁ ଗ୍ରହଣ କରନ୍ତୁ – ଏପରି ମନୋଭାବ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥାଏ । ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଇଚ୍ଛା ଓ ବିଶ୍ୱାସ ସପକ୍ଷରେ ଏପରି ମନୋଭାବ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ବିରୋଧୀ ।

(ଘ) ନିଜ ମତ ଠିକ୍ ବୋଲି ପ୍ରମାଣ କରିବାପାଇଁ ଆମେ କାହାକୁ ଅସ୍ତ୍ର ଭାବରେ ବ୍ୟବହାର କରିଥାଉଁ ?
Answer:
ନିଜ ମତ ଠିକ୍ ବୋଲି ପ୍ରମାଣ କରିବାପାଇଁ ଆମେ ନିଜକୁ ସୁହାଇଲା ଭଳି ଯୁକ୍ତିତର୍କକୁ କେବଳ ଅସ୍ତ୍ର ଭାବରେ ବ୍ୟବହାର କରିଥାଉଁ ।

(ଡ ) ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିର ପ୍ରଧାନ ଅନ୍ତରାୟ କ’ଣ ?
Answer:
ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିର ପ୍ରଧାନ ଅନ୍ତରାୟ ହେଉଛି ଆସକ୍ତିଭାବ ।

(ଚ) ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିର ମହତ୍ତ୍ବ ସମ୍ପର୍କରେ ପ୍ରବନ୍ଧରେ କ’ଣ କୁହାଯାଇଛି ?
Answer:
ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋଭାବାପନ୍ନ ବ୍ୟକ୍ତି ତାଙ୍କ ମତାମତ ଓ କୌଣସି ପ୍ରଶ୍ନର ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ଯେ ସବୁବେଳେ ସତ୍ୟ ଏପରି ଭାବିନଥା’ନ୍ତି । ଲେଖକ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିର ମହତ୍ତ୍ବ ସମ୍ପର୍କରେ ଏହି ଅଭିମତ ଦେଇଛନ୍ତି ।

Question ୩ ।
ଆସ, ତଳେ ଦିଆଯାଇଥିବା ବାକ୍ୟଗୁଡିକୁ ସରଳ ଭାଷାରେ ବୁଝାଇ ଲେଖୁନା ।
(କ) ନିଜେ ପ୍ରକୃତରେ ଯାହା ନିଜ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ତାହାଠାରୁ ଅତି ଉଚ୍ଚ ଧାରଣା ମନୁଷ୍ୟର ଥାଏ ।
“ନିଜେ ପ୍ରକୃତରେ…………………………..ମନୁଷ୍ୟର ଥାଏ ।’’
ଉକ୍ତ ଗଦ୍ୟାଶଟି ଶରତ କୁମାର ମହାନ୍ତିଙ୍କ ଲିଖ୍ ଚିନ୍ତାମୂଳକ ପ୍ରବନ୍ଧ ‘ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି’ ରୁ ଆନୀତ । ଆଲୋଚ୍ୟ ଗଦ୍ୟାଶରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ମହାନ୍ତି ମଣିଷର ନିଜକୁ ନେଇ ରହିଥ‌ିବା ଅମୂଳକ ଉଚ୍ଚଧାରଣା ସମ୍ପର୍କରେ ବର୍ଣ୍ଣନା ଉକ୍ତ ଗଦ୍ୟାଶଟି ଶରତ କୁମାର ମହାନ୍ତିଙ୍କ ଲିଖ୍ ଚିନ୍ତାମୂଳକ ପ୍ରବନ୍ଧ ‘ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି’ ରୁ ଆନୀତ । କରିଛିନ୍ତି ।

ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ମହାନ୍ତିଙ୍କ ବିଚାରରେ ମଣିଷର ବିଶ୍ୱାସଗୁଡ଼ିକ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଇଚ୍ଛାଦ୍ୱାରା ନିୟନ୍ତ୍ରିତ । ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତ କାରଣ ନଥାଇ ଅମୂଳକ ଇଚ୍ଛାଦ୍ୱାରା ମଣିଷ ପରିଚାଳିତ ହୁଏ । ମୋ ପରିବାର ଆଦର୍ଶ ଓ ଆଭିଜାତ୍ୟସମ୍ପନ୍ନ ପରିବାର, ମୁଁ ବୁଦ୍ଧିମାନ, ମୋ ଜାତି ଶ୍ରେଷ୍ଠ, ମୋ ଦେଶ ଗୌରବମୟ – ଏହିପରି ଅନେକ ଆତ୍ମ-ସୁଖକର ଧାରଣା ମଣିଷର ଥାଏ । ନିଜକୁ ନିଜ ପରିବାର, ଦେଶ, ଜାତିକୁ କେନ୍ଦ୍ରକରି ଏପରି ମଧୁର ଦିବାସ୍ୱପ୍ନର ଭିତ୍ତିହୀନ ବିଶ୍ୱାସଦ୍ୱାରା ମଣିଷ ପ୍ରଭାବିତ । ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ମତରେ ନିଜେ ମଣିଷ ପ୍ରକୃତରେ ଯେତିକି ଆଦର୍ଶ, ଶ୍ରେଷ୍ଠତା, ଗୌରବର ଅଧିକାରୀ ନୁହେଁ ତାହାଠାରୁ ଅଧିକ ଉଚ୍ଚତର ଧାରଣା ବା ବିଶ୍ୱାସ ତା’ର ଥାଏ । ବେଳେବେଳେ ସତ୍ୟ ଅବଶ୍ୟ ପ୍ରକାଶ ପାଏ ଓ ମଣିଷର ନିଜ ଯୋଗ୍ୟତା ଉପରେ ସନ୍ଦେହ ଆସେ । ମାତ୍ର କିଛିକ୍ଷଣ ପରେ ସେ ଅନ୍ୟ ଏକ ବିଶ୍ଵାସଦ୍ବାରା କବଳିତ ହୋଇ ସେ ନିଜ ଯୋଗ୍ୟତା ଉପରେ ଆସ୍ଥା ସ୍ଥାପନ କରେ ଓ ମଧୁର ସ୍ବପ୍ନରାଜ୍ୟକୁ ଫେରିଯାଏ । ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କର ଏପ୍ରକାର ବିଚାର ବେଶ୍ ମନୋଜ୍ଞ ଓ ତାତ୍ପର୍ଯ୍ୟପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଛି ।

(ଖ ) ମାତ୍ର ଶିଳାର ପରୀକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଯାହା ସତ୍ୟ, ସବୁ କ୍ଷେତ୍ରରେ ତାହା ସତ୍ୟ ନୁହେଁ ।
Answer:
‘‘ମାତ୍ର ଶିଳାର ……… …. ସତ୍ୟ ନୁହେଁ ।’’
ଆଲୋଚ୍ୟ ଗଦ୍ୟାଶଟି ଆମ ପଠିତ ‘ସାହିତ୍ୟିକା’ ବହିରେ ସଂଯୋଜିତ ଶରତ କୁମାର ମହାନ୍ତିଙ୍କ ଲିଖ୍ ପ୍ରବନ୍ଧ ‘ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିରୁ ଆନୀତ । ଏଠାରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ମହାନ୍ତି କୌଣସି ପରୀକ୍ଷାମୂଳକ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଓ ଚରମ ସତ୍ୟ ଉପରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ନୁହେଁ ବୋଲି ପ୍ରତିପାଦନ କରିଛନ୍ତି । ଲେଖକଙ୍କ ମତରେ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି ନେଇ ପରୀକ୍ଷା କଲେ ବି କୌଣସି ପରୀକ୍ଷାର ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ଶେଷ ସତ୍ୟ ନୁହେଁ । ଗୋଟିଏ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ବସ୍ତୁକୁ ଅଲଗା ଅଲଗା ପରୀକ୍ଷା କଲେ ତାହାର ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ସତ୍ୟ ପ୍ରକାଶ ପାଇପାରେ । ଦୁଇଜଣ ଶିଳାଖଣ୍ଡଗୁଡ଼ିକୁ ପରୀକ୍ଷା କଲାପରେ ଶିଳାର ଉପାଦାନ ବିଷୟରେ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ମତ ପ୍ରକାଶ କରିଥା’ନ୍ତି । ସେହି ଶିଳାଖଣ୍ଡଗୁଡ଼ିକୁ ବିଜ୍ଞାନାଗାରରେ ପରୀକ୍ଷା କଲେ ହୁଏତ ଜଣାପଡ଼ିବ ଜଣକର ମତ ଅଧ୍ଵ ଠିକ୍ । ତା’

ବୋଲି ଅନ୍ୟ ଭୂତତ୍ତ୍ୱବିଦ୍ ଯେ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଇଚ୍ଛାଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ହୋଇ ଶିଳାଖଣ୍ଡଗୁଡ଼ିକ ସମ୍ପର୍କରେ ମତାମତ ଦେଇଥିଲେ ଏପରି ଭାବିକା ଠିକ୍ ନୁହେଁ । ତେଣୁ ସେ ବିଜ୍ଞାନାଗାରର ରିପୋର୍ଟକୁ ସହଜରେ ଗ୍ରହଣ କରିନେବେ । ମାତ୍ର ଶିଳାର ପରୀକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଯାହା ସତ୍ୟ, ତାହା ସାହିତ୍ୟ ସମାଲୋଚନା କ୍ଷେତ୍ରରେ ସତ୍ୟ ନୁହେଁ । ଜଣେ ସାହିତ୍ୟ ସମାଲୋଚକ ନିଜ ପ୍ରିୟ କବିଙ୍କ କବିତାର ସମାଲୋଚନା କଲାବେଳେ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଇଚ୍ଛାଦ୍ଵାରା ପରିଚାଳିତ ହୋଇ କବିଙ୍କ ସପକ୍ଷବାଦୀ ମତାମତ ଦେଇଥା’ନ୍ତି । ସେ ସମାଲୋଚନା କରିବା ପରିବର୍ତ୍ତେ ଓକିଲାତି କରିଥା’ନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ଶିଳା ପରୀକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଭୂତତ୍ତ୍ବବିଦ୍ ଦ୍ଵୟଙ୍କ ମତରେ ପାର୍ଥକ୍ୟ ଥିଲେହେଁ ଦୁହେଁ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋଭାବସମ୍ପନ୍ନ ଥିଲେ । ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କର ଏପ୍ରକାର ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ମନୋଜ୍ଞ ହୋଇପାରିଛି ।

Question ୪।
ତଳେ କେତେଗୁଡିଏ ଶବ୍ଦ ଦିଆଯାଇଛି, ଆସ ସେହି ଶବ୍ଦମାନଙ୍କୁ ନେଇ ଗୋଟିଏ ଛୋଟ ଅନୁଚ୍ଛେଦ ଲେଖୁ ।

• ଅନ୍ତରାୟ
• ବିଶ୍ଳେଷଣ
• ଭିଭି
• ଅପ୍ରତ୍ୟାଶିତ
• ବିରଳ
• ଆସକ୍ତି ଚିନ୍ତାଶୀଳ
• ନିରପେକ୍ଷ
• ସିଦ୍ଧାନ୍ତ
• ନିସ୍ପୃହ
• ବାହୁଲ୍ୟ

Answer:
ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ସଂସ୍କୃତିର ଅନ୍ତରାୟ ନକରି ବରଂ ନିଜର ଚିନ୍ତାଶୀଳ ମନୋଭାବକୁ ପ୍ରକାଶ କରିଥାନ୍ତି । ସେମାନେ ସାଧାରଣ ପଦାର୍ଥର ବିଶ୍ଳେଷଣ କରନ୍ତି । ନିରପେକ୍ଷ ଯୁକ୍ତି ଉପସ୍ଥାପନ କରନ୍ତି । ତାଙ୍କର ବକ୍ତବ୍ୟ କୌଣସି ସମୟରେ ଭିତ୍ତିହୀନ ହୋଇ ନଥାଏ । ଶେଷରେ ସେମାନେ ଯେଉଁ ସିଦ୍ଧାନ୍ତରେ ପହଞ୍ଚାନ୍ତି, ତାହା ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ଅପ୍ରତ୍ୟାଶିତ ହୋଇଥାଏ । କେତେକ ବ୍ୟକ୍ତି ବୈଜ୍ଞାନିକଙ୍କର ଚିନ୍ତାଧାରା ପ୍ରତି ନିସ୍ପୃହ ହୋଇଥାନ୍ତି । ତାଙ୍କର ଚିନ୍ତାଧାରା ଯେ ବିରଳ, ସେ କଥା ପ୍ରକାଶ କରିବା ବାହୁଲ୍ୟ ମାତ୍ର । ମୋଟ ଉପରେ କହିବାକୁ ଗଲେ, ସେମାନେ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ବିଷୟ ପ୍ରତି ଆସକ୍ତି ପ୍ରକାଶକରି, କେବଳ ସିଦ୍ଧାନ୍ତରେ ପହଞ୍ଚାନ୍ତି ।

Question ୫ ।
ତଳେ କେତୋଟି ଶବ୍ଦ ଦିଆଯାଇଛି । ଏହାର ଅର୍ଥ ପାଖ କୋଠରିରେ ଅଛି । ଆସ ଖୋଜି ମିଳାଇବା ଓ ମୂଳ ଶବ୍ଦଟିକୁ ନେଇ ବାକ୍ୟ ଗଠନ କରିବା ।
ଲିପ୍ତ ହେବା, ଆକସ୍ମିକ, ଅନାଗ୍ରହ, ପକ୍ଷପାତଶୂନ୍ୟ, ଯାହା ବହୁ ସଂଖ୍ୟାରେ ଦେଖାଯାଏ ନାହିଁ ।
(କ) ନିରପେକ୍ଷ ________
(ଖ) ଅପ୍ରତ୍ୟାଶିତ ________
(ଗ) ନିସ୍ପୃହ ________
(ଘ) ବିରଳ ________
(ଙ) ଆସକ୍ତି ________
Answer:
(କ) ନିରପେକ୍ଷ (ପକ୍ଷପାତ ଶୂନ୍ଯ) – ନିୟମ ସର୍ବଦା ନିରପେକ୍ଷ ଅଟେ ।
(ଖ) ଅପ୍ରତ୍ୟାଶିତ (ଆକସ୍ମିକ) – ରାଜକିଶୋର ବାବୁ ଅପ୍ରତ୍ୟାଶିତ ଭାବେ ପହଞ୍ଚଗଲେ ।
(ଗ) ନିସ୍ପୃହ (ଅନାଗ୍ରହ) – ପାଠପ୍ରତି ନିସ୍ପୃହ ହେଲେ, ପାଠ ବୁଝି ହୁଏ ନାହିଁ ।
(ଘ) ବିରଳ (ଯାହା ବହୁ ସଂଖ୍ୟାରେ ଦେଖାଯାଏ ନାହିଁ) – ଚିଲିକାକୁ ଏବର୍ଷ ଅନେକ ବିରଳ ପ୍ରଜାତିର ପକ୍ଷୀ ଆସିଛନ୍ତି।
(ଙ) ଆସକ୍ତି (ଲିପ୍ତ ହେବା) – ପିତାମାତାଙ୍କର ପୁତ୍ରକନ୍ୟା ପ୍ରତି ଅଧ‌ିକ ଆସକ୍ତି ରହିଥାଏ ।

Question ୬ ।
ତଳେ କେତେଗୁଡିଏ କାର୍ଯ୍ୟର ନମୁନା ଦିଆଯାଇଛି, ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ କେଉଁଗୁଡିକ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିର ସପକ୍ଷରେ, କେଉଁଗୁଡିକ ବିପକ୍ଷରେ ଯାଉଛି, ତାକୁ ଡାହାଣ ପଟେ ସୂଚାଇବା ।
(କ) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସଂପର୍କିତ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ବେଳେ ଚପଲ ପିନ୍ଧି କରିବା । ( )
(ଖ) ଘରୁ ବାହାରିବା ବେଳେ ନେଉଳ ଦେଖ‌ିଲେ ଶୁଭ ବୋଲି ଭାବିବା । ( )
(ଗ) ଖାଇବା ପୂର୍ବରୁ ଉପଯୁକ୍ତ ଭାବରେ ହାତକୁ ପରିଷ୍କାର କରିବା । ( )
(ଘ) ଯାତ୍ରା ସମୟରେ ବିଲେଇ ରାସ୍ତା ପାରିହେବାରୁ ପଛକୁ ଫେରିବା । ( )
(ଙ) ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟର ଯନ୍ତ୍ର ଓ ସୁରକ୍ଷା ଦିଗରେ ଦୃଷ୍ଟି ଦେବା । ( )
Answer:
(କ) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସଂପର୍କିତ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ବେଳେ ଚପଲ ପିନ୍ଧି କରିବା । (ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି ବିପକ୍ଷରେ)
(ଖ) ଘରୁ ବାହାରିବା ବେଳେ ନେଉଳ ଦେଖ‌ିଲେ ଶୁଭ ବୋଲି ଭାବିବା । (ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି ବିପକ୍ଷରେ)
(ଗ) ଖାଇବା ପୂର୍ବରୁ ଉପଯୁକ୍ତ ଭାବରେ ହାତକୁ ପରିଷ୍କାର କରିବା । (ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି ବିପକ୍ଷରେ)
(ଘ) ଯାତ୍ରା ସମୟରେ ବିଲେଇ ରାସ୍ତା ପାରିହେବାରୁ ପଛକୁ ଫେରିବା । (ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି ବିପକ୍ଷରେ)
(ଙ) ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟର ଯନ୍ତ୍ର ଓ ସୁରକ୍ଷା ଦିଗରେ ଦୃଷ୍ଟି ଦେବା । (ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି ବିପକ୍ଷରେ)

Question ୭ ।
ତଳେ କେତେଗୁଡିଏ ଶବ୍ଦ ଦିଆଯାଇଛି । ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ଭିନ୍ନ ଜାତୀୟ ଶବ୍ଦ ଚିହ୍ନଟ କରି ଲେଖୁବା ।
ଶ୍ରଦ୍ଧାଜଳି, ସ୍ନେତାଂଜଳି, ପ୍ରୋମଂଜଳି, ଜଳାଂଜଳି, ପ୍ରୁତାଂଜଳି
Answer:
ଜଳାଂଜଳି

Question ୮ ।
ନାହିଁ ସ୍ପୃହା ଯାହାର – ନିସ୍ପୃହ, ସେହିପରି କ’ଣ ହେବ ଆସ ଲେଖୁବା ।
(କ) ନାହିଁ ଆସକ୍ତି ଯାହାର _________
(ଖ) ନାହିଁ ଦୋଷ ଯାହାର _________
(ଗ) ନାହିଁ ରୋଗ ଯାହାର _________
(ଘ) ନାହିଁ ସ୍ଵାର୍ଥ ଯାହାର _________
(ଡ) ନାହିଁ ଜ୍ଞାନ ଯାହାର _________
Answer:
(କ) ନାହିଁ ଆସକ୍ତି ଯାହାର – ଅନାସକ୍ତ
(ଖ) ନାହିଁ ଦୋଷ ଯାହାର – ନିଘୋଷ
(ଗ) ନାହିଁ ରୋଗ ଯାହାର – ନୀରୋଗ
(ଘ) ନାହିଁ ସ୍ଵାର୍ଥ ଯାହାର – ନିସ୍ବାର୍ଥ
(ଡ) ନାହିଁ ଜ୍ଞାନ ଯାହାର – ଅଜ୍ଞାନ

Question ୯।
ବହୁଳ ଶବ୍ଦରେ ‘ୟ’ ପ୍ରତ୍ୟୟ ଲାଗିଲେ ନୂଆ ଶବ୍ଦଟି ହୁଏ ‘ବାହୁଲ୍ୟ’ । ତଳଲିଖ୍ ଶବ୍ଦମାନଙ୍କରେ ‘ୟ’ ପ୍ରତ୍ୟୟ ଯୋଗକରି ନୂତନ ଶବ୍ଦଗୁଡିକୁ ଲେଖୁବା ।
ସରଳ ________
ସୁଜନ ________
ତରଳ ________
ପ୍ରଧାନ ________
ଦୀନ ________
Answer:
ସରଳ – ସରଳ + ୟ = ସାରଲ୍ୟ
ସୁଜନ – ସୁଜନ + ୟ = ସୌଜନ୍ୟ
ତରଳ – ତରଳ + ୟ = ତାରଲ୍ୟ
ପ୍ରଧାନ – ପ୍ରଧାନ + ୟ = ପ୍ରାଧାନ୍ୟ
ଦୀନ – ଦୀନ + ୟ = ଦୈନ୍ୟ

Question ୧୦ ।
ତଳେ ଦିଆଯାଇଥ‌ିବା ଶବ୍ଦଗୁଡିକର ସନ୍ଧିବିଚ୍ଛେଦ କରି ଲେଖୁବା ।
ସ୍ବପ୍ନାବସ୍ଥା = ________ + ________
ଅଧିକାଂଶ = ________ + ________
କୁଠାରଘାତ = ________ + ________
ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର = ________ + ________
ପରସ୍ପର = ________ + ________
ମତାମତ = ________ + ________
Answer:
ସ୍ବପ୍ନାବସ୍ଥା = ସ୍ବପ୍ନ + ଅବସ୍ଥା
ଅଧିକାଂଶ = ଅଧ୍ + କାଂଶ
କୁଠାରଘାତ = କୁଠାର + ଆଘାତ
ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର = ଚଳତ୍ + ଚିତ୍ର
ପରସ୍ପର = ପର + ପର
ମତାମତ = ମତ + ଅମତ

Question ୧୧ ।
ଦିଆଯାଇଥ‌ିବା ଅନୁଚ୍ଛେଦଟିକୁ ପଢ଼ି ତଳ ବନ୍ଧନୀ ମଧ୍ଯରୁ ଶବ୍ଦ ଆଣି ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କରିବା ।
ଏହି _________ ବୈଜ୍ଞାନିକ _________ ପାଇଁ ସର୍ବପ୍ରଥମେ ଆବଶ୍ୟକ ଯେ କୌଣସି ଗୋଟିଏ ଦୁଇଟି କଥାକୁ
_________କରିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କର ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି ଅଛି ବୋଲି
କୁ ହାଯାଇ ନପାରେ । କାରଣ ଏହି ଗୋଟିଏ ଦୁଇଟି କଥାରେ ତାଙ୍କର କୌଣସି _________ବା_________ଓ
_________ନାହିଁ, ମାତ୍ର ଆହୁରି ଅନେକ ପ୍ରଶ୍ନରେ ତାଙ୍କର ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଜିଦ୍ ଥାଇପାରେ । ଆମର, _________
ଶିକ୍ଷକଙ୍କର ବିଜ୍ଞାନ ସମ୍ବନ୍ଧରେ କୌଣସି ଇଚ୍ଛା ବା ଜିଦ୍ ନାହିଁ – ମାତ୍ର _________,_________ଓ_________
ର ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରଶ୍ନ ସମ୍ପର୍କରେ ତାଙ୍କର ଜିଦ୍ ରହିଛି । ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଇଚ୍ଛା ଓ ଜିଦ୍ ନରଖ୍ _________ଭାବେ ଯେ ସବୁ
_________ର ବିଚାର କରନ୍ତି, ତାଙ୍କରି କେବଳ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି ଅଛି ବୋଲି କୁହାଯାଇପାରେ ।
(ପ୍ରଶ୍ନ, ଅନାସକ୍ତ, ରାଜନୀତି, ସାହିତ୍ୟ, ଧର୍ମ, ବିଜ୍ଞାନ, ଜିଦ୍, ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଇଚ୍ଛା, ଆସକ୍ତିଭାବ, ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତ, ମନୋବୃତ୍ତି, ନିରପେକ୍ଷ)
Answer:
ଏହି ନିରପେକ୍ଷଭାବ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି ପାଇଁ ସର୍ବପ୍ରଥମେ ଆବଶ୍ୟକ ଯେ କୌଣସି ଗୋଟିଏ ଦୁଇଟି କଥାକୁ ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତ କାରଣ ସହିତ ନିରପେକ୍ଷଭାବେ ବିଚାର କରିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କର ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି ଅଛି ବୋଲି କୁ ହାଯାଇ ନପାରେ । କାରଣ ଏହି ଗୋଟିଏ ଦୁଇଟି କଥାରେ ତାଙ୍କର କୌଣସି ଆସକ୍ତି ବା ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଇଚ୍ଛା ଓ ଜିଦ୍ ନାହିଁ, ମାତ୍ର ଆହୁରି ଅନେକ ପ୍ରଶ୍ନରେ ତାଙ୍କର ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଜିଦ୍ ଥାଇପାରେ । ଆମର ବିଜ୍ଞାନ ଶିକ୍ଷକଙ୍କର ବିଜ୍ଞାନ ସମ୍ବନ୍ଧରେ କୌଣସି ଇଚ୍ଛା ବା ଜିଦ୍ ନାହିଁ – ମାତ୍ର ଧର୍ମ, ସାହିତ୍ୟ ଓ ରାଜନୀତି ର ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରଶ୍ନ ସମ୍ପର୍କରେ ତାଙ୍କର ଜିଦ୍ ରହିଛି । ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଇଚ୍ଛା ଓ ଜିଦ୍ ନରଖ୍ ଅନାସକ୍ତ ଭାବେ ଯେ ସବୁ ପ୍ରଶ୍ନର ବିଚାର କରନ୍ତି, ତାଙ୍କରି କେବଳ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି ଅଛି ବୋଲି କୁହାଯାଇପାରେ ।

Question ୧୨ ।
ଭୁଲଥ‌ିବା ଶବ୍ଦଗୁଡିକୁ ଠିକ୍ କରି ତା’ ପାଖରେ ଲେଖୁବା ।

• ବ୍ୟବସାୟିକ
• ବଳିଷ୍ଟ
• ମନବୃତ୍ତି
• ଅନୁଭୂତି
• ଧିିରସ୍ଥିର
• ବିଜ୍ଞାନଗାର
• ଚଳଚିତ୍ର
• କୁଠାରଘାତ

Answer:

• ବ୍ୟବସାୟିକ – ବ୍ୟବସାୟୀକ
• ବଳିଷ୍ଟ – ବଳିଷ୍ଠ
• ମନବୃତ୍ତି – ମନୋବୃତ୍ତି
• ଅନୁଭୂତି – ଅନୁଭୂତି
• ଧିିରସ୍ଥିର – ଧୀରସ୍ଥିର
• ବିଜ୍ଞାନଗାର – ବିଜ୍ଞାନାଗାର
• ଚଳଚିତ୍ର – ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର
• କୁଠାରଘାତ – କୁଠାରାଘାତ

ତୁମପାଇଁ କାମ

ସାଂପ୍ରତିକ କାଳରେ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିର ଆବଶ୍ୟକତା ସମ୍ପର୍କରେ ତୁମ ଅନୁଭୂତିରୁ ଗୋଟିଏ ଅନୁଚ୍ଛେଦ ଲେଖ ।
Answer:
‘ବିଜ୍ଞାନ ଦୃଷ୍ଟି’, ‘ଗାନ୍ଧି ମଣିଷ’, ‘ଆକାଶର ଆହ୍ୱାନ’, ‘ସଂସ୍କୃତି ଅପସଂସ୍କୃତି’ ଭଳି ବହୁଚର୍ଚ୍ଚିତ ଗଦ୍ୟଗ୍ରନ୍ଥର ଲେଖକ ଶରତକୁମାର ମହାନ୍ତିଙ୍କ ଏକ ଲୋକପ୍ରିୟ ପ୍ରବନ୍ଧ ହେଉଛି ‘ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି’ । ଏହା ଏକ ବିଜ୍ଞାନଭାବମୂଳକ ଚିନ୍ତାନିଷ୍ଠ ପ୍ରବନ୍ଧ । ଏହି ପ୍ରବନ୍ଧଟି ପଢ଼ିବା ପରେ ଯେକୌଣସି ପାଠକର ବିଚାରଧାରା ନିରପେକ୍ଷ, ସତ୍ୟନିଷ୍ଠ ଓ ଯୁକ୍ତିନିଷ୍ଠ ହୋଇଉଠିବ । ଆସକ୍ତି ଭାବଦ୍ଵାରା ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇ ଅମୂଳକ ଅଭିମତ ଓ ବିଚାର ପ୍ରଦାନ ପ୍ରତି ପାଠକ ସାବଧାନ ହୋଇଉଠିବ । ଜଣେ ଶ୍ରଦ୍ଧାଶୀଳ ପାଠକଭାବରେ ମୁଁ ଏହି ପ୍ରବନ୍ଧଟିକୁ ବାରମ୍ବାର ପଢ଼ିଛି । ମୋର ହୃଦ୍‌ବୋଧ ହୋଇଛି ଯେ ଆଧୁନିକ କାଳରେ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି । ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତ କାରଣ ସହିତ ଯେକୌଣସି ବିଷୟରେ ବିଚାର କରିବାଦ୍ୱାରା ପ୍ରକୃତ ସତ୍ୟ ଉଦ୍‌ଘାଟିତ ହୋଇପାରିବ । ଏହି ମର୍ମରେ ମୁଁ ମୋର ଅନୁଭୂତିରୁ ଗୋଟିଏ ଅନୁଚ୍ଛେଦ ଲେଖୁଛି ।

ଚଳିତ ବର୍ଷ ଆମ ଗ୍ରାମପଞ୍ଚାୟତରେ ସରପଞ୍ଚ ପଦ ପାଇଁ ନିର୍ବାଚନ ହୋଇଥିଲା । ତିନିଗୋଟି ରାଜନୀତିକ ଦଳରୁ ତିନିଜଣ ପ୍ରାର୍ଥୀ ଥିଲେ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରାର୍ଥୀ ଘର ଘର ବୁଲି ଭୋଟ ମାଗୁଣି କରୁଥିଲେ । ସେମାନେ ଅନେକ ମିଥ୍ୟା ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ଓ ମଧୁର ସ୍ଵପ୍ନର କଥା କହୁଥିଲେ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ନିଜେ ଯାହା ଓ ନିଜ ଦଳ ଯେପରି ଆଦର୍ଶର ତାହାଠାରୁ ଅଧିକ ବଢ଼ାଇ କହୁଥିଲେ । ଆମ ଘରକୁ ଆସି ବାପା, ବୋଉ, ଜେଜେବାପା ଓ ଜେଜେ ମା’ଙ୍କୁ ବି ସେମାନେ ଅନେକ କଥା ବଢ଼ାଇ ଚଢ଼ାଇ କହିଥିଲେ । ଜେଜେବାପା ଓ ଜେଜେମା’ଙ୍କ ପରି ଗାଁର ଅନେକ ଅଶିକ୍ଷିତ ବ୍ୟକ୍ତି ସେମାନଙ୍କ କଥାକୁ ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତ ଓ ନିରପେକ୍ଷ ଭାବରେ ବିଚାର କରିପାରୁ ନଥିଲେ ।

ସରପଞ୍ଚ ପ୍ରାର୍ଥୀମାନେ ବି ନିଜ ନିଜ ଦଳର ଲୋକପ୍ରିୟତା ଉପରେ ମଧୁର ବିଶ୍ଵାସ ରଖ୍ ଜିତିଯିବାର ସ୍ଵପ୍ନ ଦେଖୁଥିଲେ । ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତର ଅଭାବ ହେତୁ ପ୍ରାର୍ଥୀମାନେ ମଧୁର କଳ୍ପନାରେ ଜିତିବାର ନିଶ୍ଚିତତାକୁ ମାନି ନେଇଥା’ନ୍ତି । ମାତ୍ର ଭୋଟ ପରେ ନିର୍ବାଚନ ଫଳାଫଳରୁ ଜଣାଗଲା ଯଥାର୍ଥ ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତ କଥା କହିଥିବା ଓ ନିରପେକ୍ଷ ଭାବରେ ଭୋଟଦେବାକୁ ଯୁକ୍ତି ବାଢ଼ିଥିବା ସ୍ୱାଧୀନ ପ୍ରାର୍ଥୀଜଣକ ଜିତାପଟ ମାରିନେଲେ । ଏଥୁରୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ମୁଁ ଅନୁଭବ କଲି ଯେ, ଲେଖକ ଶରତ କୁମାର ମହାନ୍ତିଙ୍କ ଅଭିମତ ଯଥାର୍ଥ । ତାଙ୍କ ଅଭିମତଟି ହେଉଛି – ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଇଚ୍ଛାଦ୍ୱାରା ନୁହେଁ, ବରଂ ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତ କାରଣ ଉପରେ ଘଟଣାର ସତ୍ୟାସତ୍ୟ ନିର୍ଭର କରିଥାଏ । ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି ଥରୁ ବିଜୟୀ ସରପଞ୍ଚ ପ୍ରାର୍ଥୀ ନିଜର ପ୍ରଚାରରେ ସଫଳ ହେଲେ ।

ପରାକ୍ଷା ଉପଯେ।ଗା ଅତିରିକ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନେ।ତ୍ତର

Question ୧।
ଅନାସକ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତି ହିଁ ହେଉଛନ୍ତି ଆଦର୍ଶ ମାନବ – ଏକଥା କିଏ କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ଅନାସକ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତି ହିଁ ହେଉଛନ୍ତି ଆଦର୍ଶ ମାନବ – ଏକଥା ‘ଏଣ୍ଡସ୍ ଆଣ୍ଡ ମିନସ୍’ ପୁସ୍ତକରେ ଆଲ୍ଡଡସ୍ ହକ୍‌ଲେ କହିଛନ୍ତି ।

Question ୨।
ଅନାସକ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତିକୁ କାହିଁକି ଆଦର୍ଶ ମାନବ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଅନାସକ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତି ନିଜର ଦୈହିକ ଅନୁଭୂତି, ରୁଚି, ଶକ୍ତି ଓ ପ୍ରଭୁତ୍ଵର କାମନା ପ୍ରତି ଆସକ୍ତ ହୋଇନଥା’ନ୍ତି । ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ରାଗ, ଘୃଣା, ସ୍ନେହ, ଧନସମ୍ପତ୍ତି, ସୁନାମ, ସାମାଜିକ ପଦମର୍ଯ୍ୟାଦା ପ୍ରତି ସେ ନିସ୍ପୃହ ଥାଆନ୍ତି । ଏପରିକି ବିଜ୍ଞାନ, କଳା ଓ ଯେକୌଣସି ଅନୁମାନ ଏବଂ ମାନବୀୟ ସମ୍ପର୍କାଦି ପ୍ରତି ସେ ସର୍ବଦା ନିରପେକ୍ଷ ରୁହନ୍ତି । ଏସବୁ ଲକ୍ଷଣ ହେତୁ ଅନାସକ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ଆଦର୍ଶ ମାନବ କୁହାଯାଏ ।

Question ୩ ।
ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି ନିମିତ୍ତ ସର୍ବପ୍ରଥମ ଆବଶ୍ୟକତା କ’ଣ ?
Answer:
ନିରପେକ୍ଷ ଭାବ ହିଁ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି ନିମିତ୍ତ ସର୍ବପ୍ରଥମ ଆବଶ୍ୟକତା ଅଟେ ।

Question ୪ ।
ସାହିତ୍ୟ ସମାଲୋଚକ ଓ ବିଜ୍ଞାନାଗାରର ପରୀକ୍ଷକ କେଉଁ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ସମାନ ?
Answer:
ବିଶ୍ଳେଷଣ କାମ କରିବା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ସାହିତ୍ୟ ସମାଲୋଚକ ଓ ବିଜ୍ଞାନାଗାରର ପରୀକ୍ଷକ ଉଭୟ ସମାନ ।

Question ୫ ।
ସମାଲୋଚନା ଓ ଓକିଲାତି ମଧ୍ୟରେ କି ପ୍ରକାର ପାର୍ଥକ୍ୟ ରହିଛି ?
Answer:
ସମାଲୋଚନା କରିବା ହେଉଛି ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି ଭିଭିରେ ବିଶ୍ଳେଷଣ କରିବା । ଓକିଲାତି କରିବା ହେଉଛି ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଇଚ୍ଛାଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ହୋଇ ଯୁକ୍ତି ବାଢ଼ିବା । ବେଳେବେଳେ ଜଣେ ସମାଲୋଚକ ନିଜର ପ୍ରିୟ କବିଙ୍କ କବିତାର ସମାଲୋଚନା କଲାବେଳେ କବିଙ୍କ ସପକ୍ଷରେ ଗଲାଭଳି ଚିନ୍ତାଧାରା ବ୍ୟକ୍ତ କରନ୍ତି । ସେ ସମାଲୋଚନା ପରିବର୍ତ୍ତେ ଓକିଲାତି କରିଥା’ନ୍ତି । ସେଥ‌ିରେ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିର ଅଭାବ ଥାଏ । ମାତ୍ର କୌଣସି କବିଙ୍କ କବିତାର ଦୋଷଗୁଣ ବିଚାର ଯଦି ନିରପେକ୍ଷଭାବେ କରାଯାଏ, ତେବେ ତାହା ପ୍ରକୃତ ସମାଲୋଚନା ହୋଇଥାଏ ।

୬ ।
ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିର ଲକ୍ଷଣ କ’ଣ ?
Answer:
ଅନ୍ୟମାନଙ୍କର ପ୍ରଭାବରୁ ଓ ସମାଜରେ ପ୍ରଚଳିତ ମତର ପ୍ରଭାବରୁ ମୁକ୍ତ ରହି ବିଚାର କରିବା ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିର ଅନ୍ୟତମ ଲକ୍ଷଣ । ଏହା ଅଧ୍ୟୟନ, ଗଭୀର ଚିନ୍ତା ଓ ଉପଯୁକ୍ତ ଶିକ୍ଷା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ ।

Question ୭ ।
କେଉଁ ପ୍ରକାର ସମାଲୋଚନାରେ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋଭାବର ଅଭାବ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରାଯାଏ ?
Answer:
ସମାଲୋଚକ ନିରପେକ୍ଷ ବିଶ୍ଳେଷଣ କରିବା ପରିବର୍ତ୍ତେ ନିଜ ପ୍ରିୟ କବିଙ୍କ ଦୋଷଗୁଣ ବିଚାର ନକରି ତାଙ୍କର ସପକ୍ଷରେ ଗଲାଭଳି କଥା କହି ଓକିଲାତି କଲେ ସେଭଳି ସମାଲୋଚନାରେ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋଭାବର ଅଭାବ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରାଯାଏ ।

Question ୮ ।
ସ୍ଵାଧୀନଭାବେ ବିଚାର କରିବାପାଇଁ କ’ଣ କରିବାକୁ ହେବ ?
Answer:
ସ୍ବାଧୀନ ଭାବରେ ବିଚାର କରିବା ଏକ କଠିନ ମାନସିକ ଅଭ୍ୟାସ । ଏହା ଅଧ୍ୟୟନ, ଗଭୀର ଚିନ୍ତା ଓ ଉପଯୁକ୍ତ ଶିକ୍ଷା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ । ଏତଦ୍‌ଭିନ୍ନ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ବ୍ୟକ୍ତି ଓ ଶାସ୍ତ୍ରର ମତ ପ୍ରଭାବରୁ ନିରପେକ୍ଷ ରହି ଅନାସକ୍ତ ଭାବେ ବିଚାର କରିବା ଆବଶ୍ୟକ ।

Question ୯।
‘ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି’ ପ୍ରବନ୍ଧଟିର ଲେଖକ କିଏ ? ଏହି ପ୍ରବନ୍ଧଟି ତାଙ୍କର କେଉଁ ଗ୍ରନ୍ଥରୁ ସଂଗୃହୀତ ହୋଇଛି ?
Answer:
‘ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି’ ପ୍ରବନ୍ଧଟିର ଲେଖକ ହେଉଛନ୍ତି ଶରତ କୁମାର ମହାନ୍ତି । ତାଙ୍କ ରଚିତ ବହୁ ଆଦୃତ ପ୍ରବନ୍ଧଗ୍ରନ୍ଥ ‘ବିଜ୍ଞାନ ଦୃଷ୍ଟି’ରୁ ଉକ୍ତ ପ୍ରବନ୍ଧଟି ସଂଗୃହୀତ ।

Question ୧୦ ।
ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି ନିମନ୍ତେ ନିଜ ଇଚ୍ଛାର ଦମନ ଆବଶ୍ୟକ କାହିଁକି ?
Answer:
କୌଣସି କଥାକୁ ବିଚାର କଲାବେଳେ ମନୁଷ୍ୟ ନିଜକୁ ଆନନ୍ଦ ଦେଉଥ‌ିବା ଓ ନିଜ ପାଇଁ ଭଲ ହୋଇଥ‌ିବା ବିଷୟ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଇଥାଏ । ଏ ପ୍ରକାର ଇଚ୍ଛା ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିର ଅନ୍ତରାୟ ହୋଇଥାଏ । ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତ କାରଣ ସହିତ ବିଚାର କରିବା ହିଁ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିର ପରିଚାୟକ ବ୍ୟକ୍ତି ନିଜ କଥାକୁ ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତ ବୋଲି ଭାବିଲେ ତାହା ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିର ପରିଚାୟକ ହୋଇନଥାଏ । ତେଣୁ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି ନିମନ୍ତେ ନିଜ ଇଚ୍ଛାର ଦମନ ଏକାନ୍ତ ଆବଶ୍ୟକ ।

Question ୧୧ ।
ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ସମସ୍ତ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସମାନ ଢଙ୍ଗରେ ବୈଜ୍ଞାନିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ବିଚାର କରିପାରି ନଥା’ନ୍ତି ଏହାର ଉଦାହରଣ ଦିଅ ।
Answer:
ଜଣେ ବିଜ୍ଞାନ ଶିକ୍ଷକ କ୍ଳାସ୍‌ରେ ପଢ଼ାଇବାବେଳେ ଧୀରସ୍ଥିର ଭାବରେ ଛାତ୍ରଙ୍କ ହିତପାଇଁ ପଢ଼ାନ୍ତି । ଛାତ୍ରଙ୍କ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ଭାବିଚିନ୍ତି ଦିଅନ୍ତି । ଛାତ୍ରମାନଙ୍କୁ ପ୍ରଶ୍ନ ପଚାରିବାକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରନ୍ତି । ବିରକ୍ତି ପ୍ରକାଶ ନକରି ସବୁ ପ୍ରଶ୍ନର ସଠିକ୍ ଉତ୍ତର ଦେଇ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି ପ୍ରଦର୍ଶନ କରନ୍ତି । ମାତ୍ର ଶ୍ରେଣୀଗୃହ ବାହାରକୁ ଚାଲିଗଲା ପରେ ଧର୍ମ ଅଥବା ରାଜନୀତି ବିଷୟରେ କଥା ହେଲାବେଳେ ଭାବିଚିନ୍ତି ଯୁକ୍ତିନିଷ୍ଠ ଭାବରେ ଚିନ୍ତା ନକରି ମତବ୍ୟକ୍ତ କରନ୍ତି । ସେ ରାଗନ୍ତି ଓ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ମତକୁ ଠିକ୍ ବୋଲି ଭାବି ଅବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଥା’ନ୍ତି ।

Question ୧୨ ।
ସାହିତ୍ୟ ସମାଲୋଚକଙ୍କ ମନୋବୃତ୍ତି ବୈଜ୍ଞାନିକ ବା ଅବୈଜ୍ଞାନିକ ବୁଝାଅ ।
Answer:
ଜଣେ ସାହିତ୍ୟ ସମାଲୋଚକଙ୍କ କାମ ହେଉଛି ନିରପେକ୍ଷ ଭାବରେ ଲେଖାର ବିଶ୍ଳେଷଣ କରିବା । ମାତ୍ର ସମାଲୋଚକ ଜଣକ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଇଚ୍ଛାଦ୍ଵାରା ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇ ତାଙ୍କୁ ପ୍ରିୟ କବିଙ୍କ ସମାଲୋଚନା କଲାବେଳେ କବିଙ୍କ ସପକ୍ଷରେ ଗଲାଭଳି ଅଭିମତ ଦେଇଥା’ନ୍ତି । ଅନ୍ୟ କେହି କବିଙ୍କର ଦୋଷଗୁଣ ବିଚାର କଲାବେଳେ ସେ ତାହାର ବିରୋଧ କରନ୍ତି । ତେଣୁ ସେମାନେ ନିରପେକ୍ଷ ସମାଲୋଚନା ବଦଳରେ ଓକିଲାତି କରିଥା’ନ୍ତି । ଏ ପ୍ରକାର ମନୋବୃତ୍ତି ନିତାନ୍ତ ଅବୈଜ୍ଞାନିକ ।

Question ୧୩ ।
ଆଲ୍‌ସ୍ ହକ୍‌ଲେଙ୍କ ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ପରିଚୟ ପ୍ରଦାନ କର ।
Answer:
ଆଲ୍‌ସ୍‌ ହକ୍‌ଲେ ୧୮୯୪ ମସିହାରେ ଇଂଲଣ୍ଡର ଗୋଡ଼ାଲମିଙ୍ଗ୍ ସରେଠାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ଦୁଇ ଦୁଇଟି ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧ ଅବସରରେ ଜଣେ ଶାନ୍ତିପ୍ରିୟ ମାନବବାଦୀ ଚିନ୍ତାନାୟକ ଭାବରେ ସେ ବିଶ୍ୱଶାନ୍ତିର ବାର୍ତ୍ତା ପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ । ଜଣେ ଆଦର୍ଶବାଦୀ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଓ ସ୍ତମ୍ଭକାର ରୂପେ ସେ ବିଶ୍ଵବ୍ୟାପୀ ଉଦାର ଆର୍ଥନୀତିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ନିମନ୍ତେ ପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ । ୧୯୬୩ ମସିହାରେ ସେ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ ।

ସରଳ ଭାଷାରେ ଚୁଝାଇ ଲେଖ

ସତ୍ୟର ଆବିଷ୍କାରଦ୍ୱାରା ସମୟ ସମୟରେ ଆମର ମଧୁର ସ୍ଵପ୍ନରେ ବାଧା ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ, ମାତ୍ର ତାହା କ୍ଷଣିକ ।
Answer:
ସତ୍ୟର ଆବିଷ୍କାର ………………………………… ତାହା କ୍ଷଣିକ ।
ଶଂସିତ ଗଦ୍ୟାଶଟି ଆମର ପଠିତ ‘ସାହିତ୍ୟିକା’ ପୁସ୍ତକରେ ସନ୍ନିବିଷ୍ଟ ଶରତ କୁମାର ମହାନ୍ତିଙ୍କ ରଚିତ ‘ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି’ ପ୍ରବନ୍ଧରୁ ଗୃହୀତ ହୋଇଛି । ଆଲୋଚ୍ୟ ଗଦ୍ୟାଶରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ମହାନ୍ତି ପ୍ରକୃତ ସତ୍ୟ ଜାଣିଯିବାଦ୍ୱାରା ମନୁଷ୍ୟର ମଧୁର ସ୍ଵପ୍ନ ବାଧାପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥାଏ ବୋଲି ସୂଚେଇଛନ୍ତି ।

ଭିତ୍ତିହୀନ ମଧୁର ସ୍ଵପ୍ନ ଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇପାରିବ । ମଧୁର ସ୍ଵପ୍ନଗୁଡ଼ିକ ସତ୍ୟ ଉପରେ ଆଧାରିତ ନୁହେଁ । ପରୀକ୍ଷାର୍ଥୀ ଛାତ୍ର, କବି, ପରିବାରୀ ମଣିଷ, ରାଜନୀତିକ ଦଳ ଓ ଜାତିପ୍ରେମୀ ମଣିଷ ଯଥାକ୍ରମେ ନିଜର ଅଧ୍ୟୟନ, ଲେଖା, ପରିବାରର ସଭ୍ୟ, ଦଳୀୟ ବିଜୟ ଓ ଜାତିର ଐତିହ୍ୟକୁ ନେଇ ଅନେକ ମଧୁର କଳ୍ପନାର ସ୍ବପ୍ନ ଦେଖୁଥା’ନ୍ତି । ମାତ୍ର ଯେତେବେଳେ ପ୍ରକୃତ ସତ୍ୟ ପ୍ରକାଶ ପାଏ ଏବଂ ମଣିଷ ନିଜକୁ ଭାବିଥିବା ସ୍ଵପ୍ନଗୁଡ଼ିକ ମିଛ ବା ଅମୂଳକ ବୋଲି ଜାଣେ ସେତେବେଳେ ତା’ର ମଧୁର କଳ୍ପନା ବାଧାପ୍ରାପ୍ତ ହୁଏ । ତା’ର ମଧୁର ସ୍ଵପ୍ନଟି ଭାଙ୍ଗିଯାଏ । ମାତ୍ର ମଣିଷର ଏ ଅନୁଭବ କ୍ଷଣିକ, ପୁଣି ସେ ତା’ର ସ୍ଵପ୍ନ ରାଜ୍ୟକୁ ଫେରିଯାଏ । ନିଜକୁ ବୁଦ୍ଧିମାନ ଭାବୁଥିବା ଜଣେ ଛାତ୍ର ଯଦି ପରୀକ୍ଷାରେ ଖରାପ କରେ, ତେବେ ପ୍ରଥମେ ତା’ର ନିଜ ଯୋଗ୍ୟତା ପ୍ରତି ସନ୍ଦେହ ଆସେ । ମାତ୍ର ପରୀକ୍ଷାଦ୍ୱାରା ପ୍ରକୃତ ଯୋଗ୍ୟତା ଜଣାପଡ଼େ ନାହିଁ ବୋଲି ଭାବନା ତା’ ମନରେ ଆସିଲାକ୍ଷଣି ସେ ପୁନର୍ବାର ନିଜକୁ ଯୋଗ୍ୟ ଓ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ବୋଲି ମନେକରେ ଏବଂ ନିଜ କଳ୍ପନା ରାଜ୍ୟକୁ ଫେରିଯାଏ । ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ଏପ୍ରକାର ଅଭିମତ ମନୋଜ୍ଞ ହୋଇଛି ।

Question ୨।
ମାତ୍ର ବିଜ୍ଞାନରେ ଜ୍ଞାନ ଅର୍ଜନ କରିବା ଓ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃରି ଏ ଦୁଇଟି ପୂରାପୂରି ଅଲଗା ଜିନିଷ ।
‘‘ମାତ୍ର ବିଜ୍ଞାନରେ …………………………… ଅଲଗା ଜିନିଷ ।’’
ପ୍ରଦତ୍ତ ଗଦ୍ୟାଶଟି ଶରତ କୁମାର ମହାନ୍ତିଙ୍କ ରଚିତ ଆମ ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକ ‘ସାହିତ୍ୟିକା’ରେ ସଂକଳିତ ‘ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି’ ପ୍ରବନ୍ଧରୁ ଗୃହୀତ । ଆଲୋଚ୍ୟ ଉଦ୍ଧୃତାଂଶରେ ଲେଖକ ବିଜ୍ଞାନ ବିଷୟରେ ରହିଥ‌ିବା ଜ୍ଞାନ ଓ ବିଜ୍ଞାନଧର୍ମୀ ମାନସିକତା ଭିନ୍ନ କଥା ବୋଲି ଦର୍ଶାଇଛନ୍ତି ।

ଲେଖକଙ୍କ ମତରେ ଯେକୌଣସି କଥାର ଆଲୋଚନା ଓ ସତ୍ୟ ଉଦ୍‌ଘାଟନ ପାଇଁ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି ପ୍ରଥମେ ଆବଶ୍ୟକ । ଏକଥା ସତ୍ୟ ବିଜ୍ଞାନହିଁ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋଭାବର ବିକାଶ ଘଟାଇଛି । ବିଜ୍ଞାନ ଆମକୁ ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତ ପରୀକ୍ଷା ବିଷୟ ଶିଖାଇଛି । ମାତ୍ର ବିଜ୍ଞାନରେ ଜ୍ଞାନ ଅର୍ଜନ କରିବା ଓ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି ଏକାକଥା ନୁହେଁ । ଏ ଦୁଇଟି ପୂରାପୂରି ଅଲଗା ଜିନିଷ । ବିଜ୍ଞାନ ଏକ ଜ୍ଞାନ ବା ବିଦ୍ୟାର ବିଷୟ ଏବଂ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି ଯେକୌଣସି ବିଷୟରେ ନିରପେକ୍ଷ ବିଚାର ଦେବାର ଶକ୍ତି । ତେଣୁ ଜଣେ ବିଜ୍ଞାନ ଜ୍ଞାନରେ ଧୂରୀଣ ହୋଇଥିଲେ ବି ତା’ର ବିଚାର ଶକ୍ତି ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିର ହୋଇଥବ.ବୋଲି କହିହେବ ନାହିଁ । ତଥାପି ବିଜ୍ଞାନ ଓ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃଦ୍ଧି ଉଭୟେ ପରସ୍ପର ସମ୍ବନ୍ଧିତ ଅଟନ୍ତି । ଲେଖକଙ୍କର ଏହି ମତ ବେଶ୍ ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତ ବୋଧହୁଏ ।

ଦାର୍ଘ ଉତ୍ତର ମୂଳକ ପ୍ରପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question ୧।
ପଠିତ ପ୍ରବନ୍ଧକୁ ଭିଭିକରି ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିର ଲକ୍ଷଣଗୁଡ଼ିକ ବର୍ଣ୍ଣନ କର ।
Answer:
‘ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି’ ଏକ ଯୁକ୍ତିନିଷ୍ଠ ବିଜ୍ଞାନବୋଧମୂଳକ ପ୍ରବନ୍ଧ । ଏହି ପ୍ରବନ୍ଧର ଲେଖକ ହେଉଛନ୍ତି ଚିନ୍ତାଶୀଳ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଶରତ କୁମାର ମହାନ୍ତି । ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟରେ ସେ ଜଣେ ବୁଦ୍ଧିବାଦୀ ଗଦ୍ୟଶିଳ୍ପୀ । ତାଙ୍କର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଲେଖା ବୈଜ୍ଞାନିକ ଚିନ୍ତାଧାରା ଉପରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ । ‘ବିଜ୍ଞାନ ଦୃଷ୍ଟି’, ‘ସଂସ୍କୃତି ଅପସଂସ୍କୃତି’, ‘ଗାନ୍ଧି ମଣିଷ’, ‘ଆକାଶର ଆହ୍ବାନ’ ଆଦି ତାଙ୍କର କେତୋଟି ବହୁଚର୍ଚ୍ଚିତ ପ୍ରବନ୍ଧ । ଆଲୋଚ୍ୟ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି ପ୍ରବନ୍ଧଟି ଶ୍ରୀଯୁକ୍ତ ମହାନ୍ତିଙ୍କ ‘ବିଜ୍ଞାନ ଦୃଷ୍ଟି’ ପ୍ରବନ୍ଧ ଗ୍ରନ୍ଥରୁ ସଂଗୃହୀତ । ଏହି ପ୍ରବନ୍ଧରେ ନିରପେକ୍ଷ ଭାବରେ ଅନାସକ୍ତ ରହି ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତ ଭଙ୍ଗୀରେ ଯେକୌଣସି ପ୍ରସଙ୍ଗକୁ ବିଚାର କରିବାର ବିଜ୍ଞାନସମ୍ମତ ମାନସିକତା ବିଷୟରେ ଲେଖକ ଆଲୋଚନା କରିଛନ୍ତି । ପ୍ରସଙ୍ଗକ୍ରମେ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିର ଲକ୍ଷଣ ଓ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଲେଖକ ନିଜର ମତାମତଗୁଡ଼ିକୁ ଉପସ୍ଥାପନ କରିଛନ୍ତି ।

ଲେଖକଙ୍କ ମତରେ ଚିନ୍ତାଶୀଳ ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ଭିତ୍ତିହୀନ ଆଲୋଚନାକୁ ନାପସନ୍ଦ କରନ୍ତି । ବିଜ୍ଞାନର ଆବିଷ୍କାର ପରି ସେମାନେ ଯେକୌଣସି କଥାକୁ ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତ ଭାବରେ ବିଚାର ଓ ଆଲୋଚନା କରିବାକୁ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଇଛନ୍ତି । ତାଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟିରେ ଯେକୌଣସି ବିଚାର କ୍ଷେତ୍ରରେ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି ସର୍ବପ୍ରଥମେ ଆବଶ୍ୟକ । ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି ହେଉଛି ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତ କାରଣ ସହିତ ଗୋଟିଏ କଥାକୁ ବିଚାର କରିବା । ଅନାସକ୍ତ ଭାବରେ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଇଚ୍ଛାକୁ ପରିହାର କରି ବିଚାର କରିବା ଉପରେ ଏହି ମନୋବୃତ୍ତି ଗୁରୁତ୍ଵ ଦିଏ । ଏହି ମନୋବୃତ୍ତି ସମାଜର ପୂର୍ବପ୍ରଚଳିତ ମତ, ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ବ୍ୟକ୍ତି ଓ ଶାସ୍ତ୍ର ସିଦ୍ଧାନ୍ତକୁ ଅନ୍ଧଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ବାରଣ କରେ । ଯେକୌଣସି ପ୍ରସଙ୍ଗର ସତ୍ୟ ଉଦ୍‌ଘାଟନ ପାଇଁ ନିରପେକ୍ଷ ରହିବା ଉପରେ ଏହି ମନୋଭାବ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦିଏ ।

ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ମତାମତ ଓ ଇଚ୍ଛାକୁ ନାପସନ୍ଦ କରେ । ଏହା ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଇଚ୍ଛାଦ୍ଵାରା ପ୍ରଭାବିତ ବିଚାରକୁ ଭିଭିହୀନ ବୋଲି ସୂଚେଇଦିଏ । ଏହି ମନୋବୃତ୍ତିର ବ୍ୟକ୍ତି ନିଜକୁ ବୁଦ୍ଧିମାନ, ବିଚାରଶୀଳ, ପ୍ରାମାଣିକ ଓ ନିଜର ମତାମତ ନିର୍ଭୁଲ ବୋଲି ଭାବନ୍ତି ନାହିଁ । ବାର୍ଟାଣ୍ଡ ରସେଲଙ୍କ ମତ ଅନୁସାରେ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି ମଧୁର କଳ୍ପନାମୂଳକ ବିଶ୍ୱାସକୁ ଗ୍ରହଣ କରେନାହିଁ । କୌଣସି ପ୍ରଭାବରେ ପଡ଼ି ମତ ଦେବାକୁ ଏହି ମନୋଭାବ ସମର୍ଥନ କରେ ନାହିଁ ।

କୌଣସି କଥାର ବିଚାରବେଳେ ବିଚାରକର ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ବିଶ୍ଵାସ ଠିକ୍, ତା’ର ମତ ଠିକ୍, ଅନ୍ୟମାନେ ତାହା ଗ୍ରହଣ କରନ୍ତୁ – ଏପରି ମନୋଭାବକୁ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି ବିରୋଧ କରେ । ନିରପେକ୍ଷ ଭାବରେ ଆସକ୍ତିଭାବକୁ ଛାଡ଼ି ଯୁକ୍ତି କରିବାକୁ ଏହି ମନୋଭାବ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦିଏ । ଆସକ୍ତିଭାବ ଏ ଦିଗରୁ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିର ପ୍ରଧାନ ଅନ୍ତରାୟ । ଆଲ୍‌ଡସ୍ ହକ୍‌ଲେ ଏଥୁପାଇଁ ଆସକ୍ତିଭାବ ନଥ‌ି ନିରପେକ୍ଷ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଆଦର୍ଶ ମାନବ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି । ସେ ନିଜର ଦୈହିକ ଅନୁଭୂତି, ରୁଚି, ଶକ୍ତି ଓ ପ୍ରଭୁତ୍ଵର କାମନା ପ୍ରତି ଅନାସକ୍ତ, ରାଗ, ଘୃଣା, ସ୍ନେହ, ଧନସମ୍ପତ୍ତି ଆଦି ପ୍ରତି ନିସ୍ପୃହ ଓ ବିଜ୍ଞାନ, କଳା ଓ ମାନବୀୟ ସମ୍ପର୍କ ଆଦି ପ୍ରତି ନିରପେକ୍ଷ ଅଟନ୍ତି । ଏ କାରଣରୁ ନିରପେକ୍ଷ ଭାବ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି ପାଇଁ ସର୍ବପ୍ରଥମେ ଆବଶ୍ୟକ । ବିଜ୍ଞାନ ଶିକ୍ଷକଙ୍କ ପରି ନିରପେକ୍ଷ ଭାବ ନଥୁଲେ ମଣିଷ ଅବୈଜ୍ଞାନିକ ମତ ଦେଇଥାଏ ।

ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିର ମହତ୍ତ୍ବ ହେଉଛି – ଏହା କୌଣସି ମତ ବା ସିଦ୍ଧାନ୍ତକୁ ସବୁବେଳେ ସତ୍ୟ ବୋଲି ଗ୍ରହଣ କରେନାହିଁ । ଏହି ମନୋବୃତ୍ତିର ବ୍ୟକ୍ତି ଭୂତତ୍ତ୍ବବିଦ୍‌ଙ୍କ ପରି କୌଣସି ମତ ପ୍ରତି ଆସକ୍ତ ରୁହନ୍ତି ନାହିଁ । ସୁତରାଂ ନିରପେକ୍ଷ ରହି ଅନାସକ୍ତ ଭାବରେ ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତ କାରଣର ସହିତ ସତ୍ୟର ଉଦ୍‌ଘାଟନହିଁ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ । ଏହି ମନୋଭାବର ବିକାଶ ଉପରେ ଚିନ୍ତାଶୀଳ ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ସମ୍ପ୍ରତି ଗୁରୁତ୍ବ ଦେଉଛନ୍ତି । ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିର ବିଶେଷତ୍ଵ ବା ଲକ୍ଷଣ ବିଷୟରେ ଲେଖକଙ୍କର ଏପ୍ରକାର ଧାରଣା ବେଶ୍ ମନୋଜ୍ଞ ହୋଇପାରିଛି ।

Question ୨।
ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିର ପ୍ରଧାନ ଅନ୍ତରାୟଗୁଡ଼ିକ ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖକଙ୍କ ମତ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
‘ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି’ର ଲେଖକ ହେଉଛନ୍ତି ଶରତ କୁମାର ମହାନ୍ତି । ବୈଜ୍ଞାନିକ ଚିନ୍ତାଧାରାର ଓ ବୌଦ୍ଧିକ ବିଚାରର ଚିନ୍ତାନିଷ୍ଠ ପ୍ରବନ୍ଧ ରଚନା କରିବାରେ ସେ ନିପୁଣ । ତାଙ୍କ ଗଦ୍ୟ ରଚନାର ସ୍ମାରକୀଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛି ‘ଗାନ୍ଧି ମଣିଷ’, ‘ସଂସ୍କୃତି ଅପସଂସ୍କୃତି’, ‘ଆକାଶର ଆହ୍ୱାନ’, ‘ବୋଦାଙ୍କ ଦାଦାଗିରି’, ‘ବିଜ୍ଞାନ ଦୃଷ୍ଟି’, ‘ଅସ୍ତିତ୍ଵବାଦର ମର୍ମକଥା’ ଓ ‘ଜାଁପଲ ସାର୍ତ୍ତ’ । ଆଲୋଚ୍ୟ ପ୍ରବନ୍ଧଟି ଶ୍ରୀଯୁକ୍ତ ମହାନ୍ତିଙ୍କ ଲିଖ୍ ବୈଜ୍ଞାନିକ ଭାବଧାରାର ପ୍ରବନ୍ଧଗ୍ରନ୍ଥ ‘ବିଜ୍ଞାନ ଦୃଷ୍ଟି’ରୁ ସଂଗୃହୀତ । ଏହି ପ୍ରବନ୍ଧରେ ବିଜ୍ଞାନମନସ୍କ ହୋଇ ସତ୍ୟ ଉଦ୍‌ଘାଟନ କରିବାର ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିର ବିଶେଷତ୍ଵ ଓ ଅନ୍ତରାୟଗୁଡ଼ିକ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଲେଖକ ଯୁକ୍ତିନିଷ୍ଠ ଆଲୋଚନା କରିଛନ୍ତି ।

ଲେଖକଙ୍କ ମତରେ ନିରପେକ୍ଷ ରହି ଅନାସକ୍ତ ଭାବରେ ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତ କାରଣର ସହିତ ଗୋଟିଏ ବିଷୟରେ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ଦେବାହିଁ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି । ଏହି ପ୍ରକାର ମନୋବୃତ୍ତି ଭିତ୍ତିହୀନ ଧାରଣାଗୁଡ଼ିକୁ ନଷ୍ଟ କରିଦିଏ । ମାତ୍ର ଏହି ମନୋବୃତ୍ତିର ବିକାଶ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅନେକ ଅନ୍ତରାୟ ମଧ୍ୟ ଦେଖାଯାଏ । ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିର ଅନ୍ତରାୟଗୁଡ଼ିକୁ ଏହି ମର୍ମରେ ଲେଖକଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ଆଲୋଚନା କରାଯାଇଅଛି । ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିର ପ୍ରଥମ ଅନ୍ତରାୟ ହେଉଛି – ନିଜକୁ ଭଲ ଲାଗିବା ଓ ଆନନ୍ଦ ଦେବା ଭଳି ବିଚାର କରିବା । ଏହାଦ୍ଵାର ଯୁକ୍ତିନଥାଇ ନିଜର ଇଚ୍ଛାକୁ ସୁହାଇଲା ଭଳି ବିଚାର ଓ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ଦେଇ ହୋଇଯାଏ । ଲାଭକ୍ଷତିର ଆଶା ରଖ୍ ଓ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଇଚ୍ଛାକୁ ଜଳାଞ୍ଜଳି ନଦେଇ ବିଚାର ଦେବା ମଧ୍ୟ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିର ବାଧକ । ବିଜ୍ଞାନ ଶିକ୍ଷକଙ୍କ ପରି ନିଜର ମତ ହିଁ ଠିକ୍ ଏପରି ଭାବିବା ମଧ୍ୟ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତର ବିରୋଧୀ ଲକ୍ଷଣ ।

ନିଜକୁ ବୁଦ୍ଧିମାନ, ନିଜକୁ ବିଚାରଶୀଳ ଓ ନିଜର ମତାମତକୁ ନିର୍ଭୁଲ ଭାବିବାହିଁ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି କୁ ଅବୈଜ୍ଞାନିକ କରିଦିଏ । ନିଜ ପରିବାର ଆଦର୍ଶ ଓ ସମ୍ଭ୍ରାନ୍ତ ପରିବାର, ନିଜ ଜାତି ଶ୍ରେଷ୍ଠ, ନିଜ ଦେଶର ଐତିହ୍ୟ ଗୌରବମୟ ଏପରି ଭାବନା ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିର ପରିପନ୍ଥୀ ଅଟେ । ନିଜ ବିଶ୍ଵାସକୁ ନେଇଥିବା ମଧୁର କଳ୍ପନା ଓ ସ୍ଵପ୍ନଗୁଡ଼ିକ ବି ଏହି ମନୋବୃତ୍ତିର ବାଧକ ଅଟେ । ନିଜର ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ବିଶ୍ଵାସ ଓ ମତ ଠିକ୍, ଅନ୍ୟମାନେ ତାଙ୍କୁ ମାନନ୍ତୁ – ଏ ପ୍ରକାର ଧାରଣା ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିର ବିରୋଧୀ । ନିଜର ମତକୁ ଠିକ୍ ପ୍ରମାଣ କରିବାପାଇଁ ବ୍ୟାକୁଳ ହେବା ଓ ଯୁକ୍ତିତର୍କକୁ ଅସ୍ତ୍ର ଭାବରେ ବ୍ୟବହାର କରିବାଦ୍ୱାରା ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି ବାଧାପାଏ । ଏଥ‌ିପାଇଁ ଲେଖକ କୁହନ୍ତି – ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିର ପ୍ରଧାନ ଅନ୍ତରାୟ ହେଲା ଆସକ୍ତି ଭାବ ।

ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଇଚ୍ଛା, ଆସକ୍ତି ଓ ଜିଦ୍ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିର ଅନ୍ତରାୟ ହୋଇଥାଏ । ଅନ୍ୟର ମତକୁ ସହଜ ଭାବରେ ପ୍ରକାଶ ନକରି ନିଜ ମତକୁ ଠିକ୍ ବୋଲି ଭାବିବାର ମନୋଭାବ ମଧ୍ୟ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତର ଅନ୍ୟତମ ଅନ୍ତରାୟ । କେହି ବଳିଷ୍ଠ ଯୁକ୍ତିଦ୍ଵାରା କୌଣସି କଥାକୁ ପ୍ରମାଣିତ କଲେ ମଧ୍ୟ ତାକୁ ବିରୋଧ କରିବା ଅବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିର ପରିଚାୟକ । ଏପରିକି ସମାଜର ପ୍ରଚଳିତ ମତକୁ ମାନି ବିଚାର କରିବାଦ୍ଵାରା ମଧ୍ୟ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିରେ ପରିପ୍ରକାଶ ଘଟିନଥାଏ । କୌଣସି ମତ ପ୍ରତି ଆସକ୍ତ ହେବାଦ୍ୱାରା ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିରେ ଅନ୍ତରାୟ ଦେଖାଦିଏ । ମୋଟ ଉପରେ ଅମୂଳକ ଭିତ୍ତିହୀନ ଆସକ୍ତିଭାବଯୁକ୍ତ ବିଚାର ଓ ମାନସିକତା ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିର ବିକାଶ ଓ ପ୍ରକାଶ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅନ୍ତରାୟରୂପେ ଉଭା ହୋଇଥାଏ । ଚିନ୍ତାଶୀଳ ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ଏଥପ୍ରତି ସତର୍କ ରହିଥା’ନ୍ତି । ଦର୍ଶାଇଛନ୍ତି, ତାହା ବେଶ୍ ମନୋଜ୍ଞ ହୋଇପାରିଛି ।

Question ୩ ।
ଯେ ବିଜ୍ଞାନରେ ଯଥେଷ୍ଟ ଜ୍ଞାନ ଅର୍ଜନ କରିଛି, ତା’ର ନିଶ୍ଚିତ ଭାବେ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି ଥବ ବୋଲି କୁହାଯାଇ ନପାରେ । – ଏ ଉକ୍ତିର ଯଥାର୍ଥତା ବୁଝାଇ ଲେଖ ।
Answer:
ଆଧୁନିକ ଓଡ଼ିଆ ଗଦ୍ୟ ସାହିତ୍ୟର ବିକାଶଧାରାରେ ଶରତ କୁମାର ମହାନ୍ତି ଜଣେ ଚିନ୍ତାଶୀଳ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଭାବରେ ବହୁଚର୍ଚ୍ଚିତ । ଧର୍ମ, ଦର୍ଶନ, ସାହିତ୍ୟ, ମନସ୍ତତ୍ତ୍ୱ ଓ ଇତିହାସକୁ ନେଇ ତାଙ୍କର ପ୍ରବନ୍ଧ-ବିଚାର ଦୃଷ୍ଟି ବହୁ ପ୍ରସାରିତ । ‘ବିଜ୍ଞାନ ଦୃଷ୍ଟି’, ‘ସଂସ୍କୃତି ଅପସଂସ୍କୃତି’, ‘ଆକାଶର ଆହ୍ୱାନ’, ‘ଗାନ୍ଧି ମଣିଷ’, ‘ସକ୍ରେଟିସ୍ ଓ ପ୍ଲେଟୋ’ ଇତ୍ୟାଦି ତାଙ୍କର ବହୁ ପାଠକାଦୃତ ପ୍ରବନ୍ଧ ସଙ୍କଳନ । ଆଲୋଚ୍ୟ ‘ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି’ ପ୍ରବନ୍ଧଟି ଏକ ଯୁକ୍ତିନିଷ୍ଠ ଓ ତାତ୍ତ୍ଵିକ ପ୍ରବନ୍ଧ । ‘ବିଜ୍ଞାନ ଦୃଷ୍ଟି’ ଶୀର୍ଷକ ପ୍ରବନ୍ଧ ସଙ୍କଳନରୁ ଏହି ପ୍ରବନ୍ଧଟି ସଂଗୃହୀତ । ବିଜ୍ଞାନସମ୍ମତ ବିଚାରବତ୍ତା ଏଥୁରେ ବିଶ୍ଳେଷିତ ହୋଇଛି । ଅନାସକ୍ତ ଓ ନିରପେକ୍ଷ ବିଚାର ହିଁ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିର ପରିଚାୟକ ବୋଲି ଏଥରେ ଆଲୋଚିତ ହୋଇଛି ।

ଲେଖକଙ୍କ ମତରେ ଅନ୍ୟ ମତ ପ୍ରତି ଆସକ୍ତ ନହୋଇ ଓ ଇଚ୍ଛାଦ୍ଵାରା ପରିଚାଳିତ ନହୋଇ ବିଚାର କରିବା ହିଁ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି । ଏହି ମନୋବୃଭି ବଳରେ ମନୁଷ୍ୟ ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତ କାରଣ ସହିତ ସତ୍ୟର ଉଦ୍‌ଘାଟନ କରିଥାଏ । ଯେକୌଣସି କଥାର ବିଚାରବେଳେ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି ପୋଷଣ କରିବା ଉଚିତ । ସାବଧାନତାର ସହିତ ନିଜର ମଧୁର ବିଶ୍ଵାସ ଓ ଇଚ୍ଛା ପ୍ରତି ଅନାସକ୍ତ ରହି ବିଚାର କରିବାହିଁ ବିଜ୍ଞାନସମ୍ମତ ମନୋଭାବର ପରିଚାୟକ । ଲେଖକଙ୍କ ମତରେ ବିଜ୍ଞାନର ଯୁକ୍ତିନିଷ୍ଠ ଜ୍ଞାନ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ । ମାତ୍ର ବିଜ୍ଞାନ ବିଦ୍ୟା ଓ ବିଷୟରେ ଜ୍ଞାନ ଅର୍ଜନ କରିବା ଓ ବିଜ୍ଞାନ ମନୋବୃତ୍ତି ପ୍ରକାଶ କରିବା ଦୁଇଟି ଭିନ୍ନ କଥା ।

ବିଜ୍ଞାନ ଶିକ୍ଷକଙ୍କ ପରି ଯିଏ ବିଜ୍ଞାନ ବିଦ୍ୟାରେ ଜ୍ଞାନ ଅର୍ଜନ କରିଛି ତାଙ୍କର ଯେ ଧର୍ମ ଓ ରାଜନୀତି ଭଳି ଅନ୍ୟ ବିଷୟରେ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି ରହିଥବ ଏହା କୁହାଯାଇ ନପାରେ । ଜଣକର ବିଜ୍ଞାନ ବିଦ୍ୟାରେ ଧାରଣା ଥାଇପାରେ, ମାତ୍ର ତା’ର ବିଚାର କରିବା ନିମନ୍ତେ ବିଜ୍ଞାନସମ୍ମତ ନିରପେକ୍ଷ ମନୋଭାବ ନଥାଇପାରେ । ଅନ୍ୟ ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କରିବାବେଳେ ସେ ସାହିତ୍ୟ ସମାଲୋଚକଙ୍କ ପରି ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସପକ୍ଷ ଇଚ୍ଛାଶକ୍ତିଦ୍ୱାରା ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇପାରନ୍ତି । ଏସବୁ ସତ୍ତ୍ଵେ ଯଥାର୍ଥ ବୈଜ୍ଞାନିକ ଦୃଷ୍ଟିଭଙ୍ଗୀ ବା ମନୋବୃତ୍ତି ବିଜ୍ଞାନର ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ସହିତ ଜଡ଼ିତ ।

କାରଣ ବିଜ୍ଞାନର ବହୁ ଆବିଷ୍କାର ମଣିଷ ମନରୁ ସଯୁକ୍ତିକ ଅନେକ ମଧୁର ଭିତ୍ତିହୀନ ଅନ୍ଧବିଶ୍ୱାସକୁ ଭାଙ୍ଗିଦେଇଛି । ଏଥ‌ିପାଇଁ ଚିନ୍ତାଶୀଳ ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ବ୍ୟକ୍ତିର ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ବିଶ୍ୱାସକୁ ଉପେକ୍ଷା କରି ଅନାସକ୍ତଭାବେ ସାବଧାନତା ସହିତ ସତ୍ୟ ଉଦ୍‌ଘାଟନ କରିବା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଇଥା’ନ୍ତି । ଏଥୁରୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ପ୍ରମାଣିତ ହେଉଛି ଯେ ବିଜ୍ଞାନ ବିଦ୍ୟାରେ ଜ୍ଞାନ ଥିଲେ ବି ଜଣକର ନିଶ୍ଚିତ ଭାବରେ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି ଥ‌ିବ ଏହା ସତ୍ୟ ନହୋଇପାରେ । ବାସ୍ତବିକ ଲେଖକଙ୍କର ଏ ପ୍ରକାର ବିଶ୍ଳେଷଣ ପାଠକଙ୍କୁ ମୁକ୍ତ ବିଜ୍ଞାନସମ୍ମତ ବିଚାର ପାଇଁ ଉତ୍ସାହିତ କରିଛି । ପାଠକ ବିଜ୍ଞାନ ଜ୍ଞାନ ଓ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି ଭିତରେ ଥ‌ିବା ପ୍ରଭେଦ ଓ ସମ୍ପର୍କକୁ ଅନୁଭବ କରି ପାରିଛନ୍ତି ।

ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question ୧ ।
ନିମ୍ନରେ କେତୋଟି ବିଶେଷ୍ୟ ପଦ ଦିଆଯାଇଛି । ସେଗୁଡ଼ିକୁ ବିଶେଷଣ ପଦରେ ପରିଣତ କର ।
ଉଦ୍‌ଘାଟନ, ଉତ୍ସାହ, ଚିନ୍ତା, ବିଶ୍ବାସ,ପରିବର୍ତ୍ତନ
Answer:

ପଦତ୍ତ ବିଣେଷ୍ୟ ପଦ	ବିଣେଷଣ ରୂପ
ଉଦ୍‌ଘାଟନ	ଉଦ୍‌ଘାଟିତ
ଉତ୍ସାହ	ଉତ୍ସାହୀ / ଉତ୍ସାହିତ
ଚିନ୍ତା	ଚିନ୍ତିତ / ଚିନ୍ତା / ଚିନ୍ତନୀୟ
ବିଶ୍ବାସ	ବିଶ୍ବସ୍ତ / ବିଶ୍ଵାସୀ / ବିଶ୍ଵସନୀୟ / ବିଶ୍ୱାସ୍ୟ
ବିଶ୍ବାସ,ପରିବର୍ତ୍ତନ	ପରିବର୍ତ୍ତିତ / ପରିବର୍ତ୍ତନୀୟ / ପରିବର୍ଦ୍ଧକ / ପରିବର୍ତୀ

Question ୨।
‘ଧୀରସ୍ଥିର’ ଗୋଟିଏ ଯୁଗ୍ମ ଶବ୍ଦ । ପ୍ରସଙ୍ଗ ମଧ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ଯୁଗ୍ମଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକୁ ବାଛି ଲେଖ ।
ଚିନ୍ରାଶାଳ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଭାରତକୁମାର ସାହାନ୍ତି ‘ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି ପ୍ରବନ୍ଧିରେ ‘ଧାରସ୍ଥିର’ ପରି ବ୍ୟବହାର  କରିଥିବା ଯୁଗ୍ମଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକର ତାଲିକା ଏହିପରି –

Question ୩ ।
ନିମ୍ନରେ ପ୍ରଦତ୍ତ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଶବ୍ଦକୁ ବ୍ୟବହାର କରି ଗୋଟିଏ ଲେଖାଏଁ ବାକ୍ୟ ଗଠନ କର ।
ଅନ୍ତରାୟ, ଅଭ୍ୟାସ, ବୈଜ୍ଞାନିକ ।
Answer:

• ଅନ୍ତରାୟ – ପ୍ରଗତିର ପ୍ରଧାନ ଅନ୍ତରାୟ ହେଉଛି ଅଶିକ୍ଷା ଓ ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ।
• ଅଭ୍ୟାସ – ସକାଳ ଓ ସଞ୍ଜରେ ପ୍ରାର୍ଥନା କରିବା ଭଲ ଅଭ୍ୟାସ ।
• ବୈଜ୍ଞାନିକ – ପ୍ରାଣକୃଷ୍ଣ ପରିଜା ଜଣେ ବିଶ୍ୱବିଖ୍ୟାତ ବୈଜ୍ଞାନିକ ଥିଲେ ।

Question ୪ ।
ବିଜ୍ଞାନ ଶବ୍ଦରେ ‘ଇକ’ ଯୋଗ କରି ବୈଜ୍ଞାନିକ ଶବ୍ଦଟି ଗଢ଼ାଯାଇଛି । ପଠିତ ପ୍ରବନ୍ଧରୁ ‘ଇକ’ ପ୍ରତ୍ୟୟ ଯୋଗରେ ଗଠିତ ଶବ୍ଦମାନ ବାଛି ତାଲିକା କର ।
Answer:
ପ୍ରବନ୍ଧରେ ବ୍ୟବହୃତ ‘ଇକ’ ପ୍ରତ୍ୟୟମୂଳକ ଶବ୍ଦାବଳୀ ତାଲିକାଟି ଏହିପରି ପଠିତ:

ଲେଖକ ପରିଚୟ:

ଶରତ କୁମାର ମହାନ୍ତି ଜଣେ ବୁଦ୍ଧିବାଦୀ ଚିନ୍ତାଶୀଳ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଭାବରେ ଖ୍ୟାତ । ସେ କଟକ ଜିଲ୍ଲାର ଜରିପଡ଼ା ଗ୍ରାମରେ ୧୯୩୮ ମସିହାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ସେ ବିଜ୍ଞାନ, ଦର୍ଶନ, ମନସ୍ତତ୍ତ୍ବ, ଇତିହାସ, ଧର୍ମ, ସଂସ୍କୃତି, ଲୋକଚରିତ୍ର ଓ ପୁରାଣକୁ କେନ୍ଦ୍ରକରି ଯୁକ୍ତିନିଷ୍ଠ ପ୍ରବନ୍ଧମାନ ରଚନା କରିଛନ୍ତି । ବିଜ୍ଞାନଧର୍ମୀ ତର୍କଣା ସହିତ ମନୋରଞ୍ଜନଧର୍ମୀ ରମଣୀୟ ଉପସ୍ଥାପନା ଚାତୁରୀ ତାଙ୍କ ପ୍ରବନ୍ଧର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ । ନିରପେକ୍ଷ ସତ୍ୟନିଷ୍ଠତାକୁ କେନ୍ଦ୍ରରେ ରଖ୍ ସେ ପ୍ରବନ୍ଧର ବିଷୟ ନିରୂପଣ କରନ୍ତି । ତଥ୍ୟନିଷ୍ଠ ବିଷୟ ସଂଯୋଜନା ତାଙ୍କ ରଚନାର ଅନ୍ୟତମ ଲକ୍ଷଣ । ‘ଆକାଶର ଆହ୍ବାନ’, ‘ସକ୍ରେଟିସ୍ ଓ ପ୍ଲେଟୋ’, ‘ଅସ୍ତିତ୍ଵବାଦର ମର୍ମକଥା’, ‘ବିଜ୍ଞାନ ଦୃଷ୍ଟି’, ଅପସଂସ୍କୃତି’, ‘ଗ୍ରୀକ୍ ଜାତିର ଜୀବନଗାଥା’, ‘ବୋଦାଙ୍କ ଦାଦାଗିରି’, ‘ଏଣୁଷ୍ଟ ତେଣୁଶ୍ଚ’ ଓ ‘ଗାନ୍ଧି ମଣିଷ’, ‘ସଂସ୍କୃତି ଅପସଂସ୍କୃତି’, ‘ଗ୍ରୀକ୍ ଜାତିର ଜୀବନଗାଥା’, ‘ବୋଦାଙ୍କ ଦାଦାଗିରି’, ‘ଏଣୁଷ୍ଟ ତେଣୁଶ୍ଚ ’ ଓ ‘ଆଟମରୁ କ୍ଵାଣ୍ଟମ୍’ ପ୍ରଭୃତି ତାଙ୍କ ରଚିତ କେତୋଟି ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ ଗଦ୍ୟଗ୍ରନ୍ଥ ।

ପ୍ରବନ୍ଧର ପୃଷ୍ଟଭୂମି:

ଆଲୋଚ୍ୟ ‘ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି’ ପ୍ରବନ୍ଧଟି ଲେଖକଙ୍କ ରଚିତ ବହୁଆଦୃତ ପ୍ରବନ୍ଧଗ୍ରନ୍ଥ ‘ବିଜ୍ଞାନ ଦୃଷ୍ଟି’ରୁ ସଂଗୃହୀତ । ଏହି ପ୍ରବନ୍ଧରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ମହାନ୍ତି ବିଜ୍ଞାନୋଚିତ ମନୋବୃତ୍ତିରେ ସତ୍ୟର ଉଦ୍‌ଘାଟନ ଓ ଆଲୋଚନା କରିବା ଉପରେ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦେଇଛନ୍ତି । ଏହି ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଯୁକ୍ତିନିଷ୍ଠତା, ନିରପେକ୍ଷତା, ଅନାସକ୍ତ ଭାବବିଚାର, ସ୍ଵାଧୀନ ମାନସିକତା, ବିଜ୍ଞାନମନସ୍କତା, ଦୃଷ୍ଟିଭଙ୍ଗୀରେ ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତତା ଆଦି ମହତ ଗୁଣାବଳୀର ମହିମା ସମ୍ପର୍କରେ ଆଲୋଚନା କରାଯାଇଛି । ସରଳ ଓ ଯୁକ୍ତିନିଷ୍ଠ ଉପସ୍ଥାପନା ମଧ୍ୟରେ ଗମ୍ଭୀର ଦର୍ଶନ ଓ ବିଜ୍ଞାନର ପ୍ରସଙ୍ଗ ଏଥରେ ବର୍ଣ୍ଣିତ ହୋଇଛି । ବିଜ୍ଞାନ ଓ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିର ମିଳନରେ ମଣିଷର ବିଚାର ମୂଲ୍ୟବାନ୍ ହୋଇପାରିବ -ଏହି ପ୍ରକାର ସତ୍ୟକୁ ଏଥ‌ିରେ ପ୍ରତିପାଦନ କରାଯାଇଛି ।

ପ୍ରବନ୍ଧର ସାରକଥା:

କୌଣସି କଥା ବିଚାର କରିବାବେଳେ ନିଜକୁ ଆନନ୍ଦ ଦେଉଥ‌ିବା ଓ ନିଜ ପାଇଁ ଭଲ ହେଉଥ‌ିବା ବିଷୟ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦିଆଯାଇଥାଏ । ଏ ପ୍ରକାର ଇଚ୍ଛାକୁ ଦମନ କରାଯିବା ଉଚିତ । ଅନାସକ୍ତ ଭାବେ କେବଳ ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତ କାରଣ ମାଧ୍ୟମରେ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିରେ ବିଚାର କରିବା ଉଚିତ । ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତ କାରଣ ସହିତ ବିଚାର କରିବା ହିଁ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିର ପରିଚାୟକ । ବ୍ୟକ୍ତି ନିଜ କଥାକୁ ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତ ଭାବିଲେ ତାହା ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିର ପରିଚାୟକ ହୋଇନଥାଏ । ଏହା ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ବ୍ୟକ୍ତିର ମତ, ଏହା ଶାସ୍ତ୍ରର ମତ ହେବା ଉଚିତ ନୁହେଁ । ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋଭାବ ଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି କୌଣସି ଲାଭକ୍ଷତିର ଆଶା ନରଖୁ, ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଇଚ୍ଛାକୁ ପରିତ୍ୟାଗ କରି କେବଳ ସତ୍ୟର ଉଦ୍‌ଘାଟନ ପାଇଁ ନିରପେକ୍ଷ ଭାବରେ ବିଚାର କରିଥା’ନ୍ତି । ଏ ପ୍ରକାର ବିଚାରଶକ୍ତି ଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ସ୍ଵଳ୍ପ ଓ ବିରଳ ।

ବେଳେବେଳେ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିର ବିଚାର ଗୋଟିଏ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବିଜ୍ଞାନସମ୍ମତ ହୋଇଥାଏ । ଉଦାହରଣସ୍ୱରୂପ, ଜଣେ ବିଜ୍ଞାନ ଶିକ୍ଷକ ଶ୍ରେଣୀଗୃହରେ ପଢ଼ାଇବାବେଳେ ଧୀରସ୍ଥିର ଭାବରେ ଭାବିଚିନ୍ତି ଛାତ୍ରଙ୍କ ହିତ ପାଇଁ ପଢ଼ାନ୍ତି । ଛାତ୍ରଙ୍କ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ଭାବିଚିନ୍ତି ଦିଅନ୍ତି । ଛାତ୍ରମାନଙ୍କୁ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରଶ୍ନ ପଚାରିବାକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରନ୍ତି, ବିରକ୍ତ ନହୋଇ ସବୁ ପ୍ରଶ୍ନର ସଠିକ୍ ଉତ୍ତର ଦିଅନ୍ତି । ମାତ୍ର ସେହି ଶିକ୍ଷକ କ୍ଲାସ୍ ବାହାରେ ରାଜନୀତି ଅଥବା ଧର୍ମ ବିଷୟରେ କଥା ହେବାବେଳେ ଭାବିଚିନ୍ତି ଯୁକ୍ତିନିଷ୍ଠ ଭାବରେ ବିଚାର ବ୍ୟକ୍ତ କରନ୍ତି ନାହିଁ । ସେ ବେଳେବେଳେ ରାଗନ୍ତି ଓ ନିଜ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ମତ ଠିକ୍ ବୋଲି ଯୁକ୍ତି କରନ୍ତି । ଏଥିରୁ ଜଣାଗଲା ଯେ ଶ୍ରେଣୀଗୃହରେ ଯିଏ ଛାତ୍ରଙ୍କ ପାଇଁ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋଭାବର ଜଣେ ଉତ୍ତମ ଶିକ୍ଷକ, ସିଏ ଶ୍ରେଣୀ ବାହାରେ ଧର୍ମ ଓ ରାଜନୀତି ବିଚାର କ୍ଷେତ୍ରରେ ନିହାତି ଅବୈଜ୍ଞାନିକ ।

ଏଥିରୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ହୁଏ ଯେ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ସବୁ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସମାନ ଢଙ୍ଗରେ ବୈଜ୍ଞାନିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ବିଚାର କରିପାରି ଦିଅନ୍ତି । ଏପରି ହେବାର ଏକମାତ୍ର କାରଣ, ଆମର ବିଶ୍ବାସ ସବୁ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଇଚ୍ଛାଦ୍ଵାରା ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଥାଏ । ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଇଚ୍ଛାଦ୍ୱାରା ବିଚାର ପରିଚାଳିତ ହୁଏ । ଯେଉଁ କଥାରେ ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତତା ଥାଏ ତାହା ଆମର ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଇଚ୍ଛାର ସପକ୍ଷରେ ଥାଏ । ଅସ୍ଵୀକାଂଶ ଲୋକଙ୍କର ନିଜର, ନିଜ ପରିବାରର, ନିଜ ଜାତିର ଓ ଦେଶର ଅବସ୍ଥାକୁ ନେଇ ଦିବାସ୍ୱପ୍ନ ପରି ଭାବପ୍ରବଣତା ଥାଏ । ସେଥ‌ିପାଇଁ ସେମାନେ ନିଜକୁ, ନିଜ ପରିବାରକୁ, ନିଜ ଜାତିକୁ ସର୍ବଦା ଗୌରବମୟ ଓ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ବୋଲି ବିଚାରିଥା’ନ୍ତି । ନିର୍ବାଚନରେ ଭାଗ ନେଇଥ‌ିବା ଦଳଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଯୁଦ୍ଧରେ ଭାଗ ନେଇଥ‌ିବା ଦେଶର ଲୋକ, ପରୀକ୍ଷାର୍ଥୀ ଛାତ୍ର, ନିଜକୁ ଏକପାଖୁଆ ଭାବେ ଯଥାର୍ଥ ବୋଲି ଭାବିଥା’ନ୍ତି । ନିଜକୁ ପ୍ରତିଭାବାନ୍ କବି ମନେକରୁଥିବା

ବ୍ୟକ୍ତିର ରଚନା ଆଦୃତ ନହେଲେ ସେ ନିଜ ରଚନାର ଦୋଷ ନଧରି ପାଠକେ ତାଙ୍କ ରଚନାକୁ ବୁଝିବାକୁ ଅଯୋଗ୍ୟ ବୋଲି କହିଥା’ନ୍ତି । ଏପରି ବିଚାର ଅବୈଜ୍ଞାନିକ । ବାର୍ଟାଣ୍ଡ ରସେଲ୍‌ଙ୍କ ମତରେ ନିଜକୁ ନେଇ ଯୁକ୍ତି ଓ ବିଚାର କଲାବେଳେ ବ୍ୟକ୍ତି ବସ୍ତୁତଃ ସ୍ବପ୍ନାବସ୍ଥାରେ ଥାଏ । ଫଳରେ କଳ୍ପନାର ମଧୁର ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସି ସେ ନିଜ ପାଇଁ ନିରପେକ୍ଷ ରହିପାରେ ନାହିଁ । ନିଜକୁ ସୁହାଇବା ଭଳି ଏବଂ ନିଜର ଯୋଗ୍ୟତା ଓ ବୁଦ୍ଧିର ମହତ୍ତ୍ୱ ଦେଖାଇବାପାଇଁ ସେ ନିଜ ଇଚ୍ଛା ମୁତାବକ ଯୁକ୍ତି ଉପସ୍ଥାପନା କରିଥାଏ । ନିଜକୁ ନେଇ ମଣିଷ ସର୍ବଦା ନିଦ୍ରାରାଜ୍ୟରେ ଥାଏ । ଏ କାରଣରୁ ତା’ର ଦୃଷ୍ଟିଭଙ୍ଗୀ ବିଜ୍ଞାନସମ୍ମତ ହୋଇପାରି ନଥାଏ । ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଶ୍ରୀଯୁକ୍ତ ମହାନ୍ତିଙ୍କ ମତରେ, କୌଣସି କଥାର ବିଚାରବେଳେ ନିଜର ବିଶ୍ଵାସକୁ ଠିକ୍, ଯୁକ୍ତିକୁ ନିର୍ଭୁଲ ଭାବିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ ।

ଅନ୍ୟମାନେ ଆମର ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ମତକୁ ଗ୍ରହଣ କରନ୍ତୁ – ଏପରି ଭାବିବା ବି ଭୁଲ୍ । ଏପ୍ରକାର ବ୍ୟକ୍ତିସାପେକ୍ଷ ମନୋଭାବ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ବିରୋଧୀ । ମଣିଷ ନିଜର ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ମତକୁ ଅନ୍ୟ ଉପରେ ଯେତେବେଳେ ଲଦିଦେବ, ସେତେବେଳେ ନିଜ ମତକୁ ସୁହାଇବା ଭଳି ଯୁକ୍ତି ସେ ବାଢ଼ିବ । ଏ ପ୍ରକାର ଯୁକ୍ତି ନିରପେକ୍ଷ ଭାବନାର ହୋଇନଥାଏ । କେବଳ ନିଜକୁ ଠିକ୍ ବୋଲି ପ୍ରମାଣ କରିବାପାଇଁ ଯୁକ୍ତିକୁ ଆମେ ଅସ୍ତ୍ରଭଳି ବ୍ୟବହାର କରିଥାଉ । ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ମତରେ ଏହି ପ୍ରକାର ଆସକ୍ତିଭାବ ହିଁ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିର ପ୍ରଧାନ ଅନ୍ତରାୟ । ଧର୍ମ ଓ ରାଜନୀତି ବିଷୟରେ ବିଚାର କରିବାବେଳେ ବିଜ୍ଞାନ ଶିକ୍ଷକ ନିଜର ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ବିଶ୍ବାସ ପ୍ରତି ଆସକ୍ତ ଥିଲେ । ତେଣୁ ନିଜକୁ ଠିକ୍ ବୋଲି ଭାବୁଥୁଲେ । ଏପରି ଭାବିବାଦ୍ୱାରା ସେ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିଦ୍ଵାରା ଆଲୋଚନା କରିବାକୁ ଅକ୍ଷମ ଥିଲେ । ସେ ନିଜର ଯୁକ୍ତିତର୍କକୁ ଅସ୍ତ୍ରଭାବରେ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିଲେ । ଏହା ଆଦର୍ଶହୀନତାର ପରିଚୟ ଦିଏ ।

ବିଶିଷ୍ଟ ଚିନ୍ତାନାୟକ ଆଲ୍‌ଡସ୍ ହକ୍‌ସଲେ ଅନାସକ୍ତ ଭାବରେ ବିଚାର କରିପାରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ‘ଆଦର୍ଶ ମାନବ’ ବୋଲି ପ୍ରତିପାଦନ କରିଛନ୍ତି । ‘ଏଡ୍‌ସ ଆଣ୍ଡ ମିନସ୍’ ପୁସ୍ତକରେ ସେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି – ଅନାସକ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତି ହିଁ ଆଦର୍ଶ ମାନବ । ଆଦର୍ଶ ମାନବ ଦୈହିକ ଅନୁଭୂତି, ରୁଚି, ଶକ୍ତି ଓ ପ୍ରଭୁତ୍ଵର କାମନା ପ୍ରତି ଅନାସକ୍ତ ଥାଏ । ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ରାଗ, ଘୃଣା, ସ୍ନେହ, ଧନସମ୍ପତ୍ତି, ସୁନାମ ଓ ନିଜ ସାମାଜିକ ସ୍ଥିତି ପ୍ରତି ସେ ନସ୍ପୃହ । ବିଜ୍ଞାନ, କଳା ଓ ମାନବ ସମ୍ପର୍କ ପ୍ରଭୃତି ପ୍ରତି ସେ ନିରପେକ୍ଷ । ସୁତରାଂ ନିରପେକ୍ଷ ଭାବ ହିଁ ଆଦର୍ଶ । ଏହି ନିରପେକ୍ଷ ଭାବ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି ପାଇଁ ପ୍ରଥମ ଆବଶ୍ୟକତା । କୌଣସି ବିଷୟରେ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଇଚ୍ଛା ଓ ଜିଦ୍ ନରଖୁ ହିଁ ଅନାସକ୍ତି ଭାବ । ଏହି ଭାବ ଥାଇ ଯିଏ ସବୁ ପ୍ରଶ୍ନର ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତ ବିଚାର କରନ୍ତି ସେ ହିଁ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିର ଅଧିକାରୀ ହୋଇଥା’ନ୍ତି ।

ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋଭାବାପନ୍ନ ବ୍ୟକ୍ତି ନିଜର ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ସର୍ବଦା ସତ୍ୟ ହେବ – ଏପରି ଭାବନ୍ତି ନାହିଁ । ସେ ଜାଣନ୍ତି ଯେ ଅନ୍ୟ କେହି ବି ଯୁକ୍ତି ବଳରେ ତାଙ୍କ ଭୁଲ୍ ଦର୍ଶାଇ ପାରନ୍ତି । ଅନ୍ୟ ବଳିଷ୍ଠ ଯୁକ୍ତି ତାଙ୍କ ମତକୁ ବଦଳାଇ ଦେଇପାରେ । ଅନ୍ୟର ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତ ମତକୁ ସେ ସହଜରେ ବି ଗ୍ରହଣ କରିଥା’ନ୍ତି । ଅନ୍ୟର ମତକୁ ଗ୍ରହଣ କରିବା ଏବଂ କୌଣସି ମତ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସତ୍ୟ ଉପରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ନୁହେଁ – ଏପରି ଚିନ୍ତା କରିବା ହିଁ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିର ମହତ୍ତ୍ବ । ଦୁଇଜଣ ଭୂତତ୍ତ୍ବବିଦ୍‌ଙ୍କ ଖଣିଜ ଶିଳାଖଣ୍ଡଗୁଡ଼ିକ ସମ୍ପର୍କରେ ପରୀକ୍ଷାମୂଳକ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ହୋଇଥାଏ । ସେହି ଶିଳାଖଣ୍ଡଗୁଡ଼ିକୁ ବିଜ୍ଞାନାଗାରରେ ପରୀକ୍ଷା କଲେ ହୁଏତ ଜଣାପଡ଼ିପାରେ ଯେ ଜଣକର ଅଧିକାଂଶ ମତାମତ ଠିକ୍ ଓ ଅନ୍ୟ ଜଣକର ଅଧିକାଂଶ ମତାମତ ଭୁଲ୍ । ମାତ୍ର ଏଥିରେ ଦ୍ବିତୀୟ ଜଣକର ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଇଚ୍ଛା ଥିଲା ବୋଲି କୁହାଯାଇ ପାରେ । ତେଣୁ ଉଭୟେ ବିଜ୍ଞାନାଗାରର ରିପୋର୍ଟକୁ ସହଜରେ ଗ୍ରହଣ କରିଥା’ନ୍ତି । ଏହା ଜଣାଇଦିଏ ଯେ ମତପ୍ରଦାନରେ ଆସକ୍ତିଭାବ ନରହିବା ହିଁ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି ।

ଅନାସକ୍ତ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି ନଥୁଲେ ଜଣେ ଅନ୍ୟର ମତକୁ ସହଜରେ ଗ୍ରହଣ ନକରି ବିରୋଧ କରିଥା’ନ୍ତି । ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଜଣେ ସାହିତ୍ୟ ସମାଲୋଚକଙ୍କ ଉଦାହରଣ ଦେଇଛନ୍ତି । ସାହିତ୍ୟ ସମାଲୋଚକଙ୍କ କାମ ନିରପେକ୍ଷ ଭାବରେ ଲେଖାର ବିଶ୍ଳେଷଣ କରିବା । ମାତ୍ର ସମାଲୋଚକ ଜଣକ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଇଚ୍ଛାଦ୍ୱାରା ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇ ତାଙ୍କ ପ୍ରିୟ କବିଙ୍କ କବିତା ସମାଲୋଚନାବେଳେ କବିଙ୍କ ସପକ୍ଷରେ ଗଲାଭଳି ଅଭିମତ ଦେଇଥା’ନ୍ତି । ଅନ୍ୟ କେହି କବିଙ୍କର ଦୋଷଗୁଣ ବିଚାର କଲେ ସେ ତାଙ୍କର ବିରୋଧ କରିଥା’ନ୍ତି । ମୋଟ ଉପରେ ସେ ନିରପେକ୍ଷ ସମାଲୋଚନା କରିବା ପରିବର୍ତ୍ତେ ଓକିଲାତି କରିଥା’ନ୍ତି । ଏପ୍ରକାର ବିଚାର ଅବୈଜ୍ଞାନିକ ।

ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ପ୍ରଭାବରୁ ମୁକ୍ତ ରହି ବିଚାର କରିବା ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିର ଅନ୍ୟତମ ଲକ୍ଷଣ । ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ବ୍ୟକ୍ତି ହୁଅନ୍ତୁ ବା ଶାସ୍ତ୍ରର ପ୍ରସିଦ୍ଧ ମତ ହେଉ – ଏସବୁଠାରୁ ମୁକ୍ତ ରହି ବିଚାର ବି କରାଯାଇପାରେ । ସମାଜର ପ୍ରଚଳିତ ମତଦ୍ୱାରା ପ୍ରଭାବିତ ନହୋଇ ସ୍ଵାଧୀନ ଭାବରେ ବିଚାର କରିବା ଏକ କଠିନ ମାନସିକ ବ୍ୟାପାର । ଏହି ମାନସିକ ବ୍ୟାପାରଟି ଗଭୀର ଅଧ୍ୟୟନ, ଶିକ୍ଷା ଓ ଚିନ୍ତା ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳ । ଏପରି ମାନସିକ ଅଭ୍ୟାସର ବ୍ୟକ୍ତି ନିଜର ସିଦ୍ଧାନ୍ତକୁ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋଭାବ ହେତୁ ନିଶ୍ଚିତ ସତ୍ୟ ବୋଲି ଭାବନ୍ତି ନାହିଁ ।

ଏହିସବୁ ଆଲୋଚନାରୁ ଗୋଟିଏ କଥା ସ୍ପଷ୍ଟ ହୁଏ ଯେ ସତ୍ୟର ଉଦ୍‌ଘାଟନ ପାଇଁ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି ସର୍ବପ୍ରଥମେ ଆବଶ୍ୟକ । ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ମତରେ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିର ବ୍ୟକ୍ତି ବିରଳ ନୁହଁନ୍ତି । ଜଣେ ବିଜ୍ଞାନରେ ଜ୍ଞାନ ଅର୍ଜନ କଲେ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିର ବ୍ୟକ୍ତି ହୁଅନ୍ତି ନାହିଁ । ଚିନ୍ତାଶୀଳ ହୋଇ ବିଚାର କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିର । ଅବଶ୍ୟ ବିଜ୍ଞାନ ଜ୍ଞାନ ଓ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତି ପରସ୍ପର ସହିତ ଜଡ଼ିତ । ଏତିକି ତଫାତ୍ ଯେ ବିଜ୍ଞାନ ଆବିଷ୍କୃତ କେତେକ ପ୍ରସଙ୍ଗ ମନୁଷ୍ୟର ଅନେକ ଭିତ୍ତିହୀନ ଆତ୍ମରୁଚିକର ବିଶ୍ଵାସ ଉପରେ କୁଠାରାଘାତ କରିବାରୁ ଚିନ୍ତାଶୀଳ ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ନିଜର ବିଶ୍ୱାସ ସନ୍ଦେହ ପ୍ରକାଶ କରି ସାବଧାନତାର ସହ ତାହାକୁ ତର୍ଜମା କଲେ । ଏସବୁ ପ୍ରମାଣ କରେ ଯେ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋବୃତ୍ତିଟି ଏକ ଅନାସକ୍ତ ଚିନ୍ତାଶୀଳ ମୁକ୍ତ ବିଚାରର କଥା ଅଟେ ।

ସୂଚନା ଓ କଠିନ ଶବ୍ଦାର୍ଥ:

• ନିରପେକ୍ଷ – ପକ୍ଷପାତରହିତ/ସ୍ଵାଧୀନ ।
• ଭିଭି – ମୂଳଦୁଆ/ମୂଳ ଆଧାର ।
• ସିଦ୍ଧାନ୍ତ – ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ|ନ୍ୟାୟ ।
• ଅପ୍ରତ୍ୟାଶିତ – ଆକସ୍ମିକ|ହଠାତ୍‌ ।
• ଆସକ୍ତି – ଜଡ଼ିତ ହେବା/ଲିପ୍ତ ହେବା ।
• ନିସ୍ପୃହ – ଅନାଗ୍ରହ/ଆକାଂକ୍ଷାରହିତ ।
• ବିରଳ – ଦୁର୍ଲଭ/ଅଳ୍ପ ପରିମାଣରେ ଲବ୍ଧ|ଯାହା କମ୍ ଦେଖାଯାଏ ।
• ବାହୁଲ୍ୟ – ଅତିଶୟୋକ୍ତି/ଅତିରଞ୍ଜିତ/ବହୁଳତା ।
• ଭୂତତ୍ତ୍ୱବିଦ୍ – ଭୂପୃଷ୍ଠ ଓ ତା’ର ନିମ୍ନବର୍ତ୍ତୀ ସ୍ତର ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଯାହାଙ୍କର ବିଜ୍ଞାନସମ୍ମତ ଅଭିଜ୍ଞତା ରହିଛି|ଭୂବିଦ୍ୟା ସମ୍ପର୍କରେ ଅଭିଜ୍ଞ ।
• ଶିଳାଖଣ୍ଡ – ପଥରଖଣ୍ଡ
• କୁଠାରାଘାତ – କୁରାଢ଼ି ମାରିବା / ଛେଦନ କରିବା / ଅସ୍ବୀକାର ପୂର୍ବକ ନଷ୍ଟ କରିଦେବା ।
• ଭିଭିହୀନ – ମୂଲ୍ୟହୀନ / ନିରର୍ଥକ / ଅମୂଳକ ।
• ଚିନ୍ତାଶୀଳ – ବିଚାରସିଦ୍ଧ / ଚିନ୍ତାପରାୟଣ ।
• ବାଟ୍ରାଣ୍ଡ ରସେଲ୍ – ଜଣେ ହେତୁବାଦୀ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ଦାର୍ଶନିକ ଓ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ । ସେ ୧୮୭୨ ମସିହାରେ ଇଂଲଣ୍ଡରେ ୱେଲସ୍ ପ୍ରଦେଶରେ ଜନ୍ମ ହୋଇଥିଲେ ଓ କେମ୍ବ୍ରିଜ ବିଶ୍ଵବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଗଣିତ ଅଧ୍ୟାପନା କରୁଥିଲେ । ୧୯୫୦ ମସିହାରେ ସେ ସାହିତ୍ୟରେ ନୋବେଲ ପୁରସ୍କାର ପାଇଥିଲେ । ସେ ଏକାଧାରରେ ଗଣିତ, ଦର୍ଶନ, ସମାଜର ଚିନ୍ତାନାୟକ ତଥା ମନୁଷ୍ୟ ନିୟତି ଲାଗି ଜଣେ ଅଗ୍ରଗାମୀ ସଂଗ୍ରାମୀ ଥିଲେ ।
• ଆଲ୍‌ଡସ୍ ହକ୍‌ଲେ – ସେ ୧୮୯୪ ମସିହାରେ ଇଂଲଣ୍ଡ ଗୋଡ଼ାଲମିଙ୍ଗ୍ ସରେଠାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ଦୁଇ ଦୁଇଟି ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧ ଅବସରରେ ଜଣେ ଶାନ୍ତିପ୍ରିୟ ମାନବବାଦୀ ଚିନ୍ତାନାୟକ ଭାବରେ ସେ ବିଶ୍ୱଶାନ୍ତିର ବାର୍ତ୍ତା ପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ । ସେ ଜଣେ ଆଦର୍ଶବାଦୀ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଓ ସ୍ତମ୍ଭକାର । ବିଶ୍ବବ୍ୟାପୀ ଉଦାର ଆର୍ଥନୀତିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ନିମନ୍ତେ ସେ ପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ । ୧୯୬୩ ମସିହାରେ ତାଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା ।

Odisha State Board BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 2 ଭୂ-ସମ୍ବଳ, ଜଳ ସମ୍ବଳ, ପ୍ରାକୃତିକ ଉଭିଦ ଓ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ, ଖଣିଜ ଓ ଶକ୍ତି ସମ୍ବଳ Important Questions and Answers.

BE Odisha Class 8 Geography Important Questions Chapter 2 ଭୂ-ସମ୍ବଳ, ଜଳ ସମ୍ବଳ, ପ୍ରାକୃତିକ ଉଭିଦ ଓ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ, ଖଣିଜ ଓ ଶକ୍ତି ସମ୍ବଳ

Subjective Type Questions With Answers
ଦୀର୍ଘ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question 1.
ଭୂସମ୍ବଳର ବିତରଣ ବିଷୟରେ ସଂକ୍ଷେପରେ ଆଲୋଚନା କର |
Answer:

• ଭୂପୃଷ୍ଠ ସୁଲଭାଗ ଓ ଜଳଭାଗକୁ ନେଇ ଗଠିତ। ସ୍ଥଳଭାଗ ଏକ ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ବଳ।
• ପୃଥିବୀ ପୃଷ୍ଠର ମୋଟ୍ କ୍ଷେତ୍ରଫଳର ଶତକଡ଼ା ୨୯ ଭାଗ ସ୍ଥଳଭାଗ।
• ଏହି ସ୍ଥଳଭାଗ ସାତଗୋଟି ମହାଦେଶକୁ ନେଇ ଗଠିତ ।
• ଏସିଆ, ଇଉରୋପ, ଉତ୍ତର ଆମେରିକା, ଦକ୍ଷିଣ ଆମେରିକା, ଆଫ୍ରିକା, ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ, ଆଣ୍ଟାର୍କଟିକା ।
• କ୍ଷେତ୍ରଫଳ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଏସିଆ ବୃହତ୍ତମ ଏବଂ ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ କ୍ଷୁଦ୍ରତମ।

Question 2.
ଉଚ୍ଚତା ଭେଦରେ ଭୂସମ୍ବଳକୁ କେତେ ଭାଗରେ ଭାଗ କରାଯାଇଛି ? ସେଗୁଡ଼ିକ କ’ଣ କ’ଣ ? ଉଦାହରଣ ସହ ଲେଖ।
Answer:

• ଉଚ୍ଚତା ଭେଦରେ ସମ୍ବଳକୁ ତିନିଭାଗରେ ଭାଗ କରାଯାଇଛି; ଯଥା—(କ) ପାର୍ବତ୍ୟଭୂମି, (ଖ) ମାଳଭୂମି ଓ (ଗ) ସମତଳ ଭୂମି।
• ଅଧିକ ଉଚ୍ଚତାବିଶିଷ୍ଟ ପାହାଡ଼ ଓ ପର୍ବତଗୁଡ଼ିକୁ ପାର୍ବତ୍ୟ ଭୂମି କୁହାଯାଏ। ଉଦାହରଣ – ହିମାଳୟ, ଆଲପସ୍, ରକି ଓ ଆଣ୍ଡିଜ୍ ।
• ଅଳ୍ପ ଉଚ୍ଚନୀଚ ହୋଇଥ‌ିବା ବିସ୍ତୀର୍ଷ ପଥୁରିଆ ଅଞ୍ଚଳକୁ ମାଳଭୂମି କୁହାଯାଏ । ଉଦାହରଣ – ତିବ୍ବତ, ଗୋବି, ପାଟାଗୋନିଆ, ସ୍କାଣ୍ଡିନେଭିଆ ଇତ୍ୟାଦି ।
• ସମୁଦ୍ରପତ୍ତନରୁ ଅଳ୍ପ ଉଚ୍ଚରେ ଥିବା ପ୍ରାୟ ସମାନ ଉଚ୍ଚତା ବିଶିଷ୍ଟ ଅଞ୍ଚଳକୁ ସମତଳ ଭୂମି କୁହାଯାଏ। ଉଦାହରଣ – ସାଇବେରିଆ, କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ସମତଳଭୂମି, ନଦୀ ଉପତ୍ୟକା, ତ୍ରିକୋଣଭୂମି ।

Question 3.
ଭୂସମ୍ବଳ ସଂରକ୍ଷଣର ଉପାୟଗୁଡ଼ିକ ଲେଖ ।
Answer:

• ପାର୍ବତ୍ୟ ଓ ପାହାଡ଼ିଆ ଅଞ୍ଚଳର ତୀଖ ଗଡ଼ାଣି ଅଞ୍ଚଳରେ ବୃକ୍ଷରୋପଣ କରାଗଲେ ମାଟି ଧସିବା ବନ୍ଦ ହୋଇଯିବ ଏବଂ ମୃତ୍ତିକାକ୍ଷୟ ରୋକାଯାଇପାରିବ ।
• ପର୍ବତର ଗଡ଼ାଣିଗୁଡ଼ିକରେ ବୃଷ୍ଟିଜଳ ନିମ୍ନାଞ୍ଚଳକୁ ନିଷ୍କାସନ ପାଇଁ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିବା ପାଇଁ ନାଳ ଖନନ କରିବା ।
• ସମୁଦ୍ରକୂଳରେ ବାଲୁକାଶଯ୍ୟାରେ ଲୁଣାଜଙ୍ଗଲ ରକ୍ଷାକରିବା ସହ ଅଧିକ ଝାଉଁବଣ ସୃଷ୍ଟି କରିବା ।
• ନୂତନ ଅରଣ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି କରିବାସହ କ୍ଷୟପ୍ରାପ୍ତ ବନଭୂମିରେ ବୃକ୍ଷରୋପଣ କରିବା ଉଚିତ ।
• ନଦୀର ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ବନ୍ଧବାଡ଼, ବୁରୁଜ ଆଦି ନିର୍ମାଣ ଦ୍ଵାରା ନଦୀପାର୍ଶ୍ଵରୁ ଅତଡ଼ା ଖସିବା ହ୍ରାସ ହୋଇଥାଏ । ଚାରଣଭୂମିରେ ପଶୁଚାରଣ ନିୟନ୍ତ୍ରିତ କରିବାଦ୍ଵାରା ଭୂ-
  ସମ୍ବଳର ସଂରକ୍ଷଣ ହୋଇଥାଏ ।

Question 4.
ମୃତ୍ତିକା ସଂରକ୍ଷଣର ବିଭିନ୍ନ ଉପାୟଗୁଡ଼ିକ ଲେଖ ।
Answer:

• ମୃତ୍ତିକାର ଆର୍ଦ୍ରତା ଅଧିକ ଦିନ ରହିଲେ ମୃଭିକାକ୍ଷୟ ବିଳମ୍ବିତ ହୋଇଥାଏ । ସମାନ ଉଚ୍ଚତାବିଶିଷ୍ଟ ସ୍ଥାନଗୁଡ଼ିକୁ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ହୁଡ଼ା ବନ୍ଧଦ୍ଵାରା ଯୋଗକରିବା ଓ ତାହା ସାମନାରେ ଜଳ ସଂଗୃହୀତ ପାଇଁ ନାଳୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିବାଦ୍ଵାରା ମୃତ୍ତିକା ସଂରକ୍ଷଣ ହୋଇପାରିବ ।
• ଜଳ ପ୍ରବାହର ବେଗ ହ୍ରାସ କରି ମୂର୍ତ୍ତିକା କ୍ଷୟ ରୋକାଯାଇପାରିବ ।
• ସମାନ ଉଚ୍ଚତାରେ ଅବସ୍ଥିତ ପର୍ବତ ଓ ମାଳଭୂମିର ଗଡ଼ାଣିଆ ଅଞ୍ଚଳରେ ଭୂମିକୁ ପାହାଚ ଆକାରରେ କାଟି କ୍ଷେତ୍ର ପ୍ରସ୍ତୁତ କରି କୃଷିକାର୍ଯ୍ୟ କଲେ ମୃତ୍ତିକାକ୍ଷୟ କମ୍ ହେବ ଏବଂ ମୃରିକା ସଂରକ୍ଷଣ ହୋଇପାରିବ ।
• ଉପକୂଳ ଶୁଷ୍କ ଅଞ୍ଚଳରେ ବାୟୁର ପ୍ରତିକୂଳ ଦିଗରେ ଧାଡ଼ି ଧାଡ଼ି ବୃକ୍ଷରୋପଣ କରିବା ଉଚିତ । ପଶୁଚାରଣକୁ ବନ୍ଦ କରିବାଦ୍ଵାରା ମୃରିକା କ୍ଷୟ ନିରୋଧ ହୋଇଥାଏ ।
• ମୃତ୍ତିକା ସଂରକ୍ଷଣର କୁପରିଣାମ ଓ ଏହାର ଗୁରୁତ୍ଵ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଜନସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି କରିବା ଆବଶ୍ୟକ ।

Question 5.
ଖଣିଜ ସମ୍ବଳର ସଂରକ୍ଷଣ ପାଇଁ କେଉଁ ପନ୍ଥା ଅବଲମ୍ବନ କରାଯାଉଅଛି ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
Answer:

• ତୁ ବଦଳରେ ବିକଳ୍ପ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅବଲମ୍ବନ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ; ଯଥା- ଧାତୁ ପରିବର୍ତ୍ତେ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ବ୍ୟବହାର କଲେ ଖଣିଜ ସମ୍ବଳର ସଂରକ୍ଷଣ କି ଛି ମାତ୍ର ରେ ହୋଇପାରିବ ।
• ଖଣିଜପିଣ୍ଡ ଖଣିରୁ ଉତ୍ତୋଳନ କରିବା ସମୟରେ ଖଣିସ୍ଥଳରୁ ନିଷ୍କାସନ ସ୍ଥଳକୁ ପରିବହନବେଳେ ଖଣିଜ ନଷ୍ଟ ନ ହେବା ପାଇଁ ଅଧିକ ଧ୍ୟାନ ଦେବା ଆବଶ୍ୟକ ।
• ତମ୍ବା ବ୍ୟବହାର କରାଯାଉଥିବା ସ୍ଥାନରେ ବିଶେଷ କରି ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସରବରାହ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଆଲୁମିନିୟମ୍ ତାରର ବ୍ୟବହାର ଏବଂ ମୁଦ୍ରା ପ୍ରଚଳନରେ ତମ୍ବା ବଦଳରେ ବ୍ରୋଞ୍ଜର ବ୍ୟବହାର ଦ୍ଵାରା ଧାତୁର ସଂରକ୍ଷଣ କରାଯାଇପାରିବ ।
• ପୁନଃଚକ୍ରଣ ପଦ୍ଧତିରେ ବ୍ୟବହୃତ କେତେକ ଖଣିଜଦ୍ରବ୍ୟକୁ ପୁଣି କାର୍ଯ୍ୟରେ ଲଗାଯାଇପାରିବ ।
• ନିମ୍ନମାନ ବିଶିଷ୍ଟ ଖଣିଜପିଣ୍ଡର ବହୁଳ ବ୍ୟବହାର କରି ଉଚ୍ଚମାନ ବିଶିଷ୍ଟ ଖଣିଜପିଣ୍ଡର କମ୍ ବ୍ୟବହାର କଲେ ଖଣିଜପିଣ୍ଡର ସଂରକ୍ଷଣ ହୋଇପାରିବ ।

Question 6.
ଭାରତରେ ଅଣପାରମ୍ପରିକ ଶକ୍ତି ଉତ୍ସର କାର୍ଯ୍ୟକାରିତା ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:

• ଅଣପାରମ୍ପରିକ ଶକ୍ତି ମଧ୍ୟରେ ସୌରଶକ୍ତି, ପବନ ଶକ୍ତି, ଜୁଆରଶକ୍ତି, ବାୟୋଗ୍ୟାସ୍, ଭୂତାପଜ ଶକ୍ତି ଆଦି ନୂତନ ଶକ୍ତିଉତ୍ସର ଗୁରୁତ୍ଵ ବୃଦ୍ଧିପାଉଛି ।
• ସୌରଶକ୍ତି : ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କର ଉତ୍ତାପ ଓ ଆଲୋକକୁ ସୌର ସେଲ୍‌ରେ ଧରି ରଖାଯାଇ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଉତ୍ପାଦନ କରାଯାଏ । ଭାରତ ଏକ କ୍ରାନ୍ତିମଣ୍ଡଳୀୟ ଦେଶ ହୋଇଥିବାରୁ ଏଠାରେ ପ୍ରଚୁର ସୌରଶକ୍ତି ମିଳିଥାଏ । ଏହି ସୌରଶକ୍ତିକୁ ରାସ୍ତା ଆଲୋକ, ଟ୍ରାଫିକ୍ ସିଗ୍‌ନାଲ, ସୌରଚୁଲ୍ଲା ଓ ସୌରକୁକର୍‌ରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।
• ପବନ ଶକ୍ତି : ସମୁଦ୍ର ଉପକୂଳମାନଙ୍କରେ ବାୟୁର ବେଗ ଅଧିକ ହୋଇଥିବାରୁ ସେଠାରେ ଏକାଧିକ ପବନକଳଗୁଡ଼ିକୁ ନେଇ ପବନ ଫାର୍ମମାନ ଗଠିତ ହୋଇଅଛି । ପବନ କଳରେ ଥୁବା ପବନ ଚକ୍ରୀକୁ ଜେନେରେଟର ସହ ସଂଯୁକ୍ତ କରାଯାଇ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନ କରାଯାଉଛି । ଭାରତର ଉପକୂଳବର୍ତ୍ତୀ ଅଞ୍ଚଳ କର୍ଣାଟକ, ତାମିଲନାଡୁ, ଓଡ଼ିଶା, ଆଣ୍ଡାମାନ-ନିକୋବର ଦ୍ଵୀପପୁଞ୍ଜ ଓ ଲାକ୍ଷାଦ୍ଵୀପରେ ପବନଶକ୍ତିକୁ ଉପଯୋଗ କରାଯାଇ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନ କରାଯାଉଅଛି ।
• ଭୂତାପଜ ଶକ୍ତି : ପୃଥିବୀର ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ତାପରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ଭୂତାପଜ ଶକ୍ତିକୁ ବିନିଯୋଗ କରି ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନ କରାଯାଉଅଛି । ହିମାଚଳ ପ୍ରଦେଶର ମନିକରଣ ଏବଂ ଲଦାଖର ସୁଗା ଉପତ୍ୟକାରେ ଭୂତାପଜ କେନ୍ଦ୍ର ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଛି ।
• ଜୁଆର ଶକ୍ତି : ସାମୁଦ୍ରିକ ଜୁଆରକୁ ଉପଯୋଗ କରି ଯେଉଁ ଶକ୍ତି ବାହାର କରାଯାଏ, ତାହାକୁ ଜୁଆର ଶକ୍ତି କୁହାଯାଏ । ଭାରତର ଗୁଜରାଟର କାୟେ ଉପକୂଳ, ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗର ସୁନ୍ଦରବନ ଅଞ୍ଚଳରେ ଜୁଆର ଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନ କରାଯାଉଅଛି ।।
• ବାୟୋଗ୍ୟାସ୍ : ଜୈବିକ ବର୍ଜ୍ୟବସ୍ତୁରୁ ବ୍ୟାକ୍ଟେରି ଆ ସାହାଯ୍ୟରେ ବାୟୋଗ୍ୟାସ୍ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇ ରନ୍ଧନ ଓ ଆଲୋକପାଇଁ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।

Question 7.
କ୍ରାନ୍ତୀୟ ଅଞ୍ଚଳରେ ଦେଖାଯାଉଥ‌ିବା ଅରଣ୍ୟ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଏକ ବିବରଣୀ ପ୍ରଦାନ କର ।
Answer:

• କ୍ରାନ୍ତୀୟ ଅଞ୍ଚଳର ଅରଣ୍ୟ ସାଧାରଣତଃ 5 ଉତ୍ତରରୁ 25° ଉତ୍ତର ଓ 5° ଦକ୍ଷିଣରୁ 25° ଦକ୍ଷିଣ ଅକ୍ଷାଂଶ ମଧ୍ଯରେ ଦେଖାଯାଏ ।
• କ୍ରାନ୍ତୀୟ ଅଞ୍ଚଳରେ ମୌସୁମୀ ଅରଣ୍ୟ ତଥା ପଶ୍ଚିମୋଚୀ ଅରଣ୍ୟ ଦେଖାଯାଏ । ଋତୁକାଳୀନ ବର୍ଷା ହେଉଥ‌ିବାରୁ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଋତୁରେ ଏଗୁଡ଼ିକ ପତ୍ରଝଡ଼ା ଦେଇଥା’ନ୍ତି ।
• ଏହି ଅରଣ୍ୟରେ ଶାଳ, ପିଆଶାଳ, ଶିଶୁ, ବାଉଁଶ ଇତ୍ୟାଦି ବୃକ୍ଷ ଦେଖାଯାଏ ।
• ଭାରତର ପୂର୍ବାଞ୍ଚଳ, ପୂର୍ବଘାଟ ପର୍ବତମାଳାର ପୂର୍ବପାର୍ଶ୍ବ ଛୋଟନାଗପୁର ମାଳଭୂମି, ଓଡ଼ିଶା, ଛତିଶଗଡ଼ ଓ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶର ପାର୍ବତ୍ୟାଞ୍ଚଳରେ ଏହି ଅରଣ୍ୟ ବହୁଳଭାବେ ଦୃଷ୍ଟିଗୋଚର ହୁଏ ।
• ପୃଥ‌ିବୀର ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଏସିଆ, ଉତ୍ତର ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ, ପୂର୍ବ ଆଫ୍ରିକା, ପୂର୍ବ ବ୍ରାଜିଲ, ପଶ୍ଚିମ ଭାରତୀୟ ଦ୍ଵୀପପୁଞ୍ଜରେ -ଏହି ଅରଣ୍ୟ ରହିଛି ।

Question 8.
ଅରଣ୍ୟର ଉପକାରିତା ସମ୍ବନ୍ଧରେ ବୁଝାଇ ଲେଖ ।
Answer:

• ଅରଣ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରାକୃତିକ ପରିବେଶରେ ଗଢ଼ିଉଠିଥିବା ଅମୂଲ୍ୟ ସମ୍ବଳ । ଏଥିରେ ଥିବା ପ୍ରାକୃତିକ ଉଦ୍ଭଦ ମନୁଷ୍ୟର ବିବିଧ ବ୍ୟବହାରରେ ଲାଗିଥାଏ ।
• ଅରଣ୍ୟ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କର ଆଶ୍ରୟସ୍ଥଳ । ଅରଣ୍ୟର ବୃକ୍ଷରାଜି ଅମ୍ଳଜାନ ଯୋଗାଇଥାଏ ।
• ଭୂଗର୍ଭସ୍ଥ ଜଳ ସଞ୍ଚୟରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ ଏବଂ ମୃଭିକା . ଅବକ୍ଷୟ ରୋକିବାରେ ସହାୟକ ହୋଇଥାଏ ।
• ଅରଣ୍ୟରୁ ସ୍ଵାଇଘାସ, ଅରଣ୍ୟର କାଠ ଇତ୍ୟାଦିକୁ କଞ୍ଚାମାଲରୂପେ ବ୍ୟବହାର କରି କାଗଜ ଉତ୍ପାଦନ କରାଯାଏ ।
• ଅରଣ୍ୟର ଫଳମୂଳ, ମଞ୍ଜି, କ୍ଷୀର, ଅଠା ଓ ଔଷଧୀୟ ପଦାର୍ଥ| ଆଦି ମିଳିଥାଏ । ଏହିପରି ଅରଣ୍ୟର ଉପକାର ଅନେକ ।

Question 9.
ଭାରତରେ ଦୃଷ୍ଟିଗୋଚର ହେଉଥିବା ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ମୃତ୍ତିକାର ବିତରଣ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:

• ଭାରତରେ ମୁଖ୍ୟତଃ ପଟୁ ମୃରିକା, କୃଷ୍ଣ ଓ କୃଷ୍ଣଲୋହିତ ମୃରିକା, ଲୋହିତ ଓ ପୀତ ମୃତ୍ତିକା, ଅରଣ୍ୟ ମୃତ୍ତିକା, ମରୁସ୍ଥଳୀ ମୃତ୍ତିକା, ଲାଟେରାଇଟ୍ ମୃରିକା, ଲୁଣା ଓ କ୍ଷାରୀୟ ମୃତ୍ତିକା ଦୃଷ୍ଟିଗୋଚର ହୋଇଥାଏ ।
• ପଟୁ ମୃଭିକା ଭାରତର ସମସ୍ତ ନଦୀ ଉପତ୍ୟକା ଓ ତ୍ରିକୋଣଭୂମି ଅଞ୍ଚଳରେ ଦେଖାଯାଏ । ଗାଙ୍ଗେୟ ଉପତ୍ୟକାର ନୂତନ ପଟୁ ମୃତ୍ତିକାକୁ ଖଦର ଓ ପୁରାତନ ପଟୁ ମୃତ୍ତିକାକୁ ଭାଙ୍ଗର କୁହାଯାଏ ।
• କୃଷ୍ଣ ଓ କୃଷ୍ଣଲୋହିତ ମୁଭିକା ମହାରାଷ୍ଟ୍ର, ଗୁଜରାଟ, ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶ, ତାମିଲନାଡୁ ଓ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶର କେତେକ ଅଞ୍ଚଳରେ ଦେଖାଯାଏ ।
• ଲୋହିତ ଓ ପୀତ ମୃତ୍ତିକା ମୁଖ୍ୟତଃ ଛତିଶଗଡ଼, ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡ, ଓଡ଼ିଶା, ମହାରାଷ୍ଟ୍ର, କର୍ଣ୍ଣାଟକ ଓ ଆନ୍ଧ୍ର ପ୍ରଦେଶରେ ଦେଖାଯାଏ ।
• ଅରଣ୍ୟ ମୃତ୍ତିକା ହିମାଳୟ, ପୂର୍ବଘାଟ, ପଶ୍ଚିମଘାଟ ଓ ମାଳଭୂମି ଅଞ୍ଚଳମାନଙ୍କରେ ଦେଖାଯାଏ ।
• ମରୁସ୍ଥଳୀ ମୃରିକା ରାଜସ୍ଥାନ, ହରିୟାଣା ଓ ପଞ୍ଜାବରେ ଦୃଷ୍ଟିଗୋଚର ହୋଇଥାଏ ।
• ଦକ୍ଷିଣାତ୍ୟ ମାଳଭୂମି, କର୍ଣ୍ଣାଟକ, ମହାରାଷ୍ଟ୍ର, ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ, ଓଡ଼ିଶା ଓ ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡରେ ଲାଟେରାଇଟ୍ ମୃତ୍ତିକା ଦେଖାଯାଏ ।
• ଲୁଣା ଓ କ୍ଷାରୀୟ ମୃତ୍ତିକା ସମୁଦ୍ର ଉପକୂଳ, ଶୁଷ୍କ ଓ ଅଶୁଷ୍କ ଅଞ୍ଚଳରେ ଏବଂ ପିଟ୍ ଓ ଜୈବ ମୃଭିକା କେରଳ, ଓଡ଼ିଶା, ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ ଓ ତାମିଲନାଡୁର ଉପକୂଳବର୍ତ୍ତୀ ଅଞ୍ଚଳରେ ଦେଖାଯାଏ ।

Question 10.
ଓଡ଼ିଶାରେ ଦେଖାଯାଉଥିବା ମୃରିକାର ବିତରଣ ବିଷୟରେ ଏକ ବିବରଣୀ ପ୍ରଦାନ କର ।
Answer:

• ଓଡ଼ିଶାରେ ମୁଖ୍ୟତଃ ପଟୁ ମୃରିକା, ଲୁଣା ମୃରିକା, ଲାଟେରାଇଟ୍ ା ମୃରିକା, ଲାଲ୍ ମୃତ୍ତିକା, ବାଦାମୀରଙ୍ଗର ମୃତ୍ତିକା ଦେଖ‌ିବାକୁ ମିଳେ ।
• ପଟୁ ମୃତ୍ତିକା ଓଡ଼ିଶାର ନଦୀ ଉପତ୍ୟକା ଓ ତ୍ରିକୋଣଭୂମି ଅଞ୍ଚଳରେ ଦେଖାଯାଏ । ମହାନଦୀ, ବ୍ରାହ୍ମଣୀ, ବୈତରଣୀ, ବୁଢ଼ାବଳଙ୍ଗ, ସୁବର୍ଣ୍ଣରେଖା ଓ ଋଷିକୁଲ୍ୟା ଆଦି ନଦୀର ଅବବାହିକା ଅଞ୍ଚଳରେ ପଟୁ ମୃତ୍ତିକା ଦେଖାଯାଏ ।
• ଲୁଣା ମୃରିକା ସମୁଦ୍ର ଉପକୂଳବର୍ତ୍ତୀ ଅଞ୍ଚଳ ଓ ତ୍ରିକୋଣଭୂମି ଅଞ୍ଚଳରେ ଦେଖାଯାଏ ।
• ଲାଟେରାଇଟ୍ ମୃରିକା ପର୍ବତମାଳାର ପାଦଦେଶରେ ଦେଖାଯାଏ ।
• ଲାଲ୍‌ମାଟି ଓ ବାଦାମୀ ରଙ୍ଗର ମୃତ୍ତିକା ପାହାଡ଼ିଆ ଅଞ୍ଚଳରେ ଦେଖାଯାଏ । ଓଡ଼ିଶାର କେନ୍ଦୁଝର, ସୁକିନ୍ଦା, ସୁନ୍ଦରଗଡ଼ ଓ ମୟୂରଭଞ୍ଜ ଜିଲ୍ଲାର କେତେକ ଅଞ୍ଚଳରେ ଏହି ପ୍ରକାର ମୃତ୍ତିକା ଦେଖାଯାଏ ।
• କଳାମାଟି ଓଡ଼ିଶାର ଅନୁଗୁଳ, ଆଠମଲ୍ଲିକ, ବୌଦ୍ଧ ପ୍ରଭୃତି ଅଞ୍ଚଳରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ।

Question 11.
ସ୍ଥଳଭାଗରେ ଜଳର ବିତରଣ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
Answer:

• ପୃଥିବୀର ସ୍ଥଳଭାଗରେ ଜଳରାଶି ନଦୀ, ହ୍ରଦ ଆକାରରେ ବିସ୍ତାରିତ ହୋଇଥାଏ ।
• ପୃଥ‌ିବୀପୃଷ୍ଠରେ ମୁଖ୍ୟ ନଦୀଗୁଡ଼ିକ ହେଲେ ନୀଳନଦୀ, କଙ୍ଗୋ, ’ଆମାଜନ, ମିସୋରୀ, ମିସିସିପି, ଇରାବତୀ, ହୋୟାଂହୋ, ସିକିୟାଙ୍ଗ, ଓଡ଼, ଇନ୍‌ସି, ଲେନା, ଟାଇଗ୍ରୀସ୍, ଇଉଫ୍ରେଟିସ୍, ଭଲ୍‌ଗା, ରାଇନ୍, ରୋନ୍, କଙ୍ଗୋ, ମରେ- ଡାଲିଂ ଓ ପାରାନା ପାରାଗୁଏ ଇତ୍ୟାଦି ।
• ପୃଥ‌ିବୀପୃଷ୍ଠରେ ମୁଖ୍ୟ ହ୍ରଦଗୁଡ଼ିକ ହେଲେ ଆରାଲ୍, ବୈକାଲ୍, କାସ୍ପିୟାନ୍, ଇରି, ଓଣ୍ଟାରିଓ, ସୁପିରିୟର, ମିଚିଗାନ୍, ହ୍ୟୁରନ, ଭିକ୍ଟୋରିଆ, ଆଲବର୍ଟ ଓ ଏଡଓ୍ବାର୍ଡ଼ ।
• ଭାରତର ମୁଖ୍ୟ ନଦୀଗୁଡ଼ିକ ହେଲେ ଗଙ୍ଗା, ବ୍ରହ୍ମପୁତ୍ର, ଗୋଦାବରୀ, କୃଷ୍ଣା, କାବେରୀ, ନର୍ମଦା, ତାପ୍ତି, ସତ୍ଵଲେଜ, ରାବି ଓ ବେୟାସ୍ ! ଏଠାରେ ହ୍ରଦଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ଚିଲିକା, ଡାଲ ଓ ସମ୍ବର ଆଦି ପ୍ରଧାନ ।
• ଓଡ଼ିଶାର ପ୍ରଧାନ ନଦୀମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ମହାନଦୀ, ବ୍ରାହ୍ମଣୀ, ବୈତରଣୀ, ସୁବର୍ଣ୍ଣରେଖା, ଋଷିକୁଲ୍ୟା ଇତ୍ୟାଦି ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ । ହ୍ରଦଗୁଡ଼ିକ ହେଲେ ଚିଲିକା ଓ ଅଂଶୁପା ।

Question 12.
ପୃଥ‌ିବୀର ନାତିଶୀତୋଷ୍ଣ ଅରଣ୍ୟର ଅବସ୍ଥିତି, ବିଶେଷତ୍ଵ ଓ ବିତରଣ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଲେଖ ।
Answer:

• ଉଭୟ ଗୋଲାର୍ଦ୍ଧରେ 25 ଡିଗ୍ରୀରୁ 65. ଡିଗ୍ରୀ ଅକ୍ଷାଂଶ ମଧ୍ଯରେ ନାତିଶୀତୋଷ୍ଣ ଅରଣ୍ୟ ଦେଖାଯାଏ । ଏହା ଦୁଇଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ; ଯଥା – ଉଷ୍ଣ ନାତିଶୀତୋଷ୍ଣ ଅରଣ୍ୟ ଓ ଶୀତଳ ନାତିଶୀତୋଷ୍ଣ ଅରଣ୍ୟ । .
• ଉଷ୍ଣ ନାତିଶୀତୋଷ୍ଣ ଅରଣ୍ୟରେ ଓକ୍ ଓ ଅଲିଭ ବୃକ୍ଷ ଜନ୍ମେ । ଏଗୁଡ଼ିକ ମହାଦେଶଗୁଡ଼ିକ ପୂର୍ବ ଓ ପଶ୍ଚିମ ଉପକୂଳ ଏବଂ ଭୂମଧ୍ଯସାଗରୀୟ ଦେଶଗୁଡ଼ିକରେ ଦେଖାଯାଏ’ । ଏହା କ୍ରାନ୍ତୀୟ ଅରଣ୍ୟକୁ ଲାଗିକରି ରହିଥାଏ ।
• ଶୀତଳ ନାତିଶୀତୋଷ୍ଣ ଅରଣ୍ୟ ତୁନ୍ଦ୍ରାଞ୍ଚଳକୁ ଲାଗି ରହିଥାଏ । ଏହି ଅରଣ୍ୟର ବୃକ୍ଷଗୁଡ଼ିକ ସରଳବର୍ଗୀୟ, ନରମ କାଠଯୁକ୍ତ ଓ ପାଇନ୍‌ଜାତୀୟ ଅଟେ ।
• ସାଇବେରିଆ, ସ୍କାଣ୍ଟିନେଭିଆ, କାନାଡ଼ାର ଉତ୍ତରାଞ୍ଚଳ ଓ ଭାରତର ହିମାଳୟ ପର୍ବତର ଉଚ୍ଚ ଅଂଶରେ ଏହି ଅରଣ୍ୟ ଦେଖାଯାଏ ।
• ଏହି ଅରଣ୍ୟରେ ପାଇଜ୍‌, ଫିର ଆଦି ବୃକ୍ଷ ଦୃଷ୍ଟିଗୋଚର ହୁଏ ।

Question 13.
ପୃଥ‌ିବୀର ବିଭିନ୍ନ ଅଞ୍ଚଳରେ ଦେଖାଯାଉଥ‌ିବା ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:

• ଆଫ୍ରିକାର ସାଭାନ୍ନା ଅଞ୍ଚଳରେ ବାଘ, ସିଂହ, ହରିଣ, ଜେବ୍ରା, ଜିରାଫ୍, ବଣୁଆ ଘୋଡ଼ା ଆଦି ପ୍ରାଣୀ ଦେଖାଯା’ନ୍ତି ।
• ପ୍ରେରୀ ଓ ଷ୍ଟେପୀ ତୃଣଭୂମିରେ ମେଣ୍ଢା ଓ ଘୋଡ଼ା ଅଧିକ ସଂଖ୍ୟାରେ ଦେଖାଯା’ନ୍ତି ।
• ସାହାରା ଓ ସାଉଦି ଆରବର ଗ୍ରୀଷ୍ମମଣ୍ଡଳୀୟ ମରୁଭୂମିରେ ଓଟ, କାଲାହାରୀ ମରୁଭୂମିରେ ଓଟପକ୍ଷୀ, ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ ମରୁଭୂମିରେ ଏମୁ ଓ କଙ୍ଗାରୁ ବାସକରନ୍ତି ।
• ଆଫ୍ରିକାର କଙ୍ଗୋ ଅବବାହିକା ଓ ଦକ୍ଷିଣ ଆମେରିକାର ଆମାଜନ ଅବବାହିକାରେ ଘଞ୍ଚ ଅରଣ୍ୟରେ ସାପ, କୁମ୍ଭୀର ବିଭିନ୍ନ ସରୀସୃପ, ମାଙ୍କଡ଼, ସିମ୍ପାଜୀ, ଓରାଙ୍ଗ ଓଟାଙ୍ଗଭଳି ବଣ୍ୟ ମନୁଷ୍ୟ ଦେଖାଯା’ନ୍ତି ।
• ଆଣ୍ଟାର୍କଟିକାର ବରଫାବୃତ ଅଞ୍ଚଳରେ ପେଙ୍ଗୁଇନ୍ ପକ୍ଷୀ ଓ ଉତ୍ତରମେରୁ ଅଞ୍ଚଳରେ ଧଳାଭାଲୁ, ସିଲ୍, ସିଲଭର୍ ଫକ୍‌ସ ଆଦି ନରମ ଲୋମଯୁକ୍ତ ପ୍ରାଣୀ ବାସକରନ୍ତି ।

Question 14.
ଭାରତରେ ଥିବା ବିଭିନ୍ନ ଅଭୟାରଣ୍ୟ କେଉଁ କେଉଁ ରାଜ୍ୟରେ ଅବସ୍ଥିତ ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
Answer:

• ବ୍ୟାଘ୍ର ପ୍ରକଳ୍ପଗୁଡ଼ିକ ଭାରତର ଆସାମ ରାଜ୍ୟର ମାନସ, ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗର ସୁନ୍ଦରବନ, ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡର ପାଲାମୁ, ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡର କର୍ନେଟ ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନ, ମହାରାଷ୍ଟ୍ରର ମେଲଘାଟ, ଓଡ଼ିଶାର ଶିମିଳିପାଳ ଓ କର୍ଣ୍ଣାଟକର ବାନ୍ଦୀପୁରରେ ଅବସ୍ଥିତ ।
• ଏକ ଶିଙ୍ଗ ଥିବା ଗଣ୍ଡା ଆସାମର କାଜିରଙ୍ଗା ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନରେ ଦେଖୁବାକୁ ମିଳନ୍ତି ।
• ସିଂହ ଗୁଜରାଟର ସୌରାଷ୍ଟ୍ର ଅନ୍ତର୍ଗତ ଗୀର୍ ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନରେ ରହିଛନ୍ତି ।
• ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ପକ୍ଷୀ ରାଜସ୍ଥାନର ଭରତପୁର ଓ ଓଡ଼ିଶାର ଚିଲିକା ହ୍ରଦରେ ଦେଖାଯା’ନ୍ତି । ଏଗୁଡ଼ିକ ପକ୍ଷୀ ଅଭୟାରଣ୍ୟ ।
• ହାତୀ ଓଡ଼ିଶାର ଚନ୍ଦକା ଅରଣ୍ୟରେ ଦେଖାଯା’ଛି ।
• କୁମ୍ଭୀର ସଂରକ୍ଷଣ କେନ୍ଦ୍ର ଓଡ଼ିଶାର ଟିକରପଡ଼ା ଏବଂ ଭିତରକନିକାରେ ରହିଅଛି ।

Question 15.
ବିଭିନ୍ନ ଖଣିଜ ପଦାର୍ଥଗୁଡ଼ିକର ବ୍ୟବହାର ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
Answer:

• ଲୁହାପଥର ମୁଖ୍ୟତଃ ଇସ୍ପାତ ଶିଳ୍ପରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ଏବଂ ଏଥୁରୁ ଲୁହା ଓ ଇସ୍ପାତ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୁଏ ।
• ବକ୍‌ସାଇଟ୍ ସାଧାରଣତଃ ଆଲୁମିନିୟମ୍ ଶିଳ୍ପରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ।
• ମାଙ୍ଗାନିଜ ମିଶ୍ରଧାତୁ ପ୍ରସ୍ତୁତିରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ।
• କ୍ରୋମାଇଟ୍‌ ଇସ୍ପାତ ଓ ଚମଡ଼ା ଶିଳ୍ପରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ।
• ଅଭ୍ର ବୈଦ୍ୟୁତିକ ଶିଳ୍ପରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ।

Question 16.
ଭାରତର ଖଣିଜଦ୍ରବ୍ୟର ବିତରଣ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଲେଖ ।
Answer:

• ଲୁହାପଥର ଭାରତର ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡ, ଓଡ଼ିଶା, ଛତିଶଗଡ଼, ଆନ୍ଧ୍ର ପ୍ରଦେଶ, ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ, କର୍ଣ୍ଣାଟକ ଓ ଗୋଆରେ ମିଳିଥାଏ ।
• ମାଙ୍ଗାନିଜ, ଓଡ଼ିଶା, ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ, ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ଓ ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡରେ ମିଳେ ।
• କ୍ରୋମାଇଟ୍‌ ଓଡ଼ିଶା, ମହାରାଷ୍ଟ୍ର, ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡ, ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶ, କର୍ଣ୍ଣାଟକ ଓ ତାମିଲନାଡୁରେ ମିଳେ ।
• ବକ୍‌ସାଇଟ୍ ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡ, ଓଡ଼ିଶା, ଗୁଜରାଟ, କର୍ଣ୍ଣାଟକ ଓ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶରେ ମିଳେ ।
• ଅଭ୍ର ବିହାର, ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡ, ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶ ଓ ରାଜସ୍ଥାନରେ ମିଳେ ।
• କୋଇଲା ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡ, ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ, ଓଡ଼ିଶା, ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ, ଛତିଶଗଡ଼, ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶ ଓ ମହାରାଷ୍ଟ୍ରରେ ମିଳେ ।
• ଖଣିଜତୈଳ ଆସାମ, ଗୁଜରାଟ ଓ ମହାରାଷ୍ଟ୍ରରେ ମିଳେ ।

Question 17.
ଓଡ଼ିଶାର ଖଣିଜଦ୍ରବ୍ୟର ବିତରଣ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:

• ଓଡ଼ିଶାର କେନ୍ଦୁଝର, ମୟୂରଭଞ୍ଜ, ଯାଜପୁର ଓ ସୁନ୍ଦରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲାମାନଙ୍କରେ ପ୍ରଚୁର ଲୁହାପଥର ମିଳେ ।
• ମାଙ୍ଗାନିଜ କେନ୍ଦୁଝର, କଳାହାଣ୍ଡି, ସୁନ୍ଦରଗଡ଼, ବଲାଙ୍ଗିର ଓ କୋରାପୁଟ ଜିଲ୍ଲାମାନଙ୍କରେ ମିଳିଥାଏ । .
• କ୍ରୋମାଇଟ୍ ଯାଜପୁର, କେନ୍ଦୁଝର ଓ ଢେଙ୍କାନାଳରେ ମିଳିଥାଏ ।
• ବକ୍‌ସାଇଟ୍ ବରଗଡ଼, ବଲାଙ୍ଗିର, କୋରାପୁଟ ଓ କଳାହାଣ୍ଡି ଜିଲ୍ଲାମାନଙ୍କରେ ମିଳେ ।
• ଅଭ୍ର ବଲାଙ୍ଗିର ଓ କଳାହାଣ୍ଡି ଜିଲ୍ଲାରେ ରହିଅଛି ।
• କୋଇଲା ଅନୁଗୁଳ, ଝାରସୁଗୁଡ଼ା ଓ ସୁନ୍ଦରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲାମାନଙ୍କରେ ଅଧିକ ପରିମାଣରେ ମିଳିଥାଏ ।

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
ସଂକ୍ଷେପରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।

Question 1.
ଓଡ଼ିଶାର ଭୂ-ସମ୍ବଳର ଏକ ବିବରଣୀ ପ୍ରଦାନ କର ।
Answer:

• ଓଡ଼ିଶାର ଶତକଡ଼ା ୪୭ ଭାଗ ଭୂମିରେ କୃଷିକାର୍ଯ୍ୟ ଓ ୧୬ ଭାଗ ଭୂମିରେ ଜନବସତି ଦେଖାଯାଏ ।
• ଶତକଡ଼ା ୫ ଭାଗ ଚାରଣ ଓ ଗୋଚର ଭୂମି ଏବଂ ୩୨ ଭାଗ ଭୂମି ଅରଣ୍ୟ ରୂପେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ।

Question 2.
ପରିବାହିତ ମ୍ପରିକା କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:

• ଶିଳାକ୍ଷୟ ହେବାପରେ କ୍ଷୟଜାତ ପଦାର୍ଥ ପ୍ରାକୃତିକ ଶକ୍ତି ଦ୍ଵାରା ପରିବାହିତ ହୋଇ ଅନ୍ୟତ୍ର ସତ ହେବା ଦ୍ବାରା ଯେଉଁ ମୃତ୍ତିକା ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ, ତାହାକୁ ପରିବାହିତ ମ୍ପରିକା କୁହାଯାଏ।
• ଏହି ମୁଭିକା ଯେଉଁ ସ୍ଥାନରେ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ, ସେହି ସ୍ଥାନର ଅନ୍ତଭୂମି ସହିତ ତାହାର କିଛି ସାମଞ୍ଜସ୍ୟ ନଥାଏ। ଉଦାହରଣ ପଟୁମାଟି

Question 3.
ପାର୍ବତ୍ୟାଞ୍ଚଳରେ ମୃତ୍ତିକା ସଂରକ୍ଷଣ କିପରି କରାଯାଇଥାଏ ?
Answer:

• ଉଚ୍ଚ ପର୍ବତ ଓ ମାଳଭୂମିର ତୀଖ ଗଡ଼ାଣି ଅଞ୍ଚଳକୁ ପାହାଚ ଆକାରରେ କାଟି କ୍ଷେତ୍ର ପ୍ରସ୍ତୁତ କଲେ ତାହା କୃଷି କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ସମତଳ ସ୍ଥାନ ଯୋଗାଇବା ସହିତ ଜଳର ପ୍ରବାହର ବେଗକୁ ହ୍ରାସ କରେ
• ଏହା କରିବା ଫଳରେ ପାର୍ବତ୍ୟାଞ୍ଚଳର ମୃଭିକା କ୍ଷୟ କମ୍ ହୋଇଥାଏ।

Question 4.
ମନୁଷ୍ୟ ଜଳକୁ କିପରି ବ୍ୟବହାର କରିଥାଏ ?
Answer:

• ମନୁଷ୍ୟ ଜଳକୁ ପାନୀୟ, ରନ୍ଧନ, ପରିଷ୍କାର ପରିଚ୍ଛନ୍ନ ସହିତ କୃଷି, ଶିଳ୍ପ, ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନ ଆଦି ବିଭିନ୍ନ କାର୍ଯ୍ୟରେ ବ୍ୟବହାର କରିଥାଏ ।
• ଜଳପଥରେ ଯାତ୍ରୀ ଓ ମାଲ ପରିବହନ କାର୍ଯ୍ୟ ମଧ୍ୟ କରାଯାଇଥାଏ ।

Question 5.
ଜଳ ଅମଳ ପ୍ରକଳ୍ପ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:

• ଦୁଇଘଣ୍ଟା ଧରି ଲଗାଣ ବର୍ଷା ହେଲେ ସାଧାରଣ ଛାତ ଉପରେ ୬୦୦ ଲିଟର ବୃଷ୍ଟି ପଡ଼ିଥାଏ ।
• ସେହି ଜଳକୁ ଯଦି ନଳ ସାହାଯ୍ୟରେ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସ୍ଥାନରେ ଏକତ୍ର କରି ଜଳାଭାବ ସମୟରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ, ତାହାକୁ ଜଳ ଅମଳ ପ୍ରକଳ୍ପ କୁହାଯାଏ।

Question 6.
ମହୁମାଛି ଆମର କି ଉପକାର କରିଥାଏ ?
Answer:

• ମହୁମାଛିର ଫେଣାରୁ ଆମେ ମହୁ ସଂଗ୍ରହ କରିଥାଉ।
• ଏମାନେ ଫୁଲରେ ପରାଗ ସଙ୍ଗମ କରାଇଥାନ୍ତି ।

Question 7.
ଅଳ୍ପ ବୃଷ୍ଟିପାତ ହେଉଥୁବା ଅଞ୍ଚଳରେ ଥ‌ିବା ଅରଣ୍ୟର ବିଶେଷତ୍ଵ କ’ଣ ?
Answer:

• ଅଳ୍ପ ବୃଷ୍ଟିପାତ ହେଉଥିବା ଶୁଷ୍କ ଅଞ୍ଚଳରେ ନିକୃଷ୍ଟ ବୃକ୍ଷ ଓ କଣ୍ଟାବୁଦାମାନ ଦେଖାଯାଏ ଏବଂ ଏଗୁଡ଼ିକର ଚେର ଜଳ,, ପାଇବା ପାଇଁ ଭୂମିର ଅଧିକ ଗଭୀରତାକୁ ଯାଇଥାଏ ।
• ଅଧୂକ ଜଳୀୟବାଷ୍ପ ତ୍ୟାଗରୁ ନିଜକୁ ରକ୍ଷା କରିବାପାଇଁ ସେଗୁଡ଼ିକର ପତ୍ରପୃଷ୍ଠ ଚିକ୍‌କଣ ଓ ପତ୍ରଗୁଡ଼ିକ ମୋଟା ଏବଂ କଣ୍ଟାଯୁକ୍ତ ହୋଇଥାଏ।

Question 8.
ମେରୁ ଅଞ୍ଚଳରେ କେଉଁ ପ୍ରକାର ଉଭିଦ ଦେଖାଯାଏ ? ଏହା କେଉଁଠାରେ ଦେଖାଯାଏ ?
Answer:

• ମେରୁ ଅଞ୍ଚଳରେ ଶିଉଳି, ହିମଗୁଳ୍ମ ମୁଖ୍ୟ ଉଦ୍ଭଦ। ଏହାକୁ ତୁନ୍ଦ୍ରା ଉଭିଦ କୁହାଯାଏ ।
• ବରଫାବୃତ ପର୍ବତ ଶିଖରଗୁଡ଼ିକରେ ତୁଦ୍ରାଜାତୀୟ ଉଦ୍ଭଦ ଦେଖାଯାଏ ।

Question 9.
ତୃଣଭୋଜୀ ପ୍ରାଣୀ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:

• ଯେଉଁ ପ୍ରାଣୀ ନିଜର ଖାଦ୍ୟ ପାଇଁ କେବଳ ଉଭିଦ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରନ୍ତି ତାହାକୁ ତୃଣଭୋଜୀ ପ୍ରାଣୀ କୁହାଯାଏ ।
• ହାତୀ, ସମ୍ବର, ମୃଗ, ହରିଣ, ଜେବ୍ରା, ଜିରାଫ ଏହି ଶ୍ରେଣୀର ଅନ୍ତର୍ଗତ ।

Question 10.
ମାଂସାଶୀ ପ୍ରାଣୀ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:

• ଯେଉଁ ପ୍ରାଣୀ ନିଜର ଖାଦ୍ୟ ପାଇଁ କେବଳ ମାଂସ ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳ ତାହାକୁ ମାଂସାଶୀ ପ୍ରାଣୀ କୁହାଯାଏ ।
• ବାଘ, ସିଂହ ଓ ହେଟାବାଘ ଏହି ଶ୍ରେଣୀର ଅନ୍ତର୍ଗତ ।

Question 11.
ଉଭୟଭୋଜୀ ପ୍ରାଣୀ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ?
Answer:

• ଯେଉଁ ପ୍ରାଣୀ ନିଜର ଖାଦ୍ୟପାଇଁ ଉଭୟ ମାଂସ ଓ ଉଭିଦ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ ତାହାକୁ ଉଭୟଭୋଜୀ ପ୍ରାଣୀ କୁହାଯାଏ।
• ବିଲୁଆ ଓ ଭାଲୁ ଉଭୟଭୋଜୀ ପ୍ରାଣୀ ଅଟନ୍ତି ।

Question 12.
ପ୍ରାକୃତିକ ଉଭିଦର କ୍ଷୟର ମୁଖ୍ୟ କାରଣ କ’ଣ ?
Answer:

• ମୃତ୍ତିକାକ୍ଷୟ, ସାମୁଦ୍ରିକ ବାତ୍ୟା, ଭୂସ୍ଖଳନ ଓ ବନାଗ୍ନି ଆଦି ପ୍ରାକୃତିକ କାରଣ।
• ଅରଣ୍ୟକ୍ଷୟ ଓ ଶିଳ୍ପ ନିର୍ମାଣ ଆଦି ମାନବୀୟ କାରଣଯୋଗୁଁ ପ୍ରାକୃତିକ ଉଭିଦ କ୍ଷୟର ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ।

Question 13.
ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ ସଂରକ୍ଷଣ ପାଇଁ ସରକାର କି କି ପଦକ୍ଷେପ ଗ୍ରହଣ କରିଛନ୍ତି ?
Answer:

• ୧୯୭୨ ମସିହାରେ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ ସଂରକ୍ଷଣ ବୋର୍ଡ଼ ଗଠନ କରିଛନ୍ତି ।
• ଦେଶର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ଅଭୟାରଣ୍ୟ, ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନ, ବ୍ୟାଘ୍ର ପ୍ରକଳ୍ପ, କୁମ୍ଭୀର ପ୍ରକଳ୍ପ ଓ ପକ୍ଷୀ ବିହାର ଆଦି ସ୍ଥାପନ କରାଯାଇଛି ।

Question 14.
ଜୀବାଶ୍ମ ଇନ୍ଧନ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ଏବଂ କାହିଁକି କୁହାଯାଏ ?
Answer:

• କୋଇଲା, ଖଣିଜ ତୈଳ ଓ ପ୍ରାକୃତିକ ବାଷ୍ପକୁ ‘ଜୀବାଶ୍ମ’ ଇନ୍ଧନ ବୋଲି କୁହାଯାଏ ।
• ଏହା ଜୈବ ବସ୍ତୁରୁ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିବାରୁ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ଜୈବ ଖଣିଜ ବା ‘ଜୀବାଶ୍ମ’ ଇନ୍ଧନ ବୋଲି କୁହାଯାଏ ।

Question 15.
କୋଇଲାର ବ୍ୟବହାର କିପରି କରାଯାଇଥାଏ ?
Answer:

• ଘରୋଇ ଜାଳେଣି, ଲୌହ-ଇସ୍ପାତ୍ ଶିଳ୍ପ, ବାଷ୍ପଚାଳିତ ଇଞ୍ଜିନ୍ ଏବଂ ବିଦ୍ୟୁତଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନରେ ଇନ୍ଧନ ରୂପେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ।
• କୋଇଲାରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଶକ୍ତିକୁ ତାପଜ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଶକ୍ତି କୁହାଯାଏ ।

Question 16.
ଅଶୋଧୀତ ତୈଳରୁ କେଉଁ ଦ୍ରବ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ ?
Answer:

• ଅଶୋଧୀତ ତୈଳକୁ ବିଶୋଧନାଗାରକୁ ନିଆଯାଏ ।
• ବିଶୋଧନ ପରେ ସେଥୁରୁ ଡିଜେଲ, ପେଟ୍ରୋଲ୍, କିରୋସିନି, ୱାକ୍‌ସ, ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଘର୍ଷଣ ନିରୋଧକ ଦ୍ରବ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ ।

Question 17.
କେଉଁ ଅଞ୍ଚଳରେ ସୌରଶକ୍ତିର ବ୍ୟବହାର ଅଧିକ ? ସୌରଶକ୍ତିକୁ କିପରି ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ?
Answer:

• କ୍ରାନ୍ତିମଣ୍ଡଳୀୟ ଦେଶଗୁଡ଼ିକରେ ସୌରରଶ୍ମିର ପ୍ରଖରତା ଓ ସ୍ଥାୟିତ୍ଵ ଅଧିକ ହୋଇଥିବାରୁ ସେହିସବୁ ଦେଶରେ ଏହାର ବ୍ୟବହାର ସର୍ବାଧକ ।
• ଏହି ଶକ୍ତିକୁ ରାସ୍ତା ଆଲୋକ, ଟ୍ରାଫିକ୍ ସିଗ୍‌ନାଲ, ସୌରଚୂଲା ଓ ସୌର କୁକର୍‌ରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଥାଏ।

Question 18.
କେଉଁଥୁରୁ ଆଣବିକ ଶକ୍ତି ଉତ୍ପନ୍ନ କରାଯାଏ ? ଭାରତର କେଉଁଠାରେ ୟୁରାନିୟମ୍ ମିଳେ ?
Answer:

• ପ୍ରାକୃତିକ ଅବସ୍ଥାରେ ଗଚ୍ଛିତ ଥିବା ୟୁରାନିୟମ୍, ଥୋରିୟମ୍ ଆଦି ଶକ୍ତିକୁ ବ୍ୟବହାର କରି ଆଣବିକ ରିଆକ୍ଟରରେ ଆଣବିକ ଶକ୍ତି ଉତ୍ପନ୍ନ କରାଯାଏ ।
• ଭାରତର ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡ ଓ ରାଜସ୍ଥାନରେ ବିପୁଳ ପରିମାଣରେ ୟୁରାନିୟମ୍ ମିଳେ।

Question 19.
ଭୂତାପଜ ଶକ୍ତି କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ? ଏହି ଶକ୍ତିକୁ କେଉଁ କାର୍ଯ୍ୟରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ?
Answer:

• ପୃଥ‌ିବୀର ଅଭ୍ୟନ୍ତର ତାପରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହେଉଥୁବା ଶକ୍ତିକୁ ଭୂତାପଜ ଶକ୍ତି କୁହାଯାଏ।
• ଏହି ଶକ୍ତିକୁ ରନ୍ଧନ, ସ୍ନାନ ଓ ଉତ୍ତପ୍ତ କରିବା କାର୍ଯ୍ୟରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ।

Question 20.
ବାୟୋଗ୍ୟାସ୍ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ? ଏହା କେଉଁ ଅଞ୍ଚଳରେ ଅଧୁକ ଆଦୃତ ?
Answer:

• ଜୈବିକ ବର୍ଜ୍ୟବସ୍ତୁ, ଯଥା ଗୋବର, ମୃତ ଉଭିଦ, ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କର ଅଂଶଗୁଡ଼ିକୁ ଏକ କୁଣ୍ଡରେ ପକାଇଲେ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ ପଚାଇ ସଢ଼ାଇ ସେଥୁରୁ ମିଥେନ୍ ଓ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ମିଶ୍ରିତ ଗ୍ୟାସ୍ ନିର୍ଗତ ହୁଏ । ତାହାକୁ ବାୟୋଗ୍ୟାସ୍ କୁହାଯାଏ ।
• ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ଏହାକୁ ଲୋକମାନେ ଅଧିକ ବ୍ୟବହାର, କରିଥାନ୍ତି।

Question 21.
ପୃଥ‌ିବୀର ମୁଖ୍ୟ ସମତଳଭୂମିଗୁଡ଼ିକର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:

• ପୃଥିବୀର ମୁଖ୍ୟ ସମତଳଭୂମିଗୁଡ଼ିକ ହେଲା – ଏସିଆର ସାଇବେରିଆ, ଉତ୍ତର ଆମେରିକାର କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ସମତଳଭୂମି, ଦକ୍ଷିଣ ଆମେରିକାର ଆମାଜନ ଓ ପାରାନା ପାରାଗୁଏ ଅବବାହିକା ।
• ଆଫ୍ରିକାର ନୀଳନଦୀ ଓ କଙ୍ଗୋନଦୀ ଅବବାହିକା ଏବଂ ଭାରତର ଗାଙ୍ଗେୟ ସମତଳ ଅଞ୍ଚଳ ।

Question 22.
ପୃଥ‌ିବୀର ମୁଖ୍ୟ ମାଳଭୂମିଗୁଡ଼ିକର ଅବସ୍ଥିତି ବିଷୟରେ ଲେଖ ।
Answer:

• ତିବ୍ବତ୍ ମାଳଭୂମି ଏସିଆରେ ଓ ସ୍କାଣ୍ଡିନେଭିଆ ମାଳଭୂମି ଇଉରୋପରେ ଅବସ୍ଥିତ ।
• କାନାଡ଼ିଆନ ସିଲ୍‌ ମାଳଭୂମି ଉତ୍ତର ଆମେରି କାରେ ଥିବାବେଳେ ବ୍ରାଜିଲ ଓ ପାଟାଗୋନିଆ ମାଳଭୂମି ଦକ୍ଷିଣ ଆମେରିକାରେ ଅବସ୍ଥିତ ।

Question 23.
ଭୂ-ବ୍ୟବହାରର ‘ଚାରିଗୋଟି ପ୍ରାକୃତିକ ନିୟାମକର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ଭୂ–ବ୍ୟବହାରର ଚାରିଗୋଟି ପ୍ରାକୃତିକ ନିୟାମକର ନାମ ହେଉଛି ଭୂ-ପ୍ରକୃତି, ମୃରିକା, ଜଳବାୟୁ ଏବଂ ଜଳର ସୁଲଭତା ।

Question 24.
ପ୍ରାଥମିକ ଶିଳା ମୃତ୍ତିକାର କେଉଁ ଗୁଣକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରେ ?
Answer:
ପ୍ରାଥମିକ ମୃତ୍ତିକାର ରଙ୍ଗ, ବିନ୍ୟାସ, ରାସାୟନିକ ଗୁଣ ଅନ୍ତର୍ନିହିତ ଖଣିଜ ଓ ଭେଦ୍ୟତାକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥାଏ ।

Question 25.
ମୃତ୍ତିକା କିପରି ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ?
Answer:

• ମୃତ୍ତିକା ଶିଳା ବା ପଥରରୁ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ । ଶିଳା କ୍ଷୟ ହେଲେ ସୂକ୍ଷ୍ମ ଶିଳାରେଣୁରେ ପରିଣତ ହୁଏ ।
• ବିଭିନ୍ନ ଶିଳାର କ୍ଷୟଜାତ ସୂକ୍ଷ୍ମରେଣୁଗୁଡ଼ିକ ଜଳ, ବାୟୁ, କ୍ଷୟିତ ଜୈବାଂଶ ଓ ଖଣିଜସହ ମିଶି ଭୂମିର ଉପରିଭାଗରେ ପତଳା ଆସ୍ତରଣ ସୃଷ୍ଟି କରେ ଏବଂ ମୃତ୍ତିକାରେ ପରିଣତ ହୋଇଥାଏ ।

Question 26.
ଭାରତରେ ହେଉଥ‌ିବା ଭୂ–ବ୍ୟବହାରର ଏକ ବିବରଣୀ ପ୍ରଦାନ କର ।
Answer:

• ଭାରତର ଭୂମି ମୁଖ୍ୟତଃ ଅରଣ୍ୟଭୂମି, ଚାରଣ ବା ଗୋଚର ଭୂମି, କୃଷିଭୂମି, ଜନବସତି, କଳକାରଖାନା ଓ ରାସ୍ତାଘାଟ ଇତ୍ୟାଦିରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଥାଏ ।
• ଭାରତରେ ସମୁଦାୟ ଭୂଭାଗର ଶତକଡ଼ା 54 ଭାଗ କୃଷିକାର୍ଯ୍ୟ, 19 ଭାଗ ଜନବସତି ଓ 4 ଭାଗ ଚାରଣ ଓ ଗୋଚରଭୂମି ଏବଂ 22 ଭାଗ ଅରଣ୍ୟଭୂମି ରୂପେ ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଛି ।

Question 27.
ମୃତ୍ତିକା କ୍ଷୟର ବିଭିନ୍ନ କାରଣମାନ ଲେଖ ।
Answer:

• ମୃତ୍ତିକା କ୍ଷୟର ପ୍ରାକୃତିକ କାରଣଗୁଡ଼ିକ ହେଲା- ବୃଷ୍ଟି, ବନ୍ୟା, ଜଳପ୍ରବାହ ଓ ଭୂସ୍ଖଳନ ଇତ୍ୟାଦି ।’
• ଜଙ୍ଗଲ କ୍ଷୟ, ଅତ୍ୟଧିକ ଚାରଣ, ରାସାୟନିକ ସାର ଓ କୀଟନାଶକ ଦ୍ରବ୍ୟର ବ୍ୟବହାର, ଖଣିଜ ଉତ୍ତୋଳନ ଆଦି ମୃତ୍ତିକା କ୍ଷୟର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ କାରଣ । ଏହି କାରଣଗୁଡ଼ିକ ମନୁଷ୍ୟକୃତ ।

Question 28.
ପୃଥ‌ିବୀରେ ଦେଖାଯାଉଥ‌ିବା ମରୁଡ଼ି ଅଞ୍ଚଳଗୁଡ଼ିକର ଅବସ୍ଥିତି ଏବଂ ସେହି ଅଞ୍ଚଳରେ ଜଳାଭାବର କାରଣ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଲେଖ ।
Answer:

• ଆଫ୍ରିକାର ଅଧିକାଂଶ ଅଞ୍ଚଳ, ପଶ୍ଚିମ ଏସିଆ, ଦକ୍ଷିଣ ଏସିଆ, ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାର ପଶ୍ଚିମସ୍ଥ କେତେକ ଅଞ୍ଚଳ, ଦକ୍ଷିଣ ଆମେରିକାର କେତେକ ଅଞ୍ଚଳ ଏବଂ ସମୁଦାୟ ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ ମହାଦେଶ ପୃଥ‌ିବୀର ମୁଖ୍ୟ ମରୁଡ଼ିପ୍ରବଣ ଅଞ୍ଚଳ
• ଏହି ମରୁଡ଼ି ପ୍ରବଣ ଅଞ୍ଚଳରେ ବାର୍ଷିକ ଓ ଋତୁକାଳୀନ ବୃଷ୍ଟିପାତର ପାର୍ଥକ୍ୟ ହିଁ ସେଠାକାର ଜଳାଭାବର କାରଣ ।

Question 29.
ଓଡ଼ିଶାରେ ଦେଖାଯାଉଥିବା ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ଅରଣ୍ୟର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ଓଡ଼ିଶାରେ ଦେଖାଯାଉଥ‌ିବା ଅରଣ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ହେଲା-କ୍ରାନ୍ତୀୟ ଅର୍ବଚିରହରିତ୍ ଅରଣ୍ୟ, କ୍ରାନ୍ତୀୟ ଆର୍ଦ୍ର ପର୍ଣ୍ଣମୋଚୀ ଅରଣ୍ୟ, କ୍ରାନ୍ତୀୟ ଶୁଷ୍କ ପର୍ଣ୍ଣମୋଚୀ ଅରଣ୍ୟ ଓ ଉପକୂଳବର୍ତ୍ତୀ ଜୁଆରିଆ ଅରଣ୍ୟ ।

Question 30.
ନାତିଶୀତୋଷ୍ଣ ଅରଣ୍ୟର ଅବସ୍ଥିତି ଓ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
Answer:

• ନାତିଶୀତୋଷ୍ଣ ଅରଣ୍ୟ କ୍ରାନ୍ତୀୟ ଅରଣ୍ୟକୁ ଲାଗି କରି ରହିଅଛି । ଏହି ଅରଣ୍ୟର ବୃକ୍ଷଗୁଡ଼ିକରେ ଦୀର୍ଘ ଓ ତୈଳଯୁକ୍ତ ପତ୍ର, ମୋଟା ବକଳ ଦେଖାଯାଏ ।
• ମହାଦେଶଗୁଡ଼ିକରେ ପୂର୍ବ ଓ ପଶ୍ଚିମ ଉପକୂଳ ଏବଂ ଭୂମଧ୍ଯସାଗର ନିକଟ ଦେଶଗୁଡ଼ିକରେ ଏହି ପ୍ରକାର ଅରଣ୍ୟ ଦେଖାଯାଏ । ଏହାକୁ ଭୂମଧ୍ଯସାଗରୀୟ ଉଦ୍ଭିଦ ମଧ୍ଯ କୁହାଯାଏ|

Question 31.
ପୃଥ‌ିବୀର ଉଭିଦକୁ କେତେ ଶ୍ରେଣୀରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଅଛି, ତାହାର ଏକ ବିବରଣୀ ପ୍ରଦାନ କର ।
Answer:

• ପୃଥ‌ିବୀର ଉଭିଦକୁ ଆଲୋକ, ଉତ୍ତାପ ଓ ଆର୍ଦ୍ରତାକୁ ଭିଭି କରି ଚାରିଗୋଟି ଶ୍ରେଣୀରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଅଛି ।
• ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା ଅରଣ୍ୟ, ତୃଣଭୂମି, କଣ୍ଟାବନ ଓ ତୁନ୍ଦ୍ରା ।
• ଅଧିକ ବୃଷ୍ଟିପାତ ଅଞ୍ଚଳରେ ଅରଣ୍ୟ, ମଧ୍ୟମ ବୃଷ୍ଟିପାତ ଅଞ୍ଚଳରେ ତୃଣଭୂମି, ଅଳ୍ପବୃଷ୍ଟି ଅଞ୍ଚଳରେ କଣ୍ଟାବନ ଏବଂ ମେରୁ ଅଞ୍ଚଳରେ ଶିଉଳି, ହିମଗୁଳ୍ମ ଆଦି ତୁନ୍ଦ୍ରା ଉଦ୍ଭଦ
  ଦେଖାଯାଏ ।

Question 32.
ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀଗୁଡ଼ିକ ବିଭିନ୍ନ ଶ୍ରେଣୀରେ ବିଭକ୍ତ କରି ସେଗୁଡ଼ିକ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:

• ତିନିଗୋଟି ପ୍ରକାର ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ; ଯଥା— ତୃଣଭୋଜୀ, ମାଂସାଶୀ ଓ ଉଭୟଭୋଜୀ ପ୍ରାଣୀ ରହିଛନ୍ତି । ଏଗୁଡ଼ିକ ସେମାନଙ୍କର ଖାଦ୍ୟ ଓ ଆହାର ଉପରେ ବି ଉକ୍ତ କରାଯାଇଅଛି ।
• ଉଦ୍ଭଦ ତଥା ତୃଣ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରିଥିବା ପ୍ରାଣୀଗୁଡ଼ିକ ହେଲେ ଗୋରୁଗାଈ, ଛେଳି, ମେଣ୍ଢା, ହାତୀ, ସମ୍ବର, ମୃଗ, ଜେବ୍ରା ଓ ଜିରାଫ୍।ଏଗୁଡ଼ିକ ତୃଣଭୋଜୀ ପ୍ରାଣୀ ଅଟନ୍ତି
• ମାଂସାଶୀ ପ୍ରାଣୀ ହେଲେ ବାଘ, ସିଂହ, ହେଟାବାଘ ଏବଂ ବିଲୁଆ, ଭାଲୁ ଇତ୍ୟାଦି । ଉଭୟଭୋଜୀ ଅର୍ଥାତ୍ ଉଭୟ ଉଦ୍ଭଦ ଓ ତୃଣଭୋଜୀ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କର ମାଂସ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରନ୍ତି ।

Question 33.
ଖଣିଜ ଉତ୍ତୋଳନର ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକ୍ରିୟାଗୁଡ଼ିକ ବୁଝାଇ ଲେଖ ।
Answer:

• ଖଣିଜ ଉତ୍ତୋଳନ ପ୍ରକ୍ରିୟାଗୁଡ଼ିକ ହେଲା- ସାଧାରଣ ଖନନ, ଖଣି ଖନନ ଓ ଡ୍ରିଲିଂ । ଭୂପୃଷ୍ଠରେ ଖଣିଜ ଦୃଷ୍ଟିଗୋଚର ଅବସ୍ଥାରେ ଥିଲେ, ତାକୁ ସାଧାରଣ ଖନନ କୁହାଯାଏ । ଖଣି ଖନନ ପ୍ରକ୍ରିୟା ମୁକ୍ତ ଗର୍ଭ ଖଣି ଖନନ ଓ ଗଭୀର ଖନନ -ପ୍ରକ୍ରିୟା ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ।
• ଭୂଗର୍ଭର ଅତ୍ୟଧିକ ଗଭୀରତାରେ ଥିବା ପେଟ୍ରୋଲ ଏବଂ ପ୍ରାକୃତିକ ଗ୍ୟାସ୍‌କୁ ବାହାରକୁ ଆଣିବାପାଇଁ କରାଯାଉଥିବା ଗଭୀର କୂପ ଖନନ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ଡ୍ରିଲିଂ କୁହାଯାଏ ।

Question 34.
ମୁଖ୍ୟ ଖଣିଜଗୁଡ଼ିକର ବ୍ୟବହାର ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଲେଖ ।
Answer:
ଲୁହାପଥର ଷ୍ଟିଲ ଉତ୍ପାଦନ, ବକ୍‌ସାଇଟ୍‌ରୁ ଆଲୁମିନିୟମ୍, ମାଙ୍ଗାନିଜରୁ ମିଶ୍ରଧାତୁ, କ୍ରୋମାଇଟ୍‌ରୁ ଇସ୍ପାତ ଓ ଚମଡ଼ା ଉତ୍ପାଦନ ଏବଂ ଅଭ୍ରରୁ ବୈଦ୍ୟୁତିକ ସରଞ୍ଜାମ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇ ବୈଦ୍ୟୁତିକ ଶିଳ୍ପରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଉଅଛି ।

Question 35.
ଓଡ଼ିଶାର ବିଭିନ୍ନ ଜିଲ୍ଲାରେ ମିଳୁଥିବା ଲୁହାପଥର, ବକ୍‌ସାଇଟ୍ ଓ ଅଗ୍ର ଆଦି ଖଣିଜ ପଦାର୍ଥ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ଓଡ଼ିଶାରେ ଲୁହାପଥର କେନ୍ଦୁଝର ଓ ଯାଜପୁର ଜିଲ୍ଲାରେ, ବକ୍‌ସାଇଟ୍ କୋରାପୁଟ ଓ କଳାହାଣ୍ଡି ଜିଲ୍ଲାରେ ଏବଂ ଅଭ୍ର ବଲାଙ୍ଗୀର ଓ କଳାହାଣ୍ଡି ଜିଲ୍ଲାରେ ମିଳିଥାଏ ।

Question 36.
ଭାରତର ପ୍ରଧାନ ଖଣ୍ଟିକତୈଳ କ୍ଷେତ୍ର ଏବଂ ପ୍ରାକୃତିକ ବାଷ୍ପ କ୍ଷେତ୍ରଗୁଡ଼ିକ ବିଷୟରେ ଏକ ବିବରଣୀ ପ୍ରଦାନ କର ।
Answer:

• ଭାରତରେ ଆସାମର ଦିଗ୍‌ବୋଇ, ମୁମ୍ବାଇର ବମ୍ବେ ହାଇ ଏବଂ ଗୋଦାବର୍ଗୀ ଓ କୃଷ୍ଣା ନଦୀର ତ୍ରିକୋଣଭୂମି ଅଞ୍ଚଳରେ ପେଟ୍ରୋଲିୟମ୍ ଖଣିଜତୈଳ ରହିଅଛି ।
• ଭାରତର ପ୍ରାକୃତିକ ବାଷ୍ପ ରାଜସ୍ଥାନର ଜୈସାଲମୀର, କୃଷ୍ଣା, ଗୋଦାବରୀ ତ୍ରିକୋଣଭୂମି, ତ୍ରିପୁରା ଓ ମୁମ୍ବାଇ ନିକଟସ୍ଥ ସାଗର ଗର୍ଭରେ ଗଚ୍ଛିତ ରହିଛି ଏବଂ ସେଠାରୁ ଏହା ଉତ୍ତୋଳନ କରାଯାଉଅଛି

Question 37.
ଅଧାତବ ଖଣିଜ କେଉଁଠାରେ ମିଳେ ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
Answer:
ସମତଳଭୂମି ଓ ତରୁଣ ଭଙ୍ଗିଳ ପର୍ବତଗୁଡ଼ିକର ସ୍ତରୀୟ ଶିଳାରେ ଚୂନପଥର ମିଳିଥାଏ । ଆଲଜେରିଆର ଫସ୍‌ଫେଟ୍, ଫ୍ରାନ୍‌ସର କକେସିସ୍ ଅଞ୍ଚଳରେ ଚୂନପଥର ଅଧାତବ ଖଣିଜ ପଦାର୍ଥର ଉଦାହରଣ ।

କାରଣ ଦର୍ଶାଅ ।

Question 1.
ପେଟ୍ରୋଲିୟମ୍‌କୁ ‘କୃଷ୍ଣ ସୁବର୍ଷ’ କୁହାଯାଏ ।
Answer:

• ପେଟ୍ରୋଲିୟମ୍‌ରୁ ଡିଜେଲ, ପେଟ୍ରୋଲ୍, କିରୋସିନି, ଓ୍ବାକସ୍, ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଘର୍ଷଣ ନିରୋଧକ ଦ୍ରବ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ ।
• ଏହା ଅତି ମୂଲ୍ୟବାନ ଓ ଦରକାରୀ ହୋଇଥିବାରୁ ତାହାକୁ ‘କୃଷ୍ଣ ସୁବର୍ଷ’ ବୋଲି କୁହାଯାଏ।

Question 2.
ଅବଶିଷ୍ଟ ମୃଭିକାଠାରୁ ପରିବାହିତ ମୃତ୍ତିକା ଅଧ‌ିକ ଊର୍ବର।
Answer:

• ପରିବାହିତ ସୃଷ୍ଟିକାରେ ଅତି ମାତ୍ରାରେ ସୂକ୍ଷ୍ମଶିଳାରେଣୁ ସହିତ ଜୈବାଂଶ ମିଶି କରିଥାଏ ।
• ତେଣୁ ଏହା ଅଧ୍ବକ ଉର୍ବର ଓ କୃଷିକାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ବିଶେଷ ଉପଯୋଗୀ ।

Question 3.
ଶୁଷ୍କ ମୃତ୍ତିକାକୁ ଶୁଷ୍କ ଉଭିଦଦ୍ଵାରା ଘୋଡ଼ାଇ ରଖାଯାଏ ।
Answer:

• ଶୁଷ୍କ ମୃରିକା, ଆର୍ଦ୍ର ମ୍ପରିକା ଅପେକ୍ଷା ଅଧିକ କ୍ଷୟଶୀଳ।
• ଏଣୁ ଉଭିଦ-ଉଭିଦ ମଧ୍ଯସ୍ଥ ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନକୁ ଶୁଷ୍କ ଉଦ୍ଭଦ; ଯଥା – ନଡ଼ା, କୁଟା, ଶୁଖୁଲାପତ୍ର ଦ୍ଵାରା ଘୋଡ଼ାଇ ରଖୁଲେ ମୃରିକାର ଆର୍ଦ୍ରତା ଅଧୂକ ଦିନ ରହେ ଏବଂ ଏହାଦ୍ଵାରା ମୃରିକା କ୍ଷୟ ବିଳମ୍ବିତ ହୋଇଥାଏ ।

Question 4.
ମୌସୁମୀ ଅରଣ୍ୟକୁ ପଶ୍ଚିମୋଚୀ ଅରଣ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।
Answer:

• ନିରକ୍ଷୀୟ ଅରଣ୍ୟର ଉଭୟ ପାର୍ଶ୍ଵରେ ୫° ଉତ୍ତରରୁ ୨୫° ଉତ୍ତର ଓ ୫° ଦକ୍ଷିଣରୁ ୨୫° ଦକ୍ଷିଣ ଅକ୍ଷାଂଶ ମଧ୍ଯରେ ଅବସ୍ଥିତ ଅଞ୍ଚଳରେ ଋତୁକାଳୀନ ବର୍ଷା ହେଉଥ‌ିବାରୁ ଏହାକୁ ମୌସୁମୀ ଅରଣ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।
• ଏହି ଅରଣ୍ୟର ପତ୍ରଗୁଡ଼ିକ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଋତୁରେ ପତ୍ରଝଡ଼ା ଦେଉଥ‌ିବାରୁ ଏହାକୁ ପଶ୍ଚିମୋଚୀ ଅରଣ୍ୟ କୁହାଯାଏ । ତେଣୁ ମୌସୁମୀ ଅରଣ୍ୟକୁ ପଶ୍ଚିମୋଚୀ ଅରଣ୍ୟ କୁହାଯାଏ।

Question 5.
ବନ୍ୟଜନ୍ତୁଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା କ୍ରମଶଃ ହ୍ରାସ ପାଇବାରେ ଲାଗିଛି ।
Answer:

• ଆଜିକାଲି ଅଣ୍ଡାର ବହୁଳ ବ୍ୟବହାର ହେତୁ ପକ୍ଷୀଙ୍କର ବଂଶ ବୃଦ୍ଧି ଘଟିପାରୁ ନାହିଁ ।
• ପକ୍ଷୀ ହତ୍ୟା ଓ ପଶୁ ହତ୍ୟା କରି ସେମାନଙ୍କର ଚମଡ଼ା, ମାଂସ, ଦାନ୍ତ ଓ ଶିଙ୍ଗର ବ୍ୟବହାର ଫଳରେ ବନ୍ୟଜନ୍ତୁଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା କ୍ରମଶଃ ହ୍ରାସ ପାଇବାରେ ଲାଗିଛି ।

Question 6.
ଶକ୍ତି ସମ୍ବଳର ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ଚେଷ୍ଟା କରାଯିବା ଉଚିତ।
Answer:

• ଆଜିକାଲି ଶକ୍ତିକୁ ବିଭିନ୍ନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଉଛି । ତେଣୁ ଶକ୍ତିର ଚାହିଦା ବୃଦ୍ଧି ହେବାରେ ଲାଗିଛି ।
• ଅତ୍ୟଧିକ ବ୍ୟବହାର ଯୋଗୁଁ ଦିନ ଆସିବ ପୃଥ‌ିବୀ ଶକ୍ତି ସମ୍ବଳ ଶୂନ୍ୟ ହୋଇଯିବ। ତେଣୁ ଶକ୍ତି ସମ୍ବଳର ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ଚେଷ୍ଟା କରାଯିବା ଉଚିତ ।

Question 7.
କ୍ରାନ୍ତିମଣ୍ଡଳୀୟ ଦେଶରେ ସୌରଶକ୍ତିର ବ୍ୟବହାର ସର୍ବାଧ୍ଵକ।
Answer:

• କ୍ରାନ୍ତିମଣ୍ଡଳରେ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କର ଲମ୍ବ କିରଣ ହେତୁ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କର ଉତ୍ତାପ ଓ ଆଲୋକକୁ ସୌରସେଲରେ ଧରାଯାଇ ସେଥୁରୁ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନ କରାଯାଏ ।
• ସୌର ରଶ୍ମିର ପ୍ରଖରତା ଓ ସ୍ଥାୟିତ୍ଵ ଅଧ‌ିକ ହୋଇଥିବାରୁ କ୍ରାନ୍ତିମଣ୍ଡଳୀୟ ଦେଶରେ ସୌରଶକ୍ତିର ବ୍ୟବହାର ଅଧିକ ।

Question 8.
ନେଦରଲ୍ୟାଣ୍ଡରେ ପବନ ଫାର୍ମମାନ ଗଠିତ ହୋଇଛି।
Answer:

• ସମୁଦ୍ର ଉପକୂଳ ଓ ଗିରିପଥଗୁଡ଼ିକରେ ବାୟୁର ବେଗ ଅଧ୍ଵକ ହୋଇଥବାରୁ ସେଠାରେ ଏକାଧିକ ପବନକଳକୁ ନେଇ ପବନ ଫାର୍ମମାନ ଗଠିତ ହୋଇଥାଏ।
• ନେଦରଲ୍ୟାଣ୍ଡରେ ଏସବୁ ସୁବିଧା ଥିବାରୁ ଏଠାରେ ପବନ ଫାର୍ମମାନ ଗଢ଼ି ଉଠିଛି ।

Question 9.
କୋଇଲାକୁ ଜୀବାଶ୍ମ ଇନ୍ଧନ କୁହାଯାଏ ।
Answer:

• ଉଦ୍ଭଦ ଓ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କ ନଷ୍ଟାବଶେଷ ନିୟୁତ ନିୟୁତ ବର୍ଷ ଧରି ଭୂଗର୍ଭରେ ତାପ ଓ ଚାପ ପ୍ରଭାବରେ ରୂପାନ୍ତରିତ ହୋଇ କୋଇଲା, ପେଟ୍ରୋଲିୟମ୍ ଆଦିରେ ପରିଣତ ହୁଏ ।
• ତେଣୁ କୋଇଲାକୁ ଜୀବାଶ୍ମ ଇନ୍ଧନ କୁହାଯାଏ ।

Question 10.
ଏବେ ସମୁଦ୍ରକୂଳରେ ଅଧିକ ଝାଉଁବଣ ସୃଷ୍ଟି କରାଯାଉଛି।
Answer:

• ସମୁଦ୍ର ଉପକୂଳରେ ବାଲୁକାଶଯ୍ୟାରେ ଝାଉଁବଣ ସୃଷ୍ଟିକଲେ ସମୁଦ୍ରର ଉଚ୍ଚ ଢ଼େଉ ଓ ବାତ୍ୟାଜନିତ କୂଳକ୍ଷୟ ହ୍ରାସପାଇବ ।
• ତେଣୁ ଏବେ ସମୁଦ୍ର ଉପକୂଳରେ ଅଧିକ ଝାଉଁବଣ ସୃଷ୍ଟି କରାଯାଉଛି ।

Question 11.
ପୃଥ‌ିବୀର ବିଭିନ୍ନ ଅଞ୍ଚଳରେ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଭାବରେ ଭୂମିର ବ୍ୟବହାର ହୋଇଥାଏ ।
Answer:

• ପୃଥ‌ିବୀର ବିଭିନ୍ନ ଅଞ୍ଚଳର ଭୂବ୍ୟବହାର ଏହାର ମାନବୀୟ ଓ ପ୍ରାକୃତିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳ ।
• ପ୍ରାକୃତିକ ଅବସ୍ଥା ମଧ୍ୟରେ ଭୂପ୍ରକୃତି, ମୃତ୍ତିକା, ଜଳବାୟୁ, ଖଣିଜ ଓ ଜଳର ସୁଲଭତା ଏବଂ ମାନବୀୟ ଅବସ୍ଥା ମଧ୍ୟରେ ଜନସଂଖ୍ୟା, ଶିକ୍ଷା, ବୈଷୟିକ ଜ୍ଞାନ ଓ ପ୍ରୟୋଗାତ୍ମକ କୌଶଳ ସବୁ ଅଞ୍ଚଳରେ ସମାନ ନଥାଏ । ତେଣୁ ପୃଥ‌ିବୀର ବିଭିନ୍ନ ଅଞ୍ଚଳରେ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଭାବରେ ଭୂମିକୁ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଥାଏ ।

Question 12.
ମାଳଭୂମି ଅଞ୍ଚଳରେ କୃଷିକାର୍ଯ୍ୟ ଲାଭଜନକ ନୁହେଁ ।
Answer:

• ମାଳଭୂମି ଅଞ୍ଚଳରେ ମୃତ୍ତିକା ସ୍ତର ପତଳା, ପଥୁରିଆ ଓ ଜଳଧାରଣ କ୍ଷମତା କମ୍ ।
• ତେଣୁ ଏହି ଅଞ୍ଚଳରେ କୃଷିକାର୍ଯ୍ୟ ଲାଭଜନକ ନୁହେଁ ।

Question 13.
ଭୂମିକୁ ଏକ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ସମ୍ବଳ କୁହାଯାଏ ।
Answer:

• ମନୁଷ୍ୟ ତା’ର ଜୀବନରେ ଗୁଜୁରାଣ ମେଣ୍ଟାଇବାକୁ ଭୂସମ୍ବଳକୁ ବିଭିନ୍ନ ଭାବରେ ବ୍ୟବହାର କରିଥାଏ । ବସତି ସ୍ଥାପନ, କୃଷିକାର୍ଯ୍ୟ, ପଶୁପାଳନ୍ତ ଗମନାଗମନ ପଥ ନିର୍ମାଣ, ବନୀକରଣ, ଖଣିଜ ଉତ୍ତୋଳନ, କାରଖାନା ଓ ବାଣିଜ୍ୟ କେନ୍ଦ୍ର ନିର୍ମାଣ ଆଦିରେ ଭୂମିର ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।
• ଭୂମିବିନା ଜୀବଜଗତ ତିଷ୍ଠିବା ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ, ତେଣୁ ଭୂମିକୁ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ସମ୍ବଳ କୁହାଯାଏ ।

ପାର୍ଥକ୍ୟ ଦର୍ଶାଅ ।

1. ଜଳ ପ୍ରବାହ ଓ ଜଳଚକ୍ର :

2. ତୃଣଭୋଜୀ ପ୍ରାଣୀ ଓ ମାଂସାଶୀ ପ୍ରାଣୀ :

3. ଶିମିଳିପାଳ ଓ ଚନ୍ଦକା :

4. ସାଧାରଣ ଖନନ ଓ ଖଣି ଖନନ :

5. ଡ୍ରିଲିଂ ଓ ନିଷ୍କାସନ

6. ମୁକ୍ତଗର୍ଭ ଖଣି ଖନନ ଓ ଗଭୀର ଖଣି ଖନନ :

7. କୃଷ୍ଣ ହୀରକ ଓ କୃଷ୍ଣ ସୁବର୍ଷ :

8. ଜୈବମଣ୍ଡଳ ଓ ପରିସଂସ୍ଥା :

9. କାଜିରଙ୍ଗା ଓ ସୁନ୍ଦରବନ :

10. ଖଦର ଓ ଭାଙ୍ଗର :

11. ଲୌହଯୁକ୍ତ ଖଣିଜ ଓ ଲୌହବିହୀନ ଖଣିଜ :

12. ଉଷ୍ଣ ନାତିଶୀତୋଷ୍ଣ ଅରଣ୍ୟ ଓ ଶୀତଳ ନାତିଶୀତୋଷ୍ଣ ଅରଣ୍ୟ:

13. ପଟୁମାଟି ଓ କଳାମାଟି :

14. ଆନିକଟ୍ ଓ ବ୍ୟାରେଜ୍ :

15. ଦୋରସା ମାଟି ଓ ମଟାଳ ମାଟି :

ପରୀକ୍ଷା ଉପଯୋଗୀ ସମ୍ଭାବିତ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
ବସ୍ତୁନିଷ୍ଠ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

1. ମିଥେନ୍ ଓ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ମିଶ୍ରିତ ଗ୍ୟାସ୍‌କୁ ——— କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ବାୟୋଗ୍ୟାସ୍

2. ପୃଥିବୀର ସର୍ବବୃହତ୍ ଭୂ-ତାପଜ ଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ଦେଶ ହେଉଛି ———
Answer:
ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା

3. ରାଣାପ୍ରତାପ ସାଗର, ——— ରାଜ୍ୟରେ ଅବସ୍ଥିତ ।
Answer:
ରାଜସ୍ଥାନ

4. ମୋନାଜାଇଟ୍ ବାଲୁକା, ——— ରାଜ୍ୟରେ ମିଳେ।
Answer:
କେରଳ

5. ———- ରେ ଆଣବିକ ଶକ୍ତି ଉତ୍ପନ୍ନ କରାଯାଏ।
Answer:
ଆଣବିକ ରିଆକ୍ଟର

6. ——— ଦେଶଗୁଡ଼ିକରେ ସୌର ଶକ୍ତିର ବ୍ୟବହାର ସର୍ବାଧକ ।
Answer:
କ୍ରାନ୍ତିମଣ୍ଡଳୀୟ

7. ଜଳଭଣ୍ଡାରର ବନ୍ଧ ତଳେ ସ୍ଥାପିତ ——— ର ପାତ ଘୂରିଲେ ଜେନେରେଟରରେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଶକ୍ତି ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।
Answer:
ଟରବାଇନ୍

8. ଦିଗ୍‌ବୋଇ ——— ରାଜ୍ୟରେ ଅବସ୍ଥିତ ।
Answer:
ଆସାମ

9. ——— ଖଣିଜରୁ ସିଲିକନ୍ ଉତ୍ପାଦନ କରାଯାଏ ।
Answer:
କ୍ୱାର୍ଡ

10. ଚୂନପଥର ମିଳୁଥବା କକେସସ୍ ଅଞ୍ଚଳ ——— ଦେଶରେ ଅବସ୍ଥିତ ।
Answer:
ଫ୍ରାନ୍ସ

ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

Question 1.
ପୃଥ‌ିବୀ ପୃଷ୍ଠରେ କେତେ ଭାଗ ସ୍ଥଳ ରହିଛି ?
Answer:
ପୃଥିବୀ ପୃଷ୍ଠରେ ୨୯ ଭାଗ ସ୍ଥଳ ରହିଛି।

Question 2.
ସ୍ଥଳଭାଗ କେତୋଟି ମହାଦେଶକୁ ନେଇ ଗଠିତ ?
Answer:
ସ୍ଥଳଭାଗ ସାତଗୋଟି ମହାଦେଶକୁ ନେଇ ଗଠିତ।

Question 3.
‘କେଉଁ ମହାଦେଶ ବୃହତ୍ତମ ଅଟେ ?
Answer:
ଏସିଆ ମହାଦେଶ ବୃହତ୍ତମ ଅଟେ ।

Question 4.
କେଉଁ ମହାଦେଶ କ୍ଷୁଦ୍ରତମ ଅଟେ ?
Answer:
ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ କ୍ଷୁଦ୍ରତମ ମହାଦେଶ ଅଟେ

Question 5.
କେଉଁ ମହାଦେଶ ମାନବଶୂନ୍ୟ ଅଟେ ?
Answer:
ଆଣ୍ଟାର୍କଟିକା ମହାଦେଶ ବରଫାଚ୍ଛନ୍ନ ଥିବାରୁ ତାହା ମନୁଷ୍ୟ ବାସୋପଯୋଗୀ ନୁହେଁ ।

Question 6.
ଭାରତ କେଉଁ ମହାଦେଶରେ ଅବସ୍ଥିତ ?
Answer:
ଭାରତ ଏସିଆ ମହାଦେଶରେ ଅବସ୍ଥିତ ।

Question 7.
ପାର୍ବତ୍ୟ ଭୂମି କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଅଧିକ ଉଚ୍ଚତା ବିଶିଷ୍ଟ ପାହାଡ଼ ଓ ପର୍ବତଗୁଡ଼ିକୁ ପାର୍ବତ୍ୟ ଭୂମି କୁହାଯାଏ ।

Question 8.
ମାଳଭୂମି କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଅଳ୍ପ ଉଚ୍ଚନୀଚ ହୋଇଥିବା ବିସ୍ତୀର୍ଣ୍ଣ ପଥୁରିଆ ଅଞ୍ଚଳକୁ ମାଳଭୂମି କୁହାଯାଏ ।

Question 9.
ସମତଳ ଭୂମି କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ସମୁଦ୍ର ପତ୍ତନରୁ ଅଳ୍ପ ଉଚ୍ଚରେ ଥିବା ପ୍ରାୟ ସମାନ ଉଚ୍ଚତା ବିଶିଷ୍ଟ ଅଞ୍ଚଳକୁ ସମତଳ ଭୂମି କୁହାଯାଏ।

Question 10.
ଏସିଆ ମହାଦେଶର ମୁଖ୍ୟ ପାର୍ବତ୍ୟଭୂମିର ନାମ କ’ଣ ?
Answer:
ହିମାଳୟ ଏସିଆ ମହାଦେଶର ମୁଖ୍ୟ ପାର୍ବତ୍ୟ ଭୂମି। .

Question 11.
ଇଉରୋପର ମୁଖ୍ୟ ପାର୍ବତ୍ୟ ଭୂମିର ନାମ କ’ଣ ?
Answer:
ଆଲପ୍‌ସ ଇଉରୋପର ମୁଖ୍ୟ ପାର୍ବତ୍ୟ ଭୂମି।

Question 12.
ଉତ୍ତର ଆମେରିକା ଓ ଦକ୍ଷିଣ ଆମେରିକାର ମୁଖ୍ୟ ପାର୍ବତ୍ୟ ଭୂମିର ନାମ କ’ଣ ?
Answer:
ଉତ୍ତର ଆମେରିକାର ରକି ଓ ଦକ୍ଷିଣ ଆମେରିକାର ଆଣ୍ଡିଜ୍‌ ପର୍ବତମାଳା ମୁଖ୍ୟ ପର୍ବତମାଳା ଅଟେ।

Question 13.
ଦକ୍ଷିଣ ଆମେରିକାର ମୁଖ୍ୟ ମାଳଭୂମିର ନାମ କ’ଣ ?
Answer:
ବ୍ରାଜିଲ୍ ଓ ପାଟାଗୋନିଆ ଦକ୍ଷିଣ ଆମେରିକାର ମୁଖ୍ୟ ମାଳଭୂମି ଅଞ୍ଚଳ ଅଟେ।

Question 14.
ଭାରତର କେଉଁଠାରେ ସମତଳ ଭୂମି ଅଧିକ ଦେଖାଯାଏ ?
Answer:
ଭାରତର ଗାଙ୍ଗେୟ ଓ ଉପକୂଳବର୍ତ୍ତୀ ସ୍ଥାନମାନଙ୍କରେ ସମତଳ ଭୂମି ଦେଖାଯାଏ ।

Question 15.
ଭାରତର ଶତକଡ଼ା କେତେ ଭାଗ ଭୂମିରେ କୃଷି କାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଏ ?
Answer:
ଭାରତର ସମୁଦାୟ ଭୂମିର ଶତକଡ଼ା ପ୍ରାୟ ୫୪ ଭାଗ ଭୂମିରେ କୃଷି କାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଏ।

Question 16.
ଭାରତର ଶତକଡ଼ା କେତେ ଭାଗ ଭୂମିରେ ଜନବସତି ଦେଖାଯାଏ ?
Answer:
ଭାରତର ଶତକଡ଼ା ୧୯ ଭାଗ ଭୂମିରେ ଜନବସତି ଦେଖାଯାଏ ।

Question 17.
ଭାରତର ଶତକଡ଼ା କେତେ ଭାଗ ଭୂମିରେ ଚାରଣ ଓ ଗୋଚର ଭୂମି ଦେଖାଯାଏ ?
Answer:
ଭାରତର ଶତକଡ଼ା ୪ ଭାଗ ଭୂମିରେ ଚାରଣ ଓ ଗୋଚର ଭୂମି ଦେଖାଯାଏ ।

Question 18.
ଭାରତର ସମୁଦାୟ ଆୟତନର ଶତକଡ଼ା କେତେ ଭାଗରେ ଅରଣ୍ୟ ରହିବା ଆବଶ୍ୟକ ?
Answer:
ଭାରତର ସମୁଦାୟ ଆୟତନର ଶତକଡ଼ା ୩୩ ଭାଗରେ ଅରଣ୍ୟ ରହିବା ଆବଶ୍ୟକ।

Question 19.
ଭାରତର ସମୁଦାୟ ଆୟତନର ଶତକଡ଼ା କେତେଭାଗ ଅରଣ୍ୟ ରହିଛି ?
Answer:
ଭାରତର ସମୁଦାୟ ଆୟତନର ଶତକଡ଼ା ୨୨ ଭାଗ ଭୂମି ଅରଣ୍ୟ ଦ୍ଵାରା ଆଚ୍ଛାଦିତ ।

Question 20.
ଓଡ଼ିଶାର ଶତକଡ଼ା କେତେ ଭାଗ ଭୂମିରେ କୃଷି କାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଏ ?
Answer:
ଓଡ଼ିଶାର ଶତକଡ଼ା ପ୍ରାୟ ୪୭ ଭାଗ ଭୂମିରେ କୃଷି କାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଏ।

Question 21.
ଓଡ଼ିଶାର ଶତକଡ଼ା କେତେ ଭାଗ ଭୂମିରେ ଜନବସତି ଦେଖାଯାଏ ?
Answer:
ଓଡ଼ିଶାର ଶତକଡ଼ା ୧୬ ଭାଗ ଭୂମିରେ ଜନବସତି ଦେଖାଯାଏ।

Question 22.
ଓଡ଼ିଶାର ଶତକଡ଼ା କେତେ ଭାଗ ଭୂମିରେ ଚାରଣ ଓ ଗୋଚର ଭୂମି ରହିଛି ?
Answer:
ଓଡ଼ିଶାରେ ଶତକଡ଼ା ୫ ଭାଗ ଭୂମିରେ ଚାରଣ ଓ ଗୋଚର ଭୂମି ରହିଛି।

Question 23.
ଓଡ଼ିଶାର ଶତକଡ଼ା କେତେ ଭାଗ ଭୂମି ଅରଣ୍ୟ ରୂପେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଉଛି ?
Answer:
ଓଡ଼ିଶାର ଶତକଡ଼ା ପ୍ରାୟ ୩୨ ଭାଗ ଭୂମି ଅରଣ୍ୟ ରୂପେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଉଛି ।

Question 24.
ସମୁଦ୍ର ଉପକୂଳରେ କେଉଁ ଅରଣ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି କଲେ ସମୁଦ୍ରର ଉଚ୍ଚ ଜେଜ ଓ ବାତ୍ୟାଜନିତ’ କୂଳକ୍ଷୟ ହ୍ରାସ ପାଇବ ?
Answer:
ସମୁଦ୍ର ଉପକୂଳରେ ଝାଉଁବଣ ସୃଷ୍ଟି କଲେ ସମୁଦ୍ରର ଉଚ୍ଚ ଢେଉ ଓ ବାତ୍ୟାଜନିତ କୂଳକ୍ଷୟ ହ୍ରାସ ପାଇବ।

Question 25.
ପ୍ରାଥମିକ ଶିଳା ମୃରିକାର କେଉଁ ଗୁଣକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥାଏ ?
Answer:
ପ୍ରାଥମିକ ଶିଳା ମୃତ୍ତିକାର ରଙ୍ଗ, ବିନ୍ୟାସ, ରାସାୟନିକ ଗୁଣ, ଅନ୍ତର୍ନିହିତ ଖଣିଜ ଓ ଭେଦ୍ୟତାକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥାଏ।

Question 26.
ମୃଲିକା ସ୍ତରର ପାର୍ଶ୍ଵଚ୍ଛେଦର ନିମ୍ନଭାଗରେ କେଉଁ ସ୍ତର ରହିଛି ?
Answer:
ମୃତ୍ତିକା ସ୍ତରର ପାର୍ଶ୍ୱଚ୍ଛେଦର ନିମ୍ନଭାଗରେ ପ୍ରାଥମିକ ଶିଳାସ୍ତର ରହିଛି।

Question 27.
ମୁଭିକାର ବହଳତାକୁ କିଏ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥାଏ ?
Answer:
ମୃତ୍ତିକାର ବହଳତାକୁ ସମୟ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥାଏ।

Question 28.
ମୃତ୍ତିକାର ପ୍ରାଥମିକ ଶିଳା ସ୍ତରର ଉପରେ କେଉଁ ସ୍ତର ରହିଥାଏ ?
Answer:
ମୃରିକାର ପ୍ରାଥମିକ ଶିଳା ସ୍ତରର ଉପରେ ଚୂଷ୍ଣୀଭୂତ ଶିଳାଦ୍ରବ୍ୟ ରହିଥାଏ ।

Question 29.
ପଟୁମାଟି କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଯେଉଁ ମାଟିରେ ଅତିମାତ୍ରାରେ ସୂକ୍ଷ୍ମ ଶିଳାରେଣୁ ସହିତ ଜୈବାଂଶ ମିଶିକରି ଥାଏ, ତାହାକୁ ପଟୁମାଟି କୁହାଯାଏ।

Question 30.
ଦୋରସା ମାଟି କିପରି ଗଠିତ ହୁଏ ?
Answer:
ବାଲି ଓ ପଟୁ ସମପରିମାଣରେ ଥିବା ମୃରିକାକୁ ଦୋରସା ମାଟି କୁହାଯାଏ ।

Question 31.
ମଟାଳ ମାଟି କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଅତିମାତ୍ରାରେ ସୂକ୍ଷ୍ମ ଶିଳାରେଣୁ ପରିମାଣ ଅଧିକ ହୋଇ ପଟୁର ପରିମାଣ କମ୍ ହେଲେ ତାହାକୁ ମଟାଳ ମାଟି କୁହାଯାଏ ।

Question 32.
କେଉଁ ମାନବୀୟ କାରଣ ଯୋଗୁ ମୃତ୍ତିକା କ୍ଷୟ ହୋଇଥାଏ ?
Answer:
ଜଙ୍ଗଲ କ୍ଷୟ, ଅତ୍ୟଧିକ ଚାରଣ, ରାସାୟନିକ ସାର ଓ କୀଟନାଶକ ଦ୍ରବ୍ୟର ବ୍ୟବହାର, ଖଣି ଖନନ ଆଦି ମାନବୀୟ କାରଣ ଯୋଗୁ ମ୍ପରିକା କ୍ଷୟ ହୋଇଥାଏ ।

Question 33.
କେଉଁ ପ୍ରାକୃତିକ କାରଣ ଯୋଗୁ ମୃରିକା କ୍ଷୟ ହୋଇଥାଏ ?
Answer:
ବୃଷ୍ଟି, ବନ୍ୟା, ଜଳପ୍ରବାହ ଓ ଭୂସ୍ଖଳନ ଆଦି ମ୍ପରିକା କ୍ଷୟର ପ୍ରାକୃତିକ କାରଣ ଅଟେ ।

Question 34.
ପୃଥ‌ିବୀରେ ମିଳୁଥିବା ସମସ୍ତ ଜଳର ଶତକଡ଼ା କେତେଭାଗ ମଧୁର ଜଳ ?
Answer:
ପୃଥିବୀରେ ମିଳୁଥିବା ସମସ୍ତ ଜଳର ଶତକଡ଼ା ୨.୭ ଭାଗ ମଧୁର ଜଳ।

Question 35.
ଶତକଡ଼ା ୭୦ ଭାଗ ମଧୁର ଜଳ କେଉଁଠାରେ ରହିଛି ?
Answer:
ଶତକଡ଼ା ପ୍ରାୟ ୭୦ ଭାଗ ଜଳ ଗ୍ରୀନ୍ ଲାଣ୍ଡ ଓ ଉଚ୍ଚ ପର୍ବତଶିଖରମାନଙ୍କରେ ବରଫ ଚାଦର ଆକାରରେ ରହିଛି।

Question 36.
ପୃଥ‌ିବୀରେ ମିଳୁଥିବା ମଧୁର ଜଳର ଶତକଡ଼ା କେତେ ଭାଗ ମନୁଷ୍ୟର ବ୍ୟବହାରରେ ଲାଗିଥାଏ ?
Answer:
ପୃଥିବୀରେ ମିଳୁଥିବା ମଧୁର ଜଳର ଶତକଡ଼ା ମାତ୍ର ଏକ ଭାଗ ମନୁଷ୍ୟର ବ୍ୟବହାରରେ ଲାଗିଥାଏ ।

Question 37.
ଓଡ଼ିଶାରେ କେଉଁ ହ୍ରଦ ରହିଛି ?
Answer:
ଓଡ଼ିଶାରେ ଚିଲିକା ଓ ଅଂଶୁପା ହ୍ରଦ ରହିଛି।

Question 38.
ଜଳାଭାବର ମୁଖ୍ୟ କାରଣ କ’ଣ ?
Answer:
ଜଳାଭାବର ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ହେଲା ଜନସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ଓ ଶିଳ୍ପାୟନ।

Question 39.
ଜଣେ ସହରୀ ବ୍ୟକ୍ତି ଦୈନିକ କେତେ ଲିଟର ଜଳ ବ୍ୟବହାର କରିଥାଏ ?
Answer:
ଜଣେ ସହରୀ ବ୍ୟକ୍ତି ଦୈନିକ ୧୫୦ ଲିଟର ଜଳ ବ୍ୟବହାର କରିଥାଏ ।

Question 40.
ଡ୍ୟାମ୍ କେଉଁ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ପୂରଣ କରେ ?
Answer:
ଜଳସେଚନ, ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନ ଓ ବନ୍ୟା ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଆଦି ବିଭିନ୍ନ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ପୂରଣ କରେ।

Question 41.
ପ୍ରାକୃତିକ ଉଭିଦ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ମନୁଷ୍ୟର ବିନା ସାହାଯ୍ୟରେ ଆପେ ଆପେ ଜନ୍ମି ବଢୁଥିବା ବୃକ୍ଷ, ଲତା ଓ ତୃଣ ଆଦିକୁ ପ୍ରାକୃତିକ ଉଭିଦ, କୁହାଯାଏ।

Question 42.
“ ଡାଇକ୍ଲୋଫେନାକ୍” ଔଷଧର ବ୍ୟବହାର ଫଳରେ କେଉଁ ପକ୍ଷୀର ବଂଶଲୋପ ପାଉଛି ?
Answer:
“ ଡାଇକ୍ଲୋଫେନାକ” ଔଷଧର ବ୍ୟବହାର ଫଳରେ ଶାଗୁଣା ପକ୍ଷୀର ବଂଶଲୋପ ପାଉଛି ।

Question 43.
କେଉଁ ପକ୍ଷୀ ପରାଗ ସଙ୍ଗମରେ ସାହାଯ୍ୟ କରନ୍ତି ?
Answer:
ମହୁମାଛି ପରାଗ ସଙ୍ଗମରେ ସାହାଯ୍ୟ କରନ୍ତି।

Question 44.
କେଉଁ ପକ୍ଷୀ ପରିବେଶକୁ ସଫା ରଖନ୍ତି ?
Answer:
କୁଆ ଓ ଶାଗୁଣା ପରିବେଶକୁ ସଫା ରଖନ୍ତି ।

Question 45.
କେତେ ଅକ୍ଷାଂଶ ମଧ୍ଯରେ ନିରକ୍ଷୀୟ ଅରଣ୍ୟ ଦେଖାଯାଏ ?
Answer:
ବିଷୁବବୃତ୍ତର ଉଭୟ ପାର୍ଶ୍ଵରେ ୫° ଉତ୍ତର ଓ ୫° ଦକ୍ଷିଣ ଅକ୍ଷାଂଶ ମଧ୍ୟରେ ନିରକ୍ଷୀୟ ଅରଣ୍ୟ ଦେଖାଯାଏ।

Question 46.
କେଉଁ ବୃକ୍ଷଗୁଡ଼ିକ ନିରକ୍ଷୀୟ ଅଞ୍ଚଳରେ ଦେଖାଯାଏ ?
Answer:
ଆବୁଲ, ମେହଗାନି ଓ ରବର ନିରକ୍ଷୀୟ ଅଞ୍ଚଳରେ ଦେଖାଯାଏ।

Question 47.
ପର୍ବମୋର୍ଚ ଅରଣ୍ୟର ବିଶେଷତ୍ଵ କ’ଣ ?
Answer:
ବର୍ଷର ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଋତୁରେ ଏହି ବୃକ୍ଷର ଅରଣ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ପତ୍ରଝଡ଼ା ଦେଇଥାଏ।

Question 48.
କେଉଁ ବୃକ୍ଷଗୁଡ଼ିକ କ୍ରାନ୍ତୀୟ ଅରଣ୍ୟର ଅନ୍ତର୍ଗତ ?
Answer:
ଶାଳ, ପିଆଶାଳ, ଶିଶୁ ଓ ବାଉଁଶ କ୍ରାନ୍ତୀୟ ଅରଣ୍ୟର ଅନ୍ତର୍ଗତ ।

Question 49.
ନାତିଶୀତୋଷ୍ଣ ଅରଣ୍ୟ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଉଭୟ ଗୋଲାର୍ଦ୍ଧରେ ୨୫° ରୁ ୬୫° ଅକ୍ଷାଂଶ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ଅରଣ୍ୟକୁ ନାତିଶୀତୋଷ୍ଣ ଅରଣ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।

Question 50.
ଉଷ୍ଣ ନାତିଶୀତୋଷ୍ଣ ଅରଣ୍ୟର ପ୍ରଧାନ ବୃକ୍ଷଗୁଡ଼ିକର ନାମ କ’ଣ ?
Answer:
ଏହି ଅରଣ୍ୟରେ ଦୀର୍ଘ ତୈଳଯୁକ୍ତ ପତ୍ର ଏବଂ ମୋଟା ବକ୍‌କଳଯୁକ୍ତ ଅଲିଭ ଓ ଓକ୍ ପ୍ରଭୃତି ବୃକ୍ଷ ଜନ୍ମ।

Question 51.
ଓଡ଼ିଶାର କେତେଭାଗ ଭୂମିରେ ଅରଣ୍ୟ ଦେଖାଯାଏ ?
Answer:
ଓଡ଼ିଶାର ଶତକଡ଼ା ପ୍ରାୟ ୩୨ ଭାଗ ଭୂମିରେ ଅରଣ୍ୟ ଦେଖାଯାଏ।

Question 52.
କେଉଁ ଅରଣ୍ୟ ଓଡ଼ିଶାରେ ଅଧିକ ଦେଖାଯାଏ ?
Answer:
କ୍ରାନ୍ତୀୟ ଆର୍ଦ୍ର ପଶ୍ଚିମୋଚୀ ଅରଣ୍ୟ ସମୁଦାୟ ଅରଣ୍ୟର ଶତକଡ଼ା ପ୍ରାୟ ୮୦ ଭାଗ ଅଟେ ।

Question 53.
ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଜଙ୍ଗଲରେ ମୁକ୍ତାଭାବରେ ବିଚରଣ କରି ବାସ କରୁଥିବା ପଶୁ, ପକ୍ଷୀ, କୀଟ, ପତଙ୍ଗ ଓ ସରୀସୃପ ଆଦିକୁ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ ବୋଲି କୁହାଯାଏ ।

Question 54.
ଉଭୟଭୋଜୀ ପ୍ରାଣୀ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଯେଉଁ ପ୍ରାଣୀ ନିଜର ଖାଦ୍ୟପାଇଁ ଉଭୟ ଉଭିଦ ଓ ତୃଣଭୋଜୀ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କର ମାଂସ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରନ୍ତି ସେମାନଙ୍କୁ ଉଭୟଭୋଜୀ ପ୍ରାଣୀ କୁହାଯାଏ। ବିଲୁଆ ଓ ଭାଲୁ ଏହି ଶ୍ରେଣୀର ଅଟନ୍ତି।

Question 55.
ଓଟ କେଉଁ ଅଞ୍ଚଳର ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରାଣୀ ଅଟେ ?
Answer:
ସାହାରା ଓ ସାଉଦି ଆରବର ଗ୍ରୀଷ୍ମମଣ୍ଡଳୀୟ ମରୁଭୂମିଗୁଡ଼ିକରେ ଓଟ ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରାଣୀ, କାରଣ ଓଟ ଅଳ୍ପ ପାଣିପିଇ ଅଧୂକ ଦିନ ରହିପାରେ।

Question 56.
ଓଟପକ୍ଷୀ କେଉଁଠାରେ ଦେଖାଯାଏ ?
Answer:
ଆଫ୍ରିକାର କାଲାହାରୀ ମରୁଭୂମିରେ ଓଟପକ୍ଷୀ ଦେଖାଯାଏ।

Question 57.
ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆରେ ମୁଖ୍ୟତଃ କେଉଁ ପ୍ରାଣୀ ଦେଖାଯାଆନ୍ତି ?
Answer:
ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆରେ ମୁଖ୍ୟତଃ ଏମୁ ପକ୍ଷୀ ଓ କଙ୍ଗାରୁ ଦେଖାଯାନ୍ତି ।

Question 58.
ପେଙ୍ଗୁଇନ୍ କେଉଁ ଅଞ୍ଚଳରେ ଦେଖାଯାଆନ୍ତି ?
Answer:
ଆଣ୍ଟାର୍କଟିକାର ବରଫାବୃତ ଅଞ୍ଚଳରେ ପେଙ୍ଗୁଇନ୍ ଦେଖାଯାଏ।

Question 59.
ଉତ୍ତର ମେରୁ ଅଞ୍ଚଳରେ କେଉଁ ପ୍ରାଣୀ ଦେଖାଯାଏ ?
Answer:
ଉତ୍ତର ମେରୁ ଅଞ୍ଚଳରେ ଧଳାଭାଲୁ, ସିଲ୍, ସିଲଭର ଫକ୍ସ ଆଦି ନରମ ଲୋମଯୁକ୍ତ ପ୍ରାଣୀ ବାସ କରନ୍ତି |

Question 60.
କସ୍ତୁରୀ ମୃଗ ଓ ଚମରୀ ଗାଈ କେଉଁଠାରେ ଦେଖାଯାଏ ?
Answer:
ଭାରତ-ନେପାଳ ସୀମାନ୍ତରେ ହିମାଳୟ ଅଞ୍ଚଳରେ କସ୍ତୁରୀ ମୃଗ ଓ ଚମରୀ ଗାଈ ଦେଖାଯାଏ।

Question 61.
କାହାକୁ ଭାରତର ଜାତୀୟ ପକ୍ଷୀ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ମୟୂରକୁ ଭାରତର ଜାତୀୟ ପକ୍ଷୀ କୁହାଯାଏ।

Question 62.
କାହାକୁ ଭାରତର ଜାତୀୟ ପଶୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ବାଘକୁ ଭାରତର ଜାତୀୟ ପଶୁ କୁହାଯାଏ।

Question 63.
ଓଡ଼ିଶାର କେଉଁଠାରେ ନୀଳଗାଈ ଓ ଚଉଶିଙ୍ଗା ହରିଣ ଦେଖାଯାଏ ?
Answer:
ଓଡ଼ିଶାର ଅନୁଗୁଳ, କୋରାପୁଟ ଓ ସମ୍ବଲପୁର ଅରଣ୍ୟମାନଙ୍କରେ ନୀଳଗାଈ ଓ ଚଉଶିଙ୍ଗା ହରିଣ ଦେଖାଯାଏ ।

Question 64.
ଓଡ଼ିଶାର କେଉଁଠାରେ ବଣୁଆ ମଇଁଷି ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ?
Answer:
ଓଡ଼ିଶାର ମାଲକାନଗିରି ଓ ଖଡ଼ିଆଳ ଅଞ୍ଚଳରେ ବଣୁଆ, ମଇଁଷି ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ।

Question 65.
ଓଡ଼ିଶାର କେଉଁଠାରେ ଡଲଫିନ୍ ମାଛ ଦେଖାଯାଏ ?
Answer:
ଓଡ଼ିଶାର ଚିଲିକା ହ୍ରଦରେ ଡଲଫିନ୍ ମାଛ ଦେଖାଯାଏ।

Question 66.
କେବେ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ ବୋର୍ଡ଼ ଗଠନ କରାଯାଇଛି ?
Answer:
୧୯୭୨ ମସିହାରେ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ ବୋର୍ଡ଼ ଗଠନ କରାଯାଇଛି ।

Question 67.
ସିଂହ ଅଭୟାରଣ୍ୟ କେଉଁଠାରେ ରହିଛି ?
Answer:
ଗୁଜୁରାଟର ସୌରାଷ୍ଟ୍ର ଅନ୍ତର୍ଗତ ଗୀର ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନରେ ସିଂହ ଅଭୟାରଣ୍ୟ ରହିଛି ।

Question 68.
ରାଜସ୍ଥାନର ଭରତପୁର କାହିଁକି ପ୍ରସିଦ୍ଧ ?
Answer:
ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ପକ୍ଷୀ ଅଭୟାରଣ୍ୟ ପାଇଁ ରାଜସ୍ଥାନର ଭରତପୁର ପ୍ରସିଦ୍ଧ ।

Question 69.
ଏକ ଶିଙ୍ଗଥିବା ଗଣ୍ଡା ଅଭୟାରଣ୍ୟ କେଉଁଠାରେ ଅବସ୍ଥିତ ?
Answer:
ଆସାମର ଜୋରହାଟ ଅନ୍ତର୍ଗତ କାଜିରଙ୍ଗା ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନଠାରେ ଏକ ଶିଙ୍ଗଥୁବା ଗଣ୍ଡାର ଅଭୟାରଣ୍ୟ ଅବସ୍ଥିତ। ,

Question 70.
ଓଡ଼ିଶାର କେଉଁଠାରେ ବ୍ୟାଘ୍ର ଅଭୟାରଣ୍ୟ ରହିଛି ?
Answer:
ମୟୂରଭଞ୍ଜ ଜିଲ୍ଲାର ଶିମିଳିପାଳଠାରେ ବ୍ୟାଘ୍ର ଅଭୟାରଣ୍ୟ ରହିଛି।

Question 71.
ଓଡ଼ିଶାର କେଉଁଠାରେ ହାତୀ ଅଭୟାରଣ୍ୟ ରହିଛି ?
Answer:
ଓଡ଼ିଶାର ଭୁବନେଶ୍ଵର ନିକଟବର୍ତୀ ଚନ୍ଦକା ଜଙ୍ଗଲରେ ହାତୀ ଅଭୟାରଣ୍ୟ ରହିଛି ।

Question 72.
ଓଡ଼ିଶାର କେଉଁଠାରେ କୁମ୍ଭୀର ସଂରକ୍ଷଣ କେନ୍ଦ୍ର ରହିଛି ?
Answer:
ଓଡ଼ିଶାର ଅନୁଗୁଳ ଜିଲ୍ଲା ଅନ୍ତର୍ଗତ ଟିକରପଡ଼ାର ସାତକୋଶିଆ ଏବଂ କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ା ଜିଲ୍ଲାର ଭିତରକନିକାଠାରେ କୁମ୍ଭୀର ସଂରକ୍ଷଣ କେନ୍ଦ୍ର ରହିଛି।

Question 73.
ଖଣିଜ ପିଣ୍ଡ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଯେଉଁ ଶିଳାରେ ଖଣିଜ ମିଶି ରହିଥାଏ ତାହାକୁ ଖଣିଜ ପିଣ୍ଡ କୁହାଯାଏ।

Question 74.
ଖଣିଜ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ମନୁଷ୍ୟର ବିନା ସାହାଯ୍ୟରେ ପ୍ରାକୃତିକ ଅବସ୍ଥାରେ ସ୍ଥିତ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ରାସାୟନିକ ମିଶ୍ରଣଯୁକ୍ତ ବସ୍ତୁକୁ ଖଣିଜ କୁହାଯାଏ ।

Question 75.
ଜୀବାଶ୍ମ ଇନ୍ଧନ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
କୋଇଲା, ଖଣିଜ ତୈଳ, ପ୍ରାକୃତିକ ବାଷ୍ପ ଜୈବ ବସ୍ତୁରୁ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିବାରୁ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ଜୈବ ଖଣିଜ କୁହାଯାଏ। ଜୈବ ଖଣିଜକୁ ଜୀବାଶ୍ମ ଇନ୍ଧନ କୁହାଯାଏ।

Question 76.
କେଉଁ ଦେଶ ପୃଥ‌ିବୀର ପ୍ରଥମ ଜଳ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ବିକାଶକାରୀ ଦେଶ ଅଟେ ?
Answer:
ନରୱେ ପୃଥ‌ିବୀର ପ୍ରଥମ ଜଳ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ବିକାଶକାରୀ ଦେଶ ଅଟେ ।

Question 77.
କେଉଁଗୁଡ଼ିକ ଅଣପାରମ୍ପରିକ ଶକ୍ତିର ଉତ୍ସ ଅଟେ ?
Answer:
ସୌର ଶକ୍ତି, ପବନ ଶକ୍ତି, ଜୁଆର ଶକ୍ତି, ଆଣବିକ ଶକ୍ତି ଅଣପାରମ୍ପରିକ ଶକ୍ତିର ଉତ୍ସ ଅଟେ।

Question 78.
ଭାରତର କେଉଁଠାରେ ଭୂତାପଜ ଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନ କେନ୍ଦ୍ର ରହିଛି ?
Answer:
ହିମାଚଳ ପ୍ରଦେଶର ମନିକରଣ ଏବଂ ଲାଦାଖର ପୁରା ଉପତ୍ୟକାରେ ଭୂତାପଜ ଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନ କେନ୍ଦ୍ର ରହିଛି।

Question 79.
ଭାରତର କେଉଁଠାରେ ଛୁଆର ଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନ କେନ୍ଦ୍ର ରହିଛି ?
Answer:
ଭାରତର ଗୁଜୁରାଟର କାମେ ଉପକୂଳ ଓ ପଶ୍ଚି ମବଙ୍ଗର ସୁନ୍ଦରବନଠାରେ ଜୁଆର ଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନ କେନ୍ଦ୍ର ରହିଛି।

Question 80.
କର୍ଣ୍ଣାଟକର କେଉଁଠାରେ ଆଣବିକ ଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନ କେନ୍ଦ୍ର ରହିଛି ?
Answer:
କର୍ଣାଟକର ନଇଗାଠାରେ ଆଣବିକ ଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନ କେନ୍ଦ୍ର ରହିଛି।

Question 81.
ମଫସଲ ଅଞ୍ଚଳରେ କେଉଁ ଗ୍ୟାସ୍ ଅଧିକ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ?
Answer:
ମଫସଲ ଅଞ୍ଚଳରେ ବାୟୋଗ୍ୟାସ୍ ଅଧିକ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ।

Question 82.
କେଉଁ ଦେଶ ପୃଥ‌ିବୀର ସର୍ବବୃହତ୍ ଭୂ-ତାପଜଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ଦେଶ ?
Answer:
ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା ପୃଥିବୀର ସର୍ବବୃହତ୍ ଭୂ-ତାପଜଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ଦେଶ ।

Question 83.
ତାମିଲନାଡୁର କେଉଁଠାରେ ଆଣବିକ ଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନ କେନ୍ଦ୍ର ରହିଛି ?
Answer:
ତାମିଲନାଡୁର କଳ୍‌କମଠାରେ ଆଣବିକ ଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନ କେନ୍ଦ୍ର ରହିଛି ।

Question 84.
ମହାରାଷ୍ଟ୍ରର କେଉଁଠାରେ ଆଣବିକ ଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନ କେନ୍ଦ୍ର ରହିଛି ?
Answer:
ମହାରାଷ୍ଟ୍ରର ତାରାପୁରଠାରେ ଆଣବିକ ଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନ କେନ୍ଦ୍ର ରହିଛି ।

Question 85.
ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶର ନାରୋରା କେଉଁ ଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ?
Answer:
ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶର ନାରୋରା ଆଣବିକ ଶକ୍ତି କେନ୍ଦ୍ର ପାଇଁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ।

ଗୋଟିଏ ଶବ୍ଦରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

1. ଅଧିକ ଉଚ୍ଚତା ବିଶିଷ୍ଟ ପାହାଡ଼ ଓ ପର୍ବତଗୁଡ଼ିକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ପାର୍ବତ୍ୟଭୂମି

2. କାନାଡ଼ିଆନ୍ ସିଲଡ୍ କେଉଁ ମହାଦେଶରେ ଅବସ୍ଥିତ ?
Answer:
ଉତ୍ତର ଆମେରିକା

3. ପାଟଗୋନିଆ ମାଳଭୂମି କେଉଁ ମହାଦେଶରେ ଅବସ୍ଥିତ ?
Answer:
ଦକ୍ଷିଣ ଆମେରିକା

4. ପୃଥ‌ିବୀର ଯେଉଁ ଭାଗରେ ମାତ୍ର ଶତକଡ଼ା ୧୦ ଭାଗ ଲୋକ ବାସ କରନ୍ତି ସେଗୁଡ଼ିକୁ କେଉଁ ଅଞ୍ଚଳ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଜଳବିରଳ

5. କେଉଁ ନୀତି ଅନୁସାରେ ପାରିସ୍ଥିତିକ ସନ୍ତୁଳନ ପାଇଁ ଦେଶର ସମୁଦାୟ ଆୟତନର ଶତକଡ଼ା ୩୩ ଭାଗ ଭୂମି ଅରଣ୍ୟ ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ?
Answer:
ଜାତୀୟ ଅରଣ୍ୟ ନୀତି

6. ମ୍ପରିକା ସ୍ତରର ପାର୍ଶ୍ଵଚ୍ଛେଦର ନିମ୍ନଭାଗରେ କ’ଣ ଥାଏ ?
Answer:
ପ୍ରାଥମିକ ଶିଳା

7. ମନୁଷ୍ୟ, ପ୍ରାଣୀ ଓ ଉଭିଦ ସେମାନଙ୍କର ଖାଦ୍ୟ ଆବଶ୍ୟକତା ପୂରଣ ପାଇଁ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଓ ପରୋକ୍ଷ ଭାବରେ କାହା ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳ ?
Answer:
ମୃଭିକା

8. ଜଳ କେଉଁ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ସମୁଦ୍ର ପୃଷ୍ଠରୁ ଜଳୀୟବାଷ୍ପ ଆକାରରେ ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ମିଶେ ?
Answer:
ବାଷ୍ପୀଭବନ

9. ନଦୀର ଦୁଇ କୂଳକୁ ସଂଯୋଗ କରୁଥିବା କୃତ୍ରିମ ପ୍ରତିବନ୍ଧକରେ ଥିବା କ୍ଷୁଦ୍ର ଜଳ ନିଷ୍କାସନ ପଥକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଫୁକାର

10. ଶିଉଳି ଓ ହିମଗୁଳ୍ମ କେଉଁ ଅଞ୍ଚଳର ମୁଖ୍ୟ ଉଦ୍ଭବ ?
Answer:
ମେରୁ

ଭୌଗୋଳିକ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକୁ ଗୋଟିଏ ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଲେଖି ।

Question 1.
ପାର୍ବତ୍ୟଭୂମି :
Answer:
ଜୈ ଅଧ୍ବକ ଉଚ୍ଚତାବିଶିଷ୍ଟ ପାହାଡ଼ ଓ ପର୍ବତ ଥିବା ଭୂମିକୁ ପାର୍ବତ୍ୟଭୂମି କୁହାଯାଏ ।

Question 2.
ଚୂଷ୍ଣୀଭବନ :
Answer:
ବାହାରକୁ ଉନ୍ମୁକ୍ତ ଶିଳା ଉତ୍ତାପର ପର୍ଯ୍ୟାୟ କ୍ରମିକ ହ୍ରାସବୃଦ୍ଧି, କରକାର ପ୍ରଭାବ, ଉଭିଦ, ପ୍ରାଣୀ ଓ ମନୁଷ୍ୟମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ଖଣ୍ଡ ବିଖଣ୍ଡିତ ହୋଇ କ୍ଷୁଦ୍ର କ୍ଷୁଦ୍ର ରେଣୁରେ ପରିଣତ ହେବା ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ଚୂଷ୍ଣୀଭବନ କୁହାଯାଏ ।

Question 3.
ମୃତ୍ତିକା :
Answer:
ବିଭିନ୍ନ ଶିଳାର କ୍ଷୟଜାତ ସୂକ୍ଷ୍ମ ରେଣୁଗୁଡ଼ିକ ଜଳ, ବାୟୁ, କ୍ଷୟଜାତ ଜୈବାଂଶ ଓ ଖଣିଜ ସହିତ ମିଶି ଭୂମିର ଉପରି ଭାଗରେ ଯେଉଁ ପତଳା ଆବରଣ ସୃଷ୍ଟି କରେ, ତାହାକୁ ମୃତ୍ତିକା କୁହାଯାଏ ।

Question 4.
କଳଚକ୍ର :
Answer:
ଜଳ ସାଗର ପୃଷ୍ଠରୁ ବାୟୁମଣ୍ଡଳ, ବାୟୁମଣ୍ଡଳରୁ ଭୂପୃଷ୍ଠରୁ ପୁନର୍ବାର ସାଗରରେ ମିଶିବା ପ୍ରକ୍ରିୟା ଚକ୍ରାକାରରେ ଘଟିବାରୁ ଏହାକୁ ଜଳଚକ୍ର କୁହାଯାଏ ।

Question 5.
ବ୍ୟାରେଜ୍ :
Answer:
ଜ ନିକଟଠାରୁ ଅଧିକ ଉଚ୍ଚତା ବିଶିଷ୍ଟ ଲୌହଫଳକ ସଂଯୋଗରେ ନିର୍ମିତ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ।

Question 6.
ଜୈବ ମଣ୍ଡଳ :
Answer:
ଢ ଶ୍ମମଣ୍ଡଳ, ବାରିମଣ୍ଡଳ ଓ ବାୟୁମଣ୍ଡଳର ମିଳନ ସ୍ଥଳରେ ଥିବା ସଂକୀର୍ଣ୍ଣ ଅଞ୍ଚଳ ଯେଉଁଠାରେ ପ୍ରାକୃତିକ ଉଦ୍ଭିଦ ଓ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀମାନେ

Question 7.
ଷ୍ଟେପୀ :
Answer:
ଏସିଆର ନାତିଶୀତୋଷ୍ଣ ତୃଣଭୂମି ।

Question 8.
ପ୍ରେରୀ :
Answer:
ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାର ନାତିଶୀତୋଷ୍ଣ ତୃଣଭୂମି ।

Question 9.
ଖଣିଜ :
Answer:
ମନୁଷ୍ୟର ବିନା ସାହାଯ୍ୟରେ ପ୍ରାକୃତିକ ଅବସ୍ଥାରେ ସ୍ଥିତ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ରାସାୟନିକ ଯୁକ୍ତ ବସ୍ତୁ ।

Question 10.
ପାରମ୍ପରିକ ଶକ୍ତି :
Answer:
ଯେଉଁ ଶକ୍ତି ବହୁକାଳ ଧରି ସାଧାରଣ ଭାବରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇ ଆସୁଛି, ଯଥା – ଜାଳେଣି କାଠ, କୋଇଲା, ଖଣିଜ ତୈଳ ଇତ୍ୟାଦି ।

Question 11.
ଅଣପାରମ୍ପରିକ ଶକ୍ତି :
Answer:
ପାରମ୍ପରିକ ଶକ୍ତି ବଦଳରେ ସୌରଶକ୍ତି, ପବନ ଶକ୍ତି, ଜୁଆର ଶକ୍ତିର ଉତ୍ସରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ଶକ୍ତି ।

Question 12.
ଭୂତାପଜ ଶକ୍ତି :
Answer:
ପୃଥ‌ିବୀର କୈନ୍ଦ୍ରିକ ତାପରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହେଉଥିବା ଶକ୍ତି ।

Question 13.
ଜୁଆର ଶକ୍ତି :
Answer:
ସମୁଦ୍ରର ଜୁଆରର ଶକ୍ତିକୁ ଉପଯୋଗ କରି ଉତ୍ପନ୍ନ କରାଯାଉଥିବା ଶକ୍ତି ।

ଅସଂପର୍କିତ ଶବ୍ଦଟିକୁ ବାଛ ।

1. ଏସିଆ, ଇଉରୋପ, ଭାରତ, ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ ।
Answer: ଭାରତ

2. ଉତ୍ତର ଆମେରିକା, ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା, ଦକ୍ଷିଣ ଆମେରିକା, ଆଫ୍ରିକା।
Answer: ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା

3. ଆରାବଳୀ, ହିମାଳୟ, ଆଲପ୍‌ସ, ରକି ।
Answer: ଆରାବଳୀ

4. ତିବ୍ବତ, ଗୋବି, ସ୍କାଣ୍ଟିନେରିଆ, ଆଣ୍ଟିଜ
Answer: ଆଣ୍ଟିଜ

5. ସାଇବେରିଆ, ଆମାଜନ ଅବବାହିକା, ଭାରତର ଦାକ୍ଷିଣାତ୍ୟ ମାଳଭୂମି, ଗାଙ୍ଗେୟ ଅବବାହିକା।
Answer: ଭାରତର ଦାକ୍ଷିଣାତ୍ୟ ମାଳଭୂମି

6. ଜନସଂଖ୍ୟା, ଭୂପ୍ରକୃତି, ମୃତ୍ତିକା, ଜଳବାୟୁ ।
Answer: ଜନସଂଖ୍ୟା (ମାନବୀୟ ଅବସ୍ଥା)

7. ଶିକ୍ଷା, ବୈଷୟିକ ଜ୍ଞାନ, ପ୍ରୟୋଗାତ୍ମକ କୌଶଳ, ଖଣିଜ ।
Answer: ଖଣିଜ (ପ୍ରାକୃତିକ ଅବସ୍ଥା)

8. ରଙ୍ଗ, ଉଷ୍ଣତା, ବିନ୍ୟାସ, ରାସାୟନିକ ବିଭବ।
Answer: ଉଷ୍ଣତା

9. ଉଷ୍ଣତା, ବୃଷ୍ଟିପାତ, ଅବକ୍ଷୟ, ବିନ୍ୟାସ ।
Answer: ବିନ୍ୟାସ

10. ପୀତ ମୃତ୍ତିକା, ପଟୁ ମୃଭିକା, ଖବ୍ଦର ମୃତ୍ତିକା, ଭାଙ୍ଗର ମୃଭିକା।
Answer: ପୀତ ମୃଭିକା

11. ଚିଲିକା, ଡାଲ, ଓବ୍, ସମ୍ବର।
Answer: ଓବ୍

12. ଆନିକଟ, ଜଳପ୍ରପାତ, ବ୍ୟାରେଜ, ନଦୀବନ୍ଧ ।
Answer: ଜଳପ୍ରପାତ

13. ଆବୁଲସ, ମେହଗାନି, ରବର, ବାଉଁଶ।
Answer: ବାଉଁଶ

14. ଶାଳ, ରବର, ପିଆଶାଳ, ଶିଶୁ।
Answer: ରବର

15. ପାଇନ, ଫିର, ମେହଗାନି, ଓକ୍ ।
Answer: ମେହଗାନି

16. ଧଳାଭାଲୁ, ସିଲ୍, ସିଲଭର ଫକ୍‌ସ, ମୟୂର ।
Answer: ମୟୂର

17. ମାଙ୍କଡ଼, ନୀଳଗାଈ, ଶିଖାଜୀ, ଓରାଂଗ୍ଓଟାଙ୍ଗ୍ ।
Answer: ନୀଳଗାଈ

18. ବାଘ, ହରିଣ, ସିଂହ, ହେଟାବାଘ।
Answer: ହରିଣ

19. ହାତୀ, ସମ୍ବର, ମୃଗ, ବାଘ ।
Answer: ବାଘ

20. ଶିମିଳିପାଳ, କାଜିରଙ୍ଗା, ଚନ୍ଦକା, ଭିତରକନିକା।
Answer: କାଜିରଙ୍ଗା (ଓଡ଼ିଶାର ନୁହେଁ)

21. ସୁନା, ଲୌହପିଣ୍ଡ, ବକ୍‌ସାଇଟ, ମାଙ୍ଗାନିଜ୍।
Answer: ସୁନା

22. ରୁପା, ତମ୍ବା, ବକ୍‌ସାଇଟ, ସୀସା ।.
Answer: ବକ୍‌ସାଇଟ

23. ଚୂନପଥର, ଅଭ୍ର, ଜିପ୍‌ସମ୍, ସୁନା।
Answer: ସୁନା

24. ସୌରଶକ୍ତି, ଜାଳେଣି କାଠ, ଜୈବାଶ୍ମ ଜାଳେଣି, କୋଇଲା ।
Answer: ସୌରଶକ୍ତି

25. ପବନ ଶକ୍ତି, ପ୍ରାକୃତିକ ବାଷ୍ପ, ଆଣବିକ ଶକ୍ତି, ଭୂ-ତାପଜ ଶକ୍ତି ।
Answer: ପ୍ରାକୃତିକ ବାଷ୍ପ

ଠିକ୍ ଭଲି ପାଖରେ ଠିକ୍ ଚିହ୍ନ ( ✓ ) ଓ ଭୁଲ୍ ଭରି ପାଖରେ ଭୁଲ୍ ଚିହ୍ନ ( ✗ ) ଦିଅ ।

1. ଭୂ-ପୃଷ୍ଠ ସ୍ଥଳଭାଗ ଓ ଜଳରାଗକୁ ନେଇ ଗଠିତ । ( ✗ )
2. ସମୁଦ୍ର ପତ୍ତନଠାରୁ ସ୍ଥଳଭାଗ ଆଡ଼କୁ ଭୂମିର ଉଚ୍ଚତା କ୍ରମଶଃ ହ୍ରାସ ପାଏ । ( ✓ )
3. ଅଳ୍ପ ଉଚ୍ଚନୀଚ ହୋଇଥିବା ବିସ୍ତୀର୍ଣ୍ଣ ପଥୁରିଆ ଭୂମିକୁ ମାଳଭୂମି କୁହାଯାଏ । ( ✓ )
4. ସ୍କାଣ୍ଡିନେଭିଆ ମାଳଭୂମି ଇଉରୋପ ମହାଦେଶରେ ଅବସ୍ଥିତ । ( ✓ )
5. ପାହାଡ଼, ପର୍ବତ ଓ ମାଳଭୂମି ଅଞ୍ଚଳରେ କୃଷିକାର୍ଯ୍ୟ ଲାଭଜନକ ଅଟେ । ( ✗ )
6. ଏସିଆର ସାଇବେରିଆ ଏକ ମାଳଭୂମି ଅଟେ । ( ✗ )
7. ଜାତୀୟ ଅରଣ୍ୟ ନୀତି ଅନୁସାରେ ପାରିସ୍ଥିତିକ ସନ୍ତୁଳନ ପାଇଁ ଦେଶର ସମୁଦାୟ ଆୟତନର ଶତକଡ଼ା ୩୩ ଭାଗ ଭୂମି ଅରଣ୍ୟ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ । ( ✓ )
8. ଭାରତର ଶତକଡ଼ା ୩୩ ଭାଗ ଭୂମି ଅରଣ୍ୟ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ। ( ✓ )
9. ଭୂ ଅବକ୍ଷୟ ପାଇଁ ମରୁକଗଣ ହେଉଛି ଏକ ମାନବୀୟ କାରଣ । ( ✗ )
10. ମୃତ୍ତିକା ଏକ ମୌଳିକ ପଦାର୍ଥ। ( ✗ )
11. ମୃଭିକାରେ ସଠିକ୍ ଅନୁପାତରେ ଖଣିଜ ଓ ଜୈବାଂଶ ମିଶି ରହିଥିଲେ ମ୍ପରିକା ଉର୍ବର ବୋଲି କୁହାଯାଏ। ( ✓ )
12. ମଟାଳ ମାଟିରେ ପଟୁର ପରିମାଣ କମ୍ ଥାଏ। ( ✓ )
13. ମ୍ପରିକା ଏକ ନବୀକରଣ ଅଯୋଗ୍ୟ ସମ୍ବଳ ଅଟେ । ( ✗ )
14. ଶୁଷ୍କ ମ୍ପରିକା ଆର୍ଦ୍ର ମୃତ୍ତିକା ଅପେକ୍ଷା ଅଧ‌ିକ କ୍ଷୟଶୀଳ। ( ✓ )

15. ପୃଥ‌ିବୀରେ ଥିବା ମୋଟ ଜଳର ପରିମାଣ ସର୍ବଦା ସମାନ ରହିଥାଏ। ( ✓ )
16. ମରେ-ଡାଲିଂ ପୃଥ‌ିବୀର ଏକ ମୁଖ୍ୟ ନଦୀ ଅଟେ। ( ✓ )
17. ଇନ୍‌ସି ଏକ ହ୍ରଦର ନାମ ଅଟେ । ( ✗ )
18. ପତ୍ରଝଡ଼ା ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ବିମ୍ମର କଲେ ଜଙ୍ଗଲ ୪ ଶ୍ରେଣୀର। ( ✗ )
19. ପଶ୍ଚିମୋଚୀ ଉଭିଦଗୁଡ଼ିକ ଶୁଷ୍କ ଋତୁରେ ପତ୍ରଝଡ଼ା ଦିଅନ୍ତି । ( ✓ )
20. ଓଡ଼ିଶାରେ ଦେଖାଯାଉଥିବା ଅରଣ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ଦୁଇ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ।
21. ଆଫ୍ରିକାର ସାଭାନ୍ନା ମରୁଭୂମି ଗ୍ରୀଷ୍ମଣ୍ଡଳୀୟ ତୃଣଭୂମି ଅଟେ । ( ✓ )
22. ପୋଡ଼ୁଋଷ ପ୍ରାକୃତିକ ଉଭିଦ ସଂରକ୍ଷଣର ଏକ ପନ୍ଥା ଅଟେ । ( ✗ )
23. ଅଭୟାରଣ୍ୟ ଅପେକ୍ଷା ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନରେ ପଶୁପକ୍ଷୀଙ୍କର ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରତି ଅଧୁକ ଧ୍ୟାନ ଦିଆଯାଏ । ( ✓ )
24. କାଜିରଙ୍ଗା ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନ ଆସାମର ଜୋରହାଟ ଅଞ୍ଚଳରେ ଅବସ୍ଥିତ। ( ✓ )
25. ଓଣ୍ଟାରିଓ ଓ କାନାଡ଼ା ମାଳଭୂମିରେ ଲୌହପିଣ୍ଡ ଗଚ୍ଛିତ ଅଛି । ( ✗ )
26. ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକାର ଜୋହାନସବର୍ଗ ସୁନାଖଣି ପାଇଁ ପୃଥ‌ିବୀ ପ୍ରସିଦ୍ଧ । ( ✓ )
27. ନରୱେ ପୃଥିବୀର ପ୍ରଥମ ଜଳବିଦ୍ୟୁତ୍ ବିକାଶକାରୀ ଦେଶ । ( ✓ )
28. ଅଳ୍ପଦୂରକୁ ଯିବାପାଇଁ ଯାନ୍ତ୍ରିକ ଗାଡ଼ି ବ୍ୟବହାର କରିବା ଉଚିତ। ( ✗ )
29. ଆଧୁନିକ ମନୁଷ୍ୟର ଶକ୍ତି ଏକ ଅପରିହାର୍ଯ୍ୟ ଆବଶ୍ୟକତା । ( ✓ )
30. ମୋନାଜାଇଟ୍‌ ବାଲୁକାରେ ୟୁରାନିୟମ୍ ମିଳେ। ( ✗ )

Objective Type Questions With Answers
ସ୍ତମ୍ଭ ମିଳନ କର ।

Question 1.

Answer:

Question 2.

Answer:

Question 3.

Answer:

Question 4.

Answer:

Question 5.

Answer:

Question 6.

Answer:

Question 7.

Answer:

Question 8.

Answer:

Question 9.

Answer:

Question 10.

Answer:

Question 11.

Answer:

Question 12.

Answer:

Question 13.

Answer:

Question 14.

Answer:

Question 15.

Answer:

Question 16.

Answer:

Question 17.

Answer:

Question 18.

Answer:

Question 19.

Answer:

Question 20.

Answer:

Question 21.

Answer:

Question 22.

Answer:

Question 23.

Answer:

ବନ୍ଧନୀ ମଧ୍ଯରୁ ଉପଯୁକ୍ତ ଶବ୍ଦ ବାଛି ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
ଭୂ-ସମ୍ବଳ

1. ପୃଥିବୀ ପୃଷ୍ଠର ମୋଟ କ୍ଷେତ୍ରଫଳର ଶତକଡ଼ା ସ୍ଥଳଭାଗ।
(୨୬%, ୨୭%, ୨୮%, ୨୯%)
Answer: ୨୯%

2. ପୃଥିବୀ ପୃଷ୍ଠର ମୋଟ କ୍ଷେତ୍ରଫଳର ଶତକଡ଼ା ……….. ଭାଗ ଜଳଭାଗ ।
(୭୦%, ୭୧%, ୭୨%, ୭୩%)
Answer: ୭୧%

3. ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆରେ ଶତକଡ଼ା ……….. ଭାଗ ଭୂମିରେ କୃଷି କାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଏ।
(୬%, ୭%, ୮%, ୯%)
Answer: ୬%

4. ଭାରତର ଶତକଡ଼ା …………. ଭାଗ ଭୂମିରେ କୃଷିକାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଏ।
(୫୧, ୫୨, ୫୩, ୫୪)
Answer: ୫୪

5. ଭାରତର ଶତକଡ଼ା …………. ଭାଗ ଭୂମିରେ ଜନବସତି ରହିଛି।
(୧୯, ୨୦, ୨୧, ୨୨)
Answer: ୧୯

6. ଭାରତରେ ଶତକଡ଼ା ——– ରହିଛି। ଭାଗ ସ୍ତରଣ ଓ ଗୋଚର ଭୂମି
(ଏକ, ଦୁଇ, ତିନି, ଊରି)
Answer: ଊରି

7. ଭାରତର ଶତକଡ଼ା ———– ଭାଗ ଅରଣ୍ୟ ଭୂମିଦ୍ଵାରା ଆଚ୍ଛାଦିତ ।
(୨୧, ୨୨, ୨୩, ୨୪)
Answer: ୨୨

8. ଓଡ଼ିଶାର ଶତକଡ଼ା ପ୍ରାୟ ———– ଭାଗ ଭୂମିରେ କୃଷି କାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଏ।
(୪୫, ୪୬, ୪୭, ୪୮)
Answer: ୪୭

9. ଓଡ଼ିଶାର ଶତକଡ଼ା ପ୍ରାୟ ———– ଭାଗ ଭୂମିରେ ଜନବସତି ରହିଛି।
(୧୫, ୧୬, ୧୭, ୧୮)
Answer: ୧୬

10. ଓଡ଼ିଶାର ଶତକଡ଼ା, ———- ଭାଗ ଭୂମି ଅରଣ୍ୟ ରୂପେ ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଛି ।
(୩୦, ୩୧, ୩୨, ୩୩)
Answer:

11. ଗୋବି ଏକ ——|
(ମାଳଭୂମି, ମରୁଭୂମି, ପର୍ବତଶ୍ରେଣୀ, ସମତଳ)
Answer: ୩୨

12. ବ୍ରାଜିଲ ମାଳଭୂମି —— ମହାଦେଶରେ ଅବସ୍ଥିତ ।
(ଏସିଆ, ଆଫ୍ରିକା, ଉତ୍ତର ଆମେରିକା, ଦକ୍ଷିଣ ଆମେରିକା)
Answer: ଦକ୍ଷିଣ ଆମେରିକା

13. ଆଲପ୍‌ସ ପର୍ବତମାଳା ———- ମହାଦେଶରେ ରହିଛି । ।
(ଏସିଆ, ଆଫ୍ରିକା, ଇଉରୋପ, ଉତ୍ତର ଆମେରିକା)
Answer: ଇଉରୋପ

ମୃତ୍ତିକା ସମ୍ବଳ

1. ଗାଙ୍ଗେୟ ସମତଳର ନୂତନ ପଟୁ ମୃଭିକାକୁ ———- କୁହାଯାଏ ।
(ଖଦର, ଭାଙ୍ଗର, କଙ୍କର, ଭାବର)
Answer: ଖଦର

2. ଗାଙ୍ଗେୟ ସମତଳର ପୁରାତନ ପଟୁ ମୃଭିକାକୁ ———- କୁହାଯାଏ ।
(ଖଦର, ତରାଇ, ରେ, ଭାଙ୍ଗର)
Answer: ଭାଙ୍ଗର

3. ସମୁଦ୍ର ଉପକୂଳ ଶୁଷ୍କ ଓ ଅଶୁଷ୍କ ଅଞ୍ଚଳରେ ———- ଦେଖାଯାଏ ।
( ପଟୁ, ଲୋହିତ, ଲୁଣା ଓ କ୍ଷାରୀୟ, ପିଟ୍ ଓ ଜୈବ)
Answer: ଲୁଣା ଓ କ୍ଷାରୀୟ

4. ଓଡ଼ିଶାର ତ୍ରିକୋଣ ଭୂମି ଓ ସମୁଦ୍ର ଉପକୂଳବର୍ତ୍ତୀ ଅଞ୍ଚଳରେ ———- ମୃଭିକା ଦେଖାଯାଏ ।
(ଲୁଣା, ଲୋହିତ, ପିଟ୍, ଅରଣ୍ୟ)
Answer: ଲୁଣା

5. ଓଡ଼ିଶାର ପର୍ବତମାଳାର ପାଦଦେଶରେ ———- ମ୍ପରିକା ଦେଖାଯାଏ ।
(ପଟୁ, କୃଷ୍ଣ, ଲାଟେରାଇଟ୍, ଲାଲମାଟି)
Answer: ଲାଟେରାଇଟ୍

6. ଓଡ଼ିଶାର ଅନୁଗୁଳ, ଆଠମଲ୍ଲିକ, ବୌଦ୍ଧ ଅଞ୍ଚଳରେ ———- ମ୍ପଭିକା ଦେଖାଯାଏ ।
(କଳାମାଟି, ଲାଲମାଟି, ବାଦାମୀ ମାଟି, ପଟୁମାଟି)
Answer: କଳାମାଟି

7. ଓଡ଼ିଶାର ପାହାଡ଼ିଆ ଅଞ୍ଚଳରେ ———- ମ୍ପରିକା ଦେଖାଯାଏ ।
(ଲାଲମାଟି, କଳାମାଟି, ପଟୁମାଟି, ବାଦାମୀମାଟି)
Answer: ଲାଲମାଟି

ଜଳ ସମ୍ବଳ

1. _______ କୁ ଜଳୀୟ ଗ୍ରହ ବୋଲି କୁହାଯାଏ।
(ବୁଧ, ମଙ୍ଗଳ, ପୃଥବୀ, ଶୁକ୍ର)
Answer: . ପୃଥ‌ିବୀ

2. ପୃଥିବୀରେ ମିଳୁଥିବା ସମସ୍ତ ଜଳର ଶତକଡ଼ା _______ ମଧୁର ଜଳ ଅଟେ।
(୨.୬, ୨.୭, ୨.୮, ୨.୯)
Answer: ୨.୭

3. ପୃଥିବୀରେ ମିଳୁଥିବା ମଧୁର ଜଳର ଶତକଡ଼ା” _______ ଭାଗ ମନୁଷ୍ୟର ବ୍ୟବହାରରେ ଲାଗିଥାଏ।
(ଏକ, ଦୁଇ, ତିନି, ଊରି)
Answer: ଏକ

4. ଜଣେ ସହରୀ ବ୍ୟକ୍ତି ଦୈନିକ _______ ଲିଟର ଜଳ ପାନୀୟ ଭାବେ ବ୍ୟବହାର କରିଥାଏ।
(ଏକ, ଦୁଇ, ତିନି, ଋରି)
Answer: ତିନି

5. ଜଣେ ସହରୀ ବ୍ୟକ୍ତି ଦୈନିକ _______ ଲିଟର ଜଳ ରନ୍ଧନରେ ବ୍ୟବହାର କରିଥାଏ।
(ଏକ, ଦୁଇ, ତିନି, ଋରି)
Answer: ପ୍ସରି

6. ଜଣେ ସହରୀ ବ୍ୟକ୍ତି ଦୈନିକ  _______  ଲିଟର ଜଳ ସ୍ନାନ ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର କରିଥାଏ।
(୧୦, ୨୦, ୩୦, ୪୦)
Answer: ୨୦

7 ଜଣେ ସହରୀ ବ୍ୟକ୍ତି ଶୌଚରେ ଦୈନିକ _______ ଲିଟର ଜଳ ବ୍ୟବହାର କରିଥାଏ।
(୧୦, ୨୦, ୩୦, ୪୦)
Answer: ୪୦

8. ଜଣେ ସହରୀ _______  ବ୍ୟକ୍ତି ପୋଷାକ ସଫେଇରେ  ଲିଟର ଜଳ ବ୍ୟବହାର କରିଥାଏ।
(୨୦, ୪୦, ୩୦, ୮୦)
Answer: ୪୦

9. ବାସନ ସଫେଇରେ ଜଣେ ସହରୀ ବ୍ୟକ୍ତି _______ ଲିଟର ଜଳ ବ୍ୟବହାର କରିଥାଏ ।
(୧୦, ୧୫, ୨୦, ୨୫)
Answer: ୨୦

10. ଜଣେ ସହରୀ ବ୍ୟକ୍ତି ଉଦ୍ୟାନ ପାଇଁ _______  ବ୍ୟବହାର କରିଥାଏ।
(୨୧, ୨୨, ୨୩, ୨୪)
Answer: ୨୩

11. ଜଣେ ସହରୀ ବ୍ୟକ୍ତି ଦୈନିକ _______ ଲିଟର ଜଳ ବ୍ୟବହାର କରିଥାଏ ।
(୧୦୦, ୧୫୦, ୨୦୦, ୨୫୦)
Answer: ୧୫୦

12. ନଦୀର ଉଭୟ କୂଳକୁ ସଂଯୋଗ କରୁଥିବା କଂକ୍ରିଟ ଓ ମାଟିର ବନ୍ଧକୁ _______ କୁହାଯାଏ ।
(ଆନିକଟ, ବ୍ୟାରେଜ, ବୁରୁଜ, ଡ୍ୟାମ୍)
Answer: ଡ୍ୟାମ୍

13. ଦୁଇଘଣ୍ଟା ଲଗାଣ ବର୍ଷାରେ ଛାତ ଉପରେ ସାଧାରଣଭାବେ, ଲିଟର ଜଳ ବ୍ୟବହାର _______ ମି.ମି. ବୃଷ୍ଟି ପଡ଼େ।
(୫୦୦, ୭୦୦, ୮୦୦, ୧୦୦୦)
Answer: 800

ପ୍ରାକୃତିକ ଉଭିଦ ଓ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ

1. ବିଷୁବରେଖାର ଉଭୟ ପାର୍ଶ୍ଵରେ ୫°ଉତ୍ତର ଓ ୫°, ଦକ୍ଷିଣ ଅକ୍ଷାଂଶରେ ——–  ଅରଣ୍ୟ ଦେଖାଯାଏ ।
(ନିରକ୍ଷୀୟ, କ୍ରାନ୍ତୀୟ, ନାତିଶୀତୋଷ୍ଣ, ତୁଦ୍ରା)
Answer: ନିରକ୍ଷୀୟ

2. ଦକ୍ଷିଣ ଆମେରିକାର ଆମାଜନ ଅବବାହିକା, ଆଫ୍ରିକାର କଙ୍ଗୋନଦୀ ଓ ଭାରତର ପଶ୍ଚିମଘାଟ ପର୍ବତମାଳାର ପଶ୍ଚିମାଂଶରେ——– ଅରଣ୍ୟ ଦେଖାଯାଏ।
(ନିରକ୍ଷୀୟ, ତୁଦ୍ରା, କ୍ରାନ୍ତୀୟ, ନାତିଶୀତୋଷ୍ଣ)
Answer: ନିରକ୍ଷୀୟ

3. ନିରକ୍ଷୀୟ ଅରଣ୍ୟର ଉଭୟ ପାର୍ଶ୍ଵରେ ୫° ରୁ ୨୫° ଉତ୍ତର ଓ ଦକ୍ଷିଣ ଅକ୍ଷାଂଶ ମଧ୍ଯରେ ——– ଅରଣ୍ୟ ଦେଖାଯାଏ ।
(ନିରକ୍ଷୀୟ, କ୍ରାନ୍ତୀୟ, ତୃଦ୍ରା, ମରୁ)
Answer: କ୍ରାନ୍ତୀୟ

4. ଉଭୟ ଗୋଲାର୍ଦ୍ଧର ୨୫°ରୁ ୬୫° ଅକ୍ଷାଂଶ ମଧ୍ଯରେ ——–  ଅରଣ୍ୟ ଦେଖାଯାଏ ।
(କ୍ରାନ୍ତୀୟ, ନାତିଶୀତୋଷ୍ଣ, ନିରକ୍ଷୀୟ, କଣ୍ଟାବନ)
Answer: ନାତିଶୀତୋଷ୍ଣ

5. ପୃଥ‌ିବୀର ——–  ଅଞ୍ଚଳରେ ଶୀତଳ ନାତିଶୀତୋଷ୍ଣ ଅରଣ୍ୟ ଦେଖାଯାଏ ନାହିଁ ।
(ସାଇବେରିଆ, ସ୍କାଣ୍ଡିନେଭିଆ, କାନାଡାର ଉତ୍ତରାଞ୍ଚଳ, ଜାପାନର ପୂର୍ବ ଭାଗ)
Answer: ଜାପାନର ପୂର୍ବ ଭାଗ

6. ଓଡ଼ିଶାର ——– ଭାଗ ଭୂମିରେ ଅରଣ୍ୟ ଦେଖାଯାଏ ।
(୩୧, ୩୨%, ୩୩୫, ୩୪%)
Answer: ୩୨%

7. ଓଡ଼ିଶାର ଅରଣ୍ୟକୁ ——– ଭାଗରେ ଭାଗ କରାଯାଇଛି ।
(ଏକ, ଦୁଇ, ତିନି, ଊରି)
Answer: ଊରି

8. ଓଡ଼ିଶାର ——–  ଅରଣ୍ୟ ଶତକଡ଼ା ପ୍ରାୟ ୮୦ ଭାଗ ଅଟେ ।
(କ୍ରାନ୍ତୀୟ ଆର୍ଦ୍ର ପଶ୍ଚିମୋଚୀ, କ୍ରାନ୍ତୀୟ ଅର୍ଶ ଚିରହରିତ୍‌, କ୍ରାନ୍ତୀୟ ଶୁଷ୍କ ପଶ୍ଚିମୋଚୀ, ଜୁଆରିଆ)
Answer: କ୍ରାନ୍ତୀୟ ଶୁଷ୍କ ପଶ୍ଚିମୋଚୀ

9. ଆଣ୍ଟାର୍କଟିକାର ବରଫାବୃତ ଅଞ୍ଚଳରେ ——– ପକ୍ଷୀ ବାସ କରନ୍ତି।
( ପେଙ୍ଗୁଇନ୍, ଏମ୍, ଓଟପକ୍ଷୀ, ମୟୂର)
Answer: ପେଙ୍ଗୁଇନ୍

10. ——–  କୁ ଭାରତରେ ଜାତୀୟ ପକ୍ଷୀ କୁହାଯାଏ ।
( ଶୁଆ, ସାରୀ, ମୟୂର, ହଂସ)
Answer: ମୟୂର

11. ——– କୁ ଭାରତର ଜାତୀୟ ପଶୁ କୁହାଯାଏ ।
(ବାଘ, ସିଂହ, ହରିଣ, ହାତୀ)
Answer: ବାଘ

12. ——– ମସିହାରେ “ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ ବୋର୍ଡ” ଗଠନ କରାଯାଇଥିଲା।
(୧୯୬୨, ୧୯୭୨, ୧୯୮୨, ୧୯୯୨)
Answer: ୧୯୭୨

13. ରାଜସ୍ଥାନର ଭରତପୁର ——– ଅଭୟାରଣ୍ୟ ପାଇଁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ।
(ହାତୀ, ବାଘ, ସିଂହ, ପକ୍ଷୀ)
Answer: ପକ୍ଷୀ

14. ଆସାମର କାଜିରଙ୍ଗା ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନ ——– ଅଭୟାରଣ୍ଯ ପାଇଁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ।
(ଏକଶିଙ୍ଗ ଗଣ୍ଡା, ହାତୀ, ବାଘ, ସିଂହ)
Answer: ଏକଶିଙ୍ଗ ଗଣ୍ଡା

15. ଗୁଜରାଟର ସୌରାଷ୍ଟ୍ର ଅନ୍ତର୍ଗତ ଗୀର ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନ ——– ପାଇଁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ।
(ଗଣ୍ଡା, ହାତୀ, ସିଂହ, କୁମ୍ଭୀର)
Answer: ସିଂହ

16. ଓଡ଼ିଶାର ——– ଠାରେ ବାଘ ଅଭୟାରଣ୍ୟ ରହିଛି ।
(ଶିମିଳିପାଳ, ଚନ୍ଦକା, ଟିକରପଡ଼ା, ଭିତରକନିକା)
Answer: ଶିମିଳିପାଳ

17. ଶିମିଳିପାଳ ଅଭୟାରଣ୍ୟ ———- ଜିଲ୍ଲାରେ ଅବସ୍ଥିତ ।
(କଟକ, ମୟୂରଭଞ୍ଜ, କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ା, କୋରାପୁଟ)
Answer: ମୟୂରଭଞ୍ଜ

18. ଭିତରକନିକା ଅଭୟାରଣ୍ୟ ——– ଜିଲ୍ଲାରେ ଅବସ୍ଥିତ।
(କଟକ, କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ା, କଳାହାଣ୍ଡି, କୋରାପୁଟ)
Answer: କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ା

19. ମାନସ ବ୍ୟାଘ୍ରପ୍ରକଳ୍ପ ——– ରାଜ୍ୟରେ ଅବସ୍ଥିତ ।
(ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡ, ଆସାମ, କର୍ଣ୍ଣାଟକ, ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ)
Answer: ଆସାମ

ଖଣିଜ ସମ୍ବଳ

1. ଖଣିଜପଦାର୍ଥକୁ ———- ଭାଗରେ ଭାଗ କରାଯାଇଛି ।
(ଏକ, ଦୁଇ, ତିନି, ଊରି)
Answer: ଦୁଇ

2. ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକାର ଜୋହାନ୍ସବର୍ଗ ———- ଖଣି ପାଇଁ ପୃଥ‌ିବୀ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ।
(ସୁନା, ରୁପା, ତମ୍ବା, ଅଭୂ)
Answer: ସୁନା

3. ଫ୍ରାନ୍‌ସର କକେସସ୍ ଅଞ୍ଚଳରେ ———- ଖଣିଜ ଗଚ୍ଛିତ ଅଛି ।
(ସୁନା, ଅଭ୍ର, ଚୂନପଥର, ଜିପସମ୍)
Answer: ଚୂନପଥର

4. ମିଶ୍ରଧାତୁ ପାଇଁ ———- ଖଣିଜ ଦ୍ରବ୍ୟ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଥାଏ।
(ଲୁହାପଥର, ମାଙ୍ଗାନିଜ, କ୍ରୋମାଇଟ, ବକ୍‌ସାଇଟ୍)
Answer: ମାଙ୍ଗାନିଜ

5. ଓଡ଼ିଶାର ———-  ଜିଲ୍ଲାରେ ମାଙ୍ଗାନିଜ ଖଣି ନାହିଁ ।
(କେନ୍ଦୁଝର, କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ା, କଳାହାଣ୍ଡି, ସୁନ୍ଦରଗଡ଼)
Answer: କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ା

6. ଇସ୍ପାତ ଓ ଚମଡ଼ା ଶିଳ୍ପରେ ———-  ଖଣିଜ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ।
(କ୍ରୋମାଇଟ, ମାଙ୍ଗାନିଜ, ଲୁହାପଥର, ବକ୍‌ସାଇଟ୍)
Answer: କ୍ରୋମାଇଟ୍

7. ଆଲୁମିନିୟମ୍ ———-  ଖଣିଜରୁ ବାହାର କରାଯାଇଥାଏ।
(ମାଙ୍ଗାନିଜ, କ୍ରୋମାଇଟ, କୋଇଲା, ବକ୍‌ସାଇଟ୍)
Answer: ବକ୍‌ସାଇଟ୍

8. ଅଭୁ ———-  ଶିଳ୍ପରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ।
(ଚମଡ଼ାଶିଳ୍ପ, ବୈଦ୍ୟୁତିକ, ଲୌହ ଓ ଇସ୍ପାତ, ତାପଜ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଶିଳ୍ପ)
Answer: ବୈଦ୍ୟୁତିକ

9. ———-  ରାଜ୍ୟରେ ଅଭ୍ର ଖଣି ନାହିଁ ।
(ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡ, ରାଜସ୍ଥାନ, ବିହାର, ଗୋଆ)
Answer: ଗୋଆ

10. ———-  ଖଣିଜପିଣ୍ଡରୁ ଆଲୁମିନିୟମ୍ ମିଳେ।
(କ୍ରୋମାଇଟ୍‌, ବକ୍‌ସାଇଟ୍‌, ମାଙ୍ଗାନିଜ୍, ଅଭ୍ର)
Answer: ବକ୍‌ସାଇଟ୍

11. ପୃଥିବୀରେ ———-  ପ୍ରକାର ଖଣିଜ ଚିହ୍ନିତ ହୋଇଛି ।
(100, 500, 1800, 2800)
Answer: 2800

ଶକ୍ତି ସମ୍ବଳ

1. ———– ବ୍ୟବହାର ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ଅଧିକ।
(ଜାଳେଣି କାଠ, କୋଇଲା, ଖଣିଜ ତୈଳ, ପ୍ରାକୃତିକ ଗ୍ୟାସ)
Answer:

2. ———– କୁ ପୋତା ସୂର୍ଯ୍ୟାଲୋକ କୁହାଯାଏ।
(ଜାଳେଣି କାଠ, କୋଇଲା, ପେଟ୍ରୋଲିୟମ୍, ପ୍ରାକୃତିକ ଗ୍ୟାସ୍)
Answer:

3. ———– କୁ ‘କୃଷ୍ଣହୀରକ’ ବୋଲି କୁହାଯାଏ।
(ଲୁହାପଥର, ମାଙ୍ଗାନିଜ, ଖଣିଜତୈଳ, କୋଇଲା)
Answer:

4. ———– କୁ ଘର୍ଷଣ ନିରୋଧକ ତେଲ ରୂପେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ।
(ନଡ଼ିଆତେଲ, କିରୋସିନ, ପେଟ୍ରୋଲିୟମ୍, ତାର୍‌ପିନ)
Answer:

5. ———– କୁ ‘କୃଷ୍ଣ ସୁବର୍ଷ’ ବୋଲି କୁହାଯାଏ ।
(କୋଇଲା, ପେଟ୍ରୋଲିୟମ୍, ଜାଳେଣିକାଠ, ପ୍ରାକୃତିକ ବାଷ୍ପ)
Answer:

6. ପୃଥିବୀର ପ୍ରଥମ ଜଳବିଦ୍ୟୁତ୍ ———– ବିକାଶକାରୀ ଦେଶ।
( ଇରାକ, ଇରାନ, ନର େ, ସାଉଦି ଆରବ)
Answer:

7. ଓଡ଼ିଶାର ———-ନଦୀବନ୍ଧ ଯୋଜନା ରହିଛି।
(ହୀରାକୁଦ, ଭାକ୍ରାନଙ୍ଗଲ, ଗାନ୍ଧିସାଗର, ନାଗାର୍ଜୁନସାଗର)
Answer:

8. ଭାରତର ———– ରାଜ୍ୟରେ ମିଳୁଥିବା ମୋନାଜାଇଟ୍ ବାଲୁକାରେ ବହୁତ ପରିମାଣରେ ଥୋରିୟମ୍ ମିଳେ।
(ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶ, ତାମିଲନାଡୁ, କର୍ଣ୍ଣାଟକ, କେରଳ) ରାଷ୍ଟ୍ର ।
Answer:

9. ———– ଦେଶ ପୃଥ‌ିବୀରେ ଜୁଆର ଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନରେ ଅଗ୍ରଣୀ
( ରୁଷିଆ ଓ ଗ୍ରୀସ୍, ଚୀନ ଓ ନେପାଳ, ଜାପାନ ଓ ଜର୍ମାନୀ, ଇଂଲଣ୍ଡ ଓ ହଲାଣ୍ଡ)
Answer: ରୁଷିଆ ଓ ଗ୍ରୀସ୍

10. ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ଲୋକମାନେ ———– କୁ ଅଧିକ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି ।
( ପବନ, ବାୟୋଗ୍ୟାସ୍, ସୌର, ଜୁଆର ଶକ୍ତି)
Answer: ବାୟୋଗ୍ୟାସ

11. ପୁଗା ଉପତ୍ୟକା ———–  ଠାରେ ଅବସ୍ଥିତ।
( ହିମାଚଳ ପ୍ରଦେଶ, ଲାଦାଖ, ଅରୁଣାଚଳ ପ୍ରଦେଶ, ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ)
Answer: ଲାଦାଖ

12. ମନିକରଣ ଭୂତାପଜ କେନ୍ଦ୍ର ———–ରାଜ୍ୟରେ ଅବସ୍ଥିତ ।
(ଆସାମ, ହିମାଚଳ ପ୍ରଦେଶ, ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡ, ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀର )
Answer: ହିମାଚଳ ପ୍ରଦେଶ

ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଉତ୍ତର ବାଛି ଲେଖ।
ଭୂ-ସମ୍ବଳ

Question 1.
ପୃଥ‌ିବୀ ପୃଷ୍ଠର ମୋଟ ସ୍ଥଳଭାଗକୁ କେତୋଟି ମହାଦେଶରେ ଭାଗ କରାଯାଇଛି ?
(A) ୫
(B) ୬
(C) ୭
(D) ୮
Answer:
(C) ୭

Question 2.
କେଉଁଟି କ୍ଷେତ୍ରଫଳ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ବୃହତ୍ତମ ମହାଦେଶ ?
(A) ଏସିଆ
(B) ଆଫ୍ରିକା
(C) ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ
(D) ଉତ୍ତର ଆମେରିକା
Answer:
(A) ଏସିଆ

Question 3.
କେଉଁଟି ପୃଥ‌ିବୀର କ୍ଷୁଦ୍ରତମ ମହାଦେଶ ?
(A) ଏସିଆ
(B) ଆଫ୍ରିକା
(C) ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ
(D) ଦକ୍ଷିଣ ଆମେରିକା
Answer:
(C) ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ

Question 4.
କେଉଁଟି ମହାଦେଶ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ଏହା ମନୁଷ୍ୟ ବାସୋପଯୋଗୀ ନୁହେଁ ?
(A) ଆଫ୍ରିକା
(B) ଆଣ୍ଟାର୍କଟିକା
(C) ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ
(D) ଇଉରୋପ
Answer:
(B) ଆଣ୍ଟାର୍କଟିକା

Question 5.
କେଉଁଟି ଭିନ୍ନ ଅଟେ ?
(A) ଏସିଆ – ହିମାଳୟ
(B) ଇଉରୋପ – ଆଲପସ
(C) ଉତ୍ତର ଆମେରିକା – ରକି
(D) ଦକ୍ଷିଣ ଆମେରିକା – ପାଟାଗୋନିଆ
Answer:
(D) ଦକ୍ଷିଣ ଆମେରିକା – ପାଟାଗୋନିଆ

Question 6.
କେଉଁଟି ମାଳଭୂମି ନୁହେଁ ?
(A) ତିବ୍ବତ୍
(B) ଗୋବି
(C) ଆଣ୍ଡିଜ୍
(D) ସ୍କାଣ୍ଟିନେଭିଆ
Answer:
(C) ଆଣ୍ଡିଜ୍

Question 7.
କେଉଁଟି ଭାରତର ପାର୍ବତ୍ୟ ଭୂମି ନୁହେଁ ?
(A) ହିମାଳୟ
(B) ଆରାବଳୀ
(C) ବିଦ୍ଯ
(D) ଆଲପସ୍
Answer:
(D) ଆଲପସ୍

Question 8.
କେଉଁଟି ଅନ୍ୟଠାରୁ ଭିନ୍ନ ଅଟେ ?
(A) ଏସିଆ – ସାଇବେରିଆ
(B) ଇଉରୋପ – ସ୍କାଣ୍ଡିନେରିଆ
(C) ଦକ୍ଷିଣ ଆମେରିକା – ଆମାଜନ ନଦୀ ଅବବାହିକା – କଙ୍ଗୋନଦୀ ଅବବାହିକା
(D) ଆଫ୍ରିକା
Answer:
(B) ଇଉରୋପ – ସ୍କାଣ୍ଡିନେରିଆ

Question 9.
କେଉଁ ଦେଶରେ ଗରଣ ଭୂମି ଅଧ‌ିକ ରହିଛି ?
(A) ଚୀନ
(B) କାନାଡ଼ା
(C) ବ୍ରାଜିଲ
(D) ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ
Answer:
(D) ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ

Question 10.
ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ଦେଶରେ ସର୍ବାଧ‌ିକ ଶତାଂଶ କୃଷିଭୂମି ରହିଛି ?
(A) ଫ୍ରାନସ୍
(B) ଭାରତ
(C) ଜାପାନ
(D) ରୁଷିଆ
Answer:
(B) ଭାରତ

Question 11.
ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ଦେଶରେ ସର୍ବାଧ‌ିକ ଶତାଂଶ କୃଷିଭୂମି ରହିଛି ?
(A) ରୁଷିଆ
(B) ଯୁକ୍ତରାଜ୍ୟ
(C) ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା
(D) ଜାପାନ
Answer:
(B) ଯୁକ୍ତରାଜ୍ୟ

Question 12.
ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ଦେଶରେ ସର୍ବାଧ‌ିକ ଶତାଂଶ ସ୍ମରଣ ଭୂମି ରହିଛି ?
(A) ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା
(B) ରୁଷିଆ
(C) ଯୁକ୍ତରାଜ୍ଯ
(D) ଭାରତ
Answer:
(C) ଯୁକ୍ତରାଜ୍ଯ

Question 13.
କେଉଁଟି ଭୂବ୍ୟବହାରର ମାନବୀୟ ନିୟାମକ ନୁହେଁ ?
(A) ଶ୍ରମଶକ୍ତି
(B) ଖଣିଜ
(C) ପ୍ରୟୋଗାତ୍ମକ କୌଶଳ
(D) ଜନସଂଖ୍ୟା
Answer:
(B) ଖଣିଜ

Question 14.
ପୃଥ‌ିବୀର ମୋଟ ସ୍ଥଳଭାଗର ଶତକଡ଼ା ୩୦ ଭାଗ ଭୂମିରେ ପୃଥ‌ିବୀର ମୋଟ ଜନସଂଖ୍ୟାର କେତେଭାଗ ଲୋକ ବାସକରନ୍ତି ?
(A) ୭୦
(B) ୮୦
(C) ୯୦
(D) ୧୦୦
Answer:
(C) ୯୦

Question 15.
କେଉଁ ପାର୍ବତ୍ୟଭୂମି ଉତ୍ତର ଆମେରିକାରେ ଅବସ୍ଥିତ ?
(A) ଆଣ୍ଡିକ
(B) ଆଲପ୍‌ସ
(C) ରକି
(D) ହିମାଳୟ
Answer:
(C) ରକି

Question 16.
କେଉଁ ଯୋଡ଼ିଟି ଠିକ୍ ନୁହେଁ ?
(A) ଆମାଜନ–ଦକ୍ଷିଣ ଆମେରିକା
(B) ପାରାନା ପାରାଗୁଏ-ଉତ୍ତର ଆମେରିକା
(C) କଙ୍ଗୋ ଅବବାହିକା-ଆଫ୍ରିକା
(D) ସାଇବେରିଆ-ଏସିଆ
Answer:
(B) ପାରାନା ପାରାଗୁଏ-ଉତ୍ତର ଆମେରିକା

ମୃତ୍ତିକା ସମ୍ବଳ

Question 1.
କେଉଁଟି ମୃତ୍ତିକା ସୃଷ୍ଟିର ପ୍ରାଥମିକ ଶିଳାର ଅନ୍ତର୍ଗତ ନୁହେଁ ?
(A) ରଙ୍ଗ
(B) ବିନ୍ୟାସ
(C) ଖଣିଜ
(D) ଉଷ୍ଣତା
Answer:
(D) ଉଷ୍ଣତା

Question 2.
ମୃତ୍ତିକାର ବହଳତା କାହା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ ?
(A) ରଙ୍ଗ
(B) ସମୟ
(C) ଉଚ୍ଚତା
(D) ବୃଷ୍ଟିପାତ
Answer:
(B) ସମୟ

Question 3.
କେଉଁଟି ପରିବାହିତ ମୃତ୍ତିକାର ଅନ୍ତର୍ଗତ ?
(A) ପଟୁ
(B) ଲୋହିତ
(C) ଅରଣ୍ୟ
(D) ଲାଟେରାଇଟ୍
Answer:
(A) ପଟୁ

Question 4.
କେଉଁଟି ଅବଶିଷ୍ଟ ମୃତ୍ତିକାର ଅନ୍ତର୍ଗତ ?
(A) ପଟୁ
(B) ଭାଙ୍ଗର
(C) କଳାମାଟି
(D) ମଟାଳମାଟି
Answer:
(C) କଳାମାଟି

Question 5.
କେଉଁଟି ମୃରିକା ଗଠନର ମୁଖ୍ୟ ନିୟାମକ ନୁହେଁ ?
(A) ଭୂପ୍ରକୃତି
(B) ଜଳବାୟୁ
(C) ପ୍ରାଥମିକ ଶିଳା
(D) ରଙ୍ଗ
Answer:
(D) ରଙ୍ଗ

Question 6.
କେଉଁ ସ୍ଥାନରେ କୃଷ୍ଣ ଓ କୃଷ୍ଣଲୋହିତ ଦେଖାଯାଏ ନାହିଁ ?
(A) ମହାରାଷ୍ଟ୍ର
(B) ଓଡ଼ିଶା
(C) ଗୁଜରାଟ
(D) ତାମିଲନାଡୁ
Answer:
(B) ଓଡ଼ିଶା

Question 7.
ଲୋହିତ ଓ ପୀତ ମୂରିକା କେଉଁ ଅଞ୍ଚଳରେ ଦେଖାଯାଏ ନାହିଁ ?
(A) ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ
(B) ଛତିଶଗଡ
(C) ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡ
(D) ଓଡ଼ିଶା
Answer:
(A) ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ

Question 8.
କେଉଁଠାରେ ଅରଣ୍ୟ ମୃଦ୍ଧିକା ଦେଖାଯାଏ ?
(A) କର୍ଣ୍ଣାଟକ
(C) ରାଜସ୍ଥାନ ।
(B) ହିମାଳୟ
(D) ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶ
Answer:
(D) ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶ

Question 9.
କେଉଁ ସ୍ଥାନରେ ମରୁସ୍ଥଳୀ ମୃତ୍ତିକା ଦେଖାଯାଏ ନାହିଁ ?
(A) ରାଜସ୍ଥାନ
(B) ପଞ୍ଜାବ
(C) ହରିୟାଣା
(D) ଓଡ଼ିଶା
Answer:
(D) ଓଡ଼ିଶା

Question 10.
କେଉଁଟି ମୃତ୍ତିକା କ୍ଷୟର ପ୍ରାକୃତିକ କାରଣ ନୁହେଁ ?
(A) ବନ୍ଯା
(B) ବାତ୍ଯା
(C) ଅତ୍ୟଧିକ ଗରଣ
(D) ଜଳପ୍ରବାହ
Answer:
(C) ଅତ୍ୟଧିକ ଗରଣ

Question 11.
କେଉଁଟି ମୃତ୍ତିକାକ୍ଷୟର ମାନବୀୟ କାରଣ ନୁହେଁ ?
(A) ଜଙ୍ଗଲକ୍ଷୟ
(B) ଅତ୍ୟଧିକ ଗରଣ
(C) ରାସାୟନିକ ସାର ବ୍ୟବହାର
(D) ଭୂସ୍ଖଳନ
Answer:
(D) ଭୂସ୍ଖଳନ

Question 12.
ମୃର୍ତ୍ତିକା ସ୍ତରର ବହଳତା କେଉଁ ନିୟାମକଦ୍ଵାରା ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଥାଏ ?
(A) ପ୍ରାଥମିକ ଶିଳା
(B) ଜଳବାୟୁ
(C) ଗଠନ ସମୟର ଅବଧୂ
(D) ଉଦ୍ଭଦ ଓ ପ୍ରାଣୀ
Answer:
(C) ଗଠନ ସମୟର ଅବଧୂ

Question 13.
ଓଡ଼ିଶାର କେଉଁଠାରେ କଳାମାଟି ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ?
(A) ବାଲିଗୁଡ଼ା
(B) ଆଠମଲ୍ଲିକ
(C) ବଲାଙ୍ଗୀର
(D) କଳାହାଣ୍ଡି
Answer:
(B) ଆଠମଲ୍ଲିକ

ଜଳ ସମ୍ବଳ

Question 1.
ଶତକଡ଼ା କେତେ ଭାଗ ମଧୁର ଜଳ ଆଣ୍ଟାର୍କଟିକା, ଗ୍ରୀନ୍‌ଲ୍ୟାଣ୍ଡ ଓ ଉଚ୍ଚ ପର୍ବତ ଶିଖରମାନଙ୍କରେ ବରଫ ଊଦର ଆକାରରେ ରହିଅଛି ?
(A) ୫୦%
(B) ୬୦%
(C) ୭୦%
(D) ୮୦%
Answer:
(C) ୭୦%

Question 2.
କେଉଁଟି ନଦୀ ନୁହେଁ ?
(A) ଇରାବତୀ
(B) ହୋୟାଂହୋ
(C) ସିକ୍ରିୟାଂଗ
(D) ଆରାଲ
Answer:
(D) ଆରାଲ

Question 3.
କେଉଁ ନଦୀ ଆଫ୍ରିକା ମହାଦେଶର ଅଟେ ?
(A) ଓବ୍
(B) ଇଗା
(C) ନୀଳନଦୀ
(D) ରୋନ୍
Answer:
(C) ନୀଳନଦୀ

Question 4.
କେଉଁଟି ଓଡ଼ିଶାର ନଦୀ ନୁହେଁ ?
(A) ନର୍ମଦା
(B) ମହାନଦୀ
(C) ବ୍ରାହ୍ମଣୀ
(D) ବୈତରଣୀ
Answer:
(A) ନର୍ମଦା

Question 5.
କେଉଁଟି ଭାରତର ନଦୀ ଅଟେ ?
(A) ଆମାଜନ୍
(B) ପାରାନା ପାରାଗୁଏ
(C) ବିତସ୍ତା
(D) କଙ୍ଗୋ
Answer:
(C) ବିତସ୍ତା

Question 6.
କେଉଁଟି ପୃଥ‌ିବୀର ମୁଖ୍ୟ ହ୍ରଦ ନୁହେଁ ?
(A) ଅଂଶୁପା
(B) ଆରାଲ
(C) ବୈକାଲ
(D) ମିଚିଗାନ
Answer:
(A) ଅଂଶୁପା

Question 7.
କେଉଁଟି ଭାରତର ହ୍ରଦ ନୁହେଁ ?
(A) ଚିଲିକା
(B) ଡାଲ
(C) ହ୍ୟୁରନ
(D) ସମ୍ବର
Answer:
(C) ହ୍ୟୁରନ

Question 8.
କେଉଁଟି ଜଳାଭାବର କାରଣ ନୁହେଁ ?
(A) ଜନସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି
(B) ଶିଳ୍ପାୟନ
(C) ଜଳବାୟୁ
(D) ସହରୀକରଣ
Answer:
(C) ଜଳବାୟୁ

Question 9.
କେଉଁଟି ଏକ ହ୍ରଦ ନୁହେଁ ?
(A) ଏଡ଼ୱାର୍ଡ
(B) ଆଲବର୍ଟ
(C) ଭଲଗା
(D) ଭିକ୍ଟୋରିଆ
Answer:
(C) ଭଲଗା

ପ୍ରାକୃତିକ ଉଭିଦ ଓ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ

Question 1.
ପ୍ରାକୃତିକ ଉଭିଦ ଓ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ ମନୁଷ୍ୟର ବିନା ସାହାଯ୍ୟରେ ଆପେ ଆପେ ଜନ୍ମି, ବଢ଼ୁଥିବା ବୃକ୍ଷ, ଲତା ଓ ତୃଣ ଆଦିକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
(A) ଅଶ୍ମମଣ୍ଡଳ
(B) ପ୍ରାକୃତିକ ଉଭିଦ
(C) ପ୍ରାଣୀ
(D) ଜୈବମଣ୍ଡଳ
Answer:
(B) ପ୍ରାକୃତିକ ଉଭିଦ

Question 2.
କେଉଁଟି ଅରଣ୍ୟଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟ ନୁହେଁ ?
(A) ଫଳ
(B) ମଞ୍ଜି
(C) ଅଠା
(D) ଖଣିଜ
Answer:
(D) ଖଣିଜ

Question 3.
ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ପକ୍ଷୀ ପରିବେଶ ସଫାକରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାନ୍ତି ?
(A) ପାରା ଓ ଶୁଆ
(B) କୁଆ ଓ ଶାଗୁଣା
(C) ଶାରୀ ଓ ବଣି
(D) କୋଇଲି ଓ କୁମ୍ଭାଟୁଆ
Answer:
(B) କୁଆ ଓ ଶାଗୁଣା

Question 4.
ଉଭିଦର ବୃଦ୍ଧି କାହା ଉପରେ ମୁଖ୍ୟତଃ ନିର୍ଭର କରି ନ ଥାଏ ?
(A) ଆଲୋକ
(B) ଉତ୍ତାପ
(C) ଜନସଂଖ୍ୟା
(D) ଆର୍ଦ୍ରତା
Answer:
(C) ଜନସଂଖ୍ୟା

Question 5.
ପୃଥ‌ିବୀର ଉଭିଦକୁ କେତେ ଭାଗରେ ଭାଗ କରାଯାଇଛି ?
(A) ଏକ
(B) ଦୁଇ
(C) ତିନି
(D) ପ୍ସରି
Answer:
(D) ପ୍ସରି

Question 6.
ମେରୁ ଅଞ୍ଚଳରେ କେଉଁ ପ୍ରକାର ଉଭିଦ ଦେଖାଯାଏ ?
(A) ଅରଣ୍ୟ
(B) ତୃଣଭୂମି
(C) କଣ୍ଟାବନ
(D) ତୁନ୍ଦ୍ରା
Answer:
(D) ତୁନ୍ଦ୍ରା

Question 7.
କେଉଁଟି ତୁନ୍ଦ୍ରା ଅଞ୍ଚଳରେ ଉଭିଦ ଅଟେ ?
(A) ଶିଉଳି
(B) ଶାଳ
(C) ସାଗୁଆନ
(D) ଖଇର
Answer:
(A) ଶିଉଳି

Question 8.
କେଉଁ ଅରଣ୍ୟର କାଠ ଶକ୍ତ ଓ ଚିରହରିତ୍ ଅରଣ୍ୟର ଅନ୍ତର୍ଗତ ?
(A) ତୁଦ୍ରା
(B) ଶୀତଳ ନାତିଶୀତୋଷ୍ଣ
(C) କ୍ରାନ୍ତୀୟ
(D) ନିରକ୍ଷୀୟ
Answer:
(D) ନିରକ୍ଷୀୟ

Question 9.
କେଉଁଟି ନିରକ୍ଷୀୟ ଅରଣ୍ୟର ବିଶେଷତ୍ଵ ନୁହେଁ ?
(A) ଶକ୍ତ କାଠ
(B) ଘନ ଅରଣ୍ୟ
(C) ପତ୍ରଗୁଡ଼ିକ ପତ୍ରଝଡା ଦିଅନ୍ତି
(D) ଚିର ସବୁଜ
Answer:
(C) ପତ୍ରଗୁଡ଼ିକ ପତ୍ରଝଡା ଦିଅନ୍ତି

Question 10.
କେଉଁଟି ନିରକ୍ଷୀୟ ଅରଣ୍ୟର ବୃକ୍ଷ ନୁହେଁ ?
(A) ଆବୁଲସ
(B) ମେହଗାନି
(C) ବାଉଁଶ
(D) ରବର
Answer:
(C) ବାଉଁଶ

Question 11.
କେଉଁ ଅରଣ୍ୟକୁ ମୌସୁମୀ ଅରଣ୍ୟ କୁହାଯାଏ ?
(A) କ୍ରାନ୍ତୀୟ
(B) ଚିରହରିତ୍
(C) ନିରକ୍ଷୀୟ
(D) ନାତିଶୀତୋଷ୍ଣ
Answer:
(A) କ୍ରାନ୍ତୀୟ

Question 12.
କ୍ରାନ୍ତୀୟ ଅରଣ୍ୟକୁ କେଉଁ ଅରଣ୍ୟ ବୋଲି କୁହାଯାଏ ?
(A) ଚିରହରିତ୍
(B) ପଶ୍ଚିମୋଟୀ
(C) ଶୁଷ୍କ ନାତିଶୀତୋଷ୍ଣ
(D) କଣ୍ଟାବନ
Answer:
(A) କ୍ରାନ୍ତୀୟ

Question 13.
କେଉଁ ଅଞ୍ଚଳରେ କ୍ରାନ୍ତୀୟ ଅରଣ୍ୟ ଦେଖାଯାଏ ନାହିଁ ?
(A) ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଏସିଆ
(B) ଉତ୍ତର ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ
(C) କଙ୍ଗୋ ଅବବାହିକା
(D) ପୂର୍ବ ଆଫ୍ରିକା
Answer:
(C) କଙ୍ଗୋ ଅବବାହିକା

Question 14.
ଭାରତର କେଉଁ ଅଞ୍ଚଳରେ କ୍ରାନ୍ତୀୟ ଅରଣ୍ୟ ଦେଖାଯାଏ ନାହିଁ ?
(A) ପୂର୍ବାଞ୍ଚଳ
(B) ପଶ୍ଚିମାଞ୍ଚଳ
(C) ଛୋଟନାଗପୁର ମାଳଭୂମି
(D) ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶର ମାଳଭୂମି
Answer:

Question 15.
କେଉଁଟି କ୍ରାନ୍ତୀୟ ଅରଣ୍ୟର ବୃକ୍ଷ ନୁହେଁ ?
(A) ଶାଳ
(C) ରବର
(B) ପିଆଶାଳ
(D) ଶିଶୁ
Answer:

Question 16.
କେଉଁଟି କ୍ରାନ୍ତୀୟ ଅରଣ୍ୟର ବୃକ୍ଷ ଅଟେ ?
(A) ରବର
(C) ମେହଗାନି
(B) ଆବୁଲସ
(D) ବାଉଁଶ
Answer:
(D) ବାଉଁଶ

Question 17.
କେଉଁ ଅରଣ୍ୟରେ ଦୀର୍ଘ ତୈଳଯୁକ୍ତ ପତ୍ର ଓ ମୋଟା ବକ୍‌କଳଯୁକ୍ତ ବୃକ୍ଷ ଦେଖାଯାଏ ?
(A) ଉଷ୍ଣ ନାତିଶୀତୋଷ୍ଣ
(B) ନିରକ୍ଷୀୟ ଅରଣ୍ୟ
(C) କ୍ଳାନ୍ତୀୟ ଅରଣ୍ୟ
(D) ତୁନ୍ଦ୍ରା ଅରଣ୍ୟ
Answer:
(A) ଉଷ୍ଣ ନାତିଶୀତୋଷ୍ଣ

Question 18.
କେଉଁଟି ଉଷ୍ଣନାତିଶୀତୋଷ୍ଣ ଅରଣ୍ୟର ବୃକ୍ଷ ଅଟେ ?
(A) ଶିଉଳି ଓ ହିମଗୁଳ୍ମ
(B) ଅଲିଭ୍ ଓ ଓକ୍
(C) ଶାଳ ଓ ପିଆଶାଳ
(D) ରବର ଓ ବାଉଁଶ
Answer:
(B) ଅଲିଭ୍ ଓ ଓକ୍

Question 19.
ମହାଦେଶଗୁଡ଼ିକର ପୂର୍ବ ଓ ପଶ୍ଚିମ ଉପକୂଳ ଏବଂ ଭୂମଧ୍ଯ ସାଗରୀୟ ଦେଶଗୁଡ଼ିକରେ କେଉଁ ପ୍ରକାର ଅରଣ୍ୟ ଦେଖାଯାଏ ?
(A) ନିରକ୍ଷୀୟ
(B) କ୍ରାନ୍ତୀୟ
(C) ଉଷ୍ଣ ନାତିଶୀତୋଷ୍ଣ
(D) ଶୀତଳ ନାତିଶୀତୋଷ୍ଣ
Answer:
(C) ଉଷ୍ଣ ନାତିଶୀତୋଷ୍ଣ

Question 20.
କେଉଁ ଅରଣ୍ୟର ବୃକ୍ଷଗୁଡ଼ିକ ସରଳବର୍ଗୀୟ ନରମ କାଠଯୁକ୍ତ ଓ ପାଇନ୍ ଜାତୀୟ ଅଟେ ?
(A) ନାତିଶୀତୋଷ୍ଣ
(B) ଉଷ୍ଣନାତିଶୀତୋଷ୍ଣ
(C) କ୍ରାନ୍ତୀୟ
(D) ଶୀତଳ ନାତିଶୀତୋଷ୍ଣ
Answer:
(D) ଶୀତଳ ନାତିଶୀତୋଷ୍ଣ

Question 21.
କେଉଁଟି ଶୀତଳ ନାତିଶୀତୋଷ୍ଣ ଅରଣ୍ୟର ବୃକ୍ଷ ଅଟେ ?
(A) ପାଇନ ଓ ଫିର
(C) ଶାଳ ଓ ପିଆଶାଳ
(B) ଅଲିଭ୍ ଓ ଓକ୍
(D) ଚନ୍ଦନ ଓ ଶିଶୁ
Answer:
(A) ପାଇନ ଓ ଫିର

Question 22.
ଭାରତର କେଉଁ ଅଞ୍ଚଳରେ ଶୀତଳ ନାତିଶୀତୋଷ୍ଣ ଅରଣ୍ୟ ଦେଖାଯାଏ ?
(A) ବିନ୍ଧ୍ୟ ପର୍ବତର ଉଚ୍ଚ ଅଂଶ
(B) ପୂର୍ବଘାଟ
(C) ହିମାଳୟ ପର୍ବତର ଉଚ୍ଚ ଅଂଶ
(D) ପଶ୍ଚିମଘାଟ ପର୍ବତର ଉଚ୍ଚ ଅଂଶ
Answer:
(C) ହିମାଳୟ ପର୍ବତର ଉଚ୍ଚ ଅଂଶ

Question 23.
କେଉଁ ପ୍ରାଣୀ ଅନ୍ୟ ତିନୋଟିଠାରୁ ଭିନ୍ନ ଅଟେ ?
(A) ହାତୀ
(B) ବାଘ
(C) ସମ୍ବର
(D) ମୃଗ
Answer:
(B) ବାଘ

Question 24.
କେଉଁଟି ମାଂସାଶୀ ପ୍ରାଣୀ ନୁହେଁ ?
(A) ବାଘ
(B) ସିଂହ
(C) ହେଟାବାଘ
(D) ହରିଣ
Answer:
(D) ହରିଣ

Question 25.
କେଉଁଟି ଉଭୟଭୋଜୀ ପ୍ରାଣୀ ?
(A) ମୃଗ ଓ ହରିଣ
(B) ବିଲୁଆ ଓ ଭାଲୁ
(C) ସିଂହ ଓ ବାଘ
(D) ହାତୀ ଓ ସମ୍ବର
Answer:
(B) ବିଲୁଆ ଓ ଭାଲୁ

Question 26.
ଆଫ୍ରିକାର କଙ୍ଗୋ ଅବବାହିକା ଓ ଦକ୍ଷିଣ ଆମେରିକାର ଆମାଜନ ଅବବାହିକାରେ କେଉଁ ପ୍ରକାର ପ୍ରାଣୀ ଦେଖାଯାଆନ୍ତି ?’
(A) ମାଙ୍କଡ, ଶିମ୍ପାଜୀ, ଓରାଂଗ ଓଟାଙ୍ଗ୍
(B) ହରିଣ, ଜେବ୍ରା, ଜିରାଫ
(C) ବାଘ, ସିଂହ, ହାତୀ
(D) ଓଟ, ବାଘ, ହରିଣ
Answer:
(A) ମାଙ୍କଡ, ଶିମ୍ପାଜୀ, ଓରାଂଗ ଓଟାଙ୍ଗ୍

Question 27.
କେଉଁ ତୃଣଭୂମିରେ ମାଂସାଶୀ ଓ ତୃଣଭୋଜୀ ପ୍ରାଣୀ ଦେଖାଯାଆନ୍ତି ?
(A) ଷ୍ଟେପି
(B) ପ୍ରେରୀ
(C) ସାଇନା
(D) ଲିଆନସ
Answer:
(C) ସାଇନା

Question 28.
ସାହାରା ଓ ସାଉଦି ଆରବର ଗ୍ରୀଷ୍ମମଣ୍ଡଳୀୟ ମରୁଭୂମି ଅଞ୍ଚଳରେ କେଉଁ ପ୍ରାଣୀ ଦେଖାଯାଏ ?
(A) ବାଘ
(B) ଓଟ
(C) ହରିଣ
(D) ହାତୀ
Answer:
(D) ହାତୀ

Question 29.
ଆଫ୍ରିକାର କାଲାହାରୀ ମରୁଭୂମିରେ କେଉଁ ପ୍ରକାର ପକ୍ଷୀ ଦେଖାଯାଏ ?
(A) ଓଟପକ୍ଷୀ
(B) ପେଙ୍ଗୁଇନ୍
(C) ଓରାଙ୍ଗ ଓଟାନ
(D) ଏମୁ
Answer:
(A) ଓଟପକ୍ଷୀ

Question 30.
କେଉଁ ଦେଶରେ ଏମ୍ ଓ କଙ୍ଗାରୁ ପ୍ରଧାନ ପ୍ରାଣୀ ?
(A) ବ୍ରାଜିଲ
(B) କାନାଡା
(C) ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ
(D) ଚୀନ
Answer:
(C) ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ

Question 31.
କେଉଁଟି ଉତ୍ତର ମେରୁ ଅଞ୍ଚଳର ପ୍ରାଣୀ ନୁହେଁ ?
(A) ଧଳାଭାଲୁ
(B) ସିଲ
(C) ସିଲଭର ଫକ୍
(D) କଙ୍ଗାରୁ
Answer:
(D) କଙ୍ଗାରୁ

Question 32.
ନେପାଳ ଓ ଭାରତ ସୀମାନ୍ତରେ ହିମାଳୟ ଅଞ୍ଚଳରେ କେଉଁ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ ଦେଖାଯାଆନ୍ତି ?
(A) କସ୍ତୁରୀ ମୃଗ ଓ ଚମରୀଗାଈ
(B) ତମ୍ପ ଓ ନାଗ
(C) ଗୋଧ୍ ଓ କୁମ୍ଭୀର
(D) ମୟୂର ଓ ଶୁଆ
Answer:
(A) କସ୍ତୁରୀ ମୃଗ ଓ ଚମରୀଗାଈ

Question 33.
ଓଡ଼ିଶାର କେଉଁଠାରେ ନୀଳଗାଈ ଓ ଚଉଶିଳ୍ପୀ ହରିଣ ଦେଖାଯାଏ ?
(A) କୋରାପୁଟ, ମାଲକାନଗିରି, ରାୟଗଡ଼ା
(B) ଅନୁଗୁଳ, ସମ୍ବଲପୁର, କୋରାପୁଟ
(C) ସମ୍ବଲପୁର, ସୁନ୍ଦରଗଡ଼, ବଲାଙ୍ଗିର
(D) ଗଞ୍ଜାମ, ମୟୂରଭଞ୍ଜ, କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ା
Answer:
(B) ଅନୁଗୁଳ, ସମ୍ବଲପୁର, କୋରାପୁଟ

Question 34.
ଓଡ଼ିଶାର ମାଲକାଗିରି ଓ ଖଡ଼ିଆଳ ଅଞ୍ଚଳରେ କେଉଁ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ ଦେଖାଯାଏ ?
(A) ନୀଳଗାଈ
(B) ଚଉଶିଙ୍ଗା ହରିଣ
(C) ବଣୁଆ ମଇଁଷି
(D) ଝିଙ୍କ
Answer:
(C) ବଣୁଆ ମଇଁଷି

Question 35.
ଚିଲିକାର କେଉଁ ମାଛ ଦେଖିବାକୁ ପର୍ଯ୍ୟଟକମାନେ ଆସିଥାନ୍ତି ?
(A) ଡଲଫିନ୍
(B) ଶାଙ୍କୁଚ
(C) ମଗର
(D) ତିମି
Answer:
(A) ଡଲଫିନ୍

Question 36.
କେଉଁଟି ଅରଣ୍ୟ କ୍ଷୟ ରୋକିବାର ଉପାୟ ନୁହେଁ ?
(A) ମନଇଚ୍ଛା ଜଙ୍ଗଲ କାଟିବା ବନ୍ଦ
(B) ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ କୃଷି ପଦ୍ଧତି ବନ୍ଦ
(C) ପଶୁସ୍କରଣ ବନ୍ଦ
(D) ନିର୍ମାଣ ଶିକ
Answer:
(D) ନିର୍ମାଣ ଶିକ

Question 37.
କେଉଁ ବ୍ୟାଘ୍ର ପ୍ରକଳ୍ପଟି ଭିନ୍ନ ଅଟେ ?
(A) ଆସ୍କାମ୍ — ମାନସ
(B) ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ – ସୁନ୍ଦରବନ
(C) ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡ – ପାଲାମୁ
(D) ଗୁଜରାଟ – ଗୀର
Answer:
(D) ଗୁଜରାଟ – ଗୀର

Question 38.
କେଉଁ ବ୍ୟାଘ୍ର ପ୍ରକଳ୍ପଟି ଭିନ୍ନ ଅଟେ ?
(A) ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡକର୍ନେଟ ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନ
(B) ମହାରାଷ୍ଟ୍ର-ମେଲଘାଟ
(C) ଆସାମ-ପାଲାମୁ
(D) କର୍ଣାଟକ-ବାନ୍ଦୀପୁର
Answer:
(C) ଆସାମ-ପାଲାମୁ

Question 39.
ଓଡ଼ିଶାର ଚନ୍ଦକା ଅରଣ୍ୟ କେଉଁ ଅଭୟାରଣ୍ୟ ପାଇଁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ?
(A) ବାଘ
(B) ହାତୀ
(C) କୁମ୍ଭୀର
(D) ସିଂହ
Answer:
(B) ହାତୀ

Question 40.
ଚନ୍ଦକା ଅଭୟାରଣ୍ୟ କେଉଁଠାରେ ଅବସ୍ଥିତ ?
(A) କଟକ
(B) ରାଉରକେଲା
(C) ବ୍ରହ୍ମପୁର
(D) ଭୁବନେଶ୍ଵର
Answer:
(D) ଭୁବନେଶ୍ଵର

Question 41.
ଓଡ଼ିଶାର କେଉଁଠାରେ କୁମ୍ଭୀର ସଂରକ୍ଷଣ କେନ୍ଦ୍ର ରହିଛି ?
(A) ଚନ୍ଦକା ଓ ଶିମିଳିପାଳ
(B) ଟିକରପଡ଼ା ଓ ଭିତରକନିକା
(C) ବ୍ରହ୍ମପୁର ଓ ରାୟଗଡ଼ା
(D) ଛତ୍ରପୁର ଓ ବାରିପଦା
Answer:
(B) ଟିକରପଡ଼ା ଓ ଭିତରକନିକା

Question 42.
ଚିଲିକା ହ୍ରଦ କେଉଁ ଅଭୟାରଣ୍ୟ ପାଇଁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ?
(A) ହାତୀ
(B) ବାଘ
(C) ପକ୍ଷୀ
(D) କୁମ୍ଭୀର
Answer:
(C) ପକ୍ଷୀ

Question 43.
କେଉଁ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ ପାଇଁ ଓଡ଼ିଶାରେ ସଂରକ୍ଷଣ କରାଯାଇ ନାହିଁ ?
(A) ବାଘ
(B) ହାତୀ
(C) କୁମ୍ଭୀର
(D) ସିଂହ
Answer:
(D) ସିଂହ

Question 44.
ଟିକରପଡ଼ା ସାତକୋଶିଆ କୁମ୍ଭୀର ସଂରକ୍ଷଣ କେନ୍ଦ୍ର କେଉଁ ଜିଲ୍ଲାରେ ଅବସ୍ଥିତ ?
(A) ଅନୁଗୁଳ
(B) କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ା
(C) ମୟୂରଭଞ୍ଜ
(D) କୋରାପୁଟ
Answer:
(A) ଅନୁଗୁଳ

Question 45.
ଫୁଲରେ ପରାଗ ସଂଗମ ପାଇଁ କିଏ ମୁଖ୍ୟତଃ ଦାୟୀ ?
(A) ପଶୁ
(B) ପକ୍ଷୀ
(C) ମହୁମାଛି
(D) ଝିଣ୍ଟିକା
Answer:
(C) ମହୁମାଛି

Question 46.
ଓଡ଼ିଶାର କେଉଁଠାରେ ଏକ କୁମ୍ଭୀର ସଂରକ୍ଷଣ କେନ୍ଦ୍ର ରହିଛି ?
(A) ଶିମିଳିପାଳ
(B) ଚିଲିକା
(C) ଭିତରକନିକା
(D) ଅଂଶୁପା
Answer:
(C) ଭିତରକନିକା

Question 47.
କେଉଁ ଅଞ୍ଚଳରେ ଏମୁ ଦେଖାଯା’ନ୍ତି ?
(A) କାଲାହାରୀ ମରୁଭୂମି
(B) ଗୋବି ମାଳଭୂମି
(C) ସାଭାନ୍ନା ତୃଣଭୂମି
(D) ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ ମରୁଭୂମି
Answer:
(D) ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ ମରୁଭୂମି

ଖଣିଜ ସମ୍ବଳ

Question 1.
କେଉଁ କ୍ରମଟି ଅଜୈବ ଖଣିଜର ଅନ୍ତର୍ଗତ ?
(A) ଲୁହା, ସୁନା, ତମ୍ବା
(B) କୋଇଲା, ଲୁହା, ତମ୍ବା
(C) ଖଣିଜତୈଳ, ପ୍ରାକୃତିକ ଗ୍ୟାସ୍, ତମ୍ବା
(D) ଲୁହା, କୋଇଲା, ଖଣିଜତୈଳ
Answer:
(A) ଲୁହା, ସୁନା, ତମ୍ବା

Question 2.
କେଉଁ କ୍ରମଟି ଜୈବ ଖଣିଜର ଅନ୍ତର୍ଗତ ?
(A) ସୁନା, ଲୁହା, ତମ୍ବା
(B) ତମ୍ବା, କୋଇଲା, ସୁନା
(C) କୋଇଲା, ଖଣିଜତୈଳ, ପ୍ରାକୃତିକ ଗ୍ୟାସ୍‌
(D) ତମ୍ବା, ସୀସା, ଖଣିଜତୈଳ
Answer:
(C) କୋଇଲା, ଖଣିଜତୈଳ, ପ୍ରାକୃତିକ ଗ୍ୟାସ୍‌

Question 3.
କେଉଁ ଖଣିଜକୁ ଜୀବାଶ୍ମ ଇନ୍ଧନ କୁହାଯାଏ ?
(A) ସୁନା
(B) କୋଇଲା
(C) ତମ୍ବା
(D) ଲୁହା
Answer:
(B) କୋଇଲା

Question 4.
କେଉଁଟି ଧାତବ ଖଣିଜ ପଦାର୍ଥ ନୁହେଁ ?
(A) ଲୌହପିଣ୍ଡ
(B) ବକ୍‌ସାଇଟ
(C) ମାଙ୍ଗାନିଜ୍
(D) ଚୂନପଥର
Answer:
(D) ଚୂନପଥର

Question 5.
କେଉଁଟି ଅଧାତବ ଖଣିଜ ପଦାର୍ଥ ନୁହେଁ ?
(A) ଚୂନପଥର
(B) ଅଲ୍ପ
(C) ବକ୍‌ସାଇଟ
(D) ଜିପ୍‌ସମ୍
Answer:
(C) ବକ୍‌ସାଇଟ

Question 6.
କେଉଁଟି ଲୌହଯୁକ୍ତ ଖଣିଜ ପଦାର୍ଥ ନୁହେଁ ?
(A) ଲୌହପିଣ୍ଡ
(B) ମାଙ୍ଗାନିକ
(C) କ୍ରୋମାଇଟ୍
(D) ସୁନା
Answer:
(D) ସୁନା

Question 7.
କେଉଁଟି ଲୌହବିହୀନ ଖଣିଜର ଅନ୍ତର୍ଗତ ନୁହେଁ ?
(A) ସୁନା
(B) ରୁପା
(C) ମାଙ୍ଗାନିଜ
(D) ତମ୍ବା
Answer:
(C) ମାଙ୍ଗାନିଜ

Question 8.
କେଉଁଟି ଖଣିଜ ଉତ୍ତୋଳନ ପ୍ରକ୍ରିୟା ନୁହେଁ ?
(A) ସାଧାରଣ ଖନନ
(B) ଖଣିଖନନ
(C) ଡ୍ରିଲିଂ
(D) ନିଷ୍କାସନ
Answer:
(D) ନିଷ୍କାସନ

Question 9.
ଭୂଗର୍ଭର ଅତ୍ୟଧ୍ଵକ ଗଭୀରତାରେ ଥିବା ପେଟ୍ରୋଲ ଏବଂ ପ୍ରାକୃତିକ ଗ୍ୟାସ୍‌କୁ ବାହାରକୁ ଆଣିବା ପାଇଁ କରାଯାଉଥିବା ଗଭୀର କୂପ ଖନନ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
(A) ଖଣି ଖନନ
(B) ଡ୍ରିଲିଂ
(C) ସାଧାରଣ ଖନନ
(D) ମୁକ୍ତଗର୍ଭ ଖନନ
Answer:
(B) ଡ୍ରିଲିଂ

Question 10.
କେଉଁ ଖଣିଜ ଆଗ୍ନେୟ ଓ ରୂପାନ୍ତରିତ ଶିଳାରେ ଗଠିତ ହୋଇଥିବା ମାଳଭୂମିରେ ଦେଖାଯାଏ ?
(A) ଧାତବ
(C) ଲୌହମୁକ୍ତ
(B) ଅଧାତବ
(D) ଲୌହବିହୀନ
Answer:
(A) ଧାତବ

Question 11.
ଇଉଡ୍ରେନ୍ ଓ ଆଲଜେରିଆରେ କେଉଁ ଖଣିଜ ଗଳିତ ଅଛି ?
(A) ଜିପ୍‌ସମ୍ ଓ ଫସ୍‌ଫେଟ୍
(B) ଚୂନପଥର ଓ ଅମ୍ଳ
(C) ସୁନା ଓ ରୁପା
(D) କୋଇଲା ଓ ମାଙ୍ଗାନିଜ
Answer:
(A) ଜିପ୍‌ସମ୍ ଓ ଫସ୍‌ଫେଟ୍

Question 12.
କେଉଁ ଖଣିଳ ସ୍ତରୀଭୂତ ଶିଳାରେ ଗଚ୍ଛିତ ଥାଏ ?
(A) ଲୌହ ଓ ନିକେଲ
(B) କ୍ରୋମାଇଟ୍ ଓ ପ୍ଲାଟିନମ୍
(C) କୋଇଲା ଓ ପେଟ୍ରୋଲିୟମ୍
(D) ସୁନା ଓ ରୁପା
Answer:
(C) କୋଇଲା ଓ ପେଟ୍ରୋଲିୟମ୍

Question 13.
ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ଦେଶରେ ଲୁହାପଥର ଉତ୍ପାଦନ ଅଧିକ ହୋଇଥାଏ ?
(A) ବାଂଲାଦେଶ
(B) ଚୀନ
(C) ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା
(D) ବ୍ରାଜିଲ
Answer:
(C) ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା

Question 14.
ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ କ୍ରମଟି ଲୁହାପଥର ଉତ୍ପାଦନ ରାଜ୍ୟ ଅଟେ ?
(A) ଓଡ଼ିଶା, ମହାରାଷ୍ଟ୍ର, ଛତିଶଗଡ଼
(B) ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶ, ବିହାର, ଆସାମ,
(C) ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡ, ଛତିଶଗଡ଼, ତାମିଲନାଡୁ
(D) କେରଳ, ମହାରାଷ୍ଟ୍ର, ଗୁଜରାଟ
Answer:
(A) ଓଡ଼ିଶା, ମହାରାଷ୍ଟ୍ର, ଛତିଶଗଡ଼

Question 15.
ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ କ୍ରମଟି ମାଙ୍ଗାନିଜ ଉତ୍ପାଦନରେ ପୃଥ‌ିବୀରେ ଅଗ୍ରଣୀ ଦେଶ ?
(A) ଭାରତ, ଶ୍ରୀଲଙ୍କା, ପାକିସ୍ତାନ
(B) ନେପାଳ, ଚୀନ, ଜର୍ମାନୀ
(C) ଜାପାନ, ଇରାକ, ଇରାନ
(D) ରୁଷିଆ, ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକା, ବ୍ରାଜିଲ
Answer:
(D) ରୁଷିଆ, ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକା, ବ୍ରାଜିଲ

Question 16.
କେଉଁ କ୍ରମଟି ମାଙ୍ଗାନିଜ ଉତ୍ପାଦନରେ ଭାରତରେ ଅଗ୍ରଣୀ ରାଜ୍ୟ ?
(A) ବିହାର, ଝାଡଖଣ୍ଡ, ଉତ୍ତରାଞ୍ଚଳ
(B) ଓଡ଼ିଶା, ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ, ମହାରାଷ୍ଟ୍ର
(C) ହିମାଚଳ ପ୍ରଦେଶ, ପଞ୍ଜାବ, ହରିୟାଣା
(D) ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ, ରାଜସ୍ଥାନ, ଗୁଜରାଟ
Answer:
(B) ଓଡ଼ିଶା, ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ, ମହାରାଷ୍ଟ୍ର

Question 17.
କେଉଁ କ୍ରମଟି କୋଇଲା ଉତ୍ପାଦନରେ ଓଡ଼ିଶାର ଅଗ୍ରଣୀ ଜିଲ୍ଲା ?
(A) କଟକ, କଳାହାଣ୍ଡି, କନ୍ଧମାଳ
(B) କୋରାପୁଟ, ସମ୍ବଲପୁର, ବୌଦ୍ଧ
(C) ଅନୁଗୁଳ, ଝାରସୁଗୁଡ଼ା, ସୁନ୍ଦରଗଡ଼
(D) ବରଗଡ଼, ବଲାଙ୍ଗିର, ମୟୂରଭଞ୍ଜ
Answer:
(C) ଅନୁଗୁଳ, ଝାରସୁଗୁଡ଼ା, ସୁନ୍ଦରଗଡ଼

Question 18.
ଭାରତ କେଉଁ ରାଜ୍ୟ ଖଣିଜ ତୈଳ ସହ ସଂପୃକ୍ତ ନୁହେଁ ?
(A) ଆସାମ
(B) ଗୁଜରାଟ
(C) ଆନ୍ଧ୍ର ପ୍ରଦେଶ
(D) ମହାରାଷ୍ଟ୍ର
Answer:
(C) ଆନ୍ଧ୍ର ପ୍ରଦେଶ

Question 19.
କେଉଁଟି ଆଲୁମିନିୟମ୍ ଶିଳ୍ପରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ?
(A) କ୍ରୋମାଇଟ୍
(B) ବକ୍‌ସାଇଟ୍
(C) ମାଙ୍ଗାନିଜ୍
(D) ଅଭ୍ର
Answer:
(B) ବକ୍‌ସାଇଟ୍

Question 20.
କେଉଁଟି ଲୌହବିହୀନ ଖଣିଜ ?
(A) ସୀସା
(B) ମାଙ୍ଗାନିଜ୍
(C) କ୍ରୋମାଇଟ୍
(D) ଲୌହପିଣ୍ଡ
Answer:
(A) ସୀସା

ଶକ୍ତି ସମ୍ବଳ

Question 1.
କେଉଁଟି ପାରମ୍ପାରିକ ଶକ୍ତି ସମ୍ବଳର ଅନ୍ତର୍ଗତ ?
(A) ଜୁଆର ଶକ୍ତି
(B) ପବନ ଶକ୍ତି
(C) ଜଳବିଦ୍ୟୁତ୍ ଶକ୍ତି
(D) ଆଣବିକ ଶକ୍ତି
Answer:
(C) ଜଳବିଦ୍ୟୁତ୍ ଶକ୍ତି

Question 2.
କେଉଁଟି ପାରମ୍ପରିକ ଶକ୍ତି ସମ୍ବଳର ଅନ୍ତର୍ଗତ ନୁହେଁ ?
(A) ଜାଳେଣିକାଠ
(B) କୋଇଲା
(C) ଖଣିଜତୈଳ
(D) ଭୂ-ତାପଜଶକ୍ତି
Answer:
(D) ଭୂ-ତାପଜଶକ୍ତି

Question 3.
କେଉଁଟି ଜୀବାଶ୍ମ ଜାଳେଣିର ଅନ୍ତର୍ଗତ ନୁହେଁ ?
(A) କୋଇଲା
(B) ପେଟ୍ରୋଲିୟମ୍
(C) ଜାଳେଣି କାଠ
(D) ପ୍ରାକୃତିକ ଗ୍ୟାସ୍
Answer:
(C) ଜାଳେଣି କାଠ

Question 4.
ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ଦେଶ ପୃଥ‌ିବୀର ମୁଖ୍ୟ କୋଇଲା ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ରାଷ୍ଟ୍ର ?
(A) ଚୀନ, ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା, ରୁଷିଆ
(B) ଜାପାନ, ଜର୍ମାନୀ, ଇଂଲଣ୍ଡ
(C) ବ୍ରାଜିଲ, ଚିଲି, ପେରୁ
(D) କାନାଡ଼ା, ପୋଲାଣ୍ଡ, ସୁଇଜରଲ୍ୟାଣ୍ଡ
Answer:
(A) ଚୀନ, ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା, ରୁଷିଆ

Question 5.
କେଉଁଟି ପୃଥ‌ିବୀର ମୁଖ୍ୟ ପେଟ୍ରୋଲିୟମ୍ ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ରାଷ୍ଟ୍ର ସମୂହ ଅଟନ୍ତି ?
(A) ଭାରତ, ଜାପାନ, ଇଂଲଣ୍ଡ
(B) ସିରିଆ, ବୁଲଗେରିଆ, ଜୋର୍ଡାନ,
(C) ଶ୍ରୀଲଙ୍କା, ଜାଭା, ମାଲୟେସିଆ
(D) ଇରାକ, ଇରାନ, ସାଉଦି ଆରବ
Answer:
(D) ଇରାକ, ଇରାନ, ସାଉଦି ଆରବ

Question 6.
ଘରୋଇ ଇନ୍ଧନ ଓ କାରଖାନାଗୁଡ଼ିକର ଜାଳେଣି ଇନ୍ଧନ ରୂପେ କାହାକୁ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଥାଏ ?
(A) କୋଇଲା
(B) ପେଟ୍ରୋଲିୟମ୍
(C) ପ୍ରାକୃତିକ ଗ୍ୟାସ୍
(D) ଜାଳେଣି କାଠ
Answer:
(C) ପ୍ରାକୃତିକ ଗ୍ୟାସ୍

Question 7.
ପୃଥ‌ିବୀର କେଉଁ ଦେଶଗୁଡ଼ିକରେ ପ୍ରାକୃତିକ ଗ୍ୟାସ୍ ଉତ୍ପାଦନ ହୋଇଥାଏ ?
(A) କାନାଡ଼ା, ବ୍ରାଜିଲ, ନରସ୍ଵେ
(B) ରୁଷିଆ, ନର େ, ଯୁକ୍ତରାଜ୍ୟ
(C) ଜାପାନ, ଚୀନ, ଭାରତ
(D) ସ୍କଟଲ୍ୟାଣ୍ଡ, ପୋଲାଣ୍ଡ, ଇଂଲଣ୍ଡ
Answer:
(B) ରୁଷିଆ, ନର େ, ଯୁକ୍ତରାଜ୍ୟ

Question 8.
ପୃଥ‌ିବୀର ଉତ୍ପନ୍ନ ହେଉଥିବା ମୋଟ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଶକ୍ତିର କେତେ ଭାଗ ଜଳବିଦ୍ୟୁତ୍ ଶକ୍ତି ?
(A) ଏକ
(B) ଦୁଇ
(C) ଚିନି
(D) ସ୍ପରି
Answer:
(D) ସ୍ପରି

Question 9.
କେଉଁଟି ଅଣପାରମ୍ପାରିକ ଶକ୍ତିର ଉତ୍ସ ନୁହେଁ ?
(A) ସୌରଶକ୍ତି
(B) ପବନଶକ୍ତି
(C) ଜୁଆରଶକ୍ତି
(D) ତାପଜଶକ୍ତି
Answer:
(D) ତାପଜଶକ୍ତି

Question 10.
ସୌର ଓ ପବନଶକ୍ତି ବ୍ୟବହାର କରୁଥିବା ପୃଥ‌ିବୀର ପ୍ରଥମ ବସ୍ ଆଶ୍ରୟସ୍ଥଳୀ କେଉଁ ଦେଶରେ ଅବସ୍ଥିତ ?
(A) ପୋଲାଣ୍ଡ
(B) ଇଂଲଣ୍ଡ
(C) ସ୍କଟଲ୍ୟାଣ୍ଡ
(D) ନେଦରଲ୍ୟାଣ୍ଡ
Answer:
(C) ସ୍କଟଲ୍ୟାଣ୍ଡ

Question 11.
କେଉଁ ଦେଶଗୁଡ଼ିକରେ ପବନ ଫାର୍ମମାନ ଗଠିତ ହୋଇଛି ?
(A) ନେଦରଲ୍ୟାଣ୍ଡ, ଜର୍ମାନୀ, ଡେନମାର୍କ
(B) ରୁଷିଆ, ନେପାଳ, ‘ମିଆଁମାର
(C) ଶ୍ରୀଲଙ୍କା, ଆର୍ଜେଣ୍ଟିନା, କାନାଡ଼ା
(D) ବ୍ରାଜିଲ, ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକା, ସୁଇଡେନ
Answer:
(A) ନେଦରଲ୍ୟାଣ୍ଡ, ଜର୍ମାନୀ, ଡେନମାର୍କ

Question 12.
ୟୁରାନିୟମ୍ ଓ ଥୋରିୟମ୍‌କୁ ବ୍ୟବହାର କରି କେଉଁ ଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନ କରାଯାଏ ?
(A) ସୌରଶକ୍ତି
(B) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଶକ୍ତି
(C) ତାପଜ ଶକ୍ତି
(D) ଆଣବିକ ଶକ୍ତି
Answer:
(D) ଆଣବିକ ଶକ୍ତି

Question 13.
କେଉଁଟି ପୃଥ‌ିବୀର ବୃହତ୍ ଆଣବିକ ଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ରାଷ୍ଟ୍ର ଅଟେ ?
(A) ନେପାଳ
(B) ପାକିସ୍ଥାନ
(C) ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା
(D) ଉତ୍ତର କୋରିଆ
Answer:
(C) ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା

Question 14.
ଭାରତର କେଉଁ ରାଜ୍ୟରେ ବିପୁଳ ପରିମାଣରେ ୟୁରାନିୟମ୍ ମିଳେ ?
(A) ଓଡ଼ିଶା ଓ ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶ
(B) ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡ ଓ ରାଜସ୍ଥାନ
(C) ବିହାର ଓ ଆସାମ
(D) ଗୋଆ ଓ ପୁଡୁଚେରୀ
Answer:
(B) ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡ ଓ ରାଜସ୍ଥାନ

Question 15.
ଭାରତର କେଉଁ ଆଣବିକ ଶକ୍ତି କେନ୍ଦ୍ରଟି ଭିନ୍ନ ଅଟେ ?
(A) ତାମିଲନାଡୁ – କଳ୍ପକମ୍
(B) ମହାରାଷ୍ଟ୍ର – ପୁନେ
(C) ରାଜସ୍ଥାନ – ରାଣାପ୍ରତାପ ସାଗର
(D) କର୍ଣାଟକ ନଇଗା
Answer:
(B) ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡ ଓ ରାଜସ୍ଥାନ

Question 16.
କେଉଁ ଯୋଡ଼ିଟି ବିଷମ ଅଟେ ?
(A) ମହାରାଷ୍ଟ୍ର – ତାରାପୁର
(B) ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶ – ନାରୋରା
(C) କର୍ଣାଟକ – ନାଇଗା
(D) ରାଜସ୍ଥାନ – କଳ୍ପକମ୍
Answer:
(B) ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡ ଓ ରାଜସ୍ଥାନ

Question 17.
କେଉଁ ଦେଶଗୁଡ଼ିକ ଭୂତାପଜ ଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନରେ ଅଗ୍ରଣୀ ଭାଷ୍ଟ୍ର ଅଟନ୍ତି ?
(A) ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ, ଶ୍ରୀଲଙ୍କା, ଭାରତ
(B) ନିଉଜିଲ୍ୟାଣ୍ଡ, ଆଇସଲ୍ୟାଣ୍ଡ, ଫିଲିପାଇନସ୍
(C) ଜାପାନ, ଜର୍ମାନୀ, ଇଂଲଣ୍ଡ
(D) ବ୍ରାଜିଲ, କାନାଡ଼ା, ପେରୁ
Answer:
(B) ନିଉଜିଲ୍ୟାଣ୍ଡ, ଆଇସଲ୍ୟାଣ୍ଡ, ଫିଲିପାଇନସ୍

Question 18.
ଭାରତର ହିମାଚଳ ପ୍ରଦେଶର ମନିକରଣ ଓ ଲଦାଖର ସୁଗା ଉପତ୍ୟକାରେ କେଉଁ ଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନ କରାଯାଏ ?
(A) ତାପଜ ଶକ୍ତି
(C) ଜୁଆର ଶକ୍ତି
(B) ସୌର ଶକ୍ତି
(D) ଭୂ-ତାପଜ ଶକ୍ତି
Answer:
(D) ଭୂ-ତାପଜ ଶକ୍ତି

Question 19.
ଭାରତର ଗୁଜୁରାଟର କାମେ ଉପକୂଳ ଓ ପଶ୍ଚିମ ବଙ୍ଗର ସୁନ୍ଦରବନ ଅଞ୍ଚଳରେ କେଉଁ ଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନ କରାଯାଉଛି ?
(A) ଭୂତାପଜ
(B) ପବନ
(C) ଜୁଆର
(D) ସୌରଦ
Answer:
(C) ଜୁଆର

Question 20.
କେଉଁଟି ସର୍ବବୃହତ୍ ଭୂତାପଜ ଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ଦେଶ ?
(A) ଯୁକ୍ତରାଜ୍ଯ
(B) ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା
(C) ସୁଇଡ଼େନ
(D) ନିଉଜିଲାଣ୍ଡ
Answer:
(C) ଜୁଆର

Odisha State Board BSE Odisha 8th Class Odia Solutions Chapter 8 ଦରିଆ ଦଖଲ Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 8 Odia Solutions Chapter 8 ଦରିଆ ଦଖଲ

ପରାକ୍ଷା ଉପଯେ।ଗା ଅତିରିକ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନେ।ତ୍ତର

Question ୧।
ଆସ କଥାବାର୍ତ୍ତା ହେବା ।
(କ) କେଉଁ ସ୍ଥାନରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଲବଣ ଆଇନ୍ ଅମାନ୍ୟ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଭାରତର ଗୁଜୁରାଟ ରାଜ୍ୟର ଦାଣ୍ଡୀଠାରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଲବଣ ଆଇନ୍ ଅମାନ୍ୟ କରିଥିଲେ ।

(ଖ) ପୁଲିସ୍ କେଉଁ ଲୋକମାନଙ୍କର ହାତ ମୋଡ଼ି ଦେଇଥିଲେ ?
Answer:
ଦାଣ୍ଡୀଠାରୁ ଚାରିମାଇଲ୍ ଦୂର ଆଟ୍ ନାମକ ସ୍ଥାନରେ କେତେକ ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀ ଲୁଣ ମାରିବାକୁ ଯାଇଥିବା ସମୟରେ, ସେଠାରେ ପୁଲିସ୍ ଓ ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଟଣା ଓଟରା ଲାଗିଥିଲା । ପୁଲିସ୍ ଲୁଣମାଟି ଧରିଥି ଲୋକମାନଙ୍କର ହାତ ମୋଡ଼ି ଦେଇଥିଲେ ।

(ଗ) ଲୁଣମରା ସ୍ଥାନରେ ସାମାନ୍ୟ ରକ୍ତପାତ ହେବାର କାରଣ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ଦାଣ୍ଡୀଠାରୁ ଚାରିମାଇଲ ଦୂର ଆଠାରେ ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀମାନେ ଲୁଣ ମାରିବାକୁ ଉଦ୍ୟତ ହେବାରୁ ପୁଲିସ୍ ସେମାନଙ୍କୁ ବାଧା ଦେଇଥୁଲା ଓ ଲୁଣମାଟି ଧରିଥିବା ଲୋକଙ୍କ ହାତମୋଡ଼ି ଅତ୍ୟାଚାର ଆରମ୍ଭ କରିଦେଇଥିଲା। ଜଣଙ୍କର ମଣିବନ୍ଧ ଜଖମ ହୋଇଗଲା ଏବଂ ଠେଲାପେଲା, ଟଣାଘୋଷରା ଯୋଗୁ ଲୁଣମରା ସ୍ଥାନରେ ସାମାନ୍ୟ ରକ୍ତପାତ ହୋଇଥିଲା ।

(ଘ) ଦେଖଣାହାରିମାନେ କାହିଁକି ଲୁଣମାଟି ସାଉଁଟିବା ଆରମ୍ଭ କରିଦେଲେ ?
Answer:
ଦାଣ୍ଡୀଠାରୁ ଚାରିମାଇଲ୍ ଦୂର ଆଠାରେ ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀମାନେ ଲୁଣ ମାରିବା ଆରମ୍ଭ କରିଦେଲେ ଓ ସେଠାରେସତ୍ୟାଗ୍ରହୀଙ୍କ ପ୍ରତି ସମର୍ଥନ ଜଣାଇ ହଠାତ୍ ସମୁଦ୍ରକୂଳରୁ ଲୁଣମାଟି ସାଉଁଟିବା ଆରମ୍ଭ କରିଦେଲେ ।

Question ୨।
ଆସ, ଦୁଇ ବା ତିନୋଟି ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଲେଖିବା ।
(କ) ପୁଲିସ୍‌ର ହୃଦୟ କିପରି ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେବ ବୋଲି ଗାନ୍ଧିଜୀ କହିଥିଲେ ?
Answer:
ଲବଣ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟକାରୀଙ୍କ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଦେଇଥ‌ିବା ବକ୍ତବ୍ୟରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ କହିଥିଲେ ଯେ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ବେଳେ ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀମାନେ ପୁଲିସ ଅତ୍ୟାଚାରକୁ ଯେଭଳି ଭାବେ ସହ୍ୟ କରି ଅସୀମ ଧୈର୍ଯ୍ୟ ଓ କଷ୍ଟସହିଷ୍ଣୁତାର ଶକ୍ତି ପ୍ରଦର୍ଶନ କଲେ, ତାହାଦ୍ୱାରା ସେମାନଙ୍କ ହୃଦୟ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେବ ।
କଲେ, ତାହାଦ୍ୱାରା ସେମାନଙ୍କ ହୃଦୟ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେବ ।

(ଖ) ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କୁ ରାତି ଅଧରେ କେଉଁ ଖବର ମିଳିଥିଲା ?
Answer:
ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀମାନେ ଲବଣ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ କରିବା ସମୟରେ ପୁଲିସ ଅତ୍ୟାଚାର ସତ୍ତ୍ବେ ଯେଉଁ ଅସୀମ ଧୈର୍ଯ୍ୟ ଓ ସହନଶୀଳତା ତଥା କଷ୍ଟ ସହିଷ୍ଣୁତାର ଶକ୍ତି ପ୍ରଦର୍ଶନ କଲେ, ସେହି ଖବର ସେଇ ଦିନ ରାତିରେ ହିଁ ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କୁ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥିଲା । ସେମାନଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟରୁ ଗାନ୍ଧିଜୀ ବୁଝି ପାରିଥିଲେ ଯେ ତାଙ୍କ ପ୍ରତି ଲୋକମାନଙ୍କ ହୃଦୟରେ ଗଭୀର ସମର୍ଥନ ତଥା ସମ୍ମାନ ରହିଅଛି।

(ଗ) ଆଟ୍ ଓ ଭୀମ୍‌ରୀଡ଼ରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ କେଉଁ ଦୃଶ୍ୟ ଦେଖିଥିଲେ ?
Answer:
ଗାନ୍ଧିଜୀ ଆଟ୍ ଓ ଭୀମ୍‌ରୀଡ଼ଠାରେ ହଜାର ହଜାର ସଂଖ୍ୟାରେ ସ୍ତ୍ରୀ ପୁରୁଷ ଲୁଣ ମାରିବା ଦୃଶ୍ୟ ନିଜ ଆଖ୍ୟାରେ ଦେଖୁଥିଲେ । ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଶାନ୍ତ ଓ ଅହିଂସ ଭାବେ ସେମାନେ ଲୁଣ ମାରିବା କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ ।

(ଘ) କେଉଁ ନୀତି ଅବଲମ୍ବନ କଲେ ଭାରତ ନିକଟ ଭବିଷ୍ୟତରେ ସ୍ୱରାଜ୍ୟ ଫେରିପାଇବ ବୋଲି ଗାନ୍ଧିଜୀ ଆଶାପୋଷଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଆଟ୍ ଓ ଭୀମରୀଡ଼ଠାରେ ହଜାର ହଜାର ସଂଖ୍ୟାରେ ସ୍ତ୍ରୀ-ପୁରୁଷ ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀଭାବେ, ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଶାନ୍ତି ଓ ଅହିଂସାରେ ଯେପରି ଲୁଣମରା କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ, ତାହା ଦେଖ୍ ଗାନ୍ଧିଜୀ ସନ୍ତୋଷ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ । ସେ କହିଥିଲେ ଯେ ବହିର୍ଭୂତ ଥିଲା । ଗାନ୍ଧିଜୀ ଆଶା କରିଥିଲେ ଯେ, ଲବଣ ସତ୍ୟାଗ୍ରହ ଯେପରି ଶୁଭକ୍ଷଣରେ ଶୁଭାରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା, ଶେଷ ବହିର୍ଭୂତ ଥିଲା । ଗାନ୍ଧିଜୀ ଆଶା କରିଥିଲେ ଯେ, ଲବଣ ସତ୍ୟାଗ୍ରହ ଯେପରି ଶୁଭକ୍ଷଣରେ ଶୁଭାରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା, ଶେଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଯଦି ଳାହା ଅହିଂସା ଓ ଶାନ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣଭାବେ ସଂଘଟିତ ହେବ, ତେବେ ଭାରତ ନିକଟ ଭବିଷ୍ୟତରେ ଅବଶ୍ୟ ସ୍ୱରାଜ୍ୟ
ଫେରିପାଇବ ।

Question ୩ ।
ସରଳ ଭାଷାରେ ବୁଝାଇ ଲେଖୁ ।
(କ) ଆମ ନିଜ ଦେହରେ ରକ୍ତପରି ଏ ଲୁଣ ଆମର ପ୍ରିୟ ।
Answer:
ଆମ ନିଜ ……………………………………ଆମର ପ୍ରିୟ ।
ଶଂସିତ ଗଦ୍ୟାଶଟି ମହାନ୍ ମୁକ୍ତି ସଂଗ୍ରାମୀ ଅନ୍ନପୂର୍ଣ୍ଣା ମହାରଣାଙ୍କ ରଚିତ ଆମ୍ଜାବନା ‘ଅମ୍ଳତ ଅନୁଭବ’କୁ ସଂଗୃହୀତ ‘ଦରିଆ ଦଖଲ’ ଶୀର୍ଷକ ପ୍ରବନ୍ଧରୁ ଆନୀତ । ଏଠାରେ ଲେଖୁ ପରାଧୀନ ଭାରତବର୍ଷର ଜନସାଧାରଣଙ୍କୁ ସତ୍ୟାଗ୍ରହରେ ସାମିଲ ହୋଇ ଲବଣ ଆଇନକୁ ପୂର୍ଣ୍ଣ ବିରୋଧ କରିବାକୁ ମହାତ୍ମାଗାନ୍ଧି ଦେଇଥ‌ିବା ଆହ୍ବାନ ପ୍ରସଙ୍ଗକୁ ଉପସ୍ଥାପନ କରିଛନ୍ତି ।

ପୂରଣ କରିବାକୁ ହାତରେ ସମୁଦ୍ରରୁ ଲୁଣମାରି ଆସୁଥିଲେ । ଇଂରେଜମାନେ ଶାସକ ହେଲା ପରେ ଲବଣ ଆଇନ ବଳରେ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କୁ ଏ କାର୍ଯ୍ୟରୁ ନିବୃତ୍ତ କଲେ । ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ଆହ୍ଵାନରେ ହଜାର ହଜାର ସଂଖ୍ୟକ ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀ ଅହିଂସ ଉପାୟରେ ଏହି ଆଇନକୁ ବିରୋଧକରି ଗୁଜରାଟର ଦାଣ୍ଡୀ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସ୍ଥାନରେ ଲୁଣ ମାରିବାକୁ ଅଗ୍ରସର ହେଲେ । ଏଥ‌ିପାଇଁ ସେମାନଙ୍କୁ ପୁଲିସର ବିରୋଧ ଓ ଅତ୍ୟାଚାରର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବାକୁ ପଡ଼ିଲା । ଦାଣ୍ଡୀଠାରୁ ଚାରିମାଇଲ ଦୂର ଆଟ୍‌ଠାରେ ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀମାନେ ଲୁଣମାଟି ସଂଗ୍ରହ କରୁଥିବା ବେଳେ ପୁଲିସ ସେମାନଙ୍କ ହାତ ମୋଡ଼ି ସେମାନଙ୍କ ଉପରେ ଜୁଲମ ଆରମ୍ଭ କରିଦେଲେ ।

ଏ ଖବର ପାଇ ଗାନ୍ଧିଜୀ ‘ୟଙ୍ଗ୍ ଇଣ୍ଡିଆ’ ପତ୍ରିକାରେ ଦେଶବାସୀଙ୍କ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ କହିଥିଲେ ଯେ ଲୁଣ ହେଉଛି ରାଷ୍ଟ୍ରର ଆତ୍ମସମ୍ମାନର ପ୍ରତୀକ । ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀମାନେ ଯେଉଁ ଲୁଣ ସଂଗ୍ରହ କରିଛନ୍ତି ତାକୁ ନିଜ ଛାତିରେ ଚାପି ଧରିବାର ଅଧିକାର ସେମାନଙ୍କଠାରୁ କେହି ଛଡ଼ାଇ ନେଇପାରିବେ ନାହିଁ । କାରଣ ଦେହର ରକ୍ତ ପରି ଲୁଣ ଆମର ଏକାନ୍ତ ପ୍ରିୟ । ହାତକୁ ମୋଡ଼ି ସେ ଲୁଣ ଛଡ଼େଇ ନ ନେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ତାହା କାହାରିକୁ ଦିଆଯିବ ନାହିଁ ।

(ଖ) ଆମ୍ବ ବଳିଦାନ ଓ ତ୍ୟାଗ ବିନା ଯେଉଁ ସ୍ଵାଧୀନତା ହାସଲ କରାଯାଏ, ତାହା ଚିରଞ୍ଜୀବୀ ହୋଇପାରେ ନାହିଁ ।
Answer:
ଆତ୍ମବଳିଦାନ ……………………………. ହୋଇପାରେ ନାହିଁ ।
ପ୍ରଦତ୍ତ ଗଦ୍ୟାଶଟି ପ୍ରାବନ୍ଧିକା ଅନ୍ନପୂର୍ଣ୍ଣା ମହାରଣାଙ୍କ ରଚିତ ଆତ୍ମଜୀବନୀ ‘ଅମୃତ ଅନୁଭବ’ରୁ ସଂଗୃହୀତ ‘ଦରିଆ ଦଖଲ’ ଶୀର୍ଷକ ପ୍ରବନ୍ଧରୁ ଗୃହୀତ । ଏଠାରେ ଲେଖୁ ଗାନ୍ଧି ବିଚାର ଓ ଦର୍ଶନ ସମ୍ବଳିତ ଆତ୍ମବଳିଦାନ ଓ ତ୍ୟାଗର ଅନନ୍ୟ ମହତ୍ତ୍ୱ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଛନ୍ତି। ଭାରତୀୟ ସ୍ବାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମର ପୁରୋଧା ବାପୁଜୀ ଶାନ୍ତି ଓ ଅହିଂସାର ମୂର୍ତ୍ତିମନ୍ତ ଅବତାର ଥିଲେ । ଅହିଂସା ଅସ୍ତ୍ର ବଳରେ ଭାରତର ସ୍ଵାଧୀନତା ହାସଲ କରିବାକୁ ସେ ଦେଶବାସୀଙ୍କୁ ଆହ୍ୱାନ କରିଥିଲେ । ସ୍ୱରାଜ୍ୟ ଲାଭ ପାଇଁ ଦେଶବାସୀଙ୍କୁ ଆତ୍ମବଳିଦାନ ଓ ତ୍ୟାଗ ପରି ମହାମନ୍ତ୍ରରେ ଉଦ୍‌ବୁଦ୍ଧ ହେବାକୁ ପଡ଼ିବ ବୋଲି ଗାନ୍ଧିଜୀ କହିଥିଲେ ।

ତାଙ୍କ ମତରେ ଆତ୍ମତ୍ୟାଗ ବଳରେ ଯେଉଁ ସ୍ଵାଧୀନତା ହାସଲ ହେବ ତାହା ଦୀର୍ଘସ୍ଥାୟୀ ହେବ । ଦେଶବାସୀଙ୍କ ଲହୁ ଓ ଲୁହ ପ୍ରତିବଦଳରେ ମିଳିଥିବା ସ୍ୱରାଜ୍ୟ ଚିରଞ୍ଜୀବୀ ହେବ । ଯଦିଓ ପ୍ରକୃତ ତ୍ୟାଗ ଓ ଆତ୍ମବଳିଦାନରେ ଗୋଟିଏ ପକ୍ଷକୁ ସମସ୍ତ କଷ୍ଟ ସହ୍ୟ କରିବାକୁ ପଡ଼େ, ଅନ୍ୟର ପ୍ରାଣ ନ ନେଇ ସମୂହ ସ୍ବାର୍ଥ ପାଇଁ ନିଜ ପ୍ରାଣ ଉତ୍ସର୍ଗ କରିବାକୁ ପଡ଼େ, ତଥାପି ତାହା ବଳରେ ପ୍ରାପ୍ତ ସ୍ବରାଜ ହିଁ ଅଧୂକ ସୁଦୃଢ଼ ହୋଇଥାଏ । ନିଜ ଜୀବନ ଦେଇ ଦେଶବାସୀଙ୍କୁ ନୂତନ ଜୀବନ ଦେବା ପରି ମହନୀୟ ଆଦର୍ଶରେ ଅନୁପ୍ରାଣିତ ହେବାକୁ ସେ ଆହ୍ୱାନ କରିଥିଲେ । ଏହା ମହନୀୟ ଆଦର୍ଶରେ ସିଦ୍ଧି ପ୍ରାପ୍ତ ହେବାକୁ ସେ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କୁ ଈଶ୍ୱରଙ୍କୁ ପ୍ରାର୍ଥନା କରିଥିଲେ ।

Question ୪ ।
ଆସ, ତଳେ ଥିବା ଅନୁଚ୍ଛେଦଟିର ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ଗୁଡ଼ିକୁ ମନେପକାଇ ପୂରଣ କରିବା ।
ଆମ୍ବଳିଦାନ ଓ _________ ବିନା ଯେଉଁ _________  ହାସଲ କରାଯାଏ, ତାହା _________  ହୋଇପାରେ ନାହିଁ। ସେଥ‌ିପାଇଁ ମୁଁ ଚାହେଁ ମୋ ଦେଶ ଲୋକେ ନିଜର _________ ସବୁଠାରୁ ବେଶି _________ କରିବାକ୍ନ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇ ଯାଆନ୍ତୁ । ପ୍ରକୃତ ତ୍ୟାଗ ବା _________  ଗୋଟିଏ ପକ୍ଷକୁ ସବୁ କଷ୍ଟ ସହିବାକୁ ପଡ଼େ । ଅନ୍ୟର ପ୍ରାଣ ନ ନେଇ ନିଜର _________  ଦେବା, ଜୀବନ ଦେଇ _________  ଲାଭ କରିବା କଳାରେ _________ ହେବାକୁ ପଡ଼େ । ଭଗବାନ ଭାରତକୁ ଏହି _________ ଦିଅନ୍ତୁ ।
Answer:
ଆମ୍ବଳିଦାନ ଓ ତ୍ୟାଗ ବିନା ଯେଉଁ ସ୍ୱାଧାନତା  ହାସଲ କରାଯାଏ, ତାହା ଚିରଞ୍ଜାବା  ହୋଇପାରେ ନାହିଁ। ସେଥ‌ିପାଇଁ ମୁଁ ଚାହେଁ ମୋ ଦେଶ ଲୋକେ ନିଜର ସାଧ୍ୟାନୁସାରେ ସବୁଠାରୁ ବେଶି ଆମ୍ ତ୍ୟାଗ କରିବାକ୍ନ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇ ଯାଆନ୍ତୁ । ପ୍ରକୃତ ତ୍ୟାଗ ବା ଆମ୍ବଳିଦାନରେ  ଗୋଟିଏ ପକ୍ଷକୁ ସବୁ କଷ୍ଟ ସହିବାକୁ ପଡ଼େ । ଅନ୍ୟର ପ୍ରାଣ ନ ନେଇ ନିଜର ପ୍ରାଣଦେବା ଦେବା, ଜୀବନ ଦେଇ ଜାବାନ  ଲାଭ କରିବା କଳାରେ ସିଦ୍ଧହସ୍ତ୍ର ହେବାକୁ ପଡ଼େ । ଭଗବାନ ଭାରତକୁ ଏହି ମନ୍ତ୍ରସିଦ୍ଧ ଦିଅନ୍ତୁ।

Question ୫।
ତଳେ ଦିଆଯାଇଥ‌ିବା ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକୁ ଉପଯୁକ୍ତ କ୍ରମରେ ସଜାଇ ଆସ ବାକ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ଆଉଥରେ ଲେଖୁବା ।
‘‘ଆପଣମାନଙ୍କର ଛାତିରେ ଚାପିକରି ଅଛି ଅଧିକାର ପୂର୍ଣ୍ଣ ରଖିବାର କରିଛନ୍ତି ଆପଣମାନେ ସଂଗ୍ରହ ଲୁଣ ଯେଉଁ ତାକୁ ନିଜ । ହିଂସା ନୁହେଁ ଏହା, ଆମର ଲୁଣ ଏ ରକ୍ତ ପରି ଦେହର ନିଜ ଆମ ପ୍ରିୟ । ଧୈର୍ଯ୍ୟ ଓ କଷ୍ଟ ଆପଣଙ୍କ ଆଶା ମୋର ହୃଦୟ ପୁଲିସ୍‌ଙ୍କ ଶକ୍ତି ଦ୍ୱାରା ସହିବା ହେବ ପରିବର୍ତ୍ତନ । କରିଯିବା କାମ ନିଜ ଆପଣମାନେ ଜୋରଜବରଦସ୍ତିକୁ ପୁଲିସ୍‌ର ଖାତିର ନକରି ଉଚିତ୍’ ।
Answer:
‘ ଆପଣମାନେ ଯେଉଁ ଲୁଣ ସଂଗ୍ରହ କରିଛନ୍ତି ତା’କୁ ନିଜ ଛାତିରେ ଚାପିକରି ରଖୁବାର ପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଧ୍ୟାର ଆପଣମାନଙ୍କର ଅଛି । ଏହା ହିଂସା ନୁହେଁ । ଆମ ନିଜ ଦେହର ରକ୍ତପରି ଏ ଲୁଣ ଆମର ପ୍ରିୟ । ମୋର ଆଶା, ଆପଣଙ୍କ ଧୈର୍ଯ୍ୟ ଓ କଷ୍ଟ ସହିବା ଶକ୍ତିଦ୍ଵାରା ପୁଲିସ୍‌ଙ୍କ ହୃଦୟ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେବ । ପୁଲିସର ଜୋରଜବରଦସ୍ତକୁ ଖାତିର ନକରି ଆପଣମାନେ ନିଜ କାମ କରିଯିବା ଉଚିତ୍ ।’’

Question ୬।
ଆସ ତଳେ ଦିଆଯାଇଥ‌ିବା ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ନିଭୁର୍ଲ ଶବ୍ଦ ଗୁଡ଼ିକୁ ବାଛି ଲେଖୁବା ।
(କ) ଚିରଞ୍ଜିବୀ, ଚୀରଞ୍ଜୀବି, ଚିରଞ୍ଜୀବୀ, ଚିରଞ୍ଜୀବି.
(ଖ) ନିଶ୍ଚେ, ନିସ୍‌ଚେଷ୍ଟ, ନିଶ୍ଚେଷ୍ଟ, ନିଷ୍ଟେଣ୍ଡ
(ଗ) ମନ୍ତ୍ରଶିଦ୍ଧି, ମନ୍ତ୍ରଷିଦ୍ଧି, ମନ୍ତ୍ରସିଦ୍ଧି, ମନ୍ତ୍ରସୀଦ୍ଧି
(ଘ) ନ୍ୟାୟମୂର୍ତି, ନେୟମୂର୍ତି, ନ୍ୟାୟମୂର୍ତ୍ତି, ନ୍ୟାୟମୁର୍ତ୍ତି
Answer:
(କ) ଚାରଞ୍ଜାବି
(ଖ) ନିଶ୍ଢେଷ୍ଟ
(ଗ) ମନ୍ତ୍ରସିଦ୍ଧି
(ଘ) ନ୍ୟାୟମୂର୍ତ୍ତ

Question ୭ ।
ଆସ, ଅଭିଧାନ ଦେଖ୍ ତଳେ ଦିଆଯାଇଥ‌ିବା ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକର ଅର୍ଥ ଲେଖୁବା ।
ସିଦ୍ଧହସ୍ତ, ମଣିବନ୍ଧ, ନ୍ୟାୟମୂର୍ତ୍ତି, ମନ୍ତ୍ରସିଦ୍ଧି, ଧାରଣା
Answer:
ସିଦ୍ଧହସ୍ତ୍ର – ନିପୁଣ / ଯୋଗ୍ୟ / ପାରଙ୍ଗମ
ନ୍ୟାୟମୂର୍ତ୍ତି – ନ୍ୟାୟ ପରାୟଣ
ଧାରଣା – ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ / ସିଦ୍ଧାନ୍ତ୍ର / ସ୍ମରଣ ରଖିବା / ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ନିୟମ
ନର୍ଗିବନ୍ଧ – ହାତ ଓ ପାପୁଲିର ସଂଯୋଗସ୍ଥଳ
ମନ୍ତ୍ରସିଦ୍ଧି – ମନ୍ତ୍ରୀର ସାଧନାଦ୍ୱାରା ସିଦ୍ଧିପ୍ରାପ୍ତ ।

Question ୮।
ଆସ ତଳେ ଦିଆଯାଇଥ‌ିବା ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକର ସନ୍ଧିବିଚ୍ଛେଦ କରି ଆଉ ଥରେ ଲେଖୁବା ।
ସାଧାନୁସାରେ, ନିଘୋଷ, ନିର୍ଭୟ, ନିଶ୍ଚେଷ୍ଟ, ପଦାଘାତ
Answer:
ସାଧ୍ୟାନୁସାରେ = ସାଧ୍ୟ + ଅନୁସାରେ
ନିର୍ଭୟ = ନିଃ + ଭୟ
ପଦାଘାତ = ପଦ + ଆଘାତ
ନିର୍ଦ୍ଦୋଷ = ନିଃ + ଦୋଷ
ନିଣ୍ଟେଷ୍ଟ = ନିଃ + ଚେଷ୍ଟ

Question ୯।
ତଳେ ଦିଆଯାଇଥ‌ିବା ବାକ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ଉତ୍ତର ମନେକରି ଆସ ଏହାପାଇଁ ପ୍ରଶ୍ନ ତିଆରି କରିବା ।
(କ) ଦାଣ୍ଡୀରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଲବଣ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ କରିସାରିବା ପରେ ଚାରିଆଡ଼େ ଲବଣ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ କରିବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଲେ ।
(ଖ) ଯେଉଁ ଗ୍ରାମବାସୀ ଦେଖଣାହାରୀ ଭାବରେ ସେଠାରେ ଥିଲେ ସେମାନେ ସମସ୍ତେ ହଠାତ ସମୁଦ୍ରପନ୍ତାରେ ଲୁଣମାଟି ସାଉଁଟିବା ଆରମ୍ଭ କରିଦେଲେ ।
(ଗ) ଏପ୍ରିଲ୍ ନଅ ତାରିଖରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ ସମଗ୍ର ଭାରତକୁ ଏହି ମର୍ମରେ ବାର୍ତ୍ତା ଦେଲେ ଯେ ଆଜି ରାତି ଅଧରେ କଥାକୁ ହୃଦୟରେ ଘେନିଛନ୍ତି । ମୋତେ ଯେଉଁ ଖବର ମିଳିଛି ସେଥ‌ିରେ ମୁଁ ଜାଣୁଛି ଯେ ଲୋକେ ମୋ କଥାକୁ ହୃଦୟରେ ଘେନିଛନ୍ତି।
(ଘ) ଆମ୍ବ ବଳିଦାନ ଓ ତ୍ୟାଗ ବିନା ଯେଉଁ ସ୍ଵାଧୀନତା ହାସଲ କରାଯାଏ ତାହା ଚିରଞ୍ଜୀବୀ ହୋଇପାରେ ନାହିଁ ।
Answer:
(କ) ଗାନ୍ଧିଜୀ ଦାଣ୍ଡୀରେ କ’ଣ କରିସାରିବା ପରେ ଚାରିଆଡ଼େ ଲବଣ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ କରିବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଲେ ? କିମ୍ବା, ଦାଣ୍ଡୀରେ ଲବଣ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ କରିସାରିବା ପରେ କିଏ ଚାରିଆଡ଼େ ଲବଣ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ କରିବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ ?
(ଖ) କେଉଁମାନେ ହଠାତ ସମୁଦ୍ର ପନ୍ତାରେ ଲୁଣମାଟି ସାଉଁଟିବା ଆରମ୍ଭ କରିଦେଲେ ? କିମ୍ବା, ଯେଉଁ ଗ୍ରାମବାସୀ ଦେଖଣାହାରୀ ଭାବରେ ସେଠାରେ ଥିଲେ, ସେମାନେ ସମସ୍ତେ ହଠାତ୍ କ’ଣ କଲେ ?
(ଗ) ଏପ୍ରିଲ୍ ନଅ ତାରିଖରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ ସମଗ୍ର ଭାରତକୁ କେଉଁ ବାର୍ତ୍ତା ଦେଇଥିଲେ ? କିମ୍ବା, ‘ଲୋକେ ମୋ କଥାକୁ ହୃଦୟରେ ଘେନିଛନ୍ତି’ ଏକଥା କିଏ, କେତେବେଳେ କହିଥିଲେ ?
(ଘ) କେଉଁଭଳି ସ୍ଵାଧୀନତା ହାସଲ ଚିରଞ୍ଜୀବୀ ହୋଇପାରେ ନାହିଁ ? କିମ୍ବା, ଆମ୍ବ ବଳିଦାନ ଓ ତ୍ୟାଗ ଦ୍ବାରା କ’ଣ ହାସଲ କରାଯାଏ ?

Question ୧୦ ।
ବାମପଟେ ଥ‌ିବା ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକର ଅର୍ଥ କୋଠରୀ ଭିତରେ ଅଛି । ଆସ ତାକୁ ବାଛି ଲେଖୁ ଓ ମୂଳ ଶବ୍ଦକୁ ବାକ୍ୟରେ ବ୍ୟବହାର କରିବା !
(ବିଚଳିତ, ଚିହ୍ନ, ଅମର, ଚେଷ୍ଟାଶୂନ୍ୟ, ସୂତାକାଟିବାର ତାକୁଡ଼ି)
ନିଶ୍ଢେଷ୍ଟ _______
ତକଲି _______
ଘାବରା _______
ଚିରଞ୍ଜାବା _______
ପ୍ରତୀକ _______
Answer:
ନିଶ୍ଢେଷ୍ଟ – ଚେଷ୍ଟାଶୂନ୍ୟ
ତକଲି – ସୂତାକାଟିବାର ତାକୁଡ଼ି
ଘାବରା – ବିଚଳିତ
ଚିରଞ୍ଜାବା – ଅମର
ପ୍ରତୀକ – ଚିହ୍ନ

ବାକ୍ୟଗଠନ –
ସବୁବେଳେ ନିଶ୍ଚେଷ୍କ ସିଦ୍ଧି ମିଳିନଥାଏ ।
ତକଲିରେ ସୂତାକାଟିବାକୁ ଗାନ୍ଧି ଜା ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲୋ
ବିପଦ ସମୟରେ ଘାବରା ହ୍ନଅ ନାର୍ହିା
ଏ ସଂସାରରେ କେହି ଚିରଞ୍ଜାବା ହୋଇ ରହିନାହିଁ।ନ୍ତା
ତ୍ରିରଙ୍ଗା ପତାକା ଆମ ଦେଶର ପ୍ରତାକା

ତୁମ ପାଇଁ କାମ:

Question ୧ ।
‘ଭାରତର ସ୍ଵାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଲବଣ ସତ୍ୟାଗ୍ରହର ଭୂମିକା’’ – ସମ୍ପର୍କରେ ଶିକ୍ଷକ ଓ ଅଭିଭାବକଙ୍କ ସହ ଆଲୋଚନା କରି ଏକ ପ୍ରବନ୍ଧ ଲେଖ ।

Question ୨ ।
‘ଗୀତାପ୍ରବଚନ’ ବହିଟି ସଂଗ୍ରହ କର ଓ ପଢ଼ ।

ପରାକ୍ଷା ଉପଯୋଗା ଅତିରିକ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର :

Question ୧ ।
‘ଦରିଆ ଦଖଲ’ ପ୍ରବନ୍ଧର ଲେଖକ କିଏ ? ତାଙ୍କ ଆତ୍ମଜୀବନୀର ନାମ କ’ଣ ?
Answer:
‘ଦରିଆ ଦଖଲ’ ପ୍ରବନ୍ଧର ଲେଖିକା ହେଉଛନ୍ତି ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଚୌଧୁରୀ ଓ ରମାଦେବୀ ଚୌଧୁରୀଙ୍କ ଉପଯୁକ୍ତ ଦାୟାଦ ଅନ୍ନପୂର୍ଣ୍ଣା ମହାରଣା । ତାଙ୍କ ଆତ୍ମଜୀବନୀର ନାମ ହେଉଛି ‘ଅମୃତ ଅନୁଭବ’ ।

Question ୨ ।
‘ଦରିଆ ଦଖଲ’ ପ୍ରବନ୍ଧଟି କେଉଁଥୁରୁ ସଂଗୃହୀତ ହୋଇଛି ଓ ଏଥରେ କେଉଁ ବିଷୟରେ ବର୍ଣ୍ଣନ । କରାଯାଇଛି ?
‘ଦରିଆ ଦୁଖଲ’ ପ୍ରବନ୍ଧଟି ଲେଖିକା ଅନ୍ନପୂର୍ଣ୍ଣା ମହାରଣାଙ୍କ ଆମ୍ଜାବନା ‘ଅମୃତ ଅନୁଭବ’ ରୁ ସଂଗୃହାତ ହୋଇଛି । ମହାତ୍ମାଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ଦାଣ୍ଡୀ ଲବଣ-ସତ୍ୟାଗ୍ରହ ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ଆଟ୍‌ରେ ସଂଘଟିତ ଲବଣ ସତ୍ୟାଗ୍ରହର ଦୃଶ୍ୟାବଳୀ ଏହି ପ୍ରବନ୍ଧରେ ବର୍ଣ୍ଣିତ ହୋଇଛି ।

Question ୩ ।
ସ୍ବରାଜ ହାସଲ ନିମନ୍ତେ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଭାରତବାସୀଙ୍କୁ କ’ଣ କରିବାକୁ ଉପଦେଶ ଦେଇଥିଲେ ?
Answer:
ସ୍ବରାଜ ହାସଲ ନିମନ୍ତେ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଦେଶବାସୀଙ୍କୁ କେତେକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ସଂପାଦନ କରିବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ । ସେ କହିଥିଲେ ଲୁଣମରା ସହ ମଦ, ଗଞ୍ଜେଇ, ଅଫିମ ଓ ବିଲାତି ଲୁଗା ଦୋକାନ ଆଗରେ ଭଉଣୀମାନେ ଧାରଣା ଦିଅନ୍ତୁ । ଆବାଳ-ବୃଦ୍ଧ-ବନିତା ତକଲିରେ ସୂତା କାଟି ଗଦାଗଦା ସୂତା ଜମେଇ ଦିଅନ୍ତୁ । ହିନ୍ଦୁ, ମୁସଲମାନ, ଶିଖ୍, ପାର୍ସୀ ଓ ଖ୍ରୀଷ୍ଟିଆନମାନେ ଆପଣା ମଧ୍ଯରେ ଭେଦଭାବ ଭୁଲି ଏକତ୍ରିତ ହୁଅନ୍ତୁ । ଛାତ୍ରମାନେ ସ୍କୁଲ, କଲେଜ ବର୍ଜନ କରି ଓ ସରକାରୀ କର୍ମଚାରୀମାନେ ଚାକିରି ଛାଡ଼ି ଦେଶସେବା ପାଇଁ ନିଜକୁ ଉତ୍ସର୍ଗ କରନ୍ତୁ ।

Question ୪ ।
ଆଟ୍‌ରେ ଲବଣ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନ ସଫଳ ହେବାର କାରଣ କ’ଣ ?
Answer:
ଆଟ୍‌ରେ ଗୁଜରାଟର ସମସ୍ତ ଜନତା ଉତ୍ତାଳ ତରଙ୍ଗପରି ଲବଣ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ । ହଜାର ହଜାର ସ୍ତ୍ରୀ ପୁରୁଷ ଗଭୀର ଉତ୍ସାହ ସହକାରେ ଲୁଣ ମାରିବାକୁ ଅଗ୍ରସର ହୋଇଥିଲେ । ଏପରିକି ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅନେକ ପିଲା କାଖେଇଥିବା ସ୍ତ୍ରୀଲୋକ ମଧ୍ୟ ଥିଲେ । ଏତେ ସଂଖ୍ୟକ ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀଙ୍କୁ ଦେଖ୍ ପୁଲିସ ମତିରୋଧ କରିପାରି ନଥିଲେ । ତେଣୁ ଆଟ୍‌ରେ ଲବଣ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନ ପୂର୍ଣ୍ଣରୂପେ ସଫଳ ହୋଇଥିଲା ।

Question ୫ ।
ଆଟ୍‌ରେ ଲବଣ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନର ବିବରଣୀ ପାଇବା ପରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ କ’ଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଗାନ୍ଧିଜୀ ଆଟ୍‌ରେ ଲବଣ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନର ବିବରଣୀ ଯେଉଁଦିନ ପାଇଲେ ସେ ଦିନ ସୋମବାର ଥିଲା । ସପ୍ତାହର ପ୍ରତ୍ୟେକ ସୋମବାର ଦିନ ଗାନ୍ଧିଜୀ ମୌନବ୍ରତ ପାଳନ କରୁଥିବାରୁ କିଛି କହିପାରି ନଥିଲେ । ତେଣୁ ସେ ଘଟଣାସ୍ଥଳକୁ ସରୋଜିନୀ ନାଇଡୁ ଓ ନ୍ୟାୟମୂର୍ତ୍ତି ଆବ୍‌ବାସ୍ ତୟାବଜୀଙ୍କୁ ପଠାଇଥିଲେ । ପରେ

ଲେଖିକା ପରିଚୟ :

ପ୍ରଖ୍ୟାତ ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ, ମହାତ୍ମାଗାନ୍ଧିଙ୍କ ଆଦର୍ଶରେ ଅନୁପ୍ରାଣିତ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଚୌଧୁରୀ ଓ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ ରମାଦେବୀ ଚୌଧୁରୀଙ୍କ ଉପଯୁକ୍ତ ଦାୟାଦ ଭାବେ ଅନ୍ନପୂର୍ଣ୍ଣା ମହାରଣା ବେଶ୍ ପରିଚିତ । ସେ ୧୯୧୭ ମସିହାରେ କଟକ ସହରର ବାଖରାବାଦରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ। ଆଜୀବନ ସେ ଦେଶସେବା ଓ ସମାଜସେବାରେ ନିଯୁକ୍ତ ରହି ଜଣେ ଉଚ୍ଚ ଆଦର୍ଶ ମହୀୟସୀ ମହିଳାଭାବେ ସମସ୍ତଙ୍କ ନିକଟରେ ପରିଚିତ । ସରଳ ନିରାଡ଼ମ୍ବର ଜୀବନ ତଥା ଉଚ୍ଚ ଆଦର୍ଶ ଭାବନା ତାଙ୍କ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ଵର ମହନୀୟତା ।

କେବଳ ସେବାକ୍ଷେତ୍ରରେ ନୁହେଁ ସାରସ୍ଵତ ସାଧନା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏହି ବାଣୀସାଧ୍ୟାଙ୍କ ରଚନାମାନ ପାଠକ ସମାଜରେ ଆଦୃତି ଲାଭ କରିଛି । ଜାତିର ପିତା ମହାତ୍ମାଗାନ୍ଧି ଓ ଭୂଦାନ ଆନ୍ଦୋଳନର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ସନ୍ଥ ବିନୋବା ଭାବେଙ୍କ ବହୁ ଅମୂଲ୍ୟ ଗ୍ରନ୍ଥର ସେ ଓଡ଼ିଆ ଅନୁବାଦ କରିଛନ୍ତି । ତାଙ୍କ ରଚିତ ‘ଗୀତା ପ୍ରବଚନ’, ‘ତରୁଣୀ କନ୍ୟାଙ୍କ ପ୍ରତି’, ‘ଭାଗବତ ଧର୍ମସାର’ ଓ ‘ଶିକ୍ଷାତତ୍ତ୍ବ’ ଆଦି କେତୋଟି ଜନପ୍ରିୟ ଗ୍ରନ୍ଥ ତାଙ୍କ ସୃଷ୍ଟି ନୈପୁଣ୍ୟର ପରିଚୟ ପ୍ରଦାନ କରେ । ତାଙ୍କ ଆତ୍ମଜୀବନୀ ‘ଅମୃତ ଅନୁଭବ’ ମଧ୍ୟ ବହୁ ଶିକ୍ଷଣୀୟ ତଥ୍ୟ ସମ୍ବଳିତ ରଚନା ।

ପ୍ରବନ୍ଧର ପୃଷ୍ଠଭୂମି :

ଯେଉଁ କେତେଜଣ ମହାମନୀଷୀ ଭାରତର ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମରେ ଝାସ ଦେଇ ଦେଶପ୍ରାଣତାର ପରିଚୟ ପ୍ରଦାନ କରି ଯାଇଛନ୍ତି ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଲେଖୁ ଅନ୍ନପୂର୍ଣ୍ଣା ମହାରଣା ଅନ୍ୟତମ । ତାଙ୍କ ଜୀବନୀ ଓଡ଼ିଶାରେ ସ୍ଵାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନର କାର୍ଯ୍ୟଧାରା, ଜାତୀୟ ସଂଗ୍ରାମୀମାନଙ୍କ ଜୀବନଧାରା ସହ ତାଙ୍କ ସମ୍ପୃକ୍ତି ଓ ସମାଜସେବାର ବାର୍ତ୍ତା ବହନ କରେ । ସ୍ଵାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ ଦାଣ୍ଡୀ ଲବଣ ସତ୍ୟାଗ୍ରହ ସମ୍ପର୍କିତ ଘଟଣାବଳୀର ବର୍ଣ୍ଣନା ଏବଂ ମହାତ୍ମାଗାନ୍ଧିଙ୍କ ଅନନ୍ୟ ନେତୃତ୍ୱର ପରାକାଷ୍ଠାର ମହାନତାରେ ଉଦ୍‌ଭାସିତ ଏହି ପ୍ରବନ୍ଧଟି ତାଙ୍କ ଦେଶାତ୍ମବୋଧର ପରିଚୟ ପ୍ରଦାନ କରେ । ଏହି ପ୍ରବନ୍ଧଟି ଲେଖ୍କାଙ୍କ ଆତ୍ମଜୀବନୀ ‘ଅମୃତ ଅନୁଭବ’ରୁ ସଂଗୃହୀତ ହୋଇଛି ।

ପ୍ରବନ୍ଧର ସାରକଥା :

ମହାନ୍ ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଚୌଧୁରୀ ଓ ରମାଦେବୀ ଚୌଧୁରୀଙ୍କ ସୁଯୋଗ୍ୟ କନ୍ୟା ଅନ୍ନପୂର୍ଣ୍ଣା ମହାରଣା ପିତାମାତାଙ୍କ ଆଦର୍ଶ ଅନୁକରଣରେ ଦେଶସେବାରେ ନିଜକୁ ଉତ୍ସର୍ଗ କରି ଜଣେ ମହାନ୍ ନିରଳସ ସମାଜସେବୀ ଭାବେ ଯଶସ୍ୱୀ ହୋଇଛନ୍ତି । ତାଙ୍କ ଆତ୍ମଜୀବନୀ ‘ଅମୃତ ଅନୁଭବ’ରୁ ସଂଗୃହୀତ ‘ଦରିଆ ଦଖଲ’ ଶୀର୍ଷକ ପ୍ରବନ୍ଧଟିରେ ଲେଖୁ ସ୍ଵାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟର ଦାଣ୍ଡୀ ଲବଣ ସତ୍ୟାଗ୍ରହ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ବର୍ଣ୍ଣନା ବିଶେଷତଃ ଦାଣ୍ଡୀଠାରୁ ଚାରିମାଇଲ ଦୂର ଆଟ୍ ନାମକ ସ୍ଥାନରେ ଲବଣ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନ ସହ ମହାତ୍ମାଗାନ୍ଧିଙ୍କ ଅନନ୍ୟ ନେତୃତ୍ୱର ପରାକାଷ୍ଠା ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି ।

ଜନବିରୋଧୀ ଲବଣ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ କରିବାକୁ ଡାକରା ଦେଇ ମହାତ୍ମାଗାନ୍ଧି ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀମାନଙ୍କ ଗହଣରେ ଦାଣ୍ଡୀଠାରେ ପ୍ରଥମେ ଲୁଣ ମାରିଥିଲେ । ପରେ ସାରା ଦେଶରେ ଲୋକମାନେ ହଜାର ହଜାର ସଂଖ୍ୟାରେ ସତ୍ୟାଗ୍ରହରେ ସାମିଲ ହୋଇ ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ଲୁଣ ମାରିବାକୁ ଅଗ୍ରସର ହେଲେ । ଦାଣ୍ଡୀଠାରୁ ଚାରିମାଇଲ ଦୂର ଆଠାରେ ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀମାନେ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ କରି ଲୁଣ ମାରିବାକୁ ଗଲାବେଳେ ପୁଲିସ ଘଟଣାସ୍ଥଳରେ ପହଞ୍ଚି ସେମାନଙ୍କ ହାତମୁଠାରୁ ଲୁଣମାଟି ଛଡ଼ାଇବାକୁ ବଳ ପ୍ରୟୋଗ କଲା । ପୁଲିସର ମାତ୍ରାତ୍ମକ ଅତ୍ୟାଚାରରେ ଜଣେ ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀଙ୍କ ମଣିବନ୍ଧ ଜଖମ ହେଲା । ପୁଲିସ ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ କେତେକଙ୍କୁ ଆହତ କଲା ଓ ଘଟଣାସ୍ଥଳରେ ସାମାନ୍ୟ ରକ୍ତପାତ ମଧ୍ଯ ହୋଇଥିଲା । ଆଠାରେ ଯେଉଁ ଗ୍ରାମବାସୀ ଦେଖଣାହାରିମାନେ ଉପସ୍ଥିତ ଥିଲେ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପିଲା କାଖେଇଥିବା ସ୍ତ୍ରୀଲୋକ ବହୁସଂଖ୍ୟାରେ ଥିଲେ । ପୁଲିସର ବିରୋଧ ଆରମ୍ଭ ହେଲାକ୍ଷଣି ସେମାନେ ହଠାତ୍ ଲୁଣମାଟି ସଂଗ୍ରହରେ ଲାଗିପଡ଼ିଲେ ।

ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀମାନଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ଏପରିଭାବେ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବା ଲକ୍ଷ୍ୟ କରି ପୁଲିସ ନିଶ୍ଚେଷ୍ଟ ରହିବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହେଲା । ସେଠାକାର ଲବଣ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଘଟଣାର ବିବରଣୀ ସମ୍ପର୍କରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଅବଗତ ହେଲେ । ମାତ୍ର ସେଦିନ ସୋମବାର ଥିଲା । ସପ୍ତାହର ସେହି ଦିନଟିକୁ ଗାନ୍ଧିଜୀ ମୌନବ୍ରତଭାବେ ପାଳୁଥିବାରୁ ନିଜେ କିଛି କହିପାରିବେ ନାହିଁ ବୋଲି ଘଟଣାସ୍ଥଳକୁ ଶ୍ରୀମତୀ ସରୋଜିନୀ ନାଇଡୁ ଓ ନ୍ୟାୟମୂର୍ତ୍ତି ଆବ୍‌ବାସ୍ ତୟାବ୍‌ଜୀଙ୍କୁ ପଠାଇଲେ । ପରେ ପରେ ‘ୟଙ୍ଗ ଇଣ୍ଡିଆ’ ପତ୍ରିକାରେ ଦେଶବାସୀଙ୍କ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ସେ ଲେଖିଥିଲେ ଯେ ‘ଲୁଣ ହେଉଛି ରାଷ୍ଟ୍ରର ଆତ୍ମସମ୍ମାନର ପ୍ରତୀକ ।’’ସଂଗୃହୀତ ଲୁଣକୁ ବଳ ପ୍ରୟୋଗ କରି ଛଡ଼ାଇ ନ ନେବାଯାଏ ତାହା କାହାରିକୁ ଦିଆଯିବ ନାହିଁ କାରଣ ସେହି ଲୁଣ ଦେହର ରକ୍ତ ପରି ଆମର ପ୍ରିୟବସ୍ତୁ । ତେବେ ଧୈର୍ଯ୍ୟ ଓ କଷ୍ଟସହିଷ୍ଣୁତା ଗୁଣଦ୍ୱାରା ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀମାନେ ପୁଲିସର ହୃଦୟ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିପାରିବେ ବୋଲି ଗାନ୍ଧିଜୀ ଆହ୍ବାନ ଦେଇଥିଲେ ।

ଏପ୍ରିଲ ନଅ ତାରିଖରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ ବାର୍ତ୍ତା ଦେଇ କହିଥିଲେ ଯେ ପୂର୍ବ ରାତ୍ରିରେ ସେ ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀମାନଙ୍କ ଲବଣ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ସମ୍ପର୍କିତ ଯେଉଁ ତଥ୍ୟ ପାଇଛନ୍ତି ତାହା ତାଙ୍କୁ ବିସ୍ମିତ କରିଛି । ଗୁଜରାଟର ସମସ୍ତ ଜନତା ସତେ ଯେପରି ସମୁଦ୍ରର ଉତ୍ତାଳ ତରଙ୍ଗ ପରି ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଝାସ ଦେଇଛନ୍ତି। ଆଟ୍ ଓ ଭୀମ୍‌ରୀଡ଼ଠାରେ ହଜାର ହଜାର ସଂଖ୍ୟାରେ ସ୍ତ୍ରୀ ପୁରୁଷ ଗଭୀର ଉତ୍ସାହ ସହକାରେ ଯେପରି ଲୁଣ ମାରିବାକୁ ଅଗ୍ରସର ହୋଇଥିଲେ, ତାହା ଲକ୍ଷ୍ୟକରି ଗାନ୍ଧିଜୀ ଅଭିଭୂତ ହୋଇପଡ଼ିଥିଲେ। ଶାନ୍ତି ଓ ଅହିଂସା ଆଚରଣ ପ୍ରଦର୍ଶନ ପୂର୍ବକ ଲୁଣ ମାରୁଥିବାବେଳେ ସରକାରୀ ହାକିମମାନେ ସୀମାତିକ୍ରମ କରି ସେମାନଙ୍କ ଉପରେ ଜୁଲମ କରିଥିଲେ । ଗାନ୍ଧିଜୀ ଦୃଢ଼ସ୍ବରରେ କହିଥିଲେ ଯଦି ଆନ୍ଦୋଳନ ଶେଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅହିଂସ ରହେ ତେବେ ନିକଟ ଭବିଷ୍ୟତରେ ସ୍ୱରାଜ୍ୟ ହାସଲ ହୋଇପାରିବ ।

ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ମତରେ ଆତ୍ମବଳିଦାନ ଓ ତ୍ୟାଗ ଉପରେ ଆଧାରିତ ସ୍ଵାଧୀନତା ଚିରଞ୍ଜୀବୀ । ତେଣୁ ଦେଶବାସୀ ନିଜ ସାଧାନୁସାରେ ଆତ୍ମତ୍ୟାଗ ପୂର୍ବକ ସମସ୍ତ କଷ୍ଟ ସହ୍ୟ କରିବାକୁ ଆଗେଇ ଆସିବା ଦରକାର । ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀର ହାତମୁଠାରେ ଥ‌ିବା ଲୁଣ କେବଳ ଭାରତର ଆତ୍ମସମ୍ମାନର ପ୍ରତୀକ ନଥିଲା, ତାହା ଥିଲା ସର୍ବସ୍ବର ପ୍ରତୀକ । ନିଘୋଷ ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀଙ୍କ ହାତମୁଠାରୁ ଲୁଣ ଛଡ଼ାଇବା ସରକାରୀ ହାକିମଙ୍କ ହୀନ ବର୍ବରତା ବୋଲି ବର୍ଣ୍ଣନା କରି ସେହି ଅଭଦ୍ରତାକୁ ଶାନ୍ତ ହୃଦୟରେ ଈଶ୍ବରଙ୍କ ନାମ | ଜପ କରି ସହ୍ୟ କରିବାକୁ ବାପୁଜୀ ଆହ୍ବାନ କରିଥିଲେ । ଯେ କୌଣସି ମୁହୂର୍ତ୍ତରେ ସେ ଗିରଫ ହୋଇ ପାରନ୍ତି ବୋଲି ଗାନ୍ଧିଜୀ ଜାଣିପାରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ଗିରଫ ପରେ କାଳେ ଲୋକମାନେ ଭୟ କରି ଆନ୍ଦୋଳନରୁ ଓହରିଯିବେ ସେଥ‌ିପାଇଁ ସେ ଦେଶବାସୀଙ୍କୁ କହିଥିଲେ ଯେ ସ୍ଵୟଂ ଈଶ୍ବର ସେହି ଆନ୍ଦୋଳନର ପଥପ୍ରଦର୍ଶକ ।

ସମସ୍ତଙ୍କ ହୃଦୟରେ ବିରାଜମାନ କରି ସେ ମାର୍ଗଦର୍ଶନ କରୁଛନ୍ତି । ତେଣୁ ଈଶ୍ୱରଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟରେ ନିଷ୍ଠାର ସହ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ସମ୍ପାଦନ କରିବା ସର୍ବାଦୌ ଉଚିତ ହେବ । କେବଳ ଲୁଣମରା ନୁହେଁ; ମଦ, ଗଞ୍ଜେଇ, ଅଫିମ ଦୋକାନ ବା ବିଲାତି ଲୁଗା ଦୋକାନ ସମ୍ମୁଖରେ ଭଉଣୀମାନେ ଧାରଣା ଦିଅନ୍ତୁ । ଆବାଳ- ବୃଦ୍ଧ-ବନିତା ତକଲିରେ ସୂତା କାଟି ଗଦାଗଦା ସୂତା ଜମେଇ ଦିଅନ୍ତୁ । ହିନ୍ଦୁ, ମୁସଲମାନ, ଶିଖ, ପାର୍ସୀ ଓ ଖ୍ରୀଷ୍ଟିଆନମାନେ ଆପଣା ମଧ୍ୟରେ ଏକତା ଓ ସଂହତି ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରନ୍ତୁ । ଛାତ୍ରମାନେ ସ୍କୁଲ କଲେଜ ଛାଡ଼ି ଦିଅନ୍ତୁ ଏବଂ ସରକାରୀ କର୍ମଚାରୀ ସରକାରୀ ଚାକିରିକୁ ପଦାଘାତ କରି ଦେଶସେବା ପାଇଁ ନିଜକୁ ଉତ୍ସର୍ଗ କରନ୍ତୁ । ଏହାଦ୍ଵାରା ସ୍ଵରାଜ ହାସଲ କରିବାର ପଥ ସ୍ଵତଃ ଉନ୍ମ କ୍ତ ହୋଇ ଉଠିବ ।

କଠିନ ଶବ୍ଦ।ର୍ଥ ଓ ସୂଚନା :

• ପନ୍ତାର – ଗଛଲତା ହାନ ପ୍ରଶସ୍ତ୍ର ଭୂମି / ସମୁଦ୍ର ତାରବର୍ତ୍ତୀ ନିର୍ଜନ ଅଞ୍ଚଳା
• ମଣିବନ୍ଧ – ପାପୁଲି ଓ ହାତ ମଧ୍ୟସ୍ଥ ଖଞ୍ଜା
• ପ୍ରତୀକ – ଚିହ୍ନ,/ ନିଦର୍ଶନା
• ମର୍ମ – ଅଭିପ୍ରାୟ / ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟା
• ଅହିଂସ – ହିଂସାବିହାନ / ଯାହା ହିଂସା ନୁହେଁ।

କେତୋଟି ନୂତନ ଶବ୍ଦ ଓ ଏହାର ଅର୍ଥ :

• ନ୍ୟାୟମୂର୍ତ୍ତି – ମୂର୍ତ୍ତି ମନ୍ତ ଅବତାର / ନ୍ୟାୟର ସ୍ୱରୂପ
• ପରୀକ୍ଷିତ – ପରୀକ୍ଷା କରାଯାଇଥିବା
• ସତ୍ୟାଗ୍ରହ – ସତ୍ୟ ଓ ଅହିଂସା ପଥରେ ପରିଚାଳିତ
• ଆମ୍ବ ବଳିଦାନ – ନିଜକୁ ନିଜେ ଉତ୍ସର୍ଗ କରିଦେବା
• ମନ୍ତ୍ରସିଦ୍ଧି – ମନ୍ତ୍ରଦ୍ୱାରା ସିଦ୍ଧିପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥିବା
• ଆକସ୍ମିକ – ହଠାତ୍
• ଘାବରା – ବିଚଳିତ / ଭୀତତ୍ରସ୍ତ / ଆତଙ୍କିତ ।
• ଚିରଞ୍ଜୀବୀ – ଦୀର୍ଘଜୀବୀ ।
• ବର୍ବର – ପାଶବିକ /ଅମାନବିକ / ନୀଚ / ଅସଭ୍ୟ ।
• ତକଲି – ସୂତା କାଟିବାର ତାକୁଡ଼ି ।
• ନିଶ୍ଚେଷ୍ଟ – ଚେଷ୍ଟାଶୂନ୍ୟ|ଚେଷ୍ଟାରହିତ ।
• ଆମ୍ବତ୍ୟାଗ – ନିଜକୁ ନିଜେ କର୍ମ କରିବାପାଇଁ ଦେଇଦେବା
• ସ୍ଵରାଜ୍ୟ – ନିଜର ରାଜ୍ୟ / ନିଜ ଅଧିକାରରେ ରହିଥ୍ ବା ରାଜ୍ୟା
• ରକ୍ତପାତ – ବା ବିଶୃଙ୍ଖଳାରେ ରକ୍ତ ବାହାରିଥିବା
• ପଦାଘାତ – ପାଦରେ ଆଘାତ / ଗୋଇଠା

Odisha State Board BSE Odisha 8th Class Odia Solutions Chapter 9 ପ୍ରଗତି ଓ ମାନବ ଧର୍ମ Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 8 Odia Solutions Chapter 9 ପ୍ରଗତି ଓ ମାନବ ଧର୍ମ

ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକସ୍ଥ ଅଭ୍ୟାସ କାର୍ଯ୍ୟର ଉତ୍ତର

Question ୧ ।
ଆସ, କଥାବାର୍ତ୍ତା ହେବ ।
(କ) ଆଲବର୍ଟ ସ୍ଵାଇଜର କିଏ ?
Answer:
ଆଲବର୍ଟ ସ୍ଵାଇଜର ପଶ୍ଚିମ ଆଫ୍ରିକାର ଲାୟେରିନ୍ ଚିକିତ୍ସା କେନ୍ଦ୍ରର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା । ସେ ଶାନ୍ତି ଓ ବନ୍ଧୁତା ପାଇଁ ନୋବେଲ୍‌ ପୁରସ୍କାର ପାଇଛନ୍ତି । ଡାକ୍ତର ହିସାବରେ ସକଳ କାର୍ଯ୍ୟ ବ୍ୟସ୍ତତା ସତ୍ତ୍ୱେ ଦର୍ଶନ ଓ ଇତିହାସ ବିଷୟରେ ପନ୍ଦର ଗୋଟି ପୁସ୍ତକର ରଚୟିତା ।

(ଖ) ସମାଜର ହିତ ନିମନ୍ତେ କ’ଣ ଦରକାର ବୋଲି ସେ କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ସମାଜର ହିତ ନିମନ୍ତେ ସେ (ଆଲବଟ୍ ଦ୍ଵାଇଜର) ତିନି ପ୍ରକାର ପ୍ରଗତି ଦରକାର ବୋଲି ମତ ପ୍ରକାର କରିଛନ୍ତି । ଏହି ତିନିପ୍ରକାର ସମାଜ ହିତକର ପ୍ରଗତି ହେଉଛି- ଜ୍ଞାନ ଓ ପ୍ରବିଧ୍ ବିଜ୍ଞାନର ପ୍ରସାର, ମାନବ ସମାଜର ସାମାଜିକତାର ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତାର ବିକାଶ ।

(ଗ) ଆମେ କେଉଁ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସମନ୍ଵୟ ଚାହୁଁଛୁ ?
Answer:
ଆର୍ଥନୀତିକ ପ୍ରଗତିର ଭୂମିକା ଆମମାନଙ୍କ ନିମନ୍ତେ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ । ଏଥପାଇଁ ଆମେ ଆର୍ଥନୀତିକ ପ୍ରଗତି ନିମନ୍ତେ ଜ୍ଞାନ ଓ ପ୍ରବିଧି ବିଜ୍ଞାନର ସମନ୍ବୟ ଚାହୁଁଛୁ ।

(ଘ) ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ସଭ୍ୟତାର ଲକ୍ଷଣ କ’ଣ ବୋଲି ଲେଖକ କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
‘ପ୍ରଗତି ଓ ମାନବ ଧର୍ମ’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଲେଖକ ବୈଦ୍ୟନାଥ ମିଶ୍ର ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ସଭ୍ୟତାକୁ ବ୍ୟକ୍ତି ସଭ୍ୟତା ବୋଲି କହିଛନ୍ତି । ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତି ନିଜ ପାଇଁ ଓ ନିଜର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଉଦ୍ୟମ କରିବା ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ସଭ୍ୟତାର ଲକ୍ଷଣ ବୋଲି ଲେଖକ

(ଙ) ଆଧ୍ୟାମ୍ଭିକତାର ମୌଳିକ ବିଷୟଟି କ’ଣ ?
Answer:
ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତାର ମୌଳିକ ବିଷୟଟି ହେଉଛି- ମନୁଷ୍ୟ କେବଳ ବିଷୟ ପ୍ରତି ଆସକ୍ତ ନହୋଇ ପ୍ରାଣ ବା ଆତ୍ମାର ବିକାଶ ବିଷୟରେ କିଛି ଧ୍ୟାନ ଦେବ । ଅଥବା, ମନୁଷ୍ୟ ବିଷୟାସକ୍ତ ନ ହୋଇ ନିଜର ପ୍ରାଣ ବା ଆତ୍ମା ବିଷୟରେ ଧାନନିଷ୍ଠ ହେବା ହିଁ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତାର ମୌଳିକ ବିଷୟ ।

Question ୨।
ଆସ, ଦୁଇ ବା ତିନୋଟି ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଲେଖୁ ।
(କ) ଜ୍ଞାନ ଓ ପ୍ରବିଧ୍ ବିଜ୍ଞାନ ଉଭୟ ପରସ୍ପରର ପରିପୂରକ ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖକ କି ମତ ଦେଇଛନ୍ତି ?
Answer:
ମନୁଷ୍ୟ ମନରୁ ସଂକୀର୍ଣ୍ଣତା ଦୂର କରିବା ନିମନ୍ତେ ଜ୍ଞାନ ଦରକାର ଏବଂ ଉତ୍ପାଦନ ପ୍ରଣାଳୀର ଉନ୍ନତି କରିବାପାଇଁ ପ୍ରବିଧ୍ ବିଜ୍ଞାନ ମନୁଷ୍ୟ ନିମନ୍ତେ ଆବଶ୍ୟକ । ସୁତରାଂ ମନର ଉନ୍ନତି ଓ ଆର୍ଥନୀତିକ ଜୀବନର ପ୍ରଗତି ପାଇଁ ଉଭୟ ଜ୍ଞାନ ଓ ପ୍ରବିଧ‌ି ବିଜ୍ଞାନ ଦରକାର ହୋଇଥାଏ । ଜ୍ଞାନଦ୍ୱାରା ପ୍ରବିଧି ବିଜ୍ଞାନର ପରିବର୍ତ୍ତନ ଓ ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଉଥ‌ିବାରୁ ଉଭୟ ପରସ୍ପରର ପରିପୂରକ ।

(ଖ) ମନୁଷ୍ୟର ସାମାଜିକତା ବ୍ୟାପକ ହୋଇପାରିବା ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖକ କି ମତ ଦେଇଛନ୍ତି ?
ସାମାଜିକତା ଯଥାର୍ଥରେ ତା’ର ହୃଦୟର ପ୍ରସାରତା ବା ବ୍ୟାପକତାଦ୍ୱାରା ବ୍ୟାପକ ହୋଇପାରିବ । ଅଥବା, ମନୁଷ୍ୟ ତା’ର ହୃଦୟକୁ ବ୍ୟାପକ କରିପାରିଲେ ତା’ର ସାମାଜିକତା ବ୍ୟାପକ ହୋଇପାରିବ । (ଗ) ଗ୍ରାମ୍ୟ ଜୀବନ କଳୁଷିତ ହେବାର କାରଣ କ’ଣ ?
Answer:
ଗ୍ରାମ୍ୟ ଜୀବନରେ ଗୋଷ୍ଠୀ ଜୀବନର ସତ୍ତା ନାହିଁ । ସମ୍ପ୍ରତି ଗ୍ରାମ ମାତ୍ର ରହିଛି; କିନ୍ତୁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଗ୍ରାମରେ

(ଘ) ଲେଖକ ଧର୍ମ କଥା ନକହି ଆଧ୍ୟାତ୍ମକ କଥା ଊ– ଧର୍ମ ବିଷୟଟି ପୂରାପୂରି ବ୍ୟକ୍ତିଗତ । ଧର୍ମଦ୍ଵାରା କାହିଁକି ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି ?
Answer:
ଧର୍ମ ବିଷୟଟି ପୂରାପୂରି ବ୍ୟକ୍ତିଗତ । ଧର୍ମଦ୍ଵାରା ବାଦ ବିସମ୍ବାଦ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଛି । ସମ୍ପ୍ରତି ଧର୍ମ ମତାମତ ଓ ସାମାଜିକ ବିଭେଦ ସୃଷ୍ଟି କରୁଥିବାରୁ ଲେଖକ ବୈଦ୍ୟନାଥ ମିଶ୍ର ‘ପ୍ରଗତି ଓ ମାନବଧର୍ମ’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଧର୍ମ କଥା ନକହି ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ କଥା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ଅଥବା, ଧର୍ମ ଏକ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ପ୍ରସଙ୍ଗ। ଏହା ସମାଜରେ ମତାନ୍ଧତା, ବାଦ ବିସମ୍ବାଦ ଓ ବିଭେଦ ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ । ଏହି କାରଣରୁ ଲେଖକ ବୈଦ୍ୟନାଥ ମିଶ୍ର ଧର୍ମ କଥା ନ କହି ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ କଥା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି ।

(ଙ‍) ବର୍ତ୍ତମାନ ସମାଜରେ ନାନାପ୍ରକାର ସଂଘର୍ଷ ଦୂର କରିବାକୁ ହେଲେ ଆମକୁ କ’ଣ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ ?
Answer:
ଭୌତିକ ଉନ୍ନତି ପ୍ରାପ୍ତ ସମାଜରେ ସମସ୍ତେ ସମାନ ସୁବିଧା ସୁଯୋଗରୁ ବଞ୍ଚିତ ହେବା ଦ୍ୱାରା, ନାନା ପ୍ରକାର ସଂଘର୍ଷ ଦେଖିବାକୁ ମିଳୁଛି । ସମାଜରେ ଦେଖାଯାଉଥ‌ିବା ଏ ପ୍ରକାର ସଂଘର୍ଷକୁ ଦୂର କରିବା ପାଇଁ, ମଣିଷକୁ ନିଜର ବସ୍ତୁମୁଖୀ ଆଭିମୁଖ୍ୟକୁ ବଦଳାଇବାକୁ ପଡ଼ିବ । ସଭ୍ୟତାର ମାନଦଣ୍ଡକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରି ମାନବଧର୍ମ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେବାକୁ ହେବ ।

Question ୩ ।
ଆସ, ୧୦୦ ରୁ ୧୨୦ ଶବ୍ଦ ମଧ୍ଯରେ ତଳଲିଖ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଲେଖୁବା ।
(କ) ଆଲବଟ୍ ସ୍ଵାଇଜର ପ୍ରଦାନ କରିଥିବା ପ୍ରଗତିର ତିନିଗୋଟି ସ୍ଵରୂପ ବର୍ଣ୍ଣନ କରି ଲେଖ ।
Answer:
ଏହି ପ୍ରଶ୍ନଟି ସମାଜ ସଚେତନଶୀଳ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଡକ୍ଟର ବୈଦ୍ୟନାଥ ମିଶ୍ରଙ୍କ ରଚିତ ପ୍ରବନ୍ଧ ‘ପ୍ରଗତି ଓ ମାନବ ଧର୍ମ ସଦିତ ସଂପୃକ୍ତ। ସ୍ଵାଧୀନତା ପରବର୍ତ୍ତୀ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟରେ ବୈଦ୍ୟନାଥ ମିଶ୍ର ଜଣେ ଆଦର୍ଶବାଦୀ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ । ସାମାଜିକ ଓ ଆର୍ଥନୀତିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ଉପରେ ତାଙ୍କ ପ୍ରବନ୍ଧଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ । ‘ସମାଜ ଓ ସଭ୍ୟତା’, ‘ଶାସନ ଓ ସଂସ୍କାର’, ‘ଆର୍ଥନୀତିକ ଯୋଜନା’, ‘ଭାରତର ଆର୍ଥନୀତିକ ସମସ୍ୟା’ ଓ ‘ସାମାଜିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ’ପ୍ରଭୃତି ତାଙ୍କର କେତୋଟି ବହୁଚର୍ଚ୍ଚିତ ଗ୍ରନ୍ଥ । ଚିରନ୍ତନୀ ମାନବୀୟ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ଓ ସମତାବୋଧ ଉପରେ ତାଙ୍କ ପ୍ରବନ୍ଧର ବିଷୟବସ୍ତୁ ପର୍ଯ୍ୟବସିତ ।

ଆଲୋଚ୍ୟ ପ୍ରବନ୍ଧଟି ଲେଖକଙ୍କ ବହୁଚର୍ଚ୍ଚିତ ପ୍ରବନ୍ଧ ଗ୍ରନ୍ଥ ‘ସାମାଜିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ’ ରୁ ସଂଗୃହୀତ । ଏହି ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଲେଖକ ବିଶ୍ୱବିଖ୍ୟାତ ଚିନ୍ତାନାୟକ ଆଲବଟ୍ ସ୍ଵାଇଜରଙ୍କ ବିଚାରକୁ ଆଧାର କରି ସମାଜର ହିତ ଓ ପ୍ରଗତି ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କରିଛନ୍ତି। ଆଲବଟ୍ ସ୍ଵାଇଜର ଜଣେ ଆଫ୍ରିକୀୟ ଚିନ୍ତାନାୟକ ଓ ସମାଜସେବୀ ଥିଲେ । ୧୯୫୨ ମସିହାରେ ସେ ଶାନ୍ତି ଓ ବିଶ୍ଵମୈତ୍ରୀ ପାଇଁ ନୋବେଲ୍ ପୁରସ୍କାର ପାଇଥିଲେ । ଜଣେ ସମାଜତତ୍ତ୍ୱବାଦୀ ଲେଖକ ଓ ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀରୂପେ ସେ ସମାଜର ହିତ ସାଧନ କରୁଥିବା ତିନୋଟି ପ୍ରଗତି ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ବାରୋପ କରିଥିଲେ । ସମାଜର ହିତ ନିମନ୍ତେ ଆଲବଟ୍ ସ୍ଵାଇଜର ତିନିପ୍ରକାରର ପ୍ରଗତି ଦରକାର ବୋଲି ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ଏହି ତିନିପ୍ରକାର ପ୍ରଗତି ହେଉଛି ଜ୍ଞାନ ଓ ପ୍ରବିଧ୍ ବିଜ୍ଞାନର ପ୍ରସାର, ମାନବ ସମାଜର ସାମାଜିକତା ଏବଂ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା ।

ଆଲବଙ୍କ ମତରେ ପ୍ରଥମ ପ୍ରକାରର ପ୍ରଗତିଟି ହେଉଛି ଜ୍ଞାନ ଓ ପ୍ରବିଧି ବିଜ୍ଞାନର ପ୍ରସାର । ଜ୍ଞାନର ସ୍ବରୂପ ହେଉଛି – ଏହା ମନୁଷ୍ୟ ମନରୁ ସଂକୀର୍ଣ୍ଣତା ଦୂରେଇଦିଏ । ପ୍ରବିଧ‌ି ବିଜ୍ଞାନର ସ୍ଵରୂପ ହେଉଛି – ଏହା ଉତ୍ପାଦନ ପ୍ରଣାଳୀରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିଥାଏ। ମାନବ ସମାଜର ଆର୍ଥନୀତିକ ପ୍ରଗତି ପାଇଁ ଆଲବଟ୍ ଜ୍ଞାନ ଓ ପ୍ରବିଧ୍ ବିଜ୍ଞାନର ସମନ୍ୱୟ ଚାହିଁଛନ୍ତି ।

ଆଲବର୍‌ଙ୍କ ମତରେ ଦ୍ବିତୀୟ ପ୍ରକାରର ପ୍ରଗତିଟି ହେଉଛି ‘ସାମାଜିକତା’ । ସାମାଜିକତାର ସ୍ୱରୂପ ହେଉଛି – ନିଜ ପାଇଁ ବଞ୍ଚିବା ଅପେକ୍ଷା ସମାଜ ପାଇଁ ବଞ୍ଚିବା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେବା । ଯାହାର ମନ ବ୍ୟାପକ ସେ ଅନ୍ୟର ହିତ ଚିନ୍ତା କରେ । ହୃଦୟରେ ପ୍ରସାରତା ଉପରେ ସାମାଜିକତା ନିର୍ଭରଶାଳ। ଲେଖକଙ୍କ ମତରେ ଯାହାର ମନ ଯେତେ ବ୍ୟାପକ ତା’ର ସାମାଜିକତା ସେତେ ଅଧ୍ଵ । ପ୍ରଥମ ପ୍ରକାର ପ୍ରଗତିଠାରୁ ଏହି ପ୍ରଗତି ଟିକିଏ ଭିନ୍ନ ଧରଣର ।

ତୃତୀୟ ପ୍ରକାରର ପ୍ରଗତିଟି ହେଉଛି – ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା । ଆଲବଙ୍କ ବିଚାରରେ ଆତ୍ମା ବା ପ୍ରାଣର ବିକାଶ ହିଁ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା । ଏହା କୌଣସି ଧର୍ମ ନୁହେଁ । ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା ଆତ୍ମାକୁ ବ୍ୟାପକ କରେ । ଏହାର ଅଭାବରେ ଆତ୍ମାର ସଂକୋଚନ ଘଟେ । ପ୍ରବିଧ‌ି ବିଜ୍ଞାନ ଭୌତିକ ବସ୍ତୁର ବିକାଶରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ। ସମାଜର ପରିବର୍ତ୍ତନ ପାଇଁ ଭୌତିକ ବିକାଶ ସହ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ବିକାଶର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି । ତେଣୁ ଅନେକ ମନୀଷୀ ସମାଜର ପରିବର୍ତ୍ତନ ପାଇଁ ବିଜ୍ଞାନ ଓ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତାର ସମନ୍ଵୟ ଘଟିବା ଇଚ୍ଛା କରନ୍ତି । ଆତ୍ମାର ପ୍ରସାର ଓ ସାମାଜିକ ପ୍ରଗତି ପାଇଁ ପ୍ରବିଧ‌ି ବିଜ୍ଞାନ ଓ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତାର ସମନ୍ଵୟ ଜରୁରୀ ବୋଲି ଆଲବଟ୍ ପ୍ରତିପାଦନ କରିଛନ୍ତି । ବାସ୍ତବିକ ଆଲବଙ୍କ ଏହି ତିନିପ୍ରକାର ପ୍ରଗତି ପ୍ରତି ସଚେତନ ରହିବାଦ୍ୱାରା ସମାଜର ହିତ ସାଥ୍‌ ହୋଇପାରିଥାଏ ।

(ଖ) ସଭ୍ୟତାର ମାନଦଣ୍ଡ ବଦଳାଇବା ନିମନ୍ତେ ସମଗ୍ର ମାନବ ଜାତିର କି ପ୍ରକାର ଦାୟିତ୍ଵ ରହିଛି ?
Answer:
ଆଲୋଚ୍ୟ ପ୍ରଶ୍ନଟି ଆଦର୍ଶବାଦୀ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ବୈଦ୍ୟନାଥ ମିଶ୍ରଙ୍କ ରଚିତ ‘ପ୍ରଗତି ଓ ମାନବ ଧର୍ମ’ ଶୀର୍ଷକ ପ୍ରବନ୍ଧ ସହିତ ଜଡ଼ିତ । ଓଡ଼ିଆ ପ୍ରବନ୍ଧ ସାହିତ୍ୟରେ ଡକ୍ଟର ବୈଦ୍ୟନାଥ ମିଶ୍ର ଜଣେ ଚିନ୍ତାଶୀଳ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଭାବରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ । ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡ଼େମୀ ପୁରସ୍କାରପ୍ରାପ୍ତ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ମିଶ୍ରଙ୍କ ବହୁଚର୍ଚ୍ଚିତ ପ୍ରବନ୍ଧଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ‘ଶାସନ ଓ ସଂସ୍କାର’, ‘ଆର୍ଥନୀତିକ ଯୋଜନା’, ‘ସମାଜ ଓ ସଭ୍ୟତା’ ଓ ‘ସାମାଜିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ’ ପ୍ରଭୃତି ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ । ଆର୍ଥନୀତିକ ସମସ୍ୟା ଓ ସାମାଜିକ- ମାନବୀୟ ମୂଲ୍ୟବୋଧର ବିଶ୍ଳେଷଣ ତାଙ୍କ ପ୍ରବନ୍ଧର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ । ଆଲୋଚ୍ୟ ପ୍ରବନ୍ଧ ‘ପ୍ରଗତି ଓ ମାନବ ଧର୍ମ’ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ମିଶ୍ରଙ୍କ ବହୁଚର୍ଚ୍ଚିତ ଗଦ୍ୟଗ୍ରନ୍ଥ ‘ସାମାଜିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ’ରୁ ସଂଗୃହୀତ । ସଂଗୃହାତା ମାନବୀୟ ମୂଲ୍ୟବୋଧର ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଓ ସଭ୍ୟତାର ମାନଦଣ୍ଡକୁ ବଦଳାଇବା ନିମନ୍ତେ ମାନବ ଜାତିର ଦାୟବଦ୍ଧତାକୁ ଏହି ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଉପସ୍ଥାପନ କରାଯାଇଛି।

ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଡକ୍ଟର ବୈଦ୍ୟନାଥ ମିଶ୍ର ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି ଯେ ଆଧୁନିକ ସଭ୍ୟତାରେ ଜ୍ଞାନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସଂକୀର୍ଣ୍ଣତା ବୃଦ୍ଧିପାଇଛି । ମଣିଷ ସମାଜ ପ୍ରବିଧି ବିଜ୍ଞାନରେ ଉନ୍ନତି କରିଥିଲେ ବି ଜ୍ଞାନର ସଂକୋଚନ ହେତୁ ପଛୁଆ ଗତି କରୁଛି । ସଭ୍ୟତାର ଉଚ୍ଚ ମାନଦଣ୍ଡର ବୃଦ୍ଧି ଘଟୁନାହିଁ । ଏବେବି ସମାଜର କେତେକ ଗୋଷ୍ଠୀ ଜ୍ଞାନ ଆହରଣରେ ଅଧିକ ସୁବିଧା ଓ ସୁଯୋଗ ଉପଭୋଗ କରୁଛନ୍ତି । ସମାଜରେ ଆର୍ଥନୀତିକ ଭେଦ ଥ‌ିବାରୁ ଦରିଦ୍ରର ଜ୍ଞାନଲାଭର ସୁଯୋଗ ନାହିଁ । ଫଳରେ ସ୍ବାଧୀନ ଚିନ୍ତାର ବିକାଶ ଘଟୁନାର୍ହିା

ଅପର ପକ୍ଷରେ ସାମାଜିକ ଗୋଷ୍ଠୀଜୀବନ ଏବେ ଭାଙ୍ଗିପଡ଼ିଛି । ଆମର ପାରିବାରିକ ଜୀବନରେ ପରସ୍ପର ପ୍ରତି ଶ୍ରଦ୍ଧା ଓ ଭକ୍ତି ନାହିଁ । ଗ୍ରାମ୍ୟ ଜୀବନ ବିପଥଗାମୀ ଓ କଳହ ମଧ୍ୟରେ କଳୁଷିତ । ବ୍ୟକ୍ତି ସଭ୍ୟତାର ବସ୍ତୁମୋହରେ ସ୍ଵାର୍ଥପର ହୋଇଉଠିଛି। ଜାତିପ୍ରୀତିକୁ ସଂକୀର୍ଣ୍ଣ ସ୍ଵାର୍ଥ ନିମନ୍ତେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଉଛି । ଅଶିକ୍ଷା ଓ ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ଜୀବନକୁ ମଳିନ କରିଦେଇଛି । ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ବ୍ୟକ୍ତିବାଦୀ ସଭ୍ୟତାର ପ୍ରଭାବ ଆମର ଶିକ୍ଷା ଓ ସଂସ୍କୃତିକୁ ବ୍ୟକ୍ତିକୈନ୍ଦ୍ରିକ କରିଦେଇଛି । ସାମାଜିକ ସହୃଦୟତା ପ୍ରାୟତଃ ନାହିଁ । ଜଡ଼ବାଦ ଓ ବସ୍ତୁମୋହ ବଢ଼ି ବଢ଼ି ଚାଲିଛି । ଫଳରେ ଆମର ମନ ସଂକୀର୍ଣ୍ଣ ହୋଇ ଚାଲିଛି । ଆମର ସକଳ ଉଦ୍ୟମ ଭୌତିକ ଉନ୍ନତିରେ ବିନିଯୋଗ ହେଉଛି। ତେଣୁ ସମାଜରେ ନାନା ସଂଘର୍ଷ ଦେଖାଦେଉଛି। ସାମାଜିକ ସଂଘର୍ଷକୁ ଦୂର କରି ସଭ୍ୟତାର ମାନଦଣ୍ଡ ବଦଳାଇବା ବର୍ତ୍ତମାନର ପ୍ରଧାନ ଚିନ୍ତା ହୋଇଛି ।

ଏହି ମର୍ମରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ସାମାଜିକ ସଂଘର୍ଷର ବିଲୟ ପାଇଁ ମାନବ ଜାତିକୁ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ବଦଳାଇବାକୁ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଛନ୍ତି । ବ୍ୟକ୍ତିର ସହୃଦୟତାକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିବାକୁ ହେବ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ମାନବକୁ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେବାକୁ ହେବ । ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା ମନୁଷ୍ୟକୁ ବିଷୟାସକ୍ତିରୁ ନିବୃତ୍ତ କରି ଆତ୍ମା ବିଷୟରେ କିଛି ଧାରଣା ଦେବ । ଏହା ମନୁଷ୍ୟଠାରେ ଈଶ୍ଵର ବିଶ୍ଵାସ ବଢ଼ାଇବା ଫଳରେ ସେ ସାମାଜିକ ସହୃଦୟତା ହାସଲ କରିପାରିବେ । ଏହା ମଧ୍ୟ ମନୁଷ୍ୟର ମନକୁ ବ୍ୟାପକ ଓ ହୃଦୟକୁ ପ୍ରସାରିତ କରିବା । ପୂର୍ବେ।ପରି ସଭ୍ୟତାର ଗତାନୁଗତିକ ମାନଦଣ୍ଡକୁ ବଦଳାଇବାପାଇଁ ମାନବାଧର୍ମ ଉପରେ
ବେଶି ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେବାକୁ ହେବ । ସମାଜର ଚିନ୍ତାଶୀଳ ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ଏଥ‌ିପାଇଁ ସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି କରିବା ଉଚିତ । ବାସ୍ତବିକ ସଭ୍ୟତାର ମାନଦଣ୍ଡ ବଦଳାଇବାପାଇଁ ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କର ଏହି ପ୍ରକାର ସଚେତନ ପରାମର୍ଶ ବେଶ୍ ମନୋଜ୍ଞ ହୋଇପାରିଛି ।

Question ୪ ।
ଆସ, ସରଳ ଭାଷାରେ ବୁଝାଇ ଲେଖୁବା ।
(କ) ସମାଜର ବ୍ୟାପକତା ହୃଦୟର ବ୍ୟାପକତା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ ।
Answer:
ସମାଜର ବ୍ୟାପକତା……………………………….. ନିର୍ଭର କରେ ।
ଆଲୋଚ୍ୟ ଗଦ୍ୟାଶଟି ଆମ ପଠିତ ପୁସ୍ତକ ‘ସାହିତ୍ୟିକା’ରେ ସଂକଳିତ ବୈଦ୍ୟନାଥ ମିଶ୍ରଙ୍କ ରଚିତ ପ୍ରବନ୍ଧ ‘ପ୍ରଗତି ଓ ମାନବ ଧର୍ମ ରୁ ଗୃହୀତ । ଉଦ୍ଧୃତ ଗଦ୍ୟାଶରେ ଲେଖକ ମାନବ ସମାଜର ସାମାଜିକତା ବା ସାମାଜିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧର ପ୍ରଗତି ମନୁଷ୍ୟ ହୃଦୟର ପ୍ରସାରତା ଉପରେତା ଉପରେ ନିର୍ଭରଶାଳ ବୋଲି ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତ୍ରି

ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ମତରେ ସମାଜର ହିତ ମାନବ ସମାଜର ସାମାଜିକତା ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳ । ମନୁଷ୍ୟ ସମାଜରେ କେବଳ ନିଜ ପାଇଁ ବଞ୍ଚେ ନାହିଁ । ସେ ସମାଜ ପାଖରେ ମଧ୍ୟ ବଞ୍ଚେ । ସେ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କର ତଥା ସମାଜର ହିତ ପାଇଁ ଚିନ୍ତାକରେ । ଏଥ‌ିପାଇଁ ତା’ର‘ମନର ବ୍ୟାପକତା ଦରକାର । ଯେ ନିଜ କଥା ଭାବେ ସେ କେବଳ ନିଜର ଉନ୍ନତି କାମନା କରେ । ଯେ ନିଜଠାରୁ ଟିକିଏ ଉପରକୁ ଯିବାକୁ ଚାହେଁ ସେ ପରିବାରରେ ଉନ୍ନତି କଥା ଚିନ୍ତା କରେ । ଯା’ର ମନ ଆଉଟିକେ ବ୍ୟାପକ ସେ ପ୍ରତିବେଶୀଙ୍କ ହିତକଥା ଭାବିଥାଏ । ଅର୍ଥାତ୍ ଯା’ର ମନ ଯେତେ ବ୍ୟାପକ ସେ ସେତେ ସାମାଜିକା ଏହି କାରଣରୁ ଯଥାର୍ଥରେ ସମାଜର ବ୍ୟାପକତା ମନ୍ମଷ୍ୟ ହୃଦୟର ବ୍ୟାପକତା ଉପରେ ନିର୍ଭରଶାଳା ମୋଟ ଉପରେ ଏହି ଗଦ୍ୟାଶରେ ଏକ ପ୍ରସାରିତ ହୃଦୟ ନେଇ ସମାଜରେ ବଞ୍ଚିବା ଉପରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଇଛନ୍ତି ।

(ଖ) ମନୁଷ୍ୟ କେବଳ ନିଜ ପାଇଁ ବଞ୍ଚେ ନାହିଁ । ସମାଜ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ବଞ୍ଚେ ।
Answer:
ମନୁଷ୍ୟ କେବଳ ……………………………..ମଧ୍ୟ ବଞ୍ଚେ ।
ପ୍ରଦତ୍ତ ଗଦ୍ୟାଶଟି ଆମ ପାଠପୁସ୍ତକ ‘ସାହିତ୍ୟିକ’ରେ ସନ୍ନିବିଷ୍ଟ ବୈଦ୍ୟନାଥ ମିଶ୍ରଙ୍କ ଲିଖ୍ ପ୍ରବନ୍ଧ ‘ପ୍ରଗତି ଓ ମାନବ ଧର୍ମ’ ପ୍ରବନ୍ଧରୁ ଆନୀତ । ଆଲୋଚ୍ୟ ଉଦ୍ଧୃତାଂଶରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଡକ୍ଟର ମିଶ୍ର ମନୁଷ୍ୟର ସମାଜ ସଂପୃକ୍ତି ବିଷୟରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ମତରେ ସମାଜର ହିତ ତିନିପ୍ରକାର ପ୍ରଗତି ଉପରେ ନିର୍ଭରଣାଳ । ଏଥିମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ ପ୍ରଗତି ହେଉଛି– ମାନବ ସମାଜର ସାମାଜିକତା । ସାମାଜିକତାର ଅର୍ଥ ମନୁଷ୍ୟର ସମାଜ ସହ ସଂପୃକ୍ତି । ମନୁଷ୍ୟ ଏକାକୀ ବଞ୍ଚେ ନାହିଁ । ସେ ପରିବାର, ପଡ଼ୋଶୀ, ଗୋଷ୍ଠୀକୁ ନେଇ ସମାଜରେ ବଞ୍ଚେ । ବ୍ୟାପକ ହୃଦୟରେ ସମାଜର ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଚିନ୍ତା କରେ । ସେ କେବଳ ନିଜର ଉନ୍ନତି କଥା ଚିନ୍ତା କରେନାହିଁ । ନିଜ ପରିବାରର ଉନ୍ନତି କଥା ଚିନ୍ତା କରେ । ଏହାଛଡ଼ା ସେ ନିଜର ପଡ଼ୋଶୀ, ଗ୍ରାମବାସୀ ଓ ଅଞ୍ଚଳର ଲୋକଙ୍କ ସ୍ୱାର୍ଥ କଥା ମଧ୍ୟ ଚିନ୍ତାକରେ । ଏଥ‌ିପାଇଁ ମନୁଷ୍ୟକୁ ସାମାଜିକ ପ୍ରାଣୀଭାବେ ଗଣନା କରାଯାଏ ।
ଲେଖକଙ୍କ ଏ ପ୍ରକାର ବିଚାର ଏକ ସାମାଜିକ ହିତବାଦୀ ମାନଦଣ୍ଡର ବିଚାର ହୋଇପାରିଛି ।

(ଗ) ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକବାଦ ଜଡ଼ବାଦର ବିଷୟାସକ୍ତିକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରି ମନୁଷ୍ୟର ମନକୁ ବ୍ୟାପକ କରେ ।
Answer:
ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକବାଦ ଜଡ଼ବାଦର ……………………………….. ବ୍ୟାବକ କରେ ।
ଶଂସିତ ଗଦ୍ୟାଶଟି ବୈଦ୍ୟନାଥ ମିଶ୍ରଙ୍କ ଲିଷ୍ଠ ‘ପ୍ରଗତି ଓ ମାନବ ଧର୍ମ’ପ୍ରବନ୍ଧରୁ ଆସିଅଛି । ଆଲୋଚ୍ୟ ଗଦ୍ୟାଶରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଡକ୍ଟର ମିଶ୍ର ମାନବ ଜୀବନରେ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକବାଦର ମହତ୍ତ୍ବକୁ ପ୍ରତିପାଦନ କରିଛନ୍ତି । ଲେଖକଙ୍କ ମତରେ ଧର୍ମ ଚେତନା ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ । ମାତ୍ର ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଭାବନା ଆତ୍ମାର ବିକାଶ ସହିତ ଜଡ଼ିତ । ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତାର ମୌଳିକ ବିଷୟ ହେଉଛି ଯେ କେବଳ ବିଷୟାସକ୍ତ ନହୋଇ ପ୍ରାଣ ବା ଆତ୍ମା ବିଷୟରେ କିଛି ଧ୍ୟାନ ଦେବା । ଧର୍ମ ଅପେକ୍ଷା ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା ବ୍ୟାପକ । ଧର୍ମରେ ବାଦ ବିସମ୍ବାଦ ଓ ବିଭେଦ ଅଛି; ମାତ୍ର ଆଧାୟିକତା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏସବୁ ନଥାଏ । ଏଥ‌ିରେ ଭଗବାନ୍‌ଙ୍କ ଅସ୍ତିତ୍ଵରେ ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ । ଭଗବାନଙ୍କ ଆଶ୍ରା ମନୁଷ୍ୟକୁ ସାହସ ଓ ସାଲ୍ଟାନା ଦିଏ ।

ବ୍ୟକ୍ତିବାଦୀ ମନୁଷ୍ୟ ଜଡ଼ବାଦୀ ବସ୍ତୁ ମୋହଦ୍ଵାରା ଆସକ୍ତ ହୋଇଥାଏ । ଜଡ଼ବାଦ ଭୌତିକ ବସ୍ତୁ ପ୍ରତି ଆକର୍ଷଣ ବଢ଼ାଇଥାଏ । ବିଷୟ ବା ବସ୍ତୁ ପ୍ରତି ଆସକ୍ତ ହେବାଦ୍ୱାରା ବ୍ୟକ୍ତି ସ୍ବାର୍ଥପର ହୋଇଯାଏ । ମାତ୍ର ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା ବ୍ୟକ୍ତିର ଆତ୍ମାକୁ ପ୍ରସାର କରିଦିଏ । ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକବାଦ ବ୍ୟକ୍ତିର ଜଡ଼ବାଦୀ ବିଷୟର ଆସକ୍ତିକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିଥାଏ । ଏହାଦ୍ଵାରା ମନୁଷ୍ୟର ବସ୍ତୁ ପ୍ରତି ମୋହ ତୁଟିଯାଏ ଓ ସେ ନିର୍ଲୋଭ ହୋଇଯାଏ । ବାଡ଼ବାଦା ବିଷୟବାଷନାର ଆସକ୍ତିକୁ ଆଧଆଧ୍ୟାତ୍ମିକବାଦ ର୍ହି ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିପାରିବ – ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ଏହି ପ୍ରକାର ବିଚାର ବେଶ୍ ମନୋଜ୍ଞ ହୋଇପାରିଛି।

Question ୫ ।
ଆସ, ପ୍ରବନ୍ଧଟିକୁ ଅନୁଚ୍ଛେଦ ଅନୁଯାୟୀ ଜଣଜଣ କରି ଉଚ୍ଚ ପଠନ କରିବା ।
Answer:
ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନେ ଶିକ୍ଷକଙ୍କ ନିର୍ଦେଶ ଅନୁଯାୟୀ ପଠନ କରିବେ ।

Question ୬।
ଆସ, ତଳଲିଖ୍ ଶବ୍ଦର ଅର୍ଥ ଅଭିଧାନରୁ ଖୋଜିବାହାର କରି କୋଠରିରେ ଲେଖୁବା ।
Answer:
ଜନୈକ – କୌଣସି ଏକ ବ୍ୟକ୍ତି।
ପ୍ରତାୟମାନ – ଯାହା କରାଯାଉଛି
ବେପରୁଆ – ଉଦ୍ଧତଭ।ବ
ମତାନ୍ଧିତା – କୁସଂସ୍କାର ଭିତ୍ତିକ ଅନ୍ଧିମତର ବିଶ୍ଵାସ
ସମନ୍ବୟ – ମିଳନ / ଐକ୍ୟ।
ଆହରଣ – ଗହଣା

Question ୭।
ନିମ୍ନରେ ଦିଆଯାଇଥ‌ିବା ବିଶେଷଣ ପଦଗୁଡ଼ିକୁ ବିଶେଷ୍ୟ ପଦରେ ପରିଣତ କର । ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ, ସାଂସ୍କୃତିକ, ଭୌତିକ, ଗ୍ରାମ୍ୟ
Answer:

ବିଶେଷଣ ପଦ	ବିଶେଷ୍ୟ ସଦରୂପ
ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ	ଅଧ୍ୟାମ୍
ସାଂସୃତିକ	ସଂସୃତି
ଶିକ୍ଷିତ	ଶିକ୍ଷା
ଭୌତିକ	ଭୂତ
ଗ୍ରାମ୍ୟ	ଗ୍ରାମ

Question ୮ ।
ତଳେ ଦିଆଯାଇଥ‌ିବା ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକୁ ବ୍ୟବହାର କରି ଗୋଟିଏ ଲେଖାଏଁ ବାକ୍ୟ ଲେଖୁବା ।
ପ୍ରଗତି, ସମନ୍ବୟ, ସାଲ୍ବନା, ବ୍ୟାପକ,
Answer:
ପ୍ରଗତି – ଜାତିର ପ୍ରଗତିରେ ଯୋଗଦାନ କରିବା ପ୍ରତ୍ୟେକଙ୍କର ଧର୍ମ ।
ସମନ୍ୱୟ – ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ପୀଠରେ ବୌଦ୍ଧ, ଶୈବ, ଶାକ୍ତ, ଗାଣପତ୍ୟ ଓ ବୈଷ୍ଣବ ଆଦି ଧର୍ମର ସମନ୍ୱୟ ଘଟିଛି ।
ସାନ୍ତନା – ବିପଦରେ ପଡ଼ିଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ସାନ୍ତନା ଦେବା ହିଁ ମଣିଷପଣିଆ ।
ବ୍ୟାପକ – ଯାହାର ମନ ଯେତେ ବ୍ୟାପକ ତା’ର ଜୀବନ ସେତେ ସୁନ୍ଦର ।
ଆହରଣ – ଯେକୌଣସି ଗ୍ରନ୍ଥରୁ ବିଦ୍ୟା ଆହରଣ କରାଯାଇପାରେ ।

Question ୯।
ଅଧ୍ୟାତ୍ମ + ଇକ = ଆଧ୍ୟାମିକ । ଏହି ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଥ‌ିବା ‘ଇକ’ ପ୍ରତ୍ୟୟ ଯୋଗରେ ଗଠିତ ଶବ୍ଦମାନଙ୍କର ଗୋଟିଏ ତାଲିକା କରିବା ।
Answer:
ମୂଳ ଶବ୍ଦ + ‘ଇକ’ ପ୍ରତ୍ୟୟ ଯୋଗ= ଗଠିତ ଶବ୍ଦ
ଅର୍ଥନୀତି + ଇକ = ଆର୍ଥନାତିକ
ସମାଜ + ଇକ = ସାମାଜିକ
ଅଧ୍ୟାତ୍ମ + ଇକ = ବ୍ୟକ୍ତି କୈନ୍ଦ୍ରିକ
ବ୍ୟକ୍ତି + କେନ୍ଦ୍ର + ଇକ = ଭୌତିକ
ମୂଳ + ଇକ = ମୌଳିକ
ଭୂତ + ଇକ ଅଧୁନା + ଇକ = ଆଧୁନିକ

Question ୧୦ ।
ଯେ ବିଷୟରେ ଆସକ୍ତ, ତାହାକୁ ଗୋଟିଏ ଶବ୍ଦରେ କୁହାଯାଏ ‘ବିଷୟାସକ୍ତ’ । ସେହିପରି କ’ଣ ହେବ ଆସଲେଖୁ ।
(କ) ଯେ ନିଦ୍ରାରେ ଆସକ୍ତ
(ଗ) ଯେ ମୋହରେ ଆସକ୍ତ
(ଖ) ଯେ ଲୋଭରେ ଆସକ୍ତ
Answer:
(କ) ନିଦ୍ରାସକ୍ତ,
(ଖ) ଲୋଭାସକ୍ତ,
(ଗ) ମୋହାସକ୍ତ

Question ୧୧ ।
ଆସ, ପାଠ ଆଧାରରେ ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କରିବା ।
(କ) ମନର ବ୍ୟାପକତା ଯା’ର ଯେତେ ଅଧିକ,
(ଖ) ପ୍ରବିଧ‌ି ବିଜ୍ଞାନ ଭୌତିକ ବସ୍ତୁର ବିକାଶରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ, ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା
(ଗ) ସେମାନେ ଯେତିକି ଅଧ୍ଵ ଜ୍ଞାନ ଆହରଣ କରିବେ
Answer:
(କ) ମନର ବ୍ୟାପକତା ଯା’ର ଯେତେ ଅଧିକ, ତା’ର ସାମାଜିକତା ସେତେ ଅଧିକ ।
(ଖ) ପ୍ରବିଧ‌ି ବିଜ୍ଞାନ ଭୌତିକ ବସ୍ତୁର ବିକାଶରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ, ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା ଆତ୍ମାର ବ୍ୟାପକତାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ ।
(ଗ) ସେମାନେ ଯେତିକି ଅଧ୍ଵ ଜ୍ଞାନ ଆହରଣ କରିବେ ସେତିକି ଅଧ୍ବକ ସମାଲୋଚନା କରିବେ ।

Question ୧୨ ।
ତଳେ ଦିଆଯାଇଥିବା ଉତ୍ତର ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି କୋଠରି ମଧ୍ୟରେ ଲେଖୁବା । ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛ ।
(କ) ପୁସ୍ତକା + ଗାର
(ଖ) ପୁସ୍ତକ + ଗାର
(ଗ) ପୁସ୍ତକ + ଆଗାର
(ଘ) ପୁସ୍ତକା + ଆଗାର
Answer:
(ଗ) ପୁସ୍ତକ + ଆଗାର = ପୁସ୍ତ୍ରକାଗାର

Question ୧୩ ।
ଭୁଲ ଥ‌ିବା ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକୁ ଠିକ୍ କରି ତା’ ପାଖରେ ଲେଖୁ ।
Answer:

ଭୁଲ ଶବ୍ଦ	ଠିକ୍ ଶବ୍ଦ
ଭୁମିକା	ଭୁମିକା
ଅସହି କ୍ଷୁତା	ଅସହିଷ୍ଣୁତା
ଧ୍ୱସଂ	ଧ୍ୱସଂ
ସାହାସ	ସାହାସ
ଗୋଷ୍ଠି	ଗୋଷ୍ଠା
ସାହାର୍ଯ୍ୟ	ସାହାଯ୍ୟ
ଶତାବ୍ଦା	ଶତାବ୍ଦୀ

ତୁମ ପାଇଁ କାମ:

(କ) ସମାଜର ଉପକାର ପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିବା ଦୁଇଜଣ ବିଷୟରେ ଦୁଇଟି ଅନୁଚ୍ଛେଦ ଲେଖ ।
(ଖ) ପ୍ରବିଧ୍ଵଜ୍ଞାନ (Technology)ର ଉନ୍ନତି ଯୋଗୁଁ ଏବେ ଲୋକମାନେ ପାଉଥିବା ଉପକାର ବର୍ଣ୍ଣନା କରି ସାନଭାଇ
(ଗ) ତୁମ ଘର ଚାରିପାଖ ଲୋକଙ୍କ ଜୀବନଯାପନ ପ୍ରଣାଳୀ ସମ୍ପର୍କରେ ଅନୁଧ୍ୟାନ କରି ଶିକ୍ଷଣୀୟ କଥାଗୁଡ଼ିକୁ ଲେଖୁ ସାଙ୍ଗମାନଙ୍କ ସହ ଶ୍ରେଣୀରେ ଆଲୋଚନା କର ।

ପରାକ୍ଷା ଉପଯୋଗା ଅତିରିକ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର :

Question ୧ ।
‘ପ୍ରଗତି ଓ ମାନବ ଧର୍ମ’ କେଉଁ ପୁସ୍ତକର ଅଂଶବିଶେଷ ? ଏହାର ଲେଖକ କିଏ ?
Answer:
‘ପ୍ରଗତି ଓ ମାନବ ଧର୍ମ’ ପ୍ରବନ୍ଧିଟି ସମାଜତାତ୍ତ୍ତିକ ପ୍ରବନ୍ଧ ପୁସ୍ତ୍ରକ ‘ସାମାଜିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ’ର ଅଂଶବିଶେଷ। ଏହି ପ୍ରବନ୍ଧଟିର ରଚୟିତା ହେଉଛନ୍ତି ଡକ୍ଟର ବୈଦ୍ୟନାଥ ମିଶ୍ର ।

Question ୨ ।
ଆଲବର୍ଟ୍ ସ୍ଵାଇଜରଙ୍କ ମତରେ ଦ୍ଵିତୀୟ ପ୍ରଗତିଟି କ’ଣ ? ଏହାର ଆବଶ୍ୟକତା କ’ଣ ?
Answer:
ଆଲବଟ୍ ସ୍ଵାଇଜରଙ୍କ ମତରେ ଦ୍ଵିତାୟ ପ୍ରଗଉଛି ସାମାଜିକାରଶର ପ୍ରଗତି ବା ମାନବ ସମାଜର ସାମାଜିକତା । ସାମାଜିକତାର ପ୍ରସାର ମନୁଷ୍ୟ ହୃଦୟକୁ ବ୍ୟାପକ କରିଥାଏ । ଏହାଦ୍ଵାରା ସମାଜର ବ୍ୟାପକତା ବଢ଼େ ଓ ମଣିଷ ନିଜ ପାଇଁ ନବଞ୍ଚ୍ ସମାଜ ପାଇଁ ବଞ୍ଚେ । ନିଜ କଥା ନଭାବି ପରିବାର ଓ ପଡ଼ୋଶୀଙ୍କ ଉପକାର କଥା ଭାବେ । ଏ ପ୍ରକାର ପ୍ରଗତି ନିମନ୍ତେ ହୃଦୟର ପ୍ରସାରତା ଓ ବ୍ୟାପକତା ନିତାନ୍ତ ଆବଶ୍ୟକ ।

Question ୩ ।
ଆଲବଟ୍ ସ୍ଵାଇଜରଙ୍କ ମତରେ ପ୍ରଥମ ପ୍ରଗତିଟି କ’ଣ ଓ ଏହାର ଆବଶ୍ୟକତା କ’ଣ ?
Answer:
ଆଲବଟ୍ ସ୍ଵାଇଜରଙ୍କ ମତରେ ପ୍ରଥମ ପ୍ରଗତିଟି ହେଲା ଜ୍ଞାନ ଓ ପ୍ରବିଧ୍ ଜ୍ଞାନର ପ୍ରସାର । ଜ୍ଞାନଦ୍ୱାରା ମନୁଷ୍ୟ ମନରୁ ସଂକୀର୍ଣ୍ଣତା ଦୂରେଇ ଯାଇଥାଏ ଏବଂ ପ୍ରବିଧ୍ ବିଜ୍ଞାନ ଉପଯୋଗରେ ଉତ୍ପାଦନ ଢାଞ୍ଚାରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆସିଥାଏ । ତେଣୁ ଜ୍ଞାନ ଓ ପ୍ରବିଧ୍ ବିଜ୍ଞାନର ସମନ୍ବୟରେ ଦେଶର ଆର୍ଥନୀତିକ ପ୍ରଗତି ଯେ ସମ୍ଭବପର ଏହା ନିଃସନ୍ଦେହରେ କୁହାଯାଇପାରେ ।

Question ୪।
ବର୍ତ୍ତମାନ ଆମେ ପ୍ରଗତି ଆଡ଼କୁ ନଯାଇ ବିପରୀତଗାମୀ ହେବାର କାରଣ କ’ଣ ?
Answer:
ଆଲବଟ୍ ସ୍ଵାଇଜରଙ୍କ ପ୍ରଦତ୍ତ ତିନି ପ୍ରକାର ପ୍ରଗତି ହିଁ ମାନବ ସମାଜର ସର୍ବାଙ୍ଗୀନ ଉନ୍ନତି ସାଧନକରି ତାହାକୁ ପ୍ରଗତିଶୀଳ କରାଇଥାଏ । ସଂପ୍ରତି ଏହି ତିନୋଟି ବିଭାଗରେ ସଂକଟ ଦେଖାଦେଇଛି । ଫଳରେ ଆମେ ପ୍ରଗତି ଆଡ଼କୁ ନଯାଇ ପ୍ରଗତିର ବିପରୀତ ଦିଗରେ ଯାଉଛୁ । ୫୦-୬୦ ବର୍ଷ ତଳୁ ପ୍ରବିଧ୍ ବିଜ୍ଞାନର ଉନ୍ନତି ଘଟିବା ଯୋଗୁଁ ଉତ୍ପାଦନ ବଢ଼ିଛି, ମାତ୍ର ସଭ୍ୟତାର ମାନଦଣ୍ଡ ବିସ୍ତାର କରୁଥିବା ଜ୍ଞାନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସଂକୀର୍ଣ୍ଣତା ଦେଖାଦେଇଛି । ତେଣୁ ଆମେ ପ୍ରଗତିର ବିପରୀତ ଦିଗରେ ଗତିକରୁଛୁ ।

Question ୫।
ଚୀନ୍ ଦେଶରେ କନ୍‌ଫୁସିଅସ୍‌ଙ୍କ ଗ୍ରନ୍ଥସବୁକୁ ନଷ୍ଟକରି ଦିଆଗଲା କାହିଁକି ?
Answer:
ପ୍ରଜାମାନେ ବିଦ୍ୟାର୍ଜନ କଲେ ରାଜ ଶାସନକୁ ସମାଲୋଚନା କରିବେ ଏଭଳି ବିଭ୍ରାନ୍ତିକର ଚିନ୍ତାଧାରାକୁ ନେଇ ଚୀନ୍‌ର ତାଓ ସରକାର ଦାର୍ଶନିକ କଫୁସିଅସ୍‌ ଗ୍ରନ୍ଥସବୁକୁ ଧ୍ୱଂସ କରିଦେଇଥିଲେ । କନ୍‌ଫୁସିଅସ୍‌ଙ୍କ ମତବାଦ ଓ ଗ୍ରନ୍ଥସବୁ ପଢ଼ିବା ଅପରାଧ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଇଥିଲା । ପ୍ରଜାମାନଙ୍କୁ ଜ୍ଞାନାଲୋକରୁ ଦୂରେଇ ରଖୁବା ନିମନ୍ତେ ଏଭଳି ପଦକ୍ଷେପ ତାଓ ସରକାର ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।

ଲେଖକ ପରିଚୟ :

ଓଡ଼ିଆ ପ୍ରବନ୍ଧ ସାହିତ୍ୟର କ୍ରମବିକାଶରେ ଡକ୍ଟର ବୈଦ୍ୟନାଥ ମିଶ୍ର ଜଣେ ମୂଲ୍ୟବୋଧବାଦୀ ଓ ଚିନ୍ତାଶୀଳ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ । ୧୯୨୦ ମସିହାରେ ସେ ପୁରୀ ଜିଲ୍ଲାର ଦିବ୍ୟସିଂହପୁର ଗ୍ରାମରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ଜଣେ ଶିକ୍ଷାବିତ୍, ଅର୍ଥନୀତିଜ୍ଞ, ସାମଜତତ୍ତ୍ବବିତ୍ ଓ ରାଜନୀତିକ ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀ ଭାବରେ ସେ ସୁପରିଚିତ । ସେ ଅର୍ଥନୀତି ବିଭାଗର ପ୍ରଫେସର ଥିଲେ । ଓଡ଼ିଶା କୃଷି ବିଶ୍ବବିଦ୍ୟାଳୟର କୁଳପତି ଓ ରାଜ୍ୟ ଯୋଜନା ବୋର୍ଡର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଭାବେ ସେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଛନ୍ତି । ସ୍ଵାଧୀନତା ପରେ ସାମାଜିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ, ଆର୍ଥନୀତିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଓ ଶାସନଗତ ସଂସ୍କାରକୁ ନେଇ ସେ ପ୍ରବନ୍ଧ ରଚନା କରିଛନ୍ତି ।

ସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି ହିଁ ତାଙ୍କ ପ୍ରବନ୍ଧ ରଚନାର ଆଭିମୁଖ୍ୟ । ତାଙ୍କ ରଚିତ ସମସ୍ୟାମୂଳକ ଓ ଚିନ୍ତାନିଷ୍ଠ ପ୍ରବନ୍ଧ ଗ୍ରନ୍ଥଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ‘ଶାସନ ଓ ସଂସ୍କାର’, ‘ସମାଜ ଓ ସଭ୍ୟତା’, ‘ଗଣତନ୍ତ୍ର ଓ ସମାଜବାଦ’, ‘ସାମାଜିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ’, ‘ସ୍ଵ ତିତୀର୍ଥ’, ‘ଆଧୁନିକ ସଭ୍ୟତାର ଯନ୍ତ୍ରଣା’, ‘ଆର୍ଥନୀତିଜ ଯୋଜନା’, ‘ଭାରତର ଆର୍ଥନୀତିକ ସମସ୍ୟା’, ‘ପୁଞ୍ଜିବାଦ’ ଏବଂ ‘ସମାଜବାଦ ଓ ଗାନ୍ଧିବାଦ’ ଇତ୍ୟାଦି ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ । ତାଙ୍କ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ତଥ୍ୟ, ସୂଚନା,ଯୁକ୍ତି, ବିଶ୍ଳେଷଣ ସହିତ ଶାଶ୍ୱତ ସାମାଜିକ ଓ ମାନବିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧର ପ୍ରତିଫଳନ ଘଟିଥୁବାର ଲକ୍ଷ୍ୟ କରାଯାଏ । ସରଳ ଓ ସୁଖବୋଧ ଶବ୍ଦବିନ୍ୟାସ, ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ବର୍ଣ୍ଣନା ଏବଂ କ୍ଷୁଦ୍ର ବାକ୍ୟ ତାଙ୍କ ପ୍ରବନ୍ଧ ରଚନାର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ।

ପ୍ରବନ୍ଧର ପୃଷ୍ଠଭୂମି :

ଆଲୋଚ୍ୟ ପ୍ରବନ୍ଧଟି ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଡକ୍ଟର ମିଶ୍ରଙ୍କ ରଚିତ ସମାଜତାତ୍ତ୍ଵିକ ପ୍ରବନ୍ଧ ପୁସ୍ତକ ‘ସାମାଜିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ’ରୁ ସଂଗୃହୀତ । ଏହି ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଲେଖକ ସାମାଜିକ ଓ ମାନବିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ବାରୋପ କରିଛନ୍ତି । ମଣିଷ ମନର ବ୍ୟାପକତା, ସମ୍ପ୍ରସାରିତ ମାନସିକତା, ନିର୍ମଳ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା ଓ ଈଶ୍ବର ବିଶ୍ବାସ ଭିତ୍ତିରେ ସାମାଜିକ ପ୍ରଗତି ଓ ମାନବିକତାର ପ୍ରସାର ସାଧନ ହୋଇପାରିବ ବୋଲି ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଆଶାପୋଷଣ କରିଛନ୍ତି । ମୋଟ ଉପରେ ଆଲୋଚ୍ୟ ପ୍ରବନ୍ଧଟିରେ ଧର୍ମର ସଂକୀର୍ଣ୍ଣତା ଓ ମାନବିକ ପ୍ରଗତି ସମ୍ପର୍କରେ ବିଶ୍ଳେଷଣ କରାଯାଇଛି ।

ପ୍ରବନ୍ଧର ସାରକଥା :

ନୋବେଲ ଶାନ୍ତି ପୁରସ୍କାରପ୍ରାପ୍ତ ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ଖ୍ୟାତିସମ୍ପନ୍ନ’ ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀ ଆଲବଟ୍ ସ୍ଵାଇଜରଙ୍କ ମତରେ ତିନିପ୍ରକାର ପ୍ରଗତିକୁ ନେଇ ସମାଜର ହିତସାଧନ ହୋଇଥାଏ । ପ୍ରଥମ ପ୍ରକାରଟି ହେଉଛି ଜ୍ଞାନ ଓ ପ୍ରବିଧ‌ି ବିଜ୍ଞାନର ପ୍ରସାର । ଜ୍ଞାନଦ୍ୱାରା ମନୁଷ୍ୟ ମନରୁ ସଂକୀର୍ଣ୍ଣତା ଦୂରେଇ ଯାଇଥାଏ ଏବଂ ପ୍ରବିଧି ବିଜ୍ଞାନଦ୍ୱାରା ଉତ୍ପାଦନ ପ୍ରଣାଳୀରେ ଉନ୍ନତି ଘଟିଥାଏ । ଉଭୟ ଜ୍ଞାନ ଓ ପ୍ରବିଧ୍ ବିଜ୍ଞାନର ସମନ୍ଵୟ ଘଟିଲେ ମନୁଷ୍ୟ ସମାଜର ଆର୍ଥନୀତିକ ପ୍ରଗତି ସମ୍ଭବ ହୋଇଥାଏ ।

ଦ୍ୱିତାୟ ପ୍ରକାରର ପ୍ରଗତି ହେଉଛି – ସାମାଜିକାରଶର ପ୍ରଗତି ବା ମାନବ ସମାଜର ସାମାଜିକତା । ସମାଜର ସମୂହତ୍ଵ ବା ସାମାଜିକତାର ପ୍ରସାର ଘଟିବାଦ୍ଵାରା ମନୁଷ୍ୟ ହୃଦୟର ବ୍ୟାପକତା ବଢ଼ିଯାଏ । ମଣିଷର ହୃଦୟ ବ୍ୟାପକ ବା ପ୍ରସାରିତ ହେଲେ ସମାଜର ବ୍ୟାପକତା ବଢ଼ିଥାଏ । ଏହା ପ୍ରମାଣ କରେ ଯେ ପ୍ରଗତିଶୀଳ ସମାଜରେ ମଣିଷ ନିଜ ପାଇଁ

ନୁହେଁ, ସମାଜ ପାଇଁ ବଞ୍ଚେ । ନିଜ କଥା ନଭାବି ନିଜଠାରୁ ଉପରକୁ ଉଠି ମଣିଷ ପରିବାର ଓ ପଡ଼ୋଶୀଙ୍କ ଉନ୍ନତି ପ୍ରତି ଦୃଷ୍ଟିଦେଲେ ସାମାଜିକ ପ୍ରଗତି ସମ୍ଭବ ହୁଏ । ମନୁଷ୍ୟ ହୃଦୟର ବ୍ୟାପକତା ବା ପ୍ରସାରତାଦ୍ୱାରା ସାମାଜିକତାର ଉନ୍ନତି ଘଟେ । ଜ୍ଞାନଭିତ୍ତିକ ପ୍ରଗତିଠାରୁ ସାମାଜିକତାର ପ୍ରଗତି ଭିନ୍ନ ଓ ଉନ୍ନତ ମାନର । ଏ ପ୍ରକାର ପ୍ରଗତି ପାଇଁ ମଣିଷ କେବଳ ଜ୍ଞାନ ବା ପ୍ରବିଧ୍ ବିଜ୍ଞାନ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ ନାହିଁ, ଏଥ‌ିପାଇଁ ହୃଦୟର ପ୍ରସାରତା ବା ବ୍ୟାପକତା ଦରକାର ।

ତୃତୀୟ ପ୍ରକାର ପ୍ରଗତିଟି ହେଉଛି – ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତାର ପ୍ରଗତି । ଆତ୍ମାର ବ୍ୟାପକତା ଓ ପ୍ରାଣର ବିକାଶ ଘଟିଲେ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତାର ପ୍ରଗତି ସମ୍ଭବ ହୁଏ । ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ମତରେ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା ଅର୍ଥ ଧର୍ମ ନୁହେଁ । ଏ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା ବିଜ୍ଞାନ ସମନ୍ବିତ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା। ଏହାଦ୍ୱାରା ସମାଜର ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୋଇଥାଏ । ମନୀଷୀମାନେ ଏଥ‌ିପାଇଁ ବିଜ୍ଞାନ ଓ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତାର ସମନ୍ବୟ ଚାହାନ୍ତି ।

ପ୍ରଗତିର ନାନା ବିଭାଗ ମଧ୍ୟରୁ ଉପରୋକ୍ତ ତିନୋଟି ପ୍ରକାର ପ୍ରଧାନ । ଏବେ ଏହି ତିନୋଟି ବିଭାଗରେ ସଂକଟ ଦେଖାଦେଇଛି । ଫଳରେ ଆମେ ପ୍ରଗତି ଆଡ଼କୁ ନଯାଇ ପ୍ରଗତିର ବିପରୀତ ଦିଗରେ ଯାଉଛୁ । ବିଗତ ୫୦ ରୁ ୬୦ ବର୍ଷ ଭିତରେ ପ୍ରବିଧ୍ ବିଜ୍ଞାନର ବିକାଶ ଘଟିଛି । ଏହାଦ୍ୱାରା ଉତ୍ପାଦନ ବଢ଼ିଛି । ଅର୍ଥନୀତିର ବୃଦ୍ଧି ହୋଇଛି । ମାତ୍ର ସଭ୍ୟତାର ମାନଦଣ୍ଡ ବିସ୍ତାର କରୁଥିବା ଜ୍ଞାନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସଂକୀର୍ୟତା ଦେଖାଦେଇଛି । ଫଳତଃ ସଭ୍ୟତାର ମାନଦଣ୍ଡ ବୃଦ୍ଧି ପାଇନାହିଁ ।

ଏହି ମର୍ମରେ ଚୀନ୍ ଦେଶର ଗୋଟିଏ କଥା ସ୍ମରଣଯୋଗ୍ୟ । ଏକଦା ପ୍ରଜାମାନେ ବିଦ୍ୟା ଅର୍ଜନ କଲେ ରାଜଶାସନକୁ ଅଧିକ ସମାଲୋଚନା କରିବେ ଏପ୍ରକାର ଏକ ପରାମର୍ଶ ଚାଇନା ସମ୍ରାଟ ସିଂହାତିଙ୍କୁ ମନ୍ତ୍ରୀମାନେ ପ୍ରଦାନ କଲେ । ପରିଣାମତଃ ସମ୍ରାଟ ସିଂହାତି ସୈନ୍ୟ ପଠାଇ ପାଠାଗାର (ଲାଇବ୍ରେରୀ) ସବୁ ଧ୍ୱଂସ କରିଦେଲେ । ପ୍ରତିରୋଧ କରୁଥିବା

ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ମାରିଦିଆଗଲା । କଥ୍ତ ଅଛି ଯେ ପ୍ରତିବାଦୀଙ୍କ ମାଂସ ହାଡ଼ରେ ବିରାଟ ଚାଇନା ପାଚେରୀ ଗଢ଼ାଗଲା । ପୁଣିଥରେ ଇତିହାସର ପୁନରାବୃତ୍ତି ଘଟାଇ ଚାଇନାର ତାଓ ସରକାର ଦାର୍ଶନିକ କନଫୁସିଅସଙ୍କ ଗ୍ରନ୍ଥସବୁକୁ ଧ୍ବଂସକରି ଦେଇଥିଲେ । କନଫୁସିଅସ୍‌ଙ୍କ ମତବାଦ ଓ ଗ୍ରନ୍ଥକୁ ପଢ଼ିବା ବିରାଟ ଅପରାଧ ବୋଲି ଗଣାଗଲା । ଏହା ପ୍ରମାଣ କରେ ଯେ ପ୍ରକୃତ ଜ୍ଞାନ ହିଁ ସଭ୍ୟତାର ମାନଦଣ୍ଡ ଗଢ଼ିଥାଏ । ସମ୍ପ୍ରତି ସମାଜରେ ଆର୍ଥନୀତିକ ଭେଦ ରହିଛି । କେତେକ ଧନୀଗୋଷ୍ଠୀ ସୁବିଧାବାଦୀ ଭାବରେ ଦରିଦ୍ର ଗୋଷ୍ଠୀଙ୍କ ଅପେକ୍ଷା ଜ୍ଞାନଲାଭର ଅଧ‌ିକ ସୁଯୋଗ ଭୋଗ କରୁଛନ୍ତି । ଦରିଦ୍ର ପାଇଁ ଜ୍ଞାନଲାଭର ସୁଯୋଗ ସୀମିତ ।

ସଭ୍ୟତାର ଅଗ୍ରଗତି ହେଲେ ବି ସଭ୍ୟ ମଣିଷ ସ୍ବାର୍ଥପର ହୋଇଉଠିଛି । ପୁରାତନ ସମାନ ପରି ଏବେ ଗୋଷ୍ଠୀଜୀବନ ପ୍ରତି ଗୁରୁତ୍ବ ଦିଆଯାଉନାହିଁ । ପୁରାତନ ସମାଜରେ ବ୍ୟକ୍ତିଜୀବନ ଅପେକ୍ଷା ଗୋଷ୍ଠୀ ଜୀବନର ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ଵ ଥିଲା । ଆମ ସାମାଜିକ ଜୀବନ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଗୋଷ୍ଠୀ ଜୀବନର କେତେକ ସନ୍ତକ ହେଉଛି – ସଂଯୁକ୍ତ ପରିବାର, ଜାତିଆଣ ପ୍ରଥା ଓ ଗ୍ରାମ୍ୟ ଜୀବନ । ଏବେ ଏସବୁ ପ୍ରତି ଶ୍ରଦ୍ଧା ଓ ଭକ୍ତି ନାହିଁ । ଏ କାରଣରୁ ଏସବୁ ଭାଙ୍ଗିପଡ଼ିଛି ଓ ବିପଥଗାମୀ ହୋଇଛି । ପରିବାର ରହିଛି; ମାତ୍ର ସେଥ୍ରେ ପରସ୍ପର ପ୍ରତି ଶ୍ରଦ୍ଧା ବା ଭକ୍ତି ନାହିଁ । ଗ୍ରାମ ରହିଛି; ମାତ୍ର ଗ୍ରାମ୍ୟ ଜୀବନ ଦାରିଦ୍ର୍ୟ, ଅଶିକ୍ଷା, ପାରସ୍ପରିକ କଳହ ଭିତରେ କଳୁଷିତ ହୋଇଯାଇଛି ।

ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ସଭ୍ୟତା ଆମକୁ କବଳିତ କରିଛି । ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ସଭ୍ୟତା ବ୍ୟକ୍ତିବାଦୀ ସଭ୍ୟତା । ଏଠି ସମୂହ ପାଇଁ ନୁହେଁ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଉଦ୍ୟମ ହୁଏ । ଏ ସଭ୍ୟତା ଜଟିଳ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ସଭ୍ୟତା । ୧୨/୧୩ ଘଣ୍ଟାରେ ଲଣ୍ଡନରେ ପହଞ୍ଚି ହେଉଥିଲେ ବି ଏଥ‌ିପାଇଁ ମାସ ମାସ ଧରି ଚେଷ୍ଟା ନକଲେ ଦିଲ୍ଲୀରୁ ଲଣ୍ଡନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଯିବାକୁ ଅନୁମତି ମିଳୁନି । ମୋଟାମୋଟି ଭାବରେ ସାମ୍ପ୍ରତିକ ଶିକ୍ଷା, ସଭ୍ୟତା ଓ ସଂସ୍କୃତି ଆମର ସାମାଜିକ ମନୋଭାବକୁ ବଢ଼ାଉନାହିଁ । ଏହା ଆମକୁ ବ୍ୟକ୍ତି କିୟିକ ଓ ସ୍ଵାର୍ଥପର କରିଦେଉଛି। ସୁତରାଂ ସାମାଜିକ ଚ୍ଚା । ବନକୁ ସଂକୁଚିତ କରିଦେଇ ମଣିଷକୁ ବ୍ୟକ୍ତକୈଦ୍ରିକ କରିଦେବା ହିଁ ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦାର ସଭ୍ୟତାର ବଡ଼ ଦୋଷା

ନୁହେଁ, ସମାଜ ପାଇଁ ବଞ୍ଚେ । ନିଜ କଥା ନଭାବି ନିଜଠାରୁ ଉପରକୁ ଉଠି ମଣିଷ ପରିବାର ଓ ପଡ଼ୋଶୀଙ୍କ ଉନ୍ନତି ପ୍ରତି ଦୃଷ୍ଟିଦେଲେ ସାମାଜିକ ପ୍ରଗତି ସମ୍ଭବ ହୁଏ । ମନୁଷ୍ୟ ହୃଦୟର ବ୍ୟାପକତା ବା ପ୍ରସାରତାଦ୍ୱାରା ସାମାଜିକତାର ଉନ୍ନତି ଘଟେ । ଜ୍ଞାନଭିତ୍ତିକ ପ୍ରଗତିଠାରୁ ସାମାଜିକତାର ପ୍ରଗତି ଭିନ୍ନ ଓ ଉନ୍ନତ ମାନର । ଏ ପ୍ରକାର ପ୍ରଗତି ପାଇଁ ମଣିଷ କେବଳ ଜ୍ଞାନ ବା ପ୍ରବିଧ୍ ବିଜ୍ଞାନ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ ନାହିଁ, ଏଥ‌ିପାଇଁ ହୃଦୟର ପ୍ରସାରତା ବା ବ୍ୟାପକତା ଦରକାର ।

ତୃତୀୟ ପ୍ରକାର ପ୍ରଗତିଟି ହେଉଛି ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତାର ପ୍ରଗତି । ଆତ୍ମାର ବ୍ୟାପକତା ଓ ପ୍ରାଣର ବିକାଶ ଘଟିଲେ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତାର ପ୍ରଗତି ସମ୍ଭବ ହୁଏ । ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ମତରେ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା ଅର୍ଥ ଧର୍ମ ନୁହେଁ । ଏ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା ବିଜ୍ଞାନ ସମନ୍ବିତ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା । ଏହାଦ୍ୱାରା ସମାଜର ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୋଇଥାଏ । ମନୀଷୀମାନେ ଏଥ‌ିପାଇଁ ବିଜ୍ଞାନ ଓ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତାର ସମନ୍ବୟ ଚାହାନ୍ତ୍ରି ।

ପ୍ରଗତିର ନାନା ବିଭାଗ ମଧ୍ୟରୁ ଉପରୋକ୍ତ ତିନୋଟି ପ୍ରକାର ପ୍ରଧାନ । ଏବେ ଏହି ତିନୋଟି ବିଭାଗରେ ସଂକଟ ଦେଖାଦେଇଛି । ଫଳରେ ଆମେ ପ୍ରଗତି ଆଡ଼କୁ ନଯାଇ ପ୍ରଗତିର ବିପରୀତ ଦିଗରେ ଯାଉଛୁ । ବିଗତ ୫୦ ରୁ ୬୦ ବର୍ଷ ଭିତରେ ପ୍ରବିଧ‌ି ବିଜ୍ଞାନର ବିକାଶ ଘଟିଛି । ଏହାଦ୍ଵାରା ଉତ୍ପାଦନ ବଢ଼ିଛି । ଅର୍ଥନୀତିର ବୃଦ୍ଧି ହୋଇଛି । ମାତ୍ର ସଭ୍ୟତାର ମାନଦଣ୍ଡ ବିସ୍ତାର କରୁଥ‌ିବା ଜ୍ଞାନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସଂକୀର୍ଣ୍ଣତା ଦେଖାଦେଇଛି । ଫଳତଃ ସଭ୍ୟତାର ମାନଦଣ୍ଡ ବୃଦ୍ଧି ପାଇନାହିଁ ।

ଏହି ମର୍ମରେ ଚୀନ୍ ଦେଶର ଗୋଟିଏ କଥା ସ୍ମରଣଯୋଗ୍ୟ । ଏକଦା ପ୍ରଜାମାନେ ବିଦ୍ୟା ଅର୍ଜନ କଲେ ରାଜଶାସନକୁ ଅଧ୍ଵ ସମାଲୋଚନା କରିବେ – ଏପ୍ରକାର ଏକ ପରାମର୍ଶ ଚାଇନା ସମ୍ରାଟ ସିଂହାତିଙ୍କୁ ମନ୍ତ୍ରୀମାନେ ପ୍ରଦାନ କଲେ । ପରିଣାମତଃ ସମ୍ରାଟ ସିଂହାତି ସୈନ୍ୟ ପଠାଇ ପାଠାଗାର (ଲାଇବ୍ରେରୀ) ସବୁ ଧ୍ୱଂସ କରିଦେଲେ । ପ୍ରତିରୋଧ କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ମାରିଦିଆଗଲା । କଥ୍ତ ଅଛି ଯେ ପ୍ରତିବାଦୀଙ୍କ ମାଂସ ହାଡ଼ରେ ବିରାଟ ଚାଇନା ପାଚେରୀ ଗଢ଼ାଗଲା । ପୁଣିଥରେ ଇତିହାସର ପୁନରାବୃତ୍ତି ଘଟାଇ ଚାଇନାର ତାଓ ସରକାର ଦାର୍ଶନିକ କନଫୁସିଅସଙ୍କ ଗ୍ରନ୍ଥସବୁକୁ ଧ୍ବଂସକରି ଦେଇଥିଲେ । କନଫୁସିଅସ୍‌ଙ୍କ ମତବାଦ ଓ ଗ୍ରନ୍ଥକୁ ପଢ଼ିବା ବିରାଟ ଅପରାଧ ବୋଲି ଗଣାଗଲା । ଏହା ପ୍ରମାଣ କରେ ଯେ ପ୍ରକୃତ ଜ୍ଞାନ ହିଁ ସଭ୍ୟତାର ମାନଦଣ୍ଡ ଗଢ଼ିଥାଏ ।

ସମ୍ପ୍ରତି ସମାଜରେ ଆର୍ଥନୀତିକ ଭେଦ ରହିଛି । କେତେକ ଧନୀଗୋଷ୍ଠୀ ସୁବିଧାବାଦୀ ଭାବରେ ଦରିଦ୍ର ଗୋଷ୍ଠୀଙ୍କ ଅପେକ୍ଷା ଜ୍ଞାନଲାଭର ଅଧ‌ିକ ସୁଯୋଗ ଭୋଗ କରୁଛନ୍ତି । ଦରିଦ୍ର ପାଇଁ ଜ୍ଞାନଲାଭର ସୁଯୋଗ ସୀମିତ । ସଭ୍ୟତାର ଅଗ୍ରଗତି ହେଲେ ବି ସଭ୍ୟ ମଣିଷ ସ୍ବାର୍ଥପର ହୋଇଉଠିଛି । ପୁରାତନ ସମାନ ପରି ଏବେ ଗୋଷ୍ଠୀଜୀବନ ପ୍ରତି ଗୁରୁତ୍ବ ଦିଆଯାଉନାହିଁ । ପୁରାତନ ସମାଜରେ ବ୍ୟକ୍ତିଜୀବନ ଅପେକ୍ଷା ଗୋଷ୍ଠୀ ଜୀବନର ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ଵ ଥିଲା । ଆମ ସାମାଜିକ ଜୀବନ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଗୋଷ୍ଠୀ ଜୀବନର କେତେକ ସନ୍ତକ ହେଉଛି ସଂଯୁକ୍ତ ପରିବାର, ଜାତିଆଣ ପ୍ରଥା ଓ ଗ୍ରାମ୍ୟ ଜୀବନ । ଏବେ ଏସବୁ ପ୍ରତି ଶ୍ରଦ୍ଧା ଓ ଭକ୍ତି ନାହିଁ । ଏ କାରଣରୁ ଏସବୁ ଭାଙ୍ଗିପଡ଼ିଛି ଓ ବିପଥଗାମୀ ହୋଇଛି । ପରିବାର ରହିଛି; ମାତ୍ର ସେଥ୍ରେ ପରସ୍ପର ପ୍ରତି ଶ୍ରଦ୍ଧା ବା ଭକ୍ତି ନାହିଁ । ଗ୍ରାମ ରହିଛି; ମାତ୍ର ଗ୍ରାମ୍ୟ ଜୀବନ ଦାରିଦ୍ର୍ୟ, ଅଶିକ୍ଷା, ପାରସ୍ପରିକ କଳହ ଭିତରେ କଳୁଷିତ ହୋଇଯାଇଛି ।

ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ସଭ୍ୟତା ଆମକୁ କବଳିତ କରିଛି । ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ସଭ୍ୟତା ବ୍ୟକ୍ତିବାଦୀ ସଭ୍ୟତା । ଏଠି ସମୂହ ପାଇଁ ନୁହେଁ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଉଦ୍ୟମ ହୁଏ । ଏ ସଭ୍ୟତା ଜଟିଳ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ସଭ୍ୟତା । ୧୨|୧୩ ଘଣ୍ଟାରେ ଲଣ୍ଡନରେ ପହଞ୍ଚି ହେଉଥିଲେ ବି ଏଥ‌ିପାଇଁ ମାସ ମାସ ଧରି ଚେଷ୍ଟା ନକଲେ ଦିଲ୍ଲୀରୁ ଲଣ୍ଡନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଯିବାକୁ ଅନୁମତି ମିଳୁନି । ମୋଟାମୋଟି ଭାବରେ ସାମ୍ପ୍ରତିକ ଶିକ୍ଷା, ସଭ୍ୟତା ଓ ସଂସ୍କୃତି ଆମର ସାମାଜିକ ମନୋଭାବକୁ ବଢ଼ାଉନାହିଁ । ଏହା ଆମକୁ ବ୍ୟକ୍ତିକୈନ୍ଦ୍ରିକ ଓ ସ୍ବାର୍ଥପର କରିଦେଉଛି । ସୁତରାଂ ସାମାଜିକ ଜୀବନକୁ ସଂକୁଚିତ କରିଦେଇ ମଣିଷକୁ ବ୍ୟକ୍ତକୈନ୍ଦ୍ରିକ କରିଦେବା ହିଁ ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ସଭ୍ୟତାର ବଡ଼ ଦୋଷ ।

ପ୍ରକୃତପକ୍ଷରେ ଆଧୁନିକ ସଭ୍ୟ ମଣିଷର ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା ବିଷୟରେ ଧାରଣା ସ୍ପଷ୍ଟ ନୁହେଁ । ଆମେ ବ୍ୟକ୍ତିଗତଭାବେ ଧର୍ମକୁ ମାନୁଛୁ ; ମାତ୍ର ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତାକୁ କ’ଣ ଜାଣୁନାହୁଁ । ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା ଅର୍ଥ ବିଷୟାସକ୍ତ ନହୋଇ ଆତ୍ମା ପ୍ରତି ଧ୍ୟାନଦେବା । ଭଗବାନଙ୍କ ଅସ୍ଥିତ୍ଵକୁ ସ୍ଵୀକାର କରିବାଦ୍ୱାରା ମନୁଷ୍ୟ ବେପରୁଆ ହୁଏ ନାହିଁ । ବରଂ ସେ ନିଜ ଆତ୍ମାର ସୀମା ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରିପାରିଥାଏ । ଭଗବାନଙ୍କ ବିଶ୍ଵାସ ତାଙ୍କୁ ଦୁଃଖ ଓ ଦୁର୍ବିପାକରେ ସାହସ ଓ ସାର୍ଚ୍ଚନା ଦିଏ । ମାତ୍ର ଏବେ ସଭ୍ୟ ଦେଶରେ ଧର୍ମ ଓ ଭଗବାନଙ୍କୁ ନେଇ ବିଭେଦ ଓ ବିସମ୍ବାଦ ବଢ଼ିଛି । ଏବେ ଧର୍ମ ଭୌତିକ ବସ୍ତୁ ଓ ଜଡ଼ବାଦକୁ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦେଇଛି । ତେଣୁ ମନୁଷ୍ୟ ସ୍ୱାର୍ଥପର ହୋଇପଡ଼ିଛି । ଆଧାମ୍ବିକତା କେବଳ ଜଡ଼ବାଦୀ ବିଷୟ ମୋହରୁ ମନୁଷ୍ୟକୁ ମୁକ୍ତ କରିପାରିବ । ବିଷୟାସକ୍ତି ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ହେବାଦ୍ୱାରା ମନୁଷ୍ୟର ମନ ବ୍ୟାପକ ହୋଇଥାଏ । ମାତ୍ର ଆଧୁନିକ ସଭ୍ୟତାରେ ମନୁଷ୍ୟ ଜଡ଼ବାଦୀ ହୋଇପତ୍ନୁଥ୍ ବାରୁ ତା’ର ମନ ବ୍ୟାପକ ନହେ।ଇ ସକାର୍ଣ୍ଣ ହେଇପଡୁଛିା

ସମ୍ପ୍ରତି ପ୍ରଗତି ନାଁରେ ଅନେକ ଉଦ୍ୟମ ହେଉଛି । ପରୋକ୍ଷରେ ପ୍ରଗତିର ଉଦ୍ୟମ ଭୌତିକ ଉନ୍ନତିକୁ ହିଁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ କରୁଛି । ଏହାଦ୍ୱାରା ସମସ୍ତେ ସମାନ ସୁଯୋଗ ସୁବିଧା ନ ପାଇବାରୁ ସାମାଜିକ ସହୃଦୟତା ବଢ଼ିପାରୁ ନାହିଁ । ସାମାଜିକ ସଂଘର୍ଷ ଦେଖାଦେଉଛି । ସାମାଜିକ ଅସମାନତା ଓ ସଂଘର୍ଷକୁ ଦୂର କରିବାପାଇଁ ଆମକୁ ମାନବଧର୍ମ ଉପରେ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦେବାକୁ ପଡ଼ିବ । ଏହା ଫଳରେ ସଭ୍ୟତାର ମାନଦଣ୍ଡ ବଦଳିପାରିବ । ସୁତରାଂ ବର୍ତ୍ତମାନ ସମୟରେ ଚିନ୍ତାଶୀଳ ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ମାନବ ଧର୍ମର ପ୍ରଗତି ଉପରେ ହିଁ ଗୁରୁତ୍ବ ଦେବାପାଇଁ ଦୃଢ଼ମନା ହେବା ଉଚିତ ।

ସୂଚନା ଓ କଠିନ ଶବ୍ଦାର୍ଥ :

• ଆଲଗଟ୍ ସ୍ଵାଇଜର (Albert Schweitzer) – ୧୮୭୫ ମସିହାରେ ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଫ୍ରାନ୍ସ ଓ ଦକ୍ଷିଣ-ପଶ୍ଚିମ ଜର୍ମାନୀ ସୀମାରେ ଥ‌ିବା ଏକ ଛୋଟ ସହରରେ ଜନ୍ମ ହୋଇଥିବା ଜଣେ ସମାଜସେବୀ ଲେଖକ ଓ ଚିନ୍ତାନାୟକ । ସେ ପଶ୍ଚିମ ଆଫ୍ରିକାର ଲାୟେରିନ୍‌ ଚିକିତ୍ସା କେନ୍ଦ୍ରର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା। ସେ ଶାନ୍ତି ଓ ବନ୍ଧୁତା ପାଇଁ ନୋବେଲ୍‌ ପୁରସ୍କାର ପାଇଛନ୍ତି । ଡାକ୍ତର ହିସାବରେ ସକଳ କାର୍ଯ୍ୟବ୍ୟସ୍ତତା ସତ୍ତ୍ଵେ ଦର୍ଶନ ଓ ଇତିହାସ ବିଷୟରେ ସେ ପ୍ରାୟ ୧୫ ଗୋଟି ଗ୍ରନ୍ଥର ରଚୟିତା ।
• ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀ – ବୁଦ୍ଧି ବଳରେ ସାମାଜିକ ସ୍ତରରେ ସୁନାମ ଅର୍ଜନ କରିଥିବା ବିଦ୍ବାନ୍ ଓ ବରିଷ୍ଠ ମଣିଷ ।
• ପ୍ରବିଧ‌ି ବିଜ୍ଞାନ – ବୈଷୟିକ ଓ କାରିଗରୀ ଜ୍ଞାନର ବିଦ୍ୟା
• ପ୍ରସାର – ବିସ୍ତାର / ଓସାର / ବୃଦ୍ଧି
• ସମନ୍ୱୟ – ମିଳନ / ଯୋଗ / ଐକ୍ୟା
• ବ୍ୟାପକତା – ବହୁ ପ୍ରସାରିତ / ବିସ୍ତାର ଅବସ୍ଥା / ବ୍ୟାପ୍ତ ଅବସ୍ଥା ।
• ସାମାଜିକତା – ସମାଜର ସମୂହ ସ୍ରୋତରେ ମିଶି ହୃଦୟତାର ସହିତ ବେଭାର କରିବାର ବିଧ୍ ଓ ପ୍ରଥ ।
• ଆଧାତ୍ମିକତା – ଆତ୍ମା ଓ ପରମାତ୍ମାଙ୍କୁ ନେଇ ଶୁଦ୍ଧଚିତ୍ତର ଭାବନା ।
• ପ୍ରତିଗମନ – ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ / ପଛୁଆ ଗତି / ବିପରୀତ ଗତି ।
• ସଭ୍ୟତାର ମାନଦଣ୍ଡ – ସଭ୍ୟତାର ମାପକାଠି / ସଭ୍ୟତାର ତୁଳନାଯୋଗ୍ୟ ମୂଲ୍ୟବୋଧ / ସଭ୍ୟତା ମାପିବାର ଉପାୟମାନ ।
• ନିର୍ମମ – ନିର୍ଭୟ / ନିଷ୍ଠୁର / ମମତାହୀନ ।
• ପ୍ରତାୟମାନ – ଯାହା ଜଣାଯାଉଛି / ଚୁଝାପଡୁଛି।
• କନଫୁସିଅସ୍ – ଚାନ୍ ଦେଶର ବିଖଖ୍ୟାତ ଦାର୍ଶନିକା
• ମନାଷା – ବିଦ୍ଵାନ୍ / ମେଧାବା / ପଣ୍ଡିତ / ମହାଜ୍ଞାନା
• କଲୁଷିତ – ଗୋଳିଆ / ମଳିନ / ଅପଚିତ୍ର
• ଦୁର୍ବପାକ – ଦୁର୍ଯୋଗ / ଦୁର୍ଘଟଣା ।
• ଜଡ଼ – ଆଚେତନ / ନିସ୍ପେଜ / ଜାବନ ନଥ୍ ବା ବସ୍ତ୍।
• ଭୌତିକ – ଭୂତ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ (ପଞ୍ଚଭୂତ ଗଠିତ – ମାଟି, ପାଣି, ତେଜ, ପବନ, ବ୍ୟୋମଦ୍ୱାରା ଗଠିତ ବସ୍ତୁ ସମ୍ବିନ୍ଧି।ୟ
• ଚିନ୍ତାଶାଳ – ଚିନ୍ତାଶୀଳ ଭାବନାପରାୟଣ / ଚିନ୍ତାଦ୍ୱାରା ଯେଉଁମାନେ ସମସ୍ୟା ସମାଧାନରେ ଦକ୍ଷ / ବିଚାରବନ୍ତ ଜ୍ଞାନୀ ।
• ଆଭିମୁଖ୍ୟ – ଲକ୍ଷ୍ୟ / ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ / ଅଭିପ୍ରାୟ
• ଜଡ଼ବାଦ – ବସ୍ତୁ ବା ଜୀବନ ନଥ‌ିବା ଜଡ଼ପ୍ରକୃତି ହିଁ ଏକମାତ୍ର ସତ୍ୟ ବୋଲି ଘୋଷଣା କରୁଥିବା ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ବା ମତବାଦ ।
• ମତାନ୍ଧିତା – ବିଭିନ୍ନ ଅନ୍ଧ ମତ ବା ଅନ୍ଧ ବିଶ୍ଵାସର ଯୁକ୍ତିକୁ ମାନୁଥୁବା ମାନସିକ ଅବସ୍ଥା / କୁସଂସ୍କାରଭିଭିକ ଅନ୍ଧମତର ବିଶ୍ଵାସ ।
• ସାମାଜିକ ସହୃଦୟତ – ସାମାଜିକ ସଦ୍‌ଭାବନା ଓ ମୈତ୍ରୀ ।
• ମନ ଦେବା – ଚିନ୍ତା କରିବା / ସଂକଳ୍ପ କରିବା / ଇଚ୍ଛା ଓ ଆଗ୍ରହର ସହିତ ବିଚାର କରିବା ।

କେତୋଟି ନୂତନ ଶବ୍ଦ ଓ ଏହାର ଅର୍ଥ :

• ଜନୈକ – କୌଣସି ଜଣେ । କୌଣସି ଏକ ବ୍ୟକ୍ତି । ଯାହା ଜଣାଯାଉଛି ।
• ପ୍ରତାୟମାନ – କାହାକୁ ଖାତିର ନ କରି । ଉଦ୍ଧତ ଭାବ ।
• ବେପରୁଆ – ବିଭିନ୍ନ ଅନ୍ଧ ବିଶ୍ୱାସକୁ ମାନୁଥିବା ମାନସିକ ସ୍ଥିତି, କୁସଂସ୍କାର ଭିତ୍ତିକ ଅନ୍ଧମତର ବିଶ୍ୱାସ ।
• ମତାନ୍ଧିତା – ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ / ପଛୁଆଗତି ।
• ପ୍ରବିଧ୍ ବିଜ୍ଞାନ – ବୈଷୟିକ ଓ କାରିଗରୀ ଜ୍ଞାନର ବିଦ୍ୟା ।

Odisha State Board BSE Odisha 8th Class Science Solutions Chapter 14 ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତର ରାସାୟନିକ ପ୍ରଭାବ Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 8 Science Solutions Chapter 14 ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତର ରାସାୟନିକ ପ୍ରଭାବ

Question 1.
ବନ୍ଧନୀ ମଧ୍ଯରୁ ଉପଯୁକ୍ତ ଉତ୍ତର ବାଛି ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(a) …………….. ର ଜଳୀୟ ଦ୍ରବଣ ବିଦ୍ୟୁତ୍‌ କୁପରିବାହୀ ଅଟେ । (ଲୁଣ, ଚିନି, କପରସଲ୍‌ଫେଟ୍)
(b) ତରଳ ମାଧ୍ୟମରେ ବିଦ୍ୟୁତ ସ୍ରୋତ ପ୍ରବାହିତ ହେଲେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତର ………………….. ପ୍ରଭାବ ଅନୁଭୂତ ହୁଏ । (ରାସାୟନିକ, ଚୁମ୍ବକୀୟ, ତାପୀୟ)
(c) କିପର ସଲଫେଟ୍ ଦ୍ରବଣରେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରବାହିତ ହେଲେ କପର୍ ……………….. ଅଗ୍ରଠାରେ ଜମା ହୁଏ । (ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ, ବିଯୁକ୍ତାତ୍ମକ, ଉଭୟ)
(d) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତ ସାହାଯ୍ୟରେ ଏକ ଧାତୁ ଉପରେ ଅନ୍ୟ ଏକ ଧାତୁର ପ୍ରଲେପ ଦେବାକୁ …………………… କହାଯାଏ । (ବିଦ୍ୟୁତ୍ ବିଶ୍ଳେଷଣ, ବିଦ୍ୟୁତ୍ଵକରଣ, ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରଲେପନ)
(e) ପାଣି ପାଇପ୍‌ରେ କଳଙ୍କି ନ ଲାଗିବାପାଇଁ ………………………. ଲେପନ କରାଯାଏ । (ଲୁହା, ତମ୍ବା, ଦସ୍ତା)

Answers:
(a) ଚିନି
(b) ରାସାୟନିକ
(c) ବିଯୁକ୍ତାତ୍ମକ
(d) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରଲେପନ
(e) ଦସ୍ତ

Question 2.
ବିଜ୍ଞାନସମ୍ମତ କାରଣ ଲେଖ ।
(a) ପାତିତ ଜଳ ବିଦ୍ୟୁତ୍ କୁପରିବାହୀ; ମାତ୍ର ସମୁଦ୍ର ଜଳ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସୁପରିବାହୀ ।
ଉ-

• ପାତିତ ଜଳରେ ଧାତବ ଲବଣ ନଥିବାରୁ ଏହା ବିଦ୍ୟୁତ୍ କୁପରିବାହୀ ।
• ସମୁଦ୍ର ଜଳରେ ଧାତବଲବଣି ଦ୍ରବୀଭୂତ ଅବସ୍ଥାରେ ଥ‌ିବାରୁ ଏହା ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସୁପରିବାହୀ । ବୃଷ୍ଟିଜଳ ମଧ୍ୟ ଟେଷ୍ଟର୍‌ର ସୂଚୀଚୁମ୍ବକରେ ବିକ୍ଷେପ ଦେଖାଇପାରେ ।

(b) ବୃଷ୍ଟିଜଳ ମଧ୍ୟ ଟେଷ୍ଟର୍‌ର ସୂଚୀଚୁମ୍ବକରେ ବିକ୍ଷେପ ଦେଖାଇପାରେ ।
ଉ-

• ବୃଷ୍ଟିଜଳ, ପାତିତ ଜଳ ପରି ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ବିଶୁଦ୍ଧ ନୁହେଁ । ଏଥ‌ିରେ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଧାତବ ପଦାର୍ଥ ମିଶିରହିଥ‌ିବାର ସମ୍ଭାବନା ରହିଥାଏ ।
• ତେଣୁ ଏଥିରେ ଅଳ୍ପ ପରିମାଣର ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରବାହ ଘଟିଥାଏ । ଏହାଫଳରେ ଟେଷ୍ଟର୍‌ର ସୂଚୀଚୁମ୍ବକରେ ବିକ୍ଷେପ ଘଟିଥାଏ ।

(c) ଘରେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିପଥ ସଜାଡ଼ିବାବେଳେ ପରିପଥର ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରବାହ କାଟିଦେବା ନିରାପଦ ।
ଉ-

• ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିପଥ ସଜାଡ଼ିବାବେଳେ ଯଦି ପରିପଥରେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରବାହ ଘଟେ; ତେବେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଆଘାତ ଲାଗିଥାଏ । ଏହାଫଳରେ ଜୀବନ ହାନିର ଆଶଙ୍କା ରହିଥାଏ ।
• ତେଣୁ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିପଥରେ ମରାମତି କାର୍ଯ୍ୟ କଲାବେଳେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରବାହ କାଟିଦେବା ନିରାପଦ ଅଟେ । ସାଇକେଲ୍ ରିମ୍‌ରେ ନିକେଲ୍‌ କିମ୍ବା କ୍ରୋମିୟମ୍ ପ୍ରଲେପନ କରାଯାଇଥାଏ ।

(d) ସାଇକେଲ୍ ରିମ୍‌ରେ ନିକେଲ୍ କିମ୍ବା କ୍ରୋମିୟମ୍ ପ୍ରଲେପନ କରାଯାଇଥାଏ ।
ଉ-

• ନିକେଲ କିମ୍ବା କ୍ରୋମିୟମ୍ ଧାତୁ ସହଜରେ କଳଙ୍କି ଧରେ ନାହିଁ ଏବଂ ଏହା ମଧ୍ୟ ଦାଗ ପ୍ରତିରୋଧକ ଅଟେ ।
• ଲୁହାରେ ତିଆରି ସାଇକେଲ୍ ରିମ୍ ଉପରେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ବିଶ୍ଳେଷଣ ପଦ୍ଧତିରେ ନିକେଲ କିମ୍ବା କ୍ରୋମିୟମର ଏକ ପତଳା ପ୍ରଲେପ ଦେଇ ରିମ୍‌କୁ ଚକ୍ ଚକ୍ କରାଯାଇଥାଏ ।
• ଏହାଫଳରେ ସାଇକେଲ୍‌ ରିମ୍ବର ସ୍ଥାୟିତ୍ଵ ଏବଂ ଆକର୍ଷଣୀୟତା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥାଏ ।

Question 3.
ସୂଚୀଚୁମ୍ବକରେ ବିକ୍ଷେପ ଦେଖାଇ ପାରୁଥ ତିନୋଟି ଦ୍ରବଣ ହେଲା –
ଉ-

• ଲୁଣପାଣି
• ସୋଡ଼ାପାଣି ଓ
• ଭିନେଗାର ।

Question 4.
A ଓ B ଦ୍ରବଣରେ ଏକ ଟେଷ୍ଟର୍ ଦ୍ବାରା ପରିବାହିତା ପରୀକ୍ଷା କରାଗଲା । A ଦ୍ରବଣରେ ବଲ୍‌ବଟି ଜୋର୍‌ରେ ଜଳିଲା । ନିମ୍ନଲିଖ ମଧ୍ୟରୁ କେଉଁଟି ଅଧୂକ ଠିକ୍ ?
(a) A, B ଅପେକ୍ଷା ଉତ୍ତମ ପରିବାହୀ
(b) B, A ଅପେକ୍ଷା ଉତ୍ତମ ପରିବାହୀ
(c) ଉଭୟ ସମାନ ଧରଣର ପରିବାହୀ
(d) ତରଳର ପରିବାହିତା ଏହିପରି ଭାବରେ ମାପି ହେବ ନାହିଁ ।
ଉ-
A, B ଅପେକ୍ଷା ଉତ୍ତମ ପରିବାହୀ

Question 5.
ଉପରୋକ୍ତ ପରିପଥରେ ବଲବ୍ ଜଳୁ ନାହିଁ । ଏଥ‌ିନିମନ୍ତେ କି କି କାରଣ ହୋଇପାରେ ଲେଖ ।

ଉ-

• ପାତ୍ରରେ ଥ‌ିବା ଦ୍ରବଣ ବିଦ୍ୟୁତ୍ କୁପରିବାହୀ ହୋଇଥିଲେ ପରିପଥରେ ଥିବା ବଲ୍‌ ଜଳିବ ନାହିଁ ।
• ପାତ୍ରରେ ଥିବା ତରଳ ପଦାର୍ଥରେ ଅଳ୍ପ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରବାହ ହେଉଥିଲେ, ପରିପଥରେ ବଲବ୍ ଜଳିବ ନାହିଁ ।
• ବ୍ୟାଟେରୀ ଓ ବଲ୍‌ବ ସହ ଲାଗିଥିବା ତାର ବିଦ୍ୟୁତ୍ କୁପରିବାହୀ ହୋଇଥିଲେ, ପରିପଥରେ ବଲ୍‌ବ ଜଳିବ ନାହିଁ ।

Question 6.
ଝଡ଼ବର୍ଷାବେଳେ ଓଦାହୋଇ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରିସିଆନ୍ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିପଥ ମରାମତି କରିବା ନିରାପଦ କି ? ତୁମ ଉତ୍ତର ସପକ୍ଷରେ କାରଣ ଲେଖ ।
ଉ-
ଝଡ଼ବର୍ଷାବେଳେ ଓଦାହୋଇ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରିସିଆନ୍ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିପଥ ମରାମତି କରିବା ନିରାପଦ ନୁହେଁ ।
କାରଣ – ବର୍ଷାପାଣି ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସୁପରିବାହୀ ଅଟେ । ଏହି ସମୟରେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିପଥର ମରାମତି କାର୍ଯ୍ୟ କଲେ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରିସିଆକୁ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଆଘାତ ଲାଗିବାର ଆଶଙ୍କା ରହିଥାଏ ।

Question 7.
ତୁମେ ଦେଖୁଥ‌ିବା ତିନୋଟି ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରଲେପିତ ଜିନିଷର ଏକ ତାଲିକା କର । ସେଥ‌ିରେ କାହା ଉପରେ କେଉଁ ଧାତୁର ପ୍ରଲେପ ଦିଆଯାଇଛି ଲେଖ ।
ଉ-

• ସୁନାଚୁଡ଼ି – ଏଥରେ ବ୍ରୋଞ୍ଜ ଉପରେ ସୁନାର ପ୍ରଲେପ ଦିଆଯାଇଥାଏ ।
• ଜି.ଆଇ. (G.I.) ପାଇପ୍ – ଲୁହା ପାଇପ୍ ଉପରେ ଦସ୍ତା ଧାତୁର ପ୍ରଲେପ ଦିଆଯାଇଥାଏ ।
• ଟିଣ ଡବା – ଲୁହା ଉପରେ ଟିଣ ଧାତୁର ପ୍ରଲେପନ ଦିଆଯାଇଥାଏ ।

Question 8.
ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରଲେପନ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ, ଗୋଟିଏ ଉଦାହରଣ ସହ ବର୍ଣ୍ଣନା କର ।
ଉ-

• ବିଦ୍ୟୁତ୍ ବିଶ୍ଳେଷଣ ପଦ୍ଧତିରେ ଏକ ଧାତବ ପଦାର୍ଥ ଉପରେ ଅନ୍ୟ ଏକ ଧାତୁର ପ୍ରଲେପ ଦେବା ପଦ୍ଧତିକୁ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରଲେପନ କୁହାଯାଏ ।
• ଧାତବ ଲବଣର ଦ୍ରବଣରେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରବାହ ଦ୍ବାରା ଉକ୍ତ ଧାତୁକୁ ପୃଥକ୍ କରି ଅନ୍ୟ ଏକ ଧାତୁ ଉପରେ ଜମା କରିବା ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରଲେପନ କୁହାଯାଏ ।
• ଏହା ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତର ଏକ ରାସାୟନିକ ପ୍ରଭାବ ଅଟେ ।
• ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରଲେପନ ପଦ୍ଧତିରେ ସବୁବେଳେ ବିଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଅଗ୍ର ଉପରେ ସେହି ଧାତୁର ଲବଣର ଦ୍ରବଣକୁ ମାଧ୍ୟମରୂପେ ଦେବାକୁ ପଡ଼ିଥାଏ ।
• ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ଧାତୁକୁ ବ୍ୟାଟେରୀର ଯୁକ୍ତ ଅଗ୍ର ସହ (ଏନୋଡ୍) ଓ ନିକୃଷ୍ଟ ଧାତୁକୁ ବ୍ୟାଟେରୀର ବିଯୁକ୍ତ ଅଗ୍ର ସହ ( କ୍ୟାଥୋଡ୍) ସଂଯୋଗ କରାଯାଇଥାଏ ।

ଉଦାହରଣ –

• ଲୁହାରେ ତିଆରି ଏକ ଚାବି ରିଂ ଉପରେ ତମ୍ବାର ପ୍ରଲେପ ଦେବା – କ ପ ରସଲ୍ ଫେଟ୍ ଦ୍ରବଣ ନିଆଯାଉ ।
• ଏହି ଦ୍ରବଣର ପରିବାହିତା ବୃଦ୍ଧିପାଇଁ ସେଥ୍ରେ 2 ମି.ଲି. ଲଘୁ ଗନ୍ଧକାମ୍ଳ ମିଶାଯାଉ । ଚିତ୍ରରେ କରାଯାଉ ।
• ପ୍ରଲେପିତ ହେବାକୁ ଥିବା ଚାବିରିଙ୍ଗକୁ ବ୍ୟାଟେରୀର ବିଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଅଗ୍ର ସହିତ ସଂଯୋଗ କରି ଏହି ଦ୍ରବଣରେ ରଖାଯାଉ । ଏହା କ୍ୟାଥୋଡ୍ ରୂପେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବ ।
• ତମ୍ବା ପାତଟିକୁ ଚାବିରିଙ୍ଗୁଠାରୁ ପ୍ରାୟ l ସେ.ମି. ବ୍ୟବଧାନରେ ଦ୍ରବଣ ମଧ୍ଯରେ ରଖାଯାଉ ଏବଂ ବ୍ୟାଟେରୀର ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଅଗ୍ର ସହିତ ସଂଯୋଗ କରାଯାଉ । ଏହା ଏନୋଡ୍ ରୂପେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବ ।
• ଆବଶ୍ୟକ ପରିପଥ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ହେଲାପରେ ପ୍ରାୟ 10 ମିନିଟ୍ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରବାହକଲେ ଚାବିରିଙ୍ଗ୍ ଉପରେ ତମ୍ବାର ଏକ ପ୍ରଲେପ ହୋଇଯିବ ।

Question 9.
ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରଲେପନର ଆବଶ୍ୟକତା ଲେଖ
ଉ-
ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରଲେପନର ଆବଶ୍ୟକତା –

• ଶିଳ୍ପକ୍ଷେତ୍ରରେ ଅନେକ ନିକୃଷ୍ଟ ଧାତୁ ଉପରେ ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ଧାତୁର ପ୍ରଲେପ ଦେବାପାଇଁ ଏହା ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥାଏ ।
• କଳଙ୍କି ଲାଗୁଥିବା ଧାତୁ ଉପରେ କଳଙ୍କି ଲାଗୁ ନଥ‌ିବା ଧାତୁର ପ୍ରଲେପ ଦିଆଯାଇଥାଏ । ଏହାଦ୍ଵାରା ଧାତୁର ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ, ଔଜଲ୍ୟ ଓ ସ୍ଥାୟିତ୍ଵ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥାଏ ।
• ଅନେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ମୂଲ୍ୟବାନ ଧାତୁର ବ୍ୟବହାରଜନିତ ଖର୍ଚ୍ଚକାଟ ପାଇଁ ଏହି ପଦ୍ଧତି ଫଳପ୍ରଦ ହୋଇଥାଏ ।
• ଏହି ପଦ୍ଧତିରେ ରୁପା କିମ୍ବା ସୁନାର ଲବଣରେ ଦ୍ରବଣ ତିଆରି କରି ବିଦ୍ୟୁତ୍ ବିଶ୍ଳେଷଣ ଦ୍ଵାରା ବ୍ରୋଞ୍ଜ ଚୁଡ଼ି ବୃଦ୍ଧିପାଇଥାଏ ।
• ଟିଡ଼ବା ତିଆରି ପାଇଁ ଲୁହା ଉପରେ ଟିଣ ଧାତୁର ପ୍ରଲେପନ ଦିଆଯାଇଥାଏ । ଟିଣ ଲୁହା ଅପେକ୍ଷା ମୂଲ୍ୟବାନ ଓ ଅଧ‌ିକ କଳଙ୍କି ପ୍ରତିରୋଧୀ । ତେଣୁ ପ୍ରଲେପିତ ଡବାରେ ଖାଦ୍ୟ ପଦାର୍ଥ ସୁରକ୍ଷିତ ରହିଥାଏ ।
• ପାଣି ପାଇପ୍‌ରେ ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଥିବା ଲୁହାକୁ କଳଙ୍କିମୁକ୍ତ ରଖିବାପାଇଁ ଲୁହାପାଇପ୍ ଉପରେ ଦସ୍ତା ଧାତୁର ଲେପନ କରାଯାଇଥାଏ । ଏହି ପଦ୍ଧତିରେ ତିଆରି ପାଇପ୍‌ଗୁଡ଼ିକୁ ଜି.ଆଇ. (G.I.) ପାଇପ୍ କୁହାଯାଏ ।

Question 10.
ସୁନା ବୁଡ଼ି ତିଆରି ପାଇଁ ବ୍ରୋଞ୍ଜ୍ ଉପରେ ସୁନା ପ୍ରଲେପ ଦିଆଯାଇଥାଏ । କିପରି ପ୍ରଲେପନ ହୁଏ ତା’ର ଏକ ନାମାଙ୍କିତ ଚିତ୍ର ଅଙ୍କନ କର ।
ଉ-
ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରଲେପନ –

ଆଉ କ’ଣ କରିହେବ ?

Question 1.
ବିଭିନ୍ନ ଫଳ ଓ ପରିବା ନେଇ ତୁମ ତିଆରି ଟେଷ୍ଟର୍‌ରେ ପରିବାହିତା ପରୀକ୍ଷା କର ।
ଉ-
ପ୍ରାୟ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ଫଳ ଓ ପରିବା ମଧ୍ୟଦେଇ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରବାହ କରିପାରିବ । କାରଣ ସେସବୁରେ ଜଳୀୟ ଅଂଶ ଥାଏ । ଯେହେତୁ ଜଳ ବିଦ୍ୟୁତ୍‌ର ସୁପରିବାହୀ, ତେଣୁ ଟେଷ୍ଟର୍‌ରେ ପରୀକ୍ଷାକଲେ ବିଭିନ୍ନ ଫଳ ଓ ପରିବା ମଧ୍ୟଦେଇ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିବହନ କରି ପାରିବ ବୋଲି ଆମେ ଜାଣିପାରିବା ।

Question 2.
ପ୍ରଶ୍ନ ନଂ-୮ର ଚିତ୍ରରେ ଦର୍ଶାଯାଇଥ‌ିବା ପରୀକ୍ଷାରେ ବିଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଅଗ୍ରକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରି ସେଠାରେ ଗୋଟିଏ ଦସ୍ତାପାତ ଲଗାଅ । ପରୀକ୍ଷାଟି ଆଉଥରେ କର । କ’ଣ ହେଉଛି ଦେଖ ।
ଉ-
ଚିତ୍ରରେ ଦର୍ଶାଯାଇଥିବା ପରୀକ୍ଷାରେ ବିଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଅଗ୍ରକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରି ସେଠାରେ ଯଦି ଗୋଟିଏ ଦସ୍ତାପାତ ଲଗାଇବା; ତେବେ ଦସ୍ତା ଉପରେ ତମ୍ବାର ଏକ ପ୍ରଲେପ ହୋଇଯିବ । ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାର ନାମ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରଲେପନ ପ୍ରକ୍ରିୟା ।

Question 3.
ତୁମ ଅଞ୍ଚଳରେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରଲେପନ କାରଖାନା ଥିଲେ ସେଠାକୁ ଯାଇ କି ଧାତୁ ଉପରେ କି ଧାତୁ ପ୍ରଲେପନ ହେଉଛି ପଚାରି ବୁଝ । କିପରି ପ୍ରଲେପନ ହେଉଛି ଅନୁଧ୍ୟାନ କର । ଆମେ ଏଠାରେ ପଢ଼ିଥ‌ିବା ପଦ୍ଧତି ଅପେକ୍ଷା ବାସ୍ତବ କ୍ଷେତ୍ରରେ କ’ଣ ଅଲଗା ଅଛି, ଦେଖ ।
ଉ-
ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରଲେପନ କାରଖାନାରେ ବିଭିନ୍ନ ଧାତୁ ଉପରେ ଅନ୍ୟ ଧାତୁମାନଙ୍କର ପ୍ରଲେପ ଦିଆଯାଇଥାଏ । ଇସ୍ପାତ୍ କାରଖାନାରେ ଲୁହା ଉପରେ ଟିଣର ପ୍ରଲେପ ଦିଆଯାଇଥାଏ । ଅଳଙ୍କାର ଗଢ଼ାହେଉଥ‌ିବା ଦୋକାନମାନଙ୍କରେ
ରୁପା ଅଳଙ୍କାର ଉପରେ ସୁନାର ପ୍ରଲେପ ଦିଆଯାଇଥାଏ ।

Question 4.
କ୍ରୋମିୟମ୍ ପ୍ରଲେପନଜନିତ ପ୍ରଦୂଷଣ ଖୋଜି ବାହାର କର । ଏଥ‌ିପାଇଁ କୌଣସି ବହି, ତୁମ ବିଜ୍ଞାନ ଶିକ୍ଷକ, କୌଣସି ପରିବେଶବିତ୍ କିମ୍ବା ଇଣ୍ଟରନେଟ୍‌ର ସାହାଯ୍ୟ ନେଇପାର ।
ଉ-
ପିଲାମାନେ ନିଜେ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟାକରିବ /

Question 5.
ଗୋଟିଏ ମ୍ୟାଜିକ୍ ପେନ୍ (magic pen) ତିଆରି କର । ଏଥ୍‌ପାଇଁ ଗୋଟିଏ ଧାତବ ପାତ ନିଅ । ତା’ ଉପରେ ପୋଟାସିୟମ୍ ଆୟୋଡ଼ାଇଡ୍ ଓ ମଣ୍ଡଦ (starch) ର ଏକ ଘନ ମିଶ୍ରଣ ଲଗାଇ ଦିଅ । ଚିତ୍ରରେ ଦେଖାଯିବା ପରି ପ୍ଲେଟ୍ ବା ପାତକୁ ବ୍ୟାଟେରୀ ସହ ସଂଯୁକ୍ତ କର । ତାରର ମୁକ୍ତ ଅଗ୍ରକୁ ବ୍ୟବହାର କରି ପ୍ଲେଟ୍ ଉପରେ ଲେଖ । ଦେଖ କିପରି ଦିଶୁଛି ।
ଉ-
ପିଲାମାନେ ନିଜେ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟାକରିବ ।

ପରୀକ୍ଷା ଉପଯୋଗୀ ଅତିରିକ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

ବସ୍ତୁନିଷ୍ଠ ପ୍ରଶ୍ନେ। ଭର

1. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(i)………………………. ବଲ୍‌ବ ସାଧାରଣ ବଲ୍‌ବ ଅପେକ୍ଷା କମ୍ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରେ ।
(ii) ଯେଉଁ ତରଳରେ ବିଦ୍ୟୁତ ସ୍ରୋତ ପ୍ରବାହିତ ହୁଏ, ତାହା ବିଦ୍ୟୁତ୍ ……………………….. ।
(iii) ଯେଉଁ ତରଳରେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତ ପ୍ରବାହିତ ହୁଏ ନାହିଁ, ତାହା ………………………… ।
(iv) ସେଲ୍‌ର ଯୁକ୍ତ ଅଗ୍ରସହ ସଂଯୁକ୍ତ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଅଗ୍ରକୁ ………………….. କୁହାଯାଏ ।
(v) ସେଲ୍‌ର ବିଯୁକ୍ତ ଅଗ୍ରସହ ସଂଯୁକ୍ତ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଅଗ୍ରକୁ ……………………. କୁହାଯାଏ ।
(vi) ………………. ଜଳ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିବହନ କରିପାରେ ନାହିଁ ।
(vii) ଯେଉଁ ଦ୍ରବଣ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସୁପରିବାହୀ ତାହାକୁ …………………. କୁହାଯାଏ ।
(viii) ଅମ୍ଳୀକୃତ ଜଳର ବିଦ୍ୟୁତ୍ ବିଶ୍ଳେଷଣ ବେଳେ ଏନୋଡ଼ଠାରେ ……………………. ଗ୍ୟାସ୍ ବାହାରେ ।
(ix) ଅମ୍ଳୀକୃତ ଜଳର ବିଦ୍ୟୁତ୍ ବିଶ୍ଳେଷଣବେଳେ କ୍ୟାଥୋଡ଼ଠାରେ …………………. ଗ୍ୟାସ୍ ବାହାରେ ।
(x) ଦ୍ରବଣ ମଧ୍ଯରେ ଅଣୁମାନଙ୍କର ବିଭାଜନକୁ ………………… କୁହାଯାଏ ।
(xi) ଲୁହା ଉପରେ ଦସ୍ତାର ପ୍ରଲେପନକୁ ……………………… କୁହାଯାଏ ।
(xii) ଧାତବ ଆୟନ …………………. ଚାର୍ଜ ବିଶିଷ୍ଟ ।
(xiii) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରବାହଦ୍ଵାରା ଧାତୁର ଶୋଧନକୁ ………………… କୁହାଯାଏ ।
(xiv) ପାତିତ ଜଳ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ……………………… ।
(xv) ………………….. ସାହାଯ୍ୟରେ କ୍ଷୀଣ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତ ମପାଯାଏ ।
(xvi) ବିଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଅଗ୍ରସହ ସଂଯୁକ୍ତ ବିଦ୍ୟୁଦଗ୍ରକୁ ……………………. କହନ୍ତି ।
(xvii) LED ବଲ୍‌ବର ତାରକୁ ……………………… କୁହାଯାଏ ।
(xviii) ପ୍ରତ୍ୟେକ ଅଣୁର ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଚାର୍ଜର୍ଚ୍ଚା ଅଂଶକୁ ………………….. କୁହାଯାଏ ।
(xix) ଘରର ଗାଧୁଆଘର ପାଇପ୍‌ରେ ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଥ‌ିବା ଲୁହାକୁ କଳଙ୍କିମୁକ୍ତ ରଖିବାପାଇଁ ଲୁହା ପାଇପ୍ ଉପରେ …………………………. ଧାତୁ ଲେପନ କରାଯାଏ ।

Answers:
(i) LED
(ii) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସୁପରିବାହୀ
(iii) ବିଦ୍ୟୁତ୍ କୁପରିବାହୀ
(iv) ଏନୋଡ଼
(v) କ୍ୟାଥୋଡ଼
(vi) ବିଶୁଦ୍ଧ
(vii) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ବିଶ୍ଳେଷ
(viii) O₂
(ix) H₂
(x) ବିୟେ।ଜନ
(xi) ବିୟୋଜନ
(xii) ଗାଲଭାନାଇଜେସନ୍
(xiii) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଶୋଧକ
(xiv) ସୁପରିବାହୀ
(xv) ଗାଲ୍‌ ଭାନୋମିଟର
(xvi) କ୍ୟାଥୋଡ୍
(xvii) ଲିଡ୍‌ସ
(xviii) ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଆୟନ
(xix) ଦସ୍ତ୍ରା

2. ବନ୍ଧନୀ ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଶବ୍ଦ ବାଛି ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(i) ………………….. ସାହାଯ୍ୟରେ କ୍ଷୀଣ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତ ମପାଯାଏ । (ଗାଲଭାନୋମିଟର, ଏମିଟର, ଭୋଲ୍ସମିଟର, ରିଓଷ୍ଟାଟ୍)
(ii) ପାଶି ପାଇପ୍ରେ ……………. ଧାତୁର ଲେପ ଦିଆଯାଏ । (Fe, Cu, Zn, Ag)
(iii) ……………….. ଧାତୁ ଚକ୍‌କ୍ କରେ । କଳଙ୍କି ଧରେ ନାହିଁ ଓ ଦାଗ ପ୍ରତିରୋଧକ । (Cr, Fe, Cu, Still)
(iv) ………………… ବିଦ୍ୟୁତ୍ କୁପରିବାହୀ । (ଲୁଣପାଣି, ଲେମ୍ବୁପାଣି, ସୋଡ଼ାପାଣି, ଚିନିପାଣି)
(v) ……………………. ର ଜଳୀୟ ଦ୍ରବଣ ବିଦ୍ୟୁତ୍ କୁପରିବାହୀ ଅଟେ ।
(vi) ………………… ପ୍ରଭାବ ଅନୁଭୂତ ହୁଏ । ( ରାସାୟନିକ, ଭୌତିକ, ଚୁମ୍ବକୀୟ, ତାପୀୟ)
(vii) CuSO₄ ……………… ଅଗ୍ରଠାରେ ଜମା ହୁଏ । (+ve,- ve, ଉପରିଭାଗରେ, ନିମ୍ନଭାଗରେ)
(viii) ………………….. ର ଜଳୀୟ ଦ୍ରବଣ ବିଦ୍ୟୁତ୍ କୁପରିବାହୀ । ଲୁଣ, ଚିନି, CuSO₄, କୌଣସିଟି ନୁହେଁ)
(ix) …………………… ରେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରବାହ ଘଟେ ନାହିଁ । (ଅମ୍ଳ, ଲବଣ, ପାତିତଜଳ, କ୍ଷାରର ଜଳୀୟ ଦ୍ରବଣ )
(x) ବିଜୁଳି ମାରିବାବେଳେ ଚାର୍ଜ …………………. ମାଧ୍ୟମରେ ଗତିକରେ । (ଜଳ, ବାୟୁ, ଶୂନ୍ୟ, ପବନ)

Answers:
(i) ଗାଲ୍‌ଭାନୋମିଟର,
(ii) Zn,
(iii) Cr,
(iv) ଚିନିପାଣି,
(v) Zn,
(vi) ରାସାୟନିକ,
(vii) –ve,
(viii) ଚିନି,
(ix) ପାତିତଜଳ,
(x) ବାୟୁ ।

3. ବାମ ପାର୍ଶ୍ୱସ୍ଥ ସଂପର୍କକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରି ଦକ୍ଷିଣ ପାର୍ଶ୍ୱସ୍ଥ ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(i) ଧାତୁ : ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସୁପରିବାହୀ :: ଗ୍ରାଫାଇଟ୍ : ……………………… ।
(ii) ଲୁଣପାଣି : ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିବହନ କରେ :: ଚିନିପାଣି : ……………………… ।
(iii) ଅମ୍ଳ : ଶର୍କରା :: ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସୁପରିବାହୀ ……………………… ।
(iv) ସାଇକେଲ ରିମ୍ : କ୍ରୋମିୟମ୍ :: ବ୍ରୋଞ୍ଜବୁଡ଼ି : ……………………… ।
(v) ଅଧାତୁ : ବିଦ୍ୟୁତ୍ କୁପରିବାହୀ :: ଧାତୁ : ……………………… ।
(vi) ଯୁକ୍ତ ବିଦ୍ୟୁଦଗ୍ର : ଏନୋଡ୍ :: ବିଯୁକ୍ତ ବିଦ୍ୟୁଦ୍‌ : ……………………… ।
(vii) ତମ୍ବା : ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସୁପରିବାହୀ :: ଗ୍ରାଫାଇଟ୍‌ : ……………………… ।
(viii) ବ୍ରୋଞ୍ଜ ଚୁଡ଼ି : ସୁନା :: ସାଇକେଲ୍ ରିମ୍ : ……………………… ।
(ix) ଟିଏଡ଼ବା : ଟିଣ ଧାତୁ :: GI ପାଇପ୍ : ……………………… ।
(x) ଆୟନ : ଚାର୍ଜ :: ପରମାଣୁ : ……………………… ।

Answers:
(i) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସୁପରିବାହୀ
(ii) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିବହନ କରେ ନାହିଁ
(iii) ବିଦ୍ୟୁତ୍ କୁପରିବାହୀ
(iv) ସୁନା
(v) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସୁପରିବାହୀ
(vi) କ୍ୟାଥୋଡ୍
(vii) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସୁପରିବାହୀ
(viii) କ୍ରୋମିୟମ୍
(ix) ଦସ୍ତାଧାର
(x) ଚାର୍ଜବିହୀନ

4. ‘କ’ସ୍ତମ୍ଭରେ ଥ‌ିବା ଶବ୍ଦ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭରେ ଥିବା ସମ୍ପର୍କିତ ଶବ୍ଦକୁ ମିଳାଅ ।

‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ	‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ
(i) ରୁପା ଇବୋନାଇଟ୍	(i) ସୁନାର ପ୍ରଲେପ
(ii) ଇବାନାରଟ୍	(ii) Ni କିମ୍ବା Cr ପ୍ରଲେପ
(iii) ଟିଣଡ଼ବା	(iii) ଦ୍ରବଣରେ ଅଣୁମାନଙ୍କ ବିଭାଜନ
(iv) GI ପାଇପ୍	(iv) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସୁପରିବାହୀ
(v) ସୁନାଚୁଡ଼ି	(v) ସର୍ବୋତ୍କୃଷ୍ଣ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିବାହୀ
(vi) ବର୍ଷାପାଣି	(vi) ଦସ୍ତାଧାତୁର ପ୍ରଲେପ
(vii) ଭିନେଗାର	(vii) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତର ରାସାୟନିକ ପ୍ରଭାବ
(viii) ସାଇକେଲ ରିମ	(viii) ବିଦ୍ୟୁତ୍ କୁପରିବାହୀ
(ix) ବିଯୋଜନ	(ix) ଟିଣଧାତୁର ପ୍ରଲେପନ
(x) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରଲେପନ	(x) ସୂଚୀଚୁସ୍କରେ ବିଷେପ

Answer:

କ’ ସ୍ତମ୍ଭ	‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ
(i) ରୁପା ଇବୋନାଇଟ୍	(v) ସର୍ବୋତ୍କୃଷ୍ଣ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିବାହୀ
(ii) ଇବାନାରଟ୍	(viii) ବିଦ୍ୟୁତ୍ କୁପରିବାହୀ
(iii) ଟିଣଡ଼ବା	(ix) ଟିଣଧାତୁର ପ୍ରଲେପନ
(iv) GI ପାଇପ୍	(vi) ଦସ୍ତାଧାତୁର ପ୍ରଲେପ
(v) ସୁନାଚୁଡ଼ି	(i) ସୁନାର ପ୍ରଲେପ
(vi) ବର୍ଷାପାଣି	(iv) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସୁପରିବାହୀ
(vii) ଭିନେଗାର	(x) ସୂଚୀଚୁସ୍କରେ ବିଷେପ
(viii) ସାଇକେଲ ରିମ	(ii) Ni କିମ୍ବା Cr ପ୍ରଲେପ
(ix) ବିଯୋଜନ	(iii) ଦ୍ରବଣରେ ଅଣୁମାନଙ୍କ ବିଭାଜନ
(x) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରଲେପନ	(vii) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତର ରାସାୟନିକ ପ୍ରଭାବ