BSE Odisha 8th Class Science Notes Chapter 1 ଶସ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ଓ ପରିଚାଳନା

Odisha State Board BSE Odisha 8th Class Science Notes Chapter 1 ଶସ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ଓ ପରିଚାଳନା will enable students to study smartly.

BSE Odisha Class 8 Science Notes Chapter 1 ଶସ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ଓ ପରିଚାଳନା

→ ଉପକ୍ରମ:

  • ପ୍ରତ୍ୟେକ ଜୀବ ବଞ୍ଚିବାପାଇଁ ଖାଦ୍ୟ ଆବଶ୍ୟକ ।
  • ଉଭିଦମାନେ ନିଜ ଖାଦ୍ୟ ନିଜେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରି ପାରନ୍ତି; କିନ୍ତୁ ଖାଦ୍ୟପାଇଁ | ପ୍ରାଣୀମାନେ ଉଭିଦଙ୍କ ଉପରେ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ବା ପରୋକ୍ଷ ଭାବରେ ନିର୍ଭରଶୀଳ ଅଟନ୍ତ ।
  • ଖାଦ୍ୟରୁ ଶକ୍ତି ମିଳେ ଓ ଏହାକୁ ବିଭିନ୍ନ ଶାରୀରିକ କ୍ରିୟାପାଇଁ ଜୀବ ଉପଯୋଗ କରିଥାଏ ।
  • ସମଗ୍ର ଜନସମାଜକୁ ଖାଦ୍ୟ ଯୋଗାଇବାପାଇଁ ନିୟମିତ ଉତ୍ପାଦନ, ସଠିକ୍ ପରିଚାଳନା ଓ ସୁଷମ ବଣ୍ଟନର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି ।

→ କୃଷି ପ୍ରଶାଳୀ

  • ଆଦିମାନବ ଖାଦ୍ୟ ଅନ୍ଵେଷଣ ପାଇଁ ଏଣେତେଣେ ଘୂରିବୁଲୁଥିଲା । ପରେ ସେମାନେ ଜମି ଚାଷକଲେ ଓ ଶସ୍ୟଜାତୀୟ ଫସଲ ଉତ୍ପାଦନ କଲେ ।
  • କୌଣସି ପ୍ରକାର ଗୋଟିଏ ଉଭିଦ ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନରେ ଉତ୍ପାଦନ ଓ ଅଧିକ ମାତ୍ରାରେ ଚାଷ କରିବାକୁ ଫସଲ (Crop) କୁହାଯାଏ ।

→ ଉଦାହରଣ:
ଗହମ ଫସଲ ଅର୍ଥ ଗୋଟିଏ ଜମିରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବରେ ଗହମର ଉତ୍ପାଦନକୁ ବୁଝାଇଥାଏ ।

  • ଫସଲଗୁଡ଼ିକ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର; ଯଥା – ଖାଦ୍ୟଶସ୍ୟଜାତୀୟ, ପନିପରିବାଜାତୀୟ, ଫଳଜାତୀୟ ଇତ୍ୟାଦି ।
  • ଉତ୍ପାଦନ ଯେଉଁ ଋତୁରେ ହୋଇଥାଏ, ସେହି ଅନୁସାରେ ଫସଲଗୁଡ଼ିକୁ ଶ୍ରେଣୀ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଏ ।
  • ଭାରତ ଏକ ବୃହତ୍ କୃଷିପ୍ରଧାନ ଦେଶ । ଏହାର ଜଳବାୟୁର ଅବସ୍ଥା; ଯଥା – ତାପମାତ୍ରା, ଆର୍ଦ୍ରତା ଓ ବୃଷ୍ଟିପାତ ଆଞ୍ଚଳିକ ଭିତ୍ତିରେ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ହୋଇଥାଏ ।
  • ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ବିବିଧତା ସତ୍ତ୍ଵେ ଦୁଇଟି ଉନ୍ନତ କିସମର କୃଷି ପ୍ରଣାଳୀ ଚିହ୍ନଟ କରାଯାଇଛି;

BSE Odisha 8th Class Science Notes Chapter 1 ଶସ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ଓ ପରିଚାଳନା

ଯଥା – (କ) ଖରିଫ୍ ଫସଲ
(ଖ) ରବି ଫସଲ ।

(କ) ଖରିଫ୍ ଫସଲ (Kharif)
(a)ବର୍ଷା ଦିନେ ଚାଷ କରାଯାଉଥିବା ଫସଲକୁ ଖରିଫ୍ ଫସଲ କୁହାଯାଏ ।
(b) ଜୁନ୍ ମାସରୁ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ମାସରେ ଏହି ପ୍ରକାର ଫସଲ ଚାଷ କରାଯାଏ ।
(c) ଧାନ, ମକା, ସୋୟାବିନ୍, ଚିନାବାଦାମ ଓ କପା ଇତ୍ୟାଦି ଏ ପ୍ରକାର ଫସଲର ଉଦାହରଣ ଅଟନ୍ତି ।

(ଖ) ରବି ଫସଲ (Rabi)
(a) ଶୀତଦିନେ ଉତ୍ପାଦନ କରାଯାଇଥିବା ଫସଲକୁ ରବି ଫସଲ କୁହାଯାଏ ।
(b) ଅକ୍ଟୋବର ମାସରୁ ମାର୍ଚ୍ଚ ମାସ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏପ୍ରକାର ଫସଲ ଚାଷ କରାଯାଏ ।
(c) ଗହମ, ବୁଟ, ମଟର, ସୋରିଷ ଓ ରାଶି ଇତ୍ୟାଦି ଏହାର ଉଦାହରଣ ଅଟନ୍ତି ।

ପ୍ର. ସାଧାରଣତଃ ଶୀତଦିନେ କାହିଁକି ଧାନ ଉତ୍ପାଦନ ହୁଏ ନାହିଁ ?
ଉ : ଧାନଫସଲ ପାଇଁ ପ୍ରଚୁର ଜଳ ଆବଶ୍ୟକ । ଶୀତଦିନେ ଜଳ ଅଭାବ ହେତୁ ଏହି ଫସଲ କେବଳ ବର୍ଷାଦିନେ କରାଯାଏ ।

→ ଫସଲ ଉତ୍ପାଦନର ମୌଳିକ ପ୍ରଣାଳୀ (Basic Agricultural Practices) :
କୃଷି ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ କାର୍ଯ୍ୟ ଆବଶ୍ୟକ । ଏପ୍ରକାର କାର୍ଯ୍ୟକଳାପକୁ କୃଷି ପ୍ରଣାଳୀ କୁହାଯାଏ !
ମୁଖ୍ୟ କୃଷି ପ୍ରଣାଳୀଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛି –

  • ମୃଭିକା ପ୍ରସ୍ତୁତି
  • ମଞ୍ଜି ବୁଣା
  • ଖତ ଏବଂ ସାର ପ୍ରୟୋଗ
  • ଜଳସେଚନ
  • ଅନାବନା ଗଛ ଦମନ
  • ଅମଳ
  • ସଂରକ୍ଷଣ

BSE Odisha 8th Class Science Notes Chapter 1 ଶସ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ଓ ପରିଚାଳନା

→ ମୃତ୍ତିକା ପ୍ରସ୍ତୁତି (Preparation of Soil) :

  • ଶସ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ପୂର୍ବରୁ ମୃଭିକା ପ୍ରସ୍ତୁତି ପ୍ରାଥମିକ ସୋପାନ ଅଟେ । ହଳଦ୍ଵାରା ମାଟିକୁ ଫସଫସିଆ ଓ ହାଲୁକା କରାଯାଏ ।
  • ମୃତ୍ତିକା ତଳ ଉପର ଏବଂ ହାଲୁକା ହେବାଦ୍ଵାରା ପୋଷକ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ମୃତ୍ତିକା ଉପରକୁ ଆସେ ଓ ଉଭିଦ ଏହାକୁ ସହଜରେ ଗ୍ରହଣକରୁଥିବାରୁ ଏହା କୃଷି ପାଇଁ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଟେ ।
  • ହାଲୁକା ମୃତ୍ତିକା ଜିଆ ଏବଂ ଅଣୁଜୀବ ବୃଦ୍ଧିରେ ସହାୟକ ହୁଅନ୍ତି । ଏହି ଜୀବଗୁଡ଼ିକ ‘କୃଷକର ବନ୍ଧୁ’ ଅଟନ୍ତି ।
  • ମୃତ୍ତିକାକୁ ତଳ ଉପର କରିବା ଏବଂ ହାଲୁକା କରିବା ପଦ୍ଧତିକୁ ଚାଷ କରିବା ବା ହଳ କରିବା କୁହାଯାଏ । ଏହି କାର୍ଯ୍ୟ ଲଙ୍ଗଳଦ୍ଵାରା କରାଯାଏ । ଏହା କାଠ କିମ୍ବା ଲୁହାରେ ତିଆରି ହୋଇଥାଏ ।
  • ମାଟି ଓଦାଳିଆ ଥ‌ିବାବେଳେ ହଳ କରାଯାଏ । ହଳ ସମୟରେ ବାହାରୁଥିବା ମାଟିଟେଳାକୁ ମଇଦ୍ବାରା ଗୁଣ୍ଡ କରାଯାଏ ।
  • ଜମି ସମତଳ ହେବାଦ୍ଵାରା ମଞ୍ଜିବୁଣା ଓ ଜଳସେଚନ ସୁବିଧାରେ ହୁଏ । ମଞ୍ଜିବୁଣିବା ପୂର୍ବରୁ ଶସ୍ୟର ଆକାର ଓ ଆୟତନ ଅନୁଯାୟୀ ଗୁଣ୍ଡକଲେ ଅଧିକ ଅମଳ ମିଳିଥାଏ ।
  • ମାଟିକୁ ଗୁଣ୍ଡ କରିବାର ବିଭିନ୍ନ ଉପକରଣ ହେଲା – ଲଙ୍ଗଳ, କୋଦାଳ ଓ କଲ୍ଟିଭେଟର ।

ଲଙ୍ଗଳ : ଜମି କର୍ଷଣ, ସାର ବୁଣିବା ଏବଂ ଅନାବନା ଘାସ ଦମନ ପାଇଁ ହଳଲଙ୍ଗଳ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ । ଏହା କାଠରେ ତିଆରି ଏବଂ ଦୁଇଟି ବଳଦ, ଘୋଡ଼ା, ଓଟ କିମ୍ବା ମଇଁଷି ଏହାକୁ ଟାଣନ୍ତି । ଏଥ‌ିରେ ତ୍ରିଭୁଜାକୃତି ଏକ ଲୁହା ପ୍ଲେଟ ଥାଏ, ଯାହାକୁ ଲଙ୍ଗଳମୁଣ୍ଡା କୁହାଯାଏ । ଲଙ୍ଗଳର ଲମ୍ବା ଅଂଶଟିକୁ ଈଷ କୁହାଯାଏ ଓ ହାତରେ ଧରିଥ‌ିବା ଅଂଶକୁ କଣ୍ଟି କୁହାଯାଏ । ଈଷର ଅନ୍ୟ ପ୍ରାନ୍ତଟି ଜୁଆଳି ସହିତ ଦଉଡ଼ି ଦ୍ବାରା ସଂଯୁକ୍ତ ହୋଇଥାଏ । ଏହାକୁ ଜଣେ ଲୋକ ହଳେ ବଳଦ ସାହାଯ୍ୟରେ ଚଳାଇଥାଏ । ଆଜିକାଲି କାଠ ଲଙ୍ଗଳ ପରିବର୍ତ୍ତେ ଲୁହାଲଙ୍ଗଳର ବହୁଳ ବ୍ୟବହାର ହେଉଛି ।

କଲ୍ଟିଭେଟର : ଆଜିକାଲି ଜମି ହଳ କରିବା ପାଇଁ ଟ୍ରାକ୍ଟର ଦ୍ବାରା ଟଣାଯାଉଥିବା ଲଙ୍ଗଳ ବା କଲ୍‌ଭେଟର ବା ପାୱାର ଟିଲର, ବ୍ୟବହାର କରାଯାଉଛି । କଲ୍‌ଭେଟର ବ୍ୟବହାର ଦ୍ବାରା ମଜୁରି ଓ ସମୟ କମ୍ ଖର୍ଚ୍ଚ ହେଉଛି ।
କୋଦାଳ : ଏହି ଯନ୍ତ୍ର ଦ୍ବାରା ମାଟିକୁ ହାଣି ହାଲୁକା କରିବା ସହ ଅନାବନା ଗଛ ସଫା କରାଯାଏ । ଏଥିରେ ଏକ ଲମ୍ବା କାଠ, ବାଉଁଶ ବା ଲୁହାର ବେଣ୍ଟ ଲାଗିଥାଏ । ଏହି ବେଣ୍ଟରେ ଗୋଟିଏ ଚଉଡ଼ା ଓ ଆଂଶିକ ଲୁହା ପ୍ଲେଟ ସଂଯୁକ୍ତ ହୋଇଥାଏ ।
BSE Odisha 8th Class Science Notes Chapter 1 ଶସ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ଓ ପରିଚାଳନା - 1

→ ବୁଣିବା (Sowing):

  • ଫସଲ ଉତ୍ପାଦନରେ ମଞ୍ଜିବୁଣା ଏକ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ କାର୍ଯ୍ୟ ।
  • ମଞ୍ଜି ବୁଣିବା ପୂର୍ବରୁ ଉନ୍ନତ ମାନର ବିହନ ବାଛିବା ଦରକାର । ଉନ୍ନତ ମାନର ବିହନ ଅଧିକ ଅମଳକ୍ଷମ, ପରିଷ୍କାର, ସୁସ୍ଥ ଓ ଭଲ କିସମର ହୋଇଥିବା ଦରକାର ।
  • ଭଲ ବିହନ ମନୋନୟନ ପାଇଁ ପାଣିରେ ଭସା ପଦ୍ଧତି ଏକ ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ଉପାୟ ଅଟେ; କାରଣ ନଷ୍ଟ ହୋଇଥିବା ବିହନଗୁଡ଼ିକ ଫମ୍ପା ଓ ହାଲୁକା ହୋଇଥିବାରୁ ପାଣିରେ ଭାସନ୍ତି ।

ତୁମ ପାଇଁ କାମ :
1. ଗୋଟିଏ ବିକରରେ ଅଧା ପାଣି ନେଇ ଏଥରେ ମୁଠାଏ ଗହମ ମଞ୍ଜି ରଖ୍ ଘାଣ୍ଟ । କିଛି ସମୟ ଅପେକ୍ଷା କଲେ ଦେଖ‌ିବା, ଯେଉଁଗୁଡ଼ିକ ପାଣି ଉପରେ ଭାସୁଛନ୍ତି ସେଗୁଡ଼ିକ ନଷ୍ଟ ହୋଇଥିବା ଫମ୍ପା ମଞ୍ଜି ହାଲୁକା ଫଳରେ ପାଣିରେ ଭାସନ୍ତି । ଯେଉଁଗୁଡ଼ିକ ପାଣିରେ ବୁଡ଼ି ରହନ୍ତି ସେଗୁଡ଼ିକ ଓଜନିଆ ହୋଇଥିବାରୁ ଏହା ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ମଞ୍ଜି । ନଷ୍ଟ ହୋଇଥିବା ବିହନଠାରୁ ଭଲ ବିହନ ଅଲଗା କରିବାପାଇଁ ପାଣିରେ ଭସା ପଦ୍ଧତିଟି ଏକ ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ଉପାୟ

BSE Odisha 8th Class Science Notes Chapter 1 ଶସ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ଓ ପରିଚାଳନା

→ ପାରମ୍ପାରିକ ବୁଣିବା ଯନ୍ତ୍ର (Traditional Sowing Machine) :

  • ମଞ୍ଜିବୁଣା ଯନ୍ତ୍ର ଦୁଇ ପ୍ରକାର; ଯଥା – ପାରମ୍ପରିକ ମଞ୍ଜିବୁଣା ଯନ୍ତ୍ର ଓ ମଞ୍ଜିବୁଣା ଡ୍ରିଲିଙ୍ଗ୍ ଯନ୍ତ୍ର ।

BSE Odisha 8th Class Science Notes Chapter 1 ଶସ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ଓ ପରିଚାଳନା - 2
ପାରମ୍ପରିକ ପଦ୍ଧତିରେ ମଞ୍ଜି ବୁଣିବା ପାଇଁ କାହାଳୀ ସଦୃଶ ଏକ ଯନ୍ତ୍ରରେ ଢଳାଯାଉଥ‌ିବା ମଞ୍ଜିଗୁଡ଼ିକ ଦୁଇ ବା ତିନୋଟି ସବୁ ପାଇପ୍‌ଦ୍ୱାରା ମାଟି ଭିତରେ ପଡ଼ିଥାଏ।

→ ମଞ୍ଜିବୁଣା ଡ୍ରିଲିଙ୍ଗ ଯନ୍ତ୍ର (Sowing Drilling Machine) :
ଟ୍ରାକ୍ଟରରେ ଖଞ୍ଜାଯାଇଥ୍‌ ଡ୍ରିଲିଙ୍ଗ୍ ଯନ୍ତ୍ରଦ୍ୱାରା କାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଇଥାଏ । ଏଥରେ ମଞ୍ଜି ବୁଣିଲେ ମଞ୍ଜିଗୁଡ଼ିକ ସମାନଭାବେ, ଠିକ୍ ଦୂରତାରେ ଓ ସମାନ ଗଭୀରତାରେ ପଡ଼ିଥାଏ । ମଞ୍ଜିଗୁଡ଼ିକ ଉପରେ ମାଟି ଘୋଡ଼ାଇ ହୋଇଯିବା ଫଳରେ ପକ୍ଷୀମାନେ ଏଗୁଡ଼ିକ ଖାଇପାରନ୍ତି ନାହିଁ ।

ଏକ ନର୍ସରୀରେ ଛୋଟ ମୁଣିରେ ଛୋଟ ଛୋଟ ଉଭିଦ ସବୁ ରଖାଯାଇଥାଏ । ତେବେ କାହିଁକି ଛୋଟ ମୁଣି ଭିତରେ ଛୋଟ ଚାରା ରଖାଯାଏ ?
ଉ-
ଛୋଟ ମୁଣ୍ଡି ଭିତରେ ଚାଶାଗୁଡ଼ିକ ଶିଖିବାଦ୍ୱାରା ସେଗୁଡ଼ିକୁ ନିରାପଦରେ ଗୋଟିଏ ଜାଗାରୁ ଅନ୍ୟ ଜାଗାକୁ ସୁବିଧାରେ ନିଆଯାଇ ପାରେ।

→ ସାର, ଖତ (Fertilizers, Manuring):

  • ମୃତ୍ତିକାରେ ଗଛ ହୃଷ୍ଟପୃଷ୍ଟ ହୋଇ ବଢ଼ିବାପାଇଁ ଯେଉଁ ପୋଷକ ଅତିରିକ୍ତଭାବେ ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଏ, ତାହାକୁ ଖତ ଓ ସାର କୁହାଯାଏ ।
  • ମୃତ୍ତିକା ଉଭିଦକୁ ଖଣିଜ ପୋଷକ ଯୋଗାଇଥାଏ । ଏହି ଖଣିଜ ପୋଷକଗୁଡ଼ିକ ଉଭିଦର ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ଏକାନ୍ତ
  • ବାରମ୍ବାର ଜମିରେ ଶସ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ କଲେ ମୃତ୍ତିକାରେ କେତେକ ପୋଷକର ମାତ୍ରା କମିଯାଏ, ଏହାକୁ ପୂରଣ କରିବା ପାଇଁ ସାର ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଏ ।
  • ଉଭିଦ ଓ ପ୍ରାଣୀଙ୍କ ବର୍ଜ୍ୟବସ୍ତୁର ଅପଘଟନରୁ ଯେଉଁ ଜୈବିକ ପଦାର୍ଥ ମିଳିଥାଏ, ତାହାକୁ ଖତ କୁହାଯାଏ ।
  • ସାର ଏକ ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥ, ଯେଉଁଥରେ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପୋଷକ ବହୁ ପରିମାଣରେ ରହିଥାଏ । ଏଗୁଡ଼ିକ କଳକାରଖାନାରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ । ୟୁରିଆ, ଆମୋନିୟମ୍ ସଲ୍‌ଫେଟ୍, ସୁପର ଫସ୍‌ଫେଟ୍, ପଟାସ୍ ଓ NPK ରାସାୟନିକ ସାରର ଉଦାହରଣ ଅଟନ୍ତି ।
  • ରାସାୟନିକ ସାର ମୃତ୍ତିକା ପ୍ରଦୂଷଣର ଏକ ଉତ୍ସ ଅଟେ । ଏହାଦ୍ବାରା ମୃତ୍ତିକାର ଉର୍ବରତା ହ୍ରାସପାଏ ।
  • ମୃତ୍ତିକାର ଉର୍ବରତା ରକ୍ଷା କରିବା ପାଇଁ ରାସାୟନିକ ସାର ସହ ଜୈବିକ ସାର ପ୍ରୟୋଗ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ; କାରଣ ଖତ ପ୍ରୟୋଗଦ୍ଵାରା ମୃତ୍ତିକା ଉନ୍ନତ ହୁଏ ଓ ତାହାର ଜଳ ଧାରଣ କ୍ଷମତା ବୃଦ୍ଧିପାଏ ।

BSE Odisha 8th Class Science Notes Chapter 1 ଶସ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ଓ ପରିଚାଳନା

ଫସଲ ପର୍ଯ୍ୟାୟ :
ଫସଲ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ଦ୍ବାରା ମଧ୍ୟ ମୃତ୍ତିକାରେ ପୋଷକ ପଦାର୍ଥ ପରିପୂର୍ଣ ହୁଏ । ଏହା ଗୋଟିଏ ଜମିରେ ଫସଲ ବଦଳାଇ ଚାଷ କରୁଥିଲେ ଏବଂ ଅନ୍ୟ ଋତୁରେ ଗହମ ଚାଷ କରୁଥିଲେ । ଏହା ଜମିରେ ଯବକ୍ଷାରଜାନ ଅଭାବକୁ ଭରଣା କରିଥାଏ ।

ରାସାୟନିକ ସାର ଓ ଖତ ମଧ୍ୟରେ ପାର୍ଥକ୍ୟ :
BSE Odisha 8th Class Science Notes Chapter 1 ଶସ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ଓ ପରିଚାଳନା - 3
ଖତର ଉପକାରିତା :

  • ଏହା ମୃତ୍ତିକାର ଜଳଧାରଣ କ୍ଷମତା ବୃଦ୍ଧିକରେ ।
  • ଏହା ମୃତ୍ତିକାକୁ ଛିଦ୍ରଯୁକ୍ତ କରେ; ଫଳରେ ଗ୍ୟାସ୍ ବିନିମୟ ସହଜ ହୁଏ ।
  • ଏହା ଉପକାରୀ ଅଣୁଜୀବିଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧିକରେ ।
  • ଏହା ମୃତ୍ତିକାର ଗଠନ ଉନ୍ନତ କରେ ।

→ ଜଳସେଚନ (Irrigation):

  • ବଞ୍ଚିବାପାଇଁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଜୀବ ଜଳ ଆବଶ୍ୟକ କରେ; କାରଣ ଫୁଲ, ଫଳ ଓ ମଞ୍ଜିର ବୃଦ୍ଧି ତଥା ବିକାଶ ପାଇଁ ଏହା ଅପରିହାର୍ଯ୍ୟ ।
  • ଉଭିଦର ଚେରଦ୍ୱାରା ଜଳ, ଖଣିଜ ଲବଣ ଓ ରାସାୟନିକ ସାର ପୋଷକ ଭାବେ ଶୋଷିତ ହୋଇଥାଏ ।
  • ଜଳ ଫସଲକୁ ଉଭୟ ହିମପାତ ଓ ଉତ୍ତପ୍ତ ବାୟୁ ପ୍ରବାହରୁ ରକ୍ଷା କରେ ।
  • ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସମୟ ବ୍ୟବଧାନରେ ଫସଲକୁ ଆବଶ୍ୟକ ଜଳ ଯୋଗାଇ ଦେବାକୁ ଜଳସେଚନ କୁହାଯାଏ । ନିୟମିତ ଜଳସେଚନଦ୍ୱାରା ଜମିର ଆର୍ଦ୍ରତା ରକ୍ଷା ସମ୍ଭବ ହୋଇଥାଏ ।

ଜଳସେଚନର ଉତ୍ସ :

  • ଫସଲ, ମୃତ୍ତିକା ଓ ଋତୁ ଅନୁଯାୟୀ ଜଳସେଚନର ସମୟ ଓ ମାତ୍ରା ପରିବର୍ତ୍ତିତ ହୋଇଥାଏ ।
  • କୂପ, ନଳକୂପ, ପୋଖରୀ, ହ୍ରଦ, ନଦୀ, ଜଳଭଣ୍ଡାର ଓ କେନାଲ ଇତ୍ୟାଦି ଜଳସେଚନର ଉତ୍ସ ଅଟନ୍ତି ।
  • ପୁରାତନ ପଦ୍ଧତିରେ ବିଭିନ୍ନ ଉପାୟରେ ଗୃହପାଳିତ ପଶୁମାନଙ୍କ ସାହାଯ୍ୟରେ ଶସ୍ତାରେ ଜଳସେଚନ କରାଯାଉଥିଲା ।

BSE Odisha 8th Class Science Notes Chapter 1 ଶସ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ଓ ପରିଚାଳନା

ଉଦାହରଣ :
(କ) ମୋଟ (ପୁଲି ପଦ୍ଧତି)
(ଖ) ଚେନ୍‌ ମ୍‌ମ୍ପ
(ଗ) ତେଣ୍ଡା
(ଘ) ଲିଭର ପଦ୍ଧତି

ବର୍ତ୍ତମାନ ଯୁଗରେ ଡିଜେଲ, ଜୈବଗ୍ୟାସ୍, ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଶକ୍ତି ଓ ସୌରଶକ୍ତି ଚାଳିତ ପମ୍ପ୍ ସେଟ୍‌ଦ୍ୱାରା ଜଳ ଉଠାଇବା କାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଉଛି ।
ଆଧୁନିକ ଜଳସେଚନ ପଦ୍ଧତିରେ କମ୍ ଜଳ ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଛି । ଆଧୁନିକ ଜଳସେଚନ ପଦ୍ଧତିଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛି –
(a) ଛିଞ୍ଚା ପଦ୍ଧତି ବା ସ୍ପ୍ରିଙ୍କଲର ପଦ୍ଧତି
(b) ବୁନ୍ଦା ପଦ୍ଧତି

→ (a) ଛିଞ୍ଚା ପଦ୍ଧତି ବା ସ୍ପ୍ରିଙ୍କଲର ପଦ୍ଧତି (Sprinkler Irrigation) :
(i) ଅସମତଳ ସ୍ଥାନରେ ଏହି ପଦ୍ଧତିରେ ଜଳସେଚନ କରାଯାଏ ।
(ii) ଏହି ପଦ୍ଧତିରେ ଜଳକୁ ପମ୍ପ, ମୁଖ୍ୟନାଳ (Main), ଉପମୁଖ୍ୟନାଳ (Sub-main), ଶାଖାନାଳ (Lateral), ଖାଡ଼ି (Riser) ଓ ସେଚକ (Sprinkler) ମାଧ୍ୟମରେ ଫସଲକୁ କୃତ୍ରିମ ବର୍ଷାରୂପେ ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଏ ।
(iii) ମାଟି ବାଲିଆ ହୋଇଥିଲେ, ମୃତ୍ତିକା ସ୍ତର ଅତି ଅଗଭୀର ଥିଲେ, ଜମିକୁ ସମତୁଲ କରିବା ସମ୍ଭବ ହେଉ ନଥିଲେ, ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ପରିମାଣର ସେଚଜଳ ମିଳୁ ନଥୁଲେ ଏହି ପ୍ରଣାଳୀରେ ଜଳସେଚନ କରାଯାଇଥାଏ ।
BSE Odisha 8th Class Science Notes Chapter 1 ଶସ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ଓ ପରିଚାଳନା - 4
(iv) ଶୁଷ୍ପାଞ୍ଚଳରେ ମରୁଡ଼ି ସମୟରେ ଫସଲକୁ ‘ଜୀବନ ରକ୍ଷାକାରୀ ଜଳସେଚନ’ (Live saving irrigation) ଦେବାପାଇଁ ଏହି ପ୍ରଣାଳୀ ଉପଯୁକ୍ତ ଅଟେ ।
(iv) ବିଶେଷକରି ଫଳ ବଗିଚା, ଚା’, କଫି, ଅଳେଇଚ ଆଦି ଅର୍ଥକରୀ ଫସଲ ପାଇଁ ଏହା ଏକ ଉତ୍ତମ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଟେ ।

→ (b) ଜଳସେଚନ (Drip irrigation):
(i) ଏହା ଏକ ଆଧୁନିକ ଜଳସେଚନ ପଦ୍ଧତି ।
(ii) ଏହି ପଦ୍ଧତିରେ ଜଳକୁ ପମ୍ପ, ଚାପ ନିୟନ୍ତ୍ରକ (Pressure regulator), ଫିଲ୍ଟର୍ (Filter), ମୁଖ୍ୟନାଳ (Main pipe), ଉପମୁଖ୍ୟ ନଳ (Sub-main), ଲାଟେରାଲ୍ (Lateral), ଏମିଟର
(Emitter) ଭଲଭ୍ (Valve) ଦେଇ ଗଛ ମୂଳକୁ ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଏ ।
BSE Odisha 8th Class Science Notes Chapter 1 ଶସ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ଓ ପରିଚାଳନା - 5
(iii) ଜଳ ଅଭାବ ଏବଂ ଲବଣତା ସମସ୍ୟା ଥ‌ି ଅଞ୍ଚଳରେ ଏହି ପ୍ରଣାଳୀରେ ଜଳ ବୁନ୍ଦା ବୁନ୍ଦା ହୋଇମୂଳରେ ସରୁ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ପାଇପ୍ ସାହାଯ୍ୟରେ ପଡ଼ିଥାଏ ।
(iv) ଏହି ପ୍ରଣାଳୀଦ୍ଵାରା ଜଳ ଖର୍ଚ୍ଚ ବହୁତ କମ୍ ହୁଏ; କାରଣ କରାଯାଏ ଏବଂ ଗଛ ଗଛ ମଧ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ଫାଙ୍କା ଜାଗାକୁ ଓଦା କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ନଥାଏ ।
BSE Odisha 8th Class Science Notes Chapter 1 ଶସ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ଓ ପରିଚାଳନା - 6

→ ତୃଣକ ଦମନ (Weeding):

  • ଜମିରେ ଫସଲ ସହିତ ଅନ୍ୟ କେତେକ ଅନାବଶ୍ୟକ ଉଭିଦ ଆପେ ଆପେ ବଢ଼ିଥା’ନ୍ତି । ଏହି ଅନାବନା ଗଛକୁ ତୃଣକ କୁହାଯାଏ । ଏଗୁଡ଼ିକୁ ଜମିରୁ ନିର୍ମୂଳ କରିବାକୁ ତୃଣକ ଦମନ କୁହାଯାଏ ।
  • ଫୁଲ ଓ ମଞ୍ଜି ଧରିବା ପୂର୍ବରୁ ତୃଣକ ଦମନ କରିବା ଦରକାର । ମଞ୍ଜି ବୁଣିବା ପୂର୍ବରୁ ହଳ କରି କିମ୍ବା ତୃଣକ
  • ତୃଣକ ବଢ଼ୁଥିବା ଅବସ୍ଥାରେ ଏବଂ ଫୁଲ ଓ ମଞ୍ଜି ଧରିବା ପୂର୍ବରୁ ତୃଣକମାରୀ (weedicide) ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଏ ।
  • ତୃଣକ ସିଞ୍ଚନ କରିବା ପୂର୍ବରୁ କପଡ଼ାଦ୍ବାରା ନାକ ଓ ପାଟିକୁ ଘୋଡ଼ାଇ ରଖୁବା ଆବଶ୍ୟକ କାରଣ ଏହା ଶରୀର ପାଇଁ କ୍ଷତିକାରକ ଅଟେ ।

BSE Odisha 8th Class Science Notes Chapter 1 ଶସ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ଓ ପରିଚାଳନା

ସିଞ୍ଚନ କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ଉପରେ ତୃଣକମାରୀ କି ପ୍ରଭାବ ପକାଏ ?
ଉ –

  • ତୃଣକମାରୀ କୃଷକର ଶରୀରରେ ପଡ଼ିଲେ କ୍ଷତ ହୋଇଥାଏ, ତେଣୁ ଏହାକୁ ଯନ୍ତ୍ରର ସହ ବ୍ୟବହାର କରିବା
  • ଏହାକୁ ସିଞ୍ଚନ କରିବା ପୂର୍ବରୁ କପଡ଼ାଦ୍ବାରା ଆଖୁ, ନାକ ଓ ପାଟିକୁ ଘୋଡ଼ାଇବା ଉଚିତ ।

→ ଅମଳ (Harvesting):

  • ପାକଳ ଫସଲକୁ କାଟି ଖଳାକୁ ଆଣିବାକୁ ଅମଳ କୁହାଯାଏ ।
  • ଫସଲ କଟା ମେସିନ୍‌ଦ୍ୱାରା ମୂଳଠାରୁ 3-4 ସେ.ମି. ଉପରକୁ ଫସଲ କଟାଯାଏ ।
  • ଶସ୍ୟଜାତୀୟ ଫସଲକୁ ପବନରେ ଉଡ଼ାଇ ଅଗାଡ଼ି ଓ ଧୂଷ ଅଲଗା କରାଯାଏ ।
  • କପ୍ଟାଇନ୍ (Combine) ନାମକ ମେସିନ୍ ଦ୍ୱାରା ଆଜିକାଲି ଉଭୟ ଧାନକାଟିବା ଓ ଉଡ଼ାଇବା କାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଉଛି ।
  • ଅମଳ ହୋଇଥ‌ିବା ଦାନାକୁ କୁଲା ବା ମେସିନ୍ ସାହାଯ୍ୟରେ ଉଡ଼ାଇ ଅଗାଡ଼ି ଅଲଗା କରି ମଞ୍ଜି ସଂଗ୍ରହ କରିବାକୁ ‘ଉଇନୋଇଙ୍ଗ’ (Winnowing) କୁହାଯାଏ

BSE Odisha 8th Class Science Notes Chapter 1 ଶସ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ଓ ପରିଚାଳନା - 7

ଅମଳ ଉତ୍ସବ :
ଅମଳ ସମୟ ସାରା ଭାରତରେ ଆନନ୍ଦ ଉଲ୍ଲାସର ସମୟ । ଏହି ସମୟରେ ପୋଙ୍ଗଲ, ବୈଶାଖୀ, ହୋଲି, ଦିଓ୍ବାଲି, ନୂଆଖାଇ ଓ ବିହୁ ଆଦି ପର୍ବ ପାଳିତ ହୋଇଥାଏ ।

BSE Odisha 8th Class Science Notes Chapter 1 ଶସ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ଓ ପରିଚାଳନା

→ ସଂରକ୍ଷଣ (Storage) :

  • ଅମଳ ପରେ ଶସ୍ୟକୁ ସାଇତି ରଖୁବା ଆବଶ୍ୟକ । କୃଷକମାନେ ଶସ୍ୟକୁ ମୁଖ୍ୟତଃ ଅଖାରେ, ଦସ୍ତା ପାତ୍ରରେ ସାଇତି ରଖନ୍ତି ।
  • ଅଧିକ ପରିମାଣରେ ଶସ୍ୟ କୀଟ ଓ ମୂଷା ଦାଉରୁ ରକ୍ଷା କରିବାପାଇଁ ଖଣି ବା ଗୋଲାକାର ଉଚ୍ଚ କୋଠାଘର (Silos) ଏବଂ ଶସ୍ୟଭଣ୍ଡାର (Granaries) ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।
  • ଶୁଖୁଲା ନିମପତ୍ର ବ୍ୟବହାର କରି ଘରେ ଖାଦ୍ୟଶସ୍ୟ ସାଇତି ରଖାଯାଏ ।

ପ୍ରାଣୀଙ୍କଠାରୁ ମିଳୁଥିବା ଖାଦ୍ୟ (Food from Animals) :
BSE Odisha 8th Class Science Notes Chapter 1 ଶସ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ଓ ପରିଚାଳନା - 8

  • ଅଞ୍ଚଳର ଲୋକମାନେ ମାଛକୁ ଖାଦ୍ୟଭାବେ ବ୍ୟବହାର କରିଥାଆନ୍ତି ।
  • ଗାଈ, ମଇଁଷି, ଛେଳିର କ୍ଷୀରକୁ ଲୋକମାନେ ଖାଦ୍ୟଭାବେ ଗ୍ରହଣକରନ୍ତି ।
  • କୁକୁଡ଼ା, ବତକ ଆଦିଙ୍କ ଅଣ୍ଡା ଓ ମାଂସ ଖାଦ୍ୟରୂପେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ।

ମାଛ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟପାଇଁ ଭଲ । ଏଥରୁ କଡ଼ ଲିଭର ତେଲ ମିଳିଥାଏ । ଏହା ଭିଟାମିନ୍ ଡି’ ରେ ପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଟେ ।

→ ବିଷୟଭିତ୍ତିକ ଶବ୍ଦାବଳୀ
BSE Odisha 8th Class Science Notes Chapter 1 ଶସ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ଓ ପରିଚାଳନା - 10

BSE Odisha 8th Class Science Notes Chapter 3 ସଂଶ୍ଳେଷିତ ତନ୍ତୁ ଓ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌ସ୍

Odisha State Board BSE Odisha 8th Class Science Notes Chapter 3 ସଂଶ୍ଳେଷିତ ତନ୍ତୁ ଓ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌ସ୍ will enable students to study smartly.

BSE Odisha Class 8 Science Notes Chapter 3 ସଂଶ୍ଳେଷିତ ତନ୍ତୁ ଓ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌ସ୍

→ ଉପକ୍ରମ :
1. କପାସୂତା, ମଠା, ପାଟ, ଟସର, ଉଲ୍ ଇତ୍ୟାଦି ବସ୍ତୁଗୁଡ଼ିକ ଉଭିଦଜାତ ସୂତାରେ ତିଆରି ହୋଇଥାଏ । ଏଣୁ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ପ୍ରାକୃତିକ ତନ୍ତୁ କୁହାଯାଏ ।
2. ପଲିଷ୍ଟର, ନାଇଲନ୍, ରେୟନ ଇତ୍ୟାଦି ପ୍ରସ୍ତୁତ ତନ୍ତୁଗୁଡ଼ିକୁ କୃତ୍ରିମ ତନ୍ତୁ କୁହାଯାଏ ।
3. ବେକେଲାଇଟ୍, ପିଭିସି, ସନ୍‌ମାଇକା ଇତ୍ୟାଦି ଜିନିଷଗୁଡ଼ିକ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌ରେ ତିଆରି ହୋଇଥାଏ ।

ପ୍ର. ତୁମେ ଜାଣିଥୁବା ପ୍ରାକୃତିକ ଓ କୃତ୍ରିମ ତନ୍ତୁରୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ବସ୍ତ୍ର ତଥା ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌ସରୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କେତେକ ଜିନିଷର ଏକ ତାଲିକା ପ୍ରସ୍ତୁତ କର ।
ଉ-
ପ୍ରାକୃତିକ ଓ କୃତ୍ରିମ ତନ୍ତୁରୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ବସ୍ତ୍ର –
ଶାଢ଼ି, ପ୍ୟାଣ୍ଟ୍, ସାର୍ଟ, ଧୋତି, ସୁଇଟର, କୋର୍ଟ, ପାଟବସ୍ତ୍ର, ଉଲ୍‌ଟୋପି ।
ପଲିଥୁନ୍ ମୁଣି, ବୋତଲ, ଜାର, ମଗ, ଦଉଡ଼ି, ଗାଲିଚା, ଫୋନ୍, ତାୱା ।

→ ପଲିମର ଓ ସଂଶ୍ଳେଷିତ ତନ୍ତୁ (Polymer and Synthetic Fibres) :

  • କପା, ଝୋଟ, ଉଲ୍, ଟସର ଇତ୍ୟାଦି ପ୍ରାକୃତିକ ତନ୍ତୁ ଉଭିଦ ତଥା ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କଠାରୁ ମିଳିଥାଏ; କିନ୍ତୁ କୃତ୍ରିମ ତନ୍ତୁ ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ ।
  • ପଲିଥନ୍ ଏକ କୃତ୍ରିମ ତନ୍ତୁର ଉଦାହରଣ ଅଟେ । ଏହା ଏଥୁଲିନ୍ ବା ଏଥୁନ୍ ନାମକ ଏକ ପ୍ରକାର ଗ୍ୟାସୀୟ ଯୌଗିକରୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଥାଏ ।
  • ଉଚ୍ଚ ତାପ ଓ ଅତ୍ୟଧିକ ଚାପରେ ଏହି ଯୌଗିକର ଅଣୁଗୁଡ଼ିକ ଏକତ୍ର ଯୁକ୍ତହୋଇ ବୃହତ୍ ଅଣୁରେ ପରିଣତ ହୁଅନ୍ତି । ଏହାକୁ ଗୋଟିଏ ଗୋଟିଏ ଏକକ କୁହାଯାଏ । ଏହି ବୃହତ୍ ଅଣୁଗୁଡ଼ିକ ସଂଯୋଜିତ ବା ସଂଶ୍ଳେଷିତ ହୋଇ ଆହୁରି ବୃହତ୍ତର ଅଣୁ ଗଠନ କରନ୍ତି । ଏହାର ନାମ ପଲିଏଥୁଲିନ୍ ବା ପଲିଥୁନ୍ ।
  • ପଲିଥୁନ୍ ଏକ ପ୍ରକାର ପଲିମର ଓ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ଶ୍ରେଣୀ ଅନ୍ତର୍ଗତ । ଏହି ପଲିମର ଲମ୍ବା ଶିକୁଳି ଆକୃତି ବିଶିଷ୍ଟ ଓ ଏଥ‌ିରେ ଏକକଗୁଡ଼ିକ ଗୋଟିଏ ହାରରେ ଥ‌ିବା ମାଳି ପରି ସଜ୍ଜିତ ହୋଇ ରହିଥା’ନ୍ତି ।
  • ବ୍ୟବହାର କରାଯାଉଥିବା ପଲିଷ୍ଟର (ପଲି + ଇଷ୍ଟର) ବସ୍ତୁର ତନ୍ତୁ ଅନେକଗୁଡ଼ିଏ ଇଷ୍ଟର ଏକକରୁ ସଂଶ୍ଳେଷିତ ହୋଇଥାଏ । ତେଣୁ ଏହାକୁ ସଂଶ୍ଳେଷିତ ତନ୍ତୁ କହନ୍ତି । ଏହା ମଧ୍ୟ ଏକ ପ୍ରକାର ପଲିମର ।

BSE Odisha 8th Class Science Notes Chapter 3 ସଂଶ୍ଳେଷିତ ତନ୍ତୁ ଓ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌ସ୍ 1

  • ପଲିମର (polymer) ଦୁଇଟି ଗ୍ରୀକ୍ ଶବ୍ଦ ‘poly’ ଏବଂ ‘mer’ ରୁ ଗଠିତ । ‘ପଲି’(poly) 2 600 ଅନେକ (many) ଏବଂ ‘ମର’ (mer)ର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଏକା ପ୍ରକାରର ଏକକ (ଅଣୁ)ର ବାରମ୍ବାରତା ।
  • ଉଦ୍ଭିଦ ଜୀବକୋଷର ପ୍ରାଚୀର (ବାହ୍ୟ ଆବରଣ)ରେ ସେଲ୍ୟୁଲୋଜ୍ ନାମକ ଏକ ପ୍ରକାର ପଲିମର ଅଛି । ବହୁ- ସଂଖ୍ୟକ ଗ୍ଲା କୋଜ୍ ଏକକର ସମାହାରରୁ ସେଲ୍ୟୁଲୋଜ୍ ପଲିମର ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ । କପାର ତନ୍ତୁ ସେଲ୍ୟୁଲୋଜ ପଲିମର୍‌ରେ ଗଠିତ । ଏହା ଏକ ପ୍ରାକୃତିକ ପଲିମର । ଶାଳଗଛରୁ ସଂଗ୍ରହ କରାଯାଉଥ‌ିବା ଝୁଣା ଏବଂ ରବର ଗଛର କ୍ଷୀରରୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଉଥିବା ରବର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଗୋଟିଏ ଲେଖାଏଁ ପ୍ରାକୃତିକ ପଲିମର ।
  • ସେଲ୍ୟୁଲୋଜ୍ ଏକ ପ୍ରାକୃତିକ ପଲିମର ଅଟେ । ଶାଳଗଛରୁ ସଂଗୃହିତ ଝୁଣା ଏବଂ ରବର ଗଛର କ୍ଷୀରରୁ ପ୍ରସ୍ତୁତକରାଯାଉଥ‌ିବା ରବର ପ୍ରାକୃତିକ ପଲିମରର ଉଦାହରଣ ଅଟନ୍ତି ।
  • ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଜାତିର ମେଣ୍ଢା, ଛେଳି, ଓଟ, ଚମରୀଗାଈ, ଆଦି ପଶୁମାନଙ୍କର ଲୋମ ବା ତନ୍ତୁକୁ ଉଲ୍ କୁହାଯାଏ । ଉଲ୍‌ରେ ବୁଣାଯାଇଥିବା କପଡ଼ାକୁ ରେଶମ ବସ୍ତ୍ର କହନ୍ତି । ଉଭୟ ରେଶମ ଓ ପଶମ ବସ୍ତ୍ର ପ୍ରାଣୀଜ ପ୍ରାକୃତିକ ତନ୍ତୁ ।
  • ଝୋଟ ନଳିତାଗଛର ବକ୍କଳରୁ ତିଆରି ତନ୍ତୁ ତଥା ଉଭିଦଜ ପ୍ରାକୃତିକ ତନ୍ତୁ ଅଟେ ।
  • ସେହିପରି ରେୟନ, ନାଇଲନ୍, ପଲିଷ୍ଟର, ଏକ୍ରିଲିକ୍ ଇତ୍ୟାଦି ମଧ୍ୟ ସଂଶ୍ଳେଷିତ ତନ୍ତୁ ଅଟନ୍ତି । ବିଭିନ୍ନ ଯୌଗିକ ମଧ୍ୟରେ ସଂଘଟିତ ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରୁ ଏହି ତନ୍ତୁଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ । ଏହି ତନ୍ତୁରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କପଡ଼ାକୁ ପଲିମର ବସ୍ତ୍ର କିମ୍ବା ସଂକ୍ଷେପରେ ପଲିବସ୍ତ୍ର କହନ୍ତି ।

→ ରେୟନ୍ :
(i) ରେଶମ ବା ପ୍ରାକୃତିକ ସିଲ୍‌କ ଦେଖିବାକୁ ସୁନ୍ଦର, ଚକ୍‌କ୍, ପତଳା ଓ ହାଲୁକା ଏବଂ ଏହା ବିଭିନ୍ନ ରଙ୍ଗରେ ଉପଲବ୍‌ଧି ହୋଇଥାଏ ।

(ii) ନରମ କାଠର ଛୋଟ ଛୋଟ ଖଣ୍ଡକୁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ପଦ୍ଧତିରେ ପେଷ୍ଟରେ ପରିଣତକଲେ କାଠମଣ୍ଡ ମିଳେ । କାଠମଣ୍ଡରେ ଥ‌ିବା ଅଶୁଦ୍ଧ ସେଲ୍ୟୁଲୋକୁ କେତେକ ରାସାୟନିକ ପଦ୍ଧତି ଦ୍ୱାରା ବିଶୁଦ୍ଧ ସେଲ୍ୟୁଲୋଜ୍‌ରେ ପରିଣତ କରି ଆଉ କେତେକ ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥ ଦ୍ଵାରା ସୂକ୍ଷ୍ମ ରେୟନ ତନ୍ତୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ । ରେୟନ ତନ୍ତୁ, ରେଶମ ବା ପ୍ରାକୃତିକ ସିଲ୍‌ ତନ୍ତୁ ଭଳି ଚକ୍ରଚକ୍ ଦେଖାଯାଉଥ‌ିବାରୁ ଏହାକୁ କୃତ୍ରିମ ରେଶମ ତନ୍ତୁ ଏବଂ ଏଥିରୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ବସ୍ତ୍ରକୁ କୃତ୍ରିମ ରେଶମ ବସ୍ତ୍ର କହନ୍ତି ।

→ ରେୟନ୍ ବସ୍ତ୍ରର ଉପଯୋଗିତା :

  • ରେୟନ୍ ସୂତା ଓ କପାସୂତା ମିଶ୍ରିତ କପଡ଼ାର ଧୋତି, ଶାଢ଼ୀ, ସୁଟ୍, ପ୍ୟାଣ୍ଟ, ସାର୍ଟ, ଫ୍ରକ୍ ଆଦି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଉଛି ।
  • ଏହି କପଡ଼ାରୁ ମଧ୍ୟ ବିଛଣା ଚାଦର, କବାଟ ଓ ଝରକାର ପରଦା, ଶେଯ ଓ ତକିଆ ଖୋଳ ଆଦି ତିଆରି
  • ରେୟନ ସୂତା ଓ ଭଲ ମିଶ୍ରିତ କପଡ଼ାରୁ ଗାଲିଚା ପ୍ରସ୍ତୁତି କରାଯାଉଛି ।
  • ରେୟନ ସୂତାରୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଗଜ୍ କନା, କପାସୂତା ଗଜ୍ କନାଠାରୁ ଭଲ, କାରଣ ରେୟନ୍ ଗଜ୍ କ୍ଷତ ସ୍ଥାନରୁ ସହଜରେ ବାହାରିଯାଏ ।
  • ମୋଟର ଟାୟାର, ହୋସ୍ ପାଇପ୍, କନ୍‌ଭେୟର ବେଲଟ୍ ଆଦିର ପ୍ରସ୍ତୁତିରେ ରେୟନ୍ ତନ୍ତୁ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।

→ ନାଇଲନ୍ ତନ୍ତୁର ଧର୍ମ ଓ ଉପଯୋଗିତା :
ନାଇଲନ୍ ଅନ୍ୟ ଏକ ମନୁଷ୍ୟକୃତ ତନ୍ତୁ । 1931 ମସିହାରେ ଆମେରିକାର ନ୍ୟୁୟର୍କ ସହରରେ ଏବଂ ଇଂଲଣ୍ଡର ଲଣ୍ଡନ ସହରରେ ଏକା ସମୟରେ ନାଇଲନ୍ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇଥିଲା । ନ୍ୟୁୟର୍କର N ଓ Y ଅକ୍ଷର ଦ୍ଵୟକୁ ଏବଂ ଲଣ୍ଡନର L, O, N ଅକ୍ଷର ତ୍ରୟକୁ ନେଇ ନାଇଲନ୍‌ ଶବ୍ଦର ସୃଷ୍ଟି ।

→ ନାଇଲନ୍ ତନ୍ତୁର ଧର୍ମ :

  • ଶକ୍ତ, ସ୍ଥିତିସ୍ଥାପକ ଓ ହାଲୁକା ଅଟେ ।
  • ଅତି କମ୍ ଜଳ ଶୋଷଣ କରୁଥିବାରୁ ଶୀଘ୍ର ଶୁଖ୍ଯାଏ ।
  • ପତଳା ଓ ଦୀର୍ଘସ୍ଥାୟୀ ।
  • ଚକ୍‌କ୍ କରେ ଓ ସହଜରେ ସଫାକରି ହୁଏ ।
  • ଲୋଚାକଚା ହୁଏ ନାହିଁ ଓ ଏଥରେ ସ୍ଥାୟୀ ଭାଙ୍ଗପଡ଼େ ।
  • ଏଥିରେ କୀଟ ବା ଫିମ୍ପି ଲାଗନ୍ତି ନାହିଁ ।

→ ନାଇଲନ୍ ତନ୍ତୁର ଉପଯୋଗିତା :

  • ନାଇଲନ୍ ତନ୍ତୁରୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଦଉଡି଼ ଷ୍ଟିଲ୍ ଦଉଡ଼ିଠାରୁ ଅଧିକ ଶକ୍ତ ହୋଇଥିବାରୁ ଏଥିରୁ ଘରୋଇ ବ୍ୟବହାର ପାଇଁ, ପର୍ବତ ଆରୋହଣ ପାଇଁ ଓ ଆକାଶ ଛତା ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ଦଉଡ଼ି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ ।
  • ଏହାର ଉଚ୍ଚମାନର ସ୍ଥିତିସ୍ଥାପକତା ଗୁଣ ଯୋଗୁ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଇଲାଷ୍ଟିକ୍ ଦଉଡ଼ି, କାର୍‌ର ସିଟ୍ ବେଲ୍ସ, ତମ୍ବୁର କପଡ଼ା, ଟୁଥ୍ ବ୍ରସ୍, ବ୍ୟାଗ୍ ଇତ୍ୟାଦି ଏଥିରୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ ।
  • ନାଇଲନ୍ ଖୁବ୍ ଶକ୍ତ ହୋଇଥ‌ିବାରୁ ବିଭିନ୍ନ ଯନ୍ତ୍ରାଂଶ ପ୍ରସ୍ତୁତିରେ ମଧ୍ୟ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ।
  • ଏଥିରେ ବୁଣାଯାଇଥିବା ମୋଜା, ଗଞ୍ଜି, ମଶାରି କନା, ଛତା ଆଦି ଦେଖିବାକୁ ସୁନ୍ଦର ଓ ଦୀର୍ଘସ୍ଥାୟୀ । ଏଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟ ସହଜରେ ସଫା କରିହୁଏ ।
  • ନାଇଲନ୍‌ରୁ ମାଛ ଧରା ଜାଲ ଓ ବନ୍ସୀ ସୂତା ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୁଏ ।
  • ମଟର ଟାୟାର୍ ଓ କନ୍‌ଭେୟର ବେଲ୍‌ଟ ପ୍ରସ୍ତୁତିରେ ଏହି ତନ୍ତୁ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ।
  • ନାଇଲନ୍ ଓ ଉଲ୍ ମିଶ୍ରିତ କପଡ଼ାରୁ ସ୍ଟେଟର୍, ପୋଷାକ କନା, କମ୍ବଳ, ଗାଲିଚା ଆଦି ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୁଏ ।
  • ଏହାର ଜଳ ଅବଶୋଷଣ ଶକ୍ତି ଖୁବ୍ କମ୍ ହୋଇଥିବାରୁ ଏଥୁରେ ତିଆରି ଜାଲ, ମଶାରି, ତମ୍ବୁକନା, ବ୍ୟାଗ୍ ଆଦି ଓଦାହେଲେ ଶୀଘ୍ର ଶୁଖୁଏ ।
  • ଧୋଇବା ସମୟରେ ଘର୍ଷଣ ଦ୍ବାରା ଏବଂ ଫିମ୍ପି, ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ, ଅସରପା ଆଦି ଦ୍ବାରା ଏହି ତନ୍ତୁର କ୍ଷୟ ଘଟେ ନାହିଁ ।BSE Odisha 8th Class Science Notes Chapter 3 ସଂଶ୍ଳେଷିତ ତନ୍ତୁ ଓ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌ସ୍ 2

→ ପଲିଷ୍ଟର (Polyster):

  • ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଫୁଲ ଓ ପାଚିଲା ଫଳର ବାସ୍ନା ସେଗୁଡ଼ିକରେ ଥ‌ିବା ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଇଷ୍ଟର୍‌ ନାମକ ରାସାୟନିକ ଯୌଗିକ ଯୋଗୁଁ ହୋଇଥାଏ ।
  • ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର କୃତ୍ରିମ ଅତର, ଥଣ୍ଡା ପାନୀୟ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଖାଦ୍ୟ ପଦାର୍ଥରେ ମିଶାଯାଇଥିବା ମନୁଷ୍ୟକୃତ ସୁଗନ୍ଧ ଦ୍ରବ୍ୟ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଇଷ୍ଟର ଅଟେ !
  • ପ୍ରକୃତିରୁ ଏହିପରି ଅନେକ ଇଷ୍ଟର ଶ୍ରେଣୀଭୁକ୍ତ ଯୌଗିକ ମିଳିଥାଏ ।
  • ବିଜ୍ଞାନାଗାରରେ ଅନେକ ଇଷ୍ଟର୍ (ester) ଯୌଗିକ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇପାରେ ।
  • ଇଷ୍ଟର ଏକକକୁ ନେଇ ଗଠିତ ପଲିମର୍‌କୁ ପଲିଷ୍ଟର୍ (Polyster / Polyester) କୁହାଯାଏ ।

→ ଟେରିଲିନ୍ ବସ୍ତ୍ରର ବିଶେଷତ୍ଵ ଓ ଉପଯୋଗିତା :

  • ଟେରିଲିନ୍ ବା ଡେକ୍ସନ୍ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପଲିଷ୍ଟର୍‌ର ଯୌଗିକ ଅଟେ ଓ ଏହା ଏକ କୃତ୍ରିମ ପଲିମର ।
  • ଏଥିରୁ ମୁଖ୍ୟତଃ ସୂତା ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୁଏ ଏବଂ ସେହି ସୂତାରୁ ଟେରିଲିନ୍ ବସ୍ତ୍ର ବୁଣାଯାଏ ।

→ ବିଶେଷତ୍ଵ :

  • ଏଗୁଡ଼ିକ ଶକ୍ତ ଓ ଦୀର୍ଘସ୍ଥାୟୀ ।
  • ଏଗୁଡ଼ିକ ଲୋଚାକଚା ହୁଏ ନାହିଁ ଓ ଏଥରେ ଭାଙ୍ଗ ଦୀର୍ଘଦିନ ରହେ ।
  • ଏଥରେ କୀଟ ଓ ଫିମ୍ପି ଲାଗନ୍ତି ନାହିଁ ।
  • ଏହା ଜଳ ଅବଶୋଷଣ କ୍ଷମତା କମ୍ ହୋଇଥିବାରୁ ଶୀଘ୍ର ଶୁଖୁଏ ।
  • ଏହା ବସ୍ତ୍ର ଶୀଘ୍ର ସଫା ହୁଏ ।
  • ଉକ୍ତ ବସ୍ତ୍ର ଧୋଇବାବେଳେ ଘର୍ଷଣ ଜନିତ କ୍ଷୟ ହୁଏ

→ ପଲିଷ୍ଟରର ଉପଯୋଗିତା (Uses) :

  • ଏହି ତନ୍ତୁ ସୁଟ୍, ଜ୍ୟାକେଟ୍, ସାର୍ଟ, ଟ୍ରାଉଜର୍ ଓ ଶାଢ଼ି ପ୍ରସ୍ତୁତିରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ । ରାସାୟନିକ ଶିଳ୍ପରେ କାର୍ଯ୍ୟରତ ଶ୍ରମିକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ସୁରକ୍ଷା ବସ୍ତ୍ର ପ୍ରସ୍ତୁତିରେ ଏହା ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ।
  • ରାସାୟନିକ ଶିଳ୍ପରେ କାର୍ଯ୍ୟରତ ଶ୍ରମିକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ସୁରକ୍ଷା ବସ୍ତ୍ର ପ୍ରସ୍ତୁତିରେ ଏହା ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ।
  • କନ୍‌ଭେୟର୍ ବେଲ୍ଟ ପ୍ରସ୍ତୁତିରେ ଏହା ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ।

ବିଭିନ୍ନ ଜିନିଷ ରଖୁବା ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ବୋତଲ, ଜାର୍, ବାସନକୁସନ, ଫଟୋଉଠାଇବା ଫିଲ୍ମ, ଅଡ଼ିଓ କ୍ୟାସେଟ୍‌ର ଟେପ୍, ପାଲବନ୍ଧା ଡଙ୍ଗାର ପାଲ ଆଦି ‘ପେଟ୍ ପଲିଷ୍ଟର’ ରେ ତିଆରି ହୋଇଥାଏ ।

→ ଏପ୍ରିଲିକ୍ (Acrylic) :

  • ଏକ୍ରିଲିକ୍ ଏକ ମନୁଷ୍ୟକୃତ ପଲିମର୍ । ଏହି ସୂତା ଦେଖୁବାକୁ ଉଲ୍ ଭଳି ହୋଇଥିବାରୁ ଏହାକୁ କୃତ୍ରିମ ଉଲ୍ କୁହାଯାଏ ।
  • କେତେକ ଜଣାଶୁଣା ଏକ୍ରିଲିକ୍ ତନ୍ତୁ ହେଲା – ଅରଲନ୍ (Orlon), ଏକ୍ରିଲନ୍ (acrilon) ଓ କାଶ୍‌ମିଲନ୍ (Cashmilon) ।

ସାରଶା
କେଉଁଟିକୁ କିପରି ଚିହ୍ନିବ (ଦୀପ କିମ୍ବା ମହମବତୀ ଶିଖାରେ ଖଣ୍ଡେ ସୂତା ଜାଳ)
BSE Odisha 8th Class Science Notes Chapter 3 ସଂଶ୍ଳେଷିତ ତନ୍ତୁ ଓ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌ସ୍ 3

→ ପଲିମର (କୃତ୍ରିମ ବା ସଂଶ୍ଳେଷିତ) ତନ୍ତୁଗୁଡ଼ିକର ସୁବିଧା ଓ ଅସୁବିଧା :
ସୁବିଧା :

  • କୃତ୍ରିମ ତନ୍ତୁଗୁଡ଼ିକ ଶସ୍ତା ଓ ସହଜରେ ଉପଲବ୍‌ଧ ।
  • କୃତ୍ରିମ ତନ୍ତୁଗୁଡ଼ିକ ମଜବୁତ୍ ଓ ଦୀର୍ଘସ୍ଥାୟୀ । ଏହା ଲୋଚାକଚା ହୁଏ ନାହିଁ ।
  • କୃତ୍ରିମ ତନ୍ତୁଗୁଡ଼ିକ ଧୋଇବାସ ହଜ ଓ ଶୀର୍ଘ ଶୁଝାଏ ।
  • ଫିମ୍ପି, ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ, ଅସରପା, ଅମ୍ଳ ଓ କ୍ଷାରଦ୍ୱାରା ଏହାର କ୍ଷୟ ଘଟେ ନାହିଁ ।
  • କୃତ୍ରିମ ତନ୍ତୁଗୁଡ଼ିକ ଦେଖୁବାକୁ ଚକ୍ରଚକ୍ ଓ ବିଭିନ୍ନ ରଙ୍ଗରେ ମିଳିଥାଏ ।

→ ଅସୁବିଧା :

  • ଏହା ମଧ୍ୟ ଦେଇ ବାୟୁ ଚଳାଚଳ ହୋଇପାରୁ ନ ଥିବାରୁ ଏହା ଝାଳ ଅବଶୋଷଣ କରେ ନାହିଁ ।
  • ଇସ୍ତ୍ରୀ କଲାବେଳେ ଉଚ୍ଚ ତାପମାତ୍ରାରେ ଏହା ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଇପାରେ ।
  • ଏହି ତନ୍ତୁ ନିର୍ମିତ ବସ୍ତ୍ର ପିନ୍ଧି ବିଜ୍ଞାନାଗାର କିମ୍ବା ରୋଷେଇଘରେ କାର୍ଯ୍ୟକରିବା ବିପଦଜନକ । କାରଣ ଏହା ଶୀଘ୍ର ନିଆଁ ଧରିପାରେ ।

→ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌ସ୍ (Plastics) :
Plastic ଶବ୍ଦଟି ଦୁଇଟି ଗ୍ରୀକ୍ ଶବ୍ଦରୁ ଆସିଛି । ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା – Plastikos ଏବଂ Plastos ଯାହାର ଅର୍ଥ ଯଥାକ୍ରମେ ଯେକୌଣସି ଆକାର ଓ ଆକୃତି ଧାରଣ କରିବା ପ୍ରକୃତି ଓ ଢାଞ୍ଚାରେ ଢାଳି ତିଆରି କରିବା ।

1. ଯେଉଁ ସଂଶ୍ଳେଷିତ ପଦାର୍ଥକୁ ତାପ ପ୍ରୟୋଗ କରି ଇଚ୍ଛାମୁତାବକ ଆକୃତି ଦେଇ ହୁଏ, ତାହାକୁ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ କୁହାଯାଏ ।
2. ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ଏକ ପଲିମର୍ । କେତେକ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌ସରେ ଏକକଗୁଡ଼ିକ ଗୋଟିଏ ଧାଡ଼ିରେ ସଜ୍ଜିତ ହୋଇ ରହୁଥିବାରୁ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ଲିନିଅର୍ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌ (Linear Plastics) କୁହାଯାଏ ।
3. ଅନ୍ୟ କେତେକ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌ସ୍‌ରେ ଏକକଗୁଡ଼ିକ ଜାଲଭଳି ଛନ୍ଦାଛନ୍ଦା ହୋଇ ରହିଥ‌ିବାରୁ ସେଗୁଡ଼ିକୁ କ୍ରସ୍‌ଲିଂକ୍‌ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌ସ୍ Cross-linded plastics) କୁହାଯାଏ ।

ଇଂଲଣ୍ଡର Alexander Parkes (1855) ନାମକ ଜଣେ ବୈଜ୍ଞାନିକ ପ୍ରଥମେ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ପ୍ରସ୍ତୁତ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌କୁ ପାର୍କେସାଇନ୍ (Parkesine) କୁହାଯାଏ ।

4. ଉତ୍ତପ୍ତ ତରଳ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌ସ୍‌କୁ ଆବଶ୍ୟକତା ଅନୁଯାୟୀ ବିଭିନ୍ନ ଛାଞ୍ଚରେ ଢଳାଯାଏ ଏବଂ ଏହା ଥଣ୍ଡା ହେଲେ କଠିନ ଜିନିଷଟିକୁ ଛାଞ୍ଚରୁ ବାହାର କରାଯାଏ । ଏ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଅବଲମ୍ବନରେ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ଚଦର ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ ।
5. ଉତ୍ତପ୍ତ ତରଳ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌ସ୍‌ ସୂକ୍ଷ୍ମ ରନ୍ଧ୍ରବିଶିଷ୍ଟ ଯନ୍ତ୍ରରେ ଢାଳି ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ମୋଟେଇର ସୂତା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ । ଏ ପ୍ରକାରର ସୂତାକୁ ସଂଶ୍ଳେଷିତ ତନ୍ତୁ କୁହାଯାଏ ।
6. ତରଳ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌ରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ରଙ୍ଗ ମିଶାଇ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ରଙ୍ଗର ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌ସ୍ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ ।

→ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକର ପ୍ରକାରଭେଦ :
(i) ଭୌତିକ ପ୍ରକୃତିକୁ ଭିଭିକରି ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌ସ୍ ଗୁଡ଼ିକୁ ମୁଖ୍ୟତଃ ଦୁଇ ଶ୍ରେଣୀରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି; ଯଥା –
(a) ଥର୍ମୋପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌ସ୍ (Thermoplastics)
(b) ଥର୍ମୋସେଟିଙ୍ଗ୍ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌ସ୍ (Thermo-setting plastics) ବା ଥର୍ମୋସେଟ୍ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌ସ୍
(ii) କେତେକ କଠିନ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌କୁ ଉତ୍ତପ୍ରକଲେ ନରମ ହୋଇ ତରଳ ଅବସ୍ଥାକୁ ଆସେ ଏବଂ ଥଣ୍ଡାକଲେ କଠିନ ହୋଇଯାଏ । ଏହି ଗୁଣଥ‌ିବା ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌ସ୍‌ ଥର୍ମୋପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌ସ୍ କୁହାଯାଏ । ଏଗୁଡ଼ିକରେ ବୈଖ୍ୟକ ଏକକ ସଜ୍ଜା ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ।
BSE Odisha 8th Class Science Notes Chapter 3 ସଂଶ୍ଳେଷିତ ତନ୍ତୁ ଓ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌ସ୍ 4
(iii) ଅନ୍ୟ କେତେକ କଠିନ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌କୁ ଉତ୍ତପ୍ତ କଲେ ତାହା ନରମ ହୁଏନାହିଁ କିମ୍ବା ତରଳ ଅବସ୍ଥାକୁ ଆସେ ନାହିଁ । ଏହି ଗୁଣଥ‌ିବା ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌ସ୍‌କୁ ଥର୍ମୋସେଟିଙ୍ଗ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌ସ୍ କୁହାଯାଏ । ଏଗୁଡ଼ିକରେ କ୍ରସ୍‌ଲିଙ୍କଡ଼ ଏକକ ସଜ୍ଜା ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ।
BSE Odisha 8th Class Science Notes Chapter 3 ସଂଶ୍ଳେଷିତ ତନ୍ତୁ ଓ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌ସ୍ 5
(iv) ପଲିଥନ୍, PVC, ଥର୍ମୋକୋଲ୍, ଏକ୍ରିଲିକ୍ ଓ ଟେପ୍‌ଲନ୍ ଇତ୍ୟାଦି ଥର୍ମୋପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌ସ୍‌ ଉଦାହରଣ ହୋଇଥିବାବେଳେ ବେକେଲାଇଟ୍‌, ମେଲାମାଇନ୍, ଫର୍ମିକା ଇତ୍ୟାଦି ଥର୍ମୋସେଟିଙ୍ଗ୍‌ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌ସର ଉଦାହରଣ ଅଟନ୍ତି ।

→ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌ସର ପ୍ରଭୃତି (Nature of Plastics):

  • ନମନୀୟତା ଗୁଣ ଯୋଗୁଁ ଏଥୁରୁ ବିଭିନ୍ନ ଆକୃତିର ଦ୍ରବ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ ।
  • ତାପ କୁପରିବାହୀ ହୋଇଥିବାରୁ ଏହା ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସାମଗ୍ରୀ ପ୍ରସ୍ତୁତିରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ।
  • ଏହା ଅଭଙ୍ଗୁର, ହାଲୁକା, ଶକ୍ତ ଏବଂ ଦୀର୍ଘକାଳ ସ୍ଥାୟୀ ଅଟେ ।
  • ଅମ୍ଳ, କ୍ଷାର ଆଦି ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥଦ୍ବାରା ଏହା କ୍ଷୟ ହୁଏନାହିଁ ।
  • ପ୍ରସ୍ତୁତିବେଳେ ଯେକୌଣସି ରଙ୍ଗ ମିଶାଇ ଏହାକୁ ରଙ୍ଗିନ୍ କରାଯାଇପାରେ ।
  • ମେଲାମାଇନ୍ ପରି ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌ସ୍ ଅଗ୍ନିନିରୋଧକ ଅଟେ ।

→ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌ସ୍‌ର ଉପଯୋଗିତା (Uses of Plastics):
(i) ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌ ତିଆରି ଜିନିଷର ମୂଲ୍ୟ କାଚ, ଚୀନାମାଟି ଓ ଧାତୁତିଆରି ଜିନିଷ ଅପେକ୍ଷା ଶସ୍ତା, ସୁନ୍ଦର, ହାଲୁକା, ଦୀର୍ଘକାଳ ସ୍ଥାୟୀ ଓ
(ii) ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌ସ୍‌ର ବିଭିନ୍ନ ବ୍ୟବହାର ରହିଛି; ଯଥା –

BSE Odisha 8th Class Science Notes Chapter 3 ସଂଶ୍ଳେଷିତ ତନ୍ତୁ ଓ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌ସ୍ 6

(a) ପଲିଥନ୍ – ମୁଣି, ବିଭିନ୍ନ ପାଉଚ୍ ବୋତଲ ଓ ମଗ୍ ଇତ୍ୟାଦି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ ।
(b) ପିଭିସି – ଶିଶି, ବୋତଲ, ଜାର୍, ଜଗ୍, ମଗ୍ ଇତ୍ୟାଦି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ ।
(c) ପଲିପ୍ରପିନ୍ – ଦଉଡ଼ି, ଗାଲିଚା, ମାଛଧରା ଜାଲ ସୂତା ଇତ୍ୟାଦି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ ।
(d) ପଲିଷ୍ଟିରିନ୍ – କାଚ ଦ୍ରବ୍ୟ, କ୍ୟାମେରା, ଫୋନ୍, ଟିଭି ପ୍ୟାକିଙ୍ଗରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ।
(e) ଟେଫ୍‌ଲନ୍ – ନନ୍‌ଷ୍ଟିକ୍ କଡ଼େଇ, ତାୱା, ପ୍ରେସର କୁକର୍ ଆଦି ଭିତରପଟେ ଏହାର ଆବରଣ ଦିଆଯାଏ ।
(f) ଏପ୍ରିଲିକ୍ – ବସ୍, କାର ଇତ୍ୟାଦିର ଝରକା କାଚ ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ।
(g) ବେକେଲାଇଟ୍ – ବିଦ୍ୟୁତ୍‌ ଉପକରଣ, ରେଡ଼ିଓ ଓ TV ବାକ୍ସ ଇତ୍ୟାଦି ଏଥୁରୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ ।
(h) ଫର୍ମିକା – କାଠ ଜିନିଷ ଉପରେ ଏହାକୁ ଆବରଣ ଭାବେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।
(i) ମେଲାମାଇନ୍ – ଟାଇଲ୍ ଓ ଅଗ୍ନିନିରୋଧକ କପଡ଼ା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ ।

→ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌ସ୍ ଓ ପରିବେଶ (Plastics and Environment):

  • ଅଧିକାଂଶ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌ସ୍ ପଦାର୍ଥକୁ ମାଟିରେ ଥିବା ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ ନଷ୍ଟ କରିପାରନ୍ତି ନାହିଁ । ତେଣୁ ଏହି ଶ୍ରେଣୀର ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌ଗୁଡ଼ିକୁ ‘ଜୈବ ଅବକ୍ଷୟ ଅଯୋଗ୍ୟ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌ସ୍’ କୁହାଯାଏ ।
  • ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌ସ୍‌ନିତ ସମସ୍ୟାର ଭୟାବହତାକୁ ଉପଲବ୍ଧି କରି 2009 ମସିହାରେ ଭାରତ ସରକାର ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌ସ୍ ସମ୍ପର୍କିତ ଏକ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ କରିଛନ୍ତି ।
  • ଏହି ଆଇନ ଅନୁଯାୟୀ ଏଣିକି କୌଣସି ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌ସ୍ ଉତ୍ପାଦନ କରୁଥିବା କାରଖାନା ପୁନଃଚକ୍ରଣ ଅଯୋଗ୍ୟ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌ସ୍ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରି ପାରିବେ ନାହିଁ । ପରିବେଶ ତଥା ଜୀବଜଗତର ସୁରକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏହି ଆଇନ ସ୍ଵାଗତଯୋଗ୍ୟ ପଦକ୍ଷେପ ଅଟେ ।

→ ପ୍ଲାଷ୍ଟିସ୍ ଦ୍ରବ୍ୟର ବ୍ୟବହାର କମାଇବା ପାଇଁ ଆମେ କ’ଣ କରିପାରିବା ?
(i) ଲିଥନ୍ ମୁଣି ବଦଳରେ କାଗଜ ଠୁଙ୍ଗା ବ୍ୟବହାର କରିବା ।
(ii) ପଲିଥନ୍ ବ୍ୟାଗକୁ ବାରମ୍ବାର ବ୍ୟବହାର କରିବା ।
(iii) ଅବ୍ୟବହୃତ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌ସ୍‌ ପୁନଃଚକ୍ରଣ କରାଇବା ।
(iv) ହୋଟେଲରୁ ଖାଦ୍ୟପଦାର୍ଥ ପତ୍ରପୁଡ଼ିଆ କିମ୍ବା କାଗଜ ଡବାରେ ଆଣିବା ।
(v) ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌ସ୍‌ର ବ୍ୟବହାର କମାଇବା ଦିଗରେ ସଚେତନ ହେବା ଓ ଏହାର ବ୍ୟବହାରକୁ ସୀମିତ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ ।

ବିଷୟଭିତ୍ତିକ ଶବ୍ଦାବଳୀ :
BSE Odisha 8th Class Science Notes Chapter 3 ସଂଶ୍ଳେଷିତ ତନ୍ତୁ ଓ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌ସ୍ 7

BSE Odisha 8th Class Science Notes Chapter 2 ଅଣୁଜୀବ : ଉପକାରୀ ଓ ଅପକାରୀ

Odisha State Board BSE Odisha 8th Class Science Notes Chapter 2 ଅଣୁଜୀବ: ଉପକାରୀ ଓ ଅପକାରୀ will enable students to study smartly.

BSE Odisha Class 8 Science Notes Chapter 2 ଅଣୁଜୀବ : ଉପକାରୀ ଓ ଅପକାରୀ

→ ଉପକ୍ରମ:
ଅନେକ ଜୀବ ଅଛନ୍ତି, ଯେଉଁଗୁଡ଼ିକ ଖାଲି ଆସ୍‌ରେ ଦେଖାଯାଆନ୍ତି ନାହିଁ, ସେମାନେ ହେଲେ ଅଣୁଜୀବ ବା ଜୀବାଣୁ । ଏମାନଙ୍କୁ ଅଣୁବୀକ୍ଷଣ ଯନ୍ତ୍ର ସାହାଯ୍ୟରେ ଦେଖାହୁଏ ।

→ ତୁମ ପାଇଁ କାମ :

  • ଗୋଟିଏ ବିକରରେ କିଛି ଓଦା ମାଟି ସଂଗ୍ରହ କରି ସେଥିରେ ପାଣି ମିଶାଇ ତାକୁ ଘାଣ୍ଟି କିଛି ସମୟ ପାଇଁ ରଖୁଲେ ସେଥିରେ ଛୋଟ ଛୋଟ ମାଟି ପିଣ୍ଡୁଳା ସବୁ ତଳ ଭାଗରେ ବସିଯାଇଛି । କିଛି ସମୟ ପରେ ଗୋଳିଆପାଣିରୁ ଏକ ବୁନ୍ଦା ନେଇ ଅଣୁବୀକ୍ଷଣରେ ଦେଖୁରେ ଏକାଧିକ ଛୋଟ ଛୋଟ ଜୀବ ଦେଖାଯିବ ।
  • ପୋଖରା କିମ୍ବା ଗଡ଼ିଆରୁ ଗୋଟିଏ ଟୋପା ପାଣି ଆଣି ଏକ ସ୍ଲାଇଡ୍ ଉପରେ ରଖ୍ ଅଣୁବୀକ୍ଷଣରେ ଦେଖିଲେ, ଅନେକ ଛୋଟ ଛୋଟ ଜୀବ ଘୂରି ବୁଲୁଥିବାର ଦେଖିପାରିବ ।

BSE Odisha 8th Class Science Notes Chapter 2 ଅଣୁଜୀବ : ଉପକାରୀ ଓ ଅପକାରୀ

→ ଅଣୁଜୀବ। (Micro organisms):
(1) ଯେଉଁ ଛୋଟ ଛୋଟ ଜୀବମାନଙ୍କୁ କେବଳ ଅଣୁବୀକ୍ଷଣରେ ଦେଖୁହୁଏ, ସେମାନଙ୍କୁ ଅଣୁଜୀବ କୁହାଯାଏ ଏଗୁଡ଼ିକ ମୁଖ୍ୟତଃ ନାରି ପ୍ରକାରର; ଯଥା –

  • ବୀଜାଣୁ,
  • ଆଦିପ୍ରାଣୀ,
  • କବକ,
  • ଶୈବାଳ ।

(2) ଅଣୁଜୀବ ଜଗତରେ ଭୂତାଣୁ ଏକ ବିଚିତ୍ର ସତ୍ତା, ଯାହାକୁ ଏକ ପ୍ରହେଳିକା ଭାବେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଛି।
କାରଣ- (କ) ଏହାର ଆକାର ଏତେ ଛୋଟ ଯେ କେବଳ ଇଲେକ୍‌ ଟ୍ରନିକ୍‌ ଅଣୁବୀକ୍ଷଣରେ ଏକ ନିଆଯାଇଥାଏ । ଏହି ଛବି ଭୂତାଣୁର ପ୍ରକୃତ ମାପର 5 ପ୍ରାୟ 20,000 ଗୁଣ । ଏହାକୁ ମିଲି ମାଇକ୍ରନ୍‌ରେ ପ୍ରକାଶ କରାଯାଏ ।
(1 ମିଲି ମାଇକ୍ରନ୍ = \(\frac {1}{1000}\) ମାଇକ୍ରନ୍)
(ଖ) ଉଦ୍ଭଦ, ପ୍ରାଣୀ ଓ ବୀଜାଣୁମାନଙ୍କରେ ଦେଖାଯାଉଥ‌ିବା କେତେକ ଲକ୍ଷଣକୁ ହିଁ ଭିଭି କରି ଆମେ ଭୂତାଣୁର ଉପସ୍ଥିତି ଅନୁମାନ କରିଥାଉ ।
(ଟ) ଭୂତାଣୁ କେବଳ ପୋଷକ ଜୀବର କୋଷ ଭିତରେ ରହି ନିଜର ବଂଶବୃଦ୍ଧି କରିଥାଏ ।
(ଘ) ବୀଜାଣୁ ଉଭିଦ କିମ୍ବା ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କ କୋଷ ହିଁ ଭୂତାଣୁର ପୋଷକ ।
(ଙ) ପୋଷକ କୋଷ ବାହାରେ ଏହା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ନିଷ୍କ୍ରିୟ ବା ଜଡ଼ – ଜୀବନର ଲେଶମାତ୍ର ଲକ୍ଷଣ ଦେଖାଯାଇନଥାଏ ।

(3) ଭୂତାଣୁ ଦ୍ଵାରା ହେଉଥ‌ିବା ରୋଗ – ସର୍ଦ୍ଦି, ଇନଫ ଏଞ୍ଜା ( ଫ ), ପୋଲିଓ, ହାଡ଼ଫୁଟି ଇତ୍ୟାଦି । ଆଦିପ୍ରାଣୀଦ୍ଵାରା ହେଉଥ‌ିବା ରୋଗ – ତରଳ ଝାଡ଼ା, ଆମାଶୟ, ମ୍ୟାଲେରିଆ ଜ୍ଵର ଇତ୍ୟାଦି । ବୀଜାଣୁଦ୍ବାରା ହେଉଥ‌ିବା ରୋଗ – ଟାଇଫଏଡ୍, ଯକ୍ଷ୍ମା ।
BSE Odisha 8th Class Science Notes Chapter 2 ଅଣୁଜୀବ ଉପକାରୀ ଓ ଅପକାରୀ 1

→ଅଣୁକବମାନଙ୍କର ପ୍ର।ପ୍ତି ସ୍ଥାନ।:

  • ଅଣୁଜୀବମାନେ ସବୁଠାରୁ ସରଳ ଏବଂ କ୍ଷୁଦ୍ର । ଏମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ କେତେକ ଏକକୋଷୀ ଓ ଅନ୍ୟ କେତେକ ବହୁକୋଷୀ ଅଟନ୍ତି ।
  • ଏମାନେ ସାଧାରଣତଃ ମାଟି, ପାଣି, ପବନ, ମେରୁ ଅଞ୍ଚଳ, ଉଷ୍ଣପ୍ରସ୍ରବଣର ଉତ୍ତପ୍ତ ଜଳ, ସମୁଦ୍ର, ମରୁଭୂମି ଓ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କର ଦେହର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶରେ ଦେଖାଯାଆନ୍ତି।
  • କେତେକ ଅଣୁଜୀବ (ଏମିବା) ଏକକୋଷୀ ଏବଂ ଏକାକୀ ବାସକରୁଥିବାବେଳେ ଅନ୍ୟ କେତେକ କବକ ଏବଂ ବୀଜାଣୁ ସଂଘ ବା ମଣ୍ଡଳ ଗଠନ କରି ବାସକରନ୍ତି ।

→ଅଣୁଜୀବମାନଙ୍କ ସହ ଆମର ସମ୍ପର୍କ :

  • ଅଣୁଜୀବମାନେ ଆମର ଅନେକ ଉପକାର ଓ ଅପକାର କରିଥା’ନ୍ତି । ଦହି, ପାଉଁରୁଟି, ଚକୁଳି, ଇଡ଼ିଲି ଓ କେକ୍ ଆଦି ଖାଦ୍ୟପଦାର୍ଥ ପ୍ରସ୍ତୁତିରେ ଏମାନେ ସାହାଯ୍ୟ କରନ୍ତି।
  • ଏକ ସୁସ୍ଥ ପରିବେଶ ଗଠନ କରିବାରେ ଏମାନେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥା’ନ୍ତି ।
  • ଜୀବାଣୁମାନେ ଔଷଧ ପ୍ରସ୍ତୁତିରେ ଓ ଯବକ୍ଷାରଜାନ ବିବନ୍ଧନରେ ଅଂଶ ଗ୍ରହଣ କରିଥା’ନ୍ତି ।

BSE Odisha 8th Class Science Notes Chapter 2 ଅଣୁଜୀବ : ଉପକାରୀ ଓ ଅପକାରୀ

→ଦହି ଓ ପାଉଁରୁଟି ପ୍ରସ୍ତୁତି :
ବୀଜାଣୁମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା କ୍ଷୀରରୁ ଦହି ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଥାଏ । କ୍ଷୀରରେ ଅଳ୍ପ ଦହି ମିଶାଇ ରଖୁଦେଲେ ପରଦିନ ଏହା ଦହିରେ ପରିଣତ ହୋଇଥାଏ । ଦହିରେ ବିଭିନ୍ନ ଅଣୁଜୀବ ଥାଆନ୍ତି । କ୍ଷୀରକୁ ଦହିରେ ପରିଣତ କରିବାରେ ଲାକ୍ଟୋବାସିଲସ୍ ନାମକ ଏକ ବୀଜାଣୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ । ଛେନା, ଆଚାର ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଖାଦ୍ୟ ସାମଗ୍ରୀ ପ୍ରସ୍ତୁତିରେ ମଧ୍ୟ ବୀଜାଣୁମାନେ ସାହାଯ୍ୟ କରନ୍ତି ।

→ଶିଚ୍ଛଭିତ୍ତିକ ବ୍ୟବହାର:
ସୁରାସାର, ମଦ ଏବଂ ଏସିଟିକ୍ ଏସିଡ୍ (ଭିନେଗାର) ଉତ୍ପାଦନରେ ଅଣୁଜୀବ ଦରକାର ହୋଇଥାଏ । ଇଷ୍ଟ ବ୍ୟବହାର କରି ସୁରାସାର ଓ ମଦ ତିଆରି କରାଯାଇଥାଏ । ବାର୍ଲି, ଗହମ, ଚାଉଳ, ଫଳରସ ଭଳି ଶର୍କରା ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟରେ ଇଷ୍ଟ ମିଶାଇଲେ ଏହାର ବଂଶବୃଦ୍ଧି ହୋଇଥାଏ । ଇଷ୍ଟଦ୍ୱାରା ଶର୍କରାରୁ ସୁରାସାର ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଥାଏ । ଏହି ପଦ୍ଧତିକୁ କିଣ୍ବନ କୁହାଯାଏ ।

→ଔଷଧୀୟ ବ୍ୟବହାର:
1. ରୋଗ ହେଲେ ଡାକ୍ତର ଆମକୁ ଜୀବଘ୍ନ ବଟିକା ଖାଇବାକୁ କିମ୍ବା ପେନିସିଲିନ୍ ଇଞ୍ଜେକସନ୍ ନେବାକୁ କହିଥାଆନ୍ତି । ଏହା ଅଣୁଜୀବରୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଥାଏ । ଏହି ଜୀବଘ୍ନଗୁଡ଼ିକର କାର୍ଯ୍ୟ ହେଉଛି ରୋଗକାରକ ଅଣୁଜୀବମାନଙ୍କୁ ମାରିଦେବା କିମ୍ବା ସେମାନଙ୍କର ବଂଶବୃଦ୍ଧିକୁ ପ୍ରତିରୋଧ କରିବା । ବୀଜାଣୁ ଏବଂ କବକ ବ୍ୟବହାର କରି ଆଜିକାଲି ଅନେକ ଔଷଧ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେଲାଣି । ଅଣୁଜୀବରୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଷ୍ଟୁପ୍ଟୋମାଇସିନ୍, ଟେଟ୍ରାସାଇକ୍ଲିନ୍, ଏରିଥ୍ରୋମାଇସିନ୍ ଭଳି କେତେକ ଜୀବଘ୍ନ ଅନେକ ରୋଗର ଉପଶମ ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥାଏ ।

2. ସର୍ଭି ଓ ଫ୍ ଭଳି ଭୂତାଣୁଜନିତ ରୋଗର ନିରାକରଣ ଜୀବଘ୍ନ ବ୍ୟବହାର ଦ୍ୱାରା ହୋଇଥାଏ ।

ଶିଶୁ ତଥା ପିଲାମାନଙ୍କୁ ଟିକା ଦିଆଯାଏ କାହିଁକି ?

  • ଯେତେବେଳେ କୌଣସି ରୋଗକାରକ ଅଣୁଜୀବ ଶରୀର ମଧ୍ୟକୁ ପ୍ରବେଶ କରନ୍ତି, ସେଗୁଡ଼ିକୁ ପ୍ରତିରୋଧ କରିବା ପାଇଁ ଶରୀର ଭିତରେ ପ୍ରତିପିଣ୍ଡ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥାଏ । ଯଦି ପୁନର୍ବାର ରୋଗକାରୀ ଅଣୁଜୀବ ପ୍ରବେଶ କରନ୍ତି, ଏଗୁଡ଼ିକର ପ୍ରତିରୋଧ କିପରି ହୋଇପାରିବ ଶରୀର ତାହା ଜାଣିପାରିଥାଏ ।
  • ଯଦି ମୃତ କିମ୍ବା ଦୁର୍ବଳ ଅଣୁଜୀବକୁ ଶରୀର ମଧ୍ୟକୁ ପ୍ରବେଶ କରିବାକୁ ଦିଆଯାଏ; ତେବେ ଏହାଦ୍ଵାରା ଶରୀର ମଧ୍ୟରେ ଉପଯୁକ୍ତ ପ୍ରତିପିଣ୍ଡ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇ ଭବିଷ୍ୟତରେ ଅଣୁଜୀବକୁ ପ୍ରତିରୋଧ କରେ ଏବଂ ମାରିଦେଇଥାଏ ।
  • ଏହି ପ୍ରତିପିଣ୍ଡ ଆମ ଶରୀର ମଧ୍ୟରେ ରହିଥାଏ ଏବଂ ଆମକୁ ରୋଗକାରୀ ଅଣୁଜୀବର ଦାଉରୁ ରକ୍ଷା କରିଥାଏ । ଟିକା ଆମ ଶରୀରରେ ଏହି କାମ ହିଁ କରିଥାଏ ।
  • ଟିକା ନେବା ଫଳରେ ହଇଜା, ଯକ୍ଷ୍ମା, ବସନ୍ତ ଏବଂ ହିପାଟାଇଟିସ୍ ଭଳି ଅନେକ ମାରାତ୍ମକ ରୋଗରୁ ନିରାକରଣ କରାଯାଇଥାଏ ।
  • ବିଭିନ୍ନ ରୋଗର ଆକ୍ରମଣରୁ ରକ୍ଷାପାଇବା ପାଇଁ ପିଲାବେଳେ ଆମେ ନିଶ୍ଚିତ ଭାବେ ଟିକା ନେଇଥାଉ । ସବୁ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ଟିକା ଦେବା ନିହାତି ଆବଶ୍ୟକ । ପୋଲିଓ ରୋଗରୁ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ରକ୍ଷା କରିବା ପାଇଁ ଆମେ ଦୂରଦର୍ଶନ ଏବଂ ପ୍ରକୃତରେ ଏହି ରୋଗର ନିରାକରଣ ପାଇଁ ଏକ ଟିକା !
  • ମଣିଷ ତଥା ପଶୁପକ୍ଷୀମାନଙ୍କୁ ରୋଗର ଆକ୍ରମଣରୁ ରକ୍ଷା କରିବାପାଇଁ ଆଜିକାଲି ବହୁ ପରିମାଣରେ ଟିକା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଗଲାଣି !

→ମୃତ୍ତିକାର ଉର୍ବରତା ବୃଦ୍ଧି :

  • ମାଟିରେ ଯବକ୍ଷାରଜାନର ପରିମାଣ ଅଧ୍ବକ କରାଇ ଏହାର ଉର୍ବରତା ବୃଦ୍ଧି କରିବା ପାଇଁ କେତେକ ବୀଜାଣୁ ଓ ନୀଳହରିତ୍‌ ଶୈବାଳ ଭଳି ଅଣୁଜୀବ ନିୟୋଜିତ ହୋଇଥାଆନ୍ତି ।
  • ଏଗୁଡ଼ିକ ବାୟୁମଣ୍ଡନରୁ ଯବକ୍ଷାରଜାନ ସଂଗ୍ରହ ଓ ବିବନ୍ଧନ କରି ମୂର୍ତ୍ତିକାର ଉର୍ବରତା ବଢ଼ାଇଥାଆନ୍ତି । ଏହି ଅଣୁଜୀବଗୁଡିକୁ ‘‘ଜୈବିକ ଯବକ୍ଷାରଜାନ ବିବନ୍ଧକ’’ ବୋଲି କୁହାଯାଏ ।

→ପରିବେଶ ସୁରକ୍ଷା :
(1) ଅଣୁଜୀବମାନେ ପ୍ରାଣୀ ଏବଂ ଉଭିଦମାନଙ୍କର ବର୍ଜ୍ୟବସ୍ତୁ, ଅଳିଆ ଆବର୍ଜନା, ପଚାସଢ଼ା ପଦାର୍ଥ ଅପଘଟନ କରାଇ ସରଳ ପଦାର୍ଥ ସବୁକୁ ମୃତ୍ତିକାରେ ମିଶାଇ ଦିଅନ୍ତି । ଏହା ଉଭିଦମାନଙ୍କର ବୃଦ୍ଧିରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ । ବହୁ ପରିମାଣରେ ମୃତ ଉଭିଦ ଓ ପଶୁପକ୍ଷୀ ତଥା ଏମାନଙ୍କର ମଳ, ମୂତ୍ର ଏବଂ ମାଟିରେ ଜମିରହିଥିବା ସମସ୍ତ ଜୈବିକ ଅଳିଆର ଅପଘଟନ ଅଣଜୀବମାନଙ୍କ ଦ୍ବାରା ହେବା ଫଳରେ ପରିବେଶ ପ୍ରଦୂଷଣମୁକ୍ତ ହୋଇଥାଏ ।

  • ଲୁଇ ପାଶ୍ଚର (Louis Pasteur) 1857. ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ କିଣ୍ବନ ପଦ୍ଧତି ଉଦ୍ଭାବନ କରିଥିଲେ ।
  • ଆଲେକ୍‌ଜାଣ୍ଡର ଫ୍ଲେମିଂ (Alexander Fleming) 1929 ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ପେନିସିଲିନ୍ ନାମକ ଆଣ୍ଟିବାଇଓଟିକ୍ ଉଦ୍ଭାବନ କରିଥିଲେ ।
  • ଏଡ୍ଡ୍ ଜେନର (Edward Jenner) 1798 ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ବସନ୍ତ ରୋଗର ନିରାକରଣ ପାଇଁ ଟିକା ଉଦ୍ଭାବନ କରିଥିଲେ ।

→କ୍ଷତିକାରକ ମାଇକ୍ରୋ ଅଣୁଜୀବ । (Harmful Micro-organisms):
(i) କେତେକ ଅଣୁଜୀବ ମଣିଷ, ଉଭିଦ ତଥା ଅନ୍ୟ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କ ଦେହରେ ରୋଗ ସୃଷ୍ଟି କରାନ୍ତି । ଏହି ରୋଗକାରକ ଅଣୁଜୀବମାନଙ୍କୁ ବ୍ୟାଧ୍ଵଜାତକ କୁହାଯାଏ ।

→ମଣିଷ ଶରୀରରେ ରେ। ଗକାରକ ଅଣୁକାବ।:
1. ଆମ ଶରୀର ମଧ୍ୟକୁ ବ୍ୟାଧ୍ଵଜାତକଗୁଡ଼ିକ ପିଇବାପାଣି, ଖାଦ୍ୟ କିମ୍ବା ଆମ ପ୍ରଶ୍ବାସରେ ନେଉଥିବା ଅମ୍ଳଜାନଦ୍ୱାରା ପ୍ରବେଶ କରିଥାଆନ୍ତି । କରିଥାଆନ୍ତି । ଜଣେ ରୋଗାକ୍ରାନ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତି ସହ ମିଳାମିଶା କଲେ ଏମାନେ ସିଧାସଳଖ କିମ୍ବା ଅନ୍ୟ କୌଣସି ରୋଗାକ୍ରାନ୍ତ କେତେକ କୀଟ ଏବଂ ପ୍ରାଣୀ ଅଣୁଜୀବଜନିତ ରୋଗର ବାହକ ରୂପେ କାମ କରିଥାଆନ୍ତି ।

କେତେକ କୀଟ ଏବଂ ପ୍ରାଣୀ ଅଣୁଜୀବଜନିତ ରୋଗର ବାହକ ରୂପେ କାମ କରିଥାଆନ୍ତଏମାନେ ରୋଗୀମାନଙ୍କ ବର୍ଜ୍ୟବସ୍ତୁ କିମ୍ବା ଆବର୍ଜନା ଉପରେ ବସନ୍ତି । ବ୍ୟାଧ୍ଵଜାତକଗୁଡ଼ିକ ସେମାନଙ୍କର ଶରୀରରେ ଲାଗିଯାଆନ୍ତି । ଘୋଡ଼ାଯାଇ ନଥ‌ିବା ଖାଦ୍ୟ ଉପରେ ଯେତେବେଳେ ଏହି ମାଛିମାନେ ବସନ୍ତି, ସେଥ‌ିରେ ବ୍ୟାଧ୍ଵଜାତକଗୁଡ଼ିକୁ ଛାଡ଼ିଦିଅନ୍ତି । ଏହି ସଂକ୍ରମିତ ଖାଦ୍ୟ ଖାଇଲେ ରୋଗାକ୍ରାନ୍ତ ହେବାର ସମ୍ଭାବନା ଥାଏ ।

ତେଣୁ ସବୁବେଳେ ଖାଦ୍ୟପଦାର୍ଥଗୁଡ଼ିକୁ ଘୋଡ଼େଇ ରଖୁବା ଉଚିତ । ମାଈ ଏନୋଫିଲିସ୍ ମଶା ରୋଗବାହକର ଆଉ ଗୋଟିଏ ଉଦାହରଣ । ଏହା ମ୍ୟାଲେରିଆ ପରଜୀବୀର ବାହକ । ମାଈ ଏଡ଼ିସ୍ ମଶା ଡେଙ୍ଗୁ ଜ୍ଵର ଭୂତାଣୁର ବାହକ । ଆମେ କିପରି ମ୍ୟାଲେରିଆ ଓ ଡେଙ୍ଗୁ ଜ୍ଵରର ବିସ୍ତାରକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବା ?”

ଯେଉଁ ଅଣୁଜୀବଜନିତ ରୋଗଗୁଡ଼ିକ ଜଣେ ରୋଗାକ୍ରାନ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କଠାରୁ ବାୟୁ, କଳ, ଖାଦ୍ୟ କିମ୍ବା ଶାରୀରିକ ସଂସ୍ପର୍ଶଦ୍ବାରା ସୁସ୍ଥ ମଣିଷ ଦେହକୁ ସଞ୍ଚରିତ ହୋଇଥା’ନ୍ତି, ସେଗୁଡ଼ିକୁ ସଂକ୍ରାମକ ରୋଗ କୁହାଯାଏ । ହଇଜା, ସର୍ଦ୍ଦି, ହାଡ଼ଫୁଟି, ଯକ୍ଷ୍ମା ଇତ୍ୟାଦି ଏହାର ଉଦାହରଣ ଅଟନ୍ତି ।

BSE Odisha 8th Class Science Notes Chapter 2 ଅଣୁଜୀବ : ଉପକାରୀ ଓ ଅପକାରୀ

2. ମଣିଷଠାରେ ଦେଖାଯାଉଥିବା ଆଣ୍ଠୁକୀଚଚ୍ଚନିତ କେତେକ ସାଧାରଶ ରୋଗ:
BSE Odisha 8th Class Science Notes Chapter 2 ଅଣୁଜୀବ ଉପକାରୀ ଓ ଅପକାରୀ 2

ରବର୍ଟ କକ୍ (Robert Koch) 1876 ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ବାସିଲସ୍ ବୀଜାଣୁ ଜନିତ ଆର୍ଥ୍ରାକ୍‌ସ ରୋଗ ଆବିଷ୍କାର କରିଥିଲେ ।

3. ଉଦମାନଙ୍କର ଅଣୁଜୀବଜନିତ ରୋଗ:
ଗହମ, ଧାନ, ଆଳୁ, ଲେମ୍ବୁ, ସେଓ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଉଭିଦମାନଙ୍କରେ ଅଣୁଜୀବମାନେ ରୋଗ କରାଇଥା’ନ୍ତି । ରୋଗଦ୍ଵାରା ଆକ୍ରାନ୍ତ ହେବା ଫଳରେ ଶସ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ହ୍ରାସ ପାଇଥାଏ ।
BSE Odisha 8th Class Science Notes Chapter 2 ଅଣୁଜୀବ ଉପକାରୀ ଓ ଅପକାରୀ 3

→ଖାଦ୍ୟ ବିଷାକ୍ତ ହେବା :
କେତେକ ଅଣୁଜୀବ ଦ୍ଵାରା ଖାଦ୍ୟ ବିଷାକ୍ତ ହୋଇଥାଏ । ଖାଦ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ଏହି ଅଣୁଜୀବ ନିଜର ବଂଶବୃଦ୍ଧି କରି ବିଷ ଉତ୍ପନ୍ନ କରିଥାଆନ୍ତି । ଏହା ଖାଦ୍ୟକୁ ବିଷାକ୍ତ କରିଦିଏ । ଏହାଦ୍ଵାରା ଅନେକ ସାଙ୍ଘାତିକ ରୋଗ ହୋଇ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥାଏ । ତେଣୁ ଖାଦ୍ୟ କିପରି ନଷ୍ଟ ନହେବ ସେଥ‌ିପାଇଁ ଏହାର ସଂରକ୍ଷଣ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ବ ଦେବା ଆବଶ୍ୟକ ।

→ଖାଦ୍ୟ ପରିରକ୍ଷଣ (Food Preservation):
(i) ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇ ନଥ‌ିବା ପାଉଁରୁଟିକୁ ଓଦା ଅବସ୍ଥାରେ ରଦେଲେ ଏହା କବକ ଦ୍ବାରା ନଷ୍ଟ ହୋଇଥାଏ । ଅଣୁଜୀବ ଖାଦ୍ୟକୁ ନଷ୍ଟ କରିଦିଅନ୍ତି । ଏଥିରୁ ଦୁର୍ଗନ୍ଧ ବାହାରେ । ଏହାର ସ୍ବାଦ ନଷ୍ଟ ହୁଏ ଏବଂ ଏହାର ରଙ୍ଗ ମଧ୍ୟ ବଦଳିଯାଏ । ଖାଦ୍ୟ ନଷ୍ଟ ହେବା ଏକ ରାସାୟନିକ ପ୍ରକ୍ରିୟା । ଖାଦ୍ୟ ପରିରକ୍ଷଣର କେତେକ ପଦ୍ଧତି ନିମ୍ନରେ ଦିଆଗଲା ।

ରାସାୟନିକ ପଦ୍ଧତି :
(ii) ଆଚାରକୁ ଅଣୁଜୀବ ଦାଉରୁ ରକ୍ଷା କରିବାପାଇଁ ଏଥ‌ିରେ ଲୁଣ କିମ୍ବା ଅମ୍ଳ ମିଶାଯାଇଥାଏ । ଏଥ‌ିପାଇଁ ସୋଡ଼ିୟମ୍‌ ବେନ୍‌ଏଟ୍ ଏବଂ ସୋଡ଼ିୟମ୍‌ ମେଟାବାଇସଲ୍‌ଫାଇଟ୍‌ ଆଦି ସାଧାରଣ ପରିରକ୍ଷକ ଭାବେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ । ଜାମ୍ ଓ ସ୍ଟାସ୍ ନଷ୍ଟ ନ ହେବା ପାଇଁ ସେଥ‌ିରେ ଏହି ପରିରକ୍ଷକଗୁଡ଼ିକ ମିଶାଯାଇଥାଏ ।

ଲୁଣ ଦ୍ବାରା ପରିରକ୍ଷଣ :
(iii) ବୀଜାଣୁ ବୃଦ୍ଧିରୁ ରକ୍ଷା ପାଇବା ପାଇଁ ମାଂସ ଓ ମାଛକୁ ଶୁଖୁଲା ଲୁଣ ଦ୍ବାରା ଆବୃତ କରାଯାଇଥାଏ । ଅଁଳା, କଞ୍ଚା ଆମ୍ବ ଓ ତେନ୍ତୁଳି ଇତ୍ୟାଦିରେ ଲୁଣ ମିଶାଇବା ଦ୍ଵାରା ଏଗୁଡ଼ିକର ପରିରକ୍ଷଣ ହୋଇଥାଏ ।

ଚିନି ଦ୍ବାରା ପରିରକ୍ଷଣ :
(iv) ଜାମ୍, ଜେଲି ଏବଂ ସ୍ଟ୍ରାସର ପରିରକ୍ଷଣ ପାଇଁ ଚିନି ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଥାଏ । ଚିନି ଏଗୁଡ଼ିକର ଜଳୀୟ ଅଂଶକୁ କମାଇଦେଇ ବୀଜାଣୁ ବୃଦ୍ଧି ରୋକିଥାଏ ।

ତୈଳ ଏବଂ ଭିନେଗାର୍ ଦ୍ୱାରା ପରିରକ୍ଷଣ :
(v) ଆଚାରରେ ମିଶୁଥ‌ିବା ତୈଳ ଏବଂ ଭିନେଗାର ଏଗୁଡ଼ିକୁ ନଷ୍ଟ ହେବାକୁ ଦେଇ ନଥାଏ । କାରଣ ଏହି ପରିବେଶରେ ବୀଜାଣୁମାନେ ବଞ୍ଝାପାରନ୍ତି ନାହିଁ । ଏହି ପଦ୍ଧତିରେ ବେଳେବେଳେ ପନିପରିବା, ଫଳ, ମାଛ ଓ ମାଂସ ଆଦିର ପରିରକ୍ଷଣ କରାଯାଇଥାଏ ।

BSE Odisha 8th Class Science Notes Chapter 2 ଅଣୁଜୀବ : ଉପକାରୀ ଓ ଅପକାରୀ

ଗରମ ଏବଂ ଥଣ୍ଡା କରିବା ଦ୍ୱାରା ପରିରକ୍ଷଣ :
ପ୍ୟାକେଟରେ ଆସୁଥ‌ିବା କ୍ଷାରକୁ ପାଶ୍ଚରୀକରଣ କରାଯାଇଥାଏ । ତେଣୁ ଏହା ନଷ୍ଟ ହୋଇ ନ ଥାଏ ।
(vi) ଅନିଷ୍ଟକାରୀ ଅଣୁଜୀବମୁକ୍ତ ପାଣ୍ଟ ରୀକକୃତ କ୍ଷୀରକୁ ଗରମ ନକରି ଖୁଯାଇଥାଏ । 70° ସେଲ୍‌ସିୟସ୍ ତାପମାତ୍ରାରେ କ୍ଷୀରକୁ 15 – 30 ସେକେଣ୍ଡ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଗରମ କରି ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଥଣ୍ଡା କରାଯାଇ ସାଇତି ରଖାହୋଇଥାଏ । ଏହାଦ୍ୱାରା ଅଣୁଜୀବ ବୃଦ୍ଧି ବାଧାପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥାଏ । ଲୁଇପାଶ୍ଚର ଏହି ପଦ୍ଧତି ଉଦ୍ଭାବନ କରିଥିବାରୁ ଏହାକୁ ପାଶ୍ଚରୀକରଣ କୁହାଯାଏ ।

ସାଇତି ରଖ୍ ଏବଂ ପ୍ୟାକିଂ ପଦ୍ଧତି :
(vii) ଏବେ ଶୁଖୁଲା ଫଳ ଏବଂ ପନିପରିବା ମଧ୍ୟ ଅଣୁଜୀବମାନଙ୍କ ଦାଉରୁ ରକ୍ଷା କରିବାପାଇଁ ବାୟୁରୁଦ୍ଧ ମୁଦା ପପାକେଟରେ ଚିକ୍ରି କରାହେଲ। ଶି।

→ଯବକ୍ଷାରଜାନ ବିବନ୍ଧନ (Nitrogen firation) :
(i) ବାୟୁମଣ୍ଡଳର ଯବକ୍ଷାରଜାନକୁ ବିବନ୍ଧିତ କରି ଉଭିଦକୁ ଯୋଗାଇଥା’ନ୍ତି । ସୋୟାବିନ୍ ଏବଂ ମଟର ଭଳି ଡାଲିଜାତୀୟ ଉଭିଦର ଚେରରେ ଥିବା ମୂଳ ଗ୍ରନ୍ଥିକା ବା ଗଣ୍ଠି ମଧ୍ୟରେ ରାଇଜୋବିଅମ୍ ବାସକରନ୍ତି ।
(ii) ବିଜୁଳି ମାରିବା ସମୟରେ ବାୟୁମଣ୍ଡଳର ଯବକ୍ଷାରଜାନ ବିବନ୍ଧିତ ହୋଇ ବର୍ଷାଜଳ ସହିତ ମିଶି ଭୂପୃଷ୍ଠକୁ ଆସେ ଓ ଏହାକୁ ଉଭିଦ ଗ୍ରହଣ କରିଥାଏ ।

ନାଇଟ୍ରୋଜେନ ଚକ୍ର । (Nitrogen cycle) :
BSE Odisha 8th Class Science Notes Chapter 2 ଅଣୁଜୀବ ଉପକାରୀ ଓ ଅପକାରୀ 4

(i) ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ଶତକଡ଼ା 78 ଭାଗ ଯବକ୍ଷାରଜାନ ରହିଥାଏ । ବିଭିନ୍ନ ଉପାୟମାନ ଅବଲମ୍ବନ କରି ଏହା ପ୍ରାଣୀ ଓ ଉଭିଦମାନଙ୍କ ଶରୀରକୁ ଆସିବା ସହ ପୁନଶ୍ଚ ବାୟୁମଣ୍ଡଳକୁ ଫେରିଯାଇଥାଏ । ଏହାଦ୍ଵାରା ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ଯବକ୍ଷାରଜାନର ପରିମାଣ ଅପରିବର୍ତ୍ତିତ ହୋଇ ରହିଥାଏ । ଏହାକୁ ଯବକ୍ଷାରଜାନ ଚକ୍ର କୁହାଯାଏ ।

(ii) ମାଟିରେ ଥ‌ିବା କେତେକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ନୀଳହରିତ୍ ଶୈବାଳ ଏବଂ ବୀଜାଣୁ ବାୟୁମଣ୍ଡଳରୁ ଯବକ୍ଷାରଜାନ ବିବନ୍ଧନ କରି ଯୌଗିକ ପଦାର୍ଥରେ ପରିଣତ କରନ୍ତି ଏବଂ ମୃତ ଉଭିଦ ଓ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କୁ ମାଟିରେ ଥ‌ିବା ବୀଜାଣୁ ଓ କବକ ଅପଘଟନ କରି ଯୌଗିକ ପଦାର୍ଥରେ ପରିଣତ କରନ୍ତି ।

ବିଷୟଭିତ୍ତିକ ଶବ୍ଦୀ ବଳୀ:
ଶୈବାଳୀ – Algae
ଆଣ୍ଟିବାୟୋଟିକ୍ । – Antibiotic
ଆଣ୍ଟିବଡିଗୁଡିକ । – Antibodies
ବୀଜାଣୁ – Bacteria
ବାହକ – Carrier
ସଂକ୍ରାମକ ରୋଗ – Comunicable disease
ଫେମେଣ୍ଟେସନ୍ । – Fermentation
କବକ – Fungi
ଲାକ୍ଟୋବ୍ୟାସିଲିସ୍ । – Lactobacillus
ମାଇକ୍ରୋବ ବା ମାଇକ୍ରୋଅର୍ଗାନଜିମ୍ । – Microbe or Microorganism
ନାଇଟ୍ରୋଜେନ୍ ଚକ୍ର । – Nitrogen cycle
ଯବକ୍ଷାରଜାନ ବିବନ୍ଧନ। – Nitrogen Fixation
ପେଷ୍ଟ୍ୟୁରିଜେସନ୍। – Pasteurisation
ପାଥୋଜେନ । – Pathogen
ସଂରକ୍ଷଣ – Preservation
ପ୍ରୋଟୋଜୋଆ । – Protozoa
ରାଇଜୋବିୟମ୍ । – Rhizobium
ଟିକା – Vaccine
ଭୂତାଣୁ – Virus
ଖମୀର । – Yeast
ସଂରକ୍ଷଣକାରୀ – Preservative
ଭିଟାମିନ୍ । – Vitamin

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

Odisha State Board BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध) Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 8 Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

अनुशीलनी

1. इन प्रश्नों के उत्तर दीजिए

(क) भारी वर्षा हुई तो क्या हुआ ?
उत्तर:
नानी के गाँव में एक बहुत बड़ा कुआँ था । उसमें चार-छह मेंढ़क रहते थे । भारी वर्षा हुई तो कुएँ में पानी भर गया । पानी उस कुएँ से बाहर आने लगा । पानी की उस बाढ़ में कुएँ में रहनेवाले मे ढ़क बाहर निकल आए ।

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

(ख) बाहर निकले मेंढ़कों की क्या हालत हुई ?
उत्तर:
बाहर निकले मेंढ़कों खुशी से इधर-उधर उछलने लगे । एक शरारती मेंढ़क गर्व से सड़क पर उछलने लगा । एक गाड़ी के पहिए के नीचे वह आ गया, पर बच गया । अपने को बलशाली मानवाला एक मेंढक कूदते सम साँप के मुँह से बच गया । तीसरे मेंढ़क की पिछली टाँग साइकिल से टूट गई ।

(ग) आदमी घर से निकले तो पहले क्या करें ?
उत्तर:
घर से निकले तो पहले अपने को काबू में रखे। अपने को बड़ा न माने । विनयी बने । गुस्सा न करे । दूसरों के साथ अच्छा बर्ताव करे । दूसरों के साथ मिलजुलकर रहना सीखे । उसका व्यवहार दूसरों को बुरा न लगे, किसी को

(घ) कैसा व्यवहार अशिष्ट समझा जाता है ?
उत्तर:
दूसरों से झगड़ना, नाराज होना, गाली-गलौज करना, चिल्लाना, जिद करके अकड़ना, बिना पूछे दूसरों की चीज छूना, दूसरों के काम में दखल देना जैसे व्यवहारों को अशिष्ट समझा जाता है । हमारा व्यवहार दूसरों को बुरा लगना, हमारे कारण को असुबिधा होना या दिल को दुख होना भी अशिष्ट व्यवहार हैं।

(ङ) शिष्टता किन-किन कामों में है ?
उत्तर:
अपनी बुरी आदतों को रोकने, अपने मन और भावों hi काबू में रखने, जोर-जोर से न बोलने, बड़ों और गुरुजनों का सम्मान करने, सहपाठियों से मित्र भाव रखने, छोटों को स्नेह करने, अपनी बारी का इंतज़ार करने, लाईन में आने, स्कूल तथा ट्राफिक के नियम मानने में शिष्टता है ।

(च) आदमी के दोस्त या दुश्मन कैसे बनते हैं ?
उत्तर:
आदमी के व्यवहार से दोस्त या दुश्मन बनते हैं । हम ऐसा व्यवहार करें कि वह दूसरों को बुरा न लगे, उनकी असुविधा न हो, उनके दिल को कोई दुःख न पहुँचे । इससे लोग दोस्त वन जाएँगे । हम झगड़ा करेंगे, गाली देंगे, दूसरों के काम में दखल देंगे तो लोग हमारे दुश्मन बन जाएँगे ।

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

2. निम्न प्रश्नों के उत्तर एक-दो वाक्यों में दीजिए :

(क) अनुपम कहाँ रहता है ?
उत्तर:
अपुनम भुवनेश्वर में रहता है ।

(ख) एक दिन क्या हुआ ?
उत्तर:
एक दिन भारी वर्षा हुई ।

(ग) कुएँ में कौन थे ?
उत्तर:
कुएँ में चार-छह मेंढ़क रहते थे ।

(घ) बाढ़ आने पर मेंढ़कों की क्या दशा हुई ?
उत्तर:
पानी की उस बाढ़ में मेंढ़क कुएँ से बाहर आ गए।

(ङ) पहले मेंढ़क की क्या हालत हुई ?
उत्तर:
पहला मेंढ़क ऐंठकर सड़क पर उछलते समय एक गाड़ी के पहिए के नीचे आ गया, पर बच गया ।

(च) तीसरे मेंढ़क का स्वभाव कैसा था ?
उत्तर:
तीसरा मेंढ़क बड़ा घमंडी था ।

(छ) मेंढ़की ने अपने बच्चों से क्या कहा ?
उत्तर:
मेंढ़की ने अपने बच्चों से कहा कि खबरदार, बाहर निकलो तो अपने को बचाना सीखो, संभलकर चलो, आफत से बचो !

(ज) विनयी होने का क्या मतलब है ?
उत्तर:
विनयी होने का मतलब है घमंड न करना, अपने को बड़ा न मानना ।

(झ) आदमी के बच्चों को क्या करना चाहिए ?
उत्तर:
आदमी के बच्चों को दूसरों के साथ मिलजुलकर रहना चाहिए ।

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

3. निम्न प्रश्नों के उत्तर दीजिए :

(क) किसने कहानी सुनाई ?
उत्तर:
नानी ने कहानी सुनाई ।

(ख) मेंढ़क सड़क पर क्या करने लगे ?
उत्तर:
मेंढ़क सड़क पर फुदकने लगे ।

(ग) मेंढ़क की कौन-सी टाँग टूट गई ?
उत्तर:
मेंढ़क की पिछली टाँग टूट गई ।

(घ) अपने अच्छे बर्ताव से लोग क्या बनेंगे ?
उत्तर:
अपने अच्छे बर्ताव से लोग दोस्त बनेंगे।

4. निम्नलिखित विकल्पों में से सही उत्तर चुनिए :

(क) आदमी जानवर से अच्छा है, क्यों कि उसमें ज्यादा:
(i) बल है
(ii) बुद्धि है
(iii) सुंदरता है
(iv) नम्रता है
उत्तर:
(ii) बुद्धि है

(ख) विनय का भाव क्या है ? सही विकल्प चुनिए –
(i) अपने को बड़ा मानना
(ii) अपने को बड़ा न मानना,
(iii) दूसरे को पीटना
(iv) दूसरे के साथ नाचना
उत्तर:
(ii) अपने को बड़ा न मानना

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

(ग) बड़ों और गुरुजनों का क्या करना चाहिए ?
(i) सम्मान करना
(ii) स्नेह करना
(iii) आदर करना
(iv) इंतजार करना
उत्तर:
(i) सम्मान करना

भाषाकार्य

5. इन शब्दों को देखिए इनके दो रूप होते हैं।
BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 3 हम क्या-क्या जानते हैं 9
गया, आया, हुआ आदि रूप सही हैं ।
आ, आआ, हुया नहीं होता ।

6. सही वर्तनी लिखिए:
पहिआ, विस्व, सौहाद्र, बजरगं, छाति, एंठ, काबु, नानि, पुछा, भाइ, र्बताव, असिस्ट, भर्द, दुसरा
उत्तर:

  • पंहिआ — पहिया
  • सौहाद्र —  सौहार्द
  • छाति — छाती
  • विस्व — विश्व
  • बजरगं — बजरंग
  • एंठ — ऐंठ
  • काबउ — काबू
  • पुछा — पूछा
  • बताव — बर्ताव
  • भर्द — भद्र
  • नानि — नानी
  • भाइ — भाई
  • असिस्ट — अशिष्ट
  • दुसरा — दूसरा

7. निम्नलिखित वाक्यों को सुधार कर लिखिए:

(i) एक बार भारी वर्षा हुआ ।
(ii) दूसरों के झगड़ना अच्छी बात नहीं ।
(iii) आदमी के आचरण सभ्य होता है ।
(iv) उसका पिछला टाँग टूट गया ।
(v) वह मेरा ओर देखने लगा ।
शुद्ध वाक्य
(i) एक बार भारी वर्षा हुई ।
(ii) दूसरों से झगड़ना अच्छी बात नहीं है ।
(iii) आदमी का आचरण सभ्य हाता है।
(iv) उसकी पिछली टाँग टूट गई ।
(v) वह मेरी ओर देखने लगा ।

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

जानिए :
निम्नलिखित शब्दों को देखिए इन्हें ‘संज्ञा ” शब्द कहते हैं ।
संज्ञा शब्द कर्त्ता या कर्म हो सकते हैं ।
कुआँ, मेंढक, वर्षा, बाढ़, पानी, रात, कहानी, अनुपम, ‘भुवनेश्वर, मालिक, साँप, बच्चा, खुशी, टोली, आदत, सौहार्द, मित्रता, कक्षा

इन संज्ञा शब्दों को निम्नलिखित वर्गों में सजाइए –
(क) व्यक्तिवाचक
(ख) द्रव्यवाचक
(ग) जातिवाचक
(घ) समूहवाचक
(ङ) भाववाचक
उत्तर:
(क) व्यक्तिवाचक- अनुपम, भुवनेश्वर
(ख) द्रव्यवाचक- पानी
(ग) जातिवाचक – कुआँ, मेंढक, वर्षा, बाढ़, रात, कहानी, मालिक, साँप, बच्चा
(घ) समूहवाचक टोली,कक्षा
(ङ) भाववाचक खुशी, आदत, सौहार्द, मित्रता

8. उचित संज्ञा और विशेषण शब्दों को जोड़िए :

क — ख
अच्छी — दुनिया
भद्र — आदत
भारी — साँप
बड़ा — वर्षा
बुरी — आदत
खुली — दुनिया
उत्तर:
क — ख
अच्छी — कहानी
भद्र — व्यवहार
भारी — वर्षा
बड़ा — साँप
बुरी — आदत
खुली — दुनिया

9. उदाहरण के अनुसार वचन बदलिए :

(i) घर – घर
मेंढ़क – मेंढ़क
पाँव — पाँव
साँप — साँप

(ii) रात — टाँगे
सड़क — सड़कें
साइकिल — साइकिलें
टाँग — टाँगो
ढूह — दूहें
आदत — आदतें

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

(iii) कुआँ — कुऐ
पहिया — पहियाँ
बेटा — बेटे
बच्चा — बच्चे
कीड़ा — कीड़े
लड़का — लड़के

(iv) कहानी — कहानियाँ
गाड़ी — गाड़ियाँ
डाली — डालियाँ
नदी — नदियाँ
लड़की — लड़कियाँ

10. समानार्थी शब्द लिखिए:

  • दुश्मन — शत्रु
  • सौहार्द — मित्रता
  • अशिष्ट — असभ्य
  • ढूह — टीला
  • ऊधमी — शरारती

11. निम्नलिखित शब्दों के लिंग बदलिए :

  • नानी — नाना
  • मेंढ़की — मेंढ़क
  • बहन — बहनोई
  • माँ — बाप

12. विशेषण छाँटिए :
(क) बाहर – ……………..
अचानक – ……………..
दुःखी – ……………..
उत्तर: दु:खी

(ख) मतलब – ……………..
अशिष्ट – ……………..
व्यवहार – ……………..
उत्तर: अशिष्ट

(ग) जरूरी – ……………..
बात – ……………..
उसने – ……………..
उत्तर: जरूरी

(घ) शरारती – ……………..
खुशी – ……………..
के साथ – ……………..
उत्तर: शरारती

(ङ) सम्मान – ……………..
गुरुजन – ……………..
होशियार – ……………..
उत्तर: होशियार

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

(च) अच्छा – ……………..
जानवर – ……………..
चाहिए – ……………..
उत्तर: अच्छा

(छ) कुआँ – ……………..
बड़ा – ……………..
चिल्लाना – ……………..
उत्तर:
(छ) बड़ा

परीक्षोपयोगी अतिरिक्त प्रश्नोत्तर

एक-एक वाक्य में उत्तर दीजिए :

प्रश्न 1.
अनुपम कहाँ रहता था ?
उत्तर:
अनुपम भुवनेश्वर में रहता था।

प्रश्न 2.
अनुपम के घर कौन आई ?
उत्तर:
अनुपम के घर उसकी नानी आई ।

प्रश्न 3.
नानी ने रात को किसे कहानी सुनाई ?
उत्तर:
नानी ने रात को अनुपम को कहानी सुनाई ।

प्रश्न 4.
नानी ने कब कहानी सुनाई ?
उत्तर:
नानी ने रात को कहनी सुनाई ।

प्रश्न 5.
कुआँ किसके गाँव में था ?
उत्तर:
कुआँ नानी के गाँव में था ।

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

प्रश्न 6.
कुएँ में कितने मेंढ़क रहते थे ?
उत्तर:
कुएँ में चार-छह मेंढ़क रहते थे ।

प्रश्न 7.
मेंढ़क कुएँ में दिन-रात क्या करते थे ?
उत्तर:
मेंढ़क कुएँ में दिन-रात उछलते-कूदते और टर्र-टर्र करते थे

प्रश्न 8.
मेंढ़क किसके मालिक बने हुए थे ?
उत्तर:
में ढ़क मानो कुएँ के मालिक बने हुए थे ।

प्रश्न 9.
मेंढ़क कुएँ में रहते समय किस स्वभाव के हो गए थे ?
उत्तर:
मेंढक कुएँ में रहते समय उधमी और शरारती हो गए थे ।

प्रश्न 10.
कुएँ में पानी कैसे भर गया ?
उत्तर:
एक बार भारी वर्षा हुई तो कुएँ में पानी भर गया ।

प्रश्न 11.
मेंढ़क कैसे बाहर निकल आए ?
उत्तर:
कुएँ में पानी भरकर बाहर आने लगा तो पानी की उस बहाव में में ढ़क बाहर निकल आए ।

प्रश्न 12.
मेंढ़क क्यों खुशी से फूल उठे ?
उत्तर:
बाहर की खुली दुनिया सामने देखकर में ढ़क खुशी से फूल उठे ।

प्रश्न 13.
कौन-सा मेंढ़क किसीका सुनता न था ?
उत्तर:
मेंढकों में से जो सबसे शरारती था, वह किसीका सुनता न था ।

प्रश्न 14.
शरारती मेंढ़क ने गाड़ी देखकर क्या किया ?
उत्तर:
शरारती मेंढ़क गाड़ी देखकर ऐंठकर उछलने लगा और पहिए के नीचे जा गिरा, पर बच गया ।

प्रश्न 15.
दूसरा मेंढ़क अपने को क्या मानता था ?
उत्तर:
दूसरा मेंढक अपने को बड़ा बजरंगबली मानता था ।

प्रश्न 16.
दूसरा मेंढ़क किससे बच गया ?
उत्तर:
एक साँप मुँह बाये आया तो दूसरा में ढ़क छिपकर बच गया ।

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

प्रश्न 17.
तीसरे मेंढ़क का स्वभाव कैसा था ?
उत्तर:
तीसरा में ढ़क बड़ा घमंडी था ।

प्रश्न 18.
तीसरा मेंढ़क छाती फुलाकर क्या कहता था ?
उत्तर:
तीसरा में ढ़क छाती फुलाकर कहता था कि मेरी बराबरी करने वाला अभी पैदा नहीं हुआ ।

प्रश्न 19
तीसरे मेंढ़क की क्या दुर्दशा हुई ?
उत्तर:
तीसरे में ढ़क की पिछली टाँग पर एक साइकिल सर्र से निकल गई और उसकी टाँग टूट गई ।

प्रश्न 20.
मेंढ़की पास की ढूह पर क्या कर रही थी ?
उत्तर:
मेंढ़की पास की ढूह पर में ढ़कों की यह दुर्दशा देख रही थी ।

प्रश्न 21.
मेंढ़की ने अपने बच्चों से क्या कहा ?
उत्तर:
मेंढ़की ने अपने बच्चों से कहा “देखो बच्चो ! खबरदार बाहर निकलो तो अपने को बचाना सीखो; संभलकर चलो आफत से बचो ।

प्रश्न 22.
अनुपम ने अपनी नानी से क्या पूछा ?
उत्तर:
अनुपम ने अपनी नानी से पूछा, “नानीजी ! हम घर से बाहर निकलें तो क्या करे ?”

प्रश्न 23.
नानी ने किस प्रकार के व्यवहार को पहली बात कही ?
उत्तर:
नानी ने अपने को काबू में रखने को पहली बात कही।

प्रश्न 24.
अपने को काबू में रखने का मतलब क्या है ?
उत्तर:
अपने को काबू में रखने का मतलब है कि अपने को “बड़ा न मानना ।

प्रश्न 25.
विनय का भाव क्या है ?
उत्तर:
अपने को बड़ा न मानना विनय का भाव है।

प्रश्न 26.
कौन – सा बर्ताव सबको अच्छा लगता है
उत्तर:
गुस्सा न करना, घमंड न करना यह बर्ताव सबको अच्छा लगता है

प्रश्न 27.
अनुपम विनयी होगा तो क्या होगा ?
उत्तर:
अनुपम विनयी होगा तो दूसरे उससे प्यार करेंगे ।

प्रश्न 28.
नानी के अनुसार कौन अपने को बचाते हैं ?
उत्तर:
नानी के अनुसार कीड़े-मकोड़े और जानवर अपने को बचाते हैं ।

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

प्रश्न 29.
घर में रहते समय बच्चों को क्या सीखना चाहिए ।
उत्तर:
घर में रहते समय बच्चों को माता-पिता की बात मानना, भाई-बहनों के साथ रहना सीखना चाहिए ।

प्रश्न 30.
स्कूल में रहते समय बच्चों को क्या सीखना चाहिए ?
उत्तर:
स्कूल में रहते समय बच्चों को मित्रों के साथ अच्छा बर्ताव करना सीखना चाहिए ।

प्रश्न 31.
घर हो या बाहर, बच्चों को किस ओर सावधान रहना चाहिए ?
उत्तर:
घर हो या बाहर, बच्चों को इस ओर सावधान रहना चाहिए कि उनका व्यवहार दूसरों को बुरा न लगे, किसी को असुविधा न हो, किसी का दिल न दुखे ।

प्रश्न 32.
किस-किस आचरण को अशिष्ट माना जाता है ?
उत्तर:
दूसरों से झगड़ना, नाराज होना, गाली-गलौज करना, चिल्लाना, जिद करके अकड़ना, बिना पूछे दूसरे की चीज छूना, दूसरे के काम में दखल देना आदि आचरणों को अशिष्ट माना जाता है ।

प्रश्न 33.
क्या भद्र व्यवहार कहलाता है ?
उत्तर:
अपनी बुरी आदतों को रोकना, अपने मन और भावों को काबू में रखना भद्र व्यवहार कहलाता है ।

प्रश्न 34.
बड़ों और छोटों को कैसा व्यवहार करने को स्कूल में सिखाया जाता है ?
उत्तर:
बड़ों और गुरुजनों का सम्मान करने और छोटों को स्नेह करने को स्कूल में सिखाया जाता है ?

प्रश्न 35.
सहपाठियों से कैसा व्यवहार करना चाहिए ?
उत्तर:
सहपाठियों से सौहार्द भाव रखना चाहिए ।

प्रश्न 36.
स्कूल में किसका इंतजार करने को सिखाया जाता है?
उत्तर:
स्कूल में अपनी बारी का इंतजार करने को सिखाया जाता है।

प्रश्न 37.
बच्चों को कैसे चलने की सिखाया जाता है ?
उत्तर:
बच्चों को अनुशासन मानकर लाईन बनाकर चलने को सिखाया जाता है ।

प्रश्न 38.
बच्चों को कौन-कौन से नियम और कानून नहीं तोड़ने चाहिए ?
उत्तर:
बच्चों को स्कूल के नियम और ट्रैफिक वे कानून नहीं तोड़ने चाहिए ।

प्रश्न 39.
अच्छे बर्ताव का परिणाम क्या होता है ?
उत्तर:
अच्छे बर्ताव से लोग दोस्त बनते हैं ।

प्रश्न 40.
बुरे आचरण का परिणाम क्या होता है ?
उत्तर:
बुरे आचरण से लोग दुश्मन बन जाते हैं ।

प्रश्न 41.
आदमी जानवर से क्यों अच्छी है ?
उत्तर:
आदमी जानवर से अच्छा है क्योंकि उसका आचरण सभ्य होता है ।

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

प्रश्न 42.
सारा विश्व कैसे मित्र हो सकता है ?
उत्तर:
जो अच्छा आचरण करेगा, सारा विश्व उसका मित्र हो सकता है।

एक या दो शब्द में उत्तर दीजिए:

1. अनुपम कहाँ रहता है?
उत्तर: भुवनेश्वर में

2. अनुपम के घर कौन आई ?
उत्तर: उसकी नानी

3. रातको नानी ने क्या सुनाई ?
उत्तर: कहानी

4. कुआँ कहाँ था ?
उत्तर: नानी के गाँव में

5. कुएँ में कितने मेंढ़क रहते थे ?
उत्तर: चार-छह

6. मेंढक कुएँ में अपने को क्या मानते थे ?
उत्तर: मालिक

7. मेंढ़क कैसे बाहर निकले ?
उत्तर: पानी की बाढ़ में

8. कौन-सा मेंढ़क सड़क पर कूदक रहा था ?
उत्तर: शरारती मेंढ़क

9.शरारती मेंढ़क कहाँ जा गिरा ?
उत्तर: पहिए के नीचे

10. दूसरा में ढ़क अपने को क्या मानता था ?
उत्तर: बजरंगबली

11. दूसरा में ढ़क किससे छिपकर बच गया ?
उत्तर: साँप से

12. तीसरे में ढ़क का स्वभाव कैसा था ?
उत्तर: घमंडी था

13. किससे मेंढ़क की पिछली टाँग टूट गई ?
उत्तर: साइकिल से

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

14. अपने बच्चों से संभलकर चलने को किसने कहा ?
उत्तर: मेंढ़की

15. अपने को बड़ा न मानना कैसा भाव है ?
उत्तर: विनय का

16. किसे दूसरे लोग प्यार करते हैं ?
उत्तर: विनयी को

17. हम घर पर किसकी बात मानें ।
उत्तर: माता-पिता की

18. दूसरों से झगड़ना कैसा आचरण हैं ?
उत्तर: अशिष्ट

19. हमें सड़क पर जाते समय किसके कानून नहीं तोड़ने चाहिए ?
उत्तर: ट्रैफिक के

20. हम यदि बुरा आचरण करेंगे लोग क्या बन जाएँगे ?
उत्तर: दुश्मन

मातृभाषा में अनुवाद कीजिए :

प्रश्न 1.
अनुपम भुवनेश्वर में रहता है
उत्तर:
ଅନୁପମ ଭୁବନେଶ୍ଵରରେ ରହେ।

प्रश्न 2.
एक दिन उसकी नानी उनके घर आई ।
उत्तर:
ଦିନେ ତା’ ଆଈ ତାଙ୍କ ଘରକୁ ଆସିଲେ।

प्रश्न 3.
उसने नानी के पाँव छुए ।
उत्तर:
ସେ ଆଈଙ୍କ ପାଦ ଛୁଇଁ ପ୍ରଣାମ କଲା ।

प्रश्न 4.
रात को नानी ने एक अच्छी कहानी सुनाई ।
उत्तर:
ରାତିରେ ଆଈ ଗୋଟିଏ ଭଲ ଗପ ଶୁଣେଇଲେ ।

प्रश्न 5.
मेंढक दिन-रात उछलते-कूदते और टर्र-टर्र करते थे ।
उत्तर:
ବେଙ୍ଗଗୁଡ଼ିକ ଦିନରାତି ଡିଆଁଡ଼େଇଁ କରୁଥିଲେ ଓ କେଁ- କଟର ଶବ୍ଦ କରୁଥିଲେ ।

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

प्रश्न 6.
वे मानों कुएँ के मालिक बने हुए थे ।
उत्तर:
ସତେଯେପରି ସେମାନେ କୂଅର ମାଲିକ ହୋଇଯାଇଥିଲେ।

प्रश्न 7.
वे उधमी और शरारती हो गए थे ।
उत्तर:
ସେମାନେ ଉପଦ୍ରବୀ ଓ ଦୁଷ୍ଟ ହୋଇଯାଇଥିଲେ।

प्रश्न 8.
एक बार भारी बर्षा हुई।
उत्तर:
‘ଥରେ ଭୀଷଣ ବର୍ଷା ହେଲା।

प्रश्न 9.
उनमें जो सबसे ज्यादा शरारती था, किसी का सुनता
उत्तर:
ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଯିଏ ସବୁଠାରୁ ଦୁଷ୍ଟ ଥିଲା, ସେ କାହାରି କଥା ଶୁଣୁ ନଥିଲା ।

प्रश्न 10.
वह ऐंठकर उछलने लगा ।
उत्तर:
ସେ ଗର୍ବରେ ଡେଇଁବାକୁ ଲାଗିଲା।

प्रश्न 11.
वह लम्बा कूदता था ।
उत्तर:
ସେ ବହୁତ ଦୂର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଡେଉଁଥିଲା।

प्रश्न 12.
इतने में एक साँप मुँह बायें आ पहुँचा ।
उत्तर:
ଏତିକିବେଳେ ଗୋଟିଏ ସାପ ଆଁ କରି ଆସି ପହଞ୍ଚିଲା ।

प्रश्न 13.
मेंढ़क छिपकर बच गया ।
उत्तर:
ବେଙ୍ଗଟି ଲୁଚିଯାଇ ବଞ୍ଚଗଲା ।

प्रश्न 14.
तीसरा भी बड़ा घमंडी था ।
उत्तर:
ତୃତୀୟଟି ମଧ୍ୟ ବହୁତ ଗର୍ବୀ ଥିଲା ।

प्रश्न 15.
मेरी बराबरी करनेवाला अभी पैदा नहीं हुआ ।
उत्तर:
ମୋ ସାଙ୍ଗରେ ମୁକାବିଲା କରିବାକୁ ବର୍ତ୍ତମାନ ସୁଦ୍ଧା କେହି ଜନ୍ମ ହୋଇ ନାହିଁ ।

प्रश्न 16.
मेंढ़क की पिछली टाँग टूट गई ।
उत्तर:
ବେଙ୍ଗଟିର ପଛଗୋଡ଼ ଭାଙ୍ଗିଗଲା ।

प्रश्न 17.
पास की ढूह पर एक में ढ़की अपने बच्चों के साथ यह सब देख रही थी ।
उत्तर:
ପାଖ ମାଟିକୁଦ ଉପରେ ଗୋଟିଏ ବେଙ୍ଗୁଲୀ ତା’ ପିଲାମାନଙ୍କ ସହିତ ଏସବୁ ଦେଖୁଥିଲା।

प्रश्न 18.
तुम बाहर निकलो तो अपने को बचाना सीखो ।
उत्तर:
ତୁମେମାନେ ବାହାରକୁ ବାହାରିବାବେଳେ ନିଜକୁ ସୁରକ୍ଷିତ ରଖୁବା ଶିଖ ।

प्रश्न 19.
लेकिन अनुपम डरा नहीं ।
उत्तर:
କିନ୍ତୁ ଅନୁପମ ଡରିଗଲା ନାହିଁ।

प्रश्न 20.
पहली बात है कि अपने को काबू में रखना ।
उत्तर:
ପ୍ରଥମ କଥା ହେଉଛି ଯେ ନିଜକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣରେ ରଖ।

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

प्रश्न 21.
तुम गुस्सा न करना, घमंड न करना ।
उत्तर:
ତୁମେ କ୍ରୋଧ କରିବ ନାହିଁ, ଗର୍ବ କରିବ ନାହିଁ ।

प्रश्न 22.
ऐसा बर्ताव सबको अच्छा लगता है ।
उत्तर:
ଏଭଳି ବ୍ୟବହାର ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଭଲ ଲାଗେ।

प्रश्न 23.
दूसरी बात, कीड़े-मकोड़े और जानवर अपने को बचाते हैं।
उत्तर:
ଦ୍ଵିତୀୟ କଥା, ପୋକ-ଜୋକ ଓ ପଶୁମାନେ ନିଜକୁ, ରକ୍ଷାକରନ୍ତି ।

प्रश्न 24.
लेकिन आदमी के बच्चे दूसरों के साथ मिलजुलकर रहना सीखते हैं ।
उत्तर:
କିନ୍ତୁ ମଣିଷ ପିଲା ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ସହିତ ମିଳିମିଶି ରହିବାକୁ ଶିଖୁଥାଏ ।

प्रश्न 25.
स्कूल में मित्रों के साथ अच्छा बर्ताव करना |
उत्तर:
ତୁମେ ସ୍କୁଲରେ ସାଙ୍ଗମାନଙ୍କ ସହିତ ଭଲ ବ୍ୟବହାର କରିବ ।

प्रश्न 26.
किसी का दिल न दुखे, इस ओर सावधान रहना ।
उत्तर:
କାହାରି ମନରେ ଆଘାତ ନ ଲାଗୁ, ଏଥିପ୍ରତି ସାବଧାନ ରହିବ ।

प्रश्न 27.
दूसरों से झगड़ना, नाराज होना, गाली-गलौज करना, चिल्लाना, जिद करके अकड़ना आदि अशिष्ट आचरण हैं।
उत्तर:
ଅନ୍ୟ ସହିତ କଳିକରିବା, ରାଗିବା, ଗାଳିଗୁଲଜ କରିବା, ପାଟିତୁଣ୍ଡ କରିବା, ଜିଦ କରି ଅଟଳ ରହିବା ଆଦି ଅଶିଷ୍ଟ ଆଚରଣ ।

प्रश्न 28.
इसका मतलब है अपनी बुरी आदतों को रोकना, अपने मन और भावों को काबू में रखना जरूरी है ।
उत्तर:
ଏହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି, ନିଜର ଖରାପ ଅଭ୍ୟାସକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରତ କରିବା, ନିଜ ମନ ଓ ଭାବଗୁଡ଼ିକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣରେ ରଖୁବା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଆବଶ୍ୟକ ।

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

प्रश्न 29.
सहपाठियों से सौहार्द भाव रखना चाहिए।
उत्तर:
ସହପାଠୀମାନଙ୍କ ସହିତ ମିତ୍ରଭାବ ରଖୁବା ଉଚିତ।

प्रश्न 30.
अपनी बारी का इंतजार करना चाहिए ।
उत्तर:
ନିଜ ପାଳି ଆସିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅପେକ୍ଷା କରିବା ଆବଶ୍ୟକ ।

प्रश्न 31.
अपने अच्छे बर्ताव से लोग दोस्त बनेंगे, बुरे आचरण से दुश्मन बन जाएँगे ।
उत्तर:
ନିଜ ଭଲ ବ୍ୟବହାର ଦ୍ବାରା ଲୋକେ ମିତ୍ର ହୋଇଯିବେ, ଖରାପ ଆଚରଣ ଯୋଗୁଁ ଶତ୍ରୁ ପାଲଟିଯିବେ ।

सही उत्तर चूनिए :

प्रश्न 1.
कुएँ और मेंढ़क की बात अनुपम को कैसे मालूम हुई ?
(A) माँ से सुनकर
(B) किताब से पढ़कर
(C) आँखों से देखकर
(D) नानी से सुनकर
उत्तर:
(D) नानी से सुनकर

प्रश्न 2.
कुआँ कहाँ था ?
(A) भुवनेश्वर में
(B) अनुपम के गाँव में
(C) जंगल में
(D) नानी के गाँव में
उत्तर:
(D) नानी के गाँव में

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

प्रश्न 3.
कुएँ में कितने मेंढ़क थे ?
(A) बहुत-से
(B) दो-चार
(C) पाँच-दस
(D) चार-छह
उत्तर:
(D) चार-छह

प्रश्न 4.
मेंढ़क रात-दिन क्या करते थे ?
(A) उछलते-दौड़ते थे
(B) उछलते-कूदते थे
(C) कूदते-भागते थें
(D) खुशियाँ मनाते थे
उत्तर:
(B) उछलते-कूदते थे

प्रश्न 5.
मेंढ़क कुएँ में अपने को क्या मानते थे ?
(A) शरारती
(B) राजा
(C) अंहकारी
(D) मालिक
उत्तर:
(D) मालिक

प्रश्न 6.
मेंढ़क कुएँ में रहकर क्या हो गए थे ?
(A) शरारती
(B) सहनशील
(C) सद्भावरखने वाले
(D) फुदकने में कुशल
उत्तर:
(A) शरारती

प्रश्न 7.
कुएँ में पानी क्यों भर गया ?
(A) आँधी आने से
(B) पानी डाले जाने से
(C) भारी वर्षा होने से
(D) हल्की वर्षा होने से
उत्तर:
(C) भारी वर्षा होने से

प्रश्न 8.
मेंढ़कों ने कुएँ से निकलकर क्या देखा ?
(A) कुएँ का आकार
(B) नीला आसमान
(C) बाहर की प्रकृति
(D) खुली दुनिया
उत्तर:
(D) खुली दुनिया

प्रश्न 9.
सड़क पर कौन फुदकता था ?
(A) सबसे अधिक शरारती मेंढ़क
(B) वह में ढ़क, जिसकी टाँग टूट गई थी
(C) अपने को बजरंगबली माननेवाला
(D) सबसे बड़ा मेंढ़क
उत्तर:
(A) सबसे अधिक शरारती मेंढ़क

प्रश्न 10.
कौन-सा मेंढ़क पहिए के नीचे जा गिरा ?
(A) चौथा
(B) पहला
(C) तीसरा
(D) दूसरा
उत्तर:
(B) पहला

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

प्रश्न 11.
कौन-सा मेंढ़क वड़ा घमंड्डी था ?
(A) पहला
(B) दूसरा
(C) तीसरा
(D) सभी
उत्तर:
(C) तीसरा

प्रश्न 12.
कौन-सा मेंढ़क साँप के मुँह से बच गया ?
(A) अपने को बजरंगबली माननेवाला
(B) सबसे शरारती
(C) सबसे बड़ा घमंडी
(D) कुएँ में छिपजानेवाला मेंढ़क
उत्तर:
(A) अपने को बजरंगबली माननेवाला

प्रश्न 13.
तीसरे में ढ़क की पिछली टाँग कैसे टूट गई ?
(A) सड़क पर फुदकते समय
(B) साँप के सामने से भागते समयं
(C) कुएँ में गिरकर
(D) साइकिल की चोट से
उत्तर:
(A) सड़क पर फुदकते समय

प्रश्न 14.
मेरी बराबरी करने वाला अभी पैदा नहीं हुआ – यह किसने कहा ?
(A) घमप्डी मेंढ़क ने
(B) नानी ने
(C) बजरंगी बली मेंढ़क ने
(D) शरारती मेंढ़क ने
उत्तर:
(A) घमप्डी मेंढ़क ने

प्रश्न 15.
बाहर निकलों तो अपने को बचाना सीखो – किसने कहा?
(A) पहले मेंढ़क ने
(B) मेंढ़की ने
(C) नानी ने
(D) अनुपम की माँ ने
उत्तर:
(C) नानी ने

प्रश्न 16.
मेंढ़की ने बच्चों से किससे बचने को कहा ?
(A) शरारती मेंढ़क से
(B) आफत से
(C) ऊधमियों से
(D) साँप से
उत्तर:
(B) आफत से

प्रश्न 17.
नानी ने अपने को काबू में रहने का अर्थ क्या समझाया?
(A) अपनी बात धीरे से कहना
(B) अपना क्रोध दबाना
(C) अपने को बड़ा न मानना
(D) अपने स्वास्थ्य का ख्याल रखना ।
उत्तर:
(B) आफत से

प्रश्न 18.
क्या होने से दूसरों का प्यार मिलता है ?
(A) विनयी
(B) गुसैल
(C) दुखी
(D) सुखी
उत्तर:
(A) विनयी

प्रश्न 19.
बच्चे कैसे रहना सीखते हैं ?
(A) दूसरों को हराकर
(B) दूसरों से मिलजुलकर
(C) खुद बड़ी खुशी से
(D) कीड़े-मकोड़ो से प्यार करके
उत्तर:
(B) दूसरों से मिलजुलकर

प्रश्न 20.
बच्चे को क्या सीखना चाहिए ?
(A) माँ-बाप की बात मानना
(B) गुरु को प्रणाम करना
(C) भाई-बहनों को खिलाना
(D) किताब गंदी न करना
उत्तर:
(A) माँ-बाप की बात मानना

प्रश्न 21.
हमारा व्यवहार कैसा होना चाहिए ?
(A) कोमल और सरल
(B) यह दूसरों को बुरा न लगे
(C) सच पर आधारित
(D) यह दूसरों को सुनाई पड़े
उत्तर:
(B) यह दूसरों को बुरा न लगे

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

प्रश्न 22.
दूसरों के काम में दखल देना-कैसा आचरण है ?
(A) अशिष्ट
(B) शिष्ट
(C) डरपोक
(D) साहसपूर्ण
उत्तर:
(A) अशिष्ट

प्रश्न 23.
कौन-सा भद्र व्यवहार है ?
(A) झगड़ना
(B) अकड़ना
(C) बुरी आदतों से दूर रहना
(D) नाराज होना
उत्तर:
(C) बुरी आदतों से दूर रहना

प्रश्न 24.
हमें सहपाठियों से कैसा संबंध रखना चाहिए ?
(A) प्रतिद्वन्द्विता का भाव
(B) उनसे मुलाकात करें
(C) दूरी बनाए रखें
(D) सौहार्द भाव रखें
उत्तर:
(D) सौहार्द भाव रखें

प्रश्न 25.
हमें किसका इंतजार करना चाहिए ?
(A) छोटों सेस्नेह का
(B) अपनी लाइन का
(C) अनुशासन का
(D) अपनी बारी का
उत्तर:
(D) अपनी बारी का

प्रश्न 26.
होमें क्या नहीं तोड़ना चाहिए ?
(A) बुरे आचरण
(B) ट्रैफिक के कानून
(C) अपनी होशियारी
(D) ट्रैफिक की लाइन
उत्तर:
(B) ट्रैफिक के कानून

प्रश्न 27.
सारा विश्व हमारा कैसे मित्र बन सकता है ?
(A) अनुशासन में रहने से
(B) माँ-बाप की बात मानने से
(C) सभ्य आचरण से
(D) होशियार बनने से
उत्तर:
(C) सभ्य आचरण से

प्रश्न 28.
हम क्या करने से लोग हमारे दुश्मन बन जाएँगे ?
(A) बुरा आचरण करने से
(B) अच्छा बर्ताव करने से
(C) छोटों को स्नेह न करने से
(D) जानवरों को प्यार करने से
उत्तर:
(A) बुरा आचरण करने से

प्रश्न 29.
कौन-सा काम ठीक नहीं है ?
(A) अच्छा बर्ताव करना
(B) स्कूल के नियम मानना
(C) बुरा आचरण करना
(D) गुरुजनों का सम्मान करना
उत्तर:
(C) बुरा आचरण करना

प्रश्न 30.
शिष्ट आचरण क्या है ?
(A) दूसरों से झगड़ना
(B) दूसरों के दिल को दुखाना
(C) भावों को काबू में रखना
(D) दूसरों को गाली देना
उत्तर:
(C) भावों को काबू में रखना

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

प्रश्न 31.
अनुपम बहुत खुश हुआ, क्योंकि –
(A) उसकी नानी उनके घर आई
(B) नानी ने उसे कहानी सुनाई
(C) अनुपम होशियार लड़का था
(D) वह भुवंनेश्वर में रहता था
उत्तर:
(A) उसकी नानी उनके घर आई

प्रश्न 32.
मेंढ़क कुएँ से बाहर निकल आए, क्योंकि –
(A) बाहर की खुली दुनिया वे देखना चाहते थे
(B) कुएँ में पानी भर गया और बाहर आने लगा
(C) वे लम्बा कूदते थे और शरारती थे
(D) वे बड़े हो गए थे
उत्तर:
(B) कुएँ में पानी भर गया और बाहर आने लगा

प्रश्न 33.
मेंढ़क साँप के मुँह से बच गया, क्योंकि –
(A) वह कूद गया
(B) वह बड़ा बजरंगबली था
(C) वह छ्छिप गया
(D) साँप उसे पकड़ना चाहता था
उत्तर:
(C) वह छ्छिप गया

प्रश्न 34.
यह विनय का भाव है –
(A) अपने को बड़ा मानना
(B) अपने को बड़ा न मानना
(C) दूसरों के साथ नाचना
(D) दूसरों का गुण-गान करना
उत्तर:
(B) अपने को बड़ा न मानना

प्रश्न 35.
ऐसा बर्ताव सबको अच्छा लगता है –
(A) गुस्सा करना
(B) गुस्सा न करना
(C) दूसरों के काम में दखल देना
(D) दूसरों से कुछ न माँगना
उत्तर:
(B) गुस्सा न करना

प्रश्न 36.
यह एक अशिष्ट आचरण है –
(A) भाई-बहनों के साथ रहना
(B) सहपाठियों से सौहार्द रखना
(C) जिद करके अकड़ना
(D) शाम-सवेरे प्रार्थना करना
उत्तर:
(C) जिद करके अकड़ना

प्रश्न 37.
लोग हमारे दोस्त बन जाएँगे –
(A) हमारे बुरे आचरण से
(B) हमारे अच्छे बर्ताव से
(C) छोटों को स्नेह करने से
(D) किसी से न कुछ लेने से न देने से
उत्तर:
(B) हमारे अच्छे बर्ताव से

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

प्रश्न 38.
आदमी जानवर से अच्छा है, क्योंकि :
(A) वह अधिक सुंदर है
(B) वह बुद्धिमान है
(C) उसका आचरण सभ्य होता है
(D) उसके पास बोलने के लिए भाषा है
उत्तर:
(B) वह बुद्धिमान है

शून्यस्थानों की पूर्ति कीजिए :

1. अनुपम ………… में रहता है । (पुरी, कटक, भुवनेश्वर)
उत्तर: भुवनेश्वर

2. अनुपम के घर उसकी ………… आई। (दादी, नानी, मौसी
उत्तर: नानी

3. कुएँ में ………… में ढ़क रहते थे । (दो-चार, चार-छह, पाँच-छह)
उत्तर: चार-छह

4. सबसे ज्यादा ………… मेंढक सड़क पर कूद रहा था। (बजरंगबली, शरारती)
उत्तर: शरारती

5. ………… मेंढ़क साँप के मुँह से बच गया । (पहला, दूसरा, तीसरा)
उत्तर: दूसरा

6. ………… में ढ़क की पिछछली टाँग टूट गई । (पहले, दूसरे, तीसरे)
उत्तर: तीसरे

7. एक में ढ़क की पिछली टाँग ………… से धक्का होने से टूट गई । (गाड़ी, साइकिल, पत्थर )
उत्तर: साइकिल

8. अपने को बड़ा न मानना ………… का भाव है । (गुस्से, विनय, हीनता)
उत्तर: विनय

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

9. दूसरों के काम में दखल देने जैसे आंचरण को ………… माना जाता है । (शिष्ट, अशिष्ट, सहायता)
उत्तर: अशिष्ट

10. अपने मन और ………… को काबूं में रखना जरूरी है । (हृदय, भावों, गुस्से)
उत्तर: भावों

11. छात्रों को सहपाठियों से ………… भाव रखऩा चाहिए । (विनयं, सम्मान, सौहार्द)
उत्तर: सौहार्द

12. छात्रों को अपनी बारी का ………… करना चाहिए । (इंतजार, इंतजाम, आग्रह)
उत्तर: इंतजार

13. स्कूल के नियम, ………… के कानून नहीं तोड़ना चाहिए। (स्कूंल, सड़क, ट्रैफिक)
उत्तर: ट्रैफिक

14. लोग बुरे आचरण से ………… बन जाएँगे । (दोस्त, दुश्मन, शिष्ट)
उत्तर: दुश्मन

उपयुक्त शब्द ले कर खाली जगह भरिए :

1. अनुपम भुवनेश्वर ………… रहता है। (पर, से, में)
उत्तर: में

2. उसने नानी ………… पाँव छुए। (का, के, की)
उत्तर: के

3. रात को नानी ………… कहानी सुनाई। (से,ने, में)
उत्तर: ने

4. कुएँ ………… पानी भंर गया। (पर, में, से)
उत्तर: में

5. वे मानो कुएँ ………… मालिक बने हुएथे। (का, को, के)
उत्तर: के

6. पानी ………… बाढ़ में मेंढ़क बाहर निकल आए। (का, के, की)
उत्तर: के

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

7. वह सड़क ………… फूदक रहा था। (में, को, पर)
उत्तर: पर

8. में ढ़क ………… पीछली टाँग टूटगई। (का, के, की)
उत्तर: की

9. उसने अपने बच्चों ………… कहा। (को, से, पर)
उत्तर: से

10. तुम आफत ………… बचो। (से, में, पर)
उत्तर: से

11. उसने नानी ………… पूछा। (को, से, में)
उत्तर: से

12. यह विनय ………… भाव है। (का, के, की)
उत्तर: का

13. ऐसा बर्ताव सब ………… अच्छा लगता है। (का, को, ने)
उत्तर: को

14. अपने ………… काबू में रखना। (को, से, पर)
उत्तर: को

15. दूसरों ………… झगड़ना बुरी बात है। (से, में, पर)
उत्तर: से

16. सहपाठियों ………… सौहार्द भाव रखना। (को, से, का)
उत्तर: से

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

17. अपनी बारी ………… इंतजार करना चाहिए। (का, के, की
उत्तर: का

18. जानवर ………… आदमी अच्छा है। (में, का, से)
उत्तर: से

वर्तनी शुद्ध कीजिए :

1. पहिआ
2. विस्व
3. सोहाद्र
4. बजरगं
5. छाति
6. एंठ
7. काबु
8. नानि
9. पुछा
10. भाइ
11. बताव
12. असिस्ट
13. भर्द
14. दुसरा
15. होसियार
16. जानबर
17. अनुसासन
18. चिलाना
17. स्कुल
17. ब्वबहार
18. शरारति
19. लाइन
उत्तर:
1. पहिया
2. विश्व
3. सौहार्द
4. बजरंगं
BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)
5. छाती
6. ऐंठ
7. काबू
8. नानी
9. पूछा
10. भाई
11. बर्ताव
12. अशिष्ट
13. भद्र
14. दूसरा
15. होशियार
16. जानवर
17. अनुशासन
18. चिल्लाना
19. स्कूल
20. व्यवहार
21. शरारती
22. लाईन

वाक्यों को शुद्ध कीजिए :

1. एक बार भारी वर्षा हुआ।
उत्तर:
एक बार भारी वर्षा हुआ।

2. दूसरों के झगड़ना अच्छी बात नहीं ।
उत्तर:
दूसरों के झगड़ना अच्छी बात नहीं ।

3. आदमी के आचरण सभ्य होता है ।
उत्तर:
आदमी के आचरण सभ्य होता है ।

4. उसका पिछला टाँग टूट गया।
उत्तर:
उसका पिछला टाँग टूट गया।

5. वह मेरा ओर देखने लगा।
उत्तर:
वह मेरा ओर देखने लगा।

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

6. तुमं तो होशियार है ।
उत्तर:
तुमं तो होशियार है ।

7. यह तुम्हारे काम है ।
उत्तर:
ह तुम्हारे काम है ।

8. वह अपने बच्चों से कहा।
उत्तर:
वह अपने बच्चों से कहा।

9. नानी समझाई।
उत्तर:
नानी समझाई।

10. किसका दिल न दुखे, इस ओर सावधान रहना ।
उत्तर:
किसका दिल न दुखे, इस ओर सावधान रहना।

वचन बदलिए :

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 3 हम क्या-क्या जानते हैं 10

अव्ययों से रिक्त स्थान भरिए :

1. वे ……………….. कुएँ कें मालिक बने हुए थे ।
उत्तर: माना

2. कुएँ में पानी भर गया ……………….. वे बाहर आने लगा।
उत्तर: और

3. बांहर की खुली दुनिया उन ……………….. थी।
उत्तर: के सामनें

4. वे ……………….. उछलने लगे।
उत्तर: इधर-उधर

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

5. ……………….. एक गाड़ी आ गई ।
उत्तर: अचानक

6. वह पहिए ……………….. जा गिरा।
उत्तर: के नीचे

7. तीसरा ……………….. बड़ा घमंडी था।
उत्तर: भी

8. ……………….. एक साइकिल सर्र से निकल गई।
उत्तर: तभी उधर से

9. मेंढ़की अपने बच्चों ……………….. यह सब देख रही थी।
उत्तर: के साथ

10. हम घर से ……………….. निकलें तो क्या करें।
उत्तर: बाहर

11. ……………….. हमें स्कूल में कई बातें सिखाई जाती हैं।
उत्तर: इसीलिए

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

12. तुम ……………….. होशियार हो।
उत्तर: तो

13. ……………….. आचरण आचरण सभ्य होता है ।
उत्तर: क्योंकि

३० शब्दों / दो-तीन वाक्यों में उत्तर दीजिए:

प्रश्न 1.
भारी बर्षा हुई तो क्या हुआ ?
उत्तर:
भारी वर्षा हुई तो कुएँ में पानी भर गया और बाहर आने लगा । पानी की उस बाढ़ में वे सभी मेंढक बाहर निकल आंए। बाहर की खुली दुनिया देखकर मेंढक खुशी से फूल उठे ।

प्रश्न 2.
बाहर निकले मेंठकों की क्या हालत हुई ?
उत्तर:
बाहर निकले मेंढकों में से पहला शरारती मेंढक ऐंठकर सड़क पर उछलते समय पहिए के नीचे आ गया पर बच गया । लम्बा कूदने वाला दूसरा मेंढक छिप कर साँप के मुँह से बच गया । तीसरा घमंडी मेंढक एक साइकिल के नीचे आ गया तो उसकी पिछ्छली टाँग टूट गई ।

प्रश्न 3.
आदमी घर से निकले तो पहले क्या करें ?
उत्तर:
आदमी घर से निकले तो पहली बात है कि हम अपने को काबू में रखे। अपने को बड़ा न मानें; विनयी हों; गुस्सा न करें । घमंड न करें ।

प्रश्न 4.
कैसा व्यवहार अशिष्ट समझा जाता है ?
उत्तर:
हमारा जो व्यवहार दूसरों को बुरा लगे, उनकी असुविधा हो, जिससे उनका दिल दुंखे, वह अशिष्ट व्यवहार समझा जाता है । दूसरों से झगड़ना, नाराज होना, गाली करना, चिल्लाना, जिद करना, बिना पूछ दूसरों की चीज छूना और दूसरों के काम में दखल देना आदि अशिष्ट व्यवहर समझा जाता है ।

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

प्रश्न 5.
शिष्टता किन-किन कामों में होती है ?
उत्तर:
जोर से न बोलना, गुरुजनों का सम्मान करना,सहपाठियों से मित्रभाव रखना, छोटों को स्नेह करना, अपनी बारी का इंतजार करना, अनुशासन मानना, लाइन में चलना, स्कूल के नियम मानना, ट्रैफिक के कानून न तोड़ना आदि कामों में शिष्टता होती है।

प्रश्न 6.
आदमी के दोस्त या दुश्मन कैसे बनते हैं ?
उत्तर:
एक आदमी अच्छा बर्ताव करता है तो लोग उसका दोस्त बनते है। एक आदमी बुऱा आवर्रण करता है तो लोग उसका दुश्मन बनते हैं । हम अपंने सभ्य आचरण द्वारा सारे विश्व को मित्र बना सकते हैं।

प्रश्न 7.
अनुपम नानी के साथ कैसा व्यवहार करता है ?
उत्तर:
अनुपम के घर पर जब उसकी नानी आती हैं, तब अनुपम बहुत खुश होता है । वह नानी के पाँव छूता है । उसके व्यवहार से नानी बहुत खुश होती हैं।

प्रश्न 8.
मेंढकों का स्वभाव कैसा था ?
उत्तर:
मेंढक कुएँ में दिन-रात उछलते कूदते थे और टर्र-टर्र करते थे । वे अपने को कुएँ के मालिक समझते थे और बहुत शरारती हो गए थे ।

प्रश्न 9.
मेंबकी ने अपने बच्चों से सम्भलकर चलने को क्यों कहा ?
उत्तर:
मेंढकी ने अपने बच्चों को सीख दी कि बाहर निकलते समय अपने को बचाना सीखना चाहिए। संभलकर चलना चाहिए । आफत से बचना चाहिए ।

प्रश्न 10.
आदमी के बच्चे को क्या सीखना चाहिए ?
उत्तर:
आदमी के बच्चे को दूसरे से मिलजुलकर रहना चाहिए । उसे घर में माँ – बाँप की बात मानना, भाई – बहनों के साथ मिलकर रहना, स्कूल में मित्रों के साथ अच्छा बतार्व करना आदि व्यवहार सीखना चाहिए ।

प्रश्न 11.
अनुपम की नानी क्यों खुश हुई?
उत्तर:
अनुपम की नानी उनके घर भुवनेश्वर आई। अनुपम बहुत खुश हुआ और नानी के पाँव छुए। इससे नानी बहुत खुश हुए।

प्रश्न 12.
कौन बहुत शरारती हो गए थे ?
उत्तर:
अनुपम की नानी के गाँव में एक बहुत बड़ा कुआँ था। उसमें चार-छह मेंढ़क उछलते-कुदते थे और अपने को कुएँ के मालिक समझते थे। वे बहुत शरारती हो गए थे।

प्रश्न 13.
अनुपम को स्कूल में क्या सिखाया जाता है ?
उत्तर:
अनुपम को स्कूल में कई बातें सिखाई जाती हैं। बड़ों और गुरुजनों का सम्मान करना, सहपाठियों से सौहार्द भाव रखना, छोटों को स्नेह करना, स्कूल के नियम मानना आदि बातें सि खाई जाती हैं।

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

प्रश्न 14.
सारा विश्व कैसे मित्र बन सकता है ?
उत्तर:
आदमी का आचरण सभ्य होता है। सभ्य आचरण से सारा विश्व आदमी का मित्र बन सकता है।

विचार-बिन्दु

हम समाज में रहते हैं। घर से बाहर निकलते हैं तो दूसरों के साथ मिलना पड़ता है । उनके पास काम भी रहता है । इसलिए हम मिलजुल कर रहना सीखें । दूसरों से अच्छा वर्ताब करें । भाईचारा बढ़ाएँ । हम कभी गर्व न करें । समाज का नियम मानें । तब हम समाज में शांति से रह सकेंगे ।

शब्दार्थ

नानी- माँ की माँ (ମାଆଙ୍କ ମାଆ,‍ ଆଈ) ।
पाँव छूना -पैर छूना (ପାଦ ଛୁଇଁବା) ।
उछलना-बेग सहित  ऊपदु उठना-(ଜୋର୍‌ରେ ଉପରକୁ ଉଠିବା) ।
उधमी – उत्पाती – (ଉତ୍ପାତିଆ, ଉପଦ୍ରବୀ) ।
शरारती-दुष्ट
फुदकना-उछलकर कूदना (ଉପରକୁ ଡେଇଁବା) ।
खुशी से फूल उठना- बहुत खुश होना- (ବହୁତ ଖୁସି ହେବା)
ऐंठना-गर्व करना (ଆଁ କରିବା) ।
बजरंगबली-हनुमान जैसा दृढ़ शरीर वाला
मुँह बाना-ले – (ହନୁମାନଙ୍କ ଭଳି ଦୃଢ଼ ଶରୀର)
जाने की इच्छा करना – (ନେଇ ନେବାକୁ ଚାହିଁବା)
मुँह फैलाना – (ଆଁ କରିବା) ।
बराबरी – मुकाबला – (ମୁକାବିଲା କରିବା) ।
ढूह-मिट्टी का टीला – (ମାଟି କୁଦ) ।
आफत-विपत्ति (ବିପଦ) ।
काबू-वश (ନିୟନ୍ତ୍ରଣ) ।
बर्ताव-व्यवहार (ବ୍ୟବହାର) ।
BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)
घमंड-गर्व (ଗର୍ବ)
नाराज-रुष्ट (ରାଗିବା)
अशिष्ट-अभद्र (ଅଭଦ୍ର)।
आदत-अभ्यास (ଅଭ୍ୟାସ) ।
सौहार्द-मित्रता (ମିତ୍ରତା) ।
इंतजार-प्रतीक्षा (ଅପେକ୍ଷା) ।
अनुशासन-नियम पालन (ନିୟମ ମାନିବା) ।
कानून-नियम (ନିୟମ) ।
होशियार-बुद्धिमान (ବୁଦ୍ଧିମାନ) ।
दोस्त-मित्र (ସାଙ୍ଗ)
दुश्मन-शत्रु (ଶତ୍ରୁ)
जानवंर-पश – (ପଶୁ) ।

सारांश

अनुपम भुवनेश्थर में रहता है । एक बार उसकी नानी उनके घर आई ।अनुपम उनके पाँव हुए। नानी खुश हुई । रात को नानी ने एक कहानी सुनाई । नानी के गाँव के एक बड़े कुएँ में चार-छह मेंढ़क रहते थें। वे अपने को कुएँ के मालिक मानते थे । इसलिए शरारती करते थे ।

एक बार बहुत वर्षा हुई तो कुएँ में पानी भरकर बाहर आने लगा । पानी के साथ मेंढ़क भी कुएँ से बाहर आ गए। बाहरी दुनिया देखकर वे खुश हुए।
उनमें से सबसे शरारती मेंढ़क सड़क पर फुदकते समय एक गाड़ी के पहिए के नीचे आ गया, पर बच गया। अपने को सबसे ताकतवर समझने वाले दूसरे मेंढ़क की ओर एक साँप पुँह खोले आ गया, परछिपकर वह भी बच गया। गर्व करने वाले तीसरे मेंढ़क की साइकिल के धक्के से पिछली टाँगटूट गई ।

पास की एक दूह पर से एक मेंढ़की ने यह सब देखकर अपने बच्चों को चेतावनी दी की बाहर निकलते समय अपने को बचाना चाहिए।
अनुपम ने नानी से पूछ्ठा कि बाहर निकलते समय हम क्या करें ?

नानी नें कहा-पहले अपने को काबू में रखो। गर्व न करो । विनयी बनो । किसी पर गुस्सा न करो ।
समाज में सबसे मिलजुलकर रहो। माँ-बापकी बात मानो । घर में भाई-बहनों के साथ, स्कूल में मित्रों के साथ अच्छा बर्ताव करो । किसी के दिल को दु:ख न पहुँचाओ । झगड़ा करना, गाली देना, जिद करना, बिना पूछ्ठे दूसरों की चीज छूना, दूसरों के काम में दखल देना आदि बुरी आदतों से बचना चाहिए।

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

अनुपम ने बताया कि हमारे स्कूल में जोर से न बोलना, बडों का आदर करना, सहपाठियों से मित्रता का भाव रखना, छोटों को स्सेह करना, अपनी बारी तक प्रतीक्षा करना, लाईन में जाना, स्कूल के नियम मानना, ट्रैफिक के कानून मानना आदि बातें सिखाई जाती हैं ।
नानी बोली कि अच्छे बर्ताव से लोग मित्र बनते हैं और बुरे बर्ताव से दुश्मन बनते हैं । जिसका आचरण अच्छा होता है, सारा विश्च उसका मित्र बन जाता है ।

ସାରାଂଶ

ଅନୁପମ ଭୁବନେଶ୍ଵରରେ ରହେ । ଥରେ ତା’ ଆଈ ତାଙ୍କ ଘରକୁ ଆସିଲେ । ଅନୁପମ ତାଙ୍କ ପାଦ ଛୁଇଁ ପ୍ରଣାମ କଲା । ଆଈ ଖୁସି ହୋଇଗଲେ । ରାତିରେ ଆଈ ଗପଟିଏ କହିଲେ ।
ଆଈଙ୍କ ଗାଁରେ ଗୋଟିଏ ବଡ଼ କୂଅରେ ଚାରି-ଛଅଟି ବେଙ୍ଗ ରହୁଥିଲେ । ସେମାନେ ନିଜକୁ କୂଅର ମାଲିକ ଭାବୁଥିଲେ । ସେଥିପାଇଁ ବଡ଼ ଦୁଷ୍ଟାମି କରୁଥିଲେ ।
ଥରେ ବହୁତ ବର୍ଷା ହେବାରୁ କୂଅରେ ପାଣି ଭର୍ତ୍ତି ହୋଇ ବାହାରକୁ ବାହାରି ଆସିଲା । ପାଣି ସହିତ ବେଙ୍ଗମାନେ ମଧ୍ୟ କୂଅ ବାହାରକୁ ଚାଲି ଆସିଲେ । ବାହାର ଦୁନିଆ ଦେଖି ସେମାନେ ଖୁସି
ହୋଇଗଲେ । ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ସବୁଠାରୁ ଅଧ‌ିକ ଦୁଷ୍ଟ ବେଙ୍ଗ ସଡ଼କ ଉପରେ ଡେଉଁଥିବା ସମୟରେ ଗୋଟିଏ ଗାଡ଼ିର ଚକ ତଳେ ପଡ଼ିଗଲା । କିନ୍ତୁ ସୌଭାଗ୍ୟବଶତଃ ବଞ୍ଚିଗଲା । ନିଜକୁ ସବୁଠାରୁ ବଳୁଆ ଭାବୁଥୁବା ଆଉ ଗୋଟିଏ ବେଙ୍ଗ ଆଡ଼କୁ ସାପଟିଏ ଆଁ କରି ମାଡ଼ି ଆସିଲା । ସେ କିନ୍ତୁ ଲୁଚି ଯାଇ ବଞ୍ଚିଗଲା । ବହୁତ ଗର୍ବ କରୁଥିବା ତୃତୀୟ ବେଙ୍ଗଟିର ସାଇକେଲ ଧକ୍‌କାରେ ଗୋଡ଼ ଭାଙ୍ଗିଗଲା ।
ପାଖରେ ମାଟିକୁଦ ଉପରେ ଗୋଟିଏ ବେଙ୍ଗୁଲୀ ଏ ସବୁ ଦେଖି ତା’ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ଚେତେଇ ଦେଲା ଯେ ବାହାରକୁ ବାହାରିବା ସମୟରେ ନିଜକୁ ରକ୍ଷା କରିବା ଆବଶ୍ୟକ ।

ଅନୁପମ ଆଈଙ୍କୁ ପଚାରିଲା ଯେ ଆମେ ବାହାରକୁ ବାହାରିବା ସମୟରେ କ’ଣ କରିବୁ ?
ଆଈ ବୁଝାଇଦେଲେ – ଆଗ ନିଜକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣରେ ରଖିବ, ଗର୍ବ କରିବନି । ବିନୟୀ ହେବ । କାହାରି ଉପରେ ରାଗିବ ନାହିଁ ।
ସମାଜରେ ସମସ୍ତେ ମିଳିମିଶି ଚଳିବ । ବାପା ମାଆଙ୍କ କଥା ମାନିବ । ଘରେ ଭାଇ-ଭଉଣୀଙ୍କ ସହିତ ଓ ସ୍କୁଲରେ ସହପାଠୀମାନଙ୍କ ସହିତ ଭଲ ବ୍ୟବହାର କରିବ । କାହାରି ମନରେ କଷ୍ଟ ଦେବ ନାହିଁ । ଝଗଡ଼ା କରିବା, ଗାଳି ଦେବା, ଜିଦ୍ କରିବା, ନ ପଚାରି କାହା ଜିନିଷରେ ହାତ ଦେବା, ଅନ୍ୟର କାମରେ ଅଯଥାରେ ମୁଣ୍ଡ ପୂରେଇବା ଭଳି ଖରାପ ଅଭ୍ୟାସଠାରୁ ଦୂରେଇ ରହିବ ।
ଅନୁପମ କହିଲା ଯେ ଆମ ସ୍କୁଲରେ ଜୋର୍‌ରେ ନ କହିବା, ଗୁରୁଜନମାନଙ୍କୁ ସମ୍ମାନ ଦେବା, ସହପାଠୀମାନଙ୍କ ସହ ମିତ୍ରତା ରକ୍ଷା କରିବା, ସାନମାନଙ୍କୁ ସ୍ନେହ କରିବା, ନିଜ ପାଳି ନ ଆସିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅପେକ୍ଷା କରିବା, ଲାଇନରେ ଯିବା, ସ୍କୁଲ୍‌ର ନିୟମ ମାନିବା, ଟ୍ରାଫିକ୍ ନିୟମ ମାନିବା ଆଦି ଅନେକ କଥା ଶିଖାଯାଉଛି ।
ଆଈ କହିଲେ ଭଲ ବ୍ୟବହାର କଲେ ଲୋକ ମିତ୍ର ହୋଇ ଯାଆନ୍ତି ଓ ଖରାପ ବ୍ୟବହାର କଲେ ଲୋକ ଶତ୍ରୁ ହୋଇଯାଆନ୍ତି । ଯାହାର ବ୍ୟବହାର ଭଲ ହୁଏ, ସାରା ବିଶ୍ୱ ତା’ର ମିତ୍ର ହୋଇଯାଏ ।

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 3 हम क्या-क्या जानते हैं

Odisha State Board BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 3 हम क्या-क्या जानते हैं Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 8 Hindi Solutions Chapter 3 हम क्या-क्या जानते हैं

Question 1.
हम बिन्दी ( . ) और चन्द्रबिन्दु (BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 3 हम क्या-क्या जानते हैं 8) लगाना जानते हैं । नीचे लिखे शब्दों में यथास्थान ( . ) या (BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 3 हम क्या-क्या जानते हैं 8) लगाइए। जैसे कद – कंद, हस _हँस ।
BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 3 हम क्या-क्या जानते हैं 1
उत्तर:
BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 3 हम क्या-क्या जानते हैं 2

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 3 हम क्या-क्या जानते हैं

Question 2.
हम ऐसे संयुक्त वर्ण जानते हैं-
BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 3 हम क्या-क्या जानते हैं 3
BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 3 हम क्या-क्या जानते हैं 5
उत्तर:
BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 3 हम क्या-क्या जानते हैं 4

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 3 हम क्या-क्या जानते हैं

Question 3.
ऐसे आप शब्द सूची बनाइए, जिसमें संयुक्त व्यंजन हों ।
उत्तर:
हिक्का, ख्याति, गुग्गुल, बग्धी, सच्चा, अच्छा, जगज्जीवन, पञ्च, अञ्जन, चिट्ठी, लड्डू, गड्ढा, मुण्डन, कण्टक, कुण्ठा, अन्त, कन्था, द्वन्द्व, अन्ध, अन्न, पिप्पल, हफ्ता, तिब्बत, जब्त, शब्द, गम्भीर, सम्मान, उद्योग, उद्देश्य, उद्धार, द्वारा, त्रास, उल्लास, श्वास, षष्ठ, सस्ता, आह्लाद, आह्वान, चिह्न, ब्रह्म, छद्म|

Question 4.
शिक्षकों से निवेदन है कि इस कार्य में विद्यार्थीयों की सहायता करें ।
हम ऐसे ऐसे लिखना जानते हैं।
1. कङ्गन कंगन, शङ्ख शंख, गङ्गा गंगा,
2. चञ्चल चंचल, मञ्जिल मंजिल, झञ्जा झंजा
3. टण्डन टंडन, घण्टा घंटा, ठण्डा ठंडा
4. सन्त संत, दन्त दंत, तन्तउ तंतु ।
5. चम्पा चंपा, बिम्ब बिंब, सम्भव संभव ।

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 3 हम क्या-क्या जानते हैं

6. लिखिए:
BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 3 हम क्या-क्या जानते हैं 7
7. देखिए: संयम, संशय, संलाप, संहार

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 2 पुष्प की अभिलाषा

Odisha State Board BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 2 पुष्प की अभिलाषा Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 8 Hindi Solutions Chapter 2 पुष्प की अभिलाषा

अनुशीलनी

1. नीचे लिखे प्रश्नों के उत्तर पचास शब्दों में दीजिए-

(क) पुष्प की क्या अभिलाषा नहीं है ?
उत्तर:
देव- कन्याओं के गहनों में गूंथा जाना, प्रेमिक की माला में बिंध प्यारी को प्रलोभित करना, सम्राटों के शव पर डाला जाना, देवताओं के सिर पर चढ़कर अपने भाग्य पर गर्व करना इनमें से एक भी पुष्प की अभिलाषा नहीं है। अर्थात् पुष्प सौदंर्य, प्रेम, सत्ता या अमरता कुछ भी नहीं चाहता ।

(ख) पुष्प वनमाली से क्या कहता है ?
उत्तर:
पुष्प वनमाली से कहता है – है बाग के माली, मुझे तोड़ लेना और मातृभूमि की रक्षा करने के लिए अपने जीवन को न्योछावर करने जिस पथ पर अनेक वीर जाएँ, उसी पथ पर फेंक देना, या भगवान मुझे वहीं फेंके जिससे मुझे वीरों के पद-रज मिले और मैं उनका पथ कोमल बना दूँ ।

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 2 पुष्प की अभिलाषा

2. नीचे के प्रश्नों के उत्तर एक-दो वाक्यों में दीजिए ।

(क) क्या पुष्प देवकन्या के गहने में गूँथा जाना चाहता है ?
उत्तर:
नहीं, पुष्प देवकन्या के गहनों में गूंथा जाना नहीं चाहता ।

(ख) फूल का देवताओं के सिर पर चढ़ना कैसी बात है ?
उत्तर:
फूल का देवताओं के सिर पर चढ़ना गर्व की बात है । लेकिन यहाँ यह फूल इसे गर्व की बात नहीं मानता ।

(ग) सैनिक सीस चढ़ाते हैं का क्या मतलब है ?
उत्तर:
इसका मतलब है- सैनिक देश के लिए अपने प्राण न्योछावर करते हैं ।

3. सही विकल्प चुनकर उत्तर दीजिए ।

(क) पुष्प सुरबाला के क्या बनना नहीं चाहता?
(i) काजल
(ii) गहनों में गूँथा जाना-
(iii) गहनों में गूँथा जाना
(iv) शीशफूल
उत्तर:
(iii) गहनों में गूँथा जाना

(ख) देवताओं के सिर पर चढ़कर फूल किस पर इठलाना नहीं चाहता ?
(i) जीवन
(ii) भाग्य
(iii) उम्र
(iv) रूप
उत्तर:
(ii) भाग्य

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 2 पुष्प की अभिलाषा

(ग) किनके शवों पर फूल चढ़न नहीं चाहता?
(i) पशुओं के
(ii) पक्षियों के
(iii) सम्राटों के
(iv) नेताओं के
उत्तर:
(iii) सम्राटों के

(घ) वीर अपने पथ पर क्यों जाते हैं ?
(i) फूल पर पैर रखने
(ii) फूल तोड़ने
(iii) मातृभूमि पर सीस चढ़ाने
(iv) युद्ध क्षेत्र में लड़ने
उत्तर:
(iii) मातृभूमि पर सीस चढ़ाने

4. खाली स्थान भरिए –

(i) सुरबाला के गहनों _____ गूँथा जाऊँ ।
(ii) प्रेमी माला में बिंध प्यारी _____ ललचाऊँ ।
(iii) देवों के सिर ________ चहूँ
(iv) उस पथ ________ तुम देना फेंक ।
उत्तर:
(i) में
(ii) को
(iii) पर
(iv) पर

5. ‘क’ स्तंभ के साथ ‘ख’ स्तंभ का मिलान कीजिए-

‘क’ स्तंभ — ‘व्ख’ स्तंभ
सुरबाला — शव
सम्राट — प्यारी
मातृभूमि — वीर
प्रेमीमाला — गहने

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 2 पुष्प की अभिलाषा

(भाषाकार्य)

Question 1.
इन शब्दों के अर्थ लिखिए:
सीस, सुरबाला, चाह, वनमाली
उत्तर:
सीस – मस्तक,
सुरबाला – देवकन्या
चाह – अभिलाषा
वनमाली – बाग का माली

आप के लिए काम :

(क) इस कविता को कंठस्थ कीजिए ।
(ख) आप मातृभूमि के लिए क्या-क्या करना चाहते हैं ?
उत्तर:
मैं मातृभूमि के लिए आवश्यकता पड़ने पर शत्रु से लड़ना चाहता हूँ । अपने जीवन को न्योछावर करना चाहता हूँ । देश की सीमा और संपत्ति की सुरक्षा करना चाहता हूँ । देश का झंडा सदा ऊँचा रखना चाहता हूँ । देश के विकास तथा सम्मान के लिए अपना श्रम और साधन देना चाहता हूँ ।

(ग) आपने भी कई तरह के फूल देखे होंगे। सफेद, लाल, पीले । ये सुन्दर फूल मुलायम और सुगन्धित होते हैं। अपने आस पास दिखने वाले कुछ फूलों के नाम लिखिए ।
BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 2 पुष्प की अभिलाषा 1
उत्तर:
BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 2 पुष्प की अभिलाषा 2

(घ) इन शब्दों के लिंग बदलिए प्रेमी, माली, कवि
उत्तर:
प्रेमी प्रेमिका, माली मालिन कवि कवयित्री

(ङ) इन शब्दों के वचन बदलिए:
गहने, फूल, माली, काँटा, माला, इच्छा
उत्तर:
गहने – गहना, फूल – फूल, काँटा – काँटे,
माला – माली, इच्छा – इच्छाएँ, चाह – चाहें

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 2 पुष्प की अभिलाषा

परीक्षोपयोगी अतिरिक्त प्रश्नोत्तर

एक-एक वाक्य में उत्तर दीजिए :

प्रश्न 1.
क्या पुष्प देवकन्याओं के गहनों में गूँथा जाना चाहता है ?
उत्तर:
पुष्प देवकन्याओं के गहनों में गूंथा जाना नहीं चाहता।

प्रश्न 2.
फूल किसमें बींधा जाना नहीं चाहता ?
उत्तर:
फूल प्रेममीला में बींधा जाना नहीं चाहता ।

प्रश्न 3.
फूल प्रेमीमाला में बिंधकर क्या करना नहीं चाहता ?
उत्तर:
फूल प्रेमीमाला में बिंधकर प्यारी को ललचाना नहीं चाहता।

प्रश्न 4.
फूल कहाँ डाला जाना नहीं चाहता ?
उत्तर:
फूल सम्राटों के शव पर डाला जाना नहीं चाहता।

प्रश्न 5.
फूल का देवताओं के सिर पर चढ़ना कैसी बात नहीं है ?
उत्तर:
फूल का देवताओं के सिर पर चढ़ना भाग्य पर गर्व करने की बात नहीं हैं ।

प्रश्न 6.
फूल उसे तोड़ लेने को किससे अनुरोध करता है ?
उत्तर:
फूल उसे तोड़ लेने को वनमाली से अनुरोध करता है ।

प्रश्न 7.
फूल वनमाली से क्या अनुरोध करता है ?
उत्तर:
फूल वनमाली से उसे तोड़ लेने का अनुरोध करता है ।

प्रश्न 8.
वनमाली शब्द का प्रयोग किन-किन अर्थों में हुआ है ?
उत्तर:
वनमाली शब्द का प्रयोग दो अर्थों में हुआ है.

  • बाग का माली
  • भगवान

प्रश्न 9.
‘सैनिक सीस चढ़ाते हैं’ का मतलब है ?
उत्तर:
‘सैनिक सीस चढ़ाते हैं’ का मतलब है सैनिक देश के लिए अपने प्राणों की बलि चढ़ाते हैं ।

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 2 पुष्प की अभिलाषा

प्रश्न 10.
फूल वनमाली से क्या अनुरोध करता है ?
उत्तर:
फूल वनमाली से अनुरोध करता है कि वह उसे तोड़ ले और जिस रास्ते पर सैनिक मातृभूमि की रक्षा करने जाते हैं, उसी रास्ते पर डाल दें ।

प्रश्न 11.
फूल क्या चाहता है ?
उत्तर:
फूल चाहता है कि वह मातृभूमि के लिए अपने प्राण देने वाले सैनिकों के पैरों के नीचे पड़ा रहे ।

एक या दो शब्द में उत्तर दीजिए :

प्रश्न 1.
फूल किसके गहनों में गूँथा जाना नहीं चाहता ?
उत्तर:
सुरबाला के

प्रश्न 2.
फूल किसमें बिंधना नहीं चाहता ?
उत्तर:
प्रेमीमाला में

प्रश्न 3.
फूल प्यारी को क्या करना नहीं चाहता ?
उत्तर:
ललचाना

प्रश्न 4.
फूल कहाँ डाला जाना नहीं चाहता ?
उत्तर:
सम्राटों के शव पर

प्रश्न 5.
फूल कहाँ चढ़ना नहीं चाहता ?
उत्तर:
देवों के सिर पर

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 2 पुष्प की अभिलाषा

प्रश्न 6.
फूल किस पर इठलाना नहीं चाहता ?
उत्तर:
भाग्य पर

प्रश्न 7.
फूल किससे प्रार्थना करता है कि उसे तोड़ लें ?
उत्तर:
वनमाली से

प्रश्न 8.
फूल कहाँ फेंका जाना चाहता है ?
उत्तर:
शहीदों के पथ पर

प्रश्न 9.
मातृभूमि पर सीस चढ़ाने कौन जाते हैं ?
उत्तर:
वीर

प्रश्न 10.
वीर किस पर सीस चढ़ाने जाते हैं ?
उत्तर:
मातृभूमि पर

प्रश्न 11.
‘पुष्प की अभिलाषा’ कविता किसने लिखी है ?
उत्तर:
माखनलाल चतुर्वेदी ।

शून्यस्थान की पूर्ति कीजिए :

1. चाह नहीं मैं ______ के गहनों में गूँथा जाऊँ
2. चाह नहीं प्रेमी माला में बिंध ______  को ललचाऊँ ।
3. चाह नहीं सम्राटों के शव पर है ______  डाला जाऊँ ।
4. चाह नहीं देवों के सिर पर चढूँ भाग्य पर ______
5. मुझे तोड़ लेना ______
6. ______  पर सीस चढ़ाने जिस पथ जाएँ वीर अनेक ।
Answer:
1. सुरबाला
2. प्यारी
3. हरि
4. इठलाऊँ
5. वनमाली
6. मातृभूमि

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 2 पुष्प की अभिलाषा

शून्यस्थान पर सही परसर्ग भरिए :

1. मैं गहनों ____ न गून्था जाऊँ। (पर, से, में)
2. मैं प्यारी ____ न ललचाऊँ। (को, से, ने)
3. मुझे उस ____ फेंक देना। (में, पर, को)
4. वीर मातृभूमि ____ सीस चढ़ाने जाएँ। (को, में, पर )
5. मैं भाग्य. ____ न इठलाऊँ। (पर, को, से)
उत्तर:
1. में 2 को 3 पर 4 पर 5 पर

सही विकल्प चुनिए :

Question 1.
सुरबाला के गहनों में गूँथा जाने का तात्पर्य क्या है ?
(A) समृद्धि के शिखर पर पहुँचना
(B) सत्ता के शिखर पर पहुँचना
(C) सौंदर्य के शिखर पर पहुँचना
(D) सेवा के शिखर पर पहुँचना
Answer:
(C) सौंदर्य के शिखर पर पहुँचना

Question 2.
प्रेम – माला का फूल क्या करता है ?
(A) सुंदर दिखाई पड़ता है
(B) सुगंध बिखेरता है
(C) ताजा दिखाई पड़ता है
(D) प्यारी को ललचाता है
Answer:
(D) प्यारी को ललचाता है

Question 3.
फूल कहाँ डाला जाना उचित समझता है ?
(A) देवों के सिर पर
(B) प्रेमी माला में
(C) देशप्रेमी वीरों के पथ पर
(D) सम्राट के शव पर
Answer:
(C) देशप्रेमी वीरों के पथ पर

Question 4.
देवों के सिर पर चढ़ने वाले सामान्यत: क्या करते हैं?
(A) भाग्य पर गर्व करते हैं
(B) भाग्य की निंदा करते हैं
(C) फिर से गिर पड़ते हैं
(D) वनवासी और बाग का माली
Answer:
(A) भाग्य पर गर्व करते हैं

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 2 पुष्प की अभिलाषा

Question 5.
वनमाली के दो अर्थ क्या-क्या हैं ?
(A) भगवान, बाग का माली
(B) भगवान और जंगली माली
(C) श्रीकृष्ण और सुदामा माली
(D) वहीं चिपके रहते हैं
Answer:
(C) श्रीकृष्ण और सुदामा माली

Question 6.
मातृभूमि पर सीस चढ़ाने का अर्थ क्या है ?
(A) लड़ाई करना
(B) नमन करना
(C) प्राणवलि देना
(D) प्राण की बाजी लगाना
Answer:
(C) प्राणवलि देना

Question 7.
फूल क्या नहीं चाहता ?
(A) माली उसे तोड़ ले
(B) वीर उस पर पैर रखें
(C) वीरों के पथ पर रहना
(D) देवों के सिर पर चढ़ना
Answer:
(D) देवों के सिर पर चढ़ना

Question 8.
वीरों के मार्ग पर बिछाए जाने से फूल का कौन-सा उद्देश्य पूरा होगा ?
(A) वह अधिक सुंदर हो सकेगा
(B) वीरों का मार्ग कोमल कर सकेगा
(C) उसका भाग्य चमकेगा
(D) पौधे से मुरझाकर गिरना न पड़ेगा
Answer:
(B) वीरों का मार्ग कोमल कर सकेगा

Question 9.
फूल के मन में कौन-सा भाव जाग्रत हुआ है ?
(A) देशप्रेम
(B) देशद्रोह
(C) सौंदर्य-प्रेम
(D) उच्च आसन की लालसा
Answer:
(A) देशप्रेम

Question 10.
फूल किस पथ पर पड़े रहना चाहता है ?
(A) जिस पथ से देशप्रेमी वीर जा चुके हैं।
(B) जिस पथ पर देशप्रेमी वीर आनेवाले हैं।
(C) जो पथ कंकरीला है
(D) जो पथ मिट्टी से भरा है
Answer:
(B) जिस पथ पर देशप्रेमी वीर आनेवाले हैं।

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 2 पुष्प की अभिलाषा

Question 11.
‘उस पथ पर फेंक देना’ में फेंकना का अर्थ क्या है ?
(A) ऊपर उछालता
(B) श्रद्धापूर्वक बिछाना
(C) बाहर निकाल देना
(D) तितर-बितर कर देना
Answer:
(B) श्रद्धापूर्वक बिछाना

Question 12.
फूल सबसे अधिक किसे चाहता है ?
(A) देश-भक्ति
(B) भारत का सम्मान
(C) काँटे से लड़ना
(D) दुश्मन से लड़ना
Answer:
(A) देश-भक्ति

Question  13.
अभिलाषा का अर्थ क्या है ?
(A) प्रार्थना
(B) विश्वास
(C) चाह
(D) निराशा
Answer:
(C) चाह

Question 14.
‘इठलाना’ का अर्थ क्या है ?
(A) कोसना
(B) डर जाना
(C) खुश होना
(D) गर्व करना
Answer:
(D) गर्व करना

Question 15.
पुष्प को कहाँ रहना पसंद नहीं है ?
(A) सम्राटों के सिर पर
(B) देवों के सिर पर
(C) सम्राटों की माला में
(D) रानियों के गहनों में
Answer:
(B) देवों के सिर पर

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 2 पुष्प की अभिलाषा

Question 16.
पुष्प किससे अनुरोध करता है कि वह उसे तोड़ ले ?
(A) माली से
(B) बगीचे के मालिक से
(C) अपने भाग्य से
(D) वीर जवानों से
Answer:
(A) माली से

Question 17.
वीर कहाँ शीश चढ़ाते हैं ?
(A) बगीचे में
(B) रण-भूमि में
(C) विदेश में
(D) अपने देश में
Answer:
(B) रण-भूमि में

Question 18.
मातृभूमि पर शीश चढ़ाने वाले कैसे होते हैं?
(A) सज्जन
(B) दुर्जन
(C) देशप्रेमी
(D) देशद्रोही.
Answer:
(C) देशप्रेमी

Question 19.
पुष्प को कहाँ रहना पसंद है ?
(A) वनमाली के हाथ में
(B) वीरों के गले में
(C) मातृभूमि के पथ पर
(D) वीरों के चरणों के नीचे
Answer:
(D) वीरों के चरणों के नीचे

Question 20.
‘मैं सिर पर चहूँ।’ यह वाक्य किस काल में है ?
(A) भविष्यत् में
(B) भूत में
(C) वर्तमान में
(D) अतीत में
Answer:
(A) भविष्यत् में

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 2 पुष्प की अभिलाषा

Question 21.
पुष्पं चाहता है
(A) शव पर डाला जाना
(B) माला में बिंधना
(C) गहनों में गूंथा जाना
(D) वीरों के पच पर डाला जाना
Answer:
(D) वीरों के पच पर डाला जाना

‘क’ स्तम्भ के पदों के साथ ‘ख’ स्तम्भ के पदों का मिलान

‘क’ स्तम्भ ‘ख’ स्तम्भ
1. चाह नहीं मैं सुरबाला के देना उस पथ पर फेंक
2. मुझे तोड़ लेना वनमाली हे हरि डाला जाऊँ
3. चाह नहीं देवों के सिरपर बिंध प्यारी को ललचाऊँ
4. चाह नहीं प्रेमीमाला में चहूँ भाग्य पर इठलाऊँ
5. चाह नहीं सम्राटों के शव पर गहनों में गूंथा जाऊँ

Answer:

‘क’ स्तम्भ ‘ख’ स्तम्भ
1. चाह नहीं मैं सुरबाला के देना उस पथ पर फेंक
2. मुझे तोड़ लेना वनमाली हे हरि डाला जाऊँ
3. चाह नहीं देवों के सिरपर बिंध प्यारी को ललचाऊँ
4. चाह नहीं प्रेमीमाला में चहूँ भाग्य पर इठलाऊँ
5. चाह नहीं सम्राटों के शव पर गहनों में गूंथा जाऊँ


३० शब्दों / दो-तीन वाक्यों में उत्तर दीजिए :

Question 1.
पुष्प की अभिलाषा क्या नहीं है ?
Answer:
पुष्प कहता है कि मैं सुरबाला के गहनों में गूँथा जाना नहीं चाहता या प्रेमीमाला में बिंध प्रेयसी को ललचाना नहीं चाहता । पुष्प सम्राटों के शव पर डाला जाना और देवों के सिर पर चढ़कर अपने भाग्य पर गर्व करना नहीं चाहता ।

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 2 पुष्प की अभिलाषा

Question 2.
पुष्प की अभिलाषा क्या है ?
or, पुष्प वनमाली से क्या कहता है ?
Answer:
पुष्प की अभिलाषा है देश की सेवा में शामिल होना । वह वनमाली (भगवान या बगीचे के माली) से अनुरोध करता है कि वह उसे तोड़कर उस पथ पर फेंक दे, जिस पथ पर वीर मातृभूमि की रक्षा करने जाते हों। वह वीरों का पथ कोमल बनाकर उनकी सहायता करना चाहता है ।

पंक्तियों के अर्थ एक-दो वाक्यों में समझाइए:

Question 1.
चाह नहीं मैं सुरबाला के गहनों में गूँथा जाऊँ ।
Answer:
फूल कहता है कि देवकन्याओं के गहनों में गूँथा जाना मेरी चाह नहीं है।

Question 2.
चाह नहीं प्रेमीमाला में बिंध प्यारी को ललचाऊँ ।
Answer:
फूल प्रेमी की माला में बींधा जाना और प्रेमिका के मन में लालच उत्पन्न करना नहीं चाहता।

Question 3.
चाह नहीं सम्राटों के शव पर हे हरि डाला जाऊँ ।
Answer:
फूल भगवान से प्रार्थना करता है कि मैं सम्राटों के शव पर डाला जाना नहीं चाहता ।

Question 4.
चाह नहीं देवों के सिर पर चहूँ, भाग्य पर इठलाऊँ
Answer:
फूल देवताओं के मस्तक पर चढ़कर अपने भाग्य पर गर्व करना नहीं चाहता।

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 2 पुष्प की अभिलाषा

Question 5.
मूझे तोड़ लेना वनमाली
देना उस पथ पर फेंक,
मातृभूमि पर शीश चढ़ाने
जिस पथ जाएँ वीर अनेक ।
Answer:
फूल बाग के माली से अनुरोध करता है, हे माली ! मुझे तुम तोड़ लेना और मातृभूमि की रक्षा करने के लिए अपने प्रोणों की बलि चढ़ाने जिस पथ से अनेक वीर सैनिक जाएँगे, उसी पथ पर मुझे डाल देना।

कवि परिचय :

पंडित माखनलाल चतुर्वेदी का जन्म बाबई नामक गाँव में सन् १८८८ ई. में हुआ था और मृत्यु सन् १९६८ ई में हुई थी । पहले एक मिडिल स्कूल में अध्यापक हुए, बाद में ‘कर्मवीर’ के संपादक हुए। वे राजनीति में सक्रिय रूप से भाग लेते रहे । जेल भी गए।

हिमतरंगिणी, हिमकिरीटिनी, माता, समर्पण, युगचरण आदि इनके काव्य-संग्रह हैं|

काव्य – जगत में लोग इन्हें एक भारतीय आत्मा मानते हैं । “पुष्प की अभिलाषा’ कविता ने इन्हें सर्वाधिक प्रसिद्धि दिलाई । इसमें उद्बोधन है, राष्ट्रप्रेम है, बलिदान की भावना है।

कविता के भावबोधं

फूल संसार में सबसे सुंदर और प्रिय वस्तु है । उसे देवकन्याएँ अपने को सजाने के लिए व्यवहार करती हैं। प्रेमी अपनी प्यारी को फूलमाला पहनाता है । लोग सम्राटों के शव पर फूल डालते हैं और देवताओं के सिर पर फूल चढ़ाते हैं । लेकिन फूल की इच्छा है कि वह मातृभूमि के लिए अपने प्राण देने वाले सैनिकों के पैरों के नीचे पड़ा रहे । अर्थात् वह मातृभूमि के भक्तों को सबसे अधिक चाहता है ।

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 2 पुष्प की अभिलाषा

सप्रसंग व्याख्या

चाह नहीं मैं सुरबाला के गहनों में गूँथा जाऊँ,
चाह नहीं प्रेमीमाला में बिंध प्यारी को ललचाऊँ,
चाह नहीं सम्राटों के शव पर हे हरि डाला जाऊँ,
चाह नहीं देवों के सिर पर चहूँ भाग्य पर इठलाऊँ ।।

शब्दार्थ (सार्थ)

  • चाह – इच्छा (ଇଚ୍ଛା, ଅଭିଳାଷ)
  • सुरबाला – देव कन्या (ଦେବ କନ୍ୟା)
  • गहने – आभूषण (ଆଭୂଷଣ, ଗହଣା)
  • गूँथा जाना – पिरोया जाना (ଗୁନ୍ଥା ଯିବା)
  • प्रेमी – प्रेमिक (ପ୍ରେମିକ)प्यारी प्रेमिका, प्रिय पात्र – (ବିଦ୍ଧ । କଣା ହେବା) ।
  • ललचाना मन में लालच उत्पन्न करना
  • शव लाश – (ପ୍ରେମିକା) । ललचाना – मन में लालच उत्पन्न करना
  • हरि भगवान – (ଭଗବାନ) ।
  • देव देवता – (ଦେବତା) ।
  • सिर माथा, मस्तक – (ମସ୍ତକ) ।
  • इठलाना गर्व करना – (ଗର୍ବ କରିବା) ।

प्रसंग

यहाँ फूल को एक व्यक्ति के रूप में लिया गया है। इस पद में वह अपनी अंतिम अभिलाषा व्यक्त करता है । पहले वह बताता है कि क्या-क्या उसकी अभिलाषाएँ नहीं हैं ।

व्याख्या

फूल कहता है कि मैं देवकन्याओं के आभूषणों में गूँथा जाना नहीं चाहता । फूल प्रेमी की माला में बिंधकर प्रेमिका के मन में प्रेमिक को पाने का लोभ उत्पन्न करना नहीं चाहता। फूल भगवान से निवेदन करता है कि वह सम्राटों के शव पर डाला जाना नहीं चाहता। फूल देवताओं के मस्तक पर चढ़कर अपने भाग्य पर गर्व करना भी नहीं चाहता ।

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 2 पुष्प की अभिलाषा

विशेष

देवकन्याएँ सुंदर होती हैं । इनके साथ रहने से सौंदर्य मिलेगा। प्रेमी-प्रेयसी के साथ रहने से प्रेम मिलेगा । सम्राटों के साथ रहने से सामाजिक प्रतिष्ठा मिलेगी । देवता अमर हैं । उनके साथ रहने से मुक्ति मिलेगी। परतंत्र देश में रहकर स्वार्थ की ये सुविधाएँ हासिल करना फूल की अभिलाषा नहीं है ।

सप्रसंग व्याख्या

मुझे तोड़ लेना वनमाली
देना उस पथ पर फेंक ।
मातृभूमि पर सीस चढ़ाने
जिस पथ जायें वीर अनेक ।

शब्दार्थ (ଶବ୍ଦାର୍ଥ)

  • तोड़ लेना-अलग कर लेना (पौधे से)
    (ଗଛରୁ ଅଲଗା କରିବା, ତୋଳିବା) ।
  • वनमाली – भगवान, बाग का माली
    (ଭଗବାନ, ବଗିଚାର ମାଳୀ) ।
  • पथ – मार्ग (ମାର୍ଗ, ରାସ୍ତା) ।
  • सीस- सिर, माथा (ମସ୍ତକ) ।
  • सीस चढ़ाना – प्राण उत्सर्ग करना (ପ୍ରାଣ ଉତ୍ସର୍ଗ କରିବା) ।
  • फेंकना – एक स्थान से दूसरे स्थान पर ले जाकर डालना
    (ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନରୁ ଅନ୍ୟ ସ୍ଥାନରେ ନେଇ ପକାଇବା) ।

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 2 पुष्प की अभिलाषा

प्रसंग

यहाँ फूल अपनी अभिलाषा व्यक्त कर रहा है ।

व्याख्या

फूल भगवान या माली से अनुरोध करता है कि तुम मुझे पेड़ से तोड़ लो और उस रास्ते पर फेंक दो, जिस रास्ते पर अनेक वीर मातृभूमि के लिए अपने प्राणों को उत्सर्ग करने जाएँ ।

विशेष

वीर मातृभूमि की रक्षा करने के लिए दुश्मन से लड़ने जाते हैं। आवश्यकता पड़ने पर वे अपने प्राणों की बलि चढ़ा देते हैं । इसलिए उनका मार्ग काँटों से भरा रहता है । फूल वीरों के पैरों के नीचे आकर उनके मार्ग को कोमल बनाना चाहता है । यह उसकी सर्वश्रेष्ठ राष्ट्रसेवा है । फूल भी मातृभूमि के ऐसे सपूत-वीरों की पैरों की धूल माप्त करके अपने जीवन को सफल और धन्य करना चाहता है । यही उसकी अभिलाषा है ।

कविता का सारांश

‘पुष्प की अभिलाषा’ माखनलाल चतुर्वेदी की एक देशश्रेममूलक कविता है । इसमें परतंत्र भारत के वीरों को देश की स्वतंत्रता के लिए अपने प्राण तक नौछ्छावर करने को तैयार होने की प्रेरणा दी गई है । पुष्प को वीर के प्रतीक के रूप में यहाँ लिया गया है । यहाँ सुन्दरता, प्रेम, सत्ता-सुख और अमरता की तुलना में देश-सेवा को अधिक महत्व दिया गया है ।

फूल देवकन्याओं के गहनों में गूँथा जाना, या मेमिक की माला में बिंधकर प्रे यसी को ललचाना या समाटों के शव पर डाला जाना या देवताओं के सिर पर चढ़कर अपने भाग्य पर गर्व करना नहीं चाहता । इनमें फूल को अपने जीवन की सफलता नहीं दीखती । फूल बगीचे के माली या भगवान से अनुरोध करता है कि वह उसे डाली से तीड़कर ले जाए और मातृभूमि की रक्षा करने अपने सिर तक न्योछावर करने के लिए जिस पथ पर अनेक वीर जा रहे हों, उसी पथ पर फेंक दे ।

इससे फूल अपनी सीमित शक्ति के अनुसार देश-सेवा में शामिल हो सकेगा । वह वीरों के कंटकित मार्ग को कोमल बनाकर वीरों की सहायता करेगा और वीरों के पद-रज के स्पर्श से धन्य हो जाएगा। उसके बलिदान से वीरों को देश-प्रेम में अधिक उद्बुद्ध होने की प्रेरणा मिलेगी । देश-सेवा करने का अवसर मिल सकने से फूल का जीवन सार्थक हो जाएगा ।

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 2 पुष्प की अभिलाषा

ସାରାଂଶ

‘ପୁଷ୍ପ କୀ ଅଭିଳାଷା’ ଶୀର୍ଷକ କବିତା ମାଖନଲାଲ ଚତୁର୍ବେଦୀଙ୍କର ଗୋଟିଏ ଦେଶପ୍ରେମମୂଳକ କବିତା। ପରାଧୀନ ଭାରତର ବୀରମାନଙ୍କୁ ଦେଶର ସ୍ଵାଧୀନତା ପାଇଁ ନିଜର ପ୍ରାଣ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବଳିଦାନ ଦେବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେବାର ପ୍ରେରଣା ଏହି କବିତାରେ ଦିଆଯାଇଛି । ଏଠାରେ ଫୁଲକୁ ବୀରର ପ୍ରତୀକ ଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଛି । ଏଠାରେ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ, ପ୍ରେମ, ପ୍ରଭୁତା, ଅମରତା ଆଦି ତୁଳନାରେ ଦେଶସେବାକୁ ଅଧିକ ମହତ୍ତ୍ଵ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି । ‘

ଫୁଲ ଦେବକନ୍ୟାଙ୍କ ଗହଣାରେ ଗୁନ୍ଥା ଯିବା ବା ପ୍ରେମିକର ମାଳାରେ ଗୁନ୍ଥି ହୋଇ ପ୍ରେମିକାକୁ ଆକର୍ଷିତ କରିବା ବା ସମ୍ରାଟଙ୍କ ଶବାଧାରରେ ସଜ୍ଜିତ ହେବା କିମ୍ବା ଦେବତାଙ୍କ ମସ୍ତକ ମଣ୍ଡନ କରି ନିଜର ଏହି ସୌଭାଗ୍ୟ ପାଇଁ ଗର୍ବ କରିବା ଚାହୁଁ ନାହିଁ । ଏଥୁରେ ଫୁଲକୁ ତା’ ଜୀବନର ସାର୍ଥକତା ଦେଖାଯାଉନାହିଁ ।

ଫୁଲ ବଗିଚାର ମାଳୀ ବା ଭଗବାନଙ୍କୁ ଅନୁରୋଧ କରୁଛି ଯେ ସେ ତାକୁ ଡାଳରୁ ତୋଳି ନିଅନ୍ତୁ ଏବଂ ମାତୃଭୂମିର ରକ୍ଷା କରିବାପାଇଁ. ନିଜର ଜୀବନକୁ ବଳିଦାନ କରିଦେବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ବୀରମାନେ ଯେଉଁ ପଥରେ ଯାଉଥୁବେ, ସେହି ପଥ ଉପରେ ଫିଙ୍ଗିଦିଅନ୍ତୁ ।

ଏହାଦ୍ଵାରା ଫୁଲ ନିଜର ସୀମିତ ଶକ୍ତି ଅନୁସାରେ ଦେଶ ସେବାରେ ସାମିଲ ହୋଇପାରିବ । ସେ ବୀରମାନଙ୍କ କଣ୍ଟକିତ ମାର୍ଗକୁ କୋମଳ କରି ସେମାନଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିପାରିବ ଓ ବୀରଙ୍କ ପଦରଜ ସ୍ପର୍ଶରେ ଧନ୍ୟ ହୋଇଯିବ । ତା’ର ବଳିଦାନଦ୍ଵାରା ବୀରମାନଙ୍କୁ ଦେଶପ୍ରେମରେ ଅଧିକ ଉଦ୍‌ବୁଦ୍ଧ ହେବାପାଇଁ ପ୍ରେରଣା ମିଳିପାରିବ । ଦେଶ-ସେବା କରିପାରିବାର ସୁଯୋଗ ମିଳିଥିବା ଯୋଗୁଁ ଫୁଲର ଜୀବନ ମଧ୍ୟ ସାର୍ଥକ ହୋଇପାରିବ ।

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 1 सीखा था जो नहीं भूले

Odisha State Board BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 1 सीखा था जो नहीं भूले Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 8 Hindi Solutions Chapter 1 सीखा था जो नहीं भूले

१. आओ शब्द बनाएँ
ऊपर के खाकों में बने शब्दों को क्रम से लिखिए:
जैसे मल, माल ……
BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 1 सीखा था जो नहीं भूले 1
उत्तर:
मिल, मील, मुल, मूल, मेल, मैल, मोल, मैली

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 1 सीखा था जो नहीं भूले

विद्यार्थी निम्नलिखित वर्णों का प्रयोग करके शब्द बनाएँ:
BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 1 सीखा था जो नहीं भूले 2

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 1 सीखा था जो नहीं भूले 3
शब्द –
बल, बाल, बिल, बील, बुला, बूला, बेल, बैल, बोल, बोलो

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 1 सीखा था जो नहीं भूले

२. आप इन व्यंजन वर्णों को जानते हैं।
BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 1 सीखा था जो नहीं भूले 4
BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 1 सीखा था जो नहीं भूले 5

 

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 5 ମାନବ ସମ୍ବଳ

Odisha State Board BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 5 ମାନବ ସମ୍ବଳ Important Questions and Answers.

BE Odisha Class 8 Geography Important Questions Chapter 5 ମାନବ ସମ୍ବଳ

Subjective Type Questions With Answers
ଦୀର୍ଘ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question 1.
ଭୂମିରୂପ ଜନସଂଖ୍ୟାର ଘନତ୍ବକୁ କିପରି ପ୍ରଭାବିତ କରିଥାଏ ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
Answer:

  • ଲୋକମାନେ ପାହାଡ଼ିଆ ଓ ମାଳ ଅଞ୍ଚଳ ପରିବର୍ତ୍ତେ ସମତଳ ଅଞ୍ଚଳରେ ବସବାସ କରିବାକୁ ପସନ୍ଦ କରନ୍ତି | କାରଣ ଏଠାରେ କୃଷିକାର୍ଯ୍ୟ, ଶିଳ୍ପାୟନ ତଥା ବିଭିନ୍ନ ସେବା କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ପରିସ୍ଥିତି ଅନୁକୂଳ ଅଟେ ।
  • ଗାଙ୍ଗେୟ ସମତଳ ଅଞ୍ଚଳ ପୃଥ‌ିବୀର ଏକ ଅତି ଘନ ଜନବସତିପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଞ୍ଚଳ ।
  • କିନ୍ତୁ ହିମାଳୟ, ଆଣ୍ଡିଜ୍ ଓ ଆଲପ୍‌ସ ଭଳି ଉଚ୍ଚ ପାର୍ବତ୍ୟାଞ୍ଚଳ ଜନବିରଳ ଅଟେ।
  • ଆମ ରାଜ୍ୟର ଉପକୂଳବର୍ତ୍ତୀ ସମତଳ ଅଞ୍ଚଳରେ ଜନସଂଖ୍ୟାର ଘନତ୍ବ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ପାର୍ବତ୍ୟାଞ୍ଚଳ ତୁଳନାରେ ଯଥେଷ୍ଟ ଅଧିକ ।

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 5 ମାନବ ସମ୍ବଳ

Question 2.
ଜଳବାୟୁ ଓ ମୃତ୍ତିକା ଜନସଂଖ୍ୟାର ଘନତ୍ବକୁ କିପରି ପ୍ରଭାବିତ କରିଥାଏ ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
Answer:

  • ଚରମ ଜଳବାୟୁ ବିଶିଷ୍ଟ ଅଞ୍ଚଳରେ ଲୋକମାନେ ବସବାସ କରିବାକୁ ଅନିଚ୍ଛା ପ୍ରକାଶ କରିଥାନ୍ତି ।
  • ଅତ୍ୟଧିକ ଉଷ୍ଣ ବା ଶୀତଳ, ବୃଷ୍ଟିହୀନ ବା ବୃଷ୍ଟିବହୁଳ ଜଳବାୟୁ ଅଞ୍ଚଳରେ ଖୁବ୍ କମ୍ ଲୋକ ବାସକରନ୍ତି ବା ଆଦୌ ନ ଥା’ନ୍ତି ।
  • ରୁଷିଆ ଓ କାନାଡ଼ା ଅନ୍ତର୍ଗତ ମେରୁ ଅଞ୍ଚଳ, ଆଣ୍ଟାର୍କଟିକା, ସାହାରା ମରୁଭୂମି ଅଞ୍ଚଳ ତଥା ବିଷୁବମଣ୍ଡଳୀୟ ଘଞ୍ଚ ଅରଣ୍ୟ ଅଞ୍ଚଳ ଜନବିରଳ ବା ଜନଶୂନ୍ୟ ହୋଇଥାଏ।
  • ଊର୍ବର ମୃତ୍ତିକା କୃଷି କାର୍ଯ୍ୟପାଇଁ ଉପଯୋଗୀ ହୋଇଥାଏ।
  • ଭାରତର ଗଙ୍ଗା ଓ ବ୍ରହ୍ମପୁତ୍ର, ଚୀନ୍‌ର ହ୍ମାଙ୍ଗ-ହୋ ଓ ଚାଙ୍ଗଜିଆଙ୍ଗ ଏବଂ ଇଜିପ୍‌ଟର ନୀଳନଦୀ ଉପତ୍ୟକାର ଉର୍ବର ପଟୁ ସଞ୍ଚିତ ସମତଳଭୂମିରେ ଘନ ଜନବସତି ଦେଖାଯାଏ।

Question 3.
ସାମାଜିକ, ସାଂସ୍କୃତିକ ଓ ଆର୍ଥିକ କାରଣ ଜନସଂଖ୍ୟାର ଘନତ୍ବକୁ କିପରି ପ୍ରଭାବିତ କରିଥାଏ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:

  • ସାମାଜିକ : ଉତ୍ତମ ବାସଗୃହ, ଶିକ୍ଷା ଓ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଆଦିର ବ୍ୟବସ୍ଥା ଥୁବା ଅଞ୍ଚଳରେ ଘନ ଜନବସତି ଦେଖାଯାଏ । ଉଦାହରଣ ଭାରତର ପୁଣେ ଓ ଓଡ଼ିଶାର ଭୁବନେଶ୍ଵର।
  • ସାଂସ୍କୃତିକ : ଧାର୍ମିକ ତଥା ସାଂସ୍କୃତିକ ଗୁରୁତ୍ଵ ଥିବା ସ୍ଥାନଗୁଡ଼ିକୁ ଲୋକମାନେ ଆକର୍ଷିତ ହୋଇଥାନ୍ତି । ପୁରୀ, ବାରାଣସୀ, ଜେରୁଜେଲମ, ଭାଟିକାନ୍ ସିଟି ଏହାର ଜ୍ଵଳନ୍ତ ଉଦାହରଣ
  • ଆର୍ଥିକ : ଶିଳ୍ପାଞ୍ଚଳଗୁଡ଼ିକୁ ବହୁସଂଖ୍ୟକ ଲୋକ ଆକର୍ଷିତ ହୋଇଥାନ୍ତି । ଉଦାହରଣ ରାଉରକେଲା, ଜାପାନର ଓସାକା ।

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 5 ମାନବ ସମ୍ବଳ

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
ସଂକ୍ଷେପରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।

Question 1.
ପୃଥିବୀରେ ଜନସଂଖ୍ୟା ବିତରଣରେ ଅସମାନତା ଦେଖାଯାଏ କାହିଁକି ?
Answer:

  • ପୃଥ‌ିବୀରେ ଜନସଂଖ୍ୟା ବିତରଣରେ ଅସମାନତା ଦେଖାଯିବାର୍ କାରଣ ହେଲା; ଯଥା— ଭୂମିରୂପ, ଜଳବାୟୁ, ମୃରିକା, ଜଳର ସୁଲଭତା, ଖଣିଜପଦାର୍ଥର ଅବସ୍ଥିତି ଆଦି ପୃଥ‌ିବୀର ସର୍ବତ୍ର ସମାନ -ନୁହେଁ ।
  • ଅନ୍ୟାନ୍ୟ କାରଣଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ସାମାଜିକ, ଆର୍ଥିକ ଓ ସାଂସ୍କୃତିକ କାରଣଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟ ଜନସଂଖ୍ୟାର ବିତରଣରେ ଅସମାନତା ଆଣିଥାଏ ।

Question 2.
ଲୋକମାନଙ୍କୁ କାହିଁକି ସମ୍ବଳ କୁହାଯାଏ ?
Answer:

  • ଲୋକମାନେ ସେମାନଙ୍କର ଆବଶ୍ୟକତା ଓ ସାମର୍ଥ୍ୟଭିରିରେ ”ପ୍ରାକୃତିକ ପଦାର୍ଥକୁ ସମ୍ବଳରେ ପରିଣତ କରିଥା’ନ୍ତି ।
  • ମାନବ ନିଜର ଶିକ୍ଷା, ବୟସ, ଜ୍ଞାନ, ଦକ୍ଷତା ଓ କୌଶଳର ବିନିଯୋଗ ବଳରେ ସମ୍ବଳକୁ ବିକଶିତ କରେ । ତେଣୁ ମାନବ ହେଉଛି ପ୍ରାଥମିକ ସମ୍ବଳ ।
  • ଆମ ଦେଶ ଭାରତରେ ମାନବର କାର୍ଯ୍ୟକୁଶଳତା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ‘ମାନବ ସମ୍ବଳ ବିକାଶ’ ନାମକ ଏକ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ରହିଛି ।

Question 3.
ପ୍ରାକୃତିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହାର କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:

  • ଜନ୍ମ ଓ ମୃତ୍ୟୁ ଉଭୟ ଜନସଂଖ୍ୟା ପରିବର୍ତ୍ତନର ପ୍ରାକୃତିକ କାରଣ ।
  • କୌଣସି ଦେଶର ଜନ୍ମହାର ଓ ମୃତ୍ୟୁହାରରେ ପାର୍ଥକ୍ୟକୁ ପ୍ରାକୃତିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହାର କୁହାଯାଏ ।
  • ପ୍ରାକୃତିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହାରରେ ଆଧୁକ୍ୟ ହିଁ ପୃଥବୀରେ ଜନସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧିର ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ।

Question 4.
ସାମାଜିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଜନସଂଖ୍ୟାର ଘନତ୍ଵକୁ କିପରି ପ୍ରଭାବିତ କରିଥାଏ ?
Answer:

  • ଉତ୍ତମ ବାସଗୃହ, ଶିକ୍ଷା ଓ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଆଦିର ବ୍ୟବସ୍ଥା ଥିବା ଅଞ୍ଚଳରେ ଘନ ଜନବସତି ଦେଖାଯାଏ ।
  • ଉଦାହରଣ – ଭାରତର ପୁଣେ ସହର ଓ ଓଡ଼ିଶାର ଭୁବନେଶ୍ୱରରେ ଏହି କାରଣରୁ ଅଧିକ ସଂଖ୍ୟାରେ ଲୋକ ବାସକରନ୍ତି।

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 5 ମାନବ ସମ୍ବଳ

Question 5.
ଜନସଂଖ୍ୟାର ଘନତ୍ବକୁ କିପରି ଜଳ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥାଏ ?
Answer:

  • ସହଜରେ ମଧୁର ଜଳ ମିଳୁଥବା ଅଞ୍ଚଳରେ ଲୋକମାନେ ବସବାସ କରିବାକୁ ଆଗ୍ରହ ପ୍ରକାଶ କରିଥାନ୍ତି।
  • ଏଥ‌ିପାଇଁ ନଦୀ ଉପତ୍ୟକାଗୁଡ଼ିକ ଘନ ଜନବସତିପୂର୍ଣ୍ଣ ।
  • ମଧୁର ଜଳର ଉତ୍କଟ ଅଭାବ ଯୋଗୁ ମରୁଭୂମିଗୁଡ଼ିକ ଜନବିରଳ।

Question 6.
ଖଣିଜ ପଦାର୍ଥ ଜନସଂଖ୍ୟାର ଘନତ୍ଵକୁ କିପରି ପ୍ରଭାବିତ କରିଥାଏ ?
Answer:

  • ଖଣିଜ ପଦାର୍ଥ ଥିବା ଅଞ୍ଚଳରେ ଲୋକମାନେ ଅଧିକ ସଂଖ୍ୟାରେ ବାସକରନ୍ତି ।
  • ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକାର ହୀରାଖଣି ଓ ମଧ୍ୟପ୍ରାଚ୍ୟ ଅଞ୍ଚଳରେ ପେଟ୍ରୋଲିୟମ୍ ଆବିଷ୍କାର ଫଳରେ ଏସବୁ ଅଞ୍ଚଳରେ ଘନ ଜନବସତି ଦେଖାଯାଏ।

ଭୌଗୋଳିକ କାରଣ ଦର୍ଶାଅ ।

Question 1.
ଗାଙ୍ଗେୟ ସମତଳ ଅଞ୍ଚଳ ପୃଥ‌ିବୀର ଏକ ଅତି ଘନ ଜନବସତିପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଞ୍ଚଳ ।
Answer:

  • ଗାଙ୍ଗେୟ ସମତଳ ଅଞ୍ଚଳର ଉର୍ବର ମୃତ୍ତିକା, ଜଳର ସୁଲଭତା, ଅନୁକୂଳ ଜଳବାୟୁ ଯୋଗୁ କୃଷିକାର୍ଯ୍ୟ, ଶିଳ୍ପାୟନ ତଥା ବିଭିନ୍ନ ସେବା କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ଅନୁକୂଳ ।
  • ତେଣୁ ଗାଙ୍ଗେୟ ସମତଳ ଅଞ୍ଚଳ ପୃଥ‌ିବୀର ଅତି ଘନ ଜନବସତିପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଞ୍ଚଳ ।

Question 2.
ମରୁଭୂମିଗୁଡ଼ିକ ଜନବିରଳ ହୋଇଥାଏ ।
Answer:

  • ମରୁଭୂମିମାନଙ୍କରେ ଜଳର ଉତ୍କଟ ଅଭାବ ହୋଇଥାଏ ।
  • ଚାଷକାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ଏଠାରେ ସୁବିଧା ନଥିବା ଯୋଗୁ ଏଠାରେ ଲୋକ ବାସକରନ୍ତି ନାହିଁ । ତେଣୁ ମରୁଭୂମିଗୁଡ଼ିକ ଜନବିରଳ ହୋଇଥାଏ ।

Question 3.
ଜାପାନର ଜନସଂଖ୍ୟା ପିରାମିଡ୍‌ର ନିୟାଂଶ ସଂକୀର୍ଣ୍ଣ ଅଟେ ।
Answer:

  • ଜାପାନରେ ଜନ୍ମହାର କମ୍ ଅଟେ ।
  • ତେଣୁ ଜାପାନର ଜନସଂଖ୍ୟା ପିରାମିଡ୍‌ର ନିଘାଂଶ ସଂକୀର୍ଣ୍ଣ ଅଟେ ।

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 5 ମାନବ ସମ୍ବଳ

Question 4.
ବ୍ରିଟେନ୍‌ରେ ଜନସଂଖ୍ୟା ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହାର କମ୍ ।
Answer:
ବ୍ରିଟେନ୍‌ରେ ଜନ୍ମହାର ଓ ମୃତ୍ୟୁହାର ଅତି କମ୍ ଏବଂ ପ୍ରାୟ ସମାନ ରହିଛି । ତେଣୁ ଜନସଂଖ୍ୟା ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହାର କମ୍ ରହୁଛି ।

Question 5.
ପୁରୀରେ ଜନସଂଖ୍ୟାର ଘନତ୍ବ ଅଧ୍ବକ ।
Answer:

  • ପୁରୀ ଏକ ଧାର୍ମିକ ତଥା ସାଂସ୍କୃତିକ କେନ୍ଦ୍ର।
  • ତେଣୁ ଏହି ସ୍ଥାନକୁ ଆକର୍ଷିତ ହୋଇ ବହୁସଂଖ୍ୟକ ଲୋକ ଆସିଥାନ୍ତି । ତେଣୁ ଏହାର ଘନତ୍ଵ ଅଧିକ ।

Question 6.
ମାନବ ସମ୍ବଳ ହିଁ ପ୍ରାଥମିକ ସମ୍ବଳ ।
Answer:

  • ଲୋକମାନେ ସେମାନଙ୍କର ଆବଶ୍ୟକତା ଓ ସାମର୍ଥ୍ୟ ଭିରିରେ ପ୍ରାକୃତିକ ପଦାର୍ଥକୁ ସମ୍ବଳରେ ପରିଣତ କରିଥାନ୍ତି ।
  • ଶିକ୍ଷିତ, ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟବାନ୍ ଓ ଉଦ୍‌ଯୋଗୀ ମଣିଷ ନିଜର ଆବଶ୍ୟକତା ଅନୁସାରେ ସମ୍ବଳ ବିକଶିତ କରେ। ତେଣୁ ମାନବ ସମ୍ବଳ ହିଁ ପ୍ରାଥମିକ ସମ୍ବଳ।

Question 7.
ଓଡ଼ିଶାର ରାଉରକେଲାର ଜନସଂଖ୍ୟାର ଘନତ୍ୱ ଅଧିକ ।
Answer:

  • ଓଡ଼ିଶାର ରାଉରକେଲା ଏକ ଶିଳ୍ପାଞ୍ଚଳ ।
  • ଶିଳ୍ପାଞ୍ଚଳଗୁଡ଼ିକରେ ଅଧ‌ିକ ନିଯୁକ୍ତି ସୁଯୋଗ ଥିବାରୁ ବହୁସଂଖ୍ୟକ ଲୋକ ଆକର୍ଷିତ ହୋଇଥାନ୍ତି, ତେଣୁ ରାଉରକେଲାର ଜନସଂଖ୍ୟା ଅଧିକ ।

ପାର୍ଥକ୍ୟ ଦର୍ଶାଅ ।

1. ନିର୍ଭରଶୀଳ ଜନସଂଖ୍ୟା ଓ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ଜନସଂଖ୍ୟା :
Answer:
BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 5 ମାନବ ସମ୍ବଳ 1

2. ଜନ୍ମହାର ଓ ମୃତ୍ୟୁହାର:
Answer:
BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 5 ମାନବ ସମ୍ବଳ 2

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 5 ମାନବ ସମ୍ବଳ

3. ପ୍ରବାସୀ ଓ ବିଦେଶାଗତ :
Answer:
BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 5 ମାନବ ସମ୍ବଳ 3

4. ପ୍ରାକୃତିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହାର ଓ ମୃତ୍ୟୁହାର :
Answer:
BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 5 ମାନବ ସମ୍ବଳ 4

5. ଜନସଂଖ୍ୟା ପରିବର୍ତ୍ତନ ଓ ଜନସଂଖ୍ୟା ବିସ୍ଫୋରଣ :
Answer:
BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 5 ମାନବ ସମ୍ବଳ 5

ପରୀକ୍ଷା ଉପଯୋଗୀ ସମ୍ଭାବିତ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
ବସ୍ତୁନିଷ୍ଠ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

1. ଜାପାନରେ _______ କମ୍ ରହୁଥିବାରୁ ବହୁସଂଖ୍ୟକ ବ୍ୟକ୍ତି ବୃଦ୍ଧାବସ୍ଥାରେ ପହଞ୍ଚିଥାନ୍ତି ।
Answer: ମୃତ୍ୟୁହାର

2. ୬୫ ବର୍ଷରୁ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ବ ବୟସ୍କ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ପିରାମିଡ୍‌ର _______ ଅଂଶକୁ ସୂଚାଇଥାଏ ।
Answer: ଉପର

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 5 ମାନବ ସମ୍ବଳ

3. ଜନସଂଖ୍ୟାର ଗଠନ କହିଲେ ଜନସଂଖ୍ୟାର _______ କୁ ମଧ୍ଯ ବୁଝାଇଥାଏ।
Answer: ସଂରଚନା

4. ଉନ୍ନତ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟସେବା ଉପଲବ୍‌ଧ ଯୋଗୁ ______ ହ୍ରାସ ପାଏ ।
Answer: ମୃତ୍ୟୁହାର

5. ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା ଓ ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ ଭଳି ଦେଶର ଜନସଂଖ୍ୟା ______ ଲୋକଙ୍କଦ୍ୱାରା ବିଶେଷ ଭାବେ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି ।
Answer: ବିଦେଶାଗତ

6. ______ ମସିହାରେ ପୃଥ‌ିବୀର ଜନସଂଖ୍ୟା ୬୦୦ କୋଟିରେ ପହଞ୍ଚିଥିଲା ।
Answer: ୧୯୯୯

7. ମଧ୍ୟପ୍ରାଚ୍ୟ ଅଞ୍ଚଳରେ _______ ର ଆବିଷ୍କାର ଯୋଗୁ ସେଠାରେ ଘନ ଜନବସତି ଗଢ଼ିଉଠିଛି ।
Answer: ପେଟ୍ରୋଲ୍ସିୟମ୍

8. _______ ର ଅଭାବ ଯୋଗୁ ମରୁଭୂମିଗୁଡ଼ିକ ଜନବିରଳ।
Answer: ମଧୁର ଜଳ

9. ________ ଜଳବାୟୁ ବିଶିଷ୍ଟ ଅଞ୍ଚଳରେ ଲୋକମାନେ ବସବାସ କରିବାକୁ ଅନିଚ୍ଛା ପ୍ରକାଶ କରିଥାନ୍ତି ।
Answer: ଚରମ

10. ଭୂ-ପୃଷ୍ଠରେ ମାନବ ସମ୍ବଳ ବିତରଣରେ _______ ଦେଖାଯାଏ ।
Answer: ଅସମାନତା

କି ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

1. ଜନସଂଖ୍ୟା ବିସ୍ଫୋରଣ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଜନସଂଖ୍ୟାର ମାତ୍ରାଧୁକ ବୃଦ୍ଧିକୁ ଜନସଂଖ୍ୟା ବିସ୍ଫୋରଣ କୁହାଯାଏ ।

2. ଜନସଂଖ୍ୟାର ଗଠନ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ?
Answer:
ଜନସଂଖ୍ୟାର ସଂରଚନାକୁ ଜନସଂଖ୍ୟାର ଗଠନ କୁହାଯାଏ ।

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 5 ମାନବ ସମ୍ବଳ

3. କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ଜନସଂଖ୍ୟା କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
15 ବର୍ଷରୁ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ଵ ଓ 65 ବର୍ଷରୁ କମ୍ ବୟସର ଜନସଂଖ୍ୟାକୁ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ଜନସଂଖ୍ୟା କୁହାଯାଏ।

4. ଶତକଡ଼ା 10 ଭାଗ ସ୍ଥଳଭାଗ ଉପରେ ସମୁଦାୟ ଜନସଂଖ୍ୟାର ଶତକଡ଼ା ପ୍ରାୟ କେତେ ଭାଗ ଲୋକ ବସବାସ କରତି ?
Answer:
ଶତକଡ଼ା 10 ଭାଗ ସ୍ଥଳଭାଗ ଉପରେ ସମୁଦାୟ ଜନସଂଖ୍ୟାର ଶତକଡ଼ା ପ୍ରାୟ ୨୦ ଭାଗ ଲୋକ ବସବାସ କରନ୍ତି ।

5. ଏସିଆ ମହାଦେଶର କେଉଁ ଭାଗରେ ଘନ ଜନବସତି ଦେଖାଯାଏ ?
Answer:
ଏସିଆ ମହାଦେଶର ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଭାଗରେ ଘନ ଜନବସତି ଦେଖାଯାଏ ।

6. ସମୁଦାୟ ଜନସଂଖ୍ୟାର ଶତକଡ଼ା କେତେ ଭାଗ ଲୋକ କେବଳ ଏସିଆ ଓ ଆଫ୍ରିକାରେ ବାସକରନ୍ତି ?
Answer:
ସମୁଦାୟ ଜନସଂଖ୍ୟାର ଶତକଡ଼ା 75 ରାଗ ଲୋକ କେବଳ ଏସିଆ ଓ ଆଫ୍ରିକାରେ ବାସକରନ୍ତି ।

7. ପୃଥ‌ିବୀର ମୋଟ ଜନସଂଖ୍ୟାର ଶତକଡ଼ା କେତେ ଭାଗ ଲୋକ ମାତ୍ର ଦଶଟି ଦେଶରେ ରହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ପୃଥ‌ିବୀର ମୋଟ ଜନସଂଖ୍ୟାର ଶତକଡ଼ା 60 ଭାଗ ଲୋକ ମାତ୍ର ଦଶଟି ଦେଶରେ ରହିଛନ୍ତି ।

8. ପୃଥ‌ିବୀର କେଉଁ ମହାଦେଶରେ ଘନ ଜନବସତି ଦେଖାଯାଏ ?
Answer:
ପୃଥ‌ିବୀର ଏସିଆ ମହାଦେଶରେ ଘନ ଜନବସତି ଦେଖାଯାଏ ।

9. ଭାରତରେ ଜନସଂଖ୍ୟାର ହାରାହାରି ଘନତ୍ବ ପ୍ରତି ବର୍ଗ କି.ମି. ପିଛା କେତେ ?
Answer:
ଭାରତରେ ଜନସଂଖ୍ୟାର ହାରାହାରି ଘନତ୍ବ ପ୍ରତି ବର୍ଗ କି.ମି. ପିଛା 3241

10. ପୃଥ‌ିବୀର ଜନସଂଖ୍ୟାର ଘନତ୍ବ ପ୍ରତି ବର୍ଗ କି.ମି. ପିଛା କେତେ କଣ ଅଟେ ?
Answer:
ପୃଥ‌ିବୀର ଜନସଂଖ୍ୟାର ଘନତ୍ବ ପ୍ରତି ବର୍ଗ କି.ମି. ପିଛା 45 ଜଣ ଅଟେ ।

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 5 ମାନବ ସମ୍ବଳ

11. ଏସିଆ ମହାଦେଶର କେଉଁ ଅଞ୍ଚଳ ସର୍ବାଧିକ ଘନତ୍ବ ବିଶିଷ୍ଟ ଅଞ୍ଚଳ ?
Answer:
ଏସିଆ ମହାଦେଶର ଦକ୍ଷିଣ-କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଏସିଆ ଅଞ୍ଚଳ ସର୍ବାଧକ ଘନତ୍ଵ ବିଶିଷ୍ଟ ଅଞ୍ଚଳ ।

ଗୋଟିଏ ଶବ୍ଦରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

1. ଶିକ୍ଷିତ, ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟବାନ୍ ଓ ଉଦ୍‌ଯୋଗୀ ମଣିଷ କେଉଁ ଅନୁସାରେ ସମ୍ବଳ ବିକଶିତ କରେ ?
Answer: ନିଜର ଆବଶ୍ୟକତା

2. ପୃଥ‌ିବୀର ୧୦ ଭାଗ ସ୍ଥଳଭାଗରେ ସମୁଦାୟ ଜନସଂଖ୍ୟାର ଶତକଡ଼ା ପ୍ରାୟ ୯୦ ଭାଗ ଲୋକ ବସବାସ କରିବାରୁ ଜନସଂଖ୍ୟା ବିତରଣରେ କ’ଣ ଥିବାର ଜଣାଯାଏ ?
Answer: ଅସମାନତା

3. ପୃଥିବୀର କେଉଁ ଗୋଲାର୍ଦ୍ଧ ଜନବହୁଳ ଅଟେ ?
Answer: ଉତ୍ତର

4. ଲୋକମାନେ ସାଧାରଣତଃ କେଉଁ ଅଞ୍ଚଳରେ ବସବାସ କରିବାକୁ ପସନ୍ଦ କରନ୍ତି ?
Answer: ସମତଳ

5. ଜନ୍ମ ଓ ମୃତ୍ୟୁ ଉଭୟ ଜନସଂଖ୍ୟା ପରିବର୍ତ୍ତନର କେଉଁ କାରଣ ଅଟେ ?
Answer: ପ୍ରାକୃତିକ

6. ସୁଦାନ ଦେଶର ଜନସଂଖ୍ୟା କ’ଣ ଯୋଗୁ ହ୍ରାସ ପାଇଛି ?
Answer: ପ୍ରବାସ ଗମନ

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 5 ମାନବ ସମ୍ବଳ

7. କେଉଁ ଜନସଂଖ୍ୟା ଆର୍ଥନୀତିକ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳ ?
Answer: କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ

ଭୌଗୋଳିକ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକୁ ଗୋଟିଏ ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଲେଖ।

1. ଜନସଂଖ୍ୟା ବିତରଣ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝାଏ ?
Answer: କୌଣସି ଅଞ୍ଚଳରେ ଯେଉଁପରିଭାବେ ଲୋକମାନେ ବାଣ୍ଟିହୋଇ ରହିଥା’ନ୍ତି ।

2. ଜନସଂଖ୍ୟା ପିରାମିଡ୍ କ’ଣ ?
Answer: କୌଣସି ଜନସଂଖ୍ୟାରେ ବୟସ ଓ ଲିଙ୍ଗଗତ ରୈଖ୍କ ଚିତ୍ର ।

3. ଜନ ସଂଖ୍ୟା ପରି ବର୍ଗ ନ କେଉଁ ତିନୋଟି କାର ଣ ରୁ ହୋଇଥାଏ ?
Answer: ଜନ୍ମ, ମୃତ୍ୟୁ ଓ ସ୍ଥାନାନ୍ତରଣ ।

4. 1999 ମସିହାରେ ପୃଥ‌ିବୀର ଜନ ସଂଖ୍ୟା କେ ତେ ହୋଇଥିଲା। ?
Answer: 600 କୋଟି

5. ଜନସଂଖ୍ୟାର ଘନତା ବୃଦ୍ଧିପାଇବାର ଅର୍ଥ କ’ଣ ?
Answer: କୌଣସି ଅଞ୍ଚଳରେ ଅଧୁକ ଲୋକ ବସବାସ କରିବା ।

6. ଯେଉଁମାନେ ନିଜ ଦେଶ ଛାଡ଼ି ଅନ୍ୟ ଦେଶକୁ ଯାଇଥା’ଡି, ସେମାନଙ୍କୁ କ’ଣ କୁହନ୍ତି ?
Answer: ପ୍ରବାସୀ ।

7. କୌଣସି ଦେଶର ଜନ୍ମହାର ଓ ମୃତ୍ୟୁହାରରେ ଥିବା ପାର୍ଥକ୍ୟ ।
Answer: ପ୍ରାକୃତିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହାର ।

8. ବାର୍ଷିକ ପ୍ରତି ଏକ ହଜାର ଜନସଂଖ୍ୟାରେ ଜନ୍ମିତ ଜୀବନ୍ତ ଶିଶୁ ସଂଖ୍ୟା ।
Answer: ଜନ୍ମହାର

9. ବାର୍ଷିକ ପ୍ରଶ୍ନ ଏକ ହଜାର ଜନ ସଂଖ୍ୟାରେ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରୁଥ‌ିବା ଲୋକ ସଂଖ୍ୟା ।
Answer: ମୃତ୍ୟୁହାର ।

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 5 ମାନବ ସମ୍ବଳ

10. କୌଣସି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଏକକ ପରିମିତ ଅଞ୍ଚଳରେ ବାସକରୁଥିବା ଲୋକଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ।
Answer: ଜନସଂଖ୍ୟା ଘନତ୍ବ

11. ଯେତେବେଳେ କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତି ଅନ୍ୟ ଦେଶରେ ପ୍ରବେଶ କରେ ।
Answer: ବିଦେଶାଗତ

ଅସଂପର୍କିତ ଶବ୍ଦଟିକୁ ବାଛ ।

1. ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଏସିଆ, ଇଉରୋପ, ଉଚ୍ଚ ଅକ୍ଷାଂଶ ଅଞ୍ଚଳ, ଉତ୍ତର- ଆମେରିକାର ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବଂଶ ।
Answer: ଉଚ୍ଚ ଅକ୍ଷାଂଶ ଅଞ୍ଚଳ

2. ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଏସିଆ, କ୍ରାନ୍ତୀୟ ମରୁଭୂମି, ଉଚ୍ଚ ପାର୍ବତ୍ୟ ଭୂମି, ବିଷୁବମଣ୍ଡଳୀୟ ଅରଣ୍ୟ।
Answer: ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ

3. ଭୂମିରୂପ, ଜଳବାୟୁ, ଆର୍ଥିକ, ମୃରିକା।
Answer: ଆର୍ଥିକ

4. ସାମାଜିକ, ସାଂସ୍କୃତିକ, ଆର୍ଥିକ, ଖଣିଜପଦାର୍ଥ ।
Answer: ଖଣିଜପଦାର୍ଥ

ଠିକ୍ ଭଲି ପାଖରେ ଠିକ୍ ଚିହ୍ନ ( ✓ ) ଓ ଭୁଲ୍ ଭଳି ପାଖରେ ଭୁଲ୍ ଚିହ୍ନ ( ✗) ଦିଅ ।

1. ଜନସଂଖ୍ୟା ତଥା ଲୋକଙ୍କ ଗୁଣାବଳୀ ସର୍ବଦା ପରିବର୍ତ୍ତନଶୀଳ । — ଠିକ୍ ( ✓ )
2. ବିଷୁବ ମଣ୍ଡଳୀୟ ଅରଣ୍ୟ ଅଞ୍ଚଳରେ ଅଧିକ ଲୋକ ବାସ କରନ୍ତି । — ଚିହ୍ନ ( ✗)
3. ପୃଥିବୀର ମୋଟ ଜନସଂଖ୍ୟାର ଶତକଡ଼ା ୮୦ ଭାଗ ଲୋକ ମାତ୍ର ୨୦ଟି ଦେଶରେ ରହିଛନ୍ତି । — ଚିହ୍ନ ( ✗)
4. ଚରମ ଜଳବାୟୁ ବିଶିଷ୍ଟ ଅଞ୍ଚଳରେ ଲୋକମାନେ ବସବାସ କରିବାକୁ ଅନିଚ୍ଛା ପ୍ରକାଶ କରିଥାନ୍ତି। — ଠିକ୍ ( ✓ )
5. ନୀଳନଦୀ ଚୀନ୍ ଦେଶରେ ପ୍ରବାହିତ । — ଚିହ୍ନ ( ✗)
6. ଶିଳ୍ପାଞ୍ଚଳଗୁଡ଼ିକରେ ଅଧିକ ଲୋକ ବସବାସ କରନ୍ତି । — ଠିକ୍ ( ✓ )
7. ପ୍ରାକୃତିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହାରରେ ଆଧୁକ୍ୟ ହିଁ ପୃଥ‌ିବୀର ଜନସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧିର ମୁଖ୍ୟ କାରଣ । — ଠିକ୍ ( ✓ )
8. ସ୍ଥାନାନ୍ତରଣଦ୍ୱାରା ଜନସଂଖ୍ୟାରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୁଏ ନାହିଁ । — ଚିହ୍ନ ( ✗)
9. ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳର ଲୋକମାନେ ନିଯୁକ୍ତି, ଶିକ୍ଷା ଓ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟସେବା ପାଇବା ଲକ୍ଷ୍ୟରେ ସହରାଞ୍ଚଳକୁ ଆସିଥାନ୍ତି । — ଠିକ୍ ( ✓ )
10. ବ୍ରିଟେନ୍‌ରେ ଜନସଂଖ୍ୟା ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହାର ଅଧିକ ଅଟେ — ଚିହ୍ନ ( ✗)

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 5 ମାନବ ସମ୍ବଳ

Objective Type Questions With Answers
ସ୍ତମ୍ଭ ମିଳନ କର ।

Question 1.
BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 5 ମାନବ ସମ୍ବଳ 6
Answer:
BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 5 ମାନବ ସମ୍ବଳ 7

Question 2.
BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 5 ମାନବ ସମ୍ବଳ 8
Answer:
BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 5 ମାନବ ସମ୍ବଳ 10

Question 3.
BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 5 ମାନବ ସମ୍ବଳ 11
Answer:
BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 5 ମାନବ ସମ୍ବଳ 12

ବନ୍ଧନୀ ମଧ୍ଯରୁ ଉପଯୁକ୍ତ ଶବ୍ଦ ବାଛି ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର

1. _________ ମସିହାରେ ‘ମାନବ ସମ୍ବଳ ବିକାଶ’ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ସୃଷ୍ଟି କରାଯାଇଥିଲା ।
(୧୯୮୫, ୧୯୮୬, ୧୯୮୭, ୧୯୮୮)
Answer: ୧୯୮୫

2. ପୃଥିବୀର ଶତକଡ଼ା _____ ଭାଗ ସ୍ଥଳଭାଗରେ ଜନସଂଖ୍ୟା ବସବାସ କରନ୍ତି ।
(୫ ଭାଗ, ୧୦ ଭାଗ, ୧୫ ଭାଗ, ୨୦ ଭାଗ)
Answer: ୧୦ ଭାଗ

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 5 ମାନବ ସମ୍ବଳ

3. ପୃଥିବୀର ଶତକଡ଼ା ୧୦ ଭାଗ ସ୍ଥଳଭାଗ ଉପରେ ସମୁଦାୟ ଜନସଂଖ୍ୟାର ଶତକଡ଼ା ପ୍ରାୟ _____ ଭାଗ ଲୋକ ବାସ କରନ୍ତି ।
(୬୦%, ୬୦%, ୮୦%, ୯୦%)
Answer: ୯୦%

4. ପୃଥ‌ିବୀର _________ ଅଞ୍ଚଳରେ ଅଧ‌ିକ ଜନବସତି ଦେଖାଯାଏ ।
(ଉଚ୍ଚ ଅକ୍ଷାଂଶ ଅଞ୍ଚଳ, କ୍ରାନ୍ତୀୟ ମରୁଭୂମି, ଉଚ୍ଚ ପାର୍ବତ୍ୟାଞ୍ଚଳ, ସମତଳଭୂମି)
Answer: ଉଚ୍ଚ ଅକ୍ଷାଂଶ ଅଞ୍ଚଳ

5. ପୃଥିବୀର ସମୁଦାୟ ଜନସଂଖ୍ୟାର ଶତକଡ଼ା __________ ଭାଗ ଏସିଆ ଓ ଆଫ୍ରିକାରେ ଦେଖାଯାଆନ୍ତି।
(୬୦%, ୬୫%, ୬୦%, ୭୫%)
Answer: ୭୫%

6. ପୃଥ‌ିବୀର ମୋଟ୍ ଜନସଂଖ୍ୟାର ଶତକଡା ୬୦ ଭାଗ ଲୋକ ମାତ୍ର ________ ଟି ଦେଶରେ ବାସକରନ୍ତି।
(୧୦, ୧୫, ୨୦, ୨୫)
Answer: ୧୦

7. _______ ମହାଦେଶରେ ପୃଥ‌ିବୀର ମୋଟ ଜନସଂଖ୍ୟାର ୧୩ ଭାଗ ଲୋକ ବାସକରନ୍ତି ।
(ଏସିଆ, ଆଫ୍ରିକା, ଇଉରୋପ, ଉତ୍ତର ଆମେରିକା)
Answer: ଆଫ୍ରିକା

8. ମହାଦେଶରେ ପୃଥ‌ିବୀର ମୋଟ ଜନସଂଖ୍ୟାର ୧୨ ___________ ଭାଗ ଲୋକ ବାସକରନ୍ତି ।
(ଏସିଆ, ଆଫ୍ରିକା, ଇଉରୋପ, ଉତ୍ତର ଆମେରିକା)
Answer: ଇଉରୋପ

9. ___________ ମହାଦେଶରେ ପୃଥ‌ିବୀର ମୋଟ ଜନସଂଖ୍ୟାର ୫ ଭାଗ ଲୋକ ବାସକରନ୍ତି ।
(ଏସିଆ, ଆଫ୍ରିକା, ଇଉରୋପ, ଦକ୍ଷିଣ ଆମେରିକା)
Answer: ଦକ୍ଷିଣ ଆମେରିକା

10. __________ ମହାଦେଶରେ ପୃଥ‌ିବୀର ମୋଟ ଜନସଂଖ୍ୟାର ୧ ଭାଗ ଲୋକ ବାସକରନ୍ତି ।
(ଆଫ୍ରିକା, ଉତ୍ତର ଆମେରିକା, ଦକ୍ଷିଣ ଆମେରିକା, ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ)
Answer: ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ

11. ପୃଥ‌ିବୀର ଜନସଂଖ୍ୟାର ଘନତ୍ବ ପ୍ରତି ବର୍ଗ କି.ମି. ପିଛା ______ ଜଣ ଅଟେ ।
(୪୦ ଜଣ, ୪୫ ଜଣ, ୫୦ ଜଣ, ୫୫ ଜଣ)
Answer: ୪୫ ଜଣ

12. ଭାରତର ଜନସଂଖ୍ୟାର ହାରାହାରି ଘନତ୍ଵ ପ୍ରତି ବର୍ଗ କି.ମି. ପିଛା __________ ଜଣ ।
(୩୨୧ ଜଣ, ୩୨୨ ଜଣ, ୩୨୩ ଜଣ, ୩୨୪ ଜଣ)
Answer: ୩୨୪ ଜଣ

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 5 ମାନବ ସମ୍ବଳ

13. ମେରୁ ଅଞ୍ଚଳରେ କମ୍ ଜନସଂଖ୍ୟା ଦେଖାଯିବାର ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ________|
(ଭୂମିରୂପ, ଜଳବାୟୁ, ମୃରିକା, ଜଳ)
Answer: ଜଳବାୟୁ,

14. ଭାରତର ଗଙ୍ଗା ଓ ବ୍ରହ୍ମପୁତ୍ର ଅଞ୍ଚଳର ଘନଜନବସତିର କାରଣ ________|
(ଭୂମିରୂପ, ଜଳବାୟୁ, ମୃରିକା, ଜଳ)
Answer: ମୃରିକା

15. ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକାରେ ଅଧ୍ବକ ଜନସଂଖ୍ୟା ହେବାର କାରଣ ________ |
(ଜଳବାୟୁ, ଭୂମିରୂପ, ମୃରିକା, ଖଣିଜ ପଦାର୍ଥ)
Answer: ଖଣିଜ ପଦାର୍ଥ

16. ଶିଳ୍ପାଞ୍ଚଳର ସୁବିଧା ପାଇଁ _________ ସହରରେ ଅଧିକ ଲୋକ ବାସ କରନ୍ତି ।
(ରାଉରକେଲା, ପୁରୀ, କଟକ, କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ା
Answer: ରାଉରକେଲା

17. ଜାପାନର ଓସାକା ଅଞ୍ଚଳରେ ଅଧ‌ିକ ଲୋକ ବାସ କରିବାର କାରଣ
(ଶିଳ୍ପାଞ୍ଚଳ, ସାଂସ୍କୃତିକ, ଖଣିଜପଦାର୍ଥ, ଭିକା)
Answer: ଶିଳ୍ପାଞ୍ଚଳ

18. __________ ବର୍ଷକୁ “ ଜନସଂଖ୍ୟା ବିସ୍ଫୋରଣ’ ବୋଲି କୁହାଗଲା।
(୧୯୬୦, ୧୯୭୦, ୧୯୮୦,୧୯୯୦)
Answer: ୧୯୭୦

19. ୧୯୭୦ ମସିହା ବେଳକୁ ପୃଥିବୀର ଜନସଂଖ୍ୟା ______ ଥିଲା ।
(୧୦୦ କୋଟି, ୨୦୦ କୋଟି, ୩୦୦ କୋଟି, ୪୦୦ କୋଟି)
Answer: ୩୦୦ କୋଟି

20. ___ ମସିହା ବେଳକୁ ପୃଥିବୀର ଜନସଂଖ୍ୟା ୬୦୦ କୋଟିରେ ପହଞ୍ଚିଲା ।
(୧୯୯୬, ୧୯୯୭, ୧୯୯୮, ୧୯୯୯)
Answer: ୧୯୯୯

ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଉତ୍ତର ବାଛି ଲେଖ ।

Question 1.
କେଉଁଟି ପ୍ରାଥମିକ ସମ୍ବଳ ?
(A) ଖଣିଜ
(B) ମାନବ
(C) ଅରଣ୍ୟ
(D) ଜଳ
Answer:
(B) ମାନବ

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 5 ମାନବ ସମ୍ବଳ

Question 2.
ପୃଥବୀର କେଉଁ ଅଞ୍ଚଳ ଜନଗହଳିପୂର୍ଣ ଅଞ୍ଚଳର ଅନ୍ତର୍ଗତ ନୁହେଁ ?-
(A) ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଏସିଆ
(B) ଭଚ୍ଚ ଅକ୍ଷାଂଶ ଅଞ୍ଚଳ
(C) ଇଉରୋପ
(D) ଉତ୍ତର ଆମେରିକା
Answer:
(B) ଭଚ୍ଚ ଅକ୍ଷାଂଶ ଅଞ୍ଚଳ

Question 3.
ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ଅଞ୍ଚଳର କମ୍ ଜନବସତି ଦେଖାଯାଏ ?
(A) ବିଷୁବମଣ୍ଡଳୀୟ ଅରଣ୍ୟ
(B) ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଏସିଆ
(C) ଇଉରୋପ
(D) ଉତ୍ତର ଆମେରିକାର ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବାଶ
Answer:
(A) ବିଷୁବମଣ୍ଡଳୀୟ ଅରଣ୍ୟ

Question 4.
କେଉଁଟି ପୃଥ‌ିବୀର ସର୍ବାଧ‌ିକ ଜନବହୁଳ ମହାଦେଶ ?
(A) ଏସିଆ
(B) ଆଫ୍ରିକା
(C) ଇଉରୋପ
(D) ଉତ୍ତର ଆମେରିକା
Answer:
(A) ଏସିଆ

Question 5.
କେଉଁଟି ପୃଥ‌ିବୀର ସର୍ବାଧ‌ିକ ଜନବହୁଳ ଦେଶ ?
(A) ଭାରତ
(B) ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର
(C) ଚୀନ
(D) ଇଣ୍ଡୋନେସିଆ
Answer:
(C) ଚୀନ

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 5 ମାନବ ସମ୍ବଳ

Question 6.
ସମତଳ ଅଞ୍ଚଳର ଜନସଂଖ୍ୟା ଘନତ୍ବ ଅଧ୍ବକ ହେବାର କାରଣ କ’ଣ ଅଟେ ?
(A) କୃଷିକାର୍ଯ୍ୟ, ଶିଳ୍ପାୟନ, ପରିବହନ ସୁବିଧା
(B) ଶିଳ୍ପାୟନ, ମାଳଭୂମି, ଘଞ୍ଚ ଅରଣ୍ୟ
(C) ମରୁଭୂମି, ପାର୍ବତ୍ୟ ଭୂମି, ମେରୁ ଅଞ୍ଚଳ
(D) ନଦୀ ଉପତ୍ୟକା, ପାର୍ବତ୍ୟ ଭୂମି, ମରୁଭୂମି
Answer:
(A) କୃଷିକାର୍ଯ୍ୟ, ଶିଳ୍ପାୟନ, ପରିବହନ ସୁବିଧା

Question 7.
ପୁରୀ, ବାରଣାସୀ, ଜେରୁଜେଲମ୍ ଓ ଭାଟିକାନ୍ ସିଟି ସହରରେ କେଉଁ କାରଣରୁ ଅଧିକ ଲୋକ ବାସକରନ୍ତି ?
(A) ଖଣିଜ ପଦାର୍ଥ
(B) ସାଂସ୍କୃତିକ
(C) ଆର୍ଥିକ
(D) ଭୂମିରୂପ
Answer:
(B) ସାଂସ୍କୃତିକ

Question 8.
କୌଣସି ଦେଶର ଜନ୍ମହାର ଓ ମୃତ୍ୟୁହାରରେ ପାର୍ଥକ୍ୟକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
(A) ସ୍ଥାନାନ୍ତରଣ
(B) ଜନସଂଖ୍ୟା ପରିବର୍ତ୍ତନ
(C) ପ୍ରାକୃତିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହାର
(D) ଜନସଂଖ୍ୟା ଗଠନ
Answer:
(C) ପ୍ରାକୃତିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହାର

Question 9.
କେଉଁଟି ଜନସଂଖ୍ୟା ପରିବର୍ତ୍ତନର କାରଣ ?
(A) ଜନ୍ମ, ମୃତ୍ୟୁ, ବିବାହ
(B) ଜନ୍ମ, ମୃତ୍ୟୁ, ସ୍ଥାନାନ୍ତରଣ
(C) ଜନ୍ମ, ମୃତ୍ୟୁ, ବଞ୍ଚିବା ବୟସ
(D) ଜନ୍ମ, ମୃତ୍ୟୁ, ପ୍ରାକୃତିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହାର
Answer:
(B) ଜନ୍ମ, ମୃତ୍ୟୁ, ସ୍ଥାନାନ୍ତରଣ

Question 10.
ଜନସଂଖ୍ୟା ପିରାମିଡ୍ କ’ଶ ?
(A) କୌଣସି ଜନସଂଖ୍ୟାରେ ବୟସ ଓ ଲିଙ୍ଗଗତ ରୈଖକ ଚିତ୍ର
(B) ଜନସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ଯୋଗୁ ଲୋକମାନେ ରହୁଥିବା କୋଠାଘର
(C) ବଡ଼ ସହରର ଜନସଂଖ୍ୟା ବିତରଣ
(D) ଜନସଂଖ୍ୟା ପରିବର୍ତ୍ତନର ଧାରା
Answer:
(A) କୌଣସି ଜନସଂଖ୍ୟାରେ ବୟସ ଓ ଲିଙ୍ଗଗତ ରୈଖକ ଚିତ୍ର

Question 11.
ପିରାମିଡ୍ରେ କେତେ ବର୍ଷର ’ପିଲାମାନଙ୍କୁ ନିମ୍ନରେ ଦର୍ଶାଇ ଦିଆଯାଇଥାଏ ?
(A) ୧୫ ବର୍ଷ
(B) ୧୬ ବର୍ଷ
(C) ୧୭ ବର୍ଷ
(D) ୧୮ ବର୍ଷ
Answer:
(C) ୧୭ ବର୍ଷ

Question 12.
କେଉଁ ବୟସକୁ ନିର୍ଭରଶୀଳ ଜନସଂଖ୍ୟା କୁହାଯାଏ ?
(A) ୧୫ରୁ କମ୍ ଓ ୬୫ରୁ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ବ
(B) ୧୬ରୁ କମ୍ ଓ ୬୬ରୁ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ବ
(C) ୧୭ ରୁ କମ୍‌ ଓ ୬୭ ରୁ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ୱ
(D) ୧୮ରୁ କମ୍ ଓ ୬୮ ରୁ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ବ
Answer:
(A) ୧୫ରୁ କମ୍ ଓ ୬୫ରୁ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ବ

Question 13.
କେଉଁ ବୟସର ଲୋକମାନଙ୍କୁ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ଜନସଂଖ୍ୟା କୁହାଯାଏ ?
(A) ୧୦ରୁ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ଵ ଓ ୫୦ରୁ କମ୍
(B) ୧୫ ରୁ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ବ ଓ ୬୫ରୁ କମ୍
(C) ୨୦ରୁ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ବ ଓ ୭୦ ରୁ କମ୍
(D) ୧୫ରୁ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ବ ଓ ୭୦ରୁ କମ୍
Answer:
(B) ୧୫ ରୁ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ବ ଓ ୬୫ରୁ କମ୍

Question 14.
କେଉଁ ଦେଶରେ ଜନ୍ମହାର କମ୍ ରହିଛି ?’
(A) ଭାରତ
(B) ଜାପାନ
(C) ପାକିସ୍ତାନ
(D) ଶ୍ରୀଲଙ୍କା
Answer:
(B) ଜାପାନ

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 5 ମାନବ ସମ୍ବଳ

Question 15.
କେଉଁ ଦେଶରେ ବିଦେଶାଗତଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ପାଇବାରେ ଲାଗିଛି ?
(A) ଭାରତ ଓ ଚୀନ
(B) ଜାପାନ ଓ ଇଂଲଣ୍ଡ
(C) ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା ଓ ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ
(D) ବ୍ରାଜିଲ ଓ ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକା
Answer:
(C) ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା ଓ ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ

Question 16.
କେତେ ବର୍ଷରୁ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ବ ବୟସ୍କ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ପିରାମିଡ୍‌ର ଉପର ଅଂଶ ସୂଚାଇଥାଏ ?
(A) ୬୦ ବର୍ଷ
(B) ୫୯ ବର୍ଷ
(C) ୬୫ ବର୍ଷ
(D) ୬୯ ବର୍ଷ
Answer:
(C) ୬୫ ବର୍ଷ

Question 17.
ନୀଳନଦୀ ଉପତ୍ୟକା କେଉଁ ଦେଶରେ ଅବସ୍ଥିତ ?
(A) ସୁଦାନ
(B) ଇଜିପ୍‌ଟ
(C) ଚୀନ୍
(D) ଭାରତ
Answer:
(C) ୬୫ ବର୍ଷ

Question 18.
ଏସିଆରେ ସମୁଦାୟ ଜନସଂଖ୍ୟାର କେତେଭାଗ ଲୋକ ବାସକରନ୍ତି ?
(A) 61
(B) 68
(C) 71
(D) 78
Answer:
(A) 61

Question 19.
କେଉଁ ମହାଦେଶରେ କମ୍ ଲୋକ ବାସକରନ୍ତି ?
(A) ଏସିଆ
(B) ଆଫ୍ରିକା
(C) ଉତ୍ତର ଆମେରିକା
(D) ଦକ୍ଷିଣ ଆମେରିକା
Answer:
(C) ଉତ୍ତର ଆମେରିକା

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 5 ମାନବ ସମ୍ବଳ

Question 20.
ସମଗ୍ର ପୃଥ‌ିବୀରେ ଜନସଂଖ୍ୟାର ଘନତ୍ୱ ପ୍ରତି ବର୍ଗ କିଲୋମିଟର ପିଛା କେତେ ?
(A) 30
(B) 37
(C) 42
(D) 45
Answer:
(D) 45

Question 21.
ଭାରତରେ ଜନସଂଖ୍ୟାର ହାରାହାରି ଘନତ୍ଵ କେତେ ?
(A) 314
(B) 324
(C) 334
(D) 344
Answer:
(B) 324

Question 22.
ଭାରତରେ ମାନବ ସମ୍ବଳ ବିକାଶ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ କେବେ ସୃଷ୍ଟି ହେଲା ?
(A) 1985
(C) 1990
(B) 1986
(D) 1995
Answer:
(A) 1985

Question 23.
ଏସିଆ ଓ ଆଫ୍ରିକାରେ ବାସକରୁଥିବା ଜନସଂଖ୍ୟା ମୋଟ ଜନସଂଖ୍ୟାର କେତେ ଭାଗ ?
(A) 60
(B) 65
(C) 70
(D) 75
Answer:
(C) 70

Question 24.
ଜନସଂଖ୍ୟା ବିତରଣ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝାଏ ?
(A) କୌଣସି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଅଞ୍ଚଳରେ ଜନସଂଖ୍ୟାରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ
(B) କୌଣସି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଅଞ୍ଚଳରେ ଜନ୍ମିତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ତୁଳନାରେ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରୁଥିବା ଲୋକଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା
(C) କୌଣସି ଅଞ୍ଚଳରେ ଯେଉଁପରି ଭାବେ ଲୋକମାନେ ବାଣ୍ଟି ହୋଇ ରହିଥାନ୍ତି
(D) କୌଣସି ଅଞ୍ଚଳରେ ଜନ୍ମିତ ଶିଶୁମାନଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା
Answer:
(C) କୌଣସି ଅଞ୍ଚଳରେ ଯେଉଁପରି ଭାବେ ଲୋକମାନେ ବାଣ୍ଟି ହୋଇ ରହିଥାନ୍ତି

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 5 ମାନବ ସମ୍ବଳ

Question 25.
1999 ରେ ପୃଥ‌ିବୀର ଜନସଂଖ୍ୟା କେତେ ହୋଇଥିଲା ?
(A) 180 କୋଟି
(B) 300 କୋଟି
(C) 600 କୋଟି
(D) 700 କୋଟି
Answer:
(C) 600 କୋଟି

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ

Odisha State Board BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ Important Questions and Answers.

BE Odisha Class 8 Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ

Subjective Type Questions With Answers
ଦୀର୍ଘ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question 1.
ପିଟ୍ସବର୍ଗ ଲୌହଇସ୍ପାତ କେନ୍ଦ୍ରର ଭୌଗୋଳିକ ଗୁରୁତ୍ଵ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:

  • ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାର ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ଇସ୍ପାତନଗରୀ ପିନ୍ସବର୍ଗର ଅବସ୍ଥିତି ଇସ୍ପାତ ଶିଳ୍ପ ପାଇଁ ଅନୁକୂଳ ।
  • ଏଠାରେ କୋଇଲା ସମେତ କେତେକ କଞ୍ଚାମାଲ ଆସିଥାଏ ।
  • 150 କି.ମି. ଦୂରରେ ଥିବା ମିନେସୋଟାରୁ ଲୁହାପଥର ଟ୍ରେନ୍‌ଯୋଗେ ଶସ୍ତାରେ ପରିବହନ ହୋଇ ଅଣାଯାଏ ।
  • ଶସ୍ତା ପରିବହନ ପାଇଁ ବୃହତ୍ ହ୍ରହ ଜଳପଥ ମଧ୍ଯ ସୁବିଧା ଯୋଗାଇଦିଏ ।
  • ଓହିଓ, ମନୋଗାହେଲା ଏବଂ ଆଲେଘେନି ନଦୀରୁ ପ୍ରଚୁର ଜଳ ମିଳିଥାଏ । ତେଣୁ ପିଟ୍‌ସବର୍ଗଠାରେ ବଡ଼ ବଡ଼ ଇସ୍ପାତ ଶିଳ୍ପ ଗଢ଼ିଉଠିଛି ।

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ

Question 2.
ଓସାକା କାର୍ପାସ ଶିଳ୍ପର ଗୁରୁତ୍ଵ ବୁଝାଅ ।
Answer:

  • ‘ଜାପାନର ମାଞ୍ଚେଷ୍ଟର’ ଓସାକା ଉପସାଗର କୂଳରେ ଅବସ୍ଥିତ ଏକ ବନ୍ଦର ଓ ପରିବହନ କେନ୍ଦ୍ର ।
  • ସାକାକୁ ଘେରିରହିଥିବା ସୁବିସ୍ତୃତ ସମତଳଭୂମି ଶିଳ୍ପ ସ୍ଥାପନ ପାଇଁ ସୁବିଧାଜନକ ।
  • ଏଠାକାର ଆର୍ଦ୍ର ଜଳବାୟୁ, ପରିବହନ ସୁବିଧା, କଞ୍ଚାମାଲ ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ରାସାୟନିକ ଦ୍ରବ୍ୟ ନିକଟବର୍ତ୍ତୀ ଅଞ୍ଚଳରୁ ସହଜରେ ସଂଗ୍ରହ ଏବଂ ଜାପାନ ଭଳି ଜନବହୁଳ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ କାର୍ପାସବତ୍ସର ଚାହିଦା ଶିଳ୍ପର ପ୍ରସାରରେ ମୁଖ୍ୟ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଛି ।
  • ଓଡ଼ୋ ନଦୀରୁ ଶିଳ୍ପପାଇଁ ପ୍ରଚୁର ଜଳ ମିଳିବାସହ ବନ୍ଦର ସୁବିଧା ଥୁବାରୁ ତୁଳା ଆମଦାନି କରିବା ଓ ବସ୍ତ୍ର ରପ୍ତାନି କରିବା ସହଜ ହୋଇପାରିଛି ।
  • ଏଠାକାର ବସ୍ତ୍ର ଉତ୍ତମ ମାନର ତଥା ଶସ୍ତା ହୋଇଥିବାରୁ ଏହାର ଭଲ ବଜାର ଚାହିଦା ରହିଛି ।

Question 3.
କେଉଁ କେଉଁ ଭୌଗୋଳିକ ଅବସ୍ଥା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରି ଅହମ୍ମଦାବାଦରେ କାର୍ପାସ ଶିଳ୍ପ ଗଢ଼ିଉଠିଛି ?
Answer:

  • ସାବରମତୀ ନଦୀକୂଳରେ ଅବସ୍ଥିତ ଅହମ୍ମଦାବାଦ ଗୁଜରାଟ ରାଜ୍ୟରେ ଅବସ୍ଥିତ । ଏହି ରାଜ୍ୟ କପାଚାଷ ପାଇଁ ଭାରତରେ ଖ୍ୟାତିଲାଭ କରିଛି । ଏହା କଞ୍ଚାମାଲ ଯୋଗାଣକୁ ନିଶ୍ଚିତ କରିଛି ।
  • ଅହମ୍ମଦାବାଦର ଦକ୍ଷିଣରେ ମୁମ୍ବାଇ ଏବଂ ପଶ୍ଚିମରେ କାଣ୍ଡଲା ବନ୍ଦର ଅବସ୍ଥିତ । ତେଣୁ ବନ୍ଦର ମାଧ୍ୟମରେ ଯନ୍ତ୍ରପାତି ଆମଦାନି ଓ ରପ୍ତାନିର ସୁବିଧା ମିଳୁଛି ।
  • ନଦୀକୂଳରେ ଅବସ୍ଥିତ ହୋଇଥିବାରୁ କାରଖାନା ଏବଂ ଶିଳ୍ପାଞ୍ଚଳ ପାଇଁ ମଧୁର ଜଳ ମିଳିଥାଏ ।
  • ଏଠାରେ କୁଶଳୀ ଓ ଅର୍ଥକୁଶଳୀ ଶ୍ରମିକଙ୍କର ଅଭାବ ନାହିଁ ।
  • ଅହମ୍ମଦାବାଦ ସହରଟି ଏକ ବୃହତ୍ ବାଣିଜ୍ୟ ଏବଂ ପରିବହନ କେନ୍ଦ୍ର । ତେଣୁ ବିଭିନ୍ନ ଅଞ୍ଚଳକୁ ବସ୍ତ୍ର, କପଡ଼ା ପଠାଇବା ସମ୍ଭବ ହୋଇପାରୁଛି ।

Question 4.
ଜାମସେଦପୁରଠାରେ ଥିବା ଟାଟା ଲୌହଇସ୍ପାତ ଶିଳ୍ପର ବିକାଶ ଉପରେ ଏକ ବିବରଣୀ ଲେଖ ।
Answer:

  • ଭୌଗୋଳିକ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଜାମ୍‌ସେପୁର ହିଁ ଦେଶର ସବୁଠାରୁ ସୁବିଧାଜନକ ସ୍ଥିତିରେ ଥ‌ିବା ଲୌହଇସ୍ପାତ କେନ୍ଦ୍ର ।
  • ଅବସ୍ଥିତି : ବେଙ୍ଗଲ୍-ନାଗପୁର ରେଳପଥ ବର୍ତ୍ତମାନର ହାୱଡ଼ା- ମୁମ୍ବାଇ ରେଳପଥର କାଳିମାଟି ଷ୍ଟେସନଠାରୁ 32 କି.ମି. ଦୂରରେ ଅବସ୍ଥିତ ।
  • କଞ୍ଚାମାଲ ଉପଲବ୍‌ଧର ସୁବିଧା : ନିକଟସ୍ଥ ଝରିଆରୁ କୋଇଲା, ଓଡ଼ିଶା ଓ ଛତିଶଗଡ଼ରୁ ଲୁହାପଥର, ଚୂନପଥର, ଡୋଲୋମାଇଟ୍ ଓ ମାଙ୍ଗାନିଜ ସୁବିଧାରେ ଉପଲବ୍‌ଧ । ହୋଇଥାଏ ।
  • ଜଳ ସୁଲଭତା : ଖରକାଇ ଓ ସୁବର୍ଣ୍ଣରେଖା ନଦୀଦ୍ୱୟରୁ ପ୍ରଚୁର ଜଳ କାରଖାନାକୁ ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଏ ।
  • ବଜାର ସୁବିଧା : ଅନତିଦୂରରେ ଅବସ୍ଥିତ କୋଲକାତା ନଗରୀ ବିଶାଳ ବଜାର ପାଇଁ ସୁବିଧା ରହିଛି । ଏତଦ୍‌ବ୍ୟତୀତ ସରକାରୀ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଯୋଗୁ ପୁଞ୍ଜିର ସୁବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିଛି ।

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ

Question 5.
ଶିଳ୍ପ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନରେ ଦୁର୍ଘଟଣା ହ୍ରାସ ନିମନ୍ତେ କି କି ପଦକ୍ଷେପ ନିଆଯାଇପାରିବ ଦର୍ଶାଅ ।
Answer:

  • ଶିଳ୍ପାଞ୍ଚଳଗୁଡ଼ିକୁ ଘନ ଜନବସତିପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଞ୍ଚଳଠାରୁ ଦୂରରେ ସ୍ଥାପନ କରିବା ଉଚିତ ।
  • କଳକାରଖାନା ନିକଟରେ ବସବାସ କରୁଥିବା ଲୋକମାନଙ୍କୁ ଶିଳ୍ପରେ ବ୍ୟବହୃତ ବା ଉତ୍ପାଦିତ ବିଷାକ୍ତ ପଦାର୍ଥର ସଂରକ୍ଷଣ ତଥା ଦୁର୍ଘଟଣା ଘଟିଲେ ଏହାର ସମ୍ଭାବ୍ୟ ପ୍ରଭାବ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ସଚେତନ କରାଇବା ଆବଶ୍ୟକ ।
  • ଅଗ୍ନି ସତର୍କତା ବା ଅଗ୍ନି ନିର୍ବାପନ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଉନ୍ନତିକରଣ କରାଯିବା ଆବଶ୍ୟକ ।
  • ବିଷାକ୍ତ ପଦାର୍ଥଗୁଡ଼ିକର ଭଣ୍ଡାର ସୀମିତ ହେବା ଉଚିତ ।
  • ଶିଳ୍ପାନୁଷ୍ଠାନମାନଙ୍କରେ ହଠାତ୍ ପ୍ରଦୂଷଣ ହେଲେ ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ତା’ର ଅପସାରଣ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଉନ୍ନତିକରଣ ଆବଶ୍ୟକ ।

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
ସଂକ୍ଷେପରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।

Question 1.
କୁଟୀରଶିଳ୍ପ କ’ଣ ? ଉଦାହରଣସହ ଲେଖ ।
Answer:

  • ପରିବାର ସଦସ୍ୟଙ୍କ ସହାୟତାରେ ସ୍ଥାନୀୟ କଞ୍ଚାମାଲ ଓ ସରଳ ଉପକରଣ ସାହାଯ୍ୟରେ ବିଭିନ୍ନ ବସ୍ତୁ ଉତ୍ପାଦନକରଣ କରିବା ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ କୁଟୀରଶିଳ୍ପ କୁହାଯାଏ ।
  • ଏଥରେ ବଂଶାନୁକ୍ରମିକ କାରିଗରୀ ଜ୍ଞାନର ଉପଯୋଗ ହୋଇଥାଏ। ଉଦାହରଣ ପିପିଲିର ଚାନ୍ଦୁଆ କାମ ଏବଂ କଟକର ତାରକସୀ କାମ ଓ ନୀଳଗିରିର ପଥର ବାସନ କାମ ଇତ୍ୟାଦି ।

Question 2.
ଅହମ୍ମଦାବାଦରେ ପ୍ରଚୁର କପା ଉତ୍ପାଦନର କାରଣ କ’ଣ ?
Answer:

  • ଅହମ୍ମଦାବାଦ ଚତୁଃପାର୍ଶ୍ଵ ଅଞ୍ଚଳ କପାଚାଷ ଅଞ୍ଚଳଭାବେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ।
  • କାରଣ ଏହାର ଆର୍ଦ୍ର ଜଳବାୟୁ ଓ କୃଷ୍ଣକାର୍ପାସ ମୃତ୍ତିକା ଏହି ଚାଷ ପାଇଁ ଅନୁକୂଳ ପରିବେଶ ଯୋଗାଇଥାଏ ।

Question 3.
ଓସାକା କାର୍ପାସ ଶିଳ୍ପକୁ କଞ୍ଚାମାଲ ଯୋଗାଉଥିବା ଦେଶଗୁଡ଼ିକର ନାମ ପ୍ରକାଶ କର ।
Answer:
ଓସାକା କାର୍ପାସ ଶିଳ୍ପକୁ କଞ୍ଚାମାଲ ଯୋଗାଉଥିବା ଦେଶଗୁଡ଼ିକ ଇଜିପ୍‌ଟ, ଭାରତ, ଚୀନ୍ ଓ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା ।

Question 4.
ଇସ୍ପାତର ବିଶେଷତ୍ଵ କ’ଣ ଓ~ଏଥୁରୁ ମିଶ୍ରଧାତୁ କିପରି କରାଯାଏ ?
Answer:

  • ଇସ୍ପାତ ବେଶ୍ ଶକ୍ତ । ଏହାକୁ ସହଜରେ ବିଭିନ୍ନ ଆକୃତି ଦିଆଯାଇପାରେ, କଟାଯାଇପାରେ ଏବଂ ତାରରେ ପରିଣତ କରି ହୁଏ
  • ଇସ୍ପାତ ସହିତ ଆଲୁମିନିୟମ୍, ନିକେଲ ଓ ତମ୍ବା ଆଦି କମ୍ମାତ୍ରାରେ ମିଶାଇ ମିଶ୍ରଧାତୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ ।

Question 5.
ଲୌହଇସ୍ପାତ ଶିଳ୍ପର ନିବେଶ ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
Answer:
କଞ୍ଚାମାଲଭାବେ ଲୁହାପଥର, କୋଇଲା ଓ ଚୂନପଥର, ମାନବ, ଶ୍ରମ, ପୁଞ୍ଜି, ଭୂମି ତଥା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଆଧାରିକ ସଂରଚନା ଖର୍ଚ୍ଚ ନିବେଶ କରାଯାଏ ।

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ

Question 6.
ଚାରିଗୋଟି କୃଷିଭିତ୍ତିକ ଶିଳ୍ପର ଉଦାହରଣ ଦିଅ ।
Answer:
ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ, ଖାଇବା ତେଲ ଉତ୍ପାଦନ, କାର୍ପାସ ବୟନ, ଦୁଗ୍ଧଜାତ ପଦାର୍ଥ ପ୍ରସ୍ତୁତ ।

Question 7.
ଦୁଇଟି ଖଣିଜଭିଭିକ ଶିଳ୍ପ ଓ ଦୁଇଟି ସମୁଦ୍ରଭିତ୍ତିକ ଶିଳ୍ପର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:

  • ଖଣିଜଭିଭିକ ଶିଳ୍ପ- ଲୌହଇସ୍ପାତ ଓ ଆଲୁମିନିୟମ୍‌ ଶିଳ୍ପ ।
  • ସମୁଦ୍ରଭିତିକ ଶିଳ୍ପ – ସାମୁଦ୍ରିକ ଖାଦ୍ୟ ଉଦ୍ୟୋଗ ଓ ମାଛତେଲ ଉଦ୍ୟୋଗ ।

Question 8.
ଉପଭୋକ୍ତା ଦ୍ରବ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ଶିଳ୍ପର ଉଦାହରଣ ଦିଅ ।
Answer:
ଉପଭୋକ୍ତା ଦ୍ରବ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ଶିଳ୍ପଗୁଡ଼ିକ ହେଲେ ଖାଇବାତେଲ, ଚା’, ସାବୁନ, ପାଉଁରୁଟି, ବିସ୍କୁଟ, ରେଡ଼ିଓ, ଟେଲିଭିଜନ୍ ଶିଳ୍ପ ଇତ୍ୟାଦି ।

Question 9.
ତିନୋଟି କ୍ଷୁଦ୍ର ଶିଳ୍ପ ଓ ତିନୋଟି କୁଟୀର ଶିଳ୍ପର ଉଦାହରଣ ଦିଅ ।
Answer:

  • କ୍ଷୁଦ୍ରଶିଳ୍ପ – ଘଣ୍ଟା, ରେଡ଼ିଓ, ଟିଭି ଶିଳ୍ପ ।
  • କୁଟୀରଶିଳ୍ପ – ଝୁଡ଼ିବୁଣା, ମାଟିହାଣ୍ଡି ପ୍ରସ୍ତୁତି ଓ ଶିଙ୍ଗକାମ ଇତ୍ୟାଦି ।

Question 10.
ଏକ କାର୍ପାସ ଶିଳ୍ପର ନିବେଶ ଓ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ ଦର୍ଶାଅ ।
Answer:

  • ନିବେଶ – ତୁଳା, ମାନବଶ୍ରମ, ଯନ୍ତ୍ରପାତି, ପରିବହନ ଖର୍ଚ୍ଚ,
  • ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ – ତୁଳାଭିଣା, ସୂତାକଟା, ଲୁଗାବୁଣା, ରଙ୍ଗଲଗା, ଛାପାକାର୍ଯ୍ୟ ଓ ସିଲାଇ ।

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ

Question 11.
ଦୁଇଟି ଶିଳ୍ପ ଦୁର୍ଘଟଣାର ନାମ ଲେଖ । ଏହି ଦୁର୍ଘଟଣାଗ୍ରସ୍ତ ପ୍ରପୀଡ଼ିତ ଲୋକଙ୍କ ଦୁର୍ଦ୍ଦଶାଗୁଡ଼ିକ ଲେଖ ।
Answer:

  • ଭୋପାଳ ଗ୍ୟାସ୍ ଦୁର୍ଘଟଣା ଓ ଚୀନ୍‌ର ଚୋଙ୍ଗିଙ୍ଗ୍ ଅନ୍ତର୍ଗତ ଗାଓକ୍ସିଆଓ ଗ୍ୟାସ୍ କୂପ ବିସ୍ଫୋରଣ ।
  • ଭୋପାଳ ଗ୍ୟାସ୍ ଦୁର୍ଘଟଣାଗ୍ରସ୍ତ ଲୋକ ଅନ୍ଧତ୍ବ, ପ୍ରତିରୋଧକାରୀ ଶକ୍ତିହୀନତା ଓ ବିଭିନ୍ନ ପେଟରୋଗରେ, ପୀଡ଼ିତ । ଗାଓକ୍ସିଆଓ ଗ୍ୟାସ୍ କୂପ ଦୁର୍ଘଟଣାଗ୍ରସ୍ତ ଲୋକମାନେ ଆଖୁ, ଚର୍ମ ଓ ଫୁସ୍‌ଫୁସ୍ ଜଳାପୋଡ଼ାରେ ପୀଡ଼ିତ ।

Question 12.
ସୂର୍ଯ୍ୟୋଦୟ ଶିଳ୍ପ କ’ଣ ? ଉଦାହରଣସହ ବୁଝାଅ ।
Answer:

  • ନୂତନଭାବେ ଗଢ଼ିଉଠିଥିବା ଶିଳ୍ପକୁ ସୂର୍ଯ୍ୟୋଦୟ ଶିଳ୍ପ କୁହାଯାଏ ।
  • ଉଦାହରଣସ୍ୱରୂପ- ସୂଚନା ପ୍ରଯୁକ୍ତି ବିଦ୍ୟା, ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଓ ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟସେବା, ଆତିଥ୍ୟ ଏବଂ ଶିକ୍ଷା ।

Question 13.
ମାଞ୍ଚେଷ୍ଟର କାହିଁକି ପ୍ରସିଦ୍ଧ ?
Answer:

  • ମାଞ୍ଚେଷ୍ଟର ଇଂଲଣ୍ଡର ଏକ କାର୍ପାସ ଓ ବୟନ ଶିଳ୍ପର ପ୍ରଧାନ ସହର ।
  • ଏଠାରେ ଶିଳ୍ପବିପ୍ଳବ ପରେ କଳତନ୍ତ ବୟନଶିଳ୍ପ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହେଲା । ଭାରତରୁ କଞ୍ଚାମାଲ ରୂପେ ତୁଳା ଓ ଝୋଟ ଆମଦାନୀ କରାଯାଉଥିଲା ।

Question 14.
ଭାରତର ବେଙ୍ଗାଲୁରୁ ବ୍ୟତୀତ ଆଉ ଚାରିଗୋଟି ସୂଚନା ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା କେନ୍ଦ୍ରର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ଭାରତର ଚାରିଗୋଟି ସୂଚନା ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା କେନ୍ଦ୍ରଗୁଡ଼ିକ ହେଲେ ଗୁଡ଼ଗାଓଁ, ପୁଣେ, ଭୁବନେଶ୍ବର ଓ ଥୁରୁ ଅନନ୍ତପୁରମ୍ ।

Question 15.
ଭାରତର ଚାରିଗୋଟି ଶିଳ୍ପାଞ୍ଚଳର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:

  • ଭାରତର ଚାରୋଟି ଶିଳ୍ପାଞ୍ଚଳର ନାମ ହେଲା-
  • ମୁମ୍ବାଇ- ପୁଣେ ଶିଳ୍ପାଞ୍ଚଳ
  • ବେଙ୍ଗାଲୁରୁ-ତାମିଲନାଡୁ ଅଞ୍ଚଳ
  • ହୁଗୁଳି ଅଞ୍ଚଳ
  • ଅହମ୍ମଦାବାଦ–ଭଦୋଦରା ଶିଳ୍ପାଞ୍ଚଳ ।

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ

Question 16.
ଶିଳ୍ପ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝାଯାଏ ?
Answer:

  • ଯେଉଁ ଅର୍ଥନୀତିକ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପଦ୍ବାରା ନୂତନ ସାମଗ୍ରୀ ପ୍ରସ୍ତୁତକରିବା ସହ ଖଣିଜଦ୍ରବ୍ୟ ଉତ୍ତୋଳନ ତଥା ସେବା ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଏ ତାହାକୁ ଶିଳ୍ପ କୁହାଯାଏ ।
  • ଉଦାହରଣସ୍ୱରୂପ ଲୌହଇସ୍ପାତ ଶିଳ୍ପରୁ ବିଭିନ୍ନ ଇସ୍ପାତ ସାମଗ୍ରୀ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ । କୋଇଲା ଖନନ ଶିଳ୍ପରେ କୋଇଲା ଉତ୍ପାଦନ କରାଯାଏ ।
  • ପରିବହନ, ଯୋଗାଯୋଗ, ପର୍ଯ୍ୟଟନ ଆଦି ମଧ୍ଯ ସେବାରିରିକ ଶିଳ୍ପ ।

Question 17.
ଭାରତୀୟ ସୂଚନା ପ୍ରଯୁକ୍ତି ଶିଳ୍ପସଂସ୍ଥାର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ଭାରତରେ ସୂଚନା ପ୍ରଯୁକ୍ତି ଶିଳ୍ପ ସଂସ୍ଥାର ନାମ ହେଲା – ଇନ୍‌ଫୋସିସ୍, ୱିପ୍ରୋ ଓ ସତ୍ୟମ୍ ।

Question 18.
ଗୋଟିଏ ଦେଶ ପାଇଁ ଶିଳ୍ପର ବିକାଶ କାହିଁକି ମହତ୍ତ୍ଵପୂର୍ଣ ? ଦୁଇଟି କାରଣ ଲେଖ ।
Answer:

  • ଶିଳ୍ପ ପ୍ରତି ଦ୍ଵାରା ଲୋକ ମାନଙ୍କୁ କର୍ମସଂସ୍ଥାନ ମିଳିଥାଏ ।
  • ଏହାଦ୍ୱାରା ବ୍ୟବସାୟ ବାଣିଜ୍ୟ କାରବାର ବୃଦ୍ଧିପାଏ ଏବଂ ଦେଶର ଆୟ ମଧ୍ୟ ବଢ଼େ ।
  • ଜଣେ ଶିଳ୍ପ ଶ୍ରମିକ, ଜଣେ କୃଷି ଶ୍ରମିକଠାରୁ ଅଧିକ ମଜୁରି ପାଏ ।
  • ଶିଳ୍ପାୟନ ଦେଶକୁ ଅର୍ଥନୀତି କ୍ଷେତ୍ରରେ ସମୃଦ୍ଧ କରେ ।

Question 19.
ଶିଳ୍ପ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ପାଇଁ କେଉଁ କେଉଁ କାରଣଗୁଡ଼ିକ ମୁଖ୍ୟତଃ ଦାୟୀ ?
Answer:

  • କଞ୍ଚାମାଲର ଉପଲବ୍ଧି
  • ଶିଳ୍ପ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ଜମି
  • ଜଳ
  • କୁଶଳୀ ଓ ଶସ୍ତା ଶ୍ରମିକ, ଶକ୍ତି, ପୁଞ୍ଜି, ପରିବହନ ଓ ବଜାର ଇତ୍ୟାଦି
  • ଏତଦ୍‌ବ୍ୟତୀତ ସରକାରଙ୍କଦ୍ୱାରା ରିହାତି ଦରରେ ଉପରୋକ୍ତ ଆନୁଷଙ୍ଗିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଯୋଗାଇଦେବା ଆବଶ୍ୟକ ।

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ

Question 20.
କେଉଁ ଶିଳ୍ପକୁ ଆଧୁନିକ ଶିଳ୍ପର ମେରୁଦଣ୍ଡ ବୋଲି କୁହାଯାଏ ଏବଂ କାହିଁକି ?
Answer:

  • ଲୌହ-ଇସ୍ପାତ ଶିଳ୍ପକୁ ଆଧୁନିକ ଶିଳ୍ପର ମେରୁଦଣ୍ଡ ବୋଲି କୁହାଯାଏ ।
  • କାରଣ ଏହା ଏକ ମୌଳିକ ଶିଳ୍ପ । ଏହାର ଉତ୍ପାଦକୁ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଶିଳ୍ପରେ କଞ୍ଚାମାଲ ରୂପେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।
  • ଜଳଜାହାଜ, ରେଳଗାଡ଼ି, ଟ୍ରକ୍, ବସ୍, ଅଟୋ, ସାଇକେଲ ଆଦି ଯାନବାହନଗୁଡ଼ିକ ଲୌହ-ଇସ୍ପାତରେ ତିଆରି ।
  • ଛୁଞ୍ଚଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ସେଫ୍‌ଟିପିନ୍ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅନେକ ଘରକରଣା ଜିନିଷ, ତୈଳଖଣି ଖନନ ପାଇଁ ଯନ୍ତ୍ରପାତି, ଚାଷକାର୍ଯ୍ୟ, ସୁଉଚ୍ଚ ଅଟ୍ଟାଳିକାରେ ବ୍ୟବହୃତ ଇସ୍ପାତ ଫ୍ରେମ୍ ଆଦି ଇସ୍ପାତରୁ ତିଆରି ।

ଭୌଗୋଳିକ କାରଣ ଦର୍ଶାଅ ।

Question 1.
ମୁମ୍ବାଇ ଭାରତର ଅନ୍ୟତମ ଆଧୁନିକ କାର୍ପାସ ବୟନଶିଳ୍ପ କେନ୍ଦ୍ର ରୂପେ ପରିଗଣିତ ।
Answer:
ମୁମ୍ବାଇର ଉଷ୍ଣ ଆର୍ଦ୍ର ଜଳବାୟୁ, ଯନ୍ତ୍ରପାତି ଆମଦାନୀ ପାଇଁ ବନ୍ଦର । ସୁବିଧା, କଞ୍ଚାମାଲର ସୁଲଭତା ଏବଂ କୁଶଳୀ ଶ୍ରମିକ ଆଦି ଏହାକୁ ଆଧୁନିକ କାର୍ପାସ ବୟନ ଶିଳ୍ପ କେନ୍ଦ୍ର ରୂପେ ପରିଣତ କରିବାରେ ସହାୟକ ହେଲା ।

Question 2.
ଲୌହଇସ୍ପାତ ଶିଳ୍ପର ବିକାଶ ହିଁ ଭାରତରେ ଶିଳ୍ପ ବିକାଶର ଦ୍ଵାର ଖୋଲିଦେଲା ।
Answer:

  • ପ୍ରତ୍ୟେକ ଶିଳ୍ପାନୁଷ୍ଠାନ ସେମାନଙ୍କର ମୌଳିକ ଆଧାରିକ ସଂରଚନା ନିମନ୍ତେ ଲୌହଇସ୍ପାତ ଶିଳ୍ପ ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳ ।
  • ଲୌହଇସ୍ପାତର ଶେଷ ଉତ୍ପାଦର୍‌ବେ ଲୁହା ବା ଇସ୍ପାତକୁ କଞ୍ଚାମାଲ ଭାବେ ଦ୍ଵିତୀୟକ ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ସଂସ୍ଥା, ରୋଲିଂ ମିଲ୍ ଟ୍ରକ୍ ନିର୍ମାଣ, ମଟରଗାଡ଼ି ଯନ୍ତ୍ରାଂଶ, କୃଷି ଯନ୍ତ୍ରପାତି, ରେଳଧାରଣା, କଳକବଜା, ଟିଣଚଦର, କେବୁଲ ଓ ତାର ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ଶିଳ୍ପସଂସ୍ଥାରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।
  • ତେଣୁ ଲୌହଇସ୍ପାତ କେନ୍ଦ୍ରକୁ ଭିରି କରି ଭାରତରେ ଅନେକ ଶିଳ୍ପସଂସ୍ଥା ଗଢ଼ିଉଠିଛି ।

Question 3.
ଖଣିଜରିରିକ ଶିଳ୍ପଗୁଡ଼ିକୁ ମୌଳିକ ଶିଳ୍ପ କୁହାଯାଏ ।
Answer:

  • ଖଣିଜରିରିକ ଶିଳ୍ପଗୁଡ଼ିକ ବିଭିନ୍ନ ଖଣିଜପଦାର୍ଥକୁ କଞ୍ଚାମାଲ ରୂପେ ବ୍ୟବହାର କରିଥା’ନ୍ତି । ଏଠାରୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ସାମଗ୍ରୀ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଶିଳ୍ପରେ କଞ୍ଚାମାଲ ଭାବେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ । ଉଦାହରଣସ୍ୱରୂପ– ଲୌହଇସ୍ପାତ ଶିଳ୍ପରେ ଲୁହାପଥର କଞ୍ଚାମାଲ ଓ ଲୁହା ବା ଇସ୍ପାତ ଉତ୍ପାଦ ହୋଇଥାଏ ।
  • ଲୁହା କଞ୍ଚାମାଲ ଭାବେ ଭାରୀ ଯନ୍ତ୍ରପାତି, ରେଳଡ଼ବା ନିର୍ମାଣ ତଥା ଜଳଜାହାଜ କାରଖାନା ଆଦିରେ ମୁଖ୍ୟ କଞ୍ଚାମାଲ ଭାବେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ।

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ

Question 4.
କାର୍ପାସ ବୟନ ଶିଳ୍ପ ପୃଥ‌ିବୀର ଏକ ପୁରାତନ ଶିଳ୍ପ
Answer:

  • ଅଷ୍ଟାଦଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ସୂତା ଓ ହସ୍ତତନ୍ତଦ୍ୱାରା ବୟନଶିଳ୍ପର ବିକାଶ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।
  • ଏହି ଶତାବ୍ଦୀରେ କଳତନ୍ତ୍ରଦ୍ଵାରା ଏହି ଶିଳ୍ପର ପ୍ରସାର ପ୍ରଥମେ ଗ୍ରେଟ୍‌ବ୍ରିଟେନ୍ ଓ ପରେ ଅନ୍ୟ ଅଞ୍ଚଳକୁ କଳତନ୍ତ୍ରର ପ୍ରସାର ଘଟିଲା, ତେଣୁ ଏହା ଏକ ପୁରାତନ ଶିଳ୍ପ ।

Question 5.
ଇସ୍ପାତ ଆଧୁନିକ ଶିଳ୍ପଜଗତର ମେରୁଦଣ୍ଡ ସଦୃଶ।
Answer:

  • ଛୁଅ, ସେଫଟିପିଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଜଳଜାହାଜ, ରେଳଗାଡ଼ି, ଟ୍ରକ୍, ବସ୍, ଅଟୋ, ସାଇକେଲ୍‌ ଆଦି ବିଭିନ୍ନ ଜିନିଷରେ ଇସ୍ପାତର ବ୍ୟବହାର ହୋଇଥାଏ।
  • ଲୌହ-ଇସ୍ପାତର ବହୁଳ ବ୍ୟବହାର ଯୋଗୁ ଏହାକୁ ଶିଳ୍ପ ଜଗତର ମେରୁଦଣ୍ଡ ବୋଲି କୁହାଯାଏ ।

ପାର୍ଥକ୍ୟ ଦର୍ଶାଅ ।

1. କୃଷିଭିତ୍ତିକ ଶିଳ୍ପ ଓ ଖଣିଳଭିଭିକ ଶିଳ୍ପ :
Answer:
BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ 1
2. ସମୁଦ୍ରଭିତ୍ତିକ ଶିଳ୍ପ ଓ ଜଙ୍ଗଲଭିତ୍ତିକ ଶିଳ୍ପ :
Answer:
BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ 2

3. କୁଟୀର ଶିଳ୍ପ ଓ କ୍ଷୁଦ୍ର ଶିଳ୍ପ :
Answer:
BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ 3

4. ପ୍ରାକୃତିକ ତନ୍ତୁ ଓ ମନୁଷ୍ୟକୃତ ତନ୍ତୁ :
Answer:
BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ 4

5. କ୍ଷୁଦ୍ର ଶିଳ୍ପ ଓ ବୃହତ୍ ଶିଳ :
Answer:
BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ 5

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ

6. ବ୍ୟକ୍ତି ମାଲିକାନା ଓ ସରକାରୀ ମାଲିକାନା :
Answer:
BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ 6

7. ଦ୍ଵୈତ ମାଲିକାନା ଓ ସମବାୟ ଶିଳ୍ପ :
Answer:
BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ 7

ପରୀକ୍ଷା ଉପଯୋଗୀ ସମ୍ଭାବିତ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
ବସ୍ତୁନିଷ୍ଠ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।1. ______ ରାଜ୍ୟ ସର୍ବପ୍ରଥମେ ସୂଚନା ଓ ପ୍ରଯୁକ୍ତି ବିଦ୍ୟା ଆଇନ୍ ପ୍ରଣୟନ କରିଥିଲେ ।
Answer:
କର୍ଣାଟକ

2. ଆମେରିକାର ସିଲିକନ୍ ଉପତ୍ୟକା ______ ଉପତ୍ୟକାର ଏକ ଅଂଶ ।
Answer:
ଶାନ୍ତାକ୍କାରା

3. ଶାନ୍ତାକାରୀ ଉପତ୍ୟକା ______ ପର୍ବତ ସହ ସଂଲଗ୍ନ ।
Answer:
ରକି

4. ଓସାକାର ______ ଶିଳ୍ପ କଞ୍ଚାମାଲ ପାଇଁ ବାହାର ଦେଶ ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳ ।
Answer:
ବୟନ

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ

5. କଳତନ୍ତ ପ୍ରଥମେ ______ ଦେଶରେ ପ୍ରସାରିତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
ଗ୍ରେଟ୍ ବ୍ରିଟେନ୍

6. ଲିନେନ୍ ______ ତନ୍ତୁ ଅଟେ ।
Answer:
ପ୍ରାକୃତିକ

7. ବୃହତ୍ ହ୍ରଦ ଅଞ୍ଚଳରୁ ______ସାହାଯ୍ୟରେ ଲୁହାପଥର ପିଟ୍ସବର୍ଗକୁ ଆସିଥାଏ।
Answer: ଟ୍ରନ୍‌

8. ପିଟସ୍‌ବର୍ଗଠାରୁ ମିନେସୋଟାର ଦୂରତା ______କି.ମି. ।
Answer:
୧୫୦୦

9. ରୋଲିଂ ମିଲ୍ ______ କାରଖାନା ସହ ସଂପୃକ୍ତ ।
Answer:
ଲୌହ-ଇସ୍ପାତ

10. ଜାମସେଦପୁର ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡର ______ ଜିଲ୍ଲାରେ ଅବସ୍ଥିତ ।
Answer:
ସିଂହଭୂମି

ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

Question 1.
ପ୍ରାଥମିକ ଉତ୍ପାଦ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଯେଉଁ ପ୍ରକୃତିଦର ଜିନିଷଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଭାବରେ ବ୍ୟବହାର ହୋଇପାରେ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ପ୍ରାଥମିକ ଉତ୍ପାଦ କୁହାଯାଏ।

Question 2.
ଶିଳ୍ପ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଯେଉଁ ଆର୍ଥନୀତିକ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପଦ୍ଵାରା ନୂତନ ସାମଗ୍ରୀ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ସହ ଖଣିଜ ଦ୍ରବ୍ୟ ଉତ୍ତୋଳନ ତଥା ସେବା ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଏ, ତାହାକୁ ଶିଳ୍ପ କୁହାଯାଏ।

Question 3.
ସମୁଦ୍ରଭିତ୍ତିକ ଶିଳ୍ପ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ସମୁଦ୍ରଭିଭିକ ଶିଳ୍ପରେ ସାଗର ତଥା ମହାସାଗରରୁ ଉପଲବ୍ଧ ବିଭିନ୍ନ ପଦାର୍ଥକୁ କଞ୍ଚାମାଲ ଭାବେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ। ସାମୁଦ୍ରିକ ଖାଦ୍ୟ ଉଦ୍ୟୋଗ ଏବଂ ମାଛତେଲ ଉଦ୍ୟୋଗ ଏହାର ଉଦାହରଣ।

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ

Question 4.
କେଉଁ କାର୍ଯ୍ୟଗୁଡ଼ିକ କୁଟୀର ଶିଳ୍ପର ଅନ୍ତର୍ଗତ ?
Answer:
ଝୁଡ଼ିବୁଣା, ମାଟିହାଣ୍ଡି ପ୍ରସ୍ତୁତି ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ହସ୍ତଶିଳ୍ପଗୁଡ଼ିକ କୁଟୀର ଶିଳ୍ପର ଅନ୍ତର୍ଗତ ।

Question 5.
କେଉଁ କାର୍ଯ୍ୟଗୁଡ଼ିକ କ୍ଷୁଦ୍ରଶିଳ୍ପର ଅନ୍ତର୍ଗତ ?
Answer:
ଘଣ୍ଟା, ରେଡ଼ିଓ ଓ ଟିଭି କ୍ଷୁଦ୍ରଶିଳ୍ପର ଅନ୍ତର୍ଗତ।

Question 6.
ବ୍ୟକ୍ତି ମାଲିକାନା କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତି ବା ଏକାଧ୍ଵକ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ମିଳିତ ମାଲିକାନାରେ ଚାଲୁଥିବା ଶିଳ୍ପ ସଂସ୍ଥାଗୁଡ଼ିକ ବ୍ୟକ୍ତି ମାଲିକାନାଭୁକ୍ତ ଶିଳ୍ପସଂସ୍ଥା ଅଟେ । ଉଦାହରଣ ଟାଟା ଲୌହ-ଇସ୍ପାତ କାରଖାନା।

Question 7.
ସରକାରୀ ଶିଳ୍ପ କ’ଣ ?
Answer:
ସରକାରୀ ଶିଳ୍ପ ସଂସ୍ଥାଗୁଡ଼ିକର ମାଲିକାନା ଓ ପରିଚାଳନା ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ହୋଇଥାଏ। ଉଦାହରଣ ହିନ୍ଦୁସ୍ଥାନ ଏରୋନଟିକ୍‌ସ୍ ଲିମିଟେଡ଼।

Question 8.
ସମବାୟ ଶିଳ୍ପ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ସମବାୟ ଶିଳ୍ପ ସଂସ୍ଥାଗୁଡ଼ିକ କଞ୍ଚାମାଲ ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ବା ଯୋଗାଣକାରୀ ଶ୍ରମିକ କିମ୍ବା ଉଭୟଙ୍କ ମାଲିକାନାରେ ପରିଚାଳିତ ହୋଇଥାଏ। ଯଥା ସମ୍ବଲପୁରୀ ବସ୍ତ୍ରଶିଳ୍ପ ଓ ଅମୁଲ ଦୁଗ୍ଧ ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ସଂସ୍ଥା ।

Question 9.
ଶିଳ୍ପ ବ୍ୟବସ୍ଥା କାହାକୁ ନେଇ ଗଢ଼ା ହୋଇଥାଏ ?
Answer:
ଏକ ଶିଳ୍ପ ବ୍ୟବସ୍ଥା ନିବେଶ, ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ ଓ ଉତ୍ପାଦକୁ ନେଇ ଗଢ଼ା ।

Question 10.
ନିବେଶ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ନିବେଶ କହିଲେ କଞ୍ଚାମାଲ, ଶ୍ରମିକ, ଭୂମି, ପରିବହନ, ଶକ୍ତି, ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଆଧାରିକ ସଂରଚନା ଓ ବିକାଶ ନିମନ୍ତେ ବିନିଯୁକ୍ତ ପୁଞ୍ଜିକୁ ବୁଝାଏ ।

Question 11.
ଆଧାରିକ ସଂରଚନା କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ବିଦ୍ୟୁତ୍‌କରଣ, ଯୋଗାଯୋଗ, ସଡ଼କ ଓ ରେଳପଥ, ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ, ଚିକିତ୍ସାଳୟ ଇତ୍ୟାଦି ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ଆଧାରିକ ସଂରଚନା କୁହାଯାଏ।

Question 12.
ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଶିଳ୍ପ ସଂସ୍ଥାରେ କଞ୍ଚାମାଲରୁ ଉତ୍ପାଦ ସୃଷ୍ଟି ହେବାପାଇଁ ଯେଉଁସବୁ କାର୍ଯ୍ୟପନ୍ଥା ଗ୍ରହଣ କରାଯାଏ, ତାକୁ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ କୁହାଯାଏ।

Question 13.
ଉତ୍ପାଦକ’ଶ?
Answer:
ଶିଳ୍ପ ସଂସ୍ଥାରୁ ସର୍ବଶେଷରେ ବାହାରୁଥିବା ଉତ୍ପାଦିତ ଦ୍ରବ୍ୟକୁ ଉତ୍ପାଦ କୁହାଯାଏ ଏବଂ ଏଥୁରୁ ଆୟ ମିଳିଥାଏ।

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ

Question 14.
ଭୋପାଳରେ କେବେ ଶୃଚ୍ଛଜନିତ ଦୁର୍ଘଟଣା ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
୧୯୮୪ ମସିହା ଡିସେମ୍ବର ୩ ତାରିଖରେ ଭୋପାଳରେ ମର୍ମନ୍ତୁଦ ଶିଳ୍ପ ଦୁର୍ଘଟଣା ହୋଇଥିଲା ।

Question 15.
ସୂର୍ଯ୍ୟୋଦୟ ଶିଳ୍ପ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ନୂତନ ଭାବେ ଗଢ଼ିଉଠିଥିବା ଶିଳ୍ପକୁ ‘ସୂର୍ଯ୍ୟୋଦୟ ଶିଳ୍ପ’ ଆଖ୍ୟା ଦିଆଯାଇଛି । ସୂଚନା ପ୍ରଯୁକ୍ତି ବିଦ୍ୟା, ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସେବା, ଆତିଥ୍ୟ ଏବଂ ଶିକ୍ଷା ଆଦି ଏହାର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ।

Question 16.
କାଲିଫର୍ଣିଆ କାହିଁକି ପ୍ରସିଦ୍ଧ ?
Answer:
ସୂଚନା ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟାର ପ୍ରମୁଖ କ୍ଷେତ୍ରଭାବେ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ କାଲିଫର୍ନିଆର ସିଲିକନ୍ ଉପତ୍ୟକା ପ୍ରସିଦ୍ଧ ।

Question 17.
ଭାରତର କେଉଁ ସ୍ନାନ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅଗ୍ରଣୀ ?
Answer:
ଭାରତର ବେଙ୍ଗାଲୁରୁ ସୂଚନା ପ୍ରଯୁକ୍ତି ବିଦ୍ୟା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅଗ୍ରଣୀ।

Question 18.
ବ୍ଲାଷ୍ଟ୍ର ଫର୍‌ନେସ୍‌ର କାମ କ’ଣ ?
Answer:
ଲୁହାପଥର ତରଳାଇବାକୁ ବ୍ଲାଷ୍ଟ୍ର ଫର୍‌ନେସ୍‌ର ଆବଶ୍ୟକତା ହୋଇଥାଏ ।

Question 19.
ମିଶ୍ରଧାତୁ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଇସ୍ପାତ୍ ବେଶ୍ ଶକ୍ତି ଏବଂ ଏହାକୁ ସହଜରେ ବିଭିନ୍ନ ଆକୃତି ଦିଆଯାଇପାରେ, କଟାଯାଇପାରେ ଏବଂ ତାରରେ ପରିଣତ କରି ହୁଏ। ଏହା ସହିତ ମାଙ୍ଗାନିଜ, ନିକେଲ ଓ କ୍ରୋମିୟମ୍ ମିଶ୍ରଣ କରାଯାଇ ଏକ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଧରଣର ଇସ୍ପାତ୍ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ। ଏହାକୁ ମିଶ୍ରଧାତୁ କୁହାଯାଏ।

Question 20.
କାହାକୁ ଶିଳ୍ପ ଜଗତର ମେରୁଦଣ୍ଡ ବୋଲି କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଲୁହାକୁ ଶିଳ୍ପ ଜଗତର ମେରୁଦଣ୍ଡ ବୋଲି କୁହାଯାଏ।

Question 21.
କେଉଁ ସ୍ଥାନମାନଙ୍କରେ ଲୌହ-ଇସ୍ପାତ୍ କାରଖାନା ସ୍ଵାପନ କରାଯାଏ ?
Answer:
କଞ୍ଚାମାଲ, ଶସ୍ତା ଶ୍ରମିକ, ପରିବହନ ଓ ବଜାର ସୁବିଧା ଥିବା ସ୍ଥାନମାନଙ୍କରେ ଲୌହ-ଇସ୍ପାତ୍ କାରଖାନା ସ୍ଥାପନ କରାଯାଏ।

Question 22.
କର୍ଣାଟକର କେଉଁଠାରେ ଲୌହ-ଇସ୍ପାତ କାରଖାନା ରହିଛି ?
Answer:
କର୍ଣ୍ଣାଟକର ଭଦ୍ରାବତୀ ଓ ବିଜୟନଗରଠାରେ ଲୌହ-ଇସ୍ପାତ୍ର କାରଖାନା ରହିଛି ।

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ

Question 23.
ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶର କେଉଁଠାରେ ଲୌହଇସ୍ପାତ୍ କାରଖାନା ରହିଛି ?
Answer:
ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶର ବିଶାଖାପାଟଣାରେ ଲୌହ-ଇସ୍ପାତ କାରଖାନା ରହିଛି ।

Question 24.
ଓଡ଼ିଶାର କେଉଁଠାରେ ଲୌହ-ଇସ୍ପାତ୍ କାରଖାନା ରହିଛି ?
Answer:
ଓଡ଼ିଶାର ରାଉରକେଲାଠାରେ ଲୌହ-ଇସ୍ପାତ୍ କାରଖାନା ରହିଛି।

Question 25.
ଦୁର୍ଗାପୁର ଲୌହ-ଇସ୍ପାତ୍ କାରଖାନା କେଉଁ ରାଜ୍ୟରେ ଅବସ୍ଥିତ ?
Answer:
ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ ରାଜ୍ୟରେ ଦୁର୍ଗାପୁର ଲୌହ-ଇସ୍ପାତ୍ କାରଖାନା ଅବସ୍ଥିତ ।

Question 26.
ତାମିଲନାଡୁର କେଉଁଠାରେ ଲୌହ-ଇସ୍ପାତ୍ କାରଖାନା ରହିଛି ?
Answer:
ତାମିଲନାଡୁର ସାଲେମଠାରେ ଲୌହ-ଇସ୍ପାତ୍ କାରଖାନା ରହିଛି।

Question 27.
କେଉଁ ନଦୀଦ୍ୱୟର ସଂଗମସ୍ଥଳରେ ଟାଟା ଲୌହ-ଇସ୍ପାତ୍ କାରଖାନା ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ସୁବର୍ଣ୍ଣରେଖା ଓ ଖରକାଇ ନଦୀଦ୍ୱୟର ସଂଗମସ୍ଥଳରେ ଟାଟା ଲୌହ- ଇସ୍ପାତ୍ କାରଖାନା ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ।

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ

Question 28.
ଟାଟା ଲୌହ-ଇସ୍ପାତ୍ କାରଖାନା କେଉଁ ରାଜ୍ୟରେ ଅବସ୍ଥିତ ?
Answer:
ଟାଟା ଲୌହ-ଇସ୍ପାତ୍ କାରଖାନା ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡ ରାଜ୍ୟରେ ଅବସ୍ଥିତ ।

Question 29.
ପିଟ୍‌ସ୍‌ବର୍ଗ ଲୌହ-ଇସ୍ପାତ୍ କାରଖାନା କେଉଁଠି ଅବସ୍ଥିତ ?
Answer:
ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ପିଟ୍‌ସ୍‌ବର୍ଗ ଲୌହ ଇସ୍ପାତ୍ କାରଖାନା ଅବସ୍ଥିତ ।

Question 30.
ପିଟ୍‌ସ୍‌ବର୍ଗ ଅଞ୍ଚଳକୁ ଲୁହାପଥର କିପରି ଆସିଥାଏ ?
Answer:
ବୃହତ୍ ହ୍ରଦ ଅଞ୍ଚଳରୁ ଟ୍ରେନ୍‌ଯୋଗେ ଲୁହାପଥର ପିଟ୍‌ସ୍‌ବର୍ଗ ଅଞ୍ଚଳକୁ ଆସିଥାଏ।

Question 31.
କେଉଁ ନଦୀ ପିଟ୍‌ସ୍‌ବର୍ଗ ଅଞ୍ଚଳକୁ ଜଳ ଯୋଗାଇଥାଏ ?
Answer:
ଓହିଅ, ମନୋଗାହେଲା ଏବଂ ଆଲେଘେନି ନଦୀରୁ ପ୍ରଚୁର ଜଳ ପିଟ୍‌ସ୍‌ବର୍ଗ ଅଞ୍ଚଳକୁ ଯୋଗାଇଥାଏ।

Question 32.
ପଞ୍ଚହ୍ରଦ ମଧ୍ୟରେ କେଉଁଟି ବୃହତ୍ତମ ?
Answer:
ସୁପିରିଅର

Question 33.
କେଉଁଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରାକୃତିକ ତନ୍ତୁ ଅଟେ ?
Answer:
ପଶମ, ରେଶମ, ତୁଳା, ଲିନେନ୍ ଓ ଝୋଟ ପ୍ରାକୃତିକ ତନ୍ତୁ ଅଟନ୍ତି ।

Question 34.
କେଉଁଗୁଡ଼ିକ ମନୁଷ୍ୟକୃତ ତନ୍ତୁ ଅଟେ ?
Answer:
ନାଇଲନ, ପଲିଷ୍ଟର ଓ ରେୟନ୍ ମନୁଷ୍ୟକୃତ ତନ୍ତୁ ଅଟେ।

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ

Question 35.
କେବେଠାରୁ କାର୍ପାସ ବୟନଶିଳ୍ପର ବିକାଶ ହେଲା ?
Answer:
ଅଷ୍ଟାଦଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ କାର୍ପାସ ବୟନଶିଳ୍ପର ବିକାଶ ହେଲା।

Question 36.
ପ୍ରଥମେ କେଉଁଠାରେ କଳତନ୍ତର ପ୍ରସାର ଘଟିଲା ?
Answer:
ଗ୍ରେଟ୍ ବ୍ରିଟେନ୍‌ରେ କଳତନ୍ତର ପ୍ରସାର ଘଟିଲା ।

Question 37.
ସୁନାଜରି କାମ କାର୍ପାସ ବସ୍ତ୍ର ପାଇଁ ଭାରତର କେଉଁ ସ୍ଥାନ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ?
Answer:
ସୁରତ୍ ଓ ଉଦୋଦରା ସୁନାଜରି କାମ ଓ କାର୍ପାସ୍ ବସ୍ତ୍ର ପାଇଁ ଭାରତ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ।

Question 38.
ଢାକାର କେଉଁ କାମ ପୃଥବୀ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ?
Answer:
ଢାକାର ମସ୍‌ଲିନ୍ କାର୍ପାସ୍‌ବସ୍ତ୍ର ପୃଥ‌ିବୀ ପ୍ରସିଦ୍ଧ।

Question 39.
କେଉଁ ମସିହାରେ ଭାରତରେ ପ୍ରଥମ ଆଧୁନିକ କାର୍ପାସ ବୟନଶିଳ ମୁମ୍ବାଇରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
୮୫୪ ମସିହାରେ ଭାରତରେ ପ୍ରଥମ ଆଧୁନିକ କାର୍ପାସ ବୟନଶିଳ୍ପ ମୁମ୍ବାଇରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ।

Question 40.
ମସଲିପଟ୍ଟନମ୍ବର କେଉଁ କାର୍ପାସ୍ବବସ୍ତ୍ର ପୃଥ‌ିବୀରେ ବେଶ୍ ଆଦୃତ ?
Answer:
ମସଲିପଟ୍ଟନମ୍‌ର ଚିନ୍‌ଜେନ୍ କାର୍ପାସବସ୍ତ୍ର ପୃଥ‌ିବୀରେ ବେଶ୍ ଆଦୃତ ।

Question 41.
କାହାକୁ ‘ଭାରତର ମାଞ୍ଚେଷ୍ଟର’ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଅହମ୍ମଦାବାଦକୁ ଭାରତର ମାଞ୍ଚେଷ୍ଟର କୁହାଯାଏ ।

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ

Question 42.
ଅହମ୍ମଦାବାଦ କେଉଁ ରାଜ୍ୟରେ ଓ କେଉଁ ନଦୀକୂଳରେ ଅବସ୍ଥିତ ?
Answer:
ଅହମ୍ମଦାବାଦ ଗୁଜରାଟ ରାଜ୍ୟର ନର୍ମଦା ନଦୀକୂଳରେ ଅବସ୍ଥିତ ।

Question 43.
କେବେ ଅହମ୍ମଦାବାଦରେ ପ୍ରଥମ କାର୍ପାସ ବୟନଶିଳ୍ପ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
୧୮୫୯ ମସିହାରେ ଅହମ୍ମଦାବାଦରେ ପ୍ରଥମ କାର୍ପାସ ବୟନଶିଳ୍ପ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ।

Question 44.
ମାଞ୍ଚେଷ୍ଟର କେଉଁ ଦେଶରେ ଅବସ୍ଥିତ ?
Answer:
ମାଞ୍ଚେଷ୍ଟର ଇଂଲଣ୍ଡରେ ଅବସ୍ଥିତ ।

Question 45.
ଓସାକା କେଉଁ ଦେଶରେ ଅବସ୍ଥିତ ?
Answer:
ଓସାକା ଜାପାନରେ ଅବସ୍ଥିତ ।

Question 46.
କାହାକୁ ‘ଜାପାନର ମାଞ୍ଚେଷ୍ଟର’ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଓସାକାକୁ ଜାପାନର ମାଞ୍ଚେଷ୍ଟର କୁହାଯାଏ।

Question 47.
ଓସାକା କାହିଁକି ପ୍ରସିଦ୍ଧ ?.
Answer:
ଓସାକା ଜାପାନର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ବୟନଶିଳ୍ପ କେନ୍ଦ୍ର ଅଟେ।

Question 48.
ସୂଚନା ଓ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ପାଇଁ ଭାରତର କେଉଁ ସ୍ଥାନ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ?
Answer:
ସୂଚନା ଓ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ପାଇଁ ଭାରତର ବେଙ୍ଗାଲୁରୁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ।

Question 49.
କାଲିଫର୍ଣିଆ ସୂଚନା ପ୍ରଯୁକ୍ତି ବିଦ୍ୟାକେନ୍ଦ୍ର କେଉଁ ଦେଶରେ ଅବସ୍ଥିତ ?
Answer:
କାଲିଫର୍ଷିଆ ସୂଚନା ପ୍ରଯୁକ୍ତି ବିଦ୍ୟାକେନ୍ଦ୍ର ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ଅବସ୍ଥିତ ।

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ

Question 50.
ସିଲିକନ୍ ମାଳଭୂମି କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ବେଙ୍ଗାଲୁରୁକୁ ସିଲିକନ୍ ମାଳଭୂମି କୁହାଯାଏ।

ଗୋଟିଏ ଶବ୍ଦରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

1. କାହାଦ୍ଵାରା କଞ୍ଚାମାଲକୁ ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ଉପଯୋଗୀ ଦ୍ରବ୍ୟର ପରିଣତ କରିଥାଏ ?
Answer: ଉଦ୍ୟୋଗ ବା ଶିଳ୍ପ

2. ଶିଳ୍ପ ପ୍ରତିଷ୍ଠାଦ୍ୱାରା ଲୋକଙ୍କୁ କ’ଣ ମିଳିଥାଏ ?
Answer: କର୍ମ ସଂସ୍ଥାନ

3. କେଉଁ ଶିଳ୍ପଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରାଣୀ ଓ ଉଭିଦ ଆଧାରିତ ବସ୍ତୁକୁ କଞ୍ଚାମାଲ ଭାବେ ବ୍ୟବହାର କରିଥାନ୍ତି ?
Answer: କୃଷିଭିର୍ଭିକ ଶିଳ୍ପ

4. ରେଳଡ଼ବା ନିର୍ମାଣର ମୁଖ୍ୟ କଞ୍ଚାମାଲ କ’ଣ ଅଟେ ?
Answer: ଲୁହା

5. ମାଛତେଲ ଉଦ୍ୟୋଗ କେଉଁ ଶିଳ୍ପର ଉଦାହରଣ ?
Answer: ସମୁଦ୍ରଭିଭିକ

6. ଅନେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ କ’ଣ ସହର ଓ ନଗର ଆଦିର ବିକାଶ ଓ ଅଭିବୃଦ୍ଧିର କାରଣ ହୋଇଥାଏ ?
Answer: ଶିଳ୍ପାୟନ

7. ସିଲିକନ ଉପତ୍ୟକା ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାର କେଉଁଠାରେ ଅବସ୍ଥିତ ?
Answer: କେନ୍ଦ୍ରୀୟ କାଲିଫର୍ଣ୍ଣିଆ

8. ଆଧୁନିକ ଶିଳ୍ପ ଜଗତର ମେରୁଦଣ୍ଡ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer: ଇସ୍ପାତ

9. ଟାଟା ଲୌହ ଇସ୍ପାତ କାରଖାନା ଯେଉଁ ସ୍ଥାନରେ ଅବସ୍ଥିତ ତାହାର ନାମ କ’ଣ ?
Answer: ସାକ୍‌

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ

10. ଜାପାନର ଓସାକା ବୟନ ଶିଳ୍ପ କେନ୍ଦ୍ର ପାଇଁ କେଉଁ ନଦୀରୁ ଜଳ ମିଳିଥାଏ ?
Answer: ଓଡ଼ୋ

ଭୌଗୋଳିକ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକୁ ଗୋଟିଏ ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଲେଖ ।

1. ଅହମ୍ମଦାବାଦ :
Answer: ଭାରତର ମାଞ୍ଚେଷ୍ଟର ।

2. ଓସାକ
Answer: ଜାପାନର ମାଞ୍ଚେଷ୍ଟର ।

3. ମସ୍‌ଲି ନ :
Answer: ଢାକାର ନିର୍ମିତ ଏକ ପୃଥ‌ିବୀ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ବସ୍ତ୍ର ।

4. ମସଲି ପଟନମ୍ :
Answer: ଚିନ୍‌ନ୍ କାର୍ପାସ ବସ୍ତ୍ରପାଇଁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଅଞ୍ଚଳ ।

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ

5. ଟିସ୍କୋ।
Answer: ଟାଟା ଲୌହଇସ୍ପାତ କାରଖାନାର ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ନାମ ।

6. ସାଲେମ୍ :
Answer: ତାମିଲନାଡୁରେ ଅବସ୍ଥିତ ଏକ ଲୌହଇସ୍ପାତ କାରଖାନା ।

7. ମିଶ୍ରଧାତୁ :
Answer: ଇସ୍ପାତସହ ଆଲୁମିନିୟମ୍, ନିକେଲ ଓ ତମ୍ବା ଆଦି ଧାତୁ ମିଶାଇ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଉଥୁବା ଧାତୁ ।

8. ମିଥାଇଲ ଆଇସୋସାଇନେଟ୍ :
Answer: ଭୋପାଳ ଗ୍ୟାସ୍ ଦୁର୍ଘଟଣାରେ ନିର୍ଗତ ଅତି ବିଷାକ୍ତ ବାଷ୍ପ ।

9. ଅମୁଲ :
Answer: ଆନନ୍ଦ ମିଲ୍‌କ ଇଉନିୟନ ଲିମିଟେଡ଼ର ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ନାମ।

10. ଦ୍ୱୈତ ମାଲିକାନା ଲୁକ୍ତ ସଂସ୍ଥା :
Answer: ଉଭୟ ସରକାରୀ ଓ କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତି ବା ଏକାଧୁକ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ମିଳିତ ତତ୍ତ୍ଵାବଧାନ ଓ ମାଲିକାନାରେ ପରିଚାଳିତ ଶିଳ୍ପ।

ଅସଂପର୍କିତ ଶବ୍ଦଟିକୁ ବାଛ ।

1. ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ, କାଠମଣ୍ଡ, ଖାଇବାତେଲ ଉତ୍ପାଦନ, କାର୍ପାସ ବୟନ ।
Answer: କାଠମଣ୍ଡ

2. ଲୌହଇସ୍ପାତ ଶିଳ୍ପ, ଭାରୀଯନ୍ତ୍ରପାତି, ରେଳଡ଼ବା ନିର୍ମାଣ, ଚମଡ଼ା ଶିଳ୍ପ ।
Answer: ଚମଡ଼ା ଶିଳ୍ପ

3. ମାଛତେଲ ଉଦ୍ୟୋଗ, କାଗଜଶିକ, ଔଷଧ ପ୍ରସ୍ତୁତକାରୀ ଶିଳ୍ପ, ଗୃହନିର୍ମାଣ ଶିଳ୍ପ ।
Answer: ମାଛ ତେଲ ଉଦ୍ୟୋଗ

4. ଘଣ୍ଟା, ରେଡ଼ିଓ, ଟିଭି, ଝୁଡ଼ିବୁଣା।
Answer: ଝୁଡ଼ିବୁଣା

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ

5. ଝୁଡ଼ି, ଘଣ୍ଟା, ମାଟିହାଣ୍ଡି, ତାରକସି କାମ ।
Answer: ଘଣ୍ଟା

6. ମଟରଗାଡ଼ି ନିର୍ମାଣ, ଜାହାଜ ନିର୍ମାଣ, ଟିଭି, ଭାରୀଯନ୍ତ୍ରପାତି ।
Answer: ଟିଭି

7. ମୁମ୍ବାଇ-ପୁଣେ, ବେଙ୍ଗାଲୁରୁ-ତାମିଲନାଡୁ ଅଞ୍ଚଳ, କୋଲକାତା- ଭୁବନେଶ୍ଵର, ଗୁଡ଼ଗାଓଁ-ଦିଲ୍ଲୀ ।
Answer: କୋଲକାତା-ଭୁବନେଶ୍ଵର

8. ଇସ୍ପାତ, ମାଙ୍ଗାନିଜ, ଚୂନପଥର, ନିକେଲ।
Answer: ଚୂନପଥର

9. ଦିଲ୍ଲୀ, ଭିଲାଇ, ଦୁର୍ଗାପୁର, ବର୍ଣ୍ଣପୁର ।
Answer: ଦିଲ୍ଲୀ

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ

10. HAL, CESCO, SAIL, BHEL
Answer: CESCO

ଠିକ୍ ଉକ୍ତ ପାଖରେ ଠିକ୍ ଚିହ୍ନ ( ✓ ) ଓ ଭୁଲ୍ ଭକ୍ତି ପାଖରେ ଭୁଲ୍ ଚିହ୍ନ ( ✗ ) ଦିଅ ।

1. ଭଦ୍ରାବତୀ ଓ ବିଜୟ ନଗର କର୍ଣାଟକରେ ଅବସ୍ଥିତ। — ଚିହ୍ନ ( ✓ )
2. ଋଷ କାର୍ଯ୍ୟରେ ମୁଖ୍ୟତଃ କାଠ ଯନ୍ତ୍ରପାତି ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ । — ଚିହ୍ନ ( ✗ )
3. ପୃଥ‌ିବୀର ମୁଖ୍ୟ ଶିଳ୍ପାଞ୍ଚଳଗୁଡ଼ିକ ନାତିଶୀତୋଷ୍ଣ ଅଞ୍ଚଳରେ ଅବସ୍ଥିତ । — ଚିହ୍ନ ( ✓ )
4. ଯୋଗାଯୋଗ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ଆଧାରିକ ସଂରଚନା କୁହାଯାଏ । — ଚିହ୍ନ ( ✓ )
5. ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ ବୃହତ୍ ଶିଳ୍ପ ଅଟେ । — ଚିହ୍ନ ( ✗ )
6. ଶିଳ୍ପ ଶ୍ରମିକ କୃଷିଶ୍ରମିକ ଠାରୁ କମ୍ ମଜୁରି ପାଇଥାଏ। — ଚିହ୍ନ ( ✗ )
7. ପରିବହନ ଓ ଯୋଗାଯୋଗ ଆଦି ସେବା ଶିଳ୍ପର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। — ଚିହ୍ନ ( ✓ )
8. କୋଇଲା ଖନନ ଏକ ଶିଳ୍ପ ଅଟେ । — ଚିହ୍ନ ( ✓ )
9. ଘଣ୍ଟା ଶିଳ୍ପ କୂଟୀର ଶିଳ୍ପର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ । — ଚିହ୍ନ ( ✗ )
10. ଓହିଓ ନଦୀ ରୁଷିଆରେ ଅବସ୍ଥିତ । — ଚିହ୍ନ ( ✗ )
11. ଚିନ୍‌ନ୍ ପାଇଁ କାଲିକଟ୍ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଥିଲା । — ଚିହ୍ନ ( ✗ )
12. ଭାରତର ପ୍ରଥମ ଆଧୁନିକ କାର୍ପାସ ବୟନ ଶିଳ୍ପ ବମ୍ବେଠାରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା । — ଚିହ୍ନ ( ✓ )
13. ପାନିପତ୍ ଆମ ଦେଶର ଏକ ପ୍ରମୁଖ କାର୍ପାସ୍ ବୟନ ଶିଳ୍ପକେନ୍ଦ୍ର । — ଚିହ୍ନ ( ✓ )
14. ବେଙ୍ଗାଲୁରୁରେ ସର୍ବାଧକ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ ଓ ସୂଚନା ପ୍ରଯୁକ୍ତି ବିଦ୍ୟା ଦାନ କରୁଥିବା ଅବସ୍ଥିତ । — ଚିହ୍ନ ( ✓ )
15. ବେଙ୍ଗଲୁରୁ ଉପକୂଳବର୍ତ୍ତୀ ସମତଳ ଅଞ୍ଚଳରେ ଅବସ୍ଥିତ। — ଚିହ୍ନ ( ✗ )

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ

Objective Type Questions With Answers
ସ୍ତମ୍ଭ ମିଳନ କର ।

Question 1.
BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ 8
Answer:
BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ 10

Question 2.
BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ 11
Answer:
BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ 12

Question 3.
BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ 13
Answer:
BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ 14

Question 4.
BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ 15
Answer:
BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ 16

Question 5.
BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ 17
Answer:
BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ 18

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ

Question 6.
BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ 20
Answer:
BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ 21

ବନ୍ଧନୀ ମଧ୍ଯରୁ ଉପଯୁକ୍ତ ଶବ୍ଦ ବାଛି ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

1. ________ ଦ୍ଵାରା ଆୟ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥାଏ।
(କୃଷି, ଖଣିଜ ଉତ୍ତୋଳନ, ମତ୍ସ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ, ବାଣିଜ୍ୟ କାରବାର)
Answer: ବାଣିଜ୍ୟ କାରବାର

2. ଭାରୀ ଯନ୍ତ୍ରପାତି, ରେଳଡବା ନିର୍ମାଣ ________କାରଖାନା ଅନ୍ତର୍ଗତ ।
(କୃଷିଭିଭିକ, ଖଣିଜଭିର୍ଭିକ, ସମୁଦ୍ରଭିଭିକ, ଜଙ୍ଗଲଭିଭିକ
Answer: ଖଣିଜଭିଭିକ

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ

3. ଚମଡ଼ା ଶିଳ୍ପ ______ଶିଳ୍ପର ଅନ୍ତର୍ଗତ ।
(କୃଷିଭିତ୍ତିକ, ଜଙ୍ଗଲଭିଭିକ, ଖଣିଜଭିଭିକ, ସମୁଦ୍ରାଭିଭିକ)
Answer: କୃଷିଭ୍ରିକ

4. ଗୃହନିର୍ମାଣ ଶିଳ୍ପ ______ ଶିଳ୍ପର ଅନ୍ତର୍ଗତ ।
(କୃଷିଭିଭିକ, ଖଣିଜଭିରିକ, ଜଙ୍ଗଲଭିଭିକ, ସମୁଦ୍ରଭିଭିକ)
Answer: ଜଙ୍ଗଲ ଭିଭିକ

5. ______ ପରିବାର ସଦସ୍ୟଙ୍କଦ୍ଵାରା କରାଯାଇଥାଏ।
(କ୍ଷୁଦ୍ରଶିଳ୍ପ, ବୃହତ୍ ଶିଳ୍ପ, କୁଟୀର ଶିଳ୍ପ, ଯାନ୍ତ୍ରିକ ଶିଳ୍ପ)
Answer: କୁଟୀର ଶିଳ୍ପ

6. ମଟର ଗାଡ଼ି ଓ ଭାରୀ ଯନ୍ତ୍ରପାତି ______ ର ଅନ୍ତର୍ଗତ ।
(କୁଟୀରଶିଳ୍ପ, କ୍ଷୁଦ୍ରଶିଳ୍ପ, ଜଙ୍ଗଲଭିଭିକ ଶିଳ୍ପ, ବୃହତ୍‌ଶିଳ୍ପ)
Answer: ବୃହତ୍‌ଶିଳ୍ପ

7. ମାଲିକାନା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଶିଳ୍ପକୁ ______ ଭାଗରେ ଭାଗ କରାଯାଇଛି ।
(ଏକ, ଦୁଇ, ତିନି, ଊରି)
Answer: ଗରି

8. ଟାଟା ଲୌହ ଇସ୍ପାତ କାରଖାନା ______ ଶିଚ୍ଛର ଅନ୍ତର୍ଗତ ।
(ବ୍ୟକ୍ତିମାଲିକାନା, ସରକାରୀ ମାଲିକାନା, ଦ୍ଵୈତ ମାଲିକାନା, ସମବାୟ ସଂସ୍ଥା)
Answer: ବ୍ୟକ୍ତିମାଲିକାନା

9. ଶିଳ୍ପସଂସ୍ଥାରୁ ସର୍ବଶେଷରେ ବାହାରୁଥ‌ିବା ଉତ୍ପାଦିତ ଦ୍ରବ୍ୟକୁ ______ କୁହାଯାଏ ।
(ନିବେଶ, ଉତ୍ପାଦ, କାରକ, ଆଧାରିକ ସଂରଚନା)
Answer: ଉତ୍ପାଦ

10. ୧୯୮୪ ମସିହା ଡିସେମ୍ବର ୩ ତାରିଖ ଦିନ ଭାରତର, _______ସହରରେ ଶିଳ୍ପଜନିତ ଦୁର୍ଘଟଣା ହୋଇଥିଲା।
(ଭୋପାଳ, ଚେନ୍ନାଇ, ରାୟପୁର, ଜୟପୁର)
Answer: ଗୋପାଳ

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ

11. ୨୦୦୫ ମସିହାରେ ପୃଥ‌ିବୀର _______ ଦେଶରେ ଶିଳ୍ପ ଦୁର୍ଘଟଣା ହୋଇ ଅନେକ ଲୋକଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ଘଟିଥିଲା।
(ଭାରତ, ଜାପାନ, ଚୀନ, ଇଂଲଣ୍ଡ)
Answer: ଚୀନ

12. କାଲିଫର୍ଡିଆ _______ଦେଶରେ ଅବସ୍ଥିତ ।
( ରୁଷିଆ, ଜାପାନ, ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା, ଚୀନ)
Answer: ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା

13. କାଲିଫର୍ଡିଆର ସିଲିକନ୍ _______ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅଗ୍ରଣୀ।
( ସୂଚନା ପ୍ରଯୁକ୍ତି ବିଦ୍ୟା, ଶିକ୍ଷା, ଶିଳ୍ପ, ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟ)
Answer: ସୂଚନା ପ୍ରଯୁକ୍ତି ବିଦ୍ୟା

14. ଭାରତର _______ ସହର ସୂଚନା ପ୍ରଯୁକ୍ତି ବିଦ୍ୟାରେ ଅଗ୍ରଣୀ ସହର ।
(ପୁନେ, ଅହମ୍ମଦାବାଦ, ବେଙ୍ଗାଲୁରୁ, ମହୀଶୂର)
Answer: ବେଙ୍ଗାଲୁରୁ

15. ଲୌହ ଇସ୍ପାତ ଶିଳ୍ପ _______ ଶିଳ୍ପର ଅନ୍ତର୍ଗତ ।
(କୁଟୀର, କ୍ଷୁଦ୍ର, ସମବାୟ, ମୌଳିକ)
Answer: ମୌଳିକ

16. _______ କୁ ଆଧୁନିକ ଶିଳ୍ପ ଜଗତର ମେରୁଦଣ୍ଡ କୁହାଯାଏ।
(ସୁନା, ଲୁହା, ଇସ୍ପାତ, ତମ୍ବା)
Answer: ଇସ୍ପାତ

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ

17. ୧୯୪୭ ମସିହା ପୂର୍ବରୁ _______ ଲୌହ ଇସ୍ପାତ କାରଖାନା ଥିଲା ।
(ଗୀଉରକେଲା, ବୋକାରୋ, ବର୍ଣ୍ଣପୁର, ଜାମସେଦ୍‌ପୁର)
Answer: ଜାମସେଦପୁର

18. ଜାମସେଦ୍‌ପୁର ଲୌହ-ଇସ୍ପାତ କାରଖାନା _______ ଅବସ୍ଥିତ।
(ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡ, ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡ, ଛତିଶଗଡ଼, ଓଡ଼ିଶା)
Answer: ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡ

19. ଟାଟା ଲୌହ-ଇସ୍ପାତ କାରଖାନାର ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ନାମ _______|
(ପୋସ୍କୋ, ଟିସ୍କୋ, ସେସ୍କୋ, ନେସ୍କୋ)
Answer: ଟିସ୍କୋ

20. _______ ଟାଟା ଲୌହ-ଇସ୍ପାତ୍ ଶିଳ୍ପକେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହୋଇଥିଲା।
(1906, 1907, 1908, 1909)
Answer: 1907

21. ପିଟ୍‌ସ୍‌ବର୍ଗ ଲୌହ-ଇସ୍ପାତ୍ କାରଖାନା,_______ଦେଶରେ ଅବସ୍ଥିତ ।
(ଭାରତ, ଇଂଲଣ୍ଡ, ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା, ରୁଷିଆ)
Answer: ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା

22. ପ୍ରଥମେ _______ଦେଶରେ କଳତନ୍ତର ପ୍ରସାର ଘଟିଥିଲା।
(ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା, ଗ୍ରେଟ୍ ବ୍ରିଟେନ୍, ଭାରତ, ଜର୍ମାନୀ)
Answer: ଗ୍ରେଟ୍ ବ୍ରିଟେନ୍

23. ଢାକାର _______ କାର୍ପାସ ବସ୍ତ୍ର ପୃଥୁବୀ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ।
(ମସ୍‌ଲିନ, ଚିନ୍‌ନ, କାଲିକୋ, ସୁନା ଜରିକାମ)
Answer: ମସ୍‌ନ

24. ମସଲିପଟନମ୍ବର _______ କାର୍ପାସ ବସ୍ତ୍ର ପୃଥ‌ିବୀ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ।
(ମସଲିନ୍, ଚିନ୍‌ନ, କାଲିକୋ, ସୁନା ଜରିକାମ)
Answer: ଚିନ୍‌ନ୍

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ

25. କାଲିକଟର _______ କାର୍ପାସ ବସ୍ତ୍ର ପୃଥ‌ିବୀ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ।
( ମସଲିନ୍, ଚିନ୍‌ନ, କାଲିକୋ, ସୁନା ଜରିକାମ)
Answer: କାଲିକୋ

26. _______ ଭାରତର ପ୍ରଥମ ଆଧୁନିକ କାର୍ପାସ୍ ବୟନଶିଳ୍ପ ମୁମ୍ବାଇରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ।
(1851, 1852, 1853, 1854)
Answer: 1854

27. ଅହମଦାବାଦ _______ ନଦୀକୂଳରେ ଅବସ୍ଥିତ ।
(ନର୍ମଦା, ସାବରମତୀ, ତାଣ୍ଡୀ, ମାହୀ)
Answer: ସାବରମ

28. _______ ପ୍ରଥମେ ଅହମ୍ମଦାବାଦରେ କାର୍ପାସ ବୟନ ଶିଳ୍ପ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ।
(1856, 1857, 1858, 1859)
Answer: 1859

29. _______ କୁ ଭାରତର୍‌ ମାଞ୍ଚେଷ୍ଟର କୁହାଯାଏ।
(ଅହମ୍ମଦନଗର, ଅହମ୍ମଦାବାଦ, ହାଇଦ୍ରାବାଦ, ଜୟପୁର)
Answer: ଅହମ୍ମଦାବାଦ

30. ମାଞ୍ଚେଷ୍ଟର _______ ରେ ଅବସ୍ଥିତ ।
(ଭାରତ, ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା, ଇଂଲଣ୍ଡ, ଜାପାନ)
Answer: ଇଂଲଣ୍ଡ

ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଉତ୍ତର ବାଛି ଲେଖ ।

Question 1.
କେଉଁଟି ପ୍ରାଥମିକ ଉତ୍ପାଦର ଅନ୍ତର୍ଗତ ?
(A) ଫଳ ଓ ମୂଳ
(B) ଘଣ୍ଟା ଓ ଯନ୍ତ୍ରପାତି
(C) କଲମ ଓ ମୋବାଇଲ
(D) ଲୁଗା ଓ କାଗଜ
Answer:
(A) ଫଳ ଓ ମୂଳ

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ

Question 2.
କେଉଁଟି ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ ପରେ ଆମେ ବ୍ୟବହାର କରିଥାଉ ?
(A) କାଗଜ
(B) ଫଳ
(C) ମହୁ
(D) ମୂଳ
Answer:
(A) କାଗଜ

Question 3.
କେଉଁ ସେବା କାର୍ଯ୍ୟକୁ ଶିଳ୍ପର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରାଯାଇଛି ?
(A) ଶିକ୍ଷା ଓ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ
(B) ବ୍ୟାଙ୍କ୍ ଓ ପର୍ଯ୍ୟଟନ
(C) ପରିବହନ ଓ ଯୋଗାଯୋଗ
(D) ବ୍ୟାଙ୍କ୍ ଓ ଶିକ୍ଷା
Answer:
(C) ପରିବହନ ଓ ଯୋଗାଯୋଗ

Question 4.
କେଉଁଟି କୃଷିଭିତ୍ତିକ ଶିଳ୍ପର ସ୍ତର ଅଟେ ?
(A) ଭାରୀ ଯନ୍ତ୍ରପାତି, ରେଳଡ଼ବା ନିର୍ମାଣ, ମାଛତେଲ
(B) ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ, ଖାଇବାତେଲ ଉତ୍ପାଦନ, କାର୍ପାସ ବୟନ
(C) ମାଛତେଲ, ଚମଡ଼ାଶିଳ୍ପ, ଯନ୍ତ୍ରପାତି ନିର୍ମାଣ
(D) କାଠମଣ୍ଡ, କାଗଜ, ଆସବାବଶିଳ୍ପ
Answer:
(B) ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ, ଖାଇବାତେଲ ଉତ୍ପାଦନ, କାର୍ପାସ ବୟନ

Question 5.
କେଉଁଟି ସମୁଦ୍ରଭିତ୍ତିକ ଶିଳ୍ପ ଅଟେ ?
(A) ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ ଓ କାର୍ପାସ ବୟନ
(B) ଚମଡ଼ାଶିକ ଓ ଭାରି ଯନ୍ତ୍ରପାତି
(C) ସାମୁଦ୍ରିକ ଉଦ୍ୟୋଗ ଓ ମାଛତେଲ
(D) କାଠମତ୍ସ୍ୟ ଓ କାଗଜଶିଳ୍ପ
Answer:
(C) ସାମୁଦ୍ରିକ ଉଦ୍ୟୋଗ ଓ ମାଛତେଲ

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ

Question 6.
କେଉଁଟି ଜଙ୍ଗଲଭିଭିକ ଶିଳ୍ପ ନୁହେଁ ?
(A) କାଠମଣ୍ଡ
(B) କାଗଜ ଶିକ
(C) ଔଷଧ ପ୍ରସ୍ତୁତକାରୀ ଶିଳ୍ପ
(D) ମଛତେଲ
Answer:
(D) ମଛତେଲ

Question 7.
କେଉଁଟି କୁଟୀର ଶିଳ୍ପର ଅନ୍ତର୍ଗତ ନୁହେଁ ?
(A) ତାରକସି କାମ
(B) ଝାଡ଼ୁବୁଣା
(C) ମାଟିହାଣ୍ଡି ନିର୍ମାଣ
(D) ଘଣ୍ଟା ନିର୍ମାଣ
Answer:
(D) ଘଣ୍ଟା ନିର୍ମାଣ

Question 8.
କେଉଁଟି କ୍ଷୁଦ୍ରଶିଳ୍ପର ଅନ୍ତର୍ଗତ ନୁହେଁ ?
(A) ଘଣ୍ଟା
(B) ରେଡିଓ ନିର୍ମାଣ
(C) ମାଟିହାଣ୍ଡି ପ୍ରସ୍ତୁତି
(D) ଟିଭି ତିଆରି
Answer:
(C) ମାଟିହାଣ୍ଡି ପ୍ରସ୍ତୁତି

Question 9.
HAL ଏବଂ SAIL(ହିନ୍ଦୁସ୍ତାନ ଏରୋନଟିକ୍‌ସ ଲିମିଟେଡ୍ ଓ ଭାରତୀୟ ଇସ୍ପାତନିଗମ) କେଉଁ ଶିଳ୍ପର ଅନ୍ତର୍ଗତ ?
(A) ବ୍ଯକ୍ତିମାଲିକାନା
(B) ସରକାରୀ ମାଲିକାନା
(C) ଦ୍ଵୈତ ମାଲିକାନା
(D) ସମବାୟ ସଂସ୍ଥା
Answer:
(B) ସରକାରୀ ମାଲିକାନା

Question 10.
କେଉଁଟି ଦ୍ଵୈତ ମାଲିକାନା ଶିଳ୍ପର ଅନ୍ତର୍ଗତ ?
(A) ଟାଟା ଲୌହଇସ୍ପାତ
(B) ଭାରତୀୟ ଇସ୍ପାତ ନିଗମ
(C) ମାରୁତି ଉଦ୍ୟୋଗ
(D) ଅମୁଲ ଶିଳ୍ପ
Answer:
(C) ମାରୁତି ଉଦ୍ୟୋଗ

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ

Question 11.
ସମ୍ବଲପୁରୀ ବସ୍ତଶିଳ୍ପ ଓ ଅମୁଲ ଦୁଗ୍ଧ ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ସଂସ୍ଥା କେଉଁ ଶିଳ୍ପର ଅନ୍ତର୍ଗତ ?
(A) ବ୍ୟକ୍ତି ମାଲିକାନା
(B) ସରକାରୀ ମାଲିକାନା
(C) ଦ୍ଵୈତ ମାଲିକାନା
(D) ସମବାୟ ସଂସ୍ଥା
Answer:
(D) ସମବାୟ ସଂସ୍ଥା

Question 12.
କେଉଁଟି ଆଧାରିକ ସଂରଚନାର ଅନ୍ତର୍ଗତ ନୁହେଁ ?
(A) ବିଦ୍ୟୁତକରଣ
(B) କଞ୍ଚାମାଲ
(C) ଯୋଗାଯୋଗ
(D) ସଡ଼କ
Answer:
(B) କଞ୍ଚାମାଲ

Question 13.
କେଉଁଟି ଶିଳ୍ପ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ନିବେଶର ଅନ୍ତର୍ଗତ ନୁହେଁ ?
(A) କଞ୍ଚାମାଲ
(B) ଶ୍ରମିକ
(C) ଭୂମି
(D) ଅରଣ୍ୟ
Answer:
(D) ଅରଣ୍ୟ

Question 14.
ଶିଳ୍ପସଂସ୍ଥାରେ କଞ୍ଚାମାଲରୁ ଉତ୍ପାଦ ସୃଷ୍ଟି ହେବାପାଇଁ ଯେଉଁସବୁ କାର୍ଯ୍ୟପନ୍ଥା ଗ୍ରହଣ କରାଯାଏ, ତାହାକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
(A) କାରକ
(B) ନିବେଶ
(C) ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ
(D) ଉତ୍ପାଦ
Answer:
(C) ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ

Question 15.
କେଉଁଟି ଭାରତର ଶିଳ୍ପାଞ୍ଚଳ ନୁହେଁ ?
(A) ମୁମ୍ବାଇ – ପୁଣେ
(B) ବେଙ୍ଗାଲୁରୁ – ତାମିଲନାଡୁ
(C) ଗୁଡଗାଓଁ – ଦିଲ୍ଲୀ – ମିରଟ୍
(D) କଟକ – ଓଡ଼ିଶା
Answer:
(D) କଟକ – ଓଡ଼ିଶା

Question 16.
କେଉଁଟି ପୃଥ‌ିବୀର ଶିଳ୍ପାଞ୍ଚଳ ନୁହେଁ ?
(A) ଆମେରିକା ପୂବାଂଶ
(B) ପାକିସ୍ଥାନର ପୂର୍ବାଶ
(C) ପଶ୍ଚିମ ଓ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ୟୁରୋପ
(D) ପୂର୍ବ ଏସିଆ ଓ ପୂର୍ବ ୟୁରୋପ
Answer:
(B) ପାକିସ୍ଥାନର ପୂର୍ବାଶ

Question 17.
କେଉଁଟି ‘ସୂର୍ଯ୍ୟୋଦୟ ଶିଳ୍ପ’ର ଅନ୍ତର୍ଗତ ନୁହେଁ ?
(A) ସୂଚନା ପ୍ରଯୁକ୍ତି ବିଦ୍ୟା
(B) ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟ ଓ ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟ ସେବା
(C) ଆତିଥ୍ୟ ଓ ସେବା
(D) ଲୌହ-ଇସ୍ପାତ ଶିଳ୍ପ
Answer:
(D) ଲୌହ-ଇସ୍ପାତ ଶିଳ୍ପ

Question 18.
କେଉଁଟି ଇସ୍ପାତ ଧାତୁ ପ୍ରସ୍ତୁତିରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ନାହିଁ ?
(A) ମାଙ୍ଗାନିକ
(B) ଆଲୁମିନିୟମ୍
(C) ନିକେଲ
(D) କ୍ରୋମିୟମ୍
Answer:
(B) ଆଲୁମିନିୟମ୍

Question 19.
କେଉଁ ଲୌହ-ଇସ୍ପାତ କାରଖାନା ଭିନ୍ନ ଅଟେ ?
(A) ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡ – ଜାମସେଦ୍‌ପୁର
(B) ଓଡ଼ିଶା – ରାଉରକେଲା
(C) ତାମିଲନାଡୁ – ଭଦ୍ରାବତୀ
(D) ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ – ଦୁର୍ଗାପୁର
Answer:
(C) ତାମିଲନାଡୁ – ଭଦ୍ରାବତୀ

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ

Question 20.
କେଉଁ ନଦୀଦ୍ୱୟରୁ ଜାମସେଦପୁର ଲୌହଇସ୍ପାତ୍ କାରଖାନାକୁ ପ୍ରଚୁର ଜଳ ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଇଥାଏ ?
(A) ମହାନଦୀ ଓ ବ୍ରାହ୍ମଣୀ
(B) ଗୋଦାବରୀ ଓ କୋଏନା
(C) ଖରକାଇ ଓ ସୁବର୍ଣ୍ଣରେଖା
(D) ସୁବର୍ଣ୍ଣରେଖା ଓ ବୁଢାବଳଙ୍ଗ
Answer:
(C) ଖରକାଇ ଓ ସୁବର୍ଣ୍ଣରେଖା

Question 21.
ଟାଟା ଲୌହ-ଇସ୍ପାତ କାରଖାନାଟି କେଉଁ ରେଳପଥ ନିକଟରେ ଅବସ୍ଥିତ ?
(A) ହାୱଡ଼ା – ଦୁର୍ଗାପୁର
(B) ହାୱଡ଼ା ଚନ୍ଦନନଗର
(C) ହାୱଡ଼ା – ମୁମ୍ବାଇ
(D) ହାୱଡ଼ା – ସାଲିମାର
Answer:
(C) ହାୱଡ଼ା – ମୁମ୍ବାଇ

Question 22.
ଭଦ୍ରାବତୀ ଓ ବିଜୟନଗର ଲୌହ-ଇସ୍ପାତ୍ କାରଖାନା କେଉଁ ରାଜ୍ୟରେ ଅବସ୍ଥିତ ?
(A) ଓଡ଼ିଶା
(B) କର୍ଣାଟକ
(C) ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ
(D) ତାମିଲନାଡୁ
Answer:
(B) କର୍ଣାଟକ

Question 23.
କେଉଁଟି କାର୍ପାସ ଶିଳ୍ପରେ ଅଗ୍ରଣୀ ଦେଶ ନୁହେଁ ?
(A) ଭାରତ
(B) ଚୀନ
(C) ଜାପାନ
(D) ଶ୍ରୀଲଙ୍କା
Answer:
(D) ଶ୍ରୀଲଙ୍କା

Question 24.
ସୁନା ଜରିକାମ କାର୍ପାସ ବସ୍ତ୍ର କେଉଁ ଅଞ୍ଚଳରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ ?
(A) ସୁରତ ଓ ଇଦୋଦରା
(B) ଜୟପୁର ଓ ଆଜମିର
(C) ପୁନେ ଓ ମୁମ୍ବାଇ
(D) ନାଗପୁର ଓ ଥାନେ
Answer:
(A) ସୁରତ ଓ ଇଦୋଦରା

Question 25.
କେଉଁଟି କାର୍ପାସ ଶିଳ୍ପର ଅନ୍ତର୍ଗତ ନୁହେଁ ?
(A) କୋଏମ୍ବାଟୁର
(B) କାନପୁର
(C) ଚେନ୍ନାଇ
(D) ବର୍ଣ୍ଣପୁର
Answer:
(D) ବର୍ଣ୍ଣପୁର

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ

Question 26.
ଅହମ୍ମଦାବାଦରେ କାର୍ପାସ ବୟନ ଶିଳ୍ପ ଗଢ଼ିଉଠିବାର କାରଣ କ’ଣ ?
(A) କଞ୍ଚାମାଲର ସୁଲଭତା
(B) ପୁଞ୍ଜି
(C) ଶ୍ରମ
(D) ପରିବହନ
Answer:
(A) କଞ୍ଚାମାଲର ସୁଲଭତା

Question 27.
କାହାକୁ ‘ଜାପାନର ମାଞ୍ଚେଷ୍ଟର’ କୁହାଯାଏ ?
(A) ଟୋକିଓ
(B) ଓସାକା
(C) ସିକାଗୋ
(D) କ୍ରିଟୋ
Answer:
(B) ଓସାକା

Question 28.
କେଉଁ ନଦୀରୁ ଓସାକା ବୟନଶିଳ୍ପ ପାଇଁ ପ୍ରଚୁର ଜଳ ଯୋଗାଇଥାଏ ?
(A) ଓଜୋ
(B) ସିଜୋ
(C) କ୍ଲିଟୋ
(D) ମିତୃବିସି
Answer:
(A) ଓଜୋ

Question 29.
ଭାରତର କେଉଁଠାରେ ସୂଚନା ପ୍ରଯୁକ୍ତି ବିଦ୍ୟାର ପ୍ରଧାନ କେନ୍ଦ୍ର ଅଟେ ?
(A) ମୁମ୍ବାଇ
(B) ଦିଲ୍ଲୀ
(C) ବେଙ୍ଗାଲୁରୁ
(D) ମହୀଶୂର
Answer:
(C) ବେଙ୍ଗାଲୁରୁ

Question 30.
କାହାକୁ ଭାରତର ସିଲିକନ ମାଳଭୂମି କୁହାଯାଏ ?
(A) ବେଙ୍ଗାଲୁରୁ
(B) ରାୟପୁର
(C) କୋଲକାତା
(D) ଭୁବନେଶ୍ଵର
Answer:
(A) ବେଙ୍ଗାଲୁରୁ

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ

Question 31.
“କାଲିଫର୍ନିଆର ସିଲିକନ୍ ଉପତ୍ୟକା” କେଉଁ ଦେଶରେ ଅବସ୍ଥିତ ?
(A) ଜାପାନ
(B) ଜର୍ମାନୀ
(C) ରୁଷିଆ
(D) ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା
Answer:
(D) ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା

Question 32.
କେବେ କର୍ଣାଟକ ସରକାର ସର୍ବପ୍ରଥମେ ସୂଚନା ଓ ପ୍ରଯୁକ୍ତି ବିଦ୍ୟା ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ କରିଥିଲେ ?
(A) 1991
(B) 1992
(C) 1993
(D) 1994
Answer:
(B) 1992

Question 33.
କେଉଁଟି ସିଲିକନ ଉପତ୍ୟକାର ବିଶେଷତ୍ଵ ନୁହେଁ ?
(A) ନାତିଶୀତୋଷ ଜଳବାୟୁ
(B) ଆକର୍ଷିତ ସୁନିର୍ମଳ ପରିବେଶ
(C) ପରିବହନ ସୁଯୋଗ
(D) ଅସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟକର ପରିବେଶ
Answer:
(D) ଅସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟକର ପରିବେଶ

Question 34.
ଭାରତର କେଉଁ ସହରରେ ସୂଚନା ଓ ପ୍ରଯୁକ୍ତି ବିଦ୍ୟାର ନୂତନ କେନ୍ଦ୍ରମାନ ଗଢ଼ିଉଠି ନାହିଁ ?
(A) ମୁମ୍ବାଇ
(B) ରାୟପୁର
(C) ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ
(D) ହାଇଦ୍ରାବାଦ
Answer:
(B) ରାୟପୁର

Question 35.
ଇନ୍‌ଫୋସିସ୍ ଓ ୱିପ୍ରୋ କେଉଁ ଶିଳ୍ପ ସଂସ୍ଥାର ଅଟନ୍ତି ?
(A) ଲୌହ-ଇସ୍ପାତ
(B) କାର୍ପାସ
(C) ସୂଚନା ଓ ପ୍ରଯୁକ୍ତି ବିଦ୍ୟା
(D) କାଗଜ
Answer:
(C) ସୂଚନା ଓ ପ୍ରଯୁକ୍ତି ବିଦ୍ୟା

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ

Question 36.
ଆମେରିକୀୟ କମ୍ପାନୀଗୁଡ଼ିକ ସେମାନଙ୍କର କୁଶଳୀ କର୍ମୀମାନଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଇ ଶସ୍ତା ଓ ସମକୁଶଳୀ ଭାବରେ କେଉଁମାନଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଇଥାନ୍ତି ?
(A) ଭାରତୀୟ
(B) ଚୀନା
(C) ରୁଷିଆ
(D) ଜାପାନୀ
Answer:
(A) ଭାରତୀୟ

Question 37.
କେଉଁଟି ବୃହତ୍ ହ୍ରଦ ଅଞ୍ଚଳର ଅନ୍ତର୍ଗତ ନୁହେଁ ?
(A) ସୁପିରିଅର୍
(B) ଭିକ୍ଟୋରିଆ
(C) ହ୍ୟୁରନ୍
(D) ମିଚିଗାନ୍
Answer:
(B) ଭିକ୍ଟୋରିଆ

Question 38.
କେଉଁ ଶିଳ୍ପଟି ପୃଥ‌ିବୀର ଏକ ପୁରାତନ ଶିଳ୍ପ ?
(A) ଲୌହଇସ୍ପାତ
(B) କାର୍ପାସ ବୟନ
(C) ଖଣିଜ ଉତ୍ତୋଳନ
(D) ସୂଚନା ପ୍ରଯୁକ୍ତି ବିଦ୍ୟା
Answer:
(B) କାର୍ପାସ ବୟନ

Question 39.
ଭବୋଦରା କେଉଁଥିପାଇଁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ?
(A) କାଲିକୋ ବସ୍ତ୍ର
(B) ଚିଜେନ୍
(C) ସୁନା ଜରିବସ୍ତ୍ର
(D) ମସ୍‌ଲିନ୍
Answer:
(C) ସୁନା ଜରିବସ୍ତ୍ର

Question 40.
1854 ମସିହାରେ କେଉଁଠାରେ ଭାରତର ପ୍ରଥମ ଆଧୁନିକ କାର୍ପାସ ଶିଳ୍ପ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ?.
(A) କୋଲକାତା
(B) ସୁରତ୍
(C) ମୁମ୍ବାଇ
(D) ଅହମ୍ମଦାବାଦ
Answer:
(C) ମୁମ୍ବାଇ

Question 41.
କେଉଁ ନଦୀକୂଳରେ ଅହମ୍ମଦାବାଦ ସହର ଅବସ୍ଥିତ ?
(A) ଇରାବତୀ
(B) କାବେରୀ
(C) ନର୍ମଦା
(D) ସାବରମତି
Answer:
(D) ସାବରମତି

Question 42.
ଜାତୀୟ ବୟନଶିଳ୍ପର ଉତ୍ପାଦିତ ସାମଗ୍ରୀର କେତେଭାଗ ବିଦେଶକୁ ରପ୍ତାନି ହୁଏ ?
(A) 1/2
(B) 1/3
(C) 1/5
(D) 2/3
Answer:
(B) 1/3

Question 43.
କେଉଁଟି ସେବାଶିଳ୍ପ ନୁହେଁ ?
(A) ପରିବହନ
(B) ପର୍ଯ୍ୟଟନ
(C) ଯୋଗାଯୋଗ
(D) କୋଇଲା ଖନନ
Answer:
(D) କୋଇଲା ଖନନ

Question 44.
କେବେ ଭୋପାଳ ଗ୍ୟାସ୍ ଦୁର୍ଘଟଣା ଘଟିଥିଲା ?
(A) 1984 Dec 3rd
(B) 1989 Jan 13
(C) 1988 Mar 31
(D) 1999 Aug 13
Answer:
(A) 1984 Dec 3rd

Question 45.
ଭଦ୍ରାବତୀ ଲୌହଇସ୍ପାତ କାରଖାନା କେଉଁ ରାଜ୍ୟରେ ଅବସ୍ଥିତ ?
(A) ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶ
(B) ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ
(C) କର୍ଣ୍ଣାଟକ
(D) ତାମିଲନାଡୁ
Answer:
(C) କର୍ଣ୍ଣାଟକ

Question 46.
କେଉଁ ଲୌହଇସ୍ପାତ କେନ୍ଦ୍ରଟି ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗରେ ଅବସ୍ଥିତ ?
(A) ଟିସ୍କୋ
(B) ଭିଲାଇ
(C) ବୋକାରୋ
(D) ବର୍ଣ୍ଣପୁର
Answer:
(D) ବର୍ଣ୍ଣପୁର

BSE Odisha 8th Class Geography Important Questions Chapter 4 ଶିଳ୍ପ

Question 47.
ଓଡ଼ୋ ନଦୀ କେଉଁ ଶିଳ୍ପକୁ ପ୍ରଚୁର ପାଣି ଯୋଗାଏ ?
(A) କାର୍ପାସ ବୟନ
(B) ଲୌହଇସ୍ପାତ
(C) କୋଇଲା ଖନନ
(D) ସୂଚନା ପ୍ରଯୁକ୍ତି ବିଦ୍ୟା
Answer:
(A) କାର୍ପାସ ବୟନ

Question 48.
କେଉଁ ରାଜ୍ୟ ସର୍ବପ୍ରଥମେ 1992 ମସିହାରେ ସୂଚନା ଓ ପ୍ରଯୁକ୍ତି ବିଦ୍ୟା ଆଇନ୍ ପ୍ରଣୟନ କରିଥିଲା ?
(A) ମହାରାଷ୍ଟ୍ର
(B) ତାମିଲନାଡୁ
(C) କର୍ଣ୍ଣାଟକ
(D) ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶ
Answer:
(C) କର୍ଣ୍ଣାଟକ

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Book Download Pdf

BSE Odisha Class 8 Hindi Solutions Book Pdf Download

BSE Odisha 8th Class Text Book Solutions

BSE Odisha 8th Class Science Solutions Chapter 18 ବାୟୁ ଓ ଜଳ ପ୍ରଦୂଷଣ

Odisha State Board BSE Odisha 8th Class Science Solutions Chapter 18 ବାୟୁ ଓ ଜଳ ପ୍ରଦୂଷଣ Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 8 Science Solutions Chapter 18 ବାୟୁ ଓ ଜଳ ପ୍ରଦୂଷଣ

Question 1.
ଜଳ କିପରି ପ୍ରଦୂଷିତ ହୋଇଥାଏ, ଉଦାହରଣ ସହ ଲେଖ ।

  • ଜଳରେ ଲୁଗାସଫା କଲେ,
  • ଜଳରେ ଗାଡ଼ି ମୋଟର ଧୋଇଲେ,
  • ବିଭିନ୍ନ ଶିଳ୍ପରୁ ନିର୍ଗତ ତରଳ ଆବର୍ଜନା ଜଳରେ ମିଶିଲେ,
  • ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥ ଓ ଆବର୍ଜନା ମିଶିଲେ

BSE Odisha 8th Class Science Solutions Chapter 18 ବାୟୁ ଓ ଜଳ ପ୍ରଦୂଷଣ

ଉଦାହରଣ – 1
ଗଙ୍ଗାନଦୀ ଯେଉଁ ସହର ଓ ନଗର ଦେଇ ବହୁଛି, ସେଥୁରୁ ବହୁ ଆବର୍ଜନା, ନର୍ଦ୍ଦମା ଜଳ, ମୃତଶରୀର ଓ ହାନୀକାରକ ଦ୍ରବ୍ୟ ଜଳରେ ମିଶୁଛି । ଲୋକମାନେ ଗାଧୋଇବା, ଲୁଗା ସଫାକରିବା ସହ ଆବର୍ଜନା, ଫୁଲ, ଦେବଦେବୀଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତି, ପଲିଥୁନ୍ ଖୋଳ ଇତ୍ୟାଦି ଏହି ନଦୀରେ ପକାଇଥା’ନ୍ତି । କାନପୁରଠାରେ 5000 ରୁ ଅଧ୍ଵ ଶିଳ୍ପ କାରଖାନାରୁ ତରଳ ବିଷାକ୍ତ ରାସାୟନିକ ଆବର୍ଜନା ଗଙ୍ଗାନଦୀର ଜଳରେ ମିଶି ଏହାକୁ ପ୍ରଦୂଷିତ କରିଥାଏ ।

ଉଦାହରଣ – 2
ରାୟଗଡ଼ା ପେପର ମିଲରୁ ନିର୍ଗତ ତରଳ ଆବର୍ଜନାରେ ଆର୍ସେନିକ୍, ସୀସା ଓ ଫ୍ଲୋରାଇଡ୍‌ର ମାତ୍ରା ଅଧ୍ବକ ପରିମାଣରେ ଥାଏ । ଏହି ଦୂଷିତ ଜଳ ଯୋଗୁଁ ନାଗାବଳୀ ନଦୀର ଜଳ ବିଷାକ୍ତ ହେଉଛି । ଏହି ବିଷାକ୍ତ ଜଳର ପ୍ରଭାବ ପ୍ରାଣୀ ଓ ଉଭିଦମାନଙ୍କ ଉପରେ ପଡ଼ୁଅଛି ।

Question 2.
ତୁମେ ନିଜ ତରଫରୁ ବାୟୁ ପ୍ରଦୂଷଣ କମାଇବାପାଇଁ କିପରି ସାହାଯ୍ୟ କରିବ ଲେଖ ।
ଉ-

  • ଗାଡ଼ି ମୋଟରରେ ସୀସା ବିହୀନ ପେଟ୍ରୋଲ ଓ CNG ପକାଇବା ।
  • ଜୀବାଶ୍ମ ଇନ୍ଧନ ବଦଳରେ ଅଣପାରମ୍ପରିକ ଶକ୍ତି (ସୌର ଶକ୍ତି, ଜଳ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଶକ୍ତି ଓ ପବନ ଶକ୍ତି) ବ୍ୟବହାର କରିବା ।
  • ବନମହୋତ୍ସବ ପାଳନ ଦ୍ବାରା ବୃକ୍ଷରୋପଣ କରିବା ।
  • ଜୈବ ପଦାର୍ଥକୁ ନପୋଡ଼ି କମ୍ପୋଷ୍ଟ କରିବା ।
  • ଉଦ୍‌ଜାନ ଶକ୍ତି ଦ୍ୱାରା ଗାଡ଼ିମୋଟର ଚଳାଇବା ।
  • ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌ ଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟକୁ ନପୋଡ଼ି ତାହା ପୁନଃଚକ୍ରଣ କରିବା ।
  • କ୍ରସର ଗୁଣ୍ଡିରେ ସିମେଣ୍ଟ ମିଶାଇ ଇଟା ତିଆରି କରିବା ।

Question 3.
ନିର୍ମଳ ଓ ସ୍ଵଚ୍ଛଜଳ ସର୍ବଦା ପାନଯୋଗ୍ୟ । ମତାମତ ଦିଅ ।
ଉ-

  • ଛଣା ଯନ୍ତ୍ରରୁ ନିର୍ଗତ ଜଳ ନିର୍ମଳ ମନେହେଉଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଏଥିରେ ଅନେକ ଅଣୁଜୀବ ରହିଥାଏ । ତେଣୁ ଏହା ପିଇଲେ ରୋଗ ବ୍ୟାପିବା ସମ୍ଭାବନା ରହିଥାଏ ଓ ଏହା ନିରାପଦ ପାନୀୟ ଜଳ ନୁହେଁ ।
    ପ୍ରଦୂଷିତ ଜଳ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିବା ଲୋକେ ହଇଜା, ଟାଇଫଏଡ୍ ଓ ଜଣ୍ଡିସ୍ ଆଦି ରୋଗରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହୋଇଥା’ନ୍ତି ।
  • ପାଣିକୁ ଫୁଟାଇ ଥଣ୍ଡାକରି ଛାଣି ପିଇବା ନିରାପଦ ଅଟେ କାରଣ ଏଥୁରୁ ଜୀବାଣୁମାନେ ମରିଯାଇଥା’ନ୍ତି ।
  • ଘରମାନଙ୍କରେ କ୍ୟାଣ୍ଡଲଯୁକ୍ତ ଫିଲ୍‌ଟର୍ ବ୍ୟବହାର ହେବା ଆବଶ୍ୟକ, କାରଣ ଏହାଦ୍ଵାରା ଭୌତିକ ପଦ୍ଧତିରେ ଜଳର ପରିଶୋଧନ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ ।
  • ଜଳ ବିଶୋଧନ ପାଇଁ ରାସାୟନିକ ପଦ୍ଧତିରେ ଜଳରେ କ୍ଲିଚିଂ ପାଉଡ଼ର ବା କ୍ଲୋରିନ୍ ବଟିକା ପକାଇବା ଆବଶ୍ୟକ । ସୁତରାଂ ଉପରୋକ୍ତ ପଦ୍ଧତିମାନ ଅବଲମ୍ବନ କରି ଜଳକୁ ପାନୀୟ ଉପଯୋଗୀ କରି ପିଇବା ଆବଶ୍ୟକ; ନଚେତ୍ ଅନେକ ରୋଗ ହେବାର ସମ୍ଭାବନା ରହିଥାଏ ।

Question 4.
ମ୍ୟୁନିସିପାଲିଟିର ଜଣେ ସଦସ୍ୟ ହିସାବରେ ତୁମ ସହରକୁ ବିଶୁଦ୍ଧ ଜଳ ଯୋଗାଣ ପାଇଁ କି କି ପଦକ୍ଷେପ ନେବ, ତାହାର ଏକ ଯୋଜନା ପ୍ରସ୍ତୁତ କର ।
ଉ-
ମ୍ୟୁନିସିପାଲିଟିର ଜଣେ ସଦସ୍ୟ ହିସାବରେ ତୁମ ସହରକୁ ବିଶୁଦ୍ଧ ଜଳ ଯୋଗାଣ ପାଇଁ କି କି ପଦକ୍ଷେପ ନେବ, ପ୍ରଣୟନ କରିବାକୁ ହେବ; ଯଥା

  • ଜଳଯୋଗାଣର ଉତ୍ସ ଭୂତଳ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ ।
  • ଜଳକୁ ମୋଟା ପଲିଥନ୍ ପାଇପ୍‌ରେ ପ୍ରବାହିତ କରିବାକୁ ହେବ ।
  • ଶିଳ୍ପାନୁଷ୍ଠାନମାନଙ୍କରେ ଜଳ ବିଶୋଧନ ପ୍ରକଳ୍ପ ପ୍ରତିଷ୍ଠାକରିବା ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ ।
  • ଜଳଯୋଗାଣ ପୂର୍ବରୁ ଭୌତିକ ଓ ରାସାୟନିକ ପଦ୍ଧତିରେ ଏହାର ପରିଶୋଧନ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ ।
  • ଜଳ ବିଶୋଧନ ପାଇଁ ରାସାୟନିକ ପଦ୍ଧତିରେ ଜଳରେ କ୍ଲୋରିନ୍‌ ବଟିକା ବା ବ୍ଲିଚିଂ ପାଉଡ଼ର ମିଶାଇବା ଆବଶ୍ୟକ ।
  • ନୀୟ ଜଳ ପ୍ରବାହିତ ହେଉଥ‌ିବା ପାଇପ୍ ଯେପରି ନର୍ଦ୍ଦମା ଜଳ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ନ ଆସିବ ସେଥ୍ୟପ୍ରତି ଦୃଷ୍ଟି ଦେବାକୁ ହେବ ।
  • ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ ସହ ଏହାର ଅପଚୟ ନହେବା ପାଇଁ କମ୍ ବ୍ୟବହାର (Reduce), ପୁନର୍ବ୍ଯବହାର (Reuse) ଓ ପୁନଶ୍ଚକ୍ରଣ (Recycle) ମାଧ୍ୟମରେ ସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି କରିବା ଆବଶ୍ୟକ ।

Question 5.
ବିଶୁଦ୍ଧ ବାୟୁ ଓ ପ୍ରଦୂଷିତ ବାୟୁ ମଧ୍ଯରେ ପାର୍ଥକ୍ୟ ଦର୍ଶାଅ ।

ବିଶୁଦ୍ଧ ଚାୟୁ ପ୍ରଦୂଷିତ ଚାୟୁ
(i) ବିଶୁଦ୍ଧ ବାୟୁରେ ତା’ର ସଂଗଠିତ ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକ ଠିକ୍ ପରିମାଣରେ ଥାଏ । (i) ପ୍ରଦୂଷିତ ବାୟୁରେ ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକର ପରିମାଣ ବ୍ୟତିକ୍ରମ ଦେଖାଯାଏ ।
(ii) ବିଶୁଦ୍ଧ ବାୟୁରେ ବାୟୁ ପ୍ରଦୂଷକ କଣିକାମାନ ନଥାଏ । (ii) ପ୍ରଦୂଷିତ ବାୟୁରେ ବାୟୁ ପ୍ରଦୂଷକ କଣିକାମାନ ଥାଏ ।
(iii) ଏହି ବାୟୁ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟପକ୍ଷେ ହିତକର । (iii) ଏହି ବାୟୁ ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟପକ୍ଷେ ଅହିତକର ।

BSE Odisha 8th Class Science Solutions Chapter 18 ବାୟୁ ଓ ଜଳ ପ୍ରଦୂଷଣ

Question 6.
ଅମ୍ଳବର୍ଷାର ପ୍ରଭାବ କିପରି ବର୍ଣ୍ଣନା କର ? ଏହା ପ୍ରଭାବରେ ଆମର କି କ୍ଷତି ହୋଇଥାଏ ?
ଅମ୍ଳବର୍ଷାର ପ୍ରଭାବ – ସଲ୍‌ଫର୍‌ ଡାଇଅକ୍‌ସାଇଡ୍‌ ଓ ନାଇଟ୍ରୋଜେନ୍ ଡାଇଅକ୍‌ସାଇଡ୍ ଭଳି ପ୍ରଦୂଷକ ବର୍ଷାଜଳ ସହ ମିଶି ଅମ୍ଳବର୍ଷା (Acid rain) ସୃଷ୍ଟି କରନ୍ତି ।
SO2 + H2O → H2 SO4 NO2 + H2O → HNO3
ଅମ୍ଳବର୍ଷାର ପ୍ରଭାବଜନିତ କ୍ଷତି –

  • ଅମ୍ଳବର୍ଷା ମାର୍ବଲ ପଥରକୁ କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ କରାଏ । ଏହାର ପ୍ରଭାବରେ ମାଲର ରଙ୍ଗ ହଳଦିଆ ହୋଇଯାଏ । ମାର୍ବଲର
  • ଏହା ମୃତ୍ତିକାରୁ କ୍ୟାଲସିୟମ୍ ପୋଷକ ଅପସାରଣ କରେ ।
  • ଏହା ଧାତବ ସୌଧକୁ ନଷ୍ଟ କରେ ।
  • ଏହା ବାସଗୃହ ଓ ପକ୍‌କା ଘର ଉପରେ ‘ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥାଏ ।
  • ନଦୀ ଓ ପୁଷ୍କରିଣୀରେ ରହୁଥିବା ଜଳଚର ଜୀବଙ୍କ ଜୀବନଚକ୍ରରେ ବାଧା ସୃଷ୍ଟି କରେ ।
  • ଗଛର ପତ୍ରରୁ ସବୁଜକଣା ନଷ୍ଟ ହୋଇ ହଳଦିଆ ପଡ଼ିଯାଏ ।
  • ମୃତ୍ତିକାର ଅମ୍ଳତ୍ୱ ବୃଦ୍ଧିପାଏ; ଫଳରେ ଉତ୍ପାଦନ କ୍ଷମତା ହ୍ରାସପାଏ ।

Question 7.
‘ସବୁଜ କୋଠରି ପ୍ରଭାବ’’ କ’ଣ ନିଜ ଭାଷାରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କର ।
ଉ-
Agn 6710K gælQ (Green house effect) –

  • ପୃଥ‌ିବୀପୃଷ୍ଠକୁ ସୂର୍ଯ୍ୟାଲୋକ ଉତ୍ତପ୍ତ କରିଥାଏ । ସୂର୍ଯ୍ୟରଶ୍ମିର କିଛି ଅଂଶ ପୃଥ‌ିବୀଦ୍ୱାରା ଶୋଷିତ ହୁଏ ଏବଂ ଅବଶିଷ୍ଟ ମହାକାଶକୁ ଫେରିଯାଏ । ଏହି ପ୍ରତିଫଳିତ ରଶ୍ମିର କିଛି ଅଂଶକୁ ବାୟୁମଣ୍ଡଳ ଧରିରଖେ; ଫଳରେ ବାୟୁମଣ୍ଡଳର ଉତ୍ତାପ- ବୃଦ୍ଧିପାଏ ।
  • ନର୍ସରୀରେ ଥିବା କାଚଘର ମଧ୍ୟକୁ ସୂର୍ଯ୍ୟର ଉତ୍ତାପ ପ୍ରବେଶ କରିପାରେ; କିନ୍ତୁ ଏହା ମଧ୍ୟରୁ ବାହାରିପାରେ ନାହିଁ; ଫଳରେ ଏହି କୋଠରିର ତାପମାତ୍ରା ଅଧ୍ଵ ରହିଥାଏ । ଏହାକୁ ସବୁଜ କୋଠରି ପ୍ରଭାବ ବା Green house effect କୁହାଯାଏ ।
  • ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ଓ ମିଥେନ ପରି କେତେକ ଗ୍ୟାସର ତାପଶୋଷଣ ସାମର୍ଥ୍ୟ ରହିଛି । ଏହିସବୁ ଗ୍ୟାସ୍‌ ପରିମାଣ ବୃଦ୍ଧି ପୃଥ‌ିବୀକୁ ଏକ ସବୁଜ କୋଠରିରେ ପରିଣତ କରିଦେଉଛି ।
  • ମନୁଷ୍ୟର ବିକାଶମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଏବଂ ଜଙ୍ଗଲ କ୍ଷୟଯୋଗୁଁ ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ CO2 ର ମାତ୍ରା ବୃଦ୍ଧିପାଉଛି । CO2 ବ୍ୟତୀତ ମିଥେନ୍, ନାଇଟ୍ରସ୍ ଅକ୍ସାଇଡ୍ ଓ ଜଳୀୟବାଷ୍ପ ମଧ୍ୟ ସବୁଜ କୋଠରି ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ପକାଉଥ‌ିବାରୁ ଏଗୁଡ଼ିକୁ ଗ୍ରୀନ ହାଉସ୍ ଗ୍ୟାସ ରୂପେ ଗଣନ କରାଯାଉଛି ।

Question 8.
“‘ଗ୍ଲୋବାଲ ୱାର୍ମିଙ୍ଗ୍’’ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଏକ ବକ୍ତବ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କର ।
(ତୁମେ ଶ୍ରେଣୀରେ ଏ ସଂପର୍କରେ କହିବାକୁ ପଡ଼ିବ)
ଉ-
ସମ୍ମାନୀୟ ସଭାପତି ମହୋଦୟ, ଉପସ୍ଥିତ ଶିକ୍ଷକ ଶିକ୍ଷୟିତ୍ରୀବୃନ୍ଦ ଓ ବିଦ୍ୟାଳୟର ସମସ୍ତ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଗଣ । ଆଜିର ଆଲୋଚ୍ୟ ବିଷୟ ‘ଗ୍ଲୋବାଲ ୱାର୍ମିଙ୍ଗ୍’’ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ମୋର ବକ୍ତବ୍ୟ ଉପସ୍ଥାପିତ କରିବା ପାଇଁ ସୁଯୋଗ ମିଳିଥିବାରୁ ମୁଁ ନିଜକୁ ଅଧୂମାତ୍ରାରେ ଟ୍ରପୋସ୍ଫିୟର ବା ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ପ୍ରବେଶ କରିଥାଏ । ସୂର୍ଯ୍ୟକିରଣରେ ବିଭିନ୍ନ ରଶ୍ମି; ଯଥା – ଅଲ୍‌ଟ୍ରା ଭାଓଲେଟ୍, ଭିଜିବୁଲ୍ ଇନ୍‌ଫ୍ରା ରେଡ଼୍ ଆଦି ଥାଏ ।

ଏଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ଅଲ୍ଟ୍ରା ଭାଓଲେଟ୍-ବି ବା ଅତିବାଇଗଣୀ ରଶ୍ମି, ଯାହାକି ଜୀବଜଗତ ପ୍ରତି ଅତ୍ୟନ୍ତ କ୍ଷତିକାରକ, ବାୟୁମଣ୍ଡଳକୁ ପ୍ରବେଶ କରିପାରି ନଥାଏ । ଏହାକୁ ଷ୍ଟ୍ରାଟୋସ୍ପିୟରରେ ଥ‌ିବା ଓଜୋନ୍ (O3) ସ୍ତର ଅଟକାଇ ଦେଇଥାଏ; କିନ୍ତୁ ଇନ୍‌ଫ୍ରା ରେଡ଼ ରଶ୍ମି ଏହାକୁ ଭେଦ କରି ପୃଥ୍ବୀପୃଷ୍ଠକୁ ଆସିଥାଏ ଏବଂ ତାପ ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ । ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ଥ‌ିବା ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ବାଷ୍ପର ଘନ ଆସ୍ତରଣ ଏକ କମ୍ବଳ ସଦୃଶ କାମ କରିଥାଏ ଏବଂ ପୃଥ‌ିବୀପୃଷ୍ଠରୁ ଫେରିଆସୁଥିବା ଉତ୍ତପ୍ତ ବିକିରଣକୁ ଅଟକାଇ ଦିଏ । ଏହାଦ୍ଵାରା ଭୂପୃଷ୍ଠ ତାପମାତ୍ରା ବୃଦ୍ଧି ଘଟିଥାଏ ।

ଏହାକୁ ସବୁଜ ଗୃହ ପ୍ରଭାବ କୁହାଯାଏ ଏବଂ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ବାଷ୍ପ (CO2), ମିଥେନ୍ (CH2) ଆଦି ହେଉଛି ସବୁଜ ଗୃହ ବାଷ୍ପ, ଯାହାଦ୍ୱାରା ତାପମାତ୍ରା ବୃଦ୍ଧି ହୁଏ; ତେବେ ପ୍ରାୟ ୭୨ ପ୍ରତିଶତ ଗ୍ଲୋବାଲ ୱାର୍ମିଙ୍ଗ୍ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ବାଷ୍ପ ଯୋଗୁଁ ହୋଇଥାଏ । ବହୁରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ବ୍ୟବସାୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ‘ଚିକାଗୋ ଜଳବାୟୁ ବିନିମୟ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ’’ ଏହି ବ୍ୟବସାୟ କରୁଛନ୍ତି । ଭାରତରେ ମଧ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି ।

ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ନିର୍ଦେଶରେ କ୍ଲିନ୍ ଡେଭଲପ୍‌ମେଣ୍ଟ ମେକାନିଜିମ୍ (CDM) ଆରମ୍ଭହୋଇଛି, ଯାହାକି କାର୍ବନ ଟ୍ରେଡ଼ିଙ୍ଗ୍ ଏବଂ କ୍ଲିନ୍ ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଜ୍ଞାନ ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ । ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ଯୋଜନା-ଆୟୋଗ ତରଫରୁ ଏଥ‌ିପାଇଁ ପ୍ରୟାସ ଜାରି ରହିଛି । ଏଥ‌ିପାଇଁ ଏକ ଜାତୀୟ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଯୋଜନା ଗଠନ କରାଯାଇଛି ।

ଗ୍ଲୋବାଲ୍ ୱାର୍ମିଙ୍ଗ ଏକ ବିଶ୍ଵ ସ୍ତରୀୟ ସମସ୍ୟା ଏବଂ ଏହାକୁ ପ୍ରତିହତ କରା ନଗଲେ ହୁଏତ ଆଗାମୀ ଦିନରେ ସୁନାମୀ ଭଳି ଅନେକ ପ୍ରାକୃତିକ ଦୁର୍ବିପାକ ଦେଖାଦେବ । ପୃଥ‌ିବୀର ତାପମାତ୍ରା ବୃଦ୍ଧି, ବରଫରାଶି ତରଳିଯିବା, ସମୁଦ୍ର ପତ୍ତନର ଉଚ୍ଚତା ବଢ଼ିବା, ନଦୀଗୁଡ଼ିକ ଶୁଖୁଯିବା ଏବଂ ଜଳାଭାବ ଦେଖାଦେବା, ଭୟଙ୍କର ପୂଣ୍ଡିଝଡ଼ ଇତ୍ୟାଦି ସମ୍ପ୍ରତି ଘଟଣାମାନ ମଣିଷ ସଭ୍ୟତାର ଅସ୍ଥିତ୍ଵପ୍ରତି ବିପଦ ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି ।

BSE Odisha 8th Class Science Solutions Chapter 18 ବାୟୁ ଓ ଜଳ ପ୍ରଦୂଷଣ

ପ୍ରକୃତରେ ଜୀବନଧାରଣର ସକଳ ଆଧାର ପ୍ରକୃତିରୁ ମିଳିଥାଏ ଏବଂ ଏହି ପ୍ରକୃତିର ଅବକ୍ଷୟ ଏବଂ ଦୁର୍ଘଟଣା ଓ ସେ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଯାବତୀୟ ଉଦ୍‌ବେଗ ଆଜି ଚିରନ୍ତନତା ପ୍ରତି ଆହ୍ୱାନ ଦେଉଛି । ଏହି ଆହ୍ୱାନର ଶିକାର ହୋଇ ଅନେକ ସଭ୍ୟତା କାଳର କରାଳ ୧୯୯୬ ମସିହାର ତଥ୍ୟ ଅନୁଯାୟୀ ଆମେରିକାର ପ୍ରତି ୧୦୦୦ ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ୪୮୯ଟି ୪ ଚକିଆ ଗାଡ଼ି ଥିବାବେଳେ ଚୀନରେ ତାହା ୩.୨ ଏବଂ ଭାରତରେ ୪.୪ ।

ପୃଥ‌ିବୀର ବିକାଶିତ ଦେଶମାନଙ୍କର ଲଗାମଛଡ଼ା ବିଳାସବ୍ୟସନ ଆଜି ମଣିଷ ତୃତୀୟାଂଶ ଛାଡ଼େ କେବଳ ଆମେରିକା । ଆମେରିକା ସମେତ ବିକଶିତ ଦେଶମାନେ ଯେତିକି ପରିମାଣରେ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ଗ୍ୟାସ୍ ବାୟୁମଣ୍ଡଳକୁ ଛାଡ଼ନ୍ତି, ସେହି ତୁଳନାରେ ଗ୍ରୀନ୍ ହାଉସ୍‌ର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ତତ୍ପର ନୁହନ୍ତି କି ସେଥ୍ୟପ୍ରତି ଧ୍ୟାନ ବି ଦିଅନ୍ତି ନାହିଁ । ସେମାନଙ୍କର ଭୋଗ ବିଳାସ, ସମଗ୍ର ମଣିଷ ସଭ୍ୟତା ପାଇଁ ବିନାଶର ବାଟ କଢ଼ାଇଛି । କୋଟି କୋଟି ବର୍ଷ ଧରି ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ ଭିତରେ ପୃଥ‌ିବୀ ଯେଉଁ ସମ୍ପଦ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି ସେସବୁ ମଣିଷର ଗୋଟିଏ ଜୀବଦ୍ଦଶା ଭିତରେ ନିଃଶେଷ ହୋଇଯାଉଛି ।

ଏହି ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦଗୁଡ଼ିକୁ ଯେତିକି ପରିମାଣରେ ଏବଂ ଯେତିକି ସୀମା ଭିତରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯିବା କଥା, ତା’ଠୁ ଢେର ଅଧିକ ପରିମାଣରେ ଆମେ ବ୍ୟବହାରକରୁଛୁ; ଫଳରେ ଜଙ୍ଗଲ କମି କମି ଯାଉଛି, ଚାରଣଭୂଇଁ ସରି ସରି ଆସୁଛି, ବ୍ୟାପକ ହେଉଛି ଗ୍ରୀଷ୍ମପ୍ରବାହ, ମତ୍ସ୍ୟଭଣ୍ଡାର ଓ ସାମୁଦ୍ରିକ ପ୍ରବାଳସମୂହ ଧ୍ଵଂସପାଇ ଚାଲିଛି, ମରୁଭୂମି ତା’ର କାୟା ବିସ୍ତାର କରି ଚାଲିଛି, ବରଫ ପାହାଡ଼ଗୁଡ଼ିକ ତରଳିବାରେ ଲାଗିଛି, ନଦୀଗୁଡ଼ିକ ଶୁଖ୍ ଶୁଖୁ ଯାଉଛି, ତେଲ ଓ ଖଣିଜ ପଦାର୍ଥ ସରି ସରି ଆସୁଛି, ସମୁଦ୍ର ପତ୍ତନ ବଢୁଛି ଏବଂ ତା’ ସହିତ ମାଡ଼ିଆସୁଛି ଭୟଙ୍କର ଝଡ଼ ଓ ଘୂର୍ଣ୍ଣିବାତ୍ୟାମାନ ।

ସଭ୍ୟତାର ଧ୍ବଂସ ସହିତ, ଏହାକୁ ସାମ୍ନା କରିବାର ସମୟ ଆଜି ବର୍ତ୍ତମାନର ମନୁଷ୍ୟ ସଭ୍ୟତା ସେହି ଦଶା ଭୋଗିବାକୁ ବାଧ୍ୟ । ଏଣୁ ଏହି ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବାପାଇଁ ଆମେ ନିଜକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତି କରିବା ପାଇଁ ସମୟ ଆସିଛି ।
(ଉପରୋକ୍ତ ବର୍ଣ୍ଣନା କେବଳ ଏକ ନମୁନା ମାତ୍ର । ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନେ କହିବାବେଳେ ଏହିପରି ନିଜ ଲେଖା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବେ ।)

Question 9.
ତାଜମହଲ ଉପରେ କି ପ୍ରକାର କ୍ଷତିର ଆଶଙ୍କା ରହିଛି ଲେଖ ।
ଉ-
ତାଜମହଲ ଉପରେ ନିମ୍ନଲିଖତ କ୍ଷତିର ସମ୍ଭାବନା ରହିଛି –

  • ଆଗ୍ରାଠାରେ ଅବସ୍ଥିତ ତାଜମହଲ ପର୍ଯ୍ୟଟକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ଆକର୍ଷଣ ।
  • ଆଗ୍ରା ସହରରେ ଓ ଚତୁଃପାର୍ଶ୍ଵରେ ଥ‌ିବା ରବର ଶିଳ୍ପ, ରସାୟନ ଶିଳ୍ପ, ଅଟୋମୋବାଇଲ ଶିଳ୍ପ, ତୈଳ ରିଫାଇନାରୀ ଯୋଗୁଁ ସଲ୍‌ଫର୍ ଡାଇଅକ୍‌ସାଇଡ୍ ଓ ନାଇଟ୍ରୋଜେନ୍ ଅକ୍ସାଇଡ୍ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଛି ।
  • ଏହି ଗ୍ୟାସ ବର୍ଷାଜଳ ସହ ମିଶି ଗନ୍ଧକାମ୍ଳ ଓ ଯବକ୍ଷାରାମ୍ଳ ସୃଷ୍ଟି କରେ । ଏହି ଅମ୍ଳ ବର୍ଷା ଜଳ ସହିତ ମିଶି ଅମ୍ଳବର୍ଷା ବା ଏସିଡ୍ ରେନ୍ ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ ।
  • ଏହି ଅମ୍ଳବର୍ଷା ମାର୍ବଲ ପଥରକୁ କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ କରିବ ଓ ଏହାର ପ୍ରଭାବରେ ଧଳା ମାର୍ବଲର ରଙ୍ଗ କ୍ରମଶଃ ଫିକା ଓ ପରେ ହଳଦିଆ ପଡ଼ିବାର ସମ୍ଭାବନା ରହିଅଛି ।
  • ଅମ୍ଳବର୍ଷା ଯୋଗୁଁ ମାର୍ବଲ କ୍ଷୟ ଅଧିକ ହେଲେ ମାର୍ବଲ କ୍ୟାନସର ଓ ମଥୁରା ତୈଳ ରିଫାଇନାରୀରୁ ନିର୍ଗତ ଧୂଆଁ ଯୋଗୁଁ ମାର୍ବଲର ରଙ୍ଗ ଭବିଷ୍ୟତରେ ହଳଦିଆ ହେବାର ସମ୍ଭାବନା ରହିଛି ।

Question 10.
ଜଳରେ ପୋଷକର ମାତ୍ରା ବୃଦ୍ଧି ଜଳଜୀବମାନଙ୍କର ବଞ୍ଚିବା ଉପରେ କାହିଁକି ପ୍ରଭାବ ପକାଉଛି ?

  • ଚାଷଜମିରେ ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଉଥିବା ରାସାୟନିକ ସାର ବର୍ଷାଜଳ ସହ ଧୋଇହୋଇ ନିକଟସ୍ଥ ଜଳାଶୟକୁ ଆସିଥାଏ । ଜଳରେ ପୋଷକର ମାତ୍ରା ବୃଦ୍ଧିପାଏ ।
  • ଏହି କାରଣରୁ ଜଳାଶୟରେ ଶୈବାଳର ବୃଦ୍ଧିହୋଇ ସବୁଜ ଦେଖାଯାଏ ।
  • ଜଳରେ ଅମ୍ଳଜାନ ଦ୍ରବୀଭୂତ ହୋଇ ରହିଥାଏ । ମୃତ୍ୟୁପରେ ଶୈବାଳ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆମାନଙ୍କର ଖାଦ୍ୟଭାବେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ । ଶୈବାଳ ବଢ଼ିବାଦ୍ୱାରା ଅମ୍ଳଜାନ ଅଭାବ ଦେଖାଦିଏ ।
  • ଫଳରେ ଅନ୍ୟ ଜଳଜୀବମାନେ ମରିଯିବାର ସମ୍ଭାବନା ରହିଥାଏ ।

BSE Odisha 8th Class Science Solutions Chapter 18 ବାୟୁ ଓ ଜଳ ପ୍ରଦୂଷଣ

Question 11.
ନିମ୍ନଲିଖତ ଗ୍ୟାସ୍‌ ମଧ୍ୟରୁ କେଉଁଟି ଗ୍ରୀନ୍ ହାଉସ ଗ୍ୟାସ ନୁହେଁ ?
(କ) କାର୍ବନ ଡାଇଅକ୍‌ସାଇଡ୍
(ଖ) ସଲ୍‌ଫର୍ ଡାଇଅକ୍ସାଇଡ୍
(ଗ) ମିଥେନ୍
(ଘ) ନାଇଟ୍ରୋଜେନ୍
ଉ-
ନାଇଟ୍ରୋଜେନ୍

Question 12.
ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(i) ବାୟୁରେ …………………. % ଯବକ୍ଷାରଜାନ ଥାଏ ।
(ii) ଶ୍ଵାସଜନିତ ସମସ୍ୟାର କାରଣ ………………… ପ୍ରଦୂଷଣ ।
(iii) କାର୍ବନ ମନୋକ୍‌ସାଇଡ୍ ରକ୍ତର ……………….. କ୍ଷମତା ହ୍ରାସକରେ ।
(iv) କୁହୁଡ଼ି ଓ ଧୂଆଁ ମିଶି …………………. ସୃଷ୍ଟି କରନ୍ତି ।
(v) ଓକୋନ୍ ସ୍ତର ……………. ରଶ୍ମିକୁ ଶୋଷିନିଏ ।
(vi) ଗଙ୍ଗାର ପ୍ରଦୂଷଣ …………………….. ଠାରେ ବେଶି ହୋଇଛି ।

Answers:
(i) 78%
(ii) ବାୟୁ
(iii) ଅମ୍ଳଜାନ ପରିବହନ
(iv) ସ୍କଟ୍
(v) ଅତିବାଇଗଣି
(vi) କାନପୁର

BSE Odisha 8th Class Science Solutions Chapter 18 ବାୟୁ ଓ ଜଳ ପ୍ରଦୂଷଣ

Question 13.
ପ୍ରଥମ ଶବ୍ଦଦ୍ୱୟର ସଂପର୍କକୁ ଦେଖ୍ ତୃତୀୟ ଶବ୍ଦର ସଂପର୍କିତ ଶବ୍ଦଟି ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନରେ ଲେଖ ।
(i) ସଲ୍‌ଫର୍ ଡାଇଅକ୍ସାଇଡ୍ : ଗନ୍ଧକାମ୍ଳ :: ନାଇଟ୍ରୋଜେନ ଡାଇଅକସାଇଡ୍ : ……………………. ।
(ii) ଅମ୍ଳବର୍ଷା : ମାର୍ବଲ କ୍ୟାନସର :: ଓଜୋନ୍‌ କ୍ଷୟ : …………………….. ।
(iii) ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ : ଯାନବାହନ :: CFC : ……………… ।
(iv) କୋଇଲା : ଜୀବାଶ୍ମ ଇନ୍ଧନ :: CNG : ……………. ।
(v) ଧୂଳିକଣା : ବାୟୁ ପ୍ରଦୂଷଣ :: ମଳ : ………………………. ।

Answers:
(i) ଯବକ୍ଷାରାମ୍ଳ
(ii) ଚର୍ମ କର୍କଟ
(iii) ଶୀତଳଭଣ୍ଡାର
(iv) ଗ୍ୟାସୀୟ ଇନ୍ଧନ
(v) ଜଳ ପ୍ରଦୂଷଣ

1. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(i) ବାୟୁ ବିଭିନ୍ନ ଗ୍ୟାସ୍ତ୍ରର ଏକ ………………… ।
(ii) ବାୟୁରେ ଯବକ୍ଷାରଜାନର ପରିମାଣ ………………… ।
(iii) ବାୟୁରେ ଅମ୍ଳଜାନର ପରିମାଣ …………………।
(iv) ଧୂଳିକଣା ଓ ଧୂଆଁ ଇତ୍ୟାଦିକୁ ………………… କୁହାଯାଏ ।
(v) କାର୍ବନ ମନୋକ୍‌ସାଇଡ୍ ରକ୍ତରେ ……………….. ର ଦହନ କ୍ଷମତା ହ୍ରାସ କରିଥାଏ ।
(vi) କୁହୁଡ଼ି ସହ ଧୂଆଁ ମିଶି ……………….. ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।
(vii) ଶିଳ୍ପଯୋଗୁଁ ଅଧୁକ ……………………. ହୋଇଥାଏ ।
(viii) ଓଜୋନ୍ ସ୍ତର ପୃଥ‌ିବୀ ଉପରେ ଏକ ଆସ୍ତରଣପରି ଘେରିରହିଛି । ଏହାକୁ ………….. କୁହାଯାଏ ।
(ix) ଓଜୋନ୍ ରନ୍ଧ୍ର ………………… ଜାତୀୟ ଗ୍ୟାସ୍‌ଦ୍ୱାରା ହୋଇଥାଏ ।
(x) ତାପଜ ଶକ୍ତି ପ୍ରକଳ୍ପରୁ ନିର୍ଗତ ……………. ବାୟୁରେ ମିଶି ବାୟୁ ପ୍ରଦୂଷଣ କରିଥାଏ ।
(xi) ବାୟୁ ପ୍ରଦୂଷଣ ପ୍ରଭାବରେ ତାଜମହଲର ଧଳା ମାର୍ବଲ ………………. ପଡ଼ିଗଲାଣି ।
(xii) ସଲ୍‌ଫର୍ ଡାଇଅକ୍‌ସାଇଡ୍ ବର୍ଷାଜଳ ସହ ମିଶି ……………………. ସୃଷ୍ଟି କରେ ।
(xiii) ନାଇଟ୍ରୋଜେନ୍ ଅକ୍ସାଇଡ୍ ବର୍ଷାଜଳ ସହ ମିଶି ……………………..ସୃଷ୍ଟି କରେ ।
(xiv) ମଥୁରା ତୈଳ ରିଫାଇନାରୀରୁ ନିର୍ଗତ ……………………….. ଯୋଗୁଁ ମାର୍ବଲର ରଙ୍ଗ ହଳଦିଆ ହୋଇଯାଉଛି ।
(xv) ପୃଥ‌ିବୀପୃଷ୍ଠକୁ ……………….. ଉତ୍ତପ୍ତ କରିଥାଏ ।

BSE Odisha 8th Class Science Solutions Chapter 18 ବାୟୁ ଓ ଜଳ ପ୍ରଦୂଷଣ

Answers:
(i) ମିଶ୍ରଣ
(ii) 78%
(iii) 21%
(iv) ପ୍ରଦୂଷକ
(v) ଅମ୍ଳଜାନ
(vi) ସ୍କଟ୍
(vii) ବାୟୁ ପ୍ରଦୂଷଣ
(viii) ଓଜୋନ୍ ଢାଲ
(ix) କ୍ଲୋରୋଫ୍ଲୋରୋ କାର୍ବନ
(x) ଧୂଆଁ ଓ କଣିକା
(x) ଫିକା
(xii) H2SO4
(xiii) HNO3
(xiv) କଣିକାମିଶା ଧୂଆଁ
(xv) ସୂର୍ଯ୍ୟାଲୋକ

2. ବନ୍ଧନୀ ମଧ୍ଯରୁ ଉପଯୁକ୍ତ ଶବ୍ଦବାଛି ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(i) ପିଇବାଯେଗ୍ୟପା ପାଶିକୁ ………………….. କୁହାଯାଏ । (ପାନୀୟ ଜଳ, ଲବଣାକ୍ତ ଜଳ, କ୍ଷାରୀୟ ଜଳ, ଅମ୍ଳୀୟ ଜଳ)
(ii) ଜଳକୁ …………… ଦ୍ଵାରା ଶୋଧନ କରାଯାଏ । (ବାଷ୍ପୀଭବନ, ଘନୀଭବନ, ଜଳ ବିଶୋଧନ ଯନ୍ତ୍ର, କୌଣସିଟି ନୁହେଁ)
(iii) ଜଳ ବିଶୋଧନ ପାଇଁ ରାସାୟନିକ ପଦ୍ଧତିରେ ଜଳରେ …………………….. ବଟିକା ପକାଯାଏ । (ଫ୍ଲୋରିନ୍, କ୍ଲୋରିନ୍, ବ୍ରୋମିନ୍, ଆୟୋଡ଼ିନ୍)
(iv) କ୍ୟାଣ୍ଡଲଯୁକ୍ତ ଫିଲ୍‌ଟର୍ ବ୍ୟବହାର …………………. ପ୍ରଣାଳୀ ଅଟେ (ପାତନ, ପରିସ୍ରବଣ, ଊର୍ଦ୍ଧପାତନ, ରେଚନ)
(v) ପୃଥ‌ିବୀର …………………. ପ୍ରତିଶତ ଲୋକ ଭଲ ପାଣି ପିଇବାକୁ 18 (25, 20, 15, 18)
(vi) ବାୟୁରେ 78% …………………. ଗ୍ୟାସ ଥାଏ । (N2, O2, CO2)
(vii) ବାୟରେ 21% …………………. ଗ୍ୟାସ ଥାଏ । (N2, O2, H2, CO4)
(viii) ଓଜୋନ୍ ଢାଲ ସୂର୍ଯ୍ୟାଲୋକରୁ …………………. ଶୋଷଣ କରେ । (ଦୃଶ୍ୟମାନ ରଶ୍ମି, α – ରଶ୍ମି, β- ରଶ୍ମି, UV ରଶ୍ମି)
(ix) ପେଟ୍ରୋଲ ଓ ଡିଜେଲରୁ ନିର୍ଗତ କଣିକା ………………… ଦ୍ୱାରା ଶରୀରରେ ପ୍ରବେଶ କରେ । (ରକ୍ତ ସଞ୍ଚାଳନ, ଆଲୋକଶ୍ଳେଷଣ, ଶ୍ୱସନ୍, ଶ୍ଵାସକ୍ରିୟା)

Answers:
(i) ପାନୀୟ ଜଳ
(ii) ଜଳବିଶୋଧନ ଯନ୍ତ୍ର
(iii) କୋରିନ୍
(iv) ପରିସ୍ରବଣ
(v) 25
(vi) N2
(vii) O2
(viii) UV ରଶ୍ମି
(ix) ଶ୍ଵାସକ୍ରିୟା

3. ବାମ ପାର୍ଶ୍ଵର ଶବ୍ଦପୁଞ୍ଜର ସମ୍ପର୍କକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟରଖୁ ଦକ୍ଷିଣ ପାର୍ଶ୍ଵର ଉପଯୁକ୍ତ ଶବ୍ଦ ଲେଖ ।
(i) ଯବକ୍ଷାରଜାନ : ଅମ୍ଳଜାନ : : 78% : ………………. ।
(ii) ଧୂଳିକଣା : କଳକାରଖାନାର ତରଳ ଆବର୍ଜନା :: ବାୟୁ ପ୍ରଦୂଷକ : ………………. ।
(iii) ସଲ୍‌ଫର୍‌ ଡାଇଅକ୍‌ସାଇଡ୍ : ନାଇଟ୍ରୋଜେନ ଡାଇଅକ୍‌ସାଇଡ୍ :: H4SO4 : ………………. ।
(iv) SO2  : ଅମ୍ଳବର୍ଷା :: CO2, CH4 : ………………. ।
(v) ମଟରଗାଡ଼ି : CNG :: ରୋଷେଇଘର : ………………. ।
(vi) SO2 : ଅମ୍ଳବର୍ଷା :: CO2 : ………………. ।
(vii) ଧୂମଯୁକ୍ତ ଇନ୍ଧନ : କିରୋସିନି :: ପରିଷ୍କାର ଇନ୍ଧନ : ………………. ।
(viii) କ୍ଲୋରିନେସନ୍ : କ୍ଲୋରିନ୍‌ ବଟିକା :: ପରିସ୍ରବଣ : ………………. ।
(ix) ଭୌତିକ ପଦ୍ଧତି : ପାଣି ଫୁଟାଇବା :: ରାସାୟନିକ ପଦ୍ଧତି : ………………. ।
(x) ଟାଇଫଏଡ୍ : ପ୍ରଦୂଷିତ ଜଳ :: ଆଜ୍‌ମା : ………………. ।

BSE Odisha 8th Class Science Solutions Chapter 18 ବାୟୁ ଓ ଜଳ ପ୍ରଦୂଷଣ

Answers:
(i) 21%
(ii) ଜଳ ପ୍ରଦୂଷକ
(iii) HNO3
(vi) ବିଶ୍ୱ ତାପନ
(v) LPG
(iv) ସବୁଜ ଘର ପ୍ରଭାବ
(vii) CNG
(viii) ଫିଲ୍‌ଟର୍ କ୍ୟାଣ୍ଡଲ
(ix) କ୍ଲୋରିନ୍‌ ବଟିକା ମିଶାଇବା
(x) ପ୍ରଦୂଷିତ ବାୟୁ

4. ‘କ’ସ୍ତମ୍ଭରେ ଥ‌ିବା ଶବ୍ଦ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭରେ ଥିବା ସମ୍ପର୍କିତ ଶବ୍ଦକୁ ମିଳାଅ ।

‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ
(i) ଓଜୋନ୍ ରନ୍ଧ୍ର 1. GAP
(ii) ବସ୍ , ଟ୍ରକ 2. CO
(iii) ରୋଷେଇଘର 3. UV
(iv) ଗ୍ରୀନ ହାଉସ ଗ୍ୟାସ୍ 4. CH
(v) ଅମ୍ଳବର୍ଷା 5. CNG
(vi) ଓଜୋନ୍ ଢାଲ 6. CFC
(vii) ରକ୍ତରେ ଦହନ କ୍ଷମତା ହ୍ରାସ 7. LPG
(viii) ପ୍ରକୃତି ପାଇଁ ବିଶ୍ବ ସ୍ତରୀୟ ପାଣ୍ଠି 8. H2SO4
(ix) 1985 9. pH
(x) ଅମ୍ଳତ୍ୱ ତୁଳନା 10. WWF


Answer:

‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ
(i) ଓଜୋନ୍ ରନ୍ଧ୍ର 1. CFC
(ii) ବସ୍ , ଟ୍ରକ 2. CNG
(iii) ରୋଷେଇଘର 3. LPG
(iv) ଗ୍ରୀନ ହାଉସ ଗ୍ୟାସ୍ 4. CH
(v) ଅମ୍ଳବର୍ଷା 5. H2SO4
(vi) ଓଜୋନ୍ ଢାଲ 6. UV
(vii) ରକ୍ତରେ ଦହନ କ୍ଷମତା ହ୍ରାସ 7. CO
(viii) ପ୍ରକୃତି ପାଇଁ ବିଶ୍ବ ସ୍ତରୀୟ ପାଣ୍ଠି 8. WWF
(ix) 1985 9. GAP
(x) ଅମ୍ଳତ୍ୱ ତୁଳନା 10. pH
(i) ଓଜୋନ୍ ରନ୍ଧ୍ର 1. CFC