Prasanna

Odisha State Board BSE Odisha 7th Class Science Important Questions Chapter 10 ଉଦ୍ଭିଦରେ ବଂଶ ବିସ୍ତାର Important Questions and Answers.

BSE Odisha Class 7 Science Important Questions Chapter 10 ଉଦ୍ଭିଦରେ ବଂଶ ବିସ୍ତାର

Question 1.
ସ୍ଵପରାଗଣ ଓ ପରପରାଗଣର ଉପକାରିତା ଓ ଅପକାରିତା ଲେଖ ।
Solution:

Question 2.
ସପୁଷ୍ପକ ଉଦ୍ଭଦରେ ସମାୟନ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ଦ୍ବିସମାୟନ ଓ ତ୍ରି ସଂଯୋଜନ କୁହାଯାଏ କାହିଁକି ?
Solution:
(i) ସପୁଷ୍ପକ ଆବୃତଜୀବୀ ଉଦ୍ଭଦରେ ଦୁଇଟି ସମାୟନ କ୍ରିୟା ଦେଖ‌ିବାକୁ ମିଳେ ।
(ii) ସେଥୁରୁ ଗୋଟିଏ ହେଲା ସ୍ତ୍ରୀ ଯୁଗ୍ଧକର ସମାୟନ ଓ ଅନ୍ୟଟି ହେଲା ଦ୍ବିତୀୟକ ନ୍ୟଷ୍ଟିର ସମାୟନ । ଉଭିଦର ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ଦ୍ବିସମାୟନ କୁହାଯାଏ ।
(iii) ପରାଗନଳୀର ଅଗ୍ରଭାଗରେ ଥ‌ିବା ଦୁଇଟି ପୁଂ ଯୁଗ୍ମକ (male gamete) ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ ସ୍ତ୍ରୀ ଯୁଗ୍ମକର ସମାୟନ ଓ ଅନ୍ୟଟି ଦ୍ବିତୀୟକ ନ୍ୟଷ୍ଟିର ସମାୟନ କରିଥାଏ ।
(iv) ଦ୍ଵିତୀୟ ସମାୟନରେ ଗୋଟିଏ ପୁଂଯୁଗ୍ମକର ଓ ଅନ୍ୟ ଦୁଇଟି ମେରୁନ୍ୟଷ୍ଠିର; ଏହିପରି ତିନୋଟି ନ୍ୟଷ୍ଟିର ସଂଯୋଜକ ଘଟୁଥ‌ିବାରୁ ଏହାକୁ ତ୍ରିସଂଯୋଜକ କୁହାଯାଏ । ଏହିପରି ଭୃଣାଶୟ ଥଳୀ ମଧ୍ୟରେ ଦ୍ବିସମାୟନ ଓ ତ୍ରିସଂଯୋଜନ ଘଟିଥାଏ ।

Question 3.
ଏକବାସୀ ଓ ଦ୍ବିବାସୀ ଉଭିଦ କାହାକୁ କହନ୍ତି, ଉଦାହରଣ ସହ ଲେଖ ।
(i) ଫୁଲ ଏକଲିଜା ଚା ଉଭୟଲିଜା ହୋଲାପାରେ | କଖାରୁ ଗଛିରେ କେବିକ ଫ୍ଲକେଶର ବା ଗଇଂକେଶର ଥ୍ବା ଫୁଲ ଦେଖାଯାଏ । ଦୁଇ ପ୍ରକାର ଫୁଲ ଗୋଟିଏ କଖାରୁ ଗଛରେ ଥ‌ିବାରୁ ଏପରି ଉଭିଦକୁ ଏକବାସୀ ଉଭିଦ କୁହାଯାଏ । ଉଦାହରଣ – କଖାରୁ, କାକୁଡ଼ି, ଜହ୍ନି ଆଦି ଏକବାସୀ ଉଦ୍ଭିଦ ।
(ii) ହେଲେ ସୋରିଷ ଓ ମନ୍ଦାର ଫୁଲରେ ଉଭୟ ପୁଂକେଶର ଓ ଗର୍ଭକେଶର ଗୋଟିଏ ଫୁଲରେ ଥ‌ିବାରୁ ଏହା ଦ୍ଵିଲିଙ୍ଗୀ । କିନ୍ତୁ ଗୋଟିଏ ଖଜୁରୀ ଓ ତାଳ ପରି ଗଛରେ କେବଳ ଅଣ୍ଡିରା ଫୁଲ ବା ମାଈଫୁଲ ହେଉଥିବାର ଦେଖାଯାଏ । ଏଗୁଡ଼ିକୁ ଦ୍ବିବାସୀ ଉଦ୍ଭଦ କୁହାଯାଏ ।
ଉଦାହରଣ – ଖଜୁରୀ ଓ ତାଳ ଆଦି ଦ୍ବିବାସୀ ଉଦ୍ଭିଦ ।

ସଂଶିପ୍ତଧାମା ପ୍ରଣୋଉର :

I. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(i) ୟୁଲୋଥିକସ୍ ________ ଦ୍ଵାରା ବଂଶବିସ୍ତାର କରେ ।
(ii) ପେନ୍‌ସିଲିୟମ୍ ________ ଦ୍ବାରା ଅଲିଙ୍ଗୀ ଜନନ କରିଥାଏ ।
(iii) ________ କଲିକନ ପ୍ରକ୍ରିମ୍ବାରେ ବଣବିଣ୍ଡାର କରେ |
(iv) ଫିମ୍ପିରେ ________ ଜନନ ଦେଖାଯାଏ ।
(v) ତାଳଗଛ ଏକ ________ ଉଭିଦ ।
(vi) ________ ହେଉଛି ଜୀବର ପ୍ରଥମ କୋଷ !
(vii) ଉଦ୍ଭିଦର ସମାୟନ ପରେ ________ ବଢ଼ି ଭୃଣରେ ପରିଣତ ହୁଏ ।
(viii) ସ୍ପାଇରୋଗାଏରା ________ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ବଂଶବୃଦ୍ଧି କରେ ।
(ix) ________ ଦେଇଛି ଏକ ଏକକୋଷ ର୍ଶେବାଲ |
(x) ପରାଗରେଣୁ ________ ରେ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।
Solution:
(i) ଚଳରେଣୁ
(ii) ବାହ୍ୟରେଣୁ
(iii) ଇଷ୍ଟ
(iv) ଅଲିଙ୍ଗୀ
(v) ଦ୍ବିବାସୀ
(vi) ଯୁଗ୍ମଜ
(vii) ଯୁଗ୍ମଜକୋଷ
(viii) ବିଖଣ୍ଡନ
(ix) କବକ
(x) ପରାଗପେଟି

II. ବାମପାର୍ଶ୍ବରେ ଥ‌ିବା ଶବ୍ଦଦ୍ୱୟର ସମ୍ପର୍କକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟକରି ଦକ୍ଷିଣପାର୍ଶ୍ଵରେ ଥ‌ିବା ଶବ୍ଦର ସମ୍ପର୍କିତ ଶବ୍ଦଟି ଲେଖ ।
(i) ଇଷ୍ଟ : କଳିକନ :: ସ୍ପାଇରୋଗାଏରା : ________
(ii) ୟୁଲୋଥିକ୍‌ସ : ଚଳରେଣୁ :: ପେନ୍‌ସିଲିୟମ୍ : ________
(iii) ଯୁଗ୍ମକ : ଏକଗୁଣିତ :: ଯୁଗ୍ମଜ : ________
(iv) ସ୍ଵପରାଗଣ : ମଟରଫୁଲ :: ପର ପରାଗଣ : ________
(v) ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିଆ ଦଳ : ଜଳ :: ମକା : ________
Solution:
(i) ବିଖଣ୍ଡନ,
(ii) ବାହ୍ୟରେଣୁ,
(iii) ଦ୍ବିଗୁଣିତ,
(iv) ଖଜୁରି ଫୁଲ,
(v) ବାୟୁ

III. ନିମ୍ନଲିଖୂତ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଗୋଟିଏ ବା ଦୁଇଟି ଶବ୍ଦରେ ଲେଖ ।
(i) ଗୋଟିଏ ଏକବାସୀ ଉଭିଦର ନାମ ଲେଖ ।
(ii) ଯୁଗ୍ମକ ଦୁଇଟିର ମିଳନରୁ କ’ଣ ମିଳେ ?
(iii) ମଟର ଫୁଲରେ କେଉଁ ପରାଗଣ ଦେଖାଯାଏ ?
(iv) ମକାଗଛରେ ଫୁଲରୁ ପରାଗରେଣୁ କେଉଁ ମାଧ୍ୟମରେ ସ୍ଥାନାନ୍ତର ହୁଏ ?
(v) ସମାୟନ ପୂର୍ବରୁ ଦୁଇଟି ମେରୁ ନ୍ୟଷ୍ଟି ମିଳିତ ହୋଇ କ’ଣ ଗଠନ କରନ୍ତି ?
Solution:
(i) କଖାରୁ
(ii) ଯୁଗ୍ମଜ
(iii) ସ୍ବ-ପରାଗଣ
(iv) ବାୟୁ
(v) ଦ୍ବିତୀୟକ ନ୍ୟଷ୍ଟି

IV. ‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭରେ ଥ‌ିବା ଶବ୍ଦ ସହ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଉପଯୁକ୍ତ ଶବ୍ଦ ମିଳାଅ ।

V. ନିମ୍ନୋକ୍ତ ପଦଗୋଷ୍ଠୀ ମଧ୍ୟରୁ ତିନୋଟି ସମ୍ବନ୍ଧିତ ହେଲେ ଗୋଟିଏ ନୁହେଁ, ଅସମ୍ବନ୍ଧିତ ପଦଟିକୁ ବନ୍ଧନୀ ମଧ୍ଯରୁ ବାଛି ଲେଖ ।
(i) ଫଣ୍ଡ, ମସ୍, ଇଷ୍ଟ, ୟୁଲୋଥିକ୍‌ (ରେଣୁଭବନ ଦୃଷ୍ଟିରୁ)
(ii) ରେଣୁଭବନ, କଳିକନ, ବିଭଞ୍ଜନ, ଡିମ୍ବଯୁଗ୍ମନ (ଉଭିଦର ଅଲିଙ୍ଗୀଜନନ ଦୃଷ୍ଟିରୁ)
(iii) ଡିମ୍ବକ, ଡିମ୍ବକାୟା, କୋଷିକା, ବୀଜରନ୍ଧ୍ର (ଡିମ୍ବାଶୟର ଗଠନ ଦୃଷ୍ଟିରୁ)
(iv) ଡିମ୍ବକୋଷ, ସହାୟକ କୋଷ, ମେରୁ ନ୍ୟଷ୍ଟି, ଆଚ୍ଛାଦ
(v) ମକା, ଚିନାବାଦାମ, ଚଣା, ଖଜୁରୀ (ସ୍ଵପରାଗଣ ଅନୁଯାୟୀ )
Solution:
(i) ଇଷ୍ଟ,
(ii) ଡିମ୍ବଯୁଗ୍ମକ
(iii) କୋଷିକା
(iv) ଆଚ୍ଛାଦ
(v) ଖଜୁର

VI. ରେଖାଙ୍କିତ ପଦକୁ ନ ବଦଳାଇ ଭ୍ରମଥ୍
(i) ଆଳୁ ହେଉଛି ଏକ ରୂପାନ୍ତରିତ ମୂଳ ।
(ii) ଅମରପୋଇ ପତ୍ରର ଡେମ୍ଫରୁ ନୂତନ ଉଭିଦ ଜାତ ହୁଏ ।
(iii) ସ୍ପାଇରୋଗାଇରା କଳିକନ ଦ୍ବାରା ବଂଶବିସ୍ତାର କରେ ।
(iv) ବାହ୍ୟରେଣୁ ରେଣୁପେଟୀରେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ ।
(v) ସମାୟନ ପରେ ଡିମ୍ବାଶୟଟି ବଢ଼ି ବୀଜରେ ପରିଣତ ହୁଏ ।
Solution:
(i) ଆଳୁ ହେଉଛି ଏକ ରୂପାନ୍ତରିତ କାଣ୍ଡ ।
(ii) ଅମରପୋଇ ପତ୍ରର ମୂଳରୁ ନୂତନ ଉଭିଦ ଜାତ ହୁଏ ।
(iii) ସ୍ପାଇରୋଗାଇରା ବିଖଣ୍ଡନ ଦ୍ବାରା ବଂଶବିସ୍ତାର କରେ ।
(iv) ବାହ୍ୟରେଣୁ ଧାରକର ଅଗ୍ରଭାଗରେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ ।
(v) ସମାୟନ ପରେ ଡ୍ରିମ୍ବାଶୟଟି ବଢ଼ି ଫଳରେ ପରିଣତ ହୁଏ ।

VII. ନିମ୍ନଲିଖ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଗୋଟିଏ ବା ଦୁଇଟି ଶବ୍ଦରେ ଲେଖ ।
(i) ଗୋଟିଏ ଏକବାସୀ ଉଭିଦର ନାମ ଲେଖ ।
(ii) ଯୁଗ୍ମକ ଦୁଇଟିର ମିଳନରୁ କ’ଣ ମିଳେ ?
(iii) ମଟର ଫୁଲରେ କେଉଁ ପରାଗଣ ଦେଖାଯାଏ ?
(v) ସମାୟନ ପୂର୍ବରୁ ଦୁଇଟି ମେରୁ ନ୍ୟଷ୍ଟି ମିଳିତ ହୋଇ କ’ଣ ଗଠନ କରନ୍ତି ?
(iv) ମକାଗଛ ଫୁଲରୁ ପରାଗରେଣୁ କେଉଁ ମାଧ୍ୟମରେ ସ୍ଥାନାନ୍ତର ହୁଏ ?

VIII. ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।
(କ) ନିମ୍ନୋକ୍ତ ମଧ୍ୟରୁ କେଉଁଟି କାଣ୍ଡ ଅଙ୍ଗୀୟ ଜନନର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ନୁହେଁ ?
(i) ଅଦା
(ii) ହଳଦୀ
(iii) ଡାଲିଆ
(iv) ପିଆଜ
Solution:
(iii) ଡାଲିଆ

(ଖ) ଅପୁଷ୍ପକ ଉଦ୍ଭଦଗୁଡ଼ିକ କାହାଦ୍ଵାରା ବଂଶବିସ୍ତାର କରିଥା’ନ୍ତି ?
(i) ଲିଙ୍ଗୀୟ
(ii) ଅଲିଙ୍ଗୀ
(iii) ଅଙ୍ଗୀୟ
(iv) ଲିଙ୍ଗୀୟ ଓ ଅଙ୍ଗୀୟ
Solution:
(iii) ଅଙ୍ଗୀୟ

(ଗ) ଚଳରେଣୁ ଉଭିଦ ମଧ୍ଯରେ କେଉଁଠି ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ?
(i) ରେଣୁପେଟି
(ii) ଧାରକର ଅଗ୍ରଭାଗରେ
(iii) ପରାଗ ପେଟିକା
(iv) ଶଳାକା
Solution:
(i) ରେଣୁପେଟି

(ଘ) ବାହ୍ୟରେଣୁ କେଉଁଠି ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ?
(i) ରେଣୁପେଟି
(ii) ଧାରକର ଅଗ୍ରଭାଗରେ
(iii) ପରାଗ ପେଟିକା
(iv) ଶଳାକା
Solution:
(ii) ଧାରକର ଅଗ୍ରଭାଗରେ

(ଙ) କେଉଁ ଉଇଦର ମୂଲକୁ ନୁତନ ଗଛି ଲାତ ଦ୍ଏ ?
(i) ତାଲିଆ
(ii) ଗୋଲାପ
(iii) ରିକ୍‌ସିଆ
(iv) ଥିବା
Solution:
(i) ତାଲିଆ

(ଚ) କେଉଁ ଜୀବ ଏକକୋଷୀ ନୁହେଁ ?
(i) ବୀଜାଣୁ
(ii) ଆଦିପ୍ରାଣୀ
(iii) ଇଷ୍ଟ
(iv) କୌଣସିଟି ନୁହେଁ
Solution:
(iv) କୌଣସିଟି ନୁହେଁ

(ଛ) କେଉଁ ଉଭିଦ କଳିକନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ବଂଶବୃଦ୍ଧି କରେ ?
(i) ଜୀବାଣୁ
(ii) ଇଷ୍ଟ
(iii) ଛତୁ
(iv) ଫଣ୍ଡ
Solution:
(ii) ଇଷ୍ଟ

(ଜି) ଅମରପୋଇ ପତ୍ର ଧାରରେ ଥିବା କେଉଁଥୁରୁ ନୂତନ ଉଭିଦ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ?
(i) ମୁକୁଳ
(ii) ପରାଗପେଟି
(iii) ଶଳାକା
(iv) ଫଳିକାଶୀର୍ଷ
Solution:
(i) ମୁକୁଳ

(ଝ) ସପୁଷ୍ପକ ଉଦ୍ଭଦର କେଉଁଟି ପ୍ରଜନନ ଅଙ୍ଗ ?
(i) ପତ୍ର
(ii) ଫୁଲ
(iii) କାଣ୍ଡ
(iv) ମୂଲ
Solution:
(ii) ଫୁଲ

IX. ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।
(i) ପ୍ରଜନନ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
(ii) ପ୍ରଜନନର ଆବଶ୍ୟକତା କ’ଣ ?
(iii) ଅଙ୍ଗୀୟ ଜନନ କ’ଣ ?
(iv) ଆଳୁର ଆଖ୍ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
(v) ଇଷ୍ଟ କିପରି ବଂଶ ବିସ୍ତାର କରେ ?
(vi) ପେନସିଲିୟମରେ କାହାଦ୍ଵାରା ବଂଶ ବିସ୍ତାର ହୁଏ ?
(vii) ଚଳରେଣୁ କେଉଁଠାରେ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ?
(viii)ବାହ୍ୟରେଣୁ କେଉଁଠାରେ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ?
(ix) ସପୁଷ୍ପକ ଉଦ୍ଭଦରେ କେଉଁ କେଉଁ ପ୍ରକାର ପ୍ରଜନନ ହୁଏ ?
(x) ଭ୍ରମର, ମହୁମାଛି ଓ ପ୍ରଜାପତି ଉଭିଦର ପ୍ରଜନନରେ କି ସାହାଯ୍ୟ କରନ୍ତି ?
(xi) ଦ୍ବିବାସୀ ଉଦ୍ଭଦ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
(xii) ଏକବାସୀ ଉଦ୍ଭଦ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
(xiii)ଦ୍ବିଲିଙ୍ଗୀ ଉଭିଦ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
Solution:
(i) ପୃଥ‌ିବୀ ପୃଷ୍ଠରେ ଥ‌ିବା ସମସ୍ତ ପ୍ରାଣୀ ଓ ଉଦ୍ଭିଦ ନିଜପରି ଜୀବଟିଏ ସୃଷ୍ଟି କରିବା ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ପ୍ରଜନନ କହନ୍ତି ।
(ii) ପ୍ରଜନନ ଦ୍ବାରା ସେହି ଉଭିଦ ବା ପ୍ରାଣୀର ବଂଶବୃଦ୍ଧି ହୁଏ ।
(iii) ଉଦ୍ଭଦର ମୂଳ, କାଣ୍ଡ ବା ପତ୍ରପରି ଅଂଶରୁ ନୂତନ ଉଭିଦ ଜାତ ହେଲେ, ତାହାକୁ ଅଙ୍ଗୀୟ ଜନନ କୁହାଯାଏ ।
(iv) ପୁରୁଣା ଆଳୁ କିଛିଦିନ ଘରେ ରହିଗଲେ ଆଳୁ ଦେହରେ କଳିକା ବାହାରେ । ଏହି କଳିକାକୁ ଆଳୁର ଆଖି କହନ୍ତି ।
(v) ଇଷ୍ଟ କଳିକନ ବା କୋରୋକୋଦ୍‌ଗମ୍ ପ୍ରଣାଳୀରେ ବଂଶ ବିସ୍ତାର କରେ ।
(vi) ପେନସିଲିୟମରେ ବାହ୍ୟରେଣୁ ଦ୍ବାରା ବଂଶ ବିସ୍ତାର ହୁଏ ।
(vii) ଚଳରେଣୁ ଉଭିଦର ରେଣୁପେଟୀଠାରେ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।
(viii) ବାହ୍ୟରେଣୁ ଧାରକ ପତ୍ରର ଅଗ୍ରଭାଗରେ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।
(ix) ସପୁଷ୍ପକ ଉଦ୍ଭଦରେ ଅଙ୍ଗୀୟ ଓ ଲିଙ୍ଗୀୟ ଜନନରେ ପ୍ରଜନନ ହୁଏ ।
(x) ଭ୍ରମର, ମହୁମାଛି ଓ ପ୍ରଜାପତି ଉଭିଦର ପ୍ରଜନନରେ ପରାଗଣ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରନ୍ତି ।
(xi) ଯେଉଁ ଉଭିଦରେ କେବଳ ଅଣ୍ଡିରା ଫୁଲ ବା ମାଈଫୁଲ ଫୁଟେ, ତାହାକୁ ଦ୍ବିବାସୀ ଉଭିଦ କହନ୍ତି ।
(xii) ଯେଉଁ ଉଦ୍ଭଦରେ କେବଳ ଅଣ୍ଡିରା ଫୁଲ ବା ମାଈ ଫୁଲ ଅଲଗା ଅଲଗା ଫୁଟେ, ତାହାକୁ ଏକବାସୀ ଉଭିଦ କହନ୍ତି ।
(xiii)ଯେଉଁ ଉଭିଦର ଫୁଲରେ ଉଭୟ ପୁଂକେଶର ଚକ୍ର ଓ ସ୍ତ୍ରୀକେଶର ଚକ୍ର ଥାଏ, ତାହାକୁ ଦ୍ବିଲିଙ୍ଗୀ ଉଭିଦ କହନ୍ତି ।

Odisha State Board BSE Odisha 7th Class Science Important Questions Chapter 9 ଜୀବନ ପାଇଁ ଶ୍ଵାସକ୍ରିୟା – ପ୍ରାଣୀ ଓ ଉଭିଦର ଶ୍ୱସନ Important Questions and Answers.

BSE Odisha Class 7 Science Important Questions Chapter 9 ଜୀବନ ପାଇଁ ଶ୍ଵାସକ୍ରିୟା – ପ୍ରାଣୀ ଓ ଉଭିଦର ଶ୍ୱସନ

Question 1.
ଏକ ପରୀକ୍ଷାଦ୍ବାରା ଉଦ୍ଭଦରେ କିପରି ଶ୍ବସନ ଘଟେ ଦର୍ଶାଅ ।
Solution:

ପରୀକ୍ଷା : (i) ଏକ କୋନିକାଲ୍ ଫ୍ଲସ୍କରେ 10 ଗ୍ରାମ୍ ଗଜାମୁଗ ନିଆଯାଉ ।
(ii) ଗୋଟିଏ ଛୋଟ ପରୀକ୍ଷାନଳୀରେ କିଛି କଷ୍ଟିକ୍ ପଟାସ୍ ନେଇ ସୂତାରେ ତାହାକୁ ବାନ୍ଧି ଫ୍ଲାସ୍କ ଭିତରେ ଝୁଲାଯାଉ ।
(iii) ଗୋଟିଏ ବକ୍ରଳନୀ ନେଇ ଚିତ୍ରରେ ଦର୍ଶାଇବା ଭଳି ଏହାର ଗୋଟିଏ ମୁଣ୍ଡ କୋନିକାଲ୍ ଫ୍ଲାସ୍କ ଭିତରେ ରଖାଯାଉ ଓ ଅନ୍ୟ ଅଗ୍ରଭାଗଟି ଏକ ବିକର୍‌ରେ ରଙ୍ଗୀନ ପାଣି ରଖି ତାହା ଭିତରେ ବୁଡ଼ାଯାଉ ।

ପର୍ଯ୍ୟବେକ୍ଷଣ : ଲକ୍ଷ୍ୟକଲେ ଦେଖାଯିବ ଯେ; ଯେଉଁଥ‌ିରେ ଗଜାମୁଗ ଅଛି, ତାହାର ବକ୍ରନଳୀରେ ରଙ୍ଗୀନ ପାଣିର ସ୍ତର ବଢୁଛି , କାରଣ ଶ୍ବସନ ଯୋଗୁଁ ଅମ୍ଳଜାନ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଛି ଓ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଛି । ସେହି ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ କଷ୍ଟିକ୍ ପଟାସଦ୍ଵାରା ଶୋଷିତ ହୋଇ ଫ୍ଲାସ୍କ ଭିତରେ ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି, ତାହାକୁ ଭରଣା କରିବା ପାଇଁ ବକ୍ରରେଖାରେ ରଙ୍ଗୀନ ପାଣିର ସ୍ତର ବଢ଼ିଅଛି ।

Question 2.
ଉଦ୍ଭଦରେ କିପରି ଶ୍ଵାସକ୍ରିୟା ସମ୍ପାଦିତ ହୁଏ ଲେଖ ।
Solution:
(i) ଉଚ୍ଚତର ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କ ଶ୍ଵାସକ୍ରିୟା ପାଇଁ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଅଙ୍ଗ ଥ‌ିବାବେଳେ ଉଭିଦର ସେପରି କୌଣସି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଅଙ୍ଗ ନଥାଏ ।
(ii) ଉଭିଦର କାଣ୍ଡ, ମୂଳ ଓ ପତ୍ରରେ ଥ‌ିବା କିଛି ବାହ୍ୟକୋଷ ଅମ୍ଳଜାନ ସଂଗ୍ରହ କରିଥା’ନ୍ତି ।
(iii) ଉଳତର ପତ୍ରରେ ସ୍ତୋମ (Stomata), ମୂଲକେଶର ଉପର ଅଂଶରେ ଥିବା ଅଧ୍ତ୍ୱିତା (Epithelium) କାଣ୍ଡରେ ଥିବା ବାତରନ୍ଧ୍ର (Leuticels) ମଧ୍ୟଦେଇ ଅମ୍ଳଜାନ ଉଭିଦ ଶରୀର ମଧ୍ୟକୁ ପ୍ରବେଶ କରିଥାଏ । ଏହି ଶ୍ଵାସକ୍ରିୟା ଅହରହ ଚାଲୁରହିଥାଏ । ଦିନବେଳେ ଉଭିଦ ଆଲୋକଶ୍ଳେଷଣରେ ଅମ୍ଳଜାନ ଛାଡୁଥ‌ିବାରୁ ଏହାର ଚାହିଦା ଦିନରେ ପ୍ରାୟ ନ ଥାଏ ।

Question 3.
ପାର୍ଥକ୍ୟ ଦର୍ଶାଅ
(କ) ନିଃଶ୍ବାସ ପ୍ରଶ୍ଵାସ ଓ ଶ୍ବସନ (ଖ) ଆଲୋକଶ୍ଳେଷଣ ଓ ଶ୍ୱସନ
Solution:

Question 4.
କୀଟପତଙ୍ଗ, ଜିଆ ଓ ବେଙ୍ଗ କିପରି ସେମାନଙ୍କ ଶ୍ଵାସକ୍ରିୟା କରନ୍ତି ଲେଖ ।
(i) କୀଟପତଙ୍ଗମାନେ ସେମାନଙ୍କ ବିଖଣ୍ଡିତ ଶରୀରରେ ଥିବା ଶ୍ଵାସରନ୍ଧ୍ର, ସୂକ୍ଷ୍ମ ଶ୍ଵାସନଳୀ ଓ ଅତିସୂକ୍ଷ୍ମ ଶ୍ଵାସ ନଳୀକା ମଧ୍ୟ ଦେଲ ସେମାନଙ୍କ ଶ୍ଵାସକ୍ରିୟା ସମାଦନ କରିଥା ନ୍ତି |
(ii) ଜିଆ ଓ ବେଙ୍ଗ ଚର୍ମଦ୍ଵାରା ଶ୍ଵାସକ୍ରିୟା କରନ୍ତି । ଏହି ପ୍ରାଣୀଙ୍କ ଓଦାଳିଆ ଚର୍ମ ବିସରଣ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ବାୟୁରୁ ଅମ୍ଳଜାନ ସଂଗ୍ରହ କରି ଶ୍ଵାସକ୍ରିୟା କରନ୍ତି । ଏହା ଛଡ଼ା ମଣିଷ ପରି ବେଙ୍ଗର ମଧ୍ୟ ଦୁଇଟି ଫୁସ୍‌ଫୁସ୍ ରହିଛି ଯାହା ଶ୍ଵାସକ୍ରିୟାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ ।

Question 5.
ଆକୁଞ୍ଚନଜନିତ ବ୍ୟଥା କ’ଣ ? ଏହା କାହିଁକି ଘଟେ ?
(i) ସମୟ ସମୟରେ କଠିନ ପରିଶ୍ରମ (ବ୍ୟାୟାମ) ପରେ ମାଂସପେଶୀରେ ଆକୁଞ୍ଚନ ଜନିତ ବ୍ୟଥା (cramp) ଅନୁଭବ ହୋଇଥାଏ । ଏହି ବ୍ୟଥା ମାଂସପେଶୀୟ କୋଷରେ ଅବାୟୁ ଶ୍ୱସନ ଯୋଗୁଁ ଘଟିଥାଏ ।
(ii) ଏଥରେ ଗ୍ଲୁକୋଜ୍‌ର ଅସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଜାରଣ ଘଟି ଲାକ୍‌ଟିକ୍ ଅମ୍ଳ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥାଏ । ଏହି ଅମ୍ଳ ବହୁ ପରିମାଣରେ କୋଷରେ ଜମା ହେଲେ ମାଂସପେଶୀରେ ଯନ୍ତ୍ରଣା ଅନୁଭୂତ ହୁଏ । ଗରମ ପାଣି ଉପଚାର ବା ମାଂସପେଶୀରେ ମାଲିସ୍ କଲେ ଯନ୍ତ୍ରଣା କମିଯାଏ ।

Question 6.
ମାଛମାନେ କିପରି ସେମାନଙ୍କ ଶ୍ଵାସକ୍ରିୟା କରନ୍ତି ।
Solution:
(i) ମାଛ ପାଣିରେ ରହେ । ଜଳରେ ଥ‌ିବା ଦ୍ରବୀଭୂତ ଅମ୍ଳଜାନକୁ ମାଛ ଗାଲି ସାହାଯ୍ୟରେ ଗ୍ରହଣ କରେ ।
(ii) ଧମନୀ ଦ୍ବାରା ଯଥେଷ୍ଟ ପରିମାଣରେ ରକ୍ତ ଗାଲିକୁ ଆସିଥାଏ । ସେହିଠାରେ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ଓ ଅମ୍ଳଜାନର ଆଦାନ ପ୍ରଦାନ ଘଟିଥାଏ ।

Question 7.
ମଣିଷ ଶ୍ଵାସତନ୍ତ୍ରର ଏକ ନାମାଙ୍କିତ ଚିତ୍ର ଅଙ୍କନ କର ।
Solution:

Question 8.
ସୁରାସାର କିଣ୍ବନ କ’ଣ ଲେଖ ।
Solution:
(i) ଲଯୁ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଅପକାଚା ଅଣୁକାନକଦ୍ୱାରା ସ୍କରାପାଇ କିଣନ ଦୋଲଥାଏ |
(ii) ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଗ୍ଲୁକୋଜ୍‌ର ଅସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଜାରଣରୁ ସୁରାସାର, ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ଓ ଶକ୍ତି ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ ।
ଗ୍ଲା କୋଜ୍ ଅମ୍ଳଜାନ ଅନୁପସ୍ଥିତିରେ ସୁରାସାର + ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ + ଶକ୍ତି ।

ସଂଶିପ୍ତଧାମା ପ୍ରଣୋଉର :

I. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(i) କୋଶରେ ଖାଦ୍ୟର ବିଶନେ ଶଟି କାଢ ଦ୍ବେଦା ପ୍ରକ୍ରୟାକୃ __________ କଦୃନ୍ତି |
(ii) ଇଷ୍ଟ ଗୋଟିଏ ________ ଜୀବ ।
(iii) ପାଉଁରୁଟି ସ୍ପଞ୍ଜପରି ନରମ କରିବାକୁ ________ ଗ୍ୟାସ୍ ସାହାଯ୍ୟ କରେ ।
(iv) କଠିନ ପରିଶ୍ରମ କାଳରେ ନିଃଶ୍ବାସ ପ୍ରଶ୍ବାସର ହାର ମିନିଟ୍ ପ୍ରତି ________ ଥରକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥାଏ ।
(v) ________ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ଗ୍ଲୁକୋଜ୍‌ର କରେ ।
(vi) ସମସ୍ତ ଉଭିଦ ________ ଦ୍ୱାରା ଶ୍ଵାସକ୍ରିୟା କରନ୍ତି ।
(vii) ଜିଆ ________ ଦ୍ୱାରା ଶ୍ଵାସକ୍ରିୟା କରେ ।
(viii)ଝିଣ୍ଟିକା ________ ଦ୍ୱାରା ଶ୍ଵାସକ୍ରିୟା କରେ ।
(ix) ମଣିଷ ________ ଦ୍ୱାରା ଶ୍ଵାସକ୍ରିୟା କରେ ।
(x) ଥମ୍ଳଜାନ ଅନୁପସ୍ଥିତିରେ ମାଂପରପେରେ ଗୁ କୋକ୍ ବିଶଟିତ ହୋଇ ________ ଓ ଶକ୍ତି ଉତ୍ପନ୍ନ କରେ ।
(xi) ଅବାୟୁ ଶ୍ୱସନରେ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ଓ ଶକ୍ତି ସହିତ ________ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ ।
(xii) ଶରୀର ମାଂସପେଶୀରେ ________ ର ସୃଷ୍ଟି ଯୋଗୁ ମାଂସପେଶୀରେ ଯନ୍ତ୍ରଣା ହୁଏ ।
Solution:
(i) ଶ୍ଵମନ
(ii) ଏକକୋଷୀ
(iii) ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ
(iv) 25
(v) କଶିକ୍ ପରାପ
(vi) ସ୍ତୋମ୍
(vii) ଓଦାଳିଆ ଚର୍ମ
(viii)ଶ୍ଵାସରନ୍ଧ୍ରର
(ix) ଫୁସ୍‌ଫୁସ୍
(x) ଲାକ୍ଟିକ୍ ଅମ୍ଳ
(xi) ସୁରାସାର
(xii) ଲାକ୍‌ଟିକ୍ ଅମ୍ଳ

II. ବାମପାର୍ଶ୍ବରେ ଥ‌ିବା ଶବ୍ଦଦ୍ୱୟର ସମ୍ପର୍କକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟକରି ଦକ୍ଷିଣପାର୍ଶ୍ବରେ ଥ‌ିବା ଖାଲିସ୍ଥାନରେ ଉପଯୁକ୍ତ ଶବ୍ଦଟି ଲେଖ ।
(i) ପ୍ରଶ୍ଵାସ ବାୟୁରେ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ : 0.04% :: ନିଃଶ୍ଵାସ ବାୟୁରେ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ : ________ |
(ii) ଅସରପା : ଶ୍ଵାସରନ୍ଧ୍ର :: ଜିଆ : ________ |
(iii) ଫୁସ୍‌ଫୁସକୁ ବାୟୁ ପ୍ରବେଶ : ପ୍ରଶ୍ଵାସ :: ଫୁସ୍‌ଫୁସରୁ ବାୟୁର ପ୍ରସ୍ଥାନ : ________ |
(iv) ଫୁସ୍‌ଫୁସୀୟ ଧମନୀ : ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳଯୁକ୍ତ ରକ୍ତ :: ଫୁସ୍‌ଫୁସୀୟ ଶିରା : ________ |
(v) ପ୍ରଶ୍ଵାସ ବାୟୁରେ ଅମ୍ଳଜାନ : 21% :: ନିଃଶ୍ଵାସ ବାୟୁରେ ଅମ୍ଳଜାନ : ________ |
(vi) ବିଶ୍ରାମ : 15-18 ଥର :: ପରିଶ୍ରମ : ________ |
Solution:
(i) 44
(ii) ଓଦାଳିଆ ଚର୍ମ
(iii) ନିଃଶ୍ବାସ
(iv) ଅମ୍ଳଜାନଯୁକ୍ତ ରକ୍ତ
(v) 16.4 %
(vi) 25 ଥର

III. ରେଖାଙ୍କିତ ପଦ ନ ବଦଳାଇ ଭ୍ରମ ଥିଲେ ସଂଶୋଧନ କର ।
(i) କଠିନ ପରିଶ୍ରମ ସମୟରେ ଜଣେ ଲୋକର ନିଃଶ୍ବାସ ପ୍ରଶ୍ଵାସ ହାର କମିଯାଏ ।
(ii) ଉଭିଦର ଚେରରେ ସ୍ତୋମ୍ ଥାଏ ।
(iii) ଯଦି ଖାଦ୍ୟର ବିଘଟନ ଯବକ୍ଷାରଜାନଦ୍ୱାରା ହୁଏ, ତେବେ ତାହାକୁ ବାୟୁଶୂସନ କହନ୍ତି ।
(iv) ଅଧ୍ଯକ ଶାରୀରିକ କାର୍ଯ୍ୟ କଲେ ଶ୍ଵାସକ୍ରିୟା ହାର କମିଯାଏ ।
Solution:
(i) କଠିନ ପରିଶ୍ରମ ସମୟରେ ଜଣେ ଲୋକର ନିଃଶ୍ବାସ ପ୍ରଶ୍ଵାସ ହାର ବଢ଼ିଯାଏ ।
(ii) ଉଭିଦର ପତ୍ରରେ ସ୍ତୋମ୍ ଥାଏ ।
(iii) ଯଦି ଖାଦ୍ୟର ବିଘଟନ ଅମ୍ଳଜାନଦ୍ୱାରା ହୁଏ, ତେବେ ତାହାକୁ ବାୟୁଶୂସନ କହନ୍ତି ।
(iv) ଅଧିକ ଶାରୀରିକ କାର୍ଯ୍ୟ କଲେ ଶ୍ଵାସକ୍ରିୟା ହାର ବଢ଼ିଯାଏ ।

IV. ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।
(କ) ଅସରପା ଶରୀରରେ ବାୟୁ ଚଳାଚଳ କାହାଦ୍ଵାରା ହୁଏ ?
(i) ଫୁସ୍‌ ଫୁସ୍
(ii) ଗାଲି
(iii) ଶ୍ଵାସରନ୍ଧ୍ର
(iv) ଚମ
Solution:
(iii) ଶ୍ଵାସରନ୍ଧ୍ର

(ଖ) କଠିନ ପରିଶ୍ରମ କଲେ ମାଂସପେଶୀରେ କାହାର ମାତ୍ରା ବଢ଼ିଯାଏ ?
(i) ଲାକ୍‌ଟିକ୍ ଅମ୍ଳ
(ii) ଅମ୍ଳଜାନ
(iii) ଗ୍ଲା କୋଜ୍
(iv) ଜଳର ମାତ୍ରା
Solution:
(i) ଲାକ୍‌ଟିକ୍ ଅମ୍ଳ

(ଗ) ନିଶାସ ବେଲଲ୍ର ପିଚାଡ଼ଦା କିପରି ଫୁଲିଥାଏ |
(i) ବାହାରକୁ
(ii) ତଳକୁ
(iii) ଉପରକୁ
(iv) କୌଣସି ଆଡ଼କୁ ନୁହେଁ
Solution:
(ii) ତଳକୁ

(ଘ) ମାଛ ଜଳରେ ଥିବା ଦ୍ରବୀଭୂତ ଅମ୍ଳଜାନକୁ କାହା ସାହାଯ୍ୟରେ ଗ୍ରହଣ କରିଥାଏ ?
(i) ଫୁସ୍‌ଫୁସ୍
(ii) ଗାଲି
(iii) ଶ୍ଵାସରନ୍ଧ୍ର
(iv) ଚମ
Solution:
(ii) ଗାଲି

(ଙ) ଉଭିଦର କେଉଁଠାରେ ସ୍ତୋମ୍ ହୁଏ ?
(i) ମୂଳରେ
(ii) କାଣ୍ଡରେ
(iii) ପତ୍ରରେ
(iv) କୋଷରେ
Solution:
(iii) ପତ୍ରରେ

(ଚ) କୋଷୀୟ ଶ୍ୱସନରେ ଜୀବ ଶରୀରରେ କାହାର ବିଘଟନ ଘଟେ ?
(i) ଗ୍ଲା କୋଜ୍
(ii) ପୁଷ୍ଟିସାର
(iii) ସ୍ନେହସାର
(iv) ଚମ
Solution:
(i) ଗ୍ଲା କୋଜ୍

(ଛ) କୋଷରେ ଖାଦ୍ୟର ବିଘଟନ ଘଟି ଶକ୍ତି ଜାତ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
(i) ପୋଷଣ
(ii) ଶ୍ବସନ
(iii) ପବନ
(iv) ବିଘଟନ
Solution:
(ii) ଶ୍ବସନ

(ଜ) ଇଷ୍ଟ କେଉଁ ଶ୍ଵାସନଦ୍ୱାରା ଶକ୍ତି ପାଇଥାଏ ?
(i) କୋଷୀୟ ଶ୍ୱସନ
(ii) ବାୟୁ ଶ୍ୱସନ
(iii) ଅବାୟୁ ଶ୍ୱସନ
(iv) କେଉଁଟି ନୁହେଁ
Solution:
(iii) ଅବାୟୁ ଶ୍ୱସନ

(ଝ) ଶ୍ଵାସନରେ କେଉଁ ଗ୍ୟାସ୍ ନିର୍ଗତ ହୁଏ ?
(i) ଅମ୍ଳଜାନ
(ii) ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ
(iii) ଜଳୀୟବାଷ୍ପ
(iv) ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍
Solution:
(ii) ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ

(ଞ) ମାଂସପେଶୀୟ କୋଷରେ ଅବାୟୁ ଶ୍ଵାସନଦ୍ୱାରା ଗ୍ଲା କୋଜ୍ ଅସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣଭାବେ ବିଖଣ୍ଡିତ ହୋଇ କେଉଁଥିରେ ପରିଣତ ହୁଏ ?
(i) ସୁରାସାର
(ii) ଲାକ୍‌ଟିକ୍ ଅମ୍ଳ
(iii) ଏସିଟିକ୍ ଅମ୍ଳ
(iv) ସାଇଟ୍ରିକ୍ ଅମ୍ଳ
Solution:
(ii) ଲାକ୍‌ଟିକ୍ ଅମ୍ଳ

V. ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।
(i) ନିଃଶ୍ଵାସ ପ୍ରଶ୍ଵାସ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
(ii) କୋଷୀୟ ଶ୍ୱସନ, ଅନ୍ତଃ ଶ୍ବସନ ବା ଟିସୁ ଶ୍ୱସନ କ’ଣ ?
(iii) କୋଷୀ କ’ଣ ?
(iv) ଶ୍ଵାସନ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
(v) ବାୟୁ ଶ୍ୱସନରେ କ’ଣ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ ?
(vi) ଅବାୟୁ ଶ୍ୱସନରେ କ’ଣ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ ?
(vii) କେଉଁ ଅଣୁଜୀବ ଅମ୍ଳଜାନକୁ ଶକ୍ତି ଉତ୍ପନ୍ନରେ ବ୍ୟବହାର କରେ ନାହିଁ ?
(viii) ପାଉଁରୁଟିରେ କେଉଁ ପ୍ରକାର ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ?
(ix) ‘ଶ୍ବସନ ହାର’ କ’ଣ ?
(x) କେଉଁ ଅମ୍ଳ ମାଂଶପେଶୀ ବ୍ୟଥାର କାରଣ ?
Solution:
(i) ଶରୀର ଦ୍ବାରା ଅମ୍ଳଜାନ ଆହରଣ ଓ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ତ୍ୟାଗକୁ ନିଃଶ୍ବାସ ପ୍ରଶ୍ଵାସ କୁହାଯାଏ ।
(ii) ଶ୍ଵାସନ ଏକ ଜୈବରାସାୟନିକ କ୍ରିୟା, ଯାହା କୋଷମଧ୍ଯରେ ସଂଗଠିତ ହୁଏ । ତେଣୁ ଏହାକୁ କୋଷୀୟ ଶ୍ୱସନ, ଅନ୍ତଃଶ୍ୱସନ କୁହାଯାଏ ।
(iii) କୋଷ ଜୀବଶରୀରର ମୌଳିକ ଗାଠନିକ ଓ କ୍ରିୟାତ୍ମକ ଏକକ ଅଟେ ।
(iv) ଯେଉଁ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ କୋଷରେ ଖାଦ୍ୟର ବିଘଟନ ଘଟି ଶକ୍ତି ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ, ତାହାକୁ ଶ୍ୱସନ କହନ୍ତି ।
(v) ବାୟୁ ଶ୍ଵାସନରେ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ, ଶକ୍ତି ଓ ଜଳ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ ।
(vi) ଅବାୟୁ ଶ୍ୱସନରେ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ, ଶକ୍ତି ଓ ସୁରାସାର ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ ।
(vii) ଇଷ୍ଟ ନାମକ ଅଣୁଜୀବ ଅମ୍ଳଜାନକୁ ଶକ୍ତି ଉତ୍ପନ୍ନରେ ବ୍ୟବହାର କରେ ନାହିଁ ।
(viii)ଇଷ୍ଟ ନାମକ ଅଣୁଜୀବଦ୍ୱାରା ଅବାୟୁ ଶ୍ୱସନରେ ସୁରାସାର ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ଏହି ସମୟରେ ଉତ୍ପନ୍ନ ହେଉଥ‌ିବା ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ, ପାଉଁରୁଟିରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ।
(ix) ମିନିଟ୍ ପ୍ରତି ନିଃଶ୍ଵାସ ପ୍ରଶ୍ଵାସକୁ ଶ୍ୱସନ ହାର କହନ୍ତି ।
(x) ଲାକ୍‌ଟିକ୍ ଅମ୍ଳ ମାଂସପେଶୀ ବ୍ୟଥାର କାରଣ ଅଟେ ।

Odisha State Board BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 1 ଖାଦ୍ୟର ଉତ୍ସ Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 6 Science Solutions Chapter 1 ଖାଦ୍ୟର ଉତ୍ସ

Question 1.
ତଳେ ଦିଆଯାଇଥ‌ିବା ଉଭିଦମାନଙ୍କର କେଉଁ ଅଂଶ ଆମେ ଖାଦ୍ୟ ରୂପେ ବ୍ୟବହାର କରୁ ଲେଖ ।

ଉ –

Question 2.
ତଳେ କେତେକ ଖାଦ୍ୟର ନାମ ଦିଆଯାଇଛି । ସେହି ଖାଦ୍ୟର ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକ ଲେଖ ।

ଉ –

Question 3.
(କ) ପୋଡ଼ପିଠା ତିଆରିପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକର ନାମ ଲେଖ ।
ଉ –
ପୋଡ଼ପିଠା ତିଆରିପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ଖାଦ୍ୟ ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକ ହେଲା – ଚାଉଳ ଚୂନା, ଗୁଡ଼, ନଡ଼ିଆ, ଗୁଜୁରାତି, ଘିଅ, ଦହି, ଗୋଲମରିଚ, ଅଦା, ଅଳେଇଚ, ଲୁଣ, ଲବଙ୍ଗ, ପାଣି ।

(ଖ) ସେହି ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକ କେଉଁଠୁ ମିଳେ ଦୁଇଟି ସ୍ତମ୍ଭରେ ସଜାଇ ଲେଖ ।
ଉ –

Question 4.
ନିମ୍ନୋକ୍ତ ଜିନିଷ ମଧ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ଦୁଇଟି ପାର୍ଥକ୍ୟ ଓ ଦୁଇଟି ସାମଞ୍ଜସ୍ୟ ଲେଖ ।
ପାଚିଲା ଅମୃତଭଣ୍ଡା ଓ କଞ୍ଚା ଅମୃତଭଣ୍ଡା ।
ଉ –
ପାଚିଲା ଅମୃତଭଣ୍ଡା ଓ କଞ୍ଚା ଅମୃତଭଣ୍ଡା ମଧ୍ୟରେ ପାର୍ଥକ୍ୟ –

ପାଚିଲା ଅମୃତଭଣ୍ଡାର	କଞ୍ଚା ଅମୃତଭଣ୍ଡାର
(i) ପାଚିଲା ଅମୃତଭଣ୍ଡାର ଉପର ରଙ୍ଗ ହଳଦିଆ ।	(i) କଞ୍ଚା ଅମୃତଭଣ୍ଡାର ରଙ୍ଗ ସବୁଜ ।
(ii) ପାଚିଲା ଅମୃତଭଣ୍ଡା ନରମ ।	(ii) କଞ୍ଚା ଅମୃତଭଣ୍ଡା ଟାଣ !

ପାଚିଲା ଅମୃତଭଣ୍ଡା ଓ କଞ୍ଚା ଅମୃତଭଣ୍ଡା ମଧ୍ୟରେ ସାମଞ୍ଜସ୍ୟ –

ପାଚିଲା ଅମୃତଭଣ୍ଡାର	କଞ୍ଚା ଅମୃତଭଣ୍ଡାର
(i) ପାଚିଲା ଅମୃତଭଣ୍ଡା ଖାଦ୍ୟ ରୂପେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ।	(i) କଞ୍ଚା ଅମୃତଭଣ୍ଡା ଖାଦ୍ୟ ରୂପେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ।
(ii) ପାଚିଲା ଅମୃତଭଣ୍ଡାର ବୃନ୍ତ, ଚୋପା ଓ ମଞ୍ଜି ଅଛି ।	(ii) କଞ୍ଚା ଅମୃତଭଣ୍ଡାର ବୃନ୍ତ, ଚୋପା ଓ ମଞ୍ଜି ଅଛି ।

Question 5.
‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭରେ ଥ‌ିବା ପ୍ରତ୍ୟେକ ଖାଦ୍ୟକୁ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭରେ ଦିଆଯାଇଥ‌ିବା ସମ୍ପର୍କିତ ଉଦ୍ଭଦ ଓ ପ୍ରାଣୀ ସହିତ ସଂଯୋଗ କର ।

ଉ –

Question 6.
(କ) ପାଳଙ୍ଗଶାଗ ଯେଉଁ ଯେଉଁ ଖାଦ୍ୟ ତିଆରି ପାଇଁ ଉପାଦାନ ରୂପରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ତନ୍ମଧ୍ୟରୁ ପାଞ୍ଚାଟିର ନାମ ଲେଖ ।
ଉ –
ପାଳଙ୍ଗ ଶାଗ ଉପାଦାନ ରୂପରେ ଖାଦ୍ୟ ପାଞ୍ଚଟି ହେଲା – ପାଳଙ୍ଗ ଶାଗ ଭଜା, ପାଳଙ୍ଗ ଶାଗ ତରକାରୀ, ପାଳଙ୍ଗ ଶାଗ ପରଟା, ପାଳଙ୍ଗ କୁପ୍ତା ଓ ପାଳଙ୍ଗ ପନିଅର ।

(ଖ) ଅଣ୍ଡା ଯେଉଁ ଯେଉଁ ଖାଦ୍ୟ ତିଆରି ପାଇଁ ଉପାଦାନ ରୂପରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ସେଗୁଡ଼ିକର ନାମ ଲେଖ ।
ଉ –
ଅଣ୍ଡା ତରକାରି, ଚାଓମିନ୍, ତଡ଼କା, ଭୁଜିଆ, ଆମ୍‌ଲେଟ୍‌, କେକ୍, ପାଉଁରୁଟି ଆଦି ଖାଦ୍ୟ ତିଆରି ପାଇଁ ଅଣ୍ଡା ଉପାଦାନ ରୂପରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।

Question 7.
ତୁମ ଅଞ୍ଚଳରୁ ଯଦି ଆଜି ସବୁ ପୋକ, ମାଛି ଲୋପପାଇଯିବେ; ତେବେ ଯେଉଁ ଯେଉଁ ଜୀବମାନଙ୍କର ଖାଦ୍ୟ ସଂଗ୍ରହରେ ଅସୁବିଧା ହେବ ତନ୍ମଧ୍ୟରୁ ପାଞ୍ଚଟିର ନାମ ଲେଖ ।
ଉ –
ଜୀବ ପାଞ୍ଚଟିର ନାମ ହେଲା – (i) କୁକୁଡ଼ା, (ii) ବତକ, (iii) ଝିଟିପିଟି, (iv) ପିମ୍ପୁଡ଼ି, (v) ଏଣ୍ଡୁଅ ।

ଖାଦ୍ୟର ଉତ୍ସ Notes :

→ ଉପକ୍ରମ :
ପ୍ରତ୍ୟେକ ଜୀବର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ହେଉଛି – ଜନ୍ମ, ବୃଦ୍ଧି ଓ ବିକାଶ, ପ୍ରଜନନ ଓ ମୃତ୍ୟୁ । ଏହି ସମସ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ପାଦନ କରିବାପାଇଁ ଖାଦ୍ୟ ଆବଶ୍ୟକ । ଖାଦ୍ୟରୁ ଶକ୍ତି ମିଳିଥାଏ । ସେହି ଶକ୍ତିଦ୍ଵାରା ସମସ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟ ସୂଚାରୁରୂପେ କରିଥାଏ । ତେଣୁ ଖାଦ୍ୟକୁ ଜୀବନ ଧାରଣର ଉତ୍ସ ବୋଲି କୁହାଯାଇଥାଏ ।

→ ଖାଦ୍ୟର ପ୍ରକାର :
Question 1.
ଆମେ ବହୁତ ଦିନ ଧରି ଖାଦ୍ୟ ନ ଖାଇଲେ କ’ଣ ହେବ ?
ଉ –
ଆମେ ବହୁତଦିନ ଧରି ଖାଦ୍ୟ ନ ଖାଇଲେ ଦୁର୍ବଳ ହୋଇ ଶେଷରେ ମୃତ୍ୟୁ ମୁଖରେ ପଡ଼ିବା ।

Question 2.
ତୁମେ ଗତ ଦୁଇଦିନରେ ଘରେ ଯାହା ଖାଇଛ ନିମ୍ନ ସାରଣୀ ଅନୁସାରେ ଲେଖ ।
ଉ –
ଦିବସ –
ମୁଢ଼ି, ଭାତ, ଡାଲମା, ଶାଗଭଜା, ଖଟା, ରୁଟି
ଚୁଡ଼ା, ଭାତ, ମାଛ ତରକାରୀ, ସାଲାଡ଼, ସିମେଇ, ପରଟା

Question 3.

(i) ତୁମେ ସବୁଦିନ ସମାନ ପ୍ରକାର ଖାଦ୍ୟ ଖାଉଛ କି ?
ଉ –
ଆମେ ସବୁଦିନ ସମାନ ପ୍ରକାର ଖାଦ୍ୟ ଖାଉନାହୁଁ ।

(ii) ତୁମ ଶ୍ରେଣୀର ସମସ୍ତ ପିଲା ଏକ ପ୍ରକାର ଖାଦ୍ୟ ଖାଉଛନ୍ତି କି ?
ଉ –
ଆମ ଶ୍ରେଣୀର ସମସ୍ତ ପିଲା ଏକ ପ୍ରକାର ଖାଦ୍ୟ ଖାଉଛନ୍ତି ।

Question 4.
ଭାତ ତିଆରି ପାଇଁ କ’ଣ ଆବଶ୍ୟକ ?
ଉ –
ଭାତ ତିଆରି ପାଇଁ ଚାଉଳ, ପାଣି ଓ ତାପ ଆବଶ୍ୟକ ।
ଖାଦ୍ୟର ଉପାଦାନ ଓ ଉତ୍ସ :

• କୌଣସି ଖାଦ୍ୟ ତିଆରି ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ପଦାର୍ଥକୁ ସେହି ଖାଦ୍ୟର ଉପାଦାନ କୁହାଯାଏ ।
• ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ଖାଦ୍ୟ ତିଆରି କରିବାପାଇଁ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଉପାଦାନ ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ ।
• ଭାତ ପାଇଁ ଚାଉଳ, ପାଣି ଓ ତାପ ଆବଶ୍ୟକ । ସେହିପରି ରୁଟି ପାଇଁ ଅଟା, ଲୁଣ ଓ ପାଣି ଆବଶ୍ୟକ ।

Question 5.
ପ୍ରତ୍ୟେକ ଖାଦ୍ୟ ତିଆରି କରିବାପାଇଁ କେଉଁ କେଉଁ ଉପାଦାନ ଆବଶ୍ୟକ ସାରଣୀରେ ଦିଆଯାଇଥ‌ିବା ଉଦାହରଣକୁ ଦେଖୁ ଲେଖ ।
ଉ –

ପ୍ରାଣୀ ଓ ଉଦ୍ଭଦଠାରୁ ମିଳୁଥ‌ିବା ଖାଦ୍ୟ :
(i) ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବାପାଇଁ କେତେକ ଉପାଦାନ ଉଭିଦଠାରୁ ମିଳିଥାଏ ଓ କେତେକ ଉପାଦାନ ପ୍ରାଣୀଠାରୁ ମିଳିଥାଏ । କେତେକ ଉପାଦାନ ମଧ୍ୟ ପ୍ରାଣୀ ଓ ଉଦ୍ଭଦଠାରୁ ମିଳି ନଥାଏ ।
ଖାଦ୍ୟ ମୁଖ୍ୟତଃ ପ୍ରାଣୀ ଓ ଉଦ୍ଭଦଠାରୁ ମିଳେ ।
(ii) ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ : ଡାଲମା ପ୍ରସ୍ତୁତି ନିମନ୍ତେ ଉପାଦାନ ଗୁଡ଼ିକ ହେଲା – ବିଭିନ୍ନ ପରିବା, ନଡ଼ିଆ, ଡାଲି, ତେଲ, ମସଲା, ଲୁଣ, ପାଣି, ପିଆଜ, ଲଙ୍କା ଓ ହଳଦୀ । ଏଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ପାଣି ଓ ଲୁଣ ବ୍ୟତୀତ ସମସ୍ତ ଉପାଦାନ ଉଭିଦଠାରୁ ମିଳିଥାଏ ।

Question 6.
ଖାଦ୍ୟଗୁଡ଼ିକର ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକ କେଉଁଠାରେ ମିଳେ ସାରଣୀରେ ଲେଖ ।
ଉ –

• ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତି ନିମନ୍ତେ ଉଭିଦର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।
• କେତେକ ଖାଦ୍ୟରେ ଉଭିଦର ମୂଳ ବ୍ୟବହାର ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ଅନ୍ୟ କେତେକ ଖାଦ୍ୟରେ ଫୁଲ, ଫଳ, ମଞ୍ଜି, ପତ୍ର ଓ କାଣ୍ଡ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ।

Question 7.
ତୁମେ ଏପରି କୌଣସି ଗଛ ଜାଣିଛ, ଯାହାର ପତ୍ର, ଫୁଲ, ଫଳ ଓ କାଣ୍ଡକୁ ଖାଦ୍ୟରୂପେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ?
ଉ –
କଖାରୁ ଗଛର ପତ୍ର, ଫୁଲ, ଫଳ ଓ କାଣ୍ଡକୁ ଖାଦ୍ୟ ରୂପେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।

Question 8.
ଏହା କେଉଁ ଗଛ ଚିହ୍ନିବାକୁ ଚେଷ୍ଟାକର । ଗଛଟିକୁ ଚିହ୍ନି ଏହାର କେଉଁ କେଉଁ ଅଂଶକୁ ଲେଖ ।

ଉ –

• ଏହା କଖାରୁ ଗଛର ଚିତ୍ର ।
• କଖାରୁ ଗଛର ପତ୍ର, ଫୁଲ, ଫଳ ଓ କାଣ୍ଡକୁ ଖାଦ୍ୟ ରୂପେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।

Question 9.
ତୁମ ଅଞ୍ଚଳରେ ଥ‌ିବା କେଉଁ କେଉଁ ଉଦ୍ଭଦର କେଉଁ ଅଂଶ ଖାଦ୍ୟରୂପେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ତାହାର ଏକ ତାଲିକା କର ।
ଉ –

ଅନ୍ୟ ଜୀବ କ’ଣ ଖାଆନ୍ତି :

• ଆମପରି ସମସ୍ତ ପ୍ରାଣୀମାନେ ଖାଦ୍ୟ ଖାଆନ୍ତି ।
• କେତେକ ପ୍ରାଣୀ କେବଳ ପ୍ରାଣୀ ବା ପ୍ରାଣୀଜାତ ଖାଦ୍ୟ ଖାଇଥାଆନ୍ତି, କେତେକ ପ୍ରାଣୀ କେବଳ ଉଭିଦ ବା ଉଭିଦଜାତ ପଦାର୍ଥ ଖାଆନ୍ତି ଏବଂ ଆଉ କେତେକ ପ୍ରାଣୀ ଉଭୟ ପ୍ରାଣୀ ଓ ଉଭିଦଜାତ ପଦାର୍ଥକୁ ଖାଇଥାଆନ୍ତି ।
• ଖାଦ୍ୟ ଅଭ୍ୟାସ ଅନୁସାରେ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କୁ ଶାକାହାରୀ, ମାଂସାଶୀ (ମାଂସାହାରୀ) ଓ ସର୍ବହାରୀ ଶ୍ରେଣୀରେ
• ଯେଉଁ ପ୍ରାଣୀମାନେ କେବଳ ଉଦ୍ଭିଦ ବା ଉଦ୍ଭଦଜାତ ପଦାର୍ଥ ଖାଆନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କୁ ଶାକାହାରୀ କୁହାଯାଏ । ହରିଣ, ଠେକୁଆ, ହାତୀ ଆଦି ଶାକାହାରୀ ଅଟନ୍ତି ।
• ଯେଉଁ ପ୍ରାଣୀମାନେ କେବଳ ଅନ୍ୟ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କୁ ଖାଆନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କୁ ମାଂସାଶୀ କୁହାଯାଏ । ବାଘ, ଭାଲୁ, ସିଂହ ଆଦି ମାଂସାଶୀ ଅଟନ୍ତି ।
• ଯେଉଁ ପ୍ରାଣୀମାନେ ଉଭୟ ଉଭିଦ ଓ ପ୍ରାଣୀଙ୍କୁ ଖାଆନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କୁ ସର୍ବାହାରୀ କୁହାଯାଏ । ମଣିଷ, କୁକୁର, ମାଛ ଆଦି ସର୍ବାହାରୀ ଅଟନ୍ତି ।

Question 10.
ତୁମେ ଦେଖୁଥ‌ିବା ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କର ନାମ ଓ ସେମାନେ କ’ଣ ଖାଆନ୍ତି, ନିମ୍ନ ସାରଣୀରେ ଲେଖ ।

Question 11.
ଉପର ସାରଣୀକୁ ଦେଖୁ ସେଥ‌ିରେ ଲେଖାଥ‌ିବା ପ୍ରାଣୀମାନେ କେଉଁ ଶ୍ରେଣୀର ତଳ ସାରଣୀରେ ପୂରଣ କର ।
ଉ –

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 Sociology Solutions Unit 2 ଭାରତୀୟ ସାମାଜିକ ସଂରଚନା Objective Questions.

CHSE Odisha 12th Class Sociology Unit 2 Objective Questions in Odia Medium

ବସ୍ତୁନିଷ୍ଠ ଓ ଅତିସଂକ୍ଷିପ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
(କ) ଚାରୋଟି ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଉତ୍ତର ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।

୧। ’’ପ୍ରକୃତଭାରତ ଗ୍ରାମ ସମାଜରେ ହିଁ ପରିଦୃଷ୍ଟ ହୋଇଥାଏ ।’’ ଏହା କିଏ କହିଥିଲେ ?
(କ) ଏ.ଆର.ଦେଶାଇ
(ଖ) ଏମ୍.କେ.ଶାଳୀ
(ଗ) ମାକସ୍ ୱେବର
(ଘ) ଡି.ଏନ୍. ମଜୁମଦାର
Answer:
(କ) ଏ.ଆର୍.ଦେଶାଇ

୨। ’’ଭାରତ ସର୍ବଦା ଗ୍ରାମମାନଙ୍କର ଏକ ଦେଶ ।’’ ଏହା କିଏ କହିଥିଲେ ?
(କ) ଗାନ୍ଧୀ
(ଖ) ନେହେରୁ
(ଗ) ଦେଶାଇ
(ଘ) ୱେବର
Answer:
(ଘ) ୱେବର

୩। ’’କେଉଁଠାରୁ ସହର ଶେଷ ଓ ଗ୍ରାମର ଆରମ୍ଭ ଏହା କହିବା କଷ୍ଟକର, ଉଭୟଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କୌଣସି ସୁସ୍ପଷ୍ଟ ସୀମାରେଖା ନାହିଁ ।’’ ଏହା କିଏ କହିଥିଲେ ?
(କ) ଏ.ଆର.ଦେଶାଇ
(ଖ) ଏମ୍.ଏନ୍.ଶ୍ରୀନିବାସ
(ଗ) କାର୍ଲମାର୍କସ
(ଘ) ମାକାଇଭର୍
Answer:
(ଘ) ମାକାଇଭର୍

୪। ‘‘ଗ୍ରାମ୍ୟ ସମୁଦାୟଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛି ଏକ କ୍ଷୁଦ୍ର ସାଧାରଣତନ୍ତ୍ର ଯାହାର କି ଆବଶ୍ୟକ ଅନୁଯାୟୀ ପ୍ରାୟ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାରର ବୈଦେଶିକ ସମ୍ପର୍କଠାରୁ ସ୍ଵାଧୀନ ଅଟେ ।”? ଏହା କିଏ କହିଥିଲେ ?
(କ) ଦେଶାଇ
(ଖ) ଏମ୍.ଏନ୍.ଶ୍ରୀନିବାସ
(ଗ) ଚାର୍ଲସ୍ ମେଟାକାଫ୍
(ଘ) କୌଟିଲ୍ୟ
Answer:
(ଗ) ଚାର୍ଲସ୍ ମେଟାକାଫ୍

୫। ‘‘ଭାରତ ତା’ର ଗ୍ରାମରେ ବାସ କରେ’’ । ଏହି ଉକ୍ତିଟି କିଏ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ ?
(କ) ଏ.ଆର୍.ଦେଶାଇ
(ଖ) ନେହେରୁ
(ଗ) ମହାତ୍ମାଗାନ୍ଧୀ
(ଘ) ୱେବର୍
Answer:
(ଗ) ମହାତ୍ମାଗାନ୍ଧୀ

୬। ସର୍ବପ୍ରଥମେ ମାନବ ସଭ୍ୟତା କେଉଁଠି ଦେଖାଯାଇଥିଲା ?
(କ) ସହର
(ଖ) ଗ୍ର‍।ମ
(ଗ) ନଗର
(ଘ) ବସ୍ତିଅଞ୍ଚଳ
Answer:
(ଖ) ଗ୍ର‍।ମ

୭ । ‘‘ସହର କ’ଣ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଲୋକ ଜାଣନ୍ତି, ମାତ୍ର କେହି ସହରର ସନ୍ତୋଷଜନକ ସଂଜ୍ଞା ଦେଇ ପାରିବେ ନାହିଁ ।” ଏହା କିଏ କହିଥିଲେ ?
(କ) ଦେଶାଇ
(ଖ) ବରକେଲ୍
(ଗ) ମାକାଇଭର
(ଘ) ଚାର୍ଲ ମେଟାକାଫ୍
Answer:
(ଖ) ବରକେଲ୍

୮। କେଉଁଠି ଜନସଂଖ୍ୟାର ଅଧୂକ ଘନତ୍ବ ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଥାଏ ?
(କ) ସହର ସମୁଦାୟ
(ଖ) ଗ୍ରାମ ସମୁଦାୟ
(ଗ) ପାହାଡ଼ିଆ ଅଞ୍ଚଳ
(ଘ) ସମତଳ ଅଞ୍ଚଳ
Answer:
(କ) ସହର ସମୁଦାୟ

୯। ସମୁଦାୟ ଭାରତର ଜନସଂଖ୍ୟାରୁ କେତେ ଭାଗ ଲୋକ ଗ୍ରାମରେ ବାସ କରନ୍ତି ?
(କ) 90
(ଖ) 60
(ଗ) 70
(ଘ) 30
Answer:
(ଗ) 70

୧୦ । ଗ୍ରାମ୍ୟ ସମୁଦାୟର କ୍ଷୁଦ୍ର ଆକାର ଏହାର ସଦସ୍ୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କ’ଣ ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ ?
(କ) ଆମ ଭାବନା
(ଖ) ଭେଦଭାବ
(ଗ) ଜାତିଭାବ
(ଘ) ବିବାଦ
Answer:
(କ) ଆମ ଭାବନା

୧୧ । ସାଧାରଣ ଭାବରେ କହିଲେ ଯୌଥ ପରିବାର କେଉଁ ପରିବାରର ବିପରୀତ ଅଟେ ?
(କ) ମାତୃସ୍ଥାନିକ ପରିବାର
(ଖ) ଏକକ ପରିବାର
(ଗ) ପିତୃ ବଂଶୀୟ ପରିବାର
(ଘ) ପିତୃସ୍ଥାନିକ ପରିବାର
Answer:
(ଖ) ଏକକ ପରିବାର

୧୨ । କାହା ମତରେ, ‘ଗୋଟିଏ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଛାତତଳେ ବାସକରୁଥିବା, ସାଧାରଣ ରୋଷଶାଳାରୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଖାଦ୍ୟଖାଉଥ‌ିବା ସାଧାରଣ ପୂଜାଘରର ବ୍ୟବହାର କରୁଥିବା ଏକତ୍ର ସମ୍ପଭିରେ ସହଭାଗୀ ହେଉଥ‌ିବା ଏବଂ ସର୍ବୋପରି କେତେକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପ୍ରକାରର ଜ୍ଞାତି ହିସାବରେ ପରସ୍ପର ସହ ସଂପୃକ୍ତ ହୋଇଥିବା ଗୋଷ୍ଠୀକୁ ଯୌଥ ପରିବାର କୁହାଯାଏ ।’’
(କ) ପି.ଏନ୍. ଏଚ. ପ୍ରଭୁ
(ଖ) ଆଇ.ପି. ଦେଶାଇ
(ଗ) ଡକ୍ଟର ଇରାବତୀ କାର୍ଭେ
(ଘ) କେ. ଏମ୍. କାପାଡ଼ିଆ
Answer:
(ଗ) ଡକ୍ଟର ଇରାବତୀ କାର୍ଭେ

୧୩ । କାହା ମତରେ ‘ଯୌଥପରିବାରେ ତିନି ପୁରୁଷରୁ ଚାରି ପୁରୁଷଯାଏ ଲୋକ ଏକାଠି ବାସକରନ୍ତି, ଯାହା କି ଏକକ ପରିବାରରେ ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ । ପୁଣି ଏହି ଲୋକମାନେ ପରସ୍ପର ସହସମ୍ପତ୍ତି, ଆୟ, ପାରସ୍ପରିକ ଅଧିକାର ଓ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ଆଦି ଦୃଷ୍ଟିରୁ ସମ୍ପର୍କିତ ହୋଇଥାନ୍ତି ।’’
(କ) ଡକ୍ଟର ଇରାବତୀ କାର୍ରେ
(ଖ) ଆଇ.ପି. ଦେଶାଇ
(ଗ) ସାରହେନେରୀ ମେନ୍
(ଘ) ପି.ଏନ୍. ଏଚ. ପ୍ରଭୁ
Answer:
(ଖ) ଆଇ.ପି. ଦେଶାଇ

୧୪ । ଯୌଥ ପରିବାର ଏକ ବିଶିଷ୍ଟ ଗୁଣ ବା ଲକ୍ଷଣ କ’ଣ ?
(କ) ଏକତ୍ର ରନ୍ଧନ ଓ ଭୋଜନ
(ଖ) ଏକତ୍ର ଆଳାପ ଓ ଆଲୋଚନା
(ଗ) ଏକତ୍ର ଭ୍ରମଣ
(ଘ) ଏକତ୍ର ପୂଜାର୍ଚ୍ଚନା
Answer:
(କ) ଏକତ୍ର ରନ୍ଧନ ଓ ଭୋଜନ

୧୫ । କାହା ମତରେ ‘ଏକତ୍ର ବସବାସ ଯୌଥପରିବା ସବୁଠାରୁ ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ’’?
(କ) ସାର୍, ହେନେରୀ ମେନ୍
(ଖ) ସି.ବି. ମେମୋରିଆ
(ଗ) ପି.ଏନ୍. ଏଚ. ପ୍ରଭୁ
(ଘ) ମ୍ୟାକ୍ସ ୱେବର
Answer:
(କ) ସାର୍. ହେନେରୀ ମେନ୍

୧୬ । ପିତୃସ୍ଥାନିକ ଯୌଥ ପରିବାର କେଉଁ ସମ୍ପ୍ରଦାୟରେ ଦେଖାଯାଏ ?
(କ) ହିନ୍ଦୁ
(ଖ) ଇଲମ୍
(ଗ) ତରୱାର୍ଡ
(ଘ) ଖ୍ରୀଷ୍ଟିୟ
Answer:
(କ) ହିନ୍ଦୁ

୧୭ । ମାତୃସ୍ଥାନିକ ଯୌଥ ପରିବାର କେରଳର କେଉଁ ସମ୍ପ୍ରଦାୟରେ ଦେଖାଯାଏ ?
(କ) ଇଲମ
(ଖ) ତରୱାର୍ଡ
(ଗ) ନାୟାର
(ଘ) ଇଜାଭାନ୍
Answer:
(ଗ) ନାୟାର

୧୮ । ନମ୍ବୁଦ୍ବୀ ବ୍ରାହ୍ମଣଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଚଳିତ ପିତୃକୈନ୍ଦ୍ରିକ ଯୌଥପରିବାକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
(କ) ତାଭାଜି
(ଖ) ତରୱାର୍ଡ
(ଗ) କର୍ଣ୍ଣବାଣ
(ଘ) ଇଲମ
Answer:
(ଘ) ଇଲମ

୧୯ । ତରୱାଢ଼ ପରିବାର ସମ୍ପରି ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣକାରୀ ମୁଖ୍ୟ ପରିବାରଲୋକଙ୍କୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
(କ) ତାଭାଜି
(ଖ) କର୍ଣ୍ଣବାଣ
(ଗ) ଇଲମ
(ଘ) ତରୱାର୍ଡ
Answer:
(ଖ) କଣ୍ଟିବାଣ

୨୦ । ତରୱାଡ଼ ପରିବାରର ସଦସ୍ୟସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧିଘଟିଲେ ଏହାକୁ ସମାନୁପାତିକ ରୀତିରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଏ ଓ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଅଂକୁ
କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
(କ) ତରୱାର୍ଡ
(ଖ) ତାଭାଜି
(ଗ) ଇଲମ୍
(ଘ) ଉପରୋକ୍ତ କେହି ନୁହଁନ୍ତି
Answer:
(ଖ) ତାଭାଜି

୨୧ । ଯୌଥପରିବାର ର ଏକ ସଂରଚନାତ୍ମକ ପରିବର୍ତ୍ତନକୁ ଲେଖ ?
(କ) କର୍ତ୍ତାଙ୍କ ଗୁରୁତ୍ବହ୍ରାସ
(ଖ) ମନୋରଞ୍ଜନରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ
(ଗ) ଶ୍ରମବିଭାଜନରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ
(ଘ) ସାମାକିକାକରଶରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ
‍Answer:
(କ) କର୍ତ୍ତାଙ୍କ ଗୁରୁତ୍ବହ୍ରାସ

୨୨ । ଯୌଥ ପରିବାରର ଏକ ପ୍ରକାର୍ଯ୍ୟାତ୍ମକ ପରିବର୍ତ୍ତନକୁ ଲେଖ ?
(କ) ସମାନ ବାସଗୃହ ବ୍ୟବହାରରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ
(ଖ) ସାଧାରଣ ରନ୍ଧନଶାଳା ବ୍ୟବହାର
(ଗ) ସମ୍ପତ୍ତିର ସହଭାଗୀତା ନିୟମରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ
(ଘ) ଶ୍ରମ ବିଭାଜନ ନିୟମରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ‍
Answer:
(ଘ) ଶ୍ରମ ବିଭାଜନ ନିୟମରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ

୨୩ । ଯୌଥ ପରିବାର ବିଘଟନ ପାଇଁ ନିମ୍ନ କାରକ ମଧ୍ୟରୁ କେଉଁଟିଦାୟୀ ଅଟେ ?
(କ) ବ୍ଯକ୍ତିତ୍ଵ
(ଖ) ସହରୀ କରଣ
(ଗ) ନିରକ୍ଷରତା
(ଘ) ଶାରୀରିକ ଅକ୍ଷମତା
Answer:
(ଖ) ସହରୀ କରଣ

୨୪ । ‘ଜାତି’ର ଇଂରାଜୀ ପ୍ରତିଶବ୍ଦ ‘କାଷ୍ଟ’ (Caste) କେଉଁ ମୂଳ ଶବ୍ଦରୁ ଅନୀତ ?
(କ) ଫରାସୀ ଶବ୍ଦ ‘କାଷ୍ଠା’
(ଖ) ଗ୍ରୀକ୍ ଶବ୍ଦ ‘କାଷ୍ଟା’
(ଗ) ପର୍ତ୍ତୁଗୀଜ୍ ଶବ୍ଦ ‘କାଷ୍ଟା’
(ଘ) ଜର୍ମାନୀ ଶବ୍ଦ ‘କାଷ୍ଟା’
Answer:
(ଗ) ପର୍ତ୍ତୁଗୀଜ୍ ଶବ୍ଦ ‘କାଷ୍ଟା’

୨୫ । ଭାରତୀୟ ଶବ୍ଦ ଜାତି ମୂଳ ସଂସ୍କୃତ ଶବ୍ଦ ‘ଜନ୍’ରୁ ଆନୀତ । ଏହାର ଅର୍ଥ
(କ) ଜନ୍ମଲାଭ କରିବା
(ଖ) ବୃତ୍ତିଲାଭ କରିବା
(ଗ) ଣିକ୍ଷ‍।ଲାଭ କରିବା
(ଘ) ସଂସ୍କାର ଗ୍ରହଣ କରିବା
Answer:
(କ) ଜନ୍ମଲାଭ କରିବା

୨୬ । ‘ଇଣ୍ଡିଆନ୍ ସୋସିଆଲ୍ ସିଷ୍ଟମ୍’ ପୁସ୍ତକର ଲେଖକ କିଏ ?
(କ) ଏମ୍. ଏନ୍. ଶ୍ରୀନିବାସ
(ଖ) ରାମ ଆହୁଜା
(ଗ) ଯୋଗେଶ ଅଟଳ
(ଘ) କେ. ଏମ୍. କାପାଡ଼ିଆ
Answer:
(ଖ) ରାମ ଆହୁଜା

୨୭ । ‘କାଷ୍ଟ ଆଣ୍ଡ ରେସ୍ ଇନ୍ ଇଣ୍ଡିଆ’ ପୁସ୍ତକର ରଚୟିତା କିଏ ?
(କ) ଜି.ଏସ୍.ଘୂରେ
(ଖ) ଏ. ଡବ୍ଲ୍ୟୁଗ୍ରୀନ
(ଗ) ଏଫ୍.ଜି. ବେଲ୍ଲୀ ଇ
(ଘ) ୱାଇ. ଏନ୍. ସିଂ
Answer:
(କ) ଜି.ଏସ୍.ଘୂରେ

୨୮ । ‘କାଷ୍ଟ ଇନ୍ ଇଣ୍ଡିଆ’ ପୁସ୍ତକର ରଚୟିତା କିଏ ?
(କ) ରଜନୀ କୋଠାରୀ
(ଖ) ଆଦ୍ରେ ବେତେ
(ଗ) ଟି.ବି. ବଙ୍ଗୋମୋର
(ଘ) ଜେ. ଏଚ୍. ହଟନ୍
Answer:
(ଘ) ଜେ. ଏଚ୍. ହଟନ୍

(ଖ) ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

୧। _______________ ଙ୍କ ମତରେ, କେଉଁଠାରୁ ସହରର ଶେଷ ଓ ଗ୍ରାମର ଆରମ୍ଭ ଏହା କହିବା କଷ୍ଟକର । ଉଭୟଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କୌଣସି ସୁସ୍ପଷ୍ଟ ସୀମାରେଖା ନାହିଁ ।
Answer:
ମାକାଇଭର ।

୨। ଗ୍ରାମ ସମୁଦାୟର ଆକାର _______________ ଅଟେ ।
Answer:
କ୍ଷୁଦ୍ର ।

୩। ______________ ଙ୍କ ମତରେ ଭାରତ ତା’ର ଗ୍ରାମରେ ବାସକରେ ।
Answer:
ମହାତ୍ମାଗାନ୍ଧୀ ।

୪। ___________ ଙ୍କ ମତରେ, ‘‘ଭାରତ ସର୍ବଦା ଗ୍ରାମମାନଙ୍କର ଏକ ଦେଶ ।’’
Answer:
ୱେବର ।

୫। ଗ୍ରାମ୍ୟ ସମୁଦାୟର କ୍ଷୁଦ୍ରଆକାର ଏହାର ସଦସ୍ୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ _____________ ଭାବନା ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ ।
Answer:
ଦୃଢ଼ ଆମେକ ଭାବନା ।

୬। 1991 ଜନଗଣନା ଅନୁସାରେ ଭାରତରେ ସମୁଦାୟ ଜନସଂଖ୍ୟାର ପ୍ରାୟ _____________ % ଗ୍ରାମର ଅସ୍ଵାସୀ ଥଟନିୁ
Answer:
80%

୭। ____________ ମତରେ ‘ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଭୌଗୋଳିକ ଅଞ୍ଚଳ ମଧ୍ୟରେ ସ୍ଥାୟୀଭାବେ ବସବାସ କରୁଥିବା ଲୋକମାନଙ୍କର ଏକ ସମୂହକୁ ଗ୍ରାମ୍ୟ ସମୁଦାୟ କୁହାଯାଏ ।’’
Answer:
କ୍ରୋପକିନ୍ ।

୮। _____________ ଅନୁସାରେ 5000ରୁ କମ୍ ଜନସଂଖା ଥ‌ିବା ସ୍ଥାନକୁ ଏକ ଗ୍ରାମ୍ୟ ସମୁଦାୟ ବୋଲି କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ଜନଗଣନା ।

୯। ଭାରତରେ ପ୍ରାୟ ଶତକଡ଼ା 80 ଭାଗ ଗ୍ରାମଗୁଡ଼ିକର ଜନସଂଖ୍ୟା_______________ ରୁ କମ୍ ଅଟେ ।
Answer:
1000

୧୦ । ଯୌଥ ପରିବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ହେଉଛି ________________ ସମାଜର ପ୍ରାଥମିକ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ।
Answer:
ଗ୍ରାମ୍ୟ ।

୧୧। ଗ୍ରାମ କହିଲେ ____________ କୁ ବୁଝାଏ ।
Answer:
ପ୍ରାକୃତିକ ପରିବେଶ

୧୨ । ଭାରତ ଏକ ____________ ଦେଶ ଅଟେ ।
Answer:
ଗ୍ରାମବହୁଳ

୧୩ । ଭାରତରେ ଶତକଡ଼ା ____________ ଭାଗ ଲୋକ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ବାସ କରନ୍ତି ।
Answer:
୮୦

୧୪ । ୨୦୦୧ ଜନଗଣନା ଅନୁଯାୟୀ ଭାରତରେ ଗ୍ରାମ ସଂଖ୍ୟା ____________ ।
Answer:
୬, ୩୮,୩୨୫

୧୫ । ୨୦୦୧ ଜନଗଣନା ଅନୁଯାୟୀ ଓଡ଼ିଶାରେ ଗ୍ରାମ ସଂଖ୍ୟା _____________
Answer:
୫୧,୩୫୭

୧୬ । ଓଡ଼ିଶାରେ ____________ ଏସିଆର ବୃହତ୍ତମ ଗ୍ରାମ ଅଟେ ।
Answer:
ଭୁବନ

୧୭ । ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ତିନି-ଚତୁର୍ଥାଂଶ ଲୋକ ____________ କାର୍ଯ୍ୟ କରି ନିଜ ଜୀବିକା ନିର୍ବାହ କରନ୍ତି ।
Answer:
କୃଷି

୧୮। _____________ ସଂପର୍କ ଗ୍ରାମ ସମୁଦାୟର ଏକ ବିଶେଷତ୍ଵ ଅଟେ ।__________
Answer:
ପ୍ରାଥମିକ

୧୯। ______________ ଗ୍ରାମ ସମୁଦାୟର ଏକ ଗୁଣ ଅଟେ ।
Answer:
ପଡ଼ୋଶୀ ସଂପର୍କ

୨୦ । ଗ୍ରାମର ଲୋକମାନେ ___________ ଓ _____________ ଅଟନ୍ତି ।
Answer:
ଅଶିକ୍ଷିତ, ନିରକ୍ଷର

୨୧ । ଗ୍ରାମର ଲୋକମାନେ ___________ ଉପରେ ବିଶ୍ବାସ କରନ୍ତି ।
Answer:
ଧର୍ମ

୨୨ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ଗ୍ରାମସମୂହ ଏକ _____________ ଏକକ ଅଟେ ।
Answer:
ସାଧାରଣତନ୍ତ୍ର

୨୩ । ପରିବାର ______________ ଅନୁଷ୍ଠାନ ରୂପେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛି ।
Answer:
ସାମାଜିକ

୨୪ । ସାଧାରଣତଃ ପିତା, ମାତା ସେମାନଙ୍କର ସନ୍ତାନସନ୍ତତିଙ୍କୁ ନେଇ ଗଠିତ ସମାଜିକ ସମୂହକୁ ___________ କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ପରିବାର ।

୨୫ । ଯୌଥ ପରିବାରକୁ ପ୍ରାୟତଃ ____________ ଗୁଡ଼ିକର ମିଶ୍ରଣ ରୂପେ ଅଭିହିତ କରାଯାଇଛି ।
Answer:
କ୍ଷୁଦ୍ର ସମୂହ

୨୬ । ଯୌଥ ପରିବାର ବିଶେଷତଃ ______________ ସମୁଦାୟରେ ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଥାଏ ।
Answer:
ପ୍ର‍।ଚାନତମ

୨୭ । ଯୌଥ ପରିବାରର ବୟୋଜ୍ୟଷ୍ଠ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ _____________ କୁହାଯାଏ ।
Answer:
କର୍ରା

୨୮ । କେରଳର _____________ ଯୌଥ ପରିବାର ପିତୃତାନ୍ତ୍ରିକ ଓ ପିତୃସ୍ଥାନିକ ।
ନମୃୁନ୍ଦ୍ର

୨୯ । କେରଳର ନମ୍ବୁଦ୍ରି ଯୌଥ ପରିବାରକୁ _____________ କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ଇଲମ

୩୦। ନାୟାର ସଂପ୍ରଦାୟର ପରିବାରଗୁଡ଼ିକ____________ ଅଟେ ।
Answer:
ମାତୃସ୍ଥାନିକ

୩୧ । ତରୱାର୍ଡ ____________ ସମୁଦାୟରେ ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଥାଏ ।
Answer:
ନାୟାର

୩୨ । ତରୱାର୍ଡ଼ ଏକ ____________ ଅଟେ ।
Answer:
ଯୌଥ ପରିବାର

୩୩ । ତରୱାର୍ଡ଼ର ମୁଖ୍ୟଙ୍କୁ ___________ କୁହାଯାଏ ।
Answer:
କଣ୍ଠବାଣ

(ଗ) ଭ୍ରମ ସଂଶୋଧନ କର ।

୧। ପ୍ରକୃତି ଭାରତ ଗ୍ରାମରେ ପରିଦୃଷ୍ଟ ହୋଇଥାଏ ।’’ ଏହା ମାକାଇଭର କହିଥିଲେ ।
Answer:
‘‘ପ୍ରକୃତ ଭାରତ ଗ୍ରାମରେ ପରିଦୃଷ୍ଟ ହୋଇଥାଏ ।’’ ଏହା ସମାଜ ବିଜ୍ଞାନୀ ଏ.ଆର୍.ଦେଶାଇ କହିଥିଲେ । ଭାରତରେ 4 ଲକ୍ଷ ଗ୍ରାମ ରହିଅଛି ।

୨। ଭାରତରେ 4 ଲକ୍ଷ ଗ୍ରାମ ରହିଅଛି ।
Answer:
ଭାରତରେ 6 ଲକ୍ଷରୁ ଉର୍ଦ୍ଧ୍ଵ ଗ୍ରାମ ରହିଅଛି ।

୩ । ଗ୍ରାମ୍ୟ ସମୁଦାୟରେ 75 ଭାଗରୁ ଅଧିକାଂଶ ଲୋକ ଅଣ କୃଷିକାର୍ଯ୍ୟରେ ନିୟୋଜିତ ।
Answer:
ସହର ସମୁଦାୟରେ 75 ଭାଗରୁ ଅଧିକାଂଶ ଲୋକ ଅଣ କୃଷିକାର୍ଯ୍ୟରେ ନିୟୋଜିତ ।

୪। କୃଷିଭିତ୍ତିକ ଅର୍ଥନୀତି ସହର ସମୁଦାୟର ଏକ ମୁଖ୍ୟ ଲକ୍ଷଣ ।
Answer:
କୃଷି ଭିତ୍ତିକ ଅର୍ଥନୀତି ଗ୍ରାମ୍ୟ ସମୁଦାୟର ଏକ ମୁଖ୍ୟ ଲକ୍ଷଣ ଅଟେ ।

୫। ଇଲମ ପରିବାର ମାତୃତାନ୍ତ୍ରିକ ଓ ମାତୃସ୍ଥାନିକ ପରିବାର ।
Answer:
କର୍ୟବାଣ

୬। ତରୱାର୍ଡ଼ ପରିଚାଳକଙ୍କୁ ଜାତି ଉପଦେଷ୍ଟା ବୋଲାଯାଏ ।
Answer:
କର୍ୟବାଣ

୭। ଗ୍ରାମ୍ୟ ସମୁଦାୟରେ ସେମାନେ ଭାବନା ପରିଲକ୍ଷିତ ହୁଏ ।
Answer:
ଗ୍ରାମ୍ୟ ସମୁଦାୟରେ ଆମ ଭାବନା ପରିଲକ୍ଷିତ ହୁଏ ।

ଭାରତର ଶତକଡ଼ା ୮୦ ଭାଗ ଲୋକ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ବାସ କରିଥା’ନ୍ତି ।
Answer:
ଠିକ୍‌ଅଛି

୯। ଗ୍ରାମର ସଦସ୍ୟମାନେ ସାଧାରଣତଃ ଅଣକୃଷିଭିତ୍ତିକ ବୃତ୍ତି ଅବଲମ୍ବନ କରିଥା’ନ୍ତି ।
Answer:
ଗ୍ରାମର ସଦସ୍ୟମାନେ ସାଧାରଣତଃ କୃଷିଭିତ୍ତିକ ବୃତ୍ତି ଅବଲମ୍ବନ କରିଥା’ନ୍ତି ।

୧୦ । ଗ୍ରାମ ସମୂହର ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅଣଔପଚାରିକ ତଥା ଗୌଣ ସଂପର୍କ ରହିଥାଏ ।
Answer:
ଗ୍ରାମ ସମୂହର ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଔପଚାରିକ ତଥା ଗୌଣ ସଂପର୍କ ରହିଥାଏ ।

୧୧ । ସହର ସମୂହର ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଔପଚାରିକ ତଥା ଗୌଣ ସଂପର୍କ ରହିଥାଏ ।-
Answer:
ଗ୍ରାମ୍ୟ ସମୂହର ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଔପଚାରିକ ତଥା ଗୌଣ ସଂପର୍କ ରହିଥାଏ ।

୧୨ । ଗ୍ରାମ ସମୁଦାୟରେ ବିଷମ ଜାତୀୟତା ଦେଖାଯାଇଥାଏ ।
Answer:
ଗ୍ରାମ ସମୁଦାୟର ସମଜାତୀୟତା ଦେଖାଯାଇଥାଏ ।

୧୩ । ପଡ଼ୋଶୀଗତ ସଂପର୍କ ଗ୍ରାମ ସମୁଦାୟର ବିଶେଷତ୍ଵ ଅଟେ ।
Answer:
ଠିକ୍ ଅଛି

୧୪ । ଗ୍ରାମ ସମୁଦାୟର ସଦସ୍ୟମାନେ ଧର୍ମବିଶ୍ବାସୀ ଅଟନ୍ତି ।
Answer:
ଠିକ୍ ଅଛି

୧୫ । ସହର ସମୁଦାୟର ସଦସ୍ୟମାନେ ଭାଗ୍ୟବାଦୀ ଅଟନ୍ତି ।
Answer:
ଗ୍ରାମ ସମୁଦାୟର ସଦସ୍ୟମାନେ ଭାଗ୍ୟବାତୀ ଅଟନ୍ତି ।

(ଘ) ଗୋଟିଏ ଶବ୍ଦରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

୧ । ଜନସଂଖ୍ୟାର ଅର୍ଧକ ଘନତ୍ଵ ଏବଂ 75 ଭାଗରୁ ଅଧ‌ିକ ପୁରୁଷ ଅଣ କୃଷି ସମ୍ପର୍କିତ କାର୍ଯ୍ୟରେ ନିୟୋଜିତ ଥିଲେ,
Answer:
ସହର ସମୁଦାୟ

୨। ମନୁଷ୍ୟ ସମାଜର ସର୍ବପ୍ରଥମ ଅଧ୍ଵସତି କେଉଁଠି ଗଢ଼ି ଉଠିଥିଲା ?
Answer:
ଗ୍ରାମ୍ୟ ସମୁଦାୟ

୩ । ଗ୍ରାମ ଓ ସହର ସମୁଦାୟ ମଧ୍ଯରେ ଥ‌ିବା ଯେକୌଣସି ଗୋଟିଏ ପାର୍ଥକ୍ୟ ଦର୍ଶାଅ
Answer:
ଜନସଂଖ୍ୟା ଘନତ୍ୱରେ ପାର୍ଥକ୍ୟ

୪ । ଭାରତର ଗ୍ରାମ ସଂଖ୍ୟା କେତେ ?
Answer:
୪। 6 ଲକ୍ଷରୁ ଉର୍ଦ୍ଧ୍ଵ ।

୫। ଗ୍ରାମ୍ୟ ସମୁଦାୟର ଯେକୌଣସି ଗୋଟିଏ ଲକ୍ଷଣ ଲେଖ ।
Answer:
କ୍ଷୁଦ୍ର ଆକାର ।

୬ । ଭାରତର ସମୁଦାୟ ଜନସଂଖ୍ୟାର କେତେଭାଗ ଲୋକ ଗ୍ରାମରେ ବାସ କରନ୍ତି ।
Answer:
70 ଭାଗରୁ ବେଶୀ ।

୭ । ‘‘କେଉଁଠାରୁ ସହରର ଶେଷ ଓ ଗ୍ରାମର ଆରମ୍ଭ ଏହା କହିବା କଷ୍ଟକର, ଉଭୟଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କୌଣସି ସୁସ୍ପଷ୍ଟ ସୀମାରେଖା ନାହିଁ ।’’ ଏହା କିଏ କହିଥିଲେ ?
Answer:
ମାକାଇଭର୍

୮। ‘‘ଭାରତ ତା’ର ଗ୍ରାମରେ ବାସ କରେ ।’’ ଏହା କିଏ କହିଥିଲେ ?
Answer:
ମହାମ୍।ଗାଦ୍ଧ।

୯୮ ‘‘ଗ୍ରାମ୍ୟ ସମୁଦାୟ ହେଉଛି ଏକ କ୍ଷୁଦ୍ର ସାଧାରଣତନ୍ତ୍ର, ଯାହାର କି ଆବଶ୍ୟକତା ଅନୁଯାୟୀ ସମସ୍ତ ଜିନିଷ ରହିଛି ଏବଂ ଯାହାକି ସମସ୍ତ ପ୍ରକାରର ବୈଦେଶିକ ସମ୍ପର୍କଠାରୁ ସ୍ଵାଧୀନ ଅଟେ ।’’ ଏହି ସଂଜ୍ଞା କିଏ ଦେଇଥିଲେ ?
Answer:
ଚାର୍ଲସ୍ ମେଟାକାଫ୍

୧୦ । ଯେଉଁ ପରିବାରରେ ତିନି ବା ତଦୂର୍ବ ପ୍ରିତୀର ସଦସ୍ୟ ବସବାସ କରନ୍ତି ଓ ସେମାନେ ପାରସ୍ପରିକ ସମ୍ପର୍କ ମଧ୍ୟରେ ପିତା,ମାତା, ଅବିବାହିତ ସନ୍ତାନସନ୍ତତି, ବୃଦ୍ଧପିତା ମାତା ଓ ପିତାଙ୍କ ଭ୍ରାତୃବର୍ଗ ସମ୍ପର୍କରେ ରହନ୍ତି ।
Answer:
ଯୌଥ ପରିବାର

୧୧ । କେରଳର ନାୟାରମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଦେଖାଯାଉଥିବା ମାତୃଭୂମିକ ଯୌଥ ପରିବାରକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ତୱାର୍ଡ଼

୧୨ । ଯୌଥପରିବାରର ଏକ ସକରାତ୍ମକ ପ୍ରକାର୍ଯ୍ୟକୁ ଲେଖ ।
Answer:
ଋଗ୍‌ ଓ ବୃଦ୍ଧମାନଙ୍କ ପାଇଁ ବୀମା ସଦୃଶ ଯୌଥ ପରିବାର କାର୍ଯ୍ୟ କରେ ।

୧୩ । ଯୌଥ ପରିବାର ବିଘଟନର ଏକ କାରକକୁ ଲେଖ ।
Answer:
ଆଧୁନିକ ଶିକ୍ଷା ।

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 Economics Solutions Chapter 10 ବଜାର Short Answer Questions.

CHSE Odisha 12th Class Economics Chapter 10 Short Answer Questions in Odia Medium

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
A ନିମ୍ନଲିଖତ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଦୁଇଟି/ ତିନୋଟି ବାକ୍ୟ ମଧ୍ଯରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

1. ବଜାରର ସଂଜ୍ଞା ପ୍ରଦାନ କର ।
Answer:
ବଜାର କହିଲେ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଦ୍ରବ୍ୟର କ୍ରୟ ବିକ୍ରୟକୁ ବୁଝାଯାଏ । ଅର୍ଥଶାସ୍ତ୍ରୀ ଜନ୍ ଏଫ୍ ଡିଉଙ୍କ ଭାଷାରେ, ‘ପରସ୍ପର ସହିତ ନିବିଡ଼ ଭାବରେ ସମ୍ପୃକ୍ତ ଥିବା କେତେକ ସଂଖ୍ୟକ କ୍ରେତା ଓ ବିକ୍ରେତାଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କୌଣସି ଏକ ଦ୍ରବ୍ୟର ବିନିମୟ ଘଟିଲେ, ତାହାକୁ ବଜାର କୁହାଯାଏ ।’’ ତେଣୁ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଦ୍ରବ୍ୟର କ୍ରେତା, ବିକ୍ରେତା ଓ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ସମ୍ପର୍କକୁ ବଜାର କୁହାଯାଏ ।

2. ବିଶୁଦ୍ଧ ବଜାର କ’ଣ ?
Answer:
ପ୍ରଫେସର ଚାମ୍ବରଲିନ୍‌ଙ୍କଦ୍ୱାରା ବିଶୁଦ୍ଧ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ତତ୍ତ୍ଵ ବିକାଶ ଲାଭ କରିଥିଲା । ଚାମ୍ବରଲିନ୍‌ଙ୍କ ମତରେ, ଏକାତ୍‌କାରର ଅନୁପସ୍ଥିତିକୁ ବିଶୁଦ୍ଧ ପ୍ରତିଯୋଗିତା କୁହାଯାଏ । ବିଶୁଦ୍ଧ ପ୍ରତିଯୋଗିତାର ଦୁଇଟି ଲକ୍ଷଣ ଥାଏ; ଯଥା- ବିପୁଳ ସଂଖ୍ୟକ କ୍ରେତା ଓ ବିକ୍ରେତାଙ୍କ ଉପସ୍ଥିତି ଏବଂ ସମଜାତୀୟ ଦ୍ରବ୍ୟର କ୍ରୟ ବିକ୍ରୟ ।

3. ବଜାର ଦର କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ?
Answer:
କୌଣସି ଏକ ସମୟରେ ବଜାରରେ ପ୍ରଚଳିତ ଦାମ୍ଭିକୁ ବଜାର ଦର କୁହାଯାଏ । ଏହି ଦର ସ୍ଵଳ୍ପକାଳ ସ୍ଥାୟୀ । ଚାହିଦା ଓ ଯୋଗାଣଦ୍ଵାରା ଦର ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ହୁଏ । ସ୍ଵଳ୍ପକାଳରେ ଯୋଗାଣ ପ୍ରାୟତଃ ସ୍ଥିର ଥାଏ । ତେଣୁ ଦ୍ରବ୍ୟର ଚାହିଦାଦ୍ୱାରା ଦର ପ୍ରଭାବିତ ହୁଏ ।

4. ସ୍ଵାଭାବିକ ଦର କ’ଣ ?
Answer:
ଦୀର୍ଘକାଳରେ ଉପଲବ୍‌ଧ ହେଉଥ‌ିବା ଦରକୁ ସ୍ଵାଭାବିକ ଦର କୁହାଯାଏ । ଦୀର୍ଘକାଳରେ ଚାହିଦା ଓ ଯୋଗାଣ ଉଭୟ ପରିବର୍ତ୍ତିତ ହୁଅନ୍ତି ଓ ଉଭୟ ସ୍ଵାଭାବିକ ଦରକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରନ୍ତି । ସ୍ଵାଭାବିକ ଦର ଏକ ସ୍ଥିର ସନ୍ତୁଳନ ଦର ଅଟେ ।

5. ଅବାଧ ପ୍ରବେଶ ଓ ପ୍ରସ୍ଥାନ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ?
Answer:
ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାରରେ ଦ୍ରବ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ଓ ବିକ୍ରୟ କରୁଥିବା ପ୍ରତିଷ୍ଠାନଗୁଡ଼ିକର ବଜାରରେ ପ୍ରବେଶ ଓ ପ୍ରସ୍ଥାନ ଉପରେ କୌଣସି ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ନଥାଏ । ପ୍ରତିଯୋଗିତାରେ ସଫଳତା ଆଶା କରି ନୂତନ ଉତ୍ପାଦନ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନମାନେ ଶିଳ୍ପ ମଧ୍ୟକୁ ପ୍ରବେଶ କରିପାରିବେ । ସେହିପରି ଅତ୍ୟଧ୍ଵକ କ୍ଷତି ଯୋଗୁଁ କୌଣସି ଉତ୍ପାଦନ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ବଜାରରୁ ବିଦାୟ ନେଇପାରିବେ ।

6. ସମଜାତୀୟ ଦ୍ରବ୍ୟ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ?
Answer:
ପୂର୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାରରେ ବିନିମୟ ହେଉଥ‌ିବା ଦ୍ରବ୍ୟଟି ସର୍ବତୋଭାବେ ସମାନ ହୋଇଥାଏ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ଦ୍ରବ୍ୟର ଆକାର, ପ୍ରକାର, ରଙ୍ଗ ଓ କିସମ ସମାନ ହୋଇଥାଏ । ଦ୍ରବ୍ୟର ଏକକଗୁଡ଼ିକ ସର୍ବତୋଭାବେ ସମାନ ହେଲେ, ଉପଭୋକ୍ତାଙ୍କର କୌଣସି ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଶିଳ୍ପ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନର ଉତ୍ପାଦିତ ଦ୍ରବ୍ୟ ପ୍ରତି ବିଶେଷ ଆଗ୍ରହ ରହେ ନାହିଁ ।

7. ଶୂନ୍ୟ ପରିବହନ ବ୍ୟୟ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ?
Answer:
ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାରରେ, ଦ୍ରବ୍ୟ ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନରୁ ସରବରାହ କରିବାପାଇଁ କୌଣସି ଖର୍ଚ୍ଚ ହୁଏ ନାହିଁ ବୋଲି ଧରି ନିଆଯାଇଥାଏ । ଏହା ଅବାସ୍ତବ ମନେହୁଏ, କିନ୍ତୁ ଏହି ପରିକଳ୍ପନା ଅପରିହାର୍ଯ୍ୟ । ଏହି ପରିକଳ୍ପନାର ଅନୁପସ୍ଥିତିରେ ଦ୍ରବ୍ୟର ଦର ସର୍ବତ୍ର ସମାନ ରହିବ ନାହିଁ ।

8. ଏକାଧ୍ଵର ବଜାରର ସଂଜ୍ଞା ଲେଖ ।
Answer:
ଏକାଧିକାର ବଜାର କହିଲେ ଜଣେ ମାତ୍ର ବିକ୍ରେତା ଏପରି ଏକ ଦ୍ରବ୍ୟ ବିକ୍ରୟ କରନ୍ତି ଯାହାର କୌଣସି ନିକଟତମ ବିକଳ୍ପ ଦ୍ରବ୍ୟ ଉପଲବ୍ଧ ହୁଏ ନାହିଁ । ଏହିପରି ବଜାର ସ୍ଥିତିରେ ଶିଳ୍ପ ଏବଂ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ମଧ୍ୟରେ କୌଣସି ପ୍ରଭେଦ ନ ଥାଏ । ଏକାଧ୍ୟାର ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ଦର ଗ୍ରହଣକାରୀ ଭାବେ ପରିଚିତ ନ ହୋଇ ଦର ନିର୍ଣ୍ଣୟକାରୀର କାର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ପାଦନ କରିଥାଏ ।

9. ଦାମ୍ ବିଭେଦୀକରଣ କ’ଣ ?
Answer:
କେତେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଦେଖାଯାଏ ଯେ, ଏକାତ୍‌କାର ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ଗୋଟିଏ ପ୍ରକାର ଉତ୍ପାଦିତ ଦ୍ରବ୍ୟର ବିଭିନ୍ନ ଏକକଗୁଡ଼ିକ ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ ଦର ଧାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାଏ । ଅର୍ଥାତ୍‌ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଉପଭୋକ୍ତାଙ୍କଠାରୁ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଦାମ୍ ଆଦାୟ କରିଥାଏ । ଏହାକୁ ଏକାଧିକାର ବଜାରରେ ଦାମ୍ ବିଭେଦୀକରଣ କୁହାଯାଏ ବା ଏପ୍ରକାର ବଜାରକୁ ବିଭେଦକାରୀ ଏକାଧିକାର ବଜାର ବୋଲି କୁହାଯାଏ ।

10. ଅଚ୍ଛାଧିକାର କ’ଣ?
Answer:
ଯେଉଁ ବଜାରରେ ଏକାଧିକାର ବଜାରର କିଛି ଲକ୍ଷଣ ଓ ଏକାଧିକାରମୂଳକ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ବଜାରର କିଛି ଲକ୍ଷଣ ଦେଖାଯାଏ, ତାହାକୁ ଅଚ୍ଛାତ୍‌କାର କୁହାଯାଏ । ଏହି ବଜାରରେ ଅଳ୍ପ କେତେଜଣ ବୃହତ୍ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ବା ବିକ୍ରେତା ପରସ୍ପର ସହିତ ପ୍ରତିଦ୍ଵନ୍ଦିତା କରି ଏକ ଦ୍ରବ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ଓ ବିକ୍ରୟ କରନ୍ତି । ଯେହେତୁ ଜଣେ ବିକ୍ରେତା ବା ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ଦ୍ରବ୍ୟର ଏକ ବୃହତ୍ ଅଂଶ ଉତ୍ପାଦନ ଓ ବିକ୍ରୟ କରନ୍ତି । ସେ ଦର ଓ ଉତ୍ପାଦ ପରିମାଣକୁ ଯଥେଷ୍ଟ ପ୍ରଭାବିତ କରିପାରନ୍ତି ।

11. ଏକାଧିକାରମୂଳକ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ବଜାର କ’ଣ ?
Answer:
ଅଧ୍ୟାପକ ଚାମ୍ବରଲିନ୍ ୧୯୩୩ ମସିହାରେ ଏକାଧିକାରମୂଳକ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ତତ୍ତ୍ଵର ବିଶଦ ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ମତରେ, ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ବଜାର ପରିସ୍ଥିତିରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ବିକ୍ରୟକାରୀ ଏକପ୍ରକାର ଏକାଧିକାରୀ ଏବଂ ଏହି ଶ୍ରେଣୀର ଏକାଧିକାରୀମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ରହିଥାଏ । ତେଣୁ ଯେଉଁ ବଜାର ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଉଭୟ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ଏବଂ ଏକାଧ୍ୟାକାରର ସତ୍ତା ଉପଲବ୍ଧ କରାଯାଏ, ସେହି ବଜାରକୁ ଏକାଧିକାରମୂଳକ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ବଜାର କୁହାଯାଏ ।

ଅର୍ଥାତ୍ ଯେଉଁଠାରେ ନାନା ମାର୍କା, ଆକାର, ବ୍ୟାବସାୟିକ ଚିହ୍ନ ଭିତ୍ତିରେ ଗୋଟିଏ ଦ୍ରବ୍ୟକୁ ଅଳ୍ପ କେତେକ ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ଉତ୍ପାଦନ କରି ପ୍ରତିଯୋଗିତାକୁ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସୀମିତ ରଖନ୍ତି, ତାହାକୁ ଏକାଧ୍ୟାକାରମୂଳକ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ବଜାର କୁହାଯାଏ ।

12. ବଜାର ଦାମ୍ କ’ଣ ?
Answer:
ବଜାର କାଳରେ ଦ୍ରବ୍ୟର ଯେଉଁ ଦାମ୍ ନିରୂପିତ ହୁଏ, ତାହାକୁ ବଜାର ଦାମ୍ କୁହାଯାଏ । ଯେକୌଣସି ମୁହୂଇଁରେ ଦ୍ରବ୍ୟର ଯୋଗାଣ ଏବଂ ଚାହିଦାଦ୍ୱାରା ନିରୂପିତ ଦାମ୍ଭିକୁ ବଜାର ଦାମ୍ ମଧ୍ଯ କୁହାଯାଏ । ଅର୍ଥାତ୍ ଏହାକୁ ସ୍ଵଳ୍ପକାଳୀନ ଦାମ୍ କୁହାଯାଏ ଯେହେତୁ ବଜାର ଦାମ୍ ସଦାବେଳେ ଦୋଳାୟମାନ ଅବସ୍ଥାରେ ଥାଏ।

13. ସନ୍ତୁଳନ ଦର କ’ଣ?
Answer:
ସନ୍ତୁଳନ ଦର ଏକ ଦର ଯେଉଁଥରେ ଗୋଟିଏ ଦ୍ରବ୍ୟର ଚାହିଦାର ପରିମାଣ ଯୋଗାଣ ପରିମାଣ ସହିତ ନିଶ୍ଚିତ ଭାବେ ସମାନ ରହେ । ବଜାର ଦର ଚାହିଦା ଓ ଯୋଗାଣଦ୍ବାରା ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ହୁଏ । ଯେତେବେଳେ ଏ ଦୁଇଟି ଶକ୍ତି ପରସ୍ପର ସହିତ ସମତୁଲ ଅବସ୍ଥାରେ ଥାଆନ୍ତି, ସେତେବେଳେ ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ବଜାର ଦରକୁ ସନ୍ତୁଳନ ଦର କୁହାଯାଏ ।

14. ବଜାର କାଳ କ’ଣ?
Answer:
ବଜାର କାଳ ଅତି ସ୍ଵଳ୍ପକାଳୀନ ଅଟେ । ଏହା ଗୋଟିଏ ଦିନ ବା ଅଳ୍ପ କେତେଦିନ ହୋଇଥାଏ । ଏହି ସମୟରେ ଯୋଗାଣ ସ୍ଥିର ରହେ । ତେଣୁ ଦର ନିର୍ଦ୍ଧାରଣରେ ଚାହିଦା ମୁଖ୍ୟ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରେ । ଏହି ସମୟ କାଳରେ ଚାହିଦା ଓ ଯୋଗାଣ ମଧ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ସନ୍ତୁଳନ କ୍ଷଣସ୍ଥାୟୀ ଅଟେ ।

15. ସ୍ବଳ୍ପକାଳ କ’ଣ?
Answer:
ସ୍ଵଳ୍ପକାଳ ବଜାରକାଳଠାରୁ ଦୀର୍ଘ । ଏହା କେତେମାସ ହୋଇପାରେ । ଏହି ସମୟରେ ଯୋଗାଣରେ କିଛି ମାତ୍ରାରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଅଣାଯାଇପାରେ । ଏହି କାଳରେ ଯୋଗାଣ ଅପେକ୍ଷା ଚାହିଦା ଦର ନିର୍ଦ୍ଧାରଣରେ ଅଧ‌ିକ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରେ ।

16. ଦୀର୍ଘକାଳ କ’ଣ?
Answer:
ଦୀର୍ଘକାଳ କେତେ ବର୍ଷକୁ ବୁଝାଏ । ଏହି ସମୟରେ ଉତ୍ପାଦନକାରୀମାନେ ଯୋଗାଣର ପରିମାଣ ଚାହିଦାର ପରିମାଣ ଅନୁସାରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିପାରନ୍ତି । ଦୀର୍ଘକାଳରେ ସମସ୍ତ ଉପାଦାନ ପରିବର୍ତୀ ଅଟନ୍ତି । ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ସନ୍ତୁଳନ ସ୍ଥିର ଅଟେ ଏବଂ ଏହି ସନ୍ତୁଳନ ଦରକୁ ସ୍ଵାଭାବିକ ଦର ବା ସ୍ଵାଭାବିକ ଦାମ୍ କୁହାଯାଏ ।

17. ଅତି ଦୀର୍ଘକାଳ (Secular Period) କ’ଣ ?
Answer:
ମାର୍ଶାଲ୍ ଅତି ଦୀର୍ଘକାଳ ବୋଲି ଆଉ ଏକ ସମୟ ବିଷୟରେ ମଧ୍ଯ ଆଲୋକପାତ କରିଛନ୍ତି । ଅତି ଦୀର୍ଘକାଳ ଦଶବର୍ଷରୁ ଅଧ‌ିକ ସମୟକୁ ବୁଝାଏ । ଏହି କାଳରେ ଉତ୍ପାଦନକାରୀମାନେ ଯଥେଷ୍ଟ ସମୟ ପାଆନ୍ତି ଓ ଉତ୍ପାଦନ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିବାର ସବୁ ପ୍ରକାର କୌଶଳ ଅବଲମ୍ବନ କରନ୍ତି । ଏହି କାଳରେ ଉପଲବ୍ଧ ହେଉଥ‌ିବା ଦରକୁ ଅତି ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ଦର (Secular Price) କୁହାଯାଏ ।

18. ପୂର୍ଣାଙ୍ଗ ପ୍ରତିଯୋଗିତା କ’ଣ ?
Answer:
ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ଓ ଏକାଧ୍ୟାର ଦୁଇଟି ଚରମ ବଜାର । ଏ ଦୁଇଟି ଚରମ ବଜାର ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ଅନ୍ୟ କେତେଗୁଡ଼ିଏ ବଜାର ବାସ୍ତବ ଜୀବନରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । ଏପ୍ରକାରର ବଜାରରେ ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାର କିଛି ଲକ୍ଷଣ ଓ ଏକାଧିକାରର କିଛି ଲକ୍ଷଣ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । ଏସବୁକୁ ଅପୂର୍ଣ୍ଣାଙ୍ଗ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାର କୁହାଯାଏ ।

19. ପୂର୍ଣାଙ୍ଗ ବଜାର କ’ଣ ?
Answer:
ଯେଉଁ ବଜାରରେ ଅସଂଖ୍ୟ କ୍ରେତା ଓ ବିକ୍ରେତାଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ସମଜାତୀୟ ଦ୍ରବ୍ୟ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପ୍ରଚଳିତ ଦାମ୍‌ରେ କ୍ରୟବିକ୍ରୟ ହୋଇଥାଏ ତାହାକୁ ପୂର୍ଣ୍ଣାଙ୍ଗ ବା ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାର କୁହାଯାଏ । ଏହି ବଜାରରେ କ୍ରେତା-ବିକ୍ରେତାଙ୍କ ଅବାଧ ପ୍ରବେଶ ଓ ପ୍ରସ୍ଥାନ ଥାଏ ଏବଂ ବଜାର ସମ୍ପର୍କରେ ସମସ୍ତଙ୍କର ପୂର୍ବଜ୍ଞାନ ଥାଏ । ଏହି ବଜାରରେ ପରିବହନ ଓ ବିଜ୍ଞାପନ ଖର୍ଚ୍ଚରେ ଅନୁପସ୍ଥିତ ଉପଲବଧ ହୁଏ ଏବଂ ଉତ୍ପାଦନ ସାଧନମାନଙ୍କର ପୂର୍ଣ୍ଣ ଗତିଶୀଳତା ଅନୁଭବ କରିହୁଏ ।

20. ସଂରକ୍ଷିତ ଦାମ୍ କ’ଣ ?
Answer:
ସଂରକ୍ଷିତ ଦାମ୍ ଏକ ସର୍ବନିମ୍ନ ଦାମ୍ ଯେଉଁ ଦାମ୍‌ରେ ଉତ୍ପାଦନକାରୀ କୌଣସି ଦ୍ରବ୍ୟ ଯୋଗାଣ କରିନଥା’ନ୍ତି । ଏହି ଦାମରୁ ବଜାର ଦାମ୍ କମ୍ ହେଲେ ବା ସମାନ ହେଲେ ଉତ୍ପାଦନକାରୀ କୌଣସି ଦ୍ରବ୍ୟ ବିକ୍ରୟ ନ କରି ଭବିଷ୍ୟତ ଦାମ୍ ବୃଦ୍ଧି ଆଶାରେ ସଂରକ୍ଷିତ ରଖିଥା’ନ୍ତି । ସଂରକ୍ଷିତ ଦାମ୍ ସାଧାରଣତଃ ସ୍ଥାୟୀଦ୍ରବ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ ଓ ଏହା ଦ୍ରବ୍ୟର ସ୍ଥାୟିତ୍ଵ, ଭବିଷ୍ୟତ ପ୍ରତ୍ୟାଶା, ଗଚ୍ଛିତ ରଖୁବା ଖର୍ଚ୍ଚ ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳ ।

B ପାଞ୍ଚଟି/ ଛଅଟି ବାକ୍ୟରେ ନିମ୍ନଲିଖୂ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

1. ବଜାର ଅର୍ଥ କ’ଣ ?
Answer:
କୌଣସି ଦ୍ରବ୍ୟର କ୍ରୟ କିମ୍ବା ବିକ୍ରୟ ନିମିତ୍ତ କ୍ରେତା ଓ ବିକ୍ରେତାମାନଙ୍କୁ ପରସ୍ପର ସହିତ ଯୋଗାଯୋଗ କରିବା ପାଇଁ କୌଣସି ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ବଢାର କୁହାଯାଏ । ଜନ୍.ଏଫ୍. ଡିଉଙ୍କ ଭାଷାରେ, ପରସ୍ପର ମଧ୍ୟରେ ଘନିଷ୍ଠ ସମ୍ପର୍କ ଥ‌ିବା କ୍ରେତା ଓ ବିକ୍ରେତାଙ୍କ ଗୋଷ୍ଠୀକୁ ନେଇ ବଜାର ଗଠିତ, ଯାହାଦ୍ୱାରା ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବିନିମୟ ସଂଗଠିତ ହୋଇଥାଏ । ତେଣୁ, ବଜାର କହିଲେ ତିନୋଟି ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ବୁଝାଏ । ପ୍ରଥମତଃ, ଏକ କ୍ରେତା ଗୋଷ୍ଠୀ ଥିବା ଆବଶ୍ୟକ । ଦ୍ଵିତୀୟତଃ, ଏକ ବିକ୍ରେତା ଗୋଷ୍ଠୀ ଥିବା ଆବଶ୍ୟକ ।

ତୃତୀୟତଃ, କ୍ରେତା ଓ ବିକ୍ରେତାମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ନିବିଡ଼ ସମ୍ପର୍କ ଥିବା ଆବଶ୍ୟକ । ବଜାର ଏକ ଭୌଗୋଳିକ ସ୍ଥାନରେ ସୀମିତ ନୁହେଁ । କ୍ରେତା ଓ ବିକ୍ରେତାମାନେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ଯୋଗାଯୋଗ ମାଧ୍ୟମରେ ପରସ୍ପର ସହିତ ସମ୍ପର୍କ ସ୍ଥାପନ କରିପାରନ୍ତି ।

2. ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାର କ’ଣ ?
Answer:
ଯେଉଁ ବଜାରରେ ବିପୁଳ ସଂଖ୍ୟକ ବଜାର ଦର ସମ୍ପର୍କରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଜ୍ଞାନ ଥିବା କ୍ରେତା ଓ ବିକ୍ରେତା ଥାଆନ୍ତି ଏବଂ ସେମାନେ କୌଣସି ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ନଥାଇ ଏକ ସମଜାତୀୟ ଦ୍ରବ୍ୟର କିଣାବିକା କରନ୍ତି, ତାହାକୁ ପୁର୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାର କୁହାଯାଏ । ତେଣୁ ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାରରେ ଦ୍ରବ୍ୟର ଗୋଟିଏ ଦର ପ୍ରଚଳିତ ଥାଏ । କୌଣସି କ୍ରେତା ବା ବିକ୍ରେତା ପ୍ରଚଳିତ ବଜାର ଦରକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିପାରନ୍ତି ନାହିଁ । ଏକ ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ବଜାର ଦରରେ ଜଣେ ବିକ୍ରେତା କେତେ ପରିମାଣର ଦ୍ରବ୍ୟ ବିକ୍ରୟ କରିବେ, ତାହା ସେ ସ୍ଥିର କରନ୍ତି ।

ସେହିପରି ଜଣେ କ୍ରେତା ତାଙ୍କ କ୍ରୟର ପରିମାଣ ସ୍ଥିର କରନ୍ତି । ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାରରେ ଜଣେ କ୍ରେତା ବା ବିକ୍ରେତା ଦର ଗ୍ରହଣକାରୀ ଅଟନ୍ତି । ତେଣୁ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ଦର ଗ୍ରହଣକାରୀ ଏବଂ ସେ ପ୍ରଚଳିତ ଦରକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିପାରନ୍ତି ନାହିଁ । ତେଣୁ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନର ଚାହିଦା ଲେଖା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ଥିତିସ୍ଥାପକ ହୋଇଥାଏ ।

3. ଏକାଧ୍ୟାକାରୀ ପ୍ରତିଯୋଗିତା କ’ଣ ?
Answer:
ଅପୂର୍ଣ୍ଣାଙ୍ଗ ପ୍ରତିଯୋଗିତାରେ ମୁଖ୍ୟତଃ ତିନିପ୍ରକାର ବଜାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା (i) ଏକାଧିକାରୀ ପ୍ରତିଯୋଗିତା, (ii) ଅଧ୍ୟାର ଏବଂ (iii) ଦ୍ଵୈତ ଅଧିକାର ବଜାର । ଆଧୁନିକ ବ୍ୟବସାୟ ଜଗତରେ ଏକାଧ୍ୟାକାରୀ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ଏକ ପ୍ରାଧାନ୍ୟଯୁକ୍ତ ସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କରିଛି । ଏହି ପ୍ରକାର ବଜାର ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଏକାଧିକାର ଏବଂ ପ୍ରତିଯୋଗିତାର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । ଏଥିରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନବର୍ଗ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଦ୍ରବ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ କରନ୍ତି, ଯାହାକି ପରସ୍ପରର ନିକଟ ପ୍ରତିସ୍ଥାପକ ମାତ୍ର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିସ୍ଥାପକ ନୁହଁନ୍ତି ।

ବେନ୍‌ଙ୍କ ମତରେ, ଯେଉଁ ଶିଳ୍ପରେ ଅନେକଗୁଡ଼ିଏ କ୍ଷୁଦ୍ର କ୍ଷୁଦ୍ର ବିକ୍ରେତା ପରସ୍ପରଠାରୁ ଭିନ୍ନ ଏବଂ ନିକଟ ପ୍ରତିସ୍ଥାପକ ହୋଇଥିବା ଦ୍ରବ୍ୟ ବିକ୍ରୟ କରନ୍ତି, ସେହି ଶିଳ୍ପକୁ ଏକାଧ୍ୟାକାରୀ ପ୍ରତିଯୋଗିତା କୁହାଯାଏ ।

ଏକାଧ୍ୟାକାରୀ ପ୍ରତିଯୋଗିତାରେ ବିକ୍ରେତାଙ୍କର ଦର ଓ ଉତ୍ପାଦନର ପରିମାଣ ଉପରେ କିଛି ମାତ୍ରାରେ ପ୍ରଭାବ ରହେ । ସୁତରାଂ ଏକାଧିକାରୀ ପ୍ରତିଯୋଗିତାରେ ଚାହିଦାରେଖା ନିମ୍ନଗାମୀ (ଅଧ୍ବକ ଧରାଶାୟୀ) ହୋଇଥାଏ । ଏହାର କାରଣ ହେଉଛି ଯେ, ଏକାଧ୍ୟାକାରୀ ପ୍ରତିଯୋଗିତାର ଦ୍ରବ୍ୟର ନିକଟତମ ପ୍ରତିଦ୍ଵନ୍ଦୀ ବଜାରରେ ଉପଲବ୍ଧ ଥାଏ ଏବଂ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ଦର ହ୍ରାସ କରି ଦ୍ରବ୍ୟର ବିକ୍ରୟ ବୃଦ୍ଧି କରିପାରିବେ ।

4. ଅଵାଧ୍ଵର (Oligopoly) କ’ଣ ?
Answer:
ଅଳ୍ପାଧିକାର ବଜାରରେ ଏକାଧିକାର ବଜାରର କିଛି ଲକ୍ଷଣ ଓ ଏକାଧିକାରମୂଳକ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ବଜାରର କିଛି ଲକ୍ଷଣ ଦେଖାଯାଏ । ଅଚ୍ଛାଧିକାର ବଜାରରେ ଅଳ୍ପ କେତେଜଣ ବୃହତ୍ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ବା ବିକ୍ରେତା ପରସ୍ପର ସହିତ ପ୍ରତିଦ୍ବନ୍ଦିତା କରି ଏକ ଦ୍ରବ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ଓ ବିକ୍ରୟ କରନ୍ତି । ଯେହେତୁ ଜଣେ ବିକ୍ରେତା ବା ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ଦ୍ରବ୍ୟର ଏକ ବୃହତ୍ ଅଂଶ ଉତ୍ପାଦନ ଓ ବିକ୍ରୟ କରନ୍ତି, ସେ ଦର ଓ ଉତ୍ପାଦନ ପରିମାଣକୁ ଯଥେଷ୍ଟ ପ୍ରଭାବିତ କରିପାରନ୍ତି ।

ଅଚ୍ଛାଧିକାର ବଜାରରେ ଜଣେ ବିକ୍ରେତା ବିକ୍ରେତାମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଆନ୍ତଃ-ନିର୍ଭରଶୀଳତା ରହିଥାଏ । ପ୍ରତିଷ୍ଠାନଗୁଡ଼ିକ ପରସ୍ପର ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳ ହୋଇଥାଏ । ଦ୍ରବ୍ୟର ଦର ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ, ପ୍ରତିଦ୍ବନ୍ଦୀ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନର କାର୍ଯ୍ୟ କୌଶଳ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରିଥାଏ । ତେଣୁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ବା ବିକ୍ରେତାଙ୍କର ଚାହିଦା ରେଖା ଅନିଶ୍ଚିତ ।

5. ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ବଜାରରେ ସନ୍ତୁଳନ ଦର କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ?
Answer:
ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାରରେ ଅନେକ କ୍ରେତା ଓ ବିକ୍ରେତା ଥାଆନ୍ତି । ତେଣୁ କୌଣସି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସମଜାତୀୟ ଦ୍ରବ୍ୟର ଦର ସମସ୍ତ କ୍ରେତାଙ୍କ ଚାହିଦାର ସମଷ୍ଟି ଏବଂ ସମସ୍ତ ବିକ୍ରେତାଙ୍କ ଯୋଗାଣର ସମଷ୍ଟିଦ୍ୱାରା ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ହୋଇଥାଏ । ଯେଉଁ ଦରରେ ଦ୍ରବ୍ୟର ମୋଟ ଚାହିଦା ମୋଟ ଯୋଗାଣ ସହ ସମାନ ହୁଏ ତାହାକୁ ସନ୍ତୁଳନ ଦର କୁହାଯାଏ । ଅର୍ଥାତ୍ ଚାହିଦା ଓ ଯୋଗାଣ ଶକ୍ତି ମଧ୍ୟରେ ସମତୁଲତା ଥିବା ଅବସ୍ଥାରେ ସନ୍ତୁଳନ ଦର ସ୍ଥିରୀକୃତ ହୋଇଥାଏ । ସନ୍ତୁଳନ ଦରରେ କ୍ରୟ ବିକ୍ରୟ ହେଉଥ‌ିବା ଦ୍ରବ୍ୟର ପରିମାଣକୁ ସନ୍ତୁଳନ ପରିମାଣ କୁହାଯାଏ । ଏହା ବଜାର ଚାହିଦା ଲେଖା ଓ ବଜାର ଯୋଗାଣ ରେଖା ପ୍ରତିଚ୍ଛେଦ ବିନ୍ଦୁରେ ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ହୁଏ ।

6. ଏକାଧ୍ଵର ଚାହିଦା ରେଖା କ’ଣ ?
Answer:
ଜଣେ ଏକାଧ୍ୟାକାରୀ ଦ୍ରବ୍ୟର ଯୋଗାଣରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରି ବଜାର ଦରକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ତାଙ୍କର ଉପଭୋକ୍ତାଙ୍କର ଚାହିଦା ଉପରେ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ନଥାଏ । ତେଣୁ ଚାହିଦା ରେଖା ନିମ୍ନଗାମୀ ହୁଏ । ଏକାଧ୍ୟାକାରୀଙ୍କ ପାଇଁ ଦୁଇଟି ବିକଳ୍ପ ଥାଏ । ସେ ଦ୍ରବ୍ୟର ଦର ହ୍ରାସ କରି ବିକ୍ରୟ ବୃଦ୍ଧି କରିପାରନ୍ତି ଅଥବା ଉତ୍ପାଦନ ହ୍ରାସ କରି ଦ୍ରବ୍ୟର ଦର ବୃଦ୍ଧି କରିପାରନ୍ତି । ସେ ଦର ଓ ଉତ୍ପାଦନ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିପାରିବେ । ଉଭୟ ଦର ଓ ଉତ୍ପାଦନ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବାର ସାମର୍ଥ୍ୟ ତାଙ୍କର ନଥାଏ । ଏକାଧ୍ୟାର ବଜାରରେ ଚାହିଦା ଲେଖା ନିମ୍ନଗାମୀ ହୁଏ।

7. ଶୁଦ୍ଧ ପ୍ରତିଯୋଗିତା କ’ଣ ?
Answer:
ଚାମ୍ବରଲିନ୍ ନାମକ ଜଣେ ପ୍ରଖ୍ୟାତ ଆମେରିକାନ୍ ଅର୍ଥଶାସ୍ତ୍ରୀ ‘ଶୁଦ୍ଧ ପ୍ରତିଯୋଗିତା’ ନାମକ ଏକ ବଜାର ସ୍ଥିତି ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଆଲୋଚନା କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ମତରେ, ଶୁଦ୍ଧ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ହେଉଛି ଏକାଧିକାର ସ୍ବତ୍ବବିହୀନ ଏକ ବଜାର ବ୍ୟବସ୍ଥା । ତାଙ୍କ ବିଚାରରେ ବଜାରରେ ଏକାଧିକାର ସ୍ବତ୍ଵର ଉପସ୍ଥିତି ଦ୍ରବ୍ୟର ଦର ଉପରେ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ । ତେଣୁ ଶୁଦ୍ଧ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ଦ୍ରବ୍ୟର ଦର ଉପରେ ନିୟନ୍ତ୍ରଣହୀନତାକୁ ହିଁ ବୁଝାଇଥାଏ । ଚାମ୍ବରଲିନ୍‌ଙ୍କ ମତରେ,

• ବିପୁଳ ସଂଖ୍ୟକ କ୍ରେତା ଓ ବିକ୍ରେତାଙ୍କ ଉପସ୍ଥିତି,
• ସମଜାତୀୟ ଦ୍ରବ୍ୟର ଉପସ୍ଥିତି ଓ
• ପ୍ରବେଶ ଓ ପ୍ରସ୍ଥାନର ସ୍ଵାଧୀନତା- ଏହି ତିନୋଟି ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ହେଉଛି ଶୁଦ୍ଧ ପ୍ରତିଯୋଗିତାର ମୌଳିକ ଧର୍ମ । ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାର ଅର୍ଥ ଅଧିକ ବ୍ୟାପକ ହୋଇଥିଲାବେଳେ ଶୁଦ୍ଧ ପ୍ରତିଯୋଗିତାର ଅର୍ଥ କିଛି ମାତ୍ରାରେ ସଂକୀର୍ଣ୍ଣ ।

8. ଅପୂର୍ଣ୍ଣାଙ୍ଗ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ବଜାର କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ?
Answer:
ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ଓ ଏକାଧିକାର ଦୁଇଟି ଚରମ ବଜାର । ବାସ୍ତବ ଜଗତରେ ଏପ୍ରକାର ବଜାର ବିରଳ । ଏ ଦୁଇଟି ଚରମ ବଜାର ମଧ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ଅନ୍ୟ କେତେଗୁଡ଼ିଏ ବଜାର ବାସ୍ତବ ଜୀବନରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । ଏପ୍ରକାରର ବଜାରରେ ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାର କିଛି ଲକ୍ଷଣ ଓ ଏକାଧିକାରର କିଛି ଲକ୍ଷଣ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ଏସବୁକୁ ଅପୂର୍ଣ୍ଣାଙ୍ଗ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାର କୁହାଯାଏ । ଏକାଧ୍ୟାକାରମୂଳକ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ଓ ଅନ୍ଧାଧିକାର ବଜାର ଅପୂର୍ଣ୍ଣାଙ୍ଗ ବଜାରର ଦୁଇ ପ୍ରମୁଖ ଅଂଶ ଅଟନ୍ତି । ପ୍ରତିଷ୍ଠାନଗୁଡ଼ିକ ବିଭେଦିତ ଦ୍ରବ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ କରି ଦ୍ରବ୍ୟର ଦର ନିର୍ଦ୍ଧାରକ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥା’ନ୍ତି ।

C ଛଅଟି ବାକ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ ସୀମିତ ରଖ୍ ପାର୍ଥକ୍ୟ ଦର୍ଶାଅ ।

1. ବଜାର ଦର ଓ ସ୍ବାଭାବିକ ଦର :
Answer:
କୌଣସି ଏକ ସମୟରେ ବଜାରରେ ପ୍ରଚଳିତ ଦାମକୁ ବଜାର ଦର କୁହାଯାଏ । ଏହି ଦର ସ୍ଵଚ୍ଛକାଳ ସ୍ଥାୟୀ । ଚାହିଦା ଓ ଯୋଗାଣଦ୍ଵାରା ଦର ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ହୁଏ । ସ୍ଵଳ୍ପକାଳରେ ଯୋଗାଣ ପ୍ରାୟତଃ ସ୍ଥିର ଥାଏ । ତେଣୁ ଦ୍ରବ୍ୟର ଚାହିଦାଦ୍ଵାରା ଦର ପ୍ରଭାବିତ ହୁଏ । ବଜାର ଦର ଓ ସ୍ବଳ୍ପକାଳୀନ ସନ୍ତୁଳନ ଅସ୍ଥାୟୀ ଅଟନ୍ତି । ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସମୟରେ ଚାହିଦା ଓ ଯୋଗାଣ ଦ୍ବାରା ନିରୂପିତ ହେଉଥ‌ିବା ବା ସ୍ବକାଳୀନ ସନ୍ତୁଳନ ଦରକୁ ବଜାର ଦର କୁହାଯାଏ ।

ଦୀର୍ଘକାଳରେ ଉପଲବ୍‌ଧ ହେଉଥ‌ିବା ଦରକୁ ସ୍ବାଭାବିକ ଦର କୁହାଯାଏ । ଦୀର୍ଘକାଳରେ ଚାହିଦା ଅପେକ୍ଷା ଯୋଗାଣର ଭୂମିକା ଅଧୀକ । ତେଣୁ ସ୍ବାଭାବିକ ଦର ଚାହିଦା ଅପେକ୍ଷା ଯୋଗାଣଦ୍ବାରା ଅଧ‌ିକ ପ୍ରଭାବିତ ହୁଏ । ଦ୍ରବ୍ୟର ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ସନ୍ତୁଳନ ଦରକୁ ସ୍ଵାଭାବିକ ଦର କୁହାଯାଏ । ଦୀର୍ଘକାଳରେ ଚାହିଦା ଓ ଯୋଗାଣ ଉଭୟ ପରିବର୍ତ୍ତିତ ହୁଅନ୍ତି ଓ ଉଭୟ ସ୍ଵାଭାବିକ ଦରକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରନ୍ତି । ସ୍ଵାଭାବିକ ଦର ଏକ ସ୍ଥିର ସନ୍ତୁଳନ ଦର ଅଟେ ।

2. ପୂର୍ଣ୍ଣାଙ୍ଗ ବଜାର ଓ ଏକାଧିକାର ବଜାର :
Answer:
(1) ପୂର୍ଣାଙ୍ଗ ବଜାରରେ ଅସଂଖ୍ୟ କ୍ରେତା ଓ ବିକ୍ରେତା ଥାଆନ୍ତି । ବିକ୍ରେତାଙ୍କର ବଜାର ଯୋଗାଣ ଉପରେ ପୂର୍ଣ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ନଥାଏ; କିନ୍ତୁ ଏକାଧିକାର ବଜାରରେ ଗୋଟିଏ ଦ୍ରବ୍ୟର ଜଣେ ମାତ୍ର ବିକ୍ରେତା ଥାଆନ୍ତି । ବିକ୍ରେତାଙ୍କର ଯୋଗାଣ ଉପରେ ପୂର୍ଣ୍ଣ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଥାଏ ।
(2) ପୂର୍ଣ୍ଣାଙ୍ଗ ବଜାରରେ ଦ୍ରବ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ସମଜାତୀୟ ! କିନ୍ତୁ ଏକାଧିକାର ବଜାରରେ ଦ୍ରବ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ସୀମିତ ଏବଂ ଏହାର ନିକଟତମ ପ୍ରତିବଦଳ ଦ୍ରବ୍ୟ ନଥାଏ ।
(3) ପୂର୍ଣାଙ୍ଗ ବଜାରରେ ଦ୍ରବ୍ୟର ଦାମ୍ ସବୁଠାରେ ସମାନ ଥାଏ । ସାଧାରଣତଃ ଏହି ବଜାରରେ ଦ୍ରବ୍ୟର ଦାମ୍ ଅପେକ୍ଷାକୃତ କମ୍ । କିନ୍ତୁ ଏକାଧିକାର ବଜାରରେ ଦ୍ରବ୍ୟର ଦାମ୍ ଅଧିକ ଥାଏ ଏବଂ ସ୍ଥଳ ବିଶେଷରେ ଦ୍ରବ୍ୟର ଦାମ୍‌ରେ ତାରତମ୍ୟ ଦେଖାଯାଏ ।
(4) ପୂର୍ଣ୍ଣାଙ୍ଗ ବଜାରରେ ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ସ୍ଵାଭାବିକ ଲାଭ ପାଇଥାଏ । ମାତ୍ର ଏକାଧିକାର ବଜାରରେ ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ଅଧିକ ଲାଭ ପାଏ ।

3. ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ଓ ଶୁଦ୍ଧ ପ୍ରତିଯୋଗିତା :
Answer:
(1) ଯେଉଁ ବଜାରରେ ଅସଂଖ୍ୟ ବଜାର ସମ୍ପର୍କିତ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଜ୍ଞାନୀ କ୍ରେତା ଓ ବିକ୍ରେତା ଏକ ସମଜାତୀୟ ଦ୍ରବ୍ୟର କ୍ରୟ-ବିକ୍ରୟ ପାଇଁ ପ୍ରତିଯୋଗିତା କରି ଦ୍ରବ୍ୟର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଏକକ ସମାନ ଦରରେ କିଣାବିକା କରିଥା’ନ୍ତି ଏବଂ ସମସ୍ତଙ୍କର ପ୍ରବେଶ ଓ ପ୍ରସ୍ଥାନରେ ସ୍ଵାଧୀନତା ଥାଏ, ସେହି ବଜାରକୁ ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ବଜାର କୁହାଯାଏ ।

ପ୍ରଫେସର ଚାମ୍ବରଲିନ୍‌ଙ୍କ ମତରେ, ଶୁଦ୍ଧ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ହେଉଛି ଏକାଧିକାର ସ୍ଵତ୍ଵବିହୀନ ଏକ ବଜାର ବ୍ୟବସ୍ଥା । ତାଙ୍କ ବିଚାରରେ ଏକାଧିକାର ସ୍ଵତ୍ଵର ଉପସ୍ଥିତି ଦ୍ରବ୍ୟର ଦର ଉପରେ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ । ତେଣୁ ଶୁଦ୍ଧ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ଦ୍ରବ୍ୟର ଦର ଉପରେ ନିୟନ୍ତ୍ରଣହୀନତାକୁ ହିଁ ବୁଝାଇଥାଏ । ଚାମ୍ବରଲିନ୍‌ଙ୍କ ମତରେ,

• ବହୁସଂଖ୍ୟକ କ୍ରେତା ଓ ବିକ୍ରେତାଙ୍କ ଉପସ୍ଥିତି,
• ସମଜାତୀୟ ଦ୍ରବ୍ୟର ଉପସ୍ଥିତି ଓ
• ପ୍ରବେଶ ଓ ପ୍ରସ୍ଥାନର ସ୍ଵାଧୀନତା- ଏହି ତିନୋଟି ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ହେଉଛି ଶୁଦ୍ଧ ପ୍ରତିଯୋଗିତାର ମୌଳିକ ଧର୍ମ ।

(2) ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ଏକ ବ୍ୟାପକ ଧାରଣା; କିନ୍ତୁ ଶୁଦ୍ଧ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ଅପେକ୍ଷାକୃତ ସଂକୀର୍ଣ୍ଣ ଧାରଣା ଏବଂ ଏହା ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାର ଏକ ଅଂଶବିଶେଷ । କିନ୍ତୁ ଶୁଦ୍ଧ ପ୍ରତିଯୋଗିତାରେ ଉତ୍ପାଦନରେ ବ୍ୟବହୃତ ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକ ଅବାଧରେ ଚଳାଚଳ କରିପାରନ୍ତି ନାହିଁ ।

(3) ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାରରେ ଉତ୍ପାଦନରେ ବ୍ୟବହୃତ ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକ ଅବାଧରେ ଚଳାଚଳ କରିପାରନ୍ତି ।

(4) ପୂର୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାରରେ ଉଭୟ କ୍ରେତା ଓ ବିକ୍ରେତା ଦ୍ରବ୍ୟର ମାନ ଓ ଦର ସମ୍ବନ୍ଧରେ ସଠିକ୍ ତଥ୍ୟ ପାଇଥା’ନ୍ତି; କିନ୍ତୁ ଶୁଦ୍ଧ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ବଜାରରେ କ୍ରେତା ଓ ବିକ୍ରେତାମାନେ ଦ୍ରବ୍ୟର ମାନ ଓ ଦର ସମ୍ବନ୍ଧରେ ସଠିକ୍ ତଥ୍ୟ ପାଇ ନଥା ନ୍ତି ।

4. ସ୍ଵଳ୍ପକାଳ ଓ ଦୀର୍ଘକାଳ :
Answer:
ସ୍ଵଳ୍ପକାଳ, ବଜାର କାଳଠାରୁ ଦୀର୍ଘତର । ଏହି ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ଚାହିଦାର ବୃଦ୍ଧି ସହିତ ଦ୍ରବ୍ୟର ଯୋଗାଣ କିଛି ପରିମାଣରେ ବୃଦ୍ଧି କରିବା ସମ୍ଭବ ହୋଇଥାଏ । ଏହି ସମୟ ମଧ୍ୟରେ କାର୍ଯ୍ୟରତ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନଗୁଡ଼ିକ କେବଳ ପରିବର୍ତ୍ତନଶୀଳ ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକୁ ବୃଦ୍ଧି କରି କିଛି ପରିମାଣରେ ଉତ୍ପାଦନ ବୃଦ୍ଧି କରିପାରିବ । ସେମାନେ ସ୍ଥିର ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିପାରିବେ ନାହିଁ । ଏହା ସହିତ ନୂତନ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନଗୁଡ଼ିକ ଶିଳ୍ପ ମଧ୍ୟକୁ ପ୍ରବେଶ କରିପାରନ୍ତି ନାହିଁ ।

ତେଣୁ ସ୍ଵଳ୍ପକାଳରେ ଚାହିଦା ବୃଦ୍ଧି ହେଲେ ଯୋଗାଣ କିଛି ପରିମାଣରେ ବୃଦ୍ଧି ହୋଇପାରେ । ତେଣୁ ସ୍ଵଳ୍ପକାଳରେ ଦ୍ରବ୍ୟର ଦାମ୍ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣରେ ଚାହିଦା ଯୋଗାଣଠାରୁ ମୁଖ୍ୟ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥାଏ । ଏହି ସ୍ଵଳ୍ପକାଳୀନ ଚାହିଦା ଓ ଯୋଗାଣଦ୍ଵାରା ଯେଉଁ ଦର ନିର୍ଣ୍ଣୟ ହୁଏ, ତାହାକୁ ସ୍ୱଳ୍ପକାଳୀନ ଦର କୁହାଯାଏ।

ଯେଉଁ ସମୟରେ ଉତ୍ପାଦନ ସଂସ୍ଥାମାନେ ସେମାନଙ୍କର ସ୍ଥିର ଉପାଦାନସମୂହର ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିପାରନ୍ତି, ସେହି ସମୟକୁ ଦୀର୍ଘକାଳ କୁହାଯାଏ । ଦୀର୍ଘକାଳ କହିଲେ କେତେ ବର୍ଷକୁ ବୁଝାଏ । ଏହି ସମୟରେ ଉତ୍ପାଦନକାରୀମାନେ ଯୋଗାଣର ପରିମାଣ ଚାହିଦାର ପରିମାଣ ଅନୁସାରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିପାରନ୍ତି । ଦୀର୍ଘକାଳରେ ସମସ୍ତ ଉପାଦାନ ପରିବର୍ତ୍ତୀ ଅଟନ୍ତି । ଏହି ସମୟରେ ନୂତନ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନମାନେ ପ୍ରବେଶ ବା ପ୍ରସ୍ଥାନ କରିପାରନ୍ତି । ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ସନ୍ତୁଳନ ସ୍ଥିର ଅଟେ ଏବଂ ଏହି ସନ୍ତୁଳନ ଦରକୁ ସ୍ଵାଭାବିକ ଦର କୁହାଯାଏ ।

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 Economics Solutions Chapter 10  ବଜାର Objective Questions.

CHSE Odisha 12th Class Economics Chapter 10 Objective Questions in Odia Medium

ବସ୍ତୁନିଷ୍ଠ ଓ ଅତିସଂକ୍ଷିପ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
A. ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନରେ ପ୍ରଦତ୍ତ ବିକଳ୍ପଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ସଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।

1. କେଉଁ ବଜାରରେ ଅଳ୍ପ ସଂଖ୍ୟକ ବିକ୍ରେତ ଥାଆନ୍ତି ?
(A) ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାର
(B) ଏକାଧିକାର ବଜାର
(C) ଅଚ୍ଛାଧ୍ୟାର ବଜାର
(D) ଏକାଧିକାରୀ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାର
Answer:
(C) ଅଚ୍ଛାଧ୍ୟାର ବଜାର

2. ଆନ୍ତଃ ନିର୍ଭରଶୀଳତା କେଉଁ ବଜାରର ପ୍ରମୁଖ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ?
(A) ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାର
(B) ଏକାଧିକାର ବଜାର
(C) ଅଚ୍ଛାଧିକାର ବଜାର
(D) ଏକାଧ୍ୟାକାରୀ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାର
Answer:
(C) ଅଚ୍ଛାଧିକାର ବଜାର

3. ସମଜାତୀୟ ଦ୍ରବ୍ୟର କାରବାର କେଉଁ ବଜାରରେ ହୋଇଥାଏ ?
(A) ଏକାଧିକାର ବଜାର
(B) ଏକାଧ୍ୟାକାରୀ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାର
(C) ଅଚ୍ଛାଧିକାର ବଜାର
(D) ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାର
Answer:
(D) ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାର

4. ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାର ଚାହିଦା ରେଖା :
(A) ଆନୁଭୂମିକ ହୋଇଥାଏ
(B) ଉଲ୍ଲମ୍ବ ହୋଇଥାଏ
(C) ନିମ୍ନଗାମୀ ହୋଇଥାଏ
(D) ଊର୍ଦ୍ଧ୍ୱଗାମୀ ହୋଇଥାଏ
Answer:
(A) ଆନୁଭୂମିକ ହୋଇଥାଏ

5. କେଉଁ ବଜାରରେ ଜଣେ ମାତ୍ର ବିକ୍ରେତା ଥାଆନ୍ତି ?
(A) ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାର
(B) ଏକାଧ୍ୟାକାରୀ ବଜାର
(C) ଅଚ୍ଛାଧ୍ୟାର ବଜାର
(D) ଏକାଧ୍ୟାକାରୀ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାର
Answer:
(B) ଏକାଧ୍ୟାକାରୀ ବଜାର

6. ଅର୍ଥନୀତିରେ ବଜାର କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝାଏ ?
(A) ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଭୌଗୋଳିକ ସ୍ଥାନ
(B) କ୍ରେତା ଓ ବିକ୍ରେତାଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସମନ୍ଵୟ
(C) ଦ୍ରବ୍ୟର ବିକ୍ରୟ
(D) ଉପରୋକ୍ତ ସମସ୍ତ
Answer:
(B) କ୍ରେତା ଓ ବିକ୍ରେତାଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସମନ୍ଵୟ

7. ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁଟି ପୂର୍ବ ପ୍ରତିଦ୍ବନ୍ଦିତାମୂଳକ ବଜାରର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ନୁହେଁ ?
(A) ଅସଂଖ୍ୟ କ୍ରେତା ଓ ବିକ୍ରେତା
(B) ଅବାଧ ପ୍ରବେଶ ଓ ପ୍ରସ୍ଥାନ
(C) ସର୍ବାଧ‌ିକ ଲାଭ
(D) ସମଜାତୀୟ ଦ୍ରବ୍ୟ
Answer:
(C) ସର୍ବାଧ‌ିକ ଲାଭ

8. କେଉଁ ବଜାରରେ ପ୍ରତିଯୋଗୀ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନମାନେ ଦରଗ୍ରହଣକାରୀ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ଭାବେ ବିବେଚିତ ହୁଅନ୍ତି ?
(A) ପୂର୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାର
(B) ଏକାଧିକାର ବଜାର
(C) ଅଚ୍ଛାଧିକାର ବଜାର
(D) ଏକାଧିକାରୀ
Answer:
(A) ପୂର୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାର

9. ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁଟି ଏକାଧ୍ୟାର ବଜାରର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ?
(A) ଏକକ ବିକ୍ରେତା ବା ପ୍ରତିଷ୍ଠା
(B) ଅସଂଖ୍ୟ କ୍ରେତା
(C) ପ୍ରତିସ୍ଥାପକ ଦ୍ରବ୍ୟର ଅନୁପସ୍ଥିତି
(D) ଉପରୋକ୍ତ ସମସ୍ତ
Answer:
(D) ଉପରୋକ୍ତ ସମସ୍ତ

10. ଦ୍ରବ୍ୟର ବଜାର ଦର କିଭଳି ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ହୁଏ ?
(A) ଦ୍ରବ୍ୟର ଯୋଗାଣଦ୍ଵାରା
(B) ଦ୍ରବ୍ୟର ଚାହିଦାଦ୍ୱାରା
(C) ଉଭୟ (A) ଓ (B)
(D) ଦ୍ରବ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ପରିବ୍ୟୟ ଦ୍ବାରା
Answer:
(C) ଉଭୟ (A) ଓ (B)

11. କେଉଁ ବଜାରରେ କ୍ରେତା ବା ବିକ୍ରେତା ଦ୍ରବ୍ୟର ଦରକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିପାରି ନ ଥାନ୍ତି ?
(A) ଅଚ୍ଛାଧ୍ୟାର ବଜାର
(B) ଏକାଧିକାର ବଜାର
(C) ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାର
(D) ଏକାଧିକାର ବଜାର
Answer:
(C) ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାର

12. ବଜାର ଦର ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କ୍ଷେତ୍ରରେ କାହାର ଅଧିକ ପ୍ରଭାବ ରହିଥାଏ ?
(A) ଯୋଗାଣ
(B) ଚାହିଦା
(C) ଉଭୟ (A) ଓ (B)
(D) କୌଣସିଟି ନୁହେଁ
Answer:
(B) ଚାହିଦା

13. କେଉଁ କାଳରେ ଯୋଗାଣର ବୃଦ୍ଧି ଘଟି ନଥାଏ ?
(A) ବଜାର କାଳ
(B) ସ୍ୱଳ୍ପକାଳ
(C) ଦୀର୍ଘକାଳ
(D) ଉପରୋକ୍ତ କୌଣସିଟି ନୁହେଁ
Answer:
(A) ବଜାର କାଳ

14. ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ଦାମ୍ ହେଉଛି :
(A) ବଜାର ଦାମ୍
(B) ବାସ୍ତବ ଦାମ୍
(C) ସ୍ଵାଭାବିକ ଦାମ୍
(D) ଉପରୋକ୍ତ କୌଣସିଟି ନୁହେଁ
Answer:
(C) ସ୍ଵାଭାବିକ ଦାମ୍

15. ସ୍ରାପ୍ୟ ଦ୍ରବ୍ୟର ଦାମ୍ ହେଉଛି :
(A) ବଜାର ଦାମ୍
(B) ସ୍ଵାଭାବିକ ଦାମ୍
(C) ବାସ୍ତବ ଦାମ୍
(D) ଉପରୋକ୍ତ କୌଣସିଟି ନୁହେଁ
Answer:
(B) ସ୍ଵାଭାବିକ ଦାମ୍

16. ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ବଜାରରେ ବିକ୍ରେତା ସଂଖ୍ୟା :
(A) ଦୁଇଜଣ
(B) ବିପୁଳ ସଂଖ୍ୟକ
(C) ଅସଂଖ୍ୟକ
(D) ଜଣେ ମାତ୍ର
Answer:
(B) ବିପୁଳ ସଂଖ୍ୟକ

17. କେଉଁ ବଜାରରେ ଦାମ୍ ଏକ ପ୍ରକାର ଥାଏ ?
(A) ଏକାଧିକାର
(B) ଅଚ୍ଛାଧ୍ୟାକାର
(C) ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତା
(D) ଉପରୋକ୍ତ କୌଣସିଟି ନୁହେଁ
Answer:
(C) ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତା

18. କେଉଁ ବଜାର କ୍ଷେତ୍ରରେ ନୂତନ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନମାନଙ୍କର ପ୍ରବେଶ ନିଷେଧ ?
(A) ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତା
(B) ଏକାଧ୍ୟାକାର
(C) ଅଚ୍ଛାଧିକାର
(D) ଉପରୋକ୍ତ କୌଣସିଟି ନୁହେଁ
Answer:
(B) ଏକାଧ୍ୟାକାର

19. ଏକାଧିକାର ସ୍ଵତ୍ଵ ବିହୀନ ବଜାର ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
(A) ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତା
(B) ଶୁଦ୍ଧ ପ୍ରତିଯୋଗିତା
(C) ଏକାଧ୍ଵର
(D) ଅଚ୍ଛାଧ୍ୟାକାର
Answer:
(B) ଶୁଦ୍ଧ ପ୍ରତିଯୋଗିତା

20. ଉଭୟ ‘ଏକାଧ୍ଵର’ ଓ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ଯେଉଁ ବଜାର ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ପରିଲକ୍ଷିତ ହୁଏ, ସେହି ବଜାର ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
(A) ଏକାଧିକାର
(B) ପୂର୍ଣ୍ଣପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ
(C) ଅଚ୍ଛାଧ୍ୟାକାର
(D) ଏକାଧ୍ୟାକାରୀ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ
Answer:
(D) ଏକାଧ୍ୟାକାରୀ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ

21. କେଉଁ ବଜାର ସ୍ଥିତିରେ ଉତ୍ପାଦନକାରୀମାନେ ବିଜ୍ଞାପନ ଉପରେ ବହୁଳ ପରିମାଣରେ ଖର୍ଚ୍ଚ କରିଥା’ଛି ?
(A) ଅଚ୍ଛାଧିକାର
(B) ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ
(C) ଏକାଧ୍ୟାକାରୀ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ
(D) ଏକାଧିକାର
Answer:
(C) ଏକାଧ୍ୟାକାରୀ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ

B. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

1. କୌଣସି ଦ୍ରବ୍ୟର କ୍ରୟ ବିକ୍ରୟ ନିମିତ୍ତ କ୍ରେତା ଓ ବିକ୍ରେତାମାନଙ୍କୁ ପରସ୍ପର ସହିତ ଯୋଗାଯୋଗ କରିବାପାଇଁ କୌଣସି ______________ କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ବଜାର

2. ଯେଉଁ ବଜାରରେ ବିପୁଳ ସଂଖ୍ୟକ ବଜାର ଦର ସମ୍ପର୍କରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଜ୍ଞାନ ଥିବା କ୍ରେତା ଓ ବିକ୍ରେତା ଥାଆନ୍ତି ଏବଂ ସେମାନେ କୌଣସି ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ନଥାଇ ଏକ ସମଜାତୀୟ ଦ୍ରବ୍ୟର କିଣାବିକା କରନ୍ତି, ତାହାକୁ _____________ ବଜାର କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ

3. ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାରରେ, ଉତ୍ପାଦନ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନଗୁଡ଼ିକ ଶିଳ୍ପ ମଧ୍ୟକୁ ଅବାଧ ପ୍ରବେଶ ଓ _____________ କରିପାରନ୍ତି ।
Answer:
ପ୍ରସ୍ଥାନ

4. _____________ ପରିବହନ ବ୍ୟୟ ପୂର୍ଣପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାରର ଏକ ଆବଶ୍ୟକତା ।
Answer:
ଶୂନ୍ଯ

5. ଚାମ୍ବରଲିନ୍‌ଙ୍କ ମତରେ, ____________ ର ଅନୁପସ୍ଥିତିକୁ ଶୁଦ୍ଧ ପ୍ରତିଯୋଗିତା କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ଏକାଧିକାର

6. ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନର ଚାହିଦା ରେଖା ____________ ସ୍ଥିତିସ୍ଥାପକ ହୋଇଥାଏ ।
Answer:
ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ

7. ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାର ଏକ ______________ ବଜାର ଅବସ୍ଥା ଅଟେ ଓ ବାସ୍ତବରେ ଏପ୍ରକାରର ବଜାର ପ୍ରାୟ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ନାହିଁ ।
Answer:
ତାତ୍ତ୍ଵିକ

8. ଏକାଧିକାର ବଜାର କହିଲେ _____________ ମାତ୍ର ବିକ୍ରେତାଙ୍କୁ ବୁଝାଏ ।
Answer:
ଜଣେ

9. ଏକାଧିକାର ବଜାରରେ, ଏକାଧ୍ୟାକାରୀ ଏପରି ଏକ ଦ୍ରବ୍ୟ ବିକ୍ରୟ କରନ୍ତି ଯାହାର କୌଣସି ନିକଟତମ _____________ ଦ୍ରବ୍ୟ ଉପଲବ୍ଧ ହୁଏ ନାହିଁ ।
Answer:
ବିକଳ୍ପ

10. ଏକାଧିକାରୀ ଦ୍ରବ୍ୟର ଦର ହ୍ରାସ କରି ବିକ୍ରୟ ବୃଦ୍ଧି କରିପାରନ୍ତି, ଅଥବା ଉତ୍ପାଦନ _______________ କରି ଦ୍ରବ୍ୟର ଦର ବୃଦ୍ଧି କରିପାରନ୍ତି।
Answer:
ହ୍ରାସ

11. ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାରେ ଚାହିଦା ରେଖା ଏକ _____________ ସରଳରେଖା ହୋଇଥାଏ ।
Answer:
ଆନୁଭୂମିକ

12. ଏକାଧିକାରୀ _______________ ଚାହିଦାରେଖାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୁଅନ୍ତି ।
Answer:
ନିମ୍ନଗାମୀ

13. _______________ ବଜାରର ଏକ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ହେଉଛି ଦ୍ରବ୍ୟ ବିଭେଦନ ।
Answer:
ଏକାଧ୍ୟାକାରୀ

14. _____________ ବଜାରରେ ଏକାଧିକାର ବଜାରର କିଛି ଲକ୍ଷଣ ଓ ଏକାଧ୍ଵକାରମୂଳକ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ବଜାରର କିଛି ଲକ୍ଷଣ ଦେଖାଯାଏ ।
Answer:
ଅଧିକାର

15. ଯେତେବେଳେ ଚାହିଦା ଓ ଯୋଗାଣ ପରସ୍ପର ସହିତ ସମତୁଲ ଅବସ୍ଥାରେ ଥାଆନ୍ତି, ସେତେବେଳେ ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ବଜାର _____________ ଦର କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ସନ୍ତୁଳନ

16. ଉପଭୋକ୍ତା ଉପଭୋଗ ସମୟରେ ବଜାର ଦରକୁ_____________ ସହ ତୁଳନା କରନ୍ତି ।
Answer:
ସୀମାନ୍ତ ଉପଯୋଗିତା

17. ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ଉତ୍ପାଦନ ସମୟରେ ବଜାର ଦରକୁ _____________ ସହ ତୁଳନା କରନ୍ତି ।
Answer:
ସୀମାନ୍ତ ପରିବ୍ୟୟ

18. ବଜାର କାଳରେ ଚାହିଦା ଓ ଯୋଗାଣ ମଧ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ସନ୍ତୁଳନ ____________ ଅଟେ ।
Answer:
କ୍ଷଣସ୍ଥାୟୀ

19. କୌଣସି ଏକ ସମୟରେ ବଜାରରେ _____________ ଦାମ୍ଭିକୁ ବଜାର ଦର କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ପ୍ରଚଳିତ

20. ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସମୟରେ ଚାହିଦା ଓ ଯୋଗାଣଦ୍ବାରା ନିରୂପିତ ହେଉଥ‌ିବା ସ୍ଵଳ୍ପକାଳୀନ ସନ୍ତୁଳନ ଦରକୁ _____________ କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ବଜାର

21. ଦୀର୍ଘକାଳରେ ଉପଲବ୍‌ଧ ହେଉଥ‌ିବା ଦରକୁ ______________ ଦର କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ସ୍ଵାଭାବିକ

22. ସ୍ଵାଭାବିକ ଦର ଏକ _______________ ସନ୍ତୁଳନ ଦର ଅଟେ ।
Answer:
ସ୍ଥିର

23. ବିରଳ ଚିତ୍ରକଳା, ବିରଳ ମୁଦ୍ରା, ପୁରାତନ ପାଣ୍ଡୁଲିପି ଇତ୍ୟାଦି ଦୁଷ୍ଟ୍ରାପ୍ୟ ଦ୍ରବ୍ୟମାନଙ୍କର _____________ ଦର ନଥାଏ ।
Answer:
ସ୍ଵାଭାବିକ

24. ପ୍ରତ୍ୟେକ ଦ୍ରବ୍ୟର ବଜର ଦର ଥାଏ, କିନ୍ତୁ କେବଳ _____________ ଦ୍ରବ୍ୟର ସ୍ଵଭାବିକ ଦର ଥାଏ ।
Answer:
ପୁନରୁତ୍ପାଦନୀୟ

25. ବଜାର ଦର ବାସ୍ତବ ଅଟେ, ମାତ୍ର ସ୍ଵାଭାବିକ ଦର _______________ ଅଟେ ।
Answer:
କାଳ୍ପନିକ

26. ଅଚ୍ଛାଧ୍ୟାର ବିକ୍ରେତା ନିୟନ୍ତ୍ରିତ ବଜାରରେ ________________ ରେଖା ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରି ହୁଏ ନାହିଁ ।
Answer:
ଚାହିଦା

27. ଅଚ୍ଛାଧ୍ୟାର ବଜାରରେ ______________ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ଥାଆନ୍ତି ।
Answer:
ସ୍ଵସଂଖ୍ୟକ

28. ପୂର୍ଣ୍ଣାଙ୍ଗ ବଜାର ଏକ _____________ ବଜାର ।
Answer:
ଆଦର୍ଶ

29. ଏକ ଏକାଧିକାର ବଜାରରେ ନୂତନ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନମାନଙ୍କ ପ୍ରବେଶରେ ____________ ଥାଏ ।
Answer:
ପ୍ରତିବନ୍ଧକ

30. ବଜାରକୁ _____________ ନାମରେ ନାମିତ କରାଯାଏ ।
Answer:
ଦ୍ରବ୍ୟ ।

C. ନିମ୍ନଲିଖ ଉକ୍ତିଗୁଡ଼ିକ ଭୁଲ୍ କି ଠିକ୍ ଲେଖ । ରେଖାଙ୍କିତ ଅଂଶର ପରିବର୍ତ୍ତନ ନ କରି ଆବଶ୍ୟକ ସ୍ଥଳେ ସଂଶୋଧନ କର ।

1. ବଜାରକ ସ୍ଥାନର ନାମରେ ନାମିତ କରାଯାଏ ।
Answer:
ଭୁଲ୍ ।
ଠିକ୍ – ବଜାରକୁ ଦ୍ରବ୍ୟର ନାମରେ ନାମିତ କରାଯାଏ ।

2. କ୍ଷଣସ୍ଥାୟୀ ଦ୍ରବ୍ୟ ସ୍ଥଳେ ବିସ୍ତୃତ ବଜାର ଦେଖାଯାଏ ।
Answer:
ଭୁଲ୍ ।
ଠିକ୍ – କ୍ଷଣସ୍ଥାୟୀ ଦ୍ରବ୍ୟ ସ୍ଥଳେ ସୀମିତ ବଜାର ଦେଖାଯାଏ ।

3. ଶୁଦ୍ଧ ବଜାର, ଅଧ୍ୟାର ବଜାରର ଅନୁପସ୍ଥିତିକୁ ବୁଝାଏ ।
Answer:
ଭୁଲ୍ ।
ଠିକ୍ – ଶୁଦ୍ଧ ବଜାର, ଏକାଧ୍ୟାର ବଜାରର ଅନୁପସ୍ଥିତିକୁ ବୁଝାଏ ।

4. ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାରରେ ପରିବହନ ପରିବ୍ୟୟକୁ ବିଚାରକୁ ନିଆଯାଏ ।
Answer:
ଭୁଲ୍ ।
ଠିକ୍ – ପୂର୍ବ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାରରେ ପରିବହନ ପରିବ୍ୟୟକୁ ବିଚାରକୁ ନିଆଯାଏ ନାହିଁ ।

5. ଏକାଧକାର ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାରରେ ବିକ୍ରେତାଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ଅଳ୍ପ ।
Answer:
ଭୁଲ୍ ।
ଠିକ୍ – ଏକାଧ୍ୟାକାର ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାରରେ ବିକ୍ରେତାଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ଅଧ୍ବକ ।

6. ଏକାଧ୍ୟାର ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାରରେ ଜଣେ ଜଣେ ବିକ୍ରେତା ସମୁଦାୟ ଦ୍ରବ୍ୟର ମୂଖ୍ୟ ଅଂଶ ବିକ୍ରି କରିଥା’ନ୍ତି ।
Answer:
ଭୁଲ୍ ।
ଠିକ୍ – ଅଚ୍ଛାଧ୍ୟାକାର ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାରରେ ଜଣେ ଜଣେ ବିକ୍ରେତା ସମୁଦାୟ ଦ୍ରବ୍ୟର ମୁଖ୍ୟ ଅଂଶ ବିକ୍ରି କରିଥା’ନ୍ତି ।

7. ଏକାଧିକାର ବଜାର ଲାଗି ଉତ୍ପାଦକମାନଙ୍କ ମକ୍ତ ଗତିଶୀଳତା ଆବଶ୍ୟକ ।
Answer:
ଭୁଲ୍ ।
ଠିକ୍ – ପୂର୍ବ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାର ଲାଗି ଉତ୍ପାଦକମାନଙ୍କ ମୁକ୍ତ ଗତିଶୀଳତା ଆବଶ୍ୟକ ।

8. ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାର ବିଶୁଦ୍ଧ ବଜାର ଅଟେ ।
Answer:
ଠିକ୍ ।

9. ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ସନ୍ତୁଳିତ ଦରକୁ ଅସ୍ଥାୟୀ ବୋଲି କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ଭୁଲ୍ ।
ଠିକ୍ – ବଜାର ଦରକୁ ଅସ୍ଥାୟୀ ବୋଲି କୁହାଯାଏ ।

10. ଯୋଗାଣ ସ୍ଥିର ରହି ଚାହିଦାର ବୃଦ୍ଧି ଘଟିଲେ ଦାମ୍ ବୃଦ୍ଧି ଘଟିଥାଏ ।
Answer:
ଠିକ୍ ।

11. ଚାହିଦା ସ୍ଥିର ରହି ଯୋଗାଣର ହ୍ରାସ ଘଟିଲେ ଦାମ୍ ହ୍ରାସ ଘଟିଥାଏ ।
Answer:
ଭୁଲ୍ ।
ଠିକ୍ – ଚାହିଦା ସ୍ଥିର ରହି ଯୋଗାଣର ହ୍ରାସ ଘଟିଲେ ଦାମ୍ ବୃଦ୍ଧି ଘଟିଥାଏ ।

12. ଉଭୟ ଚାହିଦା ଓ ଯୋଗାଣର ବୃଦ୍ଧି ଘଟିଲେ ସନ୍ତୁଳିତ ଦର ବା ପରିମାଣ ଅପରିବର୍ତ୍ତିତ ରହିବାର ସମ୍ଭାବନା ଥାଏ ।
Answer:
ଠିକ୍ ।

13. ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାରରେ ଦ୍ରବ୍ୟର ବିଭିନ୍ନତା ପରିଲକ୍ଷିତ ହୁଏ ।
Answer:
ଭୁଲ୍ ।
ଠିକ୍ – ପୂର୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାରରେ ଦ୍ରବ୍ୟ ସମଜାତୀୟ ଅଟନ୍ତି ।

14. ଏକାଧିକାର ବଜାରରେ କ୍ରେତା ବିକ୍ରେତାଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ଅସଂଖ୍ୟ ।
Answer:
ଭୁଲ୍ ।
ଠିକ୍ – ଏକାଧ୍ୟାର ବଜାରରେ ଏକମାତ୍ର ବିକ୍ରେତା ଥା’ନ୍ତି ।

15. ଏକାଧିକାର ବଜାରରେ ଉତ୍ପାଦନକାରୀଙ୍କର ଯୋଗାଣ ଉପରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ କର୍ତ୍ତୃତ୍ଵ ରହିଥାଏ ।
Answer:
ଠିକ୍

16. ସନ୍ତୁଳନ ଦରରେ ଚାହିଦା, ଯୋଗାଣଠାରୁ ଅଧିକ ହୁଏ ।
Answer:
ଭୁଲ୍ ।
ଠିକ୍ – ସନ୍ତୁଳନ ଦରରେ ଚାହିଦା, ଯୋଗାଣ ସହ ସମାନ ।

17. ଅନ୍ଧାଧିକାର ବଜାରରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନଗୁଡ଼ିକ ସ୍ଵାଧୀନ ।
Answer:
ଭୁଲ୍ ।
ଠିକ୍ – ଅଚ୍ଛାଧ୍ୟାକାର ବଜାରରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନଗୁଡ଼ିକ ପରସ୍ପର ନିର୍ଭରଶୀଳ ।

18. ଏକାଧିକାରୀ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାରରେ ଉତ୍ପାଦ ସମଜାତୀୟ ଅଟନ୍ତି ।
Answer:
ଭୁଲ୍ ।
ଠିକ୍ – ଏକାଧ୍ୟାକାରୀ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାରରେ ଉତ୍ପାଦ ବିଭେଦିତ ଅଟନ୍ତି ।

19. ଅନ୍ଧାଧୁକାର ବଜାରରେ ବିକ୍ରେତାଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ଅସଂଖ୍ୟ ।
Answer:
ଭୁଲ୍ ।

20. ସ୍ଵାଭାବିକ ଦାମ୍ ହିଁ ବାସ୍ତବ ଦାମ୍ 
Answer:
ଭୁଲ୍ ।
ଠିକ୍ – ବଜାର ଦାମ୍ ହିଁ ବାସ୍ତବ ଦାମ୍ ।

21. ସ୍ଵାଭାବିକ ଦର ପରିବର୍ତ୍ତନଶୀଳ, ମାତ୍ର ବଜାର ଦର ସର୍ବଦା ସ୍ଥିର ।
Answer:
ଭୁଲ୍ ।
ଠିକ୍ – ସ୍ଵାଭାବିକ ଦର ସର୍ବଦା ସ୍ଥିର, ମାତ୍ର ବଜାର ଦର ପରିବର୍ତ୍ତନଶୀଳ ।

22. ସମସ୍ତ ଦ୍ରବ୍ୟର ସ୍ଵାଭାବିକ ଦାମ୍ ଥାଏ ।
Answer:
ଭୁଲ୍ ।
ଠିକ୍ – ସମସ୍ତ ଦ୍ରବ୍ୟର ବଜାର ଦାମ୍ ଥାଏ ।

23. କେବଳ ପୁନରୁତ୍ପାଦନ ହେଉଥିବା ଦ୍ରବ୍ୟର ସ୍ଵାଭାବିକ ଦାମ୍ ଥାଏ ।
Answer:
ଠିକ୍ ।

24. ବିରଳ ମହାର ସ୍ବାଭାବିକ ଦାମ୍ ଅଛି ।
Answer:
ଭୁଲ୍ ।
ଠିକ୍ – ବିରଳ ମୁଦ୍ରାର ବଜାର ଦାମ୍ ଅଛି ।

25. ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାରରେ ଚାହିଦା ରେଖା ଏବଂ ହାରାହାରି ଆୟ ରେଖା ଏକ ଓ ଅଭିନ୍ନ।
Answer:
ଠିକ୍ ।

26. ସ୍ଵଳ୍ପକାଳରେ ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାରରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ କେବଳ ସ୍ଵାଭାବିକ ଲାଭ ଅର୍ଜନ କରିଥାଏ ।
Answer:
ଭୁଲ୍ ।
ଠିକ୍ – ଦୀର୍ଘକାଳରେ ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାରରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ କେବଳ ସ୍ବାଭାବିକ ଲାଭ ଅର୍ଜନ କରିଥାଏ ।

27. ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ଦର ବଜାର ଦର ଭାବରେ ପରିଚିତ ।
Answer:
ଭୁଲ୍ ।
ଠିକ୍ – ଦୀର୍ଘକାଳନୀ ଦର ସ୍ଵାଭାବିକ ଦର ଭାବରେ ପରିଚିତ ।

28. ସ୍ଵାଭାବିକ ଦାମ୍ ବଜାର ଦାମ୍ ଚାରିପଟେ ଘୂରିବୁଲେ ।
Answer:
ଭୁଲ୍ ।
ଠିକ୍ – ବଜାର ଦାମ୍, ସ୍ଵାଭାବିକ ଦାମ୍ ଚାରିପଟେ ଘୂରିବୁଲେ ।

D. ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

1. ବଜାର କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
Answer:
କୌଣସି ଦ୍ରବ୍ୟର କ୍ରୟ ବିକ୍ରୟ ନିମିତ୍ତ କ୍ରେତା ଓ ବିକ୍ରେତାମାନଙ୍କୁ ପରସ୍ପର ସହିତ ଯୋଗାଯୋଗ କରିବା ପାଇଁ କୌଣସି ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ବଜାର କୁହାଯାଏ ।

2. ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାର କ’ଣ ?
Answer:
ଯେଉଁ ବଜାରରେ ବିପୁଳ ସଂଖ୍ୟକ ବଜାର ଦର ସମ୍ପର୍କରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ ଜ୍ଞାନ ଥିବା କ୍ରେତା ଓ ବିକ୍ରେତା ଥାଆନ୍ତି ଏବଂ ସେମାନେ କୌଣସି ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ନଥାଇ ଏକ ସମଜାତୀୟ ଦ୍ରବ୍ୟର କିଣାବିକା କରନ୍ତି, ତାହାକୁ ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାର କୁହାଯାଏ ।

3. ଏକାଧ୍ୟାର କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ?
Answer:
ଏକାଧ୍ଵର କହିଲେ ସେହି ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ବୁଝାଏ ଯେଉଁଥରେ ଜଣେ ମାତ୍ର ବିକ୍ରେତା ଏପରି ଏକ ଦ୍ରବ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ କରନ୍ତି, ଯାହାର ବଜାରରେ କୌଣସି ନିକଟତମ ବିକଳ୍ପ ଦ୍ରବ୍ୟ ଉପଲବ୍ଧ ହୁଏ ନାହିଁ ।

4. ଅଚ୍ଛାଧ୍ଵର ବଜାର କ’ଣ ?
Answer:
ଯେଉଁ ବଜାରରେ ଅଳ୍ପ କେତେକ ବିକ୍ରେତା ଥାଆନ୍ତି ଓ ପରସ୍ପରର କାରବାର ବିଷୟରେ ସମ୍ବେଦନଶୀଳ ଥାଆନ୍ତି, ତାହାକୁ ଅଚ୍ଛାଧ୍ଵର ବଜାର କୁହାଯାଏ ।

5. ଏକାଧ୍ୟାର ପ୍ରତିଦ୍ଵହିତାମୂଳକ ବଜାରର ସଂଜ୍ଞା ନିରୂପଣ କର ।
Answer:
ଏକାତ୍‌କାର ପ୍ରତିଦ୍ବନ୍ଦିତାମୂଳକ ବଜାର କହିଲେ ସେହି ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ବୁଝାଏ ଯେଉଁଥରେ କି ଉଭୟ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ଓ ଏକାଧିକାରର ଉପାଦାନମାନଙ୍କର ସହାବସ୍ଥାନ ଦେଖାଯାଏ ଏବଂ ଏଠାରେ ଏକାଧିକାର ପ୍ରତିଷ୍ଠାନମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ହୋଇଥାଏ ।

6. ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାରରେ କିପରି ଦର ଧାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଏ ?
Answer:
ପୂର୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାରରେ ଦ୍ରବ୍ୟର ଯୋଗାଣ ଓ ଚାହିଦା, ଦ୍ରବ୍ୟର ଦର ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରିଥା’ନ୍ତି ।

7. ସ୍ଵାଭାବିକ ଦର କ’ଣ ?
Answer:
ସ୍ବାଭାବିକ ଦର ଏକ କାଳ୍ପନିକ ଦର ଯାହା ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ଯୋଗାଣ ଓ ଚାହିଦାଦ୍ୱାରା ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ହୁଏ ।

8. ବଜାର ଦର କହିଲେ ତୁମେ କ’ଣ ବୁଝ ?
Answer:
ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସମୟରେ ଚାହିଦା ଓ ଯୋଗାଣଦ୍ବାରା ନିରୂପିତ ହେଉଥ‌ିବା ଦରକୁ ବଜାର ଦର କୁହାଯାଏ ।

9. ସନ୍ତୁଳନ କ’ଣ ?
Answer:
ସନ୍ତୁଳନ ଏପରି ଏକ ପରିସ୍ଥିତିକୁ ବୁଝାଏ ଯେଉଁଠାରେ ଦ୍ରବ୍ୟର ଯୋଗାଣ ପରିମାଣ ଓ ଚାହିଦା ପରିମାଣ ପରସ୍ପର ସହିତ ସମାନ ହୋଇଥାଏ ।

10. ସନ୍ତୁଳନ ଦର କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ସନ୍ତୁଳନ ଦର ଏକ ଦର ଯେଉଁଥରେ ଗୋଟିଏ ଦ୍ରବ୍ୟର ଚାହିଦାର ପରିମାଣ ଯୋଗାଣ ପରିମାଣ ସହିତ ନିଶ୍ଚିତ ଭାବେ ସମାନ ରହେ ।

11. କେଉଁ ବଜାରରେ ‘ଏକକ ଦାମ୍’ ପ୍ରଚଳନର ସମ୍ଭାବନା ଅଧିକ ?
Answer:
ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାରରେ ଏକକ ଦାମ୍ ପ୍ରଚଳନର ସମ୍ଭାବନା ଅଧିକ ।

12. କେଉଁ ବଜାରରେ ଚାହିଦା ରେଖାର ସଠିକ୍ ଆକୃତି ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଇ ପାରେନା ?
Answer:
ଅନ୍ଧାଧ୍ୟାର ବଜାରରେ ଚାହିଦା ରେଖାର ସଠିକ୍ ଆକୃତି ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଇ ପାରେନା ।

13. କେଉଁ ବଜାରରେ ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ଅତିମାତ୍ରାରେ ପରସ୍ପର ନିର୍ଭରଶୀଳ ?
Answer:
ଅଳ୍ପାଧ୍ଵର ବଜାରରେ ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ଅତିମାତ୍ରାରେ ପରସ୍ପର ନିର୍ଭରଶୀଳ ।

14. କେଉଁ ବଜାରରେ ‘ପୂର୍ଣ୍ଣାଙ୍ଗ ବଜାର’ ଓ ଏକାଧିକାର ବଜାରର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ଦେଖ‌ିବାକୁ ମିଳେ ?
Answer:
ଏକାଧ୍ୟାକାରୀ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାରରେ ପୂର୍ଣ୍ଣାଙ୍ଗ ବଜାର ଓ ଏକାଧିକାର ବଜାରର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ଦେଖ‌ିବାକୁ ମିଳେ ।

15. କେଉଁ ପ୍ରକାର ଦ୍ରବ୍ୟର ସ୍ବାଭାବିକ ଦାମ୍ ନଥାଏ ?
Answer:
ଦୁଷ୍ପାପ୍ୟ ଓ ପୁନରୁତ୍ପାଦନ ହୋଇପାରୁ ନଥିବା ଦ୍ରବ୍ୟର ସ୍ଵାଭାବିକ ଦାମ୍ ନଥାଏ ।

16. କେଉଁ ସମୟକାଳରେ ସମସ୍ତ ଉପାଦାନ ପରିବର୍ତ୍ତିତ ଅଟନ୍ତି ?
Answer:
ଦୀର୍ଘକାଳରେ ସମସ୍ତ ଉପାଦାନ ପରିବର୍ତ୍ତିତ ଅଟନ୍ତି ।

17. କେଉଁ ସମୟ କାଳରେ ଦ୍ରବ୍ୟର ଯୋଗାଣ ପ୍ରାୟ ଅପରିବର୍ତିତ ରହିଥାଏ ?
Answer:
ବଜାର କାଳରେ ଦ୍ରବ୍ୟର ଯୋଗାଣ ପ୍ରାୟ ଅପରିବର୍ତ୍ତିତ ରହିଥାଏ ।

18. କ୍ରେତା ବାସ୍ତବରେ କେଉଁ ଦାମ୍ ଉପରେ ଦ୍ରବ୍ୟ କ୍ରୟ କରିଥାଏ ?
Answer:
କ୍ରେତା ବାସ୍ତବରେ ବଜାର ଦାମ୍ ଉପରେ ଦ୍ରବ୍ୟ କ୍ରୟ କରିଥାଏ ।

19. କେଉଁ ଉତ୍ପାଦନକାରୀଙ୍କୁ ଦର ସୃଷ୍ଟିକାରୀ (Price maker) କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଏକାଧିକାର ଉତ୍ପାଦନକାରୀଙ୍କୁ ଦର ସୃଷ୍ଟିକାରୀ କୁହାଯାଏ ।

20. କେଉଁ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାରରେ ପରିବହନ ବ୍ୟୟକୁ ବିଚାରକୁ ନିଆଯାଏ ନାହିଁ ?
Answer:
ଦ୍ରବ୍ୟର ଦର ସର୍ବତ୍ର ସମାନ ରଖୁବା ଲାଗି ପରିବହନ ବ୍ୟୟକୁ ବିଚାରକୁ ନିଆଯାଏ ନାହିଁ ।

21. କେଉଁ କାରଣରୁ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ବଜାର ଦେଖାଯାଏ ?
Answer:
କ୍ରେତା ଓ ବିକ୍ରେତାଙ୍କ ତୁଳନାତ୍ମକ ଶକ୍ତିରୁ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ବଜାର ଦେଖାଯାଏ ।

22. ଜଣେ କ୍ରେତା ବା ବିକ୍ରେତା ପୂର୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାରରେ ଦାମ୍‌କୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିପାରେ କି ?
Answer:
ଜଣେ କ୍ରେତା ବା ବିକ୍ରେତା ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାରରେ ଦାମ୍ଭିକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିପାରନ୍ତି ନାହିଁ ।

Odisha State Board BSE Odisha 6th Class Science Important Questions Chapter 1 ଖାଦ୍ୟର ଉତ୍ସ Important Questions and Answers.

BSE Odisha Class 6 Science Important Questions Chapter 1 ଖାଦ୍ୟର ଉତ୍ସ

Question 1.
ପ୍ରାଣୀ ଓ ଉଦ୍ଭଦଠାରୁ ମିଳୁ ନଥ‌ିବା ଦୁଇଟି ଖାଦ୍ୟ ଉପାଦାନର ନାମ ଲେଖ ।
ଉ-
ପ୍ରାଣୀ ଓ ଉଦ୍ଭଦଠାରୁ ମିଳୁ ନଥିବା ଖାଦ୍ୟ ଉପାଦାନ ଦୁଇଟି ହେଲା- ଲୁଣ ଓ ପାଣି ।

Question 2.
ଡାଲମାରେ ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଥ‌ିବା ଖାଦ୍ୟ ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକର ନାମ ଲେଖ ।
ଊ –
ଡାଲମାର ବ୍ୟବହୃତ ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକ ହେଲା – ବିଭିନ୍ନ ପରିବା, ନଡ଼ିଆ, ଡାଲି, ତେଲ, ମସଲା, ଲୁଣ, ପିଆଜ, ଲଙ୍କା, ହଳଦି, ପାଣି ।

Question 3.
ଆମେ କାହିଁକି ଖାଦ୍ୟ ଖାଉ ? ଆମେ କେଉଁଠାରୁ ଖାଦ୍ୟ ପାଉ ?
ଉ –

• ଜୀବନ ଧାରଣ, ଶରୀର ବୃଦ୍ଧି ଓ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ପାଇଁ ଶକ୍ତି ନିମିତ୍ତ ଆମେ ଖାଦ୍ୟ ଖାଉ ।
• ଖାଦ୍ୟ ମୁଖ୍ୟତଃ ପ୍ରାଣୀ ଓ ଉଦ୍ଭଦଠାରୁ ମିଳିଥାଏ ।

Question 4.
ଉଭିଦର କେଉଁ କେଉଁ ଅଂଶ ଖାଦ୍ୟ ରୂପେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଏ ?
ଉ –
ଉଭିଦର ମୂଳ, କାଣ୍ଡ, ପତ୍ର, ଫୁଲ, ଫଳ ଓ ମଞ୍ଜି ଆଦି ଖାଦ୍ୟ ରୂପେ ଖୁଯାଏ ।

Question 5.
କେଉଁ କେଉଁ ଉଭିଦର ମୂଳକୁ ଖାଦ୍ୟରୂପେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଏ ?
ଉ –
ମୂଳା, ଓଲୁଓ, ଗାଜର, କନ୍ଦମୂଳ, ବିଟ୍ ଆଦି ଉଭିଦର ମୂଳକୁ ଖାଦ୍ୟରୂପେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଏ ।

Question 6.
କେଉଁ କେଉଁ ଉଭିଦର କାଣ୍ଡକୁ ଖାଦ୍ୟରୂପେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଏ ?
ଉ –
ଆଳୁ, ପିଆଜ, ଅଦା, ରସୁଣ ଆଦି ଉଭିଦର କାଣ୍ଡକୁ ଖାଦ୍ୟରୂପେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଏ ।

Question 7.
ପୋଡ଼ପିଠା ତିଆରି ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକର ନାମ ଲେଖ ।
ଉ –
ପୋଡ଼ପିଠା ତିଆରି ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ କରିବା ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକ ହେଲା – ଚାଉଳ ଚୂନା, ଗୁଡ଼, ନଡ଼ିଆ, ଗୁଜୁରାତି, ଘିଅ, ଦହି, ଗୋଲମରିଚ, ଅଦା, ଅଳେଇଚ, ଲୁଣ, ଲବଙ୍ଗ ଓ ପାଣି ।

ଦୀର୍ଘ ପ୍ରଶୋଉର

Question 1.
ଖାଦ୍ୟଖାଇବାକୁ ଆଧାର କରି ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କର ଶ୍ରେଣୀବିଭାଗ କରି ପ୍ରତ୍ୟେକଙ୍କର ଉଦାହରଣ ସହ ଲେଖ ।
ଉ –
ଖାଦ୍ୟ ଖାଇବାକୁ ଆଧାର କରି ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କୁ ତିନୋଟି ଶ୍ରେଣୀରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଥାଏ; ଯଥା (a) ଶାକାହାରୀ, (b) ମାଂସାଶୀ ଓ (c) ସର୍ବାହାରୀ ।

(a) ଶାକାହାରୀ – ଯେଉଁ ପ୍ରାଣୀମାନେ କେବଳ ଉଭିଦ ବା ଉଭିଦଜାତ ପଦାର୍ଥ ଖାଆନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କୁ ଶାକାହାରୀ କୁହାଯାଏ । ଠେକୁଆ, ହାତୀ, ହରିଣ, ସମ୍ବର ଆଦି ଶାକାହାରୀ ଅଟନ୍ତି ।
(b) ମାଂସାଶୀ – ଯେଉଁ ପ୍ରାଣୀମାନେ କେବଳ ଅନ୍ୟ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କୁ ଖାଆନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କୁ ମାଂସାଶୀ କୁହାଯାଏ ।
ସିଂହ, ବାଘ, ବିଲୁଆ, ଗଧ୍ଵ ଆଦି ମାଂସାଶୀ ଅଟନ୍ତି ।
(c) ସର୍ବାହାରୀ – ଯେଉଁ ପ୍ରାଣୀମାନେ ଉଭିଦ ଓ ପ୍ରାଣୀଙ୍କୁ ଖାଆନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କ ସର୍ବାହାରୀ କୁହାଯାଏ । ମଣିଷ, କୁକୁର, ବିରାଡ଼ି, କାଉ ଆଦି ସର୍ବାହାରୀ ଅଟନ୍ତି ।

Question 2.
ପ୍ରାଣୀ ଓ ଉଦ୍ଭଦଠାରୁ କେଉଁ କେଉଁ ଖାଦ୍ୟ ମିଳେ ଏକ ଉଦାହରଣ ଦେଇ ଲେଖ ।
ଉ –

• ଖାଦ୍ୟପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବାପାଇଁ କେତେକ ଉପାଦାନ ଉଦ୍ଭଦଠାରୁ ମିଳିଥାଏ ଓ କେତେକ ଉପଦାନ ପ୍ରାଣୀଠାରୁ ମିଳିଥାଏ । କେତେକ ଉପାଦାନ ମଧ୍ଯ ପ୍ରାଣୀ ଓ ଉଦ୍ଭଦଠାରୁ ମିଳିନଥାଏ ।
• ଉଦାହରଣ ସ୍ଵରୂପ, ଡାଲମା ପ୍ରସ୍ତୁତି ନିମନ୍ତେ ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକ ହେଲା ବିଭିନ୍ନ ପରିବା, ନଡ଼ିଆ, ଡାଲି, ତେଲ, ମସଲା, ଲୁଣ, ପାଣି, ପିଆଜ, ଲଙ୍କା ଓ ହଳଦି । ଏଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ପାଣି ଓ ଲୁଣ ବ୍ୟତୀତ ସମସ୍ତ ଉପାଦାନ ଉଦ୍ଭଦଠାରୁ ମିଳିଥାଏ ।
• ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତି ନିମନ୍ତେ ଉଭିଦର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।
• କେତେକ ଖାଦ୍ୟରେ ଉଭିଦର ମୂଳ ବ୍ୟବହାର ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ଅନ୍ୟ କେତେକ ଖାଦ୍ୟରେ ଫୁଲ, ଫଳ, ମଞ୍ଜି, ପତ୍ର ଓ କାଣ୍ଡ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ।

Question 3.
ଉଭିଦମାନଙ୍କର କେଉଁ କେଉଁ ଅଂଶ ଆମେ ଖାଦ୍ୟରୂପେ ବ୍ୟବହାର କରୁ ଉଲ୍ଲେଖ କର।

• ଅମେ ଦୈନନ୍ଦିନ ଜୀବନରେ କେତେକ ଉଭିଦକୁ ଖାଦ୍ୟରୂପେ ବ୍ୟବହାର କରିଥାଉ । ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା – ଟମାଟୋ, କଦଳୀ, ଆମ୍ବ, ନଡ଼ିଆ, ପିଆଜ, ଆଖୁ, ଅଦା, ପୋଇ, ଶିମ୍ବ ଓ ଖଡ଼ା ଇତ୍ୟାଦି।
• କେତେକ ଉଭିଦର ଫଳ, କାଣ୍ଡ, ଫୁଲ, ପତ୍ର ଓ ମଞ୍ଜିକୁ ଆମେ ଖାଦ୍ୟ ରୂପେ ବ୍ୟବହାର କରିଥାଉ ।
• ଉଭିଦର ଫଳ ରୂପେ ଆମେ କଦଳୀ, ଶିମ୍ବ, ଟମାଟୋ, ଆମ୍ବ, ନଡ଼ିଆ, ଆଦି ଫଳକୁ ଖାଦ୍ୟ ରୂପେ ବ୍ୟବହାର କରିଥାଉ ।
• ଉଭିଦର କାଣ୍ଡ ରୂପେ ଆମେ କଦଳୀ, ପିଆଜ, ଆଖୁ, ଅଦା, ପୋଇ ଓ ଖଡ଼ା ଆଦି ଖାଦ୍ୟ ରୂପେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।
• ପିଆଜକୁ ଆମେ ଉଭୟ କାଣ୍ଡ ଓ ପତ୍ର (ଶଣ୍ଢା) ରୂପେ ବ୍ୟବହାର କରିଥାଉ ।
• କଦଳୀର କାଣ୍ଡ (ମଞ୍ଜା), ଫଳ ଓ ଫୁଲ (ଭଣ୍ଡା)କୁ ଖାଦ୍ୟ ରୂପେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଉଥିବାବେଳେ ପୋଇର କାଣ୍ଡ, ପତ୍ର ଓ ଫଳକୁ ମଧ୍ୟ ଖାଦ୍ୟ ରୂପେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଥାଏ ।
• ସେହିପରି ଶିମ୍ବର ଫଳ, ମଞ୍ଜି ଓ ଖଡ଼ାର କାଣ୍ଡ, ପତ୍ର ଓ ମୂଳକୁ ଖାଦ୍ୟ ରୂପେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଥାଏ ।

Question 4.
ଶାକାହାରୀ ପ୍ରାଣୀ ଓ ମାଂସାଶୀ ପ୍ରାଣୀ ମଧ୍ୟରେ ପାର୍ଥକ୍ୟ ଦର୍ଶାଅ ।
ଉ –

• ଯେଉଁ ପ୍ରାଣୀମାନେ କେବଳ ଉଭିଦ ବା ଉଭିଦଜାତ ପଦାର୍ଥ ଖାଆନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କୁ ଶାକାହାରୀ କୁହାଯାଏ ।
• ହରିଣ, ଠେକୁଆ, ହାତୀ, ମାଙ୍କଡ଼, ଗାଈ ଆଦି ଶାକାହାରୀ ପ୍ରାଣୀ ଅଟନ୍ତି ।
  ମାଂସାଶୀ ପ୍ରାଣୀ :
• ଯେଉଁ ପ୍ରାଣୀମାନେ କେବଳ ଅନ୍ୟ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କୁ ଖାଆନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କୁ ମାଂସାଶୀ କୁହାଯାଏ ।
• ବାଘ, ସିଂହ, ଗ, ବିଲୁଆ ଆଦି ମାଂସାଶୀ ପ୍ରାଣୀ ଅଟନ୍ତି ।

ବସ୍ତୁନିଷ୍ଠ ପ୍ରଶୋଉର

Question 1.
ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(a) ଖାଦ୍ୟ ମୁଖ୍ୟତଃ ……… ଓ ……… ରୁ ମିଳେ ।
(b) ଆମେ ଖାଉଥ‌ିବା ଖାଦ୍ୟର ଅଧିକାଂଶ ଉପାଦାନ ମୁଖ୍ୟତଃ …………. ଠାରୁ ମିଳିଥାଏ ।
(c) ………. ଗଛର ପତ୍ର, ଫୁଲ, ଫଳ ଓ କାଣ୍ଡକୁ ଆମେ ଖାଦ୍ୟ ରୂପେ ବ୍ୟବହାର କରୁ ।
(d) ମଣିଷ ……… ଶ୍ରେଣୀର ଅଟେ ।
(e) ଗାଜର ଗଛର ………… ଆମର ଖାଦ୍ୟ ରୂପେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ।
(f) ଓଲକୋବି ଗଛର ………… ଆମର ଖାଦ୍ୟରୂପେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ।
(g) ହାତୀ …………. ଶ୍ରେଣୀର ଅଟେ ।
ଉ –
(a) ପ୍ରାଣୀ, ଉଭିଦ
(b) ଉଦ୍ଭଦ
(c) କଖାରୁ
(d) ସର୍ବାହାରୀ
(e) ମୂଳ
(f) କାଣ୍ଡ
(g) ଶାକାହାରୀ

Question 2.
ଦ୍ଵିତୀୟ ପ୍ରଶ୍ନର ପ୍ରଥମ ଶବ୍ଦଦ୍ୱୟର ସମ୍ପର୍କକୁ ଦେଖୁ ଦ୍ଵିତୀୟ ଯୋଡ଼ା ଶବ୍ଦ ପାଖରେ “?” ଚିହ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ଉପଯୁକ୍ତ ଶବ୍ଦ ଲେଖ ।
(a) ପ୍ରାଣୀଠାରୁ ମିଳୁଥିବା ଉପାଦାନ : ଗୁଆଘିଅ :: ପ୍ରାଣୀ ଓ ଉଦ୍ଭଦଠାରୁ ମିଳୁ ନଥ‌ିବା ଉପାଦାନ : (?) ।
(b) ଡାଲି : ଉଭିଦଠାରୁ ମିଳୁଥିବା ଉପାଦାନ :: କ୍ଷୀର : (?) ।
(c) କାକୁଡ଼ି : ଫଳ :: ବିଟ୍ : (?) ।
(d) ବନ୍ଧାକୋବି : ପତ୍ର :: ବିଲାତିଆଳୁ : (?) ।
(e) ମଇଁଷି : ଶାକାହାରୀ :: ବିଲୁଆ : (?) ।
(f) ସାପ : ମାଂସାଶୀ :: ବିରାଡ଼ି : (?) ।
(g) ଗଧୂ : ମାଂସାଶୀ :: ମାଙ୍କଡ଼ : (?) ।
ଉ –
(a) ଲୁଣ
(b)ପ୍ରାଣୀଠାରୁ ମିଳୁଥିବା
(c) ମୂଳ
(d) କାଣ୍ଡ
(e) ମାଂସାଶୀ
(f) ସର୍ବାହାରୀ
(g) ଶାକାହାରୀ

Question 3.
ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଉତ୍ତର ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।

(କ) ଲବଙ୍ଗର କେଉଁ ଅଂଶ ଝାଯାଏ ?
(i) ଫୁଲ
(ii) ଫଳ
(iii) କଢ଼
(iv) ଫୁଲ ଓ କଢ଼
ଉ –
(iii) କଢ଼

(ଖ) କାହାର କାଣ୍ଡକୁ ଆମେ ଖାଦ୍ୟରୂପେ ବ୍ୟବହାର କରୁ ?
(i) ନଡ଼ିଆ
(ii) ଅଦା
(ii) ଆମ୍ବ
(iv) ଶିମ୍ବ
ଉ –
(ii) ଅଦା

(ଗ) କେଉଁଟି ଉଦ୍ଭଦରୁ ମିଳେ ନାହିଁ ?
(i) ଚାଉଳ
(ii) ଡାଲି
(iii) ଲୁଣ
(iv) ମସଲା
ଉ –
(iii) ଲୁଣ

(ଘ) ସର୍ବାହାରୀ ଶ୍ରେଣୀର ପ୍ରାଣୀଟି କିଏ ?
(i) ହାତୀ
(ii) ସିଂହ
(ii) ହରିଣ
(iv) କୁକୁର
ଉ –
(iv) କୁକୁର

(ଙ) ଖାଦ୍ୟ କେଉଁଥ୍ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ?
(i) ଶକ୍ତି
(ii) ବୃଦ୍ଧି
(iii) ରୋଗ କବଳରୁ ସୁରକ୍ଷା
(iv) ଏ ସମସ୍ତ
ଉ –
(iv) ଏ ସମସ୍ତ

Question 4.
‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଶବ୍ଦ ସହ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଉପଯୁକ୍ତ ଶବ୍ଦ ମିଳନ କର ।
(କ)

ଉ –

(ଖ)

ଉ –

Question 5.
ରେଖାଙ୍କିତ ପଦ ନ ବଦଳାଇ ଭ୍ରମ ଥିଲେ ସଂଶୋଧନ କର ।
(କ) ଖାଦ୍ୟର ମୁଖ୍ୟ ଉତ୍ସଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛି ଭାତ ଓ ରୁଟି ।
(ଖ) ଖାଦ୍ୟ ଶରୀରକୁ ରକ୍ଷା କରେ ।
(ଗ) ଯେଉଁ ପ୍ରାଣୀମାନେ କେବଳ ଅନ୍ୟ ପ୍ରାଣୀଙ୍କୁ ଖାଆନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କୁ ଶାକାହାରୀ କୁହାଯାଏ ।
(ଘ) ମହୁ ଏକ ପ୍ରଣୀଜ ଖାଦ୍ୟ ।
(ଙ) ପେଚା ଏକ ତୃଣଭୋଜୀ ପ୍ରାଣୀ ।
ଉ –
(କ) ଖାଦ୍ୟର ମୁଖ୍ୟ ଉତ୍ସଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛି ଉଭିଦ ଓ ପ୍ରାଣୀ ।
(ଖ) ଖାଦ୍ୟ ଶରୀରକୁ ଉଷ୍ଣତା ଯୋଗାଏ ।
(ଗ) ଯେଉଁ ପ୍ରାଣୀମାନେ କେବଳ ଅନ୍ୟ ପ୍ରାଣୀଙ୍କୁ ଖାଆନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କୁ ମାଂସାଶୀ କୁହାଯାଏ ।
(ଘ) ମହୁ ଏକ ଉଭିଦଜାତ ଖାଦ୍ୟ ।
(ଙ) ପେଚା ଏକ ମାଂସାଶୀ ପ୍ରାଣୀ ।

Question 6.
ଠିକ୍ ଉତ୍ତର ପାଖରେ (✓) ଚିହ୍ନ ଓ ଭୁଲ୍ ଉତ୍ତର ପାଖରେ (✗) ଚିହ୍ନ ଦିଅ ।
(କ) ଖାଦ୍ୟର ସମସ୍ତ ଉପାଦାନ ପ୍ରାଣୀଠାରୁ ମିଳିଥାଏ । (✗)
(ଖ) ଖାଦ୍ୟକୁ ଜୀବନଧାରଣର ଉତ୍ସ କୁହାଯାଏ। (✓)
(ଗ) ଆମେ ସବୁଦିନ ସମାନ ପ୍ରକାର ଖାଦ୍ୟ ଖାଉ । (✗)
(ଘ) କଖାରୁ ଗଛର କେବଳ ଫୁଲ ଖାଦ୍ୟରୂପେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ । (✗)
(ଙ) ବିରାଡ଼ି ଏକ ମାଂସାସୀ ପ୍ରାଣୀ । (✗)
(ଚ) ଠେକୁଆ ଏକ ସର୍ବହାରୀ ପ୍ରାଣୀ । (✗)
(ଛ) ଗାଈ ଏକ ଶାକାହାରୀ ପ୍ରାଣୀ । (✓)

Odisha State Board BSE Odisha 8th Class Maths Notes Algebra Chapter 7 ସମୀକରଣ ଓ ଏହାର ସମାଧାନ will enable students to study smartly.

BSE Odisha Class 8 Maths Notes Algebra Chapter 7 ସମୀକରଣ ଓ ଏହାର ସମାଧାନ

→ ସମୀକରଣ ଓ ଅଭେଦ (Equation and Identity):
(i) ଯେଉଁ ଉକ୍ତ ବୀଜଗାଣିତିକ ଅଜ୍ଞାତ ରାଶି x ର ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ମାନପାଇଁ ସତ୍ୟ ହୁଏ, ତାହାକୁ ସମୀକରଣ (Equation) କୁହାଯାଏ ।
ଯଥା -8x – 3 = 4x + 5 ଏକ ସମୀକରଣ ଅଟେ ।
(ii) ସମୀକରଣଗୁଡ଼ିକରେ ଏକ କିମ୍ବା ଏକାଧିକ ଅଜ୍ଞାତ ରାଶି ଥାଇପାରେ ।
(iii) ଅଜ୍ଞାତ ରାଶି ଭାବରେ x, y ବା z ଇତ୍ୟାଦି ନିଆଯାଏ ।
(iv) ଯେଉଁ ଉକ୍ତ ବୀଜଗାଣିତିକ ଅଜ୍ଞାତ ରାଶି ‘x’ର ଯେ କୌଣସି ମାନ ପାଇଁ ସତ୍ୟ ହୁଏ, ତାକୁ ଅଭେଦ କୁହାଯାଏ ।
7x + 2x = 9x ଗୋଟିଏ ଅଭେଦ ଅଟେ ।

→ ସମୀକରଣ ଘାତ (Power of an Equation):
ସମୀକରଣର ପଦଗୁଡ଼ିକରେ ଥ‌ିବା ଅଜ୍ଞାତ ରାଶିର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଘାତକୁ ସମୀକରଣର ଘାତ କୁହାଯାଏ ।

ଉଦାହରଣ :
2x + 5 = 3, ଏଥରେ x ର ଘାତ = 1 । ତେଣୁ ଏହା ଏକଘାତୀ ସମୀକରଣ ।
ସେହିପରି 2x² + 3x – 5 = 0 ଏକ ଦ୍ବିଘାତୀ ସମୀକରଣ ।

→ ସମୀକରଣର ବୀଜ (Roots of an Equation):
(i) ସମୀକରଣରେ ଥ‌ିବା ଅଜ୍ଞାତ ରାଶିର ଯେଉଁ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ମାନଗୁଡ଼ିକ ପାଇଁ ସମୀକରଣଟି ସତ୍ୟ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ଉକ୍ତ ସମୀକରଣର ବୀଜ (Root) କୁହାଯାଏ ।
ଉଦାହରଣ :
4x = 8 ସମୀକରଣର ବୀଜ 2, କାରଣ x ର ମାନ 2 ପାଇଁ ଏହା ସତ୍ୟ ଅଟେ ।

(ii) ଯେଉଁ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଦ୍ବାରା ସମୀକରଣର ବୀଜ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ, ତାହାକୁ ସମୀକରଣର ସମାଧାନ କୁହାଯାଏ ।
(iii) ଏକଘାତୀ ସମୀକରଣର ବୀଜ ସଂଖ୍ୟା 1, ଦ୍ଵିଘାତୀ ସମୀକରଣର ବୀଜ ସଂଖ୍ୟା 2 ଓ n ଘାତୀ ସମୀକରଣର ବୀଜ ସଂଖ୍ୟା 1 ।

ମନେରଖ :
ସମୀକରଣର ଘାତ ସଂଖ୍ୟା ତା’ର ବୀଜ ସଂଖ୍ୟା ସହ ସମାନ ।

→ ଏକ ଅଜ୍ଞାତ ରାଶି ବିଶିଷ୍ଟ ଏକଘାତୀ ସମୀକରଣର ସମାଧାନ (Solution of a Linear equation in one variable) : :
ଏକଘାତୀ ସମୀକରଣର ସାଧାରଣ ରୂପ ହେଉଛି ax + b = 0, ଯେଉଁଠାରେ a ≠ 0 1
ଏଠାରେ a ରାଶିଟି xର ସହଗ ଓ b ହେଉଛି ଏକ ଧ୍ରୁବରାଶି ।

→ ସମୀକରଣ ସମାଧାନ ନିମିତ୍ତ ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ ସ୍ଵତଃସିଦ୍ଧ :
(i) ସମାନ ସମାନ ରାଶି ସହ ସମାନ ସମାନ ରାଶି ଯୋଗକଲେ ଯୋଗଫଳଦ୍ଵୟ ମଧ୍ୟ ସମାନ ହେବେ ।
(ii) ସମାନ ସମାନ ରାଶିରୁ ସମାନ ରାଶି ବା ଏକ ରାଶି ବିଯୋଗକଲେ ବିଯୋଗଫଳଦ୍ଵୟ ମଧ୍ୟ ସମାନ ହେବେ ।
(iii) ସମାନ ସମାନ ରାଶିରୁ ସମାନ ରାଶି ବା ଏକ ରାଶି ବିୟୋଗକଲେ ବିୟୋଗଫଳଦ୍ଵୟ ମଧ୍ୟ ସମାନ ହେବେ । ହେବେ ।
(iv) ସମାନ ସମାନ ରାଶିକୁ ସମାନ ସମାନ ରାଶି ବା ଏକ ରାଶିଦ୍ୱାରା (ଶୂନ ବ୍ୟତୀତ) ଭାଗକଲେ ଭାଗଫଳ ମଧ୍ୟ
ଉଦାହରଣ :
2x – 3 = 5
⇒ 2x + 3 – 3 = 5 – 3 ( ଉଭୟ ପାର୍ଶ୍ଵରେ 3 ଯୋଗ କରାଗଲା)
⇒ 2x = 8
⇒ \(\frac{2x}{2}=\frac{8}{2}\) ⇒ x = 4 (ଉଭୟ ପାର୍ଶ୍ଵକୁ 2 ଦ୍ଵାରା ଭାଗ କରାଗଲା)
∴ ଦତ୍ତ ସମୀକରଣର ବୀଜ ହେଉଛି 4 ।

(v) କୌଣସି ପଦର ବାମ ପାର୍ଶ୍ୱରୁ ଦକ୍ଷିଣ ପାର୍ଶ୍ବ ବା ଦକ୍ଷିଣ ପାର୍ଶ୍ବରୁ ବାମ ପାର୍ଶ୍ବ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଦ୍ବାରା ସଂପୃକ୍ତ ସଂଖ୍ୟାର ଚିହ୍ନ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୁଏ ।

→ ଏକ ଅଜ୍ଞାତ ରାଶି ବିଶିଷ୍ଟ ଏକଘାତ୍ରୀ ସମୀକରଣ ସମାଧାନ ନିମିତ୍ତ ସୂଚନା :
(i) ଅଜ୍ଞାତ ରାଶି ସମ୍ବଳିତ ସମସ୍ତ ପଦ ବାମପାର୍ଶ୍ଵକୁ ଓ ଜ୍ଞାତ ରାଶି ଥ‌ିବା ପଦଗୁଡ଼ିକୁ ଦକ୍ଷିଣପାର୍ଶ୍ଵକୁ ପକ୍ଷାନ୍ତର (ପାର୍ଶ୍ଵ ପରିବର୍ତ୍ତନ) କରାଯାଏ ।
(ii) ବାମ ପାର୍ଶ୍ଵର ଏକାଧ୍ଵକ ଅଜ୍ଞାତ ରାଶି ସମ୍ବଳିତ ପଦଗୁଡ଼ିକୁ ଏକତ୍ର କରାଯାଇ ଗୋଟିଏ ପଦରେ ପ୍ରକାଶ କରାଯାଏ ଓ ସେହିପରି ଅବଶିଷ୍ଟ ପଦଗୁଡ଼ିକୁ ଦକ୍ଷଣ ପାର୍ଶ୍ବରେ ଏକତ୍ର କରାଯାଏ ।
(iii) ତତ୍ପରେ ବାମ ପାର୍ଶ୍ବରେ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥ‌ିବା ପଦ (ax ଅଥବା \(\frac{a}{x}\)) ରୁ x (ଅଜ୍ଞାତ ରାଶି)ର ମାନ ସ୍ଥିର କରାଯାଏ । ସମୀକରଣରେ କୌଣସି ପଦର ପାର୍ଶ୍ଵପରିବର୍ତ୍ତନ (ବାମ ପାର୍ଶ୍ଵରୁ ଦକ୍ଷିଣ ପାର୍ଶ୍ଵ ବା ଦକ୍ଷିଣ ପାର୍ଶ୍ଵରୁ ବାମପାର୍ଶ୍ଵ ବେଳେ ପ୍ରକ୍ରିୟାର ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୁଏ; ଅର୍ଥାତ୍ ଯୋଗରୁ ବିୟୋଗ ଏବଂ ବିୟୋଗରୁ ଯୋଗ; ହରଣରୁ ଗୁଣ ଗୁଣକରୁ ହରଣ ହୁଏ ।

ନିମ୍ନ ଉଦାହରଣଗୁଡ଼ିକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ କର :
ଉଦାହରଣ :
ସମାଧାନ କରି : 2x – 5 = x +3
ସମାଧାନ
2x – 5 = x + 3 ⇒2x – 5 + 5 = x + 3 + 5 (ଉଭୟ ପାର୍ଶ୍ବରେ 5 ଯୋଗ କରି)
⇒ 2x = x + 8 ⇒ 2x – x = 8 (ଉଭୟ ପାର୍ଶ୍ବରୁ x ବିୟୋଗ କରି)
⇒ x = 8

ନିଜେ କର :
ସମାଧାନ କର :
(i) 2x – 3 = 4
(ii) 3x + \(\frac{1}{2}\) = \(\frac{3}{8}\)
(iii) 2x + \(\frac{3}{4}\) = \(x \frac{1}{4}\)
(iv) 0.3 (6 + 8) = 0.4
(v) \(\frac{3x}{5}\) + 1 = \(\frac{2}{5}\)
ଉ –
ପିଲାମାନେ ନିଜେ କର ।

→ ଏକଘାତୀ ସମୀକରଣର ପ୍ରୟୋଗ (Application of Linear equation) :
ପାଟୀଗଣିତ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ପ୍ରଶ୍ନମାନଙ୍କରେ ଆବଶ୍ୟକ ସମାଧାନପାଇଁ ଏକ ଅଜ୍ଞାତ ରାଶିକୁ ନେଇ ଏକ ସମୀକରଣ ଗଠନ କରାଯାଇଥାଏ ଓ ଏହି ସମୀକରଣକୁ ସମାଧାନ କରିବାପରେ ଆବଶ୍ୟକ ଉତ୍ତରଟି ସହଜରେ ମିଳେ । ଏ ପ୍ରକାର ପ୍ରଣାଳୀକୁ ବୀଜ ଗାଣିତିକ ପ୍ରଣାଳୀରେ ସମାଧାନ ବୋଲି କୁହାଯାଏ । ନିମ୍ନରେ କେତେକ ସମାଧାନ ଦିଆଯାଇଛି ।

ପ୍ରଥମ ସୋପାନ : ପାଟୀଗଣିତ ପ୍ରଶ୍ନଟିରେ ଅଜ୍ଞାତ ରାଶିଟିକୁ ଚିହ୍ନଟ କରାଯାଏ ।
ଦ୍ଵିତୀୟ ସୋପାନ : ପ୍ରଶ୍ନରେ ଥ‌ିବା ସର୍ଭମାନଙ୍କୁ ନେଇ ଏକ ଅଜ୍ଞାତ ରାଶିବିଶିଷ୍ଟ ଏକ ସମୀକରଣ ଗଠନ କରାଯାଏ ।
ତୃତୀୟ ସୋପାନ : ଲବ୍ଧ ସମୀକରଣର ସମାଧାନ କରାଯାଏ ।

ଉଦାହରଣ :
କେଉଁ ସଂଖ୍ୟାଟି 18 ରୁ ଯେତେ ଊଣା, 10 ରୁ ସେତେ ଅଧିକ ?
ସମାଧାନ :
ମନେକର ସଂଖ୍ୟାଟି x ।
ପ୍ରଶ୍ନରୁ ସୁସ୍ପଷ୍ଟ ଯେ, 10 < x < 18; ଅର୍ଥାତ୍ ସଂଖ୍ୟାଟି 10 ଓ 18 ମଧ୍ୟସ୍ଥ ଏକ ସଂଖ୍ୟା ।
କାରଣ ସଂଖ୍ୟାଟି 18ରୁ ଊଣା ଏବଂ 10 ରୁ ଅଧିକ ।
ପ୍ରଶ୍ନାନୁସାରେ, 18 – x = x – 10
⇒ -x – x = -10 – 18
⇒ -2x = -28 ⇒ 2x = 28
⇒ x = \(\frac{28}{2}\) = 14
∴ ନିର୍ଦେୟ ସଂଖ୍ୟାଟି 14 ।

→ ଦ୍ବିଘାତ ସମୀକରଣ ଓ ତା’ର ସମାଧାନ (Quadratic equation and its solution) :
(i) ଏକ ଅଜ୍ଞାତ ରାଶିବିଶିଷ୍ଟ ସମୀକରଣରେ ଅଜ୍ଞାତ ରାଶିର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଘାତ 2 ହେଲେ, ଏହାକୁ ଦ୍ୱିଘାତ ସମୀକରଣ କୁହାଯାଏ ।
(ii) ଦ୍ଵିଘାତ ସମୀକରଣର ସାଧାରଣ ରୂପ ହେଲା ax² + bx + c = 0 (ଯେଉଁଠାରେ a ≠ 0) ।
(iii) ଏଠାରେ ଦ୍ବିଘାତୀ ସମୀକରଣର ବାମ ପାର୍ଶ୍ଵ ଏକ ଦିଘାତ ପଲିନୋମିଆଲ୍; ଯାହାର ଉତ୍ପାଦକୀକରଣ ସମ୍ଭବ । ଉକ୍ତ ପଲିନୋମିଆଲ୍‌ର ଉତ୍ପାଦକୀକରଣ ଦ୍ବାରା ଦତ୍ତ ସମୀକରଣର ସମାଧାନ କରାଯାଏ ।
(iv) ସେ ଅଭେଦଗୁଡ଼ିକ ହେଲା! –
(a) a² – b² = (a + b) (a – b)
(b) x² + (a + b) x + ab = (x + a) (x + b)
(c) (a + b)² = a² + 2ab + b²
(v) ପ୍ରତ୍ୟେକ ଦ୍ଵିଘାତ ପଲିନୋମିଆଲର ଦୁଇଟି ଏକଘାତୀ ଉତ୍ପାଦକ ଥାଏ ।

ମନେରଖ : ଦିଘାତ ସମୀକରଣର କେବଳ ଦୁଇଟି ବୀଜ ରହିଛି ।

ଉଦାହରଣ :
x² – 144 = 0
ସମାଧାନ :
x² – 144 = 0
⇒ (x)² – (12)² = 0
⇒ (x + 12) (x – 12) = 0
⇒ x + 12 =0 କିମ୍ବା x – 12 = 0
⇒ x = -12 କିମ୍ବା x = 12
∴ ନିର୍ଦେୟ ସଂଖ୍ୟାଟି -12 ଓ 12 ।

ଉଦାହରଣ :
x² + 4x – 21 = 0
ସମାଧାନ :
x² + 4x – 21 = 0
⇒ x² + (7 – 3) x – 7 × 3 = 0
⇒ x² +7x – 3x – 7 × 3 = 0
⇒ x (x + 7) -3(x + 7) = 0
⇒ (x + 7) (x – 3) = 0
⇒ x + 7 = 0 କିମ୍ବା x – 3 = 0
⇒ x = -7 କିମ୍ବା x = 3
∴ ନିର୍ଦେୟ ସଂଖ୍ୟାଟି -7 ଓ 3 ।

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 Economics Solutions Chapter 8 ଆୟ Questions and Answers.

CHSE Odisha Class 12 Economics Chapter 8 Questions and Answers in Odia Medium

ବସ୍ତୁନିଷ୍ଠ ଓ ଅତିସଂକ୍ଷିପ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
A ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନରେ ପ୍ରଦତ୍ତ ବିକଳ୍ପଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ସଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ । 

1. ପୂର୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ସ୍ଥିତିରେ ହାରାହାରି ଆୟ ରେଖା :
(A) ଊର୍ଦ୍ଧ୍ୱଗାମୀ ହୋଇଥାଏ
(B) ନିମ୍ନଗାମୀ ହୋଇଥାଏ
(C) ଆନୁଭୂମିକ ହୋଇଥାଏ
(D) ଉଲ୍ଲେମ୍ ହୋଇଥାଏ
Answer:
(C) ଆନୁଭୂମିକ ହୋଇଥାଏ

2. ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାରେ ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦ ପରିମାଣର ବୃଦ୍ଧି ସହିତ ସୀମାନ୍ତ ଆୟ :
(A) ହ୍ରାସ ପାଏ
(B) ଅପରିବର୍ତିତ ରହେ
(C) ବୃଦ୍ଧି ପାଏ
(D) ଋଣାତ୍ମକ ହୁଏ
Answer:
(B) ଅପରିବର୍ତିତ ରହେ

3. ଅପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାରେ ହାରାହାରି ଆୟ ରେଖା :
(A) ଊର୍ଦ୍ଧ୍ୱଗାମୀ ହୋଇଥାଏ
(B) ନିମ୍ନଗାମୀ ହୋଇଥାଏ
(C) ଆନୁଭୂମିକ ହୋଇଥାଏ
(D) ଉଲ୍ଲମ୍ବା ହୋଇଥାଏ
Answer:
(B) ନିମ୍ନଗାମୀ ହୋଇଥାଏ

4. ଏକାଧ୍ଵର ବଜାରରେ ହାରାହାରି ଆୟରେଖାଟି :
(A) ନିମ୍ନଗାମୀ ହୋଇଥାଏ
(B) ଉଲ୍‌ମ୍ ହୋଇଥାଏ
(C) ଆନୁଭୂମିକ ହୋଇଥାଏ
(D) ଊର୍ଦ୍ଧ୍ୱଗାମୀ ହୋଇଥାଏ
Answer:
(A) ନିମ୍ନଗାମୀ ହୋଇଥାଏ

5. ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାରରେ ହାରାହାରି ଆୟ ସୀମାନ୍ତ ଆୟଠାରୁ :
(A) ଅଧୂ
(B) କମ୍
(C) ସହ ସମାନ
(D) ଉପରୋକ୍ତ କୌଣସିଟି ନୁହେଁ
Answer:
(C) ସହ ସମାନ

6. ପ୍ରାନ୍ତୀୟ ଆୟ ହେଉଛି :
(A) ଦ୍ରବ୍ୟ ଏକକ ପ୍ରତି ମିଳୁଥ‌ିବା ଆୟ
(B) କୌଣସି ଏକ ଅତିରିକ୍ତ ଏକକ ବିକ୍ରୟ କରି ଯେଉଁ ନିଟ୍ ଆୟ ଅର୍ଜନ କରାଯାଏ
(C) ମୋଟ ଉତ୍ପାଦନର ମୂଲ୍ୟ
(D) ଉପରୋକ୍ତ କୌଣସିଟି ନୁହେଁ
Answer:
(B) କୌଣସି ଏକ ଅତିରିକ୍ତ ଏକକ ବିକ୍ରୟ କରି ଯେଉଁ ନିଟ୍ ଆୟ ଅର୍ଜନ କରାଯାଏ

7. ଆୟ କ’ଣ ?
(A) ଦ୍ରବ୍ୟ ଏକକ ପ୍ରତି ମିଳୁଥିବା ଆୟ
(C) ସୀମାନ୍ତ ଉତ୍ପାଦନର ମୂଲ୍ୟ
(B) ହାରାହାରି ଆୟ
(D) ବିକ୍ରିତ ଦ୍ରବ୍ୟର ମୋଟ ମୂଲ୍ୟ
Answer:
(D) ବିକ୍ରିତ ଦ୍ରବ୍ୟର ମୋଟ ମୂଲ୍ୟ

8. ସୀମାନ୍ତ ଆୟ ହାରାହାରି ଆୟଠାରୁ ଅଧିକ ହେଲେ ହାରାହାରି ଆୟ କ’ଣ ହୁଏ ?
(A) ବୃଦ୍ଧି ହୁଏ
(B) ହ୍ରାସ ହୁଏ
(C) ଅପରିବର୍ତିତ ରହେ
(D) ଉପରୋକ୍ତ କୌଣସିଟି ନୁହେଁ
Answer:
(A) ବୃଦ୍ଧି ହୁଏ

9. ମୋଟ ଆୟ ଆକଳନ କରିବାର ସୂତ୍ର କ’ଣ ?
(A) ବିକ୍ରିତ ଦ୍ରବ୍ୟର ପରିମାଣ × ଦ୍ରବ୍ୟର ଏକକ ପିଛା ଦର
(B) ବିଶ୍ରିତ ଦ୍ରବ୍ୟର ପରିମାଣ ÷ ଏକକ ପିଛା ଦର
(C) ଦ୍ରବ୍ୟର ପରିମାଣ + ଦର
(D) ଦ୍ରବ୍ୟର ପରିମାଣ – ଦର
Answer:
(A) ବିକ୍ରିତ ଦ୍ରବ୍ୟର ପରିମାଣ × ଦ୍ରବ୍ୟର ଏକକ ପିଛା ଦର

10. ପ୍ରାନ୍ତୀୟ ଆୟ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରିବାର ସୂତ୍ର କେଉଁଟି ?
(A) ମୋଟ୍ ଆୟ ÷ ବିକ୍ରିତ ଦ୍ରବ୍ୟସମୂହ
(B) ଦ୍ରବ୍ୟର ଏକକ ପିଛା ଦର × ବିକ୍ରିତ ଦ୍ରବ୍ୟର ପରିମାଣ
(C) (ମୋଟ ଆୟ)_n – (ମୋଟ ଆୟ)_n-1
(D) (ମୋଟ ଆୟ)_n + (ମୋଟ ଆୟ)_n-1
Answer:
(C) (ମୋଟ ଆୟ)_n – (ମୋଟ ଆୟ)_n-1

11. ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାରରେ ମୋଟ ଆୟ ରେଖା ମୂଳବିନ୍ଦୁଠାରୁ :
(A) ନିମ୍ନଗାମୀ ହୋଇଥାଏ
(B) ଊର୍ଦ୍ଧ୍ୱଗାମୀ ହୋଇଥାଏ
(C) ଆନୁଭୂମିକ ହୋଇଥାଏ
(D) ଉଲ୍ଲମ୍ବ ହୋଇଥାଏ
Answer:
(B) ଊର୍ଦ୍ଧ୍ୱଗାମୀ ହୋଇଥାଏ

12. ଅପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାରରେ ହାରାହାରି ଓ ପ୍ରାନ୍ତୀୟ ଆୟରେଖା :
(A) ଉର୍ଦ୍ଧ୍ୱଗାମୀ ହୋଇଥାଏ
(B) ନିମ୍ନଗାମୀ ହୋଇଥାଏ
(C) ଆନୁଭୂମିକ ହୋଇଥାଏ
(D) ଉଲ୍‌ମ୍ବ ହୋଇଥାଏ
Answer:
(B) ନିମ୍ନଗାମୀ ହୋଇଥାଏ

13. ଯେତେବେଳେ ସୀମାନ୍ତ ଆୟ ହାରାହାରି ଆୟଠାରୁ କମ୍ ହୁଏ, ହାରାହାରି ଆୟ :
(A) ସ୍ଥିର ରହେ
(B) ହ୍ରାସ ପାଏ
(C) ବୃଦ୍ଧି ପାଏ
(D) ଉପରଲିଷ୍କୃତ କୌଣସିଟି ନୁହେଁ
Answer:
(B) ହ୍ରାସ ପାଏ

B. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

1. ଉତ୍ପାଦିତ ଦ୍ରବ୍ୟ ବିକ୍ରୟ କରି ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ଯେଉଁ ଅର୍ଥ ଉପାର୍ଜନ କରନ୍ତି, ତାହା ____________ ।
Answer:
ଆୟ

2. ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପରିମାଣର ଉତ୍ପାଦ ବିକ୍ରୟ କରି ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ଯେଉଁ ମୋଟ ଅର୍ଥ ଉପାର୍ଜନ କରେ, ତାହାକୁ _____________ କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ମୋଟ ଆୟ

3. ବର୍ତ୍ତମାନର ମୋଟ ଆୟ ଏବଂ _____________ ର ପାର୍ଥକ୍ୟ ହେଉଛି ସୀମାନ୍ତ ଆୟ ।
Answer:
ପୂର୍ବତନ ମୋଟ ଆୟ

4. ଦର ଓ ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦକୁ ଗୁଣନ କରି _____________ ଆକଳନ କରାଯାଏ ।
Answer:
ମୋଟ ଆୟ

5. ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦର ଏକକ ଓ ମୋଟ ଆୟ ମଧ୍ୟରେ _____________ ସ୍ଥିର ସମ୍ପର୍କ ରହିଛି ।
Answer:
ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ

6. ମୋଟ ଆୟ = ___________ × ମୋଟ ଉତ୍ପାଦ
Answer:
ଦର

7. ହାରାହାରି ଆୟ = \(\frac{ମୋଟ ଆୟ}{-}\)
Answer:
ମୋଟ ଉତ୍ପାଦ

8. ହାରାହାରି ଆୟରେଖାର ଆକାର ___________ ହେବ ।
Answer:
ଆନୁଭୂମିକ

9. ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଏକକ ବୃଦ୍ଧି ସହିତ ମୋଟ ଆୟରେ ଯେଉଁ ପରିମାଣ ବୃଦ୍ଧି ପାଏ, ତାହା ____________ ।
Answer:
ସୀମାନ୍ତ ଆୟ

10. ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ସ୍ଥିତିରେ, ହାରାହାରି ଆୟ = ସୀମାନ୍ତ ଆୟ = _____________ ।
Answer:
ଦର

11. ଅପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ସ୍ଥିତିରେ ଦର ଓ ବିକ୍ରିତ ଏକକ ମଧ୍ୟରେ _____________ ସମ୍ପର୍କ ଦୃଷ୍ଟିଗୋଚର ହୁଏ ।
Answer:
ପରୋକ୍ଷ

12. ଅପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ସ୍ଥିତିରେ ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦ ପରିମାଣର ବୃଦ୍ଧି ସହିତ ମୋଟ ଆୟ, ହାରରେ ପ୍ରଥମେ_____________ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥାଏ ଏବଂ ତତ୍ପରେ ହ୍ରାସ ପାଇଥାଏ ।
Answer:
ହ୍ରାସମାନ

13. ଅପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ସ୍ଥିତିରେ ହାରାହାରି ଆୟ = ଦର > ______________ ।
Answer:
ସୀମାନ୍ତ ଆୟ ।

C. ନିମ୍ନଲିଖ ଉକ୍ତିଗୁଡ଼ିକ ଭୁଲ୍ କି ଠିକ୍ ଲେଖ । ରେଖାଙ୍କିତ ଅଂଶର ପରିବର୍ତ୍ତନ ନ କରି ଆବଶ୍ୟକ ସ୍ଥଳେ ସଂଶୋଧନ କର ।

1. ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ସ୍ଥିତିରେ, ହାରାହାରି ଆୟ ସୀମାନ୍ତ ଆୟଠାରୁ କମ୍ ।
Answer:
ଭୁଲ୍ ।
ଠିକ୍ – ପୂର୍ବ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ସ୍ଥିତିରେ, ହାରାହାର ଆୟ ସୀମାନ୍ତ ଆୟ ସହ ସମାନ ।

2. ହାରାହାରି ଆୟ ଓ ଦର ସମାନ !
Answer:
ଠିକ୍ ।

3. ଅପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ସ୍ଥିତିରେ, ହାରାହାରି ଆୟ ସୀମାନ୍ତ ଆୟଠାରୁ କମ୍ ।
Answer:
ଭୁଲ୍ ।
ଠିକ୍ – ଅପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ସ୍ଥିତିରେ, ହାରାହାରି ଆୟ ସୀମାନ୍ତ ଆୟଠାରୁ ଅଧିକ ।

4. ପୂର୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାରେ, ହାରାହାରି ଆୟ ଓ ହାରାହାରି ପରିବ୍ୟୟ ସମାନ ହୋଇଥାଏ ।
Answer:
ଭୁଲ୍ ।
ଠିକ୍ — ପୂର୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାରେ, ହାରାହାରି ଆୟ ଓ ପ୍ରାନ୍ତୀୟ ଆୟ ସମାନ ହୋଇଥାଏ ।

5. ପ୍ରାନ୍ତୀୟ ଆୟ ଶୂନ୍ୟ ହେଲେ ମୋଟ ଆୟ ସର୍ବନିମ୍ନ ହୋଇଥାଏ ।
Answer:
ଭୁଲ୍ ।
ଠିକ୍ – ପ୍ରାନ୍ତୀୟ ଆୟ ଶୂନ୍ୟ ହେଲେ ମୋଟ ଆୟ ସର୍ବାଧ‌ିକ ହୋଇଥାଏ ।

6. ଦ୍ରବ୍ୟର ହାରାହାରି ଆୟ ତା’ର ଦର ମଧ୍ଯ ସୂଚିତ କରେ ।
Answer:
ଠିକ୍

7. ଅତିରିକ୍ତ ଏକକର ବିକ୍ରିରୁ ଲବ୍ଧ ଆୟକୁ ହାରାହାରି ଆୟ କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ଭୁଲ୍ ।
ଠିକ୍ – ଅତିରିକ୍ତ ଏକକର ବିକ୍ରିରୁ ଲବ୍ଧ ଆୟକୁ ପ୍ରାନ୍ତୀୟ ଆୟ କୁହାଯାଏ ।

8. ଉତ୍ପାଦିତ ଦ୍ରବ୍ୟକୁ ବଜାରରେ ବିକ୍ରି କରି ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ଯେଉଁ ମୌଦ୍ରିକ ଆୟ ଅର୍ଜନ କରିଥାଏ, ତାହାକୁ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନର ପରିବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ଭୁଲ୍ ।
ଠିକ୍ – ଉତ୍ପାଦିତ ଦ୍ରବ୍ୟକୁ ବଜାରରେ ବିକ୍ରି କରି ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ଯେଉଁ ମୌଦ୍ରିକ ଆୟ ଅର୍ଜନ କରିଥାଏ, ତାହାକୁ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନର ଆୟ କୁହାଯାଏ ।

9. ସୀମାନ୍ତ ଆୟ= ବିକ୍ରିତ ଦ୍ରବ୍ୟର ପରିମାଣ × ଦ୍ରବ୍ୟର ଏକକ ପିଛା ଦର ।
Answer:
ଭୁଲ୍ ।
ଠିକ୍ – ମୋଟ ଆୟ = ବିକ୍ରିତ ଦ୍ରବ୍ୟର ପରିମାଣ × ଦ୍ରବ୍ୟର ଏକକ ପିଛା ଦର ।

10. ସୀମାନ୍ତ ଆୟ ଋଣାତ୍ମକ ହୋଇପାରେ; ମାତ୍ର ହାରାହାରି ଆୟ କେବେ ଧନାତ୍ମକ ହୁଏ ନାହିଁ ।
Answer:
ଭୁଲ୍ ।
ଠିକ୍ – ସୀମାନ୍ତ ଆୟ ଋଣାତ୍ମକ ହୋଇପାରେ; ମାତ୍ର ହାରାହାରି ଆୟ କେବେ ଋଣାତ୍ମକ ହୁଏ ନାହିଁ ।

D. ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

1. ଆୟ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
କୌଣସି ପ୍ରତିଷ୍ଠାନର ବିକ୍ରୟ ହେଉଥିବା ଦ୍ରବ୍ୟରୁ ମିଳୁଥିବା ଅର୍ଥକୁ ଆୟ କୁହାଯାଏ ।

2. ମୋଟ ଆୟ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପରିମାଣର ଉତ୍ପାଦ ବିକ୍ରୟ କରି ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ଯେଉଁ ମୋଟ ଅର୍ଥ ଉପାର୍ଜନ କରେ, ତାହାକୁ ମୋଟ ଆୟ କୁହାଯାଏ ।

3. ହାରାହାରି ଆୟ କ’ଣ?
Answer:
ପ୍ରତ୍ୟେକ ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦର ଏକକରୁ ମିଳୁଥିବା ଆୟକୁ ହାରାହାରି ଆୟ କୁହାଯାଏ ।

4. ସୀମାନ୍ତ ଆୟ କ’ଣ?
Answer:
ଉତ୍ପାଦର ଏକ ଅତିରିକ୍ତ ଏକକ ବିକ୍ରୟ କରିବାଦ୍ୱାରା ମୋଟ ଆୟରେ ଯେଉଁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଘଟେ, ତାହାକୁ ସୀମାନ୍ତ ଆୟ କୁହାଯାଏ ।

5. ସୀମାନ୍ତ ଆୟ କିପରି ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ ?
Answer:
ବର୍ତ୍ତମାନର ମୋଟ ଆୟ (TR_n) ଏବଂ ପୂର୍ବତନ ମୋଟ ଆୟ (TR_n-1) ର ପାର୍ଥକ୍ୟ ହେଉଛି ସୀମାନ୍ତ ଆୟ ।

6. ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ସ୍ଥିତିରେ ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦର ଏକକ ଓ ମୋଟ ଆୟ ମଧ୍ଯରେ କ’ଣ ସମ୍ପର୍କ ରହିଛି ?
Answer:
ପୂର୍ବ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ସ୍ଥିତିରେ ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦର ଏକକ ଓ ମୋଟ ଆୟ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ସ୍ଥିର ସମ୍ପର୍କ ରହିଛି ।

7. ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ସ୍ଥିତିରେ ହାରାହାରି ଆୟରେଖା କେଉଁ ଅକ୍ଷ ସହ ସମାନ୍ତର ହୋଇଥାଏ ?
Answer:
ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ସ୍ଥିତିରେ ହାରାହାରି ଆୟରେଖା X- ଅକ୍ଷ ସହ ସମାନ୍ତର ବା ଆନୁଭୂମିକ ହୋଇଥାଏ ।

8. ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ସ୍ଥିତିରେ କାହିଁକି ସୀମାନ୍ତ ଆୟରେଖା ହାରାହାରି ଆୟରେଖା ଭଳି ଆନୁଭୂମିକ ହୋଇଥାଏ ?
Answer:
ପୂର୍ବ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ସ୍ଥିତିରେ ମୋଟ ଆୟ ସମାନ ହାରରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଥ‌ିବାରୁ ସୀମାନ୍ତ ଆୟ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଏକକରେ ସ୍ଥିର, ତେଣୁ ସୀମାନ୍ତ ଆୟରେଖା ହାରାହାରି ଆୟରେଖା ଭଳି ଆନୁଭୂମିକ ହୋଇଥାଏ ।

9. କେଉଁ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ସ୍ଥିତିରେ ସୀମାନ୍ତ ଆୟ ରେଖା ଓ ହାରାହାରି ଆୟରେଖା ଏକ ଓ ଅଭିନ୍ନ ?
Answer:
ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ସ୍ଥିତିରେ ସୀମାନ୍ତ ଆୟରେଖା ଓ ହାରାହାରି ଆୟରେଖା ଏକ ଓ ଅଭିନ୍ନ ।

10. ଅପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ସ୍ଥିତିରେ ସୀମାନ୍ତ ଆୟରେଖା କିପରି ହୋଇଥାଏ ?
Answer:
ଅପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ସ୍ଥିତିରେ ସୀମାନ୍ତ ଆୟ ରେଖା ଏକ ସରଳରେଖା ଆକାର ଧାରଣ କରି ନିମ୍ନଗାମୀ ହୋଇଥାଏ ।

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
A ନିମ୍ନଲିଖତ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଦୁଇଟି/ ତିନୋଟି ବାକ୍ୟ ମଧ୍ଯରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

1. ଆୟ କ’ଣ ?
Answer:
ଆୟ କହିଲେ କୌଣସି ପ୍ରତିଷ୍ଠାନଦ୍ୱାରା ବିଭିନ୍ନ ସାଧନଗୁଡିକର ବିନିଯୋଗ କରି ଦ୍ରବ୍ୟ ଉତ୍ପାଦିତ କରି ତାହାକୁ ବଜାରରେ ବିକ୍ରିକରି ଯେଉଁ ମୌଦ୍ରିକ ଆୟ ଉପାର୍ଜନ କରିଥାଏ, ତାହାକୁ ଆୟ କୁହାଯାଏ । ତେଣୁ ଆୟ ଉତ୍ପାଦନର ବିକ୍ରୟଲବ୍ଧ ଉପାର୍ଜନ ମାତ୍ର । ଉତ୍ପାଦନ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଯେକୌଣସି ନିଷ୍ପଭିରେ ଏହାର ଭୂମିକା ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ ।

2. ମୋଟ ଆୟ କ’ଣ?
Answer:
ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପରିମାଣର ଉତ୍ପାଦ ବିକ୍ରୟ କରି ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ଯେଉଁ ମୋଟ ଅର୍ଥ ପ୍ରାପ୍ତ କରେ, ତାହାକୁ ମୋଟ ଆୟ କୁହାଯାଏ । ଏହା ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପରିମାଣର ଉତ୍ପାଦ କ୍ରୟ କରିବାପାଇଁ କ୍ରେତାମାନଙ୍କର ମୋଟ ବ୍ୟୟ ସହିତ ସମାନ । ଏଠାରେ କହିବା ବାହୁଲ୍ୟ ଯେ ମୋଟ ଆୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନର ମୋଟ ବିକ୍ରୟ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ । ତେଣୁ ଦରକୁ ବିକ୍ରୟ ହୋଇଥିବା ଦ୍ରବ୍ୟର ପରିମାଣ ସହ ଗୁଣନ କରି ମୋଟ ଆୟ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଇପାରେ ।
∴ ମୋଟ ଆୟ = ଦର × ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦର ପରିମାଣ ।

3. ହାରାହାରି ଆୟ କ’ଣ?
Answer:
କୌଣସି ପ୍ରତିଷ୍ଠାନଦ୍ୱାରା! ବିକ୍ରୟ କରାଯାଉଥ‌ିବା ଦ୍ରବ୍ୟର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଏକକରୁ ମିଳୁଥିବା ଆୟକୁ ହାରାହାରି ଆୟ କୁହାଯାଏ । ଏହା ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦର ଦର ସହ ସମାନ । ମୋଟ ଆୟକୁ ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦର ମୋଟ ପରିମାଣ ସହ ବିଭାଜନ କଲେ ଯେଉଁ ଆୟ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ ତାହାକୁ ହାରାହାରି ଆୟ କୁହାଯାଏ ।

4. ସୀମାନ୍ତ ଆୟ କ’ଣ?
Answer:
ଉତ୍ପାଦିତ ଦ୍ରବ୍ୟର ଏକ ଅତିରିକ୍ତ ଏକକ ବିକ୍ରୟ କରିବାଦ୍ଵାରା ମୋଟ ଆୟରେ ଯେଉଁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଘଟେ, ତାହାକୁ ସୀମାନ୍ତ ଆୟ କୁହାଯାଏ । ଏହା ଅତିରିକ୍ତ ଏକକ ବିକ୍ରୟରୁ ପ୍ରାପ୍ତ ହେଉଥ‌ିବା ଅତିରିକ୍ତ ଆୟ । ଅର୍ଥାତ୍ ବର୍ତ୍ତମାନର ମୋଟ ଆୟ ଏବଂ ପୂର୍ବତନ ମୋଟ ଆୟର ପାର୍ଥକ୍ୟ ହେଉଛି ସୀମାନ୍ତ ଆୟ ।

5. ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ସ୍ଥିତିରେ ମୋଟ ଆୟରେଖା କେଉଁ ଆକାର ଧାରଣ କରିଥାଏ ?
Answer:
ଦର ଓ ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦକୁ ଗୁଣନ କରି ମୋଟ ଆୟ ଆକଳନ କରାଯାଏ । ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଏକକର ବୃଦ୍ଧି ସହିତ ମୋଟ ଆୟ ସ୍ଥିର ହାରରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥାଏ । ଅର୍ଥାତ୍ ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ସ୍ଥିତିରେ, ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦର ଏକକ ଓ ମୋଟ ଆୟ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ସ୍ଥିର ସମ୍ପର୍କ ରହିଛି । ତେଣୁ ଏ କ୍ଷେତ୍ରରେ ମୋଟ ଆୟରେଖ ଏକ ସରଳରେଖାର ଆକାର ଧାରଣ କରି ଊର୍ଦ୍ଧ୍ୱଗାମୀ ହୋଇଥାଏ ।

6. ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ସ୍ଥିତିରେ ହାରାହାରି ଆୟରେଖାର ଆକାର କିପରି ହୋଇଥାଏ ?
Answer:
ମୋଟ ଆୟକୁ ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦର ପରିମାଣ ସହ ବିଭାଜନ କରି ହାରାହାରି ଆୟ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ । ଏହା ପ୍ରତ୍ୟେକ ବିକ୍ରିତ ପରିମାଣରେ ସ୍ଥିର, କାରଣ ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ସ୍ଥିତିରେ ଦର ସ୍ଥିର । ତେଣୁ ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ସ୍ଥିତିରେ ହାରାହାରି ଆୟରେଖା X- ଅକ୍ଷ ସହ ସମାନ୍ତର ବା ଆନୁଭୂମିକ ହୋଇଥାଏ ।

7. ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ସ୍ଥିତିରେ ସୀମାନ୍ତ ଆୟରେଖା କିପରି ହୋଇଥାଏ ?
Answer:
ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଏକକ ବୃଦ୍ଧି ସହିତ ମୋଟ ଆୟରେ ଯେଉଁ ପରିମାଣ ବୃଦ୍ଧି ପାଏ, ତାହା ସୀମାନ୍ତ ଆୟ । ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ସ୍ଥିତିରେ ମୋଟ ଆୟ ସମାନ ହାରରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଥିବାରୁ ସୀମାନ୍ତ ଆୟ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଏକକରେ ସ୍ଥିର ରହିଥାଏ । ତେଣୁ ସୀମାନ୍ତ ଆୟରେଖା ହାରାହାରି ଆୟରେଖା ଭଳି ଆନୁଭୂମିକ ହୋଇଥାଏ ।

8. ଅପୂର୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ସ୍ଥିତିରେ ହାରାହାରି ଆୟରେଖା କିପରି ହୋଇଥାଏ ?
Answer:
ମୋଟ ଆୟକୁ ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦ ପରିମାଣ ସହ ଭାଗ କରି ହାରାହାରି ଆୟ ଆକଳନ କରାଯାଏ । ହାରାହାରି ଆୟ ଓ ଦର ସମାନ ହୋଇଥିବାରୁ ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦର ପରିମାଣ ଓ ହାରାହାରି ଆୟ ମଧ୍ୟରେ ପରୋକ୍ଷ ସ୍ଥିର ସମ୍ପର୍କ ରହିଥାଏ । ତେଣୁ ହାରାହାରି ଆୟରେଖା ଏକ ସରଳରେଖାର ଆକାର ଧାରଣ କରି ନିମ୍ନଗାମୀ ହୋଇଥାଏ ।

9. ଅପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ସ୍ଥିତିରେ ସୀମାନ୍ତ ଆୟରେଖା କିପରି ହୋଇଥାଏ ?
Answer:
ଦ୍ରବ୍ୟର ଅତିରିକ୍ତ ଏକକ ବିକ୍ରୟ ଫଳରେ ମୋଟ ଆୟରେ ହେଉଥ‌ିବା ବୃଦ୍ଧିର ପରିମାଣକୁ ସୀମାନ୍ତ ଆୟ କୁହାଯାଏ । ମୋଟ ଆୟ ହ୍ରାସମାନ ହାରରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଥ‌ିବାରୁ ସୀମାନ୍ତ ଆୟ ପ୍ରଥମେ ହ୍ରାସ ପାଏ । ତତ୍ପରେ, ସୀମାନ୍ତ ଆୟ ଶୂନ୍ୟ ଏବଂ ଋଣାତ୍ମକ ହୋଇଥାଏ । ତେଣୁ ସୀମାନ୍ତ ଆୟରେଖା ଏକ ସରଳରେଖା ଆକାର ଧାରଣ କରି ନିମ୍ନଗାମୀ ହୋଇଥାଏ ।

10. ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ସ୍ଥିତିରେ ମୋଟ ଆୟରେଖା କିପରି ?
Answer:
ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପରିମାଣର ଉତ୍ପାଦ ବିକ୍ରୟ କରି ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ଯେଉଁ ମୋଟ ଅର୍ଥ ଉପାର୍ଜନ କରେ, ତାହାକୁ ମୋଟ ଆୟ କୁହାଯାଏ । ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦ ପରିମାଣର ବୃଦ୍ଧି ସହିତ ମୋଟ ଆୟ ହ୍ରାସମାନ ହାରରେ ପ୍ରଥମେ ବୃଦ୍ଧି ପାଏ ଏବଂ ତତ୍ପରେ ହ୍ରାସ ପାଇଥାଏ । ତେଣୁ ମୋଟ ଆୟରେଖା ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ବିନ୍ଦୁ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବୃଦ୍ଧି ପାଇ ତତ୍ପରେ ହ୍ରାସ ହୋଇଥାଏ ।

B ପାଞ୍ଚଟି/ ଛଅଟି ବାକ୍ୟରେ ନିମ୍ନଲିଖୂ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

1. ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ସ୍ଥିତିରେ ହାରାହାରି ଆୟରେଖା ଓ ସୀମାନ୍ତ ଆୟରେଖା କାହିଁକି ଏକ ଓ ଅଭିନ୍ନ ହୋଇଥାଏ ?
Answer:
ହାରାହାରି ଆୟ ପ୍ରତ୍ୟେକ ବିକ୍ରିତ ପରିମାଣରେ ସ୍ଥିର, କାରଣ ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ସ୍ଥିତିରେ ଦର ସ୍ଥିର । ତେଣୁ ହାରାହାରି ଆୟରେଖା X-ଅକ୍ଷ ସହ ସମାନ୍ତର ବା ଆନୁଭୂମିକ ହୋଇଥାଏ । ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ସ୍ଥିତିରେ ମୋଟ ଆୟ ସମାନ ହାରରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଥ‌ିବାରୁ ସୀମାନ୍ତ ଆୟ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଏକକରେ ସ୍ଥିର । ତେଣୁ ସୀମାନ୍ତ ଆୟରେଖା ହାରାହାରି ଆୟ ରେଖା ଭଳି ଆନୁଭୂମିକ ହେବ । ଫଳରେ ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଏକକରେ ଉଭୟ ହାରାହାରି ଆୟ ଓ ସୀମାନ୍ତ ଆୟ ସମାନ ଓ ସ୍ଥିର । ତେଣୁ ଉଭୟେ ଏକ ଓ ଅଭିନ୍ନ । ବିଶ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଏକକରେ ଉଭୟ ଦର ସମାନ ରହିଥାଏ ।

2. ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ସ୍ଥିତିରେ ମୋଟ ଆୟରେଖାର ପ୍ରକୃତି କିପରି ହେବ ?
Answer:
ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ସ୍ଥିତିରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ସଂଖ୍ୟା ଅନେକ । ତେଣୁ କୌଣସି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ବଜାର ଦରକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିପାରେ ନାହିଁ । ତେଣୁ ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦର ସମସ୍ତ ଏକକ ପାଇଁ ବଜାର ଦର ସମାନ ରହେ । ଦର ଓ ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦକୁ ଗୁଣନ କରି ମୋଟ ଆୟ ଆକଳନ କରାଯାଏ । ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଏକକର ବୃଦ୍ଧି ସହିତ ମୋଟ ଆୟ ସ୍ଥିର ହାରରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥାଏ । ଅର୍ଥାତ୍, ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦର ଏକକ ଓ ମୋଟ ଆୟ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ସ୍ଥିର ସମ୍ପର୍କ ରହିଥାଏ । ତେଣୁ ମୋଟ ଆୟରେଖା ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ସ୍ଥିତିରେ, ଏକ ସରଳ ରେଖାର ଆକାର ଧାରଣ କରି ଉର୍ଦ୍ଧ୍ୱଗାମୀ ହୋଇଥାଏ ।

3. ଅପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ସ୍ଥିତିରେ ମୋଟ ଆୟରେଖାର ପ୍ରକୃତି କିପରି ହେବ ?
Answer:
ଅପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ସ୍ଥିତିରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନମାନଙ୍କର ସଂଖ୍ୟା ସୀମିତ । ତେଣୁ ଉତ୍ପାଦର ବଜାର ଦର ଉପରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନର ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ରହିଥାଏ । ସାଧାରଣତଃ ଦର ଓ ବିକ୍ରିତ ଏକକ ମଧ୍ୟରେ ପରୋକ୍ଷ ସମ୍ପର୍କ ଦୃଷ୍ଟିଗୋଚର ହୁଏ । ଅର୍ଥାତ୍ ଦର ବୃଦ୍ଧି ପାଇଲେ ବିକ୍ରିତ ଏକକର ପରିମାଣ ହ୍ରାସ ହୁଏ ଏବଂ ଦର ହ୍ରାସ ପାଇଲେ ବିକ୍ରିତ ଏକକର ପରିମାଣ ବୃଦ୍ଧି ପାଏ ତେଣୁ ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦ ପରିମାଣରେ ବୃଦ୍ଧି ସହିତ ମୋଟ ଆୟ ହ୍ରାସମାନ ହାରରେ ପ୍ରଥମେ ବୃଦ୍ଧି ପାଏ ଏବଂ ତତ୍ପରେ ହ୍ରାସ ପାଇଥାଏ । ତେଣୁ ମୋଟ ଆୟରେଖା ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ବିନ୍ଦୁ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବୃଦ୍ଧି ପାଇ ତତ୍ପରେ ହ୍ରାସ ହୋଇଥାଏ ।

4. ଅପୂର୍ବ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ସ୍ଥିତିରେ ସୀମାନ୍ତ ଆୟରେଖାର ଆକୃତି କିପରି ହୋଇଥାଏ ?
Answer:
ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଏକକ ବୃଦ୍ଧି ସହିତ ମୋଟ ଆୟ ଯେଉଁ ପରିମାଣରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଏ, ତାହାକୁ ସୀମାନ୍ତ ଆୟ କୁହାଯାଏ । ସାଧାରଣତଃ ମୋଟ ଆୟ ହ୍ରାସମାନ ହାରରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଥବାରୁ ସୀମାନ୍ତ ଆୟ ପ୍ରଥମେ ହ୍ରାସ ପାଇଥାଏ । ତତ୍ପରେ ସୀମାନ୍ତ ଆୟ ଶୂନ୍ୟ ଏବଂ ଋଣାତ୍ମକ ହୋଇଥାଏ । ବିଶ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦ ପରିମାଣ ଓ ସୀମାନ୍ତ ଆୟ ମଧ୍ୟରେ ପରୋକ୍ଷ ସ୍ଥିର ସମ୍ପର୍କ ରହିଥାଏ । ତେଣୁ ସୀମାନ୍ତ ଆୟରେଖା ଏକ ସରଳରେଖା ଆକାର ଧାରଣ କରି ନିମ୍ନଗାମୀ ହୋଇଥାଏ ।

C ଛଅଟି ବାକ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ ସୀମିତ ରଖ୍ ପାର୍ଥକ୍ୟ ଦର୍ଶାଅ ।

1. ହାରାହାରି ଆୟ ଓ ପ୍ରାନ୍ତୀୟ ଆୟ :
Answer:
ପ୍ରତ୍ୟେକ ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦର ଏକକରୁ ମିଳୁଥିବା ଆୟକୁ ହାରାହାରି ଆୟ କୁହାଯାଏ । ଏହା ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦର ଦର ସହ ସମାନ । ମୋଟ ଆୟକୁ ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦର ମୋଟ ପରିମାଣ ସହ ବିଭାଜନ କରି ହାରାହାରି ଆୟ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ । ତେଣୁ,

ହାରାହାରି ଆୟ = \(\frac{ମୋଟ ଆୟ}{ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦର ମୋଟ ପରିମାଣ}\)

ଉତ୍ପାଦର ଏକ ଅତିରିକ୍ତ ଏକକ ବିକ୍ରୟ କରିବାଦ୍ୱାରା ମୋଟ ଆୟରେ ଯେଉଁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଘଟେ, ତାହାକୁ ସୀମାନ୍ତ ଆୟ କୁହାଯାଏ । ଏହା ଅତିରିକ୍ତ ବିକ୍ରୟରୁ ପ୍ରାପ୍ତ ହେଉଥ‌ିବା ଅତିରିକ୍ତ ଆୟ । ଅର୍ଥାତ୍ ବର୍ତ୍ତମାନର ମୋଟ ଆୟ (TR_n-1) ଏବଂ ପୂର୍ବତନ ମୋଟ ଆୟ (TR) ର ପାର୍ଥକ୍ୟ ହେଉଛି ସୀମାନ୍ତ ଆୟ । ତେଣୁ ସାମାନ୍ତ ଆୟ (MR) = (TR_n – TR_n-1)

2. ମୋଟ ଆୟ ଓ ହାରାହାରି ଆୟ :
Answer:
ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପରିମାଣର ଉତ୍ପାଦ ବିକ୍ରୟ କରି ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ଯେଉଁ ମୋଟ ଅର୍ଥ ଉପାର୍ଜନ କରେ, ତାହାକୁ ମୋଟ ଆୟ କୁହାଯାଏ । ଏହା ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପରିମାଣର ଉତ୍ପାଦ କ୍ରୟ କରିବାପାଇଁ କ୍ରେତାମାନଙ୍କର ମୋଟ ବ୍ୟୟ ସହିତ ସମାନ । ତେଣୁ ମୋଟ ଆୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନର ମୋଟ ବିକ୍ରୟ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ । ତେଣୁ ଦରକୁ ବିକ୍ରୟ ହୋଇଥିବା ଦ୍ରବ୍ୟର ପରିମାଣ ସହ ଗୁଣନ କରି ମୋଟ ଆୟ ଆକଳନ କରାଯାଏ । ମୋଟ ଆୟ = ଦର × ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦର ପରିମାଣ

ପ୍ରତ୍ୟେକ ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦର ଏକକରୁ ମିଳୁଥ‌ିବା ଆୟକୁ ହାରାହାରି ଆୟ କୁହାଯାଏ । ଏହା ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦର ଦର ସହ ସମାନ । ମୋଟ ଆୟକୁ ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦର ମୋଟ ପରିମାଣ ସହ ବିଭାଜନ କରି ହାରାହାରି ଆୟ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ ।

ତେଣୁ ହାରାହାରି ଆୟ = \(\frac{ମୋଟ ଆୟ}{ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦର ମୋଟ ପରିମାଣ}\)

3. ହାରାହାରି ଆୟ ଓ ସୀମାନ୍ତ ଆୟ :
Answer:
ପ୍ରତ୍ୟେକ ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦର ଏକକରୁ ମିଳୁଥ‌ିବା ଆୟକୁ ହାରାହାରି ଆୟ କୁହାଯାଏ । ଏହା ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦର ଦର ସହ ସମାନ । ମୋଟ ଆୟକୁ ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦର ମୋଟ ପରିମାଣ ସହ ବିଭାଜନ କରି ହାରାହାରି ଆୟ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ ।

ତେଣୁ ହାରାହାରି ଆୟ = \(\frac{ମୋଟ ଆୟ}{ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦର ମୋଟ ପରିମାଣ}\)

ଉତ୍ପାଦର ଏକ ଅତିରିକ୍ତ ଏକକ ବିକ୍ରୟ କରିବାଦ୍ୱାରା ମୋଟ ଆୟରେ ଯେଉଁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଘଟେ, ତାହାକୁ ସୀମାନ୍ତ ଆୟ କୁହାଯାଏ । ଏହା ଅତିରିକ୍ତ ବିକ୍ରୟରୁ ପ୍ରାପ୍ତ ହେଉଥ‌ିବା ଅତିରିକ୍ତ ଆୟ । ଅର୍ଥାତ୍‌ ବର୍ତ୍ତମାନର ମୋଟ ଆୟ (TR_n) ଏବଂ ପୂର୍ବତନ ମୋଟ ଆୟ (TR_n-1) ର ପାର୍ଥକ୍ୟ ହେଉଛି ସୀମାନ୍ତ ଆୟ । ତେଣୁ,
ସୀମାନ୍ତ ଆୟ (MR) = (TR_n – TR_n-1)

ଦୀର୍ଘ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

1. ଆୟ କାହାକୁ କହନ୍ତି ? ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ଆୟ ବିଷୟରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କର ଓ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ସମ୍ପର୍କ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ଉତ୍ପାଦିତ ଦ୍ରବ୍ୟ ବିକ୍ରୟ କରି ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ଯେଉଁ ଅର୍ଥ ଉପାର୍ଜନ କରନ୍ତି, ତାହାକୁ ଆୟ କୁହାଯାଏ । ତେଣୁ ଆୟ ଉତ୍ପାଦନର ବିକ୍ରୟଲବ୍ଧ ଉପାର୍ଜନ ମାତ୍ର । ଉତ୍ପାଦନ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଯେକୌଣସି ନିଷ୍ପଭିରେ ଏହାର ଭୂମିକା ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ । ଏହି ଆୟର ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ଧାରଣା ରହିଛି; ଯଥା- ମୋଟ ଆୟ, ହାରାହାରି ଆୟ ଓ ସୀମାନ୍ତ ଆୟ । ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା :

(1) ମୋଟ ଆୟ- ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପରିମାଣର ଉତ୍ପାଦ ବିକ୍ରୟ କରି ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ଯେଉଁ ମୋଟ ଅର୍ଥ ଉପାର୍ଜନ କରେ, ତାହାକୁ ମୋଟ ଆୟ କୁହାଯାଏ । ମୋଟ ଆୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନର ମୋଟ ବିକ୍ରୟ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ । ତେଣୁ ଦରକୁ ବିକ୍ରୟ ହୋଇଥବା ଦ୍ରବ୍ୟର ପରିମାଣ ସହ ଗୁଣନ କରି ମୋଟ ଆୟ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ । ଅତଏବ, ମୋଟ ଆୟ = ଦର × ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦର ପରିମାଣ ।

(2) ହାରାହାରି ଆୟ– ପ୍ରତ୍ୟେକ ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦର ଏକକରୁ ମିଳୁଥିବା ଆୟକୁ ହାରାହାରି ଆୟ କୁହାଯାଏ । ଏହା ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦର ଦର ସହ ସମାନ । ମୋଟ ଆୟକୁ ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦର ମୋଟ ପରିମାଣ ସହ ବିଭାଜନ କରି ହାରାହାରି ଆୟ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ ।
ହାରାହାରି ଆୟ = \(\frac{ମୋଟ ଆୟ}{ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦର ମୋଟ ପରିମାଣ}\)

(3) ସୀମାନ୍ତ ଆୟ-
ଉତ୍ପାଦର ଏକ ଅତିରିକ୍ତ ଏକକ ବିକ୍ରୟ କରିବାଦ୍ୱାରା ମୋଟ ଆୟରେ ଯେଉଁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଘଟେ, ତାହାକୁ ସୀମାନ୍ତ ଆୟ କୁହାଯାଏ । ଏହା ଅତିରିକ୍ତ ବିକ୍ରୟରୁ ପ୍ରାପ୍ତ ହେଉଥ‌ିବା ଅତିରିକ୍ତ ଆୟ । ଅର୍ଥାତ୍‌, ବର୍ତ୍ତମାନର ମୋଟ ଆୟ (TR_n) ଏବଂ ପୂର୍ବତନ ମୋଟ ଆୟ (TR_n-1) ର ପାର୍ଥକ୍ୟ ହେଉଛି ସୀମାନ୍ତ ଆୟ । ତେଣୁ, ସୀମାନ୍ତ ଆୟ (MR = TR_n – TR_n-1)

ମୋଟ ଆୟ, ହାରାହାରି ଆୟ ଓ ପ୍ରାନ୍ତୀୟ ଆୟ ମଧ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ସମ୍ପର୍କ :
ମୋଟ ଆୟ, ହାରାହାରି ଆୟ ଓ ପ୍ରାନ୍ତୀୟ ଆୟ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ସମ୍ପର୍କକୁ ବିଭିନ୍ନ ବଜାର ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ଆଲୋଚନା କରାଯାଇପାରେ । ବଜାର ସାଧାରଣତଃ ଦୁଇ ପ୍ରକାରର :
(i) ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାର
(ii) ଅପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାର

(i) ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାରରେ ମୋଟ, ହାରାହାରି ଓ ସୀମାନ୍ତ ଆୟ ମଧ୍ଯରେ ସମ୍ପର୍କ :
ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ସ୍ଥିତିରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ସଂଖ୍ୟା ଅନେକ । ତେଣୁ କୌଣସି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ବଜାର ଦରକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିପାରେ ନାହିଁ । ବରଂ, ବଜାରଦ୍ଵାରା ସ୍ଥିରୀକୃତ ଦରରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ଉତ୍ପାଦର ଯେକୌଣସି ପରିମାଣ ବିକ୍ରୟ କରିବାପାଇଁ ବାଧ୍ଯ ହୁଏ । ତେଣୁ ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦର ସମସ୍ତ ଏକକ ପାଇଁ ବଜାର ଦର ସମାନ ।

ତର (ଟଙ୍କାରେ)	ଏକକ ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦର (ସଂଖ୍ୟ।ରେ)	ମୋଟ ଆୟ (ଟଙ୍କାରେ)	ହାରାହାରି ଆୟ (ଟଙ୍କାରେ)	ସୀମାନ୍ତ ଆୟ (ଟଙ୍କାରେ)
10	1	10	10	10
10	2	20	10	10
10	3	30	10	10
10	4	40	10	10
10	5	50	10	10

(a) ମୋଟ ଆୟ– ଦର ଓ ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦକୁ ଗୁଣନ କରି ମୋଟ ଆୟ ଆକଳନ କରିଯାଇଛି । ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଏକକର ବୃଦ୍ଧି ସହିତ ମୋଟ ଆୟ ସ୍ଥିର ହାରରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥାଏ । ବିଶ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦର ଏକକ ଓ ମୋଟ ଆୟ ମଧ୍ଯରେ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ସ୍ଥିର ସମ୍ପର୍କ ରହିଛି ! ତେଣୁ ମୋଟ ଆୟରେଖା ଏକ ସରଳରେଖାର ଆକାର ଧାରଣ କରି ଊର୍ଦ୍ଧ୍ୱଗାମୀ ହୋଇଛି ।

ଚିତ୍ରରେ TR ହେଉଛି ମୋଟ ଆୟରେଖା । ଏହା ମୂଳବିନ୍ଦୁ ‘O’ ରୁ ଉତ୍ପତ୍ତି ଲାଭ କରି ସରଳରେଖା ଆକାରରେ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ୱଗାମୀ ହୋଇଛି ।

(b) ହାରାହାରି ଆୟ- ମୋଟ ଆୟକୁ ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦର ପରିମାଣ ସହ ବିଭାଜନ କରି ହାରାହାରି ଆୟ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ । ଏହା ପ୍ରତ୍ୟେକ ବିକ୍ରିତ ପରିମାଣରେ ସ୍ଥିର, କାରଣ ପୂର୍ବପ୍ରତିଯୋଗିତା ସ୍ଥିତିରେ ଦର ସ୍ଥିର । ତେଣୁ ହାରାହାରି ଆୟରେଖା X- ଅକ୍ଷ ସହ ସମାନ୍ତର ବା ଆନୁଭୂମିକ ହେବ ।

ଚିତ୍ରରେ AR ହେଉଛି ହାରାହାରି ଆୟରେଖା । ପ୍ରତ୍ୟେକ ବିକ୍ରିତ ଏକକରେ ହାରାହାରି ଆୟ ସମାନ ରହୁଥ‌ିବା ଯୋଗୁଁ ଏହା ଆନୁଭୂମିକ ହୋଇଥାଏ ।

(c) ସୀମାନ୍ତ ଆୟ- କୌଣସି ଏକ ଦ୍ରବ୍ୟର ଅତିରିକ୍ତ ଏକକର ବିକ୍ରୟ ଫଳରେ ମୋଟ ଆୟ ଯେଉଁ ପରିମାଣରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଏ ତାହାକୁ ସୀମାନ୍ତ ଆୟ କୁହାଯାଏ । ପ୍ରଥମ ଏକକର ବିକ୍ରୟ ଯୋଗୁଁ ମୋଟ ଆୟ 10 ଟଙ୍କା ଥିଲା । ଦ୍ୱିତୀୟ ଏକକର ବିକ୍ରୟ ଫଳରେ ମୋଟ ଆୟ 20 ଟଙ୍କାକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି । ତେଣୁ, ମୋଟ ଆୟରେ 10 ଟଙ୍କା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି । ଏହି 10 ଟଙ୍କା ଦ୍ଵିତୀୟ ବିକ୍ରିତ ଏକକର ସୀମାନ୍ତ ଆୟ । ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ସ୍ଥିତିରେ ମୋଟ ଆୟ ସମାନ ହାରରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଥ‌ିବାରୁ ସୀମାନ୍ତ ଆୟ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଏକକରେ ସ୍ଥିର । ତେଣୁ ସୀମାନ୍ତ ଆୟରେଖା ହାରାହାରି ଆୟରେଖା ଭଳି ଆନୁଭୂମିକ ହୋଇଥାଏ ।

ଚିତ୍ରରେ MR ହେଉଛି ସୀମାନ୍ତ ଆୟରେଖା । ଏହା X- ଅକ୍ଷ ସହ ସମାନ୍ତର ବା ଆନୁଭୂମିକ ।
ସାରଣୀରୁ ଜଣାଯାଏ ଯେ, ଉତ୍ପାଦର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଏକକରେ ଉଭୟ ହାରାହାରି ଆୟ ଓ ସୀମାନ୍ତ ଆୟ ସମାନ ଓ ସ୍ଥିର । ତେଣୁ ଉଭୟ ରେଖା ପରସ୍ପର ସହ ସମାନ ହୋଇ ଦର ସହ ସମାନ ହେବ ।

ଚିତ୍ରରେ AR ହେଉଛି ହାରାହାରି ଆୟରେଖା ଓ MR ହେଉଛି ସୀମାନ୍ତ ଆୟରେଖା । ଉଭୟେ ଏକ ଓ ଅଭିନ୍ନ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ଏକକରେ ଏହା ଦର ସହ ସମାନ । ତେଣୁ,
ହାରାହାରି ଆୟ = ସୀମାନ୍ତ ଆୟ = ଦର

(ii) ଅପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବଜାରରେ ମୋଟ, ହାରାହାରି ଓ ସୀମାନ୍ତ ଆୟ ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କ :
ଅପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ସ୍ଥିତିରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନମାନଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ସୀମିତ । ତେଣୁ ଉତ୍ପାଦର ବଜାର ଦର ଉପରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନର ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ରହିଥାଏ । ସାଧାରଣତଃ, ଦର ଓ ବିକ୍ରିତ ଏକକ ମଧ୍ୟରେ ପରୋକ୍ଷ ସମ୍ପର୍କ ରହିଥାଏ । ଅର୍ଥାତ୍ ଦରବୃଦ୍ଧି ପାଇଲେ ଦ୍ରବ୍ୟର ବିକ୍ରି ହ୍ରାସ ହୁଏ ଏବଂ ଦର ହ୍ରାସ ପାଇଲେ ଦ୍ରବ୍ୟର ବିକ୍ରି ପରିମାଣ ବୃଦ୍ଧି ପାଏ ।

ବିକ୍ରିତ ଦ୍ରବ୍ୟର ପରିମାଣ (ସଂଖ୍ୟ।ରେ)	ଦ୍ରବ୍ୟର ବକାର ଦର (ଟଙ୍କାରେ)	ମୋଟ ଆୟ (ଟଙ୍କାରେ)	ହାରାହାରି ଆୟ (ଟଙ୍କାରେ)	ସୀମାନ୍ତ ଆୟ (ଟଙ୍କାରେ)
1	10	10	10	10
2	9	18	9	8
3	8	24	8	6
4	7	28	7	4
5	6	30	6	2
6	5	30	5	0
7	4	28	4	-2

(a) ମୋଟ ଆୟ– ସାରଣୀରୁ ଜଣାଯାଏ ଯେ ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦ ପରିମାଣର ବୃଦ୍ଧି ସହିତ ମୋଟ ଆୟ ହ୍ରାସମାନ ହାରରେ ପ୍ରଥମେ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଛି ଏବଂ ତତ୍ପରେ ହ୍ରାସ ପାଉଛି । ଷଷ୍ଠ ଏକକ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମୋଟ ଆୟ 10 ଟଙ୍କାରୁ 30 ଟଙ୍କାକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି ଏବଂ ଏହା ପରେ ହ୍ରାସ ପାଇଛି । ପ୍ରାନ୍ତୀୟ ଆୟ ଋଣାତ୍ମକ ହେଲେ ମୋଟ ଆୟ କମିବାକୁ ଆରମ୍ଭ କରିଥାଏ ।

ଚିତ୍ରରେ TR ମୋଟ ଆୟରେଖା । ଏହି ରେଖା ଓ ବିନ୍ଦୁ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ୱଗାମୀ ହୋଇଛି ଏବଂ ତତ୍ପରେ ନିମ୍ନଗାମୀ ହୋଇଛି । ‘G’ ବିନ୍ଦୁ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦ ପରିମାଣ ଓ ମୋଟ ଆୟ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ହ୍ରାସମାନ ସମ୍ପର୍କ ଏବଂ ତତ୍ପରେ ପରୋକ୍ଷ ସମ୍ପର୍କ ମୋଟ ଆୟରେଖା (TR) ପ୍ରତିଫଳିତ କରୁଛି । OK ପରିମାଣର ଉତ୍ପାଦ ବିକ୍ରୟ କଲାବେଳେ ମୋଟ ଆୟ ସର୍ବାଧିକ ହୋଇଥ‌ିବା ମୋଟ ଆୟରେଖା (TR)ର ‘G’ ବିନ୍ଦୁରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ସନ୍ତୁଳନ ହେବ । ତେଣୁ OK ପରିମାଣଠାରୁ ଅଧିକ ପରିମାଣର ଦ୍ରବ୍ୟ ବିକ୍ରୟ କରିବା ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ପାଇଁ ଉଚିତ ହେବ ନାହିଁ ।

(b) ହାରାହାରି ଆୟ- ମୋଟ ଆୟକୁ ଦ୍ରବ୍ୟର ଉତ୍ପାଦ ପରିମାଣ ସହ ଭାଗ କରି ହାରାହାରି ଆୟ ହିସାବ କରାଯାଏ । ହାରାହାରି ଆୟ ଓ ଦର ସମାନ ହୋଇଥିବାରୁ ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦର ପରିମାଣ ଓ ହାରାହାରି ଆୟ ମଧ୍ୟରେ ପରୋକ୍ଷ ସ୍ଥିର ସମ୍ପର୍କ ରହିଛି । ତେଣୁ ହାରାହାରି ଆୟରେଖା ଏକ ସରଳରେଖାର ଆକାର ଧାରଣ କରି ନିମ୍ନଗାମୀ ହୋଇଥାଏ ।

ଚିତ୍ରରେ AR ହେଉଛି ହାରାହାରି ଆୟରେଖା । ଏହା ନିମ୍ନଗାମୀ । ଯେହେତୁ କୌଣସି ହାରାହାରି ଏକକ ଶୂନ୍ୟ ହୋଇପାରେ ନାହିଁ, ହାରାହାରି ଆୟରେଖା X-ଅକ୍ଷର ନିକଟତର ହେଲେ ମଧ୍ୟ ଏହାକୁ ସ୍ପର୍ଶ କରିପାରେ ନାହିଁ ।

(c) ସୀମାନ୍ତ ଆୟ– ମୋଟ ଆୟରେ ହେଉଥ‌ିବା ବୃଦ୍ଧିର ପରିମାଣକୁ ସୀମାନ୍ତ ଆୟ କୁହାଯାଏ । ମୋଟ ଆୟ ହ୍ରାସମାନ ହାରରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଥ‌ିବାରୁ ସୀମାନ୍ତ ଆୟ ପ୍ରଥମେ ହ୍ରାସ ପାଏ ଏବଂ ତତ୍ପରେ ସୀମାନ୍ତ ଆୟ ଶୂନ୍ୟ ଏବଂ ଋଣାତ୍ମକ ହୋଇଥାଏ । ବିଶ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦ ପରିମାଣ ଓ ସୀମାନ୍ତ ଆୟ ମଧ୍ୟରେ ପରୋକ୍ଷ ସ୍ଥିର ସମ୍ପର୍କ ଦେଖାଯାଏ, ତେଣୁ ସୀମାନ୍ତ ଆୟରେଖା ଏକ ସରଳରେଖା ଆକାର ଧାରଣ କରି ନିମ୍ନଗାମୀ ହୋଇଛି ।

ଚିତ୍ରରେ MR, ସୀମାନ୍ତ ଆୟରେଖା । ଏହା X-ଅକ୍ଷକୁ K ବିନ୍ଦୁରେ ଛେଦ କରୁଛି, ଫଳରେ ଏଠାରେ ସୀମାନ୍ତ ଆୟ ଶୂନ୍ୟ ହୋଇଛି । ଏହା ପ୍ରତିଷ୍ଠାନର ସର୍ବାଧ‌ିକ ଆୟ ବିନ୍ଦୁ । ତତ୍ପରେ ସୀମାନ୍ତ ଆୟରେଖା X ଅକ୍ଷ ଅତିକ୍ରମ କରି ନିମ୍ନଗାମୀ ହୋଇଛି । ଏହା ଋଣାତ୍ମକ ସୀମାନ୍ତ ଆୟକୁ ସୂଚିତ କରୁଛି ।

(d) ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦର ପ୍ରଥମ ଏକକରେ ଉଭୟ ହାରାହାରି ଆୟ ସୀମାନ୍ତ ଆୟ ସମାନ । ତତ୍ପରେ ଉଭୟ ହ୍ରାସ ପାଉଥିଲେ ମଧ୍ୟ ବିକ୍ରିତ ଉତ୍ପାଦର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଏକକରେ ହାରାହାରି ଆୟ ସୀମାନ୍ତ ଆୟଠାରୁ ଅଧିକ । କାରଣ ସୀମାନ୍ତ ଆୟ 2 ଟଙ୍କା ହାରରେ ହ୍ରାସ ପାଉଥିଲାବେଳେ ହାରାହାରି ଆୟ 1 ଟଙ୍କା ହାରରେ ହ୍ରାସ ପାଉଛି । ତେଣୁ ହାରାହାରି ଆୟରେଖା ଓ ସୀମାନ୍ତ ଆୟରେଖା ଉଭୟ ଏକ ବିନ୍ଦୁରେ ଉତ୍ପନ୍ନ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ହାରାହାରି ଆୟରେଖା ସର୍ବଦା ସୀମାନ୍ତ ଆୟରେଖାର ଉପର ସ୍ତରରେ ରହିବ ।

ଚିତ୍ରରେ ହାରାହାରି ଆୟରେଖା (AR) ସୀମାନ୍ତ ଆୟରେଖାର ଉପରେ ରହିଛି । Y- ଅକ୍ଷର ଯେକୌଣସି ବିନ୍ଦୁରୁ MRର ଆନୁଭୂମିକ ଦୂରତ୍ୱ AR ର ଆନୁଭୂମିକ ଦୂରତ୍ଵର ସର୍ବଦା ଅର୍ଦ୍ଧେକ ।

Odisha State Board BSE Odisha 7th Class Science Important Questions Chapter 1 ପଦାର୍ଥ Important Questions and Answers.

BSE Odisha Class 7 Science Important Questions Chapter 1 ପଦାର୍ଥ

Question 1.
ପାର୍ଥକ୍ୟ ଦର୍ଶାଅ ।
(a) ମୌଳିକ
(b) ଧାତୁ ଓ ଅଧାତୁ
(c) ଥଶ୍ଚ ଓ ପରମାଣୁ
(d) ପ୍ରତୀକ ଓ ସଙ୍କେତ
(e) ଗଳନାଙ୍କ ଓ ସ୍ଫୁଟନାଙ୍କ
Solution:

ସ୍ଫୁଟନାଙ୍କ କୁହାଯାଏ ।

Question 2.
ଅଧାତୁର ଚାରୋଟି ଭୌତିକ ଧମ ଲେଖ |
Solution:

• ଅଧାତୁ ସାଧାରଣ ତାପମାତ୍ରାରେ କଠିନ କିମ୍ବା ଗ୍ୟାସୀୟ ଅବସ୍ଥାରେ ରହେ । ଅଧାତୁର ଔଜଲ୍ୟ ନ ଥାଏ ।
• ଅଧାତୁଗୁଡ଼ିକର ନମନୀୟତା ଓ ତନ୍ୟତା ଗୁଣ ନଥିବାରୁ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ବାଡ଼େଇଲେ ଖଣ୍ଡ ଖଣ୍ଡ ହୋଇଯାଆନ୍ତି ।
• ଅଧାତୁଗୁଡ଼ିକ କଠିନ ଅବସ୍ଥାରେ ହାତକୁ ନରମ ଲାଗନ୍ତି । ଅଧାତୁଗୁଡ଼ିକର ଗଳନାଙ୍କ ଓ ସ୍ଫୁଟନାଙ୍କ କମ୍ ।
• ଅଧାତୁଗୁଡ଼ିକ ତାପ ଓ ବିଦ୍ୟୁତର କୁପରିବାହୀ, କେବଳ ଗ୍ରାଫାଇଟ୍ ସୁପରିବାହୀ ଅଟେ ।

Question 3.
ଯୌଗିକ ଅଣୁର ଦୁଇଟି ବିଶେଷତ୍ଵ ଲେଖ ।
Solution:

• ଯୌଗିକରେ ଥ‌ିବା ସମସ୍ତ ଅଣୁଗୁଡ଼ିକ ଏକଜାତୀୟ ।
• ବିଭିନ୍ନ ଯୌଗିକର ଥ‌ିବା ଅଣୁଗୁଡ଼ିକ ପରସ୍ପରଠାରୁ ଭିନ୍ନ । କେତେକ ଯୌଗିକରେ ଥ‌ିବା ଅଣୁଗୁଡ଼ିକର ଆକାର ଓ ଓଜନ ଅନ୍ୟ ଯୌଗିକରେ ଥିବା ଅଣୁଗୁଡ଼ିକଠାରୁ ବଡ଼ ଓ ଭାରୀ ।

Question 4.
ମିଶ୍ରଣର ଦୁଇଟି ବିଶେଷତ୍ଵ ଲେଖ ।

• ମିଶ୍ରଣରେ ମିଶିଥିବା ଭପାଦାନଗୁଡିକ ସେକୋଣସି ଅନୁପାତରେ ମିଶିଥାଆନ୍ତି |
• ମିଶ୍ରଣରେ ଥ‌ିବା ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକର ନିଜସ୍ୱ ଧର୍ମ ସୁରକ୍ଷିତ ରହିଥାଏ ।

Question 5.
ମୌଳିକ ପଦାର୍ଥର ଦୁଇଟି ବିଶେଷତ୍ଵ ଲେଖ ।
Solution:

• ମୌଳିକ ପଦାର୍ଥଗୁଡ଼ିକ ସମଜାତୀୟ ପରମାଣୁରେ ଗଢ଼ା ହୋଇଥାନ୍ତି ।
• ମୌଳିକ ପଦାର୍ଥଗୁଡ଼ିକ ପରସ୍ପର ସହିତ ସଂଯୋଜିତ ହୋଇ ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କରି, ଯୌଗିକ ଗଠନ କରନ୍ତି । ଗ୍ୟାସୀୟ ପଦାର୍ଥର ଦୁଇଟି ବିଶେଷତ୍ଵ ଲେଖ ।

Question 6.
ଗ୍ୟାସୀୟ ପଦାର୍ଥର ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ବିଶେଶଦ୍ୱ ଲେଖ |
Solution:

• ଗ୍ୟାସୀୟ ପଦାର୍ଥର ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଆକାର ଓ ଆୟତନ ନ ଥାଏ । ମାତ୍ର ଏହାର ବସ୍ତୁତ୍ଵ ଥାଏ । ଏହା ଆବଦ୍ଧ ପାତ୍ର ମଧ୍ୟରେ ରହିଲେ ପାତ୍ରର ଆକାର ଧାରଣ କରେ ।
• ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନରୁ ଅନ୍ୟସ୍ଥାନକୁ ବ୍ୟାପିଯାଏ ।

Question 7.
ବିଳାନସମ୍ମତ କାରଣ ଲେଖ |
ଅମ୍ଳଜାନର ଆଣବିକ ସଙ୍କେତକୁ କାହିଁକି O₂, ଲେଖାଯାଏ ।

• ଅମ୍ଳଜାନର ପରମାଣୁ ମୁକ୍ତଭାବରେ ରହିପାରନ୍ତି ନାହିଁ ।
• ଏଣୁ ଅମ୍ଳଜାନର ଦୁଇଟି କରି ପରମାଣୁ ସଂଯୁକ୍ତ ହୋଇ ଗୋଟିଏ ଗୋଟିଏ ଅଣୁ ଗଠନ କରନ୍ତି ।
• ଅମ୍ଳଜାନରେ ରହିଥିବା ଦୁଇଟି ପରମାଣୁର ସୂଚନା 2 ଦ୍ଵାରା ସୂଚାଇ ଦିଆଯାଏ । ଏଣୁ ଅମ୍ଳଜାନର ଆଣବିକ O₂ |

Question 8.
ରୁପାର ପ୍ରତୀକକୁ Ag ଲେଖାଯାଏ କାହିଁକି ?
Solution:

• ରୁପାର ଲାଟିନ୍ ନାମ ଆର୍ଜେଣ୍ଟମ (Argentum) । ଏହାର ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ନାମ ଲେଖିବା ପାଇଁ ଆର୍ଜେଣ୍ଟମର ପ୍ରଥମ ଓ ତୃତୀୟ ଅକ୍ଷର ଦୁଇଟିକୁ ଯୋଡ଼ାଯାଇ Ag ଲେଖାଯାଇଥାଏ ।
• Ag ରୁପାର ଗୋଟିଏ ପରମାଣୁକୁ ବୁଝାଉଥ‌ିବାରୁ ରୁପାକୁ Ag ଲେଖାଯାଏ ।

Question 9.
ବାୟୁକୁ ମିଶ୍ରଣ କୁହାଯାଏ କାହିଁକି ?

• ବିଭିନ୍ନ ପଦାର୍ଥ ଯେକୌଣସି ପରିମାଣରେ ମିଶି ଯେଉଁ ନୂତନ ପଦାର୍ଥ ସୃଷ୍ଟି କରନ୍ତି, ତାହାକୁ ମିଶ୍ର ପଦାର୍ଥ କୁହାଯାଏ ।
• ବାୟୁରେ ଯବକ୍ଷାରଜାନ, ଅମ୍ଳଜାନ, ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ, ଜଳୀୟବାଷ୍ପ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ କେତେକ ଗ୍ୟାସ୍ ଓ ଧୂଳିକଣା ମିଶି ରହିଥାଏ । ତେଣୁ ବାୟୁ ଏକ ମିଶ୍ରଣ ।

ବସ୍ତୁନିଷ୍ଠ ପ୍ରଣୋଇର :

I. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(i) ପଦାର୍ଥର _________ ଅବସ୍ଥାରେ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଆୟତନ ଓ ବସ୍ତୁତ୍ଵ ଥାଏ, କିନ୍ତୁ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଆୟତନ ନ ଥାଏ |
(ii) ପଦାର୍ଥର _________ ଅବସ୍ଥାରେ କଣିକାଗୁଡିକ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ପାଇଣ୍ଟରିକ ଆକଗଣ ବଳ ସବୁଠାରୁ କମ୍ ଥାଏ ।
(iii) ଯେଉଁ ବିଶୁଦ୍ଧ ପଦାର୍ଥର _________ ଗୁଡ଼ିକ ସହଧର୍ମୀ ହୋଇଥାଏ, ତାହାକୁ ମୌଳିକ କୁହାଯାଏ ।
(iv) ବାୟୁ ଗୋଟିଏ _________ ପଦାର୍ଥ, କିନ୍ତୁ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ଗୋଟିଏ ଯୌଗିକ ପଦାର୍ଥ ।
(v) ଗୋଟିଏ ମୌଳିକ ପଦାର୍ଥରେ _________ ପ୍ରକାର ପରମାଣୁ ଥାଏ ।
(vi) ଧାତୁମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସାଧାରଣ ତାପମାତ୍ରାରେ _________
(vii) ଅଧାତୁମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ _________ ର ଗଳନାଙ୍କ ଉଚ୍ଚ ।
(viii) ଅଧାତୁମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କେବଳ _________ ବିଦ୍ୟୁତ୍‌ର ସୁପରିବହୀ ।
(ix) ପୋଟାସିୟମ୍‌ର ଲାଟିନ୍‌ ନାମ _________ |
(x) ଲୁହାର ଲାଟିନ୍ ନାମ _________ |
Solution:
(i) ତରଳ
(ii) ଗ୍ୟାସୀୟ
(iii) ପରମାଣୁ
(iv) ମିଶ୍ର
(v) ସମାନ
(vi) ପାରଦ
(vii) ଅଙ୍ଗାରକ
(viii)ଗ୍ରାଫାଇଟ୍
(ix) କାଲିୟମ୍
(x) ଫେରମ୍

II. ବାମପାର୍ଶ୍ଵର ସମ୍ପର୍କଦ୍ୱୟକୁ ଦେଖ୍ ଦକ୍ଷିଣ ପାର୍ଶ୍ଵର ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(i) ଅମ୍ଳଜାନ : ମୌଳିକ :: ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ : _________ |
(ii) ମୌଳିକ : ପରମାଣୁ :: ଯୌଗିକ : _________ |
(iii) ଲୁହା : ଫେରମ୍ :: ସୁନା : _________ |
(iv) ସୋଡ଼ିୟମ୍‌ : Na :: ଦସ୍ତା : _________ |
(v) O : ପ୍ରତୀକ :: O₂, : _________ |
(vi) ଧାତୁ : ନମନୀୟ :: ଅଧାତୁ : _________ |
(vii) କଲିଚୂନ : CaO :: ଶମୀତଚୂନ : _________ |
Solution:
(i) ଯୌଗିକ
(ii) ଅଣୁ
(iii) ଆରମ୍ଭ
(iv) Zn
(v) ସଙ୍କେତ
(vi) ଭଙ୍ଗୁର
(vii) Ca(OH)₂

III. ‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଶବ୍ଦ ସହ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ସମ୍ପର୍କ ବାଛି ସ୍ତମ୍ଭ ମିଳନ କର ।
Solution:

IV. ବନ୍ଧନୀ ମଧ୍ଯରୁ ଉପଯୁକ୍ତ ଶବ୍ଦବାଛି ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(i) କାର୍ବନର ପ୍ରତୀକ _________ | (Au, Fe, C, Na)
(ii) ଗ୍ଲା କୋଡ୍‌ର ଆଣବିକ ସଂକେତ _________ | (C₂H₁₂O₆, C₁₂H₁₂O₁₂, C₆H₆O₁₂, C₁₂H₆O₁₂)
(iii) ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ମୌଳିକ ଓ ଯୌଗିକମାନଙ୍କର _________ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି । (ଅଣୁ, ପରମାଣୁ, ଅଣୁ ଓ ପରମାଣୁ, କୌଣସି ନୁହେଁ)
(iv) ଆଜି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ 115ଟି ମୌଳିକ ମଧ୍ୟରୁ _________ ଟି ମୌଳିକ ପ୍ରାକୃତିକ । (27, 112, 88, 90)
(v) ନିମ୍ନଲିଖ ମଧ୍ୟରୁ _________ ମିଶ୍ରଣ । (ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ, ଚିନି ସରବତ୍, ଗ୍ଲୁକୋଜ୍, ଭିନେଗାର୍)
(vi) ପ୍ରତ୍ୟେକ ସଜୀବ ବସ୍ତୁରେ ସାଧାରଣତଃ _________ ଗୋଟି ମୌଳିକ ଅଧୂକ ପରିମାଣରେ ଥାଏ । (1, 2, 3, 4)
(vii) ଭୂତ୍ଵକ୍‌ରେ ଆଲୁମିନିୟମ୍‌ର ଶତକଡ଼ା ଅଂଶ _________ | (27, 47, 5, 8)
(viii) ନିମ୍ନୋକ୍ତ ମଧ୍ଯରୁ _________ ତରଳ ଆଧାତବ ମୌଳିକ । (ପାରଦ, ବ୍ରୋମିନ୍, ଗନ୍ଧକ, ସୀସା) ଗୋଟିଏ ଉପଧାତୁ ।
(ix) ନିମୋକ୍ତ ମଧ୍ୟରୁ _________ (ଅଙ୍ଗାର, ଲୁହା, ଆର୍ସେନିକ୍, ଯବକ୍ଷାରଜାନ)
(x) ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳରେ ନିମ୍ନୋକ୍ତ ମଧ୍ୟରୁ _________ ମୌଳିକ ଥାଏ । (ଉଦଜାନ, ଅମ୍ଳଜାନ, ଯବକ୍ଷାରଜାନ, ସୋଡ଼ିୟମ୍)
Solution:
(i) C
(ii) C₆H₁₂,O₆
(iii) ଅଣୁ ଓ ପରମାଣୁ
(iv) 88
(v) ଚିନି ସରବତ୍
(vi) 4
(vii) 8
(viii) କ୍ରୋମିନ୍
(ix) ଆର୍ସେନିକ୍
(x) ଅମ୍ଳଜାନ

V. ରେଖାଙ୍କିତ ପଦ ନ ବଦଳାଇ ଭ୍ରମ ଥିଲେ ସଂଶୋଧନ କର ।
(i) ମୌଳିକର କ୍ଷୁଦ୍ରତମ କଣିକାକୁ ଅଣୁ କୁହାଯାଏ ।
(ii) ପଦାର୍ଥର ଭୌତିକ ଅବସ୍ଥା ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ପାଞ୍ଚ ପ୍ରକାରରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଥାଏ ।
(iii) ଯୌଗିକର କ୍ଷୁଦ୍ରତମ କଣିକାକୁ ପରମାଣୁ କୁହାଯାଏ ।
(iv) ପଦାର୍ଥର କଠିନ ଅବସ୍ଥାରେ ନିଜସ୍ବ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଆକାର ଏବଂ ଆୟତନ ନ ଥାଏ ।
(v) ପ୍ରାକୃତିକ ଯୌଗିକ ପଦାର୍ଥକୁ ନେଇ ଆମ ପୃଥ‌ିବୀର ଭୃତ୍ବକ୍ ଗଠିତ ।
(vi) ସାଧାରଣ ଲୁଣର ସଂକେତ ହେଉଛି NaOH ।
(vii) ଭଦ୍ରଜାନର ଆଣବିକ ସଂକେତ N₂ |
(viii) ଗନ୍ଧକ ଏକମାତ୍ର ତରଳ ଅଧାତୁ ମୌଳିକ ଅଟେ ।
(ix) ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକୁ ସେମାନଙ୍କର ସଂକେତ ସାହାଯ୍ୟରେ ଦର୍ଶାଯାଇଥାଏ ।
(x) H₂SO₄ ନାଇଟ୍ରିକ୍ ଏସିଡ଼ର ସଙ୍କେତ ଅଟେ ।
Solution:
(i) ଯୌଗିକର କ୍ଷୁଦ୍ରତମ କଣିକାକୁ ଅଣୁ କୁହାଯାଏ ।
(ii) ପଦାର୍ଥର ଭୌତିକ ଅବସ୍ଥା ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ତିନି ପ୍ରକାରରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଥାଏ ।
(iii) ମୌଳିକର କ୍ଷୁଦ୍ରତମ କଣିକାକୁ ପରମାଣୁ କୁହାଯାଏ ।
(iv) ପଦାର୍ଥର ଗ୍ୟାସୀୟ ଅବସ୍ଥାରେ ନିଜସ୍ବ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଆକାର ଏବଂ ଆୟତନ ନଥାଏ ।
(v) ପ୍ରାକୃତିକ ମୌଳିକ ପଦାର୍ଥକୁ ନେଇ ଆମ ପୃଥ‌ିବୀର ଭୂତ୍ଵକ ଗଠିତ ।
(vi) ସାଧାରଣ ଲୁଣର ସଂକେତ ହେଉଛି NaCl ।
(vii) ଉଦ୍‌ଜାନର ଆଣବିକ ସଂକେତ H₂ ।
(viii)ବ୍ରୋମିନ୍ ଏକମାତ୍ର ତରଳ ଅଧାତୁ ମୌଳିକ ଅଟେ ।
(ix) ଯୌଗିକଗୁଡ଼ିକୁ ସେମାନଙ୍କର ସଂକେତ ସାହାଯ୍ୟରେ ଦର୍ଶାଯାଇଥାଏ ।
(x) H₂SO₄, ନାଇଟ୍ରିକ୍ ଏସିଡ୍‌ର ସଙ୍କେତ ଅଟେ ।

VI. ନିମ୍ନରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନ ପାଇଁ ଦିଆଯାଇଥିବା ଚାରୋଟି ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଉତ୍ତର ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତର ପାଖରେ ଠିକ୍ ( ✓) ଚିହ୍ନ ଦିଅ ।
(କ) କେଉଁଟି ଏକ କୃତ୍ରିମ ପଦାର୍ଥ ?
(i) ଜଳ
(ii) କୋଲଲା
(iii) ମୃତ୍ତିକା
(iv) କାଗଜ
Solution:
(iv) କାଗଜ

(ଖ) କେଉଁଟି ଧାରକ ପାତ୍ରର ଆକାର ଅନୁସାରେ ବଦଳେ ?
(i) ଫଳରସ
(iii) କାଠ
(ii) କୋଇଲା
(iv) ପଥର
Solution:
(i) ଫଳରସ

(ଗ) ଜେଟ୍ ପ୍ଲେନ୍‌ରୁ ବାହାରୁଥିବା ଧୂଆଁ ସଂପର୍କରେ କେଉଁ ଉକ୍ତିଟି ଠିକ୍ ?
(i) ଏହାର ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଆକୃତି ଅଛି
(ii) ଏହାର ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଆୟତନ ଅଛି
(iii) ଏହାର ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଓଜନ ଅଛି
(iv) ଏହାର ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଆକୃତି ଓ ଓଜନ ଅଛି
Solution:
(iii) ଏହାର ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଓଜନ ଅଛି

(ଘ) କେଉ ପବାଥକୁ ସଦବା ଆଦଦ୍ଧ ପାତ୍ରରେ ରଖଦା ଏକାନ୍ତ ଆବଶ୍ୟକ |
(i) ଉଦ୍‌ଜାନ ଗ୍ୟାସ୍
(ii) କଳ
(iii) ସର୍ବତ
(iv) କିରୋସିନ୍
Solution:
(i) ଉଦ୍‌ଜାନ ଗ୍ୟାସ୍

(ଙ) ସେଲ୍‌ସିୟସ୍ ଏକକରେ ଜଳର ସ୍ଫୁଟନାଙ୍କ କେତେ ?
(i) 0°
(ii) 373°
(iii) 273°
(iv) 100°
Solution:
(iv) 100°

VII. ଅସଂପର୍କିତ ଶବ୍ଦଟିକୁ ବାଛି ଲେଖ ।
(କ) କାଠ, କୋଇଲା, ଖଣିଜ ପଦାର୍ଥ, ବାସନକୁସନ
(ଖ) ଲୁଣ, ଆମୋନିୟମ୍ କ୍ଲୋରାଇଡ୍, ଆୟୋଡ଼ିନ୍ ଦାନା, ଗନ୍ଧକର୍ପୂର
(ଗ) ଲୁହା, ସୀସା, ବ୍ରୋମିନ୍, ଦସ୍ତା
(ଘ) ଉଦ୍‌ଜାନ, ପାରଦ, ଅମ୍ଳଜାନ, କ୍ଲୋରିନ୍
(ଙ) ଅବକ୍ଷେପଣ, ଦହନ, ଉତ୍‌ବାହନ, ପରିସ୍ରବଣ
(କ) ବାସନକୁସନ
(ଗ) ବ୍ରୋମିନ୍

VIII. ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।
(i) କେଉଁଟି ପ୍ରାକୃତିକ ପଦାର୍ଥ ମାତ୍ର ଅଦୃଶ୍ୟ ଅଟେ ?
(ii) ଜଳ ଓ ଆଲୋକ କେଉଁ ପ୍ରକାର ପଦାର୍ଥ ?
(iii) ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ସାର ଓ କୀଟନାଶକ ଔଷଧ କି ପ୍ରକାର |
(iv) ବିଭିନ୍ନ ଉଦ୍ଭବ କି ପ୍ରକାର ପଦାର୍ଥ ?
(v) ଖଣିଜ ତୈଳ କି ପ୍ରକାର ପଦାର୍ଥ ?
(vi) କାଠ କି ପ୍ରକାର ପଦାର୍ଥ ?
(vii) ପେନସିଲ୍ ଓ କଲମ କି ପ୍ରକାର ପଦାର୍ଥ ?
(viii) ଜଳର ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କ’ଣ ନାହିଁ ?
(ix) ବାୟୁର ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କ’ଣ ନଥାଏ ?
(x) ରନ୍ଧନ ଗ୍ୟାସ୍ ସିଲିଣ୍ଡର ମଧ୍ଯରେ କେଉଁ ଗ୍ୟାସ୍ କେଉଁ ଅବସ୍ଥାରେ ଥାଏ ?
Solution:
(i) ବାୟୁ ପ୍ରାକୃତିକ ପଦାର୍ଥ ମାତ୍ର ଅଦୃଶ୍ୟ ଅଟେ ।
(ii) ଜଳ ଓ ଆଲୋକ ପ୍ରାକୃତିକ ପଦାର୍ଥ ।
(iii) ବିଭିନ୍ନ ସାର ଓ କୀଟନାଶକ ଔଷଧ କୃତ୍ରିମ ପଦାର୍ଥ ।
(iv) ବିଭିନ୍ନ ଉଭିଦ ପ୍ରାକୃତିକ ପଦାର୍ଥ ।
(v) ଖଣିଜ ତୈଳ ପ୍ରାକୃତିକ ପଦାର୍ଥ ।
(vi) କାଠ ପ୍ରକାର ପଦାର୍ଥ |
(vii) ପେନସିଲ୍ ଓ କଲମ କୃତ୍ରିମ ପଦାର୍ଥ ।
(viii) ଜଳର ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଆକାର ନାହିଁ ।
(ix) ବାୟୁର ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଆୟତନ ଓ ଆକୃତି ନଥାଏ ।
(x) ରନ୍ଧନ ଗ୍ୟାସ୍ ସିଲିଣ୍ଡର ମଧ୍ଯରେ ଗ୍ୟାସ୍ ତରଳ ଅବସ୍ଥାରେ ଥାଏ ।

Odisha State Board BSE Odisha 7th Class Science Important Questions Chapter 4 ତନ୍ତୁରୁ ବସ୍ତ୍ର Important Questions and Answers.

BSE Odisha Class 7 Science Important Questions Chapter 4 ତନ୍ତୁରୁ ବସ୍ତ୍ର

Question 1.
ପଶମ ଓ ରେଶମ ତନ୍ତୁ ମଧ୍ୟରେ କି ସାମଞ୍ଜସ୍ୟ ଓ ପାର୍ଥକ୍ୟ ରହିଛି ?
Solution:
(i) ଉଭୟ ପଶମ ଓ ରେଶମ ତନ୍ତୁ କେତେକ ପ୍ରାଣୀଙ୍କଠାରୁ ଉପଲବ୍‌ଧ ହୋଇଥାଏ ।
(ii) ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କ ଲୋମରୁ ଉଲ୍ ବା ପଶମ ମିଳେ କିନ୍ତୁ ରେଶମ କୀଟର କୋଷାରୁ ସିଲ୍‌କ ବା ରେଶମ ମିଳେ ।
(iii) ପଶମ ତନ୍ତୁରୁ ତିଆରି ବସ୍ତ୍ର ଦେହକୁ ଉଷୁମ ଦେଉଥ‌ିବାରୁ ଏହାକୁ ଶୀତଦିନେ ପିନ୍ଧାଯାଏ । ରେଶମ ବସ୍ତ୍ର ସାଧାରଣଙ ଶାଢଛତା ଅନ୍ୟ ସମୟରେ ବିଶେପ କାଯ୍ୟକ୍ତମମାନକରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ |

Question 2.
ଚ୍ଚଭିଗତ ସଂକଟ ସମ୍ଵରେ ସଶିପ୍ତ ବିବରଣୀ ଦିଅ |
Solution:
(i) ପଶମ ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ ଅଧିକ ସଂଖ୍ୟକ ମେଣ୍ଢା ପାଳନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଭାରତର ସ୍ଥାନ ତୃତୀୟ । ଆମ ଦେଶର ବହୁ ଲୋକ ପଶମ ଶିଳ୍ପରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରି ଜୀବିକା ନିର୍ବାହ କରନ୍ତି ।
(ii) କିନ୍ତୁ ପଶମ ତନ୍ତୁରୁ ପଶମ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ସମୟରେ ତନ୍ତୁକୁ ପରିଷ୍କାର କରିବା, ପୃଥକ୍ କରି ସଜାଇବା ଏବଂ ଅନ୍ୟ ଛୋଟ ଲୋମକୁ ଅଲଗା କରି ଶୁଖାଇବା ସମୟରେ ଏଥରେ କାର୍ଯ୍ୟରତ କର୍ମଚାରୀମାନେ ଆନ୍ତାକ୍ସ ନାମକ ବୀଜାଣୁ ଦ୍ଵାରା ଆକ୍ରାନ୍ତ ହେବାର ବହୁ ସମ୍ଭାବନା ଥାଏ । ଏହି ବୀଜାଣୁ ଗୁରୁତର ରକ୍ତଜନିତ ରୋଗର କାରଣ
ଅଟେ ।

Question 3.
‘ରେଶମ ପଥ’ କ’ଣ ? ଏହାର ଏପରି ନାମକରଣ କାହିଁକି କରାଯାଇଛି ?
Solution:
(i) ରେଶମର ଆବିଷ୍କାର ପ୍ରଥମେ ଚୀନ୍ ଦେଶରେ ହୋଇଥିଲା ବୋଲି ଅନୁମାନ କରାଯାଏ । ଏକ ପୁରାତନ ଚୀନ୍ ଲୋକକଥା ଅନୁଯାୟୀ ରାଜା ହୁଆଙ୍ଗ୍ -ଟି ଥରେ ତାଙ୍କ ବଗିଚାରେ ତୁତ୍ ଗଛର ପତ୍ର ନଷ୍ଟ ହେବାର କାରଣ ଅନ୍ଵେଷଣ କରିବାକୁ ଯାଇ ପରିଚାରକାଙ୍କଠାରୁ ଜାଣିଲେ ଯେ ଏକ ପ୍ରକାର ଧଳା କୀଟ ଏହାକୁ ଖାଇଛନ୍ତି । (ii) ଆହୁରି ମଧ୍ୟ ସେ ଜାଣିଲେ ସେମାନେ ଏକ ଚିକ୍‌କିଆ ବାହାରୁଛି । ଏହାପରେ ଚୀନ୍‌ରେ ରେଶମ ଶିଳ୍ପ ଆରମ୍ଭ ବୋଲି କହୁଛନ୍ତି । ପରେ ବ୍ୟବସାୟୀ ଓ ଯାତ୍ରୀମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ରେଶମ ପୋକର ଜୀବନ ଚକ୍ର ଚିତ୍ରରେ ଦର୍ଶାଅ ।

Question 4.
କୋଷା ତିଆରି କରୁଛନ୍ତି ଓ ସେଥୁରୁ କିଛି ସୂତା ହେଲା ।
Solution:

ବସ୍ତୁନିଷ୍ଠ ପ୍ରଣୋଇର :

I. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(i) __________ ଓ __________ ଲୋମରୁ ପଶମ ତନ୍ତୁ ମିଳେ ।
(ii) __________ ଓ __________ ର ଲୋହି ଜାତିର ମେଣ୍ଢାଙ୍କ ଠାରୁ ଉନ୍ନତମାନର ପଶମ ମିଳେ ।
(iii) ପରିଷ୍କାର କରିବାଦ୍ୱାରା ଚର୍ମ ଓ ଲୋମରେ ଲାଗିଥିବା ଧୂଳି, __________ ଓ __________ ପଦାର୍ଥ ସବୁ ବାହାରିଯାଏ ।
(iv) ସୂତା କାଟିବା ପରେ ଲମ୍ବା ତନ୍ତୁଗୁଡ଼ିକୁ __________ ବୁଣା ପାଇଁ ଏବଂ ଛୋଟ ତନ୍ତୁଗୁଡ଼ିକୁ __________ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।
(v) ଓଡ଼ିଶାରେ ତୁତ୍ଵକୁ __________ ଓ ଟସରକୁ __________ କହନ୍ତି |
Solution:
(i) ନରମ, ପତଳା
(ii) ରାଜସ୍ଥାନ, ପଞ୍ଜାବ
(iii) ମଳି, ତେଲିଆ
(iv) ସ୍ଟ୍ରେଟର, ଲୁଗା
(v) ପାଟ, ମଠା

II. ବାମପାର୍ଶ୍ବରେ ଶବ୍ଦଦ୍ୱୟର ସମ୍ପର୍କକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟକରି ଦକ୍ଷିଣ ପାର୍ଶ୍ଵରେ ଉପଯୁକ୍ତ ଶବ୍ଦ ଲେଖ ।
(i) ଟସର : ମଠା :: ତୁତ : __________
(ii) କୋଷା : ରେଶମ :: ଲୋମ : __________
(iii) ଇରି : ଏଣ୍ଡି :: ମୁଗା : __________
(iv) ନିଉଜିଲାଣ୍ଡ : ମେଣ୍ଢା :: ଦକ୍ଷିଣଆଫ୍ରିକା : __________
(v) ହିମାଳୟ : ଚମରିଗାଈ :: ଜାମ୍ମୁ ଓ କାଶ୍ମୀର : __________
(vi) ମେଣ୍ଢା : ଘାସପତ୍ର :: ରେଶମ ପୋକ : __________
Solution:
(i) ପାଟ,
(ii) ପଶମ,
(iii) ମୁଗା,
(iv) ଲାମା ବା ଆଲ୍ ପାକା,
(v) ଅଙ୍ଗୋରା ଛେଳି,
(vi) ତୁତ୍‌ତ୍ର

III. ବନ୍ଧନୀ ମଧ୍ଯରୁ ଉପଯୁକ୍ତ ଶବ୍ଦବାଛି ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(i) ପଶମ ଓ ରେଶମ ତନ୍ତୁ କେତେକ __________ ଙ୍କ ଠାରୁ ମିଳିଥାଏ । (ପ୍ରାଣୀ, ଉଭିଦ, ଝୋଟ, ନଡ଼ିଆକତା)
(ii) ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀରର ଶାଲ୍ ପଶମ __________ ଜାତିର ମେଣ୍ଢାଙ୍କଠାରୁ ମିଳିଥାଏ । (ନାଲି, ବାଖାଲ୍ସାଲ୍, ମାରି, ଲୋହି)
(iii) କାଶ୍ମୀର __________ ର ଲୋମରୁ ‘ପଶ୍ଚିମିନା ଶାଲ୍’ ତିଆରି ହୁଏ । (ମେଣ୍ଢା, ଛେଳି, ଓଟ, ଲାମା)
(iv) __________ ର ଲାମା ଓ ଆଲ୍‌ପାକା ଲୋମରୁ ପଶ୍ଚିମ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୁଏ । (ଲଦାଖ ଅଞ୍ଚଳ, ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀର, ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକା, ଗୁଜରାଟ)
(v) ପଶମ ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ __________
( ନିଉଜିଲାଣ୍ଡ, ଚୀନ୍, ଭାରତ, ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକା)
(vi) ମେଣ୍ଢା ପାଳନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଭାରତର ସ୍ଥାନ ପୃଥ‌ିବୀରେ __________ । (ପ୍ରଥମ, ଦ୍ୱିତୀୟ, ତୃତୀୟ, ଚତୁର୍ଥ)
(vii) ଅଣ୍ଡାରୁ ଜାତ __________ କୁ ରେଶମ କୀଟ କୁହାଯାଏ । (ଲାର୍ଭା, ପ୍ୟୁପା, ମଥ୍, କୋଷା)
(viii)ରେଶମ ପୋକର __________ ରୁ ରେଶମ ତନ୍ତୁ ମିଳେ । (ଲାର୍ଭା, ପ୍ୟୁପା, କୋଷା, ମଥ୍)
(ix) ଆମ ଦେଶରେ __________ ରେଶମ କୀଟଠାରୁ ଅଧିକ ରେଶମ ଉତ୍ପାଦିତ ହୁଏ । (ଏଣ୍ଡି, ତୁତ୍, ମୁଗା, ଟସର) ରୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ।
(x) ରେଶମ ତନ୍ତୁ __________ (ଶ୍ଵେତସାର, ସ୍ନେହସାର, ପୁଷ୍ଟିସାର, ଜୀବସାର)

Solution:
(i) ପ୍ରାଣୀ
(ii) ବାଖାଲ୍
(iii) ଛେଳି
(iv) ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକା
(v) ଚୀନ୍
(vi) ତୃତୀୟ
(vii) ଲାଭା
(viii) କୋଶା
(ix) ତୁତ୍
(x) ପୁଷ୍ଟିସାର

IV. ‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଶବ୍ଦ ସହ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଶବ୍ଦ ମିଳାଅ ।

V. ରେଖାଙ୍କିତ ପଦ ନ ବଦଳାଇ ଭ୍ରମ ଥିଲେ ସଂଶୋଧନ କର ।
(i) ମାଈ ରେଶମ ପୋକ ଅଣ୍ଡାରୁ ଜାତ ଲାର୍ଭାକୁ ପଶମ କୀଟ କୁହାଯାଏ ।
(ii) ପଶମ ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ ଅଧିକ ସଂଖ୍ୟକ ମେଣ୍ଢାପାଳନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଭାରତର ସ୍ଥାନ ପ୍ରଥମ ।
(iii) ମେଣ୍ଢାର ମୋଟା ଲୋମରୁ ଭଲ ରେଶମ ତନ୍ତୁ ମିଳେ ।
(iv) ରେଶମ ଉତ୍ପାଦନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଭାରତ ସବୁଠାରୁ ଆଗରେ ।
(v) ରାଜସ୍ଥାନ ଓ ପଞ୍ଜାବରେ ମାରୱାରି ଓ ପତନଦି ଜାତିର ମେଣ୍ଢା ଦେଖାଯାଆନ୍ତି ।
Solution:
(i) ମାଈ ରେଶମ ପୋକ ଅଣ୍ଡାରୁ ଜାତ ଲାର୍ଭାକୁ ରେଶମ କୀଟ କୁହାଯାଏ ।
(ii) ପଶମ ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ ଅଧିକ ସଂଖ୍ୟକ ମେଣ୍ଢାପାଳନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଚୀନର ସ୍ଥାନ ପ୍ରଥମ ।
(iii) ମେଣ୍ଢାର ମୋଟା ଲୋମରୁ ଭଲ ପଶମ ତନ୍ତୁ ମିଳେ ।
(iv) ରେଶମ ଉତ୍ପାଦନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଚୀନ୍ ସବୁଠାରୁ ଆଗରେ ।
(v) ରାଜସ୍ଥାନ ଓ ପଞ୍ଜାବରେ ଲୋହି ଓ ନାଲି ଜାତିର ମେଣ୍ଢା ଦେଖାଯାଆନ୍ତି ।

VI. ନିମ୍ନରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନ ପାଇଁ ଦିଆଯାଇଥ‌ିବା ଚାରୋଟି ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଉତ୍ତର ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।

(କ) କେଉଁ ଜାତିର ମେଣ୍ଢାଠାରୁ ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀରର ଶାଲ୍ ପଶମ ମିଳିଥାଏ ?
(i) ବାଖାଲ୍ସାଲ
(ii) ନାଲି
(iii) ମାରୱାର
(iv) ଲୋହି
Solution:
(i) ବାଖାଲ୍ସାଲ

(ଖ) ଗୁଜରାଟର ମୋଟା ପଶମ କେଉଁ ଜାତିର ମେଣ୍ଢାଠାରୁ ମିଳିଥାଏ ?
(i) ପତନୱାଦି
(ii) ମାରୱାରି
(iii) ଲୋହି
(iv) ନଡ଼ିଆ କତା
Solution:
(ii) ମାରୱାରି

(ଘ) କେଉଁ ଉପାଦାନରୁ ରେଶମ ତନ୍ତୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଥାଏ ?
(i) ସେହପାଉ
(ii) ପୁଷ୍ଟିସାର
(iii) ଶେଷପାର
(iv) କାଦସାର
Solution:
(ii) ପୁଷ୍ଟିସାର

(ଙ) କେଉଁ ରେଶମ କୀଟଠାରୁ ଆମ ଦେଶରେ ଅଧିକ ରେଶମ ଉତ୍ପାଦିତ ହୁଏ ?
(i) ଏଣ୍ଡି
(ii) ଟସର
(iii) ଶ୍ଵେତସାର
(iv) ଜୀବସାର
Solution:
(ii) ଟସର

(ଚ) ପୃଥ‌ିବୀରେ ମେଣ୍ଢା ପାଳନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଭାରତର ସ୍ଥାନ କେତେ ?
(i) ପ୍ରଥମ
(ii) ଦ୍ବିତୀୟ
(iii) ତୃତୀୟ
(iv) ଚତୁର୍ଥ
Solution:
(iii) ତୃତୀୟ

(ଛ) କାହାର ଲୋମରୁ ଲଦାଖ ଅଞ୍ଚଳରେ ପଶମ ମିଳେ ?
(i) ଓଟ
(ii) ଛେଳି
(iii) ଚମରୀ ଗାଈ
(iv) ମେଣ୍ଢା
Solution:
(iii) ଚମରୀ ଗାଈ

(ଜ) କେଉଁ ଦେଶ ପଶମ ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ ମେଣ୍ଡା ପାଳନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରଥମ ?
(i) ଭାରତ
(ii) ଚୀନ୍
(iii) ନିଉଜିଲାଣ୍ଡ
(iv) ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକା
Solution:
(ii) ଚୀନ୍

(ଝ) କେଉଁଥିରୁ ରେଶମ ତନ୍ତୁ ଉପଲବ୍‌ଧ ହୁଏ ?
(i) ଲାର୍ଭା
(ii) ପ୍ୟୁପା
(iii) କୋଷା
(iv) ମଥ
Solution:
(iii) କୋଷା

(ଞ) ରେଶମ ପୋକର କେଉଁ ଅବସ୍ଥାକୁ ରେଶମ କୀଟ କୁହାଯାଏ ?
(i) ଲାର୍ଭା
(ii) ପ୍ୟୁପା
(iii) କୋଷା
(iv) ମଥ
Solution:
(i) ଲାର୍ଭା

VII. ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।
(i) କେଉଁ ପ୍ରାଣୀଙ୍କ ପାଖରୁ ପଶମ ମିଳେ ?
(ii) କେଉଁ ପ୍ରାଣୀଙ୍କଠାରୁ ରେଶମ ମିଳେ ?
(iii) ରେଶମ ଓ ପଶମ କି ପ୍ରକାର ତନ୍ତୁ ?
(iv) ଅଘୋରା ପଶମ କେଉଁ ଲୋମରୁ ତିଆରି ହୋଇଥାଏ ?
(v) ରେଶମ ଉତ୍ପାଦନ କ୍ଷେତ୍ରରେ କେଉଁ ଦେଶ ପୃଥ‌ିବୀରେ ପ୍ରଥମ ?
(vi) ପଶମିନା ଶାଲ କାହା ଲୋମରୁ ତିଆରି ହୁଏ ?
(vii) ଚମରୀ ଗାଈ କେଉଁ ଅଞ୍ଚଳରେ ଦେଖାଯାଏ ?
(viii)ପଶମ ସାଧାରଣତଃ ଭାରତର କେଉଁ ଅଞ୍ଚଳରେ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ ?
(ix) ରେଶମ କୀଟକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
(x) କେଉଁ ରେଶମ କୀଟ ଓଡ଼ିଶାରେ ଅଧ‌ିକ ଚାଷ କରାଯାଏ ?
Solution:
(i) ମେଣ୍ଢା, ଛେଳି, ଚମରୀଗାଈ, ଓଟ, ଲାମା ଓ ଆଲ୍‌କା, ମିଙ୍କ, ବିଭର ପ୍ରଭୃତି ପ୍ରାଣୀଙ୍କ ପାଖରୁ ପଶମ ମିଳେ ।
(ii) ରେଶମକୀଟ, ଏଣ୍ଡୀ ରେଶମକୀଟ, ଟସର ରେଶମକୀଟ, ମୁଗା ରେଶମକୀଟ ପାଖରୁ ରେଶମ ମିଳେ ।
(iii) ରେଶମ ଓ ପଶମ ପ୍ରାଣୀଜ ତନ୍ତୁ ।
(iv) ଅଙ୍ଗୋରା ପଶମ ଅଙ୍ଗୋରା ଛେଳିର ଲୋମରୁ ତିଆରି ହୋଇଥାଏ ।
(v) ରେଶମ ଉତ୍ପାଦନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଚୀନ ପୃଥ‌ିବୀରେ ପ୍ରଥମ ।
(vi) ପଶମିନା ଶାଲ କାଶ୍ମୀର ଛେଳି ଲୋମରୁ ତିଆରି ହୁଏ ।
(vii) ଚମରୀ ଗାଈ ଲାଦାଖ ଓ ତିବ୍ବତ ଅଞ୍ଚଳରେ ଦେଖାଯାଏ ।
(viii)ପଶମ ସାଧାରଣତଃ ଭାରତର ଉତ୍ତରାଞ୍ଚଳରେ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ ।
(ix) ରେଶମ କୀଟକୁ ଲାର୍ଭା କୁହାଯାଏ ।
(x) ତୁତ୍ ରେଶମ କୀଟ ଓଡ଼ିଶାରେ ଅଧ‌ିକ ଚାଷ କରାଯାଏ ।