Prasanna

Odisha State Board BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Algebra Chapter 2 ଦ୍ବିଘାତ ସମୀକରଣ Ex 2(b) Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 10 Maths Solutions Algebra Chapter 2 ଦ୍ବିଘାତ ସମୀକରଣ Ex 2(b)

Question 1.
ନିମ୍ନଲିଖତ ପ୍ରଶ୍ନମାନଙ୍କର ଉତ୍ତର ଦିଅ ।
(i) ଗୋଟିଏ ସଂଖ୍ୟା ଓ ଏହାର ବ୍ୟତ୍‌କ୍ରମର ସମଷ୍ଟି 2 । ସଂଖ୍ୟାଟିକୁ x ନେଇ ଏକ ଦ୍ଵିଘାତ ସମୀକରଣ ଗଠନ କର ।
(ii) ଦୁଇଗୋଟି କ୍ରମିକ ପୂର୍ଣ୍ଣ ସଂଖ୍ୟାର ଗୁଣଫଳ 20 । ସଂଖ୍ୟାଦ୍ଵୟ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିକୁ y ନେଇ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ଦ୍ଵିଘାତ ସମୀକରଣ ଗଠନ କର ।
(iii) ଦୁଇଟି ସଂଖ୍ୟାର ସମଷ୍ଟି 18 ଏବଂ ସେମାନଙ୍କର ଗୁଣଫଳ 72 । ଗୋଟିଏ ସଂଖ୍ୟାକୁ x ନେଇ ଏକ ଦ୍ଵିଘାତ ସମୀକରଣ ଗଠନ କର ।
(iv) କୌଣସି ସଂଖ୍ୟା, ତାହାର ବର୍ଗ ସମାନ ହେଲେ ସଂଖ୍ୟାଟି ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
(v) ପ୍ରଥମ n ସଂଖ୍ୟକ ଗଣନ ସଂଖ୍ୟାର ସମଷ୍ଟି S = \(\frac{n(n+1) }{2}\)। ଯଦି S = 120 ହୁଏ, ତେବେ nର ମୂଲ୍ୟ ନିରୂପଣ କରିବା ପାଇଁ ଏକ ଦ୍ଵିଘାତ ସମୀକରଣ ଗଠନ କର ।
(vi) \(\sqrt{x}\) + x = 6 କୁ ଏକ ଦ୍ବିଘାତ ସମୀକରଣ ରୂପେ ପ୍ରକାଶ କର ।
(vii) \(\sqrt{x+9}\) + 3 = x କୁ ଏକ ସ୍ଵିଘାତ ସମୀକରଣ ରୂପେ ପ୍ରକାଶ କର ।
(viii) x – 2\(\sqrt{2}\) – 6 = 0 ସମୀକରଣକୁ ଏକ ଦ୍ଵିଘାତ ସମୀକରଣ ରୂପେ ପ୍ରକାଶ କର ।
ସମାଧାନ :
(i) ମନେକର ସଂଖ୍ୟାଟି x । ସଂଖ୍ୟାଟିର ବ୍ୟକ୍ରମ \(\frac{1}{x}\)
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, x + \(\frac{1}{x}\) = 2 ⇒ x² + 1 = 2x ⇒ x² – 2x + 1 = 0
∴ ନିଶ୍ଚେୟ ଦ୍ବିଘାତ ସମୀକରଣ x² – 2x + 1 = 0

(ii) ମନେକର ଗୋଟିଏ ସଂଖ୍ୟା y । ଅନ୍ୟଟି = (y + 1)
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, y (y + 1) = 20 ⇒ y² + y – 20 = 0
∴ ନିଶ୍ଚେୟ ଦ୍ବିଘାତ ସମୀକରଣ y + y – 20 = 0

(iii) ମନେକର ପ୍ରଥମ ସଂଖ୍ୟାଟି x ଓ ଦ୍ବିତୀୟ ସଂଖ୍ୟାଟି 18 – x ।
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, x (18 – x) = 72 ⇒ 18x – x² = 72 = x² – 18x + 72 = 0
∴ ନିଶ୍ଚେୟ ଦ୍ବିଘାତ ସମୀକରଣ, x² – 18x + 72 = 0

(iv) ମନେକର ସଂଖ୍ୟାଟି x।
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ ସଂଖ୍ୟାଟି ତା’ର ବର୍ଗ ସହ ସମାନ ହେବ । ଅର୍ଥାତ୍ x = x²
⇒ x² – x = 0 ⇒ x ( x – 1 ) = 0
⇒ x = 0 ବା x – 1 = 0 ⇒ x= 0 ବା x = 1
∴ ସଂଖ୍ୟାଟି 0 କିମ୍ବା 1 ।

(v) ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ \(\frac{n(n+1) }{2}\) = 120 ⇒ n² + n = 240 ⇒ n² + n – 240 = 0

(vi) √x + x = 6 ⇒ √x = 6 – x
⇒ (√x)² =(6 – x)² ⇒ x = 36 + x² – 12x
⇒ x² – 12x – x + 36 = 0 ⇒ x² – 13x + 36 = 0

(vii) √(x + 9) + 3 = x ⇒ √(x + 9) = x – 3
⇒ (\(\sqrt{x+9}\))² = (x – 3)² ⇒ x² – 6x + 9 = x + 9
⇒ x² – 6x – x + 9 – 9 = 0 = x² – 7x = 0
ବିକଳ୍ପ ସମାଧାନ :
ମନେକର \(\sqrt{x+9}\) = t
⇒ x + 9 = t² ⇒ x = t² – 9
xର ମାନ ସମୀକରଣରେ ବସାଇଲେ k + 3 = t² – 9
⇒ t – t – 9 – 3 = 0 ⇒ t – t – 12 = 0

(viii) x – 2√2 – 6 = 0 ⇒ x – 6 = 2√2
⇒ (x – 6)² = (2√2)² ⇒ x² – 12x + 36 = 8
⇒ x² – 12x + 36 – 8 = 0 ⇒ x² – 12x + 28 = 0

Question 2.
ନିମ୍ନଲିଖ ପ୍ରଶ୍ନମାନଙ୍କର ଉତ୍ତର ଦିଅ ।
(i) ଗୋଟିଏ ଧନାତ୍ମକ ସଂଖ୍ୟା ତାହାର ବର୍ଗମୂଳ ଅପେକ୍ଷା 12 ଅଧିକ ହେଲେ, ସଂଖ୍ୟାଟି ନିରୂପଣ କର ।
(ii) ଗୋଟିଏ ସଂଖ୍ୟା ଏବଂ ତାହାର ବ୍ୟତ୍‌କ୍ରମର ସମଷ୍ଟି \(\frac{41}{20}\) ହେଲେ ସଂଖ୍ୟାଟି ସ୍ଥିର କର ।
(iii) ଦୁଇଟି କ୍ରମିକ ପୂର୍ଣ ସଂଖ୍ୟାର ବ୍ୟୁତ୍‌କ୍ରମ ଭଗ୍ନସଂଖ୍ୟା ଦ୍ବୟର ଯୋଗଫଳ \(\frac{11}{30}\) ଦ୍ଵୟକୁ ନିରୂପଣ କରିବା ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ଦ୍ଵିଘାତ ସମୀକରଣଟି ଗଠନ କରି ସଂଖ୍ୟାଦ୍ଵୟ ନିରୂପଣ କର ।
(iv) ଦୁଇଟି କ୍ରମିକ ପୂର୍ଣ୍ଣ ସଂଖ୍ୟାର ବ୍ୟୁତ୍‌କ୍ରମର ସମଷ୍ଟି \(\frac{25}{123}\) ହେଲେ ସଂଖ୍ୟାଦ୍ଵୟ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
(v) ଯଦି 51 କୁ ଦୁଇଭାଗ କଲେ ସେମାନଙ୍କର ଗୁଣଫଳ 378 ହୁଏ, ତେବେ ସଂଖ୍ୟା ଦ୍ଵୟ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ସମାଧାନ :
(i) ମନେକର ଧନାତ୍ମକ ସଂଖ୍ୟାଟି x² । ଏହାର ବର୍ଗମୂଳ = √x² = x
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, x² = x + 12 = x² -x – 12 = 0
⇒ x² – 4x + 3x – 12 = 0 ⇒ x (x – 4) + 3 (x – 4) = 0
⇒ (x – 4) (x + 3) = 0 ⇒ x – 4 = 0 ବା x + 3 = 0
⇒ x = 4 ବା x = -3 (ଅସମ୍ଭବ)
∴ ଧନାତ୍ମକ ସଂଖ୍ୟାଟି x² = 4² = 16

(ii) ମନେକର ସଂଖ୍ୟାଟି x । ତାହାର ବ୍ୟତ୍‌କ୍ରମ \(\frac{1}{x}\)
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, x + \(\frac{1}{x}=\frac{41}{20}\) = \(\frac{x²+1}{x}=\frac{41}{20}\)
⇒ 20x² + 20 = 41x ⇒ 20x² – 41x + 20 = 0
⇒ 20x² – 25x – 16x + 20 = 0 ⇒ 5x (4x – 5) – 4 (4x – 5) = 0
⇒ (4x – 5) (5x – 4)=0 = 4x – 5 = 0 ବା 5x – 4 = 0
⇒ x = \(\frac{5}{4}\)ବା x = \(\frac{4}{5}\)
∴ ସଂଖ୍ୟାଟି \(\frac{4}{5}\) ହେଲେ ଏହାର ବ୍ୟତ୍‌କ୍ରମ \(\frac{5}{4}\) ହେବ ।
ଅଥବା x = \(\frac{5}{4}\) ହେଲେ ଏହାର ବ୍ୟତ୍‌କ୍ରମ \(\frac{4}{5}\) ହେବ ।
∴ ସଂଖ୍ୟାଟି \(\frac{4}{5}\) ବା \(\frac{5}{4}\) ହେବ ।

(iii) ମନେକର କ୍ରମିକ ପୂର୍ଣ୍ଣ ସଂଖ୍ୟାଦ୍ୱୟ x ଓ x + 1
x ର ବ୍ୟୁତ୍‌କ୍ରମ \(\frac{1}{x}\) ଓ x + 1 ର ବ୍ୟକ୍ରମ \(\frac{1}{x+1}\)
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, \(\frac{1}{x}+\frac{1}{x+1}=\frac{11}{30}\) ⇒ \(\frac{x+1+x}{x(x+1)}=\frac{11}{30}\)
⇒ \(\frac{2x+1}{x²+x)}=\frac{11}{30}\) ⇒ 11x² + 11x = 60x + 30
⇒ 11x² + 11x – 60x – 30 = 0 ⇒ 11x² – 49x – 30 = 0
⇒ 11x² – 55x + 6x – 30 = 0 ⇒ 11x (x – 5) + 6 (x – 5) = 0 ⇒ (x – 5) (11x + 6) = 0 ⇒ x – 5 = 0 ବା 11x + 6 = 0
⇒ x = 5 ବା x = \(\frac{-6}{11}\) (ଅସମ୍ଭବ)
∴ x = 5 ହେଲେ ଏହାର ପରବର୍ତ୍ତୀ
∴ ନିଶ୍ଚେୟ କ୍ରମିକ ପୂର୍ଣ୍ଣ ସଂଖ୍ୟାଦ୍ଵୟ 5 ଓ 6 । କ୍ରମିକ ସଂଖ୍ୟା x + 1 = 6

(iv) ମନେକର କ୍ରମିକ ପୂର୍ବସଂଖ୍ୟାଦ୍ୱୟ x ଓ x + 1 ।
ପ୍ରଶାନୁସାରେ, \(\frac{1}{x}+\frac{1}{x+1}=\frac{23}{132}\) ⇒ \(\frac{x+1+x}{x(x+1)}=\frac{23}{132}\)
⇒ \(\frac{2x+1}{x²+x)}=\frac{23}{132}\) ⇒ 23x² + 23x = 264x + 132
⇒ 23x² + 23x – 264x – 132 = 0 ⇒ 23x² – 241x – 132 = 0
⇒23x² – 253x + 12x – 132 = 0 ⇒ 23x (x – 11) + 12 (x – 11) = 0
⇒ (x – 11) (23x + 12) = 0 ⇒ x – 11 = 0 ବା 23x + 12 = 0
⇒ x = 11 ବା x = \(– \frac{12}{23}\) (ଅସମ୍ଭବ) ⇒ x + 1 = 11 + 1 = 12
∴ ପୂର୍ଣ୍ଣସଂଖ୍ୟାଦ୍ଵୟ 11 ଓ 12 ।

(v) ମନେକର ଗୋଟିଏ ସଂଖ୍ୟା x ଓ ଅନ୍ୟଟି 51 – x ।
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, x (51 – x) = 378 ⇒ 51x – x² = 378
⇒ x – 51x + 378 = 0 ⇒ x² – 42x – 9x + 378 = 0
⇒x (x-42) – 9 (x – 42) = 0 ⇒ (x – 42) (x – 9) = 0
⇒ x – 42 = 0 ବା x – 9 = 0 ⇒ x = 42 ବା x = 9
∴ ଯଦି x = 9 ହୁଏ ତେବେ ଅନ୍ୟ ଭାଗଟି 42 ହେବ ।
∴ ସଂଖ୍ୟାଦ୍ୱୟ 9 ଓ 42 ସେହିପରି x = 42 ହୁଏ ତେବେ ଅନ୍ୟ ଭାଗଟି 9 ହେବ ।

Question 3.
ଏକ ଦୁଇଅଙ୍କ ବିଶିଷ୍ଟ ସଂଖ୍ୟା, ତାହାର ଅଙ୍କ ଦ୍ଵୟର ଗୁଣଫଳର 3 ଗୁଣ । ଏକକ ସ୍ଥାନରେ ଥ‌ିବା ଅଙ୍କଟି ଦଶକ ସ୍ଥାନରେ ଥ‌ିବା ଅଙ୍କଠାରୁ 2 ବୃହତ୍ତର । ସଂଖ୍ୟାଟି ନିରୂପଣ କର ।
ସମାଧାନ :
ମନେକର ଦୁଇଅଙ୍କ ବିଶିଷ୍ଟ ସଂଖ୍ୟାର ଏକକ ସ୍ଥାନୀୟ ଅଙ୍କ x ଓ ଦଶକ ସ୍ଥାନୀୟ ଅଙ୍କ y ।
∴ ସଂଖ୍ୟାଟି = 10y + x
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ 10y + x = 3xy …… (i) ଏବଂ x = y + 2 ……. (ii)
ସମୀକରଣ (ii)ରୁ x ର ମାନ ସମୀକରଣ (i) ରେ ବସାଇଲେ, 10y + y + 2 = 3y (y + 2)
⇒ 11y + 2 = 3y² + 6y ⇒ 3y² + 6y – 11y – 2 = 0
⇒ 3y² – 5y – 2 = 0 ⇒ 3y² – 6y+ y – 2 = 0
⇒ 3y (y – 2) + 1 (y – 2) = 0 ⇒ (y – 2) (3y + 1) = 0
⇒ y – 2 = 0 ବା 3y + 1 = 0 = y = 2 ବା y = (ଅସମ୍ଭବ)
∴ x = y + 2 = 2 + 2 = 4
ସଂଖ୍ୟାଟି = 10y + x = 10 × 2 + 4 = 24

Question 4.
ଗୋଟିଏ ପରିବାରରେ ଆଲ୍‌ଫାର ବୟସ, ବିଟା ଓ ଗାମାର ବୟସ୍‌ର ଗୁଣଫଳ ସହ ସମାନ । ଯଦି ବିଟା, ଗାମାଠାରୁ 1 ବର୍ଷ ବଡ଼ ହୁଏ ଏବଂ ଆଲ୍‌ଫାର ବୟସ 42 ହୁଏ, ତେବେ 5 ବର୍ଷ ପରେ ବିଟାର ବୟସ କେତେ ହେବ ?
ସମାଧାନ :
ମନେକର ପରିବାରରେ ଗାମାର ବୟସ = x ବର୍ଷ
∴ ବିଟାର ବୟସ = (x + 1) ବର୍ଷ । ଆଲ୍‌ଫାର ବୟସ = 42।
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, x(x + 1) = 42 ⇒ x² + x = 42
⇒ x² + x – 42 = 0 ⇒ x² + 7x – 6x – 42 = 0
⇒ x(x + 7) – 6(x + 7) = 0 ⇒ (x + 7) (x – 6) = 0
⇒ x + 7 = 0 ବା x – 6 = 0 = x = -7 ବା x = 6
x = – 7 ବୟସ ଋଣାତ୍ମକ ହେବନାହିଁ ତେଣୁ ଏହା ଅସମ୍ଭବ। ତେବେ ଏଠାରେ x = 6 ଗ୍ରହଣୀୟ ।
∴ ଗାମାର ବୟସ = x ବର୍ଷ = 6 ବର୍ଷ ଏବଂ ବିଟାର ବୟସ = 6 + 1 = 7 ବର୍ଷ ।
∴ 5 ବର୍ଷ ପରେ ବିଟାର ବୟସ ହେବ = 7 + 5 = 12 ।

Question 5.
କୌଣସି ଏକ ଅରଣ୍ୟରେ ବାସ କରୁଥିବା ମର୍କଟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ସେମାନଙ୍କ ସଂଖ୍ୟାର ଏକ ଅଷ୍ଟମାଂଶର ବର୍ଗ କ୍ରୀଡ଼ାରତ ଏବଂ ଅବଶିଷ୍ଟ ବାରଟି ମର୍କଟ ଏକ ଶୃଙ୍ଗ ଉପରେ ବସିଥିଲେ । ଅରଣ୍ୟରେ ସମ୍ଭବତଃ କେତେ ମର୍କଟ ଥିଲେ ?
ସମାଧାନ :
ମନେକର ଅରଣ୍ୟରେ ସମ୍ଭବତଃ xଟି ମର୍କଟ ଥିଲେ ।
ସେମାନଙ୍କ ଏକ- ଅଷ୍ଟମାଂଶର ବର୍ଗ କ୍ରିଡ଼ାରତ ଥିଲେ । କ୍ରୀଡ଼ାରତ ଥିବା ମର୍କଟଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା = (\(\frac{x}{8}\))² = \(\frac{x²}{64}\)
ଅବଶିଷ୍ଟ 12 ଟି ମର୍କଟ ଶୃଙ୍ଗ ଉପରେ ବସିଥିଲେ ।
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, \(\frac{x²}{64}+12\) = x = \(\frac{x²+768}{64}=x\)
⇒ x² + 768x = 64 x ⇒ x² – 64x + 768 = 0
⇒ x² -48x – 16x + 768 = 0 ⇒ x (x – 48) – 16 (x – 48) = 0
⇒ (x – 48) (x – 16)=0 = x – 48 = 0 ବା x – 16 = 0
⇒ x = 48 ବା x = 16
∴ ଅରଣ୍ୟରେ ସମ୍ଭବତଃ 48 କିମ୍ବା 16ଟି ମର୍କଟ ଥିଲେ ।

Question 6.
ଗୋଟିଏ ତ୍ରିଭୁଜର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ 30 ବ. ସେ.ମି. । ତ୍ରିଭୁଜର ଉଚ୍ଚତା, ଭୂମିର ଦୈର୍ଘ୍ୟଠାରୁ 7 ସେ.ମି. ଅଧ୍ଵ ହେଲେ, ଭୂମିର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ସ୍ଥିର କର ।
ସମାଧାନ :
ଗୋଟିଏ ତ୍ରିଭୁଜର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ = 30 ବର୍ଗ ସେ.ମି.
ତ୍ରିଭୁଜର ଉଚ୍ଚତା, ଭୂମିର ଦୈର୍ଘ୍ୟଠାରୁ 7 ସେ.ମି. ଅଧ୍ଵ ।
ମନେକର ଭୂମିର ଦୈର୍ଘ୍ୟ X ସେ.ମି. । ଉଚ୍ଚତା = x + 7 ସେ.ମି.
∴ ତ୍ରିଭୁଜର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ = \(\frac{1}{2}\) ଭୂମି × ଉଚ୍ଚତା = \(\frac{1}{2}\)x(x+7)
⇒ 30 = \(\frac{1}{2}\)(x² + 7x) ⇒ x² + 7x = 60
⇒ x²+7x-60 = 0 ⇒ x² + 12x – 5x – 60 = 0
⇒ x (x + 12) – 5 (x + 12) = 0 ⇒ (x + 12) (x – 5)= 0
⇒ x + 12 = 0 ବା x – 5 = 0 = x=- 12 (ଅସମ୍ଭବ) ବା x = 5
∴ ତ୍ରିଭୁଜର ଭୂମିର ଦୈର୍ଘ୍ୟ 5 ସେ.ମି. ।

Question 7.
ଏକ ସମକୋଣୀ ତ୍ରିଭୁଜର ସମକୋଣର ସଂଲଗ୍ନ ବାହୁଦ୍ୱୟର ଦୈର୍ଘ୍ୟ 5x ସେ.ମି. ଓ (3x – 1) ସେ.ମି. ଓ କ୍ଷେତ୍ରଫଳ 60 ବର୍ଗ ସେ.ମି. । ତେବେ ବାହୁଦ୍ୱୟର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ସମାଧାନ :
ସମକୋଣ ସଂଲଗ୍ନ ବାହୁଦ୍ୱୟର ଦୈର୍ଘ୍ୟ 5x ସେ.ମି. ଏବଂ (3x – 1) ସେ.ମି. ।
ସମକୋଣୀ ତ୍ରିଭୁଜର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ = 60 ବର୍ଗ ସେ.ମି. (ଦତ୍ତ)
⇒ \(\frac{1}{2}\) × ସମକୋଣ ସଂଲଗ୍ନ ଦୈର୍ଘ୍ୟର ବାହୁଦ୍ୱୟର ଗଣଫଳ = 60
⇒ \(\frac{1}{2}\) . 5x . (3x – 1) = 60 ⇒ x(3x – 1) = 60 × \(\frac{2}{5}\)
⇒ 3x² – x = 24 ⇒ 3x² – x – 24 = 0
ଏଠାରେ a = 3, b = -1, c = – 24

∴ ସମକୋଣୀ ତ୍ରିଭୁଜର ବାହୁ ଦ୍ୱୟର ଦୈର୍ଘ୍ୟ 5x = 5 × 3 = 15 ସେ.ମି. ।
ଓ 3x – 1 = 3 × 3 – 1 = 8 ସେ.ମି. ।
ବିକଳ୍ପ ପ୍ରଣାଳୀ : 3x² – x – 24 = 0 ର ସମାଧାନ ଉତ୍ପାଦକୀକରଣ ଦ୍ଵାରା ସମ୍ଭବ ।

Question 8.
n ବାହୁ ବିଶିଷ୍ଟ ବହୁଭୁଜର କର୍ଡ ସଂଖ୍ୟା \(\frac{n}{2}\)n(n-3)। ଯଦି ବହୁଭୁଜର 54ଟି କର୍ଣ୍ଣ ରହିବ, ତେବେ ବହୁଭୁଜର ବାହୁର ସଂଖ୍ୟା କେତେ ?
ସମାଧାନ :
n ବାହୁ ବିଶିଷ୍ଟ ବହୁଭୁଜର କର୍ଣ୍ଣ ସଂଖ୍ୟା = \(\frac{n}{2}\)n(n-3)
ଏହାର କର୍ଣ୍ଣ ସଂଖ୍ୟା 54 1
ପ୍ରଶ୍ବାନୁସାରେ, \(\frac{n}{2}\)n(n-3) = 54 ⇒ n² – 3n = 108
→n² – 3n-108 = 0 ⇒ n² – 12n + 9n – 108 = 0
→ n (n – 12) + 9 (n – 12) = 0 → (n – 12) (n + 9) = 0
→ n – 12 = 0 ବା n + 9 = 0
⇒ n =12 ବା n = -9 (ଅସମ୍ଭବ)
∴ ବହୁଭୁଜର ବାହୁ ସଂଖ୍ୟା 12 ।

Question 9.
ଦୁଇଟି ବର୍ଗକ୍ଷେତ୍ରର କ୍ଷେତ୍ରଫଳର ସମଷ୍ଟି 468 ବ.ମି. ଏବଂ ପରିସୀମାଦ୍ବୟର ଅନ୍ତର 24 ମି. ହେଲେ ପ୍ରତ୍ୟେକର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ନିରୂପଣ କର ।
ସମାଧାନ :
ଦୁଇଟି ବର୍ଗକ୍ଷେତ୍ରର କ୍ଷେତ୍ରଫଳର ସମଷ୍ଟି 468 ବର୍ଗ ମି. । ପରିସୀମାଦ୍ବୟର ଅନ୍ତର = 24 ମିଟର
ମନେକର ଗୋଟିଏ ବର୍ଗକ୍ଷେତ୍ରର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ a ମି. ଓ ଅନ୍ୟଟିର ଦୈର୍ଘ୍ୟ b ମି. ।
ପ୍ରଶ୍ବାନୁସାରେ, a² + b² = 468 ଏବଂ 4a – 4b = 24
⇒ 4(a – b) = 24 ⇒ a – b = \(\frac{24}{4}\) = 6 ………(i)
2ab = (a² + b²) – (a – b)² = 468 – 36 = 432
(a + b)² = a² + b² + 2ab = 468 + 432 = 900
⇒ a + b = 30 ……..(ii)
ସମୀକରଣ (i) ଓ (ii)କୁ ଯୋଗକଲେ a – b + a + b = 6 + 30 = 36
⇒ 2a = 36 ⇒ a = = 18 ମି., b = 30 a 30 18 = 12 ମି.
∴ ବହୁଭୁଜର ବାହୁ ଦୈର୍ଘ୍ୟ 18 ମି. ଓ 12 ମି. ।

ବିକଳ୍ପ ପ୍ରଣାଳୀ : a² + b² = 468 ଏବଂ a – b = 6
a – b = 6 = b = a – 6
∴ a² + (a – b)² = 468⇒ 2a² – 12a + 36 = 468
2a² – 12a – 432 = 0 = a² – 6a – 216 = 0
⇒ (a – 18) (a + 12) = 0 ⇒ a = 18 ବା -12
ଏଠାରେ a = 18 ଗ୍ରହଣୀୟ ଏବଂ a = -12 ଅଗ୍ରହଣୀୟ
ଯଦି a = 18 ହୁଏ, ଦେବେ b = 18 – 6 = 12
∴ ବର୍ଗକ୍ଷେତ୍ର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ 18 ମି. ଓ ଅନ୍ୟଟିର ଦୈର୍ଘ୍ୟ 12 ମି. ।

Question 10.
ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ତାଙ୍କ ଚାଲିବାର ବେଗକୁ ଯଦି ଘଣ୍ଟା ପ୍ରତି 1 କି.ମି. ବୃଦ୍ଧି କରେ, ତେବେ 2 କି.ମି. ରାସ୍ତା ଅତିକ୍ରମ କରିବା ପାଇଁ 10 ମିନିଟ୍ କମ୍ ସମୟ ନେଇଥା’ନ୍ତା । ତେବେ ବ୍ୟକ୍ତିର ଚାଲିବାର ଘଣ୍ଟା ପ୍ରତି ବେଗ ସ୍ଥିର କର ।
ସମାଧାନ :
ମନେକର ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କର ଚାଲିବାର ଘଣ୍ଟାପ୍ରତି ବେଗ = x କି.ମି. ।
ଏହି ବେଗରେ 2 କି.ମି. ରାସ୍ତା ଅତିକ୍ରମ କରିବାପାଇଁ ସମୟ ଲାଗିଲା = \(\frac{2}{x}\) ଘଣ୍ଟା ।
ଯଦି ତାଙ୍କର ଚାଲିବାର ଘଣ୍ଟାପ୍ରତି ବେଗ 1 କି.ମି. ବୃଦ୍ଧି ହୁଏ, ତେବେ ତାଙ୍କର ବେଗ = (x+1) କି.ମି. ।
ବେଗ ବୃଦ୍ଧି ହେଲେ 2 କି.ମି. ରାସ୍ତା ଅତିକ୍ରମ କରିବାକୁ ସମୟ ଲାଗିବ = \(\frac{2}{x+1}\) ଘଣ୍ଟା ।
ପ୍ରଶ୍ବାନୁସାରେ, \(\frac{2}{x}-\frac{2}{x+1}=\frac{10}{60}\) (∵ 10 ମିନିଟ = \(\frac{10}{60}\) ଘଣ୍ଟା ।)

x = – 4 ଗ୍ରହଣୀୟ ନୁହେଁ (କାରଣ ବେଗ ଋଣାତ୍ମକ ହେବା ଅସମ୍ଭବ) ।
∴ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କର ଚାଲିବାର ଘଣ୍ଟାପ୍ରତି ବେଗ 3 କି.ମି. ।

Question 11.
ଏକ ନୌକାର ବେଗ ସ୍ଥିର ଜଳରେ 15 କି.ମି. ପ୍ରତି ଘଣ୍ଟା । ଏହା ସ୍ରୋତର ପ୍ରତିକୂଳରେ 30 କି.ମି. ଅତିକ୍ରମ କରି ପୁନଶ୍ଚ (ଅନୁକୂଳରେ) ଫେରି ଆସିବାକୁ 4 ଘଣ୍ଟା 30 ମି. ସମୟ ନେଲା । ତେବେ ସ୍ରୋତର ଘଣ୍ଟା ପ୍ରତି ବେଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ସମାଧାନ :
ଗୋଟିଏ ନୌକାର ବେଗ ସ୍ଥିର ଜଳରେ 15 କି.ମି.|ଘଣ୍ଟା ।
ମନେକର ସ୍ରୋତର ବେଗ x କି.ମି./ଘଣ୍ଟା ।
ସ୍ରୋତର ଅନୁକୂଳରେ ନୌକାଟି 1 ଘଣ୍ଟାରେ ଯିବ (15 + x) କି.ମି. ।
ସ୍ରୋତର ପ୍ରତିକୂଳରେ ନୌକାଟି 1 ଘଣ୍ଟାରେ ଯିବ (15 – x) କି.ମି. ।
ସ୍ରୋତର ଅନୁକୂଳରେ 30 କି.ମି. ଯିବାକୁ ସମୟ ଲାଗିବ = \(\frac{30}{15+x}\) ଘଣ୍ଟା । ଏବଂ
ସ୍ରୋତର ପ୍ରତିକୂଳରେ 30 କି.ମି. ଯିବାକୁ ସମୟ ଲାଗିବ = \(\frac{30}{15-x}\) ଘଣ୍ଟା ।
ପ୍ରଶ୍ନ ନୁସାରେ, \(\frac{30}{15+x}+\frac{30}{15-x}=4\frac{1}{2}\)
⇒ 30(\(\frac{15-x+15+x}{(15+x)(15-x)}\)) = \(\frac{9}{2}\)
⇒ \(\frac{30×30}{225-x²}=\frac{9}{2}\) ⇒ 1800 = 9 (225 – x²)
⇒ 225 – x² = \(\frac{1800}{9}\) = 200 ⇒ 225 – 200 = x² ⇒ x² = 25 ⇒ x= √25 = 5
∴ ସ୍ରୋତର ବେଗ 5 କି.ମି./ ଘଣ୍ଟା ।

Question 12.
ଗୋଟିଏ ଶ୍ରେଣୀର ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସଂଖ୍ୟକ ଛାତ୍ରଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ 250 ଟଙ୍କାକୁ ସମାନ ଭାଗରେ ବଣ୍ଟାଗଲା । ଯଦି 25 ଜଣ ଛାତ୍ର ଅଧ‌ିକ ହୋଇଥା’ନ୍ତେ, ତେବେ ପ୍ରତ୍ୟେକ 0.50 ଟଙ୍କା ଲେଖାଏଁ କମ୍ ପାଇଥା’ନ୍ତେ । ଶ୍ରେଣୀର ଛାତ୍ର ସଂଖ୍ୟା ସ୍ଥିର କର ।
ମନେକର ଶ୍ରେଣୀର ଛାତ୍ର ସଂଖ୍ୟା x ଜଣ ।
x ଜଣ ଛାତ୍ରଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ 250 ଟଙ୍କାକୁ ସମାନ ଭାଗରେ ବାଣ୍ଟିଲେ ଜଣକା ପାଇବେ = \(\frac{250}{x}\) ଟଙ୍କା
25 ଜଣ ଛାତ୍ର ଅଧ୍ଵ ହେଲେ ଛାତ୍ର ସଂଖ୍ୟା = (x + 25) ଜଣ ।
25 ଜଣ ଛାତ୍ର ଅଧ୍ୟା ହେଲେ ଜଣକା ପାଇବେ = (\(\frac{250}{x}\) – 0.50) ଟଙ୍କା
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, (x + 25)(\(\frac{250}{x}\) – 0.50) = 250
⇒ (x + 25)(500 – x) = 500x ⇒ 500x – x² + 12500 – 25x = 500x
⇒ x² + 25x – 12500 = 0

x = – 125 ଗ୍ରହଣୀୟ ନୁହେଁ, କାରଣ ଛାତ୍ର ସଂଖ୍ୟା ଋଣାତ୍ମକ ହେବନାହିଁ ।
⇒ x = 100 ∴ ଶ୍ରେଣୀର ଛାତ୍ରସଂଖ୍ୟା 100 ।

Question 13.
ଗୋଟିଏ ଆୟତକ୍ଷେତ୍ରର ଦୈର୍ଘ୍ୟ, ପ୍ରସ୍ଥ ଅପେକ୍ଷା 8 ମିଟର ଅଧୀକ । କ୍ଷେତ୍ରର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ 240 ବର୍ଗ ମିଟର ହେଲେ କ୍ଷେତ୍ରଟିର ପରିସୀମା କେତେ ?
ସମାଧାନ :
ଗୋଟିଏ ଆୟତକ୍ଷେତ୍ରର ଦୈର୍ଘ୍ୟ, ପ୍ରସ୍ଥ ଅପେକ୍ଷା 8 ମି. ଅଧ୍ବକ ।
ମନେକର ଆୟତକ୍ଷେତ୍ରର ପ୍ରସ୍ଥ = x ମି., ଦୈର୍ଘ୍ୟ = (x + 8) ମିଟର,
ଆୟତକ୍ଷେତ୍ରର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ = (x + 8) x ବର୍ଗ ମିଟର ।
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, (x + 8) x = 240
⇒x² + 8x = 240 ⇒ x² + 8x – 240 = 0
⇒ x² + 20x – 12x – 240 = 0
⇒ x(x + 20) – 12(x + 20) = 0
⇒ (x + 20) (x – 12) = 0
⇒ x + 20 = 0 ବା x – 12 = 0
⇒x = -20 (ଅସମ୍ଭବ) ବା x = 12
∴ ଆୟତକ୍ଷେତ୍ରର ପ୍ରସ୍ଥ = 12 ମି., ଦୈର୍ଘ୍ୟ = x + 8 = 12 + 8 = 20 ମି.
ଆୟତକ୍ଷେତ୍ରର ପରିସୀମା = 2 (ଦୈର୍ଘ୍ୟ + ପ୍ରସ୍ଥ) = 2 (20 + 12) = 2 × 32 = 64 ମିଟର ।

Question 14.
ଏକ ରେଳଗାଡ଼ି 300 କି.ମି. ଦୀର୍ଘ ଯାତ୍ରା ପଥରେ ସମାନ ବେଗରେ ଗତି କରୁଥିଲା । ଯଦି ଗାଡ଼ିର ବେଗ ଘଣ୍ଟାପ୍ରତି 5 କି.ମି. ଅଧ୍ଵ ହୋଇଥା’ନ୍ତା, ତେବେ ଗାଡ଼ିଟି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସମୟର 2 ଘଣ୍ଟା ପୂର୍ବରୁ ଯଥା ସ୍ଥାନରେ ପହଞ୍ଚିନ୍ତା । ତେବେ ଗାଡ଼ିର ଘଣ୍ଟାପ୍ରତି ବେଗ ନିରୂପଣ କର ।
ସମାଧାନ :
ମନେକର ଗାଡ଼ିର ଘଣ୍ଟାପ୍ରତି ବେଗ x କି.ମି. ।
ଏହି ବେଗରେ ଗାଡ଼ିକୁ 300 କି.ମି. ଯିବାକୁ ସମୟ ଲାଗିବ \(\frac{300}{x}\) ଘଣ୍ଟା ।
ମାତ୍ର ଘଣ୍ଟାକୁ x + 5 କି.ମି. ବେଗରେ 300 କି.ମି. ଯିବାକୁ ସମୟ ଲାଗିବ \(\frac{300}{x+5}\) ଘଣ୍ଟା ।
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, \(\frac{300}{x}-\frac{300}{x+5}=2\) ⇒ 300(\(\frac{1}{x}-\frac{1}{x+5}\) = 2

Question 15.
ଏକ ଆୟତାକାର ପଡ଼ିଆର ଦୈର୍ଘ୍ୟ 25 ମିଟର, ପ୍ରସ୍ଥ 16 ମିଟର ଓ ପଡ଼ିଆର ଚତୁଃପାର୍ଶ୍ବରେ ସମାନ ଚଉଡ଼ାର ଏକ ରାସ୍ତା ଅଛି । ଯଦି ଚତୁଃପାର୍ଶ୍ଵରେ ଥ‌ିବା ରାସ୍ତାର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ 230 ବର୍ଗମିଟର ହୁଏ, ତେବେ ରାସ୍ତାର ଚଉଡ଼ା ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ସମାଧାନ :
ମନେକର ରାସ୍ତାର ଚଉଡ଼ା = x ମିଟର
ଆୟତାକାର ପଡ଼ିଆର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = 25 ମିଟର, ପ୍ରସ୍ଥ = 16 ମିଟର ।
.. ବାହାର ଆୟତାକାର ପଡ଼ିଆର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = (25 + 2x) ମି. ଓ ପ୍ରସ୍ଥ = (16 + 2x) ମି.
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, (25 + 2x) (16 + 2x) – 25 × 16 = 230
⇒ 400 + 50x + 32x + 4x² – 400 = 230
⇒ 4x² + 82x – 230 = 0 ⇒ 2x² + 41x – 115=0
ଏଠାରେ a = 2, b = 41, c = -115

∴ ରାସ୍ତାର ଚଉଡ଼ା 2.5 ମିଟର ।
ବି.ଦ୍ର. : ଉତ୍ପାଦକୀକରଣଦ୍ୱାରା 2x² + 41x – 115 = 0 ର ସମାଧାନ ମଧ୍ୟ ସମ୍ଭବ ।

Question 16.
କେତେକ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀ ଏକ ବଣଭୋଜିର ଆୟୋଜନ କଲେ । ଖାଦ୍ୟ ଅଟକଳ (Budget) 480 ଟଙ୍କା ଥିଲା । ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ 8 ଜଣ ବଣଭୋଜିକୁ ଗଲେ ନାହିଁ; ଯାହା ଫଳରେ ଖାଦ୍ୟ ବାବଦ ଖର୍ଚ୍ଚ ଜଣପିଛା 10 ଟଙ୍କା ବଢ଼ିଗଲା । ତେବେ କେତେଜଣ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀ ବଣଭୋଜିକୁ ଯାଇଥିଲେ ?
ସମାଧାନ :
ମନେକର x ଜଣ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀ ବଣଭୋଜିର ଆୟୋଜନ କରିଥିଲେ ।
ଖାଦ୍ୟ ଅଟକଳ = 480 ଟଙ୍କା ଥିଲା ।
ଜଣେ ପିଲା ପିଛା ଖର୍ଚ୍ଚ ପଡ଼ିଥାନ୍ତା = \(\frac{480}{x}\)
8 ଜଣ ବଣଭୋଜିକୁ ନଯିବାରୁ ପିଲା ସଂଖ୍ୟା = x – 8
∴ ବଣଭୋଜିକୁ ଯାଇଥବା ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀ ସଂଖ୍ୟା = x – 8
x – 8 ଜଣ ପିଲାଙ୍କ ପାଇଁ ଖର୍ଚ୍ଚ 480 ଟଙ୍କା ହେଲେ, ଜଣେ ପିଲା ପିଛା ଖର୍ଚ୍ଚ ପଡ଼ିଲା = \(\frac{480}{x-8}\) ଟଙ୍କା ।
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, \(\frac{480}{x-8}-\frac{480}{x}=10\) ⇒ 480(\(\frac{x-x+8}{(x-8)x}\)) = 10
⇒ \(\frac{8}{x²-8x}=\frac{1}{48}\) ⇒ x² – 8x = 384
⇒ x² -8x – 384 = 0 ⇒ x² – 24x + 16x – 384 = 0
⇒ x (x – 24) + 16 (x – 24) = 0 ⇒ (x – 24) (x + 16) = 0 ⇒x-24=0 Ql x + 16 = 0
⇒x= 24 Q1 x = – 16
∴ ବଣଭୋଜିକୁ ଯାଇଥବା ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀ ସଂଖ୍ୟା = x – 8 = 24 – 8 = 16 ଜଣ।

Question 17.
ସମାଧାନ ଜର :
(i) (x + 1) (x + 2) (x + 3) (x + 4) = 120
(ii) \(5 \sqrt{\frac{3}{x}}+7 \sqrt{\frac{x}{3}}=22 \frac{2}{3}\)
(iii) 3x + \(\frac{5}{16x}\) – 2 = 0
(iv) \(\frac{2x+1}{x+1}^4-6\frac{2x+1}{x+1}^2+8=0\)
(v) (3x² – 8)² – 23 (3x² – 8) + 76 = 0
(vi) 5 (5^x + 5^-x) = 26
(vii) (x² – 2x)² – 4 (x² – 2x) + 3 = 0
(viii) x^-4 – 5x^-2 + 4 = 0
(ix) \(2\left(x^2+\frac{1}{x^2}\right)-3\left(x+\frac{1}{x}\right)-1=0\)
(x) \(\frac{3}{√2x}-\frac{√2x}{5}=5 \frac{9}{10}\)
(xi) \(\frac{x}{x+1}+\frac{x+1}{x}=\frac{34}{15}\) (x ≠ 0, x ≠ – 1)
(xii) x (2x + 1) (x – 2) (2x – 3) = 63
(xiii) \(\frac{x-3}{x+3}+\frac{x+3}{x-3}=6 \frac{6}{7}\) (x ≠ – 3, 3)
(xiv) \(3\left(x^2+\frac{1}{x^2}\right)+4\left(x-\frac{1}{x}\right)-6=0\)
(xv) (\(\frac{x+1}{x-1}\))² – (\(\frac{x+1}{x-1}\)) – 2 = 0
(xvi) \(\sqrt{2x+9}\) + x = 13
(xvii) \(\sqrt{2 x+\sqrt{2 x+4}}\) = 4
ସମାଧାନ :
(i) (x + 1) (x + 2) (x + 3) (x + 4) = 120
= (x+1) (x+4) (x + 2) (x + 3) = 120 ⇒ (x² + 5x + 4) (x² + 5x + 6) = 120
ମନେକର x² + 5x = p
ପ୍ରଭେ ସମୀକରଣରଟି (p + 4) (p + 6) = 120
⇒ p² + 10p+ 24 = 120 ⇒ p² + 10p + 24 – 120 = 0
⇒p² + 10p – 96 = 0 ⇒ p² + 16p – 6p – 96 = 0
⇒p(p + 16) – 6(p + 16) = 0 ⇒ (p + 16) (p – 6) = 0
⇒p + 16 = 0 କିମ୍ବା p – 6 = 0 ⇒ p = -16 କିମ୍ବା p=6
p ପରିବର୍ତ୍ତେ x + 5x ନେଲେ x² + 5x = – 16
⇒ x² + 5x + 16 = 0 ଏଠାରେ D = b² – 4ac = 25 – 64 = -39
⇒ D < 0 ବୀଜଦ୍ଵୟ ଅବାସ୍ତବ, ଗ୍ରହଣୀୟ ନୁହେଁ ।
ପୁନଶ୍ଚ x² + 5x = 6
⇒ x²+5x – 6 = 0, ଏଠାରେ a = 1, b = 5, c = – 6

∴ ନିର୍ଦେୟ ସମାଧାନ – 6 ଓ 1 ।

(ii) \(5 \sqrt{\frac{3}{x}}+7 \sqrt{\frac{x}{3}}=22 \frac{2}{3}\)
ମନେକର \(\sqrt{\frac{3}{x}}\) = p = \(\sqrt{\frac{x}{3}}=\frac{1}{p}\)
ପ୍ରଭେ ସମୀକରଣରଟି 5p + \(\frac{7}{p}\) = \(\frac{68}{3}\) ⇒ \(\frac{5p²+7}{p}=\frac{68}{3}\)
⇒ 15p² + 21 = 68p ⇒ 15p² – 68p + 21 = 0, ଏଠାରେ a = 15, b = -68, c = 21

ବି.ଦ୍ର. : x ର ମାନ \(\frac{25}{147}\) ଦେଇ ଦତ୍ତ ସମୀକରଣଟି ସିଦ୍ଧ ହେଉଛି କି ନାହିଁ ପରୀକ୍ଷା କରି ଦେଖ । ଯଦି ନ ହେଉଥାଏ ତେବେ ସମାଧାନ କେବଳ 27 ହେବ । ଏଠାରେ \(\frac{25}{147}\) ଅଗ୍ରହଣୀୟ ।

(iii) 3x + \(\frac{5}{16x}\) – 2 = 0
⇒ \(\frac{48x²+5-32x}{16x}=0\) ⇒ 48x² + 5 – 32x = 0

(iv) \(\frac{2x+1}{x+1}^4-6\frac{2x+1}{x+1}^2+8=0\)
ମନେକର (2x+1)= p ଦଉ ସମୀକରଣ p⁴ – 6p² + 8 = 0 => p⁴ – 4p² – 2p² + 8 = 0
⇒ p²(p² – 4) – 2(p² – 4) = 0 ⇒ (p² – 4)(p² – 2) = 0
⇒ p² – 4 = 0 ବା p² – 2 = 0 ⇒ p² = 4 ବା p² = 2 ⇒ p = ±2 ବା p = ±√2
\(\frac{2x+1}{x+1}=2\), x ର ମାନ ନିର୍ଦୟ ଅସମ୍ଭବ |

ବି.ଦ୍ର. :
(\(\frac{2x+1}{x+1}\))² = p ମନେକର
ଦଉ ସମୀକରଣ p² – 6p + 8 = 0 ⇒ p = 4 ବା p = 2
\(\frac{2x+1}{x+1}\) = 4 ⇒ \(\frac{2x+1}{x+1}\) = ±2 ନେଇ x ର ମାନ ସ୍ଥିର କରାଯାଇପାରେ ।
ପୁନଶ୍ଚ (\(\frac{2x+1}{x+1}\))² = 2 = \(\frac{2x+1}{x+1}\) = ±√2 ନେଇ
x ର ମାନ ସ୍ଥିର କରାଯାଇପାରେ ।

(v) ମନେକର 3x² – 8 = p
ପ୍ରଭେ ସମୀକରଣ p² – 23p + 76 = 0 । ଏଠାରେ a = 1, b = 23, c = 76

(vi) ମନେକର 5^x = p
ପ୍ରଭେ ସମୀକରଣ 5(p + \(\frac{1}{p}\)) = 26 ⇒ \(\frac{5(p²+1)}{p}\) = 26
⇒ 5p² + 5 = 26p ⇒ 5p² – 26p + 5 = 0
⇒ 5p² – 25p – p + 5 = 0 ⇒ 5p (p -5) – 1(p – 5) = 0
⇒ (p – 5) (5p – 1) = 0 ⇒ p – 5 = 0 କିମ୍ବା 5p – 1 = 0
⇒p = 5 କିମ୍ବା p = \(\frac{1}{5}\) ⇒5^x = 5¹ କିମ୍ବା 5^x = 5^-1
⇒ x = 1 କିମ୍ବା x = -1
∴ ନିର୍ଦେୟ ସମାଧାନ 1 ଓ -1 ।

(vii) ମନେକର x² – 2x = p
ପ୍ରଭେ ସମୀକରଣ, p² – 4p + 3 = 0
p² – 3p – p + 3 = 0 p(p – 3) – 1(p – 3) = 0
⇒(p – 3) (p – 1) = 0 ⇒ p – 3 = 0 ବା p – 1 = 0
⇒ p = 3 ବା p = 1
x² – 2x = 3 ⇒ x² – 2x – 3 = 0
⇒ x – 3x + x – 3 = 0 ⇒ x (x – 3) + 1 (x – 3) = 0
⇒ (x – 3) (x + 1) = 0 ⇒ x – 3 = 0 ବା x + 1 = 0
⇒ x = 3 ବା x = – 1
ପୁନଶ୍ଚ x² – 2x = 1 ⇒ x² – 2x – 1 = 0 । ଏଠାରେ a = 1, b = – 2, c = – 1 ବା

(viii) ମନେକର x^-2 = p। ଦଉ ସମୀକରଣ, p² – 5p + 4 = 0

(ix) \(2\left(x^2+\frac{1}{x^2}\right)-3\left(x+\frac{1}{x}\right)-1=0\)

ପୁନଶ୍ଚ x + \(\frac{1}{x}\) = -1 ⇒ \(\frac{x²+1}{x}\) = -1 ⇒ x² + 1 = -x ⇒ x² + x + 1 = 0
ସମୀକରଣ x² + x + 1 = 0 ରେ D < 0 ହେତୁ ବାସ୍ତବ ବୀଜ ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ ।
∴ ନିର୍ଦେୟ ସମାଧାନ 2 ଓ \(\frac{1}{2}\) ।

(x) ମନେକର \(\frac{1}{√2x}\) = p; √2x = \(\frac{1}{p}\)
ପ୍ରଭେ ସମୀକରଣ, 3p – \(\frac{1}{5p}=\frac{59}{10}\)
⇒ \(\frac{15p²-1)}{5p}=\frac{59}{10}\) ⇒ \(\frac{15p²-1)}{p}=\frac{59}{2}\)
⇒ 30p² – 2 = 59p ⇒ 30p² – 59p – 2 = 0
⇒30p² – 60p + p – 2 = 0 ⇒ 30p (p – 2) + 1 (p – 2) = 0
⇒ (p – 2) (30p+1) = 0 ⇒ p – 2 = 0 ବା 30p + 1 = 0
⇒p = 2 ବା p = \(– \frac{1}{30}\)
p = 2 ⇒ \(\frac{1}{√2x}\) = 2 ⇒ \(\frac{1}{2x}\) = 4 ⇒ x = \(\frac{1}{8}\)
p = \(– \frac{1}{30}\) ⇒ \(\frac{1}{√2x}=- \frac{1}{30}\) = \(\frac{1}{2x}=\frac{1}{900}\)
⇒ 2x = 900 ⇒ x = 450
x = 450 ପୁନଶ୍ଚ ସମୀକରଣରେ ବସାଇଲେ ଏହା ସମୀକରଣକୁ ସିଦ୍ଧ କରିବ ନାହିଁ ।
ତେଣୁ ଏହା ଗ୍ରହଣୀୟ ନୁହେଁ ।
∴ xର ଏକମାତ୍ର ମୂଲ୍ୟ \(\frac{1}{8}\) ଅଟେ ।

(xi) \(\frac{x}{x+1}+\frac{x+1}{x}=\frac{34}{15}\)
⇒ \(\frac{x²+(x+1)²}{x(x+1)}=\frac{34}{15}\) ⇒ \(\frac{x²+x²+2x+1}{x²+x)}=\frac{34}{15}\)
⇒ \(\frac{2x²+2x+1}{x²+x}=\frac{34}{15}\) ⇒ 34 (x² + x) = 15 (2x² + 2x + 1)
⇒ 34x² + 34x = 30x² + 30x + 15
⇒ 34x² – 30×2 + 34x – 30x – 15 = 0 ⇒ 4x² + 4x – 15 = 0
⇒ 4x² + 10x – 6x – 15=0 ⇒ 2x (2x + 5) – 3 (2x + 5) = 0
⇒ (2x + 5) (2x-3)=0 ⇒ x = \(\frac{-5}{2}\) ବା x = \(\frac{3}{2}\)
∴ ନିର୍ଦେୟ ସମାଧାନ \(\frac{3}{2}\) ଓ \(\frac{-5}{2}\) ।

(xii) x (2x + 1) (x – 2) (2x – 3) = 63 ⇒ {x (2x – 3)} {(2x + 1) (x – 2)} = 63
⇒ (2x² – 3x) (2x² -3x – 2) = 63
ମନେକର 2x² – 3x = p
∴ p (p – 2) = 63 ⇒ p² – 2p – 63 = 0
⇒p² – 9p + 7p – 63 = 0 ⇒ p (p – 9) + 7 (p – 9) = 0
(p – 9) (p + 7) =0 p – 9 = 0 p + 7 = 0
⇒ p = 9 ବା p = -7
∴ p = 9 ⇒ 2x² – 3x = 9 ⇒ 2x² – 3x – 9 = 0
⇒ 2x² – 6x + 3x – 9 = 0 ⇒ 2x (x – 3) + 3 (x – 3) = 0
⇒ (x – 3) (2x + 3) = 0 ⇒ x = 3 ବା x = \(\frac{-3}{2}\)
p = -7 ⇒ 2x² – 3x + 7 = 0
ଏଠାରେ b² – 4ac = 9 – 56 = – 47
D < 0 xର ଅବାବ ମାନ ଗ୍ରହଣୀୟ ନୁହେଁ ।
∴ ନିର୍ଦେୟ ସମାଧାନ 3 ଓ \(\frac{3}{2}\) ।

(xiii) ମନେକର \(\frac{x-3}{x+3}=p\), ପ୍ରଭଦ ସମୀକରଣଟି p – \(\frac{1}{p}=\frac{48}{7}\)
⇒ \(\frac{p²-1}{p}=\frac{48}{7}\) ⇒ 7(p²-1) = 48p ⇒ 7p² – 48p – 7 = 0
ଏଠାରେ a = 7, b = -48, c = -7

∴ ନିର୍ଦେୟ ସମାଧାନ -4 ଓ \(\frac{9}{4}\) ।

(xiv) \(3\left(x^2+\frac{1}{x^2}\right)+4\left(x-\frac{1}{x}\right)-6=0\)

(xv) (\(\frac{x+1}{x-1}\))² – (\(\frac{x+1}{x-1}\)) – 2 = 0
ମନେକର \(\frac{x+1}{x-1}=p\)
ଦଉ ସମାଜରଣ p² – p – 2 = 0
ଏଠାରେ a = 1, b = -1, c = -2

ଯଦି p = 2 ⇒ \(\frac{x+1}{x-1}\) = 2 ⇒ x + 1 = 2(x – 1) ⇒ x + 1= 2x – 2
⇒ x – 2x = -2 -1 ⇒ -x = -3 ⇒ x = 3
ଯଦି p = 1 ⇒ \(\frac{x+1}{x-1}\) = -1 ⇒ x + 1 = -1(x – 1) ⇒ x+ 1 = -x + 1
⇒ x + x = 1 – 1 ⇒ 2x = 0 ⇒ x = 0

(xvi) \(\sqrt{2x+9}\) + x = 13

x = 8 ଦ୍ବାରା ଦତ୍ତ ସମୀକରଣଟି ସିଦ୍ଧ ହେଉଛି; ମାତ୍ର x = 20 ହେଲେ, \(\sqrt{2x+9}\) + x ≠ 13
∴ ଦତ୍ତ ସମୀକରଣର ସମାଧାନ x = 8 ।

(xvii) \(\sqrt{2 x+\sqrt{2 x+4}}\) = 4

x = 6 ଦ୍ଵାରା ଦତ୍ତ ସମୀକରଣଟି ସିଦ୍ଧ ହେଉଛି; ମାତ୍ର x = \(\frac{21}{2}\) ହେଲେ,
\(\sqrt{2 x+\sqrt{2 x+4}}\) ≠ 4 (ଦତ୍ତ ସମୀକରଣଟି ସିଦ୍ଧ ହେଉନାହିଁ)
∴ ନିଶ୍ଚେ ସମୀକରଣର ସମାଧାନ 6।

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 Invitation to English 4 Solutions Grammar Tense Patterns Unit 6 The Past Simple and the Past Perfect Textbook Activity Questions and Answers.

CHSE Odisha 12th Class English Grammar Tense Patterns Unit 6 The Past Simple and the Past Perfect

SECTION – 1

Look at the sentences below.
(a) I reached the hostel in the morning and found that somebody had broken into my room during the night.
(b) She said that her friend had published a book.
(c) He had lived in this town for ten years; then he migrated to Japan.
Can you find the Past Perfect Tense in each sentence? Note that the sentence in which it occurs refers to two actions — the action expressed by the Past Perfect and another action expressed by the Past Simple. Of the two actions, which takes place earlier and which takes place later? List them below.

(a) (1) I reached the hotel in the morning and found. (later).
(2) that somebody had broken (earlier action) into my room during the night.
(b) (1) She said _________(later action).
(2) that her friend had published a book _________(earlier action).
(c) (1) _________then he migrated to Japan _________(later action).
(2) He had lived in this town for ten years, (earlier action).
Can you answer now? Which action does the Past Perfect refer to — the earlier one or the later one? Which action does the Past Simple refer to?
Answer:
The earlier action refers to Past Perfect and the later one refers to Past Simple Tense.

Activity – 23
Combine each pair of sentences below into a single sentence, using the Past Perfect to show which action took place earlier. (You may have to use words like after; when etc.
(a) (i) I finished my homework.
(ii) Then I went to buy a pen.
_____________________________________.
(b) (i) Then the doctor gave some medicine to the patient,
(ii) Then the patient regained his senses.
_____________________________________.
(c) (i) I read a few pages from the book.
(ii) After that I returned it to the librarian.
_____________________________________.
(d) (i) I worked in the garden for some time.
(ii) After that I had my breakfast.
____________________________
(e) (i) He left the place in a hurry.
(ii) After that his friend arrived.
____________________________
(f) (i) The young girl finished shopping.
(ii) Then she met with an accident.
____________________________
(g) (i) The thief ran away with the gold.
(ii) After that the police arrived.
____________________________
Answer:
(a) After I had finished my homework, I went to buy a pen.
(b) After the doctor had given some medicine to the patient, the patient regained his senses.
(c) After I had read a few pages from the book, I returned to the librarian.
(d) I had worked in the garden for some time before I had my breakfast.
(e) When he had left the place in a hurry. his friend arrived.
(f) After the young girl had finished shopping. she met with an accident.
(g) The thief had run away with the gold before the police arrived.

Activity — 24
Jatin arrived late at different places yesterday. What did he find when he arrived
at each place?
Example — When he arrived at the cricket stadium, the game had ended.
(a) the hank it / already I close.
____________________________
(b) his uncle’s house his uncle I go the sleep.
____________________________
(c) the bus stops the bus I already / leave.
____________________________
(d) book shop the book he wanted/sold out already.
_________________________________
(e) the club his friends/leave.
_________________________________
(f) the hostel everyone / go to bed.
_________________________________
Answer:
(a) When he arrived at the bank, it had already closed.
(b) When he got to his uncle’s house, his uncle had gone to sleep.
(c) When he reached the bus stop, the bus had already left.
(d) When he came to the bookshop, the book he wanted had been sold out already.
(e) When he arrived at the club, his friends had left.
(f) When he came to the hostel, everyone had gone to bed.

Activity – 25
Use the verb supplied in brackets in the appropriate form.
(a) We went to Anil’s house and _____________(knock) on the door but there _____________ (be) no answer. Either he _____________ (go) out or he _____________ (not want) to see anyone.
(b) Sadhan _____________(go) for a walk yesterday because the doctor _____________(tell) him last week that he _____________(need) exercise.
(c) A : _____________(Seema / arrive) at the party in time last night ?
B: No, she was late. By the time, we got there, everyone _____________(leave).
Answer:
(a) We went to Anil’s house and knocked on the door but there was no answer. Either he had gone out or he did not want to see anyone.
(b) Sadhan went for a walk yesterday because the doctor told him last week that he needed exercise.
(c) A: Did Seema arrive at the party in time last night?
B: No, she was late. By the time, we got there, everyone had left.

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 Invitation to English 4 Solutions Grammar Tense Patterns Unit 5 Past Simple and Past Progressive Textbook Activity Questions and Answers.

CHSE Odisha 12th Class English Grammar Tense Patterns Unit 5 Past Simple and Past Progressive

SECTION – 1

Study the sentences below :
(a) It started to rain while we were walking home.
(b) My sister was tidying my room when I saw your letter.
(c) Anita was walking along the road when suddenly she heard footsteps behind her. Someone was following her. She was frightened and started to run.
What do you think the use of the Past Simple and the Past Progressive indicates in these sentences?
(Hint: Think of a point of time and a duration of time in the past and relate them to the action.)

Note:
The Past Simple tells us that the work/action started and finished in the past. The speaker has a definite time in mind. But in Past Progressive the time of beginning or completion of the activity is not mentioned. The activity was in progress for that hour.

Activity – 21
Put the verbs into the correct form, Past Progressive or Past Simple.
(a) My friend ______________(meet) Anima and Amiya at the bus stop four days ago. They ______________(go) to Paradeep and my friend ______________ (go) to Bolangir. They ______________(have) a chat while they ______________(wait) for their buses.
(b) My brother ______________ (cycle) to school last Monday when suddenly an old woman ______________(step) out into the road in front of him. He ______________(go) quite fast but luckily he ______________ (manage) to stop in time and ______________(not / hit) her.
Answer:
(a) My friend met Anima and Amiya at the bus stop four days ago. They were going to Paradeep and my friend was going to Bolangir. They had a chat while they were waiting for their buses.
(b) My brother was cycling to school last Monday when suddenly an old woman stepped out into the road in front of him. He was going quite fast but luckily he managed to stop in time and did not hit her.

Activity – 22
Here is a true story.
An old couple …………………………living in a flat in Bhubaneswar. ………………………… locked up in one room ………………………….. Some unknown people took away everything ………………………… police arrived ………………………… climbed ………………………… rescued ………………………… broke open a door ………………………… one dacoit was killed ………………………… detective was called …………………………interviewed a witness.
Imagine that you are being questioned by the police as if you were a witness to the crime. A police Inspector is recording your statements in a notebook. Think about the situation and write the appropriate answers.
Inspector: Where were you standing at that time?
Answer: _____________________________.
Inspector: Why did you come here?
Answer: _____________________________.
Inspector: What was the old man doing at the time?
Answer: _____________________________.
Inspector: How did you see that?
Answer: _____________________________.
Inspector: How long were you standing there?
Answer: _____________________________.

Answer:
An old couple _____ living in a flat in Bhubaneswar, _____ Orissa locked up in one room _____. Some unknown people took away everything. _____ police arrived _____, limbed _____ rescued _____ , broke open a door _____one dacoit killed, _____detective was called _____ interviewed a witness.
Inspector: Where were you standing at that time?
Answer: I was standing near the flat.
Inspector: Why did you come here?
Answer: I came here to play.
Inspector: What was the old man doing at that time?
Answer: The old man was shouting and trembling out of fear.
Inspector: How did you see that?
Answer: I heard him shouting and saw him trembling.
Inspector: How long were you standing there?
Answer: I stood there till your arrival.

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 Invitation to English 4 Solutions Grammar Tense Patterns Unit 4 Present Perfect and Past Simple Textbook Activity Questions and Answers.

CHSE Odisha 12th Class English Grammar Tense Patterns Unit 4 Present Perfect and Past Simple

Study the dialogue given below.
Susant: Have you ever ridden a horse?
Subir: Yes, I have.
Susant: When was that?
Subir: I rode one last summer.
Susant : What was it like?
Subir: Oh, it was awful.
Susant : Why? What happened?
Subir: I fell off and hurt my back.
Identify the Present Perfect and Past Simple sentences and examine their use carefully. How are they different in meaning?
{Hint: One of them answers the question ‘When’? and the other does not)
Except for the first two i.e. “Have you ever ridden a horse ?” and “Yes, I have”, the rest of the sentences in the above dialogue belong to Past Simple constructions.
When an action/event took place in the past but its result is still operative at the present moment of speaking/time, we generally use a Present Perfect tense and the Past Simple means that the action/happening occurred before the present moment.

Activity – 18
1. Complete the dialogue using the hints given.
(i) A: ever / see /a lion _______________?
B: Yes, _______________.
A: Where _______________?
B: In the zoo _______________.
A: What/look _______________?
B: terrible _______________.
A: You / afraid _______________?
B: No, _______________?

(ii) A : ever / be to / Dhauligiri ………………………?
B: Yes, _______________.
A: What! see /there _______________?
B: A temple I top/hill _______________.
A See / the inscriptions _______________?
B: Yes, _______________?
A: Able to read the inscriptions _______________?
B: No, _______________.

Answer:
(i) A: Have you ever seen a lion?
B: Yes, I have.
A: Where did you see it?
B: I saw it in the zoo.
A: What did it look like?
B: Yes, it was very terrible to look at.
A: Were you afraid?
B: No, I wasn’t.

(ii) A: Have you ever been to Dhauligiri?
B: Yes, I have been two times.
A: What did you see there?
B: I saw a temple at the top of the hill.
A: Did you see the inscriptions there?
B: Yes, I saw the inscriptions there.
A: Were you able to read the inscriptions there?
B: No, I wasn’t.

Activity – 19
Choose the right verb for each blank space and put it into the correct tense.
(do, wear, carry, ask, say, think)
A : _______________your grandfather _______________ something really crazy ?
B: He _______________ something really silly last summer. One one of the hottest days he _______________ a raincoat and _______________ an umbrella. Everyone _______________ him why. He _______________he _______________ it was going to rain.
Answer:
A: Did your grandfather wear something really crazy?
B: He wore something really silly last summer. On one of the hottest days, he wore a raincoat and carried an umbrella. Everyone asked him why. He said he thought it was going to rain.

Activity – 20
Complete the sentences, using the verbs in brackets either in Past Simple or Present Perfect form.
(a) She _______________ up her mind (made). She’s going to look for another college.
(b) Amulya : _______________me his pen but I’m afraid I _______________ it. (give, lose)
(c) A: It’s a little bit noisy in here, isn’t it?
B: Pardon? I can’t hear. What _______________ you _______________? (say)
(d) Where is my bike? It _______________ outside the classroom. It _______________! (be, disappear)
(e) Did you know that Umesh _______________ a new scooter? (buy)
(f) I did Sanskrit at school but I _______________ most of it. (forget)
(g) A : Sima, this is Rajesh.
B: Hello, Rajesh. Actually, we know each other. We _______________ already ___________ (meet).

Answer:
(a) She has made up her mind. She’s going to look for another college.
(b) Amulya gave me his pen but I’m afraid I have lost it.
(c) A: It’s a little bit noisy in here, isn’t it?
B: Pardon? I can’t hear. What did you say?
(d) Where is my bike? It was outside the classroom. It has disappeared!
(e) Did you know that Umesh has bought a new scooter?
(f) I did Sanskrit at school but I have forgotten most of it.
(g) A : Sima, this is Rajesh.
B: Hello, Rajesh. Actually, we know each other. We have already met.

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 Invitation to English 4 Solutions Grammar Tense Patterns Unit 3 Past Simple Textbook Activity Questions and Answers.

CHSE Odisha 12th Class English Grammar Tense Patterns Unit 3 Past Simple

SECTION – 1
Read the passage below carefully.
Ramesh was bon in Baleswar in 1960. He was brought up in Cuttack by his uncle because of his parents in Bangalore. Then he went to Hyderabad to complete his studies. He got a first-class M.Sc. degree in Physics and became a lecturer at a college in Orissa. In 1985 he joined a university but soon went to the U.S.A. on a scholarship. He came back in 1990 and got married. He bought a house in Bhubaneswar in 1993. The happenings above took place in the past time. The basic element of meaning is: “the happening takes place before the present moment.” This means that the present moment is excluded.

Activity – 16
Answer the following questions which relate to the things you do every day. Answer in full sentences.
1. When do you wake up?
2. What do you eat before you go to college?
3. When do you leave home?
4. How do you get to college?
5. What do you pass on the way?
6. How long does it take you?
7. When do your classes start?
Answer:
1. I wake up early at 6 a.m. in the morning.
2. I usually eat rice, dal, and curry before I go to college.
3. I leave home at half past 9 (o’clock).
4. I get to college by bicycle.
5. I pass people, motor cars, etc. on the way to college.
6. It takes me twenty minutes time.
7. Our classes start at 10 o’clock.

Imagine that a friend of yours wants to know from you what you did last Wednesday, which was a very typical day in your life. What kind of questions would he ask you and what answers would you give him? Here are a few questions and answers for you to write.

Question 1.
When did you wake up last Wednesday?
Answer:
I woke up at 6. a.m. last Wednesday.

Question 2.
How did you enjoy the day?
Answer:
I went on merry-making with my friends as it was my birthday.

Question 3.
What did you do in the morning that day?
Answer:
I took a clean bath first and put on a new pair of clothes.

Question 4.
What did you do after wearing the pair of new clothes?
Answer:
I went to the temple to worship God.

Question 5.
What did you give your friends to eat?
Answer:
I gave them some cake, sweets, and other sumptuous food to eat.

Question 6.
What did they give you on the day?
Answer:
They presented me with fabulous gifts.

Question 7.
Were you really happy on that day?
Answer:
Yes. I was very happy on that day.

Activity – 17
The following years were related to important events in Gandhiji’s life. Can you write a sentence on each of these years? One has been done for you.
1. (1869) Gandhiji was born.
2. (1888) ____________________________________________.
3. (1891) ____________________________________________.
4. (1893) ____________________________________________.
5. (1906) ____________________________________________.
6. (1915) ____________________________________________.
7. (1917) ____________________________________________.
8. (1931) ____________________________________________.
9. (1942) ____________________________________________.
10. (1948) ____________________________________________.
Answer:
1. (1869) Gandhiji was bom.
2. (1888) He went to London to study law.
3. (1891) He passed the law examination and was admitted to the bar.
4. (1893) He went to South Africa.
5. (1906) He wrote a significant letter to his brother Laxmidas Gandhi.
6. (1915) He left for Rajkot and Porbandar to meet his relations.
7. (1917) He received a summons to appear before the sub-divisional officer on April 18.
8. (1931) Gandhi-Irwin pact was signed in Delhi.
9. (1942) He attended the All-India Congress Committee meeting at Wardha.
10. (1948) He was shot dead by Nathuram Binayak Godse an R.S.S. member.

Activity – 18
Imagine that you went for a picnic last Sunday with some friends. Write a letter to your friend telling him/her about the picnic. You may follow the hints given below.
1. when and how it was planned
2. the place selected
3. how you went there
4. what you saw on the way
5. what you did there
6. what you enjoyed most
7. when you returned

Dear ___________,
It was really nice to hear from you again. Thanks for telling me about your plans for an excursion. I’m afraid I won’t be able to make it. I have exams to sit for. But I have already made up for the loss.
Yesterday we went on a picnic, and I feel I must share the excitement of it all with you.
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________

Yours truly,
___________.

Answer:
Dear Suresh,
It was really nice to hear from you again. Thanks for telling me about your plans for an excursion. I’m afraid I won’t be able to make it. I have exams to sit for. But I have already made up for the loss.
Yesterday we went on a picnic, and I feel I must share the excitement of it all with you.
Our classmates sat together a week ahead and decided to go on a picnic to Nandankanan. We got the permission of the Principal and gave each one hundred rupees for the purpose. We were 50 students and three lecturers too consented to go with us. All of us were of the opinion to see Nandankanan, the zoo. We hired a bus and it was about two hours journey from our college. We saw a lot of buses, cars, and trees full of flowers on our way to Nandankanan. We arrived at Nandankanan by 9 o’clock in the morning. On getting there, we first had our breakfast. Mohan, Sanjay, and Pravakar voluntarily agreed to take charge of cooking. They discharged their duty pretty well. Others went to see the beautiful march of colorful sights and sounds. Our menu was very simple. We had rice, mutton curry, and fruit salad. The preparation of the food was superb. We all enjoyed the food to our heart’s content. After finishing our lunch, we took a little rest and then went round the zoo again. We first returned to our college at 6 p.m. Then the day scholars went to their houses and we went to our hostel. It was really a pleasant outing. I felt your absence there.

With love
Yours truly
Sandeep.

Note:
We can use sentences in the past simply when ‘the speaker/writer has a definite time in mind’.
Examples :
Once this town was a beauty spot.
Mahatma was bom in 1869.
“Past simple” can also be used for “habit in the past”.

Example :
He always carried an umbrella.
They never drank tea.
Note that in most cases we use used to if we wish to emphasize that the habit has been discontinued.

Example :
He used to smoke, (which means that he smoked at one time but he doesn’t smoke now.)
Past Simple can also be used for hypothetical meaning.

Example :
It’s time we had a holiday.
If you caught the 9 o’clock train, you would get there by lunchtime, etc.

Odisha State Board Elements of Mathematics Class 11 Solutions CHSE Odisha Chapter 14 Limit and Differentiation Ex 14(a) Textbook Exercise Questions and Answers.

CHSE Odisha Class 11 Math Solutions Chapter 14 Limit and Differentiation Exercise 14(a)

Question 1.
\(\lim _{x \rightarrow 3}\)(x + 4)
Solution:
Clearly, if we take x very close to 3, x + 4 will go very close to 7.
Now let us use ε – δ technique to confirm the result.
Given ε > 0, we seek for δ > 0 depending on ε such that
|x – 3| < δ ⇒ |(x + 4) – 7|< ε
Now |(x + 4) – 7| < ε
if |x – 3| < ε
∴ We can choose ε = 8
Hence for given ε > 0, there exist 8 = ε > 0
such that |x – 3| < δ ⇒ |(x + 4) – 7| < ε
∴ \(\lim _{x \rightarrow 3}\)(x + 4) = 7

Question 2.
\(\lim _{x \rightarrow 1}\)(4x – 1)
Solution:
By taking very close to 1 we have 4x- 1 tends to 3.
Let us use ε – δ technique to confirm the result.
Given ε > 0. We shall find δ > 0 depending on ε such that
|x – 1| < 5 ⇒ |(4x – 1) – 3| < ε
Now |(4x – 1 ) – 3| < ε
if |4x – 1| < ε i.e.|x – 1| < \(\frac{\varepsilon}{4}\)
Let us choose δ = \(\frac{\varepsilon}{4}\)
∴ For given ε > 0 there exists δ = \(\frac{\varepsilon}{4}\) > 0
such that |x – 1| < δ
⇒ |(4x – 1) – 3| < ε
∴ \(\lim _{x \rightarrow 1}\)(4x – 1) = 3

Question 3.
\(\lim _{x \rightarrow 1}\)(√x + 3)
Solution:
As x → 1 we see √x + 3 → 4
We will confirm the result using ε – δ technique
Let ε > 0, we will choose δ > 4
such that |x – 1| < 8 ⇒ |√x + 3 – 4| < ε
Now |√x + 3 – 4| = |√x – 1|
\(=\frac{|x-1|}{|\sqrt{x}+1|}\)
But |√x + 1| > 1
⇒ \(\frac{1}{|\sqrt{x}+1|}\) < 1
⇒ \(\frac{|x-1|}{|\sqrt{x}+1|}<\frac{\delta}{1}\)
∴ (√x + 3) – 4 < \(\frac{\delta}{1}\)
We can take δ < ε i.e. δ = min {1, ε}
∴ |x – 1| < δ ⇒ |(√x + 3) – 4| < ε
for given ε > 0 and (δ = ε)
⇒ \(\lim _{x \rightarrow 1}\)(√x + 3) = 4

Question 4.
\(\lim _{x \rightarrow 0}\) (x² + 3)
Solution:
As x → 0 we observe that x³ + 3 → 3
Let us use ε – δ technique to confirm the result.
Let ε > 0, we seek for a δ > 0 such that
|x – 0| < ε ⇒ |x² + 3 – 3| < ε
Let |x| < 8
Now |x² + 3 – 3| < ε
We have |x|² < ε ⇒| x| < √ε
(∴ |x| and ε are positive.)
∴ we can choose δ = √ε
∴ We have for given δ > 0 there exists
δ = √ε > 0 such that |x| < δ ⇒ |x² + 3 – 3| < ε
∴ \(\lim _{x \rightarrow 0}\) (x² + 3) = 3

Question 5.
\(\lim _{x \rightarrow 0}\) 7
Solution:
If x → 0 we observe that 7 → 7.
Let us use e- 8 technique to confirm the limit.
Let f(x) = 7
Given ε > 0, we will choose a δ > 0
such that |x – 0| < δ ⇒ |f(x) – 7| < ε
Now |f(x) – 7| < ε
If f(x) ∈ (7 – ε . 7 + ε)
But for every x, f(x) = 7
⇒ for|x| < δ also f(x) = 7 ∈ (7 – ε . 7 + ε)
∴ Choosing ε = δ we have
|x| < δ ⇒ |f(x) – 7| < ε
∴ \(\lim _{x \rightarrow 0}\) (7) = 7

Question 6.
\(\lim _{x \rightarrow 1} \frac{(x-1)^3}{(x-1)^3}\)
Solution:
We guess the limit is 1.
Let us confirm using ε – δ technique.
Let ε > 0, f(x) = \(\frac{(x-1)^3}{(x-1)^3}\)
We will choose a δ > 0 such that
|x – 1| < δ ⇒ |f(x) – 1)| < ε
Now |f(x) – 1| < ε
if 1 – ε < f(x) < 1 + ε
∴ We will choose a δ > 0 such that
x ∈ (1 – δ, 1 + δ) – { 1 }
⇒ f(x) ∈ ( 1 – ε, 1 + ε)
As f(x) = for x ≠ 1
We have f(x) ∈ (1 – ε. 1 + ε) for all x ∈ (1 – δ, 1 + δ) – [1]
∴ We can choose δ = ε
for given ε > 0, there exists δ = ε
s.t. |x – 1| < δ ⇒ |f(x) – 1| < ε
∴ \(\lim _{x \rightarrow 1}\) f(x) = 1

Question 7.
\(\lim _{x \rightarrow 3} \frac{x^3-9}{x-3}\)
Solution:
If we take x very close to 3 (≠ 3)
we have \(\frac{x^3-9}{x-3}\)
= \(\frac{(x-3)\left(x^2+3 x+3^2\right)}{2}\) → 27
Let ε > 0 and x ≠ 3
Now |\(\frac{x^3-9}{x-3}\) – 27| = |x² + 3x +9 – 27|
=|x² – 9 + 3(x – 3)| ≤ |x² – 9| + 3|x – 3|
= |x – 3| [|x + 3| + 3] ≤ |x – 3| [|x + 6| < |x – 3| [|x – 3 + 9|]]
If |x – 3| < δ and δ < 1 then |x – 3| [x – 3 + 9| < δ {1 + 9} = 10 δ
Let δ = min {1, \(\frac{\varepsilon}{10}\)}
∴ For given ε > 0 we have a δ = min {1, \(\frac{\varepsilon}{10}\)} >0 such that
|x – 3| < δ ⇒ |\(\frac{x^3-9}{x-3}\) – 27|
∴ \(\lim _{x \rightarrow 3} \frac{x^3-9}{x-3}\) = 27

Question 8.
\(\lim _{x \rightarrow 1} \frac{3 x+2}{2 x+3}\)
Solution:
we observe that as x → 1, \(\frac{x+2}{2 x+3}\) → 1
To establish this let ε > 0,
we seek a δ > 0,

Question 9.
\(\lim _{x \rightarrow 0}|x|\)
Solution:
We see that when x → 0,|x| → 0
Let us establish this using ε – δ technique.
Let ε > 0 we seek a δ > 0 depending on
ε s.t.|x – 0| < ε ⇒ ||x| – 0| < ε
Now ||xl – 0| = ||x|| = |x| < δ
By choosing ε = δ we have |x| < ε ⇒ ||x| – 0| < ε
∴ \(\lim _{x \rightarrow 0}|x|\) = 0

Question 10.
\(\lim _{x \rightarrow 2}(|x|+3)\)
Solution:
We see that as x → 2, |x| + 3 → 5
Let ε > 0 we were searching for a, δ > 0
such that |x – 2| < δ ⇒ ||x| + 3 – 5| < ε
Now ||x|| + 3 – 5| = ||x| – 2| < |x – 2| < δ
∴ Choosing ε = δ
We have |x – 2| < δ ⇒ ||x| + 3 – 5| < ε
∴ Choosing ε = δ
We have |x – 2| < δ ⇒ ||x| + 3 – 5| < ε
∴ \(\lim _{x \rightarrow 2}(|x|+3)\) = 5

Odisha State Board BSE Odisha Class 10 Sanskrit Grammar Book Solutions Chapter 14 ବ୍ୟାବହାରିକସଂସ୍କୃତଶବ୍ଦାବଳୀ Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 10 Sanskrit Grammar Solutions Chapter 14 ବ୍ୟାବହାରିକସଂସ୍କୃତଶବ୍ଦାବଳୀ

(୧୪) ବ୍ୟାବହାରିକ ସଂସ୍ଫୁଡ ଶବାବଳୀ

କାଳକଃ – କଳାଯାଇ ଚିହ୍ନ (ମମ ମୁଖେ କାଳକଃ ଅସ୍ତି।) କୁଡ୍‌ମଳଃ – ବୋତାମ (ୟୁତକେ କୁଡ଼ମଳଃ ନାସ୍ତି ।)
ଟୋପୀ – ଟୋପି (ତବ ଟୋପୀ କୁତ୍ର ।) ଉଷ୍ମୀଷମ୍‌ – ପଗଡ଼ି (ମଧୁସୂଦନସ୍ୟ ଉଷ୍କମୀଷମ୍‌ ଆସୀତ୍‌ ।)
ତାୟକମ୍‌ –
କରଣ୍ଡକମ୍‌ – } ତାବିଜ ଡେଉଁରିଆ (ଶିଶୋଃ ହସ୍ତେ ତାୟକମ୍‌ ଅସ୍ତି ।)
ପ୍ରାବାରକଃ – କୋଟ / ଉତ୍ତରୀୟ (ମମ ପ୍ରାବାରକଃ ସୁନ୍ଦରଃ ଅସ୍ତି ।)
ପଟଗୃହମ୍‌ – ତମ୍ବୁ (ସୈନିକାଃ ପଟଗୃହମ୍‌ ଅଧ୍ବସନି ।) ବିଭେଦଃ – ଫାଟ (କାନୁଆଦି ) (ସର୍ବଦା ବିଭେଦଃ ନ କାର୍ଯ୍ୟଃ ।)
ଅଟାଧାରିକା – ବିମ୍‌ (ଛାତ) (ଅଟାଧାରିକାଂ ବିନା ଛନ୍ଦଃ ନ ତିଷ୍ଠତି ।)
ବୃତିଃ – ବାଡ଼ (ପ୍ରାୟେଣ ବୃତିଃ ନ ଦୃଶ୍ୟତେ ।) ବୃଭିଃ – ପରିଧ୍‌ (ବୃତସ୍ଯ ବୃଭିଂ ଜାନୀହି ।)
ତଳ୍ପଃ – ଶେୟ / ଶଯ୍ୟା (ମହାରାଜସ୍ୟ ତଳ୍ଛଃ ପ୍ରସ୍ତୁତଃ।୨) ବସ୍ତୁଦାନୀ – ଆଲମାରୀ (ପ୍ରତିଗୃହଂ ବସ୍ତୁଦାନୀ ବର୍ଭତେ ।)
ପିଞ୍ଜଃ – ସୁଇଜ୍‌ (ପିଞ୍ଜଃ ଶୋଭତେ ।) ପିଞ୍ଜାଫଳକେ ପିଞ୍ଜଃ ଶୋଭତେ ।
ନେୟଦୀପଃ – ଲଣ୍ତନ (ଅଧୁନା ପ୍ରାୟେଣ ନେୟଦୀପଃ ନ ଦୃଶ୍ୟତେ।)
ସିକ୍ଥବର୍ଭିକା – ମହମବତୀ (ସିକ୍ଥବର୍ଭିକା ସର୍ବତ୍ର ଲଭ୍ଯତେ ।)

ସମୀକରଃ – ଆଇରନ୍‌ ଇସ୍ତ୍ରୀ (ମମ ସମୀକରଃ ଗୃହେ ଅସ୍ତି ।)
କ୍ଷୁରପତ୍ରମ୍‌ – ବ୍ଲେଡ୍‌ (ତ୍ଵମ୍‌ ଆପଣାତ୍‌ ଏକଂ କ୍ଷୁରପତ୍ରମ୍‌ ।) କୂପୀ – ବୋତଲ (କୂପୀ ଜଳପୂର୍ଣ୍ା ଅସ୍ତ)
ସୂଚିକା – ସେପ୍ତିପିନ୍‌ (ତ୍ଵାଂ ନିକଷା ସୂଚିକା ଅସ୍ତିବା ।)
ଅବକାରିକା – ଆବର୍ଜନା (ଗୃହସ୍ୟ ଅବକାରିକା ଦୂରେ ସ୍ତ୍ରାପନୀୟ ।)
କଣ୍ଡୋଳଃ – ଟୋକେଇ (ଝୁଡ଼ି) କଣ୍ଡୋକଃ ଗୃହାତ୍‌ ବହିଃ ଅସ୍ତି ।)
ଉଷ୍ଣରକ୍ଷକମ୍‌ – ଥର୍ମୋଫ୍ଲାସ୍କ (ଉଷ୍ପରକ୍ଷକଂ ବିନା ଚାୟଂ ଶୀତଳଂ ଭବତି ।)
ସମ୍ଦର୍ବୀ – ଖଡ଼ିକା (ପିଠା) (ମାତା ସମଦର୍ବୀଦ୍ବାରା ପିଷ୍କକଂ କରୋତି ।)
ଚାଲନୀ – ଚାଲୁଣୀ (ଚାଲୁନୀଦ୍ବାରା ପିଷ୍ଠଂ ଚାଲ୍ୟତେ ।)
ବେଲ୍ଲନୀ – (ବେଲଣା) (ବେଲୁନୀଂ ବିନା ରୋଟିକା କଥଂ ଭବେତ୍‌ ।)
ଶଙ୍କୁଳା – ପନିକୀ (ଶଙ୍କୁଳୟା ଶାକାନି ବ୍ୟଞ୍ଜନସ୍ଯ କୃତେ ପ୍ରସ୍ତୁତାନି ।)
ଭଲୀଳବିତ୍ରମ୍‌ – କୋରଣା (ନାରୀକେଳସ୍ୟ କୃତେ ଭଲୀଳବିତ୍ରମ୍‌ ଆବଶ୍ୟକମ୍‌)
ଅନାନସଫଳମ୍‌ – ସପୁରୀ (ଅନାନସଫଳଂ ସର୍ବେଭ୍ୟଃ ରୋଚତେ ।)
ମଧୁକର୍କଟୀ – ଅମୃତଭଣ୍ଡା (ମଧୁକର୍କଟୀ ମଧୁମେହାୟ ଉପଯୁକ୍ତମ୍‌ ।)
ଭଲ୍ଲାତକଫଳମ୍‌ – ଲଙ୍କାଆମ୍ବ (ଉଲ୍ଲାତକଫଳଂ ବାଳେଭ୍ୟଃ ରୋଚତେ ।)
ସେବମ୍‌ – ସେଓ (ଆପଲ୍‌) (ସେବମ୍‌ ଶିଶୂନାଂ ପ୍ରିୟମ୍‌ ।)
ଗୃଞ୍ଜନକମ୍‌ – ଗାଜର (ଗୁଞ୍ଜନଂ କିଲୋପରିମିତମ୍‌ ଆବଶ୍ୟକମ୍‌ ।)
ନିଷ୍ଠାବଃ – ମଟର (ନିଷ୍ଠାବଃ ରୂଚିକରଃ ।) ହରିତମ୍‌ – ବନ୍ଧାକୋବି (ହରିତଂ ସର୍ବେଷାଂ ପ୍ରିୟମ୍‌)
କାରବେଲମ୍‌ – କଲରା (କାରବେଳଂ ମଧୁମେହନାଶକମ୍‌ ।) ଶିଗୁଃ – ସଜନା (ଶିଗୁଃ ରାମାୟ ରୋଚତେ ।)
ଭିଣ୍ଡିଃ – ଭେଣ୍ଡି (ଭିଣ୍ଡିଃ କସ୍ମୈ ରୋଚତେ ।) କୋଶାତକୀ ଜହ୍ନୀ (କୋଶାତକୀ ତ୍ରୁଭ୍ଂ ନ ରୋଚତେ ।)
ଛତ୍ରାକମ୍‌ – ଛତୁ (ଛତ୍ରାକଂ ସର୍ବେଷାଂ ପ୍ରିୟମ୍‌ ।) ଇଡିଲଃ – ଇଟିଲ (ଇଡିଲଃ ମହ୍ଯଂ ନ ରୋଚତେ ।)
ଦୋଶା – ଦୋଶା (ଦୋଶା ତୁଭ୍ଯଂ ରୋଚତେ ।) କାଗଦମ୍‌ – କାଗଜ (କାଗଜଂ ବିନା କଥଂ ଲିଖାମଃ ।)
ପତ୍ରସୂଚୀ – ଆଲ୍୍‌ପିନ୍‌ (ପତ୍ରସୂଚୀ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟେ ବର୍ଭତେ ।)
ଦାତ୍ରମ୍‌ / ଲବିତ୍ରମ୍‌ – ଦାଆ (ଦାତ୍ରଂନୀତ୍ବା କୃଷକଃ କ୍ଷେତ୍ରଂ ଗଚ୍ଛତି ।)
ଘାସପୁଞ୍ଜଃ – ପାଳଗଦା (ଅଙ୍ଗନେ ଘାସପୁଞ୍ଜ ବର୍ଭତେ।) ଶଙ୍କୁଃ / ଆଣିଃ – ଲୁହାକଣ୍ଠା (ଶଙ୍କୁଃ ଗୃହକର୍ମଣି ଆବଶ୍ଯକଃ ।)
ଭ୍ରମିଃ – ପେଚକଣ୍ଟା (ଭ୍ରମିଃ ଏକା ବର୍ଭତେ ।) କ୍ରକଚଃ – କରତ (କ୍ରକଚଃ ତତ୍ର ବର୍ଭତେ ।)
ଭୁଶୁଣ୍ଡୀ – ବନ୍ଧୁକ (ଭୁଶୁଣ୍ଡଂ ବିନା ସୈନିକାଃ ନ ଗଚେନ୍ଜୁଃ ।) କରଣୀ – କରଣୀ (କରଣୀଦ୍ାରା ଶ୍ରମିକଃ ଗୃହଂ ନିର୍ମାତି ।)
ଧ୍ଵନିଗ୍ରାହକମ୍‌ – ମାଇକ୍ରୋଫୋନ୍‌ (ଧ୍ଵନିବର୍ଦକଂ ବିନା ସଭା କଥଂ ଭବେତ୍‌ ।)
ବାତାଟଃ – ଗୁଡ଼ି (ଶିଶବଃ ବାତାଟପ୍ରିୟାଃ ।) ଗଞ୍ଜୀକାଃ – ତାସ୍‌ (କେଚନ ଗଞ୍ଜୀକାଃ ଖେଳନ୍ତି ।)
ନିଗଡଃ – ହାତକଡ଼ି (ନିଗଡ଼ାହିତ’ ରଘୁନାଥଃ କାରାଗୃହଂ ଗତଃ ।)
ଧଟଃ – ବଟକରା (ତବ ଧଟଃ କୁତ୍ର ଅସ୍ତି?)
ଖଳୀନମ୍‌ – ଘୋଡ଼ାଲଗାମ୍‌ (ଖଳୀନଂ ବିନା ଅଶ୍ଵଃ ନ ଧାବତି ।)
ଦାର୍ବାଘାଟଃ – କାଠହଣାଚଢ଼େଇ (ଦାର୍ବାଘାଟଃ ଅଧୁନା ଦୁର୍ଲଭଃ)

ବର୍ତକଃ – ବତକ (ବର୍ଭକଃ ଜଳେ ତରତି ।)
ଜତୁକା – ବାଦୁଡ଼ୀ (ଏକା ଜତୁକୀ ମନ୍ଦିରମ୍‌ ଅଭିତଃ ଜୀୟତେ ।)
ଶଲାଟୁଃ – କଞ୍ଚାଫଳ (ସାଲାଟ୍‌) ସର୍ବେଭ୍ୟଃ ଶଲାଟୁଃ ସଦତେ ।)
ନୀରିକେଳଶିମ୍ବା – ନଡ଼ିଆକତା (ନାରିକେଳଶିମ୍ୟା ବିବିଧାନି ବସ୍ତୁନି ପ୍ରସ୍ତୁତାନି ଭବନ୍ତି।)
ମୃତତୈଳମ୍‌ ˆ କିରୋସିନ୍‌ (ଅନୁଦିନଂ ମୃତତୈଳ ଦୁର୍ମୂଲଂ ଭବତି ।)
ପ୍ରତୈଳମ୍‌ – ପେଟ୍ରୋଲ (ଯାନସ୍ୟ କୃତେ ପ୍ରତୈଳମ୍‌ ଆବଶ୍ୟକମ୍‌ ।)
କରଙ୍କଃ – ଷଢ଼େଇ (ନାରିକେଳମ୍‌ ଅନ୍ତରା କରଙ୍କଃ ବର୍ଭତେ ।)
ଅହିତୁଣ୍ଡିକଃ – ସାପୁଆ କେଳା (ଅହିତୁଣ୍ଡିକଃ ଅଧୁନା କ୍ରୀଡ଼ା” ନ କରୋତି ।)
ମୁସ୍ତକ – ମୁଥା (ବୈଦ୍ୟଃ ମୁସ୍ତକଚୂର୍ଣ୍ଣ କରୋତି ।)
କାଣ୍ଡତିକ୍ତକା – ଚିରେଇତା (କାଣ୍ଡତିକ୍ତକା କସ୍ନୈ ନ ରୋଚତେ ।)
ପୂତିକା – ପୋଇଶାଗ (ଦରିଦ୍ରସ୍ୟ ପୂତିକା ସହାୟିକା।) କ୍ରୋଷ୍ଟା – ବିଛୁଆତି (କ୍ରୋଷ୍ଟା ସଦା କ୍ରୋଷ୍ଟାୟତେ ।)
ଲେଢ଼ି – ଚାଟୁଛି (ମାର୍ଜାରଃ ଦୁଗୃଂ ଲେଢ଼ି ।) ଗିଳତି – ଗିଳୁଛି (ବକଃ ମୀନଂ ଗିଳତି ।)
ନିଷ୍ଠୀବତି – ଛେପପକାଉଛି (ଦୁଷ୍ଟଃ ମାର୍ଗେ ନିଷ୍ଠୀବତି।ଃ) କାସତେ – କାଶୁଛି (ରୋଗୀ ସର୍ବଦା କାସତେ ।)
କ୍ଷୌତି – ଛିଙ୍କୁଛି (ଅସକୃତ୍‌ ବୃଦ୍ଧଃ କ୍ଷୌତି ।) ଖଞ୍ଜତି – ଛୋଟେଇଚାଲୁଛି (ଖଞ୍ଜଃ ପାଦେନ ଖଞ୍ଜତି ।)
ଆଲମ୍ବତେ – ଡେରିହୋଇ ଠିଆହୋଇଛି (ଗୌରବଃ ଦୁଃଖେନ ଭିଭିମ୍‌ ଆଲମ୍ବତେ ।)
ଧରତି – ପିନ୍ଧୁଛି (ଶିକ୍ଷକ ଗଣବେଷଂ ଧରତି ।) ନିଷ୍ପବତେ – ପାଛୁଡ଼ୁଛି (ସା ମାଷାନ୍‌ ନିଷ୍ପବତେ । )
କୁଟ୍ଟତି – କୁଟୁଛି (ଧନ୍ୟକୁଟ୍ଟକୀ ଧାନ୍ୟଂ କୁଟ୍ଚତି । ) ପିନଷ୍ଟି – ବାଟୁଛି / ପେଷୁଛି (ପାଚିକା ପିଷ୍ଂ ପିନଷ୍ି ।)
ନିଷ୍ପୀଡୟତି – ଚିପୁଡ଼ୁଛି (ରଜକଃ ବସ୍ତ୍ରାଣି ନିଷ୍ପୀଡ଼ୟତି ।)
ପୁଟୀକରୋତି – ଭାଙ୍ଗିକରି ରଖୁଛି (ସେବକଃ ବସ୍ତ୍ରାଣି ପୂଟୀକରୋତି ।)
ଆଦତ୍ତେ – ଉପର କାଢୁଛି (ହଂସଃ କ୍ଷୀରମାଦତ୍ତେ ତସ୍ମିଶ୍ରାଦ୍‌ ବର୍ଜୟତ୍ୟପଃ ।)
ଅବସର୍ପତି – ଖସୁଛି (ପର୍ବତାତ୍‌ ପାଷାଣମ୍‌ ଅବସର୍ପତି।) ବୀଜତି – ବିଞ୍ଚ୍‌ହେଉଛି (ସଃ ବ୍ୟଜନେନ ବୀଜତି ।)
ଧ୍ବାତି – ଫୁଙ୍କୁଛି (ମାତା ଚୁଳିକାଂ ଧ୍ବାତି ।) ଜୃମ୍ଭତେ – ହାଇମାରୁଛି (ବୃଦ୍ଧଃ ସାୟଂ କାଳେ ଜୃମ୍ଭତେ ।)
ରିଙ୍ଗତି – ଆଣ୍ଠ୍ରୋଉଛି (ଶିଶୁଃ ଅଧୁନା ରିଙ୍ଗତି ।) ସ୍ଥ୍ମଗୟତି – ଅଟକାଉଛି (ଚାଳକଃ ଯାନଂ ସୁଗୟତି ।)
ଚୁଟତି – ଚୁମୁଟୁଛି (ସା ମାଂ ଚୂଟତି ।)
ନିଷ୍କୋଷୟତି – ଚୋପାଛଡ଼ାଉଛି (ମାତା ଭୂଚଣାକାନି ନଷ୍କୋଷୟତି ।)
ଦୃଶତି – ଚିରୁଛି (ବାନରଃ ବସ୍ତ୍ର ଦୃଶତି ।) ଶ୍ୟତି – ପେନ୍ମିଲ୍‌ କାଟୁଛି (ଛାତ୍ରଃ ଅଙ୍କନୀଂ ଶ୍ୟତି ।)
ନାମୟତି – ନୁଆଁଉଛି (ବାନରଃ ବୃକ୍ଷଂ ନାମୟତି ।) ପ୍ରଣୁଦତି – ଠେଲୁଛି (ଜନଃ ଯାନଂ ପ୍ରଣୁଦତି ।)
ପ୍ରତୁମ୍ପତି – ଭରୁଛି (ସଃ ବାହନେ ତୈଳଂ ପ୍ରତୁମ୍ପତି ।)
ଉଚ୍ଛଳତି / ଉଦ୍‌ଗଚ୍ଛତି – ଉଚ୍ଛୁଳିପଡ଼ୁଛି (ସାଗରଃ ସଦା ଉଚ୍ଛଳତି ।)
ଅବଚିନୋତି – ତୋଳୁଛି (ସା କୁସୁମାନି ଅବଚିନୋତି ।)
ଉଦ୍ଜାୟୟତି – ଉଡ଼ାଉଛି (ଅତିଥ୍‌ଃ ଜାତୀୟପାତାକାମ୍‌ ଉଦ୍ଭାୟୟତି ।)
ଉୟତେ – ହାତରେ ବୁଣୁଛି (ବାଳିକା କରବସ୍ତ୍ରମ୍‌ ଉୟତେ ।)
ବୟତେ – ତନ୍ତରେ ବୁଣୁଛି (ତନ୍ତୁବାୟଃ ବସ୍ତ୍ଂ ବୟତେ ।)
ତୋଳୟତି – ଓଜନ କରୁଛି (ଆପଣିକଃ ବସ୍ତୁନି ତୋଳୟତି ।) ମାତି – ମାପୁଛି (ସଃ ଭୂମିଂ ମାତି ।)
ଚିନୋତି – ସଂଗ୍ରହ କରୁଛି (ବାଳା ପୁଷ୍ାଣି ଚିନୋତି ।)
ଉନ୍ନୟତି – ଉଠାଉଛି (କୃଷାକଃ ଦେଶମ୍‌ ଉନ୍ନୟତି ।)
ମିଶ୍ରୟତି – ମିଶାଉଛି (କଃ ପାକିସ୍ତାନେନ ସହ ଭାରତଂ ମିଶ୍ରୟତି ।)
ପ୍ରସାରୟତି – ବିଛାଉଛି (ସଃ ସଭାସ୍ତ୍ଳେ କଟଂ ପ୍ରସାରୟତି ।) କର୍ଷତି – ହଳକରୁଛି (କୃଷକଃ କ୍ଷେତ୍ରଂ କର୍ଷତି ।)

ସିଞ୍ଚତି – ଛିଞ୍ଚୁଛି । ଗୋପାଳଃ ଜଳଂ ସିଞ୍ଚତି ।) ଉନ୍ମଳୟତି – ଉପାଡ଼ୁଛି (ସେବକଃ ତୃଣାନି ଉନ୍ମଳୟତି ।)
ସୀବ୍ୟତି – ସିଲେଇକରୁଛି ।) (ମାତା ବସ୍ତ୍ରାଣି ସୀବ୍ୟତି ।)
ସୂତ୍ରୀକରୋତି – ସୂତାକାଟୁଛି (ଗାନ୍ଧିବାଦୀ ଅଦ୍ୟାପି ସୂତ୍ରୀକରୋତି ।)
ସଂଯୋଜୟତି – ଯୋଡୁଛି (ଯୋଜକଃ ସଦା ସଂୟୋଜୟତି ।) ଉତ୍ପ୍ବତେ – ଡେଉଁଛି (ମଣୁକଃ କଚୁମୂଳେ ଉତ୍ପ୍ବତେ ।)
କ୍ରାମତି – ଅତିକ୍ରମ କରୁଛି। (ଯୁବକଃ ଅଗ୍ରସରଂ ଯାନେନ କ୍ରାମତି ।)
ଆଶିଷତି – ଆଶୀର୍ବାଦ କରୁଛନ୍ତି (ମାତା ପୁତ୍ରମ୍‌ ଆଶିଷତି ।)
କୂର୍ଦ୍ଦତି – କୁଦୁଛି (ସୈନିକଃ ପ୍ରାତଃ ପ୍ରାନ୍ତରେ କୂର୍ଦ୍ଦତି ।)
ଡୟତେ – ଉଡୁଛି (ରାଷ୍ଟ୍ରିୟଧ୍ଵଜଃ ସୁଷ୍ଣୁ ଡୟତେ ।) ବୋଧୟତି – ଚୁଝାଉଛି (ଶିକ୍ଷକଃ ଛାତ୍ରାନ୍‌ ବୋଧୟତି ।)
ସଙ୍କଳୟତି – ଯୋଗ କରୁଛି । (ସାଧୁଃ ସର୍ବଦା ସଙ୍କଳୟତି ।)
ବ୍ୟାକଳୟତି – ଫେଡ଼ୁଛି / ବିଯୋଗ କରୁଛି (ସଃ କଥଂ ସର୍ବଦା ବ୍ୟାକଳୟତି ।)
ଗୁଣୟତି – ଗୁଣୁଛି (ବାଳକଃ ଗଣିତପାଠଂ ଗୁଣୟତି।) ଭାଜୟତି – ଭାଗ / ହରୁଛି (ମଧ୍ସୁଃ ଭୂସମ୍ପଦଂ ଭାଜୟତି ।)
ତ୍ରୁଟତି / ତୁଟ୍ୟତି – ଭାଙ୍ଗୁଛି (ଶିଶୁଃ କ୍ରୀଡ଼ନକଂ ତୁଟତି ।)

Odisha State Board BSE Odisha 7th Class Science Important Questions Chapter 13 କେତୋଟି ପ୍ରାକୃତିକ ଘଟଣା Important Questions and Answers.

BSE Odisha Class 7 Science Important Questions Chapter 13 କେତୋଟି ପ୍ରାକୃତିକ ଘଟଣା

Question 1.
ବିଜୁଳି -ଘଡ଼ଘଡ଼ି ଜନିତ ଝଡ଼ବର୍ଷାର ଏକ ଫ୍ଲୋଚାର୍ଟ ଦିଅ ।
Solution:

Question 2.
ବାୟୁ ପ୍ରବାହ କିପରି ଘଟେ ? କୌଣସି ଆକସ୍ମିକ କାରଣରୁ ହଠାତ୍ ବାୟୁ ଚାପର ହ୍ରାସ କିମ୍ବା ବୃଦ୍ଧି ଘଟିଲେ କ’ଣ ହୁଏ ?
Solution:
(i) ଜଳ ଯେପରି ତା’ର ପତ୍ତନର ସମତା ରକ୍ଷାକରେ ସେହିପରି ବାୟୁ ତା’ର ଚାପର ସମତା ରକ୍ଷା କରିବାକୁ ସବୁବେଳେ ଚେଷ୍ଟା କରେ ।
(ii) କୌଣସି କାରଣରୁ ଏକ ସ୍ଥାନରେ ବାୟୁର ଲଘୁଚାପ ସୃଷ୍ଟିହେଲେ ତାହା ହାଲୁକା ହୋଇ ଉପରକୁ ଉଠିଯାଏ ଏବଂ ତା’ର ସ୍ଥାନ ପୂରଣ କରିବା ପାଇଁ ଗୁରୁଚାପ ଅଞ୍ଚଳରୁ ବାୟୁ ସେହିସ୍ଥାନକୁ ପ୍ରବାହିତ ହୁଏ । ଅର୍ଥାତ୍ ବାୟୁ ଚାପର ତାରତମ୍ୟ ହେଲେ ବାୟୁ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରବାହ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । ପ୍ରବାହିତ ବାୟୁକୁ ପବନ (wind) କୁହାଯାଏ । ଭୂ-ବାୟୁ, ସାମୁଦ୍ରିକ ବାୟୁ ଏବଂ ମୌସୁମୀ ବାୟୁ ଏହି ବାୟୁ ପ୍ରବାହର ଅନ୍ତର୍ଗତ ।
(iii) କୌଣସି ଆକସ୍ମିକ କାରଣରୁ ହଠାତ୍‌ ବାୟୁଚାପର ହ୍ରାସ କିମ୍ବା ବୃଦ୍ଧି ଘଟିଲେ, ବାତ୍ୟା ବା ବାତାବର୍ଷ (cyclone) ଓ ପ୍ରତୀପ ବାତାବର୍ଷ (Anti-cyclone) ଘଟେ ।
(iv) ଯଦି କୌଣସି ସ୍ଥାନର ବାୟୁର ଚାପ ହଠାତ୍ କମିଯାଏ, ତାହାର ଚତୁର୍ଦ୍ଦିଗରେ ଥ‌ିବା ଗୁରୁଚାପ ବିଶିଷ୍ଟ ବାୟୁ ଲଘୁଚାପ କେନ୍ଦ୍ରକୁ ପ୍ରବଳ ବେଗରେ ପ୍ରବାହିତ ହୁଏ । ଏହାକୁ ବାତ୍ୟା କହନ୍ତି ।
(v) ବାତ୍ୟା ଯେଉଁ କାରଣରୁ ହୁଏ ପ୍ରତୀପ ବାତାବର୍ତ୍ତ ତା’ର ବିପରୀତ କାରଣରୁ ହୋଇଥାଏ । ଏହା ଘଟିବା ସମୟରେ ବାୟୁର ଆର୍ଦ୍ରତା କମିଯାଏ ଏବଂ ଆକାଶ ନିର୍ମଳ ଓ ମେଘମୁକ୍ତ ରହେ ।

ସଂଶିପ୍ତଧାମା ପ୍ରଣୋଉର :

Question 1.
ବାତ୍ୟା ପାଇଁ କେଉଁ କେଉଁ କାରକ ଦାୟୀ ଓ ସେଗୁଡ଼ିକ କେଉଁ ଯନ୍ତ୍ର ଦ୍ୱାରା ଓ କିପରି ଜାଣି ହୁଏ ।
Solution:
ବାତ୍ୟାପାଇଁ ପବନର ବେଗ , ଦିଗ, ତାପମାତ୍ରା ଏବଂ ଆର୍ଦ୍ରତା ଆଦି କାରକ ଦାୟୀ । ପବନର ବେଗ ଏଥ‌ିପାଇଁ ଅଧ୍ଵ ଦାୟୀ ।
ପବନର ବେଗ – ଆନିମୋମିଟର ଯନ୍ତ୍ର ସାହାଯ୍ୟରେ ପବନର ବେଗ ମପାଯାଏ ।
ଦିଗ – ବାୟୁ ପ୍ରାବାହର ଦିଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରିବା ପାଇଁ ପବନ ଚକି ବା ପାଗ କୁକୁଡ଼ା ନାମକ ଯନ୍ତ୍ର ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଥାଏ ।
ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ର ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।
ପାଣିପାଗ ବେଲୁନ’’ ଆକାଶକୁ ଛଡ଼ାଯାଏ । ଏଥ‌ିରେ ଖଞ୍ଚା ଯାଇଥିବା ବେତାର ପ୍ରେରକଯନ୍ତ୍ରରୁ ଗ୍ରହଣ କେନ୍ଦ୍ରକୁ ବାୟୁମଣ୍ଡଳର ତାପ, ଚାପ, ଆର୍ଦ୍ରତା ଆଦି ସମ୍ବାଦ ମିଳିଥାଏ ।

Question 2.
ମୌସୁମୀ ଶବ୍ଦର ଅର୍ଥ କ’ଣ ? ଖରାଦିନେ ରାଜସ୍ଥାନରେ କେଉଁ ମୌସୁମୀ ବାୟୁ ପ୍ରବାହିତ ହୁଏ ।
Solution:
(i) ଖରାଦିନେ ବିଷୁବରେଖା ନିକଟବର୍ତ୍ତୀ ଅଞ୍ଚଳରେ ମହାସାଗର ଅଞ୍ଚଳରୁ ସ୍ଥଳଭାଗ ଆଡ଼କୁ ବାୟୁ ପ୍ରବାହିତ ହୁଏ । ଏହାକୁ ‘ମୌସୁମୀ ବାୟୁ’’ କୁହାଯାଏ ।
(ii) ଏହି ମୌସୁମୀ ଶବ୍ଦଟି ଆରବିକ୍ ଶବ୍ଦ ‘ମଉସମ୍’ରୁ ଆନୀତ, ଯାହାର ଅର୍ଥ ଋତୁ । ମୌସୁମୀ ବାୟୁ ଜଳ ଧରି ଆସେ ଏବଂ ବର୍ଷା କରାଏ । ଶସ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ ଏହା ନିହାତି ଆବଶ୍ୟକ । ଖରାଦିନେ ରାଜସ୍ଥାନରେ ଦକ୍ଷିଣ- ପଶ୍ଚିମ ମୌସୁମୀ ବାୟୁ ପ୍ରବାହରେ ବର୍ଷା ହୁଏ ।

ବସ୍ତୁନିଷ୍ ପ୍ରଣୋଉର :

I. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(i) ______ ବାୟୁକୁ ପବନ କୁହାଯାଏ ।
(ii) ପୃଥ‌ିବୀ ପୃଷ୍ଠରେ ଅସମାନ ______ ହେତୁ ବାୟୁ ପ୍ରବାହ ହୁଏ ।
(iii) ଜଳୀୟବାଷ୍ପ ଧାରଣ କରିଥିବା ବାୟୁ ______ କରାଏ ।
(iv) ବାୟୁ ଗୁରୁଚାପ ଅଞ୍ଚଳରୁ ______ ହେତୁ ବାୟୁ ପ୍ରବାହ ହୁଏ ।
(v) କୌଣସି ଦିନ କୌଣସି ସ୍ଥାନର ପାଣିପାଗ କହିଲେ ସେହି ଦିନ ସେହି ସ୍ଥାନର, ______ ର ଅବସ୍ଥାକୁ ବୁଝାଏ ।
(vi) ବାୟୁର ______ ଥ‌ିବାରୁ ଏହା ଚାପ ପ୍ରଦାନ କରେ ।
(vii) ବାୟୁର ଚାପ ______ ପବନ କୁହାଯାଏ ।
(viii)ସମୁଦ୍ରପତ୍ତନର ବାୟୁମଣ୍ଡଳର ଚାପ ହେଲା ______ ପେ.ମି.ପାରଦର ପ୍ରମ୍ |
(ix) ସମସ୍ତ ଝଡ଼ବର୍ଷା ______ କନିତ ପ୍ରକୃଷ୍ନା |
(x) ______ ମାଧ୍ୟାପରେ ବାତ୍ୟା ସମକରେ ପୂର୍ବ ସୂଚନା ମିଳିପାରୁଛି |
Solution:
(i) ଗତିଶୀଳ,
(ii) ତାପ ସଂଚରଣ,
(iii) ବାୟୁ,
(iv) ଲଘୁ,
(v) ବାୟୁମଣ୍ଡଳ,
(vi) ଓଜନ,
(vii) ବାରୋମିଟର,
(viii) 76,
(ix) ସ୍ଵଳ୍ପ-ଚାପ,
(ix) ରାଡ଼ାର ଓ କୃତ୍ରିମ ଉପଗ୍ରହ

II. ବାମପାର୍ଶ୍ଵର ସମ୍ପର୍କକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟକରି ଦକ୍ଷିଣପାର୍ଶ୍ବର ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(i) ବାୟୁର ବେଗ : ଆନିମୋମିଟର :: ବାୟୁର ଚାପ : ______
(ii) କୃତ୍ରିମ ଉପଗ୍ରହ : ଓଡ଼ିଶା ଉପକୂଳର ଫଟୋଚିତ୍ର :: ମାନ ମନ୍ଦିର : ______
(iii) ବାୟୁ ଉତ୍ତପ୍ତ : ଲଘୁଚାପ :: ବାୟୁ ଥଣ୍ଡା : ______
(iv) ବାୟୁମଣ୍ଡଳର ଅବସ୍ଥା : ପାଣିପାଗ ବେଲୁନ୍ :: ବାୟୁପ୍ରବାହର ଦିଗ : ______
Solution:
(i) ବାରୋମିଟର,
(ii) ପାଣିପାଗର ସୂଚନା,
(iii) ଗୁରୁ ଚାପ,
(iv) ପବନ ଚକି

III. ରେଖାଙ୍କିତ ପଦ ନ ବଦଳାଇ ଭ୍ରମ ଥିଲେ ସଂଶୋଧନ କର ।
(i) ପବନର ବେଗ ବଢ଼ିଲେ ବାୟୁର ଚାପ ବଢ଼େ ।
(ii) ବାୟୁ ଗତିଶୀଳ ହେବାକୁ ଜଳୀୟ ବାଷ୍ପ କୁହାଯାଏ ।
(iii) ଖରାଦିନେ ପବନ ସ୍ଥଳଭାଗରୁ ଜଳଭାଗ ଆଡ଼କୁ ପ୍ରବାହିତ ହୁଏ ।
(iv) ଆନିମୋମିଟର ଯନ୍ତ୍ର ସାହାଯ୍ୟରେ ଆର୍ଦ୍ରତା ମପାଯାଏ ।
(v) ପୃଥ‌ିବୀ ପୃଷ୍ଠରେ ସମାନ ତାପ ସଞ୍ଚରଣ ହେତୁ ବାୟୁ ପ୍ରବାହ ସମ୍ଭବ ହୁଏ ।
Solution:
(i) ପବନର ବେଗ ବଢ଼ିଲେ ବାୟୁର ଚାପ ହ୍ରାସପାଏ ।
(ii) ବାୟୁ ଗତିଶୀଳ ହେବାକୁ ପବନ କୁହାଯାଏ ।
(iii) ଶୀତଦିନେ ପବନ ସ୍ଥଳଭାଗରୁ ଜଳଭାଗ ଆଡ଼କୁ ପ୍ରବାହିତ ହୁଏ ।
(iv) ଆନିମୋମିଟର ଯନ୍ତ୍ର ସାହାଯ୍ୟରେ ପବନର ବେଗ ମପାଯାଏ ।
(v) ପୃଥ‌ିବୀ ପୃଷ୍ଠରେ ସମାନ ତାପ ସଞ୍ଚରଣ ହେତୁ ବାୟୁ ପ୍ରବାହ ସମ୍ଭବ ହୁଏ ।

IV. ‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭରେ ଥ‌ିବା ଶବ୍ଦସହ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭରେ ଥ‌ିବା ଶବ୍ଦର ମେଳନ କର ।

V. ନିମ୍ନଲିଖ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଗୋଟିଏ ବା ଦୁଇଟି ଶବ୍ଦରେ ଲେଖ ।
(i) କେଉଁ ଅଞ୍ଚଳର ଲୋକେ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କଠାରୁ ସର୍ବାଧିକ ତାପ ପାଇଥାଆନ୍ତି ?
(ii) ପୃଥ‌ିବୀରେ ଦିନରାତି ପୃଥ‌ିବୀର କେଉଁ ଗତି ଯୋଗୁଁ ସମ୍ଭବ ହୁଏ ?
(iii) ବାୟୁ ଉତ୍ତପ୍ତ ହେଲେ ଓ ଥଣ୍ଡା ହେଲେ କ’ଣ ହୁଏ ?
(iv) ବାୟୁ କେଉଁ ଚାପ ଅଞ୍ଚଳରୁ କେଉଁ ଚାପ ଅଞ୍ଚଳକୁ ପ୍ରବାହିତ ହୁଏ ?
(v) ଅଧିକ ବେଗରେ ପବନ ବହିଲେ ବାୟୁର ଚାପରେ କିପରି ପରିବର୍ତ୍ତନ ଘଟେ ?
Solution:
(i) ବିଷୁବରେଖା ନିକଟସ୍ଥ ଅଞ୍ଚଳ
(ii) ଆବରନ
(iii) ପ୍ରସାରିତ, ସଙ୍କୁଚିତ
(iv) ଗୁରୁଚାପ, ଲଘୁଚାପ
(v) ଚାପଦ୍ରାସ ହୁଏ

VI. ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।
(କ) ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ଯନ୍ତ୍ର ସାହାଯ୍ୟରେ ବାୟୁର ବେଗ ମପାଯାଏ ?
(i) ଥର୍ମୋମିଟର
(ii) ବାରୋମିଟର
(iii) ଓଡ଼ୋମିଟର
(iv) ଆନିମୋମିଟର
Solution:
(iv) ଆନିମୋମିଟର

(ଖ) ପବନ୍ଧର ବେଗ ବଢ଼ିଲେ କାହାର ଚାପ କମେ ?
(i) ଜଳ
(ii) ଚାଯୁ
(iii) ତାପ
(iv) ମଉସମ
Solution:
(ii) ଚାଯୁ

(ଘ) ପବନର ବେଗ ବଢ଼ିଲେ ବାୟୁ ଚାପ କ’ଣ ହୁଏ ?
(i) କାମେ
(ii) ବକେ
(iii) ସ୍ଥିରରଦେ
(iv) ପ୍ରଥମେ ବଢ଼େ ଓ ତା’ପରେ କମେ
Solution:
(i) କାମେ

(ଙ) କେଉଁ ଦିନେ ପବନ ସ୍ଥଳଭାଗରୁ ଜଳଭାଗ ଆଡ଼କୁ ପ୍ରବାହିତ ହୁଏ ?
(i) ଣାତଦିନେ
(ii) ଖରାଦିନେ
(iii) ବଶାଦିନ୍ନେ
(iv) ଶରତ୍ଲାଲରେ
Solution:
(i) ଣାତଦିନେ

(ଚ) ପୃଥ‌ିବୀର କେଉଁ ଗତି ଯୋଗୁଁ ପବନର ଦିଗ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୁଏ ?
(i) ପରିକ୍ରମଣ
(ii) ଆବର୍ତ୍ତନ
(ii) ବଢ଼େ
(iv) ପରିକ୍ରମଣ ଓ ଆବର୍ଜନ
Solution:
(ii) ଆବର୍ତ୍ତନ

(ଛ) କାହା ମାଧ୍ୟମରେ ବାତ୍ୟା ହେତୁ ପବନ ପ୍ରବାହିତ ହୁଏ ?
(i) କମ୍ପ୍ୟୁଟର
(ii) ଟେଲିଭିଜନ
(iii) ବାର୍ଷିକ
(iv) ପରିକ୍ରମଣ ଓ ଆବର୍ଜନ
Solution:
(ii) ଟେଲିଭିଜନ

(ଜ) ପୃଥ‌ିବୀ ପୃଷ୍ଠରେ କାହାର ତାପମାତ୍ରା ତାରତମ୍ୟ ପ୍ରବାହିତ ହୁଏ ?
(i) ଅଶ୍ମମଣ୍ଡଳ
(ii) ଜୀବମଣ୍ଡଳ
(iii) ବର୍ଷାଦିନେ
(iv) କୃତ୍ରିମ ଉପଗ୍ରହ
Solution:

(ଝ) ବାୟୁ ଯେତେବେଳେ ଉତ୍ତପ୍ତ ହୁଏ କ’ଣ ହୁଏ ?
(i) ପ୍ରସାରିତ
(ii) ସଙ୍କୁଚିତ
(iii) ସଞ୍ଚରିତ
(iv) ପ୍ରବାହିତ
Solution:
(iii) ସଞ୍ଚରିତ

(ଞ) ପୃଥ‌ିବୀ ବାୟୁର ଏକ ଘନ ସ୍ତର ଦ୍ବାରା ଆବୃତ ହୋଇଥାଏ, ତାହାକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
(i) ବାରିମଣ୍ଡଳ
(ii) ବାୟୁମଣ୍ଡଳ
(iii) ଜୈବମଣ୍ଡଳ
(iv) ଓଜୋନ ସ୍ତର
Solution:
(ii) ବାୟୁମଣ୍ଡଳ

VII. ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।
(i) ଓଡ଼ିଶାରେ ମହାବାତ୍ୟା କେବେ ହୋଇଥିଲା ?
(ii) ପ୍ରାକୃତିକ ଘଟଣା କ’ଣ ?
(iii) ବାୟୁର ଚାପ ଅଛି ବୋଲି କିପରି ଜାଣୁଛ ?
(iv) ଆମେ ବେଲୁନକୁ ଫୁଙ୍କିଲେ ଫୁଲେ କାହିଁକି ?
(v) ଖରାରେ ଫୁଲିଥିବା ବେଲୁନ ରଖିଲେ ଫାଟି ଯାଏ କାହିଁକି ?
(vi) ପବନ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
(vii) ମେଘ କିପରି ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ?
(viii)କେଉଁ ବାୟୁର ଜଳଧାରଣ କ୍ଷମତା ଅଧିକ ?
(ix) ମୌସୁମୀର ଅର୍ଥ କ’ଣ ?
Solution:
(i) ଓଡ଼ିଶାରେ ମହାବାତ୍ୟା 1999 ମସିହା ଅକ୍ଟୋବର 29 ତାରିଖରେ ହୋଇଥିଲା ।
(ii) ବର୍ଷା, ବାତ୍ୟା ପରି କିଛି ଘଟଣା ପ୍ରକୃତିରେ ଆପେ ଆପେ ହୁଏ, ଏଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରାକୃତିକ ଘଟଣା ଅଟେ ।
(iii) ବାୟୁର ଚାପଥିବା ଯୋଗୁଁ ଗଛର ପତ୍ର, ପତାକା, ବ୍ୟାନର ଫଡ଼ ଫଡ଼ ଶବ୍ଦକରି ଉଡ଼େ ।
(iv) ଆମେ ବେଲୁନକୁ ଫୁଙ୍କିବାଦ୍ୱାରା ବେଲୁନ୍ ଭିତରେ ବାୟୁର ଚାପ ବଢ଼ି ବେଲୁନକୁ ଫୁଲାଏ ।
(v) ଖରାରେ ଫୁଲିଥିବା ବେଲୁନ ରଖୁ ଖରାର ତାପ ଯୋଗୁଁ ବେଲୁନ୍ ଭିତର ବାୟୁ ପ୍ରସାରିତ ହୋଇ ବେଲୁନ୍‌ର କାନ୍ଥରେ ଚାପ ଦିଏ, ଫଳରେ ବେଲୁନ ଫାଟି ଯାଏ ।
(vi) ଗତିଶୀଳ ବାୟୁକୁ ପବନ କହନ୍ତି ।
(vii) ଜଳୀୟବାଷ୍ପ ଥଣ୍ଡା ହୋଇ ମେଘ ସୃଷ୍ଟି କରେ ।
(viii) ମହାସାଗରରୁ ଆସୁଥିବା ବାୟୁର ଜଳଧାରଣ କ୍ଷମତା ଅଧ୍ଵ ।
(ix) ମୌସୁମୀର ଅର୍ଥ ଋତୁ ।

Odisha State Board BSE Odisha 7th Class Science Important Questions Chapter 12 ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତ ଓ ଏହାର ପ୍ରଭାବ Important Questions and Answers.

BSE Odisha Class 7 Science Important Questions Chapter 12 ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତ ଓ ଏହାର ପ୍ରଭାବ

Question 1.
ବିଦ୍ୟୁତ୍ ତାର, ସୁଇଚ୍ ଆଦି ସଜାଡ଼ିଲାବେଳେ ରବର ଜୋତା ପିନ୍ଧନ୍ତି କାହିଁକି ?
Solution:
(i) ମନୁଷ୍ୟ ଶରୀର ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସୁପରିବାହୀ ଅଟେ । ବିଦ୍ୟୁତ୍ ତାର, ସୁଇଚ୍ ଆଦି ସଜାଡ଼ିଲାବେଳେ ଆମ ଶରୀର ଦେଇ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତ ଭୂମିକୁ ସ୍ପର୍ଶକଲେ । ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଆଘାତ ଲାଗିବ । ଫଳରେ ମୃତ୍ୟୁର ସମ୍ଭାବନାକୁ ଏଡ଼ାଇ ସଜାଡ଼ିଲାବେଳେ |
(ii) ରବର ଜୋତା ବିଦ୍ୟୁତ୍ କୁପରିବାହୀ ହେତୁ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତ ଆମ ଦେହ ଦେଇ ଭୂମିକୁ ସ୍ପର୍ଶ କରିପାରିବ ନାହିଁ । ଆମକୁ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଆଘାତ ଲାଗିବ ନାହିଁ । ତେଣୁ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ତାର ସଜାଡ଼ିଲାବେଳେ ରବର ଜୋତା ପିନ୍ଧାଯାଏ ।

Question 2.
ଘରେ ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଥ‌ିବା ବିଦ୍ୟୁତ୍ ତାର ଉପରେ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ଆଚ୍ଛାଦନ ଦିଆଯାଇଥାଏ କାହିଁକି ?
(i) ଘରେ ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଥ‌ିବା ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଚଳ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଓ ଏହା ଯୋଡ଼ିକିଆ ତାର ମଧ୍ୟଦେଇ ପ୍ରବାହିତ ହୁଏ । ଗୋଟିକରେ ଧନାତ୍ମକ ଓ ଅନ୍ୟଟିରେ ଋଣାତ୍ମକ ଚାର୍ଜ ପ୍ରବାହିତ ହୋଇଥାଏ । ଏଦୁଇଟି ପରସ୍ପର ଯୋଡ଼ି ହୋଇଗଲେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ବିଭ୍ରାଟ ଘଟିବ ।
(ii) ପୁନଶ୍ଚ ଦୁଇ ତାର ଉନ୍ମୁକ୍ତ ରହିଲେ ଆମ ଶରୀର ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସି ଆମକୁ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଧକ୍କା ଲାଗି ମୃତ୍ୟୁ ହେବା ମଧ୍ଯ ଅସମ୍ଭବ ନୁହେଁ ।
(iii) ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ବିଦ୍ୟୁତ୍‌ର କୁପରିବାହୀ । ତେଣୁ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ତାର ଉପରେ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌ର ଆଚ୍ଛାଦନ ଦିଆଯାଇଥାଏ ।
(iv) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ତାରଦ୍ଵୟ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ଆଚ୍ଛାଦନ ଭିତରେ ରହିବାରୁ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ବିଭ୍ରାଟ ବା ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଧକ୍କାରୁ ରକ୍ଷା ମିଳେ ।

Question 3.
ବୈଜ୍ଞାନିକ କାରଣ ଦର୍ଶାଅ :
ଅତି ପୁଲକ ଧାତୁ ଲୁହାକ୍ଲ ବିଜୁପତ୍ ପରିତାହାଇ କରାଯାଏ ନାହିଁ କାହକି ?
Solution:
(i) ଲୁହା ଅତି ସୁଲଭ ଧାତୁ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଏହାର ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିବହନ କ୍ଷମତା ଖୁବ୍ କମ୍ ।
(ii) ଲୁହାର ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିବହନ କ୍ଷମତା ଆଲୁମିନିୟମ୍‌ର ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିବହନ କ୍ଷମତାର ପ୍ରାୟ ଚାରିଭାଗରୁ ଏକଭାଗ । ତେଣୁ ଲୁହାକୁ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିବାହୀ ରୂପେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ନାହିଁ ।

ବସ୍ତୁନିଷ୍ ପ୍ରଣୋଉର :

I. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(i) କୌଣସି ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିପଥକୁ ମୁଦିତ ବା ମୁକ୍ତ କରିବାକୁ _________ ର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି ।
(ii) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସେଲ୍ ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥିବା ବଡ଼ ଗାରଟି ଯୁକ୍ତ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଅଗ୍ର ସଙ୍କେତ ରୂପେ ଏବଂ ଛୋଟ ଗାରଟି _________ ଅଗ୍ରର ସଙ୍କେତ ରୂପେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ।
(iii) ଯେଉଁଠି ଗୋଟିକରୁ ଅଧ‌ିକ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସେଲ୍ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ, ସେହି ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ _________ କୁହାଯାଏ ।
(iv) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସୁଇକୁ _________ କଲେ ବିଜୁଳି ବତୀଟି ଜଳେ ।
(v) _________ ମାର୍କ ଥ‌ିବା ବୈଦ୍ୟୁତିକ ଉପକରଣ କ୍ରୟ କରିବା ଉଚିତ୍ ।
(vi) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିବାହୀ ତାର ଉପରେ କୁପରିବାହୀ ପଦାର୍ଥର ଦିଆଯାଇଥ‌ିବା ଆବରଣକୁ _________ କୁହାଯାଏ ।
(vii) ବର୍ତମାନ ଫ୍ୟୁଜ୍ ବଦଳରେ _________ କୁହାଯାଏ ।
(viii) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିବାହୀରେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତ ପ୍ରବାହିତ ହେଉଥ‌ିବା ବେଳେ ତାରଟି ଚୁମ୍ବକ ପରି କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାଏ, ଏହାକୁ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତର _________ କୁହାଯାଏ ।
(ix) କେତେକ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ତାରରେ ବିଦ୍ୟୁତ ସ୍ରୋତ ପ୍ରବାହିତ ହେଲେ ତାହା ଉତ୍ତପ୍ତ ହୁଏ । ଏହାକୁ ବିଦ୍ୟୁତ ସ୍ରୋତର. _________ କୁହାଯାଏ ।
(x) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତର ଚୁମ୍ବକୀୟ ପ୍ରଭାବ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ପ୍ରଥମେ ବୈଜ୍ଞାନିକ _________ ପରୀକ୍ଷା କରିଥିଲେ ।
Solution:
(i) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସୁଇଚ୍,
(ii) ବିଯୁକ୍ତ,
(iii) ବ୍ୟାଟେରୀ,
(iv) ମୁଦିତ,
(v) ISI,
(vi) ରୋଧନ,
(vii) ମିନିଏଚର ସର୍କିଟ୍ ବ୍ରେକର (MCB),
(viii) ଚୁମ୍ବକୀୟ ପ୍ରଭାବ,
(ix) ତାପୀୟ ପ୍ରଭାବ,
(x) ହାନ୍ସ କ୍ରିଷ୍ଟିୟାନ ଓରଷ୍ଟେଡ୍

II. ରେଖାଙ୍କିତ ପଦ ନ ବଦଳାଇ ଭ୍ରମଥିଲେ ସଂଶୋଧନ କର ।
(i) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିପଥରେ ଅଧିକ ମାତ୍ରାର ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତ ପ୍ରବାହିତ ହେଲେ ଫ୍ୟୁଜ୍ ତାରଟି ସେହିପରି ରହିଥାଏ ।
(ii) ଗୋଟିଏ କାଠ ସ୍କୃ ଉପରେ ରୋଧ୍ବ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ତାର ଗୁଡ଼ାଇ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତ ପ୍ରବାହିତ କଲେ ତାହା ଲୁହାଗୁଣ୍ଡକୁ ଆକର୍ଷଣ କରିବ ।
(iii) ବ୍ୟାଟେରୀର ଗୋଟିଏ ବିଦ୍ୟୁତ ସେଲର ଯୁକ୍ତ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଅଗ୍ର ଅନ୍ୟ ସେଲ୍‌ର ଯୁକ୍ତ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଅଗ୍ର ସହ ସଂଯୁକ୍ତ ହୋଇଥାଏ ।
(iv) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସେଲର ସଂକେତରେ ବଡ଼ ଗାରଟି ବିଯୁକ୍ତ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଅଗ୍ର ଦର୍ଶାଇଥାଏ ।
(v) ଏକାଧ୍ଵ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସେଲ୍‌ର ସଂଯୋଗକୁ ସୁଇଚ୍ କୁହାଯାଏ ।
Solution:
(i) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିପଥରେ ଅଧିକ ମାତ୍ରାର ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତ ପ୍ରବାହିତ ହେଲେ ଫ୍ୟୁଜ୍ ତାରଟି ତରଳିଯାଏ ।
(ii) ଗୋଟିଏ କୋମଳ ଲୁହା ଉପରେ ରୋଧ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ତାର ଗୁଡ଼ାଇ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତ ପ୍ରବାହିତ କଲେ ତାହା ଲୁହାଗୁଣ୍ଡକୁ ଆକର୍ଷଣ କରିବ ।
(iii) ବ୍ୟାଟେରୀର ଗୋଟିଏ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସେଲ୍‌ର ଯୁକ୍ତ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଅଗ୍ର ଅନ୍ୟ ସେଲ୍‌ର ବିଯୁକ୍ତ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଅଗ୍ରସହ ସଂଯୁକ୍ତ ହୋଇଥାଏ ।
(iv) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସେଲ୍‌ର ସଙ୍କେତରେ ବଡ଼ ଗାରଟି ଯୁକ୍ତ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଅଗ୍ର ଦର୍ଶାଇଥାଏ ।
(v) ଏକାଧ୍ଵ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସେଲ୍‌ର ସଂଯୋଗକୁ ବ୍ୟାଟେରୀ କୁହାଯାଏ ।

III. ନିମ୍ନ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଅଂଶଗୁଡ଼ିକର ସଙ୍କେତ ଲେଖ ।
(i) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସେଲ୍
(ii) ମୁକ୍ତ ଅବସ୍ଥାରେ ଥ‌ିବା ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସୁଇଚ୍
(iii) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ବଲ୍‌ବ
(iv) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ତାର
(v) ମୁଦିତ ଅବସ୍ଥାରେ ଥ‌ିବା ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସୁଇଚ୍
(vi) ବ୍ୟାଟେରୀ
Solution:

IV. ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।
(କ) ହିଟର୍‌ରେ କେଉଁ ତାର ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ?
(i) ନିକ୍ରୋମ
(ii) ତମ୍ବା
(iii) ଆଲୁମିନିୟମ୍
(iv) କୁହା
Solution:
(i) ନିକ୍ରୋମ

(ଖ) ନିମୋନ୍ଥ ମଧ୍ୟରୁ କେଉଟି ଟିଦୁତର ଦେଇଟ ଗ୍ୟତଦୁପ ହୋଇଛି ?
(i) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ବଲ୍‌ବ
(ii) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପଙ୍ଖା
(iii) ରୁମ୍ ହିଟର
(iv) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ରୋଷ୍ଟର
Solution:
(ii) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପଙ୍ଖା

(ଗ) ବର୍ତ୍ତମାନ ବଜାରରେ ଫ୍ୟୁଜ୍ ବଦଳରେ କେଉଁଟି ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଛି ?
(i) CFL
(ii) IST
(iii) MCB
(iv) RAM
Solution:
(iv) RAM

(ଘ) ସୂଚୀ ଚୁମ୍ବକ ସର୍ବଦା କେଉଁ ଦିଗକୁ ରହେ ?
(i) ଦକ୍ଷିଣ-ଉତ୍ତର
(ii) ପଶ୍ଚିମ-ପୂର୍ବ
(iii) ପୂର୍ବ-ପଶ୍ଚିମ
(iv) ଉତ୍ତର-ଦକ୍ଷିଣ
Solution:
(iv) ଉତ୍ତର-ଦକ୍ଷିଣ

(ଙ) ନିମ୍ନୋକ୍ତ ମଧ୍ୟରୁ କେଉଁଟି ବିଦ୍ୟୁତ୍ତର ଚୁମ୍ବକୀୟ ପ୍ରଭାବ ଉପରେ ଆଧାରିତ ?
(i) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ବଲ୍‌ବ
(ii) ହିଟର
(iii) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଘଣ୍ଟି
(iv) ବିଦ୍ୟୁତ୍ କେଟ୍‌ଲୀ
Solution:
(ii) ହିଟର

(ଚ) କେଉଁଟି ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସାମଗ୍ରୀର ନିରାପତ୍ତା ଅଂଶକ ?
(i) ପ୍ସଲଚ୍
(ii) ପରିବାହୀ
(iii) ରେଜିଷ୍ଟର
(iv) ଫ୍ଯୁଲ
Solution:
(iv) ଫ୍ଯୁଲ

(ଛ) କୌଣସି ପରିପଥକୁ ମୁକ୍ତ କିମ୍ବା ମୁଦିତ କରିବାକୁ କାହାର ଆବଶ୍ୟକତା ଅଛି ?
(i) ଚୁମ୍ବକ
(ii) ଫ୍ୟୁଜ୍
(iii) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସୁଇଚ୍
(iv) ସେଲ୍
Solution:
(iii) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସୁଇଚ୍

(ଜ) ଦୁଇ ବା ତତୋଧ୍ଵ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସେଲ୍ ସଂଯୁକ୍ତ ହେଲେ ତାହାକୁ କଣ କୁହାଯାଏ ?
(i) ଫ୍ୟୁଜ୍
(ii) ପରିପଥ
(iii) ବ୍ୟାଟେରୀ
(iv) ତାରକୁଣ୍ଡଳୀ
Solution:
(iii) ବ୍ୟାଟେରୀ

(ଝ) ନିମ୍ନୋକ୍ତ ମଧ୍ଯରୁ କେଉଁଟି କ୍ରେନ୍‌ର ଶେଷାଗ୍ରରେ ରଖାଯାଇଥାଏ ?
(i) ଚୁମ୍ବକ
(ii) ବିଦ୍ୟୁତ-ଚୁମ୍ବକ
(iii) ଫିଲାମେଣ୍ଟ
(iv) ବଡ଼ ଲୁହାଖଣ୍ଡ
Solution:
(ii) ବିଦ୍ୟୁତ-ଚୁମ୍ବକ

(ଙ) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତ ପ୍ରବାହ ପାଇଁ କାହାର ଆବଶ୍ୟକତା ଅଛି ?
(i) ସୁପରିବାହୀ ଧାତବ ତାର
(ii) ଫ୍ୟୁଜ୍
(iii) ବ୍ୟାଟେରୀ
(iv) ତାରକୁଣ୍ଡଳୀ
Solution:
(i) ସୁପରିବାହୀ ଧାତବ ତାର

V. ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।
(i) ବିଦ୍ୟୁତ୍‌ର ଉତ୍ସ କିଏ ?
(ii) ସେଲ୍ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ?
(iii) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିପଥ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
(iv) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିପଥକୁ ମୁକ୍ତ ବା ମୁଦିତ କାହା ସାହାଯ୍ୟରେ କରାଯାଏ ?
(v) ଦୁଇଟି ବଡ଼ ସାନ ସମାନ୍ତରଗାର କାହାର ସଂକେତକୁ ବୁଝାଏ ?
(vi) ପରିଧାନୀର କାର୍ଯ୍ୟ କ’ଣ ?
(vii) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସେଲ୍‌ର ଛୋଟ ଓ ବଡ଼ ଗାର କାହାର ସଂକେତକୁ ବୁଝାଏ ?
(viii)ହିଟରରେ କେଉଁ ପ୍ରକାରର ତାର ଥାଏ ?
(ix) ରୋଧନ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
(x) ବ୍ୟାଟେରୀ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
(i) ସେଲ୍ ବିଦ୍ୟୁତ୍‌ର ଉତ୍ସ ଅଟେ ।
(ii) ରାସାୟନିକ ଶକ୍ତିକୁ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଶକ୍ତିକୁ ରୂପାନ୍ତରିତ କରିପାରୁଥିବା ଏକପ୍ରକାର ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥର ଧାରକକୁ ସେଲ୍
କୁହାଯାଏ ।
(iii) ଯେଉଁ ପଥଦେଇ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତ ପ୍ରବାହିତ ହୁଏ, ତାହାକୁ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିପଥ କହନ୍ତି ।
(iv) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିପଥକୁ ମୁକ୍ତ ବା ମୁଦିତ ସୁଇଚ ସାହାଯ୍ୟରେ କରାଯାଏ ।
(v) ଦୁଇଟି ବଡ଼ ସାନ ସମାନ୍ତରଗାର ସେଲର ସଂକେତକୁ ବୁଝାଏ ।
(vi) ଏକାଧ୍ଵକ ସେଲ୍‌କୁ ଏକତ୍ର ଧରିରଖି ବ୍ୟାଟେରୀରେ ପରିଣତ କରିବା ପରିଧାନୀର କାର୍ଯ୍ୟ ।
(vii) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସେଲ୍‌ର ଛୋଟ ଗାର ବିଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଅଗ୍ର ଓ ବଡ଼ ଗାର ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଅଗ୍ର ସଂକେତକୁ ବୁଝାଏ ।
(viii)ହିଟରରେ ନିକ୍ରୋମ୍ ଧାତୁର କୁଣ୍ଡଳୀ ତାର ଥାଏ ।
(ix) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସୁପରିବାହୀ ତାର ଉପରେ ରହୁଥ‌ିବା ବିଦ୍ୟୁତ୍ କୁପରିବାହୀର ଆବରଣକୁ ରୋଧନ କହନ୍ତି ।
(x) ଏକାଧ୍ଵକ ସେଲ୍‌ର ସଂଯୋଗକୁ ବ୍ୟାଟେରୀ କହନ୍ତି ।

Odisha State Board BSE Odisha 7th Class Science Solutions Chapter 17 ଆବର୍ଜନାର ପରିଚାଳନା Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 7 Science Solutions Chapter 17 ଆବର୍ଜନାର ପରିଚାଳନା

Question 1.
ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(କ) ଜଳରେ ଦୂଷିତ ପଦାର୍ଥ ମିଶିଥିଲେ ତା’କୁ ________ ଜଳ କୁହାଯାଏ ।
(ଖ) ଦୂଷିତ ଜଳକୁ ବିଶୁଦ୍ଧ କରିବାପାଇଁ ________ ଓ ________ ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।
(ଗ) ହଇଜା ________ ଓ ________ ଜଳ ବାହିତ ରୋଗ କୁହାଯାଏ ।
(ଙ) ନଳାଗୁଡ଼ିକ ________ ଓ ________ ପାଇଁ ଜାମ୍ ହୋଇଯାଏ ।
(ଚ) ଘରୁ ବାହାରୁଥ‌ିବା ଦୂଷିତ ଜଳକୁ ________ କୁହାଯାଏ ।
(ଛ) ଦୂଷିତ ଜଳର ଉପଚାର ________ ରେ କରାଯାଏ ।
Solution:
(କ) ଅପଚୟିତ
(ଖ) ଚୂନ, ବ୍ଲିଚିଂପାଉଡର
(ଗ) କାମଳ, ଟାଇଫଏଡ୍
(ଙ) ପଲିଥ୍, ତୁଳା
(ଚ) ସୁଏଜ୍ ବା ନାଳ ନର୍ଦ୍ଦମା ଆବର୍ଜନା
(ଛ) ଦୂଷିତଜଳ ଉପଚାର ପ୍ଲାଣ୍ଟ

Question 2.
କାରଣ ଲେଖ :
(କ) ନଳାରେ ରନ୍ଧାତେଲ କିମ୍ବା ପୋଡ଼ା ମୋବିଲ୍ ଆଦି ପକାଇବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ ।
Solution:

• ରନ୍ଧା ତେଲ କିମ୍ବା ପୋଡ଼ା ମୋବିଲ୍ ମାଟିର ଜଳ ଶୋଷଣରେ ବାଧା ସୃଷ୍ଟିକରେ ।
• ଏହା ମାଟିର ଉପର ସ୍ତରରେ ଲାଗି ରହି ଜଳକୁ ଶୋଷଣ କରିବାକୁ ନଦେବାରୁ ଜଳ ଜମିରହେ ଓ ଉପକାରୀ ଅଣୁଜୀବ ମରିଯାନ୍ତି । ଏଣୁ ନଳାରେ ରନ୍ଧାତେଲ କିମ୍ବା ପୋଡ଼ା ମୋବିଲ ପକାଇବା ଉଚିତ ନୁହେଁ ।

(ଖ) କଠିନ ଆବର୍ଜନା ଯଥା ତୁଳା, କଣ୍ଢେଇ, ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ, ଜରି ଇତ୍ୟାଦି ନଳାରେ ନ ପକାଇ ଡଷ୍ଟବିନ୍‌ରେ ପକାଇବା ଉଚିତ ।
Solution:
ତୁଳା, କଣ୍ଢେଇ, ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ, ଜରି ଇତ୍ୟାଦି ନଳାରେ ପକାଇଲେ ନଳା ବନ୍ଦ ବା ଜାମ୍ ହୋଇଯାଏ । ଫଳରେ ଜଳ ନିଷ୍କାସନରେ ବାଧା ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । ଏଣୁ ଏଗୁଡ଼ିକୁ ନଳାରେ ନ ପକାଇ ଡଷ୍ଟବିନ୍‌ରେ ପକାଇବା ଉଚିତ ।

(ଗ) ଦୂଷିତ ଜଳ ପ୍ରବାହିତ ସ୍ଥାନରେ ଇଉକାଲିପଟାସ୍ ଗଛ ଲଗାଇବା ଆବଶ୍ୟକ ।
Solution:
ଇଉକାଲିପଟାସ୍ ଗଛ ଅତି ଶୀଘ୍ର ଦୂଷିତ ଜଳ ଶୋଷଣ କରିପାରେ ଏବଂ ଉଦ୍ବେଦନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ପରିଷ୍କାର ବାଷ୍ପ ବାୟୁମଣ୍ଡଳକୁ ଛାଡ଼ିଥାଏ । ଫଳରେ ପାଣି ଜମି ରହେ ନାହିଁ ଓ ପରିବେଶକୁ ପ୍ରଦୂଷିତ ହେବାରୁ ରକ୍ଷା କରେ ।

(ପ) ଦୂଷିତ ଜଳରେ ଉପଚାର ସମୟରେ ପ୍ରଥମେ ବାରସ୍କ୍ରିନ୍ ଦେଲ ଦିଆଯାଏ ।
Solution:
ଦୂଷିତ ଜଳରେ ଉପଚାର ସମୟରେ ଏହାକୁ ପ୍ରଥମେ ବାରସ୍କ୍ରିନ୍ ମଧ୍ୟଦେଇ ପ୍ରବାହିତ ହେବାକୁ ଦିଆଯାଏ । କାରଣ ଏହାଦ୍ଵାରା ସେଥ‌ିରେ ଥ‌ିବା କାଠି, କୁଟା, ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ, ଜରି, ତୁଳା ଚିରାକନା ଇତ୍ୟାଦି କଠିନ ଭାସମାନ ଆବର୍ଜଣା ଛାଣି ହୋଇଯାଏ ।

(ଙ) ଖୋଲା ପଡ଼ିଆରେ ଝାଡ଼ା ପରିସ୍ରା କରିବା ମହାମାରୀର କାରଣ ।

• ଖୋଲା ପଡ଼ିଆରେ ମଳତ୍ୟାଗ କଲେ ତାହା ବର୍ଷା ପାଣିରେ ଧୋଇହୋଇ ନଦୀ, ପୋଖରୀ ଓ କେନାଲ ପାଣିରେ ମିଶେ ।
• ସେଥ‌ିରେ ନାନା ପ୍ରକାର ରୋଗଜୀବାଣୁ, କୃମି, କୃମିର ଅଣ୍ଡା, ନାନା ବିଷାକ୍ତ ପଦାର୍ଥ ଜଳକୁ ଦୂଷିତ କରେ ।
• ଏହି ଦୂଷିତ ଜଳକୁ ପିଇଲେ ଏବଂ ସେଥ‌ିରେ ଗାଧୋଇଲେ ଆମେ ହଇଜା, ଆମ୍ବିକଜ୍ଵର, କାମଳ ଓ ଚର୍ମରୋଗରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହୋଇଥାଉ । ଏହି ଦୂଷିତ ଜଳର ଉପଯୁକ୍ତ ନିଷ୍କାସନ ଓ ବିଶୋଧନ ନହେଲେ ଚାରିଆଡ଼େ ମହାମାରୀ

(କ) ପରିଷ୍କାର ପରିଚ୍ଛନ୍ନତା ଓ ରୋଗ ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କ କ’ଣ ?
Solution:

• ଅସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟକର ପରିବେଶରେ ବସବାସ କରିବା ଓ ଦୂଷିତ ଜଳ ବ୍ୟବହାର କରିବା ସମସ୍ତ ରୋଗର ପ୍ରଧାନ କାରଣ ର୍ଥଟେ ।
• ଏଣେତେଣେ ମଳତ୍ୟାଗ କଲେ ଯାହାଦ୍ୱାରା ବାୟୁ ଉପର ଓ ତଳ ମାଟିର ଜଳ ଦୂଷିତ ହୋଇଥାଏ । ଫଳରେ ଆମକୁ ହଇଜା, ଆମାଶୟ ଆଦି ଜଳବାହିତ ରୋଗ ସହଜରେ ବ୍ୟାପିଥାଏ ।
• ଖାଲି ପାଦରେ ଝାଡ଼ାଗଲେ ମଳରେ ଥିବା କୃମି, ପାଦର ଚର୍ମଦେଇ ଶରୀର ଭିତରକୁ ପ୍ରବେଶ କରେ । ଏଣୁ ଚପଲ ପିନ୍ଧି ମଳତ୍ୟାଗ କରିବାକୁ ଯିବା ଆବଶ୍ୟକ । ମଳ ତ୍ୟାଗକରି ସାବୁନରେ ହାତ ଧୋଇବା ଓ ନିୟମିତ ଜଳ ପାନ କଲେ ରୋଗରୁ ରକ୍ଷା ମିଳେ ।

(ଖ) ଜଣେ ନାଗରିକ ହିସାବରେ ପରିମଳ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପାଇଁ ତୁମର କର୍ତ୍ତବ୍ୟ କ’ଣ ?
Solution:

• ଜଣେ ସଚେତନ ଓ ଉତ୍ତମ ନାଗରିକ ହିସାବରେ ପରିମଳ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପାଇଁ ପୌର ପରିଷଦର କର୍ମକର୍ତ୍ତାଙ୍କୁ ଖବର ଦେଇ ନଳା, ରାସ୍ତା ଓ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ପରିବେଶକୁ ପରିଷ୍କାର ଓ ବିଶୋଧନ କରିବାପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ ପଦକ୍ଷେପ ନେବା ଆବଶ୍ୟକ । କରାଇବା ଆବଶ୍ୟକ ।
• ଗ୍ରାମ ପଞ୍ଚାୟତରେ ସରପଞ୍ଚଙ୍କୁ ଅନୁରୋଧ କରି ଖୋଲା ନଳାଗୁଡ଼ିକୁ ଘୋଡ଼ଣୀ ଦେଇ ବନ୍ଦ ମଶା, ମାଛି ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଜୀବାଣୁମାନେ ସେଠାରେ ବଂଶବିସ୍ତାର କରନ୍ତି ।

(ଗ) ଦୂଷିତ ଜଳର ପୁନଃ ବ୍ୟବହାର ପାଇଁ ତୁମେ ଦିଦ୍ୟାଳୟରେ କ’ଣ କରିପାରିବ ?
Solution:
ଦୂଷିତ ଜଳର ପୁନଃ ବ୍ୟବହାର ପାଇଁ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ବ୍ୟବହୃତ ଜଳକୁ ନାଳି କାଟି ବଗିଚାରେ ଥ‌ିବା ଫଳ ଫୁଲ ଗଛ ମୂଳକୁ ଛାଡ଼ି ଦେଇପାରିବୁ କିମ୍ବା ଅନ୍ୟ ଆଡ଼କୁ ନଛାଡ଼ି ସୋକ୍‌ପିଟ୍‌ରେ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଜାଗାକୁ ଛାଡ଼ିପାରିବୁ ନଚେତ୍ ଅଧିକ ଜଳକୁ ମୁଖ୍ୟ ନାଳ ସହ ସଂଯୋଗ କରି ଛାଡ଼ି ପାରିବୁ ।

(ଘ) ବିଦ୍ୟାଳୟ ପରିବେଶରେ ଶ୍ରେଣୀ କୋଠରିରୁ ବାହାରୁଥ‌ିବା ଆବର୍ଜନାର ନିଷ୍କାସନ ପାଇଁ କ’ଣ କରିବ ?
Solution:

• ବିଦ୍ୟାଳୟ ପରିବେଶରେ ଶ୍ରେଣୀ କୋଠରିରୁ ବାହାରୁଥିବା କଠିନ ଆବର୍ଜନାର ନିଷ୍କାସନ ପାଇଁ ଦୁଇ ପ୍ରକାର ଡଷ୍ଟବିନ୍ ପ୍ରତି ଶ୍ରେଣୀରେ ରହିବା ଆବଶ୍ୟକ ।
• ଗୋଟିଏ ସବୁଲ ରଲର ଯେଉଁଥିରେ ଲେବ ନିମ୍ନାକାରଣ ଯୋଗ୍ୟ ଆଦଲ୍ୟା ଆତ୍ ମାଟିରେ ମିଶିଯାଉଥିବା ଆବର୍ଜନା ରଖାଯିବ ଓ ଅନ୍ୟଟିରେ ଜୈବ-ନିମ୍ନକରଣ ଅଯୋଗ୍ୟ ଆବର୍ଜନା ରଖାଯିବ ।
• ଏହି ସବୁଜରଙ୍ଗର ଆବର୍ଜନାକୁ ବଡ଼ ବଡ଼ ଗାତ ମଧ୍ଯରେ ପକାଇ ପଚନ ପଦ୍ଧତିରେ ଏହାକୁ କମ୍ପୋଷ୍ଟରେ ପରିଣତ କରାଯାଇପାରିବ ଏବଂ ଏହି ସାରକୁ ଫଲ ଫୁଲ ଗଛ୍ଠିରେ ଦେବତାର ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇପାରିବ |
• ଲାଲ ରଙ୍ଗର ଆବର୍ଜନାକୁ ଅର୍ଥାତ୍ କାଚ, ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ, ପଲିଥ୍, ଟିଣ ଓ ଲୁହା ଆଦିକୁ ବିଭିନ୍ନ କଳକାରଖାନାକୁ ପଠାଳ ପୁନଚକୃଣ ପଦତିଦ୍ୱାରା ନୂତନ ଜିନିଷ ପୃସ୍ତୁତ କରାଯାଲପାରିବ |

(ଙ) ତୁମେ ବିଦ୍ୟାଳୟର ଶୌଚାଳୟ/ପାଇଖାନାର ସଦୁପଯୋଗ ପାଇଁ କ’ଣ ସବୁ କରିବ ?
Solution:

• ବିଦ୍ୟାଳୟର ପାଇଖାନାର ସଦୁପଯୋଗ ପାଇଁ ଆମେ ପୃତି ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ପୁଅ ଟିଥମାନକ ପାଳ ଥିଲଗା ପାଇଖାନା ଓ ପରିସ୍ରାଗାର ରଖୁବା ।
• ଚପଲ ପିନ୍ଧି ପାଇଖାନାକୁ ଯିବାକୁ ପିଲାଙ୍କୁ ଶିଖାଇବା ।
• ମଳତ୍ୟାଗ କରି ସାବୁନ୍‌ରେ ହାତଧୋଇବା ଅଭ୍ୟାସ କରାଇବା । ମଳତ୍ୟାଗ ପୂର୍ବରୁ ଓ ପରେ ପାଇଖାନାରେ ପାଣି ଢାଳିବାକୁ କହିବା ।
• ନିୟମିତ ବ୍ୟବଧାନରେ ପାଇଖାନାକୁ ପରିଷ୍କାର କରିବା ଉଚିତ ।
• ପାଇଖାନାରେ ବାଲ୍ଟି, ମଗ୍ , ସାବୁନ ଓ ପାଣି ରଖୁବା ନିହାତି ଆବଶ୍ୟକ । ପରିବେଶକୁ ସୁସ୍ଥ ଓ ପରିଷ୍କାର ରଖୁବା ଆମ ସମସ୍ତଙ୍କର କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ।

Question 3.
ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଟିପ୍‌ପଣୀ ଲେଖ :
(i) ଦୂଷିତ ଜଳ :
Solution:
(a) ତରଳ ଆବର୍ଜନାର କାରକ ଗୁଡ଼ିକ ଜଳସହିତ ମିଶି ଏହାକୁ ଦୂଷିତ କରିଥାଏ ।
(b) ବିଭିନ୍ନ କାରଣରୁ ଜଳ ପ୍ରଦୂଷିତ ହୋଇଥାଏ; ଯଥା – ଶିଳ୍ପଜନିତ, କୃଷି ସମ୍ପର୍କିତ ଓ ଗୃହକାର୍ଯ୍ୟ ଜନିତ ଆଦି । ଏହି ଆବର୍ଜନା ମିଶା ଦୂଷିତ ଜଳକୁ ଅପଚୟିତ ଜଳ କୁହାଯାଏ ।
(c) ଅପଚୟିତ ଜଳରେ କେତେକ ଦୂଷିତ ପଦାର୍ଥ ଦ୍ରବୀଭୂତ ହୋଇଥାଏ ଓ କେତେକ ଭାସୁଥାଏ । ସେଥ୍ରେ କିଛି ହାନିକାରକ ଜୈବିକ ଓ ଅଜୈବିକ ପଦାର୍ଥ ରହିଥାଏ । ରୋଗ ସୃଷ୍ଟି କରୁଥିବା କେତେକ ବୀଜାଣୁ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ
(d) ଦୂଷିତ ଜଳ ପାନକଲେ ଏବଂ ସେଥ‌ିରେ ଗାଧୋଇଲେ ଆମେ ହଇଜା, ଆମାଶୟ, କାମଳ, ଟାଇଫଏଡ୍, କାଛୁକୁଣ୍ଡିଆ ଓ ଯାଦୁ ଆଦି ଜଳବାହିତ ରୋଗରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହୋଇଥାଉ ।

(ii) ଜୈବିକ ଗ୍ୟାସ :
Solution:
(a) ମନୁଷ୍ୟ ଓ ଗାଈଗୋରୁଙ୍କ ମଳରୁ ବାହାରୁଥିବା ଗ୍ୟାସ୍‌ ଜୈବିକ ଗ୍ୟାସ୍ କୁହାଯାଏ ।
(b) ବାୟୋଗ୍ୟାସ୍ ପ୍ଲାଣ୍ଟରେ ବୀଜାଣୁମାନଙ୍କ ଦ୍ବାରା ମଳ ଅପଘଟିତ ହୋଇ ସେଥୁରୁ ଗ୍ୟାସ୍ ବାହାରେ । ଏହି ଗ୍ୟାସ୍ ରନ୍ଧନ କାର୍ଯ୍ୟରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ।
(c) ଏହି ଗ୍ୟାସ ପ୍ଲାଣ୍ଟରୁ ଗ୍ୟାସ୍‌ ସରିଲା ପରେ ଯାହା ଅବଶିଷ୍ଟ ରହିଥାଏ, ତାହା ଶସ୍ୟକ୍ଷେତ୍ର ପାଇଁ ଉତ୍ତମ ସାର ରୂପେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।
(d) ଏ ଦ୍ବିବିଧ ଲାଭ ପାଇଁ ଏବେ ଚୀନ ଓ ଭାରତର ଗାଁମାନଙ୍କରେ ଏହିପରି ଜୈବିକ ଗ୍ୟାସ୍ ପ୍ଲାଣ୍ଟ୍ ହଜାର ହଜାର ସଂଖ୍ୟାରେ ସ୍ଥାପନ କରିବା ପାଇଁ ଚେଷ୍ଟା ଚାଲିଛି ।

(iii) କଲାଭ ଉପଚାର :
Solution:
(a) ଜୈବିକ, ଭୌତିକ ଓ ରାସାୟନିକ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଦୂଷିତ ଜଳକୁ ବିଭିନ୍ନ ଉପଚାର କରାଯାଇ ସେଥ‌ିରେ ଥ‌ିବା ଅଦରକାରୀ ଭୌତିକ, ରାସାୟନିକ ଓ ଜୈବିକ ପଦାର୍ଥଗୁଡ଼ିକର ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଇଥାଏ ।
(b) ପ୍ରଥମେ ଦୂଷିତ ଜଳ ବାର୍‌ସ୍କ୍ରିନ୍ ମଧ୍ୟଦେଇ ପ୍ରବାହିତ ହେବା ସମୟରେ ଏଥ‌ିରେ ଥ‌ିବା କାଠି, କୁଟା, ଜରି, ତୁଳା ଆଦି ଭାସମାନ ପଦାର୍ଥ ଛାଣି ହୋଇଯାଏ ।
(c) ଏହାପରେ ଜଳ ଆଉ ଏକ ଟ୍ୟାକୁ ଯାଏ, ଯେଉଁଠାରେ ଜଳରେ ଥିବା ବାଲି, ଗୋଡ଼ି ସବୁ ତଳେ ବସିଯାଏ । ଏହାପରେ ଜଳ ଗୋଟେ ବଡ଼ ଟାଙ୍କିରେ ରହେ ।
(d) ଏଠାରେ ବାଲି ଓ ଗୋଡ଼ି ତଳକୁ ରହିଯାଏ ଓ ଗୋଟେ କୋରଣା ଦ୍ଵାରା ବାହାରିଯାଏ । ଏଠାରେ ଚିକ୍କଣ ଅଠାଳିଆ ପଙ୍କୁଆ ପଦାର୍ଥକୁ ପଙ୍କ (Sludge) କୁହାଯାଏ ।
(e) ଜଳରେ ଭାସୁଥିବା କଠିନ ପଦାର୍ଥ, ଗାଡ଼ିରୁ ବାହାରି ଥ‌ିବା ତେଲ ଆଦିକୁ ଅଲଗା କରି ସ୍କିମର (Skimmer) ବାହାର କରିଦିଏ । ତେଲ ମିଶା କାଦୁଅକୁ ଅନ୍ୟ ଗୋଟିଏ ଟାଙ୍କିକୁ ନିଆଯାଏ । ସେଠାରେ ଥିବା ବିଜାଣୁମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଏହା ଅପଘଟିତ କରାଯାଏ ।
(f) ଏଠାରେ ବାୟୁ ପ୍ରବେଶ କରାଯାଇ ବୀଜାଣୁଗୁଡ଼ିକୁ ବଢ଼ିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରାଯାଏ । ଏମାନେ ଜଳରେ ରହିଥ‌ିବା ମଳ, ପଚାଫଳ, ସାବୁନ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଅଦରକାରୀ ଜୈବିକ ପଦାର୍ଥଗୁଡ଼ିକୁ ଅପଘଟନ କରିଦିଅନ୍ତି ।
(g) କିଛି ସମୟ ପରେ ଜଳରେ ଭାସୁଥ‌ିବା ଅଣୁଜୀବଗୁଡ଼ିକ ତଳେ ବସି ଯାଆନ୍ତି । ଏହାପରେ ଉପରୁ ଜଳକୁ ବାହାର କରିଦିଆଯାଏ । ତଳେ ବସିଥିବା ମାଟି କାଦୁଅକୁ ସାର ରୂପେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ଓ ପରିଷ୍କାର ଜଳକୁ କ୍ଲୋରିନ୍ କିମ୍ବା ଓଜୋନ୍‌ ଦ୍ବାରା ବ୍ୟବହାର ଯୋଗ୍ୟ କରାଯାଏ ।

(iv) ଖୋଲାନାଳର ଅପକାରିତା :
Solution:

• ବର୍ଷାଦିନେ ଖୋଲାଥିବା ନଳାରେ ଅର୍ଧ ପାଣି ପଶିବା ଦ୍ବାରା ନଳାର ଆବର୍ଜନା ସବୁ ରାସ୍ତା ଉପରେ ଜମା ହୋଇ ଏକ ଅସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟକର ପରିବେଶ ସୃଷ୍ଟି କରେ ।
• ରାସ୍ତାରେ ଚାଲିବା କଷ୍ଟକର ହୋଇପଡ଼େ । କାରଣ ମଶା, ମାଛି ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଜୀବାଣୁ ଏଠାରେ ବଂଶବିସ୍ତାର

Question 4.
ଅପଚୟିତ ଜଳରେ ଥ‌ିବା ବିଭିନ୍ନ ଉପାଦାନରୁ ଦୁଇଟି ଲେଖାଏଁ ଉଦାହରଣ ଲେଖ ।

Question 5.
ପଲିଥନ୍ ଓ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ ନିର୍ମିତ ପଦାର୍ଥର ବ୍ୟବହାର ପରେ ଏଣେତେଣେ ନ ଫିଙ୍ଗି ପୋଡ଼ିବା ଦ୍ବାରା ପରିବେଶର କ’ଣ କ୍ଷତି ହୁଏ ?
Solution:

• ପଲିଥନ୍ ଓ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ ନିର୍ମିତ ପଦାର୍ଥଗୁଡ଼ିକୁ ଏଣେତେଣେ ଫିଙ୍ଗିଲେ ଏହା ଅଣୁ ଜୀବମାନଙ୍କ ଦ୍ବାରା ଅପଘଟିତ ହୋଇନଥାଏ କିମ୍ବା ମାଟିରେ ମିଶିନଥାଏ ।
• ଏଗୁଡ଼ିକ ପୋଡ଼ିଲେ ସେଥ‌ିରୁ ବିଷାକ୍ତ ବାଷ୍ପ ଓ ଧୂଆଁ ନିର୍ଗତ ହୋଇ ବାୟୁମଣ୍ଡଳକୁ ଦୂଷିତ କରେ ।

Question 6.
ଆଜିକାଲି ଦେଖାଯାଉଥ‌ିବା ‘‘ରାସ୍ତାରୋକା’’ବେଳେ ରାସ୍ତା ମଝିରେ ଟାଏର୍ ଜଳାଯାଉଛି । ଏହାଦ୍ୱାରା ବାୟୁମଣ୍ଡଳ ଉପରେ କି ପ୍ରଭାବ ପଡ଼େ ?
Solution:
‘ରାସ୍ତାରୋକା’ ବେଳେ ରାସ୍ତା ମଝିରେ ଟାଏର୍ ଜଳାଇଲେ ବହୁ ପରିମାଣର ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ଗ୍ୟାସ ବାୟୁ ମଣ୍ଡଳରେ ମିଶେ ଓ ଦୂର୍ଗନ୍ଧ ବାହାରି ପରିବେଶ ପ୍ରଦୂଷିତ ହୋଇଥାଏ ।

Question 7.
ପୁରୁଣା ଓ ବ୍ୟବହାର ହୋଇସାରିଥିବା ଟାଏର୍‌ଗୁଡ଼ିକୁ ସାଧାରଣତଃ ଆମେ ଅବ୍ୟବହୃତ ଜାଗାରେ ଫୋପାଡ଼ି ଦେଇଥାଉ । ଏଥୁଗୁଁ ଯେଉଁ ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟଗତ ସମସ୍ୟା ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ଲେଖ ।
Solution:

• ଟାଏରମ୍ମତିକ୍ ସାଧାରଣଙ କେବ-ନିମ୍ନାକରଣ ଅବଲାନା | ଏଣ୍ଡ ଅଶ୍ମଜୀବମାନଜ ଦାରା ଅପଣଟିତହୁଏ ନାହିଁ କି ମାଟିରେ ମିଶେ ନାହିଁ । ଏଣୁ ସହର ଓ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳର ଆବର୍ଜନା ଦୂରୀକରଣ ଏକ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ସମସ୍ୟା ।

Question 8.
ଅଣୁଜୀବମାନେ ଶୁଖୁଲା ପତ୍ର ସହିତ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କରି କ’ଣ ସୃଷ୍ଟି କରନ୍ତି ?
(କ) ବାଲି (ଖ) ଛତୁ (ଗ) ହ୍ୟୁମସ୍ (ଘ) କାଠ
Solution:
ହ୍ୟୁମସ୍

Question 9.
କଟକ ଓ ଭୁବନେଶ୍ଵର ଭଳି ବଡ଼ ବଡ଼ ସହରରୁ ନିର୍ଗତ ବହୁ ପରିମାଣରେ ବାହିତ ମଳକୁ ସଦୁପଯୋଗ କରିବା ପାଇଁ ଦୁଇଟି ଉପାୟ ଲେଖ ।
Solution:

• କଟକର CDAରୁ ବାହିତ ମଳର ସଦୁପଯୋଗ କରାଯାଇ ସେଥୁରୁ କେବଳ ସାର ସଂଗ୍ରହ କରାଯାଉଛି, ମାତ୍ର ଗୋଟିଏ ବାୟୋଗ୍ୟାସ ପ୍ଲାଣ୍ଟ କରାଗଲେ ଏଡ୍ ସହ ଜାଲେଣି ଗ୍ୟାସ ଓ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଶକ୍ତି ମିଳିପାରିବ ।
• ଭୁବନେଶ୍ୱରରେ ବାହିତ ମଳକୁ ନେଇ ଗୋଟିଏ City Sewage Disposal Plant ଅର୍ଥାତ୍ ସହରର ଦୂଷିତ ଜଳ ଉପଚାର ପ୍ଳାଣ୍ଟ କରାଯାଇପାରିବ । ଫଳରେ ସେଥୁରୁ ସାର, ବିଦ୍ୟୁତ୍, ଜାଳେଣୀ ଗ୍ୟାସ୍ ଓ ପାନୀୟ ଜଳ ପରିମାଣରେ ମିଳିପାରିବ ।

ବିପଯୁବସ୍ତୁ ସପୂଜାପ ପୂଚନା ଓ ବିଶେଷଣ :

→ ଉପକ୍ରମ :

• ମନୁଷ୍ୟର ଅଦରକାରୀ ବା ପରିତ୍ୟକ୍ତ ବସ୍ତୁ ସମୂହକୁ ତ୍ୟଜ୍ୟ ବସ୍ତୁ ବା ଆବର୍ଜନା କୁହାଯାଏ ।
• ଆବର୍ଜନାଗୁଡ଼ିକର ଅବସ୍ଥାକୁ ନେଇ ଏହା କଠିନ, ତରଳ ଓ ଗ୍ୟାସୀୟ ହୋଇଥାଏ ।
• ସହରର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ଗୃହ ଆବର୍ଜନା ସବୁ ଜମା କରାଯାଏ । ପନିପରିବା ଚୋପା, ଫଳ, ମଞ୍ଜି, ରନ୍ଧନଶାଳାର ଆବର୍ଜନା, ଗଛ ପତ୍ର ଓ ଘାସ, ଭଙ୍ଗାରୁଜା ଟିଣ, ଅଦରକାରୀ କାଚ ବୋତଲ, ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ ଓ ପଲିଥୁନ୍ ଆଦି କଠିନ ଆବର୍ଜନା ଅଟନ୍ତି ।
• ଆଉ ଏକ ପ୍ରକାରର ଆବର୍ଜନା ହେଲା ନାଳ ଓ ନର୍ଦ୍ଦମା ପାଣି | ଶିଳ୍ପାଞ୍ଚଳଗୁଡ଼ିକରୁ ନିର୍ଗତ ତରଳ ତ୍ୟଜ୍ୟ ସବୁ
• ଗାଡ଼ି ମଟର, କଳକାରଖାନା ଆଦିରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ଆବର୍ଜନା, ଗ୍ୟାସୀୟ ଆବର୍ଜନା ଅଟେ । ଜାଳେଣିରୁ ମଧ୍ଯ ଗ୍ୟାସୀୟ ଆବର୍ଜନା ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ମିଶିଥାଏ ।
• ତରଳ ଓ ଗ୍ୟାସୀୟ ଆବର୍ଜନା ଗୁଡ଼ିକ ରାସାୟନିକ ଆବର୍ଜନା ହୋଇଥିବାରୁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ବିଷାକ୍ତ ଓ କ୍ଷତିକାରକ ।
• ନାଳ, ନର୍ଦ୍ଦମାର ତରଳ ଆବର୍ଜନାରେ ପ୍ରଧାନ ଅଂଶ ହେଉଛି ଜଳ ଏବଂ ଏଥିରେ ଖଦା ଅଂଶ ଅତି କମ୍ । ଜଳକୁ ଖଦାରୁ ପୃଥକ କରି କ୍ଲୋରିନ ଦ୍ଵାରା ବିଶୋଧନ କରି ନଦୀ, ନାଳ, ସମୁଦ୍ର ବା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଜଳଧାର ମାନଙ୍କରେ ଛାଡ଼ିଦିଆ ଯାଇପାରେ ।

→ ବିଶୁଦ୍ଧ ଜଳ :

• ଆପେ କେବଳ ବିଶ୍ଵଦ୍ଧ କାଳକୁ ବୃ ପାନାମ୍ ଉପେ ବ୍ୟବହାର କରିଥାଇ |
• ଦୂଷିତ ଜଳକୁ ପାନୀୟ ରୂପେ ବ୍ୟବହାର କରି ଲୋକମାନେ ଜଳ ବାହିତ ରୋଗ ଯଥା – କଲେରା, ଟାଇଫଏଡ଼ ଓ କାମଳ ଆଦି ରୋଗଦ୍ୱାରା ଆକ୍ରାନ୍ତ ହୋଇଥାଆନ୍ତି ।
  • ବିଶୁଦ୍ଧ ଜଳର ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ଅନୁଭବ କରାଇ ଜନସଚେତନତା ଜାଗ୍ରତ କରିବା ପାଇଁ 2005 ମସିହାରୁ ମାର୍ଚ୍ଚ 22 ତାରିଖକୁ ଆମେ ‘ବିଶ୍ଵ ଜଳ ବିବସ’’ ରୂପେ ପାଳନ କରି ଆସୁଛୁ ।
• ଜାତିସଂଘର ଘୋଷଣା ଅନୁଯାୟୀ ଦଶନ୍ଧି 2005 – 2015 କୁ ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ସ୍ତରରେ ‘‘ଜୀବନ ପାଇଁ ଜଳ’’ ଉପରେ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଗ୍ରହଣ କରି ସମସ୍ତଙ୍କୁ ବିଶୁଦ୍ଧପାନୀୟ ଜଳ ଯୋଗାଇବାର ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ।
• ତରଳ ଆବର୍ଜନାର ବିଭିନ୍ନ କାରକଗୁଡ଼ିକ ଜଳ ସହିତ ମିଶି ଜଳକୁ ଦୂଷିତ କରିଥାଏ । ବିଭିନ୍ନ କାରଣରୁ ଜଳ ପ୍ରଦୂଷିତ ହୋଇଥାଏ; ଯଥା – ଶିଳ୍ପଜନିତ, କୃଷି ସମ୍ପର୍କିତ, ଗୃହକାର୍ଯ୍ୟ ଜନିତ ଆଦି ।
• ଅପଚଯିତ କାଳର ସମ୍ୟକୟକୃପେ ସେଥିରେ ମିଶିଥିବା ସମୟ ଆନକାନାର ଉପଚାର କୁହାଯାଏ ।

→ ଆବର୍ଜନା ମିଶ୍ରିତ ଜଳ :

• ଆବର୍ଜନା ମିଶ୍ରିତ ଜଳକୁ ଅପଚୟିତ ଜଳ କୁହାଯାଏ । ପାଇଖାନା ଓ ଗାଧୁଆ ଘରୁ ବାହାରୁଥିବା ମଇଳା ଜଳ, ନାଳରୁ ବାହାରୁଥ‌ିବା ଜଳ, ବର୍ଷାଦ୍ବାରା ଧୋଇହୋଇ ଯାଉଥିବା ଜଳ ଆଦି ଅପଚୟିତ ଜଳ ।
• ଅପଚୟିତ ଜଳରେ କେତେକ ଦୂଷିତ ପଦାର୍ଥ ଭାସମାନ ଅବସ୍ଥାରେ ରହିଥାଏ ଓ ଆଉ କେତେକ ଦ୍ରବୀଭୂତ ଅବସ୍ଥାରେ ରହିଥାଏ । ସେଥ‌ିରେ କେତେକ ହାନିକାରକ ଜୈବ ଓ ଅଜୈବ ପଦାର୍ଥ ଏବଂ ରୋଗ ସୃଷ୍ଟିକାରୀ ଜୀବାଣୁ ଓ ଅଣୁଜୀବ ରହିଥାନ୍ତି ।
• ଜଳ ନିଷ୍କାସନର ସୁବ୍ୟବସ୍ଥା କରିବା ଉଚିତ ଓ ବର୍ଷା ଜଳକୁ ନଷ୍ଟ ହେବାକୁ ନଦେଇ ତା’କୁ ସଂଚୟ କରିବା ଉଚିତ୍ ।
• ଅପଚୟିତ ଜଳରେ ଥିବା କେତେକ ପଦାର୍ଥର ଉଦାହରଣ ତଳେ ଦିଆଯାଇଛି ।

ଜୈବିକ ପଦାର୍ଥ – ମନୁଷ୍ୟର ମଳ, ପଶୁପକ୍ଷୀଙ୍କ ମଇଳା, ଅପରିଷ୍କାର ତୈଳ ଜାତୀୟ ପଦାର୍ଥ, ପଲିଥନ୍,
ଅଜୈବିକ ପଦାର୍ଥ – ମାଟି, ଗୋଡ଼ି, ପାଉଁଶ, ଭଙ୍ଗାକାଚ ଇତ୍ୟାଦି ।
ପୋଷକ – ନାଇଟ୍ରୋଜେନ୍, ଫସ୍‌ଫରସ୍, ପୋଟାସିୟମ୍ ଇତ୍ୟାଦି ଧାତୁର ଯୌଗିକରୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ସାର ।
ବୀଜାଣୁ – ହଇଜା ଓ ଆନ୍ତ୍ରିକ ଜ୍ଵର ସୃଷ୍ଟି କରୁଥିବା ବୀଜାଣୁ ।

→ ଦୂଷିତ ଜଳର ଉପଚାର :

• ଜଣେ ସଚେତନ ଓ ଉତ୍ତମ ନାଗରିକ ହିସାବରେ, ତୁମେ ପୌରପରିଷଦର କର୍ମକର୍ତ୍ତା ତଥା ଗ୍ରାମ ସରପଞ୍ଚଙ୍କ ସହାୟତାରେ ପରିବେଶକୁ ପରିଷ୍କାର ଓ ବିଶୋଧନ କରିବାରେ ପଦକ୍ଷେପମାନ ନେବା ଆବଶ୍ୟକ ।
• ନାଳ ନର୍ଦ୍ଦମା ପାଖରେ ଇଉକାଲିପଟାସ୍ ଗଛ ଲଗାଇଲେ ତାହା ଅପରିଷ୍କାର ଜଳ ଅଧ୍ବକ ଶୋଷଣ କରି ପରିଷ୍କାର ବାଷ୍ପ ବାୟୁମଣ୍ଡଳକୁ ଛାଡ଼ିଥାଏ ।

→ ଆବର୍ଜନା ନିଷ୍କାସନର ଉତ୍ତମ ମାର୍ଗ :

• ଅଳ୍ପ ଆବର୍ଜନା ସୃଷ୍ଟି କରିବା ଓ ଦ୍ୱିତୀୟରେ ଆବର୍ଜନାର ଉପଯୁକ୍ତ ବିନିଯୋଗକରି ସେଥୁରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକୁ କାମରେ ଲଗାଇବା ।
• ଅଦରକାରୀ ତୈଳଜାତୀୟ ପଦାର୍ଥ ମାଟିର ଜଳ ଶୋଷଣରେ ବାଧା ସୃଷ୍ଟି କରେ ଓ ମୋବିଲ, ପୋକମରା ଔଷଧ, ବିଭିନ୍ନ ରଙ୍ଗ, ଆଦି ନାଳରେ ପକାଇଲେ ଏହା ଉପକାରୀ ଅଣୁଜୀବଙ୍କୁ ମାରି ଅଶେଷ କ୍ଷତିସାଧନ କରିଥାଏ ।
• ପଲିଥନ୍, ଛିଣ୍ଡାକନା, ତୁଳା, ଭଙ୍ଗା କଣ୍ଢେଇ ଆଦି ନାଳରେ ପକାଇଲେ ନାଳ ବନ୍ଦ ହୋଇ ଜଳ ନିଷ୍କାନରେ ବାଧାଦିଏ ।
• ସହଜରେ ମାଟିରେ ମିଶିଯାଉଥ‌ିବା ଜୈବ ନିମ୍ବୀକରଣ ଯୋଗ୍ୟ ଆବର୍ଜନା ପାଇଁ ସବୁଜ ରଙ୍ଗର ଓ ଜୈବ – ନିମ୍ନକରଣ ଅଯୋଗ୍ୟ ଆବର୍ଜନା ପାଇଁ ଲାଲରଙ୍ଗର ଡଷ୍ଟବିନ୍ ଘରେ ଓ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ବ୍ୟବହାର କରିବା ଉଚିତ ।

→ ପରିମଳ ବ୍ୟବସ୍ଥାର :

• ପରିମଳ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ସମସ୍ତେ ସ୍ବଚ୍ଛ ପାଇଖାନା ବ୍ୟବହାର କରିବା ଉଚିତ ।
• ଖୋଲାଜାଗାରେ ମଳତ୍ୟାଗ କରିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ, ଯଦି ମଳତ୍ୟାଗ ହୁଏ, ତେବେ ଏହାକୁ ବାଲି କିମ୍ବା ମାଟି ଦ୍ଵାରା ଘୋଡ଼ାଇ ଦେବା ଉଚିତ ।
• ଆଜିକାଲି ଜଳମୁଦ ପାଇଖାନାରୁ ନିଷ୍କାସିତ ଜଳକୁ ପାଇପ୍ ସାହାଯ୍ୟରେ ବାୟୋଗ୍ୟାସ ପ୍ଲାଣ୍ଟ ସହ ସଂଯୋଗ କରି ସେଥ‌ିରୁ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଶକ୍ତି ଓ ତାପଶକ୍ତି ଉତ୍ପନ୍ନ କରାଯାଉଛି ।

→ ଯେଉଁଠାରେ ଭୂତଳ ନିଷ୍କାସନର ସୁବିଧା ନାହିଁ :

• ପର୍ବପର୍ବାଣି, ମେଳା ଓ ମହୋତ୍ସବ ପାଳନ ବେଳେ, ହାଟ ବଜାର, ରେଳଷ୍ଟେସନ୍ , ଡାକ୍ତରଖାନା ଓ ବିମାନ ବନ୍ଦରରେ ଅନେକ ଲୋକ ପ୍ରତିଦିନ ଯାତାୟତ କରନ୍ତି । ଏଣୁ ଏଠାରେ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥ‌ିବା ଆବର୍ଜନାର ଉପଯୁକ୍ତ ନିଷ୍କାସନ ଓ ବିଶୋଧନ ଏକାନ୍ତ ଆବଶ୍ୟକ, ନଚେତ୍ ମହାମାରୀ ରୋଗ ବ୍ୟାପିବାର ସମ୍ଭାବନ ଅଛି ।
• ପରିମଳ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରତି ନିଜେ ସଚେତନ ରହିବା ସହ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କୁ ସଚେତନ କରିବା ଆମର କର୍ତ୍ତବ୍ୟ । କାରଣ ଆମ ପରିବେଶକୁ ସୁସ୍ଥ ଓ ପରିଷ୍କାର ରଖୁବା ଆମ ସମସ୍ତଙ୍କର କର୍ତ୍ତବ୍ୟ । ମିଳିତ ଉଦ୍ୟମରେ ପରିବେଶ ପ୍ରଦୂଷଣ ମୁକ୍ତ ହୋଇ ପାରିବ ।

→ ପରିଷ୍କାର ପରିଚ୍ଛନତା ଓ ରୋଗ :

• ଅସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟକର ପରିବେଶରେ ବାସ କରିବା ଓ ଦୂଷିତ ଜଳ ପାନ କରିବା ସମସ୍ତ ରୋଗର ପ୍ରଧାନ କାରଣ ।
• ଏଣେତେଣେ ମଳତ୍ୟାଗ କରିବା ଫଳରେ ବାୟୁ, ମାଟି ଉପର ଓ ମାଟି ତଳ ଜଳ ଦୂଷିତ ହୋଇଥାଏ ।
• ଖୋଲା ପଡ଼ିଆରେ ଝାଡ଼ା ନ ଯାଇ ବରପାଲି ବା ସେପ୍‌ଟିକ୍ ଟ୍ୟାକ୍ ବ୍ୟବହାର କରିବା ଆବଶ୍ୟକ ।
• ଖାଲି ପାଦରେ ଝାଡ଼ାଗଲେ ମଳରେ ଥିବା କୃମି ପାଦର ଚର୍ମଦେଇ ଶରୀର ଭିତରକୁ ପ୍ରବେଶ କରନ୍ତି ।
  • ଦୂଷିତ ଜଳ ପାନ କଲେ ଏବଂ ସେଥ‌ିରେ ଗାଧୋଇଲେ ହଇଜା, କାମଳ,
  • ଟାଇଫଏଡ଼, କାଛୁକୁଣ୍ଡିଆ ଓ ଯାଦୁ ଆଦି ରୋଗ ହୋଇଥାଏ ।

→ ବ୍ୟବହୃତ ଜଳର ନିଷ୍କାସନ ଓ ପୁନଃ ବ୍ୟବହାର :

• ବ୍ୟବହୃତ ଜଳକୁ ଗୋଟିଏ ଜାଗାରେ ଜମିବାକୁ ନ ଦେଇ ଏହାକୁ ସୋପିଟ ମଧ୍ୟକୁ ବା ବଗିଚାର ଗଛ ମୂଳକୁ ଛାଡ଼ିଦେବା ଉଚିତ ।
• ସହରାଞ୍ଚଳରେ ବ୍ୟବହୃତ ଜଳକୁ ଏଣେତେଣେ ନ ଛାଡ଼ି ମୁଖ୍ୟନାଳକୁ ଛାଡ଼ିବା ଉଚିତ ।
• କୂଅ ଓ ନଳକୂଅ ପାଖରେ ସିମେଣ୍ଟ ଚଟାଣ କରି ଉଚ୍ଚା କଲେ ବ୍ୟବହୃତ ପାଣି ଏହା ମଧ୍ୟକୁ ନଯାଇ ଜଳକୁ ଦୂଷିତ କରି ନ ଥାଏ ।
• ନାଳ ନର୍ଦ୍ଦମାର ଆବର୍ଜନାକୁ ସଂଗ୍ରହ କରି ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରଣାଳୀରେ ସେଥୁରୁ ଜଳ ଓ ଖଦା ଅଂଶକୁ ପୃଥକ କରି ଓ ଜଳକୁ ବିଶୋଧନ କରି ଚାଷପାଇଁ ଏହି ଜଳକୁ ବିନିଯୋଗ କରାଇପାରିବ । ଏପରିକି ମାଛ ଚାଷ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ଲାଭଜନକ ଭାବରେ ଏହାର ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇପାରିବ ।

→ ଅପଚୟିତ ଜଳର ପୁନଃ ଚକ୍ରଣ ଏବଂ ପୁନଃ ବିନିଯୋଗ :

• ପ୍ରତ୍ୟେକ ଆବର୍ଜନାର ପୁନଃଚକ୍ରଣ କରି ବ୍ୟବହାର ଯୋଗ୍ୟ କରାଯାଇ ପାରିବ । କଠିନ ଆବର୍ଜନାକୁ ସହଜରେ ପୁନଃଚକ୍ରଣ କରି ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ; ଯଥା –ଭଙ୍ଗା ଟିଣ, କାଚ, ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ ଆଦି ଆବର୍ଜନାକୁ ଆବଶ୍ୟକୀୟ କାରଖାନାକୁ ପଠାଯାଇ ଏହାକୁ ତରଳାଇ ସେଥୁରୁ ନୂତନ ଜିନିଷ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇଥାଏ ।
• ଅପଚୟିତ ଜଳକୁ ସିଧାସଳଖ ନଦୀ ବା ସମୁଦ୍ରକୁ ଛାଡ଼ିବା ଫଳରେ ଅଶୋଧ ଜଳ ଓ ଏଥ‌ିରେ ଥିବା ମାରାତ୍ମକ ପଦାର୍ଥମାନ ଜଳଜ ଜୀବମାନଙ୍କର ଅଶେଷ କ୍ଷତି ଘଟାଇଥାଏ ।
• ଆଜିକାଲି ଅପଚୟିତ ଜଳକୁ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକ୍ରିୟାଦ୍ୱାରା ପୁନଃ ବ୍ୟବହାର ଉପଯୋଗୀ କରାଯାଇ ପାରୁଛି । ଉଦାହରଣ ସ୍ଵରୂପ, ଭୁବନେଶ୍ୱର ବିଡ଼ିଏ ନିକୋ ପାର୍କକୁ ବିଭିନ୍ନ ନଳାରେ ଆସୁଥ‌ିବା ଆବର୍ଜନା ପୂର୍ଣ୍ଣ ନର୍ଦ୍ଦମା ଜଳକୁ ପରିଷ୍କାର କରି ଏକ କୃତ୍ରିମ ହ୍ରଦ କରାଯାଇଛି । ଏହି ହ୍ରଦରେ ନୌକା ବିହାର ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଜଳକ୍ରୀଡ଼ା କରାଯାଇ ପାରୁଛି ।
• ଭୌତିକ, ରାସାୟନିକ ଓ ଜୈବିକ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଦୂଷିତ ଜଳର ଉପଚାର କରାଯାଇ ଏହାକୁ ପରିଷ୍କାର ଓ ବ୍ୟବହାର
• ଏଥୁରୁ ଶେଷରେ ସାର ମିଳିବା ସହ ଜାଳେଣି ଗ୍ୟାସ୍ ମଧ୍ୟ ମିଳେ ଏବଂ ପରିଷ୍କାର ବିଶୋଧ ଜଳକୁ ପାନୀୟ ଜଳରୂପେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।

→ ଆସ, ଜାଣିବା :

• ଘରୁ, କଳକାରଖାନାରୁ, ଚାଷଜମିରୁ ନିର୍ଗତ ଓ ମନୁଷ୍ୟର ବିଭିନ୍ନ ବ୍ୟବହାରରୁ ନିର୍ଗତ ବା ନିଷ୍କାସିତ ଜଳକୁ ଆମେ ପାରୁଛି ।
• ଅପଚୟିତ ଏକ ପ୍ରକାର ତରଳ ଦୂଷିତ ପଦାର୍ଥ ଯାହା, ମାଟି ଜଳ ଏବଂ ଜମିକୁ ପ୍ରଦୂଷିତ କରିଥାଏ ।
• ଦୂଷିତ ଜଳକୁ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଉପଚାର କରାଯାଏ ।
• ଯେଉଁଠାରେ ଭୂତଳ ନିଷ୍କାସନର ସୁବିଧା ନାହିଁ ସେଠାରେ କମ୍ ଖର୍ଚ୍ଚରେ ସୁଲଭ ପରିମଳ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଥାଏ ।
• ଦୂଷିତ ଜଳର ଉପଚାର ଫଳରେ ପଟୁମାଟି ଓ ଜୈବିକ ଗ୍ୟାସ୍ ଉପଲବ୍ଧ ହୋଇଥାଏ ।
• ଖୋଲା ନାଳରେ ମାଛି, ମଶା ଏବଂ ବିଭିନ୍ନ ଅଣୁଜୀବ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଆନ୍ତି । ସେଗୁଡ଼ିକ ବିଭିନ୍ନ ରୋଗର କାରଣ ।
• ଖୋଲା ପଡ଼ିଆରେ ଝାଡ଼ା ନଯାଇ, ପକ୍କା ପାଇଖାନା ବା ବରପାଲି ପାଇଖାନା ବ୍ୟବହାର କରିବା ଆବଶ୍ୟକ ।

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 Economics Solutions Chapter 7 ପରିବ୍ୟୟ Short Answer Questions.

CHSE Odisha 12th Class Economics Chapter 7 Short Answer Questions in Odia Medium

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
A ନିମ୍ନଲିଖତ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଦୁଇଟି/ ତିନୋଟି ବାକ୍ୟ ମଧ୍ଯରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

1. ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ପରିବ୍ୟୟ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ?
Answer:
ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ସଂସ୍ଥା କୌଣସି ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଦ୍ରବ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ କଲାବେଳେ ଯେଉଁ ବ୍ୟୟ ଭାର ବହନ କରିଥାଆନ୍ତି, ତାହାକୁ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ପରିବ୍ୟୟ ବୋଲି କୁହାଯାଏ । ସୁତରାଂ, ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପରିମାଣର ଦ୍ରବ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ନିମନ୍ତେ ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ଯେଉଁ ପରିବ୍ୟୟ ନିଜେ ବହନ କରେ, ତାହାକୁ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ପରିବ୍ୟୟ ଆଖ୍ୟା ଦିଆଯାଏ । ଚୌଦ୍ବାରସ୍ଥିତ ଚାର୍ଜକ୍ରୋମ୍ କାରଖାନାର ବ୍ୟୟିତ ଖର୍ଚ୍ଚ କେବଳ ତା’ର ମାଲିକ ବହନ କରୁଥିବାରୁ ଏହା ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ପରିବ୍ୟୟର ଏକ ଉଦାହରଣ ଅଟେ ।

2. ସାମାଜିକ ପରିବ୍ୟୟ କ’ଣ ?
Answer:
ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ସଂସ୍ଥାମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଦ୍ରବ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ନିମନ୍ତେ ସମାଜ ଯେଉଁ ଭାର ବହନ କରେ, ତାହାକୁ ସାମାଜିକ ପରିବ୍ୟୟ ବୋଲି କୁହାଯାଏ । କୌଣସି ଦ୍ରବ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ କଲାବେଳେ ଏପରିକି କାରଖାନା ସହ ଆଦୌ ସମ୍ପୃକ୍ତ ନ ଥ‌ିବା ସମାଜର ବିଭିନ୍ନ ଶ୍ରେଣୀର ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷ ନାନା ଅସୁବିଧାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୁଅନ୍ତି । ପରିବେଶ ପ୍ରଦୂଷଣଜନିତ ଅସୁବିଧା ଏବଂ ତହିଁରୁ ମୁକ୍ତି ପାଇବାପାଇଁ ଯେଉଁ ବୋଝ ସରକାର ତଥା ସମାଜ ବହନ କରେ, ତାହାହିଁ ସାମାଜିକ ପରିବ୍ୟୟ ।

3. ସ୍ଵଳ୍ପକାଳ-କ’ଣ?
Answer:
ଯେଉଁ ସମୟସୀମା ମଧ୍ୟରେ ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନର ଆୟତନରେ କୌଣସି ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିପାରେ ନାହିଁ, ତାହାକୁ ଉତ୍ପାଦନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ସ୍ଵଳ୍ପକାଳ ବୋଲି କୁହାଯାଏ । ତେଣୁ ସ୍ଵଳ୍ପକାଳରେ କେବଳ ପରିବର୍ତ୍ତନୀୟ ଉପାଦାନରେ ବୃଦ୍ଧି ଘଟାଇ ଉତ୍ପାଦନ ବୃଦ୍ଧି ଘଟାଇବା ସମ୍ଭବ ହୋଇଥାଏ । ଏହି ସ୍ଵଳ୍ପକାଳରେ ଦୁଇ ପ୍ରକାର ପରିବ୍ୟୟ ଦେଖାଯାଏ; ଯଥା- ସ୍ଥିର ପରିବ୍ୟୟ ଏବଂ ପରିବର୍ତ୍ତନୀୟ ପରିବ୍ୟୟ ।

4. ଦୀର୍ଘକାଳ କ’ଣ ?
Answer:
ଯେଉଁ ସମୟସୀମା ମଧ୍ୟରେ ଉତ୍ପାଦନ ସଂସ୍ଥାର ଆୟତନ ଓ ଯନ୍ତ୍ରପାତି ଇତ୍ୟାଦିର ବୃଦ୍ଧି କରିବା ସମ୍ଭବ ହୋଇଥାଏ, ତାହାକୁ ଦୀର୍ଘକାଳ ବୋଲି କୁହାଯାଏ । ଦୀର୍ଘକାଳରେ କୌଣସି ଉପାଦାନ ସ୍ଥିର ବା ଅପରିବର୍ତ୍ତନୀୟ ରହେ ନାହିଁ ଅର୍ଥାତ୍ ଏହି ସମୟରେ ସମସ୍ତ ଉପାଦାନ ପରିବର୍ତ୍ତନୀୟ ହୋଇଥାଏ ।

5. ପରିବର୍ତ୍ତନୀୟ ପରିବ୍ୟୟ କ’ଣ ?
Answer:
ଉତ୍ପାଦ ପରିମାଣରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେଲେ ଯେଉଁ ପରିବ୍ୟୟରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଘଟେ, ତାହାକୁ ପରି ଉଁନୀୟ ପରିବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ଉତ୍ପାଦନରେ ବ୍ୟବହୃତ କଞ୍ଚାମାଲ ବାବଦ ଖର୍ଜ, ବ୍ୟବହୃତ ବିଜୁଳିଶକ୍ତି ବାବଦ ଦେୟ, ଶ୍ରମିକମାନଙ୍କ ମଜୁରି ଇତ୍ୟାଦି ପରିବର୍ତ୍ତନୀୟ ପରିବ୍ୟୟର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ । ଉତ୍ପାଦନ ବୃଦ୍ଧି ଘଟିଲେ ଏହି ପରିବ୍ୟୟର ବୃଦ୍ଧି ଘଟେ ଏବଂ ଉତ୍ପାଦନ ହ୍ରାସ ହେଲେ ଏହା ହ୍ରାସ ପାଇଥାଏ ଏବଂ ଉତ୍ପାଦନ ପରିମାଣ ଶୂନ୍ୟ ହେଲେ, ଏହି ପରିବ୍ୟୟ ମଧ୍ୟ ଶୂନ୍ୟ ହୋଇଥାଏ ।

6. ଯୋଜନା ରେଖା କ’ଣ ?
Answer:
ସ୍ଵଳ୍ପକାଳରେ ବାସ୍ତବରେ ଉତ୍ପାଦନ ସଙ୍ଘଟିତ ହୋଇଥାଏ, ମାତ୍ର ଦୀର୍ଘକାଳରେ ଉତ୍ପାଦନ ନିମିତ୍ତ କେବଳ ଯୋଜନା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇଥାଏ । ସେଥ‌ିପାଇଁ ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ହାରାହାରି ପରିବ୍ୟୟ ରେଖାକୁ ଯୋଜନା ରେଖା ବୋଲି ଅଭିହିତ କରାଯାଏ । କାରଣ ଦୀର୍ଘକାଳରେ ସ୍ଵଳ୍ପକାଳୀନ ହାରାହାରି ପରିବ୍ୟୟ ରେଖା ଭିତ୍ତିରେ ହିଁ ପରିବ୍ୟୟ ରେଖା ସ୍ଥିର କରାଯାଇପାରେ ।

7. ଆବୃତ ରେଖା କ’ଣ ?
Answer:
ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନର ନୂନତମ ବିନ୍ଦୁକୁ ଯୋଗକଲେ ଦୀର୍ଘକାଳରେ ଯେଉଁ ରେଖା ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ, ତାହାହିଁ ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ହାରାହାରି ପରିବ୍ୟୟ ରେଖା । ଏହା ସମସ୍ତ ସ୍ଵଳ୍ପକାଳୀନ ହାରାହାରି ପରିବ୍ୟୟ ରେଖାକୁ ଆବୃତ କରି ରଖୁଥାଏ। ତେଣୁ ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ହାରାହାରି ପରିବ୍ୟୟ ରେଖାକୁ ଆବୃତ ରେଖା ବୋଲି କୁହାଯାଏ ।

8. ମୋଟ ପରିବ୍ୟୟ କ’ଣ ?
Answer:
ମୋଟ ପରିବ୍ୟୟ ହେଉଛି ପ୍ରତିଷ୍ଠାନର ମୋଟ ବ୍ୟୟ ବରାଦ । ଉଭୟ ସ୍ଥିର ଉପାଦାନ ଓ ପରିବର୍ତ୍ତନୀୟ ଉପାଦାନ ନିମନ୍ତେ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ କରୁଥିବା ମୋଟ ବ୍ୟୟକୁ ମୋଟ ପରିବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ଅର୍ଥାତ୍‌, ମୋଟ ପରିବ୍ୟୟ ହେଉଛି ମୋଟ ସ୍ଥିର ପରିବ୍ୟୟ ଓ ମୋଟ ପରିବର୍ତ୍ତନୀୟ ପରିବ୍ୟୟର ସମଷ୍ଟି ।

9. ଦୃଶ୍ୟମାନ ପରିବ୍ୟୟ କ’ଣ ?
Answer:
ପ୍ରତିଷ୍ଠାନଗୁଡ଼ିକ ସାଧନ ମାଲିମାନଙ୍କଠାରୁ ଉତ୍ପାଦନ ସହାୟକ ସେବା କ୍ରୟ କରିବାପାଇଁ ଯେଉଁ ବ୍ୟୟ ବହନ କରିଥା’ନ୍ତି ତାହାକୁ ଦୃଶ୍ୟମାନ ପରିବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ଅର୍ଥାତ୍ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନଗୁଡ଼ିକ ଶ୍ରମ, ପୁଞ୍ଜି, ଭୂମି ଇତ୍ୟାଦି ଉତ୍ପାଦନର ମାଲିକମାନଙ୍କୁ ଯେଉଁ ଚୁକ୍ତିଗତ ମୌଦ୍ରିକ ଦେୟ ପ୍ରଦାନ କରିଥା’ନ୍ତି, ତାହାହିଁ ଦୃଶ୍ୟମାନ ପରିବ୍ୟୟ । ଏହାକୁ ମଧ୍ୟ ହିସାବଗତ ପରିବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ ।

10. ପ୍ରଚ୍ଛନ୍ନ ପରିବ୍ୟୟ କ’ଣ ?
Answer:
ଏପରି କେତେକ ପରିବ୍ୟୟ ଅଛି, ଯେଉଁଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରକୃତରେ ବ୍ୟୟିତ ହୋଇ ନଥିଲେ ମଧ୍ୟ ପରିବ୍ୟୟର ଏକ ଅଂଶ ହେବା ଉଚିତ, ସେଗୁଡ଼ିକୁ ପ୍ରଚ୍ଛନ୍ନ ପରିବ୍ୟୟ ବା ଲୁକ୍‌କାୟିତ ପରିବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ଉତ୍ପାଦନକାରୀଙ୍କ ନିଜସ୍ବ ଭୂମି ପାଇଁ ଅଶେଷ, ନିଜସ୍ଵ ଶ୍ରମ ପାଇଁ ମଜୁରି ଇତ୍ୟାଦି ପ୍ରଚ୍ଛନ୍ନ ପରିବ୍ୟୟ । ଅର୍ଥନୈତିକ ପରିବ୍ୟୟରେ ଉଭୟ ପ୍ରଚ୍ଛନ୍ନ ପରିବ୍ୟୟ ଓ ଦୃଶ୍ୟମାନ ପରିବ୍ୟୟ ହିସାବକୁ ନିଆଯାଏ ।

11. ଉତ୍ପାଦନ ପରିବ୍ୟୟ କ’ଣ ?
Answer:
କୌଣସି ଦ୍ରବ୍ୟର ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ସଂସ୍ଥା ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକ ପାଇଁ ଯେଉଁ ଖର୍ଚ୍ଚ କରିବାକୁ ପଡ଼ିଥାଏ, ତାହାକୁ ଉତ୍ପାଦନ ପରିବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ଉତ୍ପାଦନ କାଳରେ ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ବିଭିନ୍ନ ଉତ୍ପାଦନର ସାଧନ କ୍ରୟ କରିଥାଏ ଏବଂ ସେଥ‌ିପାଇଁ ପାଉଣା ଦେଇଥାଏ । ତେଣୁ ସମସ୍ତ ପାଉଣାର ସମଷ୍ଟି ହେଉଛି ପରିବ୍ୟୟ । ଅର୍ଥାତ୍ କୌଣସି ଦ୍ରବ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ ଯେଉଁ ଖର୍ଚ୍ଚ ବହନ କରାଯାଇଥାଏ, ତାହାକୁ ଉତ୍ପାଦନ ପରିବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ ।

12. ପରିବ୍ୟୟ ଫଳନ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ?
Answer:
ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ଦ୍ରବ୍ୟର ଦାମ୍ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କ୍ଷେତ୍ରରେ ମୋଟ ଉତ୍ପାଦନ ସହିତ ଦ୍ରବ୍ୟର ଉତ୍ପାଦନ ପରିବ୍ୟୟର ସମ୍ପର ୍କ୍ଥାପନ କରିଥାଏ । ଅର୍ଥାତ୍ ପରିବ୍ୟୟ ଓ ଉତ୍ପାଦନ ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କ ପରିବ୍ୟୟ ଫଳନ ଅଟେ । ପରିବ୍ୟୟ ଫଳନ ଏକ ବ୍ୟୁତ୍ପତ୍ତି ଫଳନ (Cost function is a derived function) । ଏହା ଉତ୍ପାଦନ ଫଳନରୁ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଅଛି ।

13. ମୁଦ୍ରାଗତ ପରିବ୍ୟୟ କ’ଣ ?
Answer:
ମୋଟ ଉତ୍ପାଦନ ଖର୍ଚ୍ଚକୁ ମୁଦ୍ରା ଆକାରରେ ପରିମାପ କରାଗଲେ, ତାହାକୁ ମୁଦ୍ରାଗତ ପରିବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପରିମାଣର ଦ୍ରବ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ନିମନ୍ତେ ଉଦ୍ୟୋକ୍ତା ଯେଉଁ ଖର୍ଚ୍ଚ ମୁଦ୍ରା ଆକାରରେ କରିଥା’ନ୍ତି, ତାହାକୁ ମୁଦ୍ରାଗତ ପରିବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ତେଣୁ, ଉତ୍ପାଦନର ସମସ୍ତ ପରିବ୍ୟୟ ମୌଦ୍ରିକ ପରିବ୍ୟୟ ଅଟେ ।

14. ବାସ୍ତବ ପରିବ୍ୟୟ କ’ଣ ?
Answer:
ଉତ୍ପାଦନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ନିୟୋଜିତ ସମସ୍ତ ଉତ୍ପାଦନର ଉପାଦାନ ବା ସେମାନଙ୍କର ମାଲିକମାନଙ୍କର ସମସ୍ତ ପ୍ରକାରର ଅସୁବିଧା ଓ ତ୍ୟାଗର ସମଷ୍ଟିକୁ ବାସ୍ତବ ପରିବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ଶ୍ରମିକ ଶ୍ରମଦାନ କଲାବେଳେ ଯେଉଁ କଷ୍ଟ ଓ ପରିଶ୍ରମ ସ୍ୱୀକାର କରିଥାଏ ତାହା ବାସ୍ତବ ପରିବ୍ୟୟ । ସାମାଜିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ବାସ୍ତବ ପରିବ୍ୟୟ ଧାରଣର ଉପଯୋଗିତା ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଅର୍ଥଶାସ୍ତ୍ରରେ ଏହାର କୌଣସି ଭୂମିକା ନାହିଁ।

15. ହିସାବଗତ ପରିବ୍ୟୟ କ’ଣ ?
Answer:
କରିଥା’ନ୍ତି, ତାହାକୁ ହିସାବଗତ ପରିବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ଉତ୍ପାଦନକାରୀ କଞ୍ଚାମାଲ ପାଇଁ ଦର, ଶ୍ରମିକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ମଜୁରି, ଭୂମି ପାଇଁ ଅଶେଷ, ବିଜ୍ଞାପନ, କର, ବୀମା ଇତ୍ୟାଦି ନିମନ୍ତେ ମଧ୍ୟ ବ୍ୟୟ ବରାଦ କରିଥା’ନ୍ତି । ଏହି ସମସ୍ତ ପରିବ୍ୟୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନର ହିସାବ ଖାତାରେ ପ୍ରତିଫଳିତ ହୋଇଥାଏ । ତେଣୁ ଏହି ପରିବ୍ୟୟକୁ ହିସାବଗତ ପରିବ୍ୟୟ ବା ଦୃଶ୍ୟମାନ ପରିବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ ।

16. ବିକଳ୍ପ ପରିବ୍ୟୟ କ’ଣ ?
Answer:
ସମ୍ବଳ ସୀମିତ ହୋଇଥିବାରୁ ଉତ୍ପାଦନକାରୀ କୌଣସି ଏକ ଦ୍ରବ୍ୟ ଯଦି ଉତ୍ପାଦନ କରନ୍ତି, ତାହାହେଲେ ତାଙ୍କୁ ଅନ୍ୟ ଏକ ଦ୍ରବ୍ୟର ଉତ୍ପାଦନ ତ୍ୟାଗ କରିବାକୁ ହୋଇଥାଏ । ଏହି ତ୍ୟାଗ କରୁଥିବା ଦ୍ରବ୍ୟ ଉତ୍ପାଦିତ ଦ୍ରବ୍ୟର ବିକଳ୍ପ ପରିବ୍ୟୟ । ତେଣୁ, କୌଣସି ଦ୍ରବ୍ୟର ବିକଳ୍ପ ପରିବ୍ୟୟ ପରିତ୍ୟକ୍ତ ହୋଇଥିବା ସର୍ବୋତ୍ତମ ବିକଳ୍ପ ଦ୍ରବ୍ୟକୁ ବୁଝାଏ ।

17. ଅର୍ଥନୈତିକ ପରିବ୍ୟୟ କ’ଣ ?
Answer:
ଅର୍ଥନୈତିକ ପରିବ୍ୟୟ ଏକ ବିସ୍ତୃତ ତତ୍ତ୍ଵ ଯାହା ଉଭୟ ହିସାବଗତ ପରିବ୍ୟୟ ଓ ପ୍ରଚ୍ଛନ୍ନ ପରିବ୍ୟୟର ସମ୍ମିଶ୍ରଣ ଅଟେ । ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଭାବେ ଦ୍ରବ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ କିଣିବାପାଇଁ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ଯେଉଁସବୁ ଖର୍ଚ୍ଚ ବହନ କରିଥା’ନ୍ତି, ତାହାକୁ ହିସାବଗତ ପରିବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ଉଦ୍ୟୋକ୍ତାଙ୍କର ସ୍ବସମ୍ବଳର ବିନିଯୋଗ ନିମନ୍ତେ ସେ ଯେଉଁ ପ୍ରାପ୍ୟ ପାଆନ୍ତି, ତାହାକୁ ପ୍ରଚ୍ଛନ୍ନ ପରିବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ତେଣୁ ଅର୍ଥନୈତିକ ପରିବ୍ୟୟ= ହିସାବଗତ ପରିବ୍ୟୟ + ପ୍ରଚ୍ଛନ୍ନ ପରିବ୍ୟୟ ।

18. ସ୍ଥିର ପରିବ୍ୟୟ କ’ଣ ?
Answer:
ଉତ୍ପାଦନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଯେଉଁ ପରିବ୍ୟୟର କୌଣସି ପରିବର୍ତ୍ତନ ଘଟିନଥାଏ, ତାହା ସ୍ଥିର ପରିବ୍ୟୟ । ଉତ୍ପାଦନର ପରିବର୍ତ୍ତନ ସ୍ଥିର ପରିବ୍ୟୟକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିପାରେ ନାହିଁ । ଉତ୍ପାଦର ପରିମାଣ ଯାହା ହେଉନା କାହିଁକି, ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ଏହି ବ୍ୟୟ ଭାର ବହନ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ । ଉତ୍ପାଦର ପରିମାଣ ସହିତ ସ୍ଥିର ପରିବ୍ୟୟର କୌଣସି ସମ୍ପର୍କ ନଥିବାରୁ ଏହାକୁ ଅତିରିକ୍ତ ପରିବ୍ୟୟ ବା ପରୋକ୍ଷ ପରିବ୍ୟୟ ନାମରେ ମଧ୍ୟ ଅଭିହିତ କରାଯାଏ ।

19. ପରିବର୍ତ୍ତନୀୟ ପରିବ୍ୟୟ କ’ଣ ?
Answer:
ପରିବର୍ତ୍ତନୀୟ ଉପାଦାନମାନଙ୍କ ନିମନ୍ତେ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ସ୍ୱଳ୍ପକାଳରେ ଯେଉଁ ବ୍ୟୟ ବରାଦ କରିଥାଏ, ତାହା ପରିବର୍ତ୍ତନୀୟ ପରିବ୍ୟୟ । ଉତ୍ପାଦର ଯେକୌଣସି ପରିବର୍ତ୍ତନ ସହିତ ଏହା ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଥାଏ । ଉତ୍ପାଦ ପରିମାଣ ଓ ପରିବର୍ତ୍ତନୀୟ ପରିବ୍ୟୟ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ସମ୍ପର୍କ ଦୃଷ୍ଟିଗୋଚର ହୁଏ । କଞ୍ଚାମାଲ ପାଇଁ ଦେୟ, ଶ୍ରମିକମାନଙ୍କ ମଜୁରି, ଶକ୍ତି ପାଇଁ ଖର୍ଚ୍ଚ ଇତ୍ୟାଦି ପରିବର୍ତ୍ତନୀୟ ପରିବ୍ୟୟର ଉଦାହରଣ ।

20. ସୀମାନ୍ତ ପରିବ୍ୟୟ କ’ଣ ?
Answer:
ଦ୍ରବ୍ୟର ଏକ ଅତିରିକ୍ତ ଏକକ ଉତ୍ପାଦନ ହେବାଦ୍ଵାରା ମୋଟ ପରିବ୍ୟୟରେ ଯେଉଁ ବୃଦ୍ଧି ଘଟେ, ତାହାକୁ ସୀମାନ୍ତ ପରିବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ଏହା ଏକ ଅତିରିକ୍ତ ଉତ୍ପାଦ ପାଇଁ ହେଉଥ‌ିବା ଅତିରିକ୍ତ ବ୍ୟୟ । ଅର୍ଥାତ୍, ବର୍ତ୍ତମାନର ମୋଟ ପରିବ୍ୟୟ ଓ ପୂର୍ବତନ ମୋଟ ପରିବ୍ୟୟର ପାର୍ଥକ୍ୟ ହେଉଛି ସୀମାନ୍ତ ପରିବ୍ୟୟ ।

21. ହାରାହାରି ସ୍ଥିର ପରିବ୍ୟୟ କ’ଣ ?
Answer:
ଉତ୍ପାଦର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଏକକ ପାଇଁ ହେଉଥ‌ିବା ସ୍ଥିର ପରିବ୍ୟୟକୁ ହାରାହାରି ସ୍ଥିର ପରିବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ତେଣୁ ମୋଟ ସ୍ଥିର ପରିବ୍ୟୟକୁ ମୋଟ ଉତ୍ପାଦଦ୍ଵାରା ଭାଗ କରି ହାରାହାରି ସ୍ଥିର ପରିବ୍ୟୟ ଆକଳନ କରାଯାଏ । ଯେହେତୁ ମୋଟ ସ୍ଥିର ପରିବ୍ୟୟ ସର୍ବଦା ସ୍ଥିର, ମୋଟ ଉତ୍ପାଦ ପରିମାଣର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଏକକ ବୃଦ୍ଧି ସହିତ ହାରାହାରି ସ୍ଥିର ପରିବ୍ୟୟ ହ୍ରାସମାନ ହାରରେ ହ୍ରାସ ପାଇଥାଏ।

22. ହାରାହାରି ପରିବର୍ତ୍ତନୀୟ ପରିବ୍ୟୟ କ’ଣ ?
Answer:
କୁହାଯାଏ । ମୋଟ ପରିବର୍ତ୍ତନୀୟ ପରିବ୍ୟୟକୁ ମୋଟ ଉତ୍ପାଦ ପରିମ ଣଦ୍ବାରା ଭାଗ କରି ହାରାହାରି ପରିବର୍ତ୍ତନୀୟ ପରିବ୍ୟୟ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ । ଉତ୍ପାଦର ଏକକ ଓ ହାରାହାରି ପରିବର୍ତ୍ତନୀୟ ପରିବ୍ୟୟ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଥମେ ପରୋକ୍ଷ ଓ ତତ୍ପରେ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ସମ୍ପର୍କ ଥ‌ିବାରୁ ହାରାହାରି ପରିବର୍ତ୍ତନୀୟ ପରିବ୍ୟୟ ରେଖା ପ୍ରଥମେ ନିମ୍ନଗାମୀ ଓ ତତ୍ପରେ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ୱଗାମୀ ବା ଏହା ଇଂରାଜୀ ଅକ୍ଷର ‘U’ ସଦୃଶ ହୋଇଥାଏ ।

23. ହାରାହାରି ପରିବ୍ୟୟ କ’ଣ ?
Answer:
ଦ୍ରବ୍ୟର ଏକକ ପିଛା ପରିବ୍ୟୟକୁ ହାରାହାରି ପରିବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ହାରାହାରି ପରିବ୍ୟୟ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରିବାକୁ ହେଲେ ମୋଟ ପରିବ୍ୟୟକୁ ଉତ୍ପାଦିତ ଦ୍ରବ୍ୟର ଏକକଦ୍ୱାରା ଭାଗ କରିବାକୁ ପଡ଼ିଥାଏ । ହାରାହାରି ପରିବ୍ୟୟ ହେଉଛି ହାରାହାରି ସ୍ଥାୟୀ ପରିବ୍ୟୟ ଏବଂ ହାରାହାରି ପରିବର୍ତ୍ତନୀୟ ପରିବ୍ୟୟର ସମଷ୍ଟି ।

B ପାଞ୍ଚଟି/ ଛଅଟି ବାକ୍ୟରେ ନିମ୍ନଲିଖୂ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

1. ମୌଦ୍ରିକ ପରିବ୍ୟୟ କିପରି ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ ?
Answer:
ଉତ୍ପାଦନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ହେଉଥ‌ିବା ସମସ୍ତ ପରିବ୍ୟୟର ମୌଦ୍ରିକ ପରିପ୍ରକାଶକୁ ମୌଦ୍ରିକ ପରିବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ବର୍ତ୍ତମାନର ଅର୍ଥବ୍ୟବସ୍ଥା ହେଉଛି ମୌଦ୍ରିକ ଅର୍ଥବ୍ୟବସ୍ଥା । ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ସମସ୍ତ ବ୍ୟୟ ମୁଦ୍ରା ମାଧ୍ୟମରେ ହିଁ ସମ୍ପାଦିତ କରିଥା’ନ୍ତି । ସେ ଶ୍ରମିକକୁ ଦେଉଥୁବା ମଜୁରି, ଋଣକୃତ ପୁଞ୍ଜି ପାଇଁ ଦେଉଥ‌ିବା ସୁଧ, ଭୂମି ପାଇଁ ପଇଠ କରୁଥିବା ଅଧୁଶେଷ, ସରକାରଙ୍କୁ ଦେଉଥ‌ିବା କର ଇତ୍ୟାଦି ମୁଦ୍ରା ମାଧ୍ୟମରେ ପ୍ରକାଶ କରାଯାଏ । ତେଣୁ ଉତ୍ପାଦନର ସମସ୍ତ ପରିବ୍ୟୟ ମୌଦ୍ରିକ ପରିବ୍ୟୟ ଅଟେ । ତେଣୁ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପରିମାଣର ଦ୍ରବ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ନିମନ୍ତେ କରାଯାଉଥ‌ିବା ସମସ୍ତ ଅର୍ଥବ୍ୟୟର ସମଷ୍ଟିକୁ ଉକ୍ତ ଦ୍ରବ୍ୟର ମୁଦ୍ରାଗତ ପରିବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ

2. ବାସ୍ତବ ପରିବ୍ୟୟ କିପରି ଏକ ଅନୁଭବସିଦ୍ଧ ବା ମାନସିକ ବିଷୟ ।
Answer:
ଉତ୍ପାଦନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ନିୟୋଜିତ ସମସ୍ତ ଉତ୍ପାଦନର ଉପାଦାନ ବା ସେମାନଙ୍କର ମାଲିକମାନଙ୍କର ସମସ୍ତ ପ୍ରକାରର ଅସୁବିଧା ଓ ତ୍ୟାଗର ସମଷ୍ଟିକୁ ବାସ୍ତବ ପରିବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ଶ୍ରମିକ ଶ୍ରମଦାନ କଲାବେଳେ ଯେଉଁ କଷ୍ଟ ଓ ପରିଶ୍ରମ ସ୍ୱୀକାର କରିଥାଏ, ତାହା ବାସ୍ତବ ପରିବ୍ୟୟ । ଠିକ୍ ସେହିପରି, ପୁଞ୍ଜିର ମାଲିକ ଋଣ ଦେବାଦ୍ଵାରା ବର୍ତ୍ତମାନର ଉପଭୋଗରୁ ନିଜକୁ ବଞ୍ଚତ କରି ଯେଉଁ ତ୍ୟାଗ ସ୍ଵୀକାର କରେ, ତାହା ବାସ୍ତବ ପରିବ୍ୟୟ । କିନ୍ତୁ ଅସୁବିଧା ଓ ତ୍ୟାଗ ମନସ୍ତାତ୍ତ୍ଵିକ ଚିନ୍ତାଧାରା ହୋଇଥ‌ିବାରୁ ବାସ୍ତବ ପରିବ୍ୟୟର ସାଂଖ୍ୟକ ପରିମାପ ଅସମ୍ଭବ । ଏହା ଏକ ଉପଲବ୍ଧି ମାତ୍ର । ସାମାଜିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ବାସ୍ତବ ପରିବ୍ୟୟ ଧାରଣାର ଉପଯୋଗିତା ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଅର୍ଥଶାସ୍ତ୍ରରେ ଏହାର କୌଣସି ଭୂମିକା ନାହିଁ ।

3. ପ୍ରଚ୍ଛନ୍ନ ପରିବ୍ୟୟ କ’ଣ ?
Answer:
ଜଣେ ଉଦ୍ୟୋକ୍ତାଙ୍କର ସ୍ବ-ଅଧିକାରଭୁକ୍ତ ଏବଂ ସ୍ବ-ନିୟୋଜିତ ସାଧନଗୁଡ଼ିକର ପାରିଶ୍ରମିକ ବାବଦରେ ସେ ଯେଉଁ ଆୟ ପାଇବାକୁ ହକ୍‌ର, ତାହାକୁ ପ୍ରଚ୍ଛନ୍ନ ବା ଲୁକ୍କାୟିତ ପରିବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ଜଣେ ଉଦ୍ୟୋକ୍ତା ନିଜର ସମ୍ବଳ; ଯଥା- ଭୂମି, ପୁଞ୍ଜି, ଶ୍ରମ ଓ ସେବା ଉତ୍ପାଦନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ନିୟୋଜିତ କରିଥା’ନ୍ତି । ସେଗୁଡ଼ିକର ମୂଲ୍ୟ ହିସାବଗତ ପରିବ୍ୟୟରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରାଯାଇନଥାଏ । ମାତ୍ର ଉଦ୍ୟୋକ୍ତାଙ୍କ ନିଜର ସମ୍ବଳ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ତାହା ଦ୍ରବ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ । ତେଣୁ ଏଭଳି କେତେକ ପରିବ୍ୟୟ ଅଛି, ଯେଉଁଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରକୃତରେ ବ୍ୟୟିତ ହୋଇ ନଥିଲେ ମଧ୍ୟ ପରିବ୍ୟୟର ଏକ ଅଂଶ ହେବା ଉଚିତ । ସେଗୁଡ଼ିକୁ ପ୍ରଚ୍ଛନ୍ନ ପରିବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ଏହି ପରିବ୍ୟୟକୁ ଆରୋପିତ ପରିବ୍ୟୟ ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।

4. ହିସାବଗତ ପରିବ୍ୟୟ କ’ଣ ?
Answer:
ଉତ୍ପାଦନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଉତ୍ପାଦନର ଉପାଦାନ ନିୟୋଜନ ନିମନ୍ତେ ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ଯେଉଁ ସମସ୍ତ ଅର୍ଥ ବ୍ୟୟ କରିଥା’ନ୍ତି, ତାହାକୁ ହିସାବଗତ ପରିବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ଉତ୍ପାଦନକାରୀ କଞ୍ଚାମାଲ ପାଇଁ ଦର, ଶ୍ରମିକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ମଜୁରି, ଭୂମି ପାଇଁ ଅଶେଷ ଓ ଋଣ କରିଥିବା ପୁଞ୍ଜି ପାଇଁ ସୁଧ ଦେବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ବିଜ୍ଞାପନ, କର, ବୀମା ଇତ୍ୟାଦି ନିମନ୍ତେ ବ୍ୟୟ ବରାଦ କରିଥା’ନ୍ତି । ଏହି ସମସ୍ତ ପରିବ୍ୟୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନର ହିସାବ ଖାତାରେ ପ୍ରତିଫଳିତ ହୋଇଥାଏ । ତେଣୁ ଏହି ପରିବ୍ୟୟକୁ ହିସାବଗତ ପରିବ୍ୟୟ ବା ଦୃଶ୍ୟମାନ ପରିବ୍ୟୟ ବୋଲି ଅଭିହିତ କରାଯାଏ । ଏହା ପ୍ରତିଷ୍ଠାନର ହୋଇଥିବା ସମସ୍ତ ପରିବ୍ୟୟର ସମଷ୍ଟି ।

5. ଅର୍ଥନୈତିକ ପରିବ୍ୟୟ ହେଉଛି ହିସାବଗତ ପରିବ୍ୟୟ ଓ ପ୍ରଚ୍ଛନ୍ନ ପରିବ୍ୟୟର ସମଷ୍ଟି– କିପରି ?
Answer:
ଉତ୍ପାଦନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ନିୟୋଜିତ ସମସ୍ତ ବ୍ୟୟ ବରାଦକୁ ପରିବ୍ୟୟ ଭାବେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ ଏବଂ ତାହା ସହିତ ପ୍ରକୃତରେ ବ୍ୟୟିତ ନ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଯେଉଁ ପରିମାଣ ଅର୍ଥ ବ୍ୟୟ ପରିସରଭୁକ୍ତ ହେବା ଉଚିତ ତାହାକୁ ମଧ୍ୟ ପରିବ୍ୟୟ ରୂପେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଏ । ଜଣେ ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ଉତ୍ପାଦନରେ ନିଜ ପୁଞ୍ଜି ବିନିଯୋଗ କରିଛନ୍ତି । ତେଣୁ ସେ ପୁଞ୍ଜି ବାବଦକୁ ଯେଉଁ ସୁଧ ଦେଇଥା’ନ୍ତେ ତାହା ହେଉନାହାନ୍ତି । ତେଣୁ ଏହି ସୁଧକୁ ହିସାବଗତ ପରିବ୍ୟୟରେ ଏକ ଅଂଶ ବୋଲି ବିଚାର କରାଯାଏ ନାହିଁ ।

କିନ୍ତୁ ଯଦି ସେ ବିନିଯୋଗ କରିଥିବା ପୁଞ୍ଜି ରଣ କରିଥା’ନ୍ତେ, ତେବେ ତାଙ୍କୁ ସୁଧ ଦେବାକୁ ପଡ଼ିଥା’ନ୍ତା । ତେଣୁ ଏଭଳି କେତେକ ପରିବ୍ୟୟ ଅଛି, ଯେଉଁଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରକୃତରେ ବ୍ୟୟିତ ହୋଇ ନଥିଲେ ମଧ୍ୟ ପରିବ୍ୟୟର ଏକ ଅଂଶ ହେବା ଉଚିତ, ସେଗୁଡ଼ିକୁ ପ୍ରଚ୍ଛନ୍ନ ପରିବ୍ୟୟ ବା ଲୁକ୍କାୟିତ ପରିବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ତେଣୁ ଅର୍ଥନୈତିକ ପରିବ୍ୟୟ ହେଉଛି ହିସାବଗତ ପରିବ୍ୟୟ ଓ ପ୍ରଚ୍ଛନ୍ନ ପରିବ୍ୟୟର ସମଷ୍ଟି ।

6. ପରିବର୍ତ୍ତନୀୟ ପରିବ୍ୟୟ ହେଉଛି ପ୍ରଧାନ ପରିବ୍ୟୟ– କିପରି ?
Answer:
ପରିବର୍ତ୍ତନୀୟ ଉପାଦାନମାନଙ୍କ ନିମନ୍ତେ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ସ୍ୱଳ୍ପକାଳରେ ଯେଉଁ ବ୍ୟୟ ବରାଦ କରିଥାଏ, ତାହା ପରିବର୍ତ୍ତନୀୟ ପରିବ୍ୟୟ । ଉତ୍ପାଦର ଯେକୌଣସି ପରିବର୍ତ୍ତନ ସହିତ ଏହା ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଥାଏ । ଉତ୍ପାଦ ପରିମାଣ ଓ ପରିବର୍ଭନୀୟ ପରିବ୍ୟୟ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ସମ୍ପର୍କ ଦୃଷ୍ଟିଗୋଚର ହୁଏ । ଉତ୍ପାଦନ ବନ୍ଦ ହେବା ସହିତ ପରିବର୍ତ୍ତନୀୟ ପରିବ୍ୟୟ ମଧ୍ୟ ବନ୍ଦ ହୋଇଥାଏ । କଞ୍ଚାମାଲ ପାଇଁ ଦେୟ, ଶ୍ରମିକମାନଙ୍କ ମଜୁରି, ଶକ୍ତି ପାଇଁ ଖର୍ଚ୍ଚ ଇତ୍ୟାଦି ପରିବର୍ତ୍ତନୀୟ ପରିବ୍ୟୟର ଉଦାହରଣ । ଏହି ପରିବ୍ୟୟ, ଉତ୍ପାଦନରେ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କରିଥାଏ । ଏହାକୁ ପ୍ରଧାନ ପରିବ୍ୟୟ, ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ପରିବ୍ୟୟ ବା ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ପରିବ୍ୟୟ ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।

7. ସ୍ଥିର ପରିବ୍ୟୟକୁ କାହିଁକି ଉପରି ପରିବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ସ୍ୱଳ୍ପକାଳୀନ ପରିବ୍ୟୟ ସ୍ଥୂଳତଃ ଦୁଇଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ, ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା ସ୍ଥିର ପରିବ୍ୟୟ ଓ ପରିବର୍ତ୍ତନୀୟ ପରିବ୍ୟୟ । ତେଣୁ ଉତ୍ପାଦନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଯେଉଁ ପରିବ୍ୟୟର କୌଣସି ପରିବର୍ତ୍ତନ ଘଟିନଥାଏ, ତାହା ସ୍ଥିର ପରିବ୍ୟୟ । ଉତ୍ପାଦର ପରିବର୍ତ୍ତନ ସ୍ଥିର ପରିବ୍ୟୟକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିପାରେ ନାହିଁ । ଉତ୍ପାଦନର ପରିମାଣ ଯାହା ହେଉନା କାହିଁକି, ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ଏହି ବ୍ୟୟ ଭାର ବହନ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ । ଉତ୍ପାଦର ପରିମାଣ ସହିତ ସ୍ଥିର ପରିବ୍ୟୟର କୌଣସି ସମ୍ପର୍କ ନ ଥ‌ିବାରୁ ଏହା ଅତିରିକ୍ତ ପରିବ୍ୟୟ ବା ପରୋକ୍ଷ ପରିବ୍ୟୟ ନାମରେ ମଧ୍ୟ ଅଭିହିତ । ଉତ୍ପାଦର ସମସ୍ତ ଏକକ ପାଇଁ ସ୍ଥିର ପରିବ୍ୟୟ ଯେହେତୁ ସମାନ, ଏହାକୁ ଉପରି ପରିବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ ।

8. ବିକଳ୍ପ ପରିବ୍ୟୟ କ’ଣ ?
Answer:
ଆର୍ଥନୀତିକ ବିଶ୍ଳେଷଣରେ ବିକଳ୍ପ ପରିବ୍ୟୟର ବ୍ୟବହାର ବହୁଳ । ଏହା ବିକଳ୍ପ ବ୍ୟବହାରକ୍ଷମ ସମ୍ବଳ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏହା ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ । ସମ୍ବଳ ସୀମିତ ହୋଇଥ‌ିବାରୁ ଉତ୍ପାଦନକାରୀ କୌଣସି ଏକ ଦ୍ରବ୍ୟ ଯଦି ଉତ୍ପାଦନ କରନ୍ତି, ତାହାହେଲେ ତାଙ୍କୁ ଅନ୍ୟ ଏକ ଦ୍ରବ୍ୟର ଉତ୍ପାଦନ ତ୍ୟାଗ କରିବାକୁ ହେବ । ତେଣୁ, ତ୍ୟାଗ କରୁଥିବା ଦ୍ରବ୍ୟ ଉତ୍ପାଦିତ ଦ୍ରବ୍ୟର ବିକଳ୍ପ ପରିବ୍ୟୟ । ଅର୍ଥାତ୍, କୌଣସି ଦ୍ରବ୍ୟର ବିକଳ୍ପ ପରିବ୍ୟୟ ପରିତ୍ୟକ୍ତ ହୋଇଥିବା ସର୍ବୋତ୍ତମ ବିକଳ୍ପ ଦ୍ରବ୍ୟକୁ ବୁଝାଏ । ପ୍ରଫେସର ବେନ୍‌ହାମ୍‌ଙ୍କ ମତରେ ସମପରିମାଣ ଅର୍ଥବ୍ୟୟରେ ଅନୁରୂପ ସମ୍ବଳ ବିନିଯୋଗ କରି ଯେଉଁ ସର୍ବୋତ୍ତମ ବିକଳ୍ପ ଉତ୍ପାଦିତ ହୋଇପାରେ, ତାହା ବିକଳ୍ପ ପରିବ୍ୟୟ ।

C ଛଅଟି ବାକ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ ସୀମିତ ରଖ୍ ପାର୍ଥକ୍ୟ ଦର୍ଶାଅ ।

1. ସ୍ଥିର ପରିବ୍ୟୟ ଓ ପରିବର୍ତ୍ତନୀୟ ପରିବ୍ୟୟ :
Answer:
ଉତ୍ପାଦନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ସ୍ଥିର ଉପାଦାନ; ଯଥା- କାରଖାନା ଗୃହ, ମେସିନ୍, ଯନ୍ତ୍ରପାତି ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଯେଉଁ ବ୍ୟୟ କରାଯାଏ, ତାହାକୁ ସ୍ଥିର ପରିବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ଉତ୍ପାଦନର ଯେକୌଣସି ସ୍ତରରେ ଏହି ସ୍ଥିର ପରିବ୍ୟୟ ସମାନ ଭାବରେ ବହନ କରାଯାଏ । ଉତ୍ପାଦନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଉତ୍ପାଦନ ‘ଶୂନ୍ୟ’ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ଏହି ସ୍ଥିର ପରିବ୍ୟୟ ଅପରିବର୍ତିତ ରହିଥାଏ । ଏହି ପରିବ୍ୟୟ କେବଳ ସ୍ଵଳ୍ପକାଳରେ ବହନ କରାଯାଇଥାଏ । ଏହି ପରିବ୍ୟୟକୁ ଅତିରିକ୍ତ ପରିବ୍ୟୟ ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।

ଉତ୍ପାଦନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ପରିବର୍ତ୍ତନୀୟ ଉପାଦାନ; ଯଥା – କଞ୍ଚାମାଲ, ମଜୁରି ଆଦି ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଯେଉଁ ବ୍ୟୟ କରାଯାଏ ତାହାକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନୀୟ ପରିବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ଉତ୍ପାଦନର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ତରରେ ଏହି ପରିବ୍ୟୟ ଭିନ୍ନ ହୋଇଥାଏ । ଉତ୍ପାଦନର ପରିମାଣ ଶୂନ୍ୟ ହେଲେ ଏହି ପରିବ୍ୟୟ ମଧ୍ୟ ଶୂନ୍ୟ ହୋଇଥାଏ । ଏହି ପରିବ୍ୟୟର ସ୍ଥିତି ଉଭୟ ସ୍ଵଳ୍ପକାଳ ଓ ଦୀର୍ଘକାଳରେ ଉପଲବ୍ଧ ହୋଇଥାଏ । ଏହି ପରିବ୍ୟୟକୁ ପ୍ରଧାନ ପରିବ୍ୟୟର ଆଖ୍ୟା ଦିଆଯାଇଥାଏ ।

2. ପ୍ରାକାଶ୍ୟ ପରିବ୍ୟୟ ଓ ପ୍ରଚ୍ଛନ୍ନ ପରିବ୍ୟୟ :
Answer:
ଯେଉଁ ପରିବ୍ୟୟକୁ ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ସାଧାରଣଭାବେ ପରିପ୍ରକାଶ କରିପାରେ, ତାହାକୁ ଦୃଶ୍ୟମାନ ବା ପ୍ରାକାଶ୍ୟ ପରିବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ଏହିସବୁ ପରିବ୍ୟୟ ପ୍ରାକାଶ୍ୟ ପରିବ୍ୟୟ ଉପାଦାନ; ଯଥା- ମଜୁରି, ସୁଧ, ବୀମା, କର, କଞ୍ଚାମାଲ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଏହି ବ୍ୟୟ କରାଯାଇଥାଏ । ଏହାର ହିସାବ ବା ମୂଲ୍ୟାୟନ କରାଯାଇ ପାରୁଥିବାରୁ ଏହାକୁ ମଧ୍ୟ ହିସାବଗତ ପରିବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ଏହି ପରିବ୍ୟୟକୁ ମୋଟ ଆୟରୁ ଅନ୍ତର କରାଯାଇ ମୋଟ ଲାଭ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଇଥାଏ । ଏହା ଏକ ସଂକୀର୍ଣ୍ଣ ଅଭିଧାରଣ ।

ଯେଉଁ ପରିବ୍ୟୟ ଉତ୍ପାଦନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଲୁକ୍‌କାୟିତ ଭାବରେ ରହିଥାଏ ଓ ଏହାର ପରିପ୍ରକାଶ ସାଧାରଣରେ କରାଯାଇନଥାଏ, ତାହାକୁ ପ୍ରଚ୍ଛନ୍ନ ପରିବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ଏହି ପରିବ୍ୟୟ କହିଲେ ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ନିଜ ଅଧିକାରଭୁକ୍ତ ସମ୍ବଳର ପ୍ରୟୋଗ; ଯଥା- ନିଜସ୍ଵ ଭୂମି, ନିଜସ୍ଵ ପୁଞ୍ଜି, ନିଜସ୍ଵ ମଜୁରି ଆଦିକୁ ବୁଝାଇଥାଏ । ଏହା ନିଜସ୍ଵ ସମ୍ବଳର ପ୍ରୟୋଗଜନିତ ହୋଇଥ‌ିବାରୁ ଏହାର ହିସାବ ବା ମୂଲ୍ୟାୟନ ସମ୍ଭବ ହୋଇ ନଥାଏ । ମୋଟ ଆୟରୁ ଉଭୟ ପ୍ରାକାଶ୍ୟ ଓ ପ୍ରଚ୍ଛନ୍ନ ପରିବ୍ୟୟର ଅନ୍ତର କରାଯାଇ ନିଟ୍ ଲାଭ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ । ଏହା ଏକ ବ୍ୟାପକ ଧାରଣା ।

3. ହିସାବଗତ ପରିବ୍ୟୟ ଓ ଅର୍ଥନୀତିକ ପରିବ୍ୟୟ :
Answer:
କରନ୍ତି, ତାହାକୁ ହିସାବଗତ ପରିବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ଉତ୍ପାଦନକାରୀ କଞ୍ଚାମାଲ ପାଇଁ ଦର, ଶ୍ରମିକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ମଜୁରି, ବିଜୁଳି ଶକ୍ତି ଇତ୍ୟାଦି ନିମନ୍ତେ ବ୍ୟୟ ବରାଦ କରିଥା’ନ୍ତି । ଏହି ସମସ୍ତ ପରିବ୍ୟୟକୁ ହିସାବଗତ ପରିବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ତେଣୁ ଏହା କେବଳ ଦୃଶ୍ୟମାନ ପରିବ୍ୟୟକୁ ବୁଝାଏ । ଏହା ଉତ୍ପାଦନ ପରିବ୍ୟୟର ଏକ ସଂକୀର୍ଣ୍ଣ ଧାରଣା । ମୋଟ ଲାଭ ହିସାବ କରିବାପାଇଁ ମୋଟ ଆୟରୁ ହିସାବଗତ ପରିବ୍ୟୟକୁ ଅନ୍ତର କରାଯାଇଥାଏ ।

ଆରୋପିତ ପରିବ୍ୟୟକୁ ନିଆଯାଇଥାଏ । ଏହା ଉଭୟ ଦୃଶ୍ୟମାନ ଓ ଲୁକ୍କାୟିତ ପରିବ୍ୟୟକୁ ହିସାବକୁ ନିଆଯାଇଥାଏ । ଅର୍ଥନୈତିକ ପରିବ୍ୟୟ ହେଉଛି ଉତ୍ପାଦନ ପରିବ୍ୟୟର ଏକ ବିସ୍ତୃତ ଧାରଣା । ନିଟ୍ ଲାଭ ଆକଳନ ପାଇଁ ମୋଟ ଆୟରୁ ଅର୍ଥନୈତିକ ପରିବ୍ୟୟ ଅନ୍ତର କରାଯାଇଥାଏ ।

4. ହାରାହାରି ପରିବ୍ୟୟ ଓ ପ୍ରାନ୍ତୀୟ ପରିବ୍ୟୟ :
Answer:
ଉତ୍ପାଦନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ପ୍ରତି ଏକକ ପାଇଁ କରାଯାଉଥ‌ିବା ପରିବ୍ୟୟକୁ ହାରାହାରି ପରିବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ମୋଟ ପରିବ୍ୟୟକୁ ମୋଟ ଉତ୍ପାଦଦ୍ୱାରା ବିଭାଜିତ କରି ହାରାହାରି ପରିବ୍ୟୟ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଇଥାଏ । ହାରାହାରି ପରିବ୍ୟୟ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରିବାପାଇଁ ହାରାହାରି ସ୍ଥିର ପରିବ୍ୟୟ ଓ ହାରାହାରି ପରିବର୍ତ୍ତନୀୟ ପରିବ୍ୟୟକୁ ଯୋଗ କରାଯାଏ । ହାରାହାରି ପରିବ୍ୟୟ ଉତ୍ପାଦନର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ସ୍ତରରେ ହ୍ରାସ ପାଇ ପରବର୍ତ୍ତୀ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ବୃଦ୍ଧିପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥାଏ । ଯେତେବେଳେ ହାରାହାରି ପରିବ୍ୟୟ ସର୍ବନିମ୍ନ, ସେତେବେଳେ ଏହା ସୀମାନ୍ତ ପରିବ୍ୟୟ ସହ ସମାନ ହୋଇଥାଏ ।

ଉତ୍ପାଦନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଗୋଟିଏ ଅତିରିକ୍ତ ଏକକର ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ ମୋଟ ପରିବ୍ୟୟ ଯେଉଁ ପରିମାଣରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଏ, ତାହାକୁ ପ୍ରାନ୍ତୀୟ ପରିବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ବର୍ତ୍ତମାନର ମୋଟ ପରିବ୍ୟୟ ଓ ପୂର୍ବତନ ମୋଟ ପରିବ୍ୟୟର ପାର୍ଥକ୍ୟ ହେଉଛି ସୀମାନ୍ତ ପରିବ୍ୟୟ (MC = TC_n – TC_n-1) ସୀମାନ୍ତ ପରିବ୍ୟୟ ହାରାହାରି ପରିବ୍ୟୟଠାରୁ କମ୍ ଥ‌ିବାବେଳେ ହାରାହାରି ପରିବ୍ୟୟ ହ୍ରାସ ପାଏ ଏବଂ ସୀମାନ୍ତ ପରିବ୍ୟୟ ହାରାହାରି ପରିବ୍ୟୟଠାରୁ ଅଧିକ ଥିବାବେଳେ ହାରାହାରି ପରିବ୍ୟୟ ବୃଦ୍ଧି ପାଏ । ପ୍ରାନ୍ତୀୟ ପରିବ୍ୟୟ ଉତ୍ପାଦନର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଅବସ୍ଥାରେ ହ୍ରାସ ପାଏ ଓ ପରବର୍ତ୍ତୀ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଏ ।

5. ହାରାହାରି ସ୍ଥିର ପରିବ୍ୟୟ ଓ ହାରାହାରି ପରିବର୍ତ୍ତନୀୟ ପରିବ୍ୟୟ :
Answer:
ପ୍ରତି ଏକକ ପାଇଁ ବ୍ୟୟ ହେଉଥ‌ିବା ସ୍ଥିର ପରିବ୍ୟୟର ପରିମାଣକୁ ହାରାହାରି ସ୍ଥିର ପରିବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ଉତ୍ପାଦନର ବୃଦ୍ଧି ସହ ହାରାହାରି ସ୍ଥିର ପରିବ୍ୟୟ କ୍ରମାଗତଭାବେ ହ୍ରାସ ପାଇଥାଏ । ମୋଟ ସ୍ଥିର ପରିବ୍ୟୟକୁ ମୋଟ ଉତ୍ପାଦନଦ୍ଵାରା ବିଭାଜିତ କରାଯାଇ ହାରାହାରି ସ୍ଥିର ପରିବ୍ୟୟ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ । ହାରାହାରି ସ୍ଥିର ପରିବ୍ୟୟ ରେଖା ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ନିମ୍ନଗାମୀ ହୋଇଥାଏ; ମାତ୍ର ଏହା ଆନୁଭୂମିକ ଅକ୍ଷକୁ (horizontal axis) ସ୍ପର୍ଶ କରେ ନାହିଁ ଅର୍ଥାତ୍ ଏହା ଶୂନ୍ୟ ହୁଏ ନାହିଁ ।

ଉତ୍ପାଦନର ପ୍ରତି ଏକକ ପାଇଁ ବ୍ୟୟ ହେଉଥ‌ିବା ପରିବର୍ତ୍ତନୀୟ ପରିବ୍ୟୟକୁ ହାରାହାରି ପରିବର୍ତ୍ତନୀୟ ପରିବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ପ୍ରାଥମିକ ଅବସ୍ଥାରେ ଉତ୍ପାଦନର ବୃଦ୍ଧି ସହ ହାରାହାରି ପରିବର୍ତ୍ତନୀୟ ପରିବ୍ୟୟ ହ୍ରାସ ପାଏ ଓ ପରବର୍ତ୍ତୀ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଉତ୍ପାଦର ବୃଦ୍ଧି ସହ ଏହାର ବୃଦ୍ଧି ଘଟିଥାଏ । ମୋଟ ପରିବର୍ତ୍ତନୀୟ ପରିବ୍ୟୟକୁ ମୋଟ ଉତ୍ପାଦନଦ୍ବାରା ବିଭାଜିତ କରାଯାଇ ହାରାହାରି ପରିବର୍ତ୍ତନୀୟ ପରିବ୍ୟୟ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ । ଏହାକୁ ହାରାହାରି ସ୍ଥିର ପରିବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ ।

6. ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଓ ସାମାଜିକ ପରିବ୍ୟୟ :
Answer:
ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଉତ୍ପାଦନ କରିବାପାଇଁ ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ସଂସ୍ଥା ଯେଉଁ ବ୍ୟୟଭାର ବହନ କରିଥା’ନ୍ତି, ତାହାକୁ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ପରିବ୍ୟୟ ବୋଲି କୁହାଯାଏ । ଦର ଓ ଉତ୍ପାଦ ସଂକ୍ରାନ୍ତୀୟ ନିଷ୍ପଭି ନେଲାବେଳେ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ଏହି ପରିବ୍ୟୟର ବିଚାର କରିଥାଏ । ଚୌଦ୍ଵାରସ୍ଥିତ ଚାର୍ଜକ୍ରୋମ୍ କାରଖାନାର ବ୍ୟୟିତ ଖର୍ଚ୍ଚ କେବଳ ତା’ର ମାଲିକ ବହନ କରୁଥିବାରୁ ଏହା ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ପରିବ୍ୟୟର ଏକ ଉଦାହରଣ ଅଟେ । ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ, ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଦ୍ରବ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନବେଳେ ସମାଜ ଯେଉଁ ବ୍ୟୟଭାର ବହନ କରିଥାଏ, ତାହାକୁ ସାମାଜିକ ପରିବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ ।

କୌଣସି ଦ୍ରବ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ହେଲାବେଳେ ଏପରିକି କାରଖାନା ସହ ସଂପୃକ୍ତ ନ ଥ‌ିବା ସମାଜର ବିଭିନ୍ନ ଶ୍ରେଣୀର ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷ ନାନା ଅସୁବିଧାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇଥା’ନ୍ତି । ଗୋଟିଏ ସାର କାରଖାନାରେ ଉତ୍ପାଦନ ହେଉଥ‌ିବା ସମୟରେ ସେଥୁରୁ ନିର୍ଗତ ଦୂଷିତ ଜଳ, ଧୂଆଁ ଇତ୍ୟାଦି ପରିବେଶକୁ ଦୂଷିତ କରିବାଦ୍ଵାରା ସମାଜର ଅନେକ କ୍ଷତି ହୋଇଥାଏ । ତେଣୁ ଏହାକୁ ସାମାଜିକ ପରିବ୍ୟୟର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରାଯାଇଥାଏ ।

7. ସ୍ଵଳ୍ପକାଳ ଓ ଦୀର୍ଘକାଳ :
Answer:
ଉତ୍ପାଦନ ନିମନ୍ତେ ଯେଉଁ ଅର୍ଥନୈତିକ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ନିଆଯାଏ, ସେଥୁରେ ସମୟର ଗୁରୁତ୍ବ ରହିଛି । ଯେଉଁ ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ କେବଳ ପରିବର୍ତ୍ତନୀୟ ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରି ଉତ୍ପାଦିତ ଦ୍ରବ୍ୟର ପରିମାଣରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିବାକୁ ସକ୍ଷମ ହୋଇଥା’ନ୍ତି, ସେହି ସମୟର ଅବଧୂ ସ୍ଵଳ୍ପକାଳ କୁହାଯାଏ ।

ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ଯେଉଁ ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ତା’ର ସମସ୍ତ ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରି ଦ୍ରବ୍ୟର ଉତ୍ପାଦିତ ପରିମାଣ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିବାକୁ ସମର୍ଥ ହୋଇଥାଏ, ସେହି ସମୟର ଅବଧୂ ଦୀର୍ଘକାଳ କୁହାଯାଏ । ଦୀର୍ଘକାଳରେ ସ୍ଥିର ଉପାଦାନ ଏବଂ ପରିବର୍ତ୍ତନୀୟ ଉପାଦାନ ମଧ୍ୟରେ କୌଣସି ପାର୍ଥକ୍ୟ ନଥାଏ । ଏଠାରେ ସମସ୍ତ ଉପାଦାନ ପରିବର୍ତ୍ତନୀୟ । ତେଣୁ ଦୀର୍ଘକାଳରେ ସମସ୍ତ ପରିବ୍ୟୟ ପରିବର୍ତ୍ତନୀୟ ।

8. ମୌଦ୍ରିକ ପରିବ୍ୟୟ ଓ ବାସ୍ତବ ପରିବ୍ୟୟ :
Answer:
ଦ୍ରବ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ସକାଶେ ମୋଟ ମୌଦ୍ରିକ ଖର୍ଚ୍ଚକୁ ମୁଦ୍ରାଗତ ପରିବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ମୌଦ୍ରିକ ପରିବ୍ୟୟ ହେଉଛି ପ୍ରକୃତ ପରିବ୍ୟୟ । ଶ୍ରମିକମାନଙ୍କର ମଜୁରି, କର୍ମଚାରୀମାନଙ୍କ ବେତନ, ଶକ୍ତି, କଞ୍ଚାମାଲ, ସୁଧ, ବୀମାଦେୟ, ପରିବହନ ଖର୍ଚ୍ଚ ଇତ୍ୟାଦି ମୁଦ୍ରାଗତ ପରିବ୍ୟୟର ଉଦାହରଣ । ଅର୍ଥାତ୍ ସବୁ ଉପାଦାନର କ୍ରୟ ବିକ୍ରୟରେ ନିୟୋଜିତ ଅର୍ଥର ସମଷ୍ଟିକୁ ମୁଦ୍ରାଗତ ପରିବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ମୁଦ୍ରାଗତ ପରିବ୍ୟୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଦେୟ ମୁଦ୍ରା ଆକାରରେ ହୋଇଥାଏ । ମୁଦ୍ରାଗତ ପରିବ୍ୟୟ ଗଣନା କରିବା ସହଜ ହୋଇଥାଏ ।

ଦ୍ରବ୍ୟ ସାଧନର ମାଲିକମାନେ ଉତ୍ପାଦନକାରୀଙ୍କୁ ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକ ଯୋଗାଇଲାବେଳେ ଯେଉଁ କଷ୍ଟ, ଯନ୍ତ୍ରଣା, ତ୍ୟାଗ ସ୍ବୀକାର କରିଥାଆନ୍ତି ତାହାକୁ ବାସ୍ତବ ପରିବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ବାସ୍ତବ ପରିବ୍ୟୟ ଏକ ଅନୁଭବସିଦ୍ଧ ବିଷୟ । ବାସ୍ତବ ପରିବ୍ୟୟକୁ ଗଣନା କରିବା ସହଜସାଧ୍ୟ ହୋଇନଥାଏ । ଉପାଦାନମାନଙ୍କରେ ମାଲିକମାନଙ୍କର ପ୍ରଚେଷ୍ଟା, ତ୍ୟାଗ, ଅସୃଷ୍ଠି ଓ ହରାଇଥିବା ଉପଯୋଗିତାକୁ ବାସ୍ତବ ପରିବ୍ୟୟ ବୋଲି ଅଭିହିତ କରାଯାଏ ।