Odisha State Board BSE Odisha Class 9 History Notes Chapter 11 ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ବିଖଣ୍ଡୀକରଣ will enable students to study smartly.
BSE Odisha Class 9 History Notes Chapter 11 ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ବିଖଣ୍ଡୀକରଣ
ବିଷୟବସ୍ତୁ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ସୂଚନା ଓ ବିଶ୍ଳେଷଣ
→ ଉପକ୍ରମ:
୧୯୧୭ ମସିହାରେ ରୁଷିଆରେ ବୋଲ୍ସେଭିକ୍ ବିପ୍ଳବ ଫଳରେ ଦୀର୍ଘ ବର୍ଷ ଧରି ରାଜତ୍ଵ କରୁଥିବା ଜାର୍ ଶାସନର ପରିସମାପ୍ତି ଘଟିଥିଲା ।
ଭ୍ଲାଡ଼ିମିର୍ ଲେନିନ୍ଙ୍କଦ୍ଵାରା ସାମ୍ୟବାଦୀ ଶାସନ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହେଲା ଓ ୧୯୨୩ ମସିହାରେ ୧୫ଟି ରାଜ୍ୟର ସମାହାରରେ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘ ଜନ୍ମ ନେଲା ।
ବିଷୟବସ୍ତୁର ରୂପରେଖ:
- ଯୋଶେଫ୍ ଷ୍ଟାଲିନ୍
- ନିକିତା କୃଷ୍ଟେଲ୍ଙ୍କ ସମୟରେ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘ
- ଲିଓନିଡ୍ ବ୍ରେଜ୍ନେଭ୍ (Leonide Breznev)
- ମିଖାଇଲ୍ ଗୋର୍ବାଚେଭ୍
- ଗ୍ଲାସ୍ନସ୍ତ (Glasnost)
- ପେରିସ୍ତ୍ରୋଇକା (Peristroika)
ଯୋଶେଫ୍ ଷ୍ଟାଲିନ୍ :
ଲେନିନ୍ଙ୍କ ପରେ ଯୋସେଫ୍ ଷ୍ଟାଲିନ୍ଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ୧୯୨୮ ମସିହାରେ ପଞ୍ଚବାର୍ଷିକ ଯୋଜନା ମାଧ୍ୟମରେ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘ ଶିଳ୍ପାନ୍ନତ ରାଷ୍ଟ୍ରରୂପେ ବିଶ୍ୱରେ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ସ୍ଥାନ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରିଥିଲା ।
ନିକିତା କୃଶ୍ଚେକ୍ଙ୍କ ସମୟରେ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘ :
- ଷ୍ଟାଲିନ୍ଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ନିକିତା କୃଷ୍ଟେଭ୍ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ହେଲେ ।
- ଶାକ୍ତିପୂର୍ଣ ସହାବସ୍ଥାନ ନୀତିରେ ବିଶ୍ଵାସୀ କୃଶ୍ଚେଭ୍ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ରାଷ୍ଟ୍ରମାନଙ୍କ ସହ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ସମ୍ପର୍କରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସେ ନିଜ ଦେଶରେ କଠୋରପନ୍ଥୀଙ୍କଦ୍ବାରା ନିନ୍ଦିତ ହେଲେ ।
ଲିଓନିଡ୍ ବ୍ରେଜ୍ନେଭ୍ (Leonide Breznev) :
ଆଲେକ୍ସି କୋସିଜିନ୍ଙ୍କ ପରେ ଲିଓନିଡ୍ ବ୍ରେଜ୍ନେଭ୍ ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷର ଶାସକଭାବେ ଦାୟିତ୍ଵ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ସମୟରେ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ସାମରିକ ଖର୍ଚ୍ଚ ବୃଦ୍ଧି ଘଟିଥିଲା ।
→ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ରୋନାଲ୍ଡ୍ ରିଗାନ ‘ତାରକା ଯୁଦ୍ଧ’ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ
ମିଖାଇଲ୍ ଗୋର୍ବାଚେଭ୍ :
- ୧୯୮୫ ମସିହାରେ ମିଖାଇଲ୍ ଗୋର୍ବାଚେଭ୍ ସୋଭିଏତ୍ ପଲିଟିବ୍ୟୁରୋର ସାଧାରଣ ସମ୍ପାଦକଭାବେ ନିର୍ବାଚିତ ହେଲେ ।
- ସହାୟତାରେ ଗୋର୍ବାଚେଭ୍ ଅନେକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ହାତକୁ ନେଇଥିଲେ ।
ଗ୍ଲାସ୍ନସ୍ତ (Glasnost) :
ଗ୍ଲାସ୍ନସ୍ତ ବା ମୁକ୍ତ ରାଜନୈତିକ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ଅନୁସାରେ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ମତବ୍ୟକ୍ତ କରିବାର ଅଧିକାର ଓ ସ୍ବାଧୀନତା ଦିଆଗଲା । ରାଜନୈତିକ ବନ୍ଦୀମାନଙ୍କୁ ମୁକ୍ତ କରାଗଲା । ଫଳରେ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ଦୁର୍ବଳତା ପ୍ରକାଶିତ ହେଲା ।
→ ମିଖାଇଲ ଗୋର୍ବାଚେଭଙ୍କ ସଂସ୍କାରମୂଳକ ନୀତିଗୁଡ଼ିକ ହେଲା ଗ୍ଲାସ୍ନସ୍ତ, ପେରିସ୍ତ୍ରୋଇକା ଓ ଉସ୍କୋରେନିୟେ ।
ପେରିସ୍ତ୍ରୋଇକା (Peristroika) :
- ପେରିସ୍ତ୍ରୋଇକା ବା ଆର୍ଥନୀତିକ ପୁନର୍ବିନ୍ୟାସ ନୀତିଦ୍ୱାରା ରୁଷର ଅର୍ଥନୀତିରେ କୌଣସି ଉନ୍ନତ ପରିଲକ୍ଷତ ହେଲା ନାହିଁ ।
- ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ରାଷ୍ଟ୍ରମାନଙ୍କର ସାମାଜିକ ଓ ସାଂସ୍କୃତିକ ମତଭେଦ ତୀବ୍ରତର ହେଲା ଏବଂ ନିର୍ବାଚନରେ ସାମ୍ୟବାଦୀ ଦଳକୁ ପରାସ୍ତ କରି ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳ କ୍ଷମତାକୁ ଆସିଲେ ଓ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର କେନ୍ଦ୍ରୀୟ କ୍ଷମତା ଦୁର୍ବଳ ହେଲା ।
→ ୧୯୯୧ ମସିହା ଡିସେମ୍ବର ୨୧ ତାରିଖରେ ୧୧ଟି ରାଜ୍ୟକୁ ନେଇ ସ୍ଵାଧୀନ ରାଜ୍ୟମାନଙ୍କର ଏକ ରାଜ୍ୟଗୋଷ୍ଠୀ ବା CIS ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା । ୧୯୯୩ ମସିହାରେ ଜର୍ଜିଆ ଏହା ସହ ମିଶିବାରୁ ରାଜ୍ୟ ସଂଖ୍ୟା ୧୨ ହେଲା ।
ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦସମୂହ ଓ ପ୍ରମୁଖ ଘଟଣାବଳୀ :
୧୯୧୭ ଖ୍ରୀ.ଅ. – ରୁଷ୍ ଦେଶରେ ଜାର୍ ଶାସନର ପତନ ।
୧୯୨୧ ଖ୍ରୀ.ଅ. – ଲେନିନ୍ଙ୍କଦ୍ଵାରା ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘରେ ଅର୍ଥନୈତିକ ସଂସ୍କାର ଆରମ୍ଭ ।
୧୯୨୩ ଖ୍ରୀ.ଅ. – ଲେନିନ୍ଙ୍କ ନେତୃତ୍ଵରେ ସାମ୍ୟବାଦୀ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ଆତ୍ମପ୍ରକାଶ ।
୧୯୨୮ ଖ୍ରୀ.ଅ. – ଯୋସେଫ୍ ଷ୍ଟାଲିନ୍ଙ୍କଦ୍ଵାରା ପଞ୍ଚବାର୍ଷିକ ଯୋଜନାର ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ ।
୧୯୪୯ ଖ୍ରୀ.ଅ. – ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘଦ୍ଵାରା ପୂର୍ବ ଇଉରୋପୀୟ ଦେଶ ଯଥା ପୋଲାଣ୍ଡ, ହଙ୍ଗେରୀ, ଚେକୋସ୍ଲୋଭାକିଆ, ରୁମାନିଆ, ବୁଲଗେରିଆ, ଆଲ୍ବାନିଆ, ପୂର୍ବ ଜର୍ମାନୀ ପ୍ରଭୃତିରେ ସାମ୍ୟବାଦୀ ଶାସନ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ।
୧୯୬୪ ଖ୍ରୀ.ଅ. – ନିକିତା କୃଶ୍ଚେଭ କ୍ଷମତାରୁ ଅପସାରିତ ।
୧୯୮୫ ଖ୍ରୀ.ଅ. – ମିଖାଇଲ୍ ଗୋର୍ବାଚେଭ୍ ସୋଭିଏତ୍ ପଲିଟିବ୍ୟୁରୋର ସାଧାରଣ ସମ୍ପାଦକ ଭାବେ ନିର୍ବାଚିତ ।
୧୯୮୬ ଖ୍ରୀ.ଅ. – ଚେଣ୍ଡୋବିଲ୍ ଆଣବିକ ଶକ୍ତିକେନ୍ଦ୍ରରେ ଦୁର୍ଘଟଣା; ଗୋର୍ବାଚେଭଙ୍କଦ୍ୱାରା କ୍ଲାସ୍ନସ୍ତ, ପେରିହୋଇକା ଏବଂ ଉସ୍କୋରେନିୟେ ପରି କେତେକ ନୂତନ ନୀତି ଘୋଷିତ ।
୧୯୮୭ ଖ୍ରୀ.ଅ. – ଜାନୁୟାରୀ) ଗୋର୍ବାଚେର୍ଙ୍କଦ୍ୱାରା ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଆରମ୍ଭ ।
୧୯୯୦ ଖ୍ରୀ.ଅ. – (ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୫) ଗୋର୍ବାଚେଭ୍ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ପ୍ରଥମ କାର୍ଯ୍ୟନିର୍ବାହୀ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ରୂପେ ନିର୍ବାଚିତ ।
୧୯୯୧ ଖ୍ରୀ.ଅ. – (ଡିସେମ୍ବର ୨୧) ରୁଷର ୧୧ ଗୋଟି ରାଜ୍ୟକୁ ନେଇ ସ୍ଵାଧୀନ ରାଜ୍ୟମାନଙ୍କର ଏକ ରାଜ୍ୟଗୋଷ୍ଠୀ ଗଠନ; (ଡିସେମ୍ବର ୨୫) ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ପଦରୁ ଗୋର୍ବାଚେଭଙ୍କ ଇସ୍ତଫା ପ୍ରଦାନ; (ଡିସେମ୍ବର ୨୬) ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ଅସ୍ତିତ୍ଵ ଲୋପ ।
୧୯୯୩ ଖ୍ରୀ.ଅ. – ଜର୍ଜିଆର ସ୍ଵାଧୀନ ରାଜ୍ୟମାନଙ୍କର ରାଜ୍ୟଗୋଷ୍ଠୀ ସହିତ ଯୋଗଦାନ ।