Class 10

Odisha State Board BSE Odisha 10th Class Odia Solutions ବାକ୍ୟ ବିଚାର Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 10 Odia Grammar ବାକ୍ୟ ବିଚାର

(A ) ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।

Question 1.
ବାକ୍ୟ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଏକ ବା ଏକାଧ୍ଵକ ପଦ ମିଳିତ ହୋଇ ମନର ଭାବକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ରୂପେ ପ୍ରକାଶ କଲେ, ତାହାକୁ ବାକ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।

Question 2.
ଯୋଗ୍ୟତା କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ବାକ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ଗୋଟିଏ ପଦ ଅନ୍ୟ ପଦଗୁଡ଼ିକର ଅର୍ଥବୋଧକତା ପାଇଁ ଅପେକ୍ଷା କଲେ, ତାହାକୁ ଆକାଂକ୍ଷା କୁହାଯାଏ ।

Question 3.
ଆକାଂକ୍ଷା କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ବାକ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ପଦଯୋଜନା ବା ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ ହେଉଛି ଆସଭି ଏବଂ ଏହାଦ୍ଵାରା କାହା ପରେ କେଉଁ ପଦ ରହିଲେ ତାହା ବାକ୍ୟର ଭାବକୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବେ ପ୍ରକାଶ କରିବ ତାହା ବୁଝାଯାଏ ।

Question 4.
ଆସଭି କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ବାକ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ଗୋଟିଏ ପଦ ଅନ୍ୟ ପଦଗୁଡ଼ିକର ଅର୍ଥବୋଧକତା ପାଇଁ ଅପେକ୍ଷା କଲେ, ତାହାକୁ ଆକାଂକ୍ଷା କୁହାଯାଏ ।

Question 5.
ଆସଭିକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଆସଭିକୁ ପଦବିନ୍ୟାସ କୁହାଯାଏ ।

Question 6.
ବାକ୍ୟାଶ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ବାକ୍ୟର ବୁଝାପଡ଼ୁଥିବା ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଅଂଶକୁ ବା ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କେତୋଟି ପଦସଂହତିକୁ ବାକ୍ୟଶ କୁହାଯାଏ ।

Question 7.
ଖଣ୍ଡବାକ୍ୟ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ସମସ୍ତ ବାକ୍ୟର ସମାପିକା କ୍ରିୟାଯୁକ୍ତ ଅଂଶକୁ ଖଣ୍ଡବାକ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।

Question 8.
ପଦବିନ୍ୟାସ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଶୁଦ୍ଧ ବାକ୍ୟଗଠନ ନିମନ୍ତେ ଯେଉଁ କେତେଗୋଟି ବିଷୟ ପ୍ରତି ଯତ୍ନଶୀଳ ହେବାକୁ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ବାକ୍ୟର ପଦବିନ୍ୟାସ କୁହାଯାଏ ।

Question 9.
ବାକ୍ୟର ଗଠନାତ୍ମକ ରୂପ କେତେ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ଓ କ’ଣ କ’ଣ ?
Answer:
ବାକ୍ୟର ଗଠନାତ୍ମକ ରୂପ ଚାରିଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ; ଯଥା- (୧) ସରଳ ବାକ୍ୟ, (୨) ଯୌଗିକ ବାକ୍ୟ, (୩) ଜଟିଳ ବାକ୍ୟ, (୪) ମିଶ୍ର ବାକ୍ୟ ।

Question 10.
ବାକ୍ୟର ପ୍ରକାର୍ଯ୍ୟାତ୍ମକ ରୂପ କେତେ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ଓ କ’ଣ କ’ଣ ?
Answer:
ବାକ୍ୟର ପ୍ରକାର୍ଯ୍ୟାତ୍ମକ ରୂପ ପାଞ୍ଚ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ; ଯଥା- (୧) ବିବୃତିସୂଚକ ବାକ୍ୟ, (୨) ଆଦେଶ |ଅନୁରୋଧ ସୂଚକ ବାକ୍ୟ, (୩) ପ୍ରଶ୍ନସୂଚକ ବାକ୍ୟ, (୪) ବିସ୍ମୟସୂଚକ ବାକ୍ୟ, (୫) ନାସ୍ତିସୂଚକ ବାକ୍ୟ ।

Question 11.
ସରଳ ବାକ୍ୟ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
Answer:
ଗୋଟିଏ ମାତ୍ର ସମାପିକା କ୍ରିୟା ଥ‌ିବା ବାକ୍ୟକୁ ସରଳ ବାକ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।

Question 12.
ଯୌଗିକ ବାକ୍ୟ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
Answer:
ପରସ୍ପର ନିର୍ଭରଶୀଳ ଦୁଇ ବା ତତୋଽଧିକ ସରଳ ବାକ୍ୟର ସମାହାର ଯୋଗେ ଗଠିତ ବାକ୍ୟକୁ ଯୌଗିକ ବାକ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।

Question 13.
ଜଟିଳ ବାକ୍ୟ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଦୁଇ ବା ତତୋଽଧ୍ଵକ ପରସ୍ପର ସାପେକ୍ଷ ଖଣ୍ଡବାକ୍ୟର ସମନ୍ବୟରେ ଗଠିତ ବାକ୍ୟକୁ ଜଟିଳ ବାକ୍ୟ କୁହାଯାଏ ?

Question 14.
କେଉଁ କେଉଁ ବାକ୍ୟ ମିଶି ଜଟିଳ ବାକ୍ୟ ଗଠିତ ହୁଏ ?
Answer:
ଅପ୍ରଧାନ ବାକ୍ୟ ସହିତ ପ୍ରଧାନ ବାକ୍ୟ ମିଶି ଜଟିଳ ବାକ୍ୟ ଗଠିତ ହୁଏ ।

Question 15.
ମିଶ୍ରବାକ୍ୟ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
Answer:
ଯେକୌଣସି ପ୍ରକାର ବାକ୍ୟର ସମନ୍ବିତ ରୂପକୁ ମିଶ୍ରବାକ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।

Question 16.
ବିବୃତିସୂଚକ ବାକ୍ୟ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
Answer:
ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ବିଷୟକ ବିବୃତି ବା ବକ୍ତବ୍ୟ ପ୍ରକାଶ କରୁଥିବା ବାକ୍ୟକୁ ବିବୃତିସୂଚକ ବାକ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।

Question 17.
ପ୍ରଶ୍ନସୂଚକ ବାକ୍ୟ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
Answer:
କୌଣସି ପ୍ରଶ୍ନର ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରୁଥିବା ବାକ୍ୟକୁ ପ୍ରଶ୍ନସୂଚକ ବାକ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।

Question 18.
ବିସ୍ମୟସୂଚକ ବାକ୍ୟ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
Answer:
ବିସ୍ମୟଭାବ ପ୍ରକାଶ କରୁଥିବା ବାକ୍ୟକୁ ବିସ୍ମୟସୂଚକ ବାକ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।

Question 19.
ନାସ୍ତିସୂଚକ ବାକ୍ୟ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ନାସ୍ତିର ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରୁଥିବା ବାକ୍ୟକୁ ନାସ୍ତିସୂଚକ ବାକ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।

Question 20.
ଗଠନ କଳା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ବାକ୍ୟ କେତେ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ?
Answer:
ଗଠନ କଳା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ବାକ୍ୟ ଚାରି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ।

Question 21.
ବାକ୍ୟ ରୂପାନ୍ତର କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
କୌଣସି ପ୍ରକାରରେ ବାକ୍ୟକୁ ଅର୍ଥ ପରିବର୍ତ୍ତନ ନକରି ଅନ୍ୟ ପ୍ରକାରର ବାକ୍ୟରେ ପରିଣତ କରିବାକୁ ବାକ୍ୟ

Question 22.
ବାକ୍ୟ ସଂକ୍ଷେପଣ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଦୀର୍ଘ ବାକ୍ୟକୁ ସଂକ୍ଷେପରେ ପ୍ରକାଶ କରିବାକୁ ବାକ୍ୟ ସଂକ୍ଷେପଣ କୁହାଯାଏ ।

Question 23.
ବାକ୍ୟ ସଂକ୍ଷେପଣ କ୍ଷେତ୍ରରେ କେଉଁଗୁଡ଼ିକ ବିଶେଷ ଭାବରେ ସହାୟତା କରିଥା’ନ୍ତି ?
Answer:
ବାକ୍ୟ ସଂକ୍ଷେପଣ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସନ୍ଧି, ସମାସ, କୃଦନ୍ତ, ତଦ୍ଧିତ, ଉପସର୍ଗ ଓ ସମାର୍ଥବୋଧକ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକ

(B) ଗୋଟିଏ ଶବ୍ଦ/ପଦରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।

Question 1.
ବାକ୍ୟରେ ବ୍ୟବହୃତ ପଦଗୁଡ଼ିକର ପାରସ୍ପରିକ ସମ୍ବନ୍ଧକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଯୋଗ୍ୟତା

Question 2.
ସମସ୍ତ ବାକ୍ୟର ସମାପିକା କ୍ରିୟାଯୁକ୍ତ ଅଂଶଟିକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଖଣ୍ଡବାକ୍ୟ

Question 3.
ବାକ୍ୟରେ ଦ୍ବିକର୍ମକ କ୍ରିୟାର ମୁଖ୍ୟକର୍ମ କେଉଁଠାରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ?
Answer:
ଗୌଣ କର୍ମ ପରେ

Question 4.
ଏକ ବା ଏକାଧ୍ଵକ ପଦ ମିଳିତ ହୋଇ ମନର ଭାବକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ରୂପେ ପ୍ରକାଶ କଲେ ତାହାକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ବାକ୍ୟ

Question 5.
ପରସ୍ପର ନିର୍ଭରଶୀଳ ଦୁଇ ବା ତତୋଽଧିକ ସରଳ ବାକ୍ୟର ସମାହାର ଯୋଗେ ଗଠିତ ବାକ୍ୟକୁ କି ବାକ୍ୟ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଯୌଗିକ

Question 6.
ବାକ୍ୟରେ ‘ନାହିଁ’ ସଂଯୁକ୍ତ ପଦ କେଉଁଠାରେ ରହିବା ଉଚିତ ?
Answer:
କ୍ରିୟା ପରେ

Question 7.
ବାକ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ପଦଯୋଜନା ବା ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଆସଭି

Question 8.
ବାକ୍ୟରେ ସମ୍ବୋଧନ ପଦ କେଉଁଠାରେ ରଖାଯାଏ ?
Answer:
ଆରମ୍ଭ ବା ଶେଷରେ

Question 9.
କହି ଜାଣିଲେ ……………………. ସୁନ୍ଦର । (ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର)
Answer:
କଥା

Question 10.
ବାକ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ପଦଯୋଜନା ବା ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଆସଭି

Question 11.
ବାକ୍ୟରେ କ୍ରିୟା ସକର୍ମକ ହୋଇଥିଲେ କର୍ମପଦଟି କେଉଁଠାରେ ବସେ ?
Answer:
କ୍ରିୟା ପୂର୍ବରୁ

Question 12.
ବାକ୍ୟରେ ବିଶେଷ୍ୟ ପଦ ପୂର୍ବରୁ କେଉଁ ପଦ ବସେ ?
Answer:
ବିଶେଷଣ ପଦ

Question 13.
ବାକ୍ୟରେ ସମ୍ବନ୍ଧିତ ପଦ ପୂର୍ବରୁ କେଉଁ ପଦ ବସେ ?
Answer:
ସମ୍ବନ୍ଧ ପଦ

Question 14.
ବାକ୍ୟରେ ଗୁରୁତ୍ବ ଆରୋପଣ ପାଇଁ ଥିବା ବାକ୍ୟାଶ କେଉଁଠାରେ ବସିପାରେ ?
Answer:
ବାକ୍ୟ ଆରମ୍ଭରେ

Question 15.
ବାକ୍ୟରେ ପଦାନ୍ବୟୀ ଅବ୍ୟୟ ପଦ କେଉଁଠାରେ ବସେ ?
Answer:
ସମ୍ବନ୍ଧିତ ପଦ ପରେ

Question 16.
ବାକ୍ୟରେ କରଣ କାରକ ପଦ କେଉଁଠାରେ ବସେ ?
Answer:
କର୍ମପଦ ପରେ ବା ପୂର୍ବରୁ

Question 17.
ବାକ୍ୟର ଗଠନାତ୍ମକ ରୂପ କେତେ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ?
Answer:
୪ ଭାଗରେ

Question 18.
ବାକ୍ୟର ପ୍ରକାର୍ଯ୍ୟାତ୍ମକ ରୂପ କେତେ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ?
Answer:
୫ ଭାଗରେ

(C) ନିର୍ଦ୍ଦେଶାନୁସାରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।

Question 1.
ମାଆଙ୍କର ରନ୍ଧା ଚାଲିଛି । – ଏ ବାକ୍ୟଟି କେଉଁ ବାଚ୍ୟରେ ଲିଖୁ ?
Answer:
ଭାବବାଚ୍ୟ

Question 2.
କବିମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସାରଳା ଦାସ ଆଦିକବି ଅଟନ୍ତି । – ଏହା କି ପ୍ରକାର ବାକ୍ୟ ?
Answer:
ବିବୃତିସୂଚକ

Question 3.
କାଲିର କାମ ଯଦି ଆଜି କରୁଛ ତେବେ ଆଜିର କାମ ଏବେ କର । ଏହା କେଉଁ ପ୍ରକାର ବାକ୍ୟ ?
Answer:
ଜଟିଳ

Question 4.
ଆଜି କେତେ ତାରିଖ ? – ଏହା କେଉଁ ପ୍ରକାର ବାକ୍ୟ ?
Answer:
ପ୍ରଶ୍ନସୂଚକ

Question 5.
ବିଜୟର କଲିକତା ଯିବା ହେବ । ଏହି ବାକ୍ୟଟି କେଉଁ ବାଚ୍ୟରେ ଲିଖ୍ ?
Answer:
କର୍ମବାଚ୍ୟ

Question 6.
ପାନ ବେପାର କରୁଥିବା ଲୋକଟି ଅନ୍ୟ ଗ୍ରାମକୁ ଗଲା । – ରେଖାଙ୍କିତ ପ୍ରଦକୁ ସଂକ୍ଷେପ କଲେ କ’ଣ ହେବ ?
Answer:
ପାନରା

Question 7.
ରମେଶଙ୍କ ବିନା ଏ କାମ ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ । ଏ ବାକ୍ୟରେ ‘ବିନା’ କି ପଦ ?
Answer:
ଅବ୍ୟୟ

Question 8.
ତମର ନିୟମ ମୁଁ ପାଳିପାରିବି ନାହିଁ । – ଏହା କି ପ୍ରକାର ବାକ୍ୟ ?
Answer:
ନାସ୍ତିସୂଚକ

Question 9.
ରାଧାଶ୍ୟାମ ଭଲ ଭାଷଣ ଦେଇପାରନ୍ତି। – ଏହା କି ପ୍ରକାର ବାଚ୍ୟ?
Answer:
କର୍ତ୍ତବାଚ୍ୟ

Question 10.
ସତରେ ତୁମେ ଆସିଛ ? ଏହା କେଉଁ ପ୍ରକାର ବାକ୍ୟ ?
Answer:
ପ୍ରଶ୍ନସୂଚକ

Question 11.
ଯାହା କରିବା ଉଚିତ ତାହା କର । ରେଖାଙ୍କିତ ପଦକୁ ସଂକ୍ଷେପଣ କଲେ କ’ଣ ହେବ ?
Answer:
କର୍ତ୍ତବ୍ୟ

Question 12.
ପୁଲିସ୍ – ଏହା କେଉଁ ପ୍ରକାର ଶବ୍ଦ ?
Answer:
ବୈଦେଶିକ

Question 13.
ଜାଣିବାକୁ ଇଚ୍ଛା କରୁଥିବା ଛାତ୍ର ବିଦ୍ୟାଲାଭ କରିବ । – ରେଖାଙ୍କିତ ପଦକୁ ସଂକ୍ଷେପ କଲେ କ’ଣ ହେବ ?
Answer:
ଜିଜ୍ଞାସୁ

Question 14.
ଆଜି କି ଟାଣ ଖରା ! – ଏହା କି ପ୍ରକାର ବାକ୍ୟ ?
Answer:
ବିସ୍ମୟସୂଚକ

Question 15.
ବିଜୟ କଲିକତା ଯିବ । ଏହା କି ପ୍ରକାର ବାକ୍ୟ ?
Answer:
କର୍ତ୍ତବାଚ୍ୟ

Question 16.
‘ବାପା ବଜାରକୁ ଯାଇ ମାଛ ଆଣିଲେ’ ଗଠନ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଏହା କି ପ୍ରକାର ବାକ୍ୟ ?
Answer:
ସରଳ ବାକ୍ୟ

Question 17.
‘ପୂଜା ବିଦ୍ୟାଳୟକୁ ଗଲା, ମାତ୍ର ଶ୍ରେଣୀରେ ବସିପାରିଲା ନାହିଁ’– ଗଠନ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଏହା କି ପ୍ରକାର ବାକ୍ୟ ?
Answer:
ଯୌଗିକ ବାକ୍ୟ

Question 18.
ଅଜା ଯେତେବେଳେ ଘରେ ପହଞ୍ଚିଲେ ସେତେବେଳେ ଚନ୍ଦ୍ରକାନ୍ତ ଘରେ ନଥୁଲା ଗଠନ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଏହା କି ପ୍ରକାର ବାକ୍ୟ ?
Answer:
ଜଟିଳ ବାକ୍ୟ

Question 19.
ବାପା କେବେ ଆଶା କରିନଥୁଲେ ଯେ, ମାର୍ଶାଲିନ ଶ୍ରେଣୀରେ ପ୍ରଥମ ହେବ । ବାକ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ରେଖାଙ୍କିତ ଅଂଶଟି କି ପ୍ରକାର ବାକ୍ୟ ?
Answer:
ପ୍ରଧାନ ବାକ୍ୟ

Question 20.
ଆଜ୍ଞା ! ମତେ ଟିକିଏ ସାହାଯ୍ୟ କରନ୍ତୁ । (ପ୍ରକାର୍ଯ୍ୟ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଏହା କି ପ୍ରକାର ବାକ୍ୟ ?)
Answer:
ଅନୁରୋଧସୂଚକ

Question 21.
‘ବେଞ୍ଚ ଉପରେ ଛିଡ଼ାହୁଅ’– ପ୍ରକାର୍ଯ୍ୟ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଏହା କି ପ୍ରକାର ବାକ୍ୟ ?
Answer:
ଆଦେଶସୂଚକ

Odisha State Board BSE Odisha 10th Class Life Science Solutions Chapter 10 ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦର ସଂରକ୍ଷଣ Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 10 Life Science Solutions Chapter 10 ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦର ସଂରକ୍ଷଣ

Question 1.
5R ନୀତି କ’ଣ ? ଏହାଦ୍ଵାରା ଆମର ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦମାନଙ୍କର କିପରି ସୁରକ୍ଷା ହୋଇପାରିବ ଦର୍ଶାଅ । ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ତଥା ପରୋକ୍ଷ ଏବଂ ସ୍ବତଃସ୍ପର୍ଭ ଯୋଗଦାନଦ୍ୱାରା ଆମେ ପରିବେଶର ସୁରକ୍ଷା କରିବା ସହ ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦର ସୁପରିଚାଳନା ଓ ସଂରକ୍ଷଣ ମଧ୍ୟ କରିପାରିବା ।

(i) ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ତଥା ପରୋକ୍ଷ ଏବଂ ସ୍ୱତଃସ୍ଫୁର୍ତ ଯୋଗଦାନଦ୍ୱାରା ଆମେ ପରିବେଶର ସୁରକ୍ଷା କରିବା ସହ ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦର ସୁପରିଚାଳନା ଓ ସଂରକ୍ଷଣ ମଧ୍ୟ କରିପାରିବା ।

(ii) ପରିବେଶ ତଥା ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦର ସଂରକ୍ଷଣ ପାଇଁ ‘5R’ ନୀତିକୁ ଏକ ମାଧ୍ୟମ ଭାବରେ ପରିଗଣିତ କରାଯାଇଛି । ଏଗୁଡ଼ିକ ହେଲା- ସମ୍ବରଣ (Reduce), ପୁନଶ୍ଚକ୍ରଣ (Recycle) ଓ ପୁନଃବ୍ୟବହାର (Reuse) ।

(iii) ସମ୍ବରଣ : ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖ୍ କମ୍ ସମ୍ପଦ ବ୍ୟବହାର କରିବାକୁ ସମ୍ବରଣ କୁହାଯାଏ । ଅନେକ ସମୟରେ ଆମେ ଆବଶ୍ୟକଠାରୁ ଅଧିକ ସମ୍ପଦ ବ୍ୟବହାର କରିଥାଉ ଓ ନଷ୍ଟ ମଧ୍ୟ କରିଥାଉ । ଆମେ ସଚେତନ ହେଲେ ଏହି ଅପଚୟକୁ ରୋକିହେବ ।

(iv) ପୁନଶ୍ଚକ୍ରଣ : ଆମେ କିଛିମାତ୍ରାରେ ବର୍ଜ୍ୟବସ୍ତୁକୁ କଞ୍ଚାମାଲ ଭାବରେ ବ୍ୟବହାର କରି ପୁନର୍ବାର ବ୍ୟବହାର କରିବା ହେଉଛି ପୁନଶ୍ଚକ୍ରଣ ପଦ୍ଧତି । ପୁନଶ୍ଚକ୍ରଣ ଦ୍ବାରା କଳକାରଖାନାର କଞ୍ଚାମାଲର ଆବଶ୍ୟକତା କିଛିମାତ୍ରାରେ ମେଣ୍ଟାଯାଇପାରିବ । ସେହିପରି ଜୈବ ଆବର୍ଜନାକୁ ଆମେ କମ୍ପୋଷ୍ଟରେ ପରିଣତ କରି ବଗିଚାରେ ବା ଚାଷ ଜମିରେ ବ୍ୟବହାର କରିପାରିବା ।

(v) ପୁନଃବ୍ୟବହାର : କୌଣସି ପଦାର୍ଥକୁ ବାରମ୍ବାର ବ୍ୟବହାର କରିବା ସବୁଠାରୁ ଉନ୍ନତ ଓ ପରିବେଶ ଅନୁକୂଳ ପ୍ରଦ୍ଧତି । ବ୍ୟବହାରଯୋଗ୍ୟ ପଦାର୍ଥଗୁଡ଼ିକୁ ଥରେ ବ୍ୟବହାର କରିବା ପରେ  ବର୍ଜନ ନ କରି ବାରମ୍ବାର ବ୍ୟବହାର କଲେ ସେହିପଦାର୍ଥର ଠିକ୍ ଉପଯୋଗ ହେବା ସହ ସମ୍ପଦର ସଂରକ୍ଷଣ ମଧ୍ୟ ହୋଇଥାଏ ।

(vi) ଯେକୌଣସି ଦେଶର ଆର୍ଥିକ ପ୍ରଗତି ପରିବେଶ ସୁରକ୍ଷା ଓ ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦର ଉତ୍ସ ସହିତ ଓତଃପ୍ରୋତ ଭାବେ ଜଡ଼ିତ । ବିକାଶ ଓ ପରିବେଶ ସୁରକ୍ଷା ପରସ୍ପରର ବିପରୀତମୁଖୀ ପରି ଦେଖାଯାଉଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଆଧୁନିକ ବଦଳାଇବା ସହ ପରିବେଶର କ୍ଷତି ନ କରି ଅର୍ଥନୈତିକ ଉନ୍ନତି ତଥା ସାମାଜିକ ଅଗ୍ରଗତି କିପରି କରାଯାଇପାରିବ ତାହା ଚିନ୍ତା କରିବା ବିଧେୟ । ତା’ସହ ଆବଶ୍ୟକ ନୀତିନିୟମ ଓ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ ପାଳନ କରିବା ଉଚିତ୍‌ । ଏହାଦ୍ଵାରା ଆମର ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦର ସୁରକ୍ଷା ହେବାସହ ଏଗୁଡ଼ିକ ଚିରନ୍ତନ ଭାବରେ ଆମର ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ମେଣ୍ଟାଇବାରେ ସକ୍ଷମ ହେବ ।

Question 2.
ଜଙ୍ଗଲ ନଷ୍ଟହେବାର କାରଣଗୁଡ଼ିକ ବର୍ତ୍ତନ କର ।
ଉ-
ନିମ୍ନଲିଖୂତ କାରଣମାନଙ୍କ ଯୋଗୁ ଜଙ୍ଗଲ ସମ୍ପଦ ନଷ୍ଟ ହେଉଛି; ଯଥା-

(i) ଭାରତରେ ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଆଦିବାସୀ ଜଙ୍ଗଲ ଓ ଜଙ୍ଗଲ ତଳି ଅଞ୍ଚଳରେ ବାସକରି ନିଜର ଦୈନନ୍ଦିନ ଜୀବନଯାପନ ପାଇଁ ଜଙ୍ଗଲ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରୁଛନ୍ତି ।
(ii) କଳକାରଖାନା, ରାସ୍ତାଘାଟ, ରେଳଲାଇନ୍, ଜନବସତି ଓ ଚାଷପାଇଁ ଜଙ୍ଗଲ ସଫାହେବାଦ୍ଵାରା ବଡ଼ ଘଞ୍ଚ ଜଙ୍ଗଲ ଖଣ୍ଡବିଖଣ୍ଡିତ ହେଉଛି ।
(iii) ଆଦିବାସୀ ଓ ସହର ତଳିଅଞ୍ଚଳର ଗାଁମାନଙ୍କରେ ବାସକରୁଥିବା ଲୋକମାନେ ଜଙ୍ଗଲରୁ ଖାଦ୍ୟ, କାଠ, ପତ୍ର, ଫଳ, ଫୁଲ, ମହୁ, ଝୁଣା ଓ ସେମାନଙ୍କ ଗୃହପାଳିତ ପଶୁମାନଙ୍କପାଇଁ ଚାରା ସଂଗ୍ରହ ଯୋଗୁ ଜଙ୍ଗଲ ସମ୍ପଦର ଅବକ୍ଷୟ ହେଉଛି ।
(iv) ସହରବାସୀମାନେ ପରୋକ୍ଷଭାବରେ ଜଙ୍ଗଲ ଓ ଜଙ୍ଗଲଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟଦ୍ୱାରା ଉପକୃତ ହୋଇଥାନ୍ତି । ଏମାନେ ତିଆରି କରିଥାନ୍ତି । ଫଳରେ ଦିନକୁ ଦିନ ଜଙ୍ଗଲ ସମ୍ପଦ କ୍ରମଶଃ ସଙ୍କୁଚିତ ହେଉଛି ଓ ମୁଣ୍ଡପିଛା ଜଙ୍ଗଲର ଆୟତନ କମିବାରେ ଲାଗିଛି ।
(v) ବହୁ ଶିଳ୍ପସଂସ୍ଥାରେ ଜଙ୍ଗଲଜାତ ପଦାର୍ଥକୁ କଞ୍ଚାମାଲ ଭାବରେ ବ୍ୟବହାର କରି ଅନେକ ପ୍ରକାରର ବ୍ୟବହାରଯୋଗ୍ୟ ପଦାର୍ଥ ଉତ୍ପାଦନ କରାଯାଉଛି । କାଗଜ, କାଠ, ଖେଳ ଉପକରଣ ଓ କବିରାଜି ଔଷଧ ଦ୍ରୁତକ୍ଷୟ ଘଟୁଛି ।
(vi) ଜଙ୍ଗଲରେ ଅଧିବାସୀମାନଙ୍କର ଅର୍ଥନୈତିକ ପ୍ରଗତି ଓ ସାମାଜିକ ବିକାଶ ନ ହେବା ଫଳରେ ସେମାନେ ତାଙ୍କର ବିକଳ୍ପ ଆୟ ପାଇଁ ଜଙ୍ଗଲଜାତ ପଦାର୍ଥ ସଂଗ୍ରହ କରିଥା’ନ୍ତି ।

Question 3.
ଜଙ୍ଗଲ ସମ୍ପଦର ଅଂଶୀଦାରମାନେ କିଏ ? ଜଙ୍ଗଲ ସୁରକ୍ଷାରେ ଏମାନଙ୍କର ଭୂମିକା କ’ଣ ?
ଉ-
(i) ସହର, ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳ ଓ ଜଙ୍ଗଲରେ ବାସ କରୁଥିବା ଆଦିବାସୀ ଓ ଜଙ୍ଗଲ ତଳି ଅଞ୍ଚଳରେ ବସବାସ କରୁଥିବା ଲୋକମାନେ ଜଙ୍ଗଲ ସମ୍ପଦର ଅଂଶୀଦାର ଅଟନ୍ତି । ଏତଦ୍‌ବ୍ୟତୀତ ଜଙ୍ଗଲ ବିଭାଗ, ପ୍ରକୃତିପ୍ରେମୀ ଓ ଶିଳ୍ପପତିମାନେ ମଧ୍ୟ ଏହାର ଅଂଶୀଦାର ହୋଇଥା’ନ୍ତି ।
(ii) ସଂରକ୍ଷିତ ଜଙ୍ଗଲ ଥିବା ଅଞ୍ଚଳର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଗାଁରେ ଏକ ଗ୍ରାମସଭା କରାଯାଇ ସେଥ‌ିରେ ଗ୍ରାମବାସୀମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ମନୋନୀତ 5ରୁ 10 ଜଣ ଲୋକଙ୍କୁ ସଭ୍ୟଭାବେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଛି ।

ଜଙ୍ଗଲ ସୁରକ୍ଷାରେ ଏମାନଙ୍କର ଭୂମିକା :

(ii) ଏହି ସଦସ୍ୟମାନଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କ ଗାଁ ପାଇଁ ଚିହ୍ନଟ କରାଯାଇଥିବା ଜଙ୍ଗଲ ଅଞ୍ଚଳରେ ଦେଉଥ‌ିବା ସମସ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ, ଯଥା – ବୃକ୍ଷରୋପଣ, ଜଙ୍ଗଲ ସମ୍ପଦ ଓ ଶୁକ୍ଳ ଆଦାୟ ଇତ୍ୟାଦି କ୍ଷେତ୍ରରେ ସିଧାସଳଖ ଜଡ଼ିତ କରାଯାଉଛି । ଗ୍ରାମବାସୀମାନଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କ ଅଞ୍ଚଳର ଜଙ୍ଗଲ ମଧ୍ୟକୁ ପ୍ରବେଶ କରିବା ଓ ଜଙ୍ଗଲଜାତ ପଦାର୍ଥ ସଂଗ୍ରହ କରିବାପାଇଁ ନିୟନ୍ତ୍ରିତ ପ୍ରବେଶାନୁମତି ଦିଆଯିବା ସଙ୍ଗେସଙ୍ଗେ ସେମାନଙ୍କର ସାମୂହିକ ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିବାପାଇଁ ଆଗ୍ରହ ପ୍ରକାଶ କରୁଛନ୍ତି ।

Question 4.
‘ଜଙ୍ଗଲ ହେଉଛି ଜୈବବିବିଧତାର ଉତ୍ସ’ – ଏହି ଉକ୍ତିର ଯଥାର୍ଥତା ପ୍ରତିପାଦନ କର ।
ଉ-

(i) ଜୈବ ବିବିଧତା କହିଲେ ସାଧାରଣତଃ ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନରେ ବସବାସ କରୁଥିବା ସମସ୍ତ ପ୍ରାଣୀ, ଉଭିଦ ଓ ଅଣୁଜୀବମାନଙ୍କୁ ବୁଝାଇଥାଏ । ଜଙ୍ଗଲ ପରିବେଶରେ ଅପେକ୍ଷାକୃତ କମ୍ ଜାଗାରେ ଅନେକ ପ୍ରକାର ବୃକ୍ଷଲତା ଓ ଜୀବଜନ୍ତୁ ଦେଖାଯାଉଥ‌ିବାରୁ ଏହାକୁ ଜୈବ ବିବିଧତା ଏକ ମୁଖ୍ୟ ଉତ୍ସ ବୋଲି କୁହାଯାଏ ।
(ii) ଜଙ୍ଗଲରେ ଏହି ପାକତିକ ଜୈବ ବିବିଧତା କତିମ ଉପାୟରେ ମଧ୍ଯ ସୃଷ୍ଟି କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ । ଅନେକ ଅଞ୍ଚଳରେ ଜଙ୍ଗଲ ସଫା ହୋଇଯିବା ପରେ ସେହି ଅଞ୍ଚଳରେ ଶାଗୁଆନ, ଫାସି ଇତ୍ୟାଦି ଏକ ପ୍ରକାରର ବୃକ୍ଷରୋପଣ କରାଯିବା ଫଳରେ ଜୈବ ବିବିଧତା ହ୍ରାସ ପାଇବା ସହ ଜଙ୍ଗଲ ପରିସଂସ୍ଥାର କ୍ଷତି ଘଟୁଛି ଓ ମୁଭିକାର ମାନ ମଧ୍ଯ କମିଯାଉଛି ।
(iii) ତେଣୁ ପ୍ରକୃତରେ କହିବାକୁ ଗଲେ ପଶୁ, ପକ୍ଷୀ ଓ ଉଦ୍ଭିଦ ଯାହାକି ପ୍ରାକୃତିକ ଭାବେ ଜଙ୍ଗଲରେ ମିଳିଥାଏ, ତାହା ଥରେ ନଷ୍ଟ ହୋଇଗଲେ ପୁନର୍ବାର ସୃଷ୍ଟି କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ । ତେଣୁ ପ୍ରାକୃତିକ ଜଙ୍ଗଲ ଜୈବ ବିବିଧତାର ପ୍ରମୁଖ ଉତ୍ସ ଅଟେ ।

Question 5.
ଜଙ୍ଗଲ ସମ୍ପଦ ପରିଚାଳନା ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ପଦକ୍ଷେପ ବର୍ଣ୍ଣନା କର ।
ଉ-

(i) ଜଙ୍ଗଲ ସମ୍ପଦର ମୁଖ୍ୟତଃ 4ଟି ଅଂଶୀଦାର ରହିଛନ୍ତି; ଯଥା- ଜଙ୍ଗଲ ଓ ତାର ଆଖପାଖ ଅଞ୍ଚଳରେ ଅସ୍ଵାସୀ, ଜଙ୍ଗଲ ବିଭାଗ, ଶିଳ୍ପପତି ଓ ପ୍ରକୃତିପ୍ରେମୀ । ସମସ୍ତ ଅଂଶୀଦାରମାନଙ୍କୁ ସାମିଲ କରି ଜଙ୍ଗଲ ସମ୍ପଦର ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ ଓ ପରିଚାଳନା ପାଇଁ ଯୁଗ୍ମ ଜଙ୍ଗଲ ପରିଚାଳନା ଯୋଜନା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ କରାଯାଇଛି ।

(ii) ଭାରତ ସରକାରଙ୍କଦ୍ୱାରା ପ୍ରଚଳିତ ଏହି ଜଙ୍ଗଲ ପରିଚାଳନା ଯୋଜନାରେ ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକ ଓ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଅଂଶୀଦାରମାନଙ୍କ ଅଧିକ ଗରତ ଦିଆଯାଉଛି । ସେମାନଙ୍କର ଅଧିକାରକୁ ଅକ୍ଷୁଣ୍ଣ ରଖୁବା ସହିତ ସେମାନଙ୍କ ଜରିଆରେ ଜଙ୍ଗଲ ସମ୍ପଦର ସଂରକ୍ଷଣ ଏହି ଯୋଜନାର ମୂଳ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ।

(iii) ସେଥୁପାଇଁ ସଂରକ୍ଷିତ ଜଙ୍ଗଲଥିବା ଅଞ୍ଚଳର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଗାଁରେ ଏକ ଗ୍ରାମସଭା ଗଠନ କରାଯାଇ ସେଥ‌ିରେ ଗ୍ରାମବାସୀମାନଙ୍କଦାରା ମନୋନୀତ ପାଞ୍ଚରୁ ଦଶଜଣ ଲୋକଙ୍କ ସଭ୍ୟଭାବେ ନିଆଯାଉଛି ।

(iv) ଏହି ସଦସ୍ୟମାନଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କ ଗାଁ ପାଇଁ ଚିହ୍ନଟ କରାଯାଇଥିବା ଜଙ୍ଗଲ ଅଞ୍ଚଳରେ ହେଉଥ‌ିବା ସମସ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ, ଯଥା – ବୃକ୍ଷରୋପଣ, ଜଙ୍ଗଲ ସମ୍ପଦ ଓ ଶୁଳ୍କ ଆଦାୟ ଇତ୍ୟାଦି କ୍ଷେତ୍ରରେ ସିଧାସଳଖ ଜଡ଼ିତ କରାଯାଉଛି ।

(v) ଗ୍ରାମବାସୀମାନଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କ ଅଞ୍ଚଳର ଜଙ୍ଗଲ ମଧ୍ୟକୁ ପ୍ରବେଶ କରିବା ଓ ଜଙ୍ଗଲଜାତ ପଦାର୍ଥ ସଂଗ୍ରହ କରିବାପାଇଁ ନିୟନ୍ତ୍ରିତ ପ୍ରବେଶାନୁମତି ଦିଆଯିବା ସଙ୍ଗେସଙ୍ଗେ ସେମାନଙ୍କର ସାମୂହିକ ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ସେଠାକାର ଜଙ୍ଗଲରୁ ଲବ୍ଧ ଶୁଳ୍କର ଏକ ଅଂଶ ଖର୍ଚ୍ଚ କରାଯାଉଛି । ଫଳରେ ଗ୍ରାମବାସୀମାନେ ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିବାପାଇଁ ଆଗ୍ରହ ପ୍ରକାଶ କରୁଛନ୍ତି ।

Question 6.
ଭୂତଳ ଜଳସ୍ତର କମିବାର କାରଣଗୁଡ଼ିକ କ’ଣ ? ଭୂତଳ ଜଳସ୍ତର କିପରି ସମୃଦ୍ଧ କରାଯାଇପାରିବ ?
ଉ-
ଭୂତଳ ଜଳସ୍ତର କମିବାର କାରଣ :
(i) ଦେଶରେ ଖାଦ୍ୟର ଆବଶ୍ୟକତା ବୃଦ୍ଧିପାଉଥିବାରୁ ଦିନକୁ ଦିନ କୃଷି ଓ ଶିଳ୍ପସଂସ୍ଥା ପାଇଁ ଅଧ‌ିକରୁ ଅଧିକ ଜଳ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଉଛି । ଫଳରେ ଭୂପୃଷ୍ଠ ଜଳ ବ୍ୟବହାର ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଆମ୍ଭେମାନେ ମଧ୍ୟ ନଳକୂପ ଓ ଉଠା ଜଳସେଚନଦ୍ଵାରା ଭୂତଳ ଜଳର ଅତ୍ୟଧିକ ବ୍ୟବହାର କରିଚାଲିଛୁ ।

(ii) ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ପାହାଡ଼ ଓ ପର୍ବତମାନଙ୍କରୁ ଜଙ୍ଗଲ ସଫା ହୋଇଯିବାଦ୍ବାରା ଭୂତଳକୁ ଜଳର ଗତି କମିବାରେ ଲାଗିଛି ଓ ଭୂତଳ ଜଳର ପରିମାଣ ଦିନକୁ ଦିନ କମିବାରେ ଲାଗିଛି । ସେଥ୍ପାଇଁ ଜଳସମ୍ପଦର ସଂରକ୍ଷଣ ସହ ଏହାର ସୁପରିଚାଳନାପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ପଦକ୍ଷେପ ନେବା ଦରକାର ।

ଭୂତଳ ଜଳସ୍ତର ସମୃଦ୍ଧ ହେବାର ଉପାୟ :

(iii) ନଦୀବନ୍ଧ ଯୋଜନା – ଆମ ଦେଶରେ ଚାଷବାସ ପାଇଁ ଜଳସେଚନର ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ଉପଲବ୍ଧକରି ତତ୍‌କାଳୀନ ଇଂରେଜ ସରକାର ସର୍ବପ୍ରଥମେ ବିଭିନ୍ନ ବଡ଼ ଓ ଚିରସ୍ରୋତା ନଦୀମାନଙ୍କରେ ନଦୀବନ୍ଧ ଯୋଜନା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିଥିଲେ ।

(iv) ଜଳଛାୟା ପରିଚାଳନା- ପାହାଡ଼ର ଗଡ଼ାଣିଆ ଅଞ୍ଚଳରେ ଜଙ୍ଗଲ ସୃଷ୍ଟିକରି, ପଥର ଅଟକ ବନ୍ଧଦେଇ ଜଳପ୍ରବାହର କ୍ଷିପ୍ରତାକୁ କମାଇବା ଓ ଜଳର ଭୂତଳକୁ ପ୍ରବେଶର ମାତ୍ରା ବୃଦ୍ଧି କରିବାଦ୍ଵାରା ବର୍ଷାଜଳ ଭୂତଳ ଅଞ୍ଚଳକୁ ଜଳଛାୟା ଅଞ୍ଚଳ କୁହାଯାଏ । ଜଳଛାୟା ପରିଚାଳନା ପାଇଁ ନିମ୍ନୋକ୍ତ ପଦକ୍ଷେପ ନିଆଯାଏ ।

(v) ଏକ ଚିରାଚରିତ ପ୍ରଥା । ସେଥ‌ିପାଇଁ ସବୁ ଗାଁ ମୁଣ୍ଡରେ ଏକ ପୋଖରୀ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥାଏ । ଭୂତଳ ଓ ଭୂପୃଷ୍ଠ ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣଦ୍ୱାରା ମାଟିର ଆର୍ଦ୍ରତା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥାଏ; ମାଟିରୁ ଗଛପତ୍ର ଓ ଫସଲକୁ ଜଳ ମିଳିଥାଏ । ସମତଳ ଅଞ୍ଚଳରେ ବର୍ଷାଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ ପାଇଁ ନୂତନ ଜ୍ଞାନକୌଶଳର ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଉଛି । ମାଟି କିମ୍ବା କଂକ୍ରିଟ୍ ସାହାଯ୍ୟରେ ଛୋଟ ଛୋଟ ଅଟକବନ୍ଧ ବା ଆଡ଼ିବନ୍ଧ କରାଯାଇ ବର୍ଷାଜଳକୁ ରଖାଯିବାଦ୍ଵାରା ଏହି ଜଳ ତଳକୁ ଗତି କରି ଭୂତଳ ଜଳସ୍ତରର ବୃଦ୍ଧି ଘଟାଇ ପାରୁଛି ।

(vi) ଜଳର ପୁନଶ୍ଚ କ୍ରଣ – କୃଷି ଓ ପିଇବାପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ଜଳ ଅପେକ୍ଷା ଶିଳ୍ପସଂସ୍ଥାମାନେ ଅଧିକ ଜଳ ବ୍ୟବହାର କରିଥାନ୍ତି । ଏହି ଜଳ ଦୂଷିତ ହୋଇ ନିର୍ଗତ ହୋଇଥାଏ ଓ ଅନେକ ସମୟରେ ବିଶୋଧ ନ ହୋଇ ଭୂପୃଷ୍ଠ ଅନୁସାରେ ବିଶୋଧ କରି ପୁନଶ୍ଚକ୍ରଣ କରିପାରିଲେ ଜଳ ପ୍ରଦୂଷଣଜନିତ ସମସ୍ୟା ଦୂର ହେବା ସହିତ ସେମାନଙ୍କର ନିର୍ଭରଶୀଳତା କିଛିମାତ୍ରାରେ କମାଯାଇପାରିବ । ଶିଳ୍ପସଂସ୍ଥାମାନେ ନିଜସ୍ୱ ଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନ କେନ୍ଦ୍ରପରି ନିଜସ୍ବ ବର୍ଷାଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଜରିଆରେ ଜଳ ଗଚ୍ଛିତ କରି ରଖୁରିବେ ଓ ଏହାକୁ ବ୍ୟବହାର କରିପାରିବେ ।

Question 7.
ବୃଷ୍ଟିଜଳ ସଂରକ୍ଷଣର ଉପାୟଗୁଡ଼ିକ ବର୍ଣ୍ଣନ କର ।
ଉ-
(i)ଆମ ଦେଶରେ ବୃଷ୍ଟିଜଳକୁ ସଂରକ୍ଷଣ କରି ଦରକାର ସମୟରେ ବ୍ୟବହାର କରିବା ଏକ ଚିରାଚରିତ ପ୍ରଥା । ଗାଁ ମୁଣ୍ଡରେ ଏକ ପୋଖରୀ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥାଏ । ଭୂତଳ ଓ ଭୂପୃଷ୍ଠ ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣଦ୍ଵାରା ମାଟିର ଆର୍ଦ୍ରତା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥାଏ; ମାଟିରୁ ଗଛପତ୍ର ଓ ଫସଲକୁ ଜଳ ମିଳିଥାଏ ।
(ii) ସମତଳ ଅଞ୍ଚଳରେ ବର୍ଷାଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ ପାଇଁ ନୂତନ ଜ୍ଞାନକୌଶଳର ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଉଛି । ମାଟି କିମ୍ବା କଂକ୍ରିଟ୍ ସାହାଯ୍ୟରେ ଛୋଟ ଛୋଟ ଅଟକବନ୍ଧ ବା ଆଡ୍ମିବନ୍ଧ କରାଯାଇ ବର୍ଷାଜଳକୁ ରଖାଯିବାଦ୍ବାରା ଏହି ଜଳ ତଳକୁ ଗତି କରି ଭୂତଳ ଜଳସ୍ତରର ବୃଦ୍ଧି ଘଟାଇ ପାରୁଛି ।
(iii) କେବଳ ଖାଲୁଆ ଅଞ୍ଚଳରେ ଏହି ଜଳ ଭୂପୃଷ୍ଠ ଜଳ ଆକାରରେ ବର୍ଷସାରା ଉପଲବ୍ଧ ହେଉଥ‌ିବାବେଳେ ଜଳ ଜମିରହୁଥ‌ିବା ସ୍ଥାନଗୁଡ଼ିକରେ ଖରାଦିନେ ଚାଷକାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଇ ପାରୁଛି ଓ ଭୂତଳ ଜଳ ଉତ୍ତୋଳନ କରି ଜଳସେଚନ କରାଯାଇ ପାରୁଛି ।
(iv) ସହରାଞ୍ଚଳମାନଙ୍କରେ ସବୁଆଡ଼େ ‘କଂକ୍ରିଟ୍ ଜଙ୍ଗଲ’ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥ‌ିବାରୁ ବର୍ଷାଜଳ ଭୂତଳକୁ ଗତି କରିବାର ବାଟ ରହୁନାହିଁ ଓ ଏହା ବୋହିଯାଇ ନଦୀରେ ମିଶୁଛି । ସେଥ‌ିପାଇଁ ଆମକୁ ବର୍ଷାଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ କରି ଭୂତଳକୁ ପଠାଇବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିବା ଦରକାର ।
(v) ଛାତ ଉପରେ ପଡ଼ୁଥ‌ିବା ବର୍ଷାଜଳକୁ ଏକ ବାଲିଶଯ୍ୟା ଥିବା କମ୍ ଗଭୀର ଗର୍ଭକୁ ଛାଡ଼ିଦେଲେ ଏହି ଜଳ ବାଲିଶଯ୍ୟାଦ୍ଵାରା ଶୋଷିହୋଇ ମାଟିତଳକୁ ଗତିକରି ଭୂତଳ ଜଳ ସହିତ ମିଶିପାରିବ । ଏହାଛଡ଼ା ବଷାଜଳକୁ ଟାଙ୍କି ସାହାଯ୍ୟରେ ସଂଗ୍ରହ କରି ସିଧାସଳଖ ବ୍ୟବହାର ମଧ୍ୟ କରାଯାଇପାରିବ ।

Question 8.
ବୃହତ୍ ନଦୀବନ୍ଧ ଯୋଜନାଦ୍ଵାରା ଆମକୁ କେଉଁ ପ୍ରକାରର ସୁବିଧା ମିଳିପାରିଛି ? ଆମେ ଏହାର ବିକଳ୍ପ ଚିନ୍ତା କରିବା କାହିଁକି ଦରକାର ?
ଉ-
(i) ବହଡ଼ ନଦୀବନ୍ଧ ପରିବର୍ତ୍ତେ ଜଳସଞ୍ଚୟ ପାଇଁ ଆମକୁ ବିକଳ୍ପ ବ୍ୟବସ୍ଥା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବା ଦରକାର । ଛୋଟ ଛୋଟ ନଦୀବନ୍ଧ ଜରିଆରେ ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ଜଳସଞ୍ଚୟ ହୋଇପାରିଲେ ଏହା ସବୁସ୍ଥାନକୁ ସମପରିମାଣରେ ଉପଲବ୍‌ଧ ହୋଇପାରିବ ଓ ବଣ୍ଟନଜନିତ କ୍ଷୟ ତଥା ଅସୁବିଧା ଦୂର ହୋଇପାରିବ ।
(ii) ଆମ ରାଜ୍ୟରେ ଏହିପରି ଅନେକ ଛୋଟ ଛୋଟ ନଦୀବନ୍ଧ, ଯଥା- ଖଇଖାଇ (ମୟୂରଭଞ୍ଜ, ନରାଜ (କଟକ), ମୁଣ୍ଡୁଳି (ଆଠଗଡ଼) ଡେରାସ (ଭୁବନେଶ୍ଵର) ଓ ସାଳିଆ (ବାଣପୁର) ଆଦି ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇ ଜଳସେଚନ ସହ ସହରକୁ ଜଳଯୋଗାଣ କରାଯାଇପାରୁଛି ।
(iii) ଓଡ଼ିଶା ସରକାର ‘ମୋ’ପୋଖରୀ’ ପ୍ରକଳ୍ପ ଏହି ଦିଗରେ ଏକ ଉତ୍ତମ ପଦକ୍ଷେପ ।

Question 9.
ସଂକ୍ଷେପରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।
(କ) ଜଳଛାୟା ପରିଚାଳନା କ’ଣ ?
ଭ-
ପାହାଡ଼ର ଗଡ଼ାଣିଆ ଅଞ୍ଚଳରେ ଜଙ୍ଗଲ ସୃଷ୍ଟିକରି, ପଥର ଅଟକ ବନ୍ଧଦେଇ ଜଳପ୍ରବାହର କ୍ଷିପ୍ରତାକୁ କମାଇବା ଓ ଜଳର ଭୂତଳକୁ ପ୍ରବେଶର ମାତ୍ରା ବୃଦ୍ଧି କରିବାଦ୍ୱାରା ବର୍ଷାଜଳ ଭୂତଳ ଜଳଭାବରେ ସଂରକ୍ଷିତ ହୋଇପାରିବ । ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ଜଳଛାୟା ପରିଚାଳନା କୁହାଯାଏ ଓ ପାହାଡ଼ର ଗଡ଼ାଆ ଆଞ୍ଚଳକୁ ଜଳଛାୟା ଅଞ୍ଚଳ କୁହାଯାଏ । ଜଳଛାୟା ପରିଚାଳନା ପାଇଁ ନିମ୍ନୋକ୍ତ ପଦକ୍ଷେପ ନିଆଯାଏ ।
(i) ପାହାଡ଼ର ଗଡ଼ାଣିଆ ଅଞ୍ଚଳରେ ଜଙ୍ଗଲ କ୍ଷୟକୁ ରୋକିବା ଓ ବୃକ୍ଷରୋପଣ କରି ନୂତନ ଜଙ୍ଗଲ ସୃଷ୍ଟି କରିବା ।
(ii) ପାହାଡ଼ର ଶିଖରରୁ ପାଦଦେଶ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସ୍ଥାନେସ୍ଥାନେ ପଥର ବନ୍ଧ ନିର୍ମାଣ କରିବାଦ୍ଵାରା ବର୍ଷାଜଳର ବେଗ କମାଯାଇପାରିବ ଓ ଅଧ୍ଵ ଜଳ ଭୂତଳକୁ ଗତି କରିପାରିବ ।

(ଖ) କ୍ଷୁଦ୍ର ନଦୀବନ୍ଧ ଯୋଜନା କିପରି ଉପଯୋଗୀ ?
ଭ-
ବୃହତ୍ ନଦୀବନ୍ଧ ପରିବର୍ତ୍ତେ ଜଳସଞ୍ଚୟ ପାଇଁ ଆମକୁ ବିକଳ୍ପ ବ୍ୟବସ୍ଥା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବା ଦରକାର । ଛୋଟ ଛୋଟ ନଦୀବନ୍ଧ ଜରିଆରେ ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ଜଳସଞ୍ଚୟ ହୋଇପାରିଲେ ଏହା ସବୁସ୍ଥାନକୁ ସମପରିମାଣରେ ଉପଲବ୍‌ଧ ହୋଇପାରିବ ଓ ବଣ୍ଟନଜନିତ କ୍ଷୟ ତଥା ଅସୁବିଧା ଦୂର ହୋଇପାରିବ । ଆମ ରାଜ୍ୟରେ ଏହିପରି ଅନେକ ଛୋଟ ଛୋଟ ନଦୀବନ୍ଧ, ଯଥା- ଖଇଖାଇ (ମୟୂରଭଞ୍ଜ, ନରାଜ (କଟକ), ମୁଣ୍ଡୁଳି (ଆଠଗଡ଼) ଡେରାସ (ଭୁବନେଶ୍ଵର) ଓ ସାଳିଆ (ବାଣପୁର) ଆଦି ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇ ଜଳସେଚନ ସହ ସହରକୁ ଜଳଯୋଗାଣ କରାଯାଇପାରୁଛି ।

(ଗ) ସମତଳ ଅଞ୍ଚଳରେ ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ କିପରି କରାଯାଏ ?
ଉ-
ସମତଳ ଅଞ୍ଚଳରେ ବର୍ଷାଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ ପାଇଁ ନୂତନ ଜ୍ଞାନକୌଶଳର ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଉଛି । ମାଟି କିମ୍ବା କଂକ୍ରିଟ୍ ସାହାଯ୍ୟରେ ଛୋଟ ଛୋଟ ଅଟକବନ୍ଧ ବା ଆଡ଼ିବନ୍ଧ କରାଯାଇ ବର୍ଷାଜଳକୁ ରଖାଯିବାଦ୍ଵାରା ଏହି ଜଳ ତଳକୁ ଗତିକରି ଭୂତଳ ଜଳସ୍ତରର ବୃଦ୍ଧି ଘଟାଇ ପାରୁଛି ।

(ଘ) ବୃହତ୍ ନଦୀବନ୍ଧ ଯୋଜନାରେ କି କି ଅସୁବିଧା ରହିଛି ?
ଉ-
ବଣ୍ଟନ ସମୟରେ କେନାଲ୍ ବନ୍ଧରେ ଅନେକ ସମୟରେ ଘାଇ ସୃଷ୍ଟିହୋଇ ବହୁପରିମାଣର ଜଳ ନଷ୍ଟହୋଇ ସେହି ଅଞ୍ଚଳରେ ବନ୍ୟାସ୍ଥିତି ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି । ସେହିପରି କେତେକ କେନାଲ୍‌ରେ ଆବଶ୍ୟକ ପରିମାଣର ଜଳପ୍ରବାହ ହେଉନଥ‌ିବାରୁ ଲୋକମାନେ କେନାଲ ବନ୍ଧଗୁଡ଼ିକୁ କାଟିଦେଇ ପରିସ୍ଥିତିକୁ ଆହୁରି ଜଟିଳ କରିଦେଉଛନ୍ତି । ଜଳଭଣ୍ଡାର ସୃଷ୍ଟି ହେବାଦ୍ୱାରା ଯେଉଁସବୁ ଗାଁ ଓ ଜମି ଜଳାର୍ଣ୍ଣବ ହେଉଛି ସେଠାକାର ଲୋକମାନଙ୍କୁ ସେହିସ୍ଥାନ ଛାଡ଼ି ଅନ୍ୟସ୍ଥାନକୁ ଯିବାକୁ ପଡ଼ୁଛି । ଫଳରେ ବିସ୍ଥାପିତ ଲୋକମାନେ ସେମାନଙ୍କର ଘରଦ୍ୱାର, ଜମିବାଡ଼ି ଓ ବେପାରବଣିଜ ସବୁ ହରାଇ ନିଃସ୍ବ ହୋଇଯାଉଛନ୍ତି । ସେମାନଙ୍କୁ ଉଚିତ୍ କ୍ଷତିପୂରଣ ଓ ଚାକିରି ନ ମିଳିବାଦ୍ଵାରା ପ୍ରୀତିକର ସାମାଜିକ ତଥା ଅର୍ଥନୈକ ପରିସ୍ଥିତି ସୃଷ୍ଟି ହେଉଛି ।

(ଙ) କୋଇଲା ଓ ପେଟ୍ରୋଲିୟମ୍ଜନିତ ପ୍ରଦୂଷଣ ବିଷୟରେ ଏକ ଟିପ୍ପଣୀ ଦିଅ ।
ଉ-
କୋଇଲା ଓ ପେଟ୍ରୋଲିୟମ୍ ଜଳିବାଦ୍ୱାରା ବାୟୁମଣ୍ଡଳ ପ୍ରଦୂଷିତ ହୋଇଥାଏ । ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ପରିମାଣ ବଢ଼ିବାଦ୍ୱାରା ତାପମାତ୍ରା ବୃଦ୍ଧିପାଇ ସବୁଜ କୋଠରି ପ୍ରଭାବ ଅନୁଭୂତ ହେଉଛି । ଆମେ ନିଜକୁ ଓ ଜୈବବିବିଧତାକୁ ରକ୍ଷା କରିବାପାଇଁ କୋଇଲା ତଥା ପେଟ୍ରୋଲିୟମ୍ର ବ୍ୟବହାରକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରିତ କରିବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ବିକଳ୍ପ, ନବୀକରଣଯୋଗ୍ୟ ଶକ୍ତି ବ୍ୟବହାରକୁ ତ୍ବରାନ୍ବିତ କରିବା ଦରକାର । ଏଥପାଇଁ ନିମ୍ନୋକ୍ତ ପଦକ୍ଷେପମାନ ନେବା ନିତାନ୍ତ ଆବଶ୍ୟକ ।

(ଚ) ପୁନଃବ୍ୟବହାର :
ଉ-
(i) କୌଣସି ପଦାର୍ଥକୁ ବାରମ୍ବାର ବ୍ୟବହାର କରିବା ସବୁଠାରୁ ଉନ୍ନତ ଓ ପରିବେଶ ଅନୁକୂଳ ପଦ୍ଧତି ।
(ii) ସେହିପଦାର୍ଥର ଠିକ୍ ଉପଯୋଗ ହେବା ସହ ସମ୍ପଦର ସଂରକ୍ଷଣ ମଧ୍ୟ ହୋଇଥାଏ ।
(iii) ଉଦାହରଣସ୍ୱରୂପ ଆମର ପୁରୁଣା ଲୁଗାପଟା ଓ ଚପଲ, ରଦି କାଗଜ, ପଲିଥୁନ୍ ମୁଣା, କାଗଜ ଡବା, କାଚ ଓ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ବୋତଲଗୁଡ଼ିକୁ ବିଭିନ୍ନ କାର୍ଯ୍ୟପାଇଁ ବ୍ୟବହାର କରି ଆମେ ପ୍ରଦୂଷଣକୁ ମଧ୍ୟ ଅନେକାଂଶରେ ପ୍ରଶମିତ କରିପାରିବା ।

(ଛ) ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦ ସଂରକ୍ଷଣରେ ପ୍ରକୃତିପ୍ରେମୀମାନଙ୍କର ଭୂମିକା
ଉ-
(i) 1970 ଦଶକରେ ଜଙ୍ଗଲ ଠିକାଦାରମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା କଟାଯାଉଥ‌ିବା ଗଛଗୁଡ଼ିକୁ ରକ୍ଷା କରିବାପାଇଁ ଘରୱାଲ୍ ଜିଲ୍ଲାର ରେନି ଗ୍ରାମରେ ଏକ ଜଙ୍ଗଲ ସୁରକ୍ଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ସୂତ୍ରପାତ ହୋଇଥିଲା ।
(ii) ଏହା ଚିପ୍‌ ଆନ୍ଦୋଳନ ନାମରେ ପରିଚିତ । ସୁନ୍ଦରଲାଲ୍ ବହୁଗୁଣା ନାମକ ଜଣେ ସାଧାରଣ ଗ୍ରାମବାସୀ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନର ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ ।
(iii) ଚିପକୋ ଆନ୍ଦୋଳନ ପରି ୧୯୮୩ ମସିହାରେ କର୍ଣ୍ଣାଟକରେ ‘ଅସ୍ଥିକୋ ଆନ୍ଦୋଳନ’’ର ସୂତ୍ରପାତ ହୋଇଥିଲା । ‘‘ଆଖିକୋ’’ର ଅର୍ଥ ମଧ୍ଯ କୁଣ୍ଢାଇ ଧରିବା ।
(iv) ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ କ୍ରମଶଃ ଦେଶର ବିଭିନ୍ନ ଅଞ୍ଚଳକୁ ବ୍ୟାପିଲା ଓ ଲୋକମାନେ ସେମାନଙ୍କ ଅଞ୍ଚଳର ଜଙ୍ଗଲର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ଆଗଭର ହେଲେ ।
(v) ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗର ଆରାବରି ଅଞ୍ଚଳର ଶାଳ ଜଙ୍ଗଲ ସଂରକ୍ଷଣ, କେରଳର ପେରିୟାର ଜଙ୍ଗଲ ସଂରକ୍ଷଣ ଇତ୍ୟାଦି ଏହାର ଜ୍ଵଳନ୍ତ ଉଦାହରଣ ।

(ଜ) IUCN
ଉ-
ଏହା ପୃଥ‌ିବୀର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ପରିବେଶ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ସଂସ୍ଥା ଏହା ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଭାବରେ ପରିବେଶ, ଜୈବବିବିଧତା, ପୃଥ‌ିବୀର ବିପନ୍ନ ଜାତିର ଉଭିଦ ଓ ପ୍ରାଣୀଙ୍କ ବିଷୟରେ ତଥ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କରି ତଥ୍ୟ ଭଣ୍ଡାର ସୃଷ୍ଟି କରିଛି ।
(i) ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ଧାରଣା ଯେ ଜଙ୍ଗଲ ସମ୍ପଦ କେବଳ ସରକାରଙ୍କର ଓ ଏଥରେ ସେମାନଙ୍କର କୌଣସି ଅଧିକାର ନାହିଁ କିନ୍ତୁ ଜନଚେତନା ଓ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଯୋଗଦାନ ବିନା ଜଙ୍ଗଲ ଓ ବନ୍ୟଜନ୍ତୁ ସଂରକ୍ଷଣ ପ୍ରାୟତଃ ଅସମ୍ଭବ ।
(ii) ଜଙ୍ଗଲ ସମ୍ପଦର ଅବକ୍ଷୟ ହେଲେ ବିଶ୍ଵ ଜଳବାୟୁରେ କେଉଁସବୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେବ ଓ ତାହା ଆମର ଜୀବନଧାରାକୁ କିପରି ପ୍ରଭାବିତ କରିବ ସେ ବିଷୟରେ ଜନସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି କରିବା ଆବଶ୍ୟକ ।

(ଞ) ଚିପ୍‌ ଆନ୍ଦୋଳନ :
ଉ-
(i) 1970 ଦଶକରେ ଜଙ୍ଗଲ ଠିକାଦାରମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା କଟାଯାଉଥ‌ିବା ଗଛଗୁଡ଼ିକୁ ରକ୍ଷା କରିବାପାଇଁ ଘରୱାଲ୍ ଜିଲ୍ଲାର ରେନି (Reni) ଗ୍ରାମରେ ଏକ ଜଙ୍ଗଲ ସୁରକ୍ଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ସୂତ୍ରପାତ ହୋଇଥିଲା । ଏହା ଚିପ୍‌ (Chipko) ଆନ୍ଦୋଳନ ନାମରେ ପରିଚିତ । ସୁନ୍ଦରଲାଲ୍ ବହୁଗୁଣା ନାମକ ଜଣେ
(ii) ଏହା ଚିପ୍‌ (Chipko) ଆନ୍ଦୋଳନ ନାମରେ ପରିଚିତ । ସୁନ୍ଦରଲାଲ୍ ବହୁଗୁଣା ନାମକ ଜଣେ ସାଧାରଣ ଗ୍ରାମବାସୀ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନର ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ ।

(ଟ) ବିଷୋଇ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ :
ଉ-
ଭାରତର ରାଜସ୍ଥାନ, ହରିଆନା, ପଞ୍ଜାବ ଓ ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶରେ ବାସ କରୁଥିବା ଲୋକମାନେ ତାଙ୍କ ଧର୍ମଗୁରୁଙ୍କ ଉପଦେଶ ମାନୀ ପ୍ରକୃତି ।

Question 10.
ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।
(କ) ଅଟକ ବନ୍ଧ ବା ଆଡ଼ିବନ୍ଧ କ’ଣ ?
ଉ-
ମାଟି କିମ୍ବା କଂକ୍ରିଟ୍ ସାହାଯ୍ୟରେ ଛୋଟ ଛୋଟ ଅଟକ ବନ୍ଧ ବା ଆଡ଼ିବନ୍ଧ କରାଯାଇ ବର୍ଷା ଜଳକୁ ରଖାଯିବା ଦ୍ଵାରା ଏହି ଜଳ ତଳକୁ ଗତି କରି ଭୂତଳ ଜଳସ୍ତରର ବୃଦ୍ଧି ଘଟାଇ ପାରୁଛି ।

(ଖ) ଜଳଛାୟା ଅଞ୍ଚଳ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
ଉ-
ପାହାଡ଼ର ଗଡ଼ାଣିଆ ଅଞ୍ଚଳରେ ଜଙ୍ଗଲ ସୃଷ୍ଟି କରି, ପଥର ଅଟକ ବନ୍ଧ ଦେଇ ଜଳପ୍ରବାହର କ୍ଷିପ୍ରତା କମାଇ, ଜଳର ଭୂତଳକୁ ମାତ୍ରା ବୃଦ୍ଧି କରିବା ଜଳଛାୟା ପରିଚାଳନ ହେତୁ ପାହାଡ଼ର ଏହି ଗଡ଼ାଣିଆ ଅଞ୍ଚଳକୁ ଜଳଛାୟା ଅଞ୍ଚଳ କୁହାଯାଏ ।

(ଗ) ବିଶ୍ଵ ବନ୍ୟଜୀବ ପାଣ୍ଠିର ମୂଳ ଲକ୍ଷ୍ୟ କ’ଣ ?
ଉ-
ବିଶ୍ଵ ବନ୍ୟଜୀବ ପାଣ୍ଠିର ଲକ୍ଷ୍ୟ ହେଉଛି, ଜୈବ ବିବିଧତାର ସଂରକ୍ଷଣ ଏବଂ ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦର ସମାନ ଓ ପରିପୋଷଣକାରୀ ବ୍ୟବହାର ନିଶ୍ଚିତ କରିବା ।

(ଘ) ରେଡ଼୍ ଡାଟା ବୁକ୍‌ରେ କେଉଁ କେଉଁ ରଙ୍ଗର ପୃଷ୍ଠା ରହିଛି ?
ଉ-
‘ରେଡ଼ଡାଟା ବୁକ୍‌ରେ ସିଲେଇ ହୋଇନଥ‌ିବା ଗ୍ରନ୍ଥି ଯୋଗୁଁ ବିଭିନ୍ନ ରଙ୍ଗର ପୃଷ୍ଠା ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଲାପି ଓ ସବୁଜ ରଙ୍ଗର ପୃଷ୍ଠା ରହିଛି ।

(ଙ) ଯୁଗ୍ମ ଜଙ୍ଗଲ ପରିଚାଳନା ଯୋଜନା କ’ଣ ?
ଉ-
ସଂରକ୍ଷିତ ଜଙ୍ଗଲ ନିକଟରେ ରହିଥିବା ଗ୍ରାମବାସୀମାନଙ୍କୁ ଅଂଶୀଦାର ଭାବରେ ଯୋଜନାରେ ସାମିଲ କରି ଜଙ୍ଗଲ ସମ୍ପଦର ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ ଓ ପରିଚାଳନା ପାଇଁ ‘ଯୁଗ୍ମ ଜଙ୍ଗଲ ପରିଚାଳନା ଯୋଜନା’’ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଉଛି ।

Question 11.
ଗୋଟିଏ ଶବ୍ଦରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।
(କ) ଉଦ୍ଭିଦ ଉଦ୍ୟାନ କେଉଁ ପ୍ରକାର ସଂରକ୍ଷଣର ଉଦାହରଣ ?
ଉ-
ବାହ୍ୟସ୍ଥାନେ ସଂରକ୍ଷଣ

(ଖ) ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନ କେଉଁ ପ୍ରକାର ସଂରକ୍ଷଣର ଉଦାହରଣ ?
ଉ-
ସ୍ବସ୍ଥାନେ ସଂରକ୍ଷଣ

(ଗ) ସୁନ୍ଦରଲାଲ ବହୁଗୁଣା କେଉଁ ପରିବେଶ ଆନ୍ଦୋଳନର ସୂତ୍ରଧର ?
ଉ-
ଚିପ୍ପକୋ ଆନ୍ଦୋଳନ

(ଘ) . କୋଇଲା କେଉଁ ପ୍ରକାର ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦର ଉଦାହରଣ ?
ଉ-
ନବାକରଣ ଅଯୋଗ୍ୟ

(ଙ) ସର୍ଦାର ସରୋବର ନଦୀବନ୍ଧ ଭାରତର କେଉଁ ରାଜ୍ୟରେ ଅବସ୍ଥିତ ?
ଉ-
ଟୁଜରାଟ

Question 12.
ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(କ) IUCN ବିପନ୍ନ ଜାତି ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀଙ୍କ ସମୀକ୍ଷା କରି ……………………… ନାମକ ଏକ ପୁସ୍ତକ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ ।
(ଖ) ଜଙ୍ଗଲ ନିଆଁକୁ ଆୟତ୍ତ କରିବା ପାଇଁ ଆକାଶମାର୍ଗରୁ ହେଲିକାପ୍ଟର ସାହାଯ୍ୟରେ ………………………. ବ୍ୟବହାର କରିଥିଲେ
(ଗ) ଆମ ଦେଶରେ ରହିଥିବା ସମସ୍ତ ଚିଡ଼ିଆଖାନା ………………………. ଦ୍ଵାରା ନିୟନ୍ତ୍ରିତ ।
(ଘ) ତାପଜ ବିଦ୍ୟତ୍ କେତ୍ରରୁ ବାହାରୁଥିବା ………………. କୁ ବ୍ୟବହାର କରି ଇଟା ତିଆରି କରାଯାଉଛି ।
(ଙ) ଆମ ଘରେ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥ‌ିବା କାଚ ବୋତଲ, ଧାତୁ ଓ ଜରି ପରି ଆବର୍ଜନାକୁ କଞ୍ଚାମାଲ ଭାବରେ ବ୍ୟବହାର କରି ସେଥୁରୁ ପୁନର୍ବାର ମୂଳ ବସ୍ତୁ ଉତ୍ପାଦନ କରିବା ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ …………………………. କୁହାଯାଏ ।

Answer:
(କ) ରେଡ଼ଡାଟା ବୁକ୍
(ଖ) ଜଳ କମାଣ
(ଗ) କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଚିଡ଼ିଆଖାନା ସଂସ୍ଥା
(ଘ) ଫ୍ଲାଇଆସ୍ । କୋଇଲା ପାଉଁଶ
(ଙ) ପୁନଃଶ୍ଚକ୍ରଣ

Odisha State Board BSE Odisha 10th Class Life Science Notes Chapter 10 ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦର ସଂରକ୍ଷଣ will enable students to study smartly.

BSE Odisha Class 10 Life Science Notes Chapter 10 ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦର ସଂରକ୍ଷଣ

• ଆମର କଳା, ସଂସ୍କୃତି, ପର୍ବପର୍ବାଣୀ, ଖାଦ୍ୟ, ବିଶ୍ଵାସ ଓ ଲୋକକଥା, ପ୍ରକୃତି ଓ ପ୍ରାକୃତିକସମ୍ପଦ ସହିତ ଅଙ୍ଗାଙ୍ଗୀ ଭାବେ ଜଡ଼ିତ ।
• ଆମର ସମସ୍ତ ମୌଳିକ ଆବଶ୍ୟକତା ପୂରଣ ପାଇଁ ବାୟୁ, ଜଳ, ମାଟି, ଆଲୋକ, ଜୀବଜନ୍ତୁ ଓ ଉଭିଦଜଗତକୁ ଆମ ପାଇଁ ପ୍ରକୃତି ପ୍ରଦାନକରିଛି ।
• ଶିକୁ ବିପ୍ଳବ ପରବର୍ତ୍ତୀ କାଳରୁ ଆଧୁନିକ ମଣିଷ ସମାଜ ନୂତନ ଇତୋଳନ ମାଧ୍ୟମରେ ପ୍ରକୃତି ଓ ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦର ସଂରକ୍ଷଣ ବିଷୟକୁ ନିଜର ସଂକୀର୍ଣ୍ଣ ସ୍ବାର୍ଥ ହାସଲ କରିବାପାଇଁ ଭୁଲି ଯାଉଛି । ଫଳସ୍ୱରୂପ, ଏହିସବୁ ଅମୂଲ୍ୟ ସମ୍ପଦର ଅତି ତଗତିରେ ଅବକ୍ଷୟ ଘଟୁଛି ।

• ମୃତ୍ତିକା, ଜଳ, ବାୟୁ (ଅମ୍ଳଜାନ, ଯବକ୍ଷାରଜାନ) ପରି କିଛି ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦ ପ୍ରକୃତିରେ ବାସ କରୁଥିବା ସମସ୍ତ ଜୀବ ଆବଶ୍ୟକମୁତାବକ ବ୍ୟବହାର କରିଥାନ୍ତି ।
• ଏହି ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦଗୁଡ଼ିକର ପରିମାଣ ପରିବେଶରେ ହ୍ରାସ ପାଏ ନାହିଁ । କାରଣ ଏହି ସମ୍ପଦଗୁଡ଼ିକ ଜୀବ ଓ ପରିବେଶ ମଧ୍ୟରେ କ୍ରିୟା ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଚକ୍ରାକାରରେ ଆବର୍ତ୍ତନ କରିଥାନ୍ତି ।

• ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ,
• ସମ୍ବରଣ,
• ପୁନଃ ବ୍ୟବହାର,
• ପୁନଃ ଉପଯୋଗ,
• ପୁନଶ୍ଚକ୍ରଣ ।

• କୌଣସି ଆବଶ୍ୟକ ହେଉନଥ‌ିବା ଜିନିଷକୁ କେହି ଲୋକ ଦେଉଥିଲେ, ଏହାକୁ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରିବା ।
• ନିଜ ପରିବେଶର ଅନିଷ୍ଟ କରୁଥିବା ପଦାର୍ଥଗୁଡ଼ିକୁ କିଣିବା ପାଇଁ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରିବା ।

• ପୁନଶ୍ଚକ୍ରଣ ଦ୍ବାରା ଆମେ କିଛି ମାତ୍ରାରେ ବର୍ଜ୍ୟବସ୍ତୁକୁ କଞ୍ଚାମାଲ ଭାବରେ ବ୍ୟବହାର କରିପାରିବା ।
• ଆମେ ଘରେ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥ‌ିବା ଆବର୍ଜନାକୁ ଅଲଗା କରି କାଚ ବୋତଲ, ରଦିକାଗଜ, ଜରି, ଧାତବ ଦ୍ରବ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ରଦି ଜିନିଷ ସଂଗ୍ରହ କରୁଥିବା ଲୋକମାନଙ୍କୁ ଦେବା ଦରକାର ।
• ଏହି ପୃଥକୀକୃତ ରଦି ଜିନିଷରୁ ଆମେ ନୂଆ କାଚ, କାଗଜ, ଜରି ଓ ଧାତୁ ପାଇପାରିବା । ତେଣୁ ପୁନଶ୍ଚକ୍ରଣ ଦ୍ଵାରା କଳକାରଖାନାର ଆବଶ୍ୟକତା କିଛି ମାତ୍ରାରେ ମେଣ୍ଟାଯାଇ ପାରିବ ।

• ପୃଥ‌ିବୀର ଉଭିଦ ସମ୍ପଦରୁ ଆମକୁ ଖାଦ୍ୟ, ବସ୍ତ୍ର ମିଳୁଛି ।
• ଆମେ ନିତିଦିନ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିବା ଘରଉପକରଣ, ଖେଳନା, ବହି, ମଟରଗାଡ଼ି ଇତ୍ୟାଦି ବିଭିନ୍ନ ଜିନିଷ ପୃଥ‌ିବୀରୁ ମିଳୁଥିବା ସମ୍ବଳରୁ ତିଆରି ହେଉଛି ।
• ଆମ ଔଷଧ ଆବଶ୍ୟକତାର ପ୍ରାୟ ୪୦ ଭାଗ ଜଙ୍ଗଲ ଓ ବନ୍ୟଜୀବଙ୍କଠାରୁ ମିଳୁଛି ।
• ପରିବେଶର ସନ୍ତୁଳନ ରକ୍ଷାରେ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀଙ୍କର ଭୂମିକା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ । ଉଦାହରଣ : କୀଟପତଙ୍ଗ, ଚଢ଼େଇଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ପରାଗସଙ୍ଗମ ଓ ବୀଜବିକ୍ଷେପ; ବାଦୁଡ଼ି ଓ ବିଭିନ୍ନ କୀଟଭକ୍ଷୀ ପକ୍ଷୀଙ୍କ ଦ୍ବାରା ଅନିଷ୍ଟକାରୀ କୀଟପତଙ୍ଗ ବନ୍ୟଜୀବ ହେଉଛନ୍ତି ଆମର ଜିନୀୟ ଭଣ୍ଡାର ।
• ବ୍ୟବହାର ଯୋଗୁଁ ଧୀରେଧୀରେ ଜଙ୍ଗଲ ଓ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ହ୍ରାସ ପାଉଛି ।
• ତେଣୁ ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦଗୁଡ଼ିକର ସୁପରିଚାଳନା ଆବଶ୍ୟକ ।

• ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦ ଉପରେ ସମସ୍ତଙ୍କର ସମାନ ଅଧିକାର ରହିଛି । ତେଣୁ ଧନୀ ଗରିବ ନିର୍ବିଶେଷରେ ପ୍ରାକୃତିକ
• ସମ୍ପଦର ସୁବିନିଯୋଗ ଏବଂ ସମ୍ପଦ ବ୍ୟବହାର ପରେ ବାହାରୁଥିବା ବଜ୍ୟର ସୁପରିଚାଳନା । ଉଦାହରଣସ୍ୱରୂପ, ତାପଜ ବିଦ୍ୟୁତ କେନ୍ଦ୍ରରେ କୋଇଲାରୁ ବିଦ୍ୟୁତ ଉତ୍ପାଦନ ପରେ ସେଥୁ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥ‌ିବା କୋଇଲା ପାଉଁଶକୁ ବ୍ୟବହାର କରି ଇଟା ତିଆରି କରାଯାଉଛି ।
• ଆମକୁ ଶିଉଳିଯିତ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ ଯେ, ପରିବେଶରେ ମିଳୁଥିବା ସମ୍ପତ ପରିମାଣଠାରୁ ମଣିଷର ଆବଶ୍ୟକତା ଯେପରି ଅଧ୍ଵ ନ ହୁଏ ।
• ପୃଥିବୀ କେବଳ ମନୁଷ୍ୟର ନୁହେଁ । ତେଣୁ ଏଠାରେ ବାସ କରୁଥିବା ସମସ୍ତ ପ୍ରାଣୀଙ୍କର ଆବାସସ୍ଥଳୀ, ପ୍ରାକୃତିକ ପର୍ବସଂସ୍ଥା। ଏବଂ ବମଣ୍ଡଳର ସଂରକ୍ଷଣ ଆବଶ୍ୟକ ।
• ଅଧୁନା ପୃଥ‌ିବୀରେ ବାସ କରୁଥିବା ମଣିଷ ସମାଜ ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦକୁ ଏପରି ଭାବରେ ବ୍ୟବହାର କରିବା ଉଚିତ ଯେପରିକି ଆଗାମୀ ପିଢ଼ିର ମଣିଷ ଏକ ସୁନ୍ଦର ପ୍ରାକୃତିକ ପରିବେଶରେ ସୁସ୍ଥ ଓ ସମର୍ଥ ଜୀବନ ବିତାଇପାରିବ ।

• ଜଙ୍ଗଲ କହିଲେ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଜାତିର ବୃକ୍ଷ, ଲତା ସହିତ ଅନ୍ୟ ଜୀବ ଏକତ୍ରିତ ହୋଇ ଗୋଟିଏ ଅଞ୍ଚଳରେ ଇଚ୍ଛା ମୁଖ୍ୟବଳ ବଢ଼ିଥିବା ସ୍ଥାନ ।
• ବନ୍ୟଜୀବ ହେଉଛନ୍ତି ଏକ ଜଙ୍ଗଲରେ ବାସକରୁଥିବା ଉଭିଦ ସମୂହ, ସମସ୍ତ ଅଣୁଜୀବ ଓ ପ୍ରାଣୀସମୂହ ।
• ଜଙ୍ଗଲ କହିଲେ କେବଳ ଉଭିଦ ସମୂହକୁ ବୁଝାପଡ଼ୁଥ‌ିବା ବେଳେ ବନ୍ୟଜୀବ କହିଲେ ଉଭିଦ ସମୂହ ସହିତ ସମସ୍ତ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ବୁଝାଉଛି ।
• ଜଙ୍ଗଲ ହେଉଛି ଏକ ‘ବାସସ୍ଥଳୀ’ ଏବଂ ବନ୍ୟଜୀବ ହେଉଛନ୍ତି ‘ବନନିବାସୀ’ । ତେଣୁ, ଜଙ୍ଗଲ ହେଉଛି ଜୈବବିବିଧତା (Biodiversity) ର ମୂଳଆଧାର ।
• ସମସ୍ତ ଜୀବ ବଞ୍ଚିରହିବା ପାଇଁ ପରିବେଶରେ ମିଳୁଥିବା ବିଭିନ୍ନ ଜୈବ ଓ ଅଜୈବ ଉପାଦାନ ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳ ।

• ଜଙ୍ଗଲ ଓ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀଙ୍କ ବିନିଯୋଗକାରୀମାନଙ୍କୁ ଚାରି ଶ୍ରେଣୀରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି ଯଥା :
• ଜଙ୍ଗଲ ଭିତରେ ଏବଂ ଏହାର ଚାରିପଟରେ ବସତି ସ୍ଥାପନ କରିଥିବା ଅଧ‌ିବାସୀ ନିଜର ଖାଦ୍ୟ, ବସ୍ତ୍ର ଓ ବାସଗୃହ ପାଇଁ ଜଙ୍ଗଲ ଉପରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ନିର୍ଭରଶୀଳ ।
• ସରକାରଙ୍କ ଜଙ୍ଗଲ ବିଭାଗର କର୍ମଚାରୀ ଜଙ୍ଗଲ ଅଞ୍ଚଳ ଓ ସେଥ‌ିରେ ବାସ କରୁଥିବା ବନ୍ୟଜୀବ ସମ୍ପଦକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରନ୍ତି ।
• ଜଙ୍ଗଲ ଉତ୍ପାଦକୁ କଞ୍ଚାମାଲ ଭାବରେ ନିଜର କାରଖାନାରେ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିବା ଶିଳ୍ପପତି ନିଜର ଜୀବନଧାରଣ ପାଇଁ ଜଙ୍ଗଲ ଓ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀଙ୍କ ଉପରେ ସିଧାସଳଖ ନିର୍ଭରଶୀଳ ନୁହଁନ୍ତି ।
• ପରିବେଶବିତ୍ ଓ ବନ୍ୟଜୀବ ପ୍ରେମୀ ଯେଉଁମାନେ ପ୍ରାକୃଥକ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟର ସଂରକ୍ଷଣ କରି କେବଳଆନନ୍ଦ ଲାଭ କରନ୍ତି ।
• ଜଙ୍ଗଲରେ ବାସ କରୁଥ‌ିବା ଅସ୍ଵାସୀମାନେ ନିଜର ଜୀବନଜୀବିକା ପାଇଁ ଜଙ୍ଗଲ ଓ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀଙ୍କୁ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି ।

• ବିକାଶ : ଜଙ୍ଗଲ ହେଉଛି ବନ୍ୟଜୀବଙ୍କର ପରିସ୍ଥାନ । ଜଙ୍ଗଲକ୍ଷୟ ଯୋଗୁଁ ବାଘ, ଭାଲୁ, ହାତୀ, ଗଣ୍ଡା ଇତ୍ୟାଦି ବଡ଼ ବଡ଼ ବନ୍ୟଜୀବ ନିଜର ବାସସ୍ଥଳୀ ହରାଇ ଧୀରେଧୀରେ ବିପନ୍ନ ହେଉଛନ୍ତି । ଖାଦ୍ୟ ଆଶାରେ ସେଗୁଡ଼ିକ ଜନବସତି ଭିତରକୁ ପ୍ରବେଶ କରୁଛନ୍ତି । ଏବେ ବାଘ-ମଣିଷ, ଭାଲୁ-ମଣିଷ, ହାତୀ-ମଣିଷ ଲଢ଼େଇର କାରଣ ହେଉଛି ମନୁଷ୍ୟର ଦୂରଦୃଷ୍ଟି ଅଭାବ ।
• ଜନବସତି ବୃଦ୍ଧି : ଜନସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ଯୋଗୁଁ ଜଙ୍ଗଲ ଓ ଜଙ୍ଗଲ ଜମି ଉପରେ ଚାପ ପଡ଼ୁଛି ।
• ଜଙ୍ଗଲ ନିଆଁ। – ଅନେକ ସମୟରେ ପ୍ରାକୃତିକ ଉପାୟରେ ବିଜୁଳି ମାରିବା ଯୋଗୁଁ ଅଥବା ମୁଷ୍ଟିମେୟଙ୍କର  ଦାୟୀତ୍ୱହୀନତା ଯୋଗୁଁ ଲାଗୁଥିବା ଜଙ୍ଗଲ ନିଆଁରେ ହଜାର ହଜାର ଏକର ଜଙ୍ଗଲସହ ସେଠାରେ ବାସ କରୁଥିବା ସମସ୍ତ ବନ୍ୟଜୀବ ଭଳି ଧ୍ୱଂସ ହେଉଛନ୍ତି ।
• ବନ୍ୟଜୀବ ଶିକ୍ରାର : ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଆରମ୍ଭ ଠାରୁ 1972 ମସିହା ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ ସଂରକ୍ଷଣ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ ହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଶିକାରୀମାନେ ହାତୀଦାନ୍ତ, ବାଘଛାଲ ପାଇଁ ଉକ୍ତ ବନ୍ୟଜୀବଗୁଡ଼ିକୁ ଅବାଧରେ ଶିକାର କରିବା ଫଳରେ ଅତି ଦୃତ ଗତିରେ ବନ୍ୟଜୀବଙ୍କର ସଂଖ୍ୟା ହ୍ରାସ ଘଟିଛି ।
• ପୁରୁଷ ପୁରୁଷ ଧରି ପରିପୋଷଣକ୍ଷମ ଜଙ୍ଗଲ ସମ୍ପଦର ବ୍ୟବହାର କରିଆସୁଥ‌ିବା ଆଦିବାସୀ ନିଜର ମୌଳିକ ଆବଶ୍ୟକତା ପୂରଣ କରିବା ପାଇଁ ବାଧ୍ୟ ହୋଇ ପୋଡୁଚାଷ ଇତ୍ୟାଦି ଦ୍ଵାରା ସେହି ପତିତ ଜଙ୍ଗଲରୁ ଅତ୍ୟଧିକ ମାତ୍ରାରେ ସମ୍ବଳ ବିନିଯୋଗ କରିବାରେ ବ୍ୟସ୍ତ ରହୁଛନ୍ତି ।

• ଏହି ଗ୍ରନ୍ଥରେ ବିଲୁପ୍ତ, ଲୁପ୍ତ ପ୍ରାୟ, ଅସୁରକ୍ଷିତ, ଦୁର୍ଲଭ ଇତ୍ୟାଦି ଜାତିର ଜୀବମାନଙ୍କ ବିଷୟରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଲଛି ।
• ଏହି ବହିରେ ଗୋଲାପି (Pink) ଓ ସବୁଜ (Green) ରଙ୍ଗର ପୃଷ୍ଠା ରହିଛି । ଗୋଲାପି ପୃଷ୍ଠାରେ ଲୁପ୍ତପ୍ରାୟ ଜାତିଙ୍କ ବିଷୟରେ ଲେଖାଯାଇଛି । ସବୁଜ ପୃଷ୍ଠାରେ ରହିଛି ଅତୀତରେ ଲୁପ୍ତ ପ୍ରାୟ ଜାତିଙ୍କର ସୁଚନା ଏବଂ ସେ ଗ କିପରି କିପରି ପୁନରୁଦ୍ଧାର ହୋଇପାରିଛି; ତଥା ଏବେ ସେମାନେ ଆଉ ବିପନ୍ନ ସ୍ଥିତିରେ ନାହାନ୍ତି ।
• କିନ୍ତୁ ପ୍ରତିବର୍ଷ ଗୋଲାପି ପୃଷ୍ଠାର ସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ପାଉଛି ଏବଂ ଅତି କମ୍ ସବୁଜ ରଙ୍ଗର ପୃଷ୍ଠା ଥ‌ିବାର ଦେଖାଯାଉଛି ।

• ନୂଆଜଙ୍ଗଲ ସୃଷ୍ଟି : ଖଣିଜ ଉତ୍ତୋଳନ, ଜଙ୍ଗଲ ନିଆଁ ଅଥବା ଅନ୍ୟ କୌଣସି କାରଣ ଯୋଗୁଁ ଯେଉଁ ଜଙ୍ଗଲ ନଷ୍ଟ ହୋଇ ପତିତ ଜମିରେ ପରିଣତ ହେଉଛି, ସେଠାରେ ନୂଆ ଚାରାଗଛ ଲଗାଯିବା ଉଚିତ ।
• ସାମାଜିକ ବନପ୍ରକଳ୍ପ : 1976 ମସିହାଠାରୁ ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ବାରା ଏହି ଯୋଜନା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଉଛି । ରାସ୍ତାକଡ଼, ନଈ ଓ କେନାଲ ବନ୍ଧ, ରେଳ ଲାଇନ କଡ଼, ନଦୀପଠା, ସ୍କୁଲ କଲେଜ ଓ ସରକାରୀ ଅନୁଷ୍ଠାନର ହତାରେ ଚାରା ରୋପଣ କରି ନୂଆ ବନ ସୃଷ୍ଟି କରାଯାଇ ପାରୁଛି ।
• ଯୁଗ୍ମ ଜଙ୍ଗଲ ପରିଚାଳନା ଯୋଜନା : ସଂରକ୍ଷିତ ଜଙ୍ଗଲ ନିକଟରେ ରହିଥ‌ିବା ଗ୍ରାମବାସୀମାନଙ୍କୁ ଅଂଶୀଦାର ଯୋଜନା’ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଉଛି ।
• ଗ୍ରାମବାସୀମାନେ ନିଜ ଗ୍ରାମ ପାଇଁ ଧାର୍ଯ୍ୟ ଜଙ୍ଗଲକୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେବା ପ୍ରତିବଦଳରେ ସେମାନଙ୍କୁ ଜଙ୍ଗଲରୁ ଜଙ୍ଗଲ ଜାତ ପଦାର୍ଥ ସଂଗ୍ରହ କରିବା ପାଇଁ ଅନୁମତି ଦିଆଯାଉଛି ।
• ଏଥ୍ ସହିତ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ପାଇଁ ନିଜ ଜଙ୍ଗଲରୁ ଲବ୍ଧ ଅର୍ଥରାଶିର ଏକ ଅଂଶ ସମଭାବରେ ସ୍ଥାନୀୟ ଅଂଶିଦାର (ଗ୍ରାମବାସୀ)ମାନଙ୍କୁ ସରରକାରଙ୍କର ଜଙ୍ଗଲ ବିଭାଗ ଦ୍ଵାରା ବଣ୍ଟନ କରାଯାଉଛି ।
•  ନୂତନ ପ୍ରୟୋଗାତ୍ମକ ବ୍ୟବସ୍ଥା : ଆଧୁନିକ ଜ୍ଞାନକୌଶଳ ବ୍ୟବହାର କରି ଆମେ ଜଙ୍ଗଲ ସଂରକ୍ଷଣ ମଧ୍ୟ କରିପାରିବା, ଯଥା-

• ଆମ ଦେଶରେ ରହିଥ‌ିବା ସମସ୍ତ ଚିଡ଼ିଆଖାନା କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଚିଡ଼ିଆଖାନା ସଂସ୍ଥା ଦ୍ୱାରା ନିୟନ୍ତ୍ରିତ ।
• ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କ ପାଇଁ ପୁନଃ ଥଇଥାନ କେନ୍ଦ୍ର ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛି ।
• ଉଭିଦ ଉଦ୍ୟାନ : ଉଭିଦ ଉଦ୍ୟାନ ହେଉଛି ଏକ ସାର୍ବଜନୀନ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ । ସେଠାରେ ଗବେଷଣା, ସଂରକ୍ଷଣ ଓ ସର୍ବସାଧାରଣ ପରିଦର୍ଶନ ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଫଳ, ଫୁଲ, ପନିପରିବା, ଔଷଧୀୟ ବ୍ୟବହାରରେ ଲାଗୁଥିବା ବିରଳ ଉଦ୍ଭିଦ ରଖାଯାଇଛି । ଉଦାହରଣ – ଭୁବନେଶ୍ଵର ‘ଏକାମ୍ରକାନନ ଉଭିଦ ଉଦ୍ୟାନ’ ଓ ନନ୍ଦନକାନନ ଉଦ୍ଭିଦ ଉଦ୍ୟାନ ।

• ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନ- ବନ୍ୟ ଜୀବମାନଙ୍କୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେବା ପାଇଁ ଦେଶର କେତେକ ଧାର୍ଯ୍ୟ ଜଙ୍ଗଲ ଅଞ୍ଚଳକୁ ଭାରତ ସରକାର ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନ ମାନ୍ୟତା ଦେଇଛନ୍ତି । ଏହା କେନ୍ଦ୍ର ବା ରାଜ୍ୟ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ ଦ୍ବାରା ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହୋଇଥାଏ । ଗଛକାଟିବା, ଗୃହପାଳିତ ପଶୁଚାରଣ, ଶିକାର ଓ ବନ୍ଧୁକ ଇତ୍ୟାଦିକୁ ନେଇ ଉଦ୍ୟାନ ମଧ୍ୟକୁ ପ୍ରବେଶ ନିଷିଦ୍ଧ ।
• ଅଭୟାରଣ୍ୟ- ଅଭୟାରଣ୍ୟରେ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀଙ୍କୁ କୌଣସି କ୍ଷତି ନ’ଘଟୁଥ‌ିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବେସରକାରୀ ସଂସ୍ଥାର ମାଲିକାନା ରହିପାରିବ । ଓଡ଼ିଶାର ଚିଲିକା (ନଳବନ) ଅଭୟାରଣ୍ୟ ପରିବ୍ରାଜୀ ବିଦେଶୀ ପକ୍ଷୀମାନଙ୍କ ସମାଗମ ପାଇଁ ପ୍ରସିଦ୍ଧି ଲାଭ କରିଛି ଏବଂ ଚନ୍ଦକା – ଡମପଡ଼ା ଅଭୟାରଣ୍ୟ ହାତୀ ପ୍ରକଳ୍ପ ପାଇଁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ।
• ଜୈବମଣ୍ଡଳ ସଂରକ୍ଷିତ ଅଞ୍ଚଳ – ପୃଥ‌ିବୀର ବହୁ ଦେଶରେ ୟୁନେସକୋ (UNESCO) ଦ୍ଵାରା ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ 1973 ମସିହାରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି । ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ମାଧ୍ୟମରେ ଜଙ୍ଗଲରେ ମାଟି ଓ ପାଣିର ସଂରକ୍ଷଣ ସହିତ ସେହି ଅଞ୍ଚଳରେ ବାସ କରୁଥିବା ଆଦିମ ଅଧିବାସୀମାନଙ୍କୁ ସଂରକ୍ଷଣ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ସାମିଲ କରାଯାଉଛି । ଭାରତରେ ଏ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅଠରଟି ଜୈବ ମଣ୍ଡଳ ସଂରକ୍ଷିତ ଅଞ୍ଚଳ ରହିଛି । ସେଥୁମଧ୍ୟରୁ ଓଡ଼ିଶାର ଶିମିଳପାଳ ଜୈବମଣ୍ଡଳ ଅନ୍ୟତମ ।
• ପ୍ରାଣୀ ପ୍ରକଳ୍ପ – କେତେକ ଲୁପ୍ତପ୍ରାୟ ଜାତିର ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କର ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ପ୍ରାଣୀ ପ୍ରକଳ୍ପପାନ ସ୍ଥାପନକରାଯାଇଛି

• 1970 ଦଶକରେ ଅଧୁନା ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡ ରାଜ୍ୟର ହିମାଳୟ ପାଦଦେଶରେ ଅହିଂସା ମାର୍ଗରେ ପରିଚାଳିତ ଏକ ପରିବେଶ ଆନ୍ଦୋଳନ ସାଧାରଣ ଜନତା, ମୁଖ୍ୟତଃ ମହିଳାଙ୍କ ଦ୍ବାରା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ଏହା ଚିପକୋ ଆନ୍ଦୋଳନ ନାମରେ ଖ୍ୟାତ ।
• ଚିପ୍ପକୋ ଆନ୍ଦୋଳନ – ଶ୍ରୀଯୁକ୍ତ ଚଣ୍ଡୀଚରଣ ଭଟ୍ଟ ନାମକ ଜଣେ ପରିବେଶବିତ୍ ସାଧାରଣ ଜନତା ଓ କୃଷକଙ୍କୁ ନେଇ ଜଙ୍ଗଲରୁ ଗଛକାଟିବା ବିରୁଦ୍ଧରେ ‘ଚିସକୋ ଆନ୍ଦୋଳନ’ ର ପ୍ରଥମ ସୂତ୍ରପାତ ‘ମଣ୍ଡଳଗ୍ରାମ’ରୁ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ସାଧାରଣ ଗ୍ରାମବାସୀ ଓ କୃଷକ ଜଙ୍ଗଲକୁ ଯାଇ ଗଛକୁ କୁଣ୍ଢାଇ ଗଛକଟାଳିମାନଙ୍କୁ ଗଛ କାଟିବାରୁ ବାରଣ କରିଥିଲେ ।
• ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନର ସଫଳତା ପରେ ଶ୍ରୀଯୁକ୍ତ ସୁଦଜିକାଲି ବହୁଗୁଣା ନାମକ ଅନ୍ୟ କନ୍ୟା ପରିବେଶବିତ ‘ରାଜି’ ଗ୍ରାମରେ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ଏହିଗ୍ରାମର ଗୌରୀ ଦେବୀ ନାମ୍ନୀ ଜଣେ ମହିଳା ଗ୍ରାମର ଅନ୍ୟ କିଛି ମହିଳାଙ୍କୁ ନେଇ ଜଙ୍ଗଲ ଭିତରେ ଗଛକୁ କୁଣ୍ଢାଇ ଧରି ଗଛକଟାଳୀଙ୍କୁ ବାଧା ଦେଇଥିଲେ ।
• ସେଥିମଧ୍ୟରୁ ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗର ଆରାବରି ଅଞ୍ଚଳରେ ଶାଳ ଜଙ୍ଗଲ ସଂରକ୍ଷଣ ପାଇଁ ଆନ୍ଦୋଳନ, କେରଳରେ ‘ସାଇଲେଣ୍ଟ ଭ୍ୟାଲି ବଞ୍ଚାଅ’ ଆନ୍ଦୋଳନ ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ ।

• ଏହା ପୃଥ‌ିବୀର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ପରିବେଶ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ସଂସ୍ଥା । ଏହା ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଭାବରେ ପରିବେଶ, ଜୈବବିବିଧତା, ସମ୍ପଦର ସଂରକ୍ଷଣ ଏବଂ ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦର ପରିପୋଷଣକାରୀ ବ୍ୟବହାର ବିଷୟରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛି ।

• ପ୍ରକୃତି ଓ ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦର ସଂରକ୍ଷଣ ପାଇଁ ଏହି ସଂସ୍ଥା ପୃଥ‌ିବୀର ବିଭିନ୍ନ ଦେଶରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛି । ଏହାର ମୂଳଲକ୍ଷ୍ୟ ହେଉଛି ବିଶ୍ଵ ଜୈବବିବିଧତାର ସଂରକ୍ଷଣ ଏବଂ ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦର ସମାନ ଓ ପରିପୋଷଣକାରୀ ବ୍ୟବହାର ନିଶ୍ଚିତ କରିବା ।
• ଗ୍ରୀନ୍ନ୍ ପିସ୍ (Green Peace) ଆର୍ଥ ଡେ (Earth Day) ଓ ୟୁନେସ୍କା (UNESCO) ପରି ସଂସ୍ଥାପାନେ ପୃଥ‌ିବୀର ବିଭିନ୍ନ ଦେଶରେ ପରିବେଶ ସୁରକ୍ଷା ଏବଂ ପରିବେଶ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ବିଭିନ୍ନ ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ ଉପରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛନ୍ତି ।

• ଶିଳ୍ପସଂସ୍ଥାର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଓ ନୂତନ ଶିଳ୍ପ ପ୍ରତିଷ୍ଠାଦ୍ୱାରା ଦିନକୁ ଦିନ ଜୀବାଶ୍ମ ଇନ୍ଧନ ଅଧିକରୁ ଅଧିକ ବ୍ୟବହୃତ ହେବାରେ ଲାଗିଛି ।
• ଗାଡ଼ିମଟର ଓ କୃଷି ଇତ୍ୟାଦିରେ ଏହି ଇନ୍ଧନର ବହୁଳ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଉଛି । ଫଳରେ ଆମର ଚାହିଦା ମେଣ୍ଟାଇବାପାଇଁ ଆମେ ଦିନକୁ ଦିନ ଅଧ୍ଵ ମାତ୍ରାରେ କୋଇଲା ଓ ପେଟ୍ରୋଲିୟମ ଉତ୍ତୋଳନ କରିଚାଲିଛୁ ।
• ଯଦି ଏଗୁଡ଼ିକର ବ୍ୟବହାର ଏହି ଗତିରେ ଚାଲେ ତେବେ ଭବିଷ୍ୟତରେ ଦିନେ ନା ଦିନେ ଏହା ଶେଷ ହୋଇଯିବ ।
• ଆକଳନରୁ ଜଣାଯାଏ ଯେ ଆସନ୍ତା ପ୍ରାୟ 50 ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ପେଟ୍ରୋଲିୟମ୍ ଓ 100 ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ କୋଇଲା ସମ୍ପଦ ଶେଷ ହୋଇଯିବ ।
• ଆମେ ନିଜକୁ ଓ ଜୈବବିବିଧତାକୁ ରକ୍ଷା କରିବାପାଇଁ କୋଇଲା ତଥା ପେଟ୍ରୋଲିୟମ୍ର ବ୍ୟବହାରକୁ ନିୟମିତ କରିବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ବିକଳ୍ପ, ନବୀକରଣ ଯୋଗ୍ୟ ଶକ୍ତି ବ୍ୟବହାରକୁ ତ୍ବରାନ୍ବିତ କରିବା ଦରକାର ।

• ଆମ ପୃଥ‌ିବୀରେ ବହୁ ପରିମାଣରେ ଜଳ ରହିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ମଧୁର ଜଳର ପରିମାଣ କମ୍ । କିନ୍ତୁ ଏହି ମାତ୍ରାର ମଧୁରଜଳ ଆମର ଆବଶ୍ୟକତାକୁ କୋଟି କୋଟି ବର୍ଷ ଧରି ମେଣ୍ଟାଇ ଆସୁଛି ।
• ଜନସଚେତନତା ଓ ମାନବ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଦ୍ବାରା ଜଳ ସମ୍ପଦର ଉନ୍ନତି ଘଟିବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଏହାର ସଦ୍‌ବ୍ୟବହାର ଓ ସଂରକ୍ଷଣ କରାଯାଇପାରିବ ।
• ସଂରକ୍ଷଣ ଓ ସୁପରିଚାଳନା କରି ଆସୁଛନ୍ତି ।
• ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନର ଜଳସମ୍ପଦର ପରିମାଣ ସେହି ସ୍ଥାନର ବୃଷ୍ଟିପାତ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରୁଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଏହା ଆହୁରି ଅନେକ କାରକଦ୍ବାରା ନିୟନ୍ତ୍ରିତ ହୋଇଥାଏ । ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସେହି ସ୍ଥାନର ଶିଳ୍ପସମୃଦ୍ଧି, ଭୂପୃଷ୍ଠ ଜଳ ସମ୍ପଦର ପରିମାଣ, ଜଙ୍ଗଲର ଆୟତନ ଓ ନଦୀବନ୍ଧ ଯୋଜନା ଅନ୍ୟତମ ।
• ଆମ ଦେଶର ବୃଷ୍ଟିପାତ ପରିମାଣ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଦେଶ ତୁଳନାରେ ଅଧିକ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଆମେ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ପରିମାଣର ଜଳ ସଞ୍ଚୟକରି ରଙ୍ଖାରୁ ନଥିବାରୁ ଗ୍ରୀଷ୍ମଋତୁରେ ଜଳାଭାବର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଛୁ ।
• ପାହାନ ଓ ପର୍ବମାନଙ୍କରୁ ଜଙ୍ଗଲ ସଫା ହୋଇଯିବାଦ୍ବାରା ଉତଳକୁ ଜଳଜ ଗତି ବିମଣା ହ୍ରାସ ପାଇବାରେ ଲାଗିଛି ଓ ଭୂତଳ ଜଳର ଗତି କମିବାରେ ଲାଗିଛି । ସେଥ୍ପାଇଁ ଜଳ ସମ୍ପଦର ସଂରକ୍ଷଣ ସହ ଏହାର ସୁପରିଚାଳନା

• ଆମ ଦେଶରେ ଚାଷବାସ ପାଇଁ ଜଳସେଚନର ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ଉପଲବ୍ଧକରି ତତ୍‌କାଳୀନ ଇଂରେଜ ସରକାର ସର୍ବପ୍ରଥମେ ବିଭିନ୍ନ ବଡ଼ ଓ ଚିରସ୍ରୋତା ନଦୀମାନଙ୍କରେ ନଦୀବନ୍ଧ ଯୋଜନା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିଥିଲେ ।
• ସ୍ବାଧୀନତା ପରେ ଆମ ସରକାର ଏହାକୁ ଆଗେଇ ନେଇ ଅନେକ ବୃହତ୍ ନଦୀବନ୍ଧ ଯୋଜନା ଜରିଆରେ ଜଳଭଣ୍ଡାର ନିର୍ମାଣକ ରିଛନ୍ତା
• ଓଡ଼ିଶାର ହୀରାକୁଦ ନଦୀବନ୍ଧ, କର୍ଣ୍ଣାଟକର ବିଶ୍ଵେଶ୍ଵରାୟା ବନ୍ଧ, ଗୁଜୁରାଟର ସର୍ଦ୍ଦାର ସରୋବର ନଦୀବନ୍ଧ ଇତ୍ୟାଦି ଏହାର ଉଦାହରଣ ।
• ଏହି ନଦୀବନ୍ଧ ଯୋଜନା ସହ କେନାଲ୍ ନିର୍ମାଣଦ୍ଵାରା ଦେଶର ଅନେକ ଅଞ୍ଚଳରେ ଜଳସେଚନ ଓ ପାନୀୟଜଳ ଉପଲବ୍ଧ ହୋଇପାରୁଛି । କେତେକ ସ୍ଥାନରେ କେନାଦ୍ୱାରା ଜଳ ବହୁତ ଦୂର ତଥା ଜଳଭାବଗ୍ରସ୍ତ ସ୍ଥାନକୁ ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଇପାରୁଛି  ।
• ବୃହତ୍ ନଦୀବନ୍ଧ ଯୋଜନାଦ୍ୱାରା ମଧ୍ୟ ଆମକୁ ଅନେକ ଅସୁବିଧାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବାକୁ ପଡ଼ୁଛି । ତ୍ରୁଟିପୂର୍ଣ୍ଣ ଜଳବଣ୍ଟନ ଓ ଜଳସମ୍ପଦର କୁପରିଚାଳନା ହେତୁ ଏହାର ସୁଫଳ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ସମପରିମାଣରେ ମିଳିପାରୁନାହିଁ ।
• ଜଳଭଣ୍ଡାର ସୃଷ୍ଟି ହେବାଦ୍ଵାରା ଯେଉଁସବୁ ଗାଁ ଓ ଜମି ଜଳାର୍ଣ୍ଣବ ହେଉଛି ସେଠାକାର ଲୋକମାନଙ୍କୁ ସେହିସ୍ଥାନ ଛାଡ଼ି ଅନ୍ୟସ୍ଥାନକୁ ଯିବାକୁ ପଡ଼ୁଛି । ଫଳରେ ବିସ୍ଥାପିତ ଲୋକମାନେ ସେମାନଙ୍କର ଘରଦ୍ୱାର, ଜମିବାଡ଼ି ଓ ବେପାରବଣିଜ ସବୁ ହରାଇ ନିଃସ୍ବ ହୋଇଯାଉଛନ୍ତି । ସେମାନଙ୍କୁ ଉଚିତ୍ କ୍ଷତିପୂରଣ ଓ ଚାକିରି ନ ମିଳିବାଦ୍ୱାରା ଅପ୍ରୀତିକର ସାମାଜିକ ତଥା ଅର୍ଥନୈତିକ ପରିସ୍ଥିତି ସୃଷ୍ଟି ହେଉଛି ।

• ବୃହତ୍ ନଦୀବନ୍ଧ ପରିବର୍ତ୍ତେ ଜଳସଞ୍ଚୟ ପାଇଁ ଆମକୁ ବିକଳ୍ପ ବ୍ୟବସ୍ଥା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବା ଦରକାର । ଛୋଟ ଉପଲବ୍‌ଧ ହୋଇପାରିବ ଓ ବଣ୍ଟନଜନିତ କ୍ଷୟ ତଥା ଅସୁବିଧା ଦୂର ହୋଇପାରିବ ।
• ଆମ ରାଜ୍ୟରେ ଏହିପରି ଅନେକ ଛୋଟ ଛୋଟ ନଦୀବନ୍ଧ, ଯଥା- ଖଇଖାଇ (ମୟୂରଭଞ୍ଜ, ନରାଜ (କଟକ), ମୁଣ୍ଡୁଳି (ଆଠଗଡ଼) ଡ଼େରାସ (ଭୁବନେଶ୍ଵର) ଓ ସାଳିଆ (ବାଣପୁର) ଆଦି ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇ ଜଳସେଚନ ସହ ସହରକୁ ଜଳଯେ।ଗାଣ କରାଯାଇପାରୁଛି ।
• ଓଡ଼ିଶା ସରକାର ‘ମୋ ପୋଖରୀ’ ପ୍ରକଳ୍ପ ଏହି ଦିଗରେ ଏକ ଉତ୍ତମ ପଦକ୍ଷେପ ।

• ଆମ ଦେଶରେ ବୃଷ୍ଟିଜଳକୁ ସଂରକ୍ଷଣ କରି ଦରକାର ସମୟରେ ବ୍ୟବହାର କରିବା ଏକ ଚିରାଚରିତ ପ୍ରଥା । ସେଥ‌ିପାଇଁ ସବୁ ଗାଁ ମୁଣ୍ଡରେ ଏକ ପୋଖରୀ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥାଏ ।
• ଭୂତଳ ଓ ଭୂପୃଷ୍ଠ ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣଦ୍ଵାରା ମାଟିର ଆର୍ଦ୍ରତା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥାଏ; ମାଟିରୁ ଗଛପତ୍ର ଓ ଫସଲକୁ ଜଳ ମିଳିଥାଏ ।
• ସମତଳ ଅଞ୍ଚଳରେ ବର୍ଷାଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ ପାଇଁ ନୂତନ ଜ୍ଞାନକୌଶଳର ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଉଛି ।
• ମାଟି କିମ୍ବା କଂକ୍ରିଟ୍ ସାହାଯ୍ୟରେ ଛୋଟ ଛୋଟ ଅଟକବନ୍ଧ ବା ଆଡ଼ିବନ୍ଧ (Check dam) କରାଯାଇ ବର୍ଷାଜଳକୁ ରଖାଯିବାଦ୍ଵାରା ଏହି ଜଳ ତଳକୁ ଗତିକରି ଭୂତଳ ଜଳସ୍ତରର ବୃଦ୍ଧି ଘଟାଇ ପାରୁଛି ।
• କେବଳ ଖାଲୁଆ ଅଞ୍ଚଳରେ ଏହି ଜଳ ଭୂପୃଷ୍ଠ ଜଳ ଆକାରରେ ବର୍ଷସାରା ଉପଲବ୍ଧ ହେଉଥ‌ିବାବେଳେ ଜଳ ଜମି ରହୁଥିବା ସ୍ଥାନଗୁଡ଼ିକରେ ଖରାଦିନେ ଚାଷକାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଇ ପାରୁଛି ଓ ଭୂତଳ ଜଳ ଉତ୍ତୋଳନ କରି ଜଳଲୋଚନ କରାଯାଇ ପାରୁଛି ।

• ରହୁନାହିଁ ଓ ଏହା ବୋହିଯାଇ ନଦୀରେ ମିଶୁଛି । ସେଥ୍ପାଇଁ ଆମକୁ ବର୍ଷାଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ କରି ଭୂତଳକୁ ପଠାଇବାର ରହୁନାହିଁ ଓ ଏହା ବୋହିଯାଇ ନଦୀରେ ମିଶୁଛି । ସେଥ୍ପାଇଁ ଆମକୁ ବର୍ଷାଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ କରି ଭୂତଳକୁ ପଠାଇବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିବା ଦରକାର ।
• ଛାତ ଉପରେ ପଡ଼ୁଥ‌ିବା ବର୍ଷାଜଳକୁ ଏକ ବାଲିଶଯ୍ୟା ଥିବା କମ୍ ଗଭୀର ଗର୍ଭକୁ ଛାଡ଼ିଦେଲେ ଏହି ଜଳ ବାଲିଶଯ୍ୟାଦ୍ଵାରା ଶୋଷିହୋଇ ମାଟିତଳକୁ ଗତିକରି ଭୂତଳ ଜଳ ସହିତ ମିଶିପାରିବ । ଏହାଛଡ଼ା ବର୍ଷାଜଳକୁ ଟାଙ୍କି ସାହାଯ୍ୟରେ ସଂଗ୍ରହ କରି ସିଧାସଳଖ ବ୍ୟବହାର ମଧ୍ୟ କରାଯାଇପାରିବ ।

• ଘରେ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥ‌ିବା ଆବର୍ଜନାକୁ 2ରୁ 3ଦିନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସଂଗ୍ରହ କରାଯାଉ ।
• ଆବର୍ଜନାଗୁଡ଼ିକୁ ଭଲଭାବରେ ଖରାରେ ଶୁଖାଯାଏ ।
• ଆବର୍ଜନାଗୁଡ଼ିକୁ ପୁନଶ୍ଚକ୍ରଣା ଯୋଗ୍ୟ ଓ ଅଯୋଗ୍ୟଭାବେ ପୃଥକ କରାଯାଉ ।
• ଶୁଖୁଲା ଅଳିଆ ଆବର୍ଜନାକୁ ଗୋଟିଏ ପଲିଥୁନ୍ ଜରିରେ ରଖ୍ ଏହାର ଓଜନ ନିଆଯାଉ ।

• ଘରର ସମୁଦାୟ ଆବର୍ଜନାର ଓଜନ ନିଆଯାଉ ।
• ଏହି ଆବର୍ଜନାରୁ କେବଳ ପୁନଶ୍ଚକ୍ରଣ ଯୋଗ୍ୟ ଆବର୍ଜନାର ଓଜନ ନିଆଯାଉ ।
• ପୁନଶ୍ଚକ୍ରଣ ଯୋଗ୍ୟ ଆବର୍ଜନାର ଅଂଶ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଉ ।

• ଘର ଚାରିପାଖରେ ପଡ଼ୁଥୁବା ଆବର୍ଜନାଗୁଡ଼ିକର ଏକ ଚିଠା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଉ ।
• ଆବର୍ଜନା ସୃଷ୍ଟିର ଉତ୍ସ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରାଯାଉ ।
• ଆବର୍ଜନା ହ୍ରାସ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଉପାୟ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଉ ।

• ଦହନଶୀଳ ଆବର୍ଜନାଗୁଡ଼ିକୁ ପୋଡ଼ିଦେଲେ ଏହାର ବସ୍ତୁତ୍ଵ ହ୍ରାସପାଏ । ଉଦାହରଣ : କାଗଜ ଅଙ୍ଗାର ଓ ପାଉଁଶରେ ପରିଣତ ହେବ ।
• ସବୁଜ ପତ୍ରକୁ ପାଣିରେ ପକାଇଲେ ଅନେକ ଦିନ ପରେ ଏହା ତରଳ ସବୁଜ ଖତରେ ପରିଣତ ହୁଏ ।
• ତରଳ ଆବର୍ଜନାକୁ ନାଳରେ ଛାଡ଼ିବା ପୂର୍ବରୁ ମାଟି ଉପରେ ପ୍ରବାହିତ କରାଇଲେ ଜଳ ଶୋଷିତ ହୁଏ ଓ କଠିନ ଆବର୍ଜନାକୁ ମାଟି ଉପରୁ ସହଜରେ ପୃଥକ୍ କରିହୁଏ ।
• ଗୋବରକୁ ଘସିରେ ପରିଣତ କଲେ ଏହାର ଓଜନ ହ୍ରାସପାଏ ।

• ଗୋଟିଏ ଦିନର ଆବର୍ଜନାକୁ ଗୋଟିଏ ସୂତା ଅଖାରେ ସଂଗ୍ରହ କରାଯାଉ ।
• ଏହି ଆବର୍ଜନାକୁ ଓଜନ କରି ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନରେ ମାଟି ଖୋଳି ପୋତି ଦିଆଯାଉ ଓ ଏହା ଉପରେ ପ୍ରତିଦିନ ପାଣିଦେଇ ଓଦା ରଖାଯାଉ ।
• 15 ଦିନରେ ଏହି ଆବର୍ଜନାପୂର୍ଣ୍ଣ ବସ୍ତାକୁ ମାଟିରୁ ବାହାର କରାଯାଉ ।

• ବସ୍ତାରେ ଥ‌ିବା ସବୁ ଆବର୍ଜନା ପୂରାମାତ୍ରାରେ ଅପଘଟିତ ହେବନାହିଁ ।
• ଜୈବ ନିତ୍ୟିକରଣ ଯୋଗ୍ୟ ଆବର୍ଜନାଗୁଡ଼ିକ ସମୟ ଅନୁସାରେ ମାଟିରେ ମିଶିଯିବ ।
• କିନ୍ତୁ ଜୈବ ନିମ୍ନିକରତା ଅଯୋଗ୍ୟ ଆବର୍ଜନାଗୁଡ଼ିକ ମାଟିରେ ମିଶିବ ନାହିଁ ।

• ବାଉଁଶ,
• ଘାସ,
• ନଳିତା,
• କାଠ

Odisha State Board BSE Odisha 10th Class Life Science Important Questions Chapter 9 ଆମ ପରିବେଶ Important Questions and Answers.

BSE Odisha Class 10 Life Science Important Questions 9 ଆମ ପରିବେଶ

Objective Type Questions with Answers

A ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

1. ପୃଥ‌ିବୀ ଅନ୍ୟସବୁ ଗ୍ରହ ତୁଳନାରେ ଭିନ୍ନ ଓ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର କ।ହିଁକି
ଉ-
ପୃଥ‌ିବୀ ଏକମାତ୍ର ଗ୍ରହ ଯେଉଁଠାରେ ଜୀବ ବାସକରନ୍ତି ଏହା ସମ୍ଭବ ହୋଇଛି ପୃଥ‌ିବୀ ପୃଷ୍ଠରେ ମିଳୁଥିବା ମାଟି, ପାଣି ଓ ପବନର ଅପୂର୍ବ ସମନ୍ୱୟ ଯୋଗୁଁ ।

2. ଜଳମଣ୍ଡଳ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
ଉ-
ପୃଥ‌ିବୀ ପୃଷ୍ଠରେ ଥ‌ିବା ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ଜଳର ଉତ୍ସକୁ ଜଳ ମଣ୍ଡଳ କୁହାଯାଏ । ଏହା ସମସ୍ତ ସମୁଦ୍ର, ହିମପ୍ରବାହ, ନଦୀ, ହ୍ରସ, ପୁଷ୍କରିଣୀ ଓ ଝରଣା ଇତ୍ୟାଦିକୁ ନେଇ ଗଠିତ ।

3. ବାୟୁମଣ୍ଡଳ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
ଉ-
ଭୂପୃଷ୍ଠର ପ୍ରାୟ 640 କି.ମି. ଉପରକୁ ବ୍ୟାପିଥ‌ିବା ଅଞ୍ଚଳକୁ ବାୟୁମଣ୍ଡଳ କୁହାଯାଏ । ଏହା N₂ O₂ CO₂ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଗ୍ୟାସକୁ ନେଇ ଗଠିତ ।

4. ଅଶ୍ମମଣ୍ଡଳ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
ଉ-
ପୃଥ‌ିବୀ ପୃଷ୍ଠରେ ଥ‌ିବା ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ମାଟି, ପଥର, ପାହାଡ଼, ପର୍ବତ ଇତ୍ୟାଦିକୁ ନେଇ ଗଠିତ ମଣ୍ଡଳକୁ ଅଶ୍ମମଣ୍ଡଳ କୁହାଯାଏ ।

5. ଜୀବମଣ୍ଡଳ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
ଉ-
ଜଳମଣ୍ଡଳ, ବାୟୁମଣ୍ଡଳ ଓ ଅଶ୍ମମଣ୍ଡଳର ସମଷ୍ଟି ଅଞ୍ଚଳକୁ ଜୀବମଣ୍ଡଳ କୁହାଯାଏ ।

6. ଜୀବମଣ୍ଡଳ କାହାଦ୍ଵାରା ପରିଚାଳିତ ?
ଉ-
ଜୀବ ମଣ୍ଡଳ ସୌରଶକ୍ତି ଦ୍ଵାରା ପରିଚାଳିତ ଏବଂ ଆନିୟନ୍ତ୍ରଣ କ୍ଷମ ଏକ ପ୍ରାକୃତିକ ସଂସ୍ଥା । ଏହାକୁ ପୃଥ‌ିବୀର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ପରିସଂସ୍ଥାଭାବେ ପ୍ରଚଣ କରାଯାଇପାରିବ କାରଣ ଏହା ଜୈବ ସଙ୍ଗଠନର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ସ୍ତର ।

7. ପୃଥ‌ିବୀର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ପରିସଂସ୍ଥାଭାବେ କାହାକୁ ବିବେଚନା କରାଯାଇଛି ?
ଉ-
ଜୀବ ମଣ୍ଡଳ ସୌରଶକ୍ତି ଦ୍ଵାରା ପରିଚାଳିତ ଏବଂ ଆନିୟନ୍ତ୍ରଣ କ୍ଷମ ଏକ ପ୍ରାକୃତିକ ସଂସ୍ଥା । ଏହାକୁ ପୃଥ‌ିବୀର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ପରିସଂସ୍ଥାଭାବେ ପ୍ରଚଣ କରାଯାଇପାରିବ କାରଣ ଏହା ଜୈବ ସଙ୍ଗଠନର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ସ୍ତର ।

8. ଜୀବମଣ୍ଡଳର ବିଭିନ୍ନ ଉପାଦାନର ନାମ ଲେଖ ।
ଉ-
ଜୀବମଣ୍ଡଳର ମୁଖ୍ୟ ଉପାଦାନ ହେଉଛି – ସମସ୍ତ ଜୀବଙ୍କ ସମଷ୍ଟି, ବାୟୁମଣ୍ଡଳ, ଜଳମଣ୍ଡଳ, ଅଶ୍ମମଣ୍ଡଳ ଏବଂ ଜୀବମାନଙ୍କଠାରୁ ଜାତ ପଦାର୍ଥ ତଥା ଜୈବିକ ଚକ୍ର ସୃଷ୍ଟି କରୁଥିବା ସମସ୍ତ ପଦାର୍ଥ ।

9. ଗୋଟିଏ ପରିସଂସ୍ଥା କେଉଁ କେଉଁ ଉପାଦାନକୁ ନେଇ ଗଠିତ ?
ଉ-
ଗୋଟିଏ ଅଞ୍ଚଳରେ ବାସ କରୁଥିବା ସମସ୍ତ ସଜୀବ ଓ ନିର୍ଜୀବ ବସ୍ତୁକୁ ନେଇ ପରିସଂସ୍ଥା ଗଠିତ । ଏହା ପ୍ରକୃତିର ଏକ ଗାଠନିକ ଓ କ୍ରିୟାତ୍ମକ ଏକକ ଅଟେ ।

10. ପରିବେଶ ସନ୍ତୁଳନ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
ଊ-
ଜୀବ ଜୀବ ଭିତରେ ତଥା ଜୀବ ଓ ପରିବେଶ ଭିତରେ ଏକ ନିବିଡ଼ ସମ୍ପର୍କ ଗଢ଼ି ଉଠିଛି ଏବଂ ପରିସଂସ୍ଥାରେ ଏକ ସୂକ୍ଷ୍ମ, ସମନ୍ବିତ ସନ୍ତୁଳନ ସମ୍ଭବ ହୋଇଛି । ଏହାକୁ ପ୍ରାକୃତିକ ଭାରସାମ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।

11. ପ୍ରତ୍ୟେକ ପରିସଂସ୍ଥା କେଉଁ ଉପାଦାନକୁ ନେଇ ଗଠିତ ?
ଉ-
ପ୍ରତ୍ୟେକ ପରିସଂସ୍ଥା 4ଟି ଉପାଦାନକୁ ନେଇ ଗଠିତ;

• ଅଜୈବିକ ଉପାଦାନ,
• ଉତ୍ପାଦକ,
• ଭକ୍ଷକ,
• ଅପଘଟକ

13. ଉତ୍ପାଦକର ଉଦାହରଣ ଦିଅ ।
ଊ-
ପରିବେଶରେ ଥ‌ିବା ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ସବୁଜ ଉଦ୍ଭଦ; ଯଥା- ଘାସ, ଗଛ ଓ ପ୍ଲବ ଉଭିଦଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛନ୍ତି ଉତ୍ପାଦକ ।

14. ଉତ୍ପାଦକମାନଙ୍କୁ ସ୍ବଭୋଜୀ କାହିଁକି କୁହାଯାଏ ?
ଊ-
ସବୁତ ଭଞ୍ଜିନମାନେ ସବୁତକଶାଦ୍ବାରା ସୂର୍ଯ୍ୟର କରୁଥିବାରୁ ଏମାନଙ୍କୁ ସ୍ବଭୋଜୀ କୁହାଯାଏ ।

15. ପରଭୋଜୀ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
ବ-
ଜକ୍ଷକମାନେ ନିଜ ଖାଦ୍ୟ ନିଜେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିପାର ନାହିଁ । ଏମାନେ ଖାଦ୍ୟପାଇଁ ପରୋକ୍ଷ ବା ଏମାନଙ୍କୁ ପରଭୋଜୀ କୁହାଯାଏ ।

B ଗୋଟିଏ ଶବ୍ଦରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

1. କେଉଁ ମସିହାରେ ପର୍ବସଂଗୀତ ପିରାମିନ୍ ତଥ୍ୟ ଲୋକାର୍ପିତ ହେଲା ?
2. କେଉଁ ବୈଜ୍ଞାନିକ ପରିସଂସ୍ଥାୟ ପିରାମିଡ୍ ତତ୍ତ୍ଵର ପ୍ରବର୍ତ୍ତକ ?
3. ଗୋଟିଏ ପରି ସଂସ୍ଥାରେ ଉତ୍ପାଦକ ଠାରୁ ବିଭିନ୍ନ ଅନୁକ୍ରମରେ ମାଂସାଶୀ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କ ଦେଇ ଖାଦ୍ୟ ଓ ଶକ୍ତିର ପ୍ରବାହକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
4. ଗୋଟିଏ ପରିସଂସ୍ଥାରେ ଉତ୍ପାଦକ ସ୍ତରରେ ଶକ୍ତିର ପରିମାଣ 100 I ହେଲେ ମାଂସାଶୀ ସ୍ତର-2 ଠାରେ ଏହାର ପରିମାଣ କେତେ ?
5. ପ୍ରତ୍ୟେକ ପରିସଂସ୍ଥା କେତୋଟି ଉପାଦାନକୁ ନେଇ ଗଠିତ ?
6. ଖାଦ୍ୟଶୃଙ୍ଖଳର କେଉଁ ସ୍ତରରେ ଥିବା ପ୍ରାଣୀକୁ ଶୀର୍ଷ ଭକ୍ଷକ କୁହାଯାଏ ?
7. ସର୍ବନିମ୍ନ କେତୋଟି ଖାଦ୍ୟସ୍ତରକୁ ନେଇ ଖାଦ୍ୟଶୃଙ୍ଖଳ ଗଠିତ ହୋଇପାରିବ ?
8. କେଉଁ ବୈଜ୍ଞାନିକ ଖାଦ୍ୟଶୃଙ୍ଖଳ ସନ୍ଧିରେ ଅନେକ ଅନୁଧ୍ୟାନ କରିଥିଲେ ?
9. ଓଜୋନ୍ ଛିଦ୍ର ଫଳରେ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କର କେଉଁ ପ୍ରକାର ରଶ୍ମି ପୃଥ‌ିବୀପୃଷ୍ଠରେ ସିଧାସଳଖ ପଡ଼େ ?
10. ଶୀତଳୀକରଣ ଯନ୍ତ୍ରରେ ବ୍ୟବହୃତ କେଉଁ ଗ୍ୟାସ୍‌ ଓଜୋନ ସ୍ତରରେ ଛିଦ୍ରର କାରଣ ?
11. ଜୈବିକ ପରିବର୍ଷକ ଯୋଗୁ କେଉଁ ପ୍ରକାର ପ୍ରାଣୀ ସବୁଠାରୁ ବେଶି କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ହେଉଛି ?
12. ଅନେକ ବିଷାକ୍ତ ପଦାର୍ଥ କେଉଁ ପ୍ରକାର କ୍ରିୟାଦ୍ଵାରା ପ୍ରାଣୀ ଶରୀରରୁ ନିଷ୍କାସିତ ହୋଇଥାଏ ?
13. ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ରହେ ?
14. ପରିସଂସ୍ଥାରେ କେଉଁମାନଙ୍କର ସଂଖ୍ୟା ସବୁଠାରୁ କମ୍ ?
15. ଗୋଟିଏ ପରିସଂସ୍ଥାରେ ଉତ୍ପାଦକ ସ୍ତରରେ ଶକ୍ତିର ପରିମାଣ 100 କ୍ୟାଲୋରୀ ହେଲେ ପଞ୍ଚମ ସ୍ତରରେ ଶକ୍ତିର ପରିମାଣ କେତେ ମିଳିବ ?
16. ପରିବେଶରେ କେଉଁ ସ୍ତରରୁ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଶକ୍ତି ମିଳିଥାଏ ?
17. ଗୋଟିଏ ପରି ସଂସ୍ଥାରେ ଉତ୍ପାଦକ ସ୍ତରରେ ଶକ୍ତିର ପରିମାଣ 1000 କ୍ୟାଲୋରୀ ହେଲେ ମାଂସାଶୀ-ସ୍ତର 2 ରେ କେତେ ହେବ ?
18. ସବୁଜ ଉଦ୍ଭିଦ ଆଲୋକଶ୍ଳେଷଣ ଜରିଆରେ କେଉଁ ଶକ୍ତିକୁ କେଉଁ ଶକ୍ତିରେ ରୂପାନ୍ତରିତ କରେ ?
19. ଯେକୌଣସି ପରିସଂସ୍ଥାରେ ଶକ୍ତିର ପ୍ରବାହ କେଉଁଠାରେ ଶେଷ ହୋଇଥାଏ ?
20. ଯେକୌଣସି ପରିସଂସ୍ଥାରେ ଶକ୍ତିର ପ୍ରବାହ କେଉଁଠାରୁ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ ?

Answers
1. 1927
2. ଏଲ୍‌ଟନ୍
3. ଖାଦ୍ୟଶୃଙ୍ଖଳ
4. 0.1
5. 4
6. ଶେଷ
7. 3
8. ଏଲଟନ୍
9. ଅତିବାଇଗଣୀ ରଶ୍ମି
10. CFC
11. ମନୁଷ୍ୟ
12. ରେଚନ
13. ଅପଘଟକ
14. ଶୀର୍ଷଭକ୍ଷକ
15. 0.01 କ୍ୟାଲୋରୀ
16. ତୃଣଭୋଜୀ ସ୍ତର
17. 1
18. ସୌରଶକ୍ତିକୁ ରାସାୟନିକ ଶକ୍ତି
19. ଅପଘଟକ
20. ସୂର୍ଯ୍ୟ

C ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

1. ଶୀତଳୀକରଣ ମନ୍ତ୍ରରେ ବ୍ୟବହୃତ …………………. ଗ୍ୟାସ ଓଜୋନ୍ ସ୍ତରରେ ଛିଦ୍ର ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ ।
2. ଓଜୋନ୍ ରନ୍ଧ୍ର ଯୋଗୁଁ ମନୁଷ୍ୟ ଦେହରେ ……………….. ରୋଗ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଛି ।
3. ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ସବୁଜ କୋଠରି ଗ୍ୟାସ ବୃଦ୍ଧି ଯୋଗୁ …………………. ପ୍ରଭାବ ଦେଖାଦେଉଛି ।
4. ବିଶ୍ଵତାପନ ଯୋଗୁଁ …………….. ରେ ଅବାଞ୍ଛିତ ପରିବତ୍ତନ ଘଟୁଛି ।
5. ପୃଥ‌ିବୀ ପୃଷ୍ଠରେ ଥ‌ିବା ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ଜଳର ଉତ୍ସକୁ ………………………. କୁହାଯାଏ ।
6. ଭୂପୃଷ୍ଠର ପ୍ରାୟ 640 କି.ମି. ଉପରକୁ ବ୍ୟାପିଥିବା ଅଞ୍ଚଳକୁ …………………… କୁହାଯାଏ ।

8. ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳର ଶତକଡ଼ା ପରିମାଣ ………………….. ।
9. ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳର ଶତକଡ଼ା ପରିମାଣ ………………….. ।
10. ପୃଥ‌ିବୀ ପୃଷ୍ଠରେ ଥିବା ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ମାଟି, ପଥର, ପାହାଡ଼, ପର୍ବତ ଇତ୍ୟାଦିକୁ ନେଇ …………………… ଗଠିତ ।
11. ଜଳମଣ୍ଡଳ, ବାୟୁମଣ୍ଡଳ ଓ ଅଶ୍ମମଣ୍ଡଳର …………………. ସମଷ୍ଟିରେ ମଣ୍ଡଳ ଗଠିତ ହୋଇଥାଏ ।
12. ପୃଥ‌ିବୀର ସମସ୍ତ ପରିସଂସ୍ଥାକୁ ନେଇ ……………………… ଗଠିତ ହୋଇଥାଏ ।
13. ଇକୋସିଷ୍ଟମ୍ ଶବ୍ଦର ବ୍ୟବହାର ପ୍ରଥମେ …………………. କରିଥିଲେ ।
14. ସବୁପ୍ରକାର ପ୍ରାଥମିକ ଭକ୍ଷକ …………………….. ଅଟନ୍ତି ।
15. ସବୁପ୍ରକାର ଦ୍ବିତୀୟକ ଭକ୍ଷକ …………………. ଅଟନ୍ତି ।
16. ଦ୍ଵିତୀୟକ ଭକ୍ଷକ ପ୍ରାଣୀମାନେ ……………………. କମରେ ରୂତୁନ୍ତି
17. ତୃତୀୟକ ଭକ୍ଷକ ପ୍ରାଣୀମାନେ ……………….. କମରେ ରୂତୁନ୍ତି
18. ଗୋଟିଏ ଘାସ ପଡ଼ିଆ ପରି ସଂସ୍ଥାରେ ବେଙ୍ଗକୁ …………………….. ଖାଉଥ‌ିବା ସାପ ଶ୍ରେଣୀର ଭକ୍ଷକ ।
19. ପରିସଂସ୍ଥାରେ ସବୁଜ ଉଦ୍ଭିଦ …………………….. ଅଟେ ।
20. ମାତୁ ………………… ଟି ଖାଦ୍ୟସ୍ତରକୁ ନେଇ ଖାଦ୍ୟଶୃଙ୍ଖଳ ଗଠିତ ହୋଇପାରେ ।
21. ଖାଦ୍ୟଶୃଙ୍ଖଳର ଶେଷ ସ୍ତରରେ ଥ‌ିବା ପ୍ରାଣୀଙ୍କୁ ………………… କୁହାଯାଏ ।
22. ଯେକୌଣସି ଖାଦ୍ୟ ଶୃଙ୍ଖଳରେ ଖୁବ୍‌ ବେଶୀରେ …………………. ଟି ଖାଦ୍ୟସ୍ତର ଥାଏ ।
23. ପରିସଂସ୍ଥାରେ ଶକ୍ତିର ପ୍ରବାହ ………………………. ।
24. ପରିସଂସ୍ଥାରେ ପୋଷକର ପ୍ରବାହ …………………… ।

Answers
1. କ୍ଲୋରୋଫ୍ଲୋରୋକାର୍ବନ
2. ଚର୍ମ କର୍କଟ
3. ସବୁଜ କୋଠରୀ
4. ବିଶ୍ଵ ଜଳବାୟୁ
5. ଜଳମଣ୍ଡଳ
6. ବାୟୁମଣ୍ଡଳ
7. 78.62
8. 20.84
9. 0.03
10. ଅଶ୍ମମଣ୍ଡଳ
11. ଜୀବମଣ୍ଡଳ
12. ଜୀବମଣ୍ଡଳ
13. ଏ.ଜି.ଟାନ୍‌ସ୍‌
14. ତୃଣଭୋଜୀ
15. ମାଂସାଶୀ
16. C₁
17. C₂
18. 30
19. ଉତ୍ପାଦକ
20. 3
21. ଭକ୍ଷକ
22. 5
23. ଏକତରଫା
24. ଚକ୍ରାକାର

(D) ନିମ୍ନସ୍ଥ ଉକ୍ତିଗୁଡିକରୁ କେଉଁଟି ଠିକ୍ (✓ ) ବା ଭୁଲ୍ (✗) ଦର୍ଶାଅ ।

1. ଜୀବମଣ୍ଡଳର ଅର୍ଥ ଜୀବମାନଙ୍କର ସମଷ୍ଟି ।
2. ପ୍ଲବ ଉଦ୍ଭଦ ପରିସଂସ୍ଥାରେ ଏକ ଉତ୍ପାଦକ ।
3. ଗୋଟିଏ ଘାସପଡ଼ିଆ ପରି ସଂସ୍ଥାରେ ଝିଣ୍ଟି କାକୁ ଖାଉଥ‌ିବା ବେଙ୍ଗ ହେଉଛି ତୃତୀୟକ ଭକ୍ଷକ ।
4. ଖାଦ୍ୟଶୃଙ୍ଖଳର ପଞ୍ଚମ ଖାଦ୍ୟସ୍ତର ଉପରେ ନିର୍ଭର କରି କୌଣସି ଜୀବ ବଞ୍ଚିବା ଅସମ୍ଭବ ।
5. ମଣିଷ ଜୈବପରିବର୍ଷକ ଦ୍ବାରା ଅଧ୍ବକ କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ହେଉଛି କାରଣ ମଣିଷ ଏକ ସର୍ବଭୋଜୀ ପ୍ରାଣୀ ।
6. ଗୋଟିଏ ଘାସପଡ଼ିଆ ପରିସଂସ୍ଥାରେ ଠେକୁଆ, ଝିଣ୍ଟିକା ଆଦି ପ୍ରାଥମିକ ଭକ୍ଷକ । ଆଦି ପ୍ରାଥମିକ ଭକ୍ଷକ ।
7. ଜଙ୍ଗଲ ପରିସଂସ୍ଥାରେ ହାତୀ ଓ ହରିଣ ପ୍ରାଥମିକ ଭକ୍ଷକ ।
8. ସବୁପ୍ରକାର ମାଂସାଶୀ ପ୍ରାଣୀ ପ୍ରାଥମିକ ଭକ୍ଷକ ।
9. କଳ୍ପବୃକ୍ଷ ସଂସ୍ଥା 1970 ମସିହାଠାରୁ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛି ।
10. ବମ୍ବେ ନାଚୁରାଲ ହିଷ୍ଟ୍ରି ସୋସାଇଟି 1883 ମସିହାରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ।

Answers
1. (✗)
2. (✓)
3. (✗)
4. (✓)
5. (✓)
6. (✓)
7. (✓)
8. (✗)
9. (✗)
10. (✓)

E ‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭରେ ପ୍ରଥମ ଯୋଡାର ସମ୍ପର୍କକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟକରି ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭରେ ଦ୍ଵିତୀୟଟିରେ ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

Answer:

Answer:

Answer:

Multiple Choice Questions (Mcqs) With Answers

1. ସବୁ ପ୍ରକାର ଦ୍ଵିତୀୟକ ଭକ୍ଷକଙ୍କୁ
(A) ଉତ୍ପାଦକ
(B) ତୃଣଭୋଜୀ
(C) ମାଂସାଶୀ
(D) ଅପଘଟକ
Answer
(C) ମାଂସାଶୀ

2. କେଉଁଗୁଡ଼ିକ ସ୍ଵଭୋଜୀ ?
(A) ଉତ୍ପାଦକ
(B) ତୃଣଭୋଜୀ
(C) ମାଂସାଶୀ
(D) ଅପଘଟକ
Answer
(A) ଉତ୍ପାଦକ

3. 20 କ୍ୟାଲୋରି ହୁଏ, ତେବେ ସେହି ଖାଦ୍ୟ ଶୃଙ୍ଖଳରେ ମାଂସାଶୀ-୨କୁ କେତେ କ୍ୟାଲୋରି ଶକ୍ତି ମିଳିପାରେ ?
(A) 0.2
(B) 2.0
(C) 100
(D) 200
Answer
(A) 0.2

4. କେଉଁଟି ଏକ ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନ ?
(A) ଚିଲିକା
(B) ନନ୍ଦନକାନନ
(C) ସୁନାବେଡ଼ା
(D) ଭିତରକନିକା
Answer
(D) ଭିତରକନିକା

5. କେଉଁଟି ଅପଘଟକ ନୁହେଁ ?
(A) ଶୈବାଳ
(B) କବକ
(C) ବୀଜାଣୁ
(D) ଆଦିପ୍ରାଣୀ
Answer
(A) ଶୈବାଳ

6. ସବୁ ପ୍ରକାର ଦ୍ଵିତୀୟକ ଭକ୍ଷକକୁ କେଉଁ ଶ୍ରେଣୀଭୁକ୍ତ କରାଯାଏ ?
(A) ଉତ୍ପାଦକ
(B) ତୃଣ ଭୋଜୀ
(C) ଅପଘଟକ
(D) ମାଂସାଶୀ
Answer
(D) ମାଂସାଶୀ

7. ପୃଥ‌ିବୀ ପୃଷ୍ଠରୁ ସୌରଶକ୍ତି ପ୍ରତିଫଳିତ ଓ ବିକିରିତ ହୋଇ ମହାକାଶକୁ ଫେରିଯିବାକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
(A) ଆଲ୍‌ବେଡ଼ୋ
(B) ଅପଘଟନ
(C) ପ୍ରପେଲ୍‌
(D) ସୌରପ୍ରଦାହ
Answer
(A) ଆଲ୍‌ବେଡ଼ୋ

8. ଲିଡେମାନଙ୍କ ଅଧ୍ୟୟନ ଅନୁଯାୟୀ, ମାଂସାଶୀ ସ୍ତର – 2ରେ ଯଦି 0.1 କ୍ୟାଲୋରୀ ଶକ୍ତି ମିଳିଥାଏ, ତେବେ ତୃଣଭୋଜୀ ସ୍ତରରେ ଶକ୍ତିର ପରିମାଣ କେତେ ହେବ ?
(A) 1 କ୍ୟାଲୋରୀ
(B) 10 କ୍ୟାଲୋରୀ
(C) 100 କ୍ୟାଲୋରୀ
(D) 1000 କ୍ୟାଲୋରୀ
Answer
(B) 10 କ୍ୟାଲୋରୀ

9. ପରିବେଶବିତ୍ ଲଣ୍ଡମାନ କେଉଁ ମସିହାରେ ଦଶ
(A) 1939
(B) 1940
(C) 1941
(D) 1942
Answer
(D) 1942

10. ଯଦି ଗୋଟିଏ ପରିସଂସ୍ଥାରେ ଉତ୍ପାଦକ ସ୍ତରରେ ଶକ୍ତିର ପରିମାଣ 100 K ହୁଏ, ତେବେ ତୃଣଭୋଜୀ ସ୍ତରରେ ଏହା କେତେ ହେବ ?
(A) 10 K
(B) 1K
(C) 0.1K
(D) 0.01 K
Answer
(A) 10 K

11. କେଉଁ ମସିହାରେ ପରିସଂଘୀୟ ପିରାମିଡ୍ ତଥ୍ୟ ଲୋକାର୍ପିତ ହୋଇଥିଲା ?
(A) 1925.
(B) 1926
(C) 1927
(D) 1928
Answer
(C) 1927

12. କେଉଁ ବୈଜ୍ଞାନିକ ପରିସଂସ୍ଥା ପିରାମିଡ୍ ତତ୍ତ୍ଵର ପ୍ରବର୍ତ୍ତକ ?
(A) ଟାନ୍ସଲେ
(B) ହେକେଲ୍
(C) ଲିପ୍ତେମାନ୍
(D) ଏଲ୍‌ଟନ୍
Answer
(D) ଏଲ୍‌ଟନ୍

13. ଗୋଟିଏ ପରି ସଂସ୍ଥାରେ ଉତ୍ପାଦକ ଠାରୁ ବିଭିନ୍ନ ଅନୁକ୍ରମରେ ମାଂସାଶୀ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କ ଦେଇ ଖାଦ୍ୟ ଓ
(A) ଖାଦ୍ୟଶୃଙ୍ଖଳ
(B) ଖାଦ୍ୟକାଲି
(C) ଜୀବାଳୀ
(D) ଜୈବ ପରିବର୍ତ୍ତନ
Answer
(A) ଖାଦ୍ୟଶୃଙ୍ଖଳ

14. ଗୋଟିଏ ପରି ସଂସ୍ଥାରେ ଉତ୍ପାଦକ ସ୍ତରରେ ଶକ୍ତିର ପରିମାଣ 100 J ହେଲେ ମାଂସାଶୀ ସ୍ତର-2 ଠାରେ
(A) 10
(B) 1
(C) 0.1
(D) 0.01
Answer
(C) 0.1

15. ପ୍ରତ୍ୟେକ ପରିସଂସ୍ଥା କେତୋଟି ଉପାଦାନକୁ ନେଇ ଗଠିତ ?
(A) 1
(B) 2
(C) 3
(D) 4
Answer
(D) 4

16. ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁଟି ପରିସଂଘୀୟ ଉପାଦାନ ନୁହେଁ ?
(A) ଉତ୍ପାଦକ
(B) ଭକ୍ଷକ
(C) ଅପଘଟକ
(D) ଜୈବ ପରିବର୍ଶନ
Answer
(D) ଜୈବ ପରିବର୍ଶନ

17. . ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁଟି ସ୍ଥୂଳ ପୋଷକ ନୁହେଁ ?
(A) Zn
(B) Ca
(C) Mg
(D) K
Answer
(A) Zn

18. ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁଟି ସୂକ୍ଷ୍ମ ପୋଷକ ନୁହେଁ ?
(A) Mn
(B) Na
(C) Ca
(D) Co
Answer
(C) Ca

1. ପରିସଂସ୍ଥାର ଗାଠନିକ ଉପାଦାନମାନଙ୍କ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଏକ ବିବରଣୀ ପ୍ରଦାନ କର ।
ଉ-
ପ୍ରତ୍ୟେକ ପରିସଂସ୍ଥା ନିମ୍ନଲିଖ୍ 4ଟି ଉପାଦାନକୁ ନେଇ ଗଠିତ ଯଥା-
(i) ଅଜୈବିକ ଉପାଦାନ,
(ii) ଉତ୍ପାଦକ,
(iii) ଭକ୍ଷକ ଓ
(iv) ଅପଘଟକ

(i) ଅଜୈବିକ ଉପାଦାନ – ପରିବେଶରେ ଥ‌ିବା ମାଟି, ପାଣି, ପବନ, ଅନ୍ୟ ମୌଳିକ ପଦାର୍ଥ, ଯୌଗିକ ପଦାର୍ଥ ପରି ସମସ୍ତ ନିର୍ଜୀବ ପଦାର୍ଥକୁ ନେଇ ପରି ସଂସ୍ଥାର ଅଜୈବିକ ଉପାଦାନ ଗଠିତ ହୋଇଛି ।
(ii) ଉତ୍ପାଦକ – ପରିବେଶରେ ଥ‌ିବା ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ସବୁ ଜ ଉପାଦକ ଅଟନ୍ତି । ସେମାନଙ୍କଠାରେ ସେଫିଲ୍‌ ନାମକ ଏକ ପ୍ରକାଶ ସବୁତକଣ ସୂର୍ଯ୍ୟର ଆତଳାଙ୍କ ଶକ୍ତିକୁ ରାସାୟନିକ ଶକ୍ତିରେ ରୂପାନ୍ତରିତ କରେ । ନିଜ ସ୍ଵପୋଷୀ ବା ସ୍ଵଭୋଜୀ କୁହାଯାଏ ।
(iii) ଭକ୍ଷକ- ଉପାଦାନରୁ ନିଜ ପାଇଁ ଖାଦ୍ୟ ତିଆରି କରିବାର ପରୋକ୍ଷଭାବେ ଖାଦ୍ୟ ପାଇଁ ଉତ୍ପାଦକ ଙ୍କ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରନ୍ତି । ସେଥ‌ିପାଇଁ ସେମାନଙ୍କୁ ପର ଭୋଜୀ କୁହାଯାଏ । ଖାଦ୍ୟ ଅଭ୍ୟାସ ପର ଭୋଜୀ କୁ ହାଯାଏ । ଖାଦ୍ୟ ଅଭ୍ୟାସ ଦ୍ଵିତୀୟକ ଭକ୍ଷକ, ତୃତୀୟ ଭକ୍ଷକ ଏବଂ ଶୀର୍ଷ ଭକ୍ଷକ ହୋଇଥା’ନ୍ତି ।
(iv) ଅପଘଟକ – ଅପଘଟକ ମାନେ ନି ଜର ଖାଦ୍ୟପାଇଁ ମୃତପ୍ରାଣୀ, ଉଭିଦ ଓ ସେମାନଙ୍କର ଉପରେ ନିର୍ଭର କରନ୍ତି । ଜୟଦଳ ଏବଂ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ଉକ୍ଷକଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ତାହା ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ମିଶିଯାଏ । ପରିବେଶର ମୁଖ୍ୟ ଅପଘଟକମାନେ ହେଉଛନ୍ତି ବୀଜାଣୁ, କବକ ଓ କେତେକ ଆଦିପ୍ରାଣୀ ଇତ୍ୟାଦି ।

2. ଖାଦ୍ୟ ଶୃଙ୍ଖଳ ଓ ଏହାର ମହତ୍ତ୍ବ ଉଦାହରଣ ସହ ଆଲୋଚନା କର ।
ଉ-

• ପରି ସଂସ୍ଥାରେ ସବୁଜ ଉଦ୍ଭିଦ ହେଉଛନ୍ତି ଉତ୍ପାଦକ ।
• ତୃଣଭୋଜୀମାନେ ସବୁଜ ଉଭିଦ ଖାଇ ବଞ୍ଚନ୍ତି । ତୃଣଭୋଜୀମାନଙ୍କୁ ମାଂସାଶୀ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କ ଖାଇ ବଞ୍ଚନ୍ତି ।
• ଗୋଟିଏ ପରିସଂସ୍ଥାରେ ‘ସବୁଜ ଉଦ୍ଭଦଠାରୁ ବିଭିନ୍ନ ଅନୁକ୍ରମରେ ତୃଣଭୋଜୀ ଓ ମାଂସାଶୀ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କ ବାଟଦେଇ ଖାଦ୍ୟ ଓ ଖାଦ୍ୟସ୍ଥିତ ଶକ୍ତିର ପ୍ରଭାବକୁ ଖାଦ୍ୟଶୃଙ୍ଖଳ କୁହାଯାଏ ।
  ଘାସ → ଝିଣ୍ଟିକ। → ବେଙ୍ଗ ସାପ → ଚିଲ
• ଖାଦ୍ୟଶୃଙ୍ଖଳ ସବୁସମୟରେ ଗୋଟିଏ ସରଳ ରେଖାରେ ଗତିକରେ ଓ ଏଥୁରୁ ପରିସଂସ୍ଥାର ବିଭିନ୍ନ ଜୀବଙ୍କ ଭିତରେ ଥିବା ସମ୍ପର୍କର ସୂଚନା ମିଳେ ।
• ଖାଦ୍ୟ ଶୃଙ୍ଖଳ ସାଧାରଣତଃ ନିମ୍ନୋକ୍ତ ଖାଦ୍ୟ ସ୍ତରକୁ ନେଇ ଗଠିତ, ଯଥା- ଉତ୍ପାଦକଭାବେ ସବୁଜ ଉଭିଦ ପ୍ରଥମ ଖାଦ୍ୟସ୍ତର ଦଖଲ କରିଛନ୍ତି ।
• ସବୁଜ ଉଦ୍ଭଦରୁ ସିଧାସଳଖ ଖାଦ୍ୟ ଗ୍ରହଣ କରୁଥିବା ତୃଣଭୋଜୀ ପ୍ରାଣୀମାନେ ଦ୍ଵିତୀୟ ଖାଦ୍ୟ ସ୍ତରରେ ରହିଛନ୍ତି ।
• ଏହି ପ୍ରାଣୀଙ୍କୁ ଖାଉଥିବା ମାଂସାଶୀ କ୍ରମ-1 ପ୍ରାଣୀଙ୍କ ସ୍ଥାନ ତୃତୀୟ ଖାଦ୍ୟ ସ୍ତର ଅଟେ ।
• ଚତୁର୍ଥ ଖାଦ୍ୟ ସ୍ତର ଦଖଲ କରିଛନ୍ତି ମାଂସାଶୀ କ୍ରମ-2 ପ୍ରାଣୀମାନେ ଏବଂ ଏମାନଙ୍କ ଖାଦ୍ୟ ହେଉଛି ମାଂସାଶୀ କ୍ରମ-1 ପ୍ରାଣୀ ।
• ଖାଦ୍ୟ ଶୃଙ୍ଖଳର ଶେଷସ୍ତରରେ ଥିବା ପ୍ରାଣୀଙ୍କୁ ଶୀର୍ଷ ଭକ୍ଷକ କୁହାଯାଏ ।
• ମାତ୍ର ତିନୋଟି ଖାଦ୍ୟ ସ୍ତରକୁ ନେଇ ମଧ୍ୟ ଖାଦ୍ୟ ଶୃଙ୍ଖଳ ଗଠିତ ହୋଇପାରେ ।
• ଖାଦ୍ୟଶୃଙ୍ଖଳରୁ ଗୋଟିଏ ପରିସଂସ୍ଥାରେ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ଖାଦ୍ୟ ଓ ଖାଦକ ସମ୍ପର୍କ ବିଷୟରେ ଜାଣିହୁଏ । ଏହା ଖାଦ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ଓ ପ୍ରବାହ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରି ସମ୍ପର୍କର ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ ।
• ଏହାଦ୍ଵାରା ଗୋଟିଏ ପରିସଂସ୍ଥାରେ ଘଟୁଥ‌ିବାରେ ଘଟୁଥ‌ିବା ଶକ୍ତି ପ୍ରବାହ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଜାଣିହୁଏ ।
• ଗୋଟିଏ ପରିସଂସ୍ଥାରେ ବିଷାକ୍ତ ପଦାର୍ଥଗୁଡ଼ିକର ଚଳନ ବିଷୟରେ ମଧ୍ୟ ଆମେ ଜାଣିପାରିବା ଏବଂ ବିଷାକ୍ତ ପଦାର୍ଥର ଜୈବପରିବର୍ତ୍ତନ ଜନିତ ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ କରିପାରିବା ।

3. ଜୀବମଣ୍ଡଳର ଗଠନ ଓ ଉପାଦାନ ବର୍ଣ୍ଣନ କର ।
ଉ-

• ପୃଥିବୀପୃଷ୍ଠରେ ଥିବା ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ଜଳର ଉତ୍ସକୁ ଜଳମଣ୍ଡଳ କୁହାଯାଏ ।
• ଜଳ ମଣ୍ଡଳରେ ସବୁ ସମୁଦ୍ର, ହିମପ୍ରବାହ, ନଦୀ, ହ୍ରଦ, ପୁଷ୍କରିଣୀ ଓ ଝରଣା ଇତ୍ୟାଦିର ଜଳସହ ଭୂତଳ ଜଳ ରହିଅଛି ।
• ଭୂପୃଷ୍ଠର ପ୍ରାୟ 640 କି.ମି. ଉପରକୁ ବ୍ୟାପିଥିବା ଅଞ୍ଚଳକୁ ବାୟୁମଣ୍ଡଳ କୁହାଯାଏ ।
• ବାୟୁମଣ୍ଡଳ 78.62% ଯବକ୍ଷାରଜାନ, 20.84% ଅମ୍ଳଜାନ, 0.03 ଭାଗ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ, ଅବଶିଷ୍ଟ ଜଳୀୟ ବାଷ୍ପ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଗ୍ୟାସ୍‌କୁ ନେଇ ଗଠିତ ।
• ଅଶ୍ମମଣ୍ଡଳ ବା ପ୍ରସ୍ତରମଣ୍ଡଳ ପୃଥ‌ିବୀ ପୃଷ୍ଠରେ ଥ‌ିବା ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ମାଟି, ପଥର, ପାହାଡ଼, ପର୍ବତ ଇତ୍ୟାଦିକୁ ନେଇ ଗଠିତ ।
• ଜୀବମଣ୍ଡଳର ଅର୍ଥ କେବଳ ଜୀବମାନଙ୍କର ସମଷ୍ଟି ନୁହେଁ, ବରଂ ଏହା ସମଗ୍ର ଜୀବଜଗତ ଓ ଏଥ୍‌ସହିତ ସଂଶ୍ଳିଷ୍ଟ ପରିବେଶକୁ ମଧ୍ୟ ବୁଝାଏ । ପୃଥ‌ିବୀର ସମସ୍ତ ପରି ସଂସ୍ଥାକୁ ନେଇ ଏହା ଗଠିତ ହୋଇଥାଏ ।
• ଏହା ସୌରଶକ୍ତି ଦ୍ଵାରା ପରିଚାଳିତ ଏବଂ ଆତ୍ମନିୟନ୍ତ୍ରଣକ୍ଷମ ଏକ ପ୍ରାକୃତିକ ସଂସ୍ଥା ଅଟେ । ଏହାକୁ ପୃଥ‌ିବୀର ସବୁ ଠାରୁ ବଡ଼ ପରିସଂସ୍ଥାଭାବେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇପାରିବ ।
• ଏହା ଜୈବ ସଙ୍ଗଠନର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ସ୍ତର ଅଟେ । ଏହାର ମୁଖ୍ୟ ଉପାଦାନ ହେଉଛି – ସମସ୍ତ ଜୀବଙ୍କ ସମଷ୍ଟି, ବାୟୁମଣ୍ଡଳ, ଜଳମଣ୍ଡଳ, ଅଶ୍ମମଣ୍ଡଳ ଏବଂ ଜୀବମାନଙ୍କଠାରୁ ଜାତ ପଦାର୍ଥ ତଥା ନୈଦିକ ଚକ୍ର ସୃଷ୍ଟି କରୁଥିବା ସବୁ ପଦାର୍ଥ ।
• ଫେରନ୍ତାସଙ୍କେତ ବ୍ୟବସ୍ଥାଦ୍ୱାରା ଏହା ସମସ୍ଥିତି ବଜାୟ ରଖୁଥାଏ ।

1. ଜୀବମଣ୍ଡଳ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ?
ଊ-

• ପୃଥିବୀ ପୃଷ୍ଠରେ ଥ‌ିବା ସମସ୍ତ ପ୍ରକାରର ଜଳର ଉତ୍ସକୁ ଜଳମଣ୍ଡଳ କୁହାଯାଏ । ଏହି ମଣ୍ଡଳରେ ସମୁଦ୍ର, ହିମପ୍ରବାହ, ନଦୀ, ହ୍ରଦ, ପୁଷ୍କରିଣୀ, ଝରଣା ଓ ଭୂତଳ ଜଳ ରହିଛି ।
• ଭୂପୃଷ୍ଠର ପ୍ରାୟ 640 କି.ମି. ଉପରକୁ ବ୍ୟାପିଥ୍ୟା ମଣ୍ଡଳରେ ଯବକ୍ଷାର ଜାନ (78.62%), (20.84%), 11 (0.03%), ଅବଶିଷ୍ଟ ଜଳୀୟବାଷ୍ପ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଗ୍ୟାସ୍‌ ନେଇ ଗଠିତ ।
• ପୃଥ‌ିବୀ ପୃଷ୍ଠରେ ଥ‌ିବା ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ମାଟି, ପଥର, ପାହାଡ଼, ପର୍ବତ ଇତ୍ୟାଦିକୁ ନେଇ ଅଶ୍ମମଣ୍ଡଳ ବା ପ୍ରସ୍ତରମଣ୍ଡଳ ଗଠିତ । ଜଳମଣ୍ଡଳ, ବାୟୁମଣ୍ଡଳ ଓ ଅଶ୍ମମଣ୍ଡଳର ସମଷ୍ଟି ସ୍ଥଳରେ ପରସ୍ପର ମଧ୍ୟରେ ସମନ୍ୱୟ ଯୋଗୁଁ ଜୀବ ସୃଷ୍ଟି ତଥା ବିକାଶ ଓ ଜୀବନଧାରଣ ସମ୍ଭବ ହୋଇଛି । ଏହି ଅଞ୍ଚଳକୁ ଜୀବ ମଣ୍ଡଳ କୁହାଯାଏ ।

2. ଅଜୈବିକ ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକର ଶ୍ରେଣୀବିଭାଗ କରି ପ୍ରତ୍ୟେକରୁ ଉଦାହରଣ ପ୍ରଦାନ କର ।
ଊ-
ଅଜୈବିକ ଉପାଦାନମାନଙ୍କୁ ମୁଖ୍ୟତଃ ତିନିଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଏ ।

• ଜଳବାୟୁ ଓ ଏହାକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରୁଥିବା କାରକ; ଯଥା – ତାପମାତ୍ରା, ଆର୍ଦ୍ରତା, ଆଲୋକ ଇତ୍ୟାଦି ।
• ଜୀବ-ଭୂତତ୍ତ୍ଵ-ରସାୟନ ଚକ୍ରରେ ଭାଗନେଉଥ‌ିବା ଜଳ, ଅଙ୍ଗାରକ, ଯବକ୍ଷାରଜାନ, ଗନ୍ଧକ, ସଲଫର୍ ପରି ଅଜୈବିକ ପଦାର୍ଥ ।
• ପୁଷ୍ଟିସାର, ସ୍ନେହସାର ଓ ଶ୍ଵେତସାର ପରି ଆଦିରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବା ସହ ଜୈବିକ ଓ ଅଜୈବିକ ଉପାଦାନମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସଂଯୋଗ ସୃଷ୍ଟି କରନ୍ତି ।

3. ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଭକ୍ଷକ ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖ ।
ଉ-
ଖାଦ୍ୟାଭ୍ୟାସକୁ ନେଇ ପରଭୋଜୀମାନେ ପ୍ରାଥମିକ ଭକ୍ଷକ, ଦ୍ଵିତୀୟକ ଭକ୍ଷକ ଓ ତୃତୀୟକ ଭକ୍ଷକ ଏବଂ ଶାର୍ଷଭକ ହେ।ଇପାରନ୍ତି ।

• ସବୁ ପ୍ରକାରର ପ୍ରାଥମିକ ଭକ୍ଷକ ତୃଣଭୋଜୀ, ଉତ୍ପାଦକ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରନ୍ତି । ଗୋଟିଏ ଘାସ ପଡ଼ିଆ ପରିସଂସ୍ଥାରେ ଝିଣ୍ଟିକା ବା ଠେକୁଆ ପ୍ରାଥମିକ ଭକ୍ଷକ ।
• ସବୁ ପ୍ରକାରର ଦ୍ବିତୀୟକ ଭକ୍ଷକ ମାଂସାଶୀ, ନିଜ ଖାଦ୍ୟପାଇଁ ସେମାନେ ତୃଣଭେ।ଜୀଙ୍କ ଡପରେ ନିର୍ଭର କରନ୍ତି । ଗୋଟିଏ ଘାସପଡ଼ିଆ ପରିସଂସ୍ଥାରେ ଝିଣ୍ଟିକାକୁ ଖାଉଥ‌ିବା ବେଙ୍ଗ ହେଉଛି ଦ୍ଵିତୀୟକ ଭକ୍ଷକ । ଏମାନେ ପ୍ରାଥମିକ ମାଂସାଶୀ (C₁) ।
• ଯେଉଁ ଭକ୍ଷକ ଶ୍ରେଣୀ ଦ୍ବିତୀୟକ ଭକ୍ଷକମାନଙ୍କୁ ଖାଦ୍ୟରୂପେ ଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି ସେମାନଙ୍କୁ ତୃତୀୟକ ଭକ୍ଷକ ବା Carnivor-order 2 (C₂) କୁ ହାଯାଏ । ଗୋଟିଏ ଘାସ ପଡ଼ିଆ ପରିସଂସ୍ଥାରେ ବେଙ୍ଗକୁ ଖାଇଥବା ସାପ ହେଉଛି । ତୃତୀୟକ ଭକ୍ଷକ ।

4. ପରିସଂସ୍ଥାରେ ଅପଘଟକ କି କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାଏ ?
ଉ-

• ଅପଘଟକ ମାନେ ନି ଜର ଖାଦ୍ୟ ପାଇଁ ମୃତପ୍ରାଣୀ, ଉଭିଦ ଓ ସେମାନଙ୍କର ଶରୀରରୁ ନିଷ୍କାସିତ ହେଉଥିବା ବର୍ଜ୍ୟ ଜୈବବସ୍ତୁ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରନ୍ତି ।
• ଉତ୍ପାଦକ ଓ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାରର ଭକ୍ଷକମାନଙ୍କର ମୌଳିକ ଉପାଦାନରେ ପରିଣତ କରି ମାଟି ଓ ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ମିଶାଇ ଦେଇଥାଆନ୍ତି ।
• ପରିବେଶର ମୁଖ୍ୟ ଅପଘଟକମାନେ ହେଉଛନ୍ତି ବୀଜାଣୁ କବକ କେତେକ ଆଦିପ୍ରାଣୀ ଇତ୍ୟାଦି ।

5. ଖାଦ୍ୟଶୃଙ୍ଖଳ କ’ଣ ? ଏହାଦ୍ଵାରା ଶକ୍ତିପ୍ରବାହ କିପରି ହୋଇଥାଏ ?
ଉ-

• ଗୋଟିଏ ପରି ସଂସ୍ଥାରେ ସବୁଜ ଉଦ୍ଭଦ (ଉତ୍ପାଦକ) ଠାରୁ ବିଭିନ୍ନ ଅନୁ କ୍ରମରେ ତୃଣଭୋଜୀ ଓ ମାଂସାଶୀ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କ ବାଟଦେଇ ଖାଦ୍ୟ ଓ ଖାଦ୍ୟସ୍ଥିତ ଶକ୍ତିର ପ୍ରବାହକୁ ଖାଦ୍ୟଶୃଙ୍ଖଳ କୁହାଯାଏ ।
• ସବୁଜ ଉଦ୍ଭିଦ (ଉତ୍ପାଦକ)ମାନେ ପ୍ରଥମ ଖାଦ୍ୟସ୍ତର, ତୃଣଭୋଜୀ ପ୍ରାଣୀମାନେ ଦ୍ଵିତୀୟ ଖାଦ୍ୟସ୍ତର, ତୃଣଭୋଜୀ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କୁ ଖାଉଥ‌ିବା ମାଂସାଶୀ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କୁ ଖାଉଥିବା ମାଂସାଶୀ ପ୍ରାଣୀମାନେ ଚତୁର୍ଥ ଖାଦ୍ୟସ୍ତର ଓ ଶେଷସ୍ତରରେ ଥ‌ିବା ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କୁ ଶୀର୍ଷ ଭକ୍ଷକ କୁହାଯାଏ ।
• ଖାଦ୍ୟଶୃଙ୍ଖଳରେ ଶକ୍ତିର ପ୍ରବାହ ସମୟରେ କିଛି ଶକ୍ତି ବାତାବରଣକୁ କ୍ଷୟିତ ହୋଇଥାଏ ଓ ପରବର୍ତ୍ତୀ ଖାଦ୍ୟସ୍ତର କମ୍ ଶକ୍ତି ପାଇଥାଏ ।

6. ସହରାଞ୍ଚଳର ବର୍ଜ୍ୟବସ୍ତୁ ଓ ଏହାର ସମସ୍ୟା ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଉଦାହରଣ ଦେଇ ବୁଝାଅ ।
ଉ-

• ସହରାଞ୍ଚଳରେ ଗଦାଗଦା କଠିନ ବର୍ଜ୍ୟ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କ ପାଇଁ ସମସ୍ୟା ସୃଷ୍ଟିକଲାଣି । ପନିପରିବା, ଫଳମୂଳ, ପତ୍ର, କାଗଜ, କାଠ, ଇତ୍ୟାଦି ଜୈବପଦାର୍ଥ ଜୈବଅବନମିତକ୍ଷମ । ଏହିସବୁ ଜୈବପଦାର୍ଥ ପରିବେଶର ଅପଘଟିତ ହୋଇ ମାଟିରେ ମିଶେ ।
• ଜୈବ ସୁପରିଚାଳନା ନ ହୋଇ ଏହା ବହୁଳ ପରିମାଣରେ ପରିବେଶରେ ଜମା ହେଉଅଛି । ପ୍ରଦୂଷଣ ସହିତ ଭୂତଳ ଜଳ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦୂଷଣ କରିଥାଏ ।
• ବଡ଼ ବଡ଼ ସହରାଞ୍ଚଳମାନଙ୍କରୁ ବାହାରୁଥ‌ିବା ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ନିର୍ମିତ ପଦାର୍ଥ ପାରଦ ଓ ଅନ୍ୟ ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥ, ଧାତୁ ନିର୍ମିତ ପଦାର୍ଥ ଆଦି ଶରୀରରେ ପ୍ରବେଶ କରି ଜୈବ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାନ୍ତି । ଫଳରେ ମଣିଷ ଓ ଗୃହପାଳିତ ପଶୁ ବହୁ ରୋଗରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହୁଅନ୍ତି ।

7. ଖାଦ୍ୟଜାଲି କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ?
ଊ-

• ପରିବେଶରେ ଗୋଟିଏ ପ୍ରକାର ଖାଦ୍ୟକୁ ଅନେକ ପ୍ରକାର ପ୍ରାଣୀ ଖାଆନ୍ତି, ଉଦାହରଣ – ଘାସକୁ ଝିଣ୍ଟିକା, ଠେକୁଆ, ହରିଣ ଖାଇ ବଞ୍ଚନ୍ତି ।
• ଅନ୍ୟ ପକ୍ଷରେ ଗୋଟିଏ ଖାଦକ (ପ୍ରାଣୀ ) କେବଳ ଗୋଟିଏ ପ୍ରକାର ଖାଦ୍ୟ ଉପରେ ନିର୍ଭର ନକରି ଅନେକ ପ୍ରକାର ଖାଦ୍ୟ ଖାଇ ବଞ୍ଚେ । ଉଦାହରଣ- ମଣିଷ ତୃଣଭୋଜୀ ହୋଇପାରେ, ମାଂସାଶୀ (C₁) ହୋଇପାରେ ବା ସର୍ବଭୋଜୀ ମଧ୍ୟ ହୋଇପାରେ ।
• ପରିବେଶରେ ଗୋଟିଏ ଜୀବ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ଖାଦ୍ୟ ଖାଇ ବଞ୍ଚେ ଏବଂ ସେହି ପ୍ରାଣୀକୁ ଅନ୍ୟ ମାଂସାଶୀ (C₁) ହୋଇପାରେ ବା ସର୍ବଭୋଜୀ
• ତେଣୁ ପରିବେଶରେ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଖାଦ୍ୟସମ୍ପର୍କ ଗୋଟିଏ ସରଳରେଖା ପରି ନହୋଇ ଏକ ଗଛର ଶାଖା ପ୍ରଶାଖା ପରି ଛନ୍ଦି ହୋଇ ଖାଦ୍ୟଜାଲି ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ ।

8. ଇକୋଲୋଜିକାଲ ପିରାମିଡ୍ କ’ଣ ? ଏହାର ଶ୍ରେଣୀ ବିଭାଗ କର ?
ଊ-

• ଚାର ଲ ସ୍ ଏଲ୍‌ ଟନ୍‌ 1927 ମସିହାରେ ଦର୍ଶାଇଥ୍ ଲେ ଯେ, ପରି ସଂସ୍ଥାରେ ଉତ୍ପାଦକମାନଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ ଏବଂ ସବୁଠାରୁ କମ୍ ।
• ଉତ୍ପାଦକ ସ୍ତରଠାରୁ ତୃତୀୟକ ଭକ୍ଷକ ସ୍ତର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଜୀବ ପାନଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା କ୍ରମାଗତଭାବେ କମିକମି ଯାଏ ।
• ସଂଖ୍ୟା ଅନୁସାରେ ଏମାନଙ୍କୁ ସଜାଇ ରଖୁ ଏହା ଏକ ପିରାମିଡ଼ ପରି ଦେଖାଯିବ । ଏହାକୁ ସଂଖ୍ୟା ପିରାମିଡ଼୍ କୁହାଯାଏ ।
• ଜୀବମାନଙ୍କ ଜୈବିକ ବସ୍ତୁତ୍ୱ ଉତ୍ପାଦକ ସ୍ତରଠାରୁ କ୍ରମାଗତ ଭାବେ କମିଯାଏ ।
• ଶକ୍ତିର ପ୍ରବାହରେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରତ୍ୟେକ ସ୍ତରରେ ପୂର୍ବବର୍ତ୍ତୀ ସ୍ତର ତୁଳନାରେ କମ୍ ଶକ୍ତି ଉପଲବ୍ଧ ହୋଇଥାଏ ଏହି ଦୁଇ ଅବସ୍ଥାକୁ ବିଚାରକୁ ନେଇ ଜୈବିକ ବସ୍ତୁତ୍ବ ପିଲାମିକ୍ ଓ ଶକ୍ତି ପିରାମିଡ୍ ଗଠିତ ହୋଇଥାଏ ।

1. ପୋଷକ ଚକ୍ର ଓ ପୋଷକ କୁଣ୍ଡ କ’ଣ ଲେଖ ।
ଉ-

• ଜୀବ ଶରୀର ଏବଂ ପରିବେଶ ମଧ୍ୟଦେଇ ପୋଷକର ଚକ୍ରାକାର ଗତିକୁ ପୋଷକ ଚକ୍ର କୁହାଯାଏ ।
• ଅପଘଟକଙ୍କ ଯୋଗୁଁ ପରିସଂସ୍ଥାର ପୋଷକକୁଣ୍ଡ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ଥାଏ ।

2. ତାପଗତି ବିଜ୍ଞାନର ନିୟମ ଦୁଇଟି ଲେଖ ।
ଊ-

• ପ୍ରଥମ ନିୟମ : ଶକ୍ତି ଗୋଟିଏ ରୂପରୁ ଅନ୍ୟ ରୂପକୁ ରୂପାନ୍ତରିତ ହୋଇଥାଏ, କିନ୍ତୁ ଏହାର ବିଲୟ ଘଟେ ନାହିଁ କି ସୃଷ୍ଟି ହୋଇପାରେ ନାହିଁ ।
• ଦ୍ଵିତୀୟ ନିୟମ : ଯେକୌଣସି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଶକ୍ତିର ରୂପାନ୍ତରଣ ବା ସ୍ଥାନାନ୍ତର ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବେ ହୋଇନଥାଏ । କିଛି ଶକ୍ତି ତାପ ରୂପେ ଅପସାରିତ ହୋଇଯାଇଥାଏ ।

3. ପରି ସଂସ୍ଥାରେ ପୋଷକର ପ୍ରବାହ କିପରି ହୋଇଥାଏ ? ପୋଷକକୁଣ୍ଡ କାହାଦ୍ଵାରା ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ରହେ ?
ଉ-

• ପୋଷକ ବସ୍ତଗୁଡ଼ିକ ଉତ୍ପାଦକଠାରୁ ତୃଣଭୋଜୀ, ମାଂସାଶୀ ଓ ଶୀର୍ଷ ଭକ୍ଷକମାନଙ୍କ ନିକଟକୁ ପ୍ରବାହିତ ହୋଇ ଜୀବାଣୁ ଓ କବକମାନଙ୍କ ଦ୍ବାରା ଜୀବର ଶରୀର ଅପଘଟିତ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ଏହି ପୋଷକଗୁଡ଼ିକ ପୁନର୍ବାର ଦ୍ଵାରା ପରିସଂସ୍ଥାରେ ପୋଷକର ପ୍ରବାହ ଚକ୍ରାକାର । ଉଦ୍ଭିଦ ଓ ସେମାନଙ୍କ ଜରିଆରେ ଅନ୍ୟ ଜୀବଙ୍କ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥାଏ। ତେଣୁ ପରିସଂସ୍ଥାରେ ପୋଷକର ପ୍ରବାହ ଚକ୍ରାକାର ।
• ଜୀବର ଶରୀର ଓ ପରିବେଶ ମଧ୍ୟଦେଇ ପୋଷକର ଏହି ଚକ୍ରାକାର ଗତିକୁ ପୋଷକଚକ୍ର କହନ୍ତି । ପରିସଂସ୍ଥାରେ ପୋଷକକୁଣ୍ଡକୁ ପରିପୂର୍ଣ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଟେ ।

4. ସ୍ଥୂଳପୋଷକ ଓ ସୂକ୍ଷ୍ମପୋଷକ କ’ଣ ଉଦାହରଣ ଦେଇ ଲେଖ ।
ଊ-

• ଶରୀର ପାଇଁ ଅଧ‌ିକ ଆବଶ୍ୟକ ହେଉଥ‌ି କୁହାଯାଏ । ଯଥା – କାର୍ବନ୍, ନାଇଟ୍ରୋଜେନ୍, ଅକ୍ସିଜେନ୍, ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍, ପୋଟାସିୟମ୍, କ୍ୟାଲସିୟମ୍ ଇତ୍ୟାଦି ।
• ଜୀବର ବଞ୍ଚିବା ଓ ବୃଦ୍ଧି ନିମନ୍ତେ କମ୍ ଆବଶ୍ୟକ ହେ ଉଥ‌ିବା ପୋଷକ ଗୁଡ଼ିକୁ ସୂକ୍ଷ୍ମପୋଷକ କହନ୍ତି । ଯଥା- କପର୍, ମାଙ୍ଗାନିଜ୍, ଜିଙ୍କ୍, ବୋରନ୍ ଇତ୍ୟାଦି ।

5. ପରିସଂସ୍ଥା କ’ଣ ? ଏହି ଶବ୍ଦର ବ୍ୟବହାର ପ୍ରଥମେ କିଏ କରିଥିଲେ ?
ଉ-

• ଗୋଟିଏ ଅଞ୍ଚଳରେ ବାସକରୁଥିବା ସମସ୍ତ ସଜୀବ ଓ ନିର୍ଜୀବ ବସ୍ତୁକୁ ନେଇ ପରିସଂସ୍ଥା ଗଠିତ ।
• 1935 ମସିହାରେ ଏ.ଜି.ଟାନ୍ସଲେ ପ୍ରଥମେ ପରିସଂସ୍ଥା ବା ଇକୋସିଷ୍ଟମ ଶବ୍ଦର ବ୍ୟବହାର ପ୍ରଥମେ କରିଥିଲେ ।

6. ସମସ୍ଥିତି କାହାକୁ କହନ୍ତି ? ଗୋଟିଏ ଉଦାହରଣ ଦେଇ ବୁଝାଅ ।
ଉ-

• ଗୋଟିଏ ପରିସଂସ୍ଥାରେ ସମସ୍ଥିତି ରକ୍ଷାକରିବା ମଧ୍ୟରେ ସନ୍ତୁଳନ ରକ୍ଷାକରି କାର୍ଯ୍ୟ କରନ୍ତି । ସମସ୍ଥିତି ଦୁର୍ବଳ ହେଲେ ବା ବ୍ୟାଘାତ ହେଲେ ପରି ସଂସ୍ଥାର ଭାର ସାମ୍ୟ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଏ ।
• ଉଦାହରଣ : କୌଣସି ଘାସପଡ଼ିଆ ନଷ୍ଟ ଝିଣ୍ଟିକାମାନେ ନ ରହିଲେ ଅଭାବରୁ ମରିଯିବେ ଏବଂ ବେଙ୍ଗମାନେ ଖାଦ୍ୟ ବେଙ୍ଗର ଅଭାବ ହେବ । ଫଳରେ ପରିସଂସ୍ଥା ସମସ୍ଥିତି ଦୁର୍ବଳ ହେବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ପରିସଂସ୍ଥା କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ହେବ ।
• ପରିବେଶରେ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାରର ସବୁଜ ଉଭିଦକୁ ଉତ୍ପାଦକ କୁହାଯାଏ । ଯଥା – ଘାସ ଗଛ, ଦୁବ ଉଦ୍ଭିଦ, ଆମ୍ବଗଛ ଇତ୍ୟାଦି । ସମସ୍ତ ଉତ୍ପାଦକ ସ୍ଵଭୋଜୀ କାରଣ ସେମାନେ ସୂର୍ଯ୍ୟାଲୋକଠାରୁ ଆଲୋକ ଶକ୍ତିକୁ ଗ୍ରହଣ କରି ଶ୍ଵେତସାର ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତି କରିଥାନ୍ତି ଯାହାକି ରାସାୟନିକ ଶକ୍ତି ଅଟେ ।
• ଏମାନଙ୍କଠାରେ ରହିଥ‌ିବା କ୍ଲୋରୋଫିଲ ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ ଏବଂ ଏମାନଙ୍କୁ ସ୍ଵଭୋଜୀ କୁହାଯାଏ ।

8. ଗ୍ଲୋବାଲ ୱାମିଂ କ’ଣ ଏହାର ପ୍ରଭାବମାନ ଲେଖ ।
ଉ-

• ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ତଥା ଅନ୍ୟ ସବୁଜ କୋଠରୀ ଗ୍ୟାସ୍‌ର ପରମାଣ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବା ଫଳରେ ପୃଥ‌ିବୀରେ ସବୁଜକୋଠରୀ ପ୍ରଭାବ ବୃଦ୍ଧିପାଇବା ଗ୍ଲୋବାଲ ୱାମିଂର କାରଣ ଅଟେ ।
• ଏହି ବିଶ୍ଵତାପନ ଯୋଗୁଁ ସମୁଦ୍ରର ଜଳପତ୍ତନ ବଢ଼ିବାରେ ଲାଗିଛି ଏବଂ ବିଶ୍ଵ ଜଳବାୟୁରେ ଅବାଞ୍ଛିତ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଘଟୁଛି ।

9. କ୍ଲୋରୋଫ୍ଲୋରୋ କାର୍ବନ୍ ଏକ କ୍ଷତିକାରକ ଗ୍ୟାସ୍ କାହିଁକି ?
ଉ-

• ଏହି ଗ୍ୟାସ୍ ଓଜୋନ୍ ସ୍ତରରେ ଛିଦ୍ର ସୃଷ୍ଟିକରିବା
• ଏହାର ପ୍ରଭାବରେ ମନୁଷ୍ୟ ଦେହରେ ଚର୍ମକର୍କଟ ଓ ଆଖୁରେ ପରଳରେ। ଦେଖାଦେଉଛି ।

10. ଜୈବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵ ପିରାମିଡ୍ ଓ ଶକ୍ତି ପିରାମିଡ୍ ଗଠିତ ହେବାର କାରଣ କ’ଣ ?
ଉ-

• ଜୀବମାନଙ୍କର ଜୈବିକ ବସ୍ତୁତ୍ବ ଉତ୍ପାଦକ ସ୍ତର ଠାରୁ କ୍ରମାଗତ ଭାବରେ କମିଯାଏ । ହେଉଥିବା କର୍ଜ୍ୟ ଜୈବବସ୍ତୁ ଉପରେ ନିର୍ଭର ହୋଇଥାଏ ।
• ଶକ୍ତିର ପ୍ରବାହରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ସ୍ତରରେ ଶକ୍ତି ପୂର୍ବବର୍ତ୍ତୀ ସ୍ଥିର ତୁଳନାରେ କମ୍ ପରିମାଣ ରେ ଉପଲବ୍ଧ ହେବା ଯୋଗୁଁ ଶକ୍ତି ପିରାମିଡ୍ ଗଠିତ ହୋଇଥାଏ ।

11. ପରିସଂସ୍ଥାରେ ଅପଘଟକଙ୍କର ଭୂମିକା କ’ଣ ?
ଉ-

• ଅପଘଟକମାନେ ନିଜର ଖାଦ୍ୟପାଇଁ ମୃତପ୍ରାଣୀ, ଉଭିଦ ଓ ସେମାନଙ୍କର ଶରୀରରୁ ନିଷ୍କାସିତ ହେଉଥ‌ିବା ବର୍ଜ୍ୟ ଜୈବବସ୍ତୁ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରନ୍ତି ।
• ଉତ୍ପାଦକ ଏବଂ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ଭକ୍ଷକଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ତାହା ଅପଘଟକମାନଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ବିଭିନ୍ନ ମୌଳିକ ଉପାଦାନରେ ପରିଣତ ହୋଇ ମାଟି ଓ ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ମିଶିଯାଏ ।
• ପରିବେଶର ମୁଖ୍ୟ ଅପଘଟକମାନେ ହେଉଛନ୍ତି ବୀବାଣୁ, କବକ, କେତେକ ଆଦି ପ୍ରାଣୀ ଇତ୍ୟାଦି ।

12. ଜୈବ ପରିବର୍ତ୍ତନ କ’ଣ ? ଏଣ୍ଡୋଗୁଁ ଆମର କି ଅସୁବିଧା ହେଉଛି ?
ଉ-

• କେତେକ ବିଷାକ୍ତ ପଦାର୍ଥ ଜୀବ ଶରୀର ମଧ୍ୟରେ ସହଜରେ କ୍ଷୟ ହୁଏନାହିଁ । ତେଣୁ ଏହି ସବୁ ପ୍ରକାର କୀଟନାଶକ ବଦ୍ଧିତ ପରିମାଣରେ ଜମା ଶରୀରରୁ ନିଷ୍କାସିତ ହୋଇପାରେ ନାହିଁ ।
• ଶରୀରର କୋଷମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏହା ଜମା ହୋଇ ରହେ ଓ ପ୍ରାଣୀର ସହନ ଶକ୍ତିର ବାହାରକୁ ଚାଲିଗଲେ ଶରୀର ଭିତରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ରୋଗ ହୋଇଥାଏ ।
• ସୁତରାଂ ବିଷାକ୍ତ ପଦାର୍ଥର କ୍ରମାଗତ ବୃଦ୍ଧିକୁ ଜୈବ ପରିବର୍ତନ କୁହାଯାଏ ।
• ଜୈବ ପରିବର୍ତ୍ତନଯୋଗୁଁ ଆମ ଶରୀରରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର କୀଟନାଶକ ବଦ୍ଧିତ ପରିମାଣରେ ଜମା ହେଉଛି ଓ ବିଭିନ୍ନ ରୋଗରେ ଆମେ ଆକ୍ରାନ୍ତ

13. ଖାଦ୍ୟ ଅଭ୍ୟାସ ଅନୁସାରେ ପରଭୋଜୀମାନଙ୍କର ଶ୍ରେଣୀବିଭାଗ କର ।
ଉ-

• ପ୍ରାଥମିକ ଭକ୍ଷକ
• ଦ୍ଵିତୀୟକ ଭକ୍ଷକ
• ତୃତୀୟକ ଭକ୍ଷକ
• ଶୀର୍ଷ ଭକ୍ଷକ
• ଶୀର୍ଷ ଭକ୍ଷକ

14. ପ୍ରାଥମିକ ଭକ୍ଷକ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ଉଦାହରଣ ସହ ଲେଖ ।
ଉ-
ସବୁପ୍ରକାର ପ୍ରାଥମିକ ଭକ୍ଷକ ତୃଣଭୋଜୀ । ନଜର ଖାଦ୍ୟପାଇଁ ସେମାନେ ସିଧାସଳଖ ଉତ୍ପାଦକଙ୍କ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରନ୍ତି ।

Odisha State Board BSE Odisha 10th Class Odia Solutions Chapter 18 କୋଣାର୍କ Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 10 Odia Solutions Chapter 18 କୋଣାର୍କ

ପରୀକ୍ଷା ଉପଯୋଗୀ ଅତିରି

ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question ୧।
‘କୋଣାର୍କ’ ଏକାଙ୍କିକାରେ କେଉଁ ପ୍ରସଙ୍ଗ ନାଟ୍ୟାୟିତ ?
Answer:
କୋଣାର୍କ ମନ୍ଦିରର ଦଧନଉତି କହିବା ପ୍ରସଙ୍ଗ ନାଟ୍ୟାୟିତ ।

Question ୨।
ନରସିଂହ ଦେବ କେଉଁଠି ଉଦିତ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କୁ ନମସ୍କାର କଲେ ?
Answer:
ନରସିଂହ ଦେବ ଚନ୍ଦ୍ରଭାଗା ତୀରରେ ଉଦିତ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କୁ ନମସ୍କାର କଲେ ।

Question ୩ ।
ଧରମା ମା କେତେ ଦିଅଁ ପୂଜା କରି ଧରମାକୁ ପାଇଛନ୍ତି ବୋଲି କହିଲେ ?
Answer:
ଧରମା ମା ଲକ୍ଷେ ଦିଅଁ ପୂଜି ଧରମାକୁ ପାଇଛନ୍ତି ବୋଲି କହିଲେ ।

Question ୪।
‘‘ଛାମୁଁ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟର ପୂଜାରୀ’’– ଏହା କାହାର ଭକ୍ତି ?
Answer:
ଏହା ଶିବେଇ ସାନ୍ତରାର ଉକ୍ତି

Question ୫।
ଶୁଭ ପ୍ରଭାତରେ ରାଜାଙ୍କ କେଉଁ କଥା
Answer:
ମା’ଙ୍କ ଶେଷ ଇଚ୍ଛା ପୂରଣ କରିବା କଥା ମନେ ପଡ଼ିଲା

Question ୬।
ଛାୟା ମହାଦେବୀ କିଏ ?
Answer:
ନରସିଂହ ଦେବଙ୍କ ମାଆ ହେଉଛନ୍ତି ଛାୟା ମହାଦେବା ।

Question ୭।
ଉତ୍କଳରେ କେଉଁ ଦେବତାଙ୍କ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମିତ ହୋଇନାହିଁ ବୋଲି ରାଜା
Answer:
ଉତ୍କଳରେ ସୂର୍ଯ୍ୟଦେବତାଙ୍କ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମିତ ହୋଇନାହିଁ ବୋଲି ରାଜା

Question ୮।
ଶାସ୍ତ୍ର କିଏ ?
Answer:
ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କ ପୁତ୍ର ଶାମ୍ବ ଅଟନ୍ତି ।

Question ୯।
ଶାମ୍ବ କେଉଁ ରୋଗାକ୍ରାନ୍ତ ଥିଲେ ?
Answer:
ଶାମ୍ବ ଦୁରାରୋଗ୍ୟ କୁଷ୍ଠ ବ୍ୟାଧିରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ଥିଲେ ।

Question ୧୦ ।
ଶାମ୍ବ କେଉଁ ଦେବତାଙ୍କୁ ପୂଜା କରି ରୋଗମୁକ୍ତ ହେଲେ ?
Answer:
ଶାମ୍ବ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଦେବତାଙ୍କୁ ପୂଜା କରି ରୋଗମୁକ୍ତ ହେଲେ ।

Question ୧୧ ।
‘‘ସୂର୍ଯ୍ୟଦେବ ସ୍ୱୟଂ ନାରାୟଣ’’– ଏହା କିଏ କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
“ ସୂର୍ଯ୍ୟଦେବ ସ୍ୱୟଂ ନାରାୟଣ’’ – ଏହା ରାଜା ନରସିଂହ ଦେବ କହିଛନ୍ତି ।

Question ୧୨ ।
ରାଜା ମନ୍ଦିରତୋଳା ଦାୟିତ୍ଵ କାହା ଉପରେ ଅର୍ପଣ କଲେ ?
Answer:
ରାଜା ମନ୍ଦିରତୋଳା ଦାୟିତ୍ଵ ଶିବେଇ ସାନ୍ତରା ଉପରେ ଅର୍ପଣ କଲେ ।

Question ୧୩ ।
କେଉଁ ଗଣ୍ଡ ଉପରେ ମନ୍ଦିର ତୋଳା ହେବାକୁ ସ୍ଥିର ହେଲା ?
Answer:
ପଦ୍ମତେଳା ଗଣ୍ଡ ଉପରେ ମନ୍ଦିର ତୋଳା ହେବାକୁ ସ୍ଥିର ହେଲା ।

Question ୧୪ ।
ଧରମା ବାପା କିଏ ?
Answer:
ବିଶୁ ମହାରଣା ଧରମାର ବାପା ଅଟନ୍ତି ।

Question ୧୫ ।
ଧରମା ବାପା କେତେ ବର୍ଷ ହେଲା ଘରୁ ଯାଇଛନ୍ତି ?
Answer:
ଧରମା ବାପା ବାର ବର୍ଷ ହେଲା ଘରୁ ଯାଇଛନ୍ତି ।

Question ୧୬ ।
‘‘ଚନ୍ଦ୍ରଭାଗାଠି ମହାରାଜା ଦେଉଳ ତୋଳାଉଛନ୍ତି? ଏହା କିଏ କହିଚି ?
Answer:
‘ଚନ୍ଦ୍ରଭାଗାଠି ମହାରାଜା ଦେଉଳ ତୋଳାଉଛନ୍ତି’’ – ଏହା ଆଗନ୍ତୁକ କହିଚି ।

Question ୧୭ ।
ଦେଉଳ ତୋଳା କେତେ ବର୍ଷ ଧରି ଚାଲିଛି ?
Answer:
ଦେଉଳ ତୋଳା ବାରବର୍ଷ ଧରି ଚାଲିଛି ।

Question ୧୮ ।
କେତେଜଣ ବଢ଼େଇ ଦେଉଳ ତୋଳାରେ ଲାଗିଛନ୍ତି ?
Answer:
ବାରଶହ ବଢେଇ

Question ୧୯ ।
ଦେଉଳର କେଉଁଟି ବସି ପାରି ନାହିଁ ?
Answer:
ଦେଉଳର ଦଧନଉତିଟି ବସି ପାରି ନାହିଁ ।

Question ୨୦ ।
‘‘ଚକାଡ଼ୋଳା ହେ, ତୁମରି ଇଚ୍ଛା ପୂର୍ଣ ହେଉ ।’’ –ଏହା କାହାର ଉକ୍ତି ?
Answer:
‘ଚକାଡ଼ୋଳା ହେ, ତୁମରି ଇଚ୍ଛା ପୂର୍ଣ ହେଉ ।’ –ଏହା ଆଗନ୍ତୁକର ଉକ୍ତି ।

Question ୨୧ ।
ଧରମାକୁ କିଏ ସାହା ହେବ ବୋଲି ସେ ତା ମାଆକୁ କହିଚି ?
Answer:
ବଡ଼ ଠାକୁର ସାହା ହେବେ ବୋଲି ସେ ତା ମାଆକୁ କହିଚି ।

Question ୨୨ ।
କାହାକୁ ସୁମରଣା କରି ଅନୁକୂଳ କରି ଯିବାକୁ ମା ଧରମାକୁ କହିଲେ
Answer:
ମଙ୍ଗଳା ମା’ଙ୍କୁ ସୁମରଣା କରି ଅନୁକୂଳ କରି ଯିବାକୁ ମା ଧରମାକୁ କହିଲେ ।

Question ୨୩ ।
ଧରମା କ’ଣ ନେଇ ବାପାଙ୍କ ନିକଟକୁ ଗଲା ?
Answer:
ଧରମା ବାଡ଼ିର କୋଳି ଓ ମୁଦି ନେଇ ବାପାଙ୍କ ନିକଟକୁ ଗଲା ।

Question ୨୪ ।
‘‘ଏ ବାରଶ’ ବଢ଼େଇରେ ଦାୟ ନା ପୁଅରେ ଦାୟ ?’’ – ଏହା କାହାର ଉକ୍ତି ?
Answer:
‘‘ଏ ବାରଶ’ ବଢ଼େଇରେ ଦାୟ ନା ପୁଅରେ ଦାୟ ?’’

Question ୨୫ ।
ଧରମା ଶେଷରେ କେଉଁଠି ଝାସ ଦେଇଛି ?
Answer:
ଧରମା ଶେଷରେ ସମୁଦ୍ରରେ ଝାସ ଦେଇଛି ।

ବିଗତ ବର୍ଷର ହାଇସ୍କୁଲ ପରୀକ୍ଷା (ବାର୍ଷିକ ଓ ସପ୍ଲିମେଣ୍ଟାରୀ)ର ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question 1.
‘ହେଲେ, ଯାହାର ମୁଣ୍ଡ ନାହିଁ, ତା’ ପିଣ୍ଡରେ ଜୀବନ କୁଆଡୁ ଆସିବ ?’’ – ଏହା କାହାର ଉକ୍ତି ?
Answer:
ବିଶୁ ମହାରଣାର

Question 2.
ସୂର୍ଯ୍ୟମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ ଦାୟିତ୍ଵ ରାଜା କାହା ଉପରେ ନ୍ୟସ୍ତ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଶିବେଇ ସାନ୍ତ୍ରରା

Question 3.
ରାଜା ନରସିଂହଦେବ ତାଙ୍କର କେଉଁ କଥା ଜୀବନସାରା ଅପାସୋରା ରହିଯିବ ବୋଲି କହିଥିଲେ ?
Answer:
ଚନ୍ଦ୍ରଭାଗାରେ ସୂର୍ଯେର୍ଯ୍ୟାଦୟ କଥା

Question 4.
‘ଜିଇବଞ୍ଚି ତୁ ଯୁଗରାଇଜ କର, ତୋ ବାପର ନାଁ ରଖ ।’ ଏ ଉକ୍ତିଟି କାହାର ?
Answer:
ଧରମା ମାଆର

Question 5.
ବିଶ୍ୱକର୍ମା କାହାକୁ ‘କୁମାର’ ବୋଲି ସମ୍ବୋଧନ କରିଛନ୍ତି ?
Answer:
କାର୍ତ୍ତିକେୟଙ୍କୁ

Question 6.
‘ଚକାଡୋଳା ହେ, ତୁମରି ଇଚ୍ଛା ପୂର୍ଣ୍ଣ ହେଉ’ – ଏକଥା କିଏ କହିଛି ?
Answer:
ଆଗନ୍ତୁକ

Question 7.
ଧରମା କ’ଣ ଦେଖାଇ ବିଶୁ ମହାରଣାକୁ ପୁତ୍ରର ପରିଚୟ ଦେଇଥୁଲା ?
Answer:
ବାଢ଼ିର କୋଳି ଓ ମୁଦି

Question 8.
ନରସିଂହଦେବ କେଉଁଠାରେ ମନ୍ଦିର ତୋଳିବାର ଦାୟିତ୍ଵ ଶିବେଇଙ୍କୁ ଦେଇଥିଲେ ?
Answer:
ପଦ୍ମତୋଳା ଗଣ୍ଡ ଉପରେ

Question 9.
ନରସିଂହଦେବ କେଉଁ ବଂଶର ଦାୟାଦ ଥିଲେ ?
Answer:
ବାଡ଼ିର କୋଳି ଓ ମୁଦି

Question 10.
‘‘ଏକା ଧରମା ମରିଗଲେ କିଛି କ୍ଷତି ନାହିଁ । ସବୁଦିନକୁ ଏ ଶିଳ୍ପୀକୁଳ ବଞ୍ଚିରହୁ ।’’– ଏହା କାହାର ଉକ୍ତି ?
Answer:
ଧରମାର

Question 11.
କିଏ ସୁର୍ଯ୍ୟପୂଜା କରି ମହାବ୍ୟାଧ୍ କୁଷ୍ଠରୋଗରୁ ରକ୍ଷା ପାଇଥିଲେ ?
Answer:
ଶାମ୍ନ

Question 12.
ଦେଉଳର ମୁଣ୍ଡିମାରି ନ ପାରିଲେ ବାରଶହ ବଢ଼େଇଙ୍କର ମୁଣ୍ଡକାଟ ହେବା ଖବର ଧରମା ଘରେ କିଏ ହେଇଥିଲେ ?
Answer:
ଆଗନ୍ତୁକ

Question 13.
ନରସିଂହଦେବ କେଉଁ ଦେବତାଙ୍କୁ ସ୍ଵୟଂ ନାରାୟଣ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ସୂର୍ଯ୍ୟ

Question 14.
ଶାମ୍ବ ସୂର୍ଯ୍ୟପୂଜା କରିଥିଲେ କାହିଁକି ?
Answer:
କୁଷ୍ଠବ୍ୟାଧୁରୁ ମୁକ୍ତ ହେବାପାଇଁ

Question 15.
‘ଦେଉଳର ଘନ କେନ୍ଦ୍ର ସହିତ ଦଧ୍ଵନଉତି ଗୋଟିଏ ସରଳରେଖାରେ ରହିପାରୁନି ।’ – ଏକଥା କିଏ ଭାବିଥିଲା ?
Answer:
ଧରମା

ପରୀକ୍ଷା ଉପଯୋଗୀ ଅତିରିକ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

(A) ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

Question 1.
ଲେଖକ ଭଞ୍ଜକିଶୋର କେବେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଲେଖକ ଭଞ୍ଜକିଶୋର ୧୯୨୨ ମସିହାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।

Question 2.
ନରସିଂହଦେବ କାହାକୁ ନମସ୍କାର କଲେ ?
Answer:
ନରସିଂହଦେବ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କୁ ନମସ୍କାର କଲେ ।

Question 3.
ନରସିଂହଦେବଙ୍କର କେତେବେଳେ ମା’ଙ୍କର ଶେଷ ଇଚ୍ଛା କଥା ମନେପଡ଼ିଲା ?
Answer:
ନରସିଂହଦେବଙ୍କର ଶୁଭ ପ୍ରଭାତରେ ମା’ଙ୍କର ଶେଷ ଇଚ୍ଛା କଥା ମନେପଡ଼ିଲା ।

Question 4.
ସୂର୍ଯ୍ୟ ପୂଜା କରି କିଏ କୁଷ୍ଠ ବ୍ୟାଧ‌ିରୁ ମୁକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ?
Answer:
ସୂର୍ଯ୍ୟ ପୂଜା କରି ଶାମ୍ବ କୁଷ୍ଠ ବ୍ୟାଧରୁ ମୁକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ।

Question 5.
‘ସମ୍ରାଟ ପରମ ଧାର୍ମିକ’’
Answer:
‘ସମ୍ରାଟ ପରମ ଧାର୍ମିକ’’

Question 6.
ଛାୟା ମହାଦେବୀ କିଏ ?
Answer:
ନରସିଂହଦେବଙ୍କ ମାଆ ଥିଲେ ଛାୟା ମହାଦେବୀ ।

Question 7.
ସୂର୍ଯ୍ୟ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟରେ କେତେ କାରିଗର ଲାଗିଥିଲେ ?
Answer:
ସୂର୍ଯ୍ୟ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟରେ ବାରଶହ କାରିଗର ଲାଗିଥିଲେ ।

Question 8.
କାରିଗରମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଶ୍ରେଷ୍ଠ କାରିଗର କିଏ ଥିଲେ ?
Answer:
କାରିଗରମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଶ୍ରେଷ୍ଠ କାରିଗର ଥିଲେ ବିଶୁ ମହାରଣା ।

Question 9.
ଧରମା କିଏ ?
Answer:
ଧରମା ବିଶୁ ମହାରଣାର ଏକମାତ୍ର ପୁଅ ଥିଲେ ।

Question 10.
ବାରଶ’ ବଢ଼େଇଙ୍କ ମୁଣ୍ଡକାଟ ହେବା କଥା ଧରମା ମା’ କାହାଠାରୁ ଶୁଣିଲେ ?
Answer:
ବାରଶ’ ବଢ଼େଇଙ୍କ ମୁଣ୍ଡକାଟ ହେବା କଥା ଧରମା ମା’ ଆଗନ୍ତୁକଙ୍କଠାରୁ ଶୁଣିଲେ ।

Question 11.
କାଇଁକି ମୁଁ ପରା ଅଛି – ଏକଥା କିଏ କାହାକୁ କହିଛି ?
Answer:
କାଇଁକି ମୁଁ ପରା ଅଛି – ଏକଥା ଧରମା ତା’ର ମା’କୁ କହିଛି ।

Question 12.
ହେ ପ୍ରଭୁ, ପୋଡ଼ା ଭାଗ୍ୟରେ ଏଇୟା ଥିଲା ଏକଥା କିଏ କହିଛି ?
Answer:
ହେ ପ୍ରଭୁ, ପୋଡ଼ା ଭାଗ୍ୟରେ ଏଇୟା ଥିଲା – ଏକଥା ଧରମା ମା’ କହିଛି ।

Question 13.
କେଉଁ ନଦୀର ତୀର ନିକଟରେ କୋଣାର୍କ ମନ୍ଦିର ରହିଛି ?
Answer:
ଚନ୍ଦ୍ରଭାଗା ନଦୀର ତୀର ନିକଟରେ କୋଣାର୍କ ମନ୍ଦିର ରହିଛି ।

Question 14.
ଆଉଥରେ ମୋତେ ବାବା ବୋଲି ଡାକ – ଏକଥା କିଏ କାହାକୁ କହିଛି ?
Answer:
ଆଉଥରେ ମୋତୋ ବାପା ବୋଲି ଡାକ – ଏକଥା ବିଶୁ, ଧରମାକୁ କହିଛି ।

Question 15.
ଯାହାର ମୁଣ୍ଡ ନାହିଁ, ତା’ ପିଣ୍ଡରେ କ’ଣ ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ ?
Answer:
ଯାହାରୁ ମୁଣ୍ଡ ନାହିଁ, ତା’ ପିଣ୍ଡରେ ଜୀବନ ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ ।

Question 16.
ବିଷ୍ଣୁ, ତୁ କ’ଣ ପାଗଳ – ଏକଥା କିଏ କାହାକୁ କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ବିଶୁ, ତୁ କ’ଣ ପାଗଳ ଏକଥା ଶିଳ୍ପୀଗଣ ବିଶୁକୁ କହିଛନ୍ତି ।

Question 17.
ମୋରି ପୁଅ ବୋଲି ତୁ ବାପର ତ୍ରୁଟି ସୁଧାରି ପାରିବୁ । – ଏକଥା କିଏ କାହାକୁ କହିଥିଲେ ?
Answer:
ଏକଥା ବିଶୁ ମହାରଣା ନିଜ ପୁଅ ଧରମାକୁ କହିଥିଲେ ।

Question 18.
ବିଶୁର କେଉଁ ବାହୁ ଘନ ଘନ କମ୍ପି ଉଠୁଥୁଲା ?
Answer:
ବିଶୁର ଦକ୍ଷିଣ ବାହୁ ଘନ ଘନ କମ୍ପି ଉଠୁଥିଲା ।

Question 19.
ଆମର ଖାଇ ପିଇ ଶୋଇ ପଡ଼ିବା ଚାଲ – ଏକଥା କିଏ କହିଛି ?
Answer:
ଆମର ଖାଇ ପିଇ ଶୋଇ ପଡ଼ିବା ଚାଲ – ଏକଥା ତୃତୀୟ ଶିଳ୍ପୀ କହିଛି ।

Question 20.
ମତେ ଖାଲି ଥରେ ସୁଯୋଗ ଦିଅ ଏକଥା କିଏ କାହାକୁ କହିଛି ?
Answer:
ମତେ ଖାଲି ଥରେ ସୁଯୋଗ ଦିଅ ଏକଥା ଧରମା, ବିଶୁକୁ କହିଛି ।

Question 21.
କାଲି ସକାଳୁ କାହାକୁ ସୁମରଣା କରି ଯିବୁ ଧରମାକୁ ତା’ ମା’ କହିଥିଲା ?
Answer:
କାଲି ସକାଳୁ ମଙ୍ଗଳା ମା’ଙ୍କୁ ସୁମରଣା କରି ଯିବୁ ବୋଲି ଧରମାକୁ ତା’ ମା’ କହିଥିଲା ।

Question 22.
କେଉଁଥୁରୁ ବାପାଙ୍କୁ ବଞ୍ଚାଇବାପାଇଁ ଧରମା ଯାଇଥିଲା ?
Answer:
ହାଣ ମୁହଁରୁ ବାପାଙ୍କୁ ବଞ୍ଚାଇବାପାଇଁ ଧରମା ଯାଇଥିଲା ।

Question 23.
କଥା କିପରି ପ୍ରଘଟ ହୋଇଯାଏ ?
Answer:
କଥା କାନକୁ ଦି କାନ ହୋଇ ପ୍ରଘଟ ହୋଇଯାଏ ।

Question 24.
କିଏ ପଚାରି ପଚାରି ବିଶୁ ଘରେ ପହଞ୍ଚିଲା ?
Answer:
ଆଗନ୍ତୁକ ପଚାରି ପଚାରି ବିଶୁ ଘରେ ପହଞ୍ଚିଲା ।

Question 25.
ଧରମା କାହାକୁ ଦିହ ଛୁଇଁବାକୁ କହିଥିଲା ?
Answer:
ଧରମା ତା’ର ମା’କୁ ଦିଅ ଛୁଇଁବାକୁ କହିଥିଲା ।

Question 26.
ସମ୍ରାଟ କିପରି ଲୋକ ଥିଲେ ?
Answer:
ସମ୍ରାଟ ପରମ ଧାର୍ମିକ ଓ ମହାନୁଭବ ଥିଲେ ।

Question 27.
ସୂର୍ଯ୍ୟ ବଂଶର ଦାୟାଦ କିଏ ଥିଲେ ?
Answer: ନରସିଂହଦେବ ସୂର୍ଯ୍ୟ ବଂଶର ଦାୟାଦ ଥିଲେ ।

Question 28.
କାହାର ଡାକରା ପାଇ ବିଶୁ ଘର ଛାଡ଼ି ଯାଇଥିଲା ?
Answer:
ମଣିମାଙ୍କ ଡାକରା ପାଇ ବିଶୁ ଘର ଛାଡ଼ି ଯାଇଥିଲା ।

Question 29.
କିଏ ସ୍ଵୟଂ ନାରାୟଣ ?
Answer:
ସୂର୍ଯ୍ୟଦେବ ହିଁ ସ୍ୱୟଂ ନାରାୟଣ ।

Question 30.
ମଣିମା କାହା ଉପରେ ଅତୁଟ ବିଶ୍ଵାସ ରଖୁଥିଲେ ?
Answer:
ମଣିମା ଶିବେଇ ସାନ୍ତରା ଉପରେ ଅତୁଟ ବିଶ୍ଵାସ ରଖୁଥିଲେ ।

(B) ଗୋଟିଏ ପଦ ବା ଶବ୍ଦରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

Question 1.
‘କୋଣାର୍କ’ ଏକାଙ୍କିକାରେ କେଉଁ ପ୍ରସଙ୍ଗ ନାଟ୍ୟାୟିତ ହୋଇଛି ?
Answer:
ମନ୍ଦିର ଦଧନଉତି ବସିବା

Question 2.
ବାଳକ ଧରମା କାହା ପାଇଁ ଆୟୋତ୍ସର୍ଗ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଜାତି ପାଇଁ

Question 3.
ଭଞ୍ଜକିଶୋର ପଟ୍ଟନାୟକ କେଉଁ ଗ୍ରାମରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଛାଣିପୁରରେ

Question 4.
ନରସିଂହଦେବ କାହାକୁ ନମସ୍କାର କରୁଥିଲେ ?
Answer:
ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କୁ

Question 5.
ନରସିଂହଦେବ କେଉଁ ସ୍ଥାନରେ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କୁ ନମସ୍କାର କରୁଥିଲେ ?
Answer:
ଚନ୍ଦ୍ରଭାଗା ତୀରରେ

Question 6.
ନରସିଂହଦେବ କେଉଁ ସମୟରେ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କୁ ନମସ୍କାର କରୁଥିଲେ ?
Answer:
ସୂର୍ଯ୍ୟୋଦୟ୍ଟରେ

Question 7.
ସୂର୍ଯ୍ୟୋଦୟରେ ନରସିଂହଦେବ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କୁ ନମସ୍କାର କରୁଥିବାବେଳେ ତାଙ୍କ ପାଖରେ କିଏ ଛିଡ଼ା ହୋଇଥିଲେ ?
Answer:
ଶିବେଇ ସାନ୍ତରା

Question 8.
କେଉଁ ଦୃଶ୍ୟକୁ ଏକ ଅପୂର୍ବ ଦୃଶ୍ୟ ବୋଲି ନରସିଂହଦେବ କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ସୂର୍ଯ୍ୟୋଦୟର ଦୃଶ୍ୟ

Question 9.
ସୂର୍ଯ୍ୟଦେବ କେଉଁଠାରୁ ଲମ୍ଫ ପ୍ରଦାନ କରି ଉଦିତ ହେଉଛନ୍ତି ବୋଲି ନରସିଂହଦେବ କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ସମୁଦ୍ରରୁ

Question 10.
କେଉଁ ଦୃଶ୍ୟ ନରସିଂହଦେବଙ୍କ ଜୀବନର ଅପାସୋରା ହୋଇ ରହିଯିବ ବୋଲି ସେ କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ସୂର୍ଯ୍ୟୋଦୟର

Question 11.
ପ୍ରଭାତକାଳରେ ନରସିଂହଦେବଙ୍କର କେଉଁ କଥା ମନେପଡ଼ିଥିଲା ?
Answer:
ମା’ଙ୍କର ଶେଷ ଇଚ୍ଛା

Question 12.
ଛାୟା ମହାଦେବୀଙ୍କର ଶେଷ ଇଚ୍ଛା କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ଚନ୍ଦ୍ରଭାଗା ତୀରରେ ସୂର୍ଯ୍ୟମନ୍ଦିର ପ୍ରତିଷ୍ଠା

Question 13.
ଧରମା କିପରି ତା’ଘରକୁ ପ୍ରବେଶ କରିଥିଲା ?
Answer:
କାନ୍ଦି କାନ୍ଦି

Question 14.
ମୁଁ ପଛେ ମରିଯାଏ, ଜିଇଁବଞ୍ଚୁ ତୁ ଯୁଗ ରାଇଜ କର । ଏକଥା କିଏ କହିଛନ୍ତି ?
Answer:

Question 15.
ଅନୁକୂଳବେଳେ କାହାକୁ ସୁମରଣା କରିବାକୁ ଧରମାର ମାଆ କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ମଙ୍ଗଳାଙ୍କୁ

Question 16.
ଚନ୍ଦ୍ରଭାଗା ତୀରରେ କିଏ ଏକାକୀ ପଦଚାରଣା କରୁଥିଲେ ?
Answer:
ବିଶୁ ମହାରଣା

Question 17.
ବିଶୁ, ତୁ ହାରିଯାଇଛୁ ବୋଲି କିଏ ଉପହାସ କରି କହୁଥିଲା ?
Answer:
ଚୂଳବିହୀନ ମନ୍ଦିର

Question 18.
ନିହାଣ ମୁନରେ ଓଡ଼ିଆ କାରିଗର ଯେପରି ପଥର ଦେହରେ ଜୀବନ ଦେଇଛି – ଏହା କିଏ କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ଧରମା

Question 19.
ଯାହାର ମୁଣ୍ଡ ନାହିଁ, ତା’ ପିଣ୍ଡରେ ଜୀବନ ଆସିବ କୁଆଡ଼ୁ ? – ଏକଥା କିଏ କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ବିଶୁ ମହାରଣା

Question 20.
କାରିଗର ଘରର ପିଲା ଧରମା ବେଳେ ବେଳେ କ’ଣ ଦେଖେ ବୋଲି କହିଥିଲା ?
Answer:
ପୋଥପତ୍ର

Question 21.
ମୋ ଦକ୍ଷିଣବାହୁ ଘନ ଘନ କମ୍ପିଉଠୁଛି କାହିଁକି ? ଏହା କାହାର ଉକ୍ତି ?
Answer:
ବିଶୁ ମହାରଣା

Question 22.
‘ସୂର୍ଯ୍ୟଦେବ ହିଁ ସ୍ୱୟଂ ନାରାୟଣ’ ଏ କଥା କିଏ କହିଥିଲେ ?
Answer:
ରାଜା ନରସିଂହଦେବ

Question 23.
ନରସିଂହଦେବ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟର ପୂଜାରୀ ବୋଲି କିଏ କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ଶିବେଇ ସାନ୍ତରା

Question 24.
‘ଛାମୁ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟର ପୂଜାରୀ’ ଏହି ଉକ୍ତିଟି କାହାର ?
Answer:
ଶିବେଇ ସାନ୍ତରା

Question 25.
ସୂର୍ଯ୍ୟଦେବଙ୍କର ଉପାସନା ପାଇଁ ଗୋଟାଏ ସୁଦ୍ଧା ମନ୍ଦିର ନାହିଁ ବୋଲି କିଏ କହିଥିଲେ ?
Answer:
ନରସିଂହଦେବ

Question 26.
‘‘ମୂଳଦୁଆରେ କେଉଁଠି କ’ଣ ଦୋଷ ରହିଯାଇଛି ବୋଲି ଭାର ସମାନ ରହୁନି’’ – ଏକଥା କିଏ କହିଥିଲେ ?
Answer:
ଧରମା

Question 27.
ସମୁଦ୍ରର କେଉଁ ଗଣ୍ଡ ଉପରେ ସୂର୍ଯ୍ୟ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ ହେବ ବୋଲି ନରସିଂହଦେବ ନିଷ୍ପଭି ନେଇଥିଲେ ?
Answer:
ପଦ୍ମତୋଳା ଗଣ୍ଡ

Question 28.
ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ଦେଉଳର ଚୂଳି ମାରି ନ ପାରିଲେ କ’ଣ ହେବ ବୋଲି ରାଜା ଆଦେଶ ଦେଇଥିଲେ ?
Answer:
ମୁଣ୍ଡକାଟ

Question 29.
‘ବିଶୁ ମହାରଣାର ପୁଅ କେବେହେଲେ ହାରିବନି’ – ଏକଥା କିଏ କହିଥିଲେ ?
Answer:
ଧରମା

Question 30.
ଟିକିଛୁଆ ହୋଇ ମଧ୍ୟ କିଏ ବୀରପଣିଆ ଦେଖାଇଥିଲା ?
Answer:
ଅଭିମନ୍ୟୁ

Question 31.
ଚିହ୍ନିବାପାଇଁ ଧରମାର ମାଆ ଧରମା ହାତରେ କ’ଣ ପଠାଇଥିଲେ ?
Answer:
କୋଳି ଓ ମୁଦି

Question 32.
ବାପାର ତ୍ରୁଟିକୁ ସୁଧାରିବାରେ କିଏ ସମର୍ଥ ହୁଏ ?
Answer:
ପୁଅ

Question 33.
‘ବାରଶ’ ବଢ଼େଇରେ ଦାୟ ନା ପୁଅରେ ଦାୟ ? – ଏକଥା କିଏ କାହାକୁ ପଚାରିଥିଲେ ?
Answer:
ବଢ଼େଇମାନେ ବିଶୁ ମହାରଣାଙ୍କୁ

Question 34.
ବିଶୁ ମହାରଣା କେତେବର୍ଷ ଧରି ଘରଠାରୁ ଦୂରରେ ଥିଲା ?
Answer:
ବାର ବର୍ଷ କାଳ

Question 35.
ଓଡ଼ିଆ କାରିଗରଙ୍କ ମାନ ରଖିବାକୁ କିଏ ପଣକରି ଆସିଛି ବୋଲି କୁହାଯାଇଛି ?
Answer:
ଧରମା

Question 36.
‘‘ଶେଷଥର ପାଇଁ ମଉଜ କରିବା ଚାଲ’’ – ଏକଥା କିଏ କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ଜଣେ ଶିଳ୍ପୀ

Question 37.
ଭାସ୍କର କୁଳର ମଉଡ଼ମଣି କିଏ ?
Answer:
ବିଶୁ ମହାରଣା

Question 38.
ମହାରାଜାଙ୍କ ଆଦେଶ ବିଷୟରେ ଧରମା ମାଆକୁ କିଏ ଖବର ଦେଇଥିଲେ ?
Answer:
ଜନୈକ ଆଗନ୍ତୁକ

Question 39.
ଧ୍ରୁବ, ପ୍ରହ୍ଲାଦ ଟିକି ପିଲା ହୋଇ କ’ଣ ଲାଭ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଈଶ୍ବରଙ୍କ ସାନ୍ନିଧ୍ୟ

Question 40.
କେଉଁ ନଦୀ ତୀରରେ କୋଣାର୍କ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ ହୋଇଛି ?
Answer:
ଚନ୍ଦ୍ରଭାଗା

(C) ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

Question 1.
ଚନ୍ଦ୍ରଭାଗା ତାରରେ ……………….. ଏକାକା ପଦଚାରଣା କରୁଥିଲୋ
Answer:
ବିଶୁ ମହାରଣା,

Question 2.
ନିହାଣ ମୁନରେ ଓଡ଼ିଆ କାରିଗର ଯେପରି ଯେପରି ପଥର ଦେହରେ ଜାବନ ଦେଇଛି – ଏହା ………………….କହିଛନ୍ତି।
Answer:
ଧରମା

Question 3.
ଯାହାର ମୁଣ୍ଡ ନାହିଁ, ତା’ ପିଣ୍ଡରେ ଜାବନ ଆସିବ କୁଆତୁ? – ଏ କଥା …………………. କହିଛିନ୍ତି ।
Answer:
ବିଶୁ ମହାରଣା

Question 4.
ମୋ ଦକ୍ଷିଣବାହୁ ଘନ ଘନ କମିଉଠୁଛି କାର୍ହିକି? ଏହି ……………… ର ଉକ୍ତ୍ରି ।
Answer:
ବିଶୁ ମହାରଣା

Question 5.
‘ସୂର୍ଯ୍ୟଦେବ ର୍ହି ସ୍ୱୟଂ ନାରାୟଣ’ – ଏ କଥା ………………… କହିଥିଲେ।
Answer:
ରାଜା ନରସିଂହଦେବ

Question 6.
ଛାମୁ ସୌଦର୍ଯ୍ୟର ପୂଜାରା – ଏକଥା …………… କହିଥ୍ ଲୋ
Answer:
ଶିବେଇ ସାନ୍ତରା

Question 7.
ସୂର୍ଯଦେବଙ୍କର ଉପାସନା ପାଇଁ ଗୋଟାଏ ସୁଘା ନାହିଁ ବୋଲି …………… କହିଥିଲେ।
Answer:
ନରସିଂହଦେବ

Question 8.
“ମୂଳପୁଆରେ କେଉଁଠି କ’ଣ ଦୋଷ ରହିଯାଇଛି ବୋଲି ଭାର ସମାନ ରହୁନି” – ଏକଥା ……………….. କହିଥ୍ ଲୋ
Answer:
ଧରମା

Question 9.
କୋଣାର୍କ ମନ୍ଦିର ରାଜା ………………..ଙ୍କର କାର୍ତ୍ତି ।
Answer:
ନରସିଂହଦେବ

Question 10.
ଚନ୍ଦ୍ରଭାଗାରେ ସୂର୍ଯ୍ୟମନ୍ଦିର ପ୍ରତିଷ୍ଠା ପାଇଁ ………………… ନରସିଂହଦେବଙ୍କୁ ଅନୁରୋଧ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ଛାୟା ମହାଦେବୀ

Question 11.
ନରସିଂହଦେବ …………………. ବଂଶର ଦାୟାଦ ଥିଲେ ।
Answer:
ସୂର୍ଯ୍ୟ

Question 12.
ଧରମାର ପିତାଙ୍କ ନାମ ଥିଲା …………………..।
Answer:
ବିଶୁ ମହାରଣା

Question 13.
ସୂର୍ଯ୍ୟମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ ………………… ଜଗ ବଢ଼େଇ ଦିନରାତି କାମରେ ଲାଗିଥ୍ ଲୋ
Answer:
ବାରଶହ

Question 14.
ବାରଶହ ବଢେଇ ……………. ବର୍ଷ ଧରି ସୂର୍ଯ୍ୟମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ କରିଚାଲିଥିଲୋ
Answer:
୧୨

Question 15.
‘ବିଶୁ ମହାରଣାର ପୁଅ କେବେହେଲେ ହାରିବନି’ – ଏକଥା …………………… କହିଥିଲେ ।
Answer:
ଧରମା

Question 16.
ବାଳକ ଧରମା ……………….. ପାଇଁ ଆମ୍ବୋତ୍ସର୍ଗ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ଜାତି

Question 17.
‘କୋଣାର୍କ’ ଏକାଙ୍କିକାର ରଚୟିତା ………………….।
Answer:
ଭଞ୍ଜକିଶୋର ପଟ୍ଟନାୟକ

Question 18.
ଛାୟା ମହାଦେବୀ ………………… ଙ୍କର ଜନନୀ ଥିଲେ ।
Answer:
ନରସିଂହଦେବ

Question 19.
ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କୁ ପୂଜାକରି …………………. କୁଷ୍ଠବ୍ୟାଧରୁ ମୁକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ।
Answer:
ଶାମ୍ବ

Question 20.
………………….. ନରସିଂହଦେବଙ୍କ ଅତି ବିଶ୍ଵାସୀ ଥିଲେ ।
Answer:
ଶିବେଇ ସାନ୍ତରା

Question 21.
ସୂର୍ଯ୍ୟମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣର ଗୁରୁଦାୟିତ୍ଵ ନରଦାୟିତ୍ବ ନରସିଂହଦେବ ……………….ଙ୍କୁ ଅର୍ପଣ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ଶିବେଇ ସାନ୍ତରାଙ୍କୁ

(D) ଠିକ୍ ଉକ୍ତି ପାଇଁ ‘T” ଓ ଭୁଲ୍ ଉକ୍ତି ପାଇଁ F” ଲେଖ ।

1. ‘ବାରଶ ବଢ଼େଇରେ ଦାୟ ନା ପୁଅରେ ଦାୟ ?’- ଏକଥା ବଢ଼େଇମାନେ ଧରମାକୁ ପଚାରିଥିଲେ ।
2. ବିଶୁ ମହାରଣା ଚଉଦ ବର୍ଷ କାଳ ଧରି ଘରଠାରୁ ଦୂରରେ ଥିଲା ।
3. “ଶେଷଥର ପାଇଁ ମଉଜ କରିବା ଚାଲ” – ଏକଥା ଜଣେ ଶିତି କହିଛିନ୍ତି ।
4. ବିଶୁ ଭାସ୍କର କୁଳର ମଉଡ଼ମଣି ।
5. ଚନ୍ଦ୍ରଭାଗା ନଦୀ ତୀରରେ କୋଣାର୍କ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ ହୋଇଛି ।
6. ସୂର୍ଯ୍ୟମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣର ଗୁରୁଦାୟିତ୍ଵ ନରସିଂହଦେବ ଶିବେଇ ସାନ୍ତରାଙ୍କୁ ଅର୍ପଣ କରିଥିଲେ
7. . ଟିକିଛୁଆ ହୋଇ ମଧ୍ୟ ବାଜି ରାଉତ ବୀରପଣିଆ ଦେଖାଇଥିଲା ।
8. ଚିହ୍ନିବାପାଇଁ ଧରମାର ମାଆ। ଧରମା ହାତରେ କୋଳି ଓ ମୁଦି ପଠାଇଥିଲେ ।
୨. ବାପାର ତ୍ରୁଟିକୁ ସୁଧାରିବାରେ ଭାଇ ସମର୍ଥ ହୁଏ ।
10. ମହାରାଜାଙ୍କ ଆଦେଶ ବିଷୟରେ ଧରମା ମାଆକୁ ଜନୈକ ଆଗନ୍ତୁକ ଖବର ଦେଇଥିଲେ ।.
11. ‘ଦେଉଳର ଘନ କେନ୍ଦ୍ର ସହିତ ଦଧନଉତି ଗୋଟିଏ ସରଳରେଖାରେ ରହିପାରୁନି ।’ – ଏକଥା ବିଶୁ ମହାରଣା ଭାବିଥିଲା ।
12. ‘କୋଣାର୍କ’ ଏକାଙ୍କିକାରେ ମନ୍ଦିର ଦଧ୍ଵନଉତି ବସିବା ପ୍ରସଙ୍ଗ ନାଟ୍ୟାୟିତ ହୋଇଛି ।
13. ସମୁଦ୍ରର ପଦ୍ମତୋଳା ଗଣ୍ଡରେ ସୂର୍ଯ୍ୟମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ ହେବ ବୋଲି ନରସିଂହଦେବ ନିଷ୍ପଭି ନେଇଥିଲେ ।
14. ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ଦେଉଳର ଚୂଳି ମାରି ନ ପାରିଲେ ମୁଣ୍ଡକାଟ ହେବ ବୋଲି ମନ୍ତ୍ରୀ ଆଦେଶ ଦେଇଥିଲେ ।
15. ଧ୍ରୁବ, ପ୍ରହ୍ଲାଦ ଟିକିପିଲା ହୋଇ ଈଶ୍ବରଙ୍କ ସାନ୍ନିଧଲାଭ କରିପାରିଥିଲେ ।
Answer:
1. ‘ବାରଶ ବଢ଼େଇରେ ଦାୟ ନା ପୁଅରେ ଦାୟ ?’- ଏକଥା ବଢ଼େଇମାନେ ଧରମାକୁ ପଚାରିଥିଲେ । (F)
2. ବିଶୁ ମହାରଣା ଚଉଦ ବର୍ଷ କାଳ ଧରି ଘରଠାରୁ ଦୂରରେ ଥିଲା । (F)
3. “ଶେଷଥର ପାଇଁ ମଉଜ କରିବା ଚାଲ” – ଏକଥା ଜଣେ ଶିତି କହିଛିନ୍ତି । (T)
4. ବିଶୁ ଭାସ୍କର କୁଳର ମଉଡ଼ମଣି । (T)
5. ଚନ୍ଦ୍ରଭାଗା ନଦୀ ତୀରରେ କୋଣାର୍କ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ ହୋଇଛି । (T)
6. ସୂର୍ଯ୍ୟମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣର ଗୁରୁଦାୟିତ୍ଵ ନରସିଂହଦେବ ଶିବେଇ ସାନ୍ତରାଙ୍କୁ ଅର୍ପଣ କରିଥିଲେ (T)
7. . ଟିକିଛୁଆ ହୋଇ ମଧ୍ୟ ବାଜି ରାଉତ ବୀରପଣିଆ ଦେଖାଇଥିଲା । (F)
8. ଚିହ୍ନିବାପାଇଁ ଧରମାର ମାଆ। ଧରମା ହାତରେ କୋଳି ଓ ମୁଦି ପଠାଇଥିଲେ । (T)
୨. ବାପାର ତ୍ରୁଟିକୁ ସୁଧାରିବାରେ ଭାଇ ସମର୍ଥ ହୁଏ । (F)
10. ମହାରାଜାଙ୍କ ଆଦେଶ ବିଷୟରେ ଧରମା ମାଆକୁ ଜନୈକ ଆଗନ୍ତୁକ ଖବର ଦେଇଥିଲେ । (T)
11. ‘ଦେଉଳର ଘନ କେନ୍ଦ୍ର ସହିତ ଦଧନଉତି ଗୋଟିଏ ସରଳରେଖାରେ ରହିପାରୁନି ।’ – ଏକଥା ବିଶୁ ମହାରଣା ଭାବିଥିଲା । (F)
12. ‘କୋଣାର୍କ’ ଏକାଙ୍କିକାରେ ମନ୍ଦିର ଦଧ୍ଵନଉତି ବସିବା ପ୍ରସଙ୍ଗ ନାଟ୍ୟାୟିତ ହୋଇଛି । (T)
13. ସମୁଦ୍ରର ପଦ୍ମତୋଳା ଗଣ୍ଡରେ ସୂର୍ଯ୍ୟମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ ହେବ ବୋଲି ନରସିଂହଦେବ ନିଷ୍ପଭି ନେଇଥିଲେ । (T)
14. ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ଦେଉଳର ଚୂଳି ମାରି ନ ପାରିଲେ ମୁଣ୍ଡକାଟ ହେବ ବୋଲି ମନ୍ତ୍ରୀ ଆଦେଶ ଦେଇଥିଲେ । (F)
15. ଧ୍ରୁବ, ପ୍ରହ୍ଲାଦ ଟିକିପିଲା ହୋଇ ଈଶ୍ବରଙ୍କ ସାନ୍ନିଧଲାଭ କରିପାରିଥିଲେ । (T)

(E) ସ୍ତମ୍ଭ ମିଳନ କର ।

Question 1
‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଶବ୍ଦ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ସମ୍ପର୍କ ଥିବା ଶବ୍ଦକୁ ଯୋଡ଼ି ଲେଖ ।

Answer:

Question 2
‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଶବ୍ଦ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ସମ୍ପର୍କ ଥିବା ଶବ୍ଦକୁ ଯୋଡ଼ି ଲେଖ ।

Answer:

ନାଟ୍ୟକାରଙ୍କ ପରିଚୟ

ଓଡ଼ିଆ ନାଟକ ଓ ଏକାଙ୍କିକା ସ୍ରଷ୍ଟାଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଭଞ୍ଜକିଶୋରଙ୍କର ଭୂମିକା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ । ସମସାମୟିକ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ଗଳ୍ପ, ଉପନ୍ୟାସ ଓ ଜୀବନ କାହାଣୀକୁ ପାଠକମାନଙ୍କ ନିକଟରେ ଏକ ଭିନ୍ନ ଉପାୟରେ ଉପସ୍ଥାପନ କରି ଲୋକପ୍ରିୟ କରାଇବାରେ ଏହିପରି ନାଟ୍ୟକାରମାନଙ୍କର ଅବଦାନ ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟା ନାଟ୍ୟକାର ଭଞ୍ଜକିଶୋରଙ୍କର ନାଟକଗୁଡ଼ିକରେ ଊନବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ସାମାଜିକ ଚିତ୍ରର ପ୍ରତିଫଳନ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥାଏ । ସେ କଟକ ଜିଲ୍ଲାର ଛାଣିପୁର ଗ୍ରାମରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ବୃତ୍ତିରେ କିରାଣିଗିରିକୁ ଆଦରି ନେଇଥିଲେ ବି ପ୍ରବୃତ୍ତିରେ ଥିଲେ ଜଣେ ନାଟ୍ୟ କଳାକାର ଓ ନାଟକ ରଚୟିତା । ତାଙ୍କ ରଚିତ ନାଟକଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ, ‘ଝଡ଼ରାତି’, ‘ପ୍ରେମପୁଷ୍ପ’, ‘ପରିଣତି’, ‘ଦେବୀ’, ‘ମାଣିକଯୋଡ଼ି’, ‘ଜୟମାଲ୍ୟ’, ‘ଅଗ୍ନିପରୀକ୍ଷା’, ‘ସାଆନ୍ତ ଘର’, ‘ଏ ଯୁଗର ଝିଅ’ ଓ ‘କାଶ୍ମୀର ବେଗମ୍ ଗୁଲନାର’ ଓଡ଼ିଶାର ପୁରପଲ୍ଲୀରେ ମଞ୍ଚସ୍ଥ ହୋଇ ଖୁବ୍ ଲୋକପ୍ରିୟତା ଅର୍ଜନ କରିପାରିଛି । ନାଟ୍ୟକାରଙ୍କର ଏକକ ସୃଷ୍ଟି ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟ କେତେଗୁଡ଼ିଏ ନାଟ୍ୟକାରଙ୍କ ସହ ମିଳିତ ରଚନା ମଧ୍ୟ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥାଏ । ତାଙ୍କର ଏକାଙ୍କିକା ରଚନାଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ‘ବାଣହରଣ’, ‘ଅଗ୍ନିପତଙ୍ଗ’, ‘ଘରଣା’, ‘ସାଇଲଖୁଣ୍ଠ’ ‘ବାକିରାଉତ’ ଓ ‘କୋଶାକ’ ଓଡ଼ିଶାର ବିଭିନ୍ନ ନାଟ୍ୟସଂସ୍ଥାଦ୍ୱାରା ଅଭିନାତ ହୋଇ ସଫଳତା ହାସଲ କରିପାରିଚ୍ଛା ହାସଲ କରିପାରିଛି ।

‘କୋଣାର୍କ’ ଏକାଙ୍କିକା ତାଙ୍କର ଏକ ଅନବଦ୍ୟ ରଚନା। ଇତିହାସ ଓ ଜନଶ୍ରୁତିକୁ ସମ୍ବଳକରି ବିଶ୍ଵର ଅନନ୍ୟ କାରୁକାର୍ଯ୍ୟଖଚିତ କୋଣାର୍କର ଦଧନଉତି ସ୍ଥାପନକୁ ନେଇ ନାଟ୍ୟକାରଙ୍କର ଏହି ଏକାଙ୍କିକାର ସୃଷ୍ଟି । ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର କାରିଗରକୁଳର ଶିଳ୍ପନୈପୁଣ୍ୟ, ବୀରତ୍ବ ଓ ସାହସ ସହିତ କୋମଳ ବାଳକ ଧର୍ମପଦର ଜାତି ପାଇଁ ଆତ୍ମବଳିର ନାଟ୍ୟସଂଳାପକୁ ନାଟ୍ୟକାର ଅତି ସୁନ୍ଦର ଭାବରେ ଉପସ୍ଥାପନ କରିଛନ୍ତି । ଏଥ‌ିରେ ବାଳକ ଧର୍ମପଦର ଆୟୋତ୍ସର୍ଗ ଏବଂ ଜଣେ ସନ୍ତାନବତ୍ସଳ ଜନନୀଠାରୁ ଦେଶ ଓ ଜାତି ପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ବିଦାୟ ନେଉଥ‌ିବା ଜଣେ ଅବୋଧ ସନ୍ତାନର ବିଦାୟଜନିତ କାରୁଣ୍ୟ
ଓ ଓଡ଼ିଆ ଶିଳ୍ପୀର କଳାକୁଶଳତା ପ୍ରଭୃତି ଚିତ୍ରିତ ହୋଇଛି ।

ନାଟକର ପୃଷ୍ଠଭୂମି

ବିଶ୍ୱବିଖ୍ୟାତ କୋଣାର୍କ ମନ୍ଦିରର ଛୁଞ୍ଚୁମୁନର କାରୁକାର୍ଯ୍ୟ କାହାକୁ ଅବିଦିତ ନୁହେଁ । ଏହି ମନ୍ଦିରଟି ଓଡ଼ିଶାର ରାଜତନ୍ତ୍ର ଇତିହାସ ଏବଂ ଓଡ଼ିଆ କାରିଗରମାନଙ୍କର ଶିଳ୍ପନୈପୁଣ୍ୟର ଏକ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ନିଦର୍ଶନ । ମାତ୍ର ଏହି ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ ପୃଷ୍ଠଭୂମିରେ ଯେଉଁ କାହାଣୀଟି ରହିଛି, ତାହା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଦୁଃଖଦ ଓ ମର୍ମବିଦାରକ । ଓଡ଼ିଶାର ରାଜା ଲାଙ୍ଗୁଳା ନରସିଂହଦେବ, ଏହି ମନ୍ଦିରଟିକୁ ତାଙ୍କର ମାତା ଛାୟାଦେବୀଙ୍କ ଇଚ୍ଛାପୂରଣ ପାଇଁ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ । ମାତାଙ୍କର ଇଚ୍ଛାକୁ ସ୍ମୃତିର ସଙ୍ଖାଳି କରିବା ପାଇଁ ରାଜା ରାଜକୋଷରୁ ପ୍ରଚୁର ଅର୍ଥ ବ୍ୟୟ କରି ଏହି ମନ୍ଦିରଟି ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ । ଏହି ମନ୍ଦିରଟି ଦୀର୍ଘ ଷୋଳବର୍ଷ ଧରି ବାରଶହ କାରିଗରଙ୍କର ନିହଣମୁନରେ କାରୁକାର୍ଯ୍ୟ ମଣ୍ଡିତ ହୋଇଥିଲା । ଏଥିରେ ଓଡ଼ିଆ କାରିଗରମାନଙ୍କର ଲହୁ ଓ ଲୁହର ସ୍ମୃତି ରହିଥିଲେ ବି ସେମାନଙ୍କର ଶିଳ୍ପନୈପୁଣ୍ୟ ସମଗ୍ର ଜଗତର ଆଖୁ ଝଲସାଇ ଦେଇଛି । ଏହି ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ କ୍ଷେତ୍ରରେ କାରିଗରମାନଙ୍କର କାରିଗରୀନୈପୁଣ୍ୟ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲେ ବି ସେମାନଙ୍କର ବୈଷୟିକ ଜ୍ଞାନ କୌଶଳରେ ଯେ ବିଶେଷ

ପଟୁତା ନଥିଲା, ଏହା ରଚିତ ଏକାଙ୍କିକାରୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇଥାଏ । ଏଣୁ ଦୀର୍ଘ ଷୋଳବର୍ଷ ଧରି ନିର୍ମିତ ହୋଇ ପୂର୍ଣ୍ଣତା ପାଇବାବେଳକୁ ଏକ ଗଭୀର ସମସ୍ୟା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା । ମନ୍ଦିରର ଗର୍ଭକେନ୍ଦ୍ର ସହ ଦଧନଉତିର କେନ୍ଦ୍ର ଗୋଟିଏ ସରଳରେଖାରେ ରଖୂପାରିବାର କୌଶଳ କାରିଗରମାନଙ୍କୁ ଜଣାନଥିବାରୁ ଦେଉଳର ମୁଣ୍ଡି ମରିପାରି ନଥିଲା । ଯେତେଥର ମନ୍ଦିର ଉପରେ ଦଧନଉତିକୁ ସ୍ଥାପନ କରାଗଲା, ସେତେଥର ଏହା ଭୁଶୁଡ଼ି ପଡ଼ୁଥିଲା । ଏଣୁ ରାଜା ନରସିଂହଦେବ ଏବଂ ମନ୍ତ୍ରୀ ଶିବେଇ ସାନ୍ତରାଙ୍କ ପାଇଁ ଏହା ଚିନ୍ତାର କାରଣ ହୋଇପଡ଼ିଥିଲା । ଏପରି ପରିସ୍ଥିତିରେ ଅନ୍ୟଦେଶରୁ କାରିଗର ଆଣି ଏହାକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ କରିବା

ଓଡ଼ିଆଜାତିର ଗୌରବ ଓ ସମ୍ମାନବୋଧ ଉପରେ ଆଞ୍ଚ ଆଣିବାର ଆଶଙ୍କା ଥିଲା । ଏଣୁ କାରିଗରମାନଙ୍କୁ ଭୟ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରି ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି କରିବାପାଇଁ ସେ ଏକ କଠୋର ଆଦେଶ ଦେଇଥିଲେ । ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଦିନ ଧାର୍ଯ୍ୟକରି ସେହି ରାତି ମଧ୍ୟରେ ଦେଉଳର ମୁଣ୍ଡି ନ ମାରି ପାରିଲେ ସମସ୍ତ କାରିଗରମାନଙ୍କ ମୁଣ୍ଡକାଟ ହେବ ବୋଲି ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଖୁବା ଆଳରେ ସେଠାରେ ପହଞ୍ଚି ଦଧନଉତି ସ୍ଥାପନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଥ‌ିବା ବୈଷୟିକ ତ୍ରୁଟିକୁ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରିପାରିଥିଲା ଏବଂ କାରିଗର ପୁଅର ଦକ୍ଷତା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରି ସେ ମନ୍ଦିରର ମୁଣ୍ଡି ମାରିବାକୁ ସମର୍ଥ ହୋଇପାରିଥିଲା । ମାତ୍ର ଏହା ସତ୍ତ୍ଵେ ସମସ୍ୟାର ଅନ୍ତ ହୋଇପାରି ନଥିଲା ।

ବାଳକ ଧରମାର ଏହି ଅନନ୍ୟ ଦକ୍ଷତା ଜାଣିବାପରେ ରାଜା ନିଶ୍ଚୟ କାରିଗରମାନଙ୍କୁ ଦଣ୍ଡିତ କରିବେ, ଏହି ଆଶଙ୍କା କରି ସମସ୍ତ କାରିଗର ବିଶୁ ମହାରଣାଙ୍କ ନିକଟକୁ ଯାଇ ତାଙ୍କ ପୁତ୍ରର ଜୀବନ ଭିକ୍ଷା କରିଥିଲେ । ଏଥିରେ ବିଶୁ ମହାରଣା ସମ୍ମତ ହୋଇପାରି ନଥିଲେ ବି ଜଣେ କାରିଗର ମୁଖ୍ୟ ହିସାବରେ ନିଜ ପିତାଙ୍କର ଦାୟିତ୍ୱବୋଧତାକୁ ସମ୍ମାନଦେଇ ଧରମା ସ୍ୱତଃପ୍ରବୃତ୍ତ ଭାବରେ ମନ୍ଦିର ଉପରୁ ଚନ୍ଦ୍ରଭାଗା ନଦୀକୁ ଡେଇଁ ଆମ୍ବୋତ୍ସର୍ଗ କରିଥିଲା । ଯୁଗଯୁଗ ପାଇଁ ଧର୍ମପଦ ଜଣେ ଯୋଗ୍ୟପୁତ୍ର ଓ ତ୍ୟାଗୀବାଳକ ଭାବରେ ଓଡ଼ିଆ ଜାତି ପାଇଁ ଆଦର୍ଶ ହୋଇ ରହିଗଲା । ଏହି ମହାନ୍ ତ୍ୟାଗର କାହାଣୀକୁ ଓଡ଼ିଆ ଜାତି ନିକଟରେ ଉପସ୍ଥାପନ କରିବାପାଇଁ ‘କୋଣାର୍କ’ ଏକାଙ୍କିକାର ସୃଷ୍ଟି ।

ସାରକଥା

କରିବାପରେ ପରିଶେଷରେ ଏହି ଅର୍କକ୍ଷେତ୍ର କୋଣାର୍କରେ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଉପାସନା କରି ତାଙ୍କୁ ରୋଗମୁକ୍ତ କରାଇଥିଲେ । ପ୍ରତିଦିନ ପ୍ରାତଃକାଳରେ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଚନ୍ଦ୍ରଭାଗା ନଦୀ ଉପରେ ଉଦିତ ହୋଇଥା’ନ୍ତି । ଏଣୁ ଚନ୍ଦ୍ରଭାଗା ଯାଇ ସେଠାରେ ପ୍ରତିଦିନ ମାତା ଛାୟାଦେବୀ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଉପାସନା ସାରି ତା’ପରେ ଅନ୍ତଜଳ ଭକ୍ଷଣ କରୁଥିଲେ । ତାଙ୍କର ଶେଷ ଇଚ୍ଛା ଥିଲା ସେହି ପବିତ୍ର ଚନ୍ଦ୍ରଭାଗା କୂଳରେ ଗୋଟିଏ ସୁଦୃଶ୍ୟ ସୂର୍ଯ୍ୟମନ୍ଦିର ନିର୍ମିତ ହେବ । ମାତା ଇଚ୍ଛାଦେବୀଙ୍କର ଶେଷଇଚ୍ଛା ପୂରଣ କରିବାପାଇଁ ରାଜା ନରସିଂହଦେବ ଚନ୍ଦ୍ରଭାଗା କୂଳରେ ଏକ ଚମତ୍କାର ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣର ପରିକଳ୍ପନା କରିଥିଲେ । ରାଜପାରିଷଦଙ୍କ ସମେତ ପାତ୍ରମନ୍ତ୍ରୀ ଶିବେଇ ସାମନ୍ତରାଙ୍କ ପରାମର୍ଶ ନେଇ ଚନ୍ଦ୍ରଭାଗା କୂଳରେ ଏହି ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟ ଚାଲିଲା । ବାରଶହ ବଛା ବଛା କାରିଗରଙ୍କୁ ନେଇ ଦୀର୍ଘ ଷୋଳବର୍ଷ କାଳ ଏହି ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟ ଚାଲିଥିଲା । ବାରଶହ କାରିଗରଙ୍କର ମୁଖ୍ୟରୂପେ ରାଜ୍ୟର ବିଶିଷ୍ଠ ଶିଳ୍ପୀ ବିଶୁ ମହାରଣାଙ୍କୁ ଦାୟିତ୍ଵ ଅର୍ପଣ କରାଯାଇଥିଲା।

ଷୋଳବର୍ଷ ଧରି ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିବା ଏହି ମନ୍ଦିରଟିର କାରିଗରୀ କୌଶଳ ଅତି ଚମତ୍କାର ଥିଲା । ଏହା ଗାତ୍ରରେ ନିର୍ମିତ ପଥର ମୂର୍ତ୍ତିଗୁଡ଼ିକ ଛୁଞ୍ଚୁମୁନରେ ତିଆରି ଭଳି ପ୍ରତୀୟମାନ ହେଉଥିଲା । ଏହା ସମଗ୍ର ବିଶ୍ଵରେ ସବୁଠାରୁ ଏକ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ମନ୍ଦିର ରୂପରେ ବିବେଚିତ ହେଲା । ମାତ୍ର ସମସ୍ତ କାରିଗରୀ ଦକ୍ଷତା ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥିବା ସତ୍ତ୍ବେ ଗୋଟିଏ ବ୍ୟତିକ୍ରମ ପରିଲକ୍ଷିତ ହେଲା । ମନ୍ଦିରର ଅଗ୍ରଭାଗ, ଦଧନଉତିକୁ ସ୍ଥିର କରିବା ଅର୍ଥାତ୍‌ ଦେଉଳର ମୁଣ୍ଡିମାରିବା ସମ୍ଭବ ହୋଇପାରିଲା ନାହିଁ । କାରିଗରମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ହାହାକାର ପଡ଼ିଗଲା । କାରଣ ମନ୍ଦିର ମୁଣ୍ଡି ନ ମରିବା ଫଳରେ ମହାରାଣୀ କ୍ରୋଧାନ୍ଵିତ ହୋଇ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ମନ୍ଦିରର ଦଧନଉତି ସ୍ଥାପିତ ନ ହେଲେ ପରଦିନ ସମସ୍ତ କାରିଗରଙ୍କର ମୁଣ୍ଡକାଟ କରିବେ ବୋଲି ଆଦେଶ ଦେଇଥିଲେ ।

ବାରଶହ କାରିଗରଙ୍କର ମୁଖ୍ୟରୂପେ ନିଯୁକ୍ତ ବିଶୁ ମହାରଣା ବାରବର୍ଷ ଧରି ନିଜ ସ୍ତ୍ରୀ, ସଂସାର ତ୍ୟାଗ କରି ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟରେ ଲିପ୍ତ ରହିଥିଲେ । ସେ ରାଜାଙ୍କ ଆଦେଶ ପାଇ ଆସିବା ସମୟରେ ତାଙ୍କ ସ୍ତ୍ରୀ ଗର୍ଭବତୀ ଥିଲେ । ପରେ ତାଙ୍କର ଗୋଟିଏ ପୁତ୍ରସନ୍ତାନ ଜାତ ହୋଇଥିଲା । ଅତି ଆଦରରେ ତା’ର ନାମ ରଖାଯାଇଥିଲା ଧରମା ବା ଧର୍ମପଦ । କିନ୍ତୁ ବିଶୁ ମହାରଣା ବାରବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ତାଙ୍କର ଜନ୍ମିତ ପୁତ୍ର ସମ୍ପର୍କରେ କିଛି ଜାଣିବାର ସୁଯୋଗ ପାଇନଥିଲେ ।

ଧରମା ବଡ଼ ହେଲା ପରେ ଚାଟଶାଳୀକୁ ପାଠ ପଢ଼ିବାକୁ ଗଲା । ସବୁ ପିଲାମାନଙ୍କର ବାପାମାନେ ସେମାନଙ୍କର ପୁଅମାନଙ୍କୁ ଚାଟଶାଳୀକୁ ନେଇ ଛାଡ଼ିବାକୁ ଯାଆନ୍ତି । ସେମାନଙ୍କର ପିଲାମାନଙ୍କୁ ନାନାପ୍ରକାର ଗେହ୍ଲା କରନ୍ତି । ଧରମା ଏଥିରୁ ବଞ୍ଚିତ ହୁଏ । ଏହାପରେ ତା’ର ସାଙ୍ଗସାଥୀମାନେ ତାକୁ ଛିଗୁଲେଇ ‘ଅଣବାବୁଆର ପୁଅ’ ବୋଲି କହି ବିବ୍ରତ କରନ୍ତି । ଏଥିରେ ତା’ର ମନ ବହୁତ ଦୁଃଖ ହୁଏ । ଥରେ ଚାଟଶାଳୀରୁ ସେ କାନ୍ଦି କାନ୍ଦି ଆସି ତା’ର ମାଆକୁ ବାପାର ପରିଚୟ ସମ୍ପର୍କରେ ଜାଣିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରିଥିଲା । ଶେଷରେ ମା’ ବାଧ୍ୟହୋଇ ପ୍ରକୃତ ସତ୍ୟକଥା ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ । ସେ ମାତୃଗର୍ଭରେ ଥ‌ିବାବେଳେ ତା’ର ବାପା ବିଶୁ ମହାରଣା ମହାରାଜାଙ୍କ ଡାକରା ପାଇ କୋଣାର୍କ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟକୁ ଯାଇଛନ୍ତି ।

ଏଥିରେ ଧରମାର ମନ ସନ୍ତୋଷ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ବାପାଙ୍କୁ ଦେଖୁଯିବାପାଇଁ ମା’ଙ୍କ ନିକଟରେ ଅଳିକଲା । ଏଇ ସମୟରେ ତାଙ୍କର ଜଣେ ସମ୍ପର୍କୀୟ କୌଣସି ଏକ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ଖବର ଆଣି ଧର୍ମପଦର ମା’ଙ୍କ ନିକଟରେ ପହଞ୍ଚିଲେ । ଆଗନ୍ତୁକଙ୍କର କଥାଭାଷାରୁ ଜଣାପଡ଼ୁଥିଲା ସେ ବିବ୍ରତ ହୋଇପଡ଼ିଛନ୍ତି। ଧରମାର ମା’ ଆଗନ୍ତୁକଙ୍କଠାରୁ ଜାଣିବାକୁ ପାଇଥିଲେ ଯେ ମନ୍ଦିରର ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟ ସୁରୁଖୁରୁରେ ସମ୍ପାଦିତ ହୋଇଛି । ତଥାପି ଆଗନ୍ତୁକଙ୍କ ମନରେ କିଛି ଦ୍ବନ୍ଦ ରହିଥିବା କଥା ଧରମାର ମା’ ଅନୁମାନ କରିପାରି ସେ ପ୍ରକୃତ କାରଣ ତାଙ୍କଠାରୁ ବୁଝି ବିବ୍ରତ ହୋଇପଡ଼ିଥିଲେ । ବାରବର୍ଷ ଧରି ନିର୍ମିତ ହେଉଥ‌ିବା କୋଣାର୍କ ମନ୍ଦିରର ସମସ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟ ସମାପ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ବି ମନ୍ଦିରର ଦଧନଉତି ବସାଇବାରେ କାରିଗରମାନେ ବ୍ୟର୍ଥ ହୋଇଛନ୍ତି । ଏଥୁରେ ରାଜା କ୍ରୁଦ୍ଧ ହୋଇ ରାତିକ ଭିତରେ ମନ୍ଦିରର ମୁଣ୍ଡି ନ ମାରିଲେ ବାରଲେ ବାରଶହ କାରିଗରଙ୍କର ସମୂହ ମୁଣ୍ଡକାଟ କରିବାକୁ ଆଦେଶ ଦେଇଛନ୍ତି । ଆଗନ୍ତୁକଙ୍କର ଏହି କଥୋପକଥନ ସମୟରେ ଧରମା ପହଞ୍ଚି ସବୁ ଘଟଣା

ସମ୍ପର୍କରେ ଜାଣିପାରିଛି ଏବଂ ତୁରନ୍ତ କୋଣାର୍କ ଯାଇ ବାପାଙ୍କୁ ଦେଖାକରିବା ସହ ମନ୍ଦିରର ମୁଣ୍ଡି ମାରିବାରେ ସହାୟତା କରିବ ବୋଲି ଇଚ୍ଛା ପ୍ରକାଶ କରିଛି । ବାରବର୍ଷର ଏତେ ଛୋଟ ବାଳକ । କାହିଁ ଦୂର ଅଜଣା ଜାଗା ଅର୍କକ୍ଷେତ୍ର କୋଣାର୍କ । ସେଠାକୁ ସେ କିପରି ଯିବ, କାହାକୁ ଭେଟିବ ଏବଂ ତାକୁ କିଏ ସେ ଚିହ୍ନିବ । ଏଇ ଚିନ୍ତାରେ ମା’ ବ୍ୟତିବ୍ୟସ୍ତ ହୋଇ ପଡ଼ିଥିଲେ ଏବଂ ଧରମାକୁ ଏପରି ଦୁଃସାହସିକ ପଦକ୍ଷେପ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ଅନୁମତି ଦେବାକୁ ସାହସ କରିପାରିଲେ ନାହିଁ । କିନ୍ତୁ ଧରମାର ଦୃଢ଼ବିଶ୍ଵାସ ରହିଥୁଲା ଯେ, ସେ ନିଶ୍ଚୟ କୋଣାର୍କ ମନ୍ଦିରର ମୁଣ୍ଡି ମାରିବାରେ ସଫଳ ହେବ । ଓଡ଼ିଆ କାରିଗରର ପୁଅ ହିସାବରେ ଏଇ ସ୍ଵାଭିମାନ ହିଁ ତା’ର ମନରେ ଅପୂର୍ବ ସାହସ ଭରିଦେଇଥିଲା । ଶେଷରେ ଧରମାର ଇଚ୍ଛାଶକ୍ତି ଓ ଦୃଢ଼ ବିଶ୍ଵାସ ନିକଟରେ ମା’ ହାର୍ ମାନିଥିଲେ । ଗଲାବେଳେ ସେ ଧରମାକୁ ତାଙ୍କ ବାଡ଼ିର ବରକୋଳି ଏବଂ ପିତାଙ୍କ ସ୍ମୃତିର ସୁନାମୁଦିଟିକୁ ଦେଇ ପିତା ବିଶୁ ମହାରଣା ନିକଟକୁ ପଠାଇଥିଲେ ।

କୋଣାର୍କ ମନ୍ଦିର ତୋଳା ନିକଟରେ ପହଞ୍ଚି ଧରମା ବାରଶ କାରିଗରଙ୍କର ଆସନ୍ନ ବିପଦଜନିତ ଚିନ୍ତା ଲକ୍ଷ୍ୟ କରିପାରିଥିଲା । ପଚାରି ପଚାରି ନିଜ ପିତା ବିଶୁ ମହାରଣାଙ୍କ ନିକଟରେ ପହଞ୍ଚିଲା । ପିତାଙ୍କୁ ହଠାତ୍‌ ନିଜର ପରିଚୟ ନଦେଇ ତାଙ୍କର ଚିନ୍ତାଗ୍ରସ୍ତ ଅବସ୍ଥାର କାରଣ ସମ୍ପର୍କରେ ପଚାରି ବୁଝିଥିଲା। ଏତେ ଛୋଟ ପିଲାଟିଏ ହୋଇ ମଧ୍ୟ ତା’ର ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରଶ୍ନରେ ବିଶୁ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟାନ୍ବିତ ହୋଇଥିଲେ । ପ୍ରଥମେ ତାକୁ ଶିଶୁଟିଏ ବୋଲି ବେଖାତିର କରୁଥିବା ବିଶୁ ମହାରଣା ପରେ ତା’ ନିକଟରେ ଅଦ୍ଭୁତ ଶକ୍ତିର ସଂକେତ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରିପାରିଥିଲେ । ମନ୍ଦିରର କାରୁକାର୍ଯ୍ୟର ଅପୂର୍ବ ଶୈଳୀରେ ମୁଗ୍ଧ ହୋଇଥବା ଶିଳ୍ପୀର ପୁତ୍ର ଧରମା ବିଶୁ ମହାରଣାଙ୍କ ମୁଖର ବିଚଳିତ ଭାବର କାରଣ ପଚାରିଥିଲା ଏବଂ ବିଶୁ ମହାରଣା ପରେ ତା’ ନିକଟରେ ଅଦ୍ଭୁତ ଶକ୍ତିର ସଂକେତ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରିପାରିଥିଲେ । ମନ୍ଦିରର କାରୁକାର୍ଯ୍ୟର ଅପୂର୍ବ ଶୈଳୀରେ ମୁଗ୍ଧ

ବୋଲି ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ । କାରିଗରୀ ବୁଦ୍ଧିରେ ଧରମା ଲକ୍ଷ୍ୟ କରିପାରିଥିଲା ଯେ, ମନ୍ଦିରର କେନ୍ଦ୍ର ସହ ଦଧନଉତିର କେନ୍ଦ୍ର ଏକ ସରଳରେଖାରେ ନାହିଁ । ଏହା ସେ ବିଶୁ ମହାରଣାଙ୍କ ନିକଟରେ ପ୍ରକାଶ କରିବାପରେ ବିଶୁ ମହାରଣା ଚମକି ପଡ଼ିଥିଲେ । ତା’ର ପରିଚୟ ସମ୍ପର୍କରେ ପଚାରି ବୁଝିପାରିଥିଲେ ଯେ, ସେ ତାଙ୍କର ଅଲିଅଳ ପୁଅ ଧରମା । ସେ ହଠାତ୍ ଧରମାକୁ ଜଣେ ବାଳକ ବୋଲି ଭାବିପାରିଲେ ନାହିଁ ବରଂ କୌଣସି ଦେବଦୂତ ଧରମା ରୂପରେ ତାଙ୍କ ନିକଟକୁ ଆସି ତାଙ୍କର ଜୀବନରକ୍ଷା କରିବାକୁ ହାତ ବଢ଼ାଇଛନ୍ତି ବୋଲି ମନେକଲେ । କିନ୍ତୁ ଧରମା ବାରମ୍ବାର ତାଙ୍କୁ ତା’ର ପରିଚୟ ଦେବା ଫଳରେ ତାଙ୍କର ପୁତ୍ର ବୋଲି ସ୍ଵୀକାର କରିଥିଲେ । ବିଶ୍ଵାସ ସୃଷ୍ଟି କରିବାପାଇଁ ବାଡ଼ିର ବରକୋଳି ଏବଂ ମା’ଙ୍କ ସୁନାମୁଦି ଦେବା ପରେ ବିଶୁ ଆନନ୍ଦରେ ଗଦ୍‌ଗଦ୍ ହୋଇ ଧରମାକୁ କୁଣ୍ଢାଇ ପକାଇଥିଲେ।

ଏହାପରେ ଧରମା ସେଇ ରାତିରେ ସବୁ କାରିଗରମାନଙ୍କ ସହ ଆନନ୍ଦରେ ଖାଇପିଇ ସେମାନଙ୍କର ଜୀବନ ରକ୍ଷା କରିବାକୁ ଯାଇ ମନ୍ଦିର ଚୂଡ଼ାରେ ଆରୋହଣ କରି କାରିଗରୀ କୌଶଳରେ ଥିବା ତ୍ରୁଟିକୁ ସୁଧାରି ମନ୍ଦିର ମୁଣ୍ଡି ମାରିଥିଲା । କିନ୍ତୁ ଏଭଳି ଏକ ଚମତ୍କାର ଶିଳ୍ପୀକୁ କାରିଗରମାନେ ପାଇ ମଧ୍ୟ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ ହୋଇପାରି ନଥିଲେ । ଧରମା ସକାଶେ ତାଙ୍କର ବୃତ୍ତି ଏବଂ ଜୀବନ ବିପନ୍ନ ହେବାର ଆଶଙ୍କା କରି ସେମାନେ ବିଶୁ ମହାରଣାଙ୍କ ନିକଟରେ ପହଞ୍ଚି ସେମାନଙ୍କ ଭୟ ଓ ଆଶଙ୍କା ସମ୍ପର୍କରେ ଅବଗତ କରାଇଥିଲେ ଏବଂ ସମସ୍ତଙ୍କ ମଙ୍ଗଳ ପାଇଁ ଧରମାର ପ୍ରାଣବଳି ଦାବି କରିବସିଲେ । ବିଶୁ
ପ୍ରାଣ ବିସର୍ଜନ କରିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇପଡ଼ିଲା । ଏଥିପାଇଁ ପିତା ଓ କାରିଗରମାନଙ୍କୁ ସାର୍ଚ୍ଚନା ଦେଇ ମନ୍ଦିର ଚୂଡ଼ାରେ ଈଶ୍ଵରଙ୍କୁ ସ୍ମରଣକରି ଚନ୍ଦ୍ରଭାଗାର ଅତଳ ଜଳକୁ ଡେଇଁପଡ଼ିଥିଲା ।

ନାଟ୍ୟକାର ଭଞ୍ଜକିଶୋର ଏହି ଜନଶ୍ରୁତିର କାହାଣୀକୁ ଐତିହାସିକ ନାଟ୍ୟରୂପ ଦେଇ ଯଥାସମ୍ଭବ ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର କାରିଗରୀ କଳା ଓ ଜାତି ପାଇଁ ଆମ୍ବୋତ୍ସର୍ଗ କରିଥି ବାଳକ ଧରମାର ଗୌରବ ବୃଦ୍ଧି କରିଛନ୍ତି । ସମୁଦାୟ ବିଷୟଟିକୁ ସେ ଚାରିଟି ଦୃଶ୍ୟରେ ବିଭକ୍ତ କରିଛନ୍ତି। ପ୍ରଥମ ଦୃଶ୍ୟରେ ରାଜା ନରସିଂହଦେବ ଶିବେଇ ସାନ୍ତରାଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସୂର୍ଯ୍ୟମନ୍ଦିର ପରିକଳ୍ପନା ଏବଂ ଏହି ପରିକଳ୍ପନାର ପୃଷ୍ଠଭୂମିରେ ମାତା ଛାୟାଦେବୀଙ୍କର ଅନ୍ତିମ ଅଭିଳାଷ ସମ୍ପର୍କରେ ସଂଳାପ ସୃଷ୍ଟି କରାଯାଇଛି । ରାଜାଙ୍କର ରାଜକୀୟ ଅଭିଳାଷ ଓ ଆଦେଶ ଏବଂ ମନ୍ତ୍ରୀ ଶିବେଇ ସାନ୍ତରାଙ୍କର ରାଜାନୁଗତ୍ୟର ଉପସ୍ଥାପନା ପ୍ରଥମ ଦୃଶ୍ୟକୁ ଗୁରୁଗମ୍ଭୀର କରିପାରିଛି ।

ଦ୍ଵିତୀୟ ଦୃଶ୍ୟରେ ବିଶୁ ମହାରଣାଙ୍କ ପତ୍ନୀ ତଥା ଧରମାର ମା’, ଧରମା ଏବଂ ତାଙ୍କର ଜଣେ ପରିଚିତ ଆଗନ୍ତୁକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କୋଣାର୍କ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ, ବିଶୁ ମହାରଣାଙ୍କର କାରିଗମାନଙ୍କର ନେତୃତ୍ୱ ଗ୍ରହଣ ସମ୍ପର୍କରେ କଥୋପକଥନର ଅବତାରଣା ସହ ଧରମାର ନିଜ ପିତାଙ୍କ ସମ୍ପର୍କରେ ଜାଣିବାର ଚରମ ଅଭିଳାଷ, କୋଣାର୍କ ମନ୍ଦିରର ମୁଣ୍ଡି ମରି ନ ପାରିବାର ରହସ୍ୟ ଓ ପିତା ବିଶୁ ମହାରଣାଙ୍କ ସମେତ ସମଗ୍ର କାରିଗରକୁଳ ଉପରେ ଆସନ୍ନ ବିପଦ ସମ୍ପର୍କରେ ଘଟଣା ପ୍ରକାଶ ପାଇଛି ।

କଠିନ ଶକାର୍ଥ ଓ ଟିପ୍ପଶା

• ରକ୍ଷା – ରକ୍ଷକ ବା ପ୍ରହର।
• ଛାମୁ – ରାଜାଙ୍କୁ ସମ୍ମାନାର୍ଥେ ସମ୍ବୋଧନ
• ଲମ୍ଫ – ଡେଇଁବା
• ଅଣାସେ।ରା – ଯାହା ଭୂଲି ହ୍ନଏନା
• ଉପାସନା – ପୂଜା
• ଦୁରାରୋଗ୍ୟ – ଆରେ।ଗ୍ୟ ପାଇଁ କଷ୍ଟକର
• ସୂଫ୍ଟ – ନିଜେ
• ଦାୟାଦ – ବଂଶଧର
• ପରମ – ଶ୍ରେଷ୍ଠ
• ମହାନୁଭବ – ଉନ୍ନତମନା
• ପରିମା – ଗୌରବ
• ଅଦ୍ୱିତୀୟ – ଏକମାତ୍ର
• ବାୟା – ପାଗଳା
• ଦିହ – ଦେହ
• ଏକୋଇ – ଏକମାତ୍ର
• ବଳା – ପୁତ୍ରସନ୍ତାନ
• ହେତୁ – ଜ୍ଞାନ
• ଇଆଡୁସିଆତୁ – ଆକୁସାତୁ
• ଭଣ୍ଡେଇ – ଠକ
• ମଣିମା – ରାଜା
• ଆଗନ୍ତୁକ – ଆସିଥିବା ଜଣେ ନୂତନ ବ୍ୟକ୍ତି
• ବାତେନି – ଖବର
• ଗୃହିଶା – ଘରଶା
• ଥକ୍ କା – ହାଲିଆ
• ପ୍ରଘଟ – ପ୍ରଚାର
• ମହାକା – ମହାରାଜ
• ମୂଳକୁଆ – ଭିତ୍ତିଭୂମି
• ପୋଡ଼ା ଭାଗ୍ୟ – ଦୁର୍ଭାଗଗ୍ୟ
• ହାଶ – ମୁହଁ – ମୃତ୍ୟୁମୁଖ
• ସୁମରଣା – ମନେପକାଇବା
• ପ୍ରଚାରଣ – ବାରମ୍ଵାର ଚାଲୁଥିବା
• କାକରାତି – ଅଶୁଭ ରାତି
• ଲହୁ – ରକ୍ତ
• ଭାସ୍କର – ସୂର୍ଯ୍ୟ
• ପିଣ୍ଡ – ମୂଳ ଉପାଦାନ
• ଘନକେନ୍ଦ୍ର – କୌଶସି ବସ୍ତୁର ମଧ୍ୟମସ୍ଥାନ
• ସଂର୍ଘା – ଚର୍ବ
• ମାୟାବା – ଛଦ୍ମ ବା ଅନ୍ୟରୂପ
• ମାନ – ସମ୍ମାନ
• ଝୁଜ୍ଞାଇ – ହେଲେ
• ଆଲିଙ୍ଗନ – ସ୍ନେହ
• କରୁ ପ୍ରଳୟ – ଭୟଙ୍କର ପ୍ରାକୃତିକ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ
• ଜାୟ – ଦାୟା

Odisha State Board BSE Odisha 10th Class Odia Solutions Chapter 16 ବେଲ, ଅଶ୍ଵତ୍‌ଥ ଓ ବଟବୃକ୍ଷ Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 10 Odia Solutions Chapter 16 ବେଲ, ଅଶ୍ଵତ୍‌ଥ ଓ ବଟବୃକ୍ଷ

ପରୀକ୍ଷା ଉପଯୋଗୀ ଅତିରି

ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question ୧। ଗଳ୍ପଟି କେଉଁ ପତ୍ରିକାରେ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା ?
Answer:
ଗଳ୍ପଟି ନବରବି ପତ୍ରିକାରେ ପଞ୍ଚମ ବର୍ଷ ପତ୍ରିକାରେ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା ।

Question
ନଟବର ବାବୁ ସରକାରୀ ବସ୍‌ରେ ଯାଇଥିଲେ କେତେବେଳେ ଗାଁ ପାଖରେ ପହଞ୍ଚି ଯାଇଥାନ୍ତେ ?
Answer:
ନଟବର ବାବୁ ସରକାରୀ ବସ୍‌ରେ ଯାଇଥିଲେ ସକାଳ ନଅଟା ବେଳକୁ ଗାଁ ପାଖରେ ପହଞ୍ଚି ଯାଇଥାନ୍ତେ ।

Question ୩ ।
ପଛ ବସ୍ ଧରି ଯାଇ କେଉଁଠି ଓହ୍ଲାଇ ପୁନର୍ବାର ଗାଁକୁ ଘରୋଇ କୁଜି ବସ୍‌ରେ ଗଲେ ?
Answer:
ଗଳ୍ପଟି ନବରବି ପତ୍ରିକାରେ ପଞ୍ଚମ ବର୍ଷ ପତ୍ରିକାରେ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା ।

ପଛ ବସ୍ ଧରି ଯାଇ ଫୁଲ ନଖରାରେ ଓହ୍ଲାଇ ପୁନର୍ବାର ଗାଁକୁ ଘରୋଇ କୁଜି ବସ୍‌ରେ ଗଲେ ।

Question ୪।
ବୈଶାଖ ମାସରେ କେତେବେଳେ ବାହାରକୁ ଗୋଡ଼ କାଢ଼ି ହୁଏ ନାହିଁ ?
Answer:
ବୈଶାଖ ମାସରେ ସକାଳ ଆଠଟାବେଳେ ବାହାରକୁ ଗୋଡ଼ କାଢ଼ି ହୁଏ ନାହିଁ ।

Question ୫ ।
ଏଗାରଟା ବେଳକୁ ଚାରିଆଡ଼ କ’ଣ ଜଳିଲା ପରି ଜଣାଯାଉଛି ?
Answer:
ଏଗାରଟା ବେଳକୁ ଚାରିଆଡ଼ ନିଆଁ ଜଳିଲାପରି ଜଳିଲା ପରି ଜଣାଯାଉଛି ।

Question ୬ ।
ହରି ଗୁଡ଼ିଆ କେଉଁ ଗଛ ତଳେ ଦୋକାନ କରିଥିଲା ?
Answer:
ହରି ଗୁଡ଼ିଆ ଚାକୁଣ୍ଡା ଗଛ ତଳେ ଦୋକାନ କରିଥିଲା

Question ୭ ।
ବାଉଁଶ ପାଚିଆରେ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ବାଉଁଶ ପାଚିଆରେ ସକାଳୁ ହୋଇଥିବା ବରା, ଗୁଲୁଗୁଲା, ପକୁଡ଼ି ଓ ବୁନ୍ଦିଆ ମିଠେଇ ଥିଲା ।

Question ୮ ।
ଖୋଲା ଡେକ୍‌ରେ କେତେ ଗୋଟି ରସଗୋଲା ଥିଲା ?
Answer:
ଖୋଲା ଡେକ୍‌ରେ ଚାରି ଛଅଟା ରସଗୋଲା ଥିଲା ।

Question ୯ ।
ହରି ଗୁଡ଼ିଆ କାହା ଉପରେ ଗଡ଼ପଡ଼ ହେଉଥିଲା ?
Answer:
ହରି ଗୁଡ଼ିଆ ଖଣ୍ଡିଏ ଛିଣ୍ଡା ସିପ ଉପରେ ଗଡ଼ପଡ଼ ହେଉଥିଲା ।

Question ୧୦ ।
ବାସନଧୁଆ ଟୋକାଟା କେଉଁଠି ଶୋଇଥିଲା ?
Answer:
ବାସନଧୁଆ ଟୋକାଟା ବେଞ୍ଚ ଉପରେ ଶୋଇଥିଲା ।

Question ୧୧ ।
ନଟବର ବାବୁ କାହାକୁ ପାଣି ପିଇବାକୁ ମାଗିଲେ ?
Answer:
ନଟବର ବାବୁ ବାସନ ଧୂଆ ଟୋକାକୁ ପାଣି ପିଇବାକୁ ମାଗିଲେ ।

Question ୧୨ ।
ନଟବର ବାବୁଙ୍କୁ କିଏ ମଣିଷ କରିଛି ?
Answer:
ନଟବର ବାବୁଙ୍କ ବୋଉ ନଟବର ବାବୁଙ୍କୁ ମଣିଷ କରିଛି ।

Question ୧୩ ।
କିଏ ଅକୃତଜ୍ଞ ବୋଲି ନଟବର ବାବୁ ଭାବିଛନ୍ତି ?
Answer:
ମଣିଷ ଜାତିଟା ଅକୃତଜ୍ଞ ବୋଲି ନଟବର ବାବୁ ଭାବିଛନ୍ତି ।

Question ୧୪ ।
ବଡ଼ ପୁଅ ବି.ଏ. ପଢ଼ୁ ପଢ଼ୁ କ’ଣ ହୋଇଗଲା ?
Answer:
ବଡ଼ ପୁଅ ବି.ଏ. ପଢ଼ୁ ପଢ଼ୁ ହିପି ହୋଇଗଲା ।

Question ୧୫ ।
‘ମୋତେ ଯେତେ ମାଠିବୁ ମାଠ’ କାହା ବିଷୟରେ କୁହାଯାଇଛି ? ..
Answer:
‘ମୋତେ ଯେତେ ମାଠିବୁ ମାଠ’ ସାନ ଝିଅ ବିଷୟରେ କୁହାଯାଇଛି ।

Question ୧୭ ।
ବେଲବଣ ମଝିରେ କେଉଁ ମନ୍ଦିର ଅଛି ?
Answer:
ବେଲବଣ ମଝିରେ ଶିବ ମନ୍ଦିର ଅଛି ।

Question ୧୮ ।
ବାଉଁଶ ବାଡ଼ି ଶେଷରେ କ’ଣ ଅଛି ?
Answer:
ବାଉଁଶ ବାଡ଼ି ଶେଷରେ ମନ୍ଦିର ଅଛି ।

Question ୧୯ ।
ମନ୍ଦିର ଆଗରେ କାହା ଘର ?
Answer:
ମନ୍ଦିର ଆଗରେ ମଧୁ ତିଆଡ଼ିର ଘର ।

Question ୨୦ ।
ମନ୍ଦିରର ପୂଜକ କିଏ ?
Answer:
ମନ୍ଦିରର ପୂଜକ ମଧୁ ତିଆଡ଼ି ।

Question ୨୧ ।
ବଉଳ ଗଛ ଛାଇରେ କିଏ ଭାଗବତ ପଢ଼ୁଥିଲେ ?
Answer:
ମଧୁ ତିଆଡ଼ିଏ ବଉଳ ଗଛ ଛାଇରେ ଭାଗବତ ପଢ଼ୁଥିଲେ ।

Question ୨୨ ।
ମଦନପୁର ଓ ତାଙ୍କ ମୌଜାର ସୀମା କେଉଁ ଗଛ ଚିହ୍ନଟ କରୁଛି ?
Answer:
ପ୍ରକାଣ୍ଡ ବରଗଛ ମଦନପୁର ଓ ତାଙ୍କ ମୌଜାର ସୀମା ଚିହ୍ନଟ କରୁଛି ।

Question ୨୩ ।
ବରଗଛ କୋରଡ଼ରେ କେଉଁ ଗଛ ଉଠିଥିଲା ?
Answer:
ବରଗଛ କୋରଡ଼ରେ ବେଲଗଛ ଓ ଅଶ୍ଵତ୍‌ଥ ଗଛ ଉଠିଥିଲା ।

Question ୨୪ ।
ବରଗଛର ପ୍ରତୀକ କିଏ ?
Answer:
ନଟବରବାବୁଙ୍କ ବୋଉ ବରଗଛର ପ୍ରତୀକ ।

Question ୨୫ ।
ନଟବର ବାବୁ କେଉଁ ଗଛର ପ୍ରତୀକ ?
Answer:
ନଟବର ବାବୁ ବେଲଗଛର ପ୍ରତାକା

ବିଗତ ବର୍ଷର ହାଇସ୍କୁଲ ପରୀକ୍ଷା (ବାର୍ଷିକ ଓ ସପ୍ଲିମେଣ୍ଟାରୀ)ର ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question 1.
ହରି ଗୁଡ଼ିଆ କେଉଁ ଗଛ ତଳେ ଦୋକାନ କରିଥିଲା ?
Answer:
ଚାକୁଣ୍ଡ

Question 2.
ଗଳ୍ପରେ ସଂସାରକୁ କାହା ସହିତ ତୁଳନା କରାଯାଇଛି ?
Answer: ତତଲା ଲୁହା କରେଇ / କଡ଼େଇ

Question 3.
‘‘ମୋତେ ଯେତେ ମାଠିବୁ ମାଠ’’ – ଏ ଉକ୍ତିଟି କାହା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ କୁହାଯାଇଛି ?
Answer:
ନଟବରବାବୁଙ୍କ ସାନଝିଅ

Question 3.
ହରି ଗୁଡ଼ିଆ କାହା ଉପରେ ଶୋଇ ଗଡ଼ପଡ଼ ହୋଉଥିଲା ?
Answer:
ଛିଣ୍ଡାସପ ଉପରେ,

Question 4.
‘‘ମୋତେ ଯେତେ ମାଠିବୁ ମାଠ’’ – ଏ ଉକ୍ତିଟି କାହା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ କୁହାଯାଇଛି ?
Answer:
ନଟବରବାବୁଙ୍କ ସାନଝିଅ

Question 5.
ପଠିତ ଗଳ୍ପରେ ବଟବୃକ୍ଷକୁ କାହାର ପ୍ରତୀକ ଭାବରେ ଦର୍ଶାଯାଇଛି ?
Answer:
ଜନନ।ର

Question 6.
ଗଳ୍ପରେ ବର୍ଣ୍ଣିତ ମଧୁ ତିଆଡ଼ି କିଏ ?
Answer:
ମନ୍ଦିରର ପୂଜକ

Question 7.
ଅଶ୍ଵତ୍‌ଥ ଗଛ ଓ ବେଲଗଛ କେଉଁଠି ଉଠିଥିଲା ?
Answer:
ବଙ୍ଗଳରେ

Question 8.
‘ବେଲ, ଅଶ୍ଵତ୍‌ଥ ଓ ବଟବୃକ୍ଷ’ ଗଳ୍ପରେ କେଉଁ ଋତୁର ଘଟଣା ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି ?
Answer:
ଖ୍ରୀଷ୍ଟ

Question 9.
ମଣିଷ ଜାତିକୁ ନଟବରବାବୁ କ’ଣ ବୋଲି ଭାବିଛନ୍ତି ?
Answer:

Question 10.
ହଁ, ସଂସାରଟା ଆଉ କ’ଣ ? ତତଲା ଲୁହା କଡ଼େଇ ତ’ ଏମିତି କିଏ ଭାବିଛନ୍ତି ?
Answer:

ପରୀକ୍ଷା ଉପଯୋଗୀ ଅତିରିକ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

(A) ।ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

Question 1.
ଲେଖକ ରବି ପଟ୍ଟନାୟକ କେଉଁଠାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଲେଖକ ରବି ପଟ୍ଟନାୟକ ମୟୂରଭଞ୍ଜ ଜିଲ୍ଲାର ରାଇରଙ୍ଗପୁରରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।

Question 2.
ତାଙ୍କ ରଚିତ କେଉଁ ପୁସ୍ତକ ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡ଼େମୀଦ୍ଵାରା ପୁରସ୍କୃତ ହୋଇଛି ?
Answer:
ତାଙ୍କ ରଚିତ ‘ହିରଣ୍ୟଗର୍ଭା’ ପୁସ୍ତକ ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡ଼େମୀଦ୍ଵାରା ପୁରସ୍କୃତ ହୋଇଛି ।

Question 3.
କେଉଁ ପୁସ୍ତକ ପାଇଁ ଲେଖକଙ୍କୁ ମରଣୋତ୍ତର ଶାରଳା ପୁରସ୍କାର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି ?
Answer:
‘ବନ୍ଧ୍ୟା ଗାନ୍ଧାରୀ’ ପୁସ୍ତକ ପାଇଁ ଲେଖକଙ୍କୁ ମରଣୋତ୍ତର ଶାରଳା ପୁରସ୍କାର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି ।

Question 4.
କାହାର ଜୀବନ ଧନ୍ୟ ବୋଲି କୁହାଯାଇଛି ?
Answer:
ବୃକ୍ଷର ଜୀବନ ଧନ୍ୟ ବୋଲି କୁହାଯାଇଛି ।

Question 5.
ହରିକୁ କିଏ ଧୀର ଗଳାରେ ଡାକିଲେ ?
Answer:
ନଟବରବାବୁ ହରିକୁ ଧୀର ଗଳାରେ ଡାକିଲେ ।

Question 6.
ନଟବରବାବୁ ବସ୍‌ଷ୍ଟାଣ୍ଡରେ ପହଞ୍ଚିଲାବେଳକୁ କ’ଣ ହେଲା ?
Answer:
ନଟବରବାବୁ ବସ୍ଷ୍ଟାଣ୍ଡରେ ପହଞ୍ଚିଲାବେଳକୁ ବସ୍‌ ଷ୍ଟେସନ୍ ଛାଡ଼ିଦେଲା ।

Question 7.
ବସ୍‌ରେ ଯାଇଥିଲେ କେତେବେଳେ ଗାଁରେ ପହଞ୍ଚା’ନ୍ତେ ?
Answer:
ବସ୍‌ରେ ଯାଇଥିଲେ ନଅଟାବେଳେ ଗାଁରେ ପହଞ୍ଚି’ନ୍ତେ ।

Question 8.
ଦିନ ୧୧ଟା ବେଳକୁ କିପରି ଲାଗୁଥିଲା ?
Answer:
ଦିନ ୧୧ଟା ବେଳକୁ ନିଆଁ ଜଳିଲା ପରି ଲାଗୁଥିଲା ।

Question 9.
ହରି ଗୁଡ଼ିଆର ଦୋକାନଟି କିପରି ଥିଲା ?
Answer:
ହରି ଗୁଡ଼ିଆର ଦୋକାନ ଝାଟିମାଟି କାନ୍ଥ ଓ ତାଳ ବରଡ଼ାର ଛପର ଘରଥିଲା ।

Question 10.
କ’ଣ ପିନ୍ଧି ହରି ଗୁଡ଼ିଆ ଗୋଟିଏ କଣରେ ଗଡ଼ପଡ଼ ହେଉଥୁଲା ?
ଢ-
ନାଲି କରିଆ ଖଣ୍ଡେ ପିନ୍ଧି ହରି ଗୁଡ଼ିଆ ଗଡ଼ପଡ଼ ହେଉଥିଲା ।

Question 11.
ନଟବରବାବୁ କାହା ବିଷୟରେ ତାର ପାଇଲେ ?
Answer:
ନଟବାବୁ ବୋଉ ଦେହ ଖରାପ ଥ‌ିବାର ତାର ପାଇଲେ ।

Question 12.
ଖରା ତେଜରେ କ’ଣ ବୁଜି ଆସୁଛି ?
Answer:
ଖରା ତେଜରେ ଆଖୁଦିଟା ବୁଜି ଆସୁଛି ।

Question 13.
ମଣିଷ ଜାତିଟା କିପରି ?
Answer:
ମଣିଷ ଜାତିଟା ଅକୃତଜ୍ଞ କୃତଘ୍ନ ।

Question 14.
ନଟବରବାବୁଙ୍କ ବଡ଼ପୁଅଟା କ’ଣ ହୋଇଗଲା ?
Answer:
ନଟବରବାବୁଙ୍କ ବଡ଼ପୁଅଟା ବି.ଏ. ପଢ଼ୁ ପଢ଼ୁ ହିପି ହୋଇଗଲା ।

Question 15.
ପଞ୍ଜାବୀଟା କାହିଁକି ଓଦା ହୋଇ ଯାଇଥିଲା ?
Answer:
ଝାଳରେ ପଞ୍ଜାବୀଟା ଓଦା ହୋଇ ଯାଇଥିଲା ।

Question 16.
ତାଳଗଛ କିପରି ଛିଡ଼ା ହୋଇ ରହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ତାଳଗଛଗୁଡ଼ା ବାବନାଭୂତ ପରି ଛିଡ଼ା ହୋଇ ରହିଛନ୍ତି ।

Question 17.
ବେଲବଣ କେଉଁଠି ?
Answer:
ପୋଖରୀର ଗୋଟିଏ କୋଣକୁ ବେଲବଣ ।

Question 18.
ପୁରାଦିନ ଶିବ ମନ୍ଦିର କେଉଁଠି ?
Answer:
ବେଲବଣ ମଝିରେ ପୁରାତନ ଶିବ ମନ୍ଦିର ।

Question 19.
ବେଲବଣ ଭିତରେ କିଏ କଣ୍ଟା ଆଡ଼େଇ ପଶିଲେ ?
Answer:
ନଟବଉବାବୁ ବେଲବଣ ଭିତରେ କଣ୍ଟା ଆଡ଼େଇ ପଶିଲେ ।

Question 20.
ଗାଁ ମୁଣ୍ଡରେ କାହାର ବାଉଁଶ ବାଡ଼ି ?
Answer:
ଗାଁ ମୁଣ୍ଡରେ ବନ୍ଧୁ ଷଡ଼ଙ୍ଗୀର ବାଉଁଶ ବାଡ଼ି ।

Question 21.
ମନ୍ଦିର ଆଗରେ କାହାର ଘର ?
Answer:
ମନ୍ଦିର ଆଗରେ ମଧୁ ତିଆଡ଼ୀର ଘର ।

Question 22.
ମଧୁ ତିଆଡ଼ୀ ନଟବରକୁ କ’ଣ କହିଲେ ?
Answer:
ମଧୁ ତିଆଡ଼ୀ ନଟବରକୁ କହିଲେ ‘ଏ ଧୂମ୍ ଖରାବେଳେ କୁଆଡ଼େ ବାହାରିଛୁ ।

Question 23.
ନଡ଼ିଆ ବଣ ଭିତରେ କ’ଣ ଚକ୍ରମକ୍ ହୋଇ ଦିଶୁଥିଲା ?
Answer:
ନଡ଼ିଆ ବଣ ଭିତରେ ସୁରଜର୍ମଲର ଧଳାକୋଠା ଚକ୍ରମକ୍ ହୋଇ ଦିଶୁଥିଲା ।

Question 24.
ମଦନପୁର ମୌଜା ଓ ନଟବରଙ୍କ ମୌଜାର ସୀମାକୁ କିଏ ଚିହ୍ନଟ କରୁଥିଲା ?
Answer:
ମଦନପୁର ମୌଜା ଓ ନଟବରଙ୍କ ମୌଜାର ସୀମାକୁ ଏକ ପ୍ରକାଣ୍ଡ ବରଗଛ ଚିହ୍ନଟ କରୁଥିଲା ।

Question 25.
କେଉଁ ଗଛମୂଳେ ବସି ବୁଦ୍ଧଦେବ ବୁଦ୍ଧତ୍ୱ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ?
Answer:
ଅଶ୍ଵତ୍‌ଥ ଗଛମୂଳେ ବସି ବୁଦ୍ଧଦେବ ବୁଦ୍ଧତ୍ୱ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ।

Question 26.
ଦୁଇଚାରିଟା ପିଲା ଗଛ ଓହଳରେ କ’ଣ ଖେଳୁଥିଲେ ?
Answer:
ଦୁଇଚାରିଟା ପିଲା ଗଛ ଓହଳରେ ଡାଳମାଙ୍କୁଡ଼ି ଖେଳୁଥିଲେ ।

Question 27.
ନଟବର ଗଛମୂଳେ କ’ଣ କଲେ ?
Answer:
ନଟବର ମୁଣ୍ଡତଳେ ଗାମୁଛା ଦେଇ ଗଛମୂଳରେ ଗଡ଼ି ପଡ଼ିଲେ

Question 28.
ନଟବରଙ୍କ କେଉଁଠାରେ ଫୋଟକା ବାହାରିଥିଲା ?
Answer:
ନଟବରଙ୍କ କାଣି ଆଙ୍ଗୁଳି କଣରେ ଫୋଟକା ବାହାରିଥିଲା

Question 29.
କାହାର ଶବ୍ଦରେ କାନ ଅତଡ଼ା ପଡ଼ୁଥିଲା ?

Question 30.
କେଉଁମାନେ ଚାରିକାତ ମେଲେଇ ନିଦରେ ଶୋଇ ଯାଇଥିଲେ ?
Answer:
କେତେ ଜଣ ବାଟୋଇ ଚାରିକାତ ମେଲେଇ ନିଦରେ ଶୋଇ ଯାଇଥିଲେ ।

(B) ଗୋଟିଏ ପଦ ବା ଶବ୍ଦରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

Question 1.
‘ବେଲ, ଅଶ୍ଵତ୍‌ଥ ଓ ବଟବୃକ୍ଷ’ ଗଳ୍ପରେ କାହାର ମହାନତା ପ୍ରସଙ୍ଗ ହୃଦୟସ୍ପର୍ଶୀ ହୋଇଛି ?
Answer:
ବାତ୍ସଲ୍ୟ ଓ ମାତୃତ୍ଵର,

Question 2.
ଗଳ୍ପରେ କାହାକୁ ଜନନୀର ପ୍ରତୀକ ଭାବେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି ?
Answer:
ବଟବୃକ୍ଷକୁ

Question 3.
ନଟବରବାବୁ ସରକାରୀ ବସ୍‌ରେ ଯାଇଥିଲେ କେତେଟାରେ ଗାଁ ପାଖରେ ପହଞ୍ଚି’ନ୍ତେ ?
Answer:
ନଅଟାରେ

Question 4.
ନଟବରବାକୁ ଘରୁ ବସ୍‌ରେ ଯାଇ କେଉଁଠାରେ ଓହ୍ଲାଇଥିଲେ ?
Answer:
ଫୁଲନଖରାରେ

Question 5.
ହରି ଗୁଡ଼ିଆର ଜଳଖୁଆ ଦୋକାନଟି କେଉଁ ଗଛତଳେ ଥିଲା ?
Answer:
ଚାକୁଣ୍ଡା ଗଛ

Question 6.
ହରି ଗୁଡ଼ିଆର ଚାଳିଆ କେଉଁଥିରେ ଛପର ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ତାଳବରଡ଼ାରେ

Question 7.
ହରି ଗୁଡ଼ିଆର ଚାଳିଆର କାନ୍ଥ କେଉଁଥରେ ତିଆରି ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ଝାଟିମାଟିରେ

Question 8.
ହରି ଗୁଡ଼ିଆର ପାଟି ଶୁଣି କିଏ ଛିଡ଼ା ହୋଇଯାଇଥିଲା ?
Answer:
ବାସନମଜା ଟୋକା

Question 9.
ନଟବରବାବୁଙ୍କ ଶିଶୁ ମନରେ କେଉଁ ଭାବନା ଥିଲା ?
Answer:
ବୋଉକୁ ସୁଖରେ ରଖୁବାର

Question 10.
ୟୋତ୍ସର୍ଗ ସତ୍ତ୍ଵେ ନଟବରବାବୁ ପିଲାଙ୍କ ମନରେ କ’ଣ ଦେଖୁପାରି ନାହାଁନ୍ତି ?
Answer:
ମଣିଷ ହେବାର ଆକାଂକ୍ଷା

Question 11.
ନଟବରବାବୁଙ୍କ ବଡ଼ପୁଅ କେଉଁ ସମୟରେ ଘରକୁ ଆସେ ?
Answer:
ଖାଇବା ଓ ଶୋଇବା ସମୟରେ

Question 12.
ନଟବରବାବୁଙ୍କ କେଉଁ ଝିଅ ନାଁରେ ପରୋକ୍ଷଭାବେ କେତେ କଥା ଶୁଣାଗଲାଣି ?
Answer:
ସାନଝିଅ ନାଁରେ

Question 13.
ପିଲାମାନେ କ’ଣ ହେଲେ ଜୀବନରୁ ସୁଖ ଶେଷ ହୋଇଯାଏ ?
Answer:
ଅମଣିଷ

Question 14.
ହରିଚନ୍ଦନପୁର କେଉଁ ଶାସନ ?
Answer:
ବ୍ରାହ୍ମଣ

Question 15.
ପାନ, ଜଳଖୁ ଦୋକାନର ଚାଳିଆଟି କାହାର ?
Answer:
ହରି ଗୁଡ଼ିଆ

Question 16.
‘ ଆରେ ନଟ କିରେ, ଏଇ ଧୂମ ଖରାବେଳଟାରେ କୁଆଡ଼ିକି ବାହାରିଛି ?’’ ଏ ସ୍ନେହପୂର୍ଣ୍ଣ ଉକ୍ତିଟି କାହାର ଥିଲା ?
Answer:
ମଧୁ ତିଆଡ଼ି

Question 17.
ନଟବରବାବୁ ଗାଁକୁ ଯିବା ସମୟରେ କ’ଣ ପିନ୍ଧି ଯାଇଥିଲେ ?
Answer:

Question 18.
ମଦନପୁର ଓ ନଟବାବୁଙ୍କ ଗାଁ ମଝିରେ କେଉଁ ଗଛ ସୀମା, ନିର୍ଦ୍ଦେଶ କରୁଛି ?
Answer:
ବରଗଛ

Question 19.
‘ବେଲ, ଅଶ୍ଵତ୍‌ଥ ଓ ବଟବୃକ୍ଷ’ – କାହାର କୃତି ?
Answer:
ରବି ପଟ୍ଟନାୟକ

Question 20.
ସିଲ୍‌ଭର ଚଟୁ ଉପରେ ଚିନି ସିରା ଲାଗି ଶୁଖ୍ ଯାଇଥବା ଜାଗାଟିରେ କେଉଁମାନେ ରାଜତ୍ଵ କରୁଥିବାର ନଟବରବାବୁ ଦେଖ‌ିଲେ ?
Answer:
ମାଛିମାନେ

Question 21.
ଗାଁ ଗୁଡ଼ିଆ ଦୋକାନମାନଙ୍କରେ ବରା, ଗୁଲୁଗୁଲା ଓ ପକୁଡ଼ି ପ୍ରଭୃତି କେଉଁଥିରେ ସଜା ହୋଇ ରଖାଯାଇଥାଏ ?
Answer:
ବାଉଁଶ ପାଛିଆରେ

Question 22.
ବାସନଧୁଆ ଟୋକାଟା କେଉଁଠାରେ ଶୋଇଥିଲା ?
Answer:
ବେଞ୍ଚରେ

Question 23.
ହରି ଗୁଡ଼ିଆ କେଉଁଠାରେ ଶୋଇଥିଲା ?
Answer:
ଛିଣ୍ଡା ସପରେ

Question 24.
ହରି ଗୁଡ଼ିଆ ପାଇଁ କାହା ଗଳାର ସ୍ଵର ପରିଚିତ ଥିଲା ?
Answer:
ନଟବରବାବୁ

Question 25.
‘ଛି ଛି ଛି – ଏ କାଳ କଥା ଆଉ ତୁଣ୍ଡରେ ଧର ନାହିଁ’ – ଏକଥା କିଏ କହିଥିଲେ ?
Answer:
ହରି ଗୁଡ଼ିଆ

Question 26.
ଗ୍ରାମମାନଙ୍କୁ ବର୍ଷାଦିନେ କେଉଁ ରାସ୍ତାରେ ପାଦରେ ଚାଲି ଚାଲି ଯାଉଥିଲେ ?
Answer:
ହିଡ଼ ରାସ୍ତାରେ

Question 27.
କିଏ ନଟବରବାବୁଙ୍କୁ କେବେହେଲେ କିଛି ମାଗି ନାହିଁ, କେବଳ ଦେଇ ଚାଲିଛି ?
Answer:
ତାଙ୍କ ବୋଉ

Question 28.
ଗଛ ନୂତନ ସୃଷ୍ଟି ନିମନ୍ତେ କାହାକୁ ସବୁବେଳେ ନିଜର ଭାବେ ରଖିବାକୁ ଚାହେଁ ନାହିଁ ?
Answer:
ପୁରୁଣା ପତ୍ରକୁ

Question 29.
ଗାଁ ମୁଣ୍ଡ ପୋଖରୀ ହୁଡ଼ାରେ କେଉଁ ଗଛଗୁଡ଼ିକ ବାବନାଭୂତ ପରି ଛିଡ଼ା ହୋଇଛନ୍ତି ବୋଲି ଗାଳ୍ପିକ କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ତାଳଗଛ

Question 30.
ଗାଁର ବେଲବଣ ମଝିରେ କେଉଁ ମନ୍ଦିର ରହିଛି ?
Answer:
ଶିବ ମନ୍ଦିର

Question 31.
ଗାଁ ମୁଣ୍ଡରେ କାହାର ବାଉଁଶ ବାଡ଼ି ଅଛି ?
Answer:
ବନ୍ଧୁ ଷଡ଼ଙ୍ଗୀର

Question 32.
ନଡ଼ିଆ ବଣ ଭିତରେ କାହାର ଧଳାକୋଠା ଚକ୍ରମକ୍ କରୁଥିଲା ?
Answer:
ସୁରଜମଲ ମାରୁଆଡ଼ିର

Question 33.
ଅଶ୍ଵତ୍‌ଥ ଗଛମୂଳେ ବସି କିଏ ପରମ ଜ୍ଞାନ ଲାଭ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ମହାବୀର

Question 34.
‘କି ଅଛି ଏଇ ଗଛରେ ? ନା ଟିକିଏ ଛାଇ – ନା ତା’ର କାଠ କିଛି କାମରେ ଆସୁଛି ?’’ ନା ତା’ର କାଠ କିଛି କାମରେ ଆସୁଛି ?’’ – ଏକଥା ନଟବର କେଉଁ ଗଛକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରି କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ଅଶ୍ଵତ୍‌ଥ ଗଛ

Question 35.
କେଉଁ ଗଛ ବିରାଟ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ତା’ର ଫଳ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଛୋଟ ?
Answer:
ଅଶ୍ଵତ୍ଥ

Question 36.
କେଉଁ ଗଛ ଗଣ୍ଡି ଉପରେ ମୋଟା ନାଲି ସିନ୍ଦୂର ଦାଗ ନଟବର ଦେଖିଲେ ?
Answer:
ଅଶ୍ୱତ୍ଥ

Question 37.
ଗଛର ନାଲି ସିନ୍ଦୂର ଦାଗ ତଳକୁ କେଉଁ ଧାର ଲମ୍ବିଥିଲା ?
Answer:
ପିମ୍ପୁଡ଼ିର ଧାର

Question 38.
ଗଛ ତଳକୁ ପିମ୍ପୁଡ଼ିର ଧାର କାହିଁକି ଲମ୍ବିଥିଲା ?
Answer:
ସୁରଜମଲ ଗୁଡ଼ କି ଚିନି ଦେଇଥ‌ିବାରୁ କି

Question 39.
ବୁଦ୍ଧଦେବ କେଉଁ ଗଛମୂଳେ ବୁଦ୍ଧତ୍ବ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ?
Answer:
ଅଶ୍ଵତ୍‌ଥ ବୃକ୍ଷ

(C) ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

1. ବାସନଧୁଆ ଟୋକାଟା …………………… ରେ ଶୋଇଥିଲା ।
Answer:
ବେଞ୍ଚ

2. ହରି ଗୁଡ଼ିଆ …………………… ରେ ଶୋଇଥିଲା ।
Answer:
ଛିଣ୍ଡା ସପ

3. ଛି ଛି ଛି – ଏ କାଳ କଥା ଆଉ ତୁଣ୍ଡରେ ଧର ନାହିଁ – ଏକଥା ……………………….. କହିଥିଲେ ।
Answer:
ହରି ଗୁଡ଼ିଆ

4. ଗ୍ର।ମମାନଙ୍କରେ ବର୍ଷାଦିନେ ପାଦଚଲା ରାସ୍ତ୍ରୀ ………………………….. ଉପରେ ହୋଇଥାଏ ।
Answer:
ହିଡ଼

5. ଗାଁ ମୁଣ୍ଡ ପୋଖରୀ ହୁଡ଼ାରେ ……………………. ମାନେ ବାବନାଭୂତ ପରି ଛିଡ଼ା ହୋଇଛନ୍ତି ବୋଲି ଗାଳ୍ପିକ କହିଛନ୍ତି ।
Answer:
ତାଳଗଛ

6. ଗାଁର ବେଲବଶ ମଝିରେ …………………….. ମନ୍ଦିର ରହିଛି ।
Answer:
ଶିବ

7. ନତିଆ ବଶ ଭିତରେ ………………….. ର ଧଳାକେ।ଠା ଚକ୍ ମକ୍ କରୁଥିଲା
Answer:
ସୁରଜମଲ ମାରୁଆଡ଼ି

8. ଅଶ୍ୱତ୍‌ଥ ଗଛମୂଳେ ବସି ……………… ପରମ ଜ୍ଞାନ ଲାଭ କରିଥିଲୋ
Answer:
ମହାବୀର

9. ବସ୍ ଷ୍ଟାଣ୍ଡରୁ ଓହ୍ଲାଇ ନଟବରବାବୁ …………………… ଦୋକାନକୁ କ୍ଷାଇଥ୍ ଲୋ
Answer:
ହରି ଗୁଡ଼ିଆ,

10. ଗାଳ୍ପିକ ସଂସାରକୁ ……………………. ସହିତ ତୁଳନା କରିଛନ୍ତି ।
Answer:
ତତଲା ଲୁହା କରେଇ

11. ମନ୍ଦିର ଚଉତରା ଉପରେ ବସି ଲୋକମାନେ ………………… ଖେଳନ୍ତି ।
Answer:
ପ୍ରଶା

12. ବଉଳଗଛ ଛାଇରେ ବସି ମଧୁ ତିଆଡ଼ି ……………………. ପଢୁଥିଲେ ।
Answer:
ଭାଗବତ

13. ବୈଶାଖର ଗୈରିକ ଆକାଶ ଶ୍ୟାମଳ ମେଘର ବାତ୍ସଲ୍ୟମୟୀ କରୁଣାର …………………… ପୂରି ଉଠେ ।
Answer:
ବର୍ଷାରେ

14. ଅଶ୍ଵତ୍‌ଥ ଗଛ ବିରାଟ ବଡ଼ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ତା’ର ଫଳ ଅତ୍ୟନ୍ତ ……………………..।
Answer:
ଛୋଟ

15. ବୁଦ୍ଧଦେବ ……………………. ଗଛମୂଳେ ବୁଦ୍ଧତ୍ୱ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ।
Answer:
ଅଶ୍ୱତ୍‌ଥ

16. ଘରୁ ବସ୍‌ରେ ଯାଇ ନଟବରବାକୁ ……………………. ଠାରେ ଓହ୍ଲାଇଥିଲେ ।
Answer:
ଫୁଲନଖରା

17. ବୋଉର ତ୍ୟାଗ ଓ ଆୟୋତ୍ସର୍ଗ ସହିତ ତାଙ୍କର ମଧ୍ୟ ……………………….. ଥିଲା ।
Answer:
ପ୍ରଗାଢ଼ ଚେଷ୍ଟା

18. ପିଲାମାନେ ଅମଣିଷ ହେଲେ ଜୀବନରୁ …………………….. ଶେଷ ହୋଇଯାଏ ।
Answer:
ସୁଖ

19. ପୋଖରୀର କାଦୁଅଗୁଡ଼ା ଶୁଝାଇ ……………………… କୋଶିଆ ହୋଇ ଫାଟିଯାଇଛି।
Answer:
ହରି ଗୁଡ଼ିଆ

20. ପୋଖରୀର ଗୋଟିଏ କଣକୁ ………………………….. ଅଛି ।
Answer:
ବେଲବଣ

21. ନଟବରବାବୁ …………………… ବର୍ଷରେ ବାପଛେଉଣ୍ଡ ହୋଇଥିଲେ ।
Answer:
ପାଞ୍ଚ

22. ଖୋଲା ମୁହଁ ଡେକ୍‌ଟିରେ ………………………… ଟି ରସଗୋଲା ଥିଲା ।
Answer:
ଚାରି ଛଅଟି

23. ନଟବରବାବୁଙ୍କର ………………………. ଟି ଝିଅ ଥିଲା ।
Answer:
ଦୁଇ

24. ମନ୍ଦିରର ପୂଜକ ……………………. ଥିଲେ ।
Answer:
ମଧୁ ତିଆଡ଼ି

25. ଜୈନଧର୍ମର ପ୍ରବର୍ତ୍ତକ ………………………… ଥିଲେ ।
Answer:
ମହାବୀର

26. ବୌଦ୍ଧଧର୍ମର ଆଦି ପ୍ରବକ୍ତା ………………………।
Answer:
ଗୌତମ

(D) ଠିକ୍ ଉକ୍ତି ପାଇଁ ‘T’ଓ ଭୁଲ ଉକ୍ତି ପାଇଁ ‘F’ ଲେଖ ।

1. ଗୌତମ ଜୈନଧର୍ମର ପ୍ରବର୍ତ୍ତକ ଥିଲେ ।
2. ମହାବୀର ବୌଦ୍ଧଧର୍ମର ଆଦିପ୍ରବକ୍ତା ।
3. ବରଗଛ ତଳେ ଗୋରୁମାନେ ପାକୁଳି କରୁଥିବାର ନଟବର ଦେଖ‌ିଲେ ।
4. ବରଗଛକୁ ଗାଳ୍ପିକ ସ୍ନେହମୟୀ ଜନନୀ ସହିତ ତୁଳନା କରିଛନ୍ତି ।
5. ବରଗଛର କୋରଡ଼ ମଧ୍ୟରେ ବେଲ ଓ ଅଶ୍ଵତ୍‌ଥ ଗଛ ଉଠିଥିଲା ।
6. ‘ବେଲ, ଅଶ୍ଵତ୍‌ଥ ଓ ବଟବୃକ୍ଷ’ – ରବି ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କର କୃତି ।
7. ଗାଁ ମଝିରେ ବନ୍ଧୁ ଷଡ଼ଙ୍ଗୀର ବାଉଁଶ ବାଡ଼ି ।
8. ନଡ଼ିଆ ଗଛଟି ଛେଳି, ଗୋରୁ, ମାଙ୍କଡ଼, ଚଢ଼େଇ, ମଣିଷ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଆଶ୍ରୟ ଦେଇଛି ।
9. ଖରାଦିନେ ବେଲଗଛର ଡାଳଗୁଡ଼ିକ କଙ୍କାଳର ହାଡ଼ ପରି ଧଳା ଦେଖାଯାଏ ।
10. ମନ୍ଦିରର ପୂଜକ ମଧୁ ତିଆଡ଼ି ଥିଲେ ।
11. ବୈଶାଖ ମାସର ଦିନ ଏଗାରଟାବେଳକୁ ଚାରିଆଡ଼େ ନିଆଁ ଜଳିଲା ପରି ଜଣାପଡ଼େ ।
12. ଅଶ୍ଵତ୍‌ଥ ଗଛ ଗଣ୍ଡି ଉପରେ ମୋଟା ନାଲି ସିନ୍ଦୂର ଦାଗ ନଟବର ଦେଖିଥିଲେ ।
13. ଗଛର ନାଲି ସିନ୍ଦୂର ଦାଗ ତଳକୁ ପିମ୍ପୁଡ଼ିର ଧାର ଲମ୍ବିଥିଲା ।
14. ଭଗୀରଥ ସିନ୍ଧୁର ବାଟ କଢ଼େଇ ପୃଥ‌ିବୀକୁ ଆଣିଥିଲେ ।
15. ନଟବର ଆମ୍ବଗଛ ତଳେ ସାରା ଦେହରେ ମଧୁର ଶୀତଳ ସ୍ପର୍ଶ ଅନୁଭବ କରିଥିଲେ ।
Answer:
1. ଗୌତମ ଜୈନଧର୍ମର ପ୍ରବର୍ତ୍ତକ ଥିଲେ । (F)
2. ମହାବୀର ବୌଦ୍ଧଧର୍ମର ଆଦିପ୍ରବକ୍ତା । (F)
3. ବରଗଛ ତଳେ ଗୋରୁମାନେ ପାକୁଳି କରୁଥିବାର ନଟବର ଦେଖ‌ିଲେ । (T)
4. ବରଗଛକୁ ଗାଳ୍ପିକ ସ୍ନେହମୟୀ ଜନନୀ ସହିତ ତୁଳନା କରିଛନ୍ତି । (T)
5. ବରଗଛର କୋରଡ଼ ମଧ୍ୟରେ ବେଲ ଓ ଅଶ୍ଵତ୍‌ଥ ଗଛ ଉଠିଥିଲା । (T)
6. ‘ବେଲ, ଅଶ୍ଵତ୍‌ଥ ଓ ବଟବୃକ୍ଷ’ – ରବି ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କର କୃତି । (F)
7. ଗାଁ ମଝିରେ ବନ୍ଧୁ ଷଡ଼ଙ୍ଗୀର ବାଉଁଶ ବାଡ଼ି । (F)
8. ନଡ଼ିଆ ଗଛଟି ଛେଳି, ଗୋରୁ, ମାଙ୍କଡ଼, ଚଢ଼େଇ, ମଣିଷ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଆଶ୍ରୟ ଦେଇଛି । (F)
9. ଖରାଦିନେ ବେଲଗଛର ଡାଳଗୁଡ଼ିକ କଙ୍କାଳର ହାଡ଼ ପରି ଧଳା ଦେଖାଯାଏ । (T)
10. ମନ୍ଦିରର ପୂଜକ ମଧୁ ତିଆଡ଼ି ଥିଲେ । (T)
11. ବୈଶାଖ ମାସର ଦିନ ଏଗାରଟାବେଳକୁ ଚାରିଆଡ଼େ ନିଆଁ ଜଳିଲା ପରି ଜଣାପଡ଼େ । (T)
12. ଅଶ୍ଵତ୍‌ଥ ଗଛ ଗଣ୍ଡି ଉପରେ ମୋଟା ନାଲି ସିନ୍ଦୂର ଦାଗ ନଟବର ଦେଖିଥିଲେ । (T)
13. ଗଛର ନାଲି ସିନ୍ଦୂର ଦାଗ ତଳକୁ ପିମ୍ପୁଡ଼ିର ଧାର ଲମ୍ବିଥିଲା । (T)
14. ଭଗୀରଥ ସିନ୍ଧୁର ବାଟ କଢ଼େଇ ପୃଥ‌ିବୀକୁ ଆଣିଥିଲେ । (F)
15. ନଟବର ଆମ୍ବଗଛ ତଳେ ସାରା ଦେହରେ ମଧୁର ଶୀତଳ ସ୍ପର୍ଶ ଅନୁଭବ କରିଥିଲେ । (F)

(E) ସ୍ତମ୍ଭ ମିଳନ କର ।

Question 1
‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଶବ୍ଦ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ସମ୍ପର୍କ ଥିବା ଶବ୍ଦକୁ ଯୋଡ଼ି ଲେଖ ।

Answer:

Question 2
‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଶବ୍ଦ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ସମ୍ପର୍କ ଥିବା ଶବ୍ଦକୁ ଯୋଡ଼ି ଲେଖ ।

Answer:

ଗାଳ୍ପିକ ପରିଚୟ ।

ଓଡ଼ିଆ କ୍ଷୁଦ୍ରଗଳ୍ପ ରଚନା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଗାଳ୍ପିକ ରବି ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କ ସାରସ୍ଵତ ମର୍ଯ୍ୟାଦା ଓଡ଼ିଶାର ପୁରପଲ୍ଲୀ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିସ୍ତାରିତ । ପଶ୍ଚିମ ଓଡ଼ିଶାର ବଣଜଙ୍ଗଲ ଘେରା ମୟୁରଭଞ୍ଜ ଜିଲ୍ଲା ଅନ୍ତର୍ଗତ ରାଇରଙ୍ଗପୁରରେ ଗାଳ୍ପିକ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ସେ ସେବା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଜଣେ ଭୂତତ୍ତ୍ୱବିତ୍ ଭାବେ ଜଣାଶୁଣା ଥିଲେ ବି ପ୍ରବୃତ୍ତିଗତ ଭାବେ ଜଣେ ସୁସାହିତ୍ୟିକ ଥିଲେ । ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା-ସାହିତ୍ୟ, କଳା ସଂସ୍କୃତି ପ୍ରତି ତାଙ୍କର ପ୍ରଗାଢ଼ ଅନୁରାଗ ଥିଲା । ତାଙ୍କର ପ୍ରତ୍ୟେକ ରଚନା ଭିତରେ ମଣିଷ ଜୀବନର ମୂଲ୍ୟବୋଧ ଓ ସାମାଜିକ ଆଦର୍ଶର ପ୍ରଚ୍ଛନ୍ନ ଅନୁଭୂତିର ସଙ୍କେତ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥାଏ । ତାଙ୍କ ରଚିତ କ୍ଷୁଦ୍ର ଗଳ୍ପ ପୁସ୍ତକଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ‘ଅନ୍ଧଗଳିର ଅନ୍ଧକାର’’ ‘ବହୁରୂପୀ’, ‘ରାଗ ତୋଡ଼ି’, ‘ହିରଣ୍ୟଗର୍ଭା’, ‘ବିଷୁବରେଖା’, ‘ବନ୍ଧ୍ୟା ଗାନ୍ଧାରୀ’, ‘ଅମରିଲତା’, ‘ବିଚିତ୍ରବର୍ଣ୍ଣା’ ଓଡ଼ିଶାର ପାଠକ ମହଲରେ ବେଶ୍ ସୁଖ୍ୟାତି ଲାଭ କରିପାରିଛି । ‘ହିରଣ୍ୟଗର୍ଭ’ ପୁସ୍ତକ ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡ଼େମୀଦ୍ଵାରା ୧୯୮୪ ମସିହା ପାଇଁ ପୁରସ୍କୃତ ହୋଇଛି ଓ ‘ବନ୍ଧ୍ୟାଗାନ୍ଧାରୀ’ ପୁସ୍ତକ ପାଇଁ ତାଙ୍କୁ ମରଣୋତ୍ତର ଶାରଳା ପୁରସ୍କାର ୧୯୯୧ ମସିହାରେ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିଲା ।

ସୃଜନାଭିମୁଖ୍ୟ

ଗାଳ୍ପିକ ରବି ପଟ୍ଟନାୟକ ଜଣେ ଭୂତଭୂବିତ୍ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ସାହିତ୍ୟ ଓ କଳାସଂସ୍କୃତି ପ୍ରତି ତାଙ୍କର ଥିଲା ଗଭୀର ଅନୁରାଗ । ସେ ଓଡ଼ିଆ କ୍ଷୁଦ୍ରଗଳ୍ପ ରଚୟିତାଭାବେ ହୋଇଛନ୍ତି ଅଶେଷ ଯଶର ଅଧିକାରୀ । ଜୀବନର ମୂଲ୍ୟବୋଧ ତଥା ସାମାଜିକ ଆଦର୍ଶ ପ୍ରତି ଗୁରୁତ୍ବ ତାଙ୍କ କ୍ଷୁଦ୍ରଗଳ୍ପଗୁଡ଼ିକର ମର୍ମବାଣୀ।

ଆଲୋଚିତ ‘ବେଲ, ଅଶ୍ଵତ୍‌ଥ ଓ ବଟବୃକ୍ଷ’ ଗଳ୍ପଟି ପ୍ରମୁଖ ସାହିତ୍ୟ ପତ୍ରିକା ‘ନବରବି’ ୧୯୨୪ ନଭେମ୍ବର ସଂଖ୍ୟାରେ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଥିଲା । ଜନ୍ମଦାତ୍ରୀ ମା’, ଜନ୍ମମାଟି ପଲ୍ଲୀଭୂଇଁ ପ୍ରତି ତାଙ୍କର ଥ‌ିବା ଗଭୀର ଆକର୍ଷଣର ଏକ ନିଚ୍ଛକ ପ୍ରତିଫଳନ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ଲେଖକଙ୍କର ଏଇ ଗଛଟିରେ। ଏହା ଏକ ପ୍ରତୀକଧର୍ମୀ ଗଳ୍ପ। ବଟବୃକ୍ଷକୁ ଜନନୀର ପ୍ରତୀକଭାବେ ଏବଂ ଅଶ୍ଵତ୍‌ଥ ତଥା ବେଲବୃକ୍ଷ ଭଳି ପବିତ୍ର ବୃକ୍ଷକୁ ତାହାର ସୃଷ୍ଟି ସଞ୍ଚାର ଭାବେ ବର୍ଣନା କରିଛନ୍ତି ଗାଳ୍ପିକ । ତାଙ୍କର ଜନ୍ମଭୂମି ଓ ଜନ୍ମଦାତ୍ରୀମାନଙ୍କର ବାତ୍ସଲ୍ୟ ଓ ମାତୃତ୍ୱର ଜ୍ଵଳନ୍ତ ବର୍ଣ୍ଣନା ବାସ୍ତବିକ ହୃଦୟସ୍ପର୍ଶୀ ହୋଇପାରିଛି ।

ଗଦିର ପ୍ଠଷ୍ଠଭୂମି

ଧନ୍ୟ ଜୀବନ ଏ ଜଗତେ । ଯେ ପ୍ରାଣ ଧରେ ପ୍ରାଣୀ ହିତେ ॥
ଧନ୍ୟ ଜୀବନ ଧନ୍ୟ ତା’ର। ଦୁର୍ଲଭ କର୍ମ ଏ ବେଭାର ॥
ଏହା ମୁଁ ବୃକ୍ଷଙ୍କର ସ୍ଥାନେ । ଶିଖୁଲି ପର୍ବତ ଗହନେ ॥

ବାସ୍ତବରେ ଜୀବନରେ ସେଇ ଏକା ଧନ୍ୟ ହୁଏ, ଯିଏ ଅନ୍ୟର ହିତ ପାଇଁ କିଛି କର୍ମ କରିଥାଏ । ମଣିଷ ଭାଗବତର ଏହି ଦୁର୍ଲଭ ବାଣୀକୁ କେତେ ସମ୍ମାନ ଦିଏ କେ ଜାଣେ, କିନ୍ତୁ ବୃକ୍ଷ, ଅରଣ୍ୟ, ପର୍ବତ ଏବଂ ମନୁଷ୍ୟତର ପ୍ରାଣୀମାନେ ଏହାକୁ ଅକ୍ଷରେ ଅକ୍ଷରେ ପାଳନ କରିଥା’ନ୍ତି। ଏମାନେ ମଣିଷ ଜାତି ପାଇଁ ଯୁଗ ଯୁଗ ଧରି ଆଦର୍ଶ ଓ ଶିକ୍ଷଣୀୟ ବସ୍ତୁ । ବେଲ, ଅଶ୍ଵତ୍‌ଥ ଓ ବରଗଛମାନଙ୍କର ଜୀବନ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ଆଲୋଚନା କଲେ ଏହା ସ୍ପଷ୍ଟ ପ୍ରମାଣିତ ହୁଏ । ଉତ୍ତପ୍ତ ବୈଶାଖର ଝାଞ୍ଜିପିଟା ଖରାରେ ପଥଚଲା ପଥୋକଟିଏ ପାଇଁ ବରଗଛ ହିଁ ସ୍ଵର୍ଗ । ଚେର, ଓହଳ, ଡାଳପତ୍ର ବିସ୍ତାର କରି ଭଗବାନ୍ ଭକ୍ତକୁ ହସ୍ତ ପ୍ରସାରଣ କରି ନିକଟକୁ ଆହ୍ଵାନ କରିବାଭଳି ଏଇ ବଟବୃକ୍ଷ ପଥକକୁ ହସ୍ତ ପ୍ରସାରଣ କରି ତାକୁ ଶୀତଳତାର ଶାନ୍ତି ପ୍ରଦାନ କରିବାକୁ ସ୍ନେହଭରା ଆହ୍ଵାନ କରିଥାଏ । ସନ୍ତାନବତ୍ସଳା ଜନନୀ ସଦୃଶ ନିଜ କୋଳକୁ ଆଉଜେଇ ନେବାରେ ଏକ ମମତାଭରା ସ୍ବୀକୃତି ଯେପରି ତା’ର ଅନ୍ତରରେ ପରିପୂର୍ଣ ହୋଇଯାଏ ।

ଅଶ୍ଵତ୍‌ଥ ଗଛର ପତ୍ରର ମର୍ମର ଶବ୍ଦ ଭିତରେ ଯେପରି ଜନନୀର ବିଷାଦମୁଖର ସନ୍ତାନକୁ ନିଦ୍ରାରେ ଅଭିହିତ କରିଦେବା ପାଇଁ ସଙ୍ଗୀତର ମୂର୍ଚ୍ଚନା ଭରି ରହିଥାଏ । ବେଲଗଛ ମଧ୍ୟ ସ୍ନେହମୟୀ ଜନନୀ ପରି ଭୋକିଲା ସନ୍ତାନକୁ ସାମୟିକ ଭାବରେ ତା’ର ପତ୍ର ଓ ଫଳ ଖୁଆଇ କ୍ଷୁଧାଇଁ ପ୍ରାଣକୁ ଶାନ୍ତ କରିବାପାଇଁ ଉଦ୍ୟମ କରିଥାଏ। ପଲ୍ଲା ଜାବନର ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରକୃତି ମଧ୍ୟରେ ଯେପରି ମମତାମୟା ଜନନା ହୃଦୟର ନିଚ୍ଛକ ପ୍ରକୃତି ବିରୋଧୀ ନିର୍ମମ ଜନସମାଜ ନିକଟରେ ପହଞ୍ଚାଇବାକୁ ଗାଳ୍ପିକ ପ୍ରୟାସ କରିଛନ୍ତି ଏହି ଗଳ୍ପ ମାଧ୍ୟମରେ । ଏହା ଏକ ପ୍ରତୀକାଧର୍ମୀ ଗଳ୍ପ । ନିଜର ସ୍ନେହମୟୀ ଜନନୀଙ୍କ ଗୁରୁତର ଅସୁସ୍ଥତାର ଖବର ଶୁଣି ଗାଳ୍ପିକ ନିଜର ଜନ୍ମଭୂମି ପ୍ରିୟ ପଲ୍ଲୀକୁ ଯିବା ସମୟରେ ପଲ୍ଲୀ, ପଲ୍ଲୀପ୍ରକୃତି ଏବଂ ଗ୍ରାମ୍ୟ ଛବିଗୁଡ଼ିକର ପରିଚୟ ପ୍ରଦାନ କରିଛନ୍ତି ।

ସାରକଥା

ନିଜର ପ୍ରିୟ ପଲ୍ଲୀଭୂଇଁ ଆଉ ଜନ୍ମଦାତ୍ରୀ ମା’ଙ୍କ ପ୍ରତି ପ୍ରଗାଢ଼ ଆସକ୍ତି ଥିବା ନଟବରବାବୁ ସୁଦୂର ଭୁବନେଶ୍ଵର ସହରର କୌଣସି ଏକ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟରେ ସାମାନ୍ୟ ଚାକିରିଟିଏ କରନ୍ତି । ସୁଦୂର ସହରର ଆଧୁନିକ ଆଦବକାଇଦା ବଞ୍ଚିବାର ସମ୍ମାନଜନକ ସମସ୍ତ ଉପାଦାନ ଭରି ରହିଥିଲେ ବି ଜନ୍ମଭୂମି ପ୍ରତି ତାଙ୍କର ଗଭୀର ଦୁର୍ବଳତା । ସେଥୁରେ ପୁଣି ଅତି ଆଦରର ବୋଉର ଅସୁସ୍ଥତାର ଖବର ତାଙ୍କୁ ବିବ୍ରତ କରିଛି । ଛାଟିପିଟି ସବୁକାମ ଛାଡ଼ି ବୋଉକୁ ଦେଖିବାପାଇଁ ଛୁଟି ଆସିଛନ୍ତି ବୈଶାଖର ପ୍ରଚଣ୍ଡ ଖରାତାତିର ଉତ୍ତପ୍ତ ପ୍ରବାହ ଭିତରେ ।

ନଟବରବାବୁଙ୍କ ନିକଟରେ ସଂସାରର ସମସ୍ତ ବସ୍ତୁଠାରୁ ବୋଉର ସ୍ଥାନ ସବୁଠାରୁ ଉଚ୍ଚରେ । ପାଞ୍ଚବର୍ଷ ଦିନରୁ ବାପାଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ପରଠାରୁ ସେଇ ବୋଉ ହିଁ ତାଙ୍କୁ କୋଳେଇ କାଖେଇ ମଣିଷ କରିଛନ୍ତି । ତାଙ୍କରି ସମସ୍ତ ସ୍ନେହ ଆଉ ଆଶୀର୍ବାଦରୁ ହିଁ ସେ ଗୋଟିଏ ଛୋଟମୋଟ ଚାକିରି କରିଛନ୍ତି । ପାଞ୍ଚବର୍ଷଠାରୁ ଏଯାଏ ସେ ବୋଉର ଏମିତି ଅସୁସ୍ଥତା ଖବର କେବେ ବି ଶୁଣି ନାହାନ୍ତି କି ଦେଖୁ ନାହାନ୍ତି । ହୁଏତ ଦେଖୁଥିଲେ ବି ବୁଝିପାରି ନାହାନ୍ତି । ପୁଅର ସୁଖରେ ଆଞ୍ଚ ନ ଆସିବାପାଇଁ ସେ ହୁଏତ ତାଙ୍କଠାରୁ ସେ ଅସୁସ୍ଥତାକୁ ଦୂରେଇ ରଖୁଛନ୍ତି । ବହୁ କଷ୍ଟରେ ସେ ତାକୁ ମଣିଷ କରିଛି । ନିଜର
ସବୁ ସୁଖ ସୁବିଧାକୁ ଜଳାଞ୍ଜଳି ଦେଇ କେବଳ ତାଙ୍କରି ପାଇଁ ସେ ନିଜ ଜୀବନକୁ ଉତ୍ସର୍ଗ କରିଦେଇଛି । ପ୍ରତିଦାନରେ ସେ କେବେ ତା’ର ସୁଖସୁବିଧା ପାଇଁ କିଛି ବି ଦାବି କରିନାହିଁ । କେବଳ ଦେଇଚାଲିଛି, ନେବାର ଅଭିଳାଷ ଅନ୍ତରରୁ ପୋଛିଦେଇ । ତା’ର ଋଣ ଶୁଝିବାପାଇଁ ନଟବରବାବୁ ତାକୁ ନେଇ ପାଖରେ ରଖ୍ ତା’ର ସେବା ସୁଶ୍ରୂଷା କରିବାପାଇଁ ବହୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ ବି ସଫଳ ହୋଇ ପାରିନାହାନ୍ତି ।

ସାମାନ୍ୟ ଚାକିରୀ, ସେଥୁରେ ଚାରିପାଞ୍ଚଟା ପିଲା । ସେମାନଙ୍କୁ ଚଳାଇବାରେ ପୁଅକୁ କଷ୍ଟ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ ବୋଲି ଚିନ୍ତା କରି ସେ ପୁଅଠାରୁ ଦୂରେଇ ଗାଁରେ ରହନ୍ତି । ଭାଗଚାଷ ଜମିରୁ ଧାନ ଆଦାୟ କରି ତାଙ୍କ ପାଖକୁ ଚାଉଳ ପଠାନ୍ତି । ପିଲାମାନେ ସୁଖରେ ରହିବେ ବୋଲି ମୁଗଦି’ଟା ହେଉ ବା ବିରି, ବଡ଼ି ନଡ଼ିଆ କିମ୍ବା ଚିନାବାଦାମ ହେଉ ନିୟମିତ ଭାବରେ ଭୁବନେଶ୍ବରରେ ପହଞ୍ଚାଇ ଦିଅନ୍ତି । ଏଇ ତାଙ୍କର ସ୍ନେହମୟୀ, ମମତାମୟୀ ତ୍ୟାଗ ଓ ତିତିକ୍ଷାର ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ବୋଉ । ନିଜ ପାଇଁ କିଛି କରି ନାହିଁ କିମ୍ବା କରିବାର ଅଭିଳାଷ ବି କେବେ ପୋଷଣ କରିନାହିଁ । ହେଲେ ନଟବରବାବୁ ତାଙ୍କର ଏହି ସ୍ନେହମୟୀ ମା’ ପାଇଁ କିଛି ହିଁ କରିପାରି ନାହାନ୍ତି ଅଥଚ ନିଜ ସ୍ତ୍ରୀ ପିଲାପିଲିଙ୍କ ସୁଖ ସୁବିଧା ପାଇଁ ସବୁକିଛି କରିଛନ୍ତି ।

ବାସ୍ତବରେ ମଣିଷ ଜାତିଟା ବଡ଼ ଅକୃତଜ୍ଞ । କେବଳ ଆଗକୁ ଦେଖୁ ଚାଲେ । ପଛକଥା ସବୁ ପାସୋରି ଦେବାକୁ ଚେଷ୍ଟାକରେ । ଖାଲି ମଣିଷ ନୁହେଁ, ସଂସାରର ସମସ୍ତ ସୃଷ୍ଟି ଭିତରେ ଏଇ ଅକୃତଜ୍ଞ ଆଉ ଅମାନବିକ ଗୁଣ ଭରି ରହିଛି । ନୂଆପତ୍ର ଧାରଣ କରି ସବୁଜ ସୁନ୍ଦର ରୂପ ଧାରଣ କରିବାପାଇଁ ବୃକ୍ଷମାନେ ବି ପୁରୁଣା ପତ୍ରକୁ ଝଡ଼ାଇ ପକାନ୍ତି । ଅଥଚ ସେଇ ପତ୍ରର ସବୁଜକଣାରେ ସେ ପରିପୁଷ୍ଟ ହୋଇଥା’ନ୍ତି । ଏଣୁ ନଟବରବାବୁ ତାଙ୍କର ସ୍ନେହମୟୀ ବୋଉଙ୍କ ପ୍ରତି ଅବିଚାର କରିଥିବାରୁ ଅନୁତାପରେ ଜର୍ଜରିତ ହୋଇଛନ୍ତି । ଶୈଶବରେ ମାତୃସ୍ନେହ ଓ ତ୍ୟାଗରେ ପରିପୁଷ୍ଟ ହୋଇ ଆଗକୁ ଆଗକୁ ମାଡ଼ିଚାଲିବା ବେଳେ ବୋଉଙ୍କୁ ଭବିଷ୍ୟତରେ ସମସ୍ତ ସୁଖର ପ୍ରାଚୁର୍ଯ୍ୟ ଭିତରେ ବୁଡ଼ାଇ ରଖୁବାର ଶପଥ ନେଇଛନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ସଂସାରର ଜଟିଳ ଜୀବନ ପ୍ରବାହ ଭିତରେ ଅନିଚ୍ଛା ସତ୍ତ୍ଵେ ତାକୁ ଭୁଲିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଛନ୍ତି । କେବଳ ଏତିକି, ବୋଉର ଆଦର୍ଶରେ ଅନୁପ୍ରାଣିତ ହୋଇ ନିଜ ସନ୍ତାନ ସନ୍ତତିମାନେ ସୁଖରେ ରହିବାପାଇଁ ସମସ୍ତ ଉଦ୍ୟମ କରିଛନ୍ତି, ଆୟୋତ୍ସର୍ଗ କରିଛନ୍ତି ।

ହେଲେ ତାଙ୍କର ସେ ଆୟୋତ୍ସର୍ଗର ପ୍ରତିଦାନ ପାଇବାରେ ନଟବରବାବୁ ବିଫଳ ହୋଇଛନ୍ତି । ଘରେ ଶାନ୍ତି ପରିବର୍ତ୍ତେ ଅଶାନ୍ତିର ବାତାବରଣ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି । ବଡ଼ ପୁଅ ସଙ୍ଗଦୋଷରୁ ବଜାରି ଲଫଙ୍ଗାମାନଙ୍କର ଆଦର୍ଶରେ ପରିଚାଳିତ ହୋଇଛି । ଆଧୁନିକତାର ଅପଚାର ଭିତରେ ବୁଡ଼ିରହି ବାପାମା’ଙ୍କ ପ୍ରତି କର୍ତ୍ତବ୍ୟବୋଧ ଭୁଲିଯିବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ନିଜର ଛୋଟ ଛୋଟ ଭାଇଭଉଣୀଙ୍କ ପ୍ରତି ମଧ୍ୟ ସାଧାରଣ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ସମ୍ପାଦନ କରିବାରେ ଅସମର୍ଥ ହୋଇଛି । ଯୁଗଧର୍ମର ଅପଚିନ୍ତା ମଧ୍ୟରେ ସାଧାରଣ ମଣିଷ ଆଜି ଏହିପରି ପଥଭ୍ରଷ୍ଟ ହେବାରେ ଲାଗିଛି । ଝିଅ ଦି’ଟା ମଧ୍ୟ ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷା ପାଇବା ଆଳରେ ନିଜ ନିଜର କୁତ୍ସିତ ଚିନ୍ତାଧାରାକୁ ଫଳବତୀ କରାଇବାରେ ବ୍ୟସ୍ତ । ଭଲ ଶାଢ଼ି, ସ୍ଟ୍ରୋ-ପାଉଡ଼ରର ପ୍ରାଚୁର୍ଯ୍ୟରେ ବୁଡ଼ିରହି ଘରପ୍ରତି କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ସମ୍ପର୍କରେ ମଧ୍ୟ ଚିନ୍ତା କରିବାପାଇଁ ସମୟ ପାଉନାହାନ୍ତି ।

ପରିବାରର ଏହିପରି ଭାରାକ୍ରାନ୍ତ ସମସ୍ୟା ସହ ନିଜର ଅତି ଆପଣାର ବୋଉର ଅସୁସ୍ଥତାର ଚିନ୍ତାରେ ଘାରି ହୋଇ ଫୁଲନଖରାରୁ କୁଜି ଘରୋଇ ବସ୍‌ରେ ଆସି ଗାଁ ପାଖ ବଷ୍ଟାଣ୍ଡରେ ନଟବରବାବୁ ପହଞ୍ଚିବା ବେଳକୁ ତପ୍ତ ବୈଶାଖର ମଧ୍ୟାହ୍ନ ଏଗାରଟା । ଚତୁର୍ଦ୍ଦିଗ ବୈଶାଖର ଉତ୍ତପ୍ତ ଝାଞ୍ଜିରେ ଅସ୍ତବ୍ୟସ୍ତ। ନଟବରବାବୁ ଘରପାଖ ବଷ୍ଟାଣ୍ଡର ନିକଟରେ ଥ‌ିବା ଚାକୁଣ୍ଡା ଗଛ ପାଖ ତାଙ୍କର ଏକ ପରିଚିତ ହରି ଗୁଡ଼ିଆର ଝାଟିମାଟିର ସେହି ଚିରାଚରିତ ଚାଳିଆ ପାଖରେ ପହଞ୍ଚେ ନିଃଶ୍ଵାସ ନେଲେ। ତାଙ୍କର ଅତି ପରିଚିତ ହରି ଗୁଡ଼ିଆର ଦୋକାନ ସେ । ଗୋଟିଏ ପାଖରେ ଥାକ ଥିବା କାଠ ଆଲମିରାଟିଏ । ତା’ପାଖରେ ଗୋଟିଏ ଦରଭଙ୍ଗା ଟେବୁଲ । ଟେବୁଲ ଚାରିପାଖରେ ଦି’ଚାରିଟା ଚୌକି । ଥାକ ଉପରେ ସିଲିଭର ଥାଳିଆ ଆଉ ବାଉଁଶ ପାଛିଆରେ ସକାଳର ବାସିବରା, ଗୁଲୁଗୁଲା, ପକୁଡ଼ି ଓ ବୁନ୍ଦିଆ । ବୈଶାଖର କ୍ଳାନ୍ତ ମଧ୍ୟାହ୍ନରେ ଦୋକାନର ସମସ୍ତ ଆସବାବ ଯେପରି କ୍ଳାନ୍ତ ଓ ଅବସନ୍ନ । ହରି ଗୁଡ଼ିଆ ନିଜେ ଏକ ଖଣ୍ଡିଆ ସପ ଉପରେ ଗଡ଼ପଡ଼ ହେଉଛି । ଏ ହେଲା ତାଙ୍କ ପ୍ରିୟ

ପଲ୍ଲୀଭୂମିର ଚିରାଚରିତ ଦୃଶ୍ୟ । ନଟବରବାବୁ ଦୋକାନରେ ପଶୁ ପଶୁ ବାସନମଜା ଟୋକାକୁ ପାଣିଗ୍ଲାସ୍‌ଟିଏ ଆଣିବାକୁ କହି ହାଲିଆ ହୋଇ ବସିପଡ଼ିଲେ । କିଛି ସମୟ ବିଶ୍ରାମ ନେଇ ମୁଣ୍ଡରେ ଓଦା ଗାମୁଛା ପକାଇ ଗାଁକୁ ବାହାରି ପଡ଼ିଲେ । ମନ ଭିତରେ ଅସୁସ୍ଥା ଜନନୀ ପାଇଁ ଆନ୍ଦୋଳିତ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା । ଏଣୁ ଖରାରେ ଅସହ୍ୟ ଉତ୍ତାପକୁ ତୁଚ୍ଛ କରି ପାପଛୁଆଁ ମନକୁ ନେଇ ନଟବାବୁ ଗତି ଚଞ୍ଚଳ କଲେ । ଝାଳରେ ସଫେଦ୍ ପଞ୍ଜାବୀଟା ପୂରାପୂରି ଓଦା । ଆଖୁ ପୋଡ଼ୁଛି ଖରାତେଜରେ । ଜୋତା ଦିଟା ବି ଗରମ ହୋଇଗଲାଣି । ସବୁ କିଛି ଉତ୍ତପ୍ତ । ସଂସାରଟା ବି ଏଇପରି ଏକ ଉତ୍ତପ୍ତ ବସ୍ତୁ । ମଣିଷର ଜୀବନ ଏଇ ଉତ୍ତପ୍ତ ଶିଖା ଭିତରେ ସର୍ବଦା ଦଗ୍ଧଭୂତ । ନଟବରବାବୁ ଆଗେଇ ଚାଲିଛନ୍ତି । ପ୍ରଚଣ୍ଡ ରୌଦ୍ର ତାପର ଅସହ୍ୟ ଜ୍ଵାଳା ।

ଆଗରେ ଦି’ଚାରିଟା ତାଳଗଛ ବାବନାଭୂତ ପରି ଛିଡ଼ା ହୋଇଛନ୍ତି ଅଚଳ ଅଟଳ ଅବସ୍ଥାରେ। ପୋଖରୀ ଶୁଖି ଦି’ଫାଳ । ପୋଖରୀର ଗୋଟିଏ କୋଣକୁ ବେଲବଣ । ବେଲବଣ ମଝିରେ ପୁରାତନ ଭଗ୍ନ ଶିବମନ୍ଦିରଟିଏ । ବେଲକଣ୍ଟାରେ ଚାରିଆଡ଼ ଭର୍ତ୍ତି, କଙ୍କାଳ ପ୍ରାୟ ଶୁଷ୍କ ବେଲଗଛ ନିକଟରେ କଅଁଳିଥିବା ସବୁଜ ପତ୍ର କେଇଟା, ଅସହ୍ୟ ଖରା ତାପରୁ ମୁକ୍ତି ପାଇବାପାଇଁ କିଛି ସମୟ ନଟବରବାବୁ ଏଇ ବେଲବଣ ଭିତରେ ବିଶ୍ରାମ ନେଇ ପୁଣି ବାହାରିଲେ ଗାଁ ଅଭିଯାନରେ । ବାଟରେ ଶାସନ ଭିତରେ ବସି ପାଣି ଟୋପାଏ ପିଇ ନିଜ ଗାଁ ଭିତରେ ପଶିଲେ । ଗାଁ ମୁଣ୍ଡରେ ବନ୍ଧୁ ଷଡ଼ଙ୍ଗୀଙ୍କ ବାଉଁଶବାଡ଼ି । ବାଉଁଶଗଛ ସବୁ ପତ୍ରଝଡ଼ା ଦେଇଛନ୍ତି । ବାଉଁଶ ବାଡ଼ି ଶେଷକୁ ଗାଁ ମନ୍ଦିର । ଆଗରେ ମଧୁ ତିଆଡ଼ିଙ୍କ ଘର । ମନ୍ଦିରର ପୂଜକ ସେ । ବହୁ ପୁରାତନ ମନ୍ଦିର ।

ବୈଶାଖର ଖରାରେ ମନ୍ଦିର ଉପରେ ଶିଉଳି ସବୁ ଶୁଖ୍ ଫାଟିଯାଇଛି । ମନ୍ଦିର ଚଉପାଢ଼ୀରେ ପଶାପାଲିର ଆସର । ମନ୍ଦିର ଭିତରେ ମଧୁ ତିଆଡ଼ିଙ୍କ ଭାଗବତ ପାଠ ଏବଂ ମଝିରେ ମଝିରେ ମୁଣ୍ଡ ଉଠେଇ କ୍ଳିଷ୍ଟପଦର ସରଳ ଆଲୋଚନା ମନ୍ଦିରର ପରିବେଶକୁ ଧାର୍ମିକ ବାତାବରଣରେ ଆଚ୍ଛାଦିତ କରିଦେଉଛି । ନଟବରବାବୁ ଚଉତରା ପାଖରେ ପହଞ୍ଚ୍ ପାଣି ଟୋପାଏ ପିଇ ପୁଣି ବାହାରିପଡ଼ିଲେ ଘରମୁହାଁ ହୋଇ । ଗାଁ ବାଟ ସରିଆସିବା ବେଳକୁ ମଝିରେ ଏକ ବିରାଟ ଅଶ୍ଵତ୍‌ଥ ଗଛ ଡାଳପତ୍ର ମେଲାଇ ପବନ ଗତିରେ ସୁସୁ ହୋଇ ଗୀତ ଗାଇବାରେ ବ୍ୟସ୍ତ । ଏତେବଡ଼ ଗଛଟା ବୈଶାଖର
ଝାଞ୍ଜିରେ ପତ୍ରଶୂନ୍ୟ ହୋଇପଡ଼ିଛି । ଗଛ ଗଣ୍ଡିରେ ମୋଟା ନାଲି ସିନ୍ଦୂରର ଦାଗ । ନଟବରବାବୁ ତାଙ୍କର ଅତି ପରିଚିତ ସେଇ

ଅଶ୍ଵତ୍‌ଥ ଗଛମୂଳରେ କିଛି ସମୟ ବିଶ୍ରାମ ନେଲେ । ତା’ପରେ ଚାଲିଲେ ନିଜର ପ୍ରିୟ ପଲ୍ଲୀ ଅଭିମୁଖେ । ଭାବନାର ଖୁଅ ମେଲାଇ ନଟବରବାବୁ ପୁଣି ଆଗେଇ ଚାଲିଲେ ତାଙ୍କର ବାପ ଅଜା ଅମଳର ସେଇ ବିରାଟ ବଟବୃକ୍ଷ ନିକଟକୁ । ହଠାତ୍ ବରଗଛ ତଳର ଶୀତଳ ଛାଇ ତାଙ୍କ ମନରେ ଅପୂର୍ବ ପୁଲକ ସୃଷ୍ଟିକଲା । କେଡ଼େ ଉପକାରୀ ସତେ ଏଇ ବରଗଛଟି । ତା’ର ପ୍ରଶସ୍ତ ଛାଇରେ ଗୋରୁଗାଈ ଛେଳିମେଣ୍ଢା ସବୁ ଶୀତଳ ପବନର ସ୍ବାଦ ଚାଖୁବାରେ ବ୍ୟସ୍ତ । ଗାଁର ପିଲାମାନେ ଧୂମ୍ ଖରାବେଳଟାରେ ଓହଳରେ ଝୁଲିଝୁଲି ତତଲା ବୈଶାଖୀ ଭିତରେ ଶୀତଳତାର ମଜା ନେବାରେ ବ୍ୟସ୍ତ । ତାଙ୍କ ପରି କେତେ କେତେ ବାଟୋଇ ଅସହ୍ୟ ଖରାରୁ ମୁକ୍ତି ପାଇବାପାଇଁ ଗଡ଼ିପଡ଼ିଛନ୍ତି ଆରାମ ନିଦ୍ରାରେ ।

ଗାଳ୍ପିକ ରବି ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କ ଏଇ ଗଳ୍ପଟି ଏକ ପ୍ରତୀକଧର୍ମୀ ଗଳ୍ପ । ବରଗଛକୁ ସେ ଜନ୍ମଦାତ୍ରୀ ଜନନୀ ସହ ତୁଳନା କରିଛନ୍ତି ନଟବରବାବୁଙ୍କ ଚରିତ୍ର ମାଧ୍ୟମରେ । ବିରାଟ ଗଣ୍ଠି ବିଶିଷ୍ଟ ଏହି ବରଗଛ କେତେ କେତେ ପଥ୍ୟକ, ପ୍ରାଣୀ, ପଶୁ ଓ ପକ୍ଷୀଙ୍କୁ ଶୀତଳତା ପ୍ରଦାନ କରୁଛି ନିଜର ଓହଳ ହସ୍ତ ପ୍ରସାରଣ କରି । ମା’ ପରି ସ୍ନେହରେ ଆଲିଙ୍ଗନ କରି ରଖୁଛି ତା’ର ଅଗଣିତ ସନ୍ତାନମାନଙ୍କୁ । କେତେ ପ୍ରଶସ୍ତ ସେ ବରଗଛର ହୃଦୟ ! ସ୍ତନ୍ୟଦାୟିନୀ ଜନନୀ ପରି । ପରମ ତୃପ୍ତିର ସେଇ ବରଗଛ ତଳେ ଶାନ୍ତିରେ ଆଖୁ ବୁଜିଦେଲେ କିଛି ସମୟ ପାଇଁ ନଟବରବାବୁ । ସେଇ ମୁଦା ଆଷ୍ପପତା ଉପରେ ଭାସି ଉଠିଥିଲା ତାଙ୍କର ଏକ ବିରାଟ ବରଗଛର ଛବି । ଆଉ ସେଇ ବରଗଛଟିକୁ ଆଚ୍ଛାଦିତ କରି ଏକ ଛବି ପୁଣି ଭାସିଉଠିଥିଲା । ସେ ଛବି ତାଙ୍କ ବୋଉର । କ୍ରମେ କ୍ରମେ ସେ ଛବିଟା ଲିଭିଯାଇ ଆଉ ଗୋଟିଏ ଛବି ଉଙ୍କି ମାରି ଉଠିଲା । ସେ ଛବିଟି ତାଙ୍କର । ଜନନୀର ହୃଦୟରେ ଭରଭୂର ସେଇ ବିରାଟ ଗଛ କୋଳରେ ସେ ଶୋଇ ରହି ତାଙ୍କ ଜନ୍ମଦାତ୍ରୀ ମା’ର କୋଳକୁ ସେ ଅନୁଭବ କରୁଥିଲେ ଏକ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ତୃପ୍ତିରେ । ବେଲ, ଅଶ୍ଵତ୍‌ଥ ଓ ବରଗଛ ମଣିଷର ଜନ୍ମଦାତ୍ରୀ ମା’ଙ୍କ ପରି ସ୍ନେହ, ମମତା, କରୁଣା ଓ ତ୍ୟାଗରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ।

କାଠିନ ଶବ୍ଦାର୍ଥ ଓ ଟିପ୍ପଶା

• ହିତେ – ମଙ୍ଗଳ ପାଇଁ
• ଦୁର୍ଲଭ – ସହଜରେ ମିଳୁନଥିବା, ଅସାଧାରଣ
• ବେଭାର – ବ୍ୟବହାର
• ଗହଳେ – ଗନ୍ଦଳରେ
• କୁଜି – ଛୋଟ
• ଦୋହୋ ପାଞ୍ଚ – କ’ଣ କରିବାକୁ ହେବ ଜାଣି ନ ପାରିବା
• ଝାଟିମାଟି – ଝାଟି ଓ ମାଟି ମିଶ୍ରିତ
• ଦର ଚଞ୍ଚା – ଆଧା ଚଞ୍ଚା ଅବସ୍ଥା
• ଗାଇକିନା – ହଠାତ୍
• ବଡ଼ବଡ – ହୁଗୁଳା
• ଲମ୍ବପମ୍ବ – ଗୋଡ଼କୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଲମ୍ବେଇବା
• ଉଦୁତ୍ତଦିଆ – ପ୍ରଚଣ୍ଡ
• ତର – ସମୟ ବା ବିଶ୍ରାମ
• ତାର – ଟେଲିଗ୍ରାମ୍,
• ପାପ ଛୁଇଁବା – ମନକୁ ଖରାପ ଚିନ୍ତା ଆସିବା
• ଦାଉ ଦାଉ – ଛୋରରେ
• ଭୂକ୍ଷେପ -ଖ୍ୟାତିର
• ଲୟ – ଲକ୍ଷ୍ୟ
• ଦୈନ୍ୟ – ପରିବା
• ଜଳାଞ୍ଜଳି – ତ୍ୟାଗ
• ଉତ୍ସର୍ଗ – ସମର୍ପଣ
• ଅକୃତଜ୍ଞ – କୃତଘ୍ନ
• ଅକ୍ଷୁଣ୍ଣ – ପୂର୍ଣ୍ଣ, ନିଖୁଣ
• ଥାମୋତ୍ସର୍ଗ – ନିଜକୁ ବଳିଦେବା
• ପ୍ରଗାଢ଼ – ଗଭାର
• ପାଥେୟ – ସମ୍ବଳ
• ଆକାଜ୍ଜା – ଇଚ୍ଛା
• ହିପି – ଅପତ୍ନବର୍ଦ୍ଧତ କେଶ ଧାରଣ କରିଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି
• ବ୍ୟକ୍ତିନିଷ୍ଠ – ନିଜକୁ କେନ୍ଦ୍ରକରି
• ପରେ।କ୍ଷ – ଆକୁଆକ
• ତଳିପା – ପାଦତଳ
• ଭାଳି – ଭାଳିହେ।ଇ
• ହୁଡ଼ା – ପାଟିପଦା
• କାର୍ଣ୍ଣ – ଦୁର୍ବଳ, କ୍ଷୟପ୍ରାପ୍ତ
• କଣି – ବାଉଁଶଗଚ୍ଛର ଶାଖା
• ସଁ ସଁ। – ଏକ ପ୍ରକାର ଶବ୍ଦ
• ଓଳିକି – ନମସ୍କାର
• ଧୂମ୍ – ଖୁବ୍
• ଗୁହାରି – ନିବେଦନ
• ଜାଲଜାଲୁଆ – ଅସ୍ତତୃ
• ପ୍ରଗାଢ଼ – ଗଭାର
• ଅଶ୍ଵସ୍ତ୍ରି – ମନର ଅଶାନ୍ତି
• ଉସ୍କ – ଝରଣା
• ବେଢ଼ଙ୍ଗିଆ – ଅସୁନ୍ଦର
• ମଟାଳ – କଠିନ ମାଟି
• ମାଂସଳ – ରସଭରା
• ଗୌରବର୍ଣ୍ଣ – ଖଡ଼ି ବର୍ଣ୍ଣ ମିଶ୍ରିତ ନାଲିରଙ୍ଗ
• ଶ୍ୟାମଳ – ଗୁରୁଜ ଚାଘନ
• ତାତ୍ସଲ୍ୟ – ସନ୍ତାନପ୍ରାତି
• ଦଣ୍ଡେ – ମୁହୂର୍ତ୍ତେ
• ଗୁର୍ଦ୍ଧତ୍ୱ – ଜ୍ଞାନ
• ପରିବ୍ୟାପ୍ତ – ପ୍ରସାରିତ
• ପୁନରାୟ – ପୂନର୍ବାର
• ନିଃସାରିତ – ବାହାରୁଥିବା ବା ନିଷ୍କାସିତ
• ଧୂସର – ପାଇଁଗ୍ରିଆ
• ଚାରିକାତ – ଦୁଇହାତ, ଦୁର୍ଗାଗେ।ଡ଼ ମେଲାଇ
• ନିଘୋଡ଼ – ଗଭାର, ଗାଢ଼
• ଆଚ୍ଛନ୍ନ – (ଘେ।ଡ଼ାଇ) ଆବୃତ ରଖିଥ୍ ବା

Odisha State Board BSE Odisha 10th Class Odia Solutions Chapter 17 ଫଲଗୁ Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 10 Odia Solutions Chapter 17 ଫଲଗୁ

ପରୀକ୍ଷା ଉପଯୋଗୀ ଅତିରି

ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question ୧।
ସୁବ୍ରତ କି ଚାକରି କରନ୍ତି ?
Answer:
ସୁବ୍ରତ ଏକ କଲେଜରେ ଅଧ୍ୟାପକ

Question ୨ ।
ସୁବ୍ରତଙ୍କ ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ନାମ କ’ଣ ?
Answer:
ସୁବ୍ରତଙ୍କ ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ନାମ ପ୍ରୀତି ।

Question ୩ ।
ପ୍ରୀତି କାନିରେ କି ଜଳଖିଆ ଧରି ଆସିଥିଲେ ?
Answer:
ପ୍ରୀତି କାନିରେ ତେଲ ପିଆଜମିଶା ଚାଉଳଭଜା ଜଳଖିଆ ଧରି ଆସିଥିଲେ ।

Question ୪।
କେଉଁ ଜିନିଷ ଭିତରେ ରଖିଦେଇ ଆସେ ବୋଲି ପ୍ରୀତି ସୁବ୍ରତଙ୍କୁ କହିଲେ ?
Answer:
ସୁବ୍ରତଙ୍କ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ରଖୁଥ‌ିବା ଚାଉଳଭଜାକୁ ଭିତରେ ରଦେଇ ଆସେ ବୋଲି ପ୍ରୀତି ସୁବ୍ରତଙ୍କୁ କହିଥିଲେ ।

Question ୫।
କାରୁ କିଏ ଓହ୍ଲାଇ ସୁବ୍ରତଙ୍କ ଘର ଆଡ଼କୁ ଆସିଲେ ?
Answer:
କାର୍‌ରୁ କ୍ୟାପଟେନ୍ ମହାପାତ୍ର ଓହ୍ଲାଇ ସୁବ୍ରତଙ୍କ ଘରଆଡ଼କୁ ଆସିଲେ ।

Question ୬।
ମହାପାତ୍ରଙ୍କ ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ନାମ କ’ଣ ?
Answer:
ମହାପାତ୍ରଙ୍କ ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ନାମ ପୂରବୀ ।

Question ୭ ।
ମହାପାତ୍ର କେଉଁଠାରେ ଘର କରିଛନ୍ତି ?

Question ୮।
ମହାପାତ୍ରଙ୍କ ଝିଅର ନାଁ କ’ଣ ?
Answer:
ମହାପାତ୍ରଙ୍କ ଝିଅର ନାଁ ବେବି ।

Question ୯ ।
ପିଉସୀଙ୍କ ପାଇଁ କ’ଣ କରିବାକୁ ମହାପାତ୍ର ବେବିକୁ କହିଲେ ?
Answer:
ପିଉସୀଙ୍କ ପାଇଁ ଗୋଟାଏ ମଟ୍ କଫି କରି ଦେଇଆସିବାକୁ ମହାପାତ୍ର ବେବିକୁ କହିଲେ ।

Question ୧୦ ।
ମହାପାତ୍ର କେଉଁଠାରୁ କାର୍ ଡ୍ରାଇଭିଂ କରି ଆସୁଥିଲେ ?
Answer:
ମହାପାତ୍ର ମାଡ୍ରାସ୍‌ କାର୍ ଡ୍ରାଇଭିଂ କରି ଆସୁଥିଲେ ।

Question ୧୧।
ମାଡ୍ରାସ୍‌ରୁ ରାଉରକେଲା ମହାପାତ୍ର ସାଧାରଣତଃ କେଉଁଥ‌ିରେ ଯାଆନ୍ତି ?
Answer:
ମାଡ୍ରାସ୍‌ ରାଉରକେଲା ମହାପାତ୍ର ସାଧାରଣତଃ ପ୍ଲେନ୍‌ରେ ଯାଆନ୍ତି ।

Question ୧୨ ।
କଟକରେ ସୁବ୍ରତଙ୍କ କଥା ତାଙ୍କର କାହିଁକି ମନେପଡ଼ିଲା ?
Answer:
କଟକର କାଠଯୋଡ଼ି ପୋଲ ଉପରେ ଗାଡ଼ି ଗଲାବେଳେ, ବେବି ଯେତେବେଳେ, ‘ଏଇଟା କଟକ’ ବୋଲି କହିଲା, ସେତେବେଳେ ମହାପାତ୍ରଙ୍କର ସୁବ୍ରତଙ୍କ କଥା ମନେପଡ଼ିଲା । କହିଲା, ସେତେବେଳେ ମହାପାତ୍ରଙ୍କର ସୁବ୍ରତଙ୍କ କଥା ମନେପଡ଼ିଲା।

Question ୧୩ ।
ବେବିର ସନ୍ଧ୍ୟାବେଳର ଖାଦ୍ୟ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ବେବିର ସନ୍ଧ୍ୟାବେଳର ଖାଦ୍ୟ ୧୪। ‘ଭାରି କ୍ଷଣ ରାଗି ! ଠିକ୍ ତା’ ବୋଉ ପରି’ ଏକଥା ଫଳ ଓ ଦୁଧ ଥିଲା

Question ୧୪।
‘ଭାରି କ୍ଷଣ ରାଗି ! ଠିକ୍ ତା’ ବୋଉ ପରି’ ଏକଥା କିଏ କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
‘ଭାରି କ୍ଷଣ ରାଗି ! ଠିକ୍ ତା’ ବୋଉ ପରି’ ଏକଥା ମହାପାତ୍ର ଝିଅ ବେବି ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ କହିଛନ୍ତି ।

Question ୧୫ ।
ସେ ପଢ଼ିଲାବେଳେ ମୁଁ ହୁଏତ ରାସ୍ତା ତିଆରି କି ପୋଲ ତିଆରି କଥା ହୁଏନା ମୋର – ଏ ଉକ୍ତିରେ ‘ସେ’ କାହା ପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ?
Answer:
ସେ ପଢ଼ିଲାବେଳେ ମୁଁ ହୁଏତ ରାସ୍ତା ତିଆରି କି ପୋଲ ତିଆରି କଥା ଭାବୁଥାଏ, କିନ୍ତୁ ହୁଁ ମାରିବାରେ ଭୁଲ ହୁଏନା ମୋର – ଏ ଉକ୍ତିରେ ‘ସେ’ ପୂରବୀ ପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ।

Question ୧୬ ।
ପୂରବୀ କାହା ଆଗରେ ବହିଟିକୁ ଟିକିନିଖ୍ କରି ପଢ଼ନ୍ତି ?
Answer:
ପୂରବୀ ନିଜର ସ୍ଵାମୀ ମହାପାତ୍ରଙ୍କ ଆଗରେ ବହିଟିକୁ ଟିକିନିଖ୍ କରିପଢ଼ନ୍ତି।

Question ୧୭ ।
ପୂରବୀ କାହାକୁ ଦେବତା ସଦୃଶ ଦେଖୁଥିଲେ ?
Answer:
ପୂରବୀ ସୁବ୍ରତଙ୍କୁ ଦେବତା ସଦୃଶ ଦେଖୁଥିଲେ ।

Question ୧୮।
‘ବେବିଙ୍କୁ ଆଣିଲେ, ତାଙ୍କୁ ନେଇ ଆସିପାରିଥା’ନ୍ତେ’ ଏକଥା କିଏ କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
‘ବେବିଙ୍କୁ ଆଣିଲେ, ତାଙ୍କୁ ନେଇ ଆସିପାରିଥା’ନ୍ତେ’ ଏକଥା ପ୍ରାତି ମହାପାତ୍ର ବାବୁଙ୍କୁ ବାବୁଙ୍କୁ କହିଛନ୍ତି।

Question ୧୯ ।
କିଏ ମାଡ୍ରାସ୍‌ର ଗୋଟିଏ କାର୍ ଆକ୍ସିଡ଼େଣ୍ଟରେ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ପୂରବୀ ମାଡ୍ରାସ୍‌ର ଗୋଟିଏ କାର୍ ଆକ୍ସିଡ଼େଣ୍ଟରେ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ ।

Question ୨୦ ।
ସୁବ୍ରତଙ୍କୁ କି ଖବର ଦେବାପାଇଁ ପୂରବୀ ମହାପାତ୍ରଙ୍କୁ କହିଥିଲେ ?
Answer:
‘ବିବାହ ପୂର୍ବରୁ ପୂରବୀ ସୁବ୍ରତଙ୍କ ପାଖକୁ ଯେଉଁ ପ୍ୟାକେଟ୍‌ଟି ପଠାଇଥିଲେ, ତା’ର ଅସମ୍ମାନ ଯେପରି ସେ

Question ୨୧ ।
‘ପୂରବୀ ମୋର ସହପାଠିନୀ’ – ଏହା କାହାର ଉକ୍ତି ?
Answer:
‘ପୂରବୀ ମୋର ସହପାଠିନୀ’ – ଏହା ସୁବ୍ରତଙ୍କର ଭକ୍ତି ।

Question ୨୨ ।
ବିବାହର ଠିକ୍ ପୂର୍ବରୁ ପୂରବୀ ସୁବ୍ରତଙ୍କ ପାଖକୁ ପ୍ୟାକେଟ୍‌ରେ କ’ଣ ପଠାଇଥିଲେ ?
Answer:
ବିବାହର ଠିକ୍ ପୂର୍ବରୁ ପୂରବୀ ସୁବ୍ରତଙ୍କ ପାଖକୁ ପ୍ୟାକେଟ୍‌ରେ ଗାଢ଼ ନେଳିରଙ୍ଗର କଲମଟିଏ ପଠାଇଥିଲେ ।

Question ୨୩ ।
ସୁବ୍ରତ କେଉଁ ରଙ୍ଗର କଲମରେ ଲେଖୁଥିଲେ ?
Answer:
ସୁବ୍ରତ ପୂରବୀଙ୍କଠାରୁ ପାଇଥିବା ନେଳିରଙ୍ଗର କଲମରେ ଲେଖୁଥିଲେ ।

Question ୨୪ ।
କଲମଟି ବିକି ଦେଇଥ‌ିବାରୁ କିଏ କାନ୍ଦି ଉଠିଲେ ?
Answer:
କଲମଟି ବିକି ଦେଇଥିବାରୁ ପ୍ରୀତି କଇଁ କଇଁ ହୋଇ କାନ୍ଦି ଉଠିଲେ ।

Question ୨୫ ।
ଘନଶ୍ୟାମ ବାବୁଙ୍କ ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ କ’ଣ ଦେବାକୁ ପ୍ରୀତି କହିଲେ ?
Answer:
ଘନଶ୍ୟାମ ବାବୁଙ୍କ ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ପଟେ କାଚ ବନ୍ଧା ରଖ୍ ଦଶଟଙ୍କା ଦେବାକୁ ପ୍ରୀତି କହିଲେ ।

Question ୧।
ସୁବ୍ରତବାବୁଙ୍କ ଡ୍ରଇଂରୁମ୍ ଟେବୁଲ୍ ଉପରେ ଟେବଲ୍‌କ୍ଲଥ ପରିବର୍ତ୍ତେ କ’ଣ ପରା ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ସୁବ୍ରତବାବୁଙ୍କ ଡ୍ରଇଂରୁମ୍ ଟେବୁଲ୍ ଉପରେ ଟେବ୍‌ଲକ୍ଲଥ୍ ପରିବର୍ତ୍ତେ କେତେଖଣ୍ଡ ପୁରୁଣା ଖବରକାଗଜ ପରା ହୋଇଥିଲା ।

Question ୨।
କେଉଁଥୁରୁ ସୁବ୍ରତଙ୍କ ଦାରିଦ୍ର୍ୟର ରୂପ ସୁସ୍ପଷ୍ଟ ଥିଲା ?
Answer:
ଟେବୁଲ ଉପରେ ଟେବୁଲ କ୍ଲଥ ପରିବର୍ତ୍ତେ ପୁରୁଣା ଖବର କାଗଜ ପରାହେବା ଏବଂ ଦରଭଙ୍ଗା ଚୌକିରୁ ସୁବ୍ରତଙ୍କ ଦାରିଦ୍ର୍ୟର ରୂପ ସୁସ୍ପଷ୍ଟ ଥିଲା ।

Question ୩ ।
ବଂଶୀରେ କେଉଁ ରାଗିଣୀ ଭାସି ଆସୁଥୁଲା ?
Answer:
ବଂଶୀରେ ପୂରବୀ ରାଗିଣୀ ଭାସି ଆସୁଥିଲା ।

Question ୪।
କଲେଜରୁ ଫେରିଲାବେଳେ କାହାକୁ ଭୋକ କରୁଥିଲା ?
Answer:
କଲମଟି ବିକି ଦେଇଥ‌ିବାରୁ ପ୍ରୀତି କଇଁ କଇଁ ହୋଇ କାନ୍ଦି ଉଠିଲେ ।

Question ୫।
କଲେଜକୁ ଗଲାବେଳେ ପ୍ରୀତି କ’ଣ ଆଣିବାକୁ ସୁବ୍ରତକୁ କହିଥିଲେ ?
Answer:
କଲେଜକୁ ଗଲାବେଳେ ପ୍ରୀତି ଅଟା ଆଣିବାକୁ ସୁବ୍ରତକୁ କହିଥିଲେ

Question ୬୮
ସୁବ୍ରତ ଓ ପ୍ରୀତିର ବୈବାହିକ ଜୀବନ କେତେ ଦିନର ଥିଲା ?
Answer:
ସୁବ୍ରତ ଓ ପ୍ରୀତିର ବୈବାହିକ ଜୀବନ ଆଠବର୍ଷର ଥିଲା ।

ପରୀକ୍ଷା ଉପଯୋଗୀ ଅତିରିକ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

(A) ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

Question ୧।
ସୁବ୍ରତବାବୁଙ୍କ ଡ୍ରଇଂରୁମ୍ ଟେବୁଲ୍ ଉପରେ ଟେବଲ୍‌ଥ ପରିବର୍ତ୍ତେ କ’ଣ ପରା ହୋଇଥିଲା ?
Answer: ସୁବ୍ରତବାବୁଙ୍କ ଡ୍ରଇଂରୁମ୍ ଟେବୁଲ୍ ଉପରେ ଟେବ୍‌ଲକ୍ଲଥ୍ ପରିବର୍ତ୍ତେ କେତେଖଣ୍ଡ ପୁରୁଣା ଖବରକାଗଜ ପରା ହୋଇଥିଲା।

Question ୨।
କେଉଁଥୁରୁ ସୁବ୍ରତଙ୍କ ଦାରିଦ୍ର୍ୟର ରୂପ ସୁସ୍ପଷ୍ଟ ଥିଲା ?
Answer:
ଟେବୁଲ ଉପରେ ଟେବୁଲ କ୍ଲଥ ପରିବର୍ତ୍ତେ ପୁରୁଣା ଖବର କାଗଜ ପରାହେବା ଏବଂ ଦରଭଙ୍ଗା ଚୌକିରୁ ସୁବ୍ରତଙ୍କ ଦାରିଦ୍ର୍ୟର ରୂପ ସୁସ୍ପଷ୍ଟ ଥିଲା ।

Question ୩ ।
ବଂଶୀରେ କେଉଁ ରାଗିଣୀ ଭାସି ଆସୁଥୁଲା ?
Answer:
ବଂଶୀରେ ପୂରବୀ ରାଗିଣୀ ଭାସି ଆସୁଥୁଲା ।

Question ୪।
କଲେଜରୁ ଫେରିଲାବେଳେ କାହାକୁ ଭୋକ କରୁଥିଲା ?
Answer:
କଲେଜରୁ ଫେରିଲାବେଳେ ସୁବ୍ରତଙ୍କୁ ଭୋକ କରୁଥିଲା ।

Question ୫।
କଲେଜକୁ ଗଲାବେଳେ ପ୍ରୀତି କ’ଣ ଆଣିବାକୁ ସୁବ୍ରତକୁ କହିଥିଲେ ?
Answer:
କଲେଜକୁ ଗଲାବେଳେ ପ୍ରୀତି ଅଟା ଆଣିବାକୁ ସୁବ୍ରତକୁ କହିଥିଲେ ।

Question ୬।
ସୁବ୍ରତ ଓ ପ୍ରୀତିର ବୈବାହିକ ଜୀବନ କେତେ ଦିନର ଥିଲା ?
Answer:
ସୁବ୍ରତ ଓ ପ୍ରୀତିର ବୈବାହିକ ଜୀବନ ଆଠବର୍ଷର ଥିଲା ।

Question ୭।
ପ୍ରୀତି କେତୋଟି ପିଲାର ମା’ ଥିଲେ ?
Answer:
ପ୍ରୀତି ଦୁଇଟି ପିଲାର ମା’ ଥିଲେ ।

Question ୮।
କିଏ ବଂଶୀ ବଜାଉଥିଲା ?
Answer:
ଘନଶ୍ୟାମବାବୁଙ୍କ ମଝିଆଁ ପୁଅ ବଂଶା ବଜାଉଥ୍ ଲା

Question ୯।
‘ବାଃ, ତମେ ବି କମ୍ ରୋମାଣ୍ଟିକ୍ ନୁହେଁ – ଏକଥା କିଏ କାହାକୁ କହିଥିଲେ ?
Answer:
ବାଃ, ତମେ ବି କମ୍ ରୋମାଣ୍ଟିକ୍ ନୁହଁ’ – ଏକଥା ସୁବ୍ରତ ପ୍ରୀତିକୁ କହିଥିଲେ ।

Question ୧୦ ।
ମହାପାତ୍ରବାବୁ କ୍ୟାପେଟନ୍ ପଦରୁ ଅବସର ନେଲାପରେ, କେଉଁ କାମ କରୁଥିଲେ ?
Answer:
ମହାପାତ୍ରବାବୁ କ୍ୟାପେଟନ୍ ପଦରୁ ଅବସର ନେଲାପରେ, କଣ୍ଟ୍ରାକ୍ଟର କାମ କରୁଥିଲେ ।

Question ୧୧ ।
ମହାପାତ୍ରଙ୍କର ପୂରବୀ ସହିତ କେତେ ବର୍ଷ ହେଲା ବିଭାଘର ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ମହାପାତ୍ରଙ୍କର ପୂରବୀ ସହିତ ବାର ବର୍ଷ ହେଲା ବିଭାଘର ହୋଇଥିଲା ।

Question ୧୨ ।
କିଏ ଭାରି ଏକଜିଦିଆ ବୋଲି ମହାପାତ୍ରବାବୁ କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ତାଙ୍କର ଅପା ଅର୍ଥାତ୍‌ ବେବିର ପିଉସୀ ବଡ଼ ଏକଜିଦିଆ ବୋଲି ମହାପାତ୍ରବାବୁ କହିଛନ୍ତି ।

Question ୧୩ ।
ମହାପାତ୍ର ବାବୁଙ୍କ ପରିବାର ପାଇଁ କେଉଁଠାରେ ରହିବା ଖାଇବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ମହାପାତ୍ର ବାବୁଙ୍କ ପରିବାର ପାଇଁ ଚଉଦୁଆର ଗେଷ୍ଟହାଉସରେ ରହିବା ଖାଇବାର ସବୁ ବ୍ୟବସ୍ଥା ହୋଇଥିଲା ।

Question ୧୪ ।
‘ରାକ୍ଷସ ତ ଆପଣ ଆଉ ନୁହଁନ୍ତି ?? – ଏକଥା କିଏ କାହାକୁ କହିଥିଲେ ?
Answer:
‘ରାକ୍ଷସ ତ ଆପଣ ଆଉ ନୁହଁନ୍ତି ?’ – ଏକଥା ପ୍ରୀତି ମହାପାତ୍ରବାବୁଙ୍କୁ କହିଥିଲେ ।

Question ୧୫ ।
ବେବିର ମୁଣ୍ଡ କିଏ କୁଣ୍ଡାଇ ଦେଇଥିଲେ ?
Answer:
ବେବିର ମୁଣ୍ଡ ସୁବ୍ରତବାବୁ କୁଣ୍ଡାଇ ଦେଇଥିଲେ ।

Question ୧୬ ।
ସୁବ୍ରତବାବୁଙ୍କ ଘରେ ମୁହଁ ନ ମାରିଥିଲେ, କାହା ପ୍ରତି ଯଥେଷ୍ଟ ଅନ୍ୟାୟ ହୋଇଥା’ନ୍ତା ବୋଲି ମହାପାତ୍ରବାବୁ କହିଥିଲେ ?
Answer:
ସୁବ୍ରତବାବୁଙ୍କ ଘରେ ମୁହଁ ନ ମାରିଥିଲେ, ପୂରବୀ ପ୍ରତି ଯଥେଷ୍ଟ ଅନ୍ୟାୟ ହୋଇଥା’ନ୍ତା ବୋଲି ମହାପାତ୍ରବାବୁ କହିଥିଲେ ।

Question ୧୭ ।
କେତେ ବର୍ଷ ହେଲା ପୂରବୀ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଛାଡ଼ି ଚାଲିଯାଇଛି ବୋଲି ମହାପାତ୍ରବାବୁ କହିଥିଲେ ?
Answer:
ତିନି ବର୍ଷ ହେଲା ପୂରବୀ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଛାଡ଼ି ଚାଲିଯାଇଛି ବୋଲି ମହାପାତ୍ର କହିଥିଲେ ।

Question ୧୮ ।
ପୂରବୀ କିପରି ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ପୂରବୀ ମାଡ୍ରାସ୍‌ରେ ଗୋଟାଏ କାର୍ ଆକ୍ସିଡେଣ୍ଟରେ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ ।

Question ୧୯ ।
ସୁବ୍ରତଙ୍କ ଲେଖାଲେଖିର ପ୍ରେରଣା କିଏ ଥିଲେ ?
Answer:
ସୁବ୍ରତଙ୍କ ଲେଖାଲେଖିର ପ୍ରେରଣା ପୂରବୀ ଥିଲେ ।

Question ୨୦ ।
ପୂରବୀ କେଉଁ ସ୍ମୃତି ସୁବ୍ରତଙ୍କ ପାଖରେ ଛାଡ଼ି ଯାଇଥିଲେ ?
Answer:
ପୂରବୀ ନୀଳ କଲମଟି ଉପହାର ଦେଇ, ସେହି ସ୍ମୃତି ସୁବ୍ରତଙ୍କ ପାଖରେ ଛାଡ଼ି ଯାଇଥିଲେ ।

Question ୨୧ ।
ପୂରବୀ କେଉଁ ଐଶ୍ଵର୍ଯ୍ୟରେ ସୁବ୍ରତଙ୍କ ଜୀବନପାତ୍ରକୁ ପୂର୍ଣ୍ଣକରି ଦେଇ
Answer:
ପୂରବୀ ଭଲ ପାଇବାର ଐଶ୍ବର୍ଯ୍ୟରେ ସୁବ୍ରତଙ୍କ ଜୀବନପାତ୍ରକୁ ପୂର୍ଣ୍ଣକରି ଦେଇଥିଲେ ।

Question ୨୨ ।
ପୂରବୀର ଉପହାର ଜିନିଷଟିକୁ ପ୍ରୀତି କ’ଣ କଲେ ?
Answer:
ପୂରବୀର ଉପହାର ଜିନିଷଟିକୁ ପ୍ରୀତି ଅଜାଣତରେ ଘନଶ୍ୟାମବାବୁଙ୍କ ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ବିକିଦେଲେ ।

Question ୨୩ ।
ସୁବ୍ରତଙ୍କର କେଉଁ ପ୍ରତିଭା ପ୍ରତି ପୂରବୀ ଆକୃଷ୍ଟ ଥିଲେ ?
Answer:
ସୁବ୍ରତଙ୍କର ସାରସ୍ଵତ ପ୍ରତିଭା ପ୍ରତି ପୂରବୀ ଆକୃଷ୍ଟ ଥିଲେ ।

(B) ଗୋଟିଏ ଶବ୍ଦରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।

Question ୧।
କେଉଁ ନାଟକ ପାଇଁ ନାଟ୍ୟକାର ମନୋରଞ୍ଜନ ଦାସ କେନ୍ଦ୍ର ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର ପାଇଥିଲେ ?
Answer:
ଅରଣ୍ୟ ଫସଲ

Question ୨ ।
କେଉଁ ନାଟକ ପାଇଁ ନାଟ୍ୟକାର ମନୋରଞ୍ଜନ ଦାସ ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର ପାଇଥିଲେ ?
Answer:
ଛୋଟ ନାଟକ

Question ୩ ।
ସୁବ୍ରତଙ୍କ ବୟସ କେତେ ହେବ ?
Answer:
ପାଇଁ ତ୍ରିଶ ପାଖାପାଖି

Question ୪ ।
ବଂଶୀର କେଉଁ ରାଗିଣୀ ଭାସି ଆସୁଥାଏ ?
Answer:
ପୂରବୀ ରାଗିଣୀ

Question ୫।
ଗଉଡ଼ ଦୁଧ ଦେଇ ନ ଥ‌ିବାରୁ, କ’ଣ କରି ଚଳେଇ ଦେବାକୁ ସୁବ୍ରତ କହିଥିଲେ ?
Answer:
ବାର୍ଲି

Question ୬ ।
ସୁବ୍ରତ ବଂଶୀର ସ୍ଵର କିପରି ଶୁଣୁଥିଲେ ?
Answer:
ତନ୍ମୟହୋଇ

Question ୭ |
ସୁବ୍ରତଙ୍କ ସମବୟସ୍କ କିଏ ଥିଲେ ?
Answer:
କ୍ୟାପଟେନ୍‌ ମହାପାତ୍ର

Question ୮।
ମହାପାତ୍ର କେଉଁଠାରୁ କଣ୍ଟ୍ରାକ୍ଟ ପାଇଥିଲେ ?
Answer:
ରାତ୍ତରେକଲାରୁ

Question ୯ ।
‘ଦେହଟା ଯେମିତି ଲମ୍ବା ଚଉଡ଼ା, ଖାଇବାଟା ଯେବେ ସେମିତି ନ ହୁଏ…’ – ଏକଥା କିଏ କହିଥିଲେ ?
Answer:
ମହାପାତ୍ରବାବୁ

Question ୧୦ ।
କେତେ ଘଣ୍ଟା କାର୍‌ଟା ଡ୍ରାଇଭ୍ କରି କରି ଗୋଡ଼ହାତ ଲାଠି ହୋଇଗଲାଣି ବୋଲି ମହାପାତ୍ରବାବୁ କହିଥିଲେ ?
Answer:
ଆଠ ଘଣ୍ଟା।

Question ୧୧ ।
କେତୋଟି ଅଣ୍ଡାର ଆତ୍ମଲେଟ୍‌ କରିବାପାଇଁ ସୁବ୍ରତ ପ୍ରୀତିକୁ ବରାଦ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଡଜନେ ଅଣ୍ଡା

Question ୧୨ ।
ପୂରବୀ ଆଗରେ ସୁବ୍ରତ କ’ଣ ଥିଲେ ବୋଲି, ମହାପାତ୍ରବାବୁ କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ଦେବତା

Question ୧୩ ।
‘ଆପଣଙ୍କର ବହି ବାହାରଚି କି ନାହିଁ, କିଣିଆଣି, ସବୁଗୁଡ଼ାକ ମୋ ଆଗରେ ଟିକିଟିକି କରି ପଢ଼ନ୍ତି ।’ ଏଠାରେ ଆପଣ ଶବ୍ଦ କାହାପାଇଁ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଛି ?
Answer:
ସୁବ୍ରତବାବୁ

Question ୧୪ ।
‘ତା’ ବୋଲି କିନ୍ତୁ ଆପଣଙ୍କ ପ୍ରତିଭାକୁ ମୁଁ କ୍ଷୁଣ୍ଣ କରିନି କେବେ’ । – ଏକଥା କିଏ କହିଥିଲେ ?
Answer:
ମହାପାତ୍ରବାବୁ

Question ୧୫।
‘ବେବିଙ୍କୁ ଆଣିଲେ, ତାଙ୍କୁ ବି ତ ନେଇଆସି ପାରିଥା’ନ୍ତେ ?’ – ଏକଥା କିଏ କହିଥିଲେ ?
Answer:
ପ୍ରୀତି

Question ୧୬ ।
ବିବାହ ପୂର୍ବରୁ ପୂରବୀ ଦେଇଥ‌ିବା ପ୍ୟାକେଟ୍‌ରେ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
କଲମ ଓ ଚିଠି

Question ୧୭ ।
ପୂରବୀ କାହାର ସହପାଠିନୀ ଥିଲେ ?
Answer:
ପୁବ୍ରତର

Question ୧୮ ।
ଜୀବନର ବାସ୍ତବତାରେ କେଉଁ ଆବେଗକୁ ମିଶାଇ ଦୃହ ସୃଷ୍ଟି କରିବାକୁ ସୁବ୍ରତ ଚାହିଁ ନଥିଲେ ?
Answer:
ସ୍ବପ୍ନ

Question ୧୯ ।
‘ଭଲ ପାଇବା ଗୌରବର ବିଷୟ ନ ହୋଇପାରେ, କିନ୍ତୁ ପାପ ତ ନୁହେଁ – ଏକଥା କିଏ କହିଥିଲେ ?
Answer:
ପୂରବା

Question ୨୦ ।
କାହାର ଅଦୃଶ୍ୟ ପ୍ରେରଣାରେ ସୁବ୍ରତଙ୍କ ସାହିତ୍ୟିକ ଜୀବନ ସାର୍ଥକ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ପୂରବୀର

(C) ଠିକ୍ ବାକ୍ୟ ପାର୍ଶ୍ଵରେ ଠିକ୍ ଚିହ୍ନ (✓) ଏବଂ ଭୁଲ୍ ବାକ୍ୟ ପାର୍ଶ୍ଵରେ ଭୁଲ୍ ଚିହ୍ନ (✗) ଦିଅ ।

୧। ମନୋରଞ୍ଜନ ଦାସ ଥିଲେ ନବନାଟ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନର ପୁରୋଧା ।
୨ । ଛୋଟ ନାଟକ ‘ଫଲ୍‌ଗୁ’ ଗୋଟିଏ ଦରିଦ୍ର ପରିବାରର ଚିତ୍ର ବହନ କରିଛି ।
୩ । ଆକାଶବାଣୀରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ଅବସରରେ ମନୋରଞ୍ଜନ ଦାସ ବେତାର ନାଟକଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରସାରଣ କରିବାର ସୁଯୋଗ ପାଇଥିଲେ ।
୪। ‘ଛୋଟ ନାଟକ’ ପାଇଁ ମନୋରଞ୍ଜନ ଦାସ କେନ୍ଦ୍ର ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡ଼େମୀ ପୁରସ୍କାର ପାଇଛନ୍ତି ।
୫। ପୂରବୀଙ୍କ ଉପହାର ଜିନିଷଟିକୁ ପ୍ରୀତି ଲୁଚାଇ ଦେଇଥିଲେ ।
୬ । ସୁବ୍ରତକୁ ସାହିତ୍ୟର ସ୍ରଷ୍ଟାକରି ଗଢ଼ିବା ପାଇଁ ପ୍ରୀତି ଚାହିଁଥିଲେ ।
୭ । ବିବାହର ଠିକ୍ ପୂର୍ବରୁ ପୂରବୀ ପୋଷ୍ଟରେ ଗୋଟିଏ ପ୍ୟାକେଟ୍ ସୁବ୍ରତଙ୍କ ପାଖକୁ ପଠାଇଥିଲେ ।
୮। ସୁବ୍ରତ କହିଥିଲେ, ‘ଭଲପାଇବା ଗୌରବର ବିଷୟ ନ ହୋଇପାରେ, କିନ୍ତୁ ପାପ ତ ନୁହେଁ ।’ ଜୀବନର ବାସ୍ତବତାରେ ସ୍ଵପ୍ନର ଆବେଗକୁ ମିଶାଇ ଦ୍ବନ୍ଦ୍ବ ସୃଷ୍ଟି କରିବାକୁ ସୁବ୍ରତ ଚାହିଁଥିଲେ।
୧୦ । ଭଲ”ଯାଇବାର ଐଶ୍ବର୍ଯ୍ୟରେ ନାରୀ ପୁରୁଷକୁ ମହୀୟାନ କରେ ।
୧୧ । ମହାପାତ୍ରବାବୁ ବାଙ୍ଗାଲୋରରେ ଘରକରି ରହିଥିଲେ ।
୧୨ । ମହାପାତ୍ରବାବୁ ଅଣ୍ଡାଟା ଆମ୍ୱିଟ କରିବାକୁ ଦେଲେ ନାହିଁ ।
୧୩ । ବେବି ଭାରି କ୍ଷଣରାଗି । ଠିକ୍ ତା’ ବୋଉ ପରି ।
୧୪ । ବେବି ସୁବ୍ରତଙ୍କୁ କହିଲା, ମାଈଁ କହିଲେ ମୁଣ୍ଡଟି ମୋର ଭଲକରି କୁଣ୍ଡାଇଦିଅ ।
୧୫ । ମହାପାତ୍ରବାବୁ କହିଲେ, ‘କୁଆଡ଼ୁ ଆସିଲି କୁଆଡ଼େ ଯାଉଛ କିଛି କହୁନି, ଖାଲି ବରାଦ ପରେ ବରାଦ ।’
Answer:
୧। ମନୋରଞ୍ଜନ ଦାସ ଥିଲେ ନବନାଟ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନର ପୁରୋଧା । (✓)
୨ । ଛୋଟ ନାଟକ ‘ଫଲ୍‌ଗୁ’ ଗୋଟିଏ ଦରିଦ୍ର ପରିବାରର ଚିତ୍ର ବହନ କରିଛି । (✗)
୩ । ଆକାଶବାଣୀରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ଅବସରରେ ମନୋରଞ୍ଜନ ଦାସ ବେତାର ନାଟକଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରସାରଣ କରିବାର ସୁଯୋଗ ପାଇଥିଲେ । (✓)
୪। ‘ଛୋଟ ନାଟକ’ ପାଇଁ ମନୋରଞ୍ଜନ ଦାସ କେନ୍ଦ୍ର ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡ଼େମୀ ପୁରସ୍କାର ପାଇଛନ୍ତି । (✗)
୫। ପୂରବୀଙ୍କ ଉପହାର ଜିନିଷଟିକୁ ପ୍ରୀତି ଲୁଚାଇ ଦେଇଥିଲେ । (✗)
୬ । ସୁବ୍ରତକୁ ସାହିତ୍ୟର ସ୍ରଷ୍ଟାକରି ଗଢ଼ିବା ପାଇଁ ପ୍ରୀତି ଚାହିଁଥିଲେ । (✗)
୭ । ବିବାହର ଠିକ୍ ପୂର୍ବରୁ ପୂରବୀ ପୋଷ୍ଟରେ ଗୋଟିଏ ପ୍ୟାକେଟ୍ ସୁବ୍ରତଙ୍କ ପାଖକୁ ପଠାଇଥିଲେ । (✓)
୮। ସୁବ୍ରତ କହିଥିଲେ, ‘ଭଲପାଇବା ଗୌରବର ବିଷୟ ନ ହୋଇପାରେ, କିନ୍ତୁ ପାପ ତ ନୁହେଁ ।’ ଜୀବନର ବାସ୍ତବତାରେ ସ୍ଵପ୍ନର ଆବେଗକୁ ମିଶାଇ ଦ୍ବନ୍ଦ୍ବ ସୃଷ୍ଟି କରିବାକୁ ସୁବ୍ରତ ଚାହିଁଥିଲେ। (✗)
୧୦ । ଭଲ”ଯାଇବାର ଐଶ୍ବର୍ଯ୍ୟରେ ନାରୀ ପୁରୁଷକୁ ମହୀୟାନ କରେ । (✓)
୧୧ । ମହାପାତ୍ରବାବୁ ବାଙ୍ଗାଲୋରରେ ଘରକରି ରହିଥିଲେ । (✗)
୧୨ । ମହାପାତ୍ରବାବୁ ଅଣ୍ଡାଟା ଆମ୍ୱିଟ କରିବାକୁ ଦେଲେ ନାହିଁ । (✗)
୧୩ । ବେବି ଭାରି କ୍ଷଣରାଗି । ଠିକ୍ ତା’ ବୋଉ ପରି । (✓)
୧୪ । ବେବି ସୁବ୍ରତଙ୍କୁ କହିଲା, ମାଈଁ କହିଲେ ମୁଣ୍ଡଟି ମୋର ଭଲକରି କୁଣ୍ଡାଇଦିଅ । (✗)
୧୫ । ମହାପାତ୍ରବାବୁ କହିଲେ, ‘କୁଆଡ଼ୁ ଆସିଲି କୁଆଡ଼େ ଯାଉଛ କିଛି କହୁନି, ଖାଲି ବରାଦ ପରେ ବରାଦ ।’ (✓)

(D) ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

Question ୧।
ଚୌକିଗୁଡ଼ିକ ଦରଭଙ୍ଗା ଅବସ୍ଥାରେ ………………….. ରୂପ ସୁସ୍ପଷ୍ଟ ।
Answer:
ଦାରିଦ୍ର୍ୟର

Question ୨।
ବଂଶାର ସ୍ଵର ଶୁଶି ……………. ହୋଇ ଠିଆ ହୋଇଥା’ନ୍ତି ସୁବ୍ରତ ।
Answer:
ତନ୍ମୟ

Question ୩ ।
ଅଫିସ୍‌କୁ ଗଲାବେଳେ ପରା କହିଥୁଲି ……………………… ନାହିଁ ।
Answer:
ଅଟା

Question ୪।
ବାଁ ପାଖ ଝରକା ପାଖରୁ ପୁଣି ଭାସିଆସିଲା ବଂଶୀର ……………………… ମୂର୍ଚନା
Answer:
ପୂରବାର

Question ୫।
…………….ବାବୁଙ୍କର ମଝିଆଁ ପୁଅ ଚମତ୍କାର ବଂଶୀ ବଜାଉଛି ।
Answer:
ଘନଶ୍ୟାମ

Question ୬ ।
ଚାଉଳଭଜାଗୁଡ଼ିକ ଭିତରେ ରଖିଦେଇ ଆସେ। ……………………. ଦେଖିଲେ କ’ଣ ଭାବିବୋ
Answer:
ଭଦ୍ରଲୋକ

Question ୭ |
ଦାଣ୍ଡବାରଣ୍ଡା ଉପରକୁ ଉଠିଆସିଲେ …………………… ସୁବ୍ରତଙ୍କ ସମବୟସ୍କ ଲମ୍ବାଚୌଡ଼ା ଚେହେରା ।
Answer:
କ୍ୟାପ୍ ଟେନ୍‌ ମହାପାତ୍ର

Question ୮ ।
ପୂରବୀ ସହିତ ବିଭାଘର ଏ ………………………… ବର୍ଷ ହେଲା; ମୁଁ ଭାବୁଛି କେମିତି ଥରେ ଆପଣଙ୍କ ସଙ୍ଗେ ଦେଖା ହୋଇଯିବ ବୋଲି।
Answer:
ବାର

Question ୯୮
ନୂଆବୋହୂ, ବରଂ ତା’ପାଇଁ ଗୋଟାଏ ମଗ୍ ……………………. କରି ସେଠିକି ପଠାଇ ଦିଅନ୍ତୁ ।
Answer:
କଫି

Question ୧୦।
……………………. କାର୍‌ଟା ଡ୍ରାଇଭ୍ କରି କରି ଗୋଡ଼ହାତ ଲାଠି ହୋଇଗଲାଣି ।
Answer:
ଆଠଘଶ୍ୱା

Question ୧୧ ।
ଅବେଳରେ ……………………. ପଡ଼ିଯିବ ବୋଲି ଡରିଯାଉଛନ୍ତି କି ନୂଆବୋହୂ ?
Answer:
ପରିଶ୍ରମ

Question ୧୨।
………………….. ସେ ଫଳ ଆଉ ଦୁଧ ଛଡ଼ା କିଛି ଖାଏନା ।
Answer:
ପଞ୍ଜବେଳେ

Question ୧୩ ।
ଭାରି …………………….ଠିକ୍ ତା’ ବୋଉ ପରି ।
Answer:
କ୍ଷଣରାଗି

Question ୧୪ ।
ପୂରବୀଙ୍କ ଆଗରେ ଆପଣ ତ ……………………… ନୁହଁନ୍ତି, ଦେବତା …….. ସତେ ଆପଣ ବି ସେମିତି ଲେଖନ୍ତି ।
Answer:
ମିଶ୍ରିଷ

Question ୧୫ ।
ପୂରବୀ ମୋର …………………………।
Answer:
ସହପାଠିନା

Question ୧୬ ।
ଭଲ ପାଇବାର ଯେଉଁ ଐଶ୍ବର୍ଯ୍ୟରେ ନାରୀ ………………………….. କୁ ମହୀୟାନ କରେ, ସେଇ ଐଶ୍ବର୍ଯ୍ୟରେ ସେ ମୋ ଜୀବନ ପାତ୍ର ପୂର୍ଣ୍ଣ କରି ଦେଇଥିଲେ ।
Answer:
ପୁରୁଷ

Question ୧୭ ।
ଜୀବନର ……………………… ରେ ସ୍ୱପ୍ନର ଆବେଗକୁ ମିଶାଇ ଦୃହ ସୃଷ୍ଟି କରିବାକୁ ମୁଁ କେବେ ଚାହିଁ ନଥୁଲି ପ୍ରୀତି ।
Answer:
ବାସ୍ତ୍ରବତା

Question ୧୮ ।
ଉଭୟ ଆମେ ଉଭୟକୁ ଭଲ ପାଉଥିଲୁ । ତେଣୁ କେହି କାହାର ………………………… ରେ ଆଲୋଡ଼ନ ଆଣିବାକୁ ଚାହିଁନୁ ।
Answer:
ସୁଖସଂସାର

Question ୧୯ ।
ଭଲ ପାଇବା …………………….. ର ବିଷୟ ନ ହୋଇପାରେ; କିନ୍ତୁ ପାପ ତ ନୁହେଁ ।
Answer:
ଗୌରବ

Question ୨୦।
ମୋ ରାଣ, ଏଇ କଲମଟି ଧରି ତୁମେ ……………………… ଲେଖୁ ।
Answer:
ପୁରୁଷ

(E) ସ୍ତମ୍ଭ ମିଳନ କର ।

Question 1
‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଶବ୍ଦ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ସମ୍ପର୍କ ଥିବା ଶବ୍ଦକୁ ଯୋଡ଼ି ଲେଖ ।

Answer:

Question 2
‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଶବ୍ଦ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ସମ୍ପର୍କ ଥିବା ଶବ୍ଦକୁ ଯୋଡ଼ି ଲେଖ ।

Answer:

Question 3
‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଶବ୍ଦ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ସମ୍ପର୍କ ଥିବା ଶବ୍ଦକୁ ଯୋଡ଼ି ଲେଖ ।

Answer:

Question 4
‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଶବ୍ଦ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ସମ୍ପର୍କ ଥିବା ଶବ୍ଦକୁ ଯୋଡ଼ି ଲେଖ ।

Answer:

ନାଟ୍ୟକାର ପରିଚୟ ।

ଓଡ଼ିଆ ନାଟ୍ୟଜଗତର ଜଣେ ସଫଳ ପ୍ରତିଭା ମନୋରଞ୍ଜନ ଦାସ । ଓଡ଼ିଆ ନାଟକରେ ନବନାଟ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ ହେବା ପୂର୍ବରୁ ସେ ଅନେକ ନାଟକ ଲେଖୁ ସଫଳତା ଲାଭ କରିଛନ୍ତି । ତାହାଙ୍କ ରଚିତ ନାଟକଗୁଡ଼ିକ ଓଡ଼ିଶାର ଅଗଣିତ ଦର୍ଶକଙ୍କୁ ଚମତ୍କୃତ କରିଛି । ପୁନଶ୍ଚ ତାଙ୍କ ନାଟକରେ ଦେଶପ୍ରେମମୂଳକ କଥାବସ୍ତୁ ଓ ଚରିତ୍ର ଉପସ୍ଥାପନ କରି ସେ ଦର୍ଶକମାନଙ୍କୁ ଦେଶାତ୍ମବୋଧରେ ଅନୁପ୍ରାଣିତ କରିବାପାଇଁ ଚେଷ୍ଟା କରିଛନ୍ତି । ‘କବିସମ୍ରାଟ ଉପେନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜ’, ‘ବକ୍‌ସି ଜଗବନ୍ଧୁ’, ‘ଜନ୍ମମାଟି’ ଓ ‘ଅଗଷ୍ଟ ନ’ ଆଦି ନାଟକ ଏହି ଶ୍ରେଣୀୟ ନାଟକ । ଏତଦ୍‌ବ୍ୟତୀତ ମନସ୍ତାତ୍ତ୍ଵିକ, ସାମାଜିକ ଓ ରାଜନୀତିକ, ସମସ୍ୟାମୂଳକ, ବିଦୁପାତ୍ମକ, ବୌଦ୍ଧିକ କଥାବସ୍ତୁକୁ କେନ୍ଦ୍ରକରି ନାନାଧରଣର ପ୍ରୟୋଗାତ୍ମକ ଓ ପରୀକ୍ଷାମୂଳକ ନାଟକ ରଚନା କରିବା ଦିଗରେ ତାଙ୍କର କୃତିତ୍ଵ ଅବିସମ୍ବାଦିତ ।

ନାଟ୍ୟକାର ପ୍ରୟୋଗବାଦୀ ସୃଷ୍ଟିଶୀଳ ନାଟ୍ୟ ପ୍ରତିଭାର ପରିଚୟ ଦେଇଛନ୍ତି ‘ଆଗାମୀ’ ନାଟକ ରଚନା କରି । ୧୯୬୦ ମସିହା ପରଠାରୁ ସେ ନାଟକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବହୁପ୍ରକାର ପରୀକ୍ଷା ନିରୀକ୍ଷା କରିଛନ୍ତି । ତାଙ୍କଦ୍ୱାରା ରଚିତ ନାଟକଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛି ‘ଅବରୋଧ’, ‘ବନହଂସୀ’, ‘ଅରଣ୍ୟଫସଲ’, ‘ଅମୃତସ୍ୟ ପୁତ୍ର’, ‘କାଠଘୋଡ଼ା’, ‘ଶବ୍ଦଲିପି’, ‘କ୍ଳାନ୍ତ ପ୍ରଜାପତି’, ‘ବିତର୍କିତ ଅପରାହ୍ନ’, ‘ନନ୍ଦିକାକେଶରୀ’। ସେହିପରି ଏକାଙ୍କିକା ସଂକଳନଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛି ‘ଛୋଟ ନାଟକ’, ‘ମହାସମୁଦ୍ର’, ‘ଅବବାହିକାର ସ୍ଵପ୍ନ’, ‘ନାଟ୍ୟଗୁଚ୍ଛ’, ‘ବିଚିତ୍ର ମନର ନାଟକ’ ଇତ୍ୟାଦି ।

ନାଟ୍ୟକାର ଦାସ ‘ଅରଣ୍ୟ ଫସଲ’ ନାଟକ ପାଇଁ କେନ୍ଦ୍ର ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡ଼େମୀଦ୍ଵାରା ପୁରସ୍କୃତ ହୋଇଛନ୍ତି । ‘ଛୋଟ ନାଟକ’ ପାଇଁ ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡ଼େମୀ ଏବଂ ‘ନନ୍ଦିକାକେଶରୀ’ ପାଇଁ ସାରଳା ପୁରସ୍କାର ପାଇଛନ୍ତି । ସେ ଆକାଶବାଣୀରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ଅବସରରେ ବେତାର ନାଟକଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରସାରଣ କରାଇଛନ୍ତି । ମୋଟ ଉପରେ କହିବାକୁ ଗଲେ ମନୋରଞ୍ଜନ ଜଣେ ଦୂରଦର୍ଶା ନାଟ୍ୟକାର । କ୍ରମଶଃ ସେ ନାଟ୍ୟକାର । କ୍ରମଶଃ ସେ ନିଜ ନାଟକ ପ୍ରତି ଦର୍ଶକମାନଙ୍କର ଅନୁରକ୍ତି ବଢ଼ାଇବାରେ ସଫଳ ହୋଇଛନ୍ତି।

ଏକାଙ୍କିକାର କଥାବସ୍ତ

‘ଫଲ୍‌ଗୁ’ ଏକାଙ୍କିକାରେ ଏକ ମଧ୍ୟବିତ୍ତ ପରିବାରର ଅଭାବ, ଅସୁବିଧାର ଯଥାର୍ଥ ଚିତ୍ର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି । ମଧ୍ୟବିତ୍ତ ପରିବାରରେ ଅଭାବ ଥାଏ, ମାତ୍ର ସେହି ଅଭାବକୁ ସେ ଅନ୍ୟଆଗରେ ପ୍ରକାଶ କରିବାକୁ ଚାହେଁନା । ନିଜର ଅସୁବିଧା ପରିସ୍ଥିତିକୁ କୌଣସି ପ୍ରକାର ଲୁଚାଇ ଦେଇ, ଅନ୍ୟ ପାଖରେ ସହଜ, ସ୍ଵାଭାବିକ ହେବାକୁ ଚେଷ୍ଟାକରେ । ପୁନଶ୍ଚ ଜୀବନର ବଞ୍ଚିବାର ସାମର୍ଥ୍ୟକୁ ସେ ବଡ଼କରି ଦେଖାଇବାକୁ ଇଚ୍ଛାକରେ ନାହିଁ । ସେହି ଅସୁବିଧା ତା’ର ସୃଜନଶୀଳତାକୁ, ତା’ର କଳାତ୍ମକ ଆବେଦନକୁ ମାରିପାରେ ନାହିଁ । ଅନ୍ୟଭାବରେ ପ୍ରକାଶ କଲେ ଜୀବନର ବାସ୍ତବତାରେ ସ୍ଵପ୍ନର ଆବେଗକୁ
ସ୍ରୋତ ଭାବରେ ପ୍ରବାହିତ ହେଲେ ବି, ସେ ବାହାରକୁ ଦେଖାଯାଏନା କିମ୍ବା କାହାକୁ ଦେଖାଇବାକୁ ଚାହେଁନା । ପାରିବାରିକ ସ୍ରୋତ ଭାବରେ ପ୍ରବାହିତ ହେଲେ ବି, ସେ ବାହାରକୁ ଦେଖାଯାଏନା କିମ୍ବା କାହାକୁ ଦେଖାଇବାକୁ ଚାହେଁନା । ପାରିବାରିକ ଜୀବନର ହସଖୁସି ଭିତରେ ସେହି ଦୁର୍ବଳତା କୌଣସି ପ୍ରଭାବ ପକାଇ ନଥାଏ ।

ସୁବ୍ରତବାବୁ ଜଣେ ଚାକିରିଜୀବୀ ସହରୀ ମଣିଷ। ଚାକିରିର ସ୍ଵଳ୍ପ ରୋଜଗାରରେ ସେ ପାରିବାରିକ ଜୀବନକୁ କୌଣସି ପ୍ରକାରରେ ଚଳାଇ ନିଅନ୍ତି । ଫଳରେ ତାଙ୍କର ଚଳଣି ଥାଏ ନିହାତି ସାଧାରଣ । ସେ ଡ୍ରଇଂ ରୁମ୍‌ରେ ଭଲ ଚେଆର ପକାଇ ପାରନ୍ତି ନାହିଁ କିମ୍ବା ଘରର ଆସବାବ ପତ୍ରକୁ ନିହାତି ରୁଚିକର କରିପାରନ୍ତି ନାହିଁ । କେବଳ ବଞ୍ଚିବାର ସାମର୍ଥ୍ୟ ଯୋଗାଡ଼ କରି, ପାରିବାରିକ ଜୀବନ ବିତାଇଥା’ନ୍ତି ।

ସୁବ୍ରତବାବୁ ଅଫିସ୍‌ରୁ ଫେରି, ପତ୍ନୀ ପ୍ରୀତିକୁ ଖାଇବାକୁ ମାଗିଛନ୍ତି । ପତ୍ନୀ ଯେତେବେଳେ ‘ଘରେ କିଛି ନାହିଁ, ‘ବାହାରୁ କିଛି ଜଳଖିଆ କରି ଆସିଲ ନାହିଁ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି, ତାହାର ଉତ୍ତରରେ ସେ କହିଛନ୍ତି, ‘ଆରେ ଏକାବେଳେ ଯେ ଏ ଘରକୁ ଆସିଥ‌ିବା ନୂଆ ମଣିଷଟିଏ ପରି କଥା କହିଲଣି ! ରୋଜଗାର କେତେ ଜାଣ ତ ? ଗଲାବେଳେ ପକେଟରେ କେତେ ପଇସା ଦେଇଥିଲ ?’’ ସୁବ୍ରତଙ୍କ ଏଭଳି କଥାରେ ପତ୍ନୀ ପ୍ରୀତି ନିହାତି ଅସହାୟ ଭାବରେ କହିଛନ୍ତି – ‘ପଇସା ମୁଁ କେଉଁଠୁ ଆଣିବି ! ତମେ ମତେ ଯାହା ଦେଇଥୁଲ ।’’ ସେହିପରି ପ୍ରୀତି କହିଥିଲେ, ଅଫିସ୍‌ରୁ ଫେରିଲା ବେଳେ ଅଟା ଆଣିବାପାଇଁ, ମାତ୍ର ସୁବ୍ରତ ଅଟା ଆଣିପାରି ନଥିଲେ । ଏହାଥିଲା ତାଙ୍କ ପାରିବାରିକ ଜୀବନର ଯଥାର୍ଥ ଚିତ୍ର । ତଥାପି ସୁବ୍ରତବାବୁ ସୃଜନଶୀଳତାକୁ ବଞ୍ଚାଇ ରଖିବାକୁ ଚାହାଁନ୍ତି । ବହିଥାକରୁ ବହିଆଣି ପଢ଼ିବାକୁ ଇଚ୍ଛା କରନ୍ତି । ପଡ଼ୋଶୀ ଘରର ପିଲା ବଂଶୀ ବଜାଉଥିଲେ, ସେ ତାହାକୁ ମନଭରି ଉପଭୋଗ କରନ୍ତି ।

ପ୍ରୀତି ଜଳଖିଆ ଆଣିବାକୁ ଯାଇ, ଚାଉଳଭଜା ସାଙ୍ଗରେ ତେଲ ପିଆଜ ମିଶାଇ ଆଣିଛି । ପ୍ରୀତିର ଏଭଳି ଯୋଜନାକୁ ସୁବ୍ରତ ତାରିଫ କରିଛନ୍ତି । କାରଣ କୌଣସି ଉପାୟରେ ଚଳିଯିବା ଓ ଚଳାଇନେବା ହେଉଛି, ତାଙ୍କ ବଞ୍ଚିବାର ଶୈଳୀ । ସେହି ଚାଉଳଭଜାଗଣ୍ଡକ ଖାଇବାକୁ ଯିବା ପୂର୍ବରୁ, ତାଙ୍କ ଘର ଆଗରେ ମଟରଗାଡ଼ି ବ୍ରେକ୍ ଦେବାର ଶବ୍ଦ ଶୁଣାଯାଇଛି । କେହି ଜଣେ ଭଦ୍ରଲୋକ ଆସୁଥିବାରୁ ପ୍ରୀତି ଚାଉଳଭଜାଗୁଡ଼ାକ ଭିତରେ ରଖୁଦେଇ ଆସିଛି ।

ଘରକୁ ଆସିଛନ୍ତି କ୍ୟାପଟେନ୍ ମହାପାତ୍ର । ସେ ସୁବ୍ରତଙ୍କ ପାଇଁ ନୂଆ ଓ ଅପରିଚିତ । ତାଙ୍କର ଚେହେରା ଓ ପୋଷାକରୁ ଜଣାଯାଉଥାଏ, ସେ ବେଶ୍ ସ୍ୱଚ୍ଛଳ । ସେ ଘରକୁ ପଶିଆସିବା ସହିତ, ସୁବ୍ରତଙ୍କ ସହିତ ନିଜଆଡୁ ପରିଚିତ ହୋଇଛନ୍ତି । ଯେଭଳି ବହୁପରିଚିତ ଭଳି ଏବଂ ଅତି ଅଭ୍ୟସ୍ତ ମଣିଷଙ୍କ ଭଳି ବ୍ୟବହାର କରିଛନ୍ତି । ସେ ହେଉଛନ୍ତି ସୁବ୍ରତଙ୍କ ବାନ୍ଧବୀ, ଯାହାକୁ ହୃଦୟରେ ଜାଗାଟିଏ ଦେଇଥିଲେ, ତାଙ୍କରି ସ୍ୱାମୀ । ମହାପାତ୍ର ସୁବ୍ରତଙ୍କ ଘରର କୌଣସି ପରିସ୍ଥିତି କଥା ଚିନ୍ତାକରି ନାହାଁନ୍ତି । ନିଜ ଚଳଣିରେ, ନିଜ୍ ଆର୍ଥିକ ସ୍ଥିତିରେ ସୁବ୍ରତଙ୍କ ପରିବାରକୁ ଆକଳନ କରିଛନ୍ତି । ଫଳରେ ସେ ଯେହେତୁ ମାଡ୍ରାସ୍‌ କାର ଡ୍ରାଇଭ୍ କରି ଆସିଛନ୍ତି, ସେଠାରେ ଟିକିଏ ଧୂଆପୋଛା ହେବାକୁ ଇଚ୍ଛା କରିଛନ୍ତି । ଝିଅ ବେବିକୁ କହିଛନ୍ତି,

ମାମୁ ମାଈଁକୁ ନମସ୍କାର କରିବାପାଇଁ । ସେହି ଅବସରରେ ତାଙ୍କର କିପରି ଚର୍ଚ୍ଚା କରାଯିବ, କିଭଳି ଆତିଥ୍ୟ ସେ ଆଶା କରନ୍ତି, ସବୁକିଛି ଖୋଲାଖୋଲି ପ୍ରକାଶ କରିଦିଅନ୍ତି । ସେ ଯେଉଁ ବରାଦ କରନ୍ତି ତାହା ସୁବ୍ରତଙ୍କ ନିଅଣ୍ଟିଆ ପରିବାର ପାଇଁ ଯେ କଷ୍ଟକର, ତାହା ସେ ଜାଣିପାରନ୍ତି ନାହିଁ । ସହଜ ସରଳ ଭାବରେ ମହାପାତ୍ର କହିଛନ୍ତି – ଗାଡ଼ିରେ ବସିଥିବା ତାଙ୍କର ଭଉଣୀ ପାଖକୁ ଗୋଟାଏ ମର୍ କଫିକରି ପଠାଇଦେବାକୁ, ଝିଅ ପାଇଁ ଫଳ ଓ ଦୁଧର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିବାପାଇଁ । ତାଙ୍କ ବିଚାରରେ ଏଭଳି ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିବାରେ କୌଣସି ଅସୁବିଧା ନାହିଁ । ତାଙ୍କ ପାଇଁ କେବଳ ଆଠଟି ଅଣ୍ଡାର ଆତ୍ମଲେଟ୍ କରିଦେବା ପାଇଁ । ସୁବ୍ରତ ନିଜର ପରିବାର ସ୍ଥିତିକୁ ବିଚାର ନକରି, ପ୍ରୀତିକୁ ବରାଦ କରିଛନ୍ତି, ବଡ଼ ବଡ଼ ଅଣ୍ଡା ବାଛି ଡଜନେ ଅଣ୍ଡାର ଆତ୍ମଲେଟ କରିବାପାଇଁ ।

ମହାପାତ୍ରଙ୍କ ବରାଦ ଅନୁସାରେ ଏବଂ ତାଙ୍କର ଆତିଥ୍ୟ ପାଇଁ ପ୍ରୀତି ସବୁକିଛି ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିଦେଇଛନ୍ତି । ସୁବ୍ରତ ଜାଣି ନାହାଁନ୍ତି, ଏହା କିପରି ହେଉଛି ଏବଂ ଏସବୁ ବ୍ୟବସ୍ଥା କିପରି କରାଯାଉଛି । ପ୍ରୀତି ମୁଗୃହିଣୀ ଭାବରେ ସବୁକିଛି ଚଳାଇ ନେଇଛନ୍ତି । ମହାପାତ୍ରଙ୍କର ଢେଙ୍କାନାଳରେ ପହଞ୍ଚିବାର ସମୟ ହୋଇଯାଇଛି । ତଥାପି ସେହି ଅବସରରେ ସେ ପୂରବୀ କଥା କହିଛନ୍ତି । ପୂରବୀ କିପରି ସୁବ୍ରତଙ୍କ ଲେଖାକୁ ଭଲପାଏ, ଗୋଟାଏ ବହି ପ୍ରକାଶ ପାଇଲେ, ତାହାକୁ ପଢ଼ିବା ସହିତ, ମହାପାତ୍ରଙ୍କୁ ଶୁଣାଏ, ସବୁକଥା ତରତରରେ ମହାପାତ୍ର କହିଛନ୍ତି । ପୂରବୀ ଦୁର୍ଘଟଣାରେ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଛନ୍ତି । ମୃତ୍ୟୁ ପୂର୍ବରୁ ସେ କହିଛନ୍ତି, ବିବାହ ପୂର୍ବରୁ ସେ ଯେଉଁ ପ୍ୟାକେଟଟି ପଠାଇଥିଲେ, ତାହାର ଯେପରି ଅସମ୍ମାନ ନ କରନ୍ତି ।

ଘଣ୍ଟା ଦେଖ୍ ମହାପାତ୍ର ତରତରରେ ବାହାରି ଯାଇଛନ୍ତି । ବାହାରି ଯିବାପୂର୍ବରୁ ଆତିଥ୍ୟର ସଦ୍‌ବ୍ୟବହାର କରିବାପାଇଁ ରହିଥ‌ିବା ସମସ୍ତ ଅଣ୍ଡା, ଫଳ, କ୍ଷୀର ସବୁକିଛି ସାଙ୍ଗରେ ନେଇଯାଇଛନ୍ତି । ଅଳ୍ପସମୟ ଭିତରେ ସେ ଯେଭଳି ଝଡ଼ଭଳି ଆସିଥିଲେ ଠିକ୍ ସେହିପରି ଚାଲିଯାଇଛନ୍ତି । ଯିବା ପୂର୍ବରୁ ପୂରବୀର କଥାକୁ ସ୍ପଷ୍ଟ କରାଇ ଦେଇ ଯାଇଛନ୍ତି ।

ମହାପାତ୍ର ଚାଲିଗଲା ପରେ, ପ୍ରୀତି ଗୃହିଣୀ ଭାବରେ ନିଜର କାମ କରିଦେଇ ଥ‌ିବାରୁ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ ଭାବ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି । ମହାପାତ୍ର ଭାରି ଅମାୟିକ ଲୋକ, ପାଞ୍ଚ ମିନିଟ୍‌ରେ ନିଜର କରିନେଲା ଭଳି ଭାବ ଦେଖାଇଛନ୍ତି ବୋଲି କହିଛନ୍ତି । ଏହି ଅବସରରେ ପ୍ରୀତି ସୁବ୍ରତଙ୍କୁ ପୂରବୀ ସମ୍ପର୍କରେ ପ୍ରଶ୍ନ କରିଛନ୍ତି। କାରଣ ପୂରବୀ ଯେ ସୁବ୍ରତଙ୍କ ସୃଷ୍ଟିର ପ୍ରେରଣା, ସାଧନାର ମୂଳ, ଏହା କେବେ ପ୍ରୀତି ବୈବାହିକ ଜୀବନର ଆଠ ବର୍ଷ ପରେ ଓ ଦୁଇଟି ପିଲାର ମା’ ହେବା ପରେ ମଧ୍ୟ ଜାଣିନାହିଁଛି । ସୁବ୍ରତ ପ୍ରୀତିଙ୍କୁ ସବୁକଥା କହିଛନ୍ତି । ପୂରବୀ ଯେ ତାଙ୍କର ସହପାଠିନୀ-ସଙ୍ଗିନୀ-ମାନସୀ-ବାନ୍ଧବୀ, ଏହା ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି। ଏପରିକି ସେ ସ୍ୱୀକାର କରିଛନ୍ତି, ‘ଭଲପାଇବାର ଯେଉଁ ଐଶ୍ବର୍ଯ୍ୟରେ ନାରୀ ପୁରୁଷକୁ ମହୀୟାନ କରେ, ସେଇ ଐଶ୍ବର୍ଯ୍ୟରେ ସେ ମୋ ଜୀବନପାତ୍ର ପୂର୍ଣ୍ଣକରି ଦେଇଥିଲେ ।’’ ପୁନଶ୍ଚ ପ୍ରୀତି ଅଭିମାନରେ ସୁବ୍ରତକୁ କହିଛନ୍ତି, ସେ କାହିଁକି ଆଗରୁ ଏକଥା କହିନଥିଲେ । ଏହାର ଉତ୍ତରରେ ସୁବ୍ରତ ଏକ ଦାର୍ଶନିକ ସମ୍ବଳିତ ଉତ୍ତର ଦେଇ କହିଛନ୍ତି, ‘ଜୀବନର ବାସ୍ତବତାରେ ସ୍ଵପ୍ନର ଆବେଗକୁ ମିଶାଇ ଦୃହ ସୃଷ୍ଟି କରିବାକୁ ମୁଁ କେବେ ଚାହିଁ ନଥୁଲି ପ୍ରୀତି’’ ।

କାରଣ ସୁବ୍ରତ ଓ ପ୍ରୀତିଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଭଲପାଇବା ଅନ୍ତଃସଲିଳା ଫଲ୍‌ଗୁ ଭଳି ରହିଥୁଲା, ମାତ୍ର କେହି କାହାର ସୁଖ ସଂସାରରେ ଆଲୋଡ଼ନ ସୃଷ୍ଟି କରିବାକୁ ଚାହିଁ ନାହାଁନ୍ତି । ଯେଉଁ ସମୟରେ ସୁବ୍ରତ ପୂରବୀକୁ ବିବାହ କରିବାକୁ ଚାହିଁନାହିଁ, ସେହି ମୁହୂର୍ଭ ପରେ ପୂରବୀ ଆଉ ସୁବ୍ରତ ଜୀବନକୁ ଆସିନାହିଁ । ଉଭୟେ ସଫଳ ବୈବାହିକ ଓ ପାରିବାରିକ ଜୀବନ ଅତିବାହିତ କରିଛନ୍ତି । ସୁବ୍ରତ ପ୍ରୀତିକୁ ବୁଝାଇବାକୁ ଯାଇ କହିଛନ୍ତି, ସେ କେବେହେଲେ ଭଲପାଇବା ଭିତରେ ବିବାହକୁ ମିଶାଇବାକୁ ଚାହିଁ ନାହାଁନ୍ତି । ତଥାପି ପୂରବୀ ବିବାହ ପୂର୍ବରୁ, ସୁବ୍ରତଙ୍କ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ପୋଷ୍ଟରେ ଏକ ପ୍ୟାକେଟ୍ ପଠାଇଛନ୍ତି । ସେହି ପ୍ୟାକେଟ୍‌ରେ ଥିଲା ଏକ ଚିଠି, ଯେଉଁ ଚିଠିରେ ପୂରବୀ ତା’ର ମନକଥା ଲେଖୁଦେଇଛି । ତା’ର ଇଚ୍ଛା ଥିଲା, ସୁବ୍ରତଙ୍କୁ ସାହିତ୍ୟରେ ଏକ ସଫଳ ସ୍ରଷ୍ଟା ଗଢ଼ି ତୋଳିବାପାଇଁ । ସେଥପାଇଁ ସେ କଲମଟିଏ ପଠାଇଛି। କଲମଟିରେ ବରାବର ଲେଖିବାପାଇଁ ଅନୁରୋଧ କରିଛି ।

ସୁବ୍ରତ, କଲମ କଥା କହିବାରୁ, ପ୍ରୀତି କଇଁ କଇଁ ହୋଇ କାନ୍ଦିଛି । କାରଣ ସେହି ଆଦରର କଲମ, ଯାହାକି ସୁବ୍ରତଙ୍କ ସାହିତ୍ୟିକ ଜୀବନର ପ୍ରେରଣା ହୋଇଥିଲା, ତାହାକୁ ବନ୍ଧୁଚର୍ଚ୍ଚା କରିବାକୁ ଯାଇ ବିକିଦେବା କଥା ପ୍ରୀତି କହିଛନ୍ତି । ପାଖ ପଡ଼ୋଶୀ ଘରେ, ଘନଶ୍ୟାମ ବାବୁଙ୍କ ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ କଲମଟି ଦେଇ, ତାହା ବଦଳରେ ସେ ଦଶଟଙ୍କା ଆଣିଛନ୍ତି । ସେହି ଦଶଟଙ୍କାରେ ସେ ବନ୍ଧୁଚର୍ଚ୍ଚା କରିଛନ୍ତି । ଏଥ‌ିପାଇଁ ପ୍ରୀତି ଅନୁତାପ କରିଛନ୍ତି । ଭୁଲ୍ ହୋଇଥିବାରୁ ସୁବ୍ରତ ପାଦଧରି କ୍ଷମା ମାଗିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଛନ୍ତି । ସୁବ୍ରତ ପ୍ରୀତିର ଏଭଳି ଉଦ୍ୟମ ପାଇଁ ଦୋଷ ଦେଇନାହାଁନ୍ତି । ତାଙ୍କର କାର୍ଯ୍ୟକୁ ଭୁଲ୍ ବୋଲି କହିନାହାଁନ୍ତି। ବରଂ ଜୀବନକୁ ସହଜ ସରଳ କରିଦେବାକୁ, ସେ ସେଠାରୁ ଉଠିଯାଇଛନ୍ତି । ଘନଶ୍ୟାମ ବାବୁଙ୍କ ମଝିଆଁ ପୁଅର ବଂଶୀର ଝକାର, ପୂରବୀର ସ୍ଵରରେ ନିଜକୁ ହଜାଇ ଦେବାକୁ ଚାହିଁଛନ୍ତି ।

କାଠିନ ଶବ୍ଦାର୍ଥ ଓ ଟିପ୍ପଶା

• ଫଲ୍ ଗୁ – ଗୟାରେ ଥ‌ିବା ଅନ୍ତଃସଲିଳା ନଦୀ । (ଏଠାରେ ପ୍ରେମିକ ଓ ପ୍ରେମିକାଙ୍କ ହୃଦୟରେ ପ୍ରବାହିତ ଭଲପାଇବାର ସ୍ରୋତ, ଯାହାକି ଅବାରିତ ରହିଥିଲେ ବି’ ବାହାରକୁ ପ୍ରକାଶ ପାଏନା ।)
• ତନ୍ମୟ – ଅଭିଭୂତ
• ରାଗିଶା – ସ୍ଵରର ଝକାର
• ମୂର୍ଚ୍ଚନା – ସ୍ୱର
• ମନ୍ତ୍ରଆ – ମନ ଅନୁସାରେ କାମ କରୁଥ୍ ବା ବ୍ୟକ୍ତି
• ନିଷ୍ପ୍ରଭ – ମଳିନ
• ନିର୍ବକାର – କୌଣସି କଥା ନଭାବି
• ‘ରୋଡ଼ ସିକ୍ସେସ୍’ – ଯାତ୍ରାଜନିତ କ୍ଳାନ୍ତି
• ମହାପ୍ବାନ୍ – ମହତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ
• ଅନୁରାଗ – ପରସ୍ପର ପ୍ରତି ରହିଥିବା ଆସକ୍ତି
• ସର୍ବସ୍ଵ – ସବୁ କିଛି।

Odisha State Board BSE Odisha 10th Class Life Science Solutions Chapter 9 ଆମ ପରିବେଶ Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 10 Life Science Solutions Chapter 9 ଆମ ପରିବେଶ

Question 1.
ପରିସଂସ୍ଥାର ଗଠନିକ ଉପାଦାନର ଏକ ବିବରଣୀ ଦିଅ ।
ଉ-

• ପୃଥ‌ିବୀପୃଷ୍ଠରେ ‘ନଦୀ, ସମୁଦ୍ର, ହ୍ରଦ, ତୃଣଭୂମି, ଜଙ୍ଗଲ, ମରୁଭୂମି ଇତ୍ୟାଦି ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ପରସଂସ୍ଥା ରହିଛି । ପ୍ରତ୍ୟେକ ପରିସଂସ୍ଥା ନିମ୍ନଲିଖ୍ 4ଟି ଉପାଦାନକୁ ନେଇ ଗଠିତ ଯଥା – (a) ଅଜୈବିକ ଉପାଦାନ, (b) ଉତ୍ପାଦକ, (c) ଭକ୍ଷକ ଓ (d) ଅପଘଟକ
• ଅଜୈବିକ ଉପାଦାନ – ପରିବେଶରେ ଥ‌ିବା ମାଟି, ପାଣି, ପବନ, ଅନ୍ୟ ମୌଳିକ ପଦାର୍ଥ ଓ ଯୌଗିକ ପଦାର୍ଥ ପରି ସମସ୍ତ ନିର୍ଜୀବ ପଦାର୍ଥକୁ ନେଇ ପରିସଂସ୍ଥାର ଅଜୈବିକ ଉପାଦାନ ଗଠିତ ହୋଇଛି । ଏହି ଉପାଦାନମାନଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ତିନିଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି । ଯଥା – ତାପମାତ୍ରା, ଆର୍ଦ୍ରତା ଓ ଆଲୋକ ଇତ୍ୟାଦି ଜଳବାୟୁକୁ ନିଯନ୍ତ୍ରଣ କରୁଥିବା ଡାଇକ । ଜୀବ-ଭୂତି-ରସାୟନ ଚକ୍ରରେ ଭାଗ ନେଇଥିବା ଜଳ, ଅଙ୍ଗାରକ, ଯବକ୍ଷାରଜାନ ପରି ଅଜୈବିକ ପଦାର୍ଥ, ଜୀବର ଶଣୀର ଗଠନରେ ସାହାଯ୍ୟ କରୁଥିବା ପୁଷ୍ଟିସାର, ସ୍ନେହସାର ଓ ଶ୍ଵେତସାର ଇତ୍ୟାଦି ଜୈବିକ ଓ ଅଜୈବିକ ଉପାଦାନ ମଧ୍ଯରେ ସଂଯୋଗ ସୃଷ୍ଟିକାରୀ ପଦାର୍ଥ ।
• ଉତ୍ପାଦକ – ପରିବେଶରେ ଥ‌ିବା ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ସବୁଜ ଉଭିଦ, ଘାସ, ଗଛ ଇତ୍ୟାଦି ଉତ୍ପାଦକ ଅଟନ୍ତି । ଶକ୍ତିରେ ରୂପାନ୍ତରିତ କରେ । ନିଜ ଖାଦ୍ୟ ନିଜେ ତିଆରି କରୁଥିବାରୁ ସେମାନଙ୍କୁ ସ୍ଵପୋଷୀ ବା ସ୍ବଭୋଜୀ କୁହାଯାଏ ।
• ଭକ୍ଷକ – ଭକ୍ଷକମାନଙ୍କଠାରେ ଅଜୈବିକ ଉପାଦାନରୁ ନିଜ ପାଇଁ ଖାଦ୍ୟ ତିଆରି କରିବାର କ୍ଷମତା ନାହିଁ । ପରଭୋଜୀ କୁହାଯାଏ । ଖାଦ୍ୟ ଅଭ୍ୟାସ ଅନୁସାରେ ପରଭୋଜୀମାନେ ପ୍ରାଥମିକ ଭକ୍ଷକ, ଦ୍ୱିତୀୟକ ଭକ୍ଷକ, ତୃତୀୟ ଭକ୍ଷକ ଏବଂ ଶୀର୍ଷ ଭକ୍ଷକ ହୋଇଥା’ନ୍ତି । ଉଦାହରଣ ତୃଣଭୋଜୀମାନେ ପ୍ରାଥମିକ ଭକ୍ଷକ ହୋଇଥିବାବେଳେ ତୃଣଭୋଜୀମାନଙ୍କୁ ଖାଉଥ‌ିବା ମାଂସାଶୀ ପ୍ରାଣୀ ଦ୍ବିତୀୟକ ଭକ୍ଷକ, ସେମାନଙ୍କୁ ଖାଉଥ‌ିବା ପ୍ରାଣୀ ତୃତୀୟକ ଓ ଏହି କ୍ରମରେ ଶେଷରେ ରହୁଥ‌ିବା ପ୍ରାଣୀକୁ ଶୀର୍ଷ ଭକ୍ଷକ କୁହାଯାଏ ।
• ଅପଘଟକ- ଅପପଟକମାନେ ନିଜର ଖାଦ୍ୟପାଇଁ ମୃତହାଣୀ, ଉଭିଦ ଓ ସେମାନଙ୍କର ଶରୀରରୁ ନିଷ୍କାସିତ ହେଉଥ‌ିବା ବର୍ଜ୍ୟ ଜୈବବସ୍ତୁ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରନ୍ତି । ଉତ୍ପାଦକ ଏବଂ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ଭକ୍ଷକଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ମିଶିଯାଏ । ପରିବେଶର ମୁଖ୍ୟ ଅପଘଟକମାନେ ହେଉଛନ୍ତି ବୀଜାଣୁ, କବକ ଓ କେତେକ ଆଦିପ୍ରାଣୀ ଇତ୍ୟାଦି ।

Question 2.
ଖାଦ୍ୟ ଶୃଙ୍ଖଳ ଓ ଏହାର ମହତ୍ତ୍ଵ ଆଲୋଚନା କର ।
ଉ-

(i) ଗୋଟିଏ ପରିସଂସ୍ଥାରେ ସବୁଜ ଉଭିଦ ହେଉଛନ୍ତି ଉତ୍ପାଦକ । ତୃଣଭୋଜୀମାନେ ସବୁଜ ଉଦ୍ଭିଦ ଖାଇ ବଞ୍ଚନ୍ତି । ତୃଣଭୋଜୀମାନଙ୍କୁ ମାଂସାଶୀ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କୁ ଖାଇ ବଞ୍ଚନ୍ତି । ଗୋଟିଏ ପରିସଂସ୍ଥାରେ ସବୁଜ ଉଦ୍ଭଦଠାରୁ ବିଭିନ୍ନ ଅନୁକ୍ରମରେ ତୃଣଭୋଜୀ ଓ ମାଂସାଶୀ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କ ବାଟଦେଇ ଖାଦ୍ୟ ଓ ଖାଦ୍ୟସ୍ଥିତ ଶକ୍ତିର ପ୍ରଭାବକୁ ଖାଦ୍ୟଶୃଙ୍ଖଳ କୁହାଯାଏ ।

ଖାଦ୍ୟଶୃଙ୍ଖଳ ସବୁସମୟରେ ଗୋଟିଏ ସରଳ ରେଖାରେ ଗତିକରେ ଓ ଏଥୁରୁ ପରିସଂସ୍ଥାର ବିଭିନ୍ନ ଜୀବଙ୍କ ଭିତରେ ଥ‌ିବା ସମ୍ପର୍କର ସୂଚନା ମିଳେ ।

(ii) ଖାଦ୍ୟଶୃଙ୍ଖଳ ସାଧାରଣତଃ ନିମ୍ନୋକ୍ତ ଖାଦ୍ୟସ୍ତରକୁ ନେଇ ଗଠିତ, ଯଥା- ଉତ୍ପାଦକତାରେ ସବୁଳ ଉଦ୍ଭିଦ ପ୍ରଥମ ଖାଦ୍ୟସ୍ତର ଦଖଲ କରିଛନ୍ତି । ସବୁଜ ଉଦ୍ଭଦରୁ ସିଧାସଳଖ ଖାଦ୍ୟ ଗ୍ରହଣ କରୁଥିବା ତୃଣଭୋଜୀ ପ୍ରାଣୀମାନେ ରହିଛନ୍ତି ଦ୍ବିତୀୟ ଖାଦ୍ୟ ସ୍ତରରେ । ଏହି ପ୍ରାଣୀଙ୍କୁ ଖାଉଥ‌ିବା ମାଂସାଶୀ କ୍ରମ-1 ପ୍ରାଣୀଙ୍କ ସ୍ଥାନ ହେଉଛି ତୃତୀୟ ଖାଦ୍ୟ ସ୍ତର । ଚତୁର୍ଥ ଖାଦ୍ୟ ସ୍ତର ଦଖଲ କରିଛନ୍ତି ମାଂସାଶୀ କ୍ରମ-2 ପ୍ରାଣୀମାନେ ଏବଂ ଏମାନଙ୍କ ଖାଦ୍ୟ ହେଉଛି ମାଂସାଶୀ କ୍ରମ-1 ପ୍ରାଣୀ । ଖାଦ୍ୟ ଶୃଙ୍ଖଳର ଶେଷସ୍ତରରେ ଥ‌ିବା ପ୍ରାଣୀଙ୍କୁ ଶୀର୍ଷ ଭକ୍ଷକ କୁହାଯାଏ । ମାତ୍ର ତିନୋଟି ଖାଦ୍ୟ ସ୍ତରକୁ ନେଇ ମଧ୍ୟ ଖାଦ୍ୟ ଶୃଙ୍ଖଳ ଗଠିତ ହୋଇପାରେ ।

ଖାଦ୍ୟଶୃଙ୍ଖଳର ମହତ୍ତ୍ବ :
(iii) ଖାଦ୍ୟଶୃଙ୍ଖଳରୁ ଗୋଟିଏ ପରିସଂସ୍ଥାରେ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ଖାଦ୍ୟ ଓ ଖାଦକ ସମ୍ପର୍କ ବିଷୟରେ ଜାଣିହୁଏ । ଏହା ଖାଦ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ଓ ପ୍ରବାହ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରି ପରିସଂସ୍ଥାର ବିଭିନ୍ନ ଜୀବ ଭିତରେ ଗଢ଼ିଉଠିଥିବା ସମ୍ପର୍କର ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ ।
(iv) ଏହାଦ୍ଵାରା ଗୋଟିଏ ପରିସଂସ୍ଥାରେ ଘଟୁଥ୍ରେ ଘଟୁଥ‌ିବା ଶକ୍ତି ପ୍ରବାହ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଜାଣିହୁଏ ।
(v) ଚଳନ ବିଷୟରେ ମଧ୍ୟ ଆମେ ଜାଣିପାରିବା ଏବଂ ବିଷାକ୍ତ ପଦାର୍ଥର ଜୈବପରିବର୍ତ୍ତନ ଜନିତ ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ କରିପାରିବା ।

Question 3.
ଜୀବମଣ୍ଡଳର ଗଠନ ଓ ଉପାଦାନ ବର୍ଣ୍ଣନା କର ।
ଉ-

• ପୃଥ‌ିବୀପୃଷ୍ଠରେ ଥିବା ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ଜଳର ଉତ୍ସକୁ ଜଳମଣ୍ଡଳ କୁହାଯାଏ । ଜଳମଣ୍ଡଳରେ ସବୁ ସମୁଦ୍ର, ହିମପ୍ରବାହ, ନଦୀ, ହ୍ରଦ, ପୁଷ୍କରିଣୀ ଓ ଝରଣା ଇତ୍ୟାଦିର ଜଳସହ ଭୂତଳ ଜଳ ରହିଅଛି ।
• ଭୂପୃଷ୍ଠର ପ୍ରାୟ 640 କି.ମି. ଉପରକୁ ବ୍ୟାପିଥିବା ଅଞ୍ଚଳକୁ ବାୟୁମଣ୍ଡଳ କୁହାଯାଏ । ବାୟୁମଣ୍ଡଳ 78.62% ଯବକ୍ଷାରଜାନ, 20.84% ଅମ୍ଳଜାନ, 0.03 ଭାଗ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ, ଅବଶିଷ୍ଟ ଜଳୀୟବାଷ୍ପ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଗ୍ୟାସ୍‌କୁ ନେଇ ଗଠିତ ।
• ଅଶ୍ମମଣ୍ଡଳ ବା ପ୍ରସ୍ତରମଣ୍ଡଳ ପୃଥ‌ିବୀ ପୃଷ୍ଠରେ ଥିବା ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ମାଟି, ପଥର, ପାହାଡ଼, ପର୍ବତ ଇତ୍ୟାଦିକୁ ନେଇ ଗଠିତ । ଜୀବମଣ୍ଡଳର ଅର୍ଥ କେବଳ ଜୀବମାନଙ୍କର ସମଷ୍ଟି ନୁହେଁ, ବରଂ ଏହା ସମଗ୍ର ଜୀବଜଗତ ଓ ଏଥୁସହିତ ସଂଶ୍ଳିଷ୍ଟ ପରିବେଶକୁ ମଧ୍ୟ ବୁଝାଏ । ପୃଥ‌ିବୀର ସମସ୍ତ ପରିସଂସ୍ଥାକୁ ନେଇ ଏହା ଗଠିତ ହୋଇଥାଏ ।
• ଏହା ସୌରଶକ୍ତି ଦ୍ଵାରା ପରିଚାଳିତ ଏବଂ ଆତ୍ମନିୟନ୍ତ୍ରଣକ୍ଷମ ଏକ ପ୍ରାକୃତିକ ସଂସ୍ଥା ଅଟେ । ଏହାକୁ ପୃଥ‌ିବୀର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ପରିସଂସ୍ଥା ଭାବେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇପାରିବ ।
• ଏହା ଜୈବ ସଙ୍ଗଠନର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ସ୍ତର ଅଟେ । ଏହାର ମୁଖ୍ୟ ଉପାଦାନ ହେଉଛି – ସମସ୍ତ ଜୀବଙ୍କ ସମଷ୍ଟି, ବାୟୁମଣ୍ଡଳ, ଜଳମଣ୍ଡଳ, ଅଶ୍ମମଣ୍ଡଳ ଏବଂ ଜୀବମାନଙ୍କଠାରୁ ଜାତ ପଦାର୍ଥ ତଥା ଜୈବିକ ଚକ୍ର ସୃଷ୍ଟି କରୁଥିବା ସବୁ ପଦାର୍ଥ ।
• ଫେରନ୍ତାସଙ୍କେତ ବ୍ୟବସ୍ଥାଦ୍ଵାରା ଏହା ସମସ୍ଥିତି ବଜାୟ ରଖୁଥାଏ ।

Question 4.
‘ପରିସଂସ୍ଥାରେ ଶକ୍ତିର ପ୍ରବାହ ଏକତରଫା’ – ଆଲୋଚନା କର ।
ଉ-

• ପରିସଂସ୍ଥାରେ ଶକ୍ତିର ପ୍ରବାହ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କଠାରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ଉତ୍ପାଦକ, ତୃଣଭୋଜୀ, ମାଂସାଶୀ କ୍ରମ-1 ଓ 2 ତଥା ଶୀର୍ଷଭକ୍ଷକ ଠାରେ ଖାଦ୍ୟ ଜରିଆରେ ପହଞ୍ଚିଥାଏ ।
• ଯେକୌଣସି ପରିସଂସ୍ଥାରେ ଶକ୍ତିର ପ୍ରବାହ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କଠାରୁ ସ୍ଵପୋଷୀ ଏବଂ ତା’ପରେ ସମସ୍ତ ଭକ୍ଷକ ଓ ଅପଘଟକମାନଙ୍କ ଭିତରେ ସିଧାସଳଖ ଏକ ଦିଗରେ ହୋଇଥାଏ । ତେଣୁ ଶକ୍ତିର ପ୍ରବାହ ଅଣଚକ୍ରାକାର ବା
• ଆର୍.ଏଲ୍.ଲିଣ୍ଡେମାନ୍ ନାମକ ଜଣେ ପରିବେଶବିତ୍ 1942 ମସିହାରେ ବିଭିନ୍ନ ପୋଷକସ୍ତରରେ ମିଳୁଥିବା ଶକ୍ତିର ପରିମାଣକୁ ଅଧ୍ୟୟନ କରି ‘10% ନିୟମ’ ପ୍ରଣୟନ କରିଥିଲେ । ଉଦାହରଣ : ଯଦି ଗୋଟିଏ ପରିସଂସ୍ଥାରେ ଉତ୍ପାଦକ ସ୍ତରରେ ଶକ୍ତିର ପରିମାଣ 100 କ୍ୟାଲୋରୀ ହୁଏ, ତେବେ ତୃଣଭୋଜୀ ସ୍ତରରେ ଶକ୍ତିର ପରିମାଣ 10 କ୍ୟାଲୋରୀ ହେବ ।
• ସେହିପରି ମାଂସାଶୀକ୍ରମ ସ୍ତର- 1 ଠାରେ 1 କ୍ୟାଲୋରୀ ଶକ୍ତି ମିଳିବ ଓ ମାଂସାଶୀ ସ୍ତର-2ଠାରେ ମାତ୍ର 0.1 କ୍ୟାଲୋରୀ ଶକ୍ତି ମିଳିବ ।
• ସୁତରାଂ ପରିବେଶରେ ତୃଣଭୋଜୀ ସ୍ତରରେ ସବୁଠାରୁ ଅଧ‌ିକ ଶକ୍ତି ମିଳିଥାଏ ଏବଂ ଶେଷସ୍ତରଠାରେ ସବୁଠାରୁ କମ୍ ଶକ୍ତି ମିଳିଥାଏ ।

Question 5.
ଅମ୍ଳଜାନଚକ୍ର ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କର ।
ଉ-
ଅମ୍ଳଜାନ ଚକ୍ର : ଅମ୍ଳଜାନ ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ୨୧ ଭାଗ ଥାଏ । ଜଳରେ ଦ୍ରବୀଭୂତ ହୋଇଥାଏ । ବିଭିନ୍ନ ପଦାର୍ଥ ଯଥା- ସଲଫର ଡାଇଅକ୍ ସାଇଡ଼୍ ନାଇଟ୍ରୋଜେନ୍ ଅକ୍‌ସାଇଡ଼, ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ଓ କାର୍ବନ ମନୋଅକ୍‌ସାଇଡ୍ ଇତ୍ୟାଦି ବାୟୁ ମଣ୍ଡଳରେ ଥାଏ । ନାଇଟ୍ରେଟ୍, ଯବକ୍ଷାର ସହ ମିଶି ଜଳ ଓ ମୃତ୍ତିକାରେ ରହି ଥାଏ । ଶ୍ଵେତସାର, ପୁଷ୍ଟିସାର, ସ୍ନେହସାର, DNA, RNA ବିଭିନ୍ନ ପରିମାଣରେ ଥାଏ ।

• ଶ୍ଵାସନ ଓ ଅପଘଟନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଜୀବ ଅମ୍ଳଜାନ ନେଇ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ଛାଡ଼େ ।
• ଅଣୁଜୀବମାନେ ମୃତ ଶରୀରର ଅପଘଟନ କଳାନ୍ତି ।
• ଉଭିଦ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ନେଇ ଆଲୋକଶ୍ଳେଷଣରେ ଶର୍କରା ପ୍ରସ୍ତୁତି କରେ ଓ ଅମ୍ଳଜାନ ବାୟୁମଣ୍ଡଳକୁ ଛାଡ଼େ । ଅଙ୍ଗାରକର ମାଟି, ଜଳ, ବାୟୁମଣ୍ଡଳ ଓ ଜୀବଶରୀର ମାଧ୍ୟମରେ ଚକ୍ରାକାର ପ୍ରବାହ ପ୍ରକ୍ରିୟା ବର୍ଣ୍ଣନ କର ।

ଅବସ୍ଥାରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । ଏହି ଗ୍ୟାସ୍ ମାଟିରେ ଅପଘଟିତ ଜୈବ ଅଙ୍ଗାରକ ଭାବରେ ଥାଏ । ଖଣିଜ ତୈଳ, କୋଇଲା, ଗ୍ରାଫାଇଟ୍ ଓ ହୀରାରେ ଜୀବମଣ୍ଡଳ ଓ ଜୀବ ମଣ୍ଡଳରୁ ଜଳ, ମାଟି ଓ ପୁଣି ବାୟୁମଣ୍ଡଳକୁ ଯାତାୟତ କରିଥାଏ । ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ଅଙ୍ଗାରକଚକ୍ର କୁହାଯାଏ ।

6. ଅଙ୍ଗାରକର ମାଟି, ଜଳ, ବାୟୁମଣ୍ଡଳ ଓ ଜୀବଶରୀର ମାଧ୍ୟମରେ ଚକ୍ରାକାର ପ୍ରବାହ ପ୍ରକ୍ରିୟା ବଣ୍ଡନ କର ।
ଉ-
ଅପଘଟିତ ଜୈବ ଅଙ୍ଗାରକ ଭାବରେ ଥାଏ । ଖଣିଜ ତୈଳ, କୋଇଲା, ଗ୍ରାଫାଇଟ୍ ଓ ହୀରାରେ କାର୍ବୋନେଟ୍ ପଥରରେ ଜମିଥାଏ । ବାୟୁମଣ୍ଡଳରୁ ଜୀବମଣ୍ଡଳ ଓ ଜୀବ ମଣ୍ଡଳରୁ ଜଳ, ମାଟି ଓ ପୁଣି ବାୟୁମଣ୍ଡଳକୁ ଯାତାୟତ କରିଥାଏ । ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ

Question 7.
ସଂକ୍ଷେପରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।
(କ) ପରିସଂସ୍ଥାରେ ଅପଘଟକଙ୍କର ଭୂମିକା କ’ଣ ?
ଉ-

• ଅପଘଟକମାନେ ନିଜର ଖାଦ୍ୟପାଇଁ ମୃତପ୍ରାଣୀ, ଉଭିଦ ଓ ସେମାନଙ୍କର ଶରୀରରୁ ନିଷ୍କାସିତ ହେଉଥ‌ିବା ବର୍ଜ୍ୟ ଜୈବବସ୍ତୁ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରନ୍ତି । ଉତ୍ପାଦକ ଏବଂ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ଭକ୍ଷକଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ତାହା ଅପଘଟକମାନଙ୍କ ଦ୍ବାରା ବିଭିନ୍ନ ମୌଳିକ ଉପାଦାନରେ ପରିଣତ ହୋଇ ମାଟି ଓ ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ମିଶିଯାଏ ।
• ପରିବେଶର ମୁଖ୍ୟ ଅପଘଟକମାନେ ହେଉଛନ୍ତି ବୀଜାଣୁ, କବକ, କେତେକ ଆଦିପ୍ରାଣୀ ଇତ୍ୟାଦି ।

(ଖ) ଜୈବ ପରିବର୍ତ୍ତନ କ’ଣ ? ଏଥୋଗୁଁ ଆମର କି ଅସୁବିଧା ହେଉଛି ?
ଉ-

• କେତେକ ବିଷାକ୍ତ ପଦାର୍ଥ ଜୀବ ଶରୀର ମଧ୍ୟରେ ସହଜରେ କ୍ଷୟ ହୁଏନାହିଁ । ତେଣୁ ଏହିସବୁ ବିଷାକ୍ତ ପଦାର୍ଥ ରେଚନ କ୍ରିୟାଦ୍ଵାରା ପ୍ରାଣୀ ଶରୀରରୁ ନିଷ୍କାସିତ ହୋଇପାରେ ନାହିଁ । ଶରୀରର କୋଷମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏହା ଜମା ହୋଇ ରହେ ଓ ପ୍ରାଣୀର ସହନ ଶକ୍ତିର ବାହାରକୁ ଚାଲିଗଲେ ଶରୀର ଭିତରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ରୋଗ ହୋଇଥାଏ । ସୁତରାଂ ବିଷାକ୍ତ ପଦାର୍ଥର କ୍ରମାଗତ ବୃଦ୍ଧିକୁ ଜୈବ ପରିବର୍ତ୍ତନ କୁହାଯାଏ ।
• ଜୈବ ପରିବର୍ଦ୍ଧନଯୋଗୁଁ ଆମ ଶରୀରରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର କୀଟନାଶକ ବଦ୍ଧିତ ପରିମାଣରେ ଜମା ହେଉଛି ଓ ବିଭିନ୍ନ ରୋଗରେ ଆମେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହେଉଛୁ ।

(ଗ) ଖାଦ୍ୟଜାଲି କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ?
ଉ-

• ପରିବେଶରେ ଗୋଟିଏ ପ୍ରକାର ଖାଦ୍ୟକୁ ଅନେକ ପ୍ରକାର ପ୍ରାଣୀ ଖାଆନ୍ତି, ଉଦାହରଣ – ଘାସକୁ ଝିଣ୍ଟିକା, ଠେକୁଆ, ହରିଣ ଖାଇ ବଞ୍ଚନ୍ତି । ଅନ୍ୟ ପକ୍ଷରେ ଗୋଟିଏ ଖାଦକ (ପ୍ରାଣୀ) କେବଳ ଗୋଟିଏ ପ୍ରକାର ଖାଦ୍ୟ ଉପରେ ନିର୍ଭର ନ କରି ଅନେକ ପ୍ରକାର ଖାଦ୍ୟ ଖାଇ ବଞ୍ଚେ । ଉଦାହରଣ ମଣିଷ ତୃଣଭୋଜୀ ହୋଇପାରେ, ମାଂସାଶୀ (C1) ହୋଇପାରେ ବା ସର୍ବଭୋଜୀ ମଧ୍ୟ ହୋଇପାରେ ।
• ପରିବେଶରେ ଗୋଟିଏ ଜୀବ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ଖାଦ୍ୟ ଖାଇ ବଞ୍ଚେ ଏବଂ ସେହି ପ୍ରାଣୀକୁ ଅନ୍ୟ ପ୍ରାଣୀମାନେ ଖାଦ୍ୟସାରେ ବ୍ୟବହାର କରିଛି । ତେଣୁ ପରିବେଶରେ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଖାବ୍ୟସମ୍ପର୍କ ଗୋଟିଏ ସରଳରେଖା ପରି ନହୋଇ ଏକ ଗଛର ଶାଖା ପ୍ରଶାଖା ପରି ଛନ୍ଦି ହୋଇ ଖାଦ୍ୟଜାଲି ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ ।

(ଘ) ଇକୋଲୋଜିକାଲ ପିରାମିଡ୍ କ’ଣ ? ଏହା କି କି ପ୍ରକାରର ?
ଉ-

• ଚାରଲସ୍ ଏଲ୍‌ଟନ୍‌ 1927 ମସିହାରେ ଦର୍ଶାଇଥିଲେ ଯେ, ପରିସଂସ୍ଥାରେ ଉତ୍ପାଦକମାନଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ ଏବଂ ତୃତୀୟକ ଭକ୍ଷକ ତଥା ଶୀର୍ଷ ଭକ୍ଷକଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ସବୁଠାରୁ କମ୍ ।
• ଉତ୍ପାଦକ ସ୍ତରଠାରୁ ତୃତୀୟକ ଭକ୍ଷକ ସ୍ତର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଜୀବମାନଙ୍କସଂଖ୍ୟା କ୍ରମାଗତଭାବେ କମିକମି ଯାଏ । ସଂଖ୍ୟା ଅନୁସାରେ ଏମାନଙ୍କୁ ସଜାଇ ରଖିଲେ ଏହା ଏକ ପିରାମିଡ଼ ପରି ଦେଖାଯିବ । ଏହାକୁ ସଂଖ୍ୟା ପିରାମିଡ୍ କୁହାଯାଏ ।
• ଜୀବମାନଙ୍କ ଜୈବିକ ବସ୍ତୁତ୍ୱ ଉତ୍ପାଦକ ସ୍ତରଠାରୁ କ୍ରମାଗତ ଭାବେ କମିଯାଏ ।
• ଶକ୍ତିର ପ୍ରବାହରେ ମଧ୍ଯ ପ୍ରତ୍ୟେକ ସ୍ତରରେ ପୂର୍ବବର୍ତ୍ତୀ ସ୍ତର ତୁଳନାରେ କମ୍ ଶକ୍ତି ଉପଲବ୍ଧ ହୋଇଥାଏ ଏହି ଦୁଇ ଅବସ୍ଥାକୁ ବିଚାରକୁ ନେଇ ଗଠନ କରାଯାଇଥିବା ପିରାମିଡ଼କୁ ଯଥାକ୍ରମେ ଜୈବିକ ବସ୍ତୁତ୍ବ ପିରାମିଡ୍ ଓ ଶକ୍ତି ପିରାମିଡ୍ ଗଠିତ ହୋଇଥାଏ ।

(ଙ) ପରିସଂସ୍ଥାରେ ସମସ୍ଥିତି କିପରି ସମ୍ଭବ ହୁଏ ?
ଉ-

• ପରିବର୍ତ୍ତନଶୀଳ ବାହ୍ୟ ପରିବେଶରେ ସଫଳଭାବେ ବଞ୍ଚିରହିବାପାଇଁ ଜୀବମାନେ ନିଜ ଶରୀରର ଅନ୍ତଃପରିବେଶକୁ ସ୍ଥିର ରଖୁବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରନ୍ତି । ଅଧିକ ଗରମ ହେଲେ ଆମ ଦେହରୁ ଝାଳ ବାହାରି ଆମ ଶରୀରକୁ ଥଣ୍ଡାକରେ। ଅତ୍ୟର୍ଥକ ଶୀତ ପ୍ରକୋପରୁ ରକ୍ଷାପାଇବାପାଇଁ ଲୋମଟାଙ୍କୁରି ଉଠେ ବା ଶରୀର ଥରିବାକୁ ଆରମ୍ଭ କରେ । ଜୀବ ନିଜ ଶରୀର ମଧ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଦ୍ବାରା ଦେହ ଭିତର ପରିବେଶରେ ସମସ୍ଥିତି ରକ୍ଷା କରିପାରେ ।
• ଗୋଟିଏ ପରିସଂସ୍ଥାରେ ସମସ୍ଥିତି ରକ୍ଷାପାଇଁ ତହିଁରେ ଥ‌ିବା ଉପାଦାନମାନେ ପରସ୍ପର ମଧ୍ୟରେ ସନ୍ତୁଳନ ରକ୍ଷା କରି କାର୍ଯ୍ୟକରନ୍ତି । ଯଦି କୌଣସି କାରଣରୁ ସମସ୍ଥିତି ଦୁର୍ବଳ ହୁଏ ବା ଏଥ‌ିରେ ବ୍ୟାଘାତ ସୃଷ୍ଟିହୁଏ, ତେବେ ପରିସଂସ୍ଥାର ଭାରସାମ୍ୟ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଏ । ପରିସଂସ୍ଥାର ସଫଳ କାର୍ଯ୍ୟକାରିତାପାଇଁ ସମସ୍ଥିତି ଏକାନ୍ତ ଆବଶ୍ୟକ ।

(ଚ) ଦଶ ପ୍ରତିଶତ ନିୟମ ବୁଝାଅ ।
ଉ-

• ଆର୍.ଏଲ୍.ଲିଣ୍ଡେମାନ୍ ନାମକ ଜଣେ ପରିବେଶବିତ୍ 1942 ମସିହାରେ ବିଭିନ୍ନ ପୋଷକସ୍ତରରେ ମିଳୁଥିବା ଶକ୍ତିର ପରିମାଣକୁ ଅଧ୍ୟୟନ କରି ‘10% ନିୟମ’ ପ୍ରଣୟନ କରିଥିଲେ ଉଦାହରଣ : ଯଦି ଗୋଟିଏ ପରିସଂସ୍ଥାରେ ଉତ୍ପାଦକ ସ୍ତରରେ ଶକ୍ତିର ପରିମାଣ 100 କ୍ୟାଲୋରି ହୁଏ, ତେବେ ତୃଣଭୋଜୀ ସ୍ତରରେ ଶକ୍ତିର ପରିମାଣ 10 କ୍ୟାଲୋରି ହେବ ।
• ସେହିପରି ମାଂସାଶୀକ୍ରମ ସ୍ତର – 1 ଠାରେ l କ୍ୟାଲୋରି ଶକ୍ତି ମିଳିବ ଓ ମାଂସାଶୀ ସ୍ତର-2 ଠାରେ ମାତ୍ର 0.1 କ୍ୟାଲୋରି ଶକ୍ତି ମିଳିବ । ଏଥୁରୁ ଆମେ ଜାଣିଲୁ ପରିବେଶରେ ତୃଣଭୋଜୀ ସ୍ତରରେ ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ ଶକ୍ତି ମିଳିଥାଏ ଏବଂ ଶେଷସ୍ତରଠାରେ ସବୁଠାରୁ କମ୍ ଶକ୍ତି ମିଳିଥାଏ ।

(ଛ) ‘ପରିସଂସ୍ଥା’ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ?
ଉ-

• ଗୋଟିଏ ଅଞ୍ଚଳରେ ବାସକରୁଥିବା ସମସ୍ତ ସଜୀବ (ଉଦ୍ଭଦ, ପ୍ରାଣୀ, ଅଣୁଜୀବ) ଓ ନିର୍ଜୀବ ବସ୍ତୁ (ମାଟି, ପାଣି, ପବନ)କୁ ନେଇ ପରିସଂସ୍ଥା ଗଠିତ ହୋଇଥାଏ । ଏହା ପ୍ରକୃତିର ଏକ ଗାଠନିକ ଓ କ୍ରିୟାତ୍ମକ ଏକକ ।
• ଜୀବମଣ୍ଡଳରେ ଅନେକ ପ୍ରକାର ପରିସଂସ୍ଥା ରହିଛି, ଯଥା- ଜଙ୍ଗଲ ପରିସଂସ୍ଥା, ତୃଣଭୂମି ପରିସଂସ୍ଥା, ମରୁଭୂମି ପରିସଂସ୍ଥା, ପୁଷ୍କରିଣୀ ପରିସଂସ୍ଥା, ନଦୀ ପରିସଂସ୍ଥା ଓ ସମୁଦ୍ର ପରିସଂସ୍ଥା । ‘ଇକୋସିଷ୍ଟମ’ ଶବ୍ଦର ବ୍ୟବହାର ପ୍ରଥମେ 1935 ମସିହାରେ ଏ.ଜି.ଟାନ୍‌ସ୍‌ଲେ କରିଥିଲେ ।

Question 8.
ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଟିପ୍ପଣୀ ଲେଖ ।
(କ) ଜୈବ-ଅବନମିତଅକ୍ଷମ ବର୍ଜ୍ୟ
ଉ-

• ବଡ଼ବଡ଼ ସହରମାନଙ୍କରୁ ବାହାରୁଥିବା ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ନିର୍ମିତ ପଦାର୍ଥ, ପାରଦ ଓ ଅନ୍ୟ ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥ, ଧାତୁନିର୍ମିତ ପଦାର୍ଥ ଆଦି ଜୈବ-ଅବନମିତକ୍ଷମ ପଦାର୍ଥ ଅଟନ୍ତି ।
• ପରିବେଶରେ ଅଣୁଜୀବଙ୍କଦ୍ବାରା ଏହାର ଅପଘଟନ ହୁଏ ନାହିଁ । ଏଗୁଡ଼ିକ ପରିବେଶରେ ଜମାହୋଇ ରହନ୍ତି ।
• ଏ ଭିତରୁ କିଛି ଖାଦ୍ୟଶୃଙ୍ଖଳ ମାଧ୍ୟମରେ ଜୀବମାନଙ୍କ ଶରୀରରେ ପ୍ରବେଶ କରି ଜୈବପରିବର୍ତ୍ତନ କରାନ୍ତି । ଏହାର ପ୍ରଭାବରେ ମଣିଷ ଓ ଗୃହପାଳିତ ପଶୁ ବହୁରୋଗରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହେଲେଣି ।

(ଖ) ଜୈବ ଅବନମିତକ୍ଷମ ବର୍ଜ୍ୟ
ଉ-

• ସମସ୍ୟା ସୃଷ୍ଟି କଲାଣି । କାରଣ ସବୁପ୍ରକାର ବର୍ଜ୍ୟବସ୍ତୁକୁ କ୍ଷୟ କରିବାର କ୍ଷମତା ପରିବେଶର ନାହିଁ । ପନିପରିବା, ଫଳମୂଳ, ପତ୍ର, କାଗଜ, କାଠ ଇତ୍ୟାଦି ଜୈବ ପଦାର୍ଥ ଜୈବ ଅବନମିତକ୍ଷମ ।
• ଏହିସବୁ ଜୈବ ପଦାର୍ଥ ପରିବେଶରେ ଅପଘଟିତ ହୋଇ ମାଟିରେ ମିଶେ । କିନ୍ତୁ ବର୍ଜ୍ୟର ସୁପରିଚାଳନା ନହେବା ଦ୍ଵାରା ଏହା ବହୁଳ ପରିମାଣରେ ପରିବେଶରେ ଜମା ହୋଇ ରହୁଛି । ବର୍ଷାଦିନେ ଏହା ପଚି ବାୟୁ ଓ ଭୂପୃଷ୍ଠଜଳ ପ୍ରଦୂଷଣ ସହିତ ଭୂତଳ ଜଳ ପ୍ରଦୂଷଣର ମଧ୍ଯ କାରଣ ହୋଇପଡୁଛି ।

(ଗ) କଳ୍ପବୃକ୍ଷ
ଉ-

• ଦିଲ୍ଲୀ ଏବଂଏହାର ଆଖପାଖ ଅଞ୍ଚଳରେ ବାୟୁ ପ୍ରଦୂଷଣ ଉପରେ ଗବେଷଣା କରିବା ସହିତ ସବୁଜ ବଳୟ ସୃଷ୍ଟିପାଇଁ 1979 ମସିହାଠାରୁ ‘କଳ୍ପବୃକ୍ଷ’ ନାମକ ଏକ ସଂସ୍ଥା କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛି ।
• ସଂସ୍ଥା ତରଫରୁ ସ୍କୁଲ ଛାତ୍ରମାନଙ୍କୁ ପରିବେଶ ସୁରକ୍ଷା ବିଷୟରେ ଶିକ୍ଷା ଅଞ୍ଚଳରେ ଖଣି ଉତ୍ତୋଳନ ଯୋଗୁଁ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥ‌ିବା ପରିବେଶ ସମସ୍ୟା ଉପରେ ଏହି ସଂସ୍ଥା କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛି ।

(ଘ) ଅମ୍ଳବର୍ଷା
ଉ-

• ଦିଲ୍ଲୀ ଏବଂଏହାର ଆଖପାଖ ଅଞ୍ଚଳରେ ବାୟୁ ପ୍ରଦୂଷଣ ଉପରେ ଗବେଷଣା କରିବା ସହିତ ସବୁଜ ବଳୟ ସୃଷ୍ଟିପାଇଁ 1979 ମସିହାଠାରୁ ‘କଳ୍ପବୃକ୍ଷ’ ନାମକ ଏକ ସଂସ୍ଥା କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛି ।
• ଏହାର ପ୍ରଭାବରେ ଜଙ୍ଗଲ, ଘାସପଡ଼ିଆ ଏବଂ ଶସ୍ୟକ୍ଷେତ୍ରର ଉତ୍ପାଦନ କ୍ଷମତା ହ୍ରାସ ପାଇଲାଣି ।

(ଙ) ସବୁଜ କୋଠରି ପ୍ରଭାବ
ଉ-

• କୋଠରି ପ୍ରଭାବ ପରିଲକ୍ଷିତ ହେଉଛି । ଏଥୁଗୁଁ ଧୀରେ ଧୀରେ ବାୟୁମଣ୍ଡଳର ତାପମାତ୍ରା ବଢ଼ି ଏହା ବିଶ୍ଵତାପନ ବା ଗ୍ଲୋବାଲ ୱାରମିଂର କାରଣ ହେଲାଣି ।
• ବିଶ୍ଵତାପନ ଯୋଗୁଁ ସମୁଦ୍ର ଜଳପତ୍ତନ ବଢ଼ିବାରେ ଲାଗିଛି ଏବଂ ବିଶ୍ୱ ଜଳବାୟୁରେ ଅବାଞ୍ଛିତ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଘଟୁଛି ।

(ଚ) ଓଜୋନ୍ ଛିଦ୍ର
ଉ-

• ଶୀତଳୀକରଣ ଯନ୍ତ୍ରରେ ବ୍ୟବହୃତ କ୍ଲୋରୋଫ୍ଲୋରୋକାର୍ବନ (CFC) ଗ୍ୟାସ ଓଜୋନ୍ ସ୍ତରରେ ଛିଦ୍ର ସୃଷ୍ଟି କଲାଣି । ଫଳରେ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କଠାରୁ ଆସୁଥିବା ଅତିବାଇଗଣି ରଶ୍ମି ଏହି ଛିଦ୍ର ଦେଇ ଏବେ ପୃଥ‌ିବୀପୃଷ୍ଠରେ ସିଧାସଳଖ ପହଞ୍ଚିଲାଣି ।
• ଏହାର ପ୍ରଭାବରେ ମନୁଷ୍ୟଙ୍କ ଦେହରେ ଚର୍ମ କର୍କଟ ରୋଗ ଓ ଆଟ୍‌ରେ ପରଳ ରୋଗ ଦେଖାଦେଉଛି ।

(ଛ) ସ୍ଥୂଳ ପୋଷକ
ଉ-

• ଜୀବ ବଞ୍ଚିବା ଓ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ମୌଳିକ ଉପାଦାନ ଆବଶ୍ୟକ ।
• ଜୀବ ଶରୀରପାଇଁ ଅଧୂକ ପରିମାଣରେ ଆବଶ୍ୟକ ହେଉଥ‌ିବା କାର୍ବନ, ନାଇଟ୍ରୋଜେନ୍, ଅକସିଜେନ, ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍, ପଟାସିୟମ, କ୍ୟାଲସିୟମ, ମ୍ୟାଗ୍ନେସିୟମ, ସଲଫର ଫସଫରସ୍ ପରି ମୌଳିକ ଉପାଦାନକୁ ସ୍ଥୂଳ ପୋଷକ କୁହାଯାଏ ।

(ଜି) ସୂକ୍ଷ୍ମ ପୋଷକ
ଉ-

• ଜୀବ ଶରୀର ପାଇଁ ଖୁବ୍ କମ୍ ପରିମାଣରେ ଆବଶ୍ୟକ ହେଉଥିବା ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକୁ ସୂକ୍ଷ୍ମ ପୋଷକ କୁହାଯାଏ ।
• କପର, ମାଙ୍ଗାନିଜ, ଜିଙ୍କ, ବୋରନ୍, କୋବାଲ୍ଟ, ସୋଡ଼ିୟମ ଓ ଲୌହ ଇତ୍ୟାଦି ସୂକ୍ଷ୍ମ ପୋଷକ ଅଟନ୍ତି ।

(ଝ) ଅପଘଟକ
ଉ-

• ଅପଘଟକମାନେ ନିଜର ଖାଦ୍ୟପାଇଁ ମୃତପ୍ରାଣୀ, ଉଭିଦ ଓ ସେମାନଙ୍କର ଶରୀରରୁ ନିଷ୍କାସିତ ହେଇଥିବା ବର୍ଜ୍ୟ ଜୈବବସ୍ତୁ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରନ୍ତି ।
• ଉପାଦାନରେ ପରିଣତ ହୋଇ ମାଟି ଓ ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ମିଶିଯାଏ ।
• ପରିବେଶର ମୁଖ୍ୟ ଅପଘଟକମାନେ ବୀଜାଣୁ, କବକ ଓ କେତେକ ଆଦିପ୍ରାଣୀ ଅଟନ୍ତି ।

(ଞ) ପରିବେଶ ସନ୍ତୁଳନ
ଉ-
ଜୀବ ଜୀବ ଭିତରେ ତଥା ଜୀବ ଓ ପରିବେଶ ଭିତରେ ଏକ ନିବିଡ଼ ସମ୍ପର୍କ ଗଢ଼ି ଉଠିଛି ଏବଂ ପରିସଂସ୍ଥାରେ ଏକ ସୂକ୍ଷ୍ମ, ସମନ୍ବିତ ସନ୍ତୁଳନ ସମ୍ଭବ ହୋଇଛି । ଏହି ସମନ୍ବିତ ଅବସ୍ଥାକୁ ପରିବେଶ ସନ୍ତୁଳନ ବା ପ୍ରାକୃତିକ ଭାରସାମ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।

Question 9.
ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।
(କ) ଜଳମଣ୍ଡଳ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
ଭ-
ପୃଥ‌ିବୀପୃଷ୍ଠରେ ଥ‌ିବା ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ଜଳର ଉତ୍ସ; ଯଥା – ସମୁଦ୍ର, ନଦୀ, ହ୍ରଦ, ଝରଣା, ଭୂତଳ ଜଳ ଇତ୍ୟାଦିକୁ ଜଳମଣ୍ଡଳ କୁହାଯାଏ । ଏହା ପୃଥିବୀପୃଷ୍ଠର ସମସ୍ତ ଜଳରାଶି ଓ ଭୂତଳ ଜଳ ସମୂହକୁ ନେଇ ଗଠିତ ।

(ଖ) ଆଲୋକଶ୍ଳେଷଣରେ ସୌରଶକ୍ତି କେଉଁ ଶକ୍ତିରେ ରୂପାନ୍ତରିତ ହୋଇଥାଏ ?
ଉ-
ଆଲୋକଶ୍ଳେଷଣରେ ସୌରଶକ୍ତି ସବୁଜକଣା ଉପସ୍ଥିତିରେ ରାସାୟନିକ ଶକ୍ତିରେ ରୂପାନ୍ତରିତ ହୋଇଥାଏ ।

(ଗ) ସ୍ଵପୋଷୀ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ଓ କାହିଁକି ?
ଉ-
ପରିବେଶରେ ନିଜ ଖାଦ୍ୟ ନିଜେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିପାରୁଥିବାରୁ ସବୁପ୍ରକାର ସବୁଜ ଉଭିଦମାନଙ୍କୁ ସ୍ଵପୋଷୀ ବା ସ୍ଵଭୋଜୀ କୁହାଯାଏ ।

(ଘ) ତାପଗତି ବିଜ୍ଞାନର ପ୍ରଥମ ନିୟମ ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
ଉ-
ଶକ୍ତି ଗୋଟିଏ ରୂପରୁ ଅନ୍ୟ ରୂପକୁ ରୂପାନ୍ତରିତ ହୋଇଥାଏ କିନ୍ତୁ ଏହାର ବିଲୟ ଘଟେନାହିଁ କି ଏହା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇପାରେ ନାହିଁ । ସବୁଜ ଉଦ୍ଭିଦ ଆଲୋକଶ୍ଳେଷଣ ଜରିଆରେ ସୌରଶକ୍ତିକୁ ରାସାୟନିକ ଶକ୍ତିରେ ରୂପାନ୍ତରିତ କରିବା ଏହାର ଏକ ଉଦାହରଣ ଅଟେ ।

(ଙ) ପରିସଂସ୍ଥାର ଗାଠନିକ ଉପାଦାନର ନାମ ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
ଉ- ପ୍ରତ୍ୟେକ ପରିସଂସ୍ଥା 4ଗୋଟି ଗାଠନିକ ଉପାଦାନକୁ ନେଇ ଗଠିତ ଯଥା-

• ଅଜୈବିକ ଉପାଦାନ,
• ଉତ୍ପାଦକ,
• ଭକ୍ଷକ,
• ଅପଘଟକ

(ଚ) ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ଯବକ୍ଷାରଜାନ ଓ ଅମ୍ଳଜାନର ଶତକଡ଼ା ପରିମାଣ କେତେ ?
ଉ-
ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ଯବକ୍ଷାରଜାନର ପରିମାଣ 68.62% ଓ ଅମ୍ଳଜାନର ପରିମାଣ 20.84% ।

(ଛ) ଖାଦ୍ୟଶୃଙ୍ଖଳ କ’ଣ ?
ଉ-
ଗୋଟିଏ ପରିସଂସ୍ଥା ରେ ସବୁଜ ଗଣିତଠାରୁ ବିଭିନ୍ନ କ୍ରମରେ ତୃଣଭୋଳୀ ଓ ମାଂସାଶୀ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କ ବାଟଦେଇ ଖାଦ୍ୟ ଓ ଖାଦ୍ୟସ୍ଥିତ ଶକ୍ତିର ପ୍ରବାହକୁ ଖାଦ୍ୟଶୃଙ୍ଖଳ କୁହାଯାଏ । ଏହାସବୁ ସମୟରେ ଗୋଟିଏ ସରଳରେଖାରେ ଗତି କରେ ।

(ଜି) ଅପଘଟକର କାର୍ଯ୍ୟ କ’ଣ ?
ଉ-
ଉତ୍ପାଦକ ଓ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ଭକ୍ଷକଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁପରେ ଜୈବିକ ପଦାର୍ଥ ଅପଘଟକଙ୍କଦ୍ବାରା ମୌଳିକ ଉପାଦାନରେ ପରିଣତ ହୋଇ ମାଟି ଓ ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ମିଶିଥାଏ ।

Question 10.
ଗୋଟିଏ ଶବ୍ଦରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।
(କ) ପରିବେଶରେ ଶ୍ଵେତସାର ତିଆରି କରିପାରୁଥ‌ିବା ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ସବୁଜ ଉଦ୍ଭଦକୁ ସାମୁହିକ ଭାବରେ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
ଉ-
ଉତ୍ସାଦକ

(ଖ) ଉତ୍ପାଦକ ଓ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ଭକ୍ଷକଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ତାଙ୍କ ଶରୀରକୁ ବିଭିନ୍ନ ମୌଳିକ ଉପାଦାନରେ ପରିଣତ କରି ମାଟିରେ ମିଶାଉଥବା ଜୀବଗୁଡ଼ିକୁ ସାମୂହିକ ଭାବରେ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
ଉ-
ଅପଘଟକ

(ଗ) ଜଳ, ଅଙ୍ଗାରକ, ଯବକ୍ଷାରଜାନ ଇତ୍ୟାଦି ଅଜୈବିକ ପଦାର୍ଥର ପରିସଂସ୍ଥାରେ ଥ‌ିବା ଅଜୈବିକ ଓ ଜୈବିକ ଉପାଦାନ ମଧ୍ଯରେ ଚକ୍ରାକାର ଗତିକୁ କି ପ୍ରକାର ଚକ୍ର ଭାବରେ ନାମିତ କରାଯାଇଛି ?
ଉ-
ଜୈବ ଭୂ-ରାସାୟନିକ ଚକ୍ର

(ଘ) ପରିସଂସ୍ଥାରେ ଶକ୍ତିର ପ୍ରବାହ କେଉଁ ପ୍ରକାର ?
ଉ-
ଅଣଚକ୍ରାକାର / ଏକତରଫା

(ଙ) ପ୍ରାଣୀ ଶରୀରରୁ କେତେକ ବିଷାକ୍ତ ପଦାର୍ଥ ନିଷ୍କାସିତ ନହୋଇ ଶରୀର କୋଷରେ ଜମାହୋଇ ରହିବା ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
ଭ-
ଜୈବ ପରିବର୍ତନ (Biomagnification)

Question 11.
ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(କ) ପରିସଂସ୍ଥାରେ ପ୍ଲବ ଉଭିଦ ଏକ ………………… ।
(ଖ) ………………… କରିଥିଲେ ।
(ଗ) ନିଜର ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିପାରୁଥିବା ଜୀବମାନଙ୍କୁ ……………………. କୁହାଯାଏ ।
(ଘ) ଖାଦ୍ୟଶକ୍ତି ପାଇଁ ଅନ୍ୟ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରୁଥ‌ିବା ଜୀବଙ୍କୁ ……………………. କୁହାଯାଏ ।
(ଙ) ତୃଣଭୋଜୀମାନେ ………………………….. ଶ୍ରେଣୀର ଭକ୍ଷକ ।
(ଚ) ଇକୋଲୋଜିକାଲ ପିରାମଡ଼ର ଧାରଣା ପ୍ରଥମେ ……………………. ଦେଉଥ୍ ଲେ ।

Answers:
(କ) ଉତ୍ପାଦକ
(ଖ) ଏ.ଜି. ଟାନ୍‌ସ୍‌
(ଗ) ସ୍ଵପୋଷୀ/ସ୍ଵଭୋଜୀ
(ଘ) ପରଭୋଜୀ/ଭକ୍ଷକ
(ଙ) ପ୍ରାଥମିକ
(ଚ) ଚାରଲସ୍‌ ଏଲଟନ୍

Question 12.
ବାକ୍ୟରେ ଚିହ୍ନିତ ରେଖାଙ୍କିତ ଶବ୍ଦ|ଶବ୍ଦପୁଞ୍ଜକୁ ବଦଳାଇ ଠିକ୍ ବାକ୍ୟ ଲେଖ ।
(କ) ତୃଣଭୂମି ପରିସଂସ୍ଥାରେ ଝିଣ୍ଟିକା ଏକ ଉତ୍ପାଦକ ।
ଭ-
ତୃଣଭୂମି ପରିସଂସ୍ଥାରେ ଝିଣ୍ଟିକା ଏକ ଭକ୍ଷକ ।

(ଖ) ରେଚନ ପ୍ରକ୍ରିୟାଦ୍ଵାରା ସ୍ଥନ୍ୟପାୟୀ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କ ଶରୀରର ତାପମାତ୍ରା ପ୍ରାୟ ସ୍ଥିର ରହେ
ଭ-
ସମସ୍ଥିତି ପ୍ରକ୍ରିୟାଦ୍ଵାରା ସ୍ଥନ୍ୟପାୟୀ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କ ଶରୀରର ତାପମାତ୍ରା ପ୍ରାୟ ସ୍ଥିର ରହେ ।

(ଗ) ଆଜୋଟୋବାକୁର ଏକ ସହଜୀବୀ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ ।
ଉ-
ଇସ୍‌ରସିଆକୋଲି ଏକ ସହଜୀବୀ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ ।

(ଘ) ଗ୍ରାଫାଇଟ୍‌ରେ ବହୁ ପରିମାଣର ଅଙ୍ଗାରକ ଗଚ୍ଛିତ ହୋଇ ରହିଛି ।
ଉ-
ଗ୍ରାଫାଇଟ୍‌ରେ ବହୁ ପରିମାଣର ଅଙ୍ଗାରକ ଗଚ୍ଛିତ ହୋଇ ରହିଛି ।

(ଙ) ଇକୋଲୋଜିକାଲ ପିରାମିଡ଼ର ଧାରଣା ପ୍ରଥମେ ଚାରଲସ୍ ଡାରୱିନ୍ ଦେଇଥିଲେ ।
ଭ-
ଇକୋଲୋଜିକାଲ ପିରାମିଡ଼ର ଧାରଣା ପ୍ରଥମେ ଚାରିଲସ୍ ଏଲ୍‌ଟନ ଦେଇଥିଲେ ।

Question 13.
ପ୍ରଥମ ଦୁଇଟି ଶବ୍ଦର ସମ୍ପର୍କକୁ ଦେଖ୍ ତୃତୀୟ ଶବ୍ଦ ସହ ସମ୍ପର୍କିତ ଶବ୍ଦଟି କ’ଣ ହେବ ଲେଖ ।
(କ) ପତ୍ର : ଜୈବଅବନମିତକ୍ଷମ :: ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌ନିର୍ମିତ ପଦାର୍ଥ : ………………… ।
(ଖ) ସଲଫର ଡାଇଅକ୍‌ସାଇଡ ଗ୍ୟାସ୍ : ଅମ୍ଳବର୍ଷା :: ସି.ଏଫ୍.ସି. : ………………… ।
(ଗ) କାର୍ବନ : ସ୍ଥୂଳ ପୋଷକ :: ମାଙ୍ଗାନିଜ : ………………… ।
(ଘ) ଦଶ ପ୍ରତିଶତ ନିୟମ : ଲିପ୍ତେମାନ୍ :: ଇକୋଲୋଜିକାଲ ପିରାମିଡ୍ : ………………… ।
(ଙ) ଝିଣ୍ଟିକା : ପ୍ରାଥମିକ ଭକ୍ଷକ :: ବେଙ୍ଗ : ………………… ।

Answers:
(କ) ଅଣ-ଅବନମିତଅକ୍ଷମ
(ଖ) ଓଜୋନ ଛିଦ୍ର
(ଗ) ସୂକ୍ଷ୍ମ ପୋଷକ
(ଘ) ଚାର୍‌ଲସ୍ ଏଲ୍‌ଟନ୍‌
(ଙ) ଦ୍ବିତୀୟକ ଭକ୍ଷକ

Odisha State Board BSE Odisha 10th Class Odia Solutions Chapter 15 କାଳର କପୋଳ ତଳେ Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 10 Odia Solutions Chapter 15 କାଳର କପୋଳ ତଳେ

ପରୀକ୍ଷା ଉପଯୋଗୀ ଅତିରି

ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question ୧।
ଧଉଳି ପାହାଡ଼ ପାଦ ଦେଶରେ କେଉଁ ନଦୀ ବହି ଯାଉଛି ?
Answer:
ଧଉଳି ପାହାଡ଼ ପାଦ ଦେଶରେ ଦୟାନଦୀ ବହି ଯାଉଛି ।

Question ୨।
ଅଙ୍ଗଦ ଚଉଧୁରୀ କେଉଁ ବିଷୟର ଛାତ୍ର ?
Answer:
ଅଙ୍ଗଦ ଚଉଧୁରୀ ଇତିହାସ ବିଷୟର ଛାତ୍ର ।

Question ୩ ।
ଅଙ୍ଗଦ ଚଉଧୁରୀ କେଉଁ ବିଶ୍ଵବିଦ୍ୟାଳୟର ଛାତ୍ର ?
Answer:
ଅଙ୍ଗଦ ଚଉଧୁରୀ ନାଳନ୍ଦା ବିଶ୍ଵବିଦ୍ୟାଳୟର ଛାତ୍ର !

Question ୪।
ଅଙ୍ଗଦ କାହାର ଶିଳାଲେଖ ପଢ଼ିଛନ୍ତି ?
Answer:
ଅଙ୍ଗଦ ଅଶୋକଙ୍କ ଶିଳାଲେଖ ପଢ଼ିଛନ୍ତି ।

Question ୫।
କାହା ସ୍ପର୍ଶରେ ଅଙ୍ଗଦ ଚମକି ପଡ଼ିଲେ ?
Answer:
ରାଜ ବଂଶର ଲୋକଙ୍କ ସ୍ପର୍ଶରେ ଅଙ୍ଗଦ ଚମକି ପଡ଼ିଲେ ।

Question ୬।
“ଆପଣ କ’ଣ କଳିଙ୍ଗର ମହାରାଜା ?”- ଏହା କିଏ କାହାକୁ କହିଛି ?
Answer:
ଏହା ଅଙ୍ଗଦ ରାଜବଂଶର ଲୋକଙ୍କୁ କହିଛି ।

Question ୭।
‘ମୁଁ ତ ଦୁନିଆରେ ସବୁଠାରୁ ଶୀଘ୍ର ଚାଲେ ।? – ଏହା କାହାର ଉକ୍ତି ?
Answer:
ଏହା ରାଜବଂଶର ଲୋକଙ୍କ ଉକ୍ତି ।

Question ୮।
କଳିଙ୍ଗ ମହାରଣାଙ୍କ ନାମ କ’ଣି ଥିଲା ?
Answer:
କଳିଙ୍ଗ ମହାରଣାଙ୍କ ନାମ କୁରୁବାକୀ ଥିଲା ।

Question ୯।
କେଉଁମାନେ ମହାରାଣାଙ୍କୁ ସସଂଭ୍ରମ ଅଭିବାଦନ ଜଣାଇଲେ ?
Answer:
ପାତ୍ର ମନ୍ତ୍ରୀ ପରିଷଦ ବର୍ଗଙ୍କ ସମେତ ସମସ୍ତ ସେନାନାୟକ ମହାରଣାଙ୍କୁ ଅଭିବାଦନ ଜଣାଇଲେ ।

Question ୧୦ ।
କାହା ସହିତ ରାଜଜେମା ଦରବାର କକ୍ଷକୁ ଆସିଲେ ?
Answer:
ପତିଙ୍କ ସହିତ ରାଜଜେମା ଦରବାର କକ୍ଷକୁ ଆସିଲେ ।

Question ୧୧ ।
କଳିଙ୍ଗ କିଏ ଆକ୍ରମଣ କରିଛନ୍ତି ?
Answer:
ମଗଧ ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକ ଆକ୍ରମଣ କରିଛନ୍ତି ।

Question ୧୨ ।
ଯୁଦ୍ଧ କେଉଁଠି ଆରମ୍ଭ ହୋଇଗଲାଣି ?
Answer:
କଳିଙ୍ଗ ଉପକଣ୍ଠରେ ଯୁଦ୍ଧ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଗଲାଣି ।

Question ୧୩ ।
ଅଚାନକ ଆକ୍ରମଣରେ କଳିଙ୍ଗର କ’ଣ ଧ୍ୱଂସ ହୋଇଛି ?
Answer:
ସୀମାନ୍ତ ବାହିନୀ ଧ୍ୱଂସ ହୋଇଛି ।

Question ୧୪ ।
‘କଳିଙ୍ଗ ଏକ ଅତି ସଙ୍କଟ ମୁହୂର୍ତ୍ତରେ ଆସି ପହଞ୍ଚିଛି?? – ଏହା କାହାର ଉକ୍ତି ?
Answer:
କଳିଙ୍ଗର ମହାମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଭକ୍ତି ।

Question ୧୫ ।
ରାଜେଶ୍ଵରୀ କେତେ ଜଣ ଯୋଦ୍ଧାଙ୍କୁ ଚାହୁଁଥିଲେ ?
Answer:
ବାରଜଣ ଯୋଦ୍ଧାଙ୍କୁ ରାଜେଶ୍ୱରୀ ଚାହୁଁଥିଲେ ।

Question ୧୬ ।
ରାଜେଶ୍ଵରୀ କେତେଜଣ ଯୋଦ୍ଧାଙ୍କୁ ବାହାରକୁ ଯିବାକୁ କହିଲେ ?
Answer:
ରାଜେଶ୍ୱରୀ ପାଞ୍ଚଜଣ ଯୋଦ୍ଧାଙ୍କୁ ବାହାରକୁ ଯିବାକୁ କହିଲେ ।

Question ୧୭ ।
ଯୁଦ୍ଧରେ କେତେଜଣ ସେନାପତି ରାଜେଶ୍ଵରୀ ସ୍ଥିର କଲେ ?
Answer:
ଯୁଦ୍ଧରେ ବାରଜଣ ସେନାପତି ରାଜେଶ୍ଵରୀ ସ୍ଥିର କଲେ

Question ୧୮ ।
ରକ୍ତର ନଦୀ କିଏ ପାଲଟିଲା ?
Answer:
ରକ୍ତର ନଦୀ ଦୟାନଦୀ ପାଲଟିଲା।

Question ୧୯ ।
କଳିଙ୍ଗ ଯୁଦ୍ଧ କେତେ ମାସ ଲାଗିଥିଲା ?
Answer:
କଳିଙ୍ଗ ଯୁଦ୍ଧ ଚାରିମାସ ଲାଗିଥିଲା

Question ୨୦ ।
କେତେ ଦିନରେ ଯୁଦ୍ଧ ଶେଷ ହେବ ବୋଲି ମହାମନ୍ତ୍ରୀ ମଗଧ ସମ୍ରାଟଙ୍କୁ କହିଥିଲେ ? ମଗଧ ସମ୍ରାଟଙ୍କୁ କହିଥିଲେ ।
Answer:
ଦୁଇଦିନ ଭିତରେ ଯୁଦ୍ଧ ଶେଷ ହେବ ବୋଲି ମହାମନ୍ତ୍ରୀ

Question ୨୧ ।
ମଗଧ ସୈନ୍ୟଙ୍କ ନିକଟରୁ କ’ଣ ସରି ଆସୁଥୁଲା ?
Answer:
ମଗଧ ସୈନ୍ୟଙ୍କ ନିକଟରୁ ରସଦ ସରି ଆସୁଥିଲା ।

Question ୨୨ ।
ଅଶୋକ କେଉଁ ମନ୍ତ୍ରରେ ଦୀକ୍ଷିତ ହେଲେ ?
Answer:
ଅଶୋକ ବୁଦ୍ଧଙ୍କର ଅହିଂସା ମନ୍ତ୍ରରେ ଦୀକ୍ଷିତ ହେଲେ ।

Question ୨୩ ।
ରାଜେଶ୍ଵରୀ କାହା ସହ ଯୁଦ୍ଧ କରି ମୃତ୍ୟୁବରଣ କଲେ ?
Answer:
ରାଜେଶ୍ୱରୀ ମଗଧ ସେନାପତିଙ୍କ ସହ ଯୁଦ୍ଧ କରି ମୃତ୍ୟୁବରଣ କଲେ ।

Question ୨୪ ।
ରାଜନୀତିର ବ୍ରହ୍ମାସ୍ତ୍ର କ’ଣ ?
Answer:
ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ର ରାଜନୀତିର ବ୍ରହ୍ମାସ୍ତ୍ର ।

Question ୨୫ ।
ଶାନ୍ତିସ୍ତୂପନ କେଉଁଠି ଅବସ୍ଥିତ ?
Answer:
ଧଉଳି ପାଦ ଦେଶ ପାହାଡ଼ରେ ଶାନ୍ତିସ୍ତୂପନ ଅବସ୍ଥିତ ।

ବିଗତ ବର୍ଷର ହାଇସ୍କୁଲ ପରୀକ୍ଷା (ବାର୍ଷିକ ଓ ସପ୍ଲିମେଣ୍ଟାରୀ)ର ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question 1.
‘ଏ ଯୁଦ୍ଧରେ କେହି ଜଣେ ସେନାପତି ନୁହଁନ୍ତି । ଆପଣମାନେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଜଣେ ଜଣେ ସେନାପତି ବୋଲି ମନେ ରଖୁବେ ।’’ ଏହା କିଏ କହିଥିଲେ ?
Answer:
ରାଜେଶ୍ଵରା

Question 2.
ରାଜେଶ୍ଵରୀ ଦରବାର କକ୍ଷକୁ କାହା ସହିତ ଆସିଥିଲେ ?
Answer:
ପତିଙ୍କ ସହିତ

Question 3.
ରାଜେଶ୍ୱରୀ ସମ୍ମୁଖ ସମରକୁ ତାଙ୍କ ସହିତ ଯିବାପାଇଁ କେତେ ଜଣକୁ ବାଛିଥିଲେ ?
Answer:
ବାର

Question 4.
କଳିଙ୍ଗ ରାଜଜେମା ରାଜେଶ୍ଵରୀ କିପରି ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ମଗଧ ସେନାପତିଙ୍କ ସହ ଯୁଦ୍ଧ କରି

Question 5.
‘ମୁଁ ତ ଦୁନିଆରେ ସବୁଠାରୁ ଶୀଘ୍ର ଚାଲେ’’– ଏହା କିଏ କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ବାର୍ଘଦେହା ପୁରୁଷ

Question 6.
ପିତାଙ୍କ ଇଚ୍ଛାକୁ ସ୍ଵୀକାର କରିଥିବାରୁ ରାଜେଶ୍ଵରୀ କାହାକୁ କୃତଜ୍ଞତା ଜଣାଇଥିଲେ ?
Answer:
ସଭାସଦ୍ ମାନଙ୍କୁ

Question 7.
ରାଣୀ କୁରୁବକୀ କଳିଙ୍ଗ ମହାରାଜାଙ୍କର କେଉଁ ବାର୍ତ୍ତା ଧରି ଦରବାର କକ୍ଷରେ ପ୍ରବେଶ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ରାଜାଙ୍କ ଅନୁପସ୍ଥିତିରେ ରାଜଜେମା ରାଜେଶ୍ଵରା ସମସ୍ତ୍ର କାର୍ଯ୍ୟ ପରିଚାଳନା କରିବା

Question 8.
ରାଜନାତିର ବ୍ରହାସ୍ତ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ?
Answer:
ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ରକୁ

Question 9.
ରାଜନାତିର ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ରକୁ କ’ଣ ବୋଲି କୁହାଯାଇଛି?
Answer:
ବ୍ରହ୍ମାସ୍ତ

Question 10.
‘ଆପଣ କ’ଣ ଇତିହାସ ପୁରୁଷ ?- ଏକଥା କିଏ କହିଥିଲେ ?
Answer:
ଅଙ୍ଗଦ ଚୌଧୁରା

ପରୀକ୍ଷା ଉପଯୋଗୀ ଅତିରିକ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

(A) ।ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

Question 1.
ଲେଖୁ ନନ୍ଦିନୀ ଶତପଥୀ କେବେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଲେଖୁ ନନ୍ଦିନୀ ଶତପଥୀ ୧୯୩୧ ମସିହାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।

Question 2.
ନନ୍ଦିନୀ ଶତପଥୀଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ନାମ କ’ଣ ?
Answer:
ନନ୍ଦିନୀ ଶତପଥୀଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ନାମ କାଳିନ୍ଦୀଚରଣ ପାଣିଗ୍ରାହୀ ।

Question 3.
ନନ୍ଦିନୀ ଶତପଥୀ ଏକଦା ଓଡ଼ିଶାର କ’ଣ ଥିଲେ ?
Answer:
ନନ୍ଦିନୀ ଶତପଥୀ ଏକଦା ଓଡ଼ିଶାର ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଥିଲେ ।

Question 4.
ନନ୍ଦିନୀ ଶତପଥୀ କେଉଁ ସମ୍ମାନରେ ସମ୍ମାନିତ ହୋଇଥିଲେ ?
Answer:
ନନ୍ଦିନୀ ଶତପଥୀ ‘ସାହିତ୍ୟ ଭାରତୀ’’ରେ ସମ୍ମାନିତ ହୋଇଥିଲେ ।

Question 5.
ଇତିହାସର ଛାତ୍ର କିଏ ଥିଲେ ?
Answer:
ଇତିହାସର ଛାତ୍ର ଥିଲେ ଅଙ୍ଗଦ ଚୌଧୁରୀ ।

Question 6.
ଅଙ୍ଗଦ ଚୌଧୁରୀ କେଉଁଠାରୁ ଗବେଷଣା କାର୍ଯ୍ୟରେ ଆସିଥିଲେ ?
Answer:
ଅଙ୍ଗଦ ଚୌଧୁରୀ ନାଳନ୍ଦା ବିଶ୍ବବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ଗବେଷଣା କାର୍ଯ୍ୟରେ ଆସିଥିଲେ ।

Question 7.
କିଏ କଳିଙ୍ଗ ବିଜୟ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଗଧ ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକ କଳିଙ୍ଗ ବିଜୟ କରିଥିଲେ ।

Question 8.
‘ଶିଳାଲେଖ’’ରେ କ’ଣ ଉଲ୍ଲେଖ ଥିଲା ?
Answer:
‘ଶିଳାଲେଖ’ରେ ଅହିଂସା, ଦୟା, କ୍ଷମା ବିଷୟରେ ଉଲ୍ଲେଖ ଥିଲା ।

Question 9.
ସାଧାରଣ ପ୍ରକାର ରନ୍ଧିନଶାଳାରେ ମାଂସ ରନ୍ଧିନ କରାଯାଇପାରିବା
Answer:
ସାଧାରଣ ପ୍ରଜାର ରନ୍ଧନଶାଳାରେ ମୟୂର ମାଂସ ରନ୍ଧନ କରାଯାଇପାରିବ ।

Question 10.
ସୂର୍ଯ୍ୟର ଶେଷ କିରଣ କାହାର ଛାତି ଉପରୁ ଅପସରି ଗଲାଣି ?
Answer:
ସୂର୍ଯ୍ୟର ଶେଷ କିରଣ ଦୟାନଦୀର ଛାତି ଉପରୁ ଅପସରି ଗଲାଣି ।

Question 11.
କେଉଁଥ‌ିପାଇଁ ଧଉଳି ପର୍ବତ କମ୍ପି ଉଠିଲା ?
Answer:
ଘୋଡ଼ାଟାପୁ ଆଉ ବ୍ରେଷାରବ ସହିତ ଅସ୍ତ୍ରର ଝଙ୍କାରରେ ଧଉଳି ପର୍ବତ କମ୍ପି ଉଠିଲା ।

Question 12.
ଅଙ୍ଗଦ କ’ଣ ଦେଖ‌ିଲେ ?
Answer:
ମହାରାଣୀ କୁରୁବକୀ ଧୀରେ ଧୀରେ ଓହ୍ଲାଇ ଆସୁଥିବାର ଅଙ୍ଗଦ ଦେଖ‌ିଲେ ।

Question 13.
ଅଙ୍ଗଦ କିପରି ବସିଥିଲେ ?
Answer:
ଅଙ୍ଗଦ ଦୁଇ ଆଣ୍ଠୁ ଭିତରେ ମୁଣ୍ଡ ଗୁଞ୍ଜି ବସିଥିଲେ ।

Question 14.
ଅଙ୍ଗଦଙ୍କ ସାମନାରେ କିଏ ଠିଆ ହୋଇଥିଲେ ?
Answer:
ଅଙ୍ଗଦଙ୍କ ସାମନାରେ ଠିଆ ହୋଇଥିଲେ ଜଣେ ଦୀର୍ଘଦେହୀ ପୁରୁଷ ।

Question 15.
ପୁତ୍ର କାହାକୁ ରାଜ ସିଂହାସନ ପ୍ରଦାନ କରିବାର ପରମ୍ପରା ରହିଛି ?
Answer:
ପୁତ୍ର କନ୍ୟାକୁ ରାଜ ସିଂହାସନ ପ୍ରଦାନ କରିବାର ପରମ୍ପରା ରହିଛି

Question 16.
ବୃଦ୍ଧି ଓ ବୀରତ୍ଵରେ କିଏ ରାଜପୁତ୍ରଠାରୁ ଊଣା ନୁହନ୍ତି ?
Answer:
ବୁଦ୍ଧି ଓ ବୀରତ୍ଵରେ ରାଜଜେମା ରାଜପୁତ୍ରଠାରୁ ଊଣା ନୁହନ୍ତି ।

Question 17.
ରାଜଜେମା କେତେ ଜଣ ଯୋଦ୍ଧାଙ୍କୁ ମନୋନୀତ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ରାଜଜେମା ବାର ଜଣ ଯୋଦ୍ଧାଙ୍କୁ ମନୋନୀତ କରିଥିଲେ ।

Question 18.
ଦୟାନଦୀ କେଉଁ ନଦୀରେ ପରିଣତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ଦୟାନଦୀ ରକ୍ତନଦୀରେ ପରିଣତ ହୋଇଥିଲା ।

Question 19.
ଶିବିର ଭିତରେ ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକ କେଉଁ ଅବସ୍ଥାରେ ବସିଥିଲେ ?
Answer:
ଶିବିର ଭିତରେ ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକ ଚିନ୍ତାନ୍ବିତ ଅବସ୍ଥାରେ ବସିଥିଲେ ।

Question 20.
ଆଦେଶକୁ ଅପେକ୍ଷା କରି କିଏ ପାଖରେ ଠିଆ ହୋଇଥିଲେ ?
Answer:
ଆଦେଶକୁ ଅପେକ୍ଷା କରି ମହାମନ୍ତ୍ରୀ ପାଖରେ ଠିଆ ହୋଇଥିଲେ ।

Question 21.
ମଗଧର ସେନାବାହିନୀ କିପରି ଥିଲେ ?
Answer:
ମଗଧର ସେନାବାହିନୀ ଅତ୍ୟାଧୁନିକ ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ରରେ ସଜ୍ଜିତ ଥିଲେ ।

Question 22.
କଳିଙ୍ଗର ଗାଁ ଗଣ୍ଡାରୁ ଲୋକମାନେ କ’ଣ କ’ଣ ଧରି ଆସୁଥୁଲେ ?
Answer:
କଳିଙ୍ଗର ଗାଁ ଗଣ୍ଡାରୁ ଲୋକମାନେ ଖଣ୍ଡା, ତଲବାର, ତୀର, ବର୍ଚ୍ଛା ଧରି ଆସୁଥିଲେ ।

Question 23.
ରୁଗ୍‌ଣ ମହାରାଜ କ’ଣ କରିବାକୁ ଅକ୍ଷମ ଥିଲେ ?
Answer:
ରୁଗ୍‌ଣ ମହାରାଜ ଯୁଦ୍ଧ କରିବାକୁ ଅକ୍ଷମ ଥିଲେ |

Question 24.
ପରଦିନ ପ୍ରତ୍ୟୁଷରେ କେଉଁଠାରେ ନାଗରା ବାଜିଲା ?
Answer:
ପରଦିନ ପ୍ରତ୍ୟୁଷରେ କଳିଙ୍ଗ ରାଜ୍ୟରେ ନାଗରା ବାଜିଲା ।

Question 25.
କିଏ ଯୁଦ୍ଧର ବିଭୀଷିକା ଦେଖୁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ମର୍ମାହତ ହେଲେ ?
Answer:
ମଗଧରାଜ ଅଶୋକ ଯୁଦ୍ଧର ବିଭୀଷିକା ଦେଖୁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ମର୍ମାହତ ହେଲେ ।

Question 26.
କିଏ ନରହତ୍ୟାକୁ ଦେଖ୍ ଯୁଦ୍ଧ ବନ୍ଦ କରିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି କଲେ ?
Answer:
ଅଶୋକ ନରହତ୍ୟାକୁ ଦେଖ୍ ଯୁଦ୍ଧ ବନ୍ଦ କରିବାକୁ ନିଷ୍ପଭି କଲେ ।

Question 27.
ରାଜେଶ୍ଵରୀ କାହା ସହିତ ଯୁଦ୍ଧ କରି ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲା ?
Answer:
ରାଜେଶ୍ୱରୀ ମଗଧ ସେନାପତିଙ୍କ ସହ ଯୁଦ୍ଧ କରି ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲା ।

Question 28.
ରାଜନୀତିର ବ୍ରହ୍ମାସ୍ତ୍ର କ’ଣ ?
Answer:
ରାଜନୀତିର ବ୍ରହ୍ମାସ୍ତ୍ର ହେଉଛି ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ର ।

Question 29.
ଆପଣ କ’ଣ ଇତିହାସ-ପୁରୁଷ – ଏକଥା କିଏ କହିଥିଲେ ?
Answer:
ଆପଣ କ’ଣ ଇତିହାସ-ପୁରୁଷ – ଏକଥା ଅଙ୍ଗଦ ଚୌଧୁରୀ କହିଥିଲେ ।

Question 30.
କଳିଙ୍ଗର ସାଧାରଣ ପ୍ରଜା କାହିଁକି ଆସୁଥିଲେ ?
Answer:
କଳିଙ୍ଗର ସାଧାରଣ ପ୍ରଜା ଯୁଦ୍ଧ କରିବାକୁ ଆସୁଥିଲେ ।

(B) ଗୋଟିଏ ପଦ ବା ଶବ୍ଦରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

Question 1.
ଅଙ୍ଗଦ ଧଉଳି ପାହାଡ଼ ପାଦଦେଶରେ କେଉଁଠାରେ ବସିଥିଲେ ?
Answer:
ଏକ ବଡ଼ ପଥରମୁଣ୍ଡିଆ ଉପରେ

Question 2.
ଦୀର୍ଘଦେହୀ ପୁରୁଷଙ୍କ ବେଶପୋଷାକରୁ ସେ ରାଜବଂଶର ଲୋକ ବୋଲି କାହାର ମନେ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ଅଙ୍ଗଦଙ୍କର

Question 3.
ଦୀର୍ଘଦେହୀ ପୁରୁଷଙ୍କ ଆଖ୍ ଦୁଇଟିରେ ଅଙ୍ଗଦ କ’ଣ ଦେଖିବାକୁ ପାଇଥିଲେ ?
Answer:
ଅସାମାନ୍ୟ ଦୀପ୍ତି

Question 4.
ଦୀର୍ଘଦେହୀ ପୁରୁଷ ଅଙ୍ଗଦଙ୍କୁ କେଉଁ ସ୍ଥାନକୁ ନେଇଗଲେ ?
Answer:
କଳିଙ୍ଗ ଦରବାର କକ୍ଷ ନିକଟକୁ

Question 5.
ମହାରାଣୀଙ୍କ ପ୍ରବେଶମାତ୍ରେ ଦରବାର କକ୍ଷ ହଠାତ୍ କ’ଣି ହୋଇଗଲା ?
Answer:
ସ୍ତବ୍‌ଧ

Question 6.
ମହାରାଜା ବିଚାର ନିମନ୍ତେ ବାର୍ତ୍ତା ପଠାଇଥବା କଥା କିଏ କହିଛନ୍ତି ?
Answer:

Question 7.
‘ସ-ପତି’ – କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝାଯାଏ ?
Answer:
ପତି ସହିତ

Question 8.
କାହାର ଅଚାନକ ଆକ୍ରମଣରେ କଳିଙ୍ଗର ସୀମାନ୍ତବାହିନୀ ସମ୍ପୂର୍ଣ ଧ୍ୱଂସ ହୋଇଯାଇଛି ?
Answer:
ଅଶୋକଙ୍କ

Question 9.
କାହାର କଣ୍ଠର ଦୃଢ଼ତା ଅଦ୍ଭୁତ ପ୍ରଭାବ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା ?
Answer:
ରାଜେଶ୍ୱରୀଙ୍କ

Question 10.
ଅଶୋକ ତାଙ୍କ ପାଖରୁ କ’ଣ ଶେଷ ହେଲାଣି ବୋଲି କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ରସଦ

Question 11.
କଳିଙ୍ଗର ମହାରାଜା କାହିଁକି ଯୁଦ୍ଧ କରିବାକୁ ଅକ୍ଷମ ଥିଲେ ?
Answer:
ରୁଗ୍‌ଣ ହେତୁ

Question 12.
ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ରକ୍ଷା ଅଥବା ବିସ୍ତାର କରିବାପାଇଁ କ’ଣ ବ୍ୟବହାର କରିବାକୁ ହୁଏ ?
Answer:
ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ରର ବ୍ରହ୍ମାସ୍ତ୍ର

Question 13.
ଆପଣ କ’ଣ ଇତିହାସ ପୁରୁଷ ? – ଏକଥା କିଏ ପଚାରିଛନ୍ତି ?
Answer:
ଅଙ୍ଗଦ ଚୌଧୁରୀ

Question 14.
କିଏ ଶାନ୍ତସ୍ତୂପ ଉପରେ ଉଜ୍ଜ୍ଵଳ ତାରାଟିଏ ଦେଖ‌ିଲେ ?
Answer:
ଅଙ୍ଗଦ

Question 15.
କଳିଙ୍ଗ ଯୁଦ୍ଧ ପରେ ଅଶୋକ ସବୁଦିନ ପାଇଁ କ’ଣ ବନ୍ଦ କରିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଥିଲେ
Answer:
ନରହତତ୍ୟା

Question 16.
କାହା ସହିତ ତାଳ ପକାଇ ଚାଲିବା ଅଙ୍ଗଦଙ୍କ ପକ୍ଷେ ସହଜ ନଥିଲା ?
Answer:
ଦୀର୍ଘଦେହୀ ପୁରୁଷଙ୍କ ସହ

Question 17.
ରାଜା ନିଜର କ’ଣ ମନୋନୀତ କରିବା ଗଣତନ୍ତ୍ର ପ୍ରଶାସନର ନିୟମ ?
Answer:
ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ

Question 18.
ରାଜେଶ୍ଵରୀ କିଏ ?
Answer:
କଳିଙ୍ଗ ରାଜକୁମାରୀ

Question 19.
ଅଙ୍ଗଦଙ୍କ ଆଖ୍ ଆଗରେ କେଉଁ ନଦୀର ପାଣିର ରଙ୍ଗ ବଦଳି ଯାଇଥିଲା ?
Answer:
ଦୟା

Question 20.
ରାଜନୀତିର ବ୍ରହ୍ମାସ୍ତ୍ର କିଏ ?
Answer:
ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ର

Question 21.
ଅଙ୍ଗଦ ଚୌଧୁରୀ କେଉଁ ଛାତ୍ର ଥିଲେ ?
Answer:
ଇତିହାସର

Question 22.
କିଏ କଳଙ୍ଗ ବିଜୟ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ସମ୍ରାଟ୍ ଅଶୋକ

Question 23.
ଦୀର୍ଘଦେହୀ ଉଜ୍ଜ୍ବଳ ପୁରୁଷଜଣକ କିଏ ଥିଲେ ?
Answer:
ଇତିହାସ ପୁରୁଷ

Question 24.
‘‘କଳିଙ୍ଗ ମହାରାଜଙ୍କର ସମସ୍ତ ଆଦେଶ ଶିରୋଧାର୍ଯ୍ୟ’’ – ଏକଥା କିଏ କହିଥିଲେ ?
Answer:
ମହାମନ୍ତ୍ରା

Question 25.
ଶାରୀରିକ ଅସୁସ୍ଥତା ହେତୁ ମହାରାଜ ରାଜ୍ୟର ଦାୟିତ୍ଵ କାହାକୁ ଅର୍ପଣ କରିବାକୁ ଚାହିଁଛନ୍ତି ?
Answer:
ରାଜଜେମାଙ୍କୁ

Question 26.
ରାଜଜେମା ରାଜେଶ୍ଵରୀ ରାଜ୍ୟ ଦାୟିତ୍ଵ ଗ୍ରହଣ କଲାବେଳେ କିଏ କଳିଙ୍ଗ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ସମ୍ରାଟ୍ ଅଶୋକ

Question 27.
ରାଜେଶ୍ଵରୀ ତାଙ୍କ ସହିତ ସମ୍ମୁଖ ସଂଗ୍ରାମକୁ ଯିବାପାଇଁ କେତେଜଣ ଯୋଦ୍ଧାଙ୍କୁ ଚାହିଁଥିଲେ ?
Answer:
ବାରଜଣ

(C) ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

Question 1.
ଶାନ୍ତିସ୍ତୂପ …………………….. ପାହାଡ଼ରେ ଅଛି ।
Answer:
ଧଉଳି

Question 2.
ଅଶୋକ ……………………. ରାଜ୍ୟର ସମ୍ରାଟ ଥ୍ଲେ ।
Answer:
ମଗଧ

Question 3.
ନନ୍ଦିନୀ ଶତପଥୀ ……………………….. ସମ୍ମାନଦ୍ୱାରା ସମ୍ମାନିତା ହୋଇଥ୍ଲେ।
Answer:
ସାହିତ୍ୟ ଭାରତୀ

Question 4.
ନନ୍ଦିନୀ ଶତପଥୀଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ନାମ ……………….।
Answer:
କାଳିନ୍ଦୀଚରଣ ପାଣିଗ୍ରାହୀ

Question 5.
ଅଙ୍ଗଦ ଚୌଧୁରୀ ………………… ର ଛାତ୍ର ଥିଲେ ।
Answer:
ଇତିହାସ

Question 6.
ଅଙ୍ଗଦ ଚୌଧୁରୀ ……………….. ରୁ ଗବେଷଣା କାର୍ଯ୍ୟରେ ଆସିଥିଲେ ।
Answer:
ନାଳନ୍ଦା ବିଶ୍ଵବିଦ୍ୟାଳୟ

Question 7.
………………………. କଳିଙ୍ଗ ବିଜୟ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ସମ୍ରାଟ୍ ଅଶୋକ

Question 8.
ବାର୍ଘଦେହା ଉଦ୍ଦଲ ପୁରୁଷଜଶକ ……………………..ଥିଲା ।
Answer:
ଇତିହାସ ପୁରୁଷ

Question 9.
କଳିଙ୍ଗର ମହାରାଣୀଙ୍କ ନାମ ……………………….. ଥିଲେ ।
Answer:
କୁରୁବକୀ

Question 10.
‘କଳିଙ୍ଗ ମହାରାଜଙ୍କର ସମସ୍ତ ଆଦେଶ ଶିରୋଧାର୍ଯ୍ୟ’’ – ଏକଥା ……………………. କହିଥିଲେ ।
Answer:
ମହାମନ୍ତ୍ରୀ

Question 11.
ମହାରାଣୀଙ୍କ ପ୍ରବେଶମାତ୍ରେ ଦରବାର କକ୍ଷ ହଠାତ୍ …………………..ହୋଇଗଲା
Answer:
ସ୍ତବ୍‌ଧ

Question 12.
ଯୁଦ୍ଧ ଶେଷରେ …………………………… ପ୍ରାୟ ପୁରୁଷଶୂନ୍ୟ ହୋଇପଡ଼ିଥ୍ ଲା
Answer:
କଳିଙ୍ଗ ରାଜ୍ୟ

Question 13.
କଳିଙ୍ଗ ଯୁଦ୍ଧରେ କେବଳ ସୈନ୍ୟ ନୁହଁନ୍ତି …………………….. ମଧ୍ୟ ଯୁଦ୍ଧ କରିବାକୁ ଆଗେଇ ଆସିଥିଲେ ।
Answer:
ପ୍ରଜାମାନେ

Question 14.
କଳିଙ୍ଗ ଯୁଦ୍ଧ …………………… ମାସ ଧରି ଚାଲିଥିଲା ବୋଲି ଗାଳ୍ପିକ କହିଛନ୍ତି ।
Answer:
ଚାରି

Question 15.
ରାଜେଶ୍ୱରୀ ତାଙ୍କ ସହିତ ସମ୍ମୁଖ ସଂଗ୍ରାମକୁ ଯିବାପାଇଁ ……………………… ଜଣ ଯୋଦ୍ଧାଙ୍କୁ ବାଛିଥିଲେ ।
Answer:
ବାର

Question 16.
କଳିଙ୍ଗ ଯୁଦ୍ଧରେ କଳିଙ୍ଗର ………………………….. ଜଣ ସେନାପତି ଥିଲେ ।
Answer:
ଚାରି

Question 17.
କଳିଙ୍ଗକୁ ଜୟ କରିବାକୁ ………………….. ଦିନ ଲାଗିବ ବୋଲି ମହାମନ୍ତ୍ରୀ ଅଶୋକଙ୍କୁ କହିଥିଲେ ।
Answer:
ଦୁଇ

Question 18.
ସୈନ୍ୟମାନଙ୍କ ବ୍ୟତୀତ ଆଉ ………………………. ମାନେ ହଜାର ହଜାର ସଂଖ୍ୟାରେ ଯୁଦ୍ଧରେ ଯୋଗ ଦେଉଥିଲେ ।
Answer:
ସାଧାରଣ ପ୍ରଜା

Question 19.
ଯୁଦ୍ଧର ବିଭୀଷିକା ଦୃଶ୍ୟ ………………….. ହୋଇଥିଲେ ।
Answer:
ମର୍ମାହତ

Question 20.
ଇତିହାସରେ …………………. ର ନାମ ନାହିଁ କାହିଁକି ବୋଲି ଅଙ୍ଗଦ ଇତିହାସ ପୁରୁଷଙ୍କୁ ପଚାରିଥିଲେ ।
Answer:
ରାଜେଶ୍ୱରୀଙ୍କ

Question 21.
କଳିଙ୍ଗ ଯୁଦ୍ଧର ବିଭୀଷିକା ………………………… ମର୍ମାହତ ହୋଇଥିଲେ ।
Answer:
ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକ

Question 22.
ରାଜେଶ୍ଵରୀ ………………………. ସହ ପ୍ରଚଣ୍ଡ ଯୁଦ୍ଧକରି ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ମଗଧ ସେନାପତିଙ୍କ

Question 23.
ଅଶୋକ ………………………. ଧର୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ବୌଦ୍ଧ

Question 24.
‘କାଳର କପୋଳ ତଳେ’ ଗଛଟିର ରଚୟିତା …………………..।
Answer:
ନନ୍ଦିନୀ ଶତପଥୀ

Question 25.
ରାଜେଶ୍ଵରୀ ………………… ଜଣଙ୍କୁ ସଭାଗୃହ ଛାଡ଼ିଯିବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ ।
Answer:
ପାଞ୍ଚ

Question 26.
ଯୁଦ୍ଧ ଶେଷରେ କଳିଙ୍ଗ ରାଜ୍ୟ ପ୍ରାୟ ………………………… ହୋଇପଡ଼ିଥିଲା ।
Answer:
ପୁରୁଷଶୂନ୍ୟ

Question 27.
କଳିଙ୍ଗର ରାଜଜେମାଙ୍କ ନାମ ଥିଲା ………………………..।
Answer:
ରାଜେଶ୍ଵରୀ

Question 28.
……………………. ନଦା ରକ୍ତର ନଦା ପାଇଟି ଯାଇଥ୍ ଲା
Answer:
ଦୟା

Question 29.
ସମ୍ରାଟ୍ ଅଶୋକ ……………………… ମନ୍ତ୍ରରେ ଦୀକ୍ଷିତ ହୋଇଥିଲେ ।
Answer:
ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଅହିଂସା

(D) ଠିକ୍ ଉକ୍ତି ପାଇଁ ‘T” ଓ ଭୁଲ ଉକ୍ତି ପାଇଁ “F” ଲେଖ ।

1. କଳିଙ୍ଗର ରାଜଜେମାଙ୍କ ନାମ କୁରୁବକୀ ଥିଲା ।
2. ଶାରୀରିକ ଅସୁସ୍ଥତା ହେତୁ କଳିଙ୍ଗର ମହାରାଜ ରାଜ୍ୟର ଦାୟିତ୍ଵ ମହାମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ଅର୍ପଣ କରିବାକୁ ଚାହିଁଛନ୍ତି ।
3. ରାଜଜେମା ରାଜେଶ୍ଵରୀ ରାଜ୍ୟ ଦାୟିତ୍ଵ ଗ୍ରହଣ କଲାବେଳେ ସମ୍ରାଟ୍ ଅଶୋକ କଳିଙ୍ଗ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲେ ।
4. ଦୟା ନଦୀ ରକ୍ତର ନଦୀ ପାଲଟିଯାଇଥିଲା ।
5. ସମ୍ରାଟ୍ ଅଶୋକ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଅହିଂସା ମନ୍ତ୍ରରେ ଦୀକ୍ଷିତ ହୋଇଥିଲେ ।
6. ରାଣୀ କୁରୁବକୀ କଳିଙ୍ଗ ମହାରାଜାଙ୍କର ଅନୁପସ୍ଥିତିରେ ରାଜଜେମା ରାଜେଶ୍ଵରୀ ସମସ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟ ପରିଚାଳନା କରିବା ବାର୍ତ୍ତା ଧରି ଦରବାର କକ୍ଷରେ ପ୍ରବେଶ କରିଥିଲେ ।
7. ଅଙ୍ଗଦ ଧଉଳି ପାହାଡ଼ ପାଦଦେଶରେ ଏକ ବଢ଼ ପଥରମୁଶ୍ରି ଆ ଉପରେ ବସିଥିଲୋ
8. ଦୀର୍ଘଦେହୀ ପୁରୁଷଙ୍କ ବେଶପୋଷାକରୁ ଅଙ୍ଗଦଙ୍କୁ ସେ ରାଜବଂଶର ଲୋକଭଳି ମନେ ହୋଇଥିଲେ ।
9. ଦୀର୍ଘଦେହୀ ପୁରୁଷଙ୍କ ଆଖ୍ ଦୁଇଟିରେ ଅଙ୍ଗଦ ଅସାମାନ୍ୟ ଦୀପ୍ତି ଦେଖିବାକୁ ପାଇଥିଲେ ।
10. ଦୀର୍ଘଦେହୀ ପୁରୁଷ ଅଙ୍ଗଦଙ୍କୁ କଳିଙ୍ଗ ଦରବାର କକ୍ଷ ନିକଟକୁ ନେଇଗଲେ ।
11. ରୁଗ୍‌ଣ ହେତୁ କଳିଙ୍ଗର ମହାରାଜା ଯୁଦ୍ଧ କରିବାକୁ ଅକ୍ଷମ ଥିଲେ ।
12. ରାଜେଶ୍ଵରୀ ମଗଧ ସେନାପତିଙ୍କ ସହ ପ୍ରଚଣ୍ଡ ଯୁଦ୍ଧକରି ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ ।
13. ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ରକ୍ଷା ଅଥବା ବିସ୍ତାର କରିବାପାଇଁ ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ରର ବ୍ରହ୍ମାସ୍ତ୍ର ବ୍ୟବହାର କରିବାକୁ ହୁଏ ।
14. ରାଜେଶ୍ଵରୀ ସ୍ଵେଚ୍ଛାରେ ଆଗେଇ ଆସିଥିବା ବାରଜଣ ଯୋଦ୍ଧାଙ୍କୁ ସଙ୍ଗରେ ନେଇ ଯୁଦ୍ଧକୁ ଯିବେ ବୋଲି କହିଥିଲେ ।
15. ମଗଧର ସେନାବାହିନୀ ଆଧୁନିକ ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ରରେ ସଜ୍ଜିତ ଥିଲେ ?
Answer:
1. କଳିଙ୍ଗର ରାଜଜେମାଙ୍କ ନାମ କୁରୁବକୀ ଥିଲା । (F)
2. ଶାରୀରିକ ଅସୁସ୍ଥତା ହେତୁ କଳିଙ୍ଗର ମହାରାଜ ରାଜ୍ୟର ଦାୟିତ୍ଵ ମହାମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ଅର୍ପଣ କରିବାକୁ ଚାହିଁଛନ୍ତି । (F)
3. ରାଜଜେମା ରାଜେଶ୍ଵରୀ ରାଜ୍ୟ ଦାୟିତ୍ଵ ଗ୍ରହଣ କଲାବେଳେ ସମ୍ରାଟ୍ ଅଶୋକ କଳିଙ୍ଗ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲେ । (T)
4. ଦୟା ନଦୀ ରକ୍ତର ନଦୀ ପାଲଟିଯାଇଥିଲା । (T)
5. ସମ୍ରାଟ୍ ଅଶୋକ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଅହିଂସା ମନ୍ତ୍ରରେ ଦୀକ୍ଷିତ ହୋଇଥିଲେ । (T)
6. ରାଣୀ କୁରୁବକୀ କଳିଙ୍ଗ ମହାରାଜାଙ୍କର ଅନୁପସ୍ଥିତିରେ ରାଜଜେମା ରାଜେଶ୍ଵରୀ ସମସ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟ ପରିଚାଳନା କରିବା ବାର୍ତ୍ତା ଧରି ଦରବାର କକ୍ଷରେ ପ୍ରବେଶ କରିଥିଲେ । (T)
7. ଅଙ୍ଗଦ ଧଉଳି ପାହାଡ଼ ପାଦଦେଶରେ ଏକ ବଢ଼ ପଥରମୁଶ୍ରି ଆ ଉପରେ ବସିଥିଲୋ (T)
8. ଦୀର୍ଘଦେହୀ ପୁରୁଷଙ୍କ ବେଶପୋଷାକରୁ ଅଙ୍ଗଦଙ୍କୁ ସେ ରାଜବଂଶର ଲୋକଭଳି ମନେ ହୋଇଥିଲେ । (T)
9. ଦୀର୍ଘଦେହୀ ପୁରୁଷଙ୍କ ଆଖ୍ ଦୁଇଟିରେ ଅଙ୍ଗଦ ଅସାମାନ୍ୟ ଦୀପ୍ତି ଦେଖିବାକୁ ପାଇଥିଲେ । (T)
10. ଦୀର୍ଘଦେହୀ ପୁରୁଷ ଅଙ୍ଗଦଙ୍କୁ କଳିଙ୍ଗ ଦରବାର କକ୍ଷ ନିକଟକୁ ନେଇଗଲେ । (T)
11. ରୁଗ୍‌ଣ ହେତୁ କଳିଙ୍ଗର ମହାରାଜା ଯୁଦ୍ଧ କରିବାକୁ ଅକ୍ଷମ ଥିଲେ । (T)
12. ରାଜେଶ୍ଵରୀ ମଗଧ ସେନାପତିଙ୍କ ସହ ପ୍ରଚଣ୍ଡ ଯୁଦ୍ଧକରି ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ । (T)
13. ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ରକ୍ଷା ଅଥବା ବିସ୍ତାର କରିବାପାଇଁ ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ରର ବ୍ରହ୍ମାସ୍ତ୍ର ବ୍ୟବହାର କରିବାକୁ ହୁଏ । (T)
14. ରାଜେଶ୍ଵରୀ ସ୍ଵେଚ୍ଛାରେ ଆଗେଇ ଆସିଥିବା ବାରଜଣ ଯୋଦ୍ଧାଙ୍କୁ ସଙ୍ଗରେ ନେଇ ଯୁଦ୍ଧକୁ ଯିବେ ବୋଲି କହିଥିଲେ । (T)
15. ମଗଧର ସେନାବାହିନୀ ଆଧୁନିକ ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ରରେ ସଜ୍ଜିତ ଥିଲେ ? (T)

(E) ସ୍ତମ୍ଭ ମିଳନ କର ।

Question 1
‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଶବ୍ଦ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ସମ୍ପର୍କ ଥିବା ଶବ୍ଦକୁ ଯୋଡ଼ି ଲେଖ ।

Answer:

ଗାଳ୍ପିକ ପରିଚୟ ।

ନନ୍ଦିନୀ ଶତପଥୀ ଏକ ସୁପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ସାହିତ୍ୟିକ ପରିବାରରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ପିତା ଥିଲେ ସବୁଜ ରାଜନୀତିରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ ଏକ ସାମାଜିକ ବିମୁଖତାଭାବେ ଗୃହୀତ ହେଉଥିଲା; ସେତେବେଳେ ବାମପନ୍ଥୀ ଆଦର୍ଶରେ ଅନୁପ୍ରାଣିତ ନନ୍ଦିନୀ ଶତପଥୀ ସକ୍ରିୟ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ଛାତ୍ର ରାଜନୀତିରେ । ପରେ ପରେ ସେ ଓଡ଼ିଶାର ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ହୋଇଥିଲେ । ଉଚ୍ଚକୋଡ୍ୟୁଲ୍ ଗାଳ୍ପିକ ଭାବେ ତାଙ୍କର ଅଶେଷ ଖ୍ୟାତି ରହିଛି । ତାଙ୍କ ଗଳ୍ପଗୁଡ଼ିକ ବେଶ୍ ବୌଦ୍ଧିକ, ଭାବୋଦ୍ଦୀପକ, ଐତିହାସିକ ତଥା ସାମାଜିକ ଗୁଣବତ୍ତାର ଅଧିକାରୀ । ତାଙ୍କର ସଫଳ ଗ୍ରନ୍ଥଗୁଡିକ ହେଉଛି – ‘କେତୋଟି କଥା’ ଓ ‘ସପ୍ତଦର୍ଶୀ’ ।

ସୃଜନାଭିମୁଖ୍ୟ

ଏକଦା ଓଡ଼ିଶାର ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଥ‌ିବା ନନ୍ଦିନୀ ଶତପଥୀ ଓଡ଼ିଶାର ରାଜନୀତି ତଥା ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟ ଜଗତରେ ଥିଲେ ଏକ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ମର୍ଯ୍ୟାଦାର ଅଧିକାରିଣୀ । ଏକ ସୁପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ସାହିତ୍ୟିକ ପରିବାରରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିବା ସେହି ଯଶସ୍ବିନୀ ମହାମହିଳା ଛାତ୍ରୀ ଅବସ୍ଥାରୁ ଓଡ଼ିଆ କବିତା ଓ କ୍ଷୁଦ୍ରଗଳ୍ପ ରଚନାରେ ମନୋନିବେଶ କରିଥିଲେ । ରାଜନୀତିକ ଜୀବନର ବ୍ୟସ୍ତତା ମଧ୍ୟରେ ତାଙ୍କ ସାରସ୍ଵତ ସାଧନା ସ୍ଵଚ୍ଛ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ଥିଲା ଶକ୍ତିଶାଳୀ । ମାର୍ଜିତ ଭାଷା, ଆକର୍ଷଣୀୟ ଉପସ୍ଥାପନା ଶୈଳୀ ତଥା ବଳିଷ୍ଠ ଭାବାନୁଭୂତିରେ ତାଙ୍କ ସୃଷ୍ଟିସଂପଦ ସତତ ଉଦ୍‌ଭାସିତ ।

ରାଜନୀତି ଓ ସାହିତ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ ସମନ୍ବୟ ସୃଷ୍ଟି କରି ନିଜର ବ୍ୟକ୍ତିପ୍ରତିଭାର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ପ୍ରତିପାଦନ କରିଥିବା କତିପୟ ଉତ୍କଳୀୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ନାରୀନେତ୍ରୀ ନନ୍ଦିନୀ ଶତପଥୀଙ୍କ ସ୍ଥାନ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର । କାରଣ ସେ ହିଁ ଏକମାତ୍ର ନାରୀ ଯେକି ସ୍ଵକୀୟ ଶକ୍ତି ଓ ସାଧନା ବଳରେ ଓଡ଼ିଶାର ବରେଣ୍ୟ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଭାବରେ ସାରା ଭାରତବର୍ଷରେ ଚହଳ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ । ଏହି ପ୍ରତିଭାମୟୀ ନାରୀ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ସବୁଜଯୁଗର ଅନ୍ୟତମ ରଥୀ ଔପନ୍ୟାସିକ କବି କାଳନ୍ଦୀଚରଣ ପାଣିଗ୍ରାହୀଙ୍କର

ସୁପୁତ୍ରୀ ଥିଲେ । ତାଙ୍କ ପିତୃବ୍ୟ ଭଗବତୀଚରଣ ପାଣିଗ୍ରାହୀ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଗତିବାଦୀ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନର ଜଣେ ମୁଖ୍ୟ ପୁରୋଧା ଭାବରେ ପରିଚିତ ଥିଲେ । ବିଦ୍ୟାଳୟ ଜୀବନରୁ କବି ନନ୍ଦିନୀଙ୍କର ଓଡ଼ିଆ କବିତା ଓ କ୍ଷୁଦ୍ର ଗଳ୍ପ ରଚନାରେ ପାରଦର୍ଶିତା ରହିଥିଲା । ପରବର୍ତ୍ତୀ ଜୀବନର ରାଜନୈତିକ ବ୍ୟସ୍ତ-ବହୁଳତା ଭିତରେ ଏ ପ୍ରତିଭାରେ ସାମାନ୍ୟ ଶିଥୁଳତା ଆସିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କର ସ୍ଵଳ୍ପ କେତୋଟି ସାରସ୍ଵତ ସୃଷ୍ଟି ମଧ୍ୟରେ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ସାହିତ୍ୟିକ ଦୃଷ୍ଟିଭଙ୍ଗୀର ଉଜ୍ଜ୍ବଳ ନିଦର୍ଶନ ରହିଥିଲା । ସାହିତ୍ୟର ସୃଜନୀଶକ୍ତି କ୍ଷେତ୍ରରେ ତାଙ୍କର ଲେଖନୀ ଯେପରି ବଳିଷ୍ଠ ଓ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଥିଲା ରାଜନୈତିକ ପୃଷ୍ଠଭୂମିରେ ତାଙ୍କର ଦୃଷ୍ଟିଭଙ୍ଗୀ ଏବଂ ପଦକ୍ଷେପ ସେତିକି ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଥିଲା । ତାଙ୍କ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀତ୍ୱ ସମୟରେ ରାଜ୍ୟର ଦୁଃସ୍ଥ ଶିକ୍ଷକ ସମାଜ ପାଇଁ ଏକ ନୂତନ ପଦକ୍ଷେପ ଶିକ୍ଷାକ୍ଷେତ୍ରରେ ବୈପ୍ଳବିକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ସୃଷ୍ଠି କରିପାରିଥ୍ ଲା।

ତାଙ୍କର ସାରସ୍ବତ ସୃଷ୍ଟି ସମୂହ ମଧ୍ଯରେ ତାଙ୍କ କ୍ଷୁଦ୍ରଗଳ୍ପ ସମାହାର ସମ୍ବଳିତ ‘କେତୋଟି କଥା’ ଓ ‘ସପ୍ତଦଶୀ’ ନାମକ ଦୁଇଟି ପୁସ୍ତକର ନାମ ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ । ତାଙ୍କ ରାଜନୈତିକ ଓ ସାରସ୍ଵତ ଜୀବନର ସମସ୍ତ ଅଭିଜ୍ଞତା ଓ ଅନୁଭୂତି ଉକ୍ତ କ୍ଷୁଦ୍ରଗଳ୍ପଗୁଡ଼ିକରେ ପ୍ରତିଫଳିତ ହୋଇଛି । ଅନୁବାଦ ସାହିତ୍ୟରେ ତାଙ୍କର କୃତିତ୍ଵ ମଧ୍ଯ ଅନସ୍ବୀକାର୍ଯ୍ୟ । ‘ଗାନ୍ଧି କଥାମୃତ’ ପାଇଁ ସେ କେନ୍ଦ୍ର ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡ଼େମାଦ୍ୱାରା ପୁରସ୍କୃତ ହୋଇଥିଲା ୧୯୯୮ରେ ସେ ସମ୍ମାନଜନକ ‘ସାହିତ୍ୟଭାରତା’ ଉପାଧ୍ଧରେ ଭୂଷିତ ହୋଇଥିଲେ । ବାସ୍ତବରେ ସେ ଥିଲେ ‘ମାଟିର ମଣିଷ’ ସୃଷ୍ଟିକର୍ତ୍ତାଙ୍କର ସୁନାର କନ୍ୟା ।

ଗଦିର ପ୍ଠଷ୍ଠଭୂମି

ମହାମହିମ ମଗଧ ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକଙ୍କର ଭାରତ ବିଜୟ ଅଭିଯାନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଦୁଷ୍କର୍ଷ ଓଡ଼ିଆ ପାଇକ ସୈନ୍ୟଙ୍କଦ୍ୱାରା ସୁରକ୍ଷିତ କଳିଙ୍ଗ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ସେଥ‌ିରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା । ସେତେବେଳେ କଳିଙ୍ଗର ମହାରାଜା ଏବଂ ତାଙ୍କର ସୈନ୍ୟସାମନ୍ତ ଅତ୍ୟନ୍ତ ପରାକ୍ରମଶାଳୀ ଥିଲେ । ଏହା ସତ୍ତ୍ଵେ ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକଙ୍କର ସାମ୍ରାଜ୍ୟବାଦ ଲିପ୍‌ସାର ଅଭିଳାଷ କରିଥିଲେ । ସେତେବେଳେ କଳିଙ୍ଗ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ଗଙ୍ଗାନଦୀର ମୁହାଣଠାରୁ ଗୋଦାବରୀ ମୁହାଣ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପରିବ୍ୟାପ୍ତ ଥିଲା ଏବଂ ଏହାର ବିଭିନ୍ନ ଅଞ୍ଚଳ କଳିଙ୍ଗ, ତୋଷାଳୀ, ଉଡୁ ଓ ଉତ୍କଳ ନାମରେ ଅଭିହିତ ଥିଲା ।

ଇତିହାସ କହିବା ଅନୁଯାୟୀ ଧଉଳି ପାହାଡ଼ର ପାଦଦେଶରେ ବହିଯାଉଥବା ଦୟାନଦୀ କୂଳରେ ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକ ଏବଂ କଳିଙ୍ଗାଧୂପତିଙ୍କ ସାମରିକ ଫୌଜ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଳୟଙ୍କରୀ ଯୁଦ୍ଧ ସଂଘଟିତ ହୋଇଥିଲା । ଯୁଦ୍ଧରେ ଅସଂଖ୍ୟ ସୈନ୍ୟଙ୍କ ଲାଲରକ୍ତରେ ଜୟାନଦା ରକ୍ତରଞ୍ଜ ହୋଇଉଠିଥ୍ ଲା ଉଭୟପକ୍ଷର ବିପୁଳ କ୍ଷୟ୍ କ୍ଷତି ହୋଇଉଠିଥ୍ ଲା । ଉଭୟ ପକ୍ଷୟ ପକ୍ଷଙ୍କ ହୃଦୟରେ ପ୍ରତିହିଂସା ବହ୍ନି ନିର୍ବାପିତ ହୋଇପାରି ନଥିଲା । ସ୍ୱାଭିମାନୀ କଳିଙ୍ଗବାସୀ ଅସ୍ଥିର ହୋଇଉଠିଥିଲେ । ବିପୁଳ ମଗଧ ସୈନ୍ୟମାନଙ୍କ ଆକ୍ରମଣରେ କଳିଙ୍ଗର ମହାରାଜା ପରାହତ ହୋଇ ବନ୍ଦୀ ହେଲେ । ରାଣୀ କୁରୁବକୀଙ୍କୁ ନାନାପ୍ରକାର ମାନସିକ ଯନ୍ତ୍ରଣା ଦିଆଗଲା ।

ଘମାଘୋଟ ଯୁଦ୍ଧରେ କଳିଙ୍ଗ ପ୍ରଜାଶୂନ୍ୟ ହେବାରେ ଲାଗିଲା । ଚତୁର୍ଦ୍ଦିଗରେ ମୃତ, ପରାହତ ସୈନ୍ୟମାନଙ୍କ ଆର୍ଭଚିତ୍କାର ସମଗ୍ର କଳିଙ୍ଗକୁ ପ୍ରକମ୍ପିତ କରିଦେଲା । ଶେଷରେ କଳିଙ୍ଗଯୁଦ୍ଧର ବିଭୀଷିକା ଅଶୋକଙ୍କ ମନରେ ଦାରୁଣ ଆଘାତ ଦେଇଥିଲା ଏବଂ ଏହାଫଳରେ ତାଙ୍କ ହୃଦୟରେ ଅପୂର୍ବ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଦେଖାଦେଇଥିଲା। କଳିଙ୍ଗର ଏକ ସାଧାରଣ ବୃଦ୍ଧାଙ୍କର ନିଜ ପୁତ୍ରର ଜୀବନ ଭିକ୍ଷା ଏବଂ ବୌଦ୍ଧଭିକ୍ଷୁ ଉପଗୁପ୍ତଙ୍କର ଶାନ୍ତିର ଆବାହନୀ ତାଙ୍କୁ ଚଣ୍ଡାଶୋକରୁ ଧର୍ମାଶୋକରେ ପରିଣତ କରିଥିଲା । ଏହାପରେ କଳିଙ୍ଗର ପ୍ରଜାମାନଙ୍କ ପ୍ରତି ତାଙ୍କର ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଅନୁରାଗ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା । କଳିଙ୍ଗ ବିଜୟ ପରେ ଅଶୋକ କଳିଙ୍ଗକୁ ପ୍ରାଚ୍ୟ-

ପ୍ରଦେଶରେ ସମ୍ମିଳିତ କରି ଏହାକୁ ନିଜର ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଶାସନାଧୀନରେ ରଖିଲେ । କଳିଙ୍ଗ ହିଁ ଅଶୋକଙ୍କ ଯୁଦ୍ଧଭେରୀକୁ ନିସ୍ତବ୍ଧ କରି ତାଙ୍କୁ ଧର୍ମଭେରୀର ନିନାଦ ପାଇଁ ଆହ୍ୱାନ ଦେଇଥିଲା । ସୁତରାଂ ଏହାପରେ କଳିଙ୍ଗ ଅଶୋକଙ୍କ ପାଇଁ ବିଶେଷ ଆକର୍ଷଣ ତଥା ଏକ ଦୁର୍ବଳତା ରୂପେ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା । ଏହାପରେ ଏହି ବିରାଟ ରାଜ୍ୟକୁ ମଗଧ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରି ଏଠାରେ ଏକ ପ୍ରାଦେଶିକ ଶାସନ ପ୍ରଚଳନ କଲେ । କଳିଙ୍ଗ ଯୁଦ୍ଧରେ କଳିଙ୍ଗବାସୀ ବିଶେଷ ଭାବରେ କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇଥିବାରୁ ସେମାନଙ୍କ ମନରୁ ପ୍ରତିହିଂସାର ବହ୍ନି ଲିଭିପାରିନଥିଲା । ତେଣୁ ଅଶୋକ କଳିଙ୍ଗର ପ୍ରଶାସନରେ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ହସ୍ତକ୍ଷେପ କରି କର୍ମଚାରୀମାନଙ୍କୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କଲେ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କୁ କର୍ତ୍ତବ୍ୟନିଷ୍ଠା ଓ ମାନବପ୍ରେମରେ ଉଦ୍‌ବୁଦ୍ଧ କଲେ । କଳିଙ୍ଗରେ ଏକ ଜନମଙ୍ଗଳ ପ୍ରଶାସନର

ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ ହେଲା । ପ୍ରଶାସନ ମାଧ୍ୟମରେ ଜନସାଧାରଣଙ୍କୁ ଧର୍ମ ଓ ନୈତିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ପ୍ରତି ଆକୃଷ୍ଟ କରାଗଲା । ଏହି ସୁଶାସନ ପ୍ରଚଳନ କରି ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକ ଜଣେ ପ୍ରଜାପ୍ରିୟ ସୁଶାସକ ହେଲେ ଏବଂ ତାଙ୍କର ଶାସନ ପ୍ରକ୍ରିୟା ସମଗ୍ର ଭାରତର ଶାସନ ପାଇଁ ଏକ ଆଦର୍ଶ ଶାସନ ରୂପେ ସ୍ବୀକୃତ ହୋଇ ତାହା ସମଗ୍ର ଭାରତୀୟଙ୍କ ପ୍ରଶାସନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅନୁସୃତ ହେଲା । ଏ ହେଲା ଇତିହାସର କଥାବସ୍ତୁ ।

କିନ୍ତୁ ଏହି ଐତିହାସିକ ତଥ୍ୟ ପଛରେ କିଛି ଅନାଲୋଚିତ ତଥା ଅଲିଖ୍ ତଥ୍ୟ ଆତ୍ମଗୋପନ କରି ରହିଛି, ଯାହା ଇତିହାସ ତାହାର ପୃଷ୍ଠାରେ ସ୍ଥାନିତ କରିବାକୁ ସମର୍ଥ ହୋଇପାରିନାହିଁ । ସେହି ଅନାଲୋଚିତ ତଥା ଅଲିଖ୍ତ ତଥ୍ୟକୁ ସମ୍ବଳ କରି ପଠିତ ଗଳ୍ପଟିକୁ ଗାଳ୍ପିକା ଲୋକଲୋଚନକୁ ଆଣିବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଉତ୍କଳର ଏକ ଉଜ୍ଜଳ ଇତିହାସକୁ ଉତ୍କଳୀୟମାନଙ୍କ ନିକଟରେ ପହଞ୍ଚାଇବାକୁ ଅଭିଳାଷ ପୋଷଣ କରିଛନ୍ତି । ଏ ପ୍ରକାର ତଥ୍ୟ ପ୍ରଚଳିତ ଐତିହାସିକ ତଥ୍ୟଠାରୁ ସାମାନ୍ୟ ଭିନ୍ନ । ଏହି ତଥ୍ୟ ଅନୁଯାୟୀ ମହାମହିମ ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକ ନିଜର ଅପରାଜେୟ ସୈନ୍ୟସାମନ୍ତଙ୍କ ପରାକ୍ରମରେ କଳିଙ୍ଗ ଯୁଦ୍ଧରୁ ବିରତ ହୋଇନଥିଲେ । କିଛି ପରିସ୍ଥିତି ତାଙ୍କୁ କଳିଙ୍ଗ ଯୁଦ୍ଧରୁ ବିରତ ହେବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରିଥିଲା । ବାସ୍ତବରେ ଇତିହାସ ବାରମ୍ବାର ପ୍ରମାଣ କରିଆସିଛି, ରାଜନୀତିର ବ୍ରହ୍ମାସ୍ତ୍ର ହେଉଛି ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ର । ଜଣେ ସ୍ବକୀୟ ପରାକ୍ରମରେ ବୀର ହୋଇପାରେ, କିନ୍ତୁ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ବିସ୍ତାର କରିନପାରିଲେ, ଇତିହାସ ତାଙ୍କୁ ସମ୍ରାଟ ବା ବୀର ବୋଲି ଆଖ୍ୟା ଦେଇପାରେ ନାହିଁ। ପଠିତ ଗଳ୍ପରେ କଳିଙ୍ଗ ରାଜଜେମାଙ୍କର ଅପୂର୍ବ ବୀରତ୍ଵ ଓ ଚତୁର ଯୁଦ୍ଧ ପରିଚାଳନାରେ ହତୋତ୍ସାହ ହୋଇ ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକ ଯୁଦ୍ଧରୁ ବିରତ ରହି ଧର୍ମର ପଥ ଅନ୍ଵେଷଣ କରିବାର ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।

ବାସ୍ତବରେ ଅଶୋକ ବହୁକାଳ ଧରି ଅଶାନ୍ତ କଳିଙ୍ଗବାସୀଙ୍କ ପ୍ରତି କଠୋର ଆଚରଣ କରିଚାଲିଥିଲେ । ଇତିହାସର ଶିଳାଲେଖମାନଙ୍କରୁ ଏହାର ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତ ମିଳିଥାଏ । ଅଥଚ ସମ୍ରାଟଙ୍କର ଏହି ଛଳନାତ୍ମକ ରାଜନୀତିକୁ ଇତିହାସ ସମ୍ମାନ ଦେଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ରାଜଜେମା ରାଜେଶ୍ୱରୀଙ୍କ ଅପୂର୍ବ ସାହସ, ନିଷ୍ଠା ଓ ଚତୁରତା ଯୁଦ୍ଧ ପରିଚାଳନାର ଦକ୍ଷତାକୁ ସମ୍ମାନ ଦେବାରେ ନୀରବତା ଅବଲମ୍ବନ କରିଛି । ଇତିହାସର ଏହି ଅନାଲୋଚିତ ସତ୍ୟକୁ ଗାଳ୍ପିକା ନନ୍ଦିନୀ ଶତପଥୀ ଦୁଇଟି ବିଶେଷ ଚରିତ୍ର ମାଧ୍ୟମରେ ପରିପ୍ରକାଶ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଛନ୍ତି । ଏହି ଦୁଇଟି ଚରିତ୍ର ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ ଚରିତ୍ର ହେଲେ ନାଳନ୍ଦା ବିଶ୍ବବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ଗବେଷଣା କାର୍ଯ୍ୟରେ ଓଡ଼ିଶାକୁ ଆସିଥିବା ଇତିହାସର ଛାତ୍ର ଅଙ୍ଗଦ ଚୌଧୁରୀ ଏବଂ ଅନ୍ୟ ଚରିତ୍ରଟି ସମୟ ବା ଇତିହାସ ପୁରୁଷ ।

ସାରକଥା

ଅଙ୍ଗଦ ଚୌଧୁରୀ ଧଉଳି ପାହାଡ଼ର ପାଦଦେଶରେ ଥିବା ଏକ ବଡ଼ ପଥର ମୁଣ୍ଡିଆ ଉପରେ ବସିରହି ଖ୍ରୀ.ପୂ. ତୃତୀୟ ଶତାବ୍ଦୀରେ ମଗଧ ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକ ଓ ପରାକ୍ରମଶାଳୀ କଳିଙ୍ଗସେନା ମଧ୍ୟରେ ସଂଘଟିତ ପ୍ରଳୟଙ୍କରୀ କଳିଙ୍ଗଯୁଦ୍ଧର ସ୍ମୃତିକୁ ରୋମନ୍ଥନ କରିଚାଲିଛନ୍ତି । ରୋମନ୍ଥନ ଭିତରେ ସେ ଇତିହାସର କିଛି ରହସ୍ୟମୟ ଘଟଣା ସମ୍ପର୍କରେ ଦ୍ବନ୍ଦ୍ବରେ ପଡ଼ିଯିବା ସମୟରେ ଇତିହାସ ତାକୁ ପ୍ରକୃତ ସତ୍ୟ ସମ୍ପର୍କରେ ଅବତାରଣା କରିଛି । ବହୁବର୍ଷତଳେ ମଗଧ ସମ୍ରାଟ କଳିଙ୍ଗ ବିଜୟ କରି ଏହାକୁ ତାଙ୍କର ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରିଥିଲେ । କଳିଙ୍ଗ ବିଜୟ ସମୟରେ ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକ ବହୁ ପ୍ରତିବନ୍ଧକର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇଥଲେ ଦୁର୍ବର୍ଷ କଳିଙ୍ଗ ସେନାନୀଙ୍କୁ ପ୍ରତିହତ କରି ସହଜରେ କଳିଙ୍ଗକୁ ବିଜୟ କରିବା ସମ୍ଭବପର ନଥିଲା । ବିରାଟ ମଗଧ ବାହିନୀକୁ କ୍ଷୁଦ୍ର କଳିଙ୍ଗର ଦୁର୍ଦ୍ଧର୍ଷ ସେନାବାହିନୀ ସହଜରେ ନିଜ ରାଜ୍ୟକୁ ସମର୍ପଣ କରିଦେବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ନଥିଲେ । ପରାକ୍ରମୀ କଳିଙ୍ଗସେନା ନିଜର ଶେଷ ରକ୍ତବିନ୍ଦୁ ଥ‌ିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମଗଧବାହିନୀକୁ ପ୍ରତିରୋଧ କରିବାକୁ ଦୃଢ଼ ଶପଥ ନେଇଥିଲେ ।

ଅନ୍ୟ ଉପାୟ ନପାଇ ମଗଧ ସମ୍ରାଟ ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ର କରି ନିଷ୍ଠୁର ଭାବରେ ମୁଷ୍ଟିମେୟ କଳିଙ୍ଗସେନାକୁ ଦମନ କରି କଳିଙ୍ଗକୁ ଅକ୍ତିଆର କରିଥିଲେ । କଳିଙ୍ଗ ସେନାବାହିନୀଙ୍କ ପାଇଁ ତାଙ୍କର ମହାରାଜାଙ୍କର ସ୍ୱାଭିମାନ ରକ୍ଷାଥିଲା ପ୍ରଥମ କର୍ଭବ୍ୟ । ଏଣୁ ଏହି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ ଯୁଦ୍ଧରେ ଅଶୋକ ଏବଂ ତାଙ୍କ ସେନାପତିମାନଙ୍କୁ ଇତିହାସ ତା ପୃଷ୍ଠାରେ ସ୍ମୃତିର ଶଙ୍ଖାଳି କରି ସାଇତି ରଖୁଥ‌ିବାବେଳେ କଳିଙ୍ଗର ସ୍ଵାଭିମାନୀ ଏବଂ ପରାକ୍ରମଶାଳୀ ରାଜାଙ୍କର ସ୍ମୃତି ପାଇଁ ନୀରବ କାହିଁକି ? ସେତେବେଳେ କଳିଙ୍ଗର ରାଜା କିଏ ଥିଲେ ଏବଂ କାହାକୁ ପରାଜିତ କରି ଅଶୋକ ବିଜୟର ଧ୍ଵଜା ଉଡ଼ାଇଥିଲେ- ଏ ସମ୍ପର୍କରେ ଇତିହାସର ସ୍ପଷ୍ଟ ଅଭିମତ କିଛି ନଥ‌ିବା ସମ୍ପର୍କରେ ଇତିହାସ ଛାତ୍ର ଅଙ୍ଗଦଙ୍କ ମନରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରଶ୍ନବାଚୀ ଉଙ୍କିମାରିଛି । ଅଶୋକଙ୍କ ଶିଳାଲେଖ ପଢ଼ିଛନ୍ତି ଅଙ୍ଗଦ । ସେଥୁରେ ଅହିଂସା, ଦୟା, କ୍ଷମା ଇତ୍ୟାଦି ବିଷୟରେ ବହୁ ଆଲୋଚନାତ୍ମକ ତଥ୍ୟ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରାଯାଇଛି । ରାଜାଙ୍କର ରନ୍ଧନଶାଳାରେ କେତୋଟି

ମୟୂରମାଂସ ରନ୍ଧାଯାଇ ପାରିବ ଏବଂ କେଉଁ କେଉଁ ପ୍ରାଣୀଙ୍କୁ ବଧ କରାଯିବ ନାହିଁ, ସେସବୁ ଉଲ୍ଲେଖ ରହିଛି, ଅଥଚ କଳିଙ୍ଗରାଜାଙ୍କ ବିଷୟରେ କେଉଁଠି କିଛି ଆଲୋଚନା କରାଯାଇନାହିଁ । ଏଇସବୁ ପୁଞ୍ଜୀଭୂତ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ଖୋଜୁଖୋଜୁ ସୂର୍ଯ୍ୟ ପଶ୍ଚିମ ଦିଗରେ ରକ୍ତମଧ୍ଵଜାର ସଙ୍କେତ ଦେଇ ବିଦାୟ ନେବାକୁ ବସିଲେଣି। ମନ ଭିତରେ କଳିଙ୍ଗ ଯୁଦ୍ଧର ଭୟଙ୍କରତା ଉଙ୍କିମାରି ଉଠିବାରୁ ଅଙ୍ଗଦ ଚମକି ଉଠିଲେ । ଯେଉଁଠି ମଗଧସେନା ଏବଂ କଳିଙ୍ଗ ସେନାଙ୍କ ଭିତରେ ଘମାଘୋଟ ଲଢ଼େଇ ଚାଲିଥିଲା, ସେ ଅଞ୍ଚଳରେ ଘଞ୍ଚ ଜଙ୍ଗଲର ପ୍ରାବଲ୍ୟ । ତାରି ସ୍ମ ତିପଟରୁ ତାଙ୍କୁ ଶୁଣାଯାଉଥିଲା ଅସଂଖ୍ୟ ଘୋଡ଼ାଟାପୁର ଶବ୍ଦ । ଘୋଡ଼ାଟାପୁ ଆଉ ସେମାନଙ୍କର ଭୟଙ୍କର ଚିତ୍କାର ସହିତ ଢାଲ, ତରବାରି ଅସ୍ତ୍ରସମୂହର ଝଣତ୍‌କାର ଶବ୍ଦ । ଦୟାନଦୀରେ ରକ୍ତର ସୁଅ, ଅସଂଖ୍ୟ ସେନାନୀଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁକଳୀନ ବିକଟ ଚିତ୍କାର । ଦୁଇଆଣ୍ଠୁ ଭିତରେ ମୁହଁକୁ ଗୁଞ୍ଜି ବସିରହିଲେ ଅଙ୍ଗଦ । ଭୟରେ ସମଗ୍ର ଶରୀର ତାଙ୍କର କମ୍ପି ଉଠୁଥିଲା ।

ହଠାତ୍ ତାଙ୍କ କାନ୍ଧ ଉପରେ ଜଣେ ଦୀର୍ଘଦେହୀ ପୁରୁଷଙ୍କର କୋମଳସ୍ପର୍ଶରେ ତାଙ୍କ ସ୍ବପ୍ନ ଭଙ୍ଗ ହୋଇଥିଲା । ତାଙ୍କର ବେଶପୋଷାକରୁ ସେ ଜଣେ ରାଜପୁରୁଷ ଭାବି ଅଙ୍ଗଦଙ୍କ ମନରେ ସନ୍ଦେହ ଆସିବାରୁ ସେ ତାଙ୍କୁ କଳିଙ୍ଗର ରାଜା ମନେକରି ପ୍ରଶ୍ନ କରିଥିଲେ । ଅଙ୍ଗଦଙ୍କ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତରକୁ ଏଡ଼ିଦେଇ ସେ ଦୀର୍ଘକାୟ ପୁରୁଷ ସ୍ମୃତିର କଳିଙ୍ଗର ମହାରାଜାଙ୍କ ନିକଟରେ ପ୍ରଶ୍ନ କରିଥିଲେ । ଅଙ୍ଗଦଙ୍କ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତରକୁ ଏଡ଼ିଦେଇ ସେ ଦୀର୍ଘକାୟ ପୁରୁଷ ସ୍ମୃତିର କଳିଙ୍ଗର ମହାରାଜାଙ୍କ ନିକଟରେ ତାଙ୍କୁ ପହଞ୍ଚାଇ ଦେଇଥିଲେ ।

କଳିଙ୍ଗର ରାଜଦରବାରରେ ସେତେବେଳକୁ ବିମର୍ଷର ବାତାବରଣ ଭରିଯାଇଥାଏ । ଆହତ କଳିଙ୍ଗାଧୂପତି ଶଯ୍ୟାଶାୟୀ । ଏହି ସମୟରେ ରାଣୀଅନ୍ତଃପୁରରୁ ଧୀରେ ଧୀରେ ପାହାଚ ପରେ ପାହାଚ ଅତିକ୍ରମ କରି ଓହ୍ଲାଇ ଆସୁଥିଲେ ନୂତନ ଏକ ମନ୍ତ୍ରଣା ସହିତ କଳିଙ୍ଗକୁ ଆସନ୍ନ ବିପଦରୁ ରକ୍ଷା କରିବାପାଇଁ । ମହାରାଣୀଙ୍କ ପ୍ରବେଶମାତ୍ରେ ଦରବାର କକ୍ଷର ସମସ୍ତ ଗୁଞ୍ଜରଣ ହଠାତ୍ ସ୍ତବ୍ଧ ହୋଇଗଲା । ପାତ୍ରମନ୍ତ୍ରୀ ପାରିଷଦବର୍ଗଙ୍କ ସମେତ ସମସ୍ତ ସେନାନାୟକମାନେ ତାଙ୍କୁ ସସପ୍ତମ ଅଭିବାଦନ ଜ୍ଞାପନ କଲେ । ଦରବାର କକ୍ଷରେ ସମସ୍ତଙ୍କ ମୁହଁରେ ଗଭୀର ଉତ୍କଣ୍ଠା ଭରିରହିଥିଲା । ସମସ୍ତ ଉତ୍କଣ୍ଠାର ଅବସାନ ଘଟାଇ ମହାରାଣୀ ପାରିଷଦ ବର୍ଗଙ୍କ ପାଇଁ ଆଣିଥିବା ମହାରାଜାଙ୍କର ଏକ ନୂତନ ବାର୍ତ୍ତା ସମ୍ପର୍କରେ ସୂଚନା ଦେଇଥିଲେ ।

ସେହି ନୂତନ ବାର୍ତ୍ତାଟି ହେଲା, କରିଛନ୍ତି । ତାଙ୍କର ନିଷ୍ପତ୍ତି ଏବଂ ବିଚାର ବର୍ତ୍ତମାନର ସଙ୍କଟମୟ ମୁହୂର୍ତ୍ତ ପାଇଁ ଶେଷସମ୍ବଳ । ଏ ସମ୍ପର୍କରେ ମହାରାଣୀ କୁରୁବକୀ ପାରିଷଦ ବର୍ଗଙ୍କର ମତାମତ ଲୋଡ଼ିଥିଲେ । କଳିଙ୍ଗର ମହାରାଜାଙ୍କ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ହିଁ ସର୍ବଶେଷ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ବୋଲି ପାରିଷଦବର୍ଗ ଏକ କଣ୍ଠରେ ସ୍ଵୀକାର କରିବାପରେ ରାଜଜେମା ରାଜେଶ୍ୱରୀଙ୍କୁ ଯୁଦ୍ଧପରିଚାଳନାର ଦାୟିତ୍ବ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିଲା ।

ତା’ପରେ ଆରମ୍ଭହେଲା ରାଜେଶ୍ଵରୀଙ୍କର ଯୁଦ୍ଧ ମନ୍ତ୍ରଣା । ଦରବାର କକ୍ଷରେ ସପତି ପ୍ରବେଶ କରିବାପରେ ସର୍ବପ୍ରଥମେ ସପ୍ତମତାର ସହ ରାଜକୁମାରୀ ସଭାସଦ୍‌ମାନେ ତାଙ୍କର ପିତାଙ୍କର ଇଚ୍ଛାକୁ ସମ୍ମାନ ଦେଇଥ‌ିବାରୁ ସେମାନଙ୍କୁ ତାଙ୍କର କୃତଜ୍ଞତା ସମ୍ପର୍କରେ ସଚେତନ କରାଇବା ପରେ ତାଙ୍କ ପ୍ରତି ରାଜ୍ୟବାସୀଙ୍କର ଆସ୍ଥା ରହିଛି କି ନାହିଁ ତାହା ଜାଣିବାକୁ ଚାହିଁଥିଲେ । ରାଜକୁମାରୀଙ୍କର ବିନୟ ସପ୍ତମ ବାକ୍ୟରେ ସଭାସଦ୍‌ମାନେ ନିର୍ଭିକ ଓ ମୁକ୍ତକଣ୍ଠରେ ରାଜକୁମାରୀଙ୍କୁ ଉପସ୍ଥିତ ପରିସ୍ଥିତିର ସଙ୍କଟ ସମ୍ପର୍କରେ ଅବଗତ କରାଇଥିଲେ । ମହାମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ସମେତ ରାଜପରିଷଦର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସଭ୍ୟବୃନ୍ଦଙ୍କର ସମସ୍ତ ବ୍ୟଗ୍ରତା

ସଙ୍କଟ ସମ୍ପର୍କରେ ଅବଗତ କରାଇଥ୍ ଲୋ ମହାମନ୍ତ୍ରାଙ୍କ ସମେତ ରାଜପରିଷଦର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସଭ୍ୟବୃନ୍ଦଙ୍କର ସମସ୍ତ ବ୍ୟଗ୍ରତା ଶୁଣିବାପରେ କଳିଙ୍ଗର ଏହି ଉପସ୍ଥିତ ସଙ୍କଟ ସର୍ମର୍କରେ ସେ ପୂର୍ଣ୍ଣ ଅବଗତ ଅଛନ୍ତି ବୋଲି ରାଜ୍ୟବାସୀଙ୍କୁ ଆଶ୍ୱାସନା ଦେଇଥିଲେ ଏବଂ ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ସେ ରାଜପରିଷଦର ସମସ୍ତ ପ୍ରତିନିଧ୍ଵଙ୍କର ପୂର୍ଣ୍ଣ ସହଯୋଗ ଆଶା କରନ୍ତି ବୋଲି ବ୍ୟକ୍ତ କରିଥିଲେ । ରାଜେଶ୍ୱରୀଙ୍କ କଣ୍ଠର ଦୃଢ଼ତା ରାଜପ୍ରତିନିଧ୍ଵଙ୍କ ନିକଟରେ ଅଦ୍ଭୁତ ପ୍ରଭାବ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା । ସମସ୍ତେ ଏକ ସ୍ବରରେ ରାଜକୁମାରୀଙ୍କୁ ସମର୍ଥନ କରିବାକୁ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ଦେଇଥିଲେ ।

ଏହାପରେ ରାଜକୁମାରା ରାଜେଶ୍ଵରା ତୁରନ୍ତ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ବାରଜଣ ଯୋଦ୍ଧାଙ୍କର ଆଚ୍ଶ୍ୟକତା ସମ୍ପର୍କରେ ଜଣାଇଥିଲେ । ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକଙ୍କ ବିରାଟ ମଗଧବାହିନୀର ମୁକାବିଲା କରି ହତୋତ୍ସାହ ହୋଇପଡ଼ିଥିବା କଳିଙ୍ଗ ଯୋଦ୍ଧାମାନେ ଏତେଶୀଘ୍ର ଏକ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ନିଷ୍ପତ୍ତି ଆଶାକରି ନଥିଲେ ମଧ୍ୟ ରାଜକୁମାରୀଙ୍କ ଦୃଢ଼ ନେତୃତ୍ୱ ପ୍ରତି ଆସ୍ଥା ସ୍ଥାପନ କରି ତାଙ୍କସହ ସମ୍ମତ ହୋଇଥିଲେ ଏବଂ ତାଙ୍କର ପତିଙ୍କ ସହ ବାରଜଣରୁ ବହୁ ଅଧ୍ଵ ଯୁଦ୍ଧରେ ଅବତୀର୍ଣ୍ଣ ହେବାକୁ ସ୍ଵେଚ୍ଛାକୃତ ଭାବରେ

ଆଗେଇ ଆସିଲେ । କାରଣ ରାଜକୁମାରୀଙ୍କର ସର୍ଭ ଥିଲା ଯେ ସେ ନିଜେ ବାରଜଣଙ୍କୁ ନିର୍ବାଚନ କରିବେ ନାହିଁ । ଯୋଦ୍ଧାମାନେ ନିଜ ଇଚ୍ଛାରେ ତାଙ୍କ ସହିତ ସାମିଲ ହେବେ । ଏଣୁ ବହୁ ଦେଶପ୍ରେମୀ ଯୋଦ୍ଧା ରାଜକୁମାରୀଙ୍କ ରଣକୌଶଳ ଯୋଜନାରେ ସାମିଲ ହୋଇଥିଲେ । ହେଲେ ରାଜକୁମାରୀ ମାତ୍ର ବାରଜଣ ଯୋଦ୍ଧାଙ୍କର ଆବଶ୍ୟକତା ଚାହିଁଥିଲେ । ଏଥ‌ିପାଇଁ ପୂର୍ବରୁ ତାଙ୍କ ପ୍ରତି ଆସ୍ଥା ସ୍ଥାପନ କରିନଥିବା ବଳକା ପାଞ୍ଚଜଣ ଯୋଦ୍ଧାଙ୍କୁ ସେ ତାଙ୍କ ମନ୍ତ୍ରଣାକକ୍ଷରୁ ଦୂରେଇ ରଖୁଥିଲେ ଏବଂ ଆବଶ୍ୟକ ହେଲେ ତାଙ୍କର ସାହାଯ୍ୟ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ନିଆଯିବ ବୋଲି କହିଥିଲେ । ଏ ସଂଗ୍ରାମ ଦୀର୍ଘଦିନ ଧରି ଲାଗିରହିପାରେ ବୋଲି ମଧ୍ୟ ସୂଚନା ଦେଇଥିଲେ ।

ଏହାପରେ ସେହି ବାରଜଣ ଯୋଦ୍ଧାଙ୍କୁ ନିଜର ମନ୍ତ୍ରଣାକକ୍ଷକୁ ଡାକି ତାଙ୍କର ରଣକୌଶଳ ସମ୍ପର୍କରେ ଗୁପ୍ତନିର୍ଦେଶ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ ଏବଂ ତାଙ୍କର ସେଇ ଗୁପ୍ତମନ୍ତ୍ରଣା ସେମାନଙ୍କ ବ୍ୟତୀତ କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ନିକଟରେ ନ ପହଞ୍ଚିବାପାଇଁ ସତର୍କ କରାଇଦେଲେ । ବାରଜଣ ଯୋଦ୍ଧାଙ୍କୁ ବାରଟି ସେନାପତିର ଅଧିକାର ପ୍ରଦାନ କରାଗଲା ।

ଏହାପରେ ଧଉଳିର ପାଦଦେଶ ରଣହୁଙ୍କାରରେ ପ୍ରକମ୍ପିତ ହେଲା ଘୋଡ଼ାଟାପୁର ଶବ୍ଦରେ । ଅସ୍ତ୍ରର ଝଣତ୍‌କାର ଶବ୍ଦ ଏବଂ ସୈନିକମାନଙ୍କର ଆହତ ଚିତ୍କାରରେ ଧଉଳି ପ୍ରତିଧ୍ଵନିତ ହୋଇଉଠିଥିଲା । ଦୟାନଦୀର ସୁଅରେ ରକ୍ତର ଛଟା ଖେଳିଗଲା । କଳିଙ୍ଗ ସେନାପତିଙ୍କର ଆଦେଶ ଏବଂ ଯୁଦ୍ଧର ଭୟଙ୍କରତା ଧଉଳି ଅଞ୍ଚଳକୁ ବିଭୀଷିକାମୟ କରିଉଠିଥିଲା । କଳିଙ୍ଗର ଗାଁ ଗଣ୍ଡାରୁ ହାତରେ, ଖଣ୍ଡା, ତଲବାର, ତୀର, ବର୍ଚ୍ଛା ଧରି ଲଢ଼େଇ କ୍ଷେତ୍ରକୁ ଛୁଟି ଆସିଥିଲେ ଅଗଣିତ ଦେଶପ୍ରେମୀ । ଅସଂଖ୍ୟ ଯୋଦ୍ଧାରେ ରଣକ୍ଷେତ୍ର ପୂଣ୍ଡିହେବାଯୋଗୁଁ କେଉଁ ପକ୍ଷର କେତେ ସୈନ୍ୟ ମୃତାହତ ହେଉଥିଲେ, ତାହା କଳନା କରି ହେଉନଥିଲା ।

ମାସ ପରେ ମାସ ଅତିକ୍ରମ କରି ଚାଲିଲା । ହେଲେ କଳିଙ୍ଗ ସେନାବାହିନୀ ପରାଜିତ ହେବାର କୌଣସି ସୂଚନା ମିଳୁନଥିଲା । ଏଣୁ ଚିନ୍ତାନ୍ବିତ ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକ ମହାମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କଠାରୁ ଏହାର ପ୍ରକୃତ କାରଣ ଜାଣିବାକୁ ଚାହିଁଥିଲେ । କଳିଙ୍ଗ ରାଜକୁମାରୀଙ୍କର ଚତୁର ଯୁଦ୍ଧପରିଚାଳନା, କଳିଙ୍ଗ ଯୋଦ୍ଧା ମନରେ ଅସୀମ ଦୃଢ଼ତା ଓ ପ୍ରଜାମାନଙ୍କର ସ୍ବାଧୀନତା ରକ୍ଷା ପାଇଁ ଅକ୍ଳାନ୍ତ ଉଦ୍ୟମହିଁ ଏହାର ପ୍ରକୃତ କାରଣ ବୋଲି ଜାଣିବାକୁ ପାଇଥିଲେ ମଗଧ ସମ୍ରାଟ । ଚାରିମାସ ଧରି ଯୁଦ୍ଧ ଚାଲିଛି । ହଜାର ହଜାର ସୈନ୍ୟ ମୃତାହତ ହେଲେଣି । ମଗଧ ସୈନ୍ୟବାହିନୀଙ୍କ ପାଇଁ ସଞ୍ଚତ ଖାଦ୍ୟ ଏବଂ ଆବଶ୍ୟକ ଦ୍ରବ୍ୟ ମଧ୍ୟ ଶେଷହେବାକୁ ବସିଲାଣି । ଭ୍ରମ ବୁଝିପାରିଥିଲେ । ଏଣୁ ତୁରନ୍ତ ସମ୍ମାନର ସହ ଏ ଯୁଦ୍ଧର ଅବସାନ ଘଟାଇବାପାଇଁ ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକ ରାଜନୀତିର ବ୍ରହ୍ମାସ୍ତ୍ର ଭ୍ରମ ବୁଝିପାରିଥିଲେ । ଏଣୁ ତୁରନ୍ତ ସମ୍ମାନର ସହ ଏ ଯୁଦ୍ଧର ଅବସାନ ଘଟାଇବାପାଇଁ ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକ ରାଜନୀତିର ବ୍ରହ୍ମାସ୍ତ୍ର ବୋଲି କୁହାଯାଉଥ‌ିବା କୂଟନୀତିର ପ୍ରୟୋଗ କରିଥିଲେ ।

ପରଦିନ ପ୍ରତ୍ୟୁଷରେ ସମଗ୍ର କଳିଙ୍ଗ ରାଜ୍ୟରେ ଉଦ୍‌ଘୋଷଣା କରାଗଲା ଯେ, ମଗଧ ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକ ଯୁଦ୍ଧର ଏ ବିଭୀଷିକା ଦେଖ୍ ମର୍ମାହତ । ଏହି ନରହତ୍ୟାକୁ ସେ ଆଜିଠାରୁ ବନ୍ଦ କରିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ଗ୍ରହଣ କରିଛନ୍ତି । କେବଳ ଆଜି ନୁହେଁ, ଭବିଷ୍ୟତରେ ମଧ୍ୟ ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକ ଆଉ ଯୁଦ୍ଧ କରିବେ ନାହିଁ । ସେ ବୁଦ୍ଧଙ୍କର ଅହିଂସା ମନ୍ତ୍ରରେ ଦୀକ୍ଷିତ । ଯୁଦ୍ଧର ଏହି ରହସ୍ୟମୟ ବିରତି ବେଳକୁ କଳିଙ୍ଗ ପୁରୁଷ-ଶୂନ୍ୟ ପ୍ରାୟ ହୋଇଥିଲା । ଅମିତ ବିକ୍ରମ ସହ ଲଢ଼େଇ କରିଥିବା କଳିଙ୍ଗ ରାଜଜେମା ରାଜେଶ୍ଵରୀ ଦେଶ ପାଇଁ ଯୁଦ୍ଧକ୍ଷେତ୍ରରେ ଜୀବନ ବିସର୍ଜନ କରିସାରିଥିଲେ । ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକଙ୍କର ଏ ଯୁଦ୍ଧବିରତି ପାଇଁ ଆଉ କାହାର ପ୍ରତିରୋଧ କରିବାର ନଥିଲା ।

ହେଲେ ଯାହାର ତ୍ୟାଗ, ବୀରତ୍ଵ ଆଉ ଦେଶପ୍ରେମ ପାଇଁ ଏ ଭୟଙ୍କର ଯୁଦ୍ଧର ଅବସାନ ଘଟିଲା, ତାଙ୍କୁ କିମ୍ବା ତାଙ୍କର ଦେଶପ୍ରେମୀ ସ୍ଵାଭିମାନୀ ପିତା କଳିଙ୍ଗର ମହାରାଜଙ୍କୁ ଇତିହାସ ପରିଚୟ ଦେବାରେ ଏପରି ପକ୍ଷପାତୀତା କାହିଁକି କରିଛି ? ଇତିହାସ ଛାତ୍ର ଅଙ୍ଗଦ ଚୌଧୁରୀଙ୍କର ଏହି ଭାବପ୍ରବଣ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ଦେବାପାଇଁ ସେଇ ଇତିହାସ ପୁରୁଷ ପୁନର୍ବାର ଆବିର୍ଭୂତ ହୋଇଛନ୍ତି ତାଙ୍କ ସମ୍ମୁଖରେ । ସେ ତାଙ୍କର ପକ୍ଷପାତିତାକୁ ବିନମ୍ର କଣ୍ଠରେ ସ୍ବୀକାର କରିଛନ୍ତି ହେଲେ ସେ ଏଥ‌ିପାଇଁ ଅସହାୟ ବୋଲି ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି । କାରଣ ଯେ ଯେତେବଡ଼ ବୀର ହେଲେ ବି ରାଜ୍ୟ ଜୟକରି ଯେ ସିଂହାସନକୁ ଅସ୍ଵୀକାର କରିପାରି ନାହିଁ, ତାଙ୍କୁ ଦିଗ୍‌ବିଜୟୀ ରାଜାର ସମ୍ମାନ ଦେବାକୁ ଇତିହାସ ପାଇଁ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ରହିଛି ।

କାଠିନ ଶବ୍ଦାର୍ଥ ଓ ଟିପ୍ପଶା

• କ୍ଷାଶ – ଦୁର୍ବଳ
• ଚେତନ – ପତକା
• ଅପସରି – ଓହରି ବା ହରେଇଯାଇ
• କ୍ଷେତରାତି – ଜମିଜମା
• ଘଞ୍ଚ – ଗହଳ
• ହ୍ରେଷାରବ – ଘେ।ତ଼ାଙ୍କର ଶବ୍ଦ
• ଝଣତ୍କାର – ଝଣଝଣ ଶବ୍ଦ
• ଖ୍ଆଲ – କନା, ମନେରଖିବା
• ଅସାମାନ୍ୟ – ଅସାଧାରଣ
• ପଣ୍ଡିଚାଳିତବତ୍ – ମନ୍ତ୍ରଦ୍ଵାରା ଚାଳିବା ପରି
• ଅନୁସରଣ – ପଛେ ପଛେ ଯିବା
• ଶ୍ରିମଳ – ଧାର ବା ମନ୍ତ୍ରର
• ଗୁଞ୍ଜନ – ଗୁଣୁଗୁଣୁ ଶବ୍ଦ
• ସ୍ତଵ – ନୀରବ / ନିଷ୍ଠଳ
• ପରିଷଦ – ପରିଷଦ ବା ସଭାର ବ୍ୟବନ୍ଦ
• ଅଭିବାଦନ – ସମ୍ମାନ
• ଆସାନ – ବସିଥିବା
• ଉତ୍କଣ୍ଠା – ଆଗ୍ରହ ଚା ବ୍ୟଗ୍ରତା
• ହୃତ୍ ସ୍ପନ୍ଦନ -ହୃଦୟର ଗତି
• ଅବ୍ଜାନ – ଶେଷ
• ବାର୍ତ୍ତା – ସନ୍ଦେଶ ବା ଖବର
• ବିରୋଧୀର୍ଯ୍ୟ – ମସ୍ତକରେ ବହନଯୋଗ୍ୟ
• କାର୍ଯ୍ୟଦ – ଉତ୍ତରାଧ୍ କାରା
• ଉତ୍ତରାଧ୍ କାରା – ଉତ୍ତର ପୁରୁଷ
• ସମ୍ମତି – ସ୍ଵାକୃତି / ହଁ କରିବା
• ପପତି – ପତିଙ୍କ ସହ
• ଅଭିଜ୍ଞତା – ଅନୁଭୂତି ବା ଜ୍ଞାନ
• ବିପୁଳ – ବହୁତ, ପ୍ରଚୁର
• ଅଚାନଳ – ହଠାତ୍
• ମନ୍ତ୍ରଣା – ପରମର୍ଶ
• ପ୍ରଜାର – ସଚେତନ
• ଘନ – ଗହଳ
• ଶ୍ରିଶିର – ଅସ୍ଥାୟୀ ବାସସ୍ଥାନ
• ଚିନ୍ତାନିତ – ଚିନ୍ତିତ ଅବସ୍ଥା
• ରସହ – ଖାଦ୍ୟ
• କ୍ଷୁବ୍ଧ – ବିଚଳିତ
• ତୁରନ୍ତ – ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ,ଶାଘ୍ର
• ବିଭାଷିକା – ଭଣ୍ଟଙ୍କରତା
• ମର୍ମାହତ – ଦୁଃଖିତ
• ଦାକ୍ଷିତ – ଦାକ୍ଷା ପ୍ରଦଶ କରିଥିବା ବା ନିୟମାବଦ୍ଧ
• ବ୍ରହ୍ମାସ୍ତ – ସବୁଠାରୁ ଶକ୍ତିଶାଳା ଅସ୍ତ
• ହୁତ – ଶାଘ୍ର

Odisha State Board BSE Odisha 10th Class Odia Solutions Chapter 13 ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟ କଥା Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 10 Odia Solutions Chapter 13 ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟ କଥା

ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକସ୍ଥ ପ୍ରଶ୍ନାବଳୀର ଉତ୍ତର

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂ ଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question ୧।
୧୮୨୨ ମସିହାରୁ ଖ୍ରୀଷ୍ଟିୟାନ ମିଶନାରୀମାନେ ଓଡ଼ିଶାରେ କ’ଣ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ?
(କ) ଚର୍ଚ୍ଚା
(ଖ) ପ୍ରେସ୍
(ଗ) ମିଶନ୍ ସ୍କୁଲ
(ଘ) ଦାତବ୍ୟ ଚିକିତ୍ସ୍ନାଳୟ
Answer:
(ଗ) ମିଶନ୍ ସ୍କୁଲ

Question ୨।
୧୮୬୬ରେ ‘ଉତ୍କଳ ଦୀପିକା’ ପତ୍ରିକାର ସମ୍ପାଦନା କିଏ କରୁଥିଲେ ?
(କ) ମଧୁସୂଦନ ଦାସ
(ଖ) ରାମଶଙ୍କର ରାୟ
(ଗ) ପୌରାଣଙ୍କର ରାୟ
(ଘ) ରାଧାନାଥ ରାୟ
Answer:
(ଗ) ପୌରାଣଙ୍କର ରାୟ

Question ୩ ।
କେଉଁଟି କବିବର ରାଧାନାଥ ରାୟଙ୍କ କୃତି ନୁହେଁ ?
(କ) ବିବେକୀ
(ଖ)ଇତାଲାୟ ଯୁବା
(ଗ)କେଦାରଗୌରା
(ଘ) ଅବସରର ବାସରେ
Answer:
(ଘ) ଅବସରର ବାସରେ

Question ୧୧।
ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ସୁରକ୍ଷା ନିମିତ୍ତ ଫକୀରମୋହନଙ୍କର ଅବଦାନ ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:
ସରସ୍ଵତୀ ସମ୍ମାନରେ ଭୂଷିତ ସାରସ୍ଵତ ସାଧକ ଫକୀରମୋହନ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ଜୀବନସାରା ପ୍ରୟାସ କରିଥିଲେ । ସେ ଥିଲେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ସାହିତ୍ୟର ଯଥାର୍ଥ ସେନାପତି । ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ସୁରକ୍ଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ଅନ୍ୟତମ ସାରଥୀ । ସ୍କୁଲ ଶିକ୍ଷକ ଥିଲାବେଳେ ସେ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ ‘ବାଲେଶ୍ଵର ସମ୍ବାଦବାହିକା’ ନାମକ ଏକ ସମ୍ବାଦପତ୍ର । ସେ ୧୮୬୮ରେ ପ୍ରଥମ ସାହିତ୍ୟ ପତ୍ରିକା ‘ବୋଧଦାୟିନୀ’ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ । ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ସେ ଅନେକ ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକ ରଚନାରେ ମନୋନିବେଶ କରିଥିଲେ । ଏହାବ୍ୟତୀତ ସେ ବହୁ କବିତା, ଗଳ୍ପ, ଉପନ୍ୟାସ ଓ ପ୍ରବନ୍ଧର ରଚୟିତା । ‘ଉତ୍କଳ ଭ୍ରମଣଂ’ ତାଙ୍କର ଏକ ଭିନ୍ନ ସ୍ବାଦର କବିତା ପୁସ୍ତକ ।

ବ୍ୟାସକବିଙ୍କର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ କବିତା ପୁସ୍ତକ ହେଉଛି, ‘ପୁଷ୍ପମାଳା’, ‘ପୂଜାଫୁଲ’, ‘ଅବସର ବାସରେ’, ‘ଧୂଳି’ ଓ ‘ବୌଦ୍ଧାବତାର କାବ୍ୟ’ । ତାଙ୍କର କାଳଜୟୀ ଯୁଗାନ୍ତକାରୀ ଉପନ୍ୟାସଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛି, ‘ଛ’ ମାଣ ଆଠଗୁଣ୍ଠ’, ‘ଲଛମା’, ‘ମାମୁ’, ‘ପ୍ରାୟଶ୍ଚିତ୍ତ’ । ସମାଜର ବିଭିନ୍ନ ଚରିତ୍ର ଓ ସମସ୍ୟାକୁ ନେଇ ସେ ରଚନା କରିଛନ୍ତି କୋଡ଼ିଏଟି ଗଳ୍ପ । ‘ଗଳ୍ପସ୍ଵଳ୍ପ’ ପ୍ରଥମ ଭାଗ ଓ ଦ୍ବିତୀୟ ଭାଗ ଭାବରେ ଗଳ୍ପଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରକାଶିତ । ଆଧୁନିକ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ପ୍ରଥମ ଗଳ୍ପ ହେଉଛି ଫକୀରମୋହନଙ୍କର ‘ରେବତୀ’ ଗଳ୍ପ। ସେ ମଧ୍ୟ ‘ନନାଙ୍କ ପାଞ୍ଜି’ ପରି ରମ୍ୟରଚନା ସୃଷ୍ଟିକରି ନିଜର ଅମଳିନ ପ୍ରତିଭାର ପରିଚୟ ଦେଇଛନ୍ତି ।

Question ୧୨ ।
ବାମଣ୍ଡା ରାଜସଭାରୁ ଫକୀରମୋହନ କେଉଁ ଉପାଧ୍ ପାଇଥିଲେ ?
Answer:
ଫକୀରମୋହନ ସେନାପତିଙ୍କ ସାରସ୍ଵତ ପ୍ରତିଭାରେ ବିମୁଗ୍ଧ ବାମଣ୍ଡାର ରାଜସଭା ବ୍ୟାସକବିଙ୍କୁ ‘ସରସ୍ଵତୀ’ ସମ୍ମାନରେ ଭୂଷିତ କରିଥିଲା ।

Question ୧୩ ।
‘କୃଷକ ସଙ୍ଗୀତ’ର ରଚୟିତା କିଏ ?
Answer:
‘କୃଷକ ସଙ୍ଗୀତ’ ନାମକ କବିତା ପୁସ୍ତକର ରଚୟିତା ସ୍ବଭାବକବି ଗଙ୍ଗାଧର ମେହେର ।

Question ୧୪।
ଆଧୁନିକ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ପ୍ରଥମ ନାଟ୍ୟକାର କିଏ ?
Answer:
ଆଧୁନିକ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ପ୍ରଥମ ନାଟ୍ୟକାର ହେଉଛନ୍ତି ଜଗନ୍ମୋହନ ଲାଲ । ତାଙ୍କ ରଚିତ ‘ବାବାଜୀ’ ନାଟକ ପ୍ରଥମ ଓଡ଼ିଆ ନାଟକ ଯାହା ୧୮୭୭ ମସିହାରେ ରଚିତ ହୋଇଥିଲା ।

Question ୧୫ ।
ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ପ୍ରଥମ ପୂର୍ଣ୍ଣାଙ୍ଗ ଉପନ୍ୟାସର ନାଁ କ’ଣ ?
Answer:
ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ପ୍ରଥମ ପୂର୍ଣ୍ଣାଙ୍ଗ ଉପନ୍ୟାସର ନାଁ ‘ପଦ୍ମମାଳୀ’ । ଏହି ଉପନ୍ୟାସକୁ ୧୮୮୮ ମସିହାରେ ଉମେଶ ଚନ୍ଦ୍ର ସରକାର ରଚନା କରିଥିଲେ ।

Question ୧୬ ।
ଗୋପାଳଚନ୍ଦ୍ର ପ୍ରହରାଜଙ୍କର କେଉଁଟି ଏକ ଅକ୍ଷୟ କୀର୍ତ୍ତି ?
Answer:
ଗୋପାଳଚନ୍ଦ୍ର ପ୍ରହରାଜଙ୍କର ‘ପୂର୍ଣ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାକୋଷ’ ଏକ ଅକ୍ଷୟ କୀର୍ତ୍ତି । ଏହା ସାତଖଣ୍ଡରେ ପ୍ରକାଶିତ । ଏହାକୁ କୁହାଯାଏ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର କଳା କୋଣାର୍କ ।

Question ୧୭ ।
ସତ୍ୟବାଦୀ ପର୍ବର ମୁଖ୍ୟ ଆଦର୍ଶ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ସତ୍ୟବାଦୀ ପର୍ବର ମୁଖ୍ୟ ଆଦର୍ଶ ଥିଲା ଉତ୍କଳୀୟଙ୍କ ମନରେ ଜାତୀୟ ଚେତନାର ଜାଗରଣ ଓ ସର୍ବଭାରତୀୟ ଜାତୀୟତାବୋଧର ପ୍ରତିଷ୍ଠା । ପୁନଶ୍ଚ ମାନବସେବା, ଇତିହାସ ଓ ଐତିହ୍ୟର ଆବିଷ୍କାର ମାଧ୍ୟମରେ ଜାତିର ଅତୀତ ଐଶ୍ବର୍ଯ୍ୟକୁ ଦର୍ଶାଇଦେବା ଓ ସର୍ବୋପରି ଜାତୀୟ ଚରିତ୍ର ଗଠନପାଇଁ ପ୍ରେରଣା ପ୍ରଦାନ କରିବା ସତ୍ୟବାଦୀ ପର୍ବର ମୁଖ୍ୟ ଆଦର୍ଶ ଥିଲା ସତ୍ୟବାଦୀ ପର୍ବ ୧୯୦୯ ମସିହାରୁ ଉନ୍ମେଷ ଘଟି ଏହା ୧୯୨୫ ମସିହା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରଭାବ ବିସ୍ତାର କରିଥିଲା ।

Question ୧୮ ।
ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟର ସ୍ୱନାମଧନ୍ୟ ଶିକ୍ଷକମାନଙ୍କର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ସତ୍ୟବାଦା ବନବିଦ୍ୟାଳୟ୍ଟର ସ୍ୱନାମଧନ୍ୟ ଶିକ୍ଷକମାନଙ୍କର ନାମ ହେଲା ପଣ୍ଡିତ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ, ଗଣ୍ଡିତ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ, ପଣ୍ଡିତ ନୀଳକଣ୍ଠ ଦାସ, ପଣ୍ଡିତ ଗୋଦାବରୀଶ ମିଶ୍ର, ପଣ୍ଡିତ କୃପାସିନ୍ଧୁ ମିଶ୍ର, ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର, ପଣ୍ଡିତ ବାସୁଦେବ ମହାପାତ୍ର ।

Question ୪।
‘କନକଲତା’ ଉପନ୍ୟାସର ରଚୟିତା କିଏ ?
(କ) ଗଙ୍ଗାଧର ମେହେର
(ଖ) ଫକାରମୋହନ ସେନାପତି
(ଗ) ନନ୍ଦକିଶୋର ବଳ
(ଘ) ରାଧାନାଥ ରାୟ
Answer:

Question ୫।
କେଉଁ କୃତିଟି ସଚ୍ଚିବାନନ୍ଦ ରାଉତରାୟଙ୍କର ?
(କ) କାଳାନ୍ତର
(ଖ) ଶିବ ଭାଇ
(ଗ) ମଶାଣିର ଫୁଲ
(ଘ) ବକ୍ରବାହୁ
Answer:
(ଗ) ମଶାଣିର ଫୁଲ

କ୍ଷୁଦ୍ର ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question ୭।
ସୂର୍ଯ୍ୟାସ୍ତ ନିଲାମ ଆଇନଦ୍ୱାରା ଓଡ଼ିଆ ଜନତା କିପରି କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ହେଲେ ?
Answer:
ଖ୍ରୀଷ୍ଟୀୟ ଊନବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ପ୍ରାରମ୍ଭରେ ଇଂରେଜମାନେ ଓଡ଼ିଶା ଅଧିକାର କଲେ । ସେମାନେ ସୂର୍ଯ୍ୟାସ୍ତ ନିଲାମ ଆଇନ ବଳରେ ଓଡ଼ିଶାର କୃଷକ ଓ ଜମିମାଲିକଙ୍କ ଜମିକୁ ନୂତନଭାବେ ସୃଷ୍ଟ ଅନୁଗତ ଜମିଦାରମାନଙ୍କୁ ହସ୍ତାନ୍ତର କଲେ । ସେହି ନୂତନ ସୃଷ୍ଟ ଜମିଦାରମାନେ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ପ୍ରତି ଅନୁଦାର ଭାବ ପୋଷଣ କଲେ । ଫଳସ୍ଵରୂପ, ଓଡ଼ିଆ ଜାତି ହାହୁତାଶ ମଧ୍ଯରେ ନାନା ଅତ୍ୟାଚାର, ଶୋଷଣ ଓ ପୀଡ଼ନର ଶିକାର ହେଲା ।

Question ୮।
ଭାରତବର୍ଷରେ ବ୍ରାହ୍ମ ସମାଜର ପରିକଳ୍ପନା କିଏ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଭାରତବର୍ଷରେ ୧୮୨୮ରେ ରାଜା ରାମମୋହନ ରାୟ ବ୍ରାହ୍ମ ସମାଜର ପରିକଳ୍ପନା କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କଦ୍ୱାରା ବ୍ରାହ୍ମ ଧର୍ମ ପିତୁଳା ପୂଜାକୁ ବିରୋଧ କରି ଏକେଶ୍ଵର ବ୍ରହ୍ମବାଦ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଲା ।

Question ୯ ।
ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ପ୍ରଥମ ପ୍ରବନ୍ଧର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ପ୍ରଥମ ପ୍ରବନ୍ଧର ନାମ ‘ବିବେକୀ’ । ଉକ୍ତ ପ୍ରବନ୍ଧଟି କବିବର ରାଧାନାଥ ରାୟଙ୍କଦ୍ୱାରା ୧୮୨୩ ମସିହାର ରଚିତ ହୋଇଥ୍ଲା ।

Question ୧୦ ।
କବିବର ରାଧାନାଥ ରାୟଙ୍କର କି କି କୃତି ରହିଛି ?
Answer:
କବିବର ରାଧାନାଥ ରାୟ ଆଧୁନିକ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ଜନକ । ସେ ଯୁଗସ୍ରଷ୍ଟା ଓ ଯୁଗପ୍ରବର୍ତ୍ତକ । ତାଙ୍କଦ୍ବାରା ରଚିତ ପ୍ରବନ୍ଧ ‘ବିବେକୀ’ ଆଧୁନିକ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ପ୍ରଥମ ପ୍ରବନ୍ଧ । ୧୮୭୪ରେ ସେ ‘ଇତାଲୀୟ ଯୁବା’ ପରି ଏକ ଗଳ୍ପଗ୍ରନ୍ଥ ରଚନା କରିଥିଲେ । ସେ ମଧ୍ୟ କେତୋଟି କବିତା ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ । ୧୮୮୫ ମସିହାଠାରୁ ଗ୍ରୀକ୍ ଓ ଇଂରାଜୀ ସାହିତ୍ୟ ପ୍ରଭାବରେ ତାଙ୍କଦ୍ୱାରା ରଚିତ ଗାଥାକାବ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛି, ‘କେଦାରଗୌରୀ’, ‘ଉଷା’, ‘ନନ୍ଦିକେଶ୍ଵରୀ’, ‘ଚନ୍ଦ୍ରଭାଗା’ ଓ ‘ପାର୍ବତୀ’ । ତାଙ୍କର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସାରସ୍ଵତ କୃତି ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରକୃତିକୁ ନେଇ ରଚିତ ଖଣ୍ଡକାବ୍ୟ ‘ଚିଲିକା’, ଅମିତ୍ରାକ୍ଷର ଛନ୍ଦରେ ରଚିତ ‘ମହାଯାତ୍ରା’, ବ୍ୟଙ୍ଗକାବ୍ୟ ‘ଦରବାର’ ଓ ‘ଯଯାତି କେଶରୀ’, ‘ଦଶରଥ ବିୟୋଗ’, ‘ସାବିତ୍ରୀ ଚରିତ’, ‘ଉର୍ବଶୀ’ ଆଦି ଅନ୍ୟତମ । ଏତଦ୍‌ଭିନ୍ନ ସେ ‘ଶିବାଜୀଙ୍କ ଉତ୍ସାହବାଣୀ’ ଓ ‘ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନଙ୍କ ରକ୍ତନଦୀ ସନ୍ତରଣ’ ଆଦି କ୍ଷୁଦ୍ର କବିତା ମଧ୍ୟ ରଚନା କରିଥିଲେ ।

Question ୧୧ ।
ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ସୁରକ୍ଷା ନିମିତ୍ତ ଫକୀରମୋହନଙ୍କର ଅବଦାନ ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:
ସରସ୍ବତୀ ସମ୍ମାନରେ ଭୂଷିତ ସାରସ୍ଵତ ସାଧକ ଫକୀରମୋହନ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ଜୀବନସାରା ପ୍ରୟାସ କରିଥିଲେ । ସେ ଥିଲେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ସାହିତ୍ୟର ଯଥାର୍ଥ ସେନାପତି । ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ସୁରକ୍ଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ଅନ୍ୟତମ ସାରଥୀ । ସ୍କୁଲ ଶିକ୍ଷକ ଥିଲାବେଳେ ସେ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ ‘ବାଲେଶ୍ଵର ସମ୍ବାଦବାହିକା’ ନାମକ ଏକ ସମ୍ବାଦପତ୍ର । ସେ ୧୮୬୮ରେ ପ୍ରଥମ ସାହିତ୍ୟ ପତ୍ରିକା ‘ବୋଧଦାୟିନୀ’ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ । ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ସେ ଅନେକ ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକ ରଚନାରେ ମନୋନିବେଶ କରିଥିଲେ । ଏହାବ୍ୟତୀତ ସେ ବହୁ କବିତା, ଗଳ୍ପ, ଉପନ୍ୟାସ ଓ ପ୍ରବନ୍ଧର ରଚୟିତା ।

‘ଉତ୍କଳ ଭ୍ରମଣଂ’ ତାଙ୍କର ଏକ ଭିନ୍ନ ସ୍ବାଦର କବିତା ପୁସ୍ତକ । ବ୍ୟାସକବିଙ୍କର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ କବିତା ପୁସ୍ତକ ହେଉଛି, ‘ପୁଷ୍ପମାଳା’, ‘ପୂଜାଫୁଲ’, ‘ଅବସର ବାସରେ’, ‘ଧୂଳି’ ଓ ‘ବୌଦ୍ଧାବତାର କାବ୍ୟ’ । ତାଙ୍କର କାଳଜୟୀ ଯୁଗାନ୍ତକାରୀ ଉପନ୍ୟାସଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛି, ‘ଛ’ ମାଣ ଆଠଗୁଣ୍ଠ’, ‘ଲଛମା’, ‘ମାମୁ’, ‘ପ୍ରାୟଶ୍ଚିତ୍ତ’ । ସମାଜର ବିଭିନ୍ନ ଚରିତ୍ର ଓ ସମସ୍ୟାକୁ ନେଇ ସେ ରଚନା କରିଛନ୍ତି କୋଡ଼ିଏଟି ଗଳ୍ପ । ‘ଗଳ୍ପସ୍ଵଳ୍ପ’ ପ୍ରଥମ ଭାଗ ଓ ଦ୍ବିତୀୟ ଭାଗ ଭାବରେ ଗଳ୍ପଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରକାଶିତ । ଆଧୁନିକ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ପ୍ରଥମ ଗଳ୍ପ ହେଉଛି ଫକୀରମୋହନଙ୍କର ‘ରେବତୀ’ ଗଳ୍ପ । ସେ ମଧ୍ୟ ‘ନନାଙ୍କ ପାଞ୍ଜି’ ପରି ରମ୍ୟରଚନା ସୃଷ୍ଟିକରି ନିଜର ଅମଳିନ ପ୍ରତିଭାର ପରିଚୟ ଦେଇଛନ୍ତି ।

Question ୧୨ ।
ବାମଣ୍ଡା ରାଜସଭାରୁ ଫକୀରମୋହନ କେଉଁ ଉପାଧ୍ ପାଇଥିଲେ ?
Answer:
ଫକୀରମୋହନ ସେନାପତିଙ୍କ ସାରସ୍ଵତ ପ୍ରତିଭାରେ ବିମୁଗ୍ଧ ବାମଣ୍ଡାର ରାଜସଭା ବ୍ୟାସକବିଙ୍କୁ ‘ସରସ୍ଵତୀ’ ସମ୍ମାନରେ ଭୂଷିତ କରିଥିଲା ।

Question ୧୩ ।
‘କୃଷକ ସଙ୍ଗୀତ’ର ରଚୟିତା କିଏ ?
Answer:
‘କୃଷକ ସଙ୍ଗୀତ’ ନାମକ କବିତା ପୁସ୍ତକର ରଚୟିତା ସ୍ଵଭାବକବି ଗଙ୍ଗାଧର ମେହେର ।

Question ୧୪।
ଆଧୁନିକ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ପ୍ରଥମ ନାଟ୍ୟକାର କିଏ ?
Answer:
ଆଧୁନିକ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ପ୍ରଥମ ନାଟ୍ୟକାର ହେଉଛନ୍ତି ଜଗନ୍ମୋହନ ଲାଲ । ତାଙ୍କ ରଚିତ ‘ବାବାଜୀ’ ନାଟକ ପ୍ରଥମ ଓଡ଼ିଆ ନାଟକ ଯାହା ୧୮୭୭ ମସିହାରେ ରଚିତ ହୋଇଥିଲା ।

Question ୧୫ ।
ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ପ୍ରଥମ ପୂର୍ଣାଙ୍ଗ ଉପନ୍ୟାସର ନାଁ କ’ଣ ?
Answer:
ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ପ୍ରଥମ ପୂର୍ଣ୍ଣାଙ୍ଗ ଉପନ୍ୟାସର ନାଁ ‘ପଦ୍ମମାଳୀ’ । ଏହି ଉପନ୍ୟାସକୁ ୧୮୮୮ ମସିହାରେ

Question ୧୬ ।
ଗୋପାଳଚନ୍ଦ୍ର ପ୍ରହରାଜଙ୍କର କେଉଁଟି ଏକ ଅକ୍ଷୟ କୀର୍ତ୍ତି ?
Answer:
ଗୋପାଳଚନ୍ଦ୍ର ପ୍ରହରାଜଙ୍କର ‘ପୂର୍ଣ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାକୋଷ’ ଏକ ଅକ୍ଷୟ କୀର୍ତ୍ତି । ଏହା ସାତଖଣ୍ଡରେ ପ୍ରକାଶିତ । ଏହାକୁ କୁହାଯାଏ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର କଳା କୋଣାର୍କ ।

Question ୧୭ ।
ସତ୍ୟବାଦୀ ପର୍ବର ମୁଖ୍ୟ ଆଦର୍ଶ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ସତ୍ୟବାଦୀ ପର୍ବର ମୁଖ୍ୟ ଆଦର୍ଶ ଥିଲା ଉତ୍କଳୀୟଙ୍କ ମନରେ ଜାତୀୟ ଚେତନାର ଜାଗରଣ ଓ ସର୍ବଭାରତୀୟ ଜାତୀୟତାବୋଧର ପ୍ରତିଷ୍ଠା । ପୁନଶ୍ଚ ମାନବସେବା, ଇତିହାସ ଓ ଐତିହ୍ୟର ଆବିଷ୍କାର ମାଧ୍ୟମରେ ଜାତିର ଅତୀତ ଐଶ୍ବର୍ଯ୍ୟକୁ ଦର୍ଶାଇଦେବା ଓ ସର୍ବୋପରି ଜାତୀୟ ଚରିତ୍ର ଗଠନପାଇଁ ପ୍ରେରଣା ପ୍ରଦାନ କରିବା ସତ୍ୟବାଦୀ ପର୍ବର ମୁଖ୍ୟ ଆଦର୍ଶ ଥିଲା । ସତ୍ୟବାଦୀ ପର୍ବ ୧୯୦୯ ମସିହାରୁ ଉନ୍ମେଷ ଘଟି ଏହା ୧୯୨୫ ମସିହା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରଭାବ ବିସ୍ତାର କରିଥିଲା ।

.

Question ୧୮ ।
ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟର ସ୍ୱନାମଧନ୍ୟ ଶିକ୍ଷକମାନଙ୍କର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟର ସ୍ୱନାମଧନ୍ୟ ଶିକ୍ଷକମାନଙ୍କର ନାମ ହେଲା ପଣ୍ଡିତ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ, ପଣ୍ଡିତ ନୀଳକଣ୍ଠ ଦାସ, ପଣ୍ଡିତ ଗୋଦାବରୀଶ ମିଶ୍ର, ପଣ୍ଡିତ କୃପାସିନ୍ଧୁ ମିଶ୍ର, ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର, ପଣ୍ଡିତ ବାସୁଦେବ ମହାପାତ୍ର । ଏମାନେ ସମସ୍ତେ ଥିଲେ ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷିତ ଓ ବିଦ୍ୱାନ୍ । ପଣ୍ଡିତ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ ଥିଲେ ଏମାନଙ୍କର କର୍ଣ୍ଣଧାର ଏବଂ ସମସ୍ତେ ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କ ଆଦର୍ଶରେ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଥିଲେ । ୧୯୦୯ ମସିହାରେ ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟ ଗଠନ କରାଯାଇ ଉପରୋକ୍ତ ଶିକ୍ଷକଙ୍କଦ୍ୱାରା ଶିକ୍ଷାକାର୍ଯ୍ୟ ପରିଚାଳନା କରାଯାଇଥ୍ ଲା

Question ୧୯ ।
‘କୋଣାର୍କେ’ କେଉଁ କବିଙ୍କର କୃତି ?
Answer:
ଇତିହାସ ଆଧାରିତ ଓ ଜାତାୟ ଭାବଧାରାର ପ୍ରାଶବନ୍ତ ଦାବ୍ୟ ‘କୋଣାକେ’, ସଂସ୍କାର ଧର୍ମା ଶିକ୍ଷକ କବି ପଣ୍ଡିତ ନୀଳକଣ୍ତ ଦାସଙ୍କର ଅମଳିନ କୃତି ବା ପ୍ରତିଭା

Question ୨୦ ।
କବି କୁନ୍ତଳାକୁମାରୀଙ୍କର ଯେକୌଣସି ତିନୋଟି କୃତିର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
କବି କୁନ୍ତଳାକୁମାରୀଙ୍କର ତିନୋଟି କୃତି, ‘ଅଞ୍ଜଳି’, ‘ଉଚ୍ଛାସ’, ‘ସ୍ଫୁଲିଙ୍ଗ’ । ଏହିଭଳି କବିତା ସଙ୍କଳନର କୃତି ପାଇଁ ସେ ଉତ୍କଳ ଭାରତୀ ଭାବରେ ପରିଚିତ ।

Question ୨୧ ।
ସବୁଜ ଚେତନାର ପାଞ୍ଚଜଣ ତରୁଣ ସାହିତ୍ୟିକ କିଏ ?
Answer:
ସବୁଜ ଚେତନାର ପାଞ୍ଚଜଣ ତରୁଣ ସାହିତ୍ୟିକ ହେଲେ ଅନ୍ନଦାଶଙ୍କର ରାୟ, କାଳିନ୍ଦୀଚରଣ ପାଣିଗ୍ରାହୀ, ବୈକୁଣ୍ଠନାଥ ପଟ୍ଟନାୟକ, ଶରତ ମୁଖାର୍ଜୀ ଓ ହରିହର ମହାପାତ୍ର ।

Question ୨୨ ।
ଭାରତୀୟ ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମକୁ ଜନମାନସରେ ପରିଚିତ କରିବାପାଇଁ ଜାତୀୟ ଉଦ୍‌ବୋଧନମୂଳକ ଓଡ଼ିଆ ଗୀତିକା କେଉଁମାନେ ରଚନା କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଭାରତୀୟ ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମକୁ ଜନମାନସରେ ପରିଚିତ କରିବାପାଇଁ ଜାତୀୟ ଉଦ୍‌ବୋଧନମୂଳକ ଓଡ଼ିଆ ଗୀତିକା ରଚନା କରିଥିଲେ ଜାତୀୟ କବି ବୀରକିଶୋର ଦାସ ଓ ବାଞ୍ଛାନିସ୍ ମହାନ୍ତି ।

Question ୨୩ ।
ନବଯୁଗ ସାହିତ୍ୟ ସଂସଦର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା କିଏ ?
Answer:
ନବଯୁଗ ସାହିତ୍ୟ ସଂସଦର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ଥିଲେ ଭଗବତୀ ଚରଣ ପାଣିଗ୍ରାହୀ । ମାର୍କସୀୟ ଆଦର୍ଶରେ ଅନୁପ୍ରାଣିତ ହୋଇ ସେ ୧୯୩୫ ମସିହା ଡିସେମ୍ବର ମାସରେ ଏହି ସଂସଦ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ । ଏହି ସଂସଦ ଆନୁକୂଲ୍ୟରେ ପ୍ରଗତିବାଦୀ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ନେଇ ସେ ‘ଆଧୁନିକ’ ନାମରେ ପତ୍ରିକାର ଅୟମାରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ।

Question ୨୪ ।
କବି ମାୟାଧର ମାନସିଂହ ଓ ରାଧାମୋହନ ଗଡ଼ନାୟକଙ୍କ କାବ୍ୟକ ବିଶେଷତ୍ଵ ସମ୍ପର୍କରେ ଯାହା ଜାଣ ଲେଖ ।
ସବୁଜଚେତନା ଓ ପ୍ରଗତିଚେତନା ପର୍ବଦ୍ଵୟର ସମକାଳରେ କବି ଡ. ମାୟାଧର ମାନସିଂହ ଓ କବି ରାଧାମୋହନ ଗଡ଼ନାୟକ ଓଡ଼ିଆ ପଦ୍ୟ ସାହିତ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଅର୍ଜନ କରିଥିଲେ । ମାୟାଧର ମାନସିଂହଙ୍କ କବିତା ମୁଖ୍ୟତଃ ପ୍ରେମ, ପ୍ରଣୟ, ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟବୋଧ, ଜାତୀୟତାବୋଧ ଓ ମାନବ-ବନ୍ଦନାର ମାର୍ମିକ ଆଲେଖ୍ୟ ବହନ କରିଥିଲା । ରାଧାମୋହନ ଗଡ଼ନାୟକ ଜଣେ ବିଶିଷ୍ଟ ଗାଥାକବି । ତାଙ୍କ କବିତାରେ ମଧ୍ଯ ଜାତୀୟତାବୋଧ ଓ ମାନବବନ୍ଦନା ‘ମୁଖ୍ୟସ୍ଥାନ ଗ୍ରହଣ କରିଛି ।

Question ୨୫ ।
ସ୍ଵାଧୀନତା ପୂର୍ବରୁ ଓ ସ୍ଵାଧୀନତା ପରେ ଗଳ୍ପ ଓ ଉପନ୍ୟାସ କ୍ଷେତ୍ରରେ କେଉଁମାନେ ସ୍ମରଣୀୟ ?
Answer:
ପ୍ରାକ୍ ସ୍ଵାଧୀନତାକାଳରେ ଗଳ୍ପ ଓ ଉପନ୍ୟାସ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବ୍ୟାସକବି ଫକୀରମୋହନ ସେନାପତି ଅଗ୍ରଗଣ୍ୟ । ତାଙ୍କ ରଚିତ ‘ରେବତୀ’ ଆଧୁନିକ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ପ୍ରଥମ ଗଳ୍ପ । ସେ ପ୍ରାୟ କୋଡ଼ିଏଟି ଗଳ୍ପ ଓ ଚାରୋଟି ଉପନ୍ୟାସ ରଚନା କରି ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଅର୍ଜନ କରିଛନ୍ତି । ଆଧୁନିକ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ପ୍ରଥମ ପୂର୍ଣାଙ୍ଗ ଉପନ୍ୟାସ ଉମେଶ ଚନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କର ଉପନ୍ୟାସ ‘ପଦ୍ମମାଳୀ’ । ପଲ୍ଲୀକବି ନନ୍ଦକିଶୋର ବଳ, ସତ୍ୟବାଦୀର ସାଧକ ଗୋଦାବରୀଶ ମିଶ୍ର ଗଳ୍ପ ଓ ଉପନ୍ୟାସ ରଚନା କରିଛନ୍ତି । ସେହି ଫକୀରମୋହନୀୟ ଧାରାରେ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇ ଗଳ୍ପ ଓ ଉପନ୍ୟାସ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଅର୍ଜନ କରିଛନ୍ତି କାନ୍ତକବି ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ମହାପାତ୍ର, ଉତ୍କଳ ଭାରତୀ କୁନ୍ତଳାକୁମାରୀ ସାବତ, ସବୁଜଗୋଷ୍ଠୀର କାଳିନ୍ଦୀ ଚରଣ ପାଣିଗ୍ରାହୀ, ସମାଜବାଦୀ ସ୍ରଷ୍ଟା ଭଗବତୀ

ଚରଣ ପାଣିଗ୍ରାହୀ, ରଘୁନାଥ ଦାସ, ସୁନନ୍ଦ କର, ମନମୋହନ ମିଶ୍ର । ପଦ୍ମଶ୍ରୀ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦ ରାଉତରାୟ, କାହ୍ନୁଚରଣ ମହାନ୍ତି, ରାଜକିଶୋର ରାୟ, ରାଜକିଶୋର ପଟ୍ଟନାୟକ, ପ୍ରାଣବନ୍ଧୁ କର, ଅନନ୍ତ ପ୍ରସାଦ ପଣ୍ଡା, ରାମପ୍ରସାଦ ସିଂହ, ଚକ୍ରଧର ମହାପାତ୍ର, ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଆଚାର୍ଯ୍ୟ, ସୁରେନ୍ଦ୍ର ମହାନ୍ତି, ଗୋପୀନାଥ ମହାନ୍ତି, ହରେକୃଷ୍ଣ ମହତାବ ପ୍ରମୁଖ ଗାଳ୍ପିକ ଓ ଔପନ୍ୟାସିକମାନେ ପ୍ରାକ୍ ସ୍ଵାଧୀନତା କାଳରୁ ସ୍ୱୀୟ ପ୍ରତିଭାର ପରିଚୟ ଦେଇଛନ୍ତି । ଏହିସବୁ ଔପନ୍ୟାସିକ ଓ ଗାଳ୍ପିକମାନେ ସ୍ବାଧୀନତା ଲାଭପରେ ମଧ୍ୟ ବଳିଷ୍ଠ ଲେଖନୀ ଚାଳନା କରି ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟରେ ଗଳ୍ପ ଓ ଉପନ୍ୟାସର ଭଣ୍ଡାର ବୃଦ୍ଧିରେ ସହାୟକ ହୋଇଛନ୍ତି ।

ସ୍ଵାଧୀନତା ପରବର୍ତ୍ତୀ କାଳରେ ଯେଉଁ ଗାଳ୍ପିକ ଔପନ୍ୟାସିକମାନେ ଚିରସ୍ମରଣୀୟ ସେମାନେ ହେଲେ ବାମାଚରଣ ମିତ୍ର, କିଶୋରୀ ଚରଣ ଦାସ, ମନୋଜ ଦାସ, କୃଷ୍ଣପ୍ରସାଦ ମିଶ୍ର, ମହାପାତ୍ର ନୀଳମଣି ସାହୁ, ଶାନ୍ତନୁ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ, ବସନ୍ତ କୁମାରୀ ପଟ୍ଟନାୟକ, ବସନ୍ତକୁମାର ଶତପଥୀ, ଗୋବିନ୍ଦ ଦାସ, ଚନ୍ଦ୍ରଶେଖର ରଥ, ରବି ପଟ୍ଟନାୟକ, ବୀଣାପାଣି ମହାନ୍ତି, ଭୁବନେଶ୍ଵର ବେହେରା, ରାମଚନ୍ଦ୍ର ବେହେରା, ବିଭୂତି ପଟ୍ଟନାୟକ ଓ ପ୍ରତିଭା ରାୟ ଇତ୍ୟାଦି ।

Question ୨୬ ।
‘ଭୀମାଭୂୟାଁ’ ଉପନ୍ୟାସର ରଚୟିତା କିଏ ?
Answer:
ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟରେ ଆଦିବାସୀ ଜୀବନଧାରା ଆଧାରିତ ପ୍ରଥମ ଉପନ୍ୟାସ ‘ଭୀମା ଭୂୟାଁ’ର ରଚୟିତା

Question ୨୭ ।
ସୁରେନ୍ଦ୍ର ମହାନ୍ତିଙ୍କର ଯେକୌଣସି ଦୁଇଟି କୃତିର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ସୁରେନ୍ଦ୍ର ମହାନ୍ତିଙ୍କର ଦୁଇଟି ସାରସ୍ଵତ କୃତି ହେଉଛି, ଅନ୍ଧଦିଗନ୍ତ ଓ ନୀଳଶୈଳ ।

Question ୨୮ ।
‘ଗାଁ ମଜଲିସ୍’ର ଲେଖକ କିଏ ?
Answer:
‘ଗାଁ ମଜଲିସ୍’ ଏକ ଚିନ୍ତାମୂଳକ ରମ୍ୟରଚନା ଓ ପ୍ରବନ୍ଧ । ଏହାର ଲେଖକ ଡ. ହରେକୃଷ୍ଣ ମହତାବ ।

Question ୨୯ ।
ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ଇତିହାସ କେଉଁ କେଉଁ ସାହିତ୍ୟ ଗବେଷକ ଲେଖୁଅଛନ୍ତି ?
Answer:
‘ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ଇତିହାସ’ ରଚନାରେ ଯେଉଁ ସାରସ୍ଵତ ଗବେଷକଗଣ ପାରଦର୍ଶିତା ଅର୍ଜନ କରିଛନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପଣ୍ଡିତ ବିନାୟକ ମିଶ୍ର, ପଣ୍ଡିତ ସୂର୍ଯ୍ୟନାରାୟଣ ଦାସ, ସୁରେନ୍ଦ୍ର ମହାନ୍ତି, ମାୟାଧର ମାନସିଂହ, ନଟବର ସାମନ୍ତରାୟ, କୃଷ୍ଣଚରଣ ବେହେରା ଓ ବଂଶୀଧର ମହାନ୍ତି ପ୍ରମୁଖ ଅନ୍ୟତମ ।

Question ୩୦ ।
ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ଗୀତାଭିନୟ ରଚନା କରିଥିବା ଦୁଇଜଣ ଯଶସ୍ୱୀ ସ୍ରଷ୍ଟାଙ୍କ ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ଗୀତାଭିନୟ ରଚନା କରିଥିବା ଦୁଇଜଣ ଯଶସ୍ବୀ ସ୍ରଷ୍ଟା ହେଲେ ଜଗନ୍ନାଥ ପାଣି ଓ ବୈଷ୍ଣବ ପାଣି ।

ତୁମ ପାଇଁ କାମ

Question ୩୧ ।
ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ଇତିହାସ ସମ୍ପର୍କରେ ଜାଣିବାପାଇଁ ଅବସର ସମୟରେ ବିଦ୍ୟାଳୟ ପାଠାଗାରରୁ ବହି ସଂଗ୍ରହ କରି ପଢ଼ ।

Question ୩୨ ।
ତୁମକୁ ଭଲ ଲାଗୁଥିବା କବି ବା ଲେଖକଙ୍କ ଜୀବନୀ ଓ କୃତିଗୁଡ଼ିକୁ ସଂଗ୍ରହ କରି ପଢ଼ ଓ ତାଲିକା କର ।
[ସୂଚନା : ‘ତୁମ ପାଇଁ କାମ’ର ଉତ୍ତରଗୁଡ଼ିକ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନେ ଶିକ୍ଷକଙ୍କ ସହାୟତା ନେଇ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରନ୍ତୁ ।]

ବିଗତ ବର୍ଷର ହାଇସ୍କୁଲ ପରୀକ୍ଷା (ବାର୍ଷିକ ଓ ସପ୍ଲିମେଣ୍ଟାରୀ)ର ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question 1.
‘ନିଆଁଖୁଣ୍ଟା’ କିଏ ସମ୍ପାଦନା କରୁଥିଲେ ?
Answer:
ଗୋଦାବରାଶ ମହାପାତ୍ର

Question 2.
ପୂର୍ଣ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାକୋଷ କେତେ ଖଣ୍ଡରେ ପ୍ରକାଶିତ ?
Answer:
ସାତ

Question 3.
‘ଗାଁ ମଜଲିସ୍’ର ଲେଖକ କିଏ ?
Answer:
ହରେକୃଷ୍ଣ ମହତାବ

Question 4.
ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ପ୍ରଥମ ନାଟ୍ୟକାର କିଏ ?
Answer:
ଜଗନ୍ମୋହନ ଲାଲ

Question 5.
‘କୁସୁମାଞ୍ଜଳି’ କାହାର କୃତି ?
Answer:
ମଧୁସୂଦନ ରାଓ

Question 6.
‘ଭରସା’ ନାଟକର ନାଟ୍ୟକାରଙ୍କ ନାମ କ’ଣ?
Answer:
ଗୋପଳ ଛେ।ଟରାୟ

Question 7.
କିଏ ‘ନିଆଁଖୁଣ୍ଟା’ର ସମ୍ପାଦକ ଥିଲେ ?
Answer:
ଗୋଦାବରାଶ ମହାପାତ୍ର

Question 8.
ଆଦିବାସୀ ଜୀବନକୁ ଭିଭିକରି ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟରେ ପ୍ରଥମେ କେଉଁ ଉପନ୍ୟାସ ରଚିତ ହୋଇଥିଲା
Answer:
ଭାମାଭୂୟାଁ

Question 9.
କେଉଁଟି ବ୍ୟାସକବି ଫକାରମେ।ହନ ସେନାପତିଙ୍କର ରଚନା ନୁହେଁ?
Answer:
କେଦାରଗୌରା

Question 10.
‘କୋଣାର୍କେ’ କେଉଁ କବିଙ୍କର କୃତି ?
Answer:
ପଣ୍ଡିତ ନୀଳକଣ୍ଠ ଦାସ

Question 11.
‘କନକଲତା’ ଉପନ୍ୟାସର ରଚୟିତା କିଏ ?
Answer:
ନନ୍ଦକିଶେ।ର ବଳ

Question 12.
‘ଭୀମାଭୂୟାଁ’ ଉପନ୍ୟାସର ରଚୟିତା କିଏ ?
Answer:
ଗୋପାଳବଲ୍ଲଭ ଦାସ

Question 13.
ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ପ୍ରଥମ ପ୍ରବନ୍ଧର ନାମ କ’ଣ ?
Answer:
ବିବେକୀ

Question 14.
‘ବିବେକୀ’ ପ୍ରବନ୍ଧର ରଚୟିତା କିଏ ?
Answer:
ରାଧାନାଥ ରାୟ

Question 15.
ନବଯୁଗ ସାହିତ୍ୟ ସଂସଦର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା କିଏ ?
Answer:
ଭଗବତୀ ଚରଣ ପାଣିଗ୍ରାହୀ

Question 16.
‘ନୀଳଶୈଳ’ ଉପନ୍ୟାସର ଲେଖକ କିଏ ?
Answer:
ସୁରେନ୍ଦ୍ର ମହାନ୍ତି

Question 17.
ବ୍ରାହ୍ମଧର୍ମ କିଏ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ?
Answer:
ରାଜା ରାମମୋହନ ରାୟ

.

Question 18.
‘ମହାଯାତ୍ରା’ କାବ୍ୟ କେଉଁ ଛନ୍ଦରେ ରଚିତ ?
Answer:
ଅମିତ୍ରାକ୍ଷର

Question 19.
ଆଧୁନିକ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ପ୍ରଥମ କ୍ଷୁଦ୍ରଗଳ୍ପର ନାମ କ’ଣ ?
Answer:
ରେବତ

Question 20.
କେଉଁଟି ଗୋପୀନାଥ ମହାନ୍ତିଙ୍କ ରଚନା ନୁହେଁ ?
Answer:
ବଡ଼ବାରୁ

ପରୀକ୍ଷା ଉପଯୋଗୀ ଅତିରି

(A) ।ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

Question 1.
ଓଡ଼ିଆ ପ୍ରବନ୍ଧ ଓ ରମ୍ୟରଚନା କ୍ଷେତ୍ରରେ କେଉଁମାନେ ନିଜ ନିଜ ପ୍ରତିଭାର ପରିଚୟ ଦେଇଛନ୍ତି ?
Answer:
ଓଡ଼ିଆ ପ୍ରବନ୍ଧ ଓ ରମ୍ୟରଚନା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଡଃ କୃଷ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ପାଣିଗ୍ରାହୀ, ସତ୍ୟନାରାୟଣ ରାଜଗୁରୁ, ପରମାନନ୍ଦ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ, ଚିତ୍ତରଞ୍ଜନ ଦାସ ଓ ସଦାଶିବ ମିଶ୍ର ପ୍ରମୁଖ ନିଜ ନିଜ ପ୍ରତିଭାର ପରିଚୟ ଦେଇଛନ୍ତି ।

Question 2.
କାହାକୁ ଆଧାର କରି କିଏ ପ୍ରଥମେ ଜାତୀୟତାର ଶୁଭଶଙ୍ଖ ନିନାଦନ କରିଥିଲା ?
Answer:
ମାତୃଭାଷା ଓ ମାତୃଭୂମିକୁ ଆଧାର କରି କର୍ମଯୋଗୀ ଗୌରୀଶଙ୍କର ରାୟଙ୍କଦ୍ଵାରା ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଓ ସମ୍ପାଦିତ ‘ଉତ୍କଳ

Question 3.
ବ୍ରାହ୍ମଧର୍ମର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା କିଏ ଏବଂ ଏହା କାହା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଇଥିଲା ?
Answer:
ବ୍ରାହ୍ମଧର୍ମର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ହେଉଛନ୍ତି ରାଜା ରାମମୋହନ ରାୟ ଏବଂ ଧର୍ମରେ ପିତୁଳାପୂଜାକୁ ବିରୋଧ କରି ଏକେଶ୍ବର ବ୍ରହ୍ମବାଦ ଉପରେ ଏହା ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଇଥିଲା ।

Question 4.
ବଙ୍ଗଳାରେ ରେନେସାଁ ବା ନବଜାଗରଣ କାଳରେ ଯେଉଁ ନୂତନ ଲେଖକମାନଙ୍କର ଆବିର୍ଭାବ ହୋଇଥିଲା, ସେମାନଙ୍କ ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ବଙ୍ଗଳାରେ ନବଜାଗରଣ କାଳରେ ଯେଉଁ ନୂତନ ଲେଖକମାନଙ୍କର ଆବିର୍ଭାବ ହୋଇଥ୍ ଲା ସେମାନେ ହେଲେ ମାଇକେଲ ମଧୁସୂଦନ ଦତ୍ତ, ବଙ୍କିମଚନ୍ଦ୍ର, ନବୀନ ସେନ୍, ହେମଚନ୍ଦ୍ର ଓ ରବୀନ୍ଦ୍ରନାଥ ଠାକୁର ।

Question 5.
ଭାଷା ସୁରକ୍ଷା ଆନ୍ଦୋଳନ୍ କ’ଣ ?
Answer:
ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାକୁ ଓଡ଼ିଶାରୁ ଉଠାଇ ଦେବାର ସରକାରୀ ଆଦେଶନାମା ବିରୋଧରେ ୧୮୬୯/୭୦ ମସିହାରେ ଯେଉଁ ଆନ୍ଦୋଳନ ହୋଇଥିଲା ତାହାକୁ ଭାଷା ସୁରକ୍ଷା ଆନ୍ଦୋଳନ କୁହାଯାଏ ।

Question 6.
‘ଉତ୍ତର କକ୍ଷ’ କାହାର ଆତ୍ମଚରିତ ?
Answer:
‘ଉତ୍ତର କକ୍ଷ’ କବି ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦ ରାଉତରାୟଙ୍କର ଆମ୍ଚରିତା

Question 7.
ଫକୀରମୋହନ ରଚିତ ପ୍ରଖ୍ୟାତ ଚାରିଗୋଟି ଉପନ୍ୟାସର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ଫକୀରମୋହନଙ୍କ ରଚିତ ପ୍ରଖ୍ୟାତ ଚାରିଗୋଟି ଉପନ୍ୟାସର ନାମ ହେଲା− (1) ‘ଛ’ମାଣ ଆଠଗୁଣ୍ଠ’, (2) ଲଛମା, (3) ମାମୁ, (4) ପ୍ରାୟଶ୍ଚିତ୍ତ ।

Question 8.
ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ପ୍ରଥମ ଗଳ୍ପର ନାମ କ’ଣ ଓ ତା’ର ରଚୟିତା କିଏ ?
Answer:
ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ପ୍ରଥମ ଗଳ୍ପର ନାମ ‘ରେବତୀ’ ଓ ତାହାର ରଚୟିତା ହେଉଛନ୍ତି ବ୍ୟାସକବି ଫକୀରମୋହନ

Question 9.
ଫକୀରମୋହନଙ୍କୁ କେଉଁ ରାଜସଭା କି ସମ୍ମାନରେ ଭୂଷିତ କରିଥିଲା ?
Answer:
ଗାମଣ୍ଡା ରାଜସଭା ‘ସରସ୍ଵତୀ’ ସମ୍ମାନରେ ଭୂଷିତ କରିଥ୍ ଲା

Question 10.
ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ପ୍ରଥମ ପୂର୍ଣାଙ୍ଗ ଆତ୍ମଚରିତର ନାମ କ’ଣ ଓ ତାହା କାହାର କୃତି ?
Answer:
ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ପ୍ରଥମ ପୂର୍ଣ୍ଣାଙ୍ଗ ଆତ୍ମଚରିତର ନାମ ହେଉଛି ‘ଆତ୍ମଚରିତ’ । ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ଏହି ଅମୂଲ୍ୟ

Question 11.
ଗଙ୍ଗାଧର ମେହେରଙ୍କ ଚାରିଗୋଟି କୃତିର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ଗଙ୍ଗାଧର ମେହେରଙ୍କ ଚାରିଗୋଟି କୃତି ହେଲା- ‘ଇନ୍ଦୁମତୀ’, ‘କୀଚକବଧ’, ‘ଉତ୍କଳଲକ୍ଷ୍ମୀ’, ‘ପ୍ରଣୟବଲ୍ଲୀ’ ।

Question 12.
ପଲ୍ଲୀକବିଙ୍କ ଦୁଇଗୋଟି କାବ୍ୟର ନାମ ଏବଂ ଦୁଇଟି କବିତା ପୁସ୍ତକର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ପଲ୍ଲୀକବିଙ୍କ ଦୁଇଟି କାବ୍ୟର ନାମ ହେଲା- ‘ଶର୍ମିଷ୍ଠା’ ଓ ‘ସୀତା ବନବାସ’ ଓ ଦୁଇଟି କବିତା ପୁସ୍ତକର ନାମ୍ ହେଲା- ‘ସନ୍ଧ୍ୟା ସଙ୍ଗୀତ’ ଓ ‘ନାନାବାୟା ଗୀତ’ ।

Question 13.
ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ପ୍ରଥମ ନାଟ୍ୟକାରଙ୍କ ନାମ କ’ଣ ଓ ତାଙ୍କ ରଚିତ ପ୍ରଥମ ନାଟକର ନାମ କ’ଣ
Answer:
ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ପ୍ରଥମ ନାଟ୍ୟକାରଙ୍କ ନାମ ଜଗନ୍ମୋହନ ଲାଲ ଏବଂ ତାଙ୍କ ରଚିତ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ପ୍ରଥମ ନାଟକର ନାମ ହେଲା ‘ବାବାଜୀ’ ।

Question 14.
ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର କଳାକୋଣାର୍କ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ଏବଂ ତାହାର ପ୍ରଣେତା କିଏ ?
Answer:
‘ପୂର୍ଣ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାକୋଷ’କୁ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର କଳାକୋଣାର୍କ କୁହାଯାଏ । ଏହାର ପ୍ରଣେତା ହେଉଛନ୍ତି

Question 15.
ସାରଳା ମହାଭାରତ ଉପରେ ପ୍ରଥମ ପ୍ରାମାଣିକ ଆଲୋଚନା ଗ୍ରନ୍ଥର ନାମ କ’ଣ ଓ ଏହାର ରଚୟିତା କିଏ ?
Answer:
ସାରଳା ମହାଭାରତ ଉପରେ ପ୍ରଥମ ପ୍ରାମାଣିକ ଆଲୋଚନା ଗ୍ରନ୍ଥର ନାମ ‘ଶ୍ରୀ ଭାରତ ଦର୍ପଣ’ ଏବଂ ଏହାର

Question 16.
ସତ୍ୟବାଦୀ ଯୁଗର କର୍ଣ୍ଣଧାର କିଏ ଓ ସେ କେଉଁ ବିଦ୍ୟାଳୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ?
Answer:
ସତ୍ୟବାଦୀ ଯୁଗର କର୍ଣ୍ଣଧାର ହେଉଛନ୍ତି ପଣ୍ଡିତ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ । ସେ ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ।

Question 17.
ପଣ୍ଡିତ ନୀଳକଣ୍ଠଙ୍କ ଦୁଇଟି ଇତିହାସ ଆଧାରିତ ଏବଂ ଦୁଇଟି ଅନୂଦିତ କାବ୍ୟର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ପଣ୍ଡିତ ନୀଳକଣ୍ଠଙ୍କ ଦୁଇଟି ଇତିହାସ ଆଧାରିତ କାବ୍ୟ ହେଲା- ‘କୋଣାର୍କେ’ ଓ ‘ଖାରବେଳ’ ଏବଂ ଦୁଇଟି ଅନୂଦିତ କାବ୍ୟର ନାମ ହେଲା- ‘ଦାସ ନାଏକ’ ଏବଂ ‘ପ୍ରଣୟିନୀ’ ।

Question 18.
ସବୁଜ ଚେତନାର ପାଞ୍ଚଜଣ ତରୁଣ ସାହିତ୍ୟିକଙ୍କ ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ସବୁଜ ଚେତନାର ପାଞ୍ଚଜଣ ତରୁଣ ସାହିତ୍ୟିକଙ୍କ ନାମ ହେଲା- ଅନ୍ନଦାଶଙ୍କର ରାୟ, କାଳିନ୍ଦୀଚରଣ ପାଣିଗ୍ରାହୀ, ବୈକୁଣ୍ଠନାଥ ପଟ୍ଟନାୟକ, ଶରତଚନ୍ଦ୍ର ମୁଖାର୍ଜୀ ଓ ହରିହର ମହାପାତ୍ର ।

Question 19.
ଭାରତୀୟ ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମକୁ ଜନମାନସରେ ପରିଚିତ କରିବାପାଇଁ ଜାତୀୟ ଉଦ୍‌ବୋଧନମୂଳକ ଓଡ଼ିଆ ଗୀତିକା କେଉଁମାନେ ରଚନା କରିଥିଲେ ?
Answer: ଭାରତୀୟ ସ୍ଵାଧାନତା ସଂଗ୍ରାମକୁ କନମାନସରେ ପରିଚିତ କରିବାପାଇଁ ଯେଉଁମାନେ ଜାତାୟ ଇନ୍ଦବୋଧନମ୍ବଳକ ଓଡ଼ିଆ ଗୀତିକା ରଚନା କରିଥିଲେ, ସେମାନେ ହେଲେ ଜାତୀୟ କବି ବୀରକିଶୋର ଦାସ ଓ ବାଞ୍ଛାନିଧୁ ମହାନ୍ତି ।

Question 20.
ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟରେ ସମାଲୋଚନା କ୍ଷେତ୍ରରେ କେଉଁମାନେ ନିଜର ଦକ୍ଷତା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଛନ୍ତି ?
Answer:
ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟରେ ସମାଲୋଚନା କ୍ଷେତ୍ରରେ ମାୟାଧର ମାନସିଂହ, ସୁରେନ୍ଦ୍ର ମହାନ୍ତି, ନଟବର ସାମନ୍ତରାୟ, ନରେନ୍ଦ୍ରନାଥ ମିଶ୍ର ଓ କୁଞ୍ଜବିହାରୀ ଦାଶ ପ୍ରମୁଖ ନିଜର ଦକ୍ଷତା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଛନ୍ତି ।

Question 21.
‘ଉତ୍କଳ ଦୀପିକା’ ପତ୍ରିକାର ସଂପାଦକ କିଏ ଥିଲେ ଏବଂ ତାହା କେବେ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା ?
Answer:
‘ଉତ୍କଳ ଦୀପିକା’ ପତ୍ରିକାର ସଂପାଦକ ଥିଲେ କର୍ମଯୋଗୀ ଗୌରୀଶଙ୍କର ରାୟ ଏବଂ ତାହା ୧୮୬୬ରେ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା ।

Question 22.
ମଧୁସୂଦନ ରାଓଙ୍କ କେଉଁ ବିଚାରଧାରା ତାଙ୍କ ସାହିତ୍ୟକୁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ମର୍ଯ୍ୟାଦା ଦେଇଅଛି ?
Answer:
ଭକ୍ତକବି ମଧୁସୂଦନ ରାଓଙ୍କ ଉପନିଷଦୀୟ ଅମୃତଦୃଷ୍ଟି ବା ବିଚାରଧାରା ତାଙ୍କ ସାହିତ୍ୟକୁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ମର୍ଯ୍ୟାଦା ଦେଇଅଛି ।

Question 23.
ଫକୀରମୋହନ ସେନାପତି କେଉଁସବୁ କାବ୍ୟ ଓ କବିତାପୁସ୍ତକ ରଚନା କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଫକୀରମୋହନ ସେନାପତି ‘ଉତ୍କଳ ଭ୍ରମଣଂ’, ‘ପୁଷ୍ପମାଳା’, ‘ପୂଜାଫୁଲ’, ‘ଅବସର ବାସରେ’, ‘ଧୂଳି’ ଇତ୍ୟାଦି କବିତା ପୁସ୍ତକ ଓ ‘ବୌଦ୍ଧାବତାର’ କାବ୍ୟ ପୁସ୍ତକ ରଚନା କରିଥିଲେ ।

Question 24.
କୁଳବୃଦ୍ଧ ମଧୁସୂଦନ ଦାସ କାହିଁକି ଓଡ଼ିଆ ଜାତିକୁ ଏକତ୍ର କଲେ ?
Answer:
କୁଳବୃଦ୍ଧ ମଧୁସୂଦନ ଦାସ ୧୯୦୩ ମସିହାରେ ‘ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀ’ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରି ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଉତ୍କଳ ପ୍ରଦେଶ ଗଠନ ପାଇଁ ଓଡ଼ିଆ ଜାତିକୁ ଏକତ୍ର କଲେ ।

(B) । ଗୋଟିଏ ପଦ ବା ଶବ୍ଦରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

Question 1.
ଊନବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଶେଷଭାଗରେ ଗୀତାଭିନୟ ଜଗତରେ କିଏ ଏକ ଧାରା ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଜଗନ୍ନାଥ ପାଣି

Question 2.
‘ନବଯୁଗ ସାହିତ୍ୟ ସଂସଦ’ କେବେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
୧୯୩୫, ଡିସେମ୍ବର ମାସରେ

Question 3.
‘ମାଟିର ମଣିଷ’ ଉପନ୍ୟାସ କିଏ ରଚନା କରିଥିଲେ ?
Answer:
କାଳିନ୍ଦୀଚରଣ ପାଣିଗ୍ରାହୀ

Question 4.
ଭଞ୍ଜକାବ୍ୟ ତଥା ମଧ୍ୟଯୁଗୀୟ କାବ୍ୟର ନିନ୍ଦୁକମାନଙ୍କୁ ସମୁଚିତ ଉତ୍ତର ଦେବାପାଇଁ ଗଠିତ ହୋଇଥିବା ସମିତିର ନାମ କ’ଣ ?
Answer:
ପ୍ରାଚୀ ସମିତି

Question 5.
‘ଶିକାର’ ଗଛର ଗାଳ୍ପିକ କିଏ ?
Answer:
ଭାଗବତାଚରଣ ପାଣିଗ୍ରାହା

Question 6.
ସଚ୍ଚି ରାଉତରାୟଙ୍କଦ୍ଵାରା ଲିଖ୍ ଆତ୍ମଚରିତ ପୁସ୍ତକର ନାମ କ’ଣ ?
Answer:
ପାଣ୍ଡୁଲିପି

Question 7.
ସଚ୍ଚି ରାଉତରାୟଙ୍କଦ୍ଵାରା ଲିଖିତ ଆମ୍ବଚରିତ ପୁସ୍ତ୍ରକର ନାମ କ’ଣ?
Answer:
ଉତ୍ତର କକ୍ଷ

Question 8.
ଅନ୍ମଦାଶଙ୍କର ରାୟ କେଉଁ ସମୟର କବି?
Answer:
ସବୁଜପର୍ବ

Question 9.
ଗୋପୀନାଥ ମହାନ୍ତିଙ୍କ କେଉଁ କୃତିଟି ଆଦିବାସୀ ଜୀବନଧାରାକୁ ନେଇ ରଚିତ ?
Answer:
ପରଜା / ଅମୃତର ସନ୍ତାନ

Question 10.
‘ଉତ୍କଳ ସାହିତ୍ୟରେ ଇତିହାସ’ କିଏ ରଚନା କରିଥିଲେ ?
Answer:
ତାରିଣୀ ଚରଣ ରଥ

Question 11.
କାହାକୁ ସତ୍ୟବାଦୀ ଯୁଗର କର୍ଣ୍ଣଧାର କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ

Question 12.
ଆର୍ତ୍ତବଲ୍ଲଭ ମହାନ୍ତି କେବେ ପ୍ରାଚୀ ସମିତ ଗଠନ କରିଥିଲେ ?
Answer:
୧୯୨୬ ମସିହାରେ

Question 13.
‘କୋଣାର୍କେ’ କେଉଁ କବିଙ୍କର କୃତି ?
Answer:
ପଣ୍ଡିତ ନୀଳକଣ୍ଠ ଦାସ

Question 14.
କେଉଁ କବିତା ସଂକଳନଟି ଗୋଦାରୀଶ ମିଶ୍ରଙ୍କଦ୍ଵାରା ରଚିତ ଗାଥାକବିତାର ମନୋଜ୍ଞ ସଂକଳନ ?
Answer:
ଆଲେଖ୍

Question 15.
କୃପାସିନ୍ଧୁ ମିଶ୍ରଙ୍କ ଦୁଇଟି ଗଦ୍ୟକୃତିର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
‘କେଣାର୍କ’, ‘ବାରବାଟୀ’

Question 16.
‘ଅର୍ଦ୍ଧଶତାବ୍ଦୀର ଓଡ଼ିଶା ଓ ତହିଁରେ ମୋ ସ୍ଥାନ’ – କାହାର ଆତ୍ମଚରିତ ଅଟେ ?
Answer:
ଗୋଦାବରୀଶ ମିଶ୍ର

Question 17.
‘ଅଞ୍ଜଳି’, ‘ଉଚ୍ଛାସ’, ‘ସ୍କୁଲିଙ୍ଗ’ ଓ ‘ଅର୍ଜନା’ ଆଦି କବିତା ପୁସ୍ତକଗୁଡ଼ିକର କବି କିଏ ?
Answer:
କୁନ୍ତଳାକୁମାରୀ ସାବତ

Question 18.
ଇଂରେଜମାନେ କେଉଁ ଆଇନ ବଳରେ ଓଡ଼ିଶାର କୃଷକ ଓ ଜମିମାଲିକଙ୍କ ଜମିକୁ ନେଇଗଲେ ?
Answer:
ସୂର୍ଯ୍ୟାସ୍ତ ନିଲାମ

Question 19.
ଶିକ୍ଷାଦାନ ନିମନ୍ତେ କେଉଁମାନେ ଓଡ଼ିଶାରେ ସ୍କୁଲ୍ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ?
Answer:
ମିଶନାରାମାନେ

Question 20.
କାହାକୁ ଆଧାର କରି ଜାତୀୟତାର ଶୁଭଶଙ୍ଖ ନିନାଦିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ମାତୃଭୂମି ଓ ମାତୃଭାଷାକୁ

Question 21.
ପ୍ରତିଟି ଓଡ଼ିଆ ନିକଟରେ କିଏ କର୍ମଯୋଗୀ ଭାବେ ସମ୍ମାନିତ ?
Answer:
ଗୌରୀଶଙ୍କର ରାୟ

Question 22.
ଭାରତବର୍ଷରେ ପ୍ରଥମେ କେଉଁଠାରେ ନବଜାଗରଣ ଦେଖାଯାଇଥିଲା ?
Answer:
ବଙ୍ଗଳାରେ

Question 23.
ଆଧୁନିକ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟ କେଉଁଥୁରୁ ଜନ୍ମ ନେଇଥିଲା ?
Answer:
ମାତୃଭାଷା ପ୍ରୀତିରୁ

Question 24.
ରାଧାନାଥଙ୍କ ଏକ ଗାଥା କାବ୍ୟର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ନନ୍ଦିକେଶ୍ଵରୀ

Question 25.
‘କୁସୁମାଞ୍ଜଳି’, ‘ଛାନ୍ଦମାଳା’, ‘କବିତାବଳୀ’ ଓ ‘ଉତ୍କଳଗାଥା’ ପ୍ରଭୃତି କବିତା ପୁସ୍ତକର ରଚୟିତା କିଏ ?
Answer:
ମଧୁସୂଦନ ରାଓ

Question 26.
ଫକୀରମୋହନଙ୍କ ଏକ ଅନୂଦିତ କୃତିର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ରାମାୟଣ

Question 27.
ନୀଳକଣ୍ଠ ଦାସଙ୍କ ଏକ ଅନୂଦିତ କାବ୍ୟର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ପ୍ରଣୟିନୀ

Question 28.
ନବଯୁଗ ସାହିତ୍ୟ ସଂସଦ ଆନୁକୂଲ୍ୟରେ କେଉଁ ପତ୍ରିକା ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା ?
Answer:
ଆଧୁନିକ

Question 29.
ବ୍ୟଙ୍ଗ କାବ୍ୟ ‘ଦରବାର’ର ସୃଷ୍ଟିକର୍ତ୍ତା କିଏ ?
Answer:
କବିବର ରାଧାନାଥ ରାୟ

Question 30.
ସାରଳା ମହାଭାରତ ଉପରେ ପ୍ରଥମ ପ୍ରାମାଣିକ ଆଲୋଚନା ଗ୍ରନ୍ଥର ନାମ କ’ଣ ?
Answer:
ଶ୍ରୀ ଭାରତ ଦର୍ପଣ

Question 31.
ଆଧୁନିକ ଯୁଗର ଆଦିପର୍ବକୁ କି ଯୁଗ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ରାଧାନାଥ ଯୁଗ

Question 32.
କେଉଁ ଓଡ଼ିଆ କବି ଓଡ଼ିଆ, ଇଂରାଜୀ, ସଂସ୍କୃତ ଓ ବଙ୍ଗଳା ଭାଷାରେ ସୁପଣ୍ଡିତ ଥିଲେ ?
Answer:
ରାଧାନାଥ ରାୟ

Question 33.
‘ବିବେକୀ’ ପ୍ରବନ୍ଧର ରଚୟିତା କିଏ ?
Answer:
ରାଧାନାଥ ରାୟ

Question 34.
ରାଧାନାଥଙ୍କ ରଚିତ ‘ଚିଲିକା’ କାବ୍ୟକୁ କି କାବ୍ୟ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ପ୍ରକୃତି କାବ୍ୟ

Question 35.
ବାଲେଶ୍ଵର ସମ୍ବାଦବାହିକା – ଏହି ସମ୍ବାଦପତ୍ରର ପ୍ରକାଶକ କିଏ ?
Answer:
ଫକୀରମୋହନ ସେନାପତି

Question 36.
କବି ଗଙ୍ଗାଧର କେଉଁ କବି ଭାବରେ ପ୍ରତିଟି ଓଡ଼ିଆଙ୍କ ନିକଟରେ ପରିଚିତ ?
Answer:
ସ୍ବଭାବକବି

Question 37.
କିଏ ପ୍ରତିଟି ଓଡ଼ିଆଙ୍କ ନିକଟରେ ପଲ୍ଲୀକବି ଭାବରେ ଖ୍ୟାତ ?
Answer:
ନନ୍ଦକିଶୋର ବଳ

Question 38.
ଆଧୁନିକ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ନବନିର୍ମାଣରେ କେଉଁ ପତ୍ରିକାର ଭୂମିକା ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ଉତ୍କଳ ସାହିତ୍ୟ

Question 39.
କିଏ ଉତ୍କଳମଣି ଭାବରେ ଚିରନମସ୍ୟ ?
Answer:
ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ

Question 40.
କାହାକୁ ‘କୁଳବୃଦ୍ଧ’ ସମ୍ମାନରେ ସମ୍ମାନିତ କରାଯାଇଥିଲା ?
Answer:
ମଧୁବାବୁ

Question 41.
ନନ୍ଦକିଶୋର ବଳଙ୍କଦ୍ବାରା ରଚିତ ଉପନ୍ୟାସର ନାମ କ’ଣ ?
Answer:
କନକଲତା

Question 42.
କିଏ ଭକ୍ତକବି ଭାବରେ ସମ୍ମାନିତ ?
Answer:
ମଧୁସୂଦନ ରାଓ

Question 43.
ଫକୀରମୋହନଙ୍କ ଚାରୋଟି ଉପନ୍ୟାସର ନାମ କ’ଣ ?
Answer:
ଛ’ମାଣ ଆଠଗୁଣ୍ଠ, ମାମୁ, ଲଚ୍ଛମା, ପ୍ରାୟଶ୍ଚିତ୍ତ

Question 44.
କିଏ ‘ପ୍ରାଚୀ ସମିତି’ ଗଠନ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଆର୍ତ୍ତବଲ୍ଲଭ ମହାନ୍ତି

Question 45.
ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟରେ ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶପାଦୀ ବା ସନେଟ୍ ରଚନାରେ କିଏ ଦକ୍ଷ ଥିଲେ ?
Answer:
ମଧୁସୂଦନ ରାଓ

Question 46.
ମଧୁସୂଦନଙ୍କ ରଚିତ ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶପାଦୀ କବିତାର ଏକ ମନୋଜ୍ଞ ସଙ୍କଳନର ନାମ କ’ଣ ?
Answer:
ବସନ୍ତଗାଥା

Question 47.
ବାମଣ୍ଡାର ରାଜସଭା ଫକୀରମୋହନଙ୍କୁ କେଉଁ ସମ୍ମାନରେ ଭୂଷିତ କରିଥିଲା ?
Answer:
ସରସ୍ବତୀ

Question 48.
‘କଣ୍ଟା ଓ ଫୁଲ’ ଓ ‘ବଙ୍କା ଓ ସିଧା’ କବିତା ପୁସ୍ତକର କବି କିଏ ?
Answer:
ଗୋଦାବରୀଶ ମହାପାତ୍ର

Question 49.
କିଏ ‘ନିଆଁଖୁଣ୍ଟା’ର ‘ସମ୍ପାଦକ ଥିଲେ ?
Answer:
ଗୋଦାବରୀଶ ମହାପାତ୍ର

Question 50.
‘ଭୀମାଭୂୟାଁ’ ଉପନ୍ୟାସର ରଚୟିତା କିଏ ?
Answer:
ଗୋପାଳବଲ୍ଲଭ ଦାସ

Question 51.
‘ନୀଳଶୈଳ’ ଉପନ୍ୟାସର ଲେଖକ କିଏ ?
Answer:
ସୁରେନ୍ଦ୍ର ମହାନ୍ତି

Question 52.
‘ମହାଯାତ୍ରା’ କାବ୍ୟ କେଉଁ ଛନ୍ଦରେ ରଚିତ ?
Answer:
ଅମିତ୍ରାକ୍ଷର

Question 53.
‘ଭରସା’ ନାଟକର ନାଟ୍ୟକାରଙ୍କ ନାମ କ’ଣ?
Answer:
ଗୋପାଳ ଛୋଟରାୟ

(C) ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର।

Question 1.
‘କଣାମାମୁ’ ଉପନ୍ୟାସର ସ୍ରଷ୍ଟା ……………………..।
Answer:
ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ମହାପାତ୍ର

Question 2.
‘ହେ ମୋର କଲମ’ – ଏହି କବିତାର କବି ……………….. ।
Answer:
ଗୋଦାବରୀଶ ମହାପାତ୍ର

Question 3.
ଅଶ୍ବିନୀକୁମାର ଘୋଷ ………………………..ଉପାଧ୍ଧରେ ବିଭୂଷିତ ।
Answer:
ନାଟ୍ୟଭାରତୀ

Question 4.
‘ସ୍ୱର୍ଗରେ ଇମରଜେନ୍ସି’………………… ଙ୍କର ବିଶିଷ୍ଟ କୃତି ।
Answer:
ହରେକୃଷ୍ଣ ମହତାବ

Question 5.
ଓଡ଼ିଶାରେ ନ’ଅଙ୍କୁ ଦୁର୍ଭିକ୍ଷ ………………………. ମସିହାରେ ପଡ଼ିଥିଲା।
Answer:
୧୮୬୬

Question 6.
ପ୍ରତିଟି ଓଡ଼ିଆ ନିକଟରେ ଗୌରୀଶଙ୍କର ରାୟ ଧର୍ମଯୋଗୀ ଭାବେ ସମ୍ମାନିତ ।
Answer:
ଗୌରାଣଙ୍କର ରାୟ

Question 7.
ଭାରତବର୍ଷରେ ପ୍ରଥମେ ଓଡ଼ିଶାରେ ନବଜାଗରଣ ଦେଖାଯାଇଥିଲା ।
Answer:
ରାଜା ରାମମୋହନ ରାୟ

Question 8.
ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ପ୍ରଥମ ପ୍ରବନ୍ଧର ନାମ …………………… ।
Answer:
ବିବେକୀ

Question 9.
ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟରେ …………………… ବ୍ୟାସକବି ଭାବେ ପରିଚିତ ।
Answer:
ପ୍ରକୀରମୋହନ ସେନାପତି

Question 10.
ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ପ୍ରଥମ ସାହିତ୍ୟ ପତ୍ରିକାର ନାମ, …………………… ।
Answer:
ବୋଧଦାୟିନୀ

Question 11.
ଆଧୁନିକ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ପ୍ରଥମ ଗଳ୍ପର ନାମ ………………………. ।
Answer:
ରେବତୀ

Question 12.
‘ଛ’ମାଣ ଆଠଗୁଣ୍ଠ’ ଉପନ୍ୟାସର ରଚୟିତା ………………………।
Answer:
ଫକୀରମୋହନ ସେନାପତି

Question 13.
୧୯୦୩ ମସିହାରେ …………………….. ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ।
Answer:
କୁଳବୃଦ୍ଧ ମଧୁସୂଦନ

Question 14.
‘କୃଷକ ସଙ୍ଗୀତ’ର ରଚୟିତା …………………………..।
Answer:
କବି ଗଙ୍ଗାଧର ମେହେର

Question 15.
‘କନକଲତା’ ଉପନ୍ୟାସର ସ୍ରଷ୍ଟା ………………………….।
Answer:
ନନ୍ଦକିଶେ।ର ବଳ

Question 16.
ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ପ୍ରଥମ ନାଟ୍ୟକାରଙ୍କ ନାମ ………………………।
Answer:
ଜଗନ୍ମୋହନ ଲାଲ

Question 17.
ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ପ୍ରଥମ ନାଟକର ନାମ ……………………….।
Answer:
ବାବାଜୀ

Question 18.
ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ପ୍ରଥମ ପୂର୍ଣାଙ୍ଗ ଉପନ୍ୟାସର ନାମ …………………….।
Answer:
ପଦ୍ମମାଳୀ

Question 19.
‘ପଦ୍ମମାଳୀ’ର ଲେଖକ ……………………।
Answer:
ଉମେଶଚନ୍ଦ୍ର ସରକାର

Question 20.
…………………… କୁ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର କଳାକୋଣାର୍କ କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ପୂର୍ଣ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାକୋଷ

Question 21.
‘ପୂର୍ଣ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାକୋଷ’ର ପ୍ରଣେତା …………………….।
Answer:
ଗୋପାଳଚନ୍ଦ୍ର ପ୍ରହରାଜ

Question 22.
ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ …………………….. ଯୁଗର କର୍ଣ୍ଣଧାର ।
Answer:
ସତ୍ୟବାଦୀ

Question 23.
ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟରେ କାନ୍ତକବି ଭାବରେ ………………….. ପ୍ରସିଦ୍ଧି ଲାଭ କରିଛନ୍ତି ।
Answer:
ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ମହାପାତ୍ର

Question 24.
ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟରେ ଜାତୀୟ କବି ଭାବରେ ……………………….. ପରିଚିତ ।
Answer:
ବୀରକିଶୋର ଦାସ

Question 25.
‘ନବଯୁଗ ସାହିତ୍ୟ ସଂସଦ’ର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ଥିଲେ ………………………. ।
Answer:
ଭଗବତୀ ଚରଣ ପାଣିଗ୍ରାହୀ

Question 26.
ହରେକୃଷ୍ଣ ମହତାବଙ୍କ ‘ଆତ୍ମଚରିତ’ର ନାମ ……………………….. ।
Answer:
ସାଧନାର ପଥେ

Question 27.
ନାଟ୍ୟକାର ………………………. ଙ୍କୁ ନାଟ୍ୟଭାରତୀ କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ଅଶ୍ୱିନୀ କୁମାର ଘୋଷ

Question 28.
‘ପର କଲମ’ ନାଟକର ରଚୟିତା …………………….. ।
Answer:
ଗୋପାଳ ଛୋଟରାୟ

(D) ଠିକ୍ ଉକ୍ତି ପାଇଁ ‘T’ ଓ ଭୁଲ୍ ଉକ୍ତି ପାଇଁ ‘F’ ଲେଖ ।

1. ‘ଶିକାର’ ଗଳ୍ପର ଗାଳ୍ପିକ କାଳିନ୍ଦୀଚରଣ ପାଣିଗ୍ରାହୀ ।
2. ସଚ୍ଚି ରାଉତରାୟଙ୍କଦ୍ୱାରା ଲିଖ୍ ଆତ୍ମଚରିତର ନାମ ‘ସାଧନାର ପଥେ’ ।
3. ‘ପର କଲମ’ ନାଟକର ନାଟ୍ୟକାର ଗୋପାଳ ଛୋଟରାୟ ।
5. ‘କଣାମାମୁ’ ଉପନ୍ୟାସର ରଚୟିତା ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ମହାପାତ୍ର ।
6. ପ୍ରତିଟି ଓଡ଼ିଆ ନିକଟରେ ଗୌରୀଶଙ୍କର ରାୟ ଧର୍ମଯୋଗୀ ଭାବେ ସମ୍ମାନିତ ।
7. ଭାରତବର୍ଷରେ ପ୍ରଥମେ ଓଡ଼ିଶାରେ ନବଜାଗରଣ ଦେଖାଯାଇଥିଲା ।
8. ବ୍ରାହ୍ମଧର୍ମ ପିତୁଳାପୂଜାକୁ ବିରୋଧ କରୁଥିଲା ।
9. ଓଡ଼ିଶାରେ ୧୮୭୦ ମସିହା ବେଳକୁ ନବଶିକ୍ଷିତ ଗୋଷ୍ଠୀର ଆବିର୍ଭାବ ହେଲା ।
10. ‘କୁସୁମାଞ୍ଜଳି’, ‘ଛାନ୍ଦମାଳା’, ‘କବିତାବଳୀ’ ଓ ‘ଉତ୍କଳଗାଥା’ ପ୍ରଭୃତି କବିତା ପୁସ୍ତକର ରଚୟିତା ମଧୁସୂଦନ ରାଓ ।
11. ଆଧୁନିକ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟ ୧୮୭୦ ମସିହା ପରଠାରୁ କ୍ରମବିକାଶ ପଥରେ ଗତିକରି ଚାଲିଛି ।
12. ଆଧୁନିକ ଯୁଗର ଆଦିପର୍ବକୁ ରାଧାନାଥ ଯୁଗ କୁହାଯାଏ ।
13. ଆଧୁନିକ ଯୁଗର ଗୋଧୂଳି ଲଗ୍ନରେ ସତ୍ୟବାଦୀ ପର୍ବର ଆରମ୍ଭ ଓ ବିକାଶ ହୋଇଥିଲା ।
14. ‘ବାଲେଶ୍ଵର ସମ୍ବାଦବାହିକା’ ସମ୍ବାଦପତ୍ରିକାର ପ୍ରକାଶକ ଥିଲେ ଫକୀରମୋହନ ।
15. ଫକୀରମୋହନଙ୍କ ପ୍ରଗତି ପଥରେ ତାଙ୍କ ଦ୍ବିତୀୟ ପତ୍ନୀ ସହାୟିକା ଥିଲେ ।
16. ଫକୀରମୋହନଙ୍କ ଦ୍ଵିତୀୟା ପତ୍ନୀଙ୍କର ନାମ କୃଷ୍ଣାକୁମାରୀ ଥିଲା ।
17. ସାରଳା ମହାଭାରତ ଉପରେ ପ୍ରଥମ ପ୍ରାମାଣିକ ଆଲୋଚନା ଗ୍ରନ୍ଥର ନାମ ‘ଶ୍ରୀ ଭାରତ ଦର୍ପଣ’ ।
18. ଖ୍ରୀଷ୍ଟିୟାନ୍ ମିଶନାରୀମାନେ ୧୭୨୨ରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ମିଶନ ସ୍କୁଲମାନ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ।
19. ମଧୁସୂଦନଙ୍କ ରଚିତ ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶପାଦୀ କବିତାର ଏକ ମନୋଜ୍ଞ ସଙ୍କଳନର ନାମ ‘ବସନ୍ତ ଗାଥା’ ।
20. ବଙ୍ଗଳା ସାହିତ୍ୟର ପ୍ରଥମ ପୂର୍ଣାଙ୍ଗ ଆତ୍ମଚରିତର ନାମ ‘ଆତ୍ମଚରିତ’ ।
Answer:
1. ‘ଶିକାର’ ଗଳ୍ପର ଗାଳ୍ପିକ କାଳିନ୍ଦୀଚରଣ ପାଣିଗ୍ରାହୀ । (F)
2. ସଚ୍ଚି ରାଉତରାୟଙ୍କଦ୍ୱାରା ଲିଖ୍ ଆତ୍ମଚରିତର ନାମ ‘ସାଧନାର ପଥେ’ । (F)
3. ‘ପର କଲମ’ ନାଟକର ନାଟ୍ୟକାର ଗୋପାଳ ଛୋଟରାୟ । (T)
5. ‘କଣାମାମୁ’ ଉପନ୍ୟାସର ରଚୟିତା ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ମହାପାତ୍ର । (T)
6. ପ୍ରତିଟି ଓଡ଼ିଆ ନିକଟରେ ଗୌରୀଶଙ୍କର ରାୟ ଧର୍ମଯୋଗୀ ଭାବେ ସମ୍ମାନିତ । (F)
7. ଭାରତବର୍ଷରେ ପ୍ରଥମେ ଓଡ଼ିଶାରେ ନବଜାଗରଣ ଦେଖାଯାଇଥିଲା । (F)
8. ବ୍ରାହ୍ମଧର୍ମ ପିତୁଳାପୂଜାକୁ ବିରୋଧ କରୁଥିଲା । (T)
9. ଓଡ଼ିଶାରେ ୧୮୭୦ ମସିହା ବେଳକୁ ନବଶିକ୍ଷିତ ଗୋଷ୍ଠୀର ଆବିର୍ଭାବ ହେଲା । (T)
10. ‘କୁସୁମାଞ୍ଜଳି’, ‘ଛାନ୍ଦମାଳା’, ‘କବିତାବଳୀ’ ଓ ‘ଉତ୍କଳଗାଥା’ ପ୍ରଭୃତି କବିତା ପୁସ୍ତକର ରଚୟିତା ମଧୁସୂଦନ ରାଓ । (T)
11. ଆଧୁନିକ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟ ୧୮୭୦ ମସିହା ପରଠାରୁ କ୍ରମବିକାଶ ପଥରେ ଗତିକରି ଚାଲିଛି । (T)
12. ଆଧୁନିକ ଯୁଗର ଆଦିପର୍ବକୁ ରାଧାନାଥ ଯୁଗ କୁହାଯାଏ । (T)
13. ଆଧୁନିକ ଯୁଗର ଗୋଧୂଳି ଲଗ୍ନରେ ସତ୍ୟବାଦୀ ପର୍ବର ଆରମ୍ଭ ଓ ବିକାଶ ହୋଇଥିଲା । (T)
14. ‘ବାଲେଶ୍ଵର ସମ୍ବାଦବାହିକା’ ସମ୍ବାଦପତ୍ରିକାର ପ୍ରକାଶକ ଥିଲେ ଫକୀରମୋହନ । (T)
15. ଫକୀରମୋହନଙ୍କ ପ୍ରଗତି ପଥରେ ତାଙ୍କ ଦ୍ବିତୀୟ ପତ୍ନୀ ସହାୟିକା ଥିଲେ । (T)
16. ଫକୀରମୋହନଙ୍କ ଦ୍ଵିତୀୟା ପତ୍ନୀଙ୍କର ନାମ କୃଷ୍ଣାକୁମାରୀ ଥିଲା । (T)
17. ସାରଳା ମହାଭାରତ ଉପରେ ପ୍ରଥମ ପ୍ରାମାଣିକ ଆଲୋଚନା ଗ୍ରନ୍ଥର ନାମ ‘ଶ୍ରୀ ଭାରତ ଦର୍ପଣ’ ।
18. ଖ୍ରୀଷ୍ଟିୟାନ୍ ମିଶନାରୀମାନେ ୧୭୨୨ରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ମିଶନ ସ୍କୁଲମାନ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ । (F)
19. ମଧୁସୂଦନଙ୍କ ରଚିତ ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶପାଦୀ କବିତାର ଏକ ମନୋଜ୍ଞ ସଙ୍କଳନର ନାମ ‘ବସନ୍ତ ଗାଥା’ । (T)
20. ବଙ୍ଗଳା ସାହିତ୍ୟର ପ୍ରଥମ ପୂର୍ଣାଙ୍ଗ ଆତ୍ମଚରିତର ନାମ ‘ଆତ୍ମଚରିତ’ । (F)

(E) ସ୍ତମ୍ଭ ମିଳନ କର ।

Question 1
‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଶବ୍ଦ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ସମ୍ପର୍କ ଥିବା ଶବ୍ଦକୁ ଯୋଡ଼ି ଲେଖ ।

Answer:

Question 2
‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଶବ୍ଦ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ସମ୍ପର୍କ ଥିବା ଶବ୍ଦକୁ ଯୋଡ଼ି ଲେଖ ।

Answer:

Question 3
‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଶବ୍ଦ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ସମ୍ପର୍କ ଥିବା ଶବ୍ଦକୁ ଯୋଡ଼ି ଲେଖ ।

Answer:

Question 4
‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଶବ୍ଦ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ସମ୍ପର୍କ ଥିବା ଶବ୍ଦକୁ ଯୋଡ଼ି ଲେଖ ।

Answer:

ପ୍ରବନ୍ଧର ମର୍ମବାଣା

ମାଧ୍ୟମିକ ଶିକ୍ଷା ପରିଷଦ ଓଡ଼ିଆ ସିଲାବସ୍ କମିଟି ପ୍ରସ୍ତୁତ ‘ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟ କଥା’ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ଆଦିପର୍ବରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ଅତ୍ୟାଧୁନିକ ପର୍ବ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କ୍ରମ ବିକାଶଧାରାର ଏକ ବିହଙ୍ଗାବଲୋକନ । ସଂସ୍କୃତ, ପାଲୀ, ପ୍ରାକୃତ ଓ ଅପଭ୍ରଂଶର ସ୍ତର ଅତିକ୍ରମ କଲାପରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଓ ଲିପି କ୍ରମବିବର୍ତ୍ତନ ମଧ୍ୟଦେଇ ପୂର୍ଣାଙ୍ଗ ରୂପଲାବଣ୍ୟ ଲାଭ କରିଛି । ପଞ୍ଚଦଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ମାଟିର ମହାକବି ସାରଳା ଦାସ ଖାଣ୍ଟି ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ଯେଉଁ ମୂଲ୍ୟବାନ୍ ଗ୍ରନ୍ଥ ରଚନା କରିଯାଇଛନ୍ତି ତାହା ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ଆତ୍ମପରିଚିତି ଓ ଉଡ୍ର ଜାତୀୟତାବୋଧର ବଳିଷ୍ଠ ନିଦର୍ଶନ ହୋଇ ତାଙ୍କୁ ‘ଆଦିକବି’ର ମର୍ଯ୍ୟାଦା ଦେଇଛି ।

ସାରଳା ଦାସଙ୍କ ପରେ ଭକ୍ତକବି ପଞ୍ଚସଖା ପ୍ରାକୃତ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ଏକ ନୂତନ ସାରସ୍ବତ ପରମ୍ପରା ସୃଷ୍ଟି କରିଗଲେ । ତାଙ୍କ ରଚନାମାନ ଓଡ଼ିଆଜାତିକୁ ଏକ ମାନବବାଦୀ ଭାବନାରେ ଉଦ୍‌ବୁଦ୍ଧ କଲା । ପଞ୍ଚସଖା ଯୁଗର ଦ୍ୱିତୀୟ ପର୍ଯ୍ୟାୟରୁ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ କାବ୍ୟରଚନାକରାଯିବାର ଏକ ନୂତନ ପରମ୍ପରା ସୃଷ୍ଟି ହେଲା । ଦ୍ଵାଦଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଜୟଦେବଙ୍କ ‘ଗୀତଗୋବିନ୍ଦ ର ସରଳ ସାବଲୀଳ ଭାଷା ଓ ଲଳିତ ଛନ୍ଦ ଷୋଡ଼ଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଶେଷାର୍ଦ୍ଧ କବିମାନଙ୍କ କାବ୍ୟମାନଙ୍କରେ ପରିଲକ୍ଷିତ ହେଲା। ଏହି ଯୁଗକୁ ‘ପ୍ରାକ୍ ରୀତିଯୁଗ’ ଭାବେ ନାମିତ କରାଯାଇଛି।

ସପ୍ତଦଶ ଶତାବ୍ଦୀର ମଧ୍ୟଭାଗ ପରେ ସମୃଦ୍ଧ ରୀତିକାବ୍ୟ ରଚନା କରିବାର ପରମ୍ପରା ସୃଷ୍ଟି ହେଲା । ଶ୍ରୀଚୈତନ୍ୟଙ୍କ ସମୟରୁ ଯେଉଁ ପ୍ରେମଧର୍ମର ଉନ୍ମେଷ ଘଟିଥିଲା ତାହା ଏହି ସମୟକୁ ଓଡ଼ିଶାର କବି ମାନସରେ ଗଭୀର ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥିଲା । ତେଣୁ ପଞ୍ଚସଖାଙ୍କ ଜଗନ୍ନାଥ ଧର୍ମ ଓ ଭକ୍ତିଭାବନା ସହ,କୃଷ୍ଣଧର୍ମ, କୃଷ୍ଣଭକ୍ତି ଓ ରାମଭକ୍ତି ଓଡ଼ିଶାର ଜନଗଣଙ୍କୁ ଅନୁରୂପ ଭାବେ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥିଲା । ମଧ୍ୟଯୁଗୀୟ ଓଡ଼ିଆ ରୀତିକାବ୍ୟର ସମୃଦ୍ଧଧାରା ଧନଞ୍ଜୟ ଭଞ୍ଜଙ୍କ ସମୟରୁ ଆରମ୍ଭ ହେଲା । ପଞ୍ଚସଖା ଯୁଗର କାବ୍ୟ କବିତାଦି ଯାହା ମଣିଷକୁ ମାନବୀୟ ଭାବନାରେ ଉଦ୍‌ବୁଦ୍ଧ ହୋଇ ସତ୍ୟ ଓ ଧର୍ମନିଷ୍ଠ ଜୀବନଯାପନ କରିବାକୁ ହେଲା । ସ୍ୱାଭାବିକତାକୁ ହରାଇ ତାହା ହେଲା ଆଡ଼ମ୍ବରପୂର୍ଣ ।

ଏହି ରୀତିଯୁଗର ଶ୍ରେଷ୍ଠ କବି ହେଲେ କବିସମ୍ରାଟ ଉପେନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜ ଓ ତାଙ୍କ ନାମରେ ରୀତିଯୁଗର ଅନ୍ୟନାମ ହେଲା ଭଞ୍ଜ ଯୁଗ । ମଧ୍ୟଯୁଗୀୟ ଓଡ଼ିଆ କାବ୍ୟ ସହ ଭଜନ, ଜଣାଣ ଓ ରାଧାକୃଷ୍ଣଙ୍କ ଅମିୟପ୍ରେମ ଉପରେ ଆଧାରିତ ନାନା ଗୀତିକବିତା ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ଶ୍ରୀବୃଦ୍ଧି କରିଆସିଛି । ମଧ୍ୟଯୁଗୀୟ ସାହିତ୍ୟରେ ଯେଉଁ ସନ୍ଥ-ସାହିତ୍ୟଧାରା ପଞ୍ଚସଖାଙ୍କଠାରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ କ୍ରମବିବର୍ତ୍ତନ ପଥରେ ଅଗ୍ରଗତି କରି ଆସଥିଲା ସେହି ଧାରାର ଶେଷ ଦୀପଶିଖା ହେଲେ ଭୀମଭୋଇ । ପ୍ରାଚୀନ ଓ ମଧ୍ୟଯୁଗୀୟ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟ ସାରଳା ଦାସଙ୍କଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଭୀମଭୋଇଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଦୀର୍ଘ ପାଞ୍ଚଶହ ବର୍ଷ ଧରି ଗତିକରି ଆସିଥିଲା । ବିବିଧ ରୂପ-ଭାବ-ବୈଭବକୁ ନେଇ ଯେଉଁ ସାହିତ୍ୟ ଏହି ଦୀର୍ଘକାଳ ମଧ୍ୟରେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା ତାହା ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ଅମୂଲ୍ୟ ସମ୍ପଦ ଓ ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ଆତ୍ମପରିଚିତିର ବାର୍ତ୍ତା ବହନ କରିଛି ।

ଖ୍ରୀଷ୍ଟୀୟ ଊନବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ପ୍ରାରମ୍ଭରୁ ଇଂରେଜମାନେ ଓଡ଼ିଶାକୁ ଅଧିକାର କଲେ । ଭୟ, ଆତଙ୍କ, ଅଶିକ୍ଷା ଓ ଅନ୍ଧବିଶ୍ୱାସ ଆଦିଦ୍ୱାରା ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ଆତ୍ମବିଲୁପ୍ତି ଘଟିଲା । ଏହି ଶତାବ୍ଦୀର ଦ୍ୱିତୀୟାର୍ଦ୍ଧର କିଛିକାଳ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଜାତିର ନିର୍ବେଦତା ଲାଗିରହିଲା । ନଅଙ୍କ ଦୁର୍ଭିକ୍ଷ ପରେ ଇତିହାସ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଓଡ଼ିଆ ଜାତି ସତେକି ଶ୍ମଶାନିତ ହୋଇଗଲା । ପରେ ପରେ ସୁପ୍ତ ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ନିଦ୍ରାଭଙ୍ଗ ହେଲା । ମାତୃଭୂମି ଓ ମାତୃଭାଷାକୁ ଆଧାର କରି ଓଡ଼ିଆ ଜାତୀୟତାର ଶୁଭଶଙ୍ଖ ବାଜିଉଠିଲା । ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାକୁ ଓଡ଼ିଶାରୁ ଉଠାଇ ଦେବାର ସରକାରୀ ଆଦେଶନାମା ଓ ପଡ଼ୋଶୀ ରାଜ୍ୟର ହୀନ ଚକ୍ରାନ୍ତର ଚକ୍ରବ୍ଯୂହରୁ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାକୁ ଉଦ୍ଧାର କରିବାକୁ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ସୁରକ୍ଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ଆଧୁନିକ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟକୁ ଜନ୍ମଦେଲା ।

ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ମରଣସଂକଟରୁ ରକ୍ଷା ପାଇଲା । ମାତୃଭାଷା ପ୍ରୀତିରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ସାହିତ୍ୟାଦର୍ଶରେ କାବ୍ୟ, କବିତା, ଗଳ୍ପ, ଉପନ୍ୟାସ, ନାଟକ, ପ୍ରବନ୍ଧ, ରମ୍ୟରଚନା, ଜୀବନୀ, ଆତ୍ମଜୀବନୀ, ଭ୍ରମଣକାହାଣୀ ଓ ସମାଲୋଚନା ଆଦି ନବରୁଚି ଓ ନବଚେତନା ସ୍ପର୍ଶରେ ଆଧୁନିକ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ଆଦିପର୍ବ ଆରମ୍ଭ ହେଲା । ୧୮୭୦ ମସିହା ପରଠାରୁ ଆଧୁନିକ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟ ରାଧାନାଥ ଯୁଗ, ସତ୍ୟବାଦୀ ପର୍ବ, ସବୁଜ ପର୍ବ, ପ୍ରଗତି ପର୍ବ, ଅତ୍ୟାଧୁନିକ ପର୍ବ ଦେଇ ଗତିକରି ଆଜି ଉତ୍ତର ଆଧୁନିକ ପର୍ବରେ ପଦାର୍ପଣ କରିଛି । ଦୀର୍ଘ ଏକଶତ ଛତିଶ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ବହୁ ପରୀକ୍ଷା ନିରୀକ୍ଷା ଦେଇ ଗତି କରିଆସିଛି ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟ । ପ୍ରାଚୀନ ଯୁଗରୁ ଆଦ୍ୟାବିଧ୍ ଯେଉଁ ସାରସ୍ଵତ ସ୍ରଷ୍ଟାମାନେ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟରୁ ଋଦ୍ଧିମନ୍ତ କରିଛନ୍ତି ସେମାନଙ୍କ ପରିଚୟ ଓ ସେମାନଙ୍କ ସୃଷ୍ଟି ସମ୍ପଦ ବିଷୟରେ ଅବଗତ ହେବା ପ୍ରତ୍ୟେକ ଓଡ଼ିଆଙ୍କ ପ୍ରଥମ ଓ ପରମ କାମ୍ୟ ହେବା ବିଧେ

Odisha State Board BSE Odisha 10th Class Life Science Notes Chapter 9 ଆମ ପରିବେଶ will enable students to study smartly.

BSE Odisha Class 10 Life Science Notes Chapter 9 ଆମ ପରିବେଶ

→ଉପକ୍ରମ :

• ପରିବେଶ କହିଲେ ପାଣି ପବନ ଓ ମାଟିର କେବଳ ସମନ୍ୱୟ ତା’ ନୁହେଁ ବରଂ ଜୀବଜଗତ (ପ୍ରାଣୀ, ଉଭିଦ, ଅଣୁଜୀବ)ର ଉଦ୍ଭବ ଓ ବିଲୟର ଏକ ସୂକ୍ଷ୍ମଚିତ୍ର ପରିବେଶରେ ପରିଦୃଷ୍ଟ ହୋଇଥାଏ ।
• ପରିବେଶରେ ସନ୍ତୁଳନ ଯୋଗୁଁ ଜୀବଗତର ଉତ୍ସବ ଓ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସମନ୍ଵୟ ଠିକ୍ ଭାବରେ ରହିଥାଏ ।
• ପ୍ରକୃତି ଓ ପ୍ରାକୃତିକ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ପୃଥିବୀତ ପରିବେଶୀୟ ସନ୍ତୁଳନ ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ବିସ୍ତାର କରିଥାଏ ।

→(Biosphere):

• ପୃଥ‌ିବୀପୃଷ୍ଠରେ ଥ‌ିବା ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ଜଳର ଉତ୍ସକୁ ଜଳମଣ୍ଡଳ କୁହାଯାଏ ।
• ଏହି ମଣ୍ଡଳରେ ସମୁଦ୍ର, ହିମପ୍ରବାହ, ନଦୀ, ହ୍ରଦ, ପୁଷ୍କରିଣୀ ଓ ଝରଣା ଇତ୍ୟାଦିର ଜଳସହ ଭୂତଳ ଜଳ ରହିଅଛି ।
• ଭୂପୃଷ୍ଠର ପ୍ରାୟ 640 କି.ମି. ଉପରକୁ ବ୍ୟାପିଥ୍ୟା ଅଞ୍ଚଳକୁ ବାୟୁମଣ୍ଡଳ କୁହାଯାଏ ।
• ବାୟୁମଣ୍ଡଳ 78.62% ଯବକ୍ଷାରଜାନ, 20.84% ଅମ୍ଳଜାନ, 0.03 ଭାଗ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ, ଅବଶିଷ୍ଟ ନଳୀୟ ବାଷ୍ପ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଗ୍ୟାସ୍‌କୁ ନେଇ ଗଠିତ ।
• ଅଶ୍ମମଣ୍ଡଳ ବା ପ୍ରସ୍ତରମଣ୍ଡଳ ପୃଥ‌ିବୀ ପୃଷ୍ଠରେ ଥ‌ିବା ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ମାଟି, ପଥର, ପାହାଡ଼, ପର୍ବତ ଇତ୍ୟାଦିକୁ ନେଇ ଗଠିତ ।

ଜଳମଣ୍ଡଳ, ବାୟୁମଣ୍ଡଳ ଓ ଅଶ୍ମମଣ୍ଡଳର ସମଷ୍ଟି ସ୍ଥଳରେ ପରସ୍ପର ମଧ୍ୟରେ ସମନ୍ଵୟ ଯୋଗୁଁ ଜୀବସୃଷ୍ଟି ତଥା ବିକାଶ ଓ ଜୀବନଧାରଣ ସମ୍ଭବ ହୋଇଛି । ଜୀବନଧାରଣ ପାଇଁ ଅନୁକୂଳ ବାତାବରଣ ଥିବା ଏହି ଅଞ୍ଚଳକୁ ଜୀବମଣ୍ଡଳ କୁହାଯାଏ ।

→ଜୀବମଣ୍ଡଳର ମୁଖ୍ୟ ଉପାଦାନ (Components of Biosphere) :

• ଶ୍ରୀତମଣ୍ଡଳର ଅର୍ଥ କେବଳ ଜୀବମାନଙ୍କର ସମଷ୍ଟି ନୁହେଁ, ବରଂ ଏହା ସମଗ୍ର ଜୀବଜଗତ ଓ ଏଥିସହିତ ସଂଶ୍ଳିଷ୍ଟ ପରିବେଶକୁ ବୁଝାଇଥାଏ । ପୃଥ‌ିବୀର ସମସ୍ତ ପରିସଂସ୍ଥାକୁ ନେଇ ଏହା ଗଠିତ ହୋଇଥାଏ ।
• ଏହା ସୌରଶକ୍ତି ଦ୍ଵାରା ପରିଚାଳିତ ଏବଂ ଆତ୍ମନିୟନ୍ତ୍ରଣକ୍ଷମ ଏକ ପ୍ରାକୃତିକ ସଂସ୍ଥା । ଏହାକୁ ପୃଥ‌ିବୀର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ପରିସଂସ୍ଥାଭାବେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇପାରିବ ।
• ଏହା ଜୈବ ସଙ୍ଗଠନର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ସ୍ତର ଅଟେ । ଏହାର ମୁଖ୍ୟ ଉପାଦାନ ଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛି ସମଷ୍ଟି, ବାୟୁମଣ୍ଡଳ, ଜଳମଣ୍ଡଳ, ଅଶ୍ମମଣ୍ଡଳ ଏବଂ ଜୀବମାନଙ୍କଠାରୁ ଜାତ ପଦାର୍ଥ ତଥା ଜୈବିକ ଚକ୍ର ସୃଷ୍ଟି କରୁଥିବା ସବୁ ପଦାର୍ଥ ।
• ଫେରନ୍ତାସଙ୍କେତ ବ୍ୟବସ୍ଥାଦ୍ୱାରା ଏହା ସମସ୍ଥିତି ବଜାୟ ରଖୁଥାଏ ।

→ପରିସଂସ୍ଥା (Ecosystem) :

• ଗୋଟିଏ ଅଞ୍ଚଳରେ ବାସକରୁଥିବା ସମସ୍ତ ସଜୀବ (ପ୍ରାଣୀ, ଉଭିଦ, ଅଣୁଜୀବ) ଓ ନିର୍ଜୀବ (ପାଣି, ପବନ, ମାଟି) ବସ୍ତୁକୁ ନେଇ ପରିସଂସ୍ଥା ଗଠିତ ।
• ଏହା ପ୍ରକୃତିର ଏକ ଗାଠନିକ ଓ କ୍ରିୟାତ୍ମକ ଏକକ, ଯେଉଁଥରେ ପାରସ୍ପରିକ କ୍ରିୟା ମାଧ୍ୟମରେ ଜୀବସମୂହ ପରସ୍ପର ଉପରେ ଏବଂ ପରିବେଶ ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳ ଅଟନ୍ତି ।
• ଜୀବ ଜୀବ ଭିତରେ ତଥା ଜୀବ ଓ ପରିବେଶ ଭିତରେ ଏକ ନିବିଡ଼ ସମ୍ପର୍କ ଗଢ଼ି ଉଠିଛି ଏବଂ ପରିସଂସ୍ଥାରେ ଏକ ସୂକ୍ଷ୍ମ, ସମନ୍ବିତ ସନ୍ତୁଳନ ସମ୍ଭବ ହୋଇଛି । ଏହି ସମନ୍ବିତ ଅବସ୍ଥାକୁ ପରିବେଶ ସନ୍ତୁଳନ ବା ପ୍ରାକୃତିକ ଭାରସାମ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।
• ଜୀବମଣ୍ଡଳରେ ଅନେକ ପ୍ରକାର ପରିସଂସ୍ଥା ରହିଛି, ଯଥା- ଜଙ୍ଗଲ ପରିସଂସ୍ଥା, ତୃଣଭୂମି ପରିସଂସ୍ଥା, ମରୁଭୂମି ପରିସଂସ୍ଥା, ପୁଷ୍କରିଣୀ ପରିସଂସ୍ଥା, ନଦୀ ପରିସଂସ୍ଥା, ସମୁଦ୍ର ପରିସଂସ୍ଥା ।

’‘ଇକୋସିଷ୍ଟମ’ ଶବ୍ଦର ବ୍ୟବହାର ପ୍ରଥମେ 1935 ମସିହାରେ ଏ.ଜି.ଟାନ୍‌ସ୍‌ (A.G. Tansley, 1971- 1955) କରିଥିଲେ ।

→ପରିସଂସ୍ଥାର ଗଠନିକ ଉପାଦାନ (Components of Ecosystem) :

ଗୋଟିଏ ପରିସଂସ୍ଥା ଅନ୍ୟଠାରୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭିନ୍ନ । କିନ୍ତୁ ଗଭୀର ଭାବେ ଅନୁଧ୍ୟାନ କଲେ ଆମେ ଦେଖୁବା ଏହି ଭିନ୍ନତା ଭିତରେ ଅନେକ ସମାନତା ମଧ୍ୟ ରହିଛି । କାରଣ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପରିସଂସ୍ଥା ନିମ୍ନଲିଖ୍ 4 ଗୋଟି ଉପାଦାନକୁ ନେଇ ଗଠିତ, ଯଥା-

• ଅଜୈବିକ ଉପାଦାନ (Abiotic components)
• ଭକ୍ଷକ (Consumer)
• ଉତ୍ପାଦକ (Producer)
• ଅପଘଟକ (Decomposer)

1. ଅଜୈବିକ ଉପାଦାନ (Abiotic components) :

• ପରିବେଶରେ ଥ‌ିବା ମାଟି, ପାଣି, ପବନ, ଅନ୍ୟ ମୌଳିକ ପଦାର୍ଥ ଓ ଯୌଗିକ ପଦାର୍ଥ ପରି ସମସ୍ତ ନିର୍ଜୀବ ପଦାର୍ଥକୁ ନେଇ ପରିସଂସ୍ଥାର ଅଜୈବିକ ଉପାଦାନ ଗଠିତ ହୋଇଥାଏ ।
• ଏମାନଙ୍କୁ ଆମେ ମୁଖ୍ୟତଃ ତିନିଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରିପାରିବା, ଯଥା
  • ଜଳବାୟୁ ଓ ଏହାକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରୁଥିବା କାରକ
  • ଜୀବ-ଭୂତତ୍ତ୍ଵ-ରସାୟନ ଚକ୍ର
  •  ପୁଷ୍ଟିସାର, ସ୍ନେହସାର ଓ ଶ୍ଵେତସାର ପରି ଜୈବିକ ପଦାର୍ଥ

2. ଉତ୍ପାଦକ (Producers) :

• ପରିବେଶରେ ଥିବା ଘାସ, ଗଛ, ପ୍ଲବ ଉଦ୍ଭଦ ଆଦି ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ସବୁଜ ଉଦ୍ଭିଦ ଉତ୍ପାଦକ ଅଟନ୍ତି ।
• ଏମାନଙ୍କଠାରେ କ୍ଲୋରୋଫିଲ୍ ନାମକ ଏକ ପ୍ରକାର ସବୁଜକଣା ସୂର୍ଯ୍ୟର ଆଲୋକ ଶକ୍ତିକୁ ରାସାୟନିକ ଶକ୍ତିରେ ରୂପାନ୍ତରିତ କରିଥାଏ ।
• ନିଜ ଖାଦ୍ୟ ନିଜେ ତିଆରି କରୁଥିବାରୁ ଏମାନଙ୍କୁ ସ୍ଵପୋଷୀ ବା ସ୍ଵଭୋଜୀ କୁହାଯାଏ ।

3. ଉକ୍ଷକ (Consumers) :

• ଉକ୍ଷକମାନଙ୍କଠାରେ ଅନୈଦିକ ଉପାଦାନରୁ ନିଜ ପାଇଁ ଖାଦ୍ୟ ତିଆରି କରିବାର କ୍ଷମତା ନାହିଁ । ସେମାନେ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ବା ପଞ୍ଚୋଳାବେ ଖାଦ୍ୟ ପାଇଁ ଉତ୍ପାଦକଙ୍କ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରନ୍ତି । ସେଥିପାଇଁ ସେମାନଙ୍କୁ ପରଭୋଳୀ କୁହାଯାଏ ।
• ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ବା ପରୋକ୍ଷଭାବେ ଖାଦ୍ୟ ପାଇଁ ଉତ୍ପାଦକଙ୍କ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରନ୍ତି । ସେଥ‌ିପାଇଁ ସେମାନଙ୍କୁ ପରଭୋଜୀ କୁହାଯାଏ ।
• ଖାଦ୍ୟ ଅଭ୍ୟାସ ଅନୁସାରେ ପରଭୋଜୀମାନେ ପ୍ରାଥମିକ ଭକ୍ଷକ, ଦ୍ବିତୀୟକ ଭକ୍ଷକ, ତୃତୀୟ ଭକ୍ଷକ ଏବଂ ଶୀର୍ଷ ନର୍ଭର କରନ୍ତ ।
• ସବୁପ୍ରକାର ଦ୍ବିତୀୟକ ଭକ୍ଷକ ମାଂସାଶୀ ଅଟନ୍ତି । ନିଜର ଖାଦ୍ୟପାଇଁ ସେମାନେ ତୃଣଭୋଜୀଙ୍କ ଉପରେ ନିର୍ଭର ଗୋଟିଏ ଘାସ ପଡ଼ିଆ ପରିସଂସ୍ଥାରେ କରନ୍ତି ।
• ଗୋଟିଏ ଘାସ ପଡ଼ିଆ ପରିସଂସ୍ଥାରେ ଝିଣ୍ଟିକାକୁ ଖାଉଥ‌ିବା ବେଙ୍ଗ ହେଉଛି ଦ୍ବିତୀୟକ ଭକ୍ଷକ । ବେଙ୍ଗକୁ ଖାଉଥ‌ିବା ସାପ ହେଉଛି ତୃତୀୟକ ଭକ୍ଷକ ।

4. ଅପଘଟକ (Decomposers) :

• ଅପଘଟକମାନେ ନିଜର ଖାଦ୍ୟପାଇଁ ମୃତପ୍ରାଣୀ, ଉଭିଦ ଓ ସେମାନଙ୍କର ଶରୀରରୁ ନିଷ୍କାସିତ ହେଉଥ‌ିବା ବର୍ଜ୍ୟ ଜୈବବସ୍ତୁ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରନ୍ତି ।
• ଉତ୍ପାଦକ ଏବଂ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ଭକ୍ଷକଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ତାହା ଅପଘଟକମାନଙ୍କ ଦ୍ବାରା ବିଭିନ୍ନ ମୌଳିକ ଉପାଦାନରେ ପରିଣତ ହୋଇ ମାଟି ଓ ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ମିଶିଯାଏ ।
• ପରିବେଶର ମୁଖ୍ୟ ଅପଘଟକମାନେ ହେଉଛନ୍ତି ବୀବାଣୁ, କବକ, କେତେକ ଆଦିପ୍ରାଣୀ ଇତ୍ୟାଦି ।

→ଇକୋସିଷ୍ଟମର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ଦିଗଗୁଡିକ (Functional Aspects of Ecosystem) :

1. ପ୍ରତ୍ୟେକ ପରିସଂସ୍ଥାରେ କିଛି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ପ୍ରଣାଳୀ ରହିଛି । ସେଥୁମଧ୍ୟରୁ 4ଟି ମୁଖ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ପ୍ରଣାଳୀ ହେଉଛି –

• ଖାଦ୍ୟ ଶୃଙ୍ଖଳ (Food chain),
• ଶକ୍ତି ପ୍ରବାହ (Energy flow),
• ପୋଷକ ଚକ୍ର (Nutrient cycle)
• ହୋମିଓଷ୍ଟାସିସ୍ (Homeostasis)

ଖାଦ୍ୟ ଶୃଙ୍ଖଳ (Food Chain) :

• ପରିସଂସ୍ଥାରେ ସମସ୍ତ ସବୁଜ ଉଦ୍ଭଦ ଉତ୍ପାଦକ ଅଟନ୍ତି ।
• ତୃଣଭୋଜୀମାନେ ସବୁଜ ଉଭିଦ ଖାଇ ବଞ୍ଚନ୍ତି ଓ ତୃଣଭୋଜୀମାନଙ୍କୁ ମାଂସାଶୀ ପ୍ରାଣୀମାନେ ଖାଇ ବଞ୍ଚନ୍ତି ।
• ଗୋଟିଏ ପରିସଂସ୍ଥାରେ ସବୁଜ ଉଦ୍ଭଦ ଠାରୁ ବିଭିନ୍ନ ଅନୁକ୍ରମରେ ତୃଣଭୋଜୀ ଓ ମାଂସାଶୀ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କ ବାଟଦେଇ ଖାଦ୍ୟ ଓ ଖାଦ୍ୟସ୍ଥିତ ଶକ୍ତିର ପ୍ରଭାବକୁ ଖାଦ୍ୟଶୃଙ୍ଖଳ କୁହାଯାଏ ।

• ଖାଦ୍ୟଶୃଙ୍ଖଳ ସବୁସମୟରେ ଗୋଟିଏ ସରଳ ରେଖାରେ ଗତିକରେ ।
• ଏଥୁରୁ ପରିସଂସ୍ଥାର ବିଭିନ୍ନ ଜୀବଙ୍କ ଭିତରେ ଥିବା ସମ୍ପର୍କର ସୂଚନା ମିଳେ ।
• ଖାଦ୍ୟଶୃଙ୍ଖଳ ସାଧାରଣତଃ ନିମ୍ନୋକ୍ତ ଖାଦ୍ୟସ୍ତରକୁ ନେଇ ଗଠିତ, ଯଥା- ଉତ୍ପାଦକଭାବେ ସବୁଜ ଉଦ୍ଭିଦ ପ୍ରଥମ ଖାଦ୍ୟସ୍ତରଦଖଲ କରିଛନ୍ରି ।
• ଉଦ୍ଭିଦରୁ ସିଧାସଳଖ ଖାଦ୍ୟ ଗ୍ରହଣ କରୁଥିବା ତୃଣଭୋଜୀ ପ୍ରାଣୀମାନେ ରହିଛନ୍ତି ଦ୍ଵିତୀୟ ଖାଦ୍ୟ ସ୍ତରରେ ।
• ଏହି ପ୍ରାଣୀଙ୍କୁ ଖାଉଥ‌ିବା ମାଂସାଶୀ କ୍ରମ-1 ପ୍ରାଣୀଙ୍କ ସ୍ଥାନ ହେଉଛି ତୃତୀୟ ଖାଦ୍ୟ ସ୍ତର ।
• ଚତୁର୍ଥ ଖାଦ୍ୟ ସ୍ତର ଦଖଲ କରିଛନ୍ତି ମାଂସାଶୀ କ୍ରମ-2 ପ୍ରାଣୀମାନେ ଏବଂ ଏମାନଙ୍କ ଖାଦ୍ୟ ହେଉଛି ମାଂସାଶୀ କ୍ରମ-1 ପ୍ରାଣୀ ।
• ଖାଦ୍ୟ ଶୃଙ୍ଖଳର ଶେଷସ୍ତରରେ ଥିବା ପ୍ରାଣୀଙ୍କୁ ଶୀର୍ଷ ଭକ୍ଷକ କୁହାଯାଏ ।
• ମାତ୍ର ତିନୋଟି ଖାଦ୍ୟ ସ୍ତରକୁ ନେଇ ମଧ୍ୟ ଖାଦ୍ୟ ଶୃଙ୍ଖଳ ଗଠିତ ହୋଇପାରେ ।

ଚାରର୍ଲସ ଏଲଟନ୍ ନାମକ ଜଣେ ଇଂରେଜ ପରିବେଶବିତ୍ ବିଭିନ୍ନ ପରିସଂସ୍ଥାରେ ଦେଖାଯାଉଥ‌ିବା ଖାଦ୍ୟଶୃଙ୍ଖଳକୁ ଅନୁଧ୍ୟାନ କରି ଏହି ଉପସଂହାରରେ ପହଞ୍ଚିଛନ୍ତି ଯେ ଯେକୌଣସି ଖାଦ୍ୟଶଙ୍ଖଳରେ ଖୁବ ବେଶୀରେ 5ଟି ଖାଦ୍ୟସ୍ତର ଥାଏ । କାରଣ ଗୋଟିଏ ଖାଦ୍ୟସ୍ତରରୁ ଅନ୍ୟଗୋଟିଏ ଖାଦ୍ୟସ୍ତରକୁ ଶକ୍ତିର ପ୍ରବାହ ସମୟରେ କିଛି ପରିମାଣର ଶକ୍ତି ଉତ୍ତାପ ରୂପରେ ବାତାବରଣକୁ ଚାଲିଯାଏ । ତେଣୁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଖାଦ୍ୟସ୍ତର ତାର ପୂର୍ବ ଖାଦ୍ୟସ୍ତରଠାରୁ କ୍ରମ ଅନୁସାରେ କମ୍ ଶକ୍ତି ପାଏ । ପଞ୍ଚମ ଖାଦ୍ୟସ୍ତର ବା ଶେଷସ୍ତରରେ ଖାଦ୍ୟଶକ୍ତିର ପରିମାଣ ନଗଣ୍ୟ ହୋଇଥିବାରୁ ଏହା ଉପରେ ନିର୍ଭରକରି ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଜୀବ ବଞ୍ଚିବା ଅସମ୍ଭବ ।

→ଖାଦ୍ୟଶୃଙ୍ଖଳର ମହତ୍ତ୍ବ :

• ଖାଦ୍ୟଶୃଙ୍ଖଳକୁ ଅନୁଧ୍ୟାନ କଲେ ଗୋଟିଏ ପରିସଂସ୍ଥାରେ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ଖାଦ୍ୟ ଓ ଖାଦକର ସମ୍ପର୍କ ବିଷୟରେ ଜାଣିହୁଏ । ଏହା ଖାଦ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ଓ ପ୍ରବାହ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରି ପରିସଂସ୍ଥାର ବିଭିନ୍ନ ଜୀବ ଭିତରେ ସମକରେ ସୂଚନା ମିଳିଥାଏ ।
• ଏହାଦ୍ଵାରା ଗୋଟିଏ ପରିସଂସ୍ଥାରେ ଘଟୁଥିବା ଘଟୁଥିବା ଶକ୍ତି ପ୍ରବାହ ବିଷୟରେ ଜାଣିହୁଏ ।
• ଗୋଟିଏ ପରିସଂସ୍ଥାରେ ବିଷାକ୍ତ ପଦାର୍ଥଗୁଡ଼ିକର ଚଳନ ବିଷୟରେ ଜାଣିହୁଏ ଏବଂ ବିଷାକ୍ତ ପଦାର୍ଥର ଜୈବପରିବର୍ଦ୍ଧନ ଜନିତ ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ କରିହୁଏ ।

2. ଖାଦ୍ୟଜାଲି (Food Web) :

• ପରିବେଶରେ ଗୋଟିଏ ପ୍ରକାର ଖାଦ୍ୟକୁ ଅନେକ ପ୍ରକାର ପ୍ରାଣୀ ଖାଆନ୍ତି, ଯଥା – ଘାସକୁ ଝିଣ୍ଟିକା, ଠେକୁଆ, ହରିଣ ଇତ୍ୟାଦି ଖାଇ ବଞ୍ଚନ୍ତି ।
• ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ଗୋଟିଏ ଖାଦନ କେବଳ ଗୋଟିଏ ପ୍ରକାର ଖାଦ୍ୟ ଉପରେ ନିର୍ଭର ନକରି ଅନେକ ପ୍ରକାର ଖାଦ୍ୟ ଖାଇ ବମ୍ବେ, ଯଥା – ମଣିଷ ତୃଣଭୋଜୀ ହୋଇପାରେ, ମାଂସାଶୀ ( C₁) ହୋଇପାରେ ବା ସର୍ବଭୋଜୀ ମଧ୍ୟ ହେ।ଇପାରେ ।

ପରିବେଶରେ ଗୋଟିଏ ଜୀବ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ଖାଦ୍ୟ ଖାଇ ବଞ୍ଚେ ଏବଂ ସେହି ପ୍ରାଣୀକୁ ଅନ୍ୟ ପ୍ରାଣୀମାନେ ଖାଦ୍ୟଭାବେ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି । ତେଣୁ ପରିବେଶରେ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଖାଦ୍ୟସମ୍ପର୍କ ଗୋଟିଏ ସରଳରେଖା ପରି ନହୋଇ ଏକ ଗଛର ଶାଖା ପ୍ରଶାଖା ପରି ଛନ୍ଦି ହୋଇ ଖାଦ୍ୟଜାଲି ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ ।

→ପରିସଂସ୍ଥାରେ ଶକ୍ତିର ପ୍ରବାହ (Energy flow in the ecosystem) :

• ପରିସଂସ୍ଥାରେ ଶକ୍ତିର ପ୍ରବାହ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କଠାରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ଉତ୍ପାଦକ, ତୃଣଭୋଜୀ, ମାଂସାଶୀ କ୍ରମ-1 ଓ 2 ତଥା ଶୀର୍ଷ ଭକ୍ଷକ ଠାରେ ଖାଦ୍ୟ ଜରିଆରେ ପହଞ୍ଚିଥାଏ ।
• ଯେକୌଣସି ପରି ସଂସ୍ଥାରେ ଶର ପୂର୍ବାହ୍ନ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କଠାରୁ ରୂପୋଷୀ ଏବଂ ତା’ପରେ ସମସ୍ତ ଇଞ୍ଚଳ ଓ ଅପଘଟକମାନଙ୍କ ଭିତରେ ସିଧାସଳଖ ଏକ ଦିଗରେ ହୋଇଥାଏ । ତେଣୁ ପରିସଂସ୍ଥାରେ ଶକ୍ତିର ପ୍ରବାହ ଅଣଚକ୍ରାକାର ବା ଏକତରଫା ।

ପରିସଂସ୍ଥାରେ ଶକ୍ତିର ପ୍ରବାହ ତାପଗତିବିଜ୍ଞାନ (Thermodynamics)ର ଦୁଇଟି ନିୟମ ଅନୁଯାୟୀ ହୋଇଥାଏ । ପ୍ରଥମ ନିୟମ ଅନୁଯାୟୀ ଶକ୍ତି ଗୋଟିଏ ରୂପରୁ ଅନ୍ୟ ରୂପକୁ ରୂପାନ୍ତରିତ ହୋଇଥାଏ । କିନ୍ତୁ ଏହାର ବିଲୟ ଘଟେ ନାହିଁ କି ଏହା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇପାରେ ନାହିଁ । ସବୁଜ ଉଦ୍ଭିଦ ଆଲୋକଶ୍ଳେଷଣ ଜରିଆରେ ସୌରଶକ୍ତିକୁ ରାସାୟନିକ ଶକ୍ତିରେ ରୂପାନ୍ତରିତ କରିବା ଏହାର ଉଦାହରଣ । ଦ୍ୱିତୀୟ ନିୟମ ଅନୁଯାୟୀ ଯେକୌଣସି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଶକ୍ତିର ରୂପାନ୍ତରଣ ବା ସ୍ଥାନାନ୍ତରଣ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବେ ହୋଇନଥାଏ, କିଛି ଶକ୍ତି ତାପ ରୂପେ ଅପସାରିତ ହୋଇଯାଇଥାଏ ।

• ଆର୍.ଏଲ୍.ଲିଣ୍ଡେମାନ୍ ନାମକ ଜଣେ ପରିବେଶବିତ୍ 1942 ମସିହାରେ ବିଭିନ୍ନ ପୋଷକସ୍ତରରେ ମିଳୁଥିବା ଶକ୍ତିର ପରିମାଣକୁ ଅଧ୍ୟୟନ କରି ‘10% ନିୟମ’ (Ten per cent Rule) ପ୍ରଣୟନ କଲେ ।
• ଉଦାହରଣ : ଯଦି ଗୋଟିଏ ପରିସଂସ୍ଥାରେ ଉତ୍ପାଦକ ସ୍ତରରେ ଶକ୍ତିର ପରିମାଣ 100 କ୍ୟାଲୋରୀ ହୁଏ, ତେବେ ତୃଣଭୋଜୀ ସ୍ତରରେ ଶକ୍ତିର ପରିମାଣ 10 କ୍ୟାଲୋରୀ ହେବ ।
• ମାଂସାଶୀକ୍ରମ ସ୍ତର- 1 ଠାରେ 1 କ୍ୟାଲୋରୀ ଶକ୍ତି ମିଳିବ ଓ ମାଂସାଶୀ ସ୍ତର-2ଠାରେ ମାତ୍ର 0.1 କ୍ୟାଲୋରୀ ଶକ୍ତି ମିଳିବ ।
• ସୁତରାଂ ପରିବେଶରେ ତୃଣଭୋଜୀ ସ୍ତରରେ ସବୁଠାରୁ ଅଧ‌ିକ ଶକ୍ତି ମିଳିଥାଏ ଏବଂ ଶେଷସ୍ତରଠାରେ ସବୁଠାରୁ କମ୍ ଶକ୍ତି ମିଳିଥାଏ ।

→ଇକୋଲୋଜିକାଲ ପିରାମିଡ୍ (Ecological pyramids) :

• ଚାରଲସ୍ ଏଲ୍‌ଟନ୍‌ 1927 ମସିହାରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ପରିସଂସ୍ଥା ବିଷୟରେ ଅନୁଧ୍ୟାନ କରି ଦେଖ‌ିଲେ, ପରିସଂସ୍ଥାରେ ଉତ୍ପାଦକମାନଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ସବୁଠାରୁ ଅଧ‌ିକ ଏବଂ ତୃତୀୟକ ଭକ୍ଷକ ତଥା ଶୀର୍ଷ ଭକ୍ଷକଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ସବୁଠାରୁ କମ୍ ।
• ଉତ୍ପାଦକ ସ୍ତରଠାରୁ ତୃତୀୟକ ଭକ୍ଷକ ସ୍ତର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଜୀବମାନଙ୍କସଂଖ୍ୟା କ୍ରମାଗତଭାବେ କମିକମି ଯାଏ ।
• ସଂଖ୍ୟା ଅନୁସାରେ ଏମାନଙ୍କୁ ସଜାଇ ରଖିଲେ ଏହା ଏକ ପିରାମିଡ଼ ପରି ଦେଖାଯିବ । ଏହାକୁ ସଂଖ୍ୟା ପିରାମିଡ୍ କୁହାଯାଏ ।
• ଜୀବମାନଙ୍କ ଜୈବିକ ବସ୍ତୁତ୍ୱ ଉତ୍ପାଦକ ସ୍ତରଠାରୁ କ୍ରମାଗତ ଭାବେ କମିଯାଏ ।
• ଶକ୍ତିର ପ୍ରବାହରେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରତ୍ୟେକ ସ୍ତରରେ ପୂର୍ବବର୍ତ୍ତୀ ସ୍ତର ତୁଳନାରେ କମ୍ ଶକ୍ତି ଉପଲବ୍ଧ ହୋଇଥାଏ ।
• ଏହି ଦୁଇ ଅବସ୍ଥାକୁ ବିଚାରକୁ ନେଇ ଗଠନ କରାଯାଉଥିବା ପିରାମିଡ଼କୁ ଯଥାକ୍ରମେ ଜୈବିକ ବସ୍ତୁତ୍ବ ପିରାମିଡ୍ ଶକ୍ତି ପିରାମିଡ଼୍ କୁହାଯାଏ ।

→ପୁଷ୍ଟିକର ଚକ୍ର (Nutrient cycle) :

• ପ୍ରତ୍ୟେକ ଜୀବର ଶରୀର କେତେକ ମୌଳିକ ଉପାଦାନରୁ ତିଆରି ହୋଇଥାଏ ।
• ଜୀବ ବଞ୍ଚିବା ଓ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ମୌଳିକ ଉପାଦାନ ମଧ୍ୟ ଆବଶ୍ୟକ ହୋଇଥାଏ ।
• ଜୀବ ଶରୀରପାଇଁ ଅଧିକ ପରିମାଣରେ ଆବଶ୍ୟକ ହେଉଥ‌ିବା କାର୍ବନ, ନାଇଟ୍ରୋଜେନ୍, ଅକସିଜେନ, ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍, ପଟାସିୟମ, କ୍ୟାଲସିୟମ, ମ୍ୟାଗ୍ନେସିୟମ, ସଲଫର, ଫସଫରସ୍ ପରି ମୌଳିକ ଉପାଦାନକୁ ସ୍ଥୂଳ ପୋଷକ କୁହାଯାଏ ।
• ଜୀବ ଶରୀର ପାଇଁ ଖୁବ୍ କମ୍ ପରିମାଣରେ ଆବଶ୍ୟକ ହେଉଥିବା କପର, ମାଙ୍ଗାନିଜ, ଜିଙ୍କ, ବୋରନ୍, କୋବାଲ୍ଟ, ସୋଡ଼ିୟମ, ଲୌହ ଇତ୍ୟାଦିକୁ ସୂକ୍ଷ୍ମ ପୋଷକ କୁହାଯାଏ ।
• ଉତ୍ପାଦକଙ୍କଠାରୁ ପୋଷକ ପଦାର୍ଥ ତୃଣଭୋଜୀ ଏବଂ ପରେ ଭକ୍ଷକ ପ୍ରାଣୀଙ୍କ ଶରୀରକୁ ଯାଇଥାଏ । ଉତ୍ପାଦକ ଓ ଭକ୍ଷକଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁପରେ ତାଙ୍କ ଶରୀର ମାଟିରେ ମିଶିଯାଏ ।
• ଉତ୍ପାଦକଙ୍କଠାରୁ ପୋଷକ ପଦାର୍ଥ ତୃଣଭୋଜୀ ଏବଂ ପରେ ଭକ୍ଷକ ପ୍ରାଣୀଙ୍କ ଶରୀରକୁ ଯାଇଥାଏ
• ଉତ୍ପାଦକ ଓ ଭକ୍ଷକଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁପରେ ତାଙ୍କ ଶରୀର ମାଟିରେ ମିଶିଯାଏ
• ପୋଷକ ପଦାର୍ଥମାନ ଉଭିଦ ଦ୍ବାରା ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ଜରିଆରେ ଅନ୍ୟ ଜୀବଙ୍କ ଦ୍ବାରା ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥାଏ ।

ପରିସଂସ୍ଥାରେ ପୋଷକର ପ୍ରବାହ ଚକ୍ରାକାର (Cyclic) । ଜୀବ ଶରୀର ଏବଂ ପରିବେଶ ମଧ୍ୟ ଦେଇ ପୋଷକର ଏହି ଚକ୍ରାକାର ଗତିକୁ ‘ପୋଷକ ଚକ୍ର’ (Nutrient cycle) କୁହାଯାଏ । ଅପଘଟକଙ୍କ ଯୋଗୁଁ ପରିସଂସ୍ଥାର ପୋଷକ କୁଣ୍ଡ (Nutrient pool) ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ରହେ ।

→ଅମ୍ଳଜାନ ଚକ୍ର (Oxygen Cycle) :

• ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ଶତକଡ଼ା 21 ଭାଗ ଅମ୍ଳଜାନ ରହିଛି । ଜଳରେ ମଧ୍ଯ ଅମ୍ଳଜାନ ଦ୍ରବୀଭୂତ ହୋଇ ରହିଥାଏ । ଏହାଛଡ଼ା ବିଭିନ୍ନ ପଦାର୍ଥମାନଙ୍କ ସହିତ ମିଶି ଅମ୍ଳଜାନ ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ରହିଥ‌ିବା ଦେଖାଯାଏ ।
• ଅମ୍ଳଜାନ କୈବିକ ପଦାର୍ଥଗୁଡ଼ିକରେ ଏକ ମୁଖ୍ୟ ଅଣୁ । ଏହା ଶ୍ଵେତ ସାର, ପୁଷ୍ଟସ।ର, ସ୍ନେହସ।ର DNA, RNA ଇତ୍ୟାଦିରେ ରିଭିନ୍ନ ପରିମାଶରେ ରହିଥାଏ ।
• ଶ୍ବସନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଅମ୍ଳଜାନ ଜୀବ ଜଗତ୍ କୁ ବାଷ୍ପ ଆକାର ରେ ଯାଲ ଅଙ୍ଗାର କାମ୍ଳ ଭାବରେ ବାୟୁମଣ୍ଡଳକୁ ଫେରିଥାଏ ।

• ଜୀବଜଗତର ସମସ୍ତ ଉଭିଦ, ପ୍ରାଣୀ ଓ ଅଣୁଜୀବ ଶ୍ଵାସକ୍ରିୟାଦ୍ଵାରା ବାୟୁମଣ୍ଡଳରୁ ଅମ୍ଳଜାନ ଗ୍ରହଣ କରିଥା’ନ୍ତି ।
• ଅନେକ ଜଳଜଜୀବ ଜଳରେ ଦ୍ରବୀଭୂତ ଅମ୍ଳଜାନକୁ ଶ୍ଵାସକ୍ରିୟାଦ୍ୱାରା ବାୟୁମଣ୍ଡଳରୁ ଅମ୍ଳଜାନ ଗ୍ରହଣ କରିଥା’ନ୍ତି ।
• ଜୀବମାନଙ୍କର ବର୍ଜ୍ୟବସ୍ତୁ ଓ ମୃତ ଶରୀରକୁ ଅଣୁଜୀବମାନେ ଅପଘଟନ କରିବା ସମୟରେ ବାୟୁମଣ୍ଡଳରୁ ଅମ୍ଳଜାନ ଶୋଷଣ କରି ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ନିର୍ଗତ କରିଥା’ନ୍ତି ।
• ଏହି ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ଉଭିଦମାନଙ୍କ ଦ୍ବାରା ଶୋଷିତ ହୋଇ ଆଲୋକଶ୍ଳେଷଣ ଦ୍ଵାରା ଶ୍ଵେତସାରରେ ପରିଣତ ହୁଏ ।
• ଏହାଦ୍ଵାରା ଜଳ ଅଣୁ ଢାଙ୍ଗି ଅମୂଳାଳ ଗ୍ୟାସ ଆକାରରେ ବାୟୁମଣ୍ଡଳରୁ ନିର୍ଗତ ହୋଇଥାଏ ଓ ଅମ୍ଳଜାନ ବିକ୍ର ସମ୍ପୁର୍ଣ ହୋଇଥାଏ ।

→ଯବକ୍ଷାରଜାନ ଚକ୍ର (Carbon Cycle) :

1. ଯବକ୍ଷାରଜାନ ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ ମାତ୍ରାରେ ରହିଥାଏ । ଏହା ଆମ ଶରୀରର ବିଭିନ୍ନ ଜୈବ ଅଣୁ ଯଥା : ପ୍ରୋଟିନ୍, DNA ଓ RNA ଇତ୍ୟାଦିରେ ଏକ ମୁଖ୍ୟ ଉପାଦାନ ଭାବରେ ରହିଥାଏ ।
2. କେତେକ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ ବାୟୁମଣ୍ଡଳର ଯବକ୍ଷାରଜାନ ଅଣୁକୁ ବିବନ୍ଧନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଆମୋନିୟମ୍ (NH₄⁺) ରେ ପରିଣତ କରିଥା’ନ୍ତି । କିଛି ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ ଯଥା : ଆଜୋଟୋବାକ୍ଟର (Azotobactor) ଓ ନୀଳହରିତ ଶୈବାଳ ଯଥା ଆନାବିନା (Anabaena) ସ୍ଵାଧୀନଭାବରେ ଯବକ୍ଷାରଜାନକୁ ଆମୋନିୟମ୍‌ରେ ପରିଣତ କରିଥା’ନ୍ତି ।
3. ଏହି ଆମୋନିୟମକୁ ସିଧାସଳଖ ଗ୍ରହଣ କରିବା ଉଭିଦମାନଙ୍କ ପକ୍ଷରେ ସହଜ ହୋଇ ନଥିବାରୁ ମାଟିରେ ଥ‌ିବା ଅନ୍ୟ କେତେକ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ ଏହାକୁ ଉଭିଦ ଗ୍ରହଣ କରିପାରିବାଭଳି ରସାୟନ (ନାଇଟ୍ରାଇଟ୍‌ ଓ ନାଇଟ୍ରେଟ୍)ରେ
4. ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ନାଇଟ୍ରିଫିକେସନ୍ (Nitrification) କୁହାଯାଏ ।

6. ଉଭିଦ ଓ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କ ମୃତ ଶରୀର ଓ ଉତ୍ସୁଦିତ ବର୍ଜ୍ୟ ପଦାର୍ଥଗୁଡ଼ିକ ମାପିରେ ମିଶିଲେ ସେଗୁଡ଼ିକର ଅପଘଟନଦ୍ୱାରା ଯବକ୍ଷାରଜାନର ବିଭିନ୍ନ ଯୌଗିକ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ । ଆମୋନିକରଣ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ ପ୍ରୋଟିନ୍ ଓ ଆମିନୋ ଏସିଡ଼ ଆଦି ପଦାର୍ଥରୁ ଆମୋନିଆକୁ ବାହାର କରିବା ପରେ ଏହି ଅମୋନିଆ ନାଇଟ୍ରିଫାଇଙ୍ଗ୍ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ ଦ୍ଵାରା ନାଇଟ୍ରେଟ୍‌ରେ ପରିଣତ ହୁଏ । କିଛି ପରିମାଣରେ ଆମୋନିଅମ୍, ଆମୋନିଆ ବାଷ୍ପରେ ପରିଣତ ହୋଇ ବାୟୁମଣ୍ଡଳକୁ ବାହାରିଯାଏ । ଅମ୍ଳଜାନର ଅଭାବ ଘଟିଲେ ଅପଯବକ୍ଷାର ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ ଡିନାଇଟ୍ରିଫିକେଶନ୍ ଗ୍ୟାସୀୟ ଅଣୁଭାବରେ ବାୟୁମଣ୍ଡଳକୁ ନିର୍ଗତ କରନ୍ତି । ଏହାଦ୍ଵାରା ମାଟିରେ ଯବକ୍ଷାରଜାନ ପୋଷକର ପରିମାଣ ହ୍ରାସ ପାଇଥାଏ ।

→ଜୈବପରିବର୍ତ୍ତନ (Biomagnification) :

• କେତେକ ବିଷାକ୍ତ ପଦାର୍ଥ ଜୀବ ଶରୀର ମଧ୍ୟରେ ସହଜରେ କ୍ଷୟ ହୁଏନାହିଁ । ତେଣୁ ଏହିସବୁ ବିଷାକ୍ତ ପଦାର୍ଥ ରେଚନ କ୍ରିୟାଦ୍ଵାରା ପ୍ରାଣୀ ଶରୀରରୁ ନିଷ୍କାସିତ ହୋଇପାରେ ନାହିଁ ।
• ଅପର ପକ୍ଷରେ ଶରୀରର କୋଷମାନଙ୍କ ଭିତରେ ଏହା ଜମା ହୋଇ ରହେ । ଖାଦ୍ୟ ଶୃଙ୍ଖଳ ଓ ଖାଦ୍ୟ ଜାଲିର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ତର ଦେଇ ଏହା ଶୀର୍ଷ ଭକ୍ଷକଠାରେ ପହଞ୍ଚିଲା ବେଳକୁ ଏହାର ପରିମାଣ ବହୁଗୁଣିତ ହୋଇଯାଇଥାଏ ।
• ଏହି ବିଷାକ୍ତ ପଦାର୍ଥର ପରିମାଣ ପ୍ରାଣୀର ସହନଶକ୍ତିର ବାହାରକୁ ଚାଲିଗଲେ ଶରୀର ଭିତରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ରୋଗ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । ବିଷାକ୍ତ ପଦାର୍ଥର କ୍ରମାଗତ ବୃଦ୍ଧିକୁ ଜୈବପରିବର୍ତ୍ତନ କୁହାଯାଏ ।
• କୀଟନାଶକ ଔଷଧର ଜୈବପରିବର୍ଦ୍ଧନ ହେତୁ ଚଢ଼େଇମାନଙ୍କର ଅଣ୍ଡା ଏବଂ ଅନ୍ୟ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କର ପ୍ରଜନନ କ୍ଷମତା ମଧ୍ୟ ହ୍ରାସ ପାଇଲାଣି ।
• ମଣିଷ ଜୈବପରିବର୍ଦ୍ଧନଦ୍ୱାରା ସବୁଠାରୁ ଅଧ‌ିକ କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ହେଉଛି । କାରଣ ମଣିଷ ଗୋଟିଏ ସର୍ବଭୋଜୀ ପ୍ରାଣୀ ଅଟେ । ଆମେ ଖାଉଥ‌ିବା ଭାତ, ରୁଟି, ଶାଗ, ପନିପରିବା, ଫଳ, ଗଛ, ମାଂସ ପରି ଖାଦ୍ୟ ଏବଂ ଥଣ୍ଡାପାନୀୟ ଓ କ୍ଷୀର ପରି ପାନୀୟରେ କୀଟନାଶକର ପରିମାଣ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଛି ।
• ଜୈବପରିବର୍ତ୍ତନ ଯୋଗୁଁ ଆମ ଶରୀରରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର କୀଟନାଶକ ବଦ୍ଧିତ ପରିମାଣରେ ଜମା ହେଉଛି ଓ ଏହା ଫଳରେ ଆମେ ବିଭିନ୍ନ ରୋଗରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହେଉଛୁ ।

→ସମସ୍ଥିତି (Homeostasis) :

• ଋତୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ, ଦିବାରାତ୍ର ଓ ପରିବେଶର ବିଭିନ୍ନ କାରକର ପ୍ରଭାବ ଯୋଗୁଁ ଜୀବ ବାସକରୁଥିବା ପରିବେଶର ଅବସ୍ଥା ସବୁ ସମୟରେ ସ୍ଥିର ନଥାଏ । ପରିବର୍ତ୍ତନଶୀଳ ବାହ୍ୟ ପରିବେଶରେ ସଫଳଭାବେ ବଞ୍ଚିରହିବାପାଇଁ ଜୀବମାନେ ନିଜ ଶରୀରର ଅନ୍ତଃପରିବେଶକୁ ସ୍ଥିର ରଖୁବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରନ୍ତି ।
• ଅଧିକ ଗରମ ହେଲେ ଆମ ଦେହରୁ ଝାଳ ବାହାରି ଆମ ଶରୀରକୁ ଥଣ୍ଡାକରେ । ଅତ୍ୟ ଶୀତ ପ୍ରକୋପରୁ ରକ୍ଷାପାଇବାପାଇଁ ଲୋମଟାଙ୍କୁରି ଉଠେ ବା ଶରୀର ଥରିବାକୁ ଆରମ୍ଭ କରେ । ଜୀବ ନିଜ ଶରୀର ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଦ୍ବାରା ଦେହ ଭିତର ପରିବେଶରେ ସମସ୍ଥିତି ରକ୍ଷା କରିପାରେ ।
• ଗୋଟିଏ ପରିସଂସ୍ଥାରେ ସମସ୍ଥିତି ଜଣାପାଇଁ ଦତର ଥିବା ଉପାଦାନମାନେ ପରସ୍ପର ମଧ୍ୟରେ ସନ୍ତୁଳନ ରକ୍ଷା କରି କାର୍ଯ୍ୟକରନ୍ତି । ଯଦି କୌଣସି କାରଣରୁ ସମସ୍ଥିତି ଦୁର୍ବଳ ହୁଏ ବା ଏଥ‌ିରେ ବ୍ୟାଘାତ ସୃଷ୍ଟିହୁଏ, ତେବେ ପରିସଂସ୍ଥାର ଭାରସାମ୍ୟ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଏ ।
• ପରିସଂସ୍ଥାର ସଫଳ କାର୍ଯ୍ୟକାରିତାପାଇଁ ସମସ୍ଥିତି ଏକାନ୍ତ ଆବଶ୍ୟକ ।

ପରିବେଶ ସମସ୍ୟା :

• ସମ୍ପଦ ହ୍ରାସ ପାଇବା ସହିତ ଜୈବବିବିଧତା ଉପରେ ଏହାର ପ୍ରଭାବ ପଡୁଛି । ଜଙ୍ଗଲ ଓ ମୃତ୍ତିକା କ୍ଷୟଦ୍ବାରା ପତିତ ଜମି ସୃଷ୍ଟି ହେବା ସହିତ ମରୁପ୍ରସାର ଘଟୁଛି ।
• ନଗଳ ଓ ମୃରିକା କ୍ଷୟଦ୍ବାରା ପତିତ ଜମି ସୃଷ୍ଟି ହେବା ସହିତ ମରୁପ୍ରସାର ଘଟୁଛି ।
• ଶୀତଳୀକରଣ ଯନ୍ତ୍ରରେ ବ୍ୟବହୃତ କ୍ଲୋରୋଫ୍ଲୋରୋକାର୍ବନ (CFC) ଗ୍ୟାସ ଓଜୋନ୍ ସ୍ତରରେ ଛିଦ୍ର ସୃଷ୍ଟି କଲାଣି । ଫଳରେ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କଠାରୁ ଆସୁଥିବା ଅତିବାଇଗଣି ଗଣ୍ଡି ଏବେ ପୃଥ‌ିବୀ ପୃଷ୍ଠରେ ସିଧାସଳଖ ପହଞ୍ଚିଲାଣି । ଏହାର ପ୍ରଭାବରେ ମନୁଷ୍ୟଙ୍କ ଦେହରେ ଚର୍ମ କର୍କଟ ରୋଗ ଓ ଆଗ୍‌ରେ ପରଳ ରୋଗ ଦେଖା ଦେଉଛି ।
• ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ଏବଂ ଅନ୍ୟ ସବୁକ କୋଠରି ଗ୍ୟାସକ ପରିମାଣ ବୃଦ୍ଧି ଯୋଗୁଁ ପୃଥିବୀରେ ସବୁଜ କୋଠରି ପ୍ରଭାବ ପରିଲକ୍ଷିତ ହେଉଛି । ଏଥ୍ ଯୋଗୁଁ ଧୀରେ ଧୀରେ ବାୟୁମଣ୍ଡଳର ତାପମାତ୍ରା ବଢ଼ି ଏହା ବିଶ୍ଵତାପନ ବା ଗ୍ଲୋବାଲ୍ ୱାରମିଂ (Global warming) ର କାରଣ ହେଲାଣି । ବିଶ୍ୱତାପନ ଯୋଗୁଁ ସମୁଦ୍ର ଜଳପତ୍ତନ ବଢ଼ିବାରେ ଲାଗିଛି ଏବଂ ବିଶ୍ଵ ଜଳବାୟୁରେ ଅବାଞ୍ଛିତ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଘଟୁଛି ।
• କଳକାରଖାନା ଓ ମୋଟରଯାନରୁ ନିର୍ଗତ ସଲ୍‌ଫର୍‌ ଡାଇଅକ୍‌ସାଇଡ୍ ଓ ନାଇଟ୍ରୋଜେନ୍ ଅକ୍ସାଇସ୍‌ ବାୟୁମଣ୍ଡଳକୁ ଯାଇ ଜଳୀୟବାଷ୍ପ ସହିତ ମିଶି ସଲଫ୍ୟୁରିକ୍ ଅମ୍ଳ ଓ ନାଇଟ୍ରିକ୍ ଅମ୍ଳରେ ପରିଣତ ହେବା ଫଳରେ ଅମ୍ଳବର୍ଷା ହେଉଛି । ଏହାର ପ୍ରଭାବରେ ଜଙ୍ଗଲ, ଘାସପଡ଼ିଆ ଏବଂ ଶସ୍ୟକ୍ଷେତ୍ରର ଉତ୍ପାଦନ କ୍ଷମତା ହ୍ରାସ ପାଇଲାଣି ।
• ପ୍ରତିଦିନ ସହଳାଞ୍ଚଳରେ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥିବା ଉଦାନନ୍ଦା କଠିନ ଦଳାର ପରିଚାଳନା ମ୍ୟୁନିସିପାଲ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କ ପାଇଁ ସମସ୍ୟା ସୃଷ୍ଟି କଲାଣି । କାରଣ ସବୁପ୍ରକାର ବର୍ଜ୍ୟବସ୍ତୁକୁ କ୍ଷୟ କରିବାର କ୍ଷମତା ପରିବେଶର ନାହିଁ । ପନିପରିବା, ଫଳମୂଳ, ପତ୍ର, କାଗଜ, କାଠ ଇତ୍ୟାଦି ଜୈବ ପଦାର୍ଥ ଜୈବ ଅବକମତକ୍ଷମ । ଏହି ସବୁ କୈବ ପଦାର୍ଥ ପରିବେଶରେ ଅପଘଟିତ ହୋଇ ମାଟିରେ ମିଶେ । କିନ୍ତୁ ଦର୍ଯ୍ୟର ସୁପରିଚାଳନା ନହେବା ଦ୍ଵାରା ଏହା ଦହୁଳ ପଢିମାଣରେ ପରିବେଶରେ ଜମା ହୋଇ ରହୁଛି । ଦର୍ଷାଦିନେ ଏହା ପଟି ବାୟୁ ଓ କୁସୃଜଳ ପ୍ରଦୂଷଣ ସହିତ ଭୂତଳ ଜଳ ପ୍ରଦୂଷଣର ମଧ କାରଣ ହୋଇପଡ଼ିଛି ।
• ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ବଡ଼ ବଡ଼ ସହରମାନଙ୍କରୁ ବାହାରୁଥିବା ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ନିର୍ମିତ ପଦାର୍ଥ, ପାରଦ ଓ ଅନ୍ୟ ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥ, ଧାତୁ ନିର୍ମିତ ପଦାର୍ଥ ଆଦି ଜୈବ-ଅବନମିତଅକ୍ଷମ । ପରିବେଶରେ ଅଣୁଜୀବଙ୍କଦ୍ବାରା ଏହାର ଅପଘଟନ ହୁଏ ନାହିଁ । ଏଗୁଡ଼ିକ ପରିବେଶରେ ଜମାହୋଇ ରହନ୍ତି । ଏ ଭିତରୁ କିଛି ଖାଦ୍ୟଶୃଙ୍ଖଳ ମାଧ୍ୟମରେ ଜୀବମାନଙ୍କ ଶରୀରରେ ପ୍ରବେଶ କରି ଜୈବ ପରିର୍ବନ କରାନ୍ତି । ଏହାର ପ୍ରଭାବରେ ମଣିଷ ଓ ଗୃହପାଳିତ ପଶୁ ବହୁ ରୋଗରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହେଲେଣି । ଆକ୍ରାନ୍ତ ହେଲେଣି ।