Odisha State Board BSE Odisha 7th Class Science Important Questions Chapter 6 ତାପ ଓ ତାପ ସଂଚରଣ Important Questions and Answers.
BSE Odisha Class 7 Science Important Questions Chapter 6 ତାପ ଓ ତାପ ସଂଚରଣ
Question 1.
ପାରଦର କେଉଁ ବିଶେଷ ଗୁଣ ଯୋଗୁ ଏହାକୁ ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ରରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ?
Solution:
(i) ପାରଦ ଏକ ତରଳ ପଦାର୍ଥ (ଧାତୁ) ହୋଇଥିବାରୁ ଯେକୌଣସି କାଚନଳୀରେ ଏହାକୁ ନେଇ, ତାପ ପ୍ରୟୋଗ କଲେ ଏହାର ପ୍ରସାରଣ ମାପିବା ସହଜସାଧ୍ୟ ହୋଇଥାଏ ।
(ii) ଏହା ଏକ ଅସ୍ବଚ୍ଛ ଏବଂ ଉଜ୍ଜ୍ଵଳ ତରଳ ପଦାର୍ଥ ହୋଇଥିବାରୁ ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ରର କାଚ ମଧ୍ୟ ଦେଇ ସହଜରେ ଚିକ୍ ଚିକ୍ ହୋଇ ଦେଖାଯାଏ ।
(iii) ଏହା କାଚନଳୀରେ ଲାଗିଯାଏ ନାହିଁ ।
(iv) ଅନ୍ୟ ତରଳ ପଦାର୍ଥ ତୁଳନାରେ ଅତି କମ୍ ତାପମାତ୍ରା ବୃଦ୍ଧିରେ ଏହା ଅଧିକ ପ୍ରସାରିତ ହୋଇଥାଏ ।
(v) ନିଦାରିତ ପଦାର୍ଥର ତାପମାତ୍ରା ନିଣ୍ଡୟ କରିବାପାଇଁ ପାରଦ ପଦାଥଠାରୁ ବହୁତ କମ ପରିମାଣର ତାପ ଗହଣ କରେ । ତେଣୁ ସେହି ପଦାର୍ଥର ତାପୀୟ ଅବସ୍ଥାରେ ବିଶେଷ ପରିବର୍ତ୍ତନ ସୃଷ୍ଟି କରେ ନାହିଁ ।
(vi) ପାରଦ ସହଜରେ ଶୁଦ୍ଧ ଅବସ୍ଥାରେ ମିଳେ ।
(vii) ଏହାର ସ୍ଫୁଟନାଙ୍କ 357°C ଏବଂ ହିମାଙ୍କ – 39°C ହୋଇଥିବାରୁ ଏହାକୁ ନେଇ ଗଠିତ ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ରର ପରାସ ଯଥେଷ୍ଟ ଅଧିକ ଅଟେ ।
ସଂଶିପ୍ତଧାମା ପ୍ରଣୋଉର :
Question 1.
ବିକିରଣ ପ୍ରକ୍ରିୟାର ବିଶେଷତ୍ଵ ବୁଝାଅ ।
(i) ବିନା ମାଧ୍ୟମରେ ତାପ ସଞ୍ଚରଣକୁ ବିକିରଣ କୁହାଯାଏ । ପରିବହନ ଓ ପରିଚଳନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ତାପ ସଞ୍ଚରଣ ପାଇଁ ମାଧ୍ୟମ ଏକାନ୍ତ ଆବଶ୍ୟକ ହୋଇଥାଏ; ମାତ୍ର ବିକିରଣ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ମାଧ୍ୟମ ବିନା ତାପ ଏକ ସ୍ଥାନରୁ ଅନ୍ୟ
(ii) ବିକିରଣ ଦ୍ଵାରା ପରିବହନ ଓ ପରିଚଳନ ଅପେକ୍ଷା ଅଧିକ ବେଗରେ ତାପ ସଞ୍ଚରିତ ହୋଇଥାଏ । (iii) ସମସ୍ତ ଉତ୍ତପ୍ତ ବସ୍ତୁ ବିକିରଣ ଦ୍ବାରା ତାପ ହରାଇଥାନ୍ତି ।
(iv) ଉତ୍ପତ୍ତି ସ୍ଥଳରୁ ତାପ ବିକିରଣଦ୍ବାରା ସମଭାବରେ ସବୁଦିଗକୁ ସରଳରେଖାରେ ଗତି କରେ ।
Question 2.
ବୈଜ୍ଞାନିକ କାରଣ ଲେଖ ।
ସମୁଦ୍ର କୂଳରେ ଥିବା ଘରମାନଙ୍କରେ ସବୁ ଝରକା ଓ ଦ୍ବାର ସମୁଦ୍ର ଆଡ଼କୁ ମୁହଁ କରିଥାଏ ।
Solution:
(i) ଦିନବେଳା ସ୍ଥଳଭାଗ, ଜଳଭାଗ ତୁଳନାରେ ଶୀଘ୍ର ଉତ୍ତପ୍ତ ହୋଇଥାଏ । ତେଣୁ ସ୍ଥଳଭାଗର ତାପମାତ୍ରା ଜଳ ଭାଗର ତାପମାତ୍ରାଠାରୁ ଅଧିକ ହୋଇଥାଏ ।
(ii) ଫଳରେ ସ୍ଥଳଭାଗ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଥିବା ବାୟୁ ହାଲୁକା ହୋଇ ଉପରକୁ ଉଠିଯାଏ । ତାହାର ସ୍ଥାନ ପୂରଣ କରିବାପାଇଁ ଜଳଭାଗ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଥିବା ଶୀତଳ ଓ ଭାରୀ ବାୟୁ ସ୍ଥଳଭାଗକୁ ପ୍ରବାହିତ ହୁଏ ।
(iii) ଦିନ ବେଳା ଜଳଭାଗରୁ ସ୍ଥଳଭାଗକୁ ବହି ଆସୁଥିବା ଏହି ପବନକୁ ‘ସମୁଦ୍ର ସମୀର’ କୁହାଯାଏ । ସେଇଥପାଇଁ ସମୁଦ୍ର କୂଳରେ ଥିବା ଘରମାନଙ୍କରେ ସବୁ ଝରକା ଓ ଦ୍ବାର ସମୁଦ୍ର ଆଡ଼କୁ ମୁହଁ କରିଥାଏ ।
Question 3.
ପାର୍ଥକ୍ୟ ଦର୍ଶାଅ ।
(a) ତାପ ପରିବହନ ଓ ତାପ ପରିଚଳନ
(b) ତାପ ସୁପରିବାହୀ ଓ ତାପ କୁପରିବାହୀ
(c) ପରିଚଳନ ଓ ବିକିରଣ
Question 4.
ବରଫ ବାହାରେ ତରଳିଯାଏ; କିନ୍ତୁ କରତଗୁଣ୍ଡ ବା କୁଣ୍ଡା ଭିତରେ ରଖିଲେ ବହୁ ସମୟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କଠିନ ଅବସ୍ଥାରେ ରହେ ।
Solution:
(i) ବରଫକୁ ବାହାରେ ରଖୁଲେ ତାହା ତରଳିଯାଏ । ଏହା ମୁଖ୍ୟତଃ ବାୟୁମଣ୍ଡଳର ତାପକୁ ଗ୍ରହଣ କରି ତରଳେ ।
(ii) କରତଗୁଣ୍ଡ ବା କୁଣ୍ଡା କୁପରିବାହୀ ହୋଇଥିବାରୁ ତାହା ମଧ୍ୟଦେଇ ବାୟୁମଣ୍ଡଳର ତାପ ବରଫ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଯାଇପାରେ ନାହିଁ । ତେଣୁ ବରଫ ସହଜରେ ନ ତରଳି ବହୁ ସମୟ କଠିନ ଅବସ୍ଥାରେ ରହେ ।
Question 5.
ବୁସେନ୍ ବର୍ଷର ଶିଖା ଉପରେ ତାର ଜାଲି ରଖୁ, ଜାଲି ଉପରକୁ ଶିଖା ଦେଖାଯାଏ ନାହିଁ କାହିଁକି ?
Solution:
(i) ତାରଜାଲି ତାପର ସୁପରିବାହୀ ହୋଇଥିବାରୁ ଶିଖାରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ତାପକୁ ତାରଜାଲି ଗ୍ରହଣ କରିନିଏ ।
(ii) ଏଣୁ ତାରଜାଲିର ଅପରପାର୍ଶ୍ଵରେ ଗ୍ୟାସ୍ ଉତ୍ତପ୍ତ ହୋଇ ଜଳିବାପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ତାପ ଶିଖାରୁ ପାଇପାରେ ନାହିଁ । ତେଣୁ ଅପର ପାର୍ଶ୍ଵରେ ଗ୍ୟାସ୍ ଜଳେନାହିଁ କିମ୍ବା ଶିଖା ଦେଖାଯାଏ ନାହିଁ ।
ବସ୍ତୁନିଶ ପ୍ତଶୋଇଲ :
I. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(i) ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁର _________ ଅବସ୍ଥା ଏହାର ତାପମାତ୍ରାକୁ ସୂଚାଇଥାଏ ।
(ii) _________ ଯନ୍ତ୍ର ସାହାଯ୍ୟରେ ତାପମାତ୍ରା ମାପ କରାଯାଇଥାଏ ।
(iii) ବିକିରଣ ଉପାୟରେ ତାପ ସଂଚରଣ ପାଇଁ କୌଣସି _________ ହୁଏ ନାହିଁ ।
(iv) ଗାଢ଼ ରଙ୍ଗର ପୋଷାକ ହାଲ୍କା ରଙ୍ଗର ପୋଷାକ ତୁଳନାରେ _________ ତାପ ଅବଶୋଷଣ କରିପାରେ ।
(v) ଗୋଟିଏ ଷ୍ଟିଲ ଚାମଚ ଗରମ ପାଣିରେ ବୁଡ଼ାଇଲେ ଉଭୟଙ୍କ ତାପମାତ୍ରା _________ ହେଲାଯାଏଁ ତାପ ପାଣିରୁ ଚାମଚକୁ ପ୍ରବାହିତ ହେବ ।
(vi) ମଣିଷ ଦେହର ସାଧାରଣ ତାପମାତ୍ରା _________ |
(vii) ଗାଢ଼ ରଙ୍ଗର ପୋଷାକ _________ ଋତୁରେ ପିନ୍ଧାଯାଏ ।
(viii)ଏକ ଥର୍ମୋମିଟର ପରିସର _________
(ix) ଦୂର ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ରର ପରାସ _________
(x) ପଦାର୍ଥରେ ଥିବା ଅଣୁଗୁଡ଼ିକର ଗତିର ବେଗ ବଢ଼ିଲେ ପଦାର୍ଥର ଉଷ୍ଣତା _________ |
(xi) ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ରର ପ୍ରାନ୍ତରେ ଥିବା ବଲ୍ବ _________ ରେ ପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଟେ ।
(xii) _________ ଏକ ତରଳ ଧାନ୍ତ ଥିଲେ |
(xiii) ବାୟୁରେ _________ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ତାପ ସଞ୍ଚରିତ ହୋଇଥାଏ ।
(xiv) ପାରଦରେ ତାପ ସଞ୍ଚରଣ୍ _________ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ହୋଇଥାଏ ।
Solution:
(i) ତାପୀୟ
(ii) ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ର ବା
(iii) ମାଧ୍ୟମ
(iv) ଅଧୀ
(v) ସମାନ
(vi) 37° C ବା 98.4° F
(vii) ଶୀତ
(viii) 10° C ବା 110° C
(ix) 35° C ରୁ 42° C
(x) ବଢ଼େ
(xi) ପାରଦ
(xii) ପାରଦ
(xiii) ପରିଚଳନ
(xiv) ପରିବଦନ
II. ବାମପାର୍ଶ୍ବର ସମ୍ପର୍କକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟକରି ଦକ୍ଷିଣପାର୍ଶ୍ବର ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(i) ସେଲ୍ସିୟସ୍ ସ୍କେଲ୍ : °C :: ଫାରେନ୍ହାଇଟ୍ ସ୍କେଲ୍ : _________
(ii) °C ସ୍କେଲର ଦୁଇପ୍ରାନ୍ତର ମାପାଙ୍କ : 35 ଓ 42 :: °F ସ୍କେଲର ଦୁଇମାପାଙ୍କ : _________
(iii) ପାରଦ : ତାପ ପରିବହନ :: ସମୁଦ୍ର ସମୀର : _________
(iv) ପାରଦ : ତାପ ସୁପରିବାହୀ :: କାଠ : _________
(v) ତରଳ ଓ ଗ୍ୟାସୀୟ ପଦାର୍ଥରେ ତାପ ସଂଚରଣ : ପରିଚଳନ :: ବିନା ମାଧ୍ୟମରେ ତାପ ସଂଚରଣ : _________
(vi) ପାରଦର ସ୍ଫୁଟନାଙ୍କ : 357°C :: ପାରଦର ହିମାଙ୍କ : _________
(vii) ଜ୍ଵର ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ରର ପରାସ : 35°C ରୁ 42°C :: ପରୀକ୍ଷାଗାର ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ରର ପରାସ : _________ |
(viii) ଧାତୁ : ସୁପରିବାହୀ :: ରବର : _________
(ix) ତରଳ : ପରିଚଳନ :: ବିନା ମାଧ୍ୟମ : _________
(x) ଜ୍ଵର ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ର : 35°C – 42°C :: ପରୀକ୍ଷାଗାର ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ର : _________
(xi) ଗ୍ରୀଷ୍ମଋତୁ : ହାଲ୍କା ରଙ୍ଗର ପୋଷାକ :: ଶୀତଋତୁ : _________
(xii) ପାରଦ : ପରିବହନ :: ବରଫ : _________
Solution:
(i) °F
(ii) 94 ଓ 108
(iii) ତାପ ପରିଚଳନ
(iv) ତାପ କୁପରିବାହୀ
(v) ବିକିରଣ
(vi) – 39°C
(vii) – 10°C ରୁ 110°C
(viii) କୁପରିବାହୀ
(ix) ବିକିରଣ
(x) – 10°C – 110°C
(xi) ଗାଢ଼ ରଙ୍ଗର ପୋଷାକ
(xii) ପରିଚଳନ
III. ବନ୍ଧନୀ ମଧ୍ଯରୁ ଉପଯୁକ୍ତ ଶବ୍ଦବାଛି ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(i) ଜ୍ଵର ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ରର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ପ୍ରାୟ, _________ ପେ.ମି. | (10, 20, 30, 40)
(ii) _________ ଯନ୍ତ୍ରରେ ପାରଦକୁ ତାପମାତ୍ରା ମାପକ ପଦାର୍ଥ ରୂପରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ନାହିଁ । (ଜ୍ଵର ତାପମାନ, ପରୀକ୍ଷାଗାର ତାପମାନ, ଡିଜିଟାଲ୍ ତାପମାନ, କୌଣସିଟି ନୁହେଁ)
(iii) କଠିନ ପଦାର୍ଥ ମଧ୍ଯରେ _________ ପ୍ରଣାଳୀରେ ତାପ ସଂଚରଣ ହୁଏ । (ପରିବହନ, ପରିଚଳନ, ବିକିରଣ, କୌଣସିଟି ନୁହେଁ)
(iv) ତରଳ ପଦାର୍ଥ ମଧ୍ଯରେ _________ ପ୍ରଣାଳୀରେ ତାପ ସଂଚରଣ ହୁଏ । (ପରିବହନ, ପରିଚଳନ, ବିକିରଣ, କୌଣସିଟି ନୁହେଁ)
(v) ଗ୍ୟାସୀୟ ପଦାର୍ଥ ମଧ୍ଯରେ _________ ପ୍ରଣାଳୀରେ ତାପ ସଂଚରଣ ହୁଏ । (ପରିବହନ, ପରିଚଳନ, ବିକିରଣ, କୌଣସିଟି ନୁହେଁ)
(vi) _________ ବ୍ୟତୀତ ସମସ୍ତ ଅଧାତୁ ତାପ କୁପରିବାହୀ । (ଅଙ୍ଗାର, ଗ୍ରାଫାଇଟ୍, ଗନ୍ଧକ, ଫସଫରସ୍)
Solution:
(i) 10
(ii) ଡିଜିଟାଲ୍ ତାପମାନ
(iii) ପରିବହନ
(iv) ପରିଚଳନ
(v) ବିକିରଣ
(vi) ଗ୍ରାଫାଇଟ୍
IV. ନିମ୍ନଲିଖ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଗୋଟିଏ ବା ଦୁଇଟି ଶବ୍ଦରେ ଦିଅ ।
(i) 37° C ବା 98.4°F କାହାର ଦେହର ତାପମାତ୍ରା ଅଟେ ?
(ii) ଜ୍ଵର ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ରର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ପ୍ରାୟ କେତେ ହୋଇଥାଏ ?
(iii) ତୁମ ଦେହର ତାପମାତ୍ରା ପ୍ରାୟ କେତେ ଅଟେ ?
(iv) କେଉଁ ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ରରେ ପାରଦକୁ ତାପମାତ୍ରା ମାପକ ପଦାର୍ଥ ରୁପରେ ଗ୍ୟତ୍ସାର କାରାଯାଏ ନାହୃ |
(v) କଠିନ ପଦାର୍ଥ ମଧ୍ଯରେ ତାପ କେଉଁ ଉପାୟରେ ସଞ୍ଚରିତ ହୁଏ ?
(vi) ହିଟର ସାମନାରେ ବସିଲେ ଆମେ କେଉଁ ଉପାୟରେ ହିଟରରୁ ନିର୍ଗତ ତାପ ପାଇଥାଉ ?
Solution:
(i) 37° C ବା 98.4°F ସୁସ୍ଥ ବ୍ୟଲ୍ତକର ଦେହର ଜ୍ବାରାଦାରି ତାପମାତୃ ଅଟେ ।
(ii) 10 ପେ.ମି.
(iii) 37°C ବା 98.4°F
(iv) ଡିଜିଟାଲ୍ ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ର
(v) ପରିବହନ
(vi) ବିକିରଣ
V. ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।
(କ) କେଉଁ ରଙ୍ଗ ସବୁଠାରୁ ଅଧୂକ ତାପ ବିକିରଣ କରେ ?
(i) କଳା
(ii) ଧଳା
(iii) ସବୁଜ
(iv) ନାଲି
Solution:
(i) କଳା
(ଖ) କେଉଁ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଅଣୁଗୁଡ଼ିକ ଉତ୍ତପ୍ତ ବସ୍ତୁରୁ ଶୀତଳ ବସ୍ତୁକୁ ନାହିଁ ?
(i) ପରିବହନ
(ii) ପରିଚଳନ
(iii) ବିକିରଣ
(iv) ପରିବହନ ଓ ପରିଚଳନ
Solution:
(iii) ବିକିରଣ
(ଗ) ରୁମ୍ ହିଟର କେଉଁ ନିୟମ ଅନୁସାରେ କାର୍ଯ୍ୟକରେ ?
(i) ପରିବହନ
(ii) ପରିଚଳନ
(iii) ବିକିରଣ
(iv) ପରିବହନ ଓ ପରିଚଳନ
Solution:
(iii) ବିକିରଣ
(ଘ) ପାରଦର ସ୍ଫୁଟନାଙ୍କ କେତେ °C ?
(i) – 39°C
(ii) 110°C
(iii) 259°C
(iv) 357°C
Solution:
(iv) 357°C
(ଙ) ଧାତୁରେ ତାପ ସଞ୍ଚରଣ କେଉଁ ପ୍ରଣାଳୀରେ ହୁଏ ?
(i) ପରିବହନ
(ii) ପରିଚଳନ
(iii) ବିକିରଣ
(iv) ପରିବହନ ଓ ବିକିରଣ
Solution:
(i) ପରିବହନ
VI. ରେଖାଙ୍କିତ ପଦ ନ ବଦଳାଇ ଭ୍ରମ ଥିଲେ ସଂଶୋଧନ କର ।
(i) °F ସ୍କେଲର ଦୁଇ ପ୍ରାନ୍ତର ମାପାଙ୍କ 35 ଓ 42 ଅଟେ ।
(ii) ପାରଦରେ ତାପ ସଂଚରଣ ପରିଚଳନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ହୋଇଥାଏ ।
(iii) ଦିନବେଳା ଜଳଭାଗରୁ ସ୍ଥଳଭାଗକୁ ବହି ଆସୁଥିବା ପବନକୁ ‘ସ୍ଥଳ ସମୀର’ କୁହାଯାଏ ।
(iv) ସ୍ଥଳ ସମୀର ଓ ସମୁଦ୍ର ସମୀର ବାୟୁର ପରିବହନ ପ୍ରକ୍ରିୟାର ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତ ଅଟେ ।
(v) ଜଳ ଓ ବାୟୁ ତାପର ସୁପରିବାହୀ ଅଟନ୍ତି ।
Solution:
(i) °F ସ୍କେଲର ଦୁଇ ପ୍ରାନ୍ତର ମାପାଙ୍କ 94 ଓ 108 ଅଟେ ।
(ii) ପାରଦରେ ତାପ ସଂଚରଣ ପରିଚଳନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ହୋଇଥାଏ ।
(iii) ଦିନବେଳା ଜଳଭାଗରୁ ସ୍ଥଳଭାଗକୁ ବହି ଆସୁଥିବା ପବନକୁ ସମୁଦ୍ର ସମୀର କୁହାଯାଏ ।
(iv) ସ୍ଥଳ ସମୀର ଓ ସମୁଦ୍ର ସମୀର ବାୟୁର ପରିଚଳନ ପ୍ରକ୍ରିୟାର ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତ ଅଟେ ।
(v) ଜଳ ଓ ବାୟୁ ତାପର କୁପରିବାହୀ ଅଟନ୍ତି ।
VII. ନିମ୍ନଲିଖତ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଠିକ୍ ଥିଲେ ଠିକ୍ ( ✓) ଚିହ୍ନ ଓ ଭୁଲ ଥିଲେ ଭୁଲ (x) ଚିହ୍ନ ଦିଅ ।
(i) ଜ୍ଵର ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ରର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ପ୍ରାୟ ୮ ସେ.ମି. ହୋଇଥାଏ ?
(ii) ତୁମ ଦେହର ତାପମାତ୍ରା ପ୍ରାୟ 37°C ବା 97.4°F ଅଟେ ?
(iii) ଡିଜିଟାଲ୍ ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ରରେ ପାରଦକୁ ତାପମାତ୍ରା ମାପକ ପଦାର୍ଥ ରୂପରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ନାହିଁ ।
(iv) କଠିନ ପଦାର୍ଥ ମଧ୍ଯରେ ତାପ ପରିଚଳନ ଉପାୟରେ ସଞ୍ଚରିତ ହୁଏ ।
(v) ହିଟର ସାମନାରେ ବସିଲେ ଆମେ ବିକିରଣ ଉପାୟରେ ହିଟରରୁ ନିର୍ଗତ ତାପ ପାଇଥାଉ ?
Solution:
(i) ×
(ii) ×
(iii) ✓
(iv) ×
(v) ✓
VIII. ସ୍ତମ୍ଭ ମିଳନ କର ।
IX. ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।
(i) ବସ୍ତୁର ତାପୀୟ ସ୍ଥିତି କେଉଁ ଯନ୍ତ୍ର ସାହାଯ୍ୟରେ ଜାଣି ହେବ ?
(ii) ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ରରେ କେଉଁ ସ୍କେଲ ଅଛି ?
(iii) ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ରର ପ୍ରଥମ ଉଦ୍ଭାବକ କିଏ ଓ କେଉଁ ମସିହାରେ ସେ ଏହାକୁ ଉଦ୍ଭାବନ କରିଥିଲେ ?
(iv) ଆଧୁନିକ ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ର କେଉଁ ମସିହାରେ ତିଆରି ହେଲା ?
(v) ପ୍ରଥମେ ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ରରେ ସୂଚକ ଭାବେ କ’ଣ ବ୍ୟବହାର ହେଉଥିଲା ?
(vi) ଗୋଟିଏ ପଦାର୍ଥର ଉଷ୍ମତା ପଦାର୍ଥର କାହା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ ?
(vii) ସେଲ୍ସିୟସ୍ ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ରର ମାପାଙ୍କ କେତେ ?
(viii)ଫାରେନ୍ହାଇଟ୍ ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ରର ମାପାଙ୍କ କେତେ ?
(ix) ପଦାର୍ଥର ତାପମାତ୍ରା ବଦଳିବା ସହିତ ପଦାର୍ଥର ଭୌତିକ ପରିବର୍ତ୍ତନର କ’ଣ ସମ୍ବନ୍ଧ ରହିଛି ?
(x) ଆଧୁନିକ ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ରରେ ସୂଚକ ଭାବେ କ’ଣ ବ୍ୟବହାର ହେଉଛି ?
(xi) ପାରଦର ସ୍ଫୁଟନାଙ୍କ ଓ ହିମାଙ୍କ କେତେ ?
(xii) ତାପ କେତେ ପ୍ରକାରରେ ସଞ୍ଚରିତ ହୁଏ ଓ କ’ଣ କ’ଣ ?
(xiii)କଠିନ ପଦାର୍ଥରେ ତାପ ସଞ୍ଚରଣକୁ କ’ଣ କହନ୍ତି ?
(xiv) ତରଳ ଓ ଗ୍ୟାସରେ ତାପ ସଞ୍ଚରଣକୁ କ’ଣ କହନ୍ତି ?
(xv) ବିନା ମାଧ୍ୟମରେ ତାପ ସଞ୍ଚରଣକୁ କ’ଣ କହନ୍ତି ?
Solution:
(i) ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ର ସାହାଯ୍ୟରେ ବସ୍ତୁର ତାପୀୟ ସ୍ଥିତି ଜାଣି ହେବ ।
(ii) ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ରରେ ସେଲସିୟସ, ଫାରେନ୍ହାଇଟ୍, ରୋମର, କେଲଭିନ୍ ଓ ଡିଜିଟାଲ୍ ଇତ୍ୟାଦି ସ୍କେଲ ଅଛି ।
(iii) ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ରର ପ୍ରଥମ ଉଦ୍ଭାବକ ଗାଲିଲିଓ । 1592 ମସିହାରେ ସେ ଏହାକୁ ତିଆରି କରିଥିଲେ ।
(iv) ଆଧୁନିକ ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ର 1655 ମସିହାରେ ତିଆରି ହେଲା ।
(v) ପ୍ରଥମେ ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ରରେ ସୂଚକ ଭାବେ ଆଲକୋହଲ ବ୍ୟବହାର ହେଉଥିଲା ।
(vi) ଗୋଟିଏ ପଦାର୍ଥର ଉଷ୍ମତା ପଦାର୍ଥର ଅଣୁମାନଙ୍କର ଗତି ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ ।
(vii) ସେଲ୍ସିୟସ୍ ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ରର ମାପାଙ୍କ 35 ରୁ 42 ଡିଗ୍ରୀ ସେଲ୍ସିୟସ୍ ।
(viii)ଫାରେନ୍ହାଇଟ୍ ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ରର ମାପାଙ୍କ 94° ରୁ 108° ଫାରେନ୍ହାଇଟ ।
(ix) ପଦାର୍ଥର ତାପମାତ୍ରା ବଦଳିବା ସହିତ ପଦାର୍ଥର ସଂକୋଚନ ଓ ପ୍ରସାରଣ ହୁଏ ।
(x) ଆଧୁନିକ ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ରରେ ସୂଚକ ଭାବେ ପାରଦ ବ୍ୟବହାର ହେଉଛି ।
(xi) ପାରଦର ସ୍ଫୁଟନାଙ୍କ 357 ଡିଗ୍ରୀ ସେଲସିୟସ ଓ ହିମାଙ୍କ 39 ଡିଗ୍ରୀ ସେଲସିୟସ୍ ।
(xii) ତାପ ତିନି ପ୍ରକାରରେ ସଞ୍ଚରିତ ହୁଏ – ପରିବହନ, ପରିଚଳନ ଓ ବିକିରଣ ।
(xiii)କଠିନ ପଦାର୍ଥରେ ତାପ ସଞ୍ଚରଣକୁ ପରିବହନ କହନ୍ତି ।
(xiv) ତରଳ ଓ ଗ୍ୟାସରେ ତାପ ସଞ୍ଚରଣକୁ ପରିଚଳନ କହନ୍ତି ।
(xv) ବିନା ମାଧ୍ୟମରେ ତାପ ସଞ୍ଚରଣକୁ ବିକିରଣ କହନ୍ତି ।