Prasanna

Odisha State Board BSE Odisha 6th Class Science Important Questions Chapter 2 ଖାଦ୍ୟର ଶ୍ରେଣୀ ବିଭାଗ Important Questions and Answers.

BSE Odisha Class 6 Science Important Questions Chapter 2 ଖାଦ୍ୟର ଶ୍ରେଣୀ ବିଭାଗ

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question 1.
ଶ୍ଵେତସାର ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟର ଉଦାହରଣ ଦିଅ ଏବଂ ଏହାର କାର୍ଯ୍ୟ ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
ଉ –

• ଚାଉଳ, ଚିନି, ଗୁଡ଼, ଆଳୁ, ମାଣ୍ଡିଆ, ମକା, ସାରୁ, ବାଜରା, ଅଟା, କନ୍ଦମୂଳ ଇତ୍ୟାଦି ଶ୍ଵେତସାର ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟ ।
• ଶ୍ଵେତସାର କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାପାଇଁ ଶକ୍ତି ଯୋଗାଏ । ବଳକା ଶ୍ଵେତସାର ଶରୀରରେ ଚର୍ବି ଆକାରରେ ଜମାହୋଇ ରହେ, ଯେଉଁଥୁରୁ ଆବଶ୍ୟକ ସମୟରେ ଶକ୍ତି ମିଳେ । ଏହି ଖାଦ୍ୟ ଅଭାବରେ ମାରାସ୍‌ମସ୍ ରୋଗ ହୁଏ ।

Question 2.
ମାରାସମସ୍ ଓ କ୍ଲାସିଓର୍କର୍ ରୋଗ ଦୁଇଟିର ଲକ୍ଷଣମାନ ଲେଖ ।
ଉ –

• ମାରାସମସ୍ ରୋଗର ଲକ୍ଷଣଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ପତଳା ଝାଡ଼ା ହେବ, ବୃଦ୍ଧିରେ ବାଧା, ଶରୀର କ୍ଷୀଣ ହେବା, କେଶ କହରା ହେବା ଇତ୍ୟାଦି ପ୍ରଧାନ ।
• କ୍ଲାସିଓର୍କର୍ ରୋଗର ଲକ୍ଷଣଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ଗୋଡ଼, ହାତ, ମୁହଁ ଫୁଲିଯିବା ଓ ମୁଣ୍ଡରୁ କେଶ ଉପୁଡ଼ିଯିବା ଇତ୍ୟାଦି ପ୍ରଧାନ ।

Question 3.
ଭିଟାମିନ୍ ‘C’ କେଉଁଥୁରୁ ମିଳେ ଓ ଏହାର ଅଭାବରେ କେଉଁ କେଉଁ ରୋଗ ହୁଏ ?
ଉ –

• କମଳା, ଲେମ୍ବୁ, ପିଜୁଳି, ଟମାଟୋ, ଅଁଳା, କଞ୍ଚାଲଙ୍କା, ତଟକା ପନିପରିବା ଆଦିରୁ ଭିଟାମିନ୍ ‘C’ ମିଳେ ।
• ଭିଟାମିନ୍ C ଅଭାବରେ ସ୍କର୍ଭି ରୋଗ ହୁଏ, ଦାନ୍ତ ମାଢ଼ିରୁ ରକ୍ତ ପଡ଼େ ଓ ଘା’ ଶୁଖେ ନାହିଁ ।

Question 4.
ଗର୍ଭବତୀ ମାଆମାନେ ଅଧ୍ବକ ପୁଷ୍ଟିସାର ଓ ଲୌହଯୁକ୍ତ ଖାଦ୍ୟ ଖାଇବା ଉଚିତ କାହିଁକି ?
ଉ –

• ପୁଷ୍ଟିସାର ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟ ପିଲାମାନଙ୍କ ଶରୀର ବୃଦ୍ଧି ଓ ନୂତନ କୋଷ ସୃଷ୍ଟି କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ ।
• ଲୌହଯୁକ୍ତ ଖାଦ୍ୟ ରକ୍ତ ତିଆରିରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ । ତେଣୁ ଗର୍ଭବତୀ ମାଆମାନେ ଅଧିକ ପୁଷ୍ଟିସାର ଓ ଲୌହଯୁକ୍ତ ଖାଦ୍ୟ ଖାଇବା ଉଚିତ ।

Question 5.
ଶ୍ରମିକମାନେ ଅଧ୍ଵ ଶ୍ଵେତସାରଯୁକ୍ତ ଖାଦ୍ୟ ଖାଇବା ଉଚିତ କାହିଁକି ?
ଉ –

• ଶ୍ରମିକମାନେ କଠିନ ଶାରୀରିକ ପରିଶ୍ରମ କରନ୍ତି । ସେଥ୍ପାଇଁ ଅଧିକ ଶକ୍ତି ଆବଶ୍ୟକ ।
• ଶ୍ଵେତସାରଯୁକ୍ତ ଖାଦ୍ୟରୁ ମିଳୁଥିବା ଶକ୍ତି ଶାରୀରିକ ପରିଶ୍ରମ ଲାଗି ବଳ ଦେଇଥାଏ । ତେଣୁ ସେମାନେ ଅଧୂକ ଶ୍ଵେତସାରଯୁକ୍ତ ଖାଦ୍ୟ ଖାଇବା ଉଚିତ।

Question 6.
ଶ୍ଵେତସାର ଓ ପୁଷ୍ଟିସାର ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ ଦୁଇଟି ସାମଞ୍ଜସ୍ୟ ଲେଖ ।
ଉ-
ସାମଞ୍ଜସ୍ୟ :

• ଉଭୟ ଶ୍ଵେତସାର ଓ ପୁଷ୍ଟିସାର ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟ ଉଭୟ ଆମର ପୋଷକଯୁକ୍ତ ଖାଦ୍ୟ ।
• ଶ୍ଵେତସାର ଓ ପୁଷ୍ଟିସାର ଉଭୟ ଖାଦ୍ୟ ଶରୀରକୁ ଶକ୍ତି ଯୋଗାଏ ।

Question 7.
ଅପପୁଷ୍ଟି ଜନିତ ରୋଗ କ’ଣ ? ୨ଟିର ନାମ ଲେଖ ।
ଉ-

• ଉପଯୁକ୍ତ ପୋଷକର ଅଭାବରେ ଯେଉଁ ରୋଗ ହୁଏ, ତାକୁ ଅପପୁଷ୍ଟି ଜନିତ ରୋଗ କହନ୍ତି ।
• ମାରାସ୍‌ମସ୍ ଓ କ୍ଵାସିଓକର ୨ଟି ଅପପୁଷ୍ଟି ଜନିତ ରୋଗ ଅଟେ ।

Question 8.
ଭିଟାମିନ୍ B₁₂ର ଦୁଇଟି କାର୍ଯ୍ୟ
ଉ-
(i) ରକ୍ତରେ ଲେଖ ।
(ii) ସ୍ନାୟୁମାନଙ୍କର କାର୍ଯ୍ୟକୁ ତ୍ୱରାନ୍ଵିତ କରେ ।

Question 9
ସ୍ନେହସାର ଖାଦ୍ୟର ୨ଟି କାର୍ଯ୍ୟ ଲେଖ ।
ଉ-

• ସ୍ନେହସାର ଖାଦ୍ୟ ଶରୀରକୁ କାର୍ଯ୍ୟକରିବା ପାଇଁ ଶକ୍ତି ଯୋଗାଏ ।
• ଏହା ଆମର ଚର୍ମକୁ ଚିକ୍‌କଣ ରଖେ ।

Question 10.
ପୋଷକ କ’ଣ ? ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ପୋଷକର ନାମ ଲେଖ ।
ଉ-

• ଖାଦ୍ୟ ପଦାର୍ଥରେ କେତେକ ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥ ଥାଏ ସେହି ପଦାର୍ଥକୁ ପୋଷକ କହନ୍ତି ।
• ପୋଷକଗୁଡ଼ିକ ହେଲା- ଶ୍ଵେତସାର, ସ୍ନେହସାର, ପୁଷ୍ଟିସାର, ଧାତୁସାର, ଜୀବସାର ଓ ଜଳ ।

Question 11.
ସ୍ନେହସାର ଶରୀର ପାଇଁ କି ଉପକାର କରେ ?
ଉ-

• ସ୍ନେହସାର ଖାଦ୍ୟ ଶରୀରକୁ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ପାଇଁ ଶକ୍ତି ଯୋଗାଏ ।
• ଏହା ଆମର ଚର୍ମକୁ ଚିକ୍‌କଣ ରଖେ ।

ଦୀର୍ଘ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question 1.
ମାରାସ୍‌ମସ୍ ଓ କ୍ଵାସିଓର୍କର ମଧ୍ୟରେ ପାର୍ଥକ୍ୟ ଦର୍ଶାଅ ।
ଉ –

ମାରାସ୍‌ମସ୍	କ୍ଵାସିଓର୍କର
(i) ଶ୍ଵେତସାର ଅଭାବଜନିତ ରୋଗକୁ ମାରସ୍‌ମସ୍ କହନ୍ତି ।	(i) ପୁଷ୍ଟିସାର ଅଭାବଜନିତ ରୋଗକୁ କ୍ଳାସିଓର୍କର କହନ୍ତି ।
(ii) ମାରାସ୍‌ମସ୍ ଭୋଗୁଥ‌ିବା ରୋଗୀର ପତଳା ଝାଡ଼ା, ବୃଦ୍ଧିରେ ବାଧା, ଶରୀର କ୍ଷୀଣ ଓ କେଶ କହରା ହୁଏ ।	(ii) କ୍ଲାସିଓର୍କର ଭୋଗୁଥିବା ରୋଗୀର ଗୋଡ଼, ହାତ, ମୁହଁ ଫୁଲିଯାଏ ଓ ମୁଣ୍ଡରୁ କେଶ ଉପୁଡ଼ିଯାଏ ।

Question 2.
ଆୟୋଡ଼ିନଯୁକ୍ତ ଲବଣ କେଉଁଥରୁ ମିଳେ ? ଏହାର କାର୍ଯ୍ୟ ଅଭାବଜନିତ ରୋଗର ନାମ ଲେଖ ।
(i) ସଜନା ଛୁଇଁ, ସମୁଦ୍ର ମାଛ, ସମୁଦ୍ର କୂଳବର୍ତ୍ତୀ ଅଞ୍ଚଳରେ ହେଉଥ‌ିବା ପରିବା ଓ ଫଳରୁ ଆୟୋଡ଼ିଯୁକ୍ତ ଲବଣ ମିଳିଥାଏ ।
(ii) ଆୟୋଡ଼ିଯୁକ୍ତ ଲବଣ ଥାଇରଏଡ଼ ଗ୍ରନ୍ଥିକୁ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ କରାଏ ।
(iii) ଏହାର ଅଭାବରେ ଗଳଗଣ୍ଡ ରୋଗ ଓ ପିଲାର ମାନସିକ ବିକାଶରେ ବାଧା ସୃଷ୍ଟି କରାଇଥାଏ ।

Question 3.
ସୁଷମ ଖାଦ୍ୟ କ’ଣ ? ୧୨ ବର୍ଷ ବୟସର ପିଲାପାଇଁ ନିରାମିଷାଶୀ ସୁଷମ ଖାଦ୍ୟଦ୍ରବ୍ୟର ପରିମାଣର ଏକ ତାଲିକା ଲେଖ ।
ଉ –
ସୁଷମ ଖାଦ୍ୟ – ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିର ଆବଶ୍ୟକତା ଅନୁସାରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଉପାଦାନ ରହିଥ‌ିବା ଖାଦ୍ୟକୁ ସୁଷମ ଖାଦ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।
୧୦-୧୨ ବର୍ଷ ପିଲାଙ୍କର ସୁଷମ ଖାଦ୍ୟ ତାଲିକା –

ବସ୍ତୁନିଷ୍ଠ ପ୍ରଶୋଉର

Question 1.
ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(କ) ଖାଦ୍ୟ ପଦାର୍ଥରେ ଥ‌ିବା ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥକୁ ………… କୁହାଯାଏ ।
(ଖ) ଅଟାକୁ …………. ଦ୍ରବଣରେ ମିଶାଇଲେ ଗୀତନାଳ ବର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥାଏ l
(ଗ) ତୁତିଆର ରାସାୟନିକ ନାମ ………… ।
(ଘ) ……….. ରୋଗ ଭୋଗୁଥିବା ରୋଗୀର ଗୋଡ଼, ହାତ, ମୁହଁ ଫୁଲିଯାଏ ।
(ଙ) ସ୍ନାୟୁମାନଙ୍କ କାମ ପାଇଁ …………. ଭିଟାମିନ୍ ଦରକାର ।
(ଚ) ଲହୁଣି …………. ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟ ।
(ଛ) ଭିଟାମିନ୍ ‘C’ ଅଭାବରେ ………….. ରୋଗ ହୁଏ ।
(ଜ) ଆମେ ଦୈନିକ ………….. ଗ୍ଲାସ୍ ପାଣି ପିଇବା ଦରକାର ।
ଉତ୍ତର –
(କ) ପୋଷକ
(ଖ) ଆୟୋଡ଼ିନ୍
(ଗ) କପର ସଲଫେଟ୍
(ଘ) କ୍ବାସିଓକର
(ଙ) B₁₂
(ଚ) ସ୍ନେହସାର
(ଛ) ସ୍କର୍ଭି
(ଜ) 8 – 10

Question 2.
ପ୍ରତି ପ୍ରଶ୍ନତଳେ ଚାରୋଟି ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଉତ୍ତର ଦିଆଯାଇଛି । ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।

(କ) କେଉଁ ପ୍ରକାର ଖାଦ୍ୟ ଶରୀର ଗଠନ ଓ କ୍ଷୟ ପୂରଣ କରେ ?
(i) ସ୍ନେହସାର
(ii) ପୁଷ୍ଟିସାର
(iii) ଶ୍ଵେତସାର
(iv) ଖଣିଜ ଲବଣ
ଉ –
(କ) ପୁଷ୍ଟିସାର
(ଖ) ଗାଈ କ୍ଷୀରରେ କେଉଁ ଭିଟାମିନ୍ ନଥାଏ ?
(i) A
(ii) B
(iii) C
(iv) D
ଉ –
(ଖ) C

(ଗ) ସୂର୍ଯ୍ୟକିରଣ ଚର୍ମରେ ପଡ଼ିଲେ କେଉଁ ଭିଟାମିନ୍ ତିଆରି ହୁଏ ?
(i) A
(ii) B
(iii) E
(iv) D
ଉ –
(ଗ) D

(ଘ) ଶ୍ଵେତସାର ଅଭାବରେ କେଉଁ ରୋଗ ହୁଏ ?
(i) କ୍ଵାସିଓକର୍
(ii) ମାରାସ୍ମସ୍
(iii) କାମଳ
(iv) ଏଡ୍‌ସ
ଉ –
(ଘ) ମାରାସ୍‌ମସ୍

(ଙ) ତୈଳବୀଜରେ କେଉଁ ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟ ଥାଏ ?
(i) ଶ୍ଵେତସାର
(ii) ପୁଷ୍ଟିସାର
(iii) ସ୍ନେହସାର
(iv) ଜୀବସାର
ଉ –
(ଡ) ସ୍ନେହସାର

(ଚ) ନିମ୍ନଲିଖ କେଉଁଥରେ ଭିଟାମିନ୍ E ଥାଏ ?
(i) ସୋରିଷ ତେଲ
(ii) ନଡ଼ିଆତେଲ
(iii) ରାଶିତେଲ
(iv) ବାଦାମ ତେଲ
ଉ –
(ଚ) ରାଶିତେଲ

(ଛ) କେଉଁ ଭିଟାମିନ୍ ଅଭାବରେ ଅଷ୍ଟିଓମାଲେସିଆ ରୋଗ ହୁଏ ?
(i) A
(ii) B
(iii) E
(iv) D
ଉ –
(ଛ) D

(ଜ) ଲୋହିତ କୋଷିକା ତିଆରି ପାଇଁ କେଉଁ ଭିଟାମିନ୍ ଦରକାର ?
(i) B₁₂
(ii) B₁
(iii) K
(iv) D
(iv) C
ଉ –
(ଜ) B₁₂

Question 3.
ନିମ୍ନରେ ଦିଆଯାଇଥିବା ପ୍ରଶ୍ନର ବାମପାର୍ଶ୍ଵର ଦୁଇ ଶବ୍ଦର ସମ୍ପର୍କକୁ ଦେଖ୍ ଡାହାଣ ପାର୍ଶ୍ଵର ଶବ୍ଦ ପାଖରେ ଥ‌ିବା ଶୂନ୍ୟ ସ୍ଥାନରେ ଉପଯୁକ୍ତ ଶବ୍ଦ ଲେଖ ।
(କ) ପୁଷ୍ଟିସାର : ଶରୀର ଗଠନ :: ଶ୍ଵେତସାର : ……….. ।
(ଖ) ରକ୍ତ ଜମାଟ ବାନ୍ଧିବା : ଭିଟାମିନ୍ K :: ବନ୍ଧ୍ୟାରୋଗ ଦୂରହେବା : ……….. ।
(ଗ) ଶ୍ଵେତସାର : ମାରାସ୍‌ମସ୍ :: ପୁଷ୍ଟିସାର : ……….. ।
(ଘ) ଲୌହଯୁକ୍ତ ଲବଣ : ରକ୍ତହୀନତା :: ଆୟୋଡ଼ିଯୁକ୍ତ ଲବଣ : ……….. ।
(ଙ) ତୁତିଆ : କପର ସଲ୍‌ଫେଟ୍ :: ଲୁଣ : ……….. ।
(ଚ) ସଜନା ଛୁଇଁ : ଆୟୋଡ଼ିଯୁକ୍ତ ଲବଣ :: ସଜନା ଶାଗ : ……….. ।
(ଛ) କାଞ୍ଜି : ଭିଟାମିନ୍ B :: ବନ୍ଧାକୋବି : ……….. ।
(ଜ) ଭିଟାମିନ୍ B : ଜଳରେ ଦ୍ରବଣୀୟ :: ଭିଟାମିନ୍ A : ……….. ।
ଉ –
(କ) କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାପାଇଁ ଶକ୍ତି
(ଖ) ଭିଟାମିନ୍ E
(ଗ) କ୍ଵାସିଓକ୍‌ର
(ଙ) ସୋଡ଼ିୟମ୍‌ କ୍ଲୋରାଇଡ୍
(ଚ) ଲୌହଯୁକ୍ତ ଲବଣ
(ଛ) ଭିଟାମିନ୍ K

Question 4.
ରେଖାଙ୍କିତ ପଦ ନ ବଦଳାଇ ଭ୍ରମ ଥିଲେ ସଂଶୋଧନ କର ।
(କ) ପ୍ରତ୍ୟେକ ଖାଦ୍ୟ ପଦାର୍ଥରେ ଥିବା କେତେକ ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥକୁ ଶ୍ଵେତସାର କୁହାଯାଏ ।
(ଖ) ଅନ୍ଧାରକଣା ରୋଗ ଭିଟାମିନ୍ – B ଅଭାବରେ ହୋଇଥାଏ ।
(ଗ) ରକ୍ତରେ ଥିବା ଲୋହିତ କୋଷିକା ତିଆରିରେ ଭିଟାମିନ୍ -E ସାହାଯ୍ୟ କରେ ।
(ଘ) ଭିଟାମିନ୍ – E ଅଭାବରେ ସ୍କର୍ଭିରୋଗ ହୁଏ ।
(ଙ) ସୋଡ଼ିୟମ୍‌ କ୍ଲୋରାଇଡ୍ ଲବଣ ଦାନ୍ତ ଓ ଅସ୍ଥି ଗଠନରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ ।
ଉ –
(କ) ପ୍ରତ୍ୟେକ ଖାଦ୍ୟ ପଦାର୍ଥରେ ଥ‌ିବା କେତେକ ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥକୁ ପୋଷକ କୁହାଯାଏ ।
(ଖ) ଅନ୍ଧାରକଣା ରୋଗ ଭିଟାମିନ୍ – A ଅଭାବରେ ହୋଇଥାଏ ।
(ଗ) ରକ୍ତରେ ଥ‌ିବା ଲୋହିତ କୋଷିକା ତିଆରିରେ ଭିଟାମିନ୍ -B₁₂ ସାହାଯ୍ୟ କରେ ।
(ଘ) ଭିଟାମିନ୍ – C ଅଭାବରେ ସ୍କର୍ଭିରୋଗ ହୁଏ ।
(ଙ) କାସିୟମ୍ ଲବଣ ଦାନ୍ତ ଓ ଅସ୍ଥି ଗଠନରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ ।

Question 5.
ଠିକ୍ ଉତ୍ତର ପାଖରେ (✓) ଚିହ୍ନ ଓ ଭୁଲ୍ ଉତ୍ତର ପାଖରେ (*) ଚିହ୍ନ ଦିଅ ।
(କ) ପୁଷ୍ଟିସାର ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟ ଚର୍ମକୁ ଚିକ୍କଣ କରାଏ । (✗)
(ଖ) ଭିଟାମିନ୍ ‘C’ ଅଭାବରେ ବେରିବେରି ରୋଗ ହୁଏ । (✗)
(ଗ) ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ଶାଗରେ ଭିଟାମିନ୍ – K ଥାଏ । (✓)
(ଘ) ଖାଦ୍ୟ ଖାଇବା ସହିତ ଦୈନିକ ୫-୬ ଗିଲାସ ପାଣି ପିଇବା ଦରକାର । (✗)
(ଙ) ସୁଷମ ଖାଦ୍ୟ ଆମକୁ ସମସ୍ତ ପୋଷାକ ଯୋଗାଇଥାଏ । (✓)

Question 6.
‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ସଂପର୍କ ବାଛ ।
(କ)

ଉ –

(ଖ)

ଉ –

Odisha State Board BSE Odisha 6th Class Science Important Questions Chapter 4 ଦୈନନ୍ଦିନ ଜୀବନରେ ବ୍ୟବହୃତ ବସ୍ତୁ Important Questions and Answers.

BSE Odisha Class 6 Science Important Questions Chapter 4 ଦୈନନ୍ଦିନ ଜୀବନରେ ବ୍ୟବହୃତ ବସ୍ତୁ

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question 1.
ରେଶମ ବସ୍ତ୍ର କିପରି ତିଆରି କରାଯାଏ ?
ଉ –

• ରେଶମ ପୋକ ଏକ କୋଷା ତିଆରି କରେ ।
• ସେହି କୋଷାରୁ ରେଶମ ତନ୍ତୁ ବାହାରେ ଓ ଏହାକୁ ରେଶମ ବସ୍ତ୍ର ତିଆରିରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।

Question 2.
ନଳିତାରୁ ଝୋଟ କିପରି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ ଲେଖ ।
ଉ –

• ନଳିତା ଗଛକୁ କାଟି ବିଡ଼ା ବନ୍ଧାଯାଏ । ସେହି ନଳିତା ଗଛ ବିଡ଼ାକୁ ଗଡ଼ିଆ ପାଣିରେ ପ୍ରାୟ ୧୫ ଦିନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବୁଡ଼ାଇ ରଖାଯାଏ ।
• ଗଛର ବକଳ ପଚିଗଲାପରେ ତାକୁ ବାଡ଼େଇ ଝୋଟ ତନ୍ତୁ ବାହାର କରାଯାଏ ଓ ଖରାରେ ଶୁଖାଇ ରଖାଯାଏ ।

Question 3.
ତନ୍ତୁ ସାହାଯ୍ୟରେ କ’ଣ ବୁଣାଯାଏ ଓ ଓଡ଼ିଶାର କେଉଁଠାରେ ତନ୍ତଲୁଗା ବୁଣାଯାଏ ?
ଉ –

• ତନ୍ତ ସାହାଯ୍ୟରେ ଶାଢ଼ୀ, ଗାମୁଛା ଆଦି ବୁଣାଯାଏ ।
• ଆମ ଓଡ଼ିଶାର ସମ୍ବଲପୁର, ସୋନପୁର, ଆଠଗଡ଼, ବ୍ରହ୍ମପୁର ଆଦି ଅଞ୍ଚଳରେ ତନ୍ତ ଲୁଗା ବୁଣାଯାଏ ।

Question 4.
ଦୁଇଟି ପ୍ରାଣୀଜ ତନ୍ତୁ ଓ ଦୁଇଟି ଉଭିଦଜାତ ତନ୍ତୁର ନାମ ଲେଖ ।
ଉ –

• ରେଶମ ଓ ପଶମ – ପ୍ରାଣୀଜ ତନ୍ତୁ
• କପା ଓ ଝୋଟ – ଉଭିଦଜ ତନ୍ତୁ

Question 5.
ନଡ଼ିଆ ଗଛର ତନ୍ତୁ କ’ଣ ? ଏଥୁରୁ କ’ଣ ତିଆରି ହୁଏ ?
ଉ –

• ନଡ଼ିଆ ଛଡ଼ାଇଦେଲେ ଏହାର ଚୋପା ବାହାରେ । ଏହାକୁ ନଡ଼ିଆକତା କହନ୍ତି । ନଡ଼ିଆକତାକୁ ନଡ଼ିଆ ଗଛର ତନ୍ତୁ କହନ୍ତି ।
• ଏହି ତନ୍ତୁରେ ଦଉଡ଼ି, ରସି, ପାପୋଛ, ଗଦି ଆଦି ତିଆରି ହୁଏ ।

Question 6.
ପ୍ରାକୃତିକ ତନ୍ତୁ ଓ କୃତ୍ରିମ ତନ୍ତୁ ମଧ୍ଯରେ ପାର୍ଥକ୍ୟ ଲେଖ ।
ଉ –

• ପ୍ରାକୃତିକ ତନ୍ତୁ ପ୍ରାଣୀ ଓ ଉଦ୍ଭଦରୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ ।
• କିନ୍ତୁ କୃତ୍ରିମ ତନ୍ତୁ ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥରୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ । ତେଣୁ ଶରୀର ଉପରେ ଏହାର କୁପ୍ରଭାବ ରହିଛି ।

Question 7.
ଚର୍ମରୋଗୀମାନଙ୍କୁ ନାଇଲନ୍, ପଲିଷ୍ଟର ଆଦିରେ ତିଆରି ପୋଷାକ ପିନ୍ଧିବାକୁ ବାରଣ କରାଯାଏ ।
ଉ –

• ନାଇଲନ୍, ପଲିଷ୍ଟର ଆଦି ତନ୍ତୁ କୃତ୍ରିମ ତନ୍ତୁ । ଏଗୁଡ଼ିକ ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥରୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇଥାଏ ।
• ଏପରି ବସ୍ତ୍ରର ଶରୀର ଉପରେ କୁପ୍ରଭାବ ଥାଏ । ତେଣୁ ଡାକ୍ତରମାନେ ଚର୍ମରୋଗୀମାନଙ୍କୁ ଏପରି ବସ୍ତ୍ର ପିନ୍ଧିବାକୁ ବାରଣ କରିଥାନ୍ତି ।

Question 8.
ପ୍ରାକୃତିକ ତନ୍ତୁ ଓ କୃତ୍ରିମ ତନ୍ତୁ ମଧ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ଗୋଟିଏ ସାମଞ୍ଜସ୍ୟ ଓ ଗୋଟିଏ ପାର୍ଥକ୍ୟ ଲେଖ ।
ଉ –

• ପ୍ରାକୃତିକ ତନ୍ତୁ ଓ କୃତ୍ରିମ ତନ୍ତୁ ଉଭୟରୁ ପୋଷାକ ତିଆରି ହୁଏ ।
• ପ୍ରାକୃତିକ ତନ୍ତୁ ନିର୍ମିତ ପୋଷାକ ଶରୀର ପାଇଁ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟପ୍ରଦ ହୋଇଥିବା ବେଳେ କୃତ୍ରିମ ତନ୍ତୁ ନିର୍ମିତ ବସ୍ତ୍ର ଶରୀର ପାଇଁ ହାନିକାରକ ।

ଦୀର୍ଘ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question 1.
କପା ଚାଷ ବିଷୟରେ ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଟିପ୍‌ପଣୀ ଲେଖ ।
ଉ –

• କପା ଚାଷ ପାଇଁ କୃଷ୍ଣ କାର୍ପାସ ମୃତ୍ତିକା ଓ ଉଷ୍ମ ଜଳବାୟୁ ଉପଯୁକ୍ତ ଅଟେ ।
• ଏହି ମୁଭିକାର ଜଳଧାରଣ ଶକ୍ତି ଅଧ୍ଵ ।
• ମାଟି ଶୁଖୁଲେ ଫାଟିଯାଏ; ଫଳରେ ବାୟୁ ପ୍ରବେଶ କରିବା ସହଜ ହୁଏ ଓ ଅଣୁଜୀବମାନେ ଭଲ ବଢ଼ିପାରନ୍ତି ।
• ଆମ ଦେଶର ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ଓ ଗୁଜରାଟରେ ଅଧିକ କପାଚାଷ କରାଯାଏ । ସେଥ‌ିପାଇଁ ମୁମ୍ବାଇ, ସୁରଟ,

Question 2.
କୃତ୍ରିମ ତନ୍ତୁ କ’ଣ ଓ କୃତ୍ରିମ ତନ୍ତୁରୁ ତିଆରି କପଡ଼ା ପିନ୍ଧିବାକୁ ଡାକ୍ତରମାନେ କାହିଁକି ମନାକରିଥା’ନ୍ତି ?
ଉ –

• କୃତ୍ରିମ ଉପାୟରେ ତିଆରି ହୋଇଥିବା ତନ୍ତୁକୁ କୃତ୍ରିମ ତନ୍ତୁ କହନ୍ତି ।
• ନାଇଲନ୍, ପଲିଷ୍ଟର, ଟେରିଲିନ୍ କପଡ଼ା କୃତ୍ରିମ ତନ୍ତୁରୁ ତିଆରି ହୋଇଥାଏ ।
• କୃତ୍ରିମ ତନ୍ତୁରୁ ତିଆରି କପଡ଼ା ବହୁତ ଟାଣ ଓ ବହୁଦିନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଛିଣ୍ଡେ ନାହିଁ ।
• ଏହି କପଡ଼ା ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥରୁ ତିଆରି ହେଉଥ‌ିବାରୁ ଶରୀର ଉପରେ ଏହାର କୁପ୍ରଭାବ ରହିଛି । ଚର୍ମରୋଗ ହୋଇଥିଲେ ଡାକ୍ତର ଏପ୍ରକାର ପୋଷାକ ପିନ୍ଧିବାକୁ ମନାକରିଥା’ନ୍ତି ।

Question 3.
ଆମ ଓଡ଼ିଶାର କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ା ଜିଲ୍ଲାରେ ନଳିତା ଚାଷ କରାଯାଏ କାହିଁକି ?
ଉ –

• ନଳିତା ଚାଷ ପାଇଁ ପଟୁମାଟି ଆବଶ୍ୟକ ।
• ପଟୁମାଟି ଥାଏ ଫଳରେ ବେଶି ନଳିତା ଚାଷ କରାଯାଏ ।
• କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ା ନିକଟରେ ଚିତ୍ରୋତ୍ପଳା, ମହାନଦୀ ଆଦି ନଦୀ ପ୍ରବାହିତ ହୋଇଛି । ଏହାର ଉପକୂଳ ଅଞ୍ଚଳରେ ପଟୁମାଟି ଥାଏ ଫଳରେ ବେଶି ନଳିତା ଚାଷ କରାଯାଏ ।
• ତେଣୁ କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ା ଜିଲ୍ଲାରେ ନଳିତା ଚାଷ କରାଯାଏ ।

ବସ୍ତୁନିଷ୍ଠ ପ୍ରଶୋଉର

Question 1.
ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(କ) ଗରମ ଦିନେ ……………. ବସ୍ତ୍ର ପିନ୍ଧିବାକୁ ଭଲ ଲାଗେ ।
(ଖ) ସୂତା …………. ରୁ ତିଆରି ହେଉଛି ।
(ଗ) ପଶମ ମୁଖ୍ୟତଃ …………….. ଲୋମରୁ ମିଳିଥାଏ ।
(ଘ) କପା ଚାଷ ପାଇଁ …………. ମୁଭିକା ଉପଯୁକ୍ତ ଅଟେ ।
(ଙ) ଓଡ଼ିଶାର ……………… ଜିଲ୍ଲାରେ ନଳିତା ଚାଷ ହୁଏ ।
(ଚ) ଓଡ଼ିଶାର ତନ୍ତବୁଣା ……………… ଶାଢ଼ୀର ଆଦର ଭାରତ ବାହାରେ ଅଛି ।
(ଛ) ଗାନ୍ଧିଜୀ …………. ଓ …………. ରେ ସୂତା କାଟୁଥିଲେ ।
(ଜ) …………… ତନ୍ତୁର ସୂତାରେ ସ୍ଵେଟର, ମଫଲର, ଚଦର ଇତ୍ୟାଦି ତିଆରି କରାଯାଏ ।
ଉ –
(କ) ସୂତା
(ଖ) ତନ୍ତୁ
(ଗ) ମେଣ୍ଢା
(ଘ) କୃଷ୍ଣକାର୍ପାସ
(ଙ) କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ା
(ଚ) ପାଟ
(ଛ) ତକଲି, ଅରଟ
(ଜ) ପଶମ

Question 2.
ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଉତ୍ତର ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତର ବାଛି ଲେଖ ।

(କ) କେଉଁ ତନ୍ତୁଟି ଉଭିଦ ଓ ପ୍ରାଣୀଠାରୁ ମିଳେ ନାହିଁ ?
(i) ରେଶମ
(ii) ପଶମ
(iii) ପଲିଷ୍ଟର
(iv) ତୁଳା
ଉ –
(iii) ପଲିଷ୍ଟର

(ଖ) ନାଇଲନ୍ ଓ ଟେରିଲିନ୍ ବସ୍ତ୍ର ପିନ୍ଧିଲେ କେଉଁ ରୋଗ ହୁଏ ?
(i) ହୃଦ୍‌ରୋଗ
(ii) ମଧୁମେହ
(ii) ଚର୍ମରୋଗ
(iv) କର୍କଟ
ଉ –
(ii) ଚର୍ମରୋଗ
(ଗ) କେଉଁଟି ପ୍ରାକୃତିକ ତନ୍ତୁ ?
(i) ପଲିଷ୍ଟର
(ii) ପଶମ
(iii) ଟେରିଲିନ୍
(iv) ନାଇଲନ୍
ଉ –
(ii) ପଶମ
(ଘ) ରେଶମ ପୋକ କ’ଣ ତିଆରି କରେ ?
(i) ଫେଣା
(ii) ଗାତ
(iii) ବସା
(iv) କୋଷା
ଉ –
(iv) କୋଷା

(ଙ) ଭାରତର କେଉଁ ରାଜ୍ୟରେ ଅଧ‌ିକ କପାଚାଷ କରାଯାଏ ?
(i) ମହାରାଷ୍ଟ୍ର
(ii) ପଞ୍ଜାବ
(iii) କେରଳ
(iv) ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ
ଉ –
(i) ମହାରାଷ୍ଟ୍ର

(ଚ) କେଉଁଟି ପ୍ରାକୃତିକ ତନ୍ତୁ ନୁହେଁ ?
(i) ଚମଡ଼ା
(ii) ପଶମ
(iii) ରେଶମ
(iv) ଡେକ୍ରନ
ଉ –
(iv) ଡେକ୍ରନ

(ଛ) ଶୀତଦିନେ କେଉଁ ବସ୍ତ୍ର ପିନ୍ଧାଯାଏ
(i) ରେଶମ
(ii) କାର୍ପାସ
(iii) ପଶମ
(iv) ପଲିଷ୍ଟର
ଉ –
(iii) ପଶମ

(ଜ) କପାଚାଷ ପାଇଁ କେଉଁ ଜଳବାୟୁ ଆବଶ୍ୟକ ?
(i) ଶୀତଳ
(ii) ଉଷ୍ଣ
(iii) ନୀତିଶୀତାଷ୍ଣ
(iv) ଆର୍ଦ୍ର
ଉ –
(ଜ) ଉଷ୍ଣ

Question 3.
ପ୍ରଥମ ଯୋଡ଼ା ଶବ୍ଦଦ୍ଵୟର ସମ୍ପର୍କକୁ ଦେଖୁ ଦ୍ବିତୀୟ ଯୋଡ଼ାର ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(କ) ରେଶମ : ପ୍ରାକୃତିକ ତନ୍ତୁ : : ପଲିଷ୍ଟର : ………………… ।
(ଖ) କପା ଚାଷ : କୃଷ୍ଣ କାର୍ପାସ ମୃତ୍ତିକା : : ଝୋଟ ଚାଷ : ………………… ।
(ଗ) ରେଶମ ପୋକ : ରେଶମ : : ଚମରୀ ଗାଈ : ………………… ।
(ଘ) ମଫଲର : ପଶମ ତନ୍ତୁ : : ପାପୋଛ : ………………… ।
(ଙ) ତୁଳା : କପା : : ଝୋଟ : ………………… ।
ଉ –
(କ) କୃତ୍ରିମ ତନ୍ତୁ
(ଖ) ପଟୁମାଟି
(ଗ) ପଶମ
(ଘ) ତନ୍ତୁ
(ଙ) ନଳିତା

Question 4.
୪। ରେଖାଙ୍କିତ ପଦ ନବଦଳାଇ ଭ୍ରମ ଥିଲେ ସଂଶୋଧନ କର ।
(କ) ରେଶମ ପୋକର ଅଣ୍ଡାରୁ ରେଶମ ମିଳେ ।
(ଖ) ନାଇଲନ ଗୋଟିଏ ପ୍ରାକୃତିକ ତନ୍ତୁ ।
(ଗ) ହସ୍ତ ପ୍ରସ୍ତୁତ କପଡ଼ାକୁ ଖଦଡ଼ କୁହାଯାଏ ।
(ଘ) ଗାଈ ଲୋମରୁ ପଶମ ମିଳିଥାଏ ।
(ଙ) କପାଚାଷ ପାଇଁ ଆର୍ଦ୍ର ଜଳବାୟୁ ଆବଶ୍ୟକ ।
ଉ –
(କ) ରେଶମ ପୋକର କୋଷାରୁ ରେଶମ ମିଳେ ।
(ଖ) ନାଇଲନ୍ ଗୋଟିଏ କୃତ୍ରିମ ତନ୍ତୁ ।
(ଗ) ହସ୍ତ ପ୍ରସ୍ତୁତ କପଡ଼ାକୁ ଖଦଡ଼ କୁହାଯାଏ ।
(ଘ) ଚମରୀଗାଈ ଲୋମରୁ ପଶମ ମିଳିଥାଏ ।
(ଙ) କପାଚାଷ ପାଇଁ ଉଷ୍ଣ ଜଳବାୟୁ ଆବଶ୍ୟକ ।

Question 5.
‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ସଂପର୍କ ବାଛ ।
(କ)

ଉ –

(ଖ)

ଉ –

(ଗ)

ଉ –

Odisha State Board BSE Odisha 6th Class Science Important Questions Chapter 3 ଖାଦ୍ୟ ପଦାର୍ଥର ପରିଷ୍କରଣ Important Questions and Answers.

BSE Odisha Class 6 Science Important Questions Chapter 3 ଖାଦ୍ୟ ପଦାର୍ଥର ପରିଷ୍କରଣ

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question 1.
ହାତରେ ବାଛିବା ପ୍ରଣାଳୀ କ’ଣ ? ଗୋଟିଏ ଉଦାହରଣଦେଇ ଲେଖ ।
ଉ –

• ଯେଉଁ ପ୍ରଣାଳୀରେ ଆଙ୍ଗୁଠି ଦ୍ଵାରା ଧରିହେଉଥବା ପଦାର୍ଥକୁ ପୃଥକ୍ କରାଯାଇଥାଏ, ତାହାକୁ ହାତରେ ବାଛିବା ପ୍ରଣାଳୀ କୁହାଯାଏ ।
• ଚାଉଳରେ ମିଶିଥିବା ଗୋଡ଼ି, କାଠି ଓ ମଲା ଚାଉଳକୁ ଏହି ପ୍ରଣାଳୀରେ ପୃଥକ୍ କରାଯାଏ ।

Question 2.
ଧାନ କିପରି ଅମଳ କରାଯାଏ ।
ଉ –

• ଧାନପେଣ୍ଡା କଟାହୋଇ ଆସିଲେ ବେଙ୍ଗଳା ସାହାଯ୍ୟରେ ଧାନ ଅମଳ କରାଯାଏ ।
• ଧାନ ନଡ଼ାରେ ରହିଥିଲେ ତାକୁ ଭାଡ଼ି ବା ଘୋଡ଼ିଆ ସାହାଯ୍ୟରେ ପିଟାଯାଇ ଅମଳ କରାଯାଏ ।

Question 3.
କୁଲା ଓ ଚାଲୁଣିଦ୍ଵାରା କି କାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଏ ?
ଉ –

• କୁଲାଦ୍ଵାରା ପାଛୁଡ଼ିବା ଓ ଉଡ଼େଇବା କାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଏ ।
• ଚାଲୁଣିଦ୍ଵାରା ଚଲେଇବା କାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଏ ।

Question 4.
ପାଛୁଡ଼ିବା କହିଲେ କ’ଣ ?

• ଯେଉଁ ପ୍ରଣାଳୀରେ ହାଲୁକା ପଦାର୍ଥ ଓଜନିଆ ପଦାର୍ଥଠାରୁ ଅଲଗା କରାଯାଇଥାଏ, ସେହି ପ୍ରଣାଳୀକୁ ପାଛୁଡିବା କୁହାଯାଏ ।
• ଉଦାହରଣସ୍ୱରୂପ ଚାଉଳକୁ କୁଲା ସାହାଯ୍ୟରେ ପାଛୁଡ଼ି ଦେଲେ ସେଥୁରେ ରହିଥିବା କୁଣ୍ଡା ଓ ହାଲୁକା କାଠି

Question 5.
ହରଡ଼ ଡାଲିରେ ସୁଜି ମିଶିଯାଇଥିଲେ କିପରି ପୃଥକ୍ କରିବ ?
ଉ –

• ସୁଜିର ଆକାର ହରଡ଼ ଡାଲିର ଆକାରଠାରୁ କ୍ଷୁଦ୍ର ହୋଇଥିବାରୁ ଚଲେଇବା ପ୍ରଣାଳୀରେ ସୁଜିକୁ ହରଡ଼ ଡାଲିରୁ ପୃଥକ୍ କରିହେବ ।
• ମିଶ୍ରିତ ସୁଜି ଓ ଡାଲିକୁ ଏକ ଚାଲୁଣିରେ ରଖ୍ ଚଲେଇଲେ ଚାଲୁଣିର ରନ୍ଧ୍ରଦେଇ ସୁଜି ବାହାରିଯିବ ଓ ଡାଲି ଚାଲୁଣିରେ ରହିଯିବ ।

ଦୀର୍ଘ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question 1.
ଏକ ଉଦାହରଣ ସହ ଆସ୍ରବଣ ଓ ଅବକ୍ଷେପଣ କ’ଣ ବୁଝାଅ ।
ଉ –

• ଗୋଟିଏ ପାତ୍ରରେ କିଛି ଚାଉଳ ନେଇ ସେଥୁରେ ଜଳ ମିଶାଅ । ଭଲ ଭାବରେ ଏହାକୁ ଗୋଳାଇଦିଅ ।
• କିଛି ସମୟ ସ୍ଥିର ଭାବରେ ରହିବାପରେ ଜଳରେ ହାଲୁକା କୁଣ୍ଡା, କାଠି, ଧୂଳି ଭାସିବ । ପାତ୍ରର ତଳେ ଗୋଡ଼ି, ବାଲି ଓ ଚାଉଳ ବସିଯିବ ।
• ଏହାପରେ ଧୀରେ ଧୀରେ ଉପର ଜଳକୁ ଅନ୍ୟ ଏକ ପାତ୍ରକୁ ଢାଳିଲେ, ସେଥୁ ଧୂଳି, କୁଣ୍ଡା ଓ କାଠି ଚାଲିଯିବ ।
• ଜଳ ସହିତ ହାଲୁକା କଠିନ ପଦାର୍ଥକୁ ଅନ୍ୟ ଏକ ପାତ୍ରକୁ ଢାଳିବା ପ୍ରଣାଳୀକୁ ଆଶ୍ରବଣ କହନ୍ତି । ତଳେ କଠିନ ଓଜନିଆ ପଦାର୍ଥ ବସିଯିବା ପ୍ରଣାଳୀକୁ ଅବକ୍ଷେପଣ କୁହାଯାଏ ।

Question 2.
କୁଲାରେ ପାଛୁଡ଼ି ଅଲଗା କରାଯାଉଥିବା ୪ଟି ମିଶ୍ରଣର ନାମ ଲେଖ ।
ଉ –

• କୁଲାରେ ପାଛୁଡ଼ିବା ଦ୍ଵାରା ହାଲୁକା ପଦାର୍ଥ ଓଜନିଆ ପଦାର୍ଥଠାରୁ ଅଲଗା ହୋଇଯାଏ । ଏହାକୁ ପାଛୁଡ଼ିବା ପ୍ରଣାଳୀ କୁହନ୍ତି । ଏହାଦ୍ଵାରା ନିମ୍ନୋକ୍ତ ମିଶ୍ରଣଗୁଡ଼ିକ ଅଲଗା କରାଯାଇପାରିବ –
• ଧାନରୁ ଅଗାଡ଼ି, କାଠି, ପତ୍ର।
• ଗ୍ରହମରୁ କଣିଆ ଗହମ, କାଠି, ପତ୍ର।
• ଚାଉଳରେ ମିଶିଥ‌ିବା କୁଣ୍ଡା ।
• ପେଶି, ରାଶି, ସୋରିଷ ଇତ୍ୟାଦି ତୈଳବୀଜରେ ମିଶିଥିବା ପତ୍ର, କାଠି ।

Question 3.
ଚାଲୁଣି ସାହାଯ୍ୟରେ ଚଲେଇ କେଉଁ ଖାଦ୍ୟପଦାର୍ଥକୁ ପରିଷ୍କାର କରାଯାଏ, ତାହାର ୪ଟି ଉଦାହରଣ ଦିଅ ।
ଉ –
ଚାଲୁଣି ସାହାଯ୍ୟରେ ନିମ୍ନଲିଖ୍ ଖାଦ୍ୟ ପଦାର୍ଥକୁ ଚଲେଇ ପରିଷ୍କାର କରାଯାଏ

• ମୁଢ଼ିରୁ ବାଲି ଅଲଗା କରିବା
• ଚୁନାରୁ ଚାଉଳ ଅଲଗା କରିବା
• ଧାନରୁ ଅଗାଡ଼ି ଓ କୁଟା ଆଦି ଅଲଗା କରିବା
• ଚୁଡ଼ାରୁ କୁଣ୍ଡା ଅଲଗା କରିବା

Question 4.
ପରିସ୍ରବଣ ପ୍ରଣାଳୀ କ’ଣ ସଂକ୍ଷେପରେ ବୁଝାଅ ।
ଉ –

• ଯେଉଁ ପ୍ରଣାଳୀ ଦ୍ଵାରା ତରଳ ପଦାର୍ଥରେ ରହିଥିବା ଅଦ୍ରବଣୀୟ କଠିନ ପଦାର୍ଥରୁ ତରଳ ପଦାର୍ଥରୁ ପୃଥକ୍ କରାଯାଏ, ତାହାକୁ ପରିସ୍ରବଣ କୁହାଯାଏ ।
• ଘରେ ଚା’ ଛାଣିବାପାଇଁ କନାର ବା ତାରର ଅଥବା, ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ର ଜାଲି ବ୍ୟବହାର ଫିଲ୍‌ଟର୍ ପେପର୍ ବା ଚୁଟିଙ୍ଗ୍ ପେପର୍ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଥାଏ ।
  ବିଜ୍ଞାନାଗାର ରେ ପରି ସ୍ରବଣ ପାଇଁ କାଚଫୁଲଣା, ଫୁଲଣା ଧାରକ ଷ୍ଟାଣ୍ଡ, ଦୁଇଟି ବିକର୍‌, ଖଣ୍ଡିଏ ସରୁ କାଚଦଣ୍ଡ, ଫିଲ୍ମର ପେପର୍ ଆବଶ୍ୟକ ହୋଇଥାଏ ।
• ବୃତ୍ତାକାର ଫିଲଟର୍ ପେପର୍‌କୁ ଚାରିଭାଙ୍ଗ କରି ଚାରି ପରସ୍ତରୁ ଗୋଟିଏ ପରସ୍ତକୁ ଟାଣି ଫୁଲଣା ବା ଫନେଲ୍ ଆକାର କରି ଫୁଲଣାରେ ରଖ୍ (ଚିତ୍ରରେ ଦେଖାଗଲାପରି) ଓ ଫୁଲଣାକୁ ଷ୍ଟାଣ୍ଡ ଧାରକରେ ରଖ୍ କାଚଦଣ୍ଡକୁ ତେରଛା ଧରି ଧୀରେ ଧୀରେ ଅଦ୍ରାବ୍ୟ ଭାସମାନ କଠିନ ପଦାର୍ଥ ମିଶିଥିବା ତରଳ ପଦାର୍ଥକୁ ଢଳାଯାଏ ।
• ଫଳରେ ଫୁଲଣା ତଳେଥିବା ବିକକୁ ପରିଷ୍କାର ତରଳ ପଦାର୍ଥ (ପରିଷ୍କୃତ) ଚାଲିଯାଏ ଓ ଫିଲ୍‌ଟର୍ କାଗଜ ଉପରେ ଅଦ୍ରାବ୍ୟ (ଅବଶେଷ) ରହିଯାଏ ।

ବସ୍ତୁନିଷ୍ଠ ପ୍ରଶୋଉର

Question 1.
ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(କ) ପାଛୁଡ଼ିବା ଓ ଉଡ଼ାଇବା ପ୍ରଣାଳୀ ପାଇଁ ………………… ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।
(ଖ) ଆଜିକାଲି ………………… ସାହାଯ୍ୟରେ ଉଡ଼ାଯାଉଛି ।
(ଗ) …………….. ପ୍ରଣାଳୀରେ ତଳେ ପଦାର୍ଥରେ ରହିଥିବା ଅଦ୍ରବଣୀୟ କଠିନ ତରଳ ପଦାର୍ଥରୁ ପୃଥକ କରାଯାଇପାରେ ।
(ଘ) ପରିସ୍ରବଣ ପ୍ରଣାଳୀରେ ଫିଲ୍ଗର୍ ପେପର୍ ବଦଳରେ ………. ପେପର୍ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।
(ଙ) ଜଳ ସହିତ ମିଶି ରହିଥ‌ିବା ଅଦ୍ରବଣୀୟ ହାଲୁକା ପଦାର୍ଥକୁ ………… ପ୍ରଣାଳୀରେ ପୃଥକ୍ କରାଯାଏ ।
ଉ –
(କ) କୁଲା
(ଖ) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପଙ୍ଖା
(ଗ) ପରିସ୍ରବଣ
(ଘ) ବ୍ଳଟିଇଂ ପେପର
(ଙ) ଆସ୍ରବଣ

Question 2.
ନିମ୍ନରେ ଦିଆଯାଇଥିବା ପ୍ରଶ୍ନର ବାମ ପାର୍ଶ୍ବର ଦୁଇଟି ଶବ୍ଦର ସଂପର୍କକୁ ଦେଖ୍ ଡାହାଣ ପାର୍ଶ୍ଵର ଶବ୍ଦ ପାଖରେ ‘?” ସ୍ଥାନରେ ଉପଯୁକ୍ତ ଶବ୍ଦ ଲେଖ ।
(କ) ଚାଉଳରୁ ମଲା ଚାଉଳ ଅଲଗା କରିବା : ହାତରେ ବାଛିବା :: ଲେମ୍ବୁ ସରବତରୁ ଲେମ୍ବୁ ମଞ୍ଜି ଅଲଗା କରିବା : (?) ।
(ଖ) ଛାଣିବା : ପରିସ୍ରବଣ :: ଧୀରେ ଧୀରେ ଢାଳିବା : (?) ।
(ଗ) କୁଲା : ପାଛୁଡ଼ିବା :: ଫିଲ୍‌ଟର୍‌ ପେପର୍ : (?) ।
(ଘ) ବିରି ଅମଳକରିବା : ବେଙ୍ଗଳା :: ମେଥ୍ ପରିଷ୍କାର କରିବା : (?) ।
(ଙ) ଗୋଳିଆ ପାଣି : ଅବକ୍ଷେପଣ ଓ ଆସ୍ରବଣ :: ଚା’ ପାଣି : (?) ।
(ଚ) ମୁଢ଼ିରୁ ବାଲି : ଚାଲୁଣି :: ଧାନରୁ ଅଗାଡ଼ି : (?) ।
ଉ –
(କ) ପରିସ୍ରବଣ
(ଖ) ଆସ୍ରବଣ
(ଗ) ପରିସ୍ରବଣ
(ଘ) ଆସ୍ରବଣ ଓ ଅବକ୍ଷେପଣ
(ଙ) ପରିସ୍ରବଣ
(ଚ) ପବନରେ ଉଡ଼େଇବା

Question 3.
ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଉତ୍ତର ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତର ବାଛି ଲେଖ ।

(କ) ଅଟାରୁ ଚୋକଡ଼ ବାହାର କରିବାକୁ କ’ଣ ଆବଶ୍ୟକ ?
(i) କୁଲା
(ii) ଚାଲୁଣି
(iii) ବିଦ୍ୟୁତ ପଙ୍ଖା
(iv) ବ୍ଲଟିଂପେପର୍
ଉ –
(ii) ଚାଲୁଣି

(ଖ) ନଡ଼ାରେ ଶସ୍ୟ ରହିଥିଲେ କ’ଣ କରାଯାଏ ?
(i) ବେଙ୍ଗଳା ପକାଯାଏ
(ii) ଛଣାଯାଏ
(iii) ପିଟାଯାଏ
(iv) ବଛାଯାଏ
ଉ –
(iii) ପିଟାଯାଏ

(ଗ) ଗହମରେ ମିଶି ରହିଥ‌ିବା କାଠିକୁ କେଉଁ ପ୍ରଣାଳୀରେ ପୃଥକ୍ କରାଯାଏ ?
(i) ଚଲେଇବା
(ii) ହାତବଛା
(iii) ଆସ୍ରବଣ
(iv) ପରିସ୍ରବଣ
ଉ –
(ii) ହାତବଛା

(ଘ) କେଉଁଟି ଅଲଗା କରିହେବ ନାହିଁ ?
(i) ଅଟାରେ ବେସନ ମିଶିଥିଲେ
(ii) ଡାଲିରେ ସୁଜି ମିଶିଥିଲେ
(iii) ଚାଉଳରେ କୁଣ୍ଡା ମିଶିଥିଲେ
(iv) ଚୁଡ଼ାରେ ଧାନଚୋପା ମିଶିଥିଲେ
ଉ –
(i) ଅଟାରେ ବେସନ ମିଶିଥିଲେ

(ଙ) ଜଳରେ ଭାସୁଥିବା କୁଣ୍ଡାକୁ କେଉଁ ପ୍ରଣାଳୀରେ ପୃଥକ କରାଯାଏ ?
(i) ଚଲେଇବା
(ii) ପରିସ୍ରବଣ
(iii) ଅମଳ
(iv) ଆସ୍ରବଣ
ଉ –
(ଡ) ଆସ୍ରବଣ

(ଚ) ଛଣାକାଗଜ କେଉଁଥରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ?
(i) ପରିସ୍ରବଣ
(ii) ଅବକ୍ଷେପଣ
(iii) ଚାଲୁଣି
(iv) ଆସ୍ରବଣ
ଉ –
(i) ପରିସ୍ରବଣ

(ଛ) ଧାନ ଉଡ଼େଇବା ପାଇଁ କେଉଁଟି ଆବଶ୍ୟକ ?
(i) ବିଞ୍ଚଣା
(ii) କୁଲା
(iii) ଚାଲୁଣି
(iv) ଚାଲୁଣି
ଉ –
(ii) କୁଲା

Question 4
ରେଖାଙ୍କିତ ପଦ ନ ବଦଳାଇ ଭ୍ରମ ଥିଲେ ସଂଶୋଧନ କର ।
(କ) ଚାଉଳରେ କୁଣ୍ଡା ଥିଲେ ତାକୁ ବାଡ଼େଇ ବାଡ଼େଇ ଅଲଗା କରାଯାଏ ।
(ଖ) ଚାଉଳରୁ ଗୋଡ଼ିକୁ ଅଲଗା କରିବା ପାଇଁ ଉଡ଼ାଇବା ପ୍ରଣାଳୀ ଅବଲମ୍ବନ କରାଯାଏ ।
(ଗ) ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟରେ ବାଲିକୁ ହାତବଛା ପ୍ରଣାଳୀରେ ପରିଷ୍କାର କରାଯାଏ ।
(ଘ) ଜଳରେ ବାଲି ମିଶିଥିଲେ ପୃଥକୀକରଣ ଆସ୍ରବଣ ପ୍ରଣାଳୀରେ କରାଯାଏ ।
(ଙ) ଗହମରେ ମିଶି ରହିଥିବା କାଠିକୁ ଆସ୍ରବଣ ପ୍ରଣାଳୀରେ ପୃଥକ୍ କରାଯାଏ ।
ଉ –
(କ) ଚାଉଳରେ କୁଣ୍ଡା ଥିଲେ ତାକୁ ପାଛୁଡ଼ି (କୁଲାରେ) ଅଲଗା କରାଯାଏ ।
(ଖ) ଚାଉଳରୁ ଗୋଡ଼ିକୁ ଅଲଗା କରିବା ପାଇଁ ହାତବଛା ପ୍ରଣାଳୀ ଅବଲମ୍ବନ କରାଯାଏ ।
(ଗ) ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟରେ ବାଲିକୁ ଚାଲୁଣି ସାହାଯ୍ୟରେ ପରିଷ୍କାର କରାଯାଏ ।
(ଘ) ଜଳରେ ବାଲି ମିଶିଥିଲେ ପୃଥକୀକରଣ ପରିସ୍ରବଣ ପ୍ରଣାଳୀରେ କରାଯାଏ ।
(ଙ) ଗହମରେ ମିଶି ରହିଥିବା କାଠିକୁ ଆସ୍ରବଣ ପ୍ରଣାଳୀରେ ପୃଥକ୍ କରାଯାଏ ।

Question 5.
‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ସଂପର୍କ ବାଛ ।
(କ)

ଉ –

Odisha State Board BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 2 ଖାଦ୍ୟର ଶ୍ରେଣୀ ବିଭାଗ Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 6 Science Solutions Chapter 2 ଖାଦ୍ୟର ଶ୍ରେଣୀ ବିଭାଗ

Question 1.
ଦିଆଯାଇଥ‌ିବା ଖାଦ୍ୟ ତାଲିକାରୁ କେଉଁଟି କେଉଁ ଶ୍ରେଣୀର ଖାଦ୍ୟ ଚିହ୍ନଟ କରି ସଂପୃକ୍ତ କୋଠରିରେ ଲେଖ ।

ଉ –

Question 2.
କେଉଁଗୁଡ଼ିକ ଠିକ୍, (✓) ଚିହ୍ନ ଦେଇ ଦର୍ଶାଅ ।
(କ) ସୂର୍ଯ୍ୟ କିରଣରେ ଭିଟାମିନ୍ ‘D’ ଥାଏ ।
(ଖ) ଅଁଳାରେ ଭିଟାମିନ୍ ‘C’ ଥାଏ ।
(ଗ) ଶୁଖୁଆରେ ଅଧିକ ସ୍ନେହସାର ରହିଛି ।
(ଘ) ସୁଷମ ଖାଦ୍ୟ ଶରୀରର ଆବଶ୍ୟକତା ପୂରଣ କରେ ।
(ଙ) ରକ୍ତହୀନତା ହୋଇଥିଲେ ସମୁଦ୍ର ମାଛ ଖାଇବା ଉଚିତ ।
(ଚ) ଭିଟାମିନ୍ ‘K’ ସଜନା ଛୁଇଁରେ ମିଳେ ନାହିଁ ।
(ଛ) ଅନ୍ଧାରକଣା ଭୋଗୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ଗାଜର ଖାଇବା ଅନୁଚିତ ।
(ଜ) କ୍ଷୀରରେ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ଭିଟାମିନ୍ ଥାଏ ।
ଉ –
(କ) ସୂର୍ଯ୍ୟ କିରଣରେ ଭିଟାମିନ୍ ‘D’ ଥାଏ । (✓)
(ଖ) ଅଁଳାରେ ଭିଟାମିନ୍ ‘C’ ଥାଏ । (✓)
(ଗ) ଶୁଖୁଆରେ ଅଧିକ ସ୍ନେହସାର ରହିଛି । (✗)
(ଘ) ସୁଷମ ଖାଦ୍ୟ ଶରୀରର ଆବଶ୍ୟକତା ପୂରଣ କରେ । (✓)
(ଙ) ରକ୍ତହୀନତା ହୋଇଥିଲେ ସମୁଦ୍ର ମାଛ ଖାଇବା ଉଚିତ । (✓)
(ଚ) ଭିଟାମିନ୍ ‘K’ ସଜନା ଛୁଇଁରେ ମିଳେ ନାହିଁ । (✓)
(ଛ) ଅନ୍ଧାରକଣା ଭୋଗୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ଗାଜର ଖାଇବା ଅନୁଚିତ । (✓)
(ଜ) କ୍ଷୀରରେ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ଭିଟାମିନ୍ ଥାଏ । (✓)

Question 3.
ଦୁଇଟି ବା ତିନୋଟି ବାକ୍ୟରେ କାରଣ ଲେଖ ।
(କ) ଖାଦ୍ୟରେ ତନ୍ତୁଯୁକ୍ତ ଖାଦ୍ୟ ରହିବା ଆବଶ୍ୟକ ।
ଉ –

• ଖାଦ୍ୟରେ ତନ୍ତୁଯୁକ୍ତ ଖାଦ୍ୟ ନ ରହିଲେ ଝାଡ଼ା ପରିଷ୍କାର ହୁଏ ନାହିଁ । ଖାଦ୍ୟନଳୀରୁ ମଳ ବାହାର କରିବାରେ
• ପେଟରୁ ମଳ ଭଲ ଭାବରେ ବାହାରି ନଗଲେ ଶରୀରରେ ବିଭିନ୍ନ ରୋଗ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ । ତେଣୁ ଖାଦ୍ୟରେ ତନ୍ତୁଯୁକ୍ତ ଖାଦ୍ୟ ରହିବା ଆବଶ୍ୟକ ।

(ଖ) ଆମିଷ ଖାଉ ନଥିବା ପିଲା ଅଧ୍ଵ ପରିମାଣର କ୍ଷୀର, ଡାଲି, ବାଦାମ ଖାଇବା ଆବଶ୍ୟକ ।
ଉ –

• ମାଛ, ମାଂସ ଓ ଅଣ୍ଡାରେ ପୁଷ୍ଟିସାର ଅଧିକ ପରିମାଣରେ ଥାଏ ।
• ଆମିଷ ଖାଉ ନଥିବା ପିଲା ମାଛ, ମାଂସ ଓ ଅଣ୍ଡାରେ ଥିବା ପୁଷ୍ଟିସାର କ୍ଷୀର, ଡାଲି, ବାଦାମରୁ ପାଇଥାଏ । ପିଲାମାନଙ୍କ ଶରୀର ବୃଦ୍ଧି ନିମିତ୍ତ ଆମିଷ ଖାଉ ନଥୁବା ପିଲା ଅଧ୍ଵ ପରିମାଣରେ କ୍ଷୀର, ଡାଲି, ବାଦାମ. ଖାଇବା ଆବଶ୍ୟକ ।

(ଗ) ଚକ୍ରଧରକୁ ଅନ୍ଧାରରେ ଦେଖାଯାଉ ନାହିଁ ।
ଉ –

• ଚକ୍ରଧରକୁ ଭିଟାମିନ୍ – ‘A’ ଅଭାବରୁ ଅନ୍ଧାରକଣା ରୋଗ ହୋଇଛି ।
• ତେଣୁ ଚକ୍ରଧରକୁ ଅନ୍ଧାରରେ ଦେଖାଯାଉ ନାହିଁ ।

(ଘ) ପିଲାମାନଙ୍କର ପୁଷ୍ଟିସାର ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟର ଆବଶ୍ୟକତା ବେଶୀ ।
ଉ –

• ପୁଷ୍ଟିସାର ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟ ପିଲାମାନଙ୍କର ଶରୀର ବୃଦ୍ଧିରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ ।
• ପୁଷ୍ଟିସାର ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛି ମାଛ, ମାଂସ, ଅଣ୍ଡା, ଡାଲି, ଛତୁ, ସୋୟାବିନ୍ ଇତ୍ୟାଦି ।

(ଙ) ପାହାଡ଼ିଆ ଅଞ୍ଚଳର ଲୋକମାନଙ୍କର ଗଳଗଣ୍ଡ ରୋଗ ହେବାର ସମ୍ଭାବନା ଅଧିକ ।
ଉ –

• ପାହାଡ଼ିଆ ଅଞ୍ଚଳରେ ହେଉଥ‌ିବା ଖାଦ୍ୟ ପଦାର୍ଥରେ ଆୟୋଡ଼ିନ୍‌ର ଅଭାବ ଥାଏ ।
• ରକ୍ତରେ ଆୟୋଡ଼ିନ ଅଭାବଯୋଗୁଁ ଗଳଗଣ୍ଡ ରୋଗ ହୁଏ । ତେଣୁ ପାହାଡ଼ିଆ ଅଞ୍ଚଳର ଲୋକମାନଙ୍କର ଗଳଗଣ୍ଡ ରୋଗ ହେବାର ସମ୍ଭାବନା ଥାଏ ।

Question 4.
ତଳେ ଦିଆଯାଇଥ‌ିବା ପ୍ରତ୍ୟେକ ପୋଷକ ପାଇଁ ଦୁଇଟି ଖାଦ୍ୟ ପଦାର୍ଥର ନାମ ଲେଖ ।
(କ) ପୁଷ୍ଟିସାର – ……………….. – …………………..
(ଖ) ଭିଟାମିନ୍ C. – ……………….. – ………………
(ଗ) ଖଣିଜ ଲବଣ – ……………….. – …………………..
ଉ –
(କ) ଡାଲି, ମାଛ
(ଖ) କମଳା, ପିଜୁଳି
(ଗ) ଚୂନାମାଛ, ସଜନା ଛୁଇଁ

Question 5.
ଶାଗରେ କେଉଁଟି ନଥାଏ ?
(କ) ଖଣିଜ ଲବଣ (ଖ) ତନ୍ତୁ (ଗ) ଭିଟାମିନ୍ (ଘ) ସ୍ନେହସାର
ଉ –
(ଘ) ସ୍ନେହସାର

Question 6.
ଯଦି ସବୁ ଗାଈ ଓ ମଇଁଷି ଲୋପପାଇଯାଆନ୍ତି; ତାହାହେଲେ କ୍ଷୀର, ଦହି, ଘିଅ, ଛେନା ବ୍ୟତୀତ ଆଉ ଯେଉଁସବୁ ଖାଦ୍ୟ ପଦାର୍ଥ ମିଳିବ ନାହିଁ, ସେହି ମଧ୍ୟରୁ ଦୁଇଟିର ନାମ ଲେଖ ।
ଉ –
ଲହୁଣି, ରାବିଡ଼ି

Question 7.
ଗୋଟିଏ ବଦ୍ଧିଷ୍ଣୁ ଶିଶୁର ଓ ଜଣେ ବୃଦ୍ଧର ଖାଦ୍ୟର ଆବଶ୍ୟକତା ମଧ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ପାର୍ଥକ୍ୟ ଯୁକ୍ତି ସହ ସଂକ୍ଷେପରେ ଲେଖ ।
ଉ –

ଖାଦ୍ୟର ଶ୍ରେଣୀ ବିଭାଗ Notes :

→ ଉପକ୍ରମ :
(i) ଆମେ ଖାଉଥ‌ିବା ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ଖାଦ୍ୟରେ ଚାଉଳ, ଡାଲି, ପନିପରିବା, ଚିନି, ଅଣ୍ଡା, ମାଂସ, ମାଛ, ଛେନା, କ୍ଷୀର, ଚୁଡ଼ା, ମୁଢ଼ି, ପିଜୁଳି, କମଳା, କାକୁଡ଼ି, ଲଙ୍କା, ଲେମ୍ବୁ, ଅଟା, ବାଜ୍‌, ମାଣ୍ଡିଆ, ଗୁଡ଼, ଘିଅ, ତେଲ ଇତ୍ୟାଦି ପଦାର୍ଥ ବ୍ୟବହାର କରିଥାଉ ।
(ii) ଆମେ ଖାଦ୍ୟାଭାବରେ ଯାହାସବୁ ଖାଉଛେ ସେ ସବୁର ଆବଶ୍ୟକତା ଆମ ଶରୀର ପାଇଁ ରହିଛି ।
(iii) ଖାଦ୍ୟ ଆମ ଶରୀର ବୃଦ୍ଧିରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ ଓ କାମ କରିବାପାଇଁ ଶକ୍ତି ଯୋଗାଇଥାଏ ।
(iv) ଶରୀରରେ ରୋଗ ପ୍ରତିରୋଧକ ଶକ୍ତି ସୃଷ୍ଟି କରେ । ଖାଦ୍ୟ ପଦାର୍ଥରେ ଥ‌ିବା ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥକୁ ପୋଷକ କୁହାଯାଏ ।
(v) ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଖାଦ୍ୟପଦାର୍ଥରେ ଏହି ପୋଷକ ମଧ୍ୟରେ ପାର୍ଥକ୍ୟ ଥାଏ । ତେଣୁ ସୁସ୍ଥ ରହିବାପାଇଁ ଆମେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ଖାଦ୍ୟ ଖାଇବ! ଆବଶ୍ୟକ । ଖାଦ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ମୁଖ୍ୟ ପୋଷକକୁ ଆଧାର କରି ଖାଦ୍ୟକୁ ପାଞ୍ଚ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି; ଯଥା – ଶ୍ଵେତସାର, ପୁଷ୍ଟିସାର, ସ୍ନେହସାର, ଭିଟାମିନ୍ ବା ଜୀବସାର, ଖଣିଜ ଲବଣ ।

(vi) ଶରୀରର ଆବଶ୍ୟକତା ପୂରଣ କରିବାପାଇଁ ଜଳ ଓ ତନ୍ତୁ ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି ।

• ପ୍ରତ୍ୟେକ ଖାଦ୍ୟରେ ପ୍ରାୟ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ପୋଷକ ଅଳ୍ପ ବା ବେଶି ପରିମାଣରେ ଥାଏ । ଯେଉଁ ଖାଦ୍ୟରେ ଯେଉଁ ପୋଷକ ଅଧିକ ପରିମାଣରେ ଥାଏ ତାକୁ ଆମେ ସେହି ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟ କରିଥାଉ ।
• ଖାଦ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ମୁଖ୍ୟ ପୋଷକକୁ ଆଧର କରି ଖାଦ୍ୟକୁ ବିଭିନ୍ନ ବିଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି ।
  

• ଖଣିଜ ଲବଣ ବା ଧାତୁସାର

→ ଖାଦ୍ୟର ଶ୍ରେଣୀବିଭାଗ :
ଶ୍ଵେତସାର ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟର ଚିହ୍ନଟ ପ୍ରଣାଳୀ :
ତୁମପାଇଁ କାମ : 1
ଗୋଟିଏ ଏକ ଚାମଚ ଅଟା ନେଇ ସେଥ‌ରେ ୩/୪ ଚାମଚ ପାଣି ମିଶାଇ ଭଲ ଭାବରେ ଗୋଳାଇଦିଅ । ସେହି ପାଣିଆ ଅଟାରେ ୨-୩ ବୁନ୍ଦା ସାଙ୍ଗେ ସାଙ୍ଗେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଥିବା ଆୟୋଡି଼ନ୍‌ ଦ୍ରବଣ ମିଶାଅ । ଏହାକୁ ଚାମଚ ସାହାଯ୍ୟରେ ଭଲ ଭାବରେ ଘାଣ୍ଟିଦିଅ । ଆୟୋଡ଼ିନ୍ ଦ୍ରବଣ ଶ୍ଵେତସାର ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟକୁ ଗାଢ଼ ନୀଳ ରଙ୍ଗ କରିଦିଏ ।

ଆୟୋଡ଼ିନ୍ ଦ୍ରବଣ ଶ୍ଵେତସାର ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟକୁ ଗାଢ଼ ନୀଳରଙ୍ଗ କରିଦିଏ ।
ସିଝା ଆଳୁ, ଚୁଡ଼ା, ଚାଉଳ, ଅଟା, ମୁଢ଼ି, କନ୍ଦମୂଳ, ଚିନି, ସାରୁ, ଓଲୁଅ, ବାଜରା, ମାଣ୍ଡିଆ ଆଦି ଶ୍ଵେତସାର ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟ ।

ତୁମପାଇଁ କାମ : 2
ସିଝା ଆଳୁ, ଚୁଡ଼ାଗୁଣ୍ଡ, ସୋରିଷ ତେଲ, ଡାଲିଗୁଣ୍ଡ, କ୍ଷୀରକୁ ଅଲଗା ଅଲଗା ଗିଲାସରେ ନେଇ ସେଥ‌ିରେ ଆୟୋଡିନ୍ ଦ୍ରବଣ ମିଶାଅ । କେଉଁ କେଉଁ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଗାଢ଼ ରଙ୍ଗ ହେଲା ଦେଖ । ନିମ୍ନ ସାରଣୀଟିକୁ ପୂରଣ କର ।
ଡ –

ଗାଢ଼ ନୀଳ ରଙ୍ଗ ହେଲ	ଗାଢ଼ନୀଳ ରଙ୍ଗ ହେଲା ନାହିଁ
ସିଝା ଆଳୁ	ଡାଲିଗୁଣ୍ଡ, କ୍ଷୀର
ଚୁଡ଼ା ଗୁଣ୍ଡ	ଗାଢ଼ନୀଳ

→ ପୁଷ୍ଟିସାର ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟର ଚିହ୍ନଟ ପ୍ରଣାଳୀ :
ତୁମପାଇଁ କାମ : ୨
ଗୋଟିଏ ସ୍ବଚ୍ଛ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ ବୋତଲ ନେଇ ସେଥ‌ିରେ ଅଳ୍ପ ଗୁଣ୍ଡଡାଲି ପୂରାଅ । ଡ୍ରପର ସାହାଯ୍ୟରେ ସେଥ‌ିରେ ୮-୧୦ ବୁନ୍ଦା ପାଣି ମିଶାଅ । ଏହାପରେ ସେଥ‌ିରେ ଦୁଇବୁନ୍ଦା ତୁତିଆ ଦ୍ରବଣ (କପର ସଲଫେଟ୍) ଓ ୮-୧୦ ବୁନ୍ଦା କ୍ଷାରସୋଡ଼ାର ଦ୍ରବଣ ମିଶାଅ । ଠିପି ଲଗାଅ ଓ ଏହାକୁ ଭଲ ଭାବରେ ହଲାଅ, ଯେପରି ଦ୍ରବଣଗୁଡ଼ିକ ମିଶିଯିବ । କିଛି ସମୟ ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନରେ ସ୍ଥିର ଭାବରେ ରଖୁଦିଅ ।

• ପୁଷ୍ଟିସାର ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟ ତୁଡିଆ ( କପର ସଲଫେଟ୍) ଦ୍ରବଣ ସହ ମିଶିଲେ ଦ୍ରବଣଟି ବାଇଗଣି ରଙ୍ଗ ହୁଏ ।

୨ । କ୍ଷୀର, ବାଇଗଣ ଚକଟା, ଅଣ୍ଡାଲାଳ, ଭାତ ନେଇ ପରୀକ୍ଷାଟି କର । କେଉଁ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବାଇଗଣି ରଙ୍ଗ ହେଉଛି ତଳ ସାରଣୀରେ ଲେଖ ।

ଗାଢ଼ ନୀଳ ରଙ୍ଗ ହେଲ	ଗାଢ଼ନୀଳ ରଙ୍ଗ ହେଲା ନାହିଁ
ଡାଲି ଗୁଣ୍ଡ	ଭାତ
କ୍ଷୀର	ବାଇଗଣ ଚକଟା
ଅଣ୍ଡାଲାଳ

ଡାଲି, ଅଣ୍ଡାଲାଳ, କ୍ଷୀର, ମାଛ, ମାଂସ, ସୋୟାବିନ୍, ଛତୁ ଆଦି ପୁଷ୍ଟିସାର ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟ ।

→ ସ୍ନେହସାର ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟର ଚିହ୍ନଟ ପ୍ରଣାଳୀ :
ତୁମପାଇଁ କାମ : ୩
କେତେଖଣ୍ଡ ଧଳା କାଗଜ ନିଅ । ଅଟା, ସିଝାଆଳୁ, ଚିନାବାଦାମ ଗୁଣ୍ଡ, କୋରାଯାଇଥିବା ପାକଳ ନଡ଼ିଆ, ସୋରିଷ ଗୁଣ୍ଡ ଅଲଗା ଅଲଗା କାଗଜରେ ଘସି ଗୁଣ୍ଡ ପଦାର୍ଥଗୁଡ଼ିକୁ କାଗଜ ଉପରୁ ଝାଡ଼ିଦେଇ କାଗଜକୁ ଖରାରେ କିଛି ସମୟ ଶୁଖାଇ ଦିଅ । ଦେଖୁ ଯେଉଁ କାଗଜଟି ତେଲିଆ ଦେଖାଯାଉଛି, ସେଥୁରେ ଘସାଯାଇଥିବା ପଦାର୍ଥରେ ତେଲ ଅଛି । ଯେଉଁ କାଗଜ ତେଲିଆ ଦେଖା ଯାଉନାହିଁ, ସେଥୁରେ ଘସାଯାଇଥ‌ିବା ଖାଦ୍ୟ ପଦାର୍ଥରେ ତେଲ ନାହିଁ ବା କମ୍ ପରିମାଣରେ ରହିଛି ।
(i) ସ୍ନେହସାର ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟରେ ଅଧୂକ ପରିମାଣରେ ତେଲ ଥାଏ ।
(ii) ଚିନାବାଦାମ, ସୋରିଷ, ନଡ଼ିଆ, ସୂର୍ଯ୍ୟମୁଖୀ ମଞ୍ଜି, ରାଶି, ଅତସୀ, କୁସୁମ, ଜଡ଼ା, ମାଛ ଓ ମାଂସର ଚର୍ବି, ଅଣ୍ଡାର କେଶର, ଗାଈ ଓ ମଇଁଷି ଘିଅ, ଲହୁଣି ଆଦି ସ୍ନେହସାର ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟ ।

• ଯେଉଁ ସ୍ନେହସାର ଉଦ୍ଭଦରୁ ମିଳେ ତାହା ଉଦ୍ଭଜ ସ୍ନେହସାର ଏବଂ ଯାହା ପ୍ରାଣୀଙ୍କଠାରୁ ମିଳେ ତାହାକୁ ପ୍ରାଣୀଜ ସ୍ନେହସାର କୁହାଯାଏ ।
• ଖାଦ୍ୟରେ ଶ୍ଵେତସାର, ପୁଷ୍ଟିସାର, ସ୍ନେହସାର, ଭିଟାମିନ୍ ଓ ଖଣିଜ ଲବଣ ଥାଏ । ଏହା ମଧ୍ୟ ଆମ ଶରୀର ପାଇଁ ଏକାନ୍ତ ଆବଶ୍ୟକ ।

→ ପୋଷକ ଆମ ଶରୀର ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ :
(i) ଖାଦ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ପୋଷକ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ କାର୍ଯ୍ୟ କରନ୍ତି ଓ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଉତ୍ସରୁ ମିଳିଥାଆନ୍ତି ।

(ii) ଶ୍ଵେତସାର, ସ୍ନେହସାର ଓ ପୁଷ୍ଟିସାର ଅଭାବରେ ଅପପୁଷ୍ଟିଜନିତ ରୋଗ ହୋଇଥାଏ ।
(iii) ଶ୍ଵେତସାର ଅଭାବରେ ମାରାସମସ୍ ରୋଗ ହୁଏ । ଏହି ରୋଗର ଲକ୍ଷଣଗୁଡ଼ିକ ହେଲା- ପତଳାଝାଡ଼ା ହେବା, ବୃଦ୍ଧିରେ ବାଧା, ଶରୀର କ୍ଷୀଣ ହେବା, କେଶ କହରା ହେବା ଇତ୍ୟାଦି ।
(iv) ପୁଷ୍ଟିସାର ଅଭାବରେ କ୍ଲାସିଓକର୍ ରୋଗ ହୁଏ । ଏହି ରୋଗର ଲକ୍ଷଣଗୁଡ଼ିକ ହେଲା ଗୋଡ଼, ହାତ, ମୁହଁ
(v) ଜୀବସାର ବା ଭିଟାମିନ୍ ଆମ ଆଖୁ, ଦାନ୍ତ, ଅସ୍ଥିକୁ ସୁସ୍ଥ ରଖିବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଶରୀରର ରୋଗ ପ୍ରତିରୋଧକ କ୍ଷମତା ବଢ଼ାଇଥାଏ । ଏହି ଭିଟାମିନ୍‌ର ଅଭାବରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ରୋଗ ହୁଏ ।

(vi) ଏତଦ୍‌ବ୍ୟତୀତ ଭିଟାମିନ୍ B,, B, Bj ଓ B, ରହିଛି । ସାଧାରଣତଃ ମାଛ, ମାଂସ, ଅଣ୍ଡା, କ୍ଷୀର, କଲିଜା ଆଦିରେ ଭିଟାମିନ୍ B,, ଥାଏ । ଭିଟାମିନ୍ B, ରକ୍ତରେ ଥିବା ଲୋହିତ କୋଷିକା ତିଆରିରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ ଏବଂ ସ୍ନାୟୁମାନଙ୍କ କାମପାଇଁ ମଧ୍ୟ ଏହା ଦରକାର ହୁଏ ।

• ଭିଟାମିନ୍ B ଓ ଭିଟାମିନ୍ C ଜଳରେ ଦ୍ରବଣୀୟ; କିନ୍ତୁ ଭିଟାମିନ୍ A, D, E ଓ K ସ୍ନେହସାରରେ ଦ୍ରବଣୀୟ ।

(vii) ଗାଈ ଓ ମଇଁଷି କ୍ଷୀରରେ ଭିଟାମିନ୍ C ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟ ସମସ୍ତ ପୋଷକ ଥାଏ ।
(viii) ଖାଦ୍ୟପଦାର୍ଥରେ ଥ‌ିବା ଖଣିଜ ଲବଣ ଆମ ଶରୀରର ଅନେକ କାର୍ଯ୍ୟରେ ଲାଗିଥାଏ । ଏହାର ଅଭାବରେ

• ଲୁଣର ରାସାୟନିକ ନାମ ସୋଡ଼ିୟମ୍‌ କ୍ଲୋରାଇଡ୍ ।

→ ତନ୍ତୁଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟ :

• କେତେକ ଖାଦ୍ୟରେ ଅଧୂକ ପରିମାଣରେ ତନ୍ତୁ ଥାଏ ।
• ତନ୍ତୁ ଶରୀର ପାଇଁ ଏକ ପୋଷକ ନହେଲେ ମଧ୍ୟ ଏହା ଖାଦ୍ୟ ନଳୀରୁ ମଳ ବାହାର କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ । ଝାଡ଼ା ପରିଷ୍କାର ନହେଲେ ତନ୍ତୁଯୁକ୍ତ ଖାଦ୍ୟ ଖାଇବା ଉଚିତ ।
• ଚୋପାଲଗା କଞ୍ଚାଫଳ ଓ ମଞ୍ଜି, ଚୋପାଲଗା କଞ୍ଚା ପରିବା; ଯଥା – ଟମାଟୋ, ମୂଳା, ଗାଜର, ବିଟ୍, କାକୁଡ଼ି, ଚକିପେଶା ଅଟା, ଚୋପାଲଗା ଡାଲି ଓ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ଶାଗରେ ତନ୍ତୁ ଥାଏ । ପନିପରିବାରେ ତନ୍ତୁ ଅଂଶ ଅଧ୍ୟା ଥାଏ । ସବୁଦିନ ସାଲାଡ୍ ଖାଇବା ଉଚିତ ।

→ ସୁଷମ ଖାଦ୍ୟ :

• ଆମେ ଗୋଟିଏ ପ୍ରକାର ଖାଦ୍ୟ ନ ଖାଇ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ଖାଦ୍ୟକୁ ମିଶାଇ ଖାଇଲେ ଆମ ଶରୀର ଆବଶ୍ୟକ ପୋଷକ ପାଇପାରିବ ।
• ଜଣେ ଲୋକ ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ ପୋଷକ ଥିବା ଆବଶ୍ୟକୀୟ ଖାଦ୍ୟର ପରିମାଣ ଲୋକଟିର ବୟସ, ଲିଙ୍ଗ, ତଥା ସେ କରୁଥିବା କାର୍ଯ୍ୟ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ ।
• ଛୋଟ ଶିଶୁଟିଏ ପାଇଁ ଯେଉଁ ଖାଦ୍ୟ ଆବଶ୍ୟକ, ତାହା ତୁମପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ ହୋଇ ନପାରେ ।
• ଯୁବକର ଉତ୍ତମ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ହେଉଥ‌ିବା ଖାଦ୍ୟ ବୃଦ୍ଧର ଖାଦ୍ୟଠାରୁ ଭିନ୍ନ ।
• ଆବଶ୍ୟକତା ପାଠ ପଢୁଥିବା, ଅଫିସରେ କାମ କରୁଥିବା ଲୋକଙ୍କ ଖାଦ୍ୟଠାରୁ ଭିନ୍ନ ଅଟେ ।
  • ବ୍ୟକ୍ତିର ଆବଶ୍ୟକତା ଅନୁସାରେ ଖାଦ୍ୟ ଉପାଦାନମାନ ଯୋଗାଇ ଦେଉଥ‌ିବା ଖାଦ୍ୟକୁ ସୁଷମ ଖାଦ୍ୟ କୁହାଯାଏ
  • ସୁଷମ ଖାଦ୍ୟର ତାଲିକା ପ୍ରସ୍ତୁତ କଲାବେଳେ ଲୋକଟିର ବୟସ, ଲିଙ୍ଗ, ତଥା ସେ କରୁଥିବା କାର୍ଯ୍ୟ ବିଚାରକୁ ନିଆଯାଏ ।
  • ଶରୀରର ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ପୂରଣ କରୁଥିବା ଉପଯୁକ୍ତ ପରିମାଣର ଖାଦ୍ୟପଦାର୍ଥଗୁଡ଼ିକୁ ନେଇ ସୁଷମ ଖାଦ୍ୟର ତାଲିକା କରାଯାଏ ।
    ୧୦-୧୨ ବର୍ଷ ପିଲାଙ୍କର ଖାଦ୍ୟ ତାଲିକା :
    
  • ନିରାମିଷ ଭୋଜନ କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ଦୈନିକ ଚିନାବାଦାମ ଖାଇବା ଉଚିତ ।
  • ଖାଦ୍ୟ ଖାଇବା ସହିତ ଦୈନିକ ୮-୧୦ ଗିଲାସ ପାଣି ପିଇବା ଦରକାର ।

Odisha State Board BSE Odisha 7th Class Science Important Questions Chapter 8 ମାଟି (ମୃତ୍ତିକା) Important Questions and Answers.

BSE Odisha Class 7 Science Important Questions Chapter 8 ମାଟି (ମୃତ୍ତିକା)

Question 1.
ବୈଜ୍ଞାନିକ କାରଣ ଦର୍ଶାଅ :

(କ) ମୃତ୍ତିକା କ୍ଷୟ ଜମିର ଅନୁର୍ବରତା ପାଇଁ ଦାୟୀ ।
Solution:
(i) ମୃତ୍ତିକା କ୍ଷୟ ପାଇଁ ଜଳ ଓ ବାୟୁ ମୁଖ୍ୟତଃ ଦାୟୀ ।
(ii) ଅଧିକ ବେଗରେ ବୃଷ୍ଟିପାତ ହେଲେ ଜଳବିନ୍ଦୁ ମାଟିରେ ବାଡ଼େଇ ହୋଇ ମାଟିକଣାଗୁଡ଼ିକୁ ଅଲଗା କରିଦିଏ । ଫଳରେ ପୃଷ୍ଠ ମୃତ୍ତିକାରେ ଥ‌ିବା ଜୈବପଦାର୍ଥ ଓ ଖଣିଜ ଲବଣ ଧୋଇ ହୋଇ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ ହୁଏ ।
(iii) ଅଧୁକ ବେଗରେ ଖରାଦିନେ ପବନ ବୋହିଲେ ମାଟିର ଉପର ସ୍ତରରୁ ଧୂଳି ଉଡ଼ି ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ ହୁଏ । ଏହି ମାଟିରେ ଥ‌ିବା ଜୈବପଦାର୍ଥ ଓ ଖଣିଜ ଲବଣ ଆଦି ମଧ୍ୟ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ ହୋଇ ମାଟିକୁ ଅନୁର୍ବର କରିଦିଏ । ଏଣୁ ମୃଭିକା କ୍ଷୟ ଜମିର ଅନୁର୍ବରତା ପାଇଁ ଦାୟୀ ହୋଇଥାଏ ।

(ଖ) ମୃତ୍ତିକା ସଂରକ୍ଷଣ କରିବା ପାଇଁ ବୃକ୍ଷରୋପଣ କରିବା ନିହାତି ଆବଶ୍ୟକ ।
Solution:
(i) କଲେ ଉଭିଦର ଚେର ମାଟିକୁ ଜାବୁଡ଼ିଧରି ଏହାକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ ହେବାକୁ ସୁଯୋଗ ଦିଏ ନାହିଁ । ଏଣୁ ପଡ଼ିଆରେ ଘାସ ଥିଲେ, ଗୋରୁ ଚାରଣ ବାରଣ କରିବା ଉଚିତ୍ ।
(ii) ଏହାଛଡ଼ା ଉଭିଦ ମାନଙ୍କର ଡାଳପତ୍ର ମାଟିକୁ ଘୋଡ଼ାଇରଖ୍ ପାଣି, ପବନ ଓ ସୂର୍ଯ୍ୟତାପ ପ୍ରକୋପରୁ ଏହାକୁ
(iii) ଗଛଲତାର ଶୁଖୁଲା ଡାଳପତ୍ର ମାଟି ଉପରେ ପଡ଼ିରହି ଉପରୁ ତଳକୁ ଦିଏ ଏବଂ ମୃତ୍ତିକା କ୍ଷୟ ରୋକିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ । ଏଣୁ ମୃର୍ତ୍ତିକା ପାର୍ଥକ୍ୟ ଦର୍ଶାଅ ।

Question 2.
(କ) ପୃଷ୍ଠମୃତ୍ତିକା ଓ ଉପମୃତ୍ତିକା

(ଖ) ବାଲିଆ ମାଟି ଓ ଦୋରସା ମାଟି

(ଗ) ଲାଲ୍ ମାଟି ଓ କଳା ମାଟି

(ଘ) ପଟୁ ମାଟି ଓ ପାହାଡ଼ିଆ ମାଟି

Question 3.
ହ୍ୟୁମସ୍ କ’ଣ ? ଏହାର ଆବଶ୍ୟକତା ଲେଖ ।
Solution:
(i) ତାହାର ବିଘଟନରେ ଯେଉଁ ଅଂଶ ଗଠିତ ହୁଏ, ତାହାକୁ ହ୍ୟୁମସ୍ କହନ୍ତି ।
(ii) ଏହା ଦେଖିବାକୁ ଚିକ୍କଣ ଓ ଅଠାଳିଆ । ଏହା ମାଟିକୁ ଉର୍ବର କରେ ଫଳରେ ଏପରି ମାଟିରେ ଫସଲ କଲେ ଥ‌ିବାରୁ ଏହା ଉର୍ବର ।

Question 4.
ମାଙ୍କଡ଼ା ମାଟି ବା ମୋରମ୍ କାହାକୁ କହନ୍ତି ? ଆମ ରାଜ୍ୟରେ ଏହା କେଉଁଠି ଦେଖାଯାଏ ?
Solution:
(i) ଲାଲମାଟି ସହ କାଦୁଅ ଓ ଗୋଡ଼ି ମିଶିଲେ ମାଙ୍କଡ଼ା ମାଟି ବା ମୋରମ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । ଏହା ଅନୁର୍ବର ମାଟି ।
(ii) ଆମ ରାଜ୍ୟର ଖୋର୍ଦ୍ଧା ଓ ଭୁବନେଶ୍ୱର ଅଞ୍ଚଳରେ ଏହି ମାଟି ଦେଖାଯାଏ ।

Question 5.
ମୃତ୍ତିକାର ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକ କ’ଣ ?
Solution:
(i) ବାଲି, କାଦୁଅ, ଜୈବପଦାର୍ଥ ଓ ଶିଳାରେ ଥ‌ିବା ଲବଣ ମିଶି ମାଟି ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । ଏଥରେ ପ୍ରଧାନତଃ ଦୁଇଟି ଉପାଦାନ ଦେହାବଶେଷ ଓ ମଳମୂତ୍ର ଏବଂ ଉଭିଦର ବିଘଟନରୁ ହ୍ୟୁମସ୍ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ । ଏହା ହେଉଛି ମାଟିର ଜୈବିକ ଭପାଦାନ |
(ii) ଦେଖାଯାଏ; ଯଥା – ସରୁବାଲି, ମୋଟାବାଲି, ସରୁଗରଡ଼ା ଓ ବାଲିଗରଡ଼ା ।

ସଂଶିପ୍ତଧାମା ପ୍ରଣୋଉର :

I. ଉପଯୁକ୍ତ ଶବ୍ଦଦ୍ୱାରା ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(i) ମୃଭିକା ଏକ _________ ଉର୍ବର ।
(ii) ମୃଭିକା କ୍ଷୟ ମାଟିର _________ କମାଇଥାଏ ।
(iii) ମୃତ୍ତିକାରେ ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ _________ ଉପାଦାନ ଥାଏ ।
(iv) _________ ମାଟି ସବ୍ଲଠାରୁ ଭରର |
(v) ମାଟିରେ _________ ରହିଲେ ତାହାର ରଙ୍ଗ ଧୂସର ହୁଏ ।
(vi) 70 ରୁ 80 ଭାଗ ବାଲିଥିବା ମୃତ୍ତିକାକୁ _________ କୁହାଯାଏ ।
(vii) ଧାନଚାଷପାଇଁ _________ ମାଟି ଉତ୍ତମ ।
(viii) _________ ମାଟିରେ ପନିପରିବା ଚାଷ କରାଯାଏ ।
(ix) _________ ଦ୍ଵାରା ମୃତ୍ତିକା କ୍ଷୟ ରୋକାଯାଇ ପାରିବ ।
(x) ବାଲିଆ ଓ କାଦୁଆ ଉପାଦାନ ସମପରିମାଣରେ ମିଶି _________ ଗଠିତ ହୋଇଥାଏ ।
(xi) ମୃତ୍ତିକାର ଦ୍ଵିତୀୟ ସ୍ତରରେ _________ ର ପରିମାଣ ଅଧ୍ଵ ଥାଏ ।
(xii) କୃଷ୍ଣ ମୃତ୍ତିକା (କଳାମାଟି) _________ ଚାଷ ପାଇଁ ଅଧ‌ିକ ଉପଯୋଗୀ ।
(xiii) ଲୋହିତ ମୃତ୍ତିକା ମାଙ୍ଗାନିଜ ଲବଣ ଓ _________ ମାଟିରେ ପନିପରିବା ଚାଷ କରାଯାଏ ।
(xiv) _________ ମାଟିରେ ଶତକଡ଼ା 50 – 60 ଭାଗ ଛିଦ୍ରସ୍ଥାନ ଥାଏ ।
(xv) ବାଲିଆ ମାଟିର ଜଳଧାରଣ କ୍ଷମତା _________ |
(xvi) ଉଦ୍ଭଦ ନିଜର ପୁଷ୍ଟି ପାଇଁ ମାଟିତଳୁ _________ ଓ _________ ଶୋଷଣ କରେ ।
(xvii) ଲାଲ୍ ମାଟିରେ, _________ ଓ _________ ର ଲବଣ ପରିମାଣ ଅଧ୍ଵ ଥାଏ ।
(xviii) ଧାଲା ମାଟିରେ _________ ଓ _________ ଅଧ୍ୟକ ପରିମାଣରେ ଥାଏ ।
(xix) କଳା ମାଟିରେ _________ ଓ _________ ର ଲବଣ ଅଧିକ ଥାଏ ।
(xx) ଓଡ଼ିଶାର _________ ଓ _________ ଅଥଲରେ ମାଇତା ମାଟି ଦେଖାଯାଏ |
(xxi) ମଟାଳ ମାଟିରେ _________ ରୁ _________ ଭାଗ ଛିଦ୍ରସ୍ଥାନ ଥାଏ ।
(xxii) _________ ମାଟିରେ କଲଧାରଣ ଯମତା ସଢାଧିକ ଓ _________ ମାଟିରେ ସର୍ବନିମ୍ନ ।
(xxiii) _________ ଓ _________ ମୃତ୍ତିକା ଅବକ୍ଷୟର ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରାକୃତିକ କାରକ ଅଟନ୍ତି |
Solution:
(i) ପ୍ରାକୃତିକ
(ii) ଉର୍ବରତା
(iii) ଅଜୈବିକ
(iv) ପଟୁ
(v) ହ୍ୟୁମସ
(vi) ବାଲିଆ
(vii) ମମାନ
(viii) ଦୋରସା
(ix) ବୃକ୍ଷରୋପଣ
(x) ଦୋରସା ମାଟି
(xi) ଖଣିଜ ପଦାର୍ଥ
(xii) କପା
(xiii) ଲତ୍ରର
(xiv)ମଟାଳ
(xv) ସନ୍ଦନିମ୍ନ
(xvi) ଜଳ, ପୋଷକ
(xix) ଲୌହ, ମ୍ୟାଗ୍ନେସିୟମ୍
(xx) ଖୋର୍ଦ୍ଧା, ଭୁବନେଶ୍ଵର
(xxi)50,60
(xxii) ମଟାଳ, ବାଲିଆ
(xxiii) ଜଳ, ବାୟୁ
(xvii) ଲୌହ, ମାଙ୍ଗାନିଜ
(xviii) ଚୂନ, ଆଲୁମିନିୟମ୍‌ ଅକ୍‌ସାଇଡ୍

II. ବାମପାର୍ଶ୍ବରେ ଥ‌ିବା ଶବ୍ଦଦ୍ୱୟର ସମ୍ପର୍କକୁ ଦେଖୁ ଦକ୍ଷିଣପାର୍ଶ୍ବର ଶବ୍ଦର ସମ୍ପର୍କିତ ଶବ୍ଦଟି ଲେଖ ।
(i) ଧାନ : ମଟାଳ :: ପନିପରିବା : _________
(ii) ଚିନାବାଦାମ : ବାଲିଆ :: ନଳିତା : _________
(iii) ପ୍ରଥମ ସ୍ତର ମୃତ୍ତିକା : ଉର୍ବର :: ଦ୍ଵିତୀୟ ସ୍ତର ମୃତ୍ତିକା : _________
(iv) ବୃକ୍ଷରୋପଣ : ମୃତ୍ତିକା ସଂରକ୍ଷଣ :: ଜଙ୍ଗଲ ଉଚ୍ଛେଦ _________
(v) ମରୁମାଟି : ରାଜସ୍ଥାନ :: ମାଙ୍କଡ଼ା ମାଟି : _________
(vi) ସର୍ବାଧ‌ିକ ଜଳଧାରଣ କ୍ଷମତା : ମଟାଳ ମାଟି :: _________
(vii) କଳାମାଟି : ଲୌହ ଓ ମାଗ୍ନେସିୟମ :: ଲାଲମାଟି : _________
(viii) ହ୍ୟୁମସ୍ : ଧୂସର :: ବକ୍‌ସାଇଟ : _________
(ix) ଟାଙ୍ଗରା ଜମିରେ କାଜୁବାଦାମ ଚାଷ : ମୃତ୍ତିକା ସଂରକ୍ଷଣ :: ବକ୍‌ସାଇଟ : _________
(x) ଦୋରସା ପଟୁ ମାଟି : ମକା :: କୃଷ୍ଣମୃତ୍ତିକା : _________
Solution:
(i) ବୋରପା
(ii) ମଟାଳ
(iii) ଅନୁର୍ବର
(iv) ମୃତ୍ତିକାକ୍ଷୟ
(v) ଖୋର୍ଦ୍ଧା
(vi) ବାଲିଆ ମାଟି
(vii) ମାଙ୍ଗାନିଜ ଓ ଲୌସ
(viii) ଧାଳା
(ix) ମୃତ୍ତିକା କ୍ଷୟ
(x) କାପା

III. ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଚାରୋଟି ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଉତ୍ତର ପ୍ରଶ୍ନତଳେ ଦିଆଯାଇଛି । ସେଥୁମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।

(i) ମାଟିରେ ଥବା ମୋଟା ବାଲିର ବ୍ୟାସ ପ୍ରାୟ –
(କ) 2.0 ରୁ 5.0 ମି.ମି.
(ଖ) 0.02 ରୁ 0.2 ମି.ମି.
(ଗ) 0.7 ରୁ 2.0 ମି.ମି.
(ଘ) 0.002 ରୁ 0.02 ମି.ମି.
Solution:
(ଘ) 0.002 ରୁ 0.02 ମି.ମି.

(ii) ଯେଉଁ ମାଟିରେ ବକ୍‌ସାଇଟ୍ ଅବ୍ଲକ ପରିମାଣରେ ଥାଏ ତାହାକୁ କେଉଁ ପ୍ରକାର ମାଟି କହନ୍ତି ?
(କ) ଲାଲମାଟି
(ଖ) ମଶାଳ ମାଟି
(ଗ) ଧୁସରମାନି
(ଘ) ଧଲାମାଟି
Solution:
(ଘ) ଧଲାମାଟି

(iii) ଝାଉଁ ଗଛ ପାଇଁ କେଉଁ ମାଟି ଉପଯୋଗୀ ?
(କ) ବାଲିଆ ମାଟି
(ଖ) ମଶାଳ ମାଟି
(ଗ) ଦୋରସା ମାଟି
(ଘ) ପଟୁ ମାଟି
Solution:
(କ) ବାଲିଆ ମାଟି

(iv) ନିମ୍ନୋକ୍ତ ମଧ୍ୟରୁ କେଉଁଟିର ମୃତ୍ତିକା ଗଠନରେ ଭୂମିକା ନାହିଁ ?
(କ) ଉକା
(ଖ) ସୁଯକରିଣ
(ଗ) ସୂର୍ଯ୍ୟକିରଣ
(ଘ) ବିକ୍ଳି
Solution:
(ଘ) ବିକ୍ଳି

(v) ନିମ୍ନୋକ୍ତ ମଧ୍ୟରୁ କେଉଁଟି ଅତି ଉର୍ବର ମୃତ୍ତିକା ?
(କ) ପୃଷ୍ଠ ମୃତ୍ତିକା
(ଖ) ମୃତ ମୂରିକା
(ଗ) ଭପସ୍ଣିକା
(ଘ) ବାଲିଥା ମୂଶିକା
Solution:
(କ) ପୃଷ୍ଠ ମୃତ୍ତିକା

(vi) ଯେଉଁ ମାଟିର ଜଳଧାରଣ କ୍ଷମତା ସର୍ବାଧ୍ଵକ ସେହି ମାଟି ପାଇଁ ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ଫସଲ ଉପଯୁକ୍ତ ?
(କ) ଆଳୁ
(ଖ) ଚିନାବାଦାମ୍
(ଗ) କତା
(ଘ) ସୂର୍ଯ୍ୟମୁଖୀ
Solution:
(ଗ) କତା

(vii) ମାଟିରେ କେଉଁଟି ଅଧୂକ ରହିଲେ ମାଟି ଉର୍ବର ହୋଇଥାଏ ?
(କ) ହ୍ୟୁମସ୍
(ଖ) ଲୌହ ଅକ୍‌ସାଇଡ
(ଗ) ବାୟୁ
(ଘ) ତକ୍ସାଲଟ
Solution:
(କ) ହ୍ୟୁମସ୍

(viii) ନଈକୂଳ ଅତଡ଼ା ଖାଉଥିଲେ ମୃତ୍ତିକାକ୍ଷୟ କିପରି ରୋକିବାକୁ ହେବ ?
(କ) ପଥର ବନ୍ଧ ତିଆରି କରି
(ଖ) ବୃକ୍ଷରୋପଣ କରି
(ଗ) ସୋପାନପ୍ରଣାଳୀ ବ୍ୟବହାର କରି
(ଘ) ବୃଷ୍ଟିପାତ
Solution:
(ଘ) ବୃଷ୍ଟିପାତ

IV. ‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭରେ ଥ‌ିବା ଶବ୍ଦ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଶବ୍ଦକୁ ସଂଯୋଗ କର ।

V. ରେଖାଙ୍କିତ ପଦ ନ ବଦଳାଇ ଭ୍ରମ ଥିଲେ ସଂଶୋଧନ କର ।
(i) ମଟାଳ ମାଟିରେ ଶତକଡ଼ା 50-60 ଭାଗ ଛିଦ୍ରସ୍ଥାନ ଥାଏ ।
(ii) ସର୍ବାଧ‌ିକ ଜଳଧାରଣ କ୍ଷମତା ଦୋରସା ମାଟିର ଥାଏ ।
(iii) ଯେଉଁ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଉପର ପାଣି ମାଟି ଦେଇ ତଳକୁ ଗଲା, ତାହାକୁ ଶୋଷଣ କହନ୍ତି ।
(iv) ଛୋଟ ବାଲିଗରଡ଼ାର ହାରାହାରି ବ୍ୟାସ 0.02 ରୁ 0.2 ଅଟେ ।
(v) ମାଟି ସୃଷ୍ଟି ହେବା ଏକ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଦୃଢ଼ ପ୍ରକ୍ରିୟା ।
Solution:
(i) ମଟାଳ ମାଟିର ଶତକଡ଼ା 30 40 ଭାଗ ଛିଦ୍ରସ୍ଥାନ ଥାଏ ।
(ii) ସର୍ବାଧ‌ିକ ଜଳଧାରଣ କ୍ଷମତା ମଟାଳ ମାଟିର ଥାଏ ।
(iii) ଯେଉଁ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଉପର ପାଣି ମାଟି ଦେଇ ତଳକୁ ଗଲା । ତାହାକୁ ଅବଶୋଷଣ କହନ୍ତି ।
(iv) ମୋଟା ବାଲିର ହାରାହାରି ବ୍ୟାସ 0.02 ରୁ 0.2 ଅଟେ ।
(v) ମାଟି ସୃଷ୍ଟି ହେବା ଏକ ଅତ୍ୟନ୍ତ ମନ୍ଥର ପ୍ରକ୍ରିୟା ।

VI. ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।
(i) ରଙ୍ଗର ବିଭିନ୍ନତାକୁ ନେଇ ମାଟିର ପ୍ରକାର ଲେଖ ।
(ii) କଳାମାଟିରେ କେଉଁ ଲବଣ ଥାଏ ?
(iii) ଉପାଦାନ ଅନୁସାରେ ମାଟି କେତେ ପ୍ରକାର ଓ କ’ଣ କ’ଣ ?
(iv) । ସେ.ମି. ମାଟି ସୃଷ୍ଟି ହେବାକୁ କେତେ ସମୟ ଲାଗେ ?
(v) ମାଟିର ଉପର ସ୍ତରକୁ କ’ଣ କହନ୍ତି ?
(vi) ଭୂ-ଶିଳାସ୍ତର କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
(vii) ଅବଶୋଷଣ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
(viii) ଶୋଷଣ କ’ଣ ?
(ix) ଉଦ୍ଭଦ ମାଟିରୁ କ’ଣ ପାଏ ?
(x) ମାଟିର ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକ କ’ଣ ?
Solution:
(i) ରଙ୍ଗର ବିଭିନ୍ନତାକୁ ନେଇ ମାଟି ଚାରି ପ୍ରକାର; ଯଥା – ଲାଲ, କଳା, ଧଳା ଓ ଧୂସର ।
(ii) କଳାମାଟିରେ ଲୁହା ଓ ମାଗ୍ନେସିୟମ ଲବଣ ଥାଏ ।
(iii) ଉପାଦାନ ଆଧାରରେ ମାଟି ଚାରି ପ୍ରକାର; ଯଥା- ବାଲିଆ, ଦୋରସା, ମଟାଳ ଓ କାଦୁଆ ।
(iv) ସେ.ମି. ମାଟି ସୃଷ୍ଟି ହେବାକୁ ପ୍ରାୟ 500ରୁ 1000 ବର୍ଷ ସମୟ ଲାଗେ ।
(v) ମାଟିର ଉପର ସ୍ତରକୁ ହ୍ୟୁମସ୍ କହନ୍ତି ।
(vi) ମାଟିର ଭିତରର ତୃତୀୟସ୍ତରକୁ ଭୂ-ଶିଳାସ୍ତର କହନ୍ତି ।
(vii) ଭୂପୃଷ୍ଠରୁ ଜଳ ମାଟିଭେଦ କରି ମାଟିର ଭିତର ସ୍ତରକୁ ଯିବା ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ଅବଶୋଷଣ କୁହାଯାଏ ।
(viii)ମାଟିର ଅଭ୍ୟନ୍ତରରୁ ଜଳ ମାଟିର ଉପରକୁ ସଞ୍ଚରିତ ହୋଇ ଆସିବା ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ଶୋଷଣ କୁହାଯାଏ ।
(ix) ଉଦ୍ଭଦ ମାଟିରୁ ଜଳ ଓ ଖଣିଜ ଲବଣ ପାଏ ।
(x) ବାଲି, ପଟୁ, କାଦୁଅ ଓ ଖଣିଜଲବଣ ମାଟିର ଉପାଦାନ ଅଟନ୍ତି ।

Odisha State Board BSE Odisha 7th Class Science Important Questions Chapter 7 ପାଣିପାଗ, ଜଳବାୟୁ, ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କ ଉପଯୋଜନ Important Questions and Answers.

BSE Odisha Class 7 Science Important Questions Chapter 7 ପାଣିପାଗ, ଜଳବାୟୁ, ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କ ଉପଯୋଜନ

Question 1.
ମେରୁଭାଲୁର ଉପଯୋଜନ ବର୍ଣ୍ଣନା କର ।
Solution:
(i) ମେରୁ ଅଞ୍ଚଳରେ ତାପମାତ୍ରା ଶୀତରୁତୁରେ –40°C ଖସି ଆସେ, ଏହି ଅଞ୍ଚଳ ସବୁବେଳେ ପ୍ରାୟ ବରଫାବୃତ ରହେ । ଧଳା ଭାଲୁ ଏହି ପରିବେଶରେ ନିଜକୁ ଉପଯୋଜିତ କରିପାରେ ।
(ii) ମେରୁଭାଲୁର ଶରୀର ଲୋମଶ ହୋଇଥ‌ିବାରୁ ଶୀତଦାଉରୁ ରକ୍ଷା ପାଇଥାଏ । ଶରୀରର ବର୍ଣ୍ଣ ବରଫ ପରି ଧଳା ।
(iii) ଅନୁକୂଳ ସମୟରେ (ଗ୍ରୀଷ୍ମ ବା ଶରତ ଋତୁରେ) ଏମାନେ ଶିକାର କରି ଅଧ୍ଵ ଖାଦ୍ୟ ଖାଇଥାଆନ୍ତି ଓ ଚର୍ବି ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟ ଶରୀରରେ ସଞ୍ଚୟ କରି ରଖନ୍ତି । ଖାଦ୍ୟାଭାବ ସମୟରେ ଶୀତଋତୁରେ ବିଶେଷତଃ ମାଈ ଧଳାଭାଲୁ ନିଜର ଛୁଆକୁ ଧରି ବରଫରେ ଗାତ କରି ପଡ଼ିରହେ । ସେତେବେଳେ ଏହି ଚର୍ବିଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟକୁ ହିଁ ବ୍ୟବହାର “କରିଥାଏ ଓ ଶରୀରର ବିପଚନ କମ୍ ହୋଇଥିବାରୁ ଅଧିକ ଖାଦ୍ୟ ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ ନାହିଁ ।
(iv) ଏହାର ଘ୍ରାଣଶକ୍ତି ଅତି ପ୍ରଖର । ଏହା ତା’କୁ ଶିକାରରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ ।
(v) ପଞ୍ଝା ଓସାରିଆ, ବଡ଼ ଆକାରର ଓ ତୀକ୍ଷ୍ଣ ନଖଯୁକ୍ତ ହୋଇଥିବାରୁ ଏମାନେ ବରଫ ଉପରେ ସହଜରେ ଚାଲିପାରନ୍ତି ଓ ଖରାଦିନେ ପାଣିରେ ମଧ୍ୟ ପହଁରିପାରନ୍ତି ।

Question 2.
ଜଳ ପରିବେଶରେ ମାଛର ଉପଯୋଜନଗୁଡ଼ିକ ବର୍ଣ୍ଣନା କର ।
Solution:
(i) ମାଛର ଧାରାରୈଖୀକ (streamlined) ଶରୀର ଜଳକୁ କାଟି ପହଁରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ ।
(ii) ଡେଣା (ପକ୍ଷ) ଓ ଲାଞ୍ଜ କ୍ଷିପ୍ରଗତିରେ ଚଳାଚଳ ପାଇଁ ଏବଂ ଦିଗ ପରିବର୍ତ୍ତନ ପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ।
(iii) ମାଛ ତା’ର ଗାଲି ସାହାଯ୍ୟରେ ଜଳରୁ ଦ୍ରବୀଭୂତ ଅମ୍ଳଜାନ ଗ୍ରହଣ କରି ଶ୍ଵାସକ୍ରିୟା ସମ୍ପାଦନ କରେ ।
(iv) ମାଛର କାତିଥିବାରୁ ଦେହରୁ ଜଳ କ୍ଷୟ ବା ଦେହ ଭିତରେ ଜଳ ପ୍ରବେଶ କରେ ନାହିଁ ଏବଂ ବାହ୍ୟ ଆଘାତର ପ୍ରଭାବ କାତି ଯୋଗୁଁ ବିଛୁରିତ ହୋଇଯାଏ; ଫଳରେ ଆଘାତର କୁପରିଣାମ କମିଯାଏ ।
(v) ମାଛର ଆଖ‌ିରେ ଥ‌ିବା ପରଦା ଆଖୁକୁ ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରିବା ସହ ଜଳ ମଧ୍ୟରେ ଖାଦ୍ୟ ଖୋଜିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ
(vi) ଏତଦ୍‌ବ୍ୟତୀତ ମାଛ ଏବଂ ଅନ୍ୟ ଜଳଚର ପ୍ରାଣୀ ସେମାନଙ୍କ ଉଦରରେ ଥ‌ିବା ବାୟୁ ଥଳୀ (Gas bladders)ରେ ବାୟୁ ରଖୁପାରନ୍ତି । ତାହା ସେମାନଙ୍କୁ ଜଳରେ ବୁଡ଼ିବାକୁ କିମ୍ବା ଜଳ ଉପରକୁ ଉଠିବାକୁ ସାହାଯ୍ୟ କରେ । ଏହା ସେମାନଙ୍କୁ ଜଳର ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସ୍ତରରେ ରହିବାରେ ସହାୟକ ହୁଏ ।

Question 3.
ପକ୍ଷୀମାନଙ୍କର ଶରୀର ଆକାଶରେ ଉଡ଼ିବାକୁ କିପରି ଉପଯୋଜିତ ହୋଇଥାଏ ଲେଖ ।
Solution:
ଖାଦ୍ୟାଭ୍ୟାସରେ ଉପଯୋଜନ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ସ୍ଥଳଭାଗ, ନଦୀ, ଜଳାଶୟ ଓ ସମୁଦ୍ରତଟ ଅଞ୍ଚଳରେ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ପକ୍ଷୀ ବାସ କରନ୍ତି । ହେଲେ ଅଧିକାଂଶ ପକ୍ଷୀ ସ୍ଥଳଭାଗରେ ବାସ କଲେ ମଧ୍ୟ ଆକାଶରେ ଉଡ଼ି ବୁଲନ୍ତି । ଏଥିପାଇଁ
(i) ବାୟୁର ପ୍ରତିରୋଧକୁ ଏଡ଼ାଇବା ପାଇଁ ପକ୍ଷୀମାନଙ୍କର ଶରୀର ଧାରାରୈଖୀକ, ମୁଣ୍ଡଟି କୋନ୍ ଆକାର ବିଶିଷ୍ଟ ଓ ଥଣ୍ଟ ଗୋଜିଆ ହୋଇଥାଏ ।
(ii) ଉଡ୍ଡୟନରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବାକୁ ଅଗ୍ର ଅବୟବଟି ପକ୍ଷ (wing) ଭାବେ ରୂପାନ୍ତରିତ ହୋଇଛି । ସକ୍ରିୟ ଉଡ୍ଡୟନ ପାଇଁ ଦୃଢ଼ ଓ ଉନ୍ନତ ଉଡ୍ଡୟନ ପେଶୀ (flight muscles) ରହିଛି ଏବଂ ପକ୍ଷୀଙ୍କ କଙ୍କାଳର ବକ୍ଷଭାଗରେ ଏକ ବିହଙ୍ଗ ବକ୍ଷାସ୍ଥି (keel) ରହିଛି ।
(iii) ଶରୀର ଓ ପକ୍ଷ ବିଭିନ୍ନ ପରଦ୍ଵାରା ଆବୃତ । ଏହା ଶରୀରକୁ ସୁରକ୍ଷାଦେବାସହ ଉଡ଼ିବାରେ ସାହାଯ୍ୟକରେ । ଲାଞ୍ଜ ଦିଗ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣରେ ସହାୟକ ହୁଏ ।
(iv) ଅସ୍ଥି ଛିଦ୍ରଯୁକ୍ତ ଓ ବାୟୁପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥିବାରୁ ହାଲୁକା ଅଥଚ ଦୃଢ଼ ଓ ମଜ୍ଜାରହିତ ଅସ୍ଥି ଥ‌ିବାଯୋଗୁଁ ଶରୀରର ଓଜନ କମ୍ ହୋଇଥାଏ ।
(v) ଓଜନକୁ ଆହୁରି କମାଇବା ପାଇଁ ପକ୍ଷୀମାନଙ୍କ ଶରୀରରେ ମୂତ୍ରଥଳୀ ଓ ଦାନ୍ତ ଆଦୌ ନ ଥାଏ; ମାତ୍ର ଗୋଟିଏ ଡିମ୍ବାଶୟ ଥାଏ ।
(vi) ଅତିଦୂରରୁ ଖାଦ୍ୟ ପଦାର୍ଥ ଠାବ କରିବା ପାଇଁ ପକ୍ଷୀମାନଙ୍କ ଚକ୍ଷୁ ବେଶ୍ ପାରଙ୍ଗମ ।

Question 4.
ପେଙ୍ଗୁଇନ୍ ଶୀତଳ ପରିବେଶରେ ନିଜକୁ କିପରି ଉପଯୋଜିତ କରିଥାଏ ଲେଖ ।
Solution:
(i) ଶୀତଳ ପରିବେଶରେ ପେଙ୍ଗୁଇନ୍ ପକ୍ଷୀ ନିଜକୁ ଉପଯୋଜିତ କରିଥାଏ ।
(ii) ଏମାନେ ମାଛ ଖାଇ ବଞ୍ଚୁଥ‌ିବାରୁ ଖାଦ୍ୟ ପାଇଁ ଅନ୍ୟତ୍ର ଉଡ଼ିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ନ ଥାଏ । ଏଥିସହ ସେମାନଙ୍କ (flightless birds), କିନ୍ତୁ ଏମାନେ ଜଳରେ ଭଲ ପହଁରି ପାରନ୍ତି ।
(iii) ଏହିପରି ଉଡ଼ିପାରୁନଥିବା ପକ୍ଷୀମାନଙ୍କର ଶରୀରର ଆକାରରେ ବଡ଼ ଓ ଓଜନିଆ (large body size) ଅଟେ ।
(iv) ଏମାନଙ୍କର ଚର୍ମ ମୋଟା ଓ ତାହା ତଳେ ଏକ ଚର୍ବିର ଆବରଣ ଥାଏ । ଏହା ସେମାନଙ୍କୁ ଉତ୍ତାପ ଯୋଗାଏ ।

Question 5.
ମରୁଜ ଉଦ୍ଭିଦର ଉପଯୋଜନଗୁଡ଼ିକ ଲେଖ ।
Solution:
କଳାଇବ ସଦ ଖାପମୋକନଣ୍ଡହ୍ନିକ ପାଇଁ ଏବଂ କଳ ସମୁଦୃରେ ରହିଥିବା ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ ପାଇଁ ମରୁକ ଭରିଦରେ
(i) ମରୁଜ ଉଭିଦର ଚେର ବେଶ୍ ବ୍ୟାପକ ଭାବେ ବିକାଶ ଲାଭ କରିଥାଏ । ଯଥା – ସପ୍ତଫେଣୀ ଳାତୀୟ ଉଭିଦରେ ଚେର ପ୍ରଣାଳୀ ଅତି ବ୍ୟାପକ ।
(ii) ତା ଛଡା ଅତି ଣ୍ଢଶ ପରିମ୍ବାନଭେ ଶରାଉର ଭଲ ସରଗଣ ମଧ୍ୟ ଥପରିହାଯ୍ୟ | ପେଣ୍ଡ କଲଯୟ ଭୋକିବା ପାଇଁ ଥପନ ଓ ଉତ୍ସଦନର ମାତ୍ରା କମ୍ ହୋଇଥାଏ ।
(iii) ଜରାନାଶକ (Acacia)ରେ ପତ୍ର ଖୁବ୍ ଛୋଟ ଥ‌ିବା ବେଳେ ଝଡ଼ିଯାଏ ଏବଂ ତା’ର ସ୍ଥାନ ଡେମ୍ଫ ଗ୍ରହଣ କରିଥାଏ । ଜଳକ୍ଷୟ ହେବାକୁ ଦିଏନାହିଁ ।
(iv) ଝାଉଁଗଛର ସ୍ତୋମ୍‌ଗୁଡ଼ିକ ନିମଗ୍ନ (Sunken) । ଏଥୂସହ ଏହି ଉଭିଦଗୁଡ଼ିକର ମୋଟା ତ୍ୱଚାବରଣ (cuticle), ସପ୍ତଫେଣୀରେ ମହମ ପରି ଏକ ପଦାର୍ଥର ଆବରଣ ଜଳକ୍ଷୟରୁ ରୋକିବାରେ ସହାୟକ ହୋଇଥାଏ ।
(v) କେତେକ ବୀଜ ପ୍ରସ୍ତୁପ୍ତ ହୋଇ ଶୁଷ୍କଋତୁ ଅତିକ୍ରମ କରେ ଏବଂ ବର୍ଷାଋତୁର ପ୍ରାରମ୍ଭରୁ ହିଁ ଅଙ୍କୁରିତ ହୁଏ ।

ସଂଶିପ୍ତଧାମା ପ୍ରଣୋଉର :

Question 1.
ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନର ମାନକ ତାପମାତ୍ରା କହିଲେ ତୁମେ କ’ଣ ବୁଝ ।
Solution:
(i) ଏହିପରି ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନର ଦୈନିକ ତାପମାତ୍ରା ବିଭିନ୍ନ ସମୟରେ ମାପି ସେ ସ୍ଥାନର ଦୈନିକ ହାରାହାରି ତାପମାତ୍ରା ଗଣନା କରାଯାଏ ।
(ii) ଗତ 25 ବର୍ଷ ଅବଧ‌ିରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ବର୍ଷର ହାରାହାରି ତାପମାତ୍ରା ବ୍ୟବହାର କରି ସେ ସ୍ଥାନରେ 25 ବର୍ଷର ହାରାହାରି ତାପମାତ୍ରା ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ । ଏହାକୁ ମାନକ ତାପମାତ୍ରା କୁହାଯାଏ ।
(iii) ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନର ଜଳବାୟୁ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କଲାବେଳେ ଆମକୁ ସେ ସ୍ଥାନର ବାୟୁର ମାନକ ଚାପ, ମାନକ ଆର୍ଦ୍ରତା, ମାନକ ବୃଷ୍ଟିପାତ ଓ ଏଥସହ ମାନକ ତାପମାତ୍ରା ଜାଣିବାକୁ ପଡ଼େ ।

Question 2.
ଧଲାର୍ଭାଲୁ ଆକ ଗ୍ରାଣ୍ଟମଣ୍ଡଲାୟ ଅରଣ୍ୟରେ ରହିଲେ ରପମୋକାନରେ ବ୍ୟତିକ୍ରମ ହେତ୍ର ପାଉ କା ଶ ଥପୁଣି ଧା ହେବ ଚାରୋଟି ବାକ୍ୟରେ ଲେଖ ।
Solution:
(i) ଧାଲାରାଲ୍ସ ବେହ ଲୋମଶ ଗଦିଲଥ୍ଦାର୍ ଶ୍ଶ୍ନମଣ୍ଡଳରୟ ଆର୍ଥଲଭ ଥତ୍ୟଧ୍କ ତାପମାତ୍ରା ସଦ୍ୟ କରିପାରିବ ନାହିଁ ।
(ii) ଏହା ଆବଶ୍ୟକୀୟ ଖାଦ୍ୟ ପାଇବ ନାହିଁ ।
(iii) ଏହା ଭୂମି ଉପରେ ସୁବିଧାରେ ଯାତାୟତ କରିପାରିବ ନାହିଁ ।
(iv) ଏହା ଅନ୍ୟ ହିଂସ୍ର ପ୍ରାଣୀର ଶିକାର ହେବ ।

ସଂଶିପ୍ତଧାମା ପ୍ରଣୋଉର :

I. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(i) କୌଣସି ଏକ ଦିନର ଏକ ସମୟର ବାୟୁମଣ୍ଡଳର ଅବସ୍ଥାକୁ __________ କହନ୍ତି ।
(ii) ଅଳ୍ପ ବର୍ଷା ସହ ଅଧ୍ଵ ଖରାହେଲେ ଆମେ __________ ଅନୁଭବ କରିଥାଉ ।
(iii) ଧାନବୁଣିବା ପର୍ବକୁ __________ କହନ୍ତି ।
(iv) ଛତା ସଂକେତ __________ କୁ ବୁଝାଏ ।
(v) ପ୍ରାୟତଃ ଦିନର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ତାପମାତ୍ରା __________ ରେ ହୋଇଥାଏ ।
(vi) ଆର୍ଦ୍ରତା ମାପିବା ପାଇଁ __________ ଯନ୍ତ୍ର ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।
(vii) ସ୍ଥାନର ଜଳବାୟୁ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରାଯାଏ ।
(viii) ନରୱେର ଜଳବାୟୁ __________ |
(ix) ବେଙ୍ଗ ସ୍ଥଳଭାଗରେ __________ ଦ୍ବାରା ତା’ର ଶ୍ଵାସକ୍ରିୟା କରେ ।
(x) ଧଳାଭାଲୁର __________ ଓସାରିଆ ହୋଇଥିବାରୁ ଏହା ତାକୁ ବରଫ ଉପରେ ଚାଲିବାରେ ଓ ଜଳରେ ପହଁରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ ।
Solution:
(i) ପାଗ
(ii) ଗୁଳୁଗୁଳି
(iii) ଅକ୍ଷୟ ତୃତୀୟା
(iv) ଜୋର ବର୍ଷା ପାଗ
(v) ଅପରାହ୍ନରେ
(vi) ହାଇଡ୍ରୋମିଟର
(vii) ୨୫
(viii) ଅତିଶୀତଳ
(ix) ଫୁସ୍‌ଫୁସ୍
(x) ପଞ୍ଝା

II. ପ୍ରଥମ ଯୋଡ଼ା ଶବ୍ଦର ସମ୍ପର୍କକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟକରି ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(i) ଏଣ୍ଡୁଅ ବୃକ୍ଷୀୟ ଉପଯୋଜନ :: ପାରା : __________
(ii) ଗୁଳୁଗୁଳି : ଗୁଳୁଗୁଳିଆ ପାଗ :: କୁହୁଡ଼ି : __________
(iii) ଆର୍ଦ୍ରତା : ହାଇଡ୍ରୋମିଟର :: ପବନର ବେଗ : __________
(iv) କେରଳ : ଉଷ୍ମ ଓ ଆର୍ଦ୍ର ଜଳବାୟୁ :: ରାଜସ୍ଥାନ : __________
(v) ହିମାଳୟ : ପାଇବଣ :: ପୁରୀ ସମୁଦ୍ରକୂଳ : __________
(vi) ମରୁଜ ଉଭିଦ : ଖଜୁରୀ ଓ କାକ୍‌ଟସ୍ :: ପାର୍ବତ୍ୟାଞ୍ଚଳ ଉଦ୍ଭିଦ : __________
(vii) ଗୁଳୁଗୁଳି : ଗୁଳୁଗୁଳିଆ ପାଗ :: କୁହୁଡ଼ି : __________
(viii) ଆର୍ଦ୍ରତା : ହାଇଡ୍ରୋମିଟର :: ପବନର ବେଗ : __________
(ix) କେରଳ : ଉଷ୍ଣ ଓ ଆର୍ଦ୍ର ଜଳବାୟୁ :: ରାଜସ୍ଥାନ : __________
(x) ହିମାଳୟ : ପାଇବଣ :: ପୁରୀ ସମୁଦ୍ରକୂଳ : __________
Solution:
(i) ରଣଯନ ଉପଯୋଲନ
(ii) କୁହୁଡ଼ିଆ ପାଗ
(iii) ଆନିମୋମିଟର
(iv) ଶୁଷ୍କ ଓ ଉଷ୍ମ ଜଳବାୟୁ
(v) ଝାଉଁବଣ
(vi) ପାଇନ୍ ଓ ଦେବଦାରୁ
(vii) କୁହୁଡ଼ିଆ ପାଗ
(viii) ଆନିମୋମିଟର
(ix) ଶୁଷ୍କ ଓ ଉଷ୍ଣ ଜଳବାୟୁ
(x) ଝାଉଁବଣ

III. ବନ୍ଧନୀ ମଧ୍ଯରୁ ଉପଯୁକ୍ତ ଶବ୍ଦବାଛି ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(i) ମାଛର __________ ଦିଗ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ । (ପକ୍ଷ, ଗାଲି, ଲାଞ୍ଜ, କୌଣସିଟି ନୁହେଁ )
(ii) ଦ୍ୱାପାର __________ ତା’ଦେହର ତାପକୁ ବିକିରଣ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ । (ଶୁଣ୍ଢ, ଲାଞ୍ଜ, ଗୋଡ଼, କାନ)
(iii) ତିମିମାଛି __________ ଜାତୀୟ ପ୍ରାଣୀ । (ମାଂସାସୀ, ତୃଣଭୋଜୀ, ସ୍ତନ୍ୟପାୟୀ, କୌଣସିଟି ନୁହେଁ)
(iv) ଅଞ୍ଚଳରେ ଦେଖାଯାଏ । (ମେରୁ, ବିଷୁବ, କ୍ରାନ୍ତୀୟ, ଉପକ୍ରାନ୍ତୀୟ)
(v) ଟାୟର ଆକ୍ରତା __________ ଯନ୍ତ୍ର ସାହାଯ୍ୟରେ ମପାଯାଏ । (ଥର୍ମୋମିଟର, ଅକ୍‌ସାନୋମିଟର, ହାଇଡ୍ରୋମିଟର, ଆନିମୋମିଟର)
Solution:
(i) ଗାଲି
(ii) କାନ
(iii) ସ୍ତନ୍ୟପାୟୀ
(iv) ବିଷୁବ
(v) ହାଇଡ୍ରୋମିଟର

IV. ‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭରେ ଥ‌ିବା ଶବ୍ଦ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭରେ ଥ‌ିବା ଶବ୍ଦର ମେଳନ କର ।
Solution:

V. ରେଖାଙ୍କିତ ପଦ ନ ବଦଳାଇ ଭ୍ରମ ଥିଲେ ସଂଶୋଧନ କର ।
(i) ପବନର ବେଗ ମାପିବା ପାଇଁ ହାଇଡ୍ରୋମିଟର ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।
(ii) ବିଷୁବ ମଣ୍ଡଳରେ ସର୍ବନିମ୍ନ ତାପମାତ୍ରା 40°C ଅଟେ ।
(iii) ଏକ ଅଞ୍ଚଳରେ 100 ବର୍ଷ ହାରାହାରି ପାଣିପାଗରୁ ସେ ଅଞ୍ଚଳର ଜଳବାୟୁ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ ।
(iv) ମାଛ ଫୁସ୍‌ଫୁସ୍ ଓ ଚର୍ମ ଉଭୟ ଦ୍ବାରା ଶ୍ଵାସକ୍ରିୟା କରିଥାଏ ।
(v) ଭୋର ସମୟର ତାପମାତ୍ରା ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଅଟେ ।
Solution:
(i) ପବନର ବେଗ ମାପିବା ପାଇଁ ଆନିମୋମିଟର ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।
(ii) ବିଷୁବ ମଣ୍ଡଳରେ ସର୍ବନିମ୍ନ ତାପମାତ୍ରା 15°C ଅଟେ ।
(iii) ଏକ ଅଞ୍ଚଳରେ 25 ବର୍ଷ ହାରାହାରି ପାଣିପାଗରୁ ସେ ଅଞ୍ଚଳର ଜଳବାୟୁ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ ।
(iv) ବେଙ୍ଗ ଫୁସ୍‌ଫୁସ୍ ଓ ଚର୍ମ ଉଭୟ ଦ୍ବାରା ଶ୍ଵାସକ୍ରିୟା କରିଥାଏ ।
(v) ଭୋର ସମୟର ତାପମାତ୍ରା ସର୍ବନିମ୍ନ ଅଟେ ।

VI. ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।
(କ) କେଉଁଟି ମାଛର ମଙ୍ଗପରି କାର୍ଯ୍ୟ କରେ ?
(i) ଡେଣା
(ii) ଗାଲି
(iii) ଲାଞ୍ଜ
(iv) କାତି
Solution:
(iii) ଲାଞ୍ଜ

(ଖ) ନିମ୍ନୋକ୍ତ ମଧ୍ଯରୁ କିଏ ଶୀତସ୍ତୁପି କରେ ନାହିଁ ?
(i) ବେଙ୍ଗ
(ii) ମାଛ
(iii) ଜିଆ
(iv) ପାମ
Solution:
(ii) ମାଛ

(ଗ) ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ପ୍ରାଣୀର ଘ୍ରାଣଶକ୍ତି ଅତି ପ୍ରଖର ?
(i) ପେଙ୍ଗୁଇନ୍
(ii) ବେଙ୍ଗ
(iii) ମାଛ
(iv) ଧଳାଭାଲୁ
Solution:
(iv) ଧଳାଭାଲୁ

(ଘ) କେଉଁ ଅଞ୍ଚଳରେ ଅଧ‌ିକ ବର୍ଷା ହୋଇଥାଏ ?
(i) ମେରୁ ଅଞ୍ଚଳ
(ii) ବିଷୁବମଣ୍ଡଳ
(iii) ମେରୁ
(iv) ପାର୍ବତ୍ୟ
Solution:
(ii) ବିଷୁବମଣ୍ଡଳ

(ଙ) କେଉଁ ଅଞ୍ଚଳର ଉଭିଦର ପତ୍ର ସରୁ ହୋଇଥାଏ ?
(i) ମରୁଭୂମି
(ii) ବିଷୁବମଣ୍ଡଳ
(iii) ମେରୁ
(iv) ପାର୍ବତ୍ୟ
Solution:
(iv) ପାର୍ବତ୍ୟ

(ଚ) ଆକାଶରେ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଥ‌ିବା ଚିତ୍ର କେଉଁ ପାଗକୁ ସୂଚାଏ ?
(i) କୁହୁଡ଼ିଆ
(ii) ମେଘୁଆ
(iii) ଟାଣଖରା
(iv) ନିର୍ମଳ ପାଗ
Solution:
(iii) ଟାଣଖରା

(ଛ) ପବନର ବେଗ କାହାଦ୍ଵାରା ମପାଯାଏ ?
(i) ବାରୋମିଟର
(ii) ଥର୍ମୋମିଟର
(iii) ଆନିମୋମିଟର
(iv) ହାଇଡ୍ରୋମିଟର
Solution:
(iii) ଆନିମୋମିଟର

(ଜ) ଆର୍ଦ୍ରତା ମାପିବା ପାଇଁ କେଉଁ ଯନ୍ତ୍ର ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ?
(i) ଆନିମୋମିଟର
(ii) ହାଇଡ୍ରୋମିଟର
(iii) ଥର୍ମୋମିଟର
(iv) ବାରୋମିଟର
Solution:
(ii) ହାଇଡ୍ରୋମିଟର

(ଝ) ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁଥବରେ ତାରତମ୍ୟ ହେଲେ ପବନ ବହିଥାଏ ?
(i) ବାୟୁଚାପ
(ii) ତାପମାତ୍ରା
(iii) ଆର୍ଦ୍ରତା
(iv) ବାୟୁର ଗତି
Solution:
(i) ବାୟୁଚାପ

(ଞ) ବାୟୁରେ କେଉଁଟି ବଢ଼ିଗଲେ ଆମକୁ ଗୁଳୁଗୁଳିଆ ଲାଗେ ?
(i) ବାୟୁର ଚାପ
(ii) ତାପମାତ୍ରା
(iii) ଆର୍ଦ୍ରତା
(iv) ବାୟୁର ଗତି
Solution:
(iii) ଆର୍ଦ୍ରତା

VII. ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।
(i) ପାଗ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
(ii) ବାହାରେ କୁହୁଡ଼ି ହୋଇଥିଲେ ସେହି ପାଗକୁ କେଉଁ ପାଗ କୁହାଯାଏ ?
(iii) ପାଗର ଆଗୁଆ ଅନୁମାନ କିପରି ଜଣାଯାଏ ?
(iv) ଦିନ ରାତିର ଅବଧୂ କିପରି ଜଣାଯାଏ ?
(v) ଗୋଟିଏ ଦିନର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଓ ସର୍ବନିମ୍ନ ତାପମାତ୍ରା କେଉଁ ସମୟରେ ହୋଇଥାଏ ?
(vi) ବୃଷ୍ଟିପାତର ପରିମାଣ କେଉଁ ଯନ୍ତ୍ର ସାହାଯ୍ୟରେ ମପାଯାଏ ?
(vii) ପବନର ବେଗ କେଉଁ ଯନ୍ତ୍ର ସାହାଯ୍ୟରେ ମପାଯାଏ ?
(viii)ବାୟୁର ଆର୍ଦ୍ରତା କେଉଁ ଯନ୍ତ୍ର ସାହାଯ୍ୟରେ ମପାଯାଏ ?
(ix) ପବନ ବହିବାର ଦିଗ କେଉଁ ଯନ୍ତ୍ର ସାହାଯ୍ୟରେ ଜଣାଯାଏ ?
(x) ଜଳବାୟୁ କ’ଣ ?
(xi) ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କର ଉପଯୋଜନ କାହା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ ?
(xii) ଛତା ଚିହ୍ନ କି ପ୍ରକାର ପାଗର ସୂଚନା ଦିଏ ?
Solution:
(i) କୌଣସି ଏକ ଦିନର ଏକ ସମୟର ବାୟୁମଣ୍ଡଳର ଅବସ୍ଥାକୁ ପାଗ କହନ୍ତି ।
(ii) ବାହାରେ କୁହୁଡ଼ି ହୋଇଥିଲେ ସେପରି ପାଗକୁ କୁହୁଡ଼ିଆ ପାଗ କୁହାଯାଏ ।
(iii) ପାଗର ଆଗୁଆ ଅନୁମାନ ରେଡ଼ିଓ, ଟେଲିଭିଜନ ଘୋଷଣାରୁ ଜଣାଯାଏ ।
(iv) ସୂର୍ଯ୍ୟାସ୍ତ ଓ ସୂର୍ଯ୍ୟୋଦୟ ସମୟରୁ ଦିନ ରାତିର ଅବଧୂ ଜାଣିପାରିବା ।
(v) ଗୋଟିଏ ଦିନର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ତାପମାତ୍ରା ମଧ୍ୟାହ୍ନରେ ଓ ସର୍ବନିମ୍ନ ତାପମାତ୍ରା ଭୋର ସମୟରେ ହୋଇଥାଏ ।
(vi) ବୃଷ୍ଟିପାତର ପରିମାଣ ବୃଷ୍ଟିମାପକ ଯନ୍ତ୍ର ସାହାଯ୍ୟରେ ମପାଯାଏ ।
(vii) ପବନର ବେଗ ଆନିମୋମିଟର ଯନ୍ତ୍ର ସାହାଯ୍ୟରେ ମପାଯାଏ ।
(viii)ବାୟୁର ଆର୍ଦ୍ରତା ହାଇକ୍ରୋମିଟର ଯନ୍ତ୍ର ସାହାଯ୍ୟରେ ମପାଯାଏ ।
(ix) ପବନ ବହିବା ଦିଗବାରେଣୀ ଯନ୍ତ୍ର ସାହାଯ୍ୟରେ ଜଣାଯାଏ ।
(x) 25 ବର୍ଷର ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନର ପାଣିପାଗର ହାରାହାରି ବିବରଣୀକୁ ଜଳବାୟୁ କହନ୍ତି ।
(xi) ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କର ଉପଯୋଜନ ସେମାନଙ୍କର ପରିସ୍ଥାନର ତାପମାତ୍ରା, ଆର୍ଦ୍ରତା, ଆଲୋକ ତଥା ପୋଷଣ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ ।
(xii) ଛତା ଚିହ୍ନ ପ୍ରବଳ ବର୍ଷା ପାଗର ସୂଚନା ଦିଏ ।

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 Sociology Solutions Unit 2 ଭାରତୀୟ ସାମାଜିକ ସଂରଚନା Short Answer Questions.

CHSE Odisha 12th Class Sociology Unit 2 Short Answer Questions in Odia Medium

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
(କ) ଦୁଇଟି / ତିନୋଟି ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

୧। ଗ୍ରାମ୍ୟ ସମୁଦାୟର ସଂଜ୍ଞା ପ୍ରଦାନ କର ।
Answer:
ଏମ୍.ଏନ୍. ଶ୍ରୀନିବାସଙ୍କ ମତରେ ‘ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଭୂଖଣ୍ଡରେ ସ୍ଥାୟୀ ଭାବରେ ବସବାସ କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କର ସମଷ୍ଟି, ଯାହାର ସଦସ୍ୟମାନେ ସାମୁଦାୟିକ ସଚେତନତା ମାଧ୍ୟମରେ ସେମାନଙ୍କର ସାଂସ୍କୃତିକ, ସାମାଜିକ ଓ ଅର୍ଥନୈତିକ ସମ୍ପର୍କ ବୃଦ୍ଧି କରିଥାନ୍ତି ଏବଂ ଯାହାଦ୍ୱାରା ସେମାନେ ଅନ୍ୟ ସମୁଦାୟଠାରୁ ପୃଥକ ବୋଲି ପରିଚିତ ହୋଇଥାନ୍ତି, ତାହାକୁ ହିଁ ଗ୍ରାମ୍ୟ ସମୁଦାୟ କୁହାଯାଏ ।’’

୨। ଗ୍ରାମ୍ୟ ସମୁଦାୟ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ?
Answer:
ପ୍ରକୃତିର ପରିବେଷ୍ଟନୀ ମଧ୍ୟରେ ସ୍ବତଃ ଗଢ଼ିଉଠିଥିବା ସାମୁଦାୟିକ ଭୂଖଣ୍ଡ ମଧ୍ଯରେ ବସବାସ କରୁଥିବା ଓ ପରସ୍ପର ସହିତ ସହଯୋଗ ସ୍ଥାପନା କରୁଥିବା ଦଳେ ବ୍ୟକ୍ତି ଓ ପରିବାରକୁ ହିଁ ଗ୍ରାମ୍ୟ ସମୁଦାୟ କୁହାଯାଏ । ଏହାର ସଦସ୍ୟମାନେ କୃଷି ଓ ପଶୁପାଳନକୁ ମୁଖ୍ୟ ଜୀବିକା ଭାବେ ଗ୍ରହଣ କରିଥାନ୍ତି ।

୩। ସହର ସମୁଦାୟ ଉପରେ ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଟିପ୍ପଣୀ ଦିଅ ।
Answer:
ସାଧାରଣତଃ ଏକ ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ ଲୋକ ବସବାସ କରୁଥିବା ଓ ଆର୍ଥିକ ଜନସଂଖ୍ୟା ଘନତ୍ଵ ଥିବା ଓ ଶତକଡ଼ା 75ଭାଗରୁ ଅଧ‌ିକ ପୁରୁଷ ଅଣକୃଷି ସମ୍ପର୍କିତ କାର୍ଯ୍ୟରେ ନିୟୋଜିତ ଥ‌ିବା ଅଞ୍ଚଳକୁ ସହର ସମୁଦାୟ କୁହାଯାଏ ।

୪। ଗ୍ରାମ୍ୟ ସମୁଦାୟର ଲକ୍ଷଣ ଦର୍ଶାଅ?
Answer:
କାର୍ଲମାର୍କସଙ୍କ ମତରେ, ଗ୍ରାମ୍ୟ ସମୁଦାୟ ମୁଖ୍ୟତଃ ୪ଟି ଲକ୍ଷଣଦ୍ଵାରା ଚିହ୍ନିତ ହୋଇଥାଏ; ଯଥା- (୧) କ୍ଷୁଦ୍ରତା, (୨) ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳତା, (୩) କୃଷିଭିତ୍ତିକ ଅର୍ଥନୀତି, (୪) ଜାତିପ୍ରଥାଦ୍ଵାରା ନିୟନ୍ତ୍ରିତ ଶ୍ରମ ବିଭାଜନ ।

୫। ସାମୁଦାୟିକ ମନୋଭାବ ଉପରେ ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଟିପ୍ପଣୀ ଦିଅ ।
Answer:
ସାମୁଦାୟିକ ମନୋଭାବ ଏକ ପ୍ରକାର ଦୃଢ଼ ‘ଆମ ଭାବନା’କୁ ବୁଝାଏ । ଏହି ଭାବନାର ବଶବର୍ତୀ ହୋଇ ସଦସ୍ୟମାନେ ନିଜକୁ ଅନ୍ୟଠାରୁ ପୃଥକ୍ ମଣିଥାନ୍ତି । ଏହି ପ୍ରକାର ଭାବନା ଏକ ସମୂହ ମଧ୍ଯରେ ଦୃଢ଼ ଏକତା ଭାବ ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ ।

୬। ଗ୍ରାମ୍ୟ ସମୁଦାୟର ପ୍ରମୁଖ ଲକ୍ଷଣ ଉପରେ ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଟିପ୍ପଣୀ ଦିଅ ।
Answer:
ଗ୍ରାମ୍ୟ ସମୁଦାୟ କେତେକ ଜାତିସମୂହକୁ ନେଇ ଗଠିତ, ଯେଉଁଠାରେ କୃଷି ଜୀବିକା ନିର୍ବାହର ଏକ ମୌଳିକ ଉତ୍ସ ଅଟେ । ଗ୍ରାମ୍ୟ ସମୁଦାୟ କେତେକ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ଲକ୍ଷଣଦ୍ୱାରା ନିଜକୁ ଚିହ୍ନିତ କରିଥାଏ; ଯଥା- ଗ୍ରାମ୍ୟ ସମୁଦାୟର ଆକାର କ୍ଷୁଦ୍ର । ଗ୍ରାମ୍ୟ ସମୁଦାୟଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରକୃତି ସହ ନିବିଡ଼ ସମ୍ପର୍କ ରହିଛି । ଗ୍ରାମ୍ୟ ସମୁଦାୟରେ ପରିବାର ଓ ପଡ଼ୋଶୀମାନଙ୍କର ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଭୂମିକା ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଥାଏ ।

୭। ସହର ସମୁଦାୟ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ?
Answer:
କେଉଁଠାରୁ ଗ୍ରାମର ଶେଷ ଓ ସହରର ଆରମ୍ଭ ଏହା କହିବା କଷ୍ଟକର । ସହରର ସଠିକ୍ ଅର୍ଥ କରିବା ମଧ୍ୟ ଏକ କଷ୍ଟକର ବ୍ୟାପାର । ତେବେ ସାଧାରଣତଃ 1 ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ ଲୋକ ବାସ କରୁଥିବା ଅଞ୍ଚଳକୁ ସହର କୁହାଯାଏ । ଅନ୍ୟ ଅର୍ଥରେ ଯେଉଁ ଅଞ୍ଚଳରେ 400ରୁ ଅଧ୍ଵ ଲୋକ ଏକ ବର୍ଗ କି.ମି.ରେ ବାସ କରୁଥିବେ ଓ ସମୁଦାୟ ଜନସଂଖ୍ୟାର 75 ଶତକଡ଼ାରୁ ଅଧିକ ଲୋକ ଅଣକୃଷି ସମ୍ପର୍କିତ କାର୍ଯ୍ୟରେ ନିୟୋଜିତ ଥ‌ିବେ, ତାହାକୁ ସହର ସମୁଦାୟ କୁହାଯାଏ ।

୮ । ସହର ସମୁଦାୟର ମୁଖ୍ୟ ଲକ୍ଷଣଗୁଡ଼ିକ କ’ଣ?
Answer:
ସହର ସମୁଦାୟର ଆକାର ବୃହତ୍ ଓ ଏଠାରେ ଗ୍ରାମ୍ୟ ସମୁଦାୟ ତୁଳନାରେ ଜନସଂଖ୍ୟାର ଘନତ୍ୱ ଅଧିକ ହୋଇଥାଏ । ସହରର ପରିବେଶ କୃତ୍ରିମ ଓ ଦୂଷିତ ଅଟେ । ସହର ସମୁଦାୟର ସଦସ୍ୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଔପଚାରିକ ଓ ପରୋକ୍ଷ ସମ୍ପର୍କ ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଥାଏ । ସହରର ଲୋକମାନେ ସ୍ବାଧୀନ ବୃଦ୍ଧି ଅବଲମ୍ବନ କରିଛନ୍ତି । ସହର ସମୁଦାୟର ସ୍ତରୀକରଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଶ୍ରେଣୀ ଉପରେ ପର୍ଯ୍ୟବସିତ । ସହରରେ ସାମାଜିକ ପରିବର୍ତ୍ତନର ମାତ୍ରା ଦ୍ରୁତ ହୋଇଥାଏ ।

୯। ଗ୍ରାମ୍ୟ ଓ ସହର ସମୁଦାୟ ମଧ୍ଯରେ ପାର୍ଥକ୍ୟ ଦର୍ଶାଅ?
Answer:
ଗ୍ରାମ୍ୟ ଓ ସହର ସମୁଦାୟ ମଧ୍ଯରେ ନିମ୍ନଲିଖ୍ ପାର୍ଥକ୍ୟମାନ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥାଏ । (୧) ଗ୍ରାମ୍ୟ ସମୁଦାୟ ଆକାରରେ କ୍ଷୁଦ୍ର ହୋଇଥିବାବେଳେ ସହର ସମୁଦାୟ ଆକାରରେ ବୃହତ୍ ହୋଇଥାଏ । (୨) ଗ୍ରାମ୍ୟ ସମୁଦାୟର ପରିବେଶ ପ୍ରାକୃତିକ ହୋଇଥିବାବେଳେ ସହର ସମୁଦାୟର ପରିବେଶ କୃତ୍ରିମ । (୩) ଗ୍ରାମ୍ୟ ସମୁଦାୟର ସ୍ତରୀକରଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଜାତି ଉପରେ ପର୍ଯ୍ୟବସିତ । (୪) ଗ୍ରାମ ତୁଳନାରେ ସହର ସମୁଦାୟରେ ଜନସଂଖ୍ୟାର ଘନତ୍ୱ ଅଧିକ ହୋଇଥାଏ ।

୧୦ । ଇଲମ୍ବର ଅର୍ଥ ବୁଝାଅ ।
Answer:
କେରଳର ନମ୍ବୁଦ୍ରି ବ୍ରାହ୍ମଣଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଦେଖାଯାଉଥିବା ଏକ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ପ୍ରକାରର ହିନ୍ଦୁ ଯୌଥ ପରିବାରକୁ ଇଲମ୍ କୁହାଯାଏ । ଇଲମ୍ବର ସଂପରି ଅବିଭାଜ୍ୟ ଅଟେ । ଇଲମ୍ବର ସଂପରିରେ ପୁରୁଷମାନଙ୍କ ପରି ନାରୀମାନଙ୍କର ମଧ୍ୟ ସମାନ ଅଧିକାର ରହିଛି ।

୧୧ । ତରୱାଡ୍‌ର ଅର୍ଥ ବୁଝାଅ ।
Answer:
କେରଳର ନାୟାରମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଦେଖାଯାଉଥିବା ମାତୃବଂଶୀୟ, ମାତୃସ୍ଥାନୀୟ ଓ ମାତୃକୈନ୍ଦ୍ରିକ ଯୌଥ ପରିବାରକୁ ତରୱାଡୁ କୁହାଯାଇଥାଏ । ତରଓ୍ବାଡ୍ ଜଣେ ସ୍ତ୍ରୀ, ତା’ର ପୁଅ, ଝିଅ, ଝିଅର ଝିଅ ବା ପୁଅ ଓ ସେମାନଙ୍କର ପିଲାମାନଙ୍କୁ ନେଇ ଗଠିତ । ତରୱାଡ଼ର ସଂପତ୍ତି ଉପରେ ଉଭୟ ପୁରୁଷ ଓ ନାରୀଙ୍କର ଅଧିକାର ରହିଛି । ତରୱାଡ୍‌ର ମୁଖ୍ୟଙ୍କୁ କାର୍ଲାଭାନ୍ କୁହାଯାଏ ।

୧୨ । କାର୍ୟଭାନ୍ କ’ଣ ବୁଝାଅ ।
Answer:
ନାୟାରମାନଙ୍କର ଯୌଥ ପରିବାରକୁ ତରଓ୍ବାତ୍ କୁହାଯାଏ । ତରୱାତ୍‌ର ମୁଖ୍ୟ ପରିଚାଳକଙ୍କୁ କାର୍ତ୍ତାଭାନ୍ କୁହାଯାଏ । କାର୍ଣ୍ଣାଭାନ୍‌ଙ୍କର ପରିବାର ସଂପରି ଉପରେ ଅସୀମ ଅଧିକାର ରହିଛି ।

୧୩। ‘କର୍ଣ୍ଣବାଣ’ କାହାକୁ କୁହନ୍ତି?
Answer:
ତରୱାର୍ଡର ବୟୋଜ୍ୟେଷ୍ଠ ପୁରୁଷ ସଦସ୍ୟ ତରୱାର୍ଡର ପରିଚାଳକ ଅଟନ୍ତି,ତାଙ୍କୁ ‘କଣ୍ଠର୍ବାଣ’ କୁହାଯାଏ । ପରିବାରର ସମ୍ପତ୍ତି ଉପର କଣ୍ଠର୍ବାଣଙ୍କର ଅସୀମ କ୍ଷମତା ଥାଏ; କିନ୍ତୁ ତରୱାର୍ଡର ସମସ୍ତ ସଦସ୍ୟଙ୍କର ସ୍ଵୀକୃତି ନ ନେଇ ସେ ସମ୍ପତ୍ତି ବିକ୍ରୟ କିମ୍ବା ଦାନ କରିପାରନ୍ତି ନାହିଁ।

୧୪। ‘ଟାଭାଜି’ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ?
Answer:
ନାୟାର ଗୋଷ୍ଠୀରେ ପ୍ରଚଳିତ ତାରୱାର୍ଡ଼ ଯୌଥ ପରିବାରର ବିଭାଜିତ, ସମାନୁପାତିକ ଅଂଶକୁ ଟାଭାଜି କୁହାଯାଏ ।

୧୫ । ପିତୃତାନ୍ତ୍ରିକ ଯୌଥ ପରିବାର କ’ଣ?
Answer:
ପିତୃତାନ୍ତ୍ରିକ ଯୌଥ ପରିବାରରେ ପିତା ମୁଖ୍ୟ କର୍ତ୍ତା । ସେ ସମସ୍ତ କ୍ଷମତାର ଉତ୍ସ ଓ ଅଧିକାରୀ ଅଟନ୍ତି । ଏହି ଶ୍ରେଣୀୟ ଯୌଥ ପରିବରାରର ସମସ୍ତ ସଦସ୍ୟ ପିତାଙ୍କ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଓ ତତ୍ତ୍ୱାବଧାନରେ ରହିଥା’ନ୍ତି ।

୧୬ । ମାତୃତାନ୍ତ୍ରିକ ଯୌଥ ପରିବାର କ’ଣ?
Answer:
ମାତୃତାନ୍ତ୍ରିକ ଯୌଥ ପରିବାରରେ ସ୍ତ୍ରୀ ବା ମାଆ ପରିବାରର ମୁଖ୍ୟ ଅଟନ୍ତି । ପରିବାରର ସମସ୍ତ ସମ୍ପତ୍ତି ତାଙ୍କ ନାମରେ ଥାଏ । ସେ ସବୁଠାରୁ କ୍ଷମତାଶାଳୀ ହୋଇଥା’ନ୍ତି । ତାଙ୍କ ନାମରେ ବଂଶାନୁକ୍ରମ ଗଣାଯାଇଥାଏ ।

୧୭ । ହିନ୍ଦୁ ଉତ୍ତରାଧ୍ୟାକାରୀ ଆଇନ କ’ଣ?
Answer:
୧୯୫୬ ମସିହାରେ ହିନ୍ଦୁ ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ ଯୌଥ ପରିବାର ସଂହତି କ୍ଷୁଣ୍ଣ କରିଛି ଏବଂ ସଦସ୍ୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଓ ସ୍ୱାମୀ-ସ୍ତ୍ରୀ ମଧ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ସଂପର୍କକୁ ନଷ୍ଟ କରିଛି । ଏହି ଆଇନ ଅନୁସାରେ ପୁରୁଷ ପରି ନାରୀର ମଧ୍ଯ ସମ୍ପତ୍ତି ଉପରେ ସମାନ ଅଧିକାର ଅଛି । ଫଳରେ କନ୍ୟା ପୈତୃକ ସମ୍ପତ୍ତି ଉପରେ ଅଧ୍ବକାର ଦାବି କରିପାରିଛି ।

(ଖ ) ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଟିପ୍ପଣୀ ଲେଖ ।

୧ । ଗ୍ରାମ୍ୟ ସମୁଦାୟ
Answer:
ଯେତେବେଳେ କେତେଗୁଡ଼ିଏ ପରିବାର ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଭୂଖଣ୍ଡରେ ସ୍ଥାୟୀ ଭାବରେ ବସବାସ କରି ପରସ୍ପର ମଧ୍ୟରେ ସହଯୋଗ ସ୍ଥାପନ କରି କୌଣସି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପ୍ରାର୍ଥରେ ଭାଗ ନେଇ ଏକ ସାଧାରଣ ଜୀବନର ମୌଳିକ ଅବସ୍ଥାରେ ଭାଗୀଦାର ହୋଇଥାନ୍ତି, ସେତେବେଳେ ତାହାକୁ ଗ୍ରାମ୍ୟ ସମୁଦାୟ କୁହାଯାଏ । ଭାରତରେ ଶତକଡ଼ା ୮୦ ଭାଗ ଲୋକ ଗ୍ରାମରେ ବସବାସ କରନ୍ତି । କୃଷି ସେମାନଙ୍କର ମୁଖ୍ୟ ଜୀବିକା ।

୨ । ସହରୀ ସମୁଦାୟ କ’ଣ?
Answer:
ସାଧାରଣତଃ ଏକ ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ ଲୋକ ବସବାସ କରୁଥିବା ଓ ଅଧ‌ିକ ଜନସଂଖ୍ୟା ଘନତ୍ବ ଥିବା ଏବଂ ଶତକଡ଼ା ୭୫ ଭାଗରୁ ଅଧ୍ଵ ଲୋକ ଅଣକୃଷି ସମ୍ପର୍କିତ କାର୍ଯ୍ୟରେ ନିୟୋଜିତ ଥିବା ଅଞ୍ଚଳକୁ ସହର ବା ପୌର ସମୁଦାୟ କୁହାଯାଏ । ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସୀମାରେଖା ମଧ୍ଯରେ ସ୍ଥାୟୀ ଓ ଅସ୍ଥାୟୀ ଭାବରେ ବସବାସ କରୁଥିବା ଲୋକମାନଙ୍କର ସମାହାରକୁ ସହରୀ ସମୁଦାୟ କୁହାଯାଏ ।

୩ । ସାମୁଦାୟିକ ମନୋଭାବ
Answer:
ସାମୁଦାୟିକ ମନୋଭାବ ଏକ ପ୍ରକାର ଦୃଢ଼ ଆମୈକ ଭାବନା ବା ଆମ ଭାବନାକୁ ବୁଝାଯାଇଥାଏ । ଏହି ଭାବନାର ବଶବର୍ତୀ ହୋଇ ମନୁଷ୍ୟମାନେ ନିଜକୁ ଅନ୍ୟଠାରୁ ପୃଥକ୍ ମନେକରନ୍ତି । ଏହି ପ୍ରକାର ଭାବନା ଏକ ସମୂହ ମଧ୍ୟରେ ଦୃଢ଼ ଏକତାର ଭାବ ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ ।

୪ । ଗ୍ରାମ୍ୟ ସମୁଦାୟର ତିନିଟି ଲକ୍ଷଣ
Answer:
ଗ୍ରାମ୍ୟ ସମୁଦାୟର ତିନିଟି ଲକ୍ଷଣ:
(i) ପ୍ରାକୃତିକ ପରିବେଶ
(ii) କୃଷି ହିଁ ମୁଖ୍ୟ ଜୀବିକା
(iii) ଅନୌପଚାରିକ ସାମାଜିକ ସଙ୍ଗଠନ

୫ । ସହରୀ ସମୁଦାୟର ତିନିଟି ଲକ୍ଷଣ
Answer:
ସହରୀ ସମୁଦାୟର ତିନିଟି ଲକ୍ଷଣ ହେଲା ·
(i) ଆକାରରେ ବୃହତ୍ତ
(ii) ଅଣକୃଷିଭିଭିକ ଜୀବିକା
(iii) ଅସ୍ଥାୟୀ ଔପଚାରିକ ସମ୍ପର୍କ

୬ । ଗ୍ରାମ୍ୟ ଓ ସହରୀ ସମୁଦାୟର ମଧ୍ଯରେ ଦୁଇଟି ପାର୍ଥକ୍ୟ
Answer:
(i) ଗ୍ରମ୍ୟ ସମୁଦାୟ ଆକାରରେ କ୍ଷୁଦ୍ର ଅଟେ ଏବଂ ସହରୀ ସମୁଦାୟ ଆକାରର ବୃହତ୍ ଅଟେ ।
(ii) ଗ୍ରାମ୍ୟ ସମୁଦାୟର ଲୋକମାନଙ୍କ ମୁଖ୍ୟବୃତ୍ତି କୃଷି ଅଟେ, ମାତ୍ର ସହରୀ ସମୁଦାୟର ଲୋକମାନେ ବିଭିନ୍ନ ବୃଦ୍ଧି; ଯଥା- ଚାକିରି, ବ୍ୟବସାୟ ତଥା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ବୃତ୍ତିରେ ନିୟୋଜିତ ହୋଇଥା’ନ୍ତି ।

(ଗ) ପାର୍ଥକ୍ୟ ଦର୍ଶାଅ ।

୧ । ଐକିକ ଗ୍ରାମ ଓ ରୈଖିକ ଗ୍ରାମ :
Answer:
ଐକିକ ଗ୍ରାମରେ ଗୃହଗୁଡ଼ିକ ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନରେ ପରସ୍ପର ସହ ଲଗାଲଗି ହୋଇ ରହିଥାଏ । ଗ୍ରାମର ମଧ୍ୟଭାଗରେ ଏକ ପ୍ରଶସ୍ତ ରାସ୍ତା ସମସ୍ତ ଗୃହଗୁଡ଼ିକୁ ସଂଯୋଗ କରିଥାଏ ।
ବୈଖ୍ୟକ ଗ୍ରାମରେ ଗୃହଗୁଡ଼ିକ ଧାଡ଼ି ହୋଇ ଗୋଟିଏ ସରଳରେଖାର ଅବସ୍ଥିତ ହୋଇଥାନ୍ତି । ଏହି ଘରଗୁଡ଼ିକ ରାସ୍ତାକଡ଼ରେ କିମ୍ବା ନଦୀ କୂଳରେ ଏକ ବୈଖକ ଭାବରେ ଅବସ୍ଥିତ ହୋଇଥା’ନ୍ତି ।

୨ । ମିଶ୍ରିତ ଗ୍ରାମ୍ୟ ଓ ପରିବ୍ୟାପ୍ତ ଗ୍ରାମ :
Answer:
ଉଭୟ ଐକିକ ଓ ପରିବ୍ୟାପ୍ତ ଗ୍ରାମ୍ୟ ସମୁଦାୟର ସମ୍ମିଶ୍ରଣକୁ ମିଶ୍ରିତ ଗ୍ରାମ୍ୟ ସମୁଦାୟ କୁହାଯାଏ । ଏହି ପ୍ରକାର ଗ୍ରାମଗୁଡ଼ିକ ସମତଳ ଓ ପାହାଡ଼ିଆ ଅଞ୍ଚଳରେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ ।
ପରିବ୍ୟାପ୍ତ ଗ୍ରାମ ସମୁଦାୟରେ ଗୃହଗୁଡ଼ିକ ବିକ୍ଷିପ୍ତ ଭାବରେ ରହିଥାଏ । ନିକଟରେ ବିଲବାଡ଼ି ଓ ତୋଟା ରହିଥାଏ

୩ । ନଦୀକୂଳିଆ ଗ୍ରାମ ଓ ସମୁଦ୍ରକୂଳିଆ ଗ୍ରାମ :
Answer:
ନଦୀକୂଳିଆ ଗ୍ରାମ୍ୟ ସମୁଦାୟ ନଦୀକୂଳରେ ଅବସ୍ଥିତ ହୋଇଥାଏ । ଗୃହଗୁଡ଼ିକ ନଦୀର ଦୁଇ କୂଳରେ ଗୋଟିଏ କିମ୍ବା ଦୁଇଟି ଧାଡ଼ିରେ ପାଖାପାଖ୍ ହୋଇ ରହିଥା’ନ୍ତି ।
ସମୁଦ୍ରକୂଳିଆ ଗ୍ରାମ୍ୟ ସମୁଦାୟ ସାଧାରଣତଃ ସମୁଦ୍ରକୂଳରେ ଗଢ଼ି ଉଠିଥାଏ । ଏହି ଗ୍ରାମଗୁଡ଼ିକ ସାଧାରଣତଃ ଛୋଟ । ଏହାରି ଅଧ୍ବବାସୀମାନଙ୍କୁ ନୋଳିଆ ବା ଧୀବର କୁହାଯାଏ ।

୪ । ପାହାଡ଼ିଆ ଗ୍ରାମ ଓ ଜଙ୍ଗଲିଆ ଗ୍ରାମ :
Answer:
ପାହାଡ଼ିଆ ଗ୍ରାମ ବିଶେଷତଃ ପାହାଡ଼ ପର୍ବତ ଅଞ୍ଚଳରେ ଅବସ୍ଥିତ । ଏହି ପ୍ରକାର ଗ୍ରାମଗୁଡ଼ିକରେ ଗମନାଗମନ ସୁବିଧା ନଥାଏ । ଜଙ୍ଗଲ ବା ସମତଳଭୂମି ପରି ଉର୍ବର ମାଟି ନଥୁବାରୁ କୃଷିଜନିତ ସମସ୍ୟା ଥାଏ ।
ବଣଜଙ୍ଗଲ ନିକଟସ୍ଥ ଗ୍ରାମ୍ୟ ସମୁଦାୟକୁ ଜଙ୍ଗଲିଆ ଗ୍ରାମ କୁହାଯାଏ । ଏହି ଗ୍ରାମ୍ୟ ସମୁଦାୟର ଲୋକମାନେ ସାଧାରଣତଃ ସରଳ, ସହଯୋଗୀ ଓ ପରିଶ୍ରମୀ ଅଟନ୍ତି ।

୫ । ମରୁଭୂମି ଗ୍ରାମ ଓ ସହରତଳି ଗ୍ରାମ
Answer:
ମରୁଭୂମିର ବାଲୁକାରାଶି ଉପରେ ଗଢ଼ିଉଠିଥୁବା ଜନବସତିକୁ ମରୁଭୂମି ଗ୍ରାମ କୁହାଯାଏ । ଏହା ଆକାରରେ ଅତ୍ୟନ୍ତ କ୍ଷୁଦ୍ର ଓ ଗୃହଗୁଡ଼ିକ ବିକ୍ଷିପ୍ତ ଭାବରେ ଚତୁର୍ଦିଗରେ ରହିଥାଏ ।
ସହର ଉପକଣ୍ଠରେ ଗଢ଼ିଉଠିଥୁବା ଗ୍ରାମକୁ ସହରତଳି ଗ୍ରାମ କୁହାଯାଏ । ସହରୀ ସଭ୍ୟତାଦ୍ୱାରା ଏମାନେ ପ୍ରଭାବିତ ଓ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ଵରେ ସେମାନେ ଚତୁର ଓ ଚାଲାକ୍ ଅଟନ୍ତି ।

୬ । ଜମିଦାରୀ ଗ୍ରାମ ଓ ରୟତଓ୍ବାରୀ ଗ୍ରାମ
Answer:
ଜମିଦାରୀ ଗ୍ରାମରେ ଜମିର ମାଲିକାନା ସାଧାରଣତଃ ଗୋଟିଏ ପରିବାର ବା କେତେକ ପରିବାର ଉପରେ ନ୍ୟସ୍ତ ଥାଏ । ଏମାନେ ଜମିଦାର ଓ ଜମି ଉପରେ ଏମାନଙ୍କ ପୂର୍ବ ଅଧିକାର ଥାଏ ।
ରୟତ୍‌ରୀ ଗ୍ରାମରେ କୃଷକମାନେ ଜମିଚାଷ କରନ୍ତି ଓ ନିଜର ମାଲିକାନା ସତ୍ଵ ରହିଥାଏ । କୌଣସି ମଧ୍ଯସ୍ଥିର ଭୂମିକା ନଥାଏ ।

୭ | ଇଲମ୍ ଓ ତରୱାଡ଼୍ ମଧ୍ଯରେ ପାର୍ଥକ୍ୟ ଦର୍ଶାଅ ।
Answer:
(୧) ଇଲମ୍ କେରଳର ନମ୍ବୁଦ୍ବିମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଦେଖାଯାଇଥାଏ; କିନ୍ତୁ ତରୱାତ୍ କେରଳର ନାୟାରମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଦେଖାଯାଇଥାଏ ।
(୨) ଇଲମ୍ ପିତୃବଂଶୀୟ ଯୌଥ ପରିବାର ହୋଇଥିବାବେଳେ ତରଓ୍ବାତ୍ ମାତୃବଂଶୀୟ ଯୌଥ ପରିବାର କୁହାଯାଏ ।
(୩) ଇଲମ୍ବର ସଂପରି ଅବିଭାଜ୍ୟ ଅଟେ । କିନ୍ତୁ ତରୱାତ୍‌ର ସଂପରି ବିଭାଜିତ ହୋଇଥାଏ ଏହାର ଏକକଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ।

୮। ଏକକ ପରିବାର ଓ ଯୌଥ ପରିବାର ମଧ୍ୟରେ ପାର୍ଥକ୍ୟ ଦର୍ଶାଅ ।
Answer:
(୧) ଏକକ ପରିବାର ଏକ କ୍ଷୁଦ୍ର ପରିବାର ହୋଇଥିବାବେଳେ ଯୌଥ ପରିବାର ଏକ ବୃହତ୍ ପରିବାର ଅଟେ ।
(୨) ଏକକ ପରିବାର ସ୍ୱାମୀ, ସ୍ତ୍ରୀ ଓ ସେମାନଙ୍କର ସନ୍ତାନ ସନ୍ତତିମାନଙ୍କୁ ନେଇ ଗଠିତ; କିନ୍ତୁ ଯୌଥ ପରିବାରରେ ତିନିରୁ ଚାରି ପୁରୁଷ ଗଭୀରତା ଦେଖା ଯାଇଥାଏ ।
(୩) ଏକକ ପରିବାର ମୁଖ୍ୟତଃ ସହର ଓ ଶିଳ୍ପାଞ୍ଚଳରେ ପରିଲକ୍ଷିତ ହେଉଥ‌ିବାବେଳେ ଯୌଥ ପରିବାର ମୁଖ୍ୟତଃ କୃଷିଭିତ୍ତିକ ଅର୍ଥନୀତିରେ ଦେଖାଯାଇଥାଏ ।

୯ । ସମଜାତୀୟତା ବନାମ ବିଷମ ଜାତୀୟତା
Answer:
ଗ୍ରାମ ସମୁଦାୟ ସମଜାତୀୟ ଜନସଂଖ୍ୟାକୁ ନେଇ ଗଠିତ । ଗ୍ରାମ ଅଧ‌ିବାସୀମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସାମାଜିକ ଏବଂ ମନୋବୈଜ୍ଞାନିକ ଗୁଣରେ ଅଳ୍ପେ ବହୁତେ ସମାନତା ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଥାଏ । ସେମାନଙ୍କ ଭାଷା, ବିଶ୍ୱାସ, ଲୋକ ନିୟମ ଏବଂ ବ୍ୟବହାର ସ୍ୱରୂପରେ ସାଦୃଶ୍ୟ ଥାଏ । ଏକ କ୍ଷୁଦ୍ର ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ହୋଇଥିବା ଗ୍ରାମ ସମୁଦାୟର ସଦସ୍ୟଗଣ ସାଧାରଣ ସ୍ଵାର୍ଥ ଓ ବ୍ୟବସାୟରେ ଭାଗୀଦାର ହୋଇଥା’ନ୍ତି; ମାତ୍ର ସହର ସମୁଦାୟ ବିଷମଜାତୀୟ ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କୁ ନେଇ ଗଢ଼ି ଉଠିଥାଏ । ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରଜାତି, ଜାତି ଏବଂ ସଂସ୍କୃତିର ଲୋକମାନେ ସହରରେ ଏକତ୍ରିତ ହୋଇଥା’ନ୍ତି । ସୋମନଙ୍କର ଜୀବିକା ଅର୍ଜନର ଉପାୟ ମଧ୍ଯ ବିବିଧ । ସେମାନଙ୍କର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ, ଲକ୍ଷ୍ୟ, ବ୍ୟବହାର ଓ ଆଦର୍ଶରେ ବିଭିନ୍ନତା ବିଶେଷ ଭାବରେ ପରିସ୍ଫୁଟ ହୋଇଥାଏ ।

୧୦ । ଅକୈନ୍ଦ୍ରିକ ଗ୍ରାମ ଏବଂ ବିକ୍ଷିପ୍ତ ଗ୍ରାମ
Answer:
ଅକୈନ୍ଦ୍ରିକ ଗ୍ରାମଗୁଡ଼ିକର ବସତିଗୁଡ଼ିକ ଗୋଟିଏ ଜାଗାରେ ଘନ ହୋଇ ଗଢ଼ି ଉଠିଥାଏ । ଗାଁର ସବୁ ପରିବାରର ଘରଗୁଡ଼ିକ ପରସ୍ପର ଲଗାଲଗି ହୋଇ ରହିଥା’ନ୍ତି । ଏ ପ୍ରକାର ଗ୍ରାମ ଭାରତର ଅଧିକାଂଶ ସ୍ଥାନରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥାଏ । ବିକ୍ଷିପ୍ତ ଗ୍ରାମ ସମୁଦାୟରେ ଗୃହଗୁଡ଼ିକ ବିକ୍ଷିପ୍ତ ଭାବରେ ରହିଥାଏ । ଫଳତଃ ଗ୍ରାମର କୌଣସି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଆକାର ନ ଥାଏ । ଗୋଟିଏ ଗୃହ ଅନ୍ୟ ଗୋଟିଏ ଗୃହଠାରୁ ବହୁ ଦୂରରେ ରହିଥାଏ । ଏହି ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଗ୍ରାମର ଅଧିକାଂଶ ସଦସ୍ୟ ପରସ୍ପରକୁ ଜାଣି ନ’ଥାନ୍ତି । ଗ୍ରାମରେ ରାସ୍ତା ନ ଥାଏ ।

ପାଦଚଲା ରାସ୍ତାଦ୍ୱାରା ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ଗଢ଼ି ଉଠିଥିବା ଗୃହଗୁଡ଼ିକ ପରସ୍ପର ସହିତ ସଂଯୁକ୍ତ ହୋଇଥାଏ । ବିକ୍ଷିପ୍ତ ଭାବେ ବସବାସ କରୁଥିବାରୁ ଲୋକମାନଙ୍କର ସାମାଜିକ, ଅର୍ଥନୈତିକ, ଧାର୍ମିକ ତଥା ସାଂସ୍କୃତିକ ଜୀବନ ସମାନ ନଥାଏ ।

୧୧ । ନଈକୂଳିଆ ଗାଁ ଓ ସମୁଦ୍ରକୂଳିଆ ଗାଁ
Answer:
ନଈକୂଳିଆ ଗାଆଁଗୁଡ଼ିକ ନଈ କୂଳରେ ଅବସ୍ଥିତ । ଗାଆଁର ଘରଗୁଡ଼ିକ ନଈକୂଳରେ ଗୋଟିଏ ଧାଡ଼ି ବା ଦୁଇଟି ଧାଡ଼ିରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥାଏ । ନଈବଢ଼ିରୁ ରକ୍ଷା ପାଇବାପାଇଁ ବେଳେବେଳେ ନଈକୂଳରୁ ଅଳ୍ପଦୂରରେ ଘରଗୁଡ଼ିକ ପୁଳିପୁଳି ହୋଇ ଗଢ଼ିଉଠିଥାଏ ଓ ଉଚ୍ଚସ୍ଥାନରେ ବା ଉଚ୍ଚ ନିଅଁ ଉପରେ ଘର ତିଆରି ହୋଇଥାଏ । ସମୁଦ୍ରକୂଳିଆ ଗାଁ ଆକାରରେ ଖୁବ୍ ଛୋଟ । ସମୁଦ୍ରରୁ ମାଛ, କଙ୍କଡ଼ା, ଶାମୁକା ଓ ନାନାପ୍ରକାର ପ୍ରବାଳ ବିକ୍ରିକରି ଏଠାକାର ଅଧ୍ବବାସୀମାନେ ନିଜର ଖର୍ଚ୍ଚ ତୁଲାଇ ଥାଆନ୍ତି ।

୧୨ । ମରୁଭୂମି ଗାଆଁ ଓ ସହରତଳି ଗାଆଁ
Answer:
ମରୁଭୂମି ଗାଁଗୁଡ଼ିକ ମରୁଭୂମି ଅଞ୍ଚଳରେ ଦେଖାଯାଏ । ଏଗୁଡ଼ିକ ଆକାରରେ ଖୁବ୍ ଛୋଟ । ଏ ପ୍ରକାରର ଗାଆଁରେ ଘରଗୁଡ଼ିକ ସାଧାରଣତଃ ମରୂଦ୍ୟାନ ଚାରିପଟେ ଅବସ୍ଥିତ । ସହରର ଉପକଣ୍ଠରେ ଅବସ୍ଥିତ ଗାଁଗୁଡ଼ିକୁ ସହରତଳି ଗାଆଁ କୁହାଯାଏ । ଏ ଗାଆଁଗୁଡ଼ିକ ସହରୀ ସଭ୍ୟତାଦ୍ୱାରା ବିଶେଷ ଭାବରେ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଥା’ନ୍ତି । ଗାଆଁର ଅର୍ଥନୀତି ସହରଦ୍ଵାରା ନିୟନ୍ତ୍ରିତ ହୋଇଥାଏ ।

୧୩ । ଜମିଦାରୀ ଗାଆଁ ଓ ରୟତି ଗାଆଁ
Answer:
ଜମିଦାରୀ ଗାଆଁରେ ଜମିର ମାଲିକାନା ଗୋଟିଏ ପରିବାର ବା କେତେକ ପରିବାର ଉପରେ ନ୍ୟସ୍ତ ଥାଏ । ଏମାନଙ୍କୁ ଜମିଦାର ବୋଲି କୁହାଯାଏ ଜମି ଉପରେ ଜମିଦାରଙ୍କର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଧିକାର ଥାଏ; ମାତ୍ର ସେ ଚାଷ ନ କରି ଅନ୍ୟକୁ ଚାଷ କରିବାପାଇଁ ଜମି ଦେଇଥା’ଛି ଓ ତାହାଠାରୁ ଖଜଣା ଆଦାୟ କରିଥାଆନ୍ତି । ଏହି ଖଜଣାକୁ ଜମିଦାର ସରକାରଙ୍କୁ ଦେଇଥା’ନ୍ତି । ରୟତି ଗାଆଁଗୁଡ଼ିକରେ ଜମିର ମାଲିକ ହେଉଛନ୍ତି କୃଷକ । ସେମାନେ ସିଧାସଳଖ କୌଣସି ମଧ୍ଯସ୍ଥିର ବିନା ସହାୟତାରେ ସରକାରଙ୍କୁ ଖଜଣା ଦେଇଥା’ନ୍ତି ।

୧୪ । ଏକରେଖକ ଗ୍ରାମ ଓ ମିଶ୍ରିତ ଗ୍ରାମ
Answer:
ଏକରୈଖ୍ୟକ ଗ୍ରାମ କହିଲେ ସେହି ଗ୍ରାମକୁ ବୁଝାଏ ଯେଉଁଠି ଘରଗୁଡ଼ିକ ଧାଡ଼ି ହୋଇ ଗୋଟିଏ ସରଳରେଖାରେ ରହିଥାଏ । ଘରଗୁଡ଼ିକ ରାସ୍ତାକଡ଼ରେ କିମ୍ବା ନଦୀକୂଳରେ ତିଆରି ହୋଇଥାଏ । ସମସ୍ତ ଗୃହର ମୁହଁ ଗୋଟିଏ ପାର୍ଶ୍ଵକୁ ଅର୍ଥାତ୍ ରାସ୍ତା ଅଡ଼କୁ ରହିଥାଏ । ନଦୀ କିମ୍ବା ପାହାଡ଼ ଗୋଟିଏ ଗ୍ରାମକୁ ଅନ୍ୟ ଗ୍ରାମଠାରୁ ପୃଥକ୍ କରି ପ୍ରାକୃତିକ ସୀମାରେଖା ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କରେ । ମିଶ୍ରିତ ଗ୍ରାମ କହିଲେ ଉଭୟ ଅକୈନ୍ଦ୍ରିକ ଓ ବିକ୍ଷିପ୍ତ ଗ୍ରାମର ସମ୍ମିଶ୍ରଣକୁ ବୁଝାଏ ।

ଏପ୍ରକାର ଗ୍ରାମଗୁଡ଼ିକ ବିଶେଷ ଭାବରେ ସମତଳ ଓ ପାହାଡ଼ିଆ ଅଞ୍ଚଳରେ ଦେଖାଯାଇଥାଏ । ଘରଗୁଡ଼ିକ କେତେକ ସ୍ଥାନରେ ପାଖାପାଖ୍ ହୋଇ ରହିଥାଏ ଓ ଅନ୍ୟ କେତେକ ସ୍ଥାନରେ ବହୁ ଦୂରରେ ରହିଥାଏ।

୧୫ । ସାମାଜିକ ସଞ୍ଚଳନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଗ୍ରାମ୍ୟ ସମୁଦାୟ ଓ ସହର ସମୁଦାୟ
Answer:
ଗ୍ରାମ୍ୟ ସମୁଦାୟର ସାମାଜିକ ସଞ୍ଚଳନ ନଗର ସମୁଦାୟ ତୁଳନାରେ ଅପେକ୍ଷାକୃତ କମ୍ । ଗ୍ରାମ୍ୟ ସମୁଦାୟରେ ସଞ୍ଚଳନର ବିଶେଷ ସୁବିଧା ସୁଯୋଗ ନ ଥିବାରୁ ସାମାଜିକ, ବ୍ୟାବସାୟିକ ଓ ସାଂସ୍କୃତିକ ସଞ୍ଚଳନ ଖୁବ୍ କମ୍ ପରିମାଣରେ ଦେଖାଯାଏ; କିନ୍ତୁ ନଗର ସମୁଦାୟର ଆନୁଷ୍ଠାନିକ କେନ୍ଦ୍ରୀକରଣ ଓ ସାଙ୍ଗଠନିକ ପ୍ରଭେଦୀକରଣ ସାମାଜିକ ତଥା ବ୍ୟାବସାୟିକ ସଞ୍ଚଳନକୁ ତ୍ୱରାନ୍ବିତ କରିଥାଏ ।

(ଘ) ପାଞ୍ଚଟି । ଛଅଟି ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

୧। ଗ୍ରାମ୍ୟ ସମୁଦାୟର ଲକ୍ଷଣ
Answer:
ଗ୍ରାମ୍ୟ ସମୁଦାୟ ଦଳେ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ନେଇ ଗଠିତ ହୋଇଥାଏ, ଯେଉଁମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଦୃଢ଼ ଆମେକ ଭାବନା ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଥାଏ ଓ ସଦସ୍ୟମାନେ କୃଷି ତଥା ପଶୁପାଳନକୁ ମୁଖ୍ୟ ଜୀବିକାଭାବେ ଗ୍ରହଣ କରିଥା’ନ୍ତି । ଏହାର ମୁଖ୍ୟ ଲକ୍ଷଣଗୁଡ଼ିକୁ ନିମ୍ନରେ ପ୍ରଦତ୍ତ କରାଗଲା।

ଆକାରରେ କ୍ଷୁଦ୍ର, କୃଷିଭିତ୍ତିକ ଅର୍ଥନୀତି, ପ୍ରାଥମିକ ସମ୍ପର୍କ, ଜନସ୍ୟାରେ କମ୍ ଘନତ୍ବ, ସମଜାତୀୟତା, ଧର୍ମ ଉପରେ ବିଶ୍ଵାସ, ଯୌଥ ପରିବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ଇତ୍ୟାଦି । ଏହା ବ୍ୟତୀତ ଗ୍ରାମ ସମୁଦାୟର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଗୁଣକୁଡ଼ିକ ହେଲା ସରଳ ଜୀବନଯାପନ, ଦାରିଦ୍ର୍ୟ, ଶାନ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣ ପରିବେଶ, ସାମୁଦାୟିକ ମନୋଭାବ, ନିରକ୍ଷରତା, ରକ୍ଷଣଶୀଳତା, ସାମାଜିକ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଓ ଧୀର ପରିବର୍ତ୍ତନ ଇତ୍ୟାଦି । କାର୍ଲ ମାର୍କଙ୍କ ମତରେ, ଭାରତୀୟ ଗ୍ରାମ ସମୁଦାୟର ଗୁଣ ବା ଲକ୍ଷଣ କହିଲେ କ୍ଷୁଦ୍ରତା ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳତା, କୃଷି ଓ ଜାତିପ୍ରଥାଦ୍ବାରା ଗ୍ରାମ ବିଭାଜନକୁ ବୁଝାଯାଏ ।

୨ । ଗ୍ରାମ୍ୟ ସମୁଦାୟ ଓ ସହର ସମୁଦାୟ ମଧ୍ଯରେ ପାର୍ଥକ୍ୟ
Answer:
ଗ୍ରାମ୍ୟ ସମୁଦାୟ ଓ ସହର ସମୁଦାୟ ମଧ୍ଯରେ ଅନେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପାର୍ଥକ୍ୟମାନ ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଥାଏ, ଯଥା
(୧) ଗ୍ରାମ୍ୟ ସମୁଦାୟ ଆକାରରେ କ୍ଷୁଦ୍ର ହୋଇଥିବାବେଳେ, ସହର ସମୁଦାୟର ଆକାର ବୃହତ୍ ଅଟେ ।
(୨) ଗ୍ରାମ୍ୟ ସମୁଦାୟର ପରିବେଶ ପ୍ରାକୃତିକ ହୋଇଥିବାବେଳେ ସହର ସମୁଦାୟର ପରିବେଶ କୃତ୍ରିମ ଅଟେ ।
(୩) ଗ୍ରାମ୍ୟ ସମୁଦାୟର ତୁଳନାରେ ସହର ସମୁଦାୟର ଜନସଂଖ୍ୟା ଘନତ୍ଵ ଅଧିକ ଅଟେ ।
(୪) ଗ୍ରାମରେ ସମଜାତୀୟ ଜୀବନଯାପନ ଶୈଳୀ ରହିଥାଏ କିନ୍ତୁ ସହରୀ ଜୀବନ ବିଷମଜାତୀୟ ହୋଇଥାଏ ।
(୫) ଗ୍ରାମରେ ଧୀର ସାମାଜିକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ରହିଥାଏ; କିନ୍ତୁ ସହରରେ ଦ୍ରୁତ ପରିବର୍ତ୍ତନ ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଥାଏ ।

୩ । ଗ୍ରାମ ଓ ସହର ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କ
Answer:
ଗ୍ରାମ ଓ ସହରୀ ସମୁଦାୟ ପରସ୍ପର ନିର୍ଭରଶୀଳ ।
(୧) ଗ୍ରାମୀଣ ଓ ସହରୀ ପରିବେଶ ପାଇଁ ସ୍ଥାନାନ୍ତର ତଥା ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷା ଓ ସୁବିଧାସୁଯୋଗ ପାଇଁ ସହରୀ ସମୁଦାୟ ପ୍ରତି ଗ୍ରାମବାସୀ ଅକୃଷ୍ଟ ହୁଅନ୍ତି ।
(୨) ଗ୍ରାମର ପର୍ବପର୍ବାଣି ପରମ୍ପରା ସହରବାସୀଙ୍କୁ ଆକୃଷ୍ଟ କରିଥାଏ । ସହରର ଚାକଚକ୍ୟ ସଭ୍ୟତା ଗ୍ରାମବାସୀକୁ ଆକର୍ଷଣ କରେ ।
(୩) ଶ୍ରମ ନିୟୋଜନ ପାଇଁ ସହର ଗ୍ରାମର ଶ୍ରମିକମାନଙ୍କ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରିଥାଏ । ସେହିପରି ଗ୍ରାମ୍ୟ ଶ୍ରମିକ ପେଟପୋଷିବା ପାଇଁ ସହରକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ ହୁଏ ।
(୪) ଗ୍ରାମ୍ୟ କୃଷିଜାତଦ୍ରବ୍ୟ ସହରକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ ହୋଇଥାଏ, ସେହିପରି ସହରରେ ଉପଲବ୍ଧ ଔଷଧ, ବୈଦ୍ୟୁତିକ ସରଞ୍ଜମ ଓ ଯାନ୍ତ୍ରିକ ଉପକରଣ ଗ୍ରାମବାସୀମାନଙ୍କର ଚାହିଦା ରହିଥାଏ ।
(୫) ସହରୀକରଣର ପ୍ରଭାବ ଫଳରେ ଗ୍ରାମ ସମୁଦାୟରେ ଚିତ୍ତ ବିନୋଦନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅନେକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଦେଖାଯାଇଛି । ସେହିପରି ଗ୍ରାମର ସଂସ୍କୃତି ସହରୀ ଜୀବନକୁ ଗ୍ରାମ ପ୍ରତି ଆକୃଷ୍ଟ କରେ ।

୪। ଯୌଥ ପରିବାରର ଅପକାର୍ଯ୍ଯ ବା ଅପକାରିତାଗୁଡ଼ିକ ବୁଝାଅ ।
Answer:
ଯୌଥ ପରିବାରରେ ନିମ୍ନଲିଖ୍ ଅପକାରିତାଗୁଡ଼ିକ ଦେଖାଯାଇଥାଏ ।
(୧) ଯୌଥ ପରିବାର ବ୍ୟକ୍ତିର ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ଵ ବିକାଶରେ ଅନ୍ତରାୟ ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ ।
(୨) ଯୌଥ ପରିବାର କଳହ ଓ ଦ୍ବନ୍ଦ୍ବର ଗନ୍ତାଘର ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାଏ ।
(୩) ଯୌଥ ପରିବାରରେ ନାରୀମାନଙ୍କର ଅବସ୍ଥା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଶୋଚନୀୟ ।
(୪) ଯୌଥ ପରିବାର ଅଳସୁଆଙ୍କର ବାସସ୍ଥଳୀ ଅଟେ ।
(୫) ଯୌଥ ପରିବାର ଦାରିଦ୍ର୍ୟତାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିଥାଏ ।
(୬) ଯୌଥ ପରିବାର ଗୋପନୀୟତାର ଅଭାବ ଓ ମାନସିକ ଅଶାନ୍ତି ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ ।

୫। ଯୌଥ ପରିବାରର ଗୁଣ ବା ଲକ୍ଷଣକୁ ବୁଝାଅ ।
Answer:
ଯୌଥ ପରିବାରରେ ନିମ୍ନଲିଖ ଗୁଣ ବା ଲକ୍ଷଣ ଦେଖାଯାଏ ।
(୧) ଯୌଥ ପରିବାର ଏକ ବୃହତ୍ ସମୂହ ।
(୨) ଏହାର ସଦସ୍ୟମାନେ ଏକ ସାଧାରଣ ଚୁଲାରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଖାଦ୍ୟ ଖାଇଥା’ନ୍ତି ।
(୩) ସଦସ୍ୟମାନେ ଏକ ସାଧାରଣ ଗୃହରେ ବାସ କରିଥା’ନ୍ତି ।
(୪) ଯୌଥ ପରିବାରରେ ସମସ୍ତେ ସାଧାରଣ ସଂପରି ଉପଭୋଗ କରିଥା’ନ୍ତି ।
(୫) ଏଥରେ କର୍ତ୍ତା ପରିବାରରର ମୁଖ୍ୟ ଅଟନ୍ତି ।
(୬) ଏହାର ସଦସ୍ୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପାରସ୍ପରିକ କର୍ତ୍ତବ୍ୟବୋଧ ରହିଥାଏ ।
(୭) ଏହା ଏକ ସାମ୍ୟବାଦୀ ସଂଗଠନ ।

୬। ଯୌଥ ପରିବାରରେ ଦେଖାଯାଇଥିବା ପରିବର୍ତ୍ତନଗୁଡ଼ିକ ବୁଝାଅ ।
Answer:
ସମୟ ସହ ତାଳ ଦେଇ ଯୌଥ ପରିବାରରେ ଅନେକଗୁଡ଼ିଏ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଉଭୟ ସାଙ୍ଗଠନିକ ଓ ପ୍ରକାର୍ଯ୍ୟାତ୍ମକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଦେଖାଦେଇଛି; ଯଥା-
(୧) ସଂପ୍ରତି ଯୌଥ ପରିବାରର ସଂଖ୍ୟା ହ୍ରାସ ପାଇବା ସହିତ ଏହାର ଆକାରରେ ମଧ୍ୟ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଦେଖାଦେଇଛି ।
(୨) ଯୌଥ ପରିବାର ଆଉ ପୂର୍ବପରି ଚାରି କିମ୍ବା ତହିଁରୁ ଅଧ‌ିକ ପୁରୁଷର ଲୋକମାନଙ୍କୁ ନେଇ ଗଠିତ ହେଉନାହିଁ ।
(୩) ଯୌଥ ପରିବାର ଆଉ ପୂର୍ବପରି ଏକ ମିତବ୍ୟୟୀ ଅନୁଷ୍ଠାନ ହୋଇ ରହିନାହିଁ ।
(୪) ଯୌଥ ପରିବାରର ମୁଖ୍ୟଙ୍କ କ୍ଷମତାରେ ଅନେକ ହ୍ରାସ ଘଟିଛି ।

୭ । ହିନ୍ଦୁ ଯୌଥ ପରିବାର କ’ଣ ବୁଝାଅ ।
Answer:
ହିନ୍ଦୁ ଯୌଥ ପରିବାର ଭାରତୀୟ ସମାଜର ଏକ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ସାମାଜିକ ଅନୁଷ୍ଠାନ । ଭାରତୀୟ ପରିବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ଏହି ଯୌଥ ପରିବାରକୁ ବୁଝାଇଥାଏ । ହିନ୍ଦୁ ସମାଜରେ ସାଧାରଣତଃ ଦୁଇ ପ୍ରକାରର ଯୌଥ ପରିବାର ଦେଖାଯାଇଥାଏ । ଯଥା –

(୧) ମାତୃସ୍ଥାନୀୟ ଯୌଥ ପରିବାର ଓ (୨) ପିତୃସ୍ଥାନୀୟ ଯୌଥ ପରିବାର । ଏକତ୍ର ବସବାସ କରୁଥିବା ଦୁଇ ବା ତିନି ପୁରୁଷର ଲୋକମାନଙ୍କର ଏକ ବୃହତ୍ ସମୂହକୁ ଯୌଥ ପରିବାର କୁହାଯାଏ । ଆର୍. ପି. ଦେଶାଇଙ୍କ ମତରେ, ‘ଯୌଥ ପରିବାରରେ ତିନିରୁ ଚାରି ପୁରୁଷ ଲୋକ ଏକତ୍ର ବାସ କରନ୍ତି ଏବଂ ଯାହାର ସଦସ୍ୟମାନେ ପରସ୍ପର ସହ ସଂପରି, ଆୟ ଓ ପାରସ୍ପରିକ ଅଧିକାର ଓ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ସଂପର୍କିତ ହୋଇଥାନ୍ତି ।’’

Odisha State Board BSE Odisha 7th Class Science Important Questions Chapter 6 ତାପ ଓ ତାପ ସଂଚରଣ Important Questions and Answers.

BSE Odisha Class 7 Science Important Questions Chapter 6 ତାପ ଓ ତାପ ସଂଚରଣ

Question 1.
ପାରଦର କେଉଁ ବିଶେଷ ଗୁଣ ଯୋଗୁ ଏହାକୁ ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ରରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ?
Solution:
(i) ପାରଦ ଏକ ତରଳ ପଦାର୍ଥ (ଧାତୁ) ହୋଇଥିବାରୁ ଯେକୌଣସି କାଚନଳୀରେ ଏହାକୁ ନେଇ, ତାପ ପ୍ରୟୋଗ କଲେ ଏହାର ପ୍ରସାରଣ ମାପିବା ସହଜସାଧ୍ୟ ହୋଇଥାଏ ।
(ii) ଏହା ଏକ ଅସ୍ବଚ୍ଛ ଏବଂ ଉଜ୍ଜ୍ଵଳ ତରଳ ପଦାର୍ଥ ହୋଇଥିବାରୁ ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ରର କାଚ ମଧ୍ୟ ଦେଇ ସହଜରେ ଚିକ୍ ଚିକ୍ ହୋଇ ଦେଖାଯାଏ ।
(iii) ଏହା କାଚନଳୀରେ ଲାଗିଯାଏ ନାହିଁ ।
(iv) ଅନ୍ୟ ତରଳ ପଦାର୍ଥ ତୁଳନାରେ ଅତି କମ୍ ତାପମାତ୍ରା ବୃଦ୍ଧିରେ ଏହା ଅଧିକ ପ୍ରସାରିତ ହୋଇଥାଏ ।
(v) ନିଦାରିତ ପଦାର୍ଥର ତାପମାତ୍ରା ନିଣ୍ଡୟ କରିବାପାଇଁ ପାରଦ ପଦାଥଠାରୁ ବହୁତ କମ ପରିମାଣର ତାପ ଗହଣ କରେ । ତେଣୁ ସେହି ପଦାର୍ଥର ତାପୀୟ ଅବସ୍ଥାରେ ବିଶେଷ ପରିବର୍ତ୍ତନ ସୃଷ୍ଟି କରେ ନାହିଁ ।
(vi) ପାରଦ ସହଜରେ ଶୁଦ୍ଧ ଅବସ୍ଥାରେ ମିଳେ ।
(vii) ଏହାର ସ୍ଫୁଟନାଙ୍କ 357°C ଏବଂ ହିମାଙ୍କ – 39°C ହୋଇଥିବାରୁ ଏହାକୁ ନେଇ ଗଠିତ ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ରର ପରାସ ଯଥେଷ୍ଟ ଅଧିକ ଅଟେ ।

ସଂଶିପ୍ତଧାମା ପ୍ରଣୋଉର :

Question 1.
ବିକିରଣ ପ୍ରକ୍ରିୟାର ବିଶେଷତ୍ଵ ବୁଝାଅ ।
(i) ବିନା ମାଧ୍ୟମରେ ତାପ ସଞ୍ଚରଣକୁ ବିକିରଣ କୁହାଯାଏ । ପରିବହନ ଓ ପରିଚଳନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ତାପ ସଞ୍ଚରଣ ପାଇଁ ମାଧ୍ୟମ ଏକାନ୍ତ ଆବଶ୍ୟକ ହୋଇଥାଏ; ମାତ୍ର ବିକିରଣ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ମାଧ୍ୟମ ବିନା ତାପ ଏକ ସ୍ଥାନରୁ ଅନ୍ୟ
(ii) ବିକିରଣ ଦ୍ଵାରା ପରିବହନ ଓ ପରିଚଳନ ଅପେକ୍ଷା ଅଧିକ ବେଗରେ ତାପ ସଞ୍ଚରିତ ହୋଇଥାଏ । (iii) ସମସ୍ତ ଉତ୍ତପ୍ତ ବସ୍ତୁ ବିକିରଣ ଦ୍ବାରା ତାପ ହରାଇଥାନ୍ତି ।
(iv) ଉତ୍ପତ୍ତି ସ୍ଥଳରୁ ତାପ ବିକିରଣଦ୍ବାରା ସମଭାବରେ ସବୁଦିଗକୁ ସରଳରେଖାରେ ଗତି କରେ ।

Question 2.
ବୈଜ୍ଞାନିକ କାରଣ ଲେଖ ।
ସମୁଦ୍ର କୂଳରେ ଥ‌ିବା ଘରମାନଙ୍କରେ ସବୁ ଝରକା ଓ ଦ୍ବାର ସମୁଦ୍ର ଆଡ଼କୁ ମୁହଁ କରିଥାଏ ।
Solution:
(i) ଦିନବେଳା ସ୍ଥଳଭାଗ, ଜଳଭାଗ ତୁଳନାରେ ଶୀଘ୍ର ଉତ୍ତପ୍ତ ହୋଇଥାଏ । ତେଣୁ ସ୍ଥଳଭାଗର ତାପମାତ୍ରା ଜଳ ଭାଗର ତାପମାତ୍ରାଠାରୁ ଅଧ‌ିକ ହୋଇଥାଏ ।
(ii) ଫଳରେ ସ୍ଥଳଭାଗ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଥିବା ବାୟୁ ହାଲୁକା ହୋଇ ଉପରକୁ ଉଠିଯାଏ । ତାହାର ସ୍ଥାନ ପୂରଣ କରିବାପାଇଁ ଜଳଭାଗ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଥ‌ିବା ଶୀତଳ ଓ ଭାରୀ ବାୟୁ ସ୍ଥଳଭାଗକୁ ପ୍ରବାହିତ ହୁଏ ।
(iii) ଦିନ ବେଳା ଜଳଭାଗରୁ ସ୍ଥଳଭାଗକୁ ବହି ଆସୁଥ‌ିବା ଏହି ପବନକୁ ‘ସମୁଦ୍ର ସମୀର’ କୁହାଯାଏ । ସେଇଥପାଇଁ ସମୁଦ୍ର କୂଳରେ ଥ‌ିବା ଘରମାନଙ୍କରେ ସବୁ ଝରକା ଓ ଦ୍ବାର ସମୁଦ୍ର ଆଡ଼କୁ ମୁହଁ କରିଥାଏ ।

Question 3.
ପାର୍ଥକ୍ୟ ଦର୍ଶାଅ ।
(a) ତାପ ପରିବହନ ଓ ତାପ ପରିଚଳନ

(b) ତାପ ସୁପରିବାହୀ ଓ ତାପ କୁପରିବାହୀ

(c) ପରିଚଳନ ଓ ବିକିରଣ

Question 4.
ବରଫ ବାହାରେ ତରଳିଯାଏ; କିନ୍ତୁ କରତଗୁଣ୍ଡ ବା କୁଣ୍ଡା ଭିତରେ ରଖିଲେ ବହୁ ସମୟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କଠିନ ଅବସ୍ଥାରେ ରହେ ।
Solution:
(i) ବରଫକୁ ବାହାରେ ରଖୁଲେ ତାହା ତରଳିଯାଏ । ଏହା ମୁଖ୍ୟତଃ ବାୟୁମଣ୍ଡଳର ତାପକୁ ଗ୍ରହଣ କରି ତରଳେ ।
(ii) କରତଗୁଣ୍ଡ ବା କୁଣ୍ଡା କୁପରିବାହୀ ହୋଇଥିବାରୁ ତାହା ମଧ୍ୟଦେଇ ବାୟୁମଣ୍ଡଳର ତାପ ବରଫ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଯାଇପାରେ ନାହିଁ । ତେଣୁ ବରଫ ସହଜରେ ନ ତରଳି ବହୁ ସମୟ କଠିନ ଅବସ୍ଥାରେ ରହେ ।

Question 5.
ବୁସେନ୍ ବର୍ଷର ଶିଖା ଉପରେ ତାର ଜାଲି ରଖୁ, ଜାଲି ଉପରକୁ ଶିଖା ଦେଖାଯାଏ ନାହିଁ କାହିଁକି ?
Solution:
(i) ତାରଜାଲି ତାପର ସୁପରିବାହୀ ହୋଇଥ‌ିବାରୁ ଶିଖାରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ତାପକୁ ତାରଜାଲି ଗ୍ରହଣ କରିନିଏ ।
(ii) ଏଣୁ ତାରଜାଲିର ଅପରପାର୍ଶ୍ଵରେ ଗ୍ୟାସ୍ ଉତ୍ତପ୍ତ ହୋଇ ଜଳିବାପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ତାପ ଶିଖାରୁ ପାଇପାରେ ନାହିଁ । ତେଣୁ ଅପର ପାର୍ଶ୍ଵରେ ଗ୍ୟାସ୍‌ ଜଳେନାହିଁ କିମ୍ବା ଶିଖା ଦେଖାଯାଏ ନାହିଁ ।

ବସ୍ତୁନିଶ ପ୍ତଶୋଇଲ :

I. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(i) ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁର _________ ଅବସ୍ଥା ଏହାର ତାପମାତ୍ରାକୁ ସୂଚାଇଥାଏ ।
(ii) _________ ଯନ୍ତ୍ର ସାହାଯ୍ୟରେ ତାପମାତ୍ରା ମାପ କରାଯାଇଥାଏ ।
(iii) ବିକିରଣ ଉପାୟରେ ତାପ ସଂଚରଣ ପାଇଁ କୌଣସି _________ ହୁଏ ନାହିଁ ।
(iv) ଗାଢ଼ ରଙ୍ଗର ପୋଷାକ ହାଲ୍‌କା ରଙ୍ଗର ପୋଷାକ ତୁଳନାରେ _________ ତାପ ଅବଶୋଷଣ କରିପାରେ ।
(v) ଗୋଟିଏ ଷ୍ଟିଲ ଚାମଚ ଗରମ ପାଣିରେ ବୁଡ଼ାଇଲେ ଉଭୟଙ୍କ ତାପମାତ୍ରା _________ ହେଲାଯାଏଁ ତାପ ପାଣିରୁ ଚାମଚକୁ ପ୍ରବାହିତ ହେବ ।
(vi) ମଣିଷ ଦେହର ସାଧାରଣ ତାପମାତ୍ରା _________ |
(vii) ଗାଢ଼ ରଙ୍ଗର ପୋଷାକ _________ ଋତୁରେ ପିନ୍ଧାଯାଏ ।
(viii)ଏକ ଥର୍ମୋମିଟର ପରିସର _________
(ix) ଦୂର ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ରର ପରାସ _________
(x) ପଦାର୍ଥରେ ଥିବା ଅଣୁଗୁଡ଼ିକର ଗତିର ବେଗ ବଢ଼ିଲେ ପଦାର୍ଥର ଉଷ୍ଣତା _________ |
(xi) ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ରର ପ୍ରାନ୍ତରେ ଥ‌ିବା ବଲ୍‌ବ _________ ରେ ପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଟେ ।
(xii) _________ ଏକ ତରଳ ଧାନ୍ତ ଥିଲେ |
(xiii) ବାୟୁରେ _________ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ତାପ ସଞ୍ଚରିତ ହୋଇଥାଏ ।
(xiv) ପାରଦରେ ତାପ ସଞ୍ଚରଣ୍ _________ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ହୋଇଥାଏ ।
Solution:
(i) ତାପୀୟ
(ii) ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ର ବା
(iii) ମାଧ୍ୟମ
(iv) ଅଧୀ
(v) ସମାନ
(vi) 37° C ବା 98.4° F
(vii) ଶୀତ
(viii) 10° C ବା 110° C
(ix) 35° C ରୁ 42° C
(x) ବଢ଼େ
(xi) ପାରଦ
(xii) ପାରଦ
(xiii) ପରିଚଳନ
(xiv) ପରିବଦନ

II. ବାମପାର୍ଶ୍ବର ସମ୍ପର୍କକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟକରି ଦକ୍ଷିଣପାର୍ଶ୍ବର ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(i) ସେଲ୍‌ସିୟସ୍ ସ୍କେଲ୍ : °C :: ଫାରେନ୍‌ହାଇଟ୍ ସ୍କେଲ୍ : _________
(ii) °C ସ୍କେଲର ଦୁଇପ୍ରାନ୍ତର ମାପାଙ୍କ : 35 ଓ 42 :: °F ସ୍କେଲର ଦୁଇମାପାଙ୍କ : _________
(iii) ପାରଦ : ତାପ ପରିବହନ :: ସମୁଦ୍ର ସମୀର : _________
(iv) ପାରଦ : ତାପ ସୁପରିବାହୀ :: କାଠ : _________
(v) ତରଳ ଓ ଗ୍ୟାସୀୟ ପଦାର୍ଥରେ ତାପ ସଂଚରଣ : ପରିଚଳନ :: ବିନା ମାଧ୍ୟମରେ ତାପ ସଂଚରଣ : _________
(vi) ପାରଦର ସ୍ଫୁଟନାଙ୍କ : 357°C :: ପାରଦର ହିମାଙ୍କ : _________
(vii) ଜ୍ଵର ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ରର ପରାସ : 35°C ରୁ 42°C :: ପରୀକ୍ଷାଗାର ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ରର ପରାସ : _________ |
(viii) ଧାତୁ : ସୁପରିବାହୀ :: ରବର : _________
(ix) ତରଳ : ପରିଚଳନ :: ବିନା ମାଧ୍ୟମ : _________
(x) ଜ୍ଵର ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ର : 35°C – 42°C :: ପରୀକ୍ଷାଗାର ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ର : _________
(xi) ଗ୍ରୀଷ୍ମଋତୁ : ହାଲ୍‌କା ରଙ୍ଗର ପୋଷାକ :: ଶୀତଋତୁ : _________
(xii) ପାରଦ : ପରିବହନ :: ବରଫ : _________
Solution:
(i) °F
(ii) 94 ଓ 108
(iii) ତାପ ପରିଚଳନ
(iv) ତାପ କୁପରିବାହୀ
(v) ବିକିରଣ
(vi) – 39°C
(vii) – 10°C ରୁ 110°C
(viii) କୁପରିବାହୀ
(ix) ବିକିରଣ
(x) – 10°C – 110°C
(xi) ଗାଢ଼ ରଙ୍ଗର ପୋଷାକ
(xii) ପରିଚଳନ

III. ବନ୍ଧନୀ ମଧ୍ଯରୁ ଉପଯୁକ୍ତ ଶବ୍ଦବାଛି ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(i) ଜ୍ଵର ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ରର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ପ୍ରାୟ, _________ ପେ.ମି. | (10, 20, 30, 40)
(ii) _________ ଯନ୍ତ୍ରରେ ପାରଦକୁ ତାପମାତ୍ରା ମାପକ ପଦାର୍ଥ ରୂପରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ନାହିଁ । (ଜ୍ଵର ତାପମାନ, ପରୀକ୍ଷାଗାର ତାପମାନ, ଡିଜିଟାଲ୍ ତାପମାନ, କୌଣସିଟି ନୁହେଁ)
(iii) କଠିନ ପଦାର୍ଥ ମଧ୍ଯରେ _________ ପ୍ରଣାଳୀରେ ତାପ ସଂଚରଣ ହୁଏ । (ପରିବହନ, ପରିଚଳନ, ବିକିରଣ, କୌଣସିଟି ନୁହେଁ)
(iv) ତରଳ ପଦାର୍ଥ ମଧ୍ଯରେ _________ ପ୍ରଣାଳୀରେ ତାପ ସଂଚରଣ ହୁଏ । (ପରିବହନ, ପରିଚଳନ, ବିକିରଣ, କୌଣସିଟି ନୁହେଁ)
(v) ଗ୍ୟାସୀୟ ପଦାର୍ଥ ମଧ୍ଯରେ _________ ପ୍ରଣାଳୀରେ ତାପ ସଂଚରଣ ହୁଏ । (ପରିବହନ, ପରିଚଳନ, ବିକିରଣ, କୌଣସିଟି ନୁହେଁ)
(vi) _________ ବ୍ୟତୀତ ସମସ୍ତ ଅଧାତୁ ତାପ କୁପରିବାହୀ । (ଅଙ୍ଗାର, ଗ୍ରାଫାଇଟ୍‌, ଗନ୍ଧକ, ଫସଫରସ୍)
Solution:
(i) 10
(ii) ଡିଜିଟାଲ୍ ତାପମାନ
(iii) ପରିବହନ
(iv) ପରିଚଳନ
(v) ବିକିରଣ
(vi) ଗ୍ରାଫାଇଟ୍

IV. ନିମ୍ନଲିଖ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଗୋଟିଏ ବା ଦୁଇଟି ଶବ୍ଦରେ ଦିଅ ।
(i) 37° C ବା 98.4°F କାହାର ଦେହର ତାପମାତ୍ରା ଅଟେ ?
(ii) ଜ୍ଵର ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ରର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ପ୍ରାୟ କେତେ ହୋଇଥାଏ ?
(iii) ତୁମ ଦେହର ତାପମାତ୍ରା ପ୍ରାୟ କେତେ ଅଟେ ?
(iv) କେଉଁ ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ରରେ ପାରଦକୁ ତାପମାତ୍ରା ମାପକ ପଦାର୍ଥ ରୁପରେ ଗ୍ୟତ୍ସାର କାରାଯାଏ ନାହୃ |
(v) କଠିନ ପଦାର୍ଥ ମଧ୍ଯରେ ତାପ କେଉଁ ଉପାୟରେ ସଞ୍ଚରିତ ହୁଏ ?
(vi) ହିଟର ସାମନାରେ ବସିଲେ ଆମେ କେଉଁ ଉପାୟରେ ହିଟରରୁ ନିର୍ଗତ ତାପ ପାଇଥାଉ ?
Solution:
(i) 37° C ବା 98.4°F ସୁସ୍ଥ ବ୍ୟଲ୍ତକର ଦେହର ଜ୍ବାରାଦାରି ତାପମାତୃ ଅଟେ ।
(ii) 10 ପେ.ମି.
(iii) 37°C ବା 98.4°F
(iv) ଡିଜିଟାଲ୍ ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ର
(v) ପରିବହନ
(vi) ବିକିରଣ

V. ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।

(କ) କେଉଁ ରଙ୍ଗ ସବୁଠାରୁ ଅଧୂକ ତାପ ବିକିରଣ କରେ ?
(i) କଳା
(ii) ଧଳା
(iii) ସବୁଜ
(iv) ନାଲି
Solution:
(i) କଳା

(ଖ) କେଉଁ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଅଣୁଗୁଡ଼ିକ ଉତ୍ତପ୍ତ ବସ୍ତୁରୁ ଶୀତଳ ବସ୍ତୁକୁ ନାହିଁ ?
(i) ପରିବହନ
(ii) ପରିଚଳନ
(iii) ବିକିରଣ
(iv) ପରିବହନ ଓ ପରିଚଳନ
Solution:
(iii) ବିକିରଣ

(ଗ) ରୁମ୍ ହିଟର କେଉଁ ନିୟମ ଅନୁସାରେ କାର୍ଯ୍ୟକରେ ?
(i) ପରିବହନ
(ii) ପରିଚଳନ
(iii) ବିକିରଣ
(iv) ପରିବହନ ଓ ପରିଚଳନ
Solution:
(iii) ବିକିରଣ

(ଘ) ପାରଦର ସ୍ଫୁଟନାଙ୍କ କେତେ °C ?
(i) – 39°C
(ii) 110°C
(iii) 259°C
(iv) 357°C
Solution:
(iv) 357°C

(ଙ) ଧାତୁରେ ତାପ ସଞ୍ଚରଣ କେଉଁ ପ୍ରଣାଳୀରେ ହୁଏ ?
(i) ପରିବହନ
(ii) ପରିଚଳନ
(iii) ବିକିରଣ
(iv) ପରିବହନ ଓ ବିକିରଣ
Solution:
(i) ପରିବହନ

VI. ରେଖାଙ୍କିତ ପଦ ନ ବଦଳାଇ ଭ୍ରମ ଥିଲେ ସଂଶୋଧନ କର ।
(i) °F ସ୍କେଲର ଦୁଇ ପ୍ରାନ୍ତର ମାପାଙ୍କ 35 ଓ 42 ଅଟେ ।
(ii) ପାରଦରେ ତାପ ସଂଚରଣ ପରିଚଳନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ହୋଇଥାଏ ।
(iii) ଦିନବେଳା ଜଳଭାଗରୁ ସ୍ଥଳଭାଗକୁ ବହି ଆସୁଥିବା ପବନକୁ ‘ସ୍ଥଳ ସମୀର’ କୁହାଯାଏ ।
(iv) ସ୍ଥଳ ସମୀର ଓ ସମୁଦ୍ର ସମୀର ବାୟୁର ପରିବହନ ପ୍ରକ୍ରିୟାର ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତ ଅଟେ ।
(v) ଜଳ ଓ ବାୟୁ ତାପର ସୁପରିବାହୀ ଅଟନ୍ତି ।
Solution:
(i) °F ସ୍କେଲର ଦୁଇ ପ୍ରାନ୍ତର ମାପାଙ୍କ 94 ଓ 108 ଅଟେ ।
(ii) ପାରଦରେ ତାପ ସଂଚରଣ ପରିଚଳନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ହୋଇଥାଏ ।
(iii) ଦିନବେଳା ଜଳଭାଗରୁ ସ୍ଥଳଭାଗକୁ ବହି ଆସୁଥ‌ିବା ପବନକୁ ସମୁଦ୍ର ସମୀର କୁହାଯାଏ ।
(iv) ସ୍ଥଳ ସମୀର ଓ ସମୁଦ୍ର ସମୀର ବାୟୁର ପରିଚଳନ ପ୍ରକ୍ରିୟାର ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତ ଅଟେ ।
(v) ଜଳ ଓ ବାୟୁ ତାପର କୁପରିବାହୀ ଅଟନ୍ତି ।

VII. ନିମ୍ନଲିଖତ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଠିକ୍ ଥିଲେ ଠିକ୍ ( ✓) ଚିହ୍ନ ଓ ଭୁଲ ଥିଲେ ଭୁଲ (x) ଚିହ୍ନ ଦିଅ ।
(i) ଜ୍ଵର ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ରର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ପ୍ରାୟ ୮ ସେ.ମି. ହୋଇଥାଏ ?
(ii) ତୁମ ଦେହର ତାପମାତ୍ରା ପ୍ରାୟ 37°C ବା 97.4°F ଅଟେ ?
(iii) ଡିଜିଟାଲ୍ ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ରରେ ପାରଦକୁ ତାପମାତ୍ରା ମାପକ ପଦାର୍ଥ ରୂପରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ନାହିଁ ।
(iv) କଠିନ ପଦାର୍ଥ ମଧ୍ଯରେ ତାପ ପରିଚଳନ ଉପାୟରେ ସଞ୍ଚରିତ ହୁଏ ।
(v) ହିଟର ସାମନାରେ ବସିଲେ ଆମେ ବିକିରଣ ଉପାୟରେ ହିଟରରୁ ନିର୍ଗତ ତାପ ପାଇଥାଉ ?
Solution:
(i) ×
(ii) ×
(iii) ✓
(iv) ×
(v) ✓

VIII. ସ୍ତମ୍ଭ ମିଳନ କର ।

IX. ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।
(i) ବସ୍ତୁର ତାପୀୟ ସ୍ଥିତି କେଉଁ ଯନ୍ତ୍ର ସାହାଯ୍ୟରେ ଜାଣି ହେବ ?
(ii) ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ରରେ କେଉଁ ସ୍କେଲ ଅଛି ?
(iii) ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ରର ପ୍ରଥମ ଉଦ୍ଭାବକ କିଏ ଓ କେଉଁ ମସିହାରେ ସେ ଏହାକୁ ଉଦ୍ଭାବନ କରିଥିଲେ ?
(iv) ଆଧୁନିକ ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ର କେଉଁ ମସିହାରେ ତିଆରି ହେଲା ?
(v) ପ୍ରଥମେ ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ରରେ ସୂଚକ ଭାବେ କ’ଣ ବ୍ୟବହାର ହେଉଥିଲା ?
(vi) ଗୋଟିଏ ପଦାର୍ଥର ଉଷ୍ମତା ପଦାର୍ଥର କାହା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ ?
(vii) ସେଲ୍‌ସିୟସ୍ ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ରର ମାପାଙ୍କ କେତେ ?
(viii)ଫାରେନ୍ହାଇଟ୍ ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ରର ମାପାଙ୍କ କେତେ ?
(ix) ପଦାର୍ଥର ତାପମାତ୍ରା ବଦଳିବା ସହିତ ପଦାର୍ଥର ଭୌତିକ ପରିବର୍ତ୍ତନର କ’ଣ ସମ୍ବନ୍ଧ ରହିଛି ?
(x) ଆଧୁନିକ ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ରରେ ସୂଚକ ଭାବେ କ’ଣ ବ୍ୟବହାର ହେଉଛି ?
(xi) ପାରଦର ସ୍ଫୁଟନାଙ୍କ ଓ ହିମାଙ୍କ କେତେ ?
(xii) ତାପ କେତେ ପ୍ରକାରରେ ସଞ୍ଚରିତ ହୁଏ ଓ କ’ଣ କ’ଣ ?
(xiii)କଠିନ ପଦାର୍ଥରେ ତାପ ସଞ୍ଚରଣକୁ କ’ଣ କହନ୍ତି ?
(xiv) ତରଳ ଓ ଗ୍ୟାସରେ ତାପ ସଞ୍ଚରଣକୁ କ’ଣ କହନ୍ତି ?
(xv) ବିନା ମାଧ୍ୟମରେ ତାପ ସଞ୍ଚରଣକୁ କ’ଣ କହନ୍ତି ?
Solution:
(i) ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ର ସାହାଯ୍ୟରେ ବସ୍ତୁର ତାପୀୟ ସ୍ଥିତି ଜାଣି ହେବ ।
(ii) ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ରରେ ସେଲସିୟସ, ଫାରେନ୍‌ହାଇଟ୍‌, ରୋମର, କେଲଭିନ୍ ଓ ଡିଜିଟାଲ୍ ଇତ୍ୟାଦି ସ୍କେଲ ଅଛି ।
(iii) ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ରର ପ୍ରଥମ ଉଦ୍ଭାବକ ଗାଲିଲିଓ । 1592 ମସିହାରେ ସେ ଏହାକୁ ତିଆରି କରିଥିଲେ ।
(iv) ଆଧୁନିକ ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ର 1655 ମସିହାରେ ତିଆରି ହେଲା ।
(v) ପ୍ରଥମେ ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ରରେ ସୂଚକ ଭାବେ ଆଲକୋହଲ ବ୍ୟବହାର ହେଉଥିଲା ।
(vi) ଗୋଟିଏ ପଦାର୍ଥର ଉଷ୍ମତା ପଦାର୍ଥର ଅଣୁମାନଙ୍କର ଗତି ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ ।
(vii) ସେଲ୍ସିୟସ୍ ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ରର ମାପାଙ୍କ 35 ରୁ 42 ଡିଗ୍ରୀ ସେଲ୍ସିୟସ୍ ।
(viii)ଫାରେନ୍‌ହାଇଟ୍‌ ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ରର ମାପାଙ୍କ 94° ରୁ 108° ଫାରେନ୍ହାଇଟ ।
(ix) ପଦାର୍ଥର ତାପମାତ୍ରା ବଦଳିବା ସହିତ ପଦାର୍ଥର ସଂକୋଚନ ଓ ପ୍ରସାରଣ ହୁଏ ।
(x) ଆଧୁନିକ ତାପମାନ ଯନ୍ତ୍ରରେ ସୂଚକ ଭାବେ ପାରଦ ବ୍ୟବହାର ହେଉଛି ।
(xi) ପାରଦର ସ୍ଫୁଟନାଙ୍କ 357 ଡିଗ୍ରୀ ସେଲସିୟସ ଓ ହିମାଙ୍କ 39 ଡିଗ୍ରୀ ସେଲସିୟସ୍ ।
(xii) ତାପ ତିନି ପ୍ରକାରରେ ସଞ୍ଚରିତ ହୁଏ – ପରିବହନ, ପରିଚଳନ ଓ ବିକିରଣ ।
(xiii)କଠିନ ପଦାର୍ଥରେ ତାପ ସଞ୍ଚରଣକୁ ପରିବହନ କହନ୍ତି ।
(xiv) ତରଳ ଓ ଗ୍ୟାସରେ ତାପ ସଞ୍ଚରଣକୁ ପରିଚଳନ କହନ୍ତି ।
(xv) ବିନା ମାଧ୍ୟମରେ ତାପ ସଞ୍ଚରଣକୁ ବିକିରଣ କହନ୍ତି ।

Odisha State Board BSE Odisha 7th Class Science Important Questions Chapter 11 ଗତି ଓ ସମୟ Important Questions and Answers.

BSE Odisha Class 7 Science Important Questions Chapter 11 ଗତି ଓ ସମୟ

Question 1.
ଗ୍ରାଫ୍ ପାଇଁ ସ୍କେଲ୍ ବାଛିବାବେଳେ କେଉଁ ବିଷୟ ପ୍ରତି ଧ୍ୟାନଦେବା ଉଚିତ ?
Solution:
(i) ଗ୍ରାଫ୍ ଆଙ୍କିବାକୁ ଥ‌ିବା ପ୍ରତ୍ୟେକ ରାଶିର ସାରଣୀରେ ଥିବା ସର୍ବୋଚ୍ଚ ମୂଲ୍ୟ ଓ ସର୍ବନିମ୍ନ ମୂଲ୍ୟ କେତେ ସ୍ଥିର କରିବା ଉଟିତ |
(ii) ରାଶିମାନଙ୍କର ମଧ୍ୟବର୍ତ୍ତୀ ମୂଲ୍ୟ ମଧ୍ଯ କେତେ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ ଏବଂ ସ୍କେଲ୍ ଏମିତି ନେବାକୁ ହେବ ଯେମିତି ଏହି ମଧ୍ୟବର୍ତ୍ତୀ ମୂଲ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ସହଜରେ ଅକ୍ଷମାନଙ୍କରେ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରିହେବ । ସ୍କେଲ୍ ଏମିତି ବାଛିବ ଯେପରି ଗ୍ରାଫ୍ କାଗଜଟି ପ୍ରାୟ ପୂରାପୂରି ବ୍ୟବହାର ହେବ ।

ବସ୍ତୁନିଷ୍ ପ୍ରଣୋଉର :

I. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(i) ନୌସଞ୍ଚାଳନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବେଗର ଏକକ ହେଉଛି _________ |
(ii) ଦ୍ଵପ୍ରିମ ଉପଗ୍ହକୃ ଭୂତ୍ପପରୁ ଉଠାଲଦାପାଇଁ ଯେଉଁ କାରାଯାଏ ତାର ବେଗ _________ ଯାଏଁ ହୋଇଥାଏ ।
(iii) ଗ୍ରାଫ୍ ପାଇଁ ଯେଉଁ ଦୁଇଟି ରାଶିକୁ ନିଆଯିବ ତା’ ମଧ୍ୟରୁ ସ୍ଵାଧୀନ ବା ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ରାଶିକୁ _________ ରାଣିକୁ ନିଆଯାଇଥାଏ ।
(iv) ଏକକ ସମୟରେ ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁ ଗତି କରିଥିବା ଦୂରତାକୁ ବସ୍ତୁର _________ କୁହାଯାଏ |
(v) ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁର ଗତିକୁ _________ ସ୍ତାଫ୍ ହାରୀ ଭପସ୍ଥାପନ କହାଯାଏ |
(vi) ବେଗର ମୌଳିକ ଏକକ _________ |
Solution:
(i) ନଟ୍
(ii) ୮ କି.ମି./ସେ.
(iii) x-ଅକ୍ଷରେ ଓ y ଅକ୍ଷରେ
(iv) ବେଗ
(v) ସମୟ-ଦୂରତା
(vi) ମିଟର/ସେକେଣ୍ଡ

II. ବାମପାର୍ଶ୍ଵର ସମ୍ପର୍କକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟକରି ଦକ୍ଷିଣପାର୍ଶ୍ବର ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(i) ସାଇକେଲ ଚକର ଗତି : ସରଳରେଖ୍ୟ :: ସୂର୍ଯ୍ୟ ଚାରିପାଖରେ ପୃଥ‌ିବୀର ଗତି : _________
(ii) ଦୋଳି ଖେଳିବା ଗତି : ଦୋଳନଗତି : ଘଣ୍ଟାର ସେକେଣ୍ଡ କଣ୍ଟାର ଗତି : _________
(iii) ଦୂରତାର ଏକକ : ମିଟର :: ବେଗର ଏକକ : _________
(iv) ସମୟର ମୌଳିକ ଏକକ : ସେକେଣ୍ଡ : ସମୟର ବୃହତ୍ତର ଏକକ : _________
(v) କୃତ୍ରିମ ଉପଗ୍ରହର ବେଗ : ୫ କି.ମି.|ସେ :: କଇଁଛର ବେଗ : _________
Solution:
(i) ଆବର୍ତୀ
(ii) ବୃତ୍ତୀୟ ଗତି
(iii) ମି./ସେ.
(iv) ମିନିଟ୍
(v) ୫ ମି. ସେ.

III. ରେଖାଙ୍କିତ ପଦ ନ ବଦଳାଇ ଭ୍ରମ ଥିଲେ ସଂଶୋଧନ କର ।
(i) ସମୟର ମୌଳିକ ଏକକ ଘଣ୍ଟା ଅଟେ ।
(ii) ଦୁଇଟି ସହର ମଧ୍ୟରେ ଦୂରତା ସେଣ୍ଟିମିଟରରେ ମପାଯାଏ ।
(iii) ପ୍ରତ୍ୟେକ ବସ୍ତୁ ଗତି କଲାବେଳେ ସାଧାରଣତଃ ଏକ ସମାନ ବେଗରେ ଗତି କରିଥାନ୍ତି ।
(iv) ଗୋଟିଏ ସରଳ ଦୋଳକର ଦୋଳନ ସମୟ ଧ୍ରୁବ ନୁହେଁ ।
(v) ଟ୍ରେନ୍‌ର ବେଗ ମି./ଘଣ୍ଟାରେ ପ୍ରକାଶ କରାଯାଏ ।
Solution:
(i) ସମୟର ମୌଳିକ ଏକକ ସେକେଣ୍ଡ ଅଟେ ।
(ii) ଦୁଇଟି ସହର ମଧ୍ୟରେ ଦୂରତା କିଲୋମିଟରରେ ମପାଯାଏ ।
(iii) ପ୍ରତ୍ୟେକ ବସ୍ତୁ ଗତି କଲାବେଳେ ସାଧାରଣତଃ ଏକ ଅସମ ବେଗରେ ଗତି କରିଥାନ୍ତି ।
(iv) ଗୋଟିଏ ସରଳ ଦୋଳକର ଦୋଳନ ସମୟ ଧ୍ରୁବ ଅଟେ ।
(v) ଟ୍ରେନର ବେଗ କି.ମି.|ଘ.ରେ ପ୍ରକାଶ କରାଯାଏ ।

IV. ସ୍ତମ୍ଭ ମିଳନ କର ।

V. ବନ୍ଧନୀ ମଧ୍ଯରୁ ଉପଯୁକ୍ତ ଉତ୍ତର ବାଛି ଲେଖ ।
(i) ବେଗର ମୌଳିକ ଏକକ କ’ଣ ? (ମି./ସେ., କି.ମି./ଘଣ୍ଟା, ମାଇଲ୍/ଘଣ୍ଟା, ମିଟର/ଘଣ୍ଟା)
(ii) ଗୋଟିଏ କଇଁଛର ବେଗ ପ୍ରାୟ କେତେ ? (୮ ସେ.ମି./ସେ., ୧୨ ସେ.ମି./ସେ., ୧୦ ସେ.ମି |ସେ., ୧୮ ସେ.ମି./ସେ.)
(iii) ମନ୍ତ୍ରାଶ୍ୱନ୍ୟରେ ଆଲୋକର ବେଗ କେତେ.ମି. ମି./ସେ. ? (3 × 10⁸, 3 × 10⁶, 3 × 10⁵, 3 × 10⁷)
(iv) ଦିଲ୍ଲୀର ଜନ୍ତର-ମନ୍ତରଠାରେ କେଉଁଘଡ଼ି ଅଛି ? (ସୂର୍ଯ୍ୟଘଡ଼ି, ବାଲୁକାଘଡ଼ି, ଜଳଘଡ଼ି, ବିରାମଘଡ଼ି)
(v) ସୂର୍ଯ୍ୟ ଚାରିପାଖରେ ପୃଥ‌ିବୀର ଗତି କେଉଁ ପ୍ରକାର ଗତି ? (ସରଳରେଖକ, ବୃତ୍ତୀୟ, ଆବର୍ଜୀ, ଦୋଳନ)
Solution:
(i) ମି./ସେ
(ii) ୮ ସେ.ମି./ସେ.
(iii) 3 × 10⁸
(iv) ସୂର୍ଯ୍ୟଘଡ଼ି
(v) ଆବର୍ତୀ

VI. ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।
(କ) ଏକକ ସମୟରେ ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁ ଗତି କରିଥିବା ଦୂରତାକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
(i) ଗତି
(ii) ବେଗ
(iii) ତ୍ଵରଣ
(iv) ଶକ୍ତି
Solution:
(ii) ବେଗ

(ଖ) କୌଣସି ବସ୍ତୁର ସମୟ ଅନୁସାରେ ସ୍ଥାନ ପରିବର୍ତ୍ତନକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
(i) ଗତି
(ii) ବେଗ
(iii) ତ୍ଵରଣ
(iv) ଶକ୍ତି
Solution:
(i) ଗତି

(ଗ) ‘ନିଜର ଅକ୍ଷ ଚାରିପାଖରେ ବୁଲୁଥ୍ ପୃଥ‌ିବୀର ଗତି’ କେଉଁ ଗତିର ଅନ୍ତର୍ଗତ ?
(i) ସରଳରୈଖିକ
(ii) ବୃତ୍ତୀୟ
(iii) ଆବର୍ତ୍ତୀ
(iv) ଦୋଳନ
Solution:
(iii) ଆବର୍ତ୍ତୀ

(ଘ) ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁ ଗତି କଲାବେଳେ ଯଦି ତା’ର ବେଗ ମୁହଁମୂହଁ ପରିବର୍ତ୍ତିତ ହୁଏ, ଏପରି ଗତିକୁ କେଉଁ ଗତି କୁହାଯାଏ ?
(i) ନୈକସମାନ ଗତି
(ii) ସମଗତି
(iii) ବିସମ ଗତି
(iv) ବୃତ୍ତୀୟ ଗତି
Solution:
(i) ନୈକସମାନ ଗତି

(ଙ) ସମୟ ମାପିବା ପାଇଁ ଘଣ୍ଟାରେ ବସ୍ତୁର କେଉଁ ଗତି ବ୍ୟବହାର ହୋଇଥାଏ ?
(i) ସରଳରେଖକ ବା ବୃତ୍ତୀୟ
(ii) ବୃତ୍ତୀୟ ବା ଆବର୍ତ୍ତୀ
(iii) ଆବର୍ତୀ ବା ଦୋଳନ
(iv) ଦୋଳନ ବା ସରଳରେଖିକ
Solution:
(iii) ଆବର୍ତୀ ବା ଦୋଳନ

(ଚ) ନିମ୍ନୋକ୍ତ କାହାଦ୍ଵାରା ଗତିଶୀଳ ଯାନର ବେଗ ମପାଯାଏ ?
(i) ଓଡ଼ୋମିଟର
(ii) ସ୍ବିଡ଼ୋମିଟର
(iii) ଷ୍ଟପ୍ଚ୍
(iv) ଡିଜିଟାଲ ଘଡ଼ି
Solution:
(ii) ସ୍ବିଡ଼ୋମିଟର

(ଛି) ଦୋଳକର ଦୋଳନ ସମୟ ମାପିବା ପାଇଁ କେଉଁ ଘଡ଼ି ବ୍ୟହାର କରାଯାଏ ?
(i) ଜଳଘଡ଼ି
(ii) ବାଲୁକାଘଡ଼ି
(iii) ସୂର୍ଯ୍ୟଘଡ଼ି
(iv) ବିରାମଘଡ଼ି
Solution:
(iv) ବିରାମଘଡ଼ି

(ଜ) ନିମ୍ନୋକ୍ତ କାହାଦ୍ଵାରା ଗତିଶୀଳ ଯାନର ଅତିକ୍ରାନ୍ତ ଦୂରତା ମାପ କରାଯାଏ ?
(i) ଓଡ଼ୋମିଟର
(ii) ସ୍ବିଡ଼ୋମିଟର
(iii) ଷ୍ଟପଚ୍
(iv) ଡିଜିଟାଲ ଘଡ଼ିର
Solution:
(i) ଓଡ଼ୋମିଟର

(ଝ) ଗୋଟିଏ ଗତିଶୀଳ ବସ୍ତୁର ସମୟ-ଦୂରତା ଗ୍ରାଫ୍ କେଉଁ ଗ୍ରାଫ୍ ଅଟେ ?
(i) ବାରଗ୍ରାଫ୍
(ii) ରେଖାଗ୍ରାଫ୍
(iii) ପାଇଚାର୍ଟ
(iv) ସ୍ତମ୍ଭ ଗ୍ରାଫ୍
Solution:
(ii) ରେଖାଗ୍ରାଫ୍

(ଞ) ତଥ୍ୟକୁ ଆନୁପାତିକ ପରିମାଣ ଅନୁଯାୟୀ ବୃତ୍ତାକାର ଗ୍ରାଫ୍ଟରେ ପ୍ରକାଶ କରିବାକୁ କ’ଣ କହନ୍ତି ?
(i) ବାରଗ୍ରାଫ୍
(ii) ବୃତ୍ତୀୟ ଗ୍ରାଫ୍
(iii) ପାଇଚାର୍ଟ
(iv) ରେଖାଗ୍ରାଫ୍
Solution:
(iii) ପାଇଚାର୍ଟ

VII. ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।
(i) ଯେକୌଣସି ବସ୍ତୁର ଗତି କେତେ ପ୍ରକାର ଓ କ’ଣ କ’ଣ ହୋଇପାରେ ?
(ii) ପୃଥ‌ିବୀ ନିଜ ଅକ୍ଷରେ ବୁଲିବା କି ପ୍ରକାର ଗତି ?
(iii) ଘଡ଼ିର ସୂଚକ କଣ୍ଟାର ଗତି କି ପ୍ରକାର ଗତି ?
(iv) ବସ୍ତୁର ବେଗ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
(v) ଦୂରତା, ସମୟ ଓ ବେଗର ମୌଳିକ ଏକକ କ’ଣ ?
(vi) ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁର ଗତିକୁ କେଉଁ ଗ୍ରାଫ୍ ଦ୍ବାରା ଉପସ୍ଥାପନ କରାଯାଏ ?
(vii) ସମୟ ମାପିବା ପାଇଁ ଘଣ୍ଟାର କେଉଁ ଗତିକୁ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ?
(viii) ଦୁଇଟି ବସ୍ତୁ ମଧ୍ୟରେ କିଏ ଧୀର, କ୍ଷୀପ୍ର କିପରି ଜାଣିବା ?
(ix) ସିଧା ରାସ୍ତାରେ ଯାଉଥିବା ସାଇକେଲ ଚକର ଗତି କେଉଁ ପ୍ରକାରର ହୋଇଥାଏ ?
(x) ସ୍ଥିରବସ୍ତୁ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
Solution:
(i) ଯେକୌଣସି ବସ୍ତୁର ଗତି ସରଳରେଖ, ଦୋଳନ, ବୃତ୍ତୀୟ ଓ ଆବର୍ତ୍ତୀ ହୋଇପାରେ ।
(ii) ପୃଥ‌ିବୀ ନିଜ ଅକ୍ଷରେ ବୁଲିବା ଆବର୍ତୀ ଗତି ।
(iii) ଘଡ଼ିର ସୂଚକ କଣ୍ଟାର ଗତି ଆବର୍ତୀ ଗତି ।
(iv) ଏକକ ସମୟରେ ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁ ଯେତିକି ଦୂରତା ଅତିକ୍ରମ କରେ ତାହାକୁ ସେ ବସ୍ତୁର ବେଗ କୁହାଯାଏ ।
(v) ଦୂରତା ମାପର ମୌଳିକ ଏକକ ମିଟର, ସମୟ ମାପର ସେକେଣ୍ଡ ଓ ବେଗ ମାପର ମୌଳିକ ଏକକ ମିଟର/ସେକେଣ୍ଡ ।
(vi) ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁର ଗତିକୁ ସମୟ-ଦୂରତା ଗ୍ରାଫ୍ ଦ୍ଵାରା ଉପସ୍ଥାପନ କରାଯାଏ ।
(vii) ସମୟ ମାପିବା ପାଇଁ ଘଣ୍ଟାର ଦୋଳନ ଗତି ବା ଆବର୍ତ୍ତୀ ଗତିକୁ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।
(viii) ଦୁଇଟି ବସ୍ତୁ ମଧ୍ୟରେ କିଏ ଧୀର କିଏ କ୍ଷୀପ୍ର ଜାଣିବା ପାଇଁ ସେମାନଙ୍କର ବେଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରିବା ।
(ix) ସିଧା ରାସ୍ତାରେ ଯାଉଥିବା ସାଇକେଲ ଚକର ଗତି ସରଳରେଖ୍ୟ ଗତି ।
(x) ଯେଉଁ ବସ୍ତୁ ସମୟ ସହ ନିଜର ସ୍ଥାନ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରେ ନାହିଁ, ତାହାକୁ ସ୍ଥିରବସ୍ତୁ କହନ୍ତି ।

Odisha State Board BSE Odisha 7th Class Science Important Questions Chapter 10 ଉଦ୍ଭିଦରେ ବଂଶ ବିସ୍ତାର Important Questions and Answers.

BSE Odisha Class 7 Science Important Questions Chapter 10 ଉଦ୍ଭିଦରେ ବଂଶ ବିସ୍ତାର

Question 1.
ସ୍ଵପରାଗଣ ଓ ପରପରାଗଣର ଉପକାରିତା ଓ ଅପକାରିତା ଲେଖ ।
Solution:

Question 2.
ସପୁଷ୍ପକ ଉଦ୍ଭଦରେ ସମାୟନ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ଦ୍ବିସମାୟନ ଓ ତ୍ରି ସଂଯୋଜନ କୁହାଯାଏ କାହିଁକି ?
Solution:
(i) ସପୁଷ୍ପକ ଆବୃତଜୀବୀ ଉଦ୍ଭଦରେ ଦୁଇଟି ସମାୟନ କ୍ରିୟା ଦେଖ‌ିବାକୁ ମିଳେ ।
(ii) ସେଥୁରୁ ଗୋଟିଏ ହେଲା ସ୍ତ୍ରୀ ଯୁଗ୍ଧକର ସମାୟନ ଓ ଅନ୍ୟଟି ହେଲା ଦ୍ବିତୀୟକ ନ୍ୟଷ୍ଟିର ସମାୟନ । ଉଭିଦର ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ଦ୍ବିସମାୟନ କୁହାଯାଏ ।
(iii) ପରାଗନଳୀର ଅଗ୍ରଭାଗରେ ଥ‌ିବା ଦୁଇଟି ପୁଂ ଯୁଗ୍ମକ (male gamete) ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ ସ୍ତ୍ରୀ ଯୁଗ୍ମକର ସମାୟନ ଓ ଅନ୍ୟଟି ଦ୍ବିତୀୟକ ନ୍ୟଷ୍ଟିର ସମାୟନ କରିଥାଏ ।
(iv) ଦ୍ଵିତୀୟ ସମାୟନରେ ଗୋଟିଏ ପୁଂଯୁଗ୍ମକର ଓ ଅନ୍ୟ ଦୁଇଟି ମେରୁନ୍ୟଷ୍ଠିର; ଏହିପରି ତିନୋଟି ନ୍ୟଷ୍ଟିର ସଂଯୋଜକ ଘଟୁଥ‌ିବାରୁ ଏହାକୁ ତ୍ରିସଂଯୋଜକ କୁହାଯାଏ । ଏହିପରି ଭୃଣାଶୟ ଥଳୀ ମଧ୍ୟରେ ଦ୍ବିସମାୟନ ଓ ତ୍ରିସଂଯୋଜନ ଘଟିଥାଏ ।

Question 3.
ଏକବାସୀ ଓ ଦ୍ବିବାସୀ ଉଭିଦ କାହାକୁ କହନ୍ତି, ଉଦାହରଣ ସହ ଲେଖ ।
(i) ଫୁଲ ଏକଲିଜା ଚା ଉଭୟଲିଜା ହୋଲାପାରେ | କଖାରୁ ଗଛିରେ କେବିକ ଫ୍ଲକେଶର ବା ଗଇଂକେଶର ଥ୍ବା ଫୁଲ ଦେଖାଯାଏ । ଦୁଇ ପ୍ରକାର ଫୁଲ ଗୋଟିଏ କଖାରୁ ଗଛରେ ଥ‌ିବାରୁ ଏପରି ଉଭିଦକୁ ଏକବାସୀ ଉଭିଦ କୁହାଯାଏ । ଉଦାହରଣ – କଖାରୁ, କାକୁଡ଼ି, ଜହ୍ନି ଆଦି ଏକବାସୀ ଉଦ୍ଭିଦ ।
(ii) ହେଲେ ସୋରିଷ ଓ ମନ୍ଦାର ଫୁଲରେ ଉଭୟ ପୁଂକେଶର ଓ ଗର୍ଭକେଶର ଗୋଟିଏ ଫୁଲରେ ଥ‌ିବାରୁ ଏହା ଦ୍ଵିଲିଙ୍ଗୀ । କିନ୍ତୁ ଗୋଟିଏ ଖଜୁରୀ ଓ ତାଳ ପରି ଗଛରେ କେବଳ ଅଣ୍ଡିରା ଫୁଲ ବା ମାଈଫୁଲ ହେଉଥିବାର ଦେଖାଯାଏ । ଏଗୁଡ଼ିକୁ ଦ୍ବିବାସୀ ଉଦ୍ଭଦ କୁହାଯାଏ ।
ଉଦାହରଣ – ଖଜୁରୀ ଓ ତାଳ ଆଦି ଦ୍ବିବାସୀ ଉଦ୍ଭିଦ ।

ସଂଶିପ୍ତଧାମା ପ୍ରଣୋଉର :

I. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(i) ୟୁଲୋଥିକସ୍ ________ ଦ୍ଵାରା ବଂଶବିସ୍ତାର କରେ ।
(ii) ପେନ୍‌ସିଲିୟମ୍ ________ ଦ୍ବାରା ଅଲିଙ୍ଗୀ ଜନନ କରିଥାଏ ।
(iii) ________ କଲିକନ ପ୍ରକ୍ରିମ୍ବାରେ ବଣବିଣ୍ଡାର କରେ |
(iv) ଫିମ୍ପିରେ ________ ଜନନ ଦେଖାଯାଏ ।
(v) ତାଳଗଛ ଏକ ________ ଉଭିଦ ।
(vi) ________ ହେଉଛି ଜୀବର ପ୍ରଥମ କୋଷ !
(vii) ଉଦ୍ଭିଦର ସମାୟନ ପରେ ________ ବଢ଼ି ଭୃଣରେ ପରିଣତ ହୁଏ ।
(viii) ସ୍ପାଇରୋଗାଏରା ________ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ବଂଶବୃଦ୍ଧି କରେ ।
(ix) ________ ଦେଇଛି ଏକ ଏକକୋଷ ର୍ଶେବାଲ |
(x) ପରାଗରେଣୁ ________ ରେ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।
Solution:
(i) ଚଳରେଣୁ
(ii) ବାହ୍ୟରେଣୁ
(iii) ଇଷ୍ଟ
(iv) ଅଲିଙ୍ଗୀ
(v) ଦ୍ବିବାସୀ
(vi) ଯୁଗ୍ମଜ
(vii) ଯୁଗ୍ମଜକୋଷ
(viii) ବିଖଣ୍ଡନ
(ix) କବକ
(x) ପରାଗପେଟି

II. ବାମପାର୍ଶ୍ବରେ ଥ‌ିବା ଶବ୍ଦଦ୍ୱୟର ସମ୍ପର୍କକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟକରି ଦକ୍ଷିଣପାର୍ଶ୍ଵରେ ଥ‌ିବା ଶବ୍ଦର ସମ୍ପର୍କିତ ଶବ୍ଦଟି ଲେଖ ।
(i) ଇଷ୍ଟ : କଳିକନ :: ସ୍ପାଇରୋଗାଏରା : ________
(ii) ୟୁଲୋଥିକ୍‌ସ : ଚଳରେଣୁ :: ପେନ୍‌ସିଲିୟମ୍ : ________
(iii) ଯୁଗ୍ମକ : ଏକଗୁଣିତ :: ଯୁଗ୍ମଜ : ________
(iv) ସ୍ଵପରାଗଣ : ମଟରଫୁଲ :: ପର ପରାଗଣ : ________
(v) ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିଆ ଦଳ : ଜଳ :: ମକା : ________
Solution:
(i) ବିଖଣ୍ଡନ,
(ii) ବାହ୍ୟରେଣୁ,
(iii) ଦ୍ବିଗୁଣିତ,
(iv) ଖଜୁରି ଫୁଲ,
(v) ବାୟୁ

III. ନିମ୍ନଲିଖୂତ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଗୋଟିଏ ବା ଦୁଇଟି ଶବ୍ଦରେ ଲେଖ ।
(i) ଗୋଟିଏ ଏକବାସୀ ଉଭିଦର ନାମ ଲେଖ ।
(ii) ଯୁଗ୍ମକ ଦୁଇଟିର ମିଳନରୁ କ’ଣ ମିଳେ ?
(iii) ମଟର ଫୁଲରେ କେଉଁ ପରାଗଣ ଦେଖାଯାଏ ?
(iv) ମକାଗଛରେ ଫୁଲରୁ ପରାଗରେଣୁ କେଉଁ ମାଧ୍ୟମରେ ସ୍ଥାନାନ୍ତର ହୁଏ ?
(v) ସମାୟନ ପୂର୍ବରୁ ଦୁଇଟି ମେରୁ ନ୍ୟଷ୍ଟି ମିଳିତ ହୋଇ କ’ଣ ଗଠନ କରନ୍ତି ?
Solution:
(i) କଖାରୁ
(ii) ଯୁଗ୍ମଜ
(iii) ସ୍ବ-ପରାଗଣ
(iv) ବାୟୁ
(v) ଦ୍ବିତୀୟକ ନ୍ୟଷ୍ଟି

IV. ‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭରେ ଥ‌ିବା ଶବ୍ଦ ସହ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଉପଯୁକ୍ତ ଶବ୍ଦ ମିଳାଅ ।

V. ନିମ୍ନୋକ୍ତ ପଦଗୋଷ୍ଠୀ ମଧ୍ୟରୁ ତିନୋଟି ସମ୍ବନ୍ଧିତ ହେଲେ ଗୋଟିଏ ନୁହେଁ, ଅସମ୍ବନ୍ଧିତ ପଦଟିକୁ ବନ୍ଧନୀ ମଧ୍ଯରୁ ବାଛି ଲେଖ ।
(i) ଫଣ୍ଡ, ମସ୍, ଇଷ୍ଟ, ୟୁଲୋଥିକ୍‌ (ରେଣୁଭବନ ଦୃଷ୍ଟିରୁ)
(ii) ରେଣୁଭବନ, କଳିକନ, ବିଭଞ୍ଜନ, ଡିମ୍ବଯୁଗ୍ମନ (ଉଭିଦର ଅଲିଙ୍ଗୀଜନନ ଦୃଷ୍ଟିରୁ)
(iii) ଡିମ୍ବକ, ଡିମ୍ବକାୟା, କୋଷିକା, ବୀଜରନ୍ଧ୍ର (ଡିମ୍ବାଶୟର ଗଠନ ଦୃଷ୍ଟିରୁ)
(iv) ଡିମ୍ବକୋଷ, ସହାୟକ କୋଷ, ମେରୁ ନ୍ୟଷ୍ଟି, ଆଚ୍ଛାଦ
(v) ମକା, ଚିନାବାଦାମ, ଚଣା, ଖଜୁରୀ (ସ୍ଵପରାଗଣ ଅନୁଯାୟୀ )
Solution:
(i) ଇଷ୍ଟ,
(ii) ଡିମ୍ବଯୁଗ୍ମକ
(iii) କୋଷିକା
(iv) ଆଚ୍ଛାଦ
(v) ଖଜୁର

VI. ରେଖାଙ୍କିତ ପଦକୁ ନ ବଦଳାଇ ଭ୍ରମଥ୍
(i) ଆଳୁ ହେଉଛି ଏକ ରୂପାନ୍ତରିତ ମୂଳ ।
(ii) ଅମରପୋଇ ପତ୍ରର ଡେମ୍ଫରୁ ନୂତନ ଉଭିଦ ଜାତ ହୁଏ ।
(iii) ସ୍ପାଇରୋଗାଇରା କଳିକନ ଦ୍ବାରା ବଂଶବିସ୍ତାର କରେ ।
(iv) ବାହ୍ୟରେଣୁ ରେଣୁପେଟୀରେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ ।
(v) ସମାୟନ ପରେ ଡିମ୍ବାଶୟଟି ବଢ଼ି ବୀଜରେ ପରିଣତ ହୁଏ ।
Solution:
(i) ଆଳୁ ହେଉଛି ଏକ ରୂପାନ୍ତରିତ କାଣ୍ଡ ।
(ii) ଅମରପୋଇ ପତ୍ରର ମୂଳରୁ ନୂତନ ଉଭିଦ ଜାତ ହୁଏ ।
(iii) ସ୍ପାଇରୋଗାଇରା ବିଖଣ୍ଡନ ଦ୍ବାରା ବଂଶବିସ୍ତାର କରେ ।
(iv) ବାହ୍ୟରେଣୁ ଧାରକର ଅଗ୍ରଭାଗରେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ ।
(v) ସମାୟନ ପରେ ଡ୍ରିମ୍ବାଶୟଟି ବଢ଼ି ଫଳରେ ପରିଣତ ହୁଏ ।

VII. ନିମ୍ନଲିଖ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଗୋଟିଏ ବା ଦୁଇଟି ଶବ୍ଦରେ ଲେଖ ।
(i) ଗୋଟିଏ ଏକବାସୀ ଉଭିଦର ନାମ ଲେଖ ।
(ii) ଯୁଗ୍ମକ ଦୁଇଟିର ମିଳନରୁ କ’ଣ ମିଳେ ?
(iii) ମଟର ଫୁଲରେ କେଉଁ ପରାଗଣ ଦେଖାଯାଏ ?
(v) ସମାୟନ ପୂର୍ବରୁ ଦୁଇଟି ମେରୁ ନ୍ୟଷ୍ଟି ମିଳିତ ହୋଇ କ’ଣ ଗଠନ କରନ୍ତି ?
(iv) ମକାଗଛ ଫୁଲରୁ ପରାଗରେଣୁ କେଉଁ ମାଧ୍ୟମରେ ସ୍ଥାନାନ୍ତର ହୁଏ ?

VIII. ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।
(କ) ନିମ୍ନୋକ୍ତ ମଧ୍ୟରୁ କେଉଁଟି କାଣ୍ଡ ଅଙ୍ଗୀୟ ଜନନର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ନୁହେଁ ?
(i) ଅଦା
(ii) ହଳଦୀ
(iii) ଡାଲିଆ
(iv) ପିଆଜ
Solution:
(iii) ଡାଲିଆ

(ଖ) ଅପୁଷ୍ପକ ଉଦ୍ଭଦଗୁଡ଼ିକ କାହାଦ୍ଵାରା ବଂଶବିସ୍ତାର କରିଥା’ନ୍ତି ?
(i) ଲିଙ୍ଗୀୟ
(ii) ଅଲିଙ୍ଗୀ
(iii) ଅଙ୍ଗୀୟ
(iv) ଲିଙ୍ଗୀୟ ଓ ଅଙ୍ଗୀୟ
Solution:
(iii) ଅଙ୍ଗୀୟ

(ଗ) ଚଳରେଣୁ ଉଭିଦ ମଧ୍ଯରେ କେଉଁଠି ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ?
(i) ରେଣୁପେଟି
(ii) ଧାରକର ଅଗ୍ରଭାଗରେ
(iii) ପରାଗ ପେଟିକା
(iv) ଶଳାକା
Solution:
(i) ରେଣୁପେଟି

(ଘ) ବାହ୍ୟରେଣୁ କେଉଁଠି ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ?
(i) ରେଣୁପେଟି
(ii) ଧାରକର ଅଗ୍ରଭାଗରେ
(iii) ପରାଗ ପେଟିକା
(iv) ଶଳାକା
Solution:
(ii) ଧାରକର ଅଗ୍ରଭାଗରେ

(ଙ) କେଉଁ ଉଇଦର ମୂଲକୁ ନୁତନ ଗଛି ଲାତ ଦ୍ଏ ?
(i) ତାଲିଆ
(ii) ଗୋଲାପ
(iii) ରିକ୍‌ସିଆ
(iv) ଥିବା
Solution:
(i) ତାଲିଆ

(ଚ) କେଉଁ ଜୀବ ଏକକୋଷୀ ନୁହେଁ ?
(i) ବୀଜାଣୁ
(ii) ଆଦିପ୍ରାଣୀ
(iii) ଇଷ୍ଟ
(iv) କୌଣସିଟି ନୁହେଁ
Solution:
(iv) କୌଣସିଟି ନୁହେଁ

(ଛ) କେଉଁ ଉଭିଦ କଳିକନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ବଂଶବୃଦ୍ଧି କରେ ?
(i) ଜୀବାଣୁ
(ii) ଇଷ୍ଟ
(iii) ଛତୁ
(iv) ଫଣ୍ଡ
Solution:
(ii) ଇଷ୍ଟ

(ଜି) ଅମରପୋଇ ପତ୍ର ଧାରରେ ଥିବା କେଉଁଥୁରୁ ନୂତନ ଉଭିଦ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ?
(i) ମୁକୁଳ
(ii) ପରାଗପେଟି
(iii) ଶଳାକା
(iv) ଫଳିକାଶୀର୍ଷ
Solution:
(i) ମୁକୁଳ

(ଝ) ସପୁଷ୍ପକ ଉଦ୍ଭଦର କେଉଁଟି ପ୍ରଜନନ ଅଙ୍ଗ ?
(i) ପତ୍ର
(ii) ଫୁଲ
(iii) କାଣ୍ଡ
(iv) ମୂଲ
Solution:
(ii) ଫୁଲ

IX. ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।
(i) ପ୍ରଜନନ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
(ii) ପ୍ରଜନନର ଆବଶ୍ୟକତା କ’ଣ ?
(iii) ଅଙ୍ଗୀୟ ଜନନ କ’ଣ ?
(iv) ଆଳୁର ଆଖ୍ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
(v) ଇଷ୍ଟ କିପରି ବଂଶ ବିସ୍ତାର କରେ ?
(vi) ପେନସିଲିୟମରେ କାହାଦ୍ଵାରା ବଂଶ ବିସ୍ତାର ହୁଏ ?
(vii) ଚଳରେଣୁ କେଉଁଠାରେ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ?
(viii)ବାହ୍ୟରେଣୁ କେଉଁଠାରେ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ?
(ix) ସପୁଷ୍ପକ ଉଦ୍ଭଦରେ କେଉଁ କେଉଁ ପ୍ରକାର ପ୍ରଜନନ ହୁଏ ?
(x) ଭ୍ରମର, ମହୁମାଛି ଓ ପ୍ରଜାପତି ଉଭିଦର ପ୍ରଜନନରେ କି ସାହାଯ୍ୟ କରନ୍ତି ?
(xi) ଦ୍ବିବାସୀ ଉଦ୍ଭଦ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
(xii) ଏକବାସୀ ଉଦ୍ଭଦ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
(xiii)ଦ୍ବିଲିଙ୍ଗୀ ଉଭିଦ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
Solution:
(i) ପୃଥ‌ିବୀ ପୃଷ୍ଠରେ ଥ‌ିବା ସମସ୍ତ ପ୍ରାଣୀ ଓ ଉଦ୍ଭିଦ ନିଜପରି ଜୀବଟିଏ ସୃଷ୍ଟି କରିବା ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ପ୍ରଜନନ କହନ୍ତି ।
(ii) ପ୍ରଜନନ ଦ୍ବାରା ସେହି ଉଭିଦ ବା ପ୍ରାଣୀର ବଂଶବୃଦ୍ଧି ହୁଏ ।
(iii) ଉଦ୍ଭଦର ମୂଳ, କାଣ୍ଡ ବା ପତ୍ରପରି ଅଂଶରୁ ନୂତନ ଉଭିଦ ଜାତ ହେଲେ, ତାହାକୁ ଅଙ୍ଗୀୟ ଜନନ କୁହାଯାଏ ।
(iv) ପୁରୁଣା ଆଳୁ କିଛିଦିନ ଘରେ ରହିଗଲେ ଆଳୁ ଦେହରେ କଳିକା ବାହାରେ । ଏହି କଳିକାକୁ ଆଳୁର ଆଖି କହନ୍ତି ।
(v) ଇଷ୍ଟ କଳିକନ ବା କୋରୋକୋଦ୍‌ଗମ୍ ପ୍ରଣାଳୀରେ ବଂଶ ବିସ୍ତାର କରେ ।
(vi) ପେନସିଲିୟମରେ ବାହ୍ୟରେଣୁ ଦ୍ବାରା ବଂଶ ବିସ୍ତାର ହୁଏ ।
(vii) ଚଳରେଣୁ ଉଭିଦର ରେଣୁପେଟୀଠାରେ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।
(viii) ବାହ୍ୟରେଣୁ ଧାରକ ପତ୍ରର ଅଗ୍ରଭାଗରେ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।
(ix) ସପୁଷ୍ପକ ଉଦ୍ଭଦରେ ଅଙ୍ଗୀୟ ଓ ଲିଙ୍ଗୀୟ ଜନନରେ ପ୍ରଜନନ ହୁଏ ।
(x) ଭ୍ରମର, ମହୁମାଛି ଓ ପ୍ରଜାପତି ଉଭିଦର ପ୍ରଜନନରେ ପରାଗଣ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରନ୍ତି ।
(xi) ଯେଉଁ ଉଭିଦରେ କେବଳ ଅଣ୍ଡିରା ଫୁଲ ବା ମାଈଫୁଲ ଫୁଟେ, ତାହାକୁ ଦ୍ବିବାସୀ ଉଭିଦ କହନ୍ତି ।
(xii) ଯେଉଁ ଉଦ୍ଭଦରେ କେବଳ ଅଣ୍ଡିରା ଫୁଲ ବା ମାଈ ଫୁଲ ଅଲଗା ଅଲଗା ଫୁଟେ, ତାହାକୁ ଏକବାସୀ ଉଭିଦ କହନ୍ତି ।
(xiii)ଯେଉଁ ଉଭିଦର ଫୁଲରେ ଉଭୟ ପୁଂକେଶର ଚକ୍ର ଓ ସ୍ତ୍ରୀକେଶର ଚକ୍ର ଥାଏ, ତାହାକୁ ଦ୍ବିଲିଙ୍ଗୀ ଉଭିଦ କହନ୍ତି ।

Odisha State Board BSE Odisha 7th Class Science Important Questions Chapter 9 ଜୀବନ ପାଇଁ ଶ୍ଵାସକ୍ରିୟା – ପ୍ରାଣୀ ଓ ଉଭିଦର ଶ୍ୱସନ Important Questions and Answers.

BSE Odisha Class 7 Science Important Questions Chapter 9 ଜୀବନ ପାଇଁ ଶ୍ଵାସକ୍ରିୟା – ପ୍ରାଣୀ ଓ ଉଭିଦର ଶ୍ୱସନ

Question 1.
ଏକ ପରୀକ୍ଷାଦ୍ବାରା ଉଦ୍ଭଦରେ କିପରି ଶ୍ବସନ ଘଟେ ଦର୍ଶାଅ ।
Solution:

ପରୀକ୍ଷା : (i) ଏକ କୋନିକାଲ୍ ଫ୍ଲସ୍କରେ 10 ଗ୍ରାମ୍ ଗଜାମୁଗ ନିଆଯାଉ ।
(ii) ଗୋଟିଏ ଛୋଟ ପରୀକ୍ଷାନଳୀରେ କିଛି କଷ୍ଟିକ୍ ପଟାସ୍ ନେଇ ସୂତାରେ ତାହାକୁ ବାନ୍ଧି ଫ୍ଲାସ୍କ ଭିତରେ ଝୁଲାଯାଉ ।
(iii) ଗୋଟିଏ ବକ୍ରଳନୀ ନେଇ ଚିତ୍ରରେ ଦର୍ଶାଇବା ଭଳି ଏହାର ଗୋଟିଏ ମୁଣ୍ଡ କୋନିକାଲ୍ ଫ୍ଲାସ୍କ ଭିତରେ ରଖାଯାଉ ଓ ଅନ୍ୟ ଅଗ୍ରଭାଗଟି ଏକ ବିକର୍‌ରେ ରଙ୍ଗୀନ ପାଣି ରଖି ତାହା ଭିତରେ ବୁଡ଼ାଯାଉ ।

ପର୍ଯ୍ୟବେକ୍ଷଣ : ଲକ୍ଷ୍ୟକଲେ ଦେଖାଯିବ ଯେ; ଯେଉଁଥ‌ିରେ ଗଜାମୁଗ ଅଛି, ତାହାର ବକ୍ରନଳୀରେ ରଙ୍ଗୀନ ପାଣିର ସ୍ତର ବଢୁଛି , କାରଣ ଶ୍ବସନ ଯୋଗୁଁ ଅମ୍ଳଜାନ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଛି ଓ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଛି । ସେହି ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ କଷ୍ଟିକ୍ ପଟାସଦ୍ଵାରା ଶୋଷିତ ହୋଇ ଫ୍ଲାସ୍କ ଭିତରେ ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି, ତାହାକୁ ଭରଣା କରିବା ପାଇଁ ବକ୍ରରେଖାରେ ରଙ୍ଗୀନ ପାଣିର ସ୍ତର ବଢ଼ିଅଛି ।

Question 2.
ଉଦ୍ଭଦରେ କିପରି ଶ୍ଵାସକ୍ରିୟା ସମ୍ପାଦିତ ହୁଏ ଲେଖ ।
Solution:
(i) ଉଚ୍ଚତର ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କ ଶ୍ଵାସକ୍ରିୟା ପାଇଁ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଅଙ୍ଗ ଥ‌ିବାବେଳେ ଉଭିଦର ସେପରି କୌଣସି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଅଙ୍ଗ ନଥାଏ ।
(ii) ଉଭିଦର କାଣ୍ଡ, ମୂଳ ଓ ପତ୍ରରେ ଥ‌ିବା କିଛି ବାହ୍ୟକୋଷ ଅମ୍ଳଜାନ ସଂଗ୍ରହ କରିଥା’ନ୍ତି ।
(iii) ଉଳତର ପତ୍ରରେ ସ୍ତୋମ (Stomata), ମୂଲକେଶର ଉପର ଅଂଶରେ ଥିବା ଅଧ୍ତ୍ୱିତା (Epithelium) କାଣ୍ଡରେ ଥିବା ବାତରନ୍ଧ୍ର (Leuticels) ମଧ୍ୟଦେଇ ଅମ୍ଳଜାନ ଉଭିଦ ଶରୀର ମଧ୍ୟକୁ ପ୍ରବେଶ କରିଥାଏ । ଏହି ଶ୍ଵାସକ୍ରିୟା ଅହରହ ଚାଲୁରହିଥାଏ । ଦିନବେଳେ ଉଭିଦ ଆଲୋକଶ୍ଳେଷଣରେ ଅମ୍ଳଜାନ ଛାଡୁଥ‌ିବାରୁ ଏହାର ଚାହିଦା ଦିନରେ ପ୍ରାୟ ନ ଥାଏ ।

Question 3.
ପାର୍ଥକ୍ୟ ଦର୍ଶାଅ
(କ) ନିଃଶ୍ବାସ ପ୍ରଶ୍ଵାସ ଓ ଶ୍ବସନ (ଖ) ଆଲୋକଶ୍ଳେଷଣ ଓ ଶ୍ୱସନ
Solution:

Question 4.
କୀଟପତଙ୍ଗ, ଜିଆ ଓ ବେଙ୍ଗ କିପରି ସେମାନଙ୍କ ଶ୍ଵାସକ୍ରିୟା କରନ୍ତି ଲେଖ ।
(i) କୀଟପତଙ୍ଗମାନେ ସେମାନଙ୍କ ବିଖଣ୍ଡିତ ଶରୀରରେ ଥିବା ଶ୍ଵାସରନ୍ଧ୍ର, ସୂକ୍ଷ୍ମ ଶ୍ଵାସନଳୀ ଓ ଅତିସୂକ୍ଷ୍ମ ଶ୍ଵାସ ନଳୀକା ମଧ୍ୟ ଦେଲ ସେମାନଙ୍କ ଶ୍ଵାସକ୍ରିୟା ସମାଦନ କରିଥା ନ୍ତି |
(ii) ଜିଆ ଓ ବେଙ୍ଗ ଚର୍ମଦ୍ଵାରା ଶ୍ଵାସକ୍ରିୟା କରନ୍ତି । ଏହି ପ୍ରାଣୀଙ୍କ ଓଦାଳିଆ ଚର୍ମ ବିସରଣ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ବାୟୁରୁ ଅମ୍ଳଜାନ ସଂଗ୍ରହ କରି ଶ୍ଵାସକ୍ରିୟା କରନ୍ତି । ଏହା ଛଡ଼ା ମଣିଷ ପରି ବେଙ୍ଗର ମଧ୍ୟ ଦୁଇଟି ଫୁସ୍‌ଫୁସ୍ ରହିଛି ଯାହା ଶ୍ଵାସକ୍ରିୟାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ ।

Question 5.
ଆକୁଞ୍ଚନଜନିତ ବ୍ୟଥା କ’ଣ ? ଏହା କାହିଁକି ଘଟେ ?
(i) ସମୟ ସମୟରେ କଠିନ ପରିଶ୍ରମ (ବ୍ୟାୟାମ) ପରେ ମାଂସପେଶୀରେ ଆକୁଞ୍ଚନ ଜନିତ ବ୍ୟଥା (cramp) ଅନୁଭବ ହୋଇଥାଏ । ଏହି ବ୍ୟଥା ମାଂସପେଶୀୟ କୋଷରେ ଅବାୟୁ ଶ୍ୱସନ ଯୋଗୁଁ ଘଟିଥାଏ ।
(ii) ଏଥରେ ଗ୍ଲୁକୋଜ୍‌ର ଅସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଜାରଣ ଘଟି ଲାକ୍‌ଟିକ୍ ଅମ୍ଳ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥାଏ । ଏହି ଅମ୍ଳ ବହୁ ପରିମାଣରେ କୋଷରେ ଜମା ହେଲେ ମାଂସପେଶୀରେ ଯନ୍ତ୍ରଣା ଅନୁଭୂତ ହୁଏ । ଗରମ ପାଣି ଉପଚାର ବା ମାଂସପେଶୀରେ ମାଲିସ୍ କଲେ ଯନ୍ତ୍ରଣା କମିଯାଏ ।

Question 6.
ମାଛମାନେ କିପରି ସେମାନଙ୍କ ଶ୍ଵାସକ୍ରିୟା କରନ୍ତି ।
Solution:
(i) ମାଛ ପାଣିରେ ରହେ । ଜଳରେ ଥ‌ିବା ଦ୍ରବୀଭୂତ ଅମ୍ଳଜାନକୁ ମାଛ ଗାଲି ସାହାଯ୍ୟରେ ଗ୍ରହଣ କରେ ।
(ii) ଧମନୀ ଦ୍ବାରା ଯଥେଷ୍ଟ ପରିମାଣରେ ରକ୍ତ ଗାଲିକୁ ଆସିଥାଏ । ସେହିଠାରେ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ଓ ଅମ୍ଳଜାନର ଆଦାନ ପ୍ରଦାନ ଘଟିଥାଏ ।

Question 7.
ମଣିଷ ଶ୍ଵାସତନ୍ତ୍ରର ଏକ ନାମାଙ୍କିତ ଚିତ୍ର ଅଙ୍କନ କର ।
Solution:

Question 8.
ସୁରାସାର କିଣ୍ବନ କ’ଣ ଲେଖ ।
Solution:
(i) ଲଯୁ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଅପକାଚା ଅଣୁକାନକଦ୍ୱାରା ସ୍କରାପାଇ କିଣନ ଦୋଲଥାଏ |
(ii) ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଗ୍ଲୁକୋଜ୍‌ର ଅସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଜାରଣରୁ ସୁରାସାର, ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ଓ ଶକ୍ତି ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ ।
ଗ୍ଲା କୋଜ୍ ଅମ୍ଳଜାନ ଅନୁପସ୍ଥିତିରେ ସୁରାସାର + ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ + ଶକ୍ତି ।

ସଂଶିପ୍ତଧାମା ପ୍ରଣୋଉର :

I. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(i) କୋଶରେ ଖାଦ୍ୟର ବିଶନେ ଶଟି କାଢ ଦ୍ବେଦା ପ୍ରକ୍ରୟାକୃ __________ କଦୃନ୍ତି |
(ii) ଇଷ୍ଟ ଗୋଟିଏ ________ ଜୀବ ।
(iii) ପାଉଁରୁଟି ସ୍ପଞ୍ଜପରି ନରମ କରିବାକୁ ________ ଗ୍ୟାସ୍ ସାହାଯ୍ୟ କରେ ।
(iv) କଠିନ ପରିଶ୍ରମ କାଳରେ ନିଃଶ୍ବାସ ପ୍ରଶ୍ବାସର ହାର ମିନିଟ୍ ପ୍ରତି ________ ଥରକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥାଏ ।
(v) ________ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ଗ୍ଲୁକୋଜ୍‌ର କରେ ।
(vi) ସମସ୍ତ ଉଭିଦ ________ ଦ୍ୱାରା ଶ୍ଵାସକ୍ରିୟା କରନ୍ତି ।
(vii) ଜିଆ ________ ଦ୍ୱାରା ଶ୍ଵାସକ୍ରିୟା କରେ ।
(viii)ଝିଣ୍ଟିକା ________ ଦ୍ୱାରା ଶ୍ଵାସକ୍ରିୟା କରେ ।
(ix) ମଣିଷ ________ ଦ୍ୱାରା ଶ୍ଵାସକ୍ରିୟା କରେ ।
(x) ଥମ୍ଳଜାନ ଅନୁପସ୍ଥିତିରେ ମାଂପରପେରେ ଗୁ କୋକ୍ ବିଶଟିତ ହୋଇ ________ ଓ ଶକ୍ତି ଉତ୍ପନ୍ନ କରେ ।
(xi) ଅବାୟୁ ଶ୍ୱସନରେ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ଓ ଶକ୍ତି ସହିତ ________ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ ।
(xii) ଶରୀର ମାଂସପେଶୀରେ ________ ର ସୃଷ୍ଟି ଯୋଗୁ ମାଂସପେଶୀରେ ଯନ୍ତ୍ରଣା ହୁଏ ।
Solution:
(i) ଶ୍ଵମନ
(ii) ଏକକୋଷୀ
(iii) ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ
(iv) 25
(v) କଶିକ୍ ପରାପ
(vi) ସ୍ତୋମ୍
(vii) ଓଦାଳିଆ ଚର୍ମ
(viii)ଶ୍ଵାସରନ୍ଧ୍ରର
(ix) ଫୁସ୍‌ଫୁସ୍
(x) ଲାକ୍ଟିକ୍ ଅମ୍ଳ
(xi) ସୁରାସାର
(xii) ଲାକ୍‌ଟିକ୍ ଅମ୍ଳ

II. ବାମପାର୍ଶ୍ବରେ ଥ‌ିବା ଶବ୍ଦଦ୍ୱୟର ସମ୍ପର୍କକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟକରି ଦକ୍ଷିଣପାର୍ଶ୍ବରେ ଥ‌ିବା ଖାଲିସ୍ଥାନରେ ଉପଯୁକ୍ତ ଶବ୍ଦଟି ଲେଖ ।
(i) ପ୍ରଶ୍ଵାସ ବାୟୁରେ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ : 0.04% :: ନିଃଶ୍ଵାସ ବାୟୁରେ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ : ________ |
(ii) ଅସରପା : ଶ୍ଵାସରନ୍ଧ୍ର :: ଜିଆ : ________ |
(iii) ଫୁସ୍‌ଫୁସକୁ ବାୟୁ ପ୍ରବେଶ : ପ୍ରଶ୍ଵାସ :: ଫୁସ୍‌ଫୁସରୁ ବାୟୁର ପ୍ରସ୍ଥାନ : ________ |
(iv) ଫୁସ୍‌ଫୁସୀୟ ଧମନୀ : ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳଯୁକ୍ତ ରକ୍ତ :: ଫୁସ୍‌ଫୁସୀୟ ଶିରା : ________ |
(v) ପ୍ରଶ୍ଵାସ ବାୟୁରେ ଅମ୍ଳଜାନ : 21% :: ନିଃଶ୍ଵାସ ବାୟୁରେ ଅମ୍ଳଜାନ : ________ |
(vi) ବିଶ୍ରାମ : 15-18 ଥର :: ପରିଶ୍ରମ : ________ |
Solution:
(i) 44
(ii) ଓଦାଳିଆ ଚର୍ମ
(iii) ନିଃଶ୍ବାସ
(iv) ଅମ୍ଳଜାନଯୁକ୍ତ ରକ୍ତ
(v) 16.4 %
(vi) 25 ଥର

III. ରେଖାଙ୍କିତ ପଦ ନ ବଦଳାଇ ଭ୍ରମ ଥିଲେ ସଂଶୋଧନ କର ।
(i) କଠିନ ପରିଶ୍ରମ ସମୟରେ ଜଣେ ଲୋକର ନିଃଶ୍ବାସ ପ୍ରଶ୍ଵାସ ହାର କମିଯାଏ ।
(ii) ଉଭିଦର ଚେରରେ ସ୍ତୋମ୍ ଥାଏ ।
(iii) ଯଦି ଖାଦ୍ୟର ବିଘଟନ ଯବକ୍ଷାରଜାନଦ୍ୱାରା ହୁଏ, ତେବେ ତାହାକୁ ବାୟୁଶୂସନ କହନ୍ତି ।
(iv) ଅଧ୍ଯକ ଶାରୀରିକ କାର୍ଯ୍ୟ କଲେ ଶ୍ଵାସକ୍ରିୟା ହାର କମିଯାଏ ।
Solution:
(i) କଠିନ ପରିଶ୍ରମ ସମୟରେ ଜଣେ ଲୋକର ନିଃଶ୍ବାସ ପ୍ରଶ୍ଵାସ ହାର ବଢ଼ିଯାଏ ।
(ii) ଉଭିଦର ପତ୍ରରେ ସ୍ତୋମ୍ ଥାଏ ।
(iii) ଯଦି ଖାଦ୍ୟର ବିଘଟନ ଅମ୍ଳଜାନଦ୍ୱାରା ହୁଏ, ତେବେ ତାହାକୁ ବାୟୁଶୂସନ କହନ୍ତି ।
(iv) ଅଧିକ ଶାରୀରିକ କାର୍ଯ୍ୟ କଲେ ଶ୍ଵାସକ୍ରିୟା ହାର ବଢ଼ିଯାଏ ।

IV. ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।
(କ) ଅସରପା ଶରୀରରେ ବାୟୁ ଚଳାଚଳ କାହାଦ୍ଵାରା ହୁଏ ?
(i) ଫୁସ୍‌ ଫୁସ୍
(ii) ଗାଲି
(iii) ଶ୍ଵାସରନ୍ଧ୍ର
(iv) ଚମ
Solution:
(iii) ଶ୍ଵାସରନ୍ଧ୍ର

(ଖ) କଠିନ ପରିଶ୍ରମ କଲେ ମାଂସପେଶୀରେ କାହାର ମାତ୍ରା ବଢ଼ିଯାଏ ?
(i) ଲାକ୍‌ଟିକ୍ ଅମ୍ଳ
(ii) ଅମ୍ଳଜାନ
(iii) ଗ୍ଲା କୋଜ୍
(iv) ଜଳର ମାତ୍ରା
Solution:
(i) ଲାକ୍‌ଟିକ୍ ଅମ୍ଳ

(ଗ) ନିଶାସ ବେଲଲ୍ର ପିଚାଡ଼ଦା କିପରି ଫୁଲିଥାଏ |
(i) ବାହାରକୁ
(ii) ତଳକୁ
(iii) ଉପରକୁ
(iv) କୌଣସି ଆଡ଼କୁ ନୁହେଁ
Solution:
(ii) ତଳକୁ

(ଘ) ମାଛ ଜଳରେ ଥିବା ଦ୍ରବୀଭୂତ ଅମ୍ଳଜାନକୁ କାହା ସାହାଯ୍ୟରେ ଗ୍ରହଣ କରିଥାଏ ?
(i) ଫୁସ୍‌ଫୁସ୍
(ii) ଗାଲି
(iii) ଶ୍ଵାସରନ୍ଧ୍ର
(iv) ଚମ
Solution:
(ii) ଗାଲି

(ଙ) ଉଭିଦର କେଉଁଠାରେ ସ୍ତୋମ୍ ହୁଏ ?
(i) ମୂଳରେ
(ii) କାଣ୍ଡରେ
(iii) ପତ୍ରରେ
(iv) କୋଷରେ
Solution:
(iii) ପତ୍ରରେ

(ଚ) କୋଷୀୟ ଶ୍ୱସନରେ ଜୀବ ଶରୀରରେ କାହାର ବିଘଟନ ଘଟେ ?
(i) ଗ୍ଲା କୋଜ୍
(ii) ପୁଷ୍ଟିସାର
(iii) ସ୍ନେହସାର
(iv) ଚମ
Solution:
(i) ଗ୍ଲା କୋଜ୍

(ଛ) କୋଷରେ ଖାଦ୍ୟର ବିଘଟନ ଘଟି ଶକ୍ତି ଜାତ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
(i) ପୋଷଣ
(ii) ଶ୍ବସନ
(iii) ପବନ
(iv) ବିଘଟନ
Solution:
(ii) ଶ୍ବସନ

(ଜ) ଇଷ୍ଟ କେଉଁ ଶ୍ଵାସନଦ୍ୱାରା ଶକ୍ତି ପାଇଥାଏ ?
(i) କୋଷୀୟ ଶ୍ୱସନ
(ii) ବାୟୁ ଶ୍ୱସନ
(iii) ଅବାୟୁ ଶ୍ୱସନ
(iv) କେଉଁଟି ନୁହେଁ
Solution:
(iii) ଅବାୟୁ ଶ୍ୱସନ

(ଝ) ଶ୍ଵାସନରେ କେଉଁ ଗ୍ୟାସ୍ ନିର୍ଗତ ହୁଏ ?
(i) ଅମ୍ଳଜାନ
(ii) ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ
(iii) ଜଳୀୟବାଷ୍ପ
(iv) ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍
Solution:
(ii) ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ

(ଞ) ମାଂସପେଶୀୟ କୋଷରେ ଅବାୟୁ ଶ୍ଵାସନଦ୍ୱାରା ଗ୍ଲା କୋଜ୍ ଅସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣଭାବେ ବିଖଣ୍ଡିତ ହୋଇ କେଉଁଥିରେ ପରିଣତ ହୁଏ ?
(i) ସୁରାସାର
(ii) ଲାକ୍‌ଟିକ୍ ଅମ୍ଳ
(iii) ଏସିଟିକ୍ ଅମ୍ଳ
(iv) ସାଇଟ୍ରିକ୍ ଅମ୍ଳ
Solution:
(ii) ଲାକ୍‌ଟିକ୍ ଅମ୍ଳ

V. ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।
(i) ନିଃଶ୍ଵାସ ପ୍ରଶ୍ଵାସ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
(ii) କୋଷୀୟ ଶ୍ୱସନ, ଅନ୍ତଃ ଶ୍ବସନ ବା ଟିସୁ ଶ୍ୱସନ କ’ଣ ?
(iii) କୋଷୀ କ’ଣ ?
(iv) ଶ୍ଵାସନ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
(v) ବାୟୁ ଶ୍ୱସନରେ କ’ଣ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ ?
(vi) ଅବାୟୁ ଶ୍ୱସନରେ କ’ଣ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ ?
(vii) କେଉଁ ଅଣୁଜୀବ ଅମ୍ଳଜାନକୁ ଶକ୍ତି ଉତ୍ପନ୍ନରେ ବ୍ୟବହାର କରେ ନାହିଁ ?
(viii) ପାଉଁରୁଟିରେ କେଉଁ ପ୍ରକାର ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ?
(ix) ‘ଶ୍ବସନ ହାର’ କ’ଣ ?
(x) କେଉଁ ଅମ୍ଳ ମାଂଶପେଶୀ ବ୍ୟଥାର କାରଣ ?
Solution:
(i) ଶରୀର ଦ୍ବାରା ଅମ୍ଳଜାନ ଆହରଣ ଓ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ତ୍ୟାଗକୁ ନିଃଶ୍ବାସ ପ୍ରଶ୍ଵାସ କୁହାଯାଏ ।
(ii) ଶ୍ଵାସନ ଏକ ଜୈବରାସାୟନିକ କ୍ରିୟା, ଯାହା କୋଷମଧ୍ଯରେ ସଂଗଠିତ ହୁଏ । ତେଣୁ ଏହାକୁ କୋଷୀୟ ଶ୍ୱସନ, ଅନ୍ତଃଶ୍ୱସନ କୁହାଯାଏ ।
(iii) କୋଷ ଜୀବଶରୀରର ମୌଳିକ ଗାଠନିକ ଓ କ୍ରିୟାତ୍ମକ ଏକକ ଅଟେ ।
(iv) ଯେଉଁ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ କୋଷରେ ଖାଦ୍ୟର ବିଘଟନ ଘଟି ଶକ୍ତି ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ, ତାହାକୁ ଶ୍ୱସନ କହନ୍ତି ।
(v) ବାୟୁ ଶ୍ଵାସନରେ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ, ଶକ୍ତି ଓ ଜଳ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ ।
(vi) ଅବାୟୁ ଶ୍ୱସନରେ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ, ଶକ୍ତି ଓ ସୁରାସାର ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ ।
(vii) ଇଷ୍ଟ ନାମକ ଅଣୁଜୀବ ଅମ୍ଳଜାନକୁ ଶକ୍ତି ଉତ୍ପନ୍ନରେ ବ୍ୟବହାର କରେ ନାହିଁ ।
(viii)ଇଷ୍ଟ ନାମକ ଅଣୁଜୀବଦ୍ୱାରା ଅବାୟୁ ଶ୍ୱସନରେ ସୁରାସାର ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ଏହି ସମୟରେ ଉତ୍ପନ୍ନ ହେଉଥ‌ିବା ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ, ପାଉଁରୁଟିରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ।
(ix) ମିନିଟ୍ ପ୍ରତି ନିଃଶ୍ଵାସ ପ୍ରଶ୍ଵାସକୁ ଶ୍ୱସନ ହାର କହନ୍ତି ।
(x) ଲାକ୍‌ଟିକ୍ ଅମ୍ଳ ମାଂସପେଶୀ ବ୍ୟଥାର କାରଣ ଅଟେ ।