Prasanna

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 History Solutions Chapter 2(b) ବୈଦିକ ଏବଂ ପରବର୍ତୀ ବୈଦିକ ଯୁଗ Objective Questions.

CHSE Odisha 12th Class History Chapter 2(b) Objective Questions

in Odia Medium

ବସ୍ତୁନିଷ୍ଠ ଓ ଅତିସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
A. ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଚାରୋଟି ଉତ୍ତର ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।

୧ । ବୈଦିକ ଆର୍ଯ୍ୟମାନେ କାହାର ଉପାସକ ଥିଲେ ?
(କ) ମାତୃଶକ୍ତି
(ଖ) ସୂର୍ଯ୍ୟ ଓ ଅଗ୍ନି
(ଗ) ପଶୁପତି
(ଘ) ପ୍ରକୃତି
Answer:
(ଘ) ପ୍ରକୃତି

୨। ଭୂତପ୍ରେତାଦି ବିଶ୍ଵାସ କେଉଁ ବେଦରେ ଲିପିବଦ୍ଧ ?
(କ) ଋଗ୍‌ ବେଦ
(ଖ) ଯଜୁର୍ବେଦ
(ଗ) ସାମବେଦ
(ଘ) ଅଥର୍ବ ବେଦ
Answer:
(ଘ) ଅଥର୍ବ ବେଦ

୩ । ବୈଦିକ ଯୁଗର ଜନପ୍ରିୟ ରାଜନୈତିକ ସଂଗଠନର ନାମ ହେଉଛି :
(କ) ପରିଷଦ
(ଖ) ବଟକରା
(ଗ) ସଂସ୍ଥା
(ଘ) ସମିତି
Answer:
(ଘ) ସମିତି

୪ । ବୈଦିକ ଯୁଗରେ ଆର୍ଯ୍ୟମାନେ ମୁଦ୍ରା ରୂପେ ଏକ ସ୍ଵର୍ଣ୍ଣଖଣ୍ଡ ପ୍ରଚଳନ କରିଥିଲେ । ଏହାକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
(କ) ଟଙ୍କା
(ଖ) ବଟକରା
(ଗ) ମୁଦ୍ରା
(ଘ) ନିଷ୍କ
Answer:
(ଘ) ନିଷ୍କ

୫ । ଜନ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
(କ) ପରିବାରର ସମଷ୍ଟିକୁ
(ଖ) ବୈଦିକ ଯୁଗକୁ
(ଗ) ଗ୍ରାମର ସମଷ୍ଟିକୁ
(ଘ) ବିଶ୍ବର ସମଷ୍ଟିକୁ
Answer:
(ଘ) ବିଶ୍ବର ସମଷ୍ଟିକୁ

୬ । ବୈଦିକ ଯୁଗର ମୁଖ୍ୟ ରାଜନୈତିକ ସଂଗଠନର ନାମ କ’ଣ ?
(କ) ସଭା
(ଖ) ସଂସ୍ଥା
(ଗ) ପରିଷଦ
(ଘ) ଦରବାର
Answer:
(କ) ସଭା

୭ | କେଉଁ ବେଦରେ ପୂଜାପଦ୍ଧତିର ବ୍ୟାଖ୍ୟା ଦେଖୁବାକୁ ମିଳେ ?
(କ) ଋଗ୍‌ ବେଦ
(ଖ) ସାମବେଦ
(ଗ) ଅଥର୍ବବେଦ
(ଘ) ଯଜୁର୍ବେଦ
Answer:
(ଘ) ଯଜୁର୍ବେଦ

୮। ସ୍ତୁତିମାନଙ୍କର ସ୍ଵରସଂଯୋଗ କେଉଁଥିରେ ଦେଖାଯାଏ ?
(କ) ଋଗ୍‌ବେଦ ସଂହିତା
(ଖ) ଯଜୁର୍ବେଦ ସଂହିତା
(ଗ) ସାମବେଦ ସଂହିତା
(ଘ) ଅଥର୍ବବେଦ ସଂହିତା
Answer:
(ଗ) ସାମବେଦ ସଂହିତା

୯ | ଆର୍ଯ୍ୟମାନଙ୍କର ସ୍ମୃତି କେଉଁଥରେ ସମ୍ବଳିତ ?
(କ) ଋଗ୍‌ବେଦ ସଂହିତା
(ଖ) ଯଜୁର୍ବେଦ ସଂହିତା
(ଗ) ସାମବେଦ ସଂହିତା
(ଘ) ଅଥର୍ବବେଦ ସଂହିତା
Answer:
(କ) ଋଗ୍‌ବେଦ ସଂହିତା

୧୦। ରାଜା ପ୍ରଜାଙ୍କଠାରୁ ଆଦାୟ କରୁଥିବା କରର ନାମ କ’ଣ ?
(କ) ବଳି
(ଖ) ମୁଦ୍ର।
(ଗ) ଭାଗ
(ଘ) କର
Answer:
(କ) ବଳି

୧୧। ବୈଦିକ ଯୁଗରେ ଗଢ଼ିଉଠିଥିବା ଦୁଇଟି ରାଜନୈତିକ ସଂସଦ ‘ସଭା’ ଓ ‘ସମିତି’ ମଧ୍ୟରୁ କେଉଁଟିର ଭୂମିକା ଥିଲା ଅଧିକ ବ୍ୟାପକ ଓ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ ?
(କ) ସମିତି
(ଖ) ସଭା ଓ ସମିତି
(ଗ) ସଭା
(ଘ) କୌଣସିଟି ନୁହେଁ
Answer:
(କ) ସମିତି

୧୨। ପରବର୍ତୀ ବୈଦିକ ଯୁଗରେ କେଉଁ ଦେବତା ଶ୍ରେଷ୍ଠ ବୋଲି ବିବେଚିତ ହେଉଥିଲେ ?
(କ) ବିଷ୍ଣୁ
(ଖ) ଇନ୍ଦ୍ର
(ଗ) ଅଗ୍ନି
(ଘ) ଶିବ
Answer:
(କ) ବିଷ୍ଣୁ

୧୩। ଋଗ୍‌ବୈଦିକ ଯୁଗରେ କେଉଁ ଦେବତା ଆର୍ଯ୍ୟମାନଙ୍କର ଅଧ୍ବକ ପ୍ରିୟ ଥିଲେ ?
(କ) ସୂର୍ଯ୍ୟ
(ଖ) ଅଗ୍ନି
(ଗ) ଇନ୍ଦ୍ର
(ଘ) ଶିବ
Answer:
(ଗ) ଇନ୍ଦ୍ର

୧୪। ବୈଦିକ ଯୁଗରେ ପ୍ରଚଳିତ ‘ବଳି’ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝାଯାଏ ?
(କ) ଓଜନର ଏକ ପରିମାପକ
(ଗ) ରାଜାଙ୍କର ଏକ ଉପାଧ୍
(ଖ) ଏକପ୍ରକାର କର
(ଘ) ରାଜାଙ୍କ ପ୍ରଦତ୍ତ ଦଣ୍ଡ
Answer:
(ଖ) ଏକପ୍ରକାର କର

୧୫। ଦୀପବଂଶ କେଉଁ ଧର୍ମ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଗ୍ରନ୍ଥ ?
(କ) ଜୈନଧର୍ମ
(ଖ) ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ
(ଗ) ହିନ୍ଦୁଧର୍ମ
(ଘ) ମୁସଲମାନ ଧର୍ମ
Answer:
(ଖ) ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ

୧୬। ବେଦ ଶବ୍ଦ ସଂସ୍କୃତର କେଉଁ ଶବ୍ଦରୁ ଆସିଅଛି ?
(କ) ବିଦ୍
(ଖ) ଶ୍ରୁତି
(ଗ) ଉପନିଷଦ
(ଘ) ବ୍ୟାଖ୍ୟା
Answer:
(କ) ବିଦ୍

୧୭ । ରାଜତନ୍ତ୍ରର ବା ରାଜ୍ୟର ମୁଖ୍ୟ କିଏ ଥିଲେ ?
(କ) ରାଜା
(ଖ) ସମ୍ରାଟ୍
(ଗ) ମନ୍ତ୍ରୀ
(ଘ) ପ୍ରଜାମାନେ
Answer:
(କ) ରାଜା

୧୮। କେଉଁ ବେଦ ସର୍ବପ୍ରାଚୀନ ଅଟେ ?
(କ) ଋଗ୍‌ ବେଦ
(ଖ) ସାମବେଦ
(ଗ) ଯଜୁର୍ବେଦ
(ଘ) ଅଥର୍ବବେଦ
Answer:
(କ) ଋଗ୍‌ବେଦ

୧୯। ବୈଦିକ ଯୁଗରେ ପରିବାରର ମୁଖ୍ୟଙ୍କୁ କ’ଣ କୁହାଯାଉଥିଲା ?
(କ) କୁଳପତି
(ଖ) ମୁଖ୍ୟପତି
(ଗ) ଜ୍ୟେଷ୍ଠ
(ଘ) ଗୃହପିତା
Answer:
(କ) କୁଳପତି

୨୦ । କେଉଁ ଯୁଗରେ ଜାତିପ୍ରଥା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥୁଲା ?
(କ) ଋଗ୍‌ବୈଦିକ
(ଖ) ପରବର୍ତୀ ବୈଦିକ
(ଗ) ମଧ୍ୟ ବୈଦିକ
(ଘ) ସାମବୈଦିକ
Answer:
(କ) ପରବର୍ତୀ ବୈଦିକ

୨୧। ଚତୁରାଶ୍ରମ କେଉଁ ଯୁଗରେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ଋଗ୍‌ ବୈଦିକ
(ଖ) ପରବର୍ତୀ ବୈଦିକ
(ଗ) ମଧ୍ୟବୈଦିକ
(ଘ) ସାମବୈଦିକ
Answer:
(ଖ) ପରବର୍ତ୍ତୀ ବୈଦିକ

୨୨ । କେଉଁ ଯୁଗରେ ପ୍ରକୃତି ଉପାସନା ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ?
(କ) ଋଗ୍‌ ବୈଦିକ
(ଖ) ପରବର୍ତୀ ବୈଦିକ
(ଗ) ମଧ୍ୟବୈଦିକ
(ଘ) ସାମବୈଦିକ
Answer:
(କ) ଋଗ୍‌ଦିକ

୨୩। ବ୍ରହ୍ମା, ବିଷ୍ଣୁ ଏବଂ ମହେଶ୍ଵରଙ୍କ ପୂଜା କେବେ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ?
(କ) ପରବର୍ତୀ ବୈଦିକ ଯୁଗ
(ଖ) ଆଦିବୈଦିକ ଯୁଗ
(ଗ) ମଧ୍ୟବୈଦିକ ଯୁଗ
(ଘ) ସାମବୈଦିକ ଯୁଗ
Answer:
(କ) ପରବର୍ତୀ ବୈଦିକ ଯୁଗ

୨୪। ବ୍ରାହ୍ମଣମାନଙ୍କର ପ୍ରାଧାନ୍ୟ କେଉଁ ଯୁଗରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା ?
(କ) ଆଦିବୈଦିକ
(ଖ) ପରବର୍ତୀ ବୈଦିକ
(ଗ) ମଧୁବୈଦିକ
(ଘ) ଅଥର୍ବବୈଦିକ
Answer:
(ଖ) ପରବର୍ତୀ ବୈଦିକ

୨୫। କେତେଗୁଡ଼ିଏ ଗ୍ରାମକୁ ନେଇ କ’ଣ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ବିଶ୍
(ଖ) ଜନ
(ଗ) ନଗର
(ଘ) ରାଜ୍ୟ
Answer:
(କ) ବିଶ୍

B. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

୧। _________ ବେଦରେ ପୂଜାପଦ୍ଧତି ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରାଯାଇଛି ।
Answer:
ଯଦଃ

୨। ପ୍ରତ୍ୟେକ ବେଦକୁ __________ ଗୋଟି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି ।
Answer:
ଚାରି

୩ । _________ ବେଦରେ ସଙ୍ଗୀତ ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କରାଯାଇଛି ।
Answer:
ଗନ୍ଧର୍ବ

୪। __________ ବେଦରେ ସ୍ଥାପତ୍ୟକଳା ସମ୍ପର୍କରେ ଆଲୋଚନା କରାଯାଇଛି ।
Answer:
ଶିଳ୍ପ

୫। ବୈଦିକ ଯୁଗର ଶେଷ ଭାଗରେ ରଚିତ ସାହିତ୍ୟକୁ ________ କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ବେଦାନ୍ତ

୬। ଭୂତପ୍ରତାଦି ବିଷୟରେ ___________ ବେଦ ସୂଚନା ଦିଏ ।
Answer:
ଅଥର୍ବ

୭। ଆଦିବୈଦିକ ଯୁଗରେ ବ୍ୟବହୃତ ମଦ୍ୟର ନାମ ___________ ଅଟେ ।
Answer:
ସୋମରସ

୮। ଛାତ୍ରମାନେ___________ ଆଶ୍ରମରେ ଶିକ୍ଷାଲାଭ କରୁଥିଲେ ।
Answer:
ଗୁରୁକୁଳ

୯। ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୧୮୦୦ ରୁ ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୮୦୦ ମଧ୍ୟରେ _________ ସଭ୍ୟତା ବିକାଶଲାଭ କରିଥିଲା ।
Answer:
ଋଗ୍‌ବୈଦିକ

୧୦। ଋବୈଦିକ ସଭ୍ୟତାରେ ___________ ପରିବାର ପ୍ରଥା ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ।
Answer:
ଯୌଥ

୧୦। ଋଗ୍‌ବୈଦିକ ସଭ୍ୟତାରେ ___________ ପରିବାର ପ୍ରଥା ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ।
Answer:

୧୧। ରଗ୍‌ବୈଦିକ ଯୁଗରେ __________ ମାନେ ଗଣିବାରେ ନିପୁଣତା ଲାଭ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ପଣି

୧୨। ଗଣ ଶବ୍ଦର ଅର୍ଥ ହେଉଛି __________ |
Answer:
ବ୍ୟକ୍ତିସମୂହ

୧୩ । ____________ ଓ __________ ଙ୍କ ପରି ଇନ୍ଦ୍ରଙ୍କୁ ଝଡ଼ ଓ ଘଡ଼ଘଡ଼ି ସହିତ ସଂଯୁକ୍ତ କରାଯାଇଥାଏ ।
Answer:
ଜିଅସ୍, ଥୋର

୧୪। ବୈଦିକ ଯୁଗରେ ____________ ଦେବତା ପାପୀଙ୍କୁ କଠୋର ଦଣ୍ଡ ଦେଉଥିବାର ବିଶ୍ଵାସ କରାଯାଏ ।
Answer:
ବରୁଣ

୧୫। ବୈଦିକ ଯୁଗରେ ମନୁଷ୍ୟ ଓ ଦେବତାମାନଙ୍କର ମଧ୍ୟସ୍ଥି ରୂପେ __________ ଙ୍କୁ କଳ୍ପନା କରାଯାଏ ।
Answer:
ଅଗ୍ନି

୧୬। ବୈଦିକ ଯୁଗରେ ପୋଲିସ୍ ଅଧିକାରୀଙ୍କୁ __________ କୁହାଯାଉଥିଲା ।
Answer:
ଉଗ୍ର

୧୭। ___________ ବ୍ରାହ୍ମଣରେ ଉଲ୍ଲେଖ ଅଛି ଯେ ନାରୀ ଥୁଲା ପୁରୁଷର ଅର୍ଦ୍ଧାଙ୍ଗିନୀ ।
Answer:
ଶତପଥ

୧୮ । __________ ଋଗ୍‌ବୈଦିକ ସମାଜରେ ଗ୍ରାମର ମୁଖ୍ୟ ଥିଲେ ।
Answer:
ଗ୍ରାମଣୀ

୧୯। ଋଷିମାନେ ବେଦକୁ ଈଶ୍ଵରଙ୍କ ମୁଖରୁ ଶୁଣି ମନେରଖିବାରୁ ଏହାକୁ ____________ କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ଶ୍ରୁତି

୨୦। ଚାରି ବେଦ ଥିଲା __________ , _________ , ___________ ଓ __________ ।
Answer:
ଋକ୍, ସାମ, ଯତଃ, ଅଥର୍ବ

୨୧। ଆର୍ଯ୍ୟମାନଙ୍କର ବାସସ୍ଥଳୀକୁ __________ କୁହାଯାଉଥିଲା ।
Answer:
ଆର୍ଯ୍ୟାବର୍ଷ

୨୨। କେତେକ ପରିବାରର ସମଷ୍ଟିକୁ ନେଇ ___________ ଗଠନ କରାଯାଉଥିଲା ।
Answer:
ଗ୍ରାମ

୨୩ । କେତେଗୁଡ଼ିଏ ଗ୍ରାମକୁ ନେଇ ଗଠିତ ହୋଇଥିବା ବିଶ୍ଵର ମୁଖ୍ୟଙ୍କୁ _________ କୁହାଯାଉଥିଲା ।
Answer:
ବିଶ୍ଵପତି

୨୪ । __________ ଯୁଗରେ ଜାତିପ୍ରଥା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
ପରବର୍ତୀ ବୈଦିକ

୨୫। କେତେଗୁଡ଼ିଏ ଜନକୁ ନେଇ ଏକ ବୃହତ୍ ରାଜ୍ୟ ଗଠନ କରାଯାଇଥିଲା, ତାକୁ __________ କୁହାଯାଉଥିଲା ।
Answer:
ଜନପଦ

୨୬ । ଋଗ୍‌ବେଦରେ _________ ଟି ମଣ୍ଡଳ ଅଛି ।
Answer:
୧୦ଟି

C. ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।

୧। ଆର୍ଯ୍ୟମାନଙ୍କର ଆଦିବାସସ୍ଥଳୀ କେଉଁଠାରେ ଥିଲା ?
Answer:
ଆର୍ଯ୍ୟମାନଙ୍କର ଆଦିବାସସ୍ଥାନ ଐତିହାସିକ ମ୍ୟାକ୍‌ସ ମୁଲାରଙ୍କ ଭାଷାରେ ମଧ୍ୟ ଏସିଆ ଅଞ୍ଚଳରେ ଥିଲା । ଅବଶ୍ୟ ଏହି ମତରେ ଭିନ୍ନତା ଦେଖାଯାଇଥାଏ ।

୨ । ଜନ କିପରି ଗଠିତ ହେଉଥିଲା ? ଏହାର ମୁଖ୍ୟ କିଏ ଥିଲେ ?
Answer:
କେତେଗୁଡ଼ିଏ ଗ୍ରାମକୁ ନେଇ ଜନ ଗଠିତ ହେଉଥିଲା । ଏହାର ମୂଖ୍ୟ ଥିଲେ ଗୋପ ।

୩ । ବୈଦିକ ପରିବାରର ମୁଖ୍ୟଙ୍କୁ କ’ଣ କୁହାଯାଉଥିଲା ?
Answer:
ବୈଦିକ ପରିବାରର ମୁଖ୍ୟଙ୍କୁ କୁଳପତି (କୁଳପ) ବା ଗୃହପତି କୁହାଯାଉଥିଲା ।

୪ । ବୈଦିକ ସମାଜରେ ପରିବାରର ମୁଖ୍ୟ କିଏ ଥିଲେ ?
Answer:
ପିତା ବୈଦିକ ସମାଜରେ ପରିବାରର ମୁଖ୍ୟ ଥିଲେ ।

୫ । ବୈଦିକ ସଭ୍ୟତାରେ ମୁଖ୍ୟ ଶାସନକର୍ତ୍ତାଙ୍କୁ କ’ଣ କୁହାଯାଉଥିଲା । ସେ କାହାର ମୁଖ୍ୟ ଥିଲେ ?
Answer:
ବୈଦିକ ସଭ୍ୟତାରେ ମୁଖ୍ୟ ଶାସନକର୍ତ୍ତାଙ୍କୁ ରାଜନ୍ କୁହାଯାଉଥିଲା । ସେ ‘ଜନପଦ’ର ମୁଖ୍ୟ ଥିଲେ ।

୬ | କେଉଁ ଯୁଗରେ ଚତୁରାଶ୍ରମ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ପରବର୍ତ୍ତୀ ବୈଦିକ ଯୁଗରେ ଚତୁରାଶ୍ରମ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା ।

୭ । କେଉଁ ଯୁଗରେ ପ୍ରକୃତି ଉପାସନା ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ?
Answer:
ବୈଦିକ ଯୁଗରେ ପ୍ରକୃତି ଉପାସନା ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ।

୮ | ରାମାୟଣ କିଏ ରଚନା କରିଥିଲେ ?
Answer:
ମହର୍ଷି ବାଲ୍ମୀକି ‘ରାମାୟଣ’ ରଚନା କରିଥିଲେ ?

୯। ସଭାର କାର୍ଯ୍ୟ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ସଭାର ପ୍ରତିନିଧୁମାନେ ରାଜାଙ୍କୁ ରାଜକାର୍ଯ୍ୟ ପରିଚାଳନା କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରୁଥିଲେ ।

୧୦। ବେଦର ଅନ୍ୟନାମ କ’ଣ ?
Answer:
ବେଦର ଅନ୍ୟନାମ ଶ୍ରୁତି ।

୧୧। ବୈଦିକ ଯୁଗରେ ଖ୍ୟାତିଲାଭ କରିଥିବା ଦୁଇଜଣ ମହିଳାଙ୍କ ନାମ ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
Answer:
ଗାର୍ଗୀ ଓ ମୈତ୍ରେୟୀ ବୈଦିକ ଯୁଗର ଦୁଇଜଣ ବିଦୁଷୀ ମହିଳା ଥିଲେ ।

୧୨। ବ୍ରହ୍ମା, ବିଷ୍ଣୁ ଓ ମହେଶ୍ଵରଙ୍କ ପୂଜା କେବେ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ?
Answer:
ପରବର୍ତ୍ତୀ ବୈଦିକ ଯୁଗରେ ବ୍ରହ୍ମା, ବିଷ୍ଣୁ ଓ ମହେଶ୍ଵରଙ୍କ ପୂଜା ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ।

୧୩। ଆର୍ଯ୍ୟାବର୍ଷ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ?
Answer:
ଉତ୍ତରରେ ହିମାଳୟ ପର୍ବତଶ୍ରେଣୀର ପାଦଦେଶରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଦକ୍ଷିଣରେ ବିନ୍ଧ୍ୟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସମଗ୍ର ଅଞ୍ଚଳକୁ ଆର୍ଯ୍ୟାବର୍ଷ କୁହାଯାଉଥିଲା ।

୧୪। ବୈଦିକ ଯୁଗରେ ଗଢ଼ି ଉଠିଥ‌ିବା ଦୁଇଟି ରାଜନୈତିକ ଅନୁଷ୍ଠାନର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ବୈଦିକ ଯୁଗରେ ସଭା ଓ ସମିତି ନାମରେ ଦୁଇଟି ରାଜନୈତିକ ଅନୁଷ୍ଠାନ ଗଢ଼ିଉଠିଥିଲା ।

୧୫। ପରବର୍ତୀ ବୈଦିକ ଯୁଗରେ ସମାଜରେ କେଉଁ ଚାରୋଟି ଶ୍ରେଣୀ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ପରବର୍ତ୍ତୀ ବୈଦିକ ଯୁଗରେ ବ୍ରାହ୍ମଣ, କ୍ଷତ୍ରିୟ, ବୈଶ୍ୟ ଓ ଶୂଦ୍ର ନାମରେ ଚାରିଗୋଟି ଶ୍ରେଣୀ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା ।

୧୬। ବେଦ ଶବ୍ଦର ଅର୍ଥ କ’ଣ ?
Answer:
ବେଦ ସଂସ୍କୃତର ବିଦ୍ ଧାତୁରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଅଛି । ଏହାର ଅର୍ଥ ଜ୍ଞାନ ଆହରଣ କରିବା ବା ଜ୍ଞାନର ଗନ୍ତାଘର ।

୧୭ । ଆର୍ଯ୍ୟ ସଭ୍ୟତା କେତେ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ?
Answer:
ଆର୍ଯ୍ୟ ସଭ୍ୟତା ଦୁଇ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ । ଯଥା— ରଗ୍‌ବୈଦିକ ସଭ୍ୟତା ଓ ପରବର୍ତ୍ତୀ ବୈଦିକ ସଭ୍ୟତା ।

୧୮। ବୈଦିକ ସମାଜ କି ଧରଣର ଥିଲା ?
Answer:
ବୈଦିକ ସମାଜ ଗ୍ରାମ ସମାଜ ଥିଲା ।

୧୯। ବୈଦିକ ସମାଜ ଓ ରାଜନୈତିକ ସଙ୍ଗଠନର ମୂଳ ଉତ୍ସ କ’ଣ ?
Answer:
ବୈଦିକ ସମାଜ ଓ ରାଜନୈତିକ ସଙ୍ଗଠନର ମୂଳ ଉତ୍ସ ପରିବାର ଅଟେ ।

୨୦ । ଋଗ୍‌ବୈଦିକ ଯୁଗରେ ଶାସନ ପଦ୍ଧତି କିଭଳି ଥୁଲା ?
Answer:
ଋଗ୍‌ବୈଦିକ ଯୁଗରେ ରାଜତନ୍ତ୍ର ଶାସନ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ଏବଂ ରାଜାମାନେ ବଂଶାନୁକ୍ରମିକ ଶାସନ କରୁଥିଲେ ।

୨୧। ବିଶ୍ଵପତି କାହାଙ୍କୁ କୁହାଯାଉଥିଲା ?
Answer:
ବିଶ୍ଵର ମୁଖ୍ୟଙ୍କୁ ବିଷ୍ପତି କୁହାଯାଉଥିଲା ।

୨୨। ବୈଦିକ ସମାଜରେ ଜୀବନର ଧାରାକୁ କେତେ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଥିଲା ଓ ସେଗୁଡ଼ିକ କ’ଣ କ’ଣ ?
Answer:
ବୈଦିକ ସମାଜରେ ଆର୍ଯ୍ୟମାନେ ଜୀବନର ଧାରାକୁ ଚାରି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରିଥିଲେ, ଯଥା – (୧) ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯ୍ୟ, (୨) ଗାର୍ହସ୍ଥ୍ୟ, (୩) ବାନପ୍ରସ୍ଥ ଓ (୪) ସନ୍ନ୍ୟାସ ।

୨୩। ବୈଦିକ ସଭ୍ୟତାରେ କି ପ୍ରକାର ଶିକ୍ଷା ପଦ୍ଧତି ପ୍ରଚଳନ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ବୈଦିକ ସଭ୍ୟତାରେ ‘ଗୁରୁକୁଳ’ ଆଶ୍ରମରେ ଛାତ୍ରମାନେ ବ୍ୟାକରଣ, ତର୍କଶାସ୍ତ୍ର ଓ ବେଦ ଅଧ୍ୟୟନ କରୁଥିଲେ ।

୨୪। ସପ୍ତସିନ୍ଧୁ କେଉଁ କେଉଁ ନଦୀକୁ ନେଇ ଗଠିତ ?
Answer:
ଭଲ ସିନ୍ଧୁ, ବିସ୍ଫୋ, ଚନ୍ଦ୍ରଭାଗା, ଇରାବତୀ, ବିପାଶା, ଶତଦ୍ରୁ, ସରସ୍ଵତୀ ନଦୀଗୁଡ଼ିକୁ ସପ୍ତସିନ୍ଧୁ କୁହାଯାଏ ।

୨୫। କେଉଁମାନଙ୍କୁ ନେଇ ‘ସଭା’ ଓ ‘ସମିତି’ ଗଠନ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ସମାଜରେ ବୟୋଜ୍ୟେଷ୍ଠ ଓ ବିଜ୍ଞ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ନେଇ ସଭା ଗଠିତ ହୋଇଥିଲାବେଳେ ସମସ୍ତ ଜନସାଧାରଣଙ୍କୁ ନେଇ ସମିତି ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ।

୨୬। ବୈଦିକ ଯୁଗରେ ରାଜାମାନେ ଧାରଣ କରିଥିବା ଦୁଇଟି ଉପାଧ୍ର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ବୈଦିକ ଯୁଗରେ ରାଜାମାନେ ଏକରାଟ ଓ ଚକ୍ରବର୍ତୀ ଉପାଧ୍ ଧାରଣ କରୁଥିଲେ ।

୨୭। ‘ଭାଗଦୁଘ’ କ’ଣ ?
Answer:
ପରବର୍ତ୍ତୀ ବୈଦିକ ସଭ୍ୟତା କାଳରେ ରାଜସ୍ୱ ଆଦାୟ ନିମିତ୍ତ ନିଯୁକ୍ତି ପାଇଥିବା ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ରାଜକର୍ମଚାରୀ ଗୋଷ୍ଠୀଙ୍କୁ ‘ଭାଗଦୁର୍ଘ’ କୁହାଯାଉଥିଲା ।

୨୮। ଆର୍ଯ୍ୟ ରାଜାମାନେ ସମ୍ପାଦନ କରୁଥିବା ଯଜ୍ଞ ଭିତରୁ ଦୁଇଟିର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ଆର୍ଯ୍ୟ ରାଜାମାନେ ସମ୍ପାଦନ କରୁଥିବା ଯଜ୍ଞ ଭିତରୁ ଦୁଇଟିର ନାମ ହେଲା – ରାଜସୂୟ ଯଜ୍ଞ ଓ ଅଶ୍ଵମେଧ ଯଜ୍ଞ ।

୨୯। କେବେ ରାମାୟଣ ଓ ମହାଭାରତ ରଚିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ପରବର୍ତ୍ତୀ ବୈଦିକ ଯୁଗରେ ରାମାୟଣ ଓ ମହାଭାରତ ରଚିତ ହୋଇଥିଲା ।

୩୦। ପରବର୍ତୀ ବୈଦିକ ଯୁଗରେ ବ୍ରାହ୍ମଣମାନେ କେଉଁ କେଉଁ କର୍ମଗୁଡ଼ିକ ସମ୍ପାଦନ କରୁଥିଲେ ?
Answer:
ପରବର୍ତ୍ତୀ ବୈଦିକ ଯୁଗରେ ବ୍ରାହ୍ମଣମାନେ ଯାଗଯଜ୍ଞ, ପୂଜା ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଧର୍ମକାର୍ଯ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ସମ୍ପାଦନ କରୁଥିଲେ ।

୩୧। ପରବର୍ତୀ ବୈଦିକ ଯୁଗରେ ଆର୍ଯ୍ୟମାନେ କେତେ ଜାତିରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ଓ କ’ଣ କ’ଣ ?
Answer:
ପରବର୍ତ୍ତୀ ବୈଦିକ ଯୁଗରେ ଆର୍ଯ୍ୟମାନେ ଚାରି ଜାତିରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ; ଯଥା- ବ୍ରାହ୍ମଣ, କ୍ଷତ୍ରିୟ, ବୈଶ୍ୟ ଏବଂ ଶୂଦ୍ର ।

୩୨। କେଉଁମାନେ ଲୁହାର ବ୍ୟବହାର ଜାଣିଥିଲେ ?
Answer:
ଆର୍ଯ୍ୟମାନେ ଲୁହାର ବ୍ୟବହାର ଜାଣିଥିଲେ ।

୩୩। ବୈଦିକ ଯୁଗରେ ଲୋକମାନଙ୍କ ପ୍ରଧାନ ଜୀବିକା କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ବୈଦିକ ଆର୍ଯ୍ୟମାନଙ୍କର କୃଷି ଓ ପଶୁପାଳନ ପ୍ରଧାନ ଜୀବିକା ଥିଲା ।

୩୪। ସମିତିର କାର୍ଯ୍ୟ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ଯୁଦ୍ଧଘୋଷଣା, ଶାନ୍ତରକ୍ଷା ଓ ଦଳଗତ ନିର୍ବାଚନ ଇତ୍ୟାଦି ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ କାର୍ଯ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ସମିତିଦ୍ୱାରା ସମ୍ପାଦିତ ହେଉଥିଲା ।

୩୫। ସଂହିତା କ’ଣ ?
Answer:
ସଂହିତା କେତେକ ସ୍ତୋତ୍ରର ସମାହାର । ଏହାକୁ ବିଭିନ୍ନ ଯାଗଯଜ୍ଞରେ ଆବୃତ୍ତି କରାଯାଉଥିଲା ।

D. ଭ୍ରମ ସଂଶୋଧନ କର ।

୧। ବୈଦିକ ସଭ୍ୟତାରେ ସଭା ଓ ସମିତିରେ ରାଜା ପ୍ରତିନିଧ୍ଵ କରୁଥିଲେ ।
Answer:
ବୈଦିକ ସଭ୍ୟତାରେ ସଭା ଓ ସମିତିରେ ଗ୍ରାମଣୀ ପ୍ରତିନିଧ୍ଵ କରୁଥିଲେ ।

୨ । ଭୂତ, ପ୍ରେତାଦି ବିଶ୍ଵାସ ରଗ୍‌ବେଦରେ ଲିପିବଦ୍ଧ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ଭୂତ, ପ୍ରେତାଦି ବିଶ୍ଵାସ ଅଥର୍ବ ବେଦରେ ଲିପିବଦ୍ଧ ହୋଇଥିଲା ।

୩ । କେତେଗୁଡ଼ିଏ ଜନକୁ ନେଇ ଏକ ବୃହତ୍ ରାଜ୍ୟ ଗଠନ କରାଯାଉଥିଲା, ଯାହାକୁ ବିଶ୍ କୁହାଯାଉଥିଲା ।
Answer:
କେତେଗୁଡ଼ିଏ ଜନକୁ ନେଇ ଏକ ବୃହତ୍ ରାଜ୍ୟ ଗଠନ କରାଯାଉଥିଲା, ଯାହାକୁ ଜନପଦ କୁହାଯାଉଥିଲା ।

୪। ଅଶ୍ଵମେଧ ଯଜ୍ଞ ବୈଦିକ ଯୁଗରେ ସମାହିତ ହେଉଥିଲା ।
Answer:
ଅଶ୍ଵମେଧ ଯଜ୍ଞ ପରବର୍ତ୍ତୀ ବୈଦିକ ଯୁଗରେ ସମାହିତ ହେଉଥିଲା ।

୫ । ଜନ ଅର୍ଥ ସହର ।
Answer:
ଜନ ଅର୍ଥ ଜାତି ।

୬। କେତେଗୁଡ଼ିଏ ଗ୍ରାମକୁ ନେଇ ଗୋଟିଏ ଜନ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
କେତେଗୁଡ଼ିଏ ଗ୍ରାମକୁ ନେଇ ଗୋଟିଏ ବିଶ୍ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ।

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 History Solutions Chapter 2(a) ସିନ୍ଧୁ ସଭ୍ୟତା / ହରପ୍‌ପା ସଭ୍ୟତା Short & Long Answer Questions.

CHSE Odisha 12th Class History Chapter 2(a) Short & Long Answer Questions in Odia Medium

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
A. ଦୁଇଟି / ତିନୋଟି ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

୧ । କେବେ ଏବଂ କେଉଁମାନଙ୍କଦ୍ଵାରା ହରପ୍‌ପା ସଂସ୍କୃତି ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଥୁଲା ?
Answer:
୧୯୨୧-୨୨ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ସାର୍ ଜନ୍ ମାର୍ଶାଲ, ରାଖାଲଦାସ ବାନାର୍ଜୀ ଏବଂ ଦୟାରାମ ସାହାଣୀଙ୍କ ପରି ପ୍ରନୃତତ୍ତ୍ବବିତ୍‌ମାନଙ୍କ ପ୍ରଚେଷ୍ଟାରେ ଦୁଇ ପ୍ରାଚୀନ ନଗରୀ ହରପ୍‌ପା ଓ ମହେଞ୍ଜୋଦାରୋର ଭଗ୍ନାବଶେଷ ମାଟିତଳୁ ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଥିଲା ।

୨ । ହରପ୍‌ପା ଓ ମହେଞ୍ଜୋଦାରୋ କେଉଁଠାରେ ଅବସ୍ଥିତ ?
Answer:
ହରପ୍‌ପା ପଶ୍ଚିମ ପଞ୍ଜାବର ମଣ୍ଟେଗୋମେରୀ ଜିଲ୍ଲାରେ ରାବୀ ନଦୀକୂଳରେ ଏବଂ ମହେଞ୍ଜୋଦାରୋ ସିନ୍ଧୁପ୍ରଦେଶର ଲାରକାନା ଜିଲ୍ଲାରେ ସିନ୍ଧୁନଦୀ କୂଳରେ ଅବସ୍ଥିତ । ଉଭୟ ନଗରୀ ବର୍ତ୍ତମାନ ପାକିସ୍ତାନରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ।

୩ । ସିନ୍ଧୁ ସଭ୍ୟତାର ବୃହତ୍ ଶସ୍ୟାଗାର ସମ୍ପର୍କରେ ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କର ।
Answer:
ସିନ୍ଧୁ ସଭ୍ୟତାର ବୃହତ୍ ଶସ୍ୟାଗାର ଦୁର୍ଗ ଅଞ୍ଚଳରେ ଅବସ୍ଥିତ ଥିଲା । ଏହା ଅନେକଗୁଡ଼ିଏ ପ୍ରସ୍ତର ଚଟାଣକୁ ନେଇ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା । ପ୍ରତ୍ୟେକ ଚଟାଣର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଥିଲା 16 ମିଟର ପ୍ରସ୍ଥ ଥିଲା 6 ମିଟର । ବନ୍ୟା, ବାତ୍ୟା, ସଡ଼କ ଆଦି ପ୍ରାକୃତିକ ଦୁର୍ବିପାକରୁ ରକ୍ଷା ପାଇବାପାଇଁ ଏହି ଶସ୍ୟାଗାର ଯେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥିଲା, ଏଥୁରେ ସନ୍ଦେହର ଅବକାଶ ନାହିଁ ।

୪। କେଉଁଠାରୁ ବୃହତ୍ ସ୍ନାନାଗାର ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଛି ? ଏହାର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଓ ପ୍ରସ୍ଥ କେତେ ?
Answer:
ମହେଞ୍ଜୋଦାରୋଠାରୁ ବୃହତ୍ ସ୍ନାନାଗାର ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଛି । ଏହାର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ୫୫ ମିଟର ଏବଂ ପ୍ରସ୍ଥ ୩୩ ମିଟର ଥଲା ।

୫ । ଲୋଥାଲ୍‌ଠାରେ କେଉଁ ସଭ୍ୟତାର କୀର୍ତ୍ତି ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ? ଏହା କାହିଁକି ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଥିଲା ?
Answer:
ଲୋଥାଲ୍‌ଠାରେ ହରପ୍‌ପା ସଭ୍ୟତାର କୀର୍ତ୍ତି ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । ଏହା ବାଣିଜ୍ୟ କେନ୍ଦ୍ର ଭାବେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଥିଲା ।

୬ । ହରପ୍‌ପା ସଭ୍ୟତାର ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର କେଉଁ କେଉଁ ଧାତୁରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା ? ହରପ୍‌ପାବାସୀମାନେ କାହିଁକି ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର ନିର୍ମାଣ କରୁଥିଲେ ?
Answer:
ହରପ୍‌ପା ସଭ୍ୟତାର ଅଧିବାସୀମାନଙ୍କର ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର ତମ୍ବା ଓ ବ୍ରୋଞ୍ଜରେ ନିର୍ମିତ ହେଉଥିଲା । ସେମାନେ ଶିକାର ପାଇଁ ତଥା ଯୁଦ୍ଧ ଓ ଆତ୍ମରକ୍ଷା ପାଇଁ ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର ବ୍ୟବହାର କରୁଥିଲେ ।

୭। ହରପ୍‌ପା ସଂସ୍କୃତିର ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣ ଅଳଙ୍କାର ବିଷୟରେ ଜନ୍ ମାର୍ଶାଲ୍ କ’ଣ କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ହରପ୍‌ପା ସଂସ୍କୃତିର ସ୍ବର୍ଣ୍ଣ ଅଳଙ୍କାର ବିଷୟରେ ଜନ୍ ମାର୍ଶାଲ୍‌ଙ୍କ ଉକ୍ତି ଥିଲା— ‘ସ୍ବର୍ଣ୍ଣ ଅଳଙ୍କାରଗୁଡ଼ିକ ଏତେ ସୁନ୍ଦର, ସୂକ୍ଷ୍ମ ଓ ଆକର୍ଷଣୀୟ ହୋଇଥିଲା ଯେ, ସତେ ଜଣାପଡୁଥିଲା ସେଗୁଡ଼ିକ ୫୦୦୦ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ କୌଣସି ଏକ ଗୃହରୁ ପ୍ରାପ୍ତ ନହୋଇ ଅଧୁନା ଲଣ୍ଡନସ୍ଥିତ ବଣ୍ଟ ରାସ୍ତାରେ ଥ‌ିବା ଯେକୌଣସି ଅଳଙ୍କାର ଦୋକାନରୁ ଅଣାଯାଇଛି ।’’

୮ । ମୋହର ଉପରେ ଥ‌ିବା ଯୋଗାସୀନ ପଶୁପତିଙ୍କ ପାଖରେ କେଉଁ ଚାରିଜନ୍ତୁ ବିଦ୍ୟମାନ ଥିଲେ ?
Answer:
ମୋହର ଉପରେ ଥ‌ିବା ଯୋଗାସୀନ ପଶୁପତିଙ୍କ ପାଖରେ ହସ୍ତୀ, ବ୍ୟାଘ୍ର, ଗଣ୍ଡା ଓ ମଇଁଷି ଏହି ଚାରିଜନ୍ତୁ ବିଦ୍ୟମାନ ଥିଲେ ।

୯ । କେଉଁଠାରୁ ଅସ୍ଥି ସହିତ ଭସ୍ମପାତ୍ର ଆବିଷ୍କାର କରାଯାଇଛି ? ଏହା କ’ଣ ସୂଚନା ଦେଉଛି ?
Answer:
କାଲିବଙ୍ଗଠାରୁ ଅସ୍ଥି ସହିତ ଭସ୍ମପାତ୍ର ଆବିଷ୍କାର କରାଯାଇଛି । ଏହି ଚିହ୍ନଗୁଡ଼ିକ ସୂଚନା ଦିଏ ଯେ ହରପପାବାସୀଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁପରର ଜୀବନ ଉପରେ ବିଶ୍ଵାସ ଥିଲା ।

B. ପାଞ୍ଚଟି/ଛଅଟି ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

୧ । ସିନ୍ଧୁ ସଭ୍ୟତାର ଅଧ୍ବବାସୀମାନଙ୍କର ସାମାଜିକ ଜୀବନ କିପରି ଥିଲା ?
Answer:
ସିନ୍ଧୁ ସଭ୍ୟତାର ଅଧ୍ଵବାସୀମାନେ ପାରସ୍ପରିକ ସହଯୋଗ ଓ ସୁସଂହିତ ଜୀବନଯାପନ କରୁଥିଲେ । ସେମାନେ ବିଳାସପ୍ରିୟ ଥିଲେ । ଧନୀ ଗରିବ ନିର୍ବିଶେଷରେ ସମସ୍ତେ ଅଳଙ୍କାର ପିନ୍ଧୁଥିଲେ । ତମ୍ବା, ସୁନା, ରୂପା, ବ୍ରୋଞ୍ଜ ଆଦି ଧାତୁର ବ୍ୟବହାର ଜାଣିଥୁଲେ କିନ୍ତୁ ଲୌହର ବ୍ୟବହାର ଜଣାନଥିଲା । ଧ୍ୱଂସାବଶେଷରୁ ମାଟିରେ ନିର୍ମିତ ମୂର୍ତ୍ତି ଓ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ଖେଳନା ବାହାରିଛି । ସେମାନେ କଳାପ୍ରିୟ ଥିଲେ । କାରୁକାର୍ଯ୍ୟପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଳଙ୍କାର, ଚିତ୍ରିତ ମୃତ୍ତିକାପାତ୍ର ଓ ବହୁବିଧ କ୍ରୀଡ଼ାସାମଗ୍ରୀ ଉତ୍କୃଷ୍ଟ କଳାର ପ୍ରମାଣ ଦେଇଥାଏ । ଯୁଦ୍ଧ ଓ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ନିମନ୍ତେ ସେମାନେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର ବ୍ୟବହାର କରୁଥିଲେ । ସେମାନେ ମୃତବ୍ୟକ୍ତିକୁ ଅଗ୍ନିରେ ଦାହ କରୁଥିଲେ କିମ୍ବା ସମାଧୁ ଦେଉଥିଲେ । ବହିଃରାଷ୍ଟ୍ର ସହିତ ସେମାନଙ୍କର ବାଣିଜ୍ୟ ସମ୍ପର୍କ ଥିଲା । ସେମାନେ ପାରମ୍ପରିକତାରେ ବିଶ୍ଵାସ କରୁଥିଲେ । ମୋଟାମୋଟି ଭାବରେ ଦେଖୁବାକୁ ଗଲେ ସିନ୍ଧୁ ଅଧ୍ଵବାସୀଙ୍କର ସାମାଜିକ ଜୀବନ ଉନ୍ନତ ଥିଲା ।

୨ । ବୃହତ୍ ସ୍ଵାନାଗାର ସମ୍ପର୍କରେ ଟିପ୍ପଣୀ ପ୍ରଦାନ କର ।
Answer:
ମହେଞ୍ଜୋଦାରୋର ବୃହତ୍ ସ୍ନାନାଗାର ଥିଲା ସବୁଠୁ ଆକର୍ଷଣୀୟ । ସ୍ନାନାଗାର ଥ‌ିବା ଗୃହଟିର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ୧୮୦ ଫୁଟ (୫୫ ମିଟର), ପ୍ରସ୍ଥ ୧୮୦ ଫୁଟ (୩୩ ମିଟର) । ଜଳାଶୟର ଲମ୍ବା, ପ୍ରସ୍ଥ ଓ ଉଚ୍ଚତା ଯଥାକ୍ରମେ ୩୯ ଫୁଟ (୧୨ ମିଟର), ୨୩ ଫୁଟ (୭ ମିଟର) ଓ ୮ ଫୁଟ (୨.୫ ମିଟର) । ଜଳଭଣ୍ଡାର ସହିତ ଗୋଟିଏ କୂପରୁ ନଳ ସାହାଯ୍ୟରେ ନିର୍ମଳ ଜଳଯୋଗାଣ ଓ ଦୂଷିତ ଜଳର ନିଷ୍କାସନ ପାଇଁ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଥିଲା । ସ୍ନାନାଗାରକୁ ପ୍ରବେଶ ପାଇଁ ଉଭୟ ପାର୍ଶ୍ଵରେ ଗ୍ୟାଲେରିର ବ୍ୟବସ୍ଥା ଥିଲା । ସ୍ନାନାଗାର ଚାରିପାଖରେ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ କୋଠରିମାନ ଦେଖୁବାକୁ ମିଳେ । ସେହି ସୁବୃହତ୍ ସ୍ନାନାଗାର ହେଉଛି ମହେଞ୍ଜୋଦାରୋରୁ ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଥିବା ବାସଗୃହ ମଧ୍ୟରେ ସର୍ବାଧ‌ିକ ଚିତ୍ତାକର୍ଷକ ।

୩ । ସିନ୍ଧୁ ସଭ୍ୟତାର ସମୟ ନିରୂପଣ କର ।
Answer:
ଭାରତର ସର୍ବପ୍ରାଚୀନ ସିନ୍ଧୁ ସଭ୍ୟତାର ସମୟ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ମତପାର୍ଥକ୍ୟ ଦେଖୁବାକୁ ମିଳେ । ସାର୍ ଜନ୍ ମାର୍ଶାଲ୍ ଏହି ସଭ୍ୟତାର ସମୟ ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୩୨୫୦ରୁ ୨୭୫୦ ମଧ୍ୟରେ ସୀମିତ ବୋଲି ମତପୋଷଣ କରିଛନ୍ତି । ପ୍ରନୃତତ୍ତ୍ଵ ବିଭାଗର ମୁଖ୍ୟ ସାର୍ ମର୍ଟିମର ହୁଇଲର ସିନ୍ଧୁ ସଭ୍ୟତାର ସମୟ ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୨୫୦୦ ରୁ ୧୫୦୦ ମଧ୍ଯରେ ବୋଲି କହିଥିଲେ । ସମୟ କ୍ରମବିକାଶରେ C -୧୪ Method, ଫ୍ଲୋରେନ୍ ନାଇଟ୍ରୋଜେନ୍ ପରୀକ୍ଷା, ଜୀବାଶ୍ମ ପରୀକ୍ଷାଦ୍ଵାରା ହରପ୍ପା ସଭ୍ୟତାକୁ ତିନୋଟି ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି; ଯଥା – ପ୍ରାଥମିକ ସଭ୍ୟତା (ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୩୫୦୦ ରୁ ୨୬୦୦), ବିକଶିତ ସଭ୍ୟତା (ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୨୬୦୦ ରୁ ୧୮୦୦) ଏବଂ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସଭ୍ୟତା (ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୧୮୦୦ ପରଠାରୁ) ।

୪ । ହରପ୍ପା ଅଧ୍ବବାସୀଙ୍କ ଧର୍ମଭାବନା ବିଷୟରେ ଟିପ୍ପଣୀ ଦିଅ ।
Answer:
ହରପ୍ପା ସଭ୍ୟତାର ଲୋକମାନଙ୍କର ଧର୍ମଭାବନା ଥିଲା ଅନନ୍ୟ । ଭୂଖନନରୁ ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଥିବା ସିଲ୍ ମୋହର, ବ୍ରୋଞ୍ଜ ଓ କାଦୁଅ ନିର୍ମିତ ମୂର୍ତ୍ତିରୁ ସେମାନଙ୍କ ଧର୍ମବିଶ୍ଵାସ କଥା ଜଣାପଡ଼େ । ସେମାନେ ସୃଷ୍ଟିର ଉତ୍ସ ଭାବରେ ମାତୃଦେବୀଙ୍କୁ ପୂଜା କରୁଥିଲେ । ସେମାନେ ପଶୁପତି ବା ଶିବଙ୍କୁ ଉପାସନା କରୁଥିବାର ପ୍ରମାଣ ମିଳେ । ଏତଦ୍‌ବ୍ୟତୀତ ସେମାନେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ଜୀବଜନ୍ତୁ; ଯଥା— ବୃଷଭ, ବ୍ୟାଘ୍ର, ଗଣ୍ଡାର, ମହିଷ, ସର୍ପ ପ୍ରଭୃତିଙ୍କୁ ଆରାଧନା କରୁଥିଲେ । ସେମାନେ ସୂର୍ଯ୍ୟଦେବ ବା ସ୍ଵସ୍ତିକ ଉପାସନା କରୁଥିଲେ । ଅଶ୍ଵତ୍‌ଥ ଗଛ ଓ ନିମ୍ବଗଛକୁ ପୂଜା କରୁଥିଲେ । ସେମାନେ ମୃତ୍ୟୁ ପରର ଜୀବନ ଉପରେ ଆସ୍ଥା ପ୍ରକଟ କରିଥିଲେ ।

୫। ହରପ୍‌ପା ଅଧିବାସୀମାନଙ୍କର ବାଣିଜ୍ୟ କାରବାର କିଭଳି ଥୁଲା ?
Answer:
ଉନ୍ନତ ଶିଳ୍ପ ସହିତ ହରପ୍ପା ସଭ୍ୟତାର ଅଧ୍ଵବାସୀମାନେ ବାଣିଜ୍ୟ ବ୍ୟବସାୟ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରୁଥିଲେ । ସେମାନେ ଭାରତ ବାହାରର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନ ସହିତ ବାଣିଜ୍ୟିକ ସମ୍ପର୍କ ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ । ମୋହର, ମାପ ଓ ଓଜନ ନିମିତ୍ତ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ପ୍ରସ୍ତରଖଣ୍ଡ ଏବଂ ବିଭିନ୍ନ ଆମଦାନୀ ଓ ରପ୍ତାନୀ ଦ୍ରବ୍ୟରୁ ସେମାନଙ୍କର ବାଣିଜ୍ୟ ବ୍ୟବସାୟ ସମ୍ପର୍କରେ ସୂଚନା ମିଳିଥାଏ । ହରପ୍‌ପା ସଭ୍ୟତାର ବାଣିଜ୍ୟିକ କେନ୍ଦ୍ରସ୍ଥଳଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ହରପ୍‌ପା ଏବଂ ମହେଞ୍ଜୋଦାରେ ଥିଲା ପ୍ରଧାନ । ସହର ଏବଂ ଏହାର ନିକଟବର୍ତ୍ତୀ ଗ୍ରାମଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ଯୋଗସୂତ୍ର ସ୍ଥାପନଦ୍ଵାରା ଏହି ସଭ୍ୟତାର ବାଣିଜ୍ୟ ବ୍ୟବସାୟ ବିକାଶଲାଭ କରିଥିଲା । ବିଶେଷକରି ଗହମ, ଯବ, ବିଭିନ୍ନ ଶସ୍ୟ ଏବଂ କାର୍ପାସ୍ ବସ୍ତ୍ର ସେମାନେ ରପ୍ତାନି କରୁଥିଲେ ।

୬ । ହରପ୍‌ପା ଅଧ୍ଵବାସୀମାନଙ୍କର ଆର୍ଥନୀତିକ ଅବସ୍ଥା ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:
ହରପ୍‌ପା ଅଧିବାସୀମାନଙ୍କର ଆର୍ଥନୀତିକ ଅବସ୍ଥା ସ୍ଵଚ୍ଛଳ ଥିଲା । କୃଷି, ପଶୁପାଳନ, ଶିଳ୍ପ ଏବଂ ବାଣିଜ୍ୟ ବ୍ୟବସାୟଦ୍ଵାରା ସେମାନେ ଏକ ସ୍ଵଚ୍ଛଳ ଆର୍ଥନୀତିକ ଅବସ୍ଥା ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ । ହର୍‌ପପାର ଲୋକମାନେ ମୁଖ୍ୟତଃ କୃଷିଜୀବୀ ଥିଲେ । ସେମାନେ ଗହମ, ମେଣ୍ଢା, ହାତୀ, ଘୁଷୁରି, ଓଟ ଆଦି ପଶୁଙ୍କୁ ଗୃହରେ ପାଳନ କରୁଥିଲେ । କୃଷି ସହିତ ପଶୁପାଳନ ମଧ୍ୟ ସେମାନଙ୍କର ଆର୍ଥନୀତିକ ଅବସ୍ଥାକୁ ସ୍ୱଚ୍ଛଳ କରିଥିଲା ।

୭ । ସିନ୍ଧୁ ସଭ୍ୟତାକୁ କାହିଁକି ହରପ୍‌ପା ସଭ୍ୟତା ବୋଲି କୁହାଯାଏ ?
Answer:
୧୯୨୧-୨୨ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ସାର୍ ଜନ୍ ମାର୍ଶାଲ, ରାଖାଲଦାସ ବାନାର୍ଜୀ ଏବଂ ଦୟାରାମ ସାହାଣୀଙ୍କ ପରି ପ୍ରନୃତତ୍ତ୍ୱବିତ୍‌ ମାନଙ୍କର ପ୍ରଚେଷ୍ଟାରେ ହରପ୍‌ପା ଓ ମହେଞ୍ଜୋଦାରୋ, ଦୁଇଟି ନଗରୀର ଧ୍ୱଂସାବଶେଷଶ ଆବିଷ୍କାର କରାଯାଇଥିଲା । ପ୍ରଥମ ନଗରୀ ହରପ୍‌ପା ପଞ୍ଜାବ ପ୍ରଦେଶର ମଣ୍ଟେଗୋମାରୀ ଜିଲ୍ଲାର ଭାବୀ ନଦୀ କୂଳରେ ଏବଂ ଦ୍ଵିତୀୟ ନଗରୀ ମହେଞ୍ଜୋଦାରୋ ସିନ୍ଧୁପ୍ରଦେଶର ଲାରକାନା ଜିଲ୍ଲାର ସିନ୍ଧୁ ନଦୀ କୂଳରେ ଅବସ୍ଥିତ । ସମୟକ୍ରମେ ଭାରତ ଏବଂ ଭାରତ ବାହାରେ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏକହଜାରରୁ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ବ ସ୍ଥାନରେ ଏହି ସଭ୍ୟତାର ଭଗ୍ନାବଶେଷ ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଅଛି । ସର୍ବପ୍ରଥମେ ହରପ୍‌ପାରୁ ଆବିଷ୍କୃତ ଏହି ସଭ୍ୟତାର ସାମଞ୍ଜସ୍ୟ ପ୍ରତ୍ୟେକ ସ୍ଥାନରେ ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଥାଏ । ତେଣୁ ଐତିହାସିକମାନେ ଭାରତର ସିନ୍ଧୁ ନଦୀକୂଳରେ ଗଢ଼ିଉଠିଥିବା ଏହି ପ୍ରାଚୀନ ସଭ୍ୟତାକୁ ହରପ୍‌ପା ସଭ୍ୟତା ବା ହରପ୍‌ପା ସଂସ୍କୃତି ରୂପେ ଅଭିହିତ କରିଥା’ନ୍ତି ।

୮ । ହରପ୍‌ପା ଅଧିବାସୀମାନଙ୍କର ଲିପି ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:
ହରପ୍‌ପା ଅଧିବାସୀମାନଙ୍କର ଭାଷା ଓ ଲିପି ସମ୍ପର୍କରେ ଏଯାବତ୍ କୌଣସି ପ୍ରାମାଣିକ ତଥ୍ୟ ହସ୍ତଗତ ହୋଇପାରି ନାହିଁ । ସିଲ୍‌ଗୁଡ଼ିକରୁ ମିଳିଥିବା ଲିପି ଏବଂ ଲେଖର ପାଠୋଦ୍ଧାର ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କରାଯାଇ ପାରିନାହିଁ । ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ୪୦୦ରୁ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ଵଲେଖ ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇସାରିଅଛି । ସେଗୁଡ଼ିକ କୀଳକ ଲିପିରେ ଲିଖୁତ । ସଭ୍ୟତାର ବିଭିନ୍ନ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଏହି ଲିପିଗୁଡ଼ିକର କୌଣସି ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୋଇନାହିଁ । କେତେକ ଐତିହାସିକ ଏହାକୁ ତାମିଲ ଆଦି ଦ୍ରାବିଡ଼ ଭାଷାବର୍ଗ ସହିତ ସମ୍ପର୍କ ରହିଥିବାର ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଥାନ୍ତି । ମାତ୍ର ପ୍ରଫେସର ଏସ୍.ଆର୍. ରାଓ ଏହି ଲିପିର ପାଠୋଦ୍ଧାର କରିବାପାଇଁ ପ୍ରଯନ୍ତ୍ର କରିଛନ୍ତି । ଏହି ଲିପିରୁ କ୍ରମବିକାଶ ହୋଇ ହିନ୍ଦୀ, ନାଗରୀ ଆଦି ବିଭିନ୍ନ ଭାଷା ଅକ୍ଷରମାନ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଅଛି । ବର୍ତ୍ତମାନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବହୁଲିପିର ପାଠୋଦ୍ଧାର କରାଯାଇ ସାରିଲାଣି । ଏହାଦ୍ଵାରା ସିନ୍ଧୁ ସଭ୍ୟତା ବିଷୟରେ ଆଗାମୀ ଦିନଗୁଡ଼ିକରେ ବହୁ ତଥ୍ୟ ଜଣାପଡ଼ିବାର ସମ୍ଭାବନା ଉଜ୍ଜ୍ବଳ ହୋଇଉଠିଛି ।

୯ । ସିନ୍ଧୁ ସଭ୍ୟତାର ବିଲୟର କାରଣଗୁଡ଼ିକ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ୧୭୦୦ରୁ ୧୫୦୦ ମଧ୍ୟରେ କୌଣସି ଏକ ସମୟରେ ହରପ୍‌ପା ସଭ୍ୟତାର ଅବସାନ ଘଟିଛି ବୋଲି ବିଶ୍ଵାସ କରାଯାଏ । ଏହାର ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କାରଣ ଏ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସ୍ଥିର ହୋଇପାରି ନଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଏହା କେତେକ କାରଣ ଯୋଗୁ ହୋଇପାରିଥାଏ ବୋଲି ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ ମତ ଦେଇଛନ୍ତି । ମର୍ଟିମର୍ ହୁଇଲର୍ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଆକ୍ରମଣ ପାଇଁ ମହେଞ୍ଜୋଦାରୋ ଓ ହରପ୍‌ପା ଧ୍ଵଂସମୁଖରେ ପଡ଼ିଥିଲା । ଅନ୍ୟ କେତେକ ଐତିହାସିକଙ୍କ ମତରେ, ସିନ୍ଧୁ ଉପତ୍ୟକାର ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଫଳରେ ମହେଞ୍ଜୋଦାରୋ –ହରପ୍‌ପା ପ୍ରାକୃତିକ ଗତିରେ ସଂସପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଯାଇଥିଲା । ସିନ୍ଧୁ ନଦୀର ବନ୍ୟା ଓ ସିନ୍ଧୁ ଉପତ୍ୟକାର ଭୂକମ୍ପ ଏହି ସଭ୍ୟତାର ବିଲୟର ଅନ୍ୟ କାରଣ ଥିଲା ।

ଦୀର୍ଘ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

୧। ହରପ୍ପା ସଂସ୍କୃତିର ନଗର ପରିକଳ୍ପନାର ମୁଖ୍ୟ ଦିଗଗୁଡ଼ିକ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କର ।
Answer:
ପୃଥ‌ିବୀର ପ୍ରାଚୀନ ସଭ୍ୟତାମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସିନ୍ଧୁ ସଭ୍ୟତା ଅନ୍ୟତମ । ଏହି ସଭ୍ୟତାଟି ସିନ୍ଧୁନଦୀର ଅବବାହିକାରେ ବିକାଶଲାଭ କରିଥିଲା । ୧୯୨୧-୨୨ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ସାର୍ ଜନ୍ ମାର୍ଶାଲଙ୍କ ନେତୃତ୍ଵରେ ଭୂଖନନଦ୍ୱାରା ଏହି ସଭ୍ୟତା ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଥିଲା । ଏହି ସଭ୍ୟତାଟି ସହରୀୟ ସଭ୍ୟତା ଥିଲା । ଭୂଖନନଦ୍ଵାରା ହରପ୍ପା ଓ ମହେଞ୍ଜୋଦାରୋ ନାମକ ଦୁଇଟି ସହର ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଥିଲା । ହରପ୍ପା ପଞ୍ଜାବର ମଣ୍ଟେଗୋମେରୀ ଜିଲ୍ଲାର ରାବୀ ନଦୀ କୂଳରେ ଅବସ୍ଥିତ ଥିବା ସ୍ଥଳେ ମହେଞ୍ଜୋଦାରୋ ସିନ୍ଧୁପ୍ରଦେଶର ଲାରକାନା ଜିଲ୍ଲାର ସିନ୍ଧୁନଦୀ କୂଳରେ ଅବସ୍ଥିତ । ସଭ୍ୟତାର ବିକାଶ ସମୟ ଉପରେ ଐତିହାସିକମାନେ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ମତପୋଷଣ କରିଛନ୍ତି । ସାର୍ ଜନ୍ ମାର୍ଶାଲଙ୍କ ମତରେ, ଏହି ସଭ୍ୟତାଟି ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୩୨୫୦ରୁ ୨୭୫୦ ମଧ୍ୟରେ ଗଢ଼ିଉଠିଥିଲା । ସାର୍ ମର୍ଟିମର୍ ହୁଇଲର୍ ଏହି ସଭ୍ୟତାର ସମୟ ସୀମାକୁ ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୨୫୦୦ରୁ ୧୫୦୦ ମଧ୍ୟରେ ସୀମିତ ଥିଲା ବୋଲି ମତବ୍ୟକ୍ତ କରିଛନ୍ତି । ସମସ୍ତ ଉକ୍ତିକୁ ବିଚାରକୁ ନେଇ ଅନୁମାନ କରାଯାଏ ଯେ ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୩୦୦୦ ବେଳକୁ ସିନ୍ଧୁ ସଭ୍ୟତାର ତା’ର ପୂର୍ଣ୍ଣତାଲାଭ କରିଥିଲା ।

• ନଗର ପରିକଳ୍ପନା – ବାସ୍ତବିକ ସିନ୍ଧୁ ସଭ୍ୟତାର ନଗର ନିର୍ମାଣଶୈଳୀ ଥୁଲା ମନୋଲୋଭା ଓ ଆକର୍ଷଣୀୟ । ସେମାନେ ନିଜର ନିଜସ୍ଵ ଦକ୍ଷତା ଓ ବୁଦ୍ଧି ବଳରେ ଏହି ନଗର ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ । ନଗର ନିର୍ମାଣ ଓ ନାଗରିକ ଜୀବନଯାପନ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ସିନ୍ଧୁ ଅଧ୍ଵବାସୀମାନେ ମିଶର ଓ ମେସୋପୋଟାମିଆଠାରୁ ଉନ୍ନତ ଓ ପ୍ରଗତିଶୀଳ ଥିଲେ ।
• ଦୁର୍ଗ ଓ ଜନବସତି ଅଞ୍ଚଳ – ହରପ୍ପା ସଭ୍ୟତାର ପ୍ରଧାନ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ଥିଲା ନଗର ନିର୍ମାଣ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ନଗରକୁ ମୁଖ୍ୟତଃ ଦୁଇ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଥିଲା । ଉଚ୍ଚସ୍ଥାନରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା ଦୁର୍ଗ । ଏଠାରେ ଶାସକଗୋଷ୍ଠୀ ବା ପୁରୋହିତମାନେ ବସବାସ କରୁଥିଲେ । ଦୁର୍ଗର ନିମ୍ନଭାଗରେ ବିସ୍ତାରଲାଭ କରିଥିଲା ଜନବସତି ଅଞ୍ଚଳ । ନଗରର ଚତୁଃପାର୍ଶ୍ବ ପ୍ରାଚୀର ପରିବେଷ୍ଟିତ ଥିଲା । ହରପ୍ପା ଓ ମହେଞ୍ଜୋଦାରୋର ଗୃହଗୁଡ଼ିକ ପୋଡ଼ାଇଟାରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା । ପ୍ରତ୍ୟେକ ଗୃହରେ ଶୟନକକ୍ଷ, ବୈଠକଘର ଓ ରୋଷେଇଘର ଥିଲା । ଗୃହଗୁଡ଼ିକରେ ସ୍ନାନାଗାର ଥିଲା ଏବଂ ଏହାର ଜଳ ନିଷ୍କାସନ ପାଇଁ ଛୋଟ ନାଳଗୁଡ଼ିକ ଥିଲା । ଏହି ଛୋଟ ନାଳଗୁଡ଼ିକ ବଡ଼ ନାଳକୁ ସଂଯୋଗ କରୁଥିଲା । ଗୃହରୁ ନଳା ଦେଇ ମଇଳା ପାଣି ଓ ଆବର୍ଜନା ନିର୍ଗତ ହେଉଥିଲା ଏବଂ ସହରର ମୁଖ୍ୟ ନାଳରେ ପଡ଼ୁଥିଲା ।
• ରାସ୍ତା – ଅତ୍ୟାଧୁନିକ ନଗର ପରିକଳ୍ପନା ଅନୁଯାୟୀ ରାସ୍ତାର ଉଭୟ ପାର୍ଶ୍ଵରେ ଧାଡ଼ି ଧାଡ଼ି ହୋଇ ଗୃହଗୁଡ଼ିକ ତିଆରି ହୋଇଥିଲା । ରାସ୍ତାଗୁଡ଼ିକ ପୂର୍ବରୁ ପଶ୍ଚିମକୁ ଓ ଉତ୍ତରରୁ ଦକ୍ଷିଣକୁ ଲମ୍ବିଥିଲା । ରାସ୍ତାଗୁଡ଼ିକ ପରସ୍ପରକୁ ସମକୋଣରେ ଛେଦ କରୁଥିଲା । ରାସ୍ତା ଧାରରେ ନିଷ୍କାସନ ନାଳଗୁଡ଼ିକ ସଂଲଗ୍ନ ହୋଇ ନଗରର ଶେଷମୁଣ୍ଡ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବ୍ୟାପି ଯାଇଥିଲା । ରାସ୍ତାଗୁଡ଼ିକରେ ଆଲୋକର ବ୍ୟବସ୍ଥା ଥିଲା । କେତେକ ମୁଖ୍ୟ ରାସ୍ତାର ଓସାର ୩୪ ଫୁଟ ଥିବାର ଅନୁମାନ କରାଯାଏ ।
• ସର୍ବସାଧାରଣ ଗୃହ – ମହେଞ୍ଜୋଦାରୋର ବୃହତ୍ ସ୍ନାନାଗାର ନିକଟରେ ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଥିଲା ଏକ ବୃହତ୍ ଗୃହ । ଏହାର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ୨୩୦ ଫୁଟ ଓ ପ୍ରସ୍ଥ ୭୮ ଫୁଟ । ଏଥିରେ ୩୩ ଫୁଟ ଲମ୍ବର ବୃହତ୍ ବାରଣ୍ଡା ସଂଲଗ୍ନ ହୋଇଥିବାର ଦେଖାଯାଇଥାଏ । ଏହି ଗୃହରେ କାଠ ନିର୍ମିତ ସ୍ତମ୍ଭମାନ ଲାଗିଥିଲା । ଏହି ଗୃହ ସମ୍ପର୍କରେ ଐତିହାସିକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବାଦାନୁବାଦ ଦେଖାଯାଇଥାଏ । କେତେକ ଏହାକୁ ଉଚ୍ଚପଦବୀ ଅଳଙ୍କୃତ କରିଥିବା ଶାସକ ଶ୍ରେଣୀର କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ବାସଗୃହରୂପେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଥିବାବେଳେ ଅନ୍ୟମାନେ ଏହାକୁ ସର୍ବସାଧାରଣ ଗୃହ ବୋଲି ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଥା’ନ୍ତି ।

• ବୃହତ୍ ଶସ୍ୟାଗାର – ହରସ୍କାର ଧ୍ୱଂସାବଶେଷ ମଧ୍ୟରୁ ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଥିବା କେତେଗୁଡ଼ିଏ ଘରକୁ ସାଧାରଣ ଶସ୍ୟାଗାର ବା ଶସ୍ୟଭଣ୍ଡାର ବୋଲି ଅନୁମାନ କରାଯାଇଛି । ପ୍ରତ୍ୟେକଟି ଶସ୍ୟାଗାର ୫୦ ଫୁଟ ଲମ୍ବ ୨୦ ଫୁଟ ଓସାର ଥ‌ିବାର ଅନୁମାନ କରାଯାଏ । ଶସ୍ୟାଗାରଗୁଡ଼ିକ ହରପ୍ପା–ମହେଞ୍ଜୋଦାରୋର ଅର୍ଥନୈତିକ ସମୃଦ୍ଧି ପ୍ରମାଣ କରିଥାଏ । ପ୍ରଚୁର ମାତ୍ରାରେ ଗଚ୍ଛିତ ଶସ୍ୟ ନାଗରିକ ଜୀବନର ସ୍ଵାଚ୍ଛନ୍ଦ୍ୟ ଦିଗରେ ନିଶ୍ଚୟ ସହାୟକ ଥିଲା ।
• ବୃହତ୍ ସ୍ନାନାଗାର – ମହେଞ୍ଜୋଦାରୋର ସୁବୃହତ୍ ସ୍ନାନାଗାର ସିନ୍ଧୁ ସଭ୍ୟତାର ଏକ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ନିଦର୍ଶନରୂପେ ବିବେଚିତ ହୋଇଛି । ସ୍ନାନାଗାର ଅବସ୍ଥିତ ଥ‌ିବା ଗୃହଟିର ଲମ୍ବ ୧୮୦ ଫୁଟ (୫୫ ମିଟର) ଓ ପ୍ରସ୍ଥ ୧୦୮ ଫୁଟ (୩୩ ମିଟର) ଥିଲା । କେବଳ ସ୍ନାନାଗାରର ଲମ୍ବ ୩୯ ଫୁଟ (୧୨ ମିଟର), ପ୍ରସ୍ଥ ୨୩ ଫୁଟ (୭ ମିଟର) ଓ ଗଭୀରତା ୮ ଫୁଟ (୨.୫ ମିଟର) । ସ୍ନାନାଗାରକୁ ପ୍ରବେଶ କରିବାପାଇଁ ଉଭୟ ପାର୍ଶ୍ଵରେ ପାହାଚମାନ ଥିଲା । ସ୍ନାନାଗାରର କାନ୍ଥ ଓ ଚଟାଣ ଖୁବ୍ ଶକ୍ତ ଓ ସୁଦୃଢ଼ଭାବରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା । ନିକଟରେ ଏକ ବଡ଼ କୂଅ ମଧ୍ୟରୁ ସ୍ନାନାଗାରକୁ ପାଣି ଆସିବାର ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ଥିଲା । ନଳ ଦେଇ ସ୍ନାନାଗାରକୁ ପାଣି ପ୍ରବେଶ ଓ ନିଷ୍କାସିତ ହେଉଥିଲା । ସ୍ନାନାଗାରକୁ ଲାଗି ଛୋଟ ଛୋଟ କୋଠରିମାନ ଥିଲା । ସ୍ନାନାଗାରର ତିନିପାର୍ଶ୍ଵରେ ବସିବାପାଇଁ ଗ୍ୟାଲେରିଗୁଡ଼ିକ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା ।
• ଜଳ ନିଷ୍କାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା – ନଗର ପରିକଳ୍ପନାରେ ଜଳ ନିଷ୍କାସନ ଉପରେ ଯଥେଷ୍ଟ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦିଆଯାଇଥିଲା । ଏହି ସଭ୍ୟତାର ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟରକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅନ୍ୟ କୌଣସି ପ୍ରାଗୈତିହାସିକ ସଭ୍ୟତାରେ ପରିଦୃଷ୍ଟ ହୁଏ ନାହିଁ । ଉତ୍ତମ ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟ ଓ ପରିମଳ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖୁ ସେମାନେ ରାସ୍ତାର ଉଭୟ ପାର୍ଶ୍ଵରେ ନାଳ ବା ନର୍ଦ୍ଦମାଗୁଡ଼ିକ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ । ଏଥୁରେ ଦୂଷିତ ଜଳ ଓ ଆବର୍ଜନା ନିଷ୍କାସିତ ହେଉଥିଲା । ନାଳଗୁଡ଼ିକ ଆଚ୍ଛାଦିତ ଥିଲା । ପ୍ରତ୍ୟେକ ଗୃହରୁ ଗୃହପାର୍ଶ୍ଵବର୍ତୀ ରାସ୍ତା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏବଂ ରାସ୍ତା ପାର୍ଶ୍ଵବର୍ତ୍ତୀ ନାଳରୁ ମୁଖ୍ୟ ନିଷ୍କାସନ ନାଳପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସଂଯୋଗ ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିଥିଲା । ବାସ୍ତବିକ ସିନ୍ଧୁ ସଭ୍ୟତାର ସୁପରିକଳ୍ପିତ ନଗର ଯୋଜନା, ରୁଚିସମ୍ପନ୍ନ ବାସଗୃହ, ସୁଦୀର୍ଘ ଓ ପ୍ରଶସ୍ତ ରାସ୍ତା, ସୁସ୍ଥ ନାଗରିକ ଜୀବନ, ବୃହତ୍ ସ୍ନାନାଗାର, ବିଶାଳ ଶସ୍ୟାଗାର, ଅଭିନବ ଜଳ ନିଷ୍କାସନ ପଦ୍ଧତି ପ୍ରଭୃତି ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ଏହି ସଭ୍ୟତାକୁ ସୁନ୍ଦର, ସରସ ଓ ଆକର୍ଷଣୀୟ କରି ଥିଲା । ଯେତେବେଳେ ମିଶର ବାସୀମାନେ ପିରାମିଡ୍, ମେସୋପୋଟାମିଆବାସୀମାନେ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଉଥିଲେ, ସେତେବେଳେ ହରପ୍ପାବାସୀମାନେ ନିଜର ବସବାସ ପାଇଁ ଆକର୍ଷଣୀୟ ଗୃହଗୁଡ଼ିକ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ । ଗୃହ ଓ ନଗର ନିର୍ମାଣ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସିନ୍ଧୁ ସଭ୍ୟତା ସମଗ୍ର ବିଶ୍ବରେ ଏକ ଅଦ୍ଵିତୀୟ ସ୍ଥାନ ଅଧୁକାର କରିଛି ।

୨ । ହରପ୍ପା ଅଧିବାସୀମାନଙ୍କର ସାମାଜିକ ଓ ଅର୍ଥନୈତିକ ଜୀବନ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କର ।
Answer:
ଏକ ସୁସଂହତ ତଥା ସନ୍ତୁଳିତ ଜୀବନ ଥିଲା ଏହି ସମାଜର ଆଭିମୁଖ୍ୟ । ସହରୀ ସଭ୍ୟତାର ଛାପ ସ୍ପଷ୍ଟ ପ୍ରତିଫଳିତ ହୋଇଥିଲା ହରପ୍ପା ସଭ୍ୟତାର ସାମାଜିକ ଜୀବନରେ । ସିନ୍ଧୁ ସଭ୍ୟତାରୁ ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଥିବା ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ସିଲ୍ ମୋହର, ମୂର୍ତ୍ତି ଓ ଖୋଦିତ ଚିତ୍ରରୁ ଅଧିବାସୀମାନଙ୍କର ସାମାଜିକ, ଅର୍ଥନୈତିକ ଓ ଧାର୍ମିକ ଜୀବନ ବିଷୟରେ ବହୁ ତଥ୍ୟର ପରିଚୟ ମିଳେ । ହରପ୍ପାବାସୀଙ୍କର ସାମାଜିକ ଜୀବନ ବେଶ୍ ଉନ୍ନତ ଓ ପରିମାର୍ଜିତ ଥିଲା ।

• ବର୍ଷଭେଦ – ହରପାରେ ସଭ୍ୟତା ବିଭିନ୍ନ ବର୍ଣ୍ଣର ଲୋକ ବସବାସ କରୁଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରୋଟୋ – ଅଷ୍ଟ୍ରେଲୀୟ, ମଙ୍ଗୋଲୀୟ, ଭୂମଧ୍ଯସାଗରୀୟ ଓ ଆଲ୍‌ପାନୀୟ ବର୍ଷର ଲୋକ ବାସ କରୁଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସଂହତି ରହିଥିଲା । ସମାଜରେ ଶାନ୍ତି ବିରାଜମାନ କରୁଥିଲା ।

• ଖାଦ୍ୟ – ହରପ୍ପା ସଭ୍ୟତାର ଅଧିବାସୀମାନେ ଉଚ୍ଚମାନର ସୁସ୍ୱାଦୁ ଖାଦ୍ୟ ଭକ୍ଷଣ କରୁଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କ ମୁଖ୍ୟ ଖାଦ୍ୟଦ୍ରବ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ ଗହମ, ଧାନ, ଯବ, କ୍ଷୀର, ମାଛ, ମାଂସ, ଫଳମୂଳ ଓ ପନିପରିବା ଆଦି ପ୍ରଧାନ ଥିଲା । ସେମାନେ ମଧ୍ୟ ଛେଳି, କୁକୁଡ଼ା ଓ ଘୁଷୁରି ମାଂସ ଭକ୍ଷଣ କରୁଥିଲେ ।
• ପୋଷାକ ଓ ପ୍ରସାଧନ – ହରପ୍ପା ସଭ୍ୟତାର ଅଧିବାସୀମାନେ ତୁଳା ଓ ପଶମର ତିଆରି ବସ୍ତ୍ର ପରିଧାନ କରୁଥିଲେ । ପୁରୁଷମାନେ କଟିବସ୍ତ୍ର ବ୍ୟବହାର କରୁଥିଲେ । ଶରୀରର ଉପରିଭାଗରେ ଆଉ ଖଣ୍ଡିଏ ଲୁଗା ପକାଉଥିଲେ । ଉଭୟ ନାରୀ ଓ ପୁରୁଷଙ୍କ ବସ୍ତ୍ର ମଧ୍ୟରେ ବିଶେଷ ଫରକ ନଥିଲା । ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ପ୍ରସାଧନର ବ୍ୟବହାରରୁ ଏହି ସଭ୍ୟତାର ଲୋକମାନେ ବିଳାସପ୍ରିୟ ଥ‌ିବାର ଅନୁମାନ କରାଯାଏ । ସେମାନେ ବିଭିନ୍ନ ଶୈଳୀରେ କେଶବିନ୍ୟାସ କରୁଥିଲେ । ମୁହଁରେ ପ୍ରଲେପ ବୋଳିବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଓଠରେ ଅଧରରଞ୍ଜନୀ ଲଗାଉଥିଲେ । ପୁରୁଷମାନେ ଦାଢ଼ି ରଖିବାକୁ ଭଲ ପାଉଥିଲେ ।
• ଅଳଙ୍କାର – ଧନୀ-ଗରିବ ନିର୍ବିଶେଷରେ ଉଭୟ ପୁରୁଷ ଓ ମହିଳା ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଅଳଙ୍କାର ବ୍ୟବହାର କରୁଥୁଲେ । ଧନିକ ଶ୍ରେଣୀର ଲୋକମାନେ ସୁନା, ରୂପା, ହାତୀଦାନ୍ତ ତିଆରି ବହୁମୂଲ୍ୟର ଅଳଙ୍କାର ପରିଧାନ କରୁଥିଲେ । ଦରିଦ୍ରଲୋକେ ତମ୍ବା, ହାଡ଼, ଶଙ୍ଖ ଓ ମାଟି ତିଆରି ଅଳଙ୍କାରରେ ସଜ୍ଜିତ ହେଉଥିଲେ । ସେମାନେ ଶିଙ୍ଗ ଓ ହାତୀଦାନ୍ତରେ ତିଆରି ପାନିଆ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିଲେ । ସ୍ତ୍ରୀଲୋକମାନେ ହାର, ମୁଦି, କାନଫୁଲ, ନାକଫୁଲ, ମୁଣ୍ଡକଣ୍ଟା, ବାଜୁବନ୍ଧ ପ୍ରଭୃତି ଅଳଙ୍କାର ବ୍ୟବହାର କରୁଥିଲେ । ପୁରୁଷମାନେ ବ୍ରୋଞ୍ଜ୍ ନିର୍ମିତ କ୍ଷୁର ବ୍ୟବହାର କରୁଥିଲେ ।
• ମନୋରଞ୍ଜନ – ସିନ୍ଧୁ ଅଧ୍ଵବାସୀମାନଙ୍କର ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଅବସର ବିନୋଦନ ଥିଲା । ଭୂଖନନରୁ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ସାମଗ୍ରୀ ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଛି । ଶିଶୁମାନେ ମାଟିରେ ତିଆରି ପଶୁପକ୍ଷୀ ଓ କ୍ଷୁଦ୍ର କ୍ଷୁଦ୍ର ନରନାରୀଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତିକୁ ଖେଳନା କରି ଖେଳୁଥିଲେ । ଏହି ସଭ୍ୟତାର ଅଧିବାସୀମାନେ ନୃତ୍ୟ, ଗୀତ ଓ ପଶାଖେଳ ମାଧ୍ୟମରେ ଅବସର ବିନୋଦନ କରୁଥିଲେ । ଷଣ୍ଢ ଲଢ଼େଇ, କୁକୁଡ଼ା ଲଢ଼େଇ, ମାଛ ଧରିବା ପ୍ରଭୃତି ମୁଖ୍ୟ ମନୋରଞ୍ଜନ ଥିଲା ।
• ଗୃହ ଉପକରଣ – ବିଭିନ୍ନ ଧରଣର ତିଆରି ନିତ୍ୟବ୍ୟବହାର୍ଯ୍ୟ ଜିନିଷ ସେମାନେ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିଲେ । ରୁପା, ତମ୍ବା ବ୍ରୋଞ୍ଜ୍ର ନିର୍ମିତ ପାତ୍ର ବ୍ୟବହାର କରୁଥିଲେ । ବ୍ରୋଞ୍ଜ୍ର ଛୁଞ୍ଚି, କ୍ଷୁର, ହାତୀଦାନ୍ତ ପାନିଆ ମଧ୍ୟ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କଦ୍ଵାରା ମାଛକଣ୍ଟା, ଥାଳି, ଫୁଲକୁଣ୍ଡ, ଦାଆ, ପ୍ରସାଧନ ବାକ୍ସ ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଥିଲା । ଲୌହର ବ୍ୟବହାର ସେମାନଙ୍କୁ ଜଣା ନଥିଲା । ମାଟିପାତ୍ରର ବ୍ୟବହାର ବହୁଳ ଥିଲା । ସେମାନେ ପ୍ରସ୍ତର ପାତ୍ର ମଧ୍ୟ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିଲେ ।
• ଶିକ୍ଷା – ଶିକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ମିଶରୀୟ ଓ ସୁମେରୀୟମାନଙ୍କ ପରି ସେମାନେ ଏକପ୍ରକାର ଲିଖନ ପ୍ରଣାଳୀ ଜାଣିଥିଲେ । ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଥିବା ସିଲ୍ ମୋହର ଉପରେ ଏକପ୍ରକାର ଲିପି ଦେଖୁବାକୁ ମିଳେ । ଏହି ଲିପିଗୁଡ଼ିକ ଡାହାଣରୁ ବାମକୁ ଲେଖାଯାଇଥିଲା । ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ୩୯୬ଟି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସଂକେତର ତାଲିକା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇଛି । ସିନ୍ଧୁ ଲିପିଗୁଡ଼ିକର ପାଠୋଦ୍ଧାର ହୋଇପାରିଲେ ସେ ସମୟର ଶିକ୍ଷା ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଅନେକ କଥା ଜଣାପଡ଼ନ୍ତା ।
• ସୁରକ୍ଷା – ଶତ୍ରୁ ସହିତ ସଂଘର୍ଷ, ଆତ୍ମରକ୍ଷା ତଥା ଶିକାର ପାଇଁ ହରପ୍ପା ଅଧ୍ଵବାସୀମାନେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର ବ୍ୟବହାର କରୁଥିଲେ । ତମ୍ବା ଓ ବ୍ରୋଞ୍ଜୁରେ ତିଆରି ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ରଗୁଡ଼ିକ ସାମରିକ କାର୍ଯ୍ୟରେ ଲାଗୁଥିଲା । ସେମାନେ ବର୍ଚ୍ଛା, କୁରାଢ଼ି, ଛୁରି ଓ ଧନୁଶର ବ୍ୟବହାର ଜାଣିଥୁଲେ । ଖଣ୍ଡା, ସାଞ୍ଜୁ, ଶିରସ୍ତ୍ରାଣ ଆଦି ବ୍ୟବହାର କରୁଥିଲେ ।
• ଆର୍ଥନୀତିକ ଅବସ୍ଥା – ହରପ୍ପା ଅଧିବାସୀମାନଙ୍କର ଆର୍ଥିକ ମାନଦଣ୍ଡ ଅତି ଉନ୍ନତ ଓ ସ୍ୱଚ୍ଛଳ ଥିଲା । ଅର୍ଥନୈତିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସେମାନେ ମିଶର ଓ ମେସୋପୋଟାମିଆବାସୀଙ୍କଠାରୁ ଉନ୍ନତ ଥିଲେ । କୃଷି ଓ ପଶୁପାଳନ ସେମାନଙ୍କର ମୁଖ୍ୟ ଜୀବିକା ଥିଲା ।
• କୃଷି – ସିନ୍ଧୁନଦୀର ସମତଳ ଉର୍ବର ଉପତ୍ୟକା କୃଷିକାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ବେଶ୍ ସହାୟକ ଥିଲା । ସବୁବେଳେ ଅନୁକୂଳ ବୃଷ୍ଟିପାତ ହେଉଥିଲା । କୃଷି ମଧ୍ଯରେ ଧାନ, ଗହମ, ବାର୍ଲି, ଯଅ, ତୁଳା, ରାଶି ଓ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ପନିପରିବା ଓ ଫଳମୂଳ ଚାଷ କରୁଥିଲେ । ପ୍ରଚୁର ପରିମାଣରେ ଶସ୍ୟ ଉତ୍ପନ୍ନ ହେଉଥିଲା । ବଳକା ଶସ୍ୟକୁ ଶସ୍ୟାଗାରରେ ଗଚ୍ଛିତ ରଖୁଥିଲେ ।

• ପଶୁପାଳନ – ହରପ୍ପା ସଭ୍ୟତାର ଅଧ‌ିବାସୀମାନେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ପଶୁପାଳନ କରୁଥିଲେ । ଗୋରୁ, ମହିଷ, ଘୁଷୁରି, ମେଣ୍ଢା, ହାତୀ ଓ ଓଟ ଆଦି ପଶୁଙ୍କୁ ପାଳନ କରୁଥିଲେ । ଘୋଡ଼ା ଓ କୁକୁରର ବ୍ୟବହାର ସେମାନଙ୍କୁ ଅଜଣା ଥିଲା । ଶିଶୁମାନଙ୍କ ଖେଳନା ଉପରେ ଚିତ୍ରିତ ହୋଇଥିବା ମାଙ୍କଡ଼, ମୂଷା, ଠେକୁଆ, ନେଉଳ, ବିଲେଇ ଓ ମୟୂର ଆଦି ଜନ୍ତୁଙ୍କ ଚିତ୍ରରୁ ଜଣାପଡ଼େ ଯେ ସେମାନେ ଏହି ଜୀବଜନ୍ତୁମାନଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ଜାଣିଥିଲେ ।
• ଶିଳ୍ପ – କୃଷି ବ୍ୟତୀତ ଶିଳ୍ପ କ୍ଷେତ୍ରରେ ମଧ୍ୟ ହରପ୍ପା ଅଧିବାସୀମାନେ ଧୁରନ୍ଧର ଥିଲେ । କୁଶଳୀ କାରିଗର ଭାବରେ ସେମାନେ ବୟନ, ଧାତୁକାମ, ପ୍ରସ୍ତର ଓ ହାତୀଦାନ୍ତର କାମ, ଅଳଙ୍କାର ନିର୍ମାଣ ଓ ଯୁଦ୍ଧାସ୍ତ୍ର ତିଆରି କରିବାରେ ବେଶ୍ ଆଗୁଆ ଥିଲେ ।
• ମୃତ୍‌ପାତ୍ର – ହରପ୍ପା ସଭ୍ୟତାର ପ୍ରଧାନ ଶିଳ୍ପ ଥୁଲା ମୃତ୍‌ପାତ୍ର । ହାଣ୍ଡି, ପାନପାତ୍ର, ପ୍ଲେଟ୍, ସୁରେଇ, ଥାଳି, ଛିଦ୍ରଯୁକ୍ତ ଜାର୍, ପିଆଲା ଏବଂ କୁମ୍ଭ ଆଦି ମୃତ୍‌ପାତ୍ର ନିର୍ମାଣ କରିବାରେ ସେମାନେ ଥୁଲେ ସିଦ୍ଧହସ୍ତ । ସେମାନେ ମଧ୍ୟ ଚିତ୍ରିତ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ । ସେଣ୍ଡ୍‌ରେ ପାନିଆ, ଦାନ୍ତ, ଲତା, ପତ୍ର, କଉଡ଼ି ଓ କ୍ଷୁଦ୍ର ଗୋଲକ ଆଦି ଚିତ୍ରିତ ହେଉଥିଲା । ଲୋଥାଲଠାରେ ଆଧୁନିକ ମୃତ୍‌ପାତ୍ର ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଛି ।
• ବୟନ ଶିଳ୍ପ – ହରୱାର ଅଧିବାସୀମାନେ ଥିଲେ ବିଖ୍ୟାତ ବୁଣାକାର୍ । ସିନ୍ଧୁ ଉପତ୍ୟକାରୁ ବହୁଳ ପରିମାଣରେ କାର୍ପାସ ଓ ତୁଳା ଉତ୍ପାଦିତ ହେଉଥିଲା । ସେମାନେ ସୂତା ଓ ପଶମ ବସ୍ତ୍ର ବୟନ କରିବାରେ ସିଦ୍ଧହସ୍ତ ଥିଲେ । ବ୍ରୋଞ୍ଜ, ହାଡ଼ ଓ ଛୁଞ୍ଚର ଆବିଷ୍କାରରୁ ସେମାନେ ବସ୍ତ୍ରବୟନ କରୁଥିବାର ପ୍ରମାଣ ମିଳେ ।
• ଅଳଙ୍କାର ଓ ଧାତବ ବସ୍ତୁ ନିର୍ମାଣ – ଆକର୍ଷଣୀୟ ଅଳଙ୍କାର ନିର୍ମାଣ କ୍ଷେତ୍ରରେ ହରପ୍ପାବାସୀମାନେ ଥିଲେ ସିଦ୍ଧହସ୍ତ । ଉଭୟ ପୁରୁଷ ଓ ସ୍ତ୍ରୀଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ଅଳଙ୍କାର ନିର୍ମିତ ହେଉଥିଲା ।
• ବାଣିଜ୍ୟ – ଶିଳ୍ପ ସହିତ ବାଣିଜ୍ୟିକ କାରବାର ଉପରେ ହରପ୍ପାବାସୀମାନେ ଖୁବ୍ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଉଥିଲେ । କେବଳ ଭାରତ ନୁହେଁ, ଭାରତ ବାହାରର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନ ସୁମେର, ମିଶର, ପାରସ୍ୟ ଉପସାଗର ଓ ମେସୋପୋଟାମିଆ ସହିତ ମଧ୍ୟ ସେମାନେ ବାଣିଜ୍ୟିକ ସମ୍ପର୍କ ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ । ବାଣିଜ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ମାପ ଓ ଓଜନର ବ୍ୟବହାର ହରପ୍ପା ସଭ୍ୟତାର ଅଧିବାସୀମାନଙ୍କୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣରୂପେ ଜଣାଥିଲା ।
  ମୋଟ ଉପରେ ହରପ୍ପାବାସୀଙ୍କର ସୁସଂଗଠିତ ସାମାଜିକ ଜୀବନ ଓ ସ୍ୱଚ୍ଛଳ ଅର୍ଥନୀତି ଜୀବନ ଧାରଣର ମାନଦଣ୍ଡକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିଥିଲା । କୃଷି, ଶିଳ୍ପ ଓ ବାଣିଜ୍ୟର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହରପ୍ପାବାସୀଙ୍କର ଜୀବନଚର୍ଯ୍ୟାକୁ ସ୍ଵଚ୍ଛନ୍ଦ ଓ ସୁଖମୟ କରିଥିଲା ।

୩ । ହରପ୍ପା ଅଧିବାସୀଙ୍କ ଧର୍ମଭାବନା ଉପରେ ଏକ ବିବରଣୀ ପ୍ରଦାନ କର ।
Answer:
ହରପ୍ପା ସଭ୍ୟତାର ଲୋକମାନଙ୍କର ଧର୍ମବିଶ୍ଵାସ ଥିଲା ଅନନ୍ୟ । ସେମାନଙ୍କ ଧର୍ମଧାରଣା ସମ୍ପର୍କିତ କୌଣସି ବିବରଣୀ ଲିପିବଦ୍ଧ ହୋଇ ନଥିଲେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରନୃତାତ୍ତ୍ଵିକ ଖନନରୁ ଆବିଷ୍କୃତ ବହୁ ମୋହର, ବ୍ରୋଞ୍ଜ୍ ମୂର୍ତ୍ତି, ପ୍ରସ୍ତର ମୂର୍ତ୍ତି ଓ ଟେରାକୋଟାରେ ନିର୍ମିତ ବହୁ ମୂର୍ତ୍ତିରୁ ସେମାନଙ୍କ ଧର୍ମ ବିଷୟରେ ବହୁ ଧାରଣା ମିଳେ । ଭୂଖନନରୁ ମିଳିଥିବା ମୃତବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କର ଶବସତ୍କାର ପ୍ରଣାଳୀ ହରପ୍ପା ସଭ୍ୟତାର ଅଧ‌ିବାସୀଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ପରର ଜୀବନ ସମ୍ପର୍କିତ ରହିଥ‌ିବା ଜ୍ଞାନ ସମ୍ପର୍କରେ ସମ୍ୟକ୍ ଧାରଣା ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ ।

• ମାତୃଶକ୍ତିର ଆରାଧନା – ମୃତ୍ତିକା ନିର୍ମିତ କ୍ଷୁଦ୍ର କ୍ଷୁଦ୍ର ନାରୀମୂର୍ତ୍ତିମାନଙ୍କୁ ଦେଖୁ ଅନୁମାନ କରାଯାଇଛି ଯେ, ସିନ୍ଧୁବାସୀମାନେ ଏକ ମାତୃଶକ୍ତିର ଆରାଧନା କରୁଥିଲେ । ତେଣୁ ମାତୃକା ଉପାସନା ସହିତ ବଳିପ୍ରଥା ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ବୋଲି ଅନୁମାନ କରାଯାଏ ।

• ପଶୁପତି – ମାତୃଦେବୀ ସହିତ ପୁରୁଷ ଦେବତାଙ୍କର ପୂଜା ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ବୋଲି ଅନୁମିତ ହୁଏ । ଗୋଟିଏ ସିଲ୍ ଉପରେ ଏକ ଦେବମୂର୍ତ୍ତିର ସୁନ୍ଦର ପ୍ରତିକୃତି ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । ତାହାଙ୍କର ତିନିମୁଖ ଓ ମସ୍ତକ ଉପରେ ଶୃଙ୍ଗ ବିଦ୍ୟମାନ । ସେ ଯୋଗାସନ ଅବସ୍ଥାରେ ଉପବିଷ୍ଟ । ତାହାଙ୍କ ଚାରିପାର୍ଶ୍ବରେ ଚାରିଟି ପଶୁ; ଯଥା- ହସ୍ତୀ, ବ୍ୟାଘ୍ର, ଗଣ୍ଡାର ଏବଂ ମହିଷ ଦେଖୁବାକୁ ମିଳେ । ଅନେକ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ବିଶ୍ଳେଷଣ କରି ସେହି ତ୍ରିମୁଖବିଶିଷ୍ଟ ଯୋଗାସନ ଉପବିଷ୍ଟ ପଶୁ ପରିବେଷ୍ଟିତ ଦେବମୂର୍ତ୍ତିକୁ ଶିବ ପଶୁପତି ରୂପେ ଅନୁମାନ କରାଯାଉଛି । ଏହି ମୂର୍ତ୍ତିକୁ ଅନୁଧ୍ୟାନ କରି ସାର୍ ଜନ୍ ମାର୍ଶାଲ ଅନୁମାନ କରିଥିଲେ ଯେ ଶୈବଧର୍ମ ହେଉଛି ଭାରତର ପ୍ରାଚୀନତମ ଧର୍ମ ।
• ଉପାସନାପୀଠ – ମହେଞ୍ଜୋଦାରୋ ଏବଂ ହରୱାର ଧ୍ବଂସସ୍ତୂପ ମଧ୍ୟରୁ କୌଣସି ପ୍ରକାର ମନ୍ଦିର ବା ଦେବାଳୟ ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇନାହିଁ ତେଣୁ ସେକାଳର ସର୍ବସାଧାରଣ ପୂଜା ଉପାସନା ଇତ୍ୟାଦିର ପରିଚୟ ମିଳିନାହିଁ ।
• ପଶୁପୂଜା – ମାତୃଶକ୍ତି ଓ ପଶୁପତିଙ୍କ ପୂଜା ବ୍ୟତୀତ ହରପ୍ପା ଅଧ୍ଵବାସୀମାନେ କେତେପ୍ରକାର ପଶୁଙ୍କୁ ପୂଜା କରୁଥୁବାର ପ୍ରମାଣ ମିଳେ । ହରପ୍ପାରୁ ଆବିଷ୍କୃତ ବହୁ ମୋହରରୁ ଜଣାଯାଏ ଯେ ଏହି ସଭ୍ୟତାର ଅଧିବାସୀମାନେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ପଶୁଙ୍କୁ ପୂଜା କରୁଥିଲେ । ଶିବଙ୍କ ବାହନରୂପେ ବୃଷଭଙ୍କୁ ପୂଜା କରାଯାଉଥିଲା । ବ୍ୟାଘ୍ର, ହସ୍ତୀ, ଗଣ୍ଡାର ପ୍ରଭୃତି ଜୀବଙ୍କୁ ପୂଜା କରାଯାଉଥିବାର ଅନୁମାନ କରାଯାଏ । ଏପରିକି ସର୍ପପୂଜା ପ୍ରଚଳନ ଥିବାର ପ୍ରମାଣ ମିଳେ ।
• ବୃକ୍ଷପୂଜା – ବୃକ୍ଷ ଉପାସନା ଥିଲା ହରପ୍ପା ସଭ୍ୟତାର ଅନ୍ୟତମ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ । ହରସ୍କାର ଅଧିବାସୀମାନେ ବଟବୃକ୍ଷକୁ ପୂଜା କରୁଥିବାର ଅନୁମାନ କରାଯାଏ । ବରଗଛ ସହିତ ନିମ୍ବଗଛକୁ ପୂଜା କରାଯାଉଥିବାର ପ୍ରମାଣ ମଧ୍ୟ ମିଳିଛି ।
• ଧାର୍ମିକ ବିଶ୍ଵାସ – ହରପ୍ପା ସଭ୍ୟତାରୁ ବହୁ ଶ୍ମଶାନ ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଛି । ଜଣାଯାଏ ଯେ, ସେ ସମୟରେ ମୃତ ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କୁ କବର ଦିଆଯାଉଥିଲା । ଶବଗୁଡ଼ିକ ପାଖରେ ମୃତ୍‌ପାତ୍ର, ଅଳଙ୍କାର, ଚୁଡ଼ି, କାନଫୁଲ, ଦର୍ପଣ, ବାଡ଼ି ଆଦି ଜିନିଷ ମିଳିଛି । ଲୋଥାଲରେ ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନରୁ ଦୁଇଟି କଙ୍କାଳ ବାହାରିଛି । ଏଥୁରୁ ଜଣାଯାଏ ଯେ, ସ୍ଵାମୀ ଓ ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନରେ କବର ଦିଆଯାଉଥିଲା । ହରପ୍ପାରୁ ମଧ୍ୟ କେତେକ ଭସ୍ମପାତ୍ର ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଛି । ଏଥୁରୁ ଜଣାଯାଏ ଯେ, କେତେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସେମାନେ ଶବକୁ ଦାହ କରୁଥିଲେ । ହରପ୍ପା ସଭ୍ୟତାର ଲୋକମାନେ ମୃତ୍ୟୁ ପରର ଜୀବନ ଉପରେ ଆସ୍ଥା ସ୍ଥାପନ କରୁଥିଲେ । ସେମାନେ ଭୂତ, ପ୍ରେତ, ଗୁଣିଗାରେଡ଼ିରେ ବିଶ୍ଵାସ କରୁଥିବାର ଅନୁମାନ କରାଯାଏ । ହରପ୍ପା ସଭ୍ୟତାର ଧର୍ମଧାରଣା ବାସ୍ତବ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଥିଲା ମହାନ୍ । ସୌର ଉପାସନା ବୈଦିକ ଯୁଗରୁ ନୁହେଁ, ବରଂ ହରପ୍ପା ସଭ୍ୟତାରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ଶୈବ ଓ ଶାକ୍ତ ଧର୍ମର ଅୟମାରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ଏହି ହରପ୍ପା ସଭ୍ୟତାରେ । ପରବର୍ତୀ ସମୟରେ ଏହି ଦୁଇ ଧର୍ମ ଭାରତର ବିଶିଷ୍ଟ ଧର୍ମରୂପେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ।

Odisha State Board BSE Odisha 8th Class Maths Solutions Algebra Chapter 7 ସମୀକରଣ ଓ ଏହାର ସମାଧାନ Ex 7(c) Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 8 Maths Solutions Algebra Chapter 7 ସମୀକରଣ ଓ ଏହାର ସମାଧାନ Ex 7(c)

Question 1.
ନିମ୍ନଲିଖ ଦ୍ଵିଘାତ ସମୀକରଣର ସମାଧାନ କର ।
(i) x² – 3x = 0
(ii) 4x² – 25 = 0
(iii) 2x² – 8 = 0
(iv) 9x² = 16
(v) 2x² + 5x = 0
(vi) ax² – bx = 0
(vii) \(\frac{x^2}{3}=27\)
(viii) \(\frac{x^2}{9}=81\)
ସମାଧାନ :
(i) x² – 3x = 0
⇒ x(x – 3) = 0
⇒ x = 0 କିମ୍ବା x – 3 = 0
⇒ x = 0 କିମ୍ବା x = 3
∴ ନିର୍ଦେୟ ସମାଧାନ 0 ଓ 3 ।

(ii) 4x² – 25 = 0
⇒ 4x² = 25 ⇒ x² = \(\frac{25}{4}\)
⇒ x = ± \(\sqrt{\frac{25}{4}}\) ⇒ x = ± \(\frac{5}{2}\)
∴ ନିର୍ଦେୟ ସମାଧାନ \(\frac{5}{2}\) ଓ \(– \frac{5}{2}\) ।
(ବି.ଦ୍ର. : 4x² – 25 କୁ ଦୁଇଟି ବର୍ଗର ଅନ୍ତର ରୂପେ ପ୍ରକାଶ କରାଯାଇ ମଧ୍ଯ ସମାଧାନ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ସମ୍ଭବ ।)

(iii) 2x² – 8 = 0
⇒ 2x² = 8 ⇒ x² = \(\frac{8}{2}\)
⇒ x² = 4 ⇒ x² = ± \( ⇒ x = ± 2
∴ ନିର୍ଦେୟ ସମାଧାନ 2 ଓ -2 ।

(iv) 9x² = 16
⇒ x² = [latex]\frac{16}{9}\)
⇒ x = ± \(\sqrt{\frac{16}{9}}\) ⇒ x = ± \(\frac{4}{3}\)
∴ ନିର୍ଦେୟ ସମାଧାନ \(\frac{4}{3}\) ଓ \(– \frac{4}{3}\) ।

(v) 2x² + 5x = 0
⇒ x(2x + 5) = 0
⇒ x = 0 କିମ୍ବା 2x + 5 = 0
⇒ x = 0 କିମ୍ବା 2x = -5
⇒ x = 0 କିମ୍ବା x = –\(\frac{5}{2}\)
∴ ନିର୍ଦେୟ ସମାଧାନ 0 ଓ –\(\frac{5}{2}\) ।

(vi) ax² – bx = 0
⇒ x(ax – b) = 0
⇒ x = 0 କିମ୍ବା ax – b = 0
⇒ x = 0 କିମ୍ବା ax = b
⇒ x = 0 କିମ୍ବା x = \(\frac{b}{a}\)
∴ ନିର୍ଦେୟ ସମାଧାନ 0 ଓ \(\frac{b}{a}\) ।

(vii) \(\frac{x^2}{3}=27\)
⇒ x² = 27 × 3 = ⇒ x² = 81
⇒ x = ± \(\sqrt{81}\) ⇒ x = ± 9
∴ ନିର୍ଦେୟ ସମାଧାନ 9 ଓ -9 ।

(viii) \(\frac{x^2}{9}=81\)
⇒ x² = 9 × 81
⇒ x = \(\sqrt{9 \times 81}\) = ± 3 × 9 = ± 27

Question 2.
ନିମ୍ନଲିଖ ଦ୍ବିଘାତ ସମୀକରଣର ସମାଧାନ କର ।
(i) x² – 2x – 3 = 0
(ii) x² – 4x = 5
(iii) x² – x = 20
(iv) x² + 7x + 12 = 0
(v) x² + 2x – 35 = 0
(vi) x² – 6x + 5 = 0
(vii) 2x² – x – 3 = 0
(viii) 3x² + 2x – 5 =0
(ix) x² – ( a + b)x + ab = 0
(x) x² + ( a – b)x – ab = 0
ସମାଧାନ :
(i) x² – 2x – 3 = 0
⇒ x² – 2x = 3
⇒ (x)² – 2 . x . 1 + (1) = 3 + (1)²
⇒ (x – 1)² = 4 ⇒ (x – 1)² = (± 2)²
⇒ x – 1=± 2 ⇒ x = 1 + 2
⇒ x = 1 + 2 କିମ୍ବା 1 – 2
⇒ x = 3 କିମ୍ବା – 1
∴ ନିର୍ଦେୟ ସମାଧାନ 3 ଓ -1 ।

(ii) x² — 4x = 5
=» (x)² – 2 . x . 2 + (2)² = 5 + (2)²
⇒ (x – 2)² = 9
⇒ (x – 2)² = (± 3)²
⇒ x – 2 = ±3 ⇒ x = 2 ± 3
⇒ x = 2 + 3 କିମ୍ବା 2 – 3
⇒ x = 5 କିମ୍ବା – 1
∴ ନିର୍ଦେୟ ସମାଧାନ 5 ଓ -1 ।

(iii) x² – x = 20
⇒ x² – x – 20 = 0
⇒ x²- (5 – 4)x – 5 × 4 = 0
⇒ x² – 5x + 4x – 5 × 4 = 0
⇒ x(x – 5) + 4(x – 5) = 0
⇒ (x – 5)(x + 4) = 0
⇒ x – 5 = 0 କିମ୍ବା x + 4 = 0
⇒ x = 5 କିମ୍ବା x = – 4
∴ ନିର୍ଦେୟ ସମାଧାନ 5 ଓ -4 ।

(iv) x² + 7x + 12 = 0
⇒ x²(4 + 3)x + 4 × 3 = 0
⇒ x² + 4x + 3x + 12 = 0
⇒ x (x +4)+ 3 ( x + 4) = 0
⇒ (x+ 4) (x +3) = 0
⇒ x + 4 = 0 କିମ୍ବା x + 3 = 0
⇒ x = – 4 କିମ୍ବା x = -3
⇒ x = – 4 କିମ୍ବା x = – 3
∴ ନିର୍ଦେୟ ସମାଧାନ -4 ଓ -3 ।

(v) x² + 2x – 35 = 0
⇒ x² + (7 – 5)x – 7 × 5 = 0
⇒ x² + 7x – 5x – 35 = 0
⇒ x(x + 7) – 5(x + 7) = 0
⇒ (x + 7)(x – 5) = 0
⇒ x + 7 = 0 କିମ୍ବା x – 5 = 0
⇒ x = – 7 କିମ୍ବା x = 5
∴ ନିର୍ଦେୟ ସମାଧାନ -7 ଓ 5 ।

(vi) x² – 6x + 5 = 0
⇒ x²-(5 + 1)x + 5 ×1 = 0
⇒ x² – 5x – x + 5 × 1 = 0
⇒ x(x – 5) – 1(x – 5) = 0
⇒ (x – 5)(x – 1) = 0
⇒ x – 5 = 0 କିମ୍ବା x – 1 = 0
⇒ x = 5 କିମ୍ବା x = 1
∴ ନିର୍ଦେୟ ସମାଧାନ 5 ଓ 1 ।

(vii) 2x² – x – 3 = 0
⇒ 2x² – 3x + 2x – 3 =0
⇒ 2x² – 3x + 2x -3 = 0
⇒ 2x ( 2x – 3) + 1 ( 2x – 3) = 0
⇒ (2x – 3) (x+1) = 0
⇒ 2x-3 = କିମ୍ବା x + 1 = 0
⇒ 2x = 3 କିମ୍ବା x = – 1
⇒ x = \(\frac{2}{3}\) କିମ୍ବା x =-1
∴ ନିର୍ଦେୟ ସମାଧାନ \(\frac{2}{3}\) ଓ 1 ।

(viii) 3x² + 2x – 5 =0
⇒ 3x² + 5x – 3x – 5 = 0
⇒ x(3x +5) – 1 ( 3x +5) = 0
⇒ (3x +5) (x – 1) = 0
⇒ 3x + 5 = 0 କିମ୍ବା x- 1 = 0
⇒ 3x = – 5 କିମ୍ବା x =1
⇒ x = – \(\frac{5}{3}\) କିମ୍ବା x = 1

(ix) x² – ( a + b)x + ab = 0
⇒ x2 – ax – bx + ab = 0
⇒ x(x – a) – b(x – a) = 0
⇒ (x – a)(x – b) = 0
⇒ x – a = 0 କିମ୍ବା x – b = 0
⇒ x = a କିମ୍ବା x = b
∴ ନିର୍ଦେୟ ସମାଧାନ a ଓ b ।

(x) x² + ( a – b)x – ab = 0
⇒ x² + ax – bx – ab = 0
⇒ x(x + a) – b(x + a) = 0
⇒ (x + a)(x – b) = 0
⇒ x + a = 0 କିମ୍ବା x – b=0
⇒ x = -a କିମ୍ବା x = b
∴ ନିର୍ଦେୟ ସମାଧାନ -a ଓ b ।

Odisha State Board BSE Odisha 8th Class Maths Solutions Algebra Chapter 8 ବ୍ୟାବସାୟିକ ଗଣିତ Ex 8(a) Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 8 Maths Solutions Algebra Chapter 8 ବ୍ୟାବସାୟିକ ଗଣିତ Ex 8(a)

Question 1.
ଜଣେ ଦୋକାନୀ ଗୋଟିଏ ବିଛଣା ଚଦରକୁ 40 ଟଙ୍କାରେ ବିକ୍ରୟ କରି 28% ଲାଭକଲା । ଚଦରଟିର କ୍ରୟ ମୂଲ୍ୟ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ସମାଧାନ :
ବିଛଣା ଚଦରର ବିକ୍ରୟମୂଲ୍ୟ = 640 ଟଙ୍କା ଓ ଲାଭ = 8%

∴ ଚଦରଟିର ବିକ୍ରୟମୂଲ୍ୟ 500 ଟଙ୍କା ।

ବିକଳ୍ପ ପ୍ରଣାଳୀ :
ମନେକର ଚଦରଟିର କ୍ରୟମୂଲ୍ୟ = 100 ଟଙ୍କା । ଲାଭ = 28 ଟଙ୍କା
ବିକ୍ରୟମୂଲ୍ୟ = କ୍ରୟମୂଲ୍ୟ + ଲାଭ = 100 ଟ + 28 ଟ = 128 ଟ.
128 ଟ. ବିକ୍ରିମୂଲ୍ଯବେଳେ କ୍ରୟମୂଲ୍ୟ 100 ଟ. ।
1 ଟ. ବିକ୍ରିମୂଲ୍ୟ ବେଳେ କ୍ରୟମୂଲ୍ୟ \(\frac{100}{128}\) ଟ. ।
640 ଟ. ବିକ୍ରିମୂଲ୍ୟ ବେଳେ କ୍ରୟମୂଲ୍ୟ = 640 × \(\frac{100}{128}\) ଟ. = 500 ଟଙ୍କା
∴ ଚଦରଟିର ବିକ୍ରୟମୂଲ୍ୟ 500 ଟଙ୍କା ।

Question 2.
ଜଣେ ଲୋକ 42ଟି ଲେମ୍ବୁ ବିକ୍ରି କରି 8 ଟି ଲେମ୍ବୁର ବିକ୍ରୟମୂଲ୍ୟ କ୍ଷତି କଲା । ଶତକଡ଼ା କ୍ଷତି ନିଣ୍ଣିୟ କର ।
ସମାଧାନ :
ମନେକର ଗୋଟିଏ ଲେମ୍ବୁର ବିକ୍ରୟମୂଲ୍ୟ x ଟଙ୍କା ।
∴ 42 ଟି ଲେମ୍ବୁର ବିକ୍ରୟମୂଲ୍ୟ = 42x ଟଙ୍କା ।
8 ଟି ଲେମ୍ବୁର ବିକ୍ରୟମୂଲ୍ୟ = 8x ଟଙ୍କା
କ୍ଷତିର ପରିମାଣ = 8x ଟଙ୍କା
∴ କ୍ରୟମୂଲ୍ୟ = ବିକ୍ରୟମୂଲ୍ୟ + କ୍ଷତି = 42x ଟ + 8x ଟ = 50x ଟ

∴ ନିଣ୍ଣିୟ କ୍ଷତି 16% ।

Question 3.
ଜଣେ ଦୋକାନୀ 5 ଟି ଲେମ୍ବୁର କିଣାଦାତ୍ମ୍ୟରେ 4ଟି ଲେମ୍ବୁ ବିକ୍ରୟକଲେ, ଶତକଡ଼ା କେତେ ଲାଭ ବା କ୍ଷତି ହେବ ?
ସମାଧାନ :
ମନେକର 5ଟି ଲେମ୍ବୁର କିଣାଦାମ୍ 20x ଟଙ୍କା । (ଏଠାରେ 4 ଓ 5 ର ଲ.ସା.ଗୁ. 20)
∴ 1ଟି ଲେମ୍ବୁର କିଣାଦାମ୍ = \(\frac{20x}{5}\) ଟ = 4x ଟଙ୍କା
4ଟି ଲେମ୍ବୁର ବିକ୍ରୟମୂଲ୍ୟ = 20x ଟଙ୍କା ।
∴ 1ଟି ଲେମ୍ବୁର ବିକ୍ରୟମୂଲ୍ୟ = \(\frac{20x}{4}\) ଟ. = 5x ଟଙ୍କା
ଲାଭ = ବିକ୍ରୟମୂଲ୍ୟ – କ୍ରୟମୂଲ୍ୟ = 5x ଟ – 4x ଟ = x ଟ

∴ ନିଣ୍ଣିୟ ଲାଭ 25% ହେବ ।

Question 4.
ଚାରିଟଙ୍କାରେ 5ଟି କମଳା କିଣି 5ଟେଙ୍କାରେ 4ଟି କମଳା ବିକ୍ରୟକଲେ ଶତକଡ଼ା କେତେ ଲାଭ ବା କ୍ଷତି ହେବ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ସମାଧାନ :
5ଟି କମଳାର କ୍ରୟମୂଲ୍ୟ 4 ଟଙ୍କା ।
∴ 1ଟି କମଳାର କ୍ରୟମୂଲ୍ୟ = \(\frac{4}{5}\) ଟଙ୍କା
4ଟି କମଳାର ବିକ୍ରୟମୂଲ୍ୟ = 5 ଟଙ୍କା, 1ଟି କମଳାର ବିକ୍ରୟମୂଲ୍ୟ = \(\frac{5}{4}\) ଟଙ୍କା
∴ ଲାଭ = ବିକ୍ରୟମୂଲ୍ୟ – କ୍ରୟମୂଲ୍ୟ = \(\frac{5}{4}\) ଟ – \(\frac{4}{5}\) ଟ = \(\frac{25-16}{20}\) ଟ = \(\frac{9}{20}\) ଟ

Question 5.
ଆମ୍ବ କୋଡ଼ି 30 ଟଙ୍କାରେ କିଣି ଡଜନ 24 ଟଙ୍କାରେ ବିକିଲେ, ଶତକଡ଼ା ଲାଭ କେତେ ହେବ ?
ସମାଧାନ :
20ଟି ଆମ୍ବର କ୍ରୟମୂଲ୍ୟ 30 ଟଙ୍କା । ∴ 1ଟି ଆମ୍ବର କ୍ରୟମୂଲ୍ୟ = \(\frac{30}{20}\) ଟ = \(\frac{3}{2}\) ଟ ବା 1 ଟ. 50 ପ.
12ଟି ଆମ୍ବର ବିକ୍ରୟମୂଲ୍ୟ = 24 ଟ., 1ଟି ଆମ୍ବର ବିକ୍ରୟମୂଲ୍ୟ = \(\frac{24}{12}\) = 2 ଟ

= \(\frac{2 ଟ – ଟ 1.50 ପ}{ ଟ 1.50 ପ}\) × 100 = \(\frac{50 ପ}{150 ପ}\) × 100% = \(33 \frac{1}{3}\)%

Question 6.
ଜଣେ ପରିବା ଦୋକାନୀ ଦୁଇ ପ୍ରକାର କାକୁଡ଼ି କୁଇଣ୍ଟାଲ ପ୍ରତି 500 ଟଙ୍କା ଓ 400 ଟଙ୍କାରେ କିଣି ଉଭୟକୁ ସମପରିମାଣରେ ମିଶାଇ କିଲୋଗ୍ରାମ୍ ପ୍ରତି କେତେରେ ବିକ୍ରୟ କଲେ ତାହାର 25% ଲାଭ ହେବ ?
ସମାଧାନ :
ଦୁଇ ପ୍ରକାର କାକୁଡ଼ିର ମୋଟ କ୍ରୟମୂଲ୍ୟ = 500ଟଙ୍କା + 400ଟଙ୍କା = 900 ଟଙ୍କା ଏବଂ ଲାଭ = 25%
ଲାଭର ପରିମାଣ = ମୋଟ କ୍ରୟମୂଲ୍ୟ 25% = 900 × \(\frac{25}{100}\) = 225 ଟଙ୍କା
ମିଶ୍ରିତ କାକୁଡ଼ି ଅର୍ଥାତ୍ 200 କି.ଗ୍ରା. କାକୁଡ଼ିର ବିକ୍ରୟ ମୂଲ୍ୟ = କ୍ରୟମୂଲ୍ୟ + ଲାଭ = 900 ଟ. + 225 ଟ. = 1125 ଟଙ୍କା
∴ 1 କି.ଗ୍ରା. କାକୁଡ଼ିର ବିକ୍ରୟମୂଲ୍ୟ = \(\frac{1125}{200}=\frac{45}{8}=5 \frac{5}{8}\) ଟଙ୍କା ।

Question 7.
ଜଣେ ବ୍ୟବସାୟୀ 1000 ଅଣ୍ଡା କିଣିଲା । ସେଥୁରୁ 90 ଟି ଅଣ୍ଡା ପଚିଗଲା । ଅବଶିଷ୍ଟ ଅଣ୍ଡାକୁ ପ୍ରତି ଡଜନ ଟ.9.60 ପଇସାରେ ବିକ୍ରି କରି 12% କ୍ଷତି କଲା । ବ୍ୟବସାୟୀ କେତେ ଟଙ୍କା ଦେଇ ଅଣ୍ଡାଗୁଡ଼ିକ କିଣିଥିଲା ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ସମାଧାନ :
କିଣିଥିଲା 1000 ଟି ଅଣ୍ଡାରୁ 90ଟି ପଚିଗଲେ, ଭଲ ଅଣ୍ଡା ସଂଖ୍ୟା = 1000 – 90 = 910 ଟି
1 ଡଜନ ବା 12 ଟି ଅଣ୍ଡାର ବିକ୍ରୟମୂଲ୍ୟ 9.60 ଟ. । 1 ଟି ଅଣ୍ଡାର ବିକ୍ରୟମୂଲ୍ୟ ଟ \(\frac{9.60}{12}\) = ଟ 0.80
∴ 910 ଟି ଅଣ୍ଡାର ବିକ୍ରୟମୂଲ୍ୟ = 910 × ଟ 0.80 = 728 ଟଙ୍କା
କ୍ଷତିର ପରିମାଣ = 12%

= \(\frac{100 \times 728}{100-12}=\frac{100 \times 728}{88} \text { ଟ. }=\frac{9100}{11}\) ଟ. = 827.27 ଟଙ୍କା ।
∴ ବ୍ୟବସାୟୀ 827.27 ଟଙ୍କା ଦେଇ ଅଣ୍ଡାଗୁଡ଼ିକ କିଣିଥିଲା ।

Question 8.
ସମାନ ବିକ୍ରିମୂଲ୍ୟର ଦୁଇଟି ଶାଢ଼ୀର ବିକ୍ରିରେ ଗୋଟିକରେ 25% ଲାଭ ଓ ଅନ୍ୟଟିରେ 25% କ୍ଷତି ହେଲା । ଦୋକାନୀର ଏଥ‌ିରେ ଶତକଡ଼ା କେତେ ଲାଭ ବା କ୍ଷତି ହେଲା ?
ସମାଧାନ :
ମନେକର ଶାଢ଼ୀଦ୍ଵୟର କ୍ରୟମୂଲ୍ୟ ପ୍ରତ୍ୟେକ 100 ଟଙ୍କା ।
ଗୋଟିକର ଲାଭ 25% = 25 ଟ. ଅନ୍ୟଟିର ବିକ୍ରୟମୂଲ୍ୟ = = (100 + 25) = 125 ଟଙ୍କା ।
ଅନ୍ୟଟିର କ୍ଷତି 25% = 25 ଟଙ୍କା ଅର୍ଥାତ୍ ବିକ୍ରୟମୂଲ୍ୟ = (100 – 25) = 75 ଟଙ୍କା ।
ଶାଢ଼ୀଦ୍ଵୟର କିଣାମୂଲ୍ୟ = 100 ଟଙ୍କା + 100 ଟଙ୍କା = 200 ଟଙ୍କା
ଶାଢ଼ୀଦ୍ଵୟର ବିକ୍ରୟମୂଲ୍ୟ = 125 ଟଙ୍କା + 75 ଟଙ୍କା = 200 ଟଙ୍କା
ଏଠାରେ କ୍ରୟମୂଲ୍ୟ ଓ ବିକ୍ରୟମୂଲ୍ୟ ସମାନ ହେତୁ, ଦୋକାନୀର ଲାଭ କିମ୍ବା କ୍ଷତି କିଛି ହୁଏ ନାହିଁ ।

Question 9.
ଜଣେ ବ୍ୟବସାୟୀ ଦୁଇଟି ରେଡ଼ିଓ ସେଟ୍‌କୁ 1000 ଟଙ୍କାରେ କିଣି ଗୋଟିକୁ 20% କ୍ଷତିରେ ଓ ଅନ୍ୟଟିକୁ 20% ଲାଭରେ ବିକ୍ରୟକଲା । ଯଦି ରେଡ଼ିଓ ସେୟର ବିକ୍ରିମୂଲ୍ୟ ସମାନ ହୁଏ; ତେବେ ପ୍ରତ୍ୟେକର କ୍ରୟମୂଲ୍ୟ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ସମାଧାନ :
ମନେକର ପ୍ରଥମ ରେଡ଼ିଓର କ୍ରୟମୂଲ୍ୟ = x ଟଙ୍କା ଓ ଦ୍ବିତୀୟ ରେଡ଼ିଓର କ୍ରୟମୂଲ୍ୟ = (1000 – x) ଟଙ୍କା ।
ପ୍ରଥମ ରେଡ଼ିଓଟିକୁ ବିକ୍ରି କରିବାରେ 20% କ୍ଷତି ହୁଏ ।

ପ୍ରଥମ ରେଡ଼ିଓର କ୍ରୟମୂଲ୍ୟ = 600 ଟଙ୍କା ଓ ଦ୍ବିତୀୟ ରେଡ଼ିଓର କ୍ରୟମୂଲ୍ୟ = (100 – 600) ଟ = 400 ଟଙ୍କା
∴ ଗୋଟିଏ ରେଡ଼ିଓର କ୍ରୟମୂଲ୍ୟ 600 ଟଙ୍କା ଅନ୍ୟଟିର କ୍ରୟମୂଲ୍ୟ 400 ଟଙ୍କା ।

Question 10.
ଜଣେ ଦୋକାନୀ ଗୋଟିଏ ସାର୍ଟକୁ 20% ଲାଭରେ ବିକ୍ରିକଲା । ଯଦି ସେ ସାର୍ଟଟିକୁ 10% କମ୍‌ରେ କିଣି 75 ଟଙ୍କା ଅଧ୍ବକ ମୂଲ୍ୟରେ ବିକ୍ରି କରିଥା’ନ୍ତେ; ତେବେ ତା’ର 50% ଲାଭ ହୋଇଥା’ନ୍ତା; ତେବେ ସାର୍ଟଟିର କ୍ରୟମୂଲ୍ୟ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ସମାଧାନ :
ମନେକର ସାର୍ଟଟିର କ୍ରୟମୂଲ୍ୟ x ଟଙ୍କା । ଲାଭ = 20%

10% କମ୍‌ରେ ସାର୍ଟଟି କିଣିଥିଲେ ସାର୍ଟର କିଣାମୂଲ୍ୟ ହୋଇଥାଆନ୍ତା
\(\frac{100-10}{100} \times x = \frac{90 x}{100}=\frac{9x}{10}\) ଟଙ୍କା
କ୍ରୟମୂଲ୍ୟ = \(\frac{9x}{10}\) ଟଙ୍କା ଓ ଲାଭ = 50% ବେଳେ

Question 11.
ପୂଜା ସମୟରେ ରାଜ୍ୟ ସରକାର 20% ଓ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର 5% ରିହାତିରେ ସମିତିର ଲୁଗା ବିକ୍ରୟ କରାଇଥା’ନ୍ତି । ଗୋଟିଏ ଲୁଗାର ଲିଖିତ ମୂଲ୍ୟ 540 ଟଙ୍କା ହେଲେ, ତାହାର ବିକ୍ରୟମୂଲ୍ୟ କେତେ ?
ସମାଧାନ :
ଲିଖିତ ମୂଲ୍ୟ = 540 ଟଙ୍କା, ପ୍ରଥମ ରିହାତି = 20% ଓ ଦ୍ବିତୀୟ ରିହାତି = 5%

ବିକଳ୍ପ ସମାଧାନ :
ଲୁଗାର ଲିଖିତ ମୂଲ୍ୟ = 540 ଟଙ୍କା ଓ ପ୍ରଥମ ରିହାତି = 20%
ପ୍ରଥମ ରିହାତିର ପରିମାଣ = 540 ର 20% = 540 × \(\frac{20}{100}\) = 108 ଟଙ୍କା
∴ ପ୍ରଥମ ରିହାତି ପରେ ରିହାତି ବିକ୍ରୟମୂଲ୍ୟ = (540 – 108) ଟଙ୍କା = 432 ଟଙ୍କା
ପୁନଶ୍ଚ, ଦ୍ଵିତୀୟ ରିହାତିର ପରିମାଣ = 432 ର 5% = 432 × \(\frac{5}{100}\) = 21.60 ଟ.
∴ ଦ୍ଵିତୀୟ ରିହାତି ପରେ ରିହାତି ବିକ୍ରୟମୂଲ୍ୟ = ଟ. 432 – ଟ. 21.60 = ଟ. 410.40
∴ ଲୁଗାର ବିକ୍ରୟମୂଲ୍ୟ ଟ.410.40 ।

Question 12.
ପୂଜାରେ ଲୁଗା ବିକ୍ରିରେ ପ୍ରଥମେ 20% ଓ ପରବର୍ତ୍ତୀ ମୂଲ୍ୟରେ 10% ରିହାତି ଦିଆ ହୁଏ । ମୁଁ ଖଣ୍ଡିଏ ଶାଢ଼ୀ 360 ଟଙ୍କାରେ କିଣିଲି । ଏହାର ଲିଖ୍ ମୂଲ୍ୟ କେତେ ଥିଲା ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ସମାଧାନ :
ଶାଢ଼ୀର ଦାମ୍ ବା ଦୋକାନର ବିକ୍ରୟମୂଲ୍ୟ = 360 ଟଙ୍କା, ପ୍ରଥମ ରିହାତି = 20% ଓ ଦ୍ୱିତୀୟ ରିହାତି = 10%
ମନେକର ଲୁଗାର ଲିଖ୍ ମୂଲ୍ୟ = x ଟଙ୍କା

⇒ \(360=\frac{x(100-20) \times(100-10)}{100 \times 100} \Rightarrow 360 \times 100 \times 100=x \times 80 \times 90\)
⇒ \(x=\frac{360 \times 100 \times 100}{80 \times 90}=500\)
∴ ଲୁଗାର ଲିଖ ମୂଲ୍ୟ ଥିଲା 500 ଟଙ୍କା ।

Question 13.
ସମାନ ମୂଲ୍ୟର ଦୁଇଟି ଲୁଗାରେ ଦୁଇଜଣ ଦୋକାନୀ ଯଥାକ୍ରମେ (i) 20% ଓ 10% ଏବଂ (ii) 15% ଓ 15% ରିହାତି ଦିଅନ୍ତି । କେଉଁ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଲୁଗା କ୍ରୟ କରିବା ଲାଭଜନକ ?
ସମାଧାନ :
(i) ମନେକର ଶାଢ଼ୀର ଲିଖ୍ ମୂଲ୍ୟ 100 ଟଙ୍କା ।
ପ୍ରଥମ ରିହାତି ପରେ ରିହାତି ବିକ୍ରୟମୂଲ୍ୟ = (100 – 20) ଟଙ୍କା = 80 ଟଙ୍କା
ପୁନଶ୍ଚ, ଦ୍ଵିତୀୟ ରିହାତିର ପରିମାଣ = 80 ର 10% = 80 × \(\frac{10}{100}\) = 8 ଟଙ୍କା
ଦ୍ଵିତୀୟ ରିହାତି ପରେ ଶାଢ଼ୀର ରିହାତି ବିକ୍ରି ପରିମାଣ = (80 – 8) ଟଙ୍କା = 72 ଟଙ୍କା

(ii) ମନେକର ଶାଢ଼ୀର ଲିଖ୍ ମୂଲ୍ୟ 100 ଟଙ୍କା ।
ପ୍ରଥମ ରିହାତି ପରେ ରିହାତି ବିକ୍ରୟମୂଲ୍ୟର ପରିମାଣ = (100 – 15) ଟଙ୍କା = 85 ଟଙ୍କା
ପୁନଶ୍ଚ, ଦ୍ଵିତୀୟ ରିହାତିର ପରିମାଣ = 85 ର 15% = 85 × \(\frac{15}{100}\) = ଟ.12.75
ଦ୍ଵିତୀୟ ରିହାତି ପରେ ଶାଢ଼ୀର ରିହାତି ବିକ୍ରୟମୂଲ୍ୟ = (85 – 12.75) ଟଙ୍କା = ଟ.72.25
∴ (i) ଓ (ii) ରୁ ପାଇବା ପ୍ରଥମ ରିହାତି, ଦ୍ୱିତୀୟ ରିହାତିଠାରୁ ଲାଭଜନକ ।

Question 14.
ଜଣେ ବ୍ୟବସାୟୀ ଏକ ଘଣ୍ଟାର ଲିଖ୍ତ ମୂଲ୍ୟ ଉପରେ ଶତକଡ଼ା 10 ରିହାତି ଦିଅନ୍ତି । ଘଣ୍ଟାଟିର କ୍ରୟମୂଲ୍ୟ 300 ଟଙ୍କା ହେଲେ, 20% ଲାଭ ପାଇବା ପାଇଁ ଲିଖିତ ମୂଲ୍ୟ କେତେ ହେବ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ସମାଧାନ :
ଘଣ୍ଟାଟିର କ୍ରୟମୂଲ୍ୟ 300 ଟଙ୍କା । ଲାଭ = 20%

Question 15.
ଗୋଟିଏ ଟେବୁଲର ଲିଖ୍ ମୂଲ୍ୟ 800 ଟଙ୍କା । ଜଣେ ଖୁଚୁରା ବ୍ୟବସାୟୀ 10% ରିହାତିରେ କ୍ରୟ କଲା । ଯଦି ବ୍ୟବସାୟୀ ପରିବହନ ବାବଦ ଖର୍ଜ 10 ଟଙ୍କା ହୁଏ; ତେବେ ଟେବୁଲଟିକୁ ଖୁଚୁରା ବ୍ୟବସାୟୀଟି କେତେ ଟଙ୍କାରେ ବିକ୍ରୟକଲେ ତା’ର 12% ଲାଭ ହେବ ?
ସମାଧାନ :
ଟେବୁଲର ଲିଖ୍ ମୂଲ୍ୟ = 800 ଟଙ୍କା ଓ ରିହାତି = 10% ।
ରିହାତି ପରିମାଣ = 800 ଟଙ୍କାର 10% = \(\frac{800 × 10}{100}\) ଟଙ୍କା = 80 ଟଙ୍କା
ବିକ୍ରୟମୂଲ୍ୟ = (800 – 80) ଟଙ୍କା = 720 ଟଙ୍କା
ଖୁଚୁରା ବ୍ୟବସାୟୀର କ୍ରୟମୂଲ୍ୟ = 720 ଟଙ୍କା ଓ ପରିବହନ ଖର୍ଚ୍ଚ = 10 ଟଙ୍କା
∴ ଟେବୁଲର କ୍ରୟ ବାବଦରେ ଖର୍ଚ୍ଚ = 720 ଟ + 10 ଟ = 730 ଟଙ୍କା, ଲାଭ = 12%

= \(\frac{100+12}{100}\) × 730 ଟ. = \(\frac{112}{100}\) × 730 ଟ. = ଟ. 817.60
∴ ଟେବୁଲଟିକୁ ଖୁଚୁରା ବ୍ୟବସାୟୀ 817-60 ଟଙ୍କାରେ ବିକ୍ରୟ କରିବେ ।

Question 16.
ଜଣେ ଲୋକ 40% ଲାଭ ରଖ୍ ଜିନିଷ ବିକ୍ରୟ କରୁଥିଲେ । ସେ 10% କମ୍ ମୂଲ୍ୟରେ କିଣି ବର୍ତ୍ତମାନ ମୂଲ୍ୟରୁ 10% କମିଶନ ଦେଲେ, ତାଙ୍କର କେତେ ଶତକଡ଼ା ଲାଭ ହୁଅନ୍ତା ?
ସମାଧାନ :
ମନେକର ଜିନିଷଟିର କ୍ରୟମୂଲ୍ୟ 100 ଟଙ୍କା । ଲାଭ = 40 ଟଙ୍କା
∴ ବିକ୍ରୟମୂଲ୍ୟ = କ୍ରୟମୂଲ୍ୟ + ଲାଭ = 100 + 40 = 140 ଟଙ୍କା
10% କମ୍ ମୂଲ୍ୟରେ କିଣିଲେ, କ୍ରୟମୂଲ୍ୟ ହେବ ବିକ୍ରୟ ମୂଲ୍ୟ = (100 – 10) ଟ. = 90 ଟଙ୍କା ।
ବିକ୍ରୟ ମୂଲ୍ୟ = 140 ଟଙ୍କା ।
କମିଶନର ପରିମାଣ = 140 ଟଙ୍କାର 10% = 140 × \(\frac{10}{100}\) ଟଙ୍କା = 14 ଟଙ୍କା
∴ କମିଶନ ପରେ ବିକ୍ରୟମୂଲ୍ୟ = 140 – 14 = 126 ଟଙ୍କା
ଲାଭ = ବିକ୍ରୟମୂଲ୍ୟ – କ୍ରୟମୂଲ୍ୟ = 126 – 90 = 36 ଟଙ୍କା

∴ ଶତକଡ଼ା ଲାଭ 40% ।

Question 17.
ଗୋଟିଏ ଜିନିଷର କ୍ରୟମୂଲ୍ୟ 500 ଟଙ୍କା । ଦୋକାନୀଟି ଜିନିଷର ଲିଖ୍ ମୂଲ୍ୟ ଲେଖୁ 25% ରିହାତି ଦେଇ ଜିନିଷଟିରେ 10% ଲାଭ କରନ୍ତି; ତେବେ ଜିନିଷର ଲିଖ୍ ମୂଲ୍ୟ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ସମାଧାନ :
ଜିନିଷଟିର କ୍ରୟମୂଲ୍ୟ = 500 ଟଙ୍କା ଓ ଲାଭ = 10%

ମନେକର, ଲିଖ୍ ମୂଲ୍ୟ x ଟଙ୍କା । ଜିନିଷଟିର ରିହାତି 25% ।
ବିକ୍ରୟମୂଲ୍ୟ = \(\frac{100-25}{100}\) × x ଟଙ୍କା = \(\frac{75x}{100}\) ଟଙ୍କା = \(\frac{3x}{4}\) ଟଙ୍କା
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, \(\frac{3x}{4}\) = 500 ⇒ x = \(\frac{550×4}{3}\) ଟଙ୍କା = \(\frac{2200}{3}\) ଟଙ୍କା = 733.33ଟଙ୍କା ।

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 History Solutions Chapter 3 ଷୋଡ଼ଶ ମହାଜନପଦ Questions and Answers.

CHSE Odisha Class 12 History Chapter 3 Questions and Answers in Odia Medium

ବସ୍ତୁନିଷ୍ଠ ଓ ଅତିସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
A. ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଚାରୋଟି ଉତ୍ତର ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।

୧ । ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ରାଷ୍ଟ୍ର ବାରାଣସୀ ନାମରେ ପରିଚିତ ?
(କ) କୋଶଳ
(ଖ) ମଗଧ
(ଗ) କାଶୀ
(ଘ)ଭଜ୍ୱ
Answer:
(ଗ) କାଶୀ

୨। ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ରାଷ୍ଟ୍ରର ରାଜଧାନୀ ଥିଲା ଶ୍ରାବସ୍ତୀ ?
(କ) କୋଶଳ
(ଖ) ଅଙ୍ଗ
(ଗ) କୁରୁ
(ଘ) ପାଞ୍ଚଳ
Answer:
(କ) କୋଶଳ

୩ । ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶର ଆଧୁନିକ ଅଯୋଧ୍ୟାକୁ ନେଇ ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ରାଷ୍ଟ୍ର ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ଅଙ୍ଗ
(ଖ) ମଗଧ
(ଗ) କୋଶଳ
(ଘ) ଚେଦୀ
Answer:
(ଗ) କୋଶଳ

୪ । ଚମ୍ପା ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ରାଜ୍ୟର ରାଜଧାନୀ ଥିଲା ?
(କ) ଅଙ୍ଗ
(ଖ) ଚେଦୀ
(ଗ) ମଗଧ
(ଘ) ବତ୍ସ୍
Answer:
(କ) ଅଙ୍ଗ

୫। ରାଜଗୃହ କେଉଁ ରାଜ୍ୟର ରାଜଧାନୀ ଥିଲା ?
(କ) ଅଙ୍ଗ
(ଖ) ମଗଧ
(ଗ) କୋଶଳ
(ଘ) ଚେଦୀ
Answer:
(ଖ) ମଗଧ

୬। ଆଧୁନିକ ଦିଲ୍ଲୀ ଓ ମିରଟ ଜିଲ୍ଲାକୁ ନେଇ ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ରାଷ୍ଟ୍ର ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) କୁରୁ
(ଖ) ପାଞ୍ଚଳ
(ଗ) ମତ୍ସ୍ୟ
(ଘ) ସୁରସେନ
Answer:
(କ) କୁରୁ

୭। ଆଧୁନିକ ରୋହିଲାଖଣ୍ଡ ଅଞ୍ଚଳରେ ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ରାଷ୍ଟ୍ର ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ମତ୍ସ୍ୟ
(ଖ) ସୁରସେନ
(ଗ) ପାଞ୍ଚଳ
(ଘ) ଆସାକା
Answer:
(ଗ) ପାଞ୍ଚାଳ

୮ । ବିରାଟ ନଗରୀ ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ରାଜ୍ୟର ରାଜଧାନୀ ଥିଲା ?
(କ) ମତ୍ସ୍ୟ
(ଖ) ଆସାକା
(ଗ) ଅବନ୍ତୀ
(ଘ) କୋଶଳ
Answer:
(କ) ମତ୍ସ୍ୟ

୯ । ମଥୁରା କେଉଁ ରାଜ୍ୟର ରାଜଧାନୀ ଥିଲା ?
(କ) ସୁରସେନ
(ଖ) କୁରୁ
(ଗ) କୋଶଳ
(ଘ) କାଶୀ
Answer:
(କ) ସୁରସେନ

୧୦ । ଅବନ୍ତୀ ରାଷ୍ଟ୍ରର ପଡ଼ୋଶୀ ରାଷ୍ଟ୍ରର ନାମ କ’ଣ ଥିଲା ?
(କ) ଭଜି
(ଖ) ଆସାକା
(ଗ) ମଲ୍ଲ
(ଘ) ମତ୍ସ୍ୟ
Answer:
(ଖ) ଆସାକା

୧୧ । ପୋଟନା ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ରାଜ୍ୟର ରାଜଧାନୀ ଥିଲା ?
(କ) ମତ୍ସ୍ୟ
(ଖ) ପାଞ୍ଚଳ
(ଗ) କୁରୁ
(ଘ) ଆସାକା
Answer:
(ଘ) ଆସାକା

୧୨ । ଆଧୁନିକ କାଶ୍ମୀର, ପାକିସ୍ତାନର ପେଶୱାର ଓ ରାଓଲପିଣ୍ଡି ଜିଲ୍ଲାକୁ ନେଇ ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ରାଷ୍ଟ୍ର ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) କମ୍ବୋଜ
(ଖ) ମଗଧ
(ଗ) ଗାନ୍ଧାର
(ଘ) ତକ୍ଷଶିଳା
Answer:
(ଗ) ଗାନ୍ଧାର

୧୩ । ତକ୍ଷଶିଳା କେଉଁଥ‌ିପାଇଁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ?
(କ) ବାଣିଜ୍ୟକେନ୍ଦ୍ର
(ଖ) ଶିକ୍ଷାକେନ୍ଦ୍ର
(ଗ) ତୀର୍ଥସ୍ଥାନ
(ଘ) ବୃଦ୍ଧଙ୍କ ଜନ୍ମସ୍ଥାନ
Answer:
(ଖ) ଶିକ୍ଷାକେନ୍ଦ୍ର

୧୪ । ପୁଞ୍ଜୁସାତି କେଉଁ ରାଜ୍ୟର ରାଜା ଥିଲେ ?
(କ) ଗାନ୍ଧାର
(ଖ) କମ୍ବୋଜ
(ଗ) ମଗଧ
(ଘ) ବିଦେହ
Answer:
(କ) ଗାନ୍ଧାର

୧୫ । କପିଳବାସ୍ତୁ ଏକ ___________ ରାଷ୍ଟ୍ର ।
(କ) ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ
(ଖ) ରାଜତାନ୍ତ୍ରିକ
(ଗ) ଏକସଂଘୀୟ ରାଷ୍ଟ୍ର
(ଘ) ଦ୍ବି-ସଂଘୀୟ ରାଷ୍ଟ୍ର
Answer:
(କ) ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ

B. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

୧। କାଶୀ ଜନପଦ ଏକ _________ ରାଷ୍ଟ୍ର ଥିଲା ।
Answer:
ରାଜତାନ୍ତ୍ରିକ

୨ । ଅଙ୍ଗ ଜନପଦର ରାଜଧାନୀର ନାମ ଥିଲା ___________ ।
Answer:
ଚମ୍ପା

୩ । କୌଶାସ୍ତ୍ରୀ ____________ ର ରାଜଧାନୀ ଥିଲା ।
Answer:
ବସ ଜନପଦ

୪। ସୁରସେନ ଜନପଦରେ _____________ ବଂଶ ଶାସନ କରୁଥିଲେ ।
Answer:
ଯାଦବ

୫। ଆଧୁନିକ ____________ କୁ ନେଇ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ଅବନ୍ତୀ ରାଷ୍ଟ୍ର ।
Answer:
ମାଲୱା

C. ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।

୧। ମହାବୀରଙ୍କ ମାତା କେଉଁ ରାଜକନ୍ୟା ଥିଲେ ?
Answer:
ମହାବୀରଙ୍କ ମା’ ତ୍ରିଶଳା ଥିଲେ ଲିଚ୍ଛବୀ ରାଜକନ୍ୟା ।

୨ । ପୁରାତନ କାଶୀ ରାଷ୍ଟ୍ର ବର୍ତ୍ତମାନ କେଉଁ ନାମରେ ପରିଚିତ ?
Answer:
ପୁରାତନ କାଶୀ ରାଷ୍ଟ୍ର ବର୍ତ୍ତମାନ ବାରାଣସୀ ନାମରେ ପରିଚିତ ।

୩ । ମହାବୀରଙ୍କ ମାତା କେଉଁ ରାଜକନ୍ୟା ଥିଲେ ?
Answer:
ମହାବୀରଙ୍କ ମା’ ତ୍ରିଶଳା ଥିଲେ ଲିଚ୍ଛବୀ ରାଜକନ୍ୟା ।

୪। ଆସାକା ଜନପଦ କେଉଁ ନଦୀକୂଳରେ ଅବସ୍ଥିତ ଥିଲା ?
Answer:
ଆସାକା ଜନପଦ ଗୋଦାବରୀ ନଦୀକୂଳରେ ଅବସ୍ଥିତ ଥିଲା ।

D. ଭ୍ରମ ସଂଶୋଧନ କର ।

୧। ମହାବୀରଙ୍କ ମାତାଙ୍କ ନାମ ଥିଲା ମାୟାଦେବୀ ।
Answer:
ମହାବୀରଙ୍କ ମାତାଙ୍କ ନାମ ଥଲା ତ୍ରିଶିଳା ।

୨ । ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ଥିଲେ ମହାବୀର ।
Answer:
ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ଥିଲେ ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧ ।

୩ । ବିମ୍ବିସାର କୋଶଳର ରାଜା ଥିଲେ ।
Answer:
ବିମ୍ବିସାର ମଗଧର ରାଜା ଥିଲେ ।

୪। କାଶୀର ଦକ୍ଷିଣରେ କୋଶଳ ରାଜ୍ୟ ଥିଲା ।
Answer:
କାଶୀର ଉତ୍ତରରେ କୋଶଳ ରାଜ୍ୟ ଥିଲା ।

୫। ‘ରାଜଗୃହ’ ପୁରାତନ କୋଶଳ ରାଜ୍ୟର ରାଜଧାନୀ ଥିଲା ।
Answer:
ରାଜଗୃହ ପୁରାତନ ମଗଧ ରାଜ୍ୟର ରାଜଧାନୀ ଥିଲା ।

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
A. ଦୁଇଟି / ତିନୋଟି ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

୧ । ‘ଅଙ୍ଗ’ ଜନପଦ କେଉଁଠି ଅବସ୍ଥିତ ଥିଲା ? ମଗଧର କେଉଁ ଶାସକ ଅଙ୍ଗ ରାଜ୍ୟକୁ ମଗଧରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରିଥିଲେ ?
Answer:

• ‘ଅଙ୍ଗ’ ଜନପଦ ମଗଧର ପଡ଼ୋଶୀ ରାଷ୍ଟ୍ର ରୂପେ ପୂର୍ବ ବିହାରରେ ଅବସ୍ଥିତ ଥିଲା ।
• ମଗଧର ରାଜା ବିମ୍ବିସାରଙ୍କ ସମୟରେ ଏହା ମଗଧରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହେଲା ।

୨ । ପୁରାତନ କୋଶଳ ରାଷ୍ଟ୍ର ବର୍ତ୍ତମାନର କେଉଁ ସ୍ଥାନରେ ଗଢ଼ିଉଠିଥିଲା ? ଏହାର ରାଜଧାନୀର ନାମ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:

• ପୁରାତନ କୋଶଳ ରାଷ୍ଟ୍ର ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶର ଆଧୁନିକ ଅଯୋଧ୍ୟାକୁ ନେଇ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ।
• ଏହାର ରାଜଧାନୀ ଥିଲା ଶ୍ରାବସ୍ତୀ ।

୩ । ପୁରାତନ ମଗଧ ରାଷ୍ଟ୍ର ଆଧୁନିକ କେଉଁ ସ୍ଥାନକୁ ନେଇ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା ? ଏହାର ପୁରାତନ ରାଜଧାନୀର ନାମ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:

• ପୁରାତନ ମଗଧ ରାଷ୍ଟ୍ର ଆଧୁନିକ ପାଟନା ଓ ଗୟା ଜିଲ୍ଲାକୁ ନେଇ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା ।
• ଏହା ପୁରାତନ ରାଜଧାନୀର ନାମ ଥିଲା ରାଜଗୃହ ।

୪ । ବସ୍ତ୍ର ରାଷ୍ଟ୍ର କେଉଁଠି ଅବସ୍ଥିତ ଥିଲା ? ଏହା କେଉଁ ଅଞ୍ଚଳକୁ ନେଇ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:

• ‘ବସ’ ରାଷ୍ଟ୍ର ଅବନ୍ତୀ ରାଷ୍ଟ୍ରର ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ ପାର୍ଶ୍ଵରେ ଅବସ୍ଥିତ ଥିଲା ।
• ଏହା ଆଲ୍ଲାହାବାଦ ଓ ତତ୍‌ସଂଲଗ୍ନ ଅଞ୍ଚଳକୁ ନେଇ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ।

୫ | ଜନପଦ କେଉଁ ଅଞ୍ଚଳକୁ ନେଇ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ? ଏହାର ପ୍ରସିଦ୍ଧ ସହର କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:

• ‘କୁରୁ ଜନପଦ’ ଆଧୁନିକ ଦିଲ୍ଲୀ ଓ ମିରଟ ଅଞ୍ଚଳକୁ ନେଇ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ।
• ହସ୍ତିନାପୁର ଓ ଇନ୍ଦ୍ରପ୍ରସ୍ଥ ଏହାର ଦୁଇଟି ପ୍ରଧାନ ସହର ଥିଲା ।

୬। ପୁରାତନ ‘ଗାନ୍ଧାର’ ଜନପଦ କେଉଁ ଅଞ୍ଚଳକୁ ନେଇ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ? ଏହାର ରାଜଧାନୀର ନାମ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:

• ପୁରାତନ ଗାନ୍ଧାର ଜନପଦ ଆଧୁନିକ କାଶ୍ମୀର, ପାକିସ୍ତାନର ପେଶ୍ୱର ଓ ରାୱଲପିଣ୍ଡି ଜିଲ୍ଲାକୁ ନେଇ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ।
• ଏହାର ରାଜଧାନୀର ନାମ ଥିଲା ତକ୍ଷଶିଳା ।

୭ । ପୁରାତନ କାଳରେ ମାନବ ସମାଜରେ କେତୋଟି ଜାତି ଥିଲା ? ସେଗୁଡ଼ିକର ନାମ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:

• ପୁରାତନ କାଳରେ ମାନବ ସମାଜକୁ ଚାରିଗୋଟି ଜାତିରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଥିଲା ।
• ସେମାନେ ଥିଲେ ବ୍ରାହ୍ମଣ, କ୍ଷତ୍ରିୟ, ବୈଶ୍ୟ ଓ ଶୂଦ୍ର ।

୮ | ଖ୍ରୀ.ପୂ. ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀରେ କେତୋଟି ପ୍ରମୁଖ ଧର୍ମର ଆବିର୍ଭାବ ହୋଇଥିଲା ? ସେଗୁଡ଼ିକର ନାମ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:

• ଖ୍ରୀ.ପୂ. ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଦୁଇଗୋଟି ପ୍ରମୁଖ ଧର୍ମର ଆବିର୍ଭାବ ହୋଇଥିଲା ।
• ସେଗୁଡ଼ିକର ନାମ ହେଲା ଜୈନଧର୍ମ ଓ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ।

B. ପାଞ୍ଚଟି ଛଅଟି ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

୧। ଖ୍ରୀ.ପୂ. ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀ କେଉଁ ତିନିଗୋଟି କାରଣରୁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ଖ୍ରୀ.ପୂ. ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀ ନିମ୍ନୋକ୍ତ ତିନିଗୋଟି କାରଣରୁ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ଥିଲା; ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା –

• ଏହି ସମୟରେ ଭାରତରେ ୧୬ଟି ମହାଜନପଦ ବା ରାଷ୍ଟ୍ରର ଉତ୍ପତ୍ତି ହୋଇଥିଲା ।
• ଭାରତରେ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ଓ ଜୈନଧର୍ମର ଆବିର୍ଭାବ ଘଟିଥିଲା ।
• ପୃଥ‌ିବୀରେ ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ଧର୍ମକ୍ଷେତ୍ରରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆସିଥିଲା । ଚୀରେ କନ୍‌ଫୁସିୟସ୍ ଓ ଲାଓସେଙ୍କ ଆବିର୍ଭାବ ଘଟିଥିଲା ।

୨ । ‘ମଗଧ’ ମହାଜନପଦର ନିମ୍ନୋକ୍ତ ତିନିଗୋଟି ମୁଖ୍ୟ କଥା ହେଲା ।
Answer:

• ମଗଧ ଏକ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ପରିଣତ ହୋଇଥିଲା ।
• ବିମ୍ବିସାର ଓ ଅଜାତଶତ୍ରୁ ଭଳି ବଳିଷ୍ଠ ରାଜାମାନେ ମଗଧକୁ ଏକ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ରୂପ ଦେଇଥିଲେ ।
• ଆଧୁନିକ ପାଟନା ଓ ଗୟା ଜିଲ୍ଲାକୁ ନେଇ ତତ୍କାଳୀନ ମଗଧ ରାଷ୍ଟ୍ର ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ।

୩ । କୁରୁ ରାଜ୍ୟ ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:

• କୁରୁ ରାଜ୍ୟ ସେତେବେଳେ ଆଧୁନିକ ଦିଲ୍ଲୀ ଓ ମିରଟକୁ ନେଇ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ।
• ହସ୍ତିନାପୁର ଓ ଇନ୍ଦ୍ରପ୍ରସ୍ଥ ଏହାର ପ୍ରଧାନ ସହର ଥିଲା ।
• କୁରୁ ରାଜ୍ୟ ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀବେଳକୁ ଏହାର ଗୁରୁତ୍ଵ ହରାଇ ବସିଥିଲା ।

ଦୀର୍ଘ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

୧। ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଭାରତର ରାଜନୈତିକ ଅବସ୍ଥା କିପରି ଥିଲା ତାହାର ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ବିବରଣୀ ପ୍ରଦାନ କର ।
Answer:
ଖ୍ରୀ.ପୂ. ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଭାରତବର୍ଷ ଅନେକ ସ୍ବାଧୀନ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଥିଲା । ଏହି ସ୍ବାଧୀନ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକର ଶାସକମାନେ ନିଜ ନିଜର କ୍ଷମତା ତଥା ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ସଦାସର୍ବଦା ପରସ୍ପର ବିରୁଦ୍ଧରେ ଯୁଦ୍ଧରେ ଲିପ୍ତ ରହୁଥିଲେ । ଜୈନ ଭଗବତୀ ସୂତ୍ର ଏବଂ ବୌଦ୍ଧ ଅଙ୍ଗୁଭର ନିକାୟ ଗ୍ରନ୍ଥଦ୍ଵୟରୁ ଷୋହଳଟି ରାଷ୍ଟ୍ର ବା ମହାଜନପଦ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ସୂଚନା ମିଳିଥାଏ । ଅଙ୍ଗୁରର ନିକାୟ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ବୌଦ୍ଧଗ୍ରନ୍ଥଗୁଡ଼ିକରୁ ସୂଚନା ମିଳେ ଯେ, ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଆବିର୍ଭାବ ଘଟିବା ପୂର୍ବରୁ ଏହି ସ୍ଵାଧୀନ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକର ପତନ ଘଟିଥିଲା । ଏହି ଷୋହଳଟି ମହାଜନପଦର ନାମ ହେଲା— କାଶୀ, କୋଶଳ, ଅଙ୍ଗ, ମଗଧ, ଭଜି ଗଣତନ୍ତ୍ର, ମଲ୍ଲ, ଚେଦୀ, ବତ୍ସ, କୁରୁ, ପାଞ୍ଚାଳ, ମତ୍ସ୍ୟ, ସୁରସେନ, ଆସାକା, ଗାନ୍ଧାର, ଅବନ୍ତୀ, କମ୍ବୋଜ ।

• କାଶୀ – ମହାଜନପଦଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ କାଶୀ ଥିଲା ବିଶେଷ ଶକ୍ତିଶାଳୀ । ବାରାଣସୀ ଥୁଲା ଏହାର ରାଜଧାନୀ । କାଶୀର ରାଜା ବ୍ରହ୍ମଦତ୍ତ କୋଶଳ ଅଧିକାର କରିଥିବାର ଜଣାଯାଏ । କାଳକ୍ରମେ କାଶୀ ରାଜ୍ୟର ସମୃଦ୍ଧିରେ ଈର୍ଷାନ୍ବିତ ହୋଇ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ମହାଜନପଦଗୁଡ଼ିକ ତାହାର ବିରୋଧ କରିଥିଲେ ଏବଂ କ୍ରମାଗତ ସଂଘର୍ଷ ତଥା ଯୁଦ୍ଧ ଯୋଗୁ କାଶୀ ରାଜ୍ୟର ପତନ ଘଟିଥିଲା ।
• କୋଶଳ – ଆଧୁନିକ ଅଯୋଧ୍ୟା ଅଞ୍ଚଳକୁ ନେଇ କୋଶଳ ରାଜ୍ୟ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା । ଗୋମତୀ ଓ ସର୍ପିକ ନଦୀଦ୍ୱୟ ଏହି ରାଜ୍ୟର ଯଥାକ୍ରମେ ଦକ୍ଷିଣ ଓ ପୂର୍ବରେ ସୀମା ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରୁଥିଲେ । ଶ୍ରାବସ୍ତୀ ଥିଲା ଏହାର ରାଜଧାନୀ ଏବଂ ପ୍ରଧାନ ସହର । କ୍ରମେ କୋଶଳ ଓ ମଗଧ ମଧ୍ୟରେ ନିଜ ନିଜର ରାଜନୈତିକ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ପାଇଁ ତୀବ୍ର ପ୍ରତିଦ୍ବନ୍ଦିତାର ସୂତ୍ରପାତ ହୋଇଥିଲା । ପରବର୍ତ୍ତୀ କାଳରେ କୋଶଳ ମଗଧର ଅଂଶବିଶେଷରେ ପରିଣତ ହୋଇଥିଲା ।

• ଅଙ୍ଗ – ମଗଧ ରାଜ୍ୟର ପୂର୍ବରେ ଅଙ୍ଗ ରାଜ୍ୟ ଅବସ୍ଥିତ ଥିଲା । ଚମ୍ପା ନଦୀ ଥିଲା ଅଙ୍ଗ ଓ ମଗଧରାଜ୍ୟ ଦ୍ଵୟର ସୀମାରେଖା । ଚମ୍ପା ନଗରୀ ଅଙ୍ଗ ରାଜ୍ୟର ରାଜଧାନୀ ଥିଲା । ଏହା ଏକ ବାଣିଜ୍ୟ ଓ ବ୍ୟବସାୟର କେନ୍ଦ୍ରସ୍ଥଳୀ ଥିଲା । ଅଙ୍ଗ ଓ ମଗଧ ରାଜ୍ୟଦ୍ୱୟ ମଧ୍ୟରେ ତୀବ୍ର ପ୍ରତିଦ୍ବନ୍ଦିତା ଲାଗି ରହିଥିଲା । ପରିଶେଷରେ ମଗଧର ରାଜା ବିମ୍ବିସାର ଅଙ୍ଗ ରାଜ୍ୟକୁ ନିଜ ସାମ୍ରାଜ୍ୟଭୁକ୍ତ କରିଥିଲେ ।
• ମଗଧ – ଆଧୁନିକ ପାଟଣା ଓ ଗୟା ଜିଲ୍ଲାଦ୍ୱୟକୁ ନେଇ ତତ୍କାଳୀନ ମଗଧ ରାଜ୍ୟ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହି ରାଜ୍ୟର ଉତ୍ତରରେ ଗଙ୍ଗାନଦୀ ଏବଂ ପଶ୍ଚିମରେ ସୋନନଦୀ ପ୍ରବାହିତ ହେଉଥିଲା । ଗିରିବ୍ରଜ ଏହାର ରାଜଧାନୀ ଥିଲା । ପରବର୍ତ୍ତୀ କାଳରେ ରାଜଗୃହକୁ ରାଜଧାନୀ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ କରାଯାଇଥିଲା । ପୁନର୍ବାର ରାଜଗୃହ ପରିବର୍ତ୍ତେ ପାଟଳୀପୁତ୍ରଠାରେ ମଗଧର ରାଜଧାନୀ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଥିଲା । ବେଦ ଓ ଜୈନଗ୍ରନ୍ଥଗୁଡ଼ିକରେ ମଗଧର ପ୍ରଥମ କେତେଜଣ ରାଜାମାନଙ୍କ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ସୂଚନା ରାଜଧାନୀ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଥିଲା । ବେଦ ଓ ଜୈନଗ୍ରନ୍ଥଗୁଡ଼ିକରେ ମଗଧର ପ୍ରଥମ କେତେଜଣ ରାଜାମାନଙ୍କ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ସୂଚନା ବିଶେଷ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥଲା ।
• ଭଜି – ଭଜି ଗଣତନ୍ତ୍ର ଗଙ୍ଗାନଦୀର ଉତ୍ତରରେ ଅବସ୍ଥିତ ଥିଲା । ଏହା ଆଠଗୋଟି ଗୋଷ୍ଠୀ ବା ଦଳକୁ ନେଇ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା । ଏଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ଲିଚ୍ଛବି, ଜ୍ଞାତ୍ରିକ, ଭଜି ଓ ବିଦେହ ଗୋଷ୍ଠୀ ବିଶେଷ ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ । ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଗୋଷ୍ଠୀଗୁଡ଼ିକ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ସଠିକ୍ ବିବରଣୀ ସଂଗୃହୀତ ହୋଇନାହିଁ । ବୈଶାଳୀ ବା ଆଧୁନିକ ମୁଜାଫରପୁର ଭଜି ଗଣତନ୍ତ୍ରର ରାଜଧାନୀ ଥିଲା ।
• ମଲ୍ଲ ବା ମାଳବ – ମଲ୍ଲ ବା ମାଳବ ରାଜ୍ୟ ଭଜି ଗଣତନ୍ତ୍ରର ଉତ୍ତରରେ ଅବସ୍ଥିତ ଥିଲା । ଏହା କୁଲୁ ନଦୀଦ୍ଵାରା ଦୁଇଟି ଅଂଶରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଥିଲା । ଗୋଟିଏ ଅଂଶର ରାଜଧାନୀ ଥୁଲା କୁଶୀନରା ଏବଂ ଅନ୍ୟ ଅଂଶର ରାଜଧାନୀ ଥିଲା ପାବା । ପ୍ରଥମେ ଏହି ରାଜ୍ୟରେ ରାଜତନ୍ତ୍ର ଶାସନ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା । ମାତ୍ର ମଗଧର ରାଜା ବିମ୍ବିସାରଙ୍କ ସମୟବେଳକୁ ଏହି ରାଜ୍ୟରେ ଗଣତନ୍ତ୍ର ଶାସନ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା । ସମ୍ରାଟ ଅଜାତଶତ୍ରୁ ମଲ୍ଲ ରାଜ୍ୟକୁ ମଗଧ ସାମ୍ରାଜ୍ୟଭୁକ୍ତ କରିଥିଲେ ।
• ଚେଦୀ – ଆଧୁନିକ ବୁନ୍ଦେଲଖଣ୍ଡ ଏବଂ ଏହାର ପାର୍ଶ୍ଵବର୍ତ୍ତୀ ଅଞ୍ଚଳ ଏହି ରାଜ୍ୟର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଥିଲା । ଶୁଭ୍ରମତୀ ଏହାର ରାଜଧାନୀ ଥିଲା । ମତ୍ସ୍ୟ ଓ କାଶୀ ଏବଂ ଚେଦୀ ରାଷ୍ଟ୍ର ମଧ୍ୟରେ ସୁସମ୍ପର୍କ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ।
• ବତ୍ସ – ଗଙ୍ଗାନଦୀର ଦକ୍ଷିଣରେ ବସ୍ତ୍ର ରାଜ୍ୟ ଅବସ୍ଥିତ ଥିଲା । ଏହା ଏକ ପ୍ରଧାନ ବାଣିଜ୍ୟକେନ୍ଦ୍ର ଥିଲା । କୋଶମ୍ବୀ ଏହାର ରାଜଧାନୀ ଥିଲା । କୋଶମ୍ବୀ ଆହ୍ଲାବାଦ ନିକଟବର୍ତ୍ତୀ ଯମୁନା ନଦୀ କୂଳରେ ଅବସ୍ଥିତ ଥିଲା । ବସ୍ତ୍ରରାଜା ଦଧିବାହନଙ୍କ ପୁତ୍ର ଉଦୟନ, ଅବନ୍ତୀର ରାଜା ପ୍ରଦ୍ୟୋତ ଏବଂ ମଗଧର ରାଜା ବିମ୍ବିସାର ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ସମସାମୟିକ ଥିଲେ ।
• କୁରୁ – ପାଲୀ ଗ୍ରନ୍ଥରୁ ଜଣାଯାଏ ଯେ, ଖ୍ରୀ.ପୂ. ଷଷ୍ଠ ଶତକରେ ଯୁଧୁଷ୍ଠିରଙ୍କ ବଂଶଧରମାନେ କୁରୁ ରାଜ୍ୟରେ ଶାସନ କରୁଥିଲେ । ଦିଲ୍ଲୀ ନିକଟବର୍ତ୍ତୀ ଇନ୍ଦ୍ରପ୍ରସ୍ଥ ଥିଲା ଏହି ରାଜ୍ୟର ରାଜଧାନୀ । ମୋଟାମୋଟି ଭାବରେ ଆଧୁନିକ ଦିଲ୍ଲୀ ଏବଂ ମିରଟ ଜିଲ୍ଲାକୁ ନେଇ କୁରୁ ରାଜ୍ୟ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ।
• ପାଞ୍ଚାଳ – ରୋହିଲାଖଣ୍ଡ ଓ ମଧ୍ୟ-ଭାରତର ଦୋଆବ ଅଞ୍ଚଳକୁ ନେଇ ପାଞ୍ଚାଳ ରାଜ୍ୟ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା । ଗଙ୍ଗାନଦୀ ଏହି ରାଜ୍ୟକୁ ଦୁଇଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରିଥିଲା; ଯଥା – ଉତ୍ତର ପାଞ୍ଚାଳ ଓ ଦକ୍ଷିଣ ପାଞ୍ଚାଳ । ଅହିଛତ୍ର ଓ କାମ୍ପିଲ୍ୟ ଯଥାକ୍ରମେ ଉତ୍ତର ପାଞ୍ଚାଳ ଓ ଦକ୍ଷିଣ ପାଞ୍ଚାଳର ରାଜଧାନୀ ଥିଲା । ବୌଦ୍ଧ ସାହିତ୍ୟରୁ ଜଣାଯାଏ ଯେ ଉତ୍ତର ପାଞ୍ଚାଳ ଅଧିକାର କରିବାପାଇଁ ପାଞ୍ଚାଳ ଓ କୁରୁ ରାଜ୍ୟଦ୍ୱୟ ମଧ୍ୟରେ ସଂଘର୍ଷ ଲାଗିଥିଲା ।

• ମତ୍ସ୍ୟ – ଆଧୁନିକ ଜୟପୁର ଅଞ୍ଚଳ ସହିତ ତତ୍କାଳୀନ ମତ୍ସ୍ୟ ରାଜ୍ୟକୁ ଚିହ୍ନଟ କରାଯାଇଅଛି । ବିରାଟ ନଗରୀ ଥିଲା ଏହାର ରାଜଧାନୀ ।
• ସୁରସେନ – ଯମୁନା ନଦୀକୂଳରେ ଅବସ୍ଥିତ ସୁରସେନ ରାଜ୍ୟର ରାଜଧାନୀ ଥିଲା ମଥୁରା । ମହାଭାରତ ଓ ପୁରାଣମାନଙ୍କରୁ ଜଣାଯାଏ ଯେ, ଯଦୁବଂଶର ରାଜାଗଣ ଏହି ରାଜ୍ୟରେ ରାଜତ୍ଵ କରୁଥୁଲେ ।
• ଆସାକା – ଗୋଦାବରୀ ନଦୀକୂଳରେ ଅବସ୍ଥିତ ଥ‌ିବା ଆସାକା ରାଜ୍ୟର ରାଜଧାନୀ ଥୁଲା ପୋଟାଳ ବା ପୋଟନା ! ବାୟୁ ପରାଣରେ ଉଲ୍ଲେଖ ଅଛି ଯେ ଆସାକାର ରାଜାମାନେ ଥିଲେ ଈକ୍ଷାକୁ ବଂଶୀୟ ।
• ଅବନ୍ତୀ – ଆଧୁନିକ ଉଜ୍ଜୟିନୀ ଏବଂ ନର୍ମଦା ଉପତ୍ୟକାର କେତେକାଞ୍ଚଳକୁ ନେଇ ଅବନ୍ତୀରାଜ୍ୟ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା । ବିନ୍ଧ୍ୟ ପର୍ବତମାଳା ଏହି ରାଜ୍ୟକୁ ଦୁଇଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରିଥିଲା । ଉଜ୍ଜୟିନୀ ଏହାର ରାଜଧାନୀ ଥିଲା । ଅବନ୍ତୀର ରାଜା ଚନ୍ଦ୍ରପ୍ରଦ୍ୟୋତ କୋଶାମ୍ବୀର ରାଜା ଉଦୟନଙ୍କର ସମସାମୟିକ ଥିଲେ । ବୌଦ୍ଧଗ୍ରନ୍ଥରୁ ଜଣାଯାଏ ଯେ, ରାଜା ଚନ୍ଦ୍ରପ୍ରଦ୍ୟୋତ ବିଶେଷ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଥିଲେ । ପୁରାଣରେ ଉଲ୍ଲେଖ ଅଛି, ଅବନ୍ତୀର ଯଦୁବଂଶୀୟ ରାଜାମାନେ ଅବନ୍ତୀ, ବିଦର୍ଭ ଆଦି ନଗରୀ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ।
• ଗାନ୍ଧାର – ଆଧୁନିକ କାଶ୍ମୀର, ପାକିସ୍ତାନର ପେଶୱାର ଓ ରାୱଲପିଣ୍ଡି ଜିଲ୍ଲାକୁ ନେଇ ଗାନ୍ଧାର ରାଷ୍ଟ୍ର ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା । ତକ୍ଷଶିଳା ଥିଲା ଏହାର ରାଜଧାନୀ । ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀର ଶେଷ ସମୟ ବେଳକୁ ଗାନ୍ଧାର ଜନୈକ ପାରସ୍ୟ ରାଜାଙ୍କଦ୍ବାରା ଅଧିକୃତ ହୋଇଥିଲା । ପୁଞ୍ଜୁସାତି ଥିଲେ ଏହି ରାଜ୍ୟର ରାଜା ।
• କମ୍ବୋଜ – ଭାରତର ଉତ୍ତର-ପଶ୍ଚିମ ସୀମାନ୍ତ ଅଞ୍ଚଳକୁ ନେଇ କମ୍ବୋଜ ରାଷ୍ଟ୍ର ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା । ଦ୍ଵାରକା ଥିଲା ଏହାର ରାଜଧାନୀ । ମହାଭାରତରୁ ଜଣାଯାଏ ଯେ, ଏଠାରେ ପ୍ରଥମେ ରାଜତନ୍ତ୍ର ଶାସନ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା; କିନ୍ତୁ ପରବର୍ତ୍ତୀ କାଳରେ ଏଠାରେ ଗଣତନ୍ତ୍ର ଶାସନ ପ୍ରଚଳନ କରାଯାଇଥିଲା ।

Odisha State Board BSE Odisha 7th Class Maths Solutions Chapter 2 ଭଗ୍ନସଂଖ୍ୟା ଓ ଦଶମିକ ସଂଖ୍ୟା InText Questions Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 7 Maths Solutions Chapter 2 ଭଗ୍ନସଂଖ୍ୟା ଓ ଦଶମିକ ସଂଖ୍ୟା InText Questions

ନିଜେ କରି ଦେଖ :
(କ) \(\frac{12}{18}\) କୁ ଲଘିଷ୍ଠ ଆକାରରେ ପ୍ରକାଶ କର ।
ସମାଧାନ:
\(\frac{12}{18}\) ରେ ଲବ 12, ହର 18 

(ଖ) 2 × \(\frac{2}{5}\) = \(\frac{2 \times \ldots \ldots \ldots}{\ldots \ldots \ldots}=\frac{\ldots \ldots \ldots \ldots}{\ldots \ldots \ldots \ldots}\)
ସମାଧାନ:
= \(\frac{2 \times 2}{5}=\frac{4}{5}\)

(ଗ) 3 × \(\frac{5}{7}\) = \(\frac{\ldots \times \ldots}{\ldots \ldots}=\frac{\ldots \ldots}{\ldots \ldots}\)
ସମାଧାନ:
= \(\frac{3 \times 5}{7}=\frac{15}{7}=2 \frac{1}{7}\)

ନିଜେ କରି ଦେଖ :
କାଗଜକୁ ଦେଖୁ ନିମ୍ନରେ ଥ‌ିବା ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର :
(a) କାଗଜ ଖଣ୍ଡିକ ………. ଗୋଟି ସମାନ ଭାଗ ହେବାର ଦେଖାଯାଉଛି ।
ସମାଧାନ:
8

(b) କାଗଜର……………ସମାନ ଭାଗରୁ …..………. ସମାନ ଭାଗ ରଙ୍ଗିନ୍ ହୋଇଥିବାର ଦେଖାଯାଉଛି ।
ସମାଧାନ:
8, 1

(c) କାଗଜ ଖଣ୍ଡିକର ……………..ଅଂଶ ରଙ୍ଗିନ୍ ହୋଇଛି ।
ସମାଧାନ:
\(\frac{1}{8}\)

(d) କାଗଜଟିକୁ ପ୍ରଥମେ ………….ଗୋଟି ସମାନ ଭାଗରେ ଭାଙ୍ଗ କରାଯାଇଥିଲା ଓ ପରେ ଏହି ଭଙ୍ଗା ଯାଇଥିବା କାଗଜକୁ ପୁଣି ……….. ଗୋଟି ସମାନ ଭାଗରେ ଭାଙ୍ଗ କରାଗଲା । ତେଣୁ କାଗଜଟି ମୋଟ …… ଭାଗ ହେଲା
ସମାଧାନ:
4, 2

(e) ଆମେ ଜାଣିଲେ, କାଗଜ ଖଣ୍ଡିକର ……… ଅଂଶରେ ରଙ୍ଗ ଦିଆଯାଇଛି ।
ସମାଧାନ:
\(\frac{1}{8}\)

ଏଥୁରୁ ଆମେ କ’ଣ ଜାଣିଲେ?
……………. × ……………. = \(\frac{1}{8}\)
ସମାଧାନ:
ଏଥୁରୁ ଆମେ ଜାଣିଲେ \(\frac{1}{4} \times \frac{1}{2}=\frac{1}{8}\) ବତ୍ତମାନ ଦେଖ୍ ବା \(\frac{1}{8}=\frac{1}{4} \times \frac{1}{2}\)
ଏଣୁ \(\frac{1}{4} \times \frac{1}{2}=\frac{1 \times 1}{4 \times 2}=\frac{1}{8}\) 

ଚିତ୍ର ଦେଖ୍ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।
(କ)

ଚିତ୍ର କ : 1 ରେ କେତୋଟି \(\frac{1}{3}\) ଅଛି? 1 ÷ \(\frac{1}{3}\) = କେତେ?
ସମାଧାନ:
3, 3

(ଖ)

ଚିତ୍ର ଖ : 1 ରେ କେତୋଟି \(\frac{1}{4}\) ଅଛି? 1 ÷ \(\frac{1}{4}\) = କେତେ?
ସମାଧାନ:
4, 4

(ଗ)

ଚିତ୍ର ଗ : 1 ରେ କେତୋଟି \(\frac{1}{5}\) ଅଛି? 1 ÷ \(\frac{1}{5}\) = କେତେ?
ସମାଧାନ:
5, 5

ନିମ୍ନରେ ଥ‌ିବା ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର।
(କ) \(\frac{2}{3}\) ର ବ୍ୟୁତ୍‌କ୍ରମ = …………
ସମାଧାନ:
\(\frac{3}{2}\)

(ଖ) \(\frac{3}{7}\) ର ବ୍ୟୁତ୍‌କ୍ରମ = ……….
ସମାଧାନ:
\(\frac{7}{3}\)

(ଗ) \(\frac{5}{2}\) ର ବ୍ୟୁତ୍‌କ୍ରମ = ………..
ସମାଧାନ:
\(\frac{2}{5}\)

(ଘ) 4 ର ବ୍ୟକ୍ରମ = ………..
ସମାଧାନ:
\(\frac{1}{4}\)

(ଙ) 1 ÷ \(\frac{2}{3}\) = …… × …….. = …….
ସମାଧାନ:
1 × \(\frac{5}{1}\) = 5

(ଚ) 2 ÷ \(\frac{3}{4}\) = …… × …….. = …….
ସମାଧାନ:
2 × \(\frac{4}{3}\) = \(\frac{8}{3}\)

(ଛ) \(\frac{4}{5}\) ÷ 3 = _____
ସମାଧାନ:
= \(\frac{4}{5} \times \frac{1}{3}=\frac{4}{15}\)

(ଜ) 3 \(\frac{1}{3}\) ÷ 4 = _____
ସମାଧାନ:
= \(\frac{10}{3} \times \frac{1}{4}=\frac{10}{12}=\frac{2 \times 5}{2 \times 6}=\frac{5}{6}\)

(ଝ) \(\frac{2}{7} \div \frac{3}{5}\)
ସମାଧାନ:
\(\frac{2}{7}\) × (\(\frac{3}{5}\) ର ବ୍ୟୁତ୍‌କ୍ରମ) = \(\frac{2}{7} \times \frac{5}{3}=\frac{10}{21}\)

(ଞ) 1 \(\frac{3}{4} \div \frac{5}{6}\)
ସମାଧାନ:
\(\frac{7}{4}\) × (\(\frac{5}{6}\) ର ବ୍ୟୁତ୍‌କ୍ରମ) = \(\frac{7}{4} \times \frac{6}{5}=\frac{42}{20}=\frac{21}{10}\)

(ଟ) 2 \(\frac{3}{5} \div 1 \frac{3}{5}\)
ସମାଧାନ:
\(\frac{13}{5} \div \frac{5}{3}=\frac{13}{5}\) × (\(\frac{5}{3}\) ର ବ୍ୟୁତ୍‌କ୍ରମ) = \(\frac{13}{5} \times \frac{3}{5}=\frac{39}{25}\) ବା \(\frac{14}{25}\)

ଗୁଣଫଳ ସ୍ଥିର କର :
(କ) 0.5 × 0.6
ସମାଧାନ:
ପ୍ରଥମ ସେପାନ : 5 × 6 = 30
ଦ୍ବିତୀୟ ସେପାନ : ସଂଖ୍ୟାଦ୍ଵୟର ଦଶମିକ ବିନ୍ଦୁ ପରବର୍ତ୍ତୀ ମୋଟ ଅଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା = 1 + 1 = 2
ଦ୍ବିତୀୟ ସେପାନ : ଗୁଣଫଳର ଡାହାଣପଟୁ ଦୁଇଟି ଅଙ୍କଛାଡ଼ି ଦଶମିକ ବିନ୍ଦୁ ଦେଲେ ଗୁଣଫଳ ହେବ 0.30
∴ 0.5 × 0.6 = 0.30 ବା 0.3

(ଖ) 0.8 × 1.6
ସମାଧାନ:
ପ୍ରଥମ ସେପାନ : 8 × 16 = 128
ଦ୍ବିତୀୟ ସେପାନ : ସଂଖ୍ୟାଦ୍ଵୟର ଦଶମିକ ବିନ୍ଦୁ ପରବର୍ତ୍ତୀ ମୋଟ ଅଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା = 1 + 1 = 2
ଦ୍ବିତୀୟ ସେପାନ : ଗୁଣଫଳର ଡାହାଣପଟୁ ଦୁଇଟି ଅଙ୍କଛାଡ଼ି ଦଶମିକ ବିନ୍ଦୁ ଦେଲେ ଗୁଣଫଳ ହେବ 1.28
∴ 0.8 × 1.6 = 1.28

(ଗ) 2.4 × 4.2
ସମାଧାନ:
ପ୍ରଥମ ସେପାନ : 24 × 42 = 1008
ଦ୍ବିତୀୟ ସେପାନ : ସଂଖ୍ୟାଦ୍ଵୟର ଦଶମିକ ବିନ୍ଦୁ ପରବର୍ତ୍ତୀ ମୋଟ ଅଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା = 1 + 1 = 2
ଦ୍ବିତୀୟ ସେପାନ : ଗୁଣଫଳର ଡାହାଣପଟୁ ଦୁଇଟି ଅଙ୍କଛାଡ଼ି ଦଶମିକ ବିନ୍ଦୁ ଦେଲେ ଗୁଣଫଳ ହେବ 10.08
∴ 2.4 × 4.2 = 10.08

(ଘ) 1.5 × 1.25
ସମାଧାନ:
ପ୍ରଥମ ସେପାନ : 15 × 125 = 1875
ଦ୍ବିତୀୟ ସେପାନ : ସଂଖ୍ୟାଦ୍ଵୟର ଦଶମିକ ବିନ୍ଦୁ ପରବର୍ତ୍ତୀ ମୋଟ ଅଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା = 1 + 1 = 2
ଦ୍ବିତୀୟ ସେପାନ : ଗୁଣଫଳର ଡାହାଣପଟୁ ଦୁଇଟି ଅଙ୍କଛାଡ଼ି ଦଶମିକ ବିନ୍ଦୁ ଦେଲେ ଗୁଣଫଳ ହେବ 1.875
∴ 1.5 × 1.25 = 1.875

(1) ଗୁଣଫଳ ଲେଖ–
(କ) 3.4 × 10 = _____
ସମାଧାନ:
34 (ଦଶମିକ ବିନ୍ଦୁ 1 ଟି ଅଙ୍କ ଡାହାଣକୁ ଘୁଞ୍ଚୁଲା)

(ଖ) 0.56 × 100 = _____
ସମାଧାନ:
56 (ଦଶମିକ ବିନ୍ଦୁ ଦୁଇଟି ଅଙ୍କ ଡାହାଣକୁ ଘୁଞ୍ଚିଲା )

(ଗ) 1.04 × 1000 = _____
ସମାଧାନ:
= 1.040 × 1000 = 1040

(ଘ) 0.3 × 100 = _____
ସମାଧାନ:
= 0.30 × 100 = 30

(2) ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର–
(କ) ଦଶମିକ ସଂଖ୍ୟାକୁ 100 ଦ୍ୱାରା ଗୁଣିବା ବେଳେ, ଦଶମିକ ବି…….ଗୋଟି ସ୍ଥାନ ଡାହାଣକୁ ଘୁଞ୍ଚିବ ।
ସମାଧାନ:
ଦୁଇ

(ଖ) ଦଶମିକ ସଂଖ୍ୟାକୁ 1000 ଦ୍ବାରା ଗୁଣନ କଲାବେଳେ ଦଶମିକ ବି………….ଗୋଟି ସ୍ଥାନ ଡାହାଣକୁ ଘୁଞ୍ଚୁବ ।
ସମାଧାନ:
ତିନି

ଉତ୍ତର ଲେଖ :
(କ) 125 ÷ 10 ର ଭାଗଫଳ କେତେ?
ସମାଧାନ:
12.5

(ଖ) 235.41 ÷ 100 ର ଭାଗଫଳ କେତେ?
ସମାଧାନ:
2.3541

(ଗ) 123.5 ÷ 1000 ର ଭାଗଫଳ କେତେ?
ସମାଧାନ:
.1235

ଉତ୍ତର କେତେ ହେବ ଲେଖ :
(କ) 2.4 ÷ 2
ସମାଧାନ:
= \(\frac{2.4 \times 5}{2 \times 5}=\frac{12.0}{10}\) = 1.20 ବା 1.2

(ଖ) 3.6 ÷ 4
ସମାଧାନ:
= \(\frac{3.6}{4}=\frac{3.6 \times 5 \times 5}{4 \times 5 \times 5}=\frac{18 \times 5}{20 \times 5}=\frac{90}{100}=\frac{9}{10}\) = 0.9

(ଗ) 3.3 ÷ 5
ସମାଧାନ:
= \(\frac{3.3 \times 2}{5 \times 2}=\frac{6.6}{10}\) = 0.66

(ଘ) 42.6 ÷ 25
ସମାଧାନ:
= \(\frac{42.6}{25}=\frac{42.6 \times 4}{25 \times 4}=\frac{170.4}{100}\) = 1.704

(ଙ) 73.8 ÷ 3
ସମାଧାନ:
= \(\frac{738}{10} \div 3=\frac{738}{10} \times \frac{1}{3} =\frac{ 738}{3} \times \frac{1}{10}=246 \times \frac{1}{10}\) = 24.6

(ଚ) 36.1 ÷ 14
ସମାଧାନ:
= \(\frac{361}{10} \div 19=\frac{ 361}{10} \times \frac{1}{19}=\frac{361}{19} \times \frac{1}{10}=19 \times \frac{1}{10}\) = 1.9

(ଛ) 32.72 ÷ 0.4
ସମାଧାନ:

(ଜ) 48.06 ÷ 0.9
ସମାଧାନ:

(ଝ) 90.48 ÷ 1.2
ସମାଧାନ:

ଉତ୍ତର ଲେଖ –
(କ) 2.6 ମିଟର କୁ ମିଟରରେ ପରିଣତ କର ।
ସମାଧାନ:
2.6 ମିଟର = (2.6 × 100) ସେ.ମି. = 260 ସେ.ମି. (1 ମି. = 100 ସେ.ମି.)

(ଖ) 3.24 ମିଟରକୁ ଡେସି ମିଟରରେ ପରିଣତ କର ।
ସମାଧାନ:
3.24 ମିଟର = (3.24 × 10) ଡେସିମିଟର = 32.4 ଡେସିମିଟର (1 ମି. = 10 ଡେସିମି)

(ଗ) 3.48 ସେ.ମି କୁ ମି. ଓ ସେ.ମି. ଏକକ ବ୍ୟବହାର କରି ଲେଖୁବା ପାଇଁ ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର | _____ ମି _____ସେ.ମି ।
ସମାଧାନ:
3.48 ସେ.ମି. = 3 ମି. 48 ସେ.ମି.

(ଘ) 0.728 ଗ୍ରାମକୁ କି.ଗ୍ରା ରେ ପରିଣତ କର ।
ସମାଧାନ:
0.728 ଗ୍ରାମ୍ = \(\frac{0.728}{1000}\) କି.ଗ୍ରା = 0.000728 କି.ଗ୍ରା.

(ଙ) 3.2 କି.ଗ୍ରା.କୁ ଗ୍ରାମ୍ ଏକକରେ ପରିଣତ କର ।
ସମାଧାନ:
3.2 କିଗ୍ରା = (3.2 × 1000) ଗ୍ରାମ୍  = 3200 ଗ୍ରାମ୍ (1 କି.ଗ୍ରା. = 1000 ଗ୍ରାମ୍)

(ଚ) 4357 ଗ୍ରାମକୁ ନିମ୍ନମତେ ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କରି ଲେଖ । 4357 ଗ୍ରାମ୍ = …… କି.ଗ୍ରା. …. ଗ୍ରାମ୍ ।
ସମାଧାନ:
4357 ଗ୍ରାମ୍ = 4 କି.ଗ୍ରା. 357 ଗ୍ରାମ୍ ।

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 History Solutions Chapter 2(a) ସିନ୍ଧୁ ସଭ୍ୟତା / ହରପ୍‌ପା ସଭ୍ୟତା Objective Questions.

CHSE Odisha 12th Class History Chapter 2(a) Objective Questions in Odia Medium

ବସ୍ତୁନିଷ୍ଠ ଓ ଅତିସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
A. ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଚାରୋଟି ଉତ୍ତର ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।

୧। କେବେ ସିନ୍ଧୁ ସଭ୍ୟତାର ଭଗ୍ନାବଶେଷ ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ଖ୍ରୀ.ଅ. ୧୯୨୦
(ଖ) ଖ୍ରୀ.ଅ. ୧୯୨୨
(ଗ) ଖ୍ରୀ.ଅ. ୧୯୨୪
(ଘ) ଖ୍ରୀ.ଅ. ୧୯୨୬
Answer:
(ଖ) ଖ୍ରୀ.ଅ. ୧୯୨୨

୨ । ହରପ୍‌ପା ସଂସ୍କୃତି ଥିଲା ଏକ –
(କ) ଗ୍ରାମ୍ୟ ସଂସ୍କୃତି
(ଖ) ନଗର ସଂସ୍କୃତି
(ଗ) ଗ୍ରାମ୍ୟ ଓ ସହର ସଂସ୍କୃତିର ମିଶ୍ରଣ
(ଘ) ଗ୍ରାମ୍ୟ ବା ନଗର ସଂସ୍କୃତି ନ ଥିଲା
Answer:
(ଖ) ନଗର ସଂସ୍କୃତି

୩ । କିଏ ହରପ୍‌ପା ଉପରେ ‘ଆର୍କୋଲୋଜିକାଲ ସର୍ଭେ ଅଫ୍ ଇଣ୍ଡିଆ’ରେ ଏକ ବିବରଣୀ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ ?
(କ) ମ୍ଯାସନ୍
(ଖ) ବର୍ଣ୍ଣସ୍
(ଗ) କନିଙ୍ଗହାମ୍
(ଘ) ରାଖାଲଦାସ ବାନାର୍ଜୀ
Answer:
(ଗ) କର୍ନିଙ୍ଗହାମ୍‌

୪। କେଉଁମାନଙ୍କ ପ୍ରଚେଷ୍ଟାରେ ୧୯୨୧-୨୨ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ଦୁଇ ପ୍ରାଚୀନ ନଗରୀର ଧ୍ଵଂସାବଶେଷ ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ମ୍ୟାସନ ଏବଂ ବର୍ଷସ୍
(ଖ) ରାଖାଲଦାସ ବାନାର୍ଜୀ ଏବଂ ଦୟାରାମ ସାହାଣୀ
(ଗ) ହରପ୍ରସାଦ ଶାସ୍ତ୍ରୀ ଏବଂ ଆର୍.ସି. ମଜୁମଦାର
(ଘ) ଆର୍.ଏସ୍. ତ୍ରିପାଠୀ ଏବଂ ଭଣ୍ଡାରକର
Answer:
(ଘ) ରାଖାଲଦାସ ବାନାର୍ଜୀ ଏବଂ ଦୟାରାମ ସାହାଣୀ

୫। ମହେଞ୍ଜୋଦାରୋ କେଉଁଠାରେ ଅବସ୍ଥିତ ?
(କ) ସିନ୍ଧୁପ୍ରଦେଶର ଲାରକାନା ଜିଲ୍ଲାରେ
(ଖ) ପଶ୍ଚିମ ପଞ୍ଜାବର ମଣ୍ଟେଗୋମାରୀ ଜିଲ୍ଲାରେ
(ଗ) ଗୁଜରାଟ ପ୍ରଦେଶରେ
(ଘ) ରାଜସ୍ଥାନ ପ୍ରଦେଶରେ
Answer:
(କ) ସିନ୍ଧୁପ୍ରଦେଶର ଲାରକାନା ଜିଲ୍ଲାରେ

୬ । ହରପ୍‌ପା କେଉଁଠାରେ ଅବସ୍ଥିତ ?
(କ) ପଶ୍ଚିମ ପଞ୍ଜାବର ମଣ୍ଟେଗୋମାରୀ ଜିଲ୍ଲାରେ
(ଖ) ସିନ୍ଧୁପ୍ରଦେଶର ଲାରକାନା ଜିଲ୍ଲାରେ
(ଗ) ଜାମ୍ମୁ ଓ କାଶ୍ମୀରରେ
(ଘ) ଗୁଜରାଟରେ
Answer:
(କ) ପଶ୍ଚିମ ପଞ୍ଜାବର ମଣ୍ଟେଗୋମାରୀ ଜିଲ୍ଲାରେ

୭ । କେଉଁ ନଦୀ ତୀରଭୂମିରେ ହରପ୍‌ପା ଅବସ୍ଥିତ ?
(କ) ସିନ୍ଧୁ
(ଖ) ବେଆସ୍
(ଗ) ଝେଲମ୍
(ଘ) ରାବି
Answer:
(ଘ) ରବି

୮ । କେଉଁ ନଦୀ ତୀରଭୂମିରେ ମହେଞ୍ଜୋଦାରୋ ଅବସ୍ଥିତ ?
(କ) ସିନ୍ଧୁ
(ଖ) ଝେଲମ୍
(ଗ) ରାବି
(ଘ) ବେଆସ୍
Answer:
(କ) ସିନ୍ଧୁ

୯ । ଲୋଥାଲ୍ କେଉଁଠାରେ ଅବସ୍ଥିତ ?
(କ) ଗୁଜରାଟ
(ଖ) ପଞ୍ଜ।ବ
(ଗ) ହରିୟାଣା
(ଘ) ରାଜସ୍ଥ।ନ
Answer:
(କ) ଗୁଜରାଟ

୧୦ । ହରପ୍‌ପା ସଂସ୍କୃତିର କେଉଁ ସ୍ଥାନରେ ଏକ ବିରାଟ ସ୍ନାନାଗାରର ଧ୍ୱଂସାବଶେଷ ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଅଛି ?
(କ) ହରପ୍‌
(ଖ) ମହେଞ୍ଜୋଦାରୋ
(ଗ) ଲୋଥାଲ୍
(ଘ) କାଲିବଙ୍ଗାନ୍
Answer:
(ଖ) ମହେଞ୍ଜୋଦାରୋ

୧୧ । କେଉଁ ଶବ୍ଦର ଅର୍ଥ ‘ମୃତ ନଗରୀ’ ?
(କ) ମହେଞ୍ଜୋଦାରୋ
(ଖ) ହରପ୍‌ପା
(ଗ) ଲୋଥାଲ୍
(ଘ) ରଙ୍ଗପୁର
Answer:
(କ) ମହେଞ୍ଜୋଦାରୋ

୧୨ । ହରପ୍‌ପା ସଭ୍ୟତାର କେଉଁ ଅଞ୍ଚଳରୁ ଏକ ପୋତାଶ୍ରୟର ସନ୍ଧାନ ମିଳିଛି ?
(କ) ଲୋଥାଲ୍
(ଖ) କାଲିବଙ୍ଗାନ୍
(ଗ) ରଙ୍ଗପୁର
(ଘ) ମଣ୍ଡ।
Answer:
(କ) ଲୋଥାଲ୍

୧୩ । ହରପ୍‌ପା ଅଧିବାସୀମାନଙ୍କୁ କେଉଁ ଧାତୁର ବ୍ୟବହାର ଜଣା ନ ଥିଲା ?
(କ) ଲୌହ
(ଖ) ତମୄ।
(ଗ) ବ୍ରୋଞ୍ଜ
(ଘ) ଟିଣ
Answer:
(କ) ଲୌହ

୧୪ । ରୂପାର କାହିଁକି ପ୍ରସିଦ୍ଧ ?
(କ) ପାଣ୍ଡୁରାଜାମାନଙ୍କର ରାଜଧାନୀ
(ଖ) ଶିଖୁଧର୍ମର କେନ୍ଦ୍ରସ୍ଥଳୀ
(ଗ) ହରପ୍‌ପା ସଭ୍ୟତାର ପୀଠସ୍ଥଳୀ
(ଘ) ମଦିରମାଳିନୀ ନଗବୀ
Answer:
(ଗ) ହରପ୍ପା ସଭ୍ୟତାର ପୀଠସ୍ଥଳୀ

୧୫ । କେଉଁ ପୋତାଶ୍ରୟ ନଗରୀରେ ହରପ୍‌ପା ସଭ୍ୟତାର ନିଦର୍ଶନ ମିଳେ ?
(କ) ଲୋଥାଲ୍
(ଖ) ତାମ୍ରଲିପି
(ଗ) ବମ୍ବେ
(ଘ) ରୂପାର୍
Answer:
(କ) ଲୋଥାଲ୍

B. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

୧ । ସିନ୍ଧୁ ଅଧ୍ଵବାସୀମାନଙ୍କୁ _________ କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ଦ୍ରାବିଡ଼

୨ । ମେସୋପଟାମିଆର __________ ଅଞ୍ଚଳରୁ ହରପ୍‌ପାର ପାଞ୍ଚଗୋଟି ମୋହର ମିଳିଛି ।
Answer:
ଏଲାନ୍

୩ । ହରପ୍‌ପାର କେତୋଟି ମୋହର ଉପରେ __________ ସଂକେତ ଥ‌ିବାରୁ ଅନୁମାନ କରାଯାଏ ଯେ ହରପ୍‌ପା ଅଧ୍ଵବାସୀମାନେ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଉପାସନା କରୁଥିଲେ ।
Answer:
ସ୍ଵସ୍ତିକ୍ ଚକ୍ର

୪। ହରପ୍‌ପା ପାକିସ୍ତାନ ଅନ୍ତର୍ଗତ __________ ଜିଲ୍ଲାରେ ଅବସ୍ଥିତ ।
Answer:
ପଶ୍ଚିମ ପଞ୍ଜାବର ମଣ୍ଟେଗୋମେରୀ

୫ । ବୃହତ୍ ସ୍ନାନାଗାର _________ ଠାରେ ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
ମହେଞ୍ଜୋଦାରୋ

୬ । ହରପ୍‌ପା ସଭ୍ୟତା ________ ମସିହାରେ ପ୍ରନୃତତ୍ତ୍ଵବିଦ୍‌ଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
୧୯୨୨ ଖ୍ରୀ.ଅ.

୭ । ହରପ୍‌ପା ଲିପିର ପାଠୋଦ୍ଧାର ପାଇଁ _________ ପ୍ରଯନ୍ତ୍ର କରିଛନ୍ତି ।
Answer:
ଏସ୍.କେ. ରାଓ

୮। ବୃହତ୍ ସ୍ନାନାଗାରର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ________ ଓ ପ୍ରସ୍ଥ _________ ମିଟର ଥିଲା ।
Answer:
୫୫, ୩୫

୯। ପ୍ର।ଚୀନ ଭାରତବର୍ଷରେ _________ ପ୍ରଥମେ ପଶୁପତି ଈଶ୍ଵରଙ୍କୁ ପୂଜା କରୁଥିଲେ ।
Answer:
ହରପ୍‌ପା ଅଧ୍ଵବାସୀମାନେ

୧୦ । ହରପ୍‌ପା ସଭ୍ୟତାର ବିଲୟ _________ ମସିହାରେ ଘଟିଥିଲା ।
Answer:
ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୧୮୦୦

୧୧ । ସିନ୍ଧୁ ସଭ୍ୟତାର ବୃହତ୍ ଶସ୍ୟାଗାର ________ ଠାରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ।
Answer:
ହରପ୍‌ପା

୧୨ । ହରପ୍‌ପା ସଂସ୍କୃତିର ଅଧ୍ଵବାସୀମାନଙ୍କୁ ________ ଧାତୁର ବ୍ୟବହାର ଜଣା ନ ଥିଲା ।
Answer:
ଲୌହ

୧୩ । ___________ ଓ __________ ପଶୁଙ୍କୁ ହରପ୍‌ପା ଅଧିବାସୀମାନେ ଜାଣି ନ ଥିଲେ ।
Answer:
ଘୋଡ଼ା, କୁକୁର

୧୪ । ହରପ୍‌ପା ସଭ୍ୟତା ଏକ ________ ସଭ୍ୟତା ଥିଲା ।
Answer:
ନଗର

୧୫ । __________ ଙ୍କ ମତରେ ସୁମେରୀୟ ଜାତିର ଲୋକେ ସିନ୍ଧୁ ସଭ୍ୟତାର ଅଧିବାସୀ ଥିଲେ ।
Answer:
ଗର୍ଡ଼ନ୍ ଚାଇଲଡ଼୍

C. ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।

୧ | ହରପ୍‌ପା ସଭ୍ୟତା କେବେ ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ୱବିତ୍‌ଙ୍କଦ୍ଵାରା ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ହରପ୍‌ପା ସଭ୍ୟତା ୧୯୨୧-୨୨ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ପ୍ରନୃତତ୍ତ୍ଵବିତ୍‌ଙ୍କଦ୍ଵାରା ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଥିଲା ।

୨ । କିଏ ହରପ୍ପା ସଭ୍ୟତା ଆବିଷ୍କାର କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଦୟାରାମ ସାହାଣୀ ଓ ରାଖାଲ ଦାସ ବାନାର୍ଜୀ ହରପ୍ପା ସଭ୍ୟତା ଆବିଷ୍କାର କରିଥିଲେ ।

୩ । କାଲିବଙ୍ଗାନ କେଉଁଠାରେ ଅବସ୍ଥିତ ?
Answer:
କାଲିବଙ୍ଗାନ ରାଜସ୍ଥାନରେ ଅବସ୍ଥିତ ।

୪ । ହରପ୍ପା ସଂସ୍କୃତିର ଅଧ୍ଵବାସୀମାନଙ୍କୁ କେଉଁ ଧାତୁର ବ୍ୟବହାର ଅଜଣା ଥୁଲା ?
Answer:
ହରପ୍ପା ସଂସ୍କୃତିର ଅଧ୍ଵବାସୀମାନଙ୍କୁ ଲୌହ ଧାତୁର ବ୍ୟବହାର ଅଜଣା ଥିଲା ।

୫। ହରପ୍‌ପା ସଭ୍ୟତାର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ କ’ଣ ?
Answer:
ହରପ୍‌ପା ସଭ୍ୟତା ଏକ ସହରୀୟ ବା ନଗର ସଭ୍ୟତା ଥିଲା ।

୬ । ସିନ୍ଧୁ ଅଧିବାସୀମାନେ ମାତୃଶକ୍ତିର ଆରାଧନା କରୁଥିଲେ ବୋଲି କେଉଁଥରୁ ଜଣାପଡ଼େ ?
Answer:
ସିଲ୍ ଉପରେ ଅଙ୍କିତ ନାରୀମୂର୍ତ୍ତିକୁ ଅନୁଧ୍ୟାନ କରି ସିନ୍ଧୁ ଅଧ୍ବବାସୀମାନେ ମାତୃଶକ୍ତିର ଆରାଧନା କରୁଥିଲେ ବୋଲି ଜଣାଯାଏ ।

୭ । ହରପ୍‌ପା ସଂସ୍କୃତିର ଲୋକମାନେ କେଉଁ ଧାତୁରୁ ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର ନିର୍ମାଣ କରୁଥିଲେ ?
Answer:
ସେମାନେ ତାମ୍ର ଓ ବ୍ରୋଞ୍ଜ୍ ଧାତୁରୁ ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର ନିର୍ମାଣ କରୁଥିଲେ ।

୮ । ସିନ୍ଧୁ ସଭ୍ୟତାର ଅଧ୍ଵବାସୀମାନେ କେଉଁ ଦେବତାଙ୍କର ଉପାସକ ଥିଲେ ?
Answer:
ସିନ୍ଧୁସଭ୍ୟତାର ଅଧ୍ଵବାସୀମାନେ ଶିବ ବା ପଶୁପତିଙ୍କୁ ପୂଜା କରୁଥିବାର ପ୍ରମାଣ ମିଳେ ।

୯। ‘ହରପ୍‌ପା’ ଶବ୍ଦର ଅର୍ଥ କ’ଣ ?
Answer:
‘ହରପ୍‌ପା’ ଶବ୍ଦର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ପ୍ରଥମ ।

୧୦ । ହରପ୍‌ପା ସଭ୍ୟତାର ଅଟ୍ଟାଳିକାଗୁଡ଼ିକ କେଉଁଥରେ ନିର୍ମିତ ?
Answer:
ହରପ୍‌ପା ସଭ୍ୟତାର ଅଟ୍ଟାଳିକାଗୁଡ଼ିକ ପୋଡ଼ାଇଟାରେ ନିର୍ମିତ ।

୧୧ । ହରପ୍‌ପା ସଂସ୍କୃତିର ଅଧ୍ଵବାସୀମାନେ କେଉଁ ଦେଶ ସହିତ ବାଣିଜ୍ୟ ସମ୍ପର୍କ ରଖୁଥିଲେ ?
Answer:
ମେସୋପଟାମିଆ, ପାରସ୍ୟ, ସୁମେର ଓ ମିଶର ସହିତ ହରପ୍‌ପା ସଂସ୍କୃତିର ଅଧ୍ଵବାସୀମାନଙ୍କର ବାଣିଜ୍ୟିକ ସମ୍ପର୍କ ଥିଲା ।

୧୨ । ହରପ୍‌ପା ଅଧିବାସୀମାନଙ୍କର ପ୍ରଧାନ ଖାଦ୍ୟ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ଗହମ, ଯଅ, ବାଜରା, ମାଛ ଓ ମାଂସ ପ୍ରଭୃତି ହରପ୍‌ପା ଅଧିବାସୀମାନଙ୍କର ପ୍ରଧାନ ଖାଦ୍ୟ ଥିଲା ।

୧୩ । ରୁପାର୍ କାହିଁକି ପ୍ରସିଦ୍ଧି ଲାଭ କରିଥିଲା ?
Answer:
ହରପ୍‌ପା ସଭ୍ୟତାର ପୀଠସ୍ଥଳୀ ଭାବରେ ରୁପାର ପ୍ରସିଦ୍ଧି ଲାଭ କରିଥିଲା ।

୧୪ । ସିନ୍ଧୁ ଅଧବାସୀମାନେ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଉପାସନା କରୁଥିଲେ ବୋଲି କେଉଁଥରୁ ଜଣାପଡ଼େ ?
Answer:
ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଥ‌ିବା ମୋହର ଉପରେ ସ୍ଵସ୍ତିକ ଚିହ୍ନ ଥ‌ିବାରୁ ସିନ୍ଧୁ ଅଧ‌ିବାସୀମାନେ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଉପାସନା କରୁଥିଲେ ବୋଲି ଜଣାପଡ଼ିଥାଏ ।

୧୫ । ହରପ୍‌ପା ଅଧିବାସୀମାନେ କେଉଁ ବୃକ୍ଷକୁ ପୂଜା କରୁଥିଲେ ?
Answer:
ହରପ୍‌ପା ଅଧ୍ଵବାସୀମାନେ ଅଶ୍ଵତ୍ଥ ନିମ୍ବ ବୃକ୍ଷକୁ ପୂଜା କରୁଥିଲେ ।

୧୬ । ଇଣ୍ଡୋ-ସୁମେରିଆନ୍‌ ସଭ୍ୟତା କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ହରପ୍‌ପା ଓ ମହେଞ୍ଜୋଦାରୋ ସଭ୍ୟତାକୁ ଇଣ୍ଡୋ-ସୁମେରିଆନ୍ ସଭ୍ୟତା କୁହାଯାଏ ।

୧୭ । କେଉଁ ସ୍ଥାନରୁ ସିନ୍ଧୁ ସଭ୍ୟତାର ପୋତାଶ୍ରୟର ଧ୍ୱଂସାବଶେଷ ମିଳିଛି ?
Answer:
ଗୁଜୁରାଟର ଲୋଥାଲ ନାମକ ସ୍ଥାନରୁ ସିନ୍ଧୁ ସଭ୍ୟତାର ଏକ ପୋତାଶ୍ରୟର ଧ୍ୱଂସାବଶେଷ ମିଳିଛି ।

୧୮ । ସିନ୍ଧୁ ସଭ୍ୟତାର ପତନର ଦୁଇଟି ମୁଖ୍ୟ କାରଣ କ’ଣ ?
Answer:
ପ୍ରଳୟଙ୍କରୀ ବନ୍ୟା ଓ ନଦୀର ଗତିପଥ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଓ ଆର୍ଯ୍ୟମାନଙ୍କ ସହ ସଂଘର୍ଷ – ସିନ୍ଧୁ ସଭ୍ୟତାର ପତନ ପାଇଁ ଦାୟୀ ଅଟେ ।

D. ଭ୍ରମ ସଂଶୋଧନ କର ।

୧ । କାଲିବାଙ୍ଗାନ୍ ଏକ ବନ୍ଦର ନଗରୀଭାବେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଥିଲା ।
Answer:
କାଲିବାଙ୍ଗାନ୍ ହରପ୍‌ପା ସଂସ୍କୃତିର ଏକ ପୀଠସ୍ଥଳୀ ଭାବେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଥିଲା ।

୨ । ପାକିସ୍ତାନ ଅନ୍ତର୍ଗତ ପଶ୍ଚିମ ପଞ୍ଜାବର ମଣ୍ଟେଗୋମେରୀ ଜିଲ୍ଲାରେ ମହେଞ୍ଜୋଦାରୋ ଅବସ୍ଥିତ ।
Answer:
ପାକିସ୍ତାନ ଅନ୍ତର୍ଗତ ପଶ୍ଚିମ ପଞ୍ଜାବର ମଣ୍ଟେଗୋମେରୀ ଜିଲ୍ଲାରେ ହରପ୍‌ପା ଅବସ୍ଥିତ ।

୩ । କାଲିବାଙ୍ଗାନ୍ ଗୁଜରାଟରେ ଅବସ୍ଥିତ ।
Answer:
କାଲିବାଙ୍ଗାନ୍ ରାଜସ୍ଥାନରେ ଅବସ୍ଥିତ ।

୧୯୨୪ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ସିନ୍ଧୁ ସଭ୍ୟତାର ଭଗ୍ନାବଶେଷ ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
୧୯୨୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ସିନ୍ଧୁସଭ୍ୟତାର ଭଗ୍ନାବଶେଷ ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଥିଲା ।

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 History Solutions Chapter 1 ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତ ଇତିହାସର ଉପାଦାନ Short & Long Answer Questions.

CHSE Odisha 12th Class History Chapter 1 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
A. ଦୁଇଟି / ତିନୋଟି ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

୧। ଛାପାମୁଦ୍ରା କେଉଁ ଯୁଗରେ ପ୍ରଚଳିତ ହୋଇଥିଲା ? ସେଥ‌ିରେ କାହାର ଛାପା ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ?
Answer:
ମୌର୍ଯ୍ୟ ଯୁଗରେ ଛାପାମୁଦ୍ରା ପ୍ରଚଳିତ ହୋଇଥିଲା । ସେଥ‌ିରେ ଜୀବଜନ୍ତୁ, ପର୍ବତ, ବୃକ୍ଷ ଆଦିର ଛାପ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥାଏ ।

୨। ପାଣିନି ଓ ପତଞ୍ଜଳି ଲେଖିଥିବା ସଂସ୍କୃତ ବ୍ୟାକରଣ ଗ୍ରନ୍ଥ ଦୁଇଟିର ନାମ ଲେଖ । ଏଥ‌ିରେ କ’ଣ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି ?
Answer:
ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଚତୁର୍ଥ ଶତାବ୍ଦୀରେ ପାଣିନି ‘ଅଷ୍ଟାଧ୍ୟାୟୀ’ ଏବଂ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଦ୍ବିତୀୟ ଶତାବ୍ଦୀରେ ପତଞ୍ଜଳି ‘ମହାଭାଷ୍ୟ’ ରଚନା କରିଥିଲେ । ଏହି ଗ୍ରନ୍ଥଦ୍ଵୟରେ ସେ ଯୁଗର ରାଜ୍ୟଶାସନ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରାଯାଇଛି ।

୩ । ‘ମାଳାବିକାଗ୍ନିମିତ୍ରମ୍’ର ଲେଖକ କିଏ ? କେଉଁ ଶୃଙ୍ଗ ରାଜାଙ୍କ ଉପରେ ସେହି ଗ୍ରନ୍ଥରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି ?
Answer:
‘ମାଳାବିକାଗ୍ନିମିତ୍ରମ୍’ର ଲେଖକ କବି ଓ ନାଟ୍ୟକାର କାଳିଦାସ ଅଟନ୍ତି । ଶୃଙ୍ଗରାଜା ପୁଷ୍ୟାମିତ୍ର ଶୃଙ୍ଗଙ୍କ ଉପରେ ସେ ଗ୍ରନ୍ଥରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି ।

୪। ମହାଭାରତର ରଚୟିତା କିଏ ? ଏହା କେତେ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ?
Answer:
ମହାଭାରତର ରଚୟିତା ବ୍ୟାସଦେବ । ଏହା ୧୮ଟି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ।

୫ । ଅଶୋକ କେଉଁ ଚାରୋଟି ଲିପି ବ୍ୟବହାର କରିଥିଲେ ଓ ସେଗୁଡ଼ିକ କ’ଣ କ’ଣ ?
Answer:
ଅଶୋକ ଚାରିଗୋଟି ଲିପି ବ୍ୟବହାର କରିଥିଲେ । ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା – ଆଫଗାନିସ୍ଥାନ ଶିଳାଲେଖରେ ଆରମାଇକ୍ ଓ ଗ୍ରୀକ୍ ଲିପି ବ୍ୟବହାର ହେଉଥିଲାବେଳେ ପାକିସ୍ତାନର ଶିଳାଲେଖ ଉତ୍କର୍ଷ ହୋଇଥିଲା ଖରୋଷ୍ଟି ଲିପିରେ । ଏତଦ୍‌ବ୍ୟତୀତ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ଅନ୍ୟ ସ୍ଥାନମାନଙ୍କରେ ବ୍ରାହ୍ମୀଲିପିର ବ୍ୟବହାର ହେଉଥିଲା ।

୬ । ମେହରୌଲୀ ଲୌହସ୍ତମ୍ଭ ଏବଂ ଆଲ୍ଲାହାବାଦ ସ୍ତମ୍ଭଲେଖରେ କ’ଣ ଉଲ୍ଲେଖ ଅଛି ? କେଉଁ ସ୍ତମ୍ଭଲେଖ ନ ଥିଲେ ବିଖ୍ୟାତ ସମ୍ରାଟ ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତ ଭାରତ ଇତିହାସରେ ଅଜଣା ହୋଇ ରହିଥା’ନ୍ତେ ?
Answer:
ଲୌହସ୍ତମ୍ଭରେ ରାଜା ବିକ୍ରମାଦିତ୍ୟ ବଙ୍ଗ ଶାସକଙ୍କୁ ପରାସ୍ତ କରିବା ବିଷୟ ଉଲ୍ଲେଖ ଅଛି । ଆଲ୍ଲାହାବାଦ ସ୍ତମ୍ଭଲେଖ ନ ଥିଲେ ବିଖ୍ୟାତ ସମ୍ରାଟ ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତ ଭାରତ ଇତିହାସରେ ଅଜଣା ହୋଇ ରହିଥା’ନ୍ତେ ।

୭। କିଏ, କେବେ ଅଶୋକଙ୍କ ଅଭିଲେଖର ଅକ୍ଷରଗୁଡ଼ିକ ପାଠ କରିବାରେ ସଫଳତା ଲାଭ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ବିଦ୍ବାନ୍ ଜେମ୍ସ ପ୍ରିନ୍‌ସେପ୍ ଅଶୋକଙ୍କର ଅଭିଲେଖର ଅକ୍ଷରଗୁଡ଼ିକ ପାଠ କରିବାରେ ସଫଳତା ହାସଲ କରିଥିଲେ । ସେ ୧୮୧୭ ମସିହାରେ ଏହାକୁ ପାଠ କରିବାରେ ସଫଳ ହୋଇଥିଲେ ।

୮। ଅଭିଲେଖଗୁଡ଼ିକ କେତେ ପ୍ରକାରର ଓ କ’ଣ କ’ଣ ? ପ୍ରଶଂସାବ୍ୟଞ୍ଜକ ଅଭିଲେଖରେ କେଉଁମାନଙ୍କର ଗୁଣ କୀର୍ତ୍ତନ କରାଯାଇଥାଏ ?
Answer:
ଅଭିଲେଖଗୁଡ଼ିକ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଥିଲା, ଯଥା – ପ୍ରଶଂସାବ୍ୟଞ୍ଜକ ଅଭିଲେଖ, ସ୍ମାରକ ଅଭିଲେଖ, ଧର୍ମୀୟ ଅଭିଲେଖ, ଆଜ୍ଞାପତ୍ର ଓ ଦାନପତ୍ର । ପ୍ରଶଂସାବ୍ୟଞ୍ଜକ ଅଭିଲେଖରେ ରାଜାମାନଙ୍କର ଗୁଣ କୀର୍ତ୍ତନ କରାଯାଇଥାଏ ।

୯। ହର୍ଷଙ୍କ ଶାସନ କାଳରେ କେଉଁ ପରିବ୍ରାଜକ ଭାରତ ମାଟିରେ ପଦାର୍ପଣ କରିଥିଲେ, ସେ କେବେ ଓ କେଉଁ ବୌଦ୍ଧପୀଠଗୁଡ଼ିକୁ ଭ୍ରମଣ କରିଥିଲେ ? ତାଙ୍କଦ୍ୱାରା ରଚିତ ଗ୍ରନ୍ଥର ନାମ କ’ଣ ?
Answer:
ହର୍ଷଙ୍କ ଶାସନ କାଳରେ ଚୀନ୍ ପରିବ୍ରାଜକ ହୁଏନ୍‌ସାଂ ଭାରତ ମାଟିରେ ପଦାର୍ପଣ କରିଥିଲେ । ସେ ୬୩୦ ରୁ ୬୪୪ ଖ୍ରୀ.ଅ. ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଥାନେଶ୍ବର, ଅଯୋଧ୍ୟା, ପ୍ରୟାଗ, କନୌଜ, ମହାରାଷ୍ଟ୍ର, କର୍ଣ୍ଣସୁବର୍ଣ୍ଣ, କାମରୂପ, ଶ୍ରାବସ୍ତୀ, ପୁଣ୍ଡବର୍ଦ୍ଧନ ଆଦି ସ୍ଥାନରେ ଥ‌ିବା ବୌଦ୍ଧପୀଠଗୁଡ଼ିକୁ ଭ୍ରମଣ କରିଥିଲେ । ସେ ତାଙ୍କର ଭ୍ରମଣ ବୃତ୍ତାନ୍ତକୁ ‘ସି-ୟୁ-କି’ ନାମକ ଗ୍ରନ୍ଥରେ ସ୍ଥାନ ଦେଇଥିଲେ ।

୧୦ । ଇତ୍‌ସିଂ କେବେ ଭାରତ ଭ୍ରମଣରେ ଆସି କେଉଁ ଧର୍ମ ବିଷୟରେ ଅନୁଧ୍ୟାନ କରିଥିଲେ ? ସେ କ’ଣ ଲେଖିଛନ୍ତି ?
Answer:
ସପ୍ତମ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଇତ୍‌ସିଂ ଭାରତ ଭ୍ରମଣରେ ଆସି ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ବିଷୟରେ ଅନୁଧ୍ୟାନ କରିଥିଲେ । ସେ ସେତେବେଳେ ଭାରତରେ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ କିପରି ପତନ ଆଡ଼କୁ ଗତି କରୁଥିଲା ଲେଖିବା ସହିତ ଭାରତର ସାମାଜିକ ଓ ଆର୍ଥନୀତିକ ଅବସ୍ଥା ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଥିଲେ ।

୧୧ । ଫାହିୟାନ୍ କେଉଁ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଭାରତ ଆସି ସେଠାରେ କେତେ ବର୍ଷ କାଳ ଅବସ୍ଥାନ କରିଥିଲେ ? ତାଙ୍କ ପୁସ୍ତକର ନାମ କ’ଣ ?
Answer:
ପଞ୍ଚମ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଫାହିୟାନ୍ ଭାରତ ଆସି ସେଠାରେ ୧୫ ବର୍ଷକାଳ ଅବସ୍ଥାନ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ପୁସ୍ତକର ନାମ ‘ଫୋ-କିଓ-କି’ ଥିଲା ।

୧୨ । ଜିଆଉଦ୍ଦିନ୍ ବରାନୀଙ୍କ ପୁସ୍ତକର ନାମ କ’ଣ ? ସେଥୁରେ କେଉଁ ସମୟର ଭାରତର ଇତିହାସ ଲିପିବଦ୍ଧ ହୋଇଛି ?
Answer:
ଜିଆଉଦ୍ଦିନ୍ ବରାନୀଙ୍କର ପୁସ୍ତକର ନାମ ‘ତାରିଖ-ଇ-ଫିରୋଜଶାହୀ’ ଅଟେ । ସେଥ‌ିରେ ୧୨୫୯ ରୁ ୧୩୫୩ ଖ୍ରୀ.ଅ. ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଭାରତର ଇତିହାସ ଲିପିବଦ୍ଧ ରହିଛି ।

୧୩ । ଗୋଆଲିୟର ପ୍ରଶସ୍ତି ଏବଂ ଐହୋଲ ପ୍ରଶସ୍ତିରେ କାହା ସମ୍ପର୍କରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି ? ଖାରବେଳଙ୍କ ରାଜତ୍ଵ ସମ୍ବନ୍ଧରେ କେଉଁ ଅଭିଲେଖରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି ?
Answer:
ଗୋଆଲିୟର ପ୍ରଶସ୍ତିରେ ପ୍ରତିହାର ଶାସକ ଭୋଜରାଜଙ୍କର ସୁଶାସନ ସମ୍ପର୍କରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଥିଲାବେଳେ ଐହୋଲ ପ୍ରଶସ୍ତିରୁ ହର୍ଷ ଚାଲୁକ୍ୟ ରାଜ୍ୟ ଦ୍ବିତୀୟ ପୁଲକେଶୀଙ୍କଦ୍ଵାରା କିପରି ପରାଜିତ ହୋଇଥିଲେ ସେହି ବିଷୟରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି । ଖାରବେଳଙ୍କ ରାଜତ୍ଵ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ହାତୀଗୁମ୍ଫା ଅଭିଲେଖରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି ।

୧୪ । ବୋଘାଜକୋଇ ଶିଳାଲେଖ କେଉଁଠାରୁ ଆବିଷ୍କାର କରାଯାଇଛି ? ସେଥ‌ିରେ ଆର୍ଯ୍ୟମାନଙ୍କର କେଉଁ ଦେବତାମାନଙ୍କ କଥା ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି ?
Answer:
ବୋଘାଜକୋଇ ଶିଳାଲେଖ ଏସିଆ ମାଇନର ଅଞ୍ଚଳରୁ ଆବିଷ୍କାର କରାଯାଇଛି । ସେଥରେ ଆର୍ଯ୍ୟମାନଙ୍କର ଇନ୍ଦ୍ର, ବରୁଣ, ମିତ୍ର ଆଦି ଦେବତାମାନଙ୍କର କଥା ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି ।

୧୫ । କେଉଁଠାରେ ଜୈନ ଗୁମ୍ଫାମାନ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ?
Answer:
କର୍ଣ୍ଣାଟକର ଗୋମତେଶ୍ଵର ବାହୁବଳୀ ମୂର୍ତ୍ତି, ଭୁବନେଶ୍ବରରେ ଖଣ୍ଡଗିରି-ଉଦୟଗିରି, ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶର ଏଲୋରା ଏବଂ ମହାରାଷ୍ଟ୍ରରେ ଜୈନଗୁମ୍ଫାମାନ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ।

୧୬ । କେଉଁଠାରେ ଜୈନ କୀର୍ତ୍ତିମାନ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥାଏ ?
Answer:
ବିହାରର ପାର୍ଶ୍ଵନାଥ ମନ୍ଦିର, ପାବାପୁରୀ ଏବଂ ରାଜଗିରି, କାଥୁଆୱାଡ଼ର ଗିରନାର୍‌ ଏବଂ ପାଲିତନ ଏବଂ ରାଜସ୍ଥାନର ଆବୁ ପର୍ବତସ୍ଥିତ ଦିଲୱାରା ଇତ୍ୟାଦି ସ୍ଥାନରେ ଜୈନ କୀର୍ତ୍ତିମାନ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ।

୧୭ । ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତରେ କେତେଖଣ୍ଡ ପୁରାଣ ରଚିତ ହୋଇଥିଲା ? କେତୋଟି ପ୍ରସିଦ୍ଧ ପୁରାଣର ନାମ ଲେଖ । ପୁରାଣର ମୁଖ୍ୟ ଲକ୍ଷଣ କ’ଣ ?
Answer:
ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତରେ ଅଷ୍ଟାଦଶ ପୁରାଣ ଅର୍ଥାତ୍ ୧୮ ଖଣ୍ଡ ପୁରାଣ ରଚିତ ହୋଇଥିଲା । କେତୋଟି ପ୍ରସିଦ୍ଧ ପୁରାଣର ନାମ ହେଲା – ବାୟୁପୁରାଣ, ବିଷ୍ଣୁପୁରାଣ, ମତ୍ସ୍ୟ ପୁରାଣ, ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡ ପୁରାଣ, ଅଗ୍ନି ପୁରାଣ ଇତ୍ୟାଦି । ପୁରାଣର ବଂଶାବଳୀ ବର୍ଣ୍ଣନା ପୁରାଣର ଏକ ମୁଖ୍ୟ ଲକ୍ଷଣ ।

୧୮ । ‘ଅର୍ଥଶାସ୍ତ୍ର’ କେତୋଟି ଅଧ୍ୟାୟରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଛି ? ଏହା କେଉଁ ଯୁଗରେ ରଚିତ ହୋଇଥିଲା ? ଉକ୍ତ ଗ୍ରନ୍ଥରେ କେଉଁ ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କରାଯାଇଛି ?
Answer:
କୌଟିଲ୍ୟଙ୍କ ‘ଅର୍ଥଶାସ୍ତ୍ର’ ୧୫ଟି ଅଧ୍ୟାୟରେ ବିଭକ୍ତ । ଏହା ମୌର୍ଯ୍ୟ ଯୁଗରେ ରଚିତ ହୋଇଥିଲା । ଉକ୍ତ ଶାସ୍ତ୍ରରେ ରାଜ୍ୟ ଶାସନ, ଅର୍ଥନୀତି, ଦଣ୍ଡନୀତି, ସମାଜ ଓ ବୈଦେଶିକ ସମ୍ପର୍କ ଉପରେ ବିଶେଷ ଭାବରେ ଆଲୋଚନା କରାଯାଇଛି ।

୧୯ । ମେଘାସ୍ଥିନିସ୍ କିଏ ? ତାଙ୍କ ରଚିତ ପୁସ୍ତକର ନାମ କ’ଣ ? ଭାରତର କେଉଁଠାରେ ସେ ଅବସ୍ଥାନ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଗ୍ରୀକ୍ ରାଷ୍ଟ୍ରଦୂତ ମେଘାସ୍ଥିନିସ୍ ଗ୍ରୀକ୍ ସେନାପତି ସେଲିଉକ୍‌ସଙ୍କଦ୍ୱାରା ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ ମୌର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ରାଜଦରବାରକୁ ପ୍ରେରିତ ହୋଇଥିଲେ । ତାଙ୍କଦ୍ୱାରା ରଚିତ ପୁସ୍ତକର ନାମ ‘ଇଣ୍ଡିକା’ ଥିଲା । ସେ ପାଟଳୀପୁତ୍ର ନଗରୀରେ ଅବସ୍ଥାନ କରିଥିଲେ ।

୨୦ । ଆଲ୍‌ବେରୁଣୀ କିଏ ? ତାଙ୍କ ରଚିତ ପୁସ୍ତକର ନାମ କ’ଣ ?
Answer:
ଅଷ୍ଟମ ଶତାବ୍ଦୀର ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଆରବୀୟ ଲେଖକ ଥିଲେ ଆଲ୍‌ବେରୁଣୀ । ତାଙ୍କ ରଚିତ ପୁସ୍ତକର ନାମ ଥିଲା ‘ତାହିକ୍- ଇ-ହିନ୍ଦ୍’ ।

୨୧ । ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତର ଇତିହାସ ରଚନା କରିବାପାଇଁ କେଉଁ କେଉଁ ଉପାଦାନ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରିବାକୁ ପଡ଼ିଥାଏ ? ଆଧୁନିକ ଯୁଗର ଇତିହାସ ରଚନା କରିବାପାଇଁ କେଉଁ ଉପାଦାନର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି ?
Answer:
ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତର ଇତିହାସ ରଚନା କରିବାପାଇଁ ସାହିତ୍ୟକୃତି, ଅଭିଲେଖ, ବୈଦେଶିକ ବିବରଣୀ, ମୁଦ୍ରା, ମାଟିପାତ୍ର, ଧାତବ ଉପକରଣ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପ୍ରତ୍ନତାତ୍ତ୍ଵିକ ଭଗ୍ନାବଶେଷ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରିବାକୁ ପଡ଼ିଥାଏ । ଆଧୁନିକ ଯୁଗର ଇତିହାସ ରଚନା କରିବାପାଇଁ ଅଭିଲେଖାଗାରୀୟ ଉପାଦାନର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି ।

୨୨ । ବେଦ କେତେ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ? ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତ ଇତିହାସ ରଚନା ଦିଗରେ ଏହା କିପରି ସହାୟକ ହୋଇଥାଏ ?
Answer:
ବେଦ ଚାରିଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ; ଯଥା – ରକ୍, ସାମ୍, ଯଜୁ, ଅଥର୍ବ । ବେଦରୁ ଆର୍ଯ୍ୟମାନଙ୍କର ଗତି, ବସତି, ରାଜ୍ୟ ଶାସନ, ସଭା-ସମିତି, ଶିକ୍ଷା, ପ୍ରକୃତି ଉପାସନା ଆଦି ସମ୍ପର୍କରେ ଜାଣିବାକୁ ମିଳିଥାଏ ।

୨୩ । ପ୍ରଶଂସାବ୍ୟଞ୍ଜକ ଅଭିଲେଖ କ’ଣ ? ଏହାର ଦୁଇଟି ଉଦାହରଣ ପ୍ରଦାନ କର ।
Answer:
ପ୍ରଶଂସାବ୍ୟଞ୍ଜକ ଅଭିଲେଖ ମାଧ୍ୟମରେ ଶାସକମାନେ ନିଜ ନିଜର ପ୍ରଶଂସା ବ୍ୟକ୍ତ କରୁଥିଲେ । ଗୁପ୍ତ ସମ୍ରାଟ ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତଙ୍କ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ହରିଶେଣଙ୍କଦ୍ଵାରା ରଚିତ ପ୍ରୟାଗ ପ୍ରଶସ୍ତି, ସାତବାହନ ଶାସକ ଗୌତମୀପୁତ୍ର ସାତକର୍ଣ୍ଣୀଙ୍କ ଗୁଣଗାନ କରୁଥୁବା ନାସିକ ପ୍ରଶସ୍ତି, ଚାଲୁକ୍ୟ ବଂଶର ଦ୍ଵିତୀୟ ପୁଲକେଶୀଙ୍କ ନାମ ବର୍ଣନା କରୁଥିବା ଐହୋଲ ପ୍ରଶସ୍ତି ଆଦି ପ୍ରଶଂସାବ୍ୟଞ୍ଜକ ଅଭିଲେଖର୍ ନମୁନା ।

୨୪ । ସ୍ମାରକ ଅଭିଲେଖରେ କେଉଁ ଘଟଣାମାନ ସ୍ଥାନ ପାଉଥିଲା ? ଏହାର ଦୁଇଟି ଉଦାହରଣ ପ୍ରଦାନ କର ।
Answer:
ସ୍ମାରକ ଅଭିଲେଖରେ ଜଣେ ଶାସକଙ୍କ ରାଜ୍ୟ ଶାସନ ସମ୍ପର୍କିତ ମହନୀୟ ଘଟଣାମାନ ସ୍ଥାନ ପାଉଥିଲା । ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକଙ୍କ ଲୁମ୍ବିନୀ ଅଭିଲେଖ ଏବଂ ସମ୍ରାଟ ଖାରବେଳଙ୍କ ହାତୀଗୁମ୍ଫା ଅଭିଲେଖ ଏହାର ଉଦାହରଣ ଅଟେ ।

୨୫ । ଆଜ୍ଞାପତ୍ର କ’ଣ ? ଯେକୌଣସି ଦୁଇଟି ଆଜ୍ଞାପତ୍ରର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ଆଜ୍ଞାପତ୍ରଗୁଡ଼ିକରେ ରାଜାଙ୍କର ଆଦେଶ ଉତ୍କର୍ଣ୍ଣ ହେଉଥିଲା । ହର୍ଷବର୍ଦ୍ଧନଙ୍କ ବଂଶଖେରା ଏବଂ ମଧୁବନ ଆଜ୍ଞାପତ୍ର, ନାଳନ୍ଦା ତାମ୍ରପତ୍ର ଏବଂ ଓଡ଼ିଶାର ଗଙ୍ଗବଂଶ ଏବଂ ସୂର୍ଯ୍ୟବଂଶ ଶାସନ ସମୟରେ ତାମ୍ରପଟ୍ଟାମାନ ଆଜ୍ଞାପତ୍ରର ଉଦାହରଣ ଅଟେ ।

୨୬ । ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତର ଇତିହାସ ରଚନା କରିବାପାଇଁ ‘ରାମାୟଣ’ କିପରି ସହାୟକ ହୋଇଥାଏ ? ଏହା କେତେ ଖଣ୍ଡରେ ବିଭକ୍ତ ?
Answer:
‘ରାମାୟଣ’ରେ ରାମଙ୍କର ବନବାସ ଏବଂ ଯୁଦ୍ଧ ବର୍ଣ୍ଣନାରୁ ସେତେବେଳର ଆର୍ଯ୍ୟ ଏବଂ ଦ୍ରାବିଡ଼ମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସଂଘର୍ଷ, ଅଶ୍ଵମେଧ ଯଜ୍ଞ, ଦକ୍ଷିଣଆଡ଼କୁ ଆର୍ଯ୍ୟମାନଙ୍କର ଗତି ଏବଂ ସାମାଜିକ କର୍ତ୍ତବ୍ୟବୋଧ ଆଦି ବିଷୟରେ ଜାଣିବାକୁ ମିଳିଥାଏ । ଏହି ମହାକାବ୍ୟ ସାତଖଣ୍ଡରେ ବିଭକ୍ତ ଅଟେ ।

୨୭ । ଐତିହାସିକ ଉପାଦାନ ଭାବେ ଫାହିୟାଙ୍କ ବିବରଣୀର ବିଶେଷତ୍ଵ କ’ଣ ? ସେ କେଉଁ ସମ୍ରାଟଙ୍କ ରାଜତ୍ଵ ସମୟରେ ଭାରତ ଆସିଥିଲେ ?
Answer:
ଚୀନ୍ ପରିବ୍ରାଜକ ଫାହିୟାନ୍‌ଙ୍କ ଲିଖ୍ ଭାରତ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ବିବରଣୀ ‘ଫୋ-କିଓ-କି’ରୁ ତତ୍କାଳୀନ ସମାଜର ରାଜନୈତିକ, ସାମାଜିକ, ଅର୍ଥନୈତିକ ଏବଂ ଧର୍ମୀୟ ଅବସ୍ଥା ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଜାଣିବାକୁ ମିଳିଥାଏ । ଫାହିୟାନ୍ ଗୁପ୍ତ ସମ୍ରାଟ ଦ୍ବିତୀୟ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତଙ୍କ ରାଜତ୍ଵ ସମୟରେ ଭାରତ ଆସିଥୁଲେ ।

B. ପାଞ୍ଚଟି / ଛଅଟି ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

୧। କେଉଁ କେଉଁ ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତ ଇତିହାସ ରଚନା ପାଇଁ ସହାୟକ ହୋଇଥାଏ ?
Answer:
ଯେକୌଣସି ଇତିହାସ ରଚନା କରିବାପାଇଁ ମୌଳିକ ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକର ଆବଶ୍ୟକତା ପଡ଼େ । ସେହିପରି ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତ ଇତିହାସ ରଚନାପାଇଁ ଆମେ ମୁଖ୍ୟତଃ ତିନିପ୍ରକାର ଉପାଦାନ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରିଥାଉ । ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା – ପ୍ରନୃତାତ୍ତ୍ଵିକ ଉପାଦାନ, ସାହିତ୍ୟିକ ଉପାଦାନ ଏବଂ ଅଭିଲେଖାଗାରୀୟ ଉପାଦାନ । ପ୍ରସୂତାତ୍ତ୍ଵିକ ଉପାଦାନକୁ ତିନିଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି; ଯଥା— ଖୋଦିତ ଲେଖ ବା ଲିପି, ପ୍ରନତାତ୍ତ୍ୱିକ ଧ୍ୱଂସାବଶେଷ ଓ ସ୍ଥାପତ୍ୟରାଜି ଏବଂ ମୁଦ୍ରା । ସେହିପରି ସାହିତ୍ୟିକ ଉପାଦାନକୁ ମଧ୍ଯ ତିନିଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି; ଯଥା— ଧର୍ମୀୟ ସାହିତ୍ୟ, ଲୌକିକ ସାହିତ୍ୟ ଏବଂ ବୈଦେଶିକ ବିବରଣୀ । ଅଭିଲେଖାଗାରୀୟ ଉପାଦାନ ହେଉଛି – ସରକାରୀ ଚିଠି, ବ୍ୟକ୍ତିଗତ କାଗଜପତ୍ର, ଦଲିଲ ଓ ଦସ୍ତାବିଜ୍, ଖବରକାଗଜ ଓ ପତ୍ରପତ୍ରିକା, ପତ୍ରବିନିମୟ ଆଦି ।

୨ । ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତ ଇତିହାସ ରଚନା ପାଇଁ ଲୋକସାହିତ୍ୟର ଆବଶ୍ୟକତା କ’ଣ ?
Answer:
ଲୋକସାହିତ୍ୟ ବା ଲୌକିକ ସାହିତ୍ୟରୁ ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତର ବର୍ଷବ୍ୟବସ୍ଥା, ଦଣ୍ଡବ୍ୟବସ୍ଥା, ନୀତି, ଆଦର୍ଶ, ବୈଦେଶିକ ନୀତି ଓ ଅର୍ଥନୀତି ପ୍ରଭୃତି ବିଷୟର ପୂର୍ଣ୍ଣ ବିବରଣୀ ମିଳେ । ମନୁ ସ୍ମୃତି, ଯାଜ୍ଞବଳ୍‌କ୍ୟ ସ୍ମୃତି ଓ ପରାଶର ସ୍ମୃତିରୁ ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତରେ ସାମାଜିକ, ରାଜନୀତି ଓ ଧର୍ମ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଜୀବନର ଚିତ୍ର ମିଳିଥାଏ । ବିଶାଖାଦତ୍ତଙ୍କ ମୁଦ୍ରାରାକ୍ଷସରୁ ମୌର୍ଯ୍ୟଯୁଗର ଇତିହାସ ଓ ଦେବୀଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତମ୍ ଗ୍ରନ୍ଥରୁ ଦ୍ୱିତୀୟ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତଙ୍କ ଶାସନ ବିଷୟରେ ବିଶଦ ବିବରଣୀ ମିଳିଥାଏ । ପାଣିନିଙ୍କ ଅଷ୍ଟାଧ୍ୟାୟୀ ଓ ପତଞ୍ଜଳିଙ୍କ ମହାଭାଷ୍ୟ ସଂସ୍କୃତ ବ୍ୟାକରଣରୁ ତତ୍‌କାଳୀନ ଗଣତନ୍ତ୍ର ଶାସନ ବିଷୟରେ ସୂଚନା ମିଳେ । କାଳଜୟୀ ନାଟ୍ୟକାର କାଳିଦାସଙ୍କ ସାହିତ୍ୟକୃତି; ଯଥା- ମାଳବିକାଗ୍ନିମିତ୍ରମ୍, ଅଭିଜ୍ଞାନଶାକୁନ୍ତଳମ୍, ବିକ୍ରମୋର୍ବଶୀୟମ୍, ମେଘଦୂତ, ରଘୁବଂଶ ପ୍ରଭୃତି ନାଟକ ଓ ଗ୍ରନ୍ଥ ଇତିହାସ ରଚନା ପାଇଁ ସହାୟକ ହୋଇଥା’ନ୍ତି । ଓଡ଼ିଶା ଇତିହାସ ରଚନା ପାଇଁ ମାଦଳାପାଞ୍ଜି ଓ କଟକ ରାଜବଂଶାବଳୀ ବହୁ ଉପାଦେୟ ତଥ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ ।

୩ । ହୁଏନ୍‌ସାଂଙ୍କ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଏକ ବିବରଣୀ ପ୍ରଦାନ କର ।
Answer:
ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତର ବୈଦେଶିକ ଭ୍ରମଣକାରୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ହୁଏନ୍‌ସାଂ ଅତି ପ୍ରସିଦ୍ଧ । ହର୍ଷବର୍ଦ୍ଧନଙ୍କ ରାଜତ୍ଵ ସମୟରେ ସେ ଭାରତ ପରିଭ୍ରମଣରେ ଆସିଥିଲେ । ସେ ଖ୍ରୀ.ଅ. ୬୩୦ରୁ ୬୪୪ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଦୀର୍ଘ ଚଉଦବର୍ଷକାଳ ଭାରତର କନୌଜ, ଥାନେଶ୍ଵର, କଙ୍ଗୋଦ, ନେପାଳ ଓ ନାଳନ୍ଦା ପ୍ରଭୃତି ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନ ଭ୍ରମଣ କରିଥିଲେ । ସେ ‘ସି-ୟୁ-କି’ ନାମକ ଗ୍ରନ୍ଥ ରଚନା କରିଥିଲେ । ହର୍ଷଙ୍କର ରାଜ୍ୟଜୟ, ଶାସନନୀତି ଓ ଧର୍ମ ବିଷୟରେ ସେ ବହୁ ଉପାଦେୟ ବିବରଣୀ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ସେ ପ୍ରୟାଗ ଓ କନୌଜ ଧର୍ମସଭା କଥା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ହୁଏନ୍‌ସାଂ ନାଳନ୍ଦା ବିଶ୍ଵବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଦଶହଜାର ଛାତ୍ର ଅଧ୍ୟୟନ କରୁଥିବାର ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି । ହୁଏନ୍‌ସାଂ ଓଡ଼ିଶାର ପୁଷ୍ପଗିରି ନାମକ ବିଶ୍ଵବିଦ୍ୟାଳୟ ଦେଖୁବାକୁ ଯାଇଥିଲେ । ହର୍ଷଯୁଗର ଇତିହାସ ପାଇଁ ହୁଏନ୍‌ସାଂଙ୍କ ଭ୍ରମଣ ବୃତ୍ତାନ୍ତ ଏକ ମହାର୍ଘ ଐତିହାସିକ ଉପାଦାନ ଅଟେ ।

୪। ଅଭିଲେଖାଗାରୀୟ ଉପାଦାନ ଭାବେ ଖବରକାଗଜ ଓ ପତ୍ରପତ୍ରିକାଗୁଡ଼ିକର ଭୂମିକା ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:
ଅଭିଲେଖାଗାରୀୟ ଉପାଦାନ ଭାବେ ଖବରକାଗଜ ଓ ପତ୍ରପତ୍ରିକାଗୁଡ଼ିକର ଭୂମିକା ଅତୀବ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ । ଏଥ‌ିରେ ବିଭିନ୍ନ ସମୟରେ ଘଟିଥିବା ଘଟଣାବଳୀର ପରିପ୍ରକାଶ ଘଟିଥାଏ । ଏହି ଘଟଣାବଳୀକୁ ପରୀକ୍ଷା ନିରୀକ୍ଷା କରି ଏବଂ ଏଥୁରୁ ଉପାଦାନ ସଂଗ୍ରହ କରି ଇତିହାସ ରଚନା କରାଯାଇଥାଏ । ସ୍ଵାଧୀନତା ପୂର୍ବରୁ ‘ଅମୃତବଜାର ପ୍ରତିକା’, ‘ଇଂଲିସ୍‌ମ୍ୟାନ୍’, ‘ଯୁଗାନ୍ତର’, ‘ହିନ୍ଦୁ ପାଟ୍ରିୟ’, ‘ଦି ପାଓନିୟର’, ‘ଦି ଟାଇମ୍ସ’ ଆଦି ଖବରକାଗଜ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଥିଲା । ଅଧୁନା ବହୁ ଖବରକାଗଜ ପ୍ରକାଶିତ ହେଲାଣି । ପତ୍ରିକା ମଧ୍ୟରେ ଇଂରେଜ ଶାସନ ସମୟରେ ‘ଏସିଆଟିକ୍ କ୍ୱାଟର୍ଲି ରିଭ୍ୟୁ’, ‘ସେଣ୍ଟ୍ରାଲ୍ ଏସିଆନ୍ ରିଭ୍ୟୁ’, ‘ଜର୍ଣ୍ଣାଲ୍ ଅଫ୍ ଦି ରୟାଲ ଏସିଆଟିକ୍ ସୋସାଇଟି’, ‘ଅଖବାର-ଇ-ଆସ’, ‘ହମଦର୍ଦ-ଇ-ହିନ୍ଦ’, ‘ବନାରସ୍ ଅଖବାର’, ‘ନିଆଁଖୁଣ୍ଟା’ ଆଦି ପ୍ରକାଶିତ ହେଉଥିଲା ।

୫ । ଇତିହାସ ରଚନାରେ ପୁରାଣର ଭୂମିକା ନିରୁପଣ କର ।
Answer:
ଭାରତରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ପୁରାଣ ରହିଛି । ମୁଖ୍ୟ ପୁରାଣଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ବିଷ୍ଣୁ ପୁରାଣ, ବାୟୁ ପୁରାଣ, ମତ୍ସ୍ୟ ପୁରାଣ, ମାର୍କଣ୍ଡେୟ ପୁରାଣ, ଅଗ୍ନି ପୁରାଣ, ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡ ପୁରାଣ ପ୍ରଭୃତି ଶ୍ରେଷ୍ଠ ସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କରିଛନ୍ତି । ପୁରାଣଗୁଡ଼ିକରେ ତତ୍‌କାଳୀନ ଶାସକମାନଙ୍କର ବଂଶାବଳୀ ସହିତ ସେମାନଙ୍କର କୃତିତ୍ଵ ମଧ୍ଯ ଲିପିବଦ୍ଧ ହୋଇଛି । ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ ଅଷ୍ଟାଦଶ ପୁରାଣ ଲେଖାର ପରିସମାପ୍ତି ଘଟିଥିଲା । ପୁରାଣରୁ ଆମେ ମୌର୍ଯ୍ୟ, ଶିଶୁନାଗ, ଶୃଙ୍ଗ, ସାତବାହନ, ଗୁପ୍ତ ଆଦି ରାଜବଂଶ ବିଷୟରେ ଜାଣିବାକୁ ଯାଇଥାଉ । ପୁରାଣଗୁଡ଼ିକରୁ ମଧ୍ଯ ଐତିହାସିକ, ଭୌଗୋଳିକ ଓ ଧର୍ମବ୍ୟବସ୍ଥା ସମ୍ପର୍କରେ ଜ୍ଞାନ ଆହରଣ କରାଯାଇଥାଏ । ପୁରାଣରେ ଭାରତରେ ଥିବା ବିଭିନ୍ନ ତୀର୍ଥସ୍ଥାନ ଓ ସେଗୁଡ଼ିକର ମାହାତ୍ମ୍ୟ ବିଷୟରେ ବର୍ଣ୍ଣିତ ଅଛି ।

୬ । ଇତିହାସ ରଚନାରେ ଧର୍ମ ସାହିତ୍ୟ କିପରି ସହାୟକ ହୋଇଥାଏ ?
Answer:
ଭାରତୀୟ ଧର୍ମ ସାହିତ୍ୟରେ ବୈଦିକ ସାହିତ୍ୟ ହେଉଛି ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ । ଚାରୋଟି ବେଦ ଯଥା — ଋକ୍, ସାମ୍, ଯତୁଃ ଓ ଅଥର୍ବ ବେଦରୁ ପ୍ରାଚୀନ ଇତିହାସ ରଚନା କରିବାପାଇଁ ବହୁ ତଥ୍ୟ ମିଳିଥାଏ । ଧର୍ମସାହିତ୍ୟ ସାଧାରଣତଃ ତିନି ପ୍ରକାରର ଯଥା — ହିନ୍ଦୁଧର୍ମ ସାହିତ୍ୟ, ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ସାହିତ୍ୟ ଓ ଜୈନଧର୍ମ ସାହିତ୍ୟ । ବେଦ, ଉପନିଷଦ, ପୁରାଣ, ରାମାୟଣ ଓ ମହାଭାରତ ପ୍ରଭୃତି ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମ ସାହିତ୍ୟର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ । ତ୍ରିପିଟକ, ଜାତକ, ବୁଦ୍ଧଚରିତ, ଦୀପବଂଶ, ମହାବଂଶ ଇତ୍ୟାଦି ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ସାହିତ୍ୟର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହୋଇଥିଲାବେଳେ ଅଙ୍ଗ, ଉପାଙ୍ଗ ମୂଳସୂତ୍ର ଓ ପ୍ରକରଣ ସୂତ୍ର ପ୍ରଭୃତି ଜୈନଧର୍ମ ସାହିତ୍ୟର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଅଟେ । ଏଗୁଡ଼ିକରୁ ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତର ସାମାଜିକ, ଅର୍ଥନୈତିକ ଓ ଧାର୍ମିକ ଜୀବନର ସ୍ପଷ୍ଟ ଚିତ୍ର ମିଳିଥାଏ, ଯାହାକି ଇତିହାସ ରଚନା କରିବା ଦିଗରେ ସହାୟକ ହୋଇଥାଏ ।

୭ । ବୈଦେଶିକ ବିବରଣୀରୁ କିପରି ତଥ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କରାଯାଏ ?
Answer:
ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତର ଇତିହାସ ରଚନା ପାଇଁ ବୈଦେଶିକ ବିବରଣୀ ବହୁ ତଥ୍ୟ ଯୋଗାଇପାରନ୍ତି । ତନ୍ମଧ୍ୟରୁ ମେଘାସ୍ଥିନିସ୍‌ଙ୍କ ‘ଇଣ୍ଡିକା’, ଟୋଲେମିଙ୍କ ‘ଭୂଗୋଳ’ ଓ ପ୍ଲିନିଙ୍କର ‘ପ୍ରାକୃତିକ ଇତିହାସ’ ଅନ୍ୟତମ । ଗ୍ରୀକ୍ ଐତିହାସିକ ଏରିଆନ୍, ଷ୍ଟ୍ରାବୋ ଓ ଜଷ୍ଟିନ୍ ମଧ୍ୟ ଭାରତ ସମ୍ପର୍କରେ ଚିତ୍ତାକର୍ଷକ ବିବରଣୀ ପ୍ରଦାନ କରିଛନ୍ତି । ଚୀନ ପରିବ୍ରାଜକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଗୁପ୍ତଯୁଗର ଫାହିୟାନ, ହର୍ଷବର୍ଦ୍ଧନଙ୍କ ସମୟର ହୁଏନ୍‌ସାଂ ଓ ଇସିଂଙ୍କ ଭ୍ରମଣ ବୃତ୍ତାନ୍ତ ତତ୍‌କାଳୀନ ରାଜନୈତିକ, ସାମାଜିକ ଓ ଧର୍ମ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଅବସ୍ଥା ସମ୍ପର୍କରେ ବିଶେଷ ସୂଚନା ଦେଇଥାଏ । ତିବ୍ବତୀୟ ଐତିହାସିକ ଲାମା ତାରାନାଥଙ୍କର ବୌଦ୍ଧଧର୍ମର ଇତିହାସ ଏ ଦିଗରେ ଏକ ଉପାଦେୟ ଗ୍ରନ୍ଥ ଅଟେ । ମୁସଲମାନ ଐତିହାସିକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଫିର୍ଲୋସୀ, ଇବଡ଼ବତୁତା, ନିଜାମୁଦ୍ଦିନ୍ ଓ ମଇଉଦ୍ଦିନ୍ ରିସ୍ତି ପ୍ରଭୃତି ଭାରତ ସମ୍ପର୍କରେ ବହୁ ତଥ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କରିଯାଇଛନ୍ତି ।

ଦୀର୍ଘ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

୧ । ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତର ଇତିହାସ ରଚନା କରିବା ଦିଗରେ ପ୍ରନୃତାତ୍ତ୍ଵିକ ଉପାଦାନ କିପରି ସହାୟକ ହୋଇଥାଏ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ଭାରତବର୍ଷର ଅତୀତ ଇତିହାସ ରଚନା କରିବାପାଇଁ ଆମକୁ ଐତିହାସିକ ଉପାଦାନ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରିବାକୁ ପଡ଼ିଥାଏ । ଏହି ପ୍ରାଚୀନ ଐତିହାସିକ ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ପ୍ରନୃତାତ୍ତ୍ଵିକ ଉପାଦାନ ଅନ୍ୟତମ । ପ୍ରନୃତାତ୍ତ୍ଵିକ ଉପାଦାନକୁ ତିନିଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି । ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା – ଅଭିଲେଖ, ପ୍ରତ୍ନତାତ୍ତ୍ୱିକ ଧ୍ୱଂସାବଶେଷ ଓ ସ୍ଥାପତ୍ୟରାଜି ଏବଂ ମୁଦ୍ରା ।

ଭୂଗର୍ଭରୁ ଖନନଦ୍ଵାରା ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଥିବା ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଧ୍ୱଂସାବଶେଷର ଅଧ୍ୟୟନକୁ ପ୍ରଚ଼ତାତ୍ତ୍ଵିକ ଉପାଦାନ କୁହାଯାଏ ।

• ଅଭିଲେଖ ବା ଖୋଦିତ ଲେଖ – ଐତିହାସିକ ଭି.ଏ. ସ୍ମିଥଙ୍କ ମତରେ, ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତ ଇତିହାସର ଉପାଦାନ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଶିଳାଲିପିଗୁଡ଼ିକୁ ତାଲିକାରେ ପ୍ରଥମ ସ୍ଥାନ ଦିଆଯାଇଛି । କାରଣ ଆମର ଜ୍ଞାନ ପାଇଁ ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛି ପ୍ରାୟତଃ ଅଧ୍ଵତମ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ଓ ବିଶ୍ଵାସଯୋଗ୍ୟ ଉପାଦାନ । ବିଶେଷ କରି ରାଜନୈତିକ ଇତିହାସ ରଚନାପାଇଁ ଶିଳାଲେଖଗୁଡ଼ିକ ମୁଖ୍ୟତଃ ପ୍ରସ୍ତର ଗାତ୍ରରେ ଖୋଦିତ ହୋଇଥାଏ । ଏତଦ୍‌ଭିନ୍ନ ଲୌହସ୍ତମ୍ଭ, ତାମ୍ରପଟ୍ଟା, ମୁଦ୍ରା ଓ ମୋହର ଦେହରେ ଅଭିଲେଖ ମଧ୍ୟ ସ୍ଥାନ ପାଇଥିଲା । ତାମ୍ରପଟ୍ଟା, ଲୌହ, ସୁନା, ରୁପା ଓ ବ୍ରୋଞ୍ଜ ଉପରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ଲିପି ଦେଖୁବାକୁ ମିଳିଥାଏ । ଅଭିଲେଖଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର; ଯଥା— ପ୍ରଶଂସାବ୍ୟଞ୍ଜକ ଅଭିଲେଖରେ ରାଜା, ମହାରାଜାମାନଙ୍କ ପ୍ରଶଂସା ଲିପିବଦ୍ଧ ହୋଇଥିଲା ।

• ପ୍ରନୃତାତ୍ତ୍ଵିକ ଧ୍ୱଂସାବଶେଷ – ପ୍ରାଚୀନ କୀର୍ତ୍ତିରାଜି ଓ ଧ୍ବଂସାବଶେଷରୁ ଭାରତର ଇତିହାସ, କଳା ଓ ସଂସ୍କୃତି ବିଷୟରେ ବହୁତ କଥା ଜଣାପଡ଼େ । ହରପ୍ପା ଓ ମହେଞ୍ଜୋଦାରୋର ଖନନ ପରେ ମିଳିଥିବା ସିଲ୍ ମୋହରରୁ ଇତିହାସ ରଚନାପାଇଁ ବହୁ ତଥ୍ୟ ମିଳିଥାଏ । ସେହିପରି ଶିଶୁପାଳଗଡ଼, ହସ୍ତିନାପୁର, କୌଶାସ୍ତ୍ରୀ, ଉଜ୍ଜୟିନୀ, ମଥୁରା ଓ ପାଟଳୀପୁତ୍ରର ଖନନ ଏହି ପ୍ରାଚୀନ ନଗରୀଗୁଡ଼ିକର ଅତୀତ ଇତିହାସ ବିଷୟରେ ପୂର୍ଣ୍ଣ ବିବରଣୀ ପ୍ରଦାନ କରେ । ପ୍ରାଚୀନ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ଓ ଶୈବଧର୍ମ ବିଷୟରେ ବୋଧଗୟା, ସାରନାଥ, ସାଞ୍ଚ, ଧଉଳିଗିରି, ଭୁବନେଶ୍ଵର, ଖଜୁରାହୋ ଓ କାଞ୍ଚିପୁରମ୍ ଆଦି ସ୍ଥାନ ବହୁ ଉପାଦେୟ ଧାର୍ମିକ ତଥ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କରେ ।
• ମୁଦ୍ରା – ମୁଦ୍ରା ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଅଧ୍ୟୟନକୁ ‘ମୁଦ୍ରା ବିଜ୍ଞାନ’ କୁହାଯାଏ । ପ୍ରାଚୀନ ଯୁଗରେ ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଥିବା ବିଭିନ୍ନସମୟର ମୁଦ୍ରାଗୁଡ଼ିକୁ ବର୍ତ୍ତମାନ ଦେଶର ବିଭିନ୍ନ ସଂଗ୍ରହାଳୟଗୁଡ଼ିକରେ ଯନ୍ତ୍ରର ସହ ରଖାଯାଇଛି । ପ୍ରାଚୀନ ମୁଦ୍ରାଗୁଡ଼ିକରୁ ମୌର୍ଯ୍ୟ, କୁଶାଣ, ଗୁପ୍ତ, ଗ୍ରୀକ୍ ଓ ଇଣ୍ଡୋ-ଗ୍ରୀକ୍ ଆଦି ଶାସକମାନଙ୍କର ଶାସନ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ସୂଚନା ମିଳେ । ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତର ସର୍ବପ୍ରାଚୀନ ମୁଦ୍ରା ହେଉଛି ମୌର୍ଯ୍ୟକାଳୀନ ଛାପାଯୁକ୍ତ ମୁଦ୍ରା । ମୁଦ୍ରାଗୁଡ଼ିକ ଉପରେ ଚିତ୍ରିତ ହୋଇଥିବା ଚିତ୍ରରୁ ରାଜା, ମହାରାଜାମାନଙ୍କର ରୂପ, ବେଶଭୂଷା, ପରାକ୍ରମ ଓ ଧର୍ମବିଶ୍ଵାସ କଥା ଜଣାପଡ଼େ । ମୁଦ୍ରାରେ ଅଙ୍କିତ ହୋଇଥିବା ବିଭିନ୍ନ ମୂର୍ତ୍ତିରୁ ସେ ସମୟର ଧର୍ମ ବିଷୟରେ ଜଣାଯାଏ । ମୋଟ ଉପରେ ମୁଦ୍ରାରୁ ଅତୀତର ରାଜନୈତିକ, ଅର୍ଥନୈତିକ ଓ ଧର୍ମସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଅବସ୍ଥା ବିଷୟରେ ପୂର୍ଣ୍ଣ ବିବରଣୀ ମିଳିଥାଏ ।
• କଳା ଓ ସ୍ଥାପତ୍ୟ – କଳା ଓ ସ୍ଥାପତ୍ୟ ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତର ଇତିହାସ ରଚନାରେ ଅନ୍ୟ ଏକ ଉପାଦାନରୂପେ ପରିଗଣିତ ହୁଏ । ପ୍ରାଚୀନ କଳା ଓ ସ୍ଥାପତ୍ୟ ଭାରତୀୟ ସଭ୍ୟତା ଓ ସଂସ୍କୃତିକୁ ଋଦ୍ଧିମନ୍ତ ଓ ହୃଦୟସ୍ପର୍ଶୀ କରିପାରିଛି । ସିନ୍ଧୁ ସଭ୍ୟତାର ସିଲ୍ ଓ ମୂର୍ତ୍ତିକଳାରୁ ସେଠାରେ ଶୈବଧର୍ମ ପ୍ରଚଳିତ ଥିବାର ପ୍ରମାଣ ଦିଏ । ସେହିପରି ଅଶୋକଙ୍କ ସାରନାଥ, ସାଞ୍ଚି ଓ ବୁଦ୍ଧଗୟା ଆଦି ସ୍ଥାନର ସ୍ଥାପତ୍ୟ ମୌର୍ଯ୍ୟ ସଭ୍ୟତାର ପରିଚୟ ପ୍ରଦାନ କରେ । ଭାରହୁତ୍ ଓ ସାଞ୍ଚିର ସ୍ଥାପତ୍ୟ ଶୃଙ୍ଗ ରାଜୁତିର ମୂକସାକ୍ଷୀ ଭାବେ ବିଦ୍ୟମାନ । ଦେଓଗଡ଼ର ଦଶାବତାର ମନ୍ଦିର, ଭିତରଗାଁର ବିଷ୍ଣୁମନ୍ଦିର, ନାଚନାକୁଥାରର ଶିବମନ୍ଦିର, ଅଜନ୍ତା, ଏଲୋରା, ବାଘ ଆଦି ସ୍ଥାନର କଳା-ସ୍ଥାପତ୍ୟ ଗୁପ୍ତଯୁଗର ଗୁଣକୀର୍ତ୍ତନ କରେ ।
  ବାସ୍ତବିକ, ପ୍ରନୃତାତ୍ତ୍ଵିକ ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତର ଇତିହାସ ରଚନା କରିବା ଦିଗରେ ବିଶେଷ ସହାୟକ ହୋଇଥାଏ ।

୨ । ସାହିତ୍ୟିକ ଉପାଦାନ କିପରି ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତର ଇତିହାସ ରଚନା କରିବା ଦିଗରେ ସହାୟକ ହୋଇଥାଏ ବର୍ଣ୍ଣନା କର ।
Answer:
ସାହିତ୍ୟକୁ ସମାଜର ଦର୍ପଣଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଛି । ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତର କାଳଜୟୀ ସାହିତ୍ୟ ଓ ଏହାର ରଚନାଶୈଳୀ ଅତି ସମୃଦ୍ଧଶାଳୀ ଥିଲା । ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତର ଇତିହାସ ରଚନା କ୍ଷେତ୍ରରେ ସାହିତ୍ୟ ଏକ ମୁଖ୍ୟ ଭୂମିକା ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାଏ । ସାହିତ୍ୟିକ ଉପାଦାନକୁ ମୁଖ୍ୟତଃ ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି । ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା ଧର୍ମୀୟ ସାହିତ୍ୟ, ଲୌକିକ ସାହିତ୍ୟ ଓ ବୈଦେଶିକ ବିବରଣୀ ।

• ଧର୍ମୀୟ ସାହିତ୍ୟ – ଭାରତୀୟ ସାହିତ୍ୟ ମଧ୍ଯରେ ଧର୍ମୀୟ ସାହିତ୍ୟ ହେଉଛି ଅତି ପ୍ରାଚୀନ । ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତରେ ତିନୋଟି ମହାନ୍ ଧର୍ମର ଅଭ୍ୟୁଦୟ ଘଟିଥିଲା – ବ୍ରାହ୍ମଣ୍ୟ ହିନ୍ଦୁଧର୍ମ, ଜୈନଧର୍ମ ଓ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ । ଚତୁଃବେଦ; ଯଥା— ଋକ୍, ସାମ୍, ଯନୁଃ ଓ ଅଥର୍ବ ବେଦ ତତ୍‌କାଳୀନ ବୈଦିକ ସମାଜର, ରାଜନୈତିକ ସଙ୍ଗଠନ, ଶିକ୍ଷା ଓ ଧର୍ମ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଥାଏ । ଉପନିଷଦ୍‌ରୁ ବୈଦିକ ଯୁଗର ଦର୍ଶନ ବିଷୟରେ ସୂଚନା ମିଳେ । ସୂତ୍ର ସାହିତ୍ୟ; ଯଥା- କଳ୍ପସୂତ୍ର, ଗୃହସୂତ୍ର ଏବଂ ଧର୍ମସୂତ୍ର ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତର ସାମାଜିକ ଓ ଧର୍ମସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଜୀବନ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରେ । ପରବର୍ତୀ ବୈଦିକ ଯୁଗରେ ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତର ଦୁଇଟି ମହାକାବ୍ୟ; ଯଥା— ରାମାୟଣ ଓ ମହାଭାରତ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା । ଅଷ୍ଟାଦଶ ପୁରାଣ ମଧ୍ୟରେ ବାୟୁ ପୁରାଣ, ମତ୍ସ୍ୟ ପୁରାଣ, ବିଷ୍ଣୁ ପୁରାଣ ଓ ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡ ପୁରାଣରୁ ବହୁ ଐତିହାସିକ ତଥ୍ୟ ମିଳିଥାଏ । ଜୈନ ଓ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମଗ୍ରନ୍ଥକୁ ମଧ୍ଯ ସାହିତ୍ୟିକ ଉପାଦାନଭାବେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଛି । ଜୈନଧର୍ମର ଅଙ୍ଗ, ଉପାଙ୍ଗ, କଳ୍ପସୂତ୍ର, ଭାଗ୍ୟବତୀ ସୂତ୍ର ଏବଂ ଅଚରଙ୍ଗ ସୂତ୍ର ଆଦି ଏହି ଧର୍ମ ଓ ଦର୍ଶନ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଥାଏ । ସେହିପରି ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମର ସୂତ୍ରପିଟକ, ବିନୟପିଟକ, ଅଭିଧର୍ମପିଟକ, ଦୀପବଂଶ, ମହାବଂଶ ଓ ବୌଦ୍ଧ ଜାତକରେ ଐତିହାସିକ ତଥ୍ୟ ଦେଖ‌ିବାକୁ ମିଳିଥାଏ ।

• ଲୌକିକ ସାହିତ୍ୟ – ଧର୍ମୀୟ ସାହିତ୍ୟ ଛଡ଼ା ଲୌକିକ ସାହିତ୍ୟରୁ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଐତିହାସିକ ତଥ୍ୟମାନ ମିଳିଥାଏ । ପ୍ରାଚୀନ କାଳରେ ରାଜାମାନେ ସ୍ମୃତିଶାସ୍ତ୍ର ମାଧ୍ୟମରେ ରାଜ୍ୟର ସାମାଜିକ ନୀତିନିୟମ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଉଥିଲେ । ଏହି ଶାସ୍ତ୍ରରେ ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତର ବର୍ଣ୍ଣବ୍ୟବସ୍ଥା, ସମ୍ପଭିଗତ ନିୟମ, ଦଣ୍ଡବ୍ୟବସ୍ଥା, ବିଧ୍ଵବିଧାନ, ମତ ଓ ବିବାହ ସମ୍ପର୍କରେ ବିଶଦ ବର୍ଣ୍ଣନା ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । କୌଟଲ୍ୟଙ୍କ ‘ଅର୍ଥଶାସ୍ତ୍ର’ରେ ମୌର୍ଯ୍ୟଯୁଗର ଶାସନ, ଦଣ୍ଡନୀତି, ଅର୍ଥନୀତି ଓ ବୈଦେଶିକ ସମ୍ପର୍କ ବିଶଦଭାବରେ ଆଲୋଚନା କରାଯାଇଛି । ପାଣିନିଙ୍କ ‘ଅଷ୍ଟାଧ୍ୟାୟୀ’ ଓ ପତଞ୍ଜଳିଙ୍କ ‘ମହାଭାଷ୍ୟ’ ସଂସ୍କୃତ ବ୍ୟାକରଣରେ ତତ୍‌କାଳୀନ ଗଣତନ୍ତ୍ର ଶାସନ ବିଷୟରେ ଉଲ୍ଲିଖୂତ ଅଛି । ବିଶାଖାଦତ୍ତଙ୍କ ‘ମୁଦ୍ରାରାକ୍ଷସ’ ଓ ‘ଦେବୀଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତମ୍’ ନାଟକରେ ଯଥାକ୍ରମେ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ ମୌର୍ଯ୍ୟ ଓ ଦ୍ଵିତୀୟ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତଙ୍କ କୃତିତ୍ୱ ବିଷୟରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି । ଚାନ୍ଦ ବରଦାୟୀଙ୍କ ‘ପୃଥ୍ୱୀରାଜ ରାସୋ’ ପୃଥୀରାଜଙ୍କ ବୀରତ୍ଵର ବାଣୀ ପ୍ରଚାର କରେ । ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ ମୌର୍ଯ୍ୟ ଓ ଦ୍ୱିତୀୟ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତଙ୍କ କୃତିତ୍ୱ ବିଷୟରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି । ଚାନ୍ଦ ବରଦାୟୀଙ୍କ ‘ପୃଥ୍ୱୀରାଜ ରାସୋ’ ପୃଥ୍ୱୀରାଜଙ୍କ ବୀରତ୍ଵର ବାଣୀ ପ୍ରଚାର କରେ । କଣଙ୍କ ‘ରାଜତରଙ୍ଗିଣୀ’ରୁ କାଶ୍ମୀରର ରାଜବଂଶ ଓ ‘କୀର୍ତିକୁମୁଦିନୀ’ରୁ ନେପାଳର ରାଜ୍ୟଶାସନ ବିଷୟ ଜଣାପଡ଼େ । ସେହିପରି ମାଦଳାପାଞ୍ଜି, କଟକ ରାଜବଂଶାବଳୀ ଓ ଉଡ୍ରଦେଶ ରାଜବଂଶାବଳୀରୁ ପ୍ରାଚୀନ ଓଡ଼ିଶାର ଇତିହାସ ରଚନା ପାଇଁ ବହୁ ଉପାଦେୟ ତଥ୍ୟ ମିଳିଥାଏ ।
  ଲୌକିକ ସାହିତ୍ୟ ମଧ୍ଯରେ ଆର୍ଯ୍ୟଭଟ୍ଟଙ୍କ ‘ଆର୍ଯ୍ୟଭଟୀୟମ୍’, ବରାହମିହିରଙ୍କ ‘ବୃହତ୍ ସଂହିତା’, ଚରକଙ୍କ ‘ଚରକ ସଂହିତା’, ଶୁଶ୍ରୁତଙ୍କ ‘ଶୁଶ୍ରୁତ ସଂହିତା’ ଆଦି ଅମୂଲ୍ୟ ଗ୍ରନ୍ଥଭାବରେ ପରିଗଣିତ ହୁଏ । ଲୌକିକ ସାହିତ୍ୟରୁ ତତ୍‌କାଳୀନ ରାଜନୈତିକ, ସାମାଜିକ, ଅର୍ଥନୈତିକ ଓ ସାଂସ୍କୃତିକ ତଥ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ଭିଭିକରି ଐତିହାସିକମାନେ ଇତିହାସ ରଚନା କରିବାକୁ ସକ୍ଷମ ହୋଇଛନ୍ତି ।
• ସାହିତ୍ୟ କୃତି – ପ୍ରାଚୀନ କାଳରେ ବିଶିଷ୍ଟ ସାହିତ୍ୟିକ, ନାଟ୍ୟକାର ଓ କବିଙ୍କ କାଳଜୟୀ କୃତି ସାହିତ୍ୟକୁ ସମୃଦ୍ଧ ଓ ଋଦ୍ଧିମନ୍ତ କରିଥିଲା । ବିଶିଷ୍ଟ ନାଟ୍ୟକାର କାଳିଦାସଙ୍କ ‘ଅଭିଜ୍ଞାନଶାକୁନ୍ତଳମ୍’, ‘ମାଳବିକାଗ୍ନିମିତ୍ରମ୍’ ଓ ‘ବିକ୍ରମୋର୍ବଶୀୟମ୍’ ଆଦି ନାଟକ, ‘ଋତୁସଂହାର’ ଓ ‘ମେଘଦୂତ’ ଭଳି ଗୀତିକାବ୍ୟ ଓ ‘ରଘୁବଂଶ’ ଏବଂ ‘କୁମାରସମ୍ଭବମ୍’ ପ୍ରଭୃତି ମହାକାବ୍ୟ ଇତିହାସ ରଚନା ପାଇଁ ବିଶେଷ ବିବରଣୀ ପ୍ରଦାନ କରେ । ଦଣ୍ଡିନ୍‌ଙ୍କ ‘ଦଶକୁମାର ଚରିତ’ରୁ ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତର ସାମାଜିକ ଓ ରାଜନୈତିକ ଅବସ୍ଥାର ଚିତ୍ର ମିଳିଥାଏ । ଏହିପରି ସୁବନ୍ଧୁ, ଅମରସିଂହ, ବିଷ୍ଣୁଶର୍ମା, ଶୂଦ୍ରକ, ବ୍ରହ୍ମଗୁପ୍ତ ଓ ଭାରବୀ ପ୍ରଭୃତି ମନୀଷୀଙ୍କ ଅମରକୃତି ଇତିହାସ ରଚନାପାଇଁ ସୁବିସ୍ତୃତ ତଥ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ ।

• ବୈଦେଶିକ ବିବରଣୀ – ପ୍ରାଚୀନ କାଳରେ ବହୁ ବୈଦେଶିକ ପରିବ୍ରାଜକ ଭାରତ ଭ୍ରମଣରେ ଆସି ଭାରତ ଇତିହାସ ରଚନାପାଇଁ ବହୁ ଉପାଦେୟ ତଥ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କରିଛନ୍ତି । ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ ମୌର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ଶାସନ କାଳରେ ଗ୍ରୀକ୍ ରାଜଦୂତ ମେଘାସ୍ଥିନିସ୍‌ଙ୍କ ଭାରତରେ ରହଣି ସମୟରେ ତାଙ୍କ ରଚିତ ପୁସ୍ତକ ‘ଇଣ୍ଡିକା’ରେ ପାଟଳୀପୁତ୍ରର ପୌରଶାସନ, ନଗର ବର୍ଣ୍ଣନା, ସାମାଜିକ ଓ ରାଜନୈତିକ ଅବସ୍ଥା ବିଷୟରେ ବହୁ ଉପାଦେୟ ତଥ୍ୟ ଲେଖୁଥିଲେ । ଦ୍ଵିତୀୟ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତଙ୍କ ରାଜତ୍ଵ ସମୟରେ ଚୀନ୍ ପରିବ୍ରାଜକ ଫାହିୟାନ ଭାରତ ପରିଭ୍ରମଣରେ ଆସିଥିଲେ । ଫାହିୟାନ ତାଙ୍କ ପୁସ୍ତକ ‘ଫୋ-କି-ଓ-କି’ରେ ଗୁପ୍ତ ଶାସନ, ସମାଜ, ଧର୍ମ ଓ ସଂସ୍କୃତି ବିଷୟରେ ବହୁ ମୂଲ୍ୟବାନ୍ ତଥ୍ୟ ଲିପିବଦ୍ଧ କରିଛନ୍ତି । ତତ୍‌କାଳୀନ ସମାଜରେ ହିନ୍ଦୁଧର୍ମ, ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ଓ ଜୈନଧର୍ମର ସ୍ଥିତି ଓ ବିକାଶ ଉପରେ ବହୁ ତଥ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କରିଛନ୍ତି । ସପ୍ତମ ଶତାବ୍ଦୀରେ ବିଶିଷ୍ଟ ଚୀନ୍ ପରିବ୍ରାଜକ ହୁଏନ୍‌ସାଂ ହର୍ଷବର୍ଦ୍ଧନଙ୍କ ଶାସନ କାଳରେ ଭାରତ ପରିଭ୍ରମଣରେ ଆସିଥିଲେ । ସେ ତାଙ୍କର ପୁସ୍ତକ ‘ସି-ୟୁ-କି’ରେ ତତ୍‌କାଳୀନ ଭାରତର ସାମାଜିକ ଓ ରାଜନୈତିକ ଅବସ୍ଥା, ହର୍ଷଙ୍କର ରାଜ୍ୟଜୟ, ଶାସନନୀତି, ଧର୍ମନୀତି, ଦଣ୍ଡନୀତି ଓ ଶିକ୍ଷା ସମ୍ବନ୍ଧରେ ବହୁ ଉପାଦେୟ ତଥ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କରିଛନ୍ତି । ଏହିପରି ଭାବରେ ବୈଦେଶିକ ବିବରଣୀଗୁଡ଼ିକ ଭାରତ ଇତିହାସ ରଚନାରେ ବହୁ ଉପାଦେୟ ତଥ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କରି ଇତିହାସ ରଚନାକୁ ଋଦ୍ଧିମନ୍ତ କରିଛନ୍ତି ।

୩ । ଅଭିଲେଖାଗାରୀୟ (Archival) ଉପାଦାନ ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ଅଭିଲେଖାଗାରୀୟ ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକ ହେଲା – (୧) ବ୍ୟକ୍ତିଗତ କାଗଜପତ୍ର, (୨) ସରକାରୀ ଚିଠି, (୩) ଦଲିଲ୍ ଓ ଦସ୍ତାବିଜ୍, (୪) ନ୍ୟାୟାଳୟ ଓ ରାଜସ୍ୱ ରେକର୍ଡ଼, (୫) ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଦୈନିକ ଲିପି, (୬) ଗୁପ୍ତ ପୋଲିସ୍ ରେକର୍ଡ଼, (୭) ମଠ ଓ ଧାର୍ମିକ ରେକର୍ଡ଼, (୮) ରାଜକୀୟ କାଗଜପତ୍ର ଓ ପତ୍ର ବିନିମୟ ଏବଂ (୯) ଖବରକାଗଜ ଓ ପତ୍ରପତ୍ରିକା ।

(୧) ବ୍ୟକ୍ତିଗତ କାଗଜପତ୍ର – ଇଂରେଜ ଶାସନ ସମ୍ପର୍କରେ ଜାଣିବାପାଇଁ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ କାଗଜପତ୍ର ଏକାନ୍ତ ଅପରିହାର୍ଯ୍ୟ । ନୂଆଦିଲ୍ଲୀସ୍ଥିତ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଅଭିଲେଖାଗାର ଏବଂ ଇଂଲଣ୍ଡର କମଲ୍‌ ରିଲେସନ୍ସ ଅଫିସ୍ ଲାଇବ୍ରେରୀରେ ଏହି ବ୍ୟକ୍ତିଗତ କାଗଜପତ୍ରମାନ ଉପଲବ୍ଧ । ଲର୍ଡ଼ ହାର୍ଡ଼ଞ୍ଜ, ଲର୍ଡ଼ ଲିଟନ୍, ଲର୍ଡ଼ ରିପନ୍, ଲର୍ଡ଼ ଡଫରିନ୍, ଲର୍ଡ କର୍ଜନ୍, ଲର୍ଡ଼ ମଣ୍ଟେଗ୍ୟୁ, ଲର୍ଡ଼ ମର୍ଲେ, ଲର୍ଡ ମାଉଣ୍ଟବ୍ୟାଟେନ୍ ଆଦିଙ୍କ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ କାଗଜପତ୍ର ସେଠାରେ ରହିଅଛି । ଗବେଷକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏହା ମାଇକ୍ରୋ ଫିଲ୍ମ ମାଧ୍ୟମରେ ଉପଲବ୍ଧ ।

(୨) ସରକାରୀ ଚିଠି – ଇଂରେଜ ଅଫିସରମାନେ ବିଭିନ୍ନ ସମୟରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥିବା ଚିଠିଗୁଡ଼ିକ ସରକାରୀ ଆଦେଶନାମା ଭାବେ ପରିଚିତ ଏବଂ ସେଗୁଡ଼ିକ ଅଭିଲେଖାଗାରୀୟ ଉପାଦାନର ଅଂଶବିଶେଷ । ସେହି ସମସ୍ତକୁ ଅନୁଧ୍ୟାନ କରି ଉଚ୍ଚପଦସ୍ଥ ଅଫିସରମାନଙ୍କ ବିଷୟରେ ଧାରଣା କରିହୋଇଥାଏ ।

(୩) ଦଲିଲ୍ ଓ ଦସ୍ତାବିଜ୍ – ଦଲିଲ୍ ଏବଂ ଦସ୍ତାବିଜ୍ ମଧ୍ଯ ଅଭିଲେଖାଗାରୀୟ ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ଅନ୍ୟତମ । ବିଭିନ୍ନ ସମୟରେ ସ୍ଥାବର ଓ ଅସ୍ଥାବର ସମ୍ପତ୍ତି ଆଦିର କ୍ରୟ ବିକ୍ରୟ ଏବଂ ବିଭିନ୍ନ ସନ୍ଧି ତଥା ରାଜିନାମାମାନ ଅଭିଲେଖାଗାରଗୁଡ଼ିକରେ ସଂଗୃହୀତ ହୋଇ ରହିଅଛି । ସେଗୁଡ଼ିକ ଇଂରେଜମାନେ ବିଭିନ୍ନ ସମୟରେ ନେଇଥିବା ରାଜନୈତିକ ପଦକ୍ଷେପ ସମ୍ପର୍କରେ ସୂଚନା ଦେଇଥାଏ ।

(୪) ନ୍ୟାୟାଳୟ ଏବଂ ରାଜସ୍ଵ ରେକର୍ଡ଼ – ଅଭିଲେଖାଗାରୀୟ ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ନ୍ୟାୟାଳୟ ଏବଂ ରାଜସ୍ଵ ରେକର୍ଡ଼ ଅନ୍ୟତମ । ନ୍ୟାୟାଳୟ ରେକର୍ଡ଼ମାନ ବିଭିନ୍ନ ସମୟରେ ହୋଇଥିବା ନ୍ୟାୟବିଚାର, ନ୍ୟାୟର ବିଭିନ୍ନ ଧାରା, ଦଣ୍ଡବିଧାନ ଆଦି ବିଷୟରେ ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ ।

(୫) ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଦୈନିକ ଲିପି – ଅଭିଲେଖାଗାରରେ ଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଦୈନିକ ଲିପି ମଧ୍ୟ ଅନେକ ସମୟରେ ତତ୍‌କାଳୀନ ରାଜନୈତିକ ପରିସ୍ଥିତି ଏବଂ ସରକାରୀ ତଥା ବେସରକାରୀ ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କର ମନୋଭାବ ଆଦି ସମ୍ପର୍କରେ ବହୁ ଧାରଣା ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ । ଏଥୁରୁ ବହୁ ତଥ୍ୟ ସଂଗୃହୀତ କରାଯାଇ ଆଧୁନିକ ଭାରତର ଇତିହାସ ରଚନା କରାଯାଇଅଛି ।

(୬) ଗୁପ୍ତ ପୋଲିସ୍ ରେକର୍ଡ଼ – ଗୁପ୍ତ ପୋଲିସ୍ ରେକର୍ଡ଼ ମଧ୍ଯ ତଥ୍ୟର ଅବତାରଣା କରିଥାଏ । ବିଭିନ୍ନ ସମୟରେ ପୋଲିସ୍‌ରା ନେଇଥ‌ିବା ପଦକ୍ଷେପ, ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ ଆଦି ବିଭିନ୍ନ ସମୟରେ ଘଟିଥିବା ବିପ୍ଳବ ବା ବିଦ୍ରୋହ ସମ୍ପର୍କରେ ଭାରତର ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରାନ୍ତରେ ପୋଲିସ୍ ତରଫରୁ ନିଆଯାଇଥିବା ପଦକ୍ଷେପ; ଯଥା— ଗୁଳିବର୍ଷଣ, ଗିରଫ, ହତ୍ୟା, ଦଣ୍ଡ ଆଦି ସମ୍ପର୍କରେ ଏଥରୁ ଜଣାପଡ଼ିଥାଏ ।

(୭) ମଠ ଓ ଧାର୍ମିକ ରେକର୍ଡ଼ – ବିଭିନ୍ନ ମଠ ତଥା ଧାର୍ମିକ ରେକର୍ଡ଼ରୁ ବହୁ ତଥ୍ୟ ଜାଣିହୋଇଥାଏ । ପୁରୀ, ପ୍ରୟାଗ, ହରିଦ୍ଵାର, ମଥୁରା, ଋଷିକେଶ, ରାମେଶ୍ଵରମ୍, ଦ୍ଵାରକା, ଗୋଆ, ଦିଲ୍ଲୀ ଆଦି ସ୍ଥାନରେ ଥ‌ିବା ବିଭିନ୍ନ ମନ୍ଦିର, ମଠ, ମସଜିଦ୍ ଏବଂ ଚର୍ଜ ଆଦିର ରେକର୍ଡ଼ରୁ ବିଭିନ୍ନ ଧର୍ମପୀଠର ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ, ରୀତିନୀତି, ବିଭିନ୍ନ ସମୟରେ ବିଭିନ୍ନ ସରକାରୀ ତଥା ବେସରକାରୀ ଅନୁଷ୍ଠାନ ସହିତ ସେଗୁଡ଼ିକର ସମ୍ପର୍କ ଆଦି ବିଷୟରେ ଜାଣି ହୋଇଥାଏ । ଇତିହାସ ରଚନା କରିବା ଦିଗରେ ସେଗୁଡ଼ିକ ବହୁ ପରିମାଣରେ ସହାୟକ ହୋଇଥାଏ ।

(୮) ରାଜକୀୟ କାଗଜପତ୍ର ଓ ପତ୍ର ବିନିମୟ – ଅଭିଲେଖାଗାରୀୟ ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ରାଜକୀୟ କାଗଜପତ୍ର ଏବଂ ପତ୍ରବିନିମୟ ଅନ୍ୟତମ । ସେଗୁଡ଼ିକ ଅଭିଲେଖାଗାରଗୁଡ଼ିକରେ ସଂଗୃହୀତ ହୋଇ ରହିଅଛି । ସେଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ବିଭିନ୍ନ ସମୟରେ ଇଂଲଣ୍ଡରୁ ଭାରତକୁ ଆସିଥିବା ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଏବଂ ତା’ର ଉତ୍ତର ତଥା ବିଭିନ୍ନ ରାଜାରାଜୁଡ଼ାଙ୍କ ଦରକାରୀ କାଗଜପତ୍ର ଏବଂ ପତ୍ର ବିନିମୟ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ । ଏସବୁ ଉପାଦାନକୁ ପାଥେୟକରି ଇତିହାସ ରଚନାକୁ ନୂଆ ମୋଡ଼ ଦିଆଯାଇପାରେ ।

(୯) ଖବରକାଗଜ ଓ ପତ୍ରପତ୍ରିକା – ଅଭିଲେଖାଗାରୀୟ ଉପାଦାନ ମଧ୍ଯରେ ଖବରକାଗଜ ଏବଂ ପତ୍ରପତ୍ରିକାଗୁଡ଼ିକର ଭୂମିକା ଅବର୍ଣ୍ଣନୀୟ । ବିଭିନ୍ନ ସମୟରେ ବିଭିନ୍ନ ଘଟଣାବଳୀର ପରିପ୍ରକାଶ ଏଥୁରେ ଘଟିଥାଏ । ଏଗୁଡ଼ିକୁ ଅନୁଧ୍ୟାନ କରି ଏବଂ ଏଥୁରୁ ଉପାଦାନ ସଂଗ୍ରହକରି ଇତିହାସ ରଚନା କରାଯାଇଥାଏ । ସ୍ଵାଧୀନତା ପୂର୍ବରୁ ‘ଅମୃତବଜାର ପତ୍ରିକା’, ‘ଇଂଲିଶମ୍ୟାନ୍’ ‘ଯୁଗାନ୍ତର’, ‘ହିନ୍ଦୁ ପାଟ୍ରିୟନ୍’ ‘ଦି ପାଓନିୟର’, ‘ଦି ଟାଇମ୍ସ’, ‘ଲଣ୍ଡନ’ ଆଦି ଖବରକାଗଜ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହିସବୁ ଖବରକାଗଜ ଏବଂ ପତ୍ରପତ୍ରିକାଗୁଡ଼ିକରୁ ଇତିହାସ ରଚନା ସଂକ୍ରାନ୍ତୀୟ ବହୁ ଉପାଦାନ ମିଳିଥାଏ । ଅଭିଲେଖାଗାରୀୟ ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକ ବହୁମାତ୍ରାରେ ବିଶ୍ଵସନୀୟ । ମାତ୍ର କେତେକାଂଶରେ ପୋଲିସ୍ ରେକର୍ଡ଼ ବହୁ ମିଥ୍ୟା ତଥ୍ୟର ଅବତାରଣା କରିଥାଏ । ରାଜସ୍ୱ ରେକର୍ଡ଼ ମଧ୍ୟ ଏହି ଦୋଷରୁ ମୁକ୍ତ ନୁହେଁ । ତଥାପି ଆଧୁନିକ ଭାରତରେ ଇତିହାସ ରଚନା କରିବାପାଇଁ ଏହି ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକ ଏକାନ୍ତଭାବେ ଅପରିହାର୍ଯ୍ୟ ।

Odisha State Board BSE Odisha 6th Class Maths Solutions Chapter 1 ସଂଖ୍ୟାମାନଙ୍କୁ ଜାଣିବା Ex 1.4 Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 6 Maths Solutions Chapter 1 ସଂଖ୍ୟାମାନଙ୍କୁ ଜାଣିବା Ex 1.4

Question 1.
>, < ଓ = ମଧ୍ୟରୁ ଉପଯୁକ୍ତ ଚିହ୍ନକୁ କୋଠରି ମଧ୍ୟରେ ଲେଖ ।
(କ) 34587 ______ 10000
ସମାଧାନ:
>

(ଖ) 100000 _____ 99999
ସମାଧାନ:
>

(ଗ) 548421+2 _____ 548121
ସମାଧାନ:
>

(ଘ) 875600 _____ 915840
ସମାଧାନ:
<

(ଙ) 965842 _____ 965742
ସମାଧାନ:
>

(ଚ) 1278942 _____ 999985-2
ସମାଧାନ:
>

(ଛ) 478007+2 _____ 478010-1
ସମାଧାନ:
=

(ଜ) 488007 _____ 4880002
ସମାଧାନ:
<

Question 2. 
ଦୁଇଟି ସଂଖ୍ୟା ମଧ୍ୟରେ ବଡ଼/ ସାନ ଚିହ୍ନିବା ପାଇଁ ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ଉକ୍ତିଗୁଡ଼ିକ ଠିକ୍?

(କ) ଦୁଇଟି ସଂଖ୍ୟାର ଅଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ଅସମାନ ହେଲେ ଯେଉଁ ସଂଖ୍ୟାର ଅଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ଅଧ‌ିକ ସେହି ସଂଖ୍ୟାଟି ବଡ଼ । 
ସମାଧାନ:
✓

(ଖ) ଯଦି ସଂଖ୍ୟା ଦୁଇଟିର ଅଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ସମାନ,ତେବେ ଯେଉଁ ସଂଖ୍ୟାର ବାମପଟ ଅଙ୍କଟି ବଡ଼ ସେହି ସଂଖ୍ୟାଟି ବଡ଼ । 
ସମାଧାନ:
✓

(ଗ) ଯଦି ସଂଖ୍ୟା ଦୁଇଟିର ଅଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ସମାନ, ତେବେ କେବଳ ଡାହାଣ ପାଖରେ ଥିବା ଅଙ୍କଦୁଇଟିକୁ ତୁଳନା କରି ବଡ଼ ସଂଖ୍ୟା ଓ ସାନ ସଂଖ୍ୟା ବଛାଯାଇ ପାରିବ ।
ସମାଧାନ:
✗

(ଘ) ସଂଖ୍ୟା ଦୁଇଟିର ଅଙ୍କସଂଖ୍ୟା ଅସମାନ ହେଲେ କେବଳ ଡାହାଣପଟ ଘରେ ଥ‌ିବା ଅଙ୍କମାନଙ୍କୁ ତୁଳନାକରି ବଡ଼ ସଂଖ୍ୟା ଓ ସାନସଂଖ୍ୟା ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରିହେବ ।
ସମାଧାନ:
✗

Question 3.
କେବଳ 1 ଓ 0 କୁ ବ୍ୟବହାର କରି ପାଞ୍ଚଟି ଆଠଅଙ୍କ ବିଶିଷ୍ଟ ସଂଖ୍ୟା ତିଆରି କର । ସେଗୁଡ଼ିକୁ ବଡ଼ରୁ ସାନକ୍ରମରେ ସଜାଇ ଲେଖ ।
1 ଓ 0 କୁ ବ୍ୟବହାର କରି ଆଠଅଙ୍କ ବିଶିଷ୍ଟ ସଂଖ୍ୟାଗୁଡ଼ିକ ହେଲା – 10101010, 10010011, 11111110, 10000000, 11110000 ।
ବଡ଼ରୁ ସାନକ୍ରମରେ ସଜାଇ ଲେ 11111110 > 11110000 > 10101010 > 10010011 > 10000000

Odisha State Board BSE Odisha 8th Class Maths Solutions Algebra Chapter 7 ସମୀକରଣ ଓ ଏହାର ସମାଧାନ Ex 7(a) Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 8 Maths Solutions Algebra Chapter 7 ସମୀକରଣ ଓ ଏହାର ସମାଧାନ Ex 7(a)

Question 1.
ବନ୍ଧନୀ ମଧ୍ଯରେ ଦିଆଯାଇଥିବା ମାନ ମଧ୍ଯରୁ ଦତ୍ତ ସମୀକରଣରେ ଥିବା ଅଜ୍ଞାତ ରାଶିର ଠିକ୍ ମାନଟିକୁ ବାଛି ଲେଖ ।
(i) x – 2 = 7 (2, 7, 9, 11)
(ii) y + 3 = 10 (3, 7, 11, 13)
(iii) 2x = 8 (4, 6, 8, 10)
(iv) \(\frac{x}{3}\) = 7 (10, 14, 18, 21)
(v) 8 – x = 3 (3, 5, 8, 11)
(vi) 7 – x = 2 (5, 6, 7, 8)
(vii) x × \(\frac{t}{5}\) = 10 (40, 50, 60, 70)
(viii) 1.6 = – \(\frac{y}{1.5}\) (1.5, 1.6, 2,1, 2.4)
(ix) – 8 – x = 3 (-11,-5, 0, 11)
(x) \(\frac{2}{3}\)x = 1.4 (1.4, 2.1, 2.8, 4.2)
ସମାଧାନ :
(i) 9
(ii) 7
(iii) 4
(iv) 21
(v) 5
(vi) 5
(vii) 50
(viii) 2.4
(ix) -11
(x) 2.1

Question 2.
ନିମ୍ନ ସମୀକରଣଗୁଡ଼ିକର ସମାଧାନ କର ।
(i) 3x + 7 = x + 15
(ii) 2x – 5 = x + 11
(iii) 2x – 6 = 5x + 9
(iv) 4x – 8 = 3x + 9
(v) 5x – 6 = 4x + 3
(vi) \(\frac{3}{7}\) + z = \(\frac{17}{7}\)
(vii) \(\frac{5x}{3}+\frac{2}{5}=1\)
(viii) \(\frac{x}{2}+\frac{x}{3}+\frac{2}{4}=13\)
(ix) \(\frac{2x}{3}-\frac{3x}{8}=\frac{7}{12}\)
(x) \(\frac{7}{x}+\frac{3}{5}=\frac{-1}{10}\)
ସମାଧାନ :
(i) 3x + 7 = x + 15 ⇒ 3x +7 – 7 = x + 15 – 7 (ଉଭୟ ପାର୍ଶ୍ବରୁ 7 ବିୟୋଗ କରି ।)
⇒ 3x = x + 8 = 3x – x ⇒ x + 8 – x (ଉଭୟ ପାର୍ଶ୍ବରୁ x ବିୟୋଗ କରି ।)
⇒ 2x =8 = x = \(\frac{8}{2}\) = 4
∴ ନିର୍ଦେୟ ସମାଧାନ : 4

(ii) 2x – 5 = x + 11
⇒ 2x – x = 11 + 5 (ପାର୍ଶ୍ୱ ପରିବର୍ତ୍ତନ)
⇒ x = 16
∴ ନିର୍ଦେୟ ସମାଧାନ : 16

(iii) 2x – 6 = 5x + 9
⇒ 2x – 6 – 5x = 5x + 9 – 5x (ଉଭୟ ପାର୍ଶ୍ବରୁ 5x ବିୟୋଗ କରି ।)
⇒ – 3x – 6 = 9
⇒ – 3x – 6 + 6 = 9 + 6 (ଉଭୟ ପାର୍ଶ୍ବରେ 6 ଯୋଗ କରି ।)
⇒ – 3x = 15 ⇒ \(\frac{-3x}{3}=\frac{15}{-3}\) ⇒ x = -5 (ଉଭୟ ପାର୍ଶ୍ବରେ -3 ଦ୍ୱାରା ଭାଗକରି ।)
∴ ନିର୍ଦେୟ ସମାଧାନ : -5

(iv) 4x – 8 = 3x + 9
⇒ 4x – 8 – 3x = 3x + 9 – 3x (ଉଭୟ ପାର୍ଶ୍ବରୁ 3x ବିୟୋଗ କରି ।)
⇒ x – 8 = 9
⇒ x – 8 + 8 = 9 + 8 (ଉଭୟ ପାର୍ଶ୍ବରେ 8 ଯୋଗକରି ।)
⇒ x = 17
∴ ନିର୍ଦେୟ ସମାଧାନ : 17

(v) 5x – 6 = 4x + 3
⇒ 5x – 4x = 3 + 6 (ପାର୍ଶ୍ବ ପରିବର୍ତ୍ତନ)
⇒ x = 9
∴ ନିର୍ଦେୟ ସମାଧାନ : 9

(vi) \(\frac{3}{7}\) + z = \(\frac{17}{7}\) ⇒ \(\frac{3}{7}+z-\frac{3}{7}=\frac{17}{7}-\frac{3}{7}\) (ଉଭୟ ପାର୍ଶ୍ବରୁ \(\frac{3}{7}\) ବିୟୋଗ କରି ।)
⇒ z = \(\frac{17-3}{7}=\frac{14}{7}\) ⇒ z = 2
∴ ନିର୍ଦେୟ ସମାଧାନ : 2

(vii)

(viii)

(ix)

(x)

Question 3.
ସମାଧାନ କର : (ବଜ୍ରଗୁଣନ ପ୍ରଣାଳୀର ସାହାଯ୍ୟରେ)
(i) \(\frac{x+2}{x-2}=\frac{3}{2}\)
(ii) \(\frac{7 y+2}{5}=\frac{6 y-5}{11}\)
(iii) \(\frac{x+7}{2 x-5}=\frac{1}{3}\)
(iv) \(\frac{5 x+6}{3 x-5}=\frac{4}{3}\)
(v) \(\frac{x+\frac{1}{2}}{2 x-\frac{1}{2}}=\frac{1}{3}\)
ସମାଧାନ :
\(\frac{a}{b}=\frac{c}{d}\) ⇒ ad = bc (ବଜ୍ରଗୁଣନ ପ୍ରକ୍ରିୟା)

(i) \(\frac{x+2}{x-2}=\frac{3}{2}\)
⇒ 2(x + 2) = 3(x – 2) (ବଜ୍ରଗୁଣନ ଦ୍ୱାରା)
⇒ 2x + 4 = 3x – 6 ⇒ 2x – 3x = -6 – 4 (ପାର୍ଶ୍ୱ ପରିବର୍ତ୍ତନ)
⇒ -x = -10 ⇒ x – 10 (ଉଭୟ ପାର୍ଶ୍ଵରୁ ବିଯୁକ୍ତ ଚିହ୍ନ ଅପସାରଣ କରାଯାଇଛି)
∴ ନିର୍ୟୟ ସମାଧାନ : 10

(ii) \(\frac{7 y+2}{5}=\frac{6 y-5}{11}\)
⇒ 11(7y + 2) = 5(6y – 5) ⇒ 77y + 22 = 30y – 25
⇒ 77y – 30y = -25 – 22 (ପାର୍ଶ୍ୱ ପରିବର୍ତ୍ତନ)
⇒ 47 y = – 47 ⇒ y = – 1
∴ ନିର୍ୟୟ ସମାଧାନ : -1

(iii) \(\frac{x+7}{2 x-5}=\frac{1}{3}\)
⇒ 3(x + 7) = 1 (2x – 5) (ବଜ୍ରଗୁଣନ ଦ୍ୱାରା)
⇒ 3x +21 = 2x – 5 ⇒ 3x + 21 – 2x = 2x – 5 – 2x (ଉଭୟ ପାର୍ଶ୍ବରୁ 2x ବିୟୋଗ କରି ।)
⇒ x + 21 = -5 ⇒ x + 21 – 21 = -5 – 21 (ଉଭୟ ପାର୍ଶ୍ବରୁ 21 ବିୟୋଗ କରି ।)
⇒ x = – 26
∴ ନିର୍ୟୟ ସମାଧାନ : -26

(iv) \(\frac{5 x+6}{3 x-5}=\frac{4}{3}\)
⇒ 3(5x + 6) = 4 (3x – 5) (ବଜ୍ରଗୁଣନ ଦ୍ୱାରା)
⇒ 15x + 18 = 12x – 20 ⇒ 15x – 12x = -18 – 20 (ପାର୍ଶ୍ୱ ପରିବର୍ତ୍ତନ)
⇒ 3x = – 38 ⇒ x = \(\frac{-38}{3}\) ବା \(-12 \frac{2}{3}\) (ଉଭୟ ପାର୍ଶ୍ବକୁ 3 ଦ୍ୱାରା ଭାଗକରି ।)
∴ ନିର୍ୟୟ ସମାଧାନ : \(-12 \frac{2}{3}\)

(v) \(\frac{x+\frac{1}{2}}{2 x-\frac{1}{2}}=\frac{1}{3}\) (ଲବ ଓ ହର ଉଭୟକୁ 2 ଦ୍ୱାରା ଭାଗକରି ।)
⇒ \(\frac{2\left(x+\frac{1}{2}\right)}{2\left(2 x-\frac{1}{2}\right)}=\frac{1}{3} \Rightarrow \frac{2 x+1}{4 x-1}=\frac{1}{3}\) ⇒ 3(2x – 1) = 1 (4x – 1) (ବଜ୍ରଗୁଣନ ଦ୍ୱାରା)
⇒ 6x – 3 = 4x – 1 ⇒ 6x – 4x = -3 – 1
⇒ 2x = -4 ⇒ x = \(\frac{-4}{2}\) = -2
∴ ନିର୍ୟୟ ସମାଧାନ : -2

Question 4.
ସମାଧାନ କର । ତତ୍ପରେ ଅଜ୍ଞାତ ରାଶି ପରିବର୍ତ୍ତେ ନିର୍ମେୟ ମୂଳକୁ ବ୍ୟବହାର କରି ଉଭୟ ପାର୍ଶ୍ବର ସମାନତାକୁ ପରୀକ୍ଷା କର ।
(i) 2(x + 3) + 7(x – 7) = 3(x + 6) + 12
(ii) (x + 1)(x + 2) + 6 = (x – 3)(x – 4)
(iii) x(x + 11) = (x + 5)(x + 7) – 9
(iv) 2(x + 3) + 15 = 3(2x – 4) + 24
(v) 24x – 8(2x + 8) = 6x – (2 – x) – 72
ସମାଧାନ :
(i) 2(x + 3) + 7(x – 7) = 3(x + 6) + 12 ⇒ 2x + 6 + 7x – 49 = 3x + 18 + 12
⇒ 9x – 43 = 3x + 30 (ପକ୍ଷାନ୍ତରଣ ଦ୍ଵାରା)
⇒ 9x – 3x = 30 + 43 ⇒ 6x = 73 ⇒ x = \(\frac{73}{6}\) ବା \(12 \frac{1}{6}\)
∴ ନିର୍ୟୟ ସମାଧାନ : \(12 \frac{1}{6}\) ।

ସମାନତା ପରୀକ୍ଷା :
ବାମ ପାର୍ଶ୍ବ = 2(x + 3) + 7(x – 7)
=\(2\left(\frac{73}{6}+3\right)+7\left(\frac{73}{6}-7\right)=2\left(\frac{73+18}{6}\right)+7\left(\frac{73-42}{6}\right)\)
= \(\frac{2 \times 91}{6}+\frac{7 \times 31}{6}=\frac{182}{6}+\frac{217}{6}=\frac{399}{6}=\frac{133}{2}\)

ଦକ୍ଷିଣ ପାର୍ଶ୍ବ = 3(x + 6) + 12
= \(3\left(\frac{73}{6}+6\right)+12=3 \times \frac{73+36}{6}+12=\frac{109}{2}+12\)
= \(\frac{109+24}{2}=\frac{133}{2}\)
∴ ବାମପାର୍ଶ୍ବ = ଦକ୍ଷିଣପାର୍ଶ୍ବ

(ii) (x + 1)(x + 2) + 6 = (x – 3)(x – 4)
⇒ x² + x + 2x + 2 + 6 = x² – 4x – 3x + 12
⇒ x² + 3x + 8 = x² – 7x + 12
⇒ x² + 3x + 7x = 12 – 8 (ପକ୍ଷାନ୍ତରଣ ଦ୍ଵାରା)
⇒ 10x = 4 = x = \(\frac{4}{10}\) ବା \(\frac{2}{5}\)
∴ ନିର୍ୟୟ ସମାଧାନ : \(\frac{2}{5}\) ।

ସମାନତା ପରୀକ୍ଷା :
ବାମ ପାର୍ଶ୍ବ = (x + 1)(x + 2) + 6 = \(\left(\frac{2}{5}+1\right)\left(\frac{2}{5}+2\right)\) + 6
= \(\frac{2+5}{5} \times \frac{2+10}{5}+6=\frac{7}{5} \times \frac{12}{5}+6=\frac{84}{25}+6=\frac{84+150}{25}=\frac{234}{25}\)

ଦକ୍ଷିଣ ପାର୍ଶ୍ବ = (x – 3)(x – 4) = \(\left(\frac{2}{5}-3\right)\left(\frac{2}{5}-4\right)\)
= \(\frac{2-15}{5} \times \frac{2-20}{5}=\frac{-13}{5} \times \frac{-18}{5}=\frac{234}{25}\)
∴ ବାମପାର୍ଶ୍ବ = ଦକ୍ଷିଣପାର୍ଶ୍ବ ।

(iii) x(x + 11) = (x + 5)(x + 7) – 9
⇒ x² + 11x = x² + 5x + 7x + 35 – 9
⇒ x² + 11x = x² + 12x + 26
⇒ x² – x² + 11x – 12x = 26 (ପକ୍ଷାନ୍ତରଣ ଦ୍ଵାରା)
⇒ -x = 26
⇒ (-x) (-1) = 26(-1) ⇒ x = – 26
∴ ନିର୍ୟୟ ସମାଧାନ : -26 ।

ସମାନତା ପରୀକ୍ଷା :
ବାମ ପାର୍ଶ୍ବ = x(x + 11) = -26 (-26 + 11) = -26 × -15 = 390

ଦକ୍ଷିଣ ପାର୍ଶ୍ବ = (x + 5)(x + 7) – 9 = (-26 + 5)(-26 + 7) – 9
= -21 × (-19) – 9 = 399 – 9 = 390
∴ ବାମପାର୍ଶ୍ବ = ଦକ୍ଷିଣପାର୍ଶ୍ବ ।

(iv) 2(x + 3) + 15 = 3(2x – 4) + 24 ⇒ 2x + 6 + 15 = 6x – 12 + 24
⇒ 2x + 21 = 6x + 12 ⇒ 2x – 6x = 12 – 21
⇒ -4x = -9 ⇒ x = \(\frac{9}{4}\) ବା \(2 \frac{1}{4}\)
∴ ନିର୍ୟୟ ସମାଧାନ : \(2 \frac{1}{4}\) ।

ସମାନତା ପରୀକ୍ଷା :
ବାମ ପାର୍ଶ୍ବ = 2(x + 3) + 15 = 2(\(\frac{9}{4}\) + 3) + 15 = 2(\(\frac{9+12}{4}\)) + 15 = 2 × \(\frac{21}{4}\) + 15 = \(\frac{21}{2}\) + 15
= \(\frac{21+30}{2}\) = \(\frac{51}{2}\)

ଦକ୍ଷିଣ ପାର୍ଶ୍ବ = 3(2x – 4) + 24 = 3(2 × \(\frac{9}{4}\) – 4) + 24 = 3(\(\frac{9}{2}\) – 4) + 24
= \(3\left(\frac{9-8}{2}\right)+24=\frac{3}{2}+24=\frac{3+48}{2}=\frac{51}{2}\)
∴ ବାମପାର୍ଶ୍ବ = ଦକ୍ଷିଣପାର୍ଶ୍ବ ।

(v) 24x – 8(2x + 8) = 6x – (2 – x) – 72 ⇒ 24x – 16x – 64 = 6x – 2 + x – 72
⇒ 8x – 64 = 7x – 74 ⇒ 8x – 7x = 64 – 74
⇒ x = -10
∴ ନିର୍ୟୟ ସମାଧାନ : – 10 ।

ସମାନତା ପରୀକ୍ଷା :
ବାମ ପାର୍ଶ୍ବ = 24x – 8(2x + 8) = 24(-10) – 8[2 × (-10) + 8]
= -240 – 8 × (-12) = -240 + 96 = 144

ଦକ୍ଷିଣ ପାର୍ଶ୍ବ = 6x – (2 – x) – 72 = 6 ×(-10) – {2 – (-10)} – 72
= -60 – (2 + 10) – 72 = -60 – 12 – 72 = -144
∴ ବାମପାର୍ଶ୍ବ = ଦକ୍ଷିଣପାର୍ଶ୍ବ ।

Odisha State Board BSE Odisha 7th Class Maths Solutions Chapter 6 ବୀଜଗଣିତ Ex 6.4 Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 7 Maths Solutions Chapter 6 ବୀଜଗଣିତ Ex 6.4

Question 1.
ଏକ ଅଜ୍ଞାତ ରାଶି ବିଶିଷ୍ଟ ସରଳ ବା ଏକଘାତୀ ସମୀକରଣ ଗୁଡ଼ିକୁ ବାଛି ଲେଖ ।
(କ) 2x + 3 = 7 (ଖ) y + 5 = x + 2 (ଗ) z + 2 = 7z – 4 (ଘ) 2x + 7 = 5 + x (ଙ) y – 7 = 5y – 8 (ଚ) xy – 5 = x + 3 (ଛ) x² – 3x = 2 (ଜ) 2x – 7 = 8
ସମାଧାନ:
ଏକ ଅଜ୍ଞାତ ରାଶି ବିଶିଷ୍ଟ ସରଳ ବା ଏକଘାତୀ ସମୀକରଣ ଗୁଡ଼ିକ ହେଲା –
(କ) 2x + 3 = 7 (ଗ) z + 2 = 7z – 4 (ଘ) 2x + 7 = 5 + x (ଙ) y – 7 = 5y – 8 (ଜ) 2x – 7 = 8

Question 2.
x କୁ ଅଜ୍ଞାତ ରାଶି ରୂପେ ନେଇ ନିମ୍ନ ଉକ୍ତିଗୁଡ଼ିକୁ ଗାଣିତିକ ଉକ୍ତିରେ ପ୍ରକାଶ କର ।

(କ) ଗୋଟିଏ ସଂଖ୍ୟାରୁ 3 ବିୟୋଗ କଲେ ବିୟୋଗଫଳ 7 ହୁଏ ।
ସମାଧାନ:
x – 3 = 7

(ଖ) 10 ଗୋଟିଏ ସଂଖ୍ୟାର ଦୁଇଗୁଣରୁ 4 କମ୍ ।
ସମାଧାନ:
2x – 4 = 10

(ଗ) ଗୋଟିଏ ସଂଖ୍ୟାର ତିନି ଭାଗରୁ ଏକ ଭାଗ ହେଉଛି 6 ।
ସମାଧାନ:
\(\frac{x}{3}\) = 6

(ଘ) ଗୋଟିଏ ସଂଖ୍ୟା 5 ଠାରୁ ଯେତେ ଅଧ‌ିକ, 15 ଠାରୁ ସେତେ କମ୍ ।
ସମାଧାନ:
x – 5 = 15 – x

(ଙ) ଗୋଟିଏ ସଂଖ୍ୟାର 6 ଗୁଣରୁ 7 ବିୟୋଗ କଲେ ବିୟୋଗଫଳ 3 ହୁଏ ।
ସମାଧାନ:
6x – 7 = 3

(ଚ) ରମାର ବର୍ତ୍ତମାନ ବୟସକୁ x ବର୍ଷ ନେଇ (i) 5 ବର୍ଷ ପରେ ତା’ର ବୟସ କେତେ ହେବ (ii) 3 ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ତା’ର ବୟସ କେତେ ଥିଲା ଲେଖ ।
ସମାଧାନ:
(i) x + 5 (ii) x – 3 (ଯଦି x > 3)

Question 3.
ନିମ୍ନଲିଖତ ସମୀକରଣଗୁଡ଼ିକୁ ସାଧାରଣ ଉକ୍ତିରେ ପ୍ରକାଶ କର ।

(କ) x – 5 = 9
ସମାଧାନ:
ଗୋଟିଏ ସଂଖ୍ୟାରୁ 5 ବିୟୋଗ କଲେ ବିୟୋଗଫଳ 9 ହୁଏ ।

(ଖ) 5p = 20
ସମାଧାନ:
ଗୋଟିଏ ସଂଖ୍ୟାର 5 ଗୁଣ 20 ସହ ସମାନ ।

(ଗ) 3n + 7 = 1
ସମାଧାନ:
ଗୋଟିଏ ସଂଖ୍ୟାର ତିନିଗୁଣରେ 7 ଯୋଗକଲେ ଯୋଗଫଳ l ହୁଏ ।

(ଘ) x – 2 = 0
ସମାଧାନ:
ଗୋଟିଏ ସଂଖ୍ୟାରୁ 2 ବିୟୋଗ କଲେ ବିୟୋଗଫଳ 0 ହୁଏ ।

Question 4.
ନିମ୍ନ ପ୍ରଶ୍ନ ମାନଙ୍କରେ ଥ‌ିବା ଅଜ୍ଞାତ ସଂଖ୍ୟାକୁ x ନେଇ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକୁ ସମୀକରଣ ରୂପରେ ଲେଖ।

(କ) କେଉଁ ସଂଖ୍ୟା ର ଦୁଇଗୁଣ 16 ସଙ୍ଗେ ସମାନ?
ସମାଧାନ:
2x = 16

(ଖ) କେଉଁ ସଂଖ୍ୟାରୁ 7 କମାଇ ଦେଲେ 12 ମିଳିବ?
ସମାଧାନ:
x – 7 = 12

(ଗ) କେଉଁ ସଂଖ୍ୟାର ଏକ -ତୃତୀୟାଂଶ 5 ସଙ୍ଗେ ସମାନ? 
ସମାଧାନ:
\(\frac{x}{3}\) = 5

(ଘ) କେଉଁ ସଂଖ୍ୟାର ଏକ-ଚତୁର୍ଥାଂଶ ହେଉଛି 5? 
ସମାଧାନ:
\(\frac{x}{4}\) = 5

(ଙ) କେଉଁ ସଂଖ୍ୟାରୁ 8 ଅଧୂକ ହେଉଛି 15?
ସମାଧାନ:
x + 8 = 15

Question 5.
ନିମ୍ନ ସୂଚନାଗୁଡ଼ିକୁ ଅନୁଧ୍ୟାନ କରି ତାକୁ ସମୀକରଣ ମାଧ୍ୟମରେ ପ୍ରକାଶ କର ।

(କ) ରୋଜି ର ବାପାଙ୍କ ବୟସ 49 ବର୍ଷ ବାପାଙ୍କର ବୟସ ରୋଜି ବୟସର ତିନି ଗୁଣରୁ 4 ବର୍ଷ ଅଧୂକ । ରୋଜିର ବୟସକୁ ‘y’ ବର୍ଷ ନିଅ
ସମାଧାନ:
3y + 4 = 49

(ଖ) ଇର୍‌ଫାନ୍ ପାଖରେ ଥିବା ମାର୍ବଲ ସଂଖ୍ୟା 37 । ଇର୍‌ଫାନ୍ କହିଲା ‘‘ପରମିତ୍ ପାଖରେ ଥିବା ମାର୍ବଲ ସଂଖ୍ୟାର ପାଞ୍ଚ ଗୁଣରୁ 7ଟି ଅଧିକ ମାର୍ବଲ ମୋ’ ପାଖରେ ଅଛି।’’ ପରିମିତ୍ ପାଖରେ ଥିବା ମାର୍ବଲ ସଂଖ୍ୟାକୁ x ନିଅ।
ସମାଧାନ:
5x + 7 = 37