Class 10

Odisha State Board BSE Odisha 10th Class Odia Solutions ଅଳଙ୍କାର Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 10 Odia Grammar ଅଳଙ୍କାର

(A) ନିମ୍ନ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଲେଖ ।

Question 1.
ଅଳଙ୍କାର କାହାକୁ କହନ୍ତି?
Answer:
ସାହିତ୍ୟକୁ ସରସ, ସୁନ୍ଦର ଓ ରମଣୀୟ କରିବାକୁ ଯେଉଁ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟବର୍ଦ୍ଧକ ଉପାଦାନ ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ, ତାହାକୁ ଅଳଙ୍କାର କୁହାଯାଏ ।

Question 2.
ଅଳଙ୍କାର ମୁଖ୍ୟତଃ କେତେ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ଓ କ’ଣ କ’ଣ ?
Answer:
ଅଳଙ୍କାର ମୁଖ୍ୟତଃ ଦୁଇ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ; ଯଥା— (୧) ଶବ୍ଦାଳଙ୍କାର, (୨) ଅର୍ଥାଳଙ୍କାର ।

Question 3.
ଶବ୍ଦାଳଙ୍କାର କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଯାହାଦ୍ଵାରା ଶବ୍ଦ ସରସ, ସୁନ୍ଦର ଓ ଶ୍ରୁତିମଧୁର ହୁଏ, ତାହାକୁ ଶବ୍ଦାଳଙ୍କାର କୁହାଯାଏ ।

Question 4.
ଦୁଇଟି ଶବ୍ଦାଳଙ୍କାର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ଦୁଇଟି ଶବ୍ଦାଳଙ୍କାରର ନାମ ହେଲା– ଅନୁପ୍ରାସ, ଯମକ ।

Question 5.
ଅର୍ଥାଳଙ୍କାର କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଯାହାଦ୍ଵାରା ଅର୍ଥ ରମଣୀୟ ଓ ଚିତ୍ତାକର୍ଷକ ହୁଏ, ତାହାକୁ ଅର୍ଥାଳଙ୍କାର କୁହାଯାଏ ।

Question 6.
ଦୁଇଟି ଅର୍ଥଳାଙ୍କାରର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ଉପମା, ରୂପକା

Question 7.
ପଦ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ବା ଏକାଧିକ ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣ ବାରମ୍ବାର ଉଚ୍ଚାରିତ ହେଲେ କେଉଁ ଅଳଙ୍କାର ହୁଏ ?
Answer:
ପଦ ମଧ୍ଯରେ ଏକ ବା ଏକାଧିକ ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣ ବାରମ୍ବାର ଉଚ୍ଚାରିତ ହେଲେ ଅନୁପ୍ରାସ ଅଳଙ୍କାର ହୁଏ ।

Question 8.
ଉକ୍ ଳ – କମଳା – ବିଳାସ – ଦାର୍ଘିକା
ପରାଳ – ମାଳିନୀ – ନାଳାମ୍ବୁ – ଚିଲିକା
ଏଠାରେ କେଉଁ ଅଳଙ୍କାର ହୋଇଛି ?
Answer:
ଏଠାରେ କେଉଁ ଅଳଙ୍କାର ହୋଇଛି

Question 9.
ଯମକ ଅଳଙ୍କାର କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଭିନ୍ନାର୍ଥବୋଧକ ଏକପ୍ରକାର ଶବ୍ଦର ବାରମ୍ବାର ଆବୃତ୍ତିକୁ ଯମକ ଅଳଙ୍କାର କୁହାଯାଏ ।

Question 10.
ଯମକ ଅଳଙ୍କାର ପ୍ରଧାନତଃ କେତେ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ଓ କ’ଣ କ’ଣ ?
Answer:
ଯମକ ଅଳଙ୍କାର ପ୍ରଧାନତଃ ପାଞ୍ଚ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ; ଯଥା— (୧) ଆଦ୍ୟ ଯମକ (୨) ମଧ୍ଯ ଯମକ (୩) ପ୍ରାନ୍ତ ଯମକ (୪) ମାଳ ଯମକ (୫) ସର୍ବ ଯମକ ।

Question 11.
ବରଜୀବ ରସେ ଦେଇ ମାନସ
ବରଜି ବରଷେ ଅମେଧ୍ୟ ଗ୍ରାସ – ଏଠାରେ କେଉଁ ଅଳଙ୍କାର ହୋଇଛି
Answer:
ଯମକ ଅଳଙ୍କାର ।

Question 12.
ଶ୍ଳେଷ ଅଳଙ୍କାର କେଉଁଠାରେ ହୁଏ ?
Answer:
ଯେଉଁଠାରେ ଗୋଟିଏ ଶବ୍ଦ ଦୁଇବା ତହିଁରୁ ଅଧିକ ଭିନ୍ନାର୍ଥ ପ୍ରକାଶ କରେ, ସେଠାରେ ଶ୍ଳେଷ ଅଳଙ୍କାର ହୁଏ ।

Question 13.
ଶିଷ୍ଟପଦ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଯେଉଁ ଶବ୍ଦ ଏକାଧିକ ଅର୍ଥ ପ୍ରକାଶ କରେ, ତାକୁ ଶ୍ଲିଷ୍ଟ ପଦ କୁହାଯାଏ ।

Question 14.
ଶ୍ଳେଷ ଅଳଙ୍କାର କେତେ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ଓ କ’ଣ କ’ଣ ?
Answer:
ଶ୍ଳେଷ ଅଳଙ୍କାର ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ; ଯଥା— (୧) ଅଭଙ୍ଗ ଶ୍ଳେଷ, (୨) ସଭଙ୍ଗ ଶ୍ଳେଷ, (୩) ଭଙ୍ଗାଭଙ୍ଗ ଶ୍ଳେଷ ।

Question 15.
ଅଭଙ୍ଗ ଶ୍ଳେଷ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
Answer:
ଯେଉଁଠାରେ ଶବ୍ଦ ଅଖଣ୍ଡିତ ରହି ଏକାଧ୍ଵ ଅର୍ଥ ପ୍ରକାଶ କଲେ, ତାକୁ ଅଭଙ୍ଗ ଶ୍ଳେଷ କୁହାଯାଏ ।

Question 16.
ସଭଙ୍ଗ ଶ୍ଳେଷ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଯେଉଁଠାରେ ଶବ୍ଦ ଖଣ୍ଡିତ ହୋଇ ଭିନ୍ନାର୍ଥ ପ୍ରକାଶ କରେ, ତାକୁ ସଭଙ୍ଗ ଶ୍ଳେଷ କୁହାଯାଏ ।

Question 17.
ଭଙ୍ଗାଭଙ୍ଗ ଶ୍ଳେଷ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଯେଉଁଠାରେ ଅଭଙ୍ଗ ଓ ସଭଙ୍ଗ ଶ୍ଳେଷ ଉଭୟ ରହିଥା’ନ୍ତି, ତାକୁ ଭଙ୍ଗାଭଙ୍ଗ ଶ୍ଳେଷ କୁହାଯାଏ ।

Question 18.
ବାବୁ ନାକଶିରୀ ଦାନ ଯୋଗ୍ୟ ଯୋଷାକୁ,
ବିହର କାନନ କର ଆଲିଙ୍ଗନକୁ । -ଏଠାରେ କି ଅଳଙ୍କାର ହୋଇଛି ?
Answer:
ଏଠାରେ ପ୍ରଥମ ପାଦରେ ଅଭଙ୍ଗ ଶ୍ଳେଷ ଓ ଦ୍ବିତୀୟ ପାଦରେ ସଭଙ୍ଗ ଶ୍ଳେଷ ଥ‌ିବା ହେତୁ ଏହାକୁ ଭଙ୍ଗାଭଙ୍ଗ ଶ୍ଳେଷ କୁହାଯାଏ ।

Question 19.
ଉପମେୟ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଯାହାକୁ ତୁଳନା ଦିଆଯାଏ ତାହାକୁ ଉପମେୟ କୁହାଯାଏ ।

Question 20.
ଉପମାନ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଯାହା ସହିତ ତୁଳନା କରାଯାଏ, ତାହାକୁ ଉପମାନ କୁହାଯାଏ ।

Question 21.
‘ମୁଖ ଚନ୍ଦ୍ର ପରି ସୁନ୍ଦର’ । – ଏଠାରେ ଥ‌ିବା ଉପମେୟ ତଥା ଉପମାନକୁ ଦର୍ଶାଅ ।
Answer:
ଏଠ।ରେ ‘ମୁଖ’ ଉପରେୟ ଏବଂ ‘ଚନ୍ଦ୍ର’ ଉପମାନା

Question 22.
ସାଧାରଣତଃ କାହାକୁ ଉପମାନ ଭାବେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଏ ?
Answer:
ସାଧାରଣତଃ ପ୍ରକୃତିର ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ ବିଭବ କିମ୍ବା ଅଧିକ ଗୁଣବିଶିଷ୍ଟ ବସ୍ତୁକୁ ଉପମାନ ଭାବେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଏ ।

Question 23.
ସାଧାରଣ ଧର୍ମ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
Answer:
ଉପମେୟ ଓ ଉପମାନକୁ ଯେଉଁ ସାଧାରଣ ଗୁଣ ହେତୁ ତୁଳନା କରାଯାଏ, ତାହାକୁ ସାଧାରଣ ଧର୍ମ କହନ୍ତି ।

Question 24.
ଉପମାବାଚକ ପଦ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
Answer:
ଉପମେୟ ଓ ଉପମାନ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ସାଧାରଣ ଧର୍ମକୁ ଯେଉଁ ଶବ୍ଦ ସଂଯୋଗ କରେ ଅଥବା ସେମାନଙ୍କ ସାଦୃଶ୍ୟକୁ ପ୍ରକାଶ କରେ, ତାହାକୁ ଉପମାବାଚକ ଶବ୍ଦ କୁହାଯାଏ ।

Question 25.
ଉପମାବାଚକ ଶବ୍ଦର ଉଦାହରଣ ଦିଅ ।
Answer:
ପରି, ଯେହ୍ନେ, ଯଥା – ପ୍ରଭୃତି ଉପମାବାଚକ ପଦ ଅଟନ୍ତି ।

Question 26.
ଉପମା ଅଳଙ୍କାର କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଯେଉଁ ବାକ୍ୟରେ ଉପମାନ, ଉପମେୟ ସମାନ ଧର୍ମ ବିଶିଷ୍ଟ ହୋଇଥା’ନ୍ତି ଓ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ସାଦୃଶ୍ୟ ପରି, ତୁଲ୍ୟ ପ୍ରଭୃତି ସାଧାରଣବୋଧକ ଶବ୍ଦଦ୍ଵାରା ଅଭିହିତ ହୋଇଥାଏ, ତାକୁ ଉପମା ଅଳଙ୍କାର କୁହାଯାଏ ।

Question 27.
ଖଣ୍ଡ ଖଣ୍ଡ ଧଳମେଘ ସୁନୀଳ ଅମ୍ବରେ
ଭାସଇ ବୋଇତ ଯଥା ନୀଳ ସମୁଦ୍ରରେ– ଏଠାରେ କି ଅଳଙ୍କାର ହୋଇଛି ?
Answer:
ଏଠାରେ ଉପମା ଅଳଙ୍କାର ହୋଇଛି ।

Question 28.
ମାଳୋପମା କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
Answer:
ଗୋଟିଏ ଉପମେୟ ପାଇଁ ଏକାଧ୍ୱ ଉପମାନର ବର୍ଣ୍ଣନା ଥିଲେ, ତାକୁ ମାଳୋପମା ଅଳଙ୍କାର କୁହାଯାଏ ।

Question 29.
ଉତ୍ପ୍ରେକ୍ଷା ଅଳଙ୍କାର କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ପ୍ରକୃତ ବସ୍ତୁରେ (ଉପମେୟରେ) ଅପ୍ରକୃତ ବସ୍ତୁ (ଉପମାନ)ର ସମ୍ଭାବନା ବା ତର୍କଣା କରାଗଲେ ଉତ୍ପ୍ରେକ୍ଷା ଅଳଙ୍କାର ହୁଏ ।

Question 30.
ଉତ୍ପ୍ରେକ୍ଷାବାଚକ ପଦର ଉଦାହରଣ ଦିଅ ।
Answer:
କି, ଅବା, କିବା, ସତେ ପ୍ରଭୃତି ଉତ୍ପ୍ରେକ୍ଷାବାଚକ ଶବ୍ଦ ଅଟନ୍ତି ।

Question 31.
ତ୍ତତ୍ପ୍ରେକ୍ଷାଚାଚକ ପଦର ଉଦାହରଣ ଦିଆ
ନୀରଭେଦି କିବା ଉଠେ ଐରାବତ ।– ଏଠାରେ କି ଅଳଙ୍କାର ହୋଇଛି ?
Answer:
ଏଠାରେ ଉକ୍ଷା ଅଳଙ୍କାର ହୋଇଛି ।

Question 32.
ରୂପକ ଅଳଙ୍କାର କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
Answer:
ଉପମାନ ଓ ଉପମେୟ ମଧ୍ୟରେ ଅଭେଦ କଳ୍ପିତ|କଥ୍ତ ହେଲେ ଏବଂ ଉପମେୟରେ ଉପମାନର ଆରୋପ ହେଲେ ରୂପକ ଅଳଙ୍କାର ହୁଏ ।

Question 33.
ଉପମାଳଙ୍କାର ଓ ରୂପକାଳଙ୍କାର ମଧ୍ୟରେ ପାର୍ଥକ୍ୟ କ’ଣ?
Answer:
ଉପମ୍ଭାଳଙ୍କାରରେ ଉପମାନ ଓ ଉପମେୟ ମଧ୍ଯରେ ଅଭେଦ କଳ୍ପନା କରାଯାଇଥାଏ; କିନ୍ତୁ ରୂପକାଳଙ୍କାରରେ ’

Question 34.
କଳୁଷ ପଙ୍କ ମୁହଁ କେଡ଼େ ମିଳନ,
କେମନ୍ତେ ସରି ତୋର ହେବି ନଳିନ ! – ଏଠାରେ କେଉଁ ଅଳଙ୍କାର ହୋଇଛି ?
Answer:
ଏଠାରେ ରୂପକ ଅଳଙ୍କାର ହୋଇଛି।

Question 35.
‘ଜାତି ପ୍ରେମବହ୍ନି ପ୍ରଜ୍ବଳିତ କର’– ରେଖାଙ୍କିତ ପଦଗୁଡ଼ିକରେ କେଉଁ ଅଳଙ୍କାର ପ୍ରଯୁକ୍ତ ହୋଇଛି ?
Answer:
ରେଖାଙ୍କିତ ପଦଗୁଡ଼ିକରେ ରୂପକ ଅଳଙ୍କାର ପ୍ରଯୁକ୍ତ ।

Question 36.
ପ୍ରଚେତା ପ୍ରବାଳ ପ୍ରାସାଦର ରୁଚି,
ନୀଳ ନୀରୁ ଅବା ଫୁଟି ବାହାରୁଚି ।
ଏଠାରେ କେଉଁ ଅଳଙ୍କାର ହୋଇଛି ?
Answer:
ଏଠାରେ ଉକ୍ଷା ଅଳଙ୍କାର ରହିଛି ।

Question 37.
ଦେଖି ନବକାଳିକା ଚ୍କାଲିକା ମାଳିକା
ଆଳି କାଳିକା କାନ୍ତ ସ୍ମରି ।
ଏଠାରେ କେଉଁ ଅଳଙ୍କାର ଅଛି ?
Answer:
ଏଠାରେ ଅନୁପ୍ରାସ ଅଳଙ୍କାର ହୋଇଛି ।

Question 38.
କୀର୍ତ୍ତି ସଉରଭ ଗଲା ଦିଗେ ଦିଗେ ଭାସି – ଏଠାରେ କିଏ ଉପମାନ ଓ କିଏ ଉପମେୟ ଦର୍ଶାଅ ।
Answer:
ଏଠାରେ ଉପମାନ ସଉରଭ ଓ କୀର୍ତ୍ତି ଉପମେୟ ଅଟେ ।

Odisha State Board BSE Odisha 10th Class Odia Solutions ଛନ୍ଦ Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 10 Odia Grammar ଛନ୍ଦ

(A) ନିମ୍ନ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଲେଖ

Question 1.
ଛନ୍ଦ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
Answer:
ପଦ୍ୟ ବା କବିତା ରଚନାରେ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ନିୟମ ବା ଶୈଳୀକୁ ଛନ୍ଦ କୁହାଯାଏ ।

Question 2.
ଛାନ୍ଦ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
Answer:
ଗୋଟିଏ ଗୋଟିଏ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଛନ୍ଦରେ ରଚିତ ହୋଇଥିବାରୁ ପ୍ରାଚୀନ ପଦ୍ୟ ବା କବିତାକୁ ଛାନ୍ଦ କହନ୍ତି ।

Question 3.
ଛନ୍ଦ କେତେଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ଓ କ’ଣ କ’ଣ ?
Answer:
ଛନ୍ଦ ଦୁଇଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ; ଯଥା- (୧) ମିତ୍ରାକ୍ଷର (୨) ଅମିତ୍ରାକ୍ଷର ।

Question 4.
ମିତ୍ରାକ୍ଷର ଛନ୍ଦ କେତେ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ଓ କ’ଣ କ’ଣ ?
Answer:
ମିତ୍ରାକ୍ଷର ଛନ୍ଦ ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ; ଯଥା (କ) ପୂର୍ଣ୍ଣ ମିତ୍ରାକ୍ଷର, (ଖ) ଅପୂର୍ଣ୍ଣ ମିତ୍ରାକ୍ଷର, (ଗ) ଏକାନ୍ତର ମିତ୍ରାକ୍ଷର ।

Question 5.
ପଦ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
Answer:
ଯେକୌଣସି କବିତା କେତେଗୁଡ଼ିଏ ପଦରେ ବିଭକ୍ତ ।

Question 6.
ମଙ୍ଗଳେ ଅଇଲା ଉଷା ପ୍ରିଚକ ରାଜାବ ଦୃଶା
ଜାନକୀ ଦର୍ଶନ ତୃଷ୍ଣା ହୃଦୟେ ବହି,
କରିପଲ୍ଲବେ ନାହାର ମୁକ୍ତାଧରି ଉପହାର
ସତୀଙ୍କ ବାସ-ବାହାର ପ୍ରାଙ୍ଗଣେ ରହି,
କଳକଶୃ କଣ୍ଢେ କହିଲା,
ଦରଶନ ଦିଅ ସତି, ରାତି ପାହିଲା । – ଏହା କେଉଁ ଛନ୍ଦରେ ରଚିତ ?
Answer:
ଏହା ଚୋଖ୍ ଛନ୍ଦରେ ରଚିତ ।

Question 7.
ପାଦ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
Answer:
ପଦର ପ୍ରତ୍ୟେକ ପଙ୍କ୍ତିକୁ ପାଦ କହନ୍ତି।

Question 8.
ପ୍ରତିଟି ପଦରେ କେତୋଟି ପାଦ ଥାଏ ?
Answer:
ପ୍ରତିଟି ପଦରେ ଦୁଇ ବା ତତୋଽଧ୍ଵକ ପାଦ ଥାଏ ।

Question 9.
ଯତି କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଛନ୍ଦର ନିୟମ ଅନୁସାରେ ରଚିତ ହୋଇଥିବା ପଦ୍ୟକୁ ଗାନ ବା ଆବୃତ୍ତି କଲାବେଳେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପାଦର ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଅକ୍ଷର ଉପରେ ବିଶ୍ରାମ ନେବାକୁ ହୁଏ । ଏହି ବିଶ୍ରାମ ବା ଶ୍ଵାସଘାତକୁ ଯଦି ବା ଯତିପାତ କୁହାଯାଏ ।

Question 10.
ଦାଣ୍ଡିବୃତ୍ତର ପାଦ ସଂଖ୍ୟା କେତେ?
Answer:
ଦାଣ୍ଡିବୃତ୍ତର ପାଦ ସଂଖ୍ୟା ଦୁଇ ।

Question 11.
ଦାଣ୍ଡିବୃତ୍ତର ପ୍ରତି ପାଦରେ କେତୋଟି ଲେଖାଏଁ ଅକ୍ଷର ଥାଏ ?
Answer:
ଦାଣ୍ଡିବୃତ୍ତର ପ୍ରତି ପାଦର ଅକ୍ଷର ସଂଖ୍ୟା ଅସମାନ ।

Question 12.
ଦାଣ୍ଡିବୃତ୍ତ ଛନ୍ଦର ଯତି କ’ଣ ?
Answer:
ଦାଣ୍ଡିବୃତ୍ତ ଛନ୍ଦର ଅକ୍ଷର ସଂଖ୍ୟା ବୋଲିଲାବେଳେ ସ୍ଵର ଲମ୍ବାଇ ନିଜ ସୁବିଧା ଅନୁସାରେ ବିଶ୍ରାମ ନିଏ ବା ଯତିପାତ କରେ ।

Question 13.
ସାରଳା ଦାସଙ୍କ ‘ମହାଭାରତ’ କେଉଁ ବୃତ୍ତରେ ରଚିତ ?
Answer:
ସାରଳା ଦାସଙ୍କ ‘ମହାଭାରତ’ ଦାଣ୍ଡି ବୃତ୍ତରେ ରଚିତ ।

Question 14.
ବଳରାମ ଦାସଙ୍କ ‘ଦାଣ୍ଡି ରାମାୟଣ’ କେଉଁ ବୃତ୍ତରେ ରଚିତ ?
Answer:
ବଳରାମ ଦାସଙ୍କ ‘ଦାଣ୍ଡି ରାମାୟଣ’ ଦାଣ୍ଡିବୃତ୍ତରେ ରଚିତ ।

Question 15.
ଚୈତନ୍ୟ ଦାସଙ୍କ ‘ବିଷ୍ଣୁଗର୍ଭ ପୁରାଣ’ କେଉଁ ବୃତ୍ତରେ ରଚିତ ?
Answer:
ଚୈତନ୍ୟ ଦାସଙ୍କ ‘ବିଷ୍ଣୁଗର୍ଭ ପୁରାଣ’ ଦାଣ୍ଡି ବୃତ୍ତରେ ରଚିତ ।

Question 16.
‘ଏଥୁ ଅନନ୍ତରେ ଗୋ ପାର୍ବତୀ ଦେବୀ ଶୁଣ ମାଲ୍ୟବନ୍ତ ପର୍ବତେ ରହିଲେ ରଘୁରାଣ ।’- ଏହି ପଦଟି କେଉଁ ଛନ୍ଦରେ ରଚିତ ?
Answer:
ଏହି ପଦଟି ଦାଣ୍ଡି ବୃତ୍ତରେ ରଚିତ ।

Question 17.
ଭାଗବତବାଣୀ/ଗୁଜରୀ ଛନ୍ଦରେ କେତୋଟି ପାଦରେ ଗୋଟିଏ ପଦ ହୁଏ ?
Answer:
ଭାଗବତବାଣୀ/ଗୁଜ୍ଜରୀ ଛନ୍ଦରେ ଦୁଇଟି ପାଦରେ ଗୋଟିଏ ପଦ ହୁଏ ।

Question 18.
ଗୁଜରୀ ଛନ୍ଦରେ ପ୍ରତି ପାଦର ଅକ୍ଷର ସଂଖ୍ୟା କେତେ ?
Answer:
ଗୁଜରୀ ଛନ୍ଦରେ ପ୍ରତି ପାଦର ଅକ୍ଷର ସଂଖ୍ୟା ‘ନଅ’ ।

Question 19.
ଭାଗବତବାଣୀ / ଗୁଜରୀ ଛନ୍ଦକୁ ଆଉ କେଉଁ ଛନ୍ଦ ବୋଲି କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଭାଗବତବାଣୀ/ଗୁଜରୀ ଛନ୍ଦକୁ ନବାକ୍ଷରୀବୃତ୍ତ ବା ନବାକ୍ଷରୀ ଛନ୍ଦ ବୋଲି କୁହାଯାଏ ।

Question 20.
ଗୁଜରୀ ଛନ୍ଦର ପ୍ରତି ପାଦର କେଉଁ କେଉଁ ଅକ୍ଷର ଉପରେ ଯତିପାତ ହୁଏ ?
Answer:
ଗୁଜରୀ ଛନ୍ଦର ପ୍ରତି ପାଦର ତୃତୀୟ, ପଞ୍ଚମ ଶେଷ ଅକ୍ଷର ଉପରେ ଯତିପାତ ହୁଏ ।

Question 21.
ଅମୃତ ‘ବିନୟ’ ବଚନ’ । କହି ତୋ’ଷିବ ‘ପ୍ରାଣୀମନ’ – ଏହି ପଦଟି କେଉଁ ଛନ୍ଦରେ ରଚିତ ?
Answer:
ଏହି ପଦଟି ଗୁଜରୀ ଛନ୍ଦରେ ରଚିତ ।

Question 22.
ନଟବାଣୀ / ବିଭାସକେଦାର ଛନ୍ଦରେ ପ୍ରତି ପଦରେ କେତୋଟି ପାଦ ଥାଏ ?
Answer:
ନଟମାଶା / ବିଭାସକେବାର ଛନ୍ଦରେ ପ୍ରତି ପଦରେ ଦୁଇଟି ପାଦ ଆଏ?

Question 23.
ନଟବାଣୀ ଛନ୍ଦର ପ୍ରତି ପାଦର ଅକ୍ଷର ସଂଖ୍ୟା କେତେ ?
Answer:
ନଟବାଣୀ ଛନ୍ଦର ପ୍ରତି ପାଦର ଅକ୍ଷର ସଂଖ୍ୟା ବାର ।

Question 24.
ନଟବାଣୀ ଛନ୍ଦରେ ପ୍ରତି ପାଦରେ କେଉଁ କେଉଁ ଅକ୍ଷର ଉପରେ ଯତିପାତ ହୁଏ ?
Answer:
ନଣବାଣୀ ଛନ୍ଦର ପ୍ରତି ପାଦର ତୃତୀୟ, ଷଷ୍ଠ, ନବମ ଏବଂ ଶେଷ ଅକ୍ଷର ଉପରେ ଯତିପାତ ହୁଏ ।

Question 25.
ଉତ୍କଳ’-କମଳା’-ବିଳାସ’ – ଦୀର୍ଘକା’ ।.
ମରାଳ’ –ମାଳିନୀ’ -ନୀଳାମ୍ବୁ’-ଚିଲିକା’ । (ଏହା କେଉଁ ଛନ୍ଦରେ ରଚିତ ?)
Answer:
ଏହି ପଦଟି ବିଭାସକେଦାର ଛନ୍ଦରେ ରଚିତ ।

Question 26.
ରାମକେରୀ ଛନ୍ଦରେ ପ୍ରତି ପଦରେ କେତୋଟି ପାଦ ଥାଏ ?
Answer:
ରାମକେରୀ ଛନ୍ଦରେ ପ୍ରତି ପଦରେ ଦୁଇଟି ପାଦ ଥାଏ ।

Question 27.
ରାମକେରା ଛନ୍ଦର ପ୍ରତି ପାଦର ଅକ୍ଷର ସଂଖ୍ୟା କେତେ?
Answer:
ରାମକେରୀ ଛନ୍ଦର ପ୍ରତି ପାଦର ଅକ୍ଷର ସଂଖ୍ୟା ୧୬ ।

Question 28.
ରାମକେରୀ ଛନ୍ଦର ପ୍ରତି ପାଦର କେଉଁ କେଉଁ ଅକ୍ଷର ଉପରେ ଯତିପାତ ହୁଏ ?
Answer:
ରାମକେରୀ ଛନ୍ଦର ପ୍ରତି ପାଦର ନବମ, ଏକାଦଶ ଓ ଷୋଡ଼ଶ ଅକ୍ଷର ଉପରେ ଯତିପାତ ହୁଏ ।

Question 29.
କଲାକଳେବର କହ୍ନାଇ ସଙ୍ଗେ ରୋହିଣୀ ସୁତ କରନ୍ତି ମଥୁରା ବିଜୟେ ଦାଣ୍ଡେ ଦେଖ ସଙ୍ଗାତ । –ଏହା କେଉଁ ଛନ୍ଦରେ ରଚିତ ?
Answer:
ଏହା ରାମକେରୀ ଛନ୍ଦରେ ରଚିତ ।

Question 30.
ବଙ୍ଗଳାଶ୍ରୀ ଛନ୍ଦରେ ପ୍ରତି ପଦରେ କେତୋଟି ପାଦ ଥାଏ ?
Answer:
ବଙ୍ଗଳାଶ୍ରୀ ଛନ୍ଦରେ ପ୍ରତି ପଦରେ ଦୁଇଟି ପାଦ ଥାଏ ।

Question 31.
ବଙ୍ଗଳାଶ୍ରୀ ଛନ୍ଦର ପ୍ରତି ପାଦର ଅକ୍ଷର ସଂଖ୍ୟା କେତେ ?
Answer:
ବଙ୍ଗଳାଶ୍ରୀ ଛନ୍ଦର ପ୍ରତି ପାଦର ଅକ୍ଷର ସଂଖ୍ୟା କୋଡ଼ିଏ ।

Question 32.
ବଙ୍ଗଳାଶ୍ରୀ ଛନ୍ଦର ପ୍ରତି ପାଦର କେଉଁ କେଉଁ ଅକ୍ଷର ଉପରେ ଯତିପାତ ହୁଏ ?
Answer:
ବଙ୍ଗଳାଶ୍ରୀ ଛନ୍ଦର ପ୍ରତି ପାଦର ଷଷ୍ଠ, ଦ୍ଵାଦଶ, ଅଷ୍ଟାଦଶ ଓ ଶେଷ ଅକ୍ଷର ଉପରେ ଯତିପାତ ହୁଏ ।

Question 33.
ମାଆ ମାଆ ବୋଲି କେତେ ମୁଁ ଖୋଜିଲି
ମାଆକୁ ପାଇଲି ନାହିଁ ।
ଭାଇ ଭାଇ ବୋଲି କେତେ ମୁଁ ଡାକିଲି
ନ ଦେଲେ ଉତ୍ତର କେହି ।
ଏହା କେଉଁ ଛନ୍ଦରେ ରଚିତ ?
Answer:
ଏହା ବଙ୍ଗଳାଶ୍ରୀ ଛନ୍ଦରେ ରଚିତ ।

Question 34.
ଶଙ୍କରାଭରଣ ଛନ୍ଦରେ କେତୋଟି ପାଦରେ ଏକପଦ ହୁଏ ?
Answer:
ଶଙ୍କରାଭରଶ ଛନ୍ଦରେ ଚାରି ପାଦରେ ଏକପଦ ହୁଏ।

Question 35.
ଶଙ୍କରାଭରଣ ଛନ୍ଦର ପ୍ରଥମ, ଦ୍ଵିତୀୟ ଓ ଚତୁର୍ଥ ପାଦର ଅକ୍ଷର ସଂଖ୍ୟା କେତେ ?
Answer:
ଶଙ୍କରାଭରଣ ଛନ୍ଦର ପ୍ରଥମ, ଦ୍ଵିତୀୟ ଓ ଚତୁର୍ଥ ପାଦର ଅକ୍ଷର ସଂଖ୍ୟା ଚଉଦ ।

Question 36.
ଶଙ୍କରାଭରଣ ଛନ୍ଦର ତୃତୀୟ ପାଦର ଅକ୍ଷର ସଂଖ୍ୟା କେତେ?
Answer:
ଶଙ୍କରାଭରଣ ଛନ୍ଦର ତୃତୀୟ ପାଦର ଅକ୍ଷର ସଂଖ୍ୟା ଆଠ ।

Question 37.
ଶଙ୍କରାଭରଣ ଛନ୍ଦର ତୃତୀୟ ପାଦର କେଉଁ କେଉଁ ଅକ୍ଷର ଉପରେ ଯତିପାତ ହୁଏ ?
Answer:
ଶଙ୍କରାଭରଣ ଛନ୍ଦର ତୃତୀୟ ପାଦର ଦ୍ବିତୀୟ, ଷଷ୍ଠ ଓ ଶେଷ ଅକ୍ଷର ଉପରେ ଯତିପାତ ହୁଏ ।

Question 38.
ଶଙ୍କରାଭରଣ ଛନ୍ଦର ପ୍ରଥମ, ଦ୍ୱିତୀୟ ଓ ଚତୁର୍ଥ ପାଦର କେଉଁ କେଉଁ ଅକ୍ଷର ଉପରେ ଯତିପାତ ହୁଏ ?
Answer:
ଶଙ୍କରାଭରଣ ଛନ୍ଦର ପ୍ରଥମ, ଦ୍ୱିତୀୟ ଓ ଚତୁର୍ଥ ପାଦର ଅଷ୍ଟମ, ଏକାଦଶ ଓ ଶେଷ ଅକ୍ଷର ଉପରେ ଯତିପାତ

Question 39.
‘ହେ ଆନନ୍ଦମୟ କୋଟି ଭୁବନପାଳକ
ଅଧମ ଅକ୍ଷମ ମୁହିଁ ଅବୋଧ ବାଳକ
ଜ୍ଞାନ ଦାତା ଭଗବାନ
ଦିଅ ମୋତେ ଶୁଭ ବୁଦ୍ଧି ଦିଅ ଦିବ୍ୟ ଜ୍ଞାନ ।’ –ଏହା କେଉଁ ଛନ୍ଦରେ ରଚିତ ?
Answer:
ଏହା ଶଙ୍କରାଭରଣ ଛନ୍ଦରେ ରଚିତ ।

Question 40.
ଚୋଖ୍ ଛନ୍ଦର ଗୋଟିଏ ପଦ କେତେ ପାଦ ବିଶିଷ୍ଟ ?
Answer:
ଚୋଖ୍ ଛନ୍ଦର ଗୋଟିଏ ପଦ ଚାରିପାଦ ବିଶିଷ୍ଟ ଅଟେ ।

Question 41.
ଚୋଖ୍ ଛନ୍ଦର ପ୍ରଥମ ଓ ଦ୍ବିତୀୟ ପାଦ କେତେ ଅକ୍ଷର ବିଶିଷ୍ଟ
Answer:
ଚୋଖ୍ ଛନ୍ଦର ପ୍ରଥମ ଓ ଦ୍ବିତୀୟ ପାଦ ଅଣତିରିଶ ଅକ୍ଷରବିଶିଷ୍ଟ ।

Question 42.
ଚୋଖ୍ ଛନ୍ଦର ୩ୟ ପାଦ କେତେ ଅକ୍ଷର ବିଶିଷ୍ଟ ?
Answer:
ଚୋଖ୍ ଛନ୍ଦର ୩ୟ ପାଦ ନଅ ଅକ୍ଷର ବିଶିଷ୍ଟ ।

Question 43.
ଚୋଖ୍ ଛନ୍ଦର ୪ର୍ଥ ପାଦ କେତେ ଅକ୍ଷର ବିଶିଷ୍ଟ ?
Answer:
ଚୋଖ୍ ଛନ୍ଦର ୪ର୍ଥ ପାଦ ତେର ଅକ୍ଷର ବିଶିଷ୍ଟ ।

Question 44.
ଚୋଖ୍ ଛନ୍ଦର ଚତୁର୍ଥ ପାଦରେ କେଉଁ କେଉଁ ଅକ୍ଷର ଉପରେ ଯତିପାତ ହୁଏ ?
Answer:
ଚୋଖ୍ ଛନ୍ଦର ଚତୁର୍ଥ ପାଦରେ ଷଷ୍ଠ, ଅଷ୍ଟମ ଓ ଶେଷ ଅକ୍ଷର ଉପରେ ଯତିପାତ ହୁଏ ।

Question 45.
ଜଗନ୍ନାଥ ଦାସଙ୍କ ‘ଭାଗବତ’ କେଉଁ ଛନ୍ଦରେ ରଚିତ ?
Answer:
ଜଗନ୍ନାଥ ଦାସଙ୍କ ‘ଭାଗବତ’ ଗୁର୍ଜରା ଛନ୍ଦରେ ରଚିତ।

Question 46.
କ୍ଷମାସାଗର ପୀତବାସ । କ୍ଷମିଲେ ବଳରାମ ଦାସ ।। ଏହା କେଉଁ ଛନ୍ଦରେ ରଚିତ ?
Answer:
ଏହା ଭାଗବତବାଣୀ ଛନ୍ଦରେ ରଚିତ ।

Question 47.
ଟୋପି ଟୋପି ଗୋପୀଚନ୍ଦନ ମଣ୍ଡିଛନ୍ତି କି ସଜେ,
ଟେକିବାରେ ଚାହାଁ ମଥୁରା ଦାଣ୍ଡେ ଗୋବିନ୍ଦ ବିଜେ ।
ଏହା କେଉଁ ଛାନ୍ଦରେ ରଚିତ ?
Answer:
ଏହା ରାମକେରା ଛନ୍ଦରେ ରଚିତ।

Odisha State Board BSE Odisha 10th Class Odia Solutions ଲୋକବାଣୀ Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 10 Odia Grammar ଲୋକବାଣୀ

(A ) ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।

Question 1.
ଲୋକବାଣୀ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
Answer:
ଲୋକମୁଖରେ ଯୁଗଯୁଗ ଧରି ଚଳି ଆସୁଥ‌ିବା ଏବଂ ବିଭିନ୍ନ ପରିସ୍ଥିତିରେ ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଉଥ‌ିବା ବିଶେଷ ଭକ୍ତିଗୁଡ଼ିକୁ ‘ଲୋକବାଣୀ’ ବା ‘ଲୋକୋକ୍ତି’ କହନ୍ତି।

Question 2.
ଆମ ଭାଷାରେ ଏହି ଲୋକବାଣୀଗୁଡ଼ିକୁ ଆଉ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଆମ ଭାଷାରେ ଏହି ଲୋକବାଣୀଗୁଡ଼ିକୁ ପ୍ରବାଦ ଓ ପ୍ରବଚନ ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।

(B) ନିମ୍ନଲିଖ୍ ଲୋକବାଣୀଗୁଡ଼ିକର ଭାବ ସମ୍ପ୍ରସାରଣ କର ।

Question 1.
ଅକାଳେ ନିୟମ ନାସ୍ତି ।
ଅସୁବିଧା ସମୟରେ ନିୟମ ମାନି ଚଳିବା ସମ୍ଭବ ହୋଇ ନ ପାରେ ।

Question 2.
ଅଣ୍ଟିଛୁରୀ ତଣ୍ଟି କାଟେ ।
Answer:
ଆତ୍ମୀୟ ଲୋକ ଶତ୍ରୁତା ଆଚରଣ କରିବା ।

Question 3.
ଅନ୍ଧ ଦେଶେ ଗଲି ଦର୍ପଣ ବିକି ।
Answer:
ମୂର୍ଖଙ୍କ ଆଗରେ ତତ୍ତ୍ଵ କଥା କହିବା ।

Question 4.
ଅଧର୍ମ ବିତ୍ତ ବଢ଼େଇ ବହୁତ ଗଲାବେଳେ ଯାଏ ମୂଳ ସହିତ ।
Answer:
ପାପ ଅର୍ଜିତ ଧନ ସମୂଳେ ନଷ୍ଟ ହୁଏ

Question 5.
ଅଦା ବେପାରୀର ଜାହାଜ ମୂଲ ।
Answer:
ଅନଧ୍କାର ଚର୍ଚ୍ଚା

Question 6.
ଅନ୍ଧ ଥରେ ବାଡ଼ି ହଜାଏ ।
Answer:
ଅଭିଜ୍ଞତାରୁ ସତର୍କ ହେବା ।

Question 7.
ଆଲୋ ସଖ୍ୟ, ଆପଣା ମହତ ଆପେ ରଖ୍ ।
Answer:
ନିଜ ସମ୍ମାନ ନିଜ ହାତରେ ।

Question 8.
ଆଲ୍ଲା ଦିଅନ୍ତି ତ ଛପରଫାଡ଼ି ଦିଅନ୍ତି ।
Answer:
ଈଶ୍ବର ଦୟାକଲେ ଆଶାତୀତ ଫଳ ମିଳେ ।

Question 9.
ଆପଣା ଶିଙ୍ଗରେ ଭୂଇଁ ତାଡ଼ିବା ।
Answer:
ନିଜେ ସମର୍ଥ ହେବା ।

Question 10.
ଉଡ଼ିଗଲା ଚଢ଼େଇର ପର ଗଣିବା ।
Answer:
ଅତି ବୁଦ୍ଧିଆ ।

Question 11.
ଋଷି ଜଟା ଛିଣ୍ଡାଇବା ।
Answer:
ଧୌର୍ଯ୍ୟବାନ୍ ଚ୍ୟକ୍ତି ଅତ୍ୟନ୍ତ କ୍ରୋଧ ପ୍ରକାଶ କରିବା।

Question 12.
ଏ ମନ ଖୋଜୁଥାଏ ଯାହା କାଳେ ପ୍ରାପତ ହୁଏ ତାହା ।
Answer:
ସମୟ ଅନୁଯାୟୀ ମନ ଅନୁସାରେ ଫଳ ମିଳିବା !

Question 13.
କଷ୍ଟ କଲେ କୃଷ୍ଣ ମିଳେ ।
Answer:
ସବୁ ସିଦ୍ଧିର ମୂଳ ହିଁ କଠିନ ପରିଶ୍ରମ ।

Question 14.
କଙ୍କଡ଼ାକୁ ଗୋଳିପାଣି ସୁହାଏ ।
Answer:
ଅସାଧୁ ଲୋକ ପାଇଁ ଗୋଳମାଳିଆ ପରିସ୍ଥିତି ସହାୟକ ହୁଏ ।

Question 15.
କୂପ ମଣ୍ଡୁକ ।
Answer:
ସଙ୍କୁଚିତ ପରିବେଶରେ ବଢ଼ିଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ।

Question 16.
କୋପେ ବର ନ ହେଲେ ତପେ ବର ।
Answer:
ଯେ କୌଣସି ଉପାୟରେ କାର୍ଯ୍ୟ ହାସଲ କରିବା ।

Question 17.
ଖଜୁରି ଗଛର କି ଗୁଣ ଗାଇବି ।
Answer:
କୌଣସି ଲୋକର ପ୍ରତିଟି କର୍ମ ମୂଳରୁ ଖରାପ ।

Question 18.
ଖୋଳ ପର୍ବତ ମାର ମୂଷା ।
Answer:
ଅନସ୍କାର ଚର୍ଚ୍ଚା ।

Question 19.
ଗୁଣ ଚିହ୍ନେ ଗୁଣିଆ, ସୁନା ଚିହ୍ନେ ଗଣିଆ ।
Answer:
ଗୁଣୀ ଗୁଣର ଆଦର କରେ ।

Question 20.
ଘୁଷୁରିକି ପାଚିଲା କଦଳୀ ।
Answer:
ଇତର ବା ଅଯୋଗ୍ୟ ବ୍ୟକ୍ତି ପାଇଁ ଉନ୍ନତ ପରିଚର୍ଯ୍ୟା ।

Question 21.
ଚାଷ ତରତର ବଣିଜ ମଠ ।
Answer:
ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କାର୍ଯ୍ୟକୁ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସମୟରେ ସମ୍ପ୍।ଦନା କରିବା ।

Question 22.
ଜାନ୍ ଯାଉ ମାନ୍ ଥାଉ ।
Answer:
ସମ୍ମାନ ବା ଇଜ୍ଜତ୍ ଜୀବନଠାରୁ ଅଧିକ ।

Question 23.
ଜୋର ଯା’ର ମୁଲକ୍ ତା’ର ।
Answer:
ଶକ୍ତିଶାଳୀ ହିଁ ପ୍ରଭୁତ୍ୱ ବିସ୍ତାର କରେ ।

Question 24.
ତୁଣ୍ଡ ବାଇଦ ସହସ୍ର କୋଶ ।
Answer:
ଲୋକମୁଖରେ କଥା ବହୁଦୂର ପ୍ରସରିଯାଏ ।

Question 25.
ତେଲିଆ ମୁଣ୍ଡରେ ତେଲ ।
Answer:
ଦରିଦ୍ରକୁ ସାହାଯ୍ୟ ନକରି ସ୍ୱଚ୍ଛଳ ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବା ।

(C) ନିମ୍ନଲିଖୂତ ଭାବ ପ୍ରକାଶ କରୁଥିବା ଲୋକବାଣୀଗୁଡ଼ିକ ଲେଖ ।

Question 1.
ଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ଭିନ୍ନ ଚଳଣି ।
Answer:
ବେଶକେ ଫାଙ୍କ ନଈକେ ବାଙ୍କ୍।

Question 2.
ଗୁଣବତା ମାଆଠାରୁ କୁପୁତ୍ର ଜନ୍ମା
Answer:
ଧାନ ପେଟରୁ ବାଳୁଙ୍ଗା ଜାତ ।

Question 3.
ବୃଥା ପରିଶ୍ରମ ।
Answer:
ନଈ ସୁଅକୁ ବାଲିବନ୍ଧ ।

Question 4.
ଅସମ୍ଭବ କଥା କହିବା ।
Answer:
ନ ଦେଖିଲା ଓଉ ଛ’ଫଡ଼ା ।

Question 5.
କିଛି ନ ଥୁବା ଅପେକ୍ଷା ସାମାନ୍ୟ ଥ‌ିବା ଭଲ ।
Answer:
ନାହିଁ ମାମୁଠାରୁ କଣାମାମୁ ଭଲ ।

Question 6.
ଅନ୍ୟାୟ ଉପାୟରେ ଅର୍ଜିତ ଧନ ଅଯଥାରେ ନଷ୍ଟ ହୁଏ ।
Answer:
ପାପଧନ ପ୍ରାୟଶ୍ଚିତ୍ତରେ ଯାଏ।

Question 8.
ବସିବାଠାରୁ କାଶିବା ଭଲ । ଆଳସ୍ୟ ସର୍ବନାଶ କରେ ।
Answer:
ବସି ଖାଇଲେ ନଈବାଲି ସରେ ।

Question 9.
ଶତ୍ରୁର ସୁବିଧା ବିପଦର କାରଣ ।
Answer:
ବକର ବେକ ବଢ଼ିଲେ ମୀନର ବିପତ୍ତି ।

Question 10.
ସ୍ଵାର୍ଥସାଧନ ପରେ ଆଗ୍ରହ କମିଯିବା ।
ଢ-
ବାହା ସରିଲେ ବେଦୀମୁହଁ ପୋଡ଼ା ।

Question 11.
ଅଧ୍ୟବସାୟ ସଫଳତାର ଚାବିକାଠି ।
Answer:
ଯତ୍ନ କଲେ ରତ୍ନ ମିଳେ ।

Question 12.
ଯେତେ ଘୋଡ଼ାଇଲେ ବି ଦୋଷ ଧରାପଡ଼େ ।
Answer:
ଲୁଚିଛି ନା ଗୋଡ଼ ଦିଇଟା ଦିଶୁଛି ।

Question 13.
କର୍ମକୁଣ୍ଠ ଲୋକ ଜୀବନରେ ହାରିଯାଏ ।
Answer:
ଶୋଇଲା ପୁଅର ଭାଗ ନାହିଁ

Question 14.
ଗୁପ୍ତକଥା ପ୍ରଘଟ କରିବା ।
Answer:
ସଭାରେ ହାଣ୍ଡି ଭାଙ୍ଗିବା ।

Question 15.
ଅସୁବିଧା ପରିସ୍ଥିତିର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବା ।
Answer:
ଅଠାକାଠିରେ ପଡ଼ିବା ।

Question 16.
ନିକମା ଲୋକର ବୃଥା ଆସ୍ଫାଳନ ।
Answer:
ଅଳସୁଆର ବାରବାଟା ଚାଷା

Question 17.
ସାମାନ୍ୟ ଖରାପ ଅନେକ ଭଲକୁ ନଷ୍ଟକରେ ।
Answer:
ଅମୃତ ହାଣ୍ଡିରେ ବିଷ କଣିକାଏ ।

Question 18.
ଜିନିଷ ହାତକୁ ଆସିବା ପୂର୍ବରୁ ଉପଯୋଗ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ।
Answer:
ଆଗତ ଚଢ଼େଇକି ବେସର ବଟା ।

Question 19.
ଅସମ୍ଭବ କଥା କଳ୍ପନା କରିବା ।
Answer:
ଆକାଶ କଇଁଆ ଚିଲିକା ମାଛ ।

Question 20.
କୌଣସି କାର୍ଯ୍ୟ ଉତ୍ତମରୂପେ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରି ନ ପାରିବା ।
Answer:
ଆଖୁ କିଆରିରେ ପଶିବା ।

Question 21.
ବାହାର ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ ଥାଇ ଭିତରେ ଶୂନ୍ୟତା ।
Answer:
ଉପର ଚିକ୍‌କଣ ଭିତର ଫମ୍ପା ।

Question 22.
ଦୁର୍ଯୋଗ କେବଳ ଥରେ ଆସେ ନାହିଁ ।
Answer:
ଏକା ମାଘକେ ଶୀତ ଯାଏ ନାହିଁ ।

Question 23.
ଅଧ୍ଵ ଆଶା କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ଅଳ୍ପ ମିଳିବା ।
Answer:
ଓଟ ମୁହଁରେ ଜିରା ।

Question 24.
ଦୃଢ଼ ବଚନ ।
Answer:
କବି ତୁଣ୍ଡ ମେଣ୍ଢାମୁଣ୍ଡ ।

Question 25.
ଜଣକର ଲାଭବେଳେ ଅନ୍ୟ ଜଣଙ୍କର କ୍ଷତି ।
Answer:
କାହାର ପୁଷ ମାସ, କାହାର ସର୍ବନାଶ ।

Odisha State Board BSE Odisha 10th Class Odia Solutions ସାଧାରଣ ଅଶୁଦ୍ଧି Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 10 Odia Grammar ସାଧାରଣ ଅଶୁଦ୍ଧି

(A) ନିମ୍ନଲିଖିତ ବାକ୍ୟଗୁଡ଼ିକରେ ଥ‌ିବା ଅଶୁଦ୍ଧ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକୁ ଶୁଦ୍ଧ କରି ଲେଖ ।

Question 1.
ସମ୍ବଲପୁରର ଶୀତଳଷଷ୍ଠୀ ଯାତ୍ରା ଦେଖିବାକୁ ବହୁତ ଲୋକମାନେ ଆସିଥିଲେ ।
Answer:

Question 2.
ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ସଭାରେ ଆବାଳବୃଦ୍ଧବନିତାଗଣ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ ।
Answer:
ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ସଭାରେ ଆବାଳବୃଦ୍ଧବନିତା ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ ।

Question 3.
ମୁଁ ତୁମର ଉଜ୍ଜ୍ଵଳ ଭବିଷ୍ୟତ କାମନା କରୁଛି ।
Answer:
ମୁଁ ତୁମର ଉଜ୍ଜ୍ଵଳ ଭବିଷ୍ୟତ କାମନା କରୁଛି ।

Question 4.
ସବୁ କବିମାନେ ପ୍ରାକୃତିକ ବର୍ଣ୍ଣନାରେ ସିଦ୍ଧହସ୍ତ ।
Answer:
ସବୁ କବି ପ୍ରକୃତି ବର୍ଣ୍ଣନାରେ ସିଦ୍ଧହସ୍ତ ।

Question 5.
ଶିକ୍ଷୟିତ୍ରୀ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଛାତ୍ରମାନଙ୍କୁ ପ୍ରଶ୍ନ ପଚାରିଲେ ।
Answer:
ଶିକ୍ଷୟିତ୍ରୀ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଛାତ୍ରକୁ ପ୍ରଶ୍ନ ପଚାରିଲେ ।

Question 6.
କୋଲକାତା ଭାରତର ବୃହତମ ନଗରୀ ।
Answer:
କୋଲକାତା ଭାରତର ବୃହତ୍ତମ ନଗରୀ ।

Question 7.
ପିଲାଟି ସଂକ୍ଷିପ୍ତରେ ଉତ୍ତର ଦେଲା ।
Answer:
ପିଲାଟି ସଂକ୍ଷେପରେ ଉତ୍ତର ଦେଲା ।

Question 8.
ଅନନ୍ୟା ସାଷ୍ମାଷିକ ପରୀକ୍ଷାରେ ଶ୍ରେଣୀରେ ପ୍ରଥମ ହେଲା ।
Answer:
ଅନନ୍ୟା ଷାକ୍ଲାସିକ ପରୀକ୍ଷାରେ ଶ୍ରେଣୀରେ ପ୍ରଥମ ହେଲା ।

Question ୨.
ସର୍କସର ବାଘଗୁଡ଼ିକ ହୃଷ୍ଟପୃଷ୍ଠ ନୁହଁନ୍ତି ।
Answer:
ସର୍କସର ବାଘଗୁଡ଼ିକ ହୃଷ୍ଟପୃଷ୍ଠ ନୁହଁନ୍ତି ।

Question 10.
ସେ ସପରିବାର ସହିତ ଭୋଜି ଖାଇ ଯାଇଥିଲେ ।
Answer:
ସେ ସପରିବାର ଭୋଜି ଖାଇ ଯାଇଥିଲେ ।

Question 11.
ମୂଷା ଗଣେଷଙ୍କ ବାହାନ ଅଟେ ।
Answer:
ମୂଷା ଗଣେଶଙ୍କ ବାହନ ଅଟେ ।

Question 12.
ମାନଚିତ୍ର ପଠନଦ୍ୱାରା ଭୌଗଳିକ ଜ୍ଞାନ ବୃଦ୍ଧି ହୁଏ ।
Answer:
ମାନଚିତ୍ର ପଠନଦ୍ୱାରା ଭୌଗୋଳିକ ଜ୍ଞାନ ବୃଦ୍ଧି ହୁଏ ।

Question 13.
ଗିରିଶବାବୁ ଭୁବନେଶ୍ବରରୁ ଦୃତଗାମୀ ବସ୍‌ରେ କୋରାପୁଟ ଗଲେ ।
Answer:
ଗିରୀଶବାବୁ ଭୁବନେଶ୍ୱରରୁ ଦ୍ରୁତଗାମୀ ବସ୍‌ରେ କୋରାପୁଟ ଗଲେ ।

Question 14.
ରବିନ୍ଦ୍ର ଦୌଡ଼ ପ୍ରତିଯୋଗୀତାରେ ପ୍ରଥମ ହେଲା ।
Answer:
ରବୀନ୍ଦ୍ର ଦୌଡ଼ ପ୍ରତିଯୋଗିତାରେ ପ୍ରଥମ ହେଲା ।

(B) ନିର୍ଦ୍ଦେଶାନୁସାରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।

Question 1.
ରେଖାଙ୍କିତ ପଦର ଶୁଦ୍ଧ ରୂପ ଲେଖ ।
Answer:
ପ୍ରତ୍ୟେକ ଲୋକ

Question 2.
ଆଧ୍ୟାକ୍ୟତା – ଶବ୍ଦଟିର ଶୁଦ୍ଧରୂପ ଲେଖ ।
Answer:
ଆଧ‌ିକ୍ୟ

Question 3.
ଏହାକୁ ଶୁଦ୍ଧ କରି ଲେଖେ କ’ଣ ହେବ ?
Answer:
ଜନତାର

Question 4.
ବିଷଣ୍ଢ – ଶବ୍ଦଟିକୁ ଶୁଦ୍ଧ କରି ଲେଖୁଲେ କ’ଣ ହେବ ?
Answer:
ବିଷଣ୍ଣ

Question 5.
ଦୂରାବସ୍ତା ଶବ୍ଦର ଶୁଦ୍ଧରୂପ ଲେଖ ।
Answer:
ଦୁରବସ୍ଥା

Question 6.
ସୂର୍ଯ୍ୟପରାଗ – ଶବ୍ଦଟିକୁ ଶୁଦ୍ଧ କରି ଲେଖ ।
Answer:
ସୂର୍ଯ୍ୟୋପରାଗ

Question 7.
ଉଜ୍ୱଳମୟ – ଶବ୍ଦଟିର ଶୁଦ୍ଧରୂପ ଲେଖ ।
Answer:
ଉଜ୍ଜ୍ବଳ,

Question 8.
ଅନୁସୂୟା – ଶବ୍ଦଟିର ଶୁଦ୍ଧରୂପ କ’ଣ ହେବ ?
Answer:
ଅନସୂୟା

Question 9.
ଅନୁବାଦିତ – ଶୁଦ୍ଧ କରି ଲେଖ ।
Answer:
ଅନୂଦିତ

Question 10.
ଗୋଲକବିହାରି – ଶବ୍ଦଟିର ଶୁଦ୍ଧରୂପ ଲେଖ ।
Answer:
ଗୋଲୋକବିହାରୀ

Question 11.
ଯାତାୟତ – ଶବ୍ଦଟିର ଶୁଦ୍ଧରୂପ ଲେଖ ।
Answer:
ଯାତାୟାତ

Question 12.
ଶିକ୍ଷୟତ୍ରୀ – ଶବ୍ଦଟିକୁ ଶୁଦ୍ଧ କରି ଲେଖ ।
Answer:
ଶିକ୍ଷୟିତ୍ରୀ

1. ଗୋଟିଏ ପିମ୍ପୁଡ଼ିଟିଏ :

2. ଲିଙ୍ଗଗତ ଅଶୁଦ୍ଧି :

3. ବିଶେଷ୍ୟ ଓ ବିଶେଷଣଗତ ଅଶୁଦ୍ଧି :

4. ‘ଣତ୍ୱ’ ବିଧ୍ଵଗତ ଅଶୁଦ୍ଧି :

5. ତ୍ଵ’ ବିଧ୍ ଗତ ଅଶୁଦ୍ଧି

6. ସନ୍ଧିଗତ ଅଶୁଦ୍ଧି:

7. ସମାସଗତ ଅଶୁଦ୍ଧି

8. କୃଦନ୍ତ୍ରଗତ ଅଶୁଦ୍ଧି:

9. ତଜ୍ଜିତଗତ ଅଶୁଦ୍ଧି:

10. ବନାନଗତ ଅଶୁଦ୍ଧି:

Odisha State Board BSE Odisha 10th Class Odia Solutions ରୂଢ଼ି (ରୁହ୍ + ତି) Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 10 Odia Grammar ରୂଢ଼ି (ରୁହ୍ + ତି)

(A) ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।

Question 1.
ରୂଢ଼ ଶବ୍ଦ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
Answer:
ଯେଉଁ ଶବ୍ଦ ପ୍ରକୃତି ପ୍ରତ୍ୟୟଗତ ଅର୍ଥ ପ୍ରକାଶ ନ କରି ଭିନ୍ନ ଅର୍ଥ ପ୍ରକାଶ କରେ, ତାହାକୁ ରୂଢ଼ ଶବ୍ଦ କୁହନ୍ତି ।

Question 2.
‘ରୂଢ଼ି’ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
କୌଣସି ଶବ୍ଦ ନିଜସ୍ବ ଅର୍ଥ ଛାଡ଼ି, ଅନ୍ୟ ଶବ୍ଦ ସହିତ ମିଶି ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ଅର୍ଥ ପ୍ରକାଶ କଲେ, ତାହାକୁ ‘ରୂଢ଼ି’ କୁହାଯାଏ ।

Question 3.
ଶବ୍ଦ କେତେ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ଓ କ’ଣ କ’ଣ ?
Answer:
ଶବ୍ଦ ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ; ଯଥା- ରୂଢ଼, ଯୌଗିକ ଓ ଯୋଗରୂଢ଼ ।

Question 4.
ପ୍ରଚଳିତ ରୂଢ଼ି ପ୍ରୟୋଗର କେତୋଟି ଧାରା ପରିଲକ୍ଷିତ ହୁଏ ଓ କ’ଣ କ’ଣ ?
ପ୍ରଚଳିତ ରୂଢ଼ି ପ୍ରୟୋଗର ୩ଟି ଧାରା ପରିଲକ୍ଷିତ ହୁଏ;
ଯଥା- (୧) କ୍ରିୟାହୀନ ରୂଢ଼ି (୨) କ୍ରିୟାଯୁକ୍ତ ରୂଢ଼ି (୩) ତୁଳନାତ୍ମକ ରୂଢ଼ି ।

Question 5.
କ୍ରିୟାହୀନ ରୂଢ଼ି କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
Answer:
ଯେଉଁ ରୂଢ଼ିର ପଦସଂହତିରେ କ୍ରିୟାପଦ ନଥାଏ, ତାହାକୁ କ୍ରିୟାହୀନ ରୂଢ଼ି କୁହାଯାଏ ।

Question 6.
କ୍ରିୟାଯୁକ୍ତ ରୂଢ଼ି କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଯେଉଁ ରୂଢ଼ିର ପଦସଂହତିରେ କ୍ରିୟାପଦ ଥାଏ, ତାହାକୁ କ୍ରିୟାଯୁକ୍ତ ରୂଢ଼ି କୁହାଯାଏ ।

Question 7.
ତୁଳନାତ୍ମକ ରୂଢ଼ି କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
ଯେଉଁ ରୂଢି ପ୍ରୟୋଗର ପଦସଂହତିରେ ଉପମାବାଚକ ଶବ୍ଦର ବ୍ୟବହ୍ବାର ଦେଖାଯାଏ, ତାହାକୁ ତୁଳନାତ୍ମକ ରୂଢ଼ି କୁହାଯାଏ ।

(B) ନିମ୍ନଲିଖ୍ କ୍ରିୟାହୀନ ରୂଢ଼ିଗୁଡ଼ିକର ଅର୍ଥ ଲେଖ ।

Question 1.
ଅରଣ୍ୟ ରୋଦନ
Answer:
ନିଷ୍ପଳ ପ୍ରାର୍ଥନା

Question 2.
ଅନ୍ଧ ବୁଝାମଣା
Answer:
ଅନ୍ୟାୟ ବିଚାର

Question 3.
ଝାଳବୁହା ଧନ
Answer:
କଷ୍ଟ ଅର୍ଜିତ

Question 4.
ଅହିନକୁଳ ସମ୍ପର୍କ
Answer:
ଘେ।ର ଶତ୍ରୁତା

Question 5.
ଅଲଣା କଥା
Answer:
ମୂଲ୍ୟହାନ କଥା

Question 6.
ଅକଲ ଗୁଡୁମ୍
Answer:
ବୁଦ୍ଧିବଶା ହେବା

Question 7.
ଆକାଶ କୁସୁମ
Answer:
ବୃଆ ସ୍ଵପ୍ନ

Question 8.
ଉପୁରି ମାଲ
Answer:
ମାଗଣା ମିଳିବା

Question 9.
ଏକଘରକିଆ
Answer:
ସାମାଜିକ ବାସନ୍ଦ

Question 10.
ଓଳିଆରୁ ଗଜା
Answer:

Question 11.
କରଛଡ଼ା
Answer:
ଦାୟିତ୍ଵ ନ ନେବା

Question 12.
କୁହାମୁଣ୍ଡା କପିଳା
Answer:
ହୁ ଅବାନ୍ତର କଥା କହିବା

Question 13.
କୁମ୍ଭୀର କାନ୍ଦଣା
Answer:
ଛଳନା/ଉପରଠାତ୍ତରିଆ ସହାନୁଭୂତି

Question 14.
ଖତଗଦାରେ ପଦ୍ମ
Answer:
ପ୍ରତିକୂଳ ପରିସ୍ଥିତିରେ ପ୍ରତିଭା ସ୍ଥୁରଣ

Question 15.
ଗୋବର ଗଣେଶ
Answer:
ମୂର୍ଖ / ନିର୍ବୋଧ

Question 16.
ଘୋଷା ବଳଦ
Answer:
କିଛି ନ ବୁଝି ମୁଖସ୍ଥ କରିବା

Question 17.
ଛକାପଞ୍ଝା
Answer:
ଉଭୟ ପକ୍ଷର ସତର୍କ ଭାବ

Question 18.
ଜୀବନମୂର୍ଚ୍ଛା
Answer:
ଆପ୍ରାଣ ଉଦ୍ୟମ

Question 19.
ବାଆକୁ ବତା
Answer:
କ୍ଷାଶ ଆଶ୍ରୟ

(C) ନିମ୍ନଲିଖୂତ ଅର୍ଥ ପ୍ରକାଶ କରୁଥିବା କ୍ରିୟାହୀନ ରୂଢ଼ିଗୁଡ଼ିକ ଲେଖ ।

Question 1.
ଅଳ୍ପ ଜ୍ଞାନ ଯୋଗୁଁ ଅପଦସ୍ଥ ହେବା
Answer:

Question 2.
ନିଜ ଲୋକ ଅଯୋଗ୍ୟ
Answer:

Question 3.
ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଆୟରୁ ଅଧିକ
Answer:
ଉପୁରି ମାଲ

Question 4.
ଗଭାରତାର ଅଭାବ
Answer:
ଉପର ଠାଉରିଆ

Question 5.
ଏପଟ ସେପଟ ଛିଦ୍ର କହି ଯେ ସବୁଠାରେ ଭଲେଇ ହୁଏ ।
Answer:
ଏ ଘର ମାଉସା ସେ ଘର ଶିଉସା

Question 6.
ଦାୟିତ୍ୱ ନ ନେବା
Answer:
ଦାୟିତ୍ଵ ନ ନେବା

Question 7.
କଷ୍ଟସାଧ୍ୟ
Answer:
କାଠିକର ପାଠ

Question 8.
ଭାଗ୍ୟଫଳ
Answer:
କରାଇ ଲିଖନ

Question 9.
ସଙ୍କୁଚିତ ପରିବେଶରେ ବଢିଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି
Answer:
କୁପ ମଣ୍ତକ

Question 10.
ଅତି ସୁନ୍ଦର
Answer:
ଗୋଟିଏ ଚାଉଳର ଗଢ଼ା

Question 11.
ଗୋଷ୍ଠୀରୁ ଅଲଗା
Answer:
ଗୋଖେ ଶ୍ରିଆ

Question 12.
ନିଜ ଲୋକ ଶତ୍ରୁ
Answer:
ଘର ଢିଙ୍କି କୁମ୍ଭାର

Question 13.
ଅବସ୍ଥା ଅସମ୍ଭାଳ ହେବା
Answer:
ଘରକୁଢ଼ି ପାଣି ଆଣ୍ଠୁଏ

Question 14.
ତନ୍ନ ତନ୍ନ କରି ଦେଖୁ
Answer:
ଛୁଞ୍ଚ୍ ମାଛି ପରୀକ୍ଷା

Question 15.
ଅତି ପ୍ରିୟ
Answer:
ଜପମାଳି

Question 16.
ଗର୍ବ ଭାଙ୍ଗିବା
Answer:
ଜୋକ ମୁହୁଁରେ ଲୁଣ

Question 17.
ଏକକିଦିଆ
Answer:
ନଛେ।ଡ଼ବକ୍ଷା

Question 18.
ସାମାନ୍ୟ ଘଟଣାରୁ ଭୟଙ୍କର ପରିସ୍ଥିତିର ସୂତ୍ରପାତ
Answer:
ଝିମିଟି ଖେଳରୁ ମହାଭାରତ

(D) ନିମ୍ନଲିଖତ କ୍ରିୟାଯୁକ୍ତ ରୂଢ଼ିଗୁଡ଼ିକର ଅର୍ଥ ଲେଖ ।

Question 1.
ଅହନ୍ତି। ରଖିବା
Answer:
ପ୍ରତିହିଂସା ମନୋଭାବ ପୋଷଣ କରିବା

Question 2.
ଆଖୁରେ ରଖୁ
Answer:
ଯତ୍ନ ନେବା / ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିବା

Question 3.
ଆଖ୍ ପକାଇବା
Answer:
ଲୋଲୁପ ଦୃଷ୍ଟି ପକାଇବା

Question 4.
ଆଖ୍ ବୁଜିବା
Answer:
ମରିବା, ହେଦତ୍ୟାଗ କରିବା

Question 5.
ଆଖ୍ ପାଇବା
Answer:
ଚାଲାଖ୍ ହେବା / କଳନା କରିବା

Question 6.
ଆଢ଼ ଆଖିରେ ନ ଚାର୍ହିବା
Answer:
ସମ୍ପର୍କ ନ ରଖିବା ନ ରଖଚା

Question 7.
ଭକ୍ଷନାଧାନ ଗଜା ହେବା
Answer:
ଅସମ୍ଭବ ସମ୍ଭବ ନ୍ଦେବା

Question 8.
କପାଳ ଖୋଲିବା
Answer:
ଭଲ ବେଳ ଗଡିବା

Question 9.
କଳାକାଠ ପଢିଯିବା
Answer:
ମଳିନ ପଡିଯିବା

Question 10.
କଳାକନା ଚୁଲାଇବା
Answer:
ସର୍ବନାଶ କରିବା

Question 11.
କାନରେ ହାତଦେବା
Answer:
ଆଡ଼ ଆଖୁ ନ ଚାହିଁବା

Question 12.
କୁହୁଡ଼ି ପହଁରିବା
Answer:
ବୃଥା ପରିଶ୍ରମ କରିବା

Question 13.
ଖୁଅ କାଢ଼ିବା
Answer:
କଥାକୁ ଘାଶ୍ରି ଦୋଷ ବାହାର କରିବା

Question 14.
ଗୁଜୁରାଣ ମେଣ୍ଟାଇବା
Answer:
କଷ୍ଟକରି କୌଣସିମତେ ଚଳିବା

Question 15.
ଗୋଡ଼ ହାତ ଧରିବା
Answer:
ଚ୍ରିନମ୍ର ଗୃହାରି କରିବା

Question 16.
ଚଳୁ କରିଦେବା
Answer:
ସବୁ ଶେଷ କରି ଦେବା।

Question 17.
ଚିତା କାଟିବା
Answer:
ଠକିବା

Question 18.
ନାଁ ରଖିବା
Answer:
ଯଶ ରଖିବା

Question 19.
ନାକ ଟେକିବା
Answer:
ପୃଶା କରିବା

Question 20.
ପିଠିରେ ପଡ଼ିବା
Answer:
ସାହା ହେବା

(E) ନିମ୍ନଲିଖ ଅର୍ଥ ପ୍ରକାଶ କରୁଥିବା ରୂଢ଼ିଗୁଡ଼ିକ ଲେଖ ।

Question 1.
ବ୍ୟର୍ଥ ହେବା
Answer:
ଫସର ଫାଟିବା

Question 2.
ଅଥୟ କରିବା
Answer:
ନାକେଦମ୍ କରିବା

Question 3.
ବିରକ୍ତ ହେବା
Answer:
ନାକ ଛିଞ୍ଚାଡ଼ିବା

Question 4.
ସ୍କୁନାମ ଅର୍ଜନ କରିବା
Answer:
ନାଁ କରିବା

Question 5.
ଅନୁମାନ କରିବା
Answer:
ଅନ୍ଧାରକୁ ଟେକା ପକାଇବା

Question 6.
ଲୋଭ କରିବା
Answer:
ଦୃଷ୍ଟି ପକାଇବା

Question 7.
ମୋଟାମୋଟି ଦେଖୁବା
Answer:
ଆଗ୍ ଗୁଲାଇବା

Question 8.
ପସନ୍ଦ କରିବା
Answer:
ଆଖିକି ପାଇବା

Question 9.
ଠକି ଦେବା
Answer:
ଆଖିରେ ଧୂଳି ନଦେବା

Question 10.
ବିପଦକୁ ଡାକି ଆଣିବା
Answer:
ଆ ବଳଦ ମୋତେ ବିନ୍ଦ୍

Question 11.
ନ ପଚାରୁଣୁ କହିବା
Answer:
ଉପରେ ପଢ଼ି କହିବା

Question 12.
ସର୍ବନାଶ ହେବା
Answer:
ଘର ଢିଙ୍କି କୁମ୍ଭାର

Question 13.
ଯନ୍ତ୍ରଣା ଉପରେ ଯନ୍ତ୍ରଣା ଦେବା
Answer:
କଟା ଘା’ରେ ଚୂନ ଦେବା

Question 14.
କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ କରିବା
Answer:
କାମରେ ହାତ ଦେବା

Question 15.
କାତର ହେବା
Answer:
କାଠ ହୋଇଯିବା

Question 16.
ବିପଦରେ ପକାଇବା
Answer:
ଖାଲରେ ପକାଇବା

Question 17.
ଜୀବିକା ଛଡ଼ାଇନେବା
Answer:
ଖାଇବା ପତରରେ ଧୂଳି ଦେବା

Question 18.
ଚିନ୍ତିତ ହେବା
Answer:
ଗାଲରେ ହାତ ଦେବା

Question 19.
ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇ ରହିବା
Answer:
ଗୋଡଟେକି ବସିବା

Question 20.
ଅତି ଦୁଷ୍ଟାମି କରିବା
Answer:
ଚାଲିଲା ଶଗଡ଼ରେ ହାତଦେବା

(F) ଉପଯୁକ୍ତ ରୂଢ଼ି ବ୍ୟବହାର କରି ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

Question 1.
ପିଲାଟା ଏପରି ………………… ଯେ, ଯାହା କହିବ, ତାହା କରିବ ।
Answer:
ନଛେ।ଡ଼ାବନ୍ଧି ।

Question 2.
କାର୍ଯ୍ୟଟି କରିବା ତୁମ ପକ୍ଷରେ ………………………।
Answer:
କାଠିକର ପାଠ

Question 3.
ତାକୁ ଆଉ କିଛି କୁହ ନାହିଁ, ସେ ଭୟରେ ……………….. ପଢ଼ିଗଲାଣି ।
Answer:
କଳାକାଠ

Question 4.
ସେ ମୋ ସମ୍ପତ୍ତି ଉପରେ ……………………….।
Answer:
ଆଖ୍ ପକାଇଛି

Question 5.
ତାକୁ ଠକିବା ସହଜ ନୁହେଁ । ସେ …………………. କରି ସବୁ ଦେଖୁବ ।
Answer:
ଛୁଞ୍ଚମାଛି ପରୀକ୍ଷା

Question 6.
ତା’ ବାପା ଚିରଦିନ ପାଇଁ ………………………. .।
Answer:
ଆଖି ବୁଚ୍ଚିଲେ

Question 7.
ସେ ତ …………………. ସାଜି ଅନର୍ଥ ସୃଷ୍ଠି କରୁଛି, ତାକୁ କ’ଣ ଚିହ୍ନିନାର୍ହା ?
Answer:
ନାଟର ଗୋବର୍ଦ୍ଧିନ

Question 8.
ସେଇଟା ଗୋଟାଏ _…………………….., ତା’ ସହିତ ପିଲାଙ୍କୁ ଛାଡ଼ ନାହିଁ ।
Answer:
ବଶ ବିଛୁଆତି

Question 9.
………………. ଧନ ମଣିଷକୁ ପ୍ରକୃତ ଶାନ୍ତି ଦିଏ ।
Answer:
ଝାଳଗୁହା

Question 10.
ପ୍ରକୃତ କଥା ନ ଜାଣି ………………. କହୁଛି କାହିଁକି?
Answer:
ଠାସୁକୁ ମାରି

Question 11.
ଦୟାନିଧ୍, ଦାନବଦ୍ଧିଙ୍କର …………………. ବନ୍ଧୁ ।
Answer:
ଦେହଲଗା

Question 12.
ସବୁ କଥାରୁ ………………….. ତାହାର ଗୋଟାଏ ମନ୍ଦ ଅଭ୍ୟାସା
Answer:
ଗୁଅ କାଢ଼ିବା

Question 13.
ତାଙ୍କର ………………. ନାତି ତାଙ୍କ ବିଫଳତାର କାରଣା
Answer:
ହୁଙ୍କାପିଟା

Question 14.
ପିଲାମାନଙ୍କୁ …………………… ଉଚିତ ନୁହେଁ।
Answer:
ମୁହଁ ଦେବା

Question 15.
ଧୌର୍ଯ୍ୟ ଧର, ………………… ହୋଇପଡୁଛ କାର୍ହିକି?
Answer:
ନଈ ନ ଦେଖୁଣୁ ଲଙ୍ଗଳା

Question 16.
ଗୋରମାନେ କାଲି ତାକ୍ତରଙ୍କ ଘରେ ………………. ଦେଇଗଲେ ।
Answer:
କଳାକନା ଗୁଲାଇ

Question 17.
ସତେ କ’ଣ …………….. ନା, ମୋ ପିଲ।ଟି ରୋଗମୁକ୍ତ ହେବା
Answer:
କଳାକନା ଗଜା ହେବ

Question 18.
ମୁଁ ଆଉଶଙ୍କ ………………. ମୋତେ ଏଇଥିରକ କ୍ଷମା କରିଦିଅନ୍ତୁ ।
Answer:
ହାତ ଧରୁଛି

Question 19.
ଭାଇ ଭାଇ ମଧ୍ୟରେ ………………. ସୃଷ୍ଟି ହେବା ଆଦୌ ଉଚିତ ନୁହେଁ।
Answer:
ଅହିନକୁଳ ସମ୍ପର୍କ

Question 20.
………………… କୁ କିଏ ବା ବଦଳେଇ ଦେଇପାରିବା?
Answer:
କପାଳ ଲିଖନ

Odisha State Board BSE Odisha 10th Class Odia Solutions ‘ଣତ୍ୱ’ ବିଧ୍ ଓ ‘ଷତ୍ବ’ ବିଧ୍ Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 10 Odia Grammar ‘ଣତ୍ୱ’ ବିଧ୍ ଓ ‘ଷତ୍ବ’ ବିଧ୍

(A) ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।

Question 1.
‘ଣତ୍ୱ’ ବିଧ୍ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ପଦ ମଧ୍ୟରେ ‘ନ’ ସ୍ଥାନରେ ‘ଣ’ ହେବାକୁ ‘ଣତ୍ୱ’ ବିଧ୍ କୁହାଯାଏ ।

Question 2.
ପଦ ମଧ୍ୟରେ କେଉଁ କେଉଁ ବର୍ଷ ପରେ ‘ନ’ ଥିଲେ ‘ଣ’ ହୁଏ ?
Answer:
ପଦ ମଧ୍ଯରେ ‘ଋ’, ‘ର’, ଓ ‘ଷ’ ପରେ ‘ନ’ ଥିଲେ ‘ଣ’ ହୁଏ ।

Question 3.
ପଦରେ ‘ନ’ ଓ ‘ଣ’ ମଧ୍ୟରେ କେଉଁ କେଉଁ ବର୍ଷ ବ୍ୟବଧାନ ଥିଲେ ‘ନ’ର ‘ଣ’ ହୁଏ ?
Answer:
ପଦରେ ‘ନ’ ଓ ‘ଣ’ ମଧ୍ୟରେ ‘କ’ ବର୍ଗ, ‘ପ’ ବର୍ଗ ଏବଂ ଯ, ୟ, ୱ, ହ ଏବଂ (°) ଅନୁସ୍ବାର ବର୍ଷ ବ୍ୟବଧାନ ଥିଲେ ‘ନ’ ର ‘ଣ’ ହୁଏ ।

Question 4.
‘ମନ’– ଏଠାରେ ‘ନ’ କାହିଁକି ‘ଣ’ ହୋଇନାହିଁ ?
Answer:
‘ମନ’ – ଏହି ଶବ୍ଦଟି ଭାଷାରେ ଅବିକଳ ଏହିପରି ଚଳୁଅଛି ଏବଂ ଏହି ଶବ୍ଦରେ ‘ର’ ‘ର’ କିମ୍ବା ‘ଷ’ ବର୍ଣ୍ଣ ନାହିଁ । ତେଣୁ ‘ନ’ ର ‘ଣ’ ହେଉ ନାହିଁ ।

Question 5.
ରଚନା ଏଠାରେ ‘ନ’ କାହିଁକି ‘ଣ’ ହୋଇନାହିଁ ?
Answer:
‘ରଚନା’– ଏହି ଶବ୍ଦରେ ‘ର’ ଓ ‘ନ’ ମଧ୍ୟରେ ‘ଚ’ ବର୍ଗର ‘ଚ’ ବର୍ଷ ବ୍ୟବଧାନ ଥିବା ହେତୁ ‘ନ’ର ‘ଣ’ ହୋଇନାହିଁ ।

Question 6.
ଭାଷଣ– ଏଠାରେ ‘ଷ’ ବର୍ଷ ପରେ ନ ଥିବାରୁ ‘ନ’ ର ‘ଣ’ ହୋଇଛି ।
Answer:
ଭାଷଣ– ଏଠାରେ ‘ଷ’ ବର୍ଷ ପରେ ନ ଥିବାରୁ ‘ନ’ ର ‘ଣ’ ହୋଇଛି ।

Question 7.
ରାମାୟଣ- ଏଠାରେ ‘ନ’ ର ‘ଣ’ କାହିଁକି ହୋଇଛି ?
Answer:
ରାମାୟଣ – ଏଠାରେ ‘ର’ ଓ ‘ନ’ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ‘ଆ’ ସ୍ଵରବର୍ଣ୍ଣ, ‘ପ’ ବର୍ଗର ‘ମ’ ବର୍ଣ୍ଣ ଓ ‘ୟ’ ବ୍ୟବଧାନ ଥିବା ହେତୁ ‘ନ’ ର ‘ଣ’ ହୋଇଅଛି ।

Question 8.
‘ନ’ ସ୍ଥାନରେ ‘ଣ’ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥିବା ଗୋଟିଏ ଶବ୍ଦର ଉଦାହରଣ ଦିଅ ।
Answer:
ପ୍ରାଣ ।

Question 9.
‘ଷତ୍ବ’ ବିଧ୍ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ପଦ ମଧ୍ୟରେ ‘ସ’ ସ୍ଥାନରେ ‘ଷ’ ହେବାକୁ ‘ଷତ୍ଵ’ ବିଧ୍ କୁହାଯାଏ ।

Question 10.
କେଉଁ କେଉଁ ସ୍ୱରବର୍ଷ ପରେ ‘ସ’ ଥିଲେ ‘ସ’ର ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୁଏ ନାହିଁ ?
Answer:
‘ଅ’ ଓ ‘ଆ’ ପରେ ‘ସ’ ଥିଲେ ‘ସ’ ର ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୁଏ ନାହିଁ ।

Question 11.
କେଉଁ କେଉଁ ସ୍ୱରବର୍ଣ୍ଣ ପରେ ‘ସ’ ଥିଲେ ‘ସ’ ର ‘ଷ’ ହୁଏ ?
Answer:
‘ଇ’ ଠାରୁ ‘ଔ’ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସ୍ଵରବର୍ଷ ପରେ ‘ସ’ ଥିଲେ ‘ସ’ ର ‘ଷ’ ହୁଏ ।

Question 12.
କେଉଁ କେଉଁ ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣ ପରବର୍ତୀ ‘ସ’ ର ‘ଷ’ ହୁଏ ?
Answer:
‘କ’ ବର୍ଗ, ଏବଂ ‘ର’କାର ପରବର୍ତ୍ତୀ

Question 13.
କେଉଁ ସନ୍ଧିଜାତ ‘ସ’ର ‘ଷ’ ହୁଏ ?
Answer:
ବିସର୍ଗ ସନ୍ଧିଜାତ ‘ସ’ର ‘ଷ’ ହୁଏ ।‘ସ’ ର ‘ଷ’ ହୁଏ ।

Question 14.
କେଉଁ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକୁ ବୈଦେଶିକ ଶବ୍ଦ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
`ମ ଭାଷାରେ ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଥ‌ିବା ବିଦେଶୀ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକ ବୈଦେଶିକ ଶବ୍ଦ କୁହାଯାଏ ।

Question 15.
କେଉଁ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକରେ ‘ଷତ୍ଵ’ ବିଧୂ ନିୟମ ଲାଗୁହୁଏ ନାହିଁ ?
Answer:
ବୈଦେଶିକ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକରେ ‘ଷତ୍ଵ’ ବିଧ୍ ନିୟମ ଲାଗୁହୁଏ ନାହିଁ ।

(B) ନିର୍ଦ୍ଦେଶାନୁସାରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।

Question 1.
(ପ୍ ର୍ ଅ ସ୍ ଊ ନ୍ ଅ) – ଏହି ବର୍ଣ୍ଣରୂପର ଶବ୍ଦରୂପ କ’ଣ ହେବ ?
Answer:
ପ୍ରସୂନ

Question 2.
‘ବିଦୀର୍ଣ୍ଣ’ – ଏହି ଶବ୍ଦରେ କେଉଁ ବର୍ଷ ପରେ ‘ଣ’ ଅଛି ?
Answer:
‘ର’ ପରେ

Question 3.
‘ଅନ୍ଵେଷଣ’ – ଏହି ଶବ୍ଦରେ କେଉଁ ବର୍ଷ ପରେ ‘ଣ’ ଅଛି ?
Answer:
‘ଷ’ ପରେ

Question 4.
‘ମାର୍ଗଣ’ – ଏଠାରେ ‘ର’ ଓ ‘ନ’ ମଧ୍ୟରେ କେଉଁ ବର୍ଣ୍ଣ ବ୍ୟବଧାନ ଅଛି ?
Answer:
‘କ’ ବର୍ଗର ‘ଗ’ ବର୍ଷ

Question 5.
ଅର୍ଜୁନ – ଏଠାରେ ‘ନ’ ସ୍ଥାନରେ ‘ଣ’ ହୋଇନାହିଁ କାହିଁକି ?
Answer:
‘ଜ’ ବ୍ୟବଧାନ ହେତୁ

Question 6.
ଅଣାକାର – ଏଠାରେ ‘ଣ’ ଅଛି କାହିଁକି ?
Answer:
ସ୍ଵାଭାବିକ ଭାବରେ

Question 7.
ଆସ୍ତିକ – ଏଠାରେ କେଉଁ ବର୍ଷ ପରେ ‘ସ’ ଅଛି ?
Answer:
‘ଆ’ ପରେ

Question 8.
ଶୁଶ୍ରୂଷା – ଏଠାରେ କାହା ପରେ ‘ଷ’ ଅଛି ?
Answer:
‘ଉ’ ପରେ

Odisha State Board BSE Odisha 10th Class Odia Solutions ବାକ୍ୟ ବିଚାର Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 10 Odia Grammar ବାକ୍ୟ ବିଚାର

(A ) ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।

Question 1.
ବାକ୍ୟ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଏକ ବା ଏକାଧ୍ଵକ ପଦ ମିଳିତ ହୋଇ ମନର ଭାବକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ରୂପେ ପ୍ରକାଶ କଲେ, ତାହାକୁ ବାକ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।

Question 2.
ଯୋଗ୍ୟତା କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ବାକ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ଗୋଟିଏ ପଦ ଅନ୍ୟ ପଦଗୁଡ଼ିକର ଅର୍ଥବୋଧକତା ପାଇଁ ଅପେକ୍ଷା କଲେ, ତାହାକୁ ଆକାଂକ୍ଷା କୁହାଯାଏ ।

Question 3.
ଆକାଂକ୍ଷା କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ବାକ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ପଦଯୋଜନା ବା ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ ହେଉଛି ଆସଭି ଏବଂ ଏହାଦ୍ଵାରା କାହା ପରେ କେଉଁ ପଦ ରହିଲେ ତାହା ବାକ୍ୟର ଭାବକୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବେ ପ୍ରକାଶ କରିବ ତାହା ବୁଝାଯାଏ ।

Question 4.
ଆସଭି କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ବାକ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ଗୋଟିଏ ପଦ ଅନ୍ୟ ପଦଗୁଡ଼ିକର ଅର୍ଥବୋଧକତା ପାଇଁ ଅପେକ୍ଷା କଲେ, ତାହାକୁ ଆକାଂକ୍ଷା କୁହାଯାଏ ।

Question 5.
ଆସଭିକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଆସଭିକୁ ପଦବିନ୍ୟାସ କୁହାଯାଏ ।

Question 6.
ବାକ୍ୟାଶ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ବାକ୍ୟର ବୁଝାପଡ଼ୁଥିବା ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଅଂଶକୁ ବା ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କେତୋଟି ପଦସଂହତିକୁ ବାକ୍ୟଶ କୁହାଯାଏ ।

Question 7.
ଖଣ୍ଡବାକ୍ୟ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ସମସ୍ତ ବାକ୍ୟର ସମାପିକା କ୍ରିୟାଯୁକ୍ତ ଅଂଶକୁ ଖଣ୍ଡବାକ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।

Question 8.
ପଦବିନ୍ୟାସ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଶୁଦ୍ଧ ବାକ୍ୟଗଠନ ନିମନ୍ତେ ଯେଉଁ କେତେଗୋଟି ବିଷୟ ପ୍ରତି ଯତ୍ନଶୀଳ ହେବାକୁ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ବାକ୍ୟର ପଦବିନ୍ୟାସ କୁହାଯାଏ ।

Question 9.
ବାକ୍ୟର ଗଠନାତ୍ମକ ରୂପ କେତେ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ଓ କ’ଣ କ’ଣ ?
Answer:
ବାକ୍ୟର ଗଠନାତ୍ମକ ରୂପ ଚାରିଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ; ଯଥା- (୧) ସରଳ ବାକ୍ୟ, (୨) ଯୌଗିକ ବାକ୍ୟ, (୩) ଜଟିଳ ବାକ୍ୟ, (୪) ମିଶ୍ର ବାକ୍ୟ ।

Question 10.
ବାକ୍ୟର ପ୍ରକାର୍ଯ୍ୟାତ୍ମକ ରୂପ କେତେ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ଓ କ’ଣ କ’ଣ ?
Answer:
ବାକ୍ୟର ପ୍ରକାର୍ଯ୍ୟାତ୍ମକ ରୂପ ପାଞ୍ଚ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ; ଯଥା- (୧) ବିବୃତିସୂଚକ ବାକ୍ୟ, (୨) ଆଦେଶ |ଅନୁରୋଧ ସୂଚକ ବାକ୍ୟ, (୩) ପ୍ରଶ୍ନସୂଚକ ବାକ୍ୟ, (୪) ବିସ୍ମୟସୂଚକ ବାକ୍ୟ, (୫) ନାସ୍ତିସୂଚକ ବାକ୍ୟ ।

Question 11.
ସରଳ ବାକ୍ୟ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
Answer:
ଗୋଟିଏ ମାତ୍ର ସମାପିକା କ୍ରିୟା ଥ‌ିବା ବାକ୍ୟକୁ ସରଳ ବାକ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।

Question 12.
ଯୌଗିକ ବାକ୍ୟ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
Answer:
ପରସ୍ପର ନିର୍ଭରଶୀଳ ଦୁଇ ବା ତତୋଽଧିକ ସରଳ ବାକ୍ୟର ସମାହାର ଯୋଗେ ଗଠିତ ବାକ୍ୟକୁ ଯୌଗିକ ବାକ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।

Question 13.
ଜଟିଳ ବାକ୍ୟ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଦୁଇ ବା ତତୋଽଧ୍ଵକ ପରସ୍ପର ସାପେକ୍ଷ ଖଣ୍ଡବାକ୍ୟର ସମନ୍ବୟରେ ଗଠିତ ବାକ୍ୟକୁ ଜଟିଳ ବାକ୍ୟ କୁହାଯାଏ ?

Question 14.
କେଉଁ କେଉଁ ବାକ୍ୟ ମିଶି ଜଟିଳ ବାକ୍ୟ ଗଠିତ ହୁଏ ?
Answer:
ଅପ୍ରଧାନ ବାକ୍ୟ ସହିତ ପ୍ରଧାନ ବାକ୍ୟ ମିଶି ଜଟିଳ ବାକ୍ୟ ଗଠିତ ହୁଏ ।

Question 15.
ମିଶ୍ରବାକ୍ୟ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
Answer:
ଯେକୌଣସି ପ୍ରକାର ବାକ୍ୟର ସମନ୍ବିତ ରୂପକୁ ମିଶ୍ରବାକ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।

Question 16.
ବିବୃତିସୂଚକ ବାକ୍ୟ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
Answer:
ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ବିଷୟକ ବିବୃତି ବା ବକ୍ତବ୍ୟ ପ୍ରକାଶ କରୁଥିବା ବାକ୍ୟକୁ ବିବୃତିସୂଚକ ବାକ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।

Question 17.
ପ୍ରଶ୍ନସୂଚକ ବାକ୍ୟ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
Answer:
କୌଣସି ପ୍ରଶ୍ନର ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରୁଥିବା ବାକ୍ୟକୁ ପ୍ରଶ୍ନସୂଚକ ବାକ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।

Question 18.
ବିସ୍ମୟସୂଚକ ବାକ୍ୟ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
Answer:
ବିସ୍ମୟଭାବ ପ୍ରକାଶ କରୁଥିବା ବାକ୍ୟକୁ ବିସ୍ମୟସୂଚକ ବାକ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।

Question 19.
ନାସ୍ତିସୂଚକ ବାକ୍ୟ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ନାସ୍ତିର ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରୁଥିବା ବାକ୍ୟକୁ ନାସ୍ତିସୂଚକ ବାକ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।

Question 20.
ଗଠନ କଳା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ବାକ୍ୟ କେତେ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ?
Answer:
ଗଠନ କଳା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ବାକ୍ୟ ଚାରି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ।

Question 21.
ବାକ୍ୟ ରୂପାନ୍ତର କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
କୌଣସି ପ୍ରକାରରେ ବାକ୍ୟକୁ ଅର୍ଥ ପରିବର୍ତ୍ତନ ନକରି ଅନ୍ୟ ପ୍ରକାରର ବାକ୍ୟରେ ପରିଣତ କରିବାକୁ ବାକ୍ୟ

Question 22.
ବାକ୍ୟ ସଂକ୍ଷେପଣ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଦୀର୍ଘ ବାକ୍ୟକୁ ସଂକ୍ଷେପରେ ପ୍ରକାଶ କରିବାକୁ ବାକ୍ୟ ସଂକ୍ଷେପଣ କୁହାଯାଏ ।

Question 23.
ବାକ୍ୟ ସଂକ୍ଷେପଣ କ୍ଷେତ୍ରରେ କେଉଁଗୁଡ଼ିକ ବିଶେଷ ଭାବରେ ସହାୟତା କରିଥା’ନ୍ତି ?
Answer:
ବାକ୍ୟ ସଂକ୍ଷେପଣ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସନ୍ଧି, ସମାସ, କୃଦନ୍ତ, ତଦ୍ଧିତ, ଉପସର୍ଗ ଓ ସମାର୍ଥବୋଧକ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକ

(B) ଗୋଟିଏ ଶବ୍ଦ/ପଦରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।

Question 1.
ବାକ୍ୟରେ ବ୍ୟବହୃତ ପଦଗୁଡ଼ିକର ପାରସ୍ପରିକ ସମ୍ବନ୍ଧକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଯୋଗ୍ୟତା

Question 2.
ସମସ୍ତ ବାକ୍ୟର ସମାପିକା କ୍ରିୟାଯୁକ୍ତ ଅଂଶଟିକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଖଣ୍ଡବାକ୍ୟ

Question 3.
ବାକ୍ୟରେ ଦ୍ବିକର୍ମକ କ୍ରିୟାର ମୁଖ୍ୟକର୍ମ କେଉଁଠାରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ?
Answer:
ଗୌଣ କର୍ମ ପରେ

Question 4.
ଏକ ବା ଏକାଧ୍ଵକ ପଦ ମିଳିତ ହୋଇ ମନର ଭାବକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ରୂପେ ପ୍ରକାଶ କଲେ ତାହାକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ବାକ୍ୟ

Question 5.
ପରସ୍ପର ନିର୍ଭରଶୀଳ ଦୁଇ ବା ତତୋଽଧିକ ସରଳ ବାକ୍ୟର ସମାହାର ଯୋଗେ ଗଠିତ ବାକ୍ୟକୁ କି ବାକ୍ୟ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଯୌଗିକ

Question 6.
ବାକ୍ୟରେ ‘ନାହିଁ’ ସଂଯୁକ୍ତ ପଦ କେଉଁଠାରେ ରହିବା ଉଚିତ ?
Answer:
କ୍ରିୟା ପରେ

Question 7.
ବାକ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ପଦଯୋଜନା ବା ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଆସଭି

Question 8.
ବାକ୍ୟରେ ସମ୍ବୋଧନ ପଦ କେଉଁଠାରେ ରଖାଯାଏ ?
Answer:
ଆରମ୍ଭ ବା ଶେଷରେ

Question 9.
କହି ଜାଣିଲେ ……………………. ସୁନ୍ଦର । (ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର)
Answer:
କଥା

Question 10.
ବାକ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ପଦଯୋଜନା ବା ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଆସଭି

Question 11.
ବାକ୍ୟରେ କ୍ରିୟା ସକର୍ମକ ହୋଇଥିଲେ କର୍ମପଦଟି କେଉଁଠାରେ ବସେ ?
Answer:
କ୍ରିୟା ପୂର୍ବରୁ

Question 12.
ବାକ୍ୟରେ ବିଶେଷ୍ୟ ପଦ ପୂର୍ବରୁ କେଉଁ ପଦ ବସେ ?
Answer:
ବିଶେଷଣ ପଦ

Question 13.
ବାକ୍ୟରେ ସମ୍ବନ୍ଧିତ ପଦ ପୂର୍ବରୁ କେଉଁ ପଦ ବସେ ?
Answer:
ସମ୍ବନ୍ଧ ପଦ

Question 14.
ବାକ୍ୟରେ ଗୁରୁତ୍ବ ଆରୋପଣ ପାଇଁ ଥିବା ବାକ୍ୟାଶ କେଉଁଠାରେ ବସିପାରେ ?
Answer:
ବାକ୍ୟ ଆରମ୍ଭରେ

Question 15.
ବାକ୍ୟରେ ପଦାନ୍ବୟୀ ଅବ୍ୟୟ ପଦ କେଉଁଠାରେ ବସେ ?
Answer:
ସମ୍ବନ୍ଧିତ ପଦ ପରେ

Question 16.
ବାକ୍ୟରେ କରଣ କାରକ ପଦ କେଉଁଠାରେ ବସେ ?
Answer:
କର୍ମପଦ ପରେ ବା ପୂର୍ବରୁ

Question 17.
ବାକ୍ୟର ଗଠନାତ୍ମକ ରୂପ କେତେ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ?
Answer:
୪ ଭାଗରେ

Question 18.
ବାକ୍ୟର ପ୍ରକାର୍ଯ୍ୟାତ୍ମକ ରୂପ କେତେ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ?
Answer:
୫ ଭାଗରେ

(C) ନିର୍ଦ୍ଦେଶାନୁସାରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।

Question 1.
ମାଆଙ୍କର ରନ୍ଧା ଚାଲିଛି । – ଏ ବାକ୍ୟଟି କେଉଁ ବାଚ୍ୟରେ ଲିଖୁ ?
Answer:
ଭାବବାଚ୍ୟ

Question 2.
କବିମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସାରଳା ଦାସ ଆଦିକବି ଅଟନ୍ତି । – ଏହା କି ପ୍ରକାର ବାକ୍ୟ ?
Answer:
ବିବୃତିସୂଚକ

Question 3.
କାଲିର କାମ ଯଦି ଆଜି କରୁଛ ତେବେ ଆଜିର କାମ ଏବେ କର । ଏହା କେଉଁ ପ୍ରକାର ବାକ୍ୟ ?
Answer:
ଜଟିଳ

Question 4.
ଆଜି କେତେ ତାରିଖ ? – ଏହା କେଉଁ ପ୍ରକାର ବାକ୍ୟ ?
Answer:
ପ୍ରଶ୍ନସୂଚକ

Question 5.
ବିଜୟର କଲିକତା ଯିବା ହେବ । ଏହି ବାକ୍ୟଟି କେଉଁ ବାଚ୍ୟରେ ଲିଖ୍ ?
Answer:
କର୍ମବାଚ୍ୟ

Question 6.
ପାନ ବେପାର କରୁଥିବା ଲୋକଟି ଅନ୍ୟ ଗ୍ରାମକୁ ଗଲା । – ରେଖାଙ୍କିତ ପ୍ରଦକୁ ସଂକ୍ଷେପ କଲେ କ’ଣ ହେବ ?
Answer:
ପାନରା

Question 7.
ରମେଶଙ୍କ ବିନା ଏ କାମ ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ । ଏ ବାକ୍ୟରେ ‘ବିନା’ କି ପଦ ?
Answer:
ଅବ୍ୟୟ

Question 8.
ତମର ନିୟମ ମୁଁ ପାଳିପାରିବି ନାହିଁ । – ଏହା କି ପ୍ରକାର ବାକ୍ୟ ?
Answer:
ନାସ୍ତିସୂଚକ

Question 9.
ରାଧାଶ୍ୟାମ ଭଲ ଭାଷଣ ଦେଇପାରନ୍ତି। – ଏହା କି ପ୍ରକାର ବାଚ୍ୟ?
Answer:
କର୍ତ୍ତବାଚ୍ୟ

Question 10.
ସତରେ ତୁମେ ଆସିଛ ? ଏହା କେଉଁ ପ୍ରକାର ବାକ୍ୟ ?
Answer:
ପ୍ରଶ୍ନସୂଚକ

Question 11.
ଯାହା କରିବା ଉଚିତ ତାହା କର । ରେଖାଙ୍କିତ ପଦକୁ ସଂକ୍ଷେପଣ କଲେ କ’ଣ ହେବ ?
Answer:
କର୍ତ୍ତବ୍ୟ

Question 12.
ପୁଲିସ୍ – ଏହା କେଉଁ ପ୍ରକାର ଶବ୍ଦ ?
Answer:
ବୈଦେଶିକ

Question 13.
ଜାଣିବାକୁ ଇଚ୍ଛା କରୁଥିବା ଛାତ୍ର ବିଦ୍ୟାଲାଭ କରିବ । – ରେଖାଙ୍କିତ ପଦକୁ ସଂକ୍ଷେପ କଲେ କ’ଣ ହେବ ?
Answer:
ଜିଜ୍ଞାସୁ

Question 14.
ଆଜି କି ଟାଣ ଖରା ! – ଏହା କି ପ୍ରକାର ବାକ୍ୟ ?
Answer:
ବିସ୍ମୟସୂଚକ

Question 15.
ବିଜୟ କଲିକତା ଯିବ । ଏହା କି ପ୍ରକାର ବାକ୍ୟ ?
Answer:
କର୍ତ୍ତବାଚ୍ୟ

Question 16.
‘ବାପା ବଜାରକୁ ଯାଇ ମାଛ ଆଣିଲେ’ ଗଠନ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଏହା କି ପ୍ରକାର ବାକ୍ୟ ?
Answer:
ସରଳ ବାକ୍ୟ

Question 17.
‘ପୂଜା ବିଦ୍ୟାଳୟକୁ ଗଲା, ମାତ୍ର ଶ୍ରେଣୀରେ ବସିପାରିଲା ନାହିଁ’– ଗଠନ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଏହା କି ପ୍ରକାର ବାକ୍ୟ ?
Answer:
ଯୌଗିକ ବାକ୍ୟ

Question 18.
ଅଜା ଯେତେବେଳେ ଘରେ ପହଞ୍ଚିଲେ ସେତେବେଳେ ଚନ୍ଦ୍ରକାନ୍ତ ଘରେ ନଥୁଲା ଗଠନ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଏହା କି ପ୍ରକାର ବାକ୍ୟ ?
Answer:
ଜଟିଳ ବାକ୍ୟ

Question 19.
ବାପା କେବେ ଆଶା କରିନଥୁଲେ ଯେ, ମାର୍ଶାଲିନ ଶ୍ରେଣୀରେ ପ୍ରଥମ ହେବ । ବାକ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ରେଖାଙ୍କିତ ଅଂଶଟି କି ପ୍ରକାର ବାକ୍ୟ ?
Answer:
ପ୍ରଧାନ ବାକ୍ୟ

Question 20.
ଆଜ୍ଞା ! ମତେ ଟିକିଏ ସାହାଯ୍ୟ କରନ୍ତୁ । (ପ୍ରକାର୍ଯ୍ୟ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଏହା କି ପ୍ରକାର ବାକ୍ୟ ?)
Answer:
ଅନୁରୋଧସୂଚକ

Question 21.
‘ବେଞ୍ଚ ଉପରେ ଛିଡ଼ାହୁଅ’– ପ୍ରକାର୍ଯ୍ୟ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଏହା କି ପ୍ରକାର ବାକ୍ୟ ?
Answer:
ଆଦେଶସୂଚକ

Odisha State Board BSE Odisha 10th Class Life Science Solutions Chapter 10 ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦର ସଂରକ୍ଷଣ Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 10 Life Science Solutions Chapter 10 ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦର ସଂରକ୍ଷଣ

Question 1.
5R ନୀତି କ’ଣ ? ଏହାଦ୍ଵାରା ଆମର ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦମାନଙ୍କର କିପରି ସୁରକ୍ଷା ହୋଇପାରିବ ଦର୍ଶାଅ । ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ତଥା ପରୋକ୍ଷ ଏବଂ ସ୍ବତଃସ୍ପର୍ଭ ଯୋଗଦାନଦ୍ୱାରା ଆମେ ପରିବେଶର ସୁରକ୍ଷା କରିବା ସହ ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦର ସୁପରିଚାଳନା ଓ ସଂରକ୍ଷଣ ମଧ୍ୟ କରିପାରିବା ।

(i) ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ତଥା ପରୋକ୍ଷ ଏବଂ ସ୍ୱତଃସ୍ଫୁର୍ତ ଯୋଗଦାନଦ୍ୱାରା ଆମେ ପରିବେଶର ସୁରକ୍ଷା କରିବା ସହ ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦର ସୁପରିଚାଳନା ଓ ସଂରକ୍ଷଣ ମଧ୍ୟ କରିପାରିବା ।

(ii) ପରିବେଶ ତଥା ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦର ସଂରକ୍ଷଣ ପାଇଁ ‘5R’ ନୀତିକୁ ଏକ ମାଧ୍ୟମ ଭାବରେ ପରିଗଣିତ କରାଯାଇଛି । ଏଗୁଡ଼ିକ ହେଲା- ସମ୍ବରଣ (Reduce), ପୁନଶ୍ଚକ୍ରଣ (Recycle) ଓ ପୁନଃବ୍ୟବହାର (Reuse) ।

(iii) ସମ୍ବରଣ : ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖ୍ କମ୍ ସମ୍ପଦ ବ୍ୟବହାର କରିବାକୁ ସମ୍ବରଣ କୁହାଯାଏ । ଅନେକ ସମୟରେ ଆମେ ଆବଶ୍ୟକଠାରୁ ଅଧିକ ସମ୍ପଦ ବ୍ୟବହାର କରିଥାଉ ଓ ନଷ୍ଟ ମଧ୍ୟ କରିଥାଉ । ଆମେ ସଚେତନ ହେଲେ ଏହି ଅପଚୟକୁ ରୋକିହେବ ।

(iv) ପୁନଶ୍ଚକ୍ରଣ : ଆମେ କିଛିମାତ୍ରାରେ ବର୍ଜ୍ୟବସ୍ତୁକୁ କଞ୍ଚାମାଲ ଭାବରେ ବ୍ୟବହାର କରି ପୁନର୍ବାର ବ୍ୟବହାର କରିବା ହେଉଛି ପୁନଶ୍ଚକ୍ରଣ ପଦ୍ଧତି । ପୁନଶ୍ଚକ୍ରଣ ଦ୍ବାରା କଳକାରଖାନାର କଞ୍ଚାମାଲର ଆବଶ୍ୟକତା କିଛିମାତ୍ରାରେ ମେଣ୍ଟାଯାଇପାରିବ । ସେହିପରି ଜୈବ ଆବର୍ଜନାକୁ ଆମେ କମ୍ପୋଷ୍ଟରେ ପରିଣତ କରି ବଗିଚାରେ ବା ଚାଷ ଜମିରେ ବ୍ୟବହାର କରିପାରିବା ।

(v) ପୁନଃବ୍ୟବହାର : କୌଣସି ପଦାର୍ଥକୁ ବାରମ୍ବାର ବ୍ୟବହାର କରିବା ସବୁଠାରୁ ଉନ୍ନତ ଓ ପରିବେଶ ଅନୁକୂଳ ପ୍ରଦ୍ଧତି । ବ୍ୟବହାରଯୋଗ୍ୟ ପଦାର୍ଥଗୁଡ଼ିକୁ ଥରେ ବ୍ୟବହାର କରିବା ପରେ  ବର୍ଜନ ନ କରି ବାରମ୍ବାର ବ୍ୟବହାର କଲେ ସେହିପଦାର୍ଥର ଠିକ୍ ଉପଯୋଗ ହେବା ସହ ସମ୍ପଦର ସଂରକ୍ଷଣ ମଧ୍ୟ ହୋଇଥାଏ ।

(vi) ଯେକୌଣସି ଦେଶର ଆର୍ଥିକ ପ୍ରଗତି ପରିବେଶ ସୁରକ୍ଷା ଓ ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦର ଉତ୍ସ ସହିତ ଓତଃପ୍ରୋତ ଭାବେ ଜଡ଼ିତ । ବିକାଶ ଓ ପରିବେଶ ସୁରକ୍ଷା ପରସ୍ପରର ବିପରୀତମୁଖୀ ପରି ଦେଖାଯାଉଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଆଧୁନିକ ବଦଳାଇବା ସହ ପରିବେଶର କ୍ଷତି ନ କରି ଅର୍ଥନୈତିକ ଉନ୍ନତି ତଥା ସାମାଜିକ ଅଗ୍ରଗତି କିପରି କରାଯାଇପାରିବ ତାହା ଚିନ୍ତା କରିବା ବିଧେୟ । ତା’ସହ ଆବଶ୍ୟକ ନୀତିନିୟମ ଓ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ ପାଳନ କରିବା ଉଚିତ୍‌ । ଏହାଦ୍ଵାରା ଆମର ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦର ସୁରକ୍ଷା ହେବାସହ ଏଗୁଡ଼ିକ ଚିରନ୍ତନ ଭାବରେ ଆମର ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ମେଣ୍ଟାଇବାରେ ସକ୍ଷମ ହେବ ।

Question 2.
ଜଙ୍ଗଲ ନଷ୍ଟହେବାର କାରଣଗୁଡ଼ିକ ବର୍ତ୍ତନ କର ।
ଉ-
ନିମ୍ନଲିଖୂତ କାରଣମାନଙ୍କ ଯୋଗୁ ଜଙ୍ଗଲ ସମ୍ପଦ ନଷ୍ଟ ହେଉଛି; ଯଥା-

(i) ଭାରତରେ ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଆଦିବାସୀ ଜଙ୍ଗଲ ଓ ଜଙ୍ଗଲ ତଳି ଅଞ୍ଚଳରେ ବାସକରି ନିଜର ଦୈନନ୍ଦିନ ଜୀବନଯାପନ ପାଇଁ ଜଙ୍ଗଲ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରୁଛନ୍ତି ।
(ii) କଳକାରଖାନା, ରାସ୍ତାଘାଟ, ରେଳଲାଇନ୍, ଜନବସତି ଓ ଚାଷପାଇଁ ଜଙ୍ଗଲ ସଫାହେବାଦ୍ଵାରା ବଡ଼ ଘଞ୍ଚ ଜଙ୍ଗଲ ଖଣ୍ଡବିଖଣ୍ଡିତ ହେଉଛି ।
(iii) ଆଦିବାସୀ ଓ ସହର ତଳିଅଞ୍ଚଳର ଗାଁମାନଙ୍କରେ ବାସକରୁଥିବା ଲୋକମାନେ ଜଙ୍ଗଲରୁ ଖାଦ୍ୟ, କାଠ, ପତ୍ର, ଫଳ, ଫୁଲ, ମହୁ, ଝୁଣା ଓ ସେମାନଙ୍କ ଗୃହପାଳିତ ପଶୁମାନଙ୍କପାଇଁ ଚାରା ସଂଗ୍ରହ ଯୋଗୁ ଜଙ୍ଗଲ ସମ୍ପଦର ଅବକ୍ଷୟ ହେଉଛି ।
(iv) ସହରବାସୀମାନେ ପରୋକ୍ଷଭାବରେ ଜଙ୍ଗଲ ଓ ଜଙ୍ଗଲଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟଦ୍ୱାରା ଉପକୃତ ହୋଇଥାନ୍ତି । ଏମାନେ ତିଆରି କରିଥାନ୍ତି । ଫଳରେ ଦିନକୁ ଦିନ ଜଙ୍ଗଲ ସମ୍ପଦ କ୍ରମଶଃ ସଙ୍କୁଚିତ ହେଉଛି ଓ ମୁଣ୍ଡପିଛା ଜଙ୍ଗଲର ଆୟତନ କମିବାରେ ଲାଗିଛି ।
(v) ବହୁ ଶିଳ୍ପସଂସ୍ଥାରେ ଜଙ୍ଗଲଜାତ ପଦାର୍ଥକୁ କଞ୍ଚାମାଲ ଭାବରେ ବ୍ୟବହାର କରି ଅନେକ ପ୍ରକାରର ବ୍ୟବହାରଯୋଗ୍ୟ ପଦାର୍ଥ ଉତ୍ପାଦନ କରାଯାଉଛି । କାଗଜ, କାଠ, ଖେଳ ଉପକରଣ ଓ କବିରାଜି ଔଷଧ ଦ୍ରୁତକ୍ଷୟ ଘଟୁଛି ।
(vi) ଜଙ୍ଗଲରେ ଅଧିବାସୀମାନଙ୍କର ଅର୍ଥନୈତିକ ପ୍ରଗତି ଓ ସାମାଜିକ ବିକାଶ ନ ହେବା ଫଳରେ ସେମାନେ ତାଙ୍କର ବିକଳ୍ପ ଆୟ ପାଇଁ ଜଙ୍ଗଲଜାତ ପଦାର୍ଥ ସଂଗ୍ରହ କରିଥା’ନ୍ତି ।

Question 3.
ଜଙ୍ଗଲ ସମ୍ପଦର ଅଂଶୀଦାରମାନେ କିଏ ? ଜଙ୍ଗଲ ସୁରକ୍ଷାରେ ଏମାନଙ୍କର ଭୂମିକା କ’ଣ ?
ଉ-
(i) ସହର, ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳ ଓ ଜଙ୍ଗଲରେ ବାସ କରୁଥିବା ଆଦିବାସୀ ଓ ଜଙ୍ଗଲ ତଳି ଅଞ୍ଚଳରେ ବସବାସ କରୁଥିବା ଲୋକମାନେ ଜଙ୍ଗଲ ସମ୍ପଦର ଅଂଶୀଦାର ଅଟନ୍ତି । ଏତଦ୍‌ବ୍ୟତୀତ ଜଙ୍ଗଲ ବିଭାଗ, ପ୍ରକୃତିପ୍ରେମୀ ଓ ଶିଳ୍ପପତିମାନେ ମଧ୍ୟ ଏହାର ଅଂଶୀଦାର ହୋଇଥା’ନ୍ତି ।
(ii) ସଂରକ୍ଷିତ ଜଙ୍ଗଲ ଥିବା ଅଞ୍ଚଳର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଗାଁରେ ଏକ ଗ୍ରାମସଭା କରାଯାଇ ସେଥ‌ିରେ ଗ୍ରାମବାସୀମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ମନୋନୀତ 5ରୁ 10 ଜଣ ଲୋକଙ୍କୁ ସଭ୍ୟଭାବେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଛି ।

ଜଙ୍ଗଲ ସୁରକ୍ଷାରେ ଏମାନଙ୍କର ଭୂମିକା :

(ii) ଏହି ସଦସ୍ୟମାନଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କ ଗାଁ ପାଇଁ ଚିହ୍ନଟ କରାଯାଇଥିବା ଜଙ୍ଗଲ ଅଞ୍ଚଳରେ ଦେଉଥ‌ିବା ସମସ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ, ଯଥା – ବୃକ୍ଷରୋପଣ, ଜଙ୍ଗଲ ସମ୍ପଦ ଓ ଶୁକ୍ଳ ଆଦାୟ ଇତ୍ୟାଦି କ୍ଷେତ୍ରରେ ସିଧାସଳଖ ଜଡ଼ିତ କରାଯାଉଛି । ଗ୍ରାମବାସୀମାନଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କ ଅଞ୍ଚଳର ଜଙ୍ଗଲ ମଧ୍ୟକୁ ପ୍ରବେଶ କରିବା ଓ ଜଙ୍ଗଲଜାତ ପଦାର୍ଥ ସଂଗ୍ରହ କରିବାପାଇଁ ନିୟନ୍ତ୍ରିତ ପ୍ରବେଶାନୁମତି ଦିଆଯିବା ସଙ୍ଗେସଙ୍ଗେ ସେମାନଙ୍କର ସାମୂହିକ ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିବାପାଇଁ ଆଗ୍ରହ ପ୍ରକାଶ କରୁଛନ୍ତି ।

Question 4.
‘ଜଙ୍ଗଲ ହେଉଛି ଜୈବବିବିଧତାର ଉତ୍ସ’ – ଏହି ଉକ୍ତିର ଯଥାର୍ଥତା ପ୍ରତିପାଦନ କର ।
ଉ-

(i) ଜୈବ ବିବିଧତା କହିଲେ ସାଧାରଣତଃ ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନରେ ବସବାସ କରୁଥିବା ସମସ୍ତ ପ୍ରାଣୀ, ଉଭିଦ ଓ ଅଣୁଜୀବମାନଙ୍କୁ ବୁଝାଇଥାଏ । ଜଙ୍ଗଲ ପରିବେଶରେ ଅପେକ୍ଷାକୃତ କମ୍ ଜାଗାରେ ଅନେକ ପ୍ରକାର ବୃକ୍ଷଲତା ଓ ଜୀବଜନ୍ତୁ ଦେଖାଯାଉଥ‌ିବାରୁ ଏହାକୁ ଜୈବ ବିବିଧତା ଏକ ମୁଖ୍ୟ ଉତ୍ସ ବୋଲି କୁହାଯାଏ ।
(ii) ଜଙ୍ଗଲରେ ଏହି ପାକତିକ ଜୈବ ବିବିଧତା କତିମ ଉପାୟରେ ମଧ୍ଯ ସୃଷ୍ଟି କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ । ଅନେକ ଅଞ୍ଚଳରେ ଜଙ୍ଗଲ ସଫା ହୋଇଯିବା ପରେ ସେହି ଅଞ୍ଚଳରେ ଶାଗୁଆନ, ଫାସି ଇତ୍ୟାଦି ଏକ ପ୍ରକାରର ବୃକ୍ଷରୋପଣ କରାଯିବା ଫଳରେ ଜୈବ ବିବିଧତା ହ୍ରାସ ପାଇବା ସହ ଜଙ୍ଗଲ ପରିସଂସ୍ଥାର କ୍ଷତି ଘଟୁଛି ଓ ମୁଭିକାର ମାନ ମଧ୍ଯ କମିଯାଉଛି ।
(iii) ତେଣୁ ପ୍ରକୃତରେ କହିବାକୁ ଗଲେ ପଶୁ, ପକ୍ଷୀ ଓ ଉଦ୍ଭିଦ ଯାହାକି ପ୍ରାକୃତିକ ଭାବେ ଜଙ୍ଗଲରେ ମିଳିଥାଏ, ତାହା ଥରେ ନଷ୍ଟ ହୋଇଗଲେ ପୁନର୍ବାର ସୃଷ୍ଟି କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ । ତେଣୁ ପ୍ରାକୃତିକ ଜଙ୍ଗଲ ଜୈବ ବିବିଧତାର ପ୍ରମୁଖ ଉତ୍ସ ଅଟେ ।

Question 5.
ଜଙ୍ଗଲ ସମ୍ପଦ ପରିଚାଳନା ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ପଦକ୍ଷେପ ବର୍ଣ୍ଣନା କର ।
ଉ-

(i) ଜଙ୍ଗଲ ସମ୍ପଦର ମୁଖ୍ୟତଃ 4ଟି ଅଂଶୀଦାର ରହିଛନ୍ତି; ଯଥା- ଜଙ୍ଗଲ ଓ ତାର ଆଖପାଖ ଅଞ୍ଚଳରେ ଅସ୍ଵାସୀ, ଜଙ୍ଗଲ ବିଭାଗ, ଶିଳ୍ପପତି ଓ ପ୍ରକୃତିପ୍ରେମୀ । ସମସ୍ତ ଅଂଶୀଦାରମାନଙ୍କୁ ସାମିଲ କରି ଜଙ୍ଗଲ ସମ୍ପଦର ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ ଓ ପରିଚାଳନା ପାଇଁ ଯୁଗ୍ମ ଜଙ୍ଗଲ ପରିଚାଳନା ଯୋଜନା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ କରାଯାଇଛି ।

(ii) ଭାରତ ସରକାରଙ୍କଦ୍ୱାରା ପ୍ରଚଳିତ ଏହି ଜଙ୍ଗଲ ପରିଚାଳନା ଯୋଜନାରେ ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକ ଓ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଅଂଶୀଦାରମାନଙ୍କ ଅଧିକ ଗରତ ଦିଆଯାଉଛି । ସେମାନଙ୍କର ଅଧିକାରକୁ ଅକ୍ଷୁଣ୍ଣ ରଖୁବା ସହିତ ସେମାନଙ୍କ ଜରିଆରେ ଜଙ୍ଗଲ ସମ୍ପଦର ସଂରକ୍ଷଣ ଏହି ଯୋଜନାର ମୂଳ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ।

(iii) ସେଥୁପାଇଁ ସଂରକ୍ଷିତ ଜଙ୍ଗଲଥିବା ଅଞ୍ଚଳର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଗାଁରେ ଏକ ଗ୍ରାମସଭା ଗଠନ କରାଯାଇ ସେଥ‌ିରେ ଗ୍ରାମବାସୀମାନଙ୍କଦାରା ମନୋନୀତ ପାଞ୍ଚରୁ ଦଶଜଣ ଲୋକଙ୍କ ସଭ୍ୟଭାବେ ନିଆଯାଉଛି ।

(iv) ଏହି ସଦସ୍ୟମାନଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କ ଗାଁ ପାଇଁ ଚିହ୍ନଟ କରାଯାଇଥିବା ଜଙ୍ଗଲ ଅଞ୍ଚଳରେ ହେଉଥ‌ିବା ସମସ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ, ଯଥା – ବୃକ୍ଷରୋପଣ, ଜଙ୍ଗଲ ସମ୍ପଦ ଓ ଶୁଳ୍କ ଆଦାୟ ଇତ୍ୟାଦି କ୍ଷେତ୍ରରେ ସିଧାସଳଖ ଜଡ଼ିତ କରାଯାଉଛି ।

(v) ଗ୍ରାମବାସୀମାନଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କ ଅଞ୍ଚଳର ଜଙ୍ଗଲ ମଧ୍ୟକୁ ପ୍ରବେଶ କରିବା ଓ ଜଙ୍ଗଲଜାତ ପଦାର୍ଥ ସଂଗ୍ରହ କରିବାପାଇଁ ନିୟନ୍ତ୍ରିତ ପ୍ରବେଶାନୁମତି ଦିଆଯିବା ସଙ୍ଗେସଙ୍ଗେ ସେମାନଙ୍କର ସାମୂହିକ ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ସେଠାକାର ଜଙ୍ଗଲରୁ ଲବ୍ଧ ଶୁଳ୍କର ଏକ ଅଂଶ ଖର୍ଚ୍ଚ କରାଯାଉଛି । ଫଳରେ ଗ୍ରାମବାସୀମାନେ ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିବାପାଇଁ ଆଗ୍ରହ ପ୍ରକାଶ କରୁଛନ୍ତି ।

Question 6.
ଭୂତଳ ଜଳସ୍ତର କମିବାର କାରଣଗୁଡ଼ିକ କ’ଣ ? ଭୂତଳ ଜଳସ୍ତର କିପରି ସମୃଦ୍ଧ କରାଯାଇପାରିବ ?
ଉ-
ଭୂତଳ ଜଳସ୍ତର କମିବାର କାରଣ :
(i) ଦେଶରେ ଖାଦ୍ୟର ଆବଶ୍ୟକତା ବୃଦ୍ଧିପାଉଥିବାରୁ ଦିନକୁ ଦିନ କୃଷି ଓ ଶିଳ୍ପସଂସ୍ଥା ପାଇଁ ଅଧ‌ିକରୁ ଅଧିକ ଜଳ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଉଛି । ଫଳରେ ଭୂପୃଷ୍ଠ ଜଳ ବ୍ୟବହାର ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଆମ୍ଭେମାନେ ମଧ୍ୟ ନଳକୂପ ଓ ଉଠା ଜଳସେଚନଦ୍ଵାରା ଭୂତଳ ଜଳର ଅତ୍ୟଧିକ ବ୍ୟବହାର କରିଚାଲିଛୁ ।

(ii) ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ପାହାଡ଼ ଓ ପର୍ବତମାନଙ୍କରୁ ଜଙ୍ଗଲ ସଫା ହୋଇଯିବାଦ୍ବାରା ଭୂତଳକୁ ଜଳର ଗତି କମିବାରେ ଲାଗିଛି ଓ ଭୂତଳ ଜଳର ପରିମାଣ ଦିନକୁ ଦିନ କମିବାରେ ଲାଗିଛି । ସେଥ୍ପାଇଁ ଜଳସମ୍ପଦର ସଂରକ୍ଷଣ ସହ ଏହାର ସୁପରିଚାଳନାପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ପଦକ୍ଷେପ ନେବା ଦରକାର ।

ଭୂତଳ ଜଳସ୍ତର ସମୃଦ୍ଧ ହେବାର ଉପାୟ :

(iii) ନଦୀବନ୍ଧ ଯୋଜନା – ଆମ ଦେଶରେ ଚାଷବାସ ପାଇଁ ଜଳସେଚନର ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ଉପଲବ୍ଧକରି ତତ୍‌କାଳୀନ ଇଂରେଜ ସରକାର ସର୍ବପ୍ରଥମେ ବିଭିନ୍ନ ବଡ଼ ଓ ଚିରସ୍ରୋତା ନଦୀମାନଙ୍କରେ ନଦୀବନ୍ଧ ଯୋଜନା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିଥିଲେ ।

(iv) ଜଳଛାୟା ପରିଚାଳନା- ପାହାଡ଼ର ଗଡ଼ାଣିଆ ଅଞ୍ଚଳରେ ଜଙ୍ଗଲ ସୃଷ୍ଟିକରି, ପଥର ଅଟକ ବନ୍ଧଦେଇ ଜଳପ୍ରବାହର କ୍ଷିପ୍ରତାକୁ କମାଇବା ଓ ଜଳର ଭୂତଳକୁ ପ୍ରବେଶର ମାତ୍ରା ବୃଦ୍ଧି କରିବାଦ୍ଵାରା ବର୍ଷାଜଳ ଭୂତଳ ଅଞ୍ଚଳକୁ ଜଳଛାୟା ଅଞ୍ଚଳ କୁହାଯାଏ । ଜଳଛାୟା ପରିଚାଳନା ପାଇଁ ନିମ୍ନୋକ୍ତ ପଦକ୍ଷେପ ନିଆଯାଏ ।

(v) ଏକ ଚିରାଚରିତ ପ୍ରଥା । ସେଥ‌ିପାଇଁ ସବୁ ଗାଁ ମୁଣ୍ଡରେ ଏକ ପୋଖରୀ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥାଏ । ଭୂତଳ ଓ ଭୂପୃଷ୍ଠ ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣଦ୍ୱାରା ମାଟିର ଆର୍ଦ୍ରତା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥାଏ; ମାଟିରୁ ଗଛପତ୍ର ଓ ଫସଲକୁ ଜଳ ମିଳିଥାଏ । ସମତଳ ଅଞ୍ଚଳରେ ବର୍ଷାଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ ପାଇଁ ନୂତନ ଜ୍ଞାନକୌଶଳର ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଉଛି । ମାଟି କିମ୍ବା କଂକ୍ରିଟ୍ ସାହାଯ୍ୟରେ ଛୋଟ ଛୋଟ ଅଟକବନ୍ଧ ବା ଆଡ଼ିବନ୍ଧ କରାଯାଇ ବର୍ଷାଜଳକୁ ରଖାଯିବାଦ୍ଵାରା ଏହି ଜଳ ତଳକୁ ଗତି କରି ଭୂତଳ ଜଳସ୍ତରର ବୃଦ୍ଧି ଘଟାଇ ପାରୁଛି ।

(vi) ଜଳର ପୁନଶ୍ଚ କ୍ରଣ – କୃଷି ଓ ପିଇବାପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ଜଳ ଅପେକ୍ଷା ଶିଳ୍ପସଂସ୍ଥାମାନେ ଅଧିକ ଜଳ ବ୍ୟବହାର କରିଥାନ୍ତି । ଏହି ଜଳ ଦୂଷିତ ହୋଇ ନିର୍ଗତ ହୋଇଥାଏ ଓ ଅନେକ ସମୟରେ ବିଶୋଧ ନ ହୋଇ ଭୂପୃଷ୍ଠ ଅନୁସାରେ ବିଶୋଧ କରି ପୁନଶ୍ଚକ୍ରଣ କରିପାରିଲେ ଜଳ ପ୍ରଦୂଷଣଜନିତ ସମସ୍ୟା ଦୂର ହେବା ସହିତ ସେମାନଙ୍କର ନିର୍ଭରଶୀଳତା କିଛିମାତ୍ରାରେ କମାଯାଇପାରିବ । ଶିଳ୍ପସଂସ୍ଥାମାନେ ନିଜସ୍ୱ ଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନ କେନ୍ଦ୍ରପରି ନିଜସ୍ବ ବର୍ଷାଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଜରିଆରେ ଜଳ ଗଚ୍ଛିତ କରି ରଖୁରିବେ ଓ ଏହାକୁ ବ୍ୟବହାର କରିପାରିବେ ।

Question 7.
ବୃଷ୍ଟିଜଳ ସଂରକ୍ଷଣର ଉପାୟଗୁଡ଼ିକ ବର୍ଣ୍ଣନ କର ।
ଉ-
(i)ଆମ ଦେଶରେ ବୃଷ୍ଟିଜଳକୁ ସଂରକ୍ଷଣ କରି ଦରକାର ସମୟରେ ବ୍ୟବହାର କରିବା ଏକ ଚିରାଚରିତ ପ୍ରଥା । ଗାଁ ମୁଣ୍ଡରେ ଏକ ପୋଖରୀ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥାଏ । ଭୂତଳ ଓ ଭୂପୃଷ୍ଠ ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣଦ୍ଵାରା ମାଟିର ଆର୍ଦ୍ରତା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥାଏ; ମାଟିରୁ ଗଛପତ୍ର ଓ ଫସଲକୁ ଜଳ ମିଳିଥାଏ ।
(ii) ସମତଳ ଅଞ୍ଚଳରେ ବର୍ଷାଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ ପାଇଁ ନୂତନ ଜ୍ଞାନକୌଶଳର ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଉଛି । ମାଟି କିମ୍ବା କଂକ୍ରିଟ୍ ସାହାଯ୍ୟରେ ଛୋଟ ଛୋଟ ଅଟକବନ୍ଧ ବା ଆଡ୍ମିବନ୍ଧ କରାଯାଇ ବର୍ଷାଜଳକୁ ରଖାଯିବାଦ୍ବାରା ଏହି ଜଳ ତଳକୁ ଗତି କରି ଭୂତଳ ଜଳସ୍ତରର ବୃଦ୍ଧି ଘଟାଇ ପାରୁଛି ।
(iii) କେବଳ ଖାଲୁଆ ଅଞ୍ଚଳରେ ଏହି ଜଳ ଭୂପୃଷ୍ଠ ଜଳ ଆକାରରେ ବର୍ଷସାରା ଉପଲବ୍ଧ ହେଉଥ‌ିବାବେଳେ ଜଳ ଜମିରହୁଥ‌ିବା ସ୍ଥାନଗୁଡ଼ିକରେ ଖରାଦିନେ ଚାଷକାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଇ ପାରୁଛି ଓ ଭୂତଳ ଜଳ ଉତ୍ତୋଳନ କରି ଜଳସେଚନ କରାଯାଇ ପାରୁଛି ।
(iv) ସହରାଞ୍ଚଳମାନଙ୍କରେ ସବୁଆଡ଼େ ‘କଂକ୍ରିଟ୍ ଜଙ୍ଗଲ’ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥ‌ିବାରୁ ବର୍ଷାଜଳ ଭୂତଳକୁ ଗତି କରିବାର ବାଟ ରହୁନାହିଁ ଓ ଏହା ବୋହିଯାଇ ନଦୀରେ ମିଶୁଛି । ସେଥ‌ିପାଇଁ ଆମକୁ ବର୍ଷାଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ କରି ଭୂତଳକୁ ପଠାଇବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିବା ଦରକାର ।
(v) ଛାତ ଉପରେ ପଡ଼ୁଥ‌ିବା ବର୍ଷାଜଳକୁ ଏକ ବାଲିଶଯ୍ୟା ଥିବା କମ୍ ଗଭୀର ଗର୍ଭକୁ ଛାଡ଼ିଦେଲେ ଏହି ଜଳ ବାଲିଶଯ୍ୟାଦ୍ଵାରା ଶୋଷିହୋଇ ମାଟିତଳକୁ ଗତିକରି ଭୂତଳ ଜଳ ସହିତ ମିଶିପାରିବ । ଏହାଛଡ଼ା ବଷାଜଳକୁ ଟାଙ୍କି ସାହାଯ୍ୟରେ ସଂଗ୍ରହ କରି ସିଧାସଳଖ ବ୍ୟବହାର ମଧ୍ୟ କରାଯାଇପାରିବ ।

Question 8.
ବୃହତ୍ ନଦୀବନ୍ଧ ଯୋଜନାଦ୍ଵାରା ଆମକୁ କେଉଁ ପ୍ରକାରର ସୁବିଧା ମିଳିପାରିଛି ? ଆମେ ଏହାର ବିକଳ୍ପ ଚିନ୍ତା କରିବା କାହିଁକି ଦରକାର ?
ଉ-
(i) ବହଡ଼ ନଦୀବନ୍ଧ ପରିବର୍ତ୍ତେ ଜଳସଞ୍ଚୟ ପାଇଁ ଆମକୁ ବିକଳ୍ପ ବ୍ୟବସ୍ଥା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବା ଦରକାର । ଛୋଟ ଛୋଟ ନଦୀବନ୍ଧ ଜରିଆରେ ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ଜଳସଞ୍ଚୟ ହୋଇପାରିଲେ ଏହା ସବୁସ୍ଥାନକୁ ସମପରିମାଣରେ ଉପଲବ୍‌ଧ ହୋଇପାରିବ ଓ ବଣ୍ଟନଜନିତ କ୍ଷୟ ତଥା ଅସୁବିଧା ଦୂର ହୋଇପାରିବ ।
(ii) ଆମ ରାଜ୍ୟରେ ଏହିପରି ଅନେକ ଛୋଟ ଛୋଟ ନଦୀବନ୍ଧ, ଯଥା- ଖଇଖାଇ (ମୟୂରଭଞ୍ଜ, ନରାଜ (କଟକ), ମୁଣ୍ଡୁଳି (ଆଠଗଡ଼) ଡେରାସ (ଭୁବନେଶ୍ଵର) ଓ ସାଳିଆ (ବାଣପୁର) ଆଦି ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇ ଜଳସେଚନ ସହ ସହରକୁ ଜଳଯୋଗାଣ କରାଯାଇପାରୁଛି ।
(iii) ଓଡ଼ିଶା ସରକାର ‘ମୋ’ପୋଖରୀ’ ପ୍ରକଳ୍ପ ଏହି ଦିଗରେ ଏକ ଉତ୍ତମ ପଦକ୍ଷେପ ।

Question 9.
ସଂକ୍ଷେପରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।
(କ) ଜଳଛାୟା ପରିଚାଳନା କ’ଣ ?
ଭ-
ପାହାଡ଼ର ଗଡ଼ାଣିଆ ଅଞ୍ଚଳରେ ଜଙ୍ଗଲ ସୃଷ୍ଟିକରି, ପଥର ଅଟକ ବନ୍ଧଦେଇ ଜଳପ୍ରବାହର କ୍ଷିପ୍ରତାକୁ କମାଇବା ଓ ଜଳର ଭୂତଳକୁ ପ୍ରବେଶର ମାତ୍ରା ବୃଦ୍ଧି କରିବାଦ୍ୱାରା ବର୍ଷାଜଳ ଭୂତଳ ଜଳଭାବରେ ସଂରକ୍ଷିତ ହୋଇପାରିବ । ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ଜଳଛାୟା ପରିଚାଳନା କୁହାଯାଏ ଓ ପାହାଡ଼ର ଗଡ଼ାଆ ଆଞ୍ଚଳକୁ ଜଳଛାୟା ଅଞ୍ଚଳ କୁହାଯାଏ । ଜଳଛାୟା ପରିଚାଳନା ପାଇଁ ନିମ୍ନୋକ୍ତ ପଦକ୍ଷେପ ନିଆଯାଏ ।
(i) ପାହାଡ଼ର ଗଡ଼ାଣିଆ ଅଞ୍ଚଳରେ ଜଙ୍ଗଲ କ୍ଷୟକୁ ରୋକିବା ଓ ବୃକ୍ଷରୋପଣ କରି ନୂତନ ଜଙ୍ଗଲ ସୃଷ୍ଟି କରିବା ।
(ii) ପାହାଡ଼ର ଶିଖରରୁ ପାଦଦେଶ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସ୍ଥାନେସ୍ଥାନେ ପଥର ବନ୍ଧ ନିର୍ମାଣ କରିବାଦ୍ଵାରା ବର୍ଷାଜଳର ବେଗ କମାଯାଇପାରିବ ଓ ଅଧ୍ଵ ଜଳ ଭୂତଳକୁ ଗତି କରିପାରିବ ।

(ଖ) କ୍ଷୁଦ୍ର ନଦୀବନ୍ଧ ଯୋଜନା କିପରି ଉପଯୋଗୀ ?
ଭ-
ବୃହତ୍ ନଦୀବନ୍ଧ ପରିବର୍ତ୍ତେ ଜଳସଞ୍ଚୟ ପାଇଁ ଆମକୁ ବିକଳ୍ପ ବ୍ୟବସ୍ଥା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବା ଦରକାର । ଛୋଟ ଛୋଟ ନଦୀବନ୍ଧ ଜରିଆରେ ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ଜଳସଞ୍ଚୟ ହୋଇପାରିଲେ ଏହା ସବୁସ୍ଥାନକୁ ସମପରିମାଣରେ ଉପଲବ୍‌ଧ ହୋଇପାରିବ ଓ ବଣ୍ଟନଜନିତ କ୍ଷୟ ତଥା ଅସୁବିଧା ଦୂର ହୋଇପାରିବ । ଆମ ରାଜ୍ୟରେ ଏହିପରି ଅନେକ ଛୋଟ ଛୋଟ ନଦୀବନ୍ଧ, ଯଥା- ଖଇଖାଇ (ମୟୂରଭଞ୍ଜ, ନରାଜ (କଟକ), ମୁଣ୍ଡୁଳି (ଆଠଗଡ଼) ଡେରାସ (ଭୁବନେଶ୍ଵର) ଓ ସାଳିଆ (ବାଣପୁର) ଆଦି ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇ ଜଳସେଚନ ସହ ସହରକୁ ଜଳଯୋଗାଣ କରାଯାଇପାରୁଛି ।

(ଗ) ସମତଳ ଅଞ୍ଚଳରେ ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ କିପରି କରାଯାଏ ?
ଉ-
ସମତଳ ଅଞ୍ଚଳରେ ବର୍ଷାଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ ପାଇଁ ନୂତନ ଜ୍ଞାନକୌଶଳର ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଉଛି । ମାଟି କିମ୍ବା କଂକ୍ରିଟ୍ ସାହାଯ୍ୟରେ ଛୋଟ ଛୋଟ ଅଟକବନ୍ଧ ବା ଆଡ଼ିବନ୍ଧ କରାଯାଇ ବର୍ଷାଜଳକୁ ରଖାଯିବାଦ୍ଵାରା ଏହି ଜଳ ତଳକୁ ଗତିକରି ଭୂତଳ ଜଳସ୍ତରର ବୃଦ୍ଧି ଘଟାଇ ପାରୁଛି ।

(ଘ) ବୃହତ୍ ନଦୀବନ୍ଧ ଯୋଜନାରେ କି କି ଅସୁବିଧା ରହିଛି ?
ଉ-
ବଣ୍ଟନ ସମୟରେ କେନାଲ୍ ବନ୍ଧରେ ଅନେକ ସମୟରେ ଘାଇ ସୃଷ୍ଟିହୋଇ ବହୁପରିମାଣର ଜଳ ନଷ୍ଟହୋଇ ସେହି ଅଞ୍ଚଳରେ ବନ୍ୟାସ୍ଥିତି ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି । ସେହିପରି କେତେକ କେନାଲ୍‌ରେ ଆବଶ୍ୟକ ପରିମାଣର ଜଳପ୍ରବାହ ହେଉନଥ‌ିବାରୁ ଲୋକମାନେ କେନାଲ ବନ୍ଧଗୁଡ଼ିକୁ କାଟିଦେଇ ପରିସ୍ଥିତିକୁ ଆହୁରି ଜଟିଳ କରିଦେଉଛନ୍ତି । ଜଳଭଣ୍ଡାର ସୃଷ୍ଟି ହେବାଦ୍ୱାରା ଯେଉଁସବୁ ଗାଁ ଓ ଜମି ଜଳାର୍ଣ୍ଣବ ହେଉଛି ସେଠାକାର ଲୋକମାନଙ୍କୁ ସେହିସ୍ଥାନ ଛାଡ଼ି ଅନ୍ୟସ୍ଥାନକୁ ଯିବାକୁ ପଡ଼ୁଛି । ଫଳରେ ବିସ୍ଥାପିତ ଲୋକମାନେ ସେମାନଙ୍କର ଘରଦ୍ୱାର, ଜମିବାଡ଼ି ଓ ବେପାରବଣିଜ ସବୁ ହରାଇ ନିଃସ୍ବ ହୋଇଯାଉଛନ୍ତି । ସେମାନଙ୍କୁ ଉଚିତ୍ କ୍ଷତିପୂରଣ ଓ ଚାକିରି ନ ମିଳିବାଦ୍ଵାରା ପ୍ରୀତିକର ସାମାଜିକ ତଥା ଅର୍ଥନୈକ ପରିସ୍ଥିତି ସୃଷ୍ଟି ହେଉଛି ।

(ଙ) କୋଇଲା ଓ ପେଟ୍ରୋଲିୟମ୍ଜନିତ ପ୍ରଦୂଷଣ ବିଷୟରେ ଏକ ଟିପ୍ପଣୀ ଦିଅ ।
ଉ-
କୋଇଲା ଓ ପେଟ୍ରୋଲିୟମ୍ ଜଳିବାଦ୍ୱାରା ବାୟୁମଣ୍ଡଳ ପ୍ରଦୂଷିତ ହୋଇଥାଏ । ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ପରିମାଣ ବଢ଼ିବାଦ୍ୱାରା ତାପମାତ୍ରା ବୃଦ୍ଧିପାଇ ସବୁଜ କୋଠରି ପ୍ରଭାବ ଅନୁଭୂତ ହେଉଛି । ଆମେ ନିଜକୁ ଓ ଜୈବବିବିଧତାକୁ ରକ୍ଷା କରିବାପାଇଁ କୋଇଲା ତଥା ପେଟ୍ରୋଲିୟମ୍ର ବ୍ୟବହାରକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରିତ କରିବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ବିକଳ୍ପ, ନବୀକରଣଯୋଗ୍ୟ ଶକ୍ତି ବ୍ୟବହାରକୁ ତ୍ବରାନ୍ବିତ କରିବା ଦରକାର । ଏଥପାଇଁ ନିମ୍ନୋକ୍ତ ପଦକ୍ଷେପମାନ ନେବା ନିତାନ୍ତ ଆବଶ୍ୟକ ।

(ଚ) ପୁନଃବ୍ୟବହାର :
ଉ-
(i) କୌଣସି ପଦାର୍ଥକୁ ବାରମ୍ବାର ବ୍ୟବହାର କରିବା ସବୁଠାରୁ ଉନ୍ନତ ଓ ପରିବେଶ ଅନୁକୂଳ ପଦ୍ଧତି ।
(ii) ସେହିପଦାର୍ଥର ଠିକ୍ ଉପଯୋଗ ହେବା ସହ ସମ୍ପଦର ସଂରକ୍ଷଣ ମଧ୍ୟ ହୋଇଥାଏ ।
(iii) ଉଦାହରଣସ୍ୱରୂପ ଆମର ପୁରୁଣା ଲୁଗାପଟା ଓ ଚପଲ, ରଦି କାଗଜ, ପଲିଥୁନ୍ ମୁଣା, କାଗଜ ଡବା, କାଚ ଓ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ବୋତଲଗୁଡ଼ିକୁ ବିଭିନ୍ନ କାର୍ଯ୍ୟପାଇଁ ବ୍ୟବହାର କରି ଆମେ ପ୍ରଦୂଷଣକୁ ମଧ୍ୟ ଅନେକାଂଶରେ ପ୍ରଶମିତ କରିପାରିବା ।

(ଛ) ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦ ସଂରକ୍ଷଣରେ ପ୍ରକୃତିପ୍ରେମୀମାନଙ୍କର ଭୂମିକା
ଉ-
(i) 1970 ଦଶକରେ ଜଙ୍ଗଲ ଠିକାଦାରମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା କଟାଯାଉଥ‌ିବା ଗଛଗୁଡ଼ିକୁ ରକ୍ଷା କରିବାପାଇଁ ଘରୱାଲ୍ ଜିଲ୍ଲାର ରେନି ଗ୍ରାମରେ ଏକ ଜଙ୍ଗଲ ସୁରକ୍ଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ସୂତ୍ରପାତ ହୋଇଥିଲା ।
(ii) ଏହା ଚିପ୍‌ ଆନ୍ଦୋଳନ ନାମରେ ପରିଚିତ । ସୁନ୍ଦରଲାଲ୍ ବହୁଗୁଣା ନାମକ ଜଣେ ସାଧାରଣ ଗ୍ରାମବାସୀ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନର ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ ।
(iii) ଚିପକୋ ଆନ୍ଦୋଳନ ପରି ୧୯୮୩ ମସିହାରେ କର୍ଣ୍ଣାଟକରେ ‘ଅସ୍ଥିକୋ ଆନ୍ଦୋଳନ’’ର ସୂତ୍ରପାତ ହୋଇଥିଲା । ‘‘ଆଖିକୋ’’ର ଅର୍ଥ ମଧ୍ଯ କୁଣ୍ଢାଇ ଧରିବା ।
(iv) ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ କ୍ରମଶଃ ଦେଶର ବିଭିନ୍ନ ଅଞ୍ଚଳକୁ ବ୍ୟାପିଲା ଓ ଲୋକମାନେ ସେମାନଙ୍କ ଅଞ୍ଚଳର ଜଙ୍ଗଲର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ଆଗଭର ହେଲେ ।
(v) ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗର ଆରାବରି ଅଞ୍ଚଳର ଶାଳ ଜଙ୍ଗଲ ସଂରକ୍ଷଣ, କେରଳର ପେରିୟାର ଜଙ୍ଗଲ ସଂରକ୍ଷଣ ଇତ୍ୟାଦି ଏହାର ଜ୍ଵଳନ୍ତ ଉଦାହରଣ ।

(ଜ) IUCN
ଉ-
ଏହା ପୃଥ‌ିବୀର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ପରିବେଶ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ସଂସ୍ଥା ଏହା ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଭାବରେ ପରିବେଶ, ଜୈବବିବିଧତା, ପୃଥ‌ିବୀର ବିପନ୍ନ ଜାତିର ଉଭିଦ ଓ ପ୍ରାଣୀଙ୍କ ବିଷୟରେ ତଥ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କରି ତଥ୍ୟ ଭଣ୍ଡାର ସୃଷ୍ଟି କରିଛି ।
(i) ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ଧାରଣା ଯେ ଜଙ୍ଗଲ ସମ୍ପଦ କେବଳ ସରକାରଙ୍କର ଓ ଏଥରେ ସେମାନଙ୍କର କୌଣସି ଅଧିକାର ନାହିଁ କିନ୍ତୁ ଜନଚେତନା ଓ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଯୋଗଦାନ ବିନା ଜଙ୍ଗଲ ଓ ବନ୍ୟଜନ୍ତୁ ସଂରକ୍ଷଣ ପ୍ରାୟତଃ ଅସମ୍ଭବ ।
(ii) ଜଙ୍ଗଲ ସମ୍ପଦର ଅବକ୍ଷୟ ହେଲେ ବିଶ୍ଵ ଜଳବାୟୁରେ କେଉଁସବୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେବ ଓ ତାହା ଆମର ଜୀବନଧାରାକୁ କିପରି ପ୍ରଭାବିତ କରିବ ସେ ବିଷୟରେ ଜନସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି କରିବା ଆବଶ୍ୟକ ।

(ଞ) ଚିପ୍‌ ଆନ୍ଦୋଳନ :
ଉ-
(i) 1970 ଦଶକରେ ଜଙ୍ଗଲ ଠିକାଦାରମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା କଟାଯାଉଥ‌ିବା ଗଛଗୁଡ଼ିକୁ ରକ୍ଷା କରିବାପାଇଁ ଘରୱାଲ୍ ଜିଲ୍ଲାର ରେନି (Reni) ଗ୍ରାମରେ ଏକ ଜଙ୍ଗଲ ସୁରକ୍ଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ସୂତ୍ରପାତ ହୋଇଥିଲା । ଏହା ଚିପ୍‌ (Chipko) ଆନ୍ଦୋଳନ ନାମରେ ପରିଚିତ । ସୁନ୍ଦରଲାଲ୍ ବହୁଗୁଣା ନାମକ ଜଣେ
(ii) ଏହା ଚିପ୍‌ (Chipko) ଆନ୍ଦୋଳନ ନାମରେ ପରିଚିତ । ସୁନ୍ଦରଲାଲ୍ ବହୁଗୁଣା ନାମକ ଜଣେ ସାଧାରଣ ଗ୍ରାମବାସୀ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନର ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ ।

(ଟ) ବିଷୋଇ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ :
ଉ-
ଭାରତର ରାଜସ୍ଥାନ, ହରିଆନା, ପଞ୍ଜାବ ଓ ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶରେ ବାସ କରୁଥିବା ଲୋକମାନେ ତାଙ୍କ ଧର୍ମଗୁରୁଙ୍କ ଉପଦେଶ ମାନୀ ପ୍ରକୃତି ।

Question 10.
ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।
(କ) ଅଟକ ବନ୍ଧ ବା ଆଡ଼ିବନ୍ଧ କ’ଣ ?
ଉ-
ମାଟି କିମ୍ବା କଂକ୍ରିଟ୍ ସାହାଯ୍ୟରେ ଛୋଟ ଛୋଟ ଅଟକ ବନ୍ଧ ବା ଆଡ଼ିବନ୍ଧ କରାଯାଇ ବର୍ଷା ଜଳକୁ ରଖାଯିବା ଦ୍ଵାରା ଏହି ଜଳ ତଳକୁ ଗତି କରି ଭୂତଳ ଜଳସ୍ତରର ବୃଦ୍ଧି ଘଟାଇ ପାରୁଛି ।

(ଖ) ଜଳଛାୟା ଅଞ୍ଚଳ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
ଉ-
ପାହାଡ଼ର ଗଡ଼ାଣିଆ ଅଞ୍ଚଳରେ ଜଙ୍ଗଲ ସୃଷ୍ଟି କରି, ପଥର ଅଟକ ବନ୍ଧ ଦେଇ ଜଳପ୍ରବାହର କ୍ଷିପ୍ରତା କମାଇ, ଜଳର ଭୂତଳକୁ ମାତ୍ରା ବୃଦ୍ଧି କରିବା ଜଳଛାୟା ପରିଚାଳନ ହେତୁ ପାହାଡ଼ର ଏହି ଗଡ଼ାଣିଆ ଅଞ୍ଚଳକୁ ଜଳଛାୟା ଅଞ୍ଚଳ କୁହାଯାଏ ।

(ଗ) ବିଶ୍ଵ ବନ୍ୟଜୀବ ପାଣ୍ଠିର ମୂଳ ଲକ୍ଷ୍ୟ କ’ଣ ?
ଉ-
ବିଶ୍ଵ ବନ୍ୟଜୀବ ପାଣ୍ଠିର ଲକ୍ଷ୍ୟ ହେଉଛି, ଜୈବ ବିବିଧତାର ସଂରକ୍ଷଣ ଏବଂ ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦର ସମାନ ଓ ପରିପୋଷଣକାରୀ ବ୍ୟବହାର ନିଶ୍ଚିତ କରିବା ।

(ଘ) ରେଡ଼୍ ଡାଟା ବୁକ୍‌ରେ କେଉଁ କେଉଁ ରଙ୍ଗର ପୃଷ୍ଠା ରହିଛି ?
ଉ-
‘ରେଡ଼ଡାଟା ବୁକ୍‌ରେ ସିଲେଇ ହୋଇନଥ‌ିବା ଗ୍ରନ୍ଥି ଯୋଗୁଁ ବିଭିନ୍ନ ରଙ୍ଗର ପୃଷ୍ଠା ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଲାପି ଓ ସବୁଜ ରଙ୍ଗର ପୃଷ୍ଠା ରହିଛି ।

(ଙ) ଯୁଗ୍ମ ଜଙ୍ଗଲ ପରିଚାଳନା ଯୋଜନା କ’ଣ ?
ଉ-
ସଂରକ୍ଷିତ ଜଙ୍ଗଲ ନିକଟରେ ରହିଥିବା ଗ୍ରାମବାସୀମାନଙ୍କୁ ଅଂଶୀଦାର ଭାବରେ ଯୋଜନାରେ ସାମିଲ କରି ଜଙ୍ଗଲ ସମ୍ପଦର ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ ଓ ପରିଚାଳନା ପାଇଁ ‘ଯୁଗ୍ମ ଜଙ୍ଗଲ ପରିଚାଳନା ଯୋଜନା’’ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଉଛି ।

Question 11.
ଗୋଟିଏ ଶବ୍ଦରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।
(କ) ଉଦ୍ଭିଦ ଉଦ୍ୟାନ କେଉଁ ପ୍ରକାର ସଂରକ୍ଷଣର ଉଦାହରଣ ?
ଉ-
ବାହ୍ୟସ୍ଥାନେ ସଂରକ୍ଷଣ

(ଖ) ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନ କେଉଁ ପ୍ରକାର ସଂରକ୍ଷଣର ଉଦାହରଣ ?
ଉ-
ସ୍ବସ୍ଥାନେ ସଂରକ୍ଷଣ

(ଗ) ସୁନ୍ଦରଲାଲ ବହୁଗୁଣା କେଉଁ ପରିବେଶ ଆନ୍ଦୋଳନର ସୂତ୍ରଧର ?
ଉ-
ଚିପ୍ପକୋ ଆନ୍ଦୋଳନ

(ଘ) . କୋଇଲା କେଉଁ ପ୍ରକାର ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦର ଉଦାହରଣ ?
ଉ-
ନବାକରଣ ଅଯୋଗ୍ୟ

(ଙ) ସର୍ଦାର ସରୋବର ନଦୀବନ୍ଧ ଭାରତର କେଉଁ ରାଜ୍ୟରେ ଅବସ୍ଥିତ ?
ଉ-
ଟୁଜରାଟ

Question 12.
ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(କ) IUCN ବିପନ୍ନ ଜାତି ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀଙ୍କ ସମୀକ୍ଷା କରି ……………………… ନାମକ ଏକ ପୁସ୍ତକ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ ।
(ଖ) ଜଙ୍ଗଲ ନିଆଁକୁ ଆୟତ୍ତ କରିବା ପାଇଁ ଆକାଶମାର୍ଗରୁ ହେଲିକାପ୍ଟର ସାହାଯ୍ୟରେ ………………………. ବ୍ୟବହାର କରିଥିଲେ
(ଗ) ଆମ ଦେଶରେ ରହିଥିବା ସମସ୍ତ ଚିଡ଼ିଆଖାନା ………………………. ଦ୍ଵାରା ନିୟନ୍ତ୍ରିତ ।
(ଘ) ତାପଜ ବିଦ୍ୟତ୍ କେତ୍ରରୁ ବାହାରୁଥିବା ………………. କୁ ବ୍ୟବହାର କରି ଇଟା ତିଆରି କରାଯାଉଛି ।
(ଙ) ଆମ ଘରେ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥ‌ିବା କାଚ ବୋତଲ, ଧାତୁ ଓ ଜରି ପରି ଆବର୍ଜନାକୁ କଞ୍ଚାମାଲ ଭାବରେ ବ୍ୟବହାର କରି ସେଥୁରୁ ପୁନର୍ବାର ମୂଳ ବସ୍ତୁ ଉତ୍ପାଦନ କରିବା ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ …………………………. କୁହାଯାଏ ।

Answer:
(କ) ରେଡ଼ଡାଟା ବୁକ୍
(ଖ) ଜଳ କମାଣ
(ଗ) କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଚିଡ଼ିଆଖାନା ସଂସ୍ଥା
(ଘ) ଫ୍ଲାଇଆସ୍ । କୋଇଲା ପାଉଁଶ
(ଙ) ପୁନଃଶ୍ଚକ୍ରଣ

Odisha State Board BSE Odisha 10th Class Life Science Notes Chapter 10 ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦର ସଂରକ୍ଷଣ will enable students to study smartly.

BSE Odisha Class 10 Life Science Notes Chapter 10 ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦର ସଂରକ୍ଷଣ

• ଆମର କଳା, ସଂସ୍କୃତି, ପର୍ବପର୍ବାଣୀ, ଖାଦ୍ୟ, ବିଶ୍ଵାସ ଓ ଲୋକକଥା, ପ୍ରକୃତି ଓ ପ୍ରାକୃତିକସମ୍ପଦ ସହିତ ଅଙ୍ଗାଙ୍ଗୀ ଭାବେ ଜଡ଼ିତ ।
• ଆମର ସମସ୍ତ ମୌଳିକ ଆବଶ୍ୟକତା ପୂରଣ ପାଇଁ ବାୟୁ, ଜଳ, ମାଟି, ଆଲୋକ, ଜୀବଜନ୍ତୁ ଓ ଉଭିଦଜଗତକୁ ଆମ ପାଇଁ ପ୍ରକୃତି ପ୍ରଦାନକରିଛି ।
• ଶିକୁ ବିପ୍ଳବ ପରବର୍ତ୍ତୀ କାଳରୁ ଆଧୁନିକ ମଣିଷ ସମାଜ ନୂତନ ଇତୋଳନ ମାଧ୍ୟମରେ ପ୍ରକୃତି ଓ ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦର ସଂରକ୍ଷଣ ବିଷୟକୁ ନିଜର ସଂକୀର୍ଣ୍ଣ ସ୍ବାର୍ଥ ହାସଲ କରିବାପାଇଁ ଭୁଲି ଯାଉଛି । ଫଳସ୍ୱରୂପ, ଏହିସବୁ ଅମୂଲ୍ୟ ସମ୍ପଦର ଅତି ତଗତିରେ ଅବକ୍ଷୟ ଘଟୁଛି ।

• ମୃତ୍ତିକା, ଜଳ, ବାୟୁ (ଅମ୍ଳଜାନ, ଯବକ୍ଷାରଜାନ) ପରି କିଛି ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦ ପ୍ରକୃତିରେ ବାସ କରୁଥିବା ସମସ୍ତ ଜୀବ ଆବଶ୍ୟକମୁତାବକ ବ୍ୟବହାର କରିଥାନ୍ତି ।
• ଏହି ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦଗୁଡ଼ିକର ପରିମାଣ ପରିବେଶରେ ହ୍ରାସ ପାଏ ନାହିଁ । କାରଣ ଏହି ସମ୍ପଦଗୁଡ଼ିକ ଜୀବ ଓ ପରିବେଶ ମଧ୍ୟରେ କ୍ରିୟା ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଚକ୍ରାକାରରେ ଆବର୍ତ୍ତନ କରିଥାନ୍ତି ।

• ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ,
• ସମ୍ବରଣ,
• ପୁନଃ ବ୍ୟବହାର,
• ପୁନଃ ଉପଯୋଗ,
• ପୁନଶ୍ଚକ୍ରଣ ।

• କୌଣସି ଆବଶ୍ୟକ ହେଉନଥ‌ିବା ଜିନିଷକୁ କେହି ଲୋକ ଦେଉଥିଲେ, ଏହାକୁ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରିବା ।
• ନିଜ ପରିବେଶର ଅନିଷ୍ଟ କରୁଥିବା ପଦାର୍ଥଗୁଡ଼ିକୁ କିଣିବା ପାଇଁ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରିବା ।

• ପୁନଶ୍ଚକ୍ରଣ ଦ୍ବାରା ଆମେ କିଛି ମାତ୍ରାରେ ବର୍ଜ୍ୟବସ୍ତୁକୁ କଞ୍ଚାମାଲ ଭାବରେ ବ୍ୟବହାର କରିପାରିବା ।
• ଆମେ ଘରେ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥ‌ିବା ଆବର୍ଜନାକୁ ଅଲଗା କରି କାଚ ବୋତଲ, ରଦିକାଗଜ, ଜରି, ଧାତବ ଦ୍ରବ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ରଦି ଜିନିଷ ସଂଗ୍ରହ କରୁଥିବା ଲୋକମାନଙ୍କୁ ଦେବା ଦରକାର ।
• ଏହି ପୃଥକୀକୃତ ରଦି ଜିନିଷରୁ ଆମେ ନୂଆ କାଚ, କାଗଜ, ଜରି ଓ ଧାତୁ ପାଇପାରିବା । ତେଣୁ ପୁନଶ୍ଚକ୍ରଣ ଦ୍ଵାରା କଳକାରଖାନାର ଆବଶ୍ୟକତା କିଛି ମାତ୍ରାରେ ମେଣ୍ଟାଯାଇ ପାରିବ ।

• ପୃଥ‌ିବୀର ଉଭିଦ ସମ୍ପଦରୁ ଆମକୁ ଖାଦ୍ୟ, ବସ୍ତ୍ର ମିଳୁଛି ।
• ଆମେ ନିତିଦିନ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିବା ଘରଉପକରଣ, ଖେଳନା, ବହି, ମଟରଗାଡ଼ି ଇତ୍ୟାଦି ବିଭିନ୍ନ ଜିନିଷ ପୃଥ‌ିବୀରୁ ମିଳୁଥିବା ସମ୍ବଳରୁ ତିଆରି ହେଉଛି ।
• ଆମ ଔଷଧ ଆବଶ୍ୟକତାର ପ୍ରାୟ ୪୦ ଭାଗ ଜଙ୍ଗଲ ଓ ବନ୍ୟଜୀବଙ୍କଠାରୁ ମିଳୁଛି ।
• ପରିବେଶର ସନ୍ତୁଳନ ରକ୍ଷାରେ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀଙ୍କର ଭୂମିକା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ । ଉଦାହରଣ : କୀଟପତଙ୍ଗ, ଚଢ଼େଇଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ପରାଗସଙ୍ଗମ ଓ ବୀଜବିକ୍ଷେପ; ବାଦୁଡ଼ି ଓ ବିଭିନ୍ନ କୀଟଭକ୍ଷୀ ପକ୍ଷୀଙ୍କ ଦ୍ବାରା ଅନିଷ୍ଟକାରୀ କୀଟପତଙ୍ଗ ବନ୍ୟଜୀବ ହେଉଛନ୍ତି ଆମର ଜିନୀୟ ଭଣ୍ଡାର ।
• ବ୍ୟବହାର ଯୋଗୁଁ ଧୀରେଧୀରେ ଜଙ୍ଗଲ ଓ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ହ୍ରାସ ପାଉଛି ।
• ତେଣୁ ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦଗୁଡ଼ିକର ସୁପରିଚାଳନା ଆବଶ୍ୟକ ।

• ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦ ଉପରେ ସମସ୍ତଙ୍କର ସମାନ ଅଧିକାର ରହିଛି । ତେଣୁ ଧନୀ ଗରିବ ନିର୍ବିଶେଷରେ ପ୍ରାକୃତିକ
• ସମ୍ପଦର ସୁବିନିଯୋଗ ଏବଂ ସମ୍ପଦ ବ୍ୟବହାର ପରେ ବାହାରୁଥିବା ବଜ୍ୟର ସୁପରିଚାଳନା । ଉଦାହରଣସ୍ୱରୂପ, ତାପଜ ବିଦ୍ୟୁତ କେନ୍ଦ୍ରରେ କୋଇଲାରୁ ବିଦ୍ୟୁତ ଉତ୍ପାଦନ ପରେ ସେଥୁ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥ‌ିବା କୋଇଲା ପାଉଁଶକୁ ବ୍ୟବହାର କରି ଇଟା ତିଆରି କରାଯାଉଛି ।
• ଆମକୁ ଶିଉଳିଯିତ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ ଯେ, ପରିବେଶରେ ମିଳୁଥିବା ସମ୍ପତ ପରିମାଣଠାରୁ ମଣିଷର ଆବଶ୍ୟକତା ଯେପରି ଅଧ୍ଵ ନ ହୁଏ ।
• ପୃଥିବୀ କେବଳ ମନୁଷ୍ୟର ନୁହେଁ । ତେଣୁ ଏଠାରେ ବାସ କରୁଥିବା ସମସ୍ତ ପ୍ରାଣୀଙ୍କର ଆବାସସ୍ଥଳୀ, ପ୍ରାକୃତିକ ପର୍ବସଂସ୍ଥା। ଏବଂ ବମଣ୍ଡଳର ସଂରକ୍ଷଣ ଆବଶ୍ୟକ ।
• ଅଧୁନା ପୃଥ‌ିବୀରେ ବାସ କରୁଥିବା ମଣିଷ ସମାଜ ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦକୁ ଏପରି ଭାବରେ ବ୍ୟବହାର କରିବା ଉଚିତ ଯେପରିକି ଆଗାମୀ ପିଢ଼ିର ମଣିଷ ଏକ ସୁନ୍ଦର ପ୍ରାକୃତିକ ପରିବେଶରେ ସୁସ୍ଥ ଓ ସମର୍ଥ ଜୀବନ ବିତାଇପାରିବ ।

• ଜଙ୍ଗଲ କହିଲେ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଜାତିର ବୃକ୍ଷ, ଲତା ସହିତ ଅନ୍ୟ ଜୀବ ଏକତ୍ରିତ ହୋଇ ଗୋଟିଏ ଅଞ୍ଚଳରେ ଇଚ୍ଛା ମୁଖ୍ୟବଳ ବଢ଼ିଥିବା ସ୍ଥାନ ।
• ବନ୍ୟଜୀବ ହେଉଛନ୍ତି ଏକ ଜଙ୍ଗଲରେ ବାସକରୁଥିବା ଉଭିଦ ସମୂହ, ସମସ୍ତ ଅଣୁଜୀବ ଓ ପ୍ରାଣୀସମୂହ ।
• ଜଙ୍ଗଲ କହିଲେ କେବଳ ଉଭିଦ ସମୂହକୁ ବୁଝାପଡ଼ୁଥ‌ିବା ବେଳେ ବନ୍ୟଜୀବ କହିଲେ ଉଭିଦ ସମୂହ ସହିତ ସମସ୍ତ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ବୁଝାଉଛି ।
• ଜଙ୍ଗଲ ହେଉଛି ଏକ ‘ବାସସ୍ଥଳୀ’ ଏବଂ ବନ୍ୟଜୀବ ହେଉଛନ୍ତି ‘ବନନିବାସୀ’ । ତେଣୁ, ଜଙ୍ଗଲ ହେଉଛି ଜୈବବିବିଧତା (Biodiversity) ର ମୂଳଆଧାର ।
• ସମସ୍ତ ଜୀବ ବଞ୍ଚିରହିବା ପାଇଁ ପରିବେଶରେ ମିଳୁଥିବା ବିଭିନ୍ନ ଜୈବ ଓ ଅଜୈବ ଉପାଦାନ ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳ ।

• ଜଙ୍ଗଲ ଓ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀଙ୍କ ବିନିଯୋଗକାରୀମାନଙ୍କୁ ଚାରି ଶ୍ରେଣୀରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି ଯଥା :
• ଜଙ୍ଗଲ ଭିତରେ ଏବଂ ଏହାର ଚାରିପଟରେ ବସତି ସ୍ଥାପନ କରିଥିବା ଅଧ‌ିବାସୀ ନିଜର ଖାଦ୍ୟ, ବସ୍ତ୍ର ଓ ବାସଗୃହ ପାଇଁ ଜଙ୍ଗଲ ଉପରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ନିର୍ଭରଶୀଳ ।
• ସରକାରଙ୍କ ଜଙ୍ଗଲ ବିଭାଗର କର୍ମଚାରୀ ଜଙ୍ଗଲ ଅଞ୍ଚଳ ଓ ସେଥ‌ିରେ ବାସ କରୁଥିବା ବନ୍ୟଜୀବ ସମ୍ପଦକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରନ୍ତି ।
• ଜଙ୍ଗଲ ଉତ୍ପାଦକୁ କଞ୍ଚାମାଲ ଭାବରେ ନିଜର କାରଖାନାରେ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିବା ଶିଳ୍ପପତି ନିଜର ଜୀବନଧାରଣ ପାଇଁ ଜଙ୍ଗଲ ଓ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀଙ୍କ ଉପରେ ସିଧାସଳଖ ନିର୍ଭରଶୀଳ ନୁହଁନ୍ତି ।
• ପରିବେଶବିତ୍ ଓ ବନ୍ୟଜୀବ ପ୍ରେମୀ ଯେଉଁମାନେ ପ୍ରାକୃଥକ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟର ସଂରକ୍ଷଣ କରି କେବଳଆନନ୍ଦ ଲାଭ କରନ୍ତି ।
• ଜଙ୍ଗଲରେ ବାସ କରୁଥ‌ିବା ଅସ୍ଵାସୀମାନେ ନିଜର ଜୀବନଜୀବିକା ପାଇଁ ଜଙ୍ଗଲ ଓ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀଙ୍କୁ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି ।

• ବିକାଶ : ଜଙ୍ଗଲ ହେଉଛି ବନ୍ୟଜୀବଙ୍କର ପରିସ୍ଥାନ । ଜଙ୍ଗଲକ୍ଷୟ ଯୋଗୁଁ ବାଘ, ଭାଲୁ, ହାତୀ, ଗଣ୍ଡା ଇତ୍ୟାଦି ବଡ଼ ବଡ଼ ବନ୍ୟଜୀବ ନିଜର ବାସସ୍ଥଳୀ ହରାଇ ଧୀରେଧୀରେ ବିପନ୍ନ ହେଉଛନ୍ତି । ଖାଦ୍ୟ ଆଶାରେ ସେଗୁଡ଼ିକ ଜନବସତି ଭିତରକୁ ପ୍ରବେଶ କରୁଛନ୍ତି । ଏବେ ବାଘ-ମଣିଷ, ଭାଲୁ-ମଣିଷ, ହାତୀ-ମଣିଷ ଲଢ଼େଇର କାରଣ ହେଉଛି ମନୁଷ୍ୟର ଦୂରଦୃଷ୍ଟି ଅଭାବ ।
• ଜନବସତି ବୃଦ୍ଧି : ଜନସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ଯୋଗୁଁ ଜଙ୍ଗଲ ଓ ଜଙ୍ଗଲ ଜମି ଉପରେ ଚାପ ପଡ଼ୁଛି ।
• ଜଙ୍ଗଲ ନିଆଁ। – ଅନେକ ସମୟରେ ପ୍ରାକୃତିକ ଉପାୟରେ ବିଜୁଳି ମାରିବା ଯୋଗୁଁ ଅଥବା ମୁଷ୍ଟିମେୟଙ୍କର  ଦାୟୀତ୍ୱହୀନତା ଯୋଗୁଁ ଲାଗୁଥିବା ଜଙ୍ଗଲ ନିଆଁରେ ହଜାର ହଜାର ଏକର ଜଙ୍ଗଲସହ ସେଠାରେ ବାସ କରୁଥିବା ସମସ୍ତ ବନ୍ୟଜୀବ ଭଳି ଧ୍ୱଂସ ହେଉଛନ୍ତି ।
• ବନ୍ୟଜୀବ ଶିକ୍ରାର : ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଆରମ୍ଭ ଠାରୁ 1972 ମସିହା ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ ସଂରକ୍ଷଣ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ ହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଶିକାରୀମାନେ ହାତୀଦାନ୍ତ, ବାଘଛାଲ ପାଇଁ ଉକ୍ତ ବନ୍ୟଜୀବଗୁଡ଼ିକୁ ଅବାଧରେ ଶିକାର କରିବା ଫଳରେ ଅତି ଦୃତ ଗତିରେ ବନ୍ୟଜୀବଙ୍କର ସଂଖ୍ୟା ହ୍ରାସ ଘଟିଛି ।
• ପୁରୁଷ ପୁରୁଷ ଧରି ପରିପୋଷଣକ୍ଷମ ଜଙ୍ଗଲ ସମ୍ପଦର ବ୍ୟବହାର କରିଆସୁଥ‌ିବା ଆଦିବାସୀ ନିଜର ମୌଳିକ ଆବଶ୍ୟକତା ପୂରଣ କରିବା ପାଇଁ ବାଧ୍ୟ ହୋଇ ପୋଡୁଚାଷ ଇତ୍ୟାଦି ଦ୍ଵାରା ସେହି ପତିତ ଜଙ୍ଗଲରୁ ଅତ୍ୟଧିକ ମାତ୍ରାରେ ସମ୍ବଳ ବିନିଯୋଗ କରିବାରେ ବ୍ୟସ୍ତ ରହୁଛନ୍ତି ।

• ଏହି ଗ୍ରନ୍ଥରେ ବିଲୁପ୍ତ, ଲୁପ୍ତ ପ୍ରାୟ, ଅସୁରକ୍ଷିତ, ଦୁର୍ଲଭ ଇତ୍ୟାଦି ଜାତିର ଜୀବମାନଙ୍କ ବିଷୟରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଲଛି ।
• ଏହି ବହିରେ ଗୋଲାପି (Pink) ଓ ସବୁଜ (Green) ରଙ୍ଗର ପୃଷ୍ଠା ରହିଛି । ଗୋଲାପି ପୃଷ୍ଠାରେ ଲୁପ୍ତପ୍ରାୟ ଜାତିଙ୍କ ବିଷୟରେ ଲେଖାଯାଇଛି । ସବୁଜ ପୃଷ୍ଠାରେ ରହିଛି ଅତୀତରେ ଲୁପ୍ତ ପ୍ରାୟ ଜାତିଙ୍କର ସୁଚନା ଏବଂ ସେ ଗ କିପରି କିପରି ପୁନରୁଦ୍ଧାର ହୋଇପାରିଛି; ତଥା ଏବେ ସେମାନେ ଆଉ ବିପନ୍ନ ସ୍ଥିତିରେ ନାହାନ୍ତି ।
• କିନ୍ତୁ ପ୍ରତିବର୍ଷ ଗୋଲାପି ପୃଷ୍ଠାର ସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ପାଉଛି ଏବଂ ଅତି କମ୍ ସବୁଜ ରଙ୍ଗର ପୃଷ୍ଠା ଥ‌ିବାର ଦେଖାଯାଉଛି ।

• ନୂଆଜଙ୍ଗଲ ସୃଷ୍ଟି : ଖଣିଜ ଉତ୍ତୋଳନ, ଜଙ୍ଗଲ ନିଆଁ ଅଥବା ଅନ୍ୟ କୌଣସି କାରଣ ଯୋଗୁଁ ଯେଉଁ ଜଙ୍ଗଲ ନଷ୍ଟ ହୋଇ ପତିତ ଜମିରେ ପରିଣତ ହେଉଛି, ସେଠାରେ ନୂଆ ଚାରାଗଛ ଲଗାଯିବା ଉଚିତ ।
• ସାମାଜିକ ବନପ୍ରକଳ୍ପ : 1976 ମସିହାଠାରୁ ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ବାରା ଏହି ଯୋଜନା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଉଛି । ରାସ୍ତାକଡ଼, ନଈ ଓ କେନାଲ ବନ୍ଧ, ରେଳ ଲାଇନ କଡ଼, ନଦୀପଠା, ସ୍କୁଲ କଲେଜ ଓ ସରକାରୀ ଅନୁଷ୍ଠାନର ହତାରେ ଚାରା ରୋପଣ କରି ନୂଆ ବନ ସୃଷ୍ଟି କରାଯାଇ ପାରୁଛି ।
• ଯୁଗ୍ମ ଜଙ୍ଗଲ ପରିଚାଳନା ଯୋଜନା : ସଂରକ୍ଷିତ ଜଙ୍ଗଲ ନିକଟରେ ରହିଥ‌ିବା ଗ୍ରାମବାସୀମାନଙ୍କୁ ଅଂଶୀଦାର ଯୋଜନା’ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଉଛି ।
• ଗ୍ରାମବାସୀମାନେ ନିଜ ଗ୍ରାମ ପାଇଁ ଧାର୍ଯ୍ୟ ଜଙ୍ଗଲକୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେବା ପ୍ରତିବଦଳରେ ସେମାନଙ୍କୁ ଜଙ୍ଗଲରୁ ଜଙ୍ଗଲ ଜାତ ପଦାର୍ଥ ସଂଗ୍ରହ କରିବା ପାଇଁ ଅନୁମତି ଦିଆଯାଉଛି ।
• ଏଥ୍ ସହିତ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ପାଇଁ ନିଜ ଜଙ୍ଗଲରୁ ଲବ୍ଧ ଅର୍ଥରାଶିର ଏକ ଅଂଶ ସମଭାବରେ ସ୍ଥାନୀୟ ଅଂଶିଦାର (ଗ୍ରାମବାସୀ)ମାନଙ୍କୁ ସରରକାରଙ୍କର ଜଙ୍ଗଲ ବିଭାଗ ଦ୍ଵାରା ବଣ୍ଟନ କରାଯାଉଛି ।
•  ନୂତନ ପ୍ରୟୋଗାତ୍ମକ ବ୍ୟବସ୍ଥା : ଆଧୁନିକ ଜ୍ଞାନକୌଶଳ ବ୍ୟବହାର କରି ଆମେ ଜଙ୍ଗଲ ସଂରକ୍ଷଣ ମଧ୍ୟ କରିପାରିବା, ଯଥା-

• ଆମ ଦେଶରେ ରହିଥ‌ିବା ସମସ୍ତ ଚିଡ଼ିଆଖାନା କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଚିଡ଼ିଆଖାନା ସଂସ୍ଥା ଦ୍ୱାରା ନିୟନ୍ତ୍ରିତ ।
• ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କ ପାଇଁ ପୁନଃ ଥଇଥାନ କେନ୍ଦ୍ର ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛି ।
• ଉଭିଦ ଉଦ୍ୟାନ : ଉଭିଦ ଉଦ୍ୟାନ ହେଉଛି ଏକ ସାର୍ବଜନୀନ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ । ସେଠାରେ ଗବେଷଣା, ସଂରକ୍ଷଣ ଓ ସର୍ବସାଧାରଣ ପରିଦର୍ଶନ ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଫଳ, ଫୁଲ, ପନିପରିବା, ଔଷଧୀୟ ବ୍ୟବହାରରେ ଲାଗୁଥିବା ବିରଳ ଉଦ୍ଭିଦ ରଖାଯାଇଛି । ଉଦାହରଣ – ଭୁବନେଶ୍ଵର ‘ଏକାମ୍ରକାନନ ଉଭିଦ ଉଦ୍ୟାନ’ ଓ ନନ୍ଦନକାନନ ଉଦ୍ଭିଦ ଉଦ୍ୟାନ ।

• ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନ- ବନ୍ୟ ଜୀବମାନଙ୍କୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେବା ପାଇଁ ଦେଶର କେତେକ ଧାର୍ଯ୍ୟ ଜଙ୍ଗଲ ଅଞ୍ଚଳକୁ ଭାରତ ସରକାର ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନ ମାନ୍ୟତା ଦେଇଛନ୍ତି । ଏହା କେନ୍ଦ୍ର ବା ରାଜ୍ୟ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ ଦ୍ବାରା ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହୋଇଥାଏ । ଗଛକାଟିବା, ଗୃହପାଳିତ ପଶୁଚାରଣ, ଶିକାର ଓ ବନ୍ଧୁକ ଇତ୍ୟାଦିକୁ ନେଇ ଉଦ୍ୟାନ ମଧ୍ୟକୁ ପ୍ରବେଶ ନିଷିଦ୍ଧ ।
• ଅଭୟାରଣ୍ୟ- ଅଭୟାରଣ୍ୟରେ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀଙ୍କୁ କୌଣସି କ୍ଷତି ନ’ଘଟୁଥ‌ିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବେସରକାରୀ ସଂସ୍ଥାର ମାଲିକାନା ରହିପାରିବ । ଓଡ଼ିଶାର ଚିଲିକା (ନଳବନ) ଅଭୟାରଣ୍ୟ ପରିବ୍ରାଜୀ ବିଦେଶୀ ପକ୍ଷୀମାନଙ୍କ ସମାଗମ ପାଇଁ ପ୍ରସିଦ୍ଧି ଲାଭ କରିଛି ଏବଂ ଚନ୍ଦକା – ଡମପଡ଼ା ଅଭୟାରଣ୍ୟ ହାତୀ ପ୍ରକଳ୍ପ ପାଇଁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ।
• ଜୈବମଣ୍ଡଳ ସଂରକ୍ଷିତ ଅଞ୍ଚଳ – ପୃଥ‌ିବୀର ବହୁ ଦେଶରେ ୟୁନେସକୋ (UNESCO) ଦ୍ଵାରା ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ 1973 ମସିହାରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି । ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ମାଧ୍ୟମରେ ଜଙ୍ଗଲରେ ମାଟି ଓ ପାଣିର ସଂରକ୍ଷଣ ସହିତ ସେହି ଅଞ୍ଚଳରେ ବାସ କରୁଥିବା ଆଦିମ ଅଧିବାସୀମାନଙ୍କୁ ସଂରକ୍ଷଣ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ସାମିଲ କରାଯାଉଛି । ଭାରତରେ ଏ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅଠରଟି ଜୈବ ମଣ୍ଡଳ ସଂରକ୍ଷିତ ଅଞ୍ଚଳ ରହିଛି । ସେଥୁମଧ୍ୟରୁ ଓଡ଼ିଶାର ଶିମିଳପାଳ ଜୈବମଣ୍ଡଳ ଅନ୍ୟତମ ।
• ପ୍ରାଣୀ ପ୍ରକଳ୍ପ – କେତେକ ଲୁପ୍ତପ୍ରାୟ ଜାତିର ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କର ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ପ୍ରାଣୀ ପ୍ରକଳ୍ପପାନ ସ୍ଥାପନକରାଯାଇଛି

• 1970 ଦଶକରେ ଅଧୁନା ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡ ରାଜ୍ୟର ହିମାଳୟ ପାଦଦେଶରେ ଅହିଂସା ମାର୍ଗରେ ପରିଚାଳିତ ଏକ ପରିବେଶ ଆନ୍ଦୋଳନ ସାଧାରଣ ଜନତା, ମୁଖ୍ୟତଃ ମହିଳାଙ୍କ ଦ୍ବାରା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ଏହା ଚିପକୋ ଆନ୍ଦୋଳନ ନାମରେ ଖ୍ୟାତ ।
• ଚିପ୍ପକୋ ଆନ୍ଦୋଳନ – ଶ୍ରୀଯୁକ୍ତ ଚଣ୍ଡୀଚରଣ ଭଟ୍ଟ ନାମକ ଜଣେ ପରିବେଶବିତ୍ ସାଧାରଣ ଜନତା ଓ କୃଷକଙ୍କୁ ନେଇ ଜଙ୍ଗଲରୁ ଗଛକାଟିବା ବିରୁଦ୍ଧରେ ‘ଚିସକୋ ଆନ୍ଦୋଳନ’ ର ପ୍ରଥମ ସୂତ୍ରପାତ ‘ମଣ୍ଡଳଗ୍ରାମ’ରୁ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ସାଧାରଣ ଗ୍ରାମବାସୀ ଓ କୃଷକ ଜଙ୍ଗଲକୁ ଯାଇ ଗଛକୁ କୁଣ୍ଢାଇ ଗଛକଟାଳିମାନଙ୍କୁ ଗଛ କାଟିବାରୁ ବାରଣ କରିଥିଲେ ।
• ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନର ସଫଳତା ପରେ ଶ୍ରୀଯୁକ୍ତ ସୁଦଜିକାଲି ବହୁଗୁଣା ନାମକ ଅନ୍ୟ କନ୍ୟା ପରିବେଶବିତ ‘ରାଜି’ ଗ୍ରାମରେ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ଏହିଗ୍ରାମର ଗୌରୀ ଦେବୀ ନାମ୍ନୀ ଜଣେ ମହିଳା ଗ୍ରାମର ଅନ୍ୟ କିଛି ମହିଳାଙ୍କୁ ନେଇ ଜଙ୍ଗଲ ଭିତରେ ଗଛକୁ କୁଣ୍ଢାଇ ଧରି ଗଛକଟାଳୀଙ୍କୁ ବାଧା ଦେଇଥିଲେ ।
• ସେଥିମଧ୍ୟରୁ ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗର ଆରାବରି ଅଞ୍ଚଳରେ ଶାଳ ଜଙ୍ଗଲ ସଂରକ୍ଷଣ ପାଇଁ ଆନ୍ଦୋଳନ, କେରଳରେ ‘ସାଇଲେଣ୍ଟ ଭ୍ୟାଲି ବଞ୍ଚାଅ’ ଆନ୍ଦୋଳନ ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ ।

• ଏହା ପୃଥ‌ିବୀର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ପରିବେଶ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ସଂସ୍ଥା । ଏହା ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଭାବରେ ପରିବେଶ, ଜୈବବିବିଧତା, ସମ୍ପଦର ସଂରକ୍ଷଣ ଏବଂ ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦର ପରିପୋଷଣକାରୀ ବ୍ୟବହାର ବିଷୟରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛି ।

• ପ୍ରକୃତି ଓ ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦର ସଂରକ୍ଷଣ ପାଇଁ ଏହି ସଂସ୍ଥା ପୃଥ‌ିବୀର ବିଭିନ୍ନ ଦେଶରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛି । ଏହାର ମୂଳଲକ୍ଷ୍ୟ ହେଉଛି ବିଶ୍ଵ ଜୈବବିବିଧତାର ସଂରକ୍ଷଣ ଏବଂ ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦର ସମାନ ଓ ପରିପୋଷଣକାରୀ ବ୍ୟବହାର ନିଶ୍ଚିତ କରିବା ।
• ଗ୍ରୀନ୍ନ୍ ପିସ୍ (Green Peace) ଆର୍ଥ ଡେ (Earth Day) ଓ ୟୁନେସ୍କା (UNESCO) ପରି ସଂସ୍ଥାପାନେ ପୃଥ‌ିବୀର ବିଭିନ୍ନ ଦେଶରେ ପରିବେଶ ସୁରକ୍ଷା ଏବଂ ପରିବେଶ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ବିଭିନ୍ନ ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ ଉପରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛନ୍ତି ।

• ଶିଳ୍ପସଂସ୍ଥାର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଓ ନୂତନ ଶିଳ୍ପ ପ୍ରତିଷ୍ଠାଦ୍ୱାରା ଦିନକୁ ଦିନ ଜୀବାଶ୍ମ ଇନ୍ଧନ ଅଧିକରୁ ଅଧିକ ବ୍ୟବହୃତ ହେବାରେ ଲାଗିଛି ।
• ଗାଡ଼ିମଟର ଓ କୃଷି ଇତ୍ୟାଦିରେ ଏହି ଇନ୍ଧନର ବହୁଳ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଉଛି । ଫଳରେ ଆମର ଚାହିଦା ମେଣ୍ଟାଇବାପାଇଁ ଆମେ ଦିନକୁ ଦିନ ଅଧ୍ଵ ମାତ୍ରାରେ କୋଇଲା ଓ ପେଟ୍ରୋଲିୟମ ଉତ୍ତୋଳନ କରିଚାଲିଛୁ ।
• ଯଦି ଏଗୁଡ଼ିକର ବ୍ୟବହାର ଏହି ଗତିରେ ଚାଲେ ତେବେ ଭବିଷ୍ୟତରେ ଦିନେ ନା ଦିନେ ଏହା ଶେଷ ହୋଇଯିବ ।
• ଆକଳନରୁ ଜଣାଯାଏ ଯେ ଆସନ୍ତା ପ୍ରାୟ 50 ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ପେଟ୍ରୋଲିୟମ୍ ଓ 100 ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ କୋଇଲା ସମ୍ପଦ ଶେଷ ହୋଇଯିବ ।
• ଆମେ ନିଜକୁ ଓ ଜୈବବିବିଧତାକୁ ରକ୍ଷା କରିବାପାଇଁ କୋଇଲା ତଥା ପେଟ୍ରୋଲିୟମ୍ର ବ୍ୟବହାରକୁ ନିୟମିତ କରିବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ବିକଳ୍ପ, ନବୀକରଣ ଯୋଗ୍ୟ ଶକ୍ତି ବ୍ୟବହାରକୁ ତ୍ବରାନ୍ବିତ କରିବା ଦରକାର ।

• ଆମ ପୃଥ‌ିବୀରେ ବହୁ ପରିମାଣରେ ଜଳ ରହିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ମଧୁର ଜଳର ପରିମାଣ କମ୍ । କିନ୍ତୁ ଏହି ମାତ୍ରାର ମଧୁରଜଳ ଆମର ଆବଶ୍ୟକତାକୁ କୋଟି କୋଟି ବର୍ଷ ଧରି ମେଣ୍ଟାଇ ଆସୁଛି ।
• ଜନସଚେତନତା ଓ ମାନବ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଦ୍ବାରା ଜଳ ସମ୍ପଦର ଉନ୍ନତି ଘଟିବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଏହାର ସଦ୍‌ବ୍ୟବହାର ଓ ସଂରକ୍ଷଣ କରାଯାଇପାରିବ ।
• ସଂରକ୍ଷଣ ଓ ସୁପରିଚାଳନା କରି ଆସୁଛନ୍ତି ।
• ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନର ଜଳସମ୍ପଦର ପରିମାଣ ସେହି ସ୍ଥାନର ବୃଷ୍ଟିପାତ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରୁଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଏହା ଆହୁରି ଅନେକ କାରକଦ୍ବାରା ନିୟନ୍ତ୍ରିତ ହୋଇଥାଏ । ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସେହି ସ୍ଥାନର ଶିଳ୍ପସମୃଦ୍ଧି, ଭୂପୃଷ୍ଠ ଜଳ ସମ୍ପଦର ପରିମାଣ, ଜଙ୍ଗଲର ଆୟତନ ଓ ନଦୀବନ୍ଧ ଯୋଜନା ଅନ୍ୟତମ ।
• ଆମ ଦେଶର ବୃଷ୍ଟିପାତ ପରିମାଣ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଦେଶ ତୁଳନାରେ ଅଧିକ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଆମେ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ପରିମାଣର ଜଳ ସଞ୍ଚୟକରି ରଙ୍ଖାରୁ ନଥିବାରୁ ଗ୍ରୀଷ୍ମଋତୁରେ ଜଳାଭାବର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଛୁ ।
• ପାହାନ ଓ ପର୍ବମାନଙ୍କରୁ ଜଙ୍ଗଲ ସଫା ହୋଇଯିବାଦ୍ବାରା ଉତଳକୁ ଜଳଜ ଗତି ବିମଣା ହ୍ରାସ ପାଇବାରେ ଲାଗିଛି ଓ ଭୂତଳ ଜଳର ଗତି କମିବାରେ ଲାଗିଛି । ସେଥ୍ପାଇଁ ଜଳ ସମ୍ପଦର ସଂରକ୍ଷଣ ସହ ଏହାର ସୁପରିଚାଳନା

• ଆମ ଦେଶରେ ଚାଷବାସ ପାଇଁ ଜଳସେଚନର ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ଉପଲବ୍ଧକରି ତତ୍‌କାଳୀନ ଇଂରେଜ ସରକାର ସର୍ବପ୍ରଥମେ ବିଭିନ୍ନ ବଡ଼ ଓ ଚିରସ୍ରୋତା ନଦୀମାନଙ୍କରେ ନଦୀବନ୍ଧ ଯୋଜନା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିଥିଲେ ।
• ସ୍ବାଧୀନତା ପରେ ଆମ ସରକାର ଏହାକୁ ଆଗେଇ ନେଇ ଅନେକ ବୃହତ୍ ନଦୀବନ୍ଧ ଯୋଜନା ଜରିଆରେ ଜଳଭଣ୍ଡାର ନିର୍ମାଣକ ରିଛନ୍ତା
• ଓଡ଼ିଶାର ହୀରାକୁଦ ନଦୀବନ୍ଧ, କର୍ଣ୍ଣାଟକର ବିଶ୍ଵେଶ୍ଵରାୟା ବନ୍ଧ, ଗୁଜୁରାଟର ସର୍ଦ୍ଦାର ସରୋବର ନଦୀବନ୍ଧ ଇତ୍ୟାଦି ଏହାର ଉଦାହରଣ ।
• ଏହି ନଦୀବନ୍ଧ ଯୋଜନା ସହ କେନାଲ୍ ନିର୍ମାଣଦ୍ଵାରା ଦେଶର ଅନେକ ଅଞ୍ଚଳରେ ଜଳସେଚନ ଓ ପାନୀୟଜଳ ଉପଲବ୍ଧ ହୋଇପାରୁଛି । କେତେକ ସ୍ଥାନରେ କେନାଦ୍ୱାରା ଜଳ ବହୁତ ଦୂର ତଥା ଜଳଭାବଗ୍ରସ୍ତ ସ୍ଥାନକୁ ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଇପାରୁଛି  ।
• ବୃହତ୍ ନଦୀବନ୍ଧ ଯୋଜନାଦ୍ୱାରା ମଧ୍ୟ ଆମକୁ ଅନେକ ଅସୁବିଧାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବାକୁ ପଡ଼ୁଛି । ତ୍ରୁଟିପୂର୍ଣ୍ଣ ଜଳବଣ୍ଟନ ଓ ଜଳସମ୍ପଦର କୁପରିଚାଳନା ହେତୁ ଏହାର ସୁଫଳ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ସମପରିମାଣରେ ମିଳିପାରୁନାହିଁ ।
• ଜଳଭଣ୍ଡାର ସୃଷ୍ଟି ହେବାଦ୍ଵାରା ଯେଉଁସବୁ ଗାଁ ଓ ଜମି ଜଳାର୍ଣ୍ଣବ ହେଉଛି ସେଠାକାର ଲୋକମାନଙ୍କୁ ସେହିସ୍ଥାନ ଛାଡ଼ି ଅନ୍ୟସ୍ଥାନକୁ ଯିବାକୁ ପଡ଼ୁଛି । ଫଳରେ ବିସ୍ଥାପିତ ଲୋକମାନେ ସେମାନଙ୍କର ଘରଦ୍ୱାର, ଜମିବାଡ଼ି ଓ ବେପାରବଣିଜ ସବୁ ହରାଇ ନିଃସ୍ବ ହୋଇଯାଉଛନ୍ତି । ସେମାନଙ୍କୁ ଉଚିତ୍ କ୍ଷତିପୂରଣ ଓ ଚାକିରି ନ ମିଳିବାଦ୍ୱାରା ଅପ୍ରୀତିକର ସାମାଜିକ ତଥା ଅର୍ଥନୈତିକ ପରିସ୍ଥିତି ସୃଷ୍ଟି ହେଉଛି ।

• ବୃହତ୍ ନଦୀବନ୍ଧ ପରିବର୍ତ୍ତେ ଜଳସଞ୍ଚୟ ପାଇଁ ଆମକୁ ବିକଳ୍ପ ବ୍ୟବସ୍ଥା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବା ଦରକାର । ଛୋଟ ଉପଲବ୍‌ଧ ହୋଇପାରିବ ଓ ବଣ୍ଟନଜନିତ କ୍ଷୟ ତଥା ଅସୁବିଧା ଦୂର ହୋଇପାରିବ ।
• ଆମ ରାଜ୍ୟରେ ଏହିପରି ଅନେକ ଛୋଟ ଛୋଟ ନଦୀବନ୍ଧ, ଯଥା- ଖଇଖାଇ (ମୟୂରଭଞ୍ଜ, ନରାଜ (କଟକ), ମୁଣ୍ଡୁଳି (ଆଠଗଡ଼) ଡ଼େରାସ (ଭୁବନେଶ୍ଵର) ଓ ସାଳିଆ (ବାଣପୁର) ଆଦି ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇ ଜଳସେଚନ ସହ ସହରକୁ ଜଳଯେ।ଗାଣ କରାଯାଇପାରୁଛି ।
• ଓଡ଼ିଶା ସରକାର ‘ମୋ ପୋଖରୀ’ ପ୍ରକଳ୍ପ ଏହି ଦିଗରେ ଏକ ଉତ୍ତମ ପଦକ୍ଷେପ ।

• ଆମ ଦେଶରେ ବୃଷ୍ଟିଜଳକୁ ସଂରକ୍ଷଣ କରି ଦରକାର ସମୟରେ ବ୍ୟବହାର କରିବା ଏକ ଚିରାଚରିତ ପ୍ରଥା । ସେଥ‌ିପାଇଁ ସବୁ ଗାଁ ମୁଣ୍ଡରେ ଏକ ପୋଖରୀ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥାଏ ।
• ଭୂତଳ ଓ ଭୂପୃଷ୍ଠ ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣଦ୍ଵାରା ମାଟିର ଆର୍ଦ୍ରତା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥାଏ; ମାଟିରୁ ଗଛପତ୍ର ଓ ଫସଲକୁ ଜଳ ମିଳିଥାଏ ।
• ସମତଳ ଅଞ୍ଚଳରେ ବର୍ଷାଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ ପାଇଁ ନୂତନ ଜ୍ଞାନକୌଶଳର ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଉଛି ।
• ମାଟି କିମ୍ବା କଂକ୍ରିଟ୍ ସାହାଯ୍ୟରେ ଛୋଟ ଛୋଟ ଅଟକବନ୍ଧ ବା ଆଡ଼ିବନ୍ଧ (Check dam) କରାଯାଇ ବର୍ଷାଜଳକୁ ରଖାଯିବାଦ୍ଵାରା ଏହି ଜଳ ତଳକୁ ଗତିକରି ଭୂତଳ ଜଳସ୍ତରର ବୃଦ୍ଧି ଘଟାଇ ପାରୁଛି ।
• କେବଳ ଖାଲୁଆ ଅଞ୍ଚଳରେ ଏହି ଜଳ ଭୂପୃଷ୍ଠ ଜଳ ଆକାରରେ ବର୍ଷସାରା ଉପଲବ୍ଧ ହେଉଥ‌ିବାବେଳେ ଜଳ ଜମି ରହୁଥିବା ସ୍ଥାନଗୁଡ଼ିକରେ ଖରାଦିନେ ଚାଷକାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଇ ପାରୁଛି ଓ ଭୂତଳ ଜଳ ଉତ୍ତୋଳନ କରି ଜଳଲୋଚନ କରାଯାଇ ପାରୁଛି ।

• ରହୁନାହିଁ ଓ ଏହା ବୋହିଯାଇ ନଦୀରେ ମିଶୁଛି । ସେଥ୍ପାଇଁ ଆମକୁ ବର୍ଷାଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ କରି ଭୂତଳକୁ ପଠାଇବାର ରହୁନାହିଁ ଓ ଏହା ବୋହିଯାଇ ନଦୀରେ ମିଶୁଛି । ସେଥ୍ପାଇଁ ଆମକୁ ବର୍ଷାଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ କରି ଭୂତଳକୁ ପଠାଇବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିବା ଦରକାର ।
• ଛାତ ଉପରେ ପଡ଼ୁଥ‌ିବା ବର୍ଷାଜଳକୁ ଏକ ବାଲିଶଯ୍ୟା ଥିବା କମ୍ ଗଭୀର ଗର୍ଭକୁ ଛାଡ଼ିଦେଲେ ଏହି ଜଳ ବାଲିଶଯ୍ୟାଦ୍ଵାରା ଶୋଷିହୋଇ ମାଟିତଳକୁ ଗତିକରି ଭୂତଳ ଜଳ ସହିତ ମିଶିପାରିବ । ଏହାଛଡ଼ା ବର୍ଷାଜଳକୁ ଟାଙ୍କି ସାହାଯ୍ୟରେ ସଂଗ୍ରହ କରି ସିଧାସଳଖ ବ୍ୟବହାର ମଧ୍ୟ କରାଯାଇପାରିବ ।

• ଘରେ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥ‌ିବା ଆବର୍ଜନାକୁ 2ରୁ 3ଦିନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସଂଗ୍ରହ କରାଯାଉ ।
• ଆବର୍ଜନାଗୁଡ଼ିକୁ ଭଲଭାବରେ ଖରାରେ ଶୁଖାଯାଏ ।
• ଆବର୍ଜନାଗୁଡ଼ିକୁ ପୁନଶ୍ଚକ୍ରଣା ଯୋଗ୍ୟ ଓ ଅଯୋଗ୍ୟଭାବେ ପୃଥକ କରାଯାଉ ।
• ଶୁଖୁଲା ଅଳିଆ ଆବର୍ଜନାକୁ ଗୋଟିଏ ପଲିଥୁନ୍ ଜରିରେ ରଖ୍ ଏହାର ଓଜନ ନିଆଯାଉ ।

• ଘରର ସମୁଦାୟ ଆବର୍ଜନାର ଓଜନ ନିଆଯାଉ ।
• ଏହି ଆବର୍ଜନାରୁ କେବଳ ପୁନଶ୍ଚକ୍ରଣ ଯୋଗ୍ୟ ଆବର୍ଜନାର ଓଜନ ନିଆଯାଉ ।
• ପୁନଶ୍ଚକ୍ରଣ ଯୋଗ୍ୟ ଆବର୍ଜନାର ଅଂଶ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଉ ।

• ଘର ଚାରିପାଖରେ ପଡ଼ୁଥୁବା ଆବର୍ଜନାଗୁଡ଼ିକର ଏକ ଚିଠା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଉ ।
• ଆବର୍ଜନା ସୃଷ୍ଟିର ଉତ୍ସ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରାଯାଉ ।
• ଆବର୍ଜନା ହ୍ରାସ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଉପାୟ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଉ ।

• ଦହନଶୀଳ ଆବର୍ଜନାଗୁଡ଼ିକୁ ପୋଡ଼ିଦେଲେ ଏହାର ବସ୍ତୁତ୍ଵ ହ୍ରାସପାଏ । ଉଦାହରଣ : କାଗଜ ଅଙ୍ଗାର ଓ ପାଉଁଶରେ ପରିଣତ ହେବ ।
• ସବୁଜ ପତ୍ରକୁ ପାଣିରେ ପକାଇଲେ ଅନେକ ଦିନ ପରେ ଏହା ତରଳ ସବୁଜ ଖତରେ ପରିଣତ ହୁଏ ।
• ତରଳ ଆବର୍ଜନାକୁ ନାଳରେ ଛାଡ଼ିବା ପୂର୍ବରୁ ମାଟି ଉପରେ ପ୍ରବାହିତ କରାଇଲେ ଜଳ ଶୋଷିତ ହୁଏ ଓ କଠିନ ଆବର୍ଜନାକୁ ମାଟି ଉପରୁ ସହଜରେ ପୃଥକ୍ କରିହୁଏ ।
• ଗୋବରକୁ ଘସିରେ ପରିଣତ କଲେ ଏହାର ଓଜନ ହ୍ରାସପାଏ ।

• ଗୋଟିଏ ଦିନର ଆବର୍ଜନାକୁ ଗୋଟିଏ ସୂତା ଅଖାରେ ସଂଗ୍ରହ କରାଯାଉ ।
• ଏହି ଆବର୍ଜନାକୁ ଓଜନ କରି ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନରେ ମାଟି ଖୋଳି ପୋତି ଦିଆଯାଉ ଓ ଏହା ଉପରେ ପ୍ରତିଦିନ ପାଣିଦେଇ ଓଦା ରଖାଯାଉ ।
• 15 ଦିନରେ ଏହି ଆବର୍ଜନାପୂର୍ଣ୍ଣ ବସ୍ତାକୁ ମାଟିରୁ ବାହାର କରାଯାଉ ।

• ବସ୍ତାରେ ଥ‌ିବା ସବୁ ଆବର୍ଜନା ପୂରାମାତ୍ରାରେ ଅପଘଟିତ ହେବନାହିଁ ।
• ଜୈବ ନିତ୍ୟିକରଣ ଯୋଗ୍ୟ ଆବର୍ଜନାଗୁଡ଼ିକ ସମୟ ଅନୁସାରେ ମାଟିରେ ମିଶିଯିବ ।
• କିନ୍ତୁ ଜୈବ ନିମ୍ନିକରତା ଅଯୋଗ୍ୟ ଆବର୍ଜନାଗୁଡ଼ିକ ମାଟିରେ ମିଶିବ ନାହିଁ ।

• ବାଉଁଶ,
• ଘାସ,
• ନଳିତା,
• କାଠ

Odisha State Board BSE Odisha 10th Class Life Science Important Questions Chapter 9 ଆମ ପରିବେଶ Important Questions and Answers.

BSE Odisha Class 10 Life Science Important Questions 9 ଆମ ପରିବେଶ

Objective Type Questions with Answers

A ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

1. ପୃଥ‌ିବୀ ଅନ୍ୟସବୁ ଗ୍ରହ ତୁଳନାରେ ଭିନ୍ନ ଓ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର କ।ହିଁକି
ଉ-
ପୃଥ‌ିବୀ ଏକମାତ୍ର ଗ୍ରହ ଯେଉଁଠାରେ ଜୀବ ବାସକରନ୍ତି ଏହା ସମ୍ଭବ ହୋଇଛି ପୃଥ‌ିବୀ ପୃଷ୍ଠରେ ମିଳୁଥିବା ମାଟି, ପାଣି ଓ ପବନର ଅପୂର୍ବ ସମନ୍ୱୟ ଯୋଗୁଁ ।

2. ଜଳମଣ୍ଡଳ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
ଉ-
ପୃଥ‌ିବୀ ପୃଷ୍ଠରେ ଥ‌ିବା ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ଜଳର ଉତ୍ସକୁ ଜଳ ମଣ୍ଡଳ କୁହାଯାଏ । ଏହା ସମସ୍ତ ସମୁଦ୍ର, ହିମପ୍ରବାହ, ନଦୀ, ହ୍ରସ, ପୁଷ୍କରିଣୀ ଓ ଝରଣା ଇତ୍ୟାଦିକୁ ନେଇ ଗଠିତ ।

3. ବାୟୁମଣ୍ଡଳ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
ଉ-
ଭୂପୃଷ୍ଠର ପ୍ରାୟ 640 କି.ମି. ଉପରକୁ ବ୍ୟାପିଥ‌ିବା ଅଞ୍ଚଳକୁ ବାୟୁମଣ୍ଡଳ କୁହାଯାଏ । ଏହା N₂ O₂ CO₂ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଗ୍ୟାସକୁ ନେଇ ଗଠିତ ।

4. ଅଶ୍ମମଣ୍ଡଳ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
ଉ-
ପୃଥ‌ିବୀ ପୃଷ୍ଠରେ ଥ‌ିବା ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ମାଟି, ପଥର, ପାହାଡ଼, ପର୍ବତ ଇତ୍ୟାଦିକୁ ନେଇ ଗଠିତ ମଣ୍ଡଳକୁ ଅଶ୍ମମଣ୍ଡଳ କୁହାଯାଏ ।

5. ଜୀବମଣ୍ଡଳ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
ଉ-
ଜଳମଣ୍ଡଳ, ବାୟୁମଣ୍ଡଳ ଓ ଅଶ୍ମମଣ୍ଡଳର ସମଷ୍ଟି ଅଞ୍ଚଳକୁ ଜୀବମଣ୍ଡଳ କୁହାଯାଏ ।

6. ଜୀବମଣ୍ଡଳ କାହାଦ୍ଵାରା ପରିଚାଳିତ ?
ଉ-
ଜୀବ ମଣ୍ଡଳ ସୌରଶକ୍ତି ଦ୍ଵାରା ପରିଚାଳିତ ଏବଂ ଆନିୟନ୍ତ୍ରଣ କ୍ଷମ ଏକ ପ୍ରାକୃତିକ ସଂସ୍ଥା । ଏହାକୁ ପୃଥ‌ିବୀର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ପରିସଂସ୍ଥାଭାବେ ପ୍ରଚଣ କରାଯାଇପାରିବ କାରଣ ଏହା ଜୈବ ସଙ୍ଗଠନର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ସ୍ତର ।

7. ପୃଥ‌ିବୀର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ପରିସଂସ୍ଥାଭାବେ କାହାକୁ ବିବେଚନା କରାଯାଇଛି ?
ଉ-
ଜୀବ ମଣ୍ଡଳ ସୌରଶକ୍ତି ଦ୍ଵାରା ପରିଚାଳିତ ଏବଂ ଆନିୟନ୍ତ୍ରଣ କ୍ଷମ ଏକ ପ୍ରାକୃତିକ ସଂସ୍ଥା । ଏହାକୁ ପୃଥ‌ିବୀର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ପରିସଂସ୍ଥାଭାବେ ପ୍ରଚଣ କରାଯାଇପାରିବ କାରଣ ଏହା ଜୈବ ସଙ୍ଗଠନର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ସ୍ତର ।

8. ଜୀବମଣ୍ଡଳର ବିଭିନ୍ନ ଉପାଦାନର ନାମ ଲେଖ ।
ଉ-
ଜୀବମଣ୍ଡଳର ମୁଖ୍ୟ ଉପାଦାନ ହେଉଛି – ସମସ୍ତ ଜୀବଙ୍କ ସମଷ୍ଟି, ବାୟୁମଣ୍ଡଳ, ଜଳମଣ୍ଡଳ, ଅଶ୍ମମଣ୍ଡଳ ଏବଂ ଜୀବମାନଙ୍କଠାରୁ ଜାତ ପଦାର୍ଥ ତଥା ଜୈବିକ ଚକ୍ର ସୃଷ୍ଟି କରୁଥିବା ସମସ୍ତ ପଦାର୍ଥ ।

9. ଗୋଟିଏ ପରିସଂସ୍ଥା କେଉଁ କେଉଁ ଉପାଦାନକୁ ନେଇ ଗଠିତ ?
ଉ-
ଗୋଟିଏ ଅଞ୍ଚଳରେ ବାସ କରୁଥିବା ସମସ୍ତ ସଜୀବ ଓ ନିର୍ଜୀବ ବସ୍ତୁକୁ ନେଇ ପରିସଂସ୍ଥା ଗଠିତ । ଏହା ପ୍ରକୃତିର ଏକ ଗାଠନିକ ଓ କ୍ରିୟାତ୍ମକ ଏକକ ଅଟେ ।

10. ପରିବେଶ ସନ୍ତୁଳନ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
ଊ-
ଜୀବ ଜୀବ ଭିତରେ ତଥା ଜୀବ ଓ ପରିବେଶ ଭିତରେ ଏକ ନିବିଡ଼ ସମ୍ପର୍କ ଗଢ଼ି ଉଠିଛି ଏବଂ ପରିସଂସ୍ଥାରେ ଏକ ସୂକ୍ଷ୍ମ, ସମନ୍ବିତ ସନ୍ତୁଳନ ସମ୍ଭବ ହୋଇଛି । ଏହାକୁ ପ୍ରାକୃତିକ ଭାରସାମ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।

11. ପ୍ରତ୍ୟେକ ପରିସଂସ୍ଥା କେଉଁ ଉପାଦାନକୁ ନେଇ ଗଠିତ ?
ଉ-
ପ୍ରତ୍ୟେକ ପରିସଂସ୍ଥା 4ଟି ଉପାଦାନକୁ ନେଇ ଗଠିତ;

• ଅଜୈବିକ ଉପାଦାନ,
• ଉତ୍ପାଦକ,
• ଭକ୍ଷକ,
• ଅପଘଟକ

13. ଉତ୍ପାଦକର ଉଦାହରଣ ଦିଅ ।
ଊ-
ପରିବେଶରେ ଥ‌ିବା ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ସବୁଜ ଉଦ୍ଭଦ; ଯଥା- ଘାସ, ଗଛ ଓ ପ୍ଲବ ଉଭିଦଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛନ୍ତି ଉତ୍ପାଦକ ।

14. ଉତ୍ପାଦକମାନଙ୍କୁ ସ୍ବଭୋଜୀ କାହିଁକି କୁହାଯାଏ ?
ଊ-
ସବୁତ ଭଞ୍ଜିନମାନେ ସବୁତକଶାଦ୍ବାରା ସୂର୍ଯ୍ୟର କରୁଥିବାରୁ ଏମାନଙ୍କୁ ସ୍ବଭୋଜୀ କୁହାଯାଏ ।

15. ପରଭୋଜୀ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
ବ-
ଜକ୍ଷକମାନେ ନିଜ ଖାଦ୍ୟ ନିଜେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିପାର ନାହିଁ । ଏମାନେ ଖାଦ୍ୟପାଇଁ ପରୋକ୍ଷ ବା ଏମାନଙ୍କୁ ପରଭୋଜୀ କୁହାଯାଏ ।

B ଗୋଟିଏ ଶବ୍ଦରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

1. କେଉଁ ମସିହାରେ ପର୍ବସଂଗୀତ ପିରାମିନ୍ ତଥ୍ୟ ଲୋକାର୍ପିତ ହେଲା ?
2. କେଉଁ ବୈଜ୍ଞାନିକ ପରିସଂସ୍ଥାୟ ପିରାମିଡ୍ ତତ୍ତ୍ଵର ପ୍ରବର୍ତ୍ତକ ?
3. ଗୋଟିଏ ପରି ସଂସ୍ଥାରେ ଉତ୍ପାଦକ ଠାରୁ ବିଭିନ୍ନ ଅନୁକ୍ରମରେ ମାଂସାଶୀ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କ ଦେଇ ଖାଦ୍ୟ ଓ ଶକ୍ତିର ପ୍ରବାହକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
4. ଗୋଟିଏ ପରିସଂସ୍ଥାରେ ଉତ୍ପାଦକ ସ୍ତରରେ ଶକ୍ତିର ପରିମାଣ 100 I ହେଲେ ମାଂସାଶୀ ସ୍ତର-2 ଠାରେ ଏହାର ପରିମାଣ କେତେ ?
5. ପ୍ରତ୍ୟେକ ପରିସଂସ୍ଥା କେତୋଟି ଉପାଦାନକୁ ନେଇ ଗଠିତ ?
6. ଖାଦ୍ୟଶୃଙ୍ଖଳର କେଉଁ ସ୍ତରରେ ଥିବା ପ୍ରାଣୀକୁ ଶୀର୍ଷ ଭକ୍ଷକ କୁହାଯାଏ ?
7. ସର୍ବନିମ୍ନ କେତୋଟି ଖାଦ୍ୟସ୍ତରକୁ ନେଇ ଖାଦ୍ୟଶୃଙ୍ଖଳ ଗଠିତ ହୋଇପାରିବ ?
8. କେଉଁ ବୈଜ୍ଞାନିକ ଖାଦ୍ୟଶୃଙ୍ଖଳ ସନ୍ଧିରେ ଅନେକ ଅନୁଧ୍ୟାନ କରିଥିଲେ ?
9. ଓଜୋନ୍ ଛିଦ୍ର ଫଳରେ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କର କେଉଁ ପ୍ରକାର ରଶ୍ମି ପୃଥ‌ିବୀପୃଷ୍ଠରେ ସିଧାସଳଖ ପଡ଼େ ?
10. ଶୀତଳୀକରଣ ଯନ୍ତ୍ରରେ ବ୍ୟବହୃତ କେଉଁ ଗ୍ୟାସ୍‌ ଓଜୋନ ସ୍ତରରେ ଛିଦ୍ରର କାରଣ ?
11. ଜୈବିକ ପରିବର୍ଷକ ଯୋଗୁ କେଉଁ ପ୍ରକାର ପ୍ରାଣୀ ସବୁଠାରୁ ବେଶି କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ହେଉଛି ?
12. ଅନେକ ବିଷାକ୍ତ ପଦାର୍ଥ କେଉଁ ପ୍ରକାର କ୍ରିୟାଦ୍ଵାରା ପ୍ରାଣୀ ଶରୀରରୁ ନିଷ୍କାସିତ ହୋଇଥାଏ ?
13. ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ରହେ ?
14. ପରିସଂସ୍ଥାରେ କେଉଁମାନଙ୍କର ସଂଖ୍ୟା ସବୁଠାରୁ କମ୍ ?
15. ଗୋଟିଏ ପରିସଂସ୍ଥାରେ ଉତ୍ପାଦକ ସ୍ତରରେ ଶକ୍ତିର ପରିମାଣ 100 କ୍ୟାଲୋରୀ ହେଲେ ପଞ୍ଚମ ସ୍ତରରେ ଶକ୍ତିର ପରିମାଣ କେତେ ମିଳିବ ?
16. ପରିବେଶରେ କେଉଁ ସ୍ତରରୁ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଶକ୍ତି ମିଳିଥାଏ ?
17. ଗୋଟିଏ ପରି ସଂସ୍ଥାରେ ଉତ୍ପାଦକ ସ୍ତରରେ ଶକ୍ତିର ପରିମାଣ 1000 କ୍ୟାଲୋରୀ ହେଲେ ମାଂସାଶୀ-ସ୍ତର 2 ରେ କେତେ ହେବ ?
18. ସବୁଜ ଉଦ୍ଭିଦ ଆଲୋକଶ୍ଳେଷଣ ଜରିଆରେ କେଉଁ ଶକ୍ତିକୁ କେଉଁ ଶକ୍ତିରେ ରୂପାନ୍ତରିତ କରେ ?
19. ଯେକୌଣସି ପରିସଂସ୍ଥାରେ ଶକ୍ତିର ପ୍ରବାହ କେଉଁଠାରେ ଶେଷ ହୋଇଥାଏ ?
20. ଯେକୌଣସି ପରିସଂସ୍ଥାରେ ଶକ୍ତିର ପ୍ରବାହ କେଉଁଠାରୁ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ ?

Answers
1. 1927
2. ଏଲ୍‌ଟନ୍
3. ଖାଦ୍ୟଶୃଙ୍ଖଳ
4. 0.1
5. 4
6. ଶେଷ
7. 3
8. ଏଲଟନ୍
9. ଅତିବାଇଗଣୀ ରଶ୍ମି
10. CFC
11. ମନୁଷ୍ୟ
12. ରେଚନ
13. ଅପଘଟକ
14. ଶୀର୍ଷଭକ୍ଷକ
15. 0.01 କ୍ୟାଲୋରୀ
16. ତୃଣଭୋଜୀ ସ୍ତର
17. 1
18. ସୌରଶକ୍ତିକୁ ରାସାୟନିକ ଶକ୍ତି
19. ଅପଘଟକ
20. ସୂର୍ଯ୍ୟ

C ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

1. ଶୀତଳୀକରଣ ମନ୍ତ୍ରରେ ବ୍ୟବହୃତ …………………. ଗ୍ୟାସ ଓଜୋନ୍ ସ୍ତରରେ ଛିଦ୍ର ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ ।
2. ଓଜୋନ୍ ରନ୍ଧ୍ର ଯୋଗୁଁ ମନୁଷ୍ୟ ଦେହରେ ……………….. ରୋଗ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଛି ।
3. ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ସବୁଜ କୋଠରି ଗ୍ୟାସ ବୃଦ୍ଧି ଯୋଗୁ …………………. ପ୍ରଭାବ ଦେଖାଦେଉଛି ।
4. ବିଶ୍ଵତାପନ ଯୋଗୁଁ …………….. ରେ ଅବାଞ୍ଛିତ ପରିବତ୍ତନ ଘଟୁଛି ।
5. ପୃଥ‌ିବୀ ପୃଷ୍ଠରେ ଥ‌ିବା ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ଜଳର ଉତ୍ସକୁ ………………………. କୁହାଯାଏ ।
6. ଭୂପୃଷ୍ଠର ପ୍ରାୟ 640 କି.ମି. ଉପରକୁ ବ୍ୟାପିଥିବା ଅଞ୍ଚଳକୁ …………………… କୁହାଯାଏ ।

8. ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳର ଶତକଡ଼ା ପରିମାଣ ………………….. ।
9. ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳର ଶତକଡ଼ା ପରିମାଣ ………………….. ।
10. ପୃଥ‌ିବୀ ପୃଷ୍ଠରେ ଥିବା ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ମାଟି, ପଥର, ପାହାଡ଼, ପର୍ବତ ଇତ୍ୟାଦିକୁ ନେଇ …………………… ଗଠିତ ।
11. ଜଳମଣ୍ଡଳ, ବାୟୁମଣ୍ଡଳ ଓ ଅଶ୍ମମଣ୍ଡଳର …………………. ସମଷ୍ଟିରେ ମଣ୍ଡଳ ଗଠିତ ହୋଇଥାଏ ।
12. ପୃଥ‌ିବୀର ସମସ୍ତ ପରିସଂସ୍ଥାକୁ ନେଇ ……………………… ଗଠିତ ହୋଇଥାଏ ।
13. ଇକୋସିଷ୍ଟମ୍ ଶବ୍ଦର ବ୍ୟବହାର ପ୍ରଥମେ …………………. କରିଥିଲେ ।
14. ସବୁପ୍ରକାର ପ୍ରାଥମିକ ଭକ୍ଷକ …………………….. ଅଟନ୍ତି ।
15. ସବୁପ୍ରକାର ଦ୍ବିତୀୟକ ଭକ୍ଷକ …………………. ଅଟନ୍ତି ।
16. ଦ୍ଵିତୀୟକ ଭକ୍ଷକ ପ୍ରାଣୀମାନେ ……………………. କମରେ ରୂତୁନ୍ତି
17. ତୃତୀୟକ ଭକ୍ଷକ ପ୍ରାଣୀମାନେ ……………….. କମରେ ରୂତୁନ୍ତି
18. ଗୋଟିଏ ଘାସ ପଡ଼ିଆ ପରି ସଂସ୍ଥାରେ ବେଙ୍ଗକୁ …………………….. ଖାଉଥ‌ିବା ସାପ ଶ୍ରେଣୀର ଭକ୍ଷକ ।
19. ପରିସଂସ୍ଥାରେ ସବୁଜ ଉଦ୍ଭିଦ …………………….. ଅଟେ ।
20. ମାତୁ ………………… ଟି ଖାଦ୍ୟସ୍ତରକୁ ନେଇ ଖାଦ୍ୟଶୃଙ୍ଖଳ ଗଠିତ ହୋଇପାରେ ।
21. ଖାଦ୍ୟଶୃଙ୍ଖଳର ଶେଷ ସ୍ତରରେ ଥ‌ିବା ପ୍ରାଣୀଙ୍କୁ ………………… କୁହାଯାଏ ।
22. ଯେକୌଣସି ଖାଦ୍ୟ ଶୃଙ୍ଖଳରେ ଖୁବ୍‌ ବେଶୀରେ …………………. ଟି ଖାଦ୍ୟସ୍ତର ଥାଏ ।
23. ପରିସଂସ୍ଥାରେ ଶକ୍ତିର ପ୍ରବାହ ………………………. ।
24. ପରିସଂସ୍ଥାରେ ପୋଷକର ପ୍ରବାହ …………………… ।

Answers
1. କ୍ଲୋରୋଫ୍ଲୋରୋକାର୍ବନ
2. ଚର୍ମ କର୍କଟ
3. ସବୁଜ କୋଠରୀ
4. ବିଶ୍ଵ ଜଳବାୟୁ
5. ଜଳମଣ୍ଡଳ
6. ବାୟୁମଣ୍ଡଳ
7. 78.62
8. 20.84
9. 0.03
10. ଅଶ୍ମମଣ୍ଡଳ
11. ଜୀବମଣ୍ଡଳ
12. ଜୀବମଣ୍ଡଳ
13. ଏ.ଜି.ଟାନ୍‌ସ୍‌
14. ତୃଣଭୋଜୀ
15. ମାଂସାଶୀ
16. C₁
17. C₂
18. 30
19. ଉତ୍ପାଦକ
20. 3
21. ଭକ୍ଷକ
22. 5
23. ଏକତରଫା
24. ଚକ୍ରାକାର

(D) ନିମ୍ନସ୍ଥ ଉକ୍ତିଗୁଡିକରୁ କେଉଁଟି ଠିକ୍ (✓ ) ବା ଭୁଲ୍ (✗) ଦର୍ଶାଅ ।

1. ଜୀବମଣ୍ଡଳର ଅର୍ଥ ଜୀବମାନଙ୍କର ସମଷ୍ଟି ।
2. ପ୍ଲବ ଉଦ୍ଭଦ ପରିସଂସ୍ଥାରେ ଏକ ଉତ୍ପାଦକ ।
3. ଗୋଟିଏ ଘାସପଡ଼ିଆ ପରି ସଂସ୍ଥାରେ ଝିଣ୍ଟି କାକୁ ଖାଉଥ‌ିବା ବେଙ୍ଗ ହେଉଛି ତୃତୀୟକ ଭକ୍ଷକ ।
4. ଖାଦ୍ୟଶୃଙ୍ଖଳର ପଞ୍ଚମ ଖାଦ୍ୟସ୍ତର ଉପରେ ନିର୍ଭର କରି କୌଣସି ଜୀବ ବଞ୍ଚିବା ଅସମ୍ଭବ ।
5. ମଣିଷ ଜୈବପରିବର୍ଷକ ଦ୍ବାରା ଅଧ୍ବକ କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ହେଉଛି କାରଣ ମଣିଷ ଏକ ସର୍ବଭୋଜୀ ପ୍ରାଣୀ ।
6. ଗୋଟିଏ ଘାସପଡ଼ିଆ ପରିସଂସ୍ଥାରେ ଠେକୁଆ, ଝିଣ୍ଟିକା ଆଦି ପ୍ରାଥମିକ ଭକ୍ଷକ । ଆଦି ପ୍ରାଥମିକ ଭକ୍ଷକ ।
7. ଜଙ୍ଗଲ ପରିସଂସ୍ଥାରେ ହାତୀ ଓ ହରିଣ ପ୍ରାଥମିକ ଭକ୍ଷକ ।
8. ସବୁପ୍ରକାର ମାଂସାଶୀ ପ୍ରାଣୀ ପ୍ରାଥମିକ ଭକ୍ଷକ ।
9. କଳ୍ପବୃକ୍ଷ ସଂସ୍ଥା 1970 ମସିହାଠାରୁ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛି ।
10. ବମ୍ବେ ନାଚୁରାଲ ହିଷ୍ଟ୍ରି ସୋସାଇଟି 1883 ମସିହାରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ।

Answers
1. (✗)
2. (✓)
3. (✗)
4. (✓)
5. (✓)
6. (✓)
7. (✓)
8. (✗)
9. (✗)
10. (✓)

E ‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭରେ ପ୍ରଥମ ଯୋଡାର ସମ୍ପର୍କକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟକରି ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭରେ ଦ୍ଵିତୀୟଟିରେ ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

Answer:

Answer:

Answer:

Multiple Choice Questions (Mcqs) With Answers

1. ସବୁ ପ୍ରକାର ଦ୍ଵିତୀୟକ ଭକ୍ଷକଙ୍କୁ
(A) ଉତ୍ପାଦକ
(B) ତୃଣଭୋଜୀ
(C) ମାଂସାଶୀ
(D) ଅପଘଟକ
Answer
(C) ମାଂସାଶୀ

2. କେଉଁଗୁଡ଼ିକ ସ୍ଵଭୋଜୀ ?
(A) ଉତ୍ପାଦକ
(B) ତୃଣଭୋଜୀ
(C) ମାଂସାଶୀ
(D) ଅପଘଟକ
Answer
(A) ଉତ୍ପାଦକ

3. 20 କ୍ୟାଲୋରି ହୁଏ, ତେବେ ସେହି ଖାଦ୍ୟ ଶୃଙ୍ଖଳରେ ମାଂସାଶୀ-୨କୁ କେତେ କ୍ୟାଲୋରି ଶକ୍ତି ମିଳିପାରେ ?
(A) 0.2
(B) 2.0
(C) 100
(D) 200
Answer
(A) 0.2

4. କେଉଁଟି ଏକ ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନ ?
(A) ଚିଲିକା
(B) ନନ୍ଦନକାନନ
(C) ସୁନାବେଡ଼ା
(D) ଭିତରକନିକା
Answer
(D) ଭିତରକନିକା

5. କେଉଁଟି ଅପଘଟକ ନୁହେଁ ?
(A) ଶୈବାଳ
(B) କବକ
(C) ବୀଜାଣୁ
(D) ଆଦିପ୍ରାଣୀ
Answer
(A) ଶୈବାଳ

6. ସବୁ ପ୍ରକାର ଦ୍ଵିତୀୟକ ଭକ୍ଷକକୁ କେଉଁ ଶ୍ରେଣୀଭୁକ୍ତ କରାଯାଏ ?
(A) ଉତ୍ପାଦକ
(B) ତୃଣ ଭୋଜୀ
(C) ଅପଘଟକ
(D) ମାଂସାଶୀ
Answer
(D) ମାଂସାଶୀ

7. ପୃଥ‌ିବୀ ପୃଷ୍ଠରୁ ସୌରଶକ୍ତି ପ୍ରତିଫଳିତ ଓ ବିକିରିତ ହୋଇ ମହାକାଶକୁ ଫେରିଯିବାକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
(A) ଆଲ୍‌ବେଡ଼ୋ
(B) ଅପଘଟନ
(C) ପ୍ରପେଲ୍‌
(D) ସୌରପ୍ରଦାହ
Answer
(A) ଆଲ୍‌ବେଡ଼ୋ

8. ଲିଡେମାନଙ୍କ ଅଧ୍ୟୟନ ଅନୁଯାୟୀ, ମାଂସାଶୀ ସ୍ତର – 2ରେ ଯଦି 0.1 କ୍ୟାଲୋରୀ ଶକ୍ତି ମିଳିଥାଏ, ତେବେ ତୃଣଭୋଜୀ ସ୍ତରରେ ଶକ୍ତିର ପରିମାଣ କେତେ ହେବ ?
(A) 1 କ୍ୟାଲୋରୀ
(B) 10 କ୍ୟାଲୋରୀ
(C) 100 କ୍ୟାଲୋରୀ
(D) 1000 କ୍ୟାଲୋରୀ
Answer
(B) 10 କ୍ୟାଲୋରୀ

9. ପରିବେଶବିତ୍ ଲଣ୍ଡମାନ କେଉଁ ମସିହାରେ ଦଶ
(A) 1939
(B) 1940
(C) 1941
(D) 1942
Answer
(D) 1942

10. ଯଦି ଗୋଟିଏ ପରିସଂସ୍ଥାରେ ଉତ୍ପାଦକ ସ୍ତରରେ ଶକ୍ତିର ପରିମାଣ 100 K ହୁଏ, ତେବେ ତୃଣଭୋଜୀ ସ୍ତରରେ ଏହା କେତେ ହେବ ?
(A) 10 K
(B) 1K
(C) 0.1K
(D) 0.01 K
Answer
(A) 10 K

11. କେଉଁ ମସିହାରେ ପରିସଂଘୀୟ ପିରାମିଡ୍ ତଥ୍ୟ ଲୋକାର୍ପିତ ହୋଇଥିଲା ?
(A) 1925.
(B) 1926
(C) 1927
(D) 1928
Answer
(C) 1927

12. କେଉଁ ବୈଜ୍ଞାନିକ ପରିସଂସ୍ଥା ପିରାମିଡ୍ ତତ୍ତ୍ଵର ପ୍ରବର୍ତ୍ତକ ?
(A) ଟାନ୍ସଲେ
(B) ହେକେଲ୍
(C) ଲିପ୍ତେମାନ୍
(D) ଏଲ୍‌ଟନ୍
Answer
(D) ଏଲ୍‌ଟନ୍

13. ଗୋଟିଏ ପରି ସଂସ୍ଥାରେ ଉତ୍ପାଦକ ଠାରୁ ବିଭିନ୍ନ ଅନୁକ୍ରମରେ ମାଂସାଶୀ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କ ଦେଇ ଖାଦ୍ୟ ଓ
(A) ଖାଦ୍ୟଶୃଙ୍ଖଳ
(B) ଖାଦ୍ୟକାଲି
(C) ଜୀବାଳୀ
(D) ଜୈବ ପରିବର୍ତ୍ତନ
Answer
(A) ଖାଦ୍ୟଶୃଙ୍ଖଳ

14. ଗୋଟିଏ ପରି ସଂସ୍ଥାରେ ଉତ୍ପାଦକ ସ୍ତରରେ ଶକ୍ତିର ପରିମାଣ 100 J ହେଲେ ମାଂସାଶୀ ସ୍ତର-2 ଠାରେ
(A) 10
(B) 1
(C) 0.1
(D) 0.01
Answer
(C) 0.1

15. ପ୍ରତ୍ୟେକ ପରିସଂସ୍ଥା କେତୋଟି ଉପାଦାନକୁ ନେଇ ଗଠିତ ?
(A) 1
(B) 2
(C) 3
(D) 4
Answer
(D) 4

16. ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁଟି ପରିସଂଘୀୟ ଉପାଦାନ ନୁହେଁ ?
(A) ଉତ୍ପାଦକ
(B) ଭକ୍ଷକ
(C) ଅପଘଟକ
(D) ଜୈବ ପରିବର୍ଶନ
Answer
(D) ଜୈବ ପରିବର୍ଶନ

17. . ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁଟି ସ୍ଥୂଳ ପୋଷକ ନୁହେଁ ?
(A) Zn
(B) Ca
(C) Mg
(D) K
Answer
(A) Zn

18. ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁଟି ସୂକ୍ଷ୍ମ ପୋଷକ ନୁହେଁ ?
(A) Mn
(B) Na
(C) Ca
(D) Co
Answer
(C) Ca

1. ପରିସଂସ୍ଥାର ଗାଠନିକ ଉପାଦାନମାନଙ୍କ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଏକ ବିବରଣୀ ପ୍ରଦାନ କର ।
ଉ-
ପ୍ରତ୍ୟେକ ପରିସଂସ୍ଥା ନିମ୍ନଲିଖ୍ 4ଟି ଉପାଦାନକୁ ନେଇ ଗଠିତ ଯଥା-
(i) ଅଜୈବିକ ଉପାଦାନ,
(ii) ଉତ୍ପାଦକ,
(iii) ଭକ୍ଷକ ଓ
(iv) ଅପଘଟକ

(i) ଅଜୈବିକ ଉପାଦାନ – ପରିବେଶରେ ଥ‌ିବା ମାଟି, ପାଣି, ପବନ, ଅନ୍ୟ ମୌଳିକ ପଦାର୍ଥ, ଯୌଗିକ ପଦାର୍ଥ ପରି ସମସ୍ତ ନିର୍ଜୀବ ପଦାର୍ଥକୁ ନେଇ ପରି ସଂସ୍ଥାର ଅଜୈବିକ ଉପାଦାନ ଗଠିତ ହୋଇଛି ।
(ii) ଉତ୍ପାଦକ – ପରିବେଶରେ ଥ‌ିବା ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ସବୁ ଜ ଉପାଦକ ଅଟନ୍ତି । ସେମାନଙ୍କଠାରେ ସେଫିଲ୍‌ ନାମକ ଏକ ପ୍ରକାଶ ସବୁତକଣ ସୂର୍ଯ୍ୟର ଆତଳାଙ୍କ ଶକ୍ତିକୁ ରାସାୟନିକ ଶକ୍ତିରେ ରୂପାନ୍ତରିତ କରେ । ନିଜ ସ୍ଵପୋଷୀ ବା ସ୍ଵଭୋଜୀ କୁହାଯାଏ ।
(iii) ଭକ୍ଷକ- ଉପାଦାନରୁ ନିଜ ପାଇଁ ଖାଦ୍ୟ ତିଆରି କରିବାର ପରୋକ୍ଷଭାବେ ଖାଦ୍ୟ ପାଇଁ ଉତ୍ପାଦକ ଙ୍କ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରନ୍ତି । ସେଥ‌ିପାଇଁ ସେମାନଙ୍କୁ ପର ଭୋଜୀ କୁହାଯାଏ । ଖାଦ୍ୟ ଅଭ୍ୟାସ ପର ଭୋଜୀ କୁ ହାଯାଏ । ଖାଦ୍ୟ ଅଭ୍ୟାସ ଦ୍ଵିତୀୟକ ଭକ୍ଷକ, ତୃତୀୟ ଭକ୍ଷକ ଏବଂ ଶୀର୍ଷ ଭକ୍ଷକ ହୋଇଥା’ନ୍ତି ।
(iv) ଅପଘଟକ – ଅପଘଟକ ମାନେ ନି ଜର ଖାଦ୍ୟପାଇଁ ମୃତପ୍ରାଣୀ, ଉଭିଦ ଓ ସେମାନଙ୍କର ଉପରେ ନିର୍ଭର କରନ୍ତି । ଜୟଦଳ ଏବଂ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ଉକ୍ଷକଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ତାହା ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ମିଶିଯାଏ । ପରିବେଶର ମୁଖ୍ୟ ଅପଘଟକମାନେ ହେଉଛନ୍ତି ବୀଜାଣୁ, କବକ ଓ କେତେକ ଆଦିପ୍ରାଣୀ ଇତ୍ୟାଦି ।

2. ଖାଦ୍ୟ ଶୃଙ୍ଖଳ ଓ ଏହାର ମହତ୍ତ୍ବ ଉଦାହରଣ ସହ ଆଲୋଚନା କର ।
ଉ-

• ପରି ସଂସ୍ଥାରେ ସବୁଜ ଉଦ୍ଭିଦ ହେଉଛନ୍ତି ଉତ୍ପାଦକ ।
• ତୃଣଭୋଜୀମାନେ ସବୁଜ ଉଭିଦ ଖାଇ ବଞ୍ଚନ୍ତି । ତୃଣଭୋଜୀମାନଙ୍କୁ ମାଂସାଶୀ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କ ଖାଇ ବଞ୍ଚନ୍ତି ।
• ଗୋଟିଏ ପରିସଂସ୍ଥାରେ ‘ସବୁଜ ଉଦ୍ଭଦଠାରୁ ବିଭିନ୍ନ ଅନୁକ୍ରମରେ ତୃଣଭୋଜୀ ଓ ମାଂସାଶୀ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କ ବାଟଦେଇ ଖାଦ୍ୟ ଓ ଖାଦ୍ୟସ୍ଥିତ ଶକ୍ତିର ପ୍ରଭାବକୁ ଖାଦ୍ୟଶୃଙ୍ଖଳ କୁହାଯାଏ ।
  ଘାସ → ଝିଣ୍ଟିକ। → ବେଙ୍ଗ ସାପ → ଚିଲ
• ଖାଦ୍ୟଶୃଙ୍ଖଳ ସବୁସମୟରେ ଗୋଟିଏ ସରଳ ରେଖାରେ ଗତିକରେ ଓ ଏଥୁରୁ ପରିସଂସ୍ଥାର ବିଭିନ୍ନ ଜୀବଙ୍କ ଭିତରେ ଥିବା ସମ୍ପର୍କର ସୂଚନା ମିଳେ ।
• ଖାଦ୍ୟ ଶୃଙ୍ଖଳ ସାଧାରଣତଃ ନିମ୍ନୋକ୍ତ ଖାଦ୍ୟ ସ୍ତରକୁ ନେଇ ଗଠିତ, ଯଥା- ଉତ୍ପାଦକଭାବେ ସବୁଜ ଉଭିଦ ପ୍ରଥମ ଖାଦ୍ୟସ୍ତର ଦଖଲ କରିଛନ୍ତି ।
• ସବୁଜ ଉଦ୍ଭଦରୁ ସିଧାସଳଖ ଖାଦ୍ୟ ଗ୍ରହଣ କରୁଥିବା ତୃଣଭୋଜୀ ପ୍ରାଣୀମାନେ ଦ୍ଵିତୀୟ ଖାଦ୍ୟ ସ୍ତରରେ ରହିଛନ୍ତି ।
• ଏହି ପ୍ରାଣୀଙ୍କୁ ଖାଉଥିବା ମାଂସାଶୀ କ୍ରମ-1 ପ୍ରାଣୀଙ୍କ ସ୍ଥାନ ତୃତୀୟ ଖାଦ୍ୟ ସ୍ତର ଅଟେ ।
• ଚତୁର୍ଥ ଖାଦ୍ୟ ସ୍ତର ଦଖଲ କରିଛନ୍ତି ମାଂସାଶୀ କ୍ରମ-2 ପ୍ରାଣୀମାନେ ଏବଂ ଏମାନଙ୍କ ଖାଦ୍ୟ ହେଉଛି ମାଂସାଶୀ କ୍ରମ-1 ପ୍ରାଣୀ ।
• ଖାଦ୍ୟ ଶୃଙ୍ଖଳର ଶେଷସ୍ତରରେ ଥିବା ପ୍ରାଣୀଙ୍କୁ ଶୀର୍ଷ ଭକ୍ଷକ କୁହାଯାଏ ।
• ମାତ୍ର ତିନୋଟି ଖାଦ୍ୟ ସ୍ତରକୁ ନେଇ ମଧ୍ୟ ଖାଦ୍ୟ ଶୃଙ୍ଖଳ ଗଠିତ ହୋଇପାରେ ।
• ଖାଦ୍ୟଶୃଙ୍ଖଳରୁ ଗୋଟିଏ ପରିସଂସ୍ଥାରେ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ଖାଦ୍ୟ ଓ ଖାଦକ ସମ୍ପର୍କ ବିଷୟରେ ଜାଣିହୁଏ । ଏହା ଖାଦ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ଓ ପ୍ରବାହ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରି ସମ୍ପର୍କର ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ ।
• ଏହାଦ୍ଵାରା ଗୋଟିଏ ପରିସଂସ୍ଥାରେ ଘଟୁଥ‌ିବାରେ ଘଟୁଥ‌ିବା ଶକ୍ତି ପ୍ରବାହ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଜାଣିହୁଏ ।
• ଗୋଟିଏ ପରିସଂସ୍ଥାରେ ବିଷାକ୍ତ ପଦାର୍ଥଗୁଡ଼ିକର ଚଳନ ବିଷୟରେ ମଧ୍ୟ ଆମେ ଜାଣିପାରିବା ଏବଂ ବିଷାକ୍ତ ପଦାର୍ଥର ଜୈବପରିବର୍ତ୍ତନ ଜନିତ ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ କରିପାରିବା ।

3. ଜୀବମଣ୍ଡଳର ଗଠନ ଓ ଉପାଦାନ ବର୍ଣ୍ଣନ କର ।
ଉ-

• ପୃଥିବୀପୃଷ୍ଠରେ ଥିବା ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ଜଳର ଉତ୍ସକୁ ଜଳମଣ୍ଡଳ କୁହାଯାଏ ।
• ଜଳ ମଣ୍ଡଳରେ ସବୁ ସମୁଦ୍ର, ହିମପ୍ରବାହ, ନଦୀ, ହ୍ରଦ, ପୁଷ୍କରିଣୀ ଓ ଝରଣା ଇତ୍ୟାଦିର ଜଳସହ ଭୂତଳ ଜଳ ରହିଅଛି ।
• ଭୂପୃଷ୍ଠର ପ୍ରାୟ 640 କି.ମି. ଉପରକୁ ବ୍ୟାପିଥିବା ଅଞ୍ଚଳକୁ ବାୟୁମଣ୍ଡଳ କୁହାଯାଏ ।
• ବାୟୁମଣ୍ଡଳ 78.62% ଯବକ୍ଷାରଜାନ, 20.84% ଅମ୍ଳଜାନ, 0.03 ଭାଗ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ, ଅବଶିଷ୍ଟ ଜଳୀୟ ବାଷ୍ପ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଗ୍ୟାସ୍‌କୁ ନେଇ ଗଠିତ ।
• ଅଶ୍ମମଣ୍ଡଳ ବା ପ୍ରସ୍ତରମଣ୍ଡଳ ପୃଥ‌ିବୀ ପୃଷ୍ଠରେ ଥ‌ିବା ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ମାଟି, ପଥର, ପାହାଡ଼, ପର୍ବତ ଇତ୍ୟାଦିକୁ ନେଇ ଗଠିତ ।
• ଜୀବମଣ୍ଡଳର ଅର୍ଥ କେବଳ ଜୀବମାନଙ୍କର ସମଷ୍ଟି ନୁହେଁ, ବରଂ ଏହା ସମଗ୍ର ଜୀବଜଗତ ଓ ଏଥ୍‌ସହିତ ସଂଶ୍ଳିଷ୍ଟ ପରିବେଶକୁ ମଧ୍ୟ ବୁଝାଏ । ପୃଥ‌ିବୀର ସମସ୍ତ ପରି ସଂସ୍ଥାକୁ ନେଇ ଏହା ଗଠିତ ହୋଇଥାଏ ।
• ଏହା ସୌରଶକ୍ତି ଦ୍ଵାରା ପରିଚାଳିତ ଏବଂ ଆତ୍ମନିୟନ୍ତ୍ରଣକ୍ଷମ ଏକ ପ୍ରାକୃତିକ ସଂସ୍ଥା ଅଟେ । ଏହାକୁ ପୃଥ‌ିବୀର ସବୁ ଠାରୁ ବଡ଼ ପରିସଂସ୍ଥାଭାବେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇପାରିବ ।
• ଏହା ଜୈବ ସଙ୍ଗଠନର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ସ୍ତର ଅଟେ । ଏହାର ମୁଖ୍ୟ ଉପାଦାନ ହେଉଛି – ସମସ୍ତ ଜୀବଙ୍କ ସମଷ୍ଟି, ବାୟୁମଣ୍ଡଳ, ଜଳମଣ୍ଡଳ, ଅଶ୍ମମଣ୍ଡଳ ଏବଂ ଜୀବମାନଙ୍କଠାରୁ ଜାତ ପଦାର୍ଥ ତଥା ନୈଦିକ ଚକ୍ର ସୃଷ୍ଟି କରୁଥିବା ସବୁ ପଦାର୍ଥ ।
• ଫେରନ୍ତାସଙ୍କେତ ବ୍ୟବସ୍ଥାଦ୍ୱାରା ଏହା ସମସ୍ଥିତି ବଜାୟ ରଖୁଥାଏ ।

1. ଜୀବମଣ୍ଡଳ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ?
ଊ-

• ପୃଥିବୀ ପୃଷ୍ଠରେ ଥ‌ିବା ସମସ୍ତ ପ୍ରକାରର ଜଳର ଉତ୍ସକୁ ଜଳମଣ୍ଡଳ କୁହାଯାଏ । ଏହି ମଣ୍ଡଳରେ ସମୁଦ୍ର, ହିମପ୍ରବାହ, ନଦୀ, ହ୍ରଦ, ପୁଷ୍କରିଣୀ, ଝରଣା ଓ ଭୂତଳ ଜଳ ରହିଛି ।
• ଭୂପୃଷ୍ଠର ପ୍ରାୟ 640 କି.ମି. ଉପରକୁ ବ୍ୟାପିଥ୍ୟା ମଣ୍ଡଳରେ ଯବକ୍ଷାର ଜାନ (78.62%), (20.84%), 11 (0.03%), ଅବଶିଷ୍ଟ ଜଳୀୟବାଷ୍ପ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଗ୍ୟାସ୍‌ ନେଇ ଗଠିତ ।
• ପୃଥ‌ିବୀ ପୃଷ୍ଠରେ ଥ‌ିବା ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ମାଟି, ପଥର, ପାହାଡ଼, ପର୍ବତ ଇତ୍ୟାଦିକୁ ନେଇ ଅଶ୍ମମଣ୍ଡଳ ବା ପ୍ରସ୍ତରମଣ୍ଡଳ ଗଠିତ । ଜଳମଣ୍ଡଳ, ବାୟୁମଣ୍ଡଳ ଓ ଅଶ୍ମମଣ୍ଡଳର ସମଷ୍ଟି ସ୍ଥଳରେ ପରସ୍ପର ମଧ୍ୟରେ ସମନ୍ୱୟ ଯୋଗୁଁ ଜୀବ ସୃଷ୍ଟି ତଥା ବିକାଶ ଓ ଜୀବନଧାରଣ ସମ୍ଭବ ହୋଇଛି । ଏହି ଅଞ୍ଚଳକୁ ଜୀବ ମଣ୍ଡଳ କୁହାଯାଏ ।

2. ଅଜୈବିକ ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକର ଶ୍ରେଣୀବିଭାଗ କରି ପ୍ରତ୍ୟେକରୁ ଉଦାହରଣ ପ୍ରଦାନ କର ।
ଊ-
ଅଜୈବିକ ଉପାଦାନମାନଙ୍କୁ ମୁଖ୍ୟତଃ ତିନିଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଏ ।

• ଜଳବାୟୁ ଓ ଏହାକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରୁଥିବା କାରକ; ଯଥା – ତାପମାତ୍ରା, ଆର୍ଦ୍ରତା, ଆଲୋକ ଇତ୍ୟାଦି ।
• ଜୀବ-ଭୂତତ୍ତ୍ଵ-ରସାୟନ ଚକ୍ରରେ ଭାଗନେଉଥ‌ିବା ଜଳ, ଅଙ୍ଗାରକ, ଯବକ୍ଷାରଜାନ, ଗନ୍ଧକ, ସଲଫର୍ ପରି ଅଜୈବିକ ପଦାର୍ଥ ।
• ପୁଷ୍ଟିସାର, ସ୍ନେହସାର ଓ ଶ୍ଵେତସାର ପରି ଆଦିରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବା ସହ ଜୈବିକ ଓ ଅଜୈବିକ ଉପାଦାନମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସଂଯୋଗ ସୃଷ୍ଟି କରନ୍ତି ।

3. ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଭକ୍ଷକ ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖ ।
ଉ-
ଖାଦ୍ୟାଭ୍ୟାସକୁ ନେଇ ପରଭୋଜୀମାନେ ପ୍ରାଥମିକ ଭକ୍ଷକ, ଦ୍ଵିତୀୟକ ଭକ୍ଷକ ଓ ତୃତୀୟକ ଭକ୍ଷକ ଏବଂ ଶାର୍ଷଭକ ହେ।ଇପାରନ୍ତି ।

• ସବୁ ପ୍ରକାରର ପ୍ରାଥମିକ ଭକ୍ଷକ ତୃଣଭୋଜୀ, ଉତ୍ପାଦକ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରନ୍ତି । ଗୋଟିଏ ଘାସ ପଡ଼ିଆ ପରିସଂସ୍ଥାରେ ଝିଣ୍ଟିକା ବା ଠେକୁଆ ପ୍ରାଥମିକ ଭକ୍ଷକ ।
• ସବୁ ପ୍ରକାରର ଦ୍ବିତୀୟକ ଭକ୍ଷକ ମାଂସାଶୀ, ନିଜ ଖାଦ୍ୟପାଇଁ ସେମାନେ ତୃଣଭେ।ଜୀଙ୍କ ଡପରେ ନିର୍ଭର କରନ୍ତି । ଗୋଟିଏ ଘାସପଡ଼ିଆ ପରିସଂସ୍ଥାରେ ଝିଣ୍ଟିକାକୁ ଖାଉଥ‌ିବା ବେଙ୍ଗ ହେଉଛି ଦ୍ଵିତୀୟକ ଭକ୍ଷକ । ଏମାନେ ପ୍ରାଥମିକ ମାଂସାଶୀ (C₁) ।
• ଯେଉଁ ଭକ୍ଷକ ଶ୍ରେଣୀ ଦ୍ବିତୀୟକ ଭକ୍ଷକମାନଙ୍କୁ ଖାଦ୍ୟରୂପେ ଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି ସେମାନଙ୍କୁ ତୃତୀୟକ ଭକ୍ଷକ ବା Carnivor-order 2 (C₂) କୁ ହାଯାଏ । ଗୋଟିଏ ଘାସ ପଡ଼ିଆ ପରିସଂସ୍ଥାରେ ବେଙ୍ଗକୁ ଖାଇଥବା ସାପ ହେଉଛି । ତୃତୀୟକ ଭକ୍ଷକ ।

4. ପରିସଂସ୍ଥାରେ ଅପଘଟକ କି କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାଏ ?
ଉ-

• ଅପଘଟକ ମାନେ ନି ଜର ଖାଦ୍ୟ ପାଇଁ ମୃତପ୍ରାଣୀ, ଉଭିଦ ଓ ସେମାନଙ୍କର ଶରୀରରୁ ନିଷ୍କାସିତ ହେଉଥିବା ବର୍ଜ୍ୟ ଜୈବବସ୍ତୁ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରନ୍ତି ।
• ଉତ୍ପାଦକ ଓ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାରର ଭକ୍ଷକମାନଙ୍କର ମୌଳିକ ଉପାଦାନରେ ପରିଣତ କରି ମାଟି ଓ ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ମିଶାଇ ଦେଇଥାଆନ୍ତି ।
• ପରିବେଶର ମୁଖ୍ୟ ଅପଘଟକମାନେ ହେଉଛନ୍ତି ବୀଜାଣୁ କବକ କେତେକ ଆଦିପ୍ରାଣୀ ଇତ୍ୟାଦି ।

5. ଖାଦ୍ୟଶୃଙ୍ଖଳ କ’ଣ ? ଏହାଦ୍ଵାରା ଶକ୍ତିପ୍ରବାହ କିପରି ହୋଇଥାଏ ?
ଉ-

• ଗୋଟିଏ ପରି ସଂସ୍ଥାରେ ସବୁଜ ଉଦ୍ଭଦ (ଉତ୍ପାଦକ) ଠାରୁ ବିଭିନ୍ନ ଅନୁ କ୍ରମରେ ତୃଣଭୋଜୀ ଓ ମାଂସାଶୀ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କ ବାଟଦେଇ ଖାଦ୍ୟ ଓ ଖାଦ୍ୟସ୍ଥିତ ଶକ୍ତିର ପ୍ରବାହକୁ ଖାଦ୍ୟଶୃଙ୍ଖଳ କୁହାଯାଏ ।
• ସବୁଜ ଉଦ୍ଭିଦ (ଉତ୍ପାଦକ)ମାନେ ପ୍ରଥମ ଖାଦ୍ୟସ୍ତର, ତୃଣଭୋଜୀ ପ୍ରାଣୀମାନେ ଦ୍ଵିତୀୟ ଖାଦ୍ୟସ୍ତର, ତୃଣଭୋଜୀ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କୁ ଖାଉଥ‌ିବା ମାଂସାଶୀ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କୁ ଖାଉଥିବା ମାଂସାଶୀ ପ୍ରାଣୀମାନେ ଚତୁର୍ଥ ଖାଦ୍ୟସ୍ତର ଓ ଶେଷସ୍ତରରେ ଥ‌ିବା ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କୁ ଶୀର୍ଷ ଭକ୍ଷକ କୁହାଯାଏ ।
• ଖାଦ୍ୟଶୃଙ୍ଖଳରେ ଶକ୍ତିର ପ୍ରବାହ ସମୟରେ କିଛି ଶକ୍ତି ବାତାବରଣକୁ କ୍ଷୟିତ ହୋଇଥାଏ ଓ ପରବର୍ତ୍ତୀ ଖାଦ୍ୟସ୍ତର କମ୍ ଶକ୍ତି ପାଇଥାଏ ।

6. ସହରାଞ୍ଚଳର ବର୍ଜ୍ୟବସ୍ତୁ ଓ ଏହାର ସମସ୍ୟା ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଉଦାହରଣ ଦେଇ ବୁଝାଅ ।
ଉ-

• ସହରାଞ୍ଚଳରେ ଗଦାଗଦା କଠିନ ବର୍ଜ୍ୟ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କ ପାଇଁ ସମସ୍ୟା ସୃଷ୍ଟିକଲାଣି । ପନିପରିବା, ଫଳମୂଳ, ପତ୍ର, କାଗଜ, କାଠ, ଇତ୍ୟାଦି ଜୈବପଦାର୍ଥ ଜୈବଅବନମିତକ୍ଷମ । ଏହିସବୁ ଜୈବପଦାର୍ଥ ପରିବେଶର ଅପଘଟିତ ହୋଇ ମାଟିରେ ମିଶେ ।
• ଜୈବ ସୁପରିଚାଳନା ନ ହୋଇ ଏହା ବହୁଳ ପରିମାଣରେ ପରିବେଶରେ ଜମା ହେଉଅଛି । ପ୍ରଦୂଷଣ ସହିତ ଭୂତଳ ଜଳ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦୂଷଣ କରିଥାଏ ।
• ବଡ଼ ବଡ଼ ସହରାଞ୍ଚଳମାନଙ୍କରୁ ବାହାରୁଥ‌ିବା ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ନିର୍ମିତ ପଦାର୍ଥ ପାରଦ ଓ ଅନ୍ୟ ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥ, ଧାତୁ ନିର୍ମିତ ପଦାର୍ଥ ଆଦି ଶରୀରରେ ପ୍ରବେଶ କରି ଜୈବ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାନ୍ତି । ଫଳରେ ମଣିଷ ଓ ଗୃହପାଳିତ ପଶୁ ବହୁ ରୋଗରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହୁଅନ୍ତି ।

7. ଖାଦ୍ୟଜାଲି କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ?
ଊ-

• ପରିବେଶରେ ଗୋଟିଏ ପ୍ରକାର ଖାଦ୍ୟକୁ ଅନେକ ପ୍ରକାର ପ୍ରାଣୀ ଖାଆନ୍ତି, ଉଦାହରଣ – ଘାସକୁ ଝିଣ୍ଟିକା, ଠେକୁଆ, ହରିଣ ଖାଇ ବଞ୍ଚନ୍ତି ।
• ଅନ୍ୟ ପକ୍ଷରେ ଗୋଟିଏ ଖାଦକ (ପ୍ରାଣୀ ) କେବଳ ଗୋଟିଏ ପ୍ରକାର ଖାଦ୍ୟ ଉପରେ ନିର୍ଭର ନକରି ଅନେକ ପ୍ରକାର ଖାଦ୍ୟ ଖାଇ ବଞ୍ଚେ । ଉଦାହରଣ- ମଣିଷ ତୃଣଭୋଜୀ ହୋଇପାରେ, ମାଂସାଶୀ (C₁) ହୋଇପାରେ ବା ସର୍ବଭୋଜୀ ମଧ୍ୟ ହୋଇପାରେ ।
• ପରିବେଶରେ ଗୋଟିଏ ଜୀବ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ଖାଦ୍ୟ ଖାଇ ବଞ୍ଚେ ଏବଂ ସେହି ପ୍ରାଣୀକୁ ଅନ୍ୟ ମାଂସାଶୀ (C₁) ହୋଇପାରେ ବା ସର୍ବଭୋଜୀ
• ତେଣୁ ପରିବେଶରେ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଖାଦ୍ୟସମ୍ପର୍କ ଗୋଟିଏ ସରଳରେଖା ପରି ନହୋଇ ଏକ ଗଛର ଶାଖା ପ୍ରଶାଖା ପରି ଛନ୍ଦି ହୋଇ ଖାଦ୍ୟଜାଲି ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ ।

8. ଇକୋଲୋଜିକାଲ ପିରାମିଡ୍ କ’ଣ ? ଏହାର ଶ୍ରେଣୀ ବିଭାଗ କର ?
ଊ-

• ଚାର ଲ ସ୍ ଏଲ୍‌ ଟନ୍‌ 1927 ମସିହାରେ ଦର୍ଶାଇଥ୍ ଲେ ଯେ, ପରି ସଂସ୍ଥାରେ ଉତ୍ପାଦକମାନଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ ଏବଂ ସବୁଠାରୁ କମ୍ ।
• ଉତ୍ପାଦକ ସ୍ତରଠାରୁ ତୃତୀୟକ ଭକ୍ଷକ ସ୍ତର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଜୀବ ପାନଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା କ୍ରମାଗତଭାବେ କମିକମି ଯାଏ ।
• ସଂଖ୍ୟା ଅନୁସାରେ ଏମାନଙ୍କୁ ସଜାଇ ରଖୁ ଏହା ଏକ ପିରାମିଡ଼ ପରି ଦେଖାଯିବ । ଏହାକୁ ସଂଖ୍ୟା ପିରାମିଡ଼୍ କୁହାଯାଏ ।
• ଜୀବମାନଙ୍କ ଜୈବିକ ବସ୍ତୁତ୍ୱ ଉତ୍ପାଦକ ସ୍ତରଠାରୁ କ୍ରମାଗତ ଭାବେ କମିଯାଏ ।
• ଶକ୍ତିର ପ୍ରବାହରେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରତ୍ୟେକ ସ୍ତରରେ ପୂର୍ବବର୍ତ୍ତୀ ସ୍ତର ତୁଳନାରେ କମ୍ ଶକ୍ତି ଉପଲବ୍ଧ ହୋଇଥାଏ ଏହି ଦୁଇ ଅବସ୍ଥାକୁ ବିଚାରକୁ ନେଇ ଜୈବିକ ବସ୍ତୁତ୍ବ ପିଲାମିକ୍ ଓ ଶକ୍ତି ପିରାମିଡ୍ ଗଠିତ ହୋଇଥାଏ ।

1. ପୋଷକ ଚକ୍ର ଓ ପୋଷକ କୁଣ୍ଡ କ’ଣ ଲେଖ ।
ଉ-

• ଜୀବ ଶରୀର ଏବଂ ପରିବେଶ ମଧ୍ୟଦେଇ ପୋଷକର ଚକ୍ରାକାର ଗତିକୁ ପୋଷକ ଚକ୍ର କୁହାଯାଏ ।
• ଅପଘଟକଙ୍କ ଯୋଗୁଁ ପରିସଂସ୍ଥାର ପୋଷକକୁଣ୍ଡ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ଥାଏ ।

2. ତାପଗତି ବିଜ୍ଞାନର ନିୟମ ଦୁଇଟି ଲେଖ ।
ଊ-

• ପ୍ରଥମ ନିୟମ : ଶକ୍ତି ଗୋଟିଏ ରୂପରୁ ଅନ୍ୟ ରୂପକୁ ରୂପାନ୍ତରିତ ହୋଇଥାଏ, କିନ୍ତୁ ଏହାର ବିଲୟ ଘଟେ ନାହିଁ କି ସୃଷ୍ଟି ହୋଇପାରେ ନାହିଁ ।
• ଦ୍ଵିତୀୟ ନିୟମ : ଯେକୌଣସି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଶକ୍ତିର ରୂପାନ୍ତରଣ ବା ସ୍ଥାନାନ୍ତର ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବେ ହୋଇନଥାଏ । କିଛି ଶକ୍ତି ତାପ ରୂପେ ଅପସାରିତ ହୋଇଯାଇଥାଏ ।

3. ପରି ସଂସ୍ଥାରେ ପୋଷକର ପ୍ରବାହ କିପରି ହୋଇଥାଏ ? ପୋଷକକୁଣ୍ଡ କାହାଦ୍ଵାରା ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ରହେ ?
ଉ-

• ପୋଷକ ବସ୍ତଗୁଡ଼ିକ ଉତ୍ପାଦକଠାରୁ ତୃଣଭୋଜୀ, ମାଂସାଶୀ ଓ ଶୀର୍ଷ ଭକ୍ଷକମାନଙ୍କ ନିକଟକୁ ପ୍ରବାହିତ ହୋଇ ଜୀବାଣୁ ଓ କବକମାନଙ୍କ ଦ୍ବାରା ଜୀବର ଶରୀର ଅପଘଟିତ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ଏହି ପୋଷକଗୁଡ଼ିକ ପୁନର୍ବାର ଦ୍ଵାରା ପରିସଂସ୍ଥାରେ ପୋଷକର ପ୍ରବାହ ଚକ୍ରାକାର । ଉଦ୍ଭିଦ ଓ ସେମାନଙ୍କ ଜରିଆରେ ଅନ୍ୟ ଜୀବଙ୍କ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥାଏ। ତେଣୁ ପରିସଂସ୍ଥାରେ ପୋଷକର ପ୍ରବାହ ଚକ୍ରାକାର ।
• ଜୀବର ଶରୀର ଓ ପରିବେଶ ମଧ୍ୟଦେଇ ପୋଷକର ଏହି ଚକ୍ରାକାର ଗତିକୁ ପୋଷକଚକ୍ର କହନ୍ତି । ପରିସଂସ୍ଥାରେ ପୋଷକକୁଣ୍ଡକୁ ପରିପୂର୍ଣ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଟେ ।

4. ସ୍ଥୂଳପୋଷକ ଓ ସୂକ୍ଷ୍ମପୋଷକ କ’ଣ ଉଦାହରଣ ଦେଇ ଲେଖ ।
ଊ-

• ଶରୀର ପାଇଁ ଅଧ‌ିକ ଆବଶ୍ୟକ ହେଉଥ‌ି କୁହାଯାଏ । ଯଥା – କାର୍ବନ୍, ନାଇଟ୍ରୋଜେନ୍, ଅକ୍ସିଜେନ୍, ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍, ପୋଟାସିୟମ୍, କ୍ୟାଲସିୟମ୍ ଇତ୍ୟାଦି ।
• ଜୀବର ବଞ୍ଚିବା ଓ ବୃଦ୍ଧି ନିମନ୍ତେ କମ୍ ଆବଶ୍ୟକ ହେ ଉଥ‌ିବା ପୋଷକ ଗୁଡ଼ିକୁ ସୂକ୍ଷ୍ମପୋଷକ କହନ୍ତି । ଯଥା- କପର୍, ମାଙ୍ଗାନିଜ୍, ଜିଙ୍କ୍, ବୋରନ୍ ଇତ୍ୟାଦି ।

5. ପରିସଂସ୍ଥା କ’ଣ ? ଏହି ଶବ୍ଦର ବ୍ୟବହାର ପ୍ରଥମେ କିଏ କରିଥିଲେ ?
ଉ-

• ଗୋଟିଏ ଅଞ୍ଚଳରେ ବାସକରୁଥିବା ସମସ୍ତ ସଜୀବ ଓ ନିର୍ଜୀବ ବସ୍ତୁକୁ ନେଇ ପରିସଂସ୍ଥା ଗଠିତ ।
• 1935 ମସିହାରେ ଏ.ଜି.ଟାନ୍ସଲେ ପ୍ରଥମେ ପରିସଂସ୍ଥା ବା ଇକୋସିଷ୍ଟମ ଶବ୍ଦର ବ୍ୟବହାର ପ୍ରଥମେ କରିଥିଲେ ।

6. ସମସ୍ଥିତି କାହାକୁ କହନ୍ତି ? ଗୋଟିଏ ଉଦାହରଣ ଦେଇ ବୁଝାଅ ।
ଉ-

• ଗୋଟିଏ ପରିସଂସ୍ଥାରେ ସମସ୍ଥିତି ରକ୍ଷାକରିବା ମଧ୍ୟରେ ସନ୍ତୁଳନ ରକ୍ଷାକରି କାର୍ଯ୍ୟ କରନ୍ତି । ସମସ୍ଥିତି ଦୁର୍ବଳ ହେଲେ ବା ବ୍ୟାଘାତ ହେଲେ ପରି ସଂସ୍ଥାର ଭାର ସାମ୍ୟ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଏ ।
• ଉଦାହରଣ : କୌଣସି ଘାସପଡ଼ିଆ ନଷ୍ଟ ଝିଣ୍ଟିକାମାନେ ନ ରହିଲେ ଅଭାବରୁ ମରିଯିବେ ଏବଂ ବେଙ୍ଗମାନେ ଖାଦ୍ୟ ବେଙ୍ଗର ଅଭାବ ହେବ । ଫଳରେ ପରିସଂସ୍ଥା ସମସ୍ଥିତି ଦୁର୍ବଳ ହେବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ପରିସଂସ୍ଥା କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ହେବ ।
• ପରିବେଶରେ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାରର ସବୁଜ ଉଭିଦକୁ ଉତ୍ପାଦକ କୁହାଯାଏ । ଯଥା – ଘାସ ଗଛ, ଦୁବ ଉଦ୍ଭିଦ, ଆମ୍ବଗଛ ଇତ୍ୟାଦି । ସମସ୍ତ ଉତ୍ପାଦକ ସ୍ଵଭୋଜୀ କାରଣ ସେମାନେ ସୂର୍ଯ୍ୟାଲୋକଠାରୁ ଆଲୋକ ଶକ୍ତିକୁ ଗ୍ରହଣ କରି ଶ୍ଵେତସାର ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତି କରିଥାନ୍ତି ଯାହାକି ରାସାୟନିକ ଶକ୍ତି ଅଟେ ।
• ଏମାନଙ୍କଠାରେ ରହିଥ‌ିବା କ୍ଲୋରୋଫିଲ ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ ଏବଂ ଏମାନଙ୍କୁ ସ୍ଵଭୋଜୀ କୁହାଯାଏ ।

8. ଗ୍ଲୋବାଲ ୱାମିଂ କ’ଣ ଏହାର ପ୍ରଭାବମାନ ଲେଖ ।
ଉ-

• ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ତଥା ଅନ୍ୟ ସବୁଜ କୋଠରୀ ଗ୍ୟାସ୍‌ର ପରମାଣ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବା ଫଳରେ ପୃଥ‌ିବୀରେ ସବୁଜକୋଠରୀ ପ୍ରଭାବ ବୃଦ୍ଧିପାଇବା ଗ୍ଲୋବାଲ ୱାମିଂର କାରଣ ଅଟେ ।
• ଏହି ବିଶ୍ଵତାପନ ଯୋଗୁଁ ସମୁଦ୍ରର ଜଳପତ୍ତନ ବଢ଼ିବାରେ ଲାଗିଛି ଏବଂ ବିଶ୍ଵ ଜଳବାୟୁରେ ଅବାଞ୍ଛିତ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଘଟୁଛି ।

9. କ୍ଲୋରୋଫ୍ଲୋରୋ କାର୍ବନ୍ ଏକ କ୍ଷତିକାରକ ଗ୍ୟାସ୍ କାହିଁକି ?
ଉ-

• ଏହି ଗ୍ୟାସ୍ ଓଜୋନ୍ ସ୍ତରରେ ଛିଦ୍ର ସୃଷ୍ଟିକରିବା
• ଏହାର ପ୍ରଭାବରେ ମନୁଷ୍ୟ ଦେହରେ ଚର୍ମକର୍କଟ ଓ ଆଖୁରେ ପରଳରେ। ଦେଖାଦେଉଛି ।

10. ଜୈବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵ ପିରାମିଡ୍ ଓ ଶକ୍ତି ପିରାମିଡ୍ ଗଠିତ ହେବାର କାରଣ କ’ଣ ?
ଉ-

• ଜୀବମାନଙ୍କର ଜୈବିକ ବସ୍ତୁତ୍ବ ଉତ୍ପାଦକ ସ୍ତର ଠାରୁ କ୍ରମାଗତ ଭାବରେ କମିଯାଏ । ହେଉଥିବା କର୍ଜ୍ୟ ଜୈବବସ୍ତୁ ଉପରେ ନିର୍ଭର ହୋଇଥାଏ ।
• ଶକ୍ତିର ପ୍ରବାହରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ସ୍ତରରେ ଶକ୍ତି ପୂର୍ବବର୍ତ୍ତୀ ସ୍ଥିର ତୁଳନାରେ କମ୍ ପରିମାଣ ରେ ଉପଲବ୍ଧ ହେବା ଯୋଗୁଁ ଶକ୍ତି ପିରାମିଡ୍ ଗଠିତ ହୋଇଥାଏ ।

11. ପରିସଂସ୍ଥାରେ ଅପଘଟକଙ୍କର ଭୂମିକା କ’ଣ ?
ଉ-

• ଅପଘଟକମାନେ ନିଜର ଖାଦ୍ୟପାଇଁ ମୃତପ୍ରାଣୀ, ଉଭିଦ ଓ ସେମାନଙ୍କର ଶରୀରରୁ ନିଷ୍କାସିତ ହେଉଥ‌ିବା ବର୍ଜ୍ୟ ଜୈବବସ୍ତୁ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରନ୍ତି ।
• ଉତ୍ପାଦକ ଏବଂ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ଭକ୍ଷକଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ତାହା ଅପଘଟକମାନଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ବିଭିନ୍ନ ମୌଳିକ ଉପାଦାନରେ ପରିଣତ ହୋଇ ମାଟି ଓ ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ମିଶିଯାଏ ।
• ପରିବେଶର ମୁଖ୍ୟ ଅପଘଟକମାନେ ହେଉଛନ୍ତି ବୀବାଣୁ, କବକ, କେତେକ ଆଦି ପ୍ରାଣୀ ଇତ୍ୟାଦି ।

12. ଜୈବ ପରିବର୍ତ୍ତନ କ’ଣ ? ଏଣ୍ଡୋଗୁଁ ଆମର କି ଅସୁବିଧା ହେଉଛି ?
ଉ-

• କେତେକ ବିଷାକ୍ତ ପଦାର୍ଥ ଜୀବ ଶରୀର ମଧ୍ୟରେ ସହଜରେ କ୍ଷୟ ହୁଏନାହିଁ । ତେଣୁ ଏହି ସବୁ ପ୍ରକାର କୀଟନାଶକ ବଦ୍ଧିତ ପରିମାଣରେ ଜମା ଶରୀରରୁ ନିଷ୍କାସିତ ହୋଇପାରେ ନାହିଁ ।
• ଶରୀରର କୋଷମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏହା ଜମା ହୋଇ ରହେ ଓ ପ୍ରାଣୀର ସହନ ଶକ୍ତିର ବାହାରକୁ ଚାଲିଗଲେ ଶରୀର ଭିତରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ରୋଗ ହୋଇଥାଏ ।
• ସୁତରାଂ ବିଷାକ୍ତ ପଦାର୍ଥର କ୍ରମାଗତ ବୃଦ୍ଧିକୁ ଜୈବ ପରିବର୍ତନ କୁହାଯାଏ ।
• ଜୈବ ପରିବର୍ତ୍ତନଯୋଗୁଁ ଆମ ଶରୀରରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର କୀଟନାଶକ ବଦ୍ଧିତ ପରିମାଣରେ ଜମା ହେଉଛି ଓ ବିଭିନ୍ନ ରୋଗରେ ଆମେ ଆକ୍ରାନ୍ତ

13. ଖାଦ୍ୟ ଅଭ୍ୟାସ ଅନୁସାରେ ପରଭୋଜୀମାନଙ୍କର ଶ୍ରେଣୀବିଭାଗ କର ।
ଉ-

• ପ୍ରାଥମିକ ଭକ୍ଷକ
• ଦ୍ଵିତୀୟକ ଭକ୍ଷକ
• ତୃତୀୟକ ଭକ୍ଷକ
• ଶୀର୍ଷ ଭକ୍ଷକ
• ଶୀର୍ଷ ଭକ୍ଷକ

14. ପ୍ରାଥମିକ ଭକ୍ଷକ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ଉଦାହରଣ ସହ ଲେଖ ।
ଉ-
ସବୁପ୍ରକାର ପ୍ରାଥମିକ ଭକ୍ଷକ ତୃଣଭୋଜୀ । ନଜର ଖାଦ୍ୟପାଇଁ ସେମାନେ ସିଧାସଳଖ ଉତ୍ପାଦକଙ୍କ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରନ୍ତି ।

Odisha State Board BSE Odisha 10th Class Odia Solutions Chapter 18 କୋଣାର୍କ Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 10 Odia Solutions Chapter 18 କୋଣାର୍କ

ପରୀକ୍ଷା ଉପଯୋଗୀ ଅତିରି

ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question ୧।
‘କୋଣାର୍କ’ ଏକାଙ୍କିକାରେ କେଉଁ ପ୍ରସଙ୍ଗ ନାଟ୍ୟାୟିତ ?
Answer:
କୋଣାର୍କ ମନ୍ଦିରର ଦଧନଉତି କହିବା ପ୍ରସଙ୍ଗ ନାଟ୍ୟାୟିତ ।

Question ୨।
ନରସିଂହ ଦେବ କେଉଁଠି ଉଦିତ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କୁ ନମସ୍କାର କଲେ ?
Answer:
ନରସିଂହ ଦେବ ଚନ୍ଦ୍ରଭାଗା ତୀରରେ ଉଦିତ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କୁ ନମସ୍କାର କଲେ ।

Question ୩ ।
ଧରମା ମା କେତେ ଦିଅଁ ପୂଜା କରି ଧରମାକୁ ପାଇଛନ୍ତି ବୋଲି କହିଲେ ?
Answer:
ଧରମା ମା ଲକ୍ଷେ ଦିଅଁ ପୂଜି ଧରମାକୁ ପାଇଛନ୍ତି ବୋଲି କହିଲେ ।

Question ୪।
‘‘ଛାମୁଁ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟର ପୂଜାରୀ’’– ଏହା କାହାର ଭକ୍ତି ?
Answer:
ଏହା ଶିବେଇ ସାନ୍ତରାର ଉକ୍ତି

Question ୫।
ଶୁଭ ପ୍ରଭାତରେ ରାଜାଙ୍କ କେଉଁ କଥା
Answer:
ମା’ଙ୍କ ଶେଷ ଇଚ୍ଛା ପୂରଣ କରିବା କଥା ମନେ ପଡ଼ିଲା

Question ୬।
ଛାୟା ମହାଦେବୀ କିଏ ?
Answer:
ନରସିଂହ ଦେବଙ୍କ ମାଆ ହେଉଛନ୍ତି ଛାୟା ମହାଦେବା ।

Question ୭।
ଉତ୍କଳରେ କେଉଁ ଦେବତାଙ୍କ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମିତ ହୋଇନାହିଁ ବୋଲି ରାଜା
Answer:
ଉତ୍କଳରେ ସୂର୍ଯ୍ୟଦେବତାଙ୍କ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମିତ ହୋଇନାହିଁ ବୋଲି ରାଜା

Question ୮।
ଶାସ୍ତ୍ର କିଏ ?
Answer:
ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କ ପୁତ୍ର ଶାମ୍ବ ଅଟନ୍ତି ।

Question ୯।
ଶାମ୍ବ କେଉଁ ରୋଗାକ୍ରାନ୍ତ ଥିଲେ ?
Answer:
ଶାମ୍ବ ଦୁରାରୋଗ୍ୟ କୁଷ୍ଠ ବ୍ୟାଧିରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ଥିଲେ ।

Question ୧୦ ।
ଶାମ୍ବ କେଉଁ ଦେବତାଙ୍କୁ ପୂଜା କରି ରୋଗମୁକ୍ତ ହେଲେ ?
Answer:
ଶାମ୍ବ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଦେବତାଙ୍କୁ ପୂଜା କରି ରୋଗମୁକ୍ତ ହେଲେ ।

Question ୧୧ ।
‘‘ସୂର୍ଯ୍ୟଦେବ ସ୍ୱୟଂ ନାରାୟଣ’’– ଏହା କିଏ କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
“ ସୂର୍ଯ୍ୟଦେବ ସ୍ୱୟଂ ନାରାୟଣ’’ – ଏହା ରାଜା ନରସିଂହ ଦେବ କହିଛନ୍ତି ।

Question ୧୨ ।
ରାଜା ମନ୍ଦିରତୋଳା ଦାୟିତ୍ଵ କାହା ଉପରେ ଅର୍ପଣ କଲେ ?
Answer:
ରାଜା ମନ୍ଦିରତୋଳା ଦାୟିତ୍ଵ ଶିବେଇ ସାନ୍ତରା ଉପରେ ଅର୍ପଣ କଲେ ।

Question ୧୩ ।
କେଉଁ ଗଣ୍ଡ ଉପରେ ମନ୍ଦିର ତୋଳା ହେବାକୁ ସ୍ଥିର ହେଲା ?
Answer:
ପଦ୍ମତେଳା ଗଣ୍ଡ ଉପରେ ମନ୍ଦିର ତୋଳା ହେବାକୁ ସ୍ଥିର ହେଲା ।

Question ୧୪ ।
ଧରମା ବାପା କିଏ ?
Answer:
ବିଶୁ ମହାରଣା ଧରମାର ବାପା ଅଟନ୍ତି ।

Question ୧୫ ।
ଧରମା ବାପା କେତେ ବର୍ଷ ହେଲା ଘରୁ ଯାଇଛନ୍ତି ?
Answer:
ଧରମା ବାପା ବାର ବର୍ଷ ହେଲା ଘରୁ ଯାଇଛନ୍ତି ।

Question ୧୬ ।
‘‘ଚନ୍ଦ୍ରଭାଗାଠି ମହାରାଜା ଦେଉଳ ତୋଳାଉଛନ୍ତି? ଏହା କିଏ କହିଚି ?
Answer:
‘ଚନ୍ଦ୍ରଭାଗାଠି ମହାରାଜା ଦେଉଳ ତୋଳାଉଛନ୍ତି’’ – ଏହା ଆଗନ୍ତୁକ କହିଚି ।

Question ୧୭ ।
ଦେଉଳ ତୋଳା କେତେ ବର୍ଷ ଧରି ଚାଲିଛି ?
Answer:
ଦେଉଳ ତୋଳା ବାରବର୍ଷ ଧରି ଚାଲିଛି ।

Question ୧୮ ।
କେତେଜଣ ବଢ଼େଇ ଦେଉଳ ତୋଳାରେ ଲାଗିଛନ୍ତି ?
Answer:
ବାରଶହ ବଢେଇ

Question ୧୯ ।
ଦେଉଳର କେଉଁଟି ବସି ପାରି ନାହିଁ ?
Answer:
ଦେଉଳର ଦଧନଉତିଟି ବସି ପାରି ନାହିଁ ।

Question ୨୦ ।
‘‘ଚକାଡ଼ୋଳା ହେ, ତୁମରି ଇଚ୍ଛା ପୂର୍ଣ ହେଉ ।’’ –ଏହା କାହାର ଉକ୍ତି ?
Answer:
‘ଚକାଡ଼ୋଳା ହେ, ତୁମରି ଇଚ୍ଛା ପୂର୍ଣ ହେଉ ।’ –ଏହା ଆଗନ୍ତୁକର ଉକ୍ତି ।

Question ୨୧ ।
ଧରମାକୁ କିଏ ସାହା ହେବ ବୋଲି ସେ ତା ମାଆକୁ କହିଚି ?
Answer:
ବଡ଼ ଠାକୁର ସାହା ହେବେ ବୋଲି ସେ ତା ମାଆକୁ କହିଚି ।

Question ୨୨ ।
କାହାକୁ ସୁମରଣା କରି ଅନୁକୂଳ କରି ଯିବାକୁ ମା ଧରମାକୁ କହିଲେ
Answer:
ମଙ୍ଗଳା ମା’ଙ୍କୁ ସୁମରଣା କରି ଅନୁକୂଳ କରି ଯିବାକୁ ମା ଧରମାକୁ କହିଲେ ।

Question ୨୩ ।
ଧରମା କ’ଣ ନେଇ ବାପାଙ୍କ ନିକଟକୁ ଗଲା ?
Answer:
ଧରମା ବାଡ଼ିର କୋଳି ଓ ମୁଦି ନେଇ ବାପାଙ୍କ ନିକଟକୁ ଗଲା ।

Question ୨୪ ।
‘‘ଏ ବାରଶ’ ବଢ଼େଇରେ ଦାୟ ନା ପୁଅରେ ଦାୟ ?’’ – ଏହା କାହାର ଉକ୍ତି ?
Answer:
‘‘ଏ ବାରଶ’ ବଢ଼େଇରେ ଦାୟ ନା ପୁଅରେ ଦାୟ ?’’

Question ୨୫ ।
ଧରମା ଶେଷରେ କେଉଁଠି ଝାସ ଦେଇଛି ?
Answer:
ଧରମା ଶେଷରେ ସମୁଦ୍ରରେ ଝାସ ଦେଇଛି ।

ବିଗତ ବର୍ଷର ହାଇସ୍କୁଲ ପରୀକ୍ଷା (ବାର୍ଷିକ ଓ ସପ୍ଲିମେଣ୍ଟାରୀ)ର ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question 1.
‘ହେଲେ, ଯାହାର ମୁଣ୍ଡ ନାହିଁ, ତା’ ପିଣ୍ଡରେ ଜୀବନ କୁଆଡୁ ଆସିବ ?’’ – ଏହା କାହାର ଉକ୍ତି ?
Answer:
ବିଶୁ ମହାରଣାର

Question 2.
ସୂର୍ଯ୍ୟମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ ଦାୟିତ୍ଵ ରାଜା କାହା ଉପରେ ନ୍ୟସ୍ତ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଶିବେଇ ସାନ୍ତ୍ରରା

Question 3.
ରାଜା ନରସିଂହଦେବ ତାଙ୍କର କେଉଁ କଥା ଜୀବନସାରା ଅପାସୋରା ରହିଯିବ ବୋଲି କହିଥିଲେ ?
Answer:
ଚନ୍ଦ୍ରଭାଗାରେ ସୂର୍ଯେର୍ଯ୍ୟାଦୟ କଥା

Question 4.
‘ଜିଇବଞ୍ଚି ତୁ ଯୁଗରାଇଜ କର, ତୋ ବାପର ନାଁ ରଖ ।’ ଏ ଉକ୍ତିଟି କାହାର ?
Answer:
ଧରମା ମାଆର

Question 5.
ବିଶ୍ୱକର୍ମା କାହାକୁ ‘କୁମାର’ ବୋଲି ସମ୍ବୋଧନ କରିଛନ୍ତି ?
Answer:
କାର୍ତ୍ତିକେୟଙ୍କୁ

Question 6.
‘ଚକାଡୋଳା ହେ, ତୁମରି ଇଚ୍ଛା ପୂର୍ଣ୍ଣ ହେଉ’ – ଏକଥା କିଏ କହିଛି ?
Answer:
ଆଗନ୍ତୁକ

Question 7.
ଧରମା କ’ଣ ଦେଖାଇ ବିଶୁ ମହାରଣାକୁ ପୁତ୍ରର ପରିଚୟ ଦେଇଥୁଲା ?
Answer:
ବାଢ଼ିର କୋଳି ଓ ମୁଦି

Question 8.
ନରସିଂହଦେବ କେଉଁଠାରେ ମନ୍ଦିର ତୋଳିବାର ଦାୟିତ୍ଵ ଶିବେଇଙ୍କୁ ଦେଇଥିଲେ ?
Answer:
ପଦ୍ମତୋଳା ଗଣ୍ଡ ଉପରେ

Question 9.
ନରସିଂହଦେବ କେଉଁ ବଂଶର ଦାୟାଦ ଥିଲେ ?
Answer:
ବାଡ଼ିର କୋଳି ଓ ମୁଦି

Question 10.
‘‘ଏକା ଧରମା ମରିଗଲେ କିଛି କ୍ଷତି ନାହିଁ । ସବୁଦିନକୁ ଏ ଶିଳ୍ପୀକୁଳ ବଞ୍ଚିରହୁ ।’’– ଏହା କାହାର ଉକ୍ତି ?
Answer:
ଧରମାର

Question 11.
କିଏ ସୁର୍ଯ୍ୟପୂଜା କରି ମହାବ୍ୟାଧ୍ କୁଷ୍ଠରୋଗରୁ ରକ୍ଷା ପାଇଥିଲେ ?
Answer:
ଶାମ୍ନ

Question 12.
ଦେଉଳର ମୁଣ୍ଡିମାରି ନ ପାରିଲେ ବାରଶହ ବଢ଼େଇଙ୍କର ମୁଣ୍ଡକାଟ ହେବା ଖବର ଧରମା ଘରେ କିଏ ହେଇଥିଲେ ?
Answer:
ଆଗନ୍ତୁକ

Question 13.
ନରସିଂହଦେବ କେଉଁ ଦେବତାଙ୍କୁ ସ୍ଵୟଂ ନାରାୟଣ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ସୂର୍ଯ୍ୟ

Question 14.
ଶାମ୍ବ ସୂର୍ଯ୍ୟପୂଜା କରିଥିଲେ କାହିଁକି ?
Answer:
କୁଷ୍ଠବ୍ୟାଧୁରୁ ମୁକ୍ତ ହେବାପାଇଁ

Question 15.
‘ଦେଉଳର ଘନ କେନ୍ଦ୍ର ସହିତ ଦଧ୍ଵନଉତି ଗୋଟିଏ ସରଳରେଖାରେ ରହିପାରୁନି ।’ – ଏକଥା କିଏ ଭାବିଥିଲା ?
Answer:
ଧରମା

ପରୀକ୍ଷା ଉପଯୋଗୀ ଅତିରିକ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

(A) ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

Question 1.
ଲେଖକ ଭଞ୍ଜକିଶୋର କେବେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଲେଖକ ଭଞ୍ଜକିଶୋର ୧୯୨୨ ମସିହାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।

Question 2.
ନରସିଂହଦେବ କାହାକୁ ନମସ୍କାର କଲେ ?
Answer:
ନରସିଂହଦେବ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କୁ ନମସ୍କାର କଲେ ।

Question 3.
ନରସିଂହଦେବଙ୍କର କେତେବେଳେ ମା’ଙ୍କର ଶେଷ ଇଚ୍ଛା କଥା ମନେପଡ଼ିଲା ?
Answer:
ନରସିଂହଦେବଙ୍କର ଶୁଭ ପ୍ରଭାତରେ ମା’ଙ୍କର ଶେଷ ଇଚ୍ଛା କଥା ମନେପଡ଼ିଲା ।

Question 4.
ସୂର୍ଯ୍ୟ ପୂଜା କରି କିଏ କୁଷ୍ଠ ବ୍ୟାଧ‌ିରୁ ମୁକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ?
Answer:
ସୂର୍ଯ୍ୟ ପୂଜା କରି ଶାମ୍ବ କୁଷ୍ଠ ବ୍ୟାଧରୁ ମୁକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ।

Question 5.
‘ସମ୍ରାଟ ପରମ ଧାର୍ମିକ’’
Answer:
‘ସମ୍ରାଟ ପରମ ଧାର୍ମିକ’’

Question 6.
ଛାୟା ମହାଦେବୀ କିଏ ?
Answer:
ନରସିଂହଦେବଙ୍କ ମାଆ ଥିଲେ ଛାୟା ମହାଦେବୀ ।

Question 7.
ସୂର୍ଯ୍ୟ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟରେ କେତେ କାରିଗର ଲାଗିଥିଲେ ?
Answer:
ସୂର୍ଯ୍ୟ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟରେ ବାରଶହ କାରିଗର ଲାଗିଥିଲେ ।

Question 8.
କାରିଗରମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଶ୍ରେଷ୍ଠ କାରିଗର କିଏ ଥିଲେ ?
Answer:
କାରିଗରମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଶ୍ରେଷ୍ଠ କାରିଗର ଥିଲେ ବିଶୁ ମହାରଣା ।

Question 9.
ଧରମା କିଏ ?
Answer:
ଧରମା ବିଶୁ ମହାରଣାର ଏକମାତ୍ର ପୁଅ ଥିଲେ ।

Question 10.
ବାରଶ’ ବଢ଼େଇଙ୍କ ମୁଣ୍ଡକାଟ ହେବା କଥା ଧରମା ମା’ କାହାଠାରୁ ଶୁଣିଲେ ?
Answer:
ବାରଶ’ ବଢ଼େଇଙ୍କ ମୁଣ୍ଡକାଟ ହେବା କଥା ଧରମା ମା’ ଆଗନ୍ତୁକଙ୍କଠାରୁ ଶୁଣିଲେ ।

Question 11.
କାଇଁକି ମୁଁ ପରା ଅଛି – ଏକଥା କିଏ କାହାକୁ କହିଛି ?
Answer:
କାଇଁକି ମୁଁ ପରା ଅଛି – ଏକଥା ଧରମା ତା’ର ମା’କୁ କହିଛି ।

Question 12.
ହେ ପ୍ରଭୁ, ପୋଡ଼ା ଭାଗ୍ୟରେ ଏଇୟା ଥିଲା ଏକଥା କିଏ କହିଛି ?
Answer:
ହେ ପ୍ରଭୁ, ପୋଡ଼ା ଭାଗ୍ୟରେ ଏଇୟା ଥିଲା – ଏକଥା ଧରମା ମା’ କହିଛି ।

Question 13.
କେଉଁ ନଦୀର ତୀର ନିକଟରେ କୋଣାର୍କ ମନ୍ଦିର ରହିଛି ?
Answer:
ଚନ୍ଦ୍ରଭାଗା ନଦୀର ତୀର ନିକଟରେ କୋଣାର୍କ ମନ୍ଦିର ରହିଛି ।

Question 14.
ଆଉଥରେ ମୋତେ ବାବା ବୋଲି ଡାକ – ଏକଥା କିଏ କାହାକୁ କହିଛି ?
Answer:
ଆଉଥରେ ମୋତୋ ବାପା ବୋଲି ଡାକ – ଏକଥା ବିଶୁ, ଧରମାକୁ କହିଛି ।

Question 15.
ଯାହାର ମୁଣ୍ଡ ନାହିଁ, ତା’ ପିଣ୍ଡରେ କ’ଣ ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ ?
Answer:
ଯାହାରୁ ମୁଣ୍ଡ ନାହିଁ, ତା’ ପିଣ୍ଡରେ ଜୀବନ ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ ।

Question 16.
ବିଷ୍ଣୁ, ତୁ କ’ଣ ପାଗଳ – ଏକଥା କିଏ କାହାକୁ କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ବିଶୁ, ତୁ କ’ଣ ପାଗଳ ଏକଥା ଶିଳ୍ପୀଗଣ ବିଶୁକୁ କହିଛନ୍ତି ।

Question 17.
ମୋରି ପୁଅ ବୋଲି ତୁ ବାପର ତ୍ରୁଟି ସୁଧାରି ପାରିବୁ । – ଏକଥା କିଏ କାହାକୁ କହିଥିଲେ ?
Answer:
ଏକଥା ବିଶୁ ମହାରଣା ନିଜ ପୁଅ ଧରମାକୁ କହିଥିଲେ ।

Question 18.
ବିଶୁର କେଉଁ ବାହୁ ଘନ ଘନ କମ୍ପି ଉଠୁଥୁଲା ?
Answer:
ବିଶୁର ଦକ୍ଷିଣ ବାହୁ ଘନ ଘନ କମ୍ପି ଉଠୁଥିଲା ।

Question 19.
ଆମର ଖାଇ ପିଇ ଶୋଇ ପଡ଼ିବା ଚାଲ – ଏକଥା କିଏ କହିଛି ?
Answer:
ଆମର ଖାଇ ପିଇ ଶୋଇ ପଡ଼ିବା ଚାଲ – ଏକଥା ତୃତୀୟ ଶିଳ୍ପୀ କହିଛି ।

Question 20.
ମତେ ଖାଲି ଥରେ ସୁଯୋଗ ଦିଅ ଏକଥା କିଏ କାହାକୁ କହିଛି ?
Answer:
ମତେ ଖାଲି ଥରେ ସୁଯୋଗ ଦିଅ ଏକଥା ଧରମା, ବିଶୁକୁ କହିଛି ।

Question 21.
କାଲି ସକାଳୁ କାହାକୁ ସୁମରଣା କରି ଯିବୁ ଧରମାକୁ ତା’ ମା’ କହିଥିଲା ?
Answer:
କାଲି ସକାଳୁ ମଙ୍ଗଳା ମା’ଙ୍କୁ ସୁମରଣା କରି ଯିବୁ ବୋଲି ଧରମାକୁ ତା’ ମା’ କହିଥିଲା ।

Question 22.
କେଉଁଥୁରୁ ବାପାଙ୍କୁ ବଞ୍ଚାଇବାପାଇଁ ଧରମା ଯାଇଥିଲା ?
Answer:
ହାଣ ମୁହଁରୁ ବାପାଙ୍କୁ ବଞ୍ଚାଇବାପାଇଁ ଧରମା ଯାଇଥିଲା ।

Question 23.
କଥା କିପରି ପ୍ରଘଟ ହୋଇଯାଏ ?
Answer:
କଥା କାନକୁ ଦି କାନ ହୋଇ ପ୍ରଘଟ ହୋଇଯାଏ ।

Question 24.
କିଏ ପଚାରି ପଚାରି ବିଶୁ ଘରେ ପହଞ୍ଚିଲା ?
Answer:
ଆଗନ୍ତୁକ ପଚାରି ପଚାରି ବିଶୁ ଘରେ ପହଞ୍ଚିଲା ।

Question 25.
ଧରମା କାହାକୁ ଦିହ ଛୁଇଁବାକୁ କହିଥିଲା ?
Answer:
ଧରମା ତା’ର ମା’କୁ ଦିଅ ଛୁଇଁବାକୁ କହିଥିଲା ।

Question 26.
ସମ୍ରାଟ କିପରି ଲୋକ ଥିଲେ ?
Answer:
ସମ୍ରାଟ ପରମ ଧାର୍ମିକ ଓ ମହାନୁଭବ ଥିଲେ ।

Question 27.
ସୂର୍ଯ୍ୟ ବଂଶର ଦାୟାଦ କିଏ ଥିଲେ ?
Answer: ନରସିଂହଦେବ ସୂର୍ଯ୍ୟ ବଂଶର ଦାୟାଦ ଥିଲେ ।

Question 28.
କାହାର ଡାକରା ପାଇ ବିଶୁ ଘର ଛାଡ଼ି ଯାଇଥିଲା ?
Answer:
ମଣିମାଙ୍କ ଡାକରା ପାଇ ବିଶୁ ଘର ଛାଡ଼ି ଯାଇଥିଲା ।

Question 29.
କିଏ ସ୍ଵୟଂ ନାରାୟଣ ?
Answer:
ସୂର୍ଯ୍ୟଦେବ ହିଁ ସ୍ୱୟଂ ନାରାୟଣ ।

Question 30.
ମଣିମା କାହା ଉପରେ ଅତୁଟ ବିଶ୍ଵାସ ରଖୁଥିଲେ ?
Answer:
ମଣିମା ଶିବେଇ ସାନ୍ତରା ଉପରେ ଅତୁଟ ବିଶ୍ଵାସ ରଖୁଥିଲେ ।

(B) ଗୋଟିଏ ପଦ ବା ଶବ୍ଦରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

Question 1.
‘କୋଣାର୍କ’ ଏକାଙ୍କିକାରେ କେଉଁ ପ୍ରସଙ୍ଗ ନାଟ୍ୟାୟିତ ହୋଇଛି ?
Answer:
ମନ୍ଦିର ଦଧନଉତି ବସିବା

Question 2.
ବାଳକ ଧରମା କାହା ପାଇଁ ଆୟୋତ୍ସର୍ଗ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଜାତି ପାଇଁ

Question 3.
ଭଞ୍ଜକିଶୋର ପଟ୍ଟନାୟକ କେଉଁ ଗ୍ରାମରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଛାଣିପୁରରେ

Question 4.
ନରସିଂହଦେବ କାହାକୁ ନମସ୍କାର କରୁଥିଲେ ?
Answer:
ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କୁ

Question 5.
ନରସିଂହଦେବ କେଉଁ ସ୍ଥାନରେ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କୁ ନମସ୍କାର କରୁଥିଲେ ?
Answer:
ଚନ୍ଦ୍ରଭାଗା ତୀରରେ

Question 6.
ନରସିଂହଦେବ କେଉଁ ସମୟରେ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କୁ ନମସ୍କାର କରୁଥିଲେ ?
Answer:
ସୂର୍ଯ୍ୟୋଦୟ୍ଟରେ

Question 7.
ସୂର୍ଯ୍ୟୋଦୟରେ ନରସିଂହଦେବ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କୁ ନମସ୍କାର କରୁଥିବାବେଳେ ତାଙ୍କ ପାଖରେ କିଏ ଛିଡ଼ା ହୋଇଥିଲେ ?
Answer:
ଶିବେଇ ସାନ୍ତରା

Question 8.
କେଉଁ ଦୃଶ୍ୟକୁ ଏକ ଅପୂର୍ବ ଦୃଶ୍ୟ ବୋଲି ନରସିଂହଦେବ କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ସୂର୍ଯ୍ୟୋଦୟର ଦୃଶ୍ୟ

Question 9.
ସୂର୍ଯ୍ୟଦେବ କେଉଁଠାରୁ ଲମ୍ଫ ପ୍ରଦାନ କରି ଉଦିତ ହେଉଛନ୍ତି ବୋଲି ନରସିଂହଦେବ କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ସମୁଦ୍ରରୁ

Question 10.
କେଉଁ ଦୃଶ୍ୟ ନରସିଂହଦେବଙ୍କ ଜୀବନର ଅପାସୋରା ହୋଇ ରହିଯିବ ବୋଲି ସେ କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ସୂର୍ଯ୍ୟୋଦୟର

Question 11.
ପ୍ରଭାତକାଳରେ ନରସିଂହଦେବଙ୍କର କେଉଁ କଥା ମନେପଡ଼ିଥିଲା ?
Answer:
ମା’ଙ୍କର ଶେଷ ଇଚ୍ଛା

Question 12.
ଛାୟା ମହାଦେବୀଙ୍କର ଶେଷ ଇଚ୍ଛା କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ଚନ୍ଦ୍ରଭାଗା ତୀରରେ ସୂର୍ଯ୍ୟମନ୍ଦିର ପ୍ରତିଷ୍ଠା

Question 13.
ଧରମା କିପରି ତା’ଘରକୁ ପ୍ରବେଶ କରିଥିଲା ?
Answer:
କାନ୍ଦି କାନ୍ଦି

Question 14.
ମୁଁ ପଛେ ମରିଯାଏ, ଜିଇଁବଞ୍ଚୁ ତୁ ଯୁଗ ରାଇଜ କର । ଏକଥା କିଏ କହିଛନ୍ତି ?
Answer:

Question 15.
ଅନୁକୂଳବେଳେ କାହାକୁ ସୁମରଣା କରିବାକୁ ଧରମାର ମାଆ କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ମଙ୍ଗଳାଙ୍କୁ

Question 16.
ଚନ୍ଦ୍ରଭାଗା ତୀରରେ କିଏ ଏକାକୀ ପଦଚାରଣା କରୁଥିଲେ ?
Answer:
ବିଶୁ ମହାରଣା

Question 17.
ବିଶୁ, ତୁ ହାରିଯାଇଛୁ ବୋଲି କିଏ ଉପହାସ କରି କହୁଥିଲା ?
Answer:
ଚୂଳବିହୀନ ମନ୍ଦିର

Question 18.
ନିହାଣ ମୁନରେ ଓଡ଼ିଆ କାରିଗର ଯେପରି ପଥର ଦେହରେ ଜୀବନ ଦେଇଛି – ଏହା କିଏ କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ଧରମା

Question 19.
ଯାହାର ମୁଣ୍ଡ ନାହିଁ, ତା’ ପିଣ୍ଡରେ ଜୀବନ ଆସିବ କୁଆଡ଼ୁ ? – ଏକଥା କିଏ କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ବିଶୁ ମହାରଣା

Question 20.
କାରିଗର ଘରର ପିଲା ଧରମା ବେଳେ ବେଳେ କ’ଣ ଦେଖେ ବୋଲି କହିଥିଲା ?
Answer:
ପୋଥପତ୍ର

Question 21.
ମୋ ଦକ୍ଷିଣବାହୁ ଘନ ଘନ କମ୍ପିଉଠୁଛି କାହିଁକି ? ଏହା କାହାର ଉକ୍ତି ?
Answer:
ବିଶୁ ମହାରଣା

Question 22.
‘ସୂର୍ଯ୍ୟଦେବ ହିଁ ସ୍ୱୟଂ ନାରାୟଣ’ ଏ କଥା କିଏ କହିଥିଲେ ?
Answer:
ରାଜା ନରସିଂହଦେବ

Question 23.
ନରସିଂହଦେବ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟର ପୂଜାରୀ ବୋଲି କିଏ କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ଶିବେଇ ସାନ୍ତରା

Question 24.
‘ଛାମୁ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟର ପୂଜାରୀ’ ଏହି ଉକ୍ତିଟି କାହାର ?
Answer:
ଶିବେଇ ସାନ୍ତରା

Question 25.
ସୂର୍ଯ୍ୟଦେବଙ୍କର ଉପାସନା ପାଇଁ ଗୋଟାଏ ସୁଦ୍ଧା ମନ୍ଦିର ନାହିଁ ବୋଲି କିଏ କହିଥିଲେ ?
Answer:
ନରସିଂହଦେବ

Question 26.
‘‘ମୂଳଦୁଆରେ କେଉଁଠି କ’ଣ ଦୋଷ ରହିଯାଇଛି ବୋଲି ଭାର ସମାନ ରହୁନି’’ – ଏକଥା କିଏ କହିଥିଲେ ?
Answer:
ଧରମା

Question 27.
ସମୁଦ୍ରର କେଉଁ ଗଣ୍ଡ ଉପରେ ସୂର୍ଯ୍ୟ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ ହେବ ବୋଲି ନରସିଂହଦେବ ନିଷ୍ପଭି ନେଇଥିଲେ ?
Answer:
ପଦ୍ମତୋଳା ଗଣ୍ଡ

Question 28.
ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ଦେଉଳର ଚୂଳି ମାରି ନ ପାରିଲେ କ’ଣ ହେବ ବୋଲି ରାଜା ଆଦେଶ ଦେଇଥିଲେ ?
Answer:
ମୁଣ୍ଡକାଟ

Question 29.
‘ବିଶୁ ମହାରଣାର ପୁଅ କେବେହେଲେ ହାରିବନି’ – ଏକଥା କିଏ କହିଥିଲେ ?
Answer:
ଧରମା

Question 30.
ଟିକିଛୁଆ ହୋଇ ମଧ୍ୟ କିଏ ବୀରପଣିଆ ଦେଖାଇଥିଲା ?
Answer:
ଅଭିମନ୍ୟୁ

Question 31.
ଚିହ୍ନିବାପାଇଁ ଧରମାର ମାଆ ଧରମା ହାତରେ କ’ଣ ପଠାଇଥିଲେ ?
Answer:
କୋଳି ଓ ମୁଦି

Question 32.
ବାପାର ତ୍ରୁଟିକୁ ସୁଧାରିବାରେ କିଏ ସମର୍ଥ ହୁଏ ?
Answer:
ପୁଅ

Question 33.
‘ବାରଶ’ ବଢ଼େଇରେ ଦାୟ ନା ପୁଅରେ ଦାୟ ? – ଏକଥା କିଏ କାହାକୁ ପଚାରିଥିଲେ ?
Answer:
ବଢ଼େଇମାନେ ବିଶୁ ମହାରଣାଙ୍କୁ

Question 34.
ବିଶୁ ମହାରଣା କେତେବର୍ଷ ଧରି ଘରଠାରୁ ଦୂରରେ ଥିଲା ?
Answer:
ବାର ବର୍ଷ କାଳ

Question 35.
ଓଡ଼ିଆ କାରିଗରଙ୍କ ମାନ ରଖିବାକୁ କିଏ ପଣକରି ଆସିଛି ବୋଲି କୁହାଯାଇଛି ?
Answer:
ଧରମା

Question 36.
‘‘ଶେଷଥର ପାଇଁ ମଉଜ କରିବା ଚାଲ’’ – ଏକଥା କିଏ କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ଜଣେ ଶିଳ୍ପୀ

Question 37.
ଭାସ୍କର କୁଳର ମଉଡ଼ମଣି କିଏ ?
Answer:
ବିଶୁ ମହାରଣା

Question 38.
ମହାରାଜାଙ୍କ ଆଦେଶ ବିଷୟରେ ଧରମା ମାଆକୁ କିଏ ଖବର ଦେଇଥିଲେ ?
Answer:
ଜନୈକ ଆଗନ୍ତୁକ

Question 39.
ଧ୍ରୁବ, ପ୍ରହ୍ଲାଦ ଟିକି ପିଲା ହୋଇ କ’ଣ ଲାଭ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଈଶ୍ବରଙ୍କ ସାନ୍ନିଧ୍ୟ

Question 40.
କେଉଁ ନଦୀ ତୀରରେ କୋଣାର୍କ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ ହୋଇଛି ?
Answer:
ଚନ୍ଦ୍ରଭାଗା

(C) ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

Question 1.
ଚନ୍ଦ୍ରଭାଗା ତାରରେ ……………….. ଏକାକା ପଦଚାରଣା କରୁଥିଲୋ
Answer:
ବିଶୁ ମହାରଣା,

Question 2.
ନିହାଣ ମୁନରେ ଓଡ଼ିଆ କାରିଗର ଯେପରି ଯେପରି ପଥର ଦେହରେ ଜାବନ ଦେଇଛି – ଏହା ………………….କହିଛନ୍ତି।
Answer:
ଧରମା

Question 3.
ଯାହାର ମୁଣ୍ଡ ନାହିଁ, ତା’ ପିଣ୍ଡରେ ଜାବନ ଆସିବ କୁଆତୁ? – ଏ କଥା …………………. କହିଛିନ୍ତି ।
Answer:
ବିଶୁ ମହାରଣା

Question 4.
ମୋ ଦକ୍ଷିଣବାହୁ ଘନ ଘନ କମିଉଠୁଛି କାର୍ହିକି? ଏହି ……………… ର ଉକ୍ତ୍ରି ।
Answer:
ବିଶୁ ମହାରଣା

Question 5.
‘ସୂର୍ଯ୍ୟଦେବ ର୍ହି ସ୍ୱୟଂ ନାରାୟଣ’ – ଏ କଥା ………………… କହିଥିଲେ।
Answer:
ରାଜା ନରସିଂହଦେବ

Question 6.
ଛାମୁ ସୌଦର୍ଯ୍ୟର ପୂଜାରା – ଏକଥା …………… କହିଥ୍ ଲୋ
Answer:
ଶିବେଇ ସାନ୍ତରା

Question 7.
ସୂର୍ଯଦେବଙ୍କର ଉପାସନା ପାଇଁ ଗୋଟାଏ ସୁଘା ନାହିଁ ବୋଲି …………… କହିଥିଲେ।
Answer:
ନରସିଂହଦେବ

Question 8.
“ମୂଳପୁଆରେ କେଉଁଠି କ’ଣ ଦୋଷ ରହିଯାଇଛି ବୋଲି ଭାର ସମାନ ରହୁନି” – ଏକଥା ……………….. କହିଥ୍ ଲୋ
Answer:
ଧରମା

Question 9.
କୋଣାର୍କ ମନ୍ଦିର ରାଜା ………………..ଙ୍କର କାର୍ତ୍ତି ।
Answer:
ନରସିଂହଦେବ

Question 10.
ଚନ୍ଦ୍ରଭାଗାରେ ସୂର୍ଯ୍ୟମନ୍ଦିର ପ୍ରତିଷ୍ଠା ପାଇଁ ………………… ନରସିଂହଦେବଙ୍କୁ ଅନୁରୋଧ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ଛାୟା ମହାଦେବୀ

Question 11.
ନରସିଂହଦେବ …………………. ବଂଶର ଦାୟାଦ ଥିଲେ ।
Answer:
ସୂର୍ଯ୍ୟ

Question 12.
ଧରମାର ପିତାଙ୍କ ନାମ ଥିଲା …………………..।
Answer:
ବିଶୁ ମହାରଣା

Question 13.
ସୂର୍ଯ୍ୟମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ ………………… ଜଗ ବଢ଼େଇ ଦିନରାତି କାମରେ ଲାଗିଥ୍ ଲୋ
Answer:
ବାରଶହ

Question 14.
ବାରଶହ ବଢେଇ ……………. ବର୍ଷ ଧରି ସୂର୍ଯ୍ୟମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ କରିଚାଲିଥିଲୋ
Answer:
୧୨

Question 15.
‘ବିଶୁ ମହାରଣାର ପୁଅ କେବେହେଲେ ହାରିବନି’ – ଏକଥା …………………… କହିଥିଲେ ।
Answer:
ଧରମା

Question 16.
ବାଳକ ଧରମା ……………….. ପାଇଁ ଆମ୍ବୋତ୍ସର୍ଗ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ଜାତି

Question 17.
‘କୋଣାର୍କ’ ଏକାଙ୍କିକାର ରଚୟିତା ………………….।
Answer:
ଭଞ୍ଜକିଶୋର ପଟ୍ଟନାୟକ

Question 18.
ଛାୟା ମହାଦେବୀ ………………… ଙ୍କର ଜନନୀ ଥିଲେ ।
Answer:
ନରସିଂହଦେବ

Question 19.
ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କୁ ପୂଜାକରି …………………. କୁଷ୍ଠବ୍ୟାଧରୁ ମୁକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ।
Answer:
ଶାମ୍ବ

Question 20.
………………….. ନରସିଂହଦେବଙ୍କ ଅତି ବିଶ୍ଵାସୀ ଥିଲେ ।
Answer:
ଶିବେଇ ସାନ୍ତରା

Question 21.
ସୂର୍ଯ୍ୟମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣର ଗୁରୁଦାୟିତ୍ଵ ନରଦାୟିତ୍ବ ନରସିଂହଦେବ ……………….ଙ୍କୁ ଅର୍ପଣ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ଶିବେଇ ସାନ୍ତରାଙ୍କୁ

(D) ଠିକ୍ ଉକ୍ତି ପାଇଁ ‘T” ଓ ଭୁଲ୍ ଉକ୍ତି ପାଇଁ F” ଲେଖ ।

1. ‘ବାରଶ ବଢ଼େଇରେ ଦାୟ ନା ପୁଅରେ ଦାୟ ?’- ଏକଥା ବଢ଼େଇମାନେ ଧରମାକୁ ପଚାରିଥିଲେ ।
2. ବିଶୁ ମହାରଣା ଚଉଦ ବର୍ଷ କାଳ ଧରି ଘରଠାରୁ ଦୂରରେ ଥିଲା ।
3. “ଶେଷଥର ପାଇଁ ମଉଜ କରିବା ଚାଲ” – ଏକଥା ଜଣେ ଶିତି କହିଛିନ୍ତି ।
4. ବିଶୁ ଭାସ୍କର କୁଳର ମଉଡ଼ମଣି ।
5. ଚନ୍ଦ୍ରଭାଗା ନଦୀ ତୀରରେ କୋଣାର୍କ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ ହୋଇଛି ।
6. ସୂର୍ଯ୍ୟମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣର ଗୁରୁଦାୟିତ୍ଵ ନରସିଂହଦେବ ଶିବେଇ ସାନ୍ତରାଙ୍କୁ ଅର୍ପଣ କରିଥିଲେ
7. . ଟିକିଛୁଆ ହୋଇ ମଧ୍ୟ ବାଜି ରାଉତ ବୀରପଣିଆ ଦେଖାଇଥିଲା ।
8. ଚିହ୍ନିବାପାଇଁ ଧରମାର ମାଆ। ଧରମା ହାତରେ କୋଳି ଓ ମୁଦି ପଠାଇଥିଲେ ।
୨. ବାପାର ତ୍ରୁଟିକୁ ସୁଧାରିବାରେ ଭାଇ ସମର୍ଥ ହୁଏ ।
10. ମହାରାଜାଙ୍କ ଆଦେଶ ବିଷୟରେ ଧରମା ମାଆକୁ ଜନୈକ ଆଗନ୍ତୁକ ଖବର ଦେଇଥିଲେ ।.
11. ‘ଦେଉଳର ଘନ କେନ୍ଦ୍ର ସହିତ ଦଧନଉତି ଗୋଟିଏ ସରଳରେଖାରେ ରହିପାରୁନି ।’ – ଏକଥା ବିଶୁ ମହାରଣା ଭାବିଥିଲା ।
12. ‘କୋଣାର୍କ’ ଏକାଙ୍କିକାରେ ମନ୍ଦିର ଦଧ୍ଵନଉତି ବସିବା ପ୍ରସଙ୍ଗ ନାଟ୍ୟାୟିତ ହୋଇଛି ।
13. ସମୁଦ୍ରର ପଦ୍ମତୋଳା ଗଣ୍ଡରେ ସୂର୍ଯ୍ୟମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ ହେବ ବୋଲି ନରସିଂହଦେବ ନିଷ୍ପଭି ନେଇଥିଲେ ।
14. ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ଦେଉଳର ଚୂଳି ମାରି ନ ପାରିଲେ ମୁଣ୍ଡକାଟ ହେବ ବୋଲି ମନ୍ତ୍ରୀ ଆଦେଶ ଦେଇଥିଲେ ।
15. ଧ୍ରୁବ, ପ୍ରହ୍ଲାଦ ଟିକିପିଲା ହୋଇ ଈଶ୍ବରଙ୍କ ସାନ୍ନିଧଲାଭ କରିପାରିଥିଲେ ।
Answer:
1. ‘ବାରଶ ବଢ଼େଇରେ ଦାୟ ନା ପୁଅରେ ଦାୟ ?’- ଏକଥା ବଢ଼େଇମାନେ ଧରମାକୁ ପଚାରିଥିଲେ । (F)
2. ବିଶୁ ମହାରଣା ଚଉଦ ବର୍ଷ କାଳ ଧରି ଘରଠାରୁ ଦୂରରେ ଥିଲା । (F)
3. “ଶେଷଥର ପାଇଁ ମଉଜ କରିବା ଚାଲ” – ଏକଥା ଜଣେ ଶିତି କହିଛିନ୍ତି । (T)
4. ବିଶୁ ଭାସ୍କର କୁଳର ମଉଡ଼ମଣି । (T)
5. ଚନ୍ଦ୍ରଭାଗା ନଦୀ ତୀରରେ କୋଣାର୍କ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ ହୋଇଛି । (T)
6. ସୂର୍ଯ୍ୟମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣର ଗୁରୁଦାୟିତ୍ଵ ନରସିଂହଦେବ ଶିବେଇ ସାନ୍ତରାଙ୍କୁ ଅର୍ପଣ କରିଥିଲେ (T)
7. . ଟିକିଛୁଆ ହୋଇ ମଧ୍ୟ ବାଜି ରାଉତ ବୀରପଣିଆ ଦେଖାଇଥିଲା । (F)
8. ଚିହ୍ନିବାପାଇଁ ଧରମାର ମାଆ। ଧରମା ହାତରେ କୋଳି ଓ ମୁଦି ପଠାଇଥିଲେ । (T)
୨. ବାପାର ତ୍ରୁଟିକୁ ସୁଧାରିବାରେ ଭାଇ ସମର୍ଥ ହୁଏ । (F)
10. ମହାରାଜାଙ୍କ ଆଦେଶ ବିଷୟରେ ଧରମା ମାଆକୁ ଜନୈକ ଆଗନ୍ତୁକ ଖବର ଦେଇଥିଲେ । (T)
11. ‘ଦେଉଳର ଘନ କେନ୍ଦ୍ର ସହିତ ଦଧନଉତି ଗୋଟିଏ ସରଳରେଖାରେ ରହିପାରୁନି ।’ – ଏକଥା ବିଶୁ ମହାରଣା ଭାବିଥିଲା । (F)
12. ‘କୋଣାର୍କ’ ଏକାଙ୍କିକାରେ ମନ୍ଦିର ଦଧ୍ଵନଉତି ବସିବା ପ୍ରସଙ୍ଗ ନାଟ୍ୟାୟିତ ହୋଇଛି । (T)
13. ସମୁଦ୍ରର ପଦ୍ମତୋଳା ଗଣ୍ଡରେ ସୂର୍ଯ୍ୟମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ ହେବ ବୋଲି ନରସିଂହଦେବ ନିଷ୍ପଭି ନେଇଥିଲେ । (T)
14. ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ଦେଉଳର ଚୂଳି ମାରି ନ ପାରିଲେ ମୁଣ୍ଡକାଟ ହେବ ବୋଲି ମନ୍ତ୍ରୀ ଆଦେଶ ଦେଇଥିଲେ । (F)
15. ଧ୍ରୁବ, ପ୍ରହ୍ଲାଦ ଟିକିପିଲା ହୋଇ ଈଶ୍ବରଙ୍କ ସାନ୍ନିଧଲାଭ କରିପାରିଥିଲେ । (T)

(E) ସ୍ତମ୍ଭ ମିଳନ କର ।

Question 1
‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଶବ୍ଦ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ସମ୍ପର୍କ ଥିବା ଶବ୍ଦକୁ ଯୋଡ଼ି ଲେଖ ।

Answer:

Question 2
‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଶବ୍ଦ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ସମ୍ପର୍କ ଥିବା ଶବ୍ଦକୁ ଯୋଡ଼ି ଲେଖ ।

Answer:

ନାଟ୍ୟକାରଙ୍କ ପରିଚୟ

ଓଡ଼ିଆ ନାଟକ ଓ ଏକାଙ୍କିକା ସ୍ରଷ୍ଟାଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଭଞ୍ଜକିଶୋରଙ୍କର ଭୂମିକା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ । ସମସାମୟିକ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ଗଳ୍ପ, ଉପନ୍ୟାସ ଓ ଜୀବନ କାହାଣୀକୁ ପାଠକମାନଙ୍କ ନିକଟରେ ଏକ ଭିନ୍ନ ଉପାୟରେ ଉପସ୍ଥାପନ କରି ଲୋକପ୍ରିୟ କରାଇବାରେ ଏହିପରି ନାଟ୍ୟକାରମାନଙ୍କର ଅବଦାନ ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟା ନାଟ୍ୟକାର ଭଞ୍ଜକିଶୋରଙ୍କର ନାଟକଗୁଡ଼ିକରେ ଊନବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ସାମାଜିକ ଚିତ୍ରର ପ୍ରତିଫଳନ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥାଏ । ସେ କଟକ ଜିଲ୍ଲାର ଛାଣିପୁର ଗ୍ରାମରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ବୃତ୍ତିରେ କିରାଣିଗିରିକୁ ଆଦରି ନେଇଥିଲେ ବି ପ୍ରବୃତ୍ତିରେ ଥିଲେ ଜଣେ ନାଟ୍ୟ କଳାକାର ଓ ନାଟକ ରଚୟିତା । ତାଙ୍କ ରଚିତ ନାଟକଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ, ‘ଝଡ଼ରାତି’, ‘ପ୍ରେମପୁଷ୍ପ’, ‘ପରିଣତି’, ‘ଦେବୀ’, ‘ମାଣିକଯୋଡ଼ି’, ‘ଜୟମାଲ୍ୟ’, ‘ଅଗ୍ନିପରୀକ୍ଷା’, ‘ସାଆନ୍ତ ଘର’, ‘ଏ ଯୁଗର ଝିଅ’ ଓ ‘କାଶ୍ମୀର ବେଗମ୍ ଗୁଲନାର’ ଓଡ଼ିଶାର ପୁରପଲ୍ଲୀରେ ମଞ୍ଚସ୍ଥ ହୋଇ ଖୁବ୍ ଲୋକପ୍ରିୟତା ଅର୍ଜନ କରିପାରିଛି । ନାଟ୍ୟକାରଙ୍କର ଏକକ ସୃଷ୍ଟି ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟ କେତେଗୁଡ଼ିଏ ନାଟ୍ୟକାରଙ୍କ ସହ ମିଳିତ ରଚନା ମଧ୍ୟ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥାଏ । ତାଙ୍କର ଏକାଙ୍କିକା ରଚନାଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ‘ବାଣହରଣ’, ‘ଅଗ୍ନିପତଙ୍ଗ’, ‘ଘରଣା’, ‘ସାଇଲଖୁଣ୍ଠ’ ‘ବାକିରାଉତ’ ଓ ‘କୋଶାକ’ ଓଡ଼ିଶାର ବିଭିନ୍ନ ନାଟ୍ୟସଂସ୍ଥାଦ୍ୱାରା ଅଭିନାତ ହୋଇ ସଫଳତା ହାସଲ କରିପାରିଚ୍ଛା ହାସଲ କରିପାରିଛି ।

‘କୋଣାର୍କ’ ଏକାଙ୍କିକା ତାଙ୍କର ଏକ ଅନବଦ୍ୟ ରଚନା। ଇତିହାସ ଓ ଜନଶ୍ରୁତିକୁ ସମ୍ବଳକରି ବିଶ୍ଵର ଅନନ୍ୟ କାରୁକାର୍ଯ୍ୟଖଚିତ କୋଣାର୍କର ଦଧନଉତି ସ୍ଥାପନକୁ ନେଇ ନାଟ୍ୟକାରଙ୍କର ଏହି ଏକାଙ୍କିକାର ସୃଷ୍ଟି । ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର କାରିଗରକୁଳର ଶିଳ୍ପନୈପୁଣ୍ୟ, ବୀରତ୍ବ ଓ ସାହସ ସହିତ କୋମଳ ବାଳକ ଧର୍ମପଦର ଜାତି ପାଇଁ ଆତ୍ମବଳିର ନାଟ୍ୟସଂଳାପକୁ ନାଟ୍ୟକାର ଅତି ସୁନ୍ଦର ଭାବରେ ଉପସ୍ଥାପନ କରିଛନ୍ତି । ଏଥ‌ିରେ ବାଳକ ଧର୍ମପଦର ଆୟୋତ୍ସର୍ଗ ଏବଂ ଜଣେ ସନ୍ତାନବତ୍ସଳ ଜନନୀଠାରୁ ଦେଶ ଓ ଜାତି ପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ବିଦାୟ ନେଉଥ‌ିବା ଜଣେ ଅବୋଧ ସନ୍ତାନର ବିଦାୟଜନିତ କାରୁଣ୍ୟ
ଓ ଓଡ଼ିଆ ଶିଳ୍ପୀର କଳାକୁଶଳତା ପ୍ରଭୃତି ଚିତ୍ରିତ ହୋଇଛି ।

ନାଟକର ପୃଷ୍ଠଭୂମି

ବିଶ୍ୱବିଖ୍ୟାତ କୋଣାର୍କ ମନ୍ଦିରର ଛୁଞ୍ଚୁମୁନର କାରୁକାର୍ଯ୍ୟ କାହାକୁ ଅବିଦିତ ନୁହେଁ । ଏହି ମନ୍ଦିରଟି ଓଡ଼ିଶାର ରାଜତନ୍ତ୍ର ଇତିହାସ ଏବଂ ଓଡ଼ିଆ କାରିଗରମାନଙ୍କର ଶିଳ୍ପନୈପୁଣ୍ୟର ଏକ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ନିଦର୍ଶନ । ମାତ୍ର ଏହି ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ ପୃଷ୍ଠଭୂମିରେ ଯେଉଁ କାହାଣୀଟି ରହିଛି, ତାହା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଦୁଃଖଦ ଓ ମର୍ମବିଦାରକ । ଓଡ଼ିଶାର ରାଜା ଲାଙ୍ଗୁଳା ନରସିଂହଦେବ, ଏହି ମନ୍ଦିରଟିକୁ ତାଙ୍କର ମାତା ଛାୟାଦେବୀଙ୍କ ଇଚ୍ଛାପୂରଣ ପାଇଁ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ । ମାତାଙ୍କର ଇଚ୍ଛାକୁ ସ୍ମୃତିର ସଙ୍ଖାଳି କରିବା ପାଇଁ ରାଜା ରାଜକୋଷରୁ ପ୍ରଚୁର ଅର୍ଥ ବ୍ୟୟ କରି ଏହି ମନ୍ଦିରଟି ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ । ଏହି ମନ୍ଦିରଟି ଦୀର୍ଘ ଷୋଳବର୍ଷ ଧରି ବାରଶହ କାରିଗରଙ୍କର ନିହଣମୁନରେ କାରୁକାର୍ଯ୍ୟ ମଣ୍ଡିତ ହୋଇଥିଲା । ଏଥିରେ ଓଡ଼ିଆ କାରିଗରମାନଙ୍କର ଲହୁ ଓ ଲୁହର ସ୍ମୃତି ରହିଥିଲେ ବି ସେମାନଙ୍କର ଶିଳ୍ପନୈପୁଣ୍ୟ ସମଗ୍ର ଜଗତର ଆଖୁ ଝଲସାଇ ଦେଇଛି । ଏହି ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ କ୍ଷେତ୍ରରେ କାରିଗରମାନଙ୍କର କାରିଗରୀନୈପୁଣ୍ୟ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲେ ବି ସେମାନଙ୍କର ବୈଷୟିକ ଜ୍ଞାନ କୌଶଳରେ ଯେ ବିଶେଷ

ପଟୁତା ନଥିଲା, ଏହା ରଚିତ ଏକାଙ୍କିକାରୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇଥାଏ । ଏଣୁ ଦୀର୍ଘ ଷୋଳବର୍ଷ ଧରି ନିର୍ମିତ ହୋଇ ପୂର୍ଣ୍ଣତା ପାଇବାବେଳକୁ ଏକ ଗଭୀର ସମସ୍ୟା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା । ମନ୍ଦିରର ଗର୍ଭକେନ୍ଦ୍ର ସହ ଦଧନଉତିର କେନ୍ଦ୍ର ଗୋଟିଏ ସରଳରେଖାରେ ରଖୂପାରିବାର କୌଶଳ କାରିଗରମାନଙ୍କୁ ଜଣାନଥିବାରୁ ଦେଉଳର ମୁଣ୍ଡି ମରିପାରି ନଥିଲା । ଯେତେଥର ମନ୍ଦିର ଉପରେ ଦଧନଉତିକୁ ସ୍ଥାପନ କରାଗଲା, ସେତେଥର ଏହା ଭୁଶୁଡ଼ି ପଡ଼ୁଥିଲା । ଏଣୁ ରାଜା ନରସିଂହଦେବ ଏବଂ ମନ୍ତ୍ରୀ ଶିବେଇ ସାନ୍ତରାଙ୍କ ପାଇଁ ଏହା ଚିନ୍ତାର କାରଣ ହୋଇପଡ଼ିଥିଲା । ଏପରି ପରିସ୍ଥିତିରେ ଅନ୍ୟଦେଶରୁ କାରିଗର ଆଣି ଏହାକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ କରିବା

ଓଡ଼ିଆଜାତିର ଗୌରବ ଓ ସମ୍ମାନବୋଧ ଉପରେ ଆଞ୍ଚ ଆଣିବାର ଆଶଙ୍କା ଥିଲା । ଏଣୁ କାରିଗରମାନଙ୍କୁ ଭୟ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରି ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି କରିବାପାଇଁ ସେ ଏକ କଠୋର ଆଦେଶ ଦେଇଥିଲେ । ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଦିନ ଧାର୍ଯ୍ୟକରି ସେହି ରାତି ମଧ୍ୟରେ ଦେଉଳର ମୁଣ୍ଡି ନ ମାରି ପାରିଲେ ସମସ୍ତ କାରିଗରମାନଙ୍କ ମୁଣ୍ଡକାଟ ହେବ ବୋଲି ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଖୁବା ଆଳରେ ସେଠାରେ ପହଞ୍ଚି ଦଧନଉତି ସ୍ଥାପନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଥ‌ିବା ବୈଷୟିକ ତ୍ରୁଟିକୁ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରିପାରିଥିଲା ଏବଂ କାରିଗର ପୁଅର ଦକ୍ଷତା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରି ସେ ମନ୍ଦିରର ମୁଣ୍ଡି ମାରିବାକୁ ସମର୍ଥ ହୋଇପାରିଥିଲା । ମାତ୍ର ଏହା ସତ୍ତ୍ଵେ ସମସ୍ୟାର ଅନ୍ତ ହୋଇପାରି ନଥିଲା ।

ବାଳକ ଧରମାର ଏହି ଅନନ୍ୟ ଦକ୍ଷତା ଜାଣିବାପରେ ରାଜା ନିଶ୍ଚୟ କାରିଗରମାନଙ୍କୁ ଦଣ୍ଡିତ କରିବେ, ଏହି ଆଶଙ୍କା କରି ସମସ୍ତ କାରିଗର ବିଶୁ ମହାରଣାଙ୍କ ନିକଟକୁ ଯାଇ ତାଙ୍କ ପୁତ୍ରର ଜୀବନ ଭିକ୍ଷା କରିଥିଲେ । ଏଥିରେ ବିଶୁ ମହାରଣା ସମ୍ମତ ହୋଇପାରି ନଥିଲେ ବି ଜଣେ କାରିଗର ମୁଖ୍ୟ ହିସାବରେ ନିଜ ପିତାଙ୍କର ଦାୟିତ୍ୱବୋଧତାକୁ ସମ୍ମାନଦେଇ ଧରମା ସ୍ୱତଃପ୍ରବୃତ୍ତ ଭାବରେ ମନ୍ଦିର ଉପରୁ ଚନ୍ଦ୍ରଭାଗା ନଦୀକୁ ଡେଇଁ ଆମ୍ବୋତ୍ସର୍ଗ କରିଥିଲା । ଯୁଗଯୁଗ ପାଇଁ ଧର୍ମପଦ ଜଣେ ଯୋଗ୍ୟପୁତ୍ର ଓ ତ୍ୟାଗୀବାଳକ ଭାବରେ ଓଡ଼ିଆ ଜାତି ପାଇଁ ଆଦର୍ଶ ହୋଇ ରହିଗଲା । ଏହି ମହାନ୍ ତ୍ୟାଗର କାହାଣୀକୁ ଓଡ଼ିଆ ଜାତି ନିକଟରେ ଉପସ୍ଥାପନ କରିବାପାଇଁ ‘କୋଣାର୍କ’ ଏକାଙ୍କିକାର ସୃଷ୍ଟି ।

ସାରକଥା

କରିବାପରେ ପରିଶେଷରେ ଏହି ଅର୍କକ୍ଷେତ୍ର କୋଣାର୍କରେ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଉପାସନା କରି ତାଙ୍କୁ ରୋଗମୁକ୍ତ କରାଇଥିଲେ । ପ୍ରତିଦିନ ପ୍ରାତଃକାଳରେ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଚନ୍ଦ୍ରଭାଗା ନଦୀ ଉପରେ ଉଦିତ ହୋଇଥା’ନ୍ତି । ଏଣୁ ଚନ୍ଦ୍ରଭାଗା ଯାଇ ସେଠାରେ ପ୍ରତିଦିନ ମାତା ଛାୟାଦେବୀ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଉପାସନା ସାରି ତା’ପରେ ଅନ୍ତଜଳ ଭକ୍ଷଣ କରୁଥିଲେ । ତାଙ୍କର ଶେଷ ଇଚ୍ଛା ଥିଲା ସେହି ପବିତ୍ର ଚନ୍ଦ୍ରଭାଗା କୂଳରେ ଗୋଟିଏ ସୁଦୃଶ୍ୟ ସୂର୍ଯ୍ୟମନ୍ଦିର ନିର୍ମିତ ହେବ । ମାତା ଇଚ୍ଛାଦେବୀଙ୍କର ଶେଷଇଚ୍ଛା ପୂରଣ କରିବାପାଇଁ ରାଜା ନରସିଂହଦେବ ଚନ୍ଦ୍ରଭାଗା କୂଳରେ ଏକ ଚମତ୍କାର ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣର ପରିକଳ୍ପନା କରିଥିଲେ । ରାଜପାରିଷଦଙ୍କ ସମେତ ପାତ୍ରମନ୍ତ୍ରୀ ଶିବେଇ ସାମନ୍ତରାଙ୍କ ପରାମର୍ଶ ନେଇ ଚନ୍ଦ୍ରଭାଗା କୂଳରେ ଏହି ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟ ଚାଲିଲା । ବାରଶହ ବଛା ବଛା କାରିଗରଙ୍କୁ ନେଇ ଦୀର୍ଘ ଷୋଳବର୍ଷ କାଳ ଏହି ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟ ଚାଲିଥିଲା । ବାରଶହ କାରିଗରଙ୍କର ମୁଖ୍ୟରୂପେ ରାଜ୍ୟର ବିଶିଷ୍ଠ ଶିଳ୍ପୀ ବିଶୁ ମହାରଣାଙ୍କୁ ଦାୟିତ୍ଵ ଅର୍ପଣ କରାଯାଇଥିଲା।

ଷୋଳବର୍ଷ ଧରି ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିବା ଏହି ମନ୍ଦିରଟିର କାରିଗରୀ କୌଶଳ ଅତି ଚମତ୍କାର ଥିଲା । ଏହା ଗାତ୍ରରେ ନିର୍ମିତ ପଥର ମୂର୍ତ୍ତିଗୁଡ଼ିକ ଛୁଞ୍ଚୁମୁନରେ ତିଆରି ଭଳି ପ୍ରତୀୟମାନ ହେଉଥିଲା । ଏହା ସମଗ୍ର ବିଶ୍ଵରେ ସବୁଠାରୁ ଏକ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ମନ୍ଦିର ରୂପରେ ବିବେଚିତ ହେଲା । ମାତ୍ର ସମସ୍ତ କାରିଗରୀ ଦକ୍ଷତା ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥିବା ସତ୍ତ୍ବେ ଗୋଟିଏ ବ୍ୟତିକ୍ରମ ପରିଲକ୍ଷିତ ହେଲା । ମନ୍ଦିରର ଅଗ୍ରଭାଗ, ଦଧନଉତିକୁ ସ୍ଥିର କରିବା ଅର୍ଥାତ୍‌ ଦେଉଳର ମୁଣ୍ଡିମାରିବା ସମ୍ଭବ ହୋଇପାରିଲା ନାହିଁ । କାରିଗରମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ହାହାକାର ପଡ଼ିଗଲା । କାରଣ ମନ୍ଦିର ମୁଣ୍ଡି ନ ମରିବା ଫଳରେ ମହାରାଣୀ କ୍ରୋଧାନ୍ଵିତ ହୋଇ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ମନ୍ଦିରର ଦଧନଉତି ସ୍ଥାପିତ ନ ହେଲେ ପରଦିନ ସମସ୍ତ କାରିଗରଙ୍କର ମୁଣ୍ଡକାଟ କରିବେ ବୋଲି ଆଦେଶ ଦେଇଥିଲେ ।

ବାରଶହ କାରିଗରଙ୍କର ମୁଖ୍ୟରୂପେ ନିଯୁକ୍ତ ବିଶୁ ମହାରଣା ବାରବର୍ଷ ଧରି ନିଜ ସ୍ତ୍ରୀ, ସଂସାର ତ୍ୟାଗ କରି ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟରେ ଲିପ୍ତ ରହିଥିଲେ । ସେ ରାଜାଙ୍କ ଆଦେଶ ପାଇ ଆସିବା ସମୟରେ ତାଙ୍କ ସ୍ତ୍ରୀ ଗର୍ଭବତୀ ଥିଲେ । ପରେ ତାଙ୍କର ଗୋଟିଏ ପୁତ୍ରସନ୍ତାନ ଜାତ ହୋଇଥିଲା । ଅତି ଆଦରରେ ତା’ର ନାମ ରଖାଯାଇଥିଲା ଧରମା ବା ଧର୍ମପଦ । କିନ୍ତୁ ବିଶୁ ମହାରଣା ବାରବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ତାଙ୍କର ଜନ୍ମିତ ପୁତ୍ର ସମ୍ପର୍କରେ କିଛି ଜାଣିବାର ସୁଯୋଗ ପାଇନଥିଲେ ।

ଧରମା ବଡ଼ ହେଲା ପରେ ଚାଟଶାଳୀକୁ ପାଠ ପଢ଼ିବାକୁ ଗଲା । ସବୁ ପିଲାମାନଙ୍କର ବାପାମାନେ ସେମାନଙ୍କର ପୁଅମାନଙ୍କୁ ଚାଟଶାଳୀକୁ ନେଇ ଛାଡ଼ିବାକୁ ଯାଆନ୍ତି । ସେମାନଙ୍କର ପିଲାମାନଙ୍କୁ ନାନାପ୍ରକାର ଗେହ୍ଲା କରନ୍ତି । ଧରମା ଏଥିରୁ ବଞ୍ଚିତ ହୁଏ । ଏହାପରେ ତା’ର ସାଙ୍ଗସାଥୀମାନେ ତାକୁ ଛିଗୁଲେଇ ‘ଅଣବାବୁଆର ପୁଅ’ ବୋଲି କହି ବିବ୍ରତ କରନ୍ତି । ଏଥିରେ ତା’ର ମନ ବହୁତ ଦୁଃଖ ହୁଏ । ଥରେ ଚାଟଶାଳୀରୁ ସେ କାନ୍ଦି କାନ୍ଦି ଆସି ତା’ର ମାଆକୁ ବାପାର ପରିଚୟ ସମ୍ପର୍କରେ ଜାଣିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରିଥିଲା । ଶେଷରେ ମା’ ବାଧ୍ୟହୋଇ ପ୍ରକୃତ ସତ୍ୟକଥା ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ । ସେ ମାତୃଗର୍ଭରେ ଥ‌ିବାବେଳେ ତା’ର ବାପା ବିଶୁ ମହାରଣା ମହାରାଜାଙ୍କ ଡାକରା ପାଇ କୋଣାର୍କ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟକୁ ଯାଇଛନ୍ତି ।

ଏଥିରେ ଧରମାର ମନ ସନ୍ତୋଷ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ବାପାଙ୍କୁ ଦେଖୁଯିବାପାଇଁ ମା’ଙ୍କ ନିକଟରେ ଅଳିକଲା । ଏଇ ସମୟରେ ତାଙ୍କର ଜଣେ ସମ୍ପର୍କୀୟ କୌଣସି ଏକ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ଖବର ଆଣି ଧର୍ମପଦର ମା’ଙ୍କ ନିକଟରେ ପହଞ୍ଚିଲେ । ଆଗନ୍ତୁକଙ୍କର କଥାଭାଷାରୁ ଜଣାପଡ଼ୁଥିଲା ସେ ବିବ୍ରତ ହୋଇପଡ଼ିଛନ୍ତି। ଧରମାର ମା’ ଆଗନ୍ତୁକଙ୍କଠାରୁ ଜାଣିବାକୁ ପାଇଥିଲେ ଯେ ମନ୍ଦିରର ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟ ସୁରୁଖୁରୁରେ ସମ୍ପାଦିତ ହୋଇଛି । ତଥାପି ଆଗନ୍ତୁକଙ୍କ ମନରେ କିଛି ଦ୍ବନ୍ଦ ରହିଥିବା କଥା ଧରମାର ମା’ ଅନୁମାନ କରିପାରି ସେ ପ୍ରକୃତ କାରଣ ତାଙ୍କଠାରୁ ବୁଝି ବିବ୍ରତ ହୋଇପଡ଼ିଥିଲେ । ବାରବର୍ଷ ଧରି ନିର୍ମିତ ହେଉଥ‌ିବା କୋଣାର୍କ ମନ୍ଦିରର ସମସ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟ ସମାପ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ବି ମନ୍ଦିରର ଦଧନଉତି ବସାଇବାରେ କାରିଗରମାନେ ବ୍ୟର୍ଥ ହୋଇଛନ୍ତି । ଏଥୁରେ ରାଜା କ୍ରୁଦ୍ଧ ହୋଇ ରାତିକ ଭିତରେ ମନ୍ଦିରର ମୁଣ୍ଡି ନ ମାରିଲେ ବାରଲେ ବାରଶହ କାରିଗରଙ୍କର ସମୂହ ମୁଣ୍ଡକାଟ କରିବାକୁ ଆଦେଶ ଦେଇଛନ୍ତି । ଆଗନ୍ତୁକଙ୍କର ଏହି କଥୋପକଥନ ସମୟରେ ଧରମା ପହଞ୍ଚି ସବୁ ଘଟଣା

ସମ୍ପର୍କରେ ଜାଣିପାରିଛି ଏବଂ ତୁରନ୍ତ କୋଣାର୍କ ଯାଇ ବାପାଙ୍କୁ ଦେଖାକରିବା ସହ ମନ୍ଦିରର ମୁଣ୍ଡି ମାରିବାରେ ସହାୟତା କରିବ ବୋଲି ଇଚ୍ଛା ପ୍ରକାଶ କରିଛି । ବାରବର୍ଷର ଏତେ ଛୋଟ ବାଳକ । କାହିଁ ଦୂର ଅଜଣା ଜାଗା ଅର୍କକ୍ଷେତ୍ର କୋଣାର୍କ । ସେଠାକୁ ସେ କିପରି ଯିବ, କାହାକୁ ଭେଟିବ ଏବଂ ତାକୁ କିଏ ସେ ଚିହ୍ନିବ । ଏଇ ଚିନ୍ତାରେ ମା’ ବ୍ୟତିବ୍ୟସ୍ତ ହୋଇ ପଡ଼ିଥିଲେ ଏବଂ ଧରମାକୁ ଏପରି ଦୁଃସାହସିକ ପଦକ୍ଷେପ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ଅନୁମତି ଦେବାକୁ ସାହସ କରିପାରିଲେ ନାହିଁ । କିନ୍ତୁ ଧରମାର ଦୃଢ଼ବିଶ୍ଵାସ ରହିଥୁଲା ଯେ, ସେ ନିଶ୍ଚୟ କୋଣାର୍କ ମନ୍ଦିରର ମୁଣ୍ଡି ମାରିବାରେ ସଫଳ ହେବ । ଓଡ଼ିଆ କାରିଗରର ପୁଅ ହିସାବରେ ଏଇ ସ୍ଵାଭିମାନ ହିଁ ତା’ର ମନରେ ଅପୂର୍ବ ସାହସ ଭରିଦେଇଥିଲା । ଶେଷରେ ଧରମାର ଇଚ୍ଛାଶକ୍ତି ଓ ଦୃଢ଼ ବିଶ୍ଵାସ ନିକଟରେ ମା’ ହାର୍ ମାନିଥିଲେ । ଗଲାବେଳେ ସେ ଧରମାକୁ ତାଙ୍କ ବାଡ଼ିର ବରକୋଳି ଏବଂ ପିତାଙ୍କ ସ୍ମୃତିର ସୁନାମୁଦିଟିକୁ ଦେଇ ପିତା ବିଶୁ ମହାରଣା ନିକଟକୁ ପଠାଇଥିଲେ ।

କୋଣାର୍କ ମନ୍ଦିର ତୋଳା ନିକଟରେ ପହଞ୍ଚି ଧରମା ବାରଶ କାରିଗରଙ୍କର ଆସନ୍ନ ବିପଦଜନିତ ଚିନ୍ତା ଲକ୍ଷ୍ୟ କରିପାରିଥିଲା । ପଚାରି ପଚାରି ନିଜ ପିତା ବିଶୁ ମହାରଣାଙ୍କ ନିକଟରେ ପହଞ୍ଚିଲା । ପିତାଙ୍କୁ ହଠାତ୍‌ ନିଜର ପରିଚୟ ନଦେଇ ତାଙ୍କର ଚିନ୍ତାଗ୍ରସ୍ତ ଅବସ୍ଥାର କାରଣ ସମ୍ପର୍କରେ ପଚାରି ବୁଝିଥିଲା। ଏତେ ଛୋଟ ପିଲାଟିଏ ହୋଇ ମଧ୍ୟ ତା’ର ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରଶ୍ନରେ ବିଶୁ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟାନ୍ବିତ ହୋଇଥିଲେ । ପ୍ରଥମେ ତାକୁ ଶିଶୁଟିଏ ବୋଲି ବେଖାତିର କରୁଥିବା ବିଶୁ ମହାରଣା ପରେ ତା’ ନିକଟରେ ଅଦ୍ଭୁତ ଶକ୍ତିର ସଂକେତ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରିପାରିଥିଲେ । ମନ୍ଦିରର କାରୁକାର୍ଯ୍ୟର ଅପୂର୍ବ ଶୈଳୀରେ ମୁଗ୍ଧ ହୋଇଥବା ଶିଳ୍ପୀର ପୁତ୍ର ଧରମା ବିଶୁ ମହାରଣାଙ୍କ ମୁଖର ବିଚଳିତ ଭାବର କାରଣ ପଚାରିଥିଲା ଏବଂ ବିଶୁ ମହାରଣା ପରେ ତା’ ନିକଟରେ ଅଦ୍ଭୁତ ଶକ୍ତିର ସଂକେତ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରିପାରିଥିଲେ । ମନ୍ଦିରର କାରୁକାର୍ଯ୍ୟର ଅପୂର୍ବ ଶୈଳୀରେ ମୁଗ୍ଧ

ବୋଲି ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ । କାରିଗରୀ ବୁଦ୍ଧିରେ ଧରମା ଲକ୍ଷ୍ୟ କରିପାରିଥିଲା ଯେ, ମନ୍ଦିରର କେନ୍ଦ୍ର ସହ ଦଧନଉତିର କେନ୍ଦ୍ର ଏକ ସରଳରେଖାରେ ନାହିଁ । ଏହା ସେ ବିଶୁ ମହାରଣାଙ୍କ ନିକଟରେ ପ୍ରକାଶ କରିବାପରେ ବିଶୁ ମହାରଣା ଚମକି ପଡ଼ିଥିଲେ । ତା’ର ପରିଚୟ ସମ୍ପର୍କରେ ପଚାରି ବୁଝିପାରିଥିଲେ ଯେ, ସେ ତାଙ୍କର ଅଲିଅଳ ପୁଅ ଧରମା । ସେ ହଠାତ୍ ଧରମାକୁ ଜଣେ ବାଳକ ବୋଲି ଭାବିପାରିଲେ ନାହିଁ ବରଂ କୌଣସି ଦେବଦୂତ ଧରମା ରୂପରେ ତାଙ୍କ ନିକଟକୁ ଆସି ତାଙ୍କର ଜୀବନରକ୍ଷା କରିବାକୁ ହାତ ବଢ଼ାଇଛନ୍ତି ବୋଲି ମନେକଲେ । କିନ୍ତୁ ଧରମା ବାରମ୍ବାର ତାଙ୍କୁ ତା’ର ପରିଚୟ ଦେବା ଫଳରେ ତାଙ୍କର ପୁତ୍ର ବୋଲି ସ୍ଵୀକାର କରିଥିଲେ । ବିଶ୍ଵାସ ସୃଷ୍ଟି କରିବାପାଇଁ ବାଡ଼ିର ବରକୋଳି ଏବଂ ମା’ଙ୍କ ସୁନାମୁଦି ଦେବା ପରେ ବିଶୁ ଆନନ୍ଦରେ ଗଦ୍‌ଗଦ୍ ହୋଇ ଧରମାକୁ କୁଣ୍ଢାଇ ପକାଇଥିଲେ।

ଏହାପରେ ଧରମା ସେଇ ରାତିରେ ସବୁ କାରିଗରମାନଙ୍କ ସହ ଆନନ୍ଦରେ ଖାଇପିଇ ସେମାନଙ୍କର ଜୀବନ ରକ୍ଷା କରିବାକୁ ଯାଇ ମନ୍ଦିର ଚୂଡ଼ାରେ ଆରୋହଣ କରି କାରିଗରୀ କୌଶଳରେ ଥିବା ତ୍ରୁଟିକୁ ସୁଧାରି ମନ୍ଦିର ମୁଣ୍ଡି ମାରିଥିଲା । କିନ୍ତୁ ଏଭଳି ଏକ ଚମତ୍କାର ଶିଳ୍ପୀକୁ କାରିଗରମାନେ ପାଇ ମଧ୍ୟ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ ହୋଇପାରି ନଥିଲେ । ଧରମା ସକାଶେ ତାଙ୍କର ବୃତ୍ତି ଏବଂ ଜୀବନ ବିପନ୍ନ ହେବାର ଆଶଙ୍କା କରି ସେମାନେ ବିଶୁ ମହାରଣାଙ୍କ ନିକଟରେ ପହଞ୍ଚି ସେମାନଙ୍କ ଭୟ ଓ ଆଶଙ୍କା ସମ୍ପର୍କରେ ଅବଗତ କରାଇଥିଲେ ଏବଂ ସମସ୍ତଙ୍କ ମଙ୍ଗଳ ପାଇଁ ଧରମାର ପ୍ରାଣବଳି ଦାବି କରିବସିଲେ । ବିଶୁ
ପ୍ରାଣ ବିସର୍ଜନ କରିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇପଡ଼ିଲା । ଏଥିପାଇଁ ପିତା ଓ କାରିଗରମାନଙ୍କୁ ସାର୍ଚ୍ଚନା ଦେଇ ମନ୍ଦିର ଚୂଡ଼ାରେ ଈଶ୍ଵରଙ୍କୁ ସ୍ମରଣକରି ଚନ୍ଦ୍ରଭାଗାର ଅତଳ ଜଳକୁ ଡେଇଁପଡ଼ିଥିଲା ।

ନାଟ୍ୟକାର ଭଞ୍ଜକିଶୋର ଏହି ଜନଶ୍ରୁତିର କାହାଣୀକୁ ଐତିହାସିକ ନାଟ୍ୟରୂପ ଦେଇ ଯଥାସମ୍ଭବ ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର କାରିଗରୀ କଳା ଓ ଜାତି ପାଇଁ ଆମ୍ବୋତ୍ସର୍ଗ କରିଥି ବାଳକ ଧରମାର ଗୌରବ ବୃଦ୍ଧି କରିଛନ୍ତି । ସମୁଦାୟ ବିଷୟଟିକୁ ସେ ଚାରିଟି ଦୃଶ୍ୟରେ ବିଭକ୍ତ କରିଛନ୍ତି। ପ୍ରଥମ ଦୃଶ୍ୟରେ ରାଜା ନରସିଂହଦେବ ଶିବେଇ ସାନ୍ତରାଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସୂର୍ଯ୍ୟମନ୍ଦିର ପରିକଳ୍ପନା ଏବଂ ଏହି ପରିକଳ୍ପନାର ପୃଷ୍ଠଭୂମିରେ ମାତା ଛାୟାଦେବୀଙ୍କର ଅନ୍ତିମ ଅଭିଳାଷ ସମ୍ପର୍କରେ ସଂଳାପ ସୃଷ୍ଟି କରାଯାଇଛି । ରାଜାଙ୍କର ରାଜକୀୟ ଅଭିଳାଷ ଓ ଆଦେଶ ଏବଂ ମନ୍ତ୍ରୀ ଶିବେଇ ସାନ୍ତରାଙ୍କର ରାଜାନୁଗତ୍ୟର ଉପସ୍ଥାପନା ପ୍ରଥମ ଦୃଶ୍ୟକୁ ଗୁରୁଗମ୍ଭୀର କରିପାରିଛି ।

ଦ୍ଵିତୀୟ ଦୃଶ୍ୟରେ ବିଶୁ ମହାରଣାଙ୍କ ପତ୍ନୀ ତଥା ଧରମାର ମା’, ଧରମା ଏବଂ ତାଙ୍କର ଜଣେ ପରିଚିତ ଆଗନ୍ତୁକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କୋଣାର୍କ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ, ବିଶୁ ମହାରଣାଙ୍କର କାରିଗମାନଙ୍କର ନେତୃତ୍ୱ ଗ୍ରହଣ ସମ୍ପର୍କରେ କଥୋପକଥନର ଅବତାରଣା ସହ ଧରମାର ନିଜ ପିତାଙ୍କ ସମ୍ପର୍କରେ ଜାଣିବାର ଚରମ ଅଭିଳାଷ, କୋଣାର୍କ ମନ୍ଦିରର ମୁଣ୍ଡି ମରି ନ ପାରିବାର ରହସ୍ୟ ଓ ପିତା ବିଶୁ ମହାରଣାଙ୍କ ସମେତ ସମଗ୍ର କାରିଗରକୁଳ ଉପରେ ଆସନ୍ନ ବିପଦ ସମ୍ପର୍କରେ ଘଟଣା ପ୍ରକାଶ ପାଇଛି ।

କଠିନ ଶକାର୍ଥ ଓ ଟିପ୍ପଶା

• ରକ୍ଷା – ରକ୍ଷକ ବା ପ୍ରହର।
• ଛାମୁ – ରାଜାଙ୍କୁ ସମ୍ମାନାର୍ଥେ ସମ୍ବୋଧନ
• ଲମ୍ଫ – ଡେଇଁବା
• ଅଣାସେ।ରା – ଯାହା ଭୂଲି ହ୍ନଏନା
• ଉପାସନା – ପୂଜା
• ଦୁରାରୋଗ୍ୟ – ଆରେ।ଗ୍ୟ ପାଇଁ କଷ୍ଟକର
• ସୂଫ୍ଟ – ନିଜେ
• ଦାୟାଦ – ବଂଶଧର
• ପରମ – ଶ୍ରେଷ୍ଠ
• ମହାନୁଭବ – ଉନ୍ନତମନା
• ପରିମା – ଗୌରବ
• ଅଦ୍ୱିତୀୟ – ଏକମାତ୍ର
• ବାୟା – ପାଗଳା
• ଦିହ – ଦେହ
• ଏକୋଇ – ଏକମାତ୍ର
• ବଳା – ପୁତ୍ରସନ୍ତାନ
• ହେତୁ – ଜ୍ଞାନ
• ଇଆଡୁସିଆତୁ – ଆକୁସାତୁ
• ଭଣ୍ଡେଇ – ଠକ
• ମଣିମା – ରାଜା
• ଆଗନ୍ତୁକ – ଆସିଥିବା ଜଣେ ନୂତନ ବ୍ୟକ୍ତି
• ବାତେନି – ଖବର
• ଗୃହିଶା – ଘରଶା
• ଥକ୍ କା – ହାଲିଆ
• ପ୍ରଘଟ – ପ୍ରଚାର
• ମହାକା – ମହାରାଜ
• ମୂଳକୁଆ – ଭିତ୍ତିଭୂମି
• ପୋଡ଼ା ଭାଗ୍ୟ – ଦୁର୍ଭାଗଗ୍ୟ
• ହାଶ – ମୁହଁ – ମୃତ୍ୟୁମୁଖ
• ସୁମରଣା – ମନେପକାଇବା
• ପ୍ରଚାରଣ – ବାରମ୍ଵାର ଚାଲୁଥିବା
• କାକରାତି – ଅଶୁଭ ରାତି
• ଲହୁ – ରକ୍ତ
• ଭାସ୍କର – ସୂର୍ଯ୍ୟ
• ପିଣ୍ଡ – ମୂଳ ଉପାଦାନ
• ଘନକେନ୍ଦ୍ର – କୌଶସି ବସ୍ତୁର ମଧ୍ୟମସ୍ଥାନ
• ସଂର୍ଘା – ଚର୍ବ
• ମାୟାବା – ଛଦ୍ମ ବା ଅନ୍ୟରୂପ
• ମାନ – ସମ୍ମାନ
• ଝୁଜ୍ଞାଇ – ହେଲେ
• ଆଲିଙ୍ଗନ – ସ୍ନେହ
• କରୁ ପ୍ରଳୟ – ଭୟଙ୍କର ପ୍ରାକୃତିକ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ
• ଜାୟ – ଦାୟା