Bhagya

Odisha State Board BSE Odisha 7th Class Political Science Solutions Chapter 4 ମାନବିକ ଅଧ୍ବକାର Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 7 Political Science Solutions Chapter 4 ମାନବିକ ଅଧ୍ବକାର

୧। ମଣିଷମାନଙ୍କୁ ଅଧିକାର ଦିଆଯିବାର ତାତ୍ପର୍ଯ୍ୟ କ’ଣ? ୫ ଧାଡ଼ିରେ ଲେଖ ।
Answer:

• ଜାତି, ଧର୍ମ, ଲିଙ୍ଗ, ବର୍ଣ୍ଣ, ନିର୍ବିଶେଷରେ ଗୋଟିଏ ମଣିଷ ଧରାପୃଷ୍ଠରେ ଜନ୍ମନେବାଠାରୁ ସମାଜରେ ମଣିଷ ଭଳି ବଞ୍ଝା ତା’ର ଜନ୍ମଗତ ଅଧିକାର ।
• ଅଧୁନା ପୃଥ‌ିବୀରେ ବିକାଶମୁଖୀ ରାଷ୍ଟ୍ରର ଅଧ‌ିବାସୀମାନେ ଅଧିକାରରୁ ବଞ୍ଚିତ ହେଉଛନ୍ତି ।
• ସମାଜରେ ମହିଳା, ଶିଶୁ ଓ ପଛୁଆବର୍ଗ ସେମାନଙ୍କ ଅଧିକାର ସାବ୍ୟସ୍ତ କରିପାରୁ ନାହାଁନ୍ତି ।
• ଏକଚ୍ଛତ୍ରବାଦୀ ରାଷ୍ଟ୍ରର ନାଗରିକମାନଙ୍କ ଅଧିକାର ସଙ୍କୁଚିତ ହେଉଛି ।
• ତେଣୁ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ଏସବୁ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅଧିକାର ସାବ୍ୟସ୍ତ କରିବାର ସୁଯୋଗ ଦେବା ଆବଶ୍ୟକ ।

୨। ଗୋଟିଏ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ପାଞ୍ଚଗୋଟି ମାନବିକ ଅଧିକାର ଲେଖ ।
Answer:

• ଗୋଟିଏ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ବାସ କରୁଥିବା ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ସମାନ ସୁବିଧା ସୁଯୋଗ ଦିଆଯାଇ ଭ୍ରାତୃତ୍ଵ ଚିନ୍ତାଧାରା ବଜାୟ ରଖୁବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଛି ।
• ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ବାସ କରୁଥିବା ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ବର୍ଣ୍ଣ, ଲିଙ୍ଗ, ଭାଷା, ଧର୍ମ ଭେଦରେ ବିଚାର କରାଯାଇ ସମାନ ସୁଯୋଗ ଓ ଅଧିକାର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି ।
• ଗୋଟିଏ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତି ଆଇନ ଆସ୍‌ରେ ସମାନ । ତେଣୁ ସମାଜର ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଆଇନର ସୁରକ୍ଷା ଦିଆଯାଇଛି ।
• ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ବଞ୍ଚିବାର ଅଧିକାର, ସ୍ଵାଧୀନତା ଏବଂ ସୁରକ୍ଷା ଦିଆଯାଇଛି ।
• ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତି ଶିକ୍ଷାର ଅଧିକାର, ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟର ଅଧିକାର, ମୌଳିକ ଅଧିକାର ପାଇବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଏହିସବୁ ଅଧିକାରରୁ ବଞ୍ଚିତ ହେଲେ ନ୍ୟାୟ ପାଇବାର ଅଧିକାର ପାଇଛନ୍ତି ।

୩। ନାରୀମାନେ ପୁରୁଷମାନଙ୍କ ପରି ଅଧିକାର ଉପଭୋଗ କରିବା ପଛରେ ୩ ଗୋଟି ବଳିଷ୍ଠ ଯୁକ୍ତି ଉପସ୍ଥାପନ କର ।
Answer:

• ନାରୀର ସମୃଦ୍ଧି ହେଲେ ସମାଜର ସମୃଦ୍ଧି ହେବ । ଗୋଟିଏ ସନ୍ତାନର ବାଲ୍ୟଶିକ୍ଷା ମା’ କୋଳରୁ ହିଁ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ । ତେଣୁ ନାରୀମାନଙ୍କୁ ସମାଜରେ ପୁରୁଷମାନଙ୍କ ପରି ଅଧ୍ୟାର ପ୍ରଦାନ କରାଯିବା ଆବଶ୍ୟକ ।
• ନାରୀମାନଙ୍କୁ ଅବଳା ଦୁର୍ବଳା କହି ନ୍ୟୁନ କରିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ । ପୁରୁଷମାନଙ୍କ ପରି ନାରୀମାନେ ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମରେ, ପର୍ବତ ଆରୋହଣ ପରି ଦୁଃସାହସିକ ପଦକ୍ଷେପ ଗ୍ରହଣ କରିବାରେ, ଶିକ୍ଷାରେ, ଦେଶ ଶାସନ କରିବାରେ, ସମାଜସେବା କ୍ଷେତ୍ରରେ ନିଜର କର୍ତ୍ତବ୍ୟନିଷ୍ଠା, ସାହସ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରି ସୁନାମ ଅର୍ଜନ କରିଛନ୍ତି ।
• ନାରୀମାନେ ପୁରୁଷପ୍ରଧାନ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ପୁରୁଷମାନଙ୍କଠାରୁ କୌଣସି ଗୁଣରେ ନ୍ୟୁନ ନ ଥ‌ିବାରୁ ସେମାନଙ୍କ ଅଧିର ପୁରୁଷମାନଙ୍କ ଅଧିକାରର ସମକକ୍ଷ ହୋଇପାରିଛି ।

୪। ଶିଶୁମାନଙ୍କୁ ମାଗଣା ଏବଂ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଶିକ୍ଷା ମୌଳିକ ଅଧୂକାରରେ କାହିଁକି ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହେଲା ? ପାଞ୍ଚଟି- ଧାଡ଼ିରେ ଲେଖ ।
Answer:

• ଶିଶୁମାନେ ହେଉଛନ୍ତି ସମ୍ଭାବନାମୟ ନୂତନ ବିଶ୍ଵର ନାଗରିକ ।
• ରାଷ୍ଟ୍ର ନିର୍ମାଣରେ ସେମାନେ ହିଁ ନିର୍ମାତା ହେବ । ଏଣୁ ଭବିଷ୍ୟତର ନାଗରିକମାନଙ୍କୁ ଉତ୍ତମ ଶିକ୍ଷା ଦିଆଯିବା
• ଏବେ ଆମ ଦେଶର ୫ ବର୍ଷରୁ ୧୪ ବର୍ଷ ବୟସ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଶିଶୁମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଶତକଡ଼ା ୫୦ ଭାଗରୁ ଅଧ୍ଵ ଶିଶୁ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଶିକ୍ଷାରୁ ବଞ୍ଚିତ ହେଉଛନ୍ତି । ଉପଯୁକ୍ତ ଖାଦ୍ୟ, କ୍ରୀଡ଼ା ଏବଂ ଆମୋଦ ପ୍ରମୋଦ ପାଇବାରୁ ବଞ୍ଚିତ ହେଉଅଛନ୍ତି । ସେମାନେ ସେମାନଙ୍କର ଅଧିକାର ସାବ୍ୟସ୍ତ କରିବା ଦିବାସ୍ୱପ୍ନରେ ପରିଣତ ହୋଇଛି ।
• ଶିକ୍ଷା ବଞ୍ଚତ ଶିଶୁମାନଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷା ସ୍ରୋତକୁ ଆଣିବାପାଇଁ ଭାରତ ସମ୍ବିଧାନର ୮୬ ତମ ସଂଶୋଧନଦ୍ୱାରା ‘ଶିଶୁକୁ ମାଗଣା ଓ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଶିକ୍ଷା’କୁ ଏକ ମୌଳିକ ଅଧିକାର ରୂପେ ଗ୍ରହଣ କରାଯିବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଶିଶୁମାନଙ୍କର ଶିକ୍ଷାଦାନ ଅଭିଭାବକମାନଙ୍କର ଏକ ମୌଳିକ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ବୋଲି ଭାରତୀୟ ନାଗରିକମାନଙ୍କର ମୌଳିକ କର୍ତ୍ତବ୍ୟରୂପେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଛି।

୫। କେଉଁ ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ ନାରୀଶିକ୍ଷାର ପ୍ରସାର ଓ ନାରୀମାନଙ୍କର ଅଧିକାର ପାଇଁ ସ୍ୱର ଉତ୍ତୋଳନ କରିଥିଲେ ଲେଖ ।
Answer:
ରାଜା ରାମମୋହନ ରାୟ, ଈଶ୍ଵରଚନ୍ଦ୍ର ବିଦ୍ୟାସାଗର, ଜ୍ୟୋତିବା ଫୁଲେ, ସ୍ଵାମୀ ବିବେକାନନ୍ଦ, ଦୟାନନ୍ଦ ସରସ୍ଵତୀ ଓ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀ ଆଦି ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀମାନେ ନାରୀ ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରସାର ଓ ନାରୀମାନଙ୍କର ଅଧିକାର ପାଇଁ ସ୍ଵର ଉତ୍ତୋଳନ କରିଥିଲେ ।

ଉତ୍ତର ଦିଅ :

୬। କେଉଁ ଦିନ ସାର୍ବଜନୀନ ମାନବିକ ଅଧିକାର ଘୋଷଣା କରାଗଲା ?
Answer:
୧୯୪୮ ମସିହା ଡିସେମ୍ବର ମାସ ୧୦ ତାରିଖ ଦିନ ଜାତିସଂଘର ସାଧାରଣ ପରିଷଦରେ ସାର୍ବଜନୀନ ମାନବିକ ଅଧିକାର ଘୋଷଣା କରାଗଲା ।

୭। ଶିଶୁମାନଙ୍କ ଶିକ୍ଷା ସମ୍ପର୍କରେ କେଉଁ ନୂଆ ଅଧିକାର ସମ୍ବିଧାନ ସଂଶୋଧନ କରି ଯୋଗ କରାଯାଇଅଛି ?
Answer:

• ଭାରତ ସମ୍ବିଧାନର ୮୬ ତମ ସମ୍ବିଧାନ ସଂଶୋଧନଦ୍ଵାରା ସମ୍ବିଧାନର ୨୧ (କ) ଧାରାରେ ୬ରୁ ୧୪ ବର୍ଷ ବୟସ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସମସ୍ତ ଶିଶୁଙ୍କୁ ମାଗଣା ଓ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଶିକ୍ଷାକୁ ମୌଳିକ ଅଧିକାରର ଏକ ଅଂଶରୂପେ ସ୍ବୀକୃତି ଦିଆଯାଇଛି ।
• ସମ୍ବିଧାନର ୫୧ (କ) ଧାରାରେ ପିଲାମାନଙ୍କର ଶିକ୍ଷାଦାନ ଅଭିଭାବକମାନଙ୍କର ମୌଳିକ କର୍ଭବ୍ୟଭାବେ ଭାରତୀୟ ନାଗରିକମାନଙ୍କର ମୌଳିକ କର୍ତ୍ତବ୍ୟରେ ୮୬ ତମ ସମ୍ବିଧାନ ସଂଶୋଧନଦ୍ୱାରା ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଛି ।

୮। ତୁମ ବହିରେ ଦିଆଯାଇଥିବା ନାରୀ ସଶକ୍ତିକରଣର ଉଦାହରଣ ବ୍ୟତୀତ ଆଉ ଦୁଇଜଣ ନାରୀ ଯେଉଁମାନେ କି ସେମାନଙ୍କ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପାରଦର୍ଶିତା ଲାଭ କରିଛନ୍ତି ଲେଖ ।
Answer:
ଅରୁନ୍ଧତୀ ରାୟ ସାହିତ୍ୟ ଓ ସମାଜସେବା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏବଂ ତୁଳସୀ ମୁଣ୍ଡା ସମାଜସେବା କ୍ଷେତ୍ରରେ ପାରଦର୍ଶିତା ଲାଭ କରିଛନ୍ତି ।

Odisha State Board BSE Odisha 7th Class Political Science Solutions Chapter 3 ଭାରତ ସମ୍ବିଧାନର ମୌଳିକ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 7 Political Science Solutions Chapter 3 ଭାରତ ସମ୍ବିଧାନର ମୌଳିକ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ

୧। ଭାରତର ସମ୍ବିଧାନରେ ପ୍ରସ୍ତାବନା କାହିଁକି ସ୍ଥାନ ପାଇଛି ?
Answer:

• ପ୍ରତ୍ୟେକ ଲିଖତ ସମ୍ବିଧାନର ଏକ ପ୍ରସ୍ତାବନା ଥାଏ ଯାହାକୁ ସମ୍ବିଧାନର ମୁଖବନ୍ଧ ଓ ଜାତକ ବୋଲି କୁହାଯାଇପାରେ ।
• ସମ୍ବିଧାନର ଆଭିମୁଖ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତାବନାରେ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଥାଏ ।
• ତେଣୁ ଭାରତର ସମ୍ବିଧାନରେ ପ୍ରସ୍ତାବନା ସ୍ଥାନ ପାଇଛି ।

୨। ଭାରତର ସମ୍ବିଧାନ ଏକ ଲିଖ୍ ସମ୍ବିଧାନ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ସମ୍ବିଧାନରେ ଦୁଇଗୋଟି ଅଲିଖ ବିଷୟବସ୍ତୁର ଉଦାହରଣ ଲେଖ ।
Answer:

• ଭାରତର ସମ୍ବିଧାନରେ ଲିଖ୍ ଅଛି ଯେ ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠ ରାଜନୈତିକ ଦଳର ମୁଖ୍ୟଙ୍କୁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ ଗଠନ ପାଇଁ ନିମନ୍ତ୍ରଣ କରିବେ । ଯଦି ନିର୍ବାଚନରେ କୌଣସି ରାଜନୈତିକ ଦଳ ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠତା ହାସଲ ନ କରିନ୍ତି ତେବେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି କାହାକୁ ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ ଗଠନ ପାଇଁ ନିମନ୍ତ୍ରଣ କରିବେ ତାହା ସମ୍ବିଧାନରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇନାହିଁ ।
• ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନ୍ୟାୟାଳୟଦ୍ଵାରା ମୃତ୍ୟୁଦଣ୍ଡ ପାଇଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ରାଜକ୍ଷମା ଦେଇପାରିବେ । ରାଜକ୍ଷମା ଆବେଦନର ବିଚାର କରି ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିଷ୍ପତ୍ତି ଦେବାର ସମୟସୀମା ସମ୍ବିଧାନରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇନାହିଁ କିମ୍ବା ନ୍ୟାୟାଳୟର ନିଷ୍ପଭି ସତ୍ତ୍ବେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି କାହିଁକି କ୍ଷମା ଦେବେ ତାହାର କାରଣ ଉଲ୍ଲେଖ କରିବାକୁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ବାଧ୍ଯ ନୁହନ୍ତି ।

୩। ଭାରତର ସମ୍ବିଧାନରେ କେତେକ ଅଂଶ ନମନୀୟ — ଏହାର ତିନିଗୋଟି ଉଦାହରଣ ଦିଅ ।
Answer:

• ଭାରତର ସମ୍ବିଧାନ ଏକ ଅନମନୀୟ ସମ୍ବିଧାନ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ସମ୍ବିଧାନର କେତେକ ଅଂଶ ନମନୀୟ ।
• ନୂତନ ରାଜ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି ବା ରାଜ୍ୟର ନାମ ପରିବର୍ତ୍ତନ, ରାଜ୍ୟ ବିଧାନ ପରିଷଦର ସୃଷ୍ଟି ଓ ଉଚ୍ଛେଦ, ନାଗରିକଙ୍କ ପାଇଁ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସମ୍ବିଧାନକୁ ସହଜରେ ସଂଶୋଧନ କରାଯାଇପାରେ । ଏଣୁ ଭାରତ ସମ୍ବିଧାନର କେତେକ ଅଂଶ ନମନୀୟ ଅଟେ ।

୪। ଭାରତକୁ କାହିଁକି ସଂସଦୀୟ ରାଷ୍ଟ୍ର କୁହାଯାଏ ? ଏହାର ତିନିଗୋଟି ମୁଖ୍ୟ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ଲେଖ ।
Answer:

• ଭାରତରେ ଲୋକମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ନିର୍ବାଚିତ ପ୍ରତିନିଧୁମାନଙ୍କୁ ନେଇ ସଂସଦ ଗଠିତ ହୋଇ ଶାସନ ଚାଲୁଥିବାରୁ ଭାରତକୁ ସଂସଦୀୟ ରାଷ୍ଟ୍ର କୁହାଯାଏ ।
• ସଂସଦୀୟ ରାଷ୍ଟ୍ରର ତିନିଗୋଟି ମୁଖ୍ୟ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ହେଲା –
  (କ) ଗୋଟିଏ ସଂସଦୀୟ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଦୁଇଜଣ ରାଷ୍ଟ୍ରମୁଖ୍ୟ ଥାଆନ୍ତି– ଜଣେ ରାଷ୍ଟ୍ରମୁଖ୍ୟ ଓ ଅନ୍ୟ ଜଣେ ସରକାରର ମୁଖ୍ୟ ।
  (ଖ) କାର୍ଯ୍ୟପାଳିକା ଓ ବ୍ୟବସ୍ଥାପିକା ମଧ୍ୟରେ ସୁସମ୍ପର୍କ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହୋଇଥାଏ ।
  (ଗ) ମନ୍ତ୍ରୀପରିଷଦର କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ନିମ୍ନ ସଦନ (ଲୋକସଭା)ର ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠତା ଉପରେ ନିର୍ଭରୀଶୀଳ ହୋଇଥାଏ ।

୫। ଭାରତକୁ କାହିଁକି ଏକ ଧର୍ମନିରପେକ୍ଷ ରାଷ୍ଟ୍ର କୁହାଯାଏ ? ଧର୍ମନିରପେକ୍ଷ ହୋଇନଥ‌ିବା ଏକ ରାଷ୍ଟ୍ରର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:

• ଯେଉଁ ରାଷ୍ଟ୍ର ଆଇନତଃ କୌଣସି ଧର୍ମର ପୃଷ୍ଠପୋଷକତା କରେ ନାହିଁ କିମ୍ବା ବିରୋଧାଚରଣ କରେ ନାହିଁ, ସେହି ରାଷ୍ଟ୍ରକୁ ଧର୍ମନିରପେକ୍ଷ ରାଷ୍ଟ୍ର କୁହାଯାଏ । ଭାରତର କୌଣସି ରାଷ୍ଟ୍ରଧର୍ମ ନାହିଁ ।
• ୧୯୭୬ ମସିହାରେ ୪୨ ତମ ସମ୍ବିଧାନ ସଂଶୋଧନ ଆଇନ ଅନୁସାରେ ପ୍ରସ୍ତାବନାରେ ଭାରତ ଏକ ଧର୍ମନିରପେକ୍ଷ ରାଷ୍ଟ୍ରରୂପେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି । ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା ୨୫ରୁ ୨୮ ମଧ୍ୟରେ ନାଗରିକମାନଙ୍କୁ ଧର୍ମଗତ ଅଧିକାର · ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି ।
• ଧର୍ମନିରପେକ୍ଷ ହୋଇନଥିବା ଏକ ରାଷ୍ଟ୍ର – ପାକିସ୍ତାନ ।

୬। ସାମ୍ବିଧାନିକ ପ୍ରତିକାର ଅଧିକାର କ’ଣ ? ୩ ଧାଡ଼ିରେ ବୁଝାଇ ଲେଖ ।
Answer:

• ଭାରତୀୟ ସାମ୍ବିଧାନରେ ଭାରତୀୟ ନାଗରିକମାନଙ୍କୁ ଛଅଗୋଟି ମୌଳିକ ଅଧିକାର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିଲେହେଁ ସେମାନେ ବାସ୍ତବରେ ୫ଗୋଟି ମୌଳିକ ଅଧିକାର ଉପଭୋଗ କରନ୍ତି ।
• ଭାରତୀୟ ନାଗରିକମାନେ ଉପଭୋଗ କରୁଥିବା ପାଞ୍ଚଗୋଟି ଅଧ୍ୟାର ମଧ୍ୟରୁ କୌଣସି ଅଧିକାର ଉପରେ କୌଣସି ପରସ୍ଥିତିରେ ସରକାର ବା ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷ ଯଦି ହସ୍ତକ୍ଷେପ କରନ୍ତି ତେବେ ଜଣେ ଭାରତୀୟ ନ୍ୟାୟାଳୟରେ ଆଶ୍ରୟ ନେଇପାରିବ ।
• ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ କିମ୍ବା ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟଗୁଡ଼ିକରେ ନାଗରିକର ଅଧିକାରର ସୁରକ୍ଷା କରିବାପାଇଁ ସାମ୍ବିଧାନିକ ପ୍ରତିକାର ଅଧିକାର’ ଜରିଆରେ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଛି ।

୭। ଏକକ ନାଗରିକତା କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ? ପୃଥ‌ିବୀର କେଉଁ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ଏକାଧ୍ଵ ନାଗରିକତା ଅଛି ?
Answer:

• ସଂଘୀୟ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ବାସ କରୁଥିବା ଜଣେ ବାସିନ୍ଦା ’କେବଳ ସେହି ରାଷ୍ଟ୍ରର ନାଗରିକ ଭାବରେ ସ୍ଵୀକୃତ ହେଲେ ତାହାକୁ ଏକକ ନାଗରିକତା କୁହାଯାଏ । ଉଦାହରଣସ୍ୱରୂପ ଭାରତ ଏକ ସଂଘୀୟ ରାଷ୍ଟ୍ର ହୋଇଥିବାରୁ ଏହାର ନାଗରିକମାନେ ସେମାନେ ବାସ କରୁଥିବା ରାଜ୍ୟ ବା ପ୍ରଦେଶର ନାଗରିକ ରୂପେ ଗଣା ନ ହୋଇ ଭାରତୀୟ ନାଗରିକରୂପେ ଗଣାହୁଅନ୍ତି ।
• ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ଏକାଧ୍ଵକ ନାଗରିକତା ଅଛି ।

ଉତ୍ତର ଦିଅ।:

୮। ଭାରତ ସମ୍ବିଧାନର ପିତା କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଡକ୍ଟର ଭୀମରାଓ ରାମଜୀ ଆମ୍ବେଦକରଙ୍କୁ ଭାରତ ସମ୍ବିଧାନର ପିତା କୁହାଯାଏ ।

୯। ଏକ ଧର୍ମତାନ୍ତ୍ରିକ ରାଷ୍ଟ୍ରର ଉଦାହରଣ ଦିଅ।
Answer:
ଇରାନ୍ ଏକ ଧର୍ମତାନ୍ତ୍ରିକ ରାଷ୍ଟ୍ର।

୧୦। ୧୯୭୬ ମସିହାଠାରୁ କେଉଁସବୁ ଶବ୍ଦ ସମ୍ବିଧାନର ପ୍ରସ୍ତାବନାରେ ଯୋଗ କରାଗଲା ?
Answer:
୧୯୭୬ ମସିହାଠାରୁ ସମ୍ବିଧାନର ପ୍ରସ୍ତାବନାରେ ସମାଜବାଦୀ (Socialistic), ଧର୍ମନିରପେକ୍ଷ (Secular) ଏବଂ ଅଖଣ୍ଡତା (Integrity) – ଏହି ତିନୋଟି ଶବ୍ଦ ଯୋଗ କରାଗଲା ।

୧୧ । ଭାରତ ରାଷ୍ଟ୍ରସଂଘରେ କେନ୍ଦ୍ର-ରାଜ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ ବିବାଦ ହେଲେ କିଏ ସମାଧାନ କରନ୍ତି ?
Answer:
ଭାରତ ରାଷ୍ଟ୍ରସଂଘରେ କେନ୍ଦ୍ର-ରାଜ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ ବିବାଦ ହେଲେ ଭାରତର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ (Supreme Court) ତାହାର ସମାଧାନ କରନ୍ତି ।

୧୨ । ଭାରତୀୟ ସଂସ୍କୃତିର ସୁରକ୍ଷା କରିବାର ଦାୟିତ୍ଵକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଭାରତୀୟ ସଂସ୍କୃତିର ସୁରକ୍ଷା କରିବାର ଦାୟିତ୍ଵକୁ ମୌଳିକ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।

Odisha State Board BSE Odisha 7th Class Political Science Solutions Chapter 2 ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମ ଓ ଭାରତୀୟ ସମ୍ବିଧାନର ଗଠନ ପ୍ରକ୍ରିୟା Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 7 Political Science Solutions Chapter 2 ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମ ଓ ଭାରତୀୟ ସମ୍ବିଧାନର ଗଠନ ପ୍ରକ୍ରିୟା

୧। ଭାରତର ସ୍ଵାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ ବ୍ରିଟିଶ୍ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ଅଧୀନରେ କେଉଁ ଶାସନ ଆଇନ ଅଧ୍ୟା ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ଏବଂ କାହିଁକି ? ପାଞ୍ଚ ଧାଡ଼ିରେ ଲେଖ ।
Answer:

• ଭାରତର ସ୍ଵାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ ବ୍ରିଟିଶ୍ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ଅଧୀନରେ ୧୯୩୫ ମସିହାରେ ବ୍ରିଟିଶ୍ ପାର୍ଲାମେଣ୍ଟ ଭାରତ ଶାସନ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ କରିଥିଲେ ଯାହା ଭାରତ ପାଇଁ ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ ଥିଲା । ଭାରଶ—
• ଏଥିରେ ଭାରତରେ ଏକ ସଂଘ ରାଷ୍ଟ୍ର ସୃଷ୍ଟି କରିବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିଲା ।
• କେନ୍ଦ୍ର ଓ ରାଜ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ କ୍ଷମତା ବଣ୍ଟନ, ସାମ୍ପ୍ରଦାୟିକତା ଭିଭିରେ ପ୍ରତିନିଧ୍ବ କରିବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା, କେନ୍ଦ୍ର-ରାଜ୍ୟ ବିବାଦର ସମାଧାନ ଏବଂ ସମ୍ବିଧାନର ତର୍ଜମା କରିବାପାଇଁ ସଂଘୀୟ ନ୍ୟାୟାଳୟର ବ୍ୟବସ୍ଥା ଏଥୁରେ ରହିଥିଲା ।
• ମଣ୍ଢାଗୁ-ଚେମସ୍କୋର୍ଡ ଶାସନ ସଂସ୍କାର ଆଇନର ପ୍ରଦେଶମାନଙ୍କୁ ପ୍ରଦତ୍ତ ସଂରକ୍ଷିତ ଓ ହସ୍ତାନ୍ତରିତ କ୍ଷମତାକୁ ବାଦ୍ ଦିଆଯାଇ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ କ୍ଷମତାଗୁଡ଼ିକୁ ସଂରକ୍ଷିତ ଓ ହସ୍ତାନ୍ତରିତ କ୍ଷମତାରେ ଭାଗ କରାଗଲା ।
• ୧୯୩୫ ମସିହା ଆଇନରେ ବ୍ରିଟିଶ୍ ସରକାରଙ୍କର ବିଭାଜନ ଓ ଶାସନ ପ୍ରତିଫଳିତ ହୋଇଥିଲା ।

୨। ୧୮୫୭ ମସିହା ସିପାହୀ ବିଦ୍ରୋହର ତାତ୍ପର୍ଯ୍ୟ କ’ଣ ? ସଂକ୍ଷେପରେ ବୁଝାଅ ।
Answer:

• ଭାରତରେ ବାଣିଜ୍ୟ କରିବାକୁ ଆସିଥିବା ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ କ୍ରମେ କ୍ରମେ ଭାରତରେ ସେମାନଙ୍କ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ବିସ୍ତାର କଲେ ଓ ଭାରତରୁ ଧନସବୁ ବୋହିନେଲେ ।
• ଫଳରେ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ମନରେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଅସନ୍ତୋଷର ନିଆଁ ଜଳିବାକୁ ଲାଗିଲା । କ୍ରମେ ସେହି ଅସନ୍ତୋଷର ନିଆଁ ବିଦ୍ରୋହର ରୂପ ନେଲା ।
• ୧୮୫୭ ମସିହାରେ ହିନ୍ଦୁ ଓ ମୁସଲମାନ ସିପାହୀମାନେ ଭାରତର ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀମାନଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଇଂରେଜ ଶାସନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ବିଦ୍ରୋହ ଘୋଷଣା କଲେ ।
• ଇଂରେଜମାନେ ଶକ୍ତି ପ୍ରୟୋଗ କରି ସେହି ବିଦ୍ରୋହକୁ ଦମନ କଲେ ।
• ମାତ୍ର ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ଅସନ୍ତୋଷର ସୂଚନା ପାଇ ଇଂରେଜ ସରକାର କେତେକ ଶାସନ ସଂସ୍କାର ଭାରତରେ ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ କଲେ।

୩। ରାଣୀ ଭିକ୍ଟୋରିଆଙ୍କର ଘୋଷଣାନାମା ବଳରେ ଭାରତ ଶାସନରେ କି କି ପରିବର୍ତ୍ତନ ଘଟିଲା ?
Answer:

• ସିପାହୀ ବିଦ୍ରୋହର ଅବସାନ ପରେ ୧୮୫୮ ମସିହାରେ ଇଂଲଣ୍ଡର ରାଣୀ ଭିକ୍ଟୋରିଆଙ୍କ ନାମରେ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଥ‌ିବା ଘୋଷଣାନାମା ବଳରେ ଭାରତୀୟ ପ୍ରଜାମାନେ ବ୍ରିଟିଶ୍ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ଯେକୌଣସି ସ୍ଥାନରେ ରହିଲେ ମଧ୍ୟ ବ୍ରିଟିଶ୍ ପ୍ରଜାମାନଙ୍କ ପରି ସମାନ ଅଧିକାର ଉପଭୋଗ କରିପାରିଲେ ।
• ଶିକ୍ଷାଗତ ଯୋଗ୍ୟତା ଭିଭିରେ ଭାରତୀୟମାନେ ସରକାରୀ ଚାକିରିରେ ନିଯୁକ୍ତ ପାଇପାରିଲେ ।
• ଭାରତର ଶାସନ ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ହାତରୁ ହସ୍ତାନ୍ତରିତ ହୋଇ ବ୍ରିଟିଶ୍ ରାଣୀଙ୍କ ହାତକୁ ଗଲା।

୪। ଦ୍ୱୈତ ଶାସନ କ’ଣ ?
Answer:

• ୧୯୧୯ ମସିହାର ଭାରତ ଶାସନ ସଂସ୍କାର ଆଇନ ଯାହା ମଣ୍ଡାଗୁ-ଚେମସ୍କୋର୍ଡ ଶାସନ ସଂସ୍କାର ନାମରେ ଅଭିହିତ, ସେଥ‌ିରେ ପ୍ରଦେଶମାନଙ୍କରେ ଦ୍ୱୈତ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ରଖାଗଲା ।
• ଦ୍ୱୈତ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ କ୍ଷମତାଗୁଡ଼ିକୁ ଦୁଇଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଗଲା; ଯଥା— ସଂରକ୍ଷିତ ଓ ହସ୍ତାନ୍ତରିତ କ୍ଷମତା ।
• ସଂରକ୍ଷିତ କ୍ଷମତାଗୁଡ଼ିକ ଗଭର୍ଣ୍ଣରଙ୍କ ହାତରେ ରହିଲା ଓ ହସ୍ତାନ୍ତରିତ କ୍ଷମତାଗୁଡ଼ିକ ଭାରତୀୟ ସଦସ୍ୟମାନଙ୍କ ହସ୍ତରେ ରହିଲା।

୫। ୧୯୩୫ ମସିହା ଭାରତ ଶାସନ ଆଇନ ଆମ ଭାରତର ନୂଆ ସମ୍ବିଧାନକୁ କିପରି ପ୍ରଭାବିତ କରିଛି ?
Answer:

• ୧୯୩୫ ମସିହା ଭାରତ ଶାସନ ଆଇନ ଆମ ଭାରତର ନୂଆ ସମ୍ବିଧାନକୁ ବହୁ ଭାବରେ ପ୍ରଭାବିତ କରିଛି ।
• ୧୯୩୫ ମସିହା ଭାରତ ଶାସନ ଆଇନରେ ଥିବା ସଂଘ ରାଷ୍ଟ୍ର ବ୍ୟବସ୍ଥା, କେନ୍ଦ୍ର-ରାଜ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କ, ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା, କ୍ଷମତା ବଣ୍ଟନ, ସଙ୍ଗୀୟ ନ୍ୟାୟାଳୟ ଆଦି ବ୍ୟବସ୍ଥା ଆମ ଭାରତର ସମ୍ବିଧାନରେ ସନ୍ନିବେଶିତ ହୋଇଛି ।

୬। ୧୯୪୭ ମସିହା ଆଇନ ଭାରତକୁ ଏକ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ରାଷ୍ଟ୍ର ହେବାରେ କିପରି ସହାୟକ ହେଲା ?
Answer:

• ଲର୍ଡ ମାଉଣ୍ଟବାଟେନ୍‌ ୧୯୪୭ ମସିହାରେ ଭାରତକୁ ଆସି କଂଗ୍ରେସ ନେତୃବୃନ୍ଦ, ମୁସଲିମ୍ ଲିଗର ନେତା ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ବିଶିଷ୍ଟ ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କ ସହ ଆଲୋଚନା କରି ଯେଉଁ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଥିଲେ ତାହାକୁ ବ୍ରିଟିଶ୍ ସରକାର ଅନୁମୋଦନ କରିଥିଲେ । ସେହି ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ଭାରତର ସ୍ଵାଧୀନତା ଆଇନ କୁହାଯାଏ ।
• ସେହି ପ୍ରସ୍ତାବ ଅନୁଯାୟୀ ଭାରତକୁ ବିଭାଜନ କରାଯାଇ ଭାରତ ଏବଂ ପାକିସ୍ତାନ ନାମରେ ଦୁଇଟି ଅଲଗା ରାଷ୍ଟ୍ର ସୃଷ୍ଟି କରାଗଲା, ଯାହାଦ୍ଵାରା ଭାରତ ଏକ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ରାଷ୍ଟ୍ରର ମାନ୍ୟତା ଲାଭକଲା ।

୭। ସଂଶୋଧନ କରି ଲେଖ ।

(କ) ୧୯୧୯ ମସିହା ଭାରତ ସଂସ୍କାର ଶାସନ ଆଇନ ବଳରେ ଶିକ୍ଷାଗତ ଯୋଗ୍ୟତା ଭିତ୍ତିରେ ଭାରତୀୟମାନେ ସରକାରୀ ଚାକିରିରେ ନିଯୁକ୍ତି ପାଇପାରିବେ ।
Answer:
୧୮୫୮ ମସିହା ଭାରତ ଶାସନ ଆଇନ ବଳରେ ଶିକ୍ଷାଗତ ଯୋଗ୍ୟତା ଭିଭିରେ ଭାରତୀୟମାନେ ସରକାରୀ ଚାକିରିରେ ନିଯୁକ୍ତି ପାଇପାରିବେ ।

(ଖ) ୧୮୯୨ ମସିହା ଶାସନ ସଂସ୍କାର ଆଇନ ବଳରେ କେନ୍ଦ୍ର–ରାଜ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ ବିବାଦର ସମାଧାନ କରିବାପାଇଁ ରାଜ୍ୟ ନ୍ୟାୟାଳୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିଲା ।
Answer:
୧୯୩୫ ମସିହା ଭାରତ ଶାସନ ଆଇନ ବଳରେ କେନ୍ଦ୍ର-ରାଜ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ ବିବାଦର ସମାଧାନ କରିବା ପାଇଁ ସଂଘୀୟ ନ୍ୟାୟାଳୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିଲା ।

(ଗ) ୧୮୬୧ ମସିହା ଶାସନ ଆଇନ ବଳରେ ଭାରତରେ ବ୍ରିଟିଶ୍ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର କ୍ଷମତା ଆଉ ରହିଲା ନାହିଁ ।
Answer:
୧୯୪୭ ମସିହା ଭାରତର ସ୍ଵାଧୀନତା ଆଇନ ବଳରେ ଭାରତରେ ବ୍ରିଟିଶ୍ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର କ୍ଷମତା ଆଉ ରହିଲା ନାହିଁ ।

(ଘ) ଭାରତର ନୂତନ ସମ୍ବିଧାନ ୧୯୪୯ ମସିହା ନଭେମ୍ବର ୨୬ ତାରିଖରୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇ ଆସୁଅଛି।
Answer:
ଭାରତର ନୂତନ ସମ୍ବିଧାନ ୧୯୫୦ ମସିହା ଜାନୁୟାରୀ ୨୬ ତାରିଖରୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇ ଆସୁଅଛି।

Odisha State Board BSE Odisha 7th Class Political Science Solutions Chapter 1 ସମ୍ବିଧାନ Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 7 Political Science Solutions Chapter 1 ସମ୍ବିଧାନ

୧। ସଂକ୍ଷେପରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।

(କ) ସମ୍ବିଧାନ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ?
Answer:

• ସମ୍ବିଧାନ ହେଉଛି ଗୋଟିଏ ରାଷ୍ଟ୍ରର ମୌଳିକ ତଥା ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଆଇନ । ଏହି ମୌଳିକ ଆଇନଦ୍ୱାରା ସରକାର ଗଠନ କରାଯାଏ ଓ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ସରକାରରେ କ୍ଷମତାର ସୁନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଓ ବଣ୍ଟନ କରାଯାଇଥାଏ ।
• ସମ୍ବିଧାନ ବ୍ୟତୀତ ଅଧୁନା ଗୋଟିଏ ରାଷ୍ଟ୍ରର ପରିକଳ୍ପନା କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ । ସଂଘୀୟ ରାଷ୍ଟ୍ର ନିମନ୍ତେ ସମ୍ବିଧାନ ଏକାନ୍ତ ଆବଶ୍ୟକ । କାରଣ ଏହା ମାଧ୍ୟମରେ କେନ୍ଦ୍ର ଓ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କ୍ଷମତାର ବଣ୍ଟନ କରାଯାଇଥାଏ ।

(ଖ) ସମ୍ବିଧାନର ପ୍ରକାରଭେଦ ଲେଖ ।
Answer:

• ସମ୍ବିଧାନକୁ ମୁଖ୍ୟତଃ ଦୁଇ ଶ୍ରେଣୀରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଏ; ଯଥା— (୧) ବିକଶିତ ସମ୍ବିଧାନ (୨) ସମ୍ବିଧାନ ପ୍ରଣୟନ ସଭାଦ୍ଵାରା ପ୍ରଣୀତ ସମ୍ବିଧାନ । ପୁନଶ୍ଚ ସମ୍ବିଧାନକୁ ଦୁଇ ଶ୍ରେଣୀରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଏ, ଯଥା— (୧) ଲିଖିତ ସମ୍ବିଧାନ (Written Constitution), (୨) ଅଲିଖିତ ସମ୍ବିଧାନ (Unwritten Constitution) ।
• ଏହାଛଡ଼ା ଲିଖିତ ସମ୍ବିଧାନକୁ ଆଉ ଦୁଇ ଶ୍ରେଣୀରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଏ; ଯଥା— (୧) ନମନୀୟ ସମ୍ବିଧାନ (Flexible Constitution), (୨)ଅନମନୀୟ ସମ୍ବିଧାନ (Rigid Constitution)।

(ଗ) ଲିଖିତ ସମ୍ବିଧାନର ଆବଶ୍ୟକତା କ’ଣ ?
Answer:

• ଲିଖିତ ସମ୍ବିଧାନ ହେଉଛି ଗୋଟିଏ ଦେଶର ସାମ୍ବିଧାନିକ ଆଇନ, ଯାହାକୁ ସେହି ଦେଶର ସରକାର ଏବଂ ଜନସାଧାରଣ ମାନିବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହୁଅନ୍ତି ।
• ଲିଖିତ ସମ୍ବିଧାନରେ ସରକାରର ସଙ୍ଗଠନ, ସରକାରର ବିଭିନ୍ନ ଅଙ୍ଗମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କ୍ଷମତା ବଣ୍ଟନ, ନାଗରିକମାନଙ୍କର ଅଧିକାର ଏବଂ ସୁରକ୍ଷା, ସରକାର ଓ ନାଗରିକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କ ଆଦିର ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଥାଏ । ଏହା ଗୋଟିଏ ଦେଶର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଆଇନ ।

(ଘ) ଅଲିଖିତ ଓ ଅନମନୀୟ ସମ୍ବିଧାନ ମଧ୍ୟରେ ପାର୍ଥକ୍ୟ କ’ଣ ?
Answer:

ଅଲିଖିତ ସମ୍ବିଧାନ

ଅନମନୀୟ ସମ୍ବିଧାନ

ଅଲିଖିତ  ସମ୍ବିଧାନ   ସମ୍ବିଧାନ ପ୍ରଶ୍ରୟନ ସଭାଦ୍ଵାରା ତିଆରି ହୋଇ ନଥାଏ କିମ୍ବା  କୌଣସି ଲିଖିତ ପୁସ୍ତକ ବା ଦଲିଲ  ଆକାରରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇ ନଥାଏ ।ଏହାର ଉତ୍ପତ୍ତି ମୁଖ୍ୟତଃ ପ୍ରଥା, ପରମ୍ପରା,  ଚଳଣି ଉପରେ ପର୍ଯ୍ୟବସିତ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ କ୍ଷମତାଗୁଡ଼ିକ କେତେଗୁଡ଼ିଏ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ  ଲିଖିତ ଆଇନ ଏବଂ ପ୍ରଥାଦ୍ଵାରା  ହୁଏ । ବିଶ୍ଵର କୌଣସି ସମ୍ବିଧାନ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଲିଖିତ  ନୁହେଁ । ଗାର୍ନରଙ୍କ ମତରେ, ଏକ ଅଲିଖିତ ମାତ୍ର ସମସ୍ତ  ସମ୍ବିଧାନରେ  ଅଧାକଣ  ଆଇନ ଅଲିଖିତ  ଆଇନ ଅଲିଖିତ ନୁହେଁ ।

ଯେଉଁ ସମ୍ବିଧାନକୁ ସହଜରେ ସଂଶୋଧନ ଏବଂ ଯେଉଁ ସମ୍ବିଧାନକୁ ସହଜରେ ସଂଶୋଧନ ଏବଂ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଇପାରେ ନାହିଁ। ତାହାକୁ ଅନମନୀୟ ସମ୍ବିଧାନ କୁହାଯାଏ । ଅନମନୀୟ ସମ୍ବିଧାନର ସଂଶୋଧନ ପ୍ରକ୍ରିୟା କଷ୍ଟସାଧ୍ୟ । ସାମ୍ବିଧାନିକ ଆଇନଗୁଡ଼ିକ  ସମ୍ବିଧାନର ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପଦ୍ଧତି ଅନୁ ସାରେ ସଂଶୋଧନ କରାଯାଇଥାଏ । ଏକ ଅନମନୀୟ ସମ୍ବିଧାନରେ ସମ୍ବିଧାନର ବ୍ୟାଖ୍ୟା ଓ ତର୍ଜମା ନ୍ୟାୟାଳୟଦ୍ଵାରା  ହୋଇଥାଏ ।

(ଙ) କେଉଁ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ଅନମନୀୟ ସମ୍ବିଧାନର ଆବଶ୍ୟକତା ଅଛି ଓ କାହିଁକି ?
Answer:

• ସଂଘୀୟ ରାଷ୍ଟ୍ର ପାଇଁ ଏକ ଲିଖିତ ଓ ଅନମନୀୟ ସମ୍ବିଧାନର ଆବଶ୍ୟକତା ଅଛି ।
• ନମନୀୟ ସମ୍ବିଧାନ ପରିବର୍ତ୍ତନଶୀଳ ହୋଇଥିବାରୁ ଦେଶର ଶାସନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏହା ସ୍ଥିରତା ଆଣିପାରେ ନାହିଁ; ମାତ୍ର ଅନମନୀୟ ସମ୍ବିଧାନର ସଂଶୋଧନ ଉପାୟ କଷ୍ଟସାଧ୍ୟ ହୋଇଥିବାରୁ ଏହା ଶାସନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସ୍ଥିରତା ଆଣିବାରେ ସହାୟକ ହୋଇଥାଏ ।
• ଅନମନୀୟ ସମ୍ବିଧାନ ଶାସକଗୋଷ୍ଠୀଙ୍କ ମନମୁଖୀ ଶାସନକୁ ପ୍ରଶ୍ରୟ ଦିଏ ନାହିଁ ।

(ଚ) ନମନୀୟ ସମ୍ବିଧାନ ଦେଶର ପ୍ରଗତିରେ କିପରି ସହାୟକ ହୁଏ ?
Answer:

• ସମାଜ ପରିବର୍ତ୍ତନଶୀଳ । ସମ୍ବିଧାନ ପୁରୁଣା ହୋଇଗଲେ ତାହା ସମାଜର ପରିବର୍ତ୍ତନ ସହିତ ତାଳ ମିଳାଇ ଚାଲିପାରେ ନାହିଁ ।
• ତେଣୁ ସମ୍ବିଧାନ ନମନୀୟ ହେଲେ ସମୟ ସହିତ ତାଳ ମିଳାଇ ଚାଲିବାରେ ଅସୁବିଧା ହୁଏ ନାହିଁ ଏବଂ ଏହା ଦେଶର ପ୍ରଗତିରେ ସହାୟକ ହୋଇଥାଏ ।

୨। ‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭରେ ଲିଖିତ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକ ସହ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭରେ ଥ‌ିବା ସମ୍ପର୍କିତ ଶବ୍ଦକୁ ଗାର ଟାଣି ଯୋଡ଼ ।

Odisha State Board BSE Odisha 6th Class Political Science Solutions Chapter 3 ସରକାର Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 6 Political Science Solutions Chapter 3 ସରକାର

ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକସ୍ଥ ଅଭ୍ୟାସ ପ୍ରଶ୍ନବଳୀର ଉତ୍ତର
୧। ନିମ୍ନଲିଖ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

(କ) ସରକାର କାହିଁକି ଗଠନ କରାଯାଇଛି ?
Answer:
ରାଷ୍ଟ୍ରର ଶାସନ କାର୍ଯ୍ୟର ସୁପରିଚାଳନା ପାଇଁ ସରକାର ଗଠନ କରାଯାଇଛି ।

(ଖ) ସରକାରଙ୍କଦ୍ଵାରା କରାଯାଉଥ‌ିବା ବିଭିନ୍ନ ଜନହିତକର କାର୍ଯ୍ୟର ଉଦାହରଣ ଦିଅ ।
Answer:
ସରକାରଙ୍କଦ୍ଵାରା କରାଯାଉଥ‌ିବା ବିଭିନ୍ନ ଜନହିତକର କାର୍ଯ୍ୟ :

• ସରକାର ରାଷ୍ଟ୍ରର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ ଯୋଜନା; ଯଥା – ଗମନାଗମନ ପାଇଁ ରାସ୍ତା ତିଆରି ଓ ମରାମତି, ସହର ଓ ଗ୍ରାମକୁ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଯୋଗାଣ, ଲୋକମାନଙ୍କୁ ବ୍ୟବସାୟ ଓ କୃଷି ପାଇଁ ଋଣ ଯୋଗାଣ, ଚିକିତ୍ସା ପାଇଁ ଡାକ୍ତରଖାନା, ଶିକ୍ଷା ପାଇଁ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଓ ଉଚ୍ଚ ବିଦ୍ୟାଳୟ ନିର୍ମାଣ, ବାତ୍ୟା, ବନ୍ୟା, ମରୁଡ଼ି, ଭୂମିକମ୍ପ ଆଦି ପ୍ରାକୃତିକ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ସମୟରେ ଉଦ୍ଧାର ଓ ଥଇଥାନ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାଆନ୍ତି।
• ଏଥୁ ସହିତ ଲୋକମାନଙ୍କର ବିଭିନ୍ନ ବିବାଦର ସମାଧାନ କୋଟ କଚେରୀ ମାଧ୍ୟମରେ କରାଇ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ସୁଖ ଓ ଶାନ୍ତିରେ ରହିବା ପାଇଁ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିଥାଆନ୍ତି ।

(ଗ) ସଂସଦୀୟ ସରକାରର ଲକ୍ଷଣଗୁଡ଼ିକ ଲେଖ ।
Answer:
ସଂସଦୀୟ ସରକାରର ଲକ୍ଷଣ:

• ସଂସଦୀୟ ସରକାରରେ ବ୍ୟବସ୍ଥାପିକା ଓ କାର୍ଯ୍ୟପାଳିକା ଉତ୍ତମ ବୁଝାମଣା ଭିତ୍ତିରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାଆନ୍ତି ।
• ସଂସଦୀୟ ସରକାରରେ ରାଷ୍ଟ୍ରମୁଖ୍ୟ ଆଳଙ୍କାରିକ ମୁଖ୍ୟ ହିସାବରେ ଥାଆନ୍ତି ।
• ସଂସଦୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ କାର୍ଯ୍ୟପାଳିକା ବ୍ୟବସ୍ଥାପିକାର ଏକ ଅଂଶ ।
• କାର୍ଯ୍ୟପାଳିକା ବ୍ୟବସ୍ଥାପିକା ପାଖରେ ଉତ୍ତରଦାୟୀ ରହିଥାଆନ୍ତି ।
• ବ୍ୟବସ୍ଥାପିକାର ସଭ୍ୟମାନେ ଜନସାଧାରଣଙ୍କଦ୍ବାରା ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷଭାବେ ନିର୍ବାଚିତ ହୋଇଥାଆନ୍ତି ।
• ବ୍ୟବସ୍ଥାପିକାର ସଭ୍ୟମାନେ ବିଭିନ୍ନ କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ପାଖରେ ଦାୟୀ ରହିଥାଆନ୍ତି ।

(ଘ) ରାଷ୍ଟ୍ରପତୀୟ ସରକାର ଓ ଐକିକ ସରକାର ମଧ୍ୟରେ ଏକ ତୁଳନାତ୍ମକ ବିବରଣୀ ଦିଅ ।
Answer:

(ଙ) ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ସରକାର ଲୋକମାନଙ୍କର ସରକାର କିପରି ଦର୍ଶାଅ ।
Answer:

• ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ସରକାରର ଶାସନ ହେଉଛି ଲୋକମାନଙ୍କର ଶାସନ ।
• ଏହି ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ସାବାଳକ ନାଗରିକ ସ୍ବାଧୀନ ଭାବରେ ଭୋଟଦେଇ ରାଜନୈତିକ ଦଳର ଲୋକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଲୋକପ୍ରତିନିଧ୍ ବାଛନ୍ତି ।
• ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠ ରାଜନୈତିକ ଦଳର ପ୍ରତିନିଧ‌ିମାନେ ସରକାର ଗଢ଼ି ରାଜ୍ୟ ଶାସନ କରିଥାଆନ୍ତି ।
• ଏହି ଲୋକପ୍ରତିନିଧିମାନେ ସେମାନଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ପାଇଁ ଲୋକମାନଙ୍କ ପାଖରେ ଉତ୍ତରଦାୟୀର ହ ନ୍ତି ।
• ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ସରକାରର ଶାସନରେ ଜାତି, ଧର୍ମ, ବର୍ଣ୍ଣ ନିର୍ବିଶେଷରେ ସମସ୍ତେ ସମାନ ସୁବିଧା ସୁଯୋଗ ଓ ଅଧିକାର ଲାଭ କରନ୍ତି । ପୁଣି ସରକାର ଠିକ୍ ଭାବେ ଶାସନ ନକଲେ ଲୋକମାନେ ସରକାରଙ୍କୁ ବଦଳାଇ ଦେଇପାରନ୍ତି । ଏଣୁ ଏହି ସରକାର ଯଥାର୍ଥରେ ହିଁ ଲୋକମାନଙ୍କ ସରକାର ଅଟେ ।

(ଚ) ରାଷ୍ଟ୍ରସଂଘୀୟ ସରକାର ଓ ରାଜତନ୍ତ୍ର ମଧ୍ୟରୁ ତୁମକୁ କେଉଁଟି ଅଧିକ ଭଲ ଲାଗୁଛି ଓ କାହିଁକି ?
Answer:

• ରାଷ୍ଟ୍ରସଂଘୀୟ ସରକାର ଓ ରାଜତନ୍ତ୍ର ମଧ୍ୟରୁ ମୋତେ ରାଷ୍ଟ୍ରସଂଘୀୟ ସରକାର ଅଧିକ ଭଲ ଲାଗୁଛି ।
• କାରଣ ରାଷ୍ଟ୍ରସଂଘୀୟ ସରକାରରେ ରାଷ୍ଟ୍ର ସ୍ତରରେ କେନ୍ଦ୍ର ଓ ରାଜ୍ୟ ସ୍ତରରେ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ରହିଥାଏ ।
• ଦୁଇ ସ୍ତରର ସରକାରମାନେ ବ୍ୟବସ୍ଥାପିକା, ପ୍ରଶାସନିକ ଓ ନ୍ୟାୟିକ କ୍ଷମତା ଉପଭୋଗ କରି ଶାସନ କାର୍ଯ୍ୟ କରନ୍ତି ।
• କେନ୍ଦ୍ର ଓ ରାଜ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ କ୍ଷମତା ବଣ୍ଟନ ସାମ୍ବିଧାନିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅନୁସାରେ କରାଯାଇଥାଏ ।
• ମାତ୍ର ରାଜତାନ୍ତ୍ରିକ ସରକାରରେ ରାଜା ରାଷ୍ଟ୍ରର ସର୍ବୋଚ୍ଚ କର୍ତ୍ତା । ତାଙ୍କ ପାଖରେ ସମସ୍ତ କ୍ଷମତା ଠୁଳ ହୋଇଥାଏ ।
• ରାଷ୍ଟ୍ରର ସମସ୍ତ ଆଇନ ମାନିବାକୁ ରାଜା ବାଧ୍ୟ ନୁହଁନ୍ତି ଏବଂ ତାଙ୍କ ନିଷ୍ପତ୍ତି ମାନିବାକୁ ସମସ୍ତେ ବାଧ୍ୟ ହୋଇଥା’ନ୍ତି । ସେ ନିଜେ ଆଇନ ତିଆରି କରି ତାହାକୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରନ୍ତି ଓ ତାଙ୍କ ହାତରେ ସମସ୍ତ କ୍ଷମତା ଠୁଳ ହୋଇଥିବାରୁ ସେ ସ୍ଵେଚ୍ଛାଚାରୀ ହୋଇଥା’ନ୍ତି ।

୨। ନିମ୍ନଲିଖ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ଗୋଟିଏ କିମ୍ବା ଦୁଇଟି ବାକ୍ୟରେ ଲେଖ ।

(କ) ରାଷ୍ଟ୍ରର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ନୀତି ନିୟମ କିଏ ପ୍ରଣୟନ କରିଥାଏ ?
Answer:
ରାଷ୍ଟ୍ରର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ନୀତି ନିୟମ ସରକାର ପ୍ରଣୟନ କରିଥାଏ ।

(ଖ) ଐକିକ ସରକାରରେ କାହା ଉପରେ କ୍ଷମତା ନ୍ୟସ୍ତ କରାଯାଇଥାଏ ?
Answer:
ଐକିକ ସରକାରରେ ଗୋଟିଏ ସରକାର ବା କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ଉପରେ କ୍ଷମତା ନ୍ୟସ୍ତ କରାଯାଇଥାଏ ।

(ଗ) ରାଷ୍ଟ୍ରପତୀୟ ସରକାରରେ କାର୍ଯ୍ୟପାଳିକାର ମୁଖ୍ୟ କିଏ ?
Answer:
ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ରାଷ୍ଟ୍ରପତୀୟ ସରକାରରେ କାର୍ଯ୍ୟପାଳିକାର ମୁଖ୍ୟ ଅଟନ୍ତି ।

(ଘ) ରାଷ୍ଟ୍ରସଂଘୀୟ ସରକାରରେ ଥ‌ିବା ଦୁଇପ୍ରକାର ସରକାରର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ରାଷ୍ଟ୍ରସଂଘୀୟ ସରକାରରେ ଥ‌ିବା ଦୁଇ ପ୍ରକାର ସରକାର ହେଲେ –
(୧) ରାଷ୍ଟ୍ର ସ୍ତରରେ ଗଠିତ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ।
(୨) ରାଜ୍ୟ ସ୍ତରରେ ଗଠିତ ରାଜ୍ୟ ସରକାରସମୂହ ।

(ଙ) ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ସରକାରରେ ଶାସନକାର୍ଯ୍ୟ କାହାଦ୍ଵାରା କରାଯାଏ ?
Answer:
ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ସରକାରରେ ଶାସନକାର୍ଯ୍ୟ ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠ ରାଜନୈତିକ ଦଳର ପ୍ରତିନିଧୂମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ଗଠିତ ସରକାରଙ୍କଦ୍ବାରା କରାଯାଏ ।

୩ । ରେଖାଙ୍କିତ ପଦ/ପଦଗୁଡ଼ିକ ବଦଳାଇ ଭ୍ରମ ସଂଶୋଧନ କର ।
(କ) ପରିବାର ହେଉଛି ଏକ ସରକାରୀ ଅନୁଷ୍ଠାନ ।
(ଖ) ସଂସଦୀୟ ସରକାରରେ କାର୍ଯ୍ୟପାଳିକା ନ୍ୟାୟପାଳିକାର ଏକ ଅଂଶ ।
(ଗ) ରାଷ୍ଟ୍ରପତୀୟ ସରକାରରେ ସଚିବମାନଙ୍କୁ ବ୍ୟବସ୍ଥାପିକା ନିଯୁକ୍ତ କରେ ।
(ଘ) ଯୁକ୍ତରାଜ୍ୟରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତୀୟ ସରକାର ଅଛି ।
(ଙ) ଐକିକ ସରକାରରେ ସମସ୍ତ କ୍ଷମତା ଆଞ୍ଚଳିକ ସରକାର ଉପରେ ନ୍ୟସ୍ତ ଥାଏ ।
(ଚ) ରାଷ୍ଟ୍ରସଂଘୀୟ ସରକାରରେ ତିନି ପ୍ରକାର ସରକାର ଥାଏ ।
(ଛ) ଭାରତରେ ଭୋଟଦେବା ପାଇଁ ଜଣକୁ ଅତିକମ୍‌ରେ କୋଡ଼ିଏ ବର୍ଷ ବୟସ ହୋଇଥିବା ଦରକାର ।
Answer:
(କ) ଗୋଷ୍ଠୀ ଉନ୍ନୟନ ଅଧିକାରୀଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ହେଉଛି ଏକ ସରକାରୀ ଅନୁଷ୍ଠାନ ।
(ଖ) ସଂସଦୀୟ ସରକାରରେ ବ୍ୟବସ୍ଥାପିକାର କାର୍ଯ୍ୟପାଳିକା ଏକ ଅଂଶ ।
(ଗ) ରାଷ୍ଟ୍ରପତୀୟ ସରକାରରେ ସଚିବମାନଙ୍କୁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିଯୁକ୍ତ କରନ୍ତି ।
(ଘ) ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତୀୟ ସରକାର ଅଛି ।
(ଙ) ଐକିକ ସରକାରରେ ସମସ୍ତ କ୍ଷମତା କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ଉପରେ ନ୍ୟସ୍ତ ଥାଏ ।
(ଚ) ରାଷ୍ଟ୍ରସଂଘୀୟ ସରକାରରେ ଦୁଇ ପ୍ରକାର ସରକାର ଥାଏ ।
(ଛ) ଭାରତରେ ଭୋଟଦେବା ପାଇଁ ଜଣକୁ ଅତିକମ୍‌ରେ ଅଠର ବର୍ଷ ବୟସ ହୋଇଥିବା ଦରକାର ।

୪। ପ୍ରତି ପ୍ରଶ୍ନ ପାଇଁ ଥ‌ିବା ଚାରୋଟି ଉତ୍ତର ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।

(କ) ରାଷ୍ଟ୍ର ଶାସନ ପାଇଁ କ’ଣ ଗଠନ କରାଯାଇଥାଏ ?
(୧) ପରିବାର
(୨) ସମାଜ
(୩) ସଂଘ
(୪) ସରକାର
Answer:
(୪) ସରକାର

(ଖ) ଆଧୁନିକ ଯୁଗରେ ସବୁଠାରୁ କେଉଁ ଶାସନ ଲୋକପ୍ରିୟ ?
(୧) ଗଣତନ୍ତ୍ର
(୨) ଐକିକ
(୩) ରାଜତନ୍ତ୍ର
(୪) ରାଷ୍ଟ୍ରପତୀୟ
Answer:
(୧) ଗଣତନ୍ତ୍ର

(ଗ) ରାଷ୍ଟ୍ରପତୀୟ ସରକାରରେ ରାଷ୍ଟ୍ରର ଶାସନମୁଖ୍ୟ କିଏ ?
(୧) ବ୍ୟବସ୍ଥାପିକା
(୨) ରାଷ୍ଟ୍ରପତି
(୩) କାର୍ଯ୍ୟପାଳିକା
(୪) ସଚିବ
Answer:
(୨) ରାଷ୍ଟ୍ରପତି

(ଘ) ସବୁଠାରୁ ପ୍ରାଚୀନ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା କେଉଁଟି ?
(୧) ଗଣତନ୍ତ୍ର
(୨) ରାଜତନ୍ତ୍ର
(୩) ସାଧାରଣତନ୍ତ୍ର
(୪) ଲୋକତନ୍ତ୍ର
Answer:
(୨) ରାଜତନ୍ତ୍ର

୫। ଠିକ୍ ଉକ୍ତି ପାଖରେ ( ✓) ଚିହ୍ନ ଓ ଭୁଲ୍ ଉକ୍ତି ପାଖରେ (x) ଚିହ୍ନ ଦିଅ । (ପ୍ରଶ୍ନ ସହ ଉତ୍ତର)

(କ) ସରକାର ନଥିଲେ ଆଇନ ଶୃଙ୍ଖଳା ବ୍ୟାହତ ହୁଏ ।
Answer:
✓

(ଖ) ସଂସଦୀୟ ସରକାରରେ କାର୍ଯ୍ୟପାଳିକା ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ପାଖରେ ଉତ୍ତରଦାୟୀ ।
Answer:
x

(ଗ) ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ଐକକ ସରକାର ଅଛି ।
Answer:
x

(ଘ) ରାଷ୍ଟ୍ରପତୀୟ ସରକାରରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ପରୋକ୍ଷ ଭାବରେ ନିର୍ବାଚିତ ହୁଅନ୍ତି ।
Answer:
x

(ଙ) ଗଣତନ୍ତ୍ର ଶାସନ ହେଉଛି ଲୋକମାନଙ୍କର ଶାସନ ।
Answer:
✓

Odisha State Board BSE Odisha 6th Class Political Science Solutions Chapter 2 ରାଷ୍ଟ୍ର Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 6 Political Science Solutions Chapter 2 ରାଷ୍ଟ୍ର

ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକସ୍ଥ ଅଭ୍ୟାସ ପ୍ରଶ୍ନବଳୀର ଉତ୍ତର
୧। ନିମ୍ନଲିଖତ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

(କ) ରାଷ୍ଟ୍ରକୁ ରାଜନୀତି ବିଜ୍ଞାନର ମୁଖ୍ୟ ବିଷୟବସ୍ତୁ କୁହାଯାଏ କାହିଁକି ?
Answer:

• ଆମ ସାମାଜିକ ଜୀବନରେ ରାଷ୍ଟ୍ରର ଭୂମିକା ଖୁବ୍ ବେଶୀ, କାରଣ ଏହା ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ କ୍ଷମତାଶାଳୀ ସାମାଜିକ ତଥା ରାଜନୈତିକ ଅନୁଷ୍ଠାନ ।
• ମନୁଷ୍ୟ ଜନ୍ମହେଲା ମାତ୍ରେ ନିଜକୁ ରାଷ୍ଟ୍ରର ସଭ୍ୟ ତାଲିକାରେ ସାମିଲ କରେ ।
• ମନୁଷ୍ୟ ସୃଷ୍ଟିହେବା ସହିତ ରାଷ୍ଟ୍ରର ଆବଶ୍ୟକତା ଉପଲବ୍‌ଧ ହୋଇଛି ବୋଲି କୁହାଯାଏ ।
• ତେଣୁ ରାଷ୍ଟ୍ରକୁ ରାଜନୀତି ବିଜ୍ଞାନର ମୁଖ୍ୟ ବିଷୟବସ୍ତୁ ଓ କେନ୍ଦ୍ରବିନ୍ଦୁ ବୋଲି କୁହାଯାଏ ।

(ଖ) ରାଷ୍ଟ୍ରକୁ ଏକ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ଅନୁଷ୍ଠାନ କହିବାର କାରଣ କ’ଣ ?
Answer:

• ରାଷ୍ଟ୍ରଦ୍ୱାରା ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତିର ଉପଯୁକ୍ତ ବିକାଶ ହୋଇଥାଏ ।
• ରାଷ୍ଟ୍ର ଏକ ସ୍ଥାୟୀ ଅନୁଷ୍ଠାନ ହୋଇଥ‌ିବାରୁ ଏହାର ଆବଶ୍ୟକତା ସର୍ବଦା ଦରକାର ହୋଇଥାଏ ।
• ରାଷ୍ଟ୍ରର ନୀତି ନିୟମ ସାମାଜିକ ଜୀବନକୁ ଶୃଙ୍ଖଳିତ ଓ ଦୃଢ଼ୀଭୂତ କରିଥାଏ ।
• ମନୁଷ୍ୟର ଇଚ୍ଛା ତାକୁ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ରହିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରୁଥିବାରୁ ଏହାକୁ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ଅନୁଷ୍ଠାନ କୁହାଯାଏ ।

(ଗ) ରାଷ୍ଟ୍ର କେଉଁ କେଉଁ ଉପାଦାନକୁ ନେଇ ଗଠିତ ?
Answer:
ଜନସଂଖ୍ୟା, ଆୟତନ, ସରକାର ଓ ସାର୍ବଭୌମତ୍ୱ – ଏହି ଚାରିଟି ଉପାଦାନକୁ ନେଇ ରାଷ୍ଟ୍ର ଗଠିତ ।

(ଘ) ସାର୍ବଭୌମତ୍ୱ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ? ଏହାକୁ ରାଷ୍ଟ୍ର କେଉଁ କେଉଁ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରୟୋଗ କରେ ?
Answer:

• ସାର୍ବଭୌମତ୍ୱ କହିଲେ ସର୍ବୋଚ୍ଚ କ୍ଷମତାକୁ ବୁଝାଏ ।
• ସାର୍ବଭୌମତ୍ୱ ଦୁଇ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ଯଥା : ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ସାର୍ବଭୌମତ୍ବ ଓ ବହିଃ ସାର୍ବଭୌମତ୍ୱ ।
• ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ସାର୍ବଭୌମତ୍ୱ ବଳରେ ରାଷ୍ଟ୍ର, ନାଗରିକ, ଗୋଷ୍ଠୀ ଓ ଅନୁଷ୍ଠାନ ଉପରେ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଜାରି କରେ ।
• ବହିଃ ସାର୍ବଭୌମତ୍ବ ବଳରେ ରାଷ୍ଟ୍ର ନିଜର ବୈଦେଶିକ ନୀତି ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରେ ।

(ଙ) ଶକ୍ତିଦ୍ୱାରା ରାଷ୍ଟ୍ର କିପରି ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି ?
Answer:

• ଅତୀତରେ କେତେକ ଦଳର ନେତା ବଳ ପ୍ରୟୋଗ କରି ଅନ୍ୟମାନଙ୍କୁ ଅକ୍ତିଆର କରିଥିଲେ ।
• ଅତୀତରେ କେତେକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ରାଷ୍ଟ୍ର ଦୁର୍ବଳ ରାଷ୍ଟ୍ରମାନଙ୍କୁ ଯୁଦ୍ଧରେ ପରାସ୍ତ କରି ସେମାନଙ୍କ ରାଜ୍ୟକୁ ନିଜ ରାଜ୍ୟରେ ମିଶାଇ ଦେଇଥିଲେ ।
• ତେଣୁ ‘ଜୋର୍ ଯାହାର ମୂଲକ ତାହାର’ ନୀତିରେ ଯୁଦ୍ଧ ବା ଶକ୍ତିରୁ ରାଷ୍ଟ୍ର ଉତ୍ପତ୍ତି ହୋଇଥିଲା ବୋଲି ବିଶ୍ଵାସ କରାଯାଏ ।

(ଚ) ସାମାଜିକ ଚୁକ୍ତି କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ? ଏହା କାହିଁକି କରାଯାଇଥିଲା ?
Answer:

• ମନୁଷ୍ୟ ଚୁକ୍ତି କରି ରାଷ୍ଟ୍ର ସୃଷ୍ଟି କରିଅଛି । ସେହି ମତକୁ ସାମାଜିକ ଚୁକ୍ତି ମତବାଦ କୁହାଯାଏ ।
• ଅତୀତରେ ଯେତେବେଳେ କୌଣସି ସମାଜ ବା ରାଷ୍ଟ୍ର ନଥିଲା ସେତେବେଳେ ଆଦିମାନବ ସରଳ ଜୀବନଯାପନ କରୁଥିଲା ।
• ପରେ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଗଣ୍ଡଗୋଳ ଲାଗିବାରୁ ସେମାନେ ‘ଜୋର୍ ଯାହାର ମୂଲକ ତାହାର’ ନୀତି ଅବଲମ୍ବନ କଲେ । ଯାହାର ଫଳସ୍ଵରୂପ ସେମାନେ ଅତି ଦୁଃଖରେ ଜୀବନଯାପନ କଲେ ।
• କାଳକ୍ରମେ ଏହି ଦୁଃଖପୂର୍ଣ ଅବସ୍ଥାରୁ ମୁକ୍ତି ପାଇଁ, ଶାନ୍ତିରେ ଜୀବନଯାପନ କରିବା ଓ ଧନଜୀବନର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ସାମାଜିକ ଚୁକ୍ତି ସାହାଯ୍ୟରେ ରାଷ୍ଟ୍ର ସୃଷ୍ଟି କଲେ ।

(ଛ) ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସମ୍ପତ୍ତି ରାଷ୍ଟ୍ର ଗଠନ ପାଇଁ କିପରି ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲା ?
Answer:

• ଯାଯାବର ଜୀବନ ତ୍ୟାଗ କରି ମଣିଷ ଏକ ସମୟରେ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସମ୍ପତ୍ତିର ମାଲିକ ହେଲା ।
• କ୍ରମେ ଜନସଂଖ୍ୟାର ବୃଦ୍ଧି ଫଳରେ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସମ୍ପତ୍ତିର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ରାଷ୍ଟ୍ରର ଆବଶ୍ୟକତା ମଣିଷ ଉପଲବ୍ଧ କଲା ।
• ତେଣୁ ରାଷ୍ଟ୍ରର କ୍ରମବିକାଶ ପାଇଁ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସମ୍ପତ୍ତି ଏକ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲା ।

(ଜ) ରାଷ୍ଟ୍ରର କାର୍ଯ୍ୟକୁ କେତେ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି ଏବଂ ସେଗୁଡ଼ିକ କ’ଣ କ’ଣ ?
Answer:

• ରାଷ୍ଟ୍ରର କାର୍ଯ୍ୟକୁ ଦୁଇ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି ।
• ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା – (କ) ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟ ଓ (ଖ) ଇଚ୍ଛାଧୀନ କାର୍ଯ୍ୟ ।

୨। ରେଖାଙ୍କିତ ପଦକୁ ନ ବଦଳାଇ ବାକ୍ୟଟି ଭୁଲ ଥିଲେ ଠିକ୍ କରି ଲେଖ ।
(କ) ରାଷ୍ଟ୍ର ହେଉଛି ଏକ ବୃତ୍ତିଭିତ୍ତିକ ସଂଘ ।
(ଖ) ମୋନାକୋ ଗୋଟିଏ ଜନବହୁଳ ଦେଶ ।
(ଗ) ସରକାର ଏକ ଧାର୍ମିକ ସଙ୍ଗଠନ ।
(ଘ) ଗୋଷ୍ଠୀରୁ ପରିବାର ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି ।
(ଙ) ଶିଳ୍ପସଂସ୍ଥାମାନଙ୍କୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବା ହେଉଛି ରାଷ୍ଟ୍ରର ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟ ।
Answer:
(କ) ରାଷ୍ଟ୍ର ହେଉଛି ଏକ ରାଜନୈତିକ ସଂଘ ।
(ଖ) ମୋନାକୋ ଗୋଟିଏ ଜନବିରଳ ଦେଶ ।
(ଗ) ସରକାର ଏକ ରାଜନୈତିକ ସଙ୍ଗଠନ ।
(ଘ) ଗୋଷ୍ଠୀରୁ ରାଷ୍ଟ୍ର ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି ।
(ଙ) ଶିଳ୍ପସଂସ୍ଥାମାନଙ୍କୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବା ହେଉଛି ରାଷ୍ଟ୍ରର ଇଚ୍ଛାଧୀନ କାର୍ଯ୍ୟ ।

୩। ରେଖାଙ୍କିତ ପଦ/ପଦଗୁଡ଼ିକ ବଦଳାଇ ଭ୍ରମ ଥିଲେ ବାକ୍ୟଟିକୁ ସଂଶୋଧନ କର ।
(କ) ରାଷ୍ଟ୍ର ଗୋଟିଏ ଅସ୍ଥାୟୀ ଅନୁଷ୍ଠାନ ।
(ଖ) ସରକାର ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରଥା ଦ୍ଵାରା ପରିଚାଳିତ ହୋଇଥାଏ ।
(ଗ) ରାଷ୍ଟ୍ରର ଉତ୍ପତ୍ତି ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଯାହା କୁହାଯାଇଛି ସେଗୁଡ଼ିକ ବୈଜ୍ଞାନିକ ତଥ୍ୟ ଉପରେ ଆଧାରିତ ।
(ଘ) ଆଦିମାନବ ସରଳ ଜୀବନଯାପନ କରୁଥିବା ସମୟକୁ ମାନବର କୃତ୍ରିମ ଅବସ୍ଥା କୁହାଯାଏ ।
(ଙ) ଧର୍ମଦ୍ୱାରା ବିଭିନ୍ନତା ଭାବ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।
(ଚ) ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ଶାନ୍ତି ଶୃଙ୍ଖଳା ରକ୍ଷାକରିବା ହେଉଛି ଏକ ଇଚ୍ଛାଧୀନ କାର୍ଯ୍ୟ ।
Answer:
(କ) ରାଷ୍ଟ୍ର ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାୟୀ ଅନୁଷ୍ଠାନ ।
(ଖ) ସରକାର ବିଭିନ୍ନ ଆଇନଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ହୋଇଥାଏ ।
(ଗ) ରାଷ୍ଟ୍ରର ଉତ୍ପତ୍ତି ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଯାହା କୁହାଯାଇଛି ସେଗୁଡ଼ିକ ଅନୁମାନ ଓ କଳ୍ପନା ଉପରେ ଆଧାରିତ ।
(ଘ) ଆଦିମାନବ ସରଳ ଜୀବନଯାପନ କରୁଥିବା ସମୟକୁ ମାନବର ପ୍ରାକୃତିକ ଅବସ୍ଥା କୁହାଯାଏ ।
(ଙ) ଧର୍ମଦ୍ଵାରା ଐକ୍ୟଭାବ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।
(ଚ) ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ଶାନ୍ତି ଶୃଙ୍ଖଳା ରକ୍ଷା କରିବା ହେଉଛି ଏକ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟ ।

Odisha State Board BSE Odisha 7th Class Political Science Important Questions Chapter 1 ସମ୍ବିଧାନ Important Questions and Answers.

BSE Odisha Class 7 Political Science Important Questions Chapter 1 ସମ୍ବିଧାନ

Subjective Type Questions With Answers
ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

୧। ସମ୍ବିଧାନ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଫାଇନର୍‌ ଓ ଉଲ୍‌ସୀ କ’ଣ ମତ ଦେଇଛନ୍ତି ?
Answer:

• “ରାଜନୀତି ବିଜ୍ଞାନୀ ଫାଇନର୍‌ଙ୍କ ମତରେ ‘ସଂବିଧାନ ମୌଳିକ ରାଜନୈତିକ ଅନୁଷ୍ଠାନମାନଙ୍କର ଏକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଟେ ।”
• ଉସୀଙ୍କ ମତରେ, ‘ସମ୍ବିଧାନ ହେଉଛି ନୀତିମାନଙ୍କର ସମାହାର, ଯାହାଦ୍ୱାରା ସରକାରଙ୍କର କ୍ଷମତା, ନାଗରିକମାନଙ୍କର ଅଧିକାର ଏବଂ ସରକାର ଓ ନାଗରିକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସଂପର୍କର ସମନ୍ୱୟ ହୋଇଥାଏ।’’

୨। ସଂକୀର୍ଣ୍ଣ ଅର୍ଥରେ ସମ୍ବିଧାନ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝାଏ ?
Answer:

• ସଂକୀର୍ଣ୍ଣ ଅର୍ଥରେ ସମ୍ବିଧାନ କହିଲେ ଲିଖ୍ ସମ୍ବିଧାନକୁ ବୁଝାଏ।
• ଏଥିରେ ସରକାରର କ୍ଷମତା, ସଂଗଠନ, ଜନସାଧାରଣ ଏବଂ ସରକାର ମଧ୍ୟରେ ସଂପର୍କ ତଥା ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ଅଧିକାର, କର୍ଭବ୍ୟ ଲିପିବଦ୍ଧ ହୋଇଥାଏ।

୩। ଆମ ଦେଶର ସମ୍ବିଧାନ ଲିଖିତ ହେଲେହେଁ ଏଥୁରେ ଆଲିଖତ ଜିନିଷ ମଧ୍ଯ ଅଛି – ସଦୃଷ୍ଟାନ୍ତ ବୁଝାଅ।
Answer:

• ଆମ ଦେଶର ସମ୍ବିଧାନରେ ଅନେକ ପ୍ରଥା, ପରମ୍ପରା, ଆଚରଣ ଓ ସାମାଜିକ ଚଳଣି ପରି ଅନେକ ଅଲିଖ୍ତ ଜିନିଷ ଅଛି, ଯାହା ସମ୍ବିଧାନର ମୁଖ୍ୟ ଅଂଶ।
• କଥା ସମ୍ବିଧାନରେ ଉଲ୍ଲେଖ ନଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଏହା ଏକ ପ୍ରଥା ତଥା ପରମ୍ପରାର ଉଦାହରଣ।

୪। ବିଶ୍ଵର ସର୍ବପ୍ରାଚୀନ ଲିଖ୍ ସମ୍ବିଧାନ କିଏ ? ବିଶ୍ୱର ସର୍ବବୃହତ୍ ସମ୍ବିଧାନ କିଏ ?
Answer:

• ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାର ସମ୍ବିଧାନ ବିଶ୍ଵର ସର୍ବପ୍ରାଚୀନ ଲିଖ୍ ସମ୍ବିଧାନ ଅଟେ।
• ଯୁଗୋସ୍ଲୋଭିଆର ସମ୍ବିଧାନ ବିଶ୍ଵର ସର୍ବବୃହତ୍ ସମ୍ବିଧାନ ଅଟେ।

୫। ବ୍ରିଟିଶ୍ ସାମ୍ବିଧାନିକ ଦଲିଲ୍‌ରୂପେ କେଉଁଗୁଡ଼ିକୁ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଏ ?
Answer:

• ୧୨୧୫ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ମାଗ୍ନାକାର୍ଟ,
• ୧୬୨୮ ଖ୍ରୀ.ଅ.ର ପିଟିସନ୍ ଅଫ୍ ରାଇଟସ୍ ଏବଂ
• ୧୯୧୧ ଖ୍ରୀ.ଅ.ର ପାର୍ଲିଆମେଣ୍ଟାରୀ ଆକ୍ଟକୁ ବ୍ରିଟିଶ୍ ସାମ୍ବିଧାନିକ ଦଲିଲ୍ ରୂପେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଏ।

୬। ଅନମନୀୟ ସମ୍ବିଧାନ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ଉଦାହରଣ ସହ ଲେଖ।
Answer:

• ଯେଉଁ ସମ୍ବିଧାନକୁ ସହଜରେ ସଂଶୋଧନ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଇପାରେ ନାହିଁ, ତାହାକୁ ଅନମନୀୟ ସମ୍ବିଧାନ କୁହାଯାଏ।
• ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାର ସମ୍ବିଧାନ ଏକ ଅନମନୀୟ ସମ୍ବିଧାନର ଉଦାହରଣ।

୭। କେବେ କାହା ସୁପାରିଶରେ ଭାରତରେ ସମ୍ବିଧାନ ପ୍ରଣୟନ ସଭା ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ? ଆମ ଦେଶରେ କେବେଠାରୁ ସମ୍ବିଧାନ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଲା ?
Answer:

• ୧୯୪୬ ମସିହାରେ କ୍ୟାବିନେଟ୍ ମିଶନର ସୁପାରିଶ ଅନୁଯାୟୀ ଭାରତର ଲୋକ ପ୍ରତିନିଧୁମାନଙ୍କୁ ନୋଇ ଏକ ସମ୍ବିଧାନ ପ୍ରଣୟନ ସଭା ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା।
• ୧୯୫୦ ମସିହା ଜାନୁୟାରୀ ୨୬ ତାରିଖରୁ ଆମ ଦେଶରେ ସମ୍ବିଧାନ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଲା।

୮। ନମନୀୟ ସମ୍ବିଧାନର ଦୁଇଟି ଦୁର୍ଗୁଣ ଲେଖ ।
Answer:

• ନମନୀୟ ସମ୍ବିଧାନ ପରିବର୍ତ୍ତନଶୀଳ ହୋଇଥ‌ିବାରୁ ଦେଶରେ ଶାସନକ୍ଷେତ୍ରରେ ଅସ୍ଥିରତା ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ।
• ଏହା ଶାସକଗୋଷ୍ଠୀଙ୍କ ମନମୁଖୀ ଶାସନକୁ ପ୍ରଶୟ ଦେଇଥାଏ।

ଅତିସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

୧। ଗୋଟିଏ ସ୍ଵାଧୀନ ରାଷ୍ଟ୍ରର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଆଇନ କିଏ ?
Answer:
ସମ୍ବିଧାନ ଗୋଟିଏ ସ୍ଵାଧୀନ ରାଷ୍ଟ୍ରର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଆଇନ ଅଟେ।

୨। ସମ୍ବିଧାନ ସମ୍ପର୍କରେ ଫାଇନର କ’ଣ ମତ ଦିଅନ୍ତି ?
Answer:
ଫାଇନରଙ୍କ ମତରେ, ସମ୍ବିଧାନ ମୌଳିକ ରାଜନୈତିକ ଅନୁଷ୍ଠାନମାନଙ୍କର ଏକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଟେ।

୩। ସମ୍ବିଧାନ ସମ୍ପର୍କରେ ଉଲସିଙ୍କ କ’ଣ ମତ ଦିଅନ୍ତି ?
Answer:
ଉଲସିଙ୍କ ମତରେ, ସମ୍ବିଧାନ ହେଉଛି ନୀତିମାନଙ୍କର ସମାହାର ଯାହାଦ୍ୱାରା ସରକାରଙ୍କର କ୍ଷମତା ନାଗରିକମାନଙ୍କର ଅଧିକାର ଏବଂ ସରକାର-ନାଗରିକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କର ସମନ୍ଵୟ ହୋଇଥାଏ ।

୪। ଲିଖିତ ସମ୍ବିଧାନ ଥ‌ିବା ଗୋଟିଏ ଦେଶର ନାମ ଲେଖ।
Answer:
ଲିଖିତ ସମ୍ବିଧାନ ଥ‌ିବା ଗୋଟିଏ ଦେଶ ହେଉଛି ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା।

୫। ଲିଖିତ ସମ୍ବିଧାନ ସମ୍ପର୍କରେ ଗାରନର କ’ଣ ମତ ଦିଅନ୍ତି ?
Answer:
ଗାରନରଙ୍କ ମତରେ, ଲିଖିତ ସମ୍ବିଧାନ ଏକ ସୁଚିନ୍ତିତ ଯୋଜନା ଯାହାକି ଯତ୍ନ ସହକାରେ ସମ୍ବିଧାନ ପ୍ରଣୟନ ସଭା କିମ୍ବା କୌଣସି କ୍ଷମତାପ୍ରାପ୍ତ ସଭାଦ୍ଵାରା ପ୍ରଣୟନ ଓ ଅନୁମୋଦନ ଲାଭ କରିଥାଏ।

୬। କେଉଁ ସମ୍ବିଧାନକୁ ଆଇନଜୀବୀମାନଙ୍କର ଭୂସ୍ୱର୍ଗ (Lawyer’s Paradise) କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଲିଖିତ ସମ୍ବିଧାନକୁ ଆଇନଜୀବୀମାନଙ୍କର ଭୂସ୍ବର୍ଗ (Lawyer’s Paradise) କୁହାଯାଏ।

୭। ବର୍ତ୍ତମାନ କେଉଁ ଦେଶର ସମ୍ବିଧାନ ବିଶ୍ଵର ସର୍ବବୃହତ୍ ସମ୍ବିଧାନ ?
Answer:
ବର୍ତ୍ତମାନ ଯୁଗୋସ୍ଲୋଭିଆର ସମ୍ବିଧାନ ବିଶ୍ଵର ସର୍ବବୃହତ୍ ସମ୍ବିଧାନ ଅଟେ।

୮। କେଉଁ ମସିହାରେ ଓ କାହାର ସୁପାରିସ ଅନୁସାରେ ଭାରତର ସମ୍ବିଧାନ ପ୍ରଣୟନ ସଭା ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
୧୯୪୬ ମସିହାରେ କ୍ୟାବିନେଟ ମିଶନର ସୁପାରିସ ଅନୁସାରେ ଭାରତରେ ସମ୍ବିଧାନ ପ୍ରଣୟନ ସଭା ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା।

୯। ବିଶ୍ୱର ସର୍ବପ୍ରାଚୀନ ଲିଖିତ ସମ୍ବିଧାନ କେଉଁ ଦେଶର ? ଏହା କେଉଁ ମସିହାରୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇ ଆସୁଛି ?
Answer:
ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାର ସମ୍ବିଧାନ ବିଶ୍ଵର ସର୍ବପ୍ରାଚୀନ ଲିଖିତ ସମ୍ବିଧାନ ଓ ଏହା ୧୭୮୯ ମସିହାରୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇଆସୁଛି।

୧୦। ସମ୍ବିଧାନର ସଂଶୋଧନ ପ୍ରଣାଳୀ ଅନୁସାରେ ସମ୍ବିଧାନକୁ କେତୋଟି ଶ୍ରେଣୀରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଏ ?
Answer:
ସମ୍ବିଧାନର ସଂଶୋଧନ ପ୍ରଣାଳୀ ଅନୁସାରେ ସମ୍ବିଧାନକୁ ଦୁଇଟି ଶ୍ରେଣୀରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଏ।

Objective Type Questions With Answers
ବସ୍ତୁନଷ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

ଉପଯୁକ୍ତ ଶବ୍ଦ ବା ସଂଖ୍ୟାଦ୍ଵାରା ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର।

୧। ପୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାର ସମ୍ବିଧାନ_______________ ଥର ସଂଶୋଧ ହୋଇଛି।
Answer:
୨୬

୨। କୌଣସି ଦେଶର ସମ୍ବିଧାନ ____________ ହେଲେ ସମୟ ସହିତ ପାଦ ମିଳାଇ ଚାଲିବାରେ କୌଣସି ଅସୁବିଧା ହୁଏ ନାହିଁ ।
Answer:
ନମନୀୟ

୩। ____________ ସଭା ସାଧାରଣତଃ ସମ୍ବିଧାନକୁ ସଂଶୋଧନ କରିଥାଏ।
Answer:
ବ୍ୟବସ୍ଥାପକ

୪। ସଂଘୀୟ ରାଷ୍ଟ୍ର ପାଇଁ ____________ ସମ୍ବିଧାନ ଉପଯୋଗୀ ନୁହେଁ।
Answer:
ନମନୀୟ

୫ । ____________________ ସମ୍ବିଧାନର ସଂଶୋଧନ ପ୍ରଣାଳୀ କଷ୍ଟସାଧ୍ୟ।
Answer:
ଅନମନୀୟ

୬। ଭାରତର ଲିଖିତ ସମ୍ବିଧାନ _____________ ମସିହାରୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇଆସୁଛି।
Answer:
୧୯୫୦

୭ । ସଂକୀର୍ଣ୍ଣ ଅର୍ଥରେ ସମ୍ବିଧାନ କହିଲେ ___________ ସମ୍ବିଧାନକୁ ବୁଝାଏ।
Answer:
ଲିଖିତ।

Odisha State Board BSE Odisha 10th Class Odia Solutions Chapter 11 ମାତୃଭାଷା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 10 Odia Solutions Chapter 11 ମାତୃଭାଷା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା

ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକସ୍ଥ ପ୍ରଶ୍ନାବଳୀର ଉତ୍ତର

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂ ଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question ୧ ।
ଦୁଃ + ଭାଗ୍ୟ = ଦୁର୍ଭାଗ୍ୟ ।
ଏହିପରି ‘ଦୁଃ’ ଉପସର୍ଗ ଲଗାଇ ଆଉ ଚାରୋଟି ଶବ୍ଦ ଲେଖ ।
Answer:
ଦୁଃ + ଚିନ୍ତ୍ରା = ଦୁଶ୍ଚିନ୍ତ୍ରୀ
ଦୁଃ + ଛେଦ୍ୟ = ଦୁଃଶ୍ଵେଦ୍ୟ
ଦୁଃ + ସମୟ = ଦୁଃସମୟ
ଦୁଃ + ଭାବନା = ଦୁର୍ଭାବନା
ଦୁଃ + ସହ = ଦୁଃସହ
ଦୁଃ + ଯୋଗ = ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଗ

Question ୨।
‘ଅନ୍ତବସ୍ତ୍ର’ପରି ଆଉ ଚାରୋଟି ଯୋଡ଼ାଶବ୍ଦ ପଠିତ ବିଷୟରୁ ଚୟନ କର ।
Answer:
‘ବିଦ୍ୟାବୁଦ୍ଧି’, ‘ରଙ୍ଗରୂପ’, ‘ଘରଦ୍ଵାର’, ‘ହାଣ୍ଡିମାଠିଆ’, ରାସ୍ତାଘାଟ, କାନ୍ଥବାଡ଼

Question ୩ ।
ଯେପରି ‘ମନସ୍’ ଶବ୍ଦରେ ‘ଇକ’ ପ୍ରତ୍ୟୟ ଲାଗି ମାନସିକ ହୋଇଛି ସେହିପରି ଆଉ ଚାରୋଟି ‘ଇକ’ ପ୍ରତ୍ୟୟ ଯୁକ୍ତ ଶବ୍ଦ ଲେଖ ।
Answer:
‘ଗଣିତ’ ଶବ୍ଦରେ ‘ଇକ’ ପ୍ରତ୍ୟୟ ଲାଗି ‘ଗାଣିତିକ’ ହୁଏ ।
‘ଦିନ’ ଶବ୍ଦରେ ‘ଇକ’ ପ୍ରତ୍ୟୟ ଲାଗି ‘ଦୈନିକ’ ହୁଏ ।
‘ରାଜସ୍’ ଶବ୍ଦରେ ‘ଇକ’ ପ୍ରତ୍ୟୟ ଲାଗି ‘ରାଜସିକ’ ହୁଏ ।
‘ବାଚ୍’ ଶବ୍ଦରେ ‘ଇକ’ ପ୍ରତ୍ୟୟ ଲାଗି ‘ବାଚିକ’ ହୁଏ ।

Question ୪।
ସନ୍ଧିବିଚ୍ଛେଦ କର ।
ସର୍ବୋତ୍କୃଷ୍ଟ, ନିରଳସ, ନିରବଚ୍ଛିନ୍ନ, ନିଶ୍ଚୟ, ଉନ୍ମୋଚନ
Answer:
ସର୍ବୋତ୍କୃଷ୍ଟ = ସର୍ବ + ଉତ୍କୃଷ୍ଟ
ନିରଳସ = ନିଃ + ଅଳସ
ନିରବଚ୍ଛିନ୍ନ = ନିଃ + ଅବଚ୍ଛିନ୍ନ
ବିଶ୍ଵଯୁ = ନିଃ + ଚୟ
ଉନ୍ନୋଚନ = ଉତ୍ + ମୋଚନ

Question ୫।
ବିପରୀତାର୍ଥବୋଧକ ଶବ୍ଦ ଲେଖ ।
ଜ୍ଞାନୀ, ଆମଦାନି, ସନ୍ଦେହ, ଆରମ୍ଭ, ସୁଯୋଗ, ଆଦର୍ଶ

ଶବ୍ଦ	ବିପର।ତ।ର୍ଥ ବୋଧକ ଶବ୍ଦ
ଜ୍ଞାନା	ଅଜ୍ଞାନ
ଆମଦାନି	ରପ୍ତାନି
ସନ୍ଦେହ	ନିଃସନ୍ଦେହ
ଆରମ୍ଭ	ଶେଷ
ସୁଯୋଗ	ଦୁର୍ଯୋଗ
ଆଦର୍ଶ	ଅନାଦର୍ଶ

Question ୬ ।
‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ ଯୋଗ କର ।

ଗଣତନ୍ତ୍ର	ମାତୃଭାଷା
ହିବ୍ର	ଗାନ୍ଧିଜା
ମାତୃଭୂମି	ପୁରା
ଅଦୃଶ୍ୟଦ୍ରଷ୍ଠା	ଇଜ୍ ରାଇଲ
ସଂସୃତିକେନ୍ଦ୍ର	ଟେକ୍ ନିକାଲ ଇଡ଼ିୟମ
କୃଷି	ଆଞ୍ଚଳିକ

Question ୭।
ପ୍ରଦତ୍ତ ଉତ୍ତରଗୁଡ଼ିକରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(କ) ଅନ୍ନଦାଶଙ୍କରଙ୍କର ମାତୃଭାଷା ଥ୍ ଲା ………………………. । ( ଓଡ଼ିଆ, ବଙ୍ଗଳା, ଇଂରାଜୀ, ହିନ୍ଦୀ)
Answer:
ବଙ୍ଗଳା

(ଖ) ଇଜ୍‌ରାଇଲ ସହତ ……………….. ଭାଷା ସମ୍ପର୍କିତା
(ହିନ୍ଦୀ, ଇଂରାଜୀ, ହିବ୍ର, ଆରବା)
Answer:
ହିବ୍ର,

(ଗ) …………………………… ସ୍ଵଭାବ କବି ଅଟନ୍ତି ।
(ମଧୁସୂଦନ ରାଓ, ମାୟାଧର ମାନସିଂହ, ଗଙ୍ଗାଧର ମେହେର, ଉପେନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜ)
Answer:
ଗଙ୍ଗାଧର ମେହେର

କ୍ଷୁଦ୍ର ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question ୮ ।
ଜନତାର ପ୍ରଥମ ପ୍ରୟୋଜନ କ’ଣ ?
Answer:
ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଗୋଲୋକବିହାରୀ ଧଳ, ‘ମାତୃଭାଷା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ମତରେ ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷା ହେଉଛି ଜନତାର ପ୍ରଥମ ପ୍ରୟୋଜନ ।

Question ୯ ।
ଦେଶଭକ୍ତ ବୋଲି କାହାକୁ କୁହାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ ?
Answer:
ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଗୋଲୋକବିହାରୀ ଧଳ ‘ମାତୃଭାଷା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ମତରେ ଯେଉଁ ଲୋକର ମାତୃଭାଷା’ପ୍ରତି ମମତା ନାହିଁ, ତାହାକୁ କେବେ ଦେଶଭକ୍ତ ବୋଲି କୁହାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ ।

Question ୧୦ ।
ଗଣତନ୍ତ୍ରର ମୂଳମନ୍ତ୍ର କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ?
Answer:
ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଗୋଲୋକବିହାରୀ ଧଳ ‘ମାତୃଭାଷା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ମତରେ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ମୂଳମନ୍ତ୍ର ହେଉଛି ଶିକ୍ଷା, କାରଣ ଲୋକେ ଉପଯୁକ୍ତ ଶିକ୍ଷା ନ ପାଇବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଗଣତନ୍ତ୍ର ସଫଳ ହୋଇପାରେ ନାହିଁ ।

Question ୧୧।
ସମୂହ ଜନତା ଅଳ୍ପସମୟ ମଧ୍ୟରେ କିପରି ଶିକ୍ଷିତ ହୋଇପାରିବେ ?
Answer:
ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଗୋଲୋକବିହାରୀ ଧଳ ‘ମାତୃଭାଷା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ମତରେ ସମୂହ-ଜନତା ଅଳ୍ପସମୟ ମଧ୍ୟରେ ମାତୃଭାଷା ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷିତ ହୋଇପାରିବେ । ମାତୃଭାଷା ହିଁ ଜନତାଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷିତ କରିବାପାଇଁ ସର୍ବୋତ୍କୃଷ୍ଟ ମାଧ୍ୟମ ।

Question ୧୨ ।
ବିଦେଶୀ ଭାଷା ଲୋକମାନଙ୍କ ଭିତରେ ସହଜରେ ପ୍ରସାରିତ ନ ହେବାର କାରଣ କ’ଣ ?
Answer:
ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଗୋଲୋକବିହାରୀ ଧଳ ‘ମାତୃଭାଷା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ବିଦେଶୀ ଭାଷା ଲୋକମାନଙ୍କ ଭିତରେ ସହଜରେ ପ୍ରସାରିତ ନ ହେବାର କାରଣ ହେଉଛି ବିଦେଶୀ ଭାଷା ପାଇଁ ଅଧ୍ଵ ମାନସିକ ପରିଶ୍ରମ କରିବାକୁ ହୋଇଥାଏ । ମାତୃଭାଷା ପାଇଁ ମନ ଭିତରେ ଯେପରି ଭୂର୍ଭି ହୁଏ, ବିଦେଶୀ ଭାଷା ପାଇଁ ମନ ଭିତରେ ସେପରି ଭାବ ରହିନଥାଏ । ବିଦେଶୀ ଭାଷାକୁ ବାସ୍ତବ ଜୀବନରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇନଥାଏ ।

Question ୧୩ ।
କେଉଁ ଅପ୍ରାକୃତିକ ପାଚେରିକୁ ଭାଙ୍ଗିବାପାଇଁ ଗାନ୍ଧିଜୀ ପ୍ରଥମେ ପ୍ରୟାସ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଗୋଲୋକବିହାରୀ ଧଳ ‘ମାତୃଭାଷା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ମତରେ ଆମ ଦେଶର ଲୋକେ ଇଂରାଜୀ ପାରଙ୍ଗମ ଓ ଇଂରାଜୀ ଅପାରଗ ଭାବରେ ଦୁଇଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଛନ୍ତି ।ଏହି ପାଠୁଆ ଓ ଅପାଠୁଆ ଭିତରେ ରହିଛି ଅଦୃଶ୍ୟ ପାଚେରି । ଏହି ଅପ୍ରାକୃତିକ ପାଚେରିକୁ ଭାଙ୍ଗିବାପାଇଁ ଗାନ୍ଧିଜୀ ପ୍ରଥମେ ପ୍ରୟାସ କରିଥିଲେ ।

Question ୧୪ ।
କୃଷି ବିଷୟକ ଶିକ୍ଷା ମାତୃଭାଷାରେ ହେଲେ କି ସୁଫଳ ହୁଅନ୍ତା ?
Answer:
ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଗୋଲୋକବିହାରୀ ଧଳ ‘ମାତୃଭାଷା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ମତରେ କୃଷି ବିଷୟକ ଶିକ୍ଷା ମାତୃଭାଷାରେ ହେଲେ, ଦେଶରେ ଇଂରାଜୀ ଅନଭିଜ୍ଞ ଅଥଚ ଭଲ ଭଲ ଅଭିଜ୍ଞ କୃଷକମାନେ କୃଷି କଲେଜରେ ସାମୟିକ ଶିକ୍ଷା ନେଇପାରିଥା’ନ୍ତେ ଏବଂ କୃଷି ଛାତ୍ରମାନେ ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ ସରଳ ପୁସ୍ତକମାନ ସହଜରେ ଲେଖୁପାରିଥା’ନ୍ତେ ।

Question ୧୫ ।
ମାତୃଭାଷା ସମ୍ପର୍କରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଓ ରବୀନ୍ଦ୍ରନାଥଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ କିପରି ଥିଲା ?
Answer:
ପ୍ରାବକ୍ଷିକ ଗୋଲୋକବିହାରା ଧଳ ‘ମାତୃଭାଷା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ବିଚାରରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଓ ରବୀନ୍ଦ୍ରନାଥ ମାତୃଭାଷା ସମ୍ପର୍କରେ ଯାହା କହୁଥିଲେ, ସେମାନେ କେବଳ ଜାତୀୟତା ସ୍ରୋତରେ ଭାସିଯାଇ ସେପରି କହୁନଥିଲେ, ବରଂ ସେମାନଙ୍କର ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ଥିଲା ଖୁବ୍ ବାସ୍ତବ ।

Question ୧୬ ।
ରୁଷ୍ ସରକାର ପ୍ରତ୍ୟେକ ସୋଭିଏଟ୍‌ରେ ଲୋକମାନଙ୍କୁ କେଉଁ ଅଧିକାର ଦେଇଛନ୍ତି ?
Answer:
ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଗୋଲୋକବିହାରୀ ଧଳ ‘ମାତୃଭାଷା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ରୁଷ୍ ସରକାର ପ୍ରତ୍ୟେକ ସୋଭିଏଟ୍‌ରେ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କର ମାତୃଭାଷାରେ ଶିକ୍ଷା ଓ ଶାସନ ଚଳାଇବାର ଅଧିକାର ଦେଇଛନ୍ତି ।

Question ୧୭ ।
ଗାଁ ଗହଳରେ ଇଂରେଜୀ ପଢୁଆ ବି.ଡ଼ି.ଓ. ଏବଂ ପଞ୍ଚାୟତ ଇଞ୍ଜିନିୟରଙ୍କ ଉଦାହରଣ ଦେଇ ଲେଖକ କି
Answer:
ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଗୋଲୋକବିହାରୀ ଧଳ ‘ମାତୃଭାଷା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ଗାଁ ଦୟନୀୟ ପରିସ୍ଥିତି ସମ୍ପର୍କରେ କହିଛନ୍ତି । କାରଣ ବି.ଡ଼ି.ଓ ଓ ପଞ୍ଚାୟତ ଇଞ୍ଜିନିୟର ଇଂରାଜୀରେ କଥାବାର୍ତ୍ତା ହେଉଥିଲାବେଳେ,

Question ୧୮ ।
କେଉଁ ଘଟଣାପାଇଁ ସ୍କଟଲାଣ୍ଡରେ ମାସ ମାସ ଧରି ଆନ୍ଦୋଳନ ଚାଲିଥିଲା ?
Answer:
ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଗୋଲୋକବିହାରୀ ଧଳ ‘ମାତୃଭାଷା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ଲଣ୍ଡନରେ ଗୋଟିଏ ଷ୍ଟ୍ରିଟ୍ ଅଛି, ଯାହାର ନାଁ ହେଉଛି ‘Conduit Street’ । ବି.ବି.ସି. ସମ୍ବାଦ ପ୍ରଚାରବେଳେ ସେହି ଷ୍ଟ୍ରୀଟ୍‌ର ନାଁକୁ

Question ୧୯ ।
କେଉଁମାନଙ୍କୁ ‘ରିଙ୍ଗ୍ ଲିଡ଼ର’ କୁହାଯାଉଥିଲା ?
Answer:
ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଗୋଲୋକବିହାରୀ ଧଳ ‘ମାତୃଭାଷା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ଫକୀରମୋହନ ସେନାପତିଙ୍କ ପରି ଯେଉଁମାନେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ଉନ୍ନତି କଥା ଚିନ୍ତା କରୁଥିଲେ, ସେମାନଙ୍କୁ ‘ରିଙ୍ଗ୍ ଲିଡ଼ର’ ବୋଲି କୁହାଯାଉଥିଲା।

Question ୨୦ ।
ଶାସିତଙ୍କୁ ଶାସକଙ୍କଠାରୁ କିଏ ଦୂରେଇ ରଖୁଛି ବୋଲି ଲେଖକ କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଗୋଲୋକବିହାରୀ ଧଳ ‘ମାତୃଭାଷା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ଶାସିତଙ୍କୁ ଶାସକଙ୍କଠାରୁ ଇଂରେଜୀ ଭାଷା ଦୂରେଇ ରଖୁଛି ବୋଲି ଲେଖକ କହିଛନ୍ତି ।

ସପ୍ରସଙ୍ଗ ସରଳାର୍ଥ

Question ୨୧ ।
‘ମାତୃଭାଷାରେ ମନୁଷ୍ୟର ଯେଉଁ ଭୂର୍ଭି ହୁଏ, ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଦ୍ଵିତୀୟ ଭାଷାରେ ତା’ ହୁଏ ନାହିଁ ।’’
Answer:
ମାତୃଭାଷାରେ …………………………. ତା’ ହୁଏ ନାହିଁ ।

ଉଦ୍ଧୃତାଂଶଟି ପ୍ରଖ୍ୟାତ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ, ପ୍ରବୀଣ ଅନୁବାଦକ, ସଫଳ ଭ୍ରମଣକାହାଣୀ ଲେଖକ ଓ ପ୍ରମୁଖ ଭାଷାବିଜ୍ଞାନୀ ପ୍ରଫେସର ଗୋଲୋକବିହାରୀ ଧଳଙ୍କ ରଚିତ ‘ଓଡ଼ିଆ କେବେ’ପୁସ୍ତକରୁ ସଂଗୃହୀତ ‘ମାତୃଭାଷା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା’ଶ୍ରୀର୍ଷକ ପ୍ରବନ୍ଧରୁ ଆନୀତ । ଏଠାରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଜନଜାବନରେ ମାତୃଭାଷାର ସ୍ୱତଃସ୍ପର୍ତ୍ତତା ଉପରେ ଆଲେ।କପାତ କରିଛନ୍ତି।

ଗାନ୍ଧିଜୀ ବ୍ୟକ୍ତି ଜୀବନରେ ମାତୃଭାଷାକୁ ମାତୃସ୍ତନ୍ୟ ସହ ତୁଳନା କରିଛନ୍ତି । ମାତୃଗର୍ଭରୁ ଜନ୍ମହେବା ପରଠାରୁ ବିଦ୍ୟାଳୟକୁ ଯିବାପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସେ କେବଳ ମାତୃଭାଷା ହିଁ ଶୁଣିବାକୁ ପାଏ ଓ ଭାବ ଆଦାନ ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ । ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଦ୍ଵିତୀୟ ଭାଷା ଶିକ୍ଷା କଲା ପରେ ମଧ୍ୟ ମାତୃଭାଷା ତା’ପାଇଁ ସହଜ ଓ ସରଳ ବିବେଚିତ ହୋଇଥାଏ । ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ମତରେ ଇଂରାଜୀ ଭାଷାକୁ ଆମେ ଦେଢ଼ଶହ ବର୍ଷ ଧରି ଚଳାଇ ଆସିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଶତକଡ଼ା ଦେଢ଼ ଜଣ ଲୋକ ଇଂରାଜୀ ଶିଖ୍ ପାରିନାହାନ୍ତି । ବିଦେଶୀ ଭାଷା ଅପେକ୍ଷା ମାତୃଭାଷାରେ ସବୁକାମ ସହଜ ଓ ସୁବିଧାରେ କରାଯାଇପାରେ । ଶହେ ପୃଷ୍ଠାରେ ମାତୃଭାଷା ପଢ଼ିବାକୁ ଆମକୁ ଯେତିକି ସମୟ ଲାଗେ ସେହି ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ସେତିକି ପୃଷ୍ଠା ଇଂରାଜୀ ପଢ଼ିବା କଦାପି ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ ।

ମାତୃଭାଷାରେ କହିବା ଏବଂ ଶୁଣିବାପାଇଁ ଆମେ ସହଜ ବୋଧକରୁ । ସେ ଭାଷା ସ୍ୱତଃସ୍ଫୁର୍ତ୍ତ ଭାବେ ଆମକୁ ଆକର୍ଷିତ କରିଥାଏ । ଜ୍ଞାନ ସହଜରେ ପ୍ରସାରିତ ହେବାପାଇଁ ମାତୃଭାଷା ହିଁ ପ୍ରକୃଷ୍ଟ ମାଧ୍ୟମ । ସମୂହ ଜନତାକୁ ଶିକ୍ଷିତ କରାଇବାପାଇଁ ମାତୃଭାଷା ହିଁ ସର୍ବୋତ୍କୃଷ୍ଟ ମାଧ୍ୟମ । ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ବିଶିଷ୍ଟ ଲେଖକ ଅନ୍ନଦାଶଙ୍କର ରାୟଙ୍କ ଉଦାହରଣ ଉପସ୍ଥାପନ କରିଛନ୍ତି । ଓଡ଼ିଶାରେ ବାଲ୍ୟ, କୈଶୋର ଓ ଯୌବନ କାଟି ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ଖାତି ଅର୍ଜନ କଲାପରେ ମଧ୍ୟ ସେ ଶେଷରେ ମାତୃଭାଷା ବଙ୍ଗଳାରେ ଲେଖାଲେଖି କଲେ । ମାତୃଭାଷା ମାଧ୍ୟମର ସ୍ବତଃସ୍ଫୁର୍ଭତା ସମ୍ପର୍କରେ ତାଙ୍କ ସ୍ଵୀକାରୋକ୍ତି ପ୍ରଣିଧାନଯୋଗ୍ୟ ।

Question ୨୨ ।
କିନ୍ତୁ ଆମ ଦେଶର ଜ୍ଞାନ ଭଣ୍ଡାରଟା ଇଂରେଜୀରେ ଥ‌ିବାରୁ କୋଟି କୋଟି ଜନତା ଆଖ୍ ଥାଉଁ ଥାଉଁ ଅନ୍ଧ ।
Answer:
କିନ୍ତୁ ଆମ ଦେଶରେ ……………….. …… ଥାଉଁ ଥାଉଁ ଅନ୍ଧ।
ପ୍ରୋକ୍ତ ଗଦ୍ୟାଶଟି ପ୍ରଖ୍ୟାତ ଶିକ୍ଷାବିତ୍ ପ୍ରଫେସର ଗୋଲୋକବିହାରୀ ଧଳଙ୍କ ରଚିତ ‘ଓଡ଼ିଆ କେବେ’ ପୁସ୍ତକରୁ ଗୃହୀତ ‘ମାତୃଭାଷା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା’ ଶୀର୍ଷକ ପ୍ରବନ୍ଧରୁ ଉଦ୍ଧୃତ । ଏଠାରେ ଲେଖକ ମାତୃଭାଷା ଓ ଇଂରାଜୀ ଭାଷା ମଧ୍ୟରେ ଏକ ତୁଳନାତ୍ମକ ତଥ୍ୟ ଉପସ୍ଥାପନ କରି ବହୁ ଆବଶ୍ୟକ ଜ୍ଞାନପ୍ରଦାନକାରୀ ପୁସ୍ତକ ମାତୃଭାଷାରେ ରଚିତ ହୋଇନଥିବାରୁ ଦୁଃଖ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି ।

ସମୂହ ଜନତାକୁ ଶିକ୍ଷିତ କରାଇବାପାଇଁ ମାତୃଭାଷା ଭିନ୍ନ ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଭାଷା ଫଳପ୍ରଦ ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ । କାରଣ କେବଳ ମାତୃଭାଷାରେ ହିଁ ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କୁ ସହଜ ଓ ସରଳ ଭାବେ ବୁଝାଇ ଦିଆଯାଇପାରେ । ବିଲାତ ପରି ଦେଶରେ ସାଧାରଣ ପଶୁପାଳନଠାରୁ ଉଡାଜାହାଜ ଉଡ଼ାଇବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସମସ୍ତ ଜ୍ଞିନକୁ ସରଳ ଙ୍ଗରାଜା ଭାଷାରେ ଚୁଝାଇ ଲେଖାଯାଇଥାଏ ଯାହା ପାଠ କରି ଲୋକମାନେ ଜ୍ଞାନ ଅର୍ଜନ କରିବାକୁ ଆଗ୍ରହ ପ୍ରକାଶ କରିଥାଆନ୍ତି । ଜ୍ଞାନ ସହଜରେ ଲୋକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବିସ୍ତୃତ ହୋଇଥାଏ । ମାତ୍ର ଆମ ଦେଶରେ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ଜ୍ଞାନପ୍ରଦାନକାରୀ ପୁସ୍ତକମାନ ଇଂରାଜୀରେ ପ୍ରଚଳିତ ।

ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ଭାଷାରେ ଜ୍ଞାନଭଣ୍ଡାର ରହିଯାଇଛି ଙ୍ଗରାଜା ଭାଷାରୋ ଆମ କୃଷିପ୍ରଧାନ ରାଜ୍ୟରେ କୃଷି ସମ୍ପର୍କତ ଶିକ୍ଷାଲାଭ କରୁଥ୍ ବା ଛାତ୍ରମାନେ ପରବର୍ତ୍ତା ସମୟରେ କୃଷିଯେତ୍ରରେ ପ୍ରୟେ।ଗ ନିମିତ୍ତ ଜ୍ଞାନକୁ ପ୍ରସାରଣ କରିବାକୁ ସହଜବୋଧ କରିପାରନ୍ତି ନାହିଁ । ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ମତରେ କୃଷି ବିଶ୍ଵବିଦ୍ୟାଳୟ ମାତୃଭାଷାରେ ପୁସ୍ତକ ପ୍ରଣୟନ କଲେ ସାଧାରଣ କୃଷକ ମଧ୍ୟ ତାହା ପାଠ କରି ଲବ୍ଧଜ୍ଞାନକୁ କୃଷିରେ ପ୍ରୟୋଗ କରିବାପାଇଁ ସମର୍ଥ ହୋଇପାରିବ । କେବଳ କୃଷିବିଜ୍ଞାନ ନୁହେଁ ଅନ୍ୟ ସମସ୍ତ ଜ୍ଞାନପ୍ରଦାନକାରୀ ପୁସ୍ତକମାନ ଙ୍ଗରାଜାରେ ଲିଖିତ ହୋଇଥିବାରୁ ସାଧାରଣ ବର୍ଗର ଲୋକେ ସେହି ଜ୍ଞାନ ଆହରଣ କରିପାରେ ସକ୍ଷମ ହୋଇପାରୁ ନାହାଁନ୍ତି । ସେମାନେ ଆଖ୍ ଥାଇ ମଧ୍ୟ ଅନ୍ଧ ଲୋକ ପରି ଉପଯୁକ୍ତ ମାର୍ଗଦର୍ଶନରେ ଅସମର୍ଥ ହେଉଛନ୍ତି ।

Question ୨୩ ।
ବାସ୍ତବରେ ଲୋକଙ୍କ ହାତକୁ କ୍ଷମତାଦେଇ ତାଙ୍କ ନିଜ ଭାଷାରେ ଶାସନ କାର୍ଯ୍ୟ ଚଳାଇବାପାଇଁ ସୁଯୋଗ ନଦେଲେ ସେ କ୍ଷମତାର କିଛି ଅର୍ଥ ନାହିଁ ।
Answer:
ବାସ୍ତବରେ ଲୋକଙ୍କ ହାତରେ …………………………… କିଛି ଅର୍ଥ ନାର୍ହି।
ଉଦ୍ଧୃତାଂଶଟି ପ୍ରଖ୍ୟାତ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ, ଭାଷା ବିଜ୍ଞାନୀ, ତଥା ଭ୍ରମଣକାହାଣୀ ଲେଖକ ପ୍ରଫେସର ଗୋଲୋକବିହାରୀ ଧଳଙ୍କ ରଚିତ ‘ଓଡ଼ିଆ କେବେ’ ପୁସ୍ତକରୁ ସଂଗୃହୀତ ‘ମାତୃଭାଷା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା’ ଶୀର୍ଷକ ପ୍ରବନ୍ଧରୁ ଆନୀତ । ଏଠାରେ ଲେଖକ ଗଣତନ୍ତ୍ର ଶାସନର ସଫଳତା ନିମନ୍ତେ ମାତୃଭାଷା ଶିକ୍ଷାର ମହତ୍ତ୍ବ ଉପସ୍ଥାପନ କରିଛନ୍ତି ।

ଗଣତନ୍ତ୍ରର ମୂଳମନ୍ତ୍ର ହେଲା ଶିକ୍ଷା । ପ୍ରତ୍ୟେକ ମତଦାତା ଉପଯୁକ୍ତ ଶିକ୍ଷା ନ ପାଇବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଗଣତନ୍ତ୍ର ସଫଳ ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ । ସେଥୂପାଇଁ ଗାନ୍ଧିଜୀ ମୂକ ଜନତାକୁ ତା’ର ମାତୃଭାଷାର ଅଧିକାର ଦେବାପାଇଁ ବ୍ୟାକୁଳ ଥିଲେ । ଗଣତନ୍ତ୍ର ଶାସନ ପଦ୍ଧତିରେ ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କୁ ଶାସକ ନିର୍ବାଚନ କରିବାରେ ଅଧୂକାର ଦିଆଯାଇଛି । କିନ୍ତୁ ସରକାରୀ କାଗଜପତ୍ରାଦିରେ ଇଂରାଜୀ ଭାଷା ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ବିସ୍ତାର କରିଛି । ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ବି.ଡ଼ି.ଓ. ଓ ପଞ୍ଚାୟତରେ କାର୍ଯ୍ୟରତ ଇଞ୍ଜିନିୟରମାନେ ଇଂରାଜୀରେ କଥାବାର୍ତ୍ତା କରୁଥିଲାବେଳେ ସାଧାରଣ ଲୋକ କିଛି ବୁଝିପାରନ୍ତି ନାହିଁ । ଇଂରାଜୀ ଅନଭିଜ୍ଞ ସରପଞ୍ଚ ନୀରବରେ ମୁଣ୍ଡ ଟୁଙ୍ଗାରିବା ଛଡ଼ା ଆଉ କିଛି ଜାଣିପାରନ୍ତି ନାହିଁ । ଇଂରେଜ ଶାସକମାନେ ତାଙ୍କ ପ୍ରତାପ ବଳରେ ଜନତାକୁ ଦୂରରେ ରଖୁଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ଦେଶୀ ସରକାର ଇଂରାଜୀ

ବଳରେ ସାଧାରଣ ଜନତାକୁ ନିଜଠାରୁ ଦୂରରେ ରଖୁଛନ୍ତି । ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷ୍ ସରକାର ଲୋକମାନଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କର ମାତୃଭାଷାରେ ଶିକ୍ଷା ଓ ଶାସନ ଚଳାଇବାର ଅଧିକାର ଦେଇଛନ୍ତି । ବିଶ୍ଵର ବହୁ ରାଷ୍ଟ୍ର ମାତୃଭାଷା ମାଧ୍ୟମରେ ହିଁ ଶାସନ କାର୍ଯ୍ୟ ପରିଚାଳନା କରୁଥିଲାବେଳେ ଆମ ଦେଶରେ ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କୁ ନିଜ ଭାଷାରେ ଶାସନ ଚଳାଇବାର ସୁଯୋଗ ନ ଦେଇ କେବଳ ଶାସନ କ୍ଷମତା ଅଧିକାର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି ବୋଲି କହିବାର କୌଣସି ଯଥାର୍ଥତା ନାହିଁ । ଇଂରାଜୀ ଭାଷା ଶାସନର ମାଧ୍ୟମ ହୋଇ ରହିଥ‌ିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମାତୃଭାଷା ପ୍ରତି କାହାରି ଦୃଷ୍ଟି ଫେରିବ ନାହିଁ ବୋଲି ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଦୃଢୋକ୍ତି ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି।

Question ୨୪ ।
ବଥ ସିନା ବଥାଏ, ଆବୁ କାହାର ବଥାଏ ନାହିଁ ।
Answer:
ବଥ ସିନା ……………….. ବଥାଏ ନାହିଁ ।
ପ୍ରୋକ୍ତ ଗଦ୍ୟାଶଟି ପ୍ରଖ୍ୟାତ ଭାଷାତତ୍ତ୍ବବିତ୍, ପ୍ରବୀଣ ଶିକ୍ଷାବିତ୍ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଗୋଲୋକବିହାରୀ ଧଳଙ୍କ ରଚିତ ‘ଓଡ଼ିଆ କେବେ’ ପୁସ୍ତକରୁ ସଂଗୃହୀତ ‘ମାତୃଭାଷା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା’ ଶୀର୍ଷକ ପ୍ରବନ୍ଧରୁ ଉଦ୍ଧୃତ । ଏଠାରେ ଲେଖକ ମାତୃଭାଷାର ଉନ୍ନତି ନିମିତ୍ତ ନିଜକୁ ନିଷ୍ଠାର ସହ ଚେଷ୍ଟା କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ ବୋଲି ଦୃଢ଼ ଆହ୍ବାନ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି।

ମାତୃଭୂମି ଓ ମାତୃଭାଷା ପ୍ରତି ମମତ୍ୱବୋଧ ନଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ଅଜ୍ଞାନ ବୋଲି ସ୍ବଭାବକବି ଯାହା କହିଛନ୍ତି ତାହା ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତି ଉପଲବ୍ଧି କରିବା ଆବଶ୍ୟକ । ବ୍ୟାସକବି ଫକୀରମୋହନ ସେନାପତି ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ଉନ୍ନତି କଳ୍ପେ ବହୁ ପ୍ରଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ । ମାତୃଭାଷାର ସୁରକ୍ଷା ଓ ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ବହୁ ଜାତିପ୍ରେମୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ଚଳାଇ ଭାଷାକୁ ଜୀବନ୍ତ କରି ରଖୁ ଆସିଛନ୍ତି । ତଥାପି ଇଂରାଜୀ ଭାଷା ପ୍ରଭାବରେ ମାତୃଭାଷା ଅଦ୍ୟାବଧୂ ସରକାରୀ ଭାଷା ଭାବେ ପୂର୍ବ ପରିଚିତି ଲାଭ କରିପାରି ନାହିଁ। ଏଥ୍ ନିମିତ୍ତ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାଭାଷୀ ଜନସାଧାରଣଙ୍କୁ ନିଷ୍ଠାପର ଭାବେ ମାତୃଭାଷାର ସମ୍ମାନ ଓ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ପ୍ରତି ଯତ୍ନବାନ୍ ହେବାକୁ ପଡ଼ିବ । ଏଥ‌ିପାଇଁ ନିରଳସ, ନିରବଚ୍ଛିନ୍ନ ସାଧନାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି । ବିଦେଶୀ ଶାସନ ତଳେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ହିଁ ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ ଗତିରୋଧ ହୋଇଛି ।

ଏହା ଏକ ଆବୁ ଭାବେ ହୁଏତ ଆମକୁ କିଛି ଯନ୍ତ୍ରଣା ଦେଉନାହିଁ । ପୂଜ ଓ ବଦରକ୍ତରେ ଭରା ବଥ ହୋଇଥିଲେ ତାହା ଯନ୍ତ୍ରଣାଦାୟକ ହୋଇଥାଏ ଓ ଡାକ୍ତରଖାନାରେ ଡାକ୍ତରଙ୍କ ଅପରେସନଦ୍ୱାରା ଆରୋଗ୍ୟ କରାଯାଇପାରନ୍ତା । ମାତୃଭାଷାର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ କେଉଁ ବଙ୍ଗାଳୀ, ମରାଠୀ ବା ଅଣଓଡ଼ିଆ ଆସି ପଦକ୍ଷେପ ଗ୍ରହଣ କରିବେ ନାହିଁ । ଆଗ୍ରହ ସହକାରେ ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କୁ ହିଁ ଏଥ‌ିପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ହେବ, ସ୍ଵର ଉତ୍ତୋଳନ କରିବାକୁ ହେବ ଏବଂ ଉନ୍ନତିକଳ୍ପେ ଦୃଢ଼ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ହେବ ବୋଲି ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଆବେଗଭରା ଆହ୍ୱାନ ଜଣାଇଛନ୍ତି ।

ଦୀର୍ଘ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question ୨୫ ।
ମାତୃଭାଷା ଶିକ୍ଷା ହିଁ ଦେଶ ଓ ଜାତିର ପ୍ରଗତିର ପରିଚାୟକ – ଆଲୋଚନା କର । କିମ୍ବା, ଦେଶ ଓ ଜାତିର ବିକାଶ ନିମନ୍ତେ ମାତୃଭାଷାକୁ ଶିକ୍ଷା ଓ ଶାସନର ମାଧ୍ଯମରୂପେ ଗ୍ରହଣ କରିବା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଅପରିହାର୍ଯ୍ୟ – ଉକ୍ତିଟିର ଯଥାର୍ଥତା ପ୍ରତିପାଦନ କର ।
Answer:
ବିଶିଷ୍ଟ ଭାଷାତତ୍ତ୍ବବିତ୍, ପ୍ରବୀଣ ଅନୁବାଦକ ପ୍ରଖ୍ୟାତ ଭ୍ରମଣ କାହାଣୀ ଲେଖକ ତଥା ଭାବାତ୍ମକ ପ୍ରାବନ୍ଧିକଭାବେ ପ୍ରଫେସର ଗୋଲୋକବିହାରୀ ଧଳ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟ ଜଗତରେ ସୁପରିଚିତ । ତାଙ୍କ ସୃଷ୍ଟିସମ୍ଭାର ମଧ୍ୟରେ ‘ମଣିଷର ଭାଷା’, ‘ଓଡ଼ିଆ କେବେ’, ‘ବିଚାର ଆଲୋଚନା’ ଆଦି ପ୍ରବନ୍ଧ ପୁସ୍ତକ, ‘ଲଣ୍ଡନ ଚିଠି’, ‘ଆମେରିକା ଅନୁଭୂତି’, ‘ଗଙ୍ଗାରୁ ଗୋଦାବରୀ’ ଆଦି ଭ୍ରମଣ କାହାଣୀ, ‘ଧ୍ବନିବିଜ୍ଞାନ’ପରି ଭାଷା ବିଜ୍ଞାନ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ପୁସ୍ତକଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ସାରସ୍ବତ ପ୍ରତିଭାର ପରିଚାୟକ । ଆଲୋଚ୍ୟ ‘ମାତୃଭାଷା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା’ ଶୀର୍ଷକ ପ୍ରବନ୍ଧଟି ଲେଖକଙ୍କ ‘ଓଡ଼ିଆ କେବେ’ ପୁସ୍ତକରୁ ସଂଗୃହୀତ । ଏହି ପ୍ରବନ୍ଧରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଲୋକଶିକ୍ଷା ପାଇଁ ମାତୃଭାଷାର ଉପାଦେୟତା ତଥା ଦେଶ ଓ ଜାତିର ପ୍ରଗତିରେ ମାତୃଭାଷା ଶିକ୍ଷାର ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଛନ୍ତି ।

ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ମତରେ ଯେଉଁ ଲୋକର ମାତୃଭାଷା ପ୍ରତି ମମତା ନାହିଁ, ତାକୁ କେବେ ଦେଶଭକ୍ତ କୁହାଯାଇ ପାରେନା । ଓଡ଼ିଆ କବି ମଧ୍ଯ ମାତୃଭୂମି ପ୍ରତି ମମତ୍ୱବୋଧ ନଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ଅଜ୍ଞାନଭାବେ ଅଭିହିତ କରିଛନ୍ତି । ମାତ୍ର ଦୁଃଖର ବିଷୟ ଏହି ଯେ, ସଂପ୍ରତି ମାତୃଭାଷା ଜାଣି ନଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ହିଁ ଲୋକଚକ୍ଷୁରେ ଜ୍ଞାନୀଭାବେ ବିବେଚିତ ହେଉଛନ୍ତି । ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ଉକ୍ତିକୁ ଉଦ୍ଧାର କରି ପ୍ରାବନ୍ଧିକ କହିଛନ୍ତି ଯେ

‘‘ଗାନ୍ଧିଜୀ ମାତୃଭାଷାକୁ ମାତୃସ୍ତନ୍ୟ ପରି ମୂଲ୍ୟବାନ୍ ମନେ କରୁଥିଲେ ।’’

ମାତୃଭାଷା ଜାଣି ନଥ‌ିବା ଜ୍ଞାନୀ ଲୋକମାନଙ୍କର ମାତୃଭାଷା ପ୍ରତି ଅବହେଳା ହିଁ ଜାତି ପକ୍ଷରେ ଘୋର ଦୁର୍ଭାଗ୍ୟର କାରଣ ତଥା ଦେଶ ପ୍ରଗତିରେ ବାଧକ । ଶିକ୍ଷାକୁ ଗଣତନ୍ତ୍ର ବୋଲି କୁହାଯାଇଛି । କାରଣ ପ୍ରତ୍ୟେକ ମତଦାତା ଉପଯୁକ୍ତ ଶିକ୍ଷା ପାଇବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଗଣତନ୍ତ୍ର ସଫଳ ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ । ସମୂହ ଜନତାକୁ ଅଳ୍ପ ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ଶିକ୍ଷିତ କରିବାପାଇଁ ମାତୃଭାଷା ହିଁ ସର୍ବୋତ୍କୃଷ୍ଟ ମାଧ୍ୟମ । ଆମ ଦେଶରେ ଇଂରେଜୀ ଶିକ୍ଷା ଦେଢ଼ଶହ ବର୍ଷଧରି ଚାଲିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଶତକଡ଼ା ଦେଢ଼ଜଣ ଭାରତୀୟ ଇଂରେଜୀ ଶିଖ୍ ପାରିନାହାନ୍ତି । ଏତଦ୍‌ଭିନ୍ନ ପୃଥ‌ିବୀର ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଦେଶରେ ବିଦେଶୀ ଭାଷାରେ ସମୂହ ଶିକ୍ଷାର ଉଦାହରଣ
ଜାତି ଓ ଦେଶ ପ୍ରଗତିରେ ମାତୃଭାଷା ଶିକ୍ଷାର ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଆଲୋଚନା କରିବାକୁ ଯାଇ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ କହିଛନ୍ତି ଯେ-

‘‘ମାତୃଭାଷାରେ ମନୁଷ୍ୟର ଯେଉଁ ଭୂର୍ଭି ହୁଏ, ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଦ୍ୱିତୀୟ ଭାଷାରେ ତା’ ହୁଏ ନାହିଁ ।’’

ବାସ୍ତବିକ ମାତୃଭାଷାରେ ଯେତେ ସହଜ ଓ ସୁବିଧାରେ ମନର କଥା ପ୍ରକାଶ କରିହେବ ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଭାଷା ମାଧ୍ୟମରେ ତାହା ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ । ବିଦେଶୀ ଭାଷା ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷା ସହଜରେ ଲୋକଙ୍କ ଭିତରେ ପ୍ରସାରିତ ହୋଇପାରେ ନାହିଁ । ସ୍କୁଲ, କଲେଜର ଶିକ୍ଷା ସମାପ୍ତି ପରେ ସାଧାରଣତଃ ଲୋକମାନେ ବିଦେଶୀ ଭାଷା ବ୍ୟବହାର କରିନଥା’ନ୍ତି । ଯେଉଁ କେତେଜଣ ଇଂରେଜୀ ଜାଣିଥାଆନ୍ତି ମାତୃଭାଷା ପରି ତାକୁ କେହି ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି ନାହିଁ । ତା’ଛଡ଼ା ମାତୃଭାଷାରେ ଯେତେ ଶୀଘ୍ର ଯେତେ କାମ କରିହେବ, ବିଦେଶୀ ଭାଷାରେ ସେତେ ଶୀଘ୍ର କରିହେବ ନାହିଁ ।

ଇଂରେଜ ଶାସକମାନେ ସାଧାରଣ ଜନତାକୁ ନିଜ ପ୍ରତାପ ବଳରେ ଦୂରେଇ ରଖୁଥିଲେ । ମାତ୍ର ଦେଶୀ ସରକାର ଇଂରେଜୀ ଭାଷା ବଳରେ ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କୁ ଦୂରେଇ ରଖୁଛନ୍ତି । ଯେଉଁମାନେ ଇଂରାଜୀ ପଢ଼ିପାରୁଛନ୍ତି ବା ବୁଝିପାରୁଛନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କର ସେହି ପାରଙ୍ଗମତା ପାଇଁ ସେମାନଙ୍କ ମନରେ ଆତ୍ମ ଅଭିମାନ ରହିଛି । ପକ୍ଷାନ୍ତରେ ଯିଏ ପଢ଼ି ନ ପାରୁଛି ବା ଇଂରେଜୀ ବୁଝି ନ ପାରୁଛି, ତା’ର ସେହି ଅପାରଗତା ପାଇଁ ତା’ମନରେ ଗୋଟାଏ ହୀନମନ୍ୟତା ଭାବ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଛି । ପାଠୁଆ ଓ ଅପାଠୁଆ କରୁଛି ।

ମାତୃଭାଷା ମାଧ୍ୟମରେ କୃଷି ବିଷୟରେ ଶିକ୍ଷା ଦିଆଗଲେ କୃଷକମାନେ ଶିକ୍ଷିତ ହୋଇପାରିବେ ଏବଂ କୃଷିକ୍ଷେତ୍ରରେ ବିଦେଶୀ ଜ୍ଞାନ କୌଶଳ ପ୍ରୟୋଗ କରି ଉତ୍ପାଦନ ବୃଦ୍ଧିରେ ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିପାରିବେ । କୃଷି ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରେ ମାତୃଭାଷା ମାଧମ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କଲେ ଇଂରେଜୀ ଅନଭିଜ୍ଞ ଦାୟିତ୍ୱସମ୍ପନ୍ନ କୃଷକମାନେ ସେଠାରେ ସାମୟିକଭାବେ ଶିକ୍ଷାଲାଭ କରିପାରନ୍ତେ ଓ ଆମ କୃଷିପ୍ରଧାନ ରାଜ୍ୟର କୃଷି ପ୍ରଗତି ଆଶାନୁରୂପ ହୋଇପାରନ୍ତା । ସେହିପରି ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପ୍ରସଙ୍ଗ, ଶାସନ କାର୍ଯ୍ୟ ଓ ସ୍ବାଭିମାନ ସୁରକ୍ଷା ଦିଗରେ ମାତୃଭାଷା ମାଧମ ଶିକ୍ଷା ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ସରକାରୀ ସ୍ତରରେ ଏଥୁନିମିତ୍ତ ଦୃଢ଼ ପଦକ୍ଷେପ
ଜରୁରୀ, ଯଦ୍ବାରା ଦେଶ ଓ ଜାତି ପ୍ରଗତି ପଥରେ ଗତି କରିପାରିବ ।

Question ୨୬ ।
ମାତୃଭାଷା ପ୍ରତି ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କର ଯେଉଁ ଉଦାସୀନତା ପରିଲକ୍ଷିତ ହୁଏ, ତାହାର ଦୂରୀକରଣ କିପରି କରାଯାଇପାରିବ ଲେଖା କିମ୍ବା, ମାତୃଭାଷାର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ କ’ଣ କରାଯାଇପାରିବ ବୋଲି ପ୍ରାବନ୍ଧିକ କହିଛନ୍ତି, ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ଓଡ଼ିଆ ଗଦ୍ୟଭାଷାକୁ ନିଜସ୍ବ କଳାକୌଶଳରେ ରୁଚିକର ତଥା ସୁଖପାଠ୍ୟ କରାଇପାରିଥିବା ଯଶସ୍ବୀ ପ୍ରଫେସର ଗୋଲୋକବିହାରୀ ଧଳ ଏକାଧାରରେ ଥିଲେ ଜଣେ ପ୍ରଖ୍ୟାତ ଭାଷାବିଜ୍ଞାନୀ, ବିଶିଷ୍ଟ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ, ଦକ୍ଷ ଅନୁବାଦକ ଏବଂ ପ୍ରବୀଣ ଭ୍ରମଣ ସାହିତ୍ୟକାର । ତାଙ୍କର ସରଳ, ସାବଲୀଳ ଭାଷା ଓ ଭାବାତ୍ମକ ଶୈଳୀରେ ରଚିତ ସାରସ୍ଵତ ସୃଷ୍ଟିଗୁଡ଼ିକ ମନୋଜ୍ଞ ଓ ରସାଣିତ ।

ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ଭାଷା ବିଜ୍ଞାନ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ପୁସ୍ତକ ମଧ୍ୟରେ ‘ମଣିଷର ଭାଷା’ ଓ ‘ଧ୍ବନିବିଜ୍ଞାନ’, ‘ଭାଷାଶାସ୍ତ୍ର ପରିଚୟ’; ଭ୍ରମଣ ସାହିତ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ ‘ଲଣ୍ଡନ ଚିଠି’, ‘ଆମେରିକା ଅନୁଭୂତି’, ‘ଗଙ୍ଗାରୁ ଗୋଦାବରୀ’; ଅନୁବାଦ ସାହିତ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ ‘ଗୋଦାନ’, ‘ଗବନ’, ‘ବନ୍ଦୀ ନେହେରୁ’, ‘ବିସ୍ମୃତିର ଚିତ୍ର’ଏବଂ ପ୍ରବନ୍ଧ ସାହିତ୍ୟ ‘ଓଡ଼ିଆ କେବେ’, ‘ବିଚାର ଆଲୋଚନା’ ଆଦି ତାଙ୍କର ଅମ୍ଳାନ ସାରସ୍ଵତ ପ୍ରତିଭାର ପରିଚୟ ପ୍ରଦାନ କରେ ।ଆଲୋଚ୍ୟ ‘ମାତୃଭାଷା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା’ପ୍ରବନ୍ଧଟି ଲେଖକଙ୍କ ‘ଓଡ଼ିଆ କେବେ’ପୁସ୍ତକରୁ ସଂଗୃହୀତ । ପ୍ରବନ୍ଧଟିରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାପ୍ରୀତି ପ୍ରଚ୍ଛନ୍ନଭାବେ ପରିଦୃଷ୍ଟ । ମହାନ୍ ସ୍ବଭାବ କବି ଗଙ୍ଗାଧର ମେହେରଙ୍କ ଭାଷାରେ-

“ମାତୃଭ୍ ମି ମାତୃଭାଷାରେ ମମତା
ଯା’ହୃଦେ ଜନମି ନାହିଁ,
ତାକୁ ଯେବେ ଜ୍ଞାନା ଗଣରେ ଗଣିବା
ଅଜ୍ଞାନ ରହିବେ କାହିଁ ?”

ମାତୃଭାଷାକୁ ଅନାଦର କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କ ପ୍ରତି ଶାଣିତ ବାକ୍ୟବାଣ ପ୍ରଦାନ କରି ବହୁ ଶିକ୍ଷାବିତ୍ ଜ୍ଞାନୀ, ଗୁଣୀ, ଜାତିପ୍ରେମୀ, ମାତୃଭାଷାର ସୁରକ୍ଷା ନିମନ୍ତେ ଏକ ଜନ ଆନ୍ଦୋଳନ ଗଢ଼ି ତୋଳିବାକୁ ବହୁବାର ଆହ୍ଵାନ କରିଛନ୍ତି । ମାତୃଭାଷା ପ୍ରତି ବୀତସ୍ପୃହତାକୁ ଦେଶଦ୍ରୋହ, ଜାତିଦ୍ରୋହଭାବେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି । ଗାନ୍ଧିଜୀ ଓ ରବୀନ୍ଦ୍ରନାଥଙ୍କ ପରି ମହାମନୀଷୀମାନେ ମଧ୍ୟ ମାତୃଭାଷା ପ୍ରତି ମମତ୍ୱବୋଧ ଜାଗ୍ରତ କରିବାପାଇଁ ଉପଦେଶ ଦେଇଯାଇଛନ୍ତି । ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ମତରେ, ଇଂରାଜୀ ଶିକ୍ଷା ଶାସନର ମାଧ୍ୟମ ହୋଇ ରହିଥିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷା ପ୍ରତି କାହାରି ଦୃଷ୍ଟି ଫେରିବ ନାହିଁ ।

ସଂପ୍ରତି ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କଠାରେ ମାତୃଭାଷା ପ୍ରତି ଉଦାସୀନତା ଲକ୍ଷ୍ୟକରି ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଉଦ୍‌ବେଗ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି । ସେମାନଙ୍କ ମନରେ ମାତୃଭାଷା ପ୍ରୀତି ଜାଗ୍ରତ କରିବାପାଇଁ ସେ କେତେକ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ପରାମର୍ଶ ପ୍ରଦାନ କରିଛନ୍ତି । ପାଠକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ଜାଗରଣ ସୃଷ୍ଟି କରିବାପାଇଁ ଆଲୋଚ୍ୟ ପ୍ରବନ୍ଧ ‘ମାତୃଭାଷା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା’ ନିଶ୍ଚିତଭାବେ ଉପଯୋଗୀ ହେବ ଏଥ‌ିରେ ସନ୍ଦେହ ନାହିଁ ।

ମାତୃଭାଷା ମାତୃସ୍ତନ୍ୟ ପରି ମୂଲ୍ୟବାନ୍ । ତଥାପି ମାତୃଭାଷା ପ୍ରତି ଓଡ଼ିଆମାନେ ବିମୁଖ ହେବାର ବହୁବିଧ କାରଣ ରହିଛି । ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ମତରେ ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ ପାରଙ୍ଗମ ଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ଏବଂ ଇଂରାଜୀ ଜାଣିନଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଗଢ଼ିଉଠିଥିବା ଏକ ଅଦୃଶ୍ୟ ପାଚେରି ଜାତିର ଐକ୍ୟ ରକ୍ଷା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ବାଧକ । ଇଂରାଜୀ ପଢ଼ାଲେଖାରେ ଅପାରଗତା ପାଇଁ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥ‌ିବା ନ୍ୟୁନମନ୍ୟତା ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ଶାସନ କଳ ସହ ସମ୍ପର୍କ ରକ୍ଷା କରିବାରେ ବାଧା ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି । ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ଭାଷାରେ-

“ଇଂରେଜ ଶାସକମାନେ ତାଙ୍କ ପ୍ରତାପ ବଳରେ ଜନତାକୁ ଦୂରରେ ରଖୁଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ଦେଶୀ ସରକାର ଇଂରାଜୀ ବଳରେ ଲୋକଙ୍କୁ ଦୂରରେ ରଖିଛନ୍ତି ।”

ମୂକ ଜନତାକୁ ମାତୃଭାଷାର ଅଧିକାର ଦେବାପାଇଁ ଗାନ୍ଧିଜୀ ବ୍ୟାକୁଳ ଥିଲେ । ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ମତରେ, ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷ୍ ଭଳି ଓଡ଼ିଶାରେ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ମାତୃଭାଷାରେ ଶିକ୍ଷା ଓ ଶାସନ ଚଳାଇବାର ଅଧିକାର ଦେବା ସର୍ବାଦୌ ଆବଶ୍ୟକ । ଲୋକଙ୍କ ହାତକୁ କ୍ଷମତା ଦେଇ ସେମାନଙ୍କୁ ମାତୃଭାଷାରେ ଶାସନ କାର୍ଯ୍ୟ ଚଳାଇବାକୁ ସୁଯୋଗ ନଦେଲେ ସେ କ୍ଷମତା ଅର୍ଥହୀନ ହେବ । ସରକାରୀ କାଗଜପତ୍ରରେ ଇଂରେଜୀ ବଦଳରେ ମାତୃଭାଷା ବ୍ୟବହୃତ ହେଲେ ସାଧାରଣ ଜନତା ପାଇଁ ବହୁ ଅସୁବିଧା ଅଚିରେ ଦୂର ହେବ ।

ଶିକ୍ଷା ସମ୍ପର୍କରେ ଗଠିତ ତାରାଚାନ୍ଦ କମିଟି, ମୁଦାଲିୟର କମିଟି, ରାଧାକୃଷ୍ଣ କମିଟି ଓ ଜାକିର ହୁସେନ୍ କମିଟି ଆଦି ସମସ୍ବରରେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ମାତୃଭାଷା ଶିକ୍ଷା ସବୁଶିକ୍ଷାର ମୂଳମନ୍ତ୍ର । ମାତ୍ର ଇଂରେଜୀ ଭାଷାର ଐନ୍ଦ୍ରଜାଲିକ ପ୍ରଭାବରୁ ଅଦ୍ୟାବଧୂ ଆମକୁ ମୁକ୍ତି ମିଳିନାହିଁ କି ମାତୃଭାଷା ପ୍ରତି ଆମର ସମ୍ମାନ ଆସିନାହିଁ । ଆମ ବିବାହ, ବ୍ରତ ଆଦିରେ ଆମେ ନିମନ୍ତ୍ରଣପତ୍ର ଲେଖାଗଲେ ଇଂରେଜୀ ପଢ଼ିନଥିବା ସାଧାରଣ ଲୋକ ସେସବୁ ପଢ଼ିପାରନ୍ତେ । ଅବଶ୍ୟ ସରକାରୀ ଦପ୍ତରମାନଙ୍କରେ ଏବେ ଓଡ଼ିଆରେ ଦପ୍ତର ନାମ ଲେଖାଯିବାକୁ ଆରମ୍ଭ କରାଯାଇଛି । ବର୍ତ୍ତମାନ ଯୋଜନାମୟ ଦେଶରେ ଯେଉଁସବୁ ଉନ୍ନୟନମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଉଛି ସେସବୁକୁ ଇଂରେଜୀ ବଦଳରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ରାସ୍ତାପାର୍ଶ୍ଵରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଗଲେ, ତାହା ସହଜରେ ଲୋକମାନଙ୍କ ପାଖରେ ପହଞ୍ଚିପାରିବ । ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ସରକାରୀ ସ୍ତରରେ କେଉଁ ସବୁ ଉନ୍ନୟନମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଇଛି ସେ ସମ୍ପର୍କରେ ସେମାନେ ଅବଗତ ହୋଇପାରିବେ । କୃଷି ମହାବିଦ୍ୟାଳୟଗୁଡ଼ିକର ପାଠ୍ୟକ୍ରମ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ରଚିତ ହେଲେ ଆମ କୃଷିପ୍ରଧାନ ରାଜ୍ୟର ସାଧାରଣ ଜନତା ମଧ୍ୟ ପରୋକ୍ଷରେ ଉପକୃତ ହୋଇପାରିବେ ।

ଚିନ୍ତାଶୀଳ ଶିକ୍ଷାବିତ୍‌ଙ୍କର । ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାସାହିତ୍ୟକୁ ତଦନୁରୂପ ସମୃଦ୍ଧି ତଥା ପ୍ରଗତିଶୀଳ କରିବା ଅବଶ୍ୟ କବି, ଲେଖକ, ଗବେଷକମାନଙ୍କ ଦାୟିତ୍ଵ । ସେଥୂପାଇଁ ନିରଳସ, ନିରବଚ୍ଛିନ୍ନ ସାଧନା ଆବଶ୍ୟକ । ଏସବୁ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଓଡ଼ିଆ ଲୋକର ଭାଷାର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଚିନ୍ତା ତଥା କାର୍ଯ୍ୟକରିବା ଆବଶ୍ୟକ । ନିଜ ଭାଷାର ସୁରକ୍ଷା ତଥା ପ୍ରଗତି ନିମିତ୍ତ ନିଜେ ଆଗଭର ନହେଲେ ହୁଏତ ଦିନେ ଏ ଭାଷାର ବିଲୋପ ସାଧୁ ହେବ ।

Question ୨୭ ।
ମାତୃଭାଷାର ପ୍ରସାର ପାଇଁ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଯେଉଁ ଚିନ୍ତନ ପ୍ରୟାସ କରିଛନ୍ତି, ତାହା ପଠିତ ପ୍ରବନ୍ଧକୁ ଭିଭିକରି ବିଶ୍ଳେଷଣ କର । କିମ୍ବା, ମାତୃଭାଷାର ପ୍ରସାର ପାଇଁ ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ଯୁକ୍ତିକୁ ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
Answer:
ଓଡ଼ିଆ ପ୍ରବନ୍ଧ ସାହିତ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରଫେସର ଗୋଲୋକବିହାରୀ ଧଳ ହେଉଛନ୍ତି ଅନ୍ୟତମ ଯଶସ୍ବୀ ସ୍ରଷ୍ଟା । ସେ ଥିଲେ ଏକାଧାରରେ ଜଣେ ବିଶିଷ୍ଟ ଭାଷାତତ୍ତ୍ବବିତ୍, ପ୍ରଖ୍ୟାତ ଅନୁବାଦକ, ପ୍ରବୀଣ ଭ୍ରମଣ ସାହିତ୍ୟ ଲେଖକ ଓ ଭାବାତ୍ମକ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ । ତାଙ୍କର ସରଳ, ସାବଲୀଳ, ଭାବଗର୍ଭକ, ମନ୍ମୟ ଗଦ୍ୟଶୈଳୀ ତାଙ୍କ ସୃଷ୍ଟିନିଚୟକୁ ସୁଖପାଠ୍ୟ ତଥା ମନୋଜ୍ଞ କରିପାରିଛି । ତାଙ୍କ ରଚିତ ପୁସ୍ତକଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ‘ଲଣ୍ଡନ ଚିଠି’, ‘ଆମେରିକା ଅନୁଭୂତି’, ‘ମଣିଷର ଭାଷା’, ‘ଧ୍ବନିବିଜ୍ଞାନ’, ‘ବିସ୍ମିତର ଚିତ୍ର’, ‘ଓଡ଼ିଆ କେବେ’ ଓ ‘ବିଚାର ଆଲୋଚନା’ ପ୍ରଭୃତି ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ଅନନ୍ୟ ପ୍ରତିଭାର ସ୍ବାକ୍ଷର ବହନ କରେ ।

ଉପାଦେୟତା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା ପାଇଁ ତାହାର ଉପଯୋଗିତା ସମ୍ପର୍କରେ ଆଲୋଚନା କରିବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ମାତୃଭାଷାର ପ୍ରସାର ପାଇଁ ବହୁ ଚିନ୍ତାଶୀଳ ମତାମତ ପ୍ରଦାନ କରିଛନ୍ତି । ମାତୃଭାଷା ଯେ ସବୁ ଶିକ୍ଷାର ମୂଳମନ୍ତ୍ର, ଏହା ଶିକ୍ଷା ବିଷୟରେ ଗଠିତ ସବୁ କମିଟି ଯଥା ତାରାଚାନ୍ଦ କମିଟି, ମୁଦାଲିୟର କମିଟି, ରାଧାକୃଷ୍ଣ କମିଟି ଓ ଜାକିର ହୁସେନ କମିଟି ସମସ୍ବରରେ ମତପୋଷଣ କରିଛନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ଇଂରାଜୀ ଭାଷାର ଅନୁପ୍ରବେଶ ଆମ ରାଜ୍ୟରେ ମାତୃଭାଷା ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରଧାନ ବାଧକରୂପେ ଉଭା ହୋଇଛି । ଯଦ୍ବାରା ମାତୃଭାଷା ପ୍ରତି ଲୋକଙ୍କର ସମ୍ମାନ ତଥା ମାତୃଭାଷା ସୁରକ୍ଷା ଦିଗରେ ନୈତିକ ଦାୟିତ୍ୱବୋଧ କ୍ରମେ ହ୍ରାସ ପାଇବାରେ ଲାଗିଛି । ମାତୃଭାଷା ଶିକ୍ଷାର ଏତାଦୃଶ ପତନୋନୁ ଖୀ ଅବସ୍ଥା ଲକ୍ଷ୍ୟକରି ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଗଭୀର ଉଦ୍‌ବେଗ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି ।

ଆମ ଦେଶର ଭାଷା” ପରିସ୍ଥିତି ଏପରି ଦୟନୀୟ ଯେ ମାତୃଭାଷାରେ ଅଜ୍ଞ ବ୍ୟକ୍ତି ଜ୍ଞାନୀଭାବେ ପରିଚିତ ହେଉଛି । ଏହି ଜ୍ଞାନୀ ଲୋକମାନଙ୍କର ମାତୃଭାଷା ବିମୁଖତା ହିଁ ଜାତିପକ୍ଷରେ ଘୋର ଦୁର୍ଭାଗ୍ୟର କାରଣ । କାରଣ ଜ୍ଞାନୀ, ପଦସ୍ଥ, ଶାସନକଳର ଲୋକମାନଙ୍କର ମାତୃଭାଷା ବିମୁଖତା ହିଁ ଜାତିପକ୍ଷରେ ଘୋର ଦୁର୍ଭାଗ୍ୟର କାରଣ । କାରଣ ଜ୍ଞାନୀ, ପଦସ୍ଥ, ଶାସନକଳର ନିୟାମକମାନେ ମାତୃଭ।ଷା ପ୍ରତି ଉଦାସାନ ହେବାଫଳରେ ମାତୃଭାଷାର ଅଗ୍ରଗତି ଅସମ୍ଭବ ଅସମ୍ଭବ ହୋଇପଡ଼ିଛି। ଗାନ୍ଧିଜା ତେଣୁ ମତପୋଷଣ କରିଥିଲେ ଯେ, ଇଂରାଜୀ ଶିକ୍ଷା ଶାସନର ମାଧ୍ୟମ ହୋଇ ରହିଥ‌ିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷାଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରତି କାହାରି ଦୃଷ୍ଟି ଫେରିବ ନାହିଁ । ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ମାତୃଭାଷା ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରସାର ପାଇଁ ଚାରିଗୋଟି ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ପରାମର୍ଶ ପ୍ରଦାନ କରିଛନ୍ତି ।

• ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷା ପ୍ରତି ଦୃଷ୍ଟି ଆକର୍ଷଣ କରିବାକୁ ହେଲେ ଇଂରେଜୀ ଆଧ୍ଵପତ୍ୟକୁ କମାଇବାକୁ ହେବ ।
• ଜନତାର ସାମୂହିକ ଶିକ୍ଷା ପାଇଁ ମାତୃଭାଷା ହିଁ ପ୍ରକୃତ ମାଧ୍ୟମ ।
• ଶାସିତକୁ ଶାସକଙ୍କଠାରୁ ଦୂରରେ ରଖୁଛି ଇଂରେଜୀ ଭାଷା ।
• ମାତୃଭାଷା ପାଇଁ ଅଭିମାନ ଓ ମାତୃଭାଷାର ଉନ୍ନତି ସାଧନ କାମ୍ୟ ।

ମାତୃଭାଷାର ପ୍ରସାର ପାଇଁ ଅନ୍ୟ ଭାଷା ବିଶେଷତଃ ଇଂରେଜୀ ଭାଷା ବିରୋଧରେ ସ୍ବର ଉତ୍ତୋଳନ କରିବାକୁ ହେବ । ହେବ । ଜନତାର ସାମୁହିକ ଶିକ୍ଷା କେବଳ ମାତୃଭାଷାରେ ହିଁ ସହଜସାଧ୍ୟ । ତେଣୁ ସରକାରୀ ସ୍ତରରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଯୋଜନାମାନ ମାତୃଭାଷାରେ ହିଁ ପ୍ରକାଶ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ, ଯଦ୍ବାରା ଜନସାଧାରଣ ଯୋଜନା ସମ୍ପର୍କରେ ଅବଗତ ହେବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଏହାର ସଫଳ ରୂପାୟନ ଦିଗରେ ପୂର୍ଣ୍ଣ ସହଯୋଗ ପ୍ରଦାନ କରିପାରିବେ

ସାଧାରଣତଃ ଯେକୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତି ମାତୃଭାଷା ମାଧ୍ୟମରେ ଯେପରି ମୁକ୍ତଭାବେ ନିଜ ଭାବ ପ୍ରକାଶ କରିବାରେ ସମର୍ଥ ହେବ, ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଭାଷା ମାଧ୍ୟମରେ ତାହା କରିବା ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ । ମାତୃଭାଷାରେ ହିଁ ମନୁଷ୍ୟର ଯେଉଁ ସ୍କର୍ଭି ହୁଏ, ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଦ୍ୱିତୀୟ ଭାଷାରେ ତାହା ହୋଇନପାରେ । ଗଣତନ୍ତ୍ର ଶାସନର ସାର୍ଥକତା ପାଇଁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଲୋକ ମାତୃଭାଷାରେ ଶିକ୍ଷିତ ହୋଇ ନିଜ ଅଧିକାର ଓ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ସଚେତନ ହୋଇପାରିବ । ସରକାରୀ ସ୍ତରରେ ଏ ଦିଗରେ ବିହିତ ପଦକ୍ଷେପ ଗ୍ରହଣ କଲେ ମାତୃଭାଷା ସମୃଦ୍ଧ ହୋଇପାରିବ । ମାତୃଭାଷା ଓ ମାତୃଭୂମି ସମ୍ପର୍କିତ ସ୍ବଭାବ କବି ଗଙ୍ଗାଧର ମେହେରଙ୍କ ଉକ୍ତି ପ୍ରଣିଧାନଯୋଗ୍ୟ ।

“ମାତଭୂମି ମାତୃଭାଷ।ରେ ମମତା
ଯା ହୃଦେ ଜନମି ନାର୍ହି,
ତାକୁ ଯଦି ଜ୍ଞାନା ପାଖରେ ଶୁଣିବା
ଅଜ୍ଞାନ ରହିବେ କାର୍ହି?”

ସମସ୍ତ ଉତ୍କଳୀୟଙ୍କ ମନରେ ମାତୃଭାଷା ପ୍ରତି ଅଭିମାନ ରହିବା ସର୍ବାଦୌ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ । ମାତୃସ୍ତନ୍ୟ ସମ ନିଜ ମାତୃଭାଷାର ସୁରକ୍ଷା ତଥା ପ୍ରସାର ଦିଗରେ ସର୍ବନିମ୍ନ କର୍ଭବ୍ୟ ବିଷୟରେ ସଚେତନ ହେଲେ ମାତୃଭାଷା ସ୍ବତଃ ପ୍ରଗତିପଥରେ ଗତି କରିପାରିବ । ନିଜ ଭାଷା ପାଇଁ ନିଜେ କିଛି ତ୍ୟାଗ ସ୍ଵୀକାର ନକଲେ ଅନ୍ୟ କେହି ସାହାଯ୍ୟ କରିପାରିବେ ନାହିଁ । ଅବଶ୍ୟ ଏଥ‌ିପାଇଁ ନିରଳସ ଓ ନିରବଚ୍ଛିନ୍ନ ସାଧନାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି ।

Question ୨୮ ।
‘ଜନତାର ସାମୂହିକ ଶିକ୍ଷା ପାଇଁ ମାତୃଭାଷା ହିଁ ପ୍ରକୃତ ମାଧ୍ୟମ’ – ଉକ୍ତିଟିର ସତ୍ୟତା ପ୍ରତିପାଦନ କର । କିମ୍ବା, ସର୍ବସାଧାରଣଙ୍କର ସର୍ବାଙ୍ଗୀନ କଲ୍ୟାଣ ପାଇଁ ମାତୃଭାଷାର ଅବଦାନ ଅନସ୍ବୀକାର୍ଯ୍ୟ – ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ଉତ୍କଳର ବାଣୀଭଣ୍ଡାର ଆଧୁନିକ ପ୍ରବନ୍ଧ ସାହିତ୍ୟ ତଥା ଭ୍ରମଣ କାହାଣୀ ଲେଖକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଯେଉଁ କତିପୟ ପ୍ରଥ୍ ତଯଶା ସାରସ୍ଵତ ସାଧକଗଣଙ୍କ ଅବଦାନରେ ରର୍ଦ୍ଧିମନ୍ତ୍ର ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଫେସର ଗୋଲୋକବିହାରା ଧଳ ଅନ୍ୟତମ। ସରଳ ସାବଲୀଳ ଭାଷା, ଭାବାତ୍ମକ ଶୈଳୀ ତଥା ଶିକ୍ଷାପ୍ରଦ ଓ ବୌଦ୍ଧିକ ଚେତନାଦୀପ୍ତ ତଥ୍ୟସମ୍ବଳିତ ଉପାଦାନରେ ସ୍ବୀୟ କାଳଜୟୀ କରିବା ତାଙ୍କ ଅନନ୍ୟ ସାଧାରଣ ପ୍ରତିଭାର ପରିଚୟ । ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ସାରସ୍ବତ ସୃଷ୍ଟିସମ୍ଭାର ମଧ୍ୟରେ ‘ଲଣ୍ଡନ ଚିଠି’, ‘ଆମେରିକା ଅନୁଭୂତି’, ‘ଗଙ୍ଗାରୁ ଗୋଦାବରୀ’, ‘ଓଡ଼ିଆ କେବେ’, ‘ବିଚାର ଆଲୋଚନା’ ଆଦି ପୁସ୍ତକରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ପ୍ରତିଭାନୈପୁଣ୍ୟ ସର୍ବଜନାଦୃତ ।

ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ‘ଓଡ଼ିଆ କେବେ’ ପୁସ୍ତକରୁ ସଂଗୃହୀତ ‘ମାତୃଭାଷା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଲେଖକ ଜନତାର ସାମୂହିକ ଶିକ୍ଷାଭାବେ ମାତୃଭାଷାର ଉପାଦେୟତା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା ପାଇଁ ତାହାର ଉପଯୋଗିତା ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଛନ୍ତି । ଜନତାର ପ୍ରଥମ ପ୍ରୟୋଜନ ହେଉଛି ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷା । ଅନ୍ନ, ବସ୍ତ୍ର ପରି ତା’ର ନିଜର ଭାଷା ହିଁ ପ୍ରଥମ ଆବଶ୍ୟକତା । ମାତୃଭାଷାରେ ହିଁ ସେ ନିଜର ଭାବନାକୁ ପରିପ୍ରକାଶ କରିପାରେ । ଗାନ୍ଧିଜୀ ମାତୃଭାଷାକୁ ମାତୃସ୍ତନ୍ୟ ପରି ମୂଲ୍ୟବାନ୍ ମନେକରୁଥିଲେ । ତାଙ୍କ ମତରେ, ମାତୃଭାଷା ପ୍ରତି ମମତ୍ୱବୋଧ ନଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି କଦାପି ଦେଶପ୍ରେମୀ ହୋଇନପାରେ । ସେଥ‌ିପାଇଁ ସେ ଅର୍ଥନୀତି କ୍ଷେତ୍ରରେ ବିଦେଶୀ ଜିନିଷ ବର୍ଜନ ଓ ଭାଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଇଂରେଜୀ ଭାଷା ବର୍ଜନକୁ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେବାକୁ ଆହ୍ଵାନ ଦେଇଥିଲେ । ବଡ଼ ବରଗଛ ତଳେ ଛୋଟ ବରକୋଳି ଗଛ ଉଧେଇ ନ ପାରିବା ପରି ଇଂରେଜୀ ଭାଷାର ପ୍ରଭାବ ମୁକ୍ତ ନହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମାତୃଭାଷାର ପ୍ରଗତି ସାଧୁ ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ ।

ଶିକ୍ଷା ହିଁ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ମୂଳମନ୍ତ୍ର । ପ୍ରତ୍ୟେକ ମତଦାତା ଉପଯୁକ୍ତ ଶିକ୍ଷା ନ ପାଇବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଗଣତନ୍ତ୍ର ସଫଳ ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ । ସମୂହ ଜନତାକୁ ଅଳ୍ପ ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ଶିକ୍ଷିତ କରିବାକୁ ହେଲେ ମାତୃଭାଷା ହିଁ ସର୍ବୋତ୍କୃଷ୍ଟ ମାଧ୍ୟମ । ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ମତାନୁସାରେ-

‘‘ମାତୃଭାଷାରେ ମନୁଷ୍ୟର ଯେଉଁ ଭୂର୍ଭି ହୁଏ, ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଦ୍ୱିତୀୟ ଭାଷାରେ ତା’ ହୁଏ ନାହିଁ ।’’

ବିଦେଶୀ ଭାଷାରେ ସାମୂହିକ ଶିକ୍ଷାର ଉଦାହରଣ ବିଶ୍ବର ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଦେଶରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେନାହିଁ । ତା’ଛଡ଼ା ମାତୃଭାଷାରେ ଯେତେ ଶୀଘ୍ର କାମ କରିହେବ ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଭାଷାରେ ତାହା ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ । ମାତୃଭାଷା ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷା ସହଜରେ ଲୋକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରସାରିତ ହୋଇପାରିଥାଏ। ଏତଦ୍‌ଭିନ୍ନ କୌଣସି ବିଦେଶୀ ଭାଷାକୁ ମାତୃଭାଷା ପରି ବ୍ୟବହାର କରିବା ମଧ୍ୟ ସ୍ଵାଭାବିକ ନୁହେଁ । ପରିବାରର ସମସ୍ତ ସଦସ୍ୟ ଇଂରେଜୀ ଭାଷା ଜାଣି ନଥିବାରୁ ପାଠୁଆ ପୁଅଝିଅଙ୍କ ଇଂରେଜୀ ବହିରୁ ସେମାନେ କୌଣସି ଜ୍ଞାନ ଆହରଣ କରିପାରନ୍ତି ନାହିଁ । ତେଣୁ ଜ୍ଞାନ ପ୍ରସାରିତ ନହୋଇ ସଙ୍କୁଚିତ ହୋଇରହେ । ପରେ ଟେବୁଲ ଉପରେ ଥ‌ିବା ଖଣ୍ଡେ ବହି ଯଦି ମାତୃଭାଷାରେ ଲିଖୁତ ହୋଇଥାଏ, ତେବେ ଘରର ଯେକୌଣସି ଲୋକ ସେଥୁପ୍ରତି ଆଗ୍ରହ ପ୍ରକାଶ କରିବା ସ୍ଵାଭାବିକ ।

ସେହିପରି କୃଷି ସମ୍ପର୍କିତ ଖଣ୍ଡିଏ ପୁସ୍ତକ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ଲେଖା ହୋଇଥିଲେ ଯେକୌଣସି କୃଷକ ମନରେ ତାହା ପଢ଼ିବାପାଇଁ କୌତୂହଳ ସୃଷ୍ଟି ହେବା ସ୍ଵାଭାବିକ । ଅଭିଜ୍ଞ କୃଷକମାନଙ୍କର ପ୍ରଦତ୍ତ ମତାମତ ତଥା ଅନୁଭୂତି ସହଜରେ ପ୍ରସାରିତ ହୋଇପାରିବ କେବଳ ମାତୃଭାଷା ମାଧ୍ୟମରେ । ବିଲାତ ପ୍ରଭୃତି ଦେଶରେ ବିଲେଇ, କୁକୁର ପାଳନଠାରୁ ଆରମ୍ଭକରି ଉଡ଼ାଜାହାଜ ଉଡ଼େଇବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସବୁ ପ୍ରକାର ଜ୍ଞାନକୁ ସରଳ ଭାଷାରେ ଲୋକେ ବୁଝିପାରିଲା ପରି ଭାଷାରେ ଲେଖାଯାଇଛି । ଫଳତଃ ଜ୍ଞାନ ସହଜରେ ବିସ୍ତୃତ ହୋଇପାରୁଛି । ଏ ସମ୍ପର୍କରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ କହିଛନ୍ତି-

‘କିନ୍ତୁ ଆମ ଦେଶରେ ଜ୍ଞାନ ଭଣ୍ଡାରଟା ଇଂରେଜୀରେ ଥିବାରୁ କୋଟି କୋଟି ଜନତା ଆଖୁ ଥାଉ ଥାଉ ଅନ୍ଧ ।”

ମାତୃଭାଷା ହିଁ ସାମୂହିକ ଜନତାକୁ ଶିକ୍ଷିତ କରିପାରେ । ଗଣତନ୍ତ୍ର ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ମତଦାତାମାନଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷିତ ନ କଲେ ସେମାନେ ନିଜ ଅଧିକାର ଓ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ବିଷୟରେ ସଚେତନ ହୋଇପାରିବେ ନାହିଁ । ତେଣୁ ସରକାରୀ ସ୍ତରରେ ମାତୃଭାଷା ଶିକ୍ଷା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ପ୍ରଦାନ କରିବା ଜରୁରୀ । ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ମତରେ ‘ଇଂରେଜୀ ଉଠିଯାଇ କାଗଜପତ୍ର ଯେଉଁଦିନ ଓଡ଼ିଆରେ ହୋଇଯିବ, ସେଦିନ ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କର ଅନେକ ଅସୁବିଧା ଉଠିଯିବ ।’’

ଶିକ୍ଷା ସମ୍ପର୍କୀୟ ଯେତେ କମିଟି ଗଠିତ ହୋଇଛି ସମସ୍ତେ ସମସ୍ତରରେ ଗୋଟିଏ କଥା କହିଛନ୍ତି ଯେ ମାତୃଭାଷା ଶିକ୍ଷା ହିଁ ସବୁ ଶିକ୍ଷାର ମୂଳମନ୍ତ୍ର । ଗାନ୍ଧିଜୀ ଓ ରବୀନ୍ଦ୍ରନାଥଙ୍କ ପରି ମହାମନୀଷୀମାନେ ମଧ୍ୟ ମାତୃଭାଷା ଶିକ୍ଷା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ବ ଆରୋପ କରିଛନ୍ତି । ଇଂରାଜୀ ଭାଷା ହିଁ ଶାସକ ଓ ଶାସିତଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବ୍ୟବଧାନ ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି ବୋଲି ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଦୃଢୋକ୍ତି ପ୍ରକାଶ କରିବା ସହ ସମୂହ ଜନତା ପାଇଁ ମାତୃଭାଷା ମାଧମ ଶିକ୍ଷାକୁ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦେବାପାଇଁ ପରାମର୍ଶ ପ୍ରଦାନ କରିଛନ୍ତି ।

ତୁମ ପାଇଁ କାମ

Question ୨୯ ।
ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାକୁ ସମୃଦ୍ଧ କରିବାପାଇଁ ଯେଉଁମାନଙ୍କର ତ୍ୟାଗ ଓ ସାଧନା ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ସେହି ମହାନ୍ ସ୍ରଷ୍ଟାମାନଙ୍କର ଜୀବନୀ ପାଠ କର ।

Question ୩୦ ।
ଜନଜାବନରେ ମାତୃଭାଷାର ଆବଶ୍ୟକତା – ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଏକ ତର୍କସଭାର ଆୟୋଜନ କର ।
[ସୂଚନା : ‘ତୁମ ପାଇଁ କାମ’ର ଉତ୍ତରଗୁଡ଼ିକ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନେ ଶିକ୍ଷକଙ୍କ ସହାୟତା ନେଇ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରନ୍ତୁ ।]

ବିଗତ ବର୍ଷର ହାଇସ୍କୁଲ ପରୀକ୍ଷା (ବାର୍ଷିକ ଓ ସପ୍ଲିମେଣ୍ଟାରୀ)ର ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question 1.
ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷା ପ୍ରତି ଦୃଷ୍ଟି ଆକର୍ଷଣ କରିବାକୁ ହେଲେ କାହାର ଆଧ୍ୟତ୍ୟକୁ କମାଇବାକୁ ହେବ ?
Answer:
ଙ୍ଗରେଜା

Question 2.
ଛୋଟକୁ ରକ୍ଷା କରିବାକୁ ହେଲେ କ’ଣ କରିବାକୁ ହେବ. ?
Answer:
ବଡ଼କୁ ବାରଣ କରିବାକୁ ହେବ

Question 3.
ଦେଶୀ ସରକାର କାହା ବଳରେ ଲୋକଙ୍କୁ ଦୂରରେ ରଖୁଛନ୍ତି ?
Answer:
ଅର୍ଥ

Question 4.
ହିବୁ ଭାଷା ଏବେ କେଉଁ ଦେଶର ରାଜ୍ୟଭାଷା ହୋଇଛି ?
Answer:
ଇଜ୍ ଚାଇଲ

Question 5.
ଗାନ୍ଧିଜୀ ମାତୃଭାଷାକୁ କେଉଁ ଭଳି ମୂଲ୍ୟବାନ୍ ମନେ କରୁଥିଲେ ?
Answer:
ସୁନା

Question 6.
ଜନତାର ସାମୂହିକ ଶିକ୍ଷା ପାଇଁ କେଉଁ ଭାଷା ପ୍ରକୃତ ମାଧ୍ୟମ ?
Answer:
ଙ୍ଗରେଜା ଭାଷା

Question 7.
କେଉଁମାନଙ୍କୁ ‘ରିଙ୍ଗ୍ ଲିଡ଼ର’ କୁହାଯାଉଥିଲା ?
Answer:
ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ଉନ୍ନତି କଥା ଚିନ୍ତା କରୁଥ୍ଥ୍ ବା ଲୋକଙ୍କୁ

ପରୀକ୍ଷା ଉପଯୋଗୀ ଅତିରି

(A) ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

Question 1.
ଭାଷା ସମସ୍ୟା କହିବା ମାତ୍ରେ ଲୋକେ କ’ଣ ବୁଝନ୍ତି ଓ କେଉଁ କଥା ସେମାନଙ୍କ ମନକୁ ଆସେ ନାହିଁ ?
Answer:
ଭାଷା ସମସ୍ୟା କହିଲା ମାତ୍ରେ ଲୋକେ ହିନ୍ଦୀ-ଇଂରେଜୀ ବିବାଦ କଥା ବୁଝନ୍ତି, ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷା କଥା ସେମାନଙ୍କ ମନକୁ ଆସେ ନାହିଁ ।

Question 2.
ଅର୍ଥନୀତି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ କ’ଣ ଆହ୍ଵାନ ଦେଇଥିଲେ ?
Answer:
ଅର୍ଥନୀତି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ ବିଦେଶୀ ବର୍ଜନ କରି ସ୍ଵଦେଶୀ ବ୍ୟବହାର କରିବାପାଇଁ ଆହ୍ବାନ ଦେଇଥିଲେ ।

Question 3.
ଭାଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ଘୋଷଣା ଓ ଆହ୍ଵାନ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ଭାଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଇଂରେଜୀ ଭାଷାକୁ ଛାଡ଼ି ମାତୃଭାଷାକୁ ସମୃଦ୍ଧ କରିବାକୁ ଘୋଷଣା କରିବା ସହିତ ହିନ୍ଦୀକୁ କେନ୍ଦ୍ରଭାଷା ତଥା ରାଜ୍ୟ ଲୋକମାନଙ୍କର ମାତୃଭାଷାକୁ ସେମାନଙ୍କର ରାଜ୍ୟଭାଷା କରିବାକୁ ଆହ୍ଵାନ ଦେଇଥିଲେ ।

Question 4.
କାହାକୁ ଦେଶଭକ୍ତ ବୋଲି କୁହାଯାଇ ପାରିବ ନାହିଁ ?
Answer:
ଯେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତିର ହୃଦୟରେ ମାତୃଭାଷା ପ୍ରତି ମମତା ନାହିଁ, ସେହି ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ଦେଶଭକ୍ତ ବୋଲି କୁହାଯାଇ ପାରିବ ନାହିଁ ।

Question 5.
ଇଂରେଜୀ ଭାଷା ପ୍ରଭାବରେ ଆମ ଦେଶରେ ପରିସ୍ଥିତି କିପରି ହେଲା ?
Answer:
ଇଂରେଜୀ ଭାଷା ପ୍ରଭାବରେ ଆମ ଦେଶରେ ମାତୃଭାଷା ନଜାଣି ମଧ୍ୟ ଲୋକେ ଜ୍ଞାନୀଭାବେ ବିବେଚିତ ହେଲେ । ଅସମ୍ଭବ ହେଲା ।

Question 6.
ହିବୁଭାଷା’ ରାଜ୍ୟଭାଷାରେ ପରିଣତ ହେଲା କିପରି ?
Answer:
ମୃତପ୍ରାୟ ହିନ୍ଦୁ ଭାଷାକୁ ଉଠାଇବାପାଇଁ ବିଦେଶୀ ଭାଷାକୁ ବିରୋଧ ସହିତ ସ୍କୁଲରେ ବିଦେଶୀ ଭାଷା ଭୁଲ୍ ବୋଲି ପିଲାଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷା ଦିଆଗଲା, ଫଳରେ ହିବୁ ସହିତ ପ୍ରତିଯୋଗିତା କରୁଥିବା ଅନ୍ୟ ଭାଷା ପଛରେ ପଡ଼ିଯିବାରୁ ହିବୁଭାଷା ଇଜ୍‌ରାଇଲ୍‌ର ରାଜ୍ୟଭାଷାରେ ପରିଣତ ହେଲା ।

Question 7.
ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି କ’ଣ ଆହ୍ବାନ ଦେଇଥିଲେ ଓ କ’ଣ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ ?
Answer:
ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ଅର୍ଥନୀତି କ୍ଷେତ୍ରରେ ବିଦେଶୀ ଜିନିଷ ବର୍ଜନ କରି ସ୍ଵଦେଶୀ ଜିନିଷ ବ୍ୟବହାର କରିବାକୁ ଆହ୍ଵାନ ଦେଇଥିଲେ ଏବଂ ଭାଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଇଂରେଜୀ ଛାଡ଼ି ମାତୃଭାଷାକୁ ସମୃଦ୍ଧ କରିବାକୁ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ ।

Question 8.
ମାତୃଭାଷାର ଅଗ୍ରଗତି ଅସମ୍ଭବ ହେଲା କାହିଁକି ?
Answer:
ସମାଜରେ ଯେଉଁମାନେ ଜ୍ଞାନୀ, ପଦସ୍ଥ, ଯାହାଙ୍କ କଥାରେ ମୂଲ୍ୟ ଥିଲା, ସେମାନେ ମାତୃଭାଷା ପ୍ରତି ଉଦାସୀନ ରହିବା ଫଳରେ ମାତୃଭାଷାର ଅଗ୍ରଗତି ଅସମ୍ଭବ ହୋଇପଡ଼ିଲା ।

Question 9.
ଅନ୍ନଦାଶଙ୍କର ରାୟ କାହିଁକି ଓଡ଼ିଆ ଛାଡ଼ି ବଙ୍ଗଳାରେ ଲେଖିଲେ ?
Answer:
ଅନ୍ନଦାଶଙ୍କରଙ୍କର ମାତୃଭାଷା ବଙ୍ଗଳା ହୋଇଥିବାରୁ ସେହି ଭାଷାରେ ତାଙ୍କର ଯେଉଁ ସ୍ଵାଭାବିକ ଘୂର୍ତ୍ତି ହେବ, ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ତାହା ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ ବୋଲି ଅନୁଭବ କରି ସେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାକୁ ଛାଡ଼ି ତାଙ୍କ ମାତୃଭାଷା ବଙ୍ଗଳାରେ ଲେଖିଲେ

Question 10.
ଇଂରେଜୀ ବିରୋଧରେ ଆମମାନଙ୍କର ପ୍ରଧାନ ଅଭିଯୋଗ କ’ଣ ?
Answer:
ଇଂରେଜୀ ବିରୋଧରେ ଆମମାନଙ୍କର ପ୍ରଧାନ ଅଭିଯୋଗ ଥିଲା ଏ ଭାଷା ଦେଢ଼ଶହ ବର୍ଷ ହେଲା.ପ୍ରଚଳିତ ହେଲେହେଁ ଶତକଡ଼ା ଦେଢ଼ଜଣ ଏ ଭାଷାକୁ ଆୟତ୍ତ କରିପାରି ନାହାନ୍ତି ।

Question 11.
ଆମ ଦେଶର କୋଟି କୋଟି ଜନତା ଆଖୁ ଥାଉଁ ଥାଉଁ ଅନ୍ଧ କିପରି ?
Answer:
ଆମ ଦେଶର ଜ୍ଞାନ ଭଣ୍ଡାରଟା ଇଂରେଜୀରେ ଥିବାରୁ ଆମ ଦେଶର କୋଟି କୋଟି ଜନତା ଆଖୁ ଥାଉଁ ଥାଉଁ ଅନ୍ଧ ।

Question 12.
ଭାଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ କ’ଣ ଘୋଷଣା କଲେ ?
Answer:
ଭାଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଇଂରେଜୀକୁ ଛାଡ଼ି ମାତୃଭାଷାକୁ ସମୃଦ୍ଧ କରିବାପାଇଁ ଘୋଷଣା କଲେ ।

Question 13.
ଗଣତନ୍ତ୍ର କେତେବେଳେ ସଫଳ ହୋଇପାରିବ ?
Answer:
ପ୍ରତ୍ୟେକ ଭୋଟର ଉପଯୁକ୍ତ ଶିକ୍ଷା ପାଇଲେ ଗଣତନ୍ତ୍ର ସଫଳ ହୋଇପାରିବ ।

(B) । ଗୋଟିଏ ପଦ ବା ଶବ୍ଦରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

Question 1.
ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଗୋଲୋକବିହାରୀ ଧଳ କେଉଁ ଗ୍ରାମରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଗଞ୍ଜେଇଡ଼ିହ

Question 2.
ଗୋଲୋକବିହାରୀଙ୍କର ଗୋଟିଏ ଭ୍ରମଣ ସାହିତ୍ୟ ପୁସ୍ତକର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ଗଙ୍ଗାରୁ ଗୋଦାବରୀ

Question 3.
ଗୋଲୋକବିହାରୀ ଧଳଙ୍କର ଭାଷା ବିଜ୍ଞାନ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଗୋଟିଏ ପୁସ୍ତକର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ମଣିଷର ଭାଷା

Question 4.
ଗୋଲୋକବିହାରୀ ଧଳଙ୍କର ଏକ ଅନୂଦିତ ପୁସ୍ତକର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ଗୋଦାନ

Question 5.
ଆମ ଦେଶରେ ଭାଷା ସମସ୍ୟା କଥା କହିଲେ କେଉଁ ଭାଷା କଥାଟା ବେଶି ମନକୁ ଆସେ ନାହିଁ ?
Answer:
ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷା କଥା

Question 6.
ମାତୃଭୂମି ମାତୃଭାଷାରେ ମମତା ଯା’ ହୃଦେ ଜନମି ନାହିଁ
Answer:
ଗଙ୍ଗାଧର ମେହେର

Question 7.
ତାକୁ ଯଦି ଜ୍ଞାନୀ-ଗଣରେ ଗଣିବା ଅଜ୍ଞାନ ରହିବେ କାହିଁ ? ପଦଟି କେଉଁ କବି ରଚନା କରିଛନ୍ତି ?
Answer:
ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷା

Question 8.
ଭାବପ୍ରକାଶରେ କେଉଁ ଭାଷା ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ?
Answer:
ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷା

Question 9.
ମାତୃଭାଷାରେ ଶାସନକାର୍ଯ୍ୟ ଚଳେଇଲେ କେଉଁମାନେ ପରସ୍ପରର ନିକଟତର ହେବେ ?
Answer:
ଶାସକ ଓ ଶାସିତ

Question 10.
କେଉଁ ଭାଷାର ପ୍ରଚାର ଓ ପ୍ରସାର ହେଲେ ଜାତିର ସ୍ଵାଭିମାନ ବଢ଼େ ?
Answer:
ମାତୃଭାଷା

Question 11.
ଅନ୍ନଦାଶଙ୍କର ଆଇ.ସି.ଏସ୍. ହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କେଉଁ ରାଜ୍ୟରେ ଜୀବନ କାଟିଥିଲେ ?
Answer:
ଓଡ଼ିଶା

Question 12.
ନିଜକୁ ପ୍ରକାଶ କରିବାପାଇଁ କେଉଁ ଭାଷା ସବୁଠାରୁ ସହଜ ଓ ସ୍ଵାଭାବିକ ମାଧ୍ୟମଟି ?
Answer:
ମାତୃଭାଷା

Question 13.
ଅନ୍ନ ବସ୍ତ୍ର ପରି ସାଧାରଣ ଜନତାର ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ଆବଶ୍ୟକତା କ’ଣ ?
Answer:
ନିଜର ଭାଷା

Question 14.
ବିଦେଶ ଭ୍ରମଣ ସମୟରେ ଜଣେ ଅପରିଚିତ ବ୍ୟକ୍ତିଠାରୁ ମାତୃଭାଷା ଶୁଣିଲେ କିପରି ଲାଗେ ?
Answer:
ଭଲ

Question 15.
ଶାସିତଙ୍କୁ ଶାସକଙ୍କଠାରୁ କେଉଁ ଭାଷା ଦୂରରେ ରଖୁଛି ?
Answer:
ଇଂରେଜୀ ଭାଷା

Question 16.
ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କର ‘ମାତୃଭାଷା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା’ ପ୍ରବନ୍ଧଟି ତାଙ୍କ ରଚିତ କେଉଁ ପୁସ୍ତକରୁ ସଂଗୃହୀତ ?
Answer:
ଓଡ଼ିଆ କେବେ

Question 17.
କେଉଁ ଦେଶରେ ହିବୁ ଭାଷା ପାଇଁ ଭାଷା କାଉନ୍‌ସିଲ୍ ଅଛି ?
Answer:
ଇଜ୍ଇଲ୍‌ରେ

Question 18.
ପ୍ରାଚୀରପତ୍ରସବୁ କେଉଁ ଭାଷାରେ ଲେଖାଯାଇଥିଲେ ଲୋକ ଓ ସରକାର ଉଭୟଙ୍କର ଲାଭ ହୋଇଥା’ନ୍ତା ?
Answer:
ମାତୃଭାଷାରେ

Question 19.
ରାଉରକେଲାରେ ନିର୍ମିତ ତାରଘରୁ କେଉଁ ଅକ୍ଷରରେ ଲିଖ୍ ନାମକୁ ଲିଭାଇ ଦେବାପାଇଁ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରୀ ହାକିମ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ ?
Answer:
ଓଡ଼ିଆ

Question 20.
ସ୍କଟ୍‌ଣ୍ଡର ଲୋକମାନଙ୍କର କେଉଁ ଭାଷା ପାଇଁ ଯଥେଷ୍ଟ ଚେତନା ଓ ସମ୍ମାନ ଅଛି ?
Answer:
ନିଜ ଭାଷା ପାଇଁ

Question 21.
ଅର୍ଥନୀତି କ୍ଷେତ୍ରରେ ବିଦେଶୀ ବର୍ଜନ କରି ସ୍ଵଦେଶୀ ବ୍ୟବହାର କରିବାପାଇଁ କିଏ ଡାକ ଦେଇଥିଲେ ?
Answer:
ଗାନ୍ଧିଜୀ

Question 22.
କେଉଁ ଭାଷା କେନ୍ଦ୍ର ଭାଷା ହେବ ବୋଲି ଗାନ୍ଧିଜୀ ଆହ୍ବାନ ଦେଇଥିଲେ ?
Answer:
ହିନ୍ଦୀ ଭାଷା

Question 23.
ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟିରେ ଯେଉଁ ଲୋକର ମାତୃଭାଷା ପ୍ରତି ମମତା ନାହିଁ, ତା’କୁ କ’ଣ କୁହାଯାଇ ନ ପାରେ ?
Answer:
ଦେଶଭକ୍ତ

Question 24.
ବିଜୁଳି ବତି ଜଳୁଥ‌ିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଲୋକେ କେଉଁ ଦୀପକୁ ଚାହିଁବେ ନାହିଁ ?
Answer:
ଛୋଟ ଦୀପକୁ

Question 25.
ଛୋଟକୁ ରକ୍ଷା କରିବାକୁ ହେଲେ କାହାକୁ ବାରଣ କରିବାକୁ ହେବ ?
Answer:
ବଡ଼କୁ

Question 26.
ଦେଶର କ୍ଷୁଦ୍ରଶିଳ୍ପମାନଙ୍କୁ ବଞ୍ଚାଇ ରଖୁବାକୁ ହେଲେ କେଉଁ ଆମଦାନୀକୁ ବାରଣ କରିବାକୁ ହେବ ?
Answer:
ବିଦେଶୀ ଆମଦାନିକୁ

Question 27.
ଇଜୁରାଇଲ୍‌ର ଆଧୁନିକ ଭାଷୀର ନାମ କ’ଣ ?
Answer:
ହିବ୍ର

Question 28.
ଭାଷାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେବା ପାଇଁ ପୃଥ‌ିବୀର ସବୁ ସଭ୍ୟ ଦେଶରେ କେଉଁ ଏକାଡେମୀ ଅଛି ?
Answer:
ଭାଷା ଏକାଡେମା

Question 29.
ଇଜ୍‌ରାଇଲ୍‌ରେ ହିବୁ ଭାଷାର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ କ’ଣ ଗଠନ କରାଯାଇଛି ?
Answer:
ଭାଷା କାଉନ୍‌ସିଲ୍

Question 30.
ଜନତାକୁ ଅଳ୍ପ ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ଶିକ୍ଷିତ କରିବାକୁ ହେଲେ ସର୍ବୋତ୍କୃଷ୍ଟ ମାଧ୍ୟମଟି କେଉଁ ଭାଷା ?
Answer:
ମାତୃଭାଷା

Question 31.
ବିଶିଷ୍ଟ ଲେଖକ ଅନ୍ନଦାଶଙ୍କର ରାୟ କେଉଁଠାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଢେଙ୍କାନାଳରେ

Question 32.
ବିଦେଶୀ ମାଧ୍ୟମର ଅପ୍ରାକୃତିକ ପାଚେରିକୁ ଭାଙ୍ଗିବାପାଇଁ କିଏ ପ୍ରଥମେ ପ୍ରୟାସ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଗାନ୍ଧିଜୀ

Question 33.
ଇଂରେଜ ଶାସକମାନେ କିପରି ଜନତାକୁ ଦୂରେଇ ରଖୁଥିଲେ ?
Answer:
ପ୍ରତାପ ବଳରେ

Question 34.
ଦେଶ ସରକାର ଲୋକଙ୍କୁ କିପରି ଦୂରେଇ ରଖୁଛନ୍ତି ?
Answer:
ଇଂରେଜୀ ବଳରେ

Question 35.
ମୂକ ଜନତାକୁ ତା’ର ମାତୃଭାଷାର ଅଧିକାର ଦେବାପାଇଁ କିଏ ବ୍ୟାକୁଳ ହେଉଥିଲେ ?
Answer:
ଖାନ୍ଧିଜୀ

Question 36.
ଋଷ୍ ସରକାର ଲୋକମାନଙ୍କୁ କେଉଁ ଭାଷାରେ ଶିକ୍ଷା ଓ ଶାସନ ଚଳାଇବାକୁ ଅଧିକାର ଦେଇଛନ୍ତି ?
Answer:
ସେମାନଙ୍କ ମାତୃଭାଷାରେ

Question 37.
ଗାନ୍ଧିଜୀ ଓ ରବୀନ୍ଦ୍ରନାଥଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ କିପରି ଥୁଲା ?
Answer:
ଖୁବ୍ ପ୍ରାକ୍ଟିକାଲ୍

Question 38.
ସମସ୍ତ ଶିକ୍ଷା କମିଟି ସମସ୍ୱରରେ କ’ଣ କହିଥିଲେ ?
Answer:
ମାତୃଭାଷା ସବୁ ଶିକ୍ଷାର ମୂଳମନ୍ତ୍ର

Question 39.
ଷ୍ଟ୍ରିଟ୍‌ର ନାମୋଚ୍ଚାରଣକୁ ପସନ୍ଦ ନ କରି କେଉଁ ଦେଶର ଲୋକେ ମାସ ମାସ ଧରି ଆନ୍ଦୋଳନ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ସ୍କଣ୍ଡର

Question 40.
ଆମ ଭାଷା ସାହିତ୍ୟକୁ ବିଶେଷ ପ୍ରଗତିଶୀଳ କରିବା ପାଇଁ କ’ଣ ଆବଶ୍ୟକ ?
Answer:
ନିରଳସ, ନିରବଚ୍ଛିନ୍ନ ସାଧନା

Question 41.
ବିଦେଶୀ ଶାସନ ତଳେ ସବୁଠାରୁ କେଉଁ ଭାଷାର ବେଶି ଗତିରୋଧ ହୋଇଛି ?
Answer:
ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର

Question 42.
ଓଡ଼ିଶା ବହୁକାଳ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କେଉଁ ପ୍ରଦେଶମାନଙ୍କ ସଙ୍ଗେ ଯୋଡ଼ା ହୋଇ ରହିଥିଲା ?
Answer:
ବଙ୍ଗ ଓ ବିହାର

Question 43.
କେଉଁମାନେ ଏବେ ବି ପୂରା ଓଡ଼ିଆ ହୋଇନାହାନ୍ତି ?
Answer:
ଓଡ଼ିଶାର ବାବୁଶ୍ରେଣୀ

Question 44.
ଓଡ଼ିଶାରେ କେତୋଟି ଗଡ଼ଜାତ ଥିଲା ?
Answer:
୨୬ଟି

(C) ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

Question 1.
ପ୍ରକୃତରେ ଜନତାର ପ୍ରଥମ ପ୍ରଯ୍ଟେ।ଜନ ……………….।
Answer:
ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷା ହିବୁ

Question 2.
ପାନ୍ଧିଜା ମାତୃଭାଷାକୁ ………………… ପରି ମୂଲ୍ୟବାନ୍ ମାନେ କରୁଥ୍ ଲୋ
Answer:
ମାତୃସ୍ତନ୍ୟ

Question 3.
ଛୋଟକୁ ରକ୍ଷା କରିବାକୁ ହେଲେ ………………… କୁ ଚାରଣ କରିବାକୁ ହେବା
Answer:
ବଡ଼

Question 4.
ଦେଶର କ୍ଷୁଦ୍ରଶିଜ୍ଞିମାନଙ୍କୁ ଗଞ୍ଚାର ରଖିବାକୁ ହେଲେ …………………. କୁ ବାରଣ କରିବାକୁ ହେବା
Answer:
ବିଦେଶୀ ଆମଦାନି

Question 5.
ଲକ୍ରାଇଲ୍‌ର ଆଧୁନିକ ଭାଷାର ନାମ …………………।
Answer:
ବଙ୍ଗଳା

Question 6.
ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷା ପ୍ରତି ଦୃଷ୍ଟି ଆକର୍ଷଣ କରିବାକୁ ହେଲେ ………………. ର ଆଧ୍ ପତ୍ୟକୁ କମାଇବାକୁ ହେବା
Answer:
ଇଂରେଜା

Question 7.
ଦେଶା ସରକାର ……………………. ବାଳରେ ଲୋକଙ୍କୁ ଦୂରେଇ ରଖିଛନ୍ତି।
Answer:
ଇଂରେଜୀ

Question 8.
ହିବ୍ର ଭାଷା ଏବେ ………………….. ଦେଶର ରାଜ୍ୟଭାଷା ହୋଇଚ୍ଛା
Answer:
ଇଜ୍‌ରାଇଲ୍

Question 9.
………………… ମାନଙ୍କୁ ‘ରିଙ୍ଗ ଲିଡ଼ର’ କୁହାଯାଉଥିଲା ।
Answer:
ମାତୃଭାଷା ଚିନ୍ତକଙ୍କୁ

Question 10.
ପ୍ର।ବଷିକ ଗୋଲୋକବିହାରା ଧଳ ରେଭେନ୍‌ସା କକଲେଜର …………………… ବିଭାଗର ପ୍ରଫେସର୍ ଥିଲେ।
Answer:
ଓଡ଼ିଆ ଶିକ୍ଷା

Question 11.
ଅନ୍ନଦାଶଙ୍କର ………………. ହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଓତ଼ିଶାରେ ଜାଟିଥ୍ ଲୋAnswer:
Answer:
ଆଇ.ସି.ଏସ୍.

Question 12.
“ମାତୃଭାଷା ଓ ଲେ।କଶିକ୍ଷା” ପ୍ରବନ୍ଧର ପ୍ର।ବନ୍ଧିକ ………………….
Answer:
ଗୋଲୋକବିହାରୀ ଧଳ

Question 13.
ଜାତିର ଜନକ …………………………. ମାତୃଭାଷାକୁ ମାତୃସ୍ତନ୍ୟ ପରି ମୂଲ୍ୟବାନ ମନେ କରୁଥିଲେ ।
Answer:
ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି

Question 14.
ଗଣତନ୍ତ୍ରର ମୂଳମନ୍ତ୍ର …………………….
Answer:
ଶିକ୍ଷା

Question 15.
ଶ୍ରୀଯୁକ୍ତ ଅନ୍ନଦାଶଙ୍କର ରାୟ ବର୍ତ୍ତମାନ ………………………… ଭାଷାରେ ଲେଖୁଛନ୍ତି ।
Answer:
ବଙ୍ଗଳା

Question 16.
ନିଜକୁ ପ୍ରକାଶ କରିବାପାଇଁ ସବୁଠାରୁ ସହଜ ଓ ସ୍ଵାଭାବିକ ମାଧ୍ୟମଟି …………………… ।
Answer:
ମାତୃଭାଷା

Question 17.
ଇଂରେଜୀ ଭାଷା ପାରଙ୍ଗମତା ଓ ଅପାରଗତାକୁ ନେଇ ଦେଶ ଯେଉଁ ଦୁଇଟି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଛି, ତାହା …………………..।
Answer:
ପାଠୁଆ ଓ ଅପାଠୁଆ

Question 18.
ବିଦେଶୀ ମାଧ୍ୟମର ଅପ୍ରାକୃତିକ ପାଚେରିକୁ ଭାଙ୍ଗିବାପାଇଁ ………………………. ପ୍ରଥମେ ପ୍ରୟାସ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ଗାନ୍ଧିଜୀ

Question 19.
ବିଦେଶୀ ଶାସନ ତଳେ ସବୁଠାରୁ …………………………. ଭାଷାର ବେଶି ଗତିରୋଧ ହୋଇଛି ।
Answer:
ଓଡ଼ିଆ

Question 20.
ଫକୀରମୋହନଙ୍କ ପରି ଯେଉଁମାନେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ପାଇଁ ଚିନ୍ତା କରୁଥିଲେ, ସେମାନଙ୍କୁ ……………………….କୁହାଯାଉଥିଲା ।
Answer:
ରିଙ୍ଗ୍ ଲିଡ଼ର

(D) ଠିକ୍ ଉକ୍ତି ପାଇଁ ‘T’ ଓ ଭୁଲ୍ ଉକ୍ତି ପାଇଁ ‘F’ ଲେଖ ।

1. ଜନତାକୁ ଅଳ୍ପ ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ଶିକ୍ଷିତ କରିବାର ସର୍ବୋତ୍କୃଷ୍ଟ ମାଧ୍ୟମ ହେଉଛି ଇଂରେଜୀ ଭାଷା ।
2. ବିଶିଷ୍ଟ ଲେଖକ ଅନ୍ନଦାଶଙ୍କର ରାୟ କଟକରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।
3. ମାତୃଭାଷାରେ ପ୍ରାଚୀରପତ୍ର ଲେଖାହେଲେ ଲୋକ ଓ ସରକାର ଉଭୟଙ୍କର ଲାଭ ହେବ ।
4. ମୂକ ଜନତାକୁ ତା’ର ମାତୃଭାଷାର ଅଧିକାର ଦେବାପାଇଁ ଗାନ୍ଧିଜୀ ବ୍ୟାକୁଳ ହେଉଥିଲେ । ପୋଲାଣ୍ଡବାସୀଙ୍କ ମାତୃଭାଷାର ନାମ ପୋଲିସ୍ ।
6. ସ୍କଲାଣ୍ଡର ଲୋକମାନଙ୍କର ନିଜ ଭାଷା ପାଇଁ ଯଥେଷ୍ଟ ଚେତନା ଓ ସମ୍ମାନ ନାହିଁ ।
7. ମରାଠୀ ଭାଷା କେନ୍ଦ୍ର ଭାଷା ହେବ ବୋଲି ଗାନ୍ଧିଜୀ ଆହ୍ବାନ ଦେଇଥିଲେ ।
୫. ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟିରେ ଯେଉଁ ଲୋକର ମାତୃଭାଷା ପ୍ରତି ମମତା ନାହିଁ, ତା’କୁ ଦେଶଭକ୍ତ କୁହାଯାଇ ନ ପାରେ ।
୨. ଇଂରେଜୀ ଭାଷା ପ୍ରଭାବରେ ଆମ ଦେଶରେ ଭାଷାର ପରିସ୍ଥିତି ଏପରି ହେଲା ଯେ ଲୋକେ ମାତୃଭାଷା ନ ଜାଣି ମଧ୍ଯ ଜ୍ଞାନୀ ହେଲେ ।
10. ଇଜ୍‌ରାଇଲ୍‌ରେ ହିବୁ ଭାଷାକୁ ଉଠାଇବାପାଇଁ ସ୍କୁଲ୍‌ରେ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ବିଦେଶୀ ଭାଷା ବ୍ୟବହାର କରିବା ଭୁଲ୍ ବୋଲି ଶିକ୍ଷା ଦିଆଗଲା ।
11. ଭାଷାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେବାପାଇଁ ପୃଥ‌ିବୀର ସବୁ ସଭ୍ୟ ଦେଶରେ ଭାଷା ଏକାଡ଼େମୀ ଅଛି ।
12. ଇନ୍‌ରାଇଲ୍‌ରେ ହିବୁ ଭାଷାର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଭାଷା କାଉନ୍‌ସିଲ୍ ଅଛି ।
13. N.M.E.P. କହିଲେ ନ୍ୟାସନାଲ ମେଲେରିଆ ଇରାଡ଼ିକେସନ ପ୍ରୋଗ୍ରାମ୍‌କୁ ବୁଝାଏ ।
14. ଫରାସୀ ଶାସକମାନେ ପ୍ରତାପ ବଳରେ ଜନତାକୁ ଦୂରେଇ ରଖୁଥିଲେ ।
15. ଦେଶୀ ସରକାର ଲୋକଙ୍କୁ ହିନ୍ଦୀ ବଳରେ ଦୂରେଇ ରଖୁଛନ୍ତି ।
16. ଋଷ୍ ସରକାର ଲୋକମାନଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କ ମାତୃଭାଷାରେ ଶିକ୍ଷା ଓ ଶାସନ ଚଳାଇବାକୁ ଅଧିକାର ଦେଇଛନ୍ତି ।
17. ଗାନ୍ଧିଜୀ ଓ ରବୀନ୍ଦ୍ରନାଥଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ଖୁବ୍ ପ୍ରାକ୍ଟିକାଲ୍ ଥିଲା ।
18. ଆମ ଭାଷା ସାହିତ୍ୟକୁ ବିଶେଷ ପ୍ରଗତିଶୀଳ କରିବାପାଇଁ ନିରଳସ, ନିରବଚ୍ଛିନ୍ନ ସାଧନା ଆବଶ୍ୟକ ।
Answer:
1. ଜନତାକୁ ଅଳ୍ପ ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ଶିକ୍ଷିତ କରିବାର ସର୍ବୋତ୍କୃଷ୍ଟ ମାଧ୍ୟମ ହେଉଛି ଇଂରେଜୀ ଭାଷା । (F)
2. ବିଶିଷ୍ଟ ଲେଖକ ଅନ୍ନଦାଶଙ୍କର ରାୟ କଟକରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । (F)
3. ମାତୃଭାଷାରେ ପ୍ରାଚୀରପତ୍ର ଲେଖାହେଲେ ଲୋକ ଓ ସରକାର ଉଭୟଙ୍କର ଲାଭ ହେବ । (T)
4. ମୂକ ଜନତାକୁ ତା’ର ମାତୃଭାଷାର ଅଧିକାର ଦେବାପାଇଁ ଗାନ୍ଧିଜୀ ବ୍ୟାକୁଳ ହେଉଥିଲେ । ପୋଲାଣ୍ଡବାସୀଙ୍କ ମାତୃଭାଷାର ନାମ ପୋଲିସ୍ । (T)
6. ସ୍କଲାଣ୍ଡର ଲୋକମାନଙ୍କର ନିଜ ଭାଷା ପାଇଁ ଯଥେଷ୍ଟ ଚେତନା ଓ ସମ୍ମାନ ନାହିଁ । (F)
7. ମରାଠୀ ଭାଷା କେନ୍ଦ୍ର ଭାଷା ହେବ ବୋଲି ଗାନ୍ଧିଜୀ ଆହ୍ବାନ ଦେଇଥିଲେ । (F)
8. ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟିରେ ଯେଉଁ ଲୋକର ମାତୃଭାଷା ପ୍ରତି ମମତା ନାହିଁ, ତା’କୁ ଦେଶଭକ୍ତ କୁହାଯାଇ ନ ପାରେ । (T)
9. ଇଂରେଜୀ ଭାଷା ପ୍ରଭାବରେ ଆମ ଦେଶରେ ଭାଷାର ପରିସ୍ଥିତି ଏପରି ହେଲା ଯେ ଲୋକେ ମାତୃଭାଷା ନ ଜାଣି ମଧ୍ଯ ଜ୍ଞାନୀ ହେଲେ। (T)
10. ଇଜ୍‌ରାଇଲ୍‌ରେ ହିବୁ ଭାଷାକୁ ଉଠାଇବାପାଇଁ ସ୍କୁଲ୍‌ରେ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ବିଦେଶୀ ଭାଷା ବ୍ୟବହାର କରିବା ଭୁଲ୍ ବୋଲି ଶିକ୍ଷା ଦିଆଗଲା । (T)
11. ଭାଷାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେବାପାଇଁ ପୃଥ‌ିବୀର ସବୁ ସଭ୍ୟ ଦେଶରେ ଭାଷା ଏକାଡ଼େମୀ ଅଛି । (T)
12. ଇନ୍‌ରାଇଲ୍‌ରେ ହିବୁ ଭାଷାର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଭାଷା କାଉନ୍‌ସିଲ୍ ଅଛି । (T)
13. N.M.E.P. କହିଲେ ନ୍ୟାସନାଲ ମେଲେରିଆ ଇରାଡ଼ିକେସନ ପ୍ରୋଗ୍ରାମ୍‌କୁ ବୁଝାଏ ।
14. ଫରାସୀ ଶାସକମାନେ ପ୍ରତାପ ବଳରେ ଜନତାକୁ ଦୂରେଇ ରଖୁଥିଲେ । (F)
15. ଦେଶୀ ସରକାର ଲୋକଙ୍କୁ ହିନ୍ଦୀ ବଳରେ ଦୂରେଇ ରଖୁଛନ୍ତି । (F)
16. ଋଷ୍ ସରକାର ଲୋକମାନଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କ ମାତୃଭାଷାରେ ଶିକ୍ଷା ଓ ଶାସନ ଚଳାଇବାକୁ ଅଧିକାର ଦେଇଛନ୍ତି । (T)
17. ଗାନ୍ଧିଜୀ ଓ ରବୀନ୍ଦ୍ରନାଥଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ଖୁବ୍ ପ୍ରାକ୍ଟିକାଲ୍ ଥିଲା । (T)
18. ଆମ ଭାଷା ସାହିତ୍ୟକୁ ବିଶେଷ ପ୍ରଗତିଶୀଳ କରିବାପାଇଁ ନିରଳସ, ନିରବଚ୍ଛିନ୍ନ ସାଧନା ଆବଶ୍ୟକ । (T)

(E) ସ୍ତମ୍ଭ ମିଳନ କର ।

Question 1
‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଶବ୍ଦ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ସମ୍ପର୍କ ଥିବା ଶବ୍ଦକୁ ଯୋଡ଼ି ଲେଖ ।

‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ	‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ
ଢେଙ୍କାନାଳ	ଗଗନ
ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷା ବିଭାଗ	ଲଣ୍ଡନ ଚିଠି
ଭାଷାବିଜ୍ଞାନା	ଗଞ୍ଜଇତିହ
ଭ୍ରମଣ ସାହିତ୍ୟ	ମଣିଷର ଭାଷା
ଅନୂଦିତ ପୁସ୍ତକ	ଓଡ଼ିଆ ଅଧ୍ୟାପକ

Answer:

‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ	‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ
ଢେଙ୍କାନାଳ	ଗଞ୍ଜଇତିହ
ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷା ବିଭାଗ	ଓଡ଼ିଆ ଅଧ୍ୟାପକ
ଭାଷାବିଜ୍ଞାନା	ମଣିଷର ଭାଷା
ଭ୍ରମଣ ସାହିତ୍ୟ	ଲଣ୍ଡନ ଚିଠି
ଅନୂଦିତ ପୁସ୍ତକ	ଗଗନ
‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ	‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ

Question 2
‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଶବ୍ଦ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ସମ୍ପର୍କ ଥିବା ଶବ୍ଦକୁ ଯୋଡ଼ି ଲେଖ ।

‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ	‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ
ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷା	ହିବ୍ର
ଗାନ୍ଧିଜା	ବିଦେଶା ବର୍ଜନ
ବଡ଼ ବରଗଛ	ଜନତାର ପ୍ରଥମ ପ୍ରୟାଜନ
ଇଜ୍ରରାଇଲ୍	ଛୋଟ ବରକେ।ଳି ଗଛ
ପୋଲାଣ୍ଡ	ପୋଲିସ୍

Answer:

‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ	‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ
ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷା	ଜନତାର ପ୍ରଥମ ପ୍ରୟାଜନ
ଗାନ୍ଧିଜା	ବିଦେଶା ବର୍ଜନ
ବଡ଼ ବରଗଛ	ଛୋଟ ବରକେ।ଳି ଗଛ
ଇଜ୍ରରାଇଲ୍	ହିବ୍ର
ପୋଲାଣ୍ଡ	ପୋଲିସ୍

Question 3
‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଶବ୍ଦ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ସମ୍ପର୍କ ଥିବା ଶବ୍ଦକୁ ଯୋଡ଼ି ଲେଖ ।

‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ	‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ
ମାତୃଭାଷା	ପାଠୁଆ ଓ ଅପାଠୁଆ
ବିଦେଶା ଭାଷା	କାଳକ୍ରମେ ଭୁଲି ଯାଉଛନ୍ତି
ବିଲାତ ଦେଶ	ସହଜ ଓ ସ୍କାଭାବିକ ମାଧ୍ୟମ
ଅଦୃଶ୍ୟ ପାଚେରି	ସବୁସ୍ତ୍ରକାର ଜ୍ଞାନକୁ ସରଳ ଭାଷାରେ ଲେଖାଯାଇଛି
ଟେକ୍ ନିକାଲ ଇତିୟ୍ଟମ୍	ପ୍ରସାରିତ ହୋଇପାରେ ନାର୍ହି

Answer:

‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ	‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ
ମାତୃଭାଷା	ସହଜ ଓ ସ୍କାଭାବିକ ମାଧ୍ୟମ
ବିଦେଶା ଭାଷା	ପ୍ରସାରିତ ହୋଇପାରେ ନାର୍ହି
ବିଲାତ ଦେଶ	ସବୁସ୍ତ୍ରକାର ଜ୍ଞାନକୁ ସରଳ ଭାଷାରେ ଲେଖାଯାଇଛି
ଅଦୃଶ୍ୟ ପାଚେରି	ପାଠୁଆ ଓ ଅପାଠୁଆ
ଟେକ୍ ନିକାଲ ଇତିୟ୍ଟମ୍	କାଳକ୍ରମେ ଭୁଲି ଯାଉଛନ୍ତି

Question 4
‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଶବ୍ଦ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ସମ୍ପର୍କ ଥିବା ଶବ୍ଦକୁ ଯୋଡ଼ି ଲେଖ ।

‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ	‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ
ଇଂରେଜାରେ ଳେଖା	ପୁରା
ଗାନ୍ଧିଜା ଓ ରବାନ୍ଦ୍ରନାଥ	ମାତୃଭାଷା ସବୁ ଭାଷାର ମୂଳମନ୍ତ୍ର
ଶିକ୍ଷା କମିଟି	ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ପ୍ରାକ୍ଟିକାଲ
ଓଡ଼ିଶାର ସଂସ୍କୃତି କେନ୍ଦ୍ର	ଅକ୍ଷ ଆଗରେ ଗତି ଜଳିଲା ପରି

Answer:

‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ	‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ
ଇଂରେଜାରେ ଳେଖା	ଅକ୍ଷ ଆଗରେ ଗତି ଜଳିଲା ପରି
ଗାନ୍ଧିଜା ଓ ରବାନ୍ଦ୍ରନାଥ	ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ପ୍ରାକ୍ଟିକାଲ
ଶିକ୍ଷା କମିଟି	ମାତୃଭାଷା ସବୁ ଭାଷାର ମୂଳମନ୍ତ୍ର
ଓଡ଼ିଶାର ସଂସ୍କୃତି କେନ୍ଦ୍ର	ପୁରା

Question 5
‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଶବ୍ଦ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ସମ୍ପର୍କ ଥିବା ଶବ୍ଦକୁ ଯୋଡ଼ି ଲେଖ ।

‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ	‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ
କାଉନ୍ ସିଲ୍	ପୋଲାଣ୍ଡବାସାଙ୍କ ମାତୃଭାଷା
ନିରବଚ୍ଛିନ୍ନ	ସମଷ୍ଠି
ସ୍କୂର୍ତ୍ତ	ସ୍ତଶାସନିକ ପରିଷଦ
ସମୂହ	ଅବିରତ ଭାବରେ
ପୋଲିସ୍‌	ଉତ୍ସାହ

Answer:

‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ	‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ
କାଉନ୍ ସିଲ୍	ସ୍ତଶାସନିକ ପରିଷଦ
ନିରବଚ୍ଛିନ୍ନ	ଅବିରତ ଭାବରେ
ସ୍କୂର୍ତ୍ତ	ଉତ୍ସାହ
ସମୂହ	ସମଷ୍ଠି
ପୋଲିସ୍‌	ପୋଲାଣ୍ଡବାସାଙ୍କ ମାତୃଭାଷା

କରି ପରିଚୟ

ଗୋଲୋକବିହାରୀ ଧଳ ଓଡ଼ିଆ ପ୍ରବନ୍ଧ ସାହିତ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଜଣେ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ଵ । ଭାଷାତତ୍ତ୍ୱବିତ୍‌ଭାବେ ସେ ବେଶ୍ ସଂସ୍କାର ବିଧାନ ତାଙ୍କ ପ୍ରବନ୍ଧର ଚରମ ଲକ୍ଷ୍ୟ । ଶିକ୍ଷା ଓ ଭାଷା ସମସ୍ୟା ଉପରେ ଆଧାରିତ ତାଙ୍କ ପ୍ରବନ୍ଧଗୁଡ଼ିକରେ ଶିକ୍ଷକ ଜାବନ ଅନୁଭ୍ଜତି ପ୍ରତିଫଳିତା

ସୃଜନାଭିମୁଖ୍ୟ

ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଧଳ ଓଡ଼ିଆ, ସଂସ୍କୃତ, ହିନ୍ଦୀ, ଇଂରାଜୀ, ବଙ୍ଗଳା ଭାଷାରେ ଜଣେ କୃତବିଦ୍ୟ ବିଦ୍ବାନ୍ ଭାବରେ ପ୍ରଥତଯଶା । ବୃତ୍ତିରେ ଅଧ୍ୟାପକ ହୋଇଥ୍ଗାରୁ ଓଡ଼ିଆ ପ୍ରବନ୍ଧ ସାହିତ୍ୟକୁ ଚିନ୍ତାମ୍ବଳକ ସମସ୍ୟାଭିତ୍ତିକ ପ୍ରବଦ୍ଧରାଜି ଅବଦାନ ଦିଗରୁ ତାଙ୍କର ବିଶେଷତା ସୁଦୂରପ୍ରସାରୀ । ପ୍ରବନ୍ଧ ରଚନା କ୍ଷେତ୍ରରେ ସେ ସମୟ ଓ ସଂସ୍କୃତିର ପଟାନ୍ତର ପ୍ରତି ସର୍ବଦା ସଚେତନ । ଭାଷା, ସାହିତ୍ୟ, ସଂସ୍କୃତି, ଐତିହ୍ୟ, ବିଶ୍ଵପ୍ରୀତି, ନବୀନ ଅଭିରୁଚି, ସମାଜତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ, ବାସ୍ତବ ସମସ୍ୟା ଓ ଜାତୀୟତାବାଦୀ ଉପଲବ୍ଧା ତାଙ୍କ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ବିଷୟବସ୍ତୁରୂପେ ଗ୍ରହଣୟ ହୋଇଛି।

କବିତାର ପ୍ଠଷ୍ଠଭୂମି

‘ମାତୃଭାଷା ଓ ଲୋକଶିକ୍ଷା’ ପ୍ରବନ୍ଧଟି ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କଦ୍ବାରା ରଚିତ ‘ଓଡ଼ିଆ କେବେ’ ବହିରୁ ସଂଗୃହୀତ । ଏଥିରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ମାତୃଭାଷାର ଉପାଦେୟତା ସମ୍ପର୍କରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଇଛନ୍ତି । ମାତୃଭାଷାକୁ ସେ ଅନ୍ନବସ୍ତ୍ର ପରି ନିହାତି ଦରକାରୀ ବୋଲି ପ୍ରମାଣ କରିଛନ୍ତି । ଜାତିର ଜନକ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ବିଦେଶୀ ବର୍ଜନ ସହିତ ସ୍ଵଦେଶୀ ଗ୍ରହଣ ପାଇଁ ବିଶେଷକରି ମାଧ୍ୟମରେ ଲୋକମାନେ ସହଜରେ ସବୁ ବିଷୟରେ ଶିକ୍ଷାଗ୍ରହଣ କରିପାରିବେ । ଆଜିର ଏହି ଯୋଜନାମୟ ଦେଶରେ ଯଦି ମାତୃଭାଷା ଆଧାରରେ ଯୋଜନା ଲୋକଙ୍କ ନିକଟରେ ପହଞ୍ଚାଇ ଦିଆଯାଆନ୍ତା, ତା’ହେଲେ ଯୋଜନା ସଫଳ ହୁଅନ୍ତା । ତେଣୁ ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଇ ଇଂରାଜୀ ଭାଷାର ଆଧ୍ୟତ୍ୟକୁ କମାଇଦେଲେ, ଶାସକ ଓ ଶାସିତ ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କ ନିକଟତର ହୋଇପାରିବ ।

କରିବାର ମଧିବାଶା

ଆମ ଦେଶରେ ଆଜି ଭାଷା ସମସ୍ୟା ଦେଖାଦେଇଛି । ଲୋକମାନେ ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷାକୁ ଛାଡ଼ି ଇଂରାଜୀ ଭାଷାକୁ ଆଦରି ନେଉଛନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ଜାତିର ଜନକ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ଇଂରେଜୀ ଭାଷାକୁ ଛାଡ଼ି ମାତୃଭାଷାକୁ ସମୃଦ୍ଧ କରିବାପାଇଁ ଆହ୍ୱାନ  ଣାଇଥିଲେ। ସେ ବୁଝାଇଥିଲେ କେନ୍ଦ୍ରରେ ରହିବ ହିନ୍ଦୀ ଭାଷା ଏବଂ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଦେଶ ନିଜର ମାତୃଭାଷାକୁ ହିଁ ଭାବପ୍ରକାଶର ମାଧ୍ୟମ ଭାବେ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ । ଏପରିକି ଗାନ୍ଧିଜୀ ମାତୃଭାଷାକୁ ମାତୃସ୍ତନ୍ୟ ପରି ମୂଲ୍ୟବାନ୍  ନେକରିଥିଲେ। ମାତୃଭାଷାର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଅନେକ କବି କହିଥିଲେ, ମାତୃଭାଷାର ଉନ୍ନତି ହିଁ ପ୍ରକୃତରେ ଜ୍ଞାନୀ ହେବାର ଲକ୍ଷଣ । କିନ୍ତୁ ଇଂରେଜୀ ଭାଷାର ପ୍ରଭାବରେ ଆମ ଲୋକମାନଙ୍କର ବିଚାରଧାରା ବଦଳିଯାଇଛି । ସେମାନେ ଚିନ୍ତା କରୁଛନ୍ତି, ମାତୃଭାଷା ନଜାଣି ମଧ୍ୟ ଲୋକ ଜ୍ଞାନୀ ହୋଇପାରେ । ଏଭଳି ଜ୍ଞାନୀମାନେ ମାତୃଭାଷାକୁ ଅବହେଳା କରିବା ଜାତିପକ୍ଷରେ ଘୋର ଦୁର୍ଭାଗ୍ୟର କାରଣ । ଇଂରେଜୀ ଭାଷା ପ୍ରଭାବକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟକରି ଗାନ୍ଧିଜୀ ବୁଝିଥିଲେ, ଇଂରେଜୀ ଭାଷା ଶିକ୍ଷା ଓ ଶାସନର ମାଧ୍ଯମ ହୋଇ ରହିଥ‌ିବା  ର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷା ଉପରେ କେହି ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେବେନାହିଁ ।

ଏହାକୁ ବୁଝାଇବାକୁ ଯାଇ ସେ ଉଦାହରଣ ଦେଇ କହିଥିଲେ, ବଡ଼ ବରଗଛ ତଳେ ଛୋଟ ବରକୋଳି ଗଛଟିଏ ଯେପରି ଉଧେଇ ପାରେ ନାହିଁ, ବିଜୁଳିବତି ଜଳୁଥୁବାଯାଏ ଛୋଟ ଦୀପକୁ ଯେପରି କେହି ଚାହାଁନ୍ତି ନାହିଁ, ଠିକ୍ ସେହିପରି ଇଂରେଜୀ ଭାଷାର ପ୍ରଭାବ ଥ‌ିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କେହି ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷାର ମହତ୍ତ୍ଵକୁ ଅନୁଭବ କରିବେ ନାହିଁ । ଛୋଟକୁ ରକ୍ଷା କରିବାପାଇଁ ବଡ଼କୁ ବାରଣ କରିବାପାଇଁ ପଡ଼ିବ, ଯେପରି ଇଜ୍‌ରାଇଲର ଆଧୁନିକ ହିବୁ ଭାଷା ମୃତ ଅବସ୍ଥାରୁ ଉଠି ରାଜ୍ୟଭାଷାରେ ପରିଣତ ହୋଇଥିଲା । ହିବୁ ଭାଷାର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଅନ୍ୟଭାଷା ବିରୁଦ୍ଧରେ ପ୍ରଚାର କରାଯାଇଥିଲା । ସ୍କୁଲ୍‌ରେ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ହିନ୍ଦୁ ଭାଷା ଶିଖୁବାପାଇଁ ରୀତିମତ ଯୋଜନା କରାଗଲା । ପରିଣତିରେ ଅନ୍ୟ ଭାଷାକୁ ପଛରେ ପକାଇ ହିବୁ ଭାଷା ଆଗେଇ, ଚାଲିଲା। ଇଜ୍‌ରାଇଲରେ ହିନ୍ତୁ ପାଇଁ ଗୋଟିଏ ଭାଷା କାଉନ୍‌ସିଲ୍ ଗଠନ କରାଯାଇଥିଲା ।

ଗଣତନ୍ତ୍ର ଶାସନର ମୂଳ ହେଉଛି ଶିକ୍ଷା । ପ୍ରତ୍ୟେକ ନାଗରିକ ବା ଭୋଟର ସେମାନଙ୍କର ଅଧିକାର, କର୍ତ୍ତବ୍ୟ, ସୁବିଧା ସୁଯୋଗ ଜାଣିବାପାଇଁ ଶିକ୍ଷାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି । ସମୂହ ଜନତାକୁ ସହଜରେ, ଅଳ୍ପ ସମୟରେ ଶିକ୍ଷିତ କରିବାପାଇଁ ମାତୃଭାଷାର ଯଥେଷ୍ଟ ମହତ୍ତ୍ବ ରହିଛି । ବିଦେଶୀ ଭାଷାରେ ସମୂହ ଶିକ୍ଷା ସମ୍ଭବ ପ୍ରକାରାନ୍ତରେ ବୁଝାଇଛନ୍ତି । ଇଂରେଜୀ ଶିକ୍ଷା ଏ ଦେଶରେ ବହୁବର୍ଷ ପ୍ରଚଳିତ ରହି ଆସିଥିଲେ ବି, ସେମିତି କୌଣସି ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ ଇଂରାଜୀ ଶିକ୍ଷିତ ବାହାରି ପାରିନାହାଁନ୍ତି । ପୁନଶ୍ଚ ପୁସ୍ତକ ପଠନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଦେଖିବାକୁ ଗଲେ, ଆମେ ଆମର ମାତୃଭାଷାର ପୁସ୍ତକକୁ ଯେତେ ସହଜରେ ପଢ଼ି ଶେଷ କରିପାରିବା, ଇଂରେଜୀ ଭାଷାର ପୁସ୍ତକକୁ ତୁଳନାତ୍ମକ।

ହୁଏ, ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଦ୍ବିତୀୟ ଭାଷାରେ ତା’ ହୁଏନାହିଁ ।’’ଏହାକୁ ବୁଝାଇବାକୁ ଯାଇ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ବିଶିଷ୍ଟ ଲେଖକ ଅନ୍ନଦାଶଙ୍କର ରାୟଙ୍କର ଉଦାହରଣ ଦେଇଛନ୍ତି । ଅନ୍ନଦାଶଙ୍କର ରାୟ ଢେଙ୍କାନାଳରେ ଜନ୍ମହୋଇ ଆଇ.ସି.ଏସ୍. ହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଓଡ଼ିଶାରେ ରହିଥିଲେ । ଓଡ଼ିଶାରେ ରହି ଓଡ଼ିଆଭାଷାରେ ସେ ଅନେକ ସାହିତ୍ୟ ମଧ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ । ସାହିତ୍ୟ ସୃଷ୍ଟିକରି ଖୁବ୍ ଖ୍ୟାତି ମଧ୍ୟ ଅର୍ଜନ କରିଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ସେ ନିଜର ମାତୃଭାଷା ବଙ୍ଗଳାରେ ଲେଖାଲେଖୁ କରିବାକୁ ପସନ୍ଦ କରିଥିଲେ । ସେ ୧୯୬୩ ଜୁନ୍‌ରେ କଟକର ଗୋଟିଏ ସଭାରେ ସ୍ଵୀକାର କରିଥିଲେ ଯେ ବାସ୍ତବରେ ନିଜର ମାତୃଭାଷା ବଙ୍ଗଳାରେ ହିଁ ସେ ନିଜର ସ୍ଵତସୂର୍ଭଭାବରେ ପରିପ୍ରକାଶ କରିପାରିବେ; ଯାହାକି ତାଙ୍କ ପାଇଁ ସହଜ ଓ ସ୍ଵାଭାବିକ ମାଧ୍ୟମ ହୋଇପାରିବ ବୋଲି ସେ ଭାବିଥିଲେ । ତେଣୁ ସେ ବଙ୍ଗଳା ଭାଷାରେ ଲେଖିବାକୁ ପସନ୍ଦ କଲେ ।

ବିଦେଶୀ ଭାଷାରେ ଶିକ୍ଷାଦେବାରେ ପ୍ରଧାନ ଅସୁବିଧା ହେଉଛି, ଏହା ସହଜରେ ଲୋକଙ୍କ ଭିତରେ ପ୍ରସାରିତ ହୋଇପାରେ ନାହିଁ । ବିଦେଶୀ ଭାଷାକୁ ହୁଏତ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇପାରେ, ମାତ୍ର ଘରକୁ ଫେରିଲେ ସେମାନେ ମାତୃଭାଷାରେ ହିଁ କଥାବାର୍ତ୍ତା କରିଥା’ନ୍ତି । ସୁତରାଂ ବିଦେଶୀ ଭାଷାକୁ ମାତୃଭାଷା ପରି ବ୍ୟବହାର କରିବା ସହଜ କିମ୍ବା ସ୍ଵାଭାବିକ ନୁହେଁ । ଅନେକ ସମୟରେ ଦେଖାଯାଏ, ପାଠୁଆ ପୁଅଝିଅଙ୍କ ବହିରୁ ପରିବାରର ଅନ୍ୟମାନେ କୌଣସି ପ୍ରକାର ଜ୍ଞାନ ଆହରଣ କରିପାରନ୍ତି ନାହିଁ । ମାତ୍ର ମାତୃଭାଷାରେ ଲେଖାଯାଇଥିବା ପୁସ୍ତକକୁ ଟେବୁଲ୍ ଉପରେ ଥୁଆହୋଇଥବାର ଦେଖ‌ିଲେ, ସମସ୍ତେ ପୁସ୍ତକଟିକୁ ଆଗ୍ରହର ସହିତ ଉଠାଇ ନେଇ ପଠନ କରିବେ । ଉଦାହରଣ ସ୍ଵରୂପ, ଧାନଚାଷ ବିଷୟରେ ଖଣ୍ଡିଏ ପୁସ୍ତକ ରଚନା କରାଯାଇଥିଲେ, କୃଷକଟି ସହଜରେ କୌତୂହଳ ପ୍ରକାଶକରି ନିଶ୍ଚୟ ପୁସ୍ତକଟିକୁ ପଠନ କରିବ । ବିଲାତରେ ସବୁକିଛି ବିଷୟ, ଏପରିକି ବିଲେଇ, କୁକୁର ପାଳିବାଠାରୁ ଆରମ୍ଭକରି ଉଡ଼ାଜାହାଜ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଷୟକୁ ମାତୃଭାଷାରେ ରଚନା କରାଯାଇଥିବାରୁ, ସେମାନେ ସହଜରେ ଜ୍ଞାନଲାଭ କରିଥା’ନ୍ତି । ଏଣୁ ଆମ୍ଭେମାନେ ଆମର ଜ୍ଞାନଭଣ୍ଡାରକୁ ଇଂରେଜୀରେ ପ୍ରକାଶ ନକରି ମାତୃଭାଷାରେ ପ୍ରକାଶ କଲେ, ସମସ୍ତେ ସହଜରେ ଜ୍ଞାନୀ ହୋଇପାରିବେ ।

ମାତୃଭାଷାରେ ଶିକ୍ଷାବ୍ୟବସ୍ଥା ନ ଥିବାରୁ ଆମେ ଅନେକ କିଛି ହରାଇ ବସିଛୁ । କୃଷିକ୍ଷେତ୍ରରେ ବିଦେଶୀ ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷା ଯୋଗୁ, ମାତୃଭାଷାରେ କୃଷିକୁ ନେଇ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିବା ଅନେକ ଲୋକଉକ୍ତି ବା ପ୍ରବଚନକୁ ଆମେ ଭୁଲିବାକୁ ବସିଲୁଣି । ଇଂରେଜୀ ପଢୁଆ ଲୋକମାନେ ମାତୃଭାଷାରେ ପଢ଼ିବାପାଇଁ ଅନିଚ୍ଛା ପ୍ରକାଶ କରନ୍ତି କାରଣ ମାତୃଭାଷାରେ କୃଷି ବିଷୟରେ ଟେକ୍‌ନିକାଲ୍ ଶବ୍ଦ ତିଆରି ହେବାର ସମ୍ଭାବନା ନାହିଁ । ଏହାକୁ ଆଳକରି ଆମ ଭାଷାରେ ପାରିଭାଷିକ ଶବ୍ଦ ନ ଥିବାରୁ ଏ ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖାପଢ଼ା କରିବା ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ ବୋଲି କୁହନ୍ତି । ଓଡ଼ିଶାରେ ଯେତେବେଳେ କୃଷି କଲେଜ ସ୍ଥାପନ କରାଗଲା, ସେହି ସମୟରେ ଓଡ଼ିଆ ମାଧ୍ୟମ ବା ମାତୃଭାଷାରେ ଶିକ୍ଷାଦେବାପାଇଁ କେହି କେହି ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ । ମାତ୍ର ଆମର ଆବଶ୍ୟକ ଶକ୍ତି ଓ ସାହସ ନ ଥିବାରୁ ଏହା ସମ୍ଭବ ହେଲାନାହିଁ । ଯଦି ମାତୃଭାଷାରେ କୃଷିଶିକ୍ଷାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ହୋଇଥା’ନ୍ତା, ତା’ହେଲେ ଇଂରାଜୀ ଅନଭିଜ୍ଞ ଓ ଭଲ ଭଲ ଅଭିଜ୍ଞ କୃଷକ ସାମୟିକ ଶିକ୍ଷାଗ୍ରହଣ କରି ନିଜର କୃଷିକୁ ଉନ୍ନତ କରାଇ ପାରିଥା’ନ୍ତେ । ଆମର କୃଷିଛାତ୍ରମାନେ ଆମ ଭାଷାରେ କୃଷି ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଉପାଦେୟ ପୁସ୍ତକ ରଚନା କରିଥା’ନ୍ତେ । ବାସ୍ତବ କୃଷକଙ୍କଠାରୁ ଦୂରେଇ ରହି ଯେଉଁ କୃଷି ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଚଳନ କରାଗଲା, ତାହା ସଫଳତା ଲାଭ କରିପାରିବ ନାହିଁ ।

ଆଜିର ସମୟ ହେଉଛି ଯୋଜନାମୟ ସମୟ । ଦେଶର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଅନେକ ଯୋଜନା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଉଛି । ଏହା ଲୋକମାନଙ୍କ ନିକଟରେ ପହଞ୍ଚାଇବାପାଇଁ କାନ୍ଥ, ବାଡ଼ ସବୁଆଡ଼େ ପ୍ରାଚୀରପତ୍ର ଲଗାଯାଉଛି । ଯେଉଁ ପ୍ରାଚୀରପତ୍ର ମାତୃଭାଷାରେ ଲେଖାଯାଇଛି, ତାହାକୁ ଅକ୍ଷର ଚିହ୍ନିଥ‌ିବା ସାଧାରଣ ଲୋକ ମଧ୍ୟ ପଢ଼ିପାରୁଛି; କିନ୍ତୁ ସେହି ଯୋଜନାକୁ ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ ଲେଖାଗଲେ, ତାହାକୁ ସମସ୍ତେ ପଢ଼ିପାରିବେ ନାହିଁ । କେବଳ ଯେଉଁମାନେ ଇଂରାଜୀ ଭାଷା ଜାଣିଥୁବେ ସେହିମାନେ ହିଁ ତାହାକୁ ପଢ଼ିପାରିବେ । ତେଣୁ ଯେଉଁ ଯୋଜନା ସରକାର ଲୋକମାନଙ୍କ ନିକଟରେ ପହଞ୍ଚାଇବାପାଇଁ
ଚାହୁଁଛନ୍ତି, ତାହାକୁ ମାତୃଭାଷା ବା ଓଡ଼ିଆରେ ଲେଖାଗଲେ ଲୋକେ ଓ ସରକାର ଉଭୟଙ୍କର ଲାଭ ହୋଇଥା’ନ୍ତା ।

ରାସ୍ତାଘାଟରେ ଅନେକ ନିର୍ଦ୍ଦେଶନାମା ଲେଖାଯାଇଛି । ସେହି ନିର୍ଦ୍ଦେଶନାମାସବୁ ଇଂରେଜୀ ଭାଷାରେ । ମାତ୍ର ସେହି ନିର୍ଦ୍ଦେଶନାମା ଯଦି ଇଂରେଜୀ ସହିତ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ଲେଖାଯା’ନ୍ତା, ତା’ହେଲେ ଯେକୌଣସି ଓଡ଼ିଆପଢ଼ା ଲୋକ ସେଥୁରୁ ଜ୍ଞାନ ଆହରଣ କରିପାରନ୍ତା । ଏହାକୁ ଆକ୍ଷେପ କରି ପ୍ରାବନ୍ଧିକ କହିଛନ୍ତି ‘ଇଂରେଜ ଶାସକମାନେ ତାଙ୍କ ପ୍ରତାପ ବଳରେ ଜନତାକୁ ଦୂରେଇ ରଖୁଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ଦେଶୀ ସରକାର ଇଂରେଜୀ ବଳରେ ଲୋକଙ୍କୁ ଦୂରେଇ ରଖୁଛନ୍ତି ।’’ ଏଥିପାଇଁ ଗାନ୍ଧିଜୀ ମୂକଜନତାଙ୍କୁ ମାତୃଭାଷାର ଅଧିକାର ଦେବାପାଇଁ ବ୍ୟାକୁଳ ହୋଇଥିଲେ । ରୁଷ୍ ସରକାର ସେମାନଙ୍କ ଲୋକଙ୍କୁ ମାତୃଭାଷାରେ ଶିକ୍ଷା ଓ ଶାସନ ଚଳାଇବାର ଅଧିକାର ଦେଇଛନ୍ତି । ବାସ୍ତବରେ ଲୋକମାନେ ଯଦି ମାତୃଭାଷାରେ ଶାସନକାର୍ଯ୍ୟ କରିବାପାଇଁ ସୁଯୋଗ ନ ପାଆନ୍ତି, ତା’ହେଲେ ସେଭଳି କ୍ଷମତା ପ୍ରଦାନର କୌଣସି ମୂଲ୍ୟ ନାହିଁ । ଯେଉଁଦିନ ଇଂରେଜୀ ଉଠିଯାଇ କାଗଜପତ୍ର ସବୁ ଓଡ଼ିଆରେ ଲେଖାଯିବ, ସେଦିନ ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ଆଉ କୌଣସି ସମସ୍ୟା ରହିବ ନାହିଁ ।

ଗାନ୍ଧିଜୀ ଓ ରବୀନ୍ଦ୍ରନାଥ ଯାହାସବୁ ମାତୃଭାଷା ସମ୍ବନ୍ଧରେ କହୁଥିଲେ, ସେମାନେ କେବଳ ଜାତୀୟତା ସ୍ରୋତରେ ଭାସିଯାଇ ସେପରି କହୁନଥିଲେ । ବରଂ ସେମାନେ ବାସ୍ତବ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ବିଚାରକରି ସେପରି କହୁଥିଲେ । ଶିକ୍ଷା ବିଷୟରେ ଅନେକ କମିଟି ବସିଥିଲା । ସମସ୍ତେ ମାତୃଭାଷା ଶିକ୍ଷାର ମୂଳମନ୍ତ୍ର ବୋଲି ସ୍ଵୀକାର କରିଥିଲେ । ତଥାପି ଆମ ଲୋକମାନଙ୍କ ଉପରୁ ଇଂରେଜୀ ଭାଷାର ପ୍ରଭାବ କମୁନାହିଁ । ବିବାହ, ବ୍ରତ ନିମନ୍ତ୍ରଣରେ, ଲୋକସଭାରେ, ପୁଅଝିଅଙ୍କ ନାଁ ଦେବାରେ ଇଂରେଜୀ ଭାଷାକୁ ଅନୁସରଣ କରାଯାଇଛି ଓ ବ୍ୟବହାର ମଧ୍ୟ କରାଯାଉଛି ।

ଆମ ସଂସ୍କୃତି ସହର ପୁରୀ । ସେଠାରେ ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚହୋଇ ସୁନ୍ଦର ରେଳଷ୍ଟେସନ କରାଗଲା । ସେହି ରେଳଷ୍ଟେସନର ପୋର୍ଟିକୋ ଛାତ ଉପରେ ଶାମୁକା ସାହାଯ୍ୟରେ ହିନ୍ଦୀ ଓ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ‘ପୁରୀ’ ନାମ ଲେଖାଗଲା । ମାତ୍ର ଓଡ଼ିଆରେ ‘ପୁରୀ’ ଶବ୍ଦକୁ ଭୁଲ୍‌ରେ ‘ପୂରି’ ବୋଲି ଲେଖାଗଲା । କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କର ଇଞ୍ଜିନିୟର କିମ୍ବା କଣ୍ଟ୍ରାକ୍ଟର କାହାକୁ ହେଲେ ’ଓଡ଼ିଆ ଜଣାନଥିବା ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇଗଲା । ସେହିପରି ରାଉରକେଲାରେ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ଯେଉଁ ତାରଘର ତିଆରି କଲେ, ସେଥୁରେ ଘରର ନାଁଟା ଉଭୟ ହିନ୍ଦୀ ଓ ଓଡ଼ିଆରେ ଲେଖାଗଲା । ମାତ୍ର ସେହି ଘର ଯେତେବେଳେ ଉନ୍ମୋଚନ କରାଗଲା, ସରକାରୀ ହାକିମ ଓଡ଼ିଆ ଅକ୍ଷରକୁ ଉଠାଇ ଦେବାକୁ ନିର୍ଦେଶ ଦେଲେ । ଏଥରୁ ଓଡ଼ିଶାରେ ଓଡ଼ିଆ ଲୋକଙ୍କର ଉଦାସୀନତାର ସ୍ତର ସହଜରେ ଜଣାଯାଇଥାଏ । ଲଣ୍ଡନରେ ଗୋଟିଏ ସ୍ତ୍ରୀଟ୍ ଅଛି, ନାଁ ହେଉଛି Conduit Street । ବି.ବି.ସି. ସମ୍ବାଦ ପ୍ରଚାରବେଳେ ସେହି Streetର ନାମକୁ ଠିକ୍ ରୂପେ ଉଚ୍ଚାରଣ କରାଗଲା ନାହିଁ । ପ୍ରତିକ୍ରିୟାସ୍ୱରୂପ ସ୍କଟଲାଣ୍ଡର ଲୋକଙ୍କ ମନରେ ଅସନ୍ତୋଷ ଦେଖାଦେଲା । ଭୁଲ୍ ଉଚ୍ଚାରଣ ପାଇଁ ମାସ ମାସ ଧରି ଆନ୍ଦୋଳନ ଚାଲିଲା । ଶେଷରେ ଇଂଲଣ୍ଡ ଓ ସ୍କଟଲାଣ୍ଡକୁ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ କଲାଭଳି ଏକ ଉଚ୍ଚାରଣ ଗୃହୀତ ହେଲା । ଏଭଳି କାରଣ ହେଉଛି, ନିଜ ମାତୃଭାଷା ପ୍ରତି ଯଥେଷ୍ଟ ସଚେତନା ଓ ସମ୍ମାନବୋଧ ।

ଆମେ ଘରୁ ବାହାରିଲାବେଳେ ମନେ ମନେ ଭାବୁ ଆମକୁ ସମେସ୍ତ ଚିହ୍ନନ୍ତୁ ଓ ଜାଣନ୍ତୁ । ସେହିପରି ଦେଶ ବାହାରେ ରହିଥିଲାବେଳେ ଭାବୁ, ଆମ ରାଜ୍ୟର କଳା, ସଂସ୍କୃତି ଓ ଭାଷାକୁ ସମସ୍ତେ ଜାଣନ୍ତୁ । ଏଭଳି ହେଲେ ଆମେ ଖୁସି ହୋଇଥାଉ । ଏଭଳି ଅଭିମାନ ସମସ୍ତଙ୍କ ମନରେ ରହିବା ଉଚିତ । ଏହା ନ ରହିଲେ କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତି ନିଜ ଦେଶ, ଜାତି, ଭାଷା, ସଂସ୍କୃତିର ସୁନାମ ପାଇଁ ଚେଷ୍ଟାକରିବ ନାହିଁ । ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ନିଜସ୍ଵ ଅଭିଜ୍ଞତା ପ୍ରକାଶ କରି ଲେଖୁଛନ୍ତି, ତାଙ୍କୁ ଅନେକ ସମୟରେ ଓଡ଼ିଶାବାସୀ ଭାବରେ କେହି ଠିକ୍‌ରୂପେ ଜାଣିପାରନ୍ତି ନାହିଁ । ବରଂ ଅନ୍ୟ ପ୍ରଦେଶର ଲୋକେ ତାଙ୍କୁ ‘ଓଡ଼ିଶା’ କ’ଣ ‘ବିହାର-ଓଡ଼ିଶା’ ବୋଲି ପଚାରନ୍ତି ଏବଂ ଓଡ଼ିଆ ଲୋକେ ‘ତେଲୁଗୁ’ ନା ‘ବଙ୍ଗଳା’ ଭାଷା କହନ୍ତି ବୋଲି ପଚାରନ୍ତି । ଏଥିପାଇଁ ଲେଖକଙ୍କ ମନରେ ସାମୟିକ ବିରକ୍ତି ଆସିଥାଏ । ସେ ବିଚାରନ୍ତି, ବିଲାତ ପରି ଏତେ ଟିକିଏ ରାଜ୍ୟକୁ ଯଦି ସମସ୍ତେ ଜାଣୁଛନ୍ତି, ତାହେଲେ, ଓଡ଼ିଶାକୁ ଜାଣୁନାହାଁନ୍ତି କାହିଁକି ? ଭାରତୀୟ ଭାଷାର ଉଦାହରଣ ଦେଲେ, ସମସ୍ତେ ପ୍ରଥମେ ହିନ୍ଦୀ, ବଙ୍ଗଳା, ଗୁଜୁରାଟୀ, ମରାଠୀ, ତେଲଗୁ, ତାମିଲ୍‌ ନାଁ କହୁଛନ୍ତି, କେହି ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଓଡ଼ିଆ ବୋଲି କହୁନାହାଁନ୍ତି । ଏଭଳି ନ କହିବାର କାରଣ ହେଉଛି ଆମ ରାଜ୍ୟକୁ ଓ ଆମର ଭାଷାକୁ ବିଶେଷଭାବେ ଆମେ ପ୍ରଗତିଶୀଳ କରିପାରିନାହୁଁ । ଏଥପାଇଁ ନିରଳସ, ନିରବଚ୍ଛିନ୍ନ ସାଧନା ଦରକାର ।

ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର । କାରଣ ଓଡ଼ିଶା ବହୁକାଳ ଧରି କେବଳ ବ୍ରିଟିଶମାନଙ୍କ ତଳେ ନଥୁଲା, ଅଧିକ ପରିମାଣରେ ଥିଲା ବଙ୍ଗ ଓ ବିହାରବାସୀଙ୍କ ତଳେ । ପୁଣି ଓଡ଼ିଶାରେ ଛବିଶଟା ଗଡ଼ଜାତ ଅଞ୍ଚଳ ରହିଥିଲା । ସେପରି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଓଡ଼ିଶାରେ କେହି ବାବୁ ନଥିଲେ । ବାବୁ ଥିଲେ କେବଳ ବଙ୍ଗୀୟ ଭଦ୍ରଲୋକ । ଓଡ଼ିଶା କିମ୍ବା ଓଡ଼ିଆ ପାଇଁ କେହି ଚିନ୍ତା କରୁନଥିଲେ । ସେ ସମୟରେ ଫକୀରମୋହନ ସେନାପତିଙ୍କ ପରି ଯେଉଁ କେତେଜଣ ଓଡ଼ିଆ କଥା ଚିନ୍ତା କରୁଥିଲେ, ସେମାନଙ୍କୁ କୁହାଯାଉଥିଲା ‘ରଙ୍ଗ ଲିଡ଼ର’ । ଆମ କଥା ଆମକୁ ବୁଝିବାକୁ ହେବ, ଆମ ପାଇଁ ଆମକୁ କାମ କରିବାକୁ ହେବ । ଆମ ପାଇଁ କୌଣସି ସମୟରେ ହିନ୍ଦୀଲୋକ କିମ୍ବା ମରାଠୀ ଲୋକ କାମ କରିବେ ନାହିଁ । କାରଣ କେହି ଅନ୍ୟର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଆନ୍ତରିକତାର ସହିତ କାମ କରନ୍ତି ନାହିଁ । କଥାରେ ଅଛି, ‘ବଥ ସିନା ବଥାଏ, ଆବୁ କାହାର ବଥାଏ ନାହିଁ ।’’ ଆମର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଆମକୁ ନିମ୍ନଲିଖୁତ ବିଷୟ ପ୍ରତି ସତର୍କ ହେବାକୁ ପଡ଼ିବ ।

(୧) ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷା ପ୍ରତି ଦୃଷ୍ଟି ଆକର୍ଷଣ କରିବାକୁ ହେଲେ ଇଂରେଜୀ ଆଧ‌ିପତ୍ୟକୁ କମାଇବାକୁ ହେବ ।
(୨) ଜନତାର ସାମୂହିକ ଶିକ୍ଷା ପାଇଁ ମାତୃଭାଷା ହିଁ ପ୍ରକୃତ ମାଧ୍ୟମ ।
(୩) ଶାସିତଙ୍କୁ ଶାସକଙ୍କଠାରୁ ଦୂରରେ ରଖିଛି ଇଂରେଜୀ ଭାଷା ।
(୪) ମାତୃଭାଷା ପାଇଁ ଅଭିମାନ ଓ ମାତୃଭାଷାର ଉନ୍ନତି ସାଧନା ଆମର କାମ୍ୟ ।
ଏଭଳି ବିଚାରଦ୍ଵାରା ଆମମାନଙ୍କର ମାତୃଭାଷାର ଉପାଦେୟତା ଓ ଉନ୍ନତି ପାଇଁ କିଭଳି ପଦକ୍ଷେପ ନିଆଯାଇପାରିବ, ତାହା ସମସ୍ତେ ବୁଝିପାରିବେ ।

କାଠିନ ଶବ୍ଦାର୍ଥ ଓ ଟିପ୍ପଶା

• ବିବାଦ – ସଂଘର୍ଷି
• ମାତୃଭାଷା – ମା’ପାଖରୁ ଓ ନିଜ ଜନ୍ନମାଟିରୁ ଶିଖିଥ୍‌ବା ଭାଷା
• ଲୋକଶିକ୍ଷା – ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷା
• ପ୍ରୟୋଜନ – ଆବଶ୍ୟକ
• ଅନ୍ନବସ୍ତ – ଖାଇବାପାଇଁ ଭାତ ଓ ବିନ୍ଦିରାପାଇଁ ଲୁଗା/ସର୍ବନିମ୍ନ ଆବଶ୍ୟକତା
• ବର୍ଜନ – ତ୍ୟାଗ
• ସମୃଦ୍ଧି – ଉନ୍ନତି
• ପଦସ୍ଥ – ପଦରେ ଅଧିଷୃତ ହୋଇଥ୍ ବା/ପଦାଧକାରା
• ଉପାଦାନ – କୌସି ପ୍ରକାର ଆଗ୍ରହ ନଦେଖାଇବା / ଅନାଗ୍ରହ
• ଅଗ୍ରଗତି – ଆଗକୁ ଆଗକୁ ଯିବା
• ବାରଣ – ମନା
• ଆଦୋନା – ବାହାରୁ ଆସୁଥିବା
• କାଉନ୍‌ସିଲ – ପ୍ରଶାସନିକ ପରିଷଦ
• ଗଶତନ୍ତ୍ର – ଲୋକମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ଓ ଲୋକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଚାଲୁଥିବା ଶାନ ବ୍ୟବସ୍ଥା
• ସମୂହ – ସମଷ୍ଟି
• ସର୍ବୋକୃଷ୍ଣ – ସବୁଠାରୁ ଭଲ / ସର୍ବ ଉକ୍‌ଷ୍ଣ
• ସ୍କୂର୍ତ୍ତ – ଚଞ୍ଚଳତା / ଫ୍ଜର୍ତ୍ତ / ଉତ୍ସାହ
• ଅନ୍ନଦାଶଙ୍କର ରାୟ – ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟର ସବୁଜଯୁଗ ବା ଅନେକ ରୋମାଣ୍ଟିକ୍ କବିତା ଲେଖୁଥିଲେ । କାଳିନ୍ଦୀ ଚରଣ ପାଣି ଗ୍ରା ହୀ, ବୈକୁଣ୍ଠନଥ କାଳିନ୍ଦ।ଚରଣ ପାଣିଗ୍ରାହା, ବୈକୁଣ୍ଠନାଥ ପଟ୍ଟନାୟକ, ଶରତ ମୁଖାର୍ଜୀ ଓ ହରିହର ମହାପାତ୍ରଙ୍କ
• ସହିତ ମିଶି ସେ ଏକ ସାହିତ୍ୟ ଅନୁଷ୍ଠାନ ଗଠନ କରିଥିଲେ ।
• ହିବ୍ର – ଇଜରାଇଲର ଆଧୁନିଲର ଆଧୁନିକ ଭାଷା
• ନୁନମନ୍ୟତା – ନିଜକୁ ଛୋଟ ବୋଲି ମନେକରିବା
• ପ୍ରୟାସ – ଚେଷ୍ଠା
• ଇତ଼ିୟମ୍ – ଲୋକତ୍ତକ୍ତି / ପ୍ରବଚନ
• ଆଳ କରି – ମାଧ୍ୟମ କରି
• ଗତାନୁଗତିକ – ପ୍ରଚଳିତ ଧାରା
• ଅଭିଜ୍ଞ – ଯାହାର ଅଭିଜ୍ଞତା ଓ ଅନୁଭବ ରହିଥାଏ
• ରତିଙ୍କ ଶ୍ରାଦ୍ଧ – ଆୟୋଜନ ବଡ଼ ଜଣାପଡୁଥ୍ଲେ ହେଁ ଫଳାଫଳ ନ୍ୟୁନା (ଅଜା ଯୁଦ୍ଧେ, ରଷିଶ୍ରାଦ୍ଧେ, ପ୍ରଭାତେ ମେଘଢ଼ମ୍ବରୁ, ଦାମ୍ପତ୍ୟ କଳହଶ୍ଲୈବ, ବହ୍ବାଡ଼ମ୍ବରେ ଲଘୁକ୍ରିୟା)
• ଉନ୍ନୟନ – ଉନ୍ନତିମୂଳକ
• caution – ସତର୍କ ରୁହ
• Dangerous curve – ବିପଦପୂର୍ଣ୍ଣ ଗୋଡ଼ସ୍ଥାନ
• Sharp bend ahead – ବିପଦପୂର୍ଣ୍ଣ ମୋଡ଼ସ୍ଥାନ
• Bazar area ahead – ଆଗକୁ ତିଖ ବୁଲାଶି ରର୍ହଛି
• Drive slow – ଧାରେ ଗାଡ଼ି ଚଳାଅ
• ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ପ୍ରାକୃକାଲ – ଦେଖିବାର ବିଚାରଧାରା ପାସ୍ତବ
• ଇନ୍ଦ୍ରଜାଲ – ଯାହୁବିଦ୍ୟା / ପ୍ରଭାବିତ କରିବାର ଶକ୍ତି
• ସୁହାଇଲା ଭଳି – ସୁବିଧା ହେଲାଭଳି
• ପ୍ରଗତିଶାଳ – ଆଗେଇଯିବାର ଭାବ
• ନିରଳସ – ଆଳସ୍ୟ ହାନ / ଶ୍ରମରେ ଅକାତର
• ‘ରିଙ୍ଗ ଲିଡର’ – ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇ ପରିଚାଳନା କରାଉଥିବା ଲୋକ
• ବଥ ସିନା ବଥାଏ, ଆବୁ କାହାର ନଥାଏ କାହିଁ – ଏହା ଏକ କଢ଼ି। ନିଜର ଲୋକ ହିଁ ନିଜର ଲୋକ ପାଇଁ ବ୍ୟସ୍ତ ହୋଇଥାଏ ଓ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ । ପର ମଣିଷ ସ୍ଟେପରି କରିନଥାଏ ।
• ଆଧ୍ ପତ୍ୟ – ଅଧିକ ପ୍ରଭାବ
• ସାମୂହିକ – ସମସ୍ତଙ୍କର

Odisha State Board BSE Odisha 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ତ୍ରିଭୁଜର ଧର୍ମ Ex 7.3 Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 7 Maths Solutions Chapter 7 ତ୍ରିଭୁଜର ଧର୍ମ Ex 7.3

Question 1.
ନିମ୍ନ ଚିତ୍ର ତିନୋଟିରୁ x, y ଓ z ର ମାନ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
[ଏକ ତ୍ରିଭୁଜର କୋଣ ତିନୋଟିର ପରିମାଣର ସମଷ୍ଟି 180° ।]

ସମାଧାନ:
ଚିତ୍ର – 1 ରେ x + 65° + 35° = 180°
⇒ x + 100° = 180°
⇒ x = 180° – 100° = 80°

ସମାଧାନ:
ଚିତ୍ର – 2 ରେ x = y (ସମଦ୍ବିବାହୁ ତ୍ରିଭୁଜ)
ପୁନଶ୍ଚ x + y + 110° = 180°
⇒ x + x = 180° – 110° = 70°
⇒ 2x = 70°
⇒ x = \(\frac{70°}{2}\) = 35°
∴ x = y = 35°

ସମାଧାନ:
ଚିତ୍ର – 3 ରେ x = y = z (ସମଦ୍ବିବାହୁ ତ୍ରିଭୁଜ)
x + y + z = 180°
⇒ x + x + x = 180°
⇒ 3x = 180°
⇒ x = \(\frac{180°}{3}\) = 60°
∴  x = y = z = 60°

Question 2.
Δ ABC ରେ m∠A = m∠B + m∠C ହେଲେ, m∠A ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ସମାଧାନ:
Δ ABC ରେ m∠A = m∠B + m∠C
m∠A + m∠A = m∠A + m∠B + m∠C (ଉଭୟ ପାର୍ଶ୍ଵ m∠A ଯୋଗ କରାଯାଇଛି ।)
⇒ 2m∠A = 180°
⇒ m∠A = \(\frac{180°}{2}\) = 90°
∴ Δ ABCର m∠A = 90° ।

Odisha State Board BSE Odisha Class 9 Political Science Notes Chapter 8 ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ will enable students to study smartly.

BSE Odisha Class 9 Political Science Notes Chapter 8 ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ

ବିଷୟବସ୍ତୁ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ସୂଚନା ଓ ବିଶ୍ଳେଷଣ
→ ଉପକ୍ରମ:

• ଗଣତନ୍ତ୍ର ହେଉଛି ଲୋକମାନଙ୍କର ଶାସନ ବା ସରକାର ।
• “ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାର ପ୍ରାକ୍ତନ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଆବ୍ରାହାମ ଲିଙ୍କନଙ୍କ ମତରେ, ଗଣତନ୍ତ୍ର ହେଉଛି ଲୋକମାନଙ୍କର ଲୋକମାନଙ୍କର ଓ ଲୋକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଏକ ସରକାର ।’’
• ଲର୍ଡ ବ୍ରାଇସ୍‌ଙ୍କ ମତରେ, ‘ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ଶାସନ କ୍ଷମତା ନ୍ୟସ୍ତ ହୋଇଥାଏ ‘ଗୋଷ୍ଠୀ ସମୁଦାୟ’ ହାତରେ ଓ ସେମାନଙ୍କର ‘ସାର୍ବଭୌମ ସଂକଳ୍ପ’ର ପରିପ୍ରକାଶ ହୋଇଥାଏ ‘ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ନିର୍ବାଚନ ବ୍ୟବସ୍ଥା’ ମାଧ୍ୟମରେ ।’’

ବିଷୟବସ୍ତୁର ରୂପରେଖ :

• ଗଣତନ୍ତ୍ର ଓ ଜନମତ
• ଗଣତନ୍ତ୍ର ପସଦା ହେବାର
• ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ନିର୍ବାଚନ ବ୍ୟବସ୍ଥା
• ଭାରତରେ ପ୍ରଚଳିତ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା
• ଭାରତରେ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ଅବକ୍ଷୟର କାରଣ
• ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବାର ଉପାୟ

* ଗଣତନ୍ତ୍ର ବା Democracy ଶବ୍ଦଟି ଗ୍ରୀକ୍ ଶବ୍ଦ ‘ଡିମୋସ୍’ ଓ ‘କ୍ରାଟୋସ୍’ ଶବ୍ଦର ମିଶ୍ରଣରୁ ଉତ୍ପତ୍ତି ହୋଇଛି ।

→ ଗଣତନ୍ତ୍ର ଓ ଜନମତ :

• ଗଣତନ୍ତ୍ର ଓ ଜନମତ ଏକ ଓ ଅଭିନ୍ନ, ମାତ୍ର ଏବେ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ଚିନ୍ତାଧାରାରେ ବ୍ୟାପକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଦେଖାଦେଇଛି ।
• ଆଜିର ଗଣତନ୍ତ୍ର ଶାସନରେ ମୁଷ୍ଟିମେୟ ତଥା ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ହାତମୁଠାରେ ଚାବିକାଠି ରହୁଛି । ତେଣୁ କାର୍ଲ ଫ୍ରେଡ୍‌ରିକ୍‌ଙ୍କ ମତରେ ‘ପରିସ୍ଥିତି ଭିନ୍ନ ହେଲେ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ଆଭିମୁଖ୍ୟ ଭିନ୍ନ ହୁଏ ।’

→ ଗଣତନ୍ତ୍ର ପସଦା ହେବାର କାରଣ:

→ ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ନିର୍ବାଚନ ବ୍ୟବସ୍ଥା :

• ଏକ ଅବାଧ, ମୁକ୍ତ, ସ୍ଵଚ୍ଛ ଓ ନିରପେକ୍ଷ ସାବାଳକ ମତଦାନଭିଭିକ ନିର୍ବାଚନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ହେଉଛି ଗଣତନ୍ତ୍ରର ମୂଳଦୁଆ । – ଗେଟେଲ । ଏହାଦ୍ଵାରା ଲୋକ ପ୍ରତିନିଧିଙ୍କ ଚୟନ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଠିକ୍ ହୁଏ ।

* ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ଜନମତର ସାର୍ବଭୌମ କ୍ଷମତା ରହିଛି । – ଗେଟେଲ୍

→ ମୂଲ୍ୟବୋଧଭିଭିକ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ଆବଶ୍ୟକ ଭଯାଦାନ:

• ସଛୋଟ ଲୋକପ୍ରତିନିଧ୍ ଚୟନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ।
• ନିରପେକ୍ଷ ଓ ସ୍ବାଧୀନ ନ୍ୟାୟପାଳିକା ତଥା ଗଣମାଧ୍ୟମ ବ୍ୟବସ୍ଥା ।
• ମୁକ୍ତ ଓ ସ୍ଵାଧୀନ ତଥା ନିରପେକ୍ଷ ନିର୍ବାଚନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ।
• ସାମାଜିକ ଓ ଅର୍ଥନୈତିକ ବିକାଶ ।
• ସ୍ୱେଚ୍ଛାକୃତ ଭାବେ ଆଇନ ପାଳିବା ।
• ବ୍ୟକ୍ତି ମର୍ଯ୍ୟାଦାର ସୁରକ୍ଷା ।
• ନ୍ୟାୟିକ, ପ୍ରଶାସନିକ ଓ ବ୍ୟବସ୍ଥାପିକା ବିଭାଗର ଉତ୍ତରଦାୟିତ୍ଵ ।
• ନିଭୀକ ମତବ୍ୟକ୍ତ କରିବା ଓ ସମ୍ବିଧାନସମ୍ମତ ଅଧିକାର ଉପଭୋଗ କରିବା ।
• ଦେଶ ପାଇଁ ସ୍ଵାର୍ଥ ତ୍ୟାଗ ଓ ଭେଦଭାବଶୂନ୍ୟ ସମାଜ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ।

→ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ଜୀବନଧାରା ଓ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ :

• ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ କହିଲେ ବିଜ୍ଞତା, ବିଚାର ଶକ୍ତି, ବୁଦ୍ଧି, ସାମୂହିକ ସ୍ୱାର୍ଥ, ସାର୍ବଜନୀନ ସୁଖ, ନାଗରିକମାନଙ୍କ ସଚେତନତା ବୃଦ୍ଧି ଓ ଗଣ ଉଦ୍ଦୀପନାକୁ ବୁଝାଇଥାଏ ।
• ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଏକ ଅଂଶୀଦାର ହୋଇ ରହିଲେ ମଧ୍ୟ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧରେ ବିଶ୍ଵାସ ରଖ୍ ବିଶ୍ଵାସ ଉଭୟ ଗୋଟିଏ ମୁଦ୍ରାର ଦୁଇଟି ପାର୍ଶ୍ଵ ପରି ।
• ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ଜୀବନଶୈଳୀ ଗଠନ ଓ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧରେ ବିଶ୍ଵାସ ଉଭୟ ଗୋଟିଏ ମୁଦ୍ରାର ଦୁଇଟି ପାର୍ଶ୍ବ ପରି ।
• ଲର୍ଡ଼ ବ୍ରାଇସ୍‌, ବର୍ଣ୍ଣସ୍‌ଙ୍କ ପରି ରାଜନୀତି ବିଜ୍ଞାନୀମାନେ ଗଣତନ୍ତ୍ରର କୌଣସି ବିକଳ୍ପ ନାହିଁ ବୋଲି ସୂଚାଇଛନ୍ତି ।
• ଗଣତନ୍ତ୍ର ଏକ ଦାୟିତ୍ଵସମ୍ପନ୍ନ ତଥା ଉତ୍ତରଦାୟୀ ସରକାର । ତେଣୁ ଏହାର ବିକଳ୍ପ ନାହିଁ ।

* ମାନବାଧିକାରର ସୁରକ୍ଷା, ଇଚ୍ଛାଶକ୍ତି, ଦେଶପ୍ରେମ, ଆଇନ ମାନ୍ୟତା, ଦେଶ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧର ବହୁମୂଲ୍ୟ ଉପାଦାନ ।

→ ଭାରତରେ ପ୍ରଚଳିତ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା :

• ୧୯୫୦ ମସିହା ଜାନୁଆରୀ ୨୬ ତାରିଖ ଦିନ ଭାରତରେ ନୂତନ ସମ୍ବିଧାନ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେବାରୁ ଗଣତନ୍ତ୍ର ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହେଲା ।

* ୧୯୫୨ ମସିହାରେ ଭାରତର ପ୍ରଥମ ଲୋକସଭା ଓ ୨୦୦୯ ମସିହାରେ ପଞ୍ଚଦଶ ଲୋକସଭା ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ।

• ୧୯୯୩ ମସିହାରେ ସମ୍ବିଧାନର ୭୩ ତମ ଓ ୭୪ ତମ ସମ୍ବିଧାନ ସଂଶୋଧନ କରାଯାଇ ‘ପଞ୍ଚାୟତିରାଜ’ ଓ ‘ନଗରପାଳିକା’ ବ୍ୟବସ୍ଥା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଉଛି ।
• ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗଙ୍କଦ୍ବାରା ଅବାଧ ଓ ମୁକ୍ତ ନିର୍ବାଚନ କରାଯାଇଥାଏ ।
• ଭାରତୀୟମାନଙ୍କୁ ୬ ଗୋଟି ମୌଳିକ ଅଧୂକାର ସହିତ ୬ ବର୍ଷରୁ ୧୪ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଶିଶୁକୁ ଅବୈତନିକ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଦାନର ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିଛି ।

→ ଭାରତରେ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ଅବକ୍ଷୟର କାରଣ:

→ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବାର ଉପାୟ :

• ସାଧୁତା, ରାଜନେତା ଓ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ସଚ୍ଛୋଟପଣିଆ ।
• ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧରେ ବିଶ୍ଵାସ, ନିଃସ୍ବାର୍ଥ ଦେଶସେବା ।
• ରାଜନୈତିକ ଇଚ୍ଛାଶକ୍ତିର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ।
• ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରତି ଦୃଢ଼ ବିଶ୍ୱାସ ।

→ କେତେକ ଐତିହାସିକ ଘଟଣାବଳୀ ଓ ସମୟ:

୧୬୮୮ – ଇଂଲଣ୍ଡର ଗୌରବମୟ ବିପ୍ଳବ Glorious Revolution)
୧୭୭୬ – ଆମେରିକାର ସ୍ବାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମ ଘୋଷଣା
୧୭୮୯ – ଫରାସୀ ରାଷ୍ଟ୍ର ବିପ୍ଳବ ।
୧୯୫୦ – ସ୍ବାଧୀନ ଭାରତରେ ସମ୍ବିଧାନ ପ୍ରଚଇନ
୧୯୫୨ – ସ୍ବାଧୀନ ଭାରତରେ ପ୍ରଥମ ଲୋକସଭା ଗଠନ
୧୯୯୩ – ୭୩ ଓ ୭୪ ତମ ସମ୍ବିଧାନ ସଂଶୋଧନ
୨୦୦୫ – ଭାରତରେ ସୂଚନା ଅଧିକାର ଆଇନ (RTI Act) ପ୍ରଣୟନ
୨୦୦୯ – ପଞ୍ଚଦଶ ଲୋକସଭା ଗଠନ

Odisha State Board BSE Odisha 9th Class Physical Science Solutions Chapter 9 ଧ୍ଵନି Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 9 Physical Science Solutions Chapter 9 ଧ୍ଵନି

1. ଧ୍ଵନି କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ଏବଂ ଏହା କିପରି ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ?
ଉ –

• ଧ୍ଵନି ଶକ୍ତିର ଏକ ରୂପ ।
• ବିଭିନ୍ନ ବସ୍ତୁର କମ୍ପନ ହେତୁ ଧ୍ଵନି ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । ଧ୍ଵନି ବିଭିନ୍ନ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କଥୋପକଥନରୁ, ରେଡ଼ିଓ, ଟେଲିଭିଜନ୍ ଓ ଟେଲିଫୋନ୍ ରୁ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇପାରେ । ବିଭିନ୍ନ ବାଦ୍ୟଯନ୍ତ୍ରରୁ ମଧ୍ଯ ଧ୍ଵନି ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।

2. ନିମ୍ନରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନରେ ଦିଆଯାଇଥବା ଚାରିଗୋଟି ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଉତ୍ତର ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତର ବାଛି ଲେଖ ।
(a) ଧ୍ଵନି ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁଥ‌ିରେ ଆଦୌ ଗତି କରିପାରିବ ନାହିଁ ?
(i) କଠିନ
(ii) ତରଳ
(iii) ଗ୍ୟାସ୍
(iv) ଶୂନ୍ୟ ମାଧ୍ୟମ
ଉ –
(iv) ଶୂନ୍ୟ ମାଧ୍ୟମ

(b) ହର୍ସ ହେଉଛି –
(i) ସେକେଣ୍ଡ
(ii) ସେକେଣ୍ଡ^-1
(iii) ମିଟର
(iv) ମିଟର^-1
ଉ –
(ii) ସେକେଣ୍ଡ^-1

(c) ସମୁଦ୍ରର ଗଭୀରତା ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରିବାକୁ କେଉଁ ଯନ୍ତ୍ର ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ?
(i) ସୋନାର
(ii) ରାଡ଼ାର
(iii) ମିଟର ସ୍କେଲ୍
(iv) ଏମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ କେଉଁଟି ନୁହେଁ
ଉ –
(i) ସୋନାର

(d) କେଉଁ ମାଧ୍ୟମରେ ଧ୍ଵନିର ବେଗ ସର୍ବାଧ୍ଵକ ?
(i) କଠିନ
(ii) ତରଳ
(iii) ଗ୍ୟାସ୍
(iv) ଏମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ କେଉଁଟି ନୁହେଁ
ଉ –
(i) କଠିନ

3. ଧ୍ଵନିର ଏକ ଉତ୍ସ ନିକଟରେ ବାୟୁ ମାଧ୍ୟମରେ ସଂପୀଡ଼ନ ଓ ବିରଳନ କିପରି ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ, ନାମାଙ୍କିତ ଚିତ୍ର ମାଧ୍ୟମରେ ବୁଝାଅ ।
ଉ –

• ଯେତେବେଳେ ଧ୍ଵନି ତରଙ୍ଗ ଆଗକୁ ଗତି କରେ, ଏହା ତା’ର ଚାରିପଟେ ଥିବା ବାୟୁକୁ ସଂପୀଡିତ କରେ; ଫଳରେ ଏକ ଉଚ୍ଚ ଚାପଯୁକ୍ତ କ୍ଷେତ୍ର ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ଏବଂ ଏହାକୁ ସଂପୀଡନ କୁହାଯାଏ ।
• ଯେତେବେଳେ ଏହା କଂପିତ ରସ୍ତୁର ପୃଷ୍ଠଭାଗରୁ ଦୂରେଇବାକୁ ଆରମ୍ଭ କରେ, ପୃଷ୍ଠଭାଗ ପଛକୁ ଗତି କରେ; ଫଳରେ ଏକ ନିମ୍ନ ଚାପଯୁକ୍ତ କ୍ଷେତ୍ର ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ଏବଂ ଏହାକୁ ବିରଳନ କୁହାଯାଏ ।
• ବସ୍ତୁଟି କଂପିତ ହେଉଥ‌ିବାରୁ ବାୟୁରେ ସଂପାଦନ ଓ ବିରଳନାର ଏକ ଅନୁକ୍ରମ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।

4. ଧ୍ଵନି ସଞ୍ଚାରଣ ପାଇଁ ଏକ ମାଧ୍ୟମ ଆବଶ୍ୟକ- ଏକ ସରଳ ପରୀକ୍ଷାଦ୍ଵାରା ଏହାକୁ ବୁଝାଅ ।
ଆବଶ୍ୟକ ଉପକାରଣ :
ଉ –
(i) ବେଲ୍‌ଜାର୍, (ii) ିପି, (iii) ସ୍ଵିଚ୍ (iv) ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରିକ୍ ବେଲ୍‌ (v) ବାୟୁ ନିଷ୍କାସନ ଯନ୍ତ୍ର ।
ପରୀକ୍ଷା :

• ଗୋଟିଏ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ବେଲ୍ ଏବଂ ଗୋଟିଏ ବାୟୁରୁଦ୍ଧ (air tight) ବେଲ୍‌ଜାର୍‌ ନିଆଯାଉ ।
• ଚିତ୍ରରେ ଦେଖାଯାଇଥିବା ଭଳି ବିଦ୍ୟୁତ୍ ବେଲ୍‌କୁ ବେଲ୍‌ଜାର୍ ମଧ୍ଯରେ ଝୁଲାଇ ରଖାଯାଉ ।
• ବେଲ୍‌ର ଦୁଇ ଶେଷାଗ୍ରକୁ ବେଲ୍‌ ଜାର୍ ମୁହଁରେ ଥ‌ିବା କର୍କ ବାଟେ ବାହାରକୁ କାଢ଼ି ଏକ ବାହ୍ୟ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିପଥ ସହ ସଂଯୁକ୍ତ କରାଯାଉ ।
• ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିପଥକୁ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ କଲେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ବେଲ୍‌ ବାଜିବ ଓ ଧ୍ଵନି ଶୁଣାଯିବ । ବେଲ୍‌ଜାର୍ ମଧ୍ୟରେ ବାୟୁ ଥ‌ିବାରୁ ଧ୍ଵନି ଶୁଣାଖଲା |
• ବି ଦ୍ୟୁତ୍ ବେଲ୍‌ ରୁ ଧ୍ଵନି ନି ସୃ ତ ହେଉଥିଲାବେଳେ ବାୟୁ ନିଷ୍କାସନ ପମ୍ପ୍ ସାହାଯ୍ୟରେ ବେଲ୍‌ଜାର୍‌ରୁ ବାୟୁ ନିଷ୍କାସନ କରାଯାଉ ।
• ବେଲ୍‌ର୍‌ରୁ ବାୟୁ କମି ଆସୁଥିଲାବେଳେ ଧ୍ଵନିର ପ୍ରବଳତା (loudness) ମଧ୍ଯ କ୍ଷୀଣ ହୋଇ ଆସିବ । ଯେତେବେଳେ ବେଲ୍‌ୱାର୍‌ଟି ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ବାୟୁଶୂନ୍ୟ ହୋଇଯିବ, ସେତେବେଳେ ଧ୍ଵନି ଆଉ ଶୁଣାଯିବ ନାହିଁ ।

ସିଦ୍ଧାନ୍ତ :

• ପ୍ରଥମ ପର୍ଯ୍ୟବେକ୍ଷଣରେ ବେଲ୍‌ଜାର୍ ମଧ୍ୟରେ ବାୟୁ ଥିବାରୁ ଧ୍ଵନି ଶୁଣିହେଲା ।
• ଦ୍ଵିତୀୟ ପର୍ଯ୍ୟବେକ୍ଷଣରେ ବେଲ୍‌ଜାର୍ ମଧ୍ୟରେ ବାୟୁ ନ ଥ‌ିବାରୁ ଧ୍ଵନି ସଂଚରଣ ସମ୍ଭବ ହେଲାନାହିଁ | ତେଣୁ ଧ୍ଵନି ଶୁଣିହେଲା ନାହିଁ । ଏଥୁରୁ ଜଣାଗଲା ଯେ, ଧ୍ଵନି ସଂଚାରଣ ପାଇଁ ଏକ ମାଧ୍ୟମ ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ ।

5. ଧ୍ୱନି ତରଙ୍ଗକୁ କାହିଁକି ଅନୁଦୈର୍ଘ୍ୟ ତରଙ୍ଗ କୁହାଯାଏ ?
ଉ –
ଅନୁଦୈର୍ଘ୍ୟ ତରଙ୍ଗରେ ମାଧ୍ୟମର କଣିକାଗୁଡିକ ତରଙ୍ଗର ଗତିର ଦିଗ ସହ ସମାନ୍ତର ଭାବେ ଦୋଳିତ ହୁଅନ୍ତି । କଣିକାଗୁଡିକ ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନରୁ ଅନ୍ୟ ସ୍ଥାନକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ ହୁଅନ୍ତି ନାହିଁ । ସେମାନେ କେବଳ ତାଙ୍କର ମାଧ୍ୟ ଅବସ୍ଥାନର ଉଭୟ ପଟେ ଏପଟସେପଟ ହୋଇ ଦୋଳନ କରନ୍ତି । ଏପରି ଭାବରେ ଧ୍ଵନି ତରଙ୍ଗ ମାଧ୍ୟମ ମଧ୍ୟରେ ଗତି କରୁଥିବାରୁ ଏହାକୁ ଅନୁଦୈର୍ଘ୍ୟ ତରଙ୍ଗ କୁହାଯାଏ ।

6. ଏକ ଅନ୍ଧାର ଘରେ ବସିଥିବା ତୁମ ବନ୍ଧୁଙ୍କ ଆବାଜରୁ ବନ୍ଧୁଙ୍କ ଉପସ୍ଥିତି ତୁମେ ଧ୍ଵନିର କେଉଁ ଗୁଣଯୋଗୁ ଜାଣି ପାର ?
ଉ –

• ଧ୍ଵନିର ବିଶେଷ ଗୁଣ ହେଲା- ତାରତ୍ଵ, ପ୍ରବଳତା ଓ ଗୁଣାତ୍ମକ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ । ଏହା ଧ୍ଵନି ତରଙ୍ଗର ଧର୍ମ ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳ ।
• ଏହି ଗୁଣମାନଙ୍କଦ୍ଵାରା ଗୋଟିଏ ଧ୍ଵନିକୁ ଆଉ ଗୋଟିଏ ଧ୍ଵନିରୁ ଅଲଗା ବୋଲି ବାରିହୁଏ । ତେଣୁ ଅନ୍ଧକାରରେ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ବନ୍ଧୁଙ୍କ ସ୍ଵର ଜାଣିହୁଏ ।

7. ବିଜ୍ଞାନସମ୍ମତ କାରଣ ଦର୍ଶାଅ ।
ଉ –
(a) ଏକା ସମୟରେ ବିଜୁଳି ଓ ଘଡ଼ଘଡ଼ି ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥିଲେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଥମେ ବିଜୁଳି ଦେଖାଯାଏ ଏବଂ ତାହାର କିଛି ସମୟ ପରେ ଘଡ଼ଘଡ଼ି ଶୁଣାଯାଏ ।

• ବାୟୁ ମାଧ୍ୟମରେ ଆଲୋକର ବେଗ 3 x 10⁵ km/s ଓ ଶବ୍ଦର ବେଗ 300 m/s |
• ବିଜୁଳିର ବେଗ ଘଡ଼ଘଡ଼ିର ବେଗଠାରୁ ଅଧିକ ହୋଇଥିବାରୁ ଏକାସମୟରେ ବିଜୁଳି ଓ ଘଡ଼ଘଡ଼ି ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥିଲେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଥମେ ବିଜୁଳି ଦେଖାଯାଏ ଏବଂ ତାହାର କିଛି ସମୟ ପରେ ଘଡ଼ଘଡ଼ି ଶୁଣାଯାଏ ।

(b) ବାହୁଡ଼ି ଅନ୍ଧାର ରାତିରେ ତାହାର ଶିକାର ଧରିବାକୁ ସକ୍ଷମ ହୁଏ ?
ଉ –
ବାହୁଡି ଅନ୍ଧାର ରାତିରେ ଉଡ଼ିଲାବେଳେ ଅବିରତ ଭାବରେ ଅଲଟ୍ରାସୋନିକ୍ ତରଙ୍ଗ ନିର୍ଗତ କରେ । ବାଦୁଡିଠାରୁ ଉଚ୍ଚ ତାରତ୍ଵ ଅଲଟ୍ରାସୋନିକ୍ ପଲସ୍ ପ୍ରେରିତ ହୋଇ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ବା ତା’ର ଶିକାର ନିକଟରେ ପହଞ୍ଚେ ଏବଂ ପ୍ରତିବନ୍ଧକଦ୍ଵାରା ପ୍ରତିଫଳିତ ହୋଇ ତା’ କାନ ନିକଟକୁ ଫେରିଆସେ । ପ୍ରତିଫଳିତ ଅଲଟ୍ରାସୋନିକ୍ ତରଙ୍ଗର ଲକ୍ଷଣରୁ ବାଦୁଡି ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ବା ଶିକାରର ଉପସ୍ଥିତି, ଆକୃତି ଓ ପ୍ରକୃତି ଜାଣିପାରେ । ତେଣୁ ନିଜ ଶିକାର ପାଖରେ ସେ ଅନ୍ଧାର ରାତିରେ ବିନା ବାଧାରେ ପହଞ୍ଚିଯାଏ ।

8. ସାଧାରଣ ମଣିଷର ଧ୍ଵନି ପରିସର 20H1ରୁ 20kH1 । ଏହି ଦୁଇ ଆବୃତ୍ତିର ଧ୍ଵନି ତରଙ୍ଗର ତରଙ୍ଗ ଦୈର୍ଘ୍ୟ କେତେ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର । (v = 344 m/s)
ଉ –
ଏଠାରେ f₁ = 20 Hz, f₂ = 20 kHz ଓ v = 344 m/s

9. ତୁମର ଦୁଇ ସାଙ୍ଗ ଗୋଟିଏ ଏଲୁମିନିୟମ୍ ଦଣ୍ଡର ଉଭୟ ପାର୍ଶ୍ଵରେ ବସିଛନ୍ତି । ଜଣେ ସାଙ୍ଗ ଗୋଟିଏ ପଥର ଦ୍ଵାରା ଏଲୁମିନିୟମ୍ ଦଣ୍ଡକୁ ଆଘାତ କଲା । ଅନ୍ୟ ସାଙ୍ଗ ପାଖକୁ ଧ୍ୱନି ତରଙ୍ଗ ବାୟୁରେ ଏବଂ ଏଲୁମିନିୟମ୍‌ରେ ପହଞ୍ଚିବା ସମୟର ଅନୁପାତ କେତେ ?
ଉ –
ଏଠାରେ ବାୟୁ ମାଧ୍ୟମରେ ଧ୍ଵନିର ବେଗ (v₁) = 346 m/s
ଓ ଏଲୁମିନିୟମ୍ ମାଧ୍ୟମରେ ଧ୍ଵନିର ବେଗ (v₂) = 6420 m/s

ଧ୍ଵନି ତରଙ୍ଗ ବାୟୁରେ ଏବଂ ଏଲୁମିନିୟମ୍‌ରେ ପହଞ୍ଚିବା ସମୟର ଅନୁ ପାତ 3210 : 173 |

10. ଏକ ଧ୍ଵନି ଉତ୍ସର ତରଙ୍ଗ ଆବୃତ୍ତି 100Hz ହେଲେ, ଏହା ଏକ ମିନିଟ୍‌ରେ କେତେ ଥର କମ୍ପିତ ହେବ ?
ଉ –
ଏଠାରେ ତରଙ୍ଗ ଆବୃତ୍ତି (f) = 100 Hz
ଅର୍ଥାତ୍ l ସେକେଣ୍ଡରେ 100 ଥର କମ୍ପିତ ହେଉଛି ।
∴ 1 ମିନିଟ୍‌ରେ ଏହା 60 x 100 = 6000 ଥର କମ୍ପିତ ହେବ ।

11. ଆଲୋକ ପ୍ରତିଫଳନ ନିୟମ, ଧ୍ଵନି ପ୍ରତିଫଳନ ପାଇଁ ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ କି ? ଏହାକୁ ବୁଝାଅ ।
ଉ –
ଆଲୋକ ପରି ଧ୍ବନି ମଧ୍ଯ କଠିନ ଓ ତରଳ ପୃଷ୍ଠରୁ ପ୍ରତିଫଳିତ ହୁଏ ଏବଂ ଆଲୋକର ପ୍ରତିଫଳନ ନିୟମକୁ ମାନି ଥାଏ ।
ଧ୍ଵନି ପ୍ରତିଫଳନ ନିୟମ: ଧ୍ଵନି ପ୍ରତିଫଳନ ସମୟରେ

• ଆପତନ କୋଣ ଓ ପ୍ରତିଫଳିତ କୋଣର ପରିମାଣ ପରସ୍ପର ସହିତ ସମାନ ।
• ପତିତ ଧ୍ଵନି, ପ୍ରତିଫଳିତ ଧ୍ଵନି ଓ ଆପତନ ବିନ୍ଦୁରେ ଅଙ୍କିତ ଅଭିଲମ୍ବ ଏକ ସମତଳରେ ଅବସ୍ଥାନ କରନ୍ତି ।

12. ଏକ ଦୂର ବସ୍ତୁରୁ ଧ୍ଵନି ଯେତେବେଳେ ପ୍ରତିଫଳିତ ହୁଏ, ପ୍ରତିଧ୍ଵନି ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । ଯଦି ପ୍ରତିଫଳନ ପୃଷ୍ଠ ଏବଂ ଧ୍ୱନି ସୃଷ୍ଟିର ଉତ୍ସ ମଧ୍ୟରେ ଦୂରତା ସମାନ ରହେ, ତାହାହେଲେ ଏକ ଉତ୍ତପ୍ତ ଦିନରେ ତୁମେ ପ୍ରତିଧ୍ଵନି ଶୁଣିପାରିବ କି ?
ଉ –
ପ୍ରତିଧ୍ଵନିକୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ଶୁଣିବାପାଇଁ ପ୍ରତିଫଳକର ସର୍ବନିମ୍ନ ଦୂରତ୍ଵ 17-2 ମିଟର ହେବା ଆବଶ୍ୟକ । ଅର୍ଥାତ୍ 17.2 ମିଟରରୁ କମ୍ ଦୂରତାରେ ଧ୍ଵନି ପ୍ରତିଫଳନ ହେଲେ ପ୍ରତିଧ୍ଵନି ଶୁଣିହେବ ନାହିଁ । ଏହି ଦୂରତ୍ୱ ବାୟୁ ମାଧ୍ୟମର ତାପମାତ୍ରା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ । ଉତ୍ତପ୍ତ ଦିନରେ ତାପମାତ୍ରା ଅଧ‌ିକ ହେତୁ 17:2 ମିଟର ଦୂରତାରେ ଧ୍ଵନି ପ୍ରତିଫଳନ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରତିଧ୍ଵନି ଶୁଣିହେବ ନାହିଁ ।

13. ଧ୍ଵନି ପ୍ରତିଫଳନର ଦୁଇଟି ବ୍ୟବହାରିକ ପ୍ରୟୋଗ ଲେଖ ।
ଉ –
ଧ୍ଵନି ପ୍ରତିଫଳନର ଦୁଇଟି ବ୍ୟବହାରିକ ପ୍ରୟୋଗ :

• କେତେକ ବାଦ୍ୟଯନ୍ତ୍ର; ଯଥା – କାହାଳୀ, ସାହାନାଇ, ଟ୍ରମ୍ପ୍ଲେଟ୍ ଆଦିର ମୁହଁକୁ ଅତ୍ୟଧ୍ଵ ଚଉଡ଼ା କରାଯାଇଥାଏ । ଏହା ମଧ୍ୟଦେଇ ଧ୍ଵନି ବାରମ୍ବାର ପ୍ରତିଫଳିତ ହୋଇ ଶ୍ରୋତାମାନଙ୍କ ପାଖରେ ପହଞ୍ଚିଥାଏ ।
• ଡାକ୍ତରମାନେ ହୃତ୍‌ପିଣ୍ଡର ସ୍ପନ୍ଦନ, ଫୁସୁଫୁସ୍‌ ସଂକୋଚନ, ପ୍ରସାରଣ ଆଦି ଷ୍ଟେଥୋସ୍କୋପ୍ ଦ୍ଵାରା ଜାଣିପାରନ୍ତି । ଏହି ଷ୍ଟେଥୋସ୍କୋପ୍ ନଳୀ ମଧ୍ଯରେ ଏକାଧ‌ିକ ପ୍ରତିଫଳନ ଯୋଗୁ କ୍ଷୀଣ ଧ୍ଵନି ସ୍ପଷ୍ଟଭାବରେ ଡାକ୍ତରଙ୍କୁ ଶୁଭାଯାଏ ।

14. ଗୋଟିଏ ପୋଖରୀ କୂଳକୁ ଲାଗି 500m ଉଚ୍ଚର ଏକ ଟାୱାର ଅଛି । ଏହି ଟାୱାର ଉପରୁ ଗୋଟିଏ ପଥରକୁ ପୋଖରୀ ପାଣିକୁ ପକାଗଲା । ପଥରର ପାଣିରେ ପଢ଼ିବାର ଶବ୍ଦ କେତେ ସମୟ ପରେ ଶୁଣାଯିବ ? (g = 10 m/s² ଏବଂ v = 340 m/s)
ଉ –
ମନେକର ପଥରଟି ପାଣିରେ ପଡ଼ିବାପାଇଁ t sec ସମୟ ଲାଗିବ ।
ଏଠାରେ u = 0, s = = 500 m, g = 10 m/s², v = 340 m/s
∴ s = ut + \(\frac { 1 }{ 2 }\) gt²
⇒ 500 m = 0 x t + \(\frac { 1 }{ 2 }\) x 10 m/s² x t²
⇒ 5 t² = 500 sec²
⇒ t² = 100 sec² ⇒ t² = 100 sec² ⇒ t = 10 sec
କିନ୍ତୁ 500 ମିଟର ଯିବାକୁ ଲାଗିବ

∴ ମୋଟ ପ୍ରତିଧନି ଶୁଣିବାପାଇଁ ସମୟ ଲାଗିବ = 10 sec + 1.47 sec = 11.47 sec

15. ଏକ ଧ୍ଵନି ତରଙ୍ଗ 334 m/s ବେଗରେ ଗତି କରେ । ଏହାର ତରଙ୍ଗ ଦୈର୍ଘ୍ୟ 1.5 cm ହେଲେ, ତରଙ୍ଗର ଆବୃତ୍ତି କେତେ ହେବ ? ଏହା ଶୁଣାଯିବ କି ନାହିଁ?
ଉ –
ଏଠାରେ ଧ୍ୱନି ତରଇଂର ବେଖ (v) = 344 m/s, ତରଙ୍ଗ ଦୈର୍ଘ୍ୟ (λ) = 1.5 cm = 0·015 m

ଏହା 20 kHz ଠାରୁ ଅଧ‌ିକ ହେତୁ ଶ୍ରାବ୍ୟ ପରିସର ମଧ୍ୟରେ ନାହିଁ । ତେଣୁ ଶବ୍ଦ ଶୁଭାଯିବ ନାହିଁ ।

16. ପ୍ରତିନାଦ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ? ଏହାକୁ କିପରି କମ୍ କରାଯାଇ ପାରିବ ?
ଉ –
ପ୍ରତିନାଦ : ପ୍ରତିଫଳକରୁ ପ୍ରତିଫଳନର ପୁନରାବୃତ୍ତି ଯୋଗୁଁ ଯେଉଁ ପୁନଃପୁନଃ ପ୍ରତିଧ୍ଵନି ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ, ତାହାକୁ ପ୍ରତିନାଦ କୁହାଯାଏ ।
ଉଦାହରଣ – କୌଣସି ବଡ଼ ହଲ୍‌ରେ ଧ୍ଵନି ସୃଷ୍ଟି ହେଲେ ଏହା ବାରମ୍ବାର ପ୍ରତିଫଳିତ ହୋଇ କ୍ଷୀଣ ନ ହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କିଛି ସମୟ ଧରି ବାରମ୍ବାର ସେହି ହଲ୍‌ରେ ଶୁଭେ ।

ପ୍ରତିନାଦ କମ୍ କରିବାର ଉପାୟ :

• ପ୍ରତିନାଦକୁ କମ୍ କରିବାପାଇଁ ବଡ଼ ବଡ଼ ହଲ୍‌ର ଭିତର କାନ୍ଥ ଓ ଛାତକୁ ସଂକୁଚିତ ଫାଇବର, ବନ୍ଧୁର ପ୍ଲାଷ୍ଟର କିମ୍ବା କନାର ବସ୍ତୁଦ୍ଵାରା ଆଚ୍ଛାଦିତ କରାଯାଇଥାଏ; କାରଣ ଏଗୁଡ଼ିକ ଧ୍ଵନିଶୋଷୀ ପଦାର୍ଥ ।
• ହଲ୍‌ରେ ବ୍ୟବହୃତ ଚୌକି ଓ ବେଞ୍ଚ ଆଦି ମଧ୍ଯ ଧ୍ଵନି ଶୋଷଣକାରୀ ପଦାର୍ଥଦ୍ଵାରା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇଥାଏ ।

17. ଧ୍ଵନିର ତୀବ୍ରତା କାହାକୁ କହନ୍ତି ? ଏହା କେଉଁ କେଉଁ କାରକ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ ?
ଉ –

• ଧ୍ଵନି ପ୍ରବଳତାକୁ ଧ୍ଵନିର ତୀବ୍ରତା କୁହାଯାଏ ।
• ଏହା ଧ୍ଵନି ତରଙ୍ଗର ଆୟାମ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ ।
• ଧ୍ଵନିର ତୀବ୍ରତା ଦୋଳନ ସୃଷ୍ଟି କରୁଥିବା ଆୟାମର ବର୍ଗ ସହ ସମାନୁପାତୀ ଅଟେ ।

18. ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରୋନିକ୍ ଯନ୍ତ୍ରପାତିକୁ ପରିଷ୍କାର କରିବାରେ ଅଟ୍ରାସାଉଣ୍ଡ କିପରି ସହାୟକ ହୁଏ ?
ଉ –

• ପ୍ରଥମେ ଇଲୋକ୍‌ଟ୍ରୋନିକ୍ ଯନ୍ତ୍ରକୁ ସଫା କରାଯାଉଥିବା ଦ୍ରବଣ ମଧ୍ଯରେ ରଖ୍ ଅଲଟ୍ରାସାଉଣ୍ଡ ତରଙ୍ଗ ଏହା ମଧ୍ୟକୁ ପ୍ରବେଶ କରାଯାଏ ।
• ଏହାର ଉଚ୍ଚ ଆବୃତ୍ତି ହେତୁ ଗ୍ରୀଜ୍, ମଇଳା କିମ୍ବା ଧୂଳିକଣା ଆଦି ବସ୍ତୁ ମଧ୍ୟରୁ ବାହାରିଆସି ଦ୍ରବଣ ମଧ୍ୟରେ ମିଶିଯାଏ । ଫଳରେ ଯନ୍ତ୍ରପାତି ସାମଗ୍ରୀଗୁଡ଼ିକ ଭଲଭାବରେ ସଫା ହୋଇଯାଏ ।

19. ସୋନାର୍‌ର କାର୍ଯ୍ୟପ୍ରଣାଳୀ ଏବଂ ପ୍ରୟୋଗକୁ ବୁଝାଅ ।
ଉ –
କାର୍ଯ୍ୟପ୍ରଣାଳୀ :

• ସୋନାର୍‌ରେ ଗୋଟିଏ ଟ୍ରାନ୍ ସମିଟର ଏବଂ ଏକ ଡିଟେକ୍ଟର ଥାଏ । ଏହା ବଡ଼ ବଡ଼ ଶକ୍ରିତାଲିତ ଭଙ୍ଗା ବା ଜାହାଜରେ ଗଞ୍ଜା ଯାଇଥାଏ ।
• ଟ୍ରାନ୍ ସମିଟରରୁ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଅଲଟ୍ରାସୋନିକ୍ ତରଙ୍ଗ ପଲ୍ସ ପାଣି ଭିତରକୁ ପଠାଯାଏ । ସେହି ପଲ୍ସ ସମୁଦ୍ର ଶଯ୍ୟାରେ କିମ୍ବା ସମୁଦ୍ର ଜଳରେ ବୁଡ଼ିରହିଥିବା ଜାହାଜ, ପାହାଡ଼ ବା
• ଡିଟେକ୍ଟର ଯନ୍ତ୍ରଦ୍ଵାରା ଏହି ପ୍ରତିଫଳିତ ପ୍ରତିଧ୍ଵନି ଗ୍ରହଣ କରାଯାଏ ।
• ଧ୍ଵନିର ପ୍ରେରଣ ଓ ପ୍ରତିଧ୍ଵନି ଗ୍ରହଣ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ସମୟ ବ୍ୟବଧାନ = t
  ଓ ଜାହାଜଠାରୁ ପ୍ରତିବନ୍ଧକର ଦୂରତା = d ହେଲେ ଅଲଟ୍ରାସାଉଣ୍ଡ 2d ଦୂରତା ଅତିକ୍ରମ କରିଥାଏ ।
  ∴ 2d = vt ⇒ d = \(\frac { vt }{ 2 }\)
  ଏହି ସୂତ୍ରଦ୍ଵାରା ସମୁଦ୍ର ଜଳର ଗଭୀରତା ନିରୂପଣ କରାଯାଏ ।

ପ୍ରୟୋଗ :

• ଇକୋରେଜିଂ ପଦ୍ଧତିରେ ସମୁଦ୍ର ଜଳ ମଧ୍ଯରେ ବୁଡ଼ି ରହିଥ‌ିବା ଜାହାଜ, ପାହାଡ଼, ବଡ଼ ବଡ଼ ଶିଳାଖଣ୍ଡ, ବରଫ, ସ୍ତୂପ ଇତ୍ୟାଦି ବସ୍ତୁମାନଙ୍କ ଉପସ୍ଥିତି ଓ ଜଳପୃ ତଳେ ସେମାନଙ୍କ ଦୂରତା ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ ।
• ଏହି ପଦ୍ଧତିରେ ସମୁଦ୍ର ଜଳର ଗଭୀରତା ମଧ୍ଯ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରିହୁଏ ।

20. ଏକ ବୁଡ଼ାଜାହାଜରେ ଥିବା ସୋନାରଦ୍ଵାରା ଏକ ସିଗ୍‌ନାଲ୍ ପଠାଗଲା ଏବଂ ତାହାର ପ୍ରତିଧ୍ଵନି 5 ସେକେଣ୍ଡ ପରେ ପହଞ୍ଚିଲା । ଯଦି ବୁଡ଼ାଜାହାଜଠାରୁ ବସ୍ତୁର ଦୂରତା 3625 m ହୁଏ, ତାହାହେଲେ ଜଳରେ ଧ୍ଵନି ତରଙ୍ଗର ବେଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ଉ –
ଏଠାରେ ପ୍ରତିଧ୍ଵନି ପହଞ୍ଚିବାର ସମୟ (t) = 5 ସେକେଣ୍ଡ
ବୁଡ଼ାଜାହାଜଠାରୁ ବସ୍ତୁର ଦୂରତା (d) = 3625 ମିଟର
∴ ଧ୍ୱନି ତରଙ୍ଗର ବେଗ (v) = \(\frac { 2d }{ t }\) = \(\frac { 2x3625m }{ 5sec }\) = 2 x 725 m/s = 1450 m/s

21. ଏକ ଧାତବ ବ୍ଲକ୍‌ରେ ଥ‌ିବା ବିଚ୍ୟୁତିକୁ କିପରି ଅଲ୍ଟ୍ରାସାଉଣ୍ଡ ପଦ୍ଧତିରେ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଇପାରିବ ?
ଉ –

• ପ୍ରଥମେ ଅଲ୍‌ଟ୍ରାସାଉଣ୍ଡ ତରଙ୍ଗକୁ ଧାତବଖଣ୍ଡ ମଧ୍ୟକୁ ପ୍ରବେଶ କରାଯାଏ । ଧାତବଖଣ୍ଡରେ ବିଚ୍ୟୁତି ଥିଲେ ଅଲଟ୍ରାସାଉଣ୍ଡ ତରଙ୍ଗ ସେହି ସ୍ଥାନରୁ ପ୍ରତିଫଳିତ ହୋଇ ଫେରିଆସେ ।
• ଏହାଦ୍ଵାରା ବିଚ୍ୟୁତି ଥ‌ିବା ସ୍ଥାନ ନିରୂପଣ କରିହୁଏ ।
• ଅଧୂକ ତରଙ୍ଗ ଦୈର୍ଘ୍ୟର ଧ୍ଵନି ବିଶିଷ୍ଟ ଅଲ୍ଟ୍ରାସାଉଣ୍ଡ ପ୍ରୟୋଗ କଲେ ତାହା ଫାଙ୍କା ସ୍ଥାନରୁ ବଙ୍କାଇଯାଇ ଡିଟେକ୍ଟର ପାଖରେ ବଙ୍କେଇଯାଏ । ଫଳରେ ବିଚ୍ୟୁତି ଜାଣିହୁଏ ନାହିଁ ।

22. ମାନବ କର୍ପୂର ଏକ ନାମାଙ୍କିତ ଚିତ୍ର ଅଙ୍କନ କର ।
ଉ –

23. ଆମେ କାନଦ୍ଵାରା କିପରି ଶୁଣୁ, ତାହାକୁ ବୁଝାଅ ।
ଉ –

• ବାହ୍ୟକର୍ଣ୍ଣ ପିନା ଚତୁଃପାର୍ଶ୍ଵର ଧ୍ଵନିକୁ ଗ୍ରହଣ କରେ ଯାହା କାନର ଶ୍ରୁତିନାଳୀ ଦେଇ ଭିତରକୁ ଯାଏ ।
• କର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଏକ କ୍ଷୁଦ୍ର ଓ ପତଳା ଝିଲ୍ଲୀ ଥାଏ, ତାହାକୁ କର୍ଣ୍ଣପଟହ କୁହାଯାଏ । ବାୟୁ ମାଧ୍ଯମରେ ସଂପୀଡ଼ନ କର୍ଣ୍ଣପଟହରେ ପହଞ୍ଚିଲେ ତାହା କର୍ଣ୍ଣପଟହକୁ ଅତ୍ୟଧିକ ଚାପ ପ୍ରଦାନ କରେ ଓ ତାହାକୁ ଭିତରକୁ ଠେଲିଦିଏ ।
• ବିଚଳନ କର୍ଣ୍ଣପଟହରେ ପହଞ୍ଚିଲେ ଚାପ ହ୍ରାସ ପାଏ । ତେଣୁ କର୍ଣ୍ଣପଟହ ବିପରୀତ ଦିଗରେ ଟିକେ ବାହାରକୁ ଚାଲିଆସେ |
• ଏହା ଫଳରେ କର୍ଣ୍ଣପଟହ ବାରମ୍ବାର ଆଗପଛ ହୋଇ କମ୍ପିତ ହୁଏ । ଏହି କମ୍ପନ ମଧ୍ଯକର୍ଷରେ ଥ‌ିବା ତିନିଖଣ୍ଡ ହାଡ଼ରେ ହୁଏ । ଏହି ଚାପର ପରିବର୍ତ୍ତନକୁ ଅନ୍ତଃକଣ୍ଠରେ ଥିବା କର୍ଷକକ ବୈଦ୍ୟୁତିକ ସିଗ୍‌ନାଲରେ ପରିଣତ କରେ ।
• ଶ୍ରୁତିସ୍ନାୟୁ ବାଟଦେଇ ଏହି ସିଗ୍‌ନାଲ୍ ମସ୍ତିଷ୍କକୁ ଯାଏ ଓ ମସ୍ତିଷ୍କ ଏହାକୁ ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରି ଧ୍ଵନି ଭାବରେ ବୁଝିପାରେ । ତେଣୁ ଆମେ ଧ୍ଵନିକୁ ଶୁଣିପାରୁ ।

24. ଜାହାଜରେ ଥିବା ଏକ ସୋନାର୍‌ରୁ ଅଲ୍‌ଟ୍ରାସାଉଣ୍ଡ ତରଙ୍ଗ ସମୁଦ୍ରର ନିମ୍ନଦେଶକୁ ପଠାଇ ପୁଣି ପ୍ରତିଫଳିତ ତରଙ୍ଗକୁ ଗ୍ରହଣ କରିବା ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ସମୟର ବ୍ୟବଧାନ 2.1 ସେକେଣ୍ଡ । ସମୁଦ୍ରର ଗଭୀରତା 1400m ହେଲେ, ଧ୍ଵନି ତରଙ୍ଗର ବେଗ କେତେ ?
ଉ –
ଏଠାରେ ସମୁଦ୍ରର ଗଭୀରତା (d) = 1400_m,
ସମୟ (t) = 2.1 ସେକେଣ୍ଡ

∴ ଧ୍ଵନି ତରଙ୍ଗ ର ବେଗ 1333 m/s 1

ପ୍ରଶାବଳୀ ଓ ଉତ୍ତର :

1. ତୁମ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ସ୍କୁଲଘଣ୍ଟାରୁ କିପରି ଧ୍ୱନି ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ, ବୁଝାଅ ।
ଉ –
ପିଟାଘଣ୍ଟାଟି କଠିନ ଧାତୁରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥାଏ । ଏହାକୁ ଏକ ପିଟଣାଦ୍ଵାରା ଆଘାତ କଲେ ଏହାର କଣିକାମାନ ବିରଳନ ଓ ସଂପୀଡ଼ନ ହୋଇ କମ୍ପିତ ହୁଅନ୍ତି । ଫଳରେ ଧ୍ୱନି ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । ଏହି ଧ୍ଵନି ବାୟୁ ମାଧ୍ଯମରେ ସଂଚାରିତ ହୋଇଥାଏ ।

2. ଧ୍ୱନି ତରଙ୍ଗକୁ କାହିଁକି ଯାନ୍ତ୍ରିକ ତରଙ୍ଗ କୁହାଯାଏ ?
ଉ –
ଯେଉଁ ତରଙ୍ଗ ପାଇଁ ମାଧ୍ଯମ ଆବଶ୍ୟକ ତାହାକୁ ଯାନ୍ତ୍ରିକ ତରଙ୍ଗ କୁହାଯାଏ । ଧ୍ଵନି ତରଙ୍ଗ ପାଇଁ ମାଧ୍ୟମ ଆବଶ୍ୟକ ହେତୁ ଧ୍ଵନି ତରଙ୍ଗକୁ ଯାନ୍ତ୍ରିକ ତରଙ୍ଗ କୁହାଯାଏ ।

3. ମନେକର ତୁମେ ଏବଂ ତୁମର ସାଙ୍ଗ ଚନ୍ଦ୍ର ପୃଷ୍ଠରେ ଅଛି । ସେଠାରେ ତୁମ ସାଙ୍ଗ ତୁମକୁ କିଛି କଥା କହିଲେ ତୁମେ ତା’ର କଥାକୁ ଶୁଣିପାରିବ କି ? ତୁମର ଉତ୍ତରକୁ ବୁଝାଅ ।
ଉ –
ଚନ୍ଦ୍ର ପୃରେ ବାୟୁ ନ ଥାଏ । ବିନା ମାଧ୍ୟମରେ ଧ୍ଵନି ତରଙ୍ଗ ସଂଚାରିତ ହୁଏ ନାହିଁ । ତେଣୁ ଚନ୍ଦ୍ର ପୃଷ୍ଠରେ କଥାବାର୍ତ୍ତା ଶୁଣିହେବ ନାହିଁ ।

4. ଧ୍ଵନିର ତାରତ୍ଵ ଓ ପ୍ରବଳତା ଧ୍ଵନିର କେଉଁ ଗୁଣଦ୍ଵାରା ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ହୁଏ ?
ଉ –

• ଧ୍ୱନି ତରଙ୍ଗର ତାରତ୍ଵ ଆବୃତ୍ତି ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ । ଆବୃତ୍ତି ଅଧ‌ିକ ହେଲେ ଧ୍ଵନି ତୀକ୍ଷ୍ଣ ଓ ଆବୃତ୍ତି କମ୍ ହେଲ ଧ୍ଵନି କର୍କଶ ହୁଏ ।
• ଧ୍ଵନି ପ୍ରବଳତା ଆୟାମ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ ।

5. ଗୋଟିଏ କାର୍‌ର ହର୍ଣ୍ଣର ଧ୍ଵନି ଓ ଗୀଟାର୍‌ର ଧ୍ଵନି ମଧ୍ୟରୁ କାହାର ପିଚ୍ ଅଧିକ ଅନୁମାନ କର ।
ଉ –
କାର୍‌ର ହର୍ଣ୍ଣର ଧ୍ଵନି ନିମ୍ନ ପିଚ୍ଯୁକ୍ତ ଓ ଗୀଟାର ଧ୍ଵନି ଉଚ୍ଚ ପିଚ୍ଯୁକ୍ତ ।

6. ଧ୍ୱନି ତରଙ୍ଗର ତରଙ୍ଗ ଦୈର୍ଘ୍ୟ, ତରଙ୍ଗ ଆବୃତ୍ତି, ଆୟାମ ଓ ଆବର୍ଷକାଳ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
ଉ –
ତରଙ୍ଗ ଦୈର୍ଘ୍ୟ, – ଦୁଇଟି କ୍ରମିକ ସଂପୀଡ଼ନ ବା ଦୁଇଟି କ୍ରମିକ ବିରଳନର ମଧ୍ୟବିଦୁ୍ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ଦୂରତାକୁ ତରଙ୍ଗ ଦୈର୍ଘ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।
ତରଙ୍ଗ ଆବୃତ୍ତି, – ଧ୍ୱନି ଗତି କରୁଥ‌ିବା ମାଧ୍ୟମରେ ଗୋଟିଏ କଣିକା ଏକକ ସମୟରେ ଯେତେଥର ଦୋଳିତ ହୁଏ ତାହାକୁ ଧ୍ଵନି ତରଙ୍ଗର ଆବୃତ୍ତି କୁହାଯାଏ ।
ଆୟାମ – ଗୋଟିଏ ମାଧ୍ୟମରେ ଥିବା କଣିକାର ମାଧାବସ୍ଥାର ଉଭୟ ପଟେ ଦୋଳନରତ କଣିକାର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ବିସ୍ଥାପନକୁ ତରଙ୍ଗର ଆୟାମ କୁହାଯାଏ ।
ଆବର୍ଷକାଳ – ମାଧ୍ୟମରେ ତରଙ୍ଗ ଗତି କରୁଥିବା ସମୟରେ ମାଧ୍ୟମର ଏକକ କଣିକା ଗୋଟିଏ ଥର ପୂର୍ଣ୍ଣଦୋଳନ କରିବାକୁ ଯେତିକି ସମୟ ନିଏ ତାହାକୁ ଧ୍ୱନି ତରଙ୍ଗର ଆବର୍ତ୍ତକାଳ କହନ୍ତି ।

7. ତରଙ୍ଗ ଦୈର୍ଘ୍ୟ, ଆବୃତ୍ତ ଓ ବେଗ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ସଂପର୍କଟିକୁ ଲେଖ ।
ଉ – ତରଙ୍ଗର ବେଗ = ତରଙ୍ଗ ଦୈର୍ଘ୍ୟ × ଆବୃତ୍ତି => v = λf

8. ଏକ ଧ୍ୱନି ତରଙ୍ଗର ଆବୃରି 220Hz ଏବଂ ଏହାର ବେଗ ଏକ ମାଧ୍ୟମରେ 440 m/s ହେଲେ, ତାହାର ତରଙ୍ଗ ଦୈର୍ଘ୍ୟ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ଉ –
ଏଠାରେ ଆବୃତ୍ତି (f) = 220 Hz, ବେଗ (v) = 440 m/s
ତରଙ୍ଗର ଦୈର୍ଘ୍ୟ (λ) = \(\frac { v }{ f }\) = \(\frac { 440 m/s }{ 220 Hz }\) =2m

9. ଧ୍ଵନି ଉତ୍ସଠାରୁ 450 ମିଟର ଦୂରରେ ଠିଆହୋଇ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି 500 Hz ଆବୃତ୍ତିର ଧ୍ୱନି ତରଙ୍ଗକୁ ଶୁଣୁଛନ୍ତି । ତାହାହେଲେ ଦୁଇଟି କ୍ରମିକ ସଂପୀଡ଼ନର ସମୟ ବ୍ୟବଧାନ ତାଙ୍କ ନିକଟରେ କେତେ ହେବ ?
ଉ –
ଏଠାରେ ଆବୃତ୍ତି (f) = 500 Hz,
ସମୟ (T) = \(\frac { 1 }{ f }\) = \(\frac { 1 }{ 500 Hz }\) = 0.002 sec.
∴ ଦୁଇଟି କ୍ରମିକ ସମ୍ପୀଡ଼ନର ସମୟ ବ୍ୟବଧାନ 0.002s ହେବ ।

10. ପ୍ରଶ୍ନ :ଧ୍ୱନିର ପ୍ରବଳତା ଓ ଧ୍ଵନିର ତୀବ୍ରତା ମଧ୍ଯରେ ପାର୍ଥକ୍ୟ ଦର୍ଶାଅ ।
ଉ –

• ଧ୍ଵନି ପ୍ରବଳତା ଧ୍ଵନି ତରଙ୍ଗର ଆୟାମ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ ।
• ମାଧ୍ୟମର ଗୋଟିଏ ବିନ୍ଦୁ ଚାରିପଟେ ତରଙ୍ଗ ଗତିର ଅଭିଲମ୍ବ ଦିଗରେ ଏକକ କ୍ଷେତ୍ରଫଳ ବିଶିଷ୍ଟ କ୍ଷେତ୍ର ମଧ୍ୟଦେଇ ପ୍ରତି ସେକେଣ୍ଡରେ ଯେତିକି ଧ୍ଵନିଶକ୍ତି ଅତିକ୍ରମ କରେ, ତାହାର ପରିମାଣକୁ ସେହି ବିନ୍ଦୁରେ ଧ୍ଵନିର ତୀବ୍ରତା କୁହାଯାଏ ।
• ଗୋଟିଏ ଧ୍ଵନିର ପ୍ରବଳତା ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଶ୍ରୋତାଙ୍କ ପାଇଁ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ହୋଇପାରେ । ଧ୍ଵନି ପ୍ରବଳତା କାନ ଉପରେ ପଡୁଥ‌ିବା ଧ୍ଵନିର ପ୍ରଭାବର ଏକ ମାପକ ଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଥାଏ ।

11. ପ୍ରଶ୍ନ : ସାରଣୀଟିକୁ ଅନୁଧ୍ୟାନ କରି କୁହ, ବାୟୁ, ଜଳ ଓ ଲୌହ ମାଧ୍ୟମ ମଧ୍ୟରୁ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ତାପମାତ୍ରାରେ କେଉଁ ମାଧ୍ୟମରେ ଧ୍ଵନି ଅଧ୍ବକ ବେଗରେ ଏବଂ କେଉଁଥିରେ ସବୁଠାରୁ କମ୍ ବେଗରେ ଗତିକରେ ?
ଉ-
ଧ୍ୱନି ତରଙ୍ଗ ଲୌହ ମାଧ୍ୟମରେ ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ ଓ ବାୟୁ ମାଧ୍ୟମରେ ସବୁଠାରୁ କମ୍ ବେଗରେ ଗତିକରେ ।

12. ପ୍ରଶ୍ନ : ବକ୍ତୃତା କକ୍ଷର ଛାତକୁ କାହିଁକି ବକ୍ରତଳ କରାଯାଇଥାଏ ?
ଉ-
ବକ୍ତୃତା କକ୍ଷର ଛାତ ବକ୍ରତଳ ହୋଇଥିବାରୁ ଧ୍ୱନି ପ୍ରତିଫଳିତ ହୋଇ କକ୍ଷର ସବୁ ସ୍ଥାନରେ ପହଞ୍ଚିଥାଏ ।

13. ସାଧାରଣ ମନୁ ଷ୍ୟର ଶ୍ରାବ୍ୟ ଆବୃତ୍ତିର ପରିସର କେତେ ?
ଉ-
ସାଧାରଣ ମନୁ ଷ୍ୟର ଶ୍ରାବ୍ୟ ପରିସର 20Hzରୁ 20 kHz ।

14. ଇନ୍‌ଫ୍ରାସାଉଣ୍ଡ ଓ ଅଲଟ୍ରାସାଉଣ୍ଡର ଆବୃତ୍ତର ପରିସର କେତେ ?
ଉ –
ଇନ୍‌ଫ୍ରାସାଉଣ୍ଡ ଆବୃତ୍ତିର ପରିସର 20Hzରୁ କମ୍ ଓ ଅଲଟ୍ରାସାଉଣ୍ଡ ଆବୃଭିର ପରିସର 20kHzରୁ ଅଧିକ ।

15. ପ୍ରଶ୍ନ : ଏକ ବୁଡ଼ାଜାହାଜରେ ଥିବା ସୋନାରରୁ ସମୁଦ୍ରଜଳ ମଧ୍ୟରେ ବୁଡ଼ିରହିଥୁବା ପାହାଡ଼ ଆଡ଼କୁ ଅଲ୍‌ଟ୍ରାସୋନିକ୍ ତରଙ୍ଗ ପଲ୍ସ ପଠାଇଲେ ତାହା ପାହାଡ଼ରେ ଧକ୍‌କା ଖାଇ 1.6 ସେକେଣ୍ଡ ପରେ ସୋନାରର ଡିଟେକ୍ଟର ପାଖକୁ ଫେରିଆସେ । ସମୁଦ୍ରର ଗଭୀରତା 1120m ହେଲେ, ସମୁଦ୍ର ଜଳରେ ଅଲଟ୍ରାସୋନିକ୍ ଧ୍ଵନିର ବେଗ କେତେ ?
ଉ –
ଅତିକ୍ରାନ୍ତ୍ରା ଦୂରତା = 2 × ସମୁଦ୍ରର ଗଭୀରତା = 2 x 1120 m = 2240 m
ମୋଟ ସମୟ (t) = 1.6 ସେକେଣ୍ଡ
ଧ୍ଵନିର ବେଗ (v) = \(\frac { s }{ t }\) = \(\frac { 2240m }{ 1.6s }\) = 1400 m/s
∴ ସମୁଦ୍ର ଜଳରେ ଅଲଟ୍ରାସୋନିକ୍ ଧ୍ଵନିର ବେଗ 1400 m/s |

କାର୍ଯ୍ୟାବଳୀ (Activity) :

ତୁମପାଇଁ କାମ 9.1 :

ଗୋଟିଏ ଟ୍ୟୁନିଙ୍ଗ୍ ଫର୍କ ନିଅ । ଏହାର ଗୋଟିଏ ଶାଖାକୁ ରବର ପ୍ୟାଡ଼ରେ ଆଘାତ କରି କମ୍ପିତ କର ଓ ତୁମ କାନ ପାଖରେ ରଖ । ତୁମେ କୌଣସି ଧ୍ଵନି ଶୁଣି ପାରୁଛ କି ? କମ୍ପିତ ଟ୍ୟୁନିଟ୍ ଫର୍କର ଗୋଟିଏ ଶାଖାକୁ ତୁମ ଆଇଠିଦ୍ୱାରା ପର୍ଶ କର । କ’ଣ ସ୍ପର୍ଶାନୁଭୂତି ହେଲା ?

ଚିତ୍ରରେ ପ୍ରଦର୍ଶିତ ହେଲା ଭଳି ଗୋଟିଏ ଟେବୁଲ ଟେନିସ୍ ବା ଛୋଟ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ବଲ୍‌କୁ ସୂତାରେ ସଂଯୁକ୍ତ କରି ଏକ ଦୃଢ଼ ଆଧାରରୁ ଶକ୍ତଭାବରେ ଝୁଲାଇ ରଖ । ଏକ ଟ୍ୟୁନିଙ୍ଗ୍ କର୍କର ଗୋଟିଏ ଶାଖାକୁ ରବର ପ୍ୟାଡ଼ରେ ଆଘାତ କରି କମ୍ପିତ କର । ଟୁନିଙ୍ଗ୍‌ଫର୍କର କମ୍ପିତ ଶାଖାକୁ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ବଲ୍‌ରେ ସ୍ପର୍ଶ କରାଅ । କ’ଣ ଦେୱଲ ?
ଉ –
ଟ୍ୟୁନିଙ୍ଗ୍ ଫର୍କର ଗୋଟିଏ ଶାଖାକୁ ରବର ପ୍ୟାଡ଼ରେ ଆଘାତ କରି କାନ ପାଖରେ ରଖୁଲେ ଆମେ ଧ୍ଵନି ଶୁଣିପାରୁଛୁ । କମ୍ପିତ ଟ୍ୟୁନିଙ୍ଗ୍ ଫର୍କର ଗୋଟିଏ ଶାଖାକୁ ଆଙ୍ଗୁଠିଦ୍ୱାରା ସ୍ପର୍ଶକଲେ ଆଙ୍ଗୁଠିରେ କମ୍ପନ -ସୃଷ୍ଟି ହେଲା ।
ଯେତେବେଳେ ବଲ୍‌ ଟ୍ୟୁନିଙ୍ଗ୍ ଫର୍କର କମ୍ପିତ ଶାଖାକୁ ସ୍ପର୍ଶ କରିବ, ତାହା କମ୍ପିତ ହେବାକୁ ଆରମ୍ଭ କରିବ ।

ତୁମପାଇଁ କାମ 9.2 :
ଗୋଟିଏ କାଚ ଗ୍ଲାସ ନେଇ ସତର୍କତା ସହ ଏହାର ମୁହଁ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଜଳ ଭର୍ତ୍ତି କର । ଟ୍ୟୁନିଙ୍ଗ୍ ଫର୍କର ଗୋଟିଏ କମ୍ପିତ ଶାଖାକୁ ସାବଧାନତା ସହକାରେ ଜଳ ପୃଷ୍ଠରେ ସ୍ପର୍ଶ କରାଅ । କମ୍ପିତ ଟ୍ୟୁନିଙ୍ଗ୍ ଫର୍କର ଉଭୟ ଶାଖାକୁ ଚିତ୍ରରେ ପ୍ରଦର୍ଶିତ ହେଲାଭଳି ଜଳ ମଧ୍ଯରେ ବୁଡ଼ାଅ । ଉଭୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ କ’ଣ ହେଉଛି ଲକ୍ଷ୍ୟକର । ଏଥୁରୁ ତୁମେ କେଉଁ ସିଦ୍ଧାନ୍ତରେ ପହଞ୍ଚୁଲ ? ଗୋଟିଏ କମ୍ପିତ ବସ୍ତୁ ବିନା ଧ୍ୱନି ସୃଷ୍ଟି କରିପାରିବ କି ?
ଉ –

ଉଭୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଜଳ ମଧ୍ୟରେ କମ୍ପନ ସୃଷ୍ଟି ହେବ ଏବଂ ଧ୍ଵନି ଉତ୍ପନ୍ନ ହେବ । ଏଥୁରୁ ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ମିଳେ ଯେ କମ୍ପନରୁ ଧ୍ଵନି ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । କମ୍ପିତ ବସ୍ତୁ ବିନା ଧ୍ୱନି ସୃଷ୍ଟି ସମ୍ଭବପର ନୁହେଁ ।

ଉଦାହରଣ :

• କେତେକ ବାଦ୍ୟଯନ୍ତ୍ର; ଯଥା- ସିତାର, ଗିଟାର ଇତ୍ୟାଦିରେ ତାରକୁ ଟାଣି କଂପନ ସୃଷ୍ଟି କରି ଧ୍ଵନି ସୃଷ୍ଟି କରାଯାଏ ।
• ତବଲା, ଡ୍ରମ୍ ଇତ୍ୟାଦି ବାଦ୍ୟଯନ୍ତ୍ରର ଚମଡା ପଟ୍ଟଳକୁ ଘଷି କିମ୍ବା ହାତରେ ବାଡେଇ କଂପିତ କରି ସେଥୁରୁ ଧ୍ଵନି ସୃଷ୍ଟି କରାଯାଏ ।
• ବଂଶୀ, ସାହାନାଇ, କାହାଳୀ ଇତ୍ୟାଦିରେ ବାୟୁକୁ ଫୁଙ୍କି କମ୍ପନ ସୃଷ୍ଟି କଲେ ସେଥୁରୁ ଧ୍ଵନି ନିଃସୃତ ହୁଏ ।
• ମନୁଷ୍ୟର ସ୍ୱରପେଟିକାରେ ଥିବା ବାୟୁର କମ୍ପନରୁ ଧ୍ଵନି ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।
• ପକ୍ଷୀ ଡେଣା ହଲାଇ ଉଡିଗଲାବେଳେ ବାୟୁରେ କମ୍ପନ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇ ଧ୍ୱନି ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।
• ଦୁଇ କଡକୁ ଟାଣିହୋଇ ବନ୍ଧା ହୋଇଥବା ରବର ବ୍ୟାଣ୍ଡକୁ ମଝିରେ ଟାଣି ଛାଡ଼ିଦେଲେ ରବର ବ୍ୟାଣ୍ଟି କଂପିତ ହୁଏ । ସେହି କଂପନ ବାୟୁ ମାଧ୍ୟମରେ ସଞ୍ଚାରିତ ହୋଇ ବାୟୁରେ କମ୍ପନ ସୃଷ୍ଟି କରିବାରୁ ଧ୍ଵନି ଶୁ ଣାଯାଏ ।

ତୁମପାଇଁ କାମ 9.3 :
ତୁମେ କୌଣସି ବାଦ୍ୟଯନ୍ତ୍ର ବଜାଅ କି ? ବିଭିନ୍ନ ବାଦ୍ୟଯନ୍ତ୍ର ବିଷୟରେ ତୁମେ ପଢ଼ିସାରିଲଣି । ତୁମେ ଜାଣିଥୁବା ବାଦ୍ୟଯନ୍ତ୍ରମାନଙ୍କର ନାମ ଲେଖ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କର କେଉଁ ଅଂଶ କମ୍ପିତ ହୋଇ ଧ୍ଵନି ସୃଷ୍ଟିକରେ ତାହାକୁ ଲେଖ ।

ତୁମପାଇଁ କାମ 9.4 :
ଖଣ୍ଡିଏ ସରୁ ଓ ଲମ୍ବା ସ୍ପ୍ରିଙ୍ଗ୍ ନିଅ । ତାହାର ଗୋଟିଏ ପ୍ରାନ୍ତକୁ ତୁମ ସାଙ୍ଗକୁ ଧରିବାକୁ ଦିଅ ଏବଂ ତୁମେ ନିଜେ ଅନ୍ୟ ପ୍ରାନ୍ତଟିକୁ ଧର । ଚିତ୍ର (a) ରେ ପ୍ରଦର୍ଶିତ ହେଲାଭଳି ସ୍ପ୍ରିଙ୍ଗ୍‌ଟିକୁ ଟାଣ । ଏହାପରେ ତୁମେ ଧରିଥିବା ସ୍ପ୍ରିଙ୍ଗ୍‌ର ପ୍ରାନ୍ତକୁ ତୁମ ସାଙ୍ଗ ଧରିଥିବା ପ୍ରାନ୍ତ ଆଡ଼କୁ ଜୋର୍‌ରେ ଠେଲ । ତୁମେ କ’ଣ ଦେଖୁଲ ?
ଉ-
ଏଠାରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିବ ଯେ, ସ୍ପ୍ରିଙ୍ଗ୍ ପୂର୍ବ ଅବସ୍ଥାକୁ ଫେରିଆସିବ ।

ଯଦି ତୁମେ ଏକାନ୍ତର ଭାବରେ ସ୍ପ୍ରିଙ୍ଗ୍କୁ ଠେଲିବ ଓ ଟାଣିବ, କ’ଣ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରିବ ?
ଉ –
ସ୍ପ୍ରିଙ୍ଗ୍‌ଟି ଏକାନ୍ତଭାବେ ସଂପୀଡ଼ିତ ଓ ସଂପ୍ରସାରିତ ହେବ ।

• ଏହି ସ୍ପ୍ରିଙ୍ଗ୍ ଉପରେ ଏକ ଚିହ୍ନ ଦିଆଗଲେ ସ୍ପ୍ରିଙ୍ଗ୍କୁ ଠେଲିବା ବା ଟାଣିବା ବେଳେ ସେହି ଚିହ୍ନଟି ଏପଟ ସେପଟ ହୋଇ ଗତି କରୁଛି । ତା’ ଗତିର ଦିଗ ସ୍ପ୍ରିଙ୍ଗ୍‌ରେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିବା ବିଚଳନ (disturbance)ର
  ସଞ୍ଚାରଣ ଦିଗ ସହ ସମାନ୍ତର ହୋଇଥାଏ ।
• ସ୍ଟ୍ରି ଙ୍ଗ୍‌ର କୁଣ୍ଡଳୀମାନେ ଯେଉଁ ଅଞ୍ଚଳରେ ପରସ୍ପରର ନିକଟବର୍ତ୍ତୀ ହେବେ ତାହାକୁ ସମ୍ପୀଡ଼ନ (C) ଏବଂ ଯେଉଁ ଅଞ୍ଚଳରେ ସ୍ପ୍ରିଙ୍ଗ୍‌ର କୁ ଣ୍ଡଳୀମାନ ପରସ୍ପରଠାରୁ ଦୂରେ ଇ ଯାଇଥ୍ ବେ, ତାହାକୁ ବିରଳନ (R) କୁହାଯାଏ ।
• ଏକ ମାଧ୍ୟମରେ ଧ୍ଵନିର ସଞ୍ଚାରଣବେଳେ ସେହି ମାଧ୍ୟମରେ ଏକାଧିକ ସମ୍ପୀଡ଼ନ ଓ ବିରଳନ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।

ତରଙ୍ଗର ପ୍ରକାରଭେଦ :
ତରଙ୍ଗ ଦୁଇ ପ୍ରକାର; ଯଥା – ଅନୁଦୈର୍ଘ୍ୟ ତରଙ୍ଗ ଓ ଅନୁପ୍ରସ୍ଥ ତରଙ୍ଗ ।

ଅନୁଦୈର୍ଘ୍ୟ ତରଙ୍ଗ (Longitudinal Wave) :

• ମାଧ୍ୟମରେ ଯେଉଁ ତରଙ୍ଗ ଗତି କରୁଥିବାବେଳେ ମାଧ୍ୟମର କଣିକାମାନେ ତରଙ୍ଗର ଗତିର ଦିଗ ସହ ସମାନ୍ତରଭାବେ ଦୋଳନ କରନ୍ତି ସେହି ତରଙ୍ଗକୁ ଅନୁଦୈର୍ଘ୍ୟ ତରଙ୍ଗ କୁହାଯାଏ ।
• ଅନୁଦୈର୍ଘ୍ୟ ତରଙ୍ଗରେ ମାଧ୍ୟମରେ ଥିବା ପ୍ରତ୍ୟେକ କଣିକା ବିଚଳନର ସଞ୍ଚାରଣ ଦିଗରେ ସମାନ୍ତର ଭାବରେ ଦୋଳିତ ହୁଅନ୍ତି, ମାତ୍ର ମାଧ୍ୟମର କଣିକାମାନେ ମାଧ୍ଯମର ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନରୁ ଅନ୍ୟ ସ୍ଥାନକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ ହୁଅନ୍ତି ନାହିଁ ।
• ଏହି ତରଙ୍ଗରେ କଣିକାମାନେ କେବଳ ତାଙ୍କର ମାଧ୍ୟ ଅବସ୍ଥାନର ଉଭୟ ପଟେ ଏପଟ–ସେପଟ ହୋଇ ଦୋଳନ କରନ୍ତି ।

ଅନୁପ୍ରସ୍ଥ ତରଙ୍ଗ (Transverse Wave) :
ମାଧ୍ୟମରେ ଯେଉଁ ତରଙ୍ଗ ଗତି କରୁଥିବାବେଳେ ମାଧ୍ୟମର କଣିକାମାନେ ତରଙ୍ଗ ଗତିର ଦିଗ ସହ ଅଭିଲମ୍ବଭାବେ ଦୋଳନ କରନ୍ତି, ସେହି ତରଙ୍ଗକୁ ଅନୁପ୍ରସ୍ଥ ତରଙ୍ଗ କୁହାଯାଏ ।

ତୁମପାଇଁ କାମ 9.5 :
ଚିତ୍ରରେ ପ୍ରଦର୍ଶିତ ହେଲାଭଳି ଗୋଟିଏ ମୋଟା କାଗଜ ବ୍ୟବହାର କରି ଦୁଇଟି ପାଇପ୍ ପ୍ରସ୍ତୁତ କର । ଏହି ଦୁଇ ପାଇପ୍‌ର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଅଧ୍ବକ ଲମ୍ବା ହେବା ଆବଶ୍ୟକ । ଏକ କାନ୍ଥ ନିକଟରେ ଗୋଟିଏ ଟେବୁଲ ରଖ୍ ଟେବୁଲ ଉପରେ ପାଇପ୍ ଦୁଇଟିକୁ ଚିତ୍ର ଅନୁ ସାରେ ରଖ । ଗୋଟିଏ ଟେବୁଲ ଘଣ୍ଟା ଗୋଟିଏ ପାଇପ୍‌ର ଖୋଲା ମୁହଁ ପାଖରେ ରଖ ଏବଂ ଅନ୍ୟ

-ପାଇପ୍ ମୁହଁ ପାଖରେ କାନରଖ୍ ଘଣ୍ଟାର ଟିକ୍ ଟିକ୍ ଶବ୍ଦ ଶୁଣ । ଦ୍ଵିତୀୟ ପାଇପ୍‌ଟିକୁ ଟିକେ ଘୁଞ୍ଚାପୁଞ୍ଚ୍ କରି ଏପରି ଅବସ୍ଥା (ଦିଗ)ରେ ରଖ ଯେପରିକି ତୁମେ ତାହାର ମୁହଁ ପାଖରେ ଘଣ୍ଟାର ଶବ୍ଦ ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ଶୁଣି ପାରିବ । ପ୍ରଥମ ପାଇପ୍ ବାଟେ ଧ୍ଵନି ଆପତିତ ହେଲା ଓ ଦ୍ଵିତୀୟ ପାଇପ୍ ବାଟେ ପ୍ରତିଫଳିତ ହେଲା । ବର୍ତ୍ତମାନ ଉଭୟ ପାଇପ୍ଟର ଅବସ୍ଥିତିର ଚିହ୍ନ ଦେଇ ଆପତନ କୋଣ ଓ ପ୍ରତିଫଳନ କୋଣ ମାପି ଦେଖ । ଏମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କ’ଣ ସମ୍ପର୍କ ରହିଛି ?
ଉ –
ଏଠାରେ ଆପତନ କୋଣ ଓ ପ୍ରତିଫଳନ କୋଣ ପରସ୍ପର ସମାନ ହେବ । ପୁନଶ୍ଚ ଆପତିତ ଧ୍ଵନି, ପ୍ରତି ଳିତ ଧ୍ଵନି ଓ ଆପତନ ବିନ୍ଦୁରେ ଅଙ୍କିତ ଅଭିଲମ୍ବ ଏକ ସମତଳରେ ଅବସ୍ଥାନ କରୁଛନ୍ତି ।