Class 10

Odisha State Board BSE Odisha 10th Class History Important Questions Chapter 8 ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀର ଗଠନ Important Questions and Answers.

BSE Odisha Class 10 History Important Questions Chapter 8 ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀର ଗଠନ

Subjective Type Questions With Answers

ଦୀର୍ଘ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ପ୍ରାୟ ୬୦ ଗୋଟି ଶବ୍ଦରେ ଲେଖ ।

୧। ‘ଗଞ୍ଜାମ ଜାତୀୟ ସମିତି’ ସମ୍ପର୍କରେ ଏକ ଟିପ୍‌ପଣୀ ଲେଖ ।
Answer:

• ୧୯୦୩ ମସିହା ପ୍ରାରମ୍ଭରେ କେତେକ ଉତ୍ସାହୀ ଓଡ଼ିଆ ଚିଲିକା ହ୍ରଦ କୂଳ ନିକଟସ୍ଥ ରମ୍ଭାଠାରେ ଏକତ୍ର ହୋଇ ଖଲ୍ଲିକୋଟ ରାଜା ହରିହର ମର୍ଦ୍ଦରାଜ ଦେବଙ୍କ ପ୍ରେରଣାରେ ‘ଗଞ୍ଜାମ ଜାତୀୟ ସମିତି’ ନାମକ ଏକ ଅନୁଷ୍ଠାନ ଗଠନ କରିଥିଲେ ।
• ଗଞ୍ଜାମ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଦକ୍ଷିଣାଞ୍ଚଳ ଜିଲ୍ଲାମାନଙ୍କୁ ତଥା ଓଡ଼ିଶାର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଅଞ୍ଚଳକୁ ଏକ ଶାସନାଧୀନରେ ରଖିବାପାଇଁ ଉଦ୍ୟମ କରିବା ଥିଲା ଏହାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ।
• ଏହାର ପ୍ରଥମ ବୈଠକ ୧୯୦୩ ମସିହା ଏପ୍ରିଲ୍ ମାସରେ ବ୍ରହ୍ମପୁରଠାରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ ଓଡ଼ିଶା, ବଙ୍ଗ, କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ପ୍ରଦେଶ ଓ ମାନ୍ଦ୍ରାଜ ପ୍ରେସିଡ଼େନ୍ସିର ସମସ୍ତ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାଭାଷୀ ଅଞ୍ଚଳରୁ ପ୍ରତିନିଧୁମାନେ ବହୁସଂଖ୍ୟାରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ ।
• ଏହି ବିଶାଳ ଜନସମାବେଶ ‘ଗଞ୍ଜାମ ଜାତୀୟ ସଭା’ ଭାବେ ପରିଚିତ । ଶ୍ୟାମସୁନ୍ଦର ରାଜଗୁରୁ ଏଥିରେ ସଭାପତିତ୍ୱ କରିଥିଲେ ।
• ମଧୁସୂଦନ ଦାସ ନିମନ୍ତ୍ରିତ ହୋଇ ଏହି ସଭାରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ । ଏହା ତାଙ୍କୁ ବିଚ୍ଛିନ୍ନାଞ୍ଚଳ ଓଡ଼ିଶାର ମିଶ୍ରଣ ଓ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଉତ୍କଳ ପ୍ରଦେଶ ଗଠନ ପାଇଁ ଏକ ବୃହତ୍ତର ଜାତୀୟ ଅନୁଷ୍ଠାନର ଗଠନ ପାଇଁ ପ୍ରେରଣା ଦେଇଥିଲା ।

କ୍ଷୁଦ୍ର ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ପ୍ରାୟ ୩୦ ଗୋଟି ଶବ୍ଦରେ ଲେଖ ।

୧। ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀର ଲକ୍ଷ୍ୟ କ’ଣ ଥିଲା ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
Answer:

• ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ ଗଠନ କରିବା ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀର ପ୍ରଧାନ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥିଲା ।
• ଏତଦ୍‌ବ୍ୟତୀତ ଏହାର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଲକ୍ଷ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ହେଲା –
  1. ପ୍ରାକୃତିକ ଓଡ଼ିଶାର ଏକତ୍ରୀକରଣ ।
  2. ଓଡ଼ିଶାର ସମୁଦାୟ ବିକାଶ ।
  3. ସମସ୍ତ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାଭାଷୀ ଅଞ୍ଚଳଗୁଡ଼ିକୁ ଏକ ଶାସନାଧୀନ କରିବା ।
  4. ବିଚ୍ଛିନ୍ନାଞ୍ଚଳରେ ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କ ସ୍ବାର୍ଥର ସୁରକ୍ଷା ।

୨। ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀର ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ସତ୍ତା କିପରି ଲୋପ ପାଇଲା ?
Answer:

1. ପଣ୍ଡିତ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ ପ୍ରଭୃତି କଂଗ୍ରେସ ନେତାମାନେ ଭାବିଲେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନଦ୍ୱାରା ହିଁ ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀର ମୂଳ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଅର୍ଥାତ୍ ବିଚ୍ଛିନ୍ନାଞ୍ଚଳର ମିଶ୍ରଣ ଓ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ଉତ୍କଳ ପ୍ରଦେଶ ଗଠନ ସମ୍ଭବ ହୋଇପାରିବ ।
2. ଫଳରେ ୧୯୨୦ ମସିହାରେ ସିଂହଭୂମି ଜିଲ୍ଲାର ଚକ୍ରଧରପୁରଠାରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀର ଅଧୁବେଶନ କଂଗ୍ରେସର ଲକ୍ଷ୍ୟ ଓ ଆଦର୍ଶକୁ ଗ୍ରହଣ କରିନେଲା ।
3. ଏହାଫଳରେ ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀ ଏକପ୍ରକାର କଂଗ୍ରେସ ସହିତ ମିଶିଗଲା ଓ ଏହାର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ସତ୍ତା ଲୋପପାଇଲା ।

୩ । ମଧୁବାବୁ କଂଗ୍ରେସ ସହିତ କାହିଁକି ସମ୍ପର୍କ ଛିନ୍ନ କରିଥିଲେ ?
Answer:

• ୧୯୦୩ ମସିହାରେ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସର ମାନ୍ଦ୍ରାଜ୍ ଅଧିବେଶନରେ ମଧୁବାବୁ ଗୌରୀଶଙ୍କର ରାୟଙ୍କ ସହିତ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ ।
• ମଧୁବାବୁ ଏହି ଅଧ‌ିବେଶନରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାଭାଷୀ ଅଞ୍ଚଳକୁ ନେଇ ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ ଗଠନ ଓ ଗଞ୍ଜାମକୁ ଓଡ଼ିଶା ସହିତ ମିଶ୍ରଣ ନିମନ୍ତେ ପ୍ରସ୍ତାବ ଉପସ୍ଥାପନା କରିଥିଲେ ।
• କିନ୍ତୁ ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ସେଠାରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦିଆଯାଇ ନଥ‌ିବାରୁ ମଧୁବାବୁ ଅତ୍ୟନ୍ତ କ୍ଷୁବ୍‌ଧ ହୋଇ କଂଗ୍ରେସ ସହିତ ସମ୍ପର୍କ ଛିନ୍ନ କରିଥିଲେ ।

୪। ‘ରିସ୍‌ଲେ ସର୍କୁଲାର୍‌’ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ? ଏହି ସର୍କୁଲାର୍‌ରେ କି ପ୍ରସ୍ତାବ ଦିଆଯାଇଥିଲା ?
Answer:

• ଭାଇସ୍‌ୟ ଲର୍ଡ଼ କର୍ଜନଙ୍କ ସରକାରର ଗୃହସଚିବ ହେନେରୀ ରିସ୍‌ଙ୍କ ପ୍ରସ୍ତାବ ସମ୍ବଳିତ ଦଲିଲ୍‌କୁ ‘ରିସ୍‌ଲେ ସର୍କୁଲାର୍’ କୁହାଯାଏ ।
• ୧୯୦୩ ମସିହା ଡିସେମ୍ବର ୩ ତାରିଖରେ ବଙ୍ଗଳା ସରକାରଙ୍କ ନିକଟକୁ ଏହା ପଠାଯାଇଥିଲା ।
• ଏହି ଦଲିଲ୍‌ରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାଭାଷୀ ସମ୍ବଲପୁର ଓ ଏହାର ଗଡ଼ଜାତ ଅଞ୍ଚଳ, ଗଞ୍ଜାମ ଜିଲ୍ଲା ଏବଂ ଗଞ୍ଜାମ ଓ ବିଶାଖାପାଟଣା ଏଜେନ୍‌ସି ଅଞ୍ଚଳକୁ ଓଡ଼ିଶା ଡିଭିଜନ୍‌ରେ ମିଶାଇ ବଙ୍ଗଳା ଶାସନ ଅଧୀନରେ ରଖିବାପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦିଆଯାଇଥିଲା ।

ସଂଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ପ୍ରାୟ ୨୦ ଗୋଟି ଶବ୍ଦରେ ଲେଖ ।

୧। କାହା ପ୍ରଚେଷ୍ଟାରେ କେବେ ଓ କେଉଁଠି ‘ଉତ୍କଳ ସଭା’ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:

1. ମଧୁସୂଦନ ଦାସଙ୍କ ପ୍ରଚେଷ୍ଟାରେ ‘ଉତ୍କଳ ସଭା’ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ।
2. ଏହା ୧୮୮୨ ମସିହା ଅଗଷ୍ଟ ୧୬ ତାରିଖରେ କଟକଠାରେ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ।

୨। କୋଲକତାରେ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସର ଦ୍ଵିତୀୟ ଅଧ୍ବବେଶନ କେବେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ‘ଉତ୍କଳ ସଭା’ ତରଫରୁ କେଉଁମାନେ ଏଥିରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ ?
Answer:

• କୋଲକତାରେ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସର ଦ୍ଵିତୀୟ ଅଧ୍ଵବେଶନ ୧୮୮୬ ମସିହା ଡିସେମ୍ବର ୨୮ ତାରିଖରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ।
• ‘ଉତ୍କଳ ସଭା’ ତରଫରୁ ମଧୁସୂଦନ ଦାସ, ଗୋଲୋକ ଚନ୍ଦ୍ର ବୋଷ, ହରିବଲ୍ଲଭ ବୋଷ ଓ କାଳିପଦ ବାନାର୍ଜୀ ଏଥ‌ିରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ ।

୩ । ‘ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀ’ର ପ୍ରଥମ ଅବେଶନରେ ଅଭ୍ୟର୍ଥନା କମିଟିର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଏବଂ ସମ୍ପାଦକ କିଏ ରହିବାପାଇଁ ସ୍ଥିର କରାଯାଇଥିଲା ?
Answer:

• ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀର ପ୍ରଥମ ଅଧ୍ଵବେଶନ ବସିବା ପୂର୍ବରୁ ଏକ ଅଭ୍ୟର୍ଥନା କମିଟି ଗଠନ କରାଯାଇଥିଲା ।
• ଏହି ଅଭ୍ୟର୍ଥନା କମିଟିର ଅଧ୍ୟକ୍ଷଭାବେ କନିକାର ରାଜା ରାଜେନ୍ଦ୍ର ନାରାୟଣ ଭଞ୍ଜଦେଓ ଏବଂ ସମ୍ପାଦକ ଭାବେ ମଧୁସୂଦନ ଦାସ ରହିବାପାଇଁ ସ୍ଥିର କରାଯାଇଥିଲା ।

୪ । ମୋତିଲାଲ୍ ଘୋଷ କିଏ ଥିଲେ ? ସେ ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀର କେଉଁ ଅଧୂବେଶନରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ ?
Answer:

1. କୋଲକାତାର ‘ଅମୃତ ବଜାର ପତ୍ରିକା’ର ସମ୍ପାଦକ ଥିଲେ ମୋତିଲାଲ୍ ଘୋଷ ।
2. ସେ ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀର ପ୍ରଥମ ଅଧ‌ିବେଶନରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ ।

Objective Type Questions with Answers
A. ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।

1. କାହାର ଉତ୍ସାହ ଓ ଉଦ୍ଦୀପନାରେ ଉତ୍କଳ ସଭା ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ମଧୁସୂଦନ ଦାସଙ୍କ ଉତ୍ସାହ ଓ ଉଦ୍ଦୀପନାରେ ଉତ୍କଳ ସଭା ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ।

2. ‘ଉତ୍କଳ ସଭା’ର ପ୍ରଥମ ସମ୍ପାଦକ ଭାବେ କିଏ କାର୍ଯ୍ୟ ନିର୍ବାହ କରିଥିଲେ ?
Answer:
କର୍ମବୀର ଗୌରୀଶଙ୍କର ରାୟ ଉତ୍କଳ ସଭାର ପ୍ରଥମ ସମ୍ପାଦକ ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ ।

3. ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀର ମୋଟ କେତେଗୋଟି ସମ୍ମିଳନୀ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ମୋଟ ୧୬ ଗୋଟି ସମ୍ମିଳନୀ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ।

4. ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀର ପ୍ରଥମ ଅଧ‌ିବେଶନରେ ଗୁରୁତ୍ଵ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ଓଡ଼ିଶାର କଳା ଓ ସାହିତ୍ୟର ଉନ୍ନତି ସମ୍ପର୍କିତ ପ୍ରସ୍ତାବ ଓ ରିସଲେ ସର୍କୁଲାରକୁ ଅନୁମୋଦନ କରିବା ଥିଲା ଏହି ଅଧୁବେଶନର ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ କାର୍ଯ୍ୟ ।

5. ପୂର୍ଣ୍ଣାଙ୍ଗ ଓଡ଼ିଶା ଗଠନ ପାଇଁ ସୀମା ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରିବା ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀର କେଉଁ ଅଧୁବେଶନର ମୁଖ୍ୟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା ?
Answer:
ଏହା ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀର ଦଶମ ଅଧ୍ଵବେଶନର ମୁଖ୍ୟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା ।

6. କଳ୍ପତରୁ ଦାସଙ୍କ ନେତୃତ୍ବରେ ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀର ଅଧ୍ଵବେଶନରେ କେଉଁଠାରେ ବସିଥିଲା ?
Answer:
କଟକଠାରେ କଳ୍ପତରୁ ଦାସଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଅଧିବେଶନର ବୈଠକ ବସିଥିଲା ।

B. ଗୋଟିଏ ଶବ୍ଦରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।

1. ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀର ପ୍ରଥମ ଅଧୂବେଶନରେ ଆଠଗଡ଼ର କେଉଁ ରାଜା ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ ?
Answer:
ବିଶ୍ୱନାଥ ବେବର୍ତ୍ତା

2. ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀର ଅଷ୍ଟମ ଅଧ୍ଵବେଶନରେ କିଏ ବିହାର-ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ ଗଠନକୁ ବିରୋଧ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ମଧୁସୂଦନ ଦାସ

3. ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀର ପ୍ରଥମ ଅଧୂବେଶନରେ ଅଭ୍ୟର୍ଥନା କମିଟିର ଅଧ୍ୟକ୍ଷଭାବେ କିଏ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ରାଜେନ୍ଦ୍ର ନାରାୟଣ ଭଞ୍ଜଦେଓ

4. ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାଭାଷୀମାନଙ୍କୁ ଏକତ୍ର କରିବାରେ କେଉଁ ଅନୁଷ୍ଠାନ ମୁଖ୍ୟ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲା ?
Answer:
ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀ

5. ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସର ମାନ୍ଦ୍ରାଜ ଅଧିବେଶନ କେବେ ବସିଥିଲା ?
Answer:
୧୯୦୩

6. ‘ଗଞ୍ଜାମ ଜାତୀୟ ସଭା’ରେ କିଏ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତା କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଶ୍ୟାମସୁନ୍ଦର ରାଜଗୁରୁ

7. ପ୍ରଥମ ଅଧୂବେଶନରେ ମୟୂରଭଞ୍ଜର ମହାରାଜା ସାଧାରଣ ଜନତାଙ୍କୁ କିଭଳି ସମ୍ବୋଧନ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ପ୍ରିୟ ଭାଇମାନେ

8. ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀର ପ୍ରଥମ ଅଧିବେଶନରେ କିଏ ସମ୍ପାଦକ ଦାୟିତ୍ୱ ନିର୍ବାହ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ମଧୁସୂଦନ ଦାସ

୨. ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀର ପ୍ରଥମ ଅଧୂବେଶନରେ ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କୁ ଜାଗ୍ରତ କରିବାପାଇଁ କେଉଁ ସ୍ଲୋଗାନ୍ ଦିଆଯାଇଥିଲା ?
Answer:
ବନ୍ଦେ ଉତ୍କଳ ଜନନୀ

10. ଚକ୍ରଧରପୁରଠାରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀର ଅଧ‌ିବେଶନ କାହାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ଓ ଆଦର୍ଶକୁ ଗ୍ରହଣ କରିନେଲେ ?
Answer:
ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ

11. ଲର୍ଡ଼ କର୍ଜନଙ୍କ ଗୃହ ସଚିବଙ୍କଦ୍ୱାରା ପ୍ରସ୍ତୁତ ଦଲିଲ୍‌କୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ରିସ୍‌ଲେ ସର୍କୁଲାର

12. ଉତ୍କଳ ସଭା କେବେ ଗଢ଼ି ଉଠିଥିଲା ?
Answer:
୧୮୮୨ ଅଗଷ୍ଟ ୧୬

13. ‘ଉତ୍କଳ ସମ୍ମଳନୀ’ର ଶେଷ ବୈଠକ କେବେ ବସିଥିଲା ?
Answer:
ଅମୃତ ବଜାର ପତ୍ରିକା

14. ମଦୁବାବୁ କେଉଁ ଆନ୍ଦୋଳନର ବିରୋଧୀ ଥିଲେ ?
Answer:
୧୯୩୫ ଫେବୃୟାରୀ ୧୧

15. ବଙ୍ଗଳାର ବିଭିନ୍ନ ସମସ୍ୟା ବିଷୟରେ ବିଚାର କରି ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ସାର୍ ସୁରେନ୍ଦ୍ରନାଥ ବାନାର୍ଜୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ କେଉଁ ଅନୁଷ୍ଠାନ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ

16. ମୋତିଲାଲ ଘୋଷ କେଉଁ ପତ୍ରିକାର ସମ୍ପାଦନା କରୁଥିଲେ ?
Answer:
ବଙ୍ଗ ଜାତୀୟ ସଭା

C. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

1. ବିକ୍ରମଦେବ ବର୍ମା _______ ର ରାଜା ଥିଲେ ।
Answer:
ଜୟପୁର

2. ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସର ଦ୍ବିତୀୟ ଅଧୂବେଶନ _______ ଠାରେ ବସିଥିଲା ।
Answer:
କଲିକତା

3. ୧୯୦୩ ମସିହା ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସର ମାନ୍ଦ୍ରାଜ ଅଧୂବେଶନରେ ଓଡ଼ିଶାରୁ _______ ଯୋଗଦେଇଥିଲେ ।
Answer:
ମଧୁସୂଦନ ଦାସ

4. ବଙ୍ଗ ଜାତୀୟ ସଭାର ନେତୃତ୍ବ ନେଇଥିଲେ _________ ।
Answer:
ସୁରେନ୍ଦ୍ର ନାଥ ବାନାର୍ଜୀ

5. ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀ ________ ମସିହାରେ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
୧୯୦୩

6. ‘ଗଞ୍ଜାମ ଜାତୀୟ ସମିତି’ ____ ଠାରେ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
ରମ୍ଭା

7. ଅମୃତବଜାର ପଢ୍ରକା _________ ଠାରୁ ପ୍ରକାଶିତ ହେଉଥିଲା ।
Answer:
କୋଲକତା

8. ‘ହେନେରୀ ରିସ୍‌ଲେ’ ___________ ବଡ଼ଲାଟଙ୍କ ସମୟରେ ଗୃହସଚିବ ଥିଲେ ।
Answer:
ଲର୍ଡ଼ କର୍ଜନ

9. ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀର ମହାସିନ୍ଧୁରେ ନିଜର ପ୍ରାଣବିନ୍ଦୁ ମିଶାଇ ଦେବାପାଇଁ ______ ଆହ୍ବାନ ଦେଇଥିଲେ ।
Answer:
ମଧୁସୂଦନ ଦାସ

10. ‘ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀ’ ଅଭ୍ୟର୍ଥନା କମିଟିର ପ୍ରଥମ ଅଧୂବେଶନ ପାଇଁ ଗଠିତ ଅଭ୍ୟର୍ଥନା କମିଟିର ସମ୍ପାଦକ _______ ଥିଲେ ।
Answer:
ମଧୁସୂଦନ ଦାସ

11. କିଶୋରଚନ୍ଦ୍ର ହରିଚନ୍ଦନ _______ ଗଡ଼ଜାତ ରାଜ୍ୟର ରାଜା ଥିଲେ ।
Answer:
ତାଳଚେର

12. ବୈକୁଣ୍ଠନାଥ ଦେ ବାହାଦୂର _______ ର ରାଜା ଥିଲେ ।
Answer:
ବାଲେଶ୍ଵର

13. ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀ ତରଫରୁ ମଣ୍ଟେଗୁ-ଚେମସ୍‌ଫୋର୍ଡ଼ଙ୍କୁ ______ ଠାରେ ଏକ ଦାବିପତ୍ର ଦିଆଯାଇଥିଲା ।
Answer:
କଲିକତା

14. ଆଧୁନିକ ଉତ୍କଳ ନିର୍ମାଣରେ ________ ର ଭୂମିକା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ ଥିଲ ।
Answer:
ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀ

15. ‘ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀ’ର ସର୍ବମୋଟ _______ ଟି ଅଧୂବେଶନ ବସିଥିଲା ।
Answer:
୧୬

16. ମଧୁବାବୁ ଉତ୍କଳ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ପ୍ରଦେଶ ଗଠନର _________ ବର୍ଷ ପୂର୍ବରୁ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ ।
Answer:
୨

D. ଠିକ୍ ଉକ୍ତି ପାଇଁ (✓ ) ଚିହ୍ନ ଓ ଭୁଲ୍ ଉକ୍ତି ପାଇଁ ( x) ଚିହ୍ନ ଦିଅ ।

1. ମଧୁବାବୁଙ୍କ ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀ ଗଠନ କରିବାପାଇଁ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ପ୍ରେରଣା ଦେଇଥିଲା ।
2. ‘ରମ୍ଭା’ ମହାନଦୀ କୂଳରେ ଥିବା ଏକ ସ୍ଥାନ ।
3. ଗଞ୍ଜାମ ଜାତୀୟ ସଭାର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଥିଲେ ଶ୍ୟାମସୁନ୍ଦର ରାଜଗୁରୁ ।
4. ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀର ଅଭ୍ୟର୍ଥନା କମିଟିର ଅଧ୍ୟକ୍ଷଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ ମଧୁବାବୁ ।
5.କଟକଠାରେ ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀର ପ୍ରଥମ ବୈଠକ ବସିଥିଲା ।
6. କେନ୍ଦୁଝରର ରାଜା ଥ୍ଲେ ସୁରପତାପ ମହେନ୍ଦ୍ର ବାହାଦୂର ।
7. ବିହାର ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶକୁ ହେନେରୀ ରିସ୍‌ ବିରୋଧ କରିଥିଲେ ।
8. କିଶୋର ଚନ୍ଦ୍ର ହରିଚନ୍ଦନ କନିକାର ରାଜା ଥିଲେ ।
୨. ‘ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀ’ର ପ୍ରଥମ ଅଧିବେଶନ ବଙ୍ଗଳା ଭାଷାରେ ପରିଚାଳିତ ହୋଇଥିଲା ।
10. ଓଡ଼ିଶାର ପ୍ରଥମ ସୁସଙ୍ଗଠିତ ରାଜନୀତିକ ଅନୁଷ୍ଠାନ ଥିଲା ‘ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀ’ ।
11. ୧୯୩୫ ଫେବୃଆରୀ ୧୧ ତାରିଖରେ ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀର ଶେଷ ବୈଠକ ବସିଥିଲା ।
12. ୧୯୨୦ରେ ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀର ଅଧ୍ବବେଶନ ଚକ୍ରଧରପୁର-ଠାରେ ବସିଥିଲା ।

Answer:
1. x
2. x
3. ✓
4. x
5. ✓
6. x
7. x
8. x
9. x
10. x
11. ✓
12. ✓

E. ‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ମିଳନ କର ।

Odisha State Board BSE Odisha 10th Class Physical Science Important Questions Chapter 5 ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକର ପର୍ଯ୍ୟାୟୀ ଶ୍ରେଣୀକରଣ Important Questions and Answers.

BSE Odisha 10th Class Physical Science Important Questions Chapter 5 ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକର ପର୍ଯ୍ୟାୟୀ ଶ୍ରେଣୀକରଣ

Objective Type Questions with Answers 

A ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

1. ଆଧୁନିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀର ଗ୍ରୁପ୍‌ଗୁଡ଼ିକରେ ଉପରୁ ତଳକୁ ଗଲେ ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକର ଯୋଗ୍ୟତାରେ କି ପରିବର୍ତ୍ତନ ପରିଲକ୍ଷିତ ହୁଏ
ଉ –
ସମାନ ରହେ

2. ⁹₅B ମୌଳିକ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରସଜ୍ଜା ଅନୁଯାୟୀ ଏହା କେଉଁ ଗ୍ରୁପ୍ ଓ କେଉଁ ପିରିୟଡ଼ରେ ରହିବ ?
ଉ –
5 ଓ VIIA

3. ମେଣ୍ଡେଲିଫ୍‌ଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀ ଅନୁସାରେ MgO କେଉଁ ରୂପେ ଲେଖାଯାଏ ?
ଉ –
RO

4. ମେଣ୍ଡେଲିଫ୍‌ଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ଗ୍ରୁପ୍ III ରେ ଅବସ୍ଥିତ ମୌଳିକର ଅକ୍‌ସାଇଡ୍‌ର ସଙ୍କେତଟି …………………
ଉ –
Ga

5. ମେଣ୍ଡେଲିଫ୍‌ଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀ ଗ୍ରୁପ୍ – IVରେ ଥ‌ିବା Si ର ଅକ୍‌ସାଇଡ୍‌ର ସଙ୍କେତ କେତେ ?
ଉ –
SiO₂

6. ମେଣ୍ଡେଲିଫ୍‌ଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ଥିବା VI-ଗ୍ରୁପ୍‌ର ହାଇଡ୍ରାଇଡ୍‌ର ସଙ୍କେତଟି କ’ଣ ?
ଉ –
RH₂

7. ଏକ ଏଲୁମିନିୟମ୍‌ର ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵ କେତେ ?
ଉ –
68

8. ମେଣ୍ଡେଲିଫ୍‌ଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀ ପ୍ରଣୀତ ହେବା ପୂର୍ବରୁ ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇ ଥିବା ମୌଳିକଟିର ନାମ କ’ଣ ?
ଉ –
ଆଲୁମିନିୟମ୍

9. X ମୌଳିକଟିର ଅକ୍‌ସାଇଡ୍ X₂O₃ ହେଲେ ମେଣ୍ଡେଲିଫ୍‌ଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ମୌଳିକଟି କେଉଁ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ରହିବ ?
ଉ –
ଗ୍ରୁପ୍-III

10. ମେଣ୍ଡେଲିଭ୍ କେଉଁ ମୌଳିକକୁ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସ୍ଥାନ ଦିଆଯାଇ ପାରିବ ନାହିଁ ବୋଲି ମତବ୍ୟକ୍ତ କରିଥିଲେ ?
ଉ –
H

11. ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍‌କୁ କେଉଁ ଦୁଇଟି ଗ୍ରୁପ୍‌ରେ ରଖାଯାଇପାରିବ ?
ଉ –
1 ଓ 17

12. ମେଣ୍ଡେଲିଫ୍‌ଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ଥିବା ଖାଲିସ୍ଥାନରେ କେଉଁ ମୌଳିକ ପରେ ସ୍ଥାନିତ ହୋଇଥିଲା ?
ଉ –
Ge\Sc\Ga

13. RH₄ ମେଣ୍ଡେଲିଫ୍‌ଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀର କେଉଁ ଗ୍ରୁପ୍‌ରେ ଅଛି ?
ଉ –
4

14. ମେଣ୍ଡେଲିଫ୍‌ଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀର ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକ କେଉଁ କ୍ରମରେ ସଜାଯାଇଛି ?
ଉ –
ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵର ବର୍ଦ୍ଧିତ କ୍ରମ

15. ଉତ୍ପ୍ରେରକ ପ୍ଲାଟିନମ୍ ପାଇଁ କେଉଁ ବୈଜ୍ଞାନିକ ଗବେଷଣା କରିଥିଲେ ?
ଉ –
ଡୁବେରିନର୍

16. ମେଣ୍ଡେଲିଫ୍ କେତୋଟି କାର୍ଡ଼ ନେଇ ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକର ଲେଖୁଥିଲେ ?
ଉ –
63

17. ମେଣ୍ଡେଲିଫ୍‌ଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ଏକ ଏଲୁମିନିୟମ୍‌ର କ୍ଲୋରାଇଡ୍ ସଙ୍କେତଟି କ’ଣ ?
ଉ –
E₂Cl₃

18. ମେଣ୍ଡେଲିଫ୍ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀର କେଉଁ ଗ୍ରୁପ୍‌ରେ RO₂ ଅଛି ?
ଉ –
4

19. ‘‘ଗୋଟିଏ ମୌଳିକର ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ ଏହାର ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ୱଠାରୁ ଅଧ‌ିକ ପ୍ରାଥମିକ ଧର୍ମ’’ – ଏହା କେଉଁ ବୈଜ୍ଞାନିକ ଦର୍ଶାଇଥିଲେ ?
ଉ –
ମୋସଲି

20. ଆଧୁନିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ଥିବା ମୌଳିକ କେଉଁ କ୍ରମରେ ସଜାଯାଇଛି ?
ଉ –
ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ ବର୍ଦ୍ଧିତ କ୍ରମରେ 18

21. ଆଧୁନିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀର ଗ୍ରୁପ୍-2 ଏବଂ ପର୍ଯ୍ୟାୟ-4ରେ ଥ‌ିବା ମୌଳିକ (M) ସହ ଗ୍ରୁପ୍-17 ଏବଂ ପର୍ଯ୍ୟାୟ-3ରେ ଥବା ମୌଳିକ (N)ର ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରୁ ସୃଷ୍ଟ ଯୌଗିକର ସଂକେତ କ’ଣ ହେବ ?
ଉ –
MN₂

22. ଆଧୁନିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ଗ୍ରୁପ୍-18କୁ କେଉଁ ଗ୍ରୁପ୍ କୁହାଯାଏ ?
ଉ –
ଟ୍ରାନ୍‌ସନ୍ ଗ୍ରୁପ୍

23. Cl, Br, I ଇତ୍ୟାଦି ମୌଳିକ ଗୁଡ଼ିକ କେଉଁ ଗ୍ରୁପ୍‌ରେ ଅଛନ୍ତି ?
ଉ –
17

24. ଚତୁର୍ଥ ଓ ପଞ୍ଚମ ପିରିୟର୍ଡ଼ର ମୌଳିକ ସଂଖ୍ୟା ମିଶି କେତେ ?
ଉ –
36

25. ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀର କେଉଁ ପିରିୟଡ଼କୁ କ୍ଷୁଦ୍ର ପିରିୟଡ଼ କହନ୍ତି ?
ଉ –
1ମ, 2ୟ ଓ 3ୟ

26. ଗ୍ରୁପ୍ 14ର ଏକ ମୌଳିକର ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ସଂରଚନା X, Y ଓ 4 ହେଲେ X ଓ Yର ମାନ କେତେ ?
ଉ –
2, 8

27. ଲାନ୍ନାନାଇଡ୍ ଗ୍ରୁପ୍‌ରେ ମୌଳିକମାନଙ୍କର ସଂଖ୍ୟା କେତେ ?
ଉ –
14

28. ନିଉଲାଣ୍ଡଙ୍କ ଅଷ୍ଟକ ନିୟମରେ ଲିଥୁମ୍ ସହ କେଉଁ ମୌଳିକର ଧର୍ମର ସାଦୃଶ୍ୟ ଥିଲା ?
ଉ –
ସୋଡ଼ିୟମ୍

29. ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀର ପ୍ରଥମ ଗ୍ରୁପ୍‌ର କେଉଁ ମୌଳିକର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ ସବୁଠାରୁ ଛୋଟ ?
ଉ –
K

30. A, B, C, D ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକର ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ ଯଥାକ୍ରମେ 11, 12, 17 ହେଲେ ଏଗୁଡ଼ିକ କେଉଁ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ରହିବେ ?
ଉ –
3

31. କେଉଁ ପର୍ଯ୍ୟାୟଗୁଡ଼ିକର ମୌଳିକ ସଂଖ୍ୟା ମିଶି ଚତୁର୍ଥ ପର୍ଯ୍ୟାୟର ମୌଳିକ ସଂଖ୍ୟା ସହ ସମାନ ?
ଉ –
1, 2 ଓ 3

32. ଆଧୁନିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀର ଦ୍ବିତୀୟ ପର୍ଯ୍ୟାୟର ବାହ୍ୟତମ କକ୍ଷଟିର ନାମ କ’ଣ ?
ଉ –
L କକ୍ଷ

33. ପିକୋମିଟର କେତେ ପେ.ମି. ?
ଉ –
10^-10

34. ଗ୍ରୁପ୍-17 ରେ ଥିବା ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
ଉ –
ହାଲୋଜେନ୍

35. କେଉଁ ମୌଳିକର ଦ୍ଵିତୀୟ କକ୍ଷରେ ଥିବା ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍‌ ସଂଖ୍ୟା ପ୍ରଥମ କକ୍ଷରେ ଥିବା ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍‌ ସଂଖ୍ୟାର ଦୁଇଗୁଣ ଅଟେ ?
ଉ –
କାର୍ବନ୍

36. ଡୁବେରିନର କେଉଁ ମସିହାରେ ଅନୁରୂପ ଧର୍ମ ଥ‌ିବା ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକୁ ନେଇ ସଜାଇବାକୁ ଉଦ୍ୟମ କରିଥିଲେ ?
ଉ –
1817

37. କ୍ୟାଲ୍‌ସିୟମ୍‌ର ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵ କେତେ ?
ଉ –
40.1

38 As ର ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵ କେତେ ?
ଉ –
74.9

39. ଡୁବେରିନର ଟ୍ରାଇଏଡ୍‌ରେ CI ଓ Iର ହାରାହାରି ବସ୍ତୁତ୍ଵ କାହାର ବସ୍ତୁତ୍ଵ ସହ ପ୍ରାୟ ସମାନ ?
ଉ –
Br

40. ଡୁବେରିନର କେତୋଟି ଟ୍ରାଇଏଡ୍ ଚିହ୍ନଟ କରି ପାରିଥିଲେ ?
ଉ –
3ଟି

41. ନିଉଲାଣ୍ଡ କାହାକୁ ଆଧାର କରି ମୌଳିକମାନଙ୍କର ସଜ୍ଜୀକରଣ କରିଥିଲେ ?
ଉ –
ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ୱ

42. ନିଉଲାଣ୍ଡଙ୍କର ସଜ୍ଜୀକରଣରେ ମୋଟ କେତୋଟି ମୌଳିକ ସ୍ଥାନ ପାଇଥିଲା ?
ଉ –
56

43. ପଞ୍ଚମ ପର୍ଯ୍ୟାୟର ମୌଳିକ ସଂଖ୍ୟା ଦ୍ଵିତୀୟ ପର୍ଯ୍ୟାୟର ମୌଳିକ ସଂଖ୍ୟାଠାରୁ କେତେ ଅଧିକ ?
ଉ –
10

44. ଏକ ମୌଳିକର ପରମାଣୁର ନ୍ୟୁକ୍ଲିୟସରୁ ଗୋଟିଏ ନ୍ୟୁଟ୍ରନ୍ କାଢ଼ି ନିଆଗଲେ ତାହାର କ’ଣ ବଦଳିଥାଏ ?
ଉ –
ବସ୍ତୁତ୍ୱ ସଂଖ୍ୟା

45. ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକ A, B, C, Dର ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ ଯଥାକ୍ରମେ 3, 4, 5, 11 । କେଉଁ ଦୁଇଟି ମୌଳିକ ଗୋଟିଏ ଗ୍ରୁପ୍‌ରେ ରହିବେ ?
ଉ –
A, D

46. ଏକ ମୌଳିକର ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ ସଂରଚନା 2, 8, 8 ହେଲେ, ଏହା କେଉଁ ଗ୍ରୁପ୍‌ରେ ରହିବ ?
ଉ –
18

47. ସର୍ବାଧ‌ିକ ଯୌଗିକ ସୃଷ୍ଟିକରୁଥିବା ମୌଳିକ କେଉଁ ଗ୍ରୁପ୍‌ରେ ଅବସ୍ଥିତ ?
ଉ –
14

48. ତୃତୀୟ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଥ‌ିବା ମୌଳିକର ବହିଃସ୍ଥ କକ୍ଷଟି କ’ଣ ?
ଉ –
M କକ୍ଷ

49. ସଂଯୋଜକ କକ୍ଷରେ ତିନୋଟି ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ସହିତ ସମୁଦାୟ ଦୁଇଟି କକ୍ଷ ଥିବା ମୌଳିକର ନାମ କ’ଣ ?
ଉ –
ବୋରନ୍

50. ଦୀର୍ଘକାୟ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀର କେଉଁ ଗ୍ରୁପରେ ବ୍ରୋମିନ୍ ଅଛି ?
ଉ –
17

51. କେଉଁ ଗ୍ରୁପ୍‌ର ପରମାଣୁର ବହିଃସ୍ଥ କକ୍ଷରେ 2ଟି ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ ଅଛି ?
ଉ –
2

52. ଯେଉଁ ମୌଳିକର ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ 19 ତାହା ଆଧୁନିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀର କେଉଁ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଅବସ୍ଥିତ ?
ଉ –
ଚତୁର୍ଥ

53. ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀର କେଉଁ ଗ୍ରୁପ୍‌ରେ ସର୍ବାଧ‌ିକ ମୌଳିକ ଅଛନ୍ତି ?
ଉ –
3

54. ଆଧୁନିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ସଲ୍‌ଫର୍‌ କେଉଁ ଗ୍ରୁପ୍‌ରେ ସ୍ଥାନ ପାଇଛି ?
ଉ –
16

55. ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ ପରମାଣୁର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ କେତେ ?
ଉ –
37 PM

56. ଗ୍ରୁପ୍ 15ର ମୌଳିକମାନଙ୍କର ବାହ୍ୟତମ କକ୍ଷରେ କେତୋଟି ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରମ୍‌ ଅଛି ?
ଉ –
13

57. ଆଇସୋଟୋପ୍‌ଗୁଡ଼ିକର କ’ଣ ସମାନ ଥାଏ ?
ଉ –
ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ

58 ନିଷ୍କ୍ରିୟ ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକର ଯୋଗ୍ୟତା କେତେ ?
ଉ –
0

59. ମେଣ୍ଡେଲିଫ୍‌ଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ଥିବା ଚତୁର୍ଥ ପର୍ଯ୍ୟାୟର ଦ୍ୱିତୀୟ ସିରିଜର ପ୍ରଥମ ମୌଳିକର ନାମ କ’ଣ ?
ଉ –
Cu

60. କୋବାଲଟ ଓ ନିକେଲର ପରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵର ସମଷ୍ଟି କେତେ ?
ଉ –
117.6

61. Baର ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵ କେତେ ?
ଉ –
137.3

62. ଆଧୁନିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ଲାନ୍ତାନାଇଡ୍ କେଉଁ ମୌଳିକଠାରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ କେଉଁ ମୌଳିକରେ ଶେଷ ହୋଇଛି ?
ଉ –
ସିସିୟମ୍ ଓ ଲୁଟେସିୟମ୍

63. ଆଧୁନିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ପଞ୍ଚମ ଓ ଷଷ୍ଠ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ କେତୋଟି ଲେଖାଏଁ ମୌଳିକ ଅଛି ?
ଉ –
18, 32

64. ଏ କେଉଁ କଥାକୁ ବ୍ୟର ଅପରିବାହିତ ରେଡ଼ିଓ, ଟେଲିଭିଜନ ଆଦିରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଥାଏ ?
ଉ –
ସିଲିକନ୍ ଓ ଜର୍ମାନିୟମ୍ ।

B ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

1. ଆଧୁନିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ନିଷ୍କ୍ରିୟ ଗ୍ୟାସ୍‌ଗୁଡ଼ିକ ……………….. ତମ ଗ୍ରୁପ୍‌ରେ ସ୍ଥାନିତ ହୋଇଛନ୍ତି ।
2. ତିନୋଟି ଲେଖାଏଁ ମୌଳିକର ଗ୍ରୁପଗୁଡ଼ିକୁ ………………… କହନ୍ତି ।
3. Ca ଓ Baର ହାରାହାରି ବସ୍ତୁତ୍ଵ – -ର ବସ୍ତୁତ୍ୱ ସହ ପ୍ରାୟ ସମାନ ।
4. Ca -ର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ ……………….. ।
5. ନିଉଲାଣ୍ଡ ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍‌ଠାରୁ ଆରମ୍ଭକରି
6. ନିଉଲାଣ୍ଡଙ୍କ ଅଷ୍ଟକରେ ଲିଥ୍ମର ଧର୍ମସହ ……………….. ର ଧର୍ମର ସାଦୃଶ୍ୟ ଅଛି ।
7. ନିଜଲାଣ୍ଡଙ୍କ ଅଷ୍ଠକ ନିଯମ କେବଳ ………………………. ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ ।
8. ………………. ଟି ମୌଳିକ ଅଛି ବୋଲି ନିଉଲାଣ୍ଡଙ୍କ ଧାରଣା ଥିଲା ।
9. ମେଣ୍ଡେଲିଫ୍‌ଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ………………. ଟି ମୌଳିକ ସ୍ଥାନିତ ହୋଇଛି ।
10. ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀର ସ୍ତମ୍ଭକୁ …………….. କହନ୍ତି ।
11. ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀର ଧାଡ଼ିକୁ …………….. କହନ୍ତି ।
12. ମେଣ୍ଡେଲିଫ୍‌ଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀ …………………. ମସିହାରେ ଜର୍ମାନୀର ଏକ ପତ୍ରିକାରେ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା ।
13. ମେଣ୍ଡେଲିଫ୍‌ଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ………………… ଅକ୍ଷର ସେହି ଗ୍ରୁପର ଯେକୌଣସି ମୌଳିକକୁ ସୁଚାଇବାପାଇଁ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଚ୍ଛି |
14. ମେଣ୍ଡେଲିଫ୍ ନୂଆ ମୌଳିକପାଇଁ ………………… ଶବ୍ଦ୍ଵ ବ୍ୟବହାର କରିଥିଲେ |
15. ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକର ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ ସମାନଥାଇ ବସ୍ତୁତ୍ୱ ସଂଖ୍ୟା ଭିନ୍ନ ପରମାଣୁକୁ
16. ମେଣ୍ଡେଲିଫ୍‌ଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ MgO ର ସଙ୍କେତ ……………….. |
17. ଆଧୁନିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀର ପ୍ରବର୍ତ୍ତକ ………………… |
18. ପରମାଣୁକ୍ରମାଙ୍କ ପରମାଣୁର ନ୍ୟୁକ୍ଲିୟସରେ ଥିବା ……………………… ସଂଖ୍ୟାକୁ ଦର୍ଶାଏ ।
19. ଆଧୁନିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀର ମୂଳତତ୍ତ୍ୱ ………………. |
20. ମେଣ୍ଟେଲିଫ୍‌ଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀର ମୂଳତତ୍ତ୍ୱ ……………… |
21. ଏକ ମୌଳିକର ……………….. ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀର ସମାନ ଗ୍ରୁପରେ ରହିବ ।
22. ଆଧୁନିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ……………….. ଟି ଗ୍ରୁପ ଅଛି ।
23. ଆଧୁନିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ …………………. ଟି ପର୍ଯ୍ୟାୟ ଅଛି ।
24. ଆଧୁନିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀର ………………… ପର୍ଯ୍ୟାୟ ଅସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଟେ ।
25. ଏକ ବୋରନ୍‌ର ଧର୍ମ ………………….. ର ଧର୍ମ ସହ ସମାନ ।
26. ଗ୍ରୁପ୍‌ର ଉପରୁ ତଳକୁ କକ୍ଷ ସଂଖ୍ୟା ……………….. ହୋଇଥାଏ ।
27. ……………………. ମୌଳିକର ସ୍ଥାନର ଅସଙ୍ଗତ ଦେଖାଦେଇଛି ।
28. Càର ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ 20 ହେଲେ ଯୋଗ୍ୟତା ………………… |
29. ଗୋଟିଏ ଗ୍ରୁପ୍‌ରେ ଥ‌ିବା ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକର ଯୋଗ୍ୟତା ………………… |
30. ପରମାଣୁର ଆକାର ପରମାଣୁର ………………… କୁ ସୂଚାଏ ।
31. ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ ପରମାଣୁର ଆକାର ……………………….. pm |
32. ସପ୍ତମ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଥିବା ମୌଳିକ ଗୁଡ଼ିକର …………………. ଟିଂ କକ୍ଷ ଅଛି ।
33. ପର୍ଯ୍ୟାୟର ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ପରମାଣୁର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ …………………. |
34. ନାଇଟ୍ରୋଜେନ୍ ପରମାଣୁର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ ……………… pm |
35. ପରମାଣୁର ଆକାର ଉପରୁ ତଳକୁ କ୍ରମାଗତଭାବେ …………………. ହୁଏ ।
36. Li ପରମାଣୁର ଆକାର ………………….. pm |
37. Li ଓ B ମଧ୍ୟରେ …………………… ର ଆକାର ବଡ଼ ।
38. 2ୟ ଗ୍ରୁପ୍‌ରେ ଥ‌ିବା ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକର ବହିଃସ୍ଥ କକ୍ଷରେ …………………….. ଟି ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ ଅଛି ।
39. Li ଓ Cs ମଧ୍ୟରେ ………………………. ର ପରମାଣୁର ଆକାର ସାନ ।
40. ଉଭୟ ଧାତୁ ଓ ଅଧାତୁ ଗୁଣ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରୁଥ‌ିବା ମୌଳିକକୁ …………………… କହନ୍ତି ।
41. ମୌଳିକ …………………. ତ୍ୟାଗକରି ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ହୋଇଥାଏ ।
42. ମୌଳିକ ଗୁଡ଼ିକର ଧାତବ ପ୍ରକୃତି ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ …………………….
43. ମୌଳିକ ଗୁଡ଼ିକର ଧାତବ ଗୁଣ ଉପରୁ ତଳକୁ ……………………. |
44. ଆଧୁନିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀର ତୃତୀୟ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ……………………… ଟି ମୌଳିକ ଅଛି ।
45. Ne ଏକ ……………… ଗ୍ୟାସ୍ |
46. ଗ୍ରୁପ୍ 13ରେ ଥ‌ିବା ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକର ବାହ୍ୟତମ କକ୍ଷରେ …………………….ଟି ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ଅଛି ।
47. ନିଉଲାଣ୍ଡଙ୍କ ଅଷ୍ଟକ ନିୟମରେ ଦୁଇଟି ସାମଞ୍ଜସ୍ୟ ଥିବା ମୌଳିକ ମଧ୍ୟରେ …………………. ଟି ମୌଳିକ ଅବସ୍ଥିତ ।
48. ମେଣ୍ଡେଲିଫ୍‌ଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକର ପ୍ରାଥମିକ ଧର୍ମ ……………………… |
49. ମେଣ୍ଡେଲିଫ୍‌ଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ କଲାବେଳେ …………………. ଟି ମୌଳିକ ଜଣାଥିଲା ।
50. ଗୋଟିଏ ମୌଳିକର ଶ୍ରେଣୀକରଣ ପାଇଁ ମେଣ୍ଡେଲିଫ୍ …………………. ଓ …………………. ସଙ୍କେତଗୁଡ଼ିକୁ ଏକ ମୂଳଧର୍ମ ଭାବେ
51. Na ଓ Ar ମଧ୍ୟରୁ ……………….. ର ପରମାଣୁର ଆକାର ବଡ଼ ।
52. ମେଣ୍ଡେଲିଫ୍‌ଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀର R ଅକ୍ଷର ସେହି ଗ୍ରୁପର ………………… କୁ ସୂଚାତାଛି |
53. ମେଣ୍ଡେଲିଫ୍‌ଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ସୋଡ଼ିୟମ୍‌ ଅକ୍‌ସାଇଡ଼ Na₂O କୁ ………………. ରୂପେ ଲେଖାଯାଏ
54. ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକର ସେହି ଗ୍ରୁପ୍‌ର ପୂର୍ବବର୍ତୀ ମୌଳିକର ନାମ ପୂର୍ବରୁ ସଂସ୍କୃତ ଶବ୍ଦ ………………………… ବ୍ୟବହାର କରିଥିଲେ ।
55. ଆଲୁମିନିୟମ୍‌ର ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵ …………………… |
56. ମୌଳିକର ଆଇସୋଟୋପ୍‌ଗୁଡ଼ିକରେ ରାସାୟନିକ ପ୍ରକୃତି ସମାନ; କିନ୍ତୁ ………………………… ଭିନ୍ନ ।
57. ……………… ମୌଳିକର ସ୍ଥାନ ଅସଙ୍ଗତି ପରିଲକ୍ଷିତ ହୁଏ ।
58. ମୌଳିକର ବହିଃସ୍ଥ କକ୍ଷରେ ଥ‌ିବା ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରିକୁ ………………… କହନ୍ତି ।
59. ଉଭୟ ଧାତୁ ଓ ଅଧାତୁର ଗୁଣ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରୁଥିବା ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକୁ ……………………. କହନ୍ତି ।

Answer:
1. 18
2. ଟ୍ରାଇଏଡ୍
3. Sr
4. 40.1
5. ଥୋରିୟମ୍
6. ସୋଡ଼ିୟମ୍
7. କ୍ୟାଲସିୟମ୍
8.56
9.63
10. ଗ୍ରୁପ୍
11. ପର୍ଯ୍ୟାୟ
12. 1872
13. R
14. ଏକ
15. ଆଇସୋଟୋପ୍
16. RO
17. ହେନରୀ ମୋସଲୀ
18. ପ୍ରୋଟନ
19. ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ
20. ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵ
21. ଆଇସୋଟୋପ୍
22.18
23.7
24.79
25. ସ୍କାଣ୍ଡିୟମ୍
26. ବଢ଼ିଥାଏ
27. ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍
28.2
29. ସମାନ
30. ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ
31.37
32.76
33. କମେ
34. 74
35. ବୃଦ୍ଧି
36. 152
37. Li
38.2
39. Li
40. ଉପଧାତୁ
41. ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍
42. କମେ
43. ବୃଦ୍ଧି ହୁଏ ।
44. 8
45. ବିରଳ ଗ୍ୟାସ୍
46.3
47.6
48. ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵ
49.63
50. ହାଇଡ୍ରାଇଡ୍ ଓ ଅକ୍‌ସାଇଡ୍
51. Na
52. ମୌଳିକ
53. R₂O
54. ଏକ (Eka)
55.69.7
56. ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵ
57. ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍
58. ସଂଯୋଜକ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍‌
59. ଉପଧାତୁ

C ଠିକ୍ ଉକ୍ତି ପାଇଁ (✓) ବା ଭୁଲ ଉକ୍ତି ପାଇଁ (x) ଲେଖ ।

1. ପରମାଣୁ ସଂଖ୍ୟା ସମାନ ଓ ବସ୍ତୁତ୍ୱ ସଂଖ୍ୟା ଭିନ୍ନ ଥିବା ପରମାଣୁଗୁଡ଼ିକୁ ଆଇସୋବାର କହନ୍ତି ।
2. ଆଧୁନିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ଷଷ୍ଠ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ସବୁଠାରୁ ବେଶୀ ମୌଳିକ ସ୍ଥାନ ପାଇଛନ୍ତି ।
3. ମେଣ୍ଡେଲିଫ୍‌ଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ନିୟମ ହେଲା ମୌଳିକମାନଙ୍କର ଗୁଣ ସେଗୁଡ଼ିକର ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କର ପର୍ଯ୍ୟାୟଫଳନ ।
4. ନିଉଲାଣ୍ଡଙ୍କ ଧାରଣା ଥିଲା ପ୍ରକୃତିରେ କେବଳ 56ଟି ମୌଳିକ ଅଛି ଓ ଭବିଷ୍ୟତରେ ଆଉ ମୌଳିକ ଆବିଷ୍କାର ହେବ ନାହିଁ ।
5. ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକର ପର୍ଯ୍ୟାୟ ଶ୍ରେଣୀକରଣର ଜନକ ହେଉଛନ୍ତି ‘ହେନେରୀ ମୋସ୍‌’ ।
6. ଆଧୁନିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ଯଥାକ୍ରମେ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ଓ ଗ୍ରୁପ୍ ସଂଖ୍ୟା 7, 18 ।
7. ଆଧୁନିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ଗ୍ରୁପ୍-18କୁ ଲାନ୍ତାନାଇଡ୍ ଗ୍ରୁପ୍ କୁହାଯାଏ ।
୫. ଚତୁର୍ଥ ଓ ପଞ୍ଚମ ପିରିୟଡ଼ର ମୌଳିକ ସଂଖ୍ୟା ମିଶି 36 ।
୨. . ଗ୍ରୁପ୍ 14ର ଏକ ମୌଳିକର ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ସଂରଚନା X, Y ଓ 4 ହେଲେ X ଓ Yର ମାନ 2, 6 |
10. ଲାନ୍ତାନାଇଡ୍ ଗ୍ରୁପ୍‌ରେ ମୌଳିକମାନଙ୍କର ସଂଖ୍ୟା 14 ।
11. Bର ପରମାଣୁର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ 152 |
12. A, B, C, D ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକର ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ ଯଥାକ୍ରମେ 11, 12, 17 ହେଲେ ଏଗୁଡ଼ିକ 3 ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ରହିବେ ।
13. 1, 2 ଓ 3 ପର୍ଯ୍ୟାୟଗୁଡ଼ିକର ମୌଳିକ ସଂଖ୍ୟା ମିଶି ଚତୁର୍ଥ ପର୍ଯ୍ୟାୟର ମୌଳିକ ସଂଖ୍ୟା ସହ ସମାନ ।
14. 1 ପିବେ।ମିଟର 10^-10 ସେ.ମି. |
15. Coର ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ୱ 58.9 ।
16, ପଞ୍ଚମ ପର୍ଯ୍ୟାୟର ମୌଳିକ ସଂଖ୍ୟା ଦ୍ୱିତୀୟ ପର୍ଯ୍ୟାୟର ମୌଳିକ ସଂଖ୍ୟାଠାରୁ ୫ ଅଧ୍ଵ ।
17. ହାଇଡ୍ରୋଜେନର ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ସଂରଚନା K ଧାତୁ ସହ ସମାନ ।
18. ଏକ ମୌଳିକର ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍‌ ସଂରଚନା 2, 8, 8 ହେଲେ ଏହା 18 ଗ୍ରୁପ୍‌ରେ ରହିବ ।
19. ସର୍ବାଧ‌ିକ ଯୌଗିକ ସୃଷ୍ଟି କରୁଥିବା ମୌଳିକ ଗ୍ରୁପ୍ 15 ରେ ଅବସ୍ଥିତ ।
20. ଆଧୁନିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ 18ଟି ଗ୍ରୁପ ଅଛି ।
21. ଦୀର୍ଘକାୟ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀର ଗ୍ରୁପ 17 ରେ ବ୍ରୋମିନ୍ ଅଛି ।
22. ଯେଉଁ ମୌଳିକର ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ 19 ତାହା ଆଧୁନିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀର ତୃତୀୟ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଅବସ୍ଥିତ ।
23. ମେଣ୍ଡେଲିଫ୍‌ଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀ ଗ୍ରୁପ୍ – IVରେ ଥ‌ିବା Si ର ଅକ୍‌ସାଇଡ୍‌ର ସଙ୍କେତ SiO₂ |
24. ଦୁଇଟି ମୌଳିକ X ଓ Y ନିଉଲାଣ୍ଡଙ୍କ ଅଷ୍ଟକ ନିୟମର ଅନ୍ତର୍ଗତ ହେଲେ X ଓ Y ମଧ୍ଯରେ ସର୍ବନିମ୍ନ ମୌଳିକ ସଂଖ୍ୟା ୫ ।
25. ଗ୍ରୁପ୍ 14ର ଏକ ମୌଳିକର ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ସଂରଚନା X, Y ଓ 4 ହେଲେ X ଓ Yର ମାନ 2, 6 |
26. ଆଧୁନିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ଗ୍ରୁପ୍-18କୁ ଟ୍ରାନ୍‌ସନ୍‌ ଗ୍ରୁପ୍ କୁହାଯାଏ ।
27. ମେଣ୍ଡେଲିଫ୍‌ଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀର ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକ ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵର ହ୍ରାସକ୍ରମରେ ସଜାଯାଇଛି ।
28. ସର୍ବାଧ‌ିକ ଯୌଗିକ ସୃଷ୍ଟିକରୁଥିବା ମୌଳିକ 12 ଗ୍ରୁପ୍‌ରେ ଅବସ୍ଥିତ ।
29. ଡୁବେରିନ୍‌ର 3ଟି ଟ୍ରାଇଏଡ୍ ଚିହ୍ନଟ କରି ପାରିଥିଲେ ।
30. ଏକ ଏଲୁମିନିୟମ୍‌ର ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵଟି 68 |
31. ଲାନ୍ତାନାଇଡ୍ ଗ୍ରୁପ୍‌ରେ ମୌଳିକମାନଙ୍କର ସଂଖ୍ୟା 12 ।
32. ଗ୍ରୁପ୍-2 ରେ ଥ‌ିବା ମୌଳିକ B, Al |
33. ତୃତୀୟ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଥ‌ିବା ମୌଳିକର ବହିଃସ୍ଥ କକ୍ଷଟି M କକ୍ଷ ।
34. ଆଇସୋଟୋପ୍‌ଗୁଡ଼ିକର ଆଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ୱ ସମାନ ଥାଏ ।
35. ମେଣ୍ଡେଲିଫ୍‌ଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀ ପ୍ରଣୀତ ହେବା ପୂର୍ବରୁ ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇ ଥିବା ମୌଳିକଟି ଆଲୁମିନିୟମ୍ ।

Answer:
1. x
2. ✓
3. x
4. ✓
5. x
6. ✓
7. x
8. ✓
9. x
10. ✓
11. x
12.✔
13.✔
14. ✓
15.✔
16. ×
17. ✔
18. ✔
19. x
20. ✓
21. ✓
22. x
23. ✓
24. x
25. x
26. ✓
27. x
28. x
29.✓
30. ✓
31. x
32. x
33. ✓
34. x
35. ✓

D ‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଶବ୍ଦକୁ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଶବ୍ଦ ସହ ମିଳନ କରି ଲେଖ ।

E ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

1. ନିଉଲାଣ୍ଡଙ୍କ ଅଷ୍ଟକରେ ଥିବା ସ୍ତମ୍ଭରେ ଡୁବେରିନରଙ୍କ କେଉଁ ଟ୍ରାଇଏଡ୍ ଅଛି ?
ଉ –
Li, Na, K

2. କ୍ୟାଲସିୟମ୍ ସହିତ ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ସାମଞ୍ଜସ୍ୟ ଥ‌ିବା ଦୁଇଟି ମୌଳିକର ନାମ ଲେଖ ।
ଉ–
ମ୍ୟାଗ୍ନେସିୟମ୍, ବେରିୟମ୍, ଷ୍ଟାନ୍‌ସିୟସ୍

3. ହିଲିୟମ୍ ଓ ନିୟନ କାହିଁକି ଗୋଟିଏ ଗ୍ରୁପ୍‌ରେ ସ୍ଥାନିତ ହୋଇଛି ?
ଉ—
ହିଲିୟମ୍ ଓ ନିୟନ ଉଭୟ ନିଷ୍କ୍ରିୟ ଗ୍ୟାସ୍ । ଉଭୟ ମୌଳିକର ବହିଃସ୍ଥ କକ୍ଷରେ ପୂର୍ଣ୍ଣ ସଂଖ୍ୟକ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ ଥିବାରୁ ସେମାନଙ୍କୁ ଗୋଟିଏ ଗ୍ରୁପ୍‌ରେ ସ୍ଥାନିତ କରାଯାଇଛି ।

4. ମେଣ୍ଡେଲିଫ୍‌ଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀର ନିୟମଟି ଲେଖ ।
ଉ-
ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକର ଗୁଣ ସେଗୁଡ଼ିକର ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵର ପର୍ଯ୍ୟାୟ ଫଳନ ।

5. ମେଣ୍ଡେଲିଫ୍ ଅକ୍‌ସିଜେନ ଓ ହାଇଡ୍ରୋଜେନ ସହିତ ମୌଳିକ ସୃଷ୍ଟିକରୁଥିବା ଯୌଗିକର ଧର୍ମପ୍ରତି ଧ୍ୟାନଦେଲେ କାହିଁକି ?
ଉ –
ଅକ୍‌ସିଜେନ୍ ଓ ହାଇଡ୍ରୋଜେନ ଅଧ‌ିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାଶୀଳ ହୋଇଥିବାରୁ ଏଗୁଡ଼ିକ ଅଧ୍ଵଂକାଂଶ ମୌଳିକ ସହିତ ଯୌଗିକ ସୃଷ୍ଟି କରନ୍ତି ।

6. ମେଣ୍ଡେଲିଫ୍‌ଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ R ଅକ୍ଷରଟି କ’ଣ ?
ଉ –
R ଅକ୍ଷରଟି ସେହି ଗ୍ରୁପ୍‌ର ଯେକୌଣସି ମୌଳିକକୁ ସୂଚାଇବା ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଛି ।

7. ମେଣ୍ଡେଲିଫ୍‌ଙ୍କ ବ୍ୟବହାର କରିଥିବା Eka କ’ଣ ?
ଉ –
ମେଣ୍ଡେରିଫ୍‌ଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ଥିବା ଖାଲିସ୍ଥାନକୁ ସେହି ଗ୍ରୁପର ପୂର୍ବବର୍ତୀ ମୌଳିକ ନାମ ପୂର୍ବରେ ସଂସ୍କୃତ ଶବ୍ଦ ‘ଏକ’ ଯୋଗ କରି ନାମିତ କରିଥିଲେ । କାରଣ ସେ ଜାଣିଥିଲେ ଯେ ମୌଳିକଟି ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇ ସେହି ସ୍ଥାନ ନେଇପାରିବ ।

8. ମେଣ୍ଡେଲିଫ୍‌ଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀର ପ୍ରଥମ ତ୍ରୁଟି କ’ଣ ?
ଉ –
ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ହାଇଡ୍ରୋଜେନର ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସ୍ଥାନ ସ୍ଥିର କରି ପାରିଲେ ନାହିଁ ।

9. ଆଇସୋଟୋପ୍ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
ଉ-
ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ ସମାନ କିଛି ବସ୍ତୁତ୍ୱ ସଂଖ୍ୟା ଭିନ୍ନ ହୋଇଥିବା ପରମାଣୁଗୁଡ଼ିକୁ ଆଇସୋଟୋପ୍ କୁହାଯାଏ ।

10. ଆଧୁନିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀର ନିୟମଟି କ’ଣ ?
ଭ–
ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକର ଗୁଣ, ସେଗୁଡ଼ିକର ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କର ପର୍ଯ୍ୟାୟ ଫଳନ ।

11. Cl-35 ଓ CI-37 କୁ ଅଲଗା ସ୍ଥାନରେ ରଖାଯିବ ନାହିଁ କାହିଁକି ?
ଉ–
ଉଭୟ ଆଇସୋଟୋପ୍‌ଗୁଡ଼ିକର ରାସାୟନିକ ଧର୍ମ ଓ ପାରମାଣବିକ କ୍ରମାଙ୍କ ସମାନ ହେତୁ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ଅଲଗା ସ୍ଥାନରେ

12. ଆଧୁନିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ କୋବାଲ୍ସ ଓ ନିକେଲର ସ୍ଥାନ କିପରି ସ୍ଥିର କରାଯାଇଛି ?
ଉ–
କୋବାଲ୍ଟ ଓ ନିକେଲର ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ ଯଥାକ୍ରମେ 27 ଓ 28 । ତେଣୁ ଆଧୁନିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ କୋବାଲୁ ପରେ ନିକେଲ ସ୍ଥାନିତ ହୋଇଛି ।

13. ଆଧୁନିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ହାଲୋଜେନ ଓ ହିଲିୟମ ମଧ୍ୟରେ ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ 1.5 ଥ‌ିବା କୌଣସି ମୌଳିକ ରହିପାରିବ କି ?
ଉ-
ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ ମୌଳିକର ନ୍ୟୁକ୍ଲିୟସରେ ଥିବା ପ୍ରୋଟନ ସଂଖ୍ୟାକୁ ସୂଚାଏ । ଯାହାକି ଏକ ଗଣନ ସଂଖ୍ୟା । ତେଣୁ 1.5 ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ ଥବା ମୌଳିକ ଥ‌ିବା ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ ।

14. ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ପର୍ଯ୍ୟାୟ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
ଉ –
ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଧାଡିକୁ ପର୍ଯ୍ୟାୟ କହନ୍ତି |

15. ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ଗ୍ରୁପ୍ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
ଉ–
ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ଥିବା ଉପରୁ ତଳକୁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ସ୍ତମ୍ଭକୁ ଗ୍ରୁପ୍ କହନ୍ତି ।

16. ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକୁ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଗ୍ରୁପ୍‌ରେ ସଜାଯାଇଛି କିପରି ?
ଉ –
ଯେଉଁ ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକର ପରମାଣୁରେ ସମାନ ସଂଖ୍ୟକ ସଂଯୋଜକ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରମ୍‌ ଥାଏ, ସେମାନଙ୍କୁ ଗୋଟିଏ ଗ୍ରୁପ୍‌ରେ ସଜାଯାଇଛି ।

17. ପ୍ରତି ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ କ’ଣ ସମାନତା ଦେଖାଯାଏ ?
ଉ –
ପ୍ରତି ପରମାଣୁର କକ୍ଷସଂଖ୍ୟା, ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସଂଖ୍ୟାସହ ସମାନ ।

18. ଯୋଗ୍ଯତା କିପରି ନିରୂପିତ କରାଯାଏ ?
ଉ –
ଗୋଟିଏ ମୌଳିକର ଯୋଗ୍ୟତା ଏହାର ବାହ୍ୟତମ କକ୍ଷରେ ଥିବା ସଂଯୋଜକ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନଦ୍ୱାରା ନିରୂପିତ ହୋଇଥାଏ ।

19. ଗୋଟିଏ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକର ଯୋଗ୍ୟତା କିପରି ପରିବର୍ତ୍ତିତ ହେଉଛି ?
ଉ-
ପ୍ରଥମେ ଯୋଗ୍ୟତା 1ରୁ 4 ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବଢ଼େ ଓ ପରେ 4 ରୁ 0 ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କମିଥାଏ ।

20. ପରମାଣୁର ଆକାର କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
ଉ-
ପରମାଣୁର ନ୍ୟୁକ୍ଲିୟସର କେନ୍ଦ୍ରବିନ୍ଦୁ ଓ ସେହି ପରମାଣୁର ବାହ୍ୟତମ କକ୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ଦୂରତାକୁ ପରମାଣୁର ଆକାର କହନ୍ତି ।

21. ଆଧୁନିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ଓ ଗ୍ରୁପ୍‌ରେ ପରମାଣୁର ଆକାର କିପରି ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୁଏ ?
ଉ–
ଆଧୁନିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକର ଆକାର ପର୍ଯ୍ୟାୟର ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ କମେ ଓ ଗ୍ରୁପ୍‌ରେ ଉପରୁ ତଳକୁ ପରମାଣୁର ଆକାର ବୃଦ୍ଧିପାଏ ।

22. ଅର୍ଦ୍ଧଧାତୁ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
ଊ–
ଯେଉଁ ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକ ଧାତୁ ଓ ଧାତୁର ଗୁଣ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରନ୍ତି ସେହି ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକୁ ଅଦ୍ଧଧାତୁ କହନ୍ତି ।

23. ଗ୍ରୁପ୍‌ରେ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ ଗ୍ରହଣ କରିବା ପ୍ରବୃତ୍ତି କିପରି ବଦଳୁଛି ?
ଉ –
ଗ୍ରୁପ୍‌ରେ ଉପରୁ ତଳକୁ ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକର ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ ତ୍ୟାଗ କରିବା ପ୍ରବୃତ୍ତି ବଢ଼େ ।

24. ମେଣ୍ଡେଲିଫ୍‌ଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ଗ୍ରୁପ୍ – I ଓ ଗ୍ରୁପ୍ – VIIର ହାଇଡ୍ରାଇଡ୍ RH ସମାନଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଭିନ୍ନ ଗ୍ରୁପ୍‌ରେ କାହିଁକି ରଖାଯାଇଛି ?
ଉ-
ଗ୍ରୁପ୍ – I ଓ VII ରେ ଥ‌ିବା ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକର ଅକ୍‌ସାଇଡ୍‌ର ସାଧାରଣ ସଙ୍କେତ ଯଥାକ୍ରମେ R₂O ଓ R₂O₇ | ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ସଙ୍କେତ ଥିବାରୁ ଭିନ୍ନ ଗ୍ରୁପ୍‌ରେ ସ୍ଥାନିତ ହୋଇଛି ।

25. C, B, Li, O, Be, N ପରମାଣୁର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧର ବୃଦ୍ଧି କ୍ରମରେ ଲେଖ ।
ଉ-
O<N< C < B< Be < Li 26. Al, Si, P, S, Na, Ar, Cl, Mg ପରମାଣୁର କ୍ରମାଙ୍କ ଅଧଃକ୍ରମରେ ସଜାଅ । ଭ- Ar > Cl > S > P > Si > Al > Mg > Na

27. କେଉଁ ଦୁଇଟି ତଥ୍ୟକୁ ଆଧାର କରି ମେଣ୍ଡେଲିଫ୍ ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକୁ ଶ୍ରେଣୀ ବିଭାଗ କରିଥିଲେ ?
ଉ-

• ପରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵର ବର୍ଦ୍ଧିତ କ୍ରମ
• ସମାନଧର୍ମୀ ମୌଳିକ ଯଥା ସମାନ ହାଇଡ୍ରାଇଡ୍ ଓ ଅକ୍‌ସାଇଡ୍ ଧର୍ମ ଥ‌ିବା ମୌଳିକ ।

28. ଗୋଟିଏ ମୌଳିକର ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ 13 । ଏହା ଆଧୁନିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟର କେଉଁ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ଓ କେଉଁ ଗ୍ରୁପ୍‌ରେ ରହିବ ?
ଉ-
ମୌଳିକର ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ ସଂରଚନା – 2, 8, 3 ଏହା ତୃତୀୟ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ଓ ତୃତୀୟ ଗ୍ରୁପ୍‌ରେ ରହିବ ।

29. ମେଣ୍ଡେଲିଫ୍‌ଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ କେତୋଟି ଗ୍ରୁପ୍ ଓ କେତୋଟି ପର୍ଯ୍ୟାୟ ଅଛି ?
ଉ –
ମେଣ୍ଡେଲିଫ୍‌ଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ୫ଟି ଗ୍ରୁପ୍ ଓ 7ଟି ପର୍ଯ୍ୟାୟ ଅଛି ।

30. ଆଧୁନିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀର ପ୍ରଥମ ଦୁଇଟି ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଥ‌ିବା ଅଧାତୁଗୁଡ଼ିକର ନାମ ଲେଖ ।
ଉ-
ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍, ହିଲିୟମ୍, ବୋରନ୍, କାର୍ବନ୍, ନାଇଟ୍ରୋଜେନ୍, ଅକ୍‌ସିଜେନ୍, ଫ୍ଲୋରିନ୍, ନିୟନ୍ ।

31. କେଉଁ ମୌଳିକର ଦ୍ବିତୀୟ କକ୍ଷରେ ଥିବା ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍‌ ସଂଖ୍ୟା ପ୍ରଥମ କକ୍ଷରେ ଥିବା ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍‌ ସଂଖ୍ୟାର ଦୁଇଗୁଣ ଅଟେ ?
ଉ –
କାର୍ବନ୍ ମୌଳିକର ଦ୍ଵିତୀୟ କକ୍ଷରେ ଥିବା ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍‌ ସଂଖ୍ୟା ପ୍ରଥମ କକ୍ଷରେ ଥ‌ିବା ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍‌ ସଂଖ୍ୟାର ଦୁଇଗୁଣ ଅଟେ ।

32. ମେଣ୍ଡେଲିଫ୍‌ଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀର ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକ କେଉଁ କ୍ରମରେ ସଜାଯାଇଛି ?
ଉ-
ମେଣ୍ଡେଲିଫ୍‌ଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀର ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକ ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵର ବର୍ଦ୍ଧିତ କ୍ରମ କ୍ରମରେ ସଜାଯାଇଛି ।

33. ଉତ୍ପ୍ରେରକ ପ୍ଲାଟିନମ୍ ପାଇଁ କେଉଁ ବୈଜ୍ଞାନିକ ଗବେଷଣା କରିଥିଲେ ?
ଉ-
ଉତ୍ପ୍ରେରକ ପ୍ଲାଟିନମ୍ ପାଇଁ ବୈଜ୍ଞାନିକ ଡୁବେରିନର୍‌ ଗବେଷଣା କରିଥିଲେ ।

34. ‘‘ଗୋଟିଏ ମୌଳିକର ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ ଏହାର ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ୱଠାରୁ ଅଧ‌ିକ ପ୍ରାଥମିକ ଧର୍ମ’’ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମୋସ୍‌ଲି ଦର୍ଶାଇଥିଲେ ।
ଉ-
‘‘ଗୋଟିଏ ମୌଳିକର ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ ଏହାର ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ୱଠାରୁ ଅଧ୍ବକ ପ୍ରାଥମିକ ଧର୍ମ’’ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମୋସ୍‌ଲି ଦର୍ଶାଇଥିଲେ ।

35. ଆଧୁନିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ଥ‌ିବା ମୌଳିକ କେଉଁ କ୍ରମରେ ସଜାଯାଇଛି ?
ଉ-
ଆଧୁନିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ଥିବା ମୌଳିକ ସେମାନଙ୍କର ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ ବର୍ଦ୍ଧିତ କ୍ରମରେ ସଜାଯାଇଛି ।

F ପ୍ରଥମଯୋଡ଼ିର ସମ୍ପର୍କକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରି ଦ୍ବିତୀୟ ଯୋଡ଼ିର ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

1. Na : ଗ୍ରୁପ୍ – 1 :: N : ……………. |
2. Ca : 40.1 :: Sr : ………….. |
3. Ca + Ba: Sr :: Cl + I: …………… |
4. ଡୁବେରିନର୍‌ : ଟ୍ରାଇଏଡ୍ ସମୂହ :: ନିଉଲାଣ୍ଡ : …………….. |
5. ନିଉଲାଣ୍ଡ : 57 ମୌଳିକ :: ମେଣ୍ଡେଲିଫ : ……………………… |
6. ଡୁବେରିନର :1817 :: ନିଡ୍‌ଲାଣ୍ଡ : ………………. |
7. ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵ : ମେଣ୍ଡେଲିଫ୍ :: ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ : …………………… |
8. ସ୍ତମ୍ଭ : ଗ୍ରୁପ୍ :: ଧାଡ଼ି : ………………… |
9. ଏକ ବୋରନ୍ : ସ୍କାଣ୍ଡିୟମ୍ : ଏକ-ଏଲୁମିନିୟମ୍ :: ………………. |
10. ଗାଲିୟମ୍ ଅକ୍‌ସାଇଡ୍ : Ga₂O₃ :: ଗାଲିୟମ୍ କ୍ଲୋରାଇଡ୍ : …………………… |
11. He : ନୋବଲ ଗ୍ୟାସ୍ :: Ar : …………….. |
12. ହାଲୋଜେନ : ଦୁଇ ପରମାଣୁ :: ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ : ……………….. |
13. Na : କ୍ଷାରଧାତୁ :: K : …………….. |
14. Mg : 2.8.2 :: Si : ………………. |
15. O : 6 ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରଟ :: S : ………….. |
16. Na: 3 :: K: ………….. |
17. Be : L କକ୍ଷ :: Mg : …………… |
18. B : ଉପଧାତୁ :: Si : ……….. |
19. Li : ଦ୍ୱିତୀୟ ପର୍ଯ୍ୟାୟ :: K : ……………. |
20. C : ଗ୍ରୁପ୍ 14 :: Cl : …………….. |
21. 2ୟ ପର୍ଯ୍ୟାୟ : 8 :: 4 ର୍ଥ ପର୍ଯ୍ୟାୟ : ………………… |
22. NH₃ : RH₃ :: MgO : ……………… |
23. Li : 152 :: C : ……………. |
24. ପର୍ଯ୍ୟାୟ : : ପରମାଣୁ ଆକାର ହ୍ରାସ :: ଗ୍ରୁପ୍ : ………………….. |
25. ଧାତୁ : ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀ ବାମ :: ଅଧାତୁ : ………….. |
26. ଧାତୁ : ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ :: ଅଧାତୁ : ……………………. |
27. ଧାତବ ଅକ୍‌ସାଇଡ୍ : କ୍ଷାରୀୟ :: ଅଧାତବ ଅକ୍‌ସାଇଡ୍ : …………………….. |
28. ଯୋଗ୍ୟତା ବୃଦ୍ଧି : ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପର୍ଯ୍ୟାୟ :: ଯୋଗ୍ୟତା ସମାନ : ……………………… |
29. 2ୟ ଓ 3ୟ ପର୍ଯ୍ୟାୟ : 8ଟି ମୌଳିକ :: 4ର୍ଥ ଓ 5ମ ପର୍ଯ୍ୟାୟ : ………………..|
30. Na : ଗ୍ରୁପ୍-1 :: C : ……………… |
31. Mg : 2, 8, 2 :: Si : …………… |
32. Ca: 20 :: Al: ………….. |
33. Li : 152 :: Na : ……………… |
34. କପର୍‌ର ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ : 20 :: ଅକ୍‌ସିଜେନ୍‌ର ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ : ………………….. |
35. Na : ତୃତୀୟ ପର୍ଯ୍ୟାୟ :: F: ……………. |
36. O : ଗ୍ରୁପ୍ 16 :: Cl : ………….. |
37. NH₃ : RH₃ :: MgO : ……………… |
38. Hର ଯୌଗିକ : H₂S :: Kର ଯୌଗିକ : …………………. |
39. Mg : ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀର ବାମପାର୍ଶ୍ଵ :: CI : ……………… |
40. ସିଲିକନ୍ : ଉପଧାତୁ :: ସୋଡ଼ିୟମ୍‌ : …………………. |

Answer:
1.7
2. 87.6
3. Br
4. ଅଷ୍ଟକ ନିୟମ
5. 63
6. 1866
7. ମୋସ୍‌ଲେ
8. ପର୍ଯ୍ୟାୟ
9. ଗାଲିୟମ୍
10. GaCl₃
11. ନୋବଲ ଗ୍ୟାସ୍
12. ଦୁଇ ପରମାଣୁ
13. କ୍ଷାରଧାତୁ
14. 2, 8, 4
15. 6 ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ
16. 4
17. M
18. ଉପଧାତୁ
19. 4ର୍ଥ
20. ଖୁସ୍ – 17
21. 18
22. RO
23.77
24. ପରମାଣୁ ଆକାର ବୃଦ୍ଧି
25. ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀ ଡାହାଣ
26. ବିଦ୍ୟୁତ୍ ବିଯୁକ୍ତାତ୍ମକ
27. ଅମ୍ଳୀୟ
28. ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଗ୍ରୁପ୍
29. 18ଟି ମୌଳିକ
30. ଖୁସ୍ – 14
31. 2,8,4
32. 13
33. 186
34. O
35. ଦ୍ୱିତୀୟ ପର୍ଯ୍ୟାୟ
36. ଖୁସ୍ 17
37. RO
38. K₂O
39. ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀର ଦକ୍ଷିଣ ପାର୍ଶ୍ଵ
40. ଧାତୁ

SUBJECTIVE TYPE QUESTIONS WITH ANSWERS

1. ଗ୍ରୁପ୍ – 1 ରେ ଥିବା ତିନୋଟି ମୌଳିକର ନାମ ଓ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍‌ ସଂରଚନା ଲେଖ । ଏମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ତିନୋଟି ସାମଞ୍ଜସ୍ୟ ଓ ଦୁଇଟି ପାର୍ଥକ୍ୟ ଲେଖ ।
ଉ –
(i) ଗ୍ରୁପ୍-1ରେ ଥ‌ିବା ତିନୋଟି ମୌଳିକ ହେଉଛି ଲିଥ୍ୟମ୍, ସୋଡ଼ିୟମ୍, ପୋଟାସିୟମ୍ । ଏମାନଙ୍କର ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ ଯଥାକ୍ରମେ 3, 11, 19 |
(ii)

ସାମଞ୍ଜସ୍ୟ :

• ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକର ବାହ୍ୟତମ କକ୍ଷରେ ସମାନ ସଂଖ୍ୟକ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍‌ ଅଛି ।
• ପ୍ରତ୍ୟେକର ଯୋଗ୍ଯତା-1
• ସେମାନେ ଗୋଟିଏ ଗ୍ରୁପରେ ଥ‌ିବାରୁ ସେମାନଙ୍କର ରାସାୟନିକ ଧର୍ମ ସମାନ ।

ଯଥା :
ଲିଥୁମ୍ ଅକ୍‌ସାଇଡ୍ Li₂0
ପୋଡ଼ିୟମ୍ ଅକ୍‌ସାଇଡ୍ Na₂O
ପୋଟାସିୟମ ଅକ୍‌ସାଇଡ୍ K₂O

ପାର୍ଥକ୍ୟ :
(i) Li, Na,K ର ପରମାଣୁର ଆକାର ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ।

Li < Na < K

2. ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକର ସଂଯୋଜକ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ କିପରି ଗୋଟିଏ ଗ୍ରୁପ୍‌ରେ ସମାନ । ତିନୋଟି ଉଦାହରଣ ଦେଇ ବୁଝାଅ । ସଂଯୋଜକ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରରୁ ଗ୍ରୁପ୍ କିପରି ନିରୂପଣ କରାଯାଏ ବୁଝାଅ ।
ଉ –
ଆଧୁନିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ଥିବା ଏକ ସମସ୍ତ ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକର ସମାନ ସଂଖ୍ୟକ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରିନ୍‌ ଥାଏ ।
ଉଦାହରଣ : ଗ୍ରୁପ୍ -1 ମୌଳିକ

ଗ୍ରୁପ୍-1 ରେ ଥ‌ିବା ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକରେ ବାହ୍ୟତମ କକ୍ଷରେ 1ଟି ଲେଖାଏଁ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ଅଛି ।

ଗ୍ରୁପ୍-17ରେ ଥ‌ିବା ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକରେ ବାହ୍ୟତମ କକ୍ଷରେ 7ଟି ଲେଖାଏଁ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ଅଛି ।

ସଂଯୋଜକ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ସଂଖ୍ୟା 1 ଗ୍ରୁପ୍-1ରେ ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକ ରହିବେ ।
ସଂଯୋଜକ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ସଂଖ୍ୟା 2 ଗ୍ରୁପ୍-2ରେ ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକ ରହିବେ।
ସଂଯୋଜକ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ସଂଖ୍ୟା 3 ହେଲେ ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକ 3 + 10 = 13 ଗ୍ରୁପରେ ର ହିବେ ।
ସେହିପରି ସଂଯୋଜକ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍‌ ସଂଖ୍ୟା 7 ହେଲେ ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକ 10 + 7= 17 ତମ ଗ୍ରୁପ୍‌ରେ ରହିବେ ।

3. ମେଣ୍ଡେଲିଫ୍‌ଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀର ନିୟମଟି ଲେଖ୍ ଗ୍ରୁପ୍ ଓ ପର୍ଯ୍ୟାୟ କ’ଣ ବୁଝାଅ ? ମେଣ୍ଡେଲିଫ୍‌ଙ୍କ ଶ୍ରେଣୀକରଣର ଚୁଟି ଉଦାହରଣ ସହ ବର୍ଣ୍ଣନା କର ।
ଉ–
ମେଣ୍ଡେଲିଫ୍‌ଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ନିୟମ – ‘‘ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକର ଗୁଣ ସେଗୁଡ଼ିକର ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵର ପର୍ଯ୍ୟାୟ ଫଳନ’’ । ଗ୍ରୁପ୍ ଓ ପର୍ଯ୍ୟାୟ – ମେଣ୍ଡେଲିଫ୍‌ଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ଥିବା ସ୍ତମ୍ଭକୁ ଗ୍ରୁପ୍ ଓ ଧାଡ଼ିକୁ ପର୍ଯ୍ୟାୟ କୁହାଯାଏ ।
ମେଣ୍ଡେଲିଫ୍‌ଙ୍କ ଶ୍ରେଣୀକରଣର ତ୍ରୁଟି :

• ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍‌କୁ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସ୍ଥାନ ଦିଆଯାଇ ନାହିଁ । ହାଇଡ୍ରୋଜେନର ଅବସ୍ଥିତି ବିବାଦୀୟ, କାରଣ କ୍ଷାରୀୟ ଧାତୁର ଗୁଣ ଓ ହାଲୋଜେନ୍ ଭଳି ଅଧାତୁର ଗୁଣ ପ୍ରଦର୍ଶନ ହେତୁ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ଏହାକୁ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସ୍ଥାନ ଦିଆଯାଇପାରିବ ନାହିଁ ।
• ଗୋଟିଏ ମୌଳିକର ସମସ୍ଥାନିକମାନଙ୍କର ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ବସ୍ତୁତ୍ଵ ବିଶିଷ୍ଟ ହେତୁ ସେମାନଙ୍କୁ ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନରେ ରଖୁ ସମ୍ଭବ ହେଲାନାହିଁ ।
• ଲୁହା, କୋବାଲଟ୍‌, ନିକେଲ ପ୍ରଭୃତି ମୌଳିକମାନଙ୍କର ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵ ଅଲଗା ହେଲେ ମଧ୍ୟ ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନ ରଖାଯାଇଥିଲା।
• ରାସାୟନିକ ଗୁଣର ସାମଞ୍ଜସ୍ୟ ଥିବା ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକୁ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଗ୍ରୁପ୍‌ରେ ରଖୁଥିଲେ ।
  ଉଦାହରଣସ୍ୱରୂପ, ତମ୍ବା (Cu), ରୁପା (Ag) ଏବଂ ସୁନା (Au) କ୍ଷାରୀୟ ଧାତୁଗୁଡ଼ିକୁ ଗୋଟିଏ ଗ୍ରୁପରେ
• ଟ୍ରାନ୍‌ସନ ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକ ପାଇଁ ସ୍ଥାନ ତ୍ରୁଟିପୂର୍ଣ୍ଣ ଥିଲା ।
• ଲାନ୍ଥାନାଇଡ୍ ଏବଂ ଆକ୍‌ଟିନାଇଡ୍ ଶ୍ରେଣୀୟ ମୌଳିକକୁ ଉପଯୁକ୍ତ ସ୍ଥାନ ଦିଆଯାଇ ନଥିଲା ।

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଭତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

1. ମେଣ୍ଡେଲିଫ୍‌ଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀର ସଫଳତା ଉଦାହରଣ ଦେଇ ବୁଝାଅ ।
ଉ –
(i) ମେଣ୍ଡେଲିଫ୍ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀ ପ୍ରସ୍ତୁତ କଲାବେଳେ କେତେକ ସ୍ଥଳରେ ସାମାନ୍ୟ ଅଧ୍ଵ ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵର ମୌଳିକକୁ ଏହାଠାରୁ କମ୍ ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵର ମୌଳିକ ପୂର୍ବରୁ ସ୍ଥାନିତ କରିଥିଲେ । ଅନୁକ୍ରମର ଓଲଟ ପାଲଟ କରାଯିବା ଫଳରେ ସମଧର୍ମୀ ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକ ଏକତ୍ର ଶ୍ରେଣୀବଦ୍ଧ ହୋଇପାରିଲା ।

ଉଦାହରଣ :
୨୫.୨ ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵର Co, 58.7 ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵର Ni ପୂର୍ବରୁ ରହିଛି ।

(ii) ମେଣ୍ଡେଲିଫ 3ଟି ମୌଳିକକୁ ସଜାଇଲାବେଳେ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇନଥିବା ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକ ପାଇଁ କେତେକ ଖାଲିସ୍ଥାନ ରଖଥିଲେ । ଏହିସବୁ ଖାଲିସ୍ଥାନ ନୂଆ ମୌଳିକ ଆବିଷ୍କୃତ ହେଲେ ପୂରଣ ହୋଇପାରିବ ଏବଂ ଏଥିରୁ ଜଣାଯାଏ ଯେ ସେ ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକର ଅବସ୍ଥିତି ଓ ଧର୍ମ ନିରୂପଣ କରିଥିଲେ । ସେହି ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକୁ ସେହି ଗ୍ରୁପର ପୂର୍ବବର୍ତୀ ମୌଳିକର ନାମ ପୂର୍ବରୁ ସଂସ୍କୃତ ଶବ୍ଦ ‘ଏକ’ (Eka) ଯୋଗକରି ନାମିତ କରିଥିଲେ ।

ଉଦାହରଣ :
ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଥିବା ସ୍କାଣ୍ଡିୟମ୍, ଗାଲିୟମ୍, ଜର୍ମାନିୟମ୍‌ର ଧର୍ମ ଯଥାକ୍ରମେ ଏକ-ବୋରନ୍, ଏକ-ଏଲୁମିନିୟମ ଓ ଏକ-ସିଲିକନ୍ ଧର୍ମ ସହିତ ସମାନ ।

(iii) ହିଲିୟମ୍, ନିୟନ, ଆର୍ଗନ୍ ଭଳି ନୋବଲ୍ ଗ୍ୟାସ୍‌ଗୁଡ଼ିକ ବହୁବିଳମ୍ବରେ ଆବିଷ୍କୃତ ହେଲା । ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀର କୌଣସି ପରିବର୍ତ୍ତନ ନ କରି ଗ୍ୟାସ୍‌ଗୁଡ଼ିକ ଆବିଷ୍କୃତ ହେଲାପରେ ଏକ ନୂଆ ଗ୍ରୁପରେ ସ୍ଥାନିତ କରାଯାଇ ପାରିଲା ।

2. ମୌଳକଗୁଡ଼ିକର ପରମାଣୁର ଆକାର, ଧାତବ-ଅଧାତବ ଗୁଣ, ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍‌ ତ୍ୟାଗ କରିବା ପ୍ରକୃତି, ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଗୁଣ କିପରି ପରସ୍ପର ସହ ସମ୍ପର୍କିତ ଆଲୋଚନା କର ।
ଉ –

• ପରମାଣୁର ଆକାର ବୃଦ୍ଧି ସହ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ତ୍ୟାଗ କରିବା ପ୍ରବୃତ୍ତି ବଢ଼େ ।
• ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ତ୍ୟାଗ କରିବା ପ୍ରବୃତ୍ତି ବୃଦ୍ଧି ସହ ଧାତବ ପ୍ରକୃତି ବଢ଼େ ଓ ଅଧାତବ ଗୁଣ କମେ ।
• ମୌଳିକମାନଙ୍କର ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍‌ ତ୍ୟାଗ କରିବା ପ୍ରକୃତି ବୃଦ୍ଧି ସହ ମୌଳିକମାନଙ୍କର ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଗୁଣ ବୃଦ୍ଧି ଘଟେ ।

3. ଆଧୁନିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ପର୍ଯ୍ୟାୟଗୁଡ଼ିକରେ ମୌଳିକମାନଙ୍କର ଯୋଗ୍ୟତା, ପରମାଣୁର ଆକାର ଏବଂ ଧାତବୀୟ ପ୍ରକୃତି କିପରି କ୍ରମାନ୍ୱୟରେ ବଦଳେ ଆଲୋଚନା କର ।
ଉ
(i) ଯୋଗ୍ୟତା : ଗୋଟିଏ ମୌଳିକ ଯୋଗ୍ୟତା ତା’ର ବାହ୍ୟତମ କକ୍ଷରେ ଥ‌ିବା ସଂଯୋଜକ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍‌ ଦ୍ଵାରା ନିରୂପିତ ହୋଇଥାଏ ।

(ii) ପରମାଣୁର ଆକାର : ପରମାଣୁର ଆକାର ତା’ର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ । ଗୋଟିଏ ପର୍ଯ୍ୟାୟର ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ଗଲେ ପରମାଣୁର ଆକାର କମିଥାଏ । ଦ୍ୱିତୀୟ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ରହିଥିବା କେତୋଟି ମୌଳିକର ପରମାଣୁ ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧରୁ ଏହା ଜଣାଯାଏ ।

(iii) ଧାତବୀୟ ପ୍ରକୃତି : ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀର ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ଧାତବୀୟ ପ୍ରକୃତି ହ୍ରାସ ପାଏ ଓ ଅଧାତବ ପ୍ରକୃତି ବଢ଼ିଥାଏ । କେତେକ ମୌଳିକ ଉଭୟ ଧାତୁ ଅଧାତୁର ଗୁଣ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଥା’ନ୍ତି । B, Si, P ଇତ୍ୟାଦିକୁ ଉପଧାତୁ କହନ୍ତି ।

4. ଆଧୁନିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଗ୍ରୁପ୍ ଓ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ପରମାଣୁର ଆକାର କିପରି ବଦଳେ ଉଦାହରଣ ସହ ବୁଝାଅ ।
ଉ–
(i) ପରମାଣୁର ଆକାର ଏକ ପରମାଣୁର ନ୍ୟୁକ୍ଲିୟସ୍‌ର କେନ୍ଦ୍ର ବିନ୍ଦୁ ଓ ସେହି ପରମାଣୁର ବାହ୍ୟତମ କକ୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଦୂରତାକୁ ପରମାଣୁର ଆକାର କୁହାଯାଏ ।

(ii) ଗୋଟିଏ ଗ୍ରୁପ୍‌ର ଉପରୁ ତଳ ଆଡ଼କୁ ପରମାଣୁର ଆକାର ବୃଦ୍ଧିପାଏ କାରଣ ଗ୍ରୁପ୍‌ ଉପରୁ ତଳକୁ ଗଲେ ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକର ପରମାଣୁରେ ଗୋଟିଏ କରି ନୂଆ କକ୍ଷ ଯୋଗହୋଇ ଚାଲେ ଫଳରେ ବାହ୍ୟତମ କକ୍ଷ ଓ ନ୍ୟୁକ୍ଲିୟସ୍ ମଧ୍ୟରେ ଦୂରତା ବୃଦ୍ଧିପାଏ ।

ଉଦାହରଣ :

(iii) Liର ଦୁଇଟି କକ୍ଷ ଥ‌ିବାବେଳେ Na ର 3ଟି କକ୍ଷ ଅଛି ତେଣୁ ସୋଡ଼ିୟମ୍ ପରମାଣୁର ଆକାର Liର ଆକାରଠାରୁ ବଡ଼ । ସେହିପରି Kର ପରମାଣୁର ଆକାର Naର ପରମାଣୁର ଆକାରଠାରୁ ବଡ଼ ।

ପ୍ରତ୍ୟେକ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ପରମାଣୁର ଆକାର :
(i) ପ୍ରତି ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ପରମାଣୁର ଆକାର ହ୍ରାସ ପାଏ ।

ଉଦାହରଣ :

ଉପରୋକ୍ତ ଉଦାହରଣରୁ Be ପରମାଣୁର ଆକାର Li ପରମାଣୁର ଆକାରଠାରୁ କ୍ଷୁଦ୍ରତର । କାରଣ ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ପରମାଣୁରେ ପ୍ରୋଟନ ଓ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍‌ ସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ପାଏ । ଗୋଟିଏ ପର୍ଯ୍ୟାୟର ମୌଳିକ ଗୁଡ଼ିକର ପରମାଣୁରେ ସମାନ ସଂଖ୍ୟକ କକ୍ଷ ଥାଏ ନ୍ୟୁକ୍ଲିୟସର ମୋଟ ଯୁକ୍ତଚାର୍ଜ ବଢ଼ି ଚାଲେ । ନ୍ୟୁକ୍ଲିୟସର ଏହି ବର୍ଷିତ ଯୁକ୍ତଚାର୍ଜ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍‌ ଥ‌ିବା କକ୍ଷଗୁଡ଼ିକୁ ନିଜ ଆଡ଼କୁ ଟାଣିବାରେ ସହାୟକ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକ ନ୍ୟୁକ୍ଲିୟସ୍‌ ନିକଟତର ହୋଇଥା’ନ୍ତି ଫଳରେ ପରମାଣୁର ଆକାର ହ୍ରାସ ପାଏ ।

5. ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ 20 ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ ବିଶିଷ୍ଟ ମୌଳିକର ପ୍ରକୃତି ସମ୍ବନ୍ଧରେ କି ସୂଚନା ମିଳେ ?
ଊ–

• ମୌଳିକର ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ
  ଇଲେକଟ୍ରନ ସଂରଚନା K(2), L(8), M(8), N(2)
  ମୌଳକର ନାମ – କ୍ୟାଲସିୟମ୍ ।
• 4 ଗୋଟି କକ୍ଷ (K, L, M, N) ଥିବାରୁ ଏହା ଚତୁର୍ଥ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଅବସ୍ଥିତ ।
• ବହିଃସ୍ଥ କକ୍ଷରେ 2ଟି ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍‌ ଥ‌ିବାରୁ ଏହା ଗ୍ରୁପ୍ 2ରେ ଅବସ୍ଥିତ ।
• ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ଗ୍ରୁପ୍ 1 ଓ ଗ୍ରୁପ୍ 2ରେ ଥ‌ିବା ମୌଳିକ ଧାତବ । ତେଣୁ କ୍ୟାଲସିୟମ୍ ଏକ ଧାତବ ମୌଳିକ ।
• ଏହାର ଯୋଗ୍ୟତା 2 ।
• ଏହି ଗ୍ରୁପ୍‌ର Mg ତଳକୁ ଓ ଚତୁର୍ଥ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ପୋଟାସିୟମ୍‌ର ଡାହାଣରେ ଅବସ୍ଥିତ । ତେଣୁ ଧାତବୀୟ ଗୁଣ ମ୍ୟାଗ୍ନେସିୟମ୍‌ଠାରୁ ଅଧ୍ଵ ।

6. ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକର ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ଧାତବ ପ୍ରକୃତି କିପରି ହ୍ରାସ ପାଏ ଏବଂ ଗ୍ରୁପ୍‌ରେ ଉପରୁ ତଳକୁ ଧାତବ ଗୁଣ କିପରି ବୃଦ୍ଧିପାଏ ଦର୍ଶାଅ ।
ଉ-
ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଘଟୁଥିବା ପରିବର୍ତ୍ତନ :

• ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ ବଢ଼େ; କିନ୍ତୁ କକ୍ଷସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ହୁଏ ନାହିଁ ।
• ଫଳରେ ସଂଯୋଜକ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ଉପରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଉଥ‌ିବା ନ୍ୟୁକ୍କୀୟ ଚାର୍ଜ ବଢ଼ିଚାଲେ ।
• ତେଣୁ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ତ୍ୟାଗ ପ୍ରବୃତ୍ତି କମି କମି ଯାଏ ଏବଂ ଶେଷରେ ନିଷ୍କ୍ରିୟ ଗ୍ୟାସ୍‌ରେ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍‌ ତ୍ୟାଗ ପ୍ରକୃତି ରହେନାହିଁ । ଫଳରେ ଧାତବୀୟ ଗୁଣ ହ୍ରାସ ପାଏ ।

ଗ୍ରୁପ୍‌ରେ ଘଟୁଥ‌ିବା ପରିବର୍ତ୍ତନ :

• ଗ୍ରୁପ୍‌ରେ ଉପରୁ ତଳକୁ ସଂଯୋଜକ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରଦ୍ୱାରା ଅନୁଭୂତ ପ୍ରକୃତି ନ୍ୟୁକ୍କୀୟ ଚାର୍ଜ କମି କମି ଯାଏ ।
• କାରଣ ବାହ୍ୟତମ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକ ନ୍ୟୁକ୍ଲିୟସ୍ଠାରୁ ଅଧ୍ଵତର ଦୂରରେ ରହିଥାଏ ।
• ଏହି ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନଗୁଡ଼ିକ ପରମାଣୁ ସହଜରେ ହରାଇପାରିବ । ଗ୍ରୁପ୍‌ରେ ଥ‌ିବା ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକର ଧାତବ ପ୍ରକୃତି

7. ପର୍ଯ୍ୟାୟତା କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ? ଆଧୁନିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଗ୍ରୁପ୍‌ରେ ମୌଳିକମାନଙ୍କର , ଧର୍ମରେ ସମାନତା ରହେ କି ? ବୁଝାଅ ।
ଉ-

• ଆଧୁନିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଅନ୍ତରାଳରେ ମୌଳିକମାନଙ୍କର ଧର୍ମରେ ପୁନରାବୃତ୍ତି ଘଟେ । ଏହାକୁ ପର୍ଯ୍ୟାୟତା କୁହାଯାଏ ।
• ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଗ୍ରୁପରେ ମୌଳିକମାନଙ୍କର ବାହ୍ୟତମ କକ୍ଷରେ ସମାନ ସଂଖ୍ୟକ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ରହେ; ଯଥା- ପ୍ରଥମ . ଗ୍ରୁପ୍‌ର ମୌଳିକମାନଙ୍କର ବାହ୍ୟତମ କକ୍ଷରେ ଗୋଟିଏ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ ଓ ଦ୍ବିତୀୟ ଗ୍ରୁପର ମୌଳିକମାନଙ୍କର ବାହ୍ୟତମ କକ୍ଷରେ ଦୁଇଟି ଲେଖାଏଁ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ ଥାଏ ।
• ମୌଳିକ ପରମାଣୁମାନଙ୍କର ବାହ୍ୟତମ କକ୍ଷର ଇଲେକଟ୍ରନଗୁଡ଼ିକ ରାସାୟନିକ କ୍ରିୟାରେ ଭାଗ ନିଅନ୍ତି । ଏମାନଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ମୌଳିକମାନଙ୍କର ରାସାୟନିକ ଧର୍ମ ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ହୁଏ । ସୁତରାଂ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଗ୍ରୁପରେ ଥିବା ମୌଳିକମାନଙ୍କର ରାସାୟନିକ ଧର୍ମ ସମାନ ଥାଏ ।

8. ପ୍ରତି ଗ୍ରୁପ୍‌ରେ ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକର ଗୁଣ କିପରି ପର୍ଯ୍ୟାୟ-କ୍ରମେ ବଦଳେ ଲେଖ ।
ଉ-

• ପ୍ରତି ଗ୍ରୁପ୍‌ର ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକର ପରମାଣୁର ବାହ୍ୟତମ କକ୍ଷରେ ସମାନ ସଂଖ୍ୟକ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନମାନ ଥାଏ । ତେଣୁ ଗ୍ରୁପ୍‌ର ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରାୟ ସମାନ।
• ଯୋଗ୍ୟତା – ପ୍ରତ୍ୟେକ ଗ୍ରୁପ୍‌ରେ ଥ‌ିବା ମୌଳିକମାନଙ୍କର ଯୋଗ୍ୟତାରେ କୌଣସି ପରିବର୍ତ୍ତନ ନାହିଁ ।
• ପରମାଣୁର ଆକାର – ପରମାଣୁର ଆକାର କ୍ରମାଗତ ଭାବେ ଉପରୁ ତଳକୁ ବଢ଼ିଥାଏ କାରଣ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଗ୍ରୁପ୍‌ର ଉପରୁ ତଳକୁ ଗଲେ ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକର ପରମାଣୁରେ ଗୋଟିଏ ଗୋଟିଏ କରି ନୂଆ କକ୍ଷ ଯୋଗ ହୋଇଚାଲେ । ଏଥ‌ିପାଇଁ ବାହ୍ୟତମ କକ୍ଷ ଓ ନ୍ୟୁକ୍ଲିୟସ ମଧ୍ୟରେ ଦୂରତା ବଢ଼ିଥାଏ ।
• ଧାତୁ ଓ ଅଧାତୁ ଗୁଣ —ଗୋଟିଏ ଗ୍ରୁପ୍‌ରେ ଥ‌ିବା ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକରେ ଧାତବ ପ୍ରକୃତି ଉପରୁ ତଳକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଏ ଓ ଅଧାତବ ଗୁଣ ହ୍ରାସ ପାଏ । ଗୋଟିଏ ଗ୍ରୁପ୍‌ର ଉପରୁ ତଳକୁ ସଂଯୋଜକ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରିନ୍‌ଦ୍ୱାରା ଅନୁଭୂତ ପ୍ରକୃତ ନ୍ୟୁକ୍କୀୟ ଚାର୍ଜ କମି କମି ଯାଏ, କାରଣ ବାହ୍ୟତମ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକ ନ୍ୟୁକ୍ଲିୟସ୍ଠାରୁ ଅଧ୍ଵତର ଦୂରରେ ରହେ । ତେଣୁ ଏହି ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକୁ ପରମାଣୁ ସହଜରେ ହରାଇ ପାରିବ, ତେଣୁ ଧାତବ ପ୍ରକୃତି ଉପରୁ ତଳକୁ ବୃଦ୍ଧିପାଏ ।

9. 9, 19 ଓ 18 ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ ଥିବା ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ କିଏ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ବିଯୁକ୍ତାତ୍ମକ, ନୋବଲ୍ ଗ୍ୟାସ୍ ଓ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ କାରଣ ସହ ଲେଖ ।
ଉ –

• ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ ୨ ଥ‌ିବା ମୌଳିକ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ବିଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଅଟେ । କାରଣ ଏହି ମୌଳିକର ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ ସଂରଚନା 2, 7 । ତେଣୁ ସହଜରେ ଗୋଟିଏ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ ଗ୍ରହଣ କରିପାରିବ ।
• ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ 19 ଥ‌ିବା ମୌଳିକର ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ ସଂରଚନା 2, 8, 8, 1 । ସହଜରେ ଗୋଟିଏ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ ଦାନ କରିପାରିବ, ତେଣୁ ଏହା ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ।
• ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ 18 ଥ‌ିବା ମୌଳିକର ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ ସଂରଚନା 2, 8, 8 | ବହିଃସ୍ଥ କକ୍ଷରେ ପୂର୍ଣ୍ଣସଂଖ୍ୟକ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍‌ ଅଛି, ତେଣୁ ଏହା ନୋବଲ୍ ଗ୍ୟାସ।

10. ମେଣ୍ଡେଲିଫ୍‌ଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ଥ‌ିବା ଅସଙ୍ଗତିଗୁଡ଼ିକୁ ଆଧୁନିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀ କିପରି ଦୂର କରିପାରିଲା ?
ଉ –

• ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକ ସେମାନଙ୍କର ପାରମାଣବିକ କ୍ରମାଙ୍କର ବର୍ଷିତ କ୍ରମ ଅନୁସାରେ ସଜାଯାଇ ଆଧୁନିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଗଲା ।
• ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ ଗଣନ ସଂଖ୍ୟା ହୋଇଥିବାରୁ ସେମାନଙ୍କ କ୍ରମ ଅନୁସାରେ ସଜାଇ ରଖୁଲେ ଖାଲି ସ୍ଥାନ ରହିଲା
• ମେଣ୍ଡେଲିଫ୍‌ଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ଥିବା ଆଇସୋଟୋପ୍ ସ୍ଥାନର ଅସଙ୍ଗତି ଆଧୁନିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ଦୂର କରାଯାଇପାରିଲା ।
• ଲୌହ, କୋବାଲଟ୍ ଓ ନିକେଲର ସ୍ଥାନ ସଠିକ୍ ହୋଇପାରିଲା ।
• ନିଷ୍କ୍ରିୟ ଗ୍ୟାସ୍‌ଗୁଡ଼ିକୁ ଆଧୁନିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀର ଡାହାଣରେ ରଖାଯାଇଛି ।
• ହାଇଡ୍ରୋଜେନର ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍‌ ସଂରଚନା ହେତୁ କ୍ଷାର ଧାତୁ ସହ ପ୍ରଥମ ଗ୍ରୁପ୍‌ରେ ରଖାଯାଇପାରିଲା ।
• ଲାନ୍ଥାନାଇଡ୍ ଓ ଆକ୍‌ଟିନାଇଡ୍ ଶ୍ରେଣୀୟ ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକୁ ଉପଯୁକ୍ତ ସ୍ଥାନ ଦିଆଯାଇପାରିଲା ।

ଅତିସଂଯିପ୍ର ଉତ୍ତରମ୍ଜଲକ ପ୍ରଣ୍ଟୋତ୍ତର

1. ଅଷ୍ଟକ ନିୟମ କ’ଣ ? ଗୋଟିଏ ଉଦାହରଣ ଦେଇ ବୁଝାଅ ।
ଉ –

• 1866 ମସିହାରେ ଇଂଲଣ୍ଡର ବୈଜ୍ଞାନିକ ଜନ୍ ନିଉଲାଣ୍ଡ ମୌଳିକର ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵକୁ ଆଧାର କରି ଏକ କମ୍ ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵର ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍‌ରୁ ଆରମ୍ଭକରି 56 ତମ ମୌଳିକ ଥୋରିୟମ୍‌ରେ ଶେଷ କଲେ ।
• ପ୍ରତି ଅଷ୍ଟମ ମୌଳିକର ଧର୍ମ ପ୍ରଥମ ମୌଳିକର ଧର୍ମ ସହିତ ମେଳ ରହିଛି । ଏହା ସଙ୍ଗୀତର ଅଷ୍ଟକ ସ୍ବର ସହିତ ତୁଳନା କଲେ, ତେଣୁ ଏହାକୁ ନିଉଲାଣ୍ଡଙ୍କ ଅଷ୍ଟକ ନିୟମ କହନ୍ତି । ନିଉଲାଣ୍ଡଙ୍କ ଅଷ୍ଟକରେ ଲିଥୁମ୍‌ର ଧର୍ମ ସହ ସୋଡ଼ିୟମ୍‌ ଧର୍ମର ସାଦୃଶ୍ୟ ରହିଲା ।

2. ମେଣ୍ଡେଲିଫ୍‌ଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀର ଗୋଟିଏ ତ୍ରୁଟି ଏବଂ ଏହାକୁ କିପରି ସଂଶୋଧନ କରାଯାଇ ପାରିଲା ଲେଖ ।
ଊ –

• ମେଣ୍ଡେଲିଫ୍‌ଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକୁ ସେଗୁଡ଼ିକର ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵ କ୍ରମରେ ସଜାଇ ରଖାଯାଇଥିଲା । ଆଇସୋଟପ୍‌ଗୁଡ଼ିକର ବସ୍ତୁତ୍ଵ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ହୋଇଥିବାରୁ ସେମାନଙ୍କୁ ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନରେ ରଖ୍ ସମ୍ଭବ ହେଲା ନାହିଁ ।
• 
  ଏହି ତ୍ରୁଟି ସଂଶୋଧନ କରାଯାଇ ପାରିଲା ।

3. ନିଉଲାଣ୍ଡଙ୍କ ଅଷ୍ଟକ ନିୟମର ଦୁଇଟି ତ୍ରୁଟି ଲେଖ ।
ଊ–

• ନିଉଲାଣ୍ଡଙ୍କ ଅଷ୍ଟକ ନିୟମ କେବଳ Ca ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ । କାରଣ Ca ପରେ ପ୍ରତି ଅଷ୍ଟମ ମୌଳିକରେ ଧର୍ମ ପ୍ରଥମ ମୌଳିକର ଧର୍ମ ସହ ସମାନ ନଥିଲା ।
• ନିଉଲାଣ୍ଡଙ୍କ ଧାରଣା ଥିଲା ଯେ ପ୍ରକୃତିରେ କେବଳ 56 ଟି ମୌଳିକ ରହିଛି ଏବଂ ଭବିଷ୍ୟତରେ ଆଉ ଅଧ୍ଵ ମୌଳିକ ଆବିଷ୍କାର ହେବନାହିଁ, କିନ୍ତୁ ପରବର୍ତୀ ସମୟରେ ଅନେକ ମୌଳିକ ଆବିଷ୍କୃତ ହେଲା ଏବଂ ସେମାନଙ୍କର ଧର୍ମ ଅଷ୍ଟକ ନିୟମ ସହ ଖାପ ଖାଇଲା ନାହିଁ ।

4. ମୌଳିକ ‘Xର’ ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ 7 ଏକ ଅନ୍ୟ ଏକ ମୌଳିକ ‘Y’ର ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ 16 1 ମୌଳିକଦ୍ୱୟ କେଉଁ ଗ୍ରୁପ୍‌ରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଦର୍ଶାଅ ।
ଉ–
Xର ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ = 7, ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍‌ ସଂରଚନା 2,5
Xର ସଂଯୋଜକ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍‌ ସଂଖ୍ୟା = 5
∴ ଗ୍ରୁପ୍ ସଂଖ୍ୟା 5 + 10 = 15,
‘Y’ର ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ 16
ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍‌ ସଂରଚନା 2,8,6
ଗ୍ରୁପ୍ ସଂଖ୍ୟା 6 + 10 = 16

5. ଧାତବ ପ୍ରକୃତି କ’ଣ ? ଏକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ଓ ଏକ ଶ୍ରେଣୀରେ ଏହ କିପରି ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୁଏ ?
ଉ–

• ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକର ପରମାଣୁଗୁଡ଼ିକ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ ତ୍ୟାଗକରି ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଆୟନ ସୃଷ୍ଟି କରିବା ପ୍ରବୃତ୍ତି ହିଁ ଧାତବ ପ୍ରକୃତି ।
• ଆଧୁନିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀର ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ଗଲେ ଧାତବ ପ୍ରକୃତି ହ୍ରାସ ପାଏ ଓ ଏକ ଗ୍ରୁପ୍‌ର ଉପରୁ ତଳକୁ ଧାତବ ଗୁଣ ବୃଦ୍ଧି ହୁଏ ।

6. P, Q, R ଓ S ଚାରିଗୋଟି ମୌଳିକର ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ ଯଥାକ୍ରମେ 12, 13, 14 ଓ 15 । Qର ଯୋଗ୍ୟତା କେତେ ? କେଉଁଟି କ୍ଷାରୀୟ ଅକସାଇଡ୍ ଗଠନ କରେ ଓ କାହିଁକି ?
ଉ–

• Qର ଯୋଜ୍ୟତା + 3, କାରଣ Qର ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ 13, ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ସଂରଚନା 2,8,3
• P କ୍ଷାରୀୟ ଅକ୍‌ସାଇଡ୍ ଗଠନ କରେ, କାରଣ ପର୍ଯ୍ୟାୟର ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ଧାତବ ଗୁଣ ହ୍ରାସ ପାଏ ଏବଂ ନ୍ୟୁକ୍ଲିୟସର ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଚାର୍ଜ ବୃଦ୍ଧି ପାଏ ତେଣୁ ବାମରେ ଥ‌ିବା P କ୍ଷାରୀୟ ଅକ୍‌ସାଇଡ୍ ଦେବ ।

7. ଏକ ପରମାଣୁର ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ସଂରଚନାର ଏହି ପରମାଣୁର ଆଧୁନିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ଅବସ୍ଥିତି ସହ କ’ଣ ସଂପର୍କ ଅଛି ?
ଉ–

• ବାହ୍ୟତମ କକ୍ଷ ବା ସଂଯୋଜକ କକ୍ଷରେ ସମାନ ସଂଖ୍ୟକ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ଥିବା ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକୁ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ଏକ ଶ୍ରେଣୀଭୁକ୍ତ କରିଥାଏ ।
• ସମାନ କକ୍ଷ ସଂଖ୍ୟା ଥ‌ିବା ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ସମାନ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଅବସ୍ଥାନ କରିଥାନ୍ତି ।

8. ଆଧୁନିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ଗୋଟିଏ ଗ୍ରୁପ୍‌ରେ ଯୋଗ୍ୟତା ସମାନ ଥିଲାବେଳେ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଏହା ବଦଳେ କାହିଁକି ?
ଉ-

• ଆଧୁନିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀର ଗୋଟିଏ ଗ୍ରୁପ୍‌ର ମୌଳିକମାନଙ୍କର ବାହ୍ୟତମ କକ୍ଷରେ ସମାନ ସଂଖ୍ୟକ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ଥ‌ିବାରୁ ସେମାନଙ୍କର ଯୋଗ୍ୟତା ସମାନ ।
• ଆଧୁନିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକର ପରମାଣୁମାନଙ୍କର ବାହ୍ୟତମ କକ୍ଷରେ ଗୋଟିଏ କରି ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ବୃଦ୍ଧି ପାଏ, ତେଣୁ ଯୋଗ୍ୟତା ବଦଳେ ।

9. ଗୋଟିଏ ମୌଳିକର ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍‌ ସଂରଚନା 2,8 6 । ଏହାର ନାମ, ଯୋଗ୍ୟତା ଓ ଆଧୁନିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ଏହାର ଅବସ୍ଥିତି ସୂଚାଅ ।
ଉ-

• ଏହି ମୌଳିକର ବାହ୍ୟତମ କକ୍ଷରେ ଛଅଟି ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରମ୍ ଅଛି ଏହାର ନାମ ସଲଫର୍‌ ଓ ଏହାର ଯୋଗ୍ୟତା 2 |
• ଏହାର 3ଟି ସେଲ୍‌ ଥିବାରୁ ଏହା ତୃତୀୟ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଅବସ୍ଥିତ । ଏହାର ବାହ୍ୟତମ କକ୍ଷରେ ଚୈ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ଥ‌ିବାରୁ ଏହା ଷୋଡ଼ଶ ଗ୍ରୁପ୍‌ର ମୌଳିକ ଅଟେ ।

10. ଆଧୁନିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଗ୍ରୁପ୍‌ରେ ମୌଳିକମାନଙ୍କର ପରମାଣୁ ଆକାର କିପରି ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୁଏ ଏବଂ କାହିଁକି ?
ଉ-

• ଆଧୁନିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଗ୍ରୁପର ମୌଳିକମାନଙ୍କର ଆକାର ବୃଦ୍ଧି ଘଟେ ।
• ଏକ ଗ୍ରୁପ୍‌ ଉପରୁ ତଳକୁ ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକର ପରମାଣୁର କକ୍ଷ ଗୋଟିଏ ଲେଖାଏଁ ବୃଦ୍ଧିଘଟେ । ଏଥ୍ଯୋଗୁଁ ନ୍ୟୁକ୍ଲିୟସ୍ ଓ ବହିଃସ୍ଥ କକ୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଦୂରତା ବୃଦ୍ଧିପାଏ । ଫଳରେ ପରମାଣୁର ଆକାର ବୃଦ୍ଧିଘଟେ ।

11. X, Y ଓ Z ଡୁବେରିନରଙ୍କ ଟ୍ରାଇଏଡ୍ । ଯଦି Xର ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ୱ 7 ଓ Zର ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵ 39 ହୁଏ ତେବେ Yର ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵ କେତେ ?
ଉ-
Yର ପରମାଣୁର ବସ୍ତୁତ୍ୱ

= \(\frac { 7+39 }{ 2 }\) = \(\frac { 46 }{ 2 }\) = 23
∴ Yର ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵ 23 |

12. ମୌଳିକମାନଙ୍କର ପର୍ଯ୍ୟାୟତା ପାଇଁ ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ୱଠାରୁ ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ ଅଧିକ ଉପଯୋଗୀ କିପରି ବୁଝାଅ ।
ଊ –

• ମୌଳିକମାନଙ୍କର ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵରେ ନିୟମିତତା ନଥାଏ କିନ୍ତୁ ସେମାନଙ୍କର ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କରେ ନିୟମିତତା ଥାଏ ।
• ଏହାବ୍ୟତୀତ ମୌଳିକମାନଙ୍କର ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ ସେମାନଙ୍କର ପରମାଣୁରେ ଥିବା ବୁଝାଏ । ମୌଳିକମାନଙ୍କର ଧର୍ମ ସେମାନଙ୍କର ମରମାଣୁମାନଙ୍କର ବାହ୍ୟତମ କକ୍ଷରେ ଥ‌ିବା ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ ସଂଖ୍ୟା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ। ଏଥପାଇଁ ମୌଳିକମାନଙ୍କର ପର୍ଯ୍ୟାୟତା ପାଇଁ ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ୱଠାରୁ ପରମାଣୁକ୍ରମାଙ୍କ ଅଧୂକ ଉପଯୋଗୀ ।

13. ଡୁବେରିନରଙ୍କ ମୌଳିକର ଶ୍ରେଣୀ ବିଭାଗରେ କ’ଣ ସବୁ ଅସୁବିଧା ରହିଛି ?
ଭ –

• ସେ ସମୟରେ ଜଣାଥ‌ିବା ସମସ୍ତ ମୌଳିକକୁ ଡୁବେରିନର ଶ୍ରେଣୀବିଭାଗ କରିନଥିଲେ । ଜଣାଥିବା ମୋଟ ମୌଳିକ ମଧ୍ୟରୁ କେବଳ ତିନୋଟି ଟ୍ରାଇଏଡ୍ ନିରୂପଣ କରିଥିଲେ ।
• ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକୁ ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵ କ୍ରମରେ ସଜାଇଲେ ଦୁଇଟି ମୌଳିକର ହାରାହାରି ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵ ମଧ୍ୟମ ମୌଳିକର ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵ ସହ ପ୍ରାୟ ସମାନ । ପ୍ରକୃତରେ ସମାନ ହୋଇନଥାଏ ।

14. ନିଉଲାଣ୍ଡଙ୍କ ଅଷ୍ଟକ ନିୟମର କ’ଣ ସବୁ ଅସୁବିଧା ଥିଲା ?
ଭ –

• ନିଉଲାଣ୍ଡଙ୍କ ଅଷ୍ଟକ ନିୟମ ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍‌ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି 56ତମ ମୌଳିକ ଥୋରିୟମ୍‌ରେ ଶେଷ ହୋଇଥିଲା ।
• ଅଳ୍ପ କେତେକ ମୌଳିକ ଗୁଣରେ ସାମଞ୍ଜସ୍ୟ ଥିଲା ।
• ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଧର୍ମର ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକୁ ଏକ ସ୍ବରତଳେ ସ୍ଥାନିତ କରାଯାଇଥିଲା ।
• 5ଟି ମୌଳିକ ପରେ ଯେଉଁ ମୌଳିକ ଆବିଷ୍କୃତ ହେଲା ସେମାନଙ୍କର ଧର୍ମଗୁଡ଼ିକ ଅଷ୍ଟକ ନିୟମରେ ଖାପଖାଇଲା

15. କ୍ଷାରୀୟ ଧାତୁ ସହିତ ସାମଞ୍ଜସ୍ୟକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖ୍ ହାଇଡ୍ରୋଜେନର ଅବସ୍ଥିତି ବର୍ଣ୍ଣନା କର ।
ଭ –

• ହାଇଡ୍ରୋଜେନର ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ସଂରଚନା କ୍ଷାର ଧାତୁ ସହ ସମାନ ।
• ଗ୍ରୁପ୍ (l)ରେ ଥିବା କ୍ଷାରୀୟ ଧାତୁ ଭଳି ହାଇଡ୍ରୋଜେନ ମଧ୍ୟ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ।
• ଗ୍ରୁପ୍ (1)ରେ ଥ‌ିବା କ୍ଷାରୀୟ ଧାତୁ ଭଳି ହାଇଡ୍ରୋଜେନ ଅଧାତୁ ସହ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କରେ ।
• ଗ୍ରୁପ୍ (1) ରେ ଥ‌ିବା କ୍ଷାରୀୟ ମୌଳିକ ଭଳି ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍‌ର ଯୋଗ୍ୟତା 1 |

16. ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାରଣୀରେ ଯୋଗ୍ୟତା କିପରି ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୁଏ ?
ଭ –

• ଗୋଟିଏ ଗ୍ରୁପ୍‌ରେ ଉପରୁ ତଳକୁ ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକର ଯୋଗ୍ୟତା ଅପରିବର୍ତ୍ତନୀୟ ଅଟେ ।
• ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ଯୋଗ୍ୟତା 0 ରୁ 4 ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବଢ଼ି ପୁଣି 4 ରୁ 0 ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କମିଥାଏ ।

Odisha State Board BSE Odisha 10th Class Maths Solutions Geometry Chapter 5 ପରିମିତି Ex 5(a) Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 10 Maths Solutions Geometry Chapter 5 ପରିମିତି Ex 5(a)

Question 1.
(a) ହଉଇ ବ୍ୟାସାଦ
(i) 10 ସେ.ମି.
(ii) 2.8 ସେ.ମି.
(iii) 14 ସେ.ମି.
(iv) 4.2 ସେ.ମି. ହେଲେ ପରିଧ୍ କେତେ ? (π ≃ \(\frac { 22 }{ 7 }\))
Solution:
ବୃତ୍ତର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ = r ଏକକ ହେଲେ, ବୃତ୍ତର ପରିଧ୍ = 2πr ଏକକ

(i) ବୃତ୍ତର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ (r) = 10 ସେ.ମି.
∴ ବୃତ୍ତର ପରିଧୂ = 2πr = 2 × \(\frac { 22 }{ 7 }\) × 10 = \(\frac { 440 }{ 7 }\) ସେ.ମି. = 62 \(\frac { 6 }{ 7 }\) ସେ.ମି |

(ii) ବୃତ୍ତର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ (r) = 2.8 ସେ.ମି.
∴ ବୃତ୍ତର ପରିଧୂ = 2πr = 2 × \(\frac { 22 }{ 7 }\) × 2.8 = 17.6 ସେ.ମି

(iii) ବୃତ୍ତର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ (r) = 14 ସେ.ମି.
∴ ବୃତ୍ତର ପରିଧୂ = 2πr = 2 × \(\frac { 22 }{ 7 }\) × 14 = 88 ସେ.ମି

(iv) ବୃତ୍ତର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ (r) = 4.2 ସେ.ମି.
∴ ବୃତ୍ତର ପରିଧୂ = 2πr = 2 × \(\frac { 22 }{ 7 }\) × 4.2 = 26.4 ସେ.ମି

(b) ବୃତ୍ତର ପରିଧ୍ (i) 34.9 ସେ.ମି
(ii) 1047 ସେ.ମି
(iii) 25.128 ସେ.ମି
(iv) 15.705 ସେ.ମି ହେଲେ ପରିଧ୍ କେତେ ? (π ≃ 3.141)
Solution:
ବୃତ୍ତର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ = ପରିଧ୍ / 2π

(i) ମନେକର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ = r ସେ.ମି., ତେବେ ପରିଧୂ = 2πr ସେ.ମି.
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, 2πr = 34.9 ⇒ 2 × 3.141 × r = 34.9
⇒ r = \(\frac{34.9}{2 \times 3.141}\) = \(\frac { 349 }{ 10 }\) × \(\frac { 500 }{ 3141 }\) = \(\frac { 17450 }{ 3141 }\) = \(\frac { 50 }{ 9 }\) ବା 5\(\frac { 5 }{ 9 }\) ସେ.ମି
∴ବୃତ୍ତର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ 166\(\frac { 2 }{ 3 }\) ସେ.ମି |

(ii) ମନେକର ବୃତ୍ତର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ = r ସେ.ମି. ∴ ହେଲେ ପରିଧ୍ = 2πr ସେ.ମି.
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, 2πr = 1047 ⇒ 2 × 3.141 × r = 1047 ⇒ r = \(\frac{1047}{2 \times 3.141}\)
⇒ r = \(\frac{1047 \times 500}{3141}\) = \(\frac { 500 }{ 3 }\) = 166\(\frac { 2 }{ 3 }\) ସେ.ମି
∴ ବୃତ୍ତର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ 166\(\frac { 2 }{ 3 }\) ସେ.ମି |

(iii) ମନେକର ବୃତ୍ତର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ = r ସେ.ମି. .. ବୃତ୍ତର ପରିସ୍ = 2πr ସେ.ମି.
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, 2лr = 25.128 ⇒ 2 × 3.141 × r = 25.128 ⇒ r = \(\frac{25.128}{2 \times 3.141}\) = 4 ସେ.ମି.
∴ ବୃତ୍ତର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ 4 ସେ.ମି. ।

(iv) ମନେକର ବୃତ୍ତର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ = r ସେ.ମି.
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, 2лr = 15.705
∴ ହେଲେ ପରିଧ୍ = 2πr ସେ.ମି.
⇒ 2 × 3.141 × r = 15.705 ⇒ r = \(\frac{15.705}{2 \times 3.141}\) = 2.5 ସେ.ମି.

Question 2.
ଏକ ବୃତ୍ତର ଚାପର ଦୈର୍ଘ୍ୟ L, ବୃତ୍ତର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ r, ଚାପର ଡିଗ୍ରୀ ପରିମାପ θ ଦ୍ଵାରା ସୂଚିତ ହେଲେ ନିମ୍ନଲିଖ ପ୍ରଶ୍ନମାନଙ୍କର ସମାଧାନ କର । (л ≃ \(\frac { 22 }{ 7 }\))
(a) r = 56 ସେ.ମି. , θ = 45° ହେଲେ L କେତେ ?
(b) L = 110 ମି. θ = 75° ହେଲେ r କେତେ ?
(c) 2r=9 ସେ.ମି. L = 22 ସେ.ମି. ହେଲେ θ କେତେ ?
Solution:
(a) r=56 ସେ.ମି. θ = 45°
ଚାପର ଦୈର୍ଘ୍ୟ (L) = \(\frac { θ }{ 180 }\) × лr = \(\frac { 45 }{ 180 }\) × \(\frac { 22 }{ 7 }\) × 56 = 44 ସେ.ମି.

(b) L = 110, θ = 75°
ଆମେ ଜାଣିଛେ, L = \(\frac { θ }{ 180 }\) × лr
⇒ 110 = \(\frac { 75 }{ 180 }\) × \(\frac { 22 }{ 7 }\) × r ⇒ r = \(\frac{110 \times 180 \times 7}{75 \times 22}\) ⇒ r = 84 ମି.

(c) 2r = 9 ସେ.ମି. L = 22 ସେ.ମି. ⇒ r = \(\frac { 9 }{ 2 }\) ଡେ.ମି.
ଆମେ ଜାଣିଛେ, L = \(\frac { θ }{ 180 }\) × лr ⇒ 22 = \(\frac { θ }{ 180 }\) × \(\frac { 27 }{ 7 }\) × \(\frac { 9 }{ 2 }\)
⇒ θ = \(\frac{22 \times 180 \times 7 \times 2}{22 \times 9}\) = 280°

Question 3.
ନିମ୍ନଲିଖତ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଦିଅ । (л ≃ \(\frac { 22 }{ 7 }\))
(a) କୌଣସି ଏକ ବୃତ୍ତର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ 10.5 ସେ.ମି. ହେଲେ ସେହି ବୃତ୍ତର 11 ସେ.ମି. ପରିମିତ ଚାପର ଡିଗ୍ରୀ
Solution:
ବୃତ୍ତର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ (r) = 10.5 ସେ.ମି.
ଚାପର ଦୈର୍ଘ୍ୟ (L) = 11 ସେ.ମି.
ମନେକର ଚାପର ଡିଗ୍ରୀ ପରିମାପ = θ°
ଆମେ ଜାଣିଛେ, L = \(\frac { θ }{ 180° }\) × лr
⇒ 11 = \(\frac { θ }{ 180 }\) × \(\frac { 22 }{ 7 }\) × 10.5 ⇒ θ = \(\frac{11 \times 180 \times 7}{22 \times 10.5}\) = 60°

(b) 21 ସେ.ମି. ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ ବିଶିଷ୍ଟ ଚାପର ଡିଗ୍ରୀ ପରିମାପ 72° ହେଲେ ଚାପଟିର ଦୈର୍ଘ୍ୟ କେତେ ହେବ ?
Solution:
ବୃତ୍ତର ବ୍ୟାସାର୍ଷ (r) = 21 ସେ.ମି., ଚାପର ଡିଗ୍ରୀ ପରିମାପ (θ) = 72°
∴ ଚାପର ଦୈର୍ଘ୍ୟ (L) = \(\frac { θ }{ 180 }\) × лr = \(\frac { 72 }{ 180 }\) × \(\frac { 22 }{ 7 }\) × 21 = 26.4 ସେ.ମି.

(C) ବୃତ୍ତର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ କେତେ ହେଲେ ସେହି ବୃତ୍ତର 11 ସେ.ମି. ପରିମିତ ଚାପର ଡିଗ୍ରୀ ପରିମାପ 10° ହେବ ?
Solution:
ମନେକର ବୃତ୍ତର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ = r ସେ.ମି., ବୃତ୍ତର ଚାପର ଡିଗ୍ରୀ ପରିମାପ = (θ) = 10°
ଚାପର ଦୈର୍ଘ୍ୟ (L) = 11 ସେ.ମି.
ଆମେ ଜାଣିଛେ, L = \(\frac { θ }{ 180° }\) × лr
⇒ 11 = \(\frac { 10 }{ 180 }\) × \(\frac { 22 }{ 7 }\) × r ⇒ r = \(\) = 63 ସେ.ମି.
∴ ବୃତ୍ତର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧର ଦୈର୍ଘ୍ୟ 63 ସେ.ମି. ।

(d) ଏକ ବୃତ୍ତର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧର ଦୈର୍ଘ୍ୟ x ଏକକ, ଚାପର ଦୈର୍ଘ୍ୟ y ଏକକ, ଚାପର ଡିଗ୍ରୀ ପରିମାପ Z ଡିଗ୍ରୀ ହେଲେ ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧର ଦୈର୍ଘ୍ୟ л ମାଧ୍ୟମରେ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
Solution:
L = \(\frac { θ }{ 180° }\) × лr
(ଏଠାରେ L = y ଏକକ, θ = z°, r = x ଏକକ)
⇒ y = \(\frac { z }{ 180 }\) × лr ⇒ x = \(\frac { 180y }{ лz }\)
∴ ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧର ଦୈର୍ଘ୍ୟ \(\frac { 180y }{ лz }\) |

(e) r ଏକକ ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ ବିଶିଷ୍ଟ ଏକ ବୃତ୍ତରେ a ଏକକ ଦୀର୍ଘ ବାହୁ ବିଶିଷ୍ଟ ଏକ ବର୍ଗଚିତ୍ର ଅନ୍ତର୍ଲିଖ୍ ହେଲେ a ଏବଂ r ମଧ୍ଯରେ ସମ୍ପର୍କ ନିଶ୍ଚୟ କର ।
Solution:
ବୃତ୍ତର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ = r ଏକକ ଓ ବର୍ଗଚିତ୍ରର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = a ଏକକ ।
ଏକ ବୃତ୍ତ ମଧ୍ଯରେ ଗୋଟିଏ ବର୍ଗାକାର କ୍ଷେତ୍ର ABCD ଅନ୍ତର୍ଲିଖ୍ ହେଲେ, ବର୍ଗକ୍ଷେତ୍ରର କର୍ପୂର ଦୈର୍ଘ୍ୟ AC = ବୃତ୍ତର ବ୍ୟାସ ହେବ ।

ବୃତ୍ତର ବ୍ୟାସ = 2r ଏକକ
ବର୍ଗକ୍ଷେତ୍ରର କଣ୍ଠ = √2 × ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = √2a ଏକକ
∴ √2a = 2r ⇒ a = √2.r

Question 4.
ବିଷୁବରେଖାଠାରେ ପୃଥ‌ିବୀର ବ୍ୟାସ 12530 କି.ମି. ହେଲେ ବିଷୁବ ବୃତ୍ତର ପରିସ୍ କେତେ ? (л ≃ \(\frac { 22 }{ 7 }\))
Solution:
ପୃଥ‌ିବୀର ବ୍ୟାସ (d) = 12530 ସେ.ମି.
∴ ବିଷୁବ ବୃତ୍ତର ପରିଧ୍ = x × d = \(\frac { 22 }{ 7 }\) × 12530 = 22 × 1790 = 39380 ସେ.ମି.
∴ ବିଷୁବ ବୃତ୍ତର ପରିଧ୍ 39,380 ସେ.ମି. |

Question 5.
44 ମି. ଦୀର୍ଘ ତାରରୁ 5 ସେ.ମି. ବ୍ୟାସାର୍କ ବିଶିଷ୍ଟ କେତୋଟି ବୃତ୍ତ ତିଆରି କରାଯାଇ ପାରିବ ?(л ≃ \(\frac { 22 }{ 7 }\))
Solution:
ବୃତ୍ତର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ (r) = 5 ସେ.ମି., ତାରର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = 44 ମି. = 4400 ସେ.ମି.
ଦ୍ରଭର ପରିଧ୍ = 2лr = 2 × \(\frac { 22 }{ 7 }\) × 5 = \(\frac { 220 }{ 7 }\) ସେ.ମି.
∴ ଦୃଭ ସଖ୍ୟା = ପାଇର ଦୈଶ୍ୟ / ଦରକ ପରିସ୍ = \(\frac{\frac{4400}{220}}{7}\) = 4400 × \(\frac {7 }{ 220 }\) = 140ଟି

Question 6.
ଗୋଟିଏ ବୃତ୍ତାକାର ରାସ୍ତାର ବାହାର ଓ ଭିତର ପରିଧୂ ଯଥାକ୍ରମେ 396 ଓ 352 ମିଟର ହେଲେ ରାସ୍ତାର ପ୍ରସ୍ଥ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର । (л ≃ \(\frac { 22 }{ 7 }\))
Solution:
ମନେକର ବହିଃବୃତ୍ତ ଏବଂ ଅନ୍ତଃବୃତ୍ତର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ ଯଥାକ୍ରମେ R ମି. ଏବଂ r ମି. ।

Question 7.
ଦୁଇଟି ବୃତ୍ତର ପରିତ୍ରର ଅନ୍ତର 44 ମିଟର ଏବଂ ସେମାନଙ୍କର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ ଦ୍ଵୟର ସମଷ୍ଟି 77 ମିଟର ହେଲେ ପରିଧ୍ 22 ଦ୍ଵୟ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର । (π ≃ \(\frac { 22 }{ 7 }\))
Solution:
ମନେକର ବହିଃବୃତ୍ତ ଏବଂ ଅନ୍ତଃବୃତ୍ତର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ ଯଥାକ୍ରମେ R ମି. ଓ r ମି. ।
ବହିଃବୃତ୍ତର ପରିସ୍ = 2πR ମି. ଓ ଅନ୍ତଃବୃତ୍ତର ପରିଧ୍ = 2πr ମି.
ପ୍ରଣାଳୁମାରେ, 2лR – 2лг = 44 ମି.
⇒ 2 × \(\frac { 22 }{ 7 }\) (R – r) = 44 ⇒ R – r = 44 × \(\frac { 7 }{ 44 }\) = 7 ମି.
⇒ R – r = 1 ….(i)
ପୁନଶ୍ଚ R + r = 77 ….(2)
ସମୀକରଣ (1) ଓ (2) କୁ ଯୋଗକଲେ , 2R = 84 ⇒ R = 42 ମି.
ସମୀକରଣ (2) R = 42 ମି. ବସାଇଲେ , r = 77 – 42 = 35 ମି.
∴ ବହିଃବୃତ୍ତର ପରିସ୍ = 2πR = 2 × \(\frac { 22 }{ 7 }\) × 42 = 264 ମି.
ଓ ଅନ୍ତଃବୃତ୍ତର ପରିସ୍ = 2πr = 2 × \(\frac { 22 }{ 7 }\) × 35 = 220 ମି.

Question 8.
ଦୁଇଟି ଏକକେନ୍ଦ୍ରିକ ବୃତ୍ତର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ ଦ୍ବୟର ଅନୁପାତ 3 : 4 । ସେମାନଙ୍କର ପରିଧ୍ ଦ୍ଵୟର ସମଷ୍ଟି 308 ସେ.ମି. ହେଲେ ବଳୟର ପ୍ରସ୍ଥ କେତେ ହେବ ? (π ≃ \(\frac { 22 }{ 7 }\))
Solution:
ମନେକର ଅନ୍ତଃବୃତ୍ତ ଏବଂ ବହିଃବୃତ୍ତର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ ଯଥାକ୍ରମେ 3x ସେ.ମି. ଓ 4x ସେ.ମି. ।
ଅନ୍ତଃବୃତ୍ତର ପରିଧୂ = 2π × 3x = 6πx ସେ.ମି. ଓ ବହିଃବୃତ୍ତର ପରିଧୂ = 2π × 4x = 8πx ସେ.ମି.
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, 6πx + 8πx = 308
⇒ 14лx = 308 ⇒ 14 × \(\frac { 22 }{ 7 }\) × x = 308 ⇒ x = \(\frac { 308 }{ 44 }\) = 7 ସେ.ମି.
∴ ଦଳାଯାଇ ପ୍ରସ୍ଥ = (R – r) = (4x – 3x) = x = 7 ସେ.ମି.

Question 9.
ଗୋଟିଏ ବଳୟ ଆକାରର ରାସ୍ତାର ବାହାର ଓ ଭିତର ବୃତ୍ତର ପରିଧୂ ଯଥାକ୍ରମେ 300 ମିଟର ଓ 200 ମିଟର ହେଲେ, ରାସ୍ତାର ପ୍ରସ୍ଥ କେତେ ? (π ≃ √10)
Solution:
ମନେକର ବହିଃବୃତ୍ତ ଓ ଅନ୍ତଃବୃତ୍ତର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ ଯଥାକ୍ରମେ R ମି. ଓ r ମି. |
ବହିଃବୃତ୍ତର ପରିଧ୍ = 2лR ମି. ଓ ଅନ୍ତଃବୃତ୍ତର ପରିଧ୍ = 2лr ମି. ।
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, 2лR = 300 ମି.
⇒ 2 × √10 × R = 300 ⇒ R = \(\frac{300}{2 \times \sqrt{10}}\) = 15√10 ମି.
ପୁନଶ୍ଚ, 2лR = 200 ମି.
⇒ 2 × √10 × r = 200 ⇒ r = \(\frac{200}{2 \times \sqrt{10}}\) = 10√10 ମି.
∴ ଦଳାଯାଇ ପ୍ରସ୍ଥ = R – r = (15√10 – 10√10) ମି. = 5√10 ମି.

Question 10.
7 ମି. ବ୍ୟାସାର୍କବିଶିଷ୍ଟ ବୃତ୍ତ ଉପରେ କେତେଥର ଘୂରିଲେ 11 କି.ମି. ଦୂରତା ଅତିକ୍ରମ କରିହେବ ? (π ≃ \(\frac { 22 }{ 7 }\))
Solution:
ବୃତ୍ତର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ (r) = 7 ମି.
ବୃତ୍ତର ପରିସ୍ = 2лr = 2 × \(\frac { 22 }{ 7 }\) × 7 = 44 ମି.
ବୃତ୍ତ ଉପରେ ଥରେ ଘୂରିଲେ 44 ମି. ବାଟ ଅତିକ୍ରମ କରିବ ।
11 କି.ମି. ଅର୍ଥାତ୍ (11 × 1000) ମି. ବାଟ ଅତିକ୍ରମ କଲେ ଘୂର୍ଣ୍ଣନ ସଂଖ୍ୟା = \(\frac{11 \times 1000}{44}\) = 250 ଥର
∴ 7ମି. ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ ବୃତ୍ତ ଉପରେ 250 ଥର ଘୂରିଲେ 11 କି.ମି. ଦୂରତା ଅତିକ୍ରମ କରିହେବ ।

Question 11.
ଗୋଟିଏ ସାଇକେଲ୍‌ର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଚକ ମିନିଟ୍‌ରେ 80 ଥର ଘୂରନ୍ତି । ଚକର ବହିଃ ବ୍ୟାସ 42 ସେ.ମି. ହେଲେ ସାଇକେଲ୍‌ର ଘଣ୍ଟାପ୍ରତି ବେଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର । (π ≃ \(\frac { 22 }{ 7 }\))
Solution:
ସାଇକେଲ ଚକର ବହିଃ ବ୍ୟାସ = 42 ସେ.ମି.
ସାଇକେଲ ଚକର ପରିସ୍ = л × ବ୍ୟାସ = \(\frac { 22 }{ 7 }\) × 42 = 132 ସେ.ମି.
ସାଇକେଲ ଚକ ଥରେ ଘୂରିଲେ 132 ସେ.ମି. ଯାଏ ।
ସାଇକେଲ ଚକ.80 ଥର ଘୂରିଲେ ଯାଏ = 132 × 80 ସେ.ମି. = 10560 ସେ.ମି. ବାଟ ଅତିକ୍ରମ କରିବ ।
ସାଇକେଲ୍‌ର ମିନିଟ୍ ପ୍ରତି ବେଗ = 10560 ସେ.ମି.
∴ ସାଇକେଲ୍‌ର ମିନିଟ୍ ପ୍ରତି ବେଗ = 10560 × 60 ସେ.ମି. = 633600 ସେ.ମି. = 6336 ମି. 6.366 ମି.

Question 12.
ଗୋଟିଏ ଗାଡ଼ିର ବଡ଼ ଚକ ଓ ସାନ ଚକର ପରିଧର ଅନୁପାତ 4 : 1 | 440 ମିଟର ରାସ୍ତା ଅତିକ୍ରମ କରିବାରେ ସାନ ଚକ ବଡ଼ ଚକ ଅପେକ୍ଷା 15 ଥର ଅବ୍ଲକ ଘୂରେ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ଚକର ପରିସ୍ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର | (π ≃ \(\frac { 22 }{ 7 }\))
Solution:
ମନେକର ଗାଡ଼ିର ବଡ଼ ଚକର ପରିଧୂ = 4x ମି. ଓ ସାନ ଚକର ପରିଧ୍ = x ମି. |
ଥରେ ଘୂରିଲେ ବଡ଼ ଚକ ଓ ସାନ ଚକ ଦ୍ଵୟ ଯଥାକ୍ରମେ 4x ମି. ଓ x ମି. ରାସ୍ତା ଅତିକ୍ରମ କରିବ ।
440 ମି. ରାସ୍ତା ଅତିକ୍ରମ କରିବାରେ ବଡ଼ ଚକ ଏବଂ ସାନ ଚକ ଯଥାକ୍ରମେ \(\frac { 440 }{ 4x }\) ଏବଂ \(\frac { 440 }{ x }\)
ସାନ ଚକ ଯଥାକ୍ରମେ , \(\frac { 440 }{ x }\) ଏବଂ \(\frac { 440 }{ 4x }\) = 15
⇒ \(\frac { 440 }{ x }\) – \(\frac { 440 }{ 4x }\) = 15 ⇒ \(\frac { 440 }{ x }\) (1 – \(\frac { 1 }{ 4 }\)) = 15
⇒ \(\frac { 440 }{ x }\) – \(\frac { 3 }{ 4 }\) = 15 ⇒ x = \(\frac{440 \times 3}{4 \times 15}\) = 22 ମି.
∴ ଦତ ଚଳଉ ପରିଧ = 4x ମି. = 4 × 22 ମି. = 88 ମି. ଓ ଦତ ଚଳଉ ପରିଧ = x ମି. = 22 ମି. |

Question 13.
ଗୋଟିଏ ଅଦ୍ଧବୃତ୍ତାକାର ଜମିର ଚାରିପାଖରେ ବାଡ଼ ଦେବା ଖର୍ଚ୍ଚ ମିଟରକୁ 75 ପଇସା ହିସାବରେ 216 ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ ହେଲେ ଅର୍ଥବୃତ୍ତାକାର ଜମିର ବ୍ୟାସ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର । (π ≃ \(\frac { 22 }{ 7 }\))
Solution:
ଅର୍ଥବୃତ୍ତାକାର ଜମିର ପରିସୀମା = \(\frac { 21600 }{ 75 }\) = 288 ମି.
ଯଦି ଅର୍ଥବୃତ୍ତାକାର ଜମିର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ r ମି. ହୁଏ ତେବେ ପରିସୀମା = (лr + 2r) ମି. ।
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, лr + 2r = 288
⇒ r(\(\frac { 22 }{ 7 }\) + 2) = 288 ⇒ r(\(\frac{22+14}{7}\)) = 288 ⇒ r × \(\frac { 36 }{ 7 }\) = 288 ⇒ r = \(\frac{288 × 7}{36}\) = 56
∴ ଅର୍ଥବୃତ୍ତାକାର ଜମିର ବ୍ୟାପ = 56 × 2 = 112 ମି.

Question 14.
ଗୋଟିଏ ଘୋଡ଼ା ବୃତ୍ତ ଉପରେ ଥରେ ଘୂରିଆସି ସିଧା ଯାଇ କେନ୍ଦ୍ରରେ ପହଞ୍ଚିବା ପାଇଁ ତାକୁ 10 ମିନିଟ୍ 12 ସେକେଣ୍ଡ ସମୟ ଲାଗିଲା । ସେ କେବଳ ବୃତ୍ତ ଉପରେ ଘୂରିଥଲେ ତାକୁ କେତେ ସମୟ ଲାଗିଥାନ୍ତା ? (π ≃ \(\frac { 22 }{ 7 }\))
Solution:
ମନେକର ଘୋଡ଼ାଟିକୁ ବ୍ୟାସାର୍ଷ ଉପରେ ଯିବାକୁ r ମିନିଟ୍ ସମୟ ଲାଗିଥା’ନ୍ତା ।
ତେବେ ପରିଧ୍ ଉପରେ ଯିବାକୁ 2лr ମିନିଟ୍ ସମୟ ଲାଗିବ ।
ବୃତ୍ତାକାର ପଥରେ ଥରେ ଘୂରି ସିଧା କେନ୍ଦ୍ରରେ ପହଞ୍ଚିବା ପାଇଁ (2πr + r) ମିନିଟ୍ ସମୟ ଲାଗିବ ।
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, (2πr + r) = 10\(\frac { 12 }{ 60 }\) ⇒ r(2 × \(\frac { 22 }{ 7 }\) + 1) = \(\frac { 51 }{ 5 }\)
⇒ r(\(\frac{44+7}{7}\)) = \(\frac { 51 }{ 5 }\) ⇒ r = \(\frac { 51 }{ 5 }\) × \(\frac { 7 }{ 51 }\) ⇒ r = \(\frac { 7 }{ 5 }\) ମିନିଟ୍
ବୃତ୍ତ ଉପରେ ଘୂରିବାପାଇଁ ଅର୍ଥାତ୍ 2πr = 2 × \(\frac { 22 }{ 7 }\) × \(\frac { 7 }{ 5 }\) = \(\frac { 44 }{ 5 }\) = ମିନିଟ୍ = 8\(\frac { 4 }{ 5 }\) ମିନିଟ୍
= 8 ମିନିଟ୍ 48 ସେକେଣ୍ଡ ସମୟ ଲାଗିବ ।
∴ ଘୋଡ଼ାଟି କେବଳ ବୃତ୍ତ ଉପରେ ଘୂରିଥଲେ ତାକୁ 8 ମିନିଟ୍ 48 ସେକେଣ୍ଡ ସମୟ ଲାଗିଥା’ନ୍ତା ।

Question 15.
ଗୋଟିଏ ବୃତ୍ତ ଉପରେ ଥରେ ଭ୍ରମଣ କରିବାକୁ ଯେତେ ସମୟ ଲାଗେ ବୃତ୍ତଟିର ବ୍ୟାସ ପରିମିତ ପଥ ଅତିକ୍ରମ କରିବାକୁ 45 ସେକେଣ୍ଡ କମ୍ ଲାଗେ । ଯଦି ଲୋକଟିର ବେଗ ଏକ ମିନିଟ୍‌ରେ 80 ମିଟର ହୁଏ ତେବେ ବୃତ୍ତର ବ୍ୟାସ କେତେ ହେବ ? (π ≃ \(\frac { 22 }{ 7 }\))
Solution:
ଲୋକଟି 1 ମିନିଟ୍‌ରେ 80 ମିଟର ପଥ ଅତିକ୍ରମ କଲେ 45 ସେକେଣ୍ଡରେ ଯିବ
=(80 × \(\frac { 45 }{ 60 }\)) ମିଟର = 60 ମି. ।
ମନେକର ବୃତ୍ତର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ r ମି., ବୃତ୍ତର ପରିଧୂ = 2πr ମି. ଓ ବ୍ୟାସ = 2r ମି. |
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, 2πr – 2r = 60
⇒ 2r (\(\frac { 22 }{ 7 }\) – 1) = 60 ⇒ 2r (\(\frac{22-7}{7}\)) = 60
⇒ 2r = \(\frac{60 × 7}{15}\) ⇒ r = \(\frac { 28 }{ 2 }\) = 14 ମି.
∴ ଦୁଇର ବ୍ୟାସ = 2r = 2 × 14 ମି. = 28 ମିଟର |

Question 16.
ଖଣ୍ଡେ ତାରକୁ ସମବାହୁ ତ୍ରିଭୁଜାକୃତି କଲେ ତ୍ରିଭୁଜର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ 1936√3 ବର୍ଗମିଟର ହୁଏ । ଉକ୍ତ ତ୍ରିଭୁଜର ପରିସୀମା ସହ ସମାନ ପରିଧ୍ ଥ‌ିବା ବୃତ୍ତଟିର ବ୍ୟାସ କେତେ ହେବ ? (π ≃ \(\frac { 22 }{ 7 }\))
Solution:
ସମବାହୁ ତ୍ରିଭୁଜର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ = 1936√3 ବର୍ଗ ମି.
⇒ \(\frac{\sqrt{3}}{4}\) × (ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ)² = 1936√3
⇒ (ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ)² = \(\frac{1936 \sqrt{3} \times 4}{\sqrt{3}}\)
⇒ (ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ) = \(\sqrt{1936 \times 4}\) = 88 ମି.
∴ ସମବାହୁ ତ୍ରିଭୁଜର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ 88 ମି. ।
ସମବାହୁ ତ୍ରିଭୁଜର ପରିସୀମା = 3 × 88 ମି. = 264 ମି. = ବୃତ୍ତର ପରିସ୍
ଯଦି ବୃତ୍ତର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ r ମି. ହୁଏ ତେବେ ପରିଧ୍ 2πr ମି. ହେବ ।
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, 2πr = 264
⇒ 2 × \(\frac { 22 }{ 7 }\) × r = 264 ⇒ r = 264 × \(\frac{7}{2 \times 22}\) = 42 ମି.
∴ ଦୁଇର ବ୍ୟାସ = 2r = 2 × 42 = 84 ମି. |

Question 17.
20 ସେ.ମି. ଦୀର୍ଘ ବାହୁ ବିଶିଷ୍ଟ ଏକ ବର୍ଗଚିତ୍ର ମଧ୍ୟରେ ଏକ ବୃତ୍ତ ଅନ୍ତର୍ଲିଖ୍ତ ହେଲେ ବୃତ୍ତର ପରିସ୍ କେତେ ହେବ ? (n ≃ 3.14)
Solution:

ABCD ବର୍ଗକ୍ଷେତ୍ରର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = 20 ସେ.ମି. ।
ଗୋଟିଏ ବର୍ଗକ୍ଷେତ୍ର ମଧ୍ୟରେ ବୃତ୍ତଟିଏ ଅନ୍ତର୍ଲିଖ୍ତ ହେଲେ ବର୍ଗକ୍ଷେତ୍ରର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = ବୃତ୍ତର ବ୍ୟାସ ।
ବୃତ୍ତର ବ୍ୟାସ = MN = 20 ସେ.ମି.
∴ ଚଉର ପରିଧି = π × ବ୍ୟାସ = 3.14 × 20 ସେ.ମି. = 62.8 ସେ.ମି. |

Question 18.
42 ସେ.ମି. ଦୀର୍ଘ ବାହୁ ବିଶିଷ୍ଟ ଏକ ସମବାହୁ ତ୍ରିଭୁଜର ପରିଲିଖ ଓ ଅନ୍ତର୍ଲିଖ୍ତ ବୃତ୍ତର ପରିସ୍ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ସମାଧାନ : ସମବାହୁ ତ୍ରିଭୁଜର ସମାନ ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = 42 ସେ.ମି. |
ବୃତ୍ତରେ ABC ଏକ ସମବାହୁ ତ୍ରିଭୁଜ ଅନ୍ତର୍ଲିଖ୍ ।
ପରିବୃତ୍ତ ଓ ଅନ୍ତଃବୃତ୍ତର କେନ୍ଦ୍ର ୦ ଏବଂ AD ⊥ BC|
ABC ଇଉତା (AD) = \(\frac{\sqrt{3}}{2}\) × ସମାନ ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = \(\frac{\sqrt{3}}{2}\) × 42 ସେ.ମି.= 21, √3 ସେ.ମି.
O, △ABC ର ଭରକେନ୍ଦ୍ର ହେତୁ, AD = 3 OD
⇒ 3 OD = 21 √3
⇒ OD = \(\frac{21 \sqrt{3}}{3}\) = 7√3 ସେ.ମି. |

∴ ଅନ୍ତର୍ଲିଖ ବୃତ୍ତର ପରିସ୍ = 2 × \(\frac { 22 }{ 7 }\) × 7√3 ସେ.ମି. = 44√3 ସେ.ମି.
ପରିହରର ବ୍ୟାସାଦ = OA = 2 × OD = 2 × 7√3 = 14√3 ସେ.ମି.
∴ ଅନ୍ତର୍ଲିଖ ଚଉର ପରିଧି = 2 × \(\frac { 22 }{ 7 }\) × 14√3 ସେ.ମି. = 88√3 ସେ.ମି.

Question 19.
(a) 21 ସେ.ମି. ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ ବିଶିଷ୍ଟ ଏକ ବୃତ୍ତକଳାର ପରିସୀମା 64 ସେ.ମି. ହେଲେ, ବୃତ୍ତକଳାର ଚାପର ଡିଗ୍ରୀ ପରିମାପ ସ୍ଥିର କର । (π ≃ \(\frac { 22 }{ 7 }\))
Solution:
ବୃତ୍ତକଳାର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ (r) = 21 ସେ.ମି. ।
ମନେକର ବୃତ୍ତକଳାର ଚାପର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = L ସେ.ମି. ଓ ଚାପର ଡିଗ୍ରୀ ପରିମାପ = m\(\widehat{\mathrm{ACB}}\) θ° |
ବୃତ୍ତକଳାର ପରିସୀମା = (L + 2r) ସେ.ମି.
= (L+ 2 × 21) ସେ.ମି.. = (L + 42) ସେ.ମି.
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, L + 42 = 66 ସେ.ମି.

⇒ L = 64 – 42 = 22 ସେ.ମି.
ଆମେ ଜାଣିଛେ, L= \(\frac{\theta}{180^{\circ}}\) × πr
⇒ 22 = \(\frac { θ }{ 180 }\) × \(\frac { 22 }{ 7 }\) × 21
⇒ θ = \(\frac{22 \times 180 \times 7}{22 \times 21}\) = 60° ⇒ m\(\widehat{\mathrm{ACB}}\) 60°
∴ ବୃତ୍ତକଳାର ଚାପର ଡିଗ୍ରୀ ପରିମାପ 60° |

(b) ଏକ ବୃତ୍ତରେ ଯେଉଁ ବୃତ୍ତକଳାର ଚାପର ଡିଗ୍ରୀ ପରିମାପ 40°, ସେହି ବୃତ୍ତକଳାର ପରିସୀମା 26.98 ସେ.ମି. ହେଲେ ବୃତ୍ତର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ କେତେ ? (π ≃ 3.14)
Solution:
ମନେକର ବୃତ୍ତର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ = r ସେ.ମି. ଓ ବୃତ୍ତକଳାର ଚାପର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = L ସେ.ମି.
ବୃତ୍ତକଳାର ଚାପର ଡିଗ୍ରୀ ପରିମାପ (θ) = 40°
∴ ବୃତ୍ତକଳାର ପରିସୀମା = (L + 2r) ସେ.ମି.
କିନ୍ତୁ L = \(\frac { θ }{ 180 }\) × πr = \(\frac { 40 }{ 180 }\) × 3.14 × r = \(\frac { 2 }{ 9 }\) × 3.14r ସେ.ମି.
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, L + 2r = 26.98 ⇒ r(\(\frac{6.28+18}{9}\)) = 26.98
⇒ r = 26.98 × \(\frac { 9 }{ 24.28 }\) = \(\frac { 24282 }{ 2428 }\) = 10 ସେ.ମି.
∴ ବୃତ୍ତର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ 10 ସେ.ମି. ।

Question 20.
କୌଣସି ଏକ ବୃତ୍ତକଳାର କେନ୍ଦ୍ରସ୍ଥ କୋଣର ପରିମାଣ 90° । ଏହାର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧର ଦୈର୍ଘ୍ୟ 5 ସେ.ମି. ହେଲେ ବୃତ୍ତକଳାର ପରିସୀମା ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର । (π ≃ 3.1416)
Solution:
ବୃତ୍ତକଳାର କେନ୍ଦ୍ରସ୍ଥ କୋଣର ପରିମାଣ (θ) = 90°
ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧର ଦୈର୍ଘ୍ୟ (r) = 5 ସେ.ମି.
ବୃତ୍ତକଳାର ଚାପର ଦୈର୍ଘ୍ୟ (L) = \(\frac { θ }{ 180 }\) × πr
= \(\frac { 90 }{ 180 }\) × 3.1416 × 5 = 7.854 ସେ.ମି.
∴ ବୃତ୍ତକଳାର ପରିବାପା = L + 2r = (7.854 + 2 × 5) ସେ.ମି. = 17.854 ସେ.ମି.

Question 21.
କୌଣସି ଏକ ବୃତ୍ତର ଏକ ଚାପର ଡିଗ୍ରୀ ପରିମାପ 40 ଏବଂ ଅନ୍ୟ ଏକ ବୃତ୍ତର ସମଦୈର୍ଘ୍ୟ ବିଶିଷ୍ଟ ଚାପର ଡିଗ୍ରୀ ପରିମାପ 60° ହେଲେ ଉଭୟ ବୃତ୍ତର ବ୍ୟାସାର୍ଷର ଅନୁପାତ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
Solution:
ମନେକର ପ୍ରଥମ ବୃତ୍ତର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧର ଦୈର୍ଘ୍ୟ r₁ ସେ.ମି. ଓ ଦ୍ୱିତୀୟ
ବୃତ୍ତର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧର ଦୈର୍ଘ୍ୟ r₂ ସେ.ମି.
ପ୍ରଥମ ବୃତ୍ତର ଚାପର ଡିଗ୍ରୀ
ପରିମାପ (θ₁) = 40°
ଦିତାଯ ହଇର ଚାପର କିସ୍ଥା
ପରିମାପ (θ₂) = 60°

ପ୍ରଥମ ବୃତ୍ତର ଚାପର ଦୈର୍ଘ୍ୟ (L₁) = \(\frac{\theta_1}{180}\) × πr₁ = (\(\frac { 40 }{ 180 }\) × πr₁) ସେ.ମି.
ପ୍ରଥମ ବୃତ୍ତର ଚାପର ଦୈର୍ଘ୍ୟ (L₂) = \(\frac{\theta_2}{180}\) × πr₂ = (\(\frac { 60 }{ 180 }\) × πr₂) ସେ.ମି.
ମନେକର ପ୍ରଥମ ବୃତ୍ତର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧର ଦୈର୍ଘ୍ୟ L₁ = L₂
⇒ \(\frac { 40 }{ 180 }\) × πr₁ = \(\frac { 60 }{ 180 }\) × πr₂ ⇒ \(\frac{r_1}{r_2}\) = \(\frac { 60 }{ 180 }\) × \(\frac { 180 }{ 40 }\) = \(\frac { 3 }{ 2 }\)
∴ r₁ : r₂ = 3:2

Question 22.
ଗୋଟିଏ ଘଣ୍ଟାର ମିନିଟ୍ କଣ୍ଟାର ଅଗ୍ରଭାଗ 5 ମିନିଟ୍‌ରେ 7\(\frac { 1 }{ 3 }\) ସେ.ମି. ଦୈର୍ଘ୍ୟ ବିଶିଷ୍ଟ ଏକ ଚାପ ଅଙ୍କନ କରେ । ମିନିଟ୍ କଣ୍ଟାର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର । (π ≃ \(\frac { 22 }{ 7 }\))
Solution:
60 ମିନିଟ୍‌ରେ ମିନିଟ୍ କଣ୍ଟାଟି 360° କୋଣ ସୃଷ୍ଟି କରେ ।
5 ମିନିଟ୍‌ରେ ମିନିଟ୍‌ରେ କଣ୍ଟାଟି କେନ୍ଦ୍ରରେ ଉତ୍ପନ୍ନ କରୁଥିବା କୋଣର ପରିମାଣ = \(\frac { 360 }{ 60 }\) × 5 = 30°
ମିନିଟ୍ କଣ୍ଟାର ଅଗ୍ରଭାଗ ଦ୍ବାରା ଅତିକ୍ରାନ୍ତ ପଥ (L) = 7\(\frac { 1 }{ 3 }\) ସେ.ମି. = \(\frac { 22 }{ 3 }\) ସେ.ମି. |
ମନେକର ମିନିଟ୍ କଣ୍ଟାର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = r ସେ.ମି.
ଆମେ ଜାଣିଛେ, L = \(\frac { θ }{ 180 }\) × πr ⇒ \(\frac { 22 }{ 3 }\) = \(\frac { 30 }{ 180 }\) × \(\frac { 22 }{ 7 }\) × r = \(\frac{22 \times 180 \times 7}{3 \times 30 \times 22}\) = 14 ସେ.ମି.
∴ ମିନିଟ୍ କଣ୍ଟାର ଦୈର୍ଘ୍ୟ 14 ସେ.ମି. |
ମିନିଟ୍ କଣ୍ଟାର ଅଗ୍ରଭାଗ 5 ମିନିଟ୍‌ରେ 7\(\frac { 1 }{ 3 }\) ସେ.ମି. = \(\frac { 22 }{ 3 }\) ସେ.ମି. ଦୈର୍ଘ୍ୟବିଶିଷ୍ଟ ଚାପ ଅଙ୍କନ କରେ ।
60 ମିନିଟ୍‌ରେ କଣ୍ଟାଟି ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଅତିକ୍ରମ କରିବ = \(\frac { 22 }{ 3 }\) × 12 = 88 ସେ.ମି.
ଏହି ଦୈର୍ଘ୍ୟଟି ସମ୍ପୂର୍ଣ ଚାପ ଅର୍ଥାତ୍ ବୃତ୍ତର ପରିସ୍ ଅଟେ ।
∴ 2лr = 88
⇒ 2 × \(\frac { 22 }{ 7 }\)r = 88 ⇒ r = 88 × \(\frac { 7 }{ 44 }\) = 14 ସେ.ମି. |
∴ ମିନିଟ୍ କଣ୍ଟାର ଦୈର୍ଘ୍ୟ 14 ସେ.ମି. ।

Question 23.
ଗୋଟିଏ ବୃତ୍ତର ପରିସ୍ ଅନ୍ୟ ଏକ ବୃତ୍ତର ପରିଧୂର ତିନିଗୁଣ । ପ୍ରଥମ ବୃତ୍ତର 10 ସେ.ମି. ପରିମିତ ଚାପର ଡିଗ୍ରୀ ପରିମାପ 30° ହେଲେ ଦ୍ବିତୀୟ ବୃତ୍ତର ପରିସ୍ କେତେ ହେବ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର । (π ≃ \(\frac { 22 }{ 7 }\))
Solution:
ପ୍ରଥମ ବୃତ୍ତର ଚାପର ଦୈର୍ଘ୍ୟ (L) = 10 ସେ.ମି. ଓ ଚାପର ଡିଗ୍ରୀ ପରିମାପ (θ) = 30°
L = \(\frac { θ }{ 180 }\) × πr ⇒ 10 = \(\frac { 30 }{ 180 }\) × πr ⇒ r = \(\frac{180 \times 10}{30 \times \pi}\) = \(\frac { 60 }{ π }\) ସେ.ମି.
ପ୍ରଥମ ବୃତ୍ତର ପରିସ୍ = 2πr = 2 π × \(\frac { 60 }{ π }\) = 120 ସେ.ମି.
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, ପ୍ରଥମ ବୃତ୍ତର ପରିଧ ଦ୍ବିତୀୟ ବୃତ୍ତର ପରିଧର 3 ଗୁଣ ।
∴ ଦ୍ୱିତୀୟ ବୃତ୍ତର ପରିସ୍ = \(\frac { 120 }{ 3 }\) = 40 ସେ.ମି. |

Question 24.
ଗୋଟିଏ ବୃତ୍ତର ପରିଧ୍ 6.282 ସେ.ମି. ହେଲେ ଓ ଏହା ଏକ ସମବାହୁ ତ୍ରିଭୁଜ ମଧ୍ୟରେ ଅନ୍ତର୍ଲିଖ୍ତ ହେଲେ, ତ୍ରିଭୁଜର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ କେତେ ? (π ≃ 3.141)
Solution:
ମନେକର ଅନ୍ତର୍ଲିଖ୍ତ ବୃତ୍ତର ବ୍ୟାସାର୍କର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = r ସେ.ମି.
ତେବେ ପରିସ୍ଥି = 2πr ସେ.ମି. = 2 × 3.141 × r = 6.282 r ସେ.ମି.
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, 6.282 r = 6.282 ⇒ r = 1 ସେ.ମି.
ସମବାହୁ ତ୍ରିଭୁଜର ଅନ୍ତଃକେନ୍ଦ୍ର, ଭରକେନ୍ଦ୍ର ଓ ଲମ୍ବବିନ୍ଦୁ O ଅଭିନ୍ନ ଅଟେ ।

\(\overline{\mathrm{AD}}\) ଲମ୍ବ ଉପରିସ୍ଥ ‘O’ ଭରକେନ୍ଦ୍ର ହେତୁ OD = \(\frac { 1 }{ 3 }\) AD
ଆଥାତ୍ (AD) = 3 × OD = 3 × r = 3 × 1 = 3 ସେ.ମି.
ସମବାହୁ ତ୍ରିଭୁଜର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = ଉଚ୍ଚତା × \(\frac{2}{\sqrt{3}}\) = 3 × \(\frac{2}{\sqrt{3}}\) ସେ.ମି. = 2√3 ସେ.ମି.
∴ ତ୍ରିଭୁଜର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ 2√3 ସେ.ମି. |

Question 25.
ଗୋଟିଏ ବୃତ୍ତକଳାର ଚାପର ଡିଗ୍ରୀ ପରିମାପ 60° । ଏହାର ଦୁଇ ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ ଓ ଚାପକୁ ସ୍ପର୍ଶକରି ଏକ ବୃତ୍ତ ଅନ୍ତର୍ଲିଖ୍ । ପ୍ରମାଣ କର ଯେ, ଏହି ବୃତ୍ତର ପରିସ୍ ଓ ବୃତ୍ତକଳାର ପରିସୀମାର ଅନୁପାତ 11 : 16 | (π ≃ \(\frac { 22 }{ 7 }\))
Solution:
OACB ବୃତ୍ତକଳାର ଡିଗ୍ରୀ ପରିମାପ 60°
ଅର୍ଥାତ୍ m∠AOB = 60°
ବୃତ୍ତକଳାର ଅନ୍ତର୍ଲିଖ୍ତ ବୃତ୍ତର କେନ୍ଦ୍ର M ଓ D ସ୍ପର୍ଶବିନ୍ଦୁ ।
\(\overline{\mathrm{OC}}\) ବୃତ୍ତକୁ E ବିନ୍ଦୁରେ ଛେଦ କରୁଛି ।
\(\overline{\mathrm{DE}}\) ଅଙ୍କନ କରାଯାଉ ।
ବର୍ତ୍ତମାନ △OMDରେ ∠MOD = \(\frac{60^{\circ}}{2}\) = 30°
ମନେକର ବୃତ୍ତକଳାର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ R ଏକକ ଏବଂ ଅନ୍ତର୍ଲିଖ ବୃତ୍ତର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ r ଏକକ ।
ବୃତ୍ତକଳାର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ (R) = OC = OM + MC = 2r + r = 3r

[∵ △OMDରେ sin 30° = \(\frac { MD }{ OM }\) ⇒ \(\frac { 1 }{ 2 }\) = \(\frac { r }{ OM }\) ⇒ OM = 2r]
\(\overparen{A C B}\) ର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = \(\frac { 60 }{ 180 }\) × π × 3r = πr ଏକକ
ବୃତ୍ତକଳାର ପରିସୀମା = OA + OB + l \(\overparen{A C B}\)
= 2 × 3r + лr = 6r + πr = r (6 + \(\frac { 22 }{ 7 }\)) = r (\(\frac{42+22}{7}\)) = \(\frac { 64 }{ 7 }\) r ଏକକ
ଅନ୍ତର୍ଲିଖ ବୃତ୍ତର ପରିଧୂ = 2лr = 2 × \(\frac { 22 }{ 7 }\) × r = \(\frac { 44r }{ 7 }\) ଏକକ ।
∴ ବୃତ୍ତର ପରିଧୂ / ଦରଜକାର ପରିମାମା = \(\frac{\frac{44 \mathrm{r}}{7}}{\frac{64 \mathrm{r}}{7}}\) = \(\frac { 44 }{ 64 }\) = \(\frac { 11 }{ 16 }\) = 11 : 16
∴ ବୃତ୍ତର ପରିଧୂ : ଦରଜକାର ପରିମାମା = 11 : 16 |

Odisha State Board BSE Odisha 10th Class Life Science Notes Chapter 6 ଜନନ will enable students to study smartly.

BSE Odisha Class 10 Life Science Notes Chapter 6 ଜନନ

→ ଉପକ୍ରମ (Introduction) :
ଜୀବମାନଙ୍କର ଏକ ବିଶେଷତ୍ଵ ହେଉଛି ଜନନ ବା ପ୍ରଜନନ ଜରିଆରେ ବଂଶବିସ୍ତାର କରିବା । ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟା ଦ୍ବାରା ସେମାନେ ଠିକ୍ ନିଜ ପରି ଜୀବ

→ AN ING (Types of Reproduction) :

• ବଂଶବୃଦ୍ଧି ମୁଖ୍ୟତଃ ଦୁଇଟି ଉପାୟରେ ହୋଇଥାଏ, ଯଥା- ଅଲିଙ୍ଗୀ ଜନନ ଏବଂ ଲିଙ୍ଗୀୟ ଜନନ ।
• କେତେକ ଜୀବରେ କେବଳ ଅଲିଙ୍ଗୀ ଜନନଦ୍ୱାରା ଓ ଅନେକ ଜୀବରେ କେବଳ ଲିଙ୍ଗୀୟ ଜନନଦ୍ୱାରା ବଂଶବୃଦ୍ଧି ଘଟିଥାଏ ।
• ଅନ୍ୟ କେତେକ ଜୀବରେ ଉଭୟ ଉପାୟରେ ବଂଶବୃଦ୍ଧି ଘଟିଥାଏ ।
• ଏହା ସମବିଭାଜନ ବା ସୂତ୍ରାୟନ ବା ମାଇଟୋସିସ୍ କିମ୍ବା ଏମାଇଟୋସିସ୍ ପ୍ରକ୍ରିୟାଦ୍ଵାରା ହୋଇଥାଏ ।

→ ଅଲିଙ୍ଗୀ ଜନନ (Asexual Reproduction) :

• ଅଲିଙ୍ଗୀ ଜନନ ପ୍ରକ୍ରିୟା ସାଧାରଣତଃ ଅଣୁଜୀବ ସମେତ କେତେକ ନିମ୍ନ ଶ୍ରେଣୀର ଉଭିଦ ଓ ପ୍ରାଣୀଠାରେ ଦେଖାଯାଏ ।
• ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ମାତୃକୋଷ ବା ଜନକ କୋଷ ବିଭାଜିତ ହେବା ଫଳରେ ଅପତ୍ୟ କୋଷ ବା ଅପତ୍ୟ ଜୀବ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।
• ଏହା ସମବିଭାଜନ ବା ସୂତ୍ରାୟନ ବା ମାଇଟୋସିସ୍ କିମ୍ବା ଏମାଇଟୋସିସ୍ ପ୍ରକ୍ରିୟାଦ୍ଵାରା ହୋଇଥାଏ ।

→ ଲିଙ୍ଗୀୟ ଜନନ (Sexual Reproduction) :

• ଲିଙ୍ଗୀୟ ଜନନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ବଂଶବିସ୍ତାର କରୁଥିବା ଜୀବମାନଙ୍କର ଶରୀରରେ ଦୁଇ ପ୍ରକାର କୋଷ ଥାଏ; ଯଥା – କାୟିକ ବା ସୋମୀୟ କୋଷ ଓ ଜାୟକ କୋଷ ।
• କାୟିକ କୋଷର ଗୁଣସୂତ୍ର ସଂଖ୍ୟା ଏକ ଯୁଗ୍ମ ସଂଖ୍ୟା ଭାବେ ରହିଥାଏ ।
• ଉଦାହରଣସ୍ୱରୂପ ମଣିଷରେ ଏହି ସଂଖ୍ୟା 46 ଓ ମକାରେ 20 । ଏହି ସଂଖ୍ୟାକୁ ଦ୍ବିଗୁଣିତ ବା ଡିପ୍ଲଏଡ୍ ସଂଖ୍ୟା କୁହାଯାଏ ଏବଂ ଏହାକୁ ‘2n’ ଭାବେ ସୂଚିତ କରାଯାଇଥାଏ ।
• ସୋମୀୟ କୋଷ ବିଭାଜନ ଶରୀରର ବୃଦ୍ଧି ଓ ମରାମତି ଆଦି କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାଏ । ଏହି ବିଭାଜନର ବିଶେଷତ୍ଵ ହେଲା ମାତୃକୋଷର କ୍ରୋମୋଜମ୍ ସଂଖ୍ୟା ଓ ଅପତ୍ୟ କୋଷର କ୍ରୋମୋଜୋମ୍ ସଂଖ୍ୟା ସର୍ବଦା ସମାନ ହୋଇଥାଏ ।
• ଜନନ ଅଙ୍ଗ, ଅର୍ଥାତ୍ ପୁରୁଷର ମୁଷ୍କ (ଶୁକ୍ରାଶୟ) ତଥା ସ୍ତ୍ରୀର ଡିମ୍ବାଶୟରେ ଥିବା ଆଦି ଜାୟକ କୋଷ ଏବଂ ସପୁଷ୍ପକ ଉଦ୍ଭଦର ଫୁଲର କେଶରରେ ଥିବା ପରାଗ ମାତୃକୋଷ ତଥା ଫଳିକାରେ ଥ‌ିବା ମେଗାସ୍ପୋର୍ ମାତୃକୋଷରେ ମଧ୍ୟ 2n ସଂଖ୍ୟକ ଗୁଣସୂତ୍ର ରହିଥାଏ ।
• ଏହି କୋଷଗୁଡ଼ିକରୁ ଯୁଗ୍ମକ ଜାତ ହୋଇଥାଏ । ଯୁଗ୍ମକ ଜନନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଯୁଗ୍ମକ ସୃଷ୍ଟ ସମୟରେ ଅର୍ଥବିଭାଜନ ବା ଅନ୍ଧାୟନ ବା ମିଓସିସ୍ ନାମକ ଏକ ବିଶେଷ ପ୍ରକାରର କୋଷ ବିଭାଜନ ହୋଇଥାଏ ।
• ଏଥିଯୋଗୁଁ ଯୁଗ୍ମକରେ ଗୁଣସୂତ୍ର ସଂଖ୍ୟା ଅଧା ହୋଇଯାଏ । ଏହି ସଂଖ୍ୟାକୁ ଏକଗୁଣିତକ ବା ହାଫ୍ଲଏଡ୍ ସଂଖ୍ୟା କୁହାଯାଏ ଏବଂ ଏହାକୁ ‘n’ ଭାବେ ସୂଚିତ କରାଯାଇଥାଏ ।
• ଫୁଯୁଗ୍ମକ ଓ ସ୍ତ୍ରୀ ଯୁଗ୍ଧକର ମିଳନ ବା ସମାୟନ ଫଳରେ ଯୁଗ୍ମଜ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।

ଦୁଇ ପ୍ରକାରର ଯୁଗ୍ମକ ଏକାପରି ହୋଇଥିଲେ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ସମଯୁଗ୍ମକ ତଥା ସେମାନଙ୍କ ମିଳନକୁ ସମଯୁଗ୍ମନ କୁହାଯାଏ । ଯୁଗ୍ମକ ଦୁଇଟି ଭିନ୍ନ ହୋଇଥିଲେ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ଅସମଯୁଗ୍ମକ ତଥା ସେମାନଙ୍କ ମିଳନକୁ ଅସମଯୁଗ୍ମନ କୁହାଯାଏ । ଶୈବାଳ, କବକ ଓ କେତେକ ଆଦିପ୍ରାଣୀ ପରି ଜୀବମାନଙ୍କରେ ଏ ଦୁଇ ପ୍ରକାରର ପ୍ରକ୍ରିୟା ଦେଖା ଯାଇଥାଏ । ଅନ୍ୟ ସବୁ ଉଭିଦ ଓ ପ୍ରାଣୀରେ ଦେଖାଯାଉଥ‌ିବା ବିଶେଷ ପ୍ରକାରର ଅସମଯୁଗ୍ମନକୁ ଡିମ୍ବଯୁଗ୍ମନ କୁହାଯାଏ ।

→ କୋଷ ବିଭାଜନ (Cell division) :

• ଜୀବଜଗତରେ ମୁଖ୍ୟତଃ ଦୁଇ ପ୍ରକାରର କୋଷ ବିଭାଜନ ଦେଖାଯାଏ; ଯଥା- ସମବିଭାଜନ ବା ସୂତ୍ରାୟନ ବା ମାଇଟୋସିସ୍ ଓ ଅର୍ଥବିଭାଜନ ବା ଅଦ୍ଧାୟନ ବା ମିଓସିସ୍ ।
• ମାଇଟୋସିସ୍ କାୟିକ କୋଷରେ ଏବଂ ଆଦି ଜାୟକ କୋଷରେ ସଂଘଟିତ ହେଉଥ‌ିବା ସ୍ଥଳେ ମିଓସିସ୍ ଯୁଗ୍ମକ ସୃଷ୍ଟି ପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଅଟେ ।

→ ସମବିଭାଜନ (Mitosis) :

2. ପ୍ରଥମ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ନ୍ୟଷ୍ଟିର ବିଭାଜନ ହୁଏ । ଏହାକୁ ନ୍ୟଷ୍ଟି ବିଭାଜନ କୁହାଯାଏ ।

4. ଏହା ଏକ ଜଟିଳ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଏବଂ ଏହାକୁ ଚାରୋଟି ଅବସ୍ଥାରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇପାରେ, ଯଥା ମଧ୍ୟାବସ୍ଥା, ଉତ୍ତରାବସ୍ଥା ଓ ଅନ୍ତିମାବସ୍ଥା ।

→ (କ) ଆଦ୍ୟାବସ୍ଥା (Prophase) :

• ଆଦ୍ୟାବସ୍ଥାର ଆରମ୍ଭରେ କ୍ରୋମାଟିକ୍ ଜାଲିକା ଦେଖାଯାଏ ।
• ଜାଲିକା କ୍ରମେ ସୁସ୍ପଷ୍ଟ ସ୍ଥୂଳ ରୂପ ଧାରଣା କରି ପରିଶେଷରେ କେତୋଟି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସଂଖ୍ୟକ ଗୁଣସୂତ୍ର ଭାବେ ଦେଖାଯାଏ ।
• ଆଦ୍ୟାବସ୍ଥାର ଶେଷବେଳକୁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଗୁଣସୂତ୍ର ଅନୁଲମ୍ବଭାବେ ବିଭାଜିତ ହୋଇଥିବାର ଦେଖାଯାଏ, କିନ୍ତୁ ଗୁଣସୂତ୍ର କେନ୍ଦ୍ରଠାରେ ଲାଗି ରହିଥାଏ ।
• କ୍ରମେ ନିନ୍ୟଷ୍ଟି ଓ ନ୍ୟଷ୍ଟିଝିଲ୍ଲୀ ଅଦୃଶ୍ୟ ହୋଇଯାଏ ଓ କୋଷରେ ଥ‌ିବା ସେଣ୍ଡୋଜୋମ୍ ଦୁଇଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇ ଦୁଇ ବିପରୀତ ମେରୁ ଆଡ଼କୁ ଗତି କରନ୍ତି ଓ ସେଠାରେ ତାରକ ଗଠନ କରନ୍ତି ।
• କୋଷର ଦୁଇ ମେରୁ ଅଞ୍ଚଳରେ ତର୍କୁତନ୍ତୁ ଗଠନ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଆରମ୍ଭ ହୁଏ ।

→ (ଖ) ମଧ୍ୟାବସ୍ଥା (Metaphase) :

• 
• ମେରୁସ୍ଥିତ ତର୍କୁତନ୍ତୁ କ୍ରମଶଃ ବର୍ଷିତ ହୋଇ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଗୁଣସୂତ୍ର କେନ୍ଦ୍ରସହ ସଂଯୁକ୍ତ ହୁଅନ୍ତି ।

→ (ଗ) ଉତ୍ତରାବସ୍ଥା (Anaphase) :

• ଉତ୍ତରାବସ୍ଥାରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଗୁଣସୂତ୍ର କେନ୍ଦ୍ର ବିଭାଜିତ ହୁଏ ।
• ତର୍କୁତନ୍ତୁ ସଙ୍କୁଚିତ ହେବାଫଳରେ ଗୁଣସୂତ୍ରର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଏକକ ସୂତ୍ର ଦୁଇ ବିପରୀତ ମେରୁ ଆଡ଼କୁ ଗତି କରନ୍ତି ।
• ଏହି ସମୟରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଏକକ ସୂତ୍ର କୋଣାକାର ବା ‘V’ ଆକାର ଧାରଣ କରନ୍ତି ।

→ (ଘ) ଅନ୍ତମାବସ୍ଥା (Telophase) :

• ଅନ୍ତିମାବସ୍ଥାରେ ଅପତ୍ୟ ଗୁଣସୂତ୍ରଗୁଡ଼ିକ କୋଷର ଦୁଇ ମେରୁରେ ଜମା ହୁଅନ୍ତି ।
• କ୍ରମଶଃ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଗୁଣସୂତ୍ରପୁଞ୍ଜର ଚତୁର୍ଦ୍ଦିଗରେ ନ୍ୟଷ୍ଟିଝିଲ୍ଲୀ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।
• ଗୁଣସୂତ୍ରଗୁଡ଼ିକ ସୂକ୍ଷ୍ମ ଅସ୍ପଷ୍ଟ ହେବା ଆରମ୍ଭ ହେବା ସହ ନିନ୍ୟଷ୍ଟି ମଧ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।

→ କୋଷଜୀବକ ବିଭାଜନ (Cytokinesis) :

• ଉଭିଦ ମାତୃକୋଷର ମଧ୍ୟଭାଗରେ ଏକ କୋଷପଟ୍ଟିକା (Cell plate) ଦେଖାଯାଏ । କ୍ରମେ ଏହା ସୁସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇ କୋଷରେ ପରିଣତ ହୋଇଥାଏ ।
• ପ୍ରାଣୀ ମାତୃକୋଷରେ କୋଷପଟ୍ଟିକା ତିଆରି ହୁଏନାହିଁ; କୋଷଜୀବକର ସଙ୍କୋଚନ ସୂକ୍ଷ୍ମସୂତ୍ର ସାହାଯ୍ୟରେ ହୋଇ ଦୁଇଟି ଅପତ୍ୟ କୋଷ’ ତିଆରି ହୋଇଥାଏ ।

→ ଅର୍ଥବିଭାଜନ (Meiosis) :

•  ଅର୍ଥବିଭାଜନଦ୍ଵାରା ଗୋଟିଏ ମାତୃକୋଷରୁ ଚାରୋଟି ଅପତ୍ୟ କୋଷ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।
• ପ୍ରତ୍ୟେକ ଅପତ୍ୟକୋଷ ମାତୃକୋଷ ତୁଳନାରେ ଅର୍ଦ୍ଧେକ ସଂଖ୍ୟକ ଗୁଣସୂତ୍ର ବହନ କରନ୍ତି ।
• ଏହି ପ୍ରକାର ବିଭାଜନକୁ ନୂନକ ବିଭାଜନ ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ । ଏହା ଯୁଗ୍ମକ ସୃଷ୍ଟି ପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ।
• ଅର୍ଥବିଭାଜନ ଦୁଇଟି ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ସମ୍ପାଦିତ ହୁଏ । ପ୍ରଥମ ବିଭାଜନ (Meiosis-I)ରେ କୋଷର ଗୁଣସୂତ୍ର ସଂଖ୍ୟା ଅର୍ଦ୍ଧେକ ସଂଖ୍ୟକ ହୋଇଯାଏ ଏବଂ ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଭାଜନ (Meiosis-II) ରେ ନୂତନ ଭାବେ ଗଠିତ କୋଷଗୁଡ଼ିକର ସମବିଭାଜନ ହୁଏ ।

(i) ପ୍ରଥମ ବିଭାଜନ :

• ସମବିଭାଜନ ପରି ଏହି ବିଭାଜନକୁ ମଧ୍ଯ ଚାରୋଟି ଅବସ୍ଥାରେ ଅଧ୍ୟୟନ କରାଯାଇପାରେ; ଯଥା- ଆଦ୍ୟାବସ୍ଥା- 1, ମଧ୍ୟାବସ୍ଥା-I, ଉତ୍ତରାବସ୍ଥା – I ଓ ଅନ୍ତିମାବସ୍ଥା -I।
  • (କ) ଆଦ୍ୟାବସ୍ଥା – 1 : ଆଦ୍ୟାବସ୍ଥା-I ଅପେକ୍ଷାକୃତ ଅଧ୍ବକ ଦୀର୍ଘ ଓ ଜଟିଳ ଅଟେ । ଏହି ଅବସ୍ଥାର ପାଞ୍ଚୋଟି ଉପାବସ୍ଥା ଥାଏ । ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା – ଲେପ୍‌ଟିନ୍, ଜାଇଗୋଟିନ୍, ପାକିଟିନ୍, ଡିପ୍ଲୋଟିନ୍ ଏବଂ ଡାଇଆକାଇନେସିସ୍ ।
• ଲେପଟୋଟିନ୍ ଉଦ୍ଭାବସ୍ଥାରେ ଗୁଣସୂତ୍ରଗୁଡ଼ିକ ଦୃଶ୍ୟମାନ ହୋଇଥାଏ । ଏହି ଅବସ୍ଥାରେ ଗୁଣସୂତ୍ରଗୁଡ଼ିକ ଯଦିଓ ପୂର୍ବରୁ ଅନୁଦୈର୍ଘ୍ୟକଭାବେ ସମଦ୍ଵିଖଣ୍ଡିତ ହୋଇଥାନ୍ତି ମାତ୍ର ତାହା ଏକକ ରୂପେ ଦେଖାଯାଆନ୍ତି ।
• ଭାବରେ ଯୋଡ଼ା ଯୋଡ଼ା ହୋଇ ଲାଗି ରୁହନ୍ତି । ଏହି ଅବସ୍ଥାକୁ ଆପୁଞ୍ଜନ କୁହାଯାଏ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ଗୁଣସୂତ୍ର ଯୁଗଳ ବା ଯୋଡ଼ିକୁ ଯୁଗଳ ଗୁଣସୂତ୍ର କୁହାଯାଏ ।
• ପ୍ରତ୍ୟେକ ଗୁଣସୂତ୍ର ଯୁଗଳ ବା ଯୋଡ଼ିକୁ ଯୁଗଳ ଗୁଣସୂତ୍ର କୁହାଯାଏ ।
• ପାକିଟିନ୍‌ରେ ଗୁଣସୂତ୍ର ସ୍ଥୂଳ ଏବଂ କ୍ଷୁଦ୍ରାକାର ହୁଏ ।
• ପ୍ରତ୍ୟେକ ଗୁଣସୂତ୍ର ଲମ୍ବଭାବରେ ଦୁଇଟି ଏକକସୂତ୍ରର ହୋଇଥିବାରୁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଯୁଗଳ ଗୁଣସୂତ୍ର ଗୋଟିଏ ଲେଖାଏଁ ଚତୁଃଏକକ ସୂତ୍ରରେ ପରିଣତ ହୁଏ ।
• ଡିପ୍ଲୋଟିନ୍‌ରେ ଗୁଣସୂତ୍ରଗୁଡ଼ିକର ପୃଥକୀକରଣ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ । ସେମାନେ କେବଳ କେତେକ ବିନ୍ଦୁରେ ପରସ୍ପର ସହିତ ଲାଗିରହି ଅନ୍ୟ ଅଂଶରେ ପୃଥକ୍ ହୋଇଥା’ନ୍ତି । ଏହି ମିଳନସ୍ଥଳକୁ କାଏଜ୍‌ମା କୁହାଯାଏ ।
• ଯୁଗଳ ଗୁଣସୂତ୍ରଗୁଡ଼ିକର ଏହି ମିଳନସ୍ଥଳ ବା କାଏଜ୍‌ମାଟା ନିକଟରେ ସେମାନଙ୍କ ଏକକସୂତ୍ର ମଧ୍ୟରେ ଅଂଶ ବିନିମୟ ଦ୍ବାରା ଜିନ୍ ଆଦାନପ୍ରଦାନ କରନ୍ତି । ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ପାରାନ୍ତରଣ କୁହାଯାଏ ।
• ଡାଇଆକାଇନେସିସ୍‌ରେ ଗୁଣସୂତ୍ରଗୁଡ଼ିକ କ୍ଷୁଦ୍ରାକାର; କିନ୍ତୁ ସ୍ଥୂଳ ଓ ବର୍ଭୁଳ ହେବାଦ୍ୱାରା ଅଧିକ ସ୍ପଷ୍ଟ ଦେଖାଯାଅଛି ଓ ଏହି ଉପାବସ୍ଥାରେ ସେଗୁଡ଼ିକର ଆକୃତି ମୁଦ୍ରିକା ସଦୃଶ ହୋଇଥାଏ । ନିନ୍ୟଷ୍ଟି ଏବଂ ନ୍ୟଷ୍ଟିଝିଲ୍ଲୀ ଏହି ଅବସ୍ଥାରେ ଅଦୃଶ୍ୟ ହୋଇଥାଏ ।
  • (ଖ) ମଧ୍ୟାବସ୍ଥା -I: ଏଥ‌ିରେ ସମବିଭାଜନର ମଧ୍ୟାବସ୍ଥା ପରି ଗୁଣସୂତ୍ରଗୁଡ଼ିକ କୋଷର ମଧ୍ୟସମତଳ ଭାଗକୁ ଚାଲିଆସନ୍ତି । ଏହି ଅବସ୍ଥାରେ ତର୍କୁତନ୍ତୁ ଗୁଣସୂତ୍ରର କେନ୍ଦ୍ରଭାଗ ସହ ସଂଶ୍ଳିଷ୍ଟ ହୁଏ ।
  • (ଗ) ଉତ୍ତରାବସ୍ଥା-I : ଯୁଗଳ ଗୁଣସୂତ୍ରର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଗୁଣସୂତ୍ର ତାହାର ଦୁଇଟି ଏକକ ସୂତ୍ରସହ କୋଷର ବିପରୀତ ଦିଗକୁ ଦୁଇ ମେରୁ ଆଡ଼କୁ ଗତିକରେ । ଗୁଣସୂତ୍ର କେନ୍ଦ୍ରର ବିଭାଜନ ହୁଏ ନାହିଁ । ଗୁଣସୂତ୍ରଗୁଡ଼ିକ ଏହି ସମୟରେ କୋଣାକାର ବା ‘V’ ଆକାର ଦେଖାଯାଆନ୍ତି ।
  • (ଘ) ଅନ୍ତଃମାବସ୍ଥା-I : ଅର୍ଦ୍ଧେକ ସଂଖ୍ୟକ ଗୁଣସୂତ୍ର କୋଷର ଦୁଇ ବିପରୀତ ମେରୁରେ ଜମାହୋଇ ଦୁଇଟି ନ୍ୟଷ୍ଟି ତିଆରି କରନ୍ତି । ପ୍ରଥମେ ନିନ୍ୟଷ୍ଟି, ପରେ ନ୍ୟଷ୍ଟିଝିଲ୍ଲୀ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ଏବଂ ଗୁଣସୂତ୍ରଗୁଡ଼ିକ ଆସ୍ତେ ଆସ୍ତେ ଲମ୍ବାଳିଆ ଓ ପରେ ଅସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇଯାଏ ।
• ଏହି ସମୟରେ କୋଷଜୀବକ ଦୁଇଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ହୁଏ ଏବଂ କୋଷକୁ ଦୁଇଟି ଅପତ୍ୟ କୋଷରେ ବିଭକ୍ତ କରେ ।

(ii) ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଭାଜନ :

• ଅର୍ଥବିଭାଜନର ପ୍ରଥମ ବିଭାଜନ ପରେ ପରେ ଦ୍ବିତୀୟ ବିଭାଜନ ହୁଏ ଏବଂ ଏହା ଠିକ୍ ସମବିଭାଜନ ପରି ।
• ଏହାର ଚାରୋଟି ଅବସ୍ଥାକୁ ଆଦ୍ୟାବସ୍ଥା -II, ମଧ୍ୟାବସ୍ଥା – II, ଉତ୍ତରାବସ୍ଥା -II ଏବଂ ଅନ୍ତମାବସ୍ଥା – II କୁହାଯାଏ ।

→ ସମବିଭାଜନ ଓ ଅନ୍ଧବିଭାଜନ ମଧ୍ୟରେ ତୁଳନା :
ମାଇଟୋସିସ୍ :

• ଏହା କାୟିକ କୋଷ ଓ ଆଦିଜାୟକ କୋଷରେ ହୋଇଥାଏ ।
• ଏଥିରେ ମାତୃକୋଷ ଏବଂ ଅପତ୍ୟ କୋଷରେ ଥିବା ଗୁଣସୂତ୍ର ସଂଖ୍ୟା ସମାନ ରହେ ।
• ଏହି ବିଭାଜନ ବେଳେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଗୁଣସୂତ୍ର ସ୍ବାଧୀନ ଭାବରେ ଅର୍ଥାତ୍ ଏକ ଅନ୍ୟଉପରେ ନିର୍ଭର ନ କରି ବିଭାଜିତ ହୋଇଥାନ୍ତି । ଏଥ‌ିରେ ଆପୁଞ୍ଜନ କିମ୍ବା ଅଂଶ ବିନିମୟ ହୁଏନାହିଁ ।
• ମାଇଟୋସିସ୍‌ର ଉତ୍ତରାବସ୍ଥାରେ ଗୁଣସୂତ୍ର କେନ୍ଦ୍ରର ବିଭାଜନ ହେବା ଫଳରେ କ୍ରୋମାଟିଡ୍ ମେରୁଆଡ଼କୁ ଯାଇଥାଏ । 5. ଏହି ବିଭାଜନରେ ଗୋଟିଏ ମାତୃକୋଷରୁ 2ଟି ଅପତ୍ୟ କୋଷ ଜାତ ହୁଏ ।

→ ମିଓସିସ୍ :

• ଏହା ଯୁଗ୍ମଜ ସୃଷ୍ଟିପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ । ତେଣୁ ଏହା କେବଳ ଜନନ କୋଷରେ ଯୁଗ୍ମକ ଜନନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଶେଷ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ହୋଇଥାଏ ।
• ଏହି ବିଭାଜନ ପରେ ଅପତ୍ୟ କୋଷରେ ଗୁଣସୂତ୍ର ସଂଖ୍ୟା ମାତୃକୋଷରେ ଥ‌ିବା ଗୁଣସୂତ୍ର ସଂଖ୍ୟାର ଅର୍ଦ୍ଧେକ ହୋଇଯାଏ ।
• ଏହି ବିଭାଜନର ପ୍ରଥମ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ସଦୃଶ ଗୁଣସୂତ୍ର ଯୋଡ଼ା ଯୋଡ଼ା ହୋଇ ଲାଗି ରହନ୍ତି । ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଆପୁଞ୍ଜନ ଓ ଅଂଶ ବିନିମୟ ହୁଏ ।
• ମିଓସିସ୍ (ପ୍ରଥମ ପର୍ଯ୍ୟାୟ )ର ଉତ୍ତରାବସ୍ଥାରେ ଗୁଣସୂତ୍ର କେନ୍ଦ୍ରର ବିଭାଜନ ହୁଏନାହିଁ । ଫଳରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ କ୍ରୋମଜୋମ୍ ମେରୁଆଡ଼କୁ ଯାଇଥାଏ ।
• ଏହି ବିଭାଜନ ଶେଷରେ ଗୋଟିଏ ଆଦିଜାୟକ କୋଷରୁ 4ଟି ଅପତ୍ୟ କୋଷ ଜାତ ହୁଏ

1. ‘Mitosis’ ମୂଳ ଶବ୍ଦ ‘mitos’ରୁ ଆସିଛି; ‘mitos’ଅର୍ଥ ‘thread’(ସୂତ୍ର ବା ସୂତା)
2. ‘Meiosis’ ମୂଳ ଶବ୍ଦ ‘Meion’ରୁ ଆସିଛି; ଏହାର ଅର୍ଥ ‘to reduce’(କମାଇବା) । କ୍ରୋମୋଜୋମ୍ ସଂଖ୍ୟା ଅଧା ହୋଇଯାଉଥିବାରୁ ଏ ପ୍ରକାର କୋଷ ବିଭାଜନର ନାମ ‘Meiosis’ ରଖାଯାଇଛି ।
3. ‘Mitosis’ର ପ୍ରମୁଖ ଘଟଣା ବା ପରିଣାମ ବା ଗୁରୁତ୍ଵ ହେଉଛି ମାତୃକୋଷରୁ ଜାତ 2ଟି ଅପତ୍ୟ କୋଷ ଭିତରେ ମାତୃକୋଷସ୍ଥିତ ଡିଏନ୍ର ସମବଣ୍ଟନ । ତେଣୁ ଏହାକୁ ‘Equational Division’ କୁହାଯାଏ । ସେହିପରି ‘Meiosis’ର ପ୍ରମୁଖ ଘଟନା ହେଉଛି କ୍ରୋମୋଜୋମ୍ ସଂଖ୍ୟା 2nରୁ nକୁ ହ୍ରାସ ହେବା । ସେ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଏହାକୁ ‘Reductional Division’କୁହାଯାଉଛି।
4. ଓଡ଼ିଆରେ ‘Meiosis’ ପାଇଁ ‘ଅଦ୍ଧାୟନ’ (ଅର୍ଥବିଭାଜନ) ଓ Reductional Division’ ପାଇଁ ‘ନୂନକ ବିଭାଜନ’ – ଏହିପରି 2ଟି ଭିନ୍ନ ଶବ୍ଦ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଉଛି, ପ୍ରଥମ ଶବ୍ଦଟି ପ୍ରକ୍ରିୟାର ନାମଭାବେ ଏବଂ ଦ୍ବିତୀୟ ଶବ୍ଦଟି ବିଭାଜନର ପ୍ରମୁଖ ଘଟଣାକୁ ସୂଚାଇବା ପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଅଟେ ।
5. Mitosis = ସୂତ୍ରାୟନ ଏବଂ Equational Division = ସମବିଭାଜନ
6. Meiosis = ଅନ୍ଧାୟନ ଏବଂ Reductional Division = ନ୍ୟନକ ରି ଭ।କନ

→ ଉଭିଦରେ ଜନନ (Reproduction) :
ଉଦ୍ଭଦରେ ବଂଶ ବିସ୍ତାର ଉଭୟ ଅଲିଙ୍ଗୀ ଜନନ ଓ ଲିଙ୍ଗୀୟ ଜନନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ସମ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥାଏ ।

→ ସମଲିଙ୍ଗୀ ପ୍ରଜନନ (Asexual Reproduction) :
ଉଭିଦରେ ଅଲିଙ୍ଗୀ ଜନନ ନିମ୍ନୋକ୍ତ ପ୍ରକାରର ହୋଇଥାଏ, ଯଥା- ବିଭାଜନ, କଳିକନ, ରେଣୁଭବନ ଓ ଅଙ୍ଗୀୟ ଜନନ ।

(i) ବିଭାଜନ (Fission) :

• ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ କେତେକ ବୀଜାଣୁ ଓ ଏକକୋଷୀ ଶୈବାଳର ନ୍ୟଷ୍ଟି ଓ କୋଷଜୀବକ ଦୁଇଟି ସମାନ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇ ଦୁଇଟି ଅପତ୍ୟ ଜୀବ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥା’ନ୍ତି । ଏହାକୁ ଦ୍ବିବିଭାଜନ କୁହାଯାଏ
• କେତେକ ଶୈବାଳଜାତୀୟ ଉଦ୍ଭିଦ (ସ୍ପାଇରୋଗାଇରା) କୋଷ ଦୁଇରୁ ଅଧିକ ଭାଗରେ ବିଭାଜିତ ହୋଇ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଭାଗ ଗୋଟିଏ ଗୋଟିଏ ନୂତନ ଜୀବରେ ପରିଣତ ହୋଇଥାଏ । ଏହାକୁ-ବହୁବିଭାଜନ କୁହାଯାଏ ।

(ii) କଳିକନ ବା କୋରକୋଡ଼ଗମ (Budding) :

• ଇଷ୍ଟ ଜାତୀୟ କବକରେ ମୂଳ ମାତୃକୋଷରୁ ଜାତ ଅପତ୍ୟ କୋଷ କଳିକା ବା କୋରକ ଆକାରରେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ ।
• ଏହି କଳିକା କ୍ରମଶଃ ବୃଦ୍ଧିପାଇ ମାତୃକୋଷରୁ ବିଚ୍ଛିନ୍ନ ହୁଏ ଏବଂ ଶେଷରେ ଏକ ପୂର୍ଣାଙ୍ଗ ଇଷ୍ଟକୋଷରେ ପରିଣତ ହୁଏ । ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ କଳିକନ ବା କୋରକୋଡ଼ଗମ କୁହାଯାଏ ।

(iii) (Sporulation) :

• ଛତୁ ଓ ଫିମ୍ପି ଜାତୀୟ କବକରେ ଅସଂଖ୍ୟ କଳାରଙ୍ଗର ରେଣୁ (Spore) ଦେଖାଯାଏ । ଏହି ରେଣୁଗୁଡ଼ିକ ନିର୍ଗତ ହୋଇ ଜଳ ବା ବାୟୁରେ ଭାସିବୁଲନ୍ତି ଓ ଅନୁକୂଳ ପରିବେଶ ମିଳିଲେ ଅଙ୍କୁରିତ ହୋଇ ନୂତନ ଉଭିଦ ସୃଷ୍ଟି କରନ୍ତି । ରେଣୁଦ୍ଵାର। ଏ ପ୍ରକାର ଜନନ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ରେଣୁଭବନ କୁହାଯାଏ ।
• ୟୁଲୋଥ୍ରିକସ୍ ପରି ଶୈବାଳରେ 4, 8 ବା ଅଧ‌ିକ ଚଳରେଣୁ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥା’ନ୍ତି ।
• ପେନିସିଲିୟମ ପରି କବକ ସାଧାରଣତଃ ଅଚଳରେଣୁଦ୍ଵାରା ବଂଶବୃଦ୍ଧି କରନ୍ତି ।
• ପାଇଥ୍ୟମ୍ ପରି କବକ ପରିବେଶ ଅନୁଯାୟୀ ଚଳରେଣୁ ବା ଅଚଳରେଣୁଦ୍ବାରା ବଂଶବୃଦ୍ଧି କରିଥାନ୍ତି ।

(iv) ଶାକାହାରୀ ପ୍ରଚାର (Vegetative Propagation):

• ପତ୍ର, ମୂଳ ବା କାଣ୍ଡର କୌଣସି ଅଂଶରୁ ଉଭିଦ ଜାତ ହେଲେ ଏହାକୁ ଅଙ୍ଗୀୟ ଜନନ କୁହାଯାଏ ।
• ଅମରପୋଇର ପତ୍ରଧାରରେ ଥ‌ିବା ଦନ୍ତୁରିତ ଅଂଶ ଓଦାମାଟି ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସିଲେ ସେଥୁରୁ ନୂତନ ଗଛ ବାହାରେ ।
• ଶତମୂଳୀ, ଡାଲିଆ ଆଦି ଗଛର ମୂଳରୁ ନୂତନ ଗଛ ବା ଲତା ଜାତ ହେବାର ଦେଖାଯାଏ ।
• କଦଳୀ, ପିଆଜ, ଅଦା, ହଳଦୀ ଆଦି ଭୂନିମ୍ନସ୍ଥ କାଣ୍ଡରୁ ନୂତନ ଗଛ ଜାତ ହୋଇଥାଏ । ଅଙ୍ଗୀୟ ଜନନ ନିମ୍ନୋକ୍ତ ପ୍ରକାରର ହୋଇପାରେ ।

→ (ଳ) ବିଖଣ୍ଡନ | (Fragmentation) :
ସ୍ପାଇରୋଗାଇରା ପରି ଶୈବାଳ ଓ ଅନ୍ୟ କେତେକ ଅପୁଷ୍ପକ ଉଦ୍ଭଦର ଥାଲସ୍ ବିଖଣ୍ଡିତ ହୋଇ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଅଂଶ ଗୋଟିଏ ଗୋଟିଏ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଉଦ୍ଭଦରେ ପରିଣତ ହେବାର ଦେଖାଯାଏ । ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ବିଖଣ୍ଡନ କୁହାଯାଏ ।

→ (ଖ) ଛେଦନ (Cutting) :
ବାକ୍ସଗଛ ଓ ମନିପ୍ଲାଣ୍ଟ ଆଦି ଗଛର କାଣ୍ଡକୁ ଛୋଟ ଛୋଟ କରି କାଟି ମାଟିରେ ପୋତିଲେ କିଛିଦିନ ପରେ ସେଥୁରୁ ନୂତନ ଗଛ ସୃଷ୍ଟିହୁଏ । ଏହାକୁ ଛେଦନ ପ୍ରଣାଳୀ କୁହାଯାଏ । ଉଦାହରଣ – ମନିପ୍ଲାଣ୍ଟ ।

→ (ଗ) କଲମିକରଣ (Grafting) :

• କଲମିକରଣ ପଦ୍ଧତିରେ ଗୋଟିଏ ତରୁଣଗଛର ଅଗ୍ରଭାଗକୁ କାଟି ଦିଆଯାଏ । ଏହି କଟାସ୍ଥାନରେ ଅନ୍ୟ ଗୋଟିଏ ଗଛର କଟାଡାଳ ବା କଲମକୁ କଲମି ମାଟିଦେଇ ବାନ୍ଧି ଦିଆଯାଏ ।
• ଏହି ବନ୍ଧା ସ୍ଥାନକୁ ଅଳ୍ପ ଅଳ୍ପ ପାଣି ଦେଇ ଓଦା ରଖାଯାଏ । କିଛିଦିନ ପରେ ତାହା ଯୋଡ଼ିହୋଇ ସେଠାରେ ନୂତନ ଗଛ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।

→ (୧) ଡାଳି କଲମି :

• ଅଳ୍ପ ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ନୂଆଗଛ ସୃଷ୍ଟି କରିବାପାଇଁ ଚାଷୀମାନେ ମୁଖ୍ୟତଃ ଡାଳିକଲମି ଉପାୟ ଅବଲମ୍ବନ କରନ୍ତି ।
• ଏହି ପଦ୍ଧତିରେ ଗଛର କୌଣସି ଏକ ଡାଳର କିଛି ଅଂଶରୁ ତ୍ବଚା ବାହାର କରି ମାଟି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବଙ୍କାଇ ଆସି ଓଦା ମାଟିରେ ପୋତି ଦିଆଯାଏ । ଏହି ସ୍ଥାନକୁ କିଛି ଦିନ ଓଦା ରଖିଲେ ପୋତା ହୋଇଥିବା ଅଂଶରୁ କ୍ରମେ ଚେର ବାହାରେ ।
• ଚେର ବାହାରିବା ପରେ ଏହି ଡାଳଟିକୁ ମୂଳଗଛରୁ କାଟି ଅନ୍ୟତ୍ର ଲଗାଇଲେ ତାହା ଏକ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ନୂତନ ଗଛରେ ପରିଣତ ହୁଏ ।

→ (୨) ଗୁଜି କଲମି (Gootee) :

• ଏଥିପାଇଁ ଗଛର ସୁସ୍ଥ ଓ ପାକଳିଆ ଡାଳକୁ ବାଛି ତା’ର ମୂଳ ଅଂଶର ତ୍ବଚା ବାହାର କରି ଦିଆଯାଏ ।
• କଟା ଅଂଶ ଉପରେ କଲମି ମାଟି [ଗୋବର, କଟା ନଡ଼ା ଓ ପଟୁ ମାଟିର ମିଶ୍ରଣ] ଦେଇ ଅଖା ବା ପଲିଥ୍ଦ୍ୱାରା ତାହାକୁ ବାନ୍ଧି ଦିଆଯାଏ । କଲମି ମାଟି ନଶୁଖୁ ପାଇଁ ସେଥ୍ରେ ପ୍ରତିଦିନ ପାଣି ଦେବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଏ ।
• କିଛିଦିନ ପରେ ଏହି ସ୍ଥାନରୁ ଚେର ବାହାରି କଲମି ମାଟିରେ ବଢ଼େ । ଚେର ଭଲଭାବେ ବଢ଼ିଗଲା ପରେ ଡାଳଟିକୁ କଲମ କୁହାଯାଏ ।
• ଉଦାହରଣ : ପିଜୁଳି, ଗୋଲାପ, ଜାମୁ, କମଳା, କାଗେଜିଲେମ୍ବୁ ଇତ୍ୟାଦି ।

→ ବିଶେଷ ଧରଣର ଜନନ :
(i) ଅସମାୟିତ ଜନନ :

• ସମାୟନ ବା ନିଷେକ ନ ହୋଇ ଡିମ୍ବାଣୁର ବୃଦ୍ଧି ଘଟି ଭ୍ରୂଣ ସୃଷ୍ଟି ହେଲେ ତାହାକୁ ଅସମାୟିତ ଜନନ ବା ଅନିଷେକ ଜନନ କୁହାଯାଏ ।
• କେତେକ ଅପୁଷ୍ପକ ଉଦ୍ଭଦ (ଶୈବାଳ ଓ ଫର୍ଶ)ରେ ଏହା ପରିଲକ୍ଷିତ ହୁଏ । କେତେକ ଉଦ୍ଭଦରେ ସମାୟନ ନହୋଇ ଫଳ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ । ଏହାକୁ ଅଯୁଗ୍ନିତ ଫଳନ କୁହାଯାଏ ।
• ସପୁଷ୍ପକ ଉଦ୍ଭଦ (ପିଜୁଳି, ଅଙ୍ଗୁର, କଦଳୀ ଇତ୍ୟାଦି)ରେ ଏ ପ୍ରକାର ଜନନ ଦେଖାଯାଏ । ଏହି ପଦ୍ଧତିରେ ଜାତ ଫଳ ମଞ୍ଜିଶୂନ୍ୟ ହୋଇଥାଏ । ଏହି ଫଳକୁ ଅସାମୟିତ ଫଳ ବା ମଞ୍ଜିବିହୀନ ଫଳ କୁହାଯାଏ ।

(ii) ଟିସୁ ପୋଷଣ (Tissue Culture) :

• ଉଭିଦର ଜୀବନ୍ତକୋଷ, କିମ୍ବା ସେହି କୋଷଗୁଡ଼ିକରୁ ଜାତ ହୋଇଥିବା ଉଭିଦ ପୂର୍ଣବିଭବୀ ବା ସର୍ବକ୍ଷମ । ଅର୍ଥାତ୍ ସେହି ଏକକଗୁଡ଼ିକରେ ଗୋଟିଏ ଉଦ୍ଭଦ ସୃଷ୍ଟି କରିବା କ୍ଷମତା ଥାଏ । ଉଦ୍ଭଦ ଟିସୁର ପୂର୍ଣବିଭବୀ ଗୁଣକୁ ଆଧାର କରି ପାରେନକାଇମା ଭଳି ବିଭେଦିତ ପେଶୀକୁ ଉପଯୁକ୍ତ ପରିମାଣର ପୋଷକ ଅନୁକୂଳ ପରିବେଶ ଯୋଗାଇ ଦେଲେ ତାହା ପୁନଃବିଭାଜନକ୍ଷମ ହୋଇଥାଏ ।
• ଏଣୁ ଏକ ଜୀବନ୍ତ ଜୀବକୋଷ କିମ୍ବା ଜୀବନ୍ତ ଟିସୁକୁ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଭାବେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଜୀବାଣୁମୁକ୍ତ ପୋଷକ ମାଧ୍ୟମରେ ବୃଦ୍ଧି କରାଇ ଏକ ପ୍ରତିରୂପୀ ଉଦ୍ଭଦ ସୃଷ୍ଟି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସମସ୍ତ କୋଷୀୟ ଗଠନକୁ ଟିସୁ ପୋଷଣ କୁହାଯାଏ ।
• ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ପ୍ରଥମେ ଗୋଟିଏ ଉଭିଦର ଉପଯୁକ୍ତ ସୁସ୍ଥ ଓ ତରୁଣଅଂଶ ଚୟନ କରାଯାଏ ପୃଥକ କରାଯାଏ । ତାହାକୁ ବିସ୍ତାପିତ ଅଂଶ ବା ଏକ୍ସପ୍ଲାଣ୍ଟ କୁହାଯାଏ ।
• ଟିସୁ ପୋଷଣଦ୍ୱାରା ଅନିୟମିତ ଭାବେ ସଜ୍ଜିତ ପାରେନକାଇମା ପେଶୀକୋଷଗୁଡ଼ିକର ଏକ ଆକାରବିହୀନ ପିଣ୍ଡକୁ କାଲ୍‌ କୁହାଯାଏ ।
• କାଲ୍ସର ପୁନକର୍ଷଣଦ୍ଵାରା ସେଥୁରୁ ଚାରା ଉଭିଦ ବାହାରେ । ଚାରା ଉଭିଦଗୁଡ଼ିକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରିତ ଅବସ୍ଥାରେ ବୃଦ୍ଧି କରାଗଲେ ତାହା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଉଭିଦରେ ପରିବର୍ତ୍ତିତ ହୁଏ । ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ସୂକ୍ଷ୍ମ ବଂଶବିସ୍ତାର କୁହାଯାଏ ।

→ ସପୁଷ୍ପକ ଉଦ୍ଭଦରେ ଲିଙ୍ଗୀୟ ଜନନ :

• ଆବୃତବୀଜୀ ଉଦ୍ଭଦରେ ଜନତାଂଶଗୁଡ଼ିକ ଫୁଲ ମଧ୍ୟରେ ଥାଏ । ଫୁଲର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶ ହେଲା- ବୃତିମଣ୍ଡଳ, ଦଳମଣ୍ଡଳ, ପୁଂକେଶର ଓ ଫଳିକା ଚକ୍ରର ଫଳିକା ।
• କେବଳ କେଶର ବା କେବଳ ଫଳିକା ଥିବା ଫୁଲକୁ ଏକଲିଙ୍ଗୀ ଫୁଲ କୁହାଯାଏ ଓ ଉଭୟ କେଶର ଓ ଫଳିକା ଥ‌ିବା ଫୁଲକୁ ଦ୍ଵିଲିଙ୍ଗୀ ଫୁଲ କୁହାଯାଏ ।

→ ପରାଗସଙ୍ଗମ ବା ପରାଗଣ (Pollination) :

• ସମାୟନ ପୂର୍ବରୁ ଫୁଲରେ ଥିବା ପରାଗରେଣୁ ବିଭିନ୍ନ ମାଧ୍ୟମରେ ଆସି ଫୁଲର ଗର୍ଭଶୀର୍ଷ (Stigma) ରେ ପଡ଼େ । ଏହାକୁ ପରାଗସଙ୍ଗମ ବା ପରାଗଣ କୁହାଯାଏ ।
• କେତେକ ଉଦ୍ଭଦରେ ଗୋଟିଏ ଫୁଲର ପରାଗରେଣୁ ସେହି ଫୁଲର ଗର୍ଭଶୀର୍ଷରେ ପଡ଼ି ତାହାର ଡିମ୍ବାଣୁକୁ ସମାୟନ କରେ । ଏହାକୁ ସ୍ବ-ପରାଗଣ କୁହାଯାଏ ।
• କିନ୍ତୁ ଅଧିକାଂଶ ଉଦ୍ଭଦରେ ଗୋଟିଏ ଜାତିର ଫୁଲର ପରାଗରେଣୁ ପତଙ୍ଗ, ପକ୍ଷୀ, ଜଳ, ବାୟୁ ଆଦି ମାଧ୍ୟମରେ ଆସି ସେହି ଜାତିର ଅନ୍ୟ ଏକ ଫୁଲର ଗର୍ଭଶୀର୍ଷରେ ପଡ଼େ ଓ ପରେ ଗର୍ଭାଧାନ ହୁଏ । ଏହାକୁ ପରପରାଗଣ କୁହାଯାଏ ।

→ ଫଳିକା ଓ ଗର୍ଭାଶୟ :

• ଫଳିକାର ତିନୋଟି ଅଂଶ ଥାଏ । ଏହାର ସ୍ତ୍ରୀତ ଶେଷଭାଗ ହେଉଛି ଗର୍ଭାଶୟ, ମଧ୍ୟଭାଗଟି ଗର୍ଭଦଣ୍ଡ ଓ ଉପରିଭାଗ ଗର୍ଭଶୀର୍ଷ ନାମରେ ନାମିତ ।
• ସହଡିମ୍ବକଟି ଗୋଟିଏ ବୃନ୍ତଦ୍ୱାରା ଗର୍ଭାଶୟରେ ସଂଯୁକ୍ତ ହୋଇଥାଏ ।
• ଡିମ୍ବକ ମଧ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ଡିମ୍ବକାୟାକୁ ଆବୃତ କରି ଗୋଟିଏ ବା ଦୁଇଟି ଆଚ୍ଛଦ ଥାଏ । ଆଚ୍ଛଦ ଅଗ୍ରଭାଗର ମିଳନ ସ୍ଥାନରେ ଗୋଟିଏ ଛିଦ୍ର ରହିଥାଏ ଯାହାକୁ ବୀଜରନ୍ଧ୍ର କୁହାଯାଏ ।
• ଡିମ୍ବକାୟାରେ ଗୋଟିଏ ଭ୍ରୂଣାଶୟ ଥାଏ । ଭ୍ରୂଣାଶୟର ଅଗ୍ରଭାଗରେ ଗୋଟିଏ ଡିମ୍ବକୋଷ ଓ ତାହାର ଦୁଇପାଖରେ ଦୁଇଟି ସହାୟକ କୋଷ ରହିଥାଏ ।
• ବୃନ୍ତଆଡ଼କୁ ତିନିଟି ପ୍ରତିମୁଖ କୋଷିକା ରହିଥାଏ । ଭ୍ରୂଣାଶୟ ମଧ୍ୟଭାଗରେ ଲାଗି ଲାଗି ରହିଥ‌ିବା ଦୁଇଟି ନ୍ୟଷ୍ଟିକୁ ମେରୁନ୍ୟଷ୍ଟି କୁହାଯାଏ ।
• ସମାୟନର ଠିକ୍ ପୂର୍ବରୁ ଏହି ଦୁଇଟି ନ୍ୟଷ୍ଟି ମିଳିତ ହୋଇ ଦ୍ଵିତୀୟକ ନ୍ୟଷ୍ଟିରେ ପରିଣତ ହୁଅନ୍ତି ।

→ ସମାୟନ (Fertilization) :

• ପରାଗରେଣୁ ଗର୍ଭଶୀର୍ଷରେ ପଡ଼ିବା ପରେ ତାହାର ବାହାର ଆବରଣଟି ଫାଟିଯାଏ । ଭିତର ଆବରଣଟି ଗୋଟିଏ ନଳୀ ଆକାରରେ ବାହାରେ ଓ ପରାଗ ଅଙ୍କୁରିତ ହୁଏ ।
• ଏହି ନଳୀ ଗର୍ଭଦଣ୍ଡ ମଧ୍ୟଦେଇ ଭ୍ରୂଣାଶୟ ଆଡ଼କୁ ବଢ଼େ । ଏହାକୁ ପରାଗନଳୀ କୁହାଯାଏ ।
• ପରାଗ ଅଙ୍କୁରିତ ହେବା ସମୟରେ ଏହା ସମବିଭାଜନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ବିଭାଜିତ ହୋଇ ପ୍ରଥମେ ଅଙ୍ଗୀୟ କୋଷ ଓ ଜନନ କୋଷ ସୃଷ୍ଟି କରେ
• ଜନନ କୋଷ ପୁନର୍ବାର ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ବିଭାଜିତ ହୋଇ ଦୁଇଟି ପୁଂଯୁଗ୍ମକ ସୃଷ୍ଟିକରେ । ପରାଗ ନଳୀରେ କିଛି କୋଷରସ ସହିତ ଦୁଇଟି ପୁଂଯୁଗ୍ମକ ଓ ଗୋଟିଏ ନଳୀ ନ୍ୟଷ୍ଟି ଥାଏ । କ୍ରମେ ପରାଗନଳୀ ବୀଜରନ୍ଧ୍ର ବାଟଦେଇ ପୁଂଯୁଗ୍ମକ ଦୁଇଟି ଭୂଣାଶୟ ମଧକୁ ଚାଲିଆସେ ଓ ଗୋଟିଏ ଫୁଯୁଗ୍ମକ ସ୍ତ୍ରୀ ଯୁଗ୍ମକ ବା ଡିମ୍ବକୋଷ ସହିତ ମିଳିତ ହୋଇ ଯୁଗ୍ମଜ ଗଠନ କରେ । ଏଥୁରୁ ଭ୍ରୂଣର ଉତ୍ପତ୍ତି ହୁଏ ।
• ଅନ୍ୟ ଫୁଯୁଗ୍ମକଟି, ଦ୍ଵିତୀୟକ ନ୍ୟଷ୍ଟି ସହିତ ମିଳିତ ହୋଇ ଭୃଣପୋଷ ନ୍ୟଷ୍ଟି ଗଠନ କରେ । ଭ୍ରୂଣପୋଷ ନ୍ୟଷ୍ଟିରୁ ଭୃଣପୋଷ ଜାତ ହୁଏ ଏବଂ ଏହା ବର୍ଦ୍ଧିଷ୍ଣୁ ଭୃଣକୁ ପୋଷଣ ଯୋଗାଇଥାଏ ।
• ପୁଂଯୁଗ୍ମକ ଓ ସ୍ତ୍ରୀ ଯୁଗ୍ଧକର ମିଳନକୁ ସମାୟନ କୁହାଯାଏ । ସପୁଷ୍ପକ ଆବୃତବୀଜୀ ଉଦ୍ଭଦରେ ଦୁଇଟି ସମାୟନ କ୍ରିୟା ଦେଖବାକୁ ମିଳେ । ପ୍ରଥମଟି ହେଲା, ଗୋଟିଏ ପୁଂଯୁଗ୍ମକ ସହିତ ଡିମ୍ବାଣୁ ବା ଡିମ୍ବକୋଷର ସମାୟନ ଓ ଅନ୍ୟଟି ହେଲା ଦ୍ୱିତୀୟକ ନ୍ୟଷ୍ଟି ସହିତ ଦ୍ୱିତୀୟ ପୁଂଯୁଗ୍ଧକର ମିଳନ । ସପୁଷ୍ପକ ଉଦ୍ଭଦର ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ଦ୍ବିସମାୟନ କୁହାଯାଏ ।
• ସମାୟନ ପରେ ଯୁଗ୍ମଜ ବାରମ୍ବାର ବିଭାଜିତ ହୋଇ ଡିମ୍ବକ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ଭ୍ରୂଣ ସୃଷ୍ଟି କରେ । ଭ୍ରୂଣ ଏକ କଠିନ ଆବରଣ ଦ୍ଵାରା ଆବୃତ ହୋଇ ବୀଜ ବା ମଞ୍ଜିରେ ପରିଣତ ହୁଏ । ଏହି ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ଡିମ୍ବାଶୟ ବୃଦ୍ଧିପାଇ ଫଳରେ ପରିଣତ ହୁଏ ଏବଂ ବୃତ୍ତି, ଦଳମଣ୍ଡଳ ଆଦି ଶୁଖୁ ଝଡ଼ିଯାଏ ।

→ ପଶୁରେ ପ୍ରଜନନ (Reproduction in Animal) :
କେତେକ ପ୍ରାଣୀରେ ବଂଶବୃଦ୍ଧି କେବଳ ଅଲିଙ୍ଗୀ ଜନନ ବା କେବଳ ଲିଙ୍ଗୀୟ ଜନନଦ୍ୱାରା ହୋଇଥିବାବେଳେ କେତେକଙ୍କଠାରେ ଉଭୟ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଦେଖାଯାଇଥାଏ । ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କଠାରେ ଦେଖାଯାଉଥ‌ିବା ଅଲିଙ୍ଗୀ ଜନନର ଦୁଇଟି ସାଧାରଣ ଉପାୟ ହେଉଛି ବିଭାଜନ ଓ କୋରକୋଦ୍‌ଗମ ବା କଳିକନ ।

→  ଅଲିଙ୍ଗୀ ଜନନ :
(i) ବିଭାଜନ (Fission) :

• ବିଭାଜନ ଏକ ଅତି ସରଳ ଜନନ କ୍ରିୟା । ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟା ଦୁଇ ପ୍ରକାରର –
  (କ) ଦ୍ବିବିଭାଜନ ଓ
  (ଖ) ବହୁ ବିଭାଜନ ।

→ (କ) ଦ୍ବିବିଭାଜନ (Binary fission) :

• ଏହି ପ୍ରକାର ଜନନଦ୍ଵାରା ମାତୃ ଜୀବଠାରୁ ଦୁଇଟି ଅପତ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି ହୁଅନ୍ତି, ଉଦାହରଣ ଏମିବା । ଏହା ମଧୁର ପାଣିରେ ରହେ । ଅନୁକୂଳ ପରିସ୍ଥିତିରେ ଏମିବା ଶରୀରର ବୃଦ୍ଧି ଘଟେ ।
• ସର୍ବବୃହତ୍ ଆକାରରେ ପହଞ୍ଚିବା ପରେ ନିଜର କୂଟପାଦଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରି ଏହା ପ୍ରାୟ ଗୋଲ ଆକାର ଧାରଣ କରେ । ଏହା ଆଉ ଖାଦ୍ୟ ଗ୍ରହଣ କରେନାହିଁ ଓ କୋଷ ବିଭାଜନ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୁଏ ।
• ସମବିଭାଜନଦ୍ୱାରା ଗୋଟିଏ ମାତ୍ର ଏମିବାରୁ ଦୁଇଟି ଅପତ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।
• ପାରାମସିଅମ୍ ଓ ଇଉକ୍ଲିନା ମଧ୍ୟ ଦ୍ଵିବିଭାଜନଦ୍ୱାରା ନିଜର ଜନନ କ୍ରିୟା ସମ୍ପାଦନ କରନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ପାରାମସିଅମ୍‌କୋ କୋଷ ବିଭାଜନ ଅନୁପ୍ରସ୍ଥ ପୃଷ୍ଠରେ ସମ୍ପାଦିତ ହେଉଥ‌ିବାରୁ ଏହାକୁ ଅନୁପ୍ରସ୍ଥ ଦ୍ବିବିଭାଜନ କୁହାଯାଏ । ଇଉକ୍ଲିନାରେ ବିଭାଜନ ପୃଷ୍ଠ ଅନୁଲମ୍ବ ଭାବେ ହେଉଥ‌ିବାରୁ ଏହାକୁ ଅନୁଲମ୍ବ ଦ୍ବିବିଭାଜନ କୁହାଯାଏ ।

→ (ଖ) ବହୁବିଭାଜନ (Multiple fission) :

• ଖରାଦିନେ ଏମିବା ରହୁଥ‌ିବା ପୋଖରୀ, ଗାଡ଼ିଆରୁ ପାଣି ଶୁଖୁଲେ ବା ଅତ୍ୟଧିକ ଥଣ୍ଡା ଯୋଗୁଁ ପାଣି ବରଫ ହୋଇଗଲେ, ଏମିବା କୂଟପାଦଗୁଡ଼ିକୁ ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରି ନିଜ ଶରୀର ଚାରିପଟେ ତିନିସ୍ତର ବିଶିଷ୍ଟ ଏକ କଠିନ ଆବରଣ ବା କୋଷିକା ତିଆରି କରି ରହେ ।
• ଏହି ସମୟରେ ତା’ର ଚୟାପଚୟ କ୍ରିୟା ହ୍ରାସପାଏ । ବାରମ୍ବାର ନ୍ୟଷ୍ଟି ବିଭାଜନଦ୍ୱାରା ଏମିବା ଶରୀରରେ 500- 600ଟି ଛୋଟ ନ୍ୟଷ୍ଟି ତିଆରି ହୁଏ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ନ୍ୟଷ୍ଟି କିଛି ପରିମାଣର କୋଷଜୀବକଦ୍ଵାରା ଆବୃତ୍ତ ହୋଇ ରହେ । ଏହିପରି ଭାବେ ସୃଷ୍ଟ ଅପତ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ‘କୁନି ଏମିବା’ ବା ଏମିକ୍ୟୁଲା କୁହାଯାଏ I ବର୍ଷାଦିନର ଆଗମନରେ ପରିସ୍ଥିତି ଅନୁକୂଳ ହେଲେ ଏହି କଠିନ ଆବରଣ ଜଳ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସି ଫାଟିଯାଏ । କୋଷିକା ଭିତରେ ଥିବା
• ଏମିବାର ଏହି ପ୍ରକାର ବହୁ ବିଭାଜନ ଜନନ କ୍ରିୟାକୁ ସ୍କୋରୁଲେସନ (Sporulation) ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।

ସଂକ୍ରମିତ ମଶା କାମୁଡି଼ବା ସମୟରେ ପ୍ଲାଜମୋଡ଼ିୟମ୍‌ର ସ୍କୋରୋଜୋଏଟ୍ (Sporozoite) ମଣିଷର ରକ୍ତ ପ୍ରବାହ ଦେଇ ଯକୃତ୍ କୋଷ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରବେଶ କରି ବହୁବିଭାଜନଦ୍ୱାରା ବଂଶବୃଦ୍ଧି କରେ । ଏହି ପ୍ରକାର ବହୁ ବିଭାଜନକୁ ସାଇଜୋଗୋନି (Schizogony) କୁହାଯାଏ ।

(ii) କୋରକୋଦ୍‌ଗମ (Budding)

• କେତେକ ଏକକୋଷୀ ପ୍ରାଣୀ, ସ୍ପଞ୍ଜ ଓ ହାଇଡ୍ରାପରି ବହୁକୋଷୀ ପ୍ରାଣୀ କୋରକୋଦ୍‌ଗମ ଉପାୟରେ ଅଲିଙ୍ଗୀ ଜନନଦ୍ୱାରା ନିଜର ବଂଶବିସ୍ତାର କରନ୍ତି ।
• ଏହା ଦୁଇ ପ୍ରକାରର, ଯଥା –
  1. ବାହ୍ୟ କୋରକୋଦ୍‌ଗମ ଓ
  2. ଅନ୍ତଃ କୋରକୋଦ୍‌ଗମ ।

1. ବାହ୍ୟ କୋରକୋଦ୍‌ଗମ (External budding)

• ପରିବେଶ ଯେତେବେଳେ ଅନୁକୂଳ ଓ ଖାଦ୍ୟପଦାର୍ଥ ପ୍ରଚୁର ଭାବେ ମିଳେ, ସେତେବେଳେ ସୁସ୍ଥ ଏବଂ ବୟଃପ୍ରାପ୍ତ ହାଇଡ୍ରା ଏହି ଉପାୟରେ ବଂଶବିସ୍ତାର କରିଥାଏ ।
• ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଅବସ୍ଥାରେ ହାଇଡ୍ରା ଶରୀରର ମଧ୍ୟ ଭାଗରେ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପ୍ରକାର କୋଷ ଏକାଠି ହୋଇ ଏକ ଛୋଟ ଆବୁ ଭଳି କୋରକ ସୃଷ୍ଟି କରେ । ଏହି ଅଞ୍ଚଳକୁ କୋରକୋଦ୍‌ଗମ ଅଞ୍ଚଳ କୁହାଯାଏ ।

2. ଅନ୍ତଃ କୋରକୋଦ୍‌ମ (Internal budding)

• ପ୍ରତିକୂଳ ପରିବେଶ ଓ ଖାଦ୍ୟପଦାର୍ଥର ଅଭାବ ଦେଖାଦେଲେ ସ୍ପଞ୍ଜ ଏହି ପ୍ରଣାଳୀରେ ନିଜ ଶରୀର ଭିତରେ ଜେଡ୍ୟୁଲ୍ ତିଆରି କରି ବଂଶବିସ୍ତାର କରେ ।

→ ପୁନରୁଭବନ (Regeneration) :

• ପୁନରୁଭବନ କୌଣସି ପ୍ରାଣୀର ଏକ ଜନନ କ୍ରିୟା ନୁହେଁ; କିଛି ପ୍ରାଣୀରେ ଏହା ଏକ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ବ୍ୟବସ୍ଥା ମାତ୍ର ।
• ହାଇଡ୍ରାର ଶରୀରକୁ ଖଣ୍ଡ ଖଣ୍ଡ କରି କାଟିଲେ କିଛିଦିନ ପରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ କଟାଖଣ୍ଡରୁ ଗୋଟିଏ ଲେଖାଏଁ ସମ୍ପୂର୍ଣ ପୂର୍ଷବିକଶିତ ହାଇଡ୍ରା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ ।

ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କ ଶରୀରରେ ଏକ ପ୍ରକାର ସର୍ବପ୍ରସ୍ତୁ ବା ପୂଷ୍ଠବିଭବୀ କୋଷ (Totipotent cell) ଥାଏ । ଏହା ପ୍ରାଣୀ ଶରୀର ଗଠନ ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ଅନ୍ୟ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର କୋଷ ବା ଟିସୁ ତିଆରି କରିପାରେ । ଫଳରେ କଟିଯାଇଥିବା ଅଂଶରୁ ଏକ ନୂଆ ପ୍ରାଣୀ ଜାତ ହୁଏ ।

→ ମାନବର ଲିଙ୍ଗୀୟ ଜନନ (Human Reproduction):

• ମଣିଷ ଗୋଟିଏ ସ୍ତନ୍ୟପାୟୀ ଶ୍ରେଣୀର ପ୍ରାଣୀ ଅଟେ ।
• ପ୍ରଜନନ ଜରିଆରେ ବଂଶବିସ୍ତାର କରିବା ଓ ମାନବଜାତିର ନିରବଚ୍ଛିନ୍ନତା ନିଶ୍ଚିତ କରିବାରେ ଉଭୟ ପୁରୁଷ ଓ ସ୍ତ୍ରୀର ଭୂମିକା ରହିଥାଏ ।

→ ଯୁଗ୍ମକ ଜନନ (Gametogenesis) :

• ଯୁଗ୍ମକ ଜନନଦ୍ୱାରା ଶୁକ୍ରାଶୟରେ ଶୁକ୍ରାଣୁ ଓ ଡିମ୍ବାଶୟରେ ଡିମ୍ବାଣୁ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।
• ଶୁକ୍ରାଣୁ ସୃଷ୍ଟି ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ଶୁକ୍ରାଣୁଜନନ ଓ ଡିମ୍ବାଣୁ ସୃଷ୍ଟି ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ଡିମ୍ବାଣୁଜନନ କୁହାଯାଏ ।

→ ଶୁକ୍ରାଣୁ ଜନନ (Spermatogenesis) :

• ପୁରୁଷର ଶୁକ୍ରାଶୟ ବହୁସଂଖ୍ୟକ ଶୁକ୍ରୋତ୍ପରି ସୂକ୍ଷ୍ମ ନଳିକା ବା ଶୁକ୍ରଜନ ନଳିକାଦ୍ୱାରା ଗଠିତ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ନଳିକାର ଆବରଣରେ ରହିଛି ଆଦି ଜାୟକ କୋଷଦ୍ବାରା ଗଠିତ ଜର୍ମିନାଲ୍ ଏପିଥ୍ଲିୟମ୍ ବା ଜନନ ଅଚ୍ଛଦ ।
• ଏହି ଅଧ୍ଵଚ୍ଛଦରେ ଥ‌ିବା କୋଷରେ ସମବିଭାଜନ ହେବା ଫଳରେ ଉତ୍ପନ୍ନ କୋଷଗୁଡ଼ିକୁ ‘ମୂଳ ଶୁକ୍ରାଣୁ କୋଷ’ କୁହାଯାଏ ।
• ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟା ହେଉଥ‌ିବା ପ୍ରାବସ୍ଥାକୁ ପ୍ରଗୁଣନ ପ୍ରାବସ୍ଥା କୁହାଯାଏ ।
• ଅନେକ ମୂଳ ଶୁକ୍ରାଣୁ କୋଷ ଗଠିତ ହେଲାପରେ ଏହି କୋଷଗୁଡ଼ିକର ଆକାର ବୃଦ୍ଧି ହୁଏ । କୋଷର ବୃଦ୍ଧି ହୋଇ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଆକାରରେ ପହଞ୍ଚିଲେ ତାହାକୁ ପ୍ରାଥମିକ ଶୁକ୍ରାଣୁ କୋଷ କୁହାଯାଏ ।
• ମୂଳ ଶୁକ୍ରାଣୁ କୋଷର ବୃଦ୍ଧିହୋଇ ପ୍ରାଥମିକ ଶୁକ୍ରାଣୁ କୋଷ ଏହାପରେ ପ୍ରାଥମିକ ଶୁକ୍ରାଣୁ କୋଷରେ ଅଦ୍ଧବିଭାଜନ ପ୍ରକ୍ରିୟା ହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅବଧିକୁ ବୃଦ୍ଧି ପ୍ରାବସ୍ଥା କୁହାଯାଏ ।
• ଏହାପରେ ପ୍ରାଥମିକ ଶୁକ୍ରାଣୁ କୋଷରେ ଅଦ୍ଧବିଭାଜନ ପ୍ରକ୍ରିୟା ହୋଇଥାଏ । ଏହି ବିଭାଜନ ଫଳରେ ଗୋଟିଏ ପ୍ରାଥମିକ ଶୁକ୍ରାଣୁ କୋଷରୁ ଦୁଇଟି ଦ୍ଵିତୀୟକ ଶୁକ୍ରାଣୁ କୋଷ ତିଆରି ହୁଏ।
• ଏହି କୋଷର ଗୁଣସୂତ୍ର ସଂଖ୍ୟା ଅର୍ଦ୍ଧେକ (n) ହୋଇଥାଏ । ଦ୍ୱିତୀୟ ଅର୍ଥ ବିଭାଜନ, ପ୍ରଥମ ଅର୍ଥ ବିଭାଜନ ପରେ ପରେ ହୋଇଥାଏ, ଏହା ସମବିଭାଜନ ପ୍ରକ୍ରିୟାଭଳି ହୋଇଥାଏ । ଏହାଫଳରେ ଦ୍ଵିତୀୟକ ଶୁକ୍ରାଣୁ କୋଷରୁ ଦୁଇଟି ପ୍ରାକ୍ ଶୁକ୍ରାଣୁ କୋଷ ତିଆରି ହୁଏ ।
• ଗତିହୀନ ପ୍ରାକ୍ ଶୁକ୍ରାଣୁ କୋଷରେ ବିଭିନ୍ନ ରକମର ପରିବର୍ତ୍ତନ ଓ ପରିବର୍ଦ୍ଧନ ଅର୍ଥାତ୍ ବିଭେଦନ ହେଲାପରେ ତାହା ଏକ ଗତିଶୀଳ ଶୁକ୍ରାଣୁ ହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସମସ୍ତ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ସ୍କର୍ମଓଜେନେସିସ୍ କୁହାଯାଏ ।
• ପ୍ରାଥମିକ ଶୁକ୍ରାଣୁ କୋଷରୁ ଶୁକ୍ରାଣୁ ସୃଷ୍ଟି ହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅବଧୀକୁ ପରିପକ୍ବନ ପ୍ରାବସ୍ଥା କୁହାଯାଏ ।

→ ଶୁକ୍ରାଣୁ (Sperm) :

• ଶୁକ୍ରାଣୁ ଏକ ଲମ୍ବ ଲାଞ୍ଜବିଶିଷ୍ଟ କୋଷ ଅଟେ ।
• ଏହାର ତିନୋଟି ଅଂଶ ରହିଛି; ଯଥା- ଅଗ୍ରଖଣ୍ଡ ବା ହେଡ୍, ମଧ୍ୟଖଣ୍ଡ ଓ ଲାଞ୍ଜ ।
• ଏହାର ଗୋଟିଏ ପାଖରେ ରହିଛି ଅଗ୍ରପିଣ୍ଡକ, ଏହା ପଛକୁ ରହିଛି କୋଷ ନ୍ୟଷ୍ଟି । ମଧ୍ୟଖଣ୍ଡ ଭିତରେ ରହିଛି ମାଇଟୋକଣ୍ଡ୍ରିଆ । ହେଡ୍ ଓ ମିଡ଼ିଲ୍ ପିସ୍ ଭିତରେ ଥ‌ିବା ଗ୍ରୀବା ବା ନେଲ୍‌ରେ ଅଛି ସେଣ୍ଟ୍ରିଓଲ୍, ଠିକ୍ ନ୍ୟଷ୍ଟିକୁ ଲାଗି । ମଧ୍ୟଖଣ୍ଡ ପଛକୁ ଲମ୍ବିଛି ସୂତା ପରି ଲାଞ୍ଜ । ଏହା ଶୁକ୍ରାଣୁର ଚଳନରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ ।

→ ଓଜେନେସିସ୍ (Oogensis) :

• ସ୍ତ୍ରୀଯୁଗ୍ମକ ବା ଡିମ୍ବାଣୁ, ଡିମ୍ବାଣୁ ଜନନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥାଏ ।
• ଡିମ୍ବାଶୟର ଆବରଣ ସହ ରହିଛି ଆଦି ଜାୟକ କୋଷ । ଏହି କୋଷର ବିଭାଜନ ଫଳରେ ବହୁସଂଖ୍ୟକ ମୂଳ ଡିମ୍ବାଣୁ କୋଷ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ । କୋଷର ବିଭାଜନ, ସମବିଭାଜନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ଏହି ଅବସ୍ଥାକୁ ପ୍ରଗୁଣନ ପ୍ରାବସ୍ଥା କୁହାଯାଏ ।
• ମୂଳ ଡିମ୍ବାଣୁ କୋଷ ତିଆରି ହେଲାପରେ ବୃଦ୍ଧି ପ୍ରାବସ୍ଥାରେ ତାହାର ଆକାରରେ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ବୃଦ୍ଧି ହୁଏ । ଏହି ସମୟରେ ମୂଳ ଡିମ୍ବାଣୁ କୋଷ ଚାରିପାଖେ କିଛି ଖାଦ୍ୟ ଯୋଗାଉଥ‌ିବା କୋଷ ଘେରି ରହେ ।
• ମୂଳ ଡିମ୍ବାଣୁ କୋଷର ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ବୃଦ୍ଧି ଘଟିବା ପରେ ତାହାକୁ ପ୍ରାଥମିକ ଡିମ୍ବାଣୁ କୋଷ କୁହାଯାଏ
• ପରିପକ୍ବନ ପ୍ରାବସ୍ଥାର ପ୍ରଥମ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ପ୍ରାଥମିକ ଡିମ୍ବାଣୁ କୋଷର ଅର୍ଥବିଭାଜନ ହୁଏ । ଫଳରେ 2ଟି ଅପତ୍ୟ କୋଷ ଜାତ ହୁଏ, ଯେଉଁଥିରେ ଅର୍ଦ୍ଧେକ ସଂଖ୍ୟକ (n)ଗୁଣସୂତ୍ର ରହିଥାଏ ।
• ତେବେ ଅପତ୍ୟ କୋଷ ଦୁଇଟିରେ କୋଷଜୀବକ ପରିମାଣ କମ୍ ବେଶି ହେବାରୁ ଗୋଟିଏ କୋଷର ଆକାର ଅନ୍ୟ କୋଷଠାରୁ ଯଥେଷ୍ଟ ବଡ଼ ହୁଏ । ବଡ଼ କୋଷଟିକୁ ଦ୍ବିତୀୟକ ଡିମ୍ବାଣୁ କୋଷ କୁହାଯାଏ । ଛୋଟ କୋଷଟିକୁ ପ୍ରଥମ ପୋଲାର ବଡ଼ି କୁହାଯାଏ ।
• ଏହି ପ୍ରାବସ୍ଥାର ଦ୍ଵିତୀୟ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଦ୍ଵିତୀୟକ ଡିମ୍ବାଣୁ କୋଷ ଏବଂ ପ୍ରଥମ ପୋଲାର ବଡ଼ିର ସମବିଭାଜନ ହୋଇଥାଏ । କିନ୍ତୁ ଯେଉଁ ଦୁଇଟି ଅପତ୍ୟ କୋଷ ହୁଏ ସେମାନଙ୍କ ଆକାର ମଧ୍ୟ ବଡ଼ ଛୋଟ ହୋଇଥାଏ ।
• ବଡ଼ କୋଷଟି ଡିମ୍ବାଣୁ ହୁଏ ଓ ସାନଟି ଦ୍ଵିତୀୟ ପୋଲାର ବଡ଼ ହୁଏ । ସେହିପରି ପ୍ରଥମ ପୋଲାର ବଡ଼ିର ବିଭାଜନ ଫଳରେ ଦୁଇଟି ଅତିରିକ୍ତ ପୋଲାର ବଡ଼ି ତିଆରି ହୁଏ।
• ପରିପକ୍ବନ ପ୍ରାବସ୍ଥାର ଶେଷରେ ଗୋଟିଏ ପ୍ରାଥମିକ ଡିମ୍ବାଣୁ କୋଷରୁ ଗୋଟିଏ ଡିମ୍ବାଣୁ ଓ ତିନୋଟି ପୋଲାର ବଢ଼ି ତିଆରି ହୁଏ ।

→ ପୁରୁଷ ଜନନ ତନ୍ତ୍ର (Male reproduction system) :

• ପୁରୁଷ ଜନନ ତନ୍ତ୍ର ମୁଖ୍ୟତଃ
  (i) ଶୁକ୍ରମୁଣି,
  (ii) ଶୁକ୍ରାଶୟ,
  (iii) ଶୁକ୍ରବାହୀନଳୀ,
  (iv) ମୂତ୍ର ମାର୍ଗ,
  (v) ଶିଶୁ ଆଦିକୁ ନେଇ ଗଠିତ ।

(i) ଶୁକ୍ରମୁଣି (Serotal sac) :

• ପୁରୁଷ ଶରୀରରେ ଥିବା ଦୁଇଟି ଶୁକ୍ରମୁଣି ମଧ୍ୟରେ ଦୁଇଟି ଶୁକ୍ରାଶୟ ଅଛି । ମାନବ ଶରୀରର ତାପମାତ୍ରା ଅଧିକ (37°C) ଶୁକ୍ର ମୁଣିର ତାପମାତ୍ରା ଏହାଠାରୁ 2°C କମ୍, ଯାହା ଶୁକ୍ରାଣୁ ଉତ୍ପତ୍ତି ପାଇଁ ଅନୁକୂଳ । ଏଠାରେ ସୂଚନାଯୋଗ୍ୟ ଯେ ହାତୀ ଓ ତିମି ପରି ସ୍ତନ୍ୟପାୟୀ ପ୍ରାଣୀଙ୍କ ଶୁକ୍ରାଶୟ ଦୁଇଟି ଶରୀର ଭିତରେ ଥାଏ ।

(ii) ଶୁକ୍ରାଶୟ (Testis) :

• ପୁରୁଷ ଶରୀରରେ ଦୁଇଟି ଶୁକ୍ରାଶୟ ବା ମୁଷ୍କ ରହିଛି । ଏହା ନିଦ୍ରା ଗୋଲାକାର ପିଣ୍ଡ ।
  ବହୁ ଶୁକ୍ରଜନନ ନଳିକାକୁ ନେଇ ଏହା ଗଠିତ । ଶୁକ୍ର ଜନନ ନଳିକାରୁ ଶୁକ୍ରାଣୁ ଉତ୍ପତ୍ତି ହୋଇଥାଏ । ତା’ଛଡ଼ା ଏହି ନଳିକା ବାହାରେ ଓ ବିଭିନ୍ନ ନଳିକାର ଅନ୍ତରାଳରେ ଲେଡିଟ୍ କୋଷ ଦେଖାଯାଏ ।

(iii) ଶୁକ୍ରବାହୀନଳୀ (Vas deferens):

• ପ୍ରତ୍ୟେକ ଶୁକ୍ରାଶୟରୁ ଗୋଟିଏ ଶୁକ୍ରବାହୀନଳୀ ବାହାରି ଉଦର ଗହ୍ବର ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରବେଶ କରେ । ଦୁଇପଟର ନଳୀ ମୂତ୍ରାଶୟର ମୂତ୍ରନଳୀ ସହିତ ମିଶି ମୂତ୍ରମାର୍ଗ ତିଆରି କରନ୍ତି ।

(iv) ମୂତ୍ରମାର୍ଗ (Urethra) :

• ଉଭୟ ଶୁକ୍ରରସ ଓ ମୂତ୍ର ମୂତ୍ରମାର୍ଗ ଦେଇ ଶିଶୁର ଅଗ୍ରଭାଗରେ ଥ‌ିବା ରନ୍ଧ୍ର ମାଧ୍ୟମରେ ଶରୀର ବାହାରକୁ ବାହାରେ ।

→ ସ୍ତ୍ରୀ ଜନନ ତନ୍ତ୍ର (Female reproductive system) :

• ସ୍ତ୍ରୀ ଜନନ ତନ୍ତ୍ର ମୁଖ୍ୟତଃ ଡିମ୍ବାଶୟ, ଡିମ୍ବବାହୀ ନଳୀ, ଗର୍ଭାଶୟ ଆଦିକୁ ନେଇ ଗଠିତ ।

(i) ଡିମ୍ବାଶୟ (Ovary) :

2. ଏଥୁସହିତ ଡିମ୍ବାଶୟରୁ ଇଡ୍ରୋଜେନ୍ ଓ ପ୍ରୋଜେଷ୍ଟେରନ୍ ନାମକ ଦୁଇଟି ସ୍ତ୍ରୀ-ହରମୋନ୍ କ୍ଷରିତ ହୁଏ ।
3. ଡିମ୍ବାଣୁର ବିକାଶ ଏକ ପ୍ରାଥମିକ ଫଲିକଲ୍ ଭାବେ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ । ପରବର୍ତୀ ସମୟରେ ଏହାର ବୃଦ୍ଧି ଘଟି ଏହା ଗ୍ରାଫିଆନ୍‌ ଫଲିକଲ୍‌ର ରୂପ ନିଏ ଏବଂ ଏଥରେ ପରିପକ୍ବ ଡିମ୍ବାଣୁ ଥାଏ ।
4. ଡିମ୍ବାଣୁର ନିଜସ୍ୱ ପ୍ଲାଜମା ଝିଲ୍ଲୀ ଚାରିପଟେ ଜୋନା ପେଲ୍ୟୁସିଡ଼ା ନାମକ ଏକ ଅତିରିକ୍ତ ଝିଲ୍ଲୀ ଥାଏ । ଏହା କିଛି ଫଲିକଲ କୋଷ ଦ୍ଵାରା ଘେରିହୋଇ ରହିଥାଏ । ଏହି ଆବରଣକୁ କରୋନା ରେଡ଼ିଏଟା କୁହାଯାଏ ।
5. ଡିମ୍ବୋତ୍ସର୍ଗ ପରେ ଗ୍ରାଫିଆନ୍ ଫଲିକଲ୍ ଜାଗାରେ କର୍ପସ୍ ଲୁଟିୟମ୍ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । ଏଥୁରୁ କ୍ଷରିତ ପ୍ରୋଜେଷ୍ଟିରନ୍ ହର୍ମୋନ୍ ଗର୍ଭାବସ୍ଥାକୁ ବଜାୟ ରଖିବାରେ ସହାୟକ ହୋଇଥାଏ ।

(ii) ଡିମ୍ବବାହୀ ନଳୀ (Fallopian tube) :

• ସ୍ତ୍ରୀ ଶରୀରରେ ଏକ ଯୋଡ଼ା ଡିମ୍ବବାହୀ ନଳୀ ରହିଛି । ଏହାର ଲମ୍ବ ପ୍ରାୟ 10 ରୁ 12 ସେ.ମି. ।
• ଡିମ୍ବାଶୟ ପଟକୁ ଥ‌ିବା ଡିମ୍ବବାହୀ ନଳୀର ମୁହଁ କାହାଳୀ ସଦୃଶ । ଅନ୍ୟପଟରେ ଏହା ଜରାୟୁ ବା ଗର୍ଭାଶୟରେ ଖୋଲିଥାଏ ।
• ସାଧାରଣତଃ ଏହି ନଳୀ ମଧ୍ଯରେ ଡିମ୍ବାଣୁ ଓ ଶୁକ୍ରାଣୁର ସମାୟନ ହୋଇ ଯୁଗ୍ମଜ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । ଯୁଗ୍ମଜଗୁଡ଼ିକ ଗର୍ଭାଶୟରେ ପ୍ରବେଶ କରେ ।

(iii) ଗର୍ଭାଶୟ (Uterus) :

• ଗର୍ଭାଶୟ ଏକ ଫମ୍ପା ଏବଂ ପେଶୀବହୁଳ ଅଙ୍ଗ । ଏହାର ଲମ୍ବ ପ୍ରାୟ 7.5 ସେ.ମି. ଏବଂ ଚଉଡ଼ା 5.0 ସେ.ମି. I ଏହା ଉଦର ଗହ୍ଵର ନିମ୍ନଭାଗରେ ଠିକ୍ ମୂତ୍ରାଶୟର ପଛକୁ ରହିଛି ।
• ଗର୍ଭାଶୟର ଆଗପଟ ଚଉଡ଼ା ଓ ପଛପଟକୁ ଏହା ନଳିଆ । ଏହି ନଳିଆ ଅଂଶକୁ ଜରାୟୁ ଗ୍ରୀବା କୁହାଯାଏ । ଗର୍ଭାଶୟର ଗ୍ରୀବା ବାହାରକୁ ଉନ୍ମୁକ୍ତ ହୋଇଥାଏ ।

→ ସମାୟନ ଓ ସମାୟନ ପରବର୍ତ୍ତୀ ଘଟଣା :

3. ଭୃଣର୍ବନ୍ଧ ବା ପ୍ଲାସେଣ୍ଟା ଜରିଆରେ ଗର୍ଭାଶୟ ସହିତ ଭୃଣ ଏକ ଜୈବିକ ସମ୍ବନ୍ଧ ସ୍ଥାପନ କରେ ।
4. ଭ୍ରୂଣବନ୍ଧ ଦେଇ ଭ୍ରୂଣ ମାଆ ଶରୀରରୁ ନାଭିରଜ୍ଜୁଦ୍ୱାରା ଖାଦ୍ୟ ଓ ଅମ୍ଳଜାନ ଗ୍ରହଣ କରେ । ସେହିପରି ଭୃଣ ମଧ୍ୟରୁ ନିର୍ଗତ ବର୍ଜ୍ୟବସ୍ତୁ ପ୍ଲାସେଣ୍ଟା ବାଟଦେଇ ମାଆ ଶରୀରକୁ ଓ ପରେ ବାହାରକୁ ଆସେ ।
5. ଅନ୍ତଃରୋପଣ ପରେ ମାଷ୍ଟ୍ରଲେସନ୍ ପ୍ରକ୍ରିୟାଦ୍ଵାରା ତିନୋଟି ଜାୟକ ସ୍ତର ବିଶିଷ୍ଟ ଏକ ଗାଝୁଲା ତିଆରି ହୁଏ । ଗାଣ୍ଡୁଲାର ତିନୋଟି ଜାୟକ ସ୍ତର ହେଉଛି ଏକ୍ୱାଡ଼ର୍ମ, ମିସୋଡ଼ର୍ମ ଓ ଏଣ୍ଡୋଡ଼ର୍ମ।
6. ଏବେ ଅଙ୍ଗବିକାଶ ଦ୍ବାରା ଏହି ତିନୋଟି ଜାୟକ ସ୍ତରରୁ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ଟିସୁ, ଅଙ୍ଗ ଓ ଅଙ୍ଗତନ୍ତ୍ର ତିଆରି ହୁଏ ।
7. ଶେଷ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଗର୍ଭାଶୟରେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିବା ପୂଷ୍ଠିବିକଶିତ ଶିଶୁ ପ୍ରସବଦ୍ୱାରା ମାଆ ଶରୀର ବାହାରକୁ ଆସେ ।

ବେଳେବେଳେ ଏକ ଅସାଧାରଣ ଘଟଣା କ୍ରମେ ଅନ୍ତଃରୋପଣ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଗର୍ଭାଶୟ ମଧ୍ଯରେ ନ ଡିମ୍ବ ଡିମ୍ବାଣୁବାହୀନଳୀ ମଧ୍ୟରେ ହୁଏ । ଏହାକୁ ଅସ୍ଥାନିକ ଗର୍ଭ (Ectopic pregnancy) କୁହାଯାଏ । ଅସ୍ଥାନିକ ଗର୍ଭଧାରଣ ଯୋଗୁଁ ସାଧାରଣତଃ ସ୍ତ୍ରୀର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇପାରେ । ସମାୟନ ନ ହେଲେ ଡିମ୍ବାଣୁର ଆପେ ଅପେ ମୃତ୍ୟୁହୁଏ ।

→ ପରିବାର ନିୟୋଜନ (Family planning) :

•  ସୁବିଧା ଅନୁଯାୟୀ ପରିବାରର ପିଲା ସଂଖ୍ୟା ସୀମିତ ରଖ୍ ଓ ସନ୍ତାନ ଭିତରେ ଉଚିତ୍ ବ୍ୟବଧାନ ରଖୁବାର ପଦ୍ଧତିକୁ ପରିବାର ନିୟୋଜନ କୁହାଯାଏ ।

→ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ପରିବାର ଯୋଜନା ପ୍ରଣାଳୀ (Different types of family planning methods) :

• କୌଣସି ଉପାୟରେ ଶୁକ୍ରାଣୁ ଓ ଡିମ୍ବାଣୁର ମିଳନକୁ ରୋକାଯାଇପାରିଲେ ଗର୍ଭଧାରଣକୁ ଏଡ଼ାଇ ଦିଆଯାଇପାରେ ।
  ପରିବାର ନିୟୋଜନ ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ଉପାୟ ଦୁଇଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ, ଯଥା –
  1. ସ୍ଥାୟୀ ପଦ୍ଧତି
  2. ଅସ୍ଥାୟୀ ପଦ୍ଧତି ।

→ (I) ସ୍ଥାୟୀ ପଦ୍ଧତି (Permanent methods) :

• ଏହା ଏକ ପ୍ରକାର ଅସ୍ତ୍ରୋପଚାର ପଦ୍ଧତି । ଏହି ପଦ୍ଧତିରେ ମହିଳା ବା ପୁରୁଷଙ୍କୁ ବନ୍ଧ୍ୟାକରଣ ଅସ୍ତ୍ରୋପଚାର କରାଯାଏ । ଫଳରେ ଭବିଷ୍ୟତରେ ଆଉ ସନ୍ତାନ ଜନ୍ମହେବାର ସମ୍ଭାବନା ନଥାଏ।
  ଏହା ଏକ ପ୍ରକାର ଅସ୍ତ୍ରୋପଚାର ପଦ୍ଧତି । ଏହି ପଦ୍ଧତିରେ ମହିଳା ବା ପୁରୁଷଙ୍କୁ ବନ୍ଧ୍ୟାକରଣ ଅସ୍ତ୍ରୋପଚାର କୁହାଯାଏ ।
• ଭାସେକ୍ଟୋମୀ : ଭାସେକ୍ଟୋମୀଦ୍ୱାରା ପୁରୁଷର ଦୁଇଟିଯାକ ଶୁକ୍ରବାହୀ ନଳୀକୁ କାଟି ଅଲଗା କରି ବାନ୍ଧି ଦିଆଯାଏ । ଫଳରେ ରେତ ଶୁକ୍ରାଣୁମୁକ୍ତ ଥାଏ । ଏବେ ବିନା ଛୁରୀ ଓ ବିନା ସିଲାଇରେ 10 ରୁ 15 ମିନିଟ୍ ସମୟରେ ଭାସେକ୍ଟୋମୀ
• ଟ୍ୟୁବେକ୍ଟୋମୀ : ସ୍ତ୍ରୀ ଶରୀରର ଦୁଇଟିଯାକ ଡିମ୍ବବାହୀନଳୀକୁ କାଟି ବାନ୍ଧି ଦିଆଯାଏ । ଫଳରେ ଡିମ୍ବାଣୁ ଏବଂ ଶୁକ୍ରାଣୁର ମିଳନ ଆଉ ସମ୍ଭବ ହୁଏ ନାହିଁ ।

→ (II) ଅସ୍ଥାୟୀ ପଦ୍ଧତି (Temporary methods) :
ଭାରତ ସରକାରଙ୍କର ପରିବାର ନିୟୋଜନ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ଚାରି ପ୍ରକାର ଅସ୍ଥାୟୀ ପଦ୍ଧତି ବ୍ୟବହାର କରାଯାଉଛି, ଯଥା

• ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ପଦ୍ଧତି (ନିରୋଧ),
• ହରମୋନ୍ ପଦ୍ଧତି (ଗର୍ଭନିରୋଧକ ବଟିକା),
• ଅନ୍ତଃ ଗର୍ଭାଶୟ ପଦ୍ଧତି (କପର-ଟି) ଓ
• ପ୍ରାକୃତିକ ପଦ୍ଧତି ।

→ ମଣିଷ ଜନନ ସମ୍ପର୍କୀୟ ରୋଗ :

• ମଣିଷ ଜନନକ୍ରିୟା ମାଧ୍ୟମରେ ଗନେରିଆ, ସିଫିଲସ୍, ଏଡ୍‌ସ ଭଳି ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ରୋଗ ହୋଇଥାଏ ।

→ ଏଡ୍‌ସ (AIDS : Acquired Immune Deficiency Syndrome) :

• ଏଡସ୍ କୌଣସି ପ୍ରକାର ରୋଗ ନୁହେଁ । ଏହା ମନୁଷ୍ୟ ଶରୀରର ଏକ ଅବସ୍ଥା, ଯେଉଁଥରେ ଶରୀରର ରୋଗ ପ୍ରତିରୋଧ କରିବାକୁ ସମର୍ଥ ହୁଏ ନାହିଁ । ତେଣୁ ଯେ କୌଣସି ରୋଗ ହେଲେ ତାହା ଆଉ ଭଲ ହୁଏ ନାହିଁ।
  AIDS: Acquired Immune Deficiency Syndrome – ଅର୍ଚିତ6ର ଗପ୍ରତି6ରଧାନଶକଆଜି ଅକ।ର ସଂଲକ୍ଷଣ ବା ସମୂହ ।

→ ଏଚ୍. ଆଇ. ଭି. (Human Immunodeficiency Virus – HIV) :

• ଏଡ଼ସ୍‌ର ‘ଖଳନାୟକ’ ଏକ ଭୂତାଣୁ । ଏହି ଭୂତାଣୁର ନାଁ ଏଚ୍.ଆଇ.ଭି. । ଅନ୍ୟ ଭୂତାଣୁ ପରି ଏହାର ଶରୀର ଗଠନ ଅତି ସରଳ । ମୁଖ୍ୟତଃ ପୁଷ୍ଟିସାରରେ ଗଠିତ ଖୋଳପା ମଧ୍ୟରେ ଭୂତାଣୁର ଆନୁବଂଶିକ ପଦାର୍ଥ ଥାଏ । ଏହା ହେଉଛି ଆରଏସ୍ଏ । ଆରିଏନ ଥିବା ଭୂତାଣୁମାନଙ୍କୁ ପଶ୍ଚଭୂତାଣୁ ବା ରେଟ୍ରୋଭାଇରସ୍ (Retrovirus) କୁହାଯାଏ ।

→ ରୋଗ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ (Pathogenecity) :

• ଆମ ରକ୍ତରେ ଥିବା ଶ୍ବେତରକ୍ତ କଣିକାମାନେ ଆମ ଶରୀରକୁ ବାହ୍ୟ ସଂକ୍ରମଣରୁ ରକ୍ଷା କରନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ଏଡସ୍‌ରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ଶରୀରରେ ଟି-ଲିମ୍ଫୋସାଇଟ୍ ନାମକ ଏକ ପ୍ରକାର ଶ୍ୱେତରକ୍ତ କଣିକା ସଂଖ୍ୟା ଦ୍ରୁତଗତିରେ ହ୍ରାସ ପାଏ । ଫଳରେ ସେମାନଙ୍କଠାରେ ମାସାଧ୍ଵ କାଳ ଜ୍ଵର ଲାଗିରହେ ।

→ ଏଡ଼ସ୍ ସଂକ୍ରମଣ :

• ଏଡ଼ସ୍ ସୃଷ୍ଟିକାରୀ ଭୂତାଣୁ ମଣିଷ ଶରୀର ବାହାର ପରିବେଶରେ ଏକ ମିନିଟ୍‌ରୁ ଅଧିକ ସମୟ ବଞ୍ଚିପାରେ ନାହିଁ । ଏହା ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଶରୀରରୁ ସିଧାସଳଖ ଅନ୍ୟଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଶରୀରକୁ ସଂକ୍ରମିତ ହୋଇଥାଏ ।
• ଏଡ୍‌ସ୍‌ରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତିଠାରୁ ରକ୍ତ ଗ୍ରହଣ ଏବଂ ଏଡ଼ସ୍‌ ପୀଡ଼ିତା ମାଆଠାରୁ ତା’ର ଗର୍ଭସ୍ଥ ଶିଶୁକୁ ସଂକ୍ରମଣ ଏହାର କିଛି ଉଦାହରଣ ।

→ ଏଡ୍‌ସ୍ ଚିହ୍ନଟ :

• ରକ୍ତରେ ଆଣ୍ଟିଜେନ୍ ଓ ଆଣ୍ଟିବଡ଼ିର ଉପସ୍ଥିତି ଅନୁସାରେ ପରୀକ୍ଷଣକୁ ଆମେ ଦୁଇ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରିପାରିବା । ଯଥା : 1. ରାପିଡ୍ ଏଚ୍.ଆଇ.ଭି. ପରୀକ୍ଷଣ (Rapid HIV Test) ଓ 2. ପରମ୍ପରାଗତ ପରୀକ୍ଷାଗାର ପରୀକ୍ଷଣ (Conventional Laboratory Test)
  1. ରାପିଡ଼୍ ଏଚ୍ଆଇଭି ପରୀକ୍ଷଣ : ଏହି ପରୀକ୍ଷଣରେ ବ୍ୟକ୍ତିର ଆଙ୍ଗୁଠି ଟିପରୁ ରକ୍ତ ନେଇ ପରୀକ୍ଷା କରାଯାଇଥାଏ । ଏହି ପରୀକ୍ଷଣ ପାଇଁ 20-30 ମିନିଟ୍ ସମୟ ଲାଗିଥାଏ । ଏଥପାଇଁ ବିଶେଷ ଯନ୍ତ୍ରପାତିର ଆବଶ୍ୟକ ହୋଇନଥାଏ । ଏହି ପରୀକ୍ଷଣ ଭାରତର ସବୁ ରକ୍ତଭଣ୍ଡାରରେ ଉପଲବ୍ଧ ।
  2.  ପରମ୍ପରାଗତ ପରୀକ୍ଷାଗାର ପରୀକ୍ଷଣ : ଏହି ପରୀକ୍ଷଣ ଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛି :
     • ଏଲ।ଲକ। (ELISA = Enzyme Linked Immuno Sorbent Assay) 6ଟଷ୍କ୍
     • ଏଲ।ଫା (ELFA = Enzyme Linked Fluorescent Assay) 6ଟଷ୍କ୍
     • ବିଟା (RITA = Recent Infection Testing Algorithm) 6ଟଷ୍କ୍
     • P24 ଟେଷ୍ଟ୍ ଇତ୍ୟାଦି । କିନ୍ତୁ ୱେଷ୍ଟର୍ଣ ବ୍ଲଟିଙ୍ଗ (Western Blotting) କୌଶଳ ଏଡ଼ସ ଚିହ୍ନଟ ପାଇଁ ସବୁଠାରୁ ବିଶ୍ୱସନୀୟ ଉପାୟ ।’
• ଏଡ଼ସ୍ ବିଷୟରେ ଜନସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି କରିବାପାଇଁ ପ୍ରତିବର୍ଷ ଡିସେମ୍ବର ପହିଲା ତାରିଖକୁ ବିଶ୍ବ ଏଡ଼ସ ଦିବସ (World AIDS Day) ଭାବେ ପୃଥ‌ିବୀରେ ସବୁ ଦେଶରେ ପାଳନ କରାଯାଉଛି ।

→ ସନ୍ତାନଧାରଣ ଓ ମା’ଙ୍କ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ (Child-bearing & Women’s Health) :

• ଭେଷଜ ବିଦ୍ୟା ସଂଜ୍ଞା ଅନୁଯାୟୀ ମହିଳାଙ୍କର ଗର୍ଭଧାରଣଠାରୁ ସନ୍ତାନ ଜନ୍ମ ହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଘଟୁଥିବା ସମସ୍ତ
• ଏହି ଘଟଣାଦ୍ଵାରା ଗୋଟିଏ ଦେଶର ଜନସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ସହିତ ପର ପିଢ଼ିର ସୁସ୍ଥନାଗରିକ ତିଆରି କରିବାପାଇଁ ଯଥେଷ୍ଟ ଅବଦାନ ରହିଛି ।
• କନସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ଓ ନିୟନ୍ତ ଣ ଉଇଯ୍ 6େର ମହି କ।ଜ୍ଞର ଅଚଦନ ରହିଛି ।
• ଏକ ଜନକଲ୍ୟାଣକାରୀ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ମହିଳାଙ୍କର ଗର୍ଭଧାରଣଠାରୁ ଶିଶୁ ଜନ୍ମ ତଥା ପ୍ରସବ ପରେ ଉଭୟ ମାଆ ଓ ଶିଶୁର ଯତ୍ନ ନେବା ରାଷ୍ଟ୍ରର ଏକ ମୁଖ୍ୟ ଦାୟିତ୍ଵ ।
• ଏଥୁନିମନ୍ତେ ଗର୍ଭବତୀ ମହିଳା ଓ ଶିଶୁମାନଙ୍କର ଯତ୍ନ ଓ ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ଆମ ଦେଶର ସମସ୍ତ ସହର ଓ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ 2005 ମସିହାରୁ ‘ଜାତୀୟ ସ୍ଵସ୍ଥ୍ୟ ମିଶନ’ (National Health Mission) କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଉଛି
• 1. ସବୁ ନାଗରିକଙ୍କ ନିକଟରେ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟସେବା ପହଞ୍ଚାଇବା,
  2. ପ୍ରାଥମିକ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ କେନ୍ଦ୍ରଗୁଡ଼ିକୁ ଶକ୍ତିଶାଳୀ କରିବା,
  3. ସଂକ୍ରମଣ ରୋଗର ପ୍ରତିକାର ଓ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ,
  4. ସୁସ୍ଥ ଜୀବନଚର୍ଯ୍ୟା ପାଇଁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ,
  5. ଆଶାକର୍ମୀ ଓ ଅଙ୍ଗନବାଡ଼ି ପରି ସଂସ୍ଥାର ଦୃଢ଼ୀକରଣ ଇତ୍ୟାଦି ।
• କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କଦ୍ବାରା
  • (କ) ଜନନୀ ସୁରକ୍ଷା ଯୋଜନା
  • (ଖ) ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ବାଳ ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟକଲ୍ୟାଣ ଯୋଜନା
  • (ଗ) ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ କିଶୋର ସୁରକ୍ଷା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ପରି ଅନେକ ଯୋଜନା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଉଛି ।

→ ଜନନୀ ସୁରକ୍ଷା ଯୋଜନା :

• ଏହି ଯୋଜନା ମାଧ୍ୟମରେ ଜଣେ ସ୍ତ୍ରୀଲୋକର ପ୍ରସବ ପୂର୍ବକାଳୀନ, ପ୍ରସବକାଳୀନ ଓ ପ୍ରସବ ପରକାଳୀନ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟର ଯତ୍ନ ପାଇଁ ସମସ୍ତ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଛି । ପ୍ରସବ ପୂର୍ବରୁ ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ମାଗଣାରେ ଲୌହ ଓ ଫୋଲିକ୍ ଏସିଡ୍ ବଟିକା ବଣ୍ଟାଯାଉଛି ।
• ତରଫରୁ ମାଗଣା ଆମ୍ବୁଲାନ୍ସର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଛି । ପ୍ରସବ ପରେ ପୌଷ୍ଟିକ ଆହାର ପାଇଁ ଆର୍ଥିକ ପ୍ରୋତ୍ସାହନର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ମଧ୍ୟ ହାତକୁ ନେଇଛନ୍ତି ।
• ବିଶ୍ଵ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନ (WHO) ଓ ୟୁନିସେଫ୍ (UNICEF) ପରି ବିଭିନ୍ନ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସଂସ୍ଥା ମାଆ ଓ ଶିଶୁମାନଙ୍କର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ମାଧ୍ୟମରେ ବୈଷୟିକ ଓ ଆବଶ୍ୟକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟସେବା ପାଇଁ ଉ ପ କରଣମ।ନ 6ଯ।ଗl କ 6 ଦକଚ୍ଛନ୍ତି
• ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟସେବାର ଉନ୍ନତି ଯୋଗୁଁ ଭାରତରେ ଗର୍ଭବତୀ ମହିଳାଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁହାର ଧୀରେ ଧୀରେ କମିବାରେ ଲାଗିଛ । 1990 ମସିହାରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଏକ ଲକ୍ଷ ଶିଶୁଜନ୍ମରେ 556 ଜଣ ମାଆଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ହେଉଥ‌ିବାବେଳେ 2016 ମସିହାବେଳକୁ ମାଆ ମୃତ୍ୟୁହାର ପ୍ରତି ଏକ ଲକ୍ଷ ଶିଶୁ ଜନ୍ମରେ 130ରେ ପହଞ୍ଚିଛି । ସେହିପରି ଶିଶୁ ମୃତ୍ୟୁହାର ମଧ୍ୟ ହ୍ରାସ ପାଇଛି । ଏହାର ଭାରତର ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସ୍ତରରେ ଏକ ବଡ଼ ସଫଳତା ।
  

Odisha State Board BSE Odisha 10th Class Maths Notes Algebra Chapter 1 ସରଳ ସହସମୀକରଣ will enable students to study smartly.

BSE Odisha Class 10 Maths Notes Algebra Chapter 1 ସରଳ ସହସମୀକରଣ

ଉପକ୍ରମଣିକା (Introduction) :

→ ଗୋଟିଏ ଅଜ୍ଞାତ ରାଶି x ରେ ଏକ ସରଳ ସମୀକରଣର ସାଧାରଣ ରୂପ ହେଉଛି ax + b = 0, ଯେଉଁଠାରେ a ≠ 0 ।
ଏଠାରେ à ଓ b ବାସ୍ତବ ସଂଖ୍ୟା ଏବଂ a କୁ xର ସହଗ (Coefficient) ଓ bକୁ ଧ୍ରୁବକ ରାଶି କୁହାଯାଏ ।
ଏଠାରେ ସମୀକରଣଟିର ସମାଧାନ (ମୂଳ) = \(\frac{-b}{2}\) ।

→ ଦୁଇଟି ଅଜ୍ଞାତ ରାଶି x ଓ y ରେ ସରଳରେଖୀୟ ସମୀକରଣର ସାଧାରଣ ରୂପ ax + by + c = 0 ……. (1)
ଯେଉଁଠାରେ a ଓ b ଯଥାକ୍ରମେ x ଓ yର ସହଗ ଓ c ଧ୍ରୁବକ ରାଶି ଏବଂ a, b ଓ ୯ ବାସ୍ତବ ସଂଖ୍ୟା ଅଟନ୍ତି । ଏଠାରେ a ≠ 0 ଓ b ≠ 0 ।

→ xy- ସମତଳରେ y = mx + c ର ଲେଖଚିତ୍ର ଏକ ସରଳରେଖା ହେତୁ ଏହାକୁ ସରଳରେଖୀୟ ସମୀକରଣ (Linear Equation) କୁହଯାଏ ।

→ x = α ଓ y = ß ହେଲେ ଏବଂ ଯଦି ସମୀକରଣଟି aα + bß + c = 0 ହୁଏ, ତେବେ x = α ଓ y = ß ସମୀକରଣର ଏକ ସମାଧାନ ହେବ । ସମାଧାନଟି (α, ß) । xy-ସମତଳରେ (α, ß) ଏକ ବିନ୍ଦୁର ସ୍ଥାନାଙ୍କ (Co-ordinate) ହୋଇଥାଏ ।

ସହ-ସମୀକରଣଦ୍ଵୟର ଜ୍ୟାମିତିକ ପରିପ୍ରକାଶ (Geometrical Representation) :
→ ମନେକର ଦଉ ସହ-ସମୀକରଣଦ୍ଵୟ
a₁x + b₁y + c₁ = 0 … (1)
ଓ a₂x + b₂y + c₂ = 0 … (2)

→ ପ୍ରତ୍ୟେକ ସମୀକରଣ ପାଇଁ ଦୁଇଗୋଟି ସମାଧାନ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ ।

→ ମନେକର ସମୀକରଣ (1) ଓ (2)ର ଲେଖଚିତ୍ର xy-ସମତଳରେ ଗୋଟିଏ ଗୋଟିଏ ସରଳରେଖା ଯଥାକ୍ରମେ L₁ ଓ L₂ ହେଉ ।
L₁ : a₁x + b₁y + c₁ = 0 ଏବଂ L₂ : a₂x + b₂y + c₂ = 0

→ L₁ ଓ L₂ ସରଳରେଖାଦ୍ବୟର ଛେଦବିନ୍ଦୁ P ନେଇ ଉକ୍ତ ବିନ୍ଦୁର x-ସ୍ଥାନାଙ୍କ ଓ y-ସ୍ଥାନାଙ୍କ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଉ ।

→ ଚିତ୍ର (i)ରେ L₁ ଓ L₂, ସରଳରେଖାଦ୍ୱୟ ପରସ୍ପର ଛେଦୀ, ସେମାନଙ୍କର କେବଳ ଗୋଟିଏ ଛେଦବିନ୍ଦୁ P ଓ ଏହି ବିଦୁଟି ଉଭୟ L₁ ଓ L₂; ଉପରେ ଅବସ୍ଥିତ । ଏହାର ସ୍ଥାନାଙ୍କ (α, ß) ଅର୍ଥାତ୍‌ x = α ଓ y = ß ଦ୍ବାରା ଉଭୟ ସମୀକରଣ (1) ଓ (2) ସିଦ୍ଧ ହୁଅନ୍ତି ।
ସମୀକରଣ (1) ଓ (2)ର କେବଳ ଗୋଟିଏ (ଅନନ୍ୟ) ସମାଧାନ ରହିବ; ଯଦି ଓ କେବଳ ଯଦି ସମୀକରଣ ଦ୍ବୟ ଦ୍ବାରା ସୂଚିତ ସରଳରେଖାଦ୍ବୟ ପରସ୍ପର ଛେଦୀ ହେବେ ।

→ ଚିତ୍ର (ii)ରେ L₁ ଓ L₂ ସରଳରେଖା ଦ୍ଵୟ ଏକ ଓ ଅଭିନ୍ନ (coincident) ଅର୍ଥାତ୍ ଏକ ଏବଂ ଅଭିନ୍ନ ଅଟନ୍ତି ।
ତେଣୁ ସେମାନଙ୍କର ସାଧାରଣ ବିନ୍ଦୁ ଅସଂଖ୍ୟ । ଅତଏବ ଏ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସମୀକରଣ ଦ୍ବୟର ଅସଂଖ୍ୟ ସମାଧାନ ସମ୍ଭବ ।

→ ଚିତ୍ର (iii)ରେ L₁ ଓ L₂ ସରଳରେଖା ଦ୍ଵୟ ପରସ୍ପର ସହ ସମାନ୍ତର । ଅର୍ଥାତ୍ ସରଳରେଖାଦ୍ଵୟ ପରସ୍ପର ଛେଦୀ ହେବେ ନାହିଁ । ସହ ସମୀକରଣଦ୍ଵୟ ଦ୍ବାରା ସୂଚିତ ସରଳରେଖା ଦୁଇଟି ସମାନ୍ତର ହେଲେ, ସହ-ସମ୍ଭବ। ସମୀକରଣଦ୍ୱୟର ସମାଧାନ ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ ।

ଲେଖଚିତ୍ର ଦ୍ବାରା ସହ-ସମୀକରଣଦ୍ଵୟର ସମାଧାନ (Solution of Simultaneous equations by use of Graphs) :
ଏକଘାତୀ ସମୀକରଣର ଲେଖଚିତ୍ର ଏକ ସରଳରେଖା । ଦୁଇଗୋଟି ଏକଘାତୀ ସମୀକରଣ a₁x + b₁y + c₁ = 0 ଏବଂ a₂x + b₂y + c₂ = 0 ର ଲେଖଚିତ୍ର ଅଙ୍କନ କରି ସେମାନଙ୍କ ଛେଦବିନ୍ଦୁ (α, ß) ନିର୍ଣ୍ଣୟ କଲେ, ଦତ୍ତ ସହସମୀକରଣ ଦ୍ଵୟର ସମାଧାନ (α, ß) ହେବ ।

ଲେଖଚିତ୍ର ଅଙ୍କନ ପ୍ରଣାଳୀ :

→ ପ୍ରତ୍ୟେକ ସମୀକରଣ ପାଇଁ ଅତି କମ୍‌ରେ ଦୁଇଟି ସମାଧାନ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ ।

• ସମୀକରଣଗୁଡ଼ିକୁ y = mx + c ରୂପରେ ଲେଖାଯାଏ ।
• ପ୍ରତି xର ଏପରି ପୂର୍ଣ୍ଣସଂଖ୍ୟାମାନ ନେଇ yର ମଧ୍ୟ ଏକ ଅନୁରୂପ ପୂର୍ଣସଂଖ୍ୟା ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ ।
• ମାନଗୁଡ଼ିକୁ ନେଇ କ୍ରମିତ ଓ ଯୋଡ଼ିମାନ ସ୍ଥିର କରାଯାଏ ।

→ ଲେଖ କାଗଜରେ XOX’ ଓ YOY’ ଅକ୍ଷ – ଅଙ୍କନ କରାଯାଏ ।

→ ପ୍ରତ୍ୟେକ ସମୀକରଣର ସ୍ଥିରୀକୃତ କ୍ରମିତ ଯୋଡ଼ିମାନଙ୍କୁ ନେଇ ଅତି କମ୍‌ରେ ଦୁଇଟି ବିନ୍ଦୁ L₁ ଓ L₂ ସରଳରେଖା ଅଙ୍କନ କରାଯାଏ ।

→ ଯଦି ସେମାନେ (α, ß) ବିନ୍ଦୁରେ ଛେଦ କରନ୍ତି, ତେବେ ସମୀକରଣଦ୍ଵୟର ସମାଧାନ (α, ß) ହେବ ।

ସହ-ସମୀକରଣଦ୍ଵୟର ସମାଧାନ ପାଇଁ ସର୍ଭ (Conditions of solvability of two Linear simultaneous equations) :

→ xy-ସମତଳରେ ଦୁଇଟି ସରଳରେଖା ଦତ୍ତ ଥିଲେ ସେମାନେ ଯଦି ପରସ୍ପରକୁ ଛେଦ କରିବେ, ସେମାନଙ୍କର ଗୋଟିଏ ଛେଦବିନ୍ଦୁ ରହିବ । ସରଳରେଖାଦ୍ବୟର ସମୀକରଣ ଦ୍ଵୟ ହେଲେ,
a₁x + b₁y + c₁ = 0 … (1)
a₂x + b₂y + c₂ = 0 … (2)

→ ସରଳରେଖାଦ୍ବୟ ପରସ୍ପରଛେଦୀ ହେଲେ ସେମାନଙ୍କର ଅନନ୍ୟ ସମାଧାନ ରହିବ । ଏ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସହ- ସମୀକରଣଦ୍ବୟ ସଙ୍ଗୀତ ଓ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର (consistent and independent), ତେବେ \(\frac{a_1}{a_2} \neq \frac{b_1}{b_2}\) ହେବ ।

→ ଯଦି ସରଳରେଖାଦ୍ଵୟ ଏକ ଓ ଅଭିନ୍ନ ହୁଅନ୍ତି ତେବେ \(\frac{a_1}{a_2}=\frac{b_1}{b_2}=\frac{c_1}{c_2}\) ସମୀକରଣଦ୍ଵୟ ସଙ୍ଗୀତ ଓ ପରସ୍ପର ନିର୍ଭରଶୀଳ (consistent and dependent) ହେବେ । ଏ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସହ-ସମୀକରଣ ଦ୍ଵୟର ଅସଂଖ୍ୟ ସମାଧାନ ରହିବ ।

→ ଯଦି ସରଳରେଖାଦ୍ବୟ ପରସ୍ପରକୁ ଛେଦ ନ କରିବେ ଏବଂ ସେମାନେ ପରସ୍ପର ସମାନ୍ତର ହେବେ ଓ \(\frac{a_1}{a_2}=\frac{b_1}{b_2} \neq \frac{c_1}{c_2}\) ସର୍ଭ ପୂରଣ ହେବ ଏବଂ ସହ-ସମୀକରଣଦ୍ଵୟ ଅସଙ୍ଗତ (inconsistent) ହେବେ ଅର୍ଥାତ୍ ସହ-ସମୀକରଣଦ୍ୱୟର କୌଣସି ସମାଧାନ ରହିବ ନାହିଁ ।

ମନେରଖ :

ଦ୍ରଷ୍ଟବ୍ୟ : ସମୀକରଣ a₁x + b₁y + = 0 ଓ a₂x + b₂y = 0 ଦ୍ବୟର ଅନନ୍ୟ ସମାଧାନଟି (0, 0);
ଯଦି \(\frac{a_1}{a_2} \neq \frac{b_1}{b_2}\) ଓ ଅସଂଖ୍ୟ ସମାଧାନ ସମ୍ଭବ; ଯଦି \(\frac{a_1}{a_2}=\frac{b_1}{b_2}\)। ଏ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସମୀକରଣଦ୍ଵୟ ସର୍ବଦା ସଙ୍ଗତ ଅଟନ୍ତି ।

→ (ସହ-ସମୀକରଣ ଦ୍ବୟର ବୀଜଗାଣିତିକ ସମାଧାନ) :
(Algebraic solution of Simultaneous Equations):
a₁x + b₁y + c₁ = 0 ଓ a₂x + b₂y + c₂ = 0 … (2)
ମନେକର ଦତ୍ତ ସହ-ସମୀକରଣ ଦ୍ବୟ ସଙ୍ଗତ ଓ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ।

(a) ପ୍ରତିକଳ୍ପନ ପ୍ରଣାଳୀ (Method of Substitution) :
(b) ଅପସାରଣ ପ୍ରଣାଳୀ (Method of Elimination)
(c) ବକ୍ରଗୁଣନ ପକ୍ଷିଣ (Method of Cross Multiplication)
ଏହି ଦୁଇ ସହସମୀକରଣ 3ଟି ବୀଜଗାଣିତିକ ପ୍ରଣାଳୀ/ପଦ୍ଧତି ସାହାଯ୍ୟରେ ସମାଧାନ କରାଯାଇ ପାରିବ । ଯଥା-

(a) ପ୍ରତିକଳ୍ପନ ପ୍ରଣାଳୀ (Method of Substitution) :
ପ୍ରତିକଳ୍ପନ ପ୍ରଣାଳୀରେ ସହସମୀକରଣଦ୍ଵୟର ସମାଧାନ କରିବାକୁ ହେଲେ, ପ୍ରଥମେ ଏମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଯେକୌଣସି ଗୋଟିଏ ସମୀକରଣରୁ y କିମ୍ବା x ର ମାନ ନେଇ ଦ୍ୱିତୀୟ ସମୀକରଣରେ ପ୍ରୟୋଗ କଲେ x କିମ୍ବା y ର ମାନ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ହେବ ।
ଉଦାହରଣ : a₁x + b₁y + c₁ = 0 … (1)
ଓ a₂x + b₂y + c₂ = 0 … (2)
ସମାଧାନ :
(i) ମନେକର ସମୀକରଣ (1)କୁ ବିଚାର କରାଯାଇ yକୁ x ମାଧ୍ୟମରେ ପ୍ରକାଶ କରିବା
ଯଦି b₁≠ 0, a₁x + b₁y + c = 0 ⇒ b₁y = -c₂ – a₁x
⇒ y = \(\frac{1}{b_1}(-c_1-a_1 x)\) ……. (3)

(ii) yର ମାନ \(\frac{1}{b_1}(-c_1-a_1 x)\) କୁ ସମୀକରଣ (2) ରେ ବ୍ୟବହାର କଲେ,

→ ଅପସାରଣ ପ୍ରଣାଳୀ (Method of Elimination) :
ଏହି ପ୍ରଣାଳୀରେ ସହସମୀକରଣଦ୍ୱୟର x କିମ୍ବା yର ସହଗମାନଙ୍କୁ ଅପସାରଣ କରାଯାଏ ।
a₁x + b₁y + c₁ = 0 ଓ a₂x + b₂y + c₂ = 0
(i) ମନେକର ଆମେ xକୁ ଅପସାରଣ କରିବା । ସମୀକରଣ (1)ରେ xର ସହଗ a1 କୁ ସମୀକରଣ (2)ର ଉଭୟ ପାର୍ଶ୍ଵରେ ଗୁଣନ କଲେ ଏବଂ ସମୀକରଣ (2)ରେ xର ସହଗ a1କୁ ସମୀକରଣ (1)ର ଉଭୟ ପାର୍ଶ୍ଵରେ ଗୁଣନ କରି ବିୟୋଗ କଲେ,

(ii) y ର ମାନକୁ ସମୀକରଣ (1) [କିମ୍ବା ସମୀକରଣ (2)]ରେ ବ୍ୟବହାର କଲେ,
x = \(\frac{b_1 c_2-b_2 c_1}{a_1 b_2-a_2 b_1}\) ଲବ୍‌ଧ ହେବ ।
x = \(\frac{b_1 c_2-b_2 c_1}{a_1 b_2-a_2 b_1}, \quad y=\frac{c_1 a_2-c_2 a_1}{a_1 b_2-a_2 b_1}\) ହେବ ।

(c) ବକ୍ରଗୁଣନ ପକ୍ଷିଣ (Cross Multiplication) :

ଏଠାରେ ସ୍ମରଣ ରହିବା ଉଚିତ ଯେ a₁b₂ – a₂b₁ ≠ 0, ଅର୍ଥାତ୍ \(\frac{a_1}{a_2} \neq \frac{b_1}{b_2} \)
ସମୀକରଣ (4)ରେ ପ୍ରଦତ୍ତ ଉକ୍ତିକୁ ବଜ୍ରଗୁଣନ କୁହାଯାଏ । ଏହାକୁ ସହଜରେ ମନେରଖ୍ ପାଇଁ ନିମ୍ନଲିଖୂ ପଦ୍ଧତି ଅବଲମ୍ବନ କରାଯାଇଥାଏ ।

c₁ = c₂ = 0 ଓ a₁b₂ – a₂b₁ ≠ 0 ହେଲେ, aa₁x + b₁y = 0, a₂x + b₂y = 0 ସମୀକରଣଦ୍ଵୟର ସମାଧାନଟି (0, 0) ଅଟେ । ଏଠାରେ ସମୀକରଣଦ୍ଵୟକୁ ସମ ସହ-ସମୀକରଣ (Homogeneous Simultaneous equation) କୁହାଯାଏ I a₁b₂ – a₂b₁ = 0 ହେଲେ, ସରଳରେଖାଦ୍ଵୟ ଏକ ଓ ଅଭିନ୍ନ ହେବେ ଓ ଦତ୍ତ ସହ-
ଦୁଇଗୋଟି ସହ-ସମୀକରଣ ସମାଧାନ କରିବାକୁ ଦିଆଯାଇଥିଲେ ପ୍ରଥମେ a₁b₂ – a₂b₁ ≠ 0 ସର୍ଭଟି ସତ୍ୟ ବୋଲି ପରୀକ୍ଷା କରିବା ଆବଶ୍ୟକ ।

→ ଅଣ ସରଳରେଖ୍ୟ ସହସମୀକରଣ (Non-Collinear Equation) :
ଅନେକ ସହ-ସମୀକରଣ ଯାହାକି ଏକଘାତୀ ନୁହେଁ, ସେମାନଙ୍କୁ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରି ଏକଘାତୀ ରୂପକୁ ଅଣାଯାଇ ପାରିବ ଓ ଉପରେ ଆଲୋଚିତ ବୀଜଗାଣିତିକ ପ୍ରଣାଳୀର ଅବଲମ୍ବନରେ ସମାଧାନ କରିହେବ ।

→ କ୍ରାମରଙ୍କ ନିୟମ (Cramer’s Rule) :
ଦତ୍ତ ଚିତ୍ରଟିକୁ ବିଚାର କର : A = \(\left(\begin{array}{ll}
5 & 7 \\
2 & 1
\end{array}\right)\)

ଏହି ଚିତ୍ରରେ ଲେଖାଯାଇଥ‌ିବା ସଂଖ୍ୟାଗୁଡ଼ିକୁ ଦୁଇଗୋଟି ଧାଡ଼ି (row) ଓ ଦୁଇଗୋଟି ସ୍ତମ୍ଭ (column) ରେ ଲେଖାଯାଇଛି । ସମସ୍ତ ଧାଡ଼ି ଓ ସ୍ତମ୍ଭଗୁଡ଼ିକୁ ଦୁଇଟି ବନ୍ଧନୀ ମଧ୍ଯରେ ରଖାଯାଇଛି । ଏହାକୁ A ରୂପେ ନାମିତ କରାଯାଇଛି । ଏଠାରେ Aକୁ ଏକ 2 × 2 ମାଟ୍ରିକ୍‌ (Matrix) କୁହାଯାଏ । ଆମେ ମଧ୍ୟ 3 × 3, 4 × 4 ମାଟ୍ରିକ୍‌ ଲେଖୁରିବା । ଉଚ୍ଚତର ଗଣିତରେ ମାଟ୍ରିକ୍‌ସର ବ୍ୟବହାର ବହୁଳ ଭାବେ କରାଯାଏ । ଯେହେତୁ ଏଠାରେ ଧାଡ଼ି ସଂଖ୍ୟା ସହ ସ୍ତମ୍ଭ ସଂଖ୍ୟା ସମାନ, ତେଣୁ ଏହି ମାଟ୍ରିକ୍‌ଗୁଡ଼ିକୁ ବର୍ଗ ମାଟ୍ରିକ୍‌ (Square matrix) କୁହାଯାଏ । କେବଳ 2 × 2 ମାଟ୍ରିକ୍‌ସକୁ ଏଠାରେ ବିଚାର କରାଯାଉଛି । ପ୍ରତି ବର୍ଗ ମାଟ୍ରିକ୍‌ସ ସହ ଗୋଟିଏ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସଂଖ୍ୟା ସଂପୃକ୍ତ ଓ ଏହାକୁ ବର୍ଗ ମାଟ୍ରିକ୍‌ସର ଡିଟରମିନାଣ୍ଟ (determinant) କୁହାଯାଏ । ଯଦି ମାଟ୍ରିକ୍‌ A = \(\left(\begin{array}{ll}
a & b \\
c & d
\end{array}\right)\) ହୁଏ,

ଉଦାହରଣ \(\frac{1}{x}+\frac{2}{y}\) = 5 (x ≠ 0, y ≠ 0) ଏକ ଅଣସରଳରେଖୀୟ ସମୀକରଣ ।

ଅର୍ଥାତ୍ a + 2b = 5 (ଯେଉଁଠାରେ \(\frac{1}{x}\) = a ଏବଂ \(\frac{1}{y}\) = b)
ତେବେ ଏହାର ଡିଟରମିନାଣ୍ଟ୍ | |A| = \(\left|\begin{array}{ll}
a & b \\
c & d
\end{array}\right|=a d-b c\) ।

ଉଦାହରଣ :
A = \(\left(\begin{array}{ll}
5 & 7 \\
2 & 1
\end{array}\right)\) ହେଲେ |A| = 5 × 1 – 7 × 2 = 5 – 14 = -9 ଅଟେ ।
ସେହିପରି,

∴ ଡିଟରମିନାଣ୍ଟ ମାଧ୍ୟମରେ ନିର୍ଦେୟ ସମାଧାନ :

x = \(\frac{Δ_x}{Δ}\), y = \(\frac{Δ_y}{Δ}\) ଯେଉଁଠାରେ Δ ≠ 0 କାରଣ ସମୀକରଣଦ୍ଵୟ ସଙ୍ଗତ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ ।
ବଜ୍ରଗୁଣନ ପଦ୍ଧତିରେ ଲବ୍‌ଧ ସମାଧାନକୁ ଡିଟରମିନାଣ୍ଟ ମାଧ୍ୟମରେ ଲେଖିଲେ,

ଏହାକୁ ସୁପରିଚିତ Cramer’s ନିୟମ କୁହାଯାଏ । ବଜ୍ରଗୁଣନ ସୂତ୍ର ହିଁ Cramer’s Rule ର ଅନ୍ୟରୂପ ।

→ ପାଟିଗଣିତ ପ୍ରଶ୍ନର ସମାଧାନରେ ପ୍ରୟୋଗ :
ଏକ ଅଜ୍ଞାତ ରାଶି ବିଶିଷ୍ଟ ଏକଘାତୀ ସମୀକରଣ ପ୍ରୟୋଗ କରି ଅନେକ ପାଟିଗଣିତ ପ୍ରଶ୍ନମାନଙ୍କ ସମାଧାନ ସହଜରେ କରାଯାଏ । ସେହିପରି ଦୁଇ ଅଜ୍ଞାତ ରାଶିବିଶିଷ୍ଟ ଏକଘାତୀ ସହ ସମାଧାନରେ ପ୍ରୟୋଗରେ ଜଟିଲ ପାଟିଗଣିତ ପ୍ରଶ୍ନମାନଙ୍କ ସହଜ ସମାଧାନ ହୋଇପାରିବ ।

Odisha State Board BSE Odisha 10th Class History Important Questions Chapter 19 ଶିଳ୍ପର ବିକାଶ Important Questions and Answers.

BSE Odisha Class 10 History Important Questions Chapter 19 ଶିଳ୍ପର ବିକାଶ

Subjective Type Questions With Answers
ଦୀର୍ଘ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ପ୍ରାୟ ୬୦ ଗୋଟି ଶବ୍ଦରେ ଲେଖ ।

୧।. ୧୯୪୭-୪୮ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ଶିଳ୍ପ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ପାଇଁ ହରେକୃଷ୍ଣ ମହତାବଙ୍କ କେଉଁ କାର୍ଯ୍ୟ ପ୍ରଶଂସନୀୟ ?
Answer:

• ୧୯୪୭-୪୮ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷରେ ଓଡ଼ିଶାରୁ ମିଳୁଥିବା ଲୁହାପଥର ଓ ମାଙ୍ଗାନିଜକୁ ବ୍ୟବହାର କରି ଏକ ଲୌହ ଓ ଇସ୍ପାତ କାରଖାନା ପ୍ରତିଷ୍ଠା ସମ୍ଭାବନା ପାଇଁ ସର୍ବେକ୍ଷଣ ଆରମ୍ଭ କରାଗଲା ।
• ଓଡ଼ିଶାରେ ଶିଳ୍ପ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ପାଇଁ ଅଣଓଡ଼ିଆ ଭାରତୀୟ ଶିଳ୍ପପତିଙ୍କ ଅନାଗ୍ରହ ଲକ୍ଷ୍ୟକରି ହରେକୃଷ୍ଣ ମହତାବ ବିଦେଶୀ ପୁଞ୍ଜିନିବେଶ ପାଇଁ ଅନୁମତି ଦେବାକୁ ଭାରତ ସରକାରଙ୍କୁ ଅନୁରୋଧ କଲେ ।
• ଓଡ଼ିଶାରେ ଶିଳ୍ପ ବିକାଶର ସମ୍ଭାବନା ଓ ଯୋଜନା ତିଆରି କରିବାପାଇଁ ଆମେରିକାରୁ ଡେଭିଡ୍ ଏଫ୍. ରୋଜେନ୍ ନାମକ ଜଣେ ବୈଷୟିକ ପରାମର୍ଶଦାତାଙ୍କୁ ଓଡ଼ିଶା ଅଣାଯାଇଥିଲା ।
• ସେ ଏକ ପ୍ରତିବେଦନ ମଧ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କଲେ ।
• ଆହୁରି ମଧ୍ୟ ଓଡ଼ିଶାରେ ଶିଳ୍ପ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଦିଗରେ ଅନୁକୂଳ ପରିବେଶ ସୃଷ୍ଟି ପାଇଁ ସେ ଅନ୍ୟ କେତେକ ପଦକ୍ଷେପ ନେଇଥିଲେ ।

୨।. ପାରାଦ୍ଵୀପ ବନ୍ଦର ଓଡ଼ିଶାରେ ଆମଦାନୀ ଓ ରପ୍ତାନି ପାଇଁ କ’ଣ ସବୁ ସୁବିଧା ସୁଯୋଗ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରିଛି ?
Answer:

• ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ସପ୍ତମ ଦଶକରେ ପାରାଦ୍ବୀପ ବନ୍ଦର ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହେଲା ।
• ପ୍ରଥମରୁ ଏଠାରୁ କେବଳ ଲୁହାପଥର ରପ୍ତାନି ହେଉଥିଲା ।
• ପରବର୍ତୀ ସମୟରେ ଏହାର ପଣ୍ୟ ଧାରଣ ଓ ରପ୍ତାନି ଶକ୍ତି ବୃଦ୍ଧି କରାଗଲା ।
• ୧୯୭୫ ମସିହାରେ ପାରାଦ୍ଵୀପକୁ ରେଳଲାଇନ୍‌ଦ୍ବାରା ସଂଯୁକ୍ତ କରାଗଲା ।
• ବର୍ତ୍ତମାନ ଏହି ବନ୍ଦରରୁ ଲୁହାପଥର ସହ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସାମଗ୍ରୀ ରପ୍ତାନି କରାଯାଉଛି । ଏହା ଓଡ଼ିଶାର ତଥା ଭାରତର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ବନ୍ଦରଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛି ।

୩।. ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଥିବା ପ୍ରମୁଖ ଶିଳ୍ପଗୁଡ଼ିକର ଏକ ତାଲିକା ପ୍ରସ୍ତୁତ କର ।
Answer:
ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଥିବା ପ୍ରମୁଖ ଶିଳ୍ପଗୁଡ଼ିକ ହେଲା

• ଗଞ୍ଜାମ ଜିଲ୍ଲାର ଋଷିକୁଲ୍ୟା ନଦୀକୂଳରେ ଜୟଶ୍ରୀ ରସାୟନ କାରଖାନା ।
• ରାୟଗଡ଼ା ଜିଲ୍ଲାର ଥରଭାଲିଠାରେ ଫେରୋସିଲିକନ୍ କାରଖାନା ।
• କଟକ ଜିଲ୍ଲାର ଚୌଦ୍ଵାରଠାରେ ଫେରେ ଆଏଜ୍ କାରଖାନା ।
• କେନ୍ଦୁଝର ଜିଲ୍ଲାର ଯୋଡ଼ା ଓ ଯାଜପୁର ଜିଲ୍ଲାର ଯାଜପୁର ରୋଡ଼ଠାରେ ଫେରୋ ମାଙ୍ଗାନିଜ୍ କାରଖାନା ।
• ସୁନ୍ଦରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲାର ରାଜଗାଙ୍ଗପୁର ଓ ବରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲାର ବରଗଡ଼ଠାରେ ସିମେଣ୍ଟ କାରଖାନା ଓ ବାଲେଶ୍ଵରଠାରେ

କ୍ଷୁଦ୍ର ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ପ୍ରାୟ ୩୦ ଗୋଟି ଶବ୍ଦରେ ଲେଖ ।

୧।. ଶିଳ୍ପ ଭିତ୍ତିଭୂମିର ବିକାଶ ପାଇଁ ମହତାବଙ୍କ ମନ୍ତ୍ରିମଣ୍ଡଳ ନେଇଥ‌ିବା ପଦକ୍ଷେପଗୁଡି଼କ ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
Answer:
ଶିଳ୍ପ ଭିତ୍ତିଭୂମିର ବିକାଶ ପାଇଁ ମହତାବଙ୍କ ମନ୍ତ୍ରିମଣ୍ଡଳ ନେଇଥିବା ପଦକ୍ଷେପଗୁଡିକ ହେଲା –

• ବୈଷୟିକ ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରସାର, ବିଜ୍ଞାନ ଓ ଶିଳ୍ପର ଗବେଷଣା ପାଇଁ ଏକ ପରିଷଦ ଗଠନ ।
• ଶିଳ୍ପ ବିଭାଗର ପୁନର୍ଗଠନ, ଶିଳ୍ପାୟନ ସମ୍ଭାବନା ବିଷୟରେ ସର୍ବେକ୍ଷଣ ।
• ଶିଳ୍ପଋଣ ନିଗମ ଗଠନ (କ୍ଷୁଦ୍ର ଓ ମଧ୍ୟମ ଶିଳ୍ପ ପାଇଁ), ପ୍ରାଦେଶିକ ଶିଳ୍ପ ଅନୁଦାନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଏବଂ ଶିଳ୍ପ ପରିଷଦ ଗଠନ ।

୨।. ସ୍ଵାଧୀନତା ପରବର୍ତ୍ତୀ କାଳରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ପୋତାଶ୍ରୟ, ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ କ’ଣ କରାଯାଇଥିଲା ?
Answer:

• ସ୍ଵାଧୀନତା ପରବର୍ତ୍ତୀ କାଳରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ଥ‌ିବା ଚାନ୍ଦବାଲି, ଗୋପାଳପୁର ଓ ଧାମରା ପୋତାଶ୍ରୟର ଉନ୍ନତୀକରଣ କରାଗଲା ।
• ଶକ୍ତି ଯୋଗାଣ ପାଇଁ ଚୌଦ୍ଵାର ଓ ବ୍ରହ୍ମପୁରରେ ଦୁଇଟି ଛୋଟ ତାପଜ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଉତ୍ପାଦନ କେନ୍ଦ୍ର, ମାଛକୁଣ୍ଡ ଓ ହୀରାକୁଦରୁ ଜଳବିଦ୍ୟୁତ୍ ଯୋଜନା କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲା ।
• ୧୯୫୭ ମସିହାରେ ହୀରାକୁଦ ଜଳବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରକଳ୍ପ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଲା ।

୩।. ୧୯୫୧-୧୯୮୫ ମଧ୍ୟରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ସମୁଦାୟ ଶ୍ରମଶକ୍ତିର ଏକ ଆକଳନ ପ୍ରସ୍ତୁତ କର ।
Answer:

• ୧୯୫୦ ମସିହା ପରଠାରୁ ଅଧ୍ଵରୁ ଅଧ୍ଵ ଓଡ଼ିଆ ଶିଳ୍ପ କାରଖାନାରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ଆଗେଇ ଆସିଲେ ।
• ୧୯୫୧ ମସିହାରେ ଓଡ଼ିଶାର ସମୁଦାୟ ଶ୍ରମଶକ୍ତିର ଶତକଡ଼ା ୭.୧୪ ଭାଗ ଶ୍ରମିକ କାରଖାନାମାନଙ୍କରେ କାମ କରୁଥିଲେ ।
• ୧୦ ବର୍ଷ ପରେ ୧୯୬୧ ମସିହାରେ ଏହା ପହଞ୍ଚିଲା ୮.୦୫ ପ୍ରତିଶତରେ ଓ ୧୯୮୪-୮୫ ମସିହା ବେଳକୁ ୩, ୯୦,୦୦୦ ଶ୍ରମିକ ଓଡ଼ିଶାର ବିଭିନ୍ନ କଳକାରଖାନାରେ କାମ କରୁଥିଲେ ।

୪।. ଓଡ଼ିଶାରେ ଥ‌ିବା ବିପୁଳ ଲୁହାପଥର ସମ୍ପଦକୁ ଆଧାର କରି କେଉଁସବୁ କମ୍ପାନୀ ସହ ଓଡ଼ିଶା ସରକାର ରାଜିନାମା ପତ୍ର ସ୍ବାକ୍ଷର କରିଛନ୍ତି ?
Answer:
ଓଡ଼ିଶାର ବିପୁଳ ଲୁହାପଥର ସମ୍ପଦକୁ ଆଧାର କରି ଅନେକ କମ୍ପାନୀ ସହ ଓଡ଼ିଶା ସରକାର ରାଜିନାମା ପତ୍ର ସ୍ବାକ୍ଷର କରିଛନ୍ତି; ଯଥା

• ପୋସ୍କୋ ସହିତ ପାରାଦ୍ଵୀପ ନିକଟରେ ନିର୍ମାଣ ହେବାକୁ ଥିବା ବୃହତ୍ ଲୌହଇସ୍ପାତ କାରଖାନା ।
• ଟାଟା ଷ୍ଟିଲ୍‌ ସହିତ ଡୁବୁରିଠାରେ ହେବାକୁ ଥିବା ଏକ ଲୌହ ପ୍ରକଳ୍ପ ।
• ଜିନ୍ଦଲ ଷ୍ଟେନଲେସ୍ ଷ୍ଟିଲ୍‌ ସହିତ ଯାଜପୁର ଜିଲ୍ଲାରେ ପ୍ରସ୍ତାବିତ କାରଖାନା ଇତ୍ୟାଦି ।
• ଜିନ୍ଦଲ ଷ୍ଟିଲ୍‌ ଓ ପାଓ୍ବାର ତରଫରୁ କେନ୍ଦୁଝର ଓ ଅନୁଗୁଳଠାରେ ସ୍ଥାପିତ ହେବାକୁ ଥ‌ିବା ଲୌହ ପ୍ରକଳ୍ପ ।

ସଂଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ପ୍ରାୟ ୨୦ ଗୋଟି ଶବ୍ଦରେ ଲେଖ ।

୧।. ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ପ୍ରାୟ ୨୦ ଗୋଟି ଶବ୍ଦରେ ଲେଖ ।
Answer:

• ସ୍ଵାଧୀନତା ପ୍ରାପ୍ତିବେଳକୁ ଓଡ଼ିଶାରେ କଳକାରଖାନା ସଂଖ୍ୟା ଥିଲା ଅତି ନଗଣ୍ୟ ।
• ସେତେବେଳେ ଓଡ଼ିଶାରେ ଗୋଟିଏ କାଗଜକଳ, ଗୋଟିଏ କାଚ କାରଖାନା, ଗୋଟିଏ ସାବୁନ କାରଖାନା ଓ ଦୁଇଟି ମଧ୍ୟମ ଧରଣର ଚିନି କଳ ଥିଲା । ଏହା ବ୍ୟତୀତ କିଛି ଧାନକଳ ଓ ଚିନିକଳ ଥିଲା ।

୨।. ଓଡ଼ିଶାରେ ପ୍ରଥମେ କେଉଁ ଦୁଇଟି ନଦୀବନ୍ଧ ଯୋଜନାର କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ ହେଲା ? ସେଥିମଧ୍ୟରୁ କେଉଁଟି ପ୍ରଥମେ କେବେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଲା ?
Answer:

• ଓଡ଼ିଶାରେ ପ୍ରଥମେ ମାଛକୁଣ୍ଡ ଓ ହୀରାକୁଦ ନଦୀବନ୍ଧ ଯୋଜନା କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲା ।
• ସେଥୁମଧ୍ୟରୁ ୧୯୫୭ ମସିହାରେ ହୀରାକୁଦ ଜଳବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରକଳ୍ପ ପ୍ରଥମେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଲା ।

୩।. ଡାଲମିଆ କମ୍ପାନୀକୁ ଓଡ଼ିଶା ସରକାର ଓଡ଼ିଶାରେ ଶିଳ୍ପ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ପାଇଁ କ’ଣ ସବୁ ସୁବିଧା ସୁଯୋଗ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ ?
Answer:

• ଓଡ଼ିଶା ସରକାର ଡାଲମିଆ କମ୍ପାନୀର ୪୦ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କାର ଅଂଶଧନ କିଣିଥିଲେ ।
• ଭବିଷ୍ୟତରେ ସିମେଣ୍ଟ କିଣିବାପାଇଁ କମ୍ପାନୀକୁ ୫୦ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ଅଗ୍ରୀମ ଆକାରରେ ଦେଇଥିଲେ ।

୪।. ରାଉରକେଲା ଲୌହଇସ୍ପାତ ଶିଳ୍ପ କାହା ସହାୟତାରେ କିପରି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ହୋଇପାରିଛି ?
Answer:

• ଜର୍ମାନୀର ବୈଷୟିକ ସହାୟତାକୁ ଆଧାର କରି ରାଉରକେଲାରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ରାଉରକେଲା ଇସ୍ପାତ କାରଖାନା ।
• ଏହା ଭାରତୀୟ ଇସ୍ପାତ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଦ୍ବାରା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ହୋଇପାରିଛି ।

୫।. ‘ନାଲ୍‌କୋ’ର ପୂରାନାମ କ’ଣ ? ଏହାର ଦୁଇଟି ପ୍ରକଳ୍ପ କେଉଁଠାରେ ଅବସ୍ଥିତ ?
Answer:

• ‘ନାଲ୍‌କୋ’ର ପୂରାନାମ ‘ଜାତୀୟ ଆଲୁମିନିୟମ୍ କମ୍ପାନୀ’ ।
• କୋରାପୁଟ ଜିଲ୍ଲାର ଦାମନଯୋଡ଼ିଠାରେ ଓ ଅନୁଗୁଳ ଜିଲ୍ଲାର ଅନୁଗୁଳଠାରେ ଏହାର ଦୁଇଟି ପ୍ରକଳ୍ପ ଅବସ୍ଥିତ ।

୬।. ମିଗ୍ ବିମାନର ଇଞ୍ଜିନ୍ ତିଆରି କାରଖାନା କାହା ସହାୟତାରେ କେଉଁଠି ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଛି ?
Answer:

• ସୁନାବେଡ଼ାରେ ମିଗ୍ ବିମାନର ଇଞ୍ଜିନ୍ ତିଆରି କାରଖାନା ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଛି ।
• ଏହା ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷିଆର ସହଯୋଗରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଛି ।

୭।. ଓଡ଼ିଶାରେ ଫେରୋ ସିଲିକନ୍ ଓ ଫେରୋ ମାଙ୍ଗାନିଜ୍ କାରଖାନା କେଉଁଠାରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଛି ?
Answer:

• ରାୟଗଡ଼ା ଜିଲ୍ଲାର ଥୁରୁଭାଲିଠାରେ ଫେରୋ ସିଲିକନ୍ କାରଖାନା ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଛି ।
• ଯାଜପୁର ଜିଲ୍ଲାର ଯାଜପୁର ରୋଡ଼ଠାରେ ଫେରୋ ମାଙ୍ଗାନିଜ୍ କାରଖାନା ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଛି ।

Objective Type Questions With Answers
A. ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।

1. ସ୍ଵାଧୀନତାପ୍ରାପ୍ତି ବେଳକୁ ଓଡ଼ିଶାରେ କେଉଁସବୁ କଳକାରଖାନା ଗଢ଼ିଉଠିଥିଲା ?
Answer:
ସ୍ଵାଧୀନତା ପ୍ରାପ୍ତିବେଳକୁ ଓଡ଼ିଶାରେ ମାତ୍ର ଗୋଟିଏ କାଗଜକଳ, ଗୋଟିଏ କାଚ କାରଖାନା, ଗୋଟିଏ ସାବୁନ କାରଖାନା ଓ ଦୁଇଟି ମଧ୍ୟମ ଧରଣର ଚିନିକଳ ଥିଲା ।

2. କେଉଁ ଦୁଇଟି କାରଣରୁ ଓଡ଼ିଶାରେ ଶିଳ୍ପାୟନ ସମ୍ଭବପର ହୋଇନଥିଲା ?
Answer:
ପ୍ରଥମ କାରଣଟି ହେଲା ଉଦ୍ୟୋଗପତିଙ୍କ ଅଭାବ ଓ ଦ୍ବିତୀୟ କାରଣଟି ଥିଲା ପୁଞ୍ଜିର ଅଭାବ ।

3. କଂଗ୍ରେସର ଦ୍ଵିତୀୟ ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ କେବେ, କାହା ନେତୃତ୍ୱରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲା ?
Answer:
ପ୍ରଥମ କାରଣଟି ହେଲା ଉଦ୍ୟୋଗପତିଙ୍କ ଅଭାବ ଓ ଦ୍ବିତୀୟ କାରଣଟି ଥିଲା ପୁଞ୍ଜିର ଅଭାବ ।

4. ଓଡ଼ିଶାରେ ଶିଳ୍ପର ବିକାଶ ପାଇଁ କିଏ କେବେ ପ୍ରଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ ?
Answer:
୧୯୪୬ ମସିହାରେ ହରେକୃଷ୍ଣ ମହତାବ ଓଡ଼ିଶାରେ ଶିଳ୍ପର ବିକାଶ ପାଇଁ ପ୍ରଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ ।

5. ଓଡ଼ିଶାରେ ଶିଳ୍ପ ବିକାଶର ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ଶିଳ୍ପ ବିକାଶ ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ଭିତ୍ତିଭୂମିର ଅଭାବ ଓ ଭାରତର ଶିଳ୍ପପତିମାନେ ଓଡ଼ିଶାକୁ ଆସିବାକୁ ଅନାଗ୍ରହ ।

6. ଓଡ଼ିଶାର କେଉଁ ତିନୋଟି ପୋତାଶ୍ରୟର ଉନ୍ନତୀକରଣ କରାଯାଇଥିଲା ?
Answer:
ଏହି ପୋତାଶ୍ରୟଗୁଡ଼ିକ ଥିଲା ଚାନ୍ଦବାଲି, ଗୋପାଳପୁର ଓ ଧାମରା ।

7. ଶକ୍ତିଯୋଗାଣ ପାଇଁ କେଉଁ କେନ୍ଦ୍ରମାନ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଥିଲା ?
Answer:
ଶକ୍ତି ଯୋଗାଣ ପାଇଁ ଚୌଦ୍ଵାର ଓ ବ୍ରହ୍ମପୁରରେ ଛୋଟ ତାପଜ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଉତ୍ପାଦନ କେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଥିଲା ।

8. ଓଡ଼ିଶା ଟେକ୍‌ସଟାଇଲ ମିଲ୍ କେଉଁଠାରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଥିଲା ?
Answer:
ସ୍ଵାଧୀନତା ପରେ କଟକ ଜିଲ୍ଲାର ଚୌଦ୍ଵାରଠାରେ ଓଡ଼ିଶା ଟେକ୍‌ସଟାଇଲ ମିଲ୍ ନାମରେ ଏକ ଲୁଗାକଳ ପ୍ରତିଷ୍ଠା

9. ମିଗ୍ ବିମାନ ଇଞ୍ଜିନ୍ ତିଆରି କାରଖାନା କେଉଁଠି କାହା ସହାୟତାରେ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଛି ?
Answer:
ସୋଭିଏତ୍ ଋଷିଆର ସହାୟତାରେ ସୁନାବେଡ଼ାଠାରେ ମିଗ୍ ବିମାନ ଇଞ୍ଜିନ୍ ତିଆରି କାରଖାନା ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଛି ।

10. ଟାଟା କମ୍ପାନୀ ଓ ଜିନ୍ଦଲ କେଉଁଠାରେ ଲୌହ ପ୍ରକଳ୍ପ ସ୍ଥାପନ କରିଛନ୍ତି ?
Answer:
ଟାଟା କମ୍ପାନୀ ଡୁବୁରିଠାରେ ଓ ଜିନ୍ଦଲ ଷ୍ଟେନଲେସ୍ ଷ୍ଟିଲ୍ ଯାଜପୁରଠାରେ ଲୌହ ପ୍ରକଳ୍ପ ସ୍ଥାପନ କରିଛନ୍ତି ।

B. ଗୋଟିଏ ଶବ୍ଦରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।

1. ୧୯୪୯-୫୦ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷରେ ଜୟପୁର ଓ ବିଶାଖାପାଟଣା ମଧ୍ୟରେ ଥିବା କେଉଁ ରାସ୍ତାର ଉନ୍ନତୀକରଣ ପାଇଁ ଅର୍ଥ ବ୍ୟବଷ୍ଥ କରାଗଲା ?
Answer:
ସୁନକି ଓ ଜୟପୁର

2. ବୈଷୟିକ ପରାମର୍ଶଦାତା ଡେଭିଡ୍ ଏଫ. ରେଜେନ୍‌ଙ୍କୁ କେଉଁଠାରୁ ଓଡ଼ିଶା ଅଣାଗଲା ?
Answer:
ଆମେରିକା

3. ୧୯୮୪-୮୫ ମସିହାବେଳକୁ କେତେ ସଂଖ୍ୟକ ଓଡ଼ିଆ ଶ୍ରମିକ କଳକାରଖାନାମାନଙ୍କରେ କାମ କରୁଥିଲେ ?
Answer:
୩, ୯୦, ୦୦୦

4. ରାଉରକେଲା ଇସ୍ପାତ କାରଖାନା କେଉଁ ଦେଶର ବୈଷୟିକ ସହାୟତାରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ଜର୍ମାନୀ

5. ୧୯୬୧ ମସିହାରେ ଓଡ଼ିଶାର ସମୁଦାୟ ଶ୍ରମଶକ୍ତିର ଶତକଡା କେତେ ଭାଗ ଶ୍ରମିକ କାରଖାନାମାନଙ୍କରେ କାମ କରୁଥିଲେ ?
Answer:
୮.୦୫

6. ଢେଙ୍କାନାଳର କେଉଁଠାରେ ସୂତାକଳ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଥିଲା ?
Answer:
ଗୋବିନ୍ଦପୁର

7. ପଞ୍ଚପତିମାଳି ବକ୍‌ସାଇଟ୍ ଖଣି ଆମ ରାଜ୍ୟର କେଉଁ ଜିଲ୍ଲାରେ ଅବସ୍ଥିତ ?
Answer:
କୋରାପୁଟ

8. ରାୟଗଡ଼ା ଜିଲ୍ଲାର ଥୁରୁଭାଲିଠାରେ କେଉଁ କାରଖାନା ଅଛି ?
Answer:
ଫେରୋସିଲିକନ୍

9. ଆମ ରାଜ୍ୟର ବାଲେଶ୍ଵରଠାରେ କେଉଁ କାରଖାନା ଅଛି ?
Answer:
ଟାୟାର

10. ଆଣବିକ ଶକ୍ତି ଆୟୋଗ ଅଧୀନରେ ଭାରୀଜଳ ପ୍ରକଳ୍ପ ଓଡ଼ିଶାରେ କେଉଁ ସ୍ଥାନରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଛି ?
Answer:
ତାଳଚେର

11. କେଉଁ ଚାଷକୁ ଶିଳ୍ପର ମର୍ଯ୍ୟଦା ଦିଆଯାଇଛି ?
Answer:
ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଓ ମାଛଚାଷ

12. ତାଳଚେରଠାରେ ସାର କାରଖାନା କିଏ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଭାରତୀୟ ସାର ନିଗମ

13. ଟିଟାଗଡ଼ ପେପର ମିଲ୍ କେଉଁଠାରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ଚୌଦ୍ଵାର

14. ଜିନ୍ଦଲ ଷ୍ଟିଲ ଓ ପାୱାର ତରଫରୁ କେଉଁଠାରେ ଲୌହ ପ୍ରକଳ୍ପ ସ୍ଥାପିତ ହେବାକୁ ଅଛି ?
Answer:
କେନ୍ଦୁଝର

15. କେଉଁ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଶିଳ୍ପ ବିଦ୍ୟାଳୟମାନଙ୍କରେ ତନ୍ତକାମ, ବଢ଼େଇ କାମ, ସିଲେଇ କାମ ଆଦି ତାଲିମ ଦିଆଗଲା ?
Answer:
କୁଟୀର ଶିଳ୍ପ ଓ କ୍ଷୁଦ୍ରଶିଳ୍ପର ବିକାଶ

16. ଓଡ଼ିଶା ସରକାର ଡାଲମିଆ ସିମେଣ୍ଟ କମ୍ପାନୀର କେତେ ଟଙ୍କା ଅଂଶଧନ କିଣିଥିଲେ ?
Answer:
୪୦ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା

C. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

1. ହରେକୃଷ୍ଣ ମହତାବ ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ ____________________ ମସିହାରେ ଦାୟିତ୍ଵ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।
Answer:
୧୯୪୬

2. ଓଡ଼ିଶାରେ ପ୍ରଶିକ୍ଷିତ _________________ ସମ୍ବଳର ଅଭାବ ଥିଲା ।
Answer:
ମାନବ

3. ଆମ ରାଜ୍ୟରେ ଶିଳ୍ପ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଦିଗରେ ________________ ଅନୁକୂଳ ପରିବେଶ ସୃଷ୍ଟି କରିବାପାଇଁ ପଦକ୍ଷେପ ନେଇଥିଲେ ।
Answer:
ହରେକୃଷ୍ଣ ମହତାବ

4. ଶକ୍ତି ଯୋଗାଣପାଇଁ ଚୌଦ୍ୱାର ଓ _________________ ଠାରେ ଦୁଇଟି ଛୋଟ ତାପଜ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଉତ୍ପାଦନ କେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଥିଲା ।
Answer:
ବୁହୁପୁର

5. ଡାଲମିଆ କମ୍ପାନୀ ________________ ଠାରେ ଏକ ସିମେଣ୍ଟ କାରଖାନା ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲା ।
Answer:
ରାଜଗାଙ୍ଗପୁର

6. ୧୯୪୭-୪୮ ମସିହାରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ବୁଣାକର ସମବାୟ ସମିତି ସଂଖ୍ୟା _______________ ଥିଲା ।
Answer:
୧୩୩

7. __________________ ମସିହାରେ ପାରାଦୀପକୁ ରେଳପଥଦ୍ଵାରା ସଂଯୋଗ କରାଯାଇଥିଲା ।
Answer:
୧୯୭୫

8. ଜର୍ମାନୀ ଜ୍ଞାନ କୌଶଳରେ ଆମ ରାଜ୍ୟରେ ________________ ଠାରେ ଏକ ଲୌହଇସ୍ପାତ ଶିଳ୍ପ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଛି ।
Answer:
ରାଡରକେଲା

9. ଜାତୀୟ ଆଲୁମିନିୟମ କମ୍ପାନୀ (NALCO)ର ମୁଖ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ______________ ଠାରେ ରହିଛି ।
Answer:
ଭୁବନେଶର

10. ୧୯୭୧ ମସିହାରେ ଭାରତୀୟ ସାର ନିଗମ _________________ ଠାରେ ଏକ ସାର କାରଖାନା ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲା ।
Answer:
ତାଳଚେର

11. ପାରାଦ୍ଵୀପ ଫସ୍‌ଫେଟ୍ ଲିମିଟେଡ୍ _______________ ମସିହାରେ ଆତ୍ମପ୍ରକାଶ କରିଥିଲା ।
Answer:
୧୯୮୧

12. ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷିଆର ସହଯୋଗରେ ସୁନାବେଡ଼ାଠାରେ _______________ ଇଞ୍ଜିନ୍ ତିଆରି କାରଖାନା ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଛି ।
Answer:
ମିଗ୍ ବିମାନ୍

13. ‘ଭାରତୀୟ ଆଣବିକ ଶକ୍ତି ଆୟୋଗ’ _________________ ମସିହାରେ ଛତ୍ରପୁରଠାରେ ଏକ ବିରଳ ମୁଭିକା କାରଖାନା ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଛି ।
Answer:
୧୯୭୮

14. ବଡ଼ମାଳଠାରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହୋଇଛି ଏକ ______________ କାରଖାନା ।
Answer:
ଗୋଳାବାରୁଦ

15. ଯାଜପୁର ଜିଲ୍ଲାର ________________ ଠାରେ ଏକ ଝୋଟକଳ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଛି ।
Answer:
ଧାନମଣ୍ଡଳ

D. ଠିକ୍ ଉକ୍ତି ପାଇଁ (✓ ) ଚିହ୍ନ ଓ ଭୁଲ୍ ଉକ୍ତି ପାଇଁ (x) ଚିହ୍ନ ଦିଅ ।

1. ସତ୍ୟମ୍ ମହିନ୍ଦ୍ରା ଏକ ମୋଟରଗାଡ଼ି କାରଖାନା ।
Answer:
x

2. ୨୦୦୬ରେ ଓଡ଼ିଶା ତା’ର ନୂତନ ଶିଳ୍ପନୀତି ଘୋଷଣା କରିଥିଲା ।
Answer:
x

3. ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଓ ମାଛଚାଷକୁ ବୃହତ୍ ଶିଳ୍ପର ମର୍ଯ୍ୟାଦା ଦିଆଯାଇଛି ।
Answer:
x

4. ବଡ଼ମ୍ବାଠାରେ ଏକ ଚିନିକଳ ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଛି ।
Answer:
✓

5. ଧାନମଣ୍ଡଳ ଝୋଟକଳ କଟକ ଜିଲ୍ଲାରେ ଅବସ୍ଥିତ ।
Answer:
x

6. ବିରଳ ମୃତ୍ତିକା କାରଖାନା ତାଳଚେରଠାରେ ଅବସ୍ଥିତ ।
Answer:
x

7. ଭାରୀଜଳ ପ୍ରକଳ୍ପ ବ୍ରହ୍ମପୁରଠାରେ ଅବସ୍ଥିତ ।
Answer:
x

8. କାଚରାମାଳଠାରେ ଗୋଳାବାରୁଦ କାରଖାନା ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଛି ।
Answer:
x

9. ୧୯୮୧ ମସିହାଠାରୁ ନାଲ୍‌କୋର ମୁଖ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ଭୁବନେଶ୍ୱରଠାରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛି ।
Answer:
✓

10. ରାଉରକେଲା ଷ୍ଟିଲ୍‌ଣ୍ଟ ରୁଷିଆ ସହାୟତାରେ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଛି ।
Answer:
x

11. କୋରାପୁଟ ଜିଲ୍ଲାର ପଞ୍ଚପତିମାଳିଠାରେ ଆଲୁମିନିୟମ ମିଳିଥାଏ ।
Answer:
x

12. ଓଡ଼ିଶା ସରକାର ଡାଲମିଆ ସିମେଣ୍ଟ କାରଖାନାକୁ ଅନେକ ପ୍ରକାର ସୁବିଧା ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ ।
Answer:
✓

13. ଓ.ଟି.ଏମ୍. ଢେଙ୍କାନାଳ ଜିଲ୍ଲାରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଥିଲା ।
Answer:
x

14. ଓଡ଼ିଶାରେ ଅବସ୍ଥିତ ଚାରିଗୋଟି ପୋତାଶ୍ରୟର ଉନ୍ନତୀକରଣ କରାଗଲା ।
Answer:
x

15. ପୂର୍ବରୁ ଶକ୍ତି ଯୋଗାଣ ପାଇଁ ଚୌଦ୍ଵାର ଓ ବ୍ରହ୍ମପୁରଠାରେ ଦୁଇଟି ଛୋଟ ତାପଜ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଉତ୍ପାଦନ କେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଥିଲା ।
Answer:
✓

16. ଶିଳ୍ପ ଭିତ୍ତିଭୂମିର ବିକାଶ ପାଇଁ କୃଷ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ଗଜପତିଙ୍କ ସରକାର ପଦକ୍ଷେପ ନେଇଥିଲେ ।
Answer:
x

17. ୧୯୪୬ ମସିହାରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ମହତାବ ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ ଗଠନ କରିଥିଲେ ।
Answer:
✓

18. ବିଜୁ ପଟ୍ଟନାୟକ ମହାନଦୀ ଓ କାଠଯୋଡ଼ି ଉପରେ ପୋଲ ତିଆରି କାମ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ।
Answer:
x

19. ୧୯୪୭-୪୮ ମସିହାରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ସମବାୟ ସମିତି ସଂଖ୍ୟା ଥିଲା ୧୩୩ ।
Answer:
✓

20. ୧୯୫୧ ମସିହାରେ ଶତକଡ଼ା ୭.୧୪ ଭାଗ ଶ୍ରମିକ କଳକାରଖାନାରେ କାମ କରୁଥିଲେ ।
Answer:
✓

E. ‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ମିଳନ କର ।
1.

Answer:

2.

Answer:

3.

Answer:

4.

Answer:

Odisha State Board BSE Odisha 10th Class Maths Notes Algebra Chapter 5 ପରିସଂଖ୍ୟାନ will enable students to study smartly.

BSE Odisha Class 10 Maths Notes Algebra Chapter 5 ପରିସଂଖ୍ୟାନ

→ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ପ୍ରବଣତା (Central Tendency) :
ଏକାତ୍ମକ ସଂଖ୍ୟା ସମ୍ବନ୍ଧିତ ତଥ୍ୟକୁ ଗୋଟିଏ ସଂଖ୍ୟାରେ ପ୍ରକାଶ କରିବା ଲାଗି ତଥ୍ୟ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ସମସ୍ତ ସଂଖ୍ୟାର ସମସ୍ତ ସଂଖ୍ୟାର ପ୍ରତିନିଧ୍ୟ କଲାଭଳି ଗୋଟିଏ ସଂଖ୍ୟା ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ ଓ ଏହି ପ୍ରତିନିଧୂ ସଂଖ୍ୟାକୁ ତଥ୍ୟାବଳୀର କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ପ୍ରବଣତା (Central Tendency) କୁହାଯାଏ।

→ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ପ୍ରବଣତାକୁ ସୂଚାଇବା ପାଇଁ ତିନି ପ୍ରକାର ମାପ ଅଛି –

1. ମାଧ୍ୟମାନ (Mean)
2. ମଧ୍ୟମା (Median) ଏବଂ
3. ଗରିଷ୍ଠକ (Mode) ।

1. ମାଧ୍ୟମାନ – ଗୋଟିଏ ସାଂଖ୍ୟକ ତଥ୍ୟାବଳୀ ଅନ୍ତର୍ଗତ ସମସ୍ତ ଲବ୍‌ଧାଙ୍କର ହାରାହାରି ମାପକୁ ତଥ୍ୟାବଳୀର ମାଧ୍ୟମାନ (Mean) କୁହାଯାଏ ।
2. ମଧ୍ୟମା – ବଡ଼ରୁ ସାନ ବା ସାନରୁ ବଡ଼ କ୍ରମରେ ସଜା ଯାଇଥିବା ସମସ୍ତ ଲବ୍‌ଧାଙ୍କର ମଧ୍ୟମ ଲବ୍‌ଧାଙ୍କକୁ ମଧ୍ୟମା (Median) କୁହାଯାଏ ।
3. ଗରିଷ୍ଠକ – କୌଣସି ସାଂଖ୍ୟକ ତଥ୍ୟାବଳୀରେ ଥ‌ିବା ସର୍ବାଧ‌ିକ ବାରମ୍ବାରତା ବିଶିଷ୍ଟ ଲବ୍‌ଧାଙ୍କକୁ ଉକ୍ତ ତଥ୍ୟାବଳୀର ଗରିଷ୍ଠକ (Mode) କୁହାଯାଏ ।

→ ମାଧ୍ୟମାନ (Mean) : ଗୋଟିଏ ସାଂଖ୍ୟକ ତଥ୍ୟାବଳୀ ଅନ୍ତର୍ଗତ ସମସ୍ତ ଲବ୍‌ଧାଙ୍କର ହାରାହାରି ମାପକୁ ତଥ୍ୟାବଳୀର ମାଧ୍ୟମାନ (Mean) କୁହାଯାଏ ।

(i) ସାଂଖ୍ୟକ ତଥ୍ୟାବଳୀର ମାଧ୍ଯମାନ ନିର୍ଣ୍ଣୟ (Mean of the Individual Series) :

→ ବାରମ୍ବାରତା ବିହୀନ ଲବ୍‌ଧାଙ୍କଗୁଡ଼ିକର ମାଧ୍ଯମାନ ନିର୍ଣ୍ଣୟ : କୌଣସି ତଥ୍ୟାବଳୀର ଲବ୍‌ଧାଙ୍କଗୁଡ଼ିକ x₁, x₂, x₃, …… x_n ହେଲେ ଉକ୍ତ ତଥ୍ୟାବଳୀର ମାଧ୍ଯମାନ M ନିମ୍ନ ସୂତ୍ରଦ୍ୱାରା ନିରୂପଣ କରାଯାଏ ।

ଯେଉଁଠାରେ M = ମାଧ୍ୟମାନ, Σ (ସିଗ୍‌ମା) = ସମଷ୍ଟିର ସଂକେତ, x ତଥ୍ୟାବଳୀ ଅନ୍ତର୍ଗତ ପ୍ରତ୍ୟେକ
ଲବ୍‌ଧାଙ୍କ, \(\sum_{k=1}^{k=n} x_k\) = x₁ ଠାରୁ x_n ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଲବ୍‌ଧାଙ୍କମାନଙ୍କର ସମଷ୍ଟି
ଯେଉଁଠାରେ n = ତଥ୍ୟାବଳୀ ଅନ୍ତର୍ଗତ ଲବ୍‌ଧାଙ୍କମାନଙ୍କର ସଂଖ୍ୟା ।

ଅର୍ଥାତ୍ M = \(\frac{Σx}{n}\)

→ ବାରମ୍ବାରତା ବିତରଣରେ ପ୍ରକାଶିତ ତଥ୍ୟାବଳୀର ମାଧମାନ ନିର୍ଣ୍ଣୟ (Mean of a frequency distribution) : ଏକ ସାଂଖ୍ୟକ ତଥ୍ୟାବଳୀର ଅନ୍ତଗର୍ତ ଲବ୍‌ଧାଙ୍କ (x)ର ମାନ x₁, x₂, x₃, …… x_n ଏବଂ ଏହି ଲବ୍‌ଧାଙ୍କମାନଙ୍କର ବାରମ୍ବାରତା (f) ଯଥାକ୍ରମେ f₁, f₂, f₃, …… f_n ହେଲେ

(ii) ଭାଗ ବିଭକ୍ତ ଏବଂ ବାରମ୍ବାରତା ବିତରଣ ସାରଣୀରେ ପ୍ରକାଶିତ ତଥ୍ୟାବଳୀର ମାଧ୍ଯମାନ ନିର୍ଣ୍ଣୟ(Mean of a Grouped Frequency distribution) :
ପ୍ରତ୍ୟେକ ସଂଭାଗର ମଧ୍ୟବିନ୍ଦୁ (y) = \(\frac{l_1+l_2}{2}\) (l₁ ଓ l₂ ଯଥାକ୍ରମେ ସଂଭାଗର ନିମ୍ନ ଓ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ୱସୀମା) ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ । ତତ୍‌ପରେ fy ଓ Σfy ସ୍ଥିର କରାଯାଏ । ପରବର୍ତୀ ସମୟରେ Σfy କୁ Σf ଦ୍ଵାରା ଭାଗ କରି ମାଧ୍ୟମାନ M ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ ।
∴ ମାଧ୍ୟମାନ (M) = \(\frac{Σfy}{Σf}\)
ଯଦି ଭାଗବିଭକ୍ତ ବାରମ୍ବାରତା ବିତରଣ ସାରଣୀର ମାଧମାନ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ,
ତେବେ ମାଧ୍ଯମାନ M = A + \(\frac{Σfy’}{Σf}\) ହେବ ।
ଏଠାରେ A = ଆରମ୍ଭ ବିନ୍ଦୁ, Σfy’ = ବିଚ୍ୟୁତିମାନଙ୍କର ସମଷ୍ଟି ଏବଂ Σf = ବାରମ୍ବାରତାର ସମଷ୍ଟି

(iii) ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ପ୍ରଣାଳୀ (Short-cut Method) ବା ବିଚ୍ୟୁତି ପ୍ରଣାଳୀ (Deviation Method) : ପୂର୍ବ ପ୍ରଣାଳୀରେ କେତେଗୁଡ଼ିଏ ବଡ଼ ବଡ଼ ସଂଖ୍ୟାର ଗୁଣନ ତଥା ଯୋଗର ଆବଶ୍ୟକ ହୋଇଥାଏ । ଏହି ଅସୁବିଧା ଦୂର କରିବାପାଇଁ ଅନ୍ୟ ଏକ ପ୍ରଣାଳୀ ଅବଲମ୍ବନ କରାଯାଏ ଓ ଏହି ପ୍ରଣାଳୀ ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ପ୍ରଣାଳୀ ବା ବିଚ୍ୟୁତି ପ୍ରଣାଳୀ ନାମରେ ଅଭିହିତ ।

ଉଦାହରଣ :
93, 98, 112, 103, 97, 109ର ମାଧ୍ୟମାନ = \(\frac{1}{6}\) (93 + 98 + 112 + 103 + 97 + 109)
= \(\frac{1}{6}\) {(100 – 7) + (100 – 2) + (100 + 12) + (100 + 3) + (100 – 3) + (100 + 9)}
= \(\frac{1}{6}\) [6 × 100+ {(-7) + (-2) + 12 + (3) + (- 3) + 9}]
= \(\frac{1}{6}\) × 6 × 100 + \(\frac{1}{6}\) × 12 = 100 + = \(\frac{1}{6}\) × 12 = 100 + 2 = 102
ଏଠାରେ 100 କୁ ଆରମ୍ଭ ବିନ୍ଦୁ (Working Zero) ବୋଲି କୁହାଯାଏ ।
ଲବ୍‌ଧାଙ୍କରୁ ଆରମ୍ଭ ବିନ୍ଦୁକୁ ବିୟୋଗ କରି ଲବ୍‌ଧାଙ୍କର ବିଚ୍ୟୁତି (Deviation) ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ ।
ଲବ୍‌ଧାଙ୍କମାନଙ୍କର ବିଚ୍ୟୁତି (x’) ଯଥାକ୍ରମେ -7, -2, 12, 3, -3, 9 ।
Σx’ = (-7) + (-2) + 12 + 3 + (-3) + 9 = 12
ମାଧ୍ୟମାନ (M) = A + \(\frac{1}{n}\) Σx’= 100 + \(\frac{1}{6}\) × 12 = 100 + 2 = 102

ଦ୍ରଷ୍ଟବ୍ୟ : 100 ପରିବର୍ତ୍ତେ ଯେକୌଣସି ଆରମ୍ଭ ବିନ୍ଦୁ ନେଇ ମାଧମାନ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କଲେ ଉତ୍ତରରେ କୌଣସି ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେବନାହିଁ ।
ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ପ୍ରଣଳୀ : ଆରମ୍ଭ ବିନ୍ଦୁ ଓ ବିଚ୍ୟୁତି ସାହାଯ୍ୟରେ ମାଧମାନ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ପ୍ରଣାଳୀକୁ ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ପ୍ରଣାଳୀ କୁହାଯାଏ ।

(iv) ସୋପାନ-ବିଚ୍ୟୁତି ପ୍ରଣାଳୀ (Step-deviation method) :
ଏହି ପ୍ରଣାଳୀ ଏକ ଅତି ସରଳୀକୃତ ଏବଂ ଅତି ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ହିସାବ ସଂପୃକ୍ତ ପ୍ରଣାଳୀ । ପୂର୍ବବର୍ଣ୍ଣିତ ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ପ୍ରଣାଳୀ * ଭଳି ଏହି ପ୍ରଣାଳୀରେ ମଧ୍ୟ ଆରମ୍ଭ ବିନ୍ଦୁ ଏବଂ ସଂପୃକ୍ତ ବିଚ୍ୟୁତି ମାନଙ୍କର ଆବଶ୍ୟକତା ପଡ଼ିଥାଏ । ସଂପୃକ୍ତ ବିଚ୍ୟୁତିମାନଙ୍କର ଥ‌ିବା ସାଧାରଣ ଗୁଣନୀୟକ ଦ୍ବାରା ବିଚ୍ୟୁତିକୁ ଭାଗକରି ଏହି ସୂତ୍ର ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଏ ।
ମାଧ୍ୟମାନ M = A + \(\frac{Σfy’}{Σf}\) × c

ଆରମ୍ଭ ବିନ୍ଦୁ = A, y’ =
Σfy’ = ବାରମ୍ବାରତା f ଓ y’ର ଗୁଣଫଳର ସମଷ୍ଟି
f = ବାରମ୍ବାରତା,
Σf = ବାରମ୍ବାରତାମାନଙ୍କର ସମଷ୍ଟି ।

→ ମାଧ୍ଯମାନ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ କେତେକ ଉପାଦେୟ ତଥ୍ୟ (Some useful Results on Mean) :
x₁, x₂, x₃, …… x_n ଲବ୍‌ଧାଙ୍କଗୁଡ଼ିକର ମାଧ୍ଯମନ M ହେଲେ,

• x₁ + a, x₂ + a, x₃ + a ……. x_n + a ଲବ୍‌ଧାଙ୍କଗୁଡ଼ିକର ମାଧମାନ M + a ହେବ ।
• x₁ – a, x₂ – a, x₃ – a ……… x_n – a ଲବ୍‌ଧାଙ୍କଗୁଡ଼ିକର ମାଧ୍ଯମାନ M – a ହେବ ।
• ax₁, ax₂, ax₃ ………… ax_n ଲବ୍‌ଧାଙ୍କଗୁଡ଼ିକର ମାଧ୍ଯମାନ Ma ହେବ ଯେତେବେଳେ a ≠ 0 ।
• \(\frac{x_1}{a}, \frac{x_2}{a}, \frac{x_3}{a}, ………. \frac{x_n}{a}\) ଲବ୍‌ଧାଙ୍କଗୁଡ଼ିକର ମାଧ୍ଯମାନ \(\frac{M}{a}\) ହେବ ଯେତେବେଳେ a ≠ 0 ।

→ ମଧ୍ୟମା (Median) :

(a) ସାଂଖ୍ୟକ ତଥ୍ୟାବଳୀର ମଧ୍ୟମା ନିଶ୍ଚୟ :
(i) ଲବ୍‌ଧାଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା n ଅଯୁଗ୍ମ ହେଲେ ତଥ୍ୟାବଳୀର ଗୋଟିଏ ମଧ୍ଯମ ସ୍ଥାନ ଥାଏ ଓ ତାହା ହେଉଛି \(\frac{n+1}{2}\) ତମ ସ୍ଥାନ । ଏଣୁ ଏ କ୍ଷେତ୍ରରେ \(\frac{n+1}{2}\) ତମ ସ୍ଥାନୀୟ ଲବ୍‌ଧାଙ୍କ ହିଁ ଦତ୍ତ ତଥ୍ୟାବଳୀର ମଧ୍ୟମ ଲବ୍‌ଧାଙ୍କ ।

(ii) ଲବ୍‌ଧାଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା n ଯୁଗ୍ମ ହେଲେ ତଥ୍ୟାବଳୀର ଦୁଇଟି ମଧ୍ଯମ ସ୍ଥାନ ଥାଏ ଓ ସେ ଦୁଇଟି ହେଲା \(\frac{n}{2}\) ତମ ଓ (\(\frac{n}{2}\)+1) ତମ ସ୍ଥାନ । ଏ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଦୁଇଟି ମଧ୍ୟମ ସ୍ଥାନ ଥ‌ିବାରୁ ସେହି ଦୁଇ ସ୍ଥାନୀୟ ଲବ୍‌ଧାଙ୍କ ଦ୍ବୟର ହାରାହାରି ନେଇ ଦତ୍ତ ତଥ୍ୟାବଳୀର ମଧ୍ୟମା ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ ।
ଅର୍ଥାତ୍ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ବ ବା ଅଧଃ କ୍ରମରେ ସଜ୍ଜିତ ଦତ୍ତ ତଥ୍ୟାବଳୀର ଲବ୍‌ଧାଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା n ହେଉ ।

n ଅଯୁଗ୍ମ ହେଲେ, ମଧ୍ୟମା (M_d) = \(\frac{n+1}{2}\) ତମ ଲବ୍‌ଧାଙ୍କ
n ଯୁଗ୍ମ ହେଲେ ମଧ୍ୟମା (M_d) = \(\frac{1}{2}\) {\(\frac{n}{2}\) ତମ ଲବ୍‌ଧାଙ୍କ + (\(\frac{n}{2}\) + 1) ତମ ଲବ୍‌ଧାଙ୍କ }

(b) ବାରମ୍ବାରତା ବିତରଣରେ (ଭାଗ ବିଭକ୍ତ ହୋଇ ନଥବା) ପ୍ରକାଶିତ ତଥ୍ୟାବଳୀର ମଧ୍ୟମା ନିଶ୍ଚୟ :
ଯେଉଁ ଲବ୍‌ଧାଙ୍କର ରାଶିକୃତ ବାରମ୍ବାରତା ମଧ୍ଯମ ସ୍ଥାନ (M) ଅପେକ୍ଷା ଠିକ୍ ବୃହତ୍ତମ ସେହି ଲବ୍‌ଧାଙ୍କ ହିଁ ତଥ୍ୟାବଳୀର ମଧ୍ୟମା କୁହାଯାଏ ।

(c) ଭାଗ ବିଭକ୍ତ ଏବଂ ବାରମ୍ବାରତା ବିତରଣ ପ୍ରକାଶିତ ତଥ୍ୟାବଳୀର ମଧ୍ୟମା ନିଶ୍ଚୟ :

• ବାରମ୍ବାରତା ବିତରଣ ସାରଣୀ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ତଥ୍ୟାବଳୀ ସର୍ବଦା ଅଧଃ ବା ଊର୍ଦ୍ଧ୍ଵ କ୍ରମରେ ସଜ୍ଜିତ ହୋଇ ରହିଥାଏ । ତେଣୁ ଏ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଦତ୍ତ ତଥ୍ୟାବଳୀର ମଧ୍ୟମ ଲବ୍‌ଧାଙ୍କ ନିର୍ଣୟ କଲେ ହିଁ ମଧ୍ୟମା ମିଳିଥାଏ ।
• n ଯୁଗ୍ମ ହେଉ ବା ଅଯୁଗ୍ମ ହେଉ \(\frac{n}{2}\) ତମ ସ୍ଥାନକୁ ତଥ୍ୟାବଳୀର ମଧ୍ୟମ ସ୍ଥାନ ନିଆଯାଇପାରେ ( ଅବଶ୍ୟ ଯେଉଁଠି ‘n’ ର ମାନ ଅପେକ୍ଷାକୃତ ବୃହତ୍) ।
• ଭାଗବିଭକ୍ତ ତଥ୍ୟାବଳୀର ମଧ୍ୟମ ସ୍ଥାନଟି ଯେଉଁ ସଂଭାଗ ଅନ୍ତର୍ଗତ ହୋଇଥାଏ, ସେହି ସଂଭାଗକୁ ମଧ୍ୟମା ସଂଭାଗ କୁହାଯାଏ ।
• ମଧ୍ୟମା ନିର୍ଣ୍ଣୟ ଲାଗି ପ୍ରଥମେ ଭାଗ ବିଭକ୍ତ ତଥ୍ୟାବଳୀର ମଧ୍ୟମା-ସଂଭାଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ ।
• ପ୍ରତ୍ୟେକ ସଂଭାଗର ରାଶିକୃତ ବାରମ୍ବାରତା (cf) ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରି ସାରିବା ପରେ ଯେଉଁ ସଂଭାଗର ରାଶିକୃତ ବାରମ୍ବାରତା ତଥ୍ୟାବଳୀର ମଧ୍ୟମ ସ୍ଥାନ (M) ଅପେକ୍ଷା ଠିକ୍ ବୃହତ୍ତର ହେବ ସେହି ସଂଭାଗ ହିଁ ମଧ୍ୟମା – ସଂଭାଗ ହେବ ।

ମଧ୍ୟମା ନିର୍ଣ୍ଣୟର ସୂତ୍ର : ମଧ୍ୟମା (M) = 1 + \(\frac{m-c}{f}\) × i
M = ମଧ୍ୟମା ସ୍ଥାନ,
l = ମଧ୍ୟମା ସଂଭାଗର ନିମ୍ନସୀମା
f = ମଧ୍ୟମା ସଂଭାଗର ବାରମ୍ବାରତା,
c = ମଧ୍ୟମା ସଂଭାଗର ଠିକ୍ ପୂର୍ବବର୍ତ୍ତା ସଂଭାଗର ରାଶିକୃତ ବାରମ୍ବାରତା
ଏବଂ i = ସଂଭାଗ ବିସ୍ତାର ।

ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ (Inclusive) ସଂଭାଗୀକରଣରେ ପ୍ରକାଶିତ ସଂଭାଗଗୁଡ଼ିକୁ ବହିର୍ଭୁକ୍ତ ( Exclusive) କରିବାକୁ ହେଲେ ପ୍ରଥମ ସଂଭାଗର ଉଚ୍ଚ ସୀମା ଏବଂ ଦ୍ଵିତୀୟ ସଂଭାଗର ନିମ୍ନସୀମା ମଧ୍ୟରେ ଅନ୍ତର ସ୍ଥିର କରି ତା’ର ଅର୍ଦ୍ଧେକକୁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ସଂଭାଗ ନିମ୍ନ ସୀମାରୁ ବିୟୋଗ କରାଯାଏ ସଂଭାଗୀକରଣକୁ ବହିର୍ଭୁକ୍ତ ସଂଭାଗୀକରଣ ବିଶିଷ୍ଟ କରାଯାଇଥାଏ ।

(d) ରାଶିକୃତ ବାରମ୍ବାରତା ସୂଚକ ଲେଖ (Ogive) ସାହାଯ୍ୟରେ ମଧ୍ୟମା ନିର୍ଣ୍ଣୟ :
ବାରମ୍ବାରତା ବିତରଣ ସାରଣୀ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ତଥ୍ୟାବଳୀର ରାଶିକୃତ ବାରମ୍ବାରତା ସୂଚକ ଲେଖ (Ogive) ସାହାଯ୍ୟରେ ମଧ୍ୟ ଉକ୍ତ ସାରଣୀରେ ପ୍ରଦତ୍ତ ତଥ୍ୟାବଳୀର ମଧ୍ୟମା ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଇପାରେ । ନିମ୍ନ ସୋପାନଗୁଡ଼ିକୁ ଅନୁଧ୍ୟାନ କରି ଲେଖଚିତ୍ର ଅଙ୍କନ କର ।

• ରାଶିକୃତ ବାରମ୍ବାରତା ପ୍ରଥମେ ସ୍ଥିର କରାଯିବ ।
• x-ଅକ୍ଷ ଓ y-ଅକ୍ଷରେ ଯଥାକ୍ରମେ ଲବ୍‌ଧାଙ୍କ ଏବଂ ରାଶିକୃତ ବାରମ୍ବାରତା ନିଆଯାଏ ।
• ନେଇ ଗ୍ରାଫ୍ ଅଙ୍କନ କରାଗଲେ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଲେଖ (Ogive) ମିଳିବ ।
• Ogive ଅଙ୍କନ କରି ତଥ୍ୟାବଳୀର ମଧ୍ୟମସ୍ଥାନ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ । ମଧ୍ଯମ ସ୍ଥାନ ନୈଇ ବୃକ୍ଷ ଉପରେ) ଏକ ବିନ୍ଦୁ (P) ଗ୍ରାଫ୍ ଉପରେ ନିଆଯାଉ, ଯାହାର ରାଶିକୃତ ବାରମ୍ବାରତା ବା ମଧ୍ଯମ ସ୍ଥାନ \(\frac{n}{2}\) ବା \(\frac{n+1}{2}\) ଲବ୍‌ଧାଙ୍କ ସହ ସମାନ ହେବ ।
• P ବିନ୍ଦୁରୁ x-ଅକ୍ଷ ପ୍ରତି ଅଙ୍କିତ ଲମ୍ବ ତଥ୍ୟାବଳୀର ମଧ୍ୟମାକୁ ସୂଚାଇବ ।

→ ଗରିଷ୍ଠକ (Mode) :

ସଂଜ୍ଞା : କୌଣସି ତଥ୍ୟାବଳୀରେ ସର୍ବାଧ୍ଵକବାର ରହିଥିବା ଲବ୍‌ଧାଙ୍କ (ଲବ୍‌ଧାଙ୍କ ମାନ) ହିଁ ଉକ୍ତ ତଥ୍ୟାବଳୀର ଗରିଷ୍ଠକ । ଭାଗ ବିହୀନ ବାରମ୍ବାରତା ବଣ୍ଟନରେ ସର୍ବାଧ୍ଵକ ବାରମ୍ବାରତା ବିଶିଷ୍ଟ ଲବ୍‌ଧାଙ୍କ ବା ଲବ୍‌ଧାଙ୍କ ମାନ ହିଁ ଉକ୍ତ ବଣ୍ଟନର ଗରିଷ୍ଠକ ।
ଦ୍ରଷ୍ଟବ୍ୟ : ଯଦି କୌଣସି ତଥ୍ୟାବଳୀର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଲବ୍‌ଧାଙ୍କମାନଙ୍କର ବାରମ୍ବାରତା ସମାନ । ତେବେ ଉକ୍ତ ତଥ୍ୟାବଳୀର ଗରିଷ୍ଠକ ନାହିଁ ବୋଲି କହିବା । ନିମ୍ନ ତଥ୍ୟାବଳୀକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ କର । 3, 5, 7, 3, 8, 5,8, 7 ଏଠାରେ କୌଣସି ଗରିଷ୍ଠକ ନାହିଁ ।

ଗୋଟିଏ ତଥ୍ୟାବଳୀର ମାଧମାନ (M), ମଧ୍ୟମା (M_d) ଏବଂ ଗରିଷ୍ଠକ (M₀) ମଧ୍ୟରେ ଏକ ସାଧାରଣ ସମ୍ବନ୍ଧ ରହିଛି । ଏହା ଏକ ଆନୁଭବିକ ସମ୍ବନ୍ଧ ( Empirical Relation) ଅଟେ ।
ସମ୍ବନ୍ଧଟି ହେଲା : M₀ =3M_d – 2M

Odisha State Board BSE Odisha 10th Class History Important Questions Chapter 20 ଭିଭିଭୂମିର ବିକାଶ Important Questions and Answers.

BSE Odisha Class 10 History Important Questions Chapter 20 ଭିଭିଭୂମିର ବିକାଶ

Subjective Type Questions With Answers
ଦୀର୍ଘ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ପ୍ରାୟ ୬୦ ଗୋଟି ଶବ୍ଦରେ ଲେଖ ।

୧।. କେଉଁସବୁ ଆଧାରକୁ ନେଇ ଭିତ୍ତିଭୂମିର ବିକାଶ ସମ୍ଭବ ହୋଇଥାଏ ? ଏହା ଓଡ଼ିଶାରେ କିପରି ସମ୍ଭବ ହୋଇପାରିବ ?
Answer:

• କେତୋଟି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଆଧାରକୁ ନେଇ ଭିଭିଭୂମିର ବିକାଶ ସମ୍ଭବ ହୋଇଥାଏ ।
• ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା– ଜଳସେଚନ, ରାସ୍ତାଘାଟର ଉନ୍ନତୀକରଣ ଓ ଗମନାଗମନର ସୁବିଧା, ପରିବହନ ପାଇଁ ସୁବିଧା ସୁଯୋଗ ଓ ରେଳପଥର ବିକାଶ, ବିମାନଘାଟୀ ଓ ପୋତାଶ୍ରୟର ବ୍ୟବସ୍ଥା, ମାନବ ସମ୍ବଳର ବିକାଶ, ଅର୍ଥଯୋଗାଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଇତ୍ୟାଦି ।
• ପର୍ଯ୍ୟଟନ ପାଇଁ ଆତିଥ୍ୟ ଯୋଗାଣର ବ୍ୟବସ୍ଥା, ଉଦ୍ୟୋଗପତିମାନଙ୍କୁ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ଓ ସରକାରୀ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ।
• ଏସବୁକୁ ବିଚାରକୁ ନେଇ ସ୍ଵାଧୀନତା ପରେ ଓଡ଼ିଶାର ବିକଶିତ ଭୂଭିଭୂମି ବିଷୟରେ ବିଚାର କରାଯାଇପାରେ ।
• ଏହିସବୁ ବ୍ୟବସ୍ଥା ବିକଶିତ ହେଲେ ରାଜ୍ୟରେ କୃଷି, ଶିଳ୍ପ, ପର୍ଯ୍ୟଟନ ଓ ସାମାଜିକ ସଂହତି ସମ୍ଭବ ହେବ । ରାଜ୍ୟରେ ଆଞ୍ଚଳିକ ବୈଷମ୍ୟ ରହିବ ନାହିଁ । ସବୁ ଜିଲ୍ଲାର ସମତୁଲ ବିକାଶ ସମ୍ଭବ ହେବ ।

୨।. ଓଡ଼ିଶାରେ ମାନବ ସମ୍ବଳର ବିକାଶ ପାଇଁ କେଉଁସବୁ ପଦକ୍ଷେପ ନିଆଯାଇଛି ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
Answer:

• ଏକ ସୁସ୍ଥ ଓ ପ୍ରଶିକ୍ଷିତ ମାନବ ସମ୍ବଳ ସୃଷ୍ଟି ପାଇଁ ଓଡ଼ିଶା ସରକାରଙ୍କ ତରଫରୁ ବିଭିନ୍ନ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଛି । ବୈଷୟିକ ଶିକ୍ଷା ପାଇଁ ଶିଳ୍ପ ତାଲିମ କେନ୍ଦ୍ର, ଯାନ୍ତ୍ରିକ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଓ ଯାନ୍ତ୍ରିକ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟମାନ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛନ୍ତି । ନୂଆ ନୂଆ ଜ୍ଞାନବିଜ୍ଞାନ; ଯଥା – ସୂଚନା ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା, କମ୍ପ୍ୟୁଟର ବିଜ୍ଞାନ, ଜୀବ ବୈଷୟିକ ବିଦ୍ୟା ଶିକ୍ଷାକ୍ଷେତ୍ରରେ ବିଭିନ୍ନ ଅନୁଷ୍ଠାନ ରହିଛି ।
• ଏହାବ୍ୟତୀତ ଓଡ଼ିଶାରେ ଅଛି କଳା, ବିଜ୍ଞାନ ଓ ବାଣିଜ୍ୟ ପାଠ୍ୟକ୍ରମ ସମ୍ପର୍କିତ ଅନେକ କଲେଜ । ଶିକ୍ଷକମାନଙ୍କୁ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ଦେବାପାଇଁ ଅଧିକାଂଶ ଜିଲ୍ଲାରେ ଶିକ୍ଷକ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟମାନ ଅଛି ।
• ଶିଳ୍ପ, ମାନବ ସମ୍ବଳ, ଗ୍ରାମ୍ୟ ଉନ୍ନୟନ କାର୍ଯ୍ୟର ପରିଚାଳନା ପାଇଁ ବାଣିଜ୍ୟ ବିଦ୍ୟାଳୟମାନ ଓଡ଼ିଶାର ଯୁବକମାନଙ୍କୁ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ପ୍ରଦାନ କରୁଛନ୍ତି । ପର୍ଯ୍ୟଟନ ଓ ଶିଳ୍ପରେ ଉପଯୋଗୀ ହେଲାଭଳି ପ୍ରଶିକ୍ଷଣର ବ୍ୟବସ୍ଥା, ପର୍ଯ୍ୟଟନ ଓ ହୋଟେଲ ପରିଚାଳନା ପାଇଁ ଶିକ୍ଷାଦେବା ପାଇଁ ଭୁବନେଶ୍ୱର ସମେତ ଅନ୍ୟ ସହରମାନଙ୍କରେ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନମାନ ଖୋଲିଛି ।
• ଓଡ଼ିଶାର ଐତିହ୍ୟ ଓ ସଂସ୍କୃତି ବିଷୟରେ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ଦିଆଯାଇ ପର୍ଯ୍ୟଟକ ପଥପ୍ରଦର୍ଶକମାନଙ୍କୁ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ଦିଆଯାଇଛି ।
• ଓଡ଼ିଶାର ଚାରୁକଳା ଓ ହସ୍ତଶିଳ୍ପ ସମ୍ପର୍କରେ ଶିକ୍ଷାଦେବା ପାଇଁ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ କେନ୍ଦ୍ରମାନ କାର୍ଯ୍ୟକରୁଛି ।

୩। ଓଡ଼ିଶାରେ କେଉଁସବୁ ଯୋଜନା ମାଧ୍ୟମରେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଶକ୍ତି ଯୋଗାଇ ଦେବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ସରକାର ଗ୍ରହଣ କରିଛନ୍ତି ସଂକ୍ଷେପରେ ଲେଖ ।
Answer:

• ଓଡ଼ିଶାର ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳକୁ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଶକ୍ତି ଯୋଗାଇ ଦେବାରେ ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧି ଗ୍ରାମୀଣ ବିଦ୍ୟୁତୀକରଣ ଯୋଜନା ୨୦୦୬ ମସିହାରୁ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଅଛି ।
• କୁଟୀର ଜ୍ୟୋତି ଯୋଜନା ମଧ୍ୟ ଓଡ଼ିଶାବାସୀଙ୍କ ପାଇଁ ବେଶ୍ ସହାୟକ ହୋଇପାରିଛି ।
• ୨୦୦୭ ମସିହାରୁ ଓଡ଼ିଶା ସରକାର ଆରମ୍ଭ କରିଛନ୍ତି ବିଜୁ ଗ୍ରାମଜ୍ୟୋତି ଯୋଜନା ।
• ଏହି ଯୋଜନା ଅନୁଯାୟୀ ୧୦୦ରୁ କମ୍ ଲୋକ ବସବାସ କରୁଥିବା ଗ୍ରାମମାନଙ୍କୁ ବିଦ୍ୟୁତଶକ୍ତି ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଉଛି ।
• ଏହାଛଡ଼ା କୃଷି ଓ ଶିଳ୍ପକ୍ଷେତ୍ରକୁ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଶକ୍ତି ଯୋଗାଇଦେବାକୁ ଓଡ଼ିଶା ସରକାର ପ୍ରଚେଷ୍ଟା ଜାରି ରଖୁଛନ୍ତି ।

୪। ପର୍ଯ୍ୟଟନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଓଡ଼ିଶା ସରକାର କେଉଁସବୁ ନୂତନ ବ୍ୟବସ୍ଥାମାନ ଗ୍ରହଣ କରିଛନ୍ତି ?
Answer:

• ପର୍ଯ୍ୟଟକମାନଙ୍କ ସୁବିଧା ପାଇଁ ଓଡ଼ିଶା ସରକାର ଭୁବନେଶ୍ବର, ପୁରୀ, କୋଣାର୍କ ସୁବର୍ଣ୍ଣ ତ୍ରିଭୁଜ ଓ ରାଜ୍ୟର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପର୍ଯ୍ୟଟନ କ୍ଷେତ୍ରମାନଙ୍କରେ ଅନେକ ହୋଟେଲ ଓ ଅତିଥ୍‌ଗୃହ ଖୋଲିଛନ୍ତି ।
• ପର୍ଯ୍ୟଟନସ୍ଥଳୀମାନଙ୍କରେ ଓଡ଼ିଶା ସରକାର ପାନ୍ଥନିବାସ ଓ ପାଛିକାମାନ ନିର୍ମାଣ କରିଛନ୍ତି ।
• ଚିଲିକା, ଭିତରକନିକାରେ ଜଳଯାତ୍ରା ପାଇଁ ସରକାରୀ ବୋଟ୍ ଯୋଗାଇ ଦେଇଛନ୍ତି ।
• ସରକାରୀ ପାନ୍ଥନିବାସ ସାଙ୍ଗକୁ ବଡ଼ ବଡ଼ ପର୍ଯ୍ୟଟନସ୍ଥଳୀରେ ଘରୋଇ ହୋଟେଲମାନ ଖୋଲାଯାଇଛି ।
• ଯାତ୍ରୀମାନଙ୍କୁ ସୁବିଧାରେ ନେବା ଆଣିବାପାଇଁ ଟୁରିଷ୍ଟ୍ ବସ୍ ମଧ୍ୟ ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଇଛି ।

କ୍ଷୁଦ୍ର ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ପ୍ରାୟ ୩୦ ଗୋଟି ଶବ୍ଦରେ ଲେଖ ।

୧।. ସ୍ଵାଧୀନତୋତ୍ତର ଓଡ଼ିଶାରେ ଜଳସେଚନର ସୁବିଧା ପାଇଁ କେଉଁସବୁ ସ୍ଥାୟୀ ଯୋଜନା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଉଛି ?
Answer:

• ଓଡ଼ିଶାରେ ପ୍ରବାହିତ ନଦୀଗୁଡ଼ିକରେ ବନ୍ଧ ବା ଆନିକଟ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇ କେନାଲ ଯୋଗେ ଜଳସେଚନର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଛି ।
• ମହାନଦୀ ତ୍ରିକୋଣଭୂମି ଅଞ୍ଚଳରେ ତାଳଦଣ୍ଡା, ମାଛଗାଁ, କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ା, ପଟ୍ଟାମୁଣ୍ଡାଇ କେନାଲଦ୍ଵାରା ହଜାର ହଜାର ହେକ୍ଟର ଜମି ଜଳସେଚିତ ହୋଇଥାଏ ।
• ଅବିଭକ୍ତ ପୁରୀ ଜିଲ୍ଲା ଆଠଟି କେନାଲଦ୍ଵାରା ଜଳସେଚିତ ହେଉଛି ।

୨।. ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଗ୍ରାମ ସଡ଼କ ଯୋଜନା କେଉଁଠାରେ ଓ କ’ଣ ପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଉଛି ?
Answer:

• ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଗ୍ରାମ ସଡ଼କ ଯୋଜନାରେ ଗାଁଗହଳରେ ଅନେକ ପକ୍‌କା ରାସ୍ତା ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଛି ।
• ପ୍ରତି ଗାଁକୁ ସବୁଦିନିଆ ରାସ୍ତା ନିର୍ମାଣରେ ଯଥେଷ୍ଟ ଅଗ୍ରଗତି ହାସଲ କରାଯାଇ ପାରିଛି ।
• ଓଡ଼ିଶାର ରାଜଧାନୀ ଭୁବନେଶ୍ଵର ଓ ପ୍ରମୁଖ ସହରମାନଙ୍କ ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ରାସ୍ତାଗୁଡ଼ିକୁ ଉନ୍ନତ ମାନର ଓ ପ୍ରଶସ୍ତ କରାଯାଇଛି ।

୩।. ଜାତୀୟ ରାଜପଥ ୫, ୫(A) ଏବଂ ୬ କେଉଁ ସ୍ଥାନରୁ କେଉଁ ସ୍ଥାନକୁ ଲମ୍ବିଛି ଏବଂ ଏହାର ଲମ୍ବ କେତେ କିଲୋମିଟର ?
Answer:

• ଜାତୀୟ ରାଜପଥ ୫ – ମୟୂରଭଞ୍ଜର ଝାଡ଼ପୋଖରିଆଠାରୁ ଗୋଳନ୍ତରା ନିକଟସ୍ଥ ଆନ୍ଧ୍ର-ଓଡ଼ିଶା ସୀମାସହ ସଂଯୋଗ କରୁଛି । ଏହାର ଲମ୍ବ ୪୮୮ କି.ମି. ।
• ଜାତୀୟ ରେଳପଥ ୫(A) – ଧାନମଣ୍ଡଳଠାରୁ ପାରାଦ୍ବୀପକୁ ସଂଯୋଗ କରୁଛି । ଏହାର ଲମ୍ବ ୭୭ କି.ମି. I
• ଜାତୀୟ ରାଜପଥ ୬ – ଓଡ଼ିଶା ଛତିଶଗଡ଼ ସୀମାଠାରୁ ଓଡ଼ିଶା ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ ସୀମା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଲମ୍ବିଛି । ଏହାର ଲମ୍ବ ୪୬୨ କି.ମି. ।

୪।. ପାରାଦ୍ଵୀପ ବନ୍ଦରକୁ ଭିଭିକରି ଓଡ଼ିଶାରେ କେଉଁସବୁ କଳକାରଖାନା ଗଢ଼ିଉଠିଛି ?
Answer:

• ୧୯୭୫ ମସିହାରେ ପାରାଦ୍ବୀପକୁ ରେଳପଥ ସହିତ ସଂଯୁକ୍ତ କରାଗଲା ।
• ଏହି ବନ୍ଦରକୁ ଭିଭିକରି ପାରାଦ୍ବୀପ ନିକଟବର୍ତ୍ତୀ ଅଞ୍ଚଳରେ ପାରାଦ୍ବୀପ ଫସ୍‌ଫେଟ୍‌ସ୍ କାରଖାନା ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଛି ।
• ପାରାଦ୍ଵୀପଠାରେ ଏକ ତୈଳ ବିଶୋଧନାଗାର ନିର୍ମାଣ କରାଯାଉଛି ।

୫।. ଶିଳ୍ପ ବିକାଶର ଜୀବନରେଖା କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ? ଏଥ‌ିପାଇଁ ଓଡ଼ିଶାରେ କ’ଣସବୁ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଛି ?
Answer:

• ଶିଳ୍ପ ବିକାଶର ଜୀବନରେଖା ହେଉଛି ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଶକ୍ତି ।
• ସ୍ଵାଧୀନତା ପ୍ରାପ୍ତି ସମୟରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ଦୁଇଟି ତାପଜ ବିଦ୍ୟୁତ୍ କେନ୍ଦ୍ର ଥିଲା । ଗୋଟିଏ ଚୌଦ୍ଵାର ଓ ଅନ୍ୟଟି ବ୍ରହ୍ମପୁରରେ ଥିଲା ।
• ୧୯୫୭ ମସିହାରେ ହୀରାକୁଦ ଡ୍ୟାମ୍‌ ଜଳ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦିତ ହେଉଥିଲା । ସମୟକ୍ରମେ ଓଡ଼ିଶାରେ ପରେ ୬ଟି ଜଳବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରକଳ୍ପ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ହୋଇଛି ।

୬।. ଭିତ୍ତିଭୁମିର ବିକାଶ ହେଲେ କେଉଁସବୁ ସୁଫଳ ମିଳେ ?
Answer:

• ଭିତ୍ତିଭୂମିର ବିକାଶ ହେଲେ ସବୁ ବ୍ୟବସ୍ଥା ବିକଶିତ ହେବ, ଫଳରେ ରାଜ୍ୟରେ କୃଷି, ଶିଳ୍ପ, ପର୍ଯ୍ୟଟନ ଓ ସାମାଜିକ ସଂହତି ସମ୍ଭବ ହେବ ।
• ରାଜ୍ୟରେ ଆଞ୍ଚଳିକ ବୈଷମ୍ୟ ରହିବ ନାହିଁ ।
• ସବୁ ଜିଲ୍ଲାର ସମତୁଲ ବିକାଶ ସମ୍ଭବ ହେବ ।

ସଂଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ପ୍ରାୟ ୨୦ ଗୋଟି ଶବ୍ଦରେ ଲେଖ ।

୧। ଓଡ଼ିଶା ରାଜ୍ୟ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିଷଦର କାର୍ଯ୍ୟ କେଉଁ ଦୁଇଗୋଟି ନିଗମକୁ ଦିଆଯାଇଥିଲା ?
Answer:

• ଓଡ଼ିଶା ରାଜ୍ୟ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିଷଦର କାର୍ଯ୍ୟ ଦୁଇଗୋଟି ନିଗମକୁ ଦିଆଯାଇଥିଲା ।
• ପ୍ରଥମଟି ହେଲା ଓଡ଼ିଶା ଗ୍ରୀଡ୍ ନିଗମ ଓ ଦ୍ବିତୀୟଟି ହେଲା – ଓଡ଼ିଶା ଜଳବିଦ୍ୟୁତ୍ ଶକ୍ତି ନିଗମ

୨। ବିଦ୍ୟୁତ୍ ବିତରଣ ପାଇଁ ଓଡ଼ିଶା ସରକାର କେଉଁ ସଂସ୍ଥାକୁ ଦାୟିତ୍ବ ଦେଇଛନ୍ତି ?
Answer:

• ବିଦ୍ୟୁତ୍ ବିତରଣ ପାଇଁ ଓଡ଼ିଶା ସରକାର ୱେସ୍କୋ, ନେସ୍କୋ, ସାଉଥ୍ ଓ ସେସ୍କୋ ନାମକ ଚାରିଗୋଟି ଘରୋଇ ସଂସ୍ଥାକୁ ଦାୟିତ୍ଵ ଦେଇଛନ୍ତି ।
• ସେସ୍କୋ ଏବେ ସେସୁରେ ପରିଣତ ହୋଇଛି ।

୩। ‘ବିଜୁ ଗ୍ରାମଜ୍ୟୋତି ଯୋଜନା’ କେବେଠାରୁ ଓ କ’ଣ ପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:

• ୨୦୦୭ ମସିହାରୁ ଓଡ଼ିଶା ସରକାର ବିଜୁ ଗ୍ରାମଜ୍ୟୋତି ଯୋଜନା ଆରମ୍ଭ କରିଛନ୍ତି ।
• ଏହି ଯୋଜନା ଅନୁଯାୟୀ ୧୦୦ରୁ କମ୍ ଲୋକ ବସବାସ କରୁଥିବା ଗ୍ରାମମାନଙ୍କୁ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଶକ୍ତି ଯୋଗାଇ

୪।. ପୂର୍ବତଟ ରେଳପଥ କେବେ ଶୁଭାରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ଓ ଏହା କେବେ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ହେଲା ?
Answer:

• ୧୯୯୬ ମସିହା ଅଗଷ୍ଟ ୮ ତାରିଖରେ ପୂର୍ବତଟ ରେଳପଥ ଶୁଭାରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।
• ୨୦୦୩ ମସିହା ଏପ୍ରିଲ୍ ମାସରେ ଏହା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ହୋଇଥିଲା ।

୫।. ଭାରତରେ କେବେ ରେଳପଥ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ଓ ଓଡ଼ିଶାରେ କେବେ ପ୍ରଥମେ ରେଳଗାଡ଼ି ଚାଲିଥିଲା ?
Answer:

• ୧୮୫୩ ମସିହାରେ ଭାରତରେ ରେଳପଥ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।
• ୧୮୯୭ ମସିହାରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ପ୍ରଥମେ ରେଳଗାଡ଼ି ଚାଲିଥିଲା ।

୬।. ଓଡ଼ିଶାରେ କେତୋଟି ବିମାନ ଅବତରଣ କେନ୍ଦ୍ର ଓ କେତୋଟି ହେଲିପ୍ୟାଡ୍ ଅଛି ?
Answer:

• ଓଡ଼ିଶାରେ ୧୩ ଗୋଟି ବିମାନ ଅବତରଣ କେନ୍ଦ୍ର ଅଛି ।
• ଏହା ବ୍ୟତୀତ ଓଡ଼ିଶାରେ ୧୬ଟି ହେଲିପ୍ୟାଡ଼ ଅଛି ।

୭। ପଞ୍ଚାୟତ ସ୍ତରରେ କୃଷକମାନଙ୍କୁ ବୈଷୟିକ ସହାୟତା ଓ ପରାମର୍ଶ ଏବଂ ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ ପାଇଁ କି ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଛି ?
Answer:

• ପଞ୍ଚାୟତମାନଙ୍କରେ ନିଯୁକ୍ତ ଗ୍ରାମ୍ୟ କୃଷିକର୍ମୀମାନେ କୃଷକମାନଙ୍କୁ ବୈଷୟିକ ସହାୟତା ଓ ପରାମର୍ଶ ପ୍ରଦାନ କରୁଛନ୍ତି ।
• କୃଷକମାନଙ୍କୁ ଆବଶ୍ୟକବେଳେ ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ କରିବାପାଇଁ ସମବାୟ ସଂସ୍ଥା ଓ ବ୍ୟାଙ୍କମାନଙ୍କ ଜରିଆରେ ଋଣ ପ୍ରଦାନର ବ୍ୟାପକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ହୋଇଛି ।

Objective Type Questions With Answers
A ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।

1. ଓଡ଼ିଶା କେବେ ଏକ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ପ୍ରଦେଶ ଭାବରେ ଆତ୍ମପ୍ରକାଶ କରିଥିଲା ?
Answer:
୧୯୩୬ ମସିହାରେ ଓଡ଼ିଶା ଏକ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ପ୍ରଦେଶ ଭାବରେ ଆତ୍ମପ୍ରକାଶ କରିଥିଲା ।

2. କେଉଁ ତିନିଗୋଟି କାରଣପାଇଁ ଓଡ଼ିଶାର ଭିତ୍ତିଭୂମିର ବିକାଶ ହୋଇପାରି ନଥିଲା ?
Answer:
ରାଜନୈତିକ ଅସ୍ଥିରତା, ଦ୍ବିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ ଓ ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ ପାଇଁ ଓଡ଼ିଶାର ଭିତ୍ତିଭୂମିର ବିକାଶ ହୋଇପାରି ନଥିଲା ।

3. ଓଡ଼ିଶାରେ ଭିତ୍ତିଭୂମିର ବିକାଶଧାରା କେବେ ତ୍ବରାନ୍ବିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ଦେଶ ସ୍ଵାଧୀନ ହେବା ଓ ବିଶେଷକରି ଓଡ଼ିଶା ସହିତ ଗଡ଼ଜାତ- ଗୁଡ଼ିକରେ ମିଶ୍ରଣ ପରେ ଭିତ୍ତିଭୂମିର ବିକାଶଧାରା ତ୍ବରାନ୍ବିତ ହୋଇଥିଲା ।

4. ମହାନଦୀ ତ୍ରିକୋଣଭୂମି ଅଞ୍ଚଳରେ କେଉଁସବୁ କେନାଲ ସାହାଯ୍ୟରେ ଜଳସେଚନ କରାଯାଇଥାଏ ?
Answer:
ତାଳଦଣ୍ଡା କେନାଲ, ମାଛଗାଁ କେନାଲ, କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ା କେନାଲ, ପଟ୍ଟାମୁଣ୍ଡାଇ କେନାଲଦ୍ୱାରା ହଜାର ହଜାର ହେକ୍ଟର ଜମିକୁ ଜଳସେଚିତ କରାଯାଇଥାଏ ।

5. ହୀରାକୁଦ ନଦୀବନ୍ଧ ଯୋଜନାଦ୍ଵାରା କେଉଁ ଦୁଇଟି ଜିଲ୍ଲାରେ ଜଳସେଚନ କରାଯାଇଥାଏ ?
Answer:
ବରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲା ଓ ସମ୍ବଲପୁର ଜିଲ୍ଲାକୁ ହୀରାକୁଦ ନଦୀବନ୍ଧ ଯୋଜନାରେ ଜଳସେଚନ କରାଯାଇଥାଏ ।

6. ହୀରାକୁଦ ବ୍ୟତୀତ ଓଡ଼ିଶାରେ ଆଉ କେଉଁସବୁ ଜଳ ପ୍ରକଳ୍ପ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇଅଛି ?
Answer:
ହୀରାକୁଦ ବ୍ୟତୀତ ରେଙ୍ଗାଲି ପ୍ରକଳ୍ପ, ହ୍ରଦଗଡ଼ ପ୍ରକଳ୍ପ, ଅପର କୋଲାବ, ବାଲିମେଳା ଓ ଇନ୍ଦ୍ରାବତୀ ପ୍ରକଳ୍ପ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇଅଛି।

7. ଭୁବନେଶ୍ଵର ଓ ଚିପିଲିମାଠାରେ କୃଷି ପାଇଁ କେଉଁ ଅନୁଷ୍ଠାନ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଛି ?
Answer:
ଭୁବନେଶ୍ୱରଠାରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଛି ‘ଓଡ଼ିଶା କୃଷି ବୈଷୟିକ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ’ ଓ ଚିପିଲିମାଠାରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଛି ‘କୃଷି ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ’ ।

8. ଭାରତରେ ଓ ଓଡ଼ିଶାରେ କେବେ ରେଳ ଚଳାଚଳ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ଭାରତରେ ରେଳପଥ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ୧୮୫୩ ମସିହାରେ ଓ ଓଡ଼ିଶାରେ ପ୍ରଥମ ରେଳଗାଡ଼ି ଚାଲିଥିଲା ୧୮୯୭ ମସିହାରେ ।

9. ଇଷ୍ଟକୋଷ୍ଟ ରେଳବାଇ ଜୋନ୍ କ’ଣ ?
Answer:
ଏହି ରେଳବାଇ ଜୋନ୍‌ରେ ସମ୍ବଲପୁର, ଖୋର୍ଦ୍ଧାରୋଡ଼ ଓ ୱାଲିଟିଅର ଡିଭିଜନ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାଏ ।

10. ଓଡ଼ିଶାର ମୁଖ୍ୟ ବିମାନ ବନ୍ଦର କେଉଁଟି ?
Answer:
ଭୁବନେଶ୍ଵରଠାରେ ଥ‌ିବା ବିଜୁ ପଟ୍ଟନାୟକ ବିମାନ ବନ୍ଦର ଓଡ଼ିଶାର ମୁଖ୍ୟ ବିମାନ ବନ୍ଦର ଅଟେ ।

11. ଟାଟା କମ୍ପାନୀ ସହାୟତାରେ କେଉଁ ବନ୍ଦର ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଛି ?
Answer:
ଟାଟା କମ୍ପାନୀ ସହାୟତାରେ ଧାମରାଠାରେ ଏକ ବୃହତ୍ ବନ୍ଦର ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଛି ।

12. ଓଡ଼ିଶାରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଉଥ‌ିବା ୬ଟି ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରକଳ୍ପର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ହୀରାକୁଦ ଜଳବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରକଳ୍ପ, ବାଲିମେଳା ପ୍ରକଳ୍ପ, ରେଙ୍ଗାଲି, ଅପର କୋଲାବ, ଅପର ଇନ୍ଦ୍ରାବତୀ ଓ ମାଛକୁଣ୍ଡ ଜଳବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରକଳ୍ପ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଉଛି ।

B. ଗୋଟିଏ ଶବ୍ଦରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।

1. ସାମାଜିକ ଐକ୍ୟ ଓ ଆର୍ଥନୈତିକ ସମୃଦ୍ଧିର ପ୍ରଥମ ଆବଶ୍ୟକତା କ’ଣ ?
Answer:
ଭିତ୍ତିଭୂମି

2. ବିଜୁ ଗ୍ରାମଜ୍ୟୋତି ଯୋଜନା କାହାଦ୍ଵାରା ପ୍ରବର୍ତ୍ତିତ ହୋଇଛି ?
Answer:
ଓଡ଼ିଶା ସରକାର

3. କେଉଁ ଜାତୀୟ ରାଜପଥଟି ଓଡ଼ିଶା ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡ ସୀମାରୁ ଚମ୍ପୁଆ ଦେଇ ପରଶୋରା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଯାଇଛି ?
Answer:
ଜାତୀୟ ରାଜପଥ – ୭୫

4. ୫ ନମ୍ବର ଜାତୀୟ ରାଜପଥର ଦୈର୍ଘ୍ୟ କେତେ ?
Answer:
୪୮୮ କି.ମି.

5. ପୂର୍ବତଟ ରେଳପଥର ମୁଖ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ କେଉଁଠାରେ ଅଛି ?
Answer:
ଭୁବନେଶର

6. ସ୍ଵାଧୀନତାପ୍ରାପ୍ତି ବେଳକୁ ଓଡ଼ିଶାରେ ରେଳପଥର ଦୈର୍ଘ୍ୟ କେତେ କି.ମି. ଥୁଲା ?
Answer:
୯୧୪ କି.ମି.

7. ସମ୍ବଲପୁରର କେଉଁଠାରେ ଏକ କୃଷି ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ ରହିଛି ?
Answer:
ଚିପିଲିମା

8. ଓଡ଼ିଶାରେ ଥିବା ଜାତୀୟ ରାଜପଥଗୁଡ଼ିକ ଦୈର୍ଘ୍ୟ କେତେ କି.ମି. ?
Answer:
୩୬୫୫

9. ଜାତୀୟ ରାଜପଥ ନଂ ୪୩ର ଦୈର୍ଘ୍ୟ କେତେ କି.ମି. ?
Answer:
୧୫୨ କି.ମି.

10. ଜାତୀୟ ରାଜପଥ ନଂ ୨୦୩A କେଉଁ ଦୁଇଟି ସ୍ଥାନକୁ ଯୋଗ କରିଛି ?
Answer:
ପୁରୀ ଓ ସାତପଡ଼ା

11. ଜାତୀୟ ରାଜପଥ ନଂ ୨୩ ତାଳଚେରଠାରେ କେଉଁ ଜାତୀୟ ରାଜପଥ ସହିତ ମିଶିଛି ?
Answer:
ଜାତୀୟ ରାଜପଥ ନଂ ୪୨

12. ବିଜୁ ପଟ୍ଟନାୟକ ବିମାନବନ୍ଦରରେ କେବେଠାରୁ ଏକ ଏୟାର କାର୍ଗୋ କମ୍ପ୍ଲେକ୍ସ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛି ?
Answer:
୧୯୯୫ ଅଗଷ୍ଟ ମାସ

13. ଜଳବିଦ୍ୟୁତ୍ ଓ ତାପଜ ବିଦ୍ୟୁତକୁ ମିଶାଇ ଓଡ଼ିଶାର ନିଜସ୍ଵ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଉତ୍ପାଦନ ସାମର୍ଥ୍ୟ କେତେ ମେଗାଓ୍ବାଟ୍ ଥିଲା ?
Answer:
୨୮୫୬

14. .ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସଂସ୍କାର ଆଇନ ୧୯୯୫ କେଉଁ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଲା ?
Answer:
ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଶକ୍ତିର ଉତ୍ପାଦନ ଓ ସୁଷମ ବଣ୍ଟନ ପାଇଁ

15. ଟାଟା କମ୍ପାନୀଦ୍ଵାରା କେଉଁଠାରେ ଏକ ବୃହତ୍ ବନ୍ଦର ନିର୍ମିତ ହୋଇଛି ?
Answer:
ଧାମରା

16. ସମ୍ବଲପୁର, ଖୋର୍ଦ୍ଧାରୋଡ଼ ଓ ୱାଲଟିଅର୍ ଡିଭିଜନକୁ ନେଇ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବା ରେଳବାଇ ଜୋନ୍ ?
Answer:
ଇଷ୍ଟକୋଷ୍ଟ ରେଳବାଇ ଜୋନ୍

C. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

1. ୧୯୩୬ ମସିହାରୁ ______________ ମସିହା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଓଡ଼ିଶା ଥିଲା ପରାଧୀନ ଭାରତର ଏକ ପ୍ରଦେଶ ।
Answer:
୧୯୪୭

2. ଦ୍ବିତୀୟ ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧ ୧୯୩୯ରୁ _____________ ମସିହା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଚାଲିଥିଲା ।
Answer:
୧୯୪୫

3. ୧୯୪୨ ମସିହାରେ ଆମ ଦେଶରେ _______________ ଆନ୍ଦୋଳନ ଚାଲିରହିଥିଲା ।
Answer:
ଭାରତଛାଡ଼

4. ଆମ ରାଜ୍ୟରେ ସମର୍ଥ ଲୋକଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଶତକଡ଼ା, ________________ ଭାଗ ଲୋକ କୃଷିକ୍ଷେତ୍ରରେ କାମ କରନ୍ତି ।
Answer:
୬୫

5. ସମ୍ବଲପୁର ନିକଟସ୍ଥ ______________ ଠାରେ ଏକ କୃଷି ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଛି ।
Answer:
ଚିପିଲିମା

6. ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ଶିଳ୍ପ ପାଇଁ ଓଡ଼ିଶାରେ _______________ ଟି ରେଳବାଇ ଜୋନ୍ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଅଛି ।
Answer:
୧୬

7. ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ଶିଳ୍ପ ପାଇଁ ଓଡ଼ିଶାରେ _______________ ଷ୍ଟୁଡ଼ିଓ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଅଛି ।
Answer:
କଳିଙ୍ଗ

8. ପୂର୍ବତଟ ରେଳପଥର ମୂଖ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ____________________ ଠାରେ ଅବସ୍ଥିତ ।
Answer:
ଭୁବନେଶ୍ୱର

9. _______________ ରାଜପଥ ଭୁବନେଶ୍ଵରଠାରୁ ପୁରୀ, ବାଲିଘାଇ ଦେଇ କୋଣାର୍କ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଯାଇଛି ।
Answer:
୨୦୩ ଜାତାୟ

10. ପ୍ରଥମେ ପରାଦ୍ବୀପ ବନ୍ଦରରୁ ____________ ବିଦେଶକୁ ରପ୍ତାନି ହେଉଥିଲା ।
Answer:
ଲୁହାପଥର

11. ଭୁବନେଶ୍ୱର ବିମାନ ବନ୍ଦର ବ୍ୟତୀତ ଓଡ଼ିଶାରେ _______________ ଟି ବିମାନ ଅବତରଣ କେନ୍ଦ୍ର ରହିଛି ।
Answer:
୧୩

12. ଗୋପାଳପୁର ବନ୍ଦର _______________ ମସିହାଠାରୁ ଏକ ପ୍ରଥମ ଶ୍ରେଣୀର ବନ୍ଦରଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଅଛି ।
Answer:
୧୯୮୭

13. ଭାରତରେ ପ୍ରଥମ ରେଳପଥ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା _______________ ମସିହାରେ ।
Answer:
୧୮୫୩

14. ବର୍ତ୍ତମାନ ଓଡ଼ିଶାରେ _______________ ଟି ଜଳ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରକଳ୍ପ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ହେଉଛି ।
Answer:
୬

15. ୧୯୯୬ ମସିହାରେ ପୂର୍ବତଟ ରେଳପଥର ଶୁଭ ଦେଇଥିଲେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ______________ ।
Answer:
ଦେବଗୌଡ଼ା

D. ଠିକ୍ ଉକ୍ତି ପାଇଁ (✓) ଚିହ୍ନ ଓ ଭୁଲ୍ ଉକ୍ତି ପାଇଁ (x) ଚିହ୍ନ ଦିଅ ।

1. ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ ୧୯୧୪ ମସିହାରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
x

2. ଓଡ଼ିଶାରେ ୮୦ ଭାଗ ଲୋକ କୃଷିକ୍ଷେତ୍ରରେ କାମ କରନ୍ତି ।
Answer:
x

3. ୧୯୩୬ ମସିହାରେ ଓଡ଼ିଶା ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ପ୍ରଦେଶରେ ପରିଣତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
✓

4. କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଧାନ ଗବେଷଣା କେନ୍ଦ୍ର ବରଗଡ଼ଠାରେ ଅବସ୍ଥିତ ।
Answer:
x

5. ମତ୍ସ୍ୟ ଗବେଷଣା କେନ୍ଦ୍ର ଚିଲିକାଠାରେ ଅବସ୍ଥିତ ।
Answer:
x

6. ଚିପିଲିମାଠାରେ ଏକ ଶିଳ୍ପ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ ରହିଛି ।
Answer:
x

7. ବର୍ତ୍ତମାନ ଓଡ଼ିଶାର ରାଜପଥ ସଂଖ୍ୟା ୧୫ରେ ପହଞ୍ଚିଛି ।
Answer:
✓

8. ଗାଁ ଗହଳରେ ପକ୍କା ସଡ଼କ ରାଜୀବ ଯୋଜନାରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଉଛି ।
Answer:
x

9. ୧୮୩୫ରେ ଭାରତରେ ପ୍ରଥମ ରେଳପଥ ଆରମ୍ଭ ହେଲା ।
Answer:
x

10. ଓଡ଼ିଶାରେ ପ୍ରଥମେ ରେଳଗାଡ଼ି ଚାଲିଥିଲା ୧୮୭୯ରେ ।
Answer:
x

11. ପୂର୍ବତଟ ରେଳପଥର ମୁଖ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ଭୁବନେଶ୍ଵରରେ ୨୦୦୩ ମସିହାରେ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
✓

12. ପାରାଦ୍ଵୀପଠାରେ ଏକ ତୈଳ ବିଶୋଧନାଗାର ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଛି ।
Answer:
✓

13. ଶିଳ୍ପ ବିକାଶର ଜୀବନରେଖା ହେଉଛି ବିଦ୍ୟୁତ୍ଵଶକ୍ତି ।
Answer:
✓

14. ସ୍ଵାଧୀନତା ବେଳକୁ ଓଡ଼ିଶାରେ ତିନୋଟି ତାପଜ ବିଦ୍ୟୁତ୍ କେନ୍ଦ୍ର ଥିଲା ।
Answer:
x

15. ଓଡ଼ିଶାର ତାଳଚେରଠାରେ ଏକ ତାପଜ ବିଦ୍ୟୁତକେନ୍ଦ୍ର ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଛି ।
Answer:
✓

16. ଗୋପାଳପୁରଠାରେ ୧୯୮୭ ମସିହାଠାରୁ ଏକ ମଧ୍ୟମ ଶ୍ରେଣୀର ବନ୍ଦର କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଅଛି ।
Answer:
✓

17. ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧି ଗ୍ରାମୀଣ ବିଦ୍ୟୁତକରଣ ଯୋଜନା ୨୦୦୭ ମସିହାରୁ କାର୍ଯ୍ୟକରୁଛି ।
Answer:
x

18. ବିଜୁ ଗ୍ରାମ୍ୟଜ୍ୟୋତି ଯୋଜନା ଆମ ରାଜ୍ୟରେ ୨୦୦୬ ମସିହାରୁ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଅଛି ।
Answer:
x

19. ପର୍ଯ୍ୟଟକମାନଙ୍କ ସୁବିଧା ପାଇଁ ଭୁବନେଶ୍ୱର, ପୁରୀ, କୋଣାର୍କକୁ ନେଇ ସୁବର୍ଣ୍ଣ ତ୍ରିଭୁଜ ଗଠନ କରାଯାଇଛି ।
Answer:
✓

20. ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ଶିଳ୍ପ ପାଇଁ ଓଡ଼ିଶାରେ କଳିଙ୍ଗ ଷ୍ଟୁଡ଼ିଓ ଭଳି ଅନୁଷ୍ଠାନ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଅଛି ।
Answer:
✓

21. ଓଡ଼ିଶା ବୈଦ୍ୟୁତିକ ସଂସ୍କାର ଆଇ ୧୯୯୬ ମସିହା ଏପ୍ରିଲ ୧ରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
✓

22. ଓଡ଼ିଶାରେ ୧୬ଟି ହେଲିପ୍ୟାଡ଼ ରହିଛି ।
Answer:
✓

23. ବର୍ତ୍ତମାନ ଭାରତରେ ୯ଟି ରେଳବାଇ ଜୋନ୍ କାମ କରୁଅଛି ।
Answer:
x

E. ‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ମିଳନ କର ।
1.

Answer:

2.

Answer:

3.

Answer:

4.

Answer:

Odisha State Board BSE Odisha 10th Class Odia Solutions Chapter 4 ରାଘବଙ୍କ ଲଙ୍କା ଯାତ୍ରାନୁକୂଳ Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 10 Odia Solutions Chapter 4 ରାଘବଙ୍କ ଲଙ୍କା ଯାତ୍ରାନୁକୂଳ

ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକସ୍ଥ ପ୍ରଶ୍ନାବଳୀର ଉତ୍ତର

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂ ଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question ୧ ।
ପ୍ରତ୍ୟେକର ତିନୋଟି ଲେଖାଏଁ ପ୍ରତିଶବ୍ଦ ଲେଖ ।
ସିନ୍ଧୁ, ପର୍ବତ, ଆକାଶ

ଶବ୍ଦ	ପ୍ରତିଶବ୍ଦ
ସିନ୍ଧୁ	ସାଗର, ସମୁଦ୍ର, ପାରାବାର, ଜଳଧ୍ଵ
ପର୍ବତ	ଅଚଳ, ପାହାଡ଼, ମହୀଧର, ଗିରି, ଶୈଳ, ଭୂଧର
ଆକାଶ	ଅମ୍ବର, ଗଗନ, ବ୍ୟୋମ, ବିହାୟସ

Question ୨।
ନିମ୍ନଲିଖତ ଶବ୍ଦମାନଙ୍କର ଗଦ୍ୟରୂପ ଲେଖ ।
ପ୍ରାପତି, ଜନମି, ଦଇବ
Answer:
ପ୍ରାପତି – ପ୍ରାପ୍ତି
ଜନମି – ଜନ୍ମି
ପାଇବ – ଦୈବ

Question ୩ ।
ନିମ୍ନଲିଖ୍ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକର ବିପରୀତାର୍ଥବୋଧକ ଶବ୍ଦ ଲେଖ ।
ଆଶା, ନିଃଶ୍ଵାସ, ପ୍ରସନ୍ନ, ଜ୍ୟେଷ୍ଠ, ଜନ୍ମ, ପୁଣ୍ୟ, ବିରସ
Answer:
ଆଶା – ନିରାଶ
ପ୍ରସନ୍ନ – ବିଷଣ୍ଣ/ଅପ୍ରସନ୍ନ
ଜନ୍ମ – ମୃତ୍ୟୁ
ବିରସ – ହରଷ/ପ୍ରଫୁଲ୍ଲ
ନିଃଶ୍ବାସ – ପ୍ରଶ୍ଵାସ
ଜ୍ୟେଷ୍ଠ – କନିଷ୍ଠ
ପୁଣ୍ୟ – ପାପ

Question ୪।
ନିମ୍ନଲିଖ ଶବ୍ଦମାନଙ୍କୁ ନେଇ ସାର୍ଥକ ବାକ୍ୟ ରଚନା କର ।
ପିତୃବ୍ୟ, ବ୍ୟୋମ, ପ୍ରସନ୍ନ, ଅନୁଜ, ସତ୍ଵର
Answer:
ପିତୃବ୍ୟ – ପିତୃବ୍ୟଙ୍କୁ ପିତା ସମ ଭକ୍ତି ଓ ସମ୍ମାନ କରିବା ଉଚିତ ।
ବ୍ୟୋମ – ସକ୍ଷାମାନେ ବ୍ୟୋମରେ ବିହାର କରୁଥିବାରୁ ସେମାନଙ୍କୁ ବ୍ୟୋମବାର। କୁହାଯାଏ।
ପ୍ରସନ୍ନ – ସମସ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନର ସଠିକ୍ ଉତ୍ତର ଦେଇଥିବାରୁ ଶିକ୍ଷକ ରାମ ଉପରେ ପ୍ରସନ୍ନ ହେଲେ ।
ଅନୁଜ – ଶ୍ରୀରାମ ଅନୁଜ ଲକ୍ଷ୍ମଣ ଓ ପତ୍ନୀ ମାତାଙ୍କ ସହ ବନଗମନ କରିଥିଲେ ।
ପତ୍ଵର – ଗୁରୁଜନଙ୍କ ଆଦେଶ ସତ୍ୱର ପାଳନାୟ।

Question ୫।
ସନ୍ଧିବିଚ୍ଛେଦ କର ।
ବଜ୍ରାଘାତ, ପ୍ରତ୍ୟୁତ୍ତର, ନିଃଶ୍ଵାସ
Answer:
ବଜ୍ରାଘାତ, = ବଜ୍ର + ଆଘାତ
ପ୍ରତ୍ୟୁତ୍ତର = ନିଃ + ଶ୍ଵାସ
ନିଃଶ୍ଵାସ = ପ୍ରତି + ଉତ୍ତର

Question ୬ ।
ବ୍ୟାସବାକ୍ୟ ସହ ସମାସର ନାମ ଲେଖ ।
ବିଭୂତିଭୂଷଣ, ବିଂଶତିକର, ଦେବରିପୁ, ହୀନପରାକ୍ରମ
Answer:
ବିଭୂତିଭୂଷଣ – ବିଭୂତି ଯାହାର ଭୂଷଣ ସେ – ବହୁବ୍ରୀହି ସମାସ,
ବିଭୂତିରେ ଭୂଷିତ ଯେ – ଉପପଦ ତତ୍‌ପୁରୁଷ ସମାସ
ବିଂଶତିକର – ବିଂଶତି କର ଯାହାର ସେ – ବହୁ ବ୍ରାହି ସମାସ
ବିଂଶ କର ଯାହାର – ଉପପଦ ତତ୍‌ପୁରୁଷ ସମାସ
ଦେବରିପୁ – ଦେବତାମାନଙ୍କର ରିପୁ – ଷଷ୍ଠୀ ତପୁରୁଷ ସମାସ
ହାନ ପରାକ୍ରମ – ହାନ ଅଟେ ପରିକ୍ରମ – ମଧ୍ୟପଦ ଲୋପା କମ୍ପଧାରୟ ସମାସ

Question ୭।
କେଁ କେଁ ଭଳି ଆଉ ପାଞ୍ଚଗୋଟି ଧ୍ଵନ୍ୟାତ୍ମକ ଯୁଗ୍ମ ଶବ୍ଦ ଲେଖ ।
Answer:
ପେଁ ପେଁ, ମେଁ ମେଁ, ହେଁ ହେଁ, ମେଁ ମେଁ, ଚେଁ ଚେଁ

କ୍ଷୁଦ୍ର ଉତ୍ତରମୂଳକ ପୂନୋତ୍ତର

Question ୮।
ସିନ୍ଧୁକୁ ପୋତିବାପାଇଁ ରାମଚନ୍ଦ୍ର କାହିଁକି ସ୍ଥିର କଲେ ?
Answer:
ଲଙ୍କାଗଡ଼ରୁ ସୀତାଙ୍କୁ ଉଦ୍ଧାର କରିବା ନିମନ୍ତେ ସମୁଦ୍ର ଅତିକ୍ରମ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ ଥିବାରୁ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ସିନ୍ଧୁକୁ ପୋତିବାପାଇଁ ସ୍ଥିର କଲେ ।

Question ୯ ।
କବିତାରେ ରାଘବ ଶବ୍ଦଟି କାହା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଛି ?
Answer:
କବିତାରେ ରାଘବ ଶବ୍ଦଟି ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଛି।

Question ୧୦ ।
ବରୁଣଙ୍କୁ ପ୍ରସନ୍ନ କରିବାପାଇଁ ରାମଚନ୍ଦ୍ର କ’ଣ କଲେ ?
Answer:
ବରୁଣଙ୍କୁ ପ୍ରସନ୍ନ କରିବାପାଇଁ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଅନାହାରରେ ରହିଲେ ଓ କୁଶଶଯ୍ୟାରେ ଶୟନ କଲେ ।

Question ୧୧ ।
ରାବଣ ଶୁକ, ସାରଣଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ବିଭୀଷଣଙ୍କ ପାଖକୁ କି ବାର୍ତ୍ତା ପଠାଇଲେ ?
Answer:
ରାବଣ ଶୁକ, ସାରଣ ମନ୍ତ୍ରୀଦ୍ଵୟଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ବିଭୀଷଣଙ୍କ ନିକଟକୁ ବାର୍ତ୍ତା ଦେଇ କହିଥିଲେ ଯେ ଯେହେତୁ ଜ୍ୟେଷ୍ଠଭ୍ରାତା ପିତୃତୁଲ୍ୟ ଅଟନ୍ତି; ତେଣୁ ସେ ଯଦିବା କ୍ରୋଧବଶତଃ ତାଙ୍କ ପ୍ରତି କିଛି କଟୁଭାଷା ପ୍ରୟୋଗ କରିଛନ୍ତି ତାହା ଧର୍ତ୍ତବ୍ୟ ନୁହେଁ ବା ସେହି ଉକ୍ତିକୁ ତିକ୍ତତୁଲ୍ୟ ମନେକରିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ । ଏତଦ୍‌ଭିନ୍ନ ରାଜ ଐଶ୍ବର୍ଯ୍ୟର ପ୍ରାଚୁର୍ଯ୍ୟକୁ ତ୍ୟାଗକରି

Question ୧୨ ।
ଅଙ୍ଗଦ ନିକଟକୁ ରାବଣ କି ସନ୍ଦେଶ ପ୍ରେରଣ କଲେ ?
Answer:
ଅଙ୍ଗଦ ପ୍ରତି ରାବଣଙ୍କ ବାର୍ତ୍ତା ଥୁଲା ଯେ ପିତାଙ୍କ ଶତ୍ରୁକୁ ଭକ୍ତି କଲେ କଦାପି ପୁଣ୍ୟାର୍ଜନ ହୁଏ ନାହିଁ । ତେଣୁ ପତୃବ୍ୟ ସୁଗ୍ରୀବଙ୍କ ସହ ବିବାଦ ରଚନା କରି ସେ ତୁରନ୍ତ ସୈନ୍ୟ ପ୍ରତ୍ୟାହାରପୂର୍ବକ ସେମାନଙ୍କ ସଙ୍ଗ୍ ତ୍ୟାଗ କରନ୍ତୁ ।

Question ୧୩।
ରାବଣର ବାର୍ତ୍ତା ନେଇ ଅଙ୍ଗଦ ନିକଟକୁ କିଏ ଆସିଥିଲେ ?
Answer:
ରାବଣର ବାର୍ତ୍ତା ନେଇ ଅଙ୍ଗଦ ନିକଟକୁ ରାବଣଙ୍କର ଦୁଇଜଣ ମନ୍ତ୍ରୀ ଶୁକ ଓ ସାରଣ ଆସିଥିଲେ ।

Question ୧୪ ।
ରାବଣର ବାର୍ତ୍ତା ଶୁଣି ଅଙ୍ଗଦ କି ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ପ୍ରକାଶ କଲେ ?
Answer:
ରାବଣର ବାର୍ତ୍ତା ଶ୍ରବଣ ମାତ୍ରକେ ଅଙ୍ଗଦ ଭୀଷଣ ଉତ୍ତେଜିତ ହୋଇପଡ଼ିଥିଲେ । କ୍ରୋଧରେ ଶୂନ୍ୟକୁ ବଜ୍ର ସମ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ କରିଥିଲେ ।

Question ୧୫ ।
ମନ୍ତ୍ରୀଦ୍ୱୟ ରାବଣ ନିକଟରେ କି ଉକ୍ତି ପ୍ରକାଶ କଲେ?
Answer:
ମନ୍ତାଦ୍ଵୟ ବିଭାଷଣଙ୍କୁ ପ୍ରଦାନ କରିଥିବା ବାର୍ତ୍ତାର ପ୍ରତ୍ୟୁତ୍ତର ଏବଂ ପାର୍ତ୍ତା ଶ୍ରବଣରେ ଅଙ୍ଗନାଙ୍କ ପ୍ରତକ୍ରୟା ସମ୍ପର୍କିତ ଉକ୍ତି ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ। ବିଭୀଷଣ ଲଙ୍କପତିଙ୍କ ବାର୍ତ୍ତାର ପ୍ରତ୍ୟୁତ୍ତର ଥିଲା ‘ଯଦି ଜ୍ୟେଷ୍ଠଭ୍ରାତା ଦେବୀ ସୀତାଙ୍କୁ ସସମ୍ମାନେ ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କୁ ନିଃସର୍ଭ ସମର୍ପଣ କରନ୍ତି ତେବେ ସେ ଲଙ୍କାପୁରୀକୁ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ କରିବେ’’ଉକ୍ତି ମନ୍ତ୍ରୀଦ୍ବୟ ରାବଣ ନିକଟରେ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ ।

Question ୧୬ ।
ଅଙ୍ଗଦଙ୍କ ଶକ୍ତ ଚାପୁଡ଼ା ପ୍ରହାରରେ ମନ୍ତ୍ରୀଦ୍ଵୟଙ୍କର କି ଅବସ୍ଥା ହୋଇଥାନ୍ତା ?
Answer:
ଅଙ୍ଗଦଙ୍କ ଶୂନ୍ୟରେ ଚାପୁଡ଼ା ପ୍ରହାର ଏପରି ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଥିଲା ଯେ ବିଶାଳ ବିନ୍ଧ୍ୟ ପର୍ବତ ସେହି ଆଘାତରେ ଚୂର୍ଣ୍ଣ ବିଚୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଯାଇଥାଆନ୍ତି । ଅଥବା ପାଞ୍ଜାଳଗାମା ହୋଇଯାଇଥାଆନ୍ତ୍ରା ବାହା ନିଶ୍ଚିତଭାବେ ମନ୍ତ୍ରଦ୍ୱୟଙ୍କର ପ୍ରାଣଘାତକ ହୋଇଥାଆନ୍ତା। କେବଳ ଧର୍ମ ବଳରୁ ସେହି ଆଘାତରୁ ସେମାନେ ପ୍ରାଣ ବଞ୍ଚାଇବାରେ ସମର୍ଥ ହେଲେ ବୋଲି ମନ୍ତ୍ରୀଦ୍ଵୟ କହିଥିଲେ।

Question ୧୭ ।
ଶ୍ରୀରାମଙ୍କ ସୈନ୍ୟ ସଂଖ୍ୟା କେତେ ବୋଲି ମନ୍ତ୍ରୀଦ୍ଵୟ କଳନା କଲେ ?
Answer:
ସମୁଦ୍ରର ଜଳରାଶିରେ ସୃଷ୍ଟ ତଥା ପରିଦୃଷ୍ଟ ଶଙ୍ଖମାନଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ଯେତେ ଶ୍ରୀରାମଙ୍କ ସୈନ୍ୟସଂଖ୍ୟା ସେତେ ଶଙ୍ଖଠାରୁ ଅଧ୍ଵକ ବା ଅଗଣିତ ବୋଲି ମନ୍ତ୍ରୀଦ୍ୱୟ କଳନା କଲେ ।

Question ୧୮ ।
ସମୁଦ୍ର ତରିବା ନିମନ୍ତେ ରାଘବ କ’ଣ ପାଞ୍ଚିଥିଲେ ?
Answer:
ସମୁଦ୍ର ଲଙ୍ଘନ ନିମନ୍ତେ ସେତୁ ସ୍ଥାପନ ପାଇଁ ରାଘବ ବରୁଣ ଦେବତାଙ୍କୁ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ କରିବାକୁ ଉଚିତ ମନେ କରି ତାଙ୍କ ପ୍ରୀତ୍ୟର୍ଥେ ଅନାହାର ରହିବା ସହ କୁଶଶଯ୍ୟାରେ ଶୟନ କରିବେ ବୋଲି ପାଞ୍ଚିଥିଲେ ।

ପପ୍ରସଙ୍ଗ ପରଳାର୍ଥ

Question ୧୯ ।
ବିସ୍ମଇ ନିଃଶ୍ବାସ ତେଜି ବରୁଣ ପ୍ରସନ୍ତେ
ବିନାଶନରେ ଶୟନ ସେ ଦର୍ଭଶୟନେ ଯେ ।
Answer:
ବିସ୍ମଇ ନିଶ୍ଵାସ …………………..ଦର୍ଭ ଶୟନେ ଯେ ।’’
ପ୍ରଦତ୍ତ ପଦ୍ୟାଂଶଟି କବି ସମ୍ରାଟ ଉପେନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜଙ୍କ କାଳଜୟୀ କାବ୍ୟ ବୈଦେହାଶ ବିଳାସ କାବ୍ୟର ଚତ୍ବାରିଂଶତମ ଛାନ୍ଦର ପ୍ରଥମାଂଶ ଚାଘବଙ୍କ ଲଙ୍କା ଯାତ୍ରାନୁଚଳ ଶୀର୍ଷକ କବିତାରୁ ଉଦ୍ଧତା ଏଠାରେ କବି ଶ୍ରୀରାମଙ୍କ ଲଙ୍କାଭିଯାନ ନିମନ୍ତେ ଆୟୋଜିତ ସମୁଦ୍ରରେ ସେତୁ ନିର୍ମାଣର ସଫଳତା ନିମନ୍ତେ ଆଚରିତ ସାତ୍ତ୍ଵିକ ନିଷ୍ଠା ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଛନ୍ତି ।ସେତୁ ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ ଅମାପ ବଳଶାଳୀ ବାନର ସୈନ୍ୟମାନେ ସମୁଦ୍ରରେ ବିଶାଳ ଗିରିଖଣ୍ଡମାନ ନିକ୍ଷେପ କରିବାକୁ ଲାଗିଲେ । ମାତ୍ର ସେ ସମସ୍ତ ଅତଳ ଜଳଧୂ ଗର୍ଭରେ ବିଲୀନ ହେବାକୁ ଲାଗିଲା । କେବଳ ଫି ଫି କାର ଶବ୍ଦ ବ୍ୟତୀତ ସାମାନ୍ୟ ବୁଦ୍‌ବୁଦ ମଧ୍ୟ ପରିଦୃଷ୍ଟ ହେଲାନାହିଁ । ସାଗର ଜଳର ଏତାଦୃଶ ଆଚରଣ ଶ୍ରୀରାମଙ୍କୁ ବିସ୍ମିତ କଲା । କାର୍ଯ୍ୟାରମ୍ଭରେ କୌଣସି ତ୍ରୁଟି ବିଚ୍ୟୁତି ରହିଥ‌ିବା ସନ୍ଦେହ କରି ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ମନ ଆନ୍ଦୋଳିତ ହେବାକୁ ଲାଗିଲା

ତାଙ୍କର ହୃଦ୍‌ବୋଧ ହେଲା ଯେ ବରୁଣ ଦେବଙ୍କ ସହାୟତା ବିନା ସମୁଦ୍ରରେ ସେତୁନିର୍ମାଣ ଅସମ୍ଭବ । ତେଣୁ ଜଳଦେବତାଙ୍କୁ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ କରିବାପାଇଁ ସେ ଆହାର ତ୍ୟାଗ କରି ଅନଶନରେ ରହିଲେ ଏବଂ କୋମଳ ଶଯ୍ୟା ପରିବର୍ତ୍ତେ କର୍କଶ କୁଶଶଯ୍ୟାରେ ଶୟନ କରି ବରୁଣ ଦେବଙ୍କ ଅନୁଗ୍ରହ କାମନା କଲେ । କୌଣସି ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ ଶୁଭକର୍ମ ଆରମ୍ଭ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ଦୈବୀକୃପା କାମନା କରିବା ଯେ ସର୍ବାଦୌ ଆବଶ୍ୟକ ଏହା ନରଦେହୀ ଭଗବାନ୍ ଶ୍ରୀରାମ ହୃଦୟଙ୍ଗମ କଲେ । ତେଣୁ ବରୁଣ ଦେବଙ୍କ ପ୍ରତ୍ୟର୍ଥେ ସେ ଉପବାସ ତଥା କୁଶଶଯ୍ୟାରେ ଶୟନ ପାଇଁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଲେ ।

Question ୨୦ ।
ବିଭୂତିକି ଭୁଞ୍ଜୁଥୁଲୁ ବିଭୂତିଭୂଷଣେ
ବଡ଼କୁଳେ ଜନମି ଶରଣ କି କାରଣେ ଯେ ?
Answer:
ବିଭୂତିକି ଭୁଞ୍ଚୁଥୁଲୁ …………………. କି କାରଣେ ଯେ ।
ପ୍ରୋକ୍ତ ପଦ୍ୟାଟି କରିସମ୍ରାଟ ଉପେନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜଙ୍କ କାଳଜୟୀ ବୈଦେହାଶ ବିଳାସ କାବ୍ୟର ଚତ୍ବାରିଂଶତମ ଛାନ୍ଦ।ନ୍ତ୍ରର୍ଗତ ରାଘବଙ୍କ ଲଙ୍କା ଯାତ୍ରାନୁକୁଳ ଶାର୍ଷିକ କବିତାରୁ ଆନୀତ ଏଠାରେ କବି ଅନୁଜ ବିଭୀଷଣଙ୍କ ପ୍ରତି ଜ୍ୟେଷ୍ଠ ଦଶାନନଙ୍କ ପ୍ରେରିତ ବାର୍ତ୍ତା ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଛନ୍ତି । ବିଭୀଷଣ ଜ୍ୟେଷ୍ଠଭ୍ରାତା ଦଶାନନର ଭତ୍ସନା ଓ କଟୁବାଣୀ ସହ୍ୟ କରି ନପାରି ଲଙ୍କା ତ୍ୟାଗପୂର୍ବକ ଶ୍ରୀରାମଙ୍କ ଶରଣାପନ୍ନ ହୋଇଥିଲେ । କାଳେ ସେ ଶତ୍ରୁ ସମ୍ମୁଖରେ ଗୁପ୍ତ ତଥ୍ୟ ପ୍ରକାଶ କରିଦେବେ, ଏହି ଭୟରେ ରାବଣ ତା’ର ପ୍ରମୁଖ ମନ୍ତ୍ରୀ ଶୁକ ଓ ସାରଣଙ୍କୁ ଦୂତରୂପେ ଶ୍ରୀରାମଙ୍କ ଶିବିରକୁ ପଠାଇ ସେମାନଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ବିଭୀଷଣଙ୍କ ପ୍ରତି ବାର୍ତ୍ତା ପ୍ରେରଣ କରିଥିଲା । ବିଭୀଷଣଙ୍କ ପ୍ରତି ପ୍ରଦତ୍ତ ବାର୍ତ୍ତାରେ ସେ କହିଥିଲା ଯେ ଜ୍ୟେଷ୍ଠଭ୍ରାତା ପିତୃତୁଲ୍ୟ ସମ୍ମାନାସ୍ପଦ ଅଟନ୍ତି । କ୍ରୋଧବଶତଃ ସେ ଯଦିବା କିଛି କଟୁ ଜଣେ ସାମାନ୍ୟ ତପାଚାରୀଠାରେ ନିଜକୁ ସମର୍ପଣ କରି ତା’ର ଶରଣପ୍ରାର୍ଥୀ ହେବା ଅପମାନଜନକ । ଏଣୁ ଲଙ୍କାନଗରୀକୁ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ କରିବା ତାଙ୍କ ପକ୍ଷେ ଶ୍ରେୟସ୍କର ହେବ ବୋଲି ଦଶାର୍ଜନ କନିଷ୍ଠଭ୍ରାତା ବିଭୀଷଣଙ୍କୁ ବାର୍ତ୍ତା ମାଧ୍ୟମରେ ଶତ୍ରୁ ଶିବିରରୁ ପୃଥକ୍ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲା ।

Question ୨୧ ।
ବାଜିଥିଲେ ଚୂର୍ଣ ବା ପାତାଳେ ଭଜିଥ‌ିବ
ବିନ୍ଧ୍ୟ ଭାନୁ ତୋଷି ହେଲେ ବଞ୍ଚାଇ ଦଇବ ଯେ ।
Answer:
ବାଜିଥିଲେ ଚୂର୍ଖ ………….. ବଞ୍ଚାଇ ଦଇବ ଯେ ।
ପ୍ରଦତ୍ତ ପଦ୍ୟାଶଟି କବି ସମ୍ରାଟ ଉପେନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜଙ୍କ ରଚିତ ‘ବୈଦେହୀଶ ବିଳାସ’ କାବ୍ୟର ଚତ୍ୱାରିଂଶତମ ଛାନ୍ଦ ଅନ୍ତର୍ଗତ ରାଘବଙ୍କ ଲଙ୍କା ଯାତ୍ରାନୁକୂଳ ଶାର୍ଷିକ କବିତାରୁ ଉଘୃତା ଏଠାରେ କବି ଉତ୍‌କ୍ଷିପ୍ତ ଅଙ୍ଗଦଙ୍କ କ୍ରୋଧଯୁକ୍ତ ବଜ୍ରସମ ସଶକ୍ତ ଚପୋଟାଘାତର ଭୟଙ୍କରିତା ସମ୍ପର୍କରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି ।

ଲଙ୍କପତି ଦଣାନନଦ୍ୱ।ରା ପ୍ରେରିତ ଶୁକ ଓ ସାରଣ ମନ୍ତ୍ରୀଦ୍ଵୟ ସାଗର ତଟଦେଶସ୍ଥ ଶ୍ରୀରାମଙ୍କ ଶିବିରରେ ଉପସ୍ଥିତ ହୋଇ ପ୍ରଥମେ ବିଭାଷଶଙ୍କୁ ବୌଷଭ୍ରତା ଲଙ୍କାଧାଶ ରାବ ଶଙ୍କ ବାର୍ତ୍ତା ପ୍ରଦାନ କଲେ। ତତ୍ ପରେ କିସ୍ମିଯ୍ୟା ଯୁବରାଜ ଅଙ୍ଗତାଙ୍କୁ ରାଜାଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶାନୁସାରେ ବାର୍ତ୍ତା ଦେଇ କହିଥିଲେ ଯେ, ପିତା ଶତ୍ରୁ ନିକଟରେ ଆନୁଗତ୍ୟ ପ୍ରକାଶ କରି ତାଙ୍କ ନିକଟରେ ଶରଣାପନ୍ନ ହୋଇ ରହିବାରେ କଦାପି ପୁଣ୍ୟାର୍ଜନ ହୁଏନାହିଁ । ଏହି ବାର୍ତ୍ତା ଶ୍ରବଣ କଲାମାତ୍ରେ ଅଙ୍ଗଦ କ୍ରୋଧଜର୍ଜରିତ ହୋଇ ଶୂନ୍ୟକୁ ଏପରି ଏକ ସଶକ୍ତ ଚାପୁଡ଼ା ପ୍ରହାର କଲେ ଯାହା ବିଶାଳ ବିନ୍ଧ୍ୟ ପର୍ବତରେ ବାଜିଥିଲେ ତାହାକୁ ଚୂର୍ଣ୍ଣବିଚୂର୍ଣ୍ଣ କରିଦେଇ ଥାଆନ୍ତା; ଅଥବା ଆଘାତର ତ। ବ୍ରତାରେ ତାହା ରସାତଳଗାମା ହୋଇଥା’ନ୍ତା ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ଗତିପଥରେ ଅନ୍ତରାୟ ସୃଷ୍ଟି କରୁଥିବ ସଦ୍ୟ ପର୍ବତ ପାତାଳଗାମୀ ହୋଇଥିଲେ ଭାନୁଦେବ ନିଜ ପଥର ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଦୂର ହେଲା ବୋଲି ହୁଏତ ଆନନ୍ଦିତ ହୋଇଥାଆନ୍ତେ । ମନ୍ତ୍ରୀଦ୍ୱୟ ଏହି ଉକ୍ତିରୁ ଅଙ୍ଗଦଙ୍କ ଶକ୍ତିର ଦୃଢ଼ତା ସହଜରେ ଅନୁମିତ ହୁଏ ।

ଦୀର୍ଘ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question ୨୨ ।
ଲଙ୍କାଯାତ୍ରା ନିମନ୍ତେ ରାଘବଙ୍କ ପ୍ରୟାସ ବର୍ତ୍ତନ କର ।
କିମ୍ବା,ରାବଣଦ୍ଵାରା ଅପହୃତା ସୀତାଙ୍କୁ ଉଦ୍ଧାର କରିବା ନିମନ୍ତେ ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ପ୍ରାକ୍ ପ୍ରସ୍ତୁତି ସମ୍ପର୍କରେ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ଉତ୍କଳ ସାହିତ୍ୟର ମଧ୍ୟଯୁଗ ତଥା କାବ୍ୟଯୁଗର ଦିଗ୍ବଳୟ ଯେଉଁ ପ୍ରଜ୍ଞାପୁରୁଷଗଣଙ୍କର ପ୍ରାଜ୍ଞ ଚେତନାରେ ବଣ୍ଡିଳ ତଥା ଉପଭୋଗ୍ୟ ହୋଇଛି, ସେହି ସାରସ୍ଵତ ସାଧକଗଣଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କବିସମ୍ରାଟ ଉପେନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜ ଅନ୍ୟତମ । ଶାବ୍ଦିକ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ, ଆଳଙ୍କାରିକ ମାଧୁର୍ଯ୍ୟ, ଛନ୍ଦୋବଦ୍ଧ ଶୈଳୀର ନୈପୁଣ୍ୟ ତଥା ବୌଦ୍ଧିକ ଚେତନାର ଗାମ୍ଭୀର୍ଯ୍ୟପୂର୍ଣ୍ଣ ସୃଷ୍ଟିନିଚୟ ସେହି ପ୍ରଚଣ୍ଡ ପ୍ରତିଭାଦୀପ୍ତ ସାଧକଶ୍ରେଷ୍ଠଙ୍କର ଅନନ୍ୟ ବିଦ୍‌ବତ୍ତାର ଅଭିବ୍ୟକ୍ତି ‘କୋଟି ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡ ସୁନ୍ଦରୀ’, ‘ରସିକ ହାରାବଳୀ’, ‘ପ୍ରେମ ସୁଧାନିଧ୍’, ‘ଲାବଣ୍ୟବତୀ’, ‘ବୈଦେହୀଶ ବିଳାସ’ ଭଳି କାବ୍ୟସମୂହ ଏହି ଯୁଗାନ୍ତକାରୀ ସ୍ରଷ୍ଟାଙ୍କର ଅନୁପମ ପ୍ରତିଭାର ନିଦର୍ଶନ। କବିଙ୍କର ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଟ ବିଜଗ୍ଧ କାବ୍ୟ ‘ବୈଦେହାଶ ବିଳାସ’ ର ପ୍ରତ୍ୱାରିଂଶତମ ଛାନ୍ଦର ପ୍ରଥମାଂଶ ‘କାଘବଙ୍କ ଲଙ୍କା ଯାତ୍ରାନୁକୁଳ’ ଶାର୍ଷିକ କବିତା ଟିରେ କରି ସମ୍ରାଟ ଶ୍ରୀରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ଲଙ୍କା ଅଭିଯାନ ନିମନ୍ତେ ସମୁଦ୍ରରେ ସେତୁ ନିର୍ମାଣର ଶୁଭାରମ୍ଭ ପ୍ରସଙ୍ଗ ଉପସ୍ଥାପନ କରିଛନ୍ତି।

ମାତା ଜାନକୀ ଦଶାନନର ଲଙ୍କାପୁରୀରେ ଅବସ୍ଥାନ କରୁଥିବା ଅବଗତ ହେଲାପରେ ଶ୍ରୀରାମଚନ୍ଦ୍ର ମର୍କଟ ଓ ଭଲ୍ କ ସୈନ୍ୟଙ୍କ ସହ ଲଙ୍କାଭିଯାନ ପାଇଁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଛନ୍ତି । ଅଭିଯାନର ପ୍ରଥମ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ସମୁଦ୍ର ଲଂଘନ ପାଇଁ ସେ ହନୁମାନ, ସୁଗ୍ରୀବ, ଅଙ୍ଗଦ, ଜାମ୍ବବାନ ଓ ବିଭୀଷଣଙ୍କ ସହ ମନ୍ତ୍ରଣା କରି ସେତୁବନ୍ଧ ନିର୍ମାଣ ଅବଶ୍ୟମ୍ଭାବୀ ବୋଲି ଅନୁଭବ କରିଛନ୍ତି । ସାଗର-ସେତୁ ନିର୍ମାଣ ଯୋଜନାରେ ବାନର ଓ ଭଲ୍ କ ସୈନ୍ୟମାନଙ୍କ ଗଭୀର ଉତ୍ସାହ ଲକ୍ଷ୍ୟକରି ରାଘବ କାର୍ଯ୍ୟାରମ୍ଭ ପାଇଁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଛନ୍ତି । ଆଦେଶ ପ୍ରାପ୍ତି ମାତ୍ରେ ହନୁମାନଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ କପିସୈନ୍ୟମାନେ ବିଶାଳ ପର୍ବତ ଖଣ୍ଡମାନ ସମୁଦ୍ର ମଧ୍ୟକୁ ନିକ୍ଷେପ କରିଛନ୍ତି; କିନ୍ତୁ ପ୍ରକାଣ୍ଡ ଗିରିଖଣ୍ଡମାନ ଗଭୀର ଜଳରେ ପତିତ ହେବାମାତ୍ରେ ଅତଳ ଜଳଧୂଗର୍ଭରେ ବିଲୀନ ହେବାପରି ପ୍ରତୀୟମାନ ହୋଇଛି । ସାଧାରଣତଃ ଜଳରେ କୌଣସି ବସ୍ତୁ ପଡ଼ିବାମାତ୍ରେ ବୁଦ୍‌ବୁଦ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥାଏ । ମାତ୍ର ପର୍ବତ ପରି ବିଶାଳ ଶିଳାଖଣ୍ଡମାନ ସମୁଦ୍ର ଜଳରେ ବୁଡ଼ିଲା ପରେ ସାମାନ୍ୟ ବୁଦ୍‌ବୁଦ ମଧ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇନାହିଁ । କେବଳ ଜଳ ମଧ୍ୟରୁ ‘ଫି ଫି’ କାର ଶବ୍ଦ ମାତ୍ର ନିର୍ଗତ ହୋଇଛି । କବି ସମ୍ରାଟଙ୍କ ଭାଷାରେ-

‘ବୁଡ଼ିଗଲା ପକାଇଲେ କପି ଯେତେ ଗିରି
ବୁଦ୍‌ବୁଦ ନ ଦିଶେ ଜଳ ଫି ଫି କୃତ କରି ଯେ ।’’

ସମୁଦ୍ର ଜଳର ଏପରି ଅବିଶ୍ଵାସ୍ୟ ଆଚରଣ ରାଘବଙ୍କୁ ବିସ୍ମିତ କରିଛି। କାର୍ଯ୍ୟାରମ୍ଭରେ ହୁଏତ କୌଣସି ତ୍ରୁଟିବିଚ୍ୟୁତି ହେତୁ ଏପରି ଅଘଟଣ ସୃଷ୍ଟି ହେଲା ବୋଲି ତାଙ୍କ ମନରେ ସଂଶୟ ଜାତ ହୋଇଛି। ସେତୁ ନିର୍ମାଣ ଭିନ୍ନ ଲଙ୍କାଗଡ଼କୁ ପ୍ରବେଶ କରିବାପାଇଁ ଅନ୍ୟ କୌଣସି ବିକଳ୍ପ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅସମ୍ଭବ, କାରଣ ଲଙ୍କାଗଡ଼ର ଚତୁର୍ଦ୍ଦିଗ ସାଗର ପରିବେଷ୍ଟିତ। ଶତ୍ରୁ ଆକ୍ରମଣରୁ ସୁରକ୍ଷିତ ରଖିବାପାଇଁ ଦଶାନନ ହୁଏତ ଏପରି ଏକ ସ୍ଥାନକୁ ନିଜ ରାଜ୍ୟଭାବେ ନିର୍ବାଚନ କରିଛି। ଏତଦ୍‌ଭିନ୍ନ ସମୁଦ୍ରରେ ସେତୁ ନିର୍ମାଣ ନହେଲେ ମାତା ଜାନକୀଙ୍କୁ ଉଦ୍ଧାର କରିବା କଦାପି ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ । ଲଙ୍କାଭିଯାନର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ବିଘ୍ନ ସୃଷ୍ଟି ହେବାର କାରଣ ଅନୁଧ୍ୟାନ କରିଛନ୍ତି ଶ୍ରୀରାମ। ରାଘବ ଅନୁଭବ କରିଛନ୍ତି ଯେ ହୁଏତ ବରୁଣଦେବଙ୍କ ଅନୁମତି ବିନା ସେତୁବନ୍ଧ କାର୍ଯ୍ୟାରମ୍ଭ କରିବା ତାଙ୍କ ପକ୍ଷେ ଏକ ତ୍ରୁଟିପୂର୍ଣ୍ଣ ନିଷ୍ପତ୍ତି ଥିଲା । ବରୁଣ ଦେବତାଙ୍କ ସହାୟତା ବିନା ସେହି ନିର୍ମାଣକାର୍ଯ୍ୟ କଦାପି

ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ ବୋଲି ତାଙ୍କର ହୃଦ୍‌ବୋଧ ହୋଇଛି । ଜଳ ଦେବତାଙ୍କୁ ପ୍ରସନ୍ନ କରିବାପାଇଁ ସେ ପାନାହାର ପରିତ୍ୟାଗ ପୂର୍ବକ ଅନଶନ କରିଛନ୍ତି ଏବଂ ସୁଖଶଯ୍ୟା ପରିହାର କରି ଶୟନ ନିମିତ୍ତ କୁଶଶଯ୍ୟାକୁ ଆଦରି ନେଇଚନ୍ତି । କବିଙ୍କ ଭାଷାରେ

“ବିସୃଚ୍ଚ ନିଶ୍ୱାସ ତେଜି ବରୁଣ ପ୍ରସନ୍ନେ
ବିନାଶନରେ ଶୟନ ସେ ଗର୍ଭଶୟ ନେ ଯୋ”

ମର୍ଯ୍ୟାଦା ପୁରୁଷୋତ୍ତମ ନରଦେହୀ ନାରାୟଣଙ୍କ ମନରେ ପ୍ରତ୍ୟୟ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି ଯେ ସେତୁ ନିର୍ମାଣ ପରି ଏକ ମହାନ୍ କାର୍ଯ୍ୟର ଶୁଭାରମ୍ଭ ପୂର୍ବରୁ ଯାହାକିଛି ପ୍ରାଥମିକ ଭଗବତ୍ କ୍ରିୟା ସଂପାଦନ କରାଯିବା ବିଧେୟ ସେଥ‌ିରେ ସେ ଅବଶ୍ୟ ତ୍ରୁଟି କରିଛନ୍ତି । କେବଳ ସେଇଥପାଇଁ ସମୁଦ୍ର ଜଳ ଅଦ୍ଭୁତ ଆଚରଣ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଛି । ତ୍ରୁଟି ସଂଶୋଧନ ପୂର୍ବକ ପ୍ରାୟଶ୍ଚିତ୍ତ ସ୍ଵରୂପ ବରୁଣଦେବଙ୍କୁ ପ୍ରସନ୍ନ କରିବାପାଇଁ ତାଙ୍କୁ ଅବଶ୍ଯ ଶାରୀରିକ କ୍ଳେଶ ସହ୍ୟ କରିବା ତଥା ଅନଶନରେ ରହି ଅନୁମତି ପ୍ରାପ୍ତି ନିମିତ୍ତ ପ୍ରାର୍ଥନା କରିବାକୁ ହେବ । ଏହା ଅନୁଭବ କରି ଶୁଦ୍ଧପୂତଭାବେ ଦୈହିକ କଷ୍ଟ ସ୍ୱୀକାର କରି ଜଳ ଦେବତାଙ୍କୁ ପ୍ରସନ୍ନ କରାଇବାପାଇଁ ପ୍ରୟାସ କରିଛନ୍ତି । ଶ୍ରୀରାମଙ୍କର ଏତାଦୃଶ ପଦକ୍ଷେପରୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ପ୍ରତୀତ ହୁଏ ଯେ କୌଣସି ଶୁଭକର୍ମର ଶୁଭାରମ୍ଭ ପୂର୍ବରୁ ଭଗବତ୍ ଆଶିର୍ବାଦ ଅବଶ୍ୟ କରଣୀୟ।

Question ୨୩।
ପଠିତ କବିତାରୁ ରାବଣର କୂଟନୀତି ସମ୍ପର୍କରେ ଆଲୋଚନା କର।
କିମ୍ବା,ଲଙ୍କପତି ରାବଣ ଥିଲେ ଜଣେ କୂଟନୀତି ବିଶାରଦ। ଉକ୍ତିଟିର ଯଥାର୍ଥତା ପଠିତ କବିତା ଅବଲମ୍ବନରେ ଆଲୋଚନା କର।
Answer:
ଉତ୍କଳ ସାହିତ୍ୟର ମଧ୍ୟଯୁଗ ତଥା ରାତିଯୁଗ ଯେଉଁ ସାରସ୍ୱିତ ସାଧକତଶଙ୍କ ଚେତନାସ୍ନାତ ଅବ୍ତାନରେ ରଦ୍ଧିମନ୍ତ ରସସିକ୍ତ ଓ ହୃଦୟସ୍ପର୍ଶୀ ହୋଇଉଠିଛି, ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କବିସମ୍ରାଟ ଉପେନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜ ଅଗ୍ରଗଣ୍ୟ । ସାରସ୍ଵତ ସାଧନାରେ ଚିରତଲ୍ଲୀନ ଏହି ପ୍ରଜ୍ଞାପୁରୁଷଙ୍କର ଶାବ୍ଦିକ ବୈଭବ, ଆଳଙ୍କାରିକ ନୈପୁଣ୍ୟ, ବୈଦ୍ଧିକ କଳ୍ପନା ତଥା ପ୍ରାଜ୍ଞ ଚେତନାରେ ସମୃଦ୍ଧ ଲେଖନୀ ତାଙ୍କ ସୃଷ୍ଟିନିଚୟକୁ ଯେପରିଭାବେ ଉପଭୋଗ୍ୟ କରିଛି, ତା’ର ପଟାନ୍ତର ନାହିଁ । ‘ବୈଦେହୀଶ ବିଳାସ’, ‘କୋଟି ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡ ସୁନ୍ଦରୀ’, ‘ଲାବଣ୍ୟବତୀ’, ‘ପ୍ରେମ ସୁଧାନିଧ୍ଵ’, ‘ରସିକ ହାରାବଳୀ’ ଓ ‘ସୁଭଦ୍ରା ପରିଣୟ ’ ଭଳି ସୁଧାସ୍ରାବୀ କାବ୍ୟନିଚୟ କବିଙ୍କ ଅନନ୍ୟ ପ୍ରତିଭାର ବଳିଷ୍ଠ ନିଦର୍ଶନ ।

କବିଙ୍କ ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ରାମକଥା କାବ୍ୟ ‘ବୈଦେହୀଶ ବିଳାସ’ ଅନ୍ତର୍ଗତ ଚତ୍ବାରିଂଶ ଛାନ୍ଦରୁ ଗୃହୀତ ‘ରାଘବଙ୍କ ଲଙ୍କା ଯାତ୍ରାନୁଜଳ ‘ଶୀର୍ଷକ କବିତାରେ କବି ଶ୍ରୀରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ଲଙ୍କାଭିଷାନ ନିମନ୍ତେ ସମୁଦ୍ରରେ ସେତୁ ନିର୍ମାଣର ଶୁଭାରମ୍ଭ ଦର୍ଶନରେ ଦଶାନନର କୁଟନୈତିକ ଦୁରଭିପକ୍ଷି ପଥା ବିଭାଷଣର ରାମଭକ୍ତ ଓ ଅଙ୍ଗକର ଶକ୍ତର ପର।କାଷ୍ଠା ଦଶନରେ ରାବଣର ହତଚୂପା କବିଙ୍କ ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ରାମକଥା କାବ୍ୟ ‘ବୈଦେହାଶ ବିଳାସ’ ଅନ୍ତର୍ଗତ ଚତ୍ବାରିଂଶ ଛାନ୍ଦରୁ ଗୃହାତ ‘ରାଘରଙ୍କ ଲଙ୍କା ଯାତ୍ରାନୁକୂଳ’ ଶୀର୍ଷକ କବିତାରେ କବି ଶ୍ରୀରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ଲଙ୍କାଭିଯାନ ନିମନ୍ତେ ସମୁଦ୍ରରେ ସେତୁ ନିର୍ମାଣର ଶୁଭାରମ୍ଭ ଦର୍ଶନରେ ଦଶାନନର କୁଟନୈତିକ ଦୁରଭିପକ୍ଷି ପଥା ବିଭାଷଣର ରାମଭକ୍ତ ଓ ଅଙ୍ଗକର ଶକ୍ତର ପର।କାଷ୍ଠା ଦଶନରେ ରାବଣର ହତଚୂପା ଶୁକ ଓ ସାରଣ ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଛତ୍ରଭଙ୍ଗାଦି ପ୍ରସଙ୍ଗକୁ ଶାବ୍ଦିକ ଯାଦୁ ବଳରେ ସୁଖପାଠ୍ୟ କରିଛନ୍ତି ।

ସତୀ ଜାନକୀଙ୍କ ଉଦ୍ଧାର ନିମନ୍ତେ ଲଙ୍କାଗଡ଼ ଆକ୍ରମଣ ଓ ଦଶାନନ ସହ ଯୁଦ୍ଧ ଅପରିହାର୍ଯ୍ୟ ବୋଲି ଅନୁଭବ କରି ଲଙ୍କାଭିଯାନ ନିମନ୍ତେ ସମୁଦ୍ରରେ ସେତୁ ନିର୍ମାଣର ଶୁଭାରମ୍ଭ କରିଛନ୍ତି ମର୍ଯ୍ୟାଦା ପୁରୁଷୋତ୍ତମ ଶ୍ରୀରାମ । ସମୁଦ୍ରତଟରେ ସୈନ୍ୟସାମନ୍ତଙ୍କ ସତୀ ଜାନକୀଙ୍କ ଉଦ୍ଧାର ନିମନ୍ତେ ଲଙ୍କାଗଡ଼ ଆକ୍ରମଣ ଓ ଦଶାନନ ସହ ଯୁଦ୍ଧ ଅପରିହାର୍ଯ୍ୟ ବୋଲି ଅନୁଭବ କରି ଲଙ୍କାଭିଯାନ ନିମନ୍ତେ ସମୁଦ୍ରରେ ସେତୁ ନିର୍ମାଣର ଶୁଭାରମ୍ଭ କରିଛନ୍ତି ମର୍ଯ୍ୟାଦା ପୁରୁଷୋତ୍ତମ ଶ୍ରୀରାମ । ସମୁଦ୍ରତଟରେ ସୈନ୍ୟସାମନ୍ତଙ୍କ ସହ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେଉଥିବା ଶ୍ରୀରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ସୈନ୍ୟଙକଳନା ଓ ରଣକୌଶଳ ଅନୁଧାନ କରିବା ଉପଲକ୍ଷ୍ୟରେ ଦଶାନନ ତା’ର ଦୁଇ ପ୍ରମୁଖ ମନ୍ତ୍ରୀ ଶୁକ ଓ ସାରଣଙ୍କୁ ଦୂତ ରୂପେ ପ୍ରେରଣ କରିଛି । ଚର ପ୍ରେରଣ ପଶ୍ଚାତ୍‌ରେ ତା’ର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା ଭିନ୍ନ ।

ରାବଣ ଆଶଙ୍କା କରୁଥିଲା ହୁଏତ ଗୃହଭେଦୀ ବିଭୀଷଣ, ଲଙ୍କାଗଡ଼ ସମ୍ପର୍କିତ ଗୁପ୍ତତଥ୍ୟ ତଥା ରାକ୍ଷସୀ ସେନାଙ୍କ ଶକ୍ତି ସାମର୍ଥ୍ୟ ବିଷୟରେ ଶତ୍ରୁକୁ ଅବଗତ କରାଇପାରେ । ତେଣୁ ତା’ର ମନ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଇ ତାକୁ ଲଙ୍କା ଫେରାଇ ଆଣିବାକୁ ସେ ମନ୍ତ୍ରୀଦ୍ୱୟଙ୍କ ଜରିଆରେ ବାର୍ତ୍ତା ପ୍ରେରଣ କରିଥିଲା । ବାସ୍ତବରେ ସେ ସେହି ବାର୍ତ୍ତା ମାଧ୍ୟମରେ ବିଭୀଷଣକୁ ଶତ୍ରୁଠାରୁ ଦୂରେଇ ଦେବାକୁ ଇଚ୍ଛା କରିଥିଲା । ସେହି ବାର୍ତ୍ତାରେ ସେ କହିଥିଲା ଯେ ଜ୍ୟେଷ୍ଠଭ୍ରାତା ପିତୃତୁଲ୍ୟ ସମ୍ମାନାସ୍ପଦ ଅଟନ୍ତି । କ୍ରୋଧ ପରବଶ ହୋଇ ଯଦିଓ ସେ କନିଷ୍ଠ ପ୍ରତି କଟୁବାକ୍ୟ ପ୍ରୟୋଗ କରିଛନ୍ତି, ତାହା କଦାପି ଧର୍ଭବ୍ୟ ନୁହେଁ । ପ୍ରତିକ୍ରିୟାଶୀଳ ହୋଇ ନିଜ ଜ୍ୟେଷ୍ଠଭ୍ରାତାଙ୍କ ସଙ୍ଗ ତ୍ୟାଗକରି ତାଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଯାଇ ଶତ୍ରୁ ଶିବିରରେ ଅବସ୍ଥାନ କରିବା ଆଦୌ ସମୀଚୀନ ନୁହେଁ। ମହାପରାକ୍ରମୀ ଅଗ୍ରଜର

ଶତ୍ରୁଭାବେ ବିବେଚିତ ଜଣେ ବନବାସୀଠାରେ ଶରଣାପନ୍ନ ହେବା ବୁଦ୍ଧିମତ୍ତାର କାର୍ଯ୍ୟ ନୁହେଁ । ଏତଦ୍‌ଭିନ୍ନ ମହାନ୍ ରାଜକୁଳରେ ଜନ୍ମଲାଭ କରି ଜଣେ ଅତି ସାଧାରଣ ବ୍ୟକ୍ତିଠାରେ ଆତ୍ମସମର୍ପଣ କରିବା, ସର୍ବୋପରି ନିଜ ସହୋଦରକୁ ବିରୋଧ କରି ଶତ୍ରୁକୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବା ସର୍ବାଦୌ ଅନୁଚିତ ତଥା ଅବିବେକିତାର କାର୍ଯ୍ୟ । ବିଭୀଷଣଙ୍କୁ ଶତ୍ରୁ ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କଠାରୁ ପୃଥକ୍ କରିବାପାଇଁ ଦଶାନନ ମନ୍ତ୍ରୀଦ୍ଵୟଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ଏହିପରି କୂଟନୈତିକ ବାର୍ତ୍ତା ପ୍ରେରଣ କରିଥିଲା । କବିଙ୍କ ଭାଷାରେ-

“ବିଭୂତିକି ଭୁଞ୍ଜୁଅନୁ ବିକୃତି ଭୂଷଣେ
ବଡ଼କୁଳେ ଜନମି ଶରଣ କି କାରଣେ ଯୋ”

କେବଳ ବିଭୀଷଣ ନୁହେଁ ବାଳୀ ପୁତ୍ର ଅଙ୍ଗଦ ପ୍ରତି ଭିନ୍ନ ଏକ କୂଟନୀତିପୂର୍ଣ୍ଣ ବାର୍ତ୍ତା ପ୍ରେରଣ କରିଥିଲା ରାବଣ । ଦଶାନନ ଜାଣିଥିଲା ଯେ ରାମଚନ୍ଦ୍ର କିସ୍କିନ୍ଧ୍ୟାର ବାନର ଓ ଭଲ୍ କ ସୈନ୍ୟମାନଙ୍କ ସହାୟତାରେ ଲଙ୍କା ଆକ୍ରମଣ କରିବାକୁ ସାହସ କରିଛନ୍ତି । ତେଣୁ କିଷ୍କିନ୍ଧ୍ୟା ଯୁବରାଜ ଅଙ୍ଗଦଙ୍କୁ ଶ୍ରୀରାମଙ୍କ ବିରୋଧରେ ଉତ୍ତେଜିତ କରି ପୃଥକ୍ କରାଇପାରିଲେ ଶତ୍ରୁପକ୍ଷ ଅଚିରେ ଦୁର୍ବଳ ହୋଇପଡ଼ିବ ଓ ସେ ଅକ୍ଳେଶରେ ଯୁଦ୍ଧରେ ବିଜୟଲାଭ କରିବେ । ତେଣୁ ମନ୍ତ୍ରୀ ଶୁକ ଓ ସାରଣଙ୍କ ଜରିଆରେ ଅଙ୍ଗଦ ପ୍ରତି ବାର୍ତ୍ତା ଦେଇ ସେ ଜଣାଇଥିଲା ଯେ, ପିତାଙ୍କ ଶତ୍ରୁକୁ ସମର୍ଥନ କରିବା ବା ପିତାଶତୁଠାରେ ଶରଣାପନ୍ନ ହେବାରେ ପୁଣ୍ୟାର୍ଜନ ହୁଏନାହିଁ । ବରଂ ପିତୃହନ୍ତାକୁ ଉପଯୁକ୍ତ ଶାସ୍ତି ଦେବା ବାଞ୍ଛନୀୟ । ତେଣୁ ପିତୃବ୍ୟ ସୁଗ୍ରୀବ ସହ ବିବାଦ କରି ସେ ତୁରନ୍ତ ନିଜ ସୈନ୍ୟବଳ ସହ କିଷ୍କିନ୍ଧ୍ୟା ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ କରିବା ହିଁ ଜଣେ ସ୍ବାଭିମାନୀ ପୁତ୍ର ପକ୍ଷେ ସମୀଚୀନ ହେବ । କବିଙ୍କ ଭାଷାରେ-

‘‘ବୋଲ ଅଙ୍ଗଦକୁ ପିତା ଶତ୍ରୁ ଭକ୍ତି ପୁଣ୍ୟ
ବାଦ ରଚାଇ ପିତୃବ୍ୟ ବାହୁଡ଼ାଅ ସୈନ୍ୟ ଯେ।’’

କୂଟନୀତି ବିଶାରଦ ଦଶାନନ ଯେଉଁ ଦୁରଭିସନ୍ଧି ରଖ୍ ବିଭୀଷଣ ଓ ଅଙ୍ଗଦଙ୍କ ପ୍ରତି ଚତୁର ବାର୍ତ୍ତା ପ୍ରେରଣ କରିଥିଲା, ଯେପରିଭାବେ ମାୟାମୃଗ ପ୍ରେରଣ କରିଥିଲା ଓ ଯତି ବେଶରେ ଯାଇ ସତୀ ଜାନକୀଙ୍କୁ ହରଣ କରିଥିଲା, ତହିଁରୁ ତା’ର ବିଚକ୍ଷଣ କୂଟନୀତିର ପରିଚୟ ମିଳେ । ବାସ୍ତବିକ ରାବଣ କେବଳ ଯେ ଜଣେ ମହାପରାକ୍ରମଶାଳୀ ଦୁର୍ଭାନ୍ତ ଶାସକ ଥିଲା ତାହା ନୁହେଁ, ରାଜନୀତିର ପ୍ରମୁଖ ଦିଗ କୂଟନୀତିରେ ତା’ର ଗଭୀର ଦକ୍ଷତା ଥିଲା ।

Question ୨୪ ।
ପଠିତ କବିତା ଭିଭିରେ ସମାଜ ପ୍ରତି ଥ‌ିବା ବାର୍ତ୍ତାଗୁଡ଼ିକ ଲେଖୁ ସାନଭାଇ ନିକଟକୁ ପତ୍ର ଲେଖ ।
Answer:

ନେତାଜୀ ଛାତ୍ରାବାସ, କଟକ
ତା ………………………..

ଶ୍ରଦ୍ଧେୟ ଦୀପୁ,

ମୋର ସ୍ନେହ ନେବୁ। ଗତକାଲି ତୋର ଚିଠି ପାଇଲି । ତୁ ପରୀକ୍ଷାରେ ଭଲ କରୁଛୁ ବୋଲି ଜାଣି ଖୁସି ଲାଗିଲା । ଏହିପରି ମନ ଦେଇ ପଢ଼ାପଢ଼ି କଲେ ତୁ ବାର୍ଷିକ ପରୀକ୍ଷାରେ ଶ୍ରେଣୀରେ ପ୍ରଥମସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କରିବୁ । ଆଜି ତୋ ପାଖକୁ କିଛି ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ କର୍ଭବ୍ୟ ବିଷୟରେ ଦୁଇଧାଡ଼ି ଲେଖୁଛି । ଆମ ସାହିତ୍ୟ ବହିର ‘ରାଘବଙ୍କ ଲଙ୍କା ଯାତ୍ରାନୁକୂଳ’ କବିତାରେ କବି ଉପେନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜ ପାଠକମାନଙ୍କ ପାଇଁ କିଛି ଉପଦେଶ ଦେଇଛନ୍ତି । ଗତକାଲି ସେ ସମ୍ପର୍କରେ ଶିକ୍ଷକ ଶ୍ରେଣୀରେ ଆଲୋଚନା କରିଥିଲେ । ସମାଜରେ ଚଳିବାକୁ ହେଲେ ସେସବୁ ପ୍ରତି ଆମକୁ ସଚେତନ ରହିବାକୁ ପଡ଼ିବ ।

ଦୀପୁ, ଯେ କୌଣସି କାମ ଆରମ୍ଭ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ଠାକୁରଙ୍କୁ ପ୍ରଣାମ କରି ଆଶୀର୍ବାଦ କାମନା କରିବା ସବୁଠାରୁ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ । ଏପରିକି ପାଠପଢ଼ାରେ ବସିବା ପୂର୍ବରୁ ଈଶ୍ବରଙ୍କୁ ଧ୍ୟାନ କରି ପଢ଼ା ଆରମ୍ଭ କରିବୁ । ଠାକୁରଙ୍କ ଶରଣାପନ୍ନ ହେଲେ ତାଙ୍କ ଆଶୀର୍ବାଦରୁ ସ୍ମରଣଶକ୍ତି ବୃଦ୍ଧି ହେବ ଏବଂ କଷ୍ଟକର ବୋଧ ହେଉଥ‌ିବା ପାଠକୁ ଆୟତ୍ତ କରିବାରେ କିଛି ଅସୁବିଧା ହେବ ନାହିଁ । ତୁ ଜାଣିଲେ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହେବୁ ଯେ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ସମୁଦ୍ରରେ ସେତୁ ନିର୍ମାଣ ପୂର୍ବରୁ ବରୁଣଦେବଙ୍କୁ ପ୍ରାର୍ଥନା କରିନଥ୍ ବାରୁ ବାନରସେନାଙ୍କଦ୍ୱାରା ସମୁଦ୍ରରେ ପକାଇଥିବା ପର୍ବତମାନ ପୁରିଯିବାକୁ ଲାଗିଲା ତେଣୁ ଚରୁଶଦେବଙ୍କୁ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ କରିବାପାଇଁ ଅନଶନରେ ରହି ସେ କୁଶଶଯ୍ୟାରେ ଶୟନ କରିଥ୍ଲୋ

ଦୀପୁ ତୁ ତ ଜାଣିଥୁବୁ, ବିଭୀଷଣ ରାବଣକୁ ତ୍ୟାଗ କରି ଶ୍ରୀରାମଙ୍କ ନିକଟରେ ଶରଣ ପଶିଥିଲା ଏବଂ ଲଙ୍କା ଆକ୍ରମଣବେଳେ ରାବଣର ସମର କୌଶଳ ତଥା ଲଙ୍କାନଗରୀ ସମ୍ପର୍କିତ ଗୁପ୍ତ ତଥ୍ୟ ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କୁ ଜଣାଇଥିଲା । ସେଥ‌ିପାଇଁ ତାକୁ ଗୃହଭେଦୀ ବିଭୀଷଣ ବୋଲି କୁହାଯାଏ । ଏକଥା ଅବଶ୍ୟ ସତ୍ୟ ଯେ ଘର ଓ ପରିବାର ସମ୍ପର୍କିତ ଗୁପ୍ତ କଥା ଅନ୍ୟ ଆଗରେ ପ୍ରକାଶ କରିବା କଦାପି ଉଚିତ ନୁହେଁ । ପରିବାରରେ ରହିଲେ ଗୁରୁ ଗୁରୁଜନମାନେ ଯଦିବା କେବେ କ୍ରୋଧବଶତଃ କିଛି କଟୁକଥା କହିଦିଅନ୍ତି, ସେଥ‌ିରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଇ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ପ୍ରକାଶ କରିବା ଆଦୌ ଉଚିତ ନୁହେଁ । ନଚେତ୍ ଖଳଲୋକମାନେ ଗୃହଶାନ୍ତି ନଷ୍ଟ କରିବାକୁ ସୁଯୋଗ ପାଇବେ । ତେଣୁ ବାପା, ଦାଦା ବା ଅନ୍ୟ ଗୁରୁଜନ ଯଦି କେବେ କିଛି ମନକୁ ବାଧୁବା ଭଳି କଥା କୁହନ୍ତି, ତେବେ ସେ କଥାକୁ ଗୁରୁତ୍ଵ ନଦେଇ ସେମାନଙ୍କଠାରେ ଭକ୍ତି ରଖୁ ।

ଶେଷରେ ସବୁଠୁ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ କଥା ପଦେ ଲେଖୁଛି । ଈଶ୍ୱରଙ୍କ ଆଶୀର୍ବାଦ ବିନା ମଣିଷ କଦାପି କୌଣସି କାର୍ଯ୍ୟରେ ସଫଳତା ଲାଭ କରିପାରିବ ନାହିଁ । ଆମ ବାପା, ମାଆ ଆମ ପାଇଁ ଜୀବନ୍ତ ଦେବତା ପରି । ତେଣୁ ତାଙ୍କ କଥା ମାନି ଚଳୁଥିବୁ । ବାପା, ବୋଉଙ୍କୁ ମୋର ଭୂମିଷ୍ଠ ପ୍ରଣାମ ଜଣାଇ ରହୁଛି। ଇତି ।

ତୋର ମଙ୍ଗଳାକାଙ୍ କ୍ଷା ଭାଇ

ଠିକ ଶା

ପ୍ରେରକ	ପ୍ରାପ୍ତେଷୁ
ପାଚକ କାନୁନଗୋ ।	ଶ୍ରା ଦାପକ କାନୁନ୍‌ଗୋ
ନେତାଜା ଛାତ୍ରାବାସ	ମାର୍ଗତ – ଶ୍ରା ସବ୍ୟସାଚୀ କାନୁନ୍‌ଗୋ
ରେଭେନ୍ସା କଲିଜିଏଟ, ଫୁଲ	ଗ୍ରା – ପାର୍ବତୀପୁର
ପୋ – ଚାନ୍ଦିନାଗ୍ରୈକ	ପୋ – ଅସୁରେଶ୍ଵର
ଜ଼ି – କଟକ	ଜି. – କଟକ
ପିନ୍ – ୭୫ ୩୦୦୨	ପିନ୍ – ୨୫୯୨୦୯

ତୁମ ପାଇଁ କାମ

Question ୨୫ ।
ସେତୁବନ୍ଧ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଚିତ୍ର ସଂଗ୍ରହ କରି ତୁମ ଶ୍ରେଣୀଗୃହ କାନ୍ଥରେ ସଂଲଗ୍ନ କର ।

Question ୨୬ ।
ବୈଦେହୀଶ ବିଳାସ ପୁସ୍ତକରୁ ତୁମକୁ ଭଲ ଲାଗୁଥ‌ିବା ପଦଗୁଡ଼ିକୁ ଲେଖୁ ରଖୁ ଆବୃତ୍ତି କର ।
[ସୂଚନା : ‘ତୁମ ପାଇଁ କାମ’ର ଉତ୍ତରଗୁଡ଼ିକ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନେ ଶିକ୍ଷକଙ୍କ ସହାୟତା ନେଇ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରନ୍ତୁ ।]

ବଷ୍ଥନିଷ୍ଠ ଓ ଅତିସଂକ୍ଷିପ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

ବିଗତ ବର୍ଷର ହାଇସ୍କୁଲ ପରୀକ୍ଷା (ବାର୍ଷିକ ଓ ସପ୍ଲିମେଣ୍ଟାରୀ)ର ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question 1.
ରାବଣକୁ କିଏ ‘ଦେବରିପୁ’ ବୋଲି ସମ୍ବୋଧନ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଶୁକାପାରଣ

Question 2.
କାହାକୁ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ କରିବାପାଇଁ ରାଘବ ଅନଶନ କରି କୁଶଶଯ୍ୟାରେ ଶୟନ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ବରୁଣ ଦେବତା

Question 3.
କେଉଁ ଦେବତାଙ୍କୁ ପ୍ରସନ୍ନ କରିବାକୁ ଶ୍ରୀରାମଚନ୍ଦ୍ର ଉପବାସ ରହି କୁଶ ଉପରେ ଶୟନ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ବରୁଣ

Question 4.
ଶୁକସାରଣ କେଉଁ ରୂପ ଧରି ବିଭୀଷଣ ଓ ଅଙ୍ଗଦଙ୍କ ନିକଟକୁ ଯାଇଥିଲେ ?
Answer:
ବିତକ

Question 5.
ଅଙ୍ଗଦର ପିତୃବ୍ୟ କିଏ ?
Answer:
ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କୁ ପରାକ୍ରମହାନ ଭାବି

Question 6.
ବିରସ ରାବଣ ମନ୍ଦହାସ କରିଥିଲା କାହିଁକି ?
Answer:
ବୈଦେଶ ବିଳାସ

Question 7.
‘ରାଘବଙ୍କ ଲଙ୍କା ଯାତ୍ରାନୁକୂଳ’ କବିତାଟି କେଉଁ କାବ୍ୟର ଅଂଶବିଶେଷ ?
Answer:
ବୈଦେହାଶ ବିଲାସ

Question 8.
ରାବଣର ବାର୍ତ୍ତା ନେଇ ଅଙ୍ଗଦ ନିକଟକୁ କିଏ ଆସିଥିଲେ ?
Answer:
ଶୁକସାରଣ .

Question 9.
ବରୁଣଙ୍କୁ ପ୍ରସନ୍ନ କରିବାପାଇଁ ରାମଚନ୍ଦ୍ର କେଉଁ ଶଯ୍ୟାରେ ଶୟନ କରିଥିଲେ ?
Answer:
କୁଶଶଯ୍ୟା

ପରୀକ୍ଷା ଉପଯୋଗୀ ଅତିରିକ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

A. ଚାରିଗୋଟି ବିକଳ୍ପ ଉତ୍ତର ମଧ୍ୟରୁ ସଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ।

Question 1.
‘ରାଘବଙ୍କ ଲଙ୍କା ଯାତ୍ରାନୁକୂଳ’ କବିତାଟି କେଉଁ କାବ୍ୟରୁ ଆନୀତ ?
Answer:
‘ରାଘବଙ୍କ ଲଙ୍କା ଯାତ୍ରାନୁକୂଳ’ କବିତାଟି କବି ଉପେନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜଙ୍କ ରଚିତ ‘ବୈଦେହୀଶ ବିଳାସ’ କାବ୍ୟରୁ ଆନୀତ ।

Question 2.
‘ବୈଦେହୀଶ ବିଳାସ’ କାବ୍ୟରେ କେଉଁ ମହାନ୍ ପୁରୁଷଙ୍କ କଥା ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇ ଅଛି ।
Answer:
‘ବୈଦେହୀଶ ବିଳାସ’ କାବ୍ୟରେ ମର୍ଯ୍ୟାଦା ପୁରୁଷ ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କ କଥା ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି ।

Question 3.
ରାମଚନ୍ଦ୍ର ସମୁଦ୍ରରେ ବନ୍ଧ ବାନ୍ଧିବାପାଇଁ କେଉଁ ଦେବତାଙ୍କୁ ପ୍ରସନ୍ନ କରିବାକୁ ଚାହିଁଥିଲେ?
Answer:
ରାମଚନ୍ଦ୍ର ସମୁଦ୍ରରେ ବନ୍ଧ ବାନ୍ଧିବାପାଇଁ ବରୁଣ ଦେବତାଙ୍କୁ ପ୍ରସନ୍ନ କରିବାକୁ ଚାହିଁଥିଲେ ।

Question 4.
ରାବଣ ଦୂତ ମାଧ୍ୟମରେ ବିଭୀଷଣଙ୍କ ନିକଟକୁ କି ବାର୍ତ୍ତା ପଠାଇଥିଲେ ?
Answer:
ରାବଣ ନିଜର ମନ୍ତ୍ରୀ ଶୁକ ଓ ସାରଣକୁ ଦୂତରୂପେ ପଠାଇଥଳେ ।

Question 5.
ରାବଣ ଦୂତ ମାଧ୍ୟମରେ ବିଭୀଷଣଙ୍କ ନିକଟକୁ କି ବାର୍ତ୍ତା ପଠାଇଥିଲେ ?
Answer:
ରାବଣ ହତ ମାଧ୍ୟମରେ ବିଭାଷଶଙ୍କ ନିକଟକୁ କ୍ରେଧବଶତଃ କହଥ୍ ବା ପିତୃତୁଲ୍ୟ ଅଗ୍ରଜଙ୍କ କଥାରେ ବିମୁଖ ହୋଇ ଲଙ୍କାର ବିପୁଳ ଐଶ୍ବର୍ଯ୍ୟକୁ ତ୍ୟାଗକରି ଓ ଉଚ୍ଚବଂଶଜ ହୋଇ ବନବାସୀର ଶରଣାପନ୍ନ ହେବା ଉଚିତ ନୁହେଁ ବୋଲି ବାର୍ତ୍ତା ପଠାଇଥିଲେ ।

Question 6.
ରାବଣ ଅଙ୍ଗଦଙ୍କ ନିକଟକୁ କି ବାର୍ତ୍ତା ପଠାଇଥିଲେ ?
Answer:
ପିତୃହନ୍ତାର ଶରଣାପନ୍ନ ନ ହୋଇ ପିତୃବ୍ୟଙ୍କ ସହ ବିବାଦ ସୃଷ୍ଟିକରି ସୈନ୍ୟବଳ ସହ ନିଜ ରାଜ୍ୟକୁ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ କରିବାକୁ ରାବଣ ଅଙ୍ଗଦ ନିକଟକୁ ବାର୍ତ୍ତା ପ୍ରେରଣ କରିଥିଲେ ।

Question 7.
ବିଭୀଷଣ ଲଙ୍କା ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ ପାଇଁ କେଉଁ ସର୍ଭ ରଖୁଥିଲେ ?
Answer:
ଜ୍ୟେଷ୍ଠଭ୍ରାତା ସତୀ ସୀତାଙ୍କୁ ନିଃସର୍ଭ ପ୍ରତ୍ୟର୍ପଣ କଲେ ହିଁ ବିଭୀଷଣ ଲଙ୍କା ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ କରିବେ ବୋଲି ସର୍ଭ ରଖୁଥିଲେ ।

Question 8.
ରାମଚନ୍ଦ୍ର କାହିଁକି ବିସ୍ମିତ ହେଲେ ?
Answer:
କପିମାନେ ସମୁଦ୍ରରେ ପକାଉଥବା ଗିରିଖଣ୍ଡମାନ ବୁଡ଼ିଯାଉଥିବାରୁ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ବିସ୍ମିତ ହୋଇଥିଲେ ।

Question 9.
ଜ୍ୟେଷ୍ଠଭ୍ରାତା କାହା ସହ ତୁଳନୀୟ ?
Answer:
ଜ୍ୟେଷ୍ଠଭ୍ରାତା ପିତାଙ୍କ ସହ ତୁଳନୀୟ ।

Question 10.
କବିତାରେ ବିଂଶତିକର ବୋଲି କବି କାହାକୁ କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ରାବଣର କୋଡ଼ିଏଟି ହାତ ଥ‌ିବାରୁ କବିତାରେ କବି ତାଙ୍କୁ ବିଂଶତିକର ବୋଲି କହିଛନ୍ତି ।

Question 11.
ସମୁଦ୍ର ତରିବାପାଇଁ ରାମଚନ୍ଦ୍ର କି ପାଞ୍ଚ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ସମୁଦ୍ର କରିବାପାଇଁ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଅନଶନତ୍ପର୍ଚ୍କ କୁଶାସନରେ ଶୟନ କରି ଜଳାଧ୍ପତି ବରୁଶଦେବଙ୍କ ପ୍ରାତ୍ୟର୍ଥେ ଉପାସନା କରିଥିଲେ ।

Question 12.
କବିତାରେ ‘ରାଘବ’ଶବ୍ଦଟି କାହା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଛି ?
Answer:
କବିତାରେ ‘ରାଘବ’ ଶବ୍ଦଟି ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ଉଦ୍ଦଶ୍ୟରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଛିା

Question 13.
‘ବୈଦେହୀଶ ବିଳାସ’ ଭିନ୍ନ ଉପେନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜଙ୍କ ରଚିତ ଅନ୍ୟ ଦୁଇଗୋଟି କାବ୍ୟର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
‘ବୈଦେହୀଶ ବିଳାସ’ ଭିନ୍ନ ଉପେନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜଙ୍କ ରଚିତ ଅନ୍ୟ ଦୁଇଗୋଟି କାବ୍ୟର ନାମ ହେଉଛି ‘ଲାବଣ୍ୟବତୀ’ ଓ କୋଟି ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ତସୁନ୍ଦରା

Question 14.
ଅଙ୍ଗଦଙ୍କ ଶକ୍ତ ଚାପୁଡ଼ା ପ୍ରହାର କିପରି ଭୟଙ୍କର ଥିଲା ବୋଲି ମନ୍ତ୍ରୀଦ୍ୱୟ ବର୍ଣ୍ଣନା କଲେ ?
Answer:
ଅଙ୍ଗଦଙ୍କ ଶକ୍ତ ଚାପୁଡ଼ା ବଜ୍ରଠାରୁ ଭୟଙ୍କର ଥିଲା ବୋଲି ମନ୍ତ୍ରୀଦ୍ୱୟ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଥିଲେ ।

Question 15.
ବିରସ ରାବଣ ମନ୍ଦହାସ କରିଥିଲା କାହିଁକି ?
Answer:
ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କୁ ପରାକ୍ରମହୀନ ବୋଲି ଭାବି ବିରସ ରାବଣ ମନ୍ଦହାସ କରିଥିଲା ।

Question 16.
ରାମଚନ୍ଦ୍ର ସମୁଦ୍ରରେ ସେତୁ ବାନ୍ଧିବାପାଇଁ କାହିଁକି ସ୍ଥିର କଲେ ?
Answer:
ରାବଣଦ୍ୱାରା ଅପହୃତା ସୀତାଙ୍କୁ ଉଦ୍ଧାର କରିବାପାଇଁ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ସମୁଦ୍ରରେ ସେତୁ ବାନ୍ଧିବାପାଇଁ ସ୍ଥିର କଲେ ।

(B) ଗୋଟିଏ ପଦ ବା ଶବ୍ଦରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

Question 1.
‘ରାଘବଙ୍କ ଲଙ୍କା ଯାତ୍ରାନୁକୂଳ’ କବିତାଟି କେଉଁ କାବ୍ୟାର ଅଂଶବିଶେଷ ?
Answer:
ବୈଦେହୀଶ ବିଳାସ

Question 2.
‘ରାମକାବ୍ୟ’ କହିଲେ କେଉଁ କାବ୍ୟକୁ ବୁଝାଏ ?
Answer:
ବୈଦେହୀଶ ବିଳାସ

Question 3.
‘ବୈଦେହୀଶ ବିଳାସ’ କାବ୍ୟ କେତେ ଛାନ୍ଦ ବିଶିଷ୍ଟ ?
Answer:
ବାଉନ

Question 4.
ରାଘବଙ୍କ ଲଙ୍କା ଯାତ୍ରାନୁକୁଳ’ କବିତାଟି ‘ବୈଦେହୀଶ ବିଳାସ’ କାବ୍ୟର କେତେତମ ଛାତରୁ ଆନୀତ?
Answer:
ଚାଳିଶ

Question 5.
କିଏ ସୀତାଙ୍କୁ ଅପହରଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ରାବଣ

Question 6.
ଅଙ୍ଗଦ କେଉଁ ରାଜ୍ୟର ରାଜପୁତ୍ର ଥିଲା ?
Answer:
କିଷ୍କିନ୍ଧ୍ଯା

Question 7.
ଉପେନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜ କେଉଁ ରାଜବଂଶରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଘୁମୁସର

Question 8.
କବି ସମ୍ରାଟ୍ କେଉଁ ମନ୍ତ୍ର ଜପି କବିତ୍ଵ ଲାଭ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ରାମତାରକ

Question 9.
କେଉଁ କୃତିଟି ଉପେନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ପଦ୍ୟାତ୍ମକ ଶବ୍ଦକୋଷ ?
Answer:
ଗାତାର୍ତ୍ତି ଧାନ

Question 10.
କେଉଁ ବାକ୍ୟଟି କବିସମ୍ରାଟଙ୍କ ଗୀତାତ୍ମକ ଆଳଙ୍କାରିକ କୃତି ଅଟେ ?
Answer:
ରସପଞ୍ଚକ

Question 11.
ଗିରିମାନ ବୁଡ଼ିଗଲାବେଳେ କେବଳ କେଉଁ ଶବ୍ଦ ଶୁଣାଯାଉଥିଲା ?
Answer:
ଫି ଫି କାର ଶବ୍ଦ

Question 12.
ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟାନ୍ବିତ ହୋଇ କ’ଣ ତ୍ୟାଗ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ନିଃଶ୍ବାସ

Question 13.
କବିତାରେ ‘ବୁଧେ’ କେଉଁ ଅର୍ଥରେ ପ୍ରଯୁକ୍ତ ହୋଇଛି ?
Answer:
ପଣ୍ଡିତମାନେ

Question 14.
‘ବିଭୂତିଭୂଷଣ’ ବିଶେଷଣ ପଦଟି କାହା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ କଥିତ ?
Answer:
ରାମଚନ୍ଦ୍ର

Question 15.
ବିତରଣେ ସାଗର କି ପାଞ୍ଚ ପଚାରିଲା – ଏଠାରେ ‘ପାଞ୍ଚ’ ଶବ୍ଦ କେଉଁ ଅର୍ଥରେ ବ୍ୟବହୃତ ?
Answer:
ଉପାୟ

Question 16.
‘ଜଳାଧୂପତି’ କେଉଁ ଦେବତାଙ୍କୁ କୁହାଯାଇଛି ?
Answer:
ବରୁଣ

Question 17.
କବିତାରେ ‘ରାଘବ’ ଶବ୍ଦଟି କାହା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଛି ?
Answer:
ରାମଚନ୍ଦ୍ର

Question 18.
ରାବଣର ବାର୍ତ୍ତାନେଇ ଅଙ୍ଗଦ ନିକଟକୁ କିଏ ଆସିଥିଲେ ?
Answer:
ଶୁକ ଓ ସାରଣ

Question 19.
କେଉଁମାନେ ସାଗରଜଳରେ ଗିରିମାନ ପକାଉଥିଲେ ?
Answer:
କପିମାନେ

Question 20.
ରାମଚନ୍ଦ୍ର କାହିଁକି ବିନାଶନରେ କୁଶାସନରେ ଶୟନ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ବରୁଣଙ୍କୁ ପ୍ରସନ୍ନ କରିବାପାଇଁ

Question 21.
କିଏ ବିଭୀଷଣଙ୍କର ଜ୍ୟେଷ୍ଠଭ୍ରାତା ଥିଲେ ?
Answer:
ରାବଣ

Question 22.
କବିତାରେ ‘ରାବଣାନୁଜ’ କାହାକୁ ସମ୍ବୋଧନ କରାଯାଇଛି ?
Answer:
ବିଭୀଷଣ

Question 23.
‘ଶଙ୍ଖ’ କହିଲେ କେତେ ସଂଖ୍ୟାକୁ ବୁଝାଏ ?
Answer:
ଲକ୍ଷ କୋଟି ସଂଖ୍ୟକ

Question 24.
ଶଙ୍ଖ କେଉଁ ଶ୍ରେଣୀର ଜୀବ ଅଟେ ?
Answer:
ସାମୁଦ୍ରିକ

Question 25.
ବିହ।ୟସ ଏହି ଶବ୍ଦର ଅର୍ଥ କ’ଣ ?
Answer:
ଆକାଶ

Question 26.
ରାବଣ କାହାକୁ ହୀନପରାକ୍ରମଶାଳୀ ବୋଲି ବିବେଚନା କରିଥିଲେ ?
Answer:
ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କୁ

Question 27.
ରାମଚନ୍ଦ୍ର କେଉଁଥିରେ ସିନ୍ଧୁକୁ ପୋତିବାପାଇଁ ବିଚାର କରିଥିଲେ ?
Answer:
ପର୍ବତରେ

Question 28.
‘ବୈଦେହୀଶ ବିଳାସ’ – କାବ୍ୟର କବି କିଏ ?
Answer:
ଉପେନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜ

Question 29.
‘ବୈଦେହୀଶ ବିଳାସ’ କାବ୍ୟଟି କେଉଁ ଆଦ୍ୟବର୍ଣ୍ଣ ନିୟମରେ ରଚିତ ?
Answer:

Question 30.
ଦଶଶିର କିଏ ?
Answer:
ରାବଣ

Question 31.
ରାବଣ କାହାକୁ ଚର କରି ପଠାଇଥିଲା?
Answer:
ଶୁକ ଓ ସାରଣଙ୍କୁ

Question 32.
ଜ୍ୟେଷ୍ଠଭ୍ରାତା କାହା ସହିତ ତୁଳନୀୟ ?
Answer:
ପିତା ସହିତ

Question 33.
ଅଙ୍ଗଦଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ନାମ କ’ଣ ?
Answer:
ବାଳୀ

Question 34.
‘ପିତୃବ୍ୟ’ କହିଲେ କାହାକୁ ବୁଝାଏ ?
Answer:
ପିତାଙ୍କ ସାନଭାଇଙ୍କୁ

Question 35.
ଅଙ୍ଗଦଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ଶତ୍ରୁ କିଏ ?
Answer:
ରାମଚନ୍ଦ୍ର

Question 36.
ଅଙ୍ଗଦଙ୍କ ପିତୃବ୍ୟଙ୍କ ନାମ କ’ଣ ?
Answer:
ସୁଗ୍ରୀବ

Question 37.
ବିଂଶତିକର – କହିଲେ କାହାକୁ ବୁଝାଏ ?
Answer:
ରାବଣକୁ

Question 38.
ସୀତାଙ୍କୁ ସମର୍ପଣ କଲେ ଲଙ୍କା ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ କରିବେ ବୋଲି କିଏ କହିଥିଲେ?
Answer:
ବିଭୀଷଣ

(C) ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

Question 1.
ବିଭାଷଶର ଜ୍ୟଷ୍ଠଭ୍ରାତା ……………….. ଅଟନ୍ତି
Answer:
ରାବଣ,

Question 2.
ଅଙ୍ଗଦ …………………. ଙ୍କ ଚାପୁଡ଼ା ମାରିଲେ।
Answer:
ଆକାଶ

Question 3.
ସୁଶ ଓ ସାରଣା ରାବଣର ………………… ଥିଲ୍ଲୀ
Answer:
ଦୁଇମନ୍ତ୍ରୀ

Question 4.
ବିଭାଷଣ …………………… ଙ୍କ ନିକଟରେ ଶରଣ ପଶିଥିଲେ ।
Answer:
ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କ

Question 5.
‘ଚୈଦେହୀଶ ବିଳାସ୍ଥ – କାବ୍ୟର କବି ହେଉଛନ୍ତି …………… ।
Answer:
ଉପେନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜ

Question 6.
ଚାରୁଶଙ୍କୁ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ କରିବାପାଇଁ ରାଘବ ଅନଶନ କରି ………………….. ଶଯ୍ୟାରେ ଶୟନ କରିଥିଲେ।
Answer:
କୁଶ,

Question 7.
…………………………… ଦେବତାଙ୍କୁ ପ୍ରସନ୍ନ କରିବାକୁ ଶ୍ରୀରାମଚନ୍ଦ୍ର ଉପବାସ ରହି କୁଶ ଉପରେ ଶୟନ କରିଥିଲେ।
Answer:
ବରୁଣ,

Question 8.
ଶୁକ ଓ ସାରଣ ……………….. ରୂପ ଧରି ବିଭାଷଣ ଓ ଅଙ୍ଗଦଙ୍କ ନିକଟକୁ ଯାଇଥିଲେ।
Answer:
ବତକ,

Question 9.
ଅଙ୍ଗଦର ପିତୃବ୍ୟ ………………… ଥିଲେ।
Answer:
ସୁଗ୍ରୀବ,

Question 10.
ରାବଶର ବାର୍ତ୍ତା ନେଇ ଅଙ୍ଗଦ ନିକଟକୁ …………………… ଆସିଥିଲେ।
Answer:
ଶୁକ ଓ ସାରଣ,

Question 11.
ଗିରିମାନ ଗୁଡ଼ିଗଲ।ବେଳେ କେବଳ …………………. ଶବ୍ଦ ଶୁଣାଯାଉଥ୍ଲା
Answer:
ଫି ଫି କାର,

Question 12.
‘ଚିଭୂତି ଭୂଷଣ ବିଶେଷଣ ପଦଟି ……………….. ଙ୍କ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ କୁହାଯାଇଛି।
Answer:
ରାମଚନ୍ଦ୍ର

Question 13.
ରାବଣ’ ………………… ଙ୍କୁ ହାତପାରାକ୍ରମଶାଳା ବୋଲି ବିବେଚନା କରିଥିଲେ।
Answer:
ରାମଚନ୍ଦ୍ର

Question 14.
ରାବଣ ………………….କୁ ଚର କରି ପଠାଇଥିଲା ।
Answer:
ଶୁକ ଓ ସାରଣ

Question 15.
ଶୁକ ଓ ପାରଣ ବାର୍ତ୍ତା ନେଇ …………………… ଙ୍କ ନିକଟକୁ ଯାଇଥାଲୋ
Answer:
ଅଙ୍ଗଦ ଓ ବିଭୀଷଣ

(D) ଠିକ୍ ଉକ୍ତି ପାଇଁ ‘T” ଓ ଭୁଲ୍ ଉକ୍ତି ପାଇଁ F” ଲେଖ

1. ଅଙ୍ଗଦଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ନାମ ସୁଗ୍ରୀବ ।
2. ପିତାଙ୍କ ବନ୍ଧୁଙ୍କୁ ‘ପିତୃବ୍ୟ’ କୁହାଯାଏ ।
3. ‘ବିଂଶତିକର’ କହିଲେ ରାବଣକୁ ବୁଝାଏ ।
4. ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କର ଅନ୍ୟ ନାମ ‘ରାଘବ’ ଅଟେ ।
5. ଶୁକ ଓ ସାରଣ ରାବଣଙ୍କର ମନ୍ତ୍ରୀ ଥିଲେ ।
6. ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଇନ୍ଦ୍ରଙ୍କୁ ପ୍ରସନ୍ନ କରିବାପାଇଁ ବିନାଶନରେ କୁଶାସନରେ ଶୟନ କରିଥିଲେ।
7. ‘ଶଙ୍ଖ’ କହିଲେ କୋଟି ସଂଖ୍ୟକ ସଂଖ୍ୟାକୁ ବୁଝାଏ ।
8. ପର୍ବତରେ ସିନ୍ଧୁକୁ ପୋତିବାପାଇଁ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ବିଚାର କରିଥିଲେ ।
9. ବିଭୀଷଣ ରାବଣର ଅଗ୍ରଜ ଥିଲେ ।
10. ରାବଣର ବାର୍ତ୍ତା ଶୁଣି ଅଙ୍ଗଦ ଶୂନ୍ୟକୁ ବଜ୍ରସମ ଚାପୁଡ଼ା ପ୍ରହାର କଲେ ।
11. ସାଗର ଅତିକ୍ରମ ନିମନ୍ତେ ରାମଚନ୍ଦ୍ର କୁଶଶଯ୍ୟାରେ ଶୟନ କରିଛନ୍ତି ବୋଲି ଦୂତଦ୍ଵୟ ଲକ୍ଷ୍ମଣଙ୍କୁ କହିଥିଲେ ।
12. ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କ କୁଶଶଯ୍ୟା ଶୟନ କଥା ଶୁଣି ରାବଣ ଅଳ୍ପ ହସି ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କୁ ହୀନପରାକ୍ରମଶାଳୀ ବୋଲି କହିଲେ ।
13. ଅଙ୍ଗଦଙ୍କ ପିତୃବ୍ୟ ହେଉଛନ୍ତି ବାଳୀ ।
14. ହନୁମାନଙ୍କ ପିତା ହେଉଛନ୍ତି ସୁଗ୍ରୀବ ।
15. ବରୁଣ ହେଉଛନ୍ତି ଜଳାଧୂପତି ।
Answer:
1. ଅଙ୍ଗଦଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ନାମ ସୁଗ୍ରୀବ । (F)
2. ପିତାଙ୍କ ବନ୍ଧୁଙ୍କୁ ‘ପିତୃବ୍ୟ’ କୁହାଯାଏ । (F)
3. ‘ବିଂଶତିକର’ କହିଲେ ରାବଣକୁ ବୁଝାଏ । (T)
4. ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କର ଅନ୍ୟ ନାମ ‘ରାଘବ’ ଅଟେ । (T)
5. ଶୁକ ଓ ସାରଣ ରାବଣଙ୍କର ମନ୍ତ୍ରୀ ଥିଲେ । (T)
6. ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଇନ୍ଦ୍ରଙ୍କୁ ପ୍ରସନ୍ନ କରିବାପାଇଁ ବିନାଶନରେ କୁଶାସନରେ ଶୟନ କରିଥିଲେ। (F)
7. ‘ଶଙ୍ଖ’ କହିଲେ କୋଟି ସଂଖ୍ୟକ ସଂଖ୍ୟାକୁ ବୁଝାଏ । (F)
8. ପର୍ବତରେ ସିନ୍ଧୁକୁ ପୋତିବାପାଇଁ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ବିଚାର କରିଥିଲେ । (T)
9. ବିଭୀଷଣ ରାବଣର ଅଗ୍ରଜ ଥିଲେ । (F)
10. ରାବଣର ବାର୍ତ୍ତା ଶୁଣି ଅଙ୍ଗଦ ଶୂନ୍ୟକୁ ବଜ୍ରସମ ଚାପୁଡ଼ା ପ୍ରହାର କଲେ । (T)
11. ସାଗର ଅତିକ୍ରମ ନିମନ୍ତେ ରାମଚନ୍ଦ୍ର କୁଶଶଯ୍ୟାରେ ଶୟନ କରିଛନ୍ତି ବୋଲି ଦୂତଦ୍ଵୟ ଲକ୍ଷ୍ମଣଙ୍କୁ କହିଥିଲେ । (F)
12. ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କ କୁଶଶଯ୍ୟା ଶୟନ କଥା ଶୁଣି ରାବଣ ଅଳ୍ପ ହସି ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କୁ ହୀନପରାକ୍ରମଶାଳୀ ବୋଲି କହିଲେ ।
13. ଅଙ୍ଗଦଙ୍କ ପିତୃବ୍ୟ ହେଉଛନ୍ତି ବାଳୀ । (F)
14. ହନୁମାନଙ୍କ ପିତା ହେଉଛନ୍ତି ସୁଗ୍ରୀବ । (F)
15. ବରୁଣ ହେଉଛନ୍ତି ଜଳାଧୂପତି । (T)

(E) ସ୍ତମ୍ଭ ମିଳନ କର ।

Question 1.
‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଶବ୍ଦ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ସମ୍ପର୍କ ଥିବା ଶବ୍ଦକୁ ଯୋଗ କର ।

‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ	‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ
ଘୁମୁସର ରାଜବଂଶ	ବୈଦେହୀଶ ବିଳାସ
ରାମତୀରକ ମନ୍ତ୍ର	କବିତ୍ଵ ଲାଭ
ଗାତାତ୍ମକ ଆଳଙ୍କାରିକ କୃତି	ରସପଞ୍ଚକ
ରାମ କାବ୍ୟ	ସେତୁ କାକ୍ଷିବା
ପାତାଙ୍କୁ ଉଦ୍ଧି।ର	ଉପେନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜ

Answer:

‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ	‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ
ଘୁମୁସର ରାଜବଂଶ	ଉପେନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜ
ରାମତୀରକ ମନ୍ତ୍ର	କବିତ୍ଵ ଲାଭ
ଗାତାତ୍ମକ ଆଳଙ୍କାରିକ କୃତି	ରସପଞ୍ଚକ
ରାମ କାବ୍ୟ	ବୈଦେହୀଶ ବିଳାସ
ପାତାଙ୍କୁ ଉଦ୍ଧି।ର	ସେତୁ କାକ୍ଷିବା

 

Question 2.
‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଶବ୍ଦ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ସମ୍ପର୍କ ଥିବା ଶବ୍ଦକୁ ଯୋଗ କର ।

‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ	‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ
ବିନାଶନରେ ଶୟନ	ବର୍ତ୍ତିକ ସ୍ୱରୂପ
ଜ୍ୟେଷ୍ଠ ଭ୍ରାତ।	ତଳ ପ୍ରହାରିଲା
ବାଦ ରଚାଇ ପିତୃବ୍ୟ	ବାହୁଡ଼ାଅ ସୈନ୍ୟ
ବିହାୟସେ ବିହରି	ପିତା ପରି
ବଜ୍ରାଘାତ ସମ	ବରୁଣ  ପ୍ରସନ୍ନେ

Answer:

‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ	‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ
ବିନାଶନରେ ଶୟନ	ବରୁଣ  ପ୍ରସନ୍ନେ
ଜ୍ୟେଷ୍ଠ ଭ୍ରାତ।	ପିତା ପରି
ବାଦ ରଚାଇ ପିତୃବ୍ୟ	ବାହୁଡ଼ାଅ ସୈନ୍ୟ
ବିହାୟସେ ବିହରି	ବର୍ତ୍ତିକ ସ୍ୱରୂପ
ବଜ୍ରାଘାତ ସମ	ତଳ ପ୍ରହାରିଲା

Question 3.
‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଶବ୍ଦ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ସମ୍ପର୍କ ଥିବା ଶବ୍ଦକୁ ଯୋଗ କର ।

‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ	‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ
ଶୁକ ସାରଣ	ରାଜାଙ୍କ ସାନଭାଇ
ଅଙ୍ଗଦ	ରାବଣର ଭ୍ରାତା
ରିଭାଷଣ	ରାବଶର ମନ୍ତ୍ରୀ
ପିତୃବ୍ୟ	ରାମଚନ୍ଦ୍ର
ରାଘବ	ବାଳା ପୁତ୍ର

Answer:

‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ	‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ
ଶୁକ ସାରଣ	ରାବଶର ମନ୍ତ୍ରୀ
ଅଙ୍ଗଦ	ବାଳା ପୁତ୍ର
ରିଭାଷଣ	ରାବଣର ଭ୍ରାତା
ପିତୃବ୍ୟ	ରାଜାଙ୍କ ସାନଭାଇ
ରାଘବ	ରାମଚନ୍ଦ୍ର
ଶଙ୍ଖ	ସଂଖ୍ୟା ବିଶେଷ

କବି ପରିଚୟ

ଉତ୍କଳ ସାହିତ୍ୟର ମଧ୍ୟଯୁଗ ବା. ଛନ୍ଦଯୁଗ ବା ରୀତିଯୁଗର ସମୃଦ୍ଧ ସାରସ୍ଵତ ସୃଷ୍ଟି ଯେଉଁ ବାଣୀସାଧକମାନଙ୍କର ଅତନ୍ଦ୍ର ସାଧନାରେ ସମୁନ୍ନତ, ରସସିକ୍ତ, ଭାବୋଦ୍ଦୀପକ ତଥା ଉପଭୋଗ୍ୟ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କବିସମ୍ରାଟ ଉପେନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜ ଯେ ଅଗ୍ରଗଣ୍ୟ ଏଥ‌ିରେ ସନ୍ଦେହର ଅବକାଶ ନାହିଁ । ଅପୂର୍ବ ଶବ୍ଦ ସଂଯୋଜନାର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ, କଳାମଞ୍ଜୁଳ ଭାଷାବୈଭବ, ସାଙ୍ଗୀତିକତାର ମାଧୁର୍ଯ୍ୟ, ଆଳଙ୍କାରିକ ଛନ୍ଦୋବଦ୍ଧ ଶୈଳୀର ନୈପୁଣ୍ୟ, ଭାବୋଦ୍ଦୀପକ ଚେତନାର ଗାମ୍ଭୀର୍ଯ୍ୟ, ସର୍ବୋପରି ଅଲୌକିକ କଇ୍ଚନାପ୍ରସ୍ତତ ତଥା ପ୍ରେରଣିକ ବିଷୟ ଚକ୍ଷୟ ଚୟନ କରିଙ୍କର ବହୁଶାପ୍ତଦଶିତା ତଥା ପ୍ରଜ୍ଞ।ଦାପ୍ତ ପ୍ରତିଭାର ପରିଚାୟକା

କଳିଙ୍ଗ ହୃଦୟନିଧ୍ ଏହି ପ୍ରଜ୍ଞ।ପୁ ରୁଷଙ୍କର ଜନ୍ମ ସପ୍ତଦଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଶେଷଭାଗରେ ଘୁମୁସର ରାଜବଂଶରେ ହୋଇଥିଲା ପିତା ନୀଳକଣ୍ଠ ଭଞ୍ଜ ଓ ପିତାମହ ଧନଞ୍ଜୟ ଭଞ୍ଜଙ୍କ କାବ୍ୟ-ଶାସ୍ତ୍ର-ବିନୋଦନ ମଧ୍ଯରେ କାଳାତିବାହିତ କରି କବି ହୋଇଥିଲେ ଶାବ୍ଦିକ ତଥା ଆଳଙ୍କାରିକ ଚେତନାରେ ସୁପଣ୍ଡିତ । ଉତ୍କଳର ପୁରପଲ୍ଲୀରେ ସେ ଯେପରି ବ୍ୟାପକ ଓ ବହୁଳଭାବେ ପରିଚିତ, ଆଦୃତ ଓ ସମ୍ମାନିତ ତାହା ଲକ୍ଷ୍ୟକରି ଉତ୍କଳମଣି ଗୋପବନ୍ଧୁ ଯଥାର୍ଥରେ କହିଥିଲେ-

“ସୃଜିଶ ସ୍ଵସ୍ତେ ଓଡ଼ିଆଙ୍କ ଭାଷା
ଗଢ଼ିଛ ଓଡ଼ିଆ ଜାତି
ତବଜନ୍ମ ସ୍ଥାନ ଓଡ଼ିଶାରୁ ଆନ
ଭ।ରିଲେ ବିଦାରେ ଛାତି।
ସେ ମଧ୍ୟ ପୂର୍ବରୁ କହିଥିଲେ-
ଗାଏ ତୁମ୍ଭ ଗାତ ସଭାରେ ପଣ୍ଡିତ
ପଥେ ପାନ୍ତ୍ର ଦୃଷ୍ଟମନା
ବିଲେ ବୋଲେ ଚକ୍ଷା ଅନ୍ତଃପୁରେ ଯୋଷା
ନୃତ୍ୟରଙ୍ଗେ ବାରାଙ୍ଗ। ।”

ପିତା ଓ ପିତାମହଙ୍କ ଯୋଗ୍ୟ ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ ଭାବେ ଲୋକୋତ୍ତର କବିପ୍ରତିଭା ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ଉପେନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜ। କବିଙ୍କ ଜୀବନରେ । ତେଣୁ ‘ବ’ କରିଥିଲେ ସେ । ଏତଦ୍‌ଭିନ୍ନ ତାଙ୍କ ରାମତାରକ ମନ୍ତ୍ରରେ ସିଦ୍ଧି ଲାଭ ପରେ ସେହି ପ୍ରତିଭାର ଅଲୌକିକ ସ୍ଫୁରଣ ଘଟିଥିଲା ଆଦ୍ୟ ନିୟମରେ ‘ବୈଦେହୀଶ ବିଳାସ’ ମହାକାବ୍ୟକୁ ସୀତାରାମଙ୍କ ପ୍ରୀତ୍ୟର୍ଥେ ରଚନା କାଳଜୟୀ ଲେଖନୀରୁ ଝରି ପଡ଼ିଥିଲା ‘ଲାବଣ୍ୟବତୀ’, ‘କୋଟି ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡସୁନ୍ଦରୀ’, ‘ପ୍ରେମ ସୁଧାନିଧ୍’, ‘କଳା କଉତୁକ’, ‘ରସିକ ହାରାବଳୀ’, ‘ଅବନା ରସତରଙ୍ଗ’ ଓ ‘ସୁଭଦ୍ରା ପରିଣୟ’ ପରି ମହାର୍ଘ ରସୋତ୍ତୀର୍ଣ କାବ୍ୟସମୂହ । ତତ୍‌ସହିତ. ‘ଛାନ୍ଦ ଭୂଷଣ’, ‘ରସପଞ୍ଚକ’ ଭଳି ଗୀତାତ୍ମକ ଆଳଙ୍କାରିକ କୃତି ଓ ‘ଗୀତାଭିଧାନ’ ନାମକ ପଦ୍ୟାତ୍ମକ ଶବ୍ଦକୋଷ ଉପେନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ଅଳଙ୍କାରମନସ୍କ ପାଣ୍ଡିତ୍ୟ ଏବଂ କବିଖ୍ୟାତିର କାଳଜୟୀ କୃତି । ତାଙ୍କ ରଚିତ ଚଉପଦୀ ଓ ଚଉତିଶା ଓଡ଼ିଆ ଗୀତିକବିତା ଧାରାରେ ଅପରୂପ ସୃଷ୍ଟି ରୂପେ ବିବେଚିତ ହୋଇଛି ।

ପୃଜନା ଭିମୁଖ୍ୟ:

ପିତାମହ ଧନଞ୍ଜୟ ଭଞ୍ଜଙ୍କଦ୍ଵାରା ଅନୁପ୍ରେରିତ ହୋଇ ଉପେନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜ ସାହିତ୍ୟ ଚର୍ଚ୍ଚାରେ ମନୋନିବେଶ କରିଥିଲେ। ସେ ଥିଲେ କାବ୍ୟ-ସାହିତ୍ୟର ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ବିନ୍ଧାଣୀ । ବିଷୟ-ବିନ୍ୟାସ, ଶବ୍ଦଗୁମ୍ଫନ, ଅଳଙ୍କାର ପ୍ରୟୋଗ, ପ୍ରକୃତି ଚିତ୍ରଣ ଓ ନାୟକ ନାୟିକାଙ୍କ ରୂପ ବର୍ଣ୍ଣନାରେ ତାଙ୍କର ଅସାଧାରଣ କୃତିତ୍ଵ ଓ କବିତ୍ଵର ପରିଚୟ ସ୍ପଷ୍ଟ ପରିଫଳିତ ।

କବିତାର ପୃଷ୍ଠଭୂମି

ରାମତାରକ ମନ୍ତ୍ରସିଦ୍ଧ, ପ୍ରଥଯଶା କବି ଉପେନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜଙ୍କ ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ କାବ୍ୟ ‘ବୈଦେହୀଶ ବିଳାସ’, ବୈଦେହୀ ଓ ତାଙ୍କର ଈଶ ବା ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ଲୀଳାବିଳାସ ବର୍ଣ୍ଣିତ ଏକ ଅନନ୍ୟ ବିଦଗ୍ଧ ଗ୍ରନ୍ଥ । ବାଉନ ଛାନ୍ଦ ବିଶିଷ୍ଟ ଏହି ଗ୍ରନ୍ଥରେ ଶ୍ରୀରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ଜନ୍ମରହସ୍ୟଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ରାମାୟଣର କଥାବସ୍ତୁକୁ ପର୍ଯ୍ୟାୟକ୍ରମେ ଉପସ୍ଥାପନ କରିଛନ୍ତି କବି । ପଠିତ ‘ରାଘବଙ୍କ ଲଙ୍କା ଯାତ୍ରାନୁକୂଳ’ ଶୀର୍ଷକ କବିତାଟି କବିସମ୍ରାଟଙ୍କ ଚିନ୍ମୟ କାବ୍ୟ ‘ବୈଦେହୀଶ ବିଳାସ’ ର ଚତ୍ବାରିଂଶ ଛନ୍ଦରୁ ନିର୍ବାଚିତ ପ୍ରଥମାଂଶ । ‘ବ’ ଆଦ୍ୟବର୍ଣ୍ଣ’ ନିୟମରେ ରଚିତ ପଦ୍ୟଟି ‘ଆଶାବରୀ’ ରାଗରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧିତ।

ଲଙ୍କାର ରାଜା ଦଶାନନଙ୍କଦ୍ଵାରା ଅପହୃତା ସୀତାଙ୍କ ଅନ୍ଵେଷଣରେ ଘନ ଅରଣ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ ବୁଲୁଥିଲାବେଳେ ଶ୍ରୀରାମ ଓ ଅନୁଜ ଲକ୍ଷ୍ମଣ ଆହତ ଜଟାୟୁକୁ ଭେଟିଲେ । ସତୀ ସୀତାଙ୍କୁ ଲଙ୍କପତି ରାବଣ ଅପହରଣ କରି ପୁଷ୍ପକ ବିମାନରେ ଲଙ୍କାପୁରୀ ନେଇଯାଇଥିବାର ସମ୍ବାଦ ସେମାନେ ତାହାଠାରୁ ଅବଗତ ହେଲେ । ଶ୍ରୀରାମ ସୁଗ୍ରୀବଙ୍କ ସହ ମିତ୍ରତା ସ୍ଥାପନ କରି କିଷ୍କିନ୍ଧ୍ୟାରେ ବାଳୀକୁ ବଧ କଲେ । ଶ୍ରୀରାମଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶମତେ କପିଶ୍ରେଷ୍ଠ ହନୁମାନ ଦୂତ ରୂପେ ସମୁଦ୍ର ଲଙ୍ଘନ କରି ରାବଣପୁରୀ ଲଙ୍କାଗଡ଼ରେ ମା’ ଜାନକୀଙ୍କୁ ଠାବ କଲେ ଓ ତାଙ୍କଠାରୁ ରତ୍ନହାର ଆଣି ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କୁ ଦେଇ ତାଙ୍କ ମନରେ ଲଙ୍କାପୁରୀରେ ସୀତାଙ୍କ ଅବସ୍ଥାନ ସମ୍ପର୍କିତ ସନ୍ଦେହ ମୋଚନ କରାଇଲେ । ପରେ ପରେ ଲଙ୍କପତି ରାବଣର ଅନୁଜ ବିଭୀଷଣ ଶ୍ରୀରାମଙ୍କୁ ସାକ୍ଷାତ୍ କରି ତାଙ୍କର ଶରଣାପନ୍ନ ହେଲା ଏବଂ ଲଙ୍କାପୁରୀ ସମ୍ପର୍କରେ ବହୁ ତଥ୍ୟ ତାଙ୍କୁ ଅବଗତ କରାଇଲା । ଶ୍ରୀରାମ ଲକ୍ଷ୍ମଣଙ୍କ ସହ କିସ୍କିନ୍ଧ୍ୟାରାଜ ସୁଗ୍ରୀବ, କପିବର ହନୁମାନ, ବାଳୀପୁତ୍ର ଅଙ୍ଗଦ, ନଳ, ନୀଳଙ୍କ ସମେତ ସମସ୍ତ ବାନର ସୈନ୍ୟ ଓ ଜାମ୍ବବାନଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ସୈନ୍ୟମାନେ ଲଙ୍କାଭିଯାନ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇ ସମୁଦ୍ର ତଟରେ ଉପସ୍ଥିତ ହେଲେ ।

କବିତାର ମର୍ମବାଣୀ

ଶ୍ରୀରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ମନରେ ପତ୍ନୀ ଜାନକୀଙ୍କୁ ଫେରିପାଇବାର ଆଶା ଦୃଢ଼ୀଭୂତ ହେଲା। ବାନର ଓ ଭଲ୍ଲୁକ ସୈନ୍ୟଙ୍କ ସହାୟତାରେ ସେ ସମୁଦ୍ରରେ ସେତୁ ବାନ୍ଧି ଲଙ୍କାନଗରୀ ଆକ୍ରମଣ କରିବାପାଇଁ ଯୋଜନା ପ୍ରସ୍ତୁତ କଲେ । ସମୁଦ୍ରରେ ସେତୁ ବାନ୍ଧିବାପାଇଁ ବାନରମାନେ ପର୍ବତପ୍ରମାଣ ବିଶାଳ ପ୍ରସ୍ତରଖଣ୍ଡମାନ ବୋହିନେଇ ସମୁଦ୍ରରେ ନିକ୍ଷେପ କଲେ । ମାତ୍ର ସେ ସମସ୍ତ ଗଭୀର ଜଳରାଶି ମଧ୍ୟରେ ଡୁବିଯାଇ ଅଦୃଶ୍ୟ ହେବାକୁ ଲାଗିଲା । ଏପରିକି ଜଳ ମଧ୍ୟରେ ସାମାନ୍ୟ ବୁଦ୍‌ବୁଦ ମଧ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି ହେଲା ନାହିଁ । କେବଳ ଜଳ ମଧ୍ୟରୁ ଯାହା ଫି ଫି ଶବ୍ଦ ଶୁଣାଗଲା । ତଦ୍ବାରା କେବଳ ଜଳର ଗଭୀରତା ହିଁ ଅନୁମିତ ହେଉଥିଲା । ଅଗାଧ ଜଳରାଶି ମଧ୍ୟରେ ବିଶାଳ ପର୍ବତଖଣ୍ଡମାନଙ୍କ ଏତାଦୃଶ ମଜ୍ଜନ ଲକ୍ଷ୍ୟକରି ଶ୍ରୀରାମ ବିସ୍ମିତ ହେଲେ । ବରୁଣ ଦେବତାଙ୍କୁ ହୁଏତ ପ୍ରସନ୍ନ ନ କଲେ ସେ ସେତୁ ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟରେ ସଫଳ ହୋଇପାରିବେ ନାହିଁ ବୋଲି ଚିନ୍ତା କଲେ । ଏହା ଭାବି ବରୁଣଦେବଙ୍କ ପ୍ରୀତ୍ୟର୍ଥେ ‘ସେ ଅନାହାରରେ ରହିଲେ ଓ କୋମଳ ଶେଯ ପରିବର୍ତ୍ତେ କୁଶଶଯ୍ୟାରେ ଶୟନ କଲେ । ଶବ୍ଦାଳଙ୍କାର ସମ୍ରାଟ ଭଞ୍ଜଙ୍କ ଭାଷାରେ

‘ବିସ୍ମଇ ନିଃଶ୍ବାସ ତେଜି ବରୁଣ ପ୍ରସନ୍ନେ
ବିନାଶନରେ ଶୟନ ସେ ଦର୍ଭଶୟନେ ଯେ।’’

ତତ୍ପରେ କବିସମ୍ରାଟ ପ୍ରସଙ୍ଗ ପରିବର୍ତ୍ତନର ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରିଛନ୍ତି । ଶତ୍ରୁପକ୍ଷର ଗତିବିଧୂ ଓ ଯୋଜନା ସମ୍ପର୍କରେ ଅବଗତ ହେବା ନିମିତ୍ତ ଦଶାନନ ଶୁକ ଓ ସାରଣ ନାମକ ଦୁଇ ପ୍ରମୁଖ ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ଦୂତ ରୂପେ ସମୁଦ୍ର ତଟକୁ ପ୍ରେରଣ କଲା । ବିଶେଷତଃ ସେମାନଙ୍କ ଜରିଆରେ ସେ ତା’ର କନିଷ୍ଠ ଭ୍ରାତା ବିଭୀଷଣ ଓ ବାଳୀପୁତ୍ର ଅଙ୍ଗଦ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ କିଛି ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ ବାର୍ତ୍ତା ପ୍ରେରଣ କରିଥିଲା । କନିଷ୍ଠ ଭ୍ରାତା ପ୍ରତି ତା’ର ସନ୍ଦେଶର ସାରାଂଶ ଏହି ଯେ ଜ୍ୟେଷ୍ଠଭ୍ରାତା ପିତୃତୁଲ୍ୟ ଗୁରୁଜନ ଅଟନ୍ତି। ଯଦି କ୍ରୋଧବଶତଃ ଆଗପଛ ବିଚାର ନ କରି ସେ କୌଣସି କଟୁକ୍ତି ପ୍ରୟୋଗ କରିଥାଆନ୍ତି, ତାହା ଧର୍ଭବ୍ୟ ନୁହେଁ କିମ୍ବା ସେହି ଉକ୍ତିକୁ ତିକ୍ତ ତୁଲ୍ୟ ମନେକରିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ ଏବଂ ତହିଁରେ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ପ୍ରକାଶ କରିବା ମଧ୍ୟ ଆଦୌ ସମୀଚୀନ ନୁହେଁ । ସ୍ଵର୍ଣ୍ଣଲଙ୍କା ରାଜପୁରୀରେ ଅବସ୍ଥାନ କରି ରାଜ ଐଶ୍ବର୍ଯ୍ୟର ପ୍ରାଚୁର୍ଯ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ ତଥା ନିର୍ଭୟରେ ସେ କାଳାତିପାତ କରୁଥିଲେ । ଉଚ୍ଚକୁଳରେ ଜାତ ହୋଇ ଏକ ସାଧାରଣ ବନବାସୀ ତପସ୍ବୀର ଶରଣାପନ୍ନ ହେବା ଯେ ଅପମାନସୂଚକ ଅନ୍ତତଃ ସେ ଏହା ଅନୁଭବ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ । ଏହି କଥା ବିଭୀଷଣକୁ କହିବାପାଇଁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲା ଲଙ୍କାଧୂପତି ।

ବାଳୀପୁତ୍ର ଅଙ୍ଗଦ ପ୍ରତି ବାର୍ତ୍ତା ପ୍ରେରଣା କରି ରାବଣ କହିଥିଲା ଯେ ପିତାର ଶତ୍ରୁଠାରେ ଆନୁଗତ୍ୟ ପ୍ରକାଶ କରି ତଥା ଭକ୍ତି ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବାରେ କଦାପି ପୁଣ୍ୟ ଅର୍ଜନ ହୁଏ ନାହିଁ । ନିଜ ପିତୃହନ୍ତା ପ୍ରତି କଠୋର ହେବା ପରିବର୍ତ୍ତେ ତା’ ପାଖରେ ନିଜକୁ ସମର୍ପଣ କରିବା ସ୍ବୀୟ ଆତ୍ମସମ୍ମାନବୋଧର ପରିପନ୍ଥୀ ମାତ୍ର । ତେଣୁ ପିତୃବ୍ୟ ସୁଗ୍ରୀବ ସହ ବିବାଦ ସୃଷ୍ଟି କରି ବାନର ସୈନ୍ୟସାମନ୍ତଙ୍କ ସହ ସେମାନଙ୍କ ସଙ୍ଗିତ୍ୟାଗ କରିବା ସର୍ବାଦୌ ସମୀଚୀନ ହେବ। କବିସମ୍ରାଟଙ୍କ ଭାଷାରେ-

“ବୈଲ ଅଙ୍ଗବକୁ ପିତା ଶତୁ ଭକ୍ତି ପୁଣ୍ୟ
ବାଦ ରଚାଇ ପିତୃବ୍ୟ ବାହୁଡାଆ ସୈନ୍ୟ ଯୋ”

ଲଙ୍କପତି ରାବଣର ଆଦେଶକୁ ଶିରୋଧାର୍ଯ୍ୟ କରି ମନ୍ତ୍ରୀଦ୍ଵୟ ଦାୟିତ୍ଵ ନିର୍ବାହ ନିମନ୍ତେ ଆକାଶ ମାର୍ଗରେ ଯାତ୍ରା କଲେ । ବର୍ଷକ (ଟିଟ୍ଟିଭ ପକ୍ଷୀ | ଟେଣ୍ଟେଇ ପକ୍ଷୀ) ରୂପ ଧାରଣ କରି ସମୁଦ୍ର ଉପରଦେଇ ଉଡ଼ିଗଲାବେଳେ ‘କେଁ କେଁ ଟିହୋ’’ ବୋଲି ଉଚ୍ଚସ୍ଵରରେ ଶବ୍ଦ କରିବାକୁ ଲାଗିଲେ । ‘ତୁମ୍ଭେ କିଏ, କିଏ ତୁମ୍ଭେ’’ ବୋଲି ସେମାନଙ୍କ ଶବ୍ଦରୁ ଅର୍ଥ ପ୍ରତିଧ୍ଵନିତ ହେବାକୁ ଲାଗିଲା । ଦଶାନନର ନିର୍ଦେଶାନୁସାରେ ବିଭୀଷଣ ଓ ଅଙ୍ଗଦକୁ ସମସ୍ତ କଥା କହିବାରୁ ଅଙ୍ଗଦ କ୍ରୋଧାନ୍ବିତ ହୋଇ ସେମାନଙ୍କୁ ପ୍ରହାର କରିବାକୁ ଉଦ୍ୟତ ହେଲା । ତେଣୁ ଭୟରେ ନିଜ ଜୀବନ ରକ୍ଷା କରିବାକୁ ଯାଇ ସେମାନେ ପ୍ରାଣ ବିକଳରେ ସେହି ସ୍ଥାନ ତ୍ୟାଗ କରି ଲଙ୍କା ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ କଲେ।

ଲଙ୍କାପୁରୀରେ ପହଞ୍ଚି ବିଶ୍ରବାନନ୍ଦନ ରାବଣ ସମ୍ମୁଖରେ ମନ୍ତ୍ରୀଦ୍ୱୟ ବିସ୍ତୃତଭାବେ ସମସ୍ତ ବିବରଣୀ ଅବତାରଣା କଲେ । ଲଙ୍କପତିଙ୍କ ବାର୍ତ୍ତାର ଉତ୍ତର ଦେବାକୁ ଯାଇ ବିଭୀଷଣ କହିଥିଲେ ଯେ ଯଦି ଜ୍ୟେଷ୍ଠଭ୍ରାତା ଅବିଳମ୍ବେ ଦେବୀ ସୀତାଙ୍କୁ ସସମ୍ମାନେ ଶ୍ରୀରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କୁ ନିଃସର୍ଭ ସମର୍ପଣ କରନ୍ତି, ତେବେ ସେ ଅବଶ୍ୟ ଲଙ୍କା ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ କରିବେ । ତତ୍‌ପରେ ଅଙ୍ଗଦଙ୍କର ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ବର୍ଣ୍ଣନା କରି କହିଲେ ଯେ ବାର୍ତ୍ତା ଶ୍ରବଣ ମାତ୍ରେ ଅଙ୍ଗଦ ଭୀଷଣ ଭାବେ କ୍ରୋଧାନ୍ବିତ ହୋଇଉଠିଥିଲେ ଏବଂ ଶୂନ୍ୟରେ ବଜ୍ରସମ ଏକ ସଶକ୍ତ ଚାପୋଡ଼ା ପ୍ରହାର କରିଥିଲେ । କେବଳ ଧର୍ମ ବଳରୁ ସେମାନେ ପ୍ରାଣରକ୍ଷା କରିବାରେ ସମର୍ଥ ହେଲେ ବୋଲି ମନ୍ତ୍ରୀଦ୍ୱୟ ପ୍ରକାଶ କଲେ।

ସେହି ଚାପୋଡ଼ା ପ୍ରହାର ଏପରି ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଥିଲା ଯେ ସେହି ଆଘାତ ବିନ୍ଧ୍ୟପର୍ବତକୁ ଚୂର୍ଣ୍ଣବିଚୂର୍ଣ୍ଣ କରି ଦେଇଥାଆନ୍ତା ଅଥବା ସେହି ବିଶାଳ ପର୍ବତ ପାତାଳକୁ ଭେଦକରି ଯାଇଥାଆନ୍ତା । ଯେଉଁ ବିକ୍ଷ୍ୟ ପର୍ବତ ସୂର୍ଯ୍ୟଦେବଙ୍କ ଗତିପଥରେ ବ୍ୟାଘାତ ସୃଷ୍ଠି କରିଥାଏ ତାହା ପାରାଲିଗାମା ହୋଇଥିଲେ ପ୍ରତିବନ୍ଧିକ ହର ହେଲା ବୋଲି ଭାନୁଦେବ ହୁଏତ ପ୍ରୀତ ହୋଇଥାଆନ୍ତେ । ତତ୍‌ପରେ ସୈନ୍ୟ କଳନା କରିବାପାଇଁ ‘ସୈନ୍ୟସଂଖ୍ୟା କେତେ’ ବୋଲି ପ୍ରଶ୍ନ କରିବାରୁ ଉତ୍ତରରେ ସେ କହିଥିଲେ ଯେ ସମୁଦ୍ରରେ ସୃଷ୍ଟ ଓ ପରିଦୃଷ୍ଟ ଶଙ୍ଖମାନଙ୍କ ସଂଖ୍ୟାଠାରୁ ସେମାନଙ୍କ ସୈନ୍ୟସଂଖ୍ୟା ବହୁଗୁଣେ ଅଧ‌ିକ ଅର୍ଥାତ୍ ଶଙ୍ଖାତୀତ ବା ଅଗଣିତ । କବିଙ୍କ ଭାଷାରେ-

“ବଳ କେତେ ବୋଗୁଁ ବୋଲେ ଯେତେ ଶଙ୍ଖ ସେହି
ବାରି ରାଶିରେ ଜନିତ ତେତେ ଶଙ୍ଖ ନାହିଁ ଯେ ।’’

ଶ୍ରୀରାମ ଓ ଲକ୍ଷ୍ମଣ ସେସୈନ୍ୟ ସାଗର ଲଙ୍ଘନ କରିବାପାଇଁ କି ବ୍ୟବସ୍ଥା କରୁଛନ୍ତି ବୋଲି ଦଶାନନ ମନ୍ତ୍ରୀଦ୍ୱୟଙ୍କୁ ପଚାରିବାରୁ ଉତ୍ତରରେ ସେମାନେ କହିଥିଲେ ଯେ ସାଗରକୁ ଅତିକ୍ରମ କରିବା ନିମିତ୍ତ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ବରୁଣଦେବଙ୍କୁ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ କରିବା କାର୍ଯ୍ୟରେ ମଗ୍ନ ଅଛନ୍ତି । ସେଥ‌ିପାଇଁ ସେ କୁଶଶଯ୍ୟାରେ ଶୟନ କରୁଛନ୍ତି । ଶତ୍ରୁପକ୍ଷର ଲଙ୍କାପୁରୀ ଆକ୍ରମଣ ସମ୍ବାଦରେ ପୂର୍ବରୁ ସାମାନ୍ୟ ଚିନ୍ତିତ ଥିବା ରାବଣ ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କଠାରୁ ଏକଥା ଶୁଣିବା ପରେ ସ୍ମିତହାସ୍ୟ ପ୍ରକାଶ କଲା ଓ ତାଚ୍ଛଲ୍ୟ ପ୍ରକାଶ କରି କହିଲା ଯେ ଏପରି ନୂନପରାକ୍ରମ ବିଶିଷ୍ଟ ବନଚାରୀ ତପସ୍ଵୀ ରାମ ଓ ତା’ପରି ମହାପରାକ୍ରମୀ ଲଙ୍କାଧୀଶ ପ୍ରତି ବା କି କ୍ଷତି ପହଞ୍ଚାଇ ପାରିବ।

କଠିନ ଶବ୍ଦାର୍ଥ ଓ ଗିଷ୍ଠଶା

• ରାଘବ – ରାମଚନ୍ଦ୍ର (ରଘୁକୁଳରେ ଜାତ)
• କପି – ବାନର (ରାମଙ୍କ ସେନା)
• ରୁଦ୍ବବୁଦ – ପାଣି ଫୋଟକା (ପାଣିରେ ପଦାର୍ଥ ପଡ଼ିଲେ ଜଳର ରୁଦ୍ବବୁଦ)
• ଗିରି – ପର୍ବତ
• ସିକ୍ଷୁ – ସମୁଦ୍ର
• ଫିଫି କୃତ – ଫିଫି କାର ଶବ୍ଦ
• ବରୁଣ – ଜୁଲାଧିପତି
• ବିସ୍ତର – ବିସ୍ତାରେ/ଆଶୁର୍ଯ୍ୟାନ୍ୱିତ ହୋଇ
• ବିନାଶନରେ – ବିସ୍ଥୟରେ/ଆଶୂର୍ଯ୍ୟାନ୍ୱିତ ହୋଇ
• ବିନାଶନରେ – ବିନା ଅଶନରେ ଅର୍ଥାତ୍ ଅନାହାରରେ
• ଗର୍ଭ – କୁଶ
• ବୁଧେ – ପଠାଇଲା
• ଶୁକ, ପାରଣ – ରାବଣର ଦୁଇ ମନ୍ତ୍ରୀ (ଏମାନେ ପକ୍ଷୀ ରୂପ ଧାରଣ କରି ସାୟା ରଚନାରେ ସମର୍ଥ)
• ବିଭୂତି – ଐଶର୍ଯ୍ୟ
• ଚାର – ହୃତ
• ବିଭୂତିଭୂଷଣ – ଭସ୍ମଭୂଷଣ ଏଠରେ ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ କଥିତ
• ବାଦ ରଚାଇ – କଳହ ଷଷ୍ଠି କରି
• ଅଙ୍ଗଦ – କିମ୍ନିଯ୍ୟାର ରାଜା ବାଳାଙ୍କ ପୁତ୍ର
• ପିତୃବ୍ୟ – ରାଜାଙ୍କର ସାନଭାଇ/ଦାଦା ବା ଖୁଡୁତା
• ବିହାୟ ସେ – ଆକାଶରେ
• ବିହରି – ଭ୍ରମଣ କରି
• ବର୍ତ୍ତିକ – ଟେଣ୍ଟେଇ ବା ଟିଙ୍କିଭ ପକ୍ଷା/ବତକ
• ଧୃତ – ଧାରଣ କରି
• ସତ୍ୱର – ଶୀଘ୍ର
• ବିଂଶତିକର – ବିଂଶବାହୁ/ରାବଣ
• ତଳ – କରତାଳ, ଏଠାରେ ଚାପୁଡ଼ା ଅର୍ଥରେ ବ୍ୟବହୃତ
• ବିଖ୍ୟାତ କରୁ – ପ୍ରକାଶ କରିବାକୁ
• ବୋଧ – ଜାଣି
• ବିର୍ଯ୍ୟ – ପର୍ବତର ନାମ
• ତେବରିପୁ – ଦେବତାମାନଙ୍କ ଶତ୍ରୁ, ଏଠାରେ ରାବଣକୁ ବୁଝାଉଛି
• ଜଳିତ – ଫେରାଇ ଦେଉ
• ଶଙ୍ଖ – ସାମୁଦ୍ରିକ ଜୀବ
• ଚିତରଶେ – ପାରି ହେବାପାଇଁ
• ଅଙ୍ଗ ଦେବାରୁ – ଶରୀର ଦେବାରୁ
• ପାଞ୍ଚ – ଉପାୟ
• ଚଳ – ସୈନ୍ୟ
• ଚିହେ – ବିଧାନ କରେ
• ମନ୍ଦ – ଅଳ୍ପ
• ଚିରସ – ଦୁଃଖ/ବିମର୍ଷ
• ମନ୍ଦ – ଅଳ୍ପ
• ମନ୍ଦହାସ – ସ୍ଥିତହାସ/ଅଳ୍ପହସ
• ବୁଧେ – ପଶ୍ରିତ ମାନେ
• କୁଶ – ଏକପ୍ରକାର କୃଶବିଶେଷ

Odisha State Board BSE Odisha 10th Class History Important Questions Chapter 18 କୃଷିର ବିକାଶ Important Questions and Answers.

BSE Odisha Class 10 History Important Questions Chapter 18 କୃଷିର ବିକାଶ

Subjective Type Questions With Answers
ଦୀର୍ଘ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ପ୍ରାୟ ୬୦ ଗୋଟି ଶବ୍ଦରେ ଲେଖ ।

୧।. ସ୍ଵାଧୀନତା ପରବର୍ତ୍ତୀ କାଳରେ ଚାଷୀମାନଙ୍କ ସୁବିଧା ପାଇଁ ତତ୍‌କାଳୀନ ଓଡ଼ିଶା ସରକାର କ’ଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:

• ସ୍ଵାଧୀନତା ପରବର୍ତ୍ତୀ କାଳରେ ଓଡ଼ିଶାର ତତ୍‌କାଳୀନ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ହରେକୃଷ୍ଣ ମହତାବ ଜମିଦାରୀ ପ୍ରଥା ଉଚ୍ଛେଦ କରିବାପାଇଁ ଓଡ଼ିଶା ବିଧାନସଭାରେ ଏକ ବିଧେୟକ ଆଗତ କରିଥିଲେ ।
• ପରେ ଷଷ୍ଠ ଦଶକରେ ଜମିଦାରୀ ପ୍ରଥା ଉଚ୍ଛେଦ ଆଇନ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇଥିଲା ।
• ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ବିନୋବା ଭାବେଙ୍କ ଭୂଦାନ ଆନ୍ଦୋଳନ ମାଧ୍ୟମରେ ସଂଗୃହୀତ ଜମି ୧୯୫୫ ମସିହାରୁ ଚାଷୀମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବାଣ୍ଟି ଦିଆଗଲା ।
• ଆଦିବାସୀ କୃଷକମାନଙ୍କର ଜମି ଯେପରି ଅଣଆଦିବାସୀମାନେ ନେଇ ନ ଯାଆନ୍ତି ସେଥ୍ପାଇଁ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରଯାଇଥିଲା ।
• ଭାଗଚାଷୀମାନଙ୍କର ସ୍ଵାର୍ଥର ସୁରକ୍ଷା କରାଯାଇଥିଲା ।

୨।. ‘ଟେଣ୍ଟ୍‌ ରିଲିଫ୍’ ସମ୍ପର୍କରେ ଏକ ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କର ।
Answer:

• ପ୍ରାକୃତିକ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ସମୟରେ ଲୋକମାନଙ୍କୁ କାମଧନ୍ଦା ଯୋଗାଇ ଦେବାପାଇଁ ସରକାର ‘ଟେଷ୍ଟ୍ ରିଲିଫ୍’ କାର୍ଯ୍ୟ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ।
• ଏହି କାର୍ଯ୍ୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ସରକାରୀ ଅର୍ଥରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୁଏ ।
• ଏହା ବିଶେଷ କରି ଗାଁଗହଳିରେ କରାଯାଇଥାଏ ।
• ଲୋକମାନେ ରାସ୍ତାଘାଟ, ପୋଖରୀ ଖୋଳା ପ୍ରଭୃତି କାମରେ ଶ୍ରମଦାନ କରନ୍ତି ଓ ଶ୍ରମଦାନ ବଦଳରେ ସେମାନଙ୍କୁ ଅର୍ଥ ବା ଖାଦ୍ୟଶସ୍ୟ ମିଳେ ।
• ‘ରିଲିଫ୍’ ଭଳି ଏହା ଏକ ମାଗଣା ପ୍ରାପ୍ତି ବ୍ୟବସ୍ଥା ନୁହେଁ ।

୩।. ଓଡ଼ିଶାର ସର୍ବବୃହତ୍ ବହୁମୁଖୀ ଯୋଜନା କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ? ଏହି ଯୋଜନା ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଏକ ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କର ।
Answer:

• ଓଡ଼ିଶାରେ ଜଳସେଚନ ଓ ବନ୍ୟା ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ପାଇଁ ସର୍ବବୃହତ୍ ବହୁମୁଖୀ ନଦୀବନ୍ଧ ଯୋଜନା ହେଉଛି ହୀରାକୁଦ ନଦୀବନ୍ଧ ଯୋଜନା ।
• ମହାନଦୀ ତ୍ରିକୋଣଭୂମି ଅଞ୍ଚଳରେ ବନ୍ୟା ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବା, ସମ୍ବଲପୁର, ବଲାଙ୍ଗୀର ଜିଲ୍ଲାରେ ଜଳସେଚନର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିବା ଓ ଜଳବିଦ୍ୟୁତ୍ ଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନ କରିବା ଏହି ଯୋଜନାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା ।
• ଏହାର କାର୍ଯ୍ୟ ୧୯୪୮ ମସିହାରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ୧୯୫୬ ମସିହାରେ ଶେଷ ହୋଇଥିଲା ।
• ଏହି ଜଳଭଣ୍ଡାରରେ ମାଛ ଚାଷ କରିବା ଥିଲା ଅନ୍ୟ ଏକ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ।
• ଏହି ଯୋଜନାଟି କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଜଳ ଆୟୋଗଦ୍ଵାରା ଓଡ଼ିଶାରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇଥିଲା ?

କ୍ଷୁଦ୍ର ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ପ୍ରାୟ ୩୦ ଗୋଟି ଶବ୍ଦରେ ଲେଖ ।

୧। କୃଷି ଗବେଷଣା କେନ୍ଦ୍ର ଓ ପ୍ରୟୋଗଶାଳା କାହିଁକି ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଥିଲା ?
Answer:

• କୃଷି ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଜ୍ଞାନ କୃଷକମାନଙ୍କ ନିକଟରେ ପହଞ୍ଚାଇବାପାଇଁ ସରକାର ଅନେକ କୃଷି ଗବେଷଣା କେନ୍ଦ୍ର ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ ।
• ଜମିର ଉର୍ବରତା ବଜାୟ ରଖିବାପାଇଁ ଓଡ଼ିଶା ସରକାର ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରୟୋଗଶାଳା ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ।
• ଆଧୁନିକ ପ୍ରଣାଳୀରେ କୃଷି ପାଇଁ ପ୍ରଦର୍ଶନୀ କୃଷିକ୍ଷେତ୍ରମାନ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଗଲା ।

୨।. ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ଭାରତରେ କିଏ, କେବେ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ? ଏହାର ଖସଡ଼ା କିଏ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥିଲେ ?
Answer:

• ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ଭାରତରେ ଲର୍ଡ଼ କର୍ଡୱାଲିସ୍ ପ୍ରଚଳନ କରିଥିଲେ ।
• ଏହା ୧୭୯୩ ମସିହାରେ ଆରମ୍ଭ କରାଯାଇଥିଲା ।
• ଏହି ବନ୍ଦୋବସ୍ତର ଖସଡ଼ା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥିଲେ ସାର୍ ଜନ୍ ସୋର୍ ।

୩ । ସମବାୟ ବ୍ୟାଙ୍କ କାହିଁକି ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଗଲା ? ଏହା କେବେ ଓ କିପରି ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଗଲା.?
Answer:

• କୃଷକମାନଙ୍କୁ ଚାଷକାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ ସମୟରେ ସ୍ଵଳ୍ପ ସୁଧହାରରେ ଋଣ ଯୋଗାଇ ଦେବାପାଇଁ ସମବାୟ ବ୍ୟାଙ୍କ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଗଲା ।
• ଏହା ୧୯୪୮ ମସିହାରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହେଲା ।
• ସରକାରୀ ମୂଳଧନରେ ଏହି ବ୍ୟାଙ୍କ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଥିଲା ।

୪।. ଓଡ଼ିଶାର କୃଷକମାନେ ଏବେ ମଧ୍ୟ ସମସ୍ୟା ଘେରରେ ରହିଛି କିପରି ? ଏହାର ସମାଧାନର ପନ୍ଥା କ’ଣ ?
Answer:

• ଏବେବି ବନ୍ୟା, ମରୁଡ଼ି ଓ ବାତ୍ୟା ଓଡ଼ିଶାର କୃଷକମାନେ ପାଇଁ ସମସ୍ୟା ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି ।
• କୃଷକର ଉତ୍ପାଦିତ ଦ୍ରବ୍ୟ ଠିକ୍ ମୂଲ୍ୟରେ ବିକ୍ରି ହୋଇପାରୁ ନାହିଁ । ଅଭାବୀ ବିକ୍ରିଦ୍ୱାରା ଠିକ୍ ମୂଲ୍ୟ ନ ପାଇବାରୁ ତା’ର ଆର୍ଥିକ ସ୍ଥିତି ଦୋହଲି ଯାଉଛି ।
• ଏସବୁ ସମସ୍ୟା ଘେରରୁ କୃଷକମାନଙ୍କୁ ଉଦ୍ଧାର କରିବାପାଇଁ କୃଷିର ଉନ୍ନତି ତଥା ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳର ବିକାଶ ପାଇଁ ଦୃଷ୍ଟି ଦେବା ନିତାନ୍ତ ଆବଶ୍ୟକ ।

ସଂଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ପ୍ରାୟ ୨୦ ଗୋଟି ଶବ୍ଦରେ ଲେଖ ।

୧। ଭୂଦାନ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ମୁଖ୍ୟ ପୁରୋଧା କିଏ ଥିଲେ ଓ ତାଙ୍କର ମୂଳ ନାମ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:

• ଭୂଦାନ ଆନ୍ଦୋଳନର ମୁଖ୍ୟ ପୁରୋଧା ଥିଲେ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ବିନୋବା ଭାବେ ।
• ତାଙ୍କର ମୂଳ ନାମ ଥିଲା ବିନାୟକ ନରହରି ଭାବେ ।

୨।.‘ଟେଷ୍ଟ୍ ରିଲିଫ୍’ କ’ଣ ? ଏହା ରିଲିଫ୍‌ଠାରୁ କିପରି ଭିନ୍ନ ?
Answer:

• ପ୍ରାକୃତିକ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ସମୟରେ ଲୋକମାନଙ୍କୁ କାମଧନ୍ଦା ଯୋଗାଇ ଦେବାପାଇଁ ସରକାର ‘ଟେଷ୍ଟ ରିଲିଫ୍’ କାର୍ଯ୍ୟ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ।
• ରିଲିଫ୍’ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ମାଗଣାରେ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ଦ୍ରବ୍ୟ ଓ ଟଙ୍କା ବିତରଣ କରାଯାଏ; ମାତ୍ର ଟେଷ୍ଟ୍ ରିଲିଫ୍ ଏକ ମାଗଣା ପ୍ରାପ୍ତି ବ୍ୟବସ୍ଥା ନୁହେଁ, ବରଂ ଏଥ‌ିରେ ଶ୍ରମଦାନ ବଦଳରେ ଅର୍ଥ ବା ଖାଦ୍ୟଶସ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଏ ।

୩। ହୀରାକୁଦ ବ୍ୟତୀତ ଓଡ଼ିଶାରେ ଆଉ କେଉଁସବୁ ଜଳସେଚନ ଯୋଜନା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଉଛି ?
Answer:

• ହୀରାକୁଦ ବ୍ୟତୀତ ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶର ସହଯୋଗରେ ମାଛକୁଣ୍ଡ ଯୋଜନା, କୋରାପୁଟର ଅପର କୋଲାବ ଯୋଜନା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଉଛି ।
• ଏହା ବ୍ୟତୀତ ଇନ୍ଦ୍ରାବତୀ ଯୋଜନା, ରେଙ୍ଗାଲି-ଭୀମକୁଣ୍ଡ ଯୋଜନା ମଧ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଉଛି ।

୪।. ହୀରାକୁଦ ନଦୀବନ୍ଧ ଯୋଜନା କାହାଦ୍ଵାରା ଓଡ଼ିଶାରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ଅଞ୍ଚଳର ବନ୍ୟା ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବାପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଥିଲା ?
Answer:

• ହୀରାକୁଦ ନଦୀବନ୍ଧ ଯୋଜନାଟି କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଜଳ ଆୟୋଗଦ୍ଵାରା ଓଡ଼ିଶାରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇଥିଲା ।
• ଏହି ଯୋଜନାଟି ମହାନଦୀ ତ୍ରିକୋଣଭୂମି ଅଞ୍ଚଳରେ ବନ୍ୟା ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବାପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଥିଲା ।

୫।. କୌଶଲ୍ୟାଗଙ୍ଗଠାରେ କେଉଁ ଦୁଇଟି କେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଛି ?
Answer:

• କୌଶଲ୍ୟାଗଙ୍ଗଠାରେ ପ୍ରଥମତଃ ଏକ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ମଧୁରଜଳ ମତ୍ସ୍ୟଚାଷ କେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଛି ।
• ଦ୍ଵିତୀୟତଃ ସେଠାରେ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ କୃଷି ଗବେଷଣା କେନ୍ଦ୍ର ମଧ୍ୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଛି ।

୬।. ଓଡ଼ିଶାରେ କୃଷି ବିଜ୍ଞାନ କେନ୍ଦ୍ରମାନ କେବେ ଓ କ’ଣ ପାଇଁ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଛି ?
Answer:

• ୧୯୭୬ ମସିହାରୁ ଓଡ଼ିଶାରେ ଅନେକ କୃଷି ବିଜ୍ଞାନ କେନ୍ଦ୍ରମାନ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଛି ।
• ଆଖପାଖ ଅଞ୍ଚଳର କୃଷକମାନଙ୍କ ଦିଗ୍‌ଦର୍ଶନ ଦେବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଏଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଛି ।

Objective Type Questions With Answers
A. ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।

1. ଓଡ଼ିଶାର ଅଧିକାଂଶ ଲୋକଙ୍କର ପ୍ରମୁଖ ଜୀବିକା କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
କୃଷି ଓଡ଼ିଶାର ଅଧିକାଂଶ ଲୋକଙ୍କର ମୁଖ୍ୟ ଜୀବିକା ଥିଲା ।

2. ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ଆମ ଦେଶରେ କେବେ ଆରମ୍ଭ କରାଯାଇଥିଲା ?
Answer:
ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ଲର୍ଡ଼ କର୍ଡୱାଲିସ୍ ୧୭୯୩ ମସିହାରେ ଆମ ଦେଶରେ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ।

3. ଭୂଦାନ ଆନ୍ଦୋଳନରେ କେଉଁ କାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଇଥିଲା ?
Answer:
୧୯୫୫ ମସିହାରେ ଭୂଦାନ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ସଂଗୃହୀତ ଜମିଗୁଡ଼ିକୁ ଚାଷୀମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବାଣ୍ଟି ଦିଆଯାଇଥିଲା ।

4. କେବେଠାରୁ ଗୋତି ଶ୍ରମିକ ପ୍ରଥା ଉଚ୍ଛେଦ କରାଯାଇଥିଲା ?
Answer:
୧୯୪୮ ମସିହାରେ ଗୋତି ଶ୍ରମିକ ପ୍ରଥା ଉଚ୍ଛେଦ କରାଯାଇଥିଲା ।

5. ଆମ ରାଜ୍ୟରେ ସମବାୟ ସଂସ୍ଥାମାନ କ’ଣ ପାଇଁ ଗଠନ କରାଯାଇଥିଲା ?
Answer:
କୃଷକମାନଙ୍କୁ ଚାଷକାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ ସମୟରେ ସ୍ୱଳ୍ପ ସୁଧହାରରେ ଋଣ ଯୋଗାଇ ଦେବାପାଇଁ ସମବାୟ ସଂସ୍ଥାମାନ ଗଠନ କରାଯାଇଥିଲା ।

6. ହୀରାକୁଦ ନଦୀବନ୍ଧ ଯୋଜନା କ’ଣ ପାଇଁ କରାଯାଇଥିଲା ?
Answer:
ଜଳସେଚନ ଓ ବନ୍ୟା ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ପାଇଁ ଓଡ଼ିଶାରେ ସର୍ବବୃହତ୍ ହୀରାକୁଦ ବହୁମୁଖୀ ନଦୀବନ୍ଧ ଯୋଜନା କରାଯାଇଥିଲା ।

7. ଓଡ଼ିଶାରେ ହୀରାକୁଦ ବ୍ୟତୀତ ଆଉ କେତୋଟି ନଦୀବନ୍ଧ ଯୋଜନାର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶ ସହଯୋଗରେ ମାଛକୁଣ୍ଡ ଯୋଜନା, କୋରାପୁଟର ଅପର କୋଲାବ ଯୋଜନା, ଇନ୍ଦ୍ରାବତୀ ଯୋଜନା, ରେଙ୍ଗାଲି, ଭୀମକୁଣ୍ଡ ଯୋଜନା ଓଡ଼ିଶାରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଉଛି ।

8. ଓଡ଼ିଶା ସରକାର କୃଷି ବ୍ୟତୀତ ଆଉ କେଉଁସବୁ କାର୍ଯ୍ୟକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଯୋଗାଇ ଆସୁଛନ୍ତି ?
Answer:
କୃଷି ବ୍ୟତୀତ ଓଡ଼ିଶା ସରକାର ଗୋପାଳନ, ମତ୍ସ୍ୟଚାଷ, କୁକୁଡ଼ା ପାଳନ ପ୍ରଭୃତି କାର୍ଯ୍ୟକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଯୋଗାଇ ଆସୁଛନ୍ତି ।

9. ପଶୁମାନଙ୍କର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ସରକାର କେବେ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ପଶୁମାନଙ୍କୁ ସଂକ୍ରାମକ ରୋଗରୁ ରକ୍ଷା କରିବାପାଇଁ ୧୯୪୯ ମସିହାରେ ସରକାର ଏକ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ କରିଥିଲେ ।

10. ଓଡ଼ିଶାର କୃଷକମାନଙ୍କର ମୁଖ୍ୟ ସମସ୍ୟାଗୁଡ଼ିକ କ’ଣ ?
Answer:
ଓଡ଼ିଶାର କୃଷକମାନେ ଏବେ ବନ୍ୟା, ମରୁଡ଼ି ଓ ବାତ୍ୟା ଭଳି ସମସ୍ୟାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଛନ୍ତି ।

11. କୃଷକମାନଙ୍କୁ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ଓ ଦିଗ୍‌ଦର୍ଶନ ଦେବାରେ କେଉଁ ଅନୁଷ୍ଠାନ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାଏ ?
Answer:
‘ଓଡ଼ିଶା କୃଷି ଓ ବୈଷୟିକ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ’ କୃଷକମାନଙ୍କୁ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ଓ ଦିଗ୍‌ଦର୍ଶନ ଦେବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ ।

12. କେବେଠାରୁ ଓଡ଼ିଶାରେ ଅନେକ କୃଷି ବିଜ୍ଞାନ କେନ୍ଦ୍ରମାନ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଛି ?
Answer:
୧୯୭୬ ମସିହାଠାରୁ ଓଡ଼ିଶାରେ ଅନେକ କୃଷିବିଜ୍ଞାନ କେନ୍ଦ୍ରମାନ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଛି ।

B. ଗୋଟିଏ ଶବ୍ଦରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।

1. ବନ୍ୟାଦାଉରୁ ଫସଲକୁ ରକ୍ଷା କରିବା ପାଇଁ କ’ଣ ତିଆରି କରାଗଲଶ ?
Answer:
ଲୁଣି ଓ ନଦୀ ବନ୍ଧ

2. ହୀରାକୁଦ ନଦୀବନ୍ଧ ଯୋଜନା କାହାଦ୍ବାରା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଜଳ ଆୟୋଗ

3. ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ଖସଡ଼ା କିଏ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ସାର୍ ଜନ୍ ସୋର୍

4. ବିନୋବା ଭାବେଙ୍କ ମୂଳ ନାମ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ବିନାୟକ ନରହରି ଭାବେ

5. ଜମିଦାରୀ ଉଚ୍ଛେଦ ଆଇନ କେଉଁ ଦଶକରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ଷଷ୍ଠ

6. ଭୂଦାନ ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ ବିନୋବା ଭାବେ ଯେଉଁ ଜମି ସଂଗ୍ରହ କରିଥିଲେ ତାକୁ ଚାଷୀମାନଙ୍କୁ କେବେ ବାଣ୍ଟି ଦିଆଯାଇଥିଲା ?
Answer:
୧୯୫୫

7. ଟେଷ୍ଟ ରିଲିଫ୍ ଯୋଜନାରେ ଶ୍ରମଦାନ ବଦଳରେ କ’ଣ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଏ ?
Answer:
ଅର୍ଥ ବା ଶସ୍ୟଦାନ

8. ଜମିର ଉର୍ବରତା ବଜାୟ ରଖିବା ପାଇଁ ସରକାର କେଉଁଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ?
Answer:
ପୁୟୋଗଶାଳା

9. ମହାନଦୀ ତ୍ରିକୋଣଭୂମି ଅଞ୍ଚଳରେ ବନ୍ୟା ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କେଉଁ ଯୋଜନା ମାଧ୍ୟମରେ କରାଯାଇ ପାରିଛି ?
Answer:
ହୀରାକୁଦ ଡ୍ୟାମ୍

10. ଗାଁ ଗହଳରେ ପଶୁଡାକ୍ତରମାନଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦିଆଯିବାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ଗୋଧନର ସୁରକ୍ଷା

11. ଜଳସେଚନ ସୁବିଧା ନ ଥ‌ିବା ସ୍ଥାନରେ କି ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଗଲା ?
Answer:
ଉଠା ଜଳସେଚନ

12. ଆମ ରାଜ୍ୟରେ କୃଷିର ବିକାଶ ପାଇଁ କେତୋଟି ନିର୍ଦ୍ଦେଶାଳୟ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଅଛି ?
Answer:
୪ଗୋଟି

13. ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ କିଏ ପ୍ରଚଳନ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଲର୍ଡ଼ କଣ୍ଠୱାଲିସ୍

14. ରିଲିଫ୍ ଏକ କେଉଁ ପ୍ରକାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ?
Answer:
ମାଗଣା ପ୍ରାପ୍ତି ବ୍ୟବସ୍ଥା

15. ଅଧ୍ବକ ଖାଦ୍ୟଶସ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ କର’ ଯୋଜନାରେ କେଉଁ ଜମିକୁ ଚାଷୋପଯୋଗୀ କରାଗଲା ?
Answer:
ପତିତ ଜମି

C. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

1. ଭୂଦାନ ଆନ୍ଦୋଳନରୁ ସଂଗୃହୀତ ଜମିକୁ ______________ ମସିହାରେ ଚାଷୀମାନଙ୍କୁ ବାଣ୍ଟି ଦିଆଯାଇଥିଲା ।
Answer:
୧୯୫୫

2. ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ବିନୋବୀ ଭାବେ _________________ ଆନ୍ଦୋଳନର ପୁରୋଧା ଥ୍ ଲେ।
Answer:
ଭୂଦାନ

3. ପ୍ରାକୃତିକ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ଯୋଗୁଁ କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ କୃଷକମାନଙ୍କୁ ________________ ଋଣ ଦିଆଯାଇଥାଏ ।
Answer:
ତକାଭି

4. ‘ଅଧ୍ଵ ଖାଦ୍ୟଶସ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ କର’ ଯୋଜନାରେ _________________ ଜମିକୁ ଚାଷୋପଯୋଗୀ କରାଯାଇଥାଏ ।
Answer:
ପତିତ

5. ଜମିର ଉର୍ବରତା ବଜାୟ ରଖୁବାପାଇଁ ଓଡ଼ିଶା ସରକାର ବିଭିନ୍ନ __________________ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ।
Answer:
ପୁୟୋଗଶାଳା

6. ଜଳସେଚନ ଓ ବନ୍ୟା ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ପାଇଁ ଓଡ଼ିଶାରେ _______________ ନଦୀବନ୍ଧ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଛି ।
Answer:
ହାରାକୁଦ

7. __________________ ମସିହାରେ ହୀରାକୁଦ ନଦୀବନ୍ଧ ଯୋଜନା କାର୍ଯ୍ୟ ସମାପ୍ତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
୧୯୫୬

8. ମାଛକୁଣ୍ଡ ଯୋଜନା __________________ ରାଜ୍ୟର ସହଯୋଗରେ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଛି ।
Answer:
ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶ

9. ଜଳସେଚନ ସୁବିଧା ନଥ‌ିବା ସ୍ଥାନମାନଙ୍କରେ _____________________ ଜଳସେଚନର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଛି ।
Answer:
ଉଠା

10. ଗୋଧନର ସୁରକ୍ଷାପାଇଁ ଗାଁ ଗହଳରେ ________________ ଡାକୁରମାନଙ୍କ ନିପୁକି ମିଳିଛି ।
Answer:
ପଶୁ

11. ଉତ୍ପାଦିତ ଦ୍ରବ୍ୟ ଠିକ୍ ମୂଲ୍ୟରେ ବିକ୍ରି ହୋଇନପାରିବାକୁ ________________ କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ଅଭାବୀ ବିକ୍ରି

12. ଓଡ଼ିଶାରେ କୃଷିର ବିକାଶ ପାଇଁ କୃଷି ବିଭାଗ ଅଧୀନରେ ________________ ଟି ନିର୍ଦ୍ଦେଶାଳୟ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛି ।
Answer:
୪

13. ପଶୁ ସମ୍ପଦର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ _______________ ନିର୍ଦ୍ଦେଶାଳୟ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛି ।
Answer:
ପଶୁଧନ

14. କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ମଧୁର ଜଳ ମତ୍ସ୍ୟଚାଷ କେନ୍ଦ୍ର ___________________ ଠାରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଛି ।
Answer:
କୌଶଲ୍ୟାଗଙ୍ଗ

15. ________________ ମସିହାଠାରୁ ରାଜ୍ୟରେ ଅନେକ କୃଷି ବିଜ୍ଞାନ କେନ୍ଦ୍ରମାନ ଖୋଲାଯାଇଛି ।
Answer:
୧୯୭୬

D. ଠିକ୍ ଉକ୍ତି ପାଇଁ (✓) ଚିହ୍ନ ଓ ଭୁଲ୍ ଉକ୍ତି ପାଇଁ (×) ଚିହ୍ନ ଦିଅ ।

1. ୧୯୫୪ ମସିହାରେ ଭୂଦାନ ଆନ୍ଦୋଳନର ସଂଗୃହୀତ ଜମି ବଣ୍ଟାଯାଇଥିଲା ।
Answer:
x

2. ଭୂଦାନ ଆନ୍ଦୋଳନର ମୁଖ୍ୟ ପୁରୋଧା ଥିଲେ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ କୃପାଳିନୀ ।
Answer:
x

3. ସମବାୟ ସଂସ୍ଥାଦ୍ୱାରା ଚାଷୀମାନଙ୍କୁ ସ୍ୱଳ୍ପ ସୁଧହାରରେ ଋଣ ଯୋଗାଇ ଦିଆଗଲା ।
Answer:
✓

4. ୧୯୪୮ ମସିହାରେ ରାଜ୍ୟ ସମବାୟ ବ୍ୟାଙ୍କ୍ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
✓

5. ତକାଭି ଋଣ ଶିଳ୍ପପତିମାନଙ୍କୁ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥାଏ ।
Answer:
x

6. ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ୧୭୯୪ରେ ପ୍ରଚଳନ କରାଯାଇଥିଲା ।
Answer:
x

7. ଟେଷ୍ଟ ରିଲିଫ୍ରେ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ସମୟରେ ଲୋକମାନଙ୍କୁ କାମଧନ୍ଦା ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଏ ।
Answer:
✓

8. ଟେଷ୍ଟ ରିଲିଫ୍ କାର୍ଯ୍ୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଯାହା ସରକାରୀ ଅର୍ଥରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୁଏ ।
Answer:
✓

9.ଟେଷ୍ଟ ରିଲିଫ୍ କାର୍ଯ୍ୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଯାହା ସରକାରୀ ଅର୍ଥରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୁଏ ।
Answer:
x

10. ବିନ୍ୟାଦାଉରୁ ଫସଲକୁ ରକ୍ଷା କରିବାପାଇଁ ଲୁଣି ଓ ନଦୀବନ୍ଧମାନ ତିଆରି କରାଯାଇଛି ।
Answer:
✓

11. ଜଳସେଚନ ଓ ବନ୍ୟା ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ପାଇଁ ଓଡ଼ିଶାରେ ହୀରାକୁଦ ନଦୀବନ୍ଧ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଛି ।
Answer:
✓

12. ୧୯୫୬ ମସିହାରେ ହୀରାକୁଦ ନଦୀବନ୍ଧ ଯୋଜନା କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
x

13. ସାକ୍ଷୀଗୋପାଳଠାରେ ମତ୍ସ୍ୟ ଗବେଷଣା କେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଛି ।
Answer:
x

14. ଜଳସେଚନ ସୁବିଧା ନ ଥିବା ସ୍ଥାନମାନଙ୍କରେ କେନାଲ ଜଳସେଚନ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଛି ।
Answer:
x

15. ହୀରାକୁଦ ନଦୀବନ୍ଧଦ୍ବାରା ସମ୍ବଲପୁର ଓ ବଲାଙ୍ଗୀର ଜିଲ୍ଲାରେ ଜଳସେଚନ କରାଯାଇଥାଏ ।
Answer:
✓

16. ପଶୁମାନଙ୍କୁ ସଂକ୍ରାମକ ରୋଗରୁ ରକ୍ଷା କରିବାପାଇଁ ୧୯୪୮ ମସିହାରେ ଏକ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ କରାଯାଇଛି ।
Answer:
x

17. ମହାନଦୀ, ଧାମରା, ସୁବର୍ଣ୍ଣରେଖା ଓ ଚିଲିକାରେ ମତ୍ସ୍ୟଜୀବୀମାନଙ୍କୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଉଛି ।
Answer:
✓

18. ‘ଅଭାବୀ ବିକ୍ରୀ’ ବ୍ୟବସାୟୀମାନଙ୍କ ପାଇଁ କ୍ଳେଶଦାୟକ ହୋଇଥାଏ ।
Answer:
x

19. କୌଶଲ୍ୟାଗଙ୍ଗଠାରେ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କର ଏକ କୃଷି ଗବେଷଣା କେନ୍ଦ୍ର ରହିଛି ।
Answer:
✓

20. ୧୯୭୬ ମସିହାରୁ ଅନେକ କୃଷି ବିଜ୍ଞାନ କେନ୍ଦ୍ର ଓଡ଼ିଶାରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଛି ।
Answer:
✓

21. ଓଡ଼ିଶାରେ କୃଷି ବିଭାଗ ଅଧୀନରେ ୩ ଗୋଟି ନିର୍ଦ୍ଦେଶାଳୟ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଅଛି ।
Answer:
x

22. ନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶ ସରକାରଙ୍କର ସହାୟତାରେ ମାଛକୁଣ୍ଡ ଯୋଜନା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇଛି ।
Answer:
✓

E. ‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ମିଳନ କର ।

Odisha State Board BSE Odisha 10th Class Political Science Important Questions Chapter 6 ଭାରତ ଓ ତାହାର ପଡ଼ୋଶୀ ରାଷ୍ଟ୍ର Important Questions and Answers.

BSE Odisha Class 10 Political Science Important Questions Chapter 6 ଭାରତ ଓ ତାହାର ପଡ଼ୋଶୀ ରାଷ୍ଟ୍ର

Subjective Type Questions With Answers
ଦୀର୍ଘ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ପ୍ରାୟ ୩୦ ଗୋଟି ଶବ୍ଦରେ ଲେଖ ।

୧। କୋରିଆ ଯୁଦ୍ଧ କାହିଁକି ସଂଘଟିତ ହୋଇଥିଲା ଓ ଏଥ‌ିରେ ଭାରତର ଆଭିମୁଖ୍ୟ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:

• ଦ୍ବିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ ପରେ କୋରିଆ ଦୁଇ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଥିଲା ।
• ଉତ୍ତର କୋରିଆରେ କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ଶାସନ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇ ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷିଆର ସହଯୋଗ ଲାଭ କଲା ଏବଂ ଦକ୍ଷିଣ କୋରିଆରେ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା ସମର୍ଥିତ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହେଲଶ ।
• ୧୯୪୯ ମସିହାରେ ଉତ୍ତର କୋରିଆ ବିରୋଧରେ ଦକ୍ଷିଣ କୋରିଆକୁ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା ସମର୍ଥନ ଦେଲା, ଫଳସ୍ବରୂପ କୋରିଆ ଯୁଦ୍ଧ ସଂଘଟିତ ହେଲା ।
• ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାର ଏହି ପଦକ୍ଷେପକୁ ଭାରତ ନିନ୍ଦା କରିଥିଲା, ଫଳତଃ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା ଭାରତ ବିରୋଧୀ ପଡ଼ୋଶୀ ରାଷ୍ଟ୍ର ପାକିସ୍ତାନକୁ ସହଯୋଗ ଓ ସମର୍ଥନ ଜଣାଇଥିଲା ।

୨। ଭାରତର ବୈଦେଶିକ ନୀତିର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟଗୁଡ଼ିକ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:

• ଭାରତ ଗୋଷ୍ଠୀନିରପେକ୍ଷତା ନୀତିରେ ବିଶ୍ୱାସ କରେ । ଆନ୍ତଃରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ସମାଜକୁ ଏହା ଭାରତର ମୁଖ୍ୟ ଅବଦାନ । ଭାରତ ‘ବସୁଧୈବ କୁଟୁମ୍ବକମ୍’ ନୀତିର ବିଶ୍ୱର କରେ । ବିଶ୍ୱର ସମସ୍ତ ରାଷ୍ଟ୍ର ଶାନ୍ତି ଓ ମୈତ୍ରୀର ସୌହାର୍ଘ୍ୟପୂର୍ଣ ବାତାବରଣ ମଧ୍ଯରେ ଚଳନ୍ତୁ – ଏହା ଥିଲା ଭାରତର ଇଚ୍ଛା ।
• ଭାରତ ଉପନିବେଶବାଦ ଓ ସାମ୍ରାଜ୍ୟବାଦର ଘୋର ବିରୋଧୀ ଅଟେ ତଥା ପ୍ରତ୍ୟେକ ମନୁଷ୍ୟର ସମାନତା ଓ ସ୍ଵାଧୀନତାଜନିତ ଅଧିକାରରେ ଭାରତ ବିଶ୍ଵାସ କରେ ।
• ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା ଯୋଗାଇବା ମାଧ୍ୟମରେ ଗରିବ ରାଷ୍ଟ୍ରମାନଙ୍କୁ ଶୋଷଣ କରିବାର ଅଭିପ୍ରାୟକୁ ଭାରତ ଘୃଣା କରେ । ବିଶ୍ୱ ଶାନ୍ତିପ୍ରତିଷ୍ଠା ଦିଗରେ ସଂଯୁକ୍ତ ରାଷ୍ଟ୍ରସଂଘର ସମସ୍ତ ଉଦ୍ୟମକୁ ଭାରତ ସର୍ବଦା ସମର୍ଥନ କରି ଆସୁଅଛି ଓ ସହଯୋଗ ଦେଇ ଆସୁଅଛି । ଦେଶ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ କନ୍ଦଳ ଏକ ସ୍ବାଭାବିକ ଘଟଣା ହେଲେ ମଧ୍ୟ ଭାରତ ଏହି କନ୍ଦଳର ଶାନ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣ ସମାଧାନରେ ବିଶ୍ଵାସ କରେ ।

୩ । ଭାରତ ଓ ପାକିସ୍ତାନ ସମ୍ପର୍କରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିବାପାଇଁ ଭାରତ କି ପ୍ରକାର ପଦକ୍ଷେପମାନ ଗ୍ରହଣ କରିଛ ?
Answer:

• ଉଭୟ ଦେଶର ସମ୍ପର୍କରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିବାପାଇଁ ବାଜପାୟୀ ସରକାର ୧୯୯୯ରେ ଉଭୟ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ବସ୍ ଚଳାଚଳ କରାଇବାପାଇଁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଥିଲେ ।
• ଉଭୟ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ କ୍ରିକେଟ୍, ହକି ଇତ୍ୟାଦି ଖେଳର ଆୟୋଜନ କରାଯାଇ ତାହା ମାଧ୍ୟମରେ ଉଭୟ ଦେଶର ସମ୍ପର୍କରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିବାପାଇଁ ଉଦ୍ୟମ ଜାରିରହିଛି ।
• ଭାରତ ସର୍ବଦା ପାକିସ୍ତାନ ସହ ବନ୍ଧୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ସମ୍ପର୍କ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ପାଇଁ ଗଠନମୂଳକ ଉଦ୍ୟମ ଜାରି ରଖିଛି ।

୪।. କାଶ୍ମୀର ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷିଆର ଦୃଷ୍ଟିଭଙ୍ଗୀ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:

• କାଶ୍ମୀରକୁ ନେଇ ଭାରତ ଓ ପାକିସ୍ତାନ ମଧ୍ୟରେ ଉପୁଜିଥ‌ିବା ବିବାଦରେ ସୋଭିଏତ୍ ରୁଆ ଭାରତକୁ ସମର୍ଥନ କରିଥିଲା । କାଶ୍ମୀର ଭାରତର ଅବିଚ୍ଛେଦ୍ୟ ଅଙ୍ଗ ବୋଲି ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷ୍ ସରକାର ସ୍ବୀକାର କରୁଥିଲେ ।
• ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାର ସାମ୍ରାଜ୍ୟବାଦୀ ନୀତି ପାକିସ୍ତାନକୁ ଭାରତ ବିରୋଧରେ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରୁଛି ବୋଲି ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷିଆ ଅଭିଯୋଗ ଆଣିଥିଲା ।
• ଅନେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷିଆ ଭାରତ ସପକ୍ଷରେ ନିରାପତ୍ତା ପରିଷଦରେ ଭିଟୋ (Veto) କ୍ଷମତା ପ୍ରୟୋଗ କରୁଥିଲା ।

୫।. ଭାରତର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧିଙ୍କ ସମୟରେ ଭାରତ ଓ ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷିଆ ମଧ୍ଯରେ କି ପ୍ରକାର ସମ୍ପର୍କ ରହିଥିଲା ?
Answer:

• ୧୯୮୫ ମସିହାରେ ଭାରତର ତତ୍କାଳୀନ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧି ଛଅଦିନିଆ ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷ୍ ଗସ୍ତରେ ଯାଇଥିଲେ । ଉଭୟ ଦେଶ ଅର୍ଥନୈତିକ ଓ ବୈଷୟିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପାରସ୍ପରିକ ସହଯୋଗ ଆଦାନ ପ୍ରଦାନ ପାଇଁ ଅଙ୍ଗୀକାରବଦ୍ଧ ହୋଇଥିଲେ ।
• ଗୋର୍ବାଚୋଭ୍ ଏସିଆ ମହାଦେଶର ସାମୂହିକ ନିରାପତ୍ତା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଆରୋପ କରିଥିଲେ । ଏସିଆ ମହାଦେଶରେ ଭାରତର ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକାକୁ ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷର ନେତାମାନେ ଭଲ ଭାବରେ ହୃଦୟଙ୍ଗମ କରିଥିଲେ ।
• ଗୋର୍ବାଚୋଭ୍ ଓ ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧିଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଦଶ ଦଫା ବିଶିଷ୍ଟ ‘ଦିଲ୍ଲୀ ଘୋଷଣାନାମା’ ସ୍ବାକ୍ଷରିତ ହୋଇଥିଲା ।

୬।. ୧୯୯୧ ମସିହା ପରଠାରୁ ଭାରତ ଓ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା ମଧ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ସମ୍ପର୍କରେ କିପରି ଉନ୍ନତି ଘଟିଛି ?
Answer:

• ୧୯୯୧ ମସିହା ଡିସେମ୍ବର ମାସରେ ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷିଆର ବିଲୟ ଘଟିବା ପରେ ଏବଂ ଭାରତ ତା’ର ଅର୍ଥନୀତିରେ ଉଦାରୀକରଣ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ତ୍ୱରାନ୍ବିତ କରିବା ପରେ ଭାରତ ଓ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାର ସମ୍ପର୍କରେ ଯଥେଷ୍ଟ ଉନ୍ନତି ଘଟିଥିଲା ।
• ଭାରତରେ ସନ୍ତ୍ରାସବାଦର ବିଲୋପ ଓ ଉଦାରୀକରଣ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ପ୍ରଦାନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା ସହଯୋଗର ହାତ ବଢ଼ାଇଥିଲା ।
• ଏଣୁ ଏକବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ବିଶ୍ବର ଏହି ଦୁଇ ବୃହତ୍ ଗଣତନ୍ତ୍ର ମଧ୍ୟରେ ସୁସମ୍ପର୍କ ସ୍ଥାପନର ଅନେକ ସୁଯୋଗ ସୃଷ୍ଟି ହେଲା ।
• ୨୦୦୦ ମସିହା ମାର୍ଚ୍ଚ ମାସରେ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାର ତତ୍‌କାଳୀନ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ବିଲ୍‌ କ୍ଲିଣ୍ଟନଙ୍କ ଭାରତ ଗସ୍ତ ଉଭୟ ଦେଶର ବନ୍ଧୁତାକୁ ଅଧିକ ଦୃଢ଼ୀଭୂତ କରିଥିଲା ।
• ବିଶ୍ୱର ଏହି ଦୁଇ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ରାଷ୍ଟ୍ର ମଧ୍ୟରେ ଆତ୍ମୀୟତା ଗଢ଼ିଉଠିବ ଓ ଭବିଷ୍ୟତରେ ଏହା ବଜାୟ ରହିବ ବୋଲି ଅନେକ ଆଶାବାଦୀ ।

ସଂଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ପ୍ରାୟ ୨୦ ଗୋଟି ଶବ୍ଦରେ ଲେଖ ।

୧। କେଉଁ କେଉଁ କାରଣ ଯୋଗୁଁ ବିଭାଜନ ପରେ ପାକିସ୍ତାନ ଓ ଭାରତ ମଧ୍ୟରେ ମନୋମାଳିନ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ବିଭାଜନ ପରେ ପରେ ଭାରତ ଓ ପାକିସ୍ତାନ ମଧ୍ୟରେ ଶରଣାର୍ଥୀ ପୁନର୍ବସତି ବ୍ୟବସ୍ଥା, କାଶ୍ମୀର ପ୍ରସଙ୍ଗ ଓ ବ୍ରିଟିଶ୍ ଶାସକମାନେ ଛାଡ଼ିଯାଇଥିବା ସ୍ଵଚ୍ଛ ଆର୍ଥିକ ସମ୍ବଳ ପ୍ରସଙ୍ଗକୁ ନେଇ ମନୋମାଳିନ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା ।

୨। ପାକିସ୍ତାନ ‘ସିଆଟୋ’(SEATO)ର ସଦସ୍ୟ କାହିଁକି ହୋଇଥିଲା ? ପାକିସ୍ତାନ କାହା ସହିତ ବନ୍ଧୁତା ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲା ?
Answer:

• କାଶ୍ମୀରରେ ନିଜର ସ୍ଥିତିକୁ ଜାହିର କରିବାପାଇଁ ପାକିସ୍ତାନ ସିଆଟୋ (SEATO) ର ସଦସ୍ୟ ହୋଇଥିଲା ।
• ପାକିସ୍ତାନ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା ସହିତ ବନ୍ଧୁତା ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲା ।

୩। ପଞ୍ଚଶୀଳ ନୀତି କେଉଁ ଦେଶଦ୍ଵୟ ମଧ୍ଯରେ ସ୍ୱାକ୍ଷରିତ ହୋଇଥିଲା ? କେବେ କେଉଁ ସମ୍ମିଳନୀର ଘୋଷଣାନାମାରେ ଏହା ସ୍ଥାନ ପାଇଥିଲା ?
Answer:

• ପଞ୍ଚଶୀଳ ନୀତି ଭାରତ ଓ ଚୀନ୍ ଦେଶଦ୍ଵୟ ମଧ୍ୟରେ ସ୍ବାକ୍ଷରିତ ହୋଇଥିଲା ।
• ୧୯୫୫ ଅପ୍ରେଲ୍ ମାସରେ ବାନ୍ଦୁଙ୍ଗ ସମ୍ମିଳନୀର ଘୋଷଣାନାମାରେ ଏହା ସ୍ଥାନ ପାଇଥିଲା ।

୪। ସିମିଳା ରାଜିନାମା କେବେ ଓ କାହା କାହା ମଧ୍ୟରେ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:

• ସିମିଳା ରାଜିନାମା ଭାରତ ଓ ପାକିସ୍ତାନ ମଧ୍ୟରେ ହୋଇଥିଲା ।
• ଏହି ରାଜିନାମା ୧୯୭୨ ମସିହାରେ ହୋଇଥିଲା ।

୫। ବାଜପାୟୀ ସରକାର ପାକିସ୍ତାନ ଓ ଭାରତ ମଧ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ସମ୍ପର୍କରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିବାପାଇଁ କ’ଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:

• ପାକିସ୍ତାନ ଓ ଭାରତ ସମ୍ପର୍କରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିବାପାଇଁ ବାଜପାୟୀ ସରକାର ୧୯୯୯ ମସିହାରେ ଉଭୟ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ବସ୍ ଚଳାଚଳ କରାଇବାପାଇଁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଥିଲେ ।
•  ଉଭୟ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ କ୍ରିକେଟ୍, ହକି ଇତ୍ୟାଦି ଖେଳର ଆୟୋଜନ କରି ତାହା ମାଧ୍ୟମରେ ଉଭୟ ଦେଶର ସମ୍ପର୍କରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିବାପାଇଁ ବାଜପାୟୀ ସରକାର ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ ।

୬। ସେଠାକାର ଶାସକଙ୍କ ସହିତ ସଂପର୍କ ଛିନ୍ନ କରିଥିଲା ?
Answer:

• ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକାର ସଂଖ୍ୟାଲଘୁ ଗୋରା ଶାସକଙ୍କ ବର୍ଣ୍ଣବୈଷମ୍ୟ ନୀତି ବିରୋଧରେ ଭାରତ ସ୍ବର ଉତ୍ତୋଳନ କରିଥିଲା ।
• ୧୯୪୯ ମସିହାରେ ଭାରତ ସେଠାକାର ଗୋରା ଶାସକଙ୍କ ସହିତ ସଂପର୍କ ଛିନ୍ନ କରିଥିଲା ।

୭| କେବେ ଓ କାହା କାହା ମଧ୍ୟରେ ଶାନ୍ତି ଓ ସ୍ଥିରତାର ଚୁକ୍ତି ସ୍ୱାକ୍ଷତିର ହୋଇଥିଲା ?
Answer:

• ଚୀନ୍ ଓ ଭାରତ ମଧ୍ୟରେ ଶାନ୍ତି ଓ ସ୍ଥିରତାର ଚୁକ୍ତି ସ୍ବାକ୍ଷରିତ ହୋଇଥିଲା ।
• ୧୯୯୫ ମସିହାରେ ଏହି ଚୁକ୍ତି ସ୍ବାକ୍ଷରିତ ହୋଇଥିଲା ।

୮|. ଫେଡ଼େରାଲ୍ ଦଳର ନେତୃତ୍ବ କିଏ ନେଇଥିଲେ ? ଏହା କେଉଁ ନାମରେ ପରିବର୍ତ୍ତିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:

• ଫେଡ଼େରାଲ୍ ଦଳର ନେତୃତ୍ୱ ଅମୃତଲିଙ୍ଗମ୍ ନେଇଥିଲେ ।
• ଏହି ଦଳ ତାମିଲ ୟୁନାଇଟେଡ୍ ଲିବରେସନ୍ ଫ୍ରଣ୍ଟରେ ପରିବର୍ତ୍ତିତ ହୋଇଥିଲା ।

୯ । ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ ପରେ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ବର କୂଟନୀତି କେଉଁ ରାଷ୍ଟ୍ରଦ୍ୱୟଦ୍ବାରା ପରିଚାଳିତ ହେଲା ? କେବେ ସୁଦ୍ଧା ଉଭୟ ରାଷ୍ଟ୍ର ବିପୁଳ ଆଣବିକ ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ରର ଅଧିକାରୀ ହେଲେ ?
Answer:

• ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ ପରେ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ଵର କୂଟନୀତି ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା ଓ ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷିଆ ରାଷ୍ଟ୍ରଦ୍ୱୟ ଦ୍ୱାରା ପରିଚଳିତ ହେଲା ।
• ୧୯୪୯ ମସିହା ସୁଦ୍ଧା ଉଭୟ ରାଷ୍ଟ୍ର ବିପୁଳ ଆଣବିକ ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ରର ଅଧିକାରୀ ହେଲେ ।

୧୦ । ୧୯୬୫ ଭାରତ-ପାକିସ୍ତାନ ଯୁଦ୍ଧବେଳେ କିଏ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଥିଲେ ? ଭାରତକୁ ଭୟଭୀତ କରିବାପାଇଁ ସେ କେଉଁ ପଦକ୍ଷେପ ନେଇଥିଲେ ?
Answer:

• ୧୯୬୫ ଭାରତ-ପାକିସ୍ତାନ ଯୁଦ୍ଧବେଳେ ରିଚାର୍ଡ଼ ନିକ୍‌ସନ୍‌ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଥିଲେ ।
• ଭାରତକୁ ଭୟଭୀତ କରିବାପାଇଁ ସେ ବଙ୍ଗୋପସାଗରକୁ ସପ୍ତମ ନୌବହର ପଠାଇଥିଲେ ଓ ଚୀନ୍‌କୁ ଭାରତ ବିରୋଧରେ ଉତ୍ସାହିତ କରିଥିଲେ ।

୧୧ । ସାମୁଦ୍ରିକ ଜଳସୀମାକୁ ନେଇ କେବେ ଓ କାହା କାହା ମଧ୍ୟରେ ଏକ ସୁଚିନ୍ତିତ ରାଜିନାମା ସ୍ୱାକ୍ଷରିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ସାମୁଦ୍ରିକ ଜଳସୀମାକୁ ନେଇ ୧୯୭୪ ମସିହାରେ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀମତୀ ଶିରିମାଭୋ ବନ୍ଦରନାୟକେ ଓ ଭାରତର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀମତୀ ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧିଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ସୁଚିନ୍ତିତ ରାଜିନାମା ସ୍ବାକ୍ଷରିତ ହୋଇଥିଲା ।

୧୨ । ବନ୍ଧୁତ୍ଵର ସନ୍ଧି କେବେ ଓ କାହା କାହା ମଧ୍ୟରେ ସ୍ବାକ୍ଷରିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:

• ଭାରତ ଓ ଭୁଟାନ୍ ମଧ୍ୟରେ ବନ୍ଧୁତ୍ବର ସନ୍ଧି ସ୍ବାକ୍ଷରିତ ହୋଇଥିଲା ।
• ଏହି ସନ୍ଧି ୧୯୪୯ ମସିହାରେ ସ୍ୱାକ୍ଷରିତ ହୋଇଥିଲା ।

୧୩ । ଦିଲ୍ଲୀ ଘୋଷଣାନାମା କେତେ ଦଫା ବିଶିଷ୍ଟ ଥିଲା ? ଏହା କାହା କାହା ମଧ୍ୟରେ ସ୍ବାକ୍ଷରିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:

• ଦିଲ୍ଲୀ ଘୋଷଣାନାମା ଦଶ ଦଫା ବିଶିଷ୍ଟ ଥିଲା ।
• ଏହା ଗୋର୍ବାଚେଭ୍ ଏବଂ ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧିଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସ୍ବାକ୍ଷରିତ ହୋଇଥିଲା ।

୧୪ । ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷ୍ ସାଧାରଣତନ୍ତ୍ରର ବିଲୟ କେବେ ଘଟିଥିଲା ? ଏହା କେତୋଟି ସାଧାରଣତନ୍ତ୍ରରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:

• ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷ୍ ସାଧାରଣତନ୍ତ୍ରର ବିଲୟ ୧୯୯୧ ମସିହାରେ ଘଟିଥିଲା ।
• ଏହା ୧୫ଟି ସାଧାରଣତନ୍ତ୍ରରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଥିଲା ।

୧୫ । କେଉଁଠାରେ ଦକ୍ଷିଣ ଏସିଆର ସର୍ବବୃହତ୍ ଆଣବିକ ଶକ୍ତି ପ୍ରକଳ୍ପ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଛି ? ଏଥ‌ିପାଇଁ କେବେ ଓ କେଉଁ ଦେଶଦ୍ଵୟ ମଧ୍ଯରେ ଏକ ଚୁକ୍ତି ସମ୍ପାଦିତ ହୋଇଛି ?
Answer:

• ତାମିଲନାଡୁର କୁଦକୁଲାମ୍ଠାରେ ଦକ୍ଷିଣ ଏସିଆର ସର୍ବବୃହତ୍ ଆଣବିକ ଶକ୍ତି ପ୍ରକଳ୍ପ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଛି ।
• ଏଥିପାଇଁ ୧୯୯୮ ମସିହାରେ ଭାରତ ଓ ରୁଷ୍ ସାଧାରଣତନ୍ତ୍ର ମଧ୍ୟରେ ଏକ ଚୁକ୍ତି ସମ୍ପାଦିତ ହୋଇଛି ।

୧୬ । କେବେ ଚୀନ୍‌ରେ କ୍ୟୁମିନ୍‌ଙ୍ଗ ସରକାର କ୍ଷମତାଚ୍ୟୁତ ହେଲା ? ପରେ ଚୀନ୍‌ରେ କେଉଁ ସରକାର ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହେଲା ?
Answer:

• ୧୯୪୯ ମସିହା ଚୀରେ କ୍ୟୁମିନ୍‌ଙ୍ଗ ସରକାର କ୍ଷମତାଚ୍ୟୁତ ହେଲା ।
• ପରେ ଚୀନ୍‌ରେ କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ସରକାର ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହେଲା ।

୧୭। କିଏ କେବେ ‘ଫେଡ଼େରାଲ’ ଦଳ ଗଠନ କରିଥିଲେ ? ପରେ କିଏ ସେହି ଦଳର ନେତୃତ୍ବ ନେଇଥିଲେ ଓ ଏହି ଦଳର ପରିବର୍ତ୍ତିତ ନାମ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:

• ତାମିଲ ଜାତୀୟବାଦୀ ନେତା ଏସ୍.ଜେ.ଭି. ଚଲଭନାୟକମ୍ ୧୯୫୦ ମସିହାରେ ‘ଫେଡ଼େରାଲ’ ଦଳ ଗଠନ କରିଥିଲେ ।
• ପରେ ଅମୃତଲିଙ୍ଗମ୍ ସେହି ଦଳର ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ ଓ ଏହି ଦଳର ପରିବର୍ତ୍ତିତ ନାମ ଥିଲା ‘ତାମିଲ୍ ୟୁନାଇଟେଡ୍ ଲିବରେସନ୍ ଫ୍ରଣ୍ଟ’ ।

୧୮। ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ରେଖା କ’ଣ ?
Answer:

• ୧୯୭୨ ମସିହାରେ ସିମୂଳା ରାଜିନାମାରେ ଭାରତ ଓ ପାକିସ୍ତାନର ‘ଯୁଦ୍ଧ ବିରତି’ ରେଖାକୁ ପୁନଃନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରାଗଲା
• ଏହା ବର୍ତ୍ତମାନର ‘ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ରେଖା’ (Line of Control) ନାମରେ ପରିଚିତ ।

୧୯। ରୋନାଲ୍ଟ ବ୍ରାଉନ୍ କିଏ ? ସେ କେବେ ଭାରତ ଆସିଥିଲେ ?
Answer:

• ରୋନାଲ୍‌ଡ଼ ବ୍ରାଉନ୍ ତତ୍‌କାଳୀନ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାର ବାଣିଜ୍ୟ ସଚିବ ଥିଲେ ।
• ୧୯୯୫ ମସିହା ଜାନୁୟାରୀ ମାସରେ ସେ ଭାରତ ଆସିଥିଲେ ।

୨୦। ଜବାହରଲାଲ୍ ନେହେରୁ ପ୍ରଥମେ କେବେ ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷିଆ ଗସ୍ତରେ ଯାଇଥିଲେ ? ସେତେବେଳେ ସେ କ’ଣ ମତବ୍ୟକ୍ତ କରିଥିଲେ ?
Answer:

• ୧୯୨୭ ମସିହାରେ ପଣ୍ଡିତ ଜବାହରଲାଲ ନେହେରୁ ପ୍ରଥମ ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷିଆ ଗସ୍ତରେ ଯାଇଥିଲେ ।
• ଭରତ ଓ ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷିଆ ଦୁଇ ଅନ୍ତରଙ୍ଗ ବନ୍ଧୁ ହିସାବରେ ରହିବେ ବୋଲି ସେ ମତବ୍ୟକ୍ତ କରିଥିଲେ ।

୨୧। ଭାରତ ଗସ୍ତରେ ଆସିଥିବା ପ୍ରଥମ ସୋଭିଏତ୍ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କିଏ ଥିଲେ ? ସେ କେବେ ଭାରତ ଆସିଥିଲେ ?
Answer:

• ଭାରତ ଗସ୍ତରେ ଆସିଥିବା ପ୍ରଥମ ସୋଭିଏତ୍ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କୁଶ୍ଚେଭ୍ ଥିଲେ ।
• ସେ ୧୯୫୫ ମସିହା ନଭେମ୍ବର ମାସରେ ଭାରତ ଆସିଥିଲେ ।

୨୨। ତାସ୍କେଣ୍ଟ୍ ଶିଖର ସମ୍ମିଳନୀରେ କେଉଁମାନେ ଯୋଗଦେଇ ଶାନ୍ତିଚୁକ୍ତିରେ ସ୍ବାକ୍ଷର କରିଥିଲେ ? ଏହି ସମ୍ମିଳନୀରେ ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷିଆର କେଉଁ ଶାସକ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ ?
Answer:

• ତାସ୍କେଣ୍ଟ ଶିଖର ସମ୍ମିଳନୀରେ ଭାରତର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଲାଲ୍‌ବାହାଦୂର ଶାସ୍ତ୍ରୀ ଓ ପାକିସ୍ତାନର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଆୟୁବ ଖାଁ ଯୋଗ ଦେଇ ଶାନ୍ତିଚୁକ୍ତିରେ ସ୍ବାକ୍ଷର କରିଥିଲେ ।
• ଏହି ସମ୍ମିଳନୀରେ ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷିଆର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କୋସିଗିନ୍ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ ।

୨୩ । ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ବିଲ୍ କ୍ଲିଣ୍ଟନ୍ କେବେ ଭାରତ ଗସ୍ତରେ ଆଣିଥିଲେ ? କାଶ୍ମୀର ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ତାଙ୍କ ମତ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:

• ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ବିଲ୍ କ୍ଲିଣ୍ଟନ୍ ୨୦୦୦ ମସିହାରେ ଭାରତ ଗସ୍ତରେ ଆସିଥିଲେ ।
• କାଶ୍ମୀର ପ୍ରସଙ୍ଗ ନେଇ ଭାରତ ଓ ପାକିସ୍ତାନ ମଧ୍ୟରେ ମଧ୍ୟସ୍ଥତା କରିବାର ଅଭିପ୍ରାୟ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାର ନାହିଁ ବୋଲି ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିଲେ ।

୨୪ । ୨୦୦୨ ମସିହାର ଜାନୁୟାରୀ ମାସରେ କେଉଁ ଚୀନ୍ ଶାସନମୁଖ୍ୟ ଭାରତ ଗସ୍ତରେ ଆସିଥିଲେ ? ସେ ସମୟରେ କେଉଁ ଚୁକ୍ତି ସ୍ୱାକ୍ଷରିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:

• ୨୦୦୨ ମସିହାର ଜାନୁୟାରୀ ମାସରେ ଚୀନ୍ ଶାସନମୁଖ୍ୟ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଝୁ-ରୋଙ୍ଗଜୀ ଭାରତ ଗସ୍ତରେ ଆସିଥିଲେ ।
• ସେ ସମୟରେ ଅନେକ ବାଣିଜ୍ୟିକ ଚୁକ୍ତି ସ୍ୱାକ୍ଷରିତ ହୋଇଥିଲା ।

୨୫ । କେଉଁମାନେ ନେପାଳକୁ ବଫର ଅଞ୍ଚଳ ଭାବେ ପରିଗଣନା କରୁଥିଲେ ? କିଏ ଏହାକୁ ଏକ ଶାନ୍ତିର ଅଞ୍ଚଳ ଭାବେ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ ?
Answer:

• ବ୍ରିଟିଶ୍ ଶାସକମାନେ ନେପାଳକୁ ବଫର ଅଞ୍ଚଳଭାବେ ପରିଗଣନା କରୁଥିଲେ ।
• ନେପାଳ ରାଜା ବୀରେନ୍ଦ୍ର ଏହାକୁ ଏକ ଶାନ୍ତିର ଅଞ୍ଚଳଭାବେ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ ।

୨୬ । ୧୯୭୫ ମସିହାର କେଉଁ ଘଟଣାଗୁଡ଼ିକ ଭାରତ ପାଇଁ ଚିନ୍ତାର କାରଣ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
୧୯୭୫ ମସିହାରେ କିଛି ଘଟଣା ଭାରତ ପାଇଁ ଚିନ୍ତାର କାରଣ ହେଲା ।

• କିଛି ପଦସ୍ଥ ସାମରିକ ଅଧିକାରୀ ବଙ୍ଗଳାଦେଶର ଶାସନକୁ ଅକ୍ତିଆର କଲେ ।
• ଶେଖ୍ ମୁଜିବୁର୍ ରହମନ୍‌ଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରାଗଲା ଓ ମୌଳବାଦୀମାନେ ସକ୍ରିୟ ହୋଇଉଠିଲେ ।
• ଲେଫ୍ଟନାଣ୍ଟ ଜେନେରାଲ ଜିଆ-ଉର୍-ରହମନ ଦେଶର ଶାସନକୁ କରାୟତ୍ତ କଲେ ।

୨୭ । କିଏ ସଂଯୁକ୍ତ ରାଷ୍ଟ୍ରସଂଘ ତରଫରୁ ମିଆଁମାର ପାଇଁ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ପ୍ରତିନିଧୁଭାବେ ନିଯୁକ୍ତି ପାଇଥିଲେ ? ସେ କେବେ ଭାରତ ଗସ୍ତରେ ଆସି କ’ଣ ଆହ୍ବାନ ଦେଇଥ୍ଲେ ?
Answer:

• ଇବ୍ରାହିମ୍ ଗମ୍ବାରୀ ସଂଯୁକ୍ତ ରାଷ୍ଟ୍ରସଂଘ ତରଫରୁ ମିଆଁମାର ପାଇଁ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ପ୍ରତିନିଧୁଭାବେ ନିଯୁକ୍ତି ପାଇଥିଲେ ।
• ସେ ୨୦୦୭ ମସିହା ଅକ୍ଟୋବର ମାସରେ ଭାରତ ଗସ୍ତରେ ଆସିଥିଲେ ଓ ମିଆଁମାରରେ ଶାନ୍ତିପ୍ରିୟ ଆନ୍ଦୋଳନକାରୀଙ୍କ ଉପରେ ଚାଲିଥବା ଦମନଲୀଳାକୁ ବିରୋଧ କରିବାପାଇଁ ଆହ୍ୱାନ ଦେଇଥିଲେ ।

୨୮ । ୧୯୬୪ ମସିହା ଅକ୍ଟୋବର ୨୪ ତାରିଖରେ କେଉଁମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଦିଲ୍ଲୀଠାରେ ଏକ ରାଜିନାମା ସ୍ୱାକ୍ଷରିତ ହୋଇଥିଲା ? ଏହି ରାଜିନାମା କେଉଁ ବିଷୟକୁ ନେଇ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:

• ୧୯୬୪ ମସିହା ଅକ୍ଟୋବର ୨୪ ତାରିଖରେ ଭାରତର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଲାଲବାହାଦୂର ଶାସ୍ତ୍ରୀ ଓ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀମତୀ ଶିରିମାଭୋ ବନ୍ଦରନାୟକେଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଦିଲ୍ଲୀଠାରେ ଏକ ରାଜିନାମା ସ୍ବାକ୍ଷରିତ ହୋଇଥିଲା ।
• ଏହି ରାଜିନାମା ରାଷ୍ଟ୍ର-ବିହୀନ ଲୋକମାନଙ୍କ ସମସ୍ୟା ବିଷୟକୁ ନେଇ ହୋଇଥିଲା ।

୨୯ । ସ୍ଵାଧୀନ ଭାରତର ପ୍ରଥମ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଭାବରେ ନେହେରୁ କେବେ ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷିଆ ଗସ୍ତରେ ଯାଇଥିଲେ ? ସେଠାରେ ସେ କେଉଁ ନୀତିର ପ୍ରସାର କରାଇଥିଲେ ?
Answer:

• ସ୍ବାଧୀନ ଭାରତର ପ୍ରଥମ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଭାବରେ ନେହେରୁ ୧୯୫୫ ମସିହା ଜୁନ୍ ମାସରେ ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷିଆ ଯାଇଥିଲେ ।
• ସେଠାରେ ସେ ‘ଶାନ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣ ସହାବସ୍ଥାନ’ ନୀତିର ପ୍ରସାର କରାଇଥିଲେ ।

Objective Type Questions With Answers
A. ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ

1. ଆମ ଦେଶର ବୈଦେଶିକ ନୀତି ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରିବାରେ କିଏ ମୁଖ୍ୟ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଆମର ପ୍ରଥମ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ପଣ୍ଡିତ ଜବାହାରଲାଲ ନେହେରୁ ଭାରତର ବୈଦେଶିକ ନୀତି ନିର୍ଦ୍ଧାରଣରେ ମୁଖ୍ୟ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।

2. ହଙ୍ଗେରୀରେ ଗୃହଯୁଦ୍ଧ କେବେ ଓ କାହା କାହା ମଧ୍ୟରେ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
୧୯୫୬ ମସିହାରେ ହଙ୍ଗେରୀରେ କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ଓ ଅଣକମ୍ୟୁନିଷ୍ଟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସଂଘର୍ଷ ଦେଖାଦେଇଥିଲା ।

3. ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷିଆର ବିଲୟ କେବେ ଘଟିଥିଲା ?
Answer:
୧୯୯୧ ମସିହା ଡିସେମ୍ବର ମାସରେ ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷିଆର ବିଲୟ ଘଟିଥିଲା ।

4. କେବେ ଓ କେଉଁ ଦୁଇ ଦେଶ ‘ଶାନ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣ ସହାବସ୍ଥାନ’ ନୀତିର ପ୍ରସାର କରାଇଥିଲେ ?
Answer:
୧୯୫୫ ଜୁନ୍ ମାସରେ ନେହେରୁ ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷ୍ ଗସ୍ତରେ ଯାଇ ‘ଶାନ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣ ସହାବସ୍ଥାନ’ ନ ିଉ ପ୍ରସାର ଘଟାଇଥିଲେ ।

5. ଭାରତ ଓ ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷିଆ ମଧ୍ଯରେ କେବେ ଏକ ବନ୍ଧୁତ୍ବର ଚୁକ୍ତି ସ୍ୱାକ୍ଷରିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
୧୯୭୧ ମସିହା ଅଗଷ୍ଟ ୯ ତାରିଖରେ ଭାରତ ଓ ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷିଆ ମଧ୍ଯରେ ଏକ ବନ୍ଧୁତ୍ଵର ଚୁକ୍ତି ସ୍ୱାକ୍ଷରିତ ହୋଇଥିଲା ।

6. ଭାରତ ଓ ପାକିସ୍ତାନ ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିବାପାଇଁ ବାଜପେୟୀ ସରକାର କ’ଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
୧୯୯୯ ମସିହାରେ ବାଜପାୟୀ ସରକାର ଦୁଇ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ବସ୍ ଚଳାଚଳ, କ୍ରିକେଟ୍ ଓ ହକିଖେଳର ଆୟୋଜନ କରିଥିଲେ ।

7. ଚୀନ୍‌ରେ କେବେ ଓ କାହା ନେତୃତ୍ବରେ ବିପ୍ଳବ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
୧୯୧୧ ମସିହାରେ ଡକ୍ଟର ସନ୍-ୟାତ୍-ସେନ୍‌ଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଚୀନ୍‌ରେ ବିପ୍ଳବ ହୋଇଥିଲା ।

8. ‘ଶାନ୍ତି ଓ ସ୍ଥିରତାର ଚୁକ୍ତି’ କେବେ ଓ କେଉଁ ଦୁଇ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ସ୍ୱାକ୍ଷରିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
୧୯୯୫ ମସିହାରେ ଭାରତ ଓ ଚୀନ୍ ମଧ୍ଯରେ ‘ଶାନ୍ତି ଓ ସ୍ଥିରତାର ଚୁକ୍ତି’ ସ୍ବାକ୍ଷରିତ ହୋଇଥିଲା ।

9. ଭାରତ ଓ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ମଧ୍ଯରେ କେଉଁ ଦ୍ବୀପକୁ ନେଇ କନ୍ଦଳ ଦେଖାଯାଇଥିଲା ?
Answer:
ପାକ୍ ପ୍ରଣାଳୀରେ ଥିବା କଳ୍ପତିକୁ ଦ୍ବୀପକୁ ନେଇ ଭାରତ ଓ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ମଧ୍ୟରେ କନ୍ଦଳ ଦେଖାଦେଇଥିଲା ।

10. ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ତାମିଲ ଓ ସିଂହଳୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବିବାଦ କେବେ ଏକ ଉଗ୍ର ରୂପ ଧାରଣ କରିଥିଲା ?
Answer:
୧୯୮୩ ମସିହାରେ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ତାମିଲ ଓ ସିଂହଳୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବିବାଦ ଉଗ୍ରରୂପ ଧାରଣ କରିଥିଲା ।

11. ‘ବନ୍ଧୁତ୍ଵର ସନ୍ଧି’ କେବେ, କେଉଁ ଦୁଇ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ସ୍ବାକ୍ଷରିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ଭାରତ ଓ ଭୁଟାନ୍ ମଧ୍ଯରେ ୧୯୪୯ ମସିହାରେ ‘ବନ୍ଧୁତ୍ଵର ସନ୍ଧି’ ସ୍ବାକ୍ଷରିତ ହୋଇଥିଲା ।

B. ଗୋଟିଏ ଶବ୍ଦରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।

1. ଭାରତ-ପାକିସ୍ତାନ ଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ଭାରତକୁ ଭୟଭୀତ କରିବା ପାଇଁ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାର କେଉଁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ବଙ୍ଗୋପସାଗରକୁ ସପ୍ତମ ନୌବହର ପଠାଇଥିଲେ ?
Answer:
ରିଚାର୍ଡ ନିକ୍‌ସନ୍

2. ୧୯୯୫ ଜାନୁୟାରୀରେ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ରର କେଉଁ ବାଣିଜ୍ୟ ସଚିବ ଏକ ପ୍ରତିନିଧ୍ ଦଳ ସହ ଭାରତ ଆସିଥିଲେ ?
Answer:
ରେନାଲଡ଼ ବ୍ରାଉନ୍

3. ତାସ୍‌କେଣ୍ଟ ଚୁକ୍ତିରେ ସ୍ବାକ୍ଷର କରିଥିବା ପାକିସ୍ତାନ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି କିଏ ଥିଲେ ?
Answer:
ଆୟୁବ ଖାଁ

4. କେଉଁ ରାଷ୍ଟ୍ରର ସହଯୋଗ ଫଳରେ ନେୟେଭେଲି ଆଣବିକ ପ୍ରକଳ୍ପ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ରୁଷିଆ

5. ୧୯୬୬ ମସିହାରେ ଭାରତ-ପାକିସ୍ତାନ ଶିଖର ସମ୍ମିଳନୀ କେଉଁଠାରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ତାସକେଣ୍ଟ

6. କାଶ୍ମୀରରେ ନିଜର ସ୍ଥିତି ଜାହିର କରିବା ପାଇଁ ପାକିସ୍ତାନ କେଉଁ ସଙ୍ଗଠନର ସଦସ୍ୟ ହେଲା ?
Answer:
ସିଆଟୋ (SEATO)

7. ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷିଆ କେତୋଟି ସାଧାରଣତନ୍ତ୍ରରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
୧୫ଟି

8. ପାକିସ୍ତାନ କେଉଁଠାରେ ନିଜର ଆଣବିକ ଶକ୍ତି ପରୀକ୍ଷା କରିଥିଲା ?
Answer:
ଚଘାଇ ପର୍ବତ

9. ଭାରତ ଓ ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷିଆ ମଧ୍ୟରେ ମୈତ୍ରୀ ଚୁକ୍ତି କେବେ ସ୍ବାକ୍ଷରିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
୧୯୭୧ ଅଗଷ୍ଟ ୯

10. କେଉଁ ମସିହାରେ ଭାରତ ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକାର ଗୋରା ଶାସକଙ୍କ ସହ ସମ୍ପର୍କ ଛିନ୍ନ କରିଥିଲା ?
Answer:
୧୯୪୯

11. ନେପାଳର କେଉଁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଚୀନ୍‌ର ଜଣେ ସମର୍ଥକ ଥିଲେ ?
Answer:
ଟି.ପି. ଆଚାର୍ଯ୍ୟ

12. ନୂତନ ମୁରେ ଦ୍ବୀପକୁ ନେଇ ଭାରତର କେଉଁ ରାଷ୍ଟ୍ର ସହ ତିକ୍ତତା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ବଙ୍ଗଳାଦେଶ

13. ଭାରତ ସହିତ କାଶ୍ମୀରର ମିଶ୍ରଣ କେବେ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
୧୯୪୭

14. ତାମିଲ ୟୁନାଇଟେଡ଼ ଲିବରେସନ ଫ୍ରଣ୍ଟ (TULF)ର ନେତୃତ୍ୱ କିଏ ନେଇଥିଲେ ?
Answer:
ଅମୃତଲିଙ୍ଗମ୍

15. କେଉଁ ପ୍ରସଙ୍ଗକୁ ନେଇ ୧୯୬୫ ମସିହାରେ ଭାରତ ଓ ପାକିସ୍ତାନ ମଧ୍ୟରେ ଯୁଦ୍ଧ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
କାଶ୍ମୀର ପ୍ରସଙ୍ଗ

16. ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ଦ୍ଵୀପ କେଉଁ ମହାସାଗରରେ ଅବସ୍ଥିତ ?
Answer:
ଭାରତ ମହାସାଗର

17. ବର୍ତ୍ତମାନ ଭାରତ ଓ ପାକିସ୍ତାନ ମଧ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ‘ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ରେଖା’ କେବେ ସ୍ଥିର କରାଯାଇଥିଲା ?
Answer:
୧୯୭୨

18. ଚୀନ୍ ଭାରତର କେଉଁ ରାଜ୍ୟ ଉପରେ ଲୋଲୁପ ଦୃଷ୍ଟି ପକାଇଛି ?
Answer:
ସିକିମ୍

19. ଚୀନ୍ ଓ ଭାରତ ମଧ୍ୟରେ କେବ ଏକ ମିଳିତ ରାଜିନାମା ସ୍ବାକ୍ଷର ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
୧୯୯୩

20. ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର କେଉଁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ୩୫ ବର୍ଷ କାଳ ସେଠାକାର ରାଜନୀତିକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରି ରଖୁଥିଲେ ?
Answer:
ଶ୍ରୀମତୀ ଶିରିମାଭୋ ବନ୍ଦରନାୟକେ

21. ତାମିଲ ସମସ୍ୟା େଉଁ ଦୁଇ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ତିକ୍ତତା ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା ?
Answer:
ଭାରତ-ଶ୍ରୀଲଙ୍କା

22. ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧୀ ଭାରତର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଥିବା ସମୟରେ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ସହିତ କେବେ ଏକ ରାଜିନାମା ସ୍ବାକ୍ଷର ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
୧୯୮୭

23. କେଉଁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ଶାସନ କାଳରେ ବଙ୍ଗଳାଦେଶ ନିଜର ଧର୍ମନିରପେକ୍ଷତା ହରାଇଥିଲା ?
Answer:
ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଏର୍‌ସାଦ

24. ୨୦୦୨-୨୦୦୮ରେ ଭୁଟାନରେ କେଉଁ ପଞ୍ଚବାର୍ଷିକ ଯୋଜନା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ନବମ

25. କେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତି ଲାଭ କରି ଭୁଟାନ୍‌ର ଅନେକ ଛାତ୍ର ଭାରତର ବିଶ୍ଵବିଦ୍ୟାଳୟମାନଙ୍କରେ ଅଧ୍ୟୟନ କରୁଛନ୍ତି ?
Answer:
ନେହେରୁ-ୱାଙ୍ଗବୁକ୍

26. ଭାରତ-ମିଆଁମାର ବନ୍ଧୁତା ସଡ଼କ ମିଆଁମାର ସହ ଭାରତର କେଉଁ ସ୍ଥାନକୁ ସଂଯୋଗ କରୁଥିଲା ?
Answer:
ମଣିପୁର

C. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

1. ପରସ୍ପର ବିରୋଧରେ ଅପପ୍ରଚାର ଓ ମାନସିକ ଚାପ ପ୍ରୟୋଗ ଉପରେ ଆଧାରିତ ଯୁଦ୍ଧକୁ _________________ କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ଶାତଳ ଯୁଦ୍ଧ

2. ୧୯୫୪ ମସିହାରେ ଉଭୟ ଭାରତ ଓ ଚୀନ୍ ___________________ ନୀତିର ଘୋଷଣାନାମାରେ ସ୍ବାକ୍ଷର କରିଥିଲେ ।
Answer:
ପଞ୍ଚଶୀଳ ନୀତି

3. ଫ୍ରିକା ଓ ଏସିଆ ମହାଦେଶ ପାଇଁ ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ବିପଦ ଥିଲା ______________ ।
Answer:
ଉପନବୋଶବାଦ

4. ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ସମସ୍ୟାର ଶାନ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣ ସମାଧାନ ବିଷୟରେ ଆମ ସମ୍ବିଧାନର ___________________ ଧାରାରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି ।
Answer:
୫୧

5. ____________________ ରେ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା ପରମାଣୁ ଶକ୍ତିର ଅଧିକାରୀ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
୧୯୪୯

6. ଭାରତର ଉଦାରାକରଶ ନାତିକୁ _________________ ଦେଶ ସମର୍ଥନ କରି ସମସ୍ତ କଟକଣା ଉଠାଇ ନେଇଥିଲା ।
Answer:
ଆମୋରିକା

7. କ୍ୟୁବାରେ ________________ ପ୍ରକାର ଶାସନ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ।
Answer:
କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ

8. ୧୯୪୯ ରୁ ୧୯୫୩ ମସିହା ମଧ୍ୟରେ _________________ ଯୁଦ୍ଧ ସଂଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
କୋରିଆ

9. ‘ଶାନ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣ ସହାବସ୍ଥାନ’ ନୀତି ପ୍ରସାର ପାଇଁ ନେହେରୁ _______________ ମସିହାରେ ରୁଷ୍ ଗସ୍ତରେ ଯାଇଥିଲେ ।
Answer:
୧୯୫୫

10. ୧୯୬୪ ମସିହାରୁ ୧୯୮୩ ମସିହା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରୁଷିଆରେ ______________ କ୍ଷମତାରେ ରହିଥିଲେ ।
Answer:
ବ୍ରଜନେଭ୍

11. ବରାଉଣି ତୈଳ ବିଶୋଧନାଗାର ______________ ରାଜ୍ୟରେ ଅବସ୍ଥିତ ।
Answer:
ବିହାର

12. ସ୍କେଣ୍ଟ ଚୁକ୍ତିରେ __________________ ଦେଶ ଭାରତ ଓ ପାକିସ୍ତାନ ମଧ୍ୟରେ ମଧ୍ୟସ୍ଥତା କରିଥିଲା ।
Answer:
ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷ୍

13. ୧୯୭୨ ମସିହାରେ ___________________ ରାଜିନାମାରେ ‘ଯୁଦ୍ଧବିରତି’ ରେଖାକୁ ପୁନଃ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରାଯାଇଥିଲା ।
Answer:
ସିମଳା

14. ଭାରତ ୧୯୯୮ ମସିହାରେ, __________________ ଠାରେ ଆଣବିକ ଶକ୍ତି ପରୀକ୍ଷା କରିଥିଲା ।
Answer:
ପୋଖରାନ୍

15. ________________ ସରକାର ୧୯୯୯ ମସିହାରେ ଭାରତ ଓ ପାକିସ୍ତାନ ମଧ୍ୟରେ ବସ୍ ଚଳାଚଳ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ବାଜପେୟୀ

16. କାଶ୍ମୀର ପ୍ରସଙ୍ଗକୁ ବିଶ୍ଵ ଦରବାରରେ ୧୯୯୯ ମସିହାରେ ___________________ ଯୁଦ୍ଧ ପହଞ୍ଚାଇ ପାରିଥିଲା ।
Answer:
କାରଗିଲ୍

17. ୧୯୪୭ ମସିହା ମାର୍ଚ୍ଚ ମାସରେ _________________ ଠାରେ ଏସୀୟ ସମ୍ପର୍କ ସମ୍ମିଳନୀ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ

18. ୧୯୧୧ ମସିହାରେ ଡକ୍ଟର ସନ୍-ୟାତ୍-ସେନ୍‌ଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ __________________ ରେ ବିପ୍ଳବ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
ଚୀନ୍

19. ‘ଶାନ୍ତି ଓ ସ୍ଥିରତାର ଚୁକ୍ତି’ _____________ ମସିହାରେ ସ୍ବାକ୍ଷରିତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
୧୯୯୫

20. _______________________ ମସିହାରେ ବାମପନ୍ଥୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ଅସ୍ଥିରତା ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା ।
Answer:
୧୯୭୧

21. ୧୯୯୧ ମସିହାରେ ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧି __________________ ବିସ୍ଫୋରଣରେ ପ୍ରାଣତ୍ୟାଗ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ମାନବବୋମା

22. ଶ୍ରୀମତୀ ଚନ୍ଦ୍ରିକା କୁମାରତୁଙ୍ଗା ______________ ମସିହାରେ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ସଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
୧୯୯୪

23. ______________ ମସିହା ଡିସେମ୍ବର ମାସରେ ସାର୍କ ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଭାବେ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
୧୯୮୫

24. ୧୮୧୬ ମସିହାରେ ______________ ମାନେ ନେପାଳକୁ ଅଧିକାର କରିଥିଲେ ।
Answer:
ବ୍ରିଟିଶ୍

25. ମୋରାରଜୀ ଦେଶାଇ ସରକାରରେ ଅଟଳବିହାରୀ ବାଜପାୟୀ __________________ ମନ୍ତ୍ରୀ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ବୈଦେଶିକ

26. ୧୯୯୧ ମସିହାରେ ନେପାଳ ଓ ଭାରତ ମଧ୍ୟରେ ________________ ଟି ଚୁକ୍ତିନାମା ସ୍ବାକ୍ଷରିତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
୪

27. ଭାରତ ଓ ଭୁଟାନ୍ ମଧ୍ଯରେ __________________ ସନ୍ଧି ୧୯୪୯ ମସିହାରେ ସ୍ବାକ୍ଷରିତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
ବନ୍ଧୁତ୍ଵର

28. ଶେଖ୍ ମୁଜିବୁର ରହମନ୍ ___________________ ଦଳର ନେତା ଥିଲେ ।
Answer:
ୱାମି ଲିଗ୍

29. ଚକ୍‌ମା ଶରଣାର୍ଥୀମାନେ ଭାରତର _________________ ରାଜ୍ୟରେ ଆଶ୍ରୟ ନେଇଥିଲେ ।
Answer:
ତ୍ରିପୁରା

30. ୧୯୯୬ ମସିହାରେ ଗଙ୍ଗାନଦୀ ଜଳବଣ୍ଟନ ଚୁକ୍ତି ଭାରତ ଓ _________________ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
ବଙ୍ଗଳାଦେଶ

D. ଠିକ୍ ଉକ୍ତି ପାଇଁ (/) ଚିହ୍ନ ଓ ଭୁଲ୍ ଭକ୍ତ ପାଇଁ (x) ଚିହ୍ନ ଦିଅ ।

1. ଭାରତର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଜବାହାରଲାଲ ନେହେରୁ ୧୯୨୮ ମସିହାରେ ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷିଆ ଗସ୍ତରେ ଯାଇଥିଲେ ।
Answer:
x

2. ୧୯୬୪ ମସିହା ମଇ ମାସରେ ଭାରତର ପ୍ରଥମ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ପଣ୍ଡିତ ଜବାହାରଲାଲ ନେହେରୁଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
✓

3. ଜବାହାରଲାଲ ନେହେରୁଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ଶ୍ରୀମତୀ ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧି ଭାରତର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ହୋଇଥିଲେ ।
Answer:
x

4. ତାସ୍କେଣ୍ଟ ଚୁକ୍ତି ୧୯୬୫ ମସିହାରେ ଭାରତ-ପାକିସ୍ଥାନ ମଧ୍ୟରେ ସ୍ବାକ୍ଷରିତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
x

5. ତାସ୍କେଣ୍ଟ ଚୁକ୍ତି ସମୟରେ ପାକିସ୍ତାନର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଥିଲେ ନୱାଜ ସରିଫ୍ ।
Answer:
✓

6. ୧୯୬୨ ମସିହାର ଭାରତ-ଚୀନ୍ ଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷିଆ ଭାରତକୁ ସମର୍ଥନ ଜଣାଇଥିଲା ।
Answer:
✓

7. ୧୯୭୧ ଅଗଷ୍ଟ ୯ ତାରିଖରେ ଭାରତ-ପାକିସ୍ତାନ ମଧ୍ୟରେ ମୈତ୍ରୀଚୁକ୍ତି ସ୍ୱାକ୍ଷରିତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
x

8. ମିଖାଇଲ ଗୋର୍ବାଚୋଭ୍ ୧୮୮୫ ମସିହାରେ ରୁଷିଆର କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ଦଳର ସାଧାରଣ ସମ୍ପାଦକ ହୋଇଥିଲେ ।
Answer:
x

୨. ଗୋର୍ବାଚୋଭ୍ ଓ ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧିଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଦଶ-ଦଫା ବିଶିଷ୍ଟ ‘ଦିଲ୍ଲୀ ଘୋଷଣାନାମା’ ସ୍ବାକ୍ଷରିତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
✓

10. ବରାଉଣି ତୈଳ ବିଶୋଧନାଗାର ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷ୍ ସହାୟତାରେ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଥିଲା ।
Answer:
✓

11. ୧୯୯୯ ମସିହାରେ ହୋଇଥିବା କାରଗିଲ୍ ଯୁଦ୍ଧ କାଶ୍ମୀର ପ୍ରସଙ୍ଗକୁ ବିଶ୍ଵଦରବାରରେ ପହଞ୍ଚାଇଛି ।
Answer:
✓

12. କାର୍‌ଗିଲ୍ ଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ଆମେରିକାର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଥିଲେ ବିଲ୍ କ୍ଲିଣ୍ଟନ୍ ।
Answer:
✓

13. ଭାରତ ଓ ବଙ୍ଗଳାଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ତିବ୍ଦତକୁ ନେଇ ସମସ୍ୟା ଦେଖା ଦେଇଥିଲା ।
Answer:
x

14. ୧୯୧୧ ମସିହାରେ ଡକ୍ଟର ସନ୍-ୟାତ୍-ସେନଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଚୀନ୍‌ରେ ବିପ୍ଳବ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
✓

15. ଭାରତ ଓ ଚୀନ୍ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ‘ମ୍ୟାକ୍‌ମୋହନ ସୀମାରେଖା’କୁ ଅତିକ୍ରମ କରି ଭାରତର ବିସ୍ତୃତ ଅଞ୍ଚଳକୁ ଚୀନ୍ ଅଧିକାର କରିଥିଲା ।
Answer:
✓

16. ‘ଶାନ୍ତି ଓ ସ୍ଥିରତାର ଚୁକ୍ତି’ ଭାରତ ଓ ପାକିସ୍ତାନ ମଧ୍ୟରେ ସ୍ବାକ୍ଷରିତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
x

17. ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ସମୁଦାୟ ଜନସଂଖ୍ୟାର ପ୍ରାୟ ଶତକଡ଼ା 20 ଭାଗ ତାମିଲ ଭାଷା କହିଥା’ନ୍ତି ।
Answer:
x

18. ତାମିଲ ସମସ୍ୟା ଭାରତ ଓ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ମଧ୍ୟରେ ମତାନ୍ତର ଓ ବିଭେଦର ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ଥିଲା ।
Answer:
✓

19. ପାକ୍ ପ୍ରଣାଳୀରେ ଥ‌ିବା କଚ୍ଛତିଭୁ ଦ୍ବୀପକୁ ନେଇ ଭାରତ ଓ ବଙ୍ଗଳାଦେଶ ମଧ୍ୟରେ କଳହ ଉପୁଜିଥିଲା ।
Answer:
x

20. ୧୯୭୦ ମସିହାରେ ବାମପନ୍ଥୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ଅସ୍ଥିରତା ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା ।
Answer:
x

21. ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ଆମର ବୈଦେଶିକ ନୀତି ନିର୍ଦ୍ଧାରଣରେ ମୁଖ୍ୟ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।
Answer:
x

22. ରଣକ୍ଷେତ୍ରରେ ସିଧାସଳଖ ଯୁଦ୍ଧ ନକରି ଅନୁଗତ ରାଷ୍ଟ୍ରମାନଙ୍କୁ ସାମରିକ ଓ ଆର୍ଥିକ ସାହାଯ୍ୟ ଦେଇ ପରୋକ୍ଷ ଭାବରେ ଯୁଦ୍ଧ କରିବାକୁ ଶୀତଳ ଯୁଦ୍ଧ କୁହାଯାଏ ।
Answer:
✓

23. ୧୯୫୪ ମସିହାରେ ଭାରତ-ପାକିସ୍ଥାନ ମଧ୍ୟରେ ‘ପଞ୍ଚଶୀଳ’ ନୀତି ସ୍ବାକ୍ଷରିତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
x

24. ‘ଉପନିବେଶବାଦ ଆଫ୍ରିକା ଓ ଏସିଆ ପାଇଁ ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ବିପଦ’ ଏକଥା ଗାନ୍ଧିଜୀ କହିଥିଲେ ।
Answer:
x

25. ୧୯୬୨ ମସିହା ଭାରତ-ଚୀନ୍ ଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା ଭାରତକୁ ସମର୍ଥନ କରିଥିଲା ।
Answer:
✓

26. ୧୯୬୫ ମସିହା ଭାରତ-ଚୀନ୍ ଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା ପାକିସ୍ତାନକୁ ସମର୍ଥନ କରିଥିଲା ।
Answer:
✓

27. ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷ୍ ନେତୃତ୍ବରେ ନାଟେ (NATO), ସିଆଟେ (SEATO) ଭଳି ଅନେକ ସାମରିକ ଚୁକ୍ତି ପ୍ରଣୟନ କରାଯାଇଥିଲା ।
Answer:
x

28. ୧୯୫୬ ମସିହାରେ ହଙ୍ଗେରୀରେ କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ଓ ଅଣକମ୍ୟୁନିଷ୍ଟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଗୃହଯୁଦ୍ଧ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
✓

29. ଭାରତ ଓ ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷିଆ ମଧ୍ୟରେ ହୋଇଥିବା ମୈତ୍ରୀ ଚୁକ୍ତିକୁ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା ଘୋର ସମାଲୋଚନା କରିଥିଲା ।
Answer:
✓

30. 1981 ମସିହା ଡିସେମ୍ବର ମାସରେ ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷିଆର ବିଲୟ ଘଟିଥିଲା ।
Answer:
x

31. ‘ତାମିଲ ୟୁନାଇଟେଡ୍ ଲିବରେସନ୍ ଫ୍ରଣ୍ଟ’ (TULF) ୧୯୮୮ ମସିହାରେ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ଏକ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ରାଷ୍ଟ୍ର ଦାବି କରିଥିଲା ।
Answer:
✓

32. ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧି ଭାରତର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଥିବାବେଳେ ୧୯୮୭ ମସିହାରେ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାକୁ ଏକ ‘ଶାନ୍ତିରକ୍ଷା ସାମରିକ ବାହିନୀ’
Answer:
✓

33. ୧୯୮୧ ମସିହାରେ ମାନବବୋମା ବିସ୍ଫୋରଣରେ ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧି ପ୍ରାଣତ୍ୟାଗ କରିଥିଲେ ।
Answer:
x

34. ଦକ୍ଷିଣ-ଏସିଆ ଅଞ୍ଚଳରେ ଶାନ୍ତି ଓ ସଦ୍‌ଭାବ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ପାଇଁ ସାର୍କ (SAARC) ଗଠନ କରାଯାଇଥିଲା ।
Answer:
✓

35. ୧୯୯୫ ମସିହା ଡିସେମ୍ବର ମାସରେ ସାର୍କ (SAARC) ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଭାବେ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
x

36. ଇଂରେଜମାନେ ନେପାଳକୁ ୧୮୧୬ ମସିହାରେ ଅଧିକାର କରିଥିଲେ ।
Answer:
✓

37. ୧୯୫୫ ମସିହାରେ ନେପାଳ ସଂଯୁକ୍ତ ରାଷ୍ଟ୍ରସଂଘ (UNO) ର ସଦସ୍ୟ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
x

38. ଭାରତ ଓ ଭୁଟାନ ମଧ୍ୟରେ ୧୯୪୯ ମସିହାରେ ‘ବନ୍ଧୁତ୍ବର ସନ୍ଧି’ (Treaty of Friendship) ସ୍ବାକ୍ଷରିତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
✓

39. ଚକ୍ରମା ଶରଣାର୍ଥୀମାନେ ଭାରତର ନାଗାଲାଣ୍ଡ ରାଜ୍ୟରେ ଆଶ୍ରୟ ନେଇଥିଲେ ।
Answer:
x

40. ‘ଭାରତ ମିଆଁମାର ବନ୍ଧୁତା ସଡ଼କ’’ ୨୦୦୦ ମସିହାରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
x

41. ତାମିଲନାଡୁର କୁଦନକୁଲାମଠାରେ ଦକ୍ଷିଣ ଏସିଆର ସବୁଠାରୁ ବୃହତ୍ ଆଣବିକ ଶକ୍ତି କେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଛି ।
Answer:
✓

42. ୧୯୪୯ ମସିହାରେ ଉତ୍ତର କୋରିଆ ଓ ଦକ୍ଷିଣ କୋରିଆ ମଧ୍ୟରେ ତିକ୍ତତା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
✓

43. ଜବାହରଲାଲ ନେହେରୁ ‘ଶାନ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣ ସହାବସ୍ଥାନ’’ ନୀତିକୁ ରୁଷିଆରେ ପ୍ରସାର କରାଇଥିଲେ ।
Answer:
✓

44. କାଶ୍ମୀରରେ ନିଜର ସ୍ଥିତିକୁ ଜାହିର କରିବାପାଇଁ ପାକିସ୍ଥାନ ‘ନାଟୋ’ (NATO) ର ସଦସ୍ୟ ହୋଥିଲା ।
Answer:
x

45. ୧୯୪୭ ମସିହାରେ ଶେଖ୍ ଅବଦୁଲ୍ଲାଙ୍କ ଅନୁରୋଧ କ୍ରମେ କାଶ୍ମୀର ଭାରତ ସହିତ ମିଶିଯାଇଥିଲା ।
Answer:
x

46. ୧୯୬୨ ମସିହାର ଚୀନ୍-ଭାରତ ଯୁଦ୍ଧ ପରେ ୧୯୬୩ ମସିହାରେ ପାକିସ୍ତାନ ଚୀନ୍ ସହିତ ଏକ ଚୁକ୍ତି ସ୍ବାକ୍ଷର କରିଥିଲା ।
Answer:
✓

47. ୧୯୭୨ ମସିହାରେ ସିମୂଳା ରାଜିନାମାରେ ‘ଯୁଦ୍ଧ ବିରତି’ ରେଖାକୁ ପୁନଃନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରାଯାଇଥିଲା ।
Answer:
✓

48. ଭାରତ ପୋଖରାନ୍‌ଠାରେ ୧୯୯୯ ମସିହାରେ ଆଣବିକ ଶକ୍ତି ପରୀକ୍ଷା କରିଥିଲା ।
Answer:
x

49. ପାକିସ୍ତାନ ସଂଘାଇ ପର୍ବତରେ ତା’ର ଆଣବିକ ଶକ୍ତି ପରୀକ୍ଷା କରିଥିଲା ।
Answer:
x

50. ଭାରତ ଓ ପାକିସ୍ତାନ ମଧ୍ୟରେ ସୁସମ୍ପର୍କ ସ୍ଥାପନ କରିବାପାଇଁ ଲାଲବାହାଦୂର ଶାସ୍ତ୍ରୀ ବସ୍ ଚଳାଚଳ କରାଇବା ପାଇଁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଥିଲେ ।
Answer:
x

51. ପ୍ରଥମ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧର ସମାପ୍ତି ପରେ ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
x

52. ଭୁଟାନ୍ ହେଉଛି ଭାରତ ଓ ଚୀନ୍ ମଧ୍ଯରେ ଅବସ୍ଥିତ ଏକ ସ୍ବାଧୀନ ରାଷ୍ଟ୍ର ।
Answer:
✓

E. କ’ ସ୍ତମ୍ଭ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ମିଳନ କର ।