BSE Odisha 9th Class History Solutions Chapter 7 ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଏସିଆ ଓ ଆଫ୍ରିକାରେ ଜାତୀୟତାବାଦୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ଏବଂ ସ୍ଵାଧୀନ ରାଷ୍ଟ୍ରସମୂହର ଅଭ୍ୟୁଦୟ

Odisha State Board BSE Odisha 9th Class History Solutions Chapter 7 ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଏସିଆ ଓ ଆଫ୍ରିକାରେ ଜାତୀୟତାବାଦୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ଏବଂ ସ୍ଵାଧୀନ ରାଷ୍ଟ୍ରସମୂହର ଅଭ୍ୟୁଦୟ Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 9 History Solutions Chapter 7 ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଏସିଆ ଓ ଆଫ୍ରିକାରେ ଜାତୀୟତାବାଦୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ଏବଂ ସ୍ଵାଧୀନ ରାଷ୍ଟ୍ରସମୂହର ଅଭ୍ୟୁଦୟ

୧ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ୬୦ଗୋଟି ଶବ୍ଦ ମଧ୍ଯରେ ଲେଖି ।

(କ) ଚୀନ୍ ଦେଶରେ ଗୃହଯୁଦ୍ଧ ଆରମ୍ଭ ହେଲା କାହିଁକି ? ଏହାର ପରିଣତି କ’ଣ ହେଲା ?
Answer:

  • ୧୯୩୧ ମସିହାରେ ଜାପାନର ମାଞ୍ଚୁରିଆ ଆକ୍ରମଣଠାରୁ ଦ୍ୱିତୀୟ ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧ ଶେଷ ହେଲା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଚୀନ୍‌ର
  • ଯୁଦ୍ଧରେ ପରାଜୟ ପାଇଁ ଓ ଦେଶର ଦୁର୍ବଳ ଆର୍ଥିକ ସ୍ଥିତିକୁ ସୁଧାରିବାପାଇଁ ଅକ୍ଷମ ହେବାରୁ ମାଓ ସେ ତୁଙ୍ଗଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱାଧୀନ ସାମ୍ୟବାଦୀ ଦଳ ଓ ଚିଆଙ୍ଗ୍ କାଇଶେକ୍‌ଙ୍କ କୋମିଙ୍ଗୁଟାଙ୍ଗ୍ ଦଳ ମଧ୍ୟରେ ଗୃହଯୁଦ୍ଧ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।
  • ବିପୁଳ ଜନସମର୍ଥନ ଲାଭ କରି ମାଓ ସେ ତୁଙ୍ଗ୍ ବିଜୟ ଲାଭ କରି ୧୯୪୯ ମସିହା ଅକ୍ଟୋବର ୧ ତାରିଖରେ ଚୀନ୍
  • ଚିଆଙ୍ଗ କାଇଶେକ୍ ପରାଜିତ ହୋଇ ଫର୍ମୋଜା ଦ୍ଵୀପକୁ ପଳାୟନ କରିଥିଲେ । ସେଠାରେ ସେ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାର ସହଯୋଗରେ ସରକାର ଗଠନ କରି ସ୍ବାଧୀନ ତାଇୱାନ୍ ରାଷ୍ଟ୍ର ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ।

BSE Odisha 9th Class History Solutions Chapter 7 ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଏସିଆ ଓ ଆଫ୍ରିକାରେ ଜାତୀୟତାବାଦୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ଏବଂ ସ୍ଵାଧୀନ ରାଷ୍ଟ୍ରସମୂହର ଅଭ୍ୟୁଦୟ

(ଖ) କୋରିଆ ଯୁଦ୍ଧ ସମ୍ପର୍କରେ ସଂକ୍ଷେପରେ ଲେଖ ।
Answer:

  • ଦ୍ବିତୀୟ ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧ ପରେ ଜାପାନ କବଳରୁ କୋରିଆ ମୁକ୍ତ ହୋଇ ଉତ୍ତର କୋରିଆ ଓ ଦକ୍ଷିଣ କୋରିଆ ନାମରେ ଦୁଇଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଥିଲା ।
  • ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷ୍ ସମର୍ଥନରେ ଉତ୍ତର କୋରିଆ ୧୯୫୦ ମସିହା ଜୁନ୍ ମାସ ୨୫ ତାରିଖ ଦିନ ଦକ୍ଷିଣ କୋରିଆ ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲା ।
  • ଏହି ଯୁଦ୍ଧରେ ସଂଯୁକ୍ତ ରାଷ୍ଟ୍ରସଂଘଦ୍ୱାରା ପ୍ରେରିତ ସୈନ୍ୟବାହିନୀ ଉତ୍ତର କୋରିଆର ସୈନ୍ୟମାନଙ୍କୁ ଦକ୍ଷିଣ କୋରିଆରୁ ବିତାଡ଼ିତ କରିଥିଲା ।
  • ୧୯୫୪ ମସିହାରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ଜେନେଭା ସମ୍ମିଳନୀରେ ଉତ୍ତର କୋରିଆ ଓ ଦକ୍ଷିଣ କୋରିଆକୁ ଦୁଇଟି ସ୍ଵାଧୀନ
  • ୩୮° ସମାନ୍ତରକୁ ଉଭୟ ଦେଶର ସୀମାରେଖା ରୂପେ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଗଲା ।

(ଗ) ବର୍ଷବିଦ୍ବେଷ ନୀତି କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ? ଏହାର ପରିସମାପ୍ତି କିପରି ଘଟିଥିଲା ?
Answer:

  • ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକାର ସଂଖ୍ୟାଲଘୁ ଶ୍ୱେତାଙ୍ଗମାନେ ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠ କୃଷ୍ଣକାୟମାନଙ୍କୁ ଶାସନ କରୁଥିଲେ ।
  • ଶ୍ୱେତାଙ୍ଗମାନଙ୍କର ଧାରଣା ଥିଲା ଯେ କୃଷ୍ଣକାୟମାନେ ଶାରୀରିକ ଓ ମାନସିକ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ସେମାନଙ୍କଠାରୁ ନିକୃଷ୍ଟ । ନିଜକୁ ଶାସନ କରିବାର କ୍ଷମତା ସେମାନଙ୍କର ନାହିଁ । ତେଣୁ ଶ୍ୱେତାଙ୍ଗମାନଙ୍କ ଶାସନ ନ୍ୟାୟସଙ୍ଗତ । ଶ୍ଵେତାଙ୍ଗମାନଙ୍କର ଏହି ନୀତିକୁ ବର୍ଷବିଦ୍ବେଷ ନୀତି କୁହାଯାଏ ।
  • ଏହି ନୀତି ବିରୋଧରେ କୃଷ୍ଣକାୟମାନେ ‘ଆଫ୍ରିକୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ’ ଗଠନ କରି ପର୍ଯ୍ୟାୟକ୍ରମେ ଡେସ୍‌ମଣ୍ଡ
  • ସଂଯୁକ୍ତ ରାଷ୍ଟ୍ରସଂଘ ଏହି ନୀତିକୁ ନିନ୍ଦା କରିଥିଲା ଓ ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକା ବିରୋଧରେ ଅର୍ଥନୈତିକ ବାସନ୍ଦ ଲାଗୁ କରିଥିଲା ଏବଂ ବ୍ରିଟେନ୍‌ର ଶ୍ରମିକ ଦଳ ଏହି ନୀତିକୁ ବିରୋଧ କରିଥିଲା ।
  • ଅବଶେଷରେ ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ସମାଲୋଚନା ଓ ଚାପ ଫଳରେ ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକାରେ ଗଣତନ୍ତ୍ର ସରକାର ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ।

BSE Odisha 9th Class History Solutions Chapter 7 ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଏସିଆ ଓ ଆଫ୍ରିକାରେ ଜାତୀୟତାବାଦୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ଏବଂ ସ୍ଵାଧୀନ ରାଷ୍ଟ୍ରସମୂହର ଅଭ୍ୟୁଦୟ

(ଘ) ୧୯୬୦ ମସିହା ମଧ୍ୟରେ ଆଫ୍ରିକାରେ ସ୍ଵାଧୀନତା ଲାଭ କରିଥିବା ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକ ସମ୍ପର୍କରେ ସଂକ୍ଷେପରେ ଲେଖ ।
Answer:
୧୯୬୦ ମସିହା ମଧ୍ୟରେ ଆଫ୍ରିକାରେ ସ୍ବାଧୀନତା ଲାଭ କରିଥିବା ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକ ସମ୍ପର୍କରେ ନିମ୍ନରେ ଆଲୋଚନା କରାଯାଇଛି ।

  • ୧୯୫୪ ମସିହାରେ ଗାମାଲ୍ ଅବଦୁଲ୍ ନାସେର୍‌ଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଗଣ ଆନ୍ଦୋଳନ ହେବାପରେ ମିଶର ଦେଶ ସ୍ବାଧୀନ ହୋଇଥିଲା ।
  • ୧୯୫୬ ମସିହାରେ ଦୀର୍ଘଦିନ ଧରି ସଂଗ୍ରାମ ପରେ ଫରାସୀମାନଙ୍କ କବଳରୁ ମରକ୍କୋ ଓ ଟ୍ୟୁନିସିଆ ମୁକ୍ତ ହୋଇ ସ୍ବାଧୀନତା ଲାଭ କରିଥିଲେ ।
  • ୧୯୫୭ ମସିହା ମାର୍ଚ୍ଚ ୬ ତାରିଖରେ ବ୍ରିଟିଶ୍ ଶାସନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସଂଗ୍ରାମ କରି ଗୋଲ୍ଡକୋଷ୍ଟ ସ୍ୱାଧୀନ ହୋଇ ଘାନା
  • ୧୯୫୮ ମସିହା ଅକ୍ଟୋବର ୨ ତାରିଖରେ ଫରାସୀ ଶାସନାଧୀନ ଗିନିରେ ଜନମତ ଗ୍ରହଣ କର ଯାଇ ସାଧାରଣତନ୍ତ୍ର ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହେଲା ।
  •  ଏତଦ୍‌ବ୍ୟତୀତ ୧୯୬୦ ମସିହାରେ ଆଫ୍ରିକାର ୧୭ ଟି ଦେଶ ଯଥା ମୌରିଟାନିଆ, ମାଲି, ନାଇଜର, ଚାଦ୍, ସେନେଗାଲ୍, ଅପର୍‌ଭୋଲ୍‌ଟା, ଆଇଭରିକୋଷ୍ଟ୍, ଟୋଗୋ, ଦାହୋମେ, ନାଇଜେରିଆ, କାମେରୁନ୍, ମଧ୍ୟ ଆଫ୍ରିକା ସାଧାରଣତନ୍ତ୍ର, ଗାବୋନ୍, କଙ୍ଗୋ, ସୋମାଲିଆ, ମାଲାଗାସି, କଙ୍ଗୋ ହୋଇଥିଲେ । ତେଣୁ ଏହି ବର୍ଷକୁ ‘ଆଫ୍ରିକା ବର୍ଷ’ କୁହାଯାଏ । ସାଧାରଣତନ୍ତ୍ର ପ୍ରଭୃତି ଦେଶ ସ୍ଵାଧୀନ

୨। ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ୨୦ ଗୋଟି ଶବ୍ଦ ମଧ୍ଯରେ ଲେଖ ।

(କ) ଏସିଆ ଓ ଆଫ୍ରିକା ମହାଦେଶର ଉପନିବେଶଗୁଡ଼ିକରେ ତୀବ୍ର ଜନ ଅସନ୍ତୋଷ କାହିଁକି ଦେଖାଦେଇଥିଲା ?
Answer:

  • ଇଉରୋପୀୟ ବଣିକମାନେ ଏସିଆ ଓ ଆଫ୍ରିକାର ଉପନିବେଶଗୁଡ଼ିକର ଉନ୍ନତି ପ୍ରତି ଦୃଷ୍ଟି ନଦେଇ ନିଜର ସ୍ଵାର୍ଥ ହାସଲ ଦିଗରେ ଆଗ୍ରହୀ ଥିଲେ ।
  • ଯାହାଫଳରେ ଉପନିବେଶଗୁଡ଼ିକର ଅଧିବାସୀମାନେ ଶୋଷଣ ଓ ନିର୍ଯାତନାର ଶିକାର ହେଉଥିଲେ । ତେଣୁ ଏସିଆ ଓ ଆଫ୍ରିକା ମହାଦେଶର ଉପନିବେଶଗୁଡ଼ିକରେ ତୀବ୍ର ଜନ ଅସନ୍ତୋଷ ଦେଖାଦେଇଥିଲା ।

(ଖ) ଇରାନ୍ କାହାର ଉପନିବେଶ ଥିଲା ? କାହା ନେତୃତ୍ବରେ ଓ କେବେ ଏହା ସ୍ଵାଧୀନ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:

  • ଇରାନ୍ ଇଂଲଣ୍ଡର ଏକ ଉପନିବେଶ ଥିଲା ।
  • ରେଜାଖାଁଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ୧୯୨୧ ମସିହାରେ ଏହା ସ୍ଵାଧୀନ ହୋଇଥିଲା ।

(ଗ) ତୁର୍କୀର ଜନସାଧାରଣ କାହା ନେତୃତ୍ଵରେ ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ? ଏହା କିପରି ଏକ
Answer:

  • ତୁର୍କୀର ଜନସାଧାରଣ ମୁସ୍ତାଫା କେମାନ୍‌ଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ।
  • ରୁଷ୍ ସରକାରଙ୍କ ସହଯୋଗରେ ସେ ମିତ୍ରଶକ୍ତିମାନଙ୍କର ସାମରିକ ବାହିନୀଗୁଡ଼ିକୁ ତଡ଼ିଦେବା ପରେ ତୁର୍କୀ ସ୍ବାଧୀନତା ଲାଭ କରି ଏକ ସାଧାରଣତନ୍ତ୍ରରେ ପରିଣତ ହୋଇଥିଲା ।

(ଘ) କିଏ ଭିଏତ୍‌ନାମ୍‌ରେ ମୁକ୍ତି ଆନ୍ଦୋଳନର ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ ? ସେ ଗଠନ କରିଥିବା ଗଣବାହିନୀର ନାମ କ’ଣ ?
Answer:

  • ହୋ-ଚି-ମିନ୍ ଭିଏତ୍‌ନାମ୍‌ର ମୁକ୍ତି ଆନ୍ଦୋଳନର ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ ।
  • ସେ ଗଠନ କରିଥିବା ଗଣବାହିନୀର ନାମ ଥିଲା ‘ଭିଏତ୍ ମିନ୍’ ।

BSE Odisha 9th Class History Solutions Chapter 7 ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଏସିଆ ଓ ଆଫ୍ରିକାରେ ଜାତୀୟତାବାଦୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ଏବଂ ସ୍ଵାଧୀନ ରାଷ୍ଟ୍ରସମୂହର ଅଭ୍ୟୁଦୟ

(ଙ) ଆଲଜେରିଆରେ ‘ଜାତୀୟ ମୁକ୍ତି ସାମ୍ମୁଖ୍ୟ’ କେବେ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ? ଏହା କେବେ ସ୍ବାଧୀନ ହେଲା ?
Answer:

  • ଆଲ୍‌ଜେରିଆରେ ‘ଜାତୀୟ ମୁକ୍ତି ସାମ୍ମୁଖ୍ୟ’ ୧୯୫୪ ମସିହାରେ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ।
  • ୧୯୬୨ ମସିହା ଜୁଲାଇ ମାସରେ ଏହା ସ୍ଵାଧୀନ ହେଲା ।

(ଚ) ୧୯୬୦ ମସିହାରେ ଆଫ୍ରିକାର ସ୍ବାଧୀନତା ଲାଭ କରିଥିବା ୪ଟି ଦେଶର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
୧୯୬୦ ମସିହାରେ ଆଫ୍ରିକାର ସ୍ବାଧୀନତା ଲାଭ କରିଥିବା ଚାରୋଟି ଦେଶର ନାମ ହେଲା ମାଲି, ନାଇଜର୍‌, ନାଇଜେରିଆ, କଙ୍ଗୋ ।

(ଛ) ଦକ୍ଷିଣ ରୋଡ଼େସିଆ କେବେ ସ୍ବାଧୀନ ହେଲା ? ଏହାର ନୂତନ ନାମ କ’ଣ ?
Answer:

  • ଦକ୍ଷିଣ ରୋଡ଼େସିଆ ୧୯୮୦ ମସିହା ଏପ୍ରିଲ ମାସରେ ସ୍ବାଧୀନ ହୋଇଥିଲା ।
  • ଏହାର ନୂତନ ନାମ ଜିମ୍ବାୱେ ।

BSE Odisha 9th Class History Solutions Chapter 7 ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଏସିଆ ଓ ଆଫ୍ରିକାରେ ଜାତୀୟତାବାଦୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ଏବଂ ସ୍ଵାଧୀନ ରାଷ୍ଟ୍ରସମୂହର ଅଭ୍ୟୁଦୟ

(ଜ) ଗୋଲ୍ଡକୋଷ୍ଟରେ କାହା ନେତୃତ୍ୱରେ ସ୍ବାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ? ଏହା କେବେ ସ୍ବାଧୀନ ହେଲା ?
Answer:

  • ଗୋଲ୍ଡକୋଷ୍ଟରେ ଡ. କ୍ଵାମେ ଏନ୍‌କୁମାଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ସ୍ଵାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।
  • ଏହା ୧୯୫୭ ମସିହା ମାର୍ଚ୍ଚ ୬ ତାରିଖରେ ସ୍ବାଧୀନ ହୋଇଥିଲା ।

(ଝ) ଦକ୍ଷିଣ ପଶ୍ଚିମ ଆଫ୍ରିକାର ଜନସାଧାରଣ କେଉଁ ବଳିଷ୍ଠ ସଙ୍ଗଠନ ମାଧ୍ୟମରେ ଆନ୍ଦୋଳନ ଚଳାଇଥିଲେ ? କି ସ୍ଵାଧୀନତା ପରେ ଏହି ଦେଶର ନୂତନ ନାମ କ’ଣ ହେଲା ?
Answer:

  • ଦକ୍ଷିଣ ପଶ୍ଚିମ ଆଫ୍ରିକାର ଜନସାଧାରଣ ଦକ୍ଷିଣ-ପଶ୍ଚିମ ଆଫ୍ରିକା ଜନ ସଙ୍ଗଠନ (‘SWAPO’ – South West African Peoples’ Organisation) ନାମକ ଏକ ବଳିଷ୍ଠ ସଙ୍ଗଠନ ମାଧ୍ୟମରେ ଆନ୍ଦୋଳନ ଚଳାଇଥିଲେ ।
  • ସ୍ଵାଧୀନତା ପରେ ଏହି ନୂତନ ଦେଶର ନାମ ହେଲା ନାମିବିଆ ।

ଞ) ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକାରେ ବର୍ଷବିଦ୍ବେଷ ନୀତି ଯୋଗୁଁ କୃଷ୍ଣକାୟମାନେ କିପରି ଅତ୍ୟାଚାରିତ ହେଉଥିଲେ ?
Answer:

  • ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକାରେ ବର୍ଣ୍ଣବିଦ୍ବେଷ ନୀତି ଯୋଗୁଁ କୃଷ୍ଣକାୟମାନେ ଦେଶ ଶାସନରେ ଭାଗ ନେଇପାରୁ ନଥିଲେ ।
  • ଶ୍ୱେତାଙ୍ଗମାନଙ୍କପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ, କ୍ଲବ୍, ଡାକ୍ତରଖାନା, ଭୋଜନାଳୟ ପ୍ରଭୃତିରେ ସେମାନଙ୍କ ପ୍ରବେଶ ନିଷେଧ ଥିଲା ।

୩। ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଲେଖ ।

(କ) କାହା ନେତୃତ୍ଵରେ ଓ କେବେ ବ୍ରହ୍ମଦେଶ ସ୍ଵାଧୀନ ହେଲା ?
Answer:
ଅଙ୍ଗସାନ୍‌ଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଏବଂ ୧୯୪୮ ମସିହା ଜାନୁୟାରୀ ୪ ତାରିଖ ଦିନ ବ୍ରହ୍ମଦେଶ ସ୍ଵାଧୀନ ହୋଇଥିଲା ।

(ଖ) କେଉଁ ସମ୍ମିଳନୀରେ ଓ କେବେ ଉତ୍ତର କୋରିଆ ଓ ଦକ୍ଷିଣ କୋରିଆକୁ ଦୁଇଟି ସ୍ବାଧୀନ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ପରିଣତ କରାଗଲା ?
Answer:
୧୯୫୪ ମସିହାରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ଜେନେଭା ସମ୍ମିଳନୀରେ ଉତ୍ତର କୋରିଆ ଓ ଦକ୍ଷିଣ କୋରିଆକୁ ଦୁଇଟି ସ୍ଵାଧୀନ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ପରିଣତ କରାଗଲା ।

(ଗ) ଗୋଲ୍ଡକୋଷ୍ଟରେ କାହା ନେତୃତ୍ଵରେ ଆନ୍ଦୋଳନ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ଗୋଲ୍ଡକୋଷ୍ଟରେ ଡ. କ୍ଵାମେ ଏନ୍‌କୁମାଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଆନ୍ଦୋଳନ ହୋଇଥିଲା ।

BSE Odisha 9th Class History Solutions Chapter 7 ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଏସିଆ ଓ ଆଫ୍ରିକାରେ ଜାତୀୟତାବାଦୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ଏବଂ ସ୍ଵାଧୀନ ରାଷ୍ଟ୍ରସମୂହର ଅଭ୍ୟୁଦୟ

(ଘ) ୧୯୭୫ ମସିହା ବେଳକୁ ଆଫ୍ରିକା ମହାଦେଶର କେଉଁ ଦୁଇଟି ପର୍ତ୍ତୁଗୀଜ୍ ଉପନିବେଶ ସ୍ଵାଧୀନ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
୧୯୭୫ ମସିହା ବେଳକୁ ଆଫ୍ରିକା ମହାଦେଶର ମୋଜାମ୍ବିକ୍ ଓ ଆଙ୍ଗୋଲା ନାମକ ଦୁଇଟି ପର୍ତ୍ତୁଗୀଜ୍ ଉପନିବେଶ ସ୍ବାଧୀନ ହୋଇଥିଲା ।

(ଙ) ବର୍ଣ୍ଣବିଦ୍ବେଷ ନୀତି ବିରୋଧରେ ହୋଇଥିବା ଆନ୍ଦୋଳନରେ କିଏ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ବର୍ଣ୍ଣବିଦ୍ବେଷ ନୀତି ବିରୋଧରେ ହୋଇଥିବା ଆନ୍ଦୋଳନରେ କୃଷ୍ଣକାୟ ନେତା ନେଲ୍‌ସନ୍ ମାଣ୍ଡେଲା ଗୁରୁତ୍ୱପୂଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।

(ଚ) ନେଲ୍‌ସନ୍ ମାଣ୍ଡେଲା କେବେ ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକାର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ହୋଇଥିଲେ ?
Answer:
ନେଲ୍‌ସନ୍ ମାଣ୍ଡେଲା ୧୯୯୪ ମସିହା ମେ ମାସ ୧୦ ତାରିଖ ଦିନ ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକାର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ହୋଇଥିଲେ ।

(ଛ) କେଉଁ ବର୍ଷକୁ ‘ଆଫ୍ରିକା ବର୍ଷ’ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
୧୯୬୦ ମସିହାକୁ ଆଫ୍ରିକା ବର୍ଷ କୁହାଯାଏ ।

ଜ) ଚିଆଙ୍ଗ କାଇଶେକ୍ କାହା ସହଯୋଗରେ ଫର୍ମୋଜା ଦ୍ୱୀପରେ ସ୍ଵାଧୀନ ତାଇୱାନ୍ ରାଷ୍ଟ୍ର ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଚିଆଙ୍ଗ କାଇଶେକ୍ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା ସହଯୋଗରେ ଫର୍ମୋଜା ଦ୍ଵୀପରେ ସ୍ବାଧୀନ ତାଇୱାନ୍ ରାଷ୍ଟ୍ର ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ।

BSE Odisha 9th Class History Solutions Chapter 7 ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଏସିଆ ଓ ଆଫ୍ରିକାରେ ଜାତୀୟତାବାଦୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ଏବଂ ସ୍ଵାଧୀନ ରାଷ୍ଟ୍ରସମୂହର ଅଭ୍ୟୁଦୟ

(ଝ) ସ୍ଵାଧୀନତା ଲାଭ କରିବା ପରେ ଗୋଲ୍ଡକୋଷ୍ଟ୍ରର ନୂତନ ନାମ କ’ଣ ହେଲା ?
Answer:
ସ୍ଵାଧୀନତା ଲାଭ କରିବା ପରେ ଗୋଲ୍ଡକୋଷ୍ଟର ନୂତନ ନାମ ‘ଘାନା’ ହେଲା ।

(ଞ) ଜେନେରାଲ୍ ନାଗୁଇଟ୍‌ କେବେ ଇଜିପ୍ଟର ଶାସନ କ୍ଷମତା ନିଜ ହାତକୁ ନେଇଥିଲେ ?
Answer:
ଜେନେରାଲ୍ ନାଗୁଇବ୍ ୧୯୫୨ ମସିହାରେ ଇଜିପୁର ଶାସନ କ୍ଷମତା ନିଜ ହାତକୁ ନେଇଥିଲେ ।

୪। ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନରେ ଦିଆଯାଇଥିବା ଚାରିଗୋଟି ବିକଳ୍ପ ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ତା’ର କ୍ରମିକ ନମ୍ବର ସହିତ ବାଛି ଲେଖ ।

(କ) ସିଙ୍ଗାପୁର କାହାର ଉପନିବେଶ ଥଲା ?
(i) ଜାପାନ
(ii) ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା
(iii) ଫ୍ରାନ୍ସ
(iv) ବ୍ରିଟେନ୍
Answer:
(iv) ବ୍ରିଟେନ୍,

(ଖ) ପାଥେଟ୍ ଲାଓ ନାମକ ଗଣବାହିନୀ କେଉଁ ଦେଶର ସ୍ଵାଧୀନତା ପାଇଁ ଆନ୍ଦୋଳନ କରିଥିଲା ?
(i) ଲାଓସ୍
(ii) କାମ୍ବୋଡ଼ିଆ
(iii) ଇଣ୍ଡୋନେସିଆ
(iv) ଶ୍ରୀଲଙ୍କା
Answer:
(i) ଲାଓସ୍,

BSE Odisha 9th Class History Solutions Chapter 7 ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଏସିଆ ଓ ଆଫ୍ରିକାରେ ଜାତୀୟତାବାଦୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ଏବଂ ସ୍ଵାଧୀନ ରାଷ୍ଟ୍ରସମୂହର ଅଭ୍ୟୁଦୟ

(ଗ) କେଉଁ ଦେଶଟି ସ୍ଵାଧୀନତା ପରେ ଘାନା ନାମରେ ପରିଚିତ ହେଲା ?
(i) ଅପରଭୋଲ୍‌ଟା
(ii) ଆଇଭରିକୋଷ୍ଟ
(iii) ଗୋଲ୍ଡକୋଷ୍ଟ
(iv) ଟ୍ୟୁନିସିଆ
Answer:
(iii) ଗୋଲ୍ଡକୋଷ୍ଟ,

(ଘ) କର୍ଟେଲ୍ ଗାମାଲ୍ ଅବଦୁଲ ନାସେର୍ କେଉଁ ଦେଶରେ ନୂତନ ସରକାର ଗଢ଼ିଥିଲେ ?
(i) ଇଥ୍ଓପିଆ
(ii) ଇଜିପ୍‌ଟ
(iii) ଆଲଜେରିଆ
(iv) ଟାଞ୍ଜାନିଆ
Answer:
(ii) ଇଜିପ୍‌ଟ,

BSE Odisha 9th Class History Solutions Chapter 7 ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଏସିଆ ଓ ଆଫ୍ରିକାରେ ଜାତୀୟତାବାଦୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ଏବଂ ସ୍ଵାଧୀନ ରାଷ୍ଟ୍ରସମୂହର ଅଭ୍ୟୁଦୟ

(ଙ) କାମ୍ବୋଡ଼ିଆ କାହା ନେତୃତ୍ଵରେ ସ୍ବାଧୀନ ହୋଇଥିଲା ?
(i) ହୋଚିମିନ୍
(ii) ନାରୋଦମ୍ ସିହାନୋକ
(iii) ଜେନେରାଲ୍ ନାଗୁଇବ
(iv)ଜେନେରାଲ୍ ଡି ଗଲ୍
Answer:
(ii) ନାରୋଦମ୍ ସିହାନୋକ

(ଚ) ମରକ୍କୋ ଓ ଟ୍ୟୁନିସିଆ କେଉଁ ମସିହାରେ ସ୍ଵାଧୀନ ହୋଇଥିଲେ ?
(i) ୧୯୫୪
(ii) ୧୯୫୫
(iii) ୧୯୫୬
(iv) ୧୯୫୭
Answer:
(iii) ୧୯୫୬

BSE Odisha 9th Class History Solutions Chapter 7 ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଏସିଆ ଓ ଆଫ୍ରିକାରେ ଜାତୀୟତାବାଦୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ଏବଂ ସ୍ଵାଧୀନ ରାଷ୍ଟ୍ରସମୂହର ଅଭ୍ୟୁଦୟ

୫। ପାଠରେ ଦିଆଯାଇଥିବା ତୁମ ପାଇଁ କାମଗୁଡ଼ିକ ଶିକ୍ଷକଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶନା ଓ ସହାୟତାରେ ସମ୍ପାଦନ କର ।
Answer:
(ପିଲାମାନେ ଶିକ୍ଷକଙ୍କ ସାହାଯ୍ୟ ନେଇ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଦେବେ ।)

BSE Odisha 9th Class History Solutions Chapter 6 ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧ : କାରଣ ଓ ଫଳାଫଳ

Odisha State Board BSE Odisha 9th Class History Solutions Chapter 6 ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧ : କାରଣ ଓ ଫଳାଫଳ Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 9 History Solutions Chapter 6 ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧ : କାରଣ ଓ ଫଳାଫଳ

୧ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ୬୦ଗୋଟି ଶବ୍ଦ ମଧ୍ଯରେ ଲେଖି ।

(କ) ଦ୍ବିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧର କାରଣଗୁଡ଼ିକ ସଂକ୍ଷେପରେ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ନିମ୍ନଲିଖ୍ କାରଣଗୁଡ଼ିକ ଯୋଗୁଁ ଦ୍ବିତୀୟ ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧ ସଂଘଟିତ ହୋଇଥିଲା ।

  • ପ୍ୟାରିସ୍ ଶାନ୍ତ ସମ୍ମିଳନୀରେ ତ୍ରୁଟିବିଚ୍ୟୁତି ଏବଂ ଭର୍ସାଇ ସନ୍ଧିର ଅପମାନଜନକ ସର୍ତ୍ତାବଳୀ ଶାନ୍ତି ପରିବର୍ତ୍ତେ ଅନ୍ୟ ଏକ ବିଶ୍ବଯୁଦ୍ଧର ବୀଜ ବପନ କରିଥିଲା ।
  •  ପ୍ରଥମ ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧ ପରେ ଗଠିତ ଜାତିସଂଘ ବିଶ୍ଵରେ ଶାନ୍ତି ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିବା କ୍ଷେତ୍ରରେ ବିଫଳ ହେବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଜର୍ମାନୀ, ଇଟାଲୀ, ଜାପାନ ପ୍ରଭୃତି ଏକଚ୍ଛତ୍ରବାଦୀ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକୁ ଆୟତ୍ତ କରିପାରିନଥିଲା ।
  • ଇଟାଲୀରେ ଫାସୀବାଦୀ, ଜର୍ମାନୀରେ ନାଜିବାଦୀ, ରୁଷରେ ସାମ୍ୟବାଦୀ, ଇଂଲଣ୍ଡ ଓ ଆମେରିକାରେ ପୁଞ୍ଜିବାଦୀ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ଆଦର୍ଶଗତ ପାର୍ଥକ୍ୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧର ଅନ୍ୟତମ ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ଥିଲା ।
  • ବ୍ରିଟେନ୍, ଫ୍ରାନ୍ସ ପ୍ରଭୃତି ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକର ସନ୍ତୁଷ୍ଟୀକରଣ ନୀତି, ଇଟାଲୀ, ଜର୍ମାନୀ ପ୍ରଭୃତି ଏକଚ୍ଛତ୍ରବାଦୀ
  • ଦୁଇ ବିରୋଧୀ ସାମରିକ ମେଣ୍ଟ; ଯଥା – ଅକ୍ଷଶକ୍ତି, ମିତ୍ରଶକ୍ତି ଗଠନ ବିଶ୍ବଯୁଦ୍ଧକୁ ଆହ୍ଵାନ କରିଥିଲା ।

BSE Odisha 9th Class History Solutions Chapter 6 ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧ : କାରଣ ଓ ଫଳାଫଳ

(ଖ) ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା କେବେ ଓ କାହିଁକି ଦ୍ବିତୀୟ ବିଶ୍ବଯୁଦ୍ଧରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲା ? ଏହାର ପରିଣତି କ’ଣ ହେଲା ?
Answer:

  • ୧୯୪୧ ମସିହାରେ ପ୍ରଶାନ୍ତ ମହାସାଗରର ହାୱାଇ ଦ୍ବୀପରେ ଅବସ୍ଥିତ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାର ବନ୍ଦର ‘ପର୍ଲ- ହାରବର’ ଉପରେ ଜାପାନ ଆକ୍ରମଣ କରିବା ଫଳରେ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା ଦ୍ୱିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲା ।
  • ଏହା ପରଠାରୁ ଯୁଦ୍ଧର ଗତି ମୈତ୍ରଶକ୍ତିର ଅନୁକୂଳ ହେଲା । ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା ଓ ବ୍ରିଟେନ୍‌ର ମିଳିତ ସୈନ୍ୟବାହିନୀ ସିସିଲି ଅଧିକାର କରିଥିଲେ ।
  • ୧୯୪୫ ମସିହା ଆରମ୍ଭରୁ ଜର୍ମାନୀ ଉପରେ ମିତ୍ରଶକ୍ତିର ମିଳିତ ଆକ୍ରମଣ ଫଳରେ ଏହା ଆତ୍ମସମର୍ପଣ କରିଥିଲା ।
  • ୧୯୪୫ ମସିହା ଅଗଷ୍ଟ ୬ ତାରିଖରେ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା ଜାପାନର ହିରୋସୀମା ଓ ଅଗଷ୍ଟ ୯ ତାରିଖରେ ନାଗାସାକି ସହର ଉପରେ ପରମାଣୁ ବୋମା ପକାଇ ଏହି ସହର ଦୁଇଟିକୁ ଧ୍ୱଂସ କରିଦେଇଥିଲା ।
  • ଫଳରେ ୧୯୪୫ ମସିହା ଅଗଷ୍ଟ ୧୪ ତାରିଖରେ ଜାପାନ ବିନା ସର୍ତ୍ତରେ ଆତ୍ମସମର୍ପଣ କରିବାରୁ ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ବଯୁଦ୍ଧର ପରିସମାପ୍ତି ଘଟିଲା ।

(ଗ) ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ବଯୁଦ୍ଧର ରାଜନୈତିକ ଓ ଅର୍ଥନୈତିକ ପରିଣତି ଲେଖ ।
Answer:
ଦ୍ବିତୀୟ ବିଶ୍ବଯୁଦ୍ଧର ନିମ୍ନଲିଖ ରାଜନୈତିକ ଓ ଅର୍ଥନୈତିକ ପରିଣତି ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଥିଲା ।

  • ଯୁଦ୍ଧ ପରେ ସାମ୍ରାଜ୍ୟବାଦୀ ରାଷ୍ଟ୍ରମାନଙ୍କର ପ୍ରଭାବ ହ୍ରାସ ପାଇଥିଲା ଏବଂ ଏସିଆ ଓ ଆଫ୍ରିକା ମହାଦେଶର ବହୁ ଉପନିବେଶ ଆନ୍ଦୋଳନ କରି ସ୍ବାଧୀନ ହୋଇଥିଲେ ।
  • ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା ଓ ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷ୍ ବିଶ୍ଵର ଦୁଇ ବୃହତ୍ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ରାଷ୍ଟ୍ରରୂପେ ଆତ୍ମପ୍ରକାଶ କଲେ ।
  • ଜର୍ମାନୀରେ ନାଜିଦଳ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଲୋପ ପାଇଲା । ୧୯୪୯ରେ ଜର୍ମାନୀର ପଶ୍ଚିମାଞ୍ଚଳକୁ ନେଇ ଜର୍ମାନ୍ ସଂଯୁକ୍ତ ସାଧାରଣତନ୍ତ୍ର ଓ ପୂର୍ବାଞ୍ଚଳକୁ ନେଇ ଜର୍ମାନ୍ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ସାଧାରଣତନ୍ତ୍ର ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ।
  • ଫ୍ରାନ୍ସ ଓ ଇଟାଲୀରେ ସାମ୍ୟବାଦର ପ୍ରଭାବ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା । ବ୍ରିଟେନ୍‌ରେ ଆଟ୍‌ଲୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଶ୍ରମିକ ଦଳ କ୍ଷମତାକୁ ଆସିଲେ ଏବଂ ଏହି ଦଳର ସରକାର ବିଭିନ୍ନ ଉନ୍ନୟନମୂଳକ ଯୋଜନା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରି ବ୍ରିଟେନ୍‌ର ଅର୍ଥନୀତିରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିଥିଲେ ।
  • ପୋଲାଣ୍ଡ, ହଙ୍ଗେରୀ, ରୁମାନିଆ, ବୁଲଗେରିଆ, ଚେକୋସ୍ଲୋଭାକିଆ ପ୍ରଭୃତି ପୂର୍ବ ଇଉରୋପୀୟ ଦେଶଗୁଡ଼ିକରେ ସାମ୍ୟବାଦୀ ସରକାର ଗଠିତ ହେଲା ।

(ଘ) ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧର କ୍ଷୟକ୍ଷତି ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:
ଦ୍ବିତୀୟ ବିଶ୍ବଯୁଦ୍ଧର କ୍ଷୟକ୍ଷତି ନିମ୍ନରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଗଲା ।

  • ଯୁଦ୍ଧ ଯୋଗୁଁ ହଜାର ହଜାର ବର୍ଗ କିଲୋମିଟର ଉର୍ବର ଚାଷଜମି ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଇଥିଲା ।
  • ଏଥିରେ ଅସଂଖ୍ୟ ସାମରିକ ଓ ବେସାମରିକ ଲୋକ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଅଗଣିତ ଲୋକ ବିକଳାଙ୍ଗ ହୋଇଥିଲେ ।
  • ଶହ ଶହ ସହର, ଗୀର୍ଜା, ବିଶ୍ଵବିଦ୍ୟାଳୟ ଓ କଳକାରଖାନା ଧ୍ବଂସସ୍ତୂପରେ ପରିଣତ ହୋଇଥିଲା ।
  • ପରମାଣୁ ବୋମା ନିକ୍ଷେପ ଫଳରେ ଜାପାନର ହିରୋସୀମା ଓ ନାଗାସାକି ସହରଦ୍ଵୟ ଧ୍ବଂସସ୍ତୂପରେ ପରିଣତ
  • ଯୁଦ୍ଧରେ ଧନସମ୍ପତ୍ତିର କ୍ଷୟକ୍ଷତି କଳ୍ପନାତୀତ ଥିଲା । ଯୁଦ୍ଧବନ୍ଦୀଙ୍କ ଉପରେ ଅମାନୁଷିକ ଅତ୍ୟାଚାର କରାଯାଇଥିଲାବେଳେ ହିଟ୍‌ଲର୍‌ଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶରେ ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଇହୁଦୀଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରାଯାଇଥିଲା ।

BSE Odisha 9th Class History Solutions Chapter 6 ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧ : କାରଣ ଓ ଫଳାଫଳ

୨। ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ୨୦ଗୋଟି ଶବ୍ଦ ମଧ୍ଯରେ ଲେଖ ।

(କ) ସ୍ପେନ୍ ଦେଶରେ କେବେ ଓ କାହିଁକି ଗୃହଯୁଦ୍ଧ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:

  • ୧୯୩୬ ମସିହାରେ ସେନ୍‌ରେ ଗୃହଯୁଦ୍ଧ ହୋଇଥିଲା ।
  • ସ୍ପେନ୍ ଦେଶରେ ନିର୍ବାଚିତ ସରକାରଙ୍କ ବିରୋଧରେ ଜେନେରାଲ ଫ୍ରାଙ୍କାଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ସୈନ୍ୟବାହିନୀର

(ଖ) ଜର୍ମାନୀ ଓ ଇଟାଲୀ କେବେ ଓ କାହିଁକି ପରସ୍ପର ମଧ୍ୟରେ ଏକ ଚୁକ୍ତି କରିଥିଲେ ? ସେମାନେ କେଉଁ ନାମରେ ପରିଚିତ ହେଲେ ?
Answer:

  • ଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ପରସ୍ପରକୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବା ନିମନ୍ତେ ୧୯୩୬ ମସିହାରେ ଇଟାଲୀ ଓ ଜର୍ମାନୀ ଏକ ଚୁକ୍ତି ସମ୍ପାଦନ କରିଥିଲେ ।
  • ସେମାନେ ଅକ୍ଷଶକ୍ତି ନାମରେ ପରିଚିତ ହେଲେ ।

(ଗ) ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷ୍ କେବେ ଓ କାହିଁକି ମିତ୍ରଶକ୍ତି ପକ୍ଷରେ ଦ୍ବିତୀୟ ବିଶ୍ବଯୁଦ୍ଧରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲା ?
Answer:

  • ୧୯୩୯ ମସିହା ଅଗଷ୍ଟ ୨୩ ତାରିଖ ଦିନ ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷ୍ ଏବଂ ଜର୍ମାନୀ ପରସ୍ପର ମଧ୍ୟରେ ଏକ ଅନାକ୍ରମଣ ଚୁକ୍ତି ସ୍ବାକ୍ଷର କରିଥିଲେ ।
  •  କିନ୍ତୁ ଏହି ଚୁକ୍ତିର ସର୍ଭକୁ ଅମାନ୍ୟ କରି ୧୯୪୧ ମସିହା ଜୁନ୍ ୨୨ ତାରିଖରେ ହିଟ୍‌ଲର୍ ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷ୍ ଆକ୍ରମଣ କରିବାରୁ ବାଧ୍ୟ ହୋଇ ରୁଷ୍ ମିତ୍ରଶକ୍ତି ପକ୍ଷରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲା ।

(ଘ) ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା କେବେ ଓ କାହିଁକି ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ବଯୁଦ୍ଧରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲା ?
Answer:

  • ୧୯୪୧ ମସିହାରେ ଜାପାନ ପ୍ରଶାନ୍ତ ମହାସାଗରର ହାୱାଇ ଦ୍ଵୀପରେ ଥିବା ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାର ବନ୍ଦର ନଗର ପଇଁହାର୍ବର ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲା ।
  • ଏଥିରେ କ୍ଷୁବ୍‌ଧ ହୋଇ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା ଦ୍ୱିତୀୟ ବିଶ୍ବଯୁଦ୍ଧରେ ମିତ୍ରଶକ୍ତି ସପକ୍ଷରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲା ।

BSE Odisha 9th Class History Solutions Chapter 6 ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧ : କାରଣ ଓ ଫଳାଫଳ

(ଙ) ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା କେବେ ଓ କାହିଁକି ଜାପାନର ହିରୋସୀମା ଓ ନାଗାସାକି ଉପରେ ପରମାଣୁ ବୋମା ପକାଇଥିଲା ?
Answer:

  • ଜର୍ମାନୀର ପରାଜୟ ସତ୍ତ୍ଵେ ଜାପାନ ଯୁଦ୍ଧରୁ ବିରତ ହେଲା ନାହିଁ ।
  • ତେଣୁ ୧୯୪୫ ମସିହା ଅଗଷ୍ଟ ୬ ତାରିଖ ଦିନ ଜାପାନର ହିରୋସୀମା ଏବଂ ଅଗଷ୍ଟ ୯ ତାରିଖ ଦିନ ନାଗାସାକି ଉପରେ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା ପରମାଣୁ ବୋମା ପକାଇଥିଲା ।

(ଚ) ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ ପରେ ଜର୍ମାନୀ କିପରି ଭାଗ ଭାଗ ହେଲା ?
Answer:
୧୯୪୯ ମସିହାରେ ଜର୍ମାନୀର ପଶ୍ଚିମାଞ୍ଚଳକୁ ନେଇ ପଶ୍ଚିମ ଜର୍ମାନୀ ବା ଜର୍ମାନ୍ ସଂଯୁକ୍ତ ସାଧାରଣତନ୍ତ୍ର ଓ ଜର୍ମାନୀର ପୂର୍ବାଞ୍ଚଳକୁ ନେଇ ପୂର୍ବ ଜର୍ମାନୀ ବା ଜର୍ମାନ୍ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ସାଧାରଣତନ୍ତ୍ର ଗଠିତ ହେବାରୁ ଜର୍ମାନୀ ଦୁଇ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଥିଲା ।

(ଛ) ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧ ପରେ ସାମ୍ୟବାଦୀ ସରକାର ଗଠିତ ହୋଇଥିବା ୪ଟି ପୂର୍ବ ଇଉରୋପୀୟ ଦେଶର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ଦ୍ବିତୀୟ ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧ ପରେ ସାମ୍ୟବାଦୀ ସରକାର ଗଠିତ ହୋଇଥ‌ିବା ୪ଟି ପୂର୍ବ ଇଉରୋପୀୟ ଦେଶର ନାମ

  • ପୋଲାଣ୍ଡ,
  • ହଙ୍ଗେରୀ,
  • ବୁଲ୍‌ ଗେରିଆ
  • ରୁମାନିଆ

(ଜ) ୧୯୪୦ ମସିହାରେ ଜର୍ମାନ୍‌ବାହିନୀ ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ବଯୁଦ୍ଧରେ କି ସଫଳତା ଲାଭ କରିଥିଲେ ?
Answer:

  • ୧୯୪୦ ମସିହା ମେ ମାସ ସୁଦ୍ଧା ପୋଲାଣ୍ଡ, ନରୱେ, ଡେନ୍‌ମାର୍କ, ହଲାଣ୍ଡ, ବେଲ୍‌ଜିଅମ୍ ପ୍ରଭୃତି ଦେଶ .. ଜର୍ମାନୀଦ୍ଵାରା ଅଧ୍ବକୃତ ହୋଇଥିଲା ।
  • ଜୁନ୍ ମାସ ୧୪ ତାରିଖ ଦିନ ଜର୍ମାନ୍‌ବାହିନୀ ଫ୍ରାନ୍ସର ରାଜଧାନୀ ପ୍ୟାରିସ୍ ଏବଂ ପର୍ଯ୍ୟାୟକ୍ରମେ ଗ୍ରୀସ୍ ଓ ଯୁଗୋସ୍ଲୋଭିଆ ଅଧିକାର କରିଥିଲେ ।

(ଝ) ଜାତିସଂଘର ବିଫଳତା ଦ୍ବିତୀୟ ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧ ପାଇଁ କିପରି ଦାୟୀ ଥିଲା ?
Answer:

  • ପ୍ରଥମ ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧ ପରେ ସାମୂହିକ ସୁରକ୍ଷା ଓ ସ୍ଥାୟୀ ଶାନ୍ତି ପ୍ରତିଷ୍ଠା ନିମନ୍ତେ ଗଠିତ ହୋଇଥିବା ଜାତିସଂଘ ନିଜ କାର୍ଯ୍ୟ ତୁଲାଇବାରେ ବିଫଳ ହୋଇଥିଲା ।
  • ଜାତିସଂଘରେ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା ସାମିଲ ନହେବା, ଜାତିସଂଘର ବିରୁଦ୍ଧରେ ଜାତିସଂଘ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଗ୍ରହଣ ନକରି ପାରିବା ଏବଂ ଏକଚ୍ଛତ୍ରବାଦୀ ରାଷ୍ଟ୍ର ଏହାର ସଭ୍ୟପଦ ତ୍ୟାଗ କରିବା ଇତ୍ୟାଦି ଘଟଣା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକୁ ଅମାନ୍ୟ କରୁଥିବା ରାଷ୍ଟ୍ରମାନଙ୍କ ସର୍ବୋପରି ଜର୍ମାନୀ, ଇଟାଲୀ ଭଳି ଏହାର ବିଫଳତା ପାଇଁ ଦାୟୀ ଥିଲା ।

BSE Odisha 9th Class History Solutions Chapter 6 ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧ : କାରଣ ଓ ଫଳାଫଳ

(ଞ) କେଉଁସବୁ ସମସ୍ୟାକୁ କେନ୍ଦ୍ରକରି ଜର୍ମାନୀରେ ନାଜିଦଳ ସୁଦୃଢ଼ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ଜର୍ମାନ୍ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ଦୁରବସ୍ଥା, ଆର୍ଥିକ ସଙ୍କଟ, ବେକାରି ତଥା ପ୍ୟାରିସ୍ ଶାନ୍ତ ସମ୍ମିଳନୀରେ ଜର୍ମାନୀକୁ ଦିଆଯାଇଥ‌ିବା ଅପମାନ ପ୍ରଭୃତିକୁ କେନ୍ଦ୍ରକରି ନାଜିଦଳ ସୁଦୃଢ଼ ହୋଇଥିଲା ।

୩ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଲେଖ ।

(କ) ଜାତିସଂଘ ଗଠନରେ କିଏ ମୁଖ୍ୟ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଉଡ୍ରୋ ଉଇଲ୍‌ସନ୍ ଜାତିସଂଘ ଗଠନରେ ମୁଖ୍ୟ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।

(ଖ) ଜର୍ମାନୀ କେବେ ପୋଲାଣ୍ଡ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲା ?
Answer:
ଜର୍ମାନୀ ୧୯୩୯ ମସିହା ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧ ତାରିଖ ଦିନ ପୋଲାଣ୍ଡ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲା ।

(ଗ) ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧ କେବେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧ ୧୯୩୯ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୩ ତାରିଖରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।

(ଘ) ଦ୍ବିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ କିଏ ବ୍ରିଟେନ୍‌ର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଥିଲେ ?
Answer:
ଦ୍ବିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ଉଇନ୍‌ଷ୍ଟନ୍ ଚର୍ଚ୍ଚିଲ୍‌ ବ୍ରିଟେନ୍‌ର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଥିଲେ ।

BSE Odisha 9th Class History Solutions Chapter 6 ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧ : କାରଣ ଓ ଫଳାଫଳ

(ଙ) ଜର୍ମାନୀ କେବେ ଆତ୍ମସମର୍ପଣ କରିଥିଲା ?
Answer:
ଜର୍ମାନୀ ୧୯୪୫ ମସିହା ମେ ମାସ ୭ ତାରିଖ ଦିନ ଆତ୍ମସମର୍ପଣ କରିଥିଲା ।

(ଚ) କେବେ ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧର ପରିସମାପ୍ତି ଘଟିଥିଲା ?
Answer:
୧୯୪୫ ମସିହା ଅଗଷ୍ଟ ୧୪ ତାରିଖ ଦିନ ଦ୍ବିତୀୟ ବିଶ୍ବଯୁଦ୍ଧର ପରିସମାପ୍ତି ଘଟିଥିଲା ।

ଛ) ଦ୍ବିତୀୟ ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧ ପରେ ବ୍ରିଟେନ୍‌ରେ କାହା ନେତୃତ୍ଵରେ ଶ୍ରମିକ ଦଳ କ୍ଷମତାକୁ ଆସିଥିଲେ ?
Answer:
ଦ୍ବିତୀୟ ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧ ପରେ ବ୍ରିଟେନ୍‌ରେ କ୍ଲିମେଣ୍ଟ ଆଟ୍‌ଲିଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଶ୍ରମିକଦଳ କ୍ଷମତାକୁ ଆସିଥିଲେ ।

ଜ) ହିଟଲର୍ କେବେ ରାଇନ୍ ଅଞ୍ଚଳ ଅଧିକାର କରିଥିଲେ ।
Answer:
୧୯୩୬ ମସିହା ମାର୍ଚ୍ଚ ମାସରେ ହିଟ୍‌ର ରାଇନ୍ ଅଞ୍ଚଳ ଅଧିକାର କରିଥିଲେ ।

(ଝ) ପ୍ୟାରିସ୍ ଶାନ୍ତ ସମ୍ମିଳନୀର ସର୍ତ୍ତ ଅନୁଯାୟୀ କେଉଁ ଦୁଇଟି ଦେଶ ନିଜ ପାଇଁ ଯଥେଷ୍ଟ ଲାଭ ହାସଲ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ପ୍ୟାରିସ୍ ଶାନ୍ତ ସମ୍ମିଳନୀର ସର୍ଭ ଅନୁଯାୟୀ ଇଂଲାଣ୍ଡ ଓ ଫ୍ରାନ୍ସ ନିଜ ପାଇଁ ଯଥେଷ୍ଟ ଲାଭ ହାସଲ କରିଥିଲେ ।

BSE Odisha 9th Class History Solutions Chapter 6 ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧ : କାରଣ ଓ ଫଳାଫଳ

(ଞ) ନାଜିଦଳର ଦୂରାନାମ କ’ଣ ?
Answer:
ନାଜିଦଳର ପୂରାନାମ ‘ଜାତୀୟ ସମାଜବାଦୀ ଶ୍ରମିକ ଦଳ’ ।

୪। ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନରେ ଦିଆଯାଇଥିବା ଚାରିଗୋଟି ବିକଳ୍ପ ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ତା’ର କ୍ରମିକ ନମ୍ବର ସହିତ ବାଛି ଲେଖ ।

(କ) ୧୯୩୩ ମସିହାରେ କେଉଁ ଦେଶ ଜାତିସଂଘରୁ ଓହରି ଆସିଥିଲା ?
(i) ରୁଷ୍
(ii) ଜର୍ମାନୀ
(iii) ଇଟାଲୀ
(iv) ଜାପାନ
Answer:
(ii) ଜର୍ମାନୀ

(ଖ) କେଉଁ ଦେଶ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାର ପର୍ଲହାର୍ବର ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲା ?
(i) ଜର୍ମାନୀ
(ii) ରୁଷ୍
(iii) ଇଟାଲୀ
(iv) ଜାପାନ
Answer:
(iii) ୧୯୩୭ ମସିହା

BSE Odisha 9th Class History Solutions Chapter 6 ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧ : କାରଣ ଓ ଫଳାଫଳ

(ଗ) ଜାପାନ ୧୯୩୧ ମସିହାରେ କେଉଁ ପ୍ରଦେଶ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲା ?
(i) ସୁଦେତାନ୍
(ii) ମାଞ୍ଚୁରିଆ
(iii) ଆବିସିନିଆ
(iv) ମ୍ୟୁନିକ୍
Answer:
(iv) ଜାପାନ

(ଘ).କେବେ ରୋମ୍-ବର୍ଲିନ୍-ଟୋକିଓ ଅକ୍ଷଶକ୍ତି ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ?
(i) ୧୯୩୬ ମସିହା
(ii) ୧୯୩୮ ମସିହା
(iii) ୧୯୩୭ ମସିହା
(iv) ୧୯୩୯ ମସିହା
Answer:
(ii) ମାଞ୍ଚୁରିଆ

(ଙ) କେଉଁ ରାଷ୍ଟ୍ର ଦ୍ବିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ ପରେ ସବୁଠାରୁ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ରାଷ୍ଟ୍ର ରୂପେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ?
(i) ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା
(ii) ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷ୍
(iii) ବ୍ରିଟେନ୍
(iv) ଫ୍ରାନ୍ସ
Answer:
(i) ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା

BSE Odisha 9th Class History Solutions Chapter 6 ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧ : କାରଣ ଓ ଫଳାଫଳ

୫। ପାଠରେ ଦିଆଯାଇଥିବା ତୁମ ପାଇଁ କାମଗୁଡ଼ିକ ଶିକ୍ଷକଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶନା ଓ ସହାୟତାରେ ସମ୍ପାଦନ କର ।
Answer:
(ପିଲାମାନେ ଶିକ୍ଷକଙ୍କ ସାହାଯ୍ୟ ନେଇ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଦେବେ ।)

BSE Odisha 10th Class History Solutions Chapter 20 ଭିଭିଭୂମିର ବିକାଶ

Odisha State Board BSE Odisha 10th Class History Solutions Chapter 20 ଭିଭିଭୂମିର ବିକାଶ Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 10 History Solutions Chapter 20 ଭିଭିଭୂମିର ବିକାଶ

୧. ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ପ୍ରାୟ ୬୦ ଗୋଟି ଶବ୍ଦରେ ଲେଖ ।

(କ) କୃଷି ପାଇଁ ଓଡ଼ିଶାରେ ଥ‌ିବା ଭିତ୍ତିଭୂମିର ଏକ ଟିପ୍‌ପଣୀ ଲେଖ ।
Answer:

  • ସ୍ଵାଧୀନତୋତ୍ତର ଓଡ଼ିଶାରେ କୃଷି ପାଇଁ ଅନେକଗୁଡ଼ିଏ ଭିଭିଭୂମି ସୃଷ୍ଟି କରାଯାଇଛି । ଓଡ଼ିଶାରେ ପ୍ରବାହିତ ନଦୀଗୁଡ଼ିକରେ ବନ୍ଧ ବା ଆନିକଟ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇ କେନାଲ ଯୋଗେ ଜଳସେଚନର ବ୍ୟବସ୍ଥା ହୋଇଛି ।
  • ମହାନଦୀ ତ୍ରିକୋଣଭୂମି ଅଞ୍ଚଳରେ ତାଳଦଣ୍ଡା, ମାଛଗାଁ, କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ା, ପଟ୍ଟାମୁଣ୍ଡାଇ କେନାଲଦ୍ଵାରା ହଜାର ହଜାର ହେକ୍ଟର ଜମି ଜଳସେଚିତ ହେଉଛି । ଅବିଭକ୍ତ ପୁରୀ ଜିଲ୍ଲା ଆଠୋଟି କେନାଲଦ୍ଵାରା ଜଳସେଚିତ ହେଉଛି ।
  • ହୀରାକୁଦ ନଦୀବନ୍ଧ ଯୋଜନା, ରେଙ୍ଗାଲି ପ୍ରକଳ୍ପ, ହ୍ରଦଗଡ଼ ନଦୀବନ୍ଧ, ଅପରକୋଲାବ, ବାଲିମେଳା ଓ ଇନ୍ଦ୍ରାବତୀ ପ୍ରକଳ୍ପ ଓଡ଼ିଶାର ଅନେକ ଅଞ୍ଚଳରେ ଜଳସେଚନର ସୁବିଧା କରିପାରିଛି । ଏହାବ୍ୟତୀତ ଓଡ଼ିଶାର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ମଧ୍ୟମ ଓ କ୍ଷୁଦ୍ର ଜଳସେଚନ ଯୋଜନା କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛି । କେତେକ ଅଞ୍ଚଳରେ ଉଠାଜଳସେଚନର ବ୍ୟବସ୍ଥା ମଧ୍ୟ ଅଛି ।
  • କୃଷି ସମ୍ପର୍କୀୟ ଗବେଷଣା ପାଇଁ କଟକଠାରେ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଧାନ ଗବେଷଣା କେନ୍ଦ୍ର, ସାକ୍ଷୀଗୋପାଳଠାରେ ନାରିକେଳ ଗବେଷଣା କେନ୍ଦ୍ର ଓ ଭୁବନେଶ୍ଵର ନିକଟସ୍ଥ କୌଶଲ୍ୟାଗଙ୍ଗଠାରେ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ମଧୁର ଜଳ ମତ୍ସ୍ୟ ଗବେଷଣା ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ଏବଂ ଭୁବନେଶ୍ୱରଠାରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଓଡ଼ିଶା କୃଷି ଓ ବୈଷୟିକ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ଓ ସମ୍ବଲପୁର ନିକଟସ୍ଥ ଚିପିଲିମାଠାରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ କୃଷି ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ କାର୍ଯ୍ୟରତ। କୃଷି ଓ ବୈଷୟିକ ବିଶ୍ଵବିଦ୍ୟାଳୟ ଅଧୀନରେ ଏକ ପଶୁ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ ମଧ୍ୟ ରହିଛି ।
  • ଏହାଛଡ଼ା କୃଷି ବିଜ୍ଞାନ କେନ୍ଦ୍ର ଓ ବିହନ ଯୋଗାଣ କେନ୍ଦ୍ର ଓଡ଼ିଶାର କୃଷକମାନଙ୍କୁ ବୈଷୟିକ ସହାୟତା ଓ ପରାମର୍ଶ ପ୍ରଦାନ କରୁଛନ୍ତି । କୃଷକମାନଙ୍କୁ ଆବଶ୍ୟକବେଳେ ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ କରିବାପାଇଁ ସମବାୟ ସଂସ୍ଥା ଓ ବ୍ୟାଙ୍କମାନଙ୍କ ଜରିଆରେ ଋଣପ୍ରଦାନର ବ୍ୟାପକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ହୋଇଛି ।

(ଖ) ଶିଳ୍ପ ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ଭିତ୍ତିଭୂମି ଓ ଓଡ଼ିଶାରେ ସେଗୁଡ଼ିକର ଉପଲବ୍‌ଧତା ସମ୍ପର୍କରେ ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଟିପ୍‌ପଣୀ ଲେଖ ।
Answer:

  • ରାଜ୍ୟକୁ ଶିଳୋଦ୍ୟୋଗୀମାନଙ୍କୁ ଆକର୍ଷିତ କରିବାପାଇଁ ପରିବହନର ସୁବିଧା, ଆବଶ୍ୟକୀୟ ଜମି ଉନ୍ନତ ଯୋଗାଯୋଗ ଓ ଗମନାଗମନ ବ୍ୟବସ୍ଥା, ପ୍ରଶିକ୍ଷିତ ମାନବ ଶକ୍ତି, ବିଜୁଳି ଶକ୍ତି ଯୋଗାଇ ଦେବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିବା ଦରକାର ।
  • ଏତଦ୍‌ବ୍ୟତୀତ ଉଦ୍ୟୋଗପତିମାନଙ୍କୁ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ଦେବାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି ।
  • ଓଡ଼ିଶାରେ ଶିଳ୍ପ ଉପଯୋଗୀ ଅନେକ ଜମି ରହିଛି ଏବଂ ଦୀର୍ଘ ସମୁଦ୍ରତଟ ରହିଛି ।
  • କେତେକ ସ୍ଥଳରେ ଶିଳ୍ପ ପ୍ରକଳ୍ପ ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ଜମି ଅଧୂଗ୍ରହଣ ସମୟରେ ବିସ୍ଥାପିତମାନଙ୍କ ସମସ୍ୟା ଦେଖାଯାଉଛି।
  • ଶିଳ୍ପ ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ଜଳ ଓଡ଼ିଶାରେ ପ୍ରବାହିତ ନଦୀଗୁଡ଼ିକରେ ଉପଲବ୍‌ଧ ହେଉଛି ।

BSE Odisha 10th Class History Solutions Chapter 20 ଭିଭିଭୂମିର ବିକାଶ

(ଗ) ଓଡ଼ିଶାର ରାସ୍ତାଘାଟ, ଗମନାଗମନ ଓ ପରିବହନ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଅଗ୍ରଗତି ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:

  • ଓଡ଼ିଶା ଦେଇ ଯାଇଥିବା ରାଜପଥର ସଂଖ୍ୟା ବର୍ତ୍ତମାନ ପନ୍ଦରରେ ପହଞ୍ଚିଛି । ଓଡ଼ିଶାରେ ଏହି ଜାତୀୟ ରାଜପଥଗୁଡ଼ିକର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ୩୬୫୫ କି.ମି. ।
  • ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଗ୍ରାମ ସଡ଼କ ଯୋଜନାରେ ଗାଁ ଗହଳରେ ଅନେକ ପକ୍‌କା ରାସ୍ତା ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇ ପାରିଛି । ପ୍ରତି ଗାଁକୁ ସବୁଦିନିଆ ରାସ୍ତା ନିର୍ମାଣରେ ଯଥେଷ୍ଟ ଅଗ୍ରଗତି ହାସଲ କରାଯାଇ ପାରିଛି ।
  • ୨୦୦୩ ଏପ୍ରିଲ୍‌ରେ ପୂର୍ବତଟ ରେଳପଥ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ହୋଇଛି । ଇତିମଧ୍ୟରେ ଦୈତାରୀ ବାଂଶପାଣି ରେଳରାସ୍ତା ପ୍ରକଳ୍ପଟିର କାର୍ଯ୍ୟ ସରିଛି । ଲାଞ୍ଜିଗଡ଼ ରେଳପଥ ନିର୍ମାଣକାର୍ଯ୍ୟ ଭବାନୀପାଟଣା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଶେଷ ହୋଇଛି । ଓଡ଼ିଶାରେ ଅନ୍ୟ କେତେକ ରେଳପଥ ପ୍ରକଳ୍ପଗୁଡ଼ିକ ନିର୍ମାଣାଧୀନ ରହିଛି ।
  • ଭୁବନେଶ୍ଵରଠାରେ ଅବସ୍ଥିତ ବିଜୁ ପଟ୍ଟନାୟକ ବିମାନବନ୍ଦରଠାରୁ ଭାରତର ବଡ଼ ବଡ଼ ସହରକୁ ବିମାନ ସେବା ଉପଲବ୍‌ଧ ଅଛି ।
  • ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ସପ୍ତମ ଦଶକରେ ପାରାଦ୍ବୀପ ବନ୍ଦରର ଶୁଭାରମ୍ଭ ହେଲା ପରେ ଏଠାରୁ ଲୁହାପଥର ରପ୍ତାନି କରାଯାଉଥିଲା । ପରେ ଏହାର ପଣ୍ୟ କାରବାର ମଧ୍ୟ ବଢ଼ିଥିଲା ।
  • ପାରଦ୍ଵୀପକୁ ଛାଡ଼ି ଓଡ଼ିଶା ଉପକୂଳରେ ଗୋପାଳପୁର ବନ୍ଦର (୧୯୮୭) ଏବଂ ଟାଟା କମ୍ପାନୀ ସହାୟତାରେ (ଧାମରା)ଠାରେ ଏକ ବୃହତ୍ ବନ୍ଦରର ନିର୍ମାଣ ସମ୍ଭବ ହୋଇଛି ।

(ଘ) ଓଡ଼ିଶାରେ ରେଳପଥର ବିକାଶ ସମ୍ପର୍କରେ ଟିପ୍‌ପଣୀ ଲେଖ ।
Answer:

  • ୧୮୯୭ ମସିହାରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ପ୍ରଥମେ ରେଳଗାଡ଼ି ଚାଲିଥିଲା । ସେହିବର୍ଷ ଧାନମଣ୍ଡଳ-କୋଲାଘାଟ ଓ ଖୋର୍ଦ୍ଧାରୋଡ଼-ରାଜମହେନ୍ଦ୍ରୀ ମଧ୍ୟରେ ରେଳ ଚଳାଚଳ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।
  • ସେତେବେଳେ ଓଡ଼ିଶା ଦେଇ ଯାଇଥିବା ରେଳପଥର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଥିଲା ୩୫୮ କି.ମି. । ସ୍ଵାଧୀନତା ପ୍ରାପ୍ତିବେଳକୁ ଓଡ଼ିଶାରେ ରେଳପଥର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଥିଲା ମାତ୍ର ୯୧୪ କି.ମି. ।
  • ୧୯୯୬ ମସିହା ଅଗଷ୍ଟ ୮ ତାରିଖରେ ପୂର୍ବତଟ ରେଳପଥର ଶୁଭ ଦେଇଥିଲେ ତତ୍‌କାଳୀନ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଦେବଗୌଡ଼ା । ୨୦୦୩ ଏପ୍ରିଲ୍‌ରେ ଭୁବନେଶ୍ଵରରେ ମୁଖ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ସହିତ ଏହା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ହୋଇଥିଲା ।
  • ଇତିମଧ୍ଯରେ ଦୈତାରୀ-ବାଂଶପାଣି ରେଳରାସ୍ତା ପ୍ରକଳ୍ପଟିର କାର୍ଯ୍ୟ ସରିଛି ଓ ଲାଞ୍ଜିଗଡ଼ ରେଳପଥ ଭବାନୀପାଟଣା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଶେଷ ହୋଇଛି ।

(ଙ) ଓଡ଼ିଶାର ବିମାନସେବା ଓ ପୋତାଶ୍ରୟ ସମ୍ପର୍କରେ ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ବିବରଣୀ ଲେଖ ।
Answer:

  • ଭୁବନେଶ୍ୱରଠାରେ ଅବସ୍ଥିତ ବିଜୁ ପଟ୍ଟନାୟକ ବିମାନ ବନ୍ଦରଠାରୁ ଭାରତର ବଡ଼ ବଡ଼ ସହରକୁ ବିମାନ ସେବା ଉପଲବ୍‌ଧ ହେଉଛି । ଆମଦାନୀ ଓ ରପ୍ତାନିର ସୁବିଧା ପାଇଁ ଭୁବନେଶ୍ୱର ବିମାନ ବନ୍ଦରକୁ ଏକ ‘କଷ୍ଟମ୍‌ସ ବିମାନ ବନ୍ଦର’ ଭାବେ ଘୋଷଣା କରାଯାଇଛି ।
  • ୧୯୯୫ ମସିହା ଅଗଷ୍ଟ ମାସରୁ ଏଠାରେ ଏକ ଏୟାର କାର୍ଗୋ କମ୍ପ୍ଲେକ୍ସ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଅଛି । ଖୁବ୍‌ଶୀଘ୍ର ଭୁବନେଶ୍ୱର ଏକ ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ବିମାନ ବନ୍ଦର ହେବାକୁ ଯାଉଛି ।
  • ଭୁବନେଶ୍ଵର ବିମାନ ବନ୍ଦର ବ୍ୟତୀତ ଓଡ଼ିଶାରେ ୧୩ଟି ବିମାନ ଅବତରଣ କେନ୍ଦ୍ର ଓ ୧୬ଟି ହେଲିପ୍ୟାଡ୍ ଅଛି ।
  • ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ସପ୍ତମ ଦଶକରେ ପାରାଦ୍ବୀପ ବନ୍ଦରର ଶୁଭାରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ଏହା ଏକ ଗଭୀର ପୋତାଶ୍ରୟ ହୋଇଥିବାରୁ ଏହା ମଧ୍ୟକୁ ବଡ଼ ବଡ଼ ଜାହାଜ ସହଜରେ ଆସିପାରେ ଓ ଯାଇପାରେ ।
  • ୧୯୮୭ ମସିହାରେ ଓଡ଼ିଶା ଉପକୂଳରେ ଗୋପାଳପୁର ବନ୍ଦର ଓ ନିକଟ ଅତୀତରେ ଟାଟା କମ୍ପାନୀ ସହାୟତାରେ ଧାମରାଠାରେ ଏକ ବୃହତ୍ ବନ୍ଦର ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଛି ।

BSE Odisha 10th Class History Solutions Chapter 20 ଭିଭିଭୂମିର ବିକାଶ

୨. ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ପ୍ରାୟ ୨୦ ଗୋଟି ଶବ୍ଦରେ ଲେଖ ।

(କ) ଭିତ୍ତିଭୂମି କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ?
Answer:

  • ଭିତ୍ତିଭୂମି ଏକ ମୌଳିକ ଢାଞ୍ଚାଗତ ମୂଳଦୁଆ । ସାମାଜିକ ଓ ଅର୍ଥନୈତିକ ବିକାଶ ଏହା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ ।
  • ଏହି ମୂଳଦୁଆ ଦୃଢ଼ ହେଲେ ଗୋଟିଏ ଦେଶ ବା ଜାତିର ସାମାଜିକ ସୌଷ୍ଠବ ଓ ଅର୍ଥନୈତିକ ସମୃଦ୍ଧି ସମ୍ଭବ ହୁଏ ।

(ଖ) ୧୯୩୬ ମସିହାଠାରୁ ୧୯୪୭ ମସିହା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଓଡ଼ିଶାରେ ଭିତ୍ତିଭୂମିର ବିକାଶ ପାଇଁ କାହିଁକି ବିଶେଷ କିଛି କରାଯାଇ ପାରିଲା ନାହିଁ ?
Answer:

  • ପ୍ରଥମତଃ ୧୯୩୬ ମସିହାରୁ ୧୯୪୭ ମସିହା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଓଡ଼ିଶା ଥିଲା ପରାଧୀନ ଭାରତର ଏକ ପ୍ରଦେଶ ।
  • ଦ୍ଵିତୀୟ କାରଣଟି ହେଲା – ୧୯୪୬ ମସିହା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଓଡ଼ିଶାରେ ରାଜନୈତିକ ଅସ୍ଥିରତା ଯୋଗୁଁ ବିକାଶ କାର୍ଯ୍ୟ ଏକ ପ୍ରକାର ବନ୍ଦ ହୋଇଯାଇଥିଲା ।
  • ତୃତୀୟତଃ ୧୯୩୯ରୁ ୧୯୪୫ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଚାଲିଥିବା ୨ୟ ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧ ଓ ୧୯୪୨ର ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ ଭିଭିଭୂମି ବିକାଶ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ସାଜିଥିଲା ।

(ଗ) କୃଷି ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ଭିତ୍ତିଭୂମି କ’ଣ ?
Answer:

  • କୃଷି ପାଇଁ ଅନେକ ଭିତ୍ତିଭୂମିର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି; ଯଥା – ଜଳସେଚନ, କୃଷି ବିଜ୍ଞାନ ଓ କୃଷିକ୍ଷେତ୍ରରେ ଆଧୁନିକ ଜ୍ଞାନର ପ୍ରୟୋଗ ।
  • ଏତଦ୍‌ବ୍ୟତୀତ ଉନ୍ନତ ସାର ଓ ବିହନ ଯୋଗାଣ, ରୋଗପୋକ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଓ ଆବଶ୍ୟକବେଳେ କୃଷକମାନଙ୍କୁ ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ ଇତ୍ୟାଦି ।

BSE Odisha 10th Class History Solutions Chapter 20 ଭିଭିଭୂମିର ବିକାଶ

(ଘ) ଓଡ଼ିଶାରେ କୃଷି ପାଇଁ କାହିଁକି ଜଳସେଚନର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି ?
Answer:

  • ପ୍ରାକୃତିକ ବୃଷ୍ଟିପାତର କୌଣସି ସ୍ଥିରତା ରହୁନଥିବାରୁ ଓଡ଼ିଶାର ଚାଷୀ ବୃଷ୍ଟିଜଳ ଉପରେ ଭରସା କରିପାରେ ନାହିଁ ।
  • ତେଣୁ ଓଡ଼ିଶାରେ କୃଷି ପାଇଁ ସ୍ଥାୟୀ ଜଳସେଚନର ଆବଶ୍ୟକତା ଥାଏ |

(ଙ) କୃଷି ସମ୍ପର୍କୀୟ ଶିକ୍ଷା ଗବେଷଣା ପାଇଁ ଓଡ଼ିଶାରେ କେଉଁ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଗବେଷଣା କେନ୍ଦ୍ର ଅଛି ?
Answer:

  • କୃଷି ସମ୍ପର୍କୀୟ ଶିକ୍ଷା ଗବେଷଣା ପାଇଁ ଓଡ଼ିଶାରେ କେତୋଟି କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଗବେଷଣା କେନ୍ଦ୍ର କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଅଛି । ସେଥୁମଧ୍ୟରୁ କଟକର କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଧାନ ଗବେଷଣା କେନ୍ଦ୍ର ଅନ୍ୟତମ ।
  • ଏତଦ୍‌ବ୍ୟତୀତ ସାକ୍ଷୀଗୋପାଳଠାରେ ନାରିକେଳ ଗବେଷଣା କେନ୍ଦ୍ର ଓ ଭୁବନେଶ୍ଵର ନିକଟସ୍ଥ କୌଶଲ୍ୟାଗଙ୍ଗଠାରେ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ମଧୁରଜଳ ମତ୍ସ୍ୟ ଗବେଷଣା ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ରହିଛି ।

(ଚ) ଓଡ଼ିଶାରେ ଶିଳ୍ପ ବିକାଶ ପାଇଁ କି ପ୍ରକାର ପ୍ରାକୃତିକ ଅନୁକୂଳ ଭିତ୍ତିଭୂମି ରହିଛି ?
Answer:

  • ଓଡ଼ିଶାରେ ଶିଳ୍ପର ବିକାଶ ପାଇଁ ଶିଳ୍ପ ଉପଯୋଗୀ ଅନେକ ଜମି ରହିଛି ଏବଂ ଏହାର ଏକ ସୁଦୀର୍ଘ ସମୁଦ୍ରତଟ ରହିଛି ।
  • ଏହାଛଡ଼ା ଶିଳ୍ପ ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ଜଳ ଓଡ଼ିଶାରେ ପ୍ରବାହିତ ନଦୀମାନଙ୍କରେ ଉପଲବ୍‌ଧ ହେଉଛି ।

(ଛ) ଜାତୀୟ ରାଜପଥ ନମ୍ବର ୫ ଓଡ଼ିଶାର କେଉଁ ସ୍ଥାନରୁ କେଉଁ ସ୍ଥାନକୁ ସଂଯୋଗ କରୁଛି ?
Answer:
ଜାତୀୟ ରାଜପଥ ୫ ନମ୍ବର ଓଡ଼ିଶାର ମୟୂରଭଞ୍ଜର ଝାଡ଼ପୋଖରିଆଠାରୁ ଆନ୍ଧ୍ର ସୀମା ନିକଟସ୍ଥ ଗୋଳନ୍ତରାକୁ ସଂଯୋଗ କରୁଛି ।

(ଜ) କିଏ ଏବଂ କେବେ ପୂର୍ବତଟ ରେଳପଥର ଶୁଭ ଦେଇଥିଲେ ?
Answer:

  • ଭାରତର ତତ୍‌କାଳୀନ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଦେବଗୌଡ଼ା ପୂର୍ବତଟ ରେଳପଥର ଶୁଭ ଦେଇଥିଲେ ।
  • ୧୯୯୬ ମସିହା ଅଗଷ୍ଟ ୮ ତାରିଖରେ ସେ ଏହି ରେଳପଥର ଶୁଭ ଦେଇଥିଲେ ।

(ଖ) ପାରାଦ୍ଵୀପ ବନ୍ଦରକୁ ଛାଡ଼ି ଓଡ଼ିଶାର ଅନ୍ୟ କେଉଁ ସ୍ଥାନଗୁଡ଼ିକରେ ବନ୍ଦର ନିର୍ମିତ ହୋଇଛି ?
Answer:
ପାରାଦ୍ଵୀପ ବନ୍ଦରକୁ ଛାଡ଼ି ଓଡ଼ିଶା ଉପକୂଳରେ ଗୋପାଳପୁର ଓ ଧାମରାଠାରେ ବନ୍ଦର ନିର୍ମିତ ହୋଇଛି ।

ଞ) ହୀରାକୁଦ ଜଳବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରକଳ୍ପ କାର୍ଯ୍ୟ କେବେଠାରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ହେଲା
Answer:

  • ହୀରାକୁଦ ଜଳବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରକଳ୍ପର କାର୍ଯ୍ୟ ୧୯୪୮ ମସିହାରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।
  • ଏହା ୧୯୫୭ ମସିହାରେ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ହେଲା ।

BSE Odisha 10th Class History Solutions Chapter 20 ଭିଭିଭୂମିର ବିକାଶ

୩. ନିମ୍ନଲିଖୂତ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଲେଖ ।

(କ) ଓଡ଼ିଶାରେ କିପରି ଜଳସେଚନର ବ୍ୟବସ୍ଥା ହୋଇଛି ?
Answer:
ଓଡ଼ିଶାରେ ପ୍ରବାହିତ ନଦୀଗୁଡ଼ିକରେ ବନ୍ଧ ବା ଆନିକଟ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇ କେନାଲଯୋଗେ ଜଳସେଚନର ବ୍ୟବସ୍ଥା। ହୋଇଛି ।

(ଖ) ଅବିଭକ୍ତ ପୁରୀ ଜିଲ୍ଲା କେତୋଟି କେନାଲଦ୍ବାରା ଜଳସେଚିତ ହେଉଛି ?
Answer:
ଅବିଭକ୍ତ ପୁରୀ ଜିଲ୍ଲା ଆଠୋଟି କେନାଲଦ୍ଵାରା ଜଳସେଚିତ ହେଉଛି ।

(ଗ) କେଉଁ ରାଜପଥ ଭୁବନେଶ୍ଵରଠାରୁ ପୁରୀ, କାଳୀଜାଇ ଦେଇ କୋଣାର୍କ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଯାଇଛି ?
Answer:
ଜାତୀୟ ରାଜପଥ ନଂ ୨୦୩ ଭୁବନେଶ୍ଵରଠାରୁ ପୁରୀ, କାଳୀଜାଇ ଦେଇ କୋଣାର୍କ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଯାଇଛି ।

(ଘ) ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଗ୍ରାମ ସଡ଼କ ଯୋଜନା କ’ଣ ?
Answer:
ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଗ୍ରାମ ସଡ଼କ ଯୋଜନାରେ ଗାଁଗହଳରେ ଅନେକ ପକ୍‌କା ରାସ୍ତା ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇ ପାରିଛି ।

(ଙ) କେବେ ଓଡ଼ିଶାରେ ପ୍ରଥମ ରେଳଗାଡ଼ି ଚାଲିଥିଲା ?
Answer:
ଓଡ଼ିଶାରେ ପ୍ରଥମେ ୧୮୯୭ ମସିହାରେ ରେଳଗାଡ଼ି ଚାଲିଥିଲା ।

(ଚ) ପୂର୍ବତଟ ରେଳପଥ କେବେ କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ କଲା ?
Answer:
୨୦୦୩ ମସିହା ଏପ୍ରିଲ୍ ମାସରେ ପୂର୍ବତଟ ରେଳପଥ କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲା ।

(ଛ) ପୂର୍ବତଟ ରେଳପଥର ମୁଖ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ କେଉଁଠି ?
Answer:
ପୂର୍ବତଟ ରେଳପଥର ମୁଖ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ଭୁବନେଶ୍ଵରଠାରେ ଅବସ୍ଥିତ ।

(ଜ) ଓଡ଼ିଶା ବୈଦ୍ୟୁତିକ ସଂସ୍କାର ଆଇନ ୧୯୯୫ କେବେଠାରୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଲା ?
Answer:
୧୯୯୬ ମସିହା ଏପ୍ରିଲ୍ ୧ ତାରିଖରେ ଓଡ଼ିଶା ବୈଦ୍ୟୁତିକ ସଂସ୍କାର ଆଇନ ୧୯୯୫ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଲା ।

BSE Odisha 10th Class History Solutions Chapter 20 ଭିଭିଭୂମିର ବିକାଶ

୪. ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନରେ ଦିଆଯାଇଥିବା ଚାରିଗୋଟି ବିକଳ୍ପ ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ତା’ର କ୍ରମିକ ନମ୍ବର ସହିତ ଲେଖ।

(କ) କେବେଠାରୁ ଓଡ଼ିଶାରେ ଭିତ୍ତିଭୂମି ବିକାଶ କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ ହେଲା ?
(i) ୧୯୩୬
(ii) ୧୯୪୫
(iii) ୧୯୪୬
(iv) ୧୯୪୭

(ଖ) କେତେ ନମ୍ବର ଜାତୀୟ ରାଜପଥ ସମ୍ବଲପୁରଠାରୁ ଚୌଦ୍ଵାର ନିକଟସ୍ଥ ମଙ୍ଗୁଳି ଛକରେ ପାଞ୍ଚ ନମ୍ବର ଜାତୀୟ ରାଜପଥରେ ମିଶିଛି ?
(i) ଜାତୀୟ ରାଜପଥ-୫ (କ)
(iii) ଜାତୀୟ ରାଜପଥ-୪୨
(ii) ଜାତୀୟ ରାଜପଥ – ୬
(iv) ଜାତୀୟ ରାଜପଥ-୪୩

(ଗ) କେଉଁଠାରେ ତାପଜ ବିଦ୍ୟୁତ୍ କେନ୍ଦ୍ର ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଛି ?
(i) ରେଇଲୋ
(ii) ଇବ୍
(iii) ଅପର କୋଲାବ୍‌
(iv) ମାଛକୁଣ୍ଡ

(ଘ) ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧି ଗ୍ରାମୀଣ ବିଦ୍ୟୁତୀକରଣ ଯୋଜନା କେବେଠାରୁ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛି ?
(i) ୧୯୯୫
(ii) ୧୯୯୬
(iii) ୨୦୦୬
(iv) ୨୦୦୭

(ଙ) ବିଜୁ ଗ୍ରାମ ଜ୍ୟୋତି ଯୋଜନା କେବେ ପ୍ରବର୍ତ୍ତିତ ହେଲା ?
(i) ୧୯୮୭
(ii) ୧୯୯୬
(iii) ୨୦୦୬
(iv) ୨୦୦୭

BSE Odisha 10th Class History Solutions Chapter 20 ଭିଭିଭୂମିର ବିକାଶ

Answers:
(କ) (iii) ୧୯୪୬
(ଖ) (iii) ଜାତୀୟ ରାଜପଥ-୪୨
(ଗ) (ii) ଇବ୍
(ଘ) (iii) ୨୦୦୬
(ଙ) (iv) ୨୦୦୭

୫। – ପାଠରେ ଦିଆଯାଇଥ‌ିବା ‘ତୁମ ପାଇଁ କାମ’’ଗୁଡ଼ିକ ଶିକ୍ଷକଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶନା ଓ ସହାୟତାରେ ସମ୍ପାଦନ କର ।
Answer:
(ପିଲାମାନେ ଶିକ୍ଷକଙ୍କ ସହାୟତା ଓ ନିର୍ଦ୍ଦେଶନାରେ ଉତ୍ତର ଲେଖିବେ ।)

CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e)

Odisha State Board Elements of Mathematics Class 12 Solutions CHSE Odisha Chapter 9 Integration Ex 9(e) Textbook Exercise questions and Answers.

CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Exercise 9(e)

Evaluate the following:
Question 1.
(i) ∫(1 + x) ex dx
Solution:
∫(1 + x) ex dx
[Choolse 1 + x as first and ex as second function
= (1 + x) ex – ∫1 . ex dx
= ( 1 + x) ex – ex + C = xex + C

(ii) ∫x3 ex dx
Solution:
∫x3 ex dx = x3 ex – ∫3x2 ex dx
= x3 ex – 3{x2 ex – ∫2x ex dx}
= x3 ex – 3x2 ex + 6 ∫x ex dx
= x3 ex – 3x2 ex +6 {x . ex – ∫1 . ex dx}
= x3 ex – 3x2 ex + 6x ex – 6ex + C

(iii) ∫x2 eax dx
Solution:
CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e) Q.1(3)

CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e)

(iv) ∫(3x + 2)2 e2x dx
Solution:
CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e) Q.1(4)

Question 2.
(i) ∫x sin x dx
Solution:
∫x sin x dx
[x = first function
sin x = 2nd function]
= x (-cosx) – ∫\(\frac{d}{d x}\)(x) . (-cos x) dx
= -x cos x + ∫cos x dx
= -x cos x + sin x + C

(ii) ∫x2 cos x dx
Solution:
∫x2 cos x dx
[x2 = 1st
cos x = 2nd]
= x2 . sin x – ∫\(\frac{d}{d x}\)(x2) sin x dx
= x2 sin x – ∫2x . sin x dx
[x = 1st
sin x = 2nd]
= x2 sin x – 2 {x . (-cos x) – ∫1 . (-cos x) dx}
= x2 sin x + 2x cos x – 2∫cos x dx
= x2 sin x + 2x cos x – 2 sin x + C

(iii) ∫x2 sin ax dx
Solution:
CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e) Q.2(3)

(iv) ∫x cos2 x dx
Solution:
CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e) Q.2(4)

(v) ∫x sin3 x dx
Solution:
CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e) Q.2(5)

(vi) ∫2x sin 2x cos x dx
Solution:
CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e) Q.2(6)

CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e)

(vii) ∫2x cos 3x cos 2x dx
Solution:
CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e) Q.2(7)

(viii)∫2x3 cos x2 dx
Solution:
∫2x3 cos x2 dx
[Put x2 =t
Then 2x dx = dt]
= ∫x2 . cos x2 . 2x dx
= ∫t . cos t dt
= t . sin t – ∫1 . sin t dt
= t sin t + cos t + C
= x2 sin x2 + cos x2 + C

(ix) ∫x cosec2 x dx
Solution:
∫x cosec2 x dx
[x = 1st
cosec2 x = 2nd]
= x ∫cosec2 x dx – ∫[\(\frac{d}{d x}\)(x) × ∫cosec2 x dx] dx
= -x cot x + ∫cot x dx
= -x cot x + ln |sin x| + C

(x) ∫x tan2 x dx
Solution:
∫x tan2 x dx = ∫x (sec2 x – 1) dx
= ∫x sec2 x dx – ∫x dx
= x tan x – ∫1 . tan x dx – \(\frac{1}{2}\)x2
[x = 1st
sec2 x = 2nd]
= x tan x + ln |cos x| – \(\frac{x^2}{2}\) + C

Question 3.
(i) ∫x ln (1 + x) dx
Solution:
CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e) Q.3(1)

(ii) ∫x7 ln x dx
Solution:
CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e) Q.3(2)

(iii) ∫(ln x)3 dx
Solution:
CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e) Q.3(3)

(iv) ∫ln(x2 + 1) dx
Solution:
∫ln (x2 + 1) dx
= ∫ln (x2 + 1) . 1 dx
[Put ln (x2 + 1 ) as first function and 1 as the second function.]
CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e) Q.3(4)

CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e)

(v) ∫\(\frac{\ln x}{x^5}\) dx
Solution:
CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e) Q.3(5)

(vi) ∫ln (x2 + x + 2) dx
Solution:
CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e) Q.3(6)

(vii) ∫ln (x + \(\sqrt{x^2+a^2}\)) dx
Solution:
CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e) Q.3(7)

(viii) ∫ln (x + \(\sqrt{x^2-a^2}\)) dx
Solution:
CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e) Q.3(8)

CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e)

Question 4.
(i) ∫sin-1 x dx
Solution:
CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e) Q.4(1)

(ii) ∫x sin-1 dx
Solution:
CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e) Q.4(2)

(iii) ∫cos-1 x dx
Solution:
CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e) Q.4(3)

(iv) ∫x tan-1 dx
Solution:
CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e) Q.4(4)

(v) ∫x2 tan-1 x dx
Solution:
CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e) Q.4(5)

(vi) ∫sec-1 x dx
Solution:
CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e) Q.4(6)

(vii) ∫x cosec-1 x dx
Solution:
CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e) Q.4(7)

Question 5.
(i) ∫e3x cos 2x dx
Solution:
CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e) Q.5(1)

CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e)

(ii) ∫ex sin x dx
Solution:
CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e) Q.5(2)

(iii) ∫ex cos2 x dx
Solution:
CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e) Q.5(3)

(iv) ∫x \(e^{x^2}\) sin x2 dx
Solution:
CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e) Q.5(4)

(v) ∫eax sin (bx + c) dx
Solution:
Let I = ∫eax sin (bx + c) dx
Integrating by parts we get
CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e) Q.5(5)

CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e)

(vi) ∫(2x2 + 1)\(e^{x^2}\) dx
Solution:
I = ∫(2x2 + 1)\(e^{x^2}\) dx
= ∫2x2 \(e^{x^2}\) dx + ∫\(e^{x^2}\) . 1 dx
= ∫2x2 \(e^{x^2}\) dx + x2 \(e^{x^2}\) ∫2x\(e^{x^2}\) .x dx
= x\(e^{x^2}\) + C

Question 6.
(i) ∫\(\sqrt{9-x^2}\) dx
Solution:
CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e) Q.6(1)

(ii) ∫\(\sqrt{5-4 x^2}\) dx
Solution:
CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e) Q.6(2)

(iii) ∫\(\sqrt{1-x^2-2 x}\) dx
Solution:
CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e) Q.6(3)

(iv) ∫ez \(\sqrt{4-e^{2 z}}\) dz
Solution:
CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e) Q.6(4)

(v) ∫cos θ \(\sqrt{5-\sin ^2 \theta}\) dθ
Solution:
CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e) Q.6(5)

Question 7.
(i) ∫\(\sqrt{x^2+4}\) dx
Solution:
CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e) Q.7(1)

CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e)

(ii) ∫\(\sqrt{7 x^2+2}\) dx
Solution:
CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e) Q.7(2)

(iii) ∫\(\sqrt{4 x^2+12 x+13}\) dx (2x + 3 = z)
Solution:
CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e) Q.7(3)

(iv) ∫e2z \(\sqrt{e^{4 z}+6}\) dz
Solution:
CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e) Q.7(4)

(v) ∫sec2 θ \(\sqrt{\sec ^2 \theta+3}\) dθ
Solution:
CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e) Q.7(5)

(vi) ∫(2x2 +1) \(e^{x^2}\) dx
Solution:
Same as No. 5 (vi).

Question 8.
(i) ∫\(\sqrt{x^2-8}\) dx
Solution:
CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e) Q.8(1)

(ii) ∫\(\sqrt{3 x^2-2}\) dx
Solution:
CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e) Q.8(2)

CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e)

(iii) ∫\(\sqrt{x^2-4 x+2}\) dx (x – 2 = z)
Solution:
CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e) Q.8(3)

(iv) ∫az \(\sqrt{a^{2 z}-4}\) dz
Solution:
CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e) Q.8(4)

(v) ∫sec θ tan θ \(\sqrt{\tan ^2 \theta-3}\) dθ
Solution:
CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e) Q.8(5)

Question 9.
(i)∫ex (tan x + ln sec x) dx
Solution:
∫ex (tan x + ln sec x) dx
= ∫ex tan x dx + ∫ex ln sec x dx
(Integrating by parts)
= ∫ex tan x dx + ex ln sec x – ∫ex tan x dx
= ex ln(sec x) + C

(ii) ∫ex (cot x + ln sin x) dx
Solution:
∫ex (cot x + ln sin x) dx
[Integrating by parts taking ex as first function and cot x as second function.]
= ∫ex ln sin x – ∫ex ln sin x dx + ∫ex ln sin x dx + C
= ex ln sin x + C

(iii) ∫\(\frac{e^x}{x}\) (1 + x ln x) dx
Solution:
∫\(\frac{e^x}{x}\) (1 + x ln x) dx
= ∫\(\frac{e^x}{x}\) dx + ∫\(\frac{e^x}{x}\) ex ln x dx + C
= ex ln x + C

(iv) ∫\(\frac{x e^x}{(1+x)^2}\) dx
Solution:
CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e) Q.9(4)

CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e)

Question 10.
(i) ∫\(\left[\frac{1}{\ln x}-\frac{1}{(\ln x)^2}\right]\) dx
Solution:
CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e) Q.10(1)

(ii) ∫sin (ln x) dx
Solution:
Let I = ∫sin (ln x) dx
[Integrating by parts taking sin (ln x) as first and 1 as second function.]
CHSE Odisha Class 12 Math Solutions Chapter 9 Integration Ex 9(e) Q.10(2)

(iii) ∫sin x ln (cosec x – cot x) dx
Solution:
∫sin x ln (cosec x – cot x) dx
[Integrating by parts taking In (cosec x cot x) as first function and sin x as second function.]
= ln (cosec x – cot x) . – cos x – ∫\(\frac{1}{{cosec} x-\cot x}\)× – cosec x . cot x + cosec2 x × – cos x dx
= -cos x . ln (cosec x – cot x) + ∫\(\frac{{cosec} x({cosec} x-\cot x)}{{cosec} x-\cot x}\) . cos x dx
= -cos x . ln (cosec x – cot x) + ∫cot x dx
= -cos x . ln (cosec x – cot x) + ln sin x + C

BSE Odisha 9th Class History Solutions Chapter 14 ଭାରତର କଳା, ସ୍ଥାପତ୍ୟ, ଶିଳ୍ପକୌଶଳ, ସାହିତ୍ୟ, ବିଜ୍ଞାନ ଏବଂ ବୈଷୟିକ ବିଦ୍ୟା

Odisha State Board BSE Odisha 9th Class History Solutions Chapter 14 ଭାରତର କଳା, ସ୍ଥାପତ୍ୟ, ଶିଳ୍ପକୌଶଳ, ସାହିତ୍ୟ, ବିଜ୍ଞାନ ଏବଂ ବୈଷୟିକ ବିଦ୍ୟା Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 9 History Solutions Chapter 14 ଭାରତର କଳା, ସ୍ଥାପତ୍ୟ, ଶିଳ୍ପକୌଶଳ, ସାହିତ୍ୟ, ବିଜ୍ଞାନ ଏବଂ ବୈଷୟିକ ବିଦ୍ୟା

୧। ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ୬୦ ଗୋଟି ଶବ୍ଦ ମଧ୍ଯରେ ଲେଖ ।

(କ) ଦକ୍ଷିଣ ଭାରତରେ ନିର୍ମିତ ପଲ୍ଲବ, ଚୋଳ ଓ ପାଣ୍ଡମାନଙ୍କର ମୂର୍ତ୍ତିକଳାର ଏକ ବିବରଣୀ ପ୍ରଦାନ କର ।
Answer:
ଦକ୍ଷିଣ ଭାରତରେ ନିର୍ମିତ ପଲ୍ଲବ, ଚୋଳ ଓ ପାଣ୍ଡମାନଙ୍କର ମୂର୍ତ୍ତିକଳାର ଏକ ବିବରଣୀ ନିମ୍ନରେ ପ୍ରଦାନ କରାଗଲା ।

  • ଦକ୍ଷିଣ ଭାରତରେ ପଲ୍ଲବ ରାଜତ୍ଵ ସମୟରେ ଦ୍ରାବିଡ଼ ଶୈଳୀ ନାମକ ଏକ ନୂତନ ମୂର୍ତ୍ତିକଳା ଓ ସ୍ଥାପତ୍ୟ ଶୈଳୀ ପ୍ରବର୍ତ୍ତିତ ହୋଇଥିଲା ।
  • ତାମିଲନାଡୁର ମହାବଳୀପୁରମ୍ ବା ମାମଲାପୁରମ୍ ସହରରେ ପାହାଡ଼ ଉପରେ ଥିବା ମଣ୍ଡପଗୁଡ଼ିକ ସେ ସମୟର କଳାର ଉତ୍କର୍ଷତାର ପ୍ରମାଣ ଦିଏ । ଏଠାରେ ମନ୍ଦିରଗୁଡ଼ିକ ନିକଟରୁ ମିଳିଥିବା ପଥର ଖୋଦିତ ସିଂହ, ହାତୀ ଓ ବୃଷଭର ପ୍ରତିକୃତି ପ୍ରତୀକାତ୍ମକ ଭାବେ ଯଥାକ୍ରମେ ଦୁର୍ଗା, ଇନ୍ଦ୍ର ଓ ଶିବଙ୍କୁ ପ୍ରକାଶ କରୁଥିଲା ।
  • ଚୋଳବଂଶର ରାଜତ୍ଵ ସମୟରେ ତ୍ରିଚିନାପଲ୍ଲୀ ଜିଲ୍ଲାର ଶ୍ରୀନିଭାସାନାଲୁରଠାରେ ନିର୍ମିତ କେରଙ୍ଗନାଥ ମନ୍ଦିର କାନ୍ତରେ ଦେବଦେବୀଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତିସମୂହ, ତାଞ୍ଜାଭୁରଠାରେ ନିର୍ମିତ ବୃହଦୀଶ୍ଵର ମନ୍ଦିରର ମୂର୍ତ୍ତିକଳା, ନଟରାଜ ଶିବ ଓ ଅନ୍ୟ ହିନ୍ଦୁ ଦେବଦେବୀ ଓ ସନ୍ଥମାନଙ୍କର ବ୍ରୋଞ୍ଜ ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ବିଶ୍ବରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧି ଲାଭ କରିଛି ।
  • ପାଣ୍ଡବଂଶର ରାଜତ୍ୱ ସମୟରେ ନିର୍ମିତ ମନ୍ଦିରଗୁଡ଼ିକର ଗୋପୁରମରେ ଖୋଦିତ କାରୁକାର୍ଯ୍ୟ, ଦରସୁରମଠାରେ ନିର୍ମିତ କୁମ୍ଭକୋନମ ମନ୍ଦିରର ଗୋପୁରମ୍ରେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଚିତ୍ତାକର୍ଷକ ଚିତ୍ରକଳା ପାଠ୍ୟକଳାର ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ନିଦର୍ଶନ ।
  • ସପ୍ତଦଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ରାମେଶ୍ଵରମ୍ ଓ ମଦୁରାଠାରେ ନିର୍ମିତ ଶିବ ଓ ମିନାକ୍ଷୀ ମନ୍ଦିରମାନଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତିକଳାରେ ଦ୍ରାବିଡ଼ ଶୈଳୀର ଚରମ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥାଏ ।

(ଖ) ସୁଲତାନୀୟ ଓ ମୋଗଲ ଶାସନ ସମୟରେ ସଙ୍ଗୀତ କଳାର କିପରି ବିକାଶ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:

  • ସୁଲତାନୀୟ ଶାସନ କାଳରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ସଙ୍ଗୀତଜ୍ଞ ଅମୀର ଖୁସ୍‌ଙ୍କର ଆବିର୍ଭାବ ହୋଇଥିଲା । ସେ ଭାରତୀୟ ସ୍ବରରେ ତାଙ୍କ କବିତାଗୁଡ଼ିକ ଆବୃତ୍ତି କରିବା ସହିତ ଦୁଇଟି ନୂତନ ସଙ୍ଗୀତ ଶୈଳୀ କୱାଲୀ ଓ ଖେୟାଲ୍ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ ।
  • ମୁସଲମାନମାନେ ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କ ବାଦ୍ୟଯନ୍ତ୍ର ଓ ‘ଧୁପଦ୍’ ରାଗକୁ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ଓ ଦୁଇ ବାଦ୍ୟଯନ୍ତ୍ର ସୀତାର ଓ ତବଲା ପ୍ରଚଳନ କରିଥିଲେ ।
  • ମୋଗଲ ଶାସକମାନେ ଭାରତୀୟ ସଙ୍ଗୀତ କଳାର ଅନେକ ବିକାଶ ଘଟାଇଥିଲେ । ଆକବର ତାଙ୍କ ଦରବାରକୁ ଗ୍ବାଲିୟରର ସଙ୍ଗୀତଜ୍ଞ ମିଆଁ ତାନ୍‌ସେନ୍ ଓ ମାଓ୍ବାର ବାଜ୍ ବାହାଦୂରଙ୍କୁ ନିମନ୍ତ୍ରଣ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ସମୟରେ ତରାନା, ଠୁମ୍‌ରୀ, ଗଜଲ ଭଳି ସଙ୍ଗୀତର ନୂତନ ରାଗର ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା ।
  • ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟ ଶାହାଜାହାନ୍ ନିଜେ କେତେକ ଗୀତ ରଚନା କରିବା ସହିତ ବିକାନିର୍‌ର ଜଗନ୍ନାଥ ଭଟ୍ଟ ଏବଂ ଜନାର୍ଦ୍ଦନ ଭଟ୍ଟଙ୍କ ଭଳି ପ୍ରସିଦ୍ଧ ହିନ୍ଦୁ ସଙ୍ଗୀତଜ୍ଞଙ୍କର ପୃଷ୍ଠପୋଷକତା କରିଥିଲେ ।
  • ସୁଲତାନ ମହମ୍ମଦ ଶାହାଙ୍କ ଦରବାରରେ ଅଦରଙ୍ଗ ଓ ସଦରଙ୍ଗ ନାମକ ଦୁଇଜଣ ସଙ୍ଗୀତଜ୍ଞ ଖେୟାଲ୍ ପରିବେଷଣ କରୁଥିଲେ । ଏହିପରିଭାବେ ସୁଲତାନୀୟ ଓ ମୋଗଲ ଶାସନ କାଳରେ ସଙ୍ଗୀତ କଳାର ପ୍ରଭୂତ ବିକାଶ ଘଟିଥିଲା ।

(ଗ) ମୌର୍ଯ୍ୟ ଓ ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ ଭାରତୀୟ ସାହିତ୍ୟର ଅଗ୍ରଗତି ସମ୍ପର୍କରେ ଏକ ପ୍ରବନ୍ଧ ଲେଖ ।
Answer:

  • ମୌର୍ଯ୍ୟ ଯୁଗରେ କୌଟିଲ୍ୟଙ୍କ ରଚିତ ଶାସନ ପଦ୍ଧତି ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ରାଜନୈତିକ ଦର୍ଶନର ବିଶିଷ୍ଟ ଗ୍ରନ୍ଥ ‘ଅର୍ଥଶାସ୍ତ୍ର ’ ଭାରତୀୟ ସାହିତ୍ୟର ଅମୂଲ୍ୟ ସମ୍ପଦ ।
  • ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ନାଟ୍ୟକାର ଓ କବି କାଳିଦାସଙ୍କଦ୍ୱାରା ରଚିତ ‘ଅଭିଜ୍ଞାନ ଶାକୁନ୍ତଳମ୍’ ନାଟକ, ‘ମାଳାବିକାଗ୍ନିମିତ୍ରମ୍’, ‘ବିକ୍ରମୋର୍ବଶୀୟମ୍’, ‘ରଘୁବଂଶମ୍’, ‘ଋତୁ ସଂହାର’ ଓ ‘ମେଘଦୂତମ୍’ ପ୍ରଭୃତି କାବ୍ୟ ଭାରତୀୟ ସାହିତ୍ୟକୁ ସମୃଦ୍ଧ କରିଛି ।
  • ସେ ସମୟରେ ରଚିତ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ନାଟ୍ୟକୃତି ମଧ୍ୟରେ ଶୂଦ୍ରକଙ୍କ ‘ମୂଚ୍ଛକଟିକମ୍, ବିଶାଖାଦତ୍ତଙ୍କ ‘ମୁଦ୍ରାରାକ୍ଷସ’ . ଓ ଐତିହାସିକ ନାଟକ ‘ଦେବୀ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତମ୍’ ଭାରତୀୟ ସାହିତ୍ୟକୁ ବିଶେଷ ଅବଦାନ ଅଟେ ।
  • ଦଣ୍ଡିନ୍‌ଙ୍କ ରଚିତ କବିତା କଳା ସମ୍ବନ୍ଧିତ ‘କାବ୍ୟାଦର୍ଶ’ ଓ ରୋମାଞ୍ଚ କର ଗଳ୍ପ ‘ଦଶକୁମାର ଚରିତମ୍’, ଭାରବିଙ୍କ କବିତା ‘କିରାତାର୍ଜୁନୀୟମ୍’, ଅମରସିଂହଙ୍କ ଅଭିଧାନ ‘ଅମର କୋଷ’ ଏବଂ ବିଷ୍ଣୁଶର୍ମାଙ୍କ ରଚିତ ଗଳ୍ପଗୁଚ୍ଛ ‘ପଞ୍ଚତନ୍ତ୍ରମ୍’ ଭାରତୀୟ ସାହିତ୍ୟ ଭଣ୍ଡାରକୁ ସମୃଦ୍ଧ କରିଛି ।
  • କହୁଣଙ୍କଦ୍ଵାରା ଲିଖ୍ ‘ରାଜତରଙ୍ଗିଣୀ’, ବାଣଭଟ୍ଟଙ୍କଦ୍ୱାରା ରଚିତ ‘ହର୍ଷ ଚରିତ’ ଓ ‘କାଦମ୍ବରୀ’, ଜୟଦେବଙ୍କଦ୍ବାରା ରଚିତ ‘ଗୀତଗୋବିନ୍ଦ’ ଭାରତୀୟ ସାହିତ୍ୟରେ ମାଇଲଖୁଣ୍ଟ ସଦୃଶ । ଉପରୋକ୍ତ ଆଲୋଚନାରୁ ମୌର୍ଯ୍ୟ ଓ ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ ଭାରତୀୟ ସାହିତ୍ୟର ଅଗ୍ରଗତି ସମ୍ପର୍କରେ ସୂଚନା ମିଳିଥାଏ ।

BSE Odisha 9th Class History Solutions Chapter 14 ଭାରତର କଳା, ସ୍ଥାପତ୍ୟ, ଶିଳ୍ପକୌଶଳ, ସାହିତ୍ୟ, ବିଜ୍ଞାନ ଏବଂ ବୈଷୟିକ ବିଦ୍ୟା

(ଘ)ଗଣିତ ବିଜ୍ଞାନରେ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ଅବଦାନଗୁଡ଼ିକ ବର୍ତ୍ତନ କର ।
Answer:

  • ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଥ‌ିବା ସିନ୍ଧୁ ସଭ୍ୟତା ସମୟର କେତେକ ବଟକରାରୁ ସେ ସମୟର ବ୍ୟବସାୟୀମାନଙ୍କର ଗଣିତ ଜ୍ଞାନ ଥ‌ିବା ସୂଚନା ମିଳିଥାଏ ।
  • ବୈଦିକ ଯୁଗରେ ଗାଣିତିକ ଜ୍ଞାନ ସହିତ ଜ୍ୟାମିତିକ ଜ୍ଞାନ ପ୍ରଚଳନ ଥିବାର ସୁଲ୍ସସୂତ୍ରରୁ ଜଣାଯାଏ ।
  • ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ ବିଶିଷ୍ଟ ଗଣିତଜ୍ଞ ଆର୍ଯ୍ୟଭଟ୍ଟ ଓ ବ୍ରହ୍ମଗୁପ୍ତଙ୍କଦ୍ୱାରା ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର କ୍ଷେତ୍ରର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ ବା ଘନଫଳ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରିବା ଏବଂ ଏକ ବୃତ୍ତର ପରିସ୍ ଉପରେ ଚାରୋଟି କୋଣକୁ ରଖ୍ ଏକ ଚତୁର୍ଭୁଜାକାର କ୍ଷେ କରିବା ପଦ୍ଧତି ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରାଯାଇଥିଲା ।
  • ଖ୍ରୀ.ପୂ. ପଞ୍ଚମ ଶତାବ୍ଦୀରେ ପାଣିନୀଙ୍କଦ୍ଵାରା ଓ ଖ୍ରୀ.ପୂ. ଦ୍ଵିତୀୟ ଶତାବ୍ଦୀରେ ପିଙ୍ଗଳାଙ୍କ ‘ଚନ୍ଦ୍ରଶାସ୍ତ୍ର’ରେ ଶୂନ୍ୟ ବିଷୟରେ ଧାରଣା ଦିଆଯାଇଥିଲେ ସୁଦ୍ଧା ଆର୍ଯ୍ୟଭଟ୍ଟ ଶୂନ୍ୟର ବ୍ୟବହାର ସମ୍ପର୍କରେ ଏବଂ ବ୍ରହ୍ମଗୁପ୍ତ ଶୂନ୍ୟଟ କାର୍ଯ୍ୟକାରିତାର ନିୟମ ସମ୍ପର୍କରେ ଅଧ‌ିକ ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ବୁଝାଇଛନ୍ତି ।
  • ଗଣିତ ବିଦ୍ୟାକୁ ଭାରତର ଦୁଇଟି ଅନନ୍ୟ ଅବଦାନ ହେଉଛି ଦଶମିକ ସଂଖ୍ୟାଙ୍କନ ଓ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ପ୍ରଥମ ନଅଟି ସଂଖ୍ୟାର ମୂଲ୍ୟରେ ପାର୍ଥକ୍ୟ ।

୨। ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ୨୦ ଗୋଟି ଶବ୍ଦ ମଧ୍ଯରେ ଲେଖ ।

(କ) ଅଶୋକଙ୍କ ସମୟରେ ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶ ଓ ଓଡ଼ିଶାରେ ନିର୍ମିତ ଦୁଇଟି ପ୍ରସିଦ୍ଧ ମୂର୍ତ୍ତିକଳା କ’ଣ ?
Answer:
ଅଶୋକଙ୍କ ସମୟରେ ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶର ସାରନାଥ ସ୍ତମ୍ଭର ଅଗ୍ରଭାଗରେ ଥ‌ିବା ସିଂହର ପ୍ରତିକୃତି ଓ ଓଡ଼ିଶାର ଧଉଳି ପାହାଡ଼ ନିକଟରେ ଥ‌ିବା ପ୍ରସ୍ତର ଖୋଦିତ ହସ୍ତୀର ବାହ୍ୟରୂପର ଚିତ୍ର ସେ ସମୟର ଦୁଇଟି ପ୍ରସିଦ୍ଧ ମୂର୍ତ୍ତିକଳାର ପରିଚୟ ଦେଇଥାଏ ।

(ଖ) କଳା ଓ ସ୍ଥାପତ୍ୟରେ ଉତ୍ତର-ଭାରତ ଓ ଦକ୍ଷିଣ ଭାରତରେ ଅନୁସୃତ ଶୈଳୀ କ’ଣ ଭାବରେ ପରିଚିତ ଲେଖ ।
Answer:
କଳା ଓ ସ୍ଥାପତ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଭାରତରେ ଅନୁସୃତ ଶୈଳୀ ଇଣ୍ଡୋ-ଆରିଆନ୍ ବା ‘ନାଗର ଶୈଳୀ’ ଏବଂ ଦକ୍ଷିଣ ଭାରତରେ ଅନୁସୃତ ଶୈଳୀ ‘ଦ୍ରାବିଡ଼ୀୟ ଶୈଳୀ’ ଭାବରେ ପରିଚିତ ।

(ଗ) କେଉଁ ସ୍ଥାନଗୁଡ଼ିକର ଚିତ୍ରକଳା ଗୁପ୍ତଯୁଗର କଳାନୈପୁଣ୍ୟ ଦର୍ଶାଏ ?
Answer:
ମହାରାଷ୍ଟ୍ରର ଅଉରଙ୍ଗାବାଦ ନିକଟରେ ଅଜନ୍ତା ଗୁମ୍ଫାରେ, ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶର ଗ୍ବାଲିଅରଠାରେ ବାଘ ଗୁମ୍ଫାରେ, ତାମିଲନାଡୁରେ ପୁଦ୍ଧକୋଟାଇଠାରେ ସିଭାନାଭାସାଲ୍ ମନ୍ଦିରରେ ଓ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ସିଗିରିଆଠାରେ ପଥରକଟା କୋଠରିଗୁଡ଼ିକରେ ଜଳରଙ୍ଗର ଚିତ୍ରକଳା ଗୁପ୍ତଯୁଗର କଳାନୈପୁଣ୍ୟର ନିଦର୍ଶନ ବହନ କରେ ।

(ଘ) କେଉଁ ଦୁଇଟି ଆବିଷ୍କାର ସିନ୍ଧୁ ସଭ୍ୟତାର ନୃତ୍ୟକଳାର ସୂଚନା ଦିଏ ?
Answer:
ମହେଞ୍ଜୋଦାରୋରୁ ଆବିଷ୍କୃତ ଏକ ନର୍ତ୍ତକୀର ପଥର ମୂର୍ତ୍ତି ଓ ହରପ୍‌ପାରୁ ଆବିଷ୍କୃତ ଏକ ନୃତ୍ୟରତା ମହିଳାର ବ୍ରୋଞ୍ଜ ମୂର୍ତ୍ତିର ଆବିଷ୍କାର ସିନ୍ଧୁ ସଭ୍ୟତାର ନୃତ୍ୟକଳାର ସୂଚନା ଦିଏ ।

BSE Odisha 9th Class History Solutions Chapter 14 ଭାରତର କଳା, ସ୍ଥାପତ୍ୟ, ଶିଳ୍ପକୌଶଳ, ସାହିତ୍ୟ, ବିଜ୍ଞାନ ଏବଂ ବୈଷୟିକ ବିଦ୍ୟା

(ଙ) ଭାରତର ଦୁଇଟି ମୁଖ୍ୟ ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ସଙ୍ଗୀତର ନାମ କ’ଣ ଓ ସେଗୁଡ଼ିକ ଯଥାକ୍ରମେ କେଉଁ ଅଞ୍ଚଳରୁ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି ?
Answer:

  • ଭାରତର ଦୁଇଟି ମୁଖ୍ୟ ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ସଙ୍ଗୀତର ନାମ ହେଲା – ହିନ୍ଦୁସ୍ଥାନୀ ସଙ୍ଗୀତ ଏବଂ କର୍ଣାଟିକ୍ ସଙ୍ଗୀତ ।
  • ଏହା ଯଥାକ୍ରମେ ଉତ୍ତର ଭାରତ ଏବଂ ଦକ୍ଷିଣ ଭାରତ ଅଞ୍ଚଳରୁ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି ।

(ଚ) ଆସାମ, କେରଳ, ଓଡ଼ିଶା ଓ ପଞ୍ଜାବର ସାମରିକ ନୃତ୍ୟଗୁଡ଼ିକର ନାମ କ୍ରମାନ୍ୱୟରେ ଲେଖ ।
Answer:
ସାମରିକ ନୃତ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ଆସାମର ସତ୍‌ରିଆ, କେରଳର କଲ୍ଲାରିପାୟଟୁ, ଓଡ଼ିଶାର ପାଇକ ଏବଂ ପଞ୍ଜାବର ସତେବ୍‌ଜୀ ନୃତ୍ୟ ଜନପ୍ରିୟ ଅଟେ ।

(ଛ) ଅଶୋକଙ୍କ ସମୟର ସ୍ଥାପତ୍ୟକୁ କେଉଁ ଚାରିଟି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଏ ?
Answer:

  • ଅଶୋକଙ୍କ ସମୟର ସ୍ଥାପତ୍ୟକୁ ଚାରୋଟି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଏ ।
  • ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା – ସ୍ତୁପ, ସ୍ତମ୍ଭ, ପ୍ରାସାଦ ଓ ଗୁମ୍ଫା ।

(ଜ) ଗୁପ୍ତଯୁଗର ସ୍ଥାପତ୍ୟ ବହନ କରୁଥିବା ଚାରିଟି ପ୍ରଧାନ ମନ୍ଦିରଗୁଡ଼ିକର ଅବସ୍ଥିତି ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
Answer:
ଗୁପ୍ତଯୁଗର ସ୍ଥାପତ୍ୟ ବହନ କରୁଥିବା ଚାରୋଟି ପ୍ରଧାନ ମନ୍ଦିରର ନାମ ହେଲା – ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶର ଦେଓଗଡ଼ଠାରେ ଥ‌ିବା ଦଶାବତାର ମନ୍ଦିର, ଭିତରଗାଁଓଠାରେ ଥ‌ିବା ଇଟାରେ ନିର୍ମିତ ମନ୍ଦିର, ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶର ତିଠାରେ ଥ‌ିବା ବିଷ୍ଣୁ ମନ୍ଦିର, ଭୁମରାଠାରେ ଥ‌ିବା ଶିବ ମନ୍ଦିର ।

(ଝ) ବରାହମିହିରଙ୍କ ରଚିତ ଦୁଇଟି ପୁସ୍ତକର ନାମ କ’ଣ ?
Answer:
ବରାହମିହିରଙ୍କର ରଚିତ ଦୁଇଟି ପୁସ୍ତକର ନାମ ହେଲା, ବୃହତ୍ ସଂହିତା ଏବଂ ପଞ୍ଚ ସିଦ୍ଧାନ୍ତିକା ।

BSE Odisha 9th Class History Solutions Chapter 14 ଭାରତର କଳା, ସ୍ଥାପତ୍ୟ, ଶିଳ୍ପକୌଶଳ, ସାହିତ୍ୟ, ବିଜ୍ଞାନ ଏବଂ ବୈଷୟିକ ବିଦ୍ୟା

(ଞ) ପ୍ରାଚୀନ ଯୁଗରେ ଚରକ ଓ ଶୁଶ୍ରୁତ ଚିକିତ୍ସା ବିଜ୍ଞାନ କ୍ଷେତ୍ରରେ କେଉଁ କେଉଁ ବିଷୟରେ ସୂଚନା ଦେଇଥିଲେ ?
Answer:

  • ପ୍ରାଚୀନ ଯୁଗରେ ଚରକ କାମଳ ରୋଗର ନିଦାନ ଓ ଚିକିତ୍ସା ସମ୍ପର୍କରେ ସୂଚନା ଦେଇଥିଲେ ।
  • ଶରୀର ଗଠନ ବିଦ୍ୟା ପାଇଁ ଶୁଶ୍ରୁତ ଶଲ୍ୟ ଚିକିତ୍ସାକୁ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେଇଥିଲେ ।

୩ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଲେଖ ।

(କ) ତାଞ୍ଜାଭୁରଠାରେ ବୃହଦୀଶ୍ଵର ମନ୍ଦିର କେଉଁ ସମ୍ରାଟ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ତାଞ୍ଜାଭୁରଠାରେ ବୃହଦୀଶ୍ଵର ମନ୍ଦିର ରାଜରାଜ ଚୋଳ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ।

(ଖ) ଏଲୋରାର କେଉଁ ମନ୍ଦିର ରାଷ୍ଟ୍ରକୂଟ ସମୟର ବିସ୍ମୟକର କଳାର ନିଦର୍ଶନ ?
Answer:
ଏଲୋରାର କୈଳାସ ମନ୍ଦିର ରାଷ୍ଟ୍ରକୂଟ ସମୟର ବିସ୍ମୟକର କଳାର ନିଦର୍ଶନ ଅଟେ ।

(ଗ) କେଉଁ ଦୁଇଜଣ ପାରସିକ ଚିତ୍ରଶିଳ୍ପୀଙ୍କ ସହାୟତାରେ ହୁମାୟୁନ୍ ଭାରତରେ ଚିତ୍ରକଳାର ବିକାଶ ଘଟାଇଥିଲେ ?
Answer:
ହୁମାୟୁନ୍ ପାରସ୍ୟର ଦୁଇଜଣ ଦକ୍ଷ ଚିତ୍ରଶିଳ୍ପୀ ସୟଦ୍ ଅଲ୍ଲୀ ତାବରେଜୀ ଓ ବ୍ଲାଜା ଅବଦୁସ୍ ସମଦ୍‌ଙ୍କ ସହାୟତାରେ ଭାରତରେ ଚିତ୍ରକଳାର ବିକାଶ ଘଟାଇଥିଲେ ।

BSE Odisha 9th Class History Solutions Chapter 14 ଭାରତର କଳା, ସ୍ଥାପତ୍ୟ, ଶିଳ୍ପକୌଶଳ, ସାହିତ୍ୟ, ବିଜ୍ଞାନ ଏବଂ ବୈଷୟିକ ବିଦ୍ୟା

(ଘ) ପଞ୍ଜାବ-ହିମାଳୟ ଅଞ୍ଚଳରେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିବା ରାଜପୁତ୍ ଚିତ୍ରକଳା ଶୈଳୀର ଉପଶାଖା କେଉଁ ନାମରେ ପରିଚିତ ?
Answer:
ପଞ୍ଜାବ-ହିମାଳୟ ଅଞ୍ଚଳରେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥ‌ିବା ରାଜପୁତ୍ ଚିତ୍ରକଳା ଶୈଳୀର ଉପଶାଖା କାଙ୍ଗ୍ରା ଶୈଳୀ ଭାବେ ଏବଂ ଉକ୍ତ ଅଞ୍ଚଳ ପାହାଡ଼ିଆ ହୋଇଥିବାରୁ ଏହା ‘ପାହାଡ଼ୀ ଶୈଳୀ’ ଭାବେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରସିଦ୍ଧି ଲାଭ କରିଥିଲା ।

(ଙ) ‘ଲକ୍ଷ୍ମଣୀ’ କେଉଁ ରାଜ୍ୟର ଲୋକନୃତ୍ୟ ?
Answer:
‘ଲୱଣୀ’ ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ରାଜ୍ୟର ଲୋକନୃତ୍ୟ ଅଟେ ।

(ଚ) ସମଗ୍ର ଏସିଆରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧି ଲାଭ କରିଥିବା କନିଷ୍କଙ୍କଦ୍ୱାରା ନିର୍ମିତ ଉଚ୍ଚ ଗମ୍ବୁଜ କେଉଁଠାରେ ଅବସ୍ଥିତ ?
Answer:
ସମଗ୍ର ଏସିଆରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧି ଲାଭ କରିଥିବା କନିଷ୍କଙ୍କଦ୍ୱାରା ନିର୍ମିତ ଉଚ୍ଚ ଗମ୍ବୁଜ ପୁରୁଷପୁରଠାରେ ଅବସ୍ଥିତ ।

(ଛ) କେଉଁ ଶାସକ କୁତବ୍‌ମିନାରର ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟ ସମାପ୍ତ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ସାମ୍‌ସୁଦ୍ଦିନ୍ ଇଲ୍‌ଡ୍‌ମିସ୍ କୁତବ୍‌ମିନାରର ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟ ସମାପ୍ତ କରିଥିଲେ ।

(ଜି) ଦିଲ୍ଲୀର ଲାଲ୍‌କିଲ୍ଲା କିଏ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଦିଲ୍ଲୀର ଲାଲକିଲ୍ଲା ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟ ଶାହାଜାହାନ୍ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ।

(ଝ) କାବୁଲ୍ ବାଗ୍ ବା କାବୁଲ୍ ଉଦ୍ୟାନ କେଉଁଠାରେ ଅବସ୍ଥିତ ?
Answer:
କାବୁଲ୍ ବାଗ୍ ବା କାବୁଲ୍ ଉଦ୍ୟାନ ପାନିପଥଠାରେ ଅବସ୍ଥିତ ।

(ଞ) ଶିଖ୍ମାନଙ୍କ ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣ ମନ୍ଦିର କେଉଁଠାରେ ଅବସ୍ଥିତ ?
Answer:
ପଞ୍ଜାବର ଅମୃତସର ଅଞ୍ଚଳରେ ଶିଖ୍ମାନଙ୍କ ସ୍ଵର୍ଣ୍ଣମନ୍ଦିର ଅବସ୍ଥିତ ।

BSE Odisha 9th Class History Solutions Chapter 14 ଭାରତର କଳା, ସ୍ଥାପତ୍ୟ, ଶିଳ୍ପକୌଶଳ, ସାହିତ୍ୟ, ବିଜ୍ଞାନ ଏବଂ ବୈଷୟିକ ବିଦ୍ୟା

୪। ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନରେ ଦିଆଯାଇଥ‌ିବା ଚାରିଗୋଟି ବିକଳ୍ପ ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ସଙ୍ଗେ ତା’ର କ୍ରମିକ ନମ୍ବର ବାଛି ଲେଖ ।

(କ) ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ କେଉଁ କଳା ମୌର୍ଯ୍ୟ କଳା ଲୋପ ପାଇ ସମ୍ପୂର୍ଣ ଭାରତୀୟ ଶୈଳୀରେ ମୂର୍ତ୍ତିକଳା ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା ?
(i) ମୌର୍ଯ୍ୟ କଳା
(ii) ମଥୁରା କଳା
(iii) ଗାନ୍ଧାର କଳା
(iv) ଦ୍ରାବିଡ଼ ଶୈଳୀ
Answer:
(iii) ଗାନ୍ଧାର କଳା

(ଖ) ରାଜପୁତ୍ରମାନଙ୍କ ସମୟରେ ରାଜସ୍ଥାନର କେଉଁ ସ୍ଥାନରେ ଏକ-ଲିଙ୍ଗ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା ?
(i) ଓସିଆ
(ii) ଚିତୋରଗଡ଼
(iii) ମାଉଣ୍ଟ ଆବୁ
(iv) ଉଦୟପୁର
Answer:
(iv) ଉଦୟପୁର

(ଗ) କେଉଁ ରାଜ୍ୟରୁ ‘କଥାକଲି’ ଶସ୍ତ୍ରୀୟ ନୃତ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି ?
(i) କୋରଳ
(ii) ତାମିଲନାଡୁ
(iii) ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶ
(iv) ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶ
Answer:
(i) କୋରଳ

BSE Odisha 9th Class History Solutions Chapter 14 ଭାରତର କଳା, ସ୍ଥାପତ୍ୟ, ଶିଳ୍ପକୌଶଳ, ସାହିତ୍ୟ, ବିଜ୍ଞାନ ଏବଂ ବୈଷୟିକ ବିଦ୍ୟା

(ଘ) କାଶ୍ମୀର ମନ୍ଦିର ସ୍ଥାପତ୍ୟ ଶୈଳୀରେ କେଉଁଠାରେ ଏକ ସୂର୍ଯ୍ୟ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା ?
(i) ଗ୍ବାଲିୟର
(ii) ମଉଁଳ
(iii) କୋଣାର୍କ
(iv) ଅବନ୍ତୀପୁର
Answer:
(ii) ମଉଁଳ

(ଙ) ଦକ୍ଷିଣରେ ଭିଥଲ ମନ୍ଦିର କାହାଦ୍ଵାରା ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା ?
(i) ରାଜରାଜ ଚୋଳ
(ii) ଖାରବେଳ
(iii) କୃଷ୍ଣଦେବ ରାୟ
(iv) ରାଣାକୁମ୍ଭ
Answer:
(iii) କୃଷ୍ଣଦେବ ରାୟ

(ଚ) ଜାହଙ୍ଗୀରଙ୍କଦ୍ଵାରା କେଉଁଠାରେ ଆକବର ମକବରା ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଥିଲା ?
(i) ଫତେବାଦ
(ii) ଫତେପୁର ସିକ୍ରି
(iii) ସିକନ୍ଦରା
(iv) ସାହାଦାରା
Answer:
(iii) ସିକନ୍ଦରା

(ଛ) ଦିଲ୍ଲୀର ପୁରୁଣା ଜିଲ୍ଲା କେଉଁ ସମ୍ରାଟଙ୍କ ସମୟର କୀର୍ତ୍ତି ?
(i) ବାବର
(ii) ଶେରଶାହ
(iii) ଆଲ୍ଲାଉଦ୍ଦିନ୍ ଖ୍ଜୀ
(iv) ଶାହାଜାହାନ୍
Answer:
(ii) ଶେରଶାହ

BSE Odisha 9th Class History Solutions Chapter 14 ଭାରତର କଳା, ସ୍ଥାପତ୍ୟ, ଶିଳ୍ପକୌଶଳ, ସାହିତ୍ୟ, ବିଜ୍ଞାନ ଏବଂ ବୈଷୟିକ ବିଦ୍ୟା

(ଜ) କେଉଁ ରାଜ୍ୟ ‘ଜମ୍ପାନୀ’ ଶାଢ଼ି ପାଇଁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ?
(i) ଆସାମ
(ii) ରାଜସ୍ଥାନ
(iii) ତ୍ରିପୁରା
(iv) ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ
Answer:
(iv) ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ

(ଝ) ‘ଆଇନ୍-ଇ-ଆକ୍‌ବରୀ’ର ରଚୟିତା କିଏ ?
(i) ଅମୀର ଖୁସ୍‌
(ii) ଜିଆଉଦ୍ଦିନ୍ ବରାନୀ
(iii) ଆବୁଲ ଫାଜଲ
(iv) ଆକବର
Answer:
(iii) ଆବୁଲ ଫାଜଲ

(ଞ) ଗୁପ୍ତଯୁଗର କେଉଁ ବୈଜ୍ଞାନିକ ବିଶୋଧନ କରିବା ଆକବର ପଦ୍ଧତି ଆବିଷ୍କାର କରିଥିଲେ ?
(i) ଭଗଚତ
(ii) ପାଳକପ୍ଯ
(iii) ବରାହ ମିହିର
(iv) ନାଗାର୍ଜୁନ
Answer:
(iv) ନାଗାର୍ଜୁନ

BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter 9 ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତର ଚୁମ୍ବକୀୟ ପ୍ରଭାବ

Odisha State Board BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter 9 ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତର ଚୁମ୍ବକୀୟ ପ୍ରଭାବ will enable students to study smartly.

BSE Odisha Class 10 Physical Science Notes Chapter 9 ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତର ଚୁମ୍ବକୀୟ ପ୍ରଭାବ

→ ବିତ୍ତ୍ୟତ୍‌ ପ୍ରୋତର ଚୁମ୍ବକ1ଯ ପ୍ରଭାବ (Magnetic Effect of Electric Current) :
ଚୁମ୍ବକୀୟକ୍ଷେତ୍ର ଓ କ୍ଷେତ୍ରରେଖା (Magnetic Field and Field Lines) :

  • ଚୁମ୍ବକର ଚତୁଃପାର୍ଶ୍ଵରେ ଥ‌ିବା ଯେଉଁ ଅଞ୍ଚଳରେ ଏହାର ପ୍ରଭାବ ଅନୁଭୂତ ହୋଇଥାଏ । ତାହାକୁ ଚୁମ୍ବକୀୟ କ୍ଷେତ୍ର କୁହାଯାଏ ।
  • କମ୍ପାସ ସୂଚୀଟି ମୁକ୍ତ ଅବସ୍ଥାରେ ଉତ୍ତର ଦକ୍ଷିଣ ଦିଗ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ କରେ ।
  • ସୂଚୀର ଯେଉଁ ପ୍ରାନ୍ତଟି ଉତ୍ତର ଆଡ଼କୁ ରହେ ତାହାକୁ ଉତ୍ତର ମେରୁ ଓ ଯେଉଁ ପ୍ରାନ୍ତଟି ଦକ୍ଷିଣ ଆଡ଼କୁ ରହେ ତାକୁ ଦକ୍ଷିଣ ମେରୁ କୁହାଯାଏ ।
    BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter 9 img-1
  • ସମମେରୁ ପରସ୍ପରକୁ ବିକର୍ଷଣ କରନ୍ତି ଏବଂ ବିଷମ ମେରୁ ପରସ୍ପରକୁ ଆକର୍ଷଣ କରନ୍ତି ।

→ ପରିବାହୀରେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତ ଜନିତ ଚୁମ୍ବକୀୟ କ୍ଷେତ୍ର(Magnetic Field due to a Current carrying Conductor) :

→ ସଳଖ ପରିବାହୀରେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତ ଜନିତ ଚୁମ୍ବକୀୟ କ୍ଷେତ୍ର (Magnetic Field due to Current through a Straight Conductor):

→ କୁଣ୍ଡଳୀ ବା ବୃତ୍ତାକାର ପରିବାହୀରେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତ ଜନିତ ଚୁମ୍ବକୀୟ କ୍ଷେତ୍ର (Magnetic Field due to a Current through a Circular Loop):

  • ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତ ବହନ କରୁଥିବା ବୃତ୍ତାକାର ପରିବାହୀ କ୍ଷେତ୍ରରେ ତାରଠାରୁ ଦୂରେଇଗଲେ ସମକେନ୍ଦ୍ରିକ ବୃତ୍ତର ଆକାର ବଢ଼େ ।
  • କୁଣ୍ଡଳୀର କେନ୍ଦ୍ର ଆଡ଼କୁ ବୃତ୍ତଗୁଡ଼ିକ ସରଳରେଖାଭଳି ଦେଖାଯିବ ।
  • ତାରର ପ୍ରତିଟି ଅଂଶ କୁଣ୍ଡଳୀ ମଧ୍ଯରେ ଏକାଦିଗରେ ଚୁମ୍ବକୀୟ କ୍ଷେତ୍ର ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି ।
  • ପରିବାହୀରେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତର ପରିମାଣ ବଢ଼ିଲେ ସଂପୃକ୍ତ ଚୁମ୍ବକୀୟ କ୍ଷେତ୍ରର ପରିମାଣ ବଢ଼େ ।
  • କୁଣ୍ଡଳୀରେ ଯଦି n ସଂଖ୍ୟକ ଘର ରହେ ତେବେ ଗୋଟିଏ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତ ପାଇଁ ଚୁମ୍ବକୀୟ ପରିମାଣ ଗୋଟିଏ ଘେର ତୁଳନାରେ n ଗୁଣ ହେବ ।

→ ସଲେନଏଡ଼ରେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତ ଜନିତ ଚୁମ୍ବକୀୟ କ୍ଷେତ୍ର (Magnetic Field due to a Current in a Solenoid) :
ବିଦ୍ୟୁତ୍‌ରୋଧୀ ଆବରଣ ଯୁକ୍ତ ତମ୍ବାତାରରୁ ତିଆରି ବହୁ ବୃତ୍ତାକାର ଘେର ବିଶିଷ୍ଟ ଏକ ସିଲିଣ୍ଡର ସଦୃଶ କୁଣ୍ଡଳୀକୁ ସଲେନଏଡ୍ କହନ୍ତି ।

  • ଏହାର ଢାଞ୍ଚାଟି ଗୋଟିଏ ଦଣ୍ଡ ଚୁମ୍ବକ ଜନିତ ଢାଞ୍ଚା ।
  • ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରବାହ କଲେ ତାହା ଦଣ୍ଡ ଚୁମ୍ବକ ଭଳି ଚାରିପାଖରେ ଚୁମ୍ବକୀୟ କ୍ଷେତ୍ରରେଖା ସୃଷ୍ଟିକରେ ।
    BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter 9 img-2
  • ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତଧାରୀ ସଲେନଏଡ୍ ଗୋଟିଏ ପ୍ରାନ୍ତ ଚୁମ୍ବକୀୟ ଉତ୍ତର ମେରୁ ଓ ଅନ୍ୟ ପ୍ରାନ୍ତଟି ଦକ୍ଷିଣ ମେରୁ ଭଳି ଆଚରଣ କରେ ।
  • ସଲେନଏଡ୍ ଭିତର ପଟରେ କ୍ଷେତ୍ରରେଖାଗୁଡ଼ିକ ସରଳରୈଖ୍ୟକ ଓ ପରସ୍ପର ସହ ସମାନ୍ତର ।
  • ସଲେନଏଡ୍‌ର ଭିତର ପଟେ ସବୁଠାରେ ଚୁମ୍ବକୀୟ କ୍ଷେତ୍ରର ପରିମାଣ ଓ ଦିଗ ସମାନ ଅର୍ଥାତ୍ ଏହା ଏକ ସମଚୁମ୍ବକୀୟ କ୍ଷେତ୍ର (Uniform magnetic field) ।
  • ନରମ ଲୁହାଭଳି ଚୁମ୍ବକୀୟ ବସ୍ତୁଟିଏ ସଲେନଏଡ୍ ଭିତରେ ରଖିଲେ ସଲେନଏଡ୍ ଚୁମ୍ବକୀୟ କ୍ଷେତ୍ରର ପ୍ରଭାବରେ ତାହା ଚୁମ୍ବକରେ ପରିଣତ ହୁଏ । ଏ ପ୍ରକାର ଚୁମ୍ବକକୁ ବିଦ୍ୟୁତଚୁମ୍ବକ କହନ୍ତି |
    BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter 9 img-3

→ ଚୁମ୍ବକୀୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତଧାରୀ ପରିବାହୀ ଉପରେ ବଳ (Force on a Current Carrying Conductor in a Magnetic Field):

  • ପରିବାହୀରେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରବାହ ହେଲେ ଚୁମ୍ବକୀୟ କ୍ଷେତ୍ର ସୃଷ୍ଟିହୁଏ ।
  • ଏହି ଚୁମ୍ବକୀୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଚୁମ୍ବକଟିଏ ରହିଲେ ତା ଉପରେ ଏକ ବଳ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୁଏ ।
  • ଫରାସୀ ବୈଜ୍ଞାନିକ ଆନ୍ଦ୍ର-ମ୍ୟାରୀ ଏମ୍ପିୟର ଦର୍ଶାଇଲେ ଯେ ଚୁମ୍ବକଟି ମଧ୍ୟ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତ ଧାରୀ ପରିବାହୀ ଉପରେ ସମପରିମାଣର ବିପରୀତ ବଳପ୍ରୟୋଗ କରେ ।

→ ବିଦ୍ୟୁତ୍‌ଚୁମ୍ବକୀୟ ପ୍ରେରଣ (Electromagnetic induction) :
1831 ମସିହାରେ ଇଂରେଜ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମାଇକେଲ୍‌ ଫାରାଡେ ଗତିଶୀଳ ଚୁମ୍ବକଦ୍ୱାରା ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ । ଚୁମ୍ବକତ୍ଵରୁ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସୃଷ୍ଟିର ପଦ୍ଧତିକୁ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଚୁମ୍ବକୀୟ ପ୍ରେରଣ କହନ୍ତି ।

BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter 9 ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତର ଚୁମ୍ବକୀୟ ପ୍ରଭାବ

→ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଜେନେରେଟର (Electric Generator) :
ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଜେନେରେଟର ଦ୍ଵାରା ଚୁମ୍ବକୀୟ କ୍ଷେତ୍ର ମଧ୍ୟରେ ତାର କୁଣ୍ଡଳୀର ଘୁର୍ଣ୍ଣନ ଯୋଗୁ ଯାନ୍ତ୍ରିକ ଶକ୍ତିରୁ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନ କରାଯାଏ । ଏହି ପଦ୍ଧତି ବ୍ୟବହାର କରି ଘରେ ଓ କଳକାରଖାନାରେ ଆବଶ୍ୟକ ହେଉଥ‌ିବା ଅଧ୍ବକ ପରିମାଣର ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରବାହ ମଧ୍ଯ ମିଳିଥାଏ ।

  • ABCD ଏକ ପୂର୍ଣ୍ଣ ।ପ୍ମାନ ଆୟତାକାର କୁଣ୍ଡଳୀ ।
  • ସ୍ଥାୟ1 ରୁମ୍ବକ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ଅଖ ଯୋଡ଼ାଯାଇଥାଏ, ଯାହାକୁ ଏକ ବାହ୍ୟ ଯାନ୍ତ୍ରିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଦ୍ୱାରା ଏକ ଅକ୍ଷ ଚାରି ପଟେ ଘୂରେ ।
  • କୁଣ୍ଡଳୀରେ ଯେତେ ସଂଖ୍ୟକ ଘେର ରହିବ ପ୍ରେରିତ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରବାହ ତଦନୁ ସାରେ ଅଧ୍ଵ ହେବ ଏବଂ ଅଧ‌ିକ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରବାହ ସୃଷ୍ଟି କରାଯାଇ ପାରିବ।
  • ପ୍ରତି ଅର୍ଥ ଘୂର୍ଣ୍ଣନ ପରେ ପ୍ରେରିତ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରବାହ ଦିଗରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଘଟେ । ଏ ପ୍ରକାର ସ୍ରୋତକୁ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତୀ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତ (AC) କହନ୍ତି ।
  • ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତୀ ବିଦ୍ୟୁତ ସ୍ରୋତ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସମୟ ବ୍ୟବଧାନରେ ଦିଗ ବଦଳାଏ । ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତୀ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଉତ୍ପନ୍ନ କରୁଥିବା ଜେନେରେଟରକୁ AC ଜେନେରେଟର୍‌ କହନ୍ତି ।
  • ଆଦୌ ଦିଗ ବଦଳାଉ ନଥ‌ିବା ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରବାହକୁ ସଳଖ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରବାହ (DC) କହନ୍ତି ।
  • ଏ.ସି. ଜେନେରେଟର୍‌ ବଳୟ ପରିବର୍ତ୍ତେ ବିଖଣ୍ଡିତ ବଳୟ ବା କମ୍ୟୁଟେଟ୍‌ର ବ୍ୟବହାର କଲେ ତାକୁ D.C.

BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter 9 img-4

→ ସଳଖ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରବାହ ଓ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତୀ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରବାହ (Direct Current and Alternating Current) :

  • ସଳଖ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରବାହ ସର୍ବଦା ଗୋଟିଏ ଦିଗରେ ପ୍ରବାହିତ ହେଉଥ‌ିବାବେଳେ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତୀ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସମୟ ବ୍ୟବଧାନରେ ଦିଗ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରେ ।
  • ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତୀ ବିଦ୍ୟୁତ ସ୍ରୋତ ପ୍ରତି ସେକେଣ୍ଡରେ ଯେତେ ଥର ଦିଗ ବଦଳାଇ ପୂର୍ବାବସ୍ଥାକୁ ଫେରିଆସେ, ତାହାକୁ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତୀ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତର ଆବୃତ୍ତି କହନ୍ତି ।
  • ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତୀ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତ୍ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରକଳ୍ପମାନଙ୍କରୁ ଉତ୍ପାଦିତ ହୁଏ । ସଳଖ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତ ବ୍ୟାଟେରୀ ଏବଂ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସେଲ୍‌ରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ।
  • ଦୂର ସ୍ଥାନକୁ ସଳଖ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରବାହଦ୍ବାରା ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଶକ୍ତି ପଠାଇଲେ ଶକ୍ତି ଅପଚୟ ଅଧିକ ହୁଏ । କିନ୍ତୁ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତୀ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଶକ୍ତି ପଠାଇବାଦ୍ୱାରା ଶକ୍ତି ଅପଚୟ କମ୍ ହୁଏ । ଭାରତରେ ମିଳୁଥିବା ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତୀ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତ ପ୍ରତି \(\frac { 1 }{ 100 }\) ସେକେଣ୍ଡରେ ଦିଗ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରେ ଅର୍ଥାତ୍ ଏହାର ଆବୃତ୍ତି 50 ହର୍ସ ।
  • ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତୀ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତ୍ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରକଳ୍ପମାନଙ୍କରୁ ଉତ୍ପାଦିତ ହୁଏ । ସଳଖ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତ ବ୍ୟାଟେରୀ ଏବଂ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସେଲ୍‌ରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ।
  • ଦୂର ସ୍ଥାନକୁ ସଳଖ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରବାହଦ୍ଵାରା ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଶକ୍ତି ପଠାଇଲେ ଶକ୍ତି ଅପଚୟ ଅଧୂକ ହୁଏ । କିନ୍ତୁ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତୀ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଶକ୍ତି ପଠାଇବାଦ୍ୱାରା ଶକ୍ତି ଅପଚୟ କମ୍ ହୁଏ ।
  • ଟର୍ଚ୍ଚ, କାଲ୍‌କୁଲେଟର, ଘଣ୍ଟା ଇତ୍ୟାଦି ସଳଖ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରବାହଦ୍ଵାରା ଚାଲେ କିନ୍ତୁ ପଙ୍ଖା, ବଲ୍‌ବ, ମୋଟର୍ ଇତ୍ୟାଦି ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତୀ ବିଦ୍ୟୁଦ୍ଵାରା ପରିଚାଳିତ ହୁଏ।

BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter 9 ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତର ଚୁମ୍ବକୀୟ ପ୍ରଭାବ

→ ଖୃହ ବିହ୍ୟବ ପରିପଥ (Domestic Electric Circuits) :

  • ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଖୁଣ୍ଟିରୁ ଝୁଲନ୍ତା ତାର ବା ମାଟିତଳ କେବଲ୍ (Cable) ଦ୍ବାରା ଦୁଇଟି ତାର ଘରକୁ ଆସିଥାଏ । ଏହାକୁ ମୁଖ୍ୟ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଯୋଗାଣ (Mains) ତାର କହନ୍ତି ।
  • ସେଥୁରୁ ଗୋଟିଏ ଲାଲ୍ ରଙ୍ଗର ବିଦ୍ୟୁତ୍‌ରୋଧୀ ଦ୍ଵାରା ଆବୃତ୍ତ ହୋଇଥାଏ । ଏହାକୁ ଲାଇଭ୍ (Live) ଲାଇନ୍ (Positive) ବାଫେଜ୍ (Phase) ଲାଇନ୍‌ କହନ୍ତି |
  • ଅନ୍ୟ ତାରଟିର ବିଦ୍ୟୁତ୍‌ରୋଧୀ ଆବରଣ କଳାରଙ୍ଗର ଏବଂ ଏହାକୁ ନିଉଟ୍ରାଲ୍ (Negative) ଲାଇନ୍ କହନ୍ତି । ଆମ ଦେଶରେ ଫେଜ୍ ଲାଇନ୍ ଓ ନିଉଟ୍ରାଲ୍ ଲାଇନ୍ ମଧ୍ଯରେ ବିଭବାନ୍ତର 220 V ।
  • ଏହି ତାରଦ୍ଵୟର ମୁଖ୍ୟ ଫ୍ୟୁଜ୍ (Fuse) ଜରିଆରେ ଘରର କାନ୍ଥରେ ଲାଗିଥିବା ମିଟର ବୋର୍ଡ଼କୁ ଆସେ ।
  • ୱାଟ୍ ମିଟରରୁ ଦୁଇଟି ତାର ଲାଇଭ୍ ଓ ନିଉଟ୍ରାଲ୍ ତାର ରୂପରେ ବଣ୍ଟନ ବାକ୍‌ସକୁ ଯାଇଥାଏ ।
  • ବଣ୍ଟନ ବାକ୍‌ସରେ ଲାଇଭ୍ ତାରରେ ଫ୍ୟୁଜ୍ ଲାଗିଥାଏ ।
    BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter 9 img-5
  • ଘର ମଧ୍ୟରେ ଦୁଇ ପ୍ରକାରର ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିପଥ ଥାଏ ।
    • ଅଧିକ ପାୱାର ଆବଶ୍ୟକ କରୁଥିବା ଜଳ ତାପକ ବା ଗିଜର (Geyser) ଓ ବାୟୁ ଶୀତଳକ (Aircooler) ପାଇଁ 15 A ରେଟିଂର ପରିପଥ।
    • ବିଦ୍ୟୁତ୍ ବଲ୍‌ବ, ପଙ୍ଖା ଆଦି ଉପକରଣ ପାଇଁ 5A ରେଟିଂର ପରିପଥ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।
  • ଘରେ ଫେଜ୍ ତାର ଓ ନିଉଟ୍ରାଲ୍ ତାର ସହିତ ଏକ ତୃତୀୟ ତାର ମଧ୍ୟ ବ୍ୟବହାର ହୁଏ । ଏହାକୁ ଭୂ-ତାର (Earthwire) କହନ୍ତି । ଏହା ସବୁଜ ବର୍ଣ୍ଣର ବିଦ୍ୟୁତ୍‌ରୋଧୀ ଦ୍ଵାରା ଆଚ୍ଛାଦିତ । ଏହାର ଗୋଟିଏ ପ୍ରାନ୍ତ ଧାତବ ଫଳକ ସହିତ ସଂଯୁକ୍ତ ହୋଇଥାଏ ଓ ଅନ୍ୟପ୍ରାନ୍ତ ଘରର ବାହାରେ ମାଟିରେ ବହୁ ଗଭୀରକୁ ପୋତା ଯାଇଥାଏ ।
  • ବୈଦ୍ୟୁତିକ ଇସ୍ତ୍ରୀ, ଟୋଷ୍ଟର, ରେଫ୍ରେଜରେଟର ଆଦି ଉପକରଣର ଧାତବ ଖୋଳକୁ ଭୂ-ତାର ସଂଲଗ୍ନ କରାଯାଇଥାଏ ।
    ଯଦି କେତେବେଳେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତ ଲିକ୍ କରି ଧାତବ ଖୋଳକୁ ଚାଲିଆସେ ତାହା ଭୂ-ତାର ଯୋଗେ ମାଟିକୁ ଚାଲିଯାଏ ଓ ଧାତବ ଉପକରଣକୁ ଛୁଇଁଲେ ଆଘାତ ଲାଗେ ନାହିଁ ।
  • ସମସ୍ତ ଉପକରଣ ପାଇଁ ସମାନ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ବିଭବାନ୍ତର ରଖୁବା ସକାଶେ ସେଗୁଡ଼ିକର ସମାନ୍ତରାଳ ସଂଯୋଗ କରାଯାଏ ।
  • ଫ୍ୟୁଜ୍ ଉପକରଣ ଓ ପରିପଥକୁ ଅତ୍ୟଧ‌ିକ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରବାହ ଜନିତ କ୍ଷତିରୁ ଫ୍ୟୁଜ୍ ରକ୍ଷାକରେ ।
  • ବିଦ୍ୟୁତ୍‌ରୋଧୀ ଆବରଣ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯିବା ଯୋଗୁଁ ବା ଉପକରଣରେ ତ୍ରୁଟି ଥିଲେ ଲାଇଭ୍ ତାର ଓ ନିଉଟ୍ରାଲ୍ ତାର ସିଧାସଳଖ ପରସ୍ପରକୁ ସ୍ପର୍ଶ କରିବାର ଆଶଙ୍କା ଥାଏ । ଏପରି ହେଲେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରବାହର ପରିମାଣ ହଠାତ୍ ବଢ଼ିଯାଏ। ଏହାକୁ ଲଘୁପଥନ (Short-circuiting) କହନ୍ତି ।
  • ଯଦି କୌଣସି କାରଣରୁ ଘରକୁ ଆସିଥିବା ଯୋଗାଣ ତାରର ବିଭବାନ୍ତର ବଢ଼ିଯାଏ ବା ଗୋଟିଏ ପ୍ଲଗ୍ ସକେଟ୍‌ରେ ଏକାଧ୍ଵକ ଉପକରଣ ସଂଯୋଗ କରାଯାଏ ତାହେଲେ ମଧ୍ୟ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତର ପରିମାଣ ବଢ଼ିଯାଇପାରେ । ଏହାକୁ ଓଭରଲୋଡିଂ (Overloading) କହନ୍ତି । ଏଭଳି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅଧିକ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରବାହ ଯୋଗୁଁ ଫ୍ୟୁଜ୍ ତାର ତରଳି ଯାଇ ପରିପଥକୁ ବିଚ୍ଛିନ୍ନ କରିଦିଏ ଓ ଉପକରଣକୁ ସୁରକ୍ଷିତ ରଖେ ।

BSE Odisha 9th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 ରେଖା ଓ କୋଣ Ex 1(b)

Odisha State Board BSE Odisha 9th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 ରେଖା ଓ କୋଣ Ex 1(b) Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 9 Maths Solutions Geometry Chapter 1 ରେଖା ଓ କୋଣ Ex 1(b)

Question 1.
ନିମ୍ନଲିଖତ ପଦଗୁଡ଼ିକର ସଂଜ୍ଞା ଲେଖ ।
କୋଣର ଅନ୍ତର୍ଦେଶ, ସନ୍ନିହିତ କୋଣ, ପ୍ରତୀପ କୋଣ, ପରିପୂରକ କୋଣ, ଅନୁପୂରକ କୋଣ ।
ସମାଧାନ:
କୋଣର ଅନ୍ତର୍ଦେଶ:
ABC ର \(\overleftrightarrow{\mathrm{BC}}\) ର A – ପାର୍ଶ୍ବ \(\overleftrightarrow{\mathrm{AB}}\) ର C – ପାର୍ଶ୍ଵର ଛେଦକୁ ∠ABC ର ଅନ୍ତର୍ଦେଶ କୁହାଯାଏ । ∠ABC ର ଅନ୍ତର୍ଦେଶରେ ଥ‌ିବା ପ୍ରତ୍ୟେକ ବିନ୍ଦୁକୁ ∠ABC ର ଅନ୍ତଃସ୍ଥ ବିନ୍ଦୁ କୁହାଯାଏ । ଦତ୍ତ ଚିତ୍ରରେ P, ∠ABC ର ଗୋଟିଏ ଅନ୍ତସ୍ଥ  ବିନ୍ଦୁ ଅଟେ । ଏହିପରି ଅସଂଖ୍ୟ ବିନ୍ଦୁକୁ ନେଇ କୋଣର ଅନ୍ତର୍ଦେଶ ଗଠିତ ।
BSE Odisha 9th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 ରେଖା ଓ କୋଣ Ex 1(b) 1

ସନ୍ନିହିତ କୋଣ: 
ଦୁଇଟି କୋଣର ଗୋଟିଏ ସାଧାରଣ ବାହୁ ଓ କୋଣଦ୍ୱୟର ଅନ୍ୟ ବାହୁ ଦୁଇଟି ସାଧାରଣ ବାହୁର ବିପରୀତ ପାର୍ଶ୍ବରେ ବିସ୍ତୃତ ହେଲେ, ସେମାନଙ୍କୁ ସନ୍ନିହିତ କୋଣ (Adjacent angles) କୁହାଯାଏ ।
ଦତ୍ତ ଚିତ୍ରରେ ∠PSQ ଓ ∠QSR ସନ୍ନିହିତ ଅଟନ୍ତି ।
BSE Odisha 9th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 ରେଖା ଓ କୋଣ Ex 1(b) 2

ପ୍ରତୀପ କୋଣ:
ଗୋଟିଏ କୋଣର ବାହୁଦ୍ୱୟର ବିପରୀତ ରଶ୍ମିମାନଙ୍କ ଦ୍ବାରା ଗଠିତ କୋଣକୁ ଉକ୍ତ  କୋଣର ପ୍ରତୀପ କୋଣ (Vertically OppositeAngle) କୁହାଯାଏ । ଦତ୍ତ ଚିତ୍ରରେ ∠BOC ଓ ∠AOD ପରସ୍ପର ପ୍ରତୀପ ଏବଂ ∠AOC ଓ ∠BOD  ପରସ୍ପର ପ୍ରତୀପ ଅଟନ୍ତି ।
BSE Odisha 9th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 ରେଖା ଓ କୋଣ Ex 1(b) 3

ପରିପୂରକ କୋଣ:
ଗୋଟିଏ ରଶ୍ମିର ଶୀର୍ଷବିନ୍ଦୁ ଅନ୍ୟ ଏକ ରେଖାରେ ଅବସ୍ଥିତ ହେଲେ ଯେଉଁ ଦୁଇଟି ସନ୍ନିହିତ କୋଣ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଅନ୍ତି, ସେମାନେ ପରସ୍ପର ପରି ପୂରକ (Supplementary angle); ଅର୍ଥାତ୍ ସେମାନଙ୍କର ପରିମାଣର ସମଷ୍ଟି 180° ଅଟେ ।
BSE Odisha 9th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 ରେଖା ଓ କୋଣ Ex 1(b) 4
ଦତ୍ତ ଚିତ୍ରରେ m∠ACD + m∠BCD = 180° ଅର୍ଥାତ୍ ∠ACD ଓ ∠BCD ପରସ୍ପର ପରିପୂରକ ଅଟନ୍ତି ।

ଅନୁପୂରକ କୋଣ:
 ଦୁଇଟି କୋଣର ପରିମାଣର ସମଷ୍ଟି 90° ହେଲେ ସେମାନଙ୍କୁ ପରସ୍ପର ଅନୁପୂରକ କୋଣ (Complementary angles) କୁହାଯାଏ ।

BSE Odisha 9th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 ରେଖା ଓ କୋଣ Ex 1(b)

Question 2.
ନିମ୍ନ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଦିଅ ।
(i) ଗୋଟିଏ କୋଣର କେତୋଟି ବାହୁ ଥାଏ ?
ସମାଧାନ:
ଦୁଇଟି

(ii) ଗୋଟିଏ କୋଣର କେତୋଟି ଶୀର୍ଷବିନ୍ଦୁ ଥାଏ ?
ସମାଧାନ:
ଗୋଟିଏ

(ii) କୋଣର ଅନ୍ତର୍ଦେଶରେ କେତୋଟି ବିନ୍ଦୁ ଥାଏ ?
ସମାଧାନ:
ଅସଂଖ୍ୟ

(iv) କୋଣ ଓ ଏହାର ଅନ୍ତର୍ଦେଶର ଛେଦରେ କେତୋଟି ବିନ୍ଦୁ ଥାଏ ?
ସମାଧାନ:
କୌଣସି ବିନ୍ଦୁ ନଥାଏ

Question 3.
ନିମ୍ନରେ ଦିଆଯାଇଥ‌ିବା ତାଲିକାରୁ କେଉଁଗୁଡ଼ିକ ଉତ୍ତଳ ସେଟ୍ ଦର୍ଶାଅ ।
(i) ରେଖାଖଣ୍ଡ 
(ii) ରଶ୍ମି
(iii) ରେଖା
(iv) କୋଣ
(v) କୋଣର ଅନ୍ତର୍ଦ୍ଦେଶ 
(vi) ସମତଳ
(vii) କୋଣର ବହିର୍ଦେଶ
ସମାଧାନ:
(i) ରେଖାଖଣ୍ଡ 
(ii) ରଶ୍ମି 
(iii) ରେଖା 
(v) କୋଣର ଅନ୍ତଦ୍ଦେଶ ଓ 
(vi) ସମତଳ

Question 4.
ତିନୋଟି ସରଳରେଖା ପରସ୍ପରକୁ ଛେଦକରୁଥିବାର ଏକ ଚିତ୍ର ଅଙ୍କନ କର । ତତ୍ପରେ ଚିତ୍ରକୁ ଦେଖ୍ ପ୍ରତୀପ କୋଣ ।
ସମାଧାନ:
ପ୍ରତୀପ କୋଣ ଯୋଡ଼ା:
(i) ∠EAD ଓ ∠BAC
(ii) ∠EAB ଓ ∠CAD
(iii) ∠FBG ଓ ∠ABC
(iv) ∠FBA ଓ ∠GBC
(v) ∠ICH ଓ ∠ACB
(vi) ∠ACI ଓ ∠BCH
BSE Odisha 9th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 ରେଖା ଓ କୋଣ Ex 1(b) 5

Question 5.
ଦୁଇଟି ସରଳରେଖା ପରସ୍ପରକୁ ଗୋଟିଏ ବିନ୍ଦୁରେ ଛେଦ କରୁଥ‌ିବାର ଚିତ୍ରଟିଏ ଅଙ୍କନ କର । ତତ୍ପରେ ଚିତ୍ରରୁ ସନ୍ନିହିତ ପରିପୂରକ କୋଣଯୋଡ଼ାଗୁଡ଼ିକୁ ଲେଖ ।
ସମାଧାନ:
(i) ∠AOBର ସନ୍ନିହିତ ପରିପୂରକ ∠AOD
(ii) ∠AOBର ସନ୍ନିହିତ ପରିପୂରକ ∠BOC
(ii) ∠BOCର ସନ୍ନିହିତ ପରିପୂରକ ∠COD
(iv) ∠CODର ସନ୍ନିହିତ ପରିପୂରକ ∠AOD
BSE Odisha 9th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 ରେଖା ଓ କୋଣ Ex 1(b) 6

BSE Odisha 9th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 ରେଖା ଓ କୋଣ Ex 1(b)

Question 6.
XY ସରଳରେଖାର ବିପରୀତ ପାର୍ଶ୍ବରେ M ଓ N ବିନ୍ଦୁକୁ ଚିହ୍ନଟ କର । ଅଙ୍କିତ ସରଳରେଖାର N-ପାର୍ଶ୍ଵରେ C ବିନ୍ଦୁ ଏବଂ M-ପାର୍ଶ୍ବରେ B ବିନ୍ଦୁ ଚିହ୍ନଟ କର । ଚିତ୍ର ମାଧ୍ୟମରେ ଦର୍ଶାଅ ଯେ, BM ଓ NC ରେଖାଖଣ୍ଡଦ୍ଵୟ ସରଳରେଖାର ବିପରୀତ ପାର୍ଶ୍ବରେ ରହିବେ ?
ସମାଧାନ:
 (i) \(\overleftrightarrow{\mathrm{XY}}\) (ସରଳରେଖା)ର ବିପରୀତ ପାର୍ଶ୍ବରେ M ଓ N ବିନ୍ଦୁ ଚିହ୍ନଟ ହୋଇଛି ।
(ii) ଅଙ୍କିତ ସରଳରେଖାର N ପାର୍ଶ୍ଵରେ C ବିନ୍ଦୁ ଓ M ପାର୍ଶ୍ବରେ B ବିନ୍ଦୁ ଚିହ୍ନଟ ହୋଇଛି ।
(iii) ଚିତ୍ରରୁ ସୁସ୍ପଷ୍ଟ ଯେ, \(\overline{\mathrm{BM}}\) ଓ \(\overline{\mathrm{NC}}\) ରେଖାଖଣ୍ଡଦ୍ଵୟ \(\overleftrightarrow{\mathrm{XY}}\) ସରଳରେଖାର ବିପରୀତ ପାର୍ଶ୍ଵରେ ଅଛନ୍ତି ।
BSE Odisha 9th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 ରେଖା ଓ କୋଣ Ex 1(b) 7

Question 7.
ନିମ୍ନ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଦିଅ । ଆବଶ୍ୟକସ୍ଥଳେ ଚିତ୍ର ଅଙ୍କନ କର ।
(i) X ବିନ୍ଦୁ \(\overleftrightarrow{\mathrm{AB}}\) ଉପରେ ଅବସ୍ଥିତ ନ ହେଲେ ଓ A – O – B ହେଲେ,
m∠XOA + m∠XOB କେତେ ?
ସମାଧାନ:
m∠XOA + m∠XOB = 180°
( ∠XOA ଏବଂ ∠XOB ସନ୍ନିହିତ ପରିପୂରକ)
BSE Odisha 9th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 ରେଖା ଓ କୋଣ Ex 1(b) 8

(ii) \(\overleftrightarrow{\mathrm{AB}}\) ଓ \(\overleftrightarrow{\mathrm{CD}}\) ର ଛେଦବିନ୍ଦୁ O ହେଲେ, ∠AOC ର ପ୍ରତୀପ କୋଣ
କେଉଁଟି ?
ସମାଧାନ:
\(\overleftrightarrow{\mathrm{AB}}\) ଓ \(\overleftrightarrow{\mathrm{CD}}\) ଦ୍ଵୟର ଛେଦବିନ୍ଦୁ O ।
∠AOC ର ପ୍ରତୀପ କୋଣ ∠BOD ।
BSE Odisha 9th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 ରେଖା ଓ କୋଣ Ex 1(b) 9

(iii) mAOB ର ଅନ୍ତଃସ୍ଥ ବିନ୍ଦୁ mAOC = x ଓ mAOB = y ହେଲେ, mBOC କେତେ ?
ସମାଧାନ:
m∠AOB ର ଏକ ଅନ୍ତଃସ୍ଥ ବିନ୍ଦୁ C NC
m∠AOC = x ଏବଂ m∠AOB = y
∴ m∠BOC = m∠AOB – m∠AOC = y – x
BSE Odisha 9th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 ରେଖା ଓ କୋଣ Ex 1(b) 10

(iv) ଦୁଇଟି ସରଳରେଖା ପରସ୍ପରକୁ ଛେଦକଲେ ଉତ୍ପନ୍ନ ହେଉଥ‌ିବା କୋଣଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ଯଦି ଗୋଟିଏ କୋଣର ପରିମାଣ 30° ହୁଏ, ତେବେ ଏହାର ପ୍ରତୀପ କୋଣର ପରିପୂରକ କୋଣର ପରିମାଣ କେତେ ହେବ ?
ସମାଧାନ:
\(\overleftrightarrow{\mathrm{AB}}\) ଓ \(\overleftrightarrow{\mathrm{CD}}\) ଦ୍ଵୟ ପରସ୍ପରକୁ O ବିନ୍ଦୁରେ ଛେଦ କରନ୍ତି ।
ମନେକର m∠BOC = 30°
m∠BOC = m∠AOD (ପ୍ରତୀପ କୋଣ)
m∠AOD ର ପରିପୂରକ କୋଣର ପରିମାଣ = 180° – 30° = 150° ( ପରିପୂରକ କୋଣଦ୍ଵୟର ସମଷ୍ଟି 180° ।)
BSE Odisha 9th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 ରେଖା ଓ କୋଣ Ex 1(b) 11

BSE Odisha 9th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 ରେଖା ଓ କୋଣ Ex 1(b)

Question 8.
(i) m∠AOB = x ଓ∠AOB ର ଅନୁପୂରକ କୋଣର ପରିମାଣ 2x° ହେଲେ xର ମାନ ଡିଗ୍ରୀରେ ପ୍ରକାଶ କର ।
ସମାଧାନ:
m∠AOB = x
m∠AOB କୋଣର ଅନୁପୂରକ କୋଣର ପରିମାଣ = 2x
⇒ ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, 90°- x = 2x
⇒ 2x + x = 90°
⇒ 3x = 90°
⇒ x = \(\frac{90^{\circ}}{3}\) = 30°

(ii) ଗୋଟିଏ କୋଣର ପରିମାଣ, ଏହାର ପରିପୂରକ କୋଣର ପରିମାଣର ଦୁଇଗୁଣରୁ 18° ଅଧିକ ହେଲେ, କୋଣଟିର ପରିମାଣ କେତେ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ସମାଧାନ:
ମନେକର କୋଣ ଦ୍ଵୟର ପରିମାଣ ଯଥାକ୍ରମେ θ ଏବଂ 2θ + 18°
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ କୌଣଦ୍ଵୟ ପରସ୍ପର ପରିପୂରକ । ଅର୍ଥାତ୍ θ + 2θ + 18° = 180°
⇒ 3θ = 180° – 18° = 162°
⇒ θ = \(\frac{162}{3}\) = 54°
ନିଶ୍ଚେୟ କୋଣର ପରିମାଣ = 2θ + 18° = 2 × 54 + 18 = 108 + 18 = 126°
ବିକଳ୍ପ ପ୍ରଣାଳୀ:
ମନେକର କୋଣଟିର ପରିମାଣ θ । ଏହାର ପରିପୂରକ କୋଣର ପରିମାଣ (180 – θ°) ।
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ θ = 2(180°- θ) + 18°
⇒ θ = 360° – 2θ + 18°
⇒ 3θ = 378°
⇒ θ = \(\frac{378}{3}\) = 126°

(iii) ଗୋଟିଏ କୋଣର ପରିମାଣ ତାହାର ପରିପୂରକ କୋଣର ପରିମାଣର ଏକପଞ୍ଚମାଂଶ ହେଲେ କୋଣଟିର ପରିମାଣ ସ୍ଥିର କର ।
ସମାଧାନ:
ମନେକର କୋଣଦ୍ଵୟର ପରିମାଣ θ ଏବଂ \(\frac{θ}{5}\)
ପ୍ରଶାନୁସାରେ, କୋଣଦ୍ଵୟ ପରସ୍ପର ପରିପୂରକ ।
θ + \(\frac{θ}{5}\) = 180° 
⇒ \(\frac{5 \theta+\theta}{5}\) = 180°
⇒ 6θ = 180° × 5
⇒ \(\frac{180^{\circ} \times 5}{6}\) = 150°
∴ ନିଶ୍ଚେୟ କୋଣର ପରିମାଣ = \(\frac{θ}{5}\) = \(\frac{150^{\circ}}{5}\) = 30°
ବିକଳ୍ପ ପ୍ରଣାଳୀ:
ମନେକର କୋଣଟିର ପରିମାଣ θ । ଏହାର ପରିପୂରକ କୋଣର ପରିମାଣ (180 – θ°)
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ θ = \(\frac{180^{\circ}-\theta}{5}\) 
⇒ 5θ = 180° – θ
⇒ 6θ = 180°
⇒ θ = 30°

(iv) ଦୁଇଟି ସନ୍ନିହିତ ପରିପୂରକ କୋଣର ପରିମାଣର ଅନୁପାତ 4 : 5 ହେଲେ, କୋଣଦ୍ୱୟର ପରିମାଣ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ସମାଧାନ:
ମନେକର ସନ୍ନିହିତ ପରିପୂରକ କୋଣଦ୍ୱୟର ପରିମାଣ ଯଥାକ୍ରମେ 4θ ଓ 5θ ।
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, 4θ + 5θ = 180° 
9θ = 180° 
θ = \(\frac{180}{9}\) = 20°
∴ 4θ = 4 × 20° = 80° 5θ = 5 × 20° = 100°
∴ ନିର୍ଦେୟ କୋଣଦ୍ଵୟର ପରିମାଣ ଯଥାକ୍ରମେ 80° ଓ 100° ।

(v) ଗୋଟିଏ କୋଣର ପରିମାଣ, ତାହାର ପରିପୂରକ କୋଣର ପରିମାଣଠାରୁ 20° କମ୍ ହେଲେ, କୋଣଟିର ପରିମାଣ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ସମାଧାନ:
ମନେକର କୋଣଦ୍ଵୟର ପରିମାଣ ଯଥାକ୍ରମେ θθ – 20° ।
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, କୋଣଦ୍ୱୟ ପରସ୍ପର ପରିପୂରକ ।
⇒ θ + θ – 20° = 180°
⇒ 20 = 180° + 20°
⇒ θ = \(\frac{200}{2}\) = 100°
∴ ନିଶ୍ଚେୟ କୋଣର ପରିମାଣ = θ – 20° = 100° – 20° = 80°

(vi) ଦୁଇଟି ସନ୍ନିହିତ ପରିପୂରକ କୋଣର ପରିମାଣର ଅନ୍ତର 30° ହେଲେ କୋଣଦ୍ୱୟର ପରିମାଣ ସ୍ଥିର କର ।
ସମାଧାନ:
ମନେକର କୋଣଦ୍ବୟର ପରିମାଣ ଯଥାକ୍ରମେ θ ଓ θ + 30° ।
θ + θ + 30° = 180°
⇒  2θ + 30° = 180°
⇒ 2θ = 180° – 30°
⇒ θ = \(\frac{150}{2}\) = 75°
∴ ବୃହତ୍ତର ପରିମାଣ ବିଶିଷ୍ଟ କୋଣର ପରିମାଣ = θ + 30° = 75° + 30° = 105°

(vii) ଗୋଟିଏ କୋଣର ପରିମାଣ ତାହାର ଅନୁପୂରକ କୋଣ ପରିମାଣର ଏକ-ପଞ୍ଚମାଂଶ ହେଲେ, କୋଣଟିର ପରିମାଣ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ସମାଧାନ: 
ମନେକର କୋଣଟିର ପରିମାଣ x° ।
ଏହାର ଅନୁପୂରକ କୋଣର ପରିମାଣ (90 – x°) ।
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, x = \(\frac{90-x}{5}\)
 5x = 90 − x
6x = 90
⇒ x = \(\frac{90}{6}\) = 15°
∴ କୋଣଟିର ପରିମାଣ 15° ।

BSE Odisha 9th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 ରେଖା ଓ କୋଣ Ex 1(b)

Question 9.
ନିମ୍ନସ୍ଥ ଚିତ୍ରଗୁଡ଼ିକ ଅନୁସାରେ x ର ମାନ କେତେ ହେବ ସ୍ଥିର କର ।
BSE Odisha 9th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 ରେଖା ଓ କୋଣ Ex 1(b) 12
ସମାଧାନ:
(i) ଚିତ୍ର (କ) ରେ ∠AOC ଓ ∠BOC ଦ୍ବୟ ସନ୍ନିହିତ ପରିପୂରକ ହେତୁ m∠AOC + m∠BOC = 180°
⇒ 3x + 2x = 180
⇒ 5x = 180
⇒ x = \(\frac{180}{5}\) = 36
∴ x = 36°

(ii) ଚିତ୍ର (ଖ) ରେ ∠PRS ଓ ∠ORS ଦ୍ବୟ ସନ୍ନିହିତ ପରିପୂରକ ହେତୁ m∠PRS + m∠QRS = 180°
(x – 4) + (3x + 8) = 180
⇒ 4x + 4 = 180
⇒ 4x = 180 – 4
⇒ x = \(\frac{176}{4}\) = 44
∴ x = 44°

(iii) ଚିତ୍ର (ଗ) ରେ mMOP + mPOQ + mQON = 180°
⇒ (x + 20) + (2x – 30) + (x + 10) = 180°
⇒ 4x = 180°
⇒ x = \(\frac{180}{4}\) = 45°
∴ x = 45°

Question 10.
ଦତ୍ତ ଚିତ୍ରରେ \(\overleftrightarrow{\mathrm{AB}}\) ଓ \(\overleftrightarrow{\mathrm{CD}}\) ସରଳରେଖାଦ୍ଵୟ ପରସ୍ପରକୁ O ବିନ୍ଦୁରେ ଛେଦ କରନ୍ତି ।
m∠COE = 90° ହେଲେ x, Y ଓ z ର ମାନ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ସମାଧାନ:
m∠AOC = m∠BOD (ପ୍ରତୀପ) ⇒ 2x = y
ସେହିପରି m∠AOD = m∠BOC (ପ୍ରତୀପ)
⇒ z = 90° + x (∴ m∠COE = 90°)
m∠AOC + m∠AOD = 180°
⇒ 2x + 90° + x = 180°
⇒ 3x = 90°
⇒ x = 30° ( m∠AOD = 90° + x)
y = 2x = 2 × 30° = 60°,
z = 90° + x = 90° + 30° = 120°
BSE Odisha 9th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 ରେଖା ଓ କୋଣ Ex 1(b) 13

Question 11.
ଦତ୍ତ ଚିତ୍ରରେ \(\overleftrightarrow{\mathrm{PQ}}\) ଓ \(\overleftrightarrow{\mathrm{RS}}\) ଦ୍ବୟର ଛେଦବିନ୍ଦୁ O ଓ m∠POC = 75° ହେଲେ, a, b ଏବଂ c ର ମାନ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ସମାଧାନ:
∠ROP ଓ ∠POS ସନ୍ନିହିତ ପରିପୂରକ ହେତୁ,
mROP + mPOS = 180°
⇒ mROP + mPOC + mCOS = 180°
⇒ 4b + 75° + b = 180°
⇒ 5b + 75° = 180°
⇒ 5b = 180° – 75° = 105°
⇒ b = \(\frac{105}{5}\) = 21°
m∠QOS = m∠ROP (ପ୍ରତୀପ କୋଣ) 
a = 4b = b × 21 = 84°
ROQ QOS  mROQ + mQOS = 180°
⇒ 2c + a = 180°
⇒ 2c + 84° = 180°
⇒ 2c = 180° – 84° = 96°
∴ c = \(\frac{96°}{2}\) =48°
∴ a = 84°, b = 21°, c = 48°
BSE Odisha 9th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 ରେଖା ଓ କୋଣ Ex 1(b) 14

BSE Odisha 9th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 ରେଖା ଓ କୋଣ Ex 1(b)

Question 12.
ପ୍ରମାଣ କର ଯେ, ଦୁଇଟି ପ୍ରତୀପ କୋଣର ସମଦ୍ବିଖଣ୍ଡକ ଏକ ସରଳରେଖା ଉପରିସ୍ଥ ଦୁଇଟି ବିପରୀତ ରଶ୍ମି ହେବେ । 
ସମାଧାନ:
 ଦତ୍ତ : \(\overleftrightarrow{\mathrm{AB}}\) ଓ \(\overleftrightarrow{\mathrm{CD}}\) ରେଖାଦ୍ବୟର ଛେଦବିନ୍ଦୁ O ।
\(\overrightarrow{\mathrm{OM}}\) ଏବଂ \(\overrightarrow{\mathrm{ON}}\) ଯଥାକ୍ରମେ ∠AOC ଓ ∠BOD ର ସମଦ୍ବିଖଣ୍ଡକ ।
ପ୍ରାମାଣ୍ୟ : \(\overrightarrow{\mathrm{OM}}\) ଏବଂ \(\overrightarrow{\mathrm{ON}}\) ବିପରୀତ ରଶ୍ମି ଅଟନ୍ତି ।
ପ୍ରାମାଣ୍ :  m∠AOC + m∠AOD = 180°
⇒ \(\frac{1}{2}\)m∠AOC + \(\frac{1}{2}\)m∠AOC + m∠AOD = 180°
(m∠AOC = \(\frac{1}{2}\)m∠AOC + \(\frac{1}{2}\)m∠AOC)
\(\frac{1}{2}\)m∠AOC + \(\frac{1}{2}\)m∠BOD + m∠AOD = 180°
m∠AOM + m∠DON + m∠AOD = 180°
m∠AOM + m∠AON = 180°
\(\overrightarrow{\mathrm{OM}}\) ଓ \(\overrightarrow{\mathrm{ON}}\) ବିପରୀତ ରଶ୍ମି ଅଟନ୍ତି । 
BSE Odisha 9th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 ରେଖା ଓ କୋଣ Ex 1(b) 15 (ପ୍ରମାଣିତ)

Question 13.
ପ୍ରମାଣ କର ଯେ, ଦୁଇଟି ସନ୍ନିହିତ ପରିପୂରକ କୋଣର ସମଦ୍ବିଖଣ୍ଡକ ରଶ୍ମିଦ୍ବୟ ପରସ୍ପର ପ୍ରତି ଲମ୍ବ ।
ସମାଧାନ:
ଦତ୍ତ : ∠AOC ଓ ∠BOC ସନ୍ନିହିତ ପରିପୂରକ ।
OM ଓ ON ଯଥାକ୍ରମେ ∠BOC ଏବଂ ∠AOC ର ସମଦ୍ବିଖଣ୍ଡକ ।
ପ୍ରାମାଣ୍ୟ : \(\overrightarrow{\mathrm{OM}} \perp \overrightarrow{\mathrm{ON}}\) ଅର୍ଥାତ୍ m∠MON = 90°
ପ୍ରମାଣ : ∠AOC ଓ ∠BOC ସନ୍ନିହିତ ପରିପୂରକ ।
⇒ m∠AOC +m∠BOC = 180°
⇒ \(\frac{1}{2}\)m∠AOC + \(\frac{1}{2}\)m∠BOC = \(\frac{1}{2}\) × 180°
⇒ mCON + mCOM = 90° ( \(\overrightarrow{\mathrm{OM}}\), ∠BOC ର ଏବଂ \(\overrightarrow{\mathrm{ON}}\), ∠AOC ର ସମଦ୍ବିଖଣ୍ଡକ)
⇒ m∠MON = 90°
\(\overrightarrow{\mathrm{OM}} \perp \overrightarrow{\mathrm{ON}}\)
BSE Odisha 9th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 ରେଖା ଓ କୋଣ Ex 1(b) 16 (ପ୍ରମାଣିତ)

Question 14.
ପାର୍ଶ୍ୱସ୍ଥ ଚିତ୍ରରେ ∠AOE ଏବଂ ∠EOB ଦୁଇଟି ସନ୍ନିହିତ ପରିପୂରକ କୋଣ ଓ \(\overrightarrow{\mathrm{OC}}\), ∠AOC କୁ ସମଦ୍ବିଖଣ୍ଡ କରେ ।
m∠COD = 90° ହେଲେ ଦର୍ଶାଅ ଯେ, \(\overrightarrow{\mathrm{OD}}\), ∠EOB ର ସମଦ୍ବିଖଣ୍ଡକ ହେବ ।
ସମାଧାନ:
ଦତ୍ତ : ∠AOE ଏବଂ ∠EOB ସନ୍ନିହିତ ପରିପୂରକ ।
\(\overrightarrow{\mathrm{OC}}\), ∠AOE କୁ ସମର୍ଦ୍ଦିଖଣ୍ଡ କରେ ଏବଂ m∠COD = 90°
ପ୍ରାମାଣ୍ୟ : \(\overrightarrow{\mathrm{OD}}\), ∠EOB ର ସମଦ୍ବିଖଣ୍ଡକ ।
ପ୍ରମାଣ : ∠AOE ଏବଂ ∠EOB ସନ୍ନିହିତ ପରିପୂରକ ।
⇒ m∠AOE + m∠EOB = 180°
⇒ \(\frac{1}{2}\)m∠AOE + \(\frac{1}{2}\)∠EOB = 90°
⇒ m∠COE + \(\frac{1}{2}\)m∠EOB = 90° … (i)
କିନ୍ତୁ mZCOD = 90° (ଦତ୍ତ)
∴ m∠COE + m∠EOD = 90° … (ii)
⇒ (i) ଓ (ii) ରୁ m∠COE + \(\frac{1}{2}\)m∠EOB = m∠COE + m∠EOD
⇒ \(\frac{1}{2}\)m∠EOB = m∠EOD
⇒ \(\overrightarrow{\mathrm{OD}}\), ∠EOB ର ସମଦ୍ବିଖଣ୍ଡକ । 
BSE Odisha 9th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 ରେଖା ଓ କୋଣ Ex 1(b) 17 (ପ୍ରମାଣିତ)

BSE Odisha 9th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 ରେଖା ଓ କୋଣ Ex 1(b)

Question 15.
\(\overleftrightarrow{AB}\) ଓ \(\overleftrightarrow{CD}\) ପରସ୍ପରକୁ O ବିନ୍ଦୁରେ ଛେଦ କରନ୍ତି । m∠AOC ର ସମଦ୍ବିଖଣ୍ଡକ \(\overrightarrow{OX}\) । ପ୍ରମାଣ କର ଯେ, \(\overleftrightarrow{XO}\) କୋଣ BOD କୁ ସମର୍ଦ୍ଦିଖଣ୍ଡ କରେ ।
ସମାଧାନ:
ଦତ୍ତ : \(\overleftrightarrow{AB}\) ଓ \(\overleftrightarrow{CD}\) ପରସ୍ପରକୁ ଠ ବିନ୍ଦୁରେ ଛେଦ କରନ୍ତି ।
\(\overrightarrow{OX}\), ∠AOC ର ସମଦ୍ବିଖଣ୍ଡକ ।
\(\overrightarrow{OX}\) ର ବିପରୀତ ରଶ୍ମି \(\overrightarrow{OY}\) ।
ପ୍ରାମାଣ୍ୟ : \(\overrightarrow{OY}\), ZBOD ର ସମଦ୍ବିଖଣ୍ଡକ ।
ପ୍ରମାଣ : \(\overrightarrow{OX}\) ର ବିପରୀତ ରଶ୍ମି OY ହେତୁ ଏକ ସରଳରେଖା \(\overleftrightarrow{XY}\)
ଏବଂ \(\overleftrightarrow{AB}\) ପରସ୍ପରକୁ ଠ ବିନ୍ଦୁରେ ଛେଦ କରନ୍ତି । 
⇒ m∠AOX = m∠BOY (ପ୍ରତୀପ କୋଣ)
ପୁନଶ୍ଚ, \(\overleftrightarrow{XY}\) ଏବଂ \(\overleftrightarrow{CD}\) ପରସ୍ପରକୁ ଠ ବିନ୍ଦୁରେ ଛେଦ କରନ୍ତି । 
⇒ m∠XOC = m∠YOD (ପ୍ରତୀପ କୋଣ)
\(\overrightarrow{OX}\), ∠AOC ର ସମଦ୍ବିଖଣ୍ଡକ।
⇒ m∠A0X = m∠XOC
⇒ mBOY = mYOD ( AOX = BOY ଏବଂ XOC = YOD)
\(\overrightarrow{OY}\), ∠BOD ର ସମଦ୍ବିଖଣ୍ଡକ ।
BSE Odisha 9th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 ରେଖା ଓ କୋଣ Ex 1(b) 18 (ପ୍ରମାଣିତ)

Question 16.
\(\overrightarrow{\mathrm{OA}}\), \(\overrightarrow{\mathrm{OB}}\), \(\overrightarrow{\mathrm{OC}}\) ଏକ ସମତଳରେ ଅବସ୍ଥିତ ରଶି । କୌଣସି ରଶି ଅନ୍ୟ ରଶି ଦଇଟି ଦାରା ଗଠିତ କୋଣର ଅନ୍ତର୍ଦେଶରେ ବିସ୍ତୃତ ନୁହେଁ । ପ୍ରମାଣ କର ଯେ, m∠AOB + m∠BOC + m∠COA =360°
ସମାଧାନ:
ଦତ୍ତ : \(\overrightarrow{\mathrm{OA}}\), \(\overrightarrow{\mathrm{OB}}\) \(\overrightarrow{\mathrm{OC}}\) , O ବିନ୍ଦୁଗାମୀ ତିନୋଟି ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ରଶ୍ମି ।
ପ୍ରାମାଣ୍ୟ : m∠AOB + m∠BOC + m∠AOC = 360°
ଅଙ୍କନ : \(\overrightarrow{\mathrm{OA}}\) ର ବିପରୀତ ରଶ୍ମି \(\overrightarrow{\mathrm{OD}}\) ଏବଂ \(\overrightarrow{\mathrm{OB}}\) ର ବିପରୀତ ରଶ୍ମି \(\overrightarrow{\mathrm{OE}}\) ଅଙ୍କନ କର ।
ପ୍ରମାଣ : m∠AOE +m∠EOD = 180° (ସନ୍ନିହିତ ପରିପୂରକ କୋଣ)
m∠AOE + m∠EOC + m∠COD = 180° … (i)
[ m∠EOD = m∠EOC + m∠COD]
ସେହିପରି m∠AOB + m∠BOD = 180° (ସନ୍ନିହିତ ପରିପୂରକ କୋଣ) … (ii) 
ସମୀକରଣ (i) ଓ (ii)କୁ ଯୋଗକଲେ,
mAOE + mEOC + mCOD + mAOB + mBOD = 180° + 180°
⇒ mAOB + (mBOD + mDOC) + (mAOE + mEOC) = 360°
⇒ mAOB + mBOC + mCOA = 360°
BSE Odisha 9th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 ରେଖା ଓ କୋଣ Ex 1(b) 19  (ପ୍ରମାଣିତ)

Question 17.
ପାର୍ଶ୍ୱସ୍ଥ ଚିତ୍ରରେ \(\overrightarrow{\mathrm{OE}}\), ∠AOB ର ସମଦ୍ବିଖଣ୍ଡକ ରଶ୍ମି । \(\overrightarrow{\mathrm{OF}}\), \(\overrightarrow{\mathrm{OE}}\) ର ବିପରୀତ ରଶ୍ମି ହେଲେ, ଦର୍ଶାଅ ଯେ,
m∠BOF = m∠AOF l
ସମାଧାନ:
ଦତ୍ତ : \(\overrightarrow{\mathrm{OE}}\), ∠AOB ର ସମର୍ଦ୍ଦିଖଣ୍ଡକ । \(\overrightarrow{\mathrm{OF}}\) ର ବିପରୀତ ରଶ୍ମି \(\overrightarrow{\mathrm{OE}}\) l
ପ୍ରାମାଣ୍ୟ : m∠BOF=m∠AOF
ପ୍ରମାଣ : ∠BOF ଏବଂ ∠BOE ସନ୍ନିହିତ ପରିପୂରକ ।
⇒ m∠BOF + m∠BOE = 180° … (i)
ପୁନଶ୍ଚ, ∠AOF ଏବଂ ∠AOE ସନ୍ନିହିତ ପରିପୂରକ ।
⇒ m∠AOF + m∠AOE = 180° … (ii)
⇒ (i) ଓ (ii) ରୁ mBOF + mBOE = mAOF + mAOE
⇒ m∠BOF = m∠AOF (\(\overrightarrow{\mathrm{OE}}\), ∠AOB ର ସମଦ୍ବିଖଣ୍ଡକ)
BSE Odisha 9th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 ରେଖା ଓ କୋଣ Ex 1(b) 20  (ପ୍ରମାଣିତ)

CHSE Odisha Class 12 Math Notes Chapter 12 Vectors

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 Math Notes Chapter 12 Vectors will enable students to study smartly.

CHSE Odisha 12th Class Math Notes Chapter 12 Vectors

Important formulae:
1. If P = (x1, y1, z1) and Q = (x2, y2, z2) then
P͞Q = (x2 – x1) î + (y2 – y1 ) ĵ + (z2 – z1) k̂
where î, ĵ, k̂ are the unit vectors along x-axis, y-axis and z-axis.

2. Magnitude of a vector:
CHSE Odisha Class 12 Math Notes Chapter 12 Vectors 1
CHSE Odisha Class 12 Math Notes Chapter 12 Vectors 2

CHSE Odisha Class 12 Math Notes Chapter 12 Vectors

8. Properties of vector product:
(i) Area of a parallelogram whose adjacent sides are represented by the
CHSE Odisha Class 12 Math Notes Chapter 12 Vectors 3
CHSE Odisha Class 12 Math Notes Chapter 12 Vectors 4
12. The vector equation of a straight line:
(i) The vector equation of a straight line passing through a point with position vector \(\vec{a}\) and parallel to a vector \(\vec{b}\) is \(\vec{r}=\vec{a}+t \vec{b}\) where t is a parameter.
(ii) The equation ofa striaght line through two points with position vectors \(\vec{a}\) and \(\vec{b}\) is \(\vec{r}=\vec{a}+t(\vec{b}-\vec{a})\).
(iii) Equation of a straight line through a point with position vector \(\vec{a}\) and perpendicualr to two non-parallel \(\vec{b}\) and \(\vec{c}\) is \(\vec{r}=\vec{a}+t(\vec{b} \times \vec{a})\).

CHSE Odisha Class 12 Math Notes Chapter 12 Vectors

13. The vector equation of a plane:
(i) The vector equation of plane through a point \(\vec{a}\) and perpendicular to n̂ is \((\vec{r}-\vec{a}) \cdot \hat{n}\) = 0
(ii) The equation of a plane through a point \(\vec{a}\) and parallel to non-parallel vectors \(\vec{b}\) and \(\vec{c}\) is \(\vec{r}=\vec{a}+t \vec{b}+s \vec{c}\), where t and s are parameters.
(iii) Equation of the plane passing through the points \(\vec{a}, \vec{b}\) and parallel to \(\vec{c}\) is \(\vec{r}=(1-t) \vec{a}+t \vec{b}+s \vec{c}\).
(iv) Equation of the plane through three non collinear points \(\vec{a}, \vec{b}, \vec{c}\) is \(\vec{r}=(1-s-t) \vec{a}+t \vec{b}+s \vec{c}\).

BSE Odisha 10th Class Odia Solutions Chapter 1 କାନ୍ତକବି ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ମହାପାତ୍ର

Odisha State Board BSE Odisha 10th Class Odia Solutions Chapter 1 କାନ୍ତକବି ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ମହାପାତ୍ର Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 10 Odia Solutions Chapter 1 କାନ୍ତକବି ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ମହାପାତ୍ର

ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକସ୍ଥ ପ୍ରଶ୍ନାବଳୀର ଉତ୍ତର

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂ ଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question ୧।
ନିମ୍ନ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକର ବିପରୀତ ଅର୍ଥବୋଧକ ଶବ୍ଦ ଲେଖ । ରୋଚକ, ବୁଦ୍ଧିମାନ, ପ୍ରଶଂସା, ଆସକ୍ତ, ଛଦ୍ମ,
Answer:

ଶବ୍ଦ ବିସରାତ ଶବ୍ଦ ଲେଖ
ରୋଗକ ଅରୋଚକ
ବୁଦ୍ଧିମାନ ରୁଦ୍ଧିହାନ/ନିର୍ଚୁଦ୍ଧିଆ
ପ୍ରଙ୍ଗସା ନିନ୍ଦା
ଆସକ୍ତ ଅନ୍ୟସକ୍ତ
ଛଦ୍ୱ ପ୍ରକାଶ
ହସିବା କାଢିବା

Question ୨ ।
ସନ୍ଧିବିଚ୍ଛେଦ କୁର :
ଦୁରାରୋଗ୍ୟ, ପୈତୃକ, ଉତ୍ତରାଧ୍ୟାକାରୀ, ଅଭିଷେକୋତ୍ସବ, ସୁଧାକର, ସମାଲୋଚନା
Answer:
ଦୁରାରେ।ବ୍ୟ = ଦୁଃ + ଆରୋଗ୍ୟ
ପୈତୃକ = ପିତୃ + ଇକ
ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ = ଉତ୍ତର + ଅଧିକାରୀ
ଅଭିଷେକୋତ୍ସବ = ଅଭିଷେକ + ଉତ୍ସବ
ସୁଧାକର = ସୁଧା + ଆକର
ସମାଲୋଚନା = ସମ୍ + ଆଲୋଚନା

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Chapter 1 କାନ୍ତକବି ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ମହାପାତ୍ର

Question ୩ ।
କାନ୍ତି ଲଗାଇ ଆଉ ପାଞ୍ଚଗୋଟି ଶବ୍ଦ ଲେଖ:
Answer:
ସୂର୍ଯ୍ୟକାନ୍ତି, ଚନ୍ଦ୍ରକାନ୍ତି, ସ୍ଵର୍ଣ୍ଣକାଣ୍ଡ, ରୌପ୍ୟକାନ୍ତ, ସୁକାନ୍ତି

Question ୪ ।
ଏହିପରି କ’ଣ ହେବ ଲେଖ :
ନିତ୍ୟ + ଆନନ୍ଦ = ନିତ୍ୟାନନ୍ଦ।
ସତ୍ୟ + ଆନନ୍ଦ
ପୂର୍ବ + ଆନନ୍ଦ
ଭୈରବ + ଆନନ୍ଦ
ବ୍ରହ୍ମ + ଆନନ୍ଦ
Answer:
ସତ୍ୟ + ଆନନ୍ଦ = ସତ୍ୟାନନ୍ଦ
ରସ + ଆନନ୍ଦ = ରସାନନ୍ଦ
ପୂର୍ଣ୍ଣ + ଆନନ୍ଦ = ପୂର୍ଣାନନ୍ଦ
ଭୈରବ + ଆନନ୍ଦ = ଭୌରଚନନ୍ଦ
ବ୍ରହ୍ମ + ଆନନ୍ଦ = ବ୍ରହ୍ମାନନ୍ଦ

Question ୫ ।
ଗୌରଚନ୍ଦ୍ର ଭଳି ଚନ୍ଦ୍ର ଲଗାଇ ପାଞ୍ଚଗୋଟି ଶବ୍ଦ ଲେଖ।
Answer:
ପୂର୍ଣ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର, ହରିଶ୍ଚନ୍ଦ୍ର, ଗୋପାଳଚନ୍ଦ୍ର, କୃଷ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର, ଶ୍ରୀଚନ୍ଦ୍ର

କ୍ଷୁଦ୍ର ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question ୬ ।
କାନ୍ତକବିଙ୍କ ନାମ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ରଖାଯାଇଥିଲା କାହିଁକି?
Answer:
କାନ୍ତକବି ମାଣବସା ଗୁରୁବାର ଦିନ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିବାରୁ ତାଙ୍କ ନାମ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ରଖାଯାଇଥିଲା ।

Question ୭।
କାନ୍ତକବିଙ୍କ ପୈତୃକ ଗ୍ରାମ ନାମ କ’ଣ?
Answer:
କାନ୍ତକବିଙ୍କ ପୈତୃକ ଗ୍ରାମ ନାମ ତାଳପତା

Question ୮।
ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ନାମ କ’ଣ ଓ ସେ କେଉଁ ବୃଷ୍ଟି ଅବଲମ୍ବନ କରୁଥିଲେ?
Answer:
ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ନାମ ଚୌଧୁରୀ ଭାଗବତ ପ୍ରସାଦ ସାମନ୍ତରାୟ ମହାପାତ୍ର ଓ ସେ ଓକିଲାତି ବୃତ୍ତି ଅବଲମ୍ବନ କରୁଥିଲେ।

Question ୯ ।
କବିତାଲେଖା ପାଇଁ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ କାହାର ଶ୍ରଦ୍ଧାଭାଜନ ହୋଇଥିଲେ ?
Answer:
କବିତାଲେଖା ପାଇଁ ଲକ୍ଷକାନ୍ତ ରେଭେନ୍ସା ଛ। ତ୍ର।ବାସର ଉତ୍କଳମଣି ଗୋପବଷ୍ଣୁ ଦାସଙ୍କର ଶ୍ରାଦ୍ଧି।ଭାବନ ହୋଇଥିଲେ।

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Chapter 1 କାନ୍ତକବି ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ମହାପାତ୍ର

Question ୧୦ ।
ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତଙ୍କ ମାତାଙ୍କ ନାମ କ’ଣ ?
Answer:
ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତଙ୍କ ମାତାଙ୍କ ନାମ ରାଧାମଣି।

Question ୧୧ ।
ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ବି.ଏ. ପଢ଼ିବାପାଇଁ କଲିକତାର କେଉଁ କଲେଜରେ ନାମ ଲେଖାଇଥିଲେ?
Answer:
ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ବି.ଏ. ପଢ଼ିବାପାଇଁ କଲିକତାର ରିପନ୍ କଲେଜରେ ନାମ ଲେଖାଇଥିଲେ ।

Question ୧୨ ।
ରେଭେନ୍ସା ମହାବିଦ୍ୟାଳୟର ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ କେଉଁ ନାଟକରେ ଅଭିନୟ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ରେଭେନ୍ସା ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ‘କାଞ୍ଚିକାବେରୀ’ ନାଟକରେ ଅଭିନୟ କରିଥିଲେ।

Question ୧୩ ।
କେଉଁଠାରେ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତଙ୍କୁ କାନ୍ତକବି ରୂପେ ଅଭିହିତ କରାଯାଇଥିଲା ?
Answer:
୧୯୩୪ ମସିହାରେ ଭଦ୍ରକ ହାଇସ୍କୁଲରେ ଏକ ସମ୍ବର୍ଦ୍ଧନା ସଭା କରାଯାଇ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତଙ୍କୁ କାନ୍ତକବି ରୂପେ ଅଭିହିତ କରାଯାଇଥିଲା ।

Question ୧୪ ।
ଛାତ୍ରାବସ୍ଥାରେ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ଲେଖାଲେଖ୍ ପାଇଁ କେଉଁ ପତ୍ରିକାର ସମ୍ପାଦକଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟି ଆକର୍ଷଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଛାତ୍ରାବସ୍ଥାରେ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ଲେଖାଲେଖୁ ପାଇଁ ‘ମୁକୁର’ ପତ୍ରିକାର ସମ୍ପାଦକ ବ୍ରଜସୁନ୍ଦର ଦାସ ଓ ‘ଉତ୍କଳ ସାହିତ୍ୟ’ ପତ୍ରିକାର ସମ୍ପାଦକ ବିଶ୍ଵନାଥ କରଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟି ଆକର୍ଷଣ କରିଥିଲେ।

Question ୮୫ ।
କାନ୍ତକବିଙ୍କ କୁଳଗୁରୁଙ୍କ ନାମ କ’ଣ?
Answer:
କାନ୍ତକଚ୍ ଙ୍କ କୁଳଗୁରୁଙ୍କ ନାମ ବାବାଜା ରାମବାସୀ

Question ୧୬ ।
ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତଙ୍କ ଇଷ୍ଟଦେବତା କିଏ ?
Answer:
ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତଙ୍କ ଇଷ୍ଟଦେବତା ଗୋପୀନାଥ।

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Chapter 1 କାନ୍ତକବି ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ମହାପାତ୍ର

Question ୧୭ ।
‘ବନ୍ଦେ ଉତ୍କଳ ଜନନୀ’ କବିତା ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀର କେଉଁଠିକା ଅଧିବେଶନରେ ଗାନ କରାଯାଇଥିଲା ?
Answer:
‘ବନ୍ଦେ ଉତ୍କଳ ଜନନୀ’ କବିତା ୧୯୧୨ ମସିହାରେ ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀ ଅଧ‌ିବେଶନରେ ଗାନ କରାଯାଇଥିଲା।

Question ୧୮ ।
ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ଭଦ୍ରକରେ ସ୍ଥାପନ କରିଥିବା ପ୍ରେସ୍‌ର ନାମ କ’ଣ?
Answer:
ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ଭଦ୍ରକରେ ସ୍ଥାପନ କରିଥିବା ପ୍ରେସ୍‌ର ନାମ ଗୋପିନାଥ ପ୍ରେସ୍ ।

Question ୧୯ ।
‘ଡଗର’ ପ୍ରକାଶନ କଟକର ପିଠାପୁରରୁ କେଉଁ ମସିହାରେ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
‘ଡଗର’ ପ୍ରକାଶନ କଟକର ପିଠାପୁରରୁ ୧୯୪୮ ମସିହାରେ ହୋଇଥିଲା ।

Question ୨୦ ।
‘ଅସହଯୋଗୀର ଆତ୍ମକଥା’ କେଉଁ ପତ୍ରିକାରେ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା ?
Answer:
‘ଅସହଯୋଗୀର ଆତ୍ମକଥା’, ‘ଉତ୍କଳ ସାହିତ୍ୟ’ ପତ୍ରିକାରେ ପାଞ୍ଚଟି ସଂଖ୍ୟାରେ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା ।

Question ୨୧ ।
ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତଙ୍କ ଅସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଉପନ୍ୟାସର ନାମ କ’ଣ ?
Answer:
ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତଙ୍କ ଅସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଉପନ୍ୟାସର ନାମ ‘କଣାମାମୁ’।

Question ୨୨ ।
ଭାଗବତ ପ୍ରସାଦ ବିହାର ଓଡ଼ିଶା କାଉନ୍‌ସିଲ୍‌ରୁ ଇସ୍ତଫା ଦେଲେ କାହିଁକି ?
Answer:
ଲବଣ ସତ୍ୟାଗ୍ରହ ସମୟରେ ବ୍ରିଟିଶ୍ ସରକାର ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କ ଉପରେ ଅତ୍ୟାଚାର କରିଥିଲେ। ଏହି ଅତ୍ୟାଚାରକୁ ବିରୋଧକରି ଭାଗବତ ପ୍ରସାଦ ବିହାର ଓଡ଼ିଶା କାଉନ୍ସିଲରୁ ଇସ୍ତଫା ଦେଲେ।

Question ୨୩ ।
‘‘ଏଭଳି ଦୁଃସମୟରେ ସାହିତ୍ୟ, ସଙ୍ଗୀତ, ସଂକୀର୍ତ୍ତନ ଚର୍ଚ୍ଚା, ଇଷ୍ଟପୂଜା, ଗୁରୁବାଣୀ ପାଳନ ଥିଲା ତାଙ୍କ ପାଇଁ ସାନ୍ତ୍ ନାର ଔଷଧୀ
Answer:
ଏଭଳି …………………….. ସାନ୍ତନାର ଔଷଧୂ ।
ଶଂସିତ ଗଦ୍ୟାଶଟି ‘କାନ୍ତକବି ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ମହାପାତ୍ର (ଜୀବନୀ ଓ ସାହିତ୍ୟକୃତି)’ ପ୍ରବନ୍ଧରୁ ଗୃହୀତ । ଉକ୍ତ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତଙ୍କ ଜୀବନର ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ପରିସ୍ଥିତି ଏବଂ ସେହି ପରିସ୍ଥିତିରୁ ମୁକ୍ତି ପାଇବାର ଉପାୟକୁ ସୂଚନାତ୍ମକ ଭାବେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି। ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ଛାତ୍ର ଜୀବନରୁ ଥିଲେ ଜଣେ ଦକ୍ଷ କ୍ରୀଡ଼ାବିତ୍, ଅଭିନେତା, ସଙ୍ଗୀତ ସାଧକ ଏବଂ ସମାଜସେବୀ । ଏତେସବୁ ସୁଗୁଣର ଅଧିକାରୀ ହୋଇ ସେ ରେଭେନ୍ସା ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ବି.ଏ. ପାସ୍ କଲେ । ବି.ଏ. ପାସ୍ କଲାପରେ ତାଙ୍କର ପୂର୍ବତନ ଅଭିଭାବକ ଉମାଚରଣଙ୍କୁ ଦେଖା କରିବାକୁ ପୁରୀ ଯାଇଥିଲେ । ପୁରୀରୁ ଫେରିବାପରେ ସେ ଜ୍ଵର ରୋଗରେ ପୀଡ଼ିତ ହେଲେ ଏବଂ ଜ୍ଵର ଛାଡ଼ିଗଲା ପରେ ତାଙ୍କ ଦେହରେ ଦୁରାରୋଗ୍ୟ ବ୍ୟାଧର ଉପସର୍ଗ ଦେଖାଦେଇଥିଲା । ପିତା, ଭାଗବତ ପ୍ରସାଦ ଚିକିତ୍ସାର ସବୁ ବ୍ୟବସ୍ଥା କଲେ ମଧ୍ୟ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତଙ୍କ ଶରୀର ବିକଳାଙ୍ଗ ହୋଇଗଲା । ଏହି ସମୟରେ ସେ କୁଳଗୁରୁ ବାବାଜୀ

କୀର୍ତ୍ତନ ଭଜନରେ ସେ ନିଜକୁ ବୁଡ଼ାଇ ରଖିଲେ। ବଡ଼ପୁଅର ଏଭଳି ଅବସ୍ଥା ଦେଖ୍, ତାହାର ଭବିଷ୍ୟତ ପାଇଁ ଇଷ୍ଟଦେବ ଗୋପିନାଥଙ୍କ ନାମରେ ଥିବା ପୈତୃକ ସମ୍ପତ୍ତିର ଉତ୍ତରାଧ୍ୟାକାରୀ କରାଇଦେଲେ। ବ୍ୟାଧ୍ୱଗ୍ରସ୍ତ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତଙ୍କୁ ଏଥିପାଇଁ ଭାଇଆଳିଆ ସ୍ତରରୁ ନାନାଦି ଈର୍ଷା ଓ ମାଲିମୋକଦ୍ଦମା ଭଳି ସମସ୍ୟାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା। ଏହିଭଳି ଦୁଃସମୟରେ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ନିଜକୁ ସାହିତ୍ୟ ସେବା, ସଙ୍ଗୀତ ସାଧନା, ସଂକୀର୍ତ୍ତନ ଚର୍ଚ୍ଚା, ଇଷ୍ଟପୂଜାରେ ନିଜକୁ ବୁଡ଼ାଇ ରଖିଲେ। କଳାତ୍ମକ ସାଧ। , ଆଧ୍ୟାମିକ ଅନୁଚିନ୍ତାରେ ସେ ସଦାସର୍ବଦା ନିମଜ୍ଜିତ ରହିଲେ। ଏଭଳି କରିବାଦ୍ୱାରା ତାଙ୍କ ଶାରୀରିକ ଦୁଃଖ ଓ ମାନସିକ ଅବ ବହୁ ପରିମାଣରେ ଦୂରେଇଗଲା। ଏହାକୁ ବୁଝାଇବାକୁ ଯାଇ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ କହିଛନ୍ତି, ଏଭଳି ବିଧ୍ଵବ୍ୟବସ୍ଥା ଯେପରି ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ଥିଲା ସାର୍ଚ୍ଚନାର ଔଷଧ। ଦେହ ଅସୁସ୍ଥ ହେଲେ ଯେପରି ଔଷଧର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଥାଏ, ଠିକ୍ ସେହିପରି କଳାସାଧନା ଓ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଉପଚାର ତାଙ୍କ ମନକୁ ସାଙ୍ଗାନା ଦେଇଥିଲା। ପ୍ର।ବକ୍ଷିକ ପ୍ରଭଲି ବକ୍ତବ୍ୟ ସର୍ମସ୍ପର୍ଶୀ ହେ।ଇପାରିଛି।

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Chapter 1 କାନ୍ତକବି ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ମହାପାତ୍ର

Question ୨୪ ।
ଗାନ୍ଧୀ ଆଦର୍ଶ ଓ ବାଣୀପ୍ରତି ସେ ଅନୁରାଗୀ ହୋଇ ସେ ସମ୍ପର୍କରେ ଅନେକ କବିତା ରଚନା କରିଥିଲେ । କରିଥିଲେ।
Answer:
ଗ।ଷ। ଆଦର୍ଶ ……………………….. କରିଥିଲେ।
ଉକ୍ତ ଗଦ୍ୟାଶଟି ‘କାନ୍ତକବି ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ମହାପାତ୍ର (ଜୀବନ ଓ ସାହିତ୍ୟକୃତି)’ ପ୍ରବନ୍ଧରୁ ଗୃହୀତ । ଉକ୍ତ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତଙ୍କ ବହୁମୁଖୀ ପ୍ରତିଭାର ପରିଚୟ ଦେବାକୁ ଯାଇ ତାଙ୍କର ଗାନ୍ଧିବାଦୀ ଆଦର୍ଶରେ ଅନୁପ୍ରାଣିତ ହେବା ପର୍ଯ୍ୟାୟକୁ ସୂଚିତ କରିଛନ୍ତି ।

ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ଥିଲେ ଯଥାର୍ଥରେ କାନ୍ତକବି । ଛାତ୍ର ଜୀବନରୁ ସେ କବିତା ଲେଖାରେ ମନୋନିବେଶ କରିଥିଲେ । ଉତ୍କଳମଣି ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସଙ୍କ ପ୍ରେରଣାରେ ଅନୁପ୍ରାଣିତ ହୋଇ ସେ ବିଭିନ୍ନ କଥାବସ୍ତୁକୁ ନେଇ କବିତା ରଚନା କରିଥିଲେ । ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତଙ୍କ ପରିବାର ଥିଲେ ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ ପରିବାର । ସାନଭାଇ, ସାନଭଉଣୀ, ଭଣଜା ଓ ତାଙ୍କର ଦୁଇପୁତ୍ର ସେହି ଆଦର୍ଶରେ ଅନୁପ୍ରାଣିତ ହୋଇ ସ୍ଵାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଯୋଗଦେଇଥିଲେ । ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତଙ୍କ ମନରେ ରହିଥିଲା ସ୍ଵଦେଶପ୍ରାଣତାର ଭାବ । ପରାଧୀନ ଉତ୍କଳ କିପରି ସ୍ଵାଧୀନତା ଲାଭକରିବ, ସେହି ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ସେ ଲେଖନୀ ଚାଳନା କରିଥିଲେ । ଗାନ୍ଧୀ ଆଦର୍ଶକୁ ଆଧାର କରି ଭଦ୍ରକର ତାଳପଦ ଏବଂ କଟକରେ ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ଜନସଚେତନତା ଜାଗ୍ରତ କରିବାକୁ ଚାହିଁଥିଲେ ।

ସେଥ‌ିପାଇଁ ଲୋକମାନଙ୍କ ମନରୁ ଅନ୍ଧବିଶ୍ବାସ ଦୂରକରିବା ସାଙ୍ଗକୁ କୃଷି ଓ କୁଟୀର ଶିଳ୍ପର ଉନ୍ନତି ନିମନ୍ତେ ସେମାନଙ୍କୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିଥିଲେ । ଗାଁ ଲୋକଙ୍କ ଦୁଃଖ ଦୁର୍ଦ୍ଦଶା ମୋଚନ କରିବାପାଇଁ ସେ ପ୍ରୟାସ କରିଥିଲେ । ଗାନ୍ଧୀଙ୍କର ଆଦର୍ଶ ଓ ବାଣୀ ତାଙ୍କୁ ଗଭୀର ଭାବରେ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥିଲା । ଫଳସ୍ବରୂପ ାଙ୍କର ଅନେକ କବିତାରେ ସେହି ଭାବଧାରା ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା । କବିତା ମାଧ୍ୟମରେଗ ାନ୍ଧୀଙ୍କର ଆଦର୍ଶକୁ ପରିପ୍ରଚାର କରିବା ଯେପରି ତାଙ୍କର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା । ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କର ଏଭଳି ବକ୍ତବ୍ୟ, ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତଙ୍କ କାବ୍ୟ ପ୍ରତିଭାର ସ୍ପଷ୍ଟ ଚିତ୍ର ସୂଚିତ କରିଛି ।

Question ୨୫ ।
ଅଧିକାଂଶ ରଚନା ପ୍ରାଣଧର୍ମର ହାସ୍ୟ କୌତୁକ ଓ ବ୍ୟଙ୍ଗ ବିଦ୍ରୁପଧର୍ମୀ । ବିଦ୍ରୂପଧର୍ମୀ ।
Answer:
ଅଧ୍ଵଂକାଂଶ ରଚନା ………………………. ବିଦ୍ରୂପଧର୍ମୀ ।
ଉକ୍ତ ଗଦ୍ୟାଶଟି ‘କାନ୍ତକବି ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ମହାପାତ୍ର (ଜୀବନୀ ଓ ସାହିତ୍ୟ କୃତି)’ ପ୍ରବନ୍ଧରୁ ଗୃହୀତ । ଏଠାରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ କାନ୍ତକବି ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ମହାପାତ୍ରଙ୍କ ବହୁମୁଖୀ ପ୍ରତିଭାର ପରିଚୟ ଦେଇ, ସେଥୁରେ ରହିଥ‌ିବା ବିଶେଷତା ଯେ ହାସ୍ୟ କୌତୁକ ଓ ବ୍ୟଙ୍ଗ ବିଦ୍ରୁପ ବୋଲି ସ୍ପଷ୍ଟ କରାଇଛନ୍ତି ।

ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ଛାତ୍ରଜୀବନରୁ ସାହିତ୍ୟ ସାଧନାରେ ମନୋନିବେଶ କରିଥିଲେ । ପ୍ରଥମେ କବିତା ଲେଖୁଲେ ବି ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ଗଦ୍ୟର ବିଭିନ ବିଭାଗରେ ଲେଖନା ଚାଳନା କରିଥିଲେ ତାଙ୍କର ଜାଣିବାଦୀ ଓ ଆଧ୍ୟାମ୍ନରାଦା ଲେଖାକୁ ଛାଡିଦେଲେ ପ୍ରାୟ କବିତାରେ ବ୍ୟଙ୍ଗ ବିହ୍ନପାତ୍ମକ ଭାବ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । ସେ ପ୍ରଥମେ ‘ଅସହଯୋଗୀ’ ଛଦ୍ମନାମରେ ‘ଅସହଯୋଗୀର ଆତ୍ମକଥା’ ଗଦ୍ୟ ରଚନା କରିଥିଲେ । ସେଥ‌ିରେ ସେ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଯୋଗଦେଇଥ‌ିବା ଅନେକ କର୍ମୀଙ୍କ ତ୍ରୁଟି ବିଚ୍ୟୁତିକୁ ବ୍ୟଙ୍ଗାତ୍ମକ ଭାବରେ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ । ନାଟକ ରଚନା କ୍ଷେତ୍ରରେ ସେ କେତେକ ପ୍ରହସନ ରଚନା କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କର ସାହିତ୍ୟ ସୃଷ୍ଟିକୁ ପାଠକଲେ ଜଣାଯାଏ, ସେ ଯେପରି ଲେଖା ମାଧ୍ୟମରେ ହସାଇବାର ଅଦ୍ଭୁତ ଶକ୍ତି ନେଇ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।

ପଦ୍ୟରେ ସେ ଅନେକ ଲାଳିକା ରଚନା କରିଥିଲେ । ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ କବିସୂର୍ଯ୍ୟ ବଳ ଦେବଙ୍କ କିଶୋରହାନଦ ଚମ୍ପୂ ଅନୁକରଣରେ କଟକ ଚନ୍ଦ୍ରହାସ ଚମ୍ପୂ’, ଅଭିମନ୍ୟୁଙ୍କ ‘ବିଦଗ୍ଧଚିନ୍ତାମଣି’ର ‘କଳାମାଣିକରେ’ ଛାନ୍ଦ ଅନୁସରଣରେ ‘ଧଳାମାଣିକରେ’ ରଚନା କରିଥିଲେ ଯେଉଁଥରେ ହାସ୍ୟଭାବ ପ୍ରକାଶ ହୋଇଛି । ସେହିପରି ସେ ‘ଡିମ୍ବକ୍ରେସୀ ସଭା’, ‘ହନୁମନ୍ତର ବସ୍ତ୍ରହରଣ’, ‘ଜର୍ମାନ ଭୂତ ଓ ଦେବାକୁ ସେ ଚାହିଁଛନ୍ତି । ତାଙ୍କ ମତରେ ‘ତିଅଣରେ ଲୁଣଭଳି ସାହିତ୍ୟରେ ହାସ୍ୟରସ ଏକାନ୍ତ ଆବଶ୍ୟକ’ । ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତଙ୍କର ବିଶେଷ ପ୍ରତିଭାକୁ ସୂଚିତ କରିବାକୁ ଯାଇ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଏପରି ଲେଖୁଛନ୍ତି ।

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Chapter 1 କାନ୍ତକବି ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ମହାପାତ୍ର

Question ୨୬ ।
ଗଳ୍ପଟିର ପରିଣତି ବେଶ୍ କରୁଣ ରସରେ ମାର୍ମିକ ।
Answer:
ପଠିତ ପଦ୍ୟାଂଶସିତ ଗଦ୍ୟାଶଟି ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକର ‘କାନ୍ତକବି ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ମହାପାତ୍ର (ଜୀବନୀ ଓ ସାହିତ୍ୟକୃତି)’’ ବିଷୟରୁ ଆସିଅଛି । ଏଠାରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତଙ୍କ ରଚିତ ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ଗଳ୍ପକୃତି ‘ବୁଢ଼ାଶଙ୍ଖାରି’ ସମ୍ପର୍କରେ ବିଚାର ଆଲୋଚନା କରିଛନ୍ତି। ‘ବୁଢ଼ାଶଙ୍ଖାରି’ ଗଳ୍ପଟିରେ ଗାଳ୍ପିକ ପ୍ରେମ ଓ କରୁଣ ଭାବିକୁ ଅତି ହୃଦୟଗ୍ରାହୀ ଭାବେ ପରିପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି । ଶଙ୍ଖାରି ବୁଢ଼ା ଶଙ୍ଖା ବିକେ । ସେହି ଶଙ୍ଖା ବିକିବା ଆଳରେ ଦେଖା ହେଇଛି ଜମିଦାର ଘର ବେହୁ ସହିତ । ବୋହୂକୁ ସେ ଶଙ୍ଖା ପିନ୍ଧାଇଛି । ସେହି ଶଙ୍ଖା ପିନ୍ଧାଇବା ସମୟରେ ନୂଆବୋହୂଟି ପ୍ରତି ଆସିଛି ଅପତ୍ୟସ୍ନେହ । ସତେ ଯେପରି ସେ ନିଜକୁ ବୋହୂର ବୁଢ଼ା ପୁଅଟିଏ ବୋଲି ମନେକରିଛି । ମା’ହାତରେ ଶଙ୍ଖା ପିନ୍ଧାଇ ଥ‌ିବାରୁ ଆତ୍ମସନ୍ତୋଷ ଲାଭ କରିଛି । ବୋହୂର ବରାଦ ମୁତାବକ ଆସମାନାତାରା ଶଙ୍ଖା ଆଣି ଆସିବାକୁ କହିଛି ।

ଏହାରି ଭିତରେ ଶଙ୍ଖାରି ବୁଢ଼ାଟି ଅସୁସ୍ଥ ହୋଇପଡ଼ିଛି । ତଥାପି ସେହି ଅସୁସ୍ଥ ଶରୀରରେ ବହୁ ଆବେଗରେ ଶଙ୍ଖା ଗଢ଼ିଛି । ଶଙ୍ଖା ନେଇ ଯାଇଛି ବେହୂକୁ ପିନ୍ଧାଇବା ପାଇଁ । ମାତ୍ର ଶଙ୍ଖାରି ବୁଢ଼ାର ଆଶା ପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇନାହିଁ । ତା’ର ଆଶା ଆଶାରେ ହିଁ ରହିଯାଇଛି । ଯେଉଁ ବୋହୂର ହାତରେ ଶଙ୍ଖା ପିନ୍ଧାଇବ ବୋଲି ଧାଇଁ ଆସିଥିଲା, ସେହି ବୋହୂର ବିଧବା ରୂପ ଦେଖୁଛି । ବୋହୂର ଏଭଳି ରୂପ ଦେଖ୍ ଶଙ୍ଖାରି ବୁଢ଼ା ହୃଦୟରେ ଯେଉଁ ବେଦନାବୋଧ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି, ତାହା ପାଠକ ଆଖୁ ଭିଜାଇ ଦିଏ। ଏହି ଗଳ୍ପରେ ରହିଥ‌ିବା ପ୍ରେମ ଓ କରୁଣ ଭାବ ଗାଳ୍ପିକ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତଙ୍କ ସୃଷ୍ଟିର ଶାଶ୍ୱତ ଭାବକୁ ପରିପ୍ରକାଶ କରେ । ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଗଳ୍ପଟିର ପରିଣତି ବା ଶେଷପର୍ଯ୍ୟୟ କରୁଣ ରସା ତ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି । ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ଏଭଳି ଅଭିମତ ହୃଦୟଗ୍ରାହୀ ହୋଇପାରିଛି ।

Question ୨୭ ।
ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଉଚ୍ଚାଙ୍ଗ ଭାବ ବେଳେବେଳେ ତାଙ୍କ ସୃଷ୍ଟିକୁ ଅନନ୍ୟ କରିଛି ।
Answer:
ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ……………………………….. ଅନନ୍ୟ କରିଛି ।
ଉକ୍ତ ଗଦ୍ୟାଶଟି ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକର ‘କାନ୍ତକବି ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ମହାପାତ୍ର (ଜୀବନୀ ଓ ସାହିତ୍ୟକୃତି)’ ବିଷୟରୁ ଆସିଅଛି । ଏଠାରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ କାନ୍ତକବି ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ମହାପାତ୍ରଙ୍କଦ୍ୱାରା ରଚିତ ‘ଜୀବନ ସଂଗୀତ’ କବିତା ସଂକଳନରେ ସଂକଳିତ କବିତାଗୁଡ଼ିକର ମହତ୍ତ୍ଵ ପ୍ରତିପାଦନ କରିଛନ୍ତି ।

କବି ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ଥିଲେ ଏକାନ୍ତ ଭାବରେ ବୈଷ୍ଣବ । ପାରିବାରିକ ପରମ୍ପରାକ୍ରମେ ସେ ଏହି ଧର୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଇଷ୍ଟଦେବ ଗୋପିନାଥଙ୍କ ନିକଟରେ ନିଜକୁ ସମର୍ପଣ କରି ଦେଇଥିଲେ । ତେଣୁ ଭକ୍ତସୁଲଭ ଭାବାବେଗ, ପ୍ରେମ, କରୁଣା, ତିତିକ୍ଷା ଓ କୋମଳତାରେ ତାଙ୍କର ହୃଦୟ ଥିଲା ରସସିକ୍ତ । ଫଳରେ ତାଙ୍କ ‘ଜୀବନ ସଙ୍ଗୀତ’ ବହୁ ବହୁପଦ ମଧ୍ୟରେ ସେହି କାରୁଣ୍ୟ, କୋମଳ, ବ୍ୟଥାତୁର, ପ୍ରେମସିକ୍ତ ହୃଦୟର ଉଚ୍ଛଳ ଭାବ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । କାନ୍ତକବିଙ୍କର ଏହି ଆଧ୍ୟାତ୍ମବାଦୀ ଅନୁଚିନ୍ତାକୁ ବା କାବ୍ୟଚେତନାକୁ ରବୀନ୍ଦ୍ରନାଥଙ୍କ ‘ଗୀତାଞ୍ଜଳି’ ସହିତ ଅନେକ ଆଲୋଚକ ତୁଳନା କରିଛନ୍ତି।

୧୯୧୦ରେ ପ୍ରକାଶିତ ଓ ୧୯୧୩ରେ ନୋବେଲ୍‌ ପୁରସ୍କାରପ୍ରାପ୍ତ ‘ଗୀତାଞ୍ଜଳି’ର ସଙ୍ଗୀତଗୁଡ଼ିକ କାନ୍ତକବିଙ୍କୁ ବହୁ ଭାବରେ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥବ । କାରଣ କବିଙ୍କର ଦୁଃଖଜର୍ଜରିତ ଅନ୍ତର ପାଇଁ ‘ଗୀତାଞ୍ଜଳି’ ଏକ ଆଶାର ଉତ୍ସରୂପେ ସାନା ଦେଇଥିଲା। ଏହି ମର୍ମରେ ଅନ୍ତରର ଆକୁଳ ଭାବକୁ ଏକ ବିରାଟ ଶକ୍ତି ପାଖରେ ସେ ସମର୍ପିତ କରିଥିଲେ । ରବୀନ୍ଦ୍ରନାଥଙ୍କ କବିତାର ଅନେକ ପଦ ସହିତ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତଙ୍କ କବିତାର ଅନେକ ପଦ ମିଶିଯାଉଥିଲେ ମଧ୍ୟ, ସେଥ୍ରେ ସେ ନିଜର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ସୂଚିତ କରିଛନ୍ତି। ଆନନ୍ଦ ମଧୁର ବଂଶୀ ପରିବେଷଣ କରି ତାଙ୍କ ବିସ୍ମୟଦୀପ୍ତ ପ୍ରତିଭାର ଅନେକ ଚିତ୍ରକୁ ‘ଜୀବନ ସଙ୍ଗୀତ’ର ପ୍ରତି ଛତ୍ରେ ଛତ୍ରେ ପ୍ରମାଣ କରିଛନ୍ତି । ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ‘ଜୀବନ ସଙ୍ଗୀତ’ର ଯେଉଁ ମହତ୍ତ୍ବ ସୂଚିତ କରିଛନ୍ତି, ତାହା ଯଥାର୍ଥ ମନେ ହୋଇଥାଏ।

Question ୨୬ ।
‘‘ଗଳ୍ପଟିର ପରିଣତି ବେଶ୍ କରୁଣ ରସରେ ମାର୍ମିକ।’’
Answer:
ପଠିତ ଗଦ୍ୟାଶଟି ପାଠ୍ୟ ପୁସ୍ତକର ‘‘କାନ୍ତକବି ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ମହାପାତ୍ର (ଜୀବନୀ ଓ ସାହିତ୍ୟକୃତି) ବିଷୟରୁ ଆସିଅଛି । ଏଠାରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ରଚିତ ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ଗଳ୍ପକୃତି ‘ବୁଢ଼ା ଶଙ୍ଖାରି’ ସମ୍ପର୍କରେ ବିଚାର ଆଲୋଚନା କରିଛନ୍ତି ।

‘ବୁଢ଼ା ଶଙ୍ଖାରି’ ଗଳ୍ପଟିରେ ଗାଳ୍ପିକ ପ୍ରେମ ଓ କରୁଣ ଭାବକୁ ଅତି ହୃଦୟଗ୍ରାହୀ ଭାବେ ପରିପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି । ଶଙ୍ଖାରି ବୁଢ଼ା ଶଙ୍ଖା ବିକେ । ସେହି ଶଙ୍ଖା ବିକିବା ଆଳରେ ଦେଖା ହେଇଛି । ଜମିଦାର ଘର ବେହୁ ସହିତ ବୋହୁକୁ ସେ ଶଙ୍ଖା ପିନ୍ଧାଇଛି । ସେହି ଶଙ୍ଖା ପିନ୍ଧାଇବା ସମୟରେ ନୂଆବୋହୂଟି ପ୍ରତି ଆସିଛି ଅପତ୍ୟସ୍ନେହ । ସତେ ଯେପରି ବୋହୂର ବୁଢ଼ା ପୁଅଟିଏ ବୋଲି ମନେକରିଛି । ମା’ହାତରେ ଶଙ୍ଖା ପିନ୍ଧାଇ ଥ‌ିବାରୁ ଆତ୍ମସନ୍ତୋଷ ଲାଭ କରିଛି । ବୋହୂର ବରାଦ ମୁତାବକ ଆସମାନାତାରା ଶଙ୍ଖା ଆଣି ଆସିବାକୁ କହିଛି । ଏହାରି ଭିତରେ ଶଙ୍ଖାରି ବୁଢ଼ାଟି ଅସୁସ୍ଥ ହୋଇପଡ଼ିଛି । ତଥାପି ସେହି ଅସୁସ୍ଥ ଶରୀରରେ ବହୁ ଆବେଗରେ ଶଙ୍ଖା ଗଢ଼ିଛି ।

ଶଙ୍ଖା ନେଇ ଯାଇଛି । ବେହୁକୁ ପିନ୍ଧାଇବା ପାଇଁ । ମାତ୍ର ଶଙ୍ଖାରି ବୁଢ଼ାର ଆଶା ପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇନାହିଁ । ତା’ର ଆଶା ଆଶାରେ ହିଁ ରହିଯାଇଛି । ଯେଉଁ ବୋହୂର ହାତରେ ଶଙ୍ଖା ପିନ୍ଧାଇବ ବୋଲି ଧାଇଁ ଆସିଥିଲା, ସେହି ବୋହୂର ବିଧବା ରୂପ ଦେଖୁଛି । ବୋହୂର ଏଭଳି ରୂପ ଦେଖ୍ ଶଙ୍ଖାରି ହୃଦୟ ଯେଉଁ ବେଦନା ବୋଧ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି, ତାହା ପାଠକ ଆଖୁ ଭିଜାଇ ଦିଏ । ଏହି ଗଳ୍ପରେ ରହିଥ‌ିବା ପ୍ରେମ ଓ କରୁଣ ଭାବ ଗାଳ୍ପିକ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତଙ୍କ ସୃଷ୍ଟିରେ ଶାଶ୍ୱତ ଭାବକୁ ପରିପ୍ରକାଶ କରେ । ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଗଳ୍ପଟିର ପରିଣତି ବା ଶେଷପର୍ଯ୍ୟୟ କରୁଣର ସାପ୍ଳୁତ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି । ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ଏଭଳି ଅଭିମତ ହୃଦୟଗ୍ରାହୀ ହୋଇପାରିଛି ।

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Chapter 1 କାନ୍ତକବି ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ମହାପାତ୍ର

Question ୨୭ ।
‘‘ଗୀତଗୁଡ଼ିକର ଲଢ଼ାସ ଭାବ ‘ଜୀବନ ସଙ୍ଗୀତର ଅନନ୍ୟକୃତିର ମାନ୍ୟତା ଦେଇଛି ।’’
Answer:
ଉକ୍ତ ଗଦ୍ୟାଶଟି ପାଠ୍ୟ ପୁସ୍ତକର ‘କାନ୍ତକବି ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ମହାପାତ୍ର (ଜୀବନୀ ଓ ସାହିତ୍ୟକୃତି)’ ବିଷୟରୁ ଆସିଅଛି। ଏଠାରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ କାନ୍ତକବି ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ମହାପାତ୍ର ଦ୍ବାରା ରଚିତ ଓ ‘ଜୀବନ ସଂଗୀତ’ କବିତା ସଂକଳନରେ ସଂକଳିତ କବିତା କବି ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ଥିଲେ ଏକାନ୍ତ ଭାବରେ ବୈଷ୍ଣବ । ପାରିବାରିକ ପରମ୍ପରାକ୍ରମେ ସେ ଏହି ଧର୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଇଷ୍ଟଦେବ ଗୋପୀନାଥଙ୍କ ନିକଟରେ ନିଜକୁ ସମର୍ପଣ କରି ଦେଇଥିଲେ । ତେଣୁ ଭକ୍ତ ସୁଲଭ ଭାବାବେଗ, ପ୍ରେମ, କରୁଣା, ତିତିକ୍ଷା ଓ କୋମଳତାରେ ତାଙ୍କର ହୃଦୟ ମୂଳା ରସସିକ୍ତ । ଫଳରେ ତାଙ୍କ ‘ଜୀବନ ସଂଙ୍ଗୀତର’ ବହୁପଦ ମଧ୍ୟରେ ସେହି କାରୁଣ୍ୟ କୋମଳ, ବ୍ୟଥାତୁର, ପ୍ରେମସିକ୍ତ ହୃଦୟର ଉଚ୍ଛକ ଭାବ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ।

କାନ୍ତ କବିଙ୍କର ଏହି ଆଧ୍ୟାତ୍ମବାଦୀ ଅନୁଚି ନ୍ତ୍ର।କୁ ବା କାବ୍ୟଚେତନାକୁ ରବୀନ୍ଦ୍ର ନାଥଙ୍କ ‘ଗୀତାଞ୍ଜଳି’ ସହିତ ଅନେକ ଆଲୋଚକ ତୁଳନା କରିଛନ୍ତି । ୧୯୧୦ରେ ପ୍ରକାଶିତ ଓ ୧୯୧୩ରେ ପ୍ରଭାବିତ ନୋବେଲ୍‌ ପୁରସ୍କାର ପ୍ରାପ୍ତ ଏହି ‘ଗୀତାଞ୍ଜଳି’ର ସଙ୍ଗୀତଗୁଡ଼ିକ କାନ୍ତକବିଙ୍କୁ ବହୁ ଭାବରେ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥବ । କାରଣ କବିଙ୍କର ଦୁଃଖଜର୍ଜରିତ ଅନ୍ତରପାଇଁ ‘ଗୀତାଞ୍ଜଳି’ ଏକ ଆଶାର ଉତ୍ସରୂପେ ସାର୍ଚ୍ଚନା ଦେଇଥବ । ଏହି ମର୍ମରେ ଅନ୍ତରର ଆକୁଳ ଭାବକୁ ଏକ ବିରାଟ ଶକ୍ତି ପାଖରେ ସେ ସମର୍ପିତ କରିଥିଲେ । ରବିନ୍ଦ୍ର ନାଙ୍କ କିତାର ଅନେକ ପଦ ସହିତ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତଙ୍କ କବିତାର ଅନେକ ପଦ ମିଶିଯାଉଥିଲେ, ସେଥ‌ିରେ ସେ ନିଜର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ସୂଚିତ କରିଛନ୍ତି । ଆନନ୍ଦ ମଧୁର ବଂଶୀ ପରିବେଷଣ କରି ତାଙ୍କ ବିସ୍ମୟ ଦୀପ୍ତ ପ୍ରତିଭାର ଅନେକ ଚିତ୍ରକୁ ଜୀବନ ସଙ୍ଗୀତର ପ୍ରତି ଛତ୍ରେ ଛତ୍ରେ ପ୍ରମାଣ କରିଛନ୍ତି । ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ‘ଜୀବନ ସଙ୍ଗୀତ’ର ଯେଉଁ ମହତ୍ତ୍ବ ସୂଚିତ କରିଛନ୍ତି, ତାହା ଯଥାର୍ଥ ମନେ ହୋଇଥାଏ ।

ଦୀର୍ଘ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question ୨୮ ।
କାନ୍ତକବିଙ୍କ ଜୀବନୀର ପରିଚୟ ଦିଅ ।
Answer:
କାନ୍ତକବି ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ମହାପାତ୍ର ଥିଲେ ଓଡ଼ିଆ ବାଣୀଭଣ୍ଡାରକୁ ବିଭିନ୍ନ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ସମୃଦ୍ଧ କରିଥିବା ଜଣେ ଯଶସ୍ବୀ ସାଧକ । ସେ ତାଙ୍କର ଜୀବନକାଳ ଭିତରେ କେବଳ ସାହିତ୍ୟ ସାଧନାରେ ମନୋନିବେଶ କରିଥିଲେ, ସେପରି ନୁହେଁ ବରଂ ବିଭିନ୍ନ ସମୟରେ, ବିଭିନ୍ନ ସ୍ତରରେ ସୁନାମ ଅର୍ଜନ କରିଥିଲେ। ନୀଳକଣ୍ଠ ଯେପରି ଆକଣ୍ଠ ବିଷପାନ କରି ସାରାଜଗତକୁ ଅମୃତ ପ୍ରଦାନର କାରଣ ହୋଇଥିଲେ, ଠିକ୍ ସେହିପରି ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ନିଜେ ଦୁଃଖ ଯାତନାରେ ରହିଥିଲେ ବି ସମଗ୍ର ବିଦଗ୍ଧ ପାଠକ-ଶ୍ରେଣୀଙ୍କୁ ହାସ୍ୟରସର ଅମୃତ ପାନ କରାଇଥିଲେ । ସେହି ଦିବ୍ୟସୃଷ୍ଟିକୁ ପଠନ କରି, ଶ୍ରବଣ କରି ପାଠକମାନେ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ୧୯୮୮ ମସିହା, ଡିସେମ୍ବର ମାସ ୯ ତାରିଖ ଗୁରୁବାର ଦିନ କଟକସହରର ଧୂଆଁପତ୍ରିଆ ଗଳି, ବଖରାବାଦରେ ନାମ  ରଖାଯାଇଥିଲା ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ । ତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ନାମ ଚୌଧୁରୀ ଭାଗବତ ପ୍ରସାଦ ସାମନ୍ତରାୟ ମହାପାତ୍ର ଏବଂ ମାତାଙ୍କ ନାମ ଜମିଦାର । ମାତା ରାଧାମଣି ଥିଲେ କଣ୍ଠପଡ଼ା ଜମିଦାରଙ୍କ କନ୍ୟା । ଏଥିରୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ହୁଏ ଯେ, ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ସ୍ଵଚ୍ଛଳ ଜମିଦାର ପରିବାରର ଦାୟାଦ ଥିଲେ । ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତଙ୍କ ଜନ୍ମବେଳକୁ ଭାଗବତ ପ୍ରସାଦ କଟକ ଏକାଡ଼େମୀ ସ୍କୁଲରେ ଶିକ୍ଷକତା ସାଙ୍ଗକୁ ଆଇନ ପରୀକ୍ଷା ପାଇଁ

ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେଉଥିଲେ । ଓକିଲାତି ପରୀକ୍ଷାରେ କୃତକାର୍ଯ୍ୟ ହେଲାପରେ, ଭାଗବତ ପ୍ରସାଦ ବାଲେଶ୍ବର ଚାଲିଆସି ଓକିଲାତି କଲେ । ଯେହେତୁ ପିତା ବାଲେଶ୍ଵରରେ ଓକିଲାତି କଲେ, ତେଣୁ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ବିଦ୍ୟାଶିକ୍ଷା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ବାଲେଶ୍ଵର ସ୍କୁଲରେ । ପରବର୍ତୀ ସମୟରେ ଭଦ୍ରକରେ କୋର୍ଟ ଖୋଲିଯିବାରୁ, ଭାଗବତ ବାବୁ ବାଲେଶ୍ଵର ଛାଡ଼ି ଭଦ୍ରକ ଚାଲିଆସିଲେ । ଭଦ୍ରକରେ ରହି ଓକିଲାତି ବ୍ୟବସାୟ ସହିତ ଗ୍ରାମର ସମ୍ପଭିବାଡ଼ି ବିଷୟ ବୁଝାସୁଝା କଲେ । ଏହି ସମୟରେ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ଭଦ୍ରକରେ ରହି ପାଠ ପଢ଼ିଲେ । ବାଲେଶ୍ବରରେ ରହି ପାଠପଢ଼ିବା ବେଳେ ସେ ଜିଲ୍ଲା ସ୍କୁଲର ବୁଦ୍ଧିମାନ ଓ ଉତ୍ତମ ଖେଳାଳି ଭାବେ ସୁନାମ ଅର୍ଜନ କରିଥିଲେ । ଭଦ୍ରକରେ ରହଣି ସମୟରେ ଅନେକ ସାଥୀପିଲାମାନଙ୍କ ସହିତ ଅଭିନୟରେ ସେ ସମୟ ବିତାଇବାରୁ, ତାଙ୍କର ପିତା ତାଙ୍କୁ କଟକ ପଠାଇଦେଲେ । କଟକରେ ସେ ସମୟରେ ଭାଗବତ ପ୍ରସାଦଙ୍କ ଦୂରସମ୍ପର୍କୀୟ ଉମାଚରଣ ରେଭେନ୍ସା
ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଅଧ୍ୟୟନ କରୁଥିଲେ । ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ଉମାଚରଣଙ୍କ ତତ୍ତ୍ଵାବଧାନରେ ଛାତ୍ରାବାସରେ ରହି ପାଠ ପଢ଼ିଲେ । ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ସେଠାରେ ମଧ୍ୟ ପଠପଢ଼ିବା ଅପେକ୍ଷା କ୍ରୀଡ଼ା, କବିତା ଲେଖା ଓ ଆମୋଦାପ୍ରମୋଦରେ ଅଧ‌ିକ ସମୟ ଦେଉଥ‌ିବା ଉମାଚରଣ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରିଥିଲେ । ଉମାଚରଣ ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷା ପାଇଁ କଲିକତା ଚାଲିଗଲା ପରେ, ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ପୁନର୍ବାର ବାଲେଶ୍ଵର ଜିଲ୍ଲା ସ୍କୁଲରେ ଅଧ୍ୟୟନ କଲେ । ଏହି ସ୍କୁଲରୁ ସେ ୧୯୦୭ ମସିହାରେ ଏଣ୍ଟ୍ରାନ୍ସ ପରୀକ୍ଷାରେ ଉତ୍ତୀର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥିଲେ ।

ଏଣ୍ଟ୍ରାନ୍ସ ପାସ୍ ପରେ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ରେଭେନ୍ସା ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଆଇ.ଏ. ପଢ଼ିଲେ । ଆଇ.ଏ. ପାସ୍ କଲାପରେ କଲିକତାର ରିପନ୍‌ କଲେଜରେ ବି.ଏ. ଶ୍ରେଣୀରେ ସେ ନାମ ଲେଖାଇଲେ । ମାତ୍ର ସେଠାରେ ଅସୁବିଧା ହେବାରୁ, ଫେରିଆସି ସେ ରେଭେନ୍ସା ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରେ ବି.ଏ. ପଢ଼ିଲେ । ଏହି କଲେଜରେ ଅଧ୍ୟୟନ ସମୟରେ ସେ ବ୍ୟାଡ଼ମିଣ୍ଟନ୍, ଟେନିସ୍, କ୍ରିକେଟ ଆଦି ଖେଳ ଖେଳିବା, ଗୋପୀଯନ୍ତ୍ର ବଜାଇ ଗୀତ ଗାଇବାରେ ଅଧିକ ସମୟ ବ୍ୟୟ କରୁଥିଲେ । ଏହା ଭିତରେ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତଙ୍କର ବାଲେଶ୍ଵର ସୁନହଟର ଲାଲ୍‌ମୋହନ ଦାସଙ୍କ କନ୍ୟା ଲବଙ୍ଗଲତାଙ୍କ ସହିତ ବିବାହ ହୋଇଥିଲା ।

ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ କେବଳ କ୍ରୀଡ଼ାପ୍ରେମୀ ନଥିଲେ ସେ ମଧ୍ୟ କଳାକାର ଭାବରେ ଅଭିନୟ ଓ ସଙ୍ଗୀତ ପରିବେଷଣ କରି ସମସ୍ତଙ୍କୁ ମୁଗ୍ଧ କରିଦେଉଥ୍ଲେ । ଲଣ୍ଡନରେ ପଞ୍ଚମ ଜର୍ଜଙ୍କ ଅଭିଷେକୋତ୍ସବ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଭାରତବର୍ଷରେ ଉତ୍ସବମାନ ପାଳିତ ହେଉଥିଲା । ଏହି ସମୟରେ ରେଭେନ୍ସା ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରେ ୧୯୧୨ ମସିହାରେ ‘କାଞ୍ଚିକାବେରୀ’ ନାଟକ ଅଭିନୀତ ହୋଇଥିଲା । ଏହି ନାଟକରେ ଭଦ୍ରା ଓ ଭିକାରୁଣୀ ଭୂମିକାରେ ସେ ଅଭିନୟ କରିଥିଲେ । ଏଥିରେ କେନ୍ଦେରା ଓ ରାମତାଳି, ଗୋପୀଯନ୍ତ୍ର ବଜାଇ ଗୀତ ଗାଇ ଦର୍ଶକଙ୍କୁ ବିମୋହିତ କରିଥିଲେ । ଏହି ନାଟକରେ ନର୍ତ୍ତକୀଭାବରେ ନାଚିକରି ଅନେକ ପ୍ରଶଂସା ପାଇଥିଲେ ।

ଛାତ୍ରଜୀବନରୁ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ସାହିତ୍ୟର ବିଭିନ୍ନ ବିଭାଗରେ ଲେଖନୀ ଚାଳନାକରି ଯଶସ୍ୱୀ ହୋଇଥିଲେ । ସେ ସମୟରେ ପ୍ରକାଶ ପାଉଥ‌ିବା ‘ମୁକୁର’ ପତ୍ରିକାର ସମ୍ପାଦକ ବ୍ରଜସୁନ୍ଦର ଦାସ ଏବଂ ‘ଉତ୍କଳ ସାହିତ୍ୟ’ ପତ୍ରିକାର ବିଶ୍ବନାଥ କରଙ୍କର ସେ ଦୃଷ୍ଟି ଆକର୍ଷଣ କରିଥିଲେ । ରେଭେନ୍ସା ଛାତ୍ରାବାସରେ ସେ କବିତା ଲେଖାପାଇଁ ଉତ୍କଳମଣି ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କର ଶ୍ରଦ୍ଧାଭାଜନ ହୋଇଥିଲେ । ଆଇ.ଏ. ପଢ଼ିବାବେଳେ ତାଙ୍କ ଲେଖାପାଇଁ ଫକୀରମୋହନ ସେନାପତିଙ୍କଦ୍ୱାରା ପ୍ରଶଂସିତ ହୋଇଥିଲେ । ସେବକ ଉବରେ ସେ ରେଭେନ୍ସା ମହାବି ଦ୍ୟାଳୟର ଅଧ୍ୟାପକ ହେମଚନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ତତ୍ତାବଧାନରେ ଗଢିଉଠିଥି ସେବ। ସଂସ୍ଥାରେ କାର୍ଯ୍ୟକରି ଦୀନ, ଦୁଃଖୀଙ୍କର ସେବା କରିଥିଲେ । କବିତା ଲେଖୁଥିବାରୁ ତାଙ୍କର ସାଙ୍ଗସାଥୀ ତାଙ୍କୁ କାନ୍ତକବି ବୋଲି ଡାକୁଥିଲେ । ପରବର୍ତୀ ସମୟରେ ୧୯୩୪ ମସିହାରେ ଭଦ୍ରକ ହାଇସ୍କୁଲର ଏକ ସମ୍ବର୍ଦ୍ଧନା ସଭାରେ ତାଙ୍କୁ ‘କାନ୍ତକବି’ ରୂପେ ଘୋଷଣା କରାଯାଇଥିଲା ।

ରେଭେନ୍ସା ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ବି.ଏ. ପାସ୍ କଲାପରେ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ତାଙ୍କର ପୂର୍ବତନ ଅଭିଭାବକ ଉମାଚରଣଙ୍କୁ ଦେଖା କରିବାକୁ ପୁରୀ ଯାଇଥିଲେ । ସେଠାରେ ଜଗନ୍ନାଥ ଦର୍ଶନ କଲେ । ବି.ଏଲ୍. ପଢ଼ିବାର ଯୋଜନା ହେଲା । ଘରକୁ ଫେରିବା ପରେ ତାଙ୍କୁ ଜ୍ଵର ହେଲା । ଜ୍ଵର ଛାଡ଼ିଗଲା ପରେ ତାଙ୍କଠାରେ ଦୁରାରୋଗ୍ୟ ବ୍ୟାଧର ଉପସର୍ଗ ଦେଖାଗଲା । ପିତା ଭାଗବତ ପ୍ରସାଦ ପୁଅକୁ ରୋଗମୁକ୍ତ କରିବାପାଇଁ ଯେତେ ଚେଷ୍ଟା କଲେବି ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ଭଲ ହୋଇପାରିଲେ ନାହିଁ । ବରଂ ଶାରୀରିକ ସ୍ତରରେ ସେ ବିକଳାଙ୍ଗ ହୋଇଗଲେ । ଏହି ପରିସ୍ଥିତିରେ ସେ କୁଳଗୁରୁ ବାବାଜୀ ରାମଦାସଙ୍କଠାରୁ ଦୀକ୍ଷା ଗ୍ରହଣ କରି, ଇଷ୍ଟଦେବ ଗୋପିନାଥଙ୍କ ସେବା, ଭଜନ କୀର୍ତ୍ତନରେ ମନୋନିବେଶ କଲେ । ଶେଷ ସମୟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସେ ସାହିତ୍ୟର ବିଭିନ୍ନ ବିଭାଗରେ ଲେଖନୀ ଚାଳନା କରି ଆତ୍ମସନ୍ତୋଷ ଲାଭ କରିବା ସହିତ ବିଦଗ୍ଧ ପାଠକ ପ୍ରାଣରେ ହାସ୍ୟରସ, ଆଧ୍ୟାତ୍ମବାଦ, କରୁଣ ରସାତ୍ମକ ଭାବ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ । ଲଷ୍ଠୀ କାନ୍ତ ତାଙ୍କର ସାରସ୍ଵତ ସାଧନା ପାଇଁ ମରି ମଧ୍ୟ ଆମର ରହିଛନ୍ତି।

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Chapter 1 କାନ୍ତକବି ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ମହାପାତ୍ର

Question ୨୯ ।
କାନ୍ତକବିଙ୍କ ସାହିତ୍ୟକୃତିଗୁଡ଼ିକର ବିବରଣୀ ପ୍ରଦାନ କର ।
Answer:
ଆଧୁନିକ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟାକାଶରେ ଯେଉଁ କେତେଜଣ ଉଜ୍ଜ୍ବଳ ଜ୍ୟୋତିଷ୍କ ସେମାନଙ୍କ ଅମଳିନ ଦୀପ୍ତିରେ ମହମାମଣ୍ଡତ କରିଛନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କାନ୍ତକବି ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ମହାପାତ୍ର ଅନ୍ୟତମ । ତୁଳସୀ ଦୁଇପତ୍ରରୁ ବାସିଲା ପରି, ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ଛାତ୍ର ଜୀବନରୁ ସାହିତ୍ୟ ସାଧନାରେ ମନୋନିବେଶ କରି ସମସ୍ତଙ୍କର ଦୃଷ୍ଟି ଆକର୍ଷଣ କରିଥିଲେ ।

ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଜୀବନରେ ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକ ଉପରେ ଯେତିକି ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଉନଥିଲେ, ତା’ଠାରୁ ଅଧ‌ିକ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଇଥିଲେ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପୁସ୍ତକ ପଠନରେ । ସେଥ‌ିପାଇଁ ସେହି ଛାତ୍ର ଜୀବନରୁ ସେ କବିତା ଲେଖାରେ ବିଶେଷ ଧ୍ୟାନ ଦେଇଥିଲେ । ଏଣ୍ଟ୍ରାନ୍ସ ପାସ୍ କରି ରେଭେନ୍ସା ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଆଇ.ଏ. ପଢ଼ିଲାବେଳେ ଛାତ୍ରାବାସରେ କବିତା ଲେଖାପାଇଁ ଉତ୍କଳମଣି ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସଙ୍କର ଶ୍ରଦ୍ଧାଭାଜନ ହୋଇଥିଲେ । ସେହି ସମୟରେ ସେ ଫକୀରମୋହନ ସେନାପତିଙ୍କ ଦ୍ବାରା ପ୍ରଶଂସିତ ହୋଇଥିଲେ । ବି.ଏ. ପଢ଼ିଲାବେଳେ ପ୍ରବନ୍ଧ ଲେଖାପାଇଁ ‘ମୁକୁର’ ପତ୍ରିକାର ସଂପାଦକ ବ୍ରଜସୁନ୍ଦର ଦାସ ଏବଂ ‘ଉତ୍କଳ ସାହିତ୍ୟ’ ପତ୍ରିକାର ସମ୍ପାଦକ ବିଶ୍ଵନାଥ କରଙ୍କର ସେ ଦୃଷ୍ଟି ଆକର୍ଷଣ କରିଥିଲେ । ସବୁବେଳେ କବିତା ଲେଖୁଥ‌ିବାରୁ ସାଙ୍ଗସାଥୀମାନେ ତାଙ୍କୁ କାନ୍ତକବି ଡାକୁଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ୧୯୩୪ ମସିହାରେ ଭଦ୍ରକ ହାଇସ୍କୁଲରେ ଏକ ସମ୍ବର୍ଦ୍ଧନା ସଭା କରାଯାଇ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତଙ୍କୁ କାନ୍ତକବି ରୂପେ ଘୋଷଶା କରାଯାଇଥିଲା

କାନ୍ତକବି ପରିବାର ଥିଲା ସ୍ବାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ ପରିବାର । ସେ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରିଥିଲେ ଅନେକ ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀଙ୍କର ଦୋଷଦୁର୍ବଳତାକୁ । ସେହି ସଂଗ୍ରାମୀମାନଙ୍କୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ପାଇଁ ସେ ‘ଅସହଯୋଗୀ’ ଛଦ୍ମ ନାମରେ ରଚନା କରିଥିଲେ ‘ଅସହଯୋଗୀର ଆତ୍ମକଥା । ଏହି ଲେଖା ‘ଉତ୍କଳ ସାହିତ୍ୟ’ ପତ୍ରିକାର ପାଞ୍ଚଟି ସଂଖ୍ୟାରେ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା ।

କାନ୍ତକବି ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମ ବା ଭାରତୀୟ ମୁକ୍ତି ସଂଗ୍ରାମ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ସଚେତନ ଥିଲେ । ତାଙ୍କର ସେହି ସଚେତନ ଭାବ ତାଙ୍କର ଅନେକ କବିତା, ଲାଳିକା, ଜାତୀୟ ସଙ୍ଗୀତ ‘କଣାମାମୁ’, ଉପନ୍ୟାସ ଓ ନାଟକାଦିରୁ ଉପଲବ୍ଧ ହୋଇଥାଏ । ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ‘ଗୋପିନାଥ ସଙ୍ଗୀତ ସମାଜ’ ଗଠନ କରିଥିଲେ। ଏହି ସଂସ୍ଥାଟି ପ୍ରଥମେ ଅପେରା ଓ ପରେ ହ୍ୟୁଟିରରେ ପରିଣତ ହୋଇଥିଲା । ଏଥୁରେ ସେ ରଚନା କରିଥିବା ‘ଶରହ୍ରାସ’, ‘ବସନ୍ତ ବିଳାସ’, ‘କାଳୀୟ ଦଳନ’, ‘ବ୍ରଜ ବର୍ଜନ’, ‘ବଂଶୀଶିକ୍ଷା’ ଆଦି ନାଟକ ଅଭିତୀତ କରାଇଥିଲେ । ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ଆଦର୍ଶ ଓ ବାଣୀ ପ୍ରତି ଅନୁରାଗୀ ହୋଇ ସେ ସମ୍ପର୍କରେ ଅନେକ କବିତା ରଚନା କରିଥିଲେ । ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତଙ୍କର ଅଧିକାଂଶ ରଚନା ଥିଲା ହାସ୍ୟ କୌତୁକ ଓ ବ୍ୟଙ୍ଗ ବିଦ୍ରୂପଧର୍ମୀ । ସେ ଯେପରି ହସିବା ଓ ଲେଖା ମାଧ୍ୟମରେ ପାଠକଙ୍କୁ ହସାଇବାକୁ ଜନ୍ମ ନେଇଥିଲେ ବୋଲି ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ପଦ୍ୟରେ ଲେଖୁଥ‌ିବା ଲାଳିକା ଏବଂ ନାଟ୍ୟରୀତିରେ
ଅନୁକରଣରେ ‘ଚଟକ କରିଥିଲେ

ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତଙ୍କର ଅଧିକାଂଶ ରଚନା ଥିଲା ହାସ୍ୟ କୌତୁକ ଓ ବ୍ୟଙ୍ଗ ବିଦୂପଧର୍ମୀ । ସେ ଯେପରି ହସିବା ଓ ଲେଖା ମାଧ୍ୟମରେ ପାଠକଙ୍କୁ ହସାଇବାକୁ ଜନ୍ମ ନେଇଥିଲେ ବୋଲି ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ପଦ୍ୟରେ ଲେଖୁଥ‌ିବା ଲାଳିକା ଏବଂ ନାଟ୍ୟରୀତିରେ ପ୍ରହସନ ତାଙ୍କ ହାସ୍ୟ ସୃଷ୍ଟିକାରା ରଚନା ଶୈଲାର ବଳିଷ୍ଠ ସ୍ଵାକ୍ଷର କରିସୂର୍ଯ୍ୟ ବଳଦେବଙ୍କ କଳାମା ଶିକାରେ ଚାନ୍ଦ ଅନୁସରଣ ଧଳାମା ଶିକରେ ଅନୁକରଣରେ ‘ଚଟକ ଚନ୍ଦ୍ରହାସ ଚମ୍ପୂ’, ଅଭିମନ୍ୟୁ ସାମନ୍ତସିଂହାରଙ୍କ ‘କଳାମାଣିକରେ’ ଛାନ୍ଦ ଅନୁସରଣ ‘ଧଳାମାଣିକରେ, ଫକୀରମୋହନଙ୍କ ‘ଉତ୍କଳ ଭ୍ରମଣ’ ଅନୁକରଣରେ ‘କଟକ ସଫର’ ଆଦି ତାଙ୍କର ହାସ୍ୟରସାତ୍ମକ ସୃଷ୍ଟି ପାଠକକୁ ବିପୁଳ ଆନନ୍ଦ ଦେଇଥାଏ । ପ୍ରହସନ ଭାବରେ ‘ଡିମ୍ବକ୍ରେସୀ ସଭା’, ‘ହନୁମନ୍ତର ବସ୍ତ୍ରହରଣ’, ‘ଜର୍ମାନ ଭୂତ ଓ ବ୍ରିଟିଶ ଦୂତଙ୍କ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର’ର ତାଙ୍କ ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ କୃତି ।

ଶିଶୁ ସାହିତ୍ୟିକ ଭାବରେ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ନିଜସ୍ବ ପରିଚୟ ସୃଷ୍ଟି କରିଛନ୍ତି । ‘ପିଲାଙ୍କ କଥା’, ‘ଚିଡ଼ିଆଖାନା’, ‘ପାଠମାଳା’, ‘ସାହିତ୍ୟ ସୁଧାକର’ ଶିଶୁ ଓ କିଶୋରମାନଙ୍କ ପାଇଁ ତାଙ୍କଦ୍ବାରା ରଚିତ ଉପାଦେୟପୁସ୍ତକ । ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ଅନେକ ପ୍ରବନ୍ଧ ଓ ସାହିତ୍ୟ ସମାଲୋଚନା ଲେଖୁ ଓଡ଼ିଆ ଗଦ୍ୟସାହିତ୍ୟକୁ ସମୃଦ୍ଧ କରିଛନ୍ତି । ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛି ‘ହାସ୍ୟରସ’, ‘ସାହିତ୍ୟ ସୃଷ୍ଟିରେ ହାସ୍ୟରସ’, ‘କବି ଓ କବିତ୍ଵ’, ‘ଓଡ଼ିଆ ସଙ୍ଗୀତ’ । ସେହିପରି ‘ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କ ସ୍ମୃତି’, ‘ସ୍ମୃତିପ୍ରଭା’, ‘ଚିନ୍ତାମଣି ସ୍ମୃତି’, ‘ଖଣ୍ଡିଏ ଚିଠି’, ଭଳି ଜୀବନ ସ୍ମୃତିମୂଳକ ପ୍ରବନ୍ଧରୁ କାନ୍ତକବିଙ୍କ ଆତ୍ମସଂଲଗ୍ନ ଭାବଉଲ୍ଲାସ ବାରି ହୋଇଡ଼ୋ

କବି ଜାତୀୟତାବୋଧ ମୂଳକ ବା ଦେଶାତ୍ମବୋଧକ ଭାବକୁ ନେଇ ଅନେକ କବିତା ରଚନା କରିଛନ୍ତି । ସେଗୁଡ଼ିକ ‘ଜାତୀୟ ସଙ୍ଗୀତ’ କବିତା ସଂକଳନରେ ସଂକଳିତ । ‘ବନ୍ଦେ ଉତ୍କଳ ଜନନୀ’, ‘କୋଟିକୋଟି କଣ୍ଠେ ଆଜି’, ‘ଉଡ଼ାଇ ନିଶାଣ ବଜାଇ ଭେରୀ’ ‘ସାଜରେ ସାଜରେ’ ଏହି ସଙ୍କଳନରେ ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ କୃତି । ପୁନଶ୍ଚ ତାଙ୍କର ଆଧ୍ୟାତ୍ମ ଗୀତ ସଂକଳନ ହେଉଛି ‘ଜୀବନ ସଂଗୀତ’ । ଏହି ଗୀତଗୁଡ଼ିକରେ ଥ‌ିବା ଉଚ୍ଚାଙ୍ଗ ଭାବ ସଂପଦ ତାଙ୍କ ସୃଷ୍ଟିରୁ ଅନନ୍ୟତା ପ୍ରମାଣ କରେ। ଉପରୋକ୍ତ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ବିଚାର କଲେ କାନ୍ତକବି ଯେ ଜଣେ ବଳିଷ୍ଠ ସାରସ୍ଵତ ସାଧକ ଏଥିରେ ଦ୍ବିମତ ନାହିଁ ।

Question ୩୦।
ରୁଗ୍‌ଣ ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟର କାନ୍ତକବି ମୃତ୍ୟୁ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କେଉଁ କେଉଁ କାମ ସହ ସଂପୃକ୍ତ ଥୁଲେ, ଦର୍ଶାଅ ।
Answer:
କାନ୍ତକବି ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ମହାପାତ୍ର ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଜଣେ ବହୁ ପରିଚିତ ପ୍ରତିଭା । ଭାଗ୍ୟ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ହେତୁ ସେ ସମୟରେ ବି.ଏ. ପାଶ୍ କରିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଛାତ୍ରଜୀବନର ଖେଳୁଅଡ଼ ମନୋବୃତ୍ତିକୁ ସାକାର କରିପାରି ନଥିଲେ ରୁଗ୍‌ଣ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପାଇଁ। ତଥାପି କୁଳଦେବତାଙ୍କ ନିକଟରେ ନିଜକୁ ସମର୍ପିତ କଲାପରେ ଦୃଢ଼ ମନୋବଳ ପାଇଁ ସେ ଆଧ୍ୟାତ୍ମ ଅନୁଚିନ୍ତା ବୁଡ଼ି ରହୁଥିଲେ । ସଙ୍ଗୀତ ସାଧନା ଓ ସାହିତ୍ୟ ସାଧନାରେ ନିଜକୁ ନିମଜ୍ଜିତ କରି, ହସି ହସାଇ, ରସି ରସାଇ ନିଜ ଜୀବନର ମୂଲ୍ୟବାନ ସମୟରୁ ସଫଳ କରିଥିଲେ । ଶିବ ବିଷପାନ କରି ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱକୁ ଅମୀୟ ସ୍ରୋତରେ ଭସାଇ ଦେଲାପରି, ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ନିଜ ଜୀବନରେ ବାଧାବିଘ୍ନ, ରୋଗ-ଶୋକ ରୂପକ ବିଶକୁ ପାନକରି ହାସ୍ୟରସର ଅମୃତମୟ ଭାବଧାରାରେ ବିଭୋର କରି ଦେଇଥିଲେ । ତାଙ୍କର କାନ୍ତ କୋମଳ ପଦ୍ୟାବଳୀ ମାଧ୍ୟମରେ ଦରଦୀ ହୃଦୟରେ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ସ୍ଥାନ ନେଇ ପାରିଥିଲେ । ଅନ୍ତର୍ନିହିତ ଯନ୍ତ୍ରଣାକୁ ପରଭୂତ କରି ତାଙ୍କର କବିତ୍ଵ ଆନନ୍ଦର ଧ୍ଵଜା ଉଡ଼ାଇ ପାରିଥିଲା । ଦୁଃଖ ଯନ୍ତ୍ରଣା ଯେପରି ଜୀବନର ଅଭିଶାପ ନହୋଇ, ହୋଇଥିଲା ବିମଳ ହାସ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି କରିବାର ପ୍ରେରଣାର ଧାରା ।

ରେଭେନ୍ସା ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ୧୯୧୩ ମସିହାରେ ବି.ଏ. ପାସ୍ କଲାପରେ ପୂର୍ବରୁ ତାଙ୍କ ଅଭିଭାବକ ଦାୟିତ୍ୱ ତୁଲାଇଥିବା ଉମାଚରଣଙ୍କୁ ଦେଖା କରିବାପାଇଁ ପୁରୀ ଯାଇଥିଲେ । ସେଠାରେ ରହି ଜଗନ୍ନାଥ ଦର୍ଶନ କରି ଘରକୁ ଫେରିଲେ । ଘରକୁ ଫେରିବା ପରେ ତାଙ୍କୁ ଜ୍ଵର ହୋଇଥିଲା । ଜ୍ଵର ଛାଡ଼ି ଯିବାପରେ, ସେକାଳର ଦୁରାରୋଗ୍ୟ ବ୍ୟାଧର ଉପସର୍ଗ ଦେଖା ଦେଇଥିଲା । ପିତା ଭାଗବତ ପ୍ରସାଦ ଚିକିତ୍ସାର ସମସ୍ତ ପ୍ରଯନ୍ କଲେ, ହେଲେ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ଶାରୀରିକ ସ୍ତରରେ ବିକଳାଙ୍ଗ ହୋଇଗଲେ । ଏହି ବ୍ୟାଣ୍ଡ୍ ପାଇଁ ସେ ମାନସିକ ସ୍ତରରେ ଭାଙ୍ଗି ପଡ଼ିଲେ । କୁଳଗୁରୁ ବାବାଜୀ ରାମଦାସଙ୍କଠାରୁ ଦୀକ୍ଷା ଗ୍ରହଣ କଲେ । ତାଙ୍କରି ପରାମର୍ଶରେ କୁଳଦେବତା ଗୋପିନାଥଙ୍କ ନିକଟରେ ନିଜକୁ ସମର୍ପିତ କରିଦେଲେ । ଏହାପରେ ସେ କୀର୍ତ୍ତନ ଭଜନପ୍ରତି ସଦା ଆସକ୍ତ ରହିଲେ । ଏହାପରେ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତଙ୍କ ଜୀବନଧାରା ଭିନ୍ନ ମୋଡ଼ ନେଇଥିଲା ।

ବ୍ୟାଧୁଗ୍ରସ୍ତ ହେଲାପରେ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ସଦାସର୍ବଦା ନିଜକୁ ସାହିତ୍ୟ, ସଙ୍ଗୀତ, ସଂକୀର୍ତ୍ତନ ଚର୍ଚ୍ଚା, ଇଷ୍ଟପୂଜା, ଗୁରୁବାଣୀ ବିଚାରଧାରାରେ ବୁଡ଼ାଇ ରଖିଲେ । ଏହା ଯେପରି ତାଙ୍କ ଜୀବନ ପାଇଁ ଥିଲା ସାନ୍ତନାର ଔଷଧ । ପ୍ରଲୁବ୍ଧ କରିଥିଲା । ସେ ସିଧାସିଧ୍ ସଂଗ୍ରାମରେ ଯୋଗ ଦେଇ ନ ପାରିଲେ ବି ସଂଗ୍ରାମୀମାନଙ୍କ ପାଇଁ ପ୍ରେରଣାର ଭାବ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ । ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀମାନଙ୍କ ତ୍ରୁଟି ବିଚ୍ୟୁତିକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟକରି ଛଦ୍ମନାମରେ ସେ ରଚନା କରିଥିଲେ ‘ଅସହଯୋଗୀର ଆତ୍ମକଥା’ । କନିକା ମେଳିର କଂଗ୍ରେସରେ ନେତୃସ୍ଥାନୀୟ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କର ତହିଁରେ ଭୂମିକାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟକରି ବ୍ୟଙ୍ଗ ବିଦୁପଧର୍ମୀ ‘ପଞ୍ଚାମୃତ’ ନାଟିକା ରଚନା କରିଥିଲେ ।

୧୯୨୧ ମସିହାରେ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ‘ଗୋପିନାଥ ସଙ୍ଗୀତ ସମାଜ’ ଗଠନ କରିଥିଲେ । ଏହି ଅନୁଷ୍ଠାନର ଆୟୁକାଳ ଥିଲା ମାତ୍ର ପାଞ୍ଚବର୍ଷ । ଏହି ଅନୁଷ୍ଠାନ ମାଧ୍ୟମରେ ସେ ‘ଶରଦ୍ରାସ’, ‘ବସନ୍ତ ବିଳାସ’, ‘କାଳୀୟ ଦଳନ’, ‘ବ୍ରଜ ବର୍ଜନ’, ‘ବଂଶୀଶିକ୍ଷା’ ଆଦି ନାଟକ ରଚନା କରି ପରିବେଷଣ କରିବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିଥିଲେ । ପରେ ପରେ ‘ବେଶ ବଦଳା’, ‘ଶ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ଗୌର ସନ୍ୟାସ’, ‘କର୍ଣ୍ଣ’, ‘ଲକ୍ଷ୍ମୀ ଚଣ୍ଡାଳୁଣୀ’ ନାଟକ ରଚନା କରି ଅଭିନୟ କରାଇଥିଲେ । ‘ଗୋପିନାଥ ସଙ୍ଗୀତ ସମାଜ’ ଭାଙ୍ଗିଯିବା ପରେ ସେ ‘ଗୋପିନାଥ ପ୍ରେସ୍’ ସ୍ଥାପନ କଲେ। ୧୯୩୭ ମସିହାରୁ ଏହି ପ୍ରେସ୍‌ ‘ଡଗର’ ପତ୍ରିକା ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା । ନିଜେ ଦୁଃଖରେ ଥିଲେ ବି ତାଳପଦା ଓ କଟକରେ ବିଭିନ୍ନ ସମୟରେ ଅବସ୍ଥାନ କରି ଗାଁ ଲୋକଙ୍କ ଦୁଃଖଦୁର୍ଦ୍ଦଶା ମୋଚନ ସେମାନଙ୍କ

ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ସାହିତ୍ୟ ମାଧ୍ୟମରେ ହାସ୍ୟ ଯୌତୁକ, ବ୍ୟଙ୍ଗ ବିଦ୍ରୂପ ସୃଷ୍ଟି କରିବାରେ ପାରଙ୍ଗମ ଥିଲେ । ସତେ ଯେପରି ହସିବା ଓ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କୁ ନିଜ ଲେଖା ମାଧ୍ୟମରେ ହସାଇବାର ଅଦ୍ଭୁତ ଶକ୍ତି ନେଇ ସେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କଦ୍ବାରା ରଚିତ ‘ଚଟକ ଚନ୍ଦ୍ରହାସ ଚମ୍ପୁ’, ‘ଧଳାମାଣିକରେ’, ‘କଟକ ସଫର’, ‘ତିମ୍ବକ୍ରେସୀ ସଭା’, ‘ହନୁମନ୍ତର ବସ୍ତ୍ରହରଣ’ ଆଦି ସୃଷ୍ଟିରେ ଏହି ଭାବ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ। ସାହିତ୍ୟର ବିଭିନ୍ନ ବିଭାଗରେ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ଲେଖନୀ ଚାଳନା କରିଥିଲେ ବି, ଆଧ୍ୟାୟିକ ଅନୁଚିନ୍ତା ତାଙ୍କୁ ଜୀବନର ପରମଶାନ୍ତି ଦେଇଥିଲା । ନିଜ ହୃଦୟର ବ୍ୟଥାତୁର ଭାବ ନେଇ ସେ ଭଗବାନଙ୍କୁ ନିବେଦନ କରିଥିଲେ ।

‘‘ସବୁଥୁରୁ ବଞ୍ଚ କରି
କେଉଁ ଯଶବାନା ଉଡ଼ାଇବ ହେ
ଯାହା ଦେଇଥୁଲ ସବୁତ ନେଲଣି
ଆଉ ଏବେ କିସ ଛଡ଼ାଇବ ହେ ।’’
କିମ୍ବା, ‘ମଉଳା ଏ ମୋର ଫୁଲବନେ
ଚହଟି ଉଠୁଛି ଜହ୍ନରାତି
ପରାଣ ସଖା ଆସିବେ ବୋଲି
ଦୁଲୁକି ଦୁଲୁକି ଉଠେ ଛାତି ।’’
ସମୟ ବିଶେଷରେ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ଅଭିଯୋଗ କରିଛନ୍ତି, ଆଘାତରେ କ୍ରନ୍ଦନ କରିଛନ୍ତି, ପୁଣି ସେହି ନିବିଡ଼ ଅନ୍ଧକାର ଭିତରେ ଆଶାର ଉଜ୍ଜଳ ଦୀପ୍ତି ଦେଖ୍ ଆତ୍ମହରା ହୋଇଛନ୍ତି । କାନ୍ତକବି ଥିଲେ ବୈଷ୍ଣବ । ଋଗ୍‌ଣ ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟ ନେଇ ସେ ଜୀବନ ଧାରଣ କରୁଥିଲେ ବି ତାଙ୍କର ଲେଖାବଳୀରେ ସ୍ଵଦେଶପ୍ରାଣତା । ଓ ଆଶାବାଦର ଭାବକୁ ସେ ସଦାସର୍ବଦା ପ୍ରକାଶ କରୁଥିଲେ । ସାହିତ୍ୟର ଆବେଦନରେ ପାଠକକୁ ହାସ୍ୟରେ ବିମୋହିତ କରୁଥିଲେ । ମାନସିକ ସ୍ତରରେ ସେ ଚଳଚଞ୍ଚଳ ରହି ଓଡ଼ିଶାବାସୀଙ୍କୁ ନୂତନ ଦିଗ୍‌ଦର୍ଶନ ଓ ପ୍ରେରଣା ପ୍ରଦାନରେ ନିଜକୁ ନିୟୋଜିତ କରୁଥିଲେ ।

ପରୀକ୍ଷା ଉପଯୋଗୀ ଅତିରିକ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

A. ଚାରିଗୋଟି ବିକଳ୍ପ ଉତ୍ତର ମଧ୍ୟରୁ ସଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ।

1. ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ମହାପାତ୍ର ନିଜ ରଚନାର ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ରୋଚକ ଭାବ ଓ ……………………….. ଶୈଳୀ ପାଇଁ ପାଠକ ମହଲରେ ସୁପରିଚିତ ।
(A) ହୃଦୟଗ୍ରାହୀ
(B) ଅନୁପମ
(C) ମନୋରମ
(D) ବୈଚିତ୍ରମୟ
Answer:
(C) ମନୋରମ

2. ଲ୍ୟାକାନ୍ତ …………………… ମସିହାରେ କଟକ ସହରରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ।
(A) ୧୯୮୮
(B) ୧୮୮୮
(C) ୧୭୮୮
(D) ୧୮୮୯
Answer:
(B) ୧୮୮୮

3. ଲକ୍ଷ୍ମ।କନ୍ତ୍ରଙ୍କ ପିତା ……………………. ସହରର ଦଶମାଇଲ ପୂର୍ବ ଦିଗରେ ଅବସ୍ଥିତ ତାଳପଦା ଗ୍ରାମର ବାସିନ୍ଦା ଥିଲେ।
(A) ବାଲେଶ୍ଵର
(B) କଟକ..
(C) ଭଦ୍ରକ
(D) କେନ୍ଦ୍ରପଡ଼ା
Answer:
(C) ଭଦ୍ରକ

4. ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ଜନ୍ମବେଳକୁ ପିତା ଭାଗବତ ପ୍ରସାଦ …………………………….. ସ୍କୁଲରେ ଶିକ୍ଷାବିତ କରୁଥିଲେ ।
(A) କଟକ ଏକାଡ଼େମୀ
(B) କଲ୍‌ ଜିଏଟ
(C) ଭଦ୍ରକ
(D) ବାଲେଶ୍ବର
Answer:
(A) କଟକ ଏକାଡ଼େମୀ

5. ପିତା ଭାଗବତ ପ୍ରସାଦ ଶିକ୍ଷକତା ସାଙ୍ଗକୁ ………………… ପରୀକ୍ଷା ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେଉଥିଲେ ।
(A) ବି.ଏ.
(B) ବି.ଏଡ୍.
(C) ଏମ୍.ଏ.
(D) ଆଇନ
Answer:
(D) ଆଇନ

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Chapter 1 କାନ୍ତକବି ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ମହାପାତ୍ର

6. ଓକିଲାତି କରାଯାରେ କୃତକାର୍ଯ୍ୟ ହୋଇ ଭାଗବରାରୁ ପ୍ରଥମେ ……………………………………. ଠାରେ ଓକିଲାତି କଲେ ।
(A) ବାଲେଶ୍ଵର
(B) କଟକ
(C) ଭଦ୍ରକ
(D) ପୁରୀ
Answer:
(A) ବାଲେଶ୍ଵର

7. …………………. ରେ ପାଠ ପଢ଼ିବାବେଳେ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ଜିଲ୍ଲା ସ୍କୁଲର ବୁଦ୍ଧିମାନ ଓ ଉତ୍ତମ ଖେଳାଳି ଛାତ୍ରଭାବରେ ସୁନାମ ଅର୍ଜନ କରିଥିଲେ ।
(A) ଭଦ୍ରକ
(B) ବାଲେଶ୍ଵର
(C) ପୁରୀ
(D) କଟକ
Answer:
(B) ବାଲେଶ୍ଵର

8. ଭଦ୍ରକରେ ଅନେକ ପିଲାଙ୍କ ସାଥିରେ …………………….. କରିବାରେ ମାତିଚାରୁ ଲକ୍ଷ୍ମୀ କାନ୍ତଙ୍କୁ କଟକ ପଠାଗଲା
(A) ଖେଳକୁଦ
(B) ଗଣ୍ଡଗୋଳ
(C) ନେତାଗିରି
(D) ନାଟକ ଅଭିନୟ
Answer:
(D) ନାଟକ ଅଭିନୟ

9. ଉମାଚରଶଙ୍କ ତତ୍ବାବ ଧାନରେ ………………. ରେ ରହି ଲକ୍ଷ୍ମ।କାନ୍ତ ପାଠ ପଢ଼ିଲେ।
(A) ମେସ୍
(B) ଛାତ୍ରାବାସ
(C) ଭଡ଼ାଘର `
(D) ନିଜସ୍ବ ଗୃହ
Answer:
(B) ଛାତ୍ରାବାସ

10. ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ୧୯୦୭ ମସିହାରେ …………………….. ପରୀକ୍ଷାରେ ଉତ୍ତାର୍ଣ୍ଣ ହେଲେ
(A) ଆଇ.ଏ.
(B) ବି.ଏ.
(C) ଏଣ୍ଟ୍ରାନ୍ସ
(D) ଆଇନ
Answer:
(C) ଏଣ୍ଟ୍ରାନ୍ସ

11. ପାଲେଶ୍ଵର ସୁନହଟ ଲାଲ୍‌ମାହନ ଦାସଙ୍କ କନ୍ୟା ………………………….. ଙ୍କ ସହ ତାଙ୍କର ବିବାହ ହୋଇଥିଲା।
(A) ଚାରୁଲତା
(B) ଲବଙ୍ଗଲତା
(C) ପ୍ରେମଲତା
(D) ମାଳତୀଲତା
Answer:
(B) ଲବଙ୍ଗଲତା

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Chapter 1 କାନ୍ତକବି ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ମହାପାତ୍ର

12. କବିତା ଲେଖୁଥିବାରୁ ତାଙ୍କୁ ସାଧାମ।ନେ ……………………….. ବୋଲି ଡାକୁଥିଲେ ।
(A) ସ୍ଵଭାବକବି
(B) ଆଶୁ କବି
(C) ବ୍ୟଙ୍ଗକବି
(D) କାନ୍ତକବି
Answer:
(D) କାନ୍ତକବି

13. ………………………. ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ୧୯୧୩ ମସିହାରେ ବି.ଏ. ପାଶ୍ କଲେ ।
(A) ରେଭନ୍ସା
(B) ରିପନ୍
(C) ଖ୍ରୀଷ୍ଟ
(D) କଲିକତା
Answer:
(A) ରେଭନ୍ସା

14. ଲଣ୍ଡନର …………………….. ଙ୍କ ଅଭିଷକୋସ୍ଥଚ୍ ତଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଭ।ରତରେ ଉତ୍ସବମାନ କରା ଯାଉଥାଏ।
(A) ଚତୁର୍ଥ ଜର୍ଜ
(B) ପଞ୍ଚମ ଜର୍ଜ
(C) ଷଷ୍ଠ ଜର୍ଜ
(D) ସପ୍ତମ ଜର୍ଜ
Answer:
(B) ପଞ୍ଚମ ଜର୍ଜ

15. ରେଭେନ୍ସା ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରେ ୧୯୧୨ ମସିହାରେ ………………………… ନାଟକ ଅଭିନୟ କରାଯାଉଥାଏ
(A) ବାବାଜୀ
(B) ଶାନ୍ତ୍
(C) କାଞ୍ଚିକ।ଚେବରା
(D) ପହୂ ମାଳା
Answer:
(C) କାଞ୍ଚିକ।ଚେବରା

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Chapter 1 କାନ୍ତକବି ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ମହାପାତ୍ର

16. ‘ବୁଢ଼ାଶଙ୍ଖାରି’ ଗଳ୍ପଟିର ପରିଣତି ବେଶ୍ ………………. ନାଟକ ଅଭିନୟ କରାଯାଉଥାଏ ।
(A) ହାସ୍ୟ
(B) କଣାମାମୁ
(C) କାଞ୍ଚବେରୀ
(D) ପଦ୍ମମାଳୀ
Answer:
(D) ପଦ୍ମମାଳୀ

17. ……………………….. ର ଗାତଗୁଡ଼ିକର ଉଇଙ୍ଗ ଭାବ ସମ୍ପଦ ଅନନ୍ୟକୃ ତିର ମାନ୍ୟତ। ଦେଇଛି।
(A) ପାଠମାଳା
(B) ବିବିଧ କବିତା
(C) ଜୀବନ ସଙ୍ଗୀତ
(D) ଦେଶାତ୍ମବୋଧ
Answer:
(C) ଜୀବନ ସଙ୍ଗୀତ

18. କାନ୍ତକବି ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ଥିଲେ ………………..
(A) ଶୈବ
(B) ଶାକ୍ତ
(C) ଗାଣସତ୍ୟ
(D) ଚୈଷ୍ଣବ
Answer:
(D) ଚୈଷ୍ଣବ

19. ………………… ମସିହାରେ ଭଦ୍ରକ ହାଇସ୍କୁଲରେ ଏକ ସମୂର୍ଦ୍ଧ୍ନା ସଭା କରାଯାଇ ଲକ୍ଷ୍ମନ୍ତକୁ କାନ୍ତକବି ରୂପେ ଘୋଷଣା କରାଗଲା
(A) ୧୯୩୨
(B) ୧୯୩୩
(C) ୧୯୩୪
(D) ୧୯୩୫
Answer:
(C) ୧୯୩୪

20. …………… ଙ୍କୁ ଦେଖା କରିବାକୁ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ପୁରା ଯାଇଥିଲେ।
(A) ମଧୁସୂଦନ
(B) ରମାବଲ୍ଲଭ
(C) ଉମାବଲ୍ଲଭ
(D) ଉମାଚରଣ
Answer:
(D) ଉମାଚରଣ

21. ନାଟ୍ୟରୀତିର …………………… ରେ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତଙ୍କ ହାସ୍ୟ ସୃଷ୍ଟିକାର ରଚନା ଶୈଳା ଲକ୍ଷ୍ୟ କରି ହୁଏ
(A) ମାଳିକା
(B) ରଚନା
(C) ପ୍ରହସନ
(D) ବ୍ୟଙ୍ଗ
Answer:
(C) ପ୍ରହସନ

22. କୁଳଗୁରୁ ବାବାଜି ………………………… ଙ୍କ ଠାରୁ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ଦାଷା ଗ୍ରହଣ କଲେ।
(A) ହରି ଦାସ
(B) ମଧୁ ଦାସ
(C) ଶ୍ୟାମ ଦାସ
(D) ରାମ ଦାସ
Answer:
(D) ରାମ ଦାସ

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Chapter 1 କାନ୍ତକବି ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ମହାପାତ୍ର

23. ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ପିତାମାତାଙ୍କ …………………. ସନ୍ତାନ ଥିଲେ।
(A) ଜ୍ୟେଷ୍ଠ
(B) କନିଷ୍ଠ
(C) ମଧ୍ୟମ
(D) ଦ୍ୱିତୀୟ
Answer:
(A) ଜ୍ୟେଷ୍ଠ

24. ‘ ଅସହଯୋଗୀର ଆତ୍ମକଥା’ ଲେଖାଟି …………………… ପତ୍ରିକାରେ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା
(A) ଉତ୍କଳ ସାହିତ୍ୟ
(B) ମୁଗୁର
(C) ସତ୍ୟବାଦୀ
(D) ଡଗର
Answer:
(D) ଡଗର

(ପ୍ରଚୀକ୍ଷର ମର୍ମହାଶା)

କାନ୍ତକବି ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ଜଣେ ବଳିଷ୍ଠ ପ୍ରତିଭା । ସେ ସାହିତ୍ୟର ବିଭିନ୍ନ ବିଭାଗରେ ଲେଖନୀ ଚାଳନ କରି ପାଠକୀୟ ଶ୍ରଦ୍ଧା ଓ ସମ୍ମାନ ଲାଭ କରିଛନ୍ତି । ପାଠକୀୟ ରୁଚିକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟକରି ହୃଦୟସ୍ପର୍ଶୀ ଶୈଳୀରେ ସେ ତାଙ୍କର ସାହିତ୍ୟକୁ ରସାଣିତ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥା’ନ୍ତି । ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ୧୮୮୮ ମସିହା, ଡ଼ିସେମ୍ବର ମାସ ୯ ତାରିଖରେ ଜନ୍ମ ହୋଇଥିଲେ । ସେ ଦିନ ହୋଇଥାଏ ମାଣବସ ଗୁରୁବାର । ତାଙ୍କ ଜନ୍ମସ୍ଥାନ ଥିଲା କଟକ ସହରର ଧୂଆଁପତ୍ରିଆ ଗଳି ବାଖରା ବାଦରେ । ମାଣବସା ଗୁରୁବାରରେ ଜନ୍ମ ନେଇଥ‌ିବାରୁ ଓ ମାତାଙ୍କ ନାମ ରାଧାମଣି ପିତା ଭାଗବତ ପ୍ରସାଦ ଥିଲେ ଭଦ୍ରକ ସହରର ଦଶ ମାଇଲ ପୂର୍ବଦିଗରେ ଅବସ୍ଥିତ ତାଳପଦା ଗ୍ରାମର ବାସିନ୍ଦା ଓ ସେଠାକାର ଜମିଦାର । ସେହିପରି ମାତା ଥିଲେ କଣ୍ଟାପଡ଼ା ଜମିଦାରଙ୍କ କନ୍ୟା। ବଲେଶ୍ଵରରେ ପଢିବାବେଳେ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତଙ୍କର ସୂଚାୟ ପ୍ରତିଭାର ପରିଚୟ ମିଳିଥିଲ କୋର୍ଟରେ ଓକିଲାତି ସହିତ ସେ ଭଦ୍ରକରେ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ଜନ୍ମବେଳକୁ ଭାଗବତ ପ୍ରସାଦ କଟକ ଏକାଡ଼େମୀ ସ୍କୁଲରେ ଶିକ୍ଷକତା କରୁଥିଲେ ।

ଶିକ୍ଷକତା ସାଙ୍ଗକୁ ସେ ମଧ୍ୟ ଆଇନ ପରୀକ୍ଷା ଦେବାପାଇଁ ପାଠପଢ଼ି ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେଉଥିଲେ । ଆଇନ ପରୀକ୍ଷାରେ ଭାଗବତ ପ୍ରସାଦ କୃତକାର୍ଯ୍ୟ ହେଲାପରେ ସେ କଟକ ଛାଡ଼ି ବାଲେଶ୍ଵର ଚାଲିଗଲେ । ବାଲେଶ୍ୱରରେ ରହି ଓକିଲାତି କଲେ । ଯେହେତୁ ପିତା ଭାଗବତ ପ୍ରସାଦ ବାଲେଶ୍ଵର ରହିଲେ, ସେଥ‌ିପାଇଁ ସେହି ବାଲେଶ୍ବରରେ ହିଁ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତଙ୍କର ବିଦ୍ୟା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ଭଦ୍ରକରେ କୋର୍ଟ ଖୋଲିଯିବାରୁ, ଭାଗବତ ପ୍ରସାଦ ବାଲେଶ୍ଵର ଛାଡ଼ି ଭଦ୍ରକ ଚାଲି ଆସିଲେ । କୋର୍ଟରେ ଓକିଲାତି ସହିତ ସେ ଗ୍ରାମର ସମ୍ପତ୍ତି କଥା ବୁଝିବାପାଇଁ ଭଦ୍ରକରେ ରହିଥିବାରୁ, ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତଙ୍କ ପାଠପଢ଼ା ଭଦ୍ରକରେ କରାଯିବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଥିଲ ଛାତ୍ର ଓ ଉତ୍ତମ ଖେଳାଳି ଭାବରେ ସମସ୍ତଙ୍କ ନିକଟରେ ସେ ପରିଚିତ ହୋଇଥିଲେ। ଭଦ୍ରକରେ ଥିବା ସମୟରେ ଅନେକ ସାଥୀ ସେତେବେଳେ ଭାଗବତ ପ୍ରସାଦଙ୍କ ଦୂର ସମ୍ପର୍କୀୟ ଉମାଚରଣ ରେଭେନ୍ସା କଲେଜରେ ଅଧ୍ୟୟନ କରୁଥିଲେ । ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ ହଷ୍ଟେଲରେ ରହି ଉମାଚରଣଙ୍କ ତତ୍ତ୍ଵାବଧାନରେ ପାଠ ପଢ଼ିଲେ । ମାତ୍ର ସେଠାରେ ମଧ୍ୟ ସେ ପାଠ ପଢ଼ିବା ଅପେକ୍ଷା କ୍ରୀଡ଼ା, କବିତା ଲେଖା, ଆମୋଦ ପ୍ରମୋଦରେ ଅଧିକ ଆଗ୍ରହ ଥ‌ିବା କଥା ଉମାଚରଣ ଦେଖୁଥିଲେ।

ଉମାଚରଣ ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷା ପ କଲିକତା ଚାଲିଗଲା ପରେ, ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତଙ୍କୁ ପୁଣି ବାଲେଶ୍ଵର ଜିଲ୍ଲା ସ୍କୁଲରେ ପଢ଼ିବାକୁ ହୋଇଥିଲା । ଏହି ବାଲେଶ୍ଵର ସ୍କୁଲନ୍ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ୧୯୦୭ ମସିହାରେ ଏଣ୍ଟ୍ରାନ୍ସ (ତତ୍‌କାଳୀନ ମାଟ୍ରିକ୍) ପାସ କଲେ । ଏଣ୍ଟ୍ରାନ୍ସ ପାସ୍ ପରେ ସେ ରେଭେନ୍ସ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଆଇ.ଏ. ପଢ଼ିଲେ। ଆଇ.ଏ. ପାସ୍ କରିବା ପରେ ବି.ଏ. ପଢ଼ିବାପାଇଁ କଲିକତାର ରିପନ୍ କଲେଜରେ ନାମ ଲେଖାଇଲେ । ସେଠାରେ ଅସୁବିଧା ହେବାରୁ ଫେରିଆସି ପୁନର୍ବାର ରେଭେନ୍ସା ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରେ ପଢ଼ି ବି.ଏ. ପାସ୍ କଲେ । ପାଠ-ପଢ଼ା ଅପେକ୍ଷା ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ, ଖେଳରେ ଗୋପୀଯନ୍ତ୍ର ବଜାଇ ସଂଗୀତ ଗାଇବାରେ ଅଧ‌ିକ ସମୟ ବ୍ୟୟ କରୁଥିଲେ । ଏହି ସମୟରେ ସେ ବାଲେଶ୍ଵର ସୁନହଟର ଲାଲମୋହନ ଦାସଙ୍କ କନ୍ୟା ଲବଙ୍ଗଲତାଙ୍କୁ ବିବାହ କରିଥିଲେ ।

ସେ ସମୟରେ ଲଣ୍ଡନରେ ପଞ୍ଚମ ଜର୍ଜଙ୍କ ଅଭିଷେକତ୍ସବ ଉଦେଶ୍ୟରେ ଭାରତରେ ମହାସମାରୋହରେ ଉତ୍ସବ ପାଳନ ହେଉଥିଲା । ଏହି ଉପଲକ୍ଷେ ରେଭେନ୍ସା ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରେ ୧୯୧୨ ମସିହାରେ ‘କାଞ୍ଚିକାବେରୀ’ ନାଟକ ମଞ୍ଚସ୍ଥ ହେଉଥିଲା । ଏହି ନାଟକରେ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ଭଦ୍ରା ଓ ଭିକାରୁଣୀ ଭୂମିକାରେ ଅଭିନୟ କରିଥିଲେ । ଏଥିରେ ଗୋପୀଯନ୍ତ୍ର ବଜାଇ ଗୀତ ଗାଇ ଦର୍ଶକଙ୍କୁ ମୁଗ୍‌ଧ କରି ଦେଇଥିଲେ । ନାଟକର ନର୍ତ୍ତକୀ ଭାବରେ ନାଚି ନାଚି ଅନେକ ପ୍ରଶଂସା ପାଇଥିଲେ । ବି.ଏ. ପଢ଼ିଲାବେଳେ କ୍ରୀଡ଼ାରସିକ, ସଙ୍ଗୀତ- ପ୍ରିୟ, ଅଭିନେତା ଭାବରେ ସେ ଯେଭଳି ପରିଚିତ ଥିଲେ ଠିକ୍ ସେହିପରି ‘ମୁକୁର’ ଓ ଉତ୍କଳ ସାହିତ୍ୟ’ ପତ୍ରିକାରେ ଲେଖାଲେଖ୍ କରି ସଂପାଦକଙ୍କର ଦୃଷ୍ଟି ଆକର୍ଷଣ କରିଥିଲେ । ଏନ୍‌ଟ୍ରାନ୍ସ ଅଧ୍ୟୟନ ସମୟରେ କବିତା ଲେଖୁ, ରେଭେନ୍ସା ଛାତ୍ରାବାସରେ ଉତ୍କଳମଣି ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସଙ୍କର ଶ୍ରଦ୍ଧାଭାଜନ ହୋଇଥିଲେ ।

ଆଇ.ଏ. ପଢ଼ିବାବେଳେ ତାଙ୍କ ଲେଖାକୁ ଦେଖ୍ ଫକୀରମୋହନ ସେନାପତି ପ୍ରଶଂସା କରିଥିଲେ । କ୍ରୀଡ଼ା, ସଂଗୀତ, ଅଭିନୟ, ସାହିତ୍ୟ ସାଧନା ବ୍ୟତୀତ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ସମାଜ ସେବାପ୍ରତି ଆଗ୍ରହ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ । ରେଭେନ୍ସା କଲେଜର ଅଧ୍ୟାପକ ହେମଚନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ତତ୍ତ୍ୱାବଧାନରେ ସେ ଅଗ୍ରଣୀ ସ୍ୱେଚ୍ଛାସେବୀ ଭାବରେ ଦୀନ, ଦୁଃଖୀ, ବ୍ୟାଧୂପୀଡ଼ିତଙ୍କର ସେବା କରୁଥିଲେ । ଏହି ସମୟରେ ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକ ବ୍ୟତୀତ ସେ ଓଡ଼ିଆ ଓ ବଙ୍ଗଳାଭାଷାରେ ବଛା ବଛା ଅନେକ ପୁସ୍ତକ ଅଧ୍ୟୟନ କରିଥିଲେ । କବିତା ଲେଖାଲେଖି କରୁଥିବାରୁ ସାଙ୍ଗସାଥୀମାନେ ତାଙ୍କୁ କାନ୍ତକବି ବୋଲି ଡାକୁଥିଲେ । ମାତ୍ର ପରବର୍ତୀ ସମୟରେ ୧୯୩୪ ମସିହାରେ ଭଦ୍ରକ ହାଇସ୍କୁଲରେ ଏକ ସମ୍ବର୍ଦ୍ଧନା ସଭା କରାଯାଇ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତଙ୍କୁ କାନ୍ତକବି ରୂପେ ପରିଚିତ କରାଗଲା । ଏହି ସମ୍ବର୍ଦ୍ଧନା ସଭାରେ ସଭାପତିତ୍ୱ କରିଥିଲେ ଚିନ୍ତାମଣି ମହାନ୍ତି ଏବଂ ଏହାର ମୁଖ୍ୟ ଉଦ୍ୟୋକ୍ତାଥିଲେ ଲକ୍ଷ୍ମୀନାରାୟଣ ସାହୁ ।

ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ବି.ଏ. ପାସ୍ କଲାପରେ, ପୂର୍ବରୁ ଅଭିଭାବକ ଭାବରେ ପରିଚିତ ଥ‌ିବା ଉମାଚରଣ ଦାସଙ୍କୁ ଦେଖା କରିବାକ। ପୁରା ଗଲେ ସେଠାରେ ଜଗନ୍ନାଥ ଦର୍ଶନ କରି, ବି.ଏଲ୍. ପଢ଼ିବାର ପରାମର୍ଶ ନେଇ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ଘରକୁ ଫେରିଲେ । ଘରକୁ ଫେରିବାପରେ ତାଙ୍କୁ ଜ୍ଵର ହେଲା । ଜ୍ଵର ଛାଡ଼ିଯିବା ପରେ ଦେହରେ ସେକାଳର ଦୁରାରୋଗ୍ୟ ବ୍ୟାଧର ଉପସର୍ଗ ପ୍ରକାଶ ପାଇଲା । ପିତା ଭାଗବାତ ପ୍ରସାଦ ପୁତ୍ରର ଚିକିତ୍ସା କଲେ ମଧ୍ୟ କୌଣସି ସୁଫଳ ମିଳିଲା ନାହିଁ । ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତଙ୍କ ଶରୀର ବ୍ୟାଖ୍ ପାଇଁ ବିକଳାଙ୍ଗ ହୋଇଗଲା । କୁଳଗୁରୁ ବାବାଜୀ ରାମଦାସଙ୍କଠାରୁ ସେ ଦୀକ୍ଷା ଗ୍ରହଣ କଲେ ଏବଂ ତାଙ୍କରି ପରାମର୍ଶରେ କୁଳ ଦେବତା ଗୋପାନାଥଙ୍କ ପ୍ରତି ସମର୍ପିତ ହେଲେ। ସଦାସର୍ବଦା ଭଜନ କାର୍ତ୍ତନ କାର୍ତ୍ତନ କରି ନିଜ ଜୀବନର ଗତିପଥକୁ ବଦଳାଇ ଦେଲେ।

ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କର ଥିଲେ ଜ୍ୟେଷ୍ଠ ସନ୍ତାନ । ସାନଭାଇ ତିନିଜଣ ଓ ସାନଭଉଣୀ ଆଠଜଣଙ୍କୁ ନେଇ ତାଙ୍କର ପରିବାର ଥିଲା । ପିତା ଭାଗବତ ପ୍ରସାଦ ସଦାସର୍ବଦା ସାମାଜିକ ଓ ରାଜନୈତିକ କାର୍ଯ୍ୟରେ ବ୍ୟସ୍ତ ରହୁଥିଲେ । ବଡ଼ପୁଅର ଏଭଳି ଅବସ୍ଥା ଦେଖ୍, ତାହାର ଭବିଷ୍ୟତ ପାଇଁ ସେ ଇଷ୍ଟଦେବ ଗୋପୀନାଥଙ୍କ ନାମରେ ଥିବା ପୈତୃକ ସମ୍ପତ୍ତିର ଉତ୍ତରାଧ୍ୟାକାରୀ କରାଇଦେଇଥିଲେ । ଏଥିପାଇଁ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତଙ୍କୁ ଭାଇଆଳିଆ ସ୍ତରର ନାନାଦି ଈର୍ଷା ଓ ମାଲିମୋକଦ୍ଦମାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା । ଶାରୀରିକ ଓ ମାନସିକ କଷ୍ଟ ପାଉଥିଲା ବେଳେ, ସେ ସାହିତ୍ୟ, ସଙ୍ଗୀତ, ସଂକୀର୍ତ୍ତନ, ଇଷ୍ଟପୂଜା, ଗୁରୁବାଣୀ ପାଳନ କରି ନିଜ ମନକୁ ସାର୍ ନା ଦେଉଥିଲେ । ଏହି ସମୟରେ ଉତ୍କଳ ଗୌରବ ମଧୁସୂଦନ ଦାସଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଭାଷାଭିଭିକ ପ୍ରଦେଶ ଗଠନ ପାଇଁ ଆନ୍ଦୋଳନ ଚାଲିଥାଏ । ‘ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀ’ ମାଧ୍ୟମରେ ଉତ୍କଳୀୟଙ୍କ ମନରେ ଜାତୀୟତା ଭାବା ସୃଷ୍ଟି କରିବାପାଇଁ ଯୋଜନା ହେଉଥାଏ । ୧୯୧୨ ମସିହାର ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତଙ୍କ ରଚିତ ‘ବନ୍ଦେ ଉତ୍କଳ ଜନନୀ’ ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀର ଅବେଶନରେ ଗାନ କରାଯାଇ ପ୍ରସିଦ୍ଧି ଲାଭ କରିଥିଲା ।

୧୯୨୧ ମସିହରେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନର ଡାକରା ଦେଇଥିଲେ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀ । ଅସଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଭଳି ଗଦ୍ୟରଚନା ଲେଖୁଥିଲେ । ଏହି ଲେଖା ‘ଉତ୍କଳ ସାହିତ୍ୟ’ ପତ୍ରିକାର ପାଞ୍ଚଟି ସଂଖ୍ୟାରେ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା । ପୁନଶ୍ଚ ବଲେଶ୍ଵରରୁ ପ୍ରକାଶ ପାଉଥିବା ସାପ୍ତାହିକ ‘ପ୍ରଜ।ତନ୍ତ୍ର’ ରେ କନି କାମେଳି, କଂଗ୍ରେସର ନେତୃସ୍ଥ ନାୟ ବ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କର ଓହିଁରେ ଭୂମିକାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟକରି ବ୍ୟଙ୍ଗ ବିଦ୍ରୁପଧର୍ମୀ ‘ପଞ୍ଚାମୃତ’ ନାଟିକା ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ । ଏହି ସମୟରେ ଅନେକ ଲାନିକା, କବିତା, ଜାତୀୟ ସଙ୍ଗୀତ, ‘କଣାମାମୁ’ ଉପନ୍ୟାସ ଏବଂ ନାଟକାଦି ରଚନା କରିଥିଲେ । ସମୟରେ ବ୍ରିଟିଶ୍ ସରକାରଙ୍କର ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କ ଉପରେ ଅତ୍ୟାଚାରକୁ ବିରୋଧ କରି ଭାଗବତ ପ୍ରସାଦ ବିହାର ଓଡ଼ିଶା କାଉନ୍‌ସିଲ୍ ସଭ୍ୟପଦରୁ ଇସ୍ତଫା ଦେଇଥିଲେ । ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନଙ୍କ ସାନଭାଇ କମଳାକାନ୍ତ, ଭଉଣୀ କୋକିଳା ଦେବୀ ଓ ଜାହ୍ନବୀ ଦେବୀ, ଭଣଜା ଗୌର ଗୋପାଳ ଦାସ, ଦୁଇପୁତ୍ର ନିତ୍ୟାନନ୍ଦ ଓ ଗୌରଚନ୍ଦ୍ର ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମରେ ଯୋଗଦେଇ କରାବରଣ କରିଥିଲେ ।

ଦେଶମ୍ନବେ।ଧ ଚିନ୍ତ୍ରାରେତନାରେ ଲକ୍ଷ୍ମ।କ।ନ୍ତ୍ରଙ୍କ ପରିବାର ଉଦ୍‌ବୁଦ୍ଧି ହୋଇଥଲୋ ଫଳରେ ଲଚିଶ ସତ୍ୟାଗ୍ରହ ସମୟରେ ବ୍ରିଟିଶ୍ ସରକାରଙ୍କର ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କ ଉପରେ ଅତ୍ୟାଚାରକୁ ବିରୋଧ କରି ଭାଗବତ ପ୍ରସାଦ ବିହାର ଓଡ଼ିଶା କାଉନ୍‌ସିଲ୍ ସଭ୍ୟପଦରୁ ଇସ୍ତଫା ଦେଇଥିଲେ । ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନିଙ୍କ ସାନଭାଇ କମଳାକାନ୍ତ, ଭଉଣୀ କୋକିଳା ଦେବୀ ଓ ଜାହ୍ନବୀ ଦେବୀ, ଭଣଜା ଗୌର ଗୋପାଳ ଦାସ, ଦୁଇପୁତ୍ର ନିତ୍ୟାନନ୍ଦ ଓ ଗୌରଚନ୍ଦ୍ର ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମରେ ଯୋଗଦେଇ କରାବରଣ କରିଥିଲେ।

BSE Odisha 10th Class Hindi Solutions Chapter 1 କାନ୍ତକବି ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ମହାପାତ୍ର

ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ନିଜର ନାଟ୍ୟ ପ୍ରତିଭାର ପରିଚୟ ଦେବାକୁ ଯାଇ ଗଠନ କରିଥିଲେ ‘ଗୋପୀନାଥ ସଙ୍ଗୀତ ସମାଜ’ । ଏହା ପ୍ରଥମେ ଅପେରା ଏବଂ ପରେ ଥ୍ଟରରେ ପରିଣତ ହୋଇଥିଲା । ଏହା ମାଧ୍ୟମରେ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ‘ଶରଦ୍ରାସ’, ‘ବସନ୍ତ ବିଳାସ’, ‘କାଳୀୟ ଦଳନ’, ‘ବ୍ରଜ ବର୍ଜନ,’, ‘ବଂଶୀ ଶିକ୍ଷା’ ଆଦି ନାଟକ ନାଟିକା ରଚନା କରି ପରିବେଷଣ କରାଇଥିଲେ । ପରବର୍ତୀ ସମୟରେ ସେ ‘ବେଶ ବଦଳା’, ‘ଶ୍ରୀଶ୍ରୀ ଗୌର ସନ୍ୟାସ’, ‘କଣ୍ଠ’, ‘ଲକ୍ଷ୍ମୀ ଚଣ୍ଡାଳୁଣୀ’ ନାଟକ ରଚନା କରି ଅଭିନୟ କରାଇଥିଲେ । ଏହି ନାଟ୍ୟ ସଂସ୍ଥା ପାଇଁ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତଙ୍କର ରାସ ପ୍ରଣେତା ଗୋବିନ୍ଦ ସୁରଦେଓ ମୋହନ ସୁନ୍ଦର ଦେବ ଗୋସ୍ବାମୀ, କୃଷ୍ଣ ପ୍ରସାଦ ବସୁ ଓ କାଳୀଚରଣଙ୍କ ସହିତ ନିବିଡ଼ ସମ୍ପର୍କ ସ୍ଥାପନ ହୋଇଥିଲା ।

ଗୋପିନାଥ ସଙ୍ଗୀତ ସମାଜ ଭାଙ୍ଗିଯିବା ପରେ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ୧୯୨୯ରେ ‘ଗୋପିନାଥ ପ୍ରେସ୍’ ଭଦ୍ରକରେ ସ୍ଥାପନ କଲେ । ଏହି ପ୍ରେସରୁ ୧୯୩୭ ମସିହରେ ପ୍ରକାଶ ପାଇଲା ‘ଡଗର ପତ୍ରିକା’। ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ସେ ‘ଡଗର’ ପତ୍ରିକାର ପ୍ରକାଶନ କଟକସ୍ଥ ପିଠାପୁରଠାରେ କରାଇଥିଲେ । ୧୯୪୮ ମସିହାରେ ଭଦ୍ରକର ତାଳପଦା ଏବଂ କଟକରେ ଅବସ୍ଥାନ କରି ଲୋକମାନଙ୍କ ମନରେ ରହିଥ‌ିବା ଅନ୍ଧବିଶ୍ବାସ ଦୂରୀକରଣ, କୁଟୀର ଶିଳ୍ପ ଆଦି କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଦେଇଥିଲେ । ଗାନ୍ଧୀ ଆଦର୍ଶ ଓ ବାଣୀ ପ୍ରତି ଅନୁରାଗୀ ହୋଇ ସେ ଅନେକ କବିତା ରଚନା କରିଥିଲେ । ଏହି କରିତ୍‌କର୍ମା, ଯଶସ୍ବୀ ସାଧକଙ୍କର ଅବସାନ ଘଟିଲା ୧୯୫୩ ମସିହା ଫେବୃଆରୀ ୨୪ ତାରିଖ ଦିନ ଭଦ୍ରକ ଭବନରେ ।

କାନ୍ତକବି ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ଓଡ଼ିଆ ଗଦ୍ୟ ଓ ପଦ୍ୟ ସାହିତ୍ୟକୁ ବହୁବିଧ ରଚନାରେ ସମୃଦ୍ଧ କରିଛନ୍ତି । ତାଙ୍କର ଅଧିକାଂଶ ରଚନାରେ ହାସ୍ୟ କୌତୁକ ଓ ବ୍ୟଙ୍ଗ ବିଦ୍ରୂପଧର୍ମୀ ଭାବ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । ସତେ ଯେପରି ଅନ୍ୟକୁ ହସାଇବାର ଅଦ୍ଭୁତ ଶକ୍ତି ନେଇ ସେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । କବିସୂର୍ଯ୍ୟ ବଳଦେବ ରଥଙ୍କ ‘କିଶୋର ଚନ୍ଦ୍ରାନନ୍ଦଚମ୍ପୂ’କୁ ଅନୁସରଣ କରି ସେ ରଚନା କରିଛନ୍ତି ‘ଚଟକ ଚନ୍ଦ୍ରହାସ ଚମ୍ପୂ’ । ସେହିପରି ଫକୀରମୋହନ ସେନାପତିଙ୍କ ‘ଉତ୍କଳ ଭ୍ରମଣ’ ଅନୁକରଣ କରି ‘କଟକ ସଫର’, ଅଭିମନ୍ୟୁ ସାମନ୍ତସିଂହାରଙ୍କ ‘କଳାମାଣିକରେ’ ଛାନ୍ଦକୁ ଅନୁସରଣ କରି ‘ଧଳାମାଣିକରେ’ ଲାଳିକା ରଚନା କରିଥିଲେ । ନାଟ୍ୟ ସାହିତ୍ୟରେ ମଧ୍ୟ ଅନୁରୂପ ହାସ୍ୟଉକ୍ତି ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ।

‘ଡିମ୍ବକ୍ରେସୀ ସଭା’, ‘ହନୁମନ୍ତର ବସ୍ତ୍ରହରଣ’, ’ଜର୍ମାନ ଭୂତ ଓ ବ୍ରିଟିଶ ଦୂତଙ୍କ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର ‘ଆଦି ତାଙ୍କର ପ୍ରହସନ ରଚନା । କାନ୍ତକବି ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ଥିଲେ ସଫଳ ଶିଶୁ ସାହିତ୍ୟିକ । ତାଙ୍କଦ୍ବାରା ରଚିତ ‘ପିଲାଙ୍କ କଥା’ (ପୌରାଣିକ କାହାଣୀ ସଂକଳନ) ‘ଚିଡ଼ିଆଖାନା’ (ଜୀବଜନ୍ତୁ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ପଦ୍ୟମୟୀ କୃତି) ଆଦି ଶିଶୁ ମନସ୍ତତ୍ତ୍ଵକୁ ସ୍ପର୍ଶକଲାଭଳି ସାହିତ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି । ଏତଦ୍‌ବ୍ୟତୀତ ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ସେ ‘ପାଠମାଳା’ ଓ ‘ସାହିତ୍ୟ ସୁଧାକର ଭଳି ପୁସ୍ତକ ରଚନା କରିଛନ୍ତି ।

ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ଗଳ୍ପ, ପ୍ରବନ୍ଧ, ଉପନ୍ୟାସ ରଚନା କରି ଓଡ଼ିଆ ବାଣୀଭଣ୍ଡାରକୁ ଯଶସ୍ୱୀ କରିଛନ୍ତି । ଗଳ୍ପ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ‘ବୁଢ଼ାଶଙ୍ଖାରି’ ତାଙ୍କର ସଫଳ ସୃଷ୍ଟି । ଏଥିରେ ପ୍ରେମ ଓ କରୁଣ ଭାବକୁ ନାୟକ ବୁଢ଼ାଶଙ୍ଖାରି ମାଧ୍ୟମରେ ଦେଖାଇ ଦିଆଯାଇଛି । ‘ଅସହଯୋଗୀର ଆତ୍ମକଥା’ରେ ହାସ୍ୟ ଓ ବିଦୁପଧର୍ମୀ ଭାବ ଉପସ୍ଥାପନା, ‘କଣାମାମୁ’ର ଜାତୀୟତାବାଦୀ ସଂଗ୍ରାମୀ ଗଢୁଗକୁ ଅସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ରହିଯାଇଥବା ଚରିତ୍ରକୁ ପାଠକ ବେଶ୍ ହୃଦୟର ସହିତ ଅନୁଭବ କରିଥାଏ । ଜଣେ ସଫଳ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଭାବରେ ‘ହାସ୍ୟରସ’, ‘ସାହିତ୍ୟ ସୃଷ୍ଟିରେ ହାସ୍ୟରସ’, ‘କବି ଓ କବିତ୍ଵ’, ‘ଓଡ଼ିଆ ସଙ୍ଗୀତ’ ଆଦି ସେ ରଚନା କରିଛନ୍ତି । ‘ହାସ୍ୟରସ’ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଅଭିମତ ଦେଇ କହିଛନ୍ତି, ‘ତିଅଣରେ ଲୁଣଭଳି ସାହିତ୍ୟରେ ହାସ୍ୟରସ ଏକାନ୍ତ ଆବଶ୍ୟକ’ । ‘ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କ ସ୍ମୃତି’, ‘ସ୍ମୃତିପୂଜା’, ଚିନ୍ତାମଣି ସ୍ମୃତି’, ‘ଖଣ୍ଡିଏ ଚିଠି’ କାନ୍ତକବିଙ୍କର ଜୀବନୀମୂଳକ ପ୍ରବନ୍ଧ ସୃଷ୍ଟି । ଅଙ୍ଗେନିଭା କଥାକୁ ନେଇ କାନ୍ତକବି ରଚନା କରିଛନ୍ତି ‘ନିଭୃତ ନିଶୀଥ’, ‘ରୋଗଶଯ୍ୟା’, ‘ଜୀବନ୍ତ ମରଣ’ । ନିଜ ଜୀବନର ଅବସ୍ଥା ଓ ବିଶେଷ ସ୍ମୃତିନେଇ ସେ ରଚନା କରିଛନ୍ତି ‘ବାଲ୍ୟସ୍ମୃତି’, ‘ଶୈଶବ ସ୍ମୃତି’, ‘କୈଶୋର ସ୍ବପ୍ନ’ ଓ ଯୌବନ ପଥେ’।

କାନ୍ତକବିଙ୍କଦ୍ବାରା ରଚିତ ଲାଳିକାଗୁଡ଼ିକ ବେଶ୍ ହାସ୍ୟ ଉଦ୍ଦୀପକ । ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛି ‘ଅଲଣା ପୁରାଣ’, ‘ଯୁଗର ମଜା’, ‘ବିଡ଼ି ମହିମା’, ‘ଶୋକଗୀତ’, ‘ଗାନ୍ଧୀଗୋଳ’ ଇତ୍ୟାଦି । କବିବର ରାଧାନାଥ ରାୟଙ୍କ ରଚିତ ‘ଚିଲିକା’ ରୀତିରେ କବି ଲେଖୁଛନ୍ତି ‘ବୈତରଣୀ’। ‘କଲ୍ଲୋଳ’ ଓ ‘ବିବିଧ କବିତା’ ସଂକଳନରେ ତାଙ୍କର ଅନେକ କବିତା ସଂଯୋଜିତ । ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା ‘ଶ୍ମଶାନରେ ରାଧାନାଥ’, ‘ଶ୍ମଶାନରେ ମଧୁସୂଦନ’, ‘ମହାପ୍ରୟାଣ’, ‘ଆଷାଢ଼ ପ୍ରଥମ ଦିବସେ’, ‘ବର୍ଷା ସଙ୍ଗୀତ’, ‘ଶିଶୁ’, ‘ଶିଶୁର ଭାଷ’, ‘ଶିଶୁର ହସ’, ‘ମୋ ସଙ୍ଗୀତ’, ‘ଯୁଗାବତାର’ ଇତ୍ୟାଦି । ତାଙ୍କ ହୃଦୟର ଆଧାୟିକ ଚେତନା ସମ୍ବଳିତ କବିତା ସଂକଳନ ହେଉଛି ‘ଜୀବନ ସଙ୍ଗୀତ’ । ଏହି କବିତା ସଂକଳନକୁ ଅନେକ ଆଲୋଚକ ବିଶ୍ୱକବି ରବିନ୍ଦ୍ରନାଥଙ୍କ ‘ଗୀତାଞ୍ଜଳି’ ସହିତ ତୁଳନା କରିଛନ୍ତି । ଜାତୀୟ ଭାବ, ଦେଶପ୍ରୀତି ଓ ଜାତୀୟ ବୀର ବନ୍ଦନା କବିତାଗୁଡ଼ିକୁ ନେଇ କବି କରିଛନ୍ତି ‘ଜାତୀୟ ସଂଗୀତ’ କବିତା ସଞ୍ଚଳନ।

ପୂର୍ବରୁ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିବା ‘ଦୁନ୍ଦୁଭି’ କବିତା ସଂକଳନରେ ସ୍ଥାନିତ ‘ବନ୍ଦେ ଉତ୍କଳ ଜନନୀ’, ‘ଜାତୀୟ ସଙ୍ଗୀତ’ ସଂକଳନଭୁକ୍ତ ହୋଇଛି । ଉକ୍ତ ସଂଗୀତଟିକୁ ଓଡ଼ିଶା ସରକାର ରାଜ୍ୟ ସଙ୍ଗୀତ ମାନ୍ୟତା ଦେଉଛି । ଏହି କବିତା ସଂକଳନରେ ‘କୋଟି କୋଟି କଣ୍ଠେ ଆଜି’, ‘ଉଡ଼ାଇ ନିଶାଣ ବଜାଇ ଭେରୀ’, ‘ସାଜରେ ସାଜରେ’ ‘ଭାଇମାନେ ହେ’ ଆଦି ଜାତୀୟ ଆହ୍ବାନମୂଳକ କବିତା ସ୍ଥାନିତ ହୋଇଛି । କାନ୍ତକବି ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ଥିଲେ ବୈଷ୍ଣବ । ତାଙ୍କର ଲେଖାଗୁଡ଼ିକରେ ସ୍ଵଦେଶପ୍ରାଣତା, ଆଶାବାଦ ଓ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟାଶ୍ରିତ ମହାନ୍ ଭାବନା ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ପ୍ରାୟ ପ୍ରତ୍ୟେକ ବିଭାଗରେ ଲେଖନୀ ଚାଳନା କରି ସେ କେବଳ ବିଦଗ୍ଧ ପାଠକ କାହିଁକି ସମଗ୍ର ଓଡ଼ିଶାବାସୀଙ୍କ ନିକଟରେ ସଦା ଆଦରଣୀୟ ହୋଇ ରହିବେ ।

କାଠିନ ଶବ୍ଦାର୍ଥ ଓ ଟିପ୍ପଶା

  • ବିବିଧ – ବିଭିନ
  • ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ – ଅଲଗା ଅଲଗା
  • ରୋଗକ – ରୁଚିକାରକ
  • ମନୋରମ – ମନୋହର/ରମଣୀୟ
  • ସୁପରିଚିତ – ବହୁ ପରିଚିତ
  • ମାଣବସା – ମାର୍ଗଶିର ମାସ ଗୁରୁବାର ଦିନ ମାସରେ ଧାନ ରଖୁ ଲକ୍ଷ୍ୟଙ୍କର ପ୍ରତୀକ ଭାବରେ ପୂଜା କରାଯାଏ।
  • କଟକ ଏକାଡ଼େମା ସ୍କୁଲ – ବର୍ତ୍ତମାନର ନାମ ପ୍ୟାର।ଏମାହନ ଏକାଡ଼ମା
  • କୃତକାର୍ଯ୍ୟ – ସଫଳକାମ
  • ତଭାବଧାନ – ଦାୟିତ୍ୱ ନେବ/ହେପାଜତ
  • କ୍ରାଡା – ଖେଳ
  • ଗୋପାଯନ୍ତ – ଏକ ପ୍ରକାର ବାଦ୍ୟଯନ୍ତ୍ର
  • ପରିବେଷଣ – ଉପସ୍ଥାପନ
  • ଅଭିକୋତ୍ସବ – ଅଭିଷେକ ଉତ୍ସବ ଅର୍ଥାତ୍ ରାଜଗାଦି ବା ସିଂହାସନରେ ନୂତନ ରାଜା ରପିବା ବେଳେ ଆନନ୍ଦ ଉତ୍ସବ।
  • କେନ୍ଦେରା – (ଏକ ପ୍ରକାର ରାଜ୍ୟଯନ୍ତ୍ ସାଧାରଣତଃ ଯୋଗୀମାନେ କେନ୍ଦରା ବଜାଇ ଗାତ ଗାଇ ଭିଷା କରିଥା ନ୍ତି)
  • ର।ମହାଳି – ତାସକାଠଆ
  • ମୁଗ୍ଧ – ପ୍ରଶାଭୂତ/ଅତି ଆନନ୍ଦ ପ୍ରଦାନ
  • ପାରଦର୍ଶୀ – ପାରଙ୍ଗମ/ କୁଶଳା
  • ଶ୍ରୀୟାଭଜନ – ଶ୍ରଦ୍ଧାର ଯୋଗ୍ୟ
  • ଅଗ୍ରଶା – ଆଗୁଆ/ନେତୃତ୍ଵ
  • ଘେ।ଷଣା – ପ୍ରଚାର
  • ସର୍ବସାଧାରଣ – ସବୁସ୍ତରର ଲୋକ
  • ଅଭିଭାବେକ – ପୁରବି
  • ବି.ଏଲ୍‌. – ବ୍ୟାଚେଲର ଅଫ ଲ (ଆଇନ ସ୍ନାତକ)
  • ଉପସର୍ଗ – ଚିହ୍ନ/ସଙ୍କେତ
  • ଦୂରାରୋଗ୍ୟ – ଯାହା କଷ୍ଟରେ ଆରୋଗ୍ୟ ହୋଇଥାଏ
  • ଧମର୍ପିତ – ଉପର୍ଗ କରିବା
  • ଥାସକ୍ତ – ଆଗ୍ରହା
  • ଦୁର୍ଦ୍ଦଶାଗ୍ରସ୍ତ – ଭାଗ୍ୟହାନତା କବଳିତ
  • କୁଳଗୁରୁ – ଇଂଶର ବାଷ।ଯାତା ଗୁରୁ
  • ପାଲିମୋକଦ୍ଦମା – କୋର୍ଟ କଚେରୀରେ କେସ୍
  • ମାନ୍ତ୍ରନା – ଆଶ୍ଵାସନା/ ପ୍ରରୋଧ
  • ଭାଷାଭିତ୍ତିକ – ଭାଷାକୁ ମୁଳକରି
  • ତ୍ରୁଟି ବିଚ୍ୟୁତି – ଭୁଲ୍ ଭାବ
  • ଛହନାମ – ନିଜ ନାମ ବଦଳରେ ଆଉ ଏକ ନାମ
  • ଉଚ୍ଚଚୁଘି – ଅନୁପ୍ରାଣିତ
  • ଲବଣ ସତ୍ୟାଗ୍ରହ – ସମୁଦ୍ରରୁ ଲୁଗ ମାରିବା ପାଇଁ ଚାକ୍ଷିଜଙ୍କ ଆହ୍ୱାନ କ୍ରମେ ୧୯୩୦ରେ ହୋଇଥିଲା ଗଣ ଆନ୍ଦୋଳନା
  • ଅବସାନ – ଶେଷ ହେବା
  • ଜରିଆରେ – ମାଧ୍ୟମରେ
  • ସାପ୍ତାହକ – ସାତ ଦିନରେ ଥରେ
  • ଉପଲବ୍ଧ ହୋଇଥାଏ। – ମିଳିଥାଏ
  • ଇସ୍ତଫା – କାଯ୍ୟକାଳ ପୂରିବା ପୂର୍ବରୁ ନିଜ ଇଚ୍ଛାରେ କାଯ୍ୟରୁ ବାହାରି ଆସିବା
  • କାରାବରଣ – ଚେଲ୍ ରେ ରହିବା
  • ଆୟୁକାଳ – ଜବନକାଳ
  • ନିବିଡ଼ – ଘନିଷ୍ଠ
  • ପ୍ରଚେତା – ରଚୟିତା
  • ଅସ୍‌ସ୍ଥାନ – ରହିବା
  • ଅନୁରାଗା – ଅନୁସରଣ କରିବା
  • ଅବସାନ – ଶେଷ
  • କରିଆରେ – ମାଧ୍ୟମରେ
  • ମାସିକ – ତାପର୍ଯ୍ୟପୂର୍ଣ୍ଣ
  • ବିଦ୍ରପ – ଥଟ୍ଟାମାଧ୍ୟମରେ ଆପାତ
  • ବ୍ୟଙ୍ଗ – ଅଟ୍ଟା
  • ଲଳିକା – ଆମେଦପ୍ନାର୍ଶ୍ନ ପ୍ରସଙ୍ଗ
  • ପ୍ରହସନ – ହାସ୍ୟରସ ଉଦ୍ଦୀପକ କ୍ଷୁଦ୍ର ନାଟକ
  • ଶିକ୍ଷକୋଚିତ – ଶିକ୍ଷକଙ୍କ ନିମନ୍ତେ ଉଚ୍ଚିତ
  • ତି ଅଶ – ତରକାରି
  • ଆମମଲଗ୍ନ – ନିଜ ସହ ଯୋଡ଼ି ହୋଇଥିବା
  • ଉଜ୍ଜ୍ବସ – ଉଦ୍ବେଳିତ ଭାବ
  • ଅଙ୍ଗେ ନିଭା – ବାଚନରେ ଘଟିଯାଇଥିବା
  • ରୂପାୟିତ – ପ୍ରକାଶିତ
  • ସ୍ୱରଣଯୋଗ୍ୟ – ମନେ ରହିଲା ଭଳି
  • ଚିରଚିତ – ଲେଖାଯା ଇଥିବା/ରଚନା କରାଯାଇଥିବା
  • ଆଧାମବ।ଦା – ଈଶ୍ଵର ବା ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ଉପରେ ଆସ୍ଥା ସ୍ଥାନ କାରା
  • କବିତାବଳା – କରିବାପମୂହ
  • ଆଚଳ। – ସମୂହ
  • ଉଚ୍ଚାଙ୍ଗ – ଉଚ୍ଚକଟାରେ (ଯାହା ସବୁଦିନେ ମର୍ଯ୍ୟାଦାବନ୍ତ ହୋଇଥିବ)
  • ଆୟୁଷ୍ଠାନ – ଆୟୁଷ ସମ୍ପନ୍ନ
  • ଯଶୋହଦେବହ – ଯଶସ୍ଵା

BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter 6 ଆଲୋକ- ପ୍ରତିଫଳନ ଓ ପ୍ରତିସରଣ

Odisha State Board BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter 6 ଆଲୋକ- ପ୍ରତିଫଳନ ଓ ପ୍ରତିସରଣ will enable students to study smartly.

BSE Odisha Class 10 Physical Science Notes Chapter 6 ଆଲୋକ- ପ୍ରତିଫଳନ ଓ ପ୍ରତିସରଣ

→ ଉପକ୍ରମ (Introduction) :

  • ଆଲୋକ ଏକ ପ୍ରକାରର ଶକ୍ତି ଯାହା ଆମେ ଚକ୍ଷୁ ମାଧ୍ୟମରେ ଅନୁଭବ କରୁ ।
  • ଆମେ ଏକ ବସ୍ତୁକୁ ଦେଖ୍ରୁ ଯଦି ଏହା ଆଲୋକ ନିର୍ଗତ କିମ୍ବା ପ୍ରତିଫଳିତ କରେ ।
  • ଯେଉଁ ବସ୍ତୁଗୁଡ଼ିକ ନିଜସ୍ଵ ଆଲୋକ ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତି । ସେଗୁଡ଼ିକୁ ଦୀପ୍ତ (Luminous) ବସ୍ତୁ କୁହାଯାଏ ।

→ ଉଦାହରଣ :

  • ସୂର୍ଯ୍ୟ, ଜଳନ୍ତା ମହମବତୀ, କାଠ, କୋଇଲା ଓ ଗ୍ୟାସ୍ ଇତ୍ୟାଦି ।
  • ଯେଉଁ ବସ୍ତୁଗୁଡ଼ିକ ନିଜର ଆଲୋକ ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତି ନାହିଁ, ସେଗୁଡ଼ିକୁ ଦୀପ୍ତହୀନ (Non-Luminous) ବସ୍ତୁ କୁହାଯାଏ ।

→ ଉଦାହରଣ :

  • ମାଟି, ପଥର, ଗଛ, ଟେବୁଲ, ଚୌକି ଇତ୍ୟାଦି ।
  • ଦୀପ୍ତ ବସ୍ତୁରୁ ଅଦୀପ୍ତ ବସ୍ତୁ ଉପରେ ଆଲୋକ ପଡ଼ିଲେ ଆମେ ସେଗୁଡ଼ିକ ଦେଖୁଥାଉ ।
  • ଅଦୀପ୍ତ ବସ୍ତୁଗୁଡ଼ିକ କିଛି ଆଲୋକ ଶୋକ କରି ଅବଶିଷ୍ଟ ଆଲୋକ ପ୍ରତିଫଳିତ କରି ଆମ ଆଖରେ ପଡ଼ିଲେ ସେଗୁଡ଼ିକ ଆମେ ଦେଖିଥାଉ ।

→ ଉଦାହରଣ :

  • ଚନ୍ଦ୍ରର ନିଜର ଆଲୋକ ନାହିଁ । ତଥାପି ଆମେ ତାକୁ ରାତିରେ ଉଜ୍ଜ୍ବଳତା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରୁଥିବାର ଦେଖୁ । ସୂର୍ଯ୍ୟାଲୋକ ଚନ୍ଦ୍ର ଉପରେ ପଡ଼ି ପ୍ରତିଫଳିତ ହୋଇ ପୃଥ‌ିବୀପୃଷ୍ଠରେ ଆମ ନିକଟରେ ପହଞ୍ଚ୍ ଥାଏ । ତେଣୁ ବାସ୍ତବରେ ଚନ୍ଦ୍ରାଲୋକ ହେଉଛି ପ୍ରତିଫଳିତ ସୂର୍ଯ୍ୟାଲୋକ ।
  • କେତେକ ଦୀପ୍ତହୀନ ବସ୍ତୁକୁ ଦୀପ୍ତ କରାଯାଇପାରେ । ଅର୍ଥାତ୍ ସାଧାରଣ ତାପମାତ୍ରାରେ କୋଇଲା ଏକ ଦୀପ୍ତହୀନ ବସ୍ତୁ । ଏହାକୁ ଦହନ କଲେ ଏହା ଉଜ୍ଜ୍ବଳ ଆଲୋକ ପ୍ରଦାନ କରି ଦୀପ୍ତ ହୁଏ ।
  • ଆଲୋକ ତାହାର ଉତ୍ସରୁ ସବୁ ଦିଗକୁ ସରଳରେଖାରେ ଗତିକରେ ।
  • କାରଣ ଆଲୋକ ପଥରେ ଅସ୍ବଚ୍ଛ ବସ୍ତୁ ପାଇଲେ ସେହି ବସ୍ତୁର ଆକାର ଅନୁସାରେ ଛାୟା ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।
  • ଆଲୋକ ସହିତ ଅନେକ ପରିଘଟଣା ଜଡ଼ିତ ଯେପରିକି ଦର୍ପଣଦ୍ବାରା ପ୍ରତିବିମ୍ବ ଗଠନ, ତାରାମାନଙ୍କର ମିଞ୍ଜି ମିଞ୍ଜି ଆଲୋକ, ଇନ୍ଦ୍ରଧନୁର ସାତ ବର୍ଷ ଇତ୍ୟାଦି ।
  • ଯେଉଁ ସରଳରେଖ୍ୟ ପଥରେ ଆଲୋକ ଗତି କରେ, ତାହାକୁ ଆଲୋକ ରଶ୍ମିଦ୍ଵାରା ସୂଚିତ କରାଯାଏ ।
  • ଯଦି ଗୋଟିଏ ଅତି କ୍ଷୁଦ୍ର ଅସ୍ଵଚ୍ଛ ବସ୍ତୁ ଆଲୋକର ଗତିପଥରେ ରହିଯାଏ ତେବେ ସରଳରେଖାରେ ଗତିକରୁଥ‌ିବା ଆଲୋକ ସେହି ଅତି କ୍ଷୁଦ୍ର ବସ୍ତୁ ପାଖରେ ବାଙ୍କିଯାଏ, ଏହାକୁ ଆଲୋକର ବିକୀର୍ତ୍ତନ (Diffraction) କୁହାଯାଏ ।
  • ଆଲୋକ କେବଳ ତରଙ୍ଗ ନୁହେଁ କି କେବଳ କଣିକା ନୁହେଁ । ଏହା ଉଭୟ ତରଙ୍ଗ ଓ କଣିକାର ଗୁଣ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରେ । ଏହାକୁ ଆଲୋକର ଦ୍ଵୈତ ପ୍ରକୃତି (Dual nature of light) କୁହାଯାଏ ।

BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter 6 ଆଲୋକ- ପ୍ରତିଫଳନ ଓ ପ୍ରତିସରଣ

→ ଆଲୋକର ପ୍ରତିଫଳନ (Reflection of Light) :

  • ଆଲୋକ ଚିକ୍କଣ ସମତଳ କିମ୍ବା ବକ୍ରପୃଷ୍ଠ ଉପରେ ପ୍ରତିଫଳିତ ହୋଇଥାଏ ।
  • ପ୍ରତିଫଳନରେ ଉଭୟ ଆପତିତ ରଶ୍ମି ଓ ପ୍ରତିଫଳିତ ରଶ୍ମି ଗୋଟିଏ ମାଧ୍ୟମରେ ରହିଥାଏ । ପ୍ରତିଫଳନର ଦୁଇଟି ନିୟମ ଅଛି
  • ପ୍ରଥମ ନିୟମ : ଆଲୋକର ପ୍ରତିଫଳନ ବେଳେ ଆପତନ କୋଣ ଓ ପ୍ରତିଫଳନ କୋଣ ସମାନ ହୋଇଥାଏ ।
  • ଦ୍ଵିତୀୟ ନିୟମ : ଆପତିତ ରଶ୍ମି, ପ୍ରତିଫଳିତ ରଶ୍ମି ଓ ଆପତନ ବିନ୍ଦୁରେ ପ୍ରତିଫଳନ ପୃଷ୍ଠ ପ୍ରତି ଅଙ୍କିତ ଲମ୍ବ ଗୋଟିଏ ସମତଳରେ ରହିଥାନ୍ତି ।
  • \(\bar{AB}\) – ଆପତିତ ରଶ୍ମି, \(\bar{BC}\) – ପ୍ରତିଫଳିତ ରଶ୍ମି, \(\bar{BN}\) – ଅଭିଲମ୍ବ
    BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter 6 img-1

→ ସମତଳ ଦର୍ପଣଦ୍ୱାରା ଗଠିତ ପ୍ରତିବିମ୍ବର ପ୍ରକୃତି :

  • ପ୍ରତିଫଳନ ପୃଷ୍ଠ ସମତଳ ହେଲେ ତାହାକୁ ସମତଳ ଦର୍ପଣ କହନ୍ତି ।
  • ସମତଳ ଦର୍ପଣ ଦ୍ବାରା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥ‌ିବା ପ୍ରତିବିମ୍ବ ସର୍ବଦା ଆଭାସୀ ଓ ସଳଖ ହୋଇଥାଏ ।
  • ଏହି ପ୍ରତିବିମ୍ବର ଆକାର ବସ୍ତୁର ଆକାର ସହିତ ସମାନ ହୋଇଥାଏ ।
  • ସମତଳ ଦର୍ପଣ ସମ୍ମୁଖରେ ବସ୍ତୁ ଯେତିକି ଦୂରରେ ଥାଏ ତାହାର ପ୍ରତିବିମ୍ବ ଦର୍ପଣର ପଛପଟେ ସେତିକି ଦୂରରେ ରହିଥାଏ ।
    ଏହି ପ୍ରତିବିମ୍ବର ପାର୍ଶ୍ବ ଓଲଟା ହୋଇଥାଏ ।

→ ବର୍ତ୍ତୁଳ ଦର୍ପଣ (Spherical Mirror):
ଚକ୍ରପ୍ଷ୍ଠବିଶଷ୍ଟ ପ୍ରତିଫଳନକାର1 ତର୍ପଣକ୍ତ ବଫୁଲାକାର ତର୍ପଣ କହିନି | ତର୍ପଣର ପ୍ରତିଫଳନ ପୃଷ୍ଠ ଖୋଲକପୃଷ୍ଠର ଗୋଟିଏ ଅଂଶ ହୋଇଥାଏ । ବର୍ତ୍ତୁଳ ଦର୍ପଣ ଦୁଇ ପ୍ରକାରର; ଯଥା – ଅବତଳ ଦର୍ପଣ ଓ ଉତ୍ତଳ ଦର୍ପଣ ।

  • ଅବତଳ ଦର୍ପଣ : ଯେଉଁ ବର୍ତ୍ତୁଳାକାର ଦର୍ପଣର ପ୍ରତିଫଳନ ପୃଷ୍ଠ ଭିତର ଆଡ଼କୁ ବକ୍ର ହୋଇ ରହିଥାଏ, ତାହାକୁ ଅବତଳ (Concave) ଦର୍ପଣ କୁହାଯାଏ।
    • ଏହି ଦର୍ପଣର ବକ୍ର ପ୍ରତିଫଳନ ପୃଷ୍ଠ ଗୋଲକର କେନ୍ଦ୍ର ଆଡ଼କୁ ହୋଇଥାଏ ।
  • ଉତ୍ତଳ ଦର୍ପଣ : ଯେଉଁ ବର୍ତ୍ତୁଳାକାର ଦର୍ପଣର ପ୍ରତିଫଳନ ପୃଷ୍ଠ ବାହାର ଆଡ଼କୁ ବକ୍ର ହୋଇ ରହିଥାଏ ତାହାକୁ ଉତ୍ତଳ (Convex) ଦର୍ପଣ କୁହାଯାଏ ।
    • ଏହି ଦର୍ପଣର ବକ୍ର ପ୍ରତିଫଳନ ପୃଷ୍ଠ ଗୋଲକର କେନ୍ଦ୍ରର ବିପରୀତ ଦିଗରେ ରହିଥାଏ ।
    • କାଚ ଗୋଲକ ଖଣ୍ଡର ଭିତର (ଖାଲୁଆ) ପାଖରେ ରୁପାର ଲେପ ଦେଲେ ଉତ୍ତଳ ଦର୍ପଣ ମିଳେ ।
    • କାଚ ଗୋଲକ ଖଣ୍ଡର ବାହାର (ପେଟୁଆ) ପାଖରେ ରୁପାର ଲେପ ଦେଲେ ଅବତଳ ଦର୍ପଣ ମିଳିବ ।

BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter 6 img-2

→ (i) ବର୍ତ୍ତୁଳାକାର ଦର୍ପଣ ସମ୍ପର୍କରେ ବ୍ୟବହୃତ ବୈଷୟିକ ଶବ୍ଦ (Term related to Spherical Mirror) :
ପୋଲ୍ (Pole) ବା ମେରୁ – ବର୍ତ୍ତୁଳାକାର ଦର୍ପଣର ବକ୍ର ପ୍ରତିଫଳନ ପୃଷ୍ଠର କେନ୍ଦ୍ରକୁ ପୋଲ୍ (Pole) କହନ୍ତି । ଉଭୟ ଦର୍ପଣରେ ଏହାକୁ ସାଧାରଣତଃ P ଅକ୍ଷର ଦ୍ବାରା ଚିହ୍ନିତ କରାଯାଏ । ଏହା ଦର୍ପଣର ମଧ୍ୟବିନ୍ଦୁ ଅଟେ ଓ ଏହା ଦର୍ପଣର ପୃଷ୍ଠଦେଶରେ ଥାଏ ।
BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter 6 img-3
ଚିତ୍ର-1 ରେ APD ଗୋଟିଏ ଅବତଳ ଦର୍ପଣ ଏବଂ ଚିତ୍ର-2ରେ APD ଗୋଟିଏ ଉତ୍ତଳ ଦର୍ପଣ । ଉଭୟ ଦର୍ପଣର ମଝି ବିନ୍ଦୁ ସୂତାଦ୍ୱାରା ମାପି ପୋଲ୍ (P) ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ । ସେହି ବିନ୍ଦୁ P ଉତ୍ତଳ ବା ଅବତଳ ଦର୍ପଣର ମେରୁ ଅଟେ ।

→ (ii) ରକ୍ରତାକେତ୍ର (Centre of Curvature):
ବର୍ତ୍ତୁଳାକାର ଦର୍ପଣ ଯେଉଁ ଫମ୍ପା ଗୋଲକର ଅଂଶ ହୋଇଥାଏ, ସେହି ଗୋଲକର ଜ୍ୟାମିତିକ କେନ୍ଦ୍ରକୁ ବର୍ତ୍ତୁଳାକାର ଦର୍ପଣର ବକ୍ରତା କେନ୍ଦ୍ର (Centre of Curvature) କୁହାଯାଏ । ଉଭୟ ଦର୍ପଣରେ ଏହାକୁ ସାଧାରଣତଃ (C) ଅକ୍ଷରଦ୍ଵାରା ଚିହ୍ନିତ କରାଯାଏ । ଏହା ପ୍ରତିଫଳନ ପୃଷ୍ଠର ବାହାରକୁ ରହିଥାଏ ।
‘ଅବତଳ ଦର୍ପଣ କ୍ଷେତ୍ରର ବଜ୍ରତା କେନ୍ଦ୍ର ଦର୍ପଣ ବାହାରେ ପ୍ରତିଫଳନ ପୃଷ୍ଠର ସମ୍ମୁଖରେ ଥାଏ । ଉତ୍ତଳ ଦର୍ପଣ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବକ୍ରତା କେନ୍ଦ୍ର ଦର୍ପଣର ପ୍ରତିଫଳନ ପୃଷ୍ଠର ପଛଆଡ଼କୁ ରହିଥାଏ । ତେଣୁ ବକ୍ରତା କେନ୍ଦ୍ର ବର୍ତ୍ତୁଳ ଦର୍ପଣର ଅଂଶ ନୁହେଁ ।

→ (iii) ବକ୍ରତା ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ (Radius of Curvature) :
ବର୍ତ୍ତୁଳାକାର ଦର୍ପଣ ଯେଉଁ ଗୋଲକର ଅଂଶ ହୋଇଥାଏ, ସେହି ଗୋଲକର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧକୁ ବର୍ତ୍ତୁଳାକର ଦର୍ପଣର ବକ୍ରତା ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ (Radius of Curvature) କୁହାଯାଏ । ଏହାକୁ ସାଧାରଣତଃ (R) ଅକ୍ଷର ଦ୍ଵାରା ଚିହ୍ନିତ କରାଯାଏ ।
BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter 6 img-4
ପୋଲ୍ (P) ଓ ବକ୍ରତା କେନ୍ଦ୍ର C ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ଦୂରତା PC ଦର୍ପଣର ବକ୍ରତା ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ ଅଟେ । ଏଠାରେ PC = CM = CN = R |

→ (iv) ପ୍ରମୁଖ ଅକ୍ଷ (Principal Axis) :
ଯେଉଁ ସରଳରେଖା ବର୍ତ୍ତୁଳାକାର ଦର୍ପଣର ପୋଲ୍ ଓ ବକ୍ରତା କେନ୍ଦ୍ରକୁ ଯୋଗ କରେ ତାହାକୁ ଦର୍ପଣର ପ୍ରମୁଖ ଅକ୍ଷ (Principal Axis )କୁହାଯାଏ । ବର୍ତ୍ତୁଳାକାର ଦର୍ପଣର ପ୍ରମୁଖ ଅକ୍ଷ ପୋଲ୍ ଉପରେ ଦର୍ପଣର ପୃଷ୍ଠପ୍ରତି ଅଭିଲୟ ହୋଇଥାଏ ।

BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter 6 ଆଲୋକ- ପ୍ରତିଫଳନ ଓ ପ୍ରତିସରଣ

→ ପ୍ରମୁଖ ଫୋକସ୍ (Principal Focus) :
ଅବତଳ ଦର୍ପଣର ଫୋକସ୍ : ମୁଖ୍ୟ ଅକ୍ଷସହିତ ସମାନ୍ତର ରହିଥ‌ିବା ଅନେକଗୁଡ଼ିଏ ଆଲୋକ ରଶ୍ମି ଅବତଳ ଦର୍ପଣରେ ପ୍ରତିଫଳିତ ହୋଇ ମୁଖ୍ୟ ଅକ୍ଷ ଉପରେ ଗୋଟିଏ ବିନ୍ଦୁରେ ମିଳିତ ହୁଅନ୍ତି ଏବଂ ପରସ୍ପରକୁ ଛେଦ କରନ୍ତି । ଏହି ବିନ୍ଦୁକୁ ଅବତଳ ଦର୍ପଣର ପ୍ରମୁଖ ଫୋକସ୍ (Principal Focus) କୁହାଯାଏ ।
BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter 6 img-5

→ ଉତ୍ତଳ ଦର୍ପଣର ଫୋକସ୍ :
ମୁଖ୍ୟ ଅକ୍ଷସହ ସମାନ୍ତର ହୋଇ ଦର୍ପଣ ଉପରେ କେନ୍ଦ୍ରୀଭୂତ ନ ହୋଇ ପରସ୍ପରଠାରୁ ଦୂରେଇ ପାଇଚ୍ଛନ୍ତି | ଏହି ପ୍ରତିଫଳିତ ରଣ୍ଠିଖ୍ଡଡି.କ ପ୍ରମ୍ଭଗ ଅଷ ଯାଇଛନ୍ତି । ଏହି ପ୍ରତିଫଳିତ ରଶ୍ମିଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରମୁଖ ଅକ୍ଷ ଉପରେ ଥ‌ିବା ଗୋଟିଏ ବିନ୍ଦୁରୁ ଆସିଲା ଭଳି ଜଣା ପଡ଼ୁଛି । ଏହି ବିନ୍ଦୁକୁ ଉତ୍ତଳ ଦର୍ପଣର ପ୍ରମୁଖ ଫୋକସ୍ କୁହାଯାଏ । ଫୋକସ୍ କୁହାଯାଏ ।
BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter 6 img-6

→ ଫୋକସ୍ ଦୂରତା (Focal Length) :
ବର୍ତ୍ତୁଳାକର ଦର୍ପଣର ପୋଲ୍ ଓ ଫୋକସ୍ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ଦୂରତାକୁ ଫୋକସ୍ ଦୂରତା (Focal length) କୁହାଯାଏ । ଏହାକୁ (f) ଅକ୍ଷର ଦ୍ବାରା ସୂଚିତ କରାଯାଏ । P ଓ F ମଧ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ଦୂରତାକୁ ଫୋକସ ଦୂରତା (f) କହନ୍ତି ।

→ ତ୍ୱାରକ (Aperatures) :
ବର୍ତ୍ତୁଳାକର ଦର୍ପଣର ପ୍ରତିଫଳନ ପୃଷ୍ଠ ବର୍ତ୍ତୁଳାକାର ହୋଇଥାଏ । ଏହାର ଏକ ବୃତ୍ତାକାର ପରିସୀମା (Outline) ଥାଏ ।
ବର୍ତ୍ତୁଳାକାର ଦର୍ପଣର ପ୍ରତିଫଳନ ପୃଷ୍ଠର ବ୍ୟାସକୁ ଦର୍ପଣର ଦ୍ବାରକ କହନ୍ତି । MN ଦୂରତା ଦର୍ପଣର ଦ୍ଵାରକ ଅଟେ । ବର୍ତ୍ତୁଳ ଦର୍ପଣର ଦ୍ଵାରକ ବଜ୍ରତି ବ୍ୟାସାର୍ଷଠାରୁ ବହୁତ କମ୍ ।
BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter 6 img-7

→ ବକ୍ରତା ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ (R) ଓ ଫୋକସ୍ ଦୂରତା (f) ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କ :

  • ଏକ କ୍ଷୁଦ୍ର ଦ୍ବାରକ ବିଶିଷ୍ଟ ବର୍ତ୍ତୁଳାକାର ଦର୍ପଣରେ ବକ୍ରତା ବ୍ୟାସାର୍କ ଏହାର ଫୋକସ୍ ଦୂରତାର ଦୁଇଗୁଣ ଅଟେ । ତେଣୁ R = 2f |
  • ମୁଖ୍ୟ ଫୋକସ୍ ବର୍ତ୍ତୁଳାକାର ଦର୍ପଣର ପୋଲ୍ ଓ ବକ୍ରତା କେନ୍ଦ୍ରର ଠିକ୍ ମଝିରେ ରହିଥାଏ ।

BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter 6 ଆଲୋକ- ପ୍ରତିଫଳନ ଓ ପ୍ରତିସରଣ

→ ଏ ବର୍ଭୁଳାକାର ଦର୍ପଣଦ୍ୱାରା ପ୍ରତିବିମ୍ବ ଗଠନ (Image Formation by Spherical Mirror) :

→ ରଶ୍ମିଚିତ୍ର ସାହାଯ୍ୟରେ ବର୍ତ୍ତୁଳ ଦର୍ପଣଦ୍ୱାରା ଗଠିତ ପ୍ରତିବିମ୍ବର ପରିପ୍ରକାଶ (Representation of Images formed by Spherical Mirrors using Ray Diagrams) :
ପ୍ରତିବିମ୍ବର ସ୍ଥିତି ଜାଣିବା ପାଇଁ ଯେକୌଣସି ଦୁଇଟି ରଶ୍ମିନେଇ ରଶ୍ମିଚିତ୍ର ଅଙ୍କନ କରାଯାଇ ପାରିବ । ଦୁଇଟି ପ୍ରତିଫଳିତ ରଶ୍ମିର ପ୍ରତିଚ୍ଛେଦ ବିନ୍ଦୁରେ ଏକ ବିନ୍ଦୁସମ ବସ୍ତୁର ପ୍ରତିବିମ୍ବ ସୃଷ୍ଟିହୁଏ ।
(i)

  • ମୁଖ୍ୟ ଅକ୍ଷସହ ସମାନ୍ତର ଥ‌ିବା ଆଲୋକ ରଶ୍ମି ଅବତଳ ଦର୍ପଣ ଉପରେ ଆପତିତ ହେଲେ ପ୍ରତିଫଳିତ ରଶ୍ମି ଦର୍ପଣର ପ୍ରମୁଖ ଫୋକସ୍ ବିନ୍ଦୁଦେଇ ଗତିକରେ।
    BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter 6 img-8
  • ମୁଖ୍ୟ ଅକ୍ଷ ସହିତ ସମାନ୍ତର ଥ‌ିବା ଗୋଟିଏ ରଶ୍ମି ଉତ୍ତଳ ଦର୍ପଣ ଉପରେ ଆପତିତ ରଶ୍ମି ଉତ୍ତଳ ଏହ | ଉତ୍ତଳ ଦର୍ପଣ ଉପରେ ଆପତିତ ହେଲେ (divergent) ହେଲାଭଳି ଜଣାପଡ଼େ ।
    BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter 6 img-9

(ii)

  • ଅବତଳ ଦର୍ପଣରେ ଗୋଟିଏ ରଶ୍ମି ଦର୍ପଣର ପ୍ରମୁଖ ଫୋକସ୍ ଦେଇ ଗତି କରି ଦର୍ପଣ ଉପରେ ଆପତିତ ହେଲେ, ତାହା ପ୍ରତିଫଳିତ ହୋଇ ଦର୍ପଣର ପ୍ରମୁଖ ଅକ୍ଷ ସହିତ ସମାନ୍ତର ହୋଇ ଗତି କରିବ । ଚିତ୍ର (a)
    BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter 6 img-10
  • ଉତ୍ତଳ ଦର୍ପଣରେ ଗୋଟିଏ ରଶ୍ମି ଦର୍ପଣର ପ୍ରମୁଖ ଫୋକସ୍ ଆଡ଼କୁ ଗତି କରୁଥିଲେ, ତାହା ଦର୍ପଣ ପୃଷ୍ଠରୁ ପ୍ରତିଫଳିତ ହେଲାପରେ ଦୁର୍ପଣର ପ୍ରମୁଖ ଅକ୍ଷ ସହ ସମାନ୍ତର ହୋଇ ଗତି କରେ । ଚିତ୍ର (b)
    BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter 6 img-11

(iii)

  • ଗୋଟିଏ ରଶ୍ମି ଅବତଳ ଦର୍ପଣର ବକ୍ରତା କେନ୍ଦ୍ର ଦେଇ ଗତିକରୁଥିଲେ କିମ୍ବା ଉତ୍ତଳ ଦର୍ପଣର ବକ୍ରତା କେନ୍ଦ୍ର ଆଡ଼କୁ ତା’ର ଦିଗ ନିର୍ଦ୍ଦେଶିତ ହୋଇଥିଲେ, ଦର୍ପଣ ପୃଷ୍ଠରୁ ପ୍ରତିଫଳନ ପରେ ତାହା ଯେଉଁ ପଥରେ ଆସିଥାଏ ସେହି ପଥରେ ଫେରିଯାଏ ।
    BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter 6 img-12
  • ଆପତିତ ରଶ୍ମି ଦର୍ପଣର ପୃଷ୍ଠଉପରେ ପ୍ରତିଫଳନ ପୃଷ୍ଠର ଲମ୍ବ ଦିଗରେ ପଡ଼ିଲେ, ସେହି ରଶ୍ମି ଯେଉଁ ଦିଗରୁ ଆସିଥାଏ ସେହି ଦିଗରେ ଫେରିଯାଏ ।
    BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter 6 img-13

(iv) ଗୋଟିଏ ରଶ୍ମି ପ୍ରମୁଖ ଅକ୍ଷ ପ୍ରତି ତୀର୍ଯ୍ୟକ ଭାବରେ ଗୋଟିଏ ଅବତଳ ବା ଉତ୍କଳ ଦର୍ପଣ ପୃଷ୍ଠରେ ପୋଲ୍ (P) ବିନ୍ଦୁ ନିକଟରେ ଆପତିତ ହେଲେ, ତାହା ତୀର୍ଯ୍ୟକ ଭାବରେ ପ୍ରତିଫଳିତ ହୁଏ । ଆପତନ ବିନ୍ଦୁଠାରେ ଆପତିତ ରଶ୍ମି ଏପରି ଦିଗରେ ପ୍ରତିଫଳିତ ହୁଏ ଯେ ପ୍ରତିଫଳନ କୋଣ ଆପତନ କୋଣ ସହିତ ସମାନ ହୁଏ ।
BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter 6 img-14
ଦର୍ପଣରେ ପ୍ରତିବିମ୍ବ ଗଠନ :

→ ଉତ୍ତଳ ଦର୍ପଣରେ ପ୍ରତିବିମ୍ବ ଗଠନ :

  • ବର୍ତ୍ତୁଳାକାର ଦର୍ପଣରେ ପ୍ରତିଫଳନ ପାଇଁ ପ୍ରଚଳିତ ସାଙ୍କେତିକ ପ୍ରଥା (Sign Convention for Reflection by Spherical Mirrors):
  • ବର୍ତ୍ତୁଳାକାର ଦର୍ପଣରେ ପ୍ରତିଫଳନ ସମ୍ପର୍କରେ ଆଲୋଚନା କଲାବେଳେ ସାଧାରଣ ଭାବେ ଯେଉଁ ଆଦୃତ ସଙ୍କେତ ପ୍ରଥା (Sign Convention) ସମୂହକୁ ଅନୁସରଣ କରାଯାଏ ତାହାକୁ ନୂତନ କାର୍ଟେସିଆନ ସଂକେତ ପ୍ରଥା (New cartesian sign convention) କୁହାଯାଏ ।
  • ଏହି ପ୍ରଥାରେ ତର୍ପଣର ପୋଲକ୍ତ ମୂଳ ବିନ୍ଦୁ (Origin) ନିଆଯାଏ । ଦର୍ପଣର ପ୍ରମୁଖ ଅକ୍ଷକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶୀ ପଦ୍ଧତି (Co-ordinate System)ର X-ଅକ୍ଷରୂପେ ନିଆଯାଏ ।

BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter 6 ଆଲୋକ- ପ୍ରତିଫଳନ ଓ ପ୍ରତିସରଣ

→ ଆଦୃତ ସଙ୍କେତ ଓ ପ୍ରଥାଗୁଡ଼ିକ ହେଲା—

  • ବସ୍ତୁକୁ ସର୍ବଦା ଦର୍ପଣର ବାମ ପାର୍ଶ୍ଵରେ ରଖାଯାଏ ।
  • ପ୍ରମୁଖ ଅକ୍ଷ ସହିତ ସମାନ୍ତର ରହିଥିବା ଦୂରତାଗୁଡ଼ିକୁ ଦର୍ପଣର ପୋଠାରୁ ମପାଯାଏ ।
  • ଯେଉଁ ଦୂରତାକୁ ମୂଳ ବିନ୍ଦୁର ଡାହାଣ ଆଡ଼କୁ + X ଅକ୍ଷ ଦିଗରେ ମପାଯାଏ ତାହାକୁ ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଓ ଯାହା ମୂଳବିନ୍ଦୁର ବାମ ଆଡ଼କୁ -X ଅକ୍ଷ ଦିଗରେ ମପାଯାଏ ତାହାକୁ ବିଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ନିଆଯାଏ ।
  • ପ୍ରମୁଖ ଅକ୍ଷର ଉପର ଆଡ଼କୁ +Y ଅକ୍ଷ ଦିଗରେ ଲମ୍ବ ଭାବରେ ଯେଉଁ ଦୂରତା ବା ଉଚ୍ଚତା ମପାଯାଏ ତାହାକୁ ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ନିଆଯାଏ ।
    BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter 6 img-15
  • ପ୍ରମୁଖ ଅକ୍ଷର ଚଳ ଆଡ଼କୁ –Y ଅକ୍ଷ ଦିଗରେ ଲମ୍ବଭାବରେ ଯେଉଁ ଦୂରତା ମପାଯାଏ ତାହାକୁ ବିଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ନିଆଯାଏ ।

→ ଦର୍ପଣର ପୂତ୍ର (Mirror Formula) :

  • ବର୍ତ୍ତୁଳାକାର ଦର୍ପଣର ପୋଠାରୁ ବସ୍ତୁର ଦୂରତାକୁ ବସ୍ତୁଦୂରତା (Object distance) ବା u, ଦର୍ପଣର ପୋଠାରୁ ପ୍ରତିବିମ୍ବର ଦୂରତାକୁ (Image distance) ପ୍ରତିବିମ୍ବ ଦୂରତା ବା v ଏବଂ ପୋଠାରୁ ଫୋକସ୍ ଦୂରତାକୁ f କୁହାଯାଏ ।
  • ଏହି ତିନୋଟି ରାଶି u, v ଓ f ମଧ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ସଂପର୍କ ହେଲା — \(\frac { 1 }{ u }\) + \(\frac { 1 }{ v }\) = \(\frac { 1 }{ f }\)
    BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter 6 img-16
  • ଏହି ସୂତ୍ର ସମସ୍ତ ଅବତଳ ଓ ଉତ୍କଳ ଦର୍ପଣ (ବର୍ତ୍ତୁଳ ଦର୍ପଣ) ପାଇଁ ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ ।

→ ପରିବର୍ଦ୍ଧନ (Magnification) :

  • ବର୍ତ୍ତୁଳାକାର ଦର୍ପଣରେ ବସ୍ତୁର ପ୍ରତିବିମ୍ବ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା ବେଳେ ବସ୍ତୁର ଆକାର ତୁଳନାରେ ପ୍ରତିବିମ୍ବ କେତେ ପରିମାଣରେ ବର୍ଣିତ ହୋଇଛି, ତାହାକୁ
  • ବର୍ତ୍ତୁଳାକାର ଦର୍ପଣଦ୍ୱାରା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିବା ପରିବର୍ତ୍ତନ କୁହାଯାଏ ।
  • ପ୍ରତିବିମ୍ବର ଉଚ୍ଚତା ଓ ବସ୍ତୁର ଉଚ୍ଚତାର ଅନୁପାତକୁ ଦର୍ପଣର ପରିବର୍ତ୍ତନ କହନ୍ତି ।
  • m ଅକ୍ଷରକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ସଙ୍କେତ ରୂପେ ନିଆଯାଏ ।
  • ଯଦି ବସ୍ତୁର ଉଚ୍ଚତା h ଏବଂ ପ୍ରତିବିମ୍ବର ଉଚ୍ଚତା h’ ହୁଏ
    BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter 6 img-17
  • ବସ୍ତୁର ଦୂରତା (u) ଓ ପ୍ରତିବିମ୍ବର ଦୂରତା (v) ସହିତ ପରିବର୍ତ୍ତନ (m) ର ସମ୍ପର୍କ ରହିଛି ତାହା ହେଲା
  • BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter 6 img-18
  • ସାଧାରଣତଃ ବସ୍ତୁ, ପ୍ରମୁଖ ଅକ୍ଷର ଉପର ଆଡ଼କୁ ରହିଥାଏ, ତେଣୁ ବସ୍ତୁର ଉଚ୍ଚତା ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ନିଆଯାଏ । ଆଭାସୀ ପ୍ରତିବିମ୍ବ ପାଇଁ ପ୍ରତିବିମ୍ବର ଉଚ୍ଚତାକୁ
  • ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଓ ବାସ୍ତବ ପ୍ରତିବିମ୍ବ ପାଇଁ ତାହାର ଉଚ୍ଚତାକୁ ବିଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ନିଆଯାଏ ।
  • ପରିବର୍ଦ୍ଧନ (m) ସହିତ ବିଯୁକ୍ତ ଚିହ୍ନ ରହିଥିଲେ ପ୍ରତିବିମ୍ବ ବାସ୍ତବ ହୋଇଥାଏ ।
  • ପରିବର୍ଦ୍ଧନ (m) ସହିତ ଯୁକ୍ତ ଚିହ୍ନ ରହିଥିଲେ ପ୍ରତିବିମ୍ବ ଆଭାସୀ ହୁଏ ।
  • mର ମୂଲ୍ୟ ‘1’ ଠାରୁ କମ୍ ହେଲେ ପ୍ରତିବିମ୍ବର ଉଚ୍ଚତା ବସ୍ତୁର ଉଚ୍ଚତା ତୁଳନାରେ କ୍ଷୁଦ୍ର ହୁଏ ।
  • mର ମୂଲ୍ୟ ‘1’ ଠାରୁ ବଡ଼ ହେଲେ ପ୍ରତିବିମ୍ବର ଉଚ୍ଚତା ବସ୍ତୁର ଉଚ୍ଚତା ତୁଳନାରେ ବଡ଼ ହୁଏ ।
  • mର ମୂଲ୍ୟ ‘1’ ସହିତ ସମାନ ହେଲେ ପ୍ରତିବିମ୍ବର ଉଚ୍ଚତା ବସ୍ତୁର ଉଚ୍ଚତା ତୁଳନାରେ ସମାନ ହୁଏ ।

→ ଆଲୋକର ପ୍ରତିସରଣ (Refraction of Light) :
ଆଲୋକର ପ୍ରତିସରଣ :

  • ଆଲୋକ ତୀଯକ୍ ଭାବରେ ଗୋଟିଏ ସ୍ବଚ୍ଛ ମାଧ୍ୟମରୁ ଭିନ୍ନ ସାନ୍ଦ୍ରତା ବିଶିଷ୍ଟ ଅନ୍ୟ
  • ଏକ ସ୍ୱଚ୍ଛ ମାଧ୍ୟମକୁ ଗତିକଲାବେଳେ ଦୁଇ ମାଧ୍ୟମର ସଂଯୋଗ ପୃଷ୍ଠରେ ଏହାର ଦିଗ ପରିବର୍ତ୍ତନକୁ ଆଲୋକର ପ୍ରତିସରଣ କହନ୍ତି

ତଦାହରଣ

  • ଏକ କାଚପାତ୍ର ମଧ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ଜଳଭିତରେ ବୁଡ଼ିରହିଥ‌ିବା ଏକ ଜିନଷକୁ ଦେଖ‌ିଲେ ସେଗୁଡ଼ିକ ବଡ଼ ଆକାରରେ ଦେଖାଦେବ ।
  • ଏକ କାଚପାତ୍ର ମଧ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ଜଳଭିତରେ ବୁଡ଼ିରହିଥିବା ଏକ ଜିନଷକୁ ଦେଖ‌ିଲେ ସେଗୁଡ଼ିକ ବଡ଼ ଆକାରରେ ଦେଖାଦେବ ।
  • କାଚଗ୍ଲାସରେ ଥ‌ିବା ଜଳ ମଧ୍ୟରେ ବୁଡ଼ିରହିଥିବା ପେନ୍‌ସିଲ୍ ବଙ୍କା ଦେଖାଯିବ ।

BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter 6 ଆଲୋକ- ପ୍ରତିଫଳନ ଓ ପ୍ରତିସରଣ

→ କାରଣ :

  • ଜଳସ୍ତରର୍ ଉପରେ ରହିଥ‌ିବା ବସ୍ତୁର ଅଂଶରୁ ଆଲୋକ ଆମ ପାଖକୁ ଯେଉଁ ଦିଗରୁ ଆସିଥାଏ, ତାହା ତୁଳନାରେ ଜଳ ମଧ୍ୟରେ ବୁଡ଼ି ରହିଥ୍‌ ବସ୍ତୁର ଅଂଶରୁ
  • ଆଲୋକ ଆମ ଆଡ଼କୁ ଅନ୍ୟ ଦିଗରୁ ଆସିଲା ପରି ଜଣାପଡ଼େ । ଫଳରେ ଦୁଇଟି ପୃଷ୍ଠ ମଧ୍ୟରେ ବସ୍ତୁରୁ କିଛି ଅଂଶ ବିସ୍ଥାପିତ ହେଲାପରି ଜଣାଯାଏ ।

→ ପ୍ରତିସରଣର କାରଣ :

  • ଯେତେବେଳେ ଆଲୋକ ରଶ୍ମି ଲଘୁ ମାଧ୍ୟମରୁ ଘନ ମାଧ୍ୟମକୁ ପ୍ରବେଶ କରେ, ଏହା ଅଭିଲମ୍ବଠାରେ ଥ‌ିବା ଅଭିଲମ୍ବ ଆଡ଼କୁ ବଙ୍କେଇ ଆସେ ।
  • ଯେତେବେଳେ ଆଲୋକ ରଶ୍ମି ଘନ ମାଧ୍ୟମରୁ ଲଘୁ ମାଧ୍ୟମକୁ ପ୍ରବେଶ କରେ, ଏହା ଆପତନ ବିନ୍ଦୁଠାରେ ଥ‌ିବା ଅଭିଲମ୍ବଠାରୁ ଦୂରେଇ ଯାଏ ।
    • ପ୍ରଥମ ମାଧ୍ୟମରେ ଆଲୋକ ରଶ୍ମିକୁ ଆପତିତ ରଶ୍ମି କହନ୍ତି ।
    • ଦ୍ଵିତୀୟ ମାଧ୍ୟମରେ ଆଲୋକ ରଶ୍ମିକୁ ପ୍ରତିସୃତ ରଶ୍ମି କହନ୍ତି ।
    • ଆପତିତ ରଶ୍ମି ଅଭିଲମ୍ବ ସହ ଉତ୍ପନ୍ନ କରୁଥିବା କୋଣକୁ ଆପତନ କୋଣ (i) କହନ୍ତି ।
    • ପ୍ରତିସୃତ ରଶ୍ମି ଓ ଅଭିଲମ୍ବ ସହ ଉତ୍ପନ୍ନ କରୁଥିବା କୋଣକୁ ପ୍ରତିସରଣ କୋଣ (r) କହନ୍ତି ।

→ ପ୍ରତିସରଣର ଉଦାହରଣ (Examples of Refraction) :
BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter 6 img-19

  • ଜଳ ମଧ୍ୟରେ ପେନ୍‌ସିଲ୍‌କୁ ଆଂଶିକ ବୁଡ଼ାଇ ଦିଆଯାଇଛି ।
  • A ଠାରୁ ନିର୍ଗତ ହେଉଥ‌ିବା ଆଲୋକ ରଶ୍ମି ଜଳ ଓ ବାୟୁର ବ୍ୟବଧାନ ପୃଷ୍ଠଠାରେ ବଙ୍କେଇ ଯାଇଛି ।
  • ରଶ୍ମିଟି ଆଜ୍‌ରେ ପଡ଼ିଲେ ତାହା A’ରୁ ଆସିଲାଭଳି ଜଣାଯାଉଛି ।
  • A ବିନ୍ଦୁଟି A’ ଠାରେ ଥଲାଭଳି ଜଣାଯାଉଛି । OA, OA’ ଭଳି ଜଣାପଡ଼େ ।
  • ଜଳସ୍ତରର ଉପରେ ରହିଥ‌ିବା ପେନ୍‌ସିଲ୍‌ର ଅଂଶରୁ ଆଲୋକ ଆଖୁକୁ ଯେଉଁ ଦିଗରୁ ଆସୁଛି ତାହା ତୁଳନାରେ ଜଳ ମଧ୍ୟରେ ବୁଡ଼ି ରହିଥ୍ୟା ପେନ୍‌ସିଲ୍‌ର ଅଂଶରୁ ଆଲୋକ ଆଖୁ ଆଡ଼କୁ ଅନ୍ୟ ଦିଗରୁ ଆସିଲା ଭଳି ଜଣାପଡ଼ୁଛି । ତେଣୁ ପେନ୍‌ସିଲ୍‌ ବଙ୍କା ଦେଖାଯାଉଛି ।

→ ଆୟତାକାର କାଚସ୍ଲାବ୍ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରତିସରଣ (Refraction through a Rectangular Glass Slab) :

→ ବର୍ତ୍ତୁଳାକାର ଲେନ୍ସରେ ପ୍ରତିସରଣ (Refraction by Spherical Lenses) :

ଲେନ୍ସ :

  • ଦୁଇଟି ପୃଷ୍ଠ ଥ‌ିବା ଏକ ସ୍ଵଚ୍ଛ ପ୍ରତିସରଣକାରୀ ମାଧ୍ୟମରେ ଗୋଟିଏ ପୃଷ୍ଠ ବା ଉଭୟ ପୃଷ୍ଠ ବିକ୍ର ହୋଇଥିଲେ ତାହାକୁ ଲେନସ୍ କୁହାଯାଏ ।
    BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter 6 img-20
  • ଲେନସ୍ ଦୁଇ ପ୍ରକାରର— (a) ଉତ୍ତଳ ଲେନସ୍ ଓ (b) ଅବତଳ ଲେନସ୍ ।

(a) ଉତ୍ତଳ ଲେନସ୍‌ :

  • ଯେଉଁ ଲେନସ୍‌ର ଦୁଇଟି ବର୍ତ୍ତୁଳାକାର ପୃଷ୍ଠ ବାହାର ପଟକୁ ବାହାରିଥାଏ, ସେହି ଲେନ୍‌ସ୍‌କୁ ଦ୍ୱି-ଉତ୍ତଳ ବା କେବଳ ଉତ୍ତଳ ଲେନ୍ସ କୁହାଯାଏ ।
  • ଉତ୍ତଳ ଲେନ୍ସର ମଝି ଅଂଶ ମୋଟା ଓ ଧାର ଆଡ଼କୁ କ୍ରମଶଃ ପତଳା ।
  • ଉତ୍ତଳ ଲେନସ୍ ଆଲୋକ ରଶ୍ମିଗୁଚ୍ଛକୁ କେନ୍ଦ୍ରାଭିମୁଖୀ (Converge) କରେ । ତେଣୁ ଉତ୍ତଳ ଲେନସ୍‌ କେନ୍ଦ୍ରାଭିମୁଖୀ ବା ଅଭିସାରୀ ଲେନସ୍ କୁହାଯାଏ ।

(b) ଅବତଳ ଲେନସ୍ :

  • ଯେଉଁ ଗୋଟିଏ ଲେନ୍ସର ଦୁଇଟି ବର୍ତ୍ତୁଳାକାର ପୃଷ୍ଠ ଯଦି ଭିତର ଆଡ଼କୁ ପଶିଯାଇଥାଏ ଅର୍ଥାତ ବକ୍ରହୋଇଥାଏ ତେବେ ତାହାକୁ ଦ୍ୱି-ଅବତଳ ବା କେବଳ ଅବତଳ ଲେନସ୍ କହନ୍ତି ।
  • ଏହାର ଧାର ଅଂଶ ମଝି ଅଂଶ ଅପେକ୍ଷା ଅଧିକ ମୋଟା ହୋଇଥାଏ ।
  • ଏହି ଲେନସ୍ ଆଲୋକ ରଶ୍ମି ଅପସାରଣ (Diverge) କରେ । ତେଣୁ ଅବତଳ ଲେନ୍ସକୁ ଅପସାରୀ ଲେନ୍ସ କୁହାଯାଏ ।

BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter 6 ଆଲୋକ- ପ୍ରତିଫଳନ ଓ ପ୍ରତିସରଣ

→ ଲେନ୍ସର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶ :
ବକ୍ରତା କେନ୍ଦ୍ର :

  • ଗୋଟିଏ ଉତ୍ତଳ କିମ୍ବା ଅବତଳ ଲେନ୍ସର ଦୁଇଟି ବର୍ତ୍ତୁଳାକାର ପୃଷ୍ଠ ଥାଏ । ଲେସର ପ୍ରତ୍ୟେକ ବର୍ତ୍ତୁଳାକାର ପୃଷ୍ଠ ଗୋଟିଏ ଗୋଲକର ଅଂଶ ଅଟେ ।
  • ଏହି ଗୋଲକଗୁଡ଼ିକର କେନ୍ଦ୍ରକୁ ଲେନ୍‌ସର ବକ୍ରତା କେନ୍ଦ୍ର (Centre of Curvature) କୁହାଯାଏ । ଲେନ୍ସର ବଜ୍ରତା କେନ୍ଦ୍ର ସାଧାରଣତଃ ‘C’ ଅକ୍ଷରଦ୍ଵାରା ଚିହ୍ନିତ ହୋଇଥାଏ ।

ଲେନସ୍‌ର ଦୁଇଟି ବକ୍ରତଳ ପାଇଁ ଦୁଇଟି ବକ୍ରତା କେନ୍ଦ୍ର ଥାଏ । ତାହାକୁ C1 ଓ C2 ଅକ୍ଷର ଦ୍ଵାରା ଚିହ୍ନିତ କରାଯାଏ ।
BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter 6 img-21

→ ପ୍ରମୁଖ ଅକ୍ଷ (Principal Axis) :
ଲେନ୍‌ସର ଦୁଇ ବକ୍ରତା କେନ୍ଦ୍ର ଦେଇ ଯାଇଥବା କାଳ୍ପନିକ ସରଳରେଖାକୁ ଲେନ୍ସର ପ୍ରମୁଖ ଅକ୍ଷ କୁହାଯାଏ ।

→ ଆଲୋକ କେନ୍ଦ୍ର (Optical Centre) :
ଲେନ୍ସର ମଧ୍ୟବିନ୍ଦୁକୁ ଆଲୋକ କେନ୍ଦ୍ର କୁହାଯାଏ । ଲେନ୍ସର ଆଲୋକ କେନ୍ଦ୍ରଦେଇ ଯାଉଥିବା ଆଲୋକ ରଶ୍ମିର କୌଣସି ବିପଥନ (Deviation) ହୁଏନାହିଁ ଓ ତାହା ସିଧା ଗତିକରେ । ଏହାକୁ ‘O’ ଅକ୍ଷରଦ୍ବାରା ଚିହ୍ନିତ କରାଯାଏ ।

→ ଦ୍ଵାରକ (Aperture) :
ବର୍ତ୍ତୁଳାକାର ଲେନ୍ସର ମଝିରେ ଯେଉଁ କ୍ଷୁଦ୍ର ବୃତ୍ତାକାର ପରିସୀମା (Outline) ଭିତରେ ଲେନ୍ସ ପ୍ରତିସରଣ କରେ ତାହାର ବ୍ୟାସକୁ ଲେନ୍ସର ଦ୍ଵାରକ କହନ୍ତି ।
ଲେନ୍‌ସର ଦ୍ଵାରକ, ବକ୍ରତା ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ ଅପେକ୍ଷା ଯଥେଷ୍ଟ କମ୍ । ଏହି ଲେନସ୍‌ଗୁଡ଼ିକୁ କ୍ଷୁଦ୍ର ଦ୍ବାରକ ବିଶିଷ୍ଟ ପତଳା ଲେନ୍ସ (Thin Lense) କୁହାଯାଏ ।

→ ଲେନ୍ସଗୁଡ଼ିକଦ୍ଵାରା ପ୍ରତିବିମ୍ବ ଗଠନ (Image formation by Lenses):

BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter 6 ଆଲୋକ- ପ୍ରତିଫଳନ ଓ ପ୍ରତିସରଣ

→ ରଶ୍ମି ଚିତ୍ର ବ୍ୟବହାର କରି ଲେନ୍ସରେ ପ୍ରତିବିମ୍ବ ଗଠନ (Image Formation by Lenses Using Ray Diagrams):
(i)

  • ପ୍ରମୁଖ ଅକ୍ଷ ସହିତ ସମାନ୍ତର ହୋଇ ବସ୍ତୁରୁ ଆସୁଥ‌ିବା ଆଲୋକ ରଶ୍ମି ଉତ୍ତଳ ଲେନ୍ସରେ ପ୍ରତିସୃତ ହେଲା ପରେ, ଲେନ୍ସର ଅପର ପାର୍ଶ୍ଵରେ ପ୍ରମୁଖ ଫୋକସ୍ ଦେଇ ଗତି କରେ । ଚିତ୍ର (a)
  • ଅବତଳ ଲେନ୍ସ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସେହି ରଶ୍ମି ଲେନ୍ସର ବସ୍ତୁ ରହିଥ‌ିବା ପାର୍ଶ୍ବରେ ଥ‌ିବା ଫୋକସ୍‌ ଅପସାରିତ ହେଲାପରି ଜଣାପଡ଼େ । ଚିତ୍ର (b)
    BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter 6 img-22

(ii)

  • ପ୍ରମୁଖ ଫୋକସ୍ ଦେଇ ଗତି କରୁଥିବା ଗୋଟିଏ ଆଲୋକ ରଶ୍ମିର ଉତ୍ତଳ ଲେନ୍ସରେ ପ୍ରତିସରଣ ହେଲା ପରେ, ତାହା ପ୍ରମୁଖ ଅକ୍ଷ ସହିତ ସମାନ୍ତର ହୋଇ ଲେନ୍ସରୁ ନିର୍ଗତ ହୁଏ । ଚିତ୍ର (a)
  • ଯେଉଁ ଆଲୋକ ରଶ୍ମି ଅବତଳ ଲେନ୍ସର ଫୋକସ୍ ଆଡ଼କୁ ଗତି କରୁଥାଏ ତାହା ସେହି ଲେନ୍ସ ଦ୍ଵାରା ପ୍ରତିସୃତ ହେଲା ପରେ, ପ୍ରମୁଖ ଅକ୍ଷ ସହିତ ସମାନ୍ତର ଭାବେ ଲେନ୍ସରୁ ନିର୍ଗତ ହୁଏ । ଚିତ୍ର (b)
    BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter 6 img-23

(iii) ଉଭୟ ଉତ୍ତଳ ଓ ଅବତଳ ଲେନ୍ସର ଆଲୋକ କେନ୍ଦ୍ର ଦେଇ ଗତି କରୁଥିବା ଆଲୋକ ରଶ୍ମି, କୌଣସି ବିପଥନ (Deviation )ବିନା ଲେନ୍ସରୁ ନିର୍ଗତ ହୁଏ ।
BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter 6 img-24

କେତେକ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ସ୍ଥିତି ପାଇଁ ଉତ୍ତଳ ଲେନ୍ସରେ ପ୍ରତିବିମ୍ବ ଗଠନର ରଶ୍ମିଚିତ୍ର :
BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter 6 img-25 BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter 6 img-26

କେତେକ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ସ୍ଥିତି ପାଇଁ ଅବତଳ ଲେନ୍ସରେ ପ୍ରତିବିମ୍ବ ଗଠନର ରଶ୍ମିଚିତ୍ର
BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter 6 img-27

→ ବତ୍ତୁଲାକାର ଲେନସ ପାଇଁ ସଙ୍କେତ ପ୍ରଥା (Sign Convention for Spherical Lenses) :

  • ସମସ୍ତ ଦୂରତା ଲେନସ୍‌ର ଆଲୋକ କେନ୍ଦ୍ରଠାରୁ ମପାଯାଏ ।
  • ଉତ୍ତଳ ଲେନସ୍‌ର ଫୋକସ୍ ଦୂରତା ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ।
  • ଅବତଳ ଲେନସ୍‌ର ଫୋକସ୍ ଦୂରତା ବିଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ।
  • ଆଲୋକକେନ୍ଦ୍ରଠାରୁ ବସ୍ତୁର ଦୂରତା, ପ୍ରତିବିମ୍ବର ଦୂରତା ଓ ଫୋକସର ଦୂରତାକୁ ଯଥାକ୍ରମେ u, v ଓ f ଲେଖାଯାଏ, ବସ୍ତୁର ଉଚ୍ଚତା (h) ଏବଂ ପ୍ରତିବିମ୍ବର ଉଚ୍ଚତା (h’) ରୂପେ ନିଆଯାଏ ।
    BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter 6 img-28
  • ବାସ୍ତବ ପ୍ରତିବିମ୍ବର ଦୂରତା ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଓ ଆଭାସୀ ପ୍ରତିବିମ୍ବର ଦୂରତା ବିଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ।
  • ବସ୍ତୁର ଉଚ୍ଚତା ସର୍ବଦା ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ, ଆଭାସୀ ଓ ସଳଖ, ପ୍ରତିବିମ୍ବର ଉଚ୍ଚତା ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ, ବାସ୍ତବ ଓ ଓଲଟା ତେଣୁ

→ ଲେନସର ସୂତ୍ର ଓ ପରିବର୍ଦ୍ଧନ (Lens Formula and Magnification) :
ଉଭୟ ଉତ୍ତଳ ଓ ଅବତଳ ଲେନ୍‌ସ୍‌ ପାଇଁ ବସ୍ତୁର ଦୂରତା (u), ପ୍ରତିବିମ୍ବ ଦୂରତା (v) ଓ ଫୋକସ୍ ଦୂରତା (f) ହେଲେ,
BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter 6 img-29
ଏହି ଲେନସ୍ ସୂତ୍ର ଯେକୌଣସି ବର୍ତ୍ତୁଳାକାର ଲେନସ୍ ପାଇଁ ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ ।

→ ପରିବର୍ତ୍ତନ (Magnification) :
ପ୍ରତିବିମ୍ବର ଉଚ୍ଚତା ଓ ବସ୍ତୁର ଉଚ୍ଚତାର ଅନୁପାତକୁ ଲେନସଦ୍ୱାରା ସୃଷ୍ଟ ପରିବର୍ତନ କୁହାଯାଏ । ପରିବର୍ତ୍ତନକୁ m ଅକ୍ଷରଦ୍ୱାରା ଚିହ୍ନିତ କରାଯାଏ । ଯଦି ବସ୍ତୁର ଉଚ୍ଚତା h ହୁଏ ଓ ପ୍ରତିବିମ୍ବର ଉଚ୍ଚତା h’ ହୁଏ ତେବେ
BSE Odisha 10th Class Physical Science Notes Chapter 6 img-30
ପରିବର୍ଦ୍ଧନ = \(\frac { h’ }{ h }\) = \(\frac { v }{ u }\)

→ ଲେନ୍ସର ପାୱାର (Power of a Lens) :
ଲେନ୍‌ସଦ୍ବାରା ହେଉଥ‌ିବା ଅଭିସାରଣ ବା ଅପସାରଣର ମାତ୍ରାକୁ ଲେନସ୍‌ର ପାୱାର କୁହାଯାଏ । ଗୋଟିଏ ଲେନ୍ସର ଫୋକସ୍ ଦୂରତାର ବିଲୋମୀ (Reciprocal)କୁ ଲେନ୍ସର ପାୱାର କୁହାଯାଏ । ଏହାକୁ P ଅକ୍ଷରରେ ଚିହ୍ନିତ କରାଯାଏ । ଯଦି ଲେନ୍‌ସର ଫୋକସ୍ ଦୂରତା f ହୁଏ ତେବେ
P = \(\frac { 1 }{ f }\)

  • ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ଏକକ ପଦ୍ଧତି (SI unit) ଅନୁସାରେ ଲେନସ୍‌ର ପାୱାରର ଏକକ ଡାୟପ୍‌ଟର (Diopter) | ଏହାକୁ D ଅକ୍ଷର ଦ୍ଵାରା ଚିହ୍ନିତ କରାଯାଏ।
  • ଫୋକସ୍ ଦୂରତା ମିଟରରେ ପ୍ରକାଶିତ ହେଲେ ପାଓ୍ବାର ଡାୟପ୍‌ଟରରେ ପ୍ରକାଶିତ ହୁଏ ।
  • ଲେନସ୍‌ର ଫୋକସ ଦୁରତା 1.0) ମି ହେଲେ ତା’ର ପାୱାର । ଡାୟପ୍‌ଟର ହୋଇଥାଏ ।
    1D = 1 ମି-1 ବା 1 m-1
  • ଉତ୍ତଳ ଲେନ୍ସର ପାୱାରକୁ ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଓ ଅବତଳ ଲେନସ୍‌ର ପାୱାରକୁ ବିଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ମନେ କରାଯାଇଛି ।

The Magic Flute Question Answer Class 9 English Non-Detailed Chapter 4 BSE Odisha

Odisha State Board BSE Odisha 9th Class English Solutions Non-Detailed Chapter 4 The Magic Flute Textbook Exercise Questions and Answers.

Class 9th English Non-Detailed Chapter 4 The Magic Flute Question Answers BSE Odisha

The Magic Flute Class 9 Questions and Answers

Introduction:

The flute is a traditional musical instrument. The music played on a flute is quite musical. People enjoy listening to its music. It fills our souls with joy. It appeals to our hearts. It rouses various feelings and sentiments in us. Basically, it purifies man’s soul and gives him/her divine pleasure. Of course, the instrument itself can’t be magical but its music or tune can be magical. Its tune can win the heart of others. Here is a story of a boy named Sukumar who played the flute and could win the love of others. Let’s know what made him play the flute and the magic it produced.

Notes:
soul – ଆତ୍ମା , appeal – ଆବେଦନ , rouse — ଜାଗ୍ରତ କରିବା, various — ବିବିଧ , music — ସଙ୍ଗୀତ, sentiment — ଅନୁଭବ, divine — ଦିବ୍ୟ, instrument — ଉପକରଣ, heart — ହୃତ୍ପିଣ୍ଡ , feelings — ଭାବନା, basically — ମୂଳତଃ, pleasure — ଆନନ୍ଦ, tune — ସ୍ୱର , win — ଜିତିବା

ବିଷୟ ସୂଚନା :
ବଂଶୀ ଏକ ପାରମ୍ପରିକ ବାଦ୍ୟଯନ୍ତ୍ର । ଏହାର ସ୍ଵର ଏକ ସଙ୍ଗୀତମୟ ଭାବଧାରା ସୃଷ୍ଟି କରେ । ଲୋକମାନେ ଏହାର ସଙ୍ଗୀତ ସ୍ୱରକୁ ଶୁଣି ବହୁତ ଆନନ୍ଦ ଉପଭୋଗ କରନ୍ତି । ଏହା ଆମର ହୃଦୟ ତଥା ଆତ୍ମାକୁ ସ୍ପର୍ଶ କରେ । ବଂଶୀର ସ୍ଵର ଆମ ମନ ମଧ୍ୟରେ ବିଭିନ୍ନ ଭାବନା ଓ ଭାବାବେଗ ଭରିଦିଏ । ଏହା ମଣିଷର ଆତ୍ମାକୁ ଶୁଦ୍ଧ କରି ତାକୁ ସ୍ବାର୍ଗୀୟ ଆନନ୍ଦ ପ୍ରଦାନ କରେ । ଅବଶ୍ୟ ବାଦ୍ୟଯନ୍ତ୍ରର କୌଣସି ନିଜସ୍ବ କୁହୁକ ଶକ୍ତି ନ ଥାଏ, କିନ୍ତୁ ଏହାର ସୁମଧୁର ସ୍ୱରରେ କୁହୁକ ଶକ୍ତି ରହିଥାଏ । ଏହାର ମଧୁର ସ୍ୱର ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ହୃଦୟକୁ ଜୟ କରିଥାଏ । ଏହି ଗଳ୍ପଟି ଏକ ବାଳକ ସୁକୁମାର ସମ୍ପର୍କରେ ଯିଏ କି ବଂଶୀବାଦନ କରି ଅନ୍ୟମାନଙ୍କର ହୃଦୟକୁ ଜୟ କରିପାରିଥିଲା । ଏବେ ଆସ ଆମେ ଜାଣିବା ଯେ କ’ଣ ତାକୁ ବଂଶୀ ବଜାଇବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରିଥିଲା ଏବଂ ଏହାର ସ୍ଵର କିପରି କୁହୁକ ପରି ଆକର୍ଷଣ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା ।

Summary – 1

Once, there was an orphan named Sukumar. He was an eleven-year-old boy. His father had made a flute for him and taught him how to play it. One day, Sukumar came to a village at sun set with the hope to find shelter for the night. He took out his flute and started playing it. In the meantime, the village headman’s wife, a middle-aged woman had reached there. She was carrying a heavy load of grass. She felt in her heart that the boy was calling her with the tune of his flute. She was enchanted by the music of the flute. Sukumar and the woman looked at each other. It seemed to both of them that they had known each other. She liked the boy too much. She thought him to be his own son and took him to her house. The boy followed her silently.

Note:
sun set – ସୂର୍ୟ୍ୟ ସେଟ, hope — ଆଶା , shelter — ଆଶ୍ରୟସ୍ଥଳୀ middle-aged — ମଝିଆ ବୟସର, enchant — ମନ୍ତ୍ରମୁଗ୍ଧ କରିବା, a heavy load of grass — ଭାରି ଘାସ ବୋଝେଇ

ବିଷୟ ସୂଚନା :
ଏକଦା ସୁକୁମାର ନାମକ ପିତୃମାତୃହୀନ ବାଳକଟିଏ ଥିଲା । ତା’ର ବୟସ ୧୧ ବର୍ଷ ଥିଲା । ତା’ ବାପା ତା’ ପାଇଁ ଗୋଟିଏ ବଂଶୀ ତିଆରି କରି ଦେଇଥିଲେ ଏବଂ ଏହାକୁ କିପରି ବଜାଇବାକୁ ହୁଏ ଶିଖାଇ ଦେଇଥିଲେ । ଦିନେ ସୂର୍ଯ୍ୟାସ୍ତ ସମୟରେ ସେହି ବାଳକ ସୁକୁମାର ରାତିକ ପାଇଁ ଆଶ୍ରୟ ପାଇବା ଆଶାରେ ଗୋଟିଏ ଗାଆଁକୁ ଆସିଲା । ସେ ତା’ର ବଂଶୀ ବାହାର କରି ବଜାଇବା ଆରମ୍ଭ କଲା । ସେହି ସମୟରେ ଜଣେ ମଧ୍ୟବୟସ୍କା ସ୍ତ୍ରୀ ଲୋକ ସେଠାରେ ପହଞ୍ଚିଲେ । ସେହି ସ୍ତ୍ରୀଲୋକର ମୁଣ୍ଡରେ ଏକ ଓଜନିଆ ଘାସ ବୋଝେଇ ଟୋକେଇ ଥିଲା । ପିଲାଟି ତା’ର ବଂଶୀ ସ୍ଵରଦ୍ଵାରା ତାଙ୍କୁ ଡାକୁଛି ବୋଲି ସ୍ତ୍ରୀଲୋକଟି ଅନୁଭବ ଏକ ଓଜନିଆ ଘାସ ବୋଝେଇ ଟୋକେଇ ଥିଲା । ପିଲାଟି ତା’ର ବଂଶୀ ସ୍ଵରଦ୍ଵାରା ତାଙ୍କୁ ଡାକୁଛ ବୋଲ ସ୍ତ୍ରୀଲୋକଟ ଅନୁଭବ ଜାଣିଥିଲା ପରି ଉଭୟ ଅନୁଭବ କରୁଥିଲେ । ସେ ବାଳକଟିକୁ ଖୁବ୍ ସ୍ନେହ କଲା । ସେ ତାକୁ ନିଜ ପୁଅଭଳି ଭାବିଲା ଓ ତା’ ଘରକୁ ନେଇଗଲା । ବାଳକଟି ନୀରବରେ ତାଙ୍କ ପଛେ ପଛେ ଗଲା ।

BSE Odisha 9th Class English Solutions Non-Detailed Chapter 4 The Magic Flute

The Text : ପାଠ୍ୟଚିଷୟ
Paragraphwise Analysis

Text – 1
The sun was setting as Sukumar walked up the dirt path and into the small village. He was a boy of about eleven or so. In the distance lay the majestic Himalayas. Sukumar was alone and knew no one in the village, but he hoped to find someone who would put him up for the night. In the distance, a girl was calling her mother, and he was reminded of his own mother, who was dead. He was filled with memories of her and took out his flute to play. As he stood there playing, a middle-aged woman carrying a heavy load of grass on her back came up the path behind him. She was the wife of the village headman. She stopped and listened silently to the boy‘s tune. Sensing her presence, Sukumar looked at her. When their eyes met, it seemed to both of them that they had always known each other.

ଅନୁବାଦ :
ସୂର୍ଯ୍ୟାସ୍ତ ସମୟରେ ସୁକୁମାର ଏକ ମାଟି ରାସ୍ତାରେ ଏକ ଛୋଟ ଗାଁ ଭିତରକୁ ଯାଉଥିଲା । ସେ ପ୍ରାୟ ଏଗାର ବର୍ଷ ବୟସର ଏକ ବାଳକ ଥିଲା । ଅଳ୍ପ ଦୂରରେ ବିଶାଳ ହିମାଳୟ ଦଣ୍ଡାୟମାନ ଥିଲା । ସୁକୁମାର ଏକୁଟିଆ ଥିଲା ଏବଂ ଗାଁରେ କୌଣସି ଲୋକକୁ ଜାଣିନଥିଲା; କିନ୍ତୁ ସେ ଏପରି ଜଣେ ଲୋକକୁ ପାଇବାକୁ ଆଶା ରଖୁଲା ଯିଏକି ତାକୁ ରାତିକ ପାଇଁ ରହିବାକୁ ସୁଯୋଗ ଦେବ । କିଛି ଦୂରରେ ଏକ ଝିଅ ତା’ର ମା’ଙ୍କୁ ଡାକୁଥୁଲା ଏବଂ ସୁକୁମାରର ନିଜ ମାଆଙ୍କର କଥା ମନେ ପଡ଼ିଗଲା, ଯେ କି ମୃତା । ତା’ର ମାଆଙ୍କ ସ୍ମୃତିରେ ମନ ପୂରି ଉଠିଲା ଓ ବଂଶୀଟିକୁ ବଜାଇବାକୁ ବାହାର କଲା । ସେ ଠିଆ ହୋଇ ବଂଶୀ ବଜାଉଥ‌ିବା ସମୟରେ ପିଠିରେ ଘାସର ଏକ ବଡ଼ ବୋଝ ଧରିଥିବା ଜଣେ ମଧ୍ୟବୟସ୍କା ସ୍ତ୍ରୀଲୋକ ତା’ ପଛ ପାଖ ରାସ୍ତାରେ ଆସିଲେ । ସେ ଗାଁ ମୁଖୁଙ୍କର ସ୍ତ୍ରୀ ଥିଲେ। ସେ ଠିଆ ହୋଇଗଲେ ଏବଂ ବାଳକର ବଂଶୀସ୍ଵରକୁ ନୀରବରେ ଶୁଣିଲେ । ତାଙ୍କର (ସ୍ତ୍ରୀଲୋକର) ଉପସ୍ଥିତି ଜାଣିପାରି, ସୁକୁମାର ତାଙ୍କୁ ଚାହିଁଲେ । ଯେତେବେଳେ ସେମାନଙ୍କ ପରସ୍ପର ଆଖ୍ ମିଶିଗଲା, ଉଭୟଙ୍କୁ ଜଣାପଡ଼ିଲା ଯେ, ସେମାନେ ଆଗରୁ ପରସ୍ପରକୁ ଜାଣିଥିଲେ ।

Text-2

The woman asked, “My son, where are you going ?“ “I’m a stranger here, mother, looking for a place to spend the night,” he replied. “come with me, my son,” she said. “That’s your sister calling me. When I heard your flute, 1 felt in my heart that you too were calling me with your tune. Come along, we must go home.” Tucking away his flute, the boy followed the woman to her house.

ଅନୁବାଦ :
ସ୍ତ୍ରୀଲୋକଟି ପଚାରିଲା, ‘ପୁଅ, ତୁ କେଉଁଆଡ଼କୁ ଯାଉଛୁ ?”’
ସେ (ସୁକୁମାର) ଉତ୍ତର ଦେଲା, ‘ମାଆ, ଏଠାରେ ମୁଁ ଜଣେ ଅପରିଚିତ, ରାତିଟି କଟାଇବାକୁ ଏକ ଜାଗା ଖୋଜୁଛି ।’’ ସେ (ସ୍ତ୍ରୀଲୋକଟି) କହିଲା, ‘‘ପୁଅ, ମୋ ସହିତ ଆସ, ସେଠାରେ ତୁମର ଭଉଣୀ ମୋତେ ଡାକୁଛି । ଯେତେବେଳେ ମୁଁ ତୋର ବଂଶୀ ଶୁଣିଲି, ମୁଁ ମୋ ହୃଦୟରେ ଅନୁଭବ କଲି ଯେ ତୁ ମଧ୍ୟ ମୋତେ ତୋ ବଂଶୀସ୍ବରରେ ଡାକୁଥିଲୁ । ମୋ ସହିତ ଆ, ଆମେ ନିଶ୍ଚୟ ଆମ ଘରକୁ ଯିବା ।”’
ନିଜ ବଂଶୀଟିକୁ ସାଇତି ରଖ୍, ବାଳକଟି ସ୍ତ୍ରୀଲୋକ ପଛରେ ତା’ର ଘରକୁ ଗଲା ।

Notes And Glossary : ଟିପ୍‌ପଣୀ ଓ କଠିନ ଶବ୍ଦାର୍ଥ :
dirt path – soil path – ମୃତ୍ତିକା ପଥ
lay – to cause to lie, to place – ମିଛ କହିବା ପାଇଁ, ସ୍ଥାନ ଦେବା ପାଇଁ
set out – begin the journey – ଯାତ୍ରା କରିବାକୁ
majestic – beautiful, impressive – ସୁନ୍ଦର
put up – be lodged – ଏକତ୍ର ମିଶାନ୍ତୁ
remind – to cause to remember – ମନେ ପକାଇବା
memories – reminiscences – ସ୍ମୃ ତିସବୁ One gets lost in childhood memories.
flute – ବଂଶୀ
gaze (y) – look fixedly – ସ୍ଥିର ଭାବରେ ଦେଖନ୍ତୁ
sensing – guessing – ଜାଣିପାରି
stranger – person new to a panicular place ଅପରିଚିତ
nod – ମୁଣ୍ଡ ନୁଆଁଇବା
tune – ସ୍ୱର
tuck away – to hide something – ଦୂରକୁ ଟାଣିନେବା
follow – go after – ଅନୁସରଣ କରିବା
beyond – over there – ବାହାରେ
although – even though – ଯଦିଓ

Now Answer The Following Questions
(ବର୍ତ୍ତମାନ ନିମ୍ନଲିଖୂତ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଦିଅ)

Question 1.
What was the name of the boy? Why was he going to the village?
(ବାଳକଟିର ନାମ କ’ଣ ଥୁଲା ? ସେ କାହିଁକି ଗାଁଟିକୁ ଯାଉଥିଲା ?)
Answer:
The name of the boy was Sukumar. He was going to the village to find some shelter for the night as he had already left his home.

Question 2.
Why did he play the flute?
( ସେ କାହିଁକି ବଂଶୀବାଦନ କଲା ?)
Answer:
He heard a girl calling her mother in the village. It reminded him of his own mother who had died. He was filled with memories of his mother. So he began to play the flute.

Question 3.
Who was the middle-aged woman? When she met Sukumar, how did both of them feel?
( ମଧ୍ୟବୟସ୍କା ସ୍ତ୍ରୀଲୋକଟି କିଏ ଥିଲା ? ଯେତେବେଳେ ସେ ସୁକୁମାରକୁ ଭେଟିଲା ଉଭୟ କିପରି ଅନୁଭବ କଲେ ?)
Answer:
The middle-aged woman was the village headman’s wife. Sukumar was playing his flute standing in the village. The woman met him on her back home. Fascinated by the boy’s flute tune, she stopped there and listened to it silently. Sensing her presence, Sukumar turned back. Both looked at each other and it seemed to them as if they had known each other before.

Question 4.
What did she ask Sukumar to do? Do you think Sukumar will stay in the elderly woman’s house? Why? / Why not?
(ସେ ସୁକୁମାରକୁ କ’ଣ କରିବାକୁ କହିଲା ? ସୁକୁମାର ସେହି ବୟସ୍କା ସ୍ତ୍ରୀଲୋକଟି ଘରେ ରହିବ ବୋଲି ତୁମେ ଭାବୁଛ କି ? କାହିଁକି ? | କାହିଁକି ନୁହେଁ ?)
Answer:
The woman came to know that Sukumar was looking for a place to spend the night. So she asked him to go with her to her house, I think Sukumar will stay in the elderly woman’s house. Because the woman called him her son and Sukumar felt her as his own mother in her.

BSE Odisha 9th Class English Solutions Non-Detailed Chapter 4 The Magic Flute

Summary – 2

At the age of five, Sukumar lost his own mother, unfortunately. After his mother’s death, his father used to play his flute every evening. One night Sukumar asked his father if he had ever met his mother in his heart. His father admitted that he had met her in his heart when he played the flute. Sukumar was interested to see his mother in his heart. So, Sukumar’s father made a nice flute and taught him how to play it. A few days later his father passed away. Then he set out on a journey taking his flute with him and met the village headman’s wife in a village. The woman called him ‘son’ and took him to her home. He became emotional and in her, he felt that he had found his own true mother. Sukumar and the woman reached her house. She introduced him to her daughter, Sayapatri. Both became happy to find each other brother and sister. The woman also introduced Sukumar to her husband. But he said nothing to the boy. The poor boy became very sad. The next morning Sukumar was prepared to leave the house. But the loving woman didn’t let him go away. So Sukumar stayed there with the family.

Note:
death — ମୃତ୍ୟୁ , admit — ଗ୍ରହଣ କରିବା , passed away — ପରଲୋକ ଗମନ, journey — ଯାତ୍ରା, emotional — ଭାବପ୍ରବଣ, reach — ପହଁଞ୍ଚିବା, introduce – ପ୍ରଚଳନ କରିବା, husband – ସ୍ୱାମୀ

ଅନୁବାଦ :
ଦୁର୍ଭାଗ୍ୟବଶତଃ, ସୁକୁମାର ତା’ର ମାଆକୁ ପାଞ୍ଚବର୍ଷ ବୟସରେ ହରାଇଥିଲା । ତା’ ମାଆର ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ତା’ର ବାପା ପ୍ରତିଦିନ ସନ୍ଧ୍ୟାରେ ନିୟମିତ ବଂଶୀବାଦନ କରୁଥିଲେ । ଦିନେ ରାତିରେ ସେ ତାଙ୍କ ମାଆକୁ କେବେ ହୃଦୟରେ ଦେଖୁଛନ୍ତି କି ବୋଲି ସୁକୁମାର ତା’ର ବାପାଙ୍କୁ ପଚାରିଲା । ତାଙ୍କ ବାପା ଯେତେବେଳେ ବଂଶୀବାଦନ କରନ୍ତି ସେହି ସମୟରେ ତାଙ୍କ ମାଆଙ୍କୁ ନିଜ ହୃଦୟରେ ଦେଖନ୍ତି ବୋଲି ସ୍ଵୀକାର କଲେ । ସୁକୁମାର ତା’ର ମାଆକୁ ତା’ ହୃଦୟରେ ଦେଖ‌ିବାକୁ ଆଗ୍ରହ ପ୍ରକାଶ କଲା । ତେଣୁ ସୁକୁମାରର ବାପା ସୁନ୍ଦର ବଂଶୀଟିଏ ତିଆରି କଲେ ଏବଂ ତାକୁ ବଂଶୀବାଦନ ମଧ୍ୟ ଶିଖାଇଦେଲେ । ତା’ର ଅଳ୍ପଦିନ ପରେ ତା’ର ବାପା ମୃତ୍ୟୁବରଣ କଲେ । ତା’ପରେ ସେ ତା’ର ବଂଶୀ ସହିତ ଯାତ୍ରାପଥରେ ବାହାରି ପଡ଼ିଲା ଏବଂ ଗୋଟିଏ ଗାଁରେ ଗାଆଁ ମୁଖୁଙ୍କ ସ୍ତ୍ରୀ ସହିତ ସାକ୍ଷାତ ହେଲା । ସ୍ତ୍ରୀଲୋକଟି ତାକୁ ‘ପୁଅ’ ବୋଲି ଡାକିଲା ଓ ତାକୁ ନିଜ ଘରକୁ ନେଇଗଲା । ସେ ଟିକିଏ ଭାବପ୍ରବଣ ହୋଇପଡ଼ିଲା ଓ ସ୍ତ୍ରୀଲୋକଟି ଭିତରେ ନିଜ ପ୍ରକୃତ ମାଆକୁ ଅନୁଭବ କଲା ।
ସୁକୁମାର ଓ ସ୍ତ୍ରୀଲୋକ ଜଣକ ତାଙ୍କ (ସ୍ତ୍ରୀଲୋକଙ୍କ) ଘରେ ପହଞ୍ଚିଲେ । ସେ ତାକୁ ତା’ର ଝିଅ ସାୟପତ୍ରୀ ସହିତ ପରିଚିତ କରାଇଦେଲେ । ଉଭୟ ପରସ୍ପରକୁ ଭାଇ ଓ ଭଉଣୀ ହିସାବରେ ପାଇ ବହୁତ ଖୁସି ହେଲେ । ସ୍ତ୍ରୀଲୋକଟି ମଧ୍ୟ ତାକୁ ନିଜ ସ୍ଵାମୀଙ୍କ ସହିତ ପରିଚିତ କରାଇଦେଲେ । ମାତ୍ର ତାଙ୍କ ସ୍ଵାମୀ ପିଲାଟିକୁ କିଛି କହିଲେ ନାହିଁ । ବିଚରା ପିଲାଟି ବହୁତ ମନଦୁଃଖ କଲା । ପରଦିନ ସକାଳୁ ସୁକୁମାର ଘର ଛାଡ଼ି ଚାଲିଯିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେଲା । ମାତ୍ର ସ୍ନେହୀ ସ୍ତ୍ରୀଲୋକଟି ତାକୁ ଚାଲିଯିବାକୁ ଦେଲା ନାହିଁ । ସୁକୁମାର ବାଧ୍ୟ ହୋଇ ପରିବାର ସହିତ ସେହିଠାରେ ରହିଲା ।

The Text: ପାଠ୍ୟଚିଷୟ
Paragraphs Analysis

Text-I

At the age of five, Sukumar lost his own mother. But he believed that she still lived within his heart. The flute he carried had been a gift from his father After the death of his father would play his own flute every evening before going to bed. One night Sukumar asked him, “Where is Mama? Why can’t we see her anymore ?“ Putting down the flute, the man said, “Your mother now lives in the house of the Gods. Although she is far beyond the sky, she is with us .in our hearts.” Sukumar then asked, “Are you ever able to meet her in your heart ?“ Gazing down at the boy, he answered, “Yes my son, when ¡ play the flute.” “Oh, how I want to see her! Please make me a flute too so that I’ll know she’s with me when I play it.” Soon afterward, Sukumar’s father carefully fashioned a flute for the boy and taught him how to play it. A few days after this, Sukumar’s father died. Sukumar took his flute, and set out on a journey when he met the village headman‘s wife who had called him ‘son’. In her, he felt he had found his own true mOther once again.

ଅନୁବାଦ :
ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷ ବୟସରେ ସୁକୁମାର ତା’ ନିଜ ମାଆଙ୍କୁ ହରାଇଥିଲା । କିନ୍ତୁ ତା’ର ବିଶ୍ଵାସ ଥିଲା ଯେ, ସେ (ତା’ର ମାଆ) ତଥାପି ତା’ ହୃଦୟରେ ଅଛନ୍ତି । ସେ ଧରିଥିବା ବଂଶୀଟି ତା’ର ବାପାଙ୍କ ତରଫରୁ ଏକ ଉପହାର ଥିଲା । ତା’ ମାଆଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ପରେ, ତା’ ବାପା ପ୍ରତିଦିନ ସନ୍ଧ୍ୟାରେ ଶୋଇବାକୁ ଯିବା ପୂର୍ବରୁ ନିଜ ବଂଶୀଟି ବଜାଉଥଲେ । ଦିନେ ରାତିରେ ସୁକୁମାର ତାଙ୍କୁ (ବାପାଙ୍କୁ) ପଚାରିଲା, ‘‘ମାଆ କେଉଁଠାରେ ଅଛନ୍ତି ? ଆମେ କାହିଁକି ତାଙ୍କୁ (ମାଆଙ୍କୁ) ଆଉ ଦେଖିପାରୁ ନାହୁଁ ? ବଂଶୀଟିକୁ ତଳେ ରଖ୍ ଲୋକ ଜଣକ (ବାପା) କହିଲେ, ‘ତୋର ମାଆ ବର୍ତ୍ତମାନ ଦେବତାମାନଙ୍କ ଘରେ ରହୁଛି । ଯଦିଓ ସେ (ମାଆ) ଆକାଶଠାରୁ ବହୁତ ଦୂରରେ ଅଛନ୍ତି, ସେ (ମାଆ) ଆମ ସହିତ ଆମ ଆତ୍ମାରେ ଅଛନ୍ତି ।’’ ତା’ପରେ ସୁକୁମାର ପଚାରିଲା, ‘‘ତୁମେ (ବାପା) କେତେ ତୁମ ଆତ୍ମାରେ ତାଙ୍କୁ (ମାଆଙ୍କୁ) ଭେଟିବାକୁ ସକ୍ଷମ ହୋଇଛ ?’’ ପୁଅ (ସୁକୁମାର) ଆଡ଼କୁ ସ୍ଥିର ଦୃଷ୍ଟିରେ ଚାହିଁ ରହି, ବାପା ଉତ୍ତର ଦେଲେ, ‘ହଁ ପୁଅ, ମୁଁ ଯେତେବେଳେ ବଂଶୀ ବଜାଏ ।’’ ‘‘ଓ, ମୁଁ ତାଙ୍କୁ (ମାଆ) ଦେଖିବାକୁ ଇଚ୍ଛା କରୁଛି । ଦୟାକରି ମୋ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ଏକ ବଂଶୀ ତିଆରି କରିଦିଅ ଯେପରିକି ମୁଁ ଜାଣିବି ଯେତେବେଳେ ଏହାକୁ (ବଂଶୀ) ବଜାଏ, ସେ (ମାଆ) ମୋ ସହିତ ଅଛନ୍ତି ।’’ଅଳ୍ପ ଦିନ ପରେ, ସୁକୁମାରର ବାପା ପୁଅ (ସୁକୁମାର) ପାଇଁ ଖୁବ୍ ଯତ୍ନରେ ଏକ ବଂଶୀ ତିଆରି କଲେ ଏବଂ ଏହା କିପରି ବଜାଇବାକୁ ହୁଏ, ତାକୁ ଶିଖାଇଲେ । ଏହାର କିଛିଦିନ ପରେ, ସୁକୁମାରର ବାପା ମରିଗଲେ । ସୁକୁମାର ତା’ର ବଂଶୀଟିକୁ ଧରି ଯାତ୍ରା ଆରମ୍ଭ କଲା, ଯେତେବେଳେ ସେ ଗାଁ ମୁଖ୍ୟଙ୍କ ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ଭେଟିଲା ଯିଏକି ତାକୁ (ସୁକୁମାରକୁ) ପୁଅ ବୋଲି ଡାକିଲେ, ସେ (ସୁକୁମାର) ଅନୁଭବ କଲା, ତାଙ୍କ (ମୁଖ୍ଯାଙ୍କ ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କ) ମଧ୍ୟରେ ସେ ଆଉ ଥରେ ତା’ର ନିଜର ପ୍ରକୃତ ମାଆଙ୍କୁ ପାଇଥିଲା ।

Text -2

As Sukumar entered the yard with the woman, he saw her young daughter Savapa tri. The woman nodded toward Sukutnar and said, “Daughter I’ve brought home a nice boy to stay with us, no, ¡ mean I’ve brought home your brother.” Both were happy Sayapatri, who had no brothers, now had Sukumar, and he in turn now had a sister Soon the village headman came home. The woman said to her husband, “I met this boy on the road today. He plays the flute very well.” During dinner, the man said nothing to the boy. This made Sukumar uncomfortable. After dinner, Sukumar took out his flute and began to play softly. The family sat there silently, enraptured by the boy’s music. The next morning Sukumar got up early and prepared to leave. But the woman stopped him saying, “We’re mother and son. 1 won’t let you leave your home.” And so Sukumar stayed with the family.

ଅନୁବାଦ :
ଯେତେବେଳେ ସୁକୁମାର ସ୍ତ୍ରୀଲୋକଟି (ମୁଖିଆଙ୍କ ସ୍ତ୍ରୀ) ସହିତ ଅଗଣାରେ ପଶିଲା, ସେ ତାଙ୍କର ନିଜ ଝିଅ ସାୟପତ୍ରୀକୁ ଦେଖୁଲା । ସ୍ତ୍ରୀ ଲୋକଟି (ମୁଖ୍ଙ୍କ ସ୍ତ୍ରୀ) ସୁକୁମାର ଆଡ଼କୁ ମୁଣ୍ଡ ବୁଲାଇ ଚାହିଁଲେ ଏବଂ କହିଲେ, ‘‘ଝିଅ, ଆମ ସହିତ ରହିବା ପାଇଁ ଏକ ସୁନ୍ଦର ପୁଅକୁ ଆଣିଛି – ନା, ମୁଁ ଭାବୁଛି ମୁଁ ତୋର ଭାଇକୁ ଘରେ ରହିବାପାଇଁ ଆଣିଛି ।’’ ଉଭୟ (ସାୟପତ୍ରୀ ଓ ସୁକୁମାର) ଖୁସି ହେଲେ । ସାୟପତ୍ରୀ ଯାହାର କେହି ଭାଇ ନ ଥିଲେ, ସେ ଏବେ ସୁକୁମାରକୁ ଭାଇରୂପେ ପାଇଲା ଓ ପ୍ରତିବଦଳରେ ସେ (ସୁକୁମାର) ମଧ୍ଯ ଭଉଣୀଟିଏ ପାଇଲା । ଖୁବ୍ ଶୀଘ୍ର ଗାଁ ମୁଖୁଆ ଘରକୁ ଆସିଲେ । ମୁଖ୍ୟଙ୍କ ସ୍ତ୍ରୀ ତାଙ୍କ ସ୍ଵାମୀ (ମୁଖ୍)ଙ୍କୁ କହିଲେ, ‘ଆଜି ମୁଁ ଏହି ପିଲାକୁ
ରାସ୍ତାରେ ଭେଟିଲି । ସେ (ସୁକୁମାର) ଖୁବ୍ ଭଲ ବଂଶୀ ବଜାଏ ।’’ରାତ୍ରିଭୋଜନ ସମୟରେ, ମୁଖୁଆ ବାଳକକୁ (ସୁକୁମାରକୁ) କିଛି କହିଲେ ନାହିଁ । ଏହା ସୁକୁମାରକୁ ଦୁଃଖ୍ ଓ ବ୍ୟଥ୍‌ତ କରାଇଲା । ରାତ୍ରିଭୋଜନ ପରେ ସୁକୁମାର ତା’ର ବଂଶୀ ବାହାର କଲା ଓ ମଧୁର ସ୍ଵରରେ ବଢ଼ାଇବାକୁ ଆରମ୍ଭ କଲା । ମୁଖ୍ୟଙ୍କ ପରିବାରର ଲୋକମାନେ ନୀରବରେ ବସି ବାଳକର (ସୁକୁମାର) ମଧୁର ସ୍ଵରଦ୍ଵାରା ଆହ୍ଲାଦିତ ହେଲେ । ତା’ ପରଦିନ ସୁକୁମାର ଭୋରରୁ ଉଠିଲା ଓ ଯିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେଲା । କିନ୍ତୁ ସ୍ତ୍ରୀଲୋକ (ମୁଖ୍ୟଙ୍କ ସ୍ତ୍ରୀ) ଜଣକ ତାକୁ ବାରଣ କରି କହିଲେ, ‘ଆମେ ମା’ ଓ ପୁଅ । ମୁଁ ତୋତେ ତୋ ଘରକୁ ଯିବାକୁ ଦେବିନି ।’’ ତେଣୁ ସୁକୁମାର ମୁଖୁଙ୍କ ପରିବାର

Notes And Glossary : ଟିପ୍‌ପଣୀ ଓ କଠିନ ଶବ୍ଦାର୍ଥ :
put(ing) – down stop
able – have the capacity
gaze – lo look someone steadily – ନିରୀକ୍ଷଣ କରି ଚାହିଁବା
fashioned – make into a particular form – ତିଆରି କରିବା
set out – began – ଯାତ୍ରା ଆରମ୍ଭ କରିବା
yard – a piece of enclosed ground
nodded – answered yes’ – ‘ହଁ” କହିବା
in turn – Exchange of – ବିନିମୟ
softly – mildly – ମୃଦୁ ଭାବରେ
enraptured — filled with joy – ଆନନ୍ଦରେ ଭରି ଯାଏ
during – a series of times – ସମୟରେ
stream – fountain, spring – ଝରଣା, ବସନ୍ତ

BSE Odisha 9th Class English Solutions Non-Detailed Chapter 4 The Magic Flute

Now Answer The Following Questions
(ବର୍ତ୍ତମାନ ନିମ୍ନଲିଖୂତ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଦିଅ)

Question 1.
Which part of the story takes place earlier — the part in section A or the part in section B?
( ଗଳ୍ପର କେଉଁ ଅଂଶଟି ପ୍ରଥମେ ଘଟିଛି – ‘A’ ବିଭାଗ ଅଂଶ ଅଥବା ‘B’ ବିଭାଗ ଅଂଶ ?)
Answer:
The part of the story in Section B takes place earlier than the part in Section-A because Section B describes the past history of Sukumar.

Question 2.
Sukumar had lost his mother as a child. He wanted to know where she was. What did his father tell him?
(ପିଲାଟିବେଳୁ ସୁକୁମାର ମାଆକୁ ହରାଇଥିଲା । ସେ (ମା’) କେଉଁଠାରେ ଥିଲା ଜାଣିବାକୁ ସେ (ସୁକୁମାର) ଚାହୁଁଥିଲା । ତା’ର ବାପା ତାକୁ କ’ଣ କହିଲେ ?)
Answer:
Sukumar had lost his mother in his childhood. He wanted to know where she was. His father told him that his mother lived in the house of the gods. Although she was far beyond the sky, she was with them in their hearts and he met her in his heart when he played his flute.

Question 3.
Why did Sukumar want his father to make a flute for him?
(ତା’ର ବାପା ତା’ ପାଇଁ ଗୋଟେ ବଂଶୀ ତିଆରି କରନ୍ତୁ ବୋଲି ସୁକୁମାର ଚାହୁଁଥୁଲା କାହିଁକି ?)
Answer:
Sukumar came to know that his father had met his mother in his heart when he played his flute. Sukumar was anxious to meet his mother. Therefore, he wanted his father to make a flute for him so that he would meet his mother by playing it.

Question 4.
What happened when Sukumar lost his father:? Why do you think he left his home?
(ଯେତେବେଳେ ସୁକୁମାର ତା’ର ବାପାଙ୍କୁ ହରାଇଲା, କ’ଣ ଘଟିଲା ? ସେ ତା’ର ଘର ଛାଡ଼ିଲା ବୋଲି ତୁମେ କାହିଁକି ଭାବୁଛ ?)
Answer:
When Sukumar lost his father he became an orphan child because he had already lost his mother at the age of five. I think he became hopeless and helpless in the absence of his parents at home. So he left home in despair.

Question 5.
Who was Sayapatri? How did the middle-aged woman introduce Sukumar to her?
(ସାୟପତ୍ରୀ କିଏ ଥୁଲା ? ମଧ୍ୟବୟସ୍କା ସ୍ତ୍ରୀଲୋକଟି ସୁକୁମାରକୁ ତା’ ସହିତ କିପରି ପରିଚିତ କରାଇଲା ?)
Answer:
Sayapatri was the young daughter of the village headman. One day unexpectedly her mother returned home with Sukumar, a newcomer to the house. To introduce him to his daughter Sayapatri she said, “Daughter, I’ve brought home a nice boy to stay with, us, no. I mean I’ve brought home your brother.”

Question 6.
How did Sukumar feel ¡n Sayapatri’s house? Why?
(ସୁକୁମାର ସାୟପତ୍ରୀ ଘରେ କିପରି ଅନୁଭବ କଲା ? କାହିଁକି ?)
Answer:
In Sayapath’s house, Sukumar felt quite comfortable with Sayapatri and her affectionate mother. When Sayapatri’s father returned home, her mother told him about the newcomer and the marvelous tune of his flute. They took their dinner together but her father said nothing to the boy. Sukumar felt uncomfortable because of her father’s unfriendly attitude.

Question 7.
Sukumar wanted to leave the next morning. What happened?
(ତା’ ପରଦିନ ସକାଳୁ ସୁକୁମାର ଘର ଛାଡ଼ି ଚାଲିଯିବାକୁ ଚାହିଁଲା । କ’ଣ ହେଲା ? )
Answer:
Sukumar wanted to leave the house the next morning. But the loving woman didn’t let him leave. Therefore, Sukumar stayed there with the family.

Summary – 3

One day the two children sat near a stream. Sukumar sat in a thoughtful mood. Sayapatri wanted to know what her brother was thinking about. Sukumar told that he had been deprived of his parents’ love and affection. That was the cause of his agony. Sayapatri was shocked by this reply. She consoled Sukumar. Sayapatri appealed to him to consider her as his sister and her father and mother as his own father and mother. Sukumar expressed that he had won everybody’s heart except her father’s heart. He also decided to win the heart of her father by playing his flute. That evening Sayapatri’s father told her mother that orphans were not reliable. One day he would leave them and would end up being a bad influence on their daughter. The woman was shocked by her husband’s words. She requested her husband to become the father of that orphan.

Note:
stream — ଷ୍ଟ୍ରିମ୍,, thoughtful — ଚିନ୍ତିତ , mood — ମନୋବୃତ୍ତି , deprived – ବଞ୍ଚିତ, affection – ସ୍ନେହ, appeal — ଆବେଦନ କରିବା . agony — ଯନ୍ତ୍ରଣା, express — ପ୍ରକାଶ କରିବା , influence — ପ୍ରଭାବ, shock — ଆଘାତ ପାଇବା, request — ଅନୁରୋଧ କରିବା , end up — ପରିଶେଷରେ

ଅନୁବାଦ :
ଦିନେ ପିଲାଦୁହେଁ ଗୋଟିଏ ଝରଣା ନିକଟରେ ବସିଥିଲେ । ସୁକୁମାର ଟିକିଏ ଚିନ୍ତାଶୀଳ ଅବସ୍ଥାରେ ବସିଥାଏ । ସୁକୁମାର କ’ଣ ଚିନ୍ତା କରୁଥିଲା ବୋଲି ସାୟପତ୍ରୀ ଜାଣିବାକୁ ଆଗ୍ରହ ପ୍ରକାଶ କଲା । ସୁକୁମାର ନିଜ ପିତାମାତାଙ୍କ ସ୍ନେହ ଶ୍ରଦ୍ଧାରୁ ବଞ୍ଚିତ ହୋଇଥିଲା ବୋଲି କହିଲା । ତାହାହିଁ ତା’ ଦୁଃଖର କାରଣ ଥିଲା । ଏପ୍ରକାର ଉତ୍ତରରେ ସାୟପତ୍ରୀ ଆଘାତ ପାଇଲା । ସେ ସୁକୁମାରକୁ ସାର୍ଚ୍ଚନା ଦେଇଥିଲା । ସାୟପତ୍ରୀ ତାକୁ ନିଜର ଭଉଣୀ ବୋଲି ଓ ତା’ର ବାପା ମାଆଙ୍କୁ ନିଜର ବାପା ମାଆ ବୋଲି ଭାବିବାକୁ ନିବେଦନ କଲା । ସୁକୁମାର କେବଳ ତା’ ବାପାଙ୍କ ହୃଦୟକୁ ଛାଡ଼ି ଅନ୍ୟ ସମସ୍ତଙ୍କ ହୃଦୟକୁ ଜୟ କରି ସାରିଥିଲା ବୋଲି ପ୍ରକାଶ କଲା । ସେ ତା’ର ବଂଶୀବାଦନଦ୍ଵାରା ତା’ ବାପାଙ୍କ ହୃଦୟ ଜୟ କରିବାକୁ ସ୍ଥିର କଲା। ଠିକ୍ ସେହିଦିନ ସନ୍ଧ୍ୟାରେ ସାୟପତ୍ରୀର ବାପା ଅନାଥମାନେ ନିର୍ଭରଯୋଗ୍ୟ ନୁହନ୍ତି ବୋଲି ତାଙ୍କ ମାଆଙ୍କୁ କହିଲେ । ଦିନେ ସେ ସେମାନଙ୍କୁ ଛାଡ଼ି ଚାଲିଯିବ ଏବଂ ଏହାର ଖରାପ ପ୍ରଭାବ ତାଙ୍କ ଝିଅ ଉପରେ ପଡ଼ିବ ବୋଲି କହିଲେ । ସ୍ଵାମୀଙ୍କର ଏପ୍ରକାର କଥା ଶୁଣି ତାଙ୍କର ସ୍ତ୍ରୀ ମର୍ମାହତ ହୋଇପଡ଼ିଲା । ସେ ସେହି ପିଲାଟିର ବାପା ହେବାକୁ ତାଙ୍କ ସ୍ବାମୀଙ୍କୁ ଅନୁରୋଧ କଲା ।

The Text: ପାଠ୍ୟଚିଷୟ
Paragraphs Analysis

Text- I

One day, the two children walked down to a nearby stream. Sukumar sat silently on a boulder, Staring at the water. Unable to control her curiosity, Sayapatri asked, “What are you thinking about, my brother ?“ “Dear sister, you have your own mother, and she loves you because you‘re her daughter But my mother’s gone. And the only way I can ever meet her is b)’ playing my flute.” Sayapatri was shocked by his answer “But, my brother, isn’t my mother also your mother? Am I not your sister ?“, she asked. Hesitating, he replied, “Yes, you‘re my center, she‘s my mother, but “ “But, what, my brother ?“ “You have the love of your father, but I’ve lost mine.”

ଅନୁବାଦ :
ଦିନେ, ପିଲା ଦୁଇଜଣ (ସୁକୁମାର ଓ ସାୟପତ୍ରୀ) ନିକଟରେ ଥିବା ଏକ ଝରଣା ପାଖକୁ ଗଲେ । ସୁକୁମାର ପାଣି ଆଡ଼କୁ ଅପଲକ ଆଖୁରେ ଚାହିଁ ନୀରବରେ ଗୋଟିଏ ପଥର ଉପରେ ବସିଲା । ତା’ର ଉତ୍ସୁକତାକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରି ନ ପାରି ସାୟପତ୍ରୀ କହିଲା, ‘ଭାଇ, ତୁମେ କେଉଁ ବିଷୟରେ ଭାବୁଛ ? ‘‘ମୋ ଗେହ୍ଲା ଭଉଣୀ, ତୋର ନିଜ ମାଆ ଅଛି ଏବଂ ସେ ତୋତେ ଭଲ ପାଏ କାରଣ ତୁ ତାଙ୍କ ଝିଅ । କିନ୍ତୁ ମୋର ମାଆ ନାହିଁ ଓ କେବଳ ଗୋଟିଏ ଉପାୟରେ, ବଂଶୀ ବଜାଇ ମୋର ମାଆଙ୍କୁ ମୁଁ ଭେଟିପାରେ ।’’ସାୟପତ୍ରୀ ତା’ର (ସୁକୁମାର) ଉତ୍ତରରେ ବିବ୍ରତ ହେଲା ଓ ସେ କହିଲା, ‘କିନ୍ତୁ ଭାଇ, ମୋ ମାଆ କ’ଣ ତୁମ ମାଆ ନୁହେଁ ? ମୁଁ କ’ଣ ତୁମ ଭଉଣୀ ନୁହେଁ ?”’
କୁଣ୍ଠାବୋଧ କରି ସେ (ସୁକୁମାର) କହିଲା, ‘ହଁ ତୁ ମୋର ଭଉଣୀ ଅଟୁ ଓ ସେ ମୋ ମାଆ ଅଟନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ‘“କିନ୍ତୁ, କ’ଣ ଭାଇ ? ‘ତୁ ତୋ ବାପାଙ୍କ ସ୍ନେହ ପାଉଛୁ, କିନ୍ତୁ ମୁଁ ଏହା ହରାଇଛି ।’’

Text -2

“But is my father also yours ?“ “No, for! haven‘t yet won his heart. I’ll win his heart by playing my flute.” That evening after the two children had gone to sleep, the father said, “Orphans aren’t very dependable. Sugar will be like that too. One day he ‘Il get up and leave. In the meantime, he ‘Il probably just sit around here loafing and living off our kindness. And he ‘li end up being a bad influence on our Sayapatri.” The woman was shocked by her husband’s words. “But my dear, of course, he ‘s an orphan, which is why we must become his parents,” She said.

ଅନୁବାଦ :
‘କିନ୍ତୁ ମୋର ବାପା କ’ଣ ତୁମ ବାପା ନୁହନ୍ତି ?’’ ‘‘ନା, ମୁଁ ଏଯାଏ ତାଙ୍କ ହୃଦୟକୁ ଜୟ କରିପାରି ନାହିଁ । ମୁଁ ମୋର ବଂଶୀ ବାଦନ କରି ତାଙ୍କ ହୃଦୟକୁ ଜୟ କରିବି ।’’ ସେହଦିନ ରାତିରେ ପିଲା ଦୁଇଜଣ ଶୋଇବାକୁ ଗଲାପରେ, ବାପା (ମୁଖ୍) କହିଲେ, ‘ଅନାଥମାନେ ନିର୍ଭରଯୋଗ୍ୟ ନୁହନ୍ତି । ସୁକୁମାରୁ ମଧ୍ୟ ସେହିପରି ହେବ । ଦିନେ ସେ ବାହାରି ପଡ଼ିବ ଓ ଚାଲିଯିବ । ଠିକ୍ ସେହି ସମୟରେ ସେ ବୋଧହୁଏ ଏହି ଚାରିପାଖରେ ଏଣେତେଣେ ବୁଲୁଥ୍ ଏବଂ ଆମର ତା’ ପ୍ରତି ଥ‌ିବା ଦୟା ମଧ୍ୟ ଭୁଲି ଯାଇଥିବ । ଶେଷରେ ଆମର ଝିଅ ସାୟପତ୍ରୀ ଉପରେ ଏହା ଏକ ଖରାପ ପ୍ରଭାବ ପକାଇବ ।’’ ସ୍ତ୍ରୀଲୋକଟି ସ୍ଵାମୀଙ୍କ କଥା ଶୁଣି ଦୁଃଖୁତ ହେଲା । ‘କିନ୍ତୁ, ହେ ପ୍ରିୟ, ବାସ୍ତବିକ ସେ ଜଣେ ଅନାଥ, ସେଥ୍ପାଇଁ ଆମେ ତା’ର ବାପା ମାଆ ହେବା ଉଚିତ ।’’

Notes And Glossary : ଟିପ୍‌ପଣୀ ଓ କଠିନ ଶବ୍ଦାର୍ଥ :
boulder – large smooth rock
staring at – looking at something for a long time with wide open eyes – ଅପଲକ ନେତ୍ରରେ ଚାହିଁବା
curiosity – eagez to know (ଜାଣିବାର )/କୌତୂହଳ
hesitailng – feeling reluctance – ସଂଶୟ କରି|କୁଣ୍ଠାବୋଧ କରି
orphan – without father and mother
dependable – reliable
in the mean time – in the meanwhile
of course certainly – ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଭାବରେ|
probably – ସମ୍ଭବତ।,
loafing – spending time carelessly – ବୃଥାରେ ସମୟ ନଷ୍ଟ କରିବା

BSE Odisha 9th Class English Solutions Non-Detailed Chapter 4 The Magic Flute

Now Answer The Following Questions
(ବର୍ତ୍ତମାନ ନିମ୍ନଲିଖୂତ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଦିଅ)

Question 1.
What reason did Sukumar give Sayapatri for being sad?
(ସୁକୁମାର ସାୟପତ୍ରୀକୁ ତା’ର ଦୁଃଖର କାରଣ କ’ଣ କହିଲା ?)
Answer:
Sukumar told Sayapatri that he had been deprived of getting his parent’s love and affection. Though he was able to win the hearts of Sayapatri and her mother in her house, he was unable to win her father’s heart. That was the reason for his sorrow.

Question 2.
How did he plan to win Sayapatri’s father’s heart?
(ସେ ସାୟପତ୍ରୀର ବାପାଙ୍କର ହୃଦୟକୁ ଜୟ କରିବାକୁ କିପରି ଯୋଜନା କଲା ?)
Answer:
Sukumar realized that he hadn’t won the heart of Sayapatn’s father. So he planned to win his. heart by playing his flute.

Question 3.
Why did Sayapatri’s father not like Sukumar?
(ସାୟପତ୍ରୀର ବାପା ସୁକୁମାରକୁ କାହିଁକି ଭଲ ପାଉନଥିଲେ ? )
Answer:
Sayapatri’s father had a strong belief that orphans weren’t re1iab1e As Sukumar was an orphan. her father didn’t rely on him.

Question 4.
What do you think Sukumar will do now?
(ସୁକୁମାର ବର୍ତ୍ତମାନ କ’ଣ କରିବ ବୋଲି ତୁମେ ଭାବୁଛ ?)
Answer:
Perhaps Sukumar will leave Sayapatri’s house now as he is unable to win the love of Sayapatn ‘s father.

Summary – 4

The efforts made by Sukumar to win the heart of Sayapatri rather fell. So one day early in the morning he left their house. At sunset, he reached the summit of a mountain. He lived in a shrine on the mountain. But he felt very lonely there. The next night he had a dream. He saw in his dream that Sayapatri was calling him. He woke up and decided to return. At last, he went back to Sayapatri’s house. He found that Sayapatri was very sick. He came to know that Sayapatri fell ill on the very night he left home. Her mother requested Sukumar something for Sayapatri’s recovery. Sukumar brought out his magic flute and began to play quietly. Suddenly Sayapatri opened her eyes to the magic tune of the flute. Everybody became very happy. Sayapatri’s father hugged Sukumar with tears in his eyes and told him not to leave them again. Sayapatri and Sukumar looked at each other and smiled gladly.

Note:
efforts — ପଉଦ୍ୟମ , summit — ଶିଖର shrine — ଦେବମନ୍ଦିର , lonely — ନିର୍ଜନ|ଏକୁଟିଆ, dream — ସ୍ଵପ୍ନ sick — ରୋଗୀ , ill — ଅସୁସ୍ଥ recovery — ଆରୋଗ୍ୟ , quietly — ଶାନ୍ତ ଭାବରେ , hug — ଆଲିଙ୍ଗନ କରିବା , suddenly — ହଠାତ୍

ଅନୁବାଦ :
ସାୟପତ୍ରୀର ବାପାଙ୍କ ହୃଦୟ ଜୟ କରିବା ନିମନ୍ତେ ସୁକୁମାରର ସମସ୍ତ ପ୍ରୟାସ ନିଷ୍ଫଳ ହେଲା । ତେଣୁ ଦିନେ ପ୍ରତ୍ୟୁଷରେ ସେ ଘର ଛାଡ଼ି ଚାଲିଗଲା । ସୂର୍ଯ୍ୟାସ୍ତ ସମୟବେଳକୁ ସେ ଗୋଟିଏ ପାହାଡ଼ର ଶିଖରରେ ପହଞ୍ଚି ଯାଇଥିଲା । ସେ ପାହାଡ଼ ଉପରେ ଥ‌ିବା ଏକ ଦେବୀମନ୍ଦିରରେ ରହିଲା । କିନ୍ତୁ ସେ ନିଃସଙ୍ଗ ଅନୁଭବ କରୁଥିଲା । ପରବର୍ତୀ ରାତିରେ ସେ ଗୋଟିଏ ସ୍ଵପ୍ନ ଦେଖିଲା । ସାୟପତ୍ରୀ ତାକୁ ଡାକୁଥିବାର ସେ ସ୍ଵପ୍ନରେ ଦେଖୁଲା । ସେ ଉଠି ପଡ଼ିଲା ଓ ଫେରିଯିବାକୁ ସ୍ଥିର କଲା । ପରିଶେଷରେ ସେ ସାୟପତ୍ରୀ ଘରକୁ ଫେରିଗଲା । ସାୟପତ୍ରୀ ଖୁବ୍ ଅସୁସ୍ଥ ହୋଇପଡ଼ିଥିବାର ସେ ଦେଖୁଲା । ସେ ଯେଉଁଦିନ ଘର ଛାଡ଼ିଥିଲା, ଠିକ୍ ସେହିଦିନ ରାତିରେ ସାୟପତ୍ରୀ ଅସୁସ୍ଥ ହୋଇପଡ଼ିଥିବା କଥା ଜାଣିବାକୁ ପାଇଲା । ସାୟପତ୍ରୀର ମାଆ ସୁକୁମାରକୁ ସାୟପତ୍ରୀର ଆରୋଗ୍ୟ ପାଇଁ କିଛି କରିବାକୁ ଅନୁରୋଧ କଲେ । ସୁକୁମାର ତା’ର କୁହୁକ ବଂଶୀକୁ ବାହାର କରି ଧୀରେ ଧୀରେ ବଜାଇଲା । ବଂଶୀର ଯାଦୁକରୀ ସ୍ଵର ଶୁଣି ସାୟପତ୍ରୀ ଆଖ୍ ଖୋଲିଲା । ସମସ୍ତେ ଭାରି ଖୁସି ହୋଇଗଲେ । ସାୟପତ୍ରୀର ବାପା ଲୋତକପୂର୍ଣ୍ଣ ନୟନରେ ସୁକୁମାରକୁ କୁଣ୍ଢାଇ ପକାଇଲେ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କୁ ପୁନର୍ବାର ଛାଡ଼ି ନ ଯିବାକୁ କହିଥିଲେ । ସାୟପତ୍ରୀ ଓ ସୁକୁମାର ପରସ୍ପରକୁ ଚାହିଁଲେ ଓ ଖୁସିରେ ହସିଲେ ।

The Text: ପାଠ୍ୟଚିଷୟ
Paragraphs Analysis

Text -I

One spring evening, Sukwnar sat by the window, gazing out at the full moon. He was filled with sadness. Despite all his efforts, lie was still unable to win the love of Savapatr ‘s father In the pre-dawn hours of the next morning, he quietly left the house while the rest of the family lay sleeping. All day he climbed over hills and down through the valleys. At sunset, he found himself on the summit of a mountain. A shrine to a goddess stood there, and he decided that he would rake shelter in it for the night. Once inside, he felt very lonely and sad. He felt that by leaving Sayapatri and her mother he had once again lost his family. The next night he again slept in the shrine, dreaming of Sayapatri. In his dream she was standing in front of him, asking him to follow her When he awoke from his sleep, he knew that he would return home. But when he reached Sayapa tri‘s house, many villagers were around the yard and all wore gloomy looks on their faces. Silently Sukumar entered the house. Inside, Sayapatri lay on her mother‘s lap. Looking up and seeing him, the woman cried out, “My son, look what‘s happened to your dear sister! People say she ‘Il recover but oh, I don‘t know.” Sukumar approached them slowly, tears streaming down his face. Stretching out his hand, he softly stroked his sister‘s cheek.

ଅନୁବାଦ :
ଦିନେ ବସନ୍ତ ସନ୍ଧ୍ୟାରେ ସୁକୁମାର ଝରକା ପାଖରେ ବସି ପୂର୍ଣ୍ଣଚାନ୍ଦକୁ ଅପଲକ ଦୃଷ୍ଟିରେ ଚାହିଁ ରହିଥିଲା । ତା’ ମନ ଦୁଃଖରେ ଭରି ରହିଥିଲା । ତା’ର ସମସ୍ତ ଚେଷ୍ଟା ସତ୍ତ୍ବେ, ତଥାପି ସେ ସାୟପତ୍ରୀର ବାପାଙ୍କର ସ୍ନେହ ପାଇପାରିଲା ନାହିଁ । ପରଦିନ ବଡ଼ିଭୋରରୁ ଘରର ସମସ୍ତ ସଦସ୍ୟମାନେ ଶୋଇଥିବା ସମୟରେ ସେ ନୀରବରେ ଘର ଛାଡ଼ି ଚାଲିଗଲା ଦିନସାରା ସେ ଉପତ୍ୟକାରେ ଥିବା ପାହାଡ଼ ଉପରେ ଚଢ଼ିଲା ଓ ଓହ୍ଲାଇଲା । ସୂର୍ଯ୍ୟାସ୍ତ ସମୟରେ ସେ ଏକ ପାହାଡ଼ ଶିଖରରେ ନିଜକୁ ଆବିଷ୍କାର କଲା । ସେଠାରେ ସେ ଗୋଟିଏ ଦେବୀ ମନ୍ଦିର ଥ‌ିବାର ଦେଖୁଲା ଏବଂ ସେଠାରେ ସେ ରାତି ପାଇଁ ବିଶ୍ରାମ କରିବାକୁ ସ୍ଥିର କଲା । ସେଠାରେ ସେ ନିଜକୁ ନିଃସଙ୍ଗ ଓ ଦୁଃଷ୍କୃତ ମନେକଲା । ସାୟପତ୍ରୀ ଓ ତା’ର ମାଆଙ୍କୁ ଛାଡ଼ିଥିବାରୁ ସେ ପୁଣି ଥରେ ନିଜର ପରିବାରକୁ ହରାଇଥିବା ଭଳି ଅନୁଭବ କଲା ତା’ ପରଦିନ ରାତିରେ, ସେ ପୁଣି ମନ୍ଦିର ଭିତରେ ଶୋଇରହି ସାୟପତ୍ରୀକୁ ସ୍ଵପ୍ନରେ ଦେଖୁଲା । ସାୟପତ୍ରୀ ତା’ ସାମନାରେ ଠିଆ ହୋଇ ତା’ ପଛେ ପଛେ ଆସିବାପାଇଁ କହୁଥ‌ିବାର ସେ ସ୍ଵପ୍ନରେ ଦେଖୁଲା । ଯେତେବେଳେ ସେ ନିଦରୁ ଉଠିଲା, ସେ ଭାବିଲା ଯେ ସେ ଘରକୁ ଫେରିଯିବ । କିନ୍ତୁ ଯେତେବେଳେ ସେ ସାୟପତ୍ରୀର ଘରେ ପହଞ୍ଚିଲା, ଅଗଣା ଚାରିପାଖରେ ଅନେକ ଗ୍ରାମବାସୀ ଠିଆ ହୋଇଥିଲେ ଓ ସେମାନଙ୍କ ମୁହଁ ବିଷାଦରେ ଭରି ଯାଇଥିଲା । ସୁକୁମାର ଧୀରେ ଧୀରେ ଘର ଭିତରକୁ ପ୍ରବେଶ କଲା । ଘର ଭିତରେ ସାୟପତ୍ରୀ ତା’ ମାଆ କୋଳରେ ପଡ଼ି ରହିଥିଲା ସୁକୁମାରକୁ ଦେଖ‌ିବା ମାତ୍ରେ ସ୍ତ୍ରୀଲୋକଜଣକ (ସାୟପତ୍ରୀର ମା’) କାନ୍ଦିଉଠି କହିଲେ, ‘‘ପୁଅ, ତୋର ଗେହ୍ଲା ଭଉଣୀର କ’ ହୋଇଛି ଦେଖ । ଲୋକେ କହୁଛନ୍ତି ସେ ଭଲ ହୋଇଯିବ, କିନ୍ତୁ ମୁଁ କିଛି ଜାଣିପାରୁନି ।’’ସୁକୁମାର ଧୀରେ ଧୀରେ ସେମାନଙ୍କ ପାଖକୁ ଗଲା ଓ ତା’ ଆଖୁ ଧାର ଧାର ଲୁହ ବୋହୁଥିଲା । ସେ ହାତ ବଢ଼ା ତା’ର ଭଉଣୀ ଗାଲକୁ ଆଉଁସିବାକୁ ଲାଗିଲା ।

Text -2

“On the night you left, she suddenly came down with a very high fever Since yesterday size‘s been like this — in a coma. I think her spirit’s left her body and gone off in search of you. Please, my son, do something to revive her.” Sukumar bought out his flute and began to play it very quickly As the tune floated across the room, Sayapatri ‘s eyelids began to flutter. Slowly her eyes opened. Seeing Sukumar she murmured, “My brother oh my brother! You‘ve returned.” Putting down his flute, Sukumar replied, “Yes, my dear sister “1 ‘in here. It‘s me, your brother.” Suddenly the father moved next to Sukumar and, with tears in his eyes, hugged the boy to his chest. “Truly you‘re my own dear son. Never never will I let you go again.” The mother sat there, shedding tears of joy. Sayapatri and Sukumar looked at each other and smiled.

ଅନୁବାଦ :
‘ତୁ ଯେଉଁ ରାତିରେ ଗଲୁ, ହଠାତ୍ ତାକୁ (ସାୟପତ୍ରୀକୁ) ପ୍ରବଳ ଜ୍ଵର ଆସିଗଲା । ଗତକାଲିରୁ ସେ ଅଚେତ ଅବସ୍ଥାରେ ଅଛି । ମୁଁ ଭାବୁଛି ତା’ ଆତ୍ମା ତା’ ଦେହ ଛାଡ଼ି ତୋତେ ଖୋଜିବାକୁ ଯାଇଛି । ପୁଅ, ତୁ’ ଦୟାକରି ତା’ ଚେତା ଫେରାଇବାକୁ ସୁକୁମାର ନିଜର କୁହୁକ ବଂଶୀ ବାହାର କଲା ଓ ଧୀରେ ଧୀରେ ବଜାଇବାକୁ ଲାଗିଲା । ଯେତେବେଳେ ବଂଶୀର ସ୍ଵର କୋଠରିରେ ଝକୃତ ହେଲା, ସାୟପତ୍ରୀର ଆଖିପତା ହଠାତ୍ ଫଡ଼ଫଡ଼ ହେବାକୁ ଲାଗିଲା । ଧୀରେ ଧୀରେ ତା’ର ଆଖ୍ ଦୁଇଟି ଖୋଲିଗଲା । ସୁକୁମାରକୁ ଦେଖ୍ ସେ ଗୁଣୁଗୁଣୁ ହୋଇ କହିଲା, ‘‘ଭାଇ, ମୋର, ହେ ମୋର ଭାଇ ! ତୁମେ ତା’ହେଲେ ଫେରି ଆସିଲ ।’’ ନିଜର ବଂଶୀକୁ ତଳେ ରଖ୍ ଦେଇ ସୁକୁମାର ଉତ୍ତର ଦେଲା, ‘‘ହଁ, ମୋ ଗେହ୍ଲା ଭଉଣୀ, ମୁଁ ଏଠାରେ ଅଛି । ମୁଁ ତୋ’ ଭାଇ ।’’ ହଠାତ୍ ବାପା ସୁକୁମାର ଆଡ଼କୁ ଘୁଞ୍ଚ୍ ଆସିଲେ ଓ ଲୁହ ଛଳ ଛଳ ଆଖ୍ୟାରେ ସୁକୁମାରକୁ କୋଳେଇ ନେଇ କହିଲେ, ‘ପ୍ରକୃତରେ ତୁ ମୋ’ ନିଜର ଗେହ୍ଲା ପୁଅ । କେବେ ବି ମୁଁ ତୋତେ ଆଉ ଯିବାକୁ ଦେବିନି ।’’ ଆନନ୍ଦର ଲୁହ ଗଡ଼ାଇ ମା’ ସେଠାରେ ବସି ରହିଥିଲେ । ସାୟପତ୍ରୀ ଓ ସୁକୁମାର ପରସ୍ପରକୁ ଚାହିଁ ଅଳ୍ପ ଅଳ୍ପ ହସୁଥିଲେ ।

BSE Odisha 9th Class English Solutions Non-Detailed Chapter 4 The Magic Flute

Notes And Glossary : ଟିପ୍‌ପଣୀ ଓ କଠିନ ଶବ୍ଦାର୍ଥ :
despite – in spite of – ସତ୍ତ୍ୱେ
efforts – earnest attempt – ଆନ୍ତରିକ ପ୍ରୟାସ
pre-dawn – ପାହାନ୍ତା ପହର
quietly – silently – ନିଃଶବ୍ଦରେ
summit – the highest pointltop (of a mountain) – ଶିଖର
shrine – ଦେବ ମନ୍ଦିର
awoke – got up, rose
approach – come near, proceed
stream down – rain down – ଲୁହ ବହି ଆସିବା
murmured – spoke unclearly – ଅସ୍ପଷ୍ଟ
gloomy – unhappy; having no hope
lap – କୋଲ
recover – back to normal state – ସ୍ଵାଭାବିକ ଅବସ୍ଥାକୁ ଫେରିବା
live off – ଜଣକୁ ହରାଇଲା ପରି ବଞ୍ଚିବା
stroked – touched in a gentle, loving
way – ଧୀରେ ଧୀରେ ଆଉଁସିଲା
cheek – ଗାଲ
coma – deep unconsciousness – ସମୟ ପାଇଁ ଅଚେତନ ଅବସ୍ଥା
spirit – soul – ଆତ୍ମା
revive – bring back to life or strength –
eyelids – skin that covers the eyes
flutter – to move in excitement
hugged – held someone tightly putting arms around – କୁଣ୍ଢାଇ ପକାଇଲେ
shed – to let fall down

Now Answer The Following Questions
(ବର୍ତ୍ତମାନ ନିମ୍ନଲିଖୂତ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଦିଅ)

Question 1.
Why did Sukumar leave Sayapatri’s house?
(ସୁକୁମାର କାହିଁକି ସାୟପତ୍ରୀର ଘର ଛାଡ଼ିଲା ?)
Answer:
All the efforts made by Sukumar to win the love of Sayapatri’s father ended in smoke. Sukumar was disappointed. So one morning he quietly left Sayapatri’s house.

Question 2.
Why did Sukumar feel sad in the temple?
(ସୁକୁମାର କାହିଁକି ମନ୍ଦିରରେ ଦୁଃଖ ଅନୁଭବ କଲା ?)
Answer:
Sukumar left Sayapatri’s house and reached the summit of a mountain at sunset and decided to take shelter in a temple there. He felt lonely and very sad there. He thought that by leaving Sayapatri and her mother he had once again lost his family.

Question 3.
Why did Sukumar decide to return to Sayapatri’s house?
(ସୁକୁମାର କାହିଁକି ସାୟପତ୍ରୀର ଘରକୁ ଫେରିଯିବାକୁ ସ୍ଥିର କଲା ? )
Answer:
Leaving Sayapatri’s house, Sukumar Look shelter in a temple on the summit of a mountain but he felt very lonely and sad there. He realized that he had again lost his family. The next night he dreamt of Sayapatri, who in a dream, was standing in front of him and calling him to return home. So he decided to return to her house.

Question 4.
When Sukumar entered the house, what did he see?
(ଯେତେବେଳେ ସୁକୁମାର ଘରକୁ ପ୍ରବେଶ କଲା, ସେ କ’ଣ ଦେଖିଲା ?)
Answer:
When Sukumar reached Sayapatri’s house, he saw many villagers around the yard with gloomy looks on their faces because of Sayapatri’s illness. Then he entered the house quietly. Inside the house, he saw Sayapatri lying on her mother’s lap. She was seriously ill and in an unconscious state.

Question 5.
According to her mother, what was wrong with Sayapatri?
(ତା’ର ମାଆ ମତରେ, ସାୟପତ୍ରୀ ସହିତ କ’ଣ ଖରାପ ହୋଇଥିଲା ?)
Answer:
According to her mother. Sayapatri fell ill soon after Sukumar’s departure. She was sick with a very high fever on the very night Sukumar left her house. She was in a coma state. Perhaps her spirit had gone off in search of Sukumar. That was wrong with Sayapatri.

Question 6.
What did Sukumar do when he heard about Sayapatri’s mother? What happened to Sayapatri then?
(ସାୟପତ୍ରୀ ମାଆଠାରୁ ସବୁକଥା ଶୁଣିବା ପରେ ସୁକୁମାର କ’ଣ କଲା ? ସେତେବେଳେ ସାୟପତ୍ରୀର କ’ଣ ହେଲା ?)
Answer:
When Sukumar heard Sàyapatri’s mother about her daughter’s sudden acute illness who was in a coma state, he brought out his magic flute and began to play it very quietly. As the tune floated across the room, his eyelids started fluttering. Miraculously, Sayapatri opened her eyes slowly at the magic touch of the flute tuning made by Sukumar.

Question 7.
Sayapatri’s father did something unexpected. What was it?
(ସାୟପତ୍ରୀର ବାପା କିଛି ଅପ୍ରତ୍ୟାଶିତ କାମ କଲେ । ତାହା କ’ଣ ଥିଲା ?)
Answer:
When Sayapatn opened her eyes to the magic tune of the flute, her father’s attitude towards Sukumar completely changed. Her father did something unexpected. He embraced Sukumar and admitted him as his own dear son and he told him not to leave them again.

Question 8.
Do you think this is a happy story or a sad story? Why?
(ଏହା ଏକ ସମ୍ପଦ ଗଳ୍ପ ଅଥବା ଦୁଃଖଦ ଗଳ୍ପ ବୋଲି ତମେ ଭାବଛି କି ? କାହକ_)
Answer:
Really this is a happy story because finally, the boy got shelter and the affection of the whole family. Its ending is comic as all the characters are reunited and lived happily as before.

Question 9.
Why is the story entitled “The Magic Flute”? How was the flute magical?
(ଗଳ୍ପଟିର ନାମକରଣ ‘କୁହୁକ ବଂଶୀ’ ବୋଲି କାହିଁକି ହୋଇଛି ? କିପରି ବଂଶୀଟି କୁହୁକିଆ ବା ଯାଦୁକରୀ ଥିଲା ? )
Answer:
The story is entitled “The Magic Flute” because the flute made by Sukumar’s father had magical power. By playing the flute Sukumar could attract the wife of the village headman as well as her family members. Not only this, but it helped Sayapatri to recover from her coma state. So it seemed to have magical power.

BSE Odisha 9th Class English Solutions Non-Detailed Chapter 4 The Magic Flute

D. LET’S WRITE:

Write the answers to the following questions in about 50 words each :
(ନିମ୍ନଲିଖ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ୫୦ଟି ଲେଖାଏଁ ଶବ୍ଦରେ ଲେଖ ।)

Question 1.
Why and how did Sukumar learn to play the flute?
(କାହିଁକି ଓ କିପରି ସୁକୁମାର ବଂଶୀ ବଜାଇବା ଶିଖୁଲା ?)
Answer:
Sukumar had lost his mother in his childhood. After her death, his father played his flute every evening. One night he asked his father if he had ever met his mother. His father admitted that he had met her in his heart when he played his flute. Sukumar was anxious to meet his mother in his heart by playing the flute. So he requested his father to make a flute for him. Accordingly, his father made a flute for him and taught him how o play it. This is how Sukurnar learned to play the flute.

Question 2.
How did he come to Sayapatri’s house?
( ସେ କିପରି ସାୟପତ୍ରୀ ଘରକୁ ଆସିଲା ?)
Answer:
On his way to search for a shelter for the night, Sukurnar was playing his flute standing in a village. Just then Sayapatri’s mother was coming home. She was attracted by the magic tune of the flute and stopped there. Both looked at each other. It seemed to both of them that they had always known each other. After a little conversation, Sayapatri’s mother came to know that Sukumar was looking for a place to spend the night. She asked the boy to accompany her to her house and the boy followed the woman to her house.

Question 3.
Why did Sayapatrl’s father not want Sukumar in his house?
(ସାୟପତ୍ରୀର ବାପା କାହିଁକି ସୁକୁମାରକୁ ତାଙ୍କ ଘରେ ଚାହୁଁ ନ ଥିଲା ?)
Answer:
Sayapatri’s father learned from his wife that Sukumar was an orphan and his wife had already considered him as her own son: That day he remained silent without giving any remarks. He also had a wrong notion that orphans weren’t reliable and dependable. So one day Sukumar would leave them and would create a bad influence on their daughter. So he didn’t want Sukumar in his house.

Question 4.
Why did Sukumar go back to Sayapatri’s house?
(କାହିଁକି ସୁକୁମାର ସାୟପତ୍ରୀ ଘରକୁ ଫେରିଗଲା ?)
Answer:
Sukumar was unable to win the love of Sayapatri’s father. Ultimately he left home disappointed at this. He took shelter in a shrine on the summit of a mountain. But he was not happy there thinking of Sayapatri’s love and her mother’s kindness. One night he had a dream in which he saw Sayapatri calling him. He woke up and became emotional. So he went back to Sayapatri’s house.

Question 5.
How did Sayapatri recover?
(ସାୟପତ୍ରୀ କିପରି ଭଲ ହେଲା ?)
Answer:
The village headman’s daughter, Sayapatri had deep love and affection for Sukumar. The boy could win the love of everybody in the family except her father. He felt sad and left the house. Sayapatri was seriously ill on the very night he left. The next night Sukumar dreamt of Sayapatri calling him. He returned and saw the worst condition of the girl. Her mother requested Sukumar to do something for the girl’s recovery from her illness. Sukumar took out his magic flute and began to play it quietly. Soon Sayapatri opened her eyes and talked to him with the magic power of the flute. This is how Sayapatri recovered from her illness miraculously.

BSE Odisha 9th Class English Solutions Non-Detailed Chapter 4 The Magic Flute

E. ACTIVITY :

The following is the summary of the story. But there are eight mistakes in the summary. Underline the mistakes. Rewrite the summary after correcting the mistakes.
(ନିମ୍ନଲିଖଟି ହେଉଛି ଗଳ୍ପର ସାରାଂଶ । କିନ୍ତୁ ସାରାଂଶରେ ୮ଟି ତ୍ରୁଟି ରହିଛି । ତ୍ରୁଟିଗୁଡ଼ିକୁ ରେଖାଙ୍କିତ କର । ତ୍ରୁଟିଗୁଡ଼ିକୁ ସଂଶୋଧନ କରି ପୁନର୍ବାର ସାରାଂଶଟିକୁ ଲେଖ ।)

Sukumar was an orphan who was 11 years old. His mother had made a guitar for him and he played it very well. One day, he came to a village and the Headman’s daughter took him to her house. She introduced him to her Sayapatri. But Sukumar was sad because Sayapatri’s mother did not love him. So, one day he left their house and went to live in a shrine on a mountain. One night he had a dream. He saw Sayapatri’s mother calling him. He went back to Sayapatri’s. He found that Sayapatri’s mother was very sick. He played his flute arid slowly she opened her eyes. Savapatr hugged him and the story ended happily.
Answer:
Sukumar was an orphan who was 11 years old. His father had made a flute for him and he played it very well. One day, he came to a village and the Headman’s wife took him to her house. She introduced him to her daughter, Sayapatri. But Sukumar was sad because Sayapatri’s father did not love him. So, one day he left their house and went to live in a shrine on a mountain. One night he had a dream. He saw Sayapatri calling him. He went back to Sayapatri’s. He found that Savapatri was very sick. He played his flute and slowly she opened her eyes. Sayapatri’s father hugged him and the story ended happily.

BSE Odisha 9th Class English Chapter 4 The Magic Flute Important Questions and Answers

Very Short Objective Questions With Answers
Answer The Following In A Sentence.

Question 1.
Who was Sukumar?
Answer:
Sukumar was a boy of eleven, a motherless boy.

Question 2.
Who was the middle-aged woman?
Answer:
The middle-aged woman was the village headman’s wife.

Question 3.
When did she meet Sukumar?
Answer:
Sukumar was playing his flute standing in the village. The woman met him on her back home.

Question 4.
How did Sayapatri recover?
Answer:
Sukumar took out his flute and began to play quietly. Soon Sayapatri opened her eyes and talked to him by the magic power of the flute. This is how Sayapatri
recovered from her illness.

Question 5,
When did Sukumar fleet the middle-aged woman?
Answer:
As Sukumar stood there playing his flute, there stood a middle-aged woman with a heavy load of grass on her back, and sensing her presence Sukumar looked at her.

Question 6.
Why did Sukumar leave Sayapatri’s house?
Answer:
Sukumar was unable to win the love of Sayapatri’s father. Ultimately, he left Sayapatri’s home disappointed at this.

BSE Odisha 9th Class English Solutions Non-Detailed Chapter 4 The Magic Flute

Answer The Following In A Word Or A Phrase.

Question I.
Who sat there, shedding tears of joy?
Answer:
Sayapatri’s mother

Question 2.
When did Sukumar left Sayapatri’s house?
Answer:
in the pre-dawn hours

Question 3.
“Are you ever able to meet her ¡n your hearts ?“ Who said this?
Answer:
Sukumar

Question 4.
Who stopped Sukumar when he prepared to leave the house?
Answer:
the village headman’s wife

Question 5.
‘And he’ll end up being a bad influence on our Sayapatri.” Who told this?
Answer:
the village headman

Fill In The Blanks.

1. Sayapatri’s eyelids began to flutter as the flute tune floated across the __________.
Answer:
room

2. Seeing Sukumar, Sayapatri murmured, “My brother, oh my brother! You have __________.
Answer:
returned

3. Sayapatri’s mother shed tears of joy because her husband accepted ___________ as his own son and decided not to let him go again.
Answer:
Sukumar

4. The sun was setting as Sukumar woke up on the dirt path and into the __________.
Answer:
small village

5. Sukumar remembered his own mother when he saw the girl calling __________.
Answer:
her mother

BSE Odisha 9th Class English Solutions Non-Detailed Chapter 4 The Magic Flute

6. “I am a stranger here, mother.” Here ‘I’ indicates to __________.
Answer:
Sukumar

7. The boy was looking for a place to ___________.
Answer:
spend the night

8. Sukumar Los! his mother at the age of ___________.
Answer:
five

9. Sukumar believed that his mother still lived __________.
Answer:
within his heart

10. The flute Sukumar carried had been a gift from __________.
Answer:
his father

11. After the death of Sukumar’s mother, ____________ would play his own flute every evening before going to bed.
Answer:
Sukumar’s father

12. According to Sukumar’s father the child’s mother now lives in the house of _________.
Answer:
Gods

13. According to Sukumar’s father, he meets her wife through ___________.
Answer:
playing his flute

14. Sukumar’s father carefully ___________ a flute for the hoy.
Answer:
fashioned

15. Sukumar felt, he had found his own true mother once again in ___________.
Answer:
headman’s wife

BSE Odisha 9th Class English Solutions Non-Detailed Chapter 4 The Magic Flute

16. As Sukuinar entered the yard with the woman, he saw the headman’s daughter, __________.
Answer:
Sayapatri

17. Sayapatri treated Sukumar as her __________.
Answer:
own brother

18. Headman’s wife found Sukumar __________.
Answer:
on the road

19. During dinner, the headman said nothing to the boy. This made Sukumar sad and __________.
Answer:
uncomfortable

20. One day Sukumar and Sayapatri walked down to a __________.
Answer:
nearby stream

21. Unable to control her curiosity Sayapatri asked “What are you thinking about, my __________?
Answer:
brother

22. Sukumar could only meet his mother by playing his ____________.
Answer:
flute

23. Sukumar was sad because he hadn’t won Sayapatri’s father’s _________.
Answer:
heart

24. According to Sayapatri’s father orphans aren’t very ___________.
Answer:
dependable

25. One spring evenîng: Sukumar sat by the window, gazing out at __________.
Answer:
the full moon

BSE Odisha 9th Class English Solutions Non-Detailed Chapter 4 The Magic Flute

26. Despite all his efforts, Sukumar was still unable to win the love of Sayapatri’s ___________.
Answer:
father

27. After leaving the headman’s house Sukumar climbed over hills and down through the _________.
Answer:
valleys

28. After leaving the headman’s house Sukumar took shelter in a shrine to a ___________.
Answer:
goddess

29. By leaving Sayapatri and her mother, Sukumar felt that he had once again lost __________.
Answer:
his family

30. In the dream Sukumar saw that ___________ was standing in front of him.
Answer:
Sayapatri

31. When Sukumar returned to Sayapatri’s house, were around the yard wearing gloomy faces ___________.
Answer:
many villagers

Multiple Choice Questions With Answers.

Question 1.
Sukumar was a boy of about __________?
(A) ten
(B) eleven
(C) nine
(D) seven
Answer:
(B) eleven

Question 2.
Sukumar hoped to find someone who would put him up?
(A) for the day
(B) for the night
(C) for one day
(D) for two days
Answer:
(B) for the night

Question 3.
Sukumar was filled with his memories of her mother and took out his __________ to play?
(A) flute
(B) doll
(C) a photograph
(D) ring
Answer:
(A) flute

Question 4.
Sukumar lost his mother at the age of ___________?
(A) six
(B) three
(C) five
(D) seven
Answer:
(C) five

Question 5.
The flute Sukumar carried had been a gift from _________?
(A) his uncle
(B) his mother
(C) his father
(D) his brother
Answer:
(C) his father

BSE Odisha 9th Class English Solutions Non-Detailed Chapter 4 The Magic Flute

Question 6.
Sukumar’s father carefully _________ a flute for the boy?
(A) designed
(B) made
(C) fashioned
(D) all the above
Answer:
(C) fashioned

Question 7.
Sayapatri treated Sukumar as her __________?
(A) good friend
(B) own brother
(C) cousin
(D) enemy
Answer:
(B) own brother

Question 8.
Sayapatri’s mother requested Sukumar to do something to ___________ her?
(A) recover
(B) cure
(C) revive
(D) none of these
Answer:
(C) revive

Question 9.
After the recovery of Sayapatri, her father ___________ the boy to his chest with tearful eyes?
(A) hugged
(B) embraced
(C) held
(D) none of these
Answer:
(A) hugged

Question 10.
began’. Here the word refers to ___________?
(A) set on
(B) set out
(C) set in
(D) all the above
Answer:
(B) set out

Question 11.
This is indeed a majestic offer. Here the underlined word refers to __________?
(A) happy
(B) beautiful
(C) grand
(D) not impressive
Answer:
(B) beautiful

Question 12.
The story “The Magic Flute” is translated by ___________?
(A) Abhi Sabedi
(B) Mukul Raj
(C) Prem Chand
(D) R. N. Tagore
Answer:
(A) Abhi Sabedi

Question 13.
Sukumar walked into the _________?
(A) village
(B) valley
(C) little village
(D) field
Answer:
(C) little village

Question 14.
In the little village, Sukumar hoped to find someone who would put him for __________?
(A) some days
(B) the month
(C) the day
(D) the night
Answer:
(D) the night

Question 15.
Sukumar’s mother was __________?
(A) in his village
(B) uneducated
(C) alive
(D) dead
Answer:
(D) dead

BSE Odisha 9th Class English Solutions Non-Detailed Chapter 4 The Magic Flute

Question 16.
Sukumar looked at the woman her presence?
(A) thinking of
(B) imagining
(C) sensing
(D) hoping
Answer:
(C) sensing

Question 17.
__________ Sukumar asked his father about her mother?
(A) One day
(B) One night
(C) One evening
(D) One afternoon
Answer:
(B) One night

Question 18.
Sukumar accepted Sayapatri as his _________?
(A) mother
(B) sister
(C) wife
(D) sister-in-law
Answer:
(B) sister

Question 19.
Who was the village headman’s daughter?
(A) Suryapriya
(B) Sayangjyoti
(C) Sayapriya
(D) Sayapatri
Answer:
(D) Sayapatri

Question 20.
Near the stream, Sukumar sat silently?
(A) on a boulder
(B) on a big rock
(C) on its edge
(D) on a big stone
Answer:
(A) on a boulder

Question 21.
The woman was by her husband’s words?
(A) worried
(B) disappointed
(C) shocked
(D) puzzled
Answer:
(C) shocked

Question 22.
At sunset, Sukumar found himself on the summit of a _________?
(A) mountain
(B) hill
(C) valley
(D) ridge
Answer:
(A) mountain

BSE Odisha 9th Class English Solutions Non-Detailed Chapter 4 The Magic Flute

Question 23.
Inside the shrine, Sukumar felt ________?
(A) unhappy
(B) sad
(C) lonely
(D) lonely and sad
Answer:
(D) lonely and sad

BSE Odisha 9th Class English Non-Detailed Text: