Bhagya

Odisha State Board CHSE Odisha Class 11 Approaches to English Book 1 Solutions Unit 1 Text B: Make me a child again, Just for tonight Textbook Activity Questions and Answers.

Class 11th Alternative English Chapter 2 Make me a child again, Just for tonight Question Answers CHSE Odisha

Make me a child again, Just for tonight Class 11 Questions and Answers

Activity – 5

Getting the Main Idea:
Complete the following sentence in your own words to state the central idea of the above selection :
Adults would learn ________________
if they _________________________
and if they ______________________

Activity – 6

Understanding The Title:
Go back to the text and answer the following questions:
(a) Why does the author want to become a child again?
Answer:
Childhood is the best period of learning. Children learn quicker and better than adults. Adults encounter a large number of problems and difficulties in learning. Hence, the author wants to become a child again.

(b) And why “just for tonight”.
Answer:
The author talks about the learning by the adults in the evening colleges at night. Since it is difficult for adults to learn and children are prone to learn things easily, the author wants to become a child again for tonight.

(c) What, according to Stern, are the points of contrast between the learning of children and that of adults?
Answer:
Children:
(1) Children are fast learners.
(2) Children are fast learners.
(3) They have, less responsibilities in life.
(4) They get delight in the discovery of * new words, ideas etc.
(5) In an unhappy situation, children may quickly acquire the habit of lying.
(6) They provide enthusiastic curiosity to both teachers and parents.
(7) They have not too much demands in study.
Adults:
1) Adults are very slow learners.
2) They are timid or fearful to questions.
3) They have much responsibilities in life.
4) They do not have much delight in the discovery of new words, ideas etc.
5) In an unhappy situation, adults may not quickly acquire the habit of lying.
6) They don’t provide enthusiastic curiosity to both teachers and parents.
7) They have too much demands in study.

Extra Activity – 6(A)

Question 1.
How does the writer justify that childhood is such a difficult time of life?
Answer:
In fact, childhood is held as the difficult time of life, for this reason, there are child-guidance associations, child study clinics, child psychologists, child-centered homes and many other institutions for this purpose.

Question 2.
Why does the author say that adults are handicapped as students?
Answer:
The author is of the view that adults are handicapped as students because they are no longer patient listners. They have also forgotten how to make use of their teachers who can give a ready knowledge of tilings.

Question 3.
What views do the evening college administrators put forth?
Answer:
The evening college administrators are of the opinion that adult experience is a priceless commodity in the classroom for both teacher and students. But experience does not only count. Attitude is equally important.

Question 4.
What is the role of motivation in learning?
Answer:
Motivation is a powerful driving force which propel in learning things. Children easily make use of it. But the adult students do not have that motivation in them.

Activity -7

Usage:
(a) Study how the following expressions have been used in Text-B and guess their meanings. The number of the paragraph in which each of these expressions occur is given against each within square brackets.

(i)	afford to	[2]
(ii)	be wedded to	[5]
(iii)	on the other -hand	[6]
(iv)	by and large	[6]
(v)	be equipped with	[7]
(vi)	take pride in	[11]
(vii)	not only…. but…	[11]

Answer:
(i) afford to – spare or find enough time or money for, run a risk by doing something.
(ii) be wedded to – devoted to, unable to give up.
(iii) on the other hand – on the contrary.
(iv) by and large – on the whole, taking everything into consideration.
(v) be equipped with – supply (a person, oneself, a ship, etc.) (with what is need, for a purpose)
(vi) take pride in – having some pride about somebody or something.
(vii) not only but also – both… and

(b) In the conversation between Meera and Sonali below, fill in the blanks with appropriate forms of the suitable expressions from the above list.

Meera: Hi, Sonali, how are you?
Sonali: Hi, I’m fine, how are you?
Meera: Fine, Sonali, are you coming to the Bollywood concert tonight?
Sonali: I’m sorry, I can’t buy a ticket for the concert. I have not got money enough to pay my mess bills for this month.
Meera: Would you mind sharing my complimentary pass? It will admit me you too.
Sonali: Thank you very much for this, friendly gesture. Do you know who will conduct the opera?
Meera: Oh, yes, Haven’t you heard of Pandit Ravi Shankar? The whole country this great Indian musicians accomplishments.
Sonali: Oh, it would be wonderful then. Will it be a botheration for you to pick me up on your way to the concert?
Meera: Not at all it’ll be a pleasure. See you then.
Sonali: Goodbye, Meera.
Answer:
Meera: Hi, Sonali, how are you?
Sonali: Hi, I’m fine, how are you?
Meera: Fine, Sonali, are you coming to the Bollywood concert tonight?
Sonali: I’m sorry, I can’t afford to buy a ticket for the concert. I haven’t got money enough to pay my mess bills for this month.
Meera: Would you mind sharing my complimentary pass? It will admit not only me but also you too.
Sonali: Thank you very much for this friendly gesture. Do you know who will conduct the opera?
Meera: Oh, yes, Haven’t you heard of Pandit Ravi Shankar? The whole country take pride in this great Indian musician’s accomplishments.
Sonali: Oh, it would be wonderful then. Will it be a botheration for you to pick me up on your way to the concert? Meera: Not at all on the other hand it’ll a pleasure. See you then.
Sonali: Goodbye, Meera.

Extra Activity – 7(A)
(a) Question tags are short questions that are tagged with the statements in order to seek opinion from the listener. However, positive statements take negative tags and negative statements take positive tags.

It is hot now, isn’t it?
He is here, isn’t he?
They reached in time, didn’t they?
We made a plan, didn’t we?
It is not hot now, is it?
You are not my friend, aren’t you?

(b) Negative statements without ‘not’.
None of the boys can do it, can they? He saw no one there, did he?

(c) Negativisers (little, few, hardly, scarcely, rarely, seldom, etc.) Sentences with these items are negative in meaning.
Hence, they take positive tags.
Few boys were present, we aren’t they?
He has little knowledge about the matter, hasn’t he?
He has already any money, has he?
Then scarcely comes here, do they?
My friends rarely make a quarrel, do they?
He seldom speaks English, does he?

(d) Imperatives:
Open the door, will you?
Shut your mouth, will you?
Don’t go there, will you?

(e)’Let’ sentence:
Let’s go, shall we?
Let’s dig a well, shall we?

(f) Subject for nobody, somebody, everybody, we use ‘they’ in tag question.
Nobody phoned, did they?
Somebody helped her, didn’t they?
Everybody can’t do it, can they?

(g) ‘I am’ takes a question tag, aren’t I?
I am innocent, aren’t I?
I am happy, aren’t I?
I am regular, aren’t I?

Discussion of Text-B :
Read the Text-B once again this time slowly and notice the pattern Mr. Stem has followed in presenting his central idea which may be stated as follows :

“Adults would learn faster and more easily if they reacted the way children do, and if they had the same purpose and drive that motivated their own learning when they were children.”

You can use the glossary following activity 6 while reading the text slowly to understand how its parts are related. Before preceding further, you must go through Text- B. If you have finished your second reading of Text-B, you can read the following discussion of its structure.

An Overview of the Structure of Text B:
Paragraph (1-2): Two lines from a poem lead to a discussion of childhood and function as a spring bird to the central idea.

Paragraph (3): One part of the central idea is explicitly stated- “adults in evening classes would learn faster and more easily if they reached’ the way children do.”

Paragraph (4): A transition has been affected through an invitation to the reader to notice the difference between the way children learn and they way adults learn.

Paragraph (5-8): First part of the elaboration of the central theme contrast between children and adults in respect of attitudes and habits. ^

Paragraph (9): The last sentence of paragraph-8, is the form of a question and the answer to that question in paragraph 9 serves as transition to paragraph 10.

Paragraph (10-17): Second part of the. elaboration of the .central idea- “adults, if they wish to learn as effectively as the children do, should have the same purposiveness and drive that motivated learning in childhood.”

Paragraph (18-19): The central idea is restated and then to notice the pattern the author is using in presenting his or her thinking

Learning to grasp the structure of a text as you read is not easy. But with every text you practice on, you will become a little surer, a little better, you can test your ability to grasp the central idea of a text and to understand the relationship between its parts when you come to Text-C in the next section.

Section – C

Pre-reading Activity:
Text-C, which follows, is by Mera Welynski, a freelance writer who attended a small private school in New York City. In confessions of ‘Misspent Youth’ an article published in Newsweek magazine in 1976. She contrasts her progressive education with the basic education of traditional schools.

Add question tags to the following statements :
1. Come my boy.
2. He will be late.
3. He had played well.
4. You aren’t busy now.
5. She was dancing fine.
6. He only can do it.
7. Everybody had it.
8. He cut a tree.
9. Pradeep would do it.
10. I have a pen.
11. Shut the door.
12. Few people can do it.
13. He had a bad experience.
14. A few boys were present.
15. There is a cow.
16. He has a long journey to cover.
17. That is mine.
18. It rains in July.
19. Let’s have picnic.
20. Man is mortal.
21. A cow is a domestic animal.
22. He rarely comes here.
23. Come at once.
24. I am not a poet.
25. Please do it.
26. Stop going there.
27. She made all possible.
28. Read every day.
29. You needn’t do it.
30. The place was isolated.
31. He can’t lift it.
32. She is ten years old.
33. You must do it.
34. Nothing went wrong.
35. He hardly drinks tea.
36. He never drinks coffee.
37. He used to wear a coat.
38. Rana does not play cricket.
39. Sita does the work.
40. You’d like a drink.
Answer:

1. Come my boy, will you?
2. He will be late, won’t he?
3. He had played well, hadn’t he?
4. You aren’t busy now, are you?
5. She was dancing fine, wasn’t she?
6. He only can do it, can he?
7. Everybody had it, hadn’t they?
8. He cut a tree, didn’t he?
9. Pradeep would do it, wouldn’t he?
10. I have a pen, haven’t I.
11. Shut the door, will you?
12. Few people can do it, can they?
13. He had a bad experience, didn’t he?
14. A few boys were present, were they?
15. There is a cow, isn’t there?
16. He has a long journey to cover, doesn’t he?
17. That is mine, isn’t that
18. It rains in July, doesn’t it?
19. Let’s have a picnic, shall we?
20. Man is mortal, isn’t he?
21. A cow is a domestic animal, isn’t it?
22. He rarely comes here, doesn’t he?
23. Come at once, will you?
24. I am not a poet, am I?
25. Please do it, will you?
26. Stop going there, will you?
27. She made all possible, didn’t she?
28. Read every day, will you? ,
29. You needn’t do it, need you?
30. The place was isolated, wasn’t it?
31. He can’t lift it, can he?
32. She is ten years old, isn’t she?
33. You must do it, mustn’t you?
34. Nothing went wrong, did it?
35. He hardly drinks tea, does he?
36. He never drinks coffee, does he?
37. He used to wear a coat, did he?
38. Rana does not play cricket, does he?
39. Sita does the work, doesn’t he?
40. You’d like a drink, wouldn’t you?

Make me a child again, Just for tonight Summary in English

“Backward turn backward,
O Time, in your flight.
Make me a child again just for
tonight.”

The above lines appear in Elizabeth Akers Allen’s poem “Rock Me to Sleep, Mother”. Childhood is held at the high esteem as a pivotal period. We have child guidance associations, child study clinics, child psychologists and child centered homes. These can make childhood endurable for infants. Actually, it is true that children usually learn faster than adults. But on the other hand, adults are very careful learners. Of course, they are more frightful than youngsters about asking questions. Adults are also shrouded with responsibilities. This obstructs him from learning. Adults have also a lot of bad habits unconsciously. Some adults have almost a compulsion to be ‘experts’ on every subject and others accept what that ‘experts’ say. Adults are also handicapped as students by the fact that they do not prove patient listeners.

According to evening college administrators, the adults experience in a priceless commodity in the classroom for both teachers and students. But experience is not all. Attitude is as important as experience. on each subject, Mature people need the enthusiasm and self-consciousness of the child in order to capitalize fully in the classroom on their life experience.

However, motivation is another fundamental and essential thing that takes place in learning with children. Children have a natural and built in motivation. They went to communicate and to be communicated with. They want mastery and power. They also want to understand and to be understood. But purpose does not operate in such an automatic and instinctive way wi the adult students in evening classes. If an adult student does not speak English well and he wants a good job, then he should attend an evening college to improve his standard. This can be the actual way for him to fulfill his aim of life in a better and greater way.

Outlines of the passage :

• Childhood is held at the high esteem as a pivotal period.
• We have child guidance associations, child study clinics, child psychologists and child centered homes.
• These can make childhood endurable for infants.
• Actually, children usually learn faster than adults.
• But, adults are very careful learners.
• Again, they are more fearful than youngsters about asking questions.
• Adults are full of responsibilities.
• This disturbs his learning.
• Of course, adults have some bad habits.
• Some adults are compelled to be expert on each subject,
• Adults are not patient listeners.
• According to evening college administrator, the adults experience in a priced commodity.
• But experience is not all in all.
• Attitude is as important as experience.
• Mature people need the enthusiasm and self-consciousness of their child.
• Motivation is another, fundamental and essential thing in learning with children.
• Children have a natural and built-in motivation.
• They want to communicate and to be communicated.
• They want mastery and power.
• They also want to understand and to be understood.
• The purpose operates differently in case of adult students.
• An adult student who does not speak English well and wants a job should attend evening college.
• It can fulfill his aim of life.

Words meaning :

flight – noun form of fly, here passage of time.
modem standards – something used as a test or measure for qualities or for the required degree of, excellence.
inexcusably – unpardonably, that what can’t be excused.
sentimental – emotional, having to do with feeling.
inaccurate – inexact, improper, inadequate.
carefree – free from, affliction, anxiety, bondage.
solemn – grave, serious-looking,
extreme – highest degree, absolute, entire.
clinics – places were pathological tests and diagnosis of diseases are made.
psychologists – experts in psychology,
people having high proficiency in mental functioning, here of children.
endurable – lasts for a long time, lasting.
infants – children,
soap opera – a television drama serial about the happenings in the lives of a group of people.
scarcely – rarely, hardly, seldom.
Late Victorians – English people living towards the end of Queen Victoria’s reign. That is, in the last quarter of the 19th century, who had strict moral attitudes as well as sentimentality.
faster – quicker, speedier,
adults – grown-ups, mature men and women.
defense mechanism- the way of defending oneself to escape imminent problems.
contemporaries – belonging to the same time.
delight in – taking pleasure in.
curiosity – anxious to learn, inquisitiveness.
enormous – a large number of, plenty of, great deal of.
grasp – understand, comprehend
cautious – needful, careful, meticulous.
timid – coward, afraid, not boold enough
ridiculous – absurd, grotesque, unnatural, mocking.
handicapped – weak and disabled, disadvantaged.
shrugged off – dismiss something as not deserving attention as something trivial.
unconsciously – without awareness or sense.
equipped with – well furnished with, full of.
skeptical – inclined not to believe, in the habit of questioning the truth of claims, statements, etc. opposed to stoic.
oneself – consciousness- not worried about what other people think of oneself.
spontaneity – noun form of ‘spontaneous’, automatic flow.
subtle – delicate, soft, tender.
persuade – to, induce by argument, to convince.
omnipresent – the act of being present everywhere
mockery – jest, joke, ridicule, absurdity, etc.
obvious – clear, terse, succinct.
dissuade – opposed to persuade, distract.
egg-head – a person who is very intelligent and is interested only in theories and books.
cliche – an expression used so often.

Read More:

• Text A: Memories of Crossgates School Question Answer
• Text B: Make me a child again, Just for tonight Question Answer
• Text C: Confessions of a Misspent Youth Question Answer
• Text D: A Time to Think Question Answer

Odisha State Board BSE Odisha 9th Class Political Science Important Questions Chapter 1 ମୌଳିକ ଅଧୂକାର Important Questions and Answers.

BSE Odisha Class 9 Political Science Important Questions Chapter 1 ମୌଳିକ ଅଧୂକାର

Subjective Type Questions With Answers
ସଂଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

୧। ଶୋଷଣ ବିରୋଧରେ ଅଧିକାର ସମ୍ପର୍କରେ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ଭାରତୀୟ ନାଗରିକମାନଙ୍କୁ ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା ୨୩ ଓ ୨୪ରେ ଶୋଷଣ ବିରୋଧରେ ଅଧିକାର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି । ସେଥ‌ିରେ ନିମ୍ନଲିଖ୍ ବିଷୟରେ ଉଲ୍ଲେଖ ଅଛି ।

• ଆଗକାଳ ପରି ମଣିଷ କିଣାବିକା, ବେଠି ଓ ବିନା ମଜୁରିରେ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଖଟାଇବା ଆଦି ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ଉଚ୍ଛେଦ କରାଯାଇଛି ।
• ଉକ୍ତ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଖ୍ପ କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଆଇନ ଅନୁସାରେ ଦଣ୍ଡବିଧାନର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଛି ।
• ଦେଶର ସ୍ଵାର୍ଥ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଜାତି, ଧର୍ମ, ବର୍ଣ୍ଣ ଓ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଭାବେ ରାଷ୍ଟ୍ର ନିୟୋଜିତ କରିପାରିବ ।
• ୧୪ ବର୍ଷ ବୟସରୁ କମ୍ ବୟସର ଶିଶୁମାନଙ୍କୁ ଖଣି, କଳକାରଖାନା ଓ ଅନ୍ୟ କୌଣସି ବିପଦଜନକ କାମରେ ନିୟୋଜିତ କରିବାକୁ ନିଷିଦ୍ଧ କରାଯାଇଛି ।

୨। ଭାରତୀୟ ନାଗରିକମାନଙ୍କୁ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିବା ସାଂସ୍କୃତିକ ଓ ଶିକ୍ଷାଗତ ଅଧିକାର ସମ୍ପର୍କରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କର ।
Answer:

• ସମ୍ବିଧାନରେ ଭାରତରେ ବାସ କରୁଥିବା ସ୍ୱାର୍ଥରକ୍ଷା ପାଇଁ ସାଂସ୍କୃତିକ ଓ ଶିକ୍ଷାଗତ ଅଧିକାର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି ।
• ଭାରତୀୟ ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା ୨୯ ଓ ୩୦ରେ ଏହି ଅଧିକାର ସମ୍ପର୍କରେ ନିମ୍ନଲିଖ୍ତ ପ୍ରସଙ୍ଗ ଉଲ୍ଲିଖିତ ହୋଇଛି ।
  (a) ଭାଷା, ଲିପି ଓ ସଂସ୍କୃତିର ସୁରକ୍ଷା କରିବାପାଇଁ ଅଧିକାର ପାଇଛନ୍ତି ।
  (b)ସରକାରଙ୍କଠାରୁ ଅନୁଦାନ ପାଉଥ‌ିବା ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନରେ କେବଳ ଧର୍ମ, ବର୍ଣ୍ଣ, ଜାତି, ଭାଷା ଓ ବାସସ୍ଥାନ ଆଦି କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ ।
  (c) ମୁତାବକ ଶି କ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ସାହାଯ୍ୟ ମିଳିବାରେ କୌଣସି ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ରହିବ ନାହିଁ ।

୩। ସାମ୍ବିଧାନିକ ପ୍ରତିକାରର ଅଧ‌ିକାରର ତାତ୍ପର୍ଯ୍ୟ ବୁଝାଇ ଲେଖ ।
Answer:

• ସମ୍ବିଧାନର ୩୨ ଧାରାରେ ସାମ୍ବିଧାନିକ ପ୍ରତିକାର ଅଧ୍ୟାର ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି । ମୌଳିକ ଅଧିକାରର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ଅଦାଲତର ସାହାଯ୍ୟ ନେଇପାରିବ ।
• ନାଗରିକର ମୌଳିକ ଅଧ୍ଵରଗୁଡ଼ିକ ଯଦି ସରକାର ବା ଅନ୍ୟ କେହି କ୍ଷୁଣ୍ଣ କରନ୍ତି ତାହାହେଲେ ସେ ୩୨ ଧାରା ଅନୁସାରେ – ସିଧାସଳଖ ଭାରତର ଉଚ୍ଚତମ ନ୍ୟାୟାଳୟ ଓ ରାଜ୍ୟର ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟରେ ଆବେଦନ କରିପାରିବେ ।
• ମୌଳିକ ଅଧିକାରଗୁଡ଼ିକୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେବାପାଇଁ ଉଚ୍ଚତମ ନ୍ୟାୟାଳୟ ଓ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ ପାଞ୍ଚ ପ୍ରକାର ‘ରିଟ୍’ ଜାରି କରିପାରିବେ ।
• ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛି – (କ) ବନ୍ଦୀ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷୀକରଣ, (ଖ) ପରମାଦେଶ, (ଗ) ନିଷେଧାଦେଶ, (ଘ) ଅଧିକାର ପୃଚ୍ଛା, (ଙ) ଉତ୍ପ୍ରେକ୍ଷଣ ।

କ୍ଷୁଦ୍ର ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

୧ । ଗୋଟିଏ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ କିପରି ଯଥେଚ୍ଛାଚାର କ୍ଷମତାକୁ ସଙ୍କୁଚିତ କରାଯାଇଛି ?
Answer:

• ଗୋଟିଏ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ନାଗରିକମାନଙ୍କୁ ଦେଶର ସମ୍ବିଧାନ କେତେକ ମୌଳିକ ଅଧିକାର ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ ।
• ନିଜର ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱର ବିକାଶ କରିବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ରାଷ୍ଟ୍ରର ଯଥେଚ୍ଛାଚାର କ୍ଷମତା ସଙ୍କୁଚିତ କରିଥାଏ ।

୨। ଭାରତୀୟ ସମ୍ବିଧାନର କେଉଁ ଭାଗର କେତେ ଧାରାରେ ମୌଳିକ ଅଧିକାର ବର୍ଣ୍ଣିତ ହୋଇଛି ଓ ସମ୍ବିଧାନର ପ୍ରଣେତାମାନେ ଏଥୁଁନିମନ୍ତେ କେଉଁ ଆଇନଦ୍ୱାରା ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଛନ୍ତି ?
Answer:

• ଭାରତ ସମ୍ବିଧାନର ତୃତୀୟ ଭାଗରେ ଥ‌ିବା ଧାରା ୧୨ରୁ ଧାରା ୩୫ ମଧ୍ୟରେ ମୌଳିକ ଅଧିକାରଗୁଡ଼ିକ ବର୍ଣ୍ଣିତ ହୋଇଛି ।
• ଭାରତ ସମ୍ବିଧାନର ତୃତୀୟ ଭାଗରେ ଥ‌ିବା ଧାରା ୧୨ରୁ ଧାରା ୩୫ ମଧ୍ୟରେ ମୌଳିକ ‘ଅଧିକାର ସମ୍ପର୍କିତ ଆଇନ’ (Bill of Rights)ଦ୍ଵାରା ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଛନ୍ତି ।

୩ । ଭାରତ ସମ୍ବିଧାନର ତୃତୀୟ ଭାଗରେ ଥ‌ିବା ଧାରା ମୌଳିକ ଅସ୍ଵୀକାର କୁହାଯାଇଛି ?
Answer:

• ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା ୧୨ରୁ ୩୫ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଦତ୍ତ ଅଧ୍ୟାରଗୁଡ଼ିକ ମୌଳିକ, କାରଣ ଜୀବନଯାପନ ଓ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସୁରକ୍ଷା ଲାଗି ଏଗୁଡ଼ିକର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି ।
• ଏହି ଆର୍ଟିକିଲଗୁଡିକ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଇଚ୍ଛାରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ |

୪। ମୌଳିକ ଅଧିକାରଗୁଡ଼ିକ କାହିଁକି ନିରଙ୍କୁଶ ନୁହେଁ ବୋଲି କୁହାଯାଇଛି ?
Answer:

• ମୌଳିକ ଅଧ‌ିକାରଗୁଡ଼ିକ ନିରଙ୍କୁଶ ନୁହେଁ ।
• ଅଧିକାରକୁ ସାମୟିକ ଭାବରେ ସଙ୍କୁଚିତ ବା ସ୍ଥଗିତ ବା ନିଲମ୍ବିତ ରଖାଯାଇପାରିବ ।

୫। କେବେ ଓ କେଉଁ ସମ୍ବିଧାନ ସଂଶୋଧନ ଆଇନଦ୍ୱାରା ବ୍ୟକ୍ତିର ସମ୍ପତ୍ତିଗତ ଅଧିକାରକୁ ଦିଆଯାଇଛି ?
Answer:
୧୯୭୮ ମସିହାରେ ୪୪ତମ ସମ୍ବିଧାନ ସଂଶୋଧନ ଆଇନଦ୍ୱାରା ବ୍ୟକ୍ତିର ସମ୍ପଭିଗତ ଅଧିକାରକୁ ମୌଳିକ ଅଧିକାର ତାଲିକାରୁ ବାଦ୍ ଦିଆଯାଇଛି ।

୬ | ଭାରତରେ କେଉଁସବୁ ଉପାଧ୍ ପ୍ରଦାନ କରାଯିବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିଛି ?
Answer:

• ସ୍ବାଧୀନତା ପରଠାରୁ ଦେଶରେ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ସେବା ପ୍ରଦାନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କଦ୍ୱାରା ଭାରତରତ୍ନ, ପଦ୍ମବିଭୂଷଣ, ପଦ୍ମଭୂଷଣ, ପଦ୍ମଶ୍ରୀ ଆଦି ଉପାଧ୍ ପ୍ରଦାନ ପାଇଁ ସରକାର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିଛନ୍ତି ।
• ଉପାଧ୍ ପ୍ରଦାନ ପାଇଁ ଅଧିକାର ଦିଆଯାଇଛି । ରାଷ୍ଟ୍ରଦ୍ୱାରା ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ‘ସାମରିକ ଉପାଧ୍’ ପ୍ରଦାନର ବ୍ୟବସ୍ଥା ମଧ୍ୟ ରହିଛି ।

୭। କେଉଁ ସମୟରେ ନାଗରିକର ବ୍ୟକ୍ତି ଗତ ସ୍ବାଧନୀତାକୁ ସରକାର ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିପାରିବେ ?
Answer:

• ଆବଶ୍ୟକସ୍ଥଳେ ରାଷ୍ଟ୍ରର ଐକ୍ୟ ଓ ନିରାପତ୍ତା, ଶାନ୍ତି ଓ ଶୃଙ୍ଖଳା ରକ୍ଷା, ନୈତିକତା ଓ ବିଦେଶୀ ରାଷ୍ଟ୍ର ସହିତ ବନ୍ଧୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ସମ୍ପର୍କ ରକ୍ଷା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ସରକାର ନ୍ୟାୟୋଚିତ ଭାବରେ ନାଗରିକର କରିପାରିବେ ।
• ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଜରୁରିକାଳୀନ ପରିସ୍ଥିତିରେ ଏହି କରିପାରିବେ ବା ସ୍ଥଗିତ ରଖୁପାରିବେ ।

୮। ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା ୨୦ରେ ଦୋଷୀ ବା ଅପରାଧୀ ବିବେଚିତ ହେଉଥ‌ିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ କେତୋଟି ଅଧ୍ୟାର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି ଓ ସେଗୁଡ଼ିକ କ’ଣ କ’ଣ ? ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା ୨୦ ଅନୁସାରେ ଦୋଷୀ
Answer:

• ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା ୨୦ ଅନୁସାରେ ଦୋଷୀ ବା ଅପରାଧୀ ବିବେଚିତ ହେଉଥ‌ିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ତିନିଗୋଟି ଅଧ୍ୟାର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି ।
• ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛି – (କ) କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତି ସେହି ସମୟରେ ପ୍ରଚଳିତ ନ ଥ‌ିବା କୌଣସି ଆଇନ ଅନୁସାରେ ଦଣ୍ଡିତ ହେବେ ନାହିଁ ।
  ଖ) କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତି ଗୋଟିଏ ଅପରାଧ ପାଇଁ ଦୁଇଥର ଦଣ୍ଡ ଭୋଗ କରିବେ ନାହିଁ ।
  (ଗ) କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ନିଜ ବିରୋଧରେ ସାକ୍ଷ୍ୟ ଦେବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରାଯିବ ନାହିଁ ।

୯। ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା ୨୧ରେ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କୁ କେଉଁ ଅଧୂକାର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି ?
Answer:

• ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା ୨୧ ଅନୁସାରେ ଆଇନ ଅନୁମୋଦିତ ପନ୍ଥା ଭିନ୍ନ ଅନ୍ୟ କୌଣସି ପନ୍ଥାରେ ନାଗରିକକୁ ତାହାର ଜୀବନ ଓ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସ୍ଵାଧୀନତାରୁ ବଞ୍ଚିତ କରାଯିବ ନାହିଁ ।
• ବିଶ୍ବବିଦ୍ୟାଳୟ ତଥା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନଗୁଡ଼ିକୁ ବିଭିନ୍ନ ଶିକ୍ଷା ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଉପାଧ୍ ପ୍ରଦାନ ପାଇଁ ଅଧିକାର ଦିଆଯାଇଛି । ରାଷ୍ଟ୍ରଦ୍ୱାରା ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ‘ସାମରିକ ଉପାଧ୍’ ପ୍ରଦାନର ବ୍ୟବସ୍ଥା ମଧ୍ୟ ରହିଛି । ଉପାଧ୍’ ପ୍ରଦାନର ବ୍ୟବସ୍ଥା ମଧ୍ୟ ରହିଛି ।

୧୦ । ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା ୨୨ରେ ନାଗରିକମାନଙ୍କୁ କେଉଁସବୁ ଅଧିକାର ଦିଆଯାଇଛି ?
Answer:

• ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା ୨୨ ଅନୁସାରେ ଭାରତର ପ୍ରତ୍ୟେକ ନାଗରିକଙ୍କୁ ପ୍ରଦତ୍ତ କେତେକ ସୁରକ୍ଷା ଅଧିକାର ବଳରେ ସେ ପୋଲିସ୍‌ର ବେଆଇନ ଗିରଫଦାରୀରୁ ନିଜକୁ ମୁକ୍ତ ରଖ୍ଯାରିବ ।
• ଗିରଫ ହୋଇଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ଗିରଫ ହେବାର କାରଣ ଯଥାଶୀଘ୍ର ଜଣାଇ ଦିଆଯିବ ଓ ଗିରଫ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ୨୪ ଘଣ୍ଟା ମଧ୍ୟରେ ନିକଟତମ ମାଜିଷ୍ଟ୍ରେଟଙ୍କ ଅଦାଲତରେ ହାଜର କରାଯିବା

୧୧। ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା ୨୧(କ)ରେ ଥ‌ିବା ଶିକ୍ଷା ଅଧିକାର ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:

• ଶିକ୍ଷାଲାଭକୁ ମୌଳିକ ଅଧିକାର ଭାବେ ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା ୨୧(କ)ରେ ଯୋଗ କରାଯାଇଛି ।
• ୨୦୧୦ ମସିହା ଏପ୍ରିଲ ୧ ତାରିଖରେ ଯୋଗ ହୋଇଥିବା ନୂତନ ଶିକ୍ଷା ଅଧିକାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅନୁସାରେ ଛଅ ବର୍ଷରୁ ଚଉଦ ବର୍ଷ ବୟସ ମଧ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ବାଳକ ଓ ବାଳିକାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ହୋଇଛି । ସେଥ‌ିପାଇଁ ସମସ୍ତ ଖର୍ଚ୍ଚ ରାଷ୍ଟ୍ର ବହନ କରିବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ହୋଇଛି ।

Objective Type Questions With Answers
A ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।

୧। ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ କେଉଁ ଦୁଇଟି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଭାରସାମ୍ୟ ରହିବା ଦରକାର ?
Answer:
ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ବ୍ୟକ୍ତିର ସ୍ଵାଧୀନତା ଓ ରାଷ୍ଟ୍ରର କ୍ଷମତା ମଧ୍ଯରେ ଭାରସାମ୍ୟ ରହିବା ଦରକାର ।

୨। ମୌଳିକ ଅଧ୍ୟାରଗୁଡ଼ିକ ବ୍ୟକ୍ତିର ଅତ୍ୟନ୍ତ ଦରକାର କାହିଁକି ?
Answer:
ବ୍ୟକ୍ତିର ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ଵର ପୂର୍ଣ୍ଣ ପରିପ୍ରକାଶ ପାଇଁ ମୌଳିକ ଅଧିକାରଗୁଡ଼ିକ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଆବଶ୍ୟକ ।

୩ । ସରକାରଙ୍କର ଯଥେଚ୍ଛାଚାର କ୍ଷମତା ଉପରେ କିଏ ଅଙ୍କୁଶ ଲଗାଇଥାଏ ?
Answer:
ସରକାରଙ୍କର ଯଥେଚ୍ଛାଚାର କ୍ଷମତା ଉପରେ ମୌଳିକ ଅଧିକାର ଅଙ୍କୁଶ ଲଗାଇଥାଏ ।

୪। କେଉଁ ସମୟରେ ମୌଳିକ ଅସ୍କାରକୁ ସାମୟିକ କାରଣରୁ ମୌଳିକ ଅଧିକାରକୁ ସାମୟିକ ଭାବେ ରଖାଯାଇପାରିବ ?
Answer:
କେଉଁ ସମୟରେ ମୌଳିକ ଅସ୍କାରକୁ ସାମୟିକ କାରଣରୁ ମୌଳିକ ଅଧିକାରକୁ ସାମୟିକ ଭାବେ ସଙ୍କୁଚିତ ବା ସ୍ଥଗିତ ବା ନିଲମ୍ବିତ ରଖାଯାଇପାରିବ ।

୫ ! ସମ୍ବିଧାନରେ ପ୍ରଦତ୍ତ ମୌଳିକ ଅଧିକାର କୁ ସଙ୍କୁଚିତ ବା ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରିବାର କ୍ଷମତା କାହାର ରହିଛି ?
Answer:
ସମ୍ବିଧାନରେ ପ୍ରଦତ୍ତ ମୌଳିକ ଅଧିକାରକୁ ସଙ୍କୁଚିତ ବା ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରିବାର କ୍ଷମତା କେବଳ ଭାରତର ସଂସଦର ରହିଛି ।

୬। ମୌଳିକ ଅଧିକାର ଗୁଡ଼ିକ ନ୍ୟାୟାଳୟରେ ପ୍ରତିପାଦନୀୟ – ଏହାର ଅର୍ଥ କ’ଣ ?
Answer:
ମୌଳିକ ଧ୍ୟାର ଗୁଡ଼ିକ ନ୍ୟାୟାଳୟରେ ପ୍ରତିପାଦନୀୟ ଅର୍ଥାତ୍ କୌଣସି ନାଗରିକର ମୌଳିକ ଅଧିକାର କ୍ଷୁଣ୍ଣ ହେଲେ ସେ ନ୍ୟାୟାଳୟର ଆଶ୍ରୟ ନେଇ ତାହାର ପ୍ରତିକାର କରିପାରିବ ।

୭। କେଉଁ ଆଇନକୁ ନ୍ୟାୟାଳୟ ଅସିଦ୍ଧ ଘୋଷଣା କରିପାରିବ ?
Answer:
ନାଗରିକର ମୌଳିକ ଅଧିକାରକୁ କ୍ଷୁଣ୍ଣ କରୁଥି ଯେକୌଣସି ଆଇନକୁ ନ୍ୟାୟାଳୟ ଅସିଦ୍ଧ ଘୋଷଣା କରିପାରିବ ।

୮| କେଉଁମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସରକାରୀ ଚାକିରି ତଥା ନିଯୁକ୍ତି କ୍ଷେତ୍ରରେ ସଂରକ୍ଷଣ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ସଙ୍କୁଚିତ କରାଯାଇ ପାରିବ ନାହିଁ ?
Answer:
ସମାଜର ଦୁର୍ବଳ ବର୍ଗ ବା ଅନୁନ୍ନତ ଶ୍ରେଣୀ ଅନ୍ତର୍ଗତ ଅନୁସୂଚିତ ଜାତି ଓ ଜନଜାତିର ଲୋକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ସଙ୍କୁ ଚି ତ କରାଯାଇ ପାରିବ ନାହିଁ ।

୯ । କେଉଁ ଆର୍ଟିକିଲ୍ ନାଗରିକମାନଙ୍କୁ ସ୍ୱାଧୀନତାର ଅଧିକାର ଦେଇଥାଏ | ?
Answer:
ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା ୧୯ରୁ ଧାରା ୨୨ ମଧ୍ୟରେ ନାଗରିକମାନଙ୍କୁ ସ୍ୱାଧୀନତାର ଅଧିକାର ଦିଆଯାଇଛି ।

୧୦ । ସମ୍ବିଧାନର କେଉଁ ଧାରାରେ ପ୍ରଥମେ ସାତଗୋଟି ଅଧିକାର ଦିଆଯାଇଥିଲା ?
Answer:
ଭାରତର ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା ୧୯ରେ ପ୍ରଥମେ ସାତଗୋଟି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ନାଗରିକମାନଙ୍କୁ ସ୍ଵାଧୀନତାର ଅଧିକାର ଦିଆଯାଇଥିଲା

୧୧ । ଭାରତୀୟ ନାଗରିକମାନେ କେଉଁ ମୌଳିକ ଅଧିକାର ବଳରେ ଶାନ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବରେ ଓ ନିରସ୍ତ୍ର ପାଇଛନ୍ତି ?
Answer:
ବଳରେ ଶାନ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବରେ ଓ ନିରସ୍ତ୍ର ହୋଇ ସମାବେଶରେ ମିଳିତ ହେବାର ସ୍ଵାଧୀନତା ପାଇଛନ୍ତି ।

୧୨। କିଏ, କେଉଁ ସମୟରେ ବ୍ୟକ୍ତି ଗତ ସ୍ଵାଧୀନତାଗୁଡ଼ିକୁ ନିଲମ୍ବିତ କରିପାରିବେ ବା ସ୍ଥଗିତ ରଖ୍ଯାରିବେ ?
Answer:
ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଜରୁରିକାଳୀନ ପରିସ୍ଥିତିରେ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସ୍ଵାଧୀନତାଗୁଡ଼ିକୁ ନିଲମ୍ବିତ କରିପାରିବେ ବା ସ୍ଥଗିତ ରଖ୍ଯାରିବେ ।

୧୩ । କାହା ଆଦେଶ ବିନା କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ୨୪ ଘଣ୍ଟାରୁ ଅଧ୍ୟା ସମୟ ଅଟକ ରଖାଯାଇ ପାରିବ ନାହିଁ ?
Answer:
ମାଜିଷ୍ଟ୍ରେଟ୍‌ଙ୍କ ଆଦେଶ ବିନା କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ୨୪ ଘଣ୍ଟାରୁ ଅଧ‌ିକ ସମୟ ଅଟକ ରଖାଯାଇ ପାରିବ ନାହିଁ ।

୧୪। ଭାରତର ସମ୍ବିଧାନର କେଉଁ ଧାରାରେ ନାଗରିକମାନଙ୍କୁ ଶୋଷଣ ବିରୋଧରେ ଅଧିକାର ଦିଆଯାଇଛି ?
Answer:
ଭାରତର ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା ୨୩ ଓ ୨୪ରେ ନାଗରିକମାନଙ୍କୁ ଶୋଷଣ ବିରୋଧରେ କିଛି ଅଧିକାର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି ।

୧୫ । ଜରୁରୀ ପରିସ୍ଥିତି ସମୟରେ କେଉଁ ଅଧିକାର ସଙ୍କୁଚିତ ହୁଏ ?
Answer:
ଜରୁରିକାଳୀନ ପରିସ୍ଥିତିରେ ସ୍ଵାଧୀନତାର ଅଧ୍ୟାର ସଙ୍କୁଚିତ ହୋଇଥାଏ ।

୧୬ । କିଏ ଭାରତର ସମ୍ବିଧାନ ‘ଓକିଲମାନଙ୍କର ଭୂସ୍ୱର୍ଗ’ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ସାମ୍ବିଧାନବିତ୍ ଆଇଭର୍‌ ଜେନିଙ୍ଗସ୍ ଭାରତର ସମ୍ବିଧାନ ‘ଓକିଲମାନଙ୍କର ଭୂସ୍ବର୍ଗ’ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି ।

୧୭ । ଭାରତୀ ମାମଲାରେ ନିଜର ପୂର୍ବ ନିଷ୍ପତ୍ତି ବଦଳାଇ କିଭଳି ରାୟ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ ?
Answer:
୧୯୭୩ ମସିହାରେ କୈଶବାନନ୍ଦ ଭାରତୀ ମାମଲାରେ ଉଚ୍ଚତମ ନ୍ୟାୟାଳୟ ନିଜର ପୂର୍ବ ନିଷ୍ପତ୍ତି ବଦଳାଇ ରାୟ ଦେଇଥିଲେ ଯେ ସଂସଦ ଚାହିଁଲେ, ମୌଳିକ ଅଧିକାରଗୁଡ଼ିକ ସଂଶୋଧନ କରିପାରିବେ ସତ, କିନ୍ତୁ ସମ୍ବିଧାନର ମୌଳିକ ଢାଞ୍ଚାକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିପାରିବେ ନାହିଁ

୧୮ । ଶିକ୍ଷା ଅଧିକାର ମାଧ୍ୟମରେ କେତେରୁ କେତେ ବର୍ଷ ବୟସ ମଧ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ବାଳକ ବାଳିକାଙ୍କ ପାଇଁ ହୋଇଛି ?
Answer:
ଶିକ୍ଷା ଅଧିକାର ମାଧ୍ୟମରେ ୬ରୁ ୧୪ ବର୍ଷ ବୟସ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ସମସ୍ତ ବାଳକ ଓ ବାଳିକାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ମାଗଣା ମାଗଣା ଓ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଶିକ୍ଷାଦାନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଓ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଶିକ୍ଷାଦାନ ବ୍ୟବସ୍ଥା୧୯ । କିଏ

୧୯ । ‘ରିଟ୍’ ଜାରି ପାରିବେ ?
Answer:
ଧାରା 226 ସମସ୍ତକୁ ସଶକ୍ତ କରେ | ନ୍ୟାୟାଳୟ ଓ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ ‘ରିଟ୍’ ଜାରି କରିପାରିବେ ।

B ଗୋଟିଏ ଶବ୍ଦରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।

୧। କେତେ ବର୍ଷରୁ କମ୍ ବୟସ୍କ ଶିଶୁମାନଙ୍କୁ ଖଣି, ନିୟୋଜିତ କରିବାକୁ ନିଷେଧ କରାଯାଇଛି ?
୨। ସମ୍ବିଧାନର କେଉଁ ଧାରାରେ ଧର୍ମଗତ ସ୍ଵାଧୀନତା ଅଧିକାର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି ?
୩। ସମ୍ବିଧାନର କେଉଁ ଧାରାରେ ସାଂସ୍କୃତିକ ଓ ଶିକ୍ଷାଗତ ଅଧିକାର ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି ?
୪। ଭାରତର ସମ୍ବିଧାନର ପ୍ରଣେତାମାନେ ମୌଳିକ ଅଧିକାରଗୁଡ଼ିକର ଆବଶ୍ୟକତା ଅନୁଭବ କଲାବେଳେ ଅନେକାଂଶରେ କେଉଁ ଦେଶର ‘ଅଧିକାର ସମ୍ପର୍କିତ ଆଇନ’ ଦ୍ଵାରା ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଥିଲେ ?
୫ । ଜରୁରିକାଳୀନ ପରିସ୍ଥିତିରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନାଗରିକର କେଉଁ ଅଧ୍ୟାରଗୁଡ଼ିକୁ ନିଲମ୍ବିତ କରିପାରିବେ ବା ସ୍ଥଗିତ ରଖ୍ଯାରିବେ ?
୬ । କେଉଁ ନ୍ୟାୟାଳୟ ମୌଳିକ ଅସ୍ଵୀକାରଗୁଡ଼ିକୁ ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତି ?
୭। ଭାରତରେ ମୌଳିକ ଅଧିକାରଗୁଡ଼ିକୁ ସଙ୍କୁଚିତ ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରିବାର କ୍ଷମତା କାହାର ଅଛି ?
୮। ଶିକ୍ଷାଲାଭକୁ ମୌଳିକ ଅସ୍ଵାକାର ଭାବେ ସମ୍ବିଧାନରେ କେଉଁ ଧାରାରେ ଯୋଗ କରାଯାଇଛି ?
୯।ନୂତନ ଶିକ୍ଷା ଅତ୍କାର ଆଇନ ଆମ ସମ୍ବିଧାନରେ କେବେ ଯୋଗ କରାଯାଇଛି ?
୧୦ । କେତେ ବର୍ଷରୁ କେତେ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବାଳକ ଓ ଶିକ୍ଷାଦାନର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଛି ?
୧୧ । ସମ୍ବିଧାନର କେଉଁ ଧାରାରେ ପୋଲିସ୍‌ର ବେଆଇନ ଗିରଫଦାରୀ ବିଷୟରେ କୁହାଯାଇଛି ?
୧୨ । ଆମ ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା ୨୩ ଓ ୨୪ରେ ନାଗରିକମାନଙ୍କୁ କାହା ବିରୋଧରେ କିଛି ଅଧ୍ୟାର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି ?
୧୩। ଭାରତରେ ବସବାସ କରୁଥ‌ିବା ବିଭିନ୍ନ ଧର୍ମର ନାଗରିକମାନଙ୍କୁ ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା ୨୫-୨୮ରେ କେଉଁ ଅଧିକାର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି ?
୧୪ । ଆମ ଦେଶରେ ବସବାସ କରୁଥିବା ସଂଖ୍ୟାଲଘୁ ଗୋଷ୍ଠୀର ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କର ସ୍ବାର୍ଥରକ୍ଷା ପାଇଁ ସମ୍ବିଧାନର କେଉଁ ଧାରାରେ ଅଧ୍ୟାର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି ?
୧୫ । ଜଣେ ନାଗରିକ ନିଜର ମୌଳିକ ଅଧ୍ଵରର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ଅଦାଲତର ସାହାଯ୍ୟ ନେଇପାରିବ, ଏହା ସମ୍ବିଧାନରେ କେଉଁ ଧାରାରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି ?

Answers:
୧। ୧୪,
୨। ଧାରା ୨୫ରୁ ୨୮,
୩। ଧାରା ୨୯ ଓ ୩୦
୪ । ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା,
୫ । ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସ୍ଵାଧୀନତା,
୬ । ଉଚ୍ଚତମ ନ୍ୟାୟାଳୟ,
୭ । ଭାରତର ସଂସଦ,
୮ । ଧାରା ୨୧(କ),
୯ ।୨୦୧୦ ଏପ୍ରିଲ୍,
୧୦ । ୬-୧୪ ବର୍ଷ,
୧୧ । ଧାରା-୨୨,
୧୨ । ଶୋଷଣ,
୧୩ । ଧର୍ମଗତ ସ୍ଵାଧୀନତା ଅଧିକାର,
୧୪। ଧାରା-୨୯ ଓ ୩୦,
୧୫ । ଧାରା -୩୨

C ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

୧। ଗଣତନ୍ତ୍ରର ଲକ୍ଷ୍ୟ ହେଉଛି ବ୍ୟକ୍ତିର____________ର ବିକାଶ ।
Answer:
ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ଵ

୨। ବ୍ୟକ୍ତିର ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱ ବସ୍ତୁତଃ ବ୍ୟକ୍ତିର _____________ଆଧାରିତ ।
Answer:
ସ୍ଵାଧୀନତା

୩ । ______________ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ବ୍ୟକ୍ତିର ସ୍ଵାଧୀନତା ଓ ରାଷ୍ଟ୍ରର କ୍ଷମତା ମଧ୍ଯରେ ଭାରସାମ୍ୟ ରହିବା ଦରକାର ।
Answer:
ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ

୪। ଭାରତୀୟ ସମ୍ବିଧାନର ତୃତୀୟ ଭାଗରେ ଥ‌ିବା ଧାରା _________ ଧାରା _________ ମଧ୍ୟରେ ମୌଳିକ ଅଧିକାରଗୁଡ଼ିକ ବର୍ଣ୍ଣିତ ହୋଇଛି ।
Answer:
୧୨,୩୫

୫। ମୌଳିକ ଅଧୂକାରଗୁଡ଼ିକର ପରିବର୍ତ୍ତନ ବା ପ୍ରତ୍ୟାହାର _____________ ଆଇନ ବଳରେ କରାଯାଇ ପାରିବ ନାହିଁ ।
Answer:
ସାଧାରଣ

୬ | ____________ମସିହାରେ ସମ୍ବିଧାନ ସଂଶୋଧନ ଆଇନଦ୍ୱାରା ସମ୍ପଭି ଗତ ଅଧିକାରକୁ ମୌଳିକ ଅଧିକାରରୁ ବାଦ୍ ଦିଆଗଲା ।
Answer:
୧୯୭୮

୭ । ___________ ସମ୍ବିଧାନି ସଂଶୋଧନ ଆଇନଦ୍ୱାରା ବ୍ୟକ୍ତିର ସମ୍ପତ୍ତିଗତ ଅଧିକାରକୁ ବାଦ୍ ଦିଆଗଲା ।
Answer:
୪୪ତମ

୮। ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା____________ _____ଅନୁସାରେ_ସମ୍ପଭିଗତ ଅଧିକାର ଏକ ମୌଳିକ ଅଧିକାର ନୁହେଁ ।
Answer:
୩୦୦(କ)

୯। ପ୍ରଥମେ ଭାରତର ସମ୍ବିଧାନରେ ଭାରତୀୟ ନାଗରିକମାନଙ୍କୁ ___________ଗୋଟି ମୌଳିକ ଅଧ୍ୟାର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିଲା ।
Answer:
ସାତ

୧୦ । ବର୍ତ୍ତମାନ ଭାରତୀୟ ନାଗରିକମାନେ ___________ ଗୋଟି ମୌଳିକ ଅଧିକାର ଉପଭୋଗ କରୁଛନ୍ତି ।
Answer:
ଛଅ

୧୧। ସମ୍ବିଧାନର _____________ ରୁ __________ ଧାରା ମଧ୍ଯରେ ନାଗରିକମାନଙ୍କୁ ସମାନତାର ଅଧ୍ୟାର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି ।
Answer:
୧୪, ୧୮

୧୨। ___________ଆଗରେ ସମସ୍ତ ନାଗରିକ ସମାନ ଓ ଆଇନଗତ ସୁରକ୍ଷା ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ସମାନ ।
Answer:
ଆଇନ

୧୩ । ____________ ଅଧିକାର ବଳରେ ଅସ୍ପୃଶ୍ୟତା ନିବାରଣ କରାଯିବା ସହିତ ଏହାର ବିଲୋପ ସାଧନ କରାଯାଇଛି ।
Answer:
ସମାନତା

୧୪ । ଭାରତୀୟ ନାଗରିକ ସଂଘ ବା ସମିତି ଗଠନର _______ସ୍ଵାଧୀନତା ମୌଳିକ ଅଧିକାରରେ ବଣ୍ଠନା କରାଯାଇଛି ।
Answer:
ସ୍ଵାଧୀନତାର ଅଧିକାର

୧୫ । ସମ୍ବିଧାନର ________________ ଧାରାରେ ଅପରାଧୀ ବିବେଚିତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ୩ଟି ଅଧ୍ୟାର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି ।
Answer:
୨୦

୧୬ । ଶିକ୍ଷାଲାଭକୁ ମୌଳିକ ଅଧିକାର ଭାବେ ସମ୍ବିଧାନର _____________ ଧାରାରେ ଯୋଗ କରାଯାଇଛି ।
Answer:
୨୧(କ)

୧୭ | ______________ ମସିହାରେ ଶିକ୍ଷା ଅଧିକାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ସମ୍ବିଧାନରେ ଯୋଗ କରାଯାଇଛି ।
Answer:
୨୦୧୦

୧୮ । ପୋଲିସ୍ ଗିରଫ କରିଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ _______ ମଧ୍ୟରେ ନିକଟତମ ମାଜିଷ୍ଟ୍ରେଟ୍‌ଙ୍କ ଅଦାଲତରେ ହାଜର କରାଯିବା ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଅଟେ ।
Answer:
୨୪

୧୯ । ଜଣେ ନାଗରିକ ମୌଳିକ ଅଧିକାରର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ___________ ଧାରା ଅନୁସାରେ ଅଦାଲତର ସାହାଯ୍ୟ ନେଇପାରିବ ।
Answer:
୩୨
୨୦ । ଭାରତରେ ଜନସାଧାରଣଙ୍କୁ ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରିବାପାଇଁ ସଂସଦଦ୍ୱାରା ସୂଚନା ଅଧିକାର ଆଇନ ___________ମସିହାରେ ପ୍ରଣୟନ କରାଯାଇଛି ।
Answer:
୨୦୦୫

D. ଠିକ୍ ଉକ୍ତି ପାଇଁ (✓ ) ଓ ଭୁଲ୍ ଉକ୍ତି ପାଇଁ (X) ଚିହ୍ନ ଦିଅ ।

୧। ୪୪ତମ ସମ୍ବିଧାନ ସଂଶୋଧନ ୧୯୭୭ ମସିହାରେ କରାଯାଇଥିଲା ।
୨। ପ୍ରଥମେ ଭାରତର ସମ୍ବିଧାନରେ ନାଗରିକମାନଙ୍କୁ ସାତଗୋଟି ମୌଳିକ ଅଧିକାର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିଲା ।
୩। ବର୍ତ୍ତମାନ ଭାରତୀୟ ନାଗରିକମାନଙ୍କର ଛଅଗୋଟି ମୌଳିକ ଅଧ‌ିକାର କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଉଛି ।
୪। ଧାରା ୧୯ ରେ ୫ ଗୋଟି ସ୍ଵାଧୀନତା ନାଗରିକମାନଙ୍କୁ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି ।
୫। ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଜରୁରିକାଳୀନ ପରିସ୍ଥିତିରେ ନାଗରିକର ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସ୍ଵାଧୀନତାଗୁଡ଼ିକୁ ସଙ୍କୁଚିତ କରିପାରିବେ ।
୬। ଶିକ୍ଷାଲାଭକୁ ମୌଳିକ ଅଧୁକାର ଭାବେ ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା ୨୧(କ)ରେ ଯୋଗ କରାଯାଇଛି ।
୭ । ୨୦୧୦ମସିହା ମାର୍ଚ୍ଚ ୧ ତାରିଖରେ ନୂତନ ଶିକ୍ଷା ଅଧିକାର ଆଇନ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇଥିଲା ।
୮। ମାଜିଷ୍ଟ୍ରେଟ୍‌ଙ୍କ ଆଦେଶ ବିନା କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ୧୨ ଘଣ୍ଟାରୁ ଅଧ‌ିକ ସମୟ ଅଟକ ରଖାଯିବ ନାହିଁ ।
୯୮ ଆମ ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା ୨୩ ଓ ୨୪ରେ ନାଗରିକମାନଙ୍କୁ ଶୋଷଣ ବିରୋଧରେ କିଛି ଅଧିକାର ଦିଆଯାଇଛି ।
୧୦ । ଭାରତରେ ବସବାସ କରୁଥ‌ିବା ବିଭିନ୍ନ ଧର୍ମର ନାଗରିକମାନଙ୍କୁ ସମ୍ବିଧାନର ୨୬-୨୮ ଧାରା ମଧ୍ୟରେ ଧର୍ମଗତ ମୌଳିକ ଅଧ୍ୟାର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି ।

Answers:
୧। (×)
୨। (√)
୩। (√)
୪। (×)
୫। (√)
୬।(√)
୭ । (×)
୮। (×)
୯୮ (√)
୧୦ । (x)

E ‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଶବ୍ଦକୁ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଶବ୍ଦ ସହ ମିଳନ କରି ଲେଖ ।

F. ରେଖାଙ୍କିତ ପଦକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରି ଭ୍ରମ ସଂଶୋଧନ କର ।

୧। ସମ୍ବିଧାନର ଚତୁର୍ଥ ଭାଗରେ ମୌଳିକ ଅଧିକାର ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି ।
୨। ମୌଳିକ ଅଧିକାରଗୁଡ଼ିକୁ ପୋଲିସ ପ୍ରଶାସନ ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ ।
୩। ଭାରତରେ ମୌଳିକ ଅଧିକାରଗୁଡ଼ିକୁ ସଙ୍କୁଚିତ କରିବାର ଅଧିକାର କେବଳ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କର ରହିଛି ।
୪। ଆମ ସମ୍ବିଧାନର ୩୫ ଧାରାରେ ପାଞ୍ଚଟି ହୁକୁମନାମା ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି ।
୫। ସୂଚନା ଅଧିକାର ଆଇନ ୨୦୦୪ ମସିହାରେ ସଂସଦରେ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ କରାଯାଇଥିଲା ।
୬। ସାମ୍ବିଧାନିକ ପ୍ରତିକାରର ଅଧିକାର ସମ୍ବିଧାନର ୩୦ ଧାରାରେ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି ।
୭। କେଶବାନନ୍ଦ ଭାରତୀ ମାମଲାରେ ୧୯୭୨ ମସିହାରେ ସୁପ୍ରିମ୍ କୋର୍ଟ ରାୟ ଦେଇଥିଲେ ।
୮ । ଗିରଫ କରିଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ପୋଲିସ ସର୍ବାଧ‌ିକ ୪୮ ଘଣ୍ଟା ଘଣ୍ଟା ହାଜତରେ ରଖ୍ଯାରିବେ ।
୯୮ ୧୬ ବର୍ଷରୁ କମ୍ ବୟସର ପିଲାମାନଙ୍କୁ ବିପଦଜନକ କାମରେ ନିୟୋଜିତ କରାଯାଇପାରିବ ।
୧୦ ।୪୪ ତମ ସମ୍ବିଧାନ ସଂଶୋଧନ ଆଇନ ୧୯୭୯ ମସିହାରେ ସଂସଦରେ ପ୍ରଣୀତ ହୋଇଥିଲା ।

Answers:
୧ । ତୃତୀୟ,
୨ । ନ୍ୟାୟାଳୟ,
୩ । ସଂସଦର,
୪ । ୩୨,
୫। ୨୦୦୫,
୬। ୩୨,
୭। ୧୯୭୩,
୮ । ୨୪ ଘଣ୍ଟା,
୯। ୧୪ ବର୍ଷ,
୧୦ । ୧୯୭୮

G ଚାରୋଟି ସମ୍ଭାବ୍ୟ ବିକଳ୍ପ ମଧ୍ୟରୁ ସଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।

1. ମୌଳିକ ଅଧିକାରକୁ ସଙ୍କୁଚିତ ବା ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରିବା କ୍ଷମତା କାହାର ରହିଛି ?
(A) ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ
(B) ରାଷ୍ଟ୍ରପତି
(C) ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି
(D) ଭାରତର ସଂସଦ
Answer:
(D) ଭାରତର ସଂସଦ

2. କେଉଁ ଧାରା ଅନୁସାରେ ସମ୍ପଭିଗତ ଅଧ୍ୟାର ଏକ ମୌଳିକ ଅଧିକାର ନୁହେଁ ?
(A) ଧାରା ୨୯୫
(B) ଧାରା ୨୯୮(କ)
(C) ଧାରା ୨୯୯(ଗ)
(D) ଧାରା ୩୦୦ (କ)
Answer:
(D) ଧାରା ୩୦୦ (କ)

3. ସମ୍ବିଧାନର କେଉଁ ଧାରାରେ ଧର୍ମଗତ ସ୍ଵାଧୀନତା ଅଧିକାର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି ?
(A) ଧାରା ୨୫ରୁ ୨୬
(B) ଧାରା ୨୪ରୁ ୨୭
(C) ଧାରା ୨୫ରୁ ୨୮
(D) ଧାରା ୨୪ରୁ ୨୯
Answer:
(C) ଧାରା ୨୫ରୁ ୨୮

4. ସମ୍ବିଧାନର କେଉଁ ଧାରାରେ ସାଂସ୍କୃତିକ ଓ ଶିକ୍ଷାଗତ ଅଧିକାର ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି ?
(A) ଧାରା ୨୮ରୁ ୩୧
(B) ଧାରା ୨୯ ଓ ୩୦
(C) ଧାରା ୩୦ ଓ ୩୧
(D) ଧାରା ୨୮ ଓ ୨୯
Answer:
(B) ଧାରା ୨୯ ଓ ୩୦

5. ଆମ ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା ୧୯ରେ କେତେଗୋଟି ସ୍ଵାଧୀନତାର ଅଧ୍ଵର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି ?
(A) ୫ ଗୋଟି
(B) ୬ ଗୋଟି
(C) ୪ ଗୋଟି
(D) ୭ ଗୋଟି
Answer:
(B) ୬ ଗୋଟି

6. ଶିକ୍ଷାଲାଭକୁ ମୌଳିକ ଅଧ୍ୟାକାରଭାବେ ସମ୍ବିଧାନର କେଉଁ ଧାରାରେ ଯୋଗ କରାଯାଇଛି ?
(A) ଧାରା ୧୮
(B) ଧାରା ୨୧
(C) ଧାରା ୨୩
(D) ଧାରୀ ୨୩ (କ)
Answer:
(B) ଧାରା ୨୧

7.ସମ୍ବିଧାନର କେଉଁ ଧାରାରେ ସାମ୍ବିଧାନିକ ପ୍ରତିକାର ଅଧିକାର ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି ?
(A) ଧାରା ୨୯
(B) ଧାରି ୩୨
(C) ଧାରା ୨୮
(D) ଧାରା ୨୨
Answer:
(B) ଧାରି ୩୨

8. ସମ୍ବିଧାନର କେଉଁ ଧାରାରେ ସାମ୍ବିଧାନିକ ପ୍ରତିକାରର ଅଧିକାର ସମ୍ପର୍କରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି ?
(A) ଧାରା ୨୫
(B) ଧାରା ୨୮
(C) ଧାରା ୩୨
(D) ଧାରା ୩୩
Answer:
(C) ଧାରା ୩୨

9. ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ସମ୍ବିଧାନବିତ୍ ଆଇଭର୍ ଜେନିଙ୍ଗସ୍‌ଙ୍କ ଭାଷାରେ କେଉଁ ଦେଶର ସମ୍ବିଧାନ ହେଉଛି ‘ଓକିଲମାନଙ୍କର ଭୂସ୍ୱର୍ଗ’ ?
(A) ଭାରତ
(B) ଶ୍ରୀଲଙ୍କା
(C) ଚୀନ୍
(D) ଇଂଲାଣ୍ଡ
Answer:
(A) ଭାରତ

10. କେବେ ଭାରତର ସଂସଦଦ୍ୱାରା ସୂଚନା ଅଧିକାର ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ କରାଯାଇଛି ?
(A) ୨୦୦୦
(B) ୨୦୧୩
(C) ୨୦୦୪
(D)୨୦୦୫
Answer:
(D)୨୦୦୫

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 Invitation to English 1 Solutions Poem 4 Television Textbook Exercise Questions and Answers.

Class 12th Invitation English Poem Chapter 4 Television Question Answers CHSE Odisha

Television Class 12 Questions and Answers

Think it out

Question 1.
What important thing does the poet say about children and television?
Answer:
The poet says that parents should not allow their children to glue to their TV set. Besides, they should not set this ‘idiotic box’ at all.

Question 2.
How do children spend their time with the television?
Answer:
Children spend their time with the television with their mouths wide open.

Question 3.
How do children behave while watching the TV?
Answer:
While watching the TV, children sit or lie leisurely and at that time they eat and spill snacks.

Question 4.
How does TV become a harmful addiction for children?
Answer:
TV becomes a harmful addiction for children when they watch it too much and become charmed by that fictional world.

Question 5.
Why do parents let their children watch TV?
Answer:
Parents let their children watch TV to refrain them from doing mischievous deeds such as ‘climbing out the window sill’. Besides, they don’t fight or kick or punch at all. As a result, parents themselves are free to cook the food and wash the dishes.

Question 6.
Do you think TV does the role of a babysitter? Justify?
Answer:
Yes, I think TV plays the role of a baby sitter. Television takes care of the children and gives them pleasure. Here the idiotic box acts on behalf of their parents.

Question 7.
What are the undesirable consequences of watching the television?
Answer:
The undesirable consequences of watching the television are manifold. For this a child ceases to think, wonder and imagine, and becomes dull. He is deprived of understanding a pleasant, imaginary situation and of world of wonder and magic. His creative power suffers a great jolt.

Question 8.
Why does the poet use all capital letters to end his poem?
Answer:
The poet uses all capital letters to end his poem with a view to sending a message to parents and children. The latter should cultivate the habit of reading instead of being adversely affected by watching TV constantly.

Question 9.
What comparison does he make to prove his point?
Answer:
To prove his point, he brings out a comparison between a child’s brain and cheese; the former becomes as soft as the latter.

Question 10.
“HE CANNOT THINK – HE ONLY SEES !” – What does “he” refer to?
Answer:
‘He’ refers to a child.

CHSE Odisha Class 12 English Television Important Questions and Answers

I. Multiple-Choice Questions (MCQs) with Answers

Question 1.
Repetition of ‘Never’ brings out the poet’s ____________?
(A) blatant dislike of TV for the children
(B) advise to parents to be considerate towards their children’s act of watching the television
(C) appeal to ban TV for children
(D) none of these
Answer:
(A) blatant dislike of TV for the children

Question 2.
‘Them near your television set.’ Here ‘them’ refers?
(A) parents
(B) children
(C) both parents and children
(D) the readers
Answer:
(B) children

Question 3.
‘The idiotic thing refers to ___________?
(A) foolish person
(B) lunatics
(C) an useless object
(D) none of these
Answer:
(D) none of these

Question 4.
The expression gaping at the screen’ implies _____________?
(A) parents’ inclination towards watching TV
(B) opening one’s mouth
(C) the children’s obsession with TV
(D) the poet’s disenchantment with it
Answer:
(C) the children’s obsession with TV

Question 5.
With all that shocking ghastly junk. The underlined expression means __________?
(A) dirt
(B) terrible unsubstantial thing
(C) deadly thing
(D) none of these
Answer:
(B) terrible unsubstantial thing

Question 6.
Oh yes. we know it keeps them still. Does the underlined expression mean __________?
(A) parents should be careful
(B) children need to be silent for the interest for their parents
(C) the poet wants silence
(D) all of these
Answer:
(B) children need to be silent for the interest of their parents

Question 7.
Does this do to your beloved tot? Here ‘your’ refers to ___________?
(A) the poet’s
(B) the children’s
(C) parent’s
(D) none of these
Answer:
(C) parent’s

Question 8.
Does TV rob of the children of their ___________?
(A) study
(B) enjoyment of life
(C) fancies
(D) imaginative power
Answer:
(D) imaginative power

Question 9.
IT CLOGS AND CLUTTERS UP THE MIND!’ The poet uses only capital letters to bring home ___________?
(A) uses of TV
(B) insight into the children’s minds
(C) the devastating impact of TV on children
(D) his cold attitude toward TV
Answer:
(C) the devastating impact of TV on children

Question 10.
The poet fervently wants children to ____________?
(A) watch TV at the time
(B) read literature
(C) create a fairy world
(D) play
Answer:
(B) read literature

II. Short Type Questions with Answers

Question 1.
What has the poet watched in every house?
Answer:
The poet has watched the children spending their time looking at the pictures -on the TV screen which has become a common feature nowadays.

Question 2.
How do children act while watching TV?
Answer:
While watching TV. children sit or lie around the TV set in a lazy position eating and spilling snacks forgetting about their own selves.

Question 3.
What is the most important thing we have learned?
Answer:
The important thing that the poet says about children and television is that we should by no means let them sit and stare at the television set.

Question 4.
What is a still better option?
Answer:
The poet says that it would be still better not to install the idiot box at our home that destroys a child’s creativity.

Question 5.
What does the poet say about what is shown on TV?
Answer:
The poet says that TV becomes a harmful addiction for children because they are completely hypnotized by it and are absolutely drunk with all the shockingly rubbish things on it.

Question 6.
Account for the last 6 lines written in capital letters?
Answer:
The last 6 lines written in capital letters highlight the devastating impact of the television set on children.

Question 7.
What light does the poet throw on parents?
Answer:
The poet bluntly states that the parents have neither thought nor wondered what actually awaits their TV-drunk children. (Repetition of ‘s’ (‘sit’, ‘stare’, ‘stare’, ‘sit’)

Question 8.
What happens to a child’s imagination because of its obsession with TV?
Answer:
As a result of their obsession with TV, the children’s imaginative power suffers a terrible death. In other words, all they do is watch and believe what others say on TV.

Introducing the Poet
Roald Dahl (1916-1990) has been referred to as one of the greatest storytellers for children of the 20th century. In 2008 The Times placed Dahl 16th on the list of “The Greatest British writers since 1945”. His short stories are known for their unexpected endings, and his children’s books for their unsentimental, often very dark honor. Dahl also had a successful parallel career as the writer of macabre adult stories. For a brief period in the 1760s, Dahl wrote screenplays. In his poetry, Dahl gives humorous re-interpretation of well-known nursery and fairy tales, providing surprise endings in place of the traditional happily ever after. His collection of poems Revolting Rhymes is recorded in audiobook form and narrated by actor Alan Cumming. He blended both human and truth into his poetry.

About the Poem
‘Television’, as the title implies, deals with the dangers of watching television and the problems of television addicts. This is a poem with a great flow and rhyme scheme. It is fun to read and captivating to children. The poem has a very clear message to parents and children.

Summary
At the outset, the poet sends a sort of wake-up call to the parents. They should refrain their children from sitting near their television set. Besides, they should not set up the ‘idiotic thing’ at all. Those children are always glued to the television has now become a common sight. Children watch them with their mouths wide open. Sitting leisurely and eating and spilling snacks, they look at it for a long time until their eyes wilt under pressure. They don’t take their eyes off the set until they are charmed by its spell. They watch it with fascination. Their eyes are fixed on those horrible things of little value. Then the poet throws light on the parents. They allow their children to watch the television to prevent them from doing mischief. Besides, they cook their food and wash their dishes freely. The poem comes to an end with a reference to the dangerous consequences children face as a result of watching TV constantly. They cease to think, wonder and imagine. Their imaginative power dies a premature death. It chokes a child’s mind. It fills his mind with too many things. A child becomes dull and blind to the world of magic and wonder. He is robbed of understanding ‘a fantasy’. TV leads to a child’s brain-wash. The poet gives vent to his concern stating that TV puts an end to his thinking power.

ସାରାଂଶ:
କବିତାର ଆରମ୍ଭରେ କବି ପିତାମାତାଙ୍କୁ ଏକପ୍ରକାର ସତର୍କବାଣୀ ଶୁଣାଇଛନ୍ତି । ଦୂରଦର୍ଶନ ପାଖରେ ବସିବାରୁ ସେମାନେ ସେମାନଙ୍କର ପିଲାମାନଙ୍କୁ ନିବୃତ୍ତ କରିବା ଉଚିତ । ଏତଦ୍‌ବ୍ୟତୀତ ସେମାନେ ଏହି ନିର୍ବୋଧ ବସ୍ତୁ (ଟେଲିଭିଜନ)କୁ ଘରେ ଆଦୌ ନ ରଖିବା ଉଚିତ । ପିଲାମାନେ ସର୍ବଦା ଦୂରଦର୍ଶନ ଉପରେ ଧ୍ୟାନ କେନ୍ଦ୍ରୀଭୂତ କରି ବସି ରହିବା ଏବେ ଏକ ସାଧାରଣ ଦୃଶ୍ୟ ପାଲଟି ଯାଇଛି । ପିଲାମାନେ ପାଟି ମେଲା କରି ଦୂରଦର୍ଶନକୁ ଚାହିଁ ରହନ୍ତି । ଆରାମରେ ବସିରହି କିଛି ଖାଇବା ଜିନିଷ ପାଟିରେ ପକାଇ ଦେଇ ଆଖିରୁ ପାଣି ନଗଡ଼ିଲା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସେମାନେ ଦୂରଦର୍ଶନକୁ ଚାହିଁ ରହିଥା’ନ୍ତି । ଏହାର ଯାଦୁରେ ଆକର୍ଷିତ ନହେଲା ଯାଏ ସେମାନେ ଆଖୁ ହଟାନ୍ତି ନାହିଁ । ସେମାନଙ୍କ ଆଖ୍ ସେହିସବୁ ବାଜେ ଚିତ୍ର ଉପରେ ଲାଖ୍ ରହିଥାଏ ଯାହା ଏକାନ୍ତ ମୂଲ୍ୟହୀନ । ଏହାପରେ କବି ପିତାମାତାଙ୍କ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଛନ୍ତି । ପିଲାମାନଙ୍କୁ ଦୁଷ୍ଟାମିରୁ ନିବୃତ୍ତ କରିବାପାଇଁ ସେମାନେ ସେମାନଙ୍କ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ଦୂରଦର୍ଶନ ଦେଖିବାକୁ ଅନୁମତି ଦେଇଥା’ନ୍ତି । ଏହାଦ୍ଵାରା ସେମାନେ ମୁକ୍ତ ଭାବରେ ସେମାନଙ୍କର ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିପାରନ୍ତି ଏବଂ ବାସନ ସଫା କରିପାରନ୍ତି । ସବୁବେଳେ ଦୂରଦର୍ଶନ ଦେଖୁବାଦ୍ଵାରା ପିଲାମାନେ ଯେଉଁସବୁ ଭୟଙ୍କର କୁପରିଣାମ ଭୋଗ କରନ୍ତି ତାହା ଉପରେ ମନ୍ତବ୍ୟ ଦେଇ କବିତାଟି ଶେଷ ହୋଇଛି । ଲଗାତର ଟେଲିଭିଜନ ଦେଖିବାଦ୍ଵାରା ସେମାନେ କିଛି ଭାବି ପାରନ୍ତିନି, ସେମାନେ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହୁଅନ୍ତି ନାହିଁ କିମ୍ବା କଳ୍ପନା କରିପାରନ୍ତି ନାହିଁ । ସେମାନଙ୍କର କଳ୍ପନାଶକ୍ତି ଅସମୟରେ ମରିଯାଏ । ଏହା ପିଲାର ମନକୁ ରୋଧ କରିଦିଏ । ଏହା ପିଲାର ମୁଣ୍ଡରେ ଅନେକ ଜିନିଷ ଭର୍ତ୍ତି କରିଦିଏ । ସେ ମାନ୍ଦା ହୋଇଯାଏ ଏବଂ କୁହୁକମୟ ଓ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟଜନକ ସଂସାରକୁ ଉପଭୋଗ କରିପାରେ ନାହିଁ । ଆନନ୍ଦକର କଳ୍ପନାକୁ ସେ ବୁଝିପାରେ ନାହିଁ । ଦୂରଦର୍ଶନ ପିଲାର ସୃଜନଶୀଳତାକୁ ନଷ୍ଟ କରିଦିଏ । ଟେଲିଭିଜନ ପିଲାର ଚିନ୍ତନଶକ୍ତି ନଷ୍ଟ କରିଦିଏ ବୋଲି ଦୃଢ଼ନିଶ୍ଚୟ ହୋଇ କବି ଗଭୀର ଉଦ୍‌ବେଗ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି ।

Detailed Summaries and Glossary

Stanza – 1
The most …………………………………………………………………… the floor.
The poet is averse to the idea of young children watching television. In his view, TV is an ‘idiotic thing’. They watch the screen with their mouths wide open. While lying leisurely and eating snacks they look at it for a long time until their eyes feel pressure.

ସାରମର୍ମ :
ଛୋଟ ପିଲାମାନଙ୍କର ଦୂରଦର୍ଶନ ଦେଖୁ କଥାକୁ କବି ପସନ୍ଦ କରିନାହାନ୍ତି । ତାଙ୍କ ମତରେ ଏହା ଏକ ବସ୍ତୁ । ସେମାନେ ଏହାର ପରଦା ଆଡ଼କୁ ଆକରି ଚାହିଁ ରହିଥା’ନ୍ତି । ସେମାନଙ୍କର ଆଜ୍‌ରେ ଚାପ ନ ପଡ଼ିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଆରାମରେ ପାଟିରେ କିଛି ଖାଇବା ଜିନିଷ ପକାଇ ଦେଇ ଶୋଇରହି ପିଲାମାନେ ଏହାକୁ ବହୁ ସମୟ ଧରି ଦେଖୁ’ନ୍ତି ।

Glossary
let : allow
install : to put a piece of equipment somewhere and make it ready for use
idiotic thing : a television is called an ‘idiot box
gaping : looking at something with mouth wide open lolling and slopping and
lounge about : sit or lie leisurely while eating and spilling snacks ( ଆଳ ସ୍ଯଭାବେ ବସିରହି ଖାଇବା)
stare : look at someone or something for a long time (ନିରେଖି ଚାହିଁବା )
pop out : feel pressure (ଚାପ ଅନୁଭବ କରିବା)

Stanza – 2
They sit ……………………………………………………………. ghastly junk.
The television casts a spell on the children. They watch it in a frenzied fashion and become ‘hypnotized’ by that fictional world. They lose themselves in the world of horrible things that are of little value.

ସାରମର୍ମ :
ଦୂରଦର୍ଶନ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ମନମୁଗ୍ଧ କରିଦିଏ । ସେମାନେ ଏହାକୁ ପାଗଳ ଭାବରେ ଦେଖନ୍ତି ଏବଂ ସେହି କଳ୍ପିତ ଦୁନିଆ ସେମାନଙ୍କୁ ବଶୀଭୂତ କରିଦିଏ । ବିଶେଷ ଗୁରୁତ୍ଵ ନ ଥିବା ଭୟଙ୍କର ଜିନିଷମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସେମାନେ ନିଜକୁ ହଜାଇ ଦିଅନ୍ତି ।

Glossary :
They sit .. and sit : children cannot take their eyes off the television
hypnotized : charmed
absolutely : completely ( ଭାବରେ )
drunk : (here) lose (ହଜି ଯାଆନ୍ତି)
ghastly : horrible ( ଭୟଙ୍କର )
junk : things of little value (ମୂଲ୍ୟହୀନ ଜିନିଷ )

Stanza – 3
Oh yes, ……………………………………………………………………….. ONLY SEES!
Children become television addicts. The inevitable happens. Television makes children sit silently. They don’t resort to any mischief. This is the rationale behind the parents’ permission for their children to watch TV. Besides, parents are free to cook their food and wash the dishes. But they never think of how this affects their children. Children are robbed of thinking and wondering. Watching the television constantly makes a child dull. As a result, he fails to understand a pleasant and imaginary fairyland. His brain greatly suffers. The child’s thinking power vanishes.

ସାରମର୍ମ :
ପିଲାମାନେ ଦୂରଦର୍ଶନ ପ୍ରତି ଆସକ୍ତ ହୋଇଯାଆନ୍ତି । ଫଳରେ ଅଘଟଣ ଘଟେ । ଦୂରଦର୍ଶନ ସେମାନଙ୍କୁ ନୀରବରେ ବସାଇଦିଏ । ସେମାନେ କୌଣସି ଦୁଷ୍ଟାମି କରନ୍ତି ନାହିଁ । ଏଇ କାରଣରୁ ପିତାମାତାମାନେ ସେମାନଙ୍କୁ ଦୂରଦର୍ଶନ ଦେଖୁବାକୁ ଅନୁମତି ଦିଅନ୍ତି । ଏହାବ୍ୟତୀତ, ସେମାନେ ନିରୋଳାରେ ସେମାନଙ୍କର ଖାଦ୍ୟ ତିଆରି କରିପାରନ୍ତି ଏବଂ ବାସନ ସଫା କରିପାରନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ଏହା ପିଲାମାନଙ୍କ ଉପରେ କି ପ୍ରଭାବ ପକାଏ, ସେମାନେ ଚିନ୍ତା କରନ୍ତି ନାହିଁ । ସେମାନେ ଚିନ୍ତା କରିବାରୁ ଓ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ପ୍ରକଟ କରିବାରୁ ବଞ୍ଚିତ ହୁଅନ୍ତି । ସବୁବେଳେ ଦୂରଦର୍ଶନ ଦେଖ‌ିବା ପିଲାଙ୍କୁ ମାନ୍ଦା କରିଦିଏ। ଫଳରେ ସେ ସୁନ୍ଦର, କାଳ୍ପନିକ ପରୀରାଇଜକୁ ବୁଝିପାରେ ନାହିଁ । ତା’ର ମସ୍ତିଷ୍କ କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ହୁଏ । ତା’ର ଚିନ୍ତାଶକ୍ତି ଉଭେଇଯାଏ ।

Glossary
them : to children ( ପଲାମାନଙ୍କୁ )
still : silent (ନୀରବ)
window sill : ଝରକା ସିଲ
punch : କ୍ଷତ
sink : ବାସନ ଧୋଇବା ବେସିନ୍ ବା କୁଣ୍ଡ
beloved tot : loving child
ROTS …. HEAD ! : destroys a child’s sense – perception
KILLS : destroys (ନଷ୍ଟ କରିଦିଏ)
IMAGINATION: କଳ୍ପନା
CLOGS : blocks (ବନ୍ଦ କରିଦିଏ)
CLUTTER : to fill with too many thing (ଅନେକ ଜିନିଷ ପିଲାର ମନକୁ ଆସେ)
A FANTASY : a pleasant imaginary situation (ଏକ ସୁଖପ୍ରଦ କାଳ୍ପନିକ କଥା)
A FAIRYLAND: ଏକ ଫାୟାରଲ୍ୟାଣ୍ଡ |
HIS …. CHEESE! : A child’s brain doesn’t grow The poet uses a simile. (ଶିଶୁର ମସ୍ତିଷ୍କ ଉନ୍ନତି କରିପାରେ ନାହିଁ)
HIS …. FREEZE ! : A child’s thinking- powers are gone (ଲୁପ୍ତ ହୁଏ)
HE SEES !: A child just watches TV. but fails to understand anything (ଗୋଟିଏ ଶିଶୁ TV ଦେଖେ, କିନ୍ତୁ କିଛି ବୁଝିପାରେ ନାହିଁ)

Read More:

• Daffodils Question Answer
• The Ballad of Father Gilliga Question Answern
• A Psalm of Life Question Answer
• Television Question Answer
• Money Madness Question Answer

Odisha State Board CHSE Odisha Class 11 Invitation to English 2 Solutions Non-Detailed Chapter 2 After Twenty Years Textbook Exercise Questions and Answers.

Class 11th Invitation English Non-Detailed Chapter 2 After Twenty Years Question Answers CHSE Odisha

After Twenty Years Class 11 Questions and Answers

Unit – I

Gist:
One day, in a locality of New York a smart policeman was on the route doing patrol duty. The time was only 10 o’ clock at night. People in the streets had gone home early because of a drizzle and chilly weather. The majority of the houses in the locality were business places that were also closed early. The entire place was dark but a few lights were coming from a cigar store, an all-night hotel and one or two tailoring shops completing the day’s work. The policeman with his stalwart figure and smart movements was inspecting the closed doors as he went in the street.

Every now and then he was casting his watchful eyes here and there and was searching a man seriously. His boss had said him in the morning while giving the description of the man wanted : “Pale face, square jaws, deep and dark eyes and a little white scar near the right eyebrow.” He was ashamed that the name of the notorious criminal who Was printing counterfeit notes was not known to the Police Department. The criminal had fled away from Chicago and was moving in New York. The policeman had much confidence on himself and he felt pride of being a dutiful officer for the last eighteen years.

He had a feeling of luck with him as a debt. He had kept the reconstructed photograph of the criminal and a five-dollar note in his pocket which he looked at under a lamp-post. The policeman was in the habit of talking to himself when nobody was nearby. He suddenly looked at his watch and it was a quarter past ten. There was another thing in his mind. He hurried up to finish his duty. After a minute he saw a man standing near the doorway of a hardware store. He walked speedily to the man. He could not see the face of the man clearly as it was dark.

He was just going to address the man but suddenly changed his mind and waited the man to begin. The man, on the other hand, who thought to be looked suspicious in the eyes of the police started talking from his side. He said to the policeman that he was waiting for a friend with whom an appointment was made twenty years ago. Though it appears a little funny, he said to the policeman, it was the truth. About twenty years ago there was a restaurant where this store stands. Its name was ‘Brady’s Restaurant’. The policeman agreed to this and said it was changed into a store only in five years ago. The policeman had a chance to see the face of the man when he struck a match and lit a cigar.

ସାରାଂଶ :
ନିଉୟର୍କ ସହରର ଏକ ଗଳିରେ ସବୁଦିନ ଭଳି ଦିନେ ଜଣେ ପୋଲିସ୍ ପହରା ଦେଉଥିଲେ । ସମୟ ରାତ୍ରି ୧୦ଟା ହୋଇଥାଏ । ଲୋକମାନେ ସେଦିନ ଝିପିଝିପି ବର୍ଷା ଓ ଥଣ୍ଡା ଫେରି ଯାଇଥିଲେ । ପାଗ ଯୋଗୁଁ ସନ୍ଧ୍ୟା ସମୟରେ ବେଳାବେଳି ଗୃହକୁ ଦୋକାନ ଗୃହଗୁଡ଼ିକ ବନ୍ଦ ଥିଲା । ସ୍ଥାନଟି ପ୍ରାୟ ସେହ ଗଳିରେ ସେଦିନ ରାସ୍ତାକୁ ଲାଗିଥିବା ଅନ୍ଧକାରମୟ ଦିଶୁଥିଲା; କିନ୍ତୁ ଗୋଟିଏ ସିଗାରେଟ୍ ଷ୍ଟୋର, ଅହୋରାତ୍ର ଖୋଲାଥିବା ଏକ ହୋଟେଲ ଏବଂ ଗୋଟିଏ କିମ୍ବା ଦୁଇଟି ଦରଜି ଦୋକାନରୁ ଆଲୋକ ଆସୁଥୁଲୀ । ପୋଲିସ୍ ବାବୁଜଣକ ତାଙ୍କ ବଳିଷ୍ଠ ଚେହେରା ଓ କ୍ଷିପ୍ର ଗତି ବଳରେ ସେହି ଗଳିର ବନ୍ଦ ଦ୍ଵାରଗୁଡ଼ିକୁ ଅନୁସନ୍ଧାନ କରୁଥିଲେ ।

ବହୁ ସମୟରେ ସେ ତାଙ୍କର ତୀକ୍ଷ୍ଣଣ ଦୃଷ୍ଟିକୁ ଏଠି ସେଠି ନିକ୍ଷେପ କରୁଥିଲେ । ସେ ଜଣେ ଲୋକକୁ ଜରୁରୀ ଭାବରେ ଖୋଜୁଥିଲେ । ତାଙ୍କ ଉଚ୍ଚପଦସ୍ଥ ଅଫିସର ଆଜି ସକାଳେ ସେହି ଲୋକର ବର୍ଣ୍ଣନାରେ କହିଥିଲେ ‘ଲୋକଟିର ଶେତା ମୁଖମଣ୍ଡଳ, ବର୍ଗାକାର ମାଢ଼ି, ଗଭୀର ଓ କଳା ଆଖ୍ ଏବଂ ଡାହାଣ ଆସ୍ପତା ପାଖରେ ଏକ ଛୋଟ ଧଳା ଦାଗ ।’’ ଲୋକଟି ଜଣେ ବଡ଼ଧରଣର ଅପରାଧୀ ଥିଲା ଏବଂ ସେ ଚିକାଗୋରେ ଜାଲନୋଟ୍ ଛାପୁଥୁଲା । କିନ୍ତୁ ତାଙ୍କୁ ଲଜ୍ଜା ଲାଗୁଥିଲା କାରଣ ପୋଲିସ୍ ବିଭାଗକୁ ଏଭଳି ଏକ ଅପରାଧୀର ନାମ ଜଣା ନ ଥିଲା । ଏହି ଅପରାଧୀ ଜଣକ ଚିକାଗୋରୁ ଆସି ନିଉୟର୍କରେ ଥବର ସୂଚନା ମିଳିଥିଲା । ପୋଲିସ୍ ବାବୁଜଣଙ୍କର ନିଜ ଉପରେ ବହୁତ ବିଶ୍ୱାସ ଥିଲା ଏବଂ ସେ ଅଠର ବର୍ଷ ହେଲା ଜଣେ କର୍ତ୍ତବ୍ୟନିଷ୍ଠ ଅଫିସରଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କରି ଆସିଥ‌ିବାରୁ ବହତୁ ଗର୍ବିତ ଥିଲେ । ତାଙ୍କ ସାଙ୍ଗରେ ଭାଗ୍ୟ ଏକ ଋଣ ଆକାରରେ ଅଛି ବୋଲି ସେ ଅନୁଭବ କରୁଥିଲେ ।

ସେ ତାଙ୍କ ପାଖରେ ଏକ ପାଞ୍ଚ ଡଲାର ନୋଟ୍ ଏବଂ ସେ ଅପରାଧୀର ଅଙ୍କା ଫଟୋ ରଖୁଥିଲେ ଏବଂ ସମୟ ସମୟରେ ତାକୁ ଦେଖୁଥିଲେ । ପୋଲିସ୍ ବାବୁଜଣକ କେହି ନ ଥିଲାବେଳେ ନିଜ ସହିତ କଥା ହେଉଥିଲେ । ହଠାତ୍‌ ହାତଘଣ୍ଟା ଉପରେ ନଜର ହେଉଥିଲେ । ହଠାତ୍ ହାତଘଣ୍ଟା ଉପରେ ନଜର ଗୋଟିଏ କଥା ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କ ମନରେ ଥିଲା । ସେ ଶେଷ କରିବାପାଇଁ ତତ୍ପର ହୋଇଉଠିଲେ । କିଛି ସମୟ ପରେ ସେ ଦେଖ‌ିଲେ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି hardware ପୋଲିସ୍ ବାବୁଜଣକ କେହି ନ ଥିଲାବେଳେ ନିଜ ସହିତ କଥା ପକାଇ ଦେଖିଲେ ସମୟ ଦଶଟା ବାଜି ୧୫ ମିନିଟ୍ ହେଲାଣି । ଅନ୍ୟ ନିଜର କାର୍ଯ୍ୟକୁ ଶେଷ କରିବାପାଇଁ ତତ୍ପର ହୋଇଉଠିଲେ ।

କିଛି ସମୟ ପରେ ସେ ଦେଖ‌ିଲେ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି hardware ଦୋକାନ ଆଗରେ ଠିଆ ହୋଇଛନ୍ତି । ସେ ତାଙ୍କ ପାଖକୁ ଶୀଘ୍ର ଗଲେ, କିନ୍ତୁ ଅନ୍ଧାର ହେତୁ ସେ ତାଙ୍କ ମୁହଁ ଦେଖିପାରୁ ନ ଥିଲେ । ସେ ଲୋକଜଣକୁ କିଛି କହିବାକୁ ଚାହୁଁଥିଲେ; କିନ୍ତୁ ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ମନ ବଦଳାଇ ରହିଗଲେ । ଲୋକଜଣକ ନିଜକୁ ପୋଲିସ୍ ସନ୍ଦେହରୁ ମୁକ୍ତ କରିବାପାଇଁ ନିଜଆଡ଼ୁ କଥା ଆରମ୍ଭ କଲେ । ସେ ପୋଲିସ୍‌ବାବୁଙ୍କୁ କହିଲେ ସେ ଏଠି ଜଣେ ସାଙ୍ଗକୁ ଅପେକ୍ଷା କରିଛନ୍ତି ଯାହା ସହିତ ଆଜି ଦିନରେ ଭେଟ ହେବାପାଇଁ ୨୦ ବର୍ଷ ତଳେ ସେମାନେ କଥା ହୋଇଥିଲେ । କଥାଟା ବଡ଼ ମଜାଳିଆ ହେଲେ ବି ସତ୍ୟ ଥିଲା । ୨୦ ବର୍ଷ ତଳେ ଏହି ସ୍ଥାନରେ ଏକ ଭୋଜନାଳୟ ଥିଲା ଯାହାର ନାମ ଥିଲା Brady’s Restaurant । ପୋଲିସ୍ ବାବୁଜଣକ ତାଙ୍କ କଥାରେ ସମ୍ମତ ହେଲେ ଓ କହିଲେ ଏହି ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷ ତଳେ ଏହାକୁ ଏକ ଷ୍ଟୋରରେ ପରିଣତ କରାଯାଇଛି । ଲୋକଟି ଠିକ୍ ଏହି ସମୟରେ ଦିଆସିଲି କାଠି ମାରି ସିଗାରେଟ୍ ଲଗାଇବାବେଳେ ପୋଲିସ୍ ଜଣଙ୍କ ତାଙ୍କ ମୁହଁ ସାମାନ୍ୟ ଦେଖୁ ପାରିଥିଲେ ।

Glossary:
wit (n): the ability to say or write things that are both clever and amusing She is a women of wit and intelligence.
wordplay: use of words (ଶବ୍ଦର ବ୍ୟବହାର) He makes better wordplay in his writings.
characterization: characters in a book or play seem real (ଖେଳ ବାସ୍ତବ ମନେହୁଏ). The success of the play depends much on its characterization.
surprise: unexpected event or happenings, a feeling of astonishment (ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ) Her position in the top ten was a surprise in the last H.S.C. examination.
value: worth (ମୂଲ୍ୟ) We should better understand the value of life.
relationship: relation among people, friendship (ଲୋକମାନେ, ବନ୍ଧୁତା) He should regard our relationship.
triumph: victory, win (ଜିତନ୍ତୁ) Indians are happy with our World-Cup triumph.
on the beat: on the route doing patrol duty (ପାଟ୍ରୋଲିଂ କରୁଥିବା ମାର୍ଗରେ | କର୍ତ୍ତବ୍ୟ)
quiet road: road free from noise (ଶବ୍ଦରୁ ମୁକ୍ତ ରାସ୍ତା) He was walking freely on a quiet road.
habitual: doing something continuously (କ୍ରମାଗତ ଭାବରେ କିଛି କରିବା)
spectators: unlookers, viewers (ଦର୍ଶକ) Spectators sit in the gallery to watch the match.
kept early hours : went back home early in the night (ଶୀଘ୍ର ଘରକୁ ଫେରିଗଲେ ରାତିରେ)
chilly winds: too cold winds (ଅତ୍ୟଧିକ ଥଣ୍ଡା ପବନ) We could not go out because of chilly winds blowing outside.
drizzle: dribble, raining lightly (ହାଲୁକା ବର୍ଷା) There was a drizzle in the morning.
depeopled: emptied of people (ଲୋକମାନେ) The streets of the city were depeopled by the evening as curfew was declared.
examining : inspecting, searching, checking (ଯାଞ୍ଚ, ଖୋଜିବା, ଯାଞ୍ଚ କରୁଛି )
playful : full of fun (ମଜା ରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ) His activities were mostly playful.
movements: moving (ଗତିଶୀଳ) We cannot feel the movements of earth.
small stick : (here) lathi (ଏଠାରେ) ଲାଥୀThe policeman always moves with a small stick or lathi.
stalwart: sturdy, well-built (ବଳିଷ୍ଠ, ସୁଗଠିତ) He is a man of stalwart figure.
guardian of the law: protector of law (ଆଇନର ରକ୍ଷକ) The policeman is a guardian of the law.
tailoring shop : dressmaker’s shop (ଡ୍ରେସମେକରଙ୍କ ଦୋକାନ)
watchful eyes: vigilant eyes (ସଜାଗ ଆଖି) Nobody can escape from his watchful eye.
pale face : whitish face (ଧଳା ଚେହେରା)
square jaws : jaws having equal sides (ସମାନ ପାର୍ଶ୍ୱ ଥିବା ଜହ୍ନଗୁଡିକ)
white scar: a white mark left on the skin (ଧଳା ଦାଗ)
ashamed: felt shame (ଲଜ୍ଜା ଅନୁଭବ କଲା) He is ashamed of his bad manner.
notorious: famous for bad quality (କୁଖ୍ୟାତ) Terrorists are notorious criminals.
counterfeit: illegal (ନକଲି)
serious affair: grave matter (ଗୁରୁତର ବିଷୟ) Terrorism is a serious affair of our country.
lamp-post: a post giving light (ଆଲୋକ ପ୍ରଦାନ କରୁଥିବା ଏକ ପୋଷ୍ଟ) He was standing under a lamp-post and waiting for a friend.
five-dollar note : ପାଞ୍ଚ ଡଲାରର ନୋଟ୍
reconstructed photograph: picture of a person drawn by experts basing on the reports about his or her face (ଚିତ୍ରିତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ଚିତ୍ର | ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କ ଦ୍ ରା)The reconstructed photograph of the leader of the terrorist was broadcasted in T.V
described: saw (from a distance) ଦେଖ (ଦୂରରୁ)
suspicious: doubtful (ସନ୍ଦେହଜନକ) Police can detain suspicious people for investivation.

Think it out:

Question 1.
How does the writer describe the atmosphere of the story?
Answer:
The story begins with a policeman doing the patroling duty in a street of New York. The time was 10 o’ clock at night. The strict was almost calm and quiet and people had gone home in the early hours of the evening because of bad weather. The business houses were mostly closed and darkness has covered the major part of the street. It was all due to chilly winds and light raining. Few lights were coming from a cigar store, an whole-night hotel and one or two tailoring shops completing the day’s work. The area coming under the lamp-posts were little lighted. Thus, the atmosphere was somewhat unsuitable and unfavourable.

Question 2.
How did the policeman perform his duties?
Answer:
The polieman was on the route doing patrol duty. He was moving smartly. His smartness was real and not for the show. It was night and most of the business houses in the street were closed early due to bad weather. There was darkness everywhere except light coming from few shops and lamp-posts. In spite of this, the policeman was inspecting every closed doors. He was holding a lathi and making some funny movements. The policeman, with his well-built figure and smart movements was proving himself as the guardian of law. He was very watchful and cast his eyes on the entire peaceful road. He was seriously searching a notorious criminal from Chicago. This duty was assigned to him by his boss and he was very confident as a dutiful officer for the last eighteen years to do the job perfectly.

Question 3.
What picture of the wanted criminal do you get from the text?
Answer:
The picture of the wanted criminal given to the polcieman in the morning of the said day was as follows. The criminal had a pale face, square jaws, deep and dark eyes, and a little white scar near the right eyebrow. The criminal’s name was not known and he was involved in a serious affair of printing counterfeit notes. The criminal was from Chicago. The policeman had a five dollar note and a reconstructed photograph of the criminal in his pocket.

Question 4.
How did the stranger try to interact with the policeman?
Answer:
The stranger, who was standing in front of a darkened hardware store, saw a policeman coming towards him. He thought that the policeman would suspect him as he did not know his story. So when the policeman walked upto him, he said to him that he was just waiting for a friend. It was an appointment made twenty years ago. It was a truth, though it seemed funny. To remove the doubts of the policeman, he narrated that about twenty years ago there was a restaurant where this store stands. Its name was “Brady’s Restaurant”. Then the policeman said that it was changed into a store just five years ago. In this way the stranger interacted with the policeman.

Question 5.
How did the policeman see the stranger’s face?
Answer:
The stranger standing at the doorway of the hardware store, was interacting with the policeman. As the place was dark the face of the stranger could not be seen. In the meanwhile, he wanted to smoke and thus struck a match and lit his cigar. This provided a chance to the policeman to see the face of the man.

Unit – II

Gist :
The man narrating about his friend said that he had last dined with his friend Jimmy Wells at Brady’s Restaurant twenty years ago tonight. Jimmy was his best friend and the finest man in the world. He said that they were bom and brought up in New York just like two brothers. When they left each other he was eighteen and Jimmy was twenty. He went to Chicago in the West to make my fortune. But Jimmy, as liked to stay at home, was unwilling to go the West with him. For Jimmy New York was the best place to live in on the earth.

Accordingly they took our last parting dinner at Brady’s Restaurant that night and agreed that they would meet here again exactly twenty years from that date and time in spite of their distant living or whatever conditions of life of theirs. They also felt that in twenty years each of them have made his career and met the destiny of life. The policeman listening to it said that it was very interesting. He asked the man about their contacts between this long gap. The man said that they were in touch for a year or two. But after that they lost contact of each other and remained busy in their own affairs. The man said that though Chicago was his headquarter, he kept on moving here and there.

That time he had come to meet his friend after a long interval and he had deep faith to meet his friend there. He said that his friend was very sincere and true to his words. He would never forget it. His coming to that place from a distance of thousand miles would be fruitful if he could meet his old friend there. His friend would come difinitely. Saying so, he looked at his diamond watch and it was ten twenty-five. He remembered the time that was exactly half past ten when they parted here at the restaumt door. Then the policeman wanted to know whether he had earned lots of money in the West.

He admitted of his good earnings and expressed his hope that his friend Jimmy also had earned the half of his income. He said that his friend, though a nice man, was very slow in his earnings. But he had to compete with the most cunning people of the world to earn his dollars. A man in the New York becomes very ordinary but the West makes a man to face much competition. The policeman while leaving asked the man whether he would wait his friend or not, if he would not come at the appointed time. He said that he would give his friend half an hour to come. If he was alive on earth he would be there by that time. After that, the policeman took leave of this man by wishing ‘Good-night’.

ସାରାଂଶ :
ଲୋକଟି ତାଙ୍କ ସାଙ୍ଗ ବିଷୟରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରି କହିଲେ, ସେ ଆଜକୁ କୋଡ଼ିଏ ବର୍ଷତଳେ ଏହି ବ୍ରାଡ଼ି ଭୋଜନାଳୟରେ ଆଜି ରାତିରେ ଶେଷଥର ପାଇଁ ମିଶି ଖାଇଥିଲେ । ଜିମି ତାଙ୍କର ସବୁଠାରୁ ଉତ୍ତମ ବନ୍ଧୁ ଥିଲା ଏବଂ ପୃଥ‌ିବୀରେ ଅତି ଭଲ ଲୋକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସେ ଜଣେ । ସେ କହିଲେ, ଆମେ ଦୁଇଜଣ ନିଉୟର୍କରେ ଦୁଇ ଭାଇ ଭଳି ଜନ୍ମ ହୋଇ ବଢ଼ିଥିଲୁ । ଆମେ ଯେତେବେଳେ ପରସ୍ପରଠାରୁ ଅଲଗା ହେଲୁ ମୋତେ ଅଠର ବର୍ଷ ଏବଂ ଜିହ୍ନିକୁ କୋଡ଼ିଏ ବର୍ଷ ହୋଇଥିଲା ।

ମୁଁ ମୋର ଭବିଷ୍ୟତ ଗଢ଼ିବାକୁ ଚିକାଗୋ ଗଲି । ଜିଛି କିନ୍ତୁ ଘର ଛାଡ଼ି କୁଆଡ଼େ ଯିବ ନାହିଁ ବୋଲି କହିଲା । ନିଉୟର୍କ ତା’ପାଇଁ ପୃଥ‌ିବୀର ସବୁଠାରୁ ଭଲ ସ୍ଥାନ ଥିଲା । ସେହି ଅନୁଯାୟୀ ଆମେ ଶେଷଥର ପାଇଁ ବ୍ରାଡ଼ି ଭୋଜନାଳୟରେ ରାତ୍ରିଭୋଜନ ଖାଇଲୁ ଏବଂ ରାଜି ହେଲୁ ଆଜକୁ ୨୦ ବର୍ଷ ପରେ ଏହି ଦିନ ଏହି ତାରିଖ ଏହି ସମୟ ଏବଂ ଏହି ସ୍ଥାନରେ ଆମେ ଯେକୌଣସି ପରିସ୍ଥିତିରେ ଥିଲେ ବି ଆସି ଭେଟ ହେବା । ସେଦିନ ପରସ୍ପରଠାରୁ ଅଲଗା ହେଲାବେଳକୁ ସମୟ ଥିଲା ରାତ୍ର ୧୦ ଟା ୩୦ ମିନିଟ୍ ।

ଆମେ ମଧ୍ୟ ଭାବିଲୁ ୨୦ ବର୍ଷ ପରେ ଆମେ ନିଜର ଭବିଷ୍ୟତ ଗଢ଼ି ସାରି । ଲୋକଟିର କଥାକୁ ପୋଲିସ୍ ବାବୁଜଣକ ଶୁଣୁଥିଲେ ଏବଂ କହିଲେ ଏହା ତ ବଡ଼ କୌତୁହଳପ୍ରଦ କଥା ! ସେ ପଚାରିଲେ, ଆଚ୍ଛା ଏହି କୋଡ଼ିଏ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଆପଣଙ୍କ ଭିତରେ କୌଣସି ସମ୍ପର୍କ ନ ଥିଲା କି ? ଲୋକଜଣକ କହିଲେ, ହଁ ଥିଲା, ତାହା କେବଳ ପ୍ରଥମ ବର୍ଷେ କିମ୍ବା ୨ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଏବଂ ପରେ ପରେ ଆମେ ନିଜ ନିଜ କାମରେ ବ୍ୟସ୍ତ ରହିଗଲୁ ।

ଲୋକଟି କହିଲା, ଚିକାଗୋ ମୋର ମୁଖ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ହେଲେ ବି ମୁଁ ଚାରିଆଡ଼େ ଘୂରି ବୁଲୁଥୁଲି । ଆଜି ସେ ଆସିଛି ତା’ର ସାଙ୍ଗକୁ ଭେଟିବାପାଇଁ ସୁଦୂର ଚିକାଗୋରୁ ହଜାର ମାଇଲ ଅତିକ୍ରମ କରି ଏବଂ ସେ ନିଶ୍ଚୟ ଭେଟିବ । ସେ କହିଲେ ମୋର ସାଙ୍ଗ ଅତ୍ୟନ୍ତ ସତ୍ୟବାନ୍ ଏବଂ ସଚ୍ଚା ଏବଂ ସେ ନିଶ୍ଚୟ ମୋତେ ଭେଟିବାକୁ ଆସିବ । ଏହା କହି ଲୋକଟି ତାଙ୍କ ହାତରେ ଥ‌ିବା ହୀରା ଘଣ୍ଟାଟିକୁ ଚାହିଁଲେ । ସେତେବେଳକୁ ୧୦ଟା ୨୫ ମିନିଟ୍ ହୋଇଥିଲା । ସେ ମନେ ପକାଇଲେ ସେ ସେଦିନ ରାତ୍ର ୧୦ଟା ୩୦ ମିନିଟ୍‌ରେ ସେମାନେ ପରସ୍ପରଠାରୁ ଅଲଗା ହୋଇଥିଲେ । ତା’ପରେ ପୋଲିସ୍ ବାବୁଜଣଙ୍କ ଚିକାଗୋରେ ତାଙ୍କ ରୋଜଗାର ବିଷୟରେ ଜାଣିବାକୁ ଚାହିଁଲେ । ସେ ସେଠାରେ ତାଙ୍କ ଭଲ ରୋଜଗାର କଥା ମାନିଲେ ଏବଂ ଆଶା କଲେ ତାଙ୍କ ସାଙ୍ଗ ମଧ୍ଯ ଅତି କମ୍‌ରେ ତାଙ୍କ ରୋଜଗାରର।

Think it out

Question 1.
What was the appointment made between two friends twenty years before?
Answer:
The two friends in the story are Bob and Jimmy Wells. Both were born and brought up in New York and bred like two brothers. When they come of age, Bob went to the West to make his fortune but Jimmy stayed in New York. On the day of parting, they had dined together in a restaurant and agreed that night that they would meet here again exactly twenty years from that date and time in spite of their distant living and conditions. This appointment was made between two friends twenty years ago.

Question 2.
What information about the friends do you gather from their conversation?
Answer:
After listening to the man about their appointment that was made twenty years ago, the policeman expressed his curiosity to know more about them. He asked the man about their correspondence, if any, during this long gap. The man said that they were in touch for a year or two but after that they lost contact of each other. It was perhaps due to increase of work and personal involvement. He said that though Chicago was his main place of living, he moved extensively in and outside of it. Then shifting his mind to his friend the man said that his friend Jimmy was always very sincere and true to his words.

He would never forget their appointment. He would meet him definitely. He had come from a distance of thousand miles to meet him and it would be worthwhile if his old friend comes back. Saying so he looked at his diamond watch and the time was ten twenty-five. He said that it was exactly half past ten when they parted there at the restaurant door twenty years ago. This Brady’s Restaurant had been changed into a hardware store. The policeman asked about his good income in the West which he admitted. He also expressed that his friend Jimmy would be earning at least half of his income.

Though a good human being, Jimmy was very slow in brain. He had to compete with the cleverest people of the world in Chicago for his livelihood. He said that life in the West was very fast and one had to struggle hard for earning and living. But in New York one became very ordinary. The policeman listened to all these and said him that his friend would be coming around. Before leaving him, he asked him whether he would wait for his friend or not. The man said that he would wait for his friend for an hour only. He would definitely come by that time. In short, two friends naturally exchanged pleasant words and talked old times without recognizing each other.

Unit – III

Introduction:
In this part of the story “After Twenty Years” the readers get surprised by coming across an unexpected situation. It gives a kind of displeasure as well as pleasure to the readers when they read about the arrest of a friend by another friend who has done it for the sake of his duty at the cost of personal relationship. Readers express sympathy on the friend who had come to meet his friend from a long distance after twenty years and got arrested by his friend. They also admire the another friend who out of his devotion to duty got his friend arrested by keeping personal relationship away from duty. Let us read the story to know the interesting happenings.

Gist:
The cold wind was blowing severely with the rain continuing all over the street. The few people who were out had hurried home. The man, who had come from thousand miles to meet an appointment at the doorway of the hardware store, was smoking and waiting his friend Jimmy Wells. About twenty minutes of his waiting a tall man wearing a long overcoat with collar turned upto his ears appeared before the man. “Is that you, Bob ? ” he asked doubtfully. “Is that you, Jimmy Wells ?” asked the man.

They shook their hands. Bob said that he was sure to find him there if he was alive. Jimmy said that they would have dined again if that old restaurant had existed. Then, he asked his friend about his days in the West. He said that the West had given him every thing. The man also enquired about Jimmy. Jimmy said that he was well and working in a departmental store as assitant manager. He was getting good salary and other benefits. Then he told Bob to go round to a place and talk about their old days. The two friends walked on the street holding arm in arm. Bob was talking of his possessions and of his important friend’s in Chicago elsewhere. The other friend wearing a overcoat was listening with deep attention.

They could not see each other’s face in the darkness. They came near a medicine store located in a lighted area. There they could see each other’s face. Bob stopped suddenly and freed his arm from his friend’s arm. He said to tha man that he was not Jimmy. Twenty years is a long time but not long enough to change a man’s sharp nose to a flat one. The tall man said that it sometimes changes a good man into a bad one. Then he arrested Bob and told that the Commissioner of Police, Chicago wanted to talk with Bob in connection with some bundles of five dollar counterfeit notes. He took Bob to the police station.

While going to the police station, the tall man handed over a letter to Bob by saying that it was from Assistant Sub-Inspector Jimmy Wells. The friend from Chicago opened the letter and it was a short note. “Bob: I was at the apointed place on time. When you struck the match to light your cigar I saw it was the face of the man wanted in Chicago. Somehow I could not do it myself, so I went around and got a plain-clothes policeman to do the job.” It was revealed from the story that though Jimmy knew his friend, the wanted criminal he made him arrested. He ignored his personal relationship when it came in the way of his duty. His devotion to duty was so much that it undermined his personal relationship. Only a few people could do it and Jimmy Wells was one of them.

ସାରାଂଶ :
ନିଉୟର୍କ ସହରର ସେହି ଗଳିରେ ସେଦିନ ଥଣ୍ଡା ବଢ଼ି ବଢ଼ି ଯାଉଥିଲା ଏବଂ ତା’ ସାଙ୍ଗକୁ ବର୍ଷା ମଧ୍ଯ । ଯେଉଁ କେତେକ ଅଳ୍ପ ଲୋକ ବାହାରେ ରହିଥିଲେ ସେମାନେ ମଧ୍ୟ ଘରକୁ ଶୀଘ୍ର ଫେରି ଗଲେଣି । କିନ୍ତୁ ହଜାର ମାଇଲ ଅତିକ୍ରମ କରି ସୁଦୂର ଚିକାଗୋରୁ ନିଜ ବନ୍ଧୁଙ୍କୁ ୨୦ ବର୍ଷ ପରେ ଦେଖା କରିବାକୁ ଆସିଥିବା ଲୋକଟି ସେହି hardware ଷ୍ଟୋର ଆଗରେ ଛିଡ଼ା ହୋଇଥିଲା । ସେ ସିଗାରେଟ୍ ଟାଣୁଥିଲେ ଏବଂ ସାଙ୍ଗ ଜିୱି ୱେଲସ୍ ଆସିବା ବାଟକୁ ଅନାଇ ବସିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ଅପେକ୍ଷା କରିବାର ପ୍ରାୟ ୨୦ ମିନିଟ୍ ପରେ ଜଣେ ଡେଙ୍ଗା ଲୋକ ସାଧା ପୋଷାକରେ ଏକ ଲମ୍ବାକୋର୍ଟ ପିନ୍ଧି ତାଙ୍କ ସମ୍ମୁଖରେ ପହଞ୍ଚିଲେ।

‘ତୁମେ ବବ୍ କି ?”’ ସେ ସହେନ୍ଦରେ ପଚାରିଲେ । ‘ତୁମେ କ’ଣ ଜିହ୍ନି ୱେଲସ୍ ?”’ ଲୋକଟି ପଚାରିଲା । ପରିଚୟ ମିଳିଥିବାରୁ ସେମାନେ ହାତ ମିଳାଇଲେ । ବବ୍ କହିଲେ, ‘ମୁଁ ନିଶ୍ଚିନ୍ତ ଥୁଲି, ତୁମେ ଯଦି ବଞ୍ଚାଅ ଆସିବ ।’’ ଜିହ୍ନି କହିଲେ, ‘ଆଜି ଯଦି ସେ ପୁରୁଣା ଭୋଜନାଳୟଟି ଥାଆନ୍ତା ଆମେ ପୁଣିଥରେ ସେଠି ଭୋଜନ କରିଥା’ନ୍ତେ । ଆଚ୍ଛା ହେଉ, ତୁମେ ପଶ୍ଚିମରେ କେମିତି ଅଛ କୁହ।’’ ଉତ୍ତରରେ ବବ୍ କହିଲେ, ‘ପଶ୍ଚିମାଞ୍ଚଳ ମତେ ସବୁକିଛି ଦେଇଛି । ତୁମେ ନିଉୟର୍କରେ କେମିତି ଅଛ ?’’ ସେ କହିଲେ ‘ମୁଁ ଭଲରେ ଅଛି ଏବଂ ଏକ ଡିପାର୍ଟମେଣ୍ଟାଲ ଷ୍ଟୋରରେ ଉପମ୍ୟାନେଜର ଭାବରେ କାମ କରୁଛି । ମୁଁ ଭଲ ଦରମା ସହ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସୁବିଧା ମଧ୍ଯ ପାଉଛି ।’’ ତା’ପରେ ସେ କହିଲେ ‘ବବ୍, ଆସ ଆଗକୁ ଟିକେ ବୁଲିଯିବା ଏବଂ ଆମର ସେହି ପୁରୁଣା ଦିନଗୁଡ଼ିକ ବିଷୟରେ କଥା ହେବା ।’’ ଦୁଇ ଜଣଯାକ ସାଙ୍ଗ ହାତ ଧରାଧରି ହୋଇ ଗଳି ରାସ୍ତାରେ ଆଗେଇ ଚାଲିଲେ ।

ବବ୍ ଚିକାଗୋରେ ଥିବା ତାଙ୍କର ଧନ ସମ୍ପତ୍ତି, କୋଠାବାଡ଼ି ଏବଂ ଧନୀ ଓ ପ୍ରତିପତ୍ତିଶାଳୀ ସାଙ୍ଗମାନଙ୍କ ବିଷୟରେ କହି ଚାଲିଲେ । ଅନ୍ୟ ସାଙ୍ଗଟି ସାଧା ପୋଷାକ ଉପରେ ଏକ ଓଭରକୋର୍ଟ ପିନ୍ଧି ବାଟ ଚାଲୁଥିଲାବେଳେ ତାଙ୍କ କଥା ମନଦେଇ ଶୁଣୁଥା’ନ୍ତି । ସେମାନେ ପରସ୍ପରର ମୁହଁକୁ ଅନ୍ଧାରରେ ଦେଖ୍ ପାରୁନଥିଲେ । ସେମାନେ ଆସ୍ତେ ଆସ୍ତେ ଆଲୋକିତ ସ୍ଥାନରେ ଥ‌ିବା ଏକ ଔଷଧ ଦୋକାନ ପାଖରେ ପହଞ୍ଚିଲେ । ସେଠାରେ ସେମାନେ ପରସ୍ପରର ମୁହଁକୁ ଦେଖିପାରିଲେ । ବବ୍ ହଠାତ୍ ରହିଗଲେ ଏବଂ ସାଙ୍ଗ ହାତରୁ ହାତ କାଢ଼ିନେଲେ ଏବଂ କହିଲେ ‘ଆପଣ ତ ଜିଛି ୱେଲସ୍ ନୁହଁନ୍ତି । କୋଡ଼ିଏ ବର୍ଷ ଏକ ଲମ୍ବା ସମୟ ହୋଇପାରେ, କିନ୍ତୁ ଏତେ ଲମ୍ବା ନୁହେଁ ଯେ ଏକ ବ୍ୟକ୍ତିର ଗୋଜିଆ ନାକକୁ ଚେପ୍‌ଟା ବବ୍ ହଠାତ୍ ରହିଗଲେ ଏବଂ ସାଙ୍ଗ ହାତରୁ ହାତ କାଢ଼ିନେଲେ ଏବଂ କହିଲେ ‘ଆପଣ ତ ଜିଛି ୱେଲସ୍ ନୁହଁନ୍ତି । କୋଡ଼ିଏ ବର୍ଷ ଏକ ଲମ୍ବା ସମୟ ହୋଇପାରେ, କିନ୍ତୁ ଏତେ ଲମ୍ବା ନୁହେଁ ଯେ ଏକ ବ୍ୟକ୍ତିର ଗୋଜିଆ ନାକକୁ ଚେପ୍‌ଟା ନାକରେ ବଦଳାଇ ଦେବ ।’’

ଡେଙ୍ଗା ଲୋକଟି କହିଲେ, ‘ଏହି ଲମ୍ବା ସମୟ ବେଳେବେଳେ ଜଣେ ଭଲ ଲୋକକୁ ଖରାପ ଲୋକ କରିଦିଏ । ବର୍ତ୍ତମାନ ତୁମକୁ ଆରେଷ୍ଟ କରାଗଲା। ଚିକାଗୋର ପୋଲିସ୍ କମିଶନର ତୁମ ସାଙ୍ଗରେ କଥା ହେବାପାଇଁ ଅପେକ୍ଷା କରିଛନ୍ତି । ସେ ତୁମ ସହିତ କିଛି ଜାଲନୋଟ୍ ବିଷୟରେ କଥା ହେବେ । ତୁମେ କୌଣସି ଚାଲବାଜି ନ କରି ମୋ ସାଙ୍ଗରେ ଆସ ।’’ ପୋଲିସ୍ ଷ୍ଟେସନ୍‌କୁ ଗଲାବାଟରେ ସାଧା ପୋଷାକଧାରୀ ପୋଲିସ୍‌ ତାଙ୍କ “‘ବବ୍, ମୁଁ ଠିକ୍ ସମୟରେ ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ସ୍ଥାନରେ ଥୁଲି । ତୁମେ ଯେତେବେଳେ ସିଗାରେଟ୍ ଲଗାଇବା ପାଇଁ ଦିଆସିଲି କାଠି ଲଗାଇଲ ମୁଁ ସେହି ଆଲୋକରେ ତୁମ ମୁହଁକୁ ଦେଖୁଲି ଓ ଜାଣିଲି ଏ ହେଉଛି ସେହି ମୁହଁ ଯାହାକୁ ଚିକାଗୋରେ ମୋଷ୍ଟ ୱାଣ୍ଟେଡ୍ ତାଲିକାରେ ରଖାଯାଇଛି ।ଯାହାହେଉ ମୁଁ ସେ କାମ କରିପାରିଲିନି । ତେଣୁ ମୁଁ ଚାଲିଗଲି ଏବଂ ଏକ ସାଧାପୋଷାକଧାରୀ ପୋଲିସ୍ ଜରିଆରେ ତୁମକୁ ବନ୍ଦୀ କଲି ।’’ ଏହି ଗଳ୍ପରୁ ପ୍ରତୀୟମାନ ହେଉଛି ଯେ ଜିୱି ଏକ ପୋଲିସ୍ ଭାବରେ ନିଜର କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ସମ୍ପାଦନ କରିବାକୁ ଯାଇ ତାଙ୍କର ଜଣେ ଅପରାଧୀ ବନ୍ଧୁଙ୍କୁ ବନ୍ଦୀ କଲେ । କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ଆଗରେ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସମ୍ପର୍କ ଆସିଲେ ମଧ୍ୟ ସେ ପ୍ରଥମଟିକୁ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଲେ । ଏହା କେବଳ ଖୁବ୍ କମ୍ ଲୋକଙ୍କ ପକ୍ଷରେ ସମ୍ଭବ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ଜିମି ୱେଲସ୍ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଥିଲେ ଜଣେ ।

Glossary:
unexpected: not expected An unexpected (ଅପ୍ରତ୍ୟାଶିତ) danger puzzled him.
twist: put into confusion (ଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱରେ ପକାନ୍ତୁ) He is twist and is unable to take a decision about his future.
hardware store: deals with hardware (ହାର୍ଡୱେର୍) He is a manager of a hardware store.
puffed up: feeling proud (ଗର୍ବିତ ଅନୁଭବ କରୁଛି )He was puffed up by the his success in the civil examination.
sure as fate: very certain (ବହୁତ ନିଶ୍ଚିତ) His achievement was sure as fate.
rapt: deep (ଗଭୀର) He listened to the discussion with rapt attention.

Think it out:

Question 1.
How long did the man from the West wait? What was weather then?
Answer:
The man from the West waited about twenty minutes and then a tallman in a long overcoat came from the opposite side of the street to meet him. The weather then was very bad. The wind was too cold and the rain was continuing. People who were out hurried up home.

Question 2.
How did the man from the West and the man in a long overcoat greet each other?
Answer:
When the man from the West was waiting at the doorway of the hardware store, the man in a long overcoat appeared. Looking at the man at the hardware store he doubtfully asked, “Is that you, Bob ?” “Is that you, Jimmy Wells V asked Bob. Then they could know each other and shook hands. “Bless my heart !” exclaimed the new arrival. In this way they greeted each other.

Question 3.
When did Bob realise that the tall man he had met was not Jimmy Wells?
Answer:
When Bob and the tall man reached at the medicine store walking arm in arm, they could see each other’s face in the electric lights. Bob suddenly stopped by leaving his arm. He thought that how this tall man with flat nose would be Jimmy Wells who had a sharp nose. One could be 6 to 8 inch long in twenty years time but it is not long enough to convert a sharp nose to a flat nose. Thus Bob realised that the tall man he had met was not Jimmy Wells.

Question 4.
Why did Jimmy get Bob arrested?
Answer:
Jimmy, who was a policeman, was a man of principle, honest and dutiful. Bob, on the other hand, was a professional criminal who printed counterfeit notes and earned easy money. Once upon a time in twenty years ago they were good friends. Before they got separated, they had promised to meet each other at the Brady’s Restaurant where they had taken their last dinner. But when they meet, Jimmy saw the
face of the man who was wanted in Chicago. The responsibility and devotion of his duty made him to ignore his personal relationship. Therefore he got him arrested.

Question 5.
Did Jimmy keep his appointment with Bob after twenty years? What consideration did he show for his old friend?
Answer:
Yes, Jimmy did so because he was exactly on time at the hardware store where they decided to meet after twenty years. He kept his appointment. At the same time he was assigned the duty to catch a notorious criminal from Chicago. He had the reconstructed photograph of the criminal with him which matched the face of his friend. So he did not disclose his identity. As a policeman he considered his duty more than his friendship. Thus instead of enjoying with his old friend Bob after twenty years, he made him arrested by another policeman’ who played the role of Jimmy Wells. Though he did not arrest his friend directly he did it by another policeman. This could be his only

CHSE Odisha Class 11 English After Twenty Years Important Questions and Answers

Question 1.
Read through the extract and answer the questions that follow.
Examining closed doors as he went, making various interesting and playful movements with his small stick, the officer, with his stalwart figure and smart movements made a fine picture of the guardian of the law. He could see a few lights coming from a cigar store, an all-night hotel, and one or two tailoring shops completing the day’s work. The majority of the houses were business places that had long since been closed. Now and then he would suddenly turn about, and cast his watchful eye along the peaceful road. He was thinking of what his boss had said in the morning: “Pale face, square jaws, deep and dark eyes, and a little white scar near the right eyebrow.” As a part of the police organization, he felt a little ashamed that the name of this notorious criminal was still unknown, and that he was still at large. Printing counterfeit notes was a serious affair, he knew, and the criminal must be caught. He took out his pocket-book under a lamp-post and looked at the five-dollar note and the reconstructed photograph. He became thoughtful: Chicago – a thousand miles away. What chance ?” Then he said to himself aloud, ‘Never mind, my boy, you have been a dutiful one these last eighteen years, and luck owes you a debt.’ He was in the habit of talking to himself, sometimes,- when nobody was by. And he liked to refer to himself as a boy, though he was forty. There was another thing in his mind. He looked at his watch, – a quarter past ten; fifteen minutes more. It was a long road; but there was enough time. After a minute he descried about five hundred metres ahead the outline of a man near the doorway of a darkened hardware store. He quickened his steps. The place was slightly dark, lying exactly midway between two lamp-posts. He was about to address the man, but changed his mind and allowed the man to begin. The man realised that the way he was standing there must look suspicious to one who didn’t know his story. So he said, as the policeman walked up to him: ‘It’s all right, officer; I’am just waiting for a friend. It is an appointment made twenty years ago. It sounds a little funny to you, doesn’t it? Well, I’ll explain so as to remove all suspicion from your mind: About twenty years ago there used to be a restaurant where this store stands, “Brady’s Restaurant.”

Questions :
(i) Describe the policeman’s feelings while doing patrol duty?
(ii) ‘There was another thing in his mind.’ What was that?

Answers :
(i) The policeman was assigned a duty to catch a die-hard criminal. He was in search of that notorious criminal. He was quite sure to be successful in performing his duty. He thought that he had been a sincere and dutiful policeman since last eighteen years and luck always remained with him. At the same time he felt a little ashamed that the name of such a notorious criminal was still unknown to the police department. Thus, the policeman had serious feelings while doing patrol duty.
(ii) Though police man was assigned a duty to catch a notorious criminal, still there was another thing in his mind. Perhaps he had to meet someone or to do something on a particular time. Therefore, he looked at his watch and said that there was more fifteen minutes in his hand.

Question 2.
Read through the extract and answer the questions that follow.
The two men started up the streets, arm in arm. The man from the West, somewhat puffed up by success, was talking of his possessions and of his important friends in Chicago and elsewhere. The other, covered with his overcoat, was listening with rapt attention. They had not yet taken a good look at each other’s face. They neared a medicine store lit brilliantly, with electric lights. There each of them turned simultaneously to gaze at the other’s face. The man from the West stopped suddenly and let go the other’s arm.
‘You’re not Jimmy Wells’, he faltered. ‘Twenty year is a long time, but not long enough to change a man’s sharp nose to a flat one?’
‘It sometimes changes a good man into a bad one’, said the tall man.
‘You’ve been under arrest for ten minutes, Bob, or whatever your name is. The Commissioner of police, Chicago, longs to have a chat with you in connection with some bundles of five-dollar notes, which have come his way. Come quietly, please, and no tricks. Before we gQ to the station, here’s a note I was asked to give you. It’s from Assistant Sub-Inspector Jimmy Wells.’ The man from the West unfolded the little piece of paper handed to him. His hand was steady when he began to read, but it trembled a little by the time he had finished. The note was rather short.
‘Bob: I was at the appointed place on time. When you struck the match to light your cigar I saw it was theface of the man wanted in Chicago. Somehow I couldn ’t do it myself, so I went around and got a plain-clothes policeman to do the job.’

Questions :
(i) Give a picture of Bob and Jimmy when they were in the streets?
(ii) Comment on the ending of the story.

Answers :
(i) We find the two friends, Bob and Jimmy, in the streets walking arm in arm. Bob who had now come from the West was in high spirits. Unprecedented success had made him as if he were over the moon. He kept on talking of his wealth and of his great friends in Chicago. Jimmy, covered with his overcoat, was listening with deep attention. In spite of being with each other for some time, they had not looked distinctly at each other. The inevitable happened. They gazed at each other’s face at the same time.
(ii) The two friends, Bob and Jimmy, have kept their appointment after twenty years, but there is a turning point in the end. Bob is shocked in disbelief when the man tells him that he has been under arrest. The man talking to him is asked to hand over him a note which outlines Jimmy’s arrival at the appointed place on time and recognition of his face wanted in Chicago while lighting his cigar and his inability to arrest his friend and hence through a plain-clothes policeman. This is the consideration Jimmy Wells showed for his old friend Bob. Honest and dutiful as he is, Jimmy Wells has done his job perfectly. The ending is superb for its ‘O’ Henry Twist’ or suprising ending.

Introducing the Author:
William Sydney Porter was an American writer. He was known by his pen name O’ Henry. He lived for a successful period of forty-eight years. Before his death, he had written a good number of short stories. All his short stories are known for their wit, wordplay, warm characterization and surprise.

About the Story: 
Now-a-days people mostly value their personal relationship. They even undermine their duty when it clashes with their personal relationship. But there are still people who prefer duty to their relationship. Duty is god to them. O’ Henry describes this story to show – ‘Devotion to duty triumps over personal relationship’. In the story, there are two friends who gets separated at a point of time and meet again after a period of twenty years. But the duty of a friend compels him to undermine his relationship. A friend in the way of his duty has been forced to arrest his friend. The story is narrated in three units which depicts the irony and pathos of life in a subtle and dramatic manner.

Read More:

• Three Questions Question Answer
• After Twenty Years Question Answer
• The Open Window Question Answer
• The One and only Houdini Question Answer
• Childhood Question Answer
• Marriage Question Answer

Odisha State Board BSE Odisha 10th Class Odia Solutions Chapter 3 ଭୀମଙ୍କ ସଂଘନାଦ ରଡ଼ି Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 10 Odia Solutions Chapter 3 ଭୀମଙ୍କ ସଂଘନାଦ ରଡ଼ି

ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକସ୍ଥ ପ୍ରଶ୍ନାବଳୀର ଉତ୍ତର

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂ ଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question ୧।
ଏକପଦରେ ପ୍ରକାଶ କର ।
ଧୃତରାଷ୍ରଙ୍କ ପୁତ୍ର –
ମରୁତଙ୍କ ପୁତ୍ର –
ପବନଙ୍କ ପୁତ୍ର –
ପଣ୍ଡୁଙ୍କ ପୁତ୍ର –
ଅତିତିଙ୍କ ପୁତ୍ର –
କୁନ୍ତାଙ୍କ ପୁତ୍ର –
Answer:
ଧୃତରାଷ୍ରଙ୍କ ପୁତ୍ର – ଧାର୍ତ୍ତରାଷ୍ଟ୍ରା
ମରୁତଙ୍କ ପୁତ୍ର – ମାରୁତି
ପବନଙ୍କ ପୁତ୍ର – ପାବନି
ପଣ୍ଡୁଙ୍କ ପୁତ୍ର – ପାଣ୍ଡବ
ଅତିତିଙ୍କ ପୁତ୍ର – ଆଦିତ୍ୟ
କୁନ୍ତାଙ୍କ ପୁତ୍ର – କୌନ୍ତେୟ

Question ୨।
ନିମ୍ନଲିଖତ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକର ଦୁଇଟି ଲେଖାଏଁ ପ୍ରତିଶବ୍ଦ ଲେଖ ।
ଶୂଳଧର, ସଂକଟ, ମର୍ତ୍ତ୍ୟ, ଅନ୍ତରୀକ୍ଷ, ନଳିନୀ, ଯମ, କମଳା, ଭର୍ସନା
Answer:

ଶବ୍ଦ	ପ୍ରତିଶବ୍ଦ
ଶୂଳଧର	ବିଶ୍ଵନାଥ, ପଶୁପତି
ମର୍ତ୍ତ୍ୟ	ପୃଥ‌ିବୀ, ଧରଣୀ
ନଳିନୀ	ପଦ୍ମ, ପଙ୍କଜ
କମଳା	ଲକ୍ଷ୍ମୀ, ବିଷ୍ଣୁପ୍ରିୟା
ସଂକଟ	ବିପଦ, ବିପତ୍ତି
ଅନ୍ତରାଷ	ଆକାଶ, ବ୍ୟୋମ
ପ୍ରମ	ଦଣ୍ଡାଧାର, କାଳାନ୍ତକ
ଭର୍ସନା	ନିନ୍ଦା, ଅପବାଦ

Question ୩ ।
ବ୍ୟାସବାକ୍ୟ ସହ ସମାସର ନାମ ଲେଖ ।
ତ୍ରିଲୋଚନ, କାଳାନଳ, ନବଦୀପ, ସପ୍ତସାଗର, ଭୁଜଦଣ୍ଡ, ଅଜାମ୍ବର
Answer:
ତ୍ରିଲୋଚନ – ତିନି ଲୋଚନ ଯାହାଙ୍କର (ଶିବ) – ବହୁବ୍ରୀହି ସମାସ
କାଳାନଳ – କାଳ ଅଟେ ଅନଳ – ଅଭେଦ କର୍ମଧାରୟ
ନବଦ୍ଵାପ – ନବଦ୍ବାପର ସମାହାର – ଦ୍ୱିଗ୍ନ ସମାସ
ସପ୍ତସାଗର – ସପ୍ତସାଗରର ସମାହାର – ଦ୍ୱିଗୁ ସମାସ
ଭାଙଦଣ୍ଡ – ଭୁଜ ଦଣ୍ଡ ପରି – ଉପମିତ କର୍ମଧାରୟ
ଅଜାମ୍ବର – ଜନ୍ମ ମରଣ ନାହିଁ ଯାହାର – ବହୁବ୍ର।ହି

Question ୪।
ପଠିତ କବିତା ଅବଲମ୍ବନରେ ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(କ) ଈଶ୍ବରଂକୁ ସିଂଘନାଦ ମାଗନ୍ତୁ ……………….. ।
(ଖ) ଆସନ କମ୍ପିଲା ଯେ ଦେବ …………………. ।
(ଗ) ପାର୍ବତୀ ବୋଇଲେ ଭୀମସେନ ଆମ୍ଭ …………….. ।
(ଘ) ………………….. ରୁ କାଢ଼ିଦେଲେ ସେ ସିଂଘନାଦ ।
(ଙ) ………………….. ଆସି ପ୍ରବେଶ ହୋଇଲା ବ୍ୟାସ ସରୋବର ତୀରେ ।
(ଚ) ………………….. ମାରି ବାହାସ୍ଫୋଟ ଗର୍ଜିଣ ବେଗେ ଉଠି ।
(ଛ) ବୋଇଲୁ ଯେ ଭୀମର ………………….. ପହିବ।
(ଜ) କଦଳୀ ପତ୍ର ପ୍ରାୟେ ……………….. ମହାତମା
Answer:
(କ) ଈଶ୍ବରଂକୁ ସିଂଘନାଦ ମାଗନ୍ତୁ ପବନର ସତା।
(ଖ) ଆସନ କମ୍ପିଲା ଯେ ଦେବ ଶୂଳଧର।
(ଗ) ପାର୍ବତୀ ବୋଇଲେ ଭୀମସେନ ଆମ୍ଭ ଉପ୍ରଚାରି।
(ଘ) ଚିରି କୃଟି ରୁ କାଢ଼ିଦେଲେ ସେ ସିଂଘନାଦ ।
(ଙ) ଅନ୍ତରାଷେ ଆସି ପ୍ରବେଶ ହୋଇଲା ବ୍ୟାସ ସରୋବର ତୀରେ ।
(ଚ) ବଚ୍ଛସ୍ଥଳେ ମାରି ବାହାସ୍ଫୋଟ ଗର୍ଜିଣ ବେଗେ ଉଠି ।
(ଛ) ବୋଇଲୁ ଯେ ଭୀମର ସାତରତି ପହିବ।
(ଜ) କଦଳୀ ପତ୍ର ପ୍ରାୟେ କମ୍ପଇ ମହାତମା

କ୍ଷୁଦ୍ର ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question ୫।
ସିଂଘନାଦ କ’ଣ ?
Answer:
ସିଂଘନାଦ ମଇଁଷି ସିଂଘରେ ନିର୍ମିତ ଏକ ବାଦ୍ୟ । ଏହି ବାଦ୍ୟ ସଦାସର୍ବଦା ଶିବଙ୍କ ପାଖରେ ଥାଏ । ଶିବ ଭୈରବ ରୂପ ଧାରଣ କରି ସିଂଘନାଦ କଲେ ପୃଥ‌ିବୀ ପ୍ରଳୟ ହୁଏ । ଶିବଙ୍କଠାରୁ ସିଂଘନାଦ ନେଇ ଭୀମସେନ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନଙ୍କୁ ରଣ କରିବାପାଇଁ ଆହ୍ୱାନ କରିଥିଲେ । ସେହି ସିଂଘନାଦ ଶବ୍ଦ ଶୁଣି ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ବ୍ୟାସ ସରୋବରରୁ ବାହାରି ଆସିଥିଲେ ।

Question ୬ ।
ସହଦେବ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କୁ କ’ଣ ବୋଇଲେ
Answer:
ସହଦେବ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କୁ ଅର୍ଥାତ୍ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କୁ କହିଲେ, କେବଳ ଈଶ୍ଵରଙ୍କୁ ପ୍ରାର୍ଥନା କରି ପବନସୁତ ଭୀମସେନ ସିଂଘନାଦ ପ୍ରାପ୍ତ ହେଲେ, ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନଙ୍କୁ ବ୍ୟାସ ସରୋବରରୁ ବାହାର କରିପାରିବେ ।

Question ୭ ।
ସିଂଘନାଦ ଦେବାପାଇଁ ପାର୍ବତୀ ଶିବଙ୍କୁ କ’ଣ କହିଲେ ?
Answer:
ସିଂଘନାଦ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଶିବ ପାର୍ବତୀଙ୍କୁ ପଚାରିବାରୁ ପାର୍ବତୀ ଶିବଙ୍କୁ କହିଲେ, ଭୀମ ହେଉଛି ଆମ୍ଭ ପାଇଁ ଉପକ।ରା ପାଣ୍ଡବମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଅନେକ ସମୟରେ କପିଳାସ ବିପଦମୁକ୍ତ ହୋଇଥାଏ। ପୁନଶ୍ଚ ତୁମ୍ଭେ ଭାମଙ୍କୁ ବିର ଦେବାପାଇଁ ସତ୍ୟ କରିଥିଲେ । ତେଣୁ ଭୀମକୁ ଯଥାଶୀଘ୍ର ସିଂହନାଦ ପ୍ରଦାନ କର।

Question ୮।
ପାଣ୍ଡବଙ୍କ ହେତୁ ତ୍ରିଲୋଚନ କିଭଳି ବର୍ଭିଥିଲେ ?
Answer:
ପାଣ୍ଡବଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଦ୍ଵିତୀୟ ପାଣ୍ଡବ ହେଉଛନ୍ତି ଭୀମସେନ । ଥରେ ଅଶ୍ଳେଷା ଦୈତ୍ୟ କୈଳାସକୁ ଉପାଡ଼ି ନେଉଥିବାବେଳେ, ଋଷ୍ୟମୂକ ପର୍ବତରେ ଥିବା ଭୀମଙ୍କୁ ଶିବ ଡାକିଥିଲେ । ଭୀମ ଅଶ୍ଳେଷା ଦୈତ୍ୟକୁ ବିନାଶ କରି କୈଳାସ ଉଦ୍ଧାର କରିଥିଲେ। ମଧ୍ଯମପାଣ୍ଡବ ଭୀମଙ୍କ ପାଇଁ ତ୍ରିଲୋଚନ ଶିବ ଅଶ୍ଳେଷାତୈତ୍ୟ କବଳରୁ ବର୍ଷିଥିଲେ । ପୁନଶ୍ଚ ପାଣ୍ଡବମାନଙ୍କ ପାଇଁ କୈଳାସ ପର୍ବତ ବେଳେବେଳେ ବିପଦମୁକ୍ତ ହୋଇଥାଏ ।

Question ୯।
ସିଂଘନାଦ କିପରି ଗତି କରି ଭୀମଙ୍କ ହସ୍ତକୁ ଆସିଲା ?
Answer:
ସିଂଘନାଦ ଅନ୍ତରୀକ୍ଷରେ ବା ଆକାଶପଥରେ ଗତି କରି ବ୍ୟାସ ସରୋବର ତୀରରେ ରହିଥ‌ିବା ଭୀମଙ୍କ ହସ୍ତକୁ ଆସିଥିଲା ।

Question ୧୦ ।
ବ୍ୟାସ ସରୋବରର ମାହାତ୍ମ୍ୟ ଲେଖ ।
Answer:
ବ୍ୟାସ ସରୋବର ହେଉଛି ବିପଦରେ ପଡ଼ି ଶରଣ ନେଇଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ପାଇଁ ଅଭୟ ଆଶ୍ରୟସ୍ଥଳ । ଏଠାରେ ଶରଣ ନେଇଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ମାରିବାପାଇଁ ତା’ର ଶତ୍ରୁ ସେଠାକୁ ଯାଇପାରେ ନାହିଁ । ଶରଣକାରୀର ଶତ୍ରୁ ଯଦି ବଳପୂର୍ବକ ସେଠାରେ ପ୍ରବେଶ କରେ, ତା’ହେଲେ ସେ ଧ୍ୱଂସ ହୋଇଯିବ ବୋଲି ଶିବ ଅଭିଶାପ ଦେଇଥିଲେ ।

Question ୧୧ ।
ପ୍ରଥମ ଥର ସିଂଘନାଦ ରଡ଼ିରେ ପୃଥ‌ିବୀରେ କି କି ବିଲକ୍ଷଣମାନ ଦେଖାଦେଲା ?
Answer:
ପ୍ରଥମ ଥର ସିଂଘନାଦ ରଡ଼ିରେ ମହୀମଣ୍ଡଳ ପ୍ରକମ୍ପିତ ହୋଇଗଲା । ନଳିନୀ ପତ୍ରରେ ଜଳ ଢଳଢ଼ଳ ହେଲାପରି ପୃଥ୍ବୀ ଥରହର ହୋଇଉଠିଲା । ମନ୍ଦରପର୍ବତ ତା’ର ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସ୍ଥାନ ଛାଡ଼ି କିଛି ଦୂର ବୁଲିଗଲା ।

Question ୧୨ ।
ଦ୍ଵିତୀୟ ଥର ସିଂଘନାଦ ରଡ଼ିରେ ସୌର ଜଗତରେ କି କି ବିଲକ୍ଷଣ ଦେଖାଦେଲା ?
ଊ-
ଦ୍ବିତୀୟ ଥର ପାଇଁ ଭୀମସେନ ସିଂଘନାଦ ରଡ଼ି ଦେବାରୁ, ତାହାର ପ୍ରଭାବରେ ଛଅ ଲକ୍ଷ ଯୋଜନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଆକାଶ କମ୍ପି ଉଠିଲା । ପାତାଳପୁରରେ ଥ‌ିବା ଅନନ୍ତ ନାଗର ଫଣା କମ୍ପମାନ ହେଲା । ନବଦୀପ, ସପ୍ତସାଗର କମ୍ପି ଉଠିଲା ଓ ମେରୁ ପର୍ବତ ଟଳମଳ ହେଲା । ସୌର ଜଗତରେ ଥ‌ିବା ଆଦିତ୍ୟ ମଣ୍ଡଳ, ଭୂମଣ୍ଡଳ, ଧ୍ରୁବ ମଣ୍ଡଳ, ଅମର ମଣ୍ଡଳ ସହିତ ସିନ୍ଧୁର ଲହଡ଼ି ଆକାଶ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଉଛୁଳି ପଡ଼ିଲା ।

Question ୧୩ ।
ନବଦୀପର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ଇନ୍ଦ୍ରଦ୍ୱୀପ, ନାଗଦ୍ଵୀପ, ସୌମ୍ୟଦ୍ୱୀପ, ଗନ୍ଧର୍ବ ଦ୍ବୀପ, ବରୁଣ ଦ୍ଵୀପ, କଶେରୁମାନ ଦ୍ବୀପ, ଗଉଣ୍ଡିମାନ ଦ୍ଵୀପ, ତାମ୍ରପର୍ଣ ଦ୍ଵୀପ ଓ କୁମାରିକା ଦ୍ଵୀପ ।

Question ୧୪ ।
ସପ୍ତସାଗରର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ଦଧ, ଦୁଗ୍‌ଧ, ଘୃତ, ଲବଣ, ଇକ୍ଷୁ, ସୁରା, ଜଳ ।

Question ୧୫ ।
ଦ୍ଵିତୀୟ ରଡ଼ିରେ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ କିପରି ବାହାରକୁ ଆସିଲା ?
Answer:
ଦ୍ଵିତୀୟ ରଡ଼ିରେ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ରେ ରେ କାର ଶବ୍ଦ କରି, ବକ୍ଷସ୍ଥଳରେ ହାତ ପିଟି, ବାହାସ୍ଫୋଟ ମାରିବା ସହିତ ଗର୍ଜନ କରି, କ୍ରୋଧୃତ ନୟନପୂର୍ବକ ମହାଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କର ବାରଣକୁ ଅବଜ୍ଞା କରି ବାହାରକୁ ବାହାରି ଆସିଲା ।

Question ୧୬ ।
ମହାଲକ୍ଷ୍ମୀ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନକୁ କ’ଣ କ’ଣ କହି ବାହାରକୁ ଯିବାପାଇଁ ବାରଣ କଲେ ?
Answer:
ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେଲା, ସେତେବେଳେ ମହାଲକ୍ଷ୍ମୀ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନକୁ ଭିଡ଼ିଧରି ବାହାରକୁ ନଯିବା ପାଇଁ କହିଲେ । ଲକ୍ଷ୍ମୀ କହିଲେ, ‘ବହୁତ ପ୍ରତିଜ୍ଞା କରିଥି, ଭୀମର ସାତରଡ଼ି ସହିବୁ ବୋଲି କହିଥୁଲୁ, ଏଭଳି ସଚେତନ କରି, ସେ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନକୁ ବାହାରକୁ ଯିବାପାଇଁ ବାରଣ କରିଥିଲେ ।

Question ୧୭ ।
ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ମହାଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କୁ କିପରି ଅବଜ୍ଞା କଲେ ?
Answer:
ଭୀମର ଦ୍ବିତୀୟ ସିଂଘନାଦ ରଡ଼ି ଶୁଣି, ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ କ୍ରୋଧ ହୋଇ ବାହାରି ଯିବାପାଇଁ ଚାହିଁଲେ । ମହାଲକ୍ଷ୍ମୀ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନକୁ ଭିଡ଼ିଧରି ଯିବାପାଇଁ ବାରଣ କଲେ । ମାତ୍ର ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ମହାଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କର ବାରଣକୁ ଅବଜ୍ଞା କରି, ତାଙ୍କର ହାତକୁ ପେଲିଦେଇ ଭର୍ସନା କରି ବାହାରକୁ ବାହାରି ଯାଇଥିଲେ ।

Question ୧୮।
ଲକ୍ଷ୍ମୀ କାହିଁକି ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନକୁ ଛାଡ଼ି ପଳାଇଲେ ?
Answer:
ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ଯେତେବେଳେ ମହାଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କର ବାରଣକୁ ଖାତିର ନକରି, ତାଙ୍କ ହାତକୁ ପେଲିଦେଇ ଭର୍ସନା କଲେ, ସେତେବେଳେ ମହାଲକ୍ଷ୍ମୀ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନକୁ ଛାଡ଼ି ପଳାଇଲେ ।

Question ୧୯ ।
ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନର ଗଦାଦ୍ଵୟର ଓଜନ କେତେ କେତେ ପରିମାଣର ?
Answer:
ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ଗଦାଦ୍ଵୟର ଓଜନ ସତୁରି ସତୁରି ଭାର ପରିମାଣର ଥିଲା ।

ପପ୍ରସଙ୍ଗ ସରଳାର୍ଥ

Question ୨୦ ।
‘ସଂକଟ କାଳେ ତୁମ୍ଭନ୍ତ ଉଦ୍ଧାରନ୍ତି ପୁଣ
ଦିଅସି ସିଂଘନାଦ ପ୍ରସନ୍ନ ବଦନେଣ ।’’
Answer:
ସଂକଟ କାଳେ ………………….. .ପ୍ରସନ୍ନ ବଦନେଣ ।’’
ଶଂସିତ ପଦ୍ୟାଶଟି ଆଦିକବି ସାରଳା ଦାସଙ୍କ ଶ୍ରେଷ୍ଠ କାବ୍ୟକୃତି ମହାଭାରତର ‘ଗଦାପର୍ବ’ସ୍ଥ ‘ଭୀମଙ୍କ ସିଂଘନାଦ ରଡ଼ି’ର ଏକ ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ ଅଂଶବିଶେଷ । ଏଥ‌ିରେ କବି ଶିବ ଓ ପାର୍ବତୀଙ୍କର ମାନବୟ ଭାବକୁ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି । ଭୀମଙ୍କୁ ସିଂଘନାଦ ଦେବା ପାଇଁ ଶିବଙ୍କୁ ପାର୍ବତୀ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଛନ୍ତି ।

ସହଦେବ ଥିଲେ ସର୍ବଜ୍ଞାତା । ସେ ଜାଣିଥିଲେ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ପ୍ରାଣରଙ୍କ ହୋଇ ବ୍ୟାସ ସରୋବରରେ ଆତ୍ମଗୋପନ କରିଛି । ଯଦି ଭୀମସେନ ସିଂଘନାଦ ମାଧ୍ୟମରେ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନଙ୍କୁ ରଣ ପାଇଁ ଆହ୍ୱାନ କରନ୍ତି, ତା’ହେଲେ ସେ ନିଶ୍ଚୟ ସେଠାରୁ ବାହାରି ଆସିବେ । ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କ ପରାମର୍ଶରେ ଭୀମସେନ ଶୂଳପାଣି ଶିବଙ୍କୁ ଧ୍ୟାନ କରିଛନ୍ତି । ଭୀମସେନରଙ୍କ ଧ୍ୟାନରେ ଶିବଙ୍କ ପରିସ୍ଥିତିର ସାଧାରଣ ମଣିଷ ଯେପରି ପତ୍ନୀର ପରାମର୍ଶ ଲୋଡ଼ିଥାଏ, ଠିକ୍ ଅନୁରୂପ ଭାବେ ଶିବ କ’ଣ କରିବେ ବୋଲି

ଅନ୍ୟକୁ ସହାୟ ହୋଇଥା’ନ୍ତି । ପୁନଶ୍ଚ ଭୀମସେନ ତାଙ୍କୁ ବିପଦ ସମୟରେ ପୂର୍ବରୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିଛି । ଯେତେବେଳେ ଅଶ୍ଳେଷା ଦୈତ୍ୟ କୈଳାସ ଆକ୍ରମଣ କରିଛି ଏବଂ କୈଳାସ ପର୍ବତକୁ ଉପାଡ଼ିବାପାଇଁ ପ୍ରୟାସ କରିଛି, ସେତେବେଳେ ଭୀମହିଁ ତାଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିଛି । ଶିବଙ୍କ ଆହ୍ଵାନରେ ଋଷ୍ୟମୁକ ପର୍ବତରେ ଥ‌ିବା ଭୀମ, କୈଳାସରେ ପହଞ୍ଚି ଅଶ୍ଳେଷା ଦୈତ୍ୟକୁ ବିନାଶ କରିଛନ୍ତି । ପାର୍ବତୀ ଶିବଙ୍କୁ ଭୀମଙ୍କ ପୂର୍ବ ଉପକାର କଥା ସ୍ମରଣ କରାଇଛନ୍ତି । ଯେହେତୁ ଭୀମ ତାଙ୍କୁ ସଙ୍କଟ ବା ବିପଦ ସମୟରେ ସହାୟ ହୋଇଛି, ସେଥ୍‌ପାଇଁ ଖୁସିମନରେ ଭୀମଙ୍କୁ ସିଂଘନାଦ ଦେବାପାଇଁ ପାର୍ବତୀ କହିଛନ୍ତି । ପାର୍ବତୀଙ୍କ କଥାନୁସାରେ, ଶିବ ପବନପୁତ୍ର ଭୀମସେନଙ୍କୁ। ସିଂଘନାଦ ପ୍ରଦାନ କରିଛନ୍ତି କବି ସାରଳା ଦାସ ଏଠାରେ ଶିବ ଓ ପାର୍ବତୀଙ୍କର ମାନବୀୟ ଭାବକୁ ଅତି ସୁନ୍ଦର ଭାବରେ ପ୍ରକାଶ କରିବା ସହିତ ପାର୍ବତାଙ୍କର ମହାନାୟ ଭାଗକୁ ସ୍ଵଚିତ କରିଛିନ୍ତି।

Question ୨୧ ।
“କାଳାନଳ ଜାଣି ବିକାଶି ସିଂଘନାଦ ଜ୍ୟୋତି
ଆଦିତ୍ୟହୁଁ ଶତେ ଶୁଣ ତେଜ ବିକାଶନ୍ତି”
Answer:
କାଳାନଳ ଜାଣି …………. ତେଜ ବିକାଶନ୍ତି।
ଆଲୋଚ୍ୟ ପଦ୍ୟାଂଶଟି ମାର୍ଟିର ମହାକବି ସାରଳା ଦାସଙ୍କ ଶ୍ର୍ରେଷ୍ଠ ସାହିତ୍ୟକୃତି ‘ମହାଭାରତ’ ର ‘ଗଡାପବ’ସ୍ଥ ‘ଭୀମଙ୍କ ସିଂଘନାଦ ରଡ଼ି’ କବିତାରୁ ଗୃହୀତ ହୋଇଛି । ଏଠାରେ କବି ଶିବଙ୍କ ବିଶେଷ ବାଦ୍ୟ ସିଂଘନାଦର ମହତ୍ତ୍ବ ପ୍ରତିପାଦିତ କରିଛନ୍ତି ।

ଫିଘନାଦ ପାଇଁଷି ଫି ଘରେ ନିର୍ମିତ ଏକ ବାଦବ୍ୟବିଶେଷ ହେଲେବି ଏହା ଦେବଦେବ ମହାଦେବଙ୍କ ନିକଟରେ, ନିଜର ବିଶେଷତା ପ୍ରମାଣ କରିଥାଏ । ଶିବ ଭୈରବ ରୂପ ଧାରଣ କରି ସିଂଘନାଦ କଲେ ପୃଥ‌ିବୀରେ ପ୍ରଳୟ ହୋଇଥାଏ । ମହାମାନୀ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ଭୀମଙ୍କ ପାଖରୁ ନିସ୍ତାର ପାଇବାପାଇଁ ବ୍ୟାସ ସରୋବରରେ ଆତ୍ମଗୋପନ କରିଥିଲା । ମାତ୍ର ସହଦେବଙ୍କ କଥାନୁସାରେ ଏ ବଂ ଶ୍ର।କୃକ୍ଷଙ୍କ ପରାମର୍ଶ ଅନୁଯାୟୀ ଭ।ମସେନ ଶିବଙ୍କଠାରୁ ସିଂଘନାଦ ଆଶିବ।ପାଇଁ ପ୍ରାର୍ଥନା କରିଥିଲେ। ଭାମ ସିଂଘନାଦ ପାଇବାପାଇଁ ଶିବଙ୍କୁ ଧ୍ୟାନ କରିବାରୁ, ଶିବଙ୍କ ଆସ୍ଥାନ କମ୍ପି ଉଠିଥିଲା । ସେ ନିଜର ଦିବ୍ୟଶକ୍ତି ବଳରେ ଜାଣିପାରିଲେ, ଭୀମହିଁ ତାଙ୍କୁ ସିଂଘନାଦ ନେବାପାଇଁ ପ୍ରାର୍ଥନା କରୁଛି ।

ଶିବ ପାର୍ବତୀଙ୍କ କଥାନୁଯାୟୀ, ଭୀମଙ୍କର ପୂର୍ବର ଉପକାର କଥା ସ୍ମରଣ କରିଥିଲେ । ଭୀମସେନ ଅଶ୍ଳେଷା ଦୈତ୍ୟକୁ ବିନାଶ କରି କୈଳାସ ଉଦ୍ଧାର କରିଥିବାରୁ ଶିବ ଭୀମଙ୍କୁ ବର ଦେବାପାଇଁ କହିଥିଲେ । ସେହି ବରକୁ ସ୍ମରଣ କରି ଶିବ ଭୀମଙ୍କୁ ନିଜର ଦିବ୍ୟ ଭୈରବ ବାଦ୍ୟ ସିଂଘନାଦ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ସେହି ସିଂଘନାଦର ଦିବ୍ୟତ୍ୱ ପ୍ରକାଶ କରି କବି ଲେଖୁଛନ୍ତି, ସିଂଘନାଦ ଥିଲା ଭୟଙ୍କର ଅଗ୍ନି ସଦୃଶ ଜ୍ୟୋତିଯୁକ୍ତ । ପୁନଶ୍ଚ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କଠାରୁ ଶତେଗୁଣ ବା ଶହେଗୁଣ ତେଜ ସେଥୁରୁ ବିକଶିତ ହୋଇଥାଏ । ସେହି ଜ୍ୟୋତିଯୁକ୍ତ ସିଂଘନାଦ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇ, ଭୀମସେନ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନଙ୍କୁ ରଣ ଆହ୍ବାନ ଦେଇଥିଲେ । ସିଂଘନାଦର ଶବ୍ଦରେ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ବ୍ୟାସ ସରୋବରରୁ ବାହାରି ଆସିଥିଲା ।

Question ୨୨ ।
‘‘ନଳିନୀ ପତ୍ରରେ ଯେହ୍ନେ ପଡ଼ନ୍ତେଣ ପାଣି
ପୃଥ‌ିବୀ ଦଲଦଲିତ କମ୍ପଇ ମେଦିନୀ ।’’
Answer:
‘ନଳିନୀ ପତ୍ରରେ ……………………………. କମ୍ପାଇ ମେଦିନା’
ଭକ୍ତ ଦ୍ୟାଂଶଟି ମାଟିର ମହାକବି ସାରଳା ଦାସଙ୍କ ସର୍ବ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଗ୍ରନ୍ଥ ‘ମହାଭାରତ’ର ଗଡାପବ ସ୍ଥ ଭାଗଙ୍କ ସିଂହନାଦ ରଡ଼ି’ କବିତାରୁ ଆସିଅଛି । ମହାଦେବଙ୍କଠାରୁ ସିଂଘନାଦ ପ୍ରାପ୍ତ ହେଲାପରେ, ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନଙ୍କ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଭୀମସେନ ପ୍ରଥମ ସିଂଘନାଦ ରଡ଼ି କରିବାରୁ ପୃଥ‌ିବୀର ଅବସ୍ଥା ଯାହା ହୋଇଛି, ତାହାକୁ କବି ତୁଳନାତ୍ମକ ଭାବରେ ପରିପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି ।

ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ନିଜକୁ ନିଜେ ରକ୍ଷା କରିବାପାଇଁ ଭୀରୁ ଭଳି ଯୁଦ୍ଧକ୍ଷେତ୍ରରୁ ପଳାୟନ କରିଛି । ଦୁର୍ବାସାଙ୍କ ପରାମର୍ଶରେ ସେ ବ୍ୟାସ ସରେ।ବରରେ ନିଜକୁ ନିଜେ ଲୁଚାଇ ଦେଇଛି । ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ କିପରି ବ୍ୟାସ ସରୋବରରୁ ବାହାରିବ ସେଥିପାଇଁ ଭାମ ଶିବଙ୍କୁ ସିଂଘନାଦ ପାଇଁ ପ୍ରାର୍ଥନା କରିଛନ୍ତି । ପାର୍ବତୀଙ୍କ କଥାନୁସାରେ ଓ ଭୀମଙ୍କୁ ପୂର୍ବରୁ ଦେଇଥ‌ିବା ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ଅନୁସାରେ ଶିବ ଭୀମଙ୍କୁ ସିଂଘନାଦ ପ୍ରଦାନ କରିଛନ୍ତି । ସେହି ସିଂଘନାଦ ଥିଲା ଅସାଧାରଣ । ତାହାର ଜ୍ୟୋତି ଥିଲା ଶହେ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ଜ୍ୟୋତିଠାରୁ ଆହୁରି ତେଜୀୟାନ । ସେହି ଦିବ୍ୟ ସିଂଘନାଦକୁ ଧରି ଭୀମସେନ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନଙ୍କ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ପ୍ରଥମ ରଡ଼ି ଦେଇଛି ।

ସେହି ସିଂଘନାଦ ରଡ଼ିର ପ୍ରଭାବରେ ମହୀମଣ୍ଡଳ ପ୍ରକମ୍ପିତ ହୋଇଉଠିଛି । କବି ଏହି ରଡ଼ିର ପ୍ରଭାବକୁ ସୁନ୍ଦର ତୁଳନାତ୍ମକ ଚିତ୍ର ପ୍ରଦାନ କରି ପ୍ରତିପାଦନ କରିଛନ୍ତି । ପଦ୍ମପତ୍ରରେ ରହିଥିବା ପାଣି ଯେପରି ସାମାନ୍ୟ ପବନରେ ଚହଲିଯାଏ, ଢଳଢ଼ଳ ହୁଏ, ଠିକ୍ ସଦୃଶ ପୃଥ‌ିବୀ ଅସ୍ଥିର ହୋଇଛି । ଏପରିକି ମନ୍ଦର ପର୍ବତ ମଧ୍ଯ ତାହାର ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସ୍ଥାନରୁ ଘୁଞ୍ଚିଯାଇଛି । ଏହି ସିଂଘନାଦର ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ସ୍ୱରୂପ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ଚେଇଁ ଉଠିଛି। ତା ମନ ଚଳଚଞ୍ଚଳ ହୋଇଛା କବିଙ୍କର ଏଭଳି ତୁଳନାତ୍ମକ ପ୍ରସଙ୍ଗ ତାଙ୍କର ଅପାର କବିତ୍ଵର ପରିଚୟ ଦେଇଥାଏ ।

ଦାଘ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question ୨୩ ।
ଭୀମସେନ ଦୁଇବାର ସିଂଘନାଦ ରଡ଼ି କରିବାବେଳେ କ’ଣ କ’ଣ ଘଟିଥିଲା ?
Answer:
ପଞ୍ଚଦଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଓଡ଼ିଆ କାବ୍ୟ ସାହିତ୍ୟକୁ ସରସ, ସୁନ୍ଦର ଓ ଜୀବନ୍ତ କରି ଗଢ଼ି ତେଳିଥିବା ସାରସ୍ବତ ସାଧକ ଶୂଦ୍ରମୁନି ସାରଳା ଦାସ । ସେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ଆଦିକବି ଭାବରେ ସୁପରିଚିତ । ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଓ ସାହିତ୍ୟକୁ ତାଙ୍କର ଅବଦାନ ଅତୁଳନୀୟ । ବାଗ୍‌ଦେବୀ ମାଆ ସାରଳାଙ୍କର ଅସାମାନ୍ୟ କୃପାର ଜୟଗାନ ମଧ୍ୟରେ ସ୍ବୀୟ ମହାକାବ୍ୟଗୁଡ଼ିକର ସଫଳ ରୂପାୟନ କରି ସେ ଉତ୍କଳ କାବ୍ୟ ସାହିତ୍ୟକୁ ଯେଭଳି ଋଦ୍ଧିମନ୍ତ କରିଛନ୍ତି ତା’ର ପଟାନ୍ତର ନାହିଁ । କବିଙ୍କ ବିରଚିତ ‘ଚଣ୍ଡୀପୂରାଣ’, ‘ବିଚିତ୍ର ରାମାୟଣ’ ଓ ‘ମହାଭାରତ’ କାବ୍ୟତ୍ରୟ ତାଙ୍କର ଅନନ୍ୟ ପ୍ରତିଭାର ଅନବଦ୍ୟ ସ୍ବାକ୍ଷର।

କବି ସାରଳା ଦାସ ଭୀମସେନ ସିଂଘନାଦ କରି ବ୍ୟାସ ସରୋବରରେ ଆତ୍ମଗୋପନ କରିଥିବା ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନଙ୍କୁ ଋଣ ପାଇଁ ଆହ୍ୱାନ କରିବା ଏବଂ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ବୀର ଭାବରେ ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କ ବାରଣ ନମାନି ‘ଯୁଦ୍ଧ ଦେହି ’ ଡାକରାରେ ବାହାରି ଆସିବା ବିଷୟ ଅତ୍ୟନ୍ତ ବୀରୋଚିତ ଭାବକୁ ସ୍ମରଣ କରାଇଦିଏ । ମହାମାନୀ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ସମସ୍ତ ଭାଇ ସହିତ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ବୀର ଯୋଦ୍ଧାମାନଙ୍କୁ ଯୁଦ୍ଧରେ ହରାଇସାରିଲା ପରେ ନିହାତି ଅସହାୟ ହୋଇପଡ଼ିଛି । ସେ ଜାଣିପାରିଛି ଭୀମ କବଳରୁ ରକ୍ଷାପାଇବା ତା’ପାଇଁ ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ । ତେଣୁ ସେ ମହର୍ଷି ଦୁର୍ବାସାଙ୍କ ପରାମର୍ଶରେ ନିଜକୁ ନିଜେ ବଞ୍ଚାଇ ରଖିବାପାଇଁ ରକ୍ତନଦୀ ପାରହୋଇ ବ୍ୟାସ ସରୋବରରେ ଆତ୍ମଗୋପନ କରିଛି । ବ୍ୟାସ ସରୋବର ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନଙ୍କ ପାଇଁ ହୋଇଛି ନିରାପଦ ସ୍ଥାନ । କାରଣ ବ୍ୟାସ ସରୋବରରେ ଶରଣ ନେଇଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିକୁ କୌଣସି ଶତ୍ରୁ ବଳପ୍ରୟୋଗ କରି ବାହାରକୁ ଆଣିପାରିବ ନାହିଁ ।

ବ୍ୟାସ ସରୋରବରରୁ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ କିପରି ବାହାରିବ, ସେଥ‌ିପାଇଁ ପାଣ୍ଡବମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବିଚାର ହୋଇଛି । ସହଦେବଙ୍କ କଥାନୁସାରେ ଏବଂ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କ ପରାମର୍ଶରେ ଭାମସେନ ଶିବଙ୍କଠାରୁ ସିଂଘନାଦ ଆସିବାର ଯୋଜନା କରିଛି । ଭାମ ଶୂଳଧାର ଶିବଙ୍କୁ ଧ୍ୟ।ନ କରିଛନ୍ତି । ଭୀମଙ୍କ ଧ୍ୟାନର ପ୍ରଭାବରେ ଶିବଙ୍କ ଆସ୍ଥାନ ଟଳମଳ ହୋଇଛି । ସେ ଅସ୍ଥିର ହୋଇପଡ଼ିଛନ୍ତି । ଶେଷରେ ପାର୍ବତୀଙ୍କ କଥାନୁସାରେ ଭୀମଙ୍କୁ ପୂର୍ବରୁ ବରଦେବା ପାଇଁ ପ୍ରତିଜ୍ଞା କରିଥିବା ଶିବ ଭୀମଙ୍କୁ ସିଂଘନାଦ ପ୍ରଦାନ କରିଛନ୍ତି । ସିଂଘନାଦ ଶୂନ୍ୟପଥରେ ଆସି ବ୍ୟାସ ସରୋବର ନିକଟରେ ଥ‌ିବା ଭୀମଙ୍କ ପାଖରେ ପହଞ୍ଚିଛି ।

ଭୀମସେନ ସିଂଘନାଦ ପାଇଲା ପରେ ପ୍ରଥମ ରଡ଼ି କରି ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନଙ୍କୁ ରଣଆହ୍ୱାନ କରିଛି । ଏହାର ପରିଣତି ସ୍ବରୂପ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ଜାଗ୍ରତ ହୋଇ ଉଠିଛି । ପୁନର୍ବାର ଭୀମସେନ ସିଂଘନାଦ କରିଛି । ସେହି ଦ୍ଵିତୀୟ ସିଂଘନାଦର ଶବ୍ଦର ପ୍ରଭାବରେ ଛଅ ଲକ୍ଷ ଯୋଜନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଆକାଶ ପ୍ରକମ୍ପିତ ହୋଇଛି। ଏପରିକି ମୃତ୍ୟୁଲୋକ ଯମପୁର ମଧ୍ୟ କମ୍ପିଯାଇଛି । ଯେହେତୁ ସେହି ସିଂଘନାଦ ଥୁଲା, ଦିବ୍ୟବାଦ୍ୟ ଏବଂ ଶିବଙ୍କ ବାଦ୍ୟ ତେଣୁ ତାହାର ପ୍ରଭାବରେ ସବୁ ପରିବେଶ ଚହଲିଯାଇଛି । ପାତାଳରେ ଅନନ୍ତ ନାଗର ଫଣା କମ୍ପମାନ ହୋଇଛି ।

ନବଦୀପ, ସାତସାଗର ଓ ମେରୁ ପର୍ବତ ଟଳମଳ ହୋଇଉଠିଛି । ସିଂଘନାଦର ପ୍ରକମ୍ପନରେ ସୂର୍ଯ୍ୟମଣ୍ଡଳଠାରୁ ଆରମ୍ଭକରି ଭୂମଣ୍ଡଳ, ଧ୍ରୁବ ମଣ୍ଡଳ ଏପରିକି ଦେବଲୋକ ଅମରମଣ୍ଡଳ ଦୋହଲି ଯାଇଛି । ମେରୁ ପର୍ବତ ଥରି ଉଠିଛି । ସିନ୍ଧୁଜଳ ବଡ଼ ବଡ଼ ଢେଉ କରି ଉଛୁଳି ଉଠିଛି । ସେହି ଢେଉର ଉଚ୍ଚତା ଏତେ ଥିଲା ଯେ, ତାହା ସତେ ଯେପରି ଆକାଶକୁ ଛୁଇଁଲାଭଳି ମନେହୋଇଛି । କବି ଦ୍ୱିତୀୟ ସିଂଘନାଦର ପ୍ରଭାବକୁ ବର୍ଣ୍ଣନା କରି ଲେଖୁଛନ୍ତି –

‘ପୁଣିଣ ଆରେକ ରଡ଼ିୟେ ଦିଲା ବୀର ଭୀମ
ଛଡ଼ ଲକ୍ଷ ଯୋଜନେ ଆକାଶେ କମ୍ପିଲା ବୀର ଯମ ।
ପାତାଳେ ଅନନ୍ତ ନାଗର କମ୍ପିଲାକ ଫେରୁ
ନବଦ୍ୱୀପ ସପତ ସାଗର କମ୍ପିଲା ଟଳମଳ ହୋଇଲାକ ମେରୁ ।’’

ଏଠାରେ କବି ସିଂଘନାଦର ଅସାଧାରଣତା ଓ ତାହାର ପ୍ରଭାବରେ ସମଗ୍ର ଜଳ, ସ୍ଥଳ ଓ ଆକାଶରେ ଯେଭଳି ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି, ତାହାକୁ ସୁନ୍ଦର ଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି । ସେହି ନାଦ ଶୁଣି ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ବ୍ୟାସ ସରୋବରରୁ ବାହାର ଆସିଛି। କବିଙ୍କର ଏଭଳି ବର୍ଣ୍ଣନା ତାଙ୍କ ଦିବ୍ୟ କବିତ୍ବ ଭାବକୁ ପରିପ୍ରକାଶ କରେ ।

Question ୨୪ ।
କେଉଁ ପରିସ୍ଥିତିରେ ଭୀମଙ୍କୁ ସିଂଘନାଦ ଦେବାକୁ ସଦାଶିବ ସମ୍ମତ ହେଲେ ?
Answer:
ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ସାହିତ୍ୟ ରଚନା କରିଥିବା ସ୍ରଷ୍ଟାମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଶୂଦ୍ରମୁନି ସାରଳା ଦାସ ଆଦିକବି ରୂପେ ପରିଚିତ। ସଂସ୍କୃତ ଭାଷାରେ ବ୍ୟାସଦେବ ମହାଭାରତ ଲେଖୁଲା ଭଳି ସେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ମହାଭାରତ ଲେଖିବାରୁ, ତାଙ୍କୁ କେହି କେହି ଉତ୍କଳ ବ୍ୟାସ ଭାବରେ ସମ୍ବୋଧନ କରିଥା’ନ୍ତି । ତାଙ୍କ ରଚିତ ମହାଭାରତରେ ସେ ଉତ୍କଳୀୟ ସଂସ୍କୃତି, ପରମ୍ପରା, ଚିତ୍ର, ଚରିତ୍ର ସବୁକିଛି ସହଜସରଳ ଭାବରେ ଅତି ଚତୁରତାର ସହିତ ସଂଯୋଜିତ କରିଛନ୍ତି । ଏଥ‌ିରେ ମୂଳ ମହାଭାରତରେ ନଥ‌ିବା ଅନେକ ଲୋକକଥାକୁ ଉପସ୍ଥାପନ କରି ସେ ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କ ପ୍ରିୟ ହୋଇଛନ୍ତି । ତାଙ୍କର ଲେଖନୀ ନିସୃତ କାବ୍ୟଗ୍ରନ୍ଥଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛି ମହାଭାରତ, ଚଣ୍ଡୀପୁରାଣ ଓ ବିଚିତ୍ର ରାମାୟଣ ।

ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ଯୁଦ୍ଧରେ ସମସ୍ତ ପ୍ରିୟପରିଜନକୁ ହରାଇ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଅସହାୟ ହୋଇପଡ଼ିଥିଲେ । ନିଜର ଆସନ୍ନ ମୃତ୍ୟୁକୁ ଆଶଙ୍କା କରି ନିଜକୁ ନିଜେ ବଞ୍ଚାଇବା ପାଇଁ ଉପାୟ ଖୋଜିଥିଲେ । ଦୁର୍ବାସାଙ୍କ କଥାନୁସାରେ ସେ ବ୍ୟାସ ସରୋବରରେ ଲୁଚିଥିଲେ। ବ୍ୟାସ ସରୋବର ତା’ପାଇଁ ଥିଲା ସେ ସମୟରେ ନିରାପଦ ସ୍ଥାନ । କାରଣ ବ୍ୟାସ ସରୋବରରେ କୌଣସି ଶତ୍ରୁପକ୍ଷ ପହଞ୍ଚି ପାରିବ ନାହିଁ ବୋଲି ସେ ଜାଣିଥିଲେ । ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ଭୀମସେନ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନକୁ ଯୁଦ୍ଧକ୍ଷେତ୍ରର କୌଣସି ସ୍ଥାନରେ ପାଇନଥିଲା । ସହଦେବଙ୍କ କଥାନୁସାରେ ସେ ଜାଣିପାରିଥିଲେ ଯେ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ବ୍ୟାସ ସରୋବରରେ ଆତ୍ମଗୋପନ କରିଛି । ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କ ପରାମର୍ଶ ଅନୁଯାୟୀ, ଭୀମସେନ ଶୂଳପାଣି ମହାଦେବଙ୍କଠାରୁ ସିଂଘନାଦ ଆଣିବାକୁ ପ୍ରୟାସ କରିଥିଲେ ।

ଭୀମସେନ ଶିବଙ୍କୁ ସିଂଘନାଦ ଦେବାପାଇଁ ଧ୍ୟାନ କରିଥିଲେ । ଭୀମଙ୍କ ଧ୍ୟାନ ଓ ପ୍ରାର୍ଥନା ବଳରେ ଶିବଙ୍କର ଆସ୍ଥାନ କମ୍ପି ଉଠିଥିଲା । ଶିବ ଜାଣିପାରିଥିଲେ ଯେ ଭୀମ ସିଂଘନାଦ ନେବାପାଇଁ ଧ୍ୟାନ କରୁଛି । ଏହି ପରିସ୍ଥିତିରେ ମହାଦେବ ନିଜର ପ୍ରାଣପ୍ରିୟା ପତ୍ନୀ ପାର୍ବତୀଙ୍କଠାରୁ ପରାମର୍ଶ ଲୋଡ଼ିଥିଲେ । ପାର୍ବତୀ ଶିବଙ୍କୁ ସମୟାନୁସାରୀ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ । ସେ କହିଥିଲେ, ଭୀମସେନ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଉପକାରୀ । ତାଙ୍କ ପାଇଁ ଆମେ କପିଳାସରେ ନିରାପଦରେ ରହିଛୁ । ପୁନଶ୍ଚ ପାର୍ବତୀ ସ୍ମରଣ କରାଇ ଦେଇଥିଲେ, ‘ଭୀମ ଅଶ୍ଳେଷା ଦୈତ୍ୟକୁ ବିନାଶ କରି କୈଳାସକୁ ତା’ କବଳରୁ ରକ୍ଷା କରିଥିଲେ ।’ ସେହି ଉପକାରର ପରିଣତିରେ, ଶିବ ବର ଦେବାପାଇଁ ଭୀମକୁ କହିଥିଲେ । ଭୀମ ବିପଦରେ ପଡ଼ିଥିବାରୁ ଓ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନଙ୍କୁ ରଣକ୍ଷେତ୍ରକୁ ଆଣିବାପାଇଁ ସିଂଘନାଦ ମାଗୁଅଛି ବୋଲି ପାର୍ବତୀ କହିଥିଲେ । ଉପକାରୀ ଲୋକଙ୍କର ଉପକାର ଶୁଝିବାକୁ ହେବ । ପୁନଶ୍ଚ ପାଣ୍ଡବମାନେ ମଧ୍ଯ ଅମର ସହାୟକ ହୋଇଥା’ନ୍ତି ବୋଲି ପାର୍ବତୀ ବୁଝାଇ ଦେଇଛନ୍ତି । କବି ଏହାକୁ ସୁନ୍ଦରଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରି ଲେଖୁଛନ୍ତି

ସତ୍ୟମନା ଇଚ୍ଛା ଦେବ ଯେ ତ୍ରିପୁରାରି ।
ବେଳେବେଳେ ପାଣ୍ଡବେ ଆମ୍ଭ କପିଳାସକଇଂ ଉଦ୍ଦିରି
ସତ୍ୟମନା ଇଛି ଦେବ ଯେ ତ୍ରିପୁରାରି।
ପାର୍ବତୀ ବୋଇଲେ ସିଂଘନାଦ ଦିଅସି ବହନ
ପାଣ୍ଡବଂକ ହେତୁ ତୁମ୍ଭେ ବ୍ରତିଅଛ ତ୍ରିଲୋଚନ ।’’

ପାର୍ବତାଙ୍କ ପରାମର୍ଶକୁ ଶିବ ପାକାର କରିଲେ। ସେ ଖୁସି ମନରେ, ପ୍ରସନ୍ନ ଚିତ୍ତରେ ଚିରିକୁଟିରୁ କାଢି ଭାମସେନଙ୍କ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ସିଂଘନାଦ ପ୍ରେରଣ କରିଥିଲେ । ଏଠାରେ କବି ଶିବ ଓ ପାର୍ବତୀଙ୍କର ମାନବୀୟ ଭାବକୁ ଚମତ୍କାର ଭାବରେ ପରିପ୍ରକାଶ କରି ନିଜର ଅସାଧାରଣ କବିତ୍ଵର ପରିଚୟ ଦେଇଛିନ୍ତି

Question ୨୫ ।
ଲକ୍ଷ୍ମୀ ଓ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ହୋଇଥ‌ିବା କଥୋପକଥନ ନିଜ ଭାଷାରେ ପ୍ରକାଶ କର ।
Answer:
ଆଲୋଚ୍ୟ ପ୍ରସଙ୍ଗଟି ଆଦିକବି ସାରଳା ଦାସଙ୍କ ‘ଭୀମଙ୍କ ସିଂହନାଦ ରଡ଼ି’ କବିତାର ଏକ ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ ଅଂଶ । କବି ସାରଳା ଦାସ ଥିଲେ ପଞ୍ଚଦଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଓ ସୂର୍ଯ୍ୟବଂଶା ରାଜା କପିଳେନ୍ଦ୍ରଦେବଙ୍କର ସମସାମୟିକ କରି। ଯେତେବେଳ ଫକୃତ ସାହିତ୍ୟର ଓ ସଂସ୍କୃତ ପଣ୍ଡିତମାନଙ୍କର ପୁରାଣ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅସମ୍ଭବ ଆଧୂପତ୍ୟ ଥିଲା, ସେହି ସମୟରେ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ ଆଦ୍ୟରୂପ ଅଙ୍କନ କରିଥିଲେ ଶୂଦ୍ରମୁନି ସାରଳା ଦାସ । ମା’ ସାରଳାଙ୍କର କରୁଣା କାବ୍ୟମାନଙ୍କରେ ସ୍ଵୀକାର କରିଛନ୍ତି । ସେହି ଆଦ୍ୟ ସାରସ୍ଵତ ସ୍ରଷ୍ଟାଙ୍କ ‘ମହାଭାରତ’ ଓ ‘ବିଚିତ୍ର ରାମାୟଣ’

ମହାଭାରତ ମହାସମରର ଅନ୍ତିମ ପର୍ଯ୍ୟାୟ । ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ସମସ୍ତ ସୈନ୍ୟ, ପରିଜନଙ୍କୁ ହରାଇ ହୋଇଛି ଅସହାୟ । ମହାମାନୀ କ୍ଷମତାନ୍ଧ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନଙ୍କ ହୃଦୟରେ ଦେଖାଦେଇଛି ଭୟ ଓ ବ୍ୟାକୁଳତା । ସେ ନିଜକୁ ନିଜେ ରକ୍ଷା କରିବାପାଇଁ ବ୍ୟସ୍ତ ହୋଇପଡ଼ିଛି । ମହର୍ଷି ଦୁର୍ବାସାଙ୍କ କଥାନୁସାରେ ସେ ପ୍ରାଣରଙ୍କ ହୋଇ ବ୍ୟାସ ସରୋବରରେ ଆତ୍ମଗୋପନ କରିଛି । ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ଥିଲେ ଲକ୍ଷ୍ମୀବନ୍ତ ପୁରୁଷ । ତାଙ୍କ କନ୍ଧରେ ଲକ୍ଷ୍ମୀ ଥିଲେ । ଏପରିକି କବି ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି, ସେ ଚାଲିଲେ ତାଙ୍କ ପଦପାତରେ ସ୍ବର୍ଣ୍ଣପଦ୍ମ ଫୁଟୁଥିଲା ।

ଭୀମସେନ ଶିବଙ୍କଠାରୁ ସିଂଘନାଦ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇ ସେହି ସିଂଘନାଦ ମାଧ୍ଯମରେ ଦୂର୍ଯେ୍ଯ୍ୟାଧନଙ୍କୁ ରଖ ପାଇଁ ଆହ୍ଵାନ କରିଛି। ପ୍ରଥମ ରଡ଼ିରେ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ଜାଗ୍ରତ ହୋଇଉଠିଛି । ବୀର ଭାବରେ ସେ ଭୀମଙ୍କର ଦ୍ୱିତୀୟ ସିଂଘନାଦ ରଡ଼ିକୁ ସହ୍ୟ କରିପାରି ନାହିଁ । ସେ ଯୁଦ୍ଧକୁ ଯିବାପାଇଁ ବାହାରି ପଡ଼ିଛି । ରେ ରେ କାର ଶବ୍ଦକରି ଗର୍ଜି ଉଠିଛି । ବକ୍ଷସ୍ଥଳରେ ବାହାସ୍ଫୋଟ ମାରି କ୍ରୋଧ ନେତ୍ର ବୁଲାଇଛି । ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନର ଏଭଳି ଅସମ୍ଭାଳ ଅବସ୍ଥା ଦେଖ୍, ମହାଲକ୍ଷ୍ମୀ ତା’କୁ ଭିଡ଼ି ଧରିଛନ୍ତି । ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନଙ୍କୁ ମହାଲକ୍ଷ୍ମୀ ବୁଝାଇ କହିଛନ୍ତି, ‘ଭୀମର ସାତରଡ଼ି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସହ୍ୟ କରିବୁ ବୋଲି ପ୍ରତିଜ୍ଞା କରିଥିଲୁ । ଏବେ ଭୀମର ଦ୍ଵିତୀୟ ରଡ଼ି ତୋ’ପାଇଁ କାହିଁକି ଅସହ୍ୟ ହେଉଛି’।

ମାତ୍ର ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କର କୌଣସି କଥା ଶୁଣି ନାହିଁ । ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କର ବାରଣକୁ ଖାତିର କରିନାହିଁ । ବରଂ ଅହଂ ପ୍ରମତ୍ତ ଭାବରେ ସେ ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କୁ ଅବଜ୍ଞା କରି ତାଙ୍କୁ ଠେଲି ଦେଇଛି । ଅଧର ପୃଷ୍ଠ କରି ହିତାହିତ ଜ୍ଞାନଶୂନ୍ୟ ହୋଇ, ମୋ ନିକଟରୁ ପଳା ବୋଲି କହିଛି । ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନର ଏଭଳି ବ୍ୟବହାରରେ ଲକ୍ଷ୍ମୀ ରୁଷ୍ଟ ହୋଇଛନ୍ତି । କହିଛନ୍ତି, ମୁଁ କେବଳ ତୋହାର ଭତ୍ସନା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅପେକ୍ଷା କରିଥିଲି । ମାତ୍ର ତୁ ଯଦି ଭୀମର ଆଉ ଗୋଟିଏ ମାତ୍ର ରଡ଼ି ସହ୍ୟ କରିବୁ, ତା’ହେଲେ ତୁ ଅମର ହୋଇଯିବୁ । ତୋତେ ଆଉ କେହି ମାରିପାରିବେ ନାହିଁ । ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କର ଏଭଳି ଉପଦେଶକୁ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ଶୁଣି ନାହିଁ । ଲକ୍ଷ୍ମୀ ଛାଡ଼ି ଦେବାରୁ, ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ତାହାର ସତୁରି ଭାର ଗଦା ଘେନି ଯୁଦ୍ଧକୁ ବାହାରି ପଡ଼ିଛି । ଏହି ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ କବି ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନକୁ ଅହଂକାରୀ, ମଦମତ୍ତ, ଅପରିଣାମଦର୍ଶୀ ଯୋଦ୍ଧା ଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି । ପ୍ରଥମେ ସେ ବୀର ହେଲେବି, ପରିଣତିକୁ ବିଚାର ନକରି ସେ ଯେଭଳି ପଦକ୍ଷେପ ନେଇ, ତାହା ତା’ପାଇଁ ମୃତ୍ୟୁର କାରଣ ହୋଇଛି ।

ତୁମ ପାଇଁ କାମ :

Question ୨୬ ।
ଅଧ୍ଵକ ଜାଣିବା ପାଇଁ ସାରଳା ମହାଭାରତ ‘ଗଦାପର୍ବ’ ପଢ଼ ।

Question ୨୭ ।
ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କ ପାଖରୁ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ବିଦାୟ ନେବା ଦୃଶ୍ୟ ଅଙ୍କନ କର ।
[ଛାତ୍ରଛାତ୍ରମାନେ ‘ତୁମ ପାଇଁ କାମ’ଗୁଡ଼ିକ ନିଜେ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିବେ । ଆବଶ୍ୟକ ସ୍ଥଳେ ସେମାନେ ଶିକ୍ଷକଙ୍କ ସହାୟତା ନେଇପାରିବେ ।]

ପରୀକ୍ଷା ଉପଯୋଗୀ ଅତିରିକ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

A. ଚାରିଗୋଟି ବିକଳ୍ପ ଉତ୍ତର ମଧ୍ୟରୁ ସଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ।

Question ୧ ।
ସାରଳା ଦାସ କେଉଁ ସମୟର କବି ଏବଂ କେଉଁ ରାଜାଙ୍କ ସମୟର ଥିଲେ ?
Answer:
ପଞ୍ଚଦଶ ଶତାବ୍ଦୀର କବି ଏବଂ ସେ ପୂର୍ଯ୍ୟବଂଶୀ ରାଜା କପିଳେନ୍ଦ୍ର ଦେବଙ୍କ ସମୟର ଥିଲେ ।

Question ୨ ।
ସାରଳା ଦାସଙ୍କ ପିତୃଦତ୍ତ ନାମ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ସାରଳା ଦାସଙ୍କ ପିତୃଦତ୍ତ ନାମ ଥିଲା ସିଦ୍ଧେଶ୍ଵର ପରିଡ଼ା ।

Question ୩ ।
ସାରଳା ଦାସଙ୍କ କାବ୍ୟକୃତିଗୁଡ଼ିକର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ସାରଳା ଦାସଙ୍କ କାବ୍ୟକୃତିଗୁଡ଼ିକ ହେଲା ମହାଭାରତ, ଚଣ୍ଡୀପୁରାଣ, ବିଚିତ୍ର ରାମାୟଣ ।

Question ୪।
‘ଭୀମଙ୍କ ସିଂଘନାଦ ରଡ଼ି’ କବିତାଟି କବିଙ୍କ କେଉଁ ଗ୍ରନ୍ଥରୁ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଛି ?
Answer:
‘ଭୀମଙ୍କ ସିଂଘନାଦ ରଡ଼ି’ କବିତାଟି କବିଙ୍କ ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ଗ୍ରନ୍ଥ ପାରଳା ମହାଭାରତ ର ଗଡାପବ ରୁ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଛି

Question ୫।
କବିତାଟିରେ ‘ଜଗନ୍ନାଥ’ ଶବ୍ଦ କାହା ପାଇଁ ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଇଛି ?
Answer:
କବିତାଟିରେ ‘ଜଗନ୍ନାଥ’ ଶବ୍ଦ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କ ପାଇଁ ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଇଛି, କାରଣ କବିଙ୍କ ବିଚାରରେ ଯିଏ କୃଷ୍ଣ,

Question ୬।
‘ପାଣ୍ଡବ ସୁନ୍ଦର’ ଶବ୍ଦ କେଉଁ ପାଣ୍ଡବଙ୍କ ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଛି ?
Answer:
‘ପାଣ୍ଡବ ସୁନ୍ଦର’ ଶବ୍ଦ ଦ୍ବିତୀୟ ପାଣ୍ଡବ ଭୀମସେନଙ୍କ ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଛି ।

Question ୭ ।
ଶୂଳଧରଙ୍କ ଆସନ କାହିଁକି କମ୍ପିଲା ?
Answer:
ପାଣ୍ଡବ ସୁନ୍ଦର ଭୀମସେନ ସିଂଘନାଦ ପାଇବାପାଇଁ ଧ୍ୟାନ କରିବାରୁ, ସେହି ଧ୍ୟାନର ପ୍ରଭାବରେ ଶୂଳଧରଙ୍କ ଆସନ

Question ୮ ।
କେତେ ବାର ସିଂଘନାଦ ରଡ଼ି ସହିଥିଲେ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ଅମର ହୋଇଥା’ନ୍ତା ?
Answer:
ତିନିବାର ସିଂଘନାଦ ରଡ଼ି ସହିଥିଲେ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ଅମର ହୋଇଥା’ନ୍ତା ।

Question ୯ ।
ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କୁ କିଏ ସିଂଘନାଦ ମାଗିବା କଥା କହିଥିଲେ ?
Answer:
ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କୁ ସର୍ବଜ୍ଞାତା ସହଦେବ ସିଂଘନାଦ ମାଗିବା କଥା କହିଥିଲେ ।

Question ୧୦ ।
‘ଭୀମଙ୍କ ସିଂଘନାଦ ରଡ଼ି’ କବିତାଟି ମହାଭାରତର କେଉଁ ପର୍ବରେ ରହିଛି ?
Answer:
‘ଭୀମଙ୍କ ସିଂଘନାଦ ରଡ଼ି’ କବିତାଟି ମହାଭାରତର ‘ଗଦାପର୍ବ’ରେ ରହିଛି ।

Question ୧୧ ।
କେଉଁଠିକୁ ବଳପୂର୍ବକ ଶତ୍ରୁ ପ୍ରବେଶ କଲେ, ଧ୍ୱଂସ ହୋଇଯିବ ବୋଲି ଶିବ ଅଭିଶାପ ଦେଇଥିଲେ ?
Answer:
ବ୍ୟାସ ସରୋବରକୁ ବଳପୂର୍ବକ ଶତ୍ରୁ ପ୍ରବେଶ କଲେ, ଧ୍ୱଂସ ହୋଇଯିବ ବୋଲି ଶିବ ଅଭିଶାପ ଦେଇଥିଲେ ।

Question ୧୨ ।
କାହାର ଉପଦେଶରେ ଆତ୍ମରକ୍ଷା ପାଇଁ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ବ୍ୟାସ ସରୋବରରେ ଲୁଚିଥିଲେ ?
Answer:
ଦୁର୍ବାସାଙ୍କ ଉପଦେଶରେ ଆତ୍ମରକ୍ଷା ପାଇଁ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ବ୍ୟାସ ସରୋବରରେ ଲୁଚିଥିଲେ ।

Question ୧୩ ।
କାହାକୁ ଠେଲିଦେଇ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ‘ଯୁଦ୍ଧ ଦେହୀ’ ଡାକରା ଦେଇ ଯୁଦ୍ଧକୁ ବାହାରିଥିଲା
Answer:
ମହାଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କର ବାରଣ ନ ମାନି, ତାହାକୁ ଠେଲିଦେଇ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ଯୁଦ୍ଧ ଦେହୀ ଡାକରା ଦେଇ ଯୁଦ୍ଧକୁ ବାହାରିଥିଲା ।

Question ୧୪ ।
ପାଣ୍ଡବ ସୁନ୍ଦର ଭୀମ ଧାନ କରିବାରୁ କାହାର ଆସନ କମ୍ପି ଉଠିଲା?
Answer:
ପାଣ୍ଡବ ସୁନ୍ଦର ଭୀମ ଧାନ କରିବାରୁ ଶୂଳଧର ଶିବଙ୍କ ଆସନ କମ୍ପି ଉଠିଲା ?

Question ୧୫ ।
ଦେବ ପଶୁପତି ଧ୍ୟାନରେ କ’ଣ ଜାଣିପାରିଲେ ?
Answer:
ଦେବ ପଶୁପତି ଧ୍ୟାନରେ ବୀର ଭୀମ ସିଂଘନାଦ ମାଗୁଅଛି ବୋଲି ଜାଣିପାରିଲେ ।

Question ୧୬ ।
ଭୀମସେନ ଆମ୍ଭର ଉପକାରୀ ବୋଲି କିଏ, କାହାକୁ କହିଥିଲେ ?
Answer:
ଭୀମସେନ ଆମ୍ଭର ଉପକାରୀ ବୋଲି ଦେବୀ ପାର୍ବତୀ ସ୍ଵାମୀ ଶିବଙ୍କୁ କହିଥିଲେ ।

Question ୧୭ ।
ଶିବ କେଉଁଥ୍‌ରୁ ସିଂଘନାଦକୁ କାଢ଼ି ଦେଇଥିଲେ ?
Answer:
ଶିବ ଚିରିକୂଟିରୁ କାଢ଼ି ସିଂଘନାଦକୁ ଭୀମଙ୍କ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ପ୍ରେରଣ କରିଥିଲେ ।

Question ୧୮ ।
ସିଂଘନାଦର ଜ୍ୟୋତି କିପରି ଥିଲା ?
Answer:
ସିଂଘନାଦର ଜ୍ୟୋତି କାଳାନଳ ବା ଅଗ୍ନି ପରି ଥିଲା ।

Question ୧୯ ।
ସିଂଘନାଦର ପ୍ରଥମ ଶବ୍ଦରେ କିଏ କମ୍ପିତ ହେଲା ?
Answer:
ସିଂଘନାଦର ପ୍ରଥମ ଶବ୍ଦରେ ମହୀମଣ୍ଡଳ କମ୍ପିତ ହେଲା ।

Question ୨୦ ।
ଦ୍ୱିତୀୟ ସିଂଘନାଦ ରଡ଼ିରେ ସିନ୍ଧୁଜଳ କିପରି ଉଛୁଳି ଉଠିଲା ?
Answer:
ଦ୍ବିତୀୟ ସିଂଘନାଦ ରଡ଼ିରେ ସିନ୍ଧୁଜଳ ଉଛୁଳି ଉଠି ଆକାଶକୁ ଲାଗିଲା ପରି ମନେହେଲା ।

Question ୨୧ ।
ମହାଲକ୍ଷ୍ମୀ କେଉଁ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅପେକ୍ଷା କରି ରହିଥିଲେ ?
Answer:
ମହାଲକ୍ଷ୍ମୀ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନର ଭର୍ତ୍ସନା ଶୁଣିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅପେକ୍ଷା କରି ରହିଥିଲେ ।

(B) ଗୋଟିଏ ଶବ୍ଦରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

Question ୧।
ଶିବ କେଉଁ ରୂପ ଧାରଣ କରି ସିଂଘନାଦ କଲେ ପ୍ରଳୟ ହୁଏ ?
Answer:
ଭୈରବ ରୂପ

Question ୨।
କେଉଁ ଦୈତ୍ୟ କୈଳାସ ଉପାଡ଼ି ନେଉଥିଲା ?
Answer:
ଅଶ୍ଳେଷା ଦୈତ୍ୟ

Question ୩।
ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ କେଉଁଠାରେ ଲୁଚିଥିଲା ?
Answer:
ବ୍ୟାସ ସରେ।ବରରେ

Question ୪ ।
ମାନଗୋବିନ୍ଦ କିଏ
Answer:
ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ

Question ୫ ।
କାହାର ଅନ୍ୟନାମ ଶୂଳଧର ?
Answer:
ଧ୍ୟାନରେ

Question ୬ ।
ଭୀମସେନ ଧ୍ୟାନ କରୁଥିବା କଥା ପଶୁପତି କିପରି ଜାଣିଲେ ?
Answer:
ଶିବଙ୍କ

Question ୭ ।
ପାର୍ବତୀ କାହାକୁ ଉପକାରୀ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ଭାଗଙ୍କୁ

Question ୮ ।
କାହାଯୋଗୁ ବ୍ରତିଥିଲେ ବୋଲି ପାର୍ବତୀ ତ୍ରିଲୋଚନଙ୍କୁ କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ପାଣ୍ଡବଙ୍କ ଯୋଗୁ

Question ୯ ।
ସିଂହନାଦର କାହାଠାରୁ ଶତେଗୁଣ ତେଜ ରହିଥିଲା ?
Answer:
ଆଦିତ୍ୟଠାରୁ

Question ୧୦ ।
କାହାଯୋଗୁ ମାନଗୋବିନ୍ଦର ନିଦ୍ରା ଭାଙ୍ଗିଗଲା ?
Answer:
ସିଂଘନାଦର ପ୍ରଥମ ରଢ଼ି ଯୋଗୁ

Question ୧୧ ।
ସିଂଘନାଦର ଦ୍ବିତୀୟ ରଡ଼ିରେ ଆକାଶ କେତେ ଲକ୍ଷ ଯୋଜନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କମ୍ପି ଉଠିଲା ?
Answer:
ଚ୍ଛଅ ଲକ୍ଷ

Question ୧୨ ।
ପାତାଳରେ କାହାର ଫଣା କମ୍ପି ଉଠିଲା ?
Answer:
ଅନନ୍ତ ନାଗର

Question ୧୩ ।
ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନକୁ ବେନି ଭୁଜରେ କିଏ ଆକ୍ରୋଷି ଧରିଥିଲେ ?
Answer:
କମଳା

Question ୧୪ ।
କେଉଁ ରାଜା କମଳାଙ୍କ ହାତକୁ ଠେଲି ଦେଲା ?
Answer:
ମାନଗୋବିନ୍ଦ

(C) ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

Question ୧।
ଆକାଶେ ଲାଗିଲା ଉଛୁଳିଲା ……………………..।
Answer:
ସିନ୍ଧୁଜଳ

Question ୨।
……………………. ମାରି ବାହାସ୍ପୋଟ ଗର୍ଭଣ ବେଗେ ଉଠି।
Answer:
ବଚ୍ଛସ୍ଥକେ

Question ୩ ।
ବେନି ଭୁଜ ………………………… ଧଇଲେ କମଳା
Answer:
ଆକ୍ରୋଷି

Question ୪।
ଆରେ ଆରେ ଦ୍ରିଯୋଧନ ଅପାର ……………………….ଯେ କଲୁ ।
Answer:
ପ୍ରତଗ୍ୟାଂ

Question ୫।
ଅଧର ପୁଷ୍ଟ କରି …………………… ବୋଲି ବୋଲି ।
Answer:
ପଳା ଯା ବୋଲି

Question ୬ ।
ଲକ୍ଷ୍ମୀ ବୋଲେ ଆବର ରଡ଼ିୟେ ଯେବେ ସହିବୁ …………………… ।
Answer:
ପାମର

Question ୭ ।
ୟେ ରଡ଼ି ସହିଲେ ତୁରେ ହୋଇବୁ ………………….. ।
Answer:
ଅବ୍ରାମ୍ପର

Question ୮ ।
ସହଦେବ ବୋଇଲା ସ୍ବାମି …………………….
Answer:
ଶୁଣିମା

Question ୯ ।
…………………….. ବୋଇଲେ ଯେବେ ୟେମନ୍ତ ଅଛି ଭୀମ ।
Answer:
ଗୋବିନ୍ଦ

Question ୧୦ ।
ୟେବେ ବହନ ତୁ ………………… ସିଂଘନାଦ ମାଗ ।
Answer:
ବିଶ୍ଵନାଥଙ୍କୁ

Question ୧୧
।ଆସନ କମ୍ପିଲା ଯେ ଦେବ ………………….
Answer:
ଶୂଳଧର

(D) ଠିକ୍ ବାକ୍ୟରେ ଠିକ୍ ଚିହ୍ନ ( ✓) ଏବଂ ଭୁଲ୍ ବାକ୍ୟରେ ଭୁଲ୍ ଚିହ୍ନ (×) ଦିଅ ।

୧ । ସାରଳା ଦାସ ସୂର୍ଯ୍ୟବଂଶୀ ରାଜା ପୁରୁଷୋତ୍ତମ ଦେବଙ୍କ ସମକାଳର ଥିଲେ ।
୨ । କଟକରି ସାରୋଳ ଚଣ୍ଡୀଙ୍କୁ ଆରାଧନା କରି ସାରଳା ଦାସ ଅପୂର୍ବ କବି ଶକ୍ତି ଲାଭ କରିଥିଲେ ।
୩ । ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ଦୁର୍ବାସାଙ୍କ ଉପଦେଶରେ ଆତ୍ମରକ୍ଷା ପାଇଁ ବ୍ୟାସ ସରୋବରରେ ଲୁଚିଥିଲେ ।
୪ । ପାର୍ବତୀଙ୍କୁ ସିଂଘନାଦ ମାଗନ୍ତୁ ପବନର ସୁତ ।
୫ । ମାନଗୋବିନ୍ଦ ବୋଇଲେ ଯେବେ ୟେମନ୍ତ ଅଛି ଭୀମ ।
୬ । ପ୍ରାର୍ଥନା କରିଲା ସେ ପାଣ୍ଡବ ସୁନ୍ଦର ।
୭ । ମହାଗହନ ନିଶ୍ବାସ ବୁଲାଇ ବେନି ଭୁଜ ।
୮ । ଦକ୍ଷଯଜ୍ଞ ନାଶ ପରେ ଶିବ ନିଜକୁ ଶୀତଳ କରିବାପାଇଁ ବ୍ୟାସ ସରୋବରରେ ପ୍ରବେଶ କଲେ ।
୯ । ଚିରିକୂଟିକୁ ମୁଣା ଅର୍ଥରେ ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଇଛି ।
୧୦ । ପାର୍ବତୀ ବୋଇଲେ ଭୀମସେନ ଆମ୍ଭ ଅପଗାରି ।
୧୧ । ଦିଅସି ସିଂହନାଦ ପ୍ରସନ୍ନ ମନେଣ ।
Answer:
୧ । ସାରଳା ଦାସ ସୂର୍ଯ୍ୟବଂଶୀ ରାଜା ପୁରୁଷୋତ୍ତମ ଦେବଙ୍କ ସମକାଳର ଥିଲେ। (×)
୨ । କଟକରି ସାରୋଳ ଚଣ୍ଡୀଙ୍କୁ ଆରାଧନା କରି ସାରଳା ଦାସ ଅପୂର୍ବ କବି ଶକ୍ତି ଲାଭ କରିଥିଲେ। (×)
୩ । ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ଦୁର୍ବାସାଙ୍କ ଉପଦେଶରେ ଆତ୍ମରକ୍ଷା ପାଇଁ ବ୍ୟାସ ସରୋବରରେ ଲୁଚିଥିଲେ। ( ✓)
୪ । ପାର୍ବତୀଙ୍କୁ ସିଂଘନାଦ ମାଗନ୍ତୁ ପବନର ସୁତ। (×)
୫ । ମାନଗୋବିନ୍ଦ ବୋଇଲେ ଯେବେ ୟେମନ୍ତ ଅଛି ଭୀମ। (×)
୬ । ପ୍ରାର୍ଥନା କରିଲା ସେ ପାଣ୍ଡବ ସୁନ୍ଦର। (×)
୭ । ମହାଗହନ ନିଶ୍ବାସ ବୁଲାଇ ବେନି ଭୁଜ। (×)
୮ । ଦକ୍ଷଯଜ୍ଞ ନାଶ ପରେ ଶିବ ନିଜକୁ ଶୀତଳ କରିବାପାଇଁ ବ୍ୟାସ ସରୋବରରେ ପ୍ରବେଶ କଲେ। ( ✓)
୯ । ଚିରିକୂଟିକୁ ମୁଣା ଅର୍ଥରେ ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଇଛି। ( ✓)
୧୦ । ପାର୍ବତୀ ବୋଇଲେ ଭୀମସେନ ଆମ୍ଭ ଅପଗାରି। (×)
୧୧ । ଦିଅସି ସିଂହନାଦ ପ୍ରସନ୍ନ ମନେଣ। (×)

E ‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ ମିଳନ କରି ଲେଖ ।

Question ୧ ।

‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ	‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ
ପନେଶ ଜଶିଲେ	ଦିଲେ ସେ ସିଂଘନାଦ ।
ସତ୍ୟମନା ଇଚ୍ଛି	କମ୍ପଇ ମେଦିନୀ ।
ଚିକିତ୍କଟିରୁ କାଢ଼ି	ଦେବ ଯେ ତ୍ରିପୁରାରି ।
କାଳାନିଳ ଇ।ର୍ଶି	କିମ୍ପା ହୋଉ ମାନଗୋବିନ୍ଦ ।
ପୃଥିବା ଜଳ ତଳିତ	ସିଂହନାଦ ଜ୍ୟୋତି ।
	ଦେବ ପଶୁପତି ।

Answer:

‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ	‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ
ପନେଶ ଜଶିଲେ	ଦେବ ପଶୁପତି ।
ସତ୍ୟମନା ଇଚ୍ଛି	ଦେବ ଯେ ତ୍ରିପୁରାରି ।
ଚିକିତ୍କଟିରୁ କାଢ଼ି	ଦିଲେ ସେ ସିଂଘନାଦ ।
କାଳାନିଳ ଇ।ର୍ଶି	ସିଂହନାଦ ଜ୍ୟୋତି ।
ପୃଥିବା ଜଳ ତଳିତ	କମ୍ପଇ ମେଦିନୀ ।

Question ୨ ।

‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ	‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ
ନଳିନା ପତ୍ରରେ ଯେହ୍ନେ	ଆମ୍ଭ ଉପଚାରି
ଛଅ ଲକ୍ଷ ଯୋଜନ	କରିବାସଇଁ ଉଦ୍ଧିରି
ପାଣ୍ଡବେ	ଆକାଶ କର୍ମିଲା
ସଞ୍ଚା ଛାଡ଼ିକରି ଯେ	ତେଜ ବିକ।ଶନ୍ତି
ଆଦିତ୍ୟହୁଁ ଗତେଗୁଣ	ପଡ଼ନ୍ତେଶ ପାଣି
	ବୁଲଇ ମନ୍ଦିର

Answer:

‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ	‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ
ନଳିନା ପତ୍ରରେ ଯେହ୍ନେ	ପଡ଼ନ୍ତେଶ ପାଣି
ଛଅ ଲକ୍ଷ ଯୋଜନ	ଆକାଶ କର୍ମିଲା
ପାଣ୍ଡବେ	କରିବାସଇଁ ଉଦ୍ଧିରି
ସଞ୍ଚା ଛାଡ଼ିକରି ଯେ	ବୁଲଇ ମନ୍ଦିର
ଆଦିତ୍ୟହୁଁ ଗତେଗୁଣ	ତେଜ ବିକ।ଶନ୍ତି

ଦୀର୍ଘ ଉତ୍ତରମ୍ଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question ୧।
‘ଭୀମଙ୍କ ସିଂଘନାଦ ରଡ଼ି? ଅନୁସରଣରେ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନଙ୍କ ଚରିତ୍ର ଚିତ୍ରଣ କର ।
Answer:
‘ଭୀମଙ୍କ ସିଂଘନାଦ ରଡ଼ି’ କବିତାର କବି ମାଟିର କବି ସାରଳା ଦାସ। ସେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ସାହିତ୍ୟର ଆଦିକବି ଭାବରେ ପରିଚିତ । ତାଙ୍କର ପିତୃଦତ୍ତ ନାମ ଥିଲା ସିଦ୍ଧେଶ୍ଵର ପରିଡ଼ା । ଝଙ୍କଡ଼ର ମା’ ସାରଳାଙ୍କ ଅପାର କରୁଣା ଲାଭକରି ବା ଦେବୀ ସାରଳାଙ୍କ ପାଇଁ ସେ ମହାଭାରତ ଭଳି ଗ୍ରନ୍ଥ ଲେଖିବାପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟ ହୋଇ ପାରିଥିଲେ ବୋଲି ନିଜେ ସ୍ୱୀକାର କରିଛନ୍ତି । ମହାଭାରତ ବ୍ୟତୀତ ତାଙ୍କଦ୍ବାରା ରଚିତ ଗ୍ରନ୍ଥ ହେଉଛି ଚଣ୍ଡୀପୁରାଣ ଓ ବିଚିତ୍ର ରାମାୟଣ । ବ୍ୟାସଦେବଙ୍କ ମହାଭାରତର ମୂଳକଥା ବସ୍ତୁକୁ ସେ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ବି, ସେଥୁରେ ସେ ଓଡ଼ିଶାର ସଂସ୍କୃତି, ଲୋକକଥା, ଚିତ୍ର ଓ ଚରିତ୍ରକୁ ସଂଯୋଜିତ କରିଛନ୍ତି । ଯାହାଫଳରେ ତାଙ୍କଦ୍ୱାରା ବର୍ଣ୍ଣିତ ଚରିତ୍ର ଉତ୍କଳୀୟ ଚରିତ୍ରର ଯଥାର୍ଥ ପ୍ରତିଫଳନ ବୋଲି ଆଲୋଚକମାନେ କହିଥା’ନ୍ତି ।

‘ଭୀମଙ୍କ ସିଂଘନାଦ ରଡ଼ି’ କବିତାରେ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନଙ୍କ ଚରିତ୍ରର ବହୁବିଧ ଦିଗକୁ ଆକଳନ କରାଯାଇପାରେ । ପ୍ରଥମତଃ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ଥିଲେ ଭୀରୁ ଓ ପଳାତକ । ନିଜର ଅହଂକାର ଓ ଜିଦ୍ ପାଇଁ ମହାଭାରତ ମହାସମରରେ ଭ୍ରାତା, ବନ୍ଧୁ, ପ୍ରିୟଜନଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁର କାରଣ ହୋଇଥିଲେ । ସମସ୍ତଙ୍କୁ ହରାଇ ସାରିଲା ପରେ ସେ ହୋଇଥିଲେ ଅସହାୟ । ଭୀମସେନଙ୍କ କବଳରୁ ରକ୍ଷାପାଇବା ପାଇଁ ପ୍ରାଣରଙ୍କ ଭାବରେ ସେ ଯୁଦ୍ଧକ୍ଷେତ୍ରରୁ କରିଥିଲେ ପଳାୟନ । ଭୀରୁଭାବରେ ଆତ୍ମଗୋପନ କରିଥିଲେ ବ୍ୟାସ ସରୋବରରେ । ଏହି ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ବା କବିତାର ପ୍ରେକ୍ଷାପଟରେ କବି ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନଙ୍କୁ ଜଣେ ଭୀରୁ ଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣନା

କବିତାର ପରବର୍ତ୍ତୀ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ କବି ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି, ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନଙ୍କୁ ଜଣେ ମାନୀ, ଅହଂକାରୀ, ମିଥ୍ୟାବାଦୀ ଜଣେ ମାନୀ, ଅହଂକାରୀ, ମିଥ୍ୟାବାଦୀ ବୀର ଭାବରେ । ଭୀମଙ୍କ ସିଂଘନାଦ ରଡ଼ିକୁ ସେ ସହ୍ୟ କରିପାରି ନାହାଁନ୍ତି । ବୀର ଭାବରେ ଭୀମର ଯୁଦ୍ଧ ଆମନ୍ତ୍ରଣକୁ ସେ ସହ୍ୟ କରିପାରି ନାହାଁନ୍ତି। ଭୀମଙ୍କର ପ୍ରଥମ ସିଂଘନାଦ ରଡ଼ିରେ ସେ ଚେଇଁ ଉଠିଛନ୍ତି । ତାଙ୍କ ଦେହରେ ଯେପରି ବୀରର ଗରମ ରକ୍ତ ପ୍ରବାହିତ ହୋଇଛି । ଭୀମ ଦ୍ବିତୀୟଥର ସିଂଘନାଦ ରଡ଼ି ଦେବାରୁ ସେ ଆଉ ନିଜକୁ ସମ୍ଭାଳି ପାରିନାହାଁନ୍ତି । ସେ ହିତାହିତ ଜ୍ଞାନ ଶୂନ୍ୟହୋଇ, ଛାତିରେ ହାତପିଟି ଯୁଦ୍ଧକୁ ଯିବାପାଇଁ ବାହାରି ପଡ଼ିଛି ।

ଏହି ସମୟରେ ମହାଲକ୍ଷ୍ମୀ ତାହାଙ୍କୁ ବାରଣକଲେ ମଧ୍ୟ ସେ କିଛି ଶୁଣିବାକୁ ଚାହିଁ ନାହାନ୍ତି । ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କର ସମସ୍ତ ଉପଦେଶ ତାହାକୁ ଯୁଦ୍ଧକୁ ଯିବାପଥରୁ ନିବୃତ୍ତ କରିପାରି ନାହିଁ । ପୂର୍ବରୁ ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କ ନିକଟରେ ସେ ଶପଥ କରିଥିଲେ ଯେ ଭୀମଙ୍କର ସାତରଡ଼ି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସହ୍ୟ କରିବେ। ସେଭଳି ଶପଥକୁ ସେ ବିସ୍ମୃତ ହୋଇଛନ୍ତି । ବରଂ ସେ ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କର ହାତଛାଟି ଦେଇଛନ୍ତି । ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କୁ ଧ୍ୟାର କରି କହିଛନ୍ତି । ବୀରଭାବରେ ଯୁଦ୍ଧ ଦେହି ଡାକରା ଦେଇ ବ୍ୟାସ ସରୋବରରୁ ବାହାରି ଯାଇଛନ୍ତି । ଯୁଦ୍ଧକୁ ଯିବା ସମୟରେ ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କୁ ଅବମାନନା କରି, ହତଲକ୍ଷ୍ମା ହୋଇଛନ୍ତି ଓ ଯୁଦ୍ଧରେ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଛନ୍ତି । କବି ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନଙ୍କ ଚରିତ୍ରର ବିଭିନ୍ନ ଦିଗକୁ ବର୍ଣ୍ଣନା କରି, ତାହାକୁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ହୃଦୟଗ୍ରାହୀ କରିପାରିଛନ୍ତି ।

କବି ପରିଚୟ:

ଘନ ତିମିରିତ ଉତ୍କଳ ସାହିତ୍ୟାକାଶର ଅମା ଅନ୍ଧକାର ଦୂର କରି ପ୍ରଥମ ସୂର୍ଯ୍ୟଭାବେ ଉଦିତ ହୋଇଥିଲେ ଉଡ୍ର ଜାତୀୟତାବୋଧର ପ୍ରଥମ ପ୍ରତିଭୂ, ମାଟିର ମହାକବି ଶୂଦ୍ରମୁନି ସାରଳା ଦାସ । ତତ୍‌କାଳୀନ ସମାଜରେ ପ୍ରଚଳିତ ବ୍ରାହ୍ମଣ୍ୟ ପରମ୍ପରା ଓ ସଂସ୍କୃତ ପଣ୍ଡିତମାନଙ୍କର ଗର୍ବକୁ ଖର୍ବ କରିବା ନିମନ୍ତେ ଉତ୍କଳୀୟ ସମାଜର ଯଥାର୍ଥ ରୂପକାର ସାଜି ସେ ଖାଣ୍ଟି ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ଲେଖନୀ ଚାଳନା କଲେ ଏବଂ ଓଡ଼ିଆ ଜାତିକୁ ଦେଇଗଲେ ‘ମହାଭାରତ’, ‘ଚଣ୍ଡୀପୁରାଣ’ ଓ ‘ବିଲଙ୍କା ରାମାୟଣ’ ପରି କାଳଜୟୀ ମହାଗ୍ରନ୍ଥମାନ । ନମ୍ରତା, ସରଳତା ଓ ସମର୍ପଣତାର ମୂର୍ତ୍ତିମନ୍ତ ପ୍ରତୀକ ଏହି ମହାକବିଙ୍କର ସାଧନାସିକ୍ତ ସାରସ୍ଵତ ଅବଦାନ ବାସ୍ତବିକ ଅତୁଳନୀୟ । ସ୍ବୀୟ ଅଫୁରନ୍ତ ପ୍ରତିଭା ସ୍ଫୁରଣରେ ବିଦ୍ୟାର ଅତ୍ରୀ ବାଗ୍‌ଦେବୀ ମା’ ସାରଳାଙ୍କର ଅପାର୍ଥିବ କୃପାର ଅଯାଚିତ ଅବଦାନକୁ ମୁକ୍ତକଣ୍ଠରେ ସ୍ଵୀକାର କରି କବି କହିଛନ୍ତି-

‘ଜନ୍ମରୁ ମୂରୁଖ ମୋର ନାହିଂ ଶାସ୍ତ୍ରଜ୍ଞାନ
ତୁ ଯାହା କହୁ ପୁଂ ତାହା କରଇ ଲିଖନ ।
ସେହିଠାରେ ପୂଦୟା ଯେବେ କର ମହା ଦେଈ
ସାରଳା ଦାସ ମୁ ତୋରେ ଶରଣ ମାଗଇ ।”

ମାନବୋଚିତ ମହନୀୟ ଗୁଣାବଳୀର ଜୟଗାନରେ ସମୃଦ୍ଧ ତାଙ୍କ ସୃଷ୍ଟିସମ୍ପଦର ଅନ୍ତଜ୍ୟୋତି ଯେ ବିଦଗ୍ଧ ବିବୁଧବର୍ଗକୁ ସ୍ତବ୍ଧ କରିଛି, ଏପରିକି ପ୍ରତିଟି ପାଠକ ପ୍ରାଣରେ ବିକଶିତ କରିପାରିଛି ଭକ୍ତି ଭାବନାର ଶତ କଦମ୍ବ, ଏଥୁରେ ତିଳେମାତ୍ର ସନ୍ଦେହର ଅବକାଶ ନାହିଁ । ପଞ୍ଚଦଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ସେହି ଯୋଗଜନ୍ମା ଆଦିକବିଙ୍କ ପ୍ରତିଭାଦୀପ୍ତ କିରଣର ପ୍ରଥମ ଉନ୍ମେଷ ହୋଇଥିଲା ତାଙ୍କର ଜନ୍ମ-ସାଧନା-ସିଦ୍ଧି ପୀଠରୂପେ ପରିଚିତ ଜଗତ୍‌ସିଂହପୁର ଜିଲ୍ଲାନ୍ତର୍ଗତ ଝଙ୍କଡ଼ ଗ୍ରାମରେ । ଜନ୍ମରୁ ମୂର୍ଖ ଓ ଜ।ତିରେ ଶୂଦ୍ର ସିଘୌଶ୍ଵର ପରିତ। ଜଗତଜନନା, ବିଦ୍ୟାଦାତ୍ରୀ ଦେବା ସାରଳାଙ୍କ ଅପାର ଦିବ୍ୟକରୁଣାରୁ ସାରଳା

ଦାସରେ ପରିଣତ ହେଲେ । ମା’ ସାରଳାଙ୍କ ଦାସାନୁଦାସ ଭାବେ ନିଜର ପରିଚୟ ଦେଇ ଲୋକମୁଖର ଭାଷାରେ ସୃଷ୍ଟି ସରସ ଓ ସୁନ୍ଦର କରି ଗଢ଼ି ତୋଳିଥିବା ଏହି ସାରସ୍ଵତ ସ୍ରଷ୍ଟା ଥିଲେ ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ଯଥାର୍ଥ ରୂପକାର । ତାଙ୍କ ବିରଚିତ ‘ମହାଭାରତ’ରେ ଓଡ଼ିଶାର ମଠ-ମନ୍ଦିର, ଧର୍ମ-ଦର୍ଶନ, ଆଚାର-ବିଚାର, ରୀତି-ନୀତି, ଜନପଦ, ଭୂଗୋଳ, ଅରଣ୍ୟ- ପର୍ବତ, କିମ୍ବଦନ୍ତୀ, ଲୋକକଥା ଓ ଲୋକବିଶ୍ଵାସ ଆଦି ଏପରି ଜୀବନ୍ତଭାବେ ବର୍ଣ୍ଣିତ ହୋଇଛି, ଯାହା ତତ୍‌କାଳୀନ ଉତ୍କଳର ସାମାଜିକ, ସାଂସ୍କୃତିକ ତଥା ରାଜନୀତିକ ଚିତ୍ରର ଏକ ବୃହତ୍ ଜ୍ଞାନକୋଷ କହିଲେ ଅତ୍ୟୁକ୍ତି ହେବ ନାହିଁ ।

ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ଆତ୍ମପରିଚିତିର ଅମୂଲ୍ୟ ଗ୍ରନ୍ଥ ‘ମହାଭାରତ’ ରଚନା କରି କବି ସ୍ୱୀୟ ଜାତୀୟ ଚେତନା ଓ ସ୍ବାଭିମାନର ଯେଉଁ ଆଲେଖ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି କରିଯାଇଛନ୍ତି ତାହା ବାସ୍ତବରେ ତାଙ୍କ ଅସାମାନ୍ୟ ବୌଦ୍ଧିକ ଚେତନାର ପ୍ରତିବେଦନ । ପ୍ରଥମ ଓଡ଼ିଆ ଗଜପତି ତଥା ସୂର୍ଯ୍ୟବଂଶର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ରାଜା କପିଳେନ୍ଦ୍ରଦେବଙ୍କ ସମସାମୟିକ ଏହି ମାଟିର ମହାକବି, ସଂସ୍କୃତ ‘ମହାଭାରତ’ର ସ୍ରଷ୍ଟା ବ୍ୟାସଦେବଙ୍କ ପରି ଓଡ଼ିଆ ‘ମହାଭାରତ’ର ସ୍ରଷ୍ଟା ‘ଉତ୍କଳ-ବ୍ୟାସ’ ଭାବେ ସମ୍ବୋଧତ ହୋଇଛନ୍ତି ।

ସୂଜନା ଭିମୁଖ୍ୟ:

ପାରଳା ଦାସଙ୍କ ମହାଭାରତ ବ୍ୟାସଦେବଙ୍କ ସଂସ୍କୃତ ମହାଭାର ଅନୁନାହିଁ । ଏହା ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ତତ୍‌କାଳାନ ସାଂସ୍କୃତିକ, ସାମାଜିକ ଓ ରାଜନୀତିକ ଚିତ୍ରର ଜ୍ଞାନକୋଷ । ଦାଣ୍ଡୀ ବୃତ୍ତରେ ରଚିତ ଏହି ଗ୍ରନ୍ଥରେ ମୂଳକାହାଣୀ ସହିତ ଅନେକ ନୂତନ ଆଖ୍ୟାୟିକାର ସଂଯୋଜନାରେ କବିଙ୍କ ମୌଳିକତା ସୁସ୍ପଷ୍ଠା

କବିତାର ପୃଷ୍ଠଭୂମି:

ଭାମଙ୍କ ସଂଘନାଦ ପଡ଼ି ବିଷୟଟି ଆଦିକବି ସାରଳା ଦାସଙ୍କର ଶ୍ରେଷ୍ଠ କ।ବ।କୃତି ‘ମହାଭାରତ’ ର ‘ଗଦାପବ’ର ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ ଅଂଶବିଶେଷ । ଏଥ‌ିରେ ମହାଭାରତ ମହାସମରର ଶେଷ ପର୍ଯ୍ୟାୟର ପ୍ରସଙ୍ଗ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି । ମହମାନୀ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ପାଣ୍ଡବମାନଙ୍କୁ ପାଞ୍ଚଖଣ୍ଡ ପଡ଼ା ଦେବାପାଇଁ ରାଜିହୋଇ ନଥିଲେ । ଏପରିକି ମଧ୍ୟସ୍ଥତା କରିବାକୁ ଯାଇଥବା ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କ ନିକଟରେ ନିଜର ଔଦ୍ଧତ୍ୟ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ । ବିନାଯୁଦ୍ଧରେ ରାଜ୍ୟର କୌଣସି ଅଂଶ ଦେବାପାଇଁ ସ୍ଵୀକାର କରିନଥିଲେ । ଫଳରେ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ହିଁ ମହାଭାରତ ମହାସମରକୁ ଆମନ୍ତ୍ରଣ କରି ଆଣିଥିଲେ । ସେ ନିଜେ ନିଜ ପାଇଁ ବିପଦର କାରଣ ହୋଇଥିଲେ । କୌରବ ପାଣ୍ଡବଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଯୁଦ୍ଧ ହୋଇଥିଲା । ଏ ଯୁଦ୍ଧ ସାଧାରଣ ଯୁଦ୍ଧ ନଥିଲା ବରଂ ଥିଲା ଧର୍ମଯୁଦ୍ଧ ।

ପାଣ୍ଡବମାନେ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କ ପରାମର୍ଶରେ ଯୁଦ୍ଧ କରି କୌରବକୁଳକୁ ଧ୍ୱଂସ କରିଥିଲେ । ଏହି ଯୁଦ୍ଧରେ କୌରବ ପକ୍ଷର ସମସ୍ତ ଯୋଦ୍ଧା ବୀରଗତି ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥିଲେ । ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ପ୍ରିୟ ପରିଜନଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ନିହାତି ଅସହାୟ ହୋଇପଡ଼ିଥିଲେ । ପ୍ରାଣରଙ୍କ ହୋଇ, ନିଜକୁ ନିଜେ ବଞ୍ଚାଇବାପାଇଁ ସେ ପ୍ରିୟପୁତ୍ର ଲକ୍ଷ୍ମଣକୁମାରଙ୍କ ଶବକୁ ଆଶ୍ରୟ କରି ରକ୍ତନଦୀ ପାର ହୋଇଥିଲେ । ବ୍ୟାସ ସରୋବରରେ ଆତ୍ମଗୋପନ କରିବାପାଇଁ ସୁର୍ବାସା ତାଙ୍କୁ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ । କାରଣ ବ୍ୟାସ ସରୋବରରେ ଶରଣ ନେଇଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ମାରିବାପାଇଁ ତା’ର ଶତ୍ରୁ ସେଠାରେ ପହଞ୍ଚିପାରେ ନାହିଁ । କେହି ଯଦି ଶରଣ ନେଇଥ‌ିବା ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ମାରିବା ପାଇଁ ବଳପୂର୍ବକ ପ୍ରବେଶ କରେ, ତା’ହେଲେ ଶିବଙ୍କ ଅଭିଶାପ ଅନୁସାରେ ସେ ଧ୍ୱଂସ ପାଇଯିବ । ସେହି ନିରାପଦ ସ୍ଥାନରେ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ, ଭୀମଙ୍କ ଭୟରେ ଆତ୍ମଗୋପନ କରିଥିଲେ । ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନକୁ ମାରିବାପାଇଁ ଭୀମ ସବୁସ୍ଥାନ ଖୋଜିଲେ ମଧ୍ୟ ପାଇନଥିଲେ।

ସର୍ବଜ୍ଞାତା ସହଦେବଙ୍କଠାରୁ ଭୀମ ଜାଣିବାକୁ ପାଇଲେ, ‘ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ବ୍ୟାସ ସରୋବର ଭଳି ନିରାପଦ ସ୍ଥାନରେ ଆତ୍ମଗୋପନ କରିଛି’। ଭୀମ ସହଦେବଙ୍କଠାରୁ ସୂଚନା ପାଇଲାପରେ, ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନଙ୍କୁ କିପରି ବାହାରକୁ ବାହାର କରିବେ, ସେଥ‌ିପାଇଁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ । ସେ ଶିବଙ୍କଠାରୁ ସିଂଘନାଦ ପ୍ରାପ୍ତ ହେଲାପରେ, ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନଙ୍କୁ ସିଂଘନାଦ ମାଧ୍ୟମରେ ଯୁଦ୍ଧକୁ ଆସିବାକୁ ଆହ୍ଵାନ କରିଥିଲେ । ସେହି ସିଂହନାଦର ଶବ୍ଦ ଶୁଣି ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ଆଉ ବ୍ୟାସ ସରୋବରରେ ଲୁଚିପାରି ନଥିଲେ । ବୀରଭାବରେ ବୀରର ଯୁଦ୍ଧ ଆହ୍ୱାନକୁ ସେ ଚୁପ୍‌ହୋଇ ସହିପାରି ନଥିଲେ। ଏପରିକି ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କର କୋଳରେ ଆଶ୍ରୟ ନେଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ, ସେ ନିଜକୁ ସମ୍ଭାଳି ପାରି ନଥିଲେ । ମହାଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କ ବାରଣ ନ ମାନି ସେ ‘ଯୁଦ୍ଧ ଦେହି’ ଡାକରା ଶୁଣି ବାହାରି ଆସିଥିଲେ । ପରିଣତି ସ୍ବରୂପ ସେ ଭୀମଙ୍କ ପଦାରେ ବୀରଗତି ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥିଲେ।

କବିତାର ମର୍ମରାଶା:

ମହାଭାରତ ମହାସମରର ଶେଷ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ମହାମାନୀ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ଧର୍ମଯୁଦ୍ଧରେ ସମସ୍ତ ଭାଇ, କଣ୍ଠ ଭଳି ମିତ୍ର, କୁପରାମର୍ଶଦାତା ମାତୁଳ ଶକୁନି, ଗୁରୁ କୃପାଚାର୍ଯ୍ୟ ଓ ଦ୍ରୋଣାଚାର୍ଯ୍ୟ ଇତ୍ୟାଦି ସମସ୍ତ ଯୋଦ୍ଧାମାନଙ୍କୁ ଯୁଦ୍ଧକୁ ପ୍ରେରଣ କରି, ଯୁଦ୍ଧରେ ସଫଳତା ପାଇନଥିଲେ । ବରଂ ସମସ୍ତ ଯୋଦ୍ଧା ଯୁଦ୍ଧକ୍ଷେତ୍ରରେ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ । ଶେଷରେ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ଅସହାୟ ଭାବରେ ନିଜଚ୍ଚୁ ନିଜେ ବଞ୍ଚାଇବା ପାଇଁ ଉପାୟ ଖୋଲିଥିଲେ। ମହର୍ଷ ଦୁର୍ବାସାଙ୍କ ପରାମର୍ଶରେ ସେ ବ୍ୟାସସରୋବରେ ଲୁଚିବାପାଇଁ ଭୀରୁ ଭଳି ଯୁଦ୍ଧକ୍ଷେତ୍ରରୁ ପଳାୟନ କରିଥିଲେ ।

ଭୀମ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନଙ୍କୁ ମାରିବାପାଇଁ ସବୁଆଡ଼େ ଖୋଜିଲେ ମଧ୍ୟ କେଉଁଠାରେ ପାଇନଥିଲେ । ସହଦେବ ଥିଲେ ସର୍ବଜ୍ଞାତା । ତାଙ୍କୁ ପଚାରିବାରୁ ସେ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କୁ କହିଥିଲେ, ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ବ୍ୟାସ ସରୋବରରେ ଆତ୍ମଗୋପନ କରିଛି । କେବଳ ଦ୍ଵିତୀୟ ପାଣ୍ଡବ ଭୀମ ଯଦି ଶିବଙ୍କଠାରୁ ପ୍ରାପ୍ତ ସିଂଘବାଦ୍ୟ ଆଣି ବାଦନ କରିବେ, ତା’ହେଲେ, ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ବ୍ୟାସ ସରୋବରରୁ ବାହାରିବେ । ସହଦେବଙ୍କଠାରୁ ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ଏହା ଶୁଣିବା ପରେ ଭୀମଙ୍କୁ ଏକ ସମୟ ଉପଯୋଗୀ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ । ଭୀମ ଈଶ୍ଵର ବା ଶିବଙ୍କୁ ସିଂଘନାଦ ମାଗିଲେ, ସେ ନିଶ୍ଚୟ ଦେବେ । ଏ ସମୟରେ ଅନ୍ୟକିଛି ଚିନ୍ତା ନକର କିମ୍ବା ବିଚଳିତ ନହୋଇ, କେବଳ ବିଶ୍ଵନାଥଙ୍କଠାରୁ ସିଂଘନାଦ ଆଣି ବାଦନ କଲେ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ, ଯେ କି ମହାମାନୀ ଭାବରେ ପରିଚିତ, ସେ ନିଶ୍ଚୟ ବ୍ୟାସ ସରୋବରରୁ ବାହାରି ଆସିବ ।

ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କ ପରାମର୍ଶରେ, ପବନସ୍ତୁତ ଯିଏକି ପାଣ୍ଡବମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଗଦାଯୁଦ୍ଧରେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ପରାକ୍ରମୀ, ସେ ଶୂଳଧର ଶିବଙ୍କୁ ଧ୍ୟାନକଲେ । ଭୀମଙ୍କ ଧାନରେ ଶିବଙ୍କର ଆସନ କମ୍ପିଉଠିଲା। ସେହି ଧ୍ୟାନର ପ୍ରଭାବରେ ସେ ଆଉ ଥୟହୋଇ ରହିପାରିଲେ ନାହିଁ । ପଶୁପତି ଶିବ ଧ୍ୟାନ ବଳରେ ଜାଣିପାରିଲେ, ଭୀମ ହିଁ ତାଙ୍କୁ ସ୍ମରଣ କରୁଛି । ଏହିକଥା ସେ ଦେବୀ ପାର୍ବତୀଙ୍କୁ କହିଲେ । ଏହି ପରିସ୍ଥିତିରେ କ’ଣ କରିବାକୁ ହେବ ସେ ପାର୍ବତୀଙ୍କ ସହିତ ପରାମର୍ଶ କଲେ । ଭୀମ ଯେହେତୁ ତାଙ୍କୁ ସ୍ମରଣ କରି ସିଂହନାଦ ମାଗୁଅଛି, ସେଭଳି କ୍ଷେତ୍ରରେ ସେ କ’ଣ କରିବେ, ତାହା ପାର୍ବତୀଙ୍କୁ ପଚାରିଲେ ।

ଶିବଙ୍କ କଥା ଶୁଣି ଦେବୀ ପାର୍ବତୀ କହିଲେ, ‘ପାଣ୍ଡବମାନେ ଆମ୍ଭପାଇଁ ଯଥେଷ୍ଟ ଉପକାରୀ । ଆମ୍ଭକୁ ମଧ୍ୟ ଭୀମ ସାହାଯ୍ୟ କରିଛି ।’ କାରଣ ପୁର୍ବେ ଅଶ୍ଳେଷା ଦୈତ୍ୟ କୈଳାସ ଉପାଡ଼ି ନେଉଥିଲାବେଳେ, ଋଷ୍ୟମୁକ ପର୍ବତରେ ଥ‌ିବା ଭୀମକୁ ଶିବ ଆହ୍ଵାନ କରିଥିଲେ । ଶିବଙ୍କ ଆହ୍ଵାନରେ ଭୀମ ଅଶ୍ଳେଷା ଦୈତ୍ୟକୁ ବିନାଶ କରି କୈଳାସ ଉଦ୍ଧାର କରିଥିଲେ ।

ଶିବଙ୍କ କଥା ଶୁଣି ଦେବୀ ପାର୍ବତୀ କହିଲେ, ‘ପାଣ୍ଡବମାନେ ଆମ୍ଭପାଇଁ ଯଥେଷ୍ଟ ଉପକାରୀ । ଆମ୍ଭକୁ ମଧ୍ୟ ଭୀମ ସାହାଯ୍ୟ କରିଛି ।’ କାରଣ ପୁର୍ବେ ଅଶ୍ଳେଷା ଦୈତ୍ୟ କୈଳାସ ଉପାଡ଼ି ନେଉଥିଲାବେଳେ, ଋଷ୍ୟମୁକ ପର୍ବତରେ ଥିବା ଭୀମକୁ ଶିବ ଆହ୍ୱାନ କରିଥିଲେ । ଶିବଙ୍କ ଆହ୍ଵାନରେ ଭୀମ ଅଶ୍ଳେଷା ଦୈତ୍ୟକୁ ବିନାଶ କରି କୈଳାସ ଉଦ୍ଧାର କରିଥିଲେ । ତାହାକୁ ଦେବୀ ପାର୍ବତୀ ଶିବଙ୍କୁ ସ୍ମରଣ କରାଇ ଦେଇଥିଲେ । ପାଣ୍ଡବମାନଙ୍କ ପାଇଁ ସେ ବିପଦରୁ ରକ୍ଷାପାଇଛନ୍ତି । ଭୀମ ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଉପକାର କରିଛନ୍ତି । ସେହି ଉପକାରୀ ଭୀମଙ୍କ ପାଇଁ କପିଳାସ ଉଦ୍ଧାର ପାଇଛି । ତାହାକୁ ବର ଦେବାପାଇଁ ଶିବ ଇଚ୍ଛା କରିଥିଲେ ।

ସେହି ଉପକାରର ପ୍ରତିକାର ସ୍ବରୂପ, ଭୀମଙ୍କୁ ସିଂଘନାଦ ଦେବାପାଇଁ, ଦେବୀ ପାର୍ବତୀ ଶିବଙ୍କୁ କହିଥିଲେ । ବିପଦ ସମୟରେ ପାଣ୍ଡବମାନେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥା’ନ୍ତି । ଯେହେତୁ ପାଣ୍ଡବମାନେ ବିପଦରେ ପଡ଼ିଛନ୍ତି ଏବଂ ସେମାନଙ୍କର ସିଂଘନାଦର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି, ସେଥ‌ିପାଇଁ ତାଙ୍କୁ ପ୍ରସନ୍ନ ଚିତ୍ତରେ ସିଂଘନାଦ ଦେବାପାଇଁ ପାର୍ବତୀ ଶିବଙ୍କୁ କହିଥିଲେ ।

ପାର୍ବତୀଙ୍କ କଥା ଶୁଣି ଶିବ ଭୀମଙ୍କୁ ସିଂଘନାଦ ଦେବାକୁ ସ୍ଥିର କଲେ । ଏଣେ ଭୀମଙ୍କ ଧ୍ୟାନରେ ସଦାନନ୍ଦ ଶିବଙ୍କ ଆସନ ମଧ୍ୟ କମ୍ପି ଉଠୁଥିଲା । ତେଣୁ ଶିବ ସିଂଘନାଦକୁ ଭୀମଙ୍କ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଚିରିକୂଟିରୁ ବାହାର କରି ପ୍ରେରଣ କରିଥିଲେ। ସିଂଘନାଦକୁ ଶିବ କହିଥିଲେ, ସେ କେବଳ ତିନିଥର ଶବ୍ଦ ହେବାର କଷ୍ଟ ଭୀମସେନଙ୍କଠାରୁ ସହ୍ୟ କରିବ । ସିଂଘନାଦ ଆସିବାରୁ ପବନ ପ୍ରବାହିତ ହେଲା । ତାହା ଆସିବାର ଶବ୍ଦରେ ମର୍ତ୍ତ୍ୟଭୁବନ ପ୍ରକମ୍ପିତ ହେଲା । ସିଂଘନାଦର ଜ୍ୟୋତି ଥିଲା ପ୍ରଳୟଙ୍କରୀ ଅଗ୍ନି ଭଳି ତେଜୀୟାନ୍, ସର୍ବ ଆଲୋକର ଆଧାର ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ଜ୍ୟୋତିଠାରୁ ଶହେଗୁଣ ତେଜବନ୍ତ ।

ଶିବଙ୍କ ପ୍ରେରଣାରେ ଅନୁପ୍ରାଣିତ ହୋଇ ଆକାଶ ପଥରେ ସିଂଘନାଦ ଆସି ବ୍ୟାସ ସରୋବର ତୀରରେ ପହଞ୍ଚଗଲା । ଭୀମ ସେହି ସିଂଘନାଦକୁ ପାଇବାପାଇଁ ସେଠାରେ ଅପେକ୍ଷା କରିଥିଲେ । ସିଂଘନାଦ ଆସିବାରୁ ଭୀମ ସେହି ତେଜସ୍ବୀ ସିଂଘନାଦକୁ ବାଦନ କଲେ । ମାନଗୋବିନ୍ଦ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନକୁ ବ୍ୟାସ ସରୋବରରୁ ବାହାରି ଆସିବାପାଇଁ ଆହ୍ଵାନ କଲେ । ପ୍ରାଣରଙ୍କ ହୋଇ, ଯୁଦ୍ଧକ୍ଷେତ୍ରରୁ ପଳାୟନ କରିଥିବାରୁ, ତାହା ସହିତ ରଣ କରିବାକୁ ସିଂଘନାଦର ଶବ୍ଦ ମାଧ୍ୟମରେ କହିଲେ । ସିଂଘନାଦକୁ ଭୀମସେନ ବାଦନ କରିବାରୁ, ପ୍ରଥମ ଶବ୍ଦରେ ମହୀମଣ୍ଡଳ ପ୍ରକମ୍ପିତ ହେଲା । କବି ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଏକ ସୁନ୍ଦର ଉପମା ପ୍ରଦାନ କରିଛନ୍ତି।

ପଦ୍ମପତ୍ରରେ ପାଣି ରହିଥିଲାବେଳେ, ତାହା ଯେପରି ଅସ୍ଥିର ଓ ଢଳଢ଼ଳ ହୋଇଥାଏ, ଠିକ୍ ସେହିପରି ଭୀମସେନଙ୍କଦ୍ଵାରା ପ୍ରଥମ ସିଂଘନାଦ ଶବ୍ଦରେ ପୃଥ‌ିବୀ ଥରହର ହୋଇଉଠିଲା । ଭୀମଙ୍କର ପ୍ରଥମ ସିଂଘନାଦ ଶବ୍ଦ ଶୁଣି ନିରାପଦ ସ୍ଥାନରେ ଆଶ୍ରୟ ନେଇଥ‌ିବା ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଚେଇଁଉଠିଲା । ପୁନର୍ବାର ଭୀମସେନ ଦ୍ଵିତୀୟ ସିଂଘନାଦ ଶବ୍ଦ କଲେ । ସେହି ଶବ୍ଦରେ ଛଅଲକ୍ଷ ଯୋଜନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଆକାଶ କମ୍ପି ଉଠିଲା । ପାତାଳ ପୁରରେ ଥ‌ିବା ଅନନ୍ତ ନଗର ଫଣା କମ୍ପମାନ ହେଲା। ନବଦୀପ, ସାତସାଗର ଓ ମେରୁ ପର୍ବତ ମଧ୍ୟ ଟଳମଳ ହୋଇଗଲା । ସେହି ପ୍ରକମ୍ପିତ ଶବ୍ଦରେ ସୂର୍ଯ୍ୟ ମଣ୍ଡଳଠାରୁ ଆରମ୍ଭକରି ଭୂମଣ୍ଡଳ, ଧ୍ରୁବ ମଣ୍ଡଳ, ଅମରମଣ୍ଡଳ ଦୋହଲି ଉଠିଲା । ସିନ୍ଧୁ ଜଳ ଉଛୁଳି ପଡ଼ିଲା । ସାଗର ଢେଉ ଆକାଶକୁ ଛୁଇଁଲା ଭଳି ମନେହେଲା !

ଭୀମଙ୍କଦ୍ଵାରା ଦ୍ଵିତୀୟ ସିଂଘନାଦର ରଡ଼ି, ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ପାଇଁ ଅସହ୍ୟ ହୋଇଉଠିଲା । ତେଣୁ ସେ ବକ୍ଷସ୍ଥଳରେ ବାହୁ ପିଟି, ରେ ରେ କାର ଶବ୍ଦକରି ଗର୍ଜିଉଠିଲା । ଦୀର୍ଘଶ୍ଵାସ ତ୍ୟାଗକରି, ଆଖିକୁ ବଡ଼ ବଡ଼ କରି, ଡୋଳା ବୁଲାଇ ଯୁଦ୍ଧ ପାଇଁ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ବାହାରି ପଡ଼ିଲା । ମହାଲକ୍ଷ୍ମୀ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନଙ୍କୁ ଏଥୁରୁ ନିବୃତ୍ତ କରାଇବାପାଇଁ ଚେଷ୍ଟାକଲେ । ଏପରିକି ଦୁଇହାତରେ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନକୁ ଜୋର୍‌ରେ ଧରିଲେ । ବୁଝାଇ କହିଲେ, ‘ତୁ ଦୃଢ଼ ପ୍ରତିଜ୍ଞା କରିଥିଲୁ ଯୁଦ୍ଧକୁ ବାହାରିବୁ ନାହିଁ, ଭୀମର ସାତରଡ଼ି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସହ୍ୟ କରିବୁ । କମଳାଙ୍କର ଏପରି ହିତବାଣୀକୁ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ଶୁଣିଲା ନାହିଁ। ବରଂ କମଳା ସ୍ନେହରେ ଧରିଲେ ମଧ୍ୟ, ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ତାଙ୍କୁ ଠେଲିଦେଲା ।

ପରିଣତିରେ ମହାଲକ୍ଷ୍ମୀ ବିରକ୍ତି ପ୍ରକାଶ କରି କହିଲେ, ‘ତୁ ଗଲେ ନିଶ୍ଚୟ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିବୁ । ଭୀମଙ୍କର ଆଉ ଗୋଟିଏ ସଂଘନାଦ ରଡ଼ି ସହ୍ୟ କଲେ, ତୁ ଅମର ହୋଇଯିବୁ । ମୁଁ କେବଳ ତୋହର ଭର୍ସନାକୁ ଅପେକ୍ଷା କରିଥିଲି । ଆଉ ଯେତେ ବାରଣ କରିବି ନାହିଁ ।’’ ଏଭଳି କଥା କହି ମହାଲକ୍ଷ୍ମୀ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନକୁ ଛାଡ଼ି ଦେଇଥିଲେ । ନିଜର ଅପମାନ ପାଇଁ ସେ କଦଳୀପତ୍ର ପରି ଥରି ଉଠିଥିଲେ । ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କ ଅବଜ୍ଞା କରି ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ବ୍ୟାସ ସରୋବରରୁ ବାହାରି ପଡ଼ିଥିଲା । ଯୁଦ୍ଧ ପାଇଁ ସଙ୍ଗରେ ନେଇଥିଲା, ସତୁରି ସତୁରି ଭାର ଗଦାକୁ । ଦ୍ରୁତଗତିରେ ସେ ଯୁଦ୍ଧ ପାଇଁ ଆଗେଇ ଯାଇଥିଲା ।

କଠିନ ଶବ୍ଦାର୍ଥ ଓ ଟିପ୍ପଣୀ:

ସିଂଘନାଦ:
ମଇଁଷି ସିଂଘରେ ନିର୍ମିତ ଏକ ବାଦ୍ୟ । ଶିବ ଭୈରବ ରୂପ ଧାରଣ କରି ସିଂଘନାଦ କଲେ ପୃଥ‌ିବୀ ପ୍ରଳୟ ହୁଏ । ପୂର୍ବେ ଅଶ୍ଳେଷା ଦୈତ୍ୟ କୈଳାସ ଉପାଡ଼ି ନେଉଥ‌ିବା ବେଳେ ଋଷ୍ୟମୁକ ପର୍ବତରେ ଥ‌ିବା ଭୀମକୁ ଶିବ ଡାକିଲେ । ଭୀମ ଅଶ୍ଳେଷା ଦୈତ୍ୟକୁ ମାରି କୈଳାସ ଉଦ୍ଧାର କରିବାରୁ ଶିବ ଭୀମଙ୍କୁ ବର ଯାଚିଥିଲେ । ସେହି ବରକୁ ସ୍ମରଣ କରାଇ ଭୀମ ଶିବଙ୍କଠାରୁ ଏହା ପ୍ରାପ୍ତ ହେଲେ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନକୁ ବ୍ୟାସ ସରୋବରରୁ ବାହାର କରିବାପାଇଁ।

Odisha State Board CHSE Odisha Class 11 Invitation to English 2 Solutions Non-Detailed Chapter 6 Marriage Textbook Exercise Questions and Answers.

Class 11th Invitation English Non-Detailed Chapter 6 Marriage Question Answers CHSE Odisha

Marriage Class 11 Questions and Answers

Unit – I

Gist :
During his stay in his native village, in summer holidays, Rajendra Prasad’s marriage was arranged when he was in the fifth standard. The bride’s father and his younger brother, a lawyer in Ballia, came to his village and asked him some questions. Then he left the place. Their satisfaction indicated their approval of the marriage. This culminated in engagement ceremony. Contrary to the wishes of his father, customridden as they were, the bride’s father gave them clothes, utensils including cash present of Rs. 2,000. At that time the financial condition of Rajendra’s family was not in a good shape, because of unprofitable zamindari, famine condition, escalating expenses and lingering lawsuit. In spite of these adverse circumstances, his father did not lose heart and instead, to keep the image of their family, he decided to make the marriage a fabulous affair. He lavishly spent on ornaments and other items.

Glossary:
Zeradei : native village of the author in Siwan district of Bihar (ଜେରାଡେ)
sent for : order someone to come back (ପାଇଁ ପଠାଯାଇଛି)
put : (here) asked (ଏଠାରେ) ପଚାରିଲା
retired (v) : left the place (ସ୍ଥାନ ଛାଡି)
signified : gave consent (ସମ୍ମତି ଦେଇଛନ୍ତି)
match : marriage (ବିବାହ)
betrothal : engagement ceremony (ଯୋଗଦାନ ସମାରୋହ)
customary : according to custom (କଷ୍ଟମ୍ ଅନୁଯାୟୀ)
keen : much interestd (ବହୁତ ଆଗ୍ରହୀ)
considerable : huge (ବିରାଟ)
pomp and show : glint and glitter (ଚମକ୍ ଓ ଚମକ୍)
strain : difficulty (ଅସୁବିଧା)
gone up : increased (ବର୍ଦ୍ଧିତ)
protracted : longer than usual (ସ୍ୱାଭାବିକ ଠାରୁ ଅଧିକ ସମୟ)
litigation : court case (କୋର୍ଟ କେସ୍)
despite : in spite of (ଏହା ସତ୍ତ୍ୱେ)
grand : dignified or noble (ସମ୍ଭ୍ରାନ୍ତ ବା ସମ୍ମାନିତ)
lavish : profuse (ପ୍ରଚୁର)

Think it out

Question 1.
How was the author’s marriage finalised?
Answer:
When the author was thirteen years old and in the fifth standard the bride’s father and his younger brother visited their house in connection with his marriage proposal. They asked him some questions and after some time, he left the place. The guests were pleased and gave their consent to go ahead in the proposal. After a few days, the Tilak, the symbol of engagement ceremony was over. Contrary to his wishes father received clothes, utensils and a cash present of Rs. 2,000. This is how the author’s marriage was finalised.

Question 2.
What idea of the ritual of Tilak do you get from the passage?
Answer:
The ritual of Tilak is a social custom. It is an integral part of marriage. Once marriage is fixed, the Tilak ritual precedes it. As per this custom, bride’s father sends clothes, utensils and money as gift to bridegroom’s house.

Question 3.
What was the financial condition of the author’s family? Did it affect the pomp and show of the author’s wedding ?
Answer:
According to the author, the financial condition of the author’s family was in a very bad shape. Several factors such as, declining profits in the zamindary due to famine, the deaths in their family, increasing expenditure and lingering court case contributed to their family strain. In spite of these difficulty, it could not dampen the pomp and show of the author’s wedding. Family prestige was very important for his father. He spent lavishly on ornaments and other articles.

Unit – II

Gist :
The author takes us back to his marriage processions. They were symatically planned and organised. The place of marriage was Dalan-Chapra, in Balia District. It was two days’ journey from the author’s village. The avialability of only one elephant and few horses, many palkies were used in the procession. His father and other relatives came in the palkies carried by the bearers. The author came in a palki made of silver and it was naturally a great burden for the bearers. The scorching summer made the procession a difficult affair. Evening set in. They took rest for the night in a village on the bank of the Sarju. The following morning they including the horses and bullock carts crossed the river with the help of boats. The elephant created a problem. The idea of crossing the river made it uncomfortable. They all tried their best by tying it to the boats and ferry it across.

But it proved futile. At last they left the elephant behind. Absence of an elephant in his son’s marriage made author’s father unhappy. He remembered how colourful his marriage procession was with the accompaniment of scores of elephants. It was getting late. They set out for the destination at a fast pace. At last the author’s father was happy at the sight of a few elephants who were coming towards them after the completion of another marriage ceremony. Thanks to the mahouts, elephants became a part of their procession that reached the bride’s place 11 in the night. The delay in their arrival made the bride’s party nervous. In spite of being relieved at their eventual arrival, they were a little upset, because the author’s marriage could not match their expectation of gaiety and colour. In other words, it was not spectacular. But low spirits were enlivened at the sight of the ornaments, dresses, sweets and other presents brought by the author’s family for the bride. Whether the bridegroom was to their expectation is not known to him.

Glossary:
elaborate : carefully prepared and organised (ସୁଚିନ୍ତିତ ଓ ସୁସଙ୍ଗଠିତ ଢଙ୍ଗରେ ପ୍ରସ୍ତୁତି)
auspicious : showing signs of future success (ଭବିଷ୍ୟତର ସଫଳତାର ସଙ୍କେତ ଦେଖାଉଛି)
procure : obtain (ଆହରଣ କରିବା)
sturdy : strong (ବଳିଷ୍ଠ)
canopy (ଛତ୍ରୀ) : a big decorated spreading cloth drawn over the palki
turning : changing (ପରିବର୍ତ୍ତିତ)
encamped : pitched a camp (ଛାଉଣି କରିଦେଲେ)
transported : carried (ଭାରାକ୍ରାନ୍ତ)
hide and seek : a children’s game (ପିଲାଙ୍କ ଖେଳକୁଦ)
reluctantly : unwillingly (ଅନିଚ୍ଛାକୃତ ଭାବେ)
abandon (v) : give up (ତ୍ୟାଗ କରିବା)
wrench : sad parting (ଦୁଃଖଦ ବିୟୋଗ)
scores : sets of twenty (କୋଡ଼ିଏ ସେଟ୍)
dejected : sad, gloomy (ବିଷାଦମୟ, ବିଷାଦମୟ)
tusker : a male elephant (ଏକ ପୁରୁଷ ହାତୀ)

Think it out

Question 1.
How does the author describe his marriage party?
Answer:
The author’s marriage party, a big one, comprised only one elephant, a few horses and many plakies. His brother, father and other relatives accompanied the party riding a horse and sitting in palkies respectively. The author himself came in a special palki made of silver. The wind blew up the canopy and as a result made the bearer’s job dificult. After resting for the night in a village and the crossing the river the following morning, they reached the bride’s place 11 in the night, because it was situated 40 miles away from the bridegroom’s village.

Question 2.
Why was the author’s father unhappy?How was his wish fulfilled?
Answer:
Only one elephant that was a part of the author’s party was made to swim across the river. Despite all efforts, it did not relent. As a result, the party excluded the elephant. To the author’s father, it was a sad parting. But he was especially unhappy not to have even a single male elephant in his son’s procession. He remembered his marriage where the presence of scores of elephants lent a beauty to it. However, his wish was fulfilled to get other elephants in the party. They were coming after taking part in another wedding ceremony. Their mahouts greatly helped his father

Unit – III

Gist :
The author walks down the memory lane. Their marriage party reached the bride’s village late in the night. At that time he was a teenager. He had already slept in the palki. Two days’ strenous journey did not allow him to keep his eyes open smoothly in the course of rituals. He has forgotten what exactly had happened during the ceremonies. The marriage was a child’s play for him. He was unable to understand the significance of the marriage or to feel its responsibility. He performed the ceremonies in accordance with the wishes of the Pandit and the women of the house like an automatic machine. The author describes the ritual of Duragman. This refers to the fact that after the completion of marriage, sometimes the bride is not entitled to come with the groom to his house soon. Some time passes on. Then another small party is given the task of fetching the girl.

This was also applicable to him. They returned to their house after spending two days in the bride’s house. The author’s family strictly adhered to the purdah custom. He vividly remembers when his brother’s wife came to his home. She was allowed to interact only with her two maid-servants who had accompanied her. She was confined to her room and was forbidden to come even into the verandah. None but the cook and tender-aged boy servants and that too with their mothers were allowed to enter the courtyard. His sister-in-law was tightly protected when she was interested to go to her bath-room. At that time, her two maid-servants were instrumental in carrying bedsheets as covers on either side. She would not show her face even to the author’s mother, aunt or sister during their presence in her room. No maid-servant of Zeradei was allowed to go there. The author had seen her face once or twice, when he was a boy. His wife’s advent in Zerdei was no different. She had to abide by the custom of purdah in word and spirit, but the rules were applied less in course of time.

Glossary:
pre-nupital : before wedding ceremony (ବିବାହ ଉତ୍ସବ ପୂର୍ବରୁ)
Herculean : a very difficult (ବହୁତ କଷ୍ଟରେ)
settling : fixing, selecting (ଫିକ୍ସିଂ, ସିଲେକ୍ଟିଂ)
automaton : automatic machine (ସ୍ୱୟଞ୍ଚାଳିତ ଯନ୍ତ୍ର)
took palce : occurred (ଘଟିତ)
had no hand : no say (କହିବନି)
match : marriage (ବିବାହ)
pull : to draw with force (ବଳ ପ୍ରୟୋଗ କରି ଟାଣିବା)
veil : a covering of the face (ମୁହଁର ଆବରଣ)

Think it out

Question 1.
What are the author’s remarks on his marriage?
Answer:
The author got married, when he was a teenager. He does not remember the ceremonies in deails. His marriage was no different from the game of dolls’ marriage. This was a child’s play for him. He was neither able to make out the importance of the marriage nor feel its responsibility. He didn’t have a say on this matter. He performed the ceremonies in accordances with the wishes of the Pandit and the women of his family. He could scarcely understand what had occurred. The only thing he knew that someone would join her family as his wife just as the entry of his sister-in-law.

Question 2.
How does the author describe the ritual of Duragman?
Answer:
The ritual of Duragman, according to the writer, refers to the fact that after the completion of marriage, sometimes the bride is not entitled to come with the groom to his house soon. Some time passes on. Then another small party is given the task of fetching the girl. This was also applicable to him. They returned to their house after spending two days in the bride’s house. The performance of came off took place after a year when the author’s wife came to their house.

Question 3.
How does he narrate the custom of purdah observed by his sister-in-law?
Answer:
The author narrates that his sister-in-law observed the custom of purdah in their house. She was allowed to interact only with her two maid-servants who had accompanied her. She was confined to her room and was forbidden to come even into the verandah. None but the cook and tender-aged boy servants and that too with their mothers were allowed to enter the courtyard. His sister-in-law was tightly protected when she was interested to go to her bath-room. At that time, her two maid-servants were instrumental in carrying bedsheets as covers on either side. She would not show her face even to the author’s mother, aunt or sister during their presence in her room. No maid-servant of Zerdei was allowed to go there.

CHSE Odisha Class 11 English Marriage Important Questions and Answers

Question 1.
Read through the extract and answer the questions that follow.
In the evening, we encamped in a village on the bank of the Sarju. We rested for the night and the next morning we started crossing the river. The luggage, the palkies, the horses, and the bullock carts were transported on boats while the elephant was made to swim across. But the elephant had other ideas on the subject. It seemed to be bent on going back home. The mahout tried his best to set it on its course, the elephant would go forward a little but would turn back. After an hour of hide and seek like this, efforts were made to tie it to the boats and tow it across, but it was of no avail. With the elephant having decided views, we reluctantly abandoned the idea of taking it with us. The mahout returned with his elephant. To my father it was a wrench. His own marriage procession having been distinguished by the presence of scores of elephants, he was naturally dejected that his son’s marriage party should not have been honoured even by a single tusker. But already we were behind time; so we set off at a brisk pace. In the evening, however, my father’s wish was gratified. When we were nearing our destination, we saw a few elephants coming towards us. They had been engaged by another marriage party and were returning after the wedding was over. A few words to the mahouts and the matter was settled, the elephants joined our party. We reached the bride’s place at 11 in the night. The bride’s party were getting nervous because of the delay in our arrival and though relieved when at last we arrived, they were a bit disappointed as our party was not to their expectation in pomp and show. But their spirits revived when they saw the ornaments, dresses, sweets and other presents, which we had brought for the bride. Whether they felt happy to see the bridegroom too, I do not know !

Questions :
(i) Why had the only one elephant that accompanied the author’s marriage come back?
(ii) How does the author depict the concern of the bride’s family?

Answers :
(i) The author’s marriage party comprised only one elephant. After resting for one night in a village on the bank of the Saraju, all the members including the luggage, the horses, the palkies and so on crossed the river with the help of boats. The elephant was made to swim across it. It was determined not to do so. An hour of playing hide and seek with the mahout by going forward a little and turning back led the members of the author’s family to tie it to boats and ferry it across, but in vain. At last they reluctantly decided to abandon it.
(ii) Circumstances made the marriage party reach the bride’s place at 1 1 in the night. The delay in their arrival filled the members of the latter’s family with nervousness. They heaved a sigh of relief to see them reach their place. They were a little upset, because the glint and glitter in the bridegroom’s party could not match their expectation. However, all ended well, when they saw the ornaments, dresses, etc.
brought by the author’s family.

Introducing the Author:
Rajendra Prasad, one of the architects of modem Indian Republic, was the first President of the country. Besides, he was both the President of Constituent Assembly and Congress in 1939 and 1943. He writes in a very simple and lucid manner.

About the Story :
‘Marriage ’, an autobiographical sketch of Dr. Rajendra Prasad, justifiably deals with his marriage experiences. He got married, when he was a teenager. The writer throws light on his marriage party, the bride’s family and the strict observance of purdah.

Summary :
The writer walks down the memory lane. His marriage was arranged, when Rajendra Prasad was 13. The bride’s father and his younger brother, a lawyer, came to their house to see the author; they interviewed the latter. They were satisfied and approved of the marriage. This culminated in engagement ceremony. Contrary to the wishes of his father, custom-ridden as they were, the bride’s father gave them clothes, utensils including cash present of Rs. 2,000. At that time the financial condition of Rajendra’s family was not in a good shape, because of unprofitable zamindari, famine condition, escalating expenses and lingering lawsuit. In spite of these adverse circumstances, his father did not lose heart and instead, to keep the image of their family, he decided to make the marriage a fabulous affair. He lavishly spent on ornaments and other items.

In accordance with the family’s custom, the author’s marriage was marked by a big procession that comprised one elephant, a few horses, many palkies, his brother, his father and other relatives. His brother came riding on a strong horse, his father and other relatives in palkies carried by the bearers, and the bridegroom in a special palki made of silver. The hot winds and the scorching sun made riding in a palki a difficult affair.

It was a two days’ journey to the bride’s place. The marriage party had to rest for one night in a village on the bank of the Sarju. The boats were the means for them to cross the river. But the only one elephant that accompanied them posed a great problem to them. It was determined not to swim across the river. The efforts of the mahout and other members to tie it to the boats and ferry it across proved futile. It played an hour of hide and seek with the mahout going forward a little and turning back. At last they reluctantly gave up the idea of taking it with them. To the author’s father, it was a sad parting. He was unhappy, because his son’s image would suffer disgrace, if the party went ahead without an elephant. In this connection, he recollects his colourful marriage party, thanks to the presence of scores of elephants. He wished for them in his son’s party.

His wish was fulfilled when a few elephants coming from another marriage ceremony joined it after the settlement with their mahouts. It was getting late. The procession started at a fast pace and reached the bride’s place at 1 1 in the night. The bride’s family was naturally nervous. The arrival of the marriage party made them breathe a sigh of relief. They were also a littel upset, because the glint and glitter in the author’s procession did not match their expectation. But it was short-lived. Their drooping spirits were enlivened to see the ornaments, dresses, sweets and other presents brought by the groom’s family. Then the author throws light on the remarks he had made on his marriage. He got married, when he was a teenager. He does not remember the ceremonies in deails. His marriage was no different from the game of dolls’ marriage.

This was a child’s play for him. He was neither able to make out the importance marriage nor feel its responsibility. He didn’t have a say on this matter. He performed the ceremonies in accordances with the wishes of the Pandit and the women of his family. He could scarcely understand what had occurred. The only thing he knew that someone would join her family as his wife just as the entry of his sister-in-law. The author also describes the ritual of Duragman. It refers to the fact that after the completion of marriage, sometimes the bride is not entitled to come with the groom to his home soon. Some time passes on. Then another small party is given the task of fetching the girl. This was also applicable to him.

They returned to their house after spending two days in the bride’s house. Strict observance of the custom ofpurdah was the essence of the author’s family. His sister-in-law was also not an exception. She was allowed to interact only with her two maidservants who had accompanied her. She was confined to her room and was forbidden to come even into the varandah. None but the cook and tender-aged boy servants and that too with their mothers were allowed to enter the courtyard. His sisterin-law was tightly protected when she was interested to go to her bath-room. At that time, her two maid-servants were instrumental in carrying bedsheets as covers on either side. She would not show her face even to the author’s mother, aunt or sister during their presence in her room. No maid-servant of Zeradei was allowed to go there. Author had seen her face once or twice when he was a boy. Same was happened in case of his wife.

ସାରାଂଶ :

ଡ. ପ୍ରସାଦଙ୍କୁ ଯେତେବେଳେ ୧୩ ବର୍ଷ ଓ ସେ ପଞ୍ଚମ ଶ୍ରେଣୀରେ ପଢୁଥିଲେ, ତାଙ୍କ ପିତାମାତା ତାଙ୍କର ବାହାଘର ବନ୍ଦୋବସ୍ତ କଲେ । ସେତେବେଳର ପ୍ରଥା ଅନୁସାରେ ବାହାଘର ବ୍ୟାପାରରେ ତାଙ୍କର ମୁଣ୍ଡ ଖେଳାଇବାର ନଥିଲା । କନ୍ୟାର ଦାଦା ଦିନେ ପ୍ରସାଦଙ୍କୁ ଦେଖ‌ିବାକୁ ଆସି ପହଞ୍ଚିଲେ । ସେ ତାଙ୍କୁ କିଛି ପ୍ରଶ୍ନ ପଚାରିଲେ ଓ ଫେରିଗଲେ । ଅଳ୍ପଦିନ ଭିତରେ ତାଙ୍କ ଘରୁ ‘ତଲକ୍‌’’ ପର୍ବ ପାଇଁ ସାମଗ୍ରୀ ଆସି ପହଞ୍ଚିଲା । ଏହା ବିବାହ ପାଇଁ ‘ସ୍ଵିକୃତି’ କୁ ବୁଝାଏ । ପ୍ରସାଦଙ୍କ ଶ୍ଵଶୁର ଘରୁ ଦାମି ଲୁଗାପଟା, ବାସନକୁସନ ଓ ଦୁଇହଜାର ଟଙ୍କା ଆସିଥିଲା । ସେତେବେଳେ ଦୁଇ ହଜାର ଟଙ୍କା ଖୁବ୍ ବେଶୀ । ସେହି ଅନୁସାରେ ବାହାଘର ପ୍ରସେସନ୍ ଓ ଆନୁସଙ୍ଗିକ ଖର୍ଚ୍ଚ ମଧ୍ୟ କରିବାକୁ ହେବ ।

ତାଙ୍କ ପରିବାରର ଆର୍ଥିକ ଅବସ୍ଥା ଏତେ ସ୍ୱଚ୍ଛଳ ନ ଥିଲା । ଜମିଦାରି ଭଲ ଚାଲିନଥିଲା । ତଥାପି ତାଙ୍କ ବାପା ଯେ କୌଣସି ଉପାୟରେ ବାହାଘରକୁ ଧୁମ୍ଧଡ଼କରେ କରିବାକୁ ଆୟୋଜନ କଲେ । ସେତେବେଳେ ବାହାଘରରେ ହାତୀ, ଘୋଡ଼ା, ପାଲିଙ୍କି ଯାଉଥଲା । ଯେଉଁ ପ୍ରସେସନ୍‌ରେ ଯେତେ ହାତୀ ଅଧ୍ଵ, ତାହା ସେତେ ଆକର୍ଷଣୀୟ । ମାତ୍ର ପ୍ରସାଦଙ୍କ ବାହା ତିଥିରେ ଅନେକ ବାହାଘର ହେଉଥ‌ିବାରୁ ହାତୀ ମିଳିଲେ ନାହିଁ । ମାତ୍ର ଗୋଟିଏ ହାତୀ, କିଛି ଘୋଡା ଓ ପାଲିଙ୍କିରେ ପ୍ରସେସନ୍ ବାହାରିଲା । ଅବଶ୍ୟ ବରର ପାଲିଙ୍କି ଖୁବ୍ ଆକର୍ଷଣୀୟ ହୋଇଥିଲା ।

ବିବାହ ଦଲନ-ଚାପ୍ରାରେ ହେଉଥିଲା । ଏହା ପ୍ରସାଦଙ୍କ ଘର ଜେରାଦେଇଠାରୁ ୪୦ ମାଇଲ ଦୂରରେ ଅବସ୍ଥିତ । ବରଯାତ୍ରୀଦଳ ସେଠି ପହଞ୍ଚିବାକୁ ଦୁଇଦିନ ଲାଗିବ । ପ୍ରଥମଦିନ ଯାତ୍ରା ସାରି ସେମାନେ ସରଯୂନଦୀ କଳରେ ତମ୍ବୁରେ ରହିଲେ । ତା’ପରଦିନ ଡଙ୍ଗାରେ ପାଲିଙ୍କି, ଘୋଡା, ଜିନିଷପତ୍ର, ବଳଦଗାଡି ବୁହା ହୋଇ ଅପର ପାର୍ଶ୍ଵକୁଗଲା । ମାତ୍ର ସମସ୍ୟା ହେଲା ହାତୀକୁ ନେଇ ଯେତେ ଉଦ୍ୟମ କଲେ ବି ହାତୀ ଆଦୌ ଗଲା ନାହିଁ । ଶେଷରେ ମାହୁନ୍ତ ହାତୀକୁ ନେଇ ବାପାଙ୍କର ବଡ଼ ଚିନ୍ତା ହେଲା । ତାଙ୍କ ବାହାଘରକୁ କୋଡ଼ିଏରୁ ଉର୍ଦ୍ଧ୍ଵ ହାତୀ ପ୍ରସେସନ୍‌ରେ ଯାଇଥିଲେ । ତାଙ୍କ ପୁଅ ବାହାଘର ବିନା ହାତୀରେ କେମିତି ହେବ ? ସୌଭାଗ୍ୟବଶତଃ ଗୋଟିଏ ବାହାଘରସାରି ଦଳେ ମାହୁନ୍ତ ତାଙ୍କ ହାତୀ ସହିତ ସେହି ରାସ୍ତା ଦେଇ ଫେରୁଥିଲେ । ବାପା ସେମାନଙ୍କୁ ପ୍ରସାଦଙ୍କ ପଟୁଆରରେ ସାମିଲ କଲେ । ତଥାପି କନ୍ୟାଘର ଲୋକେ ଅଭିଯୋଗ କଲେ, ପ୍ରସେସନ୍ ଭଲ ହେଲାନାହିଁ ।

ବରଯାତ୍ରୀ ଦଳ କନ୍ୟା ଘରେ ପହଞ୍ଚିଲାବେଳକୁ ରାତି ୧୧ଟା । ପ୍ରସାଦ ପାଲିଙ୍କିରେ ଶୋଇ ପଡ଼ିଥିଲେ । ସେଇ ନିଦରେ ନିଦରେ ବାହାଘର କାମ ରାତିକ ଭିତରେ ସରିଗଲା । ସେ ଯନ୍ତ୍ରବତ୍ ପଣ୍ଡିତଙ୍କ କଥାରେ କାମ କରିଯାଉଥ୍ଲେ । ସେ ପିଲାବେଳେ ସାଙ୍ଗସାଥୀଙ୍କ ମେଳରେ କଣ୍ଢେଇ ବାହାଘର କରୁଥିଲେ । ଏ ବାହାଘର ଠିକ୍ ସେମିତି ଥିଲା । ବାହାଘର କ’ଣ ଜାଣିବା ପୂର୍ବରୁ ସେ ବାହା ହୋଇ ସାରିଥିଲେ । ବାହାଘର ପରେ ପ୍ରସାଦ ଓ ଅନ୍ୟମାନେ ଘରକୁ ଫେରିଲେ । କନ୍ୟା ସେଦିନ ତାଙ୍କ ସାଙ୍ଗ ସାଥ୍‌ରେ ଆସିଲା ନାହିଁ ।

ବର୍ଷକ ପରେ ସେ “Duragman” ପର୍ବରେ ପ୍ରସାଦଙ୍କ ଘରକୁ ଆସିଲା । ସେବେଳେ ପରଦା ପ୍ରଥା ପ୍ରସାଦଙ୍କ ଘରେ ବଳବତ୍ତର ଥିଲା । କେହି ନବବଧୂର ମୁହଁ ଦେଖିପାରିବେ ନାହିଁ । ପ୍ରସାଦଙ୍କ ଭାଉଜ ଯେତେବେଳେ ତାଙ୍କ ଘରକୁ ବୋହୂ ହେଇ ଆସିଲା, ତାଙ୍କ ସାଥ୍‌ରେ ଦୁଇଜଣ ଦାସୀ ଆସିଥିଲେ । ସେ କେବଳ ତାଙ୍କରି ସାର୍ଥରେ ଗୋଟିଏ ରୁମ୍‌ରେ ଚୁପ୍‌ଚୁପ୍ କଥା ହେଉଥିଲେ । ବାରଣ୍ଡାକୁ ମଧ୍ୟ ଆସୁନଥିଲେ । ସେ ବାରଣ୍ଡା ଦେଇ ପୁରୁଷ ଲୋକ ଯିବା ମନା । ସେ ଯେତେବେଳେ ଗାଧୋଇ ଯାଉଥିଲେ ତାଙ୍କ ଦୁଇ ପଟେ ଲୁଗାର ଆଢ଼େଣି ଦିଆ ଯାଉଥିଲା । ପ୍ରସାଦଙ୍କ ସ୍ତ୍ରୀ ଯେତେବେଳେ ଆସିଲା, ସେଇ ଏକା କଥାର ପୁନରାବୃଭି ହେଲା ।

Read More:

• Three Questions Question Answer
• After Twenty Years Question Answer
• The Open Window Question Answer
• The One and only Houdini Question Answer
• Childhood Question Answer
• Marriage Question Answer

Odisha State Board CHSE Odisha Class 11 Approaches to English Book 2 Solutions Short Stories Chapter 2 The Eyes Have It Textbook Exercise Questions and Answers.

Class 11th Alternative English Short Stories Chapter 2 The Eyes Have It Question Answers CHSE Odisha

The Eyes Have It Class 11 Questions and Answers

Section – I

Questions For Discussion:
Question 1.
Can you visualize the dramatic setting when the story begins?
(Note: Imagine that you are standing on the platform of Rohena station. A, train arrives. A blind young man is travelling all alone, seated in a dark corner of an empty compartment A girl gets into the same compartment. An elderly couple comes to see her off leaves after giving her the usual instructions to be observed during the journey. The train leaves the station).
Answer:
The sudden appearance of the girl, her parents giving usual instructions where she should keep her luggage, not to lean out of windows and to avoid speaking to strangers, etc. was really dramatic. Again, a blind man sitting in the dark corner of the railway .compartment and the setting adds to the setting to be more dramatic.

Question 2.
Which lines in the text show that the man was blind?
Answer:
The lines- “As I was totally blind at the time, my eyes sensitive only to light and darkness. I was unable to test what the girl looked like but I know she wore slippers from the way they slapped against her heals” show that the man was blind.

Question 3.
How did the girl respond to the first question of the blind man?
Answer:
The first question of the blind man to the girl was: “Are you going all the way to Dehra ?” and the respond of the girl to this question was: “I didn’t know anyone else was he”. This seems that the girl hadn’t seen the man sitting alone in the compartment.

Question 4.
What does the narrator observe about the people with good eyesight and the people who can not see?
Answer:
The narrator observes that it often happens that people with good eyesight fail to see what is right in front of them. They have too much to take in whereas people who can’t see have to take in only the essentials.

Question 5.
Is the protagonist afraid that his blindness may be discovered by the girl? If so, why?
Answer:
Yes, the protagonist is afraid to test his blindness should be discovered by the girl travelling in the same compartment. It was because he would be able to prevent her from discovering that he was blind.

Question 6.
“Then I had better not get too familiar”. What is the occasion and intention underlying this statement of the narrator? Does it throw any
light on his character?
Answer:
When the girl travelling in the compartment said that her aunt would be waiting for her at Saharanpur, the narrator said this on this occasion with the intention that “aunts are usually formidable creatures.”

Question 7.
How does the man try to hide his blindness from the girl? Do his efforts create a situation of comical and light heartedness?
Answer:
When the girl asked the man to look outside the window to see what it was outside, he tried to hide his blindness from the girl by moving along the berth feeling for the window ledge. His efforts of doing this creates a situation of comical and lightheartedness.

Question 8.
How does bond add colour and beauty to a world of blindness and suffering? Discuss briefly the world of beauty and romance as noticed in the conversation between the travellers.
Answer:
Bond presents a world of beauty and romance in the conversation between the girl and the narrator, “Oh, how lucky you are. I wish I were going to Mussoorie. I love the hills. Especially in October.” breaths a spirit of romance and love. “You have an interesting face” speaks volumes of love “You are a very gallant young man” tells about reciprocal statement of love

Question 9.
What was the thing that fermented the protagonist about the girl?
Answer:
The girl was standing very close to the man when she was to get off the train, She was so close that the perfume from her hair was tantalizing. He wanted to raise his hand an of touch her hair, but she moved away, This fermented the protagonist about the girl.

Composition:
Question 1.
How does the narrator make guesses about the fellow passenger?
Answer:
The narrator of the story “The Eyes Have It” is a blind man who makes guesswork so as to identify the fellow passenger in the train. The man had the compartment to himself alone up to Rohana. Then a girl go into it. There was a couple who saw her off might be her parents. These elderly people were very anxious about her comfort and the woman gave the girl detailed instructions as to where to keep her things, when not to learn out of windows and how to avoid speaking to strangers. They said them goodbye and the train was set to motion. As he was completely blind, at that time his eyes were sensitive only to light and darkness, he was unable to tell what the girl looked like. But he sensed that she had worn sleepers from the way they slapped against her heels. It would take him some time to discover something about her looks and perhaps he never would. But he liked the sound of her voice and even the sound of her slippers. From this, the man guessed that one who was travelling in the same compartment was a girl.

Question 2.
When does he get a surprise and what is it?
Answer:
However, the blind man wondered if he would be able to prevent her from discovering that he was blind provided he kept his seat, it shouldn’t be difficult. The girl said that she was bound for Shaharanpur where her aunt would be waiting for her. The man replied that he had better not get too familiar. He also added that aunts are usually formidable creatures. She also asked him where he was going. And his reply was that he would go to Dehra and then to Mussoorie. She said that Mussoorie is a wonderful place she loved the hills especially in October. He seconded her opinion. He wondered if his words had touched her or whether she thought him to be a romantic fool. Of course, he then made a mistake asking another question to her. He asked, “What is it like outside”? But found nothing strange in the question.

“Had she noticed already that he could not see ?” He thought to himself. But she advised him to look outside and he confirmed about his quarry as to what it was like outside. He moved easily along the berth and felt for the window lodge. The window was open and he faced it, making a pretence of studying the landscape. He heard the roaring sound of engine, the rumble of the wheels and in his mind’s eye, he could see telegraph posts flashing by. He said whether she had noticed that the trees seemed to be moving while they seemed to be standing still. She replied that it is quite usual. She asked whether there were no animals. He said, it confidently because he knew that there were scarcely any animals left in the forests near Dehra. He then turned from the girl and said to the girl, “You have an interesting face”. He knew that few girls can resist flattery. She laughed pleasantly and said, “It’s nice to be told I have an interesting face.” I’m tired of people telling me I have a pretty face”. He replied, c“well, art interesting face can also be pretty.”

The girl became enchanted by the remarks given by the man and said, “You are a very gallant young man, but why are you so serious ?” Her voice seemed to be a mountain stream. The train came to a halt and the girl gathered her things to leave. The girl to him, so close that the perfume from her hair was tantalizing. He wanted to raise my hand and touch her hair but she moved away. In fact, all the above things gave a surprise to the narrator of the story.

Vocabulary:

A. Use the following words first as nouns and then as verbs in sentences of your own.
couple, pull, remark, look, slap, voice, sound, wonder, wish, call.
Answer:
couple :
(N) This couple is very kind and helpful.
(V) His simplicity is coupled with good manners
pull :
(N) He succeeded a mist pushes and pulls.
(V) He pulled the door to enter into the room.
remark:
(N) He always gives good remarks about others.
(V) He always remarks badly
look:
(N) Let us have a look to the patient in the hospital
(V) She looks very beautiful today.
slap:
(N) The master gave a slap to the servant for his fault.
(V) The man slapped his naughty child as he was not going to school
voice:
(N) I like her sweet voice.
(V) We should voice against injustice.
sound:
(N) I can’t read in high-pitched sound.
(V) Empty vessel sounds much.
wonder:
(N) It is a great wonder that a failed student secures first division after hard labour.
(V) He wondered lest f should not come.
wish:
(N) The man had the only wish that his son would be a doctor.
(V) I wish you all success in your life.
call:
(N) He attended a STD call.
(V) I call him for help call

Grammar:
Supply question tags to the following statements.
1. There is no easy way out.
2. He is a clever boy.
3. He usually visited us during summer.
4. He did not remember to take his umbrella.
5. She hardly goes out these days.
6. I am late today.
7. Neither of your brothers answered it properly.
8. The boys made a lot of noise.
9. We have dinner at 8 p.m.
10. Let us have some fun.
11. None of the boys knew it.
12. Everybody can do it.
13. Please pass on the plate.
14. We must not be late today.
15. Be careful when you cross a busy road.
16. Use your common sense.
17. Remember to attend the meeting.
Answer:
1. There is no easy way out, is there?
2. He is a clever boy, isn’t he?
3. He usually visited us during summer, didn’t he?
4. He did not remember to take his umbrella, did he?
5. She hardly goes out these days, does she?
6. I am late today, aren’t I?
7. Neither of your brothers answered it properly, did they?
8. The boys made a lot of noise, didn’t they?
9. We have dinner at.8 p.m., don’t we?
10. Let us have some fun, shall we?
11. None of the boys knew it, did they?
12. Everybody can do it, can’t they?
13. Please pass on the plate, will you?
14. We must not be late today, must we?
15. Be careful when you cross a busy road, will you?
16. Use your common sense, will you?
17. Remember to attend the meeting, will you?

Section – II

Questions For Discussion:
Question 1.
In which line of this section do you get an idea about the young man’s blindness?
Answer:
The line, “can you tell me- did she keep her hair long or short ?” of this section provides an idea about the young man’s blindness.

Question 2.
What was the young man doing when the new traveller entered the compartment? What was the observation of the new traveller on the situation?
Answer:
There was a disturbance in the doorway. He returned to his berth and sat in front of the window staring into the daylight when the new traveller entered the Compartment. He observed that the young man and the girl had a romantic affair.

Question 3.
When does the narrator discover that the girl was also blind?
Answer:
When the narrator asked the new fellow traveller as to whether the girl had kept her hair long or short, the man replied that nothing about the hair but one thing he was sure that she was completely blind. Then he knew that the girl was blind.

Question 4.
What impression do you form about the young man in the story?
Answer:
The young man in the story was a blind man who possessed a romantic heart. He did not wish to expose that he was blind. He thought that the young girl was a beautiful dame with bright eyes.

Question 5.
Do you find the same romantic spirit in this section of the story as in the first section? Or has the tone become serious?
Answer:
Of course, the romantic spirit of the first section was much more rigorous than the romantic spirit what prevail in this section. The tone and temper of these two sections also changes. Here, in this section, the romantic tone becomes serious when the young man discovers that the girl is also blind.

Question 6.
Does Bond present a painful world of blindness and suffering ? Or is it a word of beauty and romance woven around a short meeting between the two blind travellers? Give reasons for your answers.
Answer:
Bond presents a world of beauty and romance women around a short meeting between the two blind travellers. The young man as the narrator of the story expresses his loving and romantic words for the blind girl when he takes for granted to have eyes. The girl in turn, reciprocates him in feeling. Thus, a romantic world spins around the meeting of the two blind souls.

Questions For Composition:

Question 1.
Give an account of the progress of the story from an interesting meeting to a surprise ending.
Answer:
The present story “The Eyes have It” is undoubtedly, the masterpiece of Ruskin Bond, an eminent and outstanding storyteller. The story extracted from Bond’s collection “Delhi is not far” transports us from a world of painful awareness of the misfortune and suffering due to blindness to a world of blindness and romance is evident in the brief conversation between the two blind travellers. However, Bond presents a progress from an interesting meeting to a surprise ending. The section-I of the story tells that the narrator is blind and the section II ensures that the girl is also blind. This shift in situation marks the specialty of the story.

The story starts with the narrator’s travelling on a train to which a girl gets into. She seems to have come with a couple of elderly person who are thought of to be her parents. They give her a set of instructions to follow while travelling on the train. The girl does not know that the man is blind nor does the man know that the girl is so. There broods over a suspense throughout the fellow travellers exchange loving and romantic words in the compartment. The young man says, “You have an interesting face” and she says to the man, “You are a very gajlant young man.” The man wishes to touch her hair when she stands close to him before she gets ready to get down.

However, this situation takes a different turn with the appearance of another man in the same compartment when the narrator asked whether the girl had long or short hair. He replies that he is not sure of her hair but one thing he is sure that she is blind. This marks a change in mode and tone of the story. Moreover, the story shifts from a romantic to that a serious situation. The ending is marked with surprise. It is unexpected, that the girl is also blind. As a matter of fact, Bond’s presentation of the story from an interesting meeting to a surprise ending as superb and fantastic. The way Bond has coordinated section-I with that of section II is really tremendous inspiring; and elevating. On the whole, Bond is at his best in this presentation.

Question 2.
Would you regard “The Eyes Have ‘ It” as an appropriate title to the story? Give reasons for your answer.
Answer:
In fact, the story “The Eyes Have It”-Is written by Ruskin Bond, a prominent and most popular story teller. The present story is extracted from Bond’s collections of stories “Delhi is not far”. On the whole, Bond is an outstanding master in providing apt and suggestive titles to his stories. It is true that a colourful and attractive signboard automatically drags the attention of the customers to a shop. Similarly, an apt and suggestive title also makes the reader spellbound to read a story, novel and drama. However, Bond realises this naked truth in his heart of hearts. A title should be concise, precise and pinpointed. Just like a good signboard speaks out the contents of a shop at the first sight. Likewise, a title of any work of art should also speak volumes of the ideas contained therein.

However, the whole story and its labyrinth centres round the eyes. The young man’ who happens to be the narrator of the story is designed to be a blind man. A girl enters to the same compartment with whom he exchanges loving and romantic words. They get themselves involved in the talks about nature and natural places. They converse about Mussoorie and other places of natural beauties. The man, however, is not willing to express that he is blind. He maintains this secret until the end of the story. He goes on giving evasive replies to the girl who is not able to get a speak of information as to the former’s blindness. She gets down in her destination where a new fellow traveller gets in and he asked whether the girl has kept long or short hair.

The co-traveller says that he is not aware of her hair, but one thing he has been sure of is her eyes. She is blind. As a matter of fact, the title of the story is apt and suggestive. Because, the story is well concerned with the eyes that the two blind men and the girl did not have. They don’t have eyes and yet they don’t know whether the other possesses any eyes. In this sense the title of the story “The Eyes have It” is exact, appropriate and suitable. On the whole, Bond has well-coordinated the section- I and section-II by making a connection of cemented concrete through this elevating, heart-rendering title.

Question 3.
Write a conversation between the two blind travellers.
Answer:
In fact, Ruskin Bond is a superb and excellent story teller in presenting very practical dialogues in his story, “The Eyes Have It”. The dialogues between the blind travellers are really very realistic, and provocative. They are tinged with a considerable suspense. The blind travellers are not able to know each other to be blind so long as they are in the compartment. Bond has beautifully explicated us from a world of painful awareness of the misfortune and suffering due to blindness to a world of beauty and romance as evident in the brief conversation between the two blind travellers.

The first dialogue is opened by the narrator who asks “Are you going all the way to Dehra ?” The girl has not seen the man sitting in the dark corner. But the most interesting dialogues continue between them when they speak out their romantic words. The girl says,” I wish I were going to Mussoorie. I love the hills. Especially in October.” In the course of their conversation the man says, “You have an interesting face.” This statement fills her with pleasure and she gets inflated and elated. She also reciprocates him telling, “You are a very gallant young man.” These dialogues remind one of love and romance. The two persons only exchange loving and romantic words for each other.

In fact, the exchanges of dialogues in the story makes it entirely dramatic. Actually, dialogues in the story provide a strong sustenance which gives a powerful fillip to the work of art. Dialogues reveal the dare comer of their heart. The story writer is really very realistic on this regard. On the whole, the dramatic style as adopted by Bond here, is extraordinarily marvellous and heart-touching.

Question 4.
Critically examine the atmosphere in the story.
Answer:
Actually, the story “The Eyes Have It” is of course, one of the most typical masterpiece of Ruskin Bond, a popular and outstanding story teller. Bond has been the most beloved of Indian writers whose works have been mostly on Indian life and setting. A graphic picturesque portrait of nature with her varied colours, sights and sounds adds to the poetic beauty and charm of his fictional world. The stories delineate the intimate moments of the life of characters and their psychic responses in a dramatic manner. Like dialogue, the atmosphere is another important ingredient of this story, “The Eyes Have It”. The atmosphere is one of suspense and surprise.

The story extracted from Bond’s collection of “Delhi is not far”, transports the readers from a world of painful awareness of the misfortune and suffering due to blindness to a world of beauty and romance, as evident in the brief conversation between the two blind travellers. But the departure of the girl brings an end to the delightful world of sensuous appreciation. More pathetic is the final revelation about the girl which might be a shock to the romantic inquisitor and might have” razed his romantic mansion to the ground.

Bond very cunningly and evasively maintains the suspense, making the story amusing and comic. In addition to the emotional and psychic contents of the story, it derives its charm from its poetic descriptions of the beautiful Mussoorie and the sonorous effects of the; trains rumble on the rails and more so of the narrator’s exhilarating moments with the girl. What is striking is that the story is not marked by criticism or morbidity on account of the deprivation of sight, but rather celebrates on that account, a strong desire to participate, in the process of life. The elements of irony and pathos make the story a memorable one in spite of its simple plot.

As a matter of fact, the atmosphere of the story is romantic and gay. On the other hand, it bears a lot of suspense from the beginning of the story to the end of it. Both the blind travellers on the train do not know that they are blind each but they .go on hiding from each other about it. On the whole, Bond is an outstanding master in setting the atmosphere of the story in a most attractive manner The young man who is the narrator of the story is a blind man and the girl who gets into the same compartment where he is travelling is also blind and again she comes to exactly the same compartment where the narrator is alone, of course, realistic, but they indicate the superb and fantastic setting of atmosphere of the storyteller. In short, Bond is at his best in setting the story suspensively.

Grammar:
A. Supply question tag to the following:
1. He was driving two too fast.
2. The train has not left.
3. He hardly likes his job.
4. There are some mangoes in my bags.
5. She does not know what I want.
6. None of the girls like the show.
7. A large number of tourists are expected this year.
8. Let us go now.
9. He hardly goes out.
10. There is little milk in the glass.
11. Everybody will attend the meeting,
12. You aren’t afraid of a dog.
13. They can read English.
14. That was my friend on phone.
15. His mother is very proud of him.
16. Switch off the light before going to bed.
17. We must meet him today.
18. You take curd after your meal.
19. Your formula never works well.
20. It is cold today.
21. Mr, Mohanty is our principal.
22. Post the letter.
23. Have a cup of tea.
24. Stop talking.
25. Everyone knew the answer.
26. Few students are present in the class.
27. A little milk is left in the cup.
28. Little milk is left in the cup.
29. He hardly came here last month.
30. She scarcely sings.
31. Don’t laugh loudly.
32. Shut the door.
33. Transfer the salt please.
34. He did it well.
35. She reads well.

B. Supply prepositions to the following blanks:
1. Today he is absent _________ school.
2. A stick abstains him _________wire.
3. He can’t account __________ his mistake.
4. His father was accused __________theft.
5. He is not accustomed __________.
6. They are not acquainted ___________.
7. We were not adapted ___________.
8. He is addicted ___________drugs.
9. We must adhere _____________ some basic principles.
10. I have a great admiration __________ Subash Bose.
11. He is generous and affable ___________ neighbours.
12. His affection _________ children knows no bound.
13. Our principal didn’t approve __________our proposal.
14. He has no-aptitude __________ mathematics.
15. He is ashamed __________ his own misconduct.
16. He atoned __________his own sins.
17. Such a book has no attraction__________me.
18. He was not aware __________ such a danger.
19. He is not averse _________ hard work.
20. Poverty is not a bar __________ success.
21. This cycle belongs __________ Mohan.
22. Be ware ____________ dog.
23. He called _________ me yesterday.
24. He is clever __________ making plans.
25. Kalidasa was contemporary _____________ Vikramaditya.
26. The enquiry committee consists ___________ fifteen members.
27. A man who is connected ____________ his life is a happy man.
28. A woman’s work was never confined ____________ kitchen in the past.
29. The judge is convinced ___________ his attention.
30. The craze __________ pop will not last long.
31. There is no cure A.I.D.S.
32 The demand ___________ low cost car is going up.
33. He is devoted ___________ his work.
34. The Chinese differ ___________ Indians in many ways.

Answer:
A. Question tags are supplied as per the following:
1. Her was driving too fast, wasn’t he?
2. The train has not left, has it?
3. He hardly likes his job, does he?
4. There are some mangoes in my bag, aren’t there?
5. She does not know what I want, does she?
6. None of the girls like the shows, did they?
7. A large number of tourists are expected this year, aren’t they?
8. Let us go now, shall we?
9. He hardly goes out, does he?
10. There is little milk in the glass, is there?
11. Everybody will attend the meeting, weren’t they?
12. You are not afraid of a dog, are you?
13. They can read English, can’t they?
14. That was my friend on phone, wasn’t that?
15. His mother is very proud of him, isn’t she?
16. Switch off the light before going to bed, will you?
17. We must meet him today, must not we?
18. You take curd after your meal, don’t you?
19. Your formula never works well, does it?
20. It is cold today, isn’t it?
21. Mr. Mohanty is our Principal, isn’t he?
22. Post the letter, will you?
23. Have a cup of tea, will you?
24. Stop talking, will you?
25. Everyone knew the answer, didn’t they?
26. Few students are present in the class, are they?
27. A little milk is left in the cup, isn’t it?
28. Little milk is left in the cup, is it?
29. He hardly came here last month, does he?
30. She scarcely sings, does she?
31. Don’t laugh loudly, will you?
32. Shut the door, will you?
33. Transfer the salt please, will you?
34. He did it well, didn’t he?
35. She reads well, doesn’t she?

B. Preposition are supplied to the given blanks.
1. Today he is absent from school.
2. A stoic abstains him from wire.
3. He can’t account for his mistake.
4. His father was accused of theft:
5. He is not accustomed to such surrounding.
6. They are not acquainted with Chinese food.
7. We were not adapted to the life of a desert.
8. He is addicted to drugs.
9. We must adhere to sorpe basicprinciples.
10. I have a great admiration for Subash Bose.
11. He is generous and “affable to neighbours.
12. His affection for children knows no bound.
13. Our Principal didn’t approve of our proposal.
14. He has no aptitude for mathematics.
15. He is ashamed of his own misconduct.
16. He atoned for his own sins.
17. Such a book has no attraction for me.
18. He was not aware of such a danger.
19. He is not averse to hard work.
20. Poverty is not a bar to success.
21. This cycle belongs to Mohan.
22. Beware of dog.
23. He called for me yesterday.
24. He is clever at making plans.
25. Kalidasa was contemporary of Vikramaditya.
26. The Enquiry Committee consists of fifteen members.
27. A man who is connected with his life is a happy man.
28. A woman work was never confined to kitchen in the past.
29. Content always conduces to happiness.
30. The judge is convinced of his attention.
31. The craze for pop will not last long.
32. There is no cure for A.I.D.S.
33. The demand of low cost car is going up.
34. He is devoted with his work.
35. The Chinese differ from Indians in many ways.

Section-I

pre-reading Activity:
Have you ever come in close contact with a blind or listened to him or her? Have you noticed anything special about blind people? You might have noticed that they try to make up for their loss of sight by using their imagination.

Focusing Question:
Here is an interesting story narrated by a blind man who uses his imagination very well. As you read the story, try to find answers to these questions :
(i) How does the narrator make guesses about the fellow passenger
(ii) When does he get a surprise and what is it?

Gist:
paragraph: 1-11
The narrator had a train journey up to Rohana. He was in his train compartment. At that time, a girl got into that compartment. Of course, her parents saw her off outside. The woman gave the girl a vivid instructions about how to travel and how to behave with strangers, The narrator was entirely blind and so he was not capable of saying how the girl looked like. However, he liked her voice and the sound of her slippers. She said that she would be getting off at Saharanpur. Her aunt was awaiting her there. She wanted to know where the narrator was going. So he answered that he was going to Dehra and then to Mussoorie. The girl exclaimed that she loved the hills there in October when the hills are covered with dahlias the sun is delicious. Tourists came in large numbers. The roads were quiet and almost deserted.

Paragraph: 12-30
The girl remained silent. He asked her what it was outside. But she replied him that he should look outside to know it. He asked her again whether she had noticed that the trees seem to be moving while one keeps standing still. She answered that it always happens. He said that she had an interesting face. She replied that it was nice to be called her having an interesting face. He had been fed up with the expression ‘penalty face’. She called him a gallant young man. All of a sudden her station arrived and she got up together her things. The girl said him goodbye and went away. He wished to touch her hair but as soon as he had done that, she disappeared and the perfume, ‘from hair still lingered where she stood.

Analytical outlines:

• The narrator had a train journey up to Rohana.
• He was in his train compartment.
• At that time, a girl got into it.
• Of course, her parents, saw her off outside.
• The woman gave her a vivid instruction about how to travel.
• The woman also told her about how to behave with strangers.
• The narrator was entirely blind.
• So he was not capable of saying about her beauty.
• However, he liked her voice.
• He also liked the sound of her slippers
• She said that she would be getting off at Saharanpur.
• Her aunt was waiting her there.
• She wanted to know where he was going.
• So he answered that he was going to Dehra.
• He also told that he would go to Mussoorie then.
• The girl exclaimed that she loved the hills there in October.
• Because, the hill was covered with dahlias then.
• At that time, the sun is delicious.
• Tourists came there in large numbers.
• Of course, the roads were quiet and deserted.
• Then, the girl remained silent.
• He asked her what ‘it was outside.
• But she replied that he should look outside to know about it.
• He asked her again whether she had noticed that the trees “seem to be moving while one keeps standing still.
• She answered that it always happens.
• He said that she had an interesting face.
• She replied that it was nice to be called her having an interesting face
• He had been fed up with the expression ‘penalty face’.
• She called him a gallant young man.
• Suddenly, her station reached.
• She got up together her things.
• The girl said him goodbye.
• Then she got down and went away.
• He wanted to touch her hair.
• As soon as he had done that, she disappeared.
• Her perfume from hair still lingered where she stood.

Meaning of difficult words:
formidable – avoidable, difficult to deal with.
ledge – a raised edge, sharp edge.
nimble – a heavy rolling noise.
gallant – brave, noble, courageous.
bun – a rounded mass of hair.
plaited – intertwined
tantalize – movement by presenting something., to excite desire but keep it out of reach.

Section- II

Gist
Paragraph-31
There was some disturbance in the doorway. Aman was getting into the compartment. He stammered an apology. Then the door banged. It was shut out again. The narrator returned to his berth. The guard blew his whistle and the train moved. Gradually, the train gathered speed, the wheels took up their songs, the carriage groaned and shook. He found the window and sat in front of it staring into the low light that was darkness for him. So many things were happening outside the window. The man who had entered the compartment broke into his reverie that is a kind of daydream about pleasant things or events. He said standingly that he must be disappointed because he was not nearly as attractive a travelling companion as the one who then left. The narrator replied that she was an interesting girl, continued if he could say whether the girl kept her hair long or short. The new companion replied that he was his eyes not hair. Her eyes were very beautiful, but they were of no use of her. The girl was completely blind.

Analytical outlines:

• There was some disturbance in the doorway.
• A man was getting into the compartment.
• He stammered an apology.
• Then the door banged.
• It was shut out again.
• The narrator returned to his berth.
• The guard blew his whistle.
• Then the train moved.
• Gradually, the train gathered speed.
• The wheels took up their songs.
• The carriage groaned and shook.
• He found the window.
• He sat in front of it.
• He stared into the low light.
• It was nothing but darkness for him.
• So many things were happening outside the window.
• The man already entered into the compartment
• He broke into his reverie.
• Reverie refers to a kind of daydream about pleasant things or events.
• He said something slantingly.
• He must be disappointed.
• Because, he was not nearly an attractive travelling companion.
• The one who left was much more better.
• The narrator replied that she was an ’ interesting girl.
• He also said about her hair whether long or short.
• The new companion replied that he was his eyes not hair.
• Her eyes were very beautiful.
• But they were of no use to her.
• Actually, the girl was completely blind.

Meaning of difficult words:
confusion – disturbance
Stammer – to speak slantingly
apology – excuse, pardon
banged – shut with a loud noise
berth – sleeping place of the train.
grown – to utter a deep moan
shook – trembled, quivered.
reverie – a daydream about pleasant things or events.
slantingly – obliquely, here in a low voice.
companion – friend, partner.

Read More:

• The Rainbow-Bird Question Answer
• The Eyes Have It Question Answer
• The Little Wife Question Answer

Odisha State Board CHSE Odisha Class 11 Approaches to English Book 1 Solutions Unit 1 Text D: A Time to Think Textbook Activity Questions and Answers.

Class 11th Alternative English Chapter 4 A Time to Think Question Answers CHSE Odisha

A Time to Think Class 11 Questions and Answers

Activity-14

Comprehension:
Decide whether the following statements are True (T) False (F) or you can’t be sure from the above text (N)
a) One can think for improvement even after solution to a problem at hand has been found.
b) Robert 0 Anderson (Chairman of Atlantic Richfield) said that he set aside 10-15 minutes twice a day for thinking.
c) Slow thinking is always a waste of time.
d) You get one idea today, a better idea tomorrow and the best idea… never. This was a favourite saying of Sir Robert Watson Watt.
e) Thinking time is helpful more for problem-solving than for improvement thinking or for thinking around and about a situation.

Answer:
a) One can think for improvement even after solution to a problem at hand has been found. (T)
b) Robert 0 Anderson (Chairman of Atlantic Richfield) said that he set aside 10-15 minutes twice a day for thinking. (F)
c) Slow thinking is always a waste of time. (F)
d) You get one idea today, a better idea tomorrow and the best idea never. This was a favourite saying of Sir Robert Watson Watt. (T)
e) Thinking time is helpful more for problem-solving than for improvement thinking or for thinking around and about a situation. (N)

Activity-15

Understanding Diagrams In A Text:
Look at the three diagrams given in para 5 representing three kinds of thinking and briefly explain whether and if so, how the different elements in each diagram clarify description of the corresponding type of thinking given below the diagram.
Answer:

Diagram-1:
Thinking to achieve a purpose:
Classically this is problem-solving whether of the open or the closed variety. There is an endpoint. The thinker is trying to reach some destination.

Diagram-2:
Thinking for improvement:
A solution has already been reached. An answer is available. Things are going well. The thinken simply wants to do better.

Diagram-3:
Thinking around and about:
This in using free-wheeling, preparing the field, setting the context, exploring the situation, just as an intending purchaser might prowl around a house is to buy so the thinker prowls around the situation. There is no definite point of focus.

Activity-l6

Study the use of these expression in the text and then use them in suitable form in appropriate blanks in the following passage:
(i) to take place (para-1)
(ii) to call for (para-2)
(iii) to be regard as (para-4)
(iv) to be inclined to (para-6)
(v) in fact (para-8)

On the day of the coronation __________the prince _________ the best sovereign to occupy, the throne of Kanchi. During the first year of
his reign, however, it became obvious that he ___________ sit over problems that ___________ immediate action ____________ even before the first anniversary of his coronation the new king had proved that he was not equal to the task of governing his kingdom.
Answer:
The day the coronation took place the prince was regarded the best sovereign to occupy, the throne of Kanchi. During the first year of his reign, however, it became obvious that he was inclined to sit over problems that called or immediate action in fact, even before the first anniversary of his coronation the new king had proved that he was not equal to the task of governing his kingdom.

Activity-17
Understanding Text Organisation:

Extract the central idea of Text-D and Write a brief essay of about 300 words on how the other ideas in the text are related to the main idea.
Answer:
Thinking Time and the Solution of Problems: There is an ambivalent attitude towards thinking. Thinking a good thing. There are three kinds of thinking.

(1) Thinking to achieve a purpose: This is a problem solving whether of the dosed variety in which the thinker tries to each a destination.

(2) Thinking improvement: It is a solution already been reached to which an answer is available. The thinker simply wants to do better.

(3) Thinking around and about: It is musing, free wheeling, preparing the field, setting the context, exploring the situation. Just as an intending purchaser might prowl around a house he is to buy so the thinker prowls around the situation. There is no definite point 0f focus.

Thinking is not necessary after getting an appropriate solution. A solved problem is a part 0f whole string of problems. The thinker must be anxious to move on to the next problem. If we suspect that there may be a better solution then how can have full confidence in the one that has been found. How can confidence be inspired to carry out solutions. All the reasons for not thinking beyond the fet solution„ practica| and
realistic. It does not require an effort of will for it is no longer natural behaviour. A habit of some specific thinking time is required for that effort of will. After finding Out such a thinking time, then the agenda for mat thinking time follows.

However, the major use of thinking time comprises thinking around or about a situation or subject. A trivial type of problem-solving is regarded as an on going part of normal work. Time spent in musing is regarded as an investment. It can create an important new insight or specific idea. The maintenance of the thinking habit and exercise of thinking may give a valuable yield on future occasions. Sometimes, slow thinking is considered as the waste of time. Hence, wd should think quickly. But slow thinking is often much more. valuable than quick one. Other things are also involved in slow thinking. These can be unwillingness to make a decision, thinking as an excuse for an in action etc. Thinking has two levels of skill. Such as skill that resides in the tool itself and the skill that is concerned with how and where we use it.

Extra Activity-17(A)

Countable Nouns with A/An and Some A/An and The:
A. Countable Names can be singular or plural.
a dog
dogs
this part
these parts
a child
children
an umbrella
some umbrellas
the evening
the evenings

B. Before singular countable Nouns one can use a/an
Ex.
1. Goodbye! Have a nice evening.
2. Do you need an umbrella?

You can’t use singular countable Nouns alone.
Example:
1. She never wears a shirt.
2. Be careful of the dog.
3. What a beautiful day!
4. I have got a headache.

C. We use a/an to say what kind, of thing or person something/ somebody is.
Example:
1. A dog is an animal.
2. I’m an optimist
3. Tina’s father is a doctor.
4. Are you a good driver?

D. You can use ‘some’ with plural countable Nouns. We use it in two ways:
1. Some = a number of a few of/a pair of:
Example:
1. I have seen some good films recently.
2. Some friends of mine are going to organize a picnic.

2. Some = Some but not all
Example:
1. Some children learn very quickly (but not all)
2. Some police officers carry guns, (but not all)

Study the following:
1. I had a sandwich and an apple for breakfast.
2. The sandwich wasn’t very good but the apple was nice.
3. A man and a woman were sitting opposite me. The man was American but 1 think the woman was British.
4. When we were on holiday, we stayed at a hotel. Sometimes we had our evening meal at the hotel and sometimes we went to a restaurant.
Answer:
We use ‘the’” when we are thinking of a particular thing. Compare a/an and the.
1. Tom sat down on a chair (one of many chairs)
2. Tom sat down on the chair nearest to the door, (a particular chair)
3. Ann is looking for a job (not a particular job)
4. Ann got the job she applied for (a particular job)

B. We use ‘the’ when it is clear in the situation which thing or person we mean. For example- in a room we talk about the light/ the door/ the ceiling/ the door/ the carpet.
1. Can you turn off the light, please, (the light in this room)
2. I took a taxi to the station, (the station in the town)
3. I’d like to speak to the manager, please, (the manager in this shop)
4. I must go to the Bank to get some money and then I am going to the Post Office to get some stamps.

C. We say ‘once a week/three times a day/Rs.8/- a kilo’ etc.
1 . How often do you go to cinema? (About once a month)
2. How much are these potatoes? (Rs.8/- a kilo)
3. She works eight hours a day. ( six days a week)

Section D
Pre-reading Tips:
In this section you will have the chance to read an excerpt from Letters to Thinkers, a book written by Edward de Bono. Edward de Bono, who now owns and lives on a private island in Venice, is a leading authority in the field of creative thinking and is the originator of the term lateral thinking. He has written more than forty books in the field of creativity and thinking including the international bestsellers such as Lateral Thinking, Six Thinking Hats and Serious Creativity.

Lateral thinking is the core idea in all his writings. In de Bono’s view, the sequence of experiences in our life sets up certain familiar patterns of perception, certain typical ways of looking at things. And it is very difficult, if not impossible, to get out of these familiar patterns of thinking and to think in new ways and be creative.

De Bono says that we can get out of our familiar thought patterns by moving sideways across the acquired patterns (hence lateral thinking) and by imposing a new pattern of perception on the relevant bits of information. Lateral thinking thus refers to moving sideways across the familiar patterns instead of moving along them as in normal thinking, and thus facilitating generation of new patterns of perception and new thoughts. The diagram represents lateral thinking vis-a-vis normal thinking. With this background information at our disposal, we can start reading de Bono’s ‘A Time to Think’. But let’s quickly finish a small pre-reading Activity before going to the text.

Pre-reading Activity:
Match each word in column A with its meaning in column B. You can look up a dictionary, if you find the Activity difficult to complete.

A	B
1. agenda (para 8) 2. ambivalent (para 3) 3. feature (para 1) 4. prevarication (para 4)	(i) a piece of writing in a newspaper or magazine (ii) not sure whether you want or like something (iii) a plan to do something (iv) an effort to hide the truth by not answering the questions directly

A Time to Think Summary in English

Paragraph-1:
The USA based magazine Forbes was issued on 20th December 1982. It carried feature about the author and his thinking. He knew the topic properly well. Several businessmen were asked about their attitude to thinking. George Ball, the Chief Executive Officer, Prudential- Beche Securities said that he thought 10-15 minutes twice a day. Philip Knight, the Chairman, Nike Inc. did it one hour a day, three or four days a week. Robert O Anderson, the Chairman Atlantic Richfield did not set aside any regular time and found that travelling alone in a private air craft provided a great deal of thinking time. It was said that no specific time was devoted to thinking since a lot of thinking was taking place at every instant.

Paragraphs 2-4:
Actually, there was a natural difference between thinking of an intentional perseverance of will and maintenance of a habit. There is an ambivalent attitude towards thinking. Thinking is a good tiling A teacher thinking. Thinking is a good tiling A teacher to think like a student. There was time when we had less regard for a man who thought than for a man who appeared to know, all the answers.

Paragraph-5:
Three kinds of thinking have been identified in very general terms:
i) Thinking to achieve a purpose: Classically, this is problem-solving. It may be either open or closed type. There is an endpoint. The thinker is trying to reach some destination.

ii) Thinking for improvement: Here, a solution has always been reached. An answer is available. Thinking are going well. The thinker simply wants to do better.

iii) Thinking around and about: This is missing, free wheeling, preparing the field, setting the context, exploring the situation. Just as an intending purchaser might prowled around a house he is to buy, so the thinker prowls around the situation. There is no definite point of focus.

Paragraph-6:
Thinking is not necessary after getting a proper solution. A problem just solved may be only of a whole string of problems. The thinker is anxious to move on to the next problem. If we suspect that there may be a better solution, then how can one have full confidence in the one that has been found. How can confidence is inspired to carry out solution.

Paragraphs 7-8:
All the reasons for not thinking beyond to first solution and practical and realistic. Thinking beyond the first solution does not require an effort of will. It is no longer natural behaviour. The simplest way to make the effort of will is to establish a habit of specific thinking time. After the achievement of this thinking time, the agenda of other thinking time will follow.

Paragraph-9:
Thinking around or about a situation or subject happens to be the major use of thinking time. It is thinking time because problem-solving of the ordinary type would be regarded as an ongoing part of normal work. Time spent in amusing as regarded as an investment. An important new insight or specific idea may emerge from it. The maintenance of thinking habit and exercise of thinking may give a valuable yield on future occasions.

Paragraph-10:
Slow thinking seems to be a waste of time. So we should always think quickly. But slow thinking is often much more valuable than quick one. Other things are also involved in slow thinking. Sometimes further thinking may cloud the nice certainty of our first reactions. Thinking is k tool that involves two levels of skill. Skill .that resides in the tool itself and the skill that is concerned with how and where we use it.

Analytical outlines of the topic:

• The USA based magazine Forbes was issued on 20th December 1982.
• It carried a feature about thinking.
• Several businessmen were asked about their attitudes to thinking.
• George Bell was the Chief Executive Officer of Prudential- Bache Securities.
• He was thinking 10-15 minutes twice a day.
• Philip Knight was the Chairman of Nike Inc.
• He was thinking one hour a day, three or four days a week.
• Robert 0 Anderson was the Chairman of Atlantic Richfield.
• He was getting much thinking time at the time of travelling alone in a private aircraft.
• Actually, there was a difference between will of thinking and maintenance of a habit.
• There is an ambivalent attitude towards thinking.
• Thinking is a good thing.
• A teacher should think like a student.
• In past, thinking was not so important.
• Three kinds of thinking have been identified.
• They are (1) Thinking to achieve a , purpose, (2) Thinking for improvement and (3) Thinking around and about.
• Thinking to achieve a purpose is required for problem-solving.
• It may be either open or closed.
• There is an endpoint.
• Thinking must reach to same destination.
• Thinking for improvement provides solution.
• Here, an answer is available.
• Thinking goes well.
• The thinker wants to do better.
• Thinking around and about includes missing, free wheeling, preparing the field, setting the context, exploring the situation.
• A thinker prowls around the situation.
• There is no definite point of focus.
• Thinking is not necessary after getting a proper solution.
• A problem just solved may be only of a whole string of problems.
• The thinker is anxious to move into a better solution.
• All the reasons for not thinking beyond to first solution are practical and realistic.
• It does not require an effort of will.
• The simplest way to make the effort of will is to establish a habit of specific thinking time.
• This thinking times will follow agenda of other thinking time.
• Thinking around or about a situation or subject happens to be the major use of thinking time.
• Problem-solving of the ordinary type would be regarded as an ongoing part of normal work.
• Time spent in amusing is regarded as an investment.
• It can provide a new insight or specific idea.
• The maintenance of thinking habit and exercise of thinking may give a valuable yield on future occasions.
• Slow thinking seems to be a waste of time.
• So we should always think quickly.
• Slow thinking is sometimes much more valuable than quick one.
• Other thinks are also involved in slow thinking.
• Thinking involves two levels of skill.

Meanings of difficult words:
Forbes -It is a USA-based newspaper
lateral- belonging to the side,
set aside – sacrificed, devoted to, spared,
allocated – placed, assigned, given.
Instant – at the moment, the very moment or time,
distinction – separation, unidentical, difference,
occur – to come into mind, to be, to be found, to happen, take place.
surroundings – things around us, the environment.
required – needed, desired, wanted.
deliberate – to consider, to think, adj international, willful, purposeful.
effort – endeavour, perseverance, toil, labour.
initial – primary, first, beginning.
Curious – eager, anxious, interested
ambivalent – having either or both of the two contrary or similar values, meanings etc.
implies – to signify, to mean, to express indirectly, connotes.
lack of – absence of, short of, wanting.
decisiveness – settlement, judgement, the act pf taking decision.
pausing – halting stopping standstill.
obvious – perceptible, evident clear, terse, succinct.
accuse of – change with an offence, ill doing.
regard – to consider, to esteem, to respect.
prevarication – making untrue or partly untrue statement, try to evade, telling the truth.
growl – go about cautiously looking for a chance.
adequate – sufficient, a lot of, enough, complete”
a string – a chain of, a series of.
suspect – to doubt have no faith or confidence in.
genuinely – naturally, really, purely, sincerely, authentically.
cliches – idea OT expression that has been too much used and now outdated, stereotyped phrase.

Read More:

• Text A: Memories of Crossgates School Question Answer
• Text B: Make me a child again, Just for tonight Question Answer
• Text C: Confessions of a Misspent Youth Question Answer
• Text D: A Time to Think Question Answer

Odisha State Board BSE Odisha 9th Class Maths Solutions Geometry Chapter 1 ରେଖା ଓ କୋଣ Ex 1(d) Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 9 Maths Solutions Geometry Chapter 1 ରେଖା ଓ କୋଣ Ex 1(d)

Question 1.
ନିମ୍ନ ଉକ୍ତିଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ଭୁଲ ଉକ୍ତ ପାଖରେ ‘✗’ ଚିହ୍ନ ଏବଂ ଠିକ୍ ଉକ୍ତି ପାଖରେ ‘✓’ ଚିହ୍ନ ଦିଅ ।
(a)କୌଣସି ତ୍ରିଭୁଜର ଦୁଇଟି କୋଣର ପରିମାଣ ସମଷ୍ଟି ତୃତୀୟ କୋଣର ପରିମାଣ ସହ ସମାନ ହେଲେ ତ୍ରିଭୁଜଟି ସମକୋଣୀ ।
ସମାଧାନ:
✓

(b) କୌଣସି ତ୍ରିଭୁଜର ଦୁଇଟି କୋଣର ପରିମାଣ ସମଷ୍ଟି ତୃତୀୟ କୋଣର ପରିମାଣ ଠାରୁ ବୃହତ୍ତର ହେଲେ, ତ୍ରିଭୁଜଟି ସୂକ୍ଷ୍ମକୋଣ ।
ସମାଧାନ:
✓

(c) ତ୍ରିଭୁଜର ଗୋଟିଏ ବହିଃସ୍ଥ କୋଣର ପରିମାଣ ଏହାର ଅନ୍ତଃସ୍ଥ ଦୂରବର୍ତ୍ତୀ କୋଣଦ୍ୱୟର ପରିମାଣର ସମଷ୍ଟି ସହ ସମାନ ।
ସମାଧାନ:
✓

(d) ଗୋଟିଏ ତ୍ରିଭୁଜରେ ଅତି ବେଶିରେ ଗୋଟିଏ ସ୍ଥୂଳକୋଣ ରହିପାରିବ ।
ସମାଧାନ:
✓

(e) ତ୍ରିଭୁଜର ତିନିକୋଣର ପରିମାଣର ସମଷ୍ଟି ସର୍ବଦା 180° ।
ସମାଧାନ:
✓

(f) ଗୋଟିଏ ସମକୋଣୀ ତ୍ରିଭୁଜର ସୂକ୍ଷ୍ମକୋଣଦ୍ବୟ ପରସ୍ପରର ପରିପୂରକ ।
ସମାଧାନ:
✗

(g) ତ୍ରିଭୁଜର ବହିଃସ୍ଥକୋଣ ସର୍ବଦା ଏକ ସ୍ଥୂଳକୋଣ ।
ସମାଧାନ:
✗

(h) ତ୍ରିଭୁଜର ବହିଃସ୍ଥକୋଣର ପରିମାଣ ଏହାର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଅନ୍ତସ୍ଥ ଦୂରବର୍ତ୍ତୀ କୋଣର ପରିମାଣ ଠାରୁ ବୃହତ୍ତର ।
ସମାଧାନ:
✓

Question 2.
ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(a) ଗୋଟିଏ ସମକୋଣୀ ତ୍ରିଭୁଜର ସୂକ୍ଷ୍ମକୋଣଦ୍ଵୟ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିକର ପରିମାଣ 30° ହେଲେ, ଅନ୍ୟଟିର ପରିମାଣ ________ । 
ସମାଧାନ:
60°

(b) ତ୍ରିଭୁଜର ଗୋଟିଏ ବହିଃସ୍ଥ କୋଣର ପରିମାଣ 130° । ଏହାର ଏକ ଅନ୍ତଃସ୍ଥ ଦୂରବର୍ତ୍ତୀ କୋଣର ପରିମାଣ 75° ହେଲେ, ଅନ୍ୟ ଅନ୍ତଃସ୍ଥ ଦୂରବର୍ତ୍ତୀ କୋଣର ପରିମାଣ ________ ।
ସମାଧାନ:
55°

(c ) ΔABC ରେ m∠A = 55° ଏବଂ m∠B = 75° ହେଲେ ∠C ର ପରିମାଣ ________ ।
ସମାଧାନ:
50°

(d) କୌଣସି ତ୍ରିଭୁଜର କୋଣମାନଙ୍କର ପରିମାଣର ସମଷ୍ଟି ________ ।
ସମାଧାନ:
180°

(e) ΔABC ରେ m∠A = 90°, m∠B = 2 m∠C ହେଲେ ∠Cର ପରିମାଣ ________ ।
ସମାଧାନ:
30°

(f) ΔABC ରେ AB = AC, m∠A = 60° ହେଲେ m∠B =  ________ ।
ସମାଧାନ:
60°

(g) ଗୋଟିଏ ତ୍ରିଭୁଜର ଶୀର୍ଷକୋଣର ପରିମାଣ 120° ଏବଂ ଅନ୍ୟ ଦୁଇକୋଣର ପରିମାଣ ସମାନ ହେଲେ, ପ୍ରତ୍ୟେକ ସମାନ କୋଣର ପରିମାଣ ________ ।
ସମାଧାନ:
30°

(h) ΔABC ରେ AB = AC, m∠B = 30° ହେଲେ ∠A ର ପରିମାଣ ________ ।
ସମାଧାନ:
120°

Question 3.
ନିମ୍ନରେ ଦିଆଯାଇଥ‌ିବା ପ୍ରତ୍ୟେକ ଚିତ୍ରରେ ‘x’ ଚିହ୍ନିତ କୋଣର ପରିମାଣ ସ୍ଥିର କର ।
(i)

ସମାଧାନ:
ଦତ୍ତ ଚିତ୍ରରେ ବତ୍ହିଃସ୍ଥ m∠ACD = m∠ABC + m∠BAC
⇒ 130° = x + 70°
⇒ x = 130 – 70° = 60°

(ii)

ସମାଧାନ:
ଦତ୍ତ ଚିତ୍ରରେ m∠DCE = m∠ACB = 50° (ପ୍ରତୀପ)
ΔABC ରେ ବତ୍ହିଃସ୍ଥ m∠ABF = m∠A + m∠ACB
⇒ 125° = x + 50°
⇒ x = 125° – 50° = 75°

(iii)

ସମାଧାନ:
ଦତ୍ତ ଚିତ୍ରରେ m∠ACD + m∠ACB = 180°  (ସନ୍ନିହିତ ପରିପୂରକ କୋଣ)
⇒ 125° + m∠ACB = 180°
⇒ m∠ACB = 180° – 125° = 55°
ΔABC ରେ m∠BAC = 125° – 45° = 80°
⇒ ପୁନଣ୍ଚ m∠FAB + m∠BAC + m∠CAE = 180°
⇒ 60° + 80° + x = 180°
⇒ 140° + x = 180°
⇒ x = 180° – 140° = 40°

(iv)

ସମାଧାନ:
ଦତ୍ତ ଚିତ୍ରରେ m∠ACD + m∠ACB = 180°
⇒ 132° + m∠ACB = 180°
⇒ m∠ACB = 180° – 132° = 48°
ΔABC ରେ ବତ୍ହିଃସ୍ଥ m∠EAB = m∠ABC + m∠ACB
⇒ 126° = x + 48°
⇒ x = 126° – 48° = 78°

(v)

ସମାଧାନ:
ଦତ୍ତ ଚିତ୍ରରେ m∠DOC = m∠AOB = 45° (ପ୍ରତୀପ)
ΔAOB ରେ  m∠ABO = 180° – (80° + 45°)
= 180° – 125° = 55°
AB || CD ଏବଂ BD ଛେଦକ ।
⇒ m∠ABO = m∠ODC = 50° (ଏକାନ୍ତର)

(vi)

ସମାଧାନ:
\(\overrightarrow{\mathrm{DE}}\) || BC ଏବଂ BD ଛେଦକ ।
⇒ m∠EDB = m∠DBC = 30° (ଏକାନ୍ତର)
m∠DAC = m∠DBC + m∠ACB = 30° + 50° = 80
m∠BAC = 180° – m∠DAC = 180° – 80° = 100°

(vii)

ସମାଧାନ:
ΔABC ରେ ବତ୍ହିଃସ୍ଥ m∠ACD = m∠A + m∠B = 70° + 56° = 126°
ମାତ୍ର m∠ACE = m∠ECD (ଦତ୍ତ)
⇒ m∠ACE + m∠ECD = m∠ACD
⇒ 2m∠ECD = 126° ⇒ 2x = 126°
⇒ x = \(\frac{126°}{2}\) = 63°

Question 4.
ΔABCର ଅନ୍ତଃସ୍ଥ ଏକ ବିନ୍ଦୁ O । ଦର୍ଶାଅ ଯେ, m∠BOC = m∠BAC + m∠ABO + m∠ACO ।

ସମାଧାନ:
ଦତ୍ତ : O, ΔABCର ଅନ୍ତଃସ୍ଥ ବିନ୍ଦୁ ।
ପ୍ରାମାଣ୍ୟ :  m∠BOC = m∠BAC + m∠ABO + m∠ACO
ଅଙ୍କନ : \(\overrightarrow{\mathrm{AO}}\) ଅଙ୍କନ କର ।
ପ୍ରମାଣ : ΔABO ରେ ବହିଃସ୍ଥ m∠BOE = m∠BAO + m∠ABO … (i)
ΔACO ରେ ବହିଃସ୍ଥ m∠COE = m∠OAC + m∠OCA … (ii)
ସମୀକରଣ (i) ଓ ସମୀକରଣ (ii)କୁ ଯୋଗକଲେ
⇒ m∠BOE + m∠COE = m∠BAO + m∠ABO + m∠OAC + m∠ACO
⇒ m∠BOC = (m∠BAO + m∠OAC) + (m∠ABO + m∠ACO)
⇒ m∠BOC = m∠BAC + m∠ABO + m∠ACO
  (ପ୍ରମାଣିତ)

Question 5.
ପାର୍ଶ୍ୱସ୍ଥ  ଚିତ୍ରରୁ ଦର୍ଶାଅ ଯେ, a° + b° = x° + y° ।

ସମାଧାନ:
ମନେକରାଯାଉ ∠BCD = c° ଓ ∠DAB = d°
a° + c° = 180° (ସନ୍ନିହିତ ପରିପୂରକ କୋଣ)
b° + d° = 180° (ସନ୍ନିହିତ ପରିପୂରକ କୋଣ)
ଯୋଗକକେ a° + b° + c° + d° = 180° + 180° = 360° … (i)
ABCD ଚତୁର୍ଭୁଜର  x° + c° + y° + d° = 360° … (ii)
(ଚତୁର୍ଭୁଜର ଚାରି କୋଣର ସମଷ୍ଟି 360°) 
ସମୀକରଣ (i) ଓ (ii) ରୁ 
a° + b° + c° + d° = x° + c° +y° + d° ⇒ a° + b° = x° + y° (ପ୍ରମାଣିତ)
ବିକଳ୍ପ ପ୍ରଣାଳୀ : BD ଅଙ୍କନ କର ।
ΔADB ରେ ବହିଃସ୍ଥ b° = m∠ADB + m∠ABD
ΔCDB ରେ ବହିଃସ୍ଥ a° = m∠CDB + m∠CBD
∴ a° + b° = (m∠ADB + m∠CDB) + m∠ABD + m∠CBD
= m∠ADC + m∠ABC = y° + x°
∴ a° + b° = x° + y°

Question 6.
ΔABC ରେ ∠A ର ସମଦ୍ବିଖଣ୍ଡକ AD, BC କୁ D) ବିନ୍ଦୁରେ ଛେଦକରେ । ଦର୍ଶାଅ ଯେ, m∠ABC + m∠ACE = 2m∠ADC ।

ସମାଧାନ:
ଦତ୍ତ : ΔABCରେ ∠A ର ସମଦ୍ବିଖଣ୍ଡକ AD, BC କୁ D ବିନ୍ଦୁରେ ଛେଦକରୁଛି । 
ΔABCର ଶୀର୍ଷବିନ୍ଦୁ Cରେ ∠ACE କୋଣ ଏକ ବହିଃସ୍ଥ କୋଣ ।
ପ୍ରାମାଣ୍ୟ : m∠ABC + m∠ACE = 2m∠ADC
ପ୍ରମାଣ : ΔABD ରେ ବତ୍ହିଃସ୍ଥ m∠ADC = m∠ABD + m∠BAD
⇒ m∠ADC = m∠ABD + m∠CAD
[∵ m∠BAD = m∠CAD ଦତ୍ତ]
⇒ m∠ABD = m∠ADC – m∠CAD … (i)
ΔACD ରେ ବତ୍ହିଃସ୍ଥ m∠ACE = m∠CAD + m∠ADC … (ii)
ସମୀକରଣ (i) ଓ (ii) କୁ ଯୋଗକଲେ,
m∠ABD + m∠ACE = m∠ADC – m∠CAD + m∠CAD + m∠ADC
⇒ m∠ABD + m∠ACE = m∠ADC + m∠ADC
⇒ m∠ABD + m∠ACE = 2m∠ADC
(ପ୍ରମାଣିତ)

Question 7.
ΔABC ରେ m∠B = 90° । BD ⊥ AC । ପ୍ରମାଣ କର ଯେ, m∠ABD = m∠ACB ଏବଂ m∠BAD = m∠DBC ।
ସମାଧାନ:
ଦତ୍ତ : ΔABC ରେ ∠B ସମକୋଣ ଏବଂ BD ⊥ AC ।
ପ୍ରାମାଣ୍ୟ : (i) m∠ABD = m∠ACB
(ii) m∠BAD = m∠DBC
ପ୍ରମାଣ : (i) m∠ABC = 90° (ଦତ୍ତ)
⇒ m∠ABD + m∠DBC = 90° (କୋଣ ସମଷ୍ଟି ସ୍ୱାକା୍ଯ) … (i)
ΔBDC ରେ m∠BDC = 90° (ଦତ୍ତ)
m∠DBC + m∠DCB = 90° (∵ ତ୍ରିଭୁଜର ତିନିକୋଣର ପରିମାଣର ସମଷ୍ଟି 180°) … (ii)
ସମୀକରଣ (i) ଓ (ii)ରୁ
⇒ m∠ABD + m∠DBC = m∠DBC + m∠DCB
m∠ABD = m∠DCB
⇒ m∠ABD = m∠ACB
 (ପ୍ରମାଣିତ)

(ii) m∠ABC = 90° (ଦତ୍ତ)
⇒ m∠ABD + m∠DBC = 90° (କୋଣ ସମଷ୍ଟି ସ୍ୱାକା୍ଯ) … (i)
ΔABD ରେ m∠DBC = 90° (ଦତ୍ତ)
⇒ m∠BAD + m∠ABD = 90° (∵ ତ୍ରିଭୁଜର ତିନିକୋଣର ପରିମାଣର ସମଷ୍ଟି 180°) … (ii)
ସମୀକରଣ (i) ଓ (ii)ରୁ
m∠ABD + m∠DBC = m∠BAD + m∠ABD
⇒ m∠DBC = m∠BAD (ପ୍ରମାଣିତ)

Question 8.
ΔABC ରେ D͞E || B͞C, m∠ABC = 60° ଏବଂ m∠DEC = 135° ହେଲେ, ∠Aର ପରିମାଣ ସ୍ଥିର କର ।

ସମାଧାନ:
ଦତ୍ତ : ΔABC ରେ DE || BC, m∠DEC = 135° ଓ m∠DBC = 60° ।
ପ୍ରାମାଣ୍ୟ : ∠A ର ପରିମାଣ ।
ପ୍ରମାଣ : DE || BC (ଦତ୍ତ) ଏବଂ E͞C ଛେଦକ ।
⇒ m∠DEC + m∠ECB = 180° (ଛେଦକର ଏକ ପାର୍ଶ୍ଵସ୍ଥ କୋଣ)
⇒ 135° + m∠ECB = 180°
⇒ m∠ECB = 180° – 135° = 45°
ΔABC ରେ m∠A + m∠B + m∠C = 180°
m∠A + 60° + 45° = 180°
⇒ m∠A + 105° = 180°
⇒ m∠A = 180° – 105° = 75°
∴ ∠A ର ପରିମାଣ 75° ।

Question 9.
ପ୍ରମାଣ କର ଯେ, କୌଣସି ତ୍ରିଭୁଜର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଯୋଡ଼ା କୋଣର ପରିମାଣର ସମଷ୍ଟି, ତୃତୀୟ କୋଣର ପରିମାଣ ଠାରୁ  ବୃହତ୍ତର ହେଲେ, ତ୍ରିଭୁଜଟି ସୂକ୍ଷ୍ମକୋଣୀ ।
ସମାଧାନ:

ଦତ୍ତ : ABC ଏକ ତ୍ରିଭୁଜ । m∠B + m∠C > m∠A, m∠A + m∠C > m∠B, m∠A + m∠B > m∠C
ପ୍ରାମାଣ୍ୟ : ΔABC ସୂକ୍ଷ୍ମକୋଣୀ ।
ପ୍ରମାଣ : ΔABC ରେ m∠B + m∠C > m∠A (ଦତ୍ତ)
⇒ m∠A + m∠B + m∠C > m∠A + m∠A (ଉଭୟ ପାର୍ଶ୍ଵରେ m∠A ଯୋଗକରାଗଲେ ।)
⇒ 180° > 2m∠A ⇒ \(\frac{180^{\circ}}{2}\) > \(\frac{2 \mathrm{~m} \angle \mathrm{A}}{2}\)
⇒ 90° > m∠A ⇒ m∠A < 90° … (i)
ସେହିପରି m∠A + m∠C > m∠B
⇒ m∠A + m∠B + m∠C > m∠B + m∠B (ଉଭୟ ପାର୍ଶ୍ଵରେ m∠B ଯୋଗକରାଗଲେ ।)
⇒ 180° > 2m∠B ⇒ \(\frac{180^{\circ}}{2}\) > \(\frac{2 \mathrm{~m} \angle \mathrm{B}}{2}\)
⇒ 90° > m∠B ⇒ m∠B < 90° … (ii)
ସେହିପରି ପ୍ରମାଣ କରାଯାଇପାରେ m∠C < 90° … (iii)
ସମୀକରଣ (i) ଓ (ii) ରୁ ∠A < 90°, ∠B < 90° ଓ ∠C < 90°
∴ ΔABC ସୂକ୍ଷ୍ମକୋଣୀ । (ପ୍ରମାଣିତ)

Question 10.
A ABCରେ m∠ABC = m∠ACB, ∠BACର ସମଦ୍ବିଖଣ୍ଡକ BC କୁ D ବିନ୍ଦୁରେ ଛେଦକରେ । ପ୍ରମାଣ କର ଯେ AD, BC ପ୍ରତି ଲମ୍ବ ।
ସମାଧାନ:
ଦତ୍ତ : ΔABC ରେ m∠ABC = m∠ACB ଏବଂ AD, m∠Aର ସମର୍ଦ୍ଦିଖଣ୍ଡକ ।
ପ୍ରାମାଣ୍ୟ : AD ⊥ BC
ପ୍ରମାଣ : ΔABCରେ m∠ABC + m∠BAC + m∠ACB = 180°
⇒ m∠ABC + m∠BAD + m∠CAD + m∠ACB = 180°
ମାତ୍ର m∠ABC = m∠ACB (ଦତ୍ତ)
ଏବଂ m∠BAD = m∠CAD (∠BACର ସମର୍ଦ୍ଦିଖଣ୍ଡକ AD)
⇒ 2m∠ABC + 2m∠BAD = 180°
⇒ 2(m∠ABC + m∠BAD) = 180°
⇒ m∠ABC + m∠BAD = \(\frac{180^{\circ}}{2}\) = 90°
⇒m∠ABD + m∠BAD = 90°
ΔABD ରେ m∠ABD + m∠BAD + m∠ADB = 180°
⇒ 90° + m∠ADB = 180° ⇒ m∠ADB = 180° – 90° = 90
⇒ A͞D ⊥ B͞C
 (ପ୍ରମାଣିତ)

Question 11.
ΔABCରେ ∠Bର ଅନ୍ତଃସମଖଣ୍ଡକ ଏବଂ C ବିନ୍ଦୁରେ ଉତ୍ପନ୍ନ ବହିଃସ୍ଥକୋଣର ସମଦ୍ବିଖଣ୍ଡକର ଛେଦବିନ୍ଦୁ E ହେଲେ ପ୍ରମାଣ କର ଯେ, m∠BEC = m∠A ।
ସମାଧାନ:

ଦତ୍ତ : ΔABC ରେ ∠Bର ଅନ୍ତଃସମଦ୍ବିଖଣ୍ଡକ BE ଓ ∠C ବହିଃସମଦ୍ଵିଖଣ୍ଡକ CE ପରସ୍ପରକୁ E ବିନ୍ଦୁରେ ଛେଦ କରନ୍ତି ।

Question 12.
ΔABCରେ ∠ABC ଓ ∠ACB ର ଅନ୍ତଃସମଦ୍ବିଖଣ୍ଡକଦ୍ୱୟ ପରସ୍ପରକୁ O ବିନ୍ଦୁରେ ଛେଦକଲେ, ପ୍ରମାଣ କର ଯେ
m∠BOC = 90° + \(\frac{1}{2}\)m∠A ।
ସମାଧାନ:

Question 13.
ΔABCରେ ∠B ଓ ∠Cର ବହିଃସମଦ୍ବିଖଣ୍ଡକଦ୍ବୟ ପରସ୍ପରକୁ ୦ ବିନ୍ଦୁରେ ଛେଦକଲେ, ପ୍ରମାଣ କର ଯେ,
m∠BOC = 90° – \(\frac{1}{2}\)m∠A ।
ସମାଧାନ:
ଦତ୍ତ : ΔABC ରେ ∠B ଓ ∠Cର ବହିଃ ସମଦ୍ବିଖଣ୍ଡ ଦ୍ବୟର ଛେଦବିନ୍ଦୁ O।

Question 14.
ପାର୍ଶ୍ୱସ୍ଥ ଚିତ୍ରରେ PS, ∠Pର ସମଦ୍ବିଖଣ୍ଡକ ଏବଂ PT ⊥ OR ।
ପ୍ରମାଣ କର ଯେ, m∠TPS = \(\frac{1}{2}\)(m∠Q – m∠R)
ସମାଧାନ:
ଦତ୍ତ : ΔPQR ରେ PS, ∠Pର ସମଦ୍ବିଖଣ୍ଡକ ଏବଂ PT ⊥ OR ।
ପ୍ରାମାଣ୍ୟ : m∠TPS = \(\frac{1}{2}\)(m∠Q – m∠R)
ପ୍ରମାଣ : PT ⊥ OR (ଦତ୍ତ)
⇒ m∠PTQ = m∠PTR = 90°
ΔPQT ରେ ବତ୍ହିଃସ୍ଥ m∠PTS = m∠Q + m∠QPT … (i)
ΔPTS ରେ ବତ୍ହିଃସ୍ଥ m∠PTQ = m∠TPS + m∠PST … (ii)
ମାତ୍ର m∠PTQ = m∠PTS = 90°
∴ (i) ଓ (ii) ରୁ m∠Q + m∠QPT = m∠TPS + m∠PST
⇒ m∠Q + m∠QPT + m∠TPS = m∠TPS + m∠PST + m∠TPS
(ଉଭୟ ପାର୍ଶ୍ଵରେ m∠TPS ଯୋଗ କରାଗଲେ ।)
⇒ m∠Q + m∠QPS = 2m∠TPS + m∠PST
⇒ 2m∠TPS = m∠Q – m∠PST + m∠QPS
⇒ 2m∠TPS = m∠Q – m∠PSQ + m∠SPR (∵ PS, ∠P ର ସମଦ୍ବିଖଣ୍ଡକ)
⇒ 2m∠TPS = m∠Q – m∠SPR – m∠R + m∠SPR
⇒ 2m∠TPS = m∠Q – m∠R (∵ ΔPSR ରେ ବତ୍ହିଃସ୍ଥ m∠PSQ = m∠SPR + m∠R)
⇒ m∠TPS = \(\frac{1}{2}\)(m∠Q – m∠R)
(ପ୍ରମାଣିତ)

Question 15.
ΔABC ରେ BC ର ମଧ୍ୟବିନ୍ଦୁ O ଏବଂ BQ = AQ ହେଲେ, ପ୍ରମାଣ କର ଯେ ∠BAC ସମକୋଣ ।
ସମାଧାନ:
ଦତ୍ତ : ΔABC ରେ BC ର ମଧ୍ୟବିନ୍ଦୁ Q ଅର୍ଥାତ୍ BQ = AQ ।
ପ୍ରାମାଣ୍ୟ :  m∠BAC = 90°
ପ୍ରମାଣ : BC ର ମଧ୍ୟବିନ୍ଦୁ Q । ⇒ BQ = CQ
BQ = AQ (ଦତ୍ତ) ⇒ AQ = BQ = CQ
⇒ m∠BAQ = m∠ABQ = m∠ACQ = m∠QAC
(Δର ଦୁଇଟି ବାହୁ ସମାନ ହେଲେ ସେମାନଙ୍କର ବିପରୀତ କୌଣମାନ ସମପରିମାଣ ବିଶିଷ୍ଟ ହେବେ ।)
ΔABCରେ m∠A + m∠B + m∠C = 180° (Δର ତିନିକୋଣର ସମଷ୍ଟି 180°)
⇒ m∠BAQ + m∠CAQ + m∠ABQ + m∠ACQ = 180°
⇒ 2m∠BAQ + 2m∠CAQ = 180°
⇒ 2(m∠BAQ + m∠CAQ) = 180°
⇒ m∠BAQ + m∠CAQ = \(\frac{180°}{2}\)
⇒ m∠BAC = 90°
(ପ୍ରମାଣିତ)

Question 16.
ΔABCର O ଏକ ଅନ୍ତସ୍ଥ ବିନ୍ଦୁ । ଯଦି m∠OAB = m∠OCA ହୁଏ, ପ୍ରମାଣ କର ଯେ m∠A0C + m∠BAC = 180° ।
ସମାଧାନ:
ଦତ୍ତ : ΔABC ରେ ‘O’ ଏକ ଅନ୍ତଃସ୍ଥ ବିନ୍ଦୁ ଅର୍ଥାତ୍ m∠OAB = m∠OCA ।
ପ୍ରାମାଣ୍ୟ :  mZAOC + m∠BAC = 180°
ପ୍ରମାଣ : ΔAOC ରେ m∠AOC + m∠OCA + m∠OAC = 180° (Δର ତିନିକୋଣର ସମଷ୍ଟି 180°)
⇒ m∠AOC + m∠BAO + m∠OAC = 180° [∵ m∠OAB = m∠OCA (ଦତ୍ତ)]
⇒ m∠AOC + m∠BAC = 180°
(ପ୍ରମାଣିତ)

Odisha State Board BSE Odisha 10th Class Physical Science Important Questions Chapter 1 ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଓ ରାସାୟନିକ ସମୀକରଣ Important Questions and Answers.

BSE Odisha 10th Class Physical Science Important Questions Chapter 1 ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଓ ରାସାୟନିକ ସମୀକରଣ

Objective Type Questions with Answers 

A ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

Question 1.
ନିମ୍ନ ରାସାୟନିକ ସମୀକରଣରେ ଭୌତିକ ଅବସ୍ଥା ଦର୍ଶାଇବା ପାଇଁ କେତୋଟି ସଂକେତ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇପାରିବ ।
CaCO₃ + H₂O + CO₂ → Ca(HCO₃)₂
ଉ-
4ଟି

Question 2.
ଲେଡ଼୍ ନାଇଟ୍ରେଟ୍‌କୁ ଉତ୍ତପ୍ତ କଲେ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥ‌ିବା କଠିନ ଉତ୍ପାଦର ନାମ କ’ଣ ?
ଉ-
ଲେଡ଼୍ ଅକ୍‌ସାଇଡ୍ (PbO)

Question 3.
ସଂକ୍ଷାରଣ ହେତୁ ରୂପା ଉପରେ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥ‌ିବା କଳାରଙ୍ଗର ଯୌଗକଟିର ନାମ କ’ଣ ?
ଉ-
ସିଲଭର ସଲଫାଇଡ୍

Question 4.
3MnO₂ + 4AI → 3Mn + 2Al₂O₃ ସମ1କରଣରେ ବିଜାରକ କିଏ ?
ଉ-
ଏଲୁମିନିୟମ (Al)

Question 5.
CaO + H₂O → Ca(OH)₂ ସମୀକରଣଟି କେଉଁ ପ୍ରକାର ପ୍ରତିକ୍ରିୟାର ଅନ୍ତର୍ଗତ ?
ଉ-
ସଂଶ୍ଳେଷଣ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା

Question 6.
କଲିଚୂନ କେଉଁ ଯୌଗିକ ସହ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କରି ଶମୀତଚୂନ ଉତ୍ପନ୍ନ କରେ ?
ଉ-
H₂O

Question 7.
କୋଷ ମଧ୍ୟରେ ଗ୍ଲୁକୋଜ୍ ଅକ୍‌ସିଜେନ୍ ସହ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କରି ଶରୀରକୁ ଶକ୍ତି ଯୋଗାଉଥ‌ିବା ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରନାମ କ’ଣ ?
ଉ-
ଶ୍ବସନ

Question 8.

‘ସମୀକରଣଟି କେଉଁ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାର ଅନ୍ତର୍ଗତ ?
ଉ-
ବିଘଟନ

Question 9.
3Fe + XH₂O → Fe₃O₄ + 4H₂ ସମୀକରଣରେ ରେ Xର ମୂଲ୍ୟ କେତେ ?
ଉ-
4

Question 10.
FeSO₄ କୁ ଉତ୍ତପ୍ତ କଲେ କେଉଁ ଗନ୍ଧ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥାଏ ?
ଉ-
ଜଳନ୍ତା ଗନ୍ଧକ

Question 11.
ଫେରସ୍ ସଲ୍‌ଫେଟ୍ ସ୍ଫଟିକର ରଙ୍ଗ କିପରି ହୋଇଥାଏ ?
ଉ-
ସବୁଜ

Question 12.
ଅମ୍ଳୀୟ ଜଳର ବିଦ୍ୟୁତ୍ ବିଶ୍ଳେଷଣରୁ H₂ ଓ O₂ ଗ୍ୟାସ୍ତ୍ରର ଆୟତନର ଅନୁପାତ କେତେ ?
ଉ-
2 : 1

Question 13.
A + BC → AC + B ସମ1କରଣଟି କେଉଁ ପ୍ରତିକ୍ରଯାର ଅନ୍ତର୍ଗତ ?
ଉ-
ବିସ୍ଥାପନ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା

Question 14.
CuSO₄ ଦ୍ରବଣରେ ଲୁହାକଣ୍ଟା ବୁଡ଼ାଇଲେ ଉତ୍ପନ୍ନ ଈଷତ୍ ସବୁଜ ରଙ୍ଗର ଯୌଗିକଟିର ନାମ କ’ଣ ?
ଉ-
ଫେରସ ସଲଫେଟ୍ FeSO₄

Question 15.
Pb + CuCl₂ → PbCl₂ + Cu – ଉକ୍ର ପ୍ରତିକ୍ରିୟାଗି କେଉଁ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାର ଅନ୍ତ୍ରଗିତ ?
ଉ-
ବିସ୍ଥାପନ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା

Question 16.
O + 2e^– → O^2- ପ୍ରତିକ୍ରିୟାଗି କି ପ୍ରକାର ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଅନ୍ତ୍ରଗିତ ?
ଉ-
ବିଚ୍ଚାରଣ

Question 17.
Zn ଓ H₂SO₄ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାକରି କେଉଁ ଗ୍ୟାସ୍ ଉତ୍ପନ୍ନ କରେ ?
ଉ-
H₂

Question 18.
କେଉଁ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଆଲୋକ ରୂପରେ ଶକ୍ତି ଗ୍ରହଣ କରିଥାଏ ?
ଉ-
ବିଘଗନ

Question 19.
ତୈଳ ଓ ଚର୍ବି ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟର ଜାରଣକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
ଉ-
ସଢ଼ାବସ୍ଥା

Question 20.
କେଉଁ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ଏକା ସାଙ୍ଗରେ ଜାରଣ ଓ ବିଚ୍ଚାରଣ ଘଟିଥାଏ ?
ଉ-
ବିଜାରଣ-ଜାରଣ

Question 21.
ଶରୀରରେ ଖାଦ୍ୟ ପରିପାକ କେଉଁ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାର ଉଦାହରଣ ?
ଉ-
ବିଘଟନ

Question 22.
କଳଙ୍କିର ରାସାୟନିକ ନାମ କ’ଣ ?
ଉ-
ଆଇରନ୍ ଅକ୍‌ସାଇଡ୍

Question 23.
Fe₂O₃ +3CO → 2Fe + 3CO₂ ପ୍ରତିକ୍ରିଯାରେ କେଉଁଟି ଜାରିତ ?
ଉ-
Fe₂O₃

Question 24.
କାନ୍ଥ ଧଉଳେଇବା ପାଇଁ କେଉଁ ଯୌଗିକ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ?
ଉ-
Ca(OH)₂

Question 25.
କପର ଉପରେ କଳା ରଙ୍ଗର ସ୍ତରଟିର ନାମ କ’ଣ ?
ଉ-
CuO

Question 26.
ଖାଦ୍ୟପଦାର୍ଥ ଠ, ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସିଲେ, ଏହାକୁ କେଉଁ ଅବସ୍ଥା କୁହାଯାଏ ?
ଉ-
ସଢ଼ା ଅବସ୍ଥା

Question 27.
MnO₂ + 4 HCl → MnCl₂ + 2H₂O + Cl₂ ପମ1କରଣରେ କେଉଁଟି ବଜାରିତ ହୋଇଛି ?
ଉ-
MnO₂

Question 28.
କପର ଗୁଣ୍ଡକୁ ଉତ୍ତପ୍ତ କଲେ କପର ଗୁଣ୍ଡର ଚାରିପଟେ କପର ଅକ୍‌ସାଇଡ୍‌ର କେଉଁ ରଙ୍ଗର ଆସ୍ତରଣ ସୃଷ୍ଟିହେବ ?
ଉ-
କଳା

Question 29.
କେଉଁ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ଅକ୍‌ସିଜେନ୍ ଯୋଗ କରାଯାଏ ?
ଉ-
ଜାରଣ

Question 30.
କେଉଁ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ ଯୋଗ ହୋଇଥାଏ ?
ଉ-
ବିଜାରଣ

Question 31.
ଅବକ୍ଷେପଣ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାର ଅନ୍ୟ ନାମ କ’ଣ ?
ଉ-
ଚୈତ ବିସ୍ଥାପନ

Question 32.
x Na + y H₂O → z NaOH + H₂ ସମତୁଲ ସମ1କରଣର x, y ଓ z ର ମ୍ଜଲ୍ୟ କେତେ ?
ଉ-
2, 2, 2

Question 33.
ସଂକ୍ଷାରଣ କେଉଁ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଅନ୍ତର୍ଗତ ?
ଉ-
ସଂଶ୍ଳେଷଣ

Question 34.
ମ୍ୟାଗ୍ନେସିୟମ୍ ପାତକୁ ଜଳାଇବା କେଉଁ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାର ଅନ୍ତର୍ଗତ ?
ଉ-
ଦହନ, ଜାରଣ ଓ ସଂଶ୍ଳେଷଣ ପ୍ରକ୍ରିୟା

Question 35.
ଖାଦ୍ୟଦ୍ରବ୍ୟକୁ ବହୁତ ଦିନ ସାଇତି ରଖିବାପାଇଁ କେଉଁ ଗ୍ୟାସ୍ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ?
ଉ-
N₂ ଓ He

Question 36.
ଚର୍ବି ଓ ତେଲ ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟ ପଦାର୍ଥ ବାୟୁ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସି ରହଣିଆ ଗନ୍ଧ ସୃଷ୍ଟି ହେବାକୁ କେଉଁ ଅବସ୍ଥା କୁହାଯାଏ ?
ଉ-
ସଢ଼ାଅବସ୍ଥା

Question 37.
କପରର ସଂକ୍ଷାରଣ ହେତୁ ତାହା ଉପରେ କେଉଁ ରଙ୍ଗର ଆସ୍ତରଣ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ?
ଉ-
ସବୁଜ

Question 38.
CuSO₄ + Zn → Cu + ZnSO₄ ସମୀକରଣରେ କେଉଁ ଯୌଗିକ ବିଜାରିତ ହେଉଛି ?
ଉ-
CuSO₄

Question 39.

ଉ-
CO₂

Question 40.
Pb₃O₄ + 8HCl → 3PbCl₂ + Cl₂ + 4H₂O; ଏହି ସମ1କାରଣରେ କାରକ କିଏ ?
ଉ-
Pb₃O₄

Question 41.
କପର ସହ ସଲଫ୍ୟୁରିକ୍ ଏସିଡ଼ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କରି କେଉଁ ଗ୍ୟାସ୍‌ ଉତ୍ପନ୍ନ କରେ ।
ଉ-
SO₂

Question 42.
Zn + (x) AgNO₃ → Zn (NO₃)₂ + y ସମ1କରଣରେ x ଓ y ର ମାନ କେତେ ?
ଉ-
2 ଓ 2

Question 43.
କେଉଁ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ଏକା ସାଙ୍ଗରେ ଜାରଣ ଓ ବିଜାରଣ ଘଟେ ?
ଉ-
ବିଜାରଣ – ଜାରଣ

Question 44.
Fe + S → FeS ସମୀକରଣରେ ବିଜାରକ କିଏ ?
ଉ-
Fe

Question 45.
C (x) + O₂(y) → CO₂(y) ସମୀକରଣରେ x ଓ y କାହାକୁ ସୂଚିତ କରେ ?
ଉ-
(s), (g)

Question 46.
2H₂S + SO₂ → 3S + 2H₂O ରେ କିଏ ଜାରିତ ହୋଇଚ୍ଚି ?
ଉ-
H₂S

Question 47.
Zn + CuSO₄ → ZnSO₄ + Cu – ରାସାୟନିକ ସମୀକରଣଟି କେଉଁ ପ୍ରକାର ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ?
ଉ-
ବିସ୍ଥାପନ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା

Question 48.
କେଉଁ ଯୌଗିକର ଉପସ୍ଥିତି ଯୋଗୁଁ ଚୂନପାଣି ଦୁଧୂ ରଙ୍ଗ କରିଦିଏ ?
ଉ-
କ୍ୟାଲ୍‌ସିୟମ୍ କାର୍ବୋନେଟ୍

Question 49.
ବାୟୁ ଶୂନ୍ୟ ପାତ୍ରରେ ଖାଦ୍ୟ ପଦାର୍ଥ ରଖିଲେ କେଉଁ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାର ବିରୋଧ ଘଟେ ?
ଉ-
ଜାରଣ

Question 50.
NaCI (aq) + AgNO₃(aq) → AgCI (s) + NaNO₃(aq) ଏହା କେଉଁ ପ୍ରକାରର ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ?
ଉ-
ଅବକ୍ଷେପଣ

B ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

1. MgO ଚୂର୍ଣ୍ଣର ବର୍ଷ ……………………. |
2. ଲେଡ୍‌ନାଇଟ୍ରେଟ୍‌ ରାସାୟନିକ ସଙ୍କେତ …………………… |
3. ପୋଟାସିୟମ ଆସୋଡ଼ାଚ୍ଚଡ୍‌ର ରାସାୟନିକ ସଙ୍କେତ ……………………… |
4. Zn + HCL → ZnCl₂ + ………………. ଗ୍ୟାସ୍ ।
5. କଲିଚୁନର ରାସାୟନିକ ସଙ୍କେତ ………………. |
6. ସମ1ତ ଚୂନର ରାସାୟନିକ ସଙ୍କେତ ………………. |
7. CaO(s) + H₂O(1) → ………………. |
8. NO₂ ଧୂମର ରଙ୍ଗ ………………. |
9. ଯେଉଁ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ତାପ ଶୋଷିତ ହୁଏ, ସେହି ପ୍ରତିକ୍ରିୟାକୁ ………………. ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କହନ୍ତି |
10. କଲିଚୂନ ଜଳ ସହିତ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କଲେ ………………. ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।
11. ଯେଉଁ ପଦାର୍ଥ ଜାରଣକୁ ବିରୋଧ କରେ ତାକୁ ………………. କହନ୍ତି |
12. ଚିପ୍‌ସ ଖୋଳ ମଧ୍ୟରେ ………………. ଗ୍ୟାସ୍ ପୂରିଥାଏ ।
13. ପ୍ରାକୃତିକ ଗ୍ୟାସ୍‌ର ଦିହନ ଏକ ………………. ପ୍ରକ୍ରିୟା ।
14. ଶ୍ଵେତସାରରୁ ………………. ଯୌଗିକ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।
15. ଉଦ୍ଭଦ ଦ୍ରବ୍ୟ ବିଘଟନ ଘଟି ଖତରେ ପରିଣତ ହେବା ………………. ପ୍ରକ୍ରିୟାର ଅନ୍ତିଗଢ ଅଟେ |
16. ଫେରସ୍ ସଲଫେଟ୍ରର ରଙ୍ଗ ………………. |
17. ଫେରସ୍ ସଲ୍‌ଫେଟ୍ ସ୍ଫଟିକର ରାସାୟନିକ ସଙ୍କେତ ………………. |
18. ଫେରସ୍ ସଲ୍‌ଫେଟ୍ ଅଣୁରେ ………………. ଟି ଜଳ ଅଣୁ ଅଛି ।
19. ବେରିଅମ୍ କ୍ଲୋରାଇଡ୍‌ର୍‌ ରାସାୟନିକ ସଙ୍କେତ ………………. |
20. ସୋଡ଼ିୟମ୍ ସଲଫେଟ୍ରର ରାସାୟନିକ ସଙ୍କେତ ………………. |
21.॰ ପରିପାକ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଶ୍ଵେତସାର ………………. ଯୌଗିକରେ ପରିଣତ ହୁଏ ।
22. ସୂର୍ଯ୍ୟାଲୋକ ଉପସ୍ଥିତିରେ ………………. ଯୌଗିକ ବିଘଟନ ଘଟି ସିଲଭର ଓ କ୍ଲୋରିନ୍ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ ।
23. ଦସ୍ତା ସହିତ ଲଘୁ ଗନ୍ଧକାମ୍ଳର ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଘଟି ………………. ଗ୍ୟାସ୍ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ ।
24. ତାପ ପ୍ରୟୋଗଦ୍ଵାରା ଘଟୁଥ‌ିବା ବିଘଟନ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାକୁ ………………. କୁହାଯାଏ ।
25. ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ସମୟରେ ପ୍ରତିକାରକ ମଧ୍ୟରେ ଆୟନ ବିନିମୟ ଘଟିଲେ ସେହି ପ୍ରତିକ୍ରିୟାକୁ ………………. ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କହନ୍ତି ।
26. ଅକ୍‌ସିଜେନ୍‌ ର କପର ସହିତ ସଂଯୋଗ ଘଟି କପର ଉପରେ ଏକ କଳା ଆସ୍ତରଣ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । ଏହି କଳା ପଢାର୍ଥଟି ………………. |
27. ଯେଉଁ ପଦାର୍ଥ ଜାରଣକୁ ନିରୋଧ କରେ, ତାକୁ …………………….. କହନ୍ତି ।
28. ବାୟୁରୋଧୀ ପାତ୍ରରେ ଖାଦ୍ୟପଦାର୍ଥ ରଖିଲେ ………………………. ପ୍ରକ୍ରିୟା ମନ୍ଥର ହୁଏ ।
29. ଅବକ୍ଷେପଣ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ …………………………… ପ୍ରକାର ଲବଣ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।
30. ଯେଉଁ ପଦାର୍ଥ ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ ହରାଏ, ତାକୁ …………………….. କହନ୍ତି ।
31. H₂ ଓ O₂ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାକରି H₂O ସୃଷ୍ଟି ହେବା ପ୍ରକ୍ରିୟାଟି …………………….. ପ୍ରତିକ୍ରିୟା
32. …………………….. ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ପାଇଁ ମୁଖ୍ୟତଃ ତାପ, ଆଲୋକ କିମ୍ବା ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଶକ୍ତି ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ ।
33. ଲୌହନିର୍ମିତ ବସ୍ତୁଗୁଡ଼ିକର କ୍ଷୟ ………………………… ଦ୍ଵାରା ଘଟିଥାଏ ।
34. କୌଣସି ଧାତୁର ଧୀରେ ଧୀରେ କ୍ଷୟ ଘଟିବାକୁ ……………………. କୁହାଯାଏ ।
35. Zn + CuSO₄(aq) → ZnSO₄(aq) + ……………….. |
36. ଉତ୍ତପ୍ତ ଲୁହା ଉପରେ ଜଳୀୟବାଷ୍ପ ପ୍ରବାହିତ ହେଲେ ………………….. ଗ୍ୟାସ୍ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ ।
37. ଗୁ କୋଡ୍ ଅଣୁର ରାସାୟନିକ ସଂକେତ ………………….. |
38. ଶ୍ଵାସକ୍ରିୟା ଏକ ……………………. ରାସାୟନକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା |
39. ଲେଡ୍ ନାଇଟ୍ରେଟ୍‌ର ସଂକେତ ………………..
40. ଲେଡ୍ ନାଇଟ୍ରେଟ୍‌କୁ ଉତ୍ତପ୍ତ କଲେ ଯେଉଁ ବାଦାମୀ ରଙ୍ଗର ଗ୍ୟାସ୍ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ ତା’ର ନାମ ………………….. \

Answers
1. ଧଳା
2. Pb(NO₃)₂
3. KI
4. ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍
5. CaO
6. Ca(OH)₂
7. Ca(OH)₂
8. ବାଦାମୀ
10. ସମୀତ ଚୂନ
11. ପ୍ରତିଜାରକ
12. ନାଇଟ୍ରୋଜେନ୍
13. ତାପଉତ୍ପାଦୀ
14. ଗ୍ଲା କୋଜ
15. ତାପଉତ୍ପାଦୀ
16. ସବୁକ
17. FeSO₄7H₂O
18. 7
19. BaCl₂
20. Na₂SO₄
21. ଗ୍ଲା କୋଡ୍
22. ସିଲଭର କ୍ଲୋରାଇଡ୍
23. ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍‌
24. ତାପୀୟ ବିଘଟନ
25. ଦ୍ବୈତବିସ୍ଥାପନ
26. କପର ଅକ୍‌ସାଇଡ୍
27. ପ୍ରତିଜାରକ
28. ଜାରଣ
29. ଅଦ୍ରାବ୍ୟ
30. ଜାରିତ
31. ସଂଶ୍ଳେଷଣ
32. ବିଘଟନ
33. ସଂକ୍ଷାରଣ
34. ର୍ଫକ୍ଷାରଣ ବା କ୍ରମକ୍ଷୟ
35. Cu(s)
36. ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍
37. C₆H₁₂O₆
38. ତାପ ଉତ୍ପାଦୀ
39. Pb(NO₃)₂
40. ନାଇଟ୍ରୋଜେନ୍ ଡାଇଅକ୍‌ସାଇଡ୍

C ଠିକ୍ ଉକ୍ତି ପାଇଁ (✓) ବା ଭୁଲ ଉକ୍ତି ପାଇଁ (x) ଲେଖ ।

1. ମ୍ୟାଗ୍ନେସିୟମ୍ ପାତଟି ଉଜ୍ଜ୍ବଳ ଧଳାଶିଖା ସହିତ ବାୟୁରେ ଜଳିଲେ ଯେଉଁ ଧଳା ଚୂର୍ଣ୍ଣ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ, ତାହା ମ୍ୟାଗ୍ନେସିୟମ୍ କାରୋନେଟ୍
2. ଉଭିଦ ଦ୍ରବ୍ୟର ବିଘଟନ ଘଟି ଖତରେ ପରିଣତ ହେବା ଏକ ତାପଶୋଷୀ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା |
3. ଫେରସ୍ ସଲ୍‌ଫେଟ୍ ସ୍ଫଟିକର ସଙ୍କେତ FeSO₄3H₂O ।
4. Na₂SO₄ + BaCl₂ → BaSO₄ + 2NaCl ପ୍ରତିକ୍ରିୟାଟି ଏକ ଅବକ୍ଷେପଣ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ।
5. ଯେଉଁ ପଦାର୍ଥ ଜାରଣରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ, ତାକୁ ପ୍ରତିଜାରକ କୁହାଯାଏ ।
6. ଲୁହାରେ କଳଙ୍କି ଲାଗିବା ଓ ଶ୍ଵାସକ୍ରିୟା ଉଭୟ ବିଜାରଣ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ।
7. ପରିପାକ ପ୍ରଣାଳୀରେ ଶ୍ଵେତସାର ସରଳୀକୃତ ହୋଇ ଗ୍ଲୁକୋଜ ଯୌଗିକରେ ପରିଣତ ହୁଏ ।
8. ଅମ୍ଳୀୟ ଜଳର ବିଦ୍ୟୁତ୍ ବିଶ୍ଳେଷଣରୁ H₂ ଓ O₂ ଗ୍ୟାସ୍‌ର ଅନୁପାତ 2 : 1 |
9. ଚୂନ ବା କଲିଚୂନର ସଂକେତ CaCO₃ ।
10. କଲିଚୂନ CO₂ ସହ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କରି ଶମୀତ ଚୂନ ଉତ୍ପନ୍ନ କରେ ।
11. କୋଷ ମଧ୍ୟରେ ଗ୍ଲୁକୋଜ୍ ଅକ୍‌ସିଜେନ୍ ସହ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କରି ଶରୀରକୁ ଶକ୍ତି ଯୋଗାଉଥ‌ିବା ପ୍ରତିକ୍ରିୟାର ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ନାମ ଶ୍ବସନ ।
12. 3Fe + XH₂O → Fe₃O₄ + 4H₂ରେ Xର ମୂଲ୍ୟ = 4 |
13. FeSO₄ କୁ ଉତ୍ତପ୍ତ କଲେ ଜଳନ୍ତା ଗନ୍ଧକ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ ।
14. ଫେରସ୍ ସଲ୍‌ଫେଟ୍ ସ୍ଫଟିକର ରଙ୍ଗ ନୀଳ ।
15. ବିଘଟନ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ବାୟୁ ଆବଶ୍ୟକ ନୁହେଁ ।
16. AgCI କଳାଧଳା ଫଟୋଉଠା କାର୍ଯ୍ୟରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ।
17. ରୁପାର ଉପକରଣଗୁଡ଼ିକ କିଛି ସମୟ ବାୟୁରେ ରହିଲେ ସିଲ୍‌ଭର୍‌ ସଲ୍‌ଫାଇଡ୍ ଯୋଗୁ କଳା ପଡ଼ିଯାଏ |
18. Zn ଧାତୁ ଅତିଲଘୁ ନାଇଟ୍ରିକ୍ ଅମ୍ଳ ସହ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କରି ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ ଗ୍ୟାସ୍ ନିର୍ଗତ କରେ ।
19. FeSO₄ କୁ ଉତ୍ତପ୍ତ କଲେ ଜଳନ୍ତା ଫସ୍‌ଫରସ୍ ଗନ୍ଧ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ ।
20. ଫେରସ୍ ସଲ୍‌ଫେଟ୍ ସ୍ଫଟିକର ରଙ୍ଗ ସବୁଜ ।
21. AgCI କଳାଧଳା ଫଟୋଉଠା କାର୍ଯ୍ୟରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ।
22. 4Na + O₂ → 2Na₂O ପ୍ରତିକ୍ରିୟାଟି ବିଘଗନ ପ୍ରତିକ୍ରୟାର ଅନ୍ତଖତ |
23. ମିଥେନ୍ ଗ୍ୟାସ୍‌ର ଦହନ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାକୁ ତାପୀୟ ବିଘଟନ କହନ୍ତି ।
24. AgCI ସୂର୍ଯ୍ୟ କିରଣରେ ଧଳା ବର୍ଷରୁ ଧୂସର ବର୍ଣ୍ଣରେ ପରିଣତ ହୁଏ ।

Answer:
1. x
2. ✓
3. x
4. ✓
5. x
6. x
7.✓
8. ✓
9. x
10. x
11. ✔
12. ✔
13.✔
14. x
15. ✓
16. ✔
17.✔
18. ×
19. x
20. ✓
21.✔
22. ×
23. x
24. ✔

D ‘କୁ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଶବ୍ଦକୁ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଶବ୍ଦ ସହ ମିଳନ କରି ଲେଖ ।

E ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

1. ରାସାୟନିକ ସମ1କରଣ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
ଉ –
ପ୍ରତୀକ ଓ ସଙ୍କେତ ସାହାଯ୍ୟରେ ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାକୁ ପ୍ରକାଶ କରିବାକୁ ରାସାୟନିକ ସମୀକରଣ କୁହାଯାଏ ।

2. ଲେଡ୍ ନାଇଟ୍ରେଟ ସହିତ ପୋଟାସିୟମ୍ ଆୟୋଡାଇଡ୍‌ର ଜଳୀୟ ଦ୍ରବଣକୁ ମିଶାଇଲେ କ’ଣ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ ?
ଉ –
ଲେଡ୍ ନାଇଟ୍ରେଟ୍ ସହିତ ପୋଟାସିୟମ୍ ଆୟୋଡାଇଡ୍‌ର ଜଳୀୟ ଦ୍ରବଣକୁ ମିଶାଇଲେ ଲେଡ୍ ଆୟୋଡାଇଡ୍ ଓ ପୋଟାସିୟମ୍ ନାଇଟ୍ରେଟ୍ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ ।

3. ଶବ୍ଦ ସମୀକରଣ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
ଉ
ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାକୁ ଶବ୍ଦ ମାଧ୍ୟମରେ ପ୍ରକାଶ କରିବାକୁ ଶବ୍ଦ ସମୀକରଣ କହନ୍ତି ।

4. ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ବସ୍ତୁତ୍ୱ ସଂରକ୍ଷଣ ନିୟମ କ’ଣ ?
ଊ –
କୌଣସି ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ବସ୍ତୁତ୍ୱ ସୃଷ୍ଟି କିମ୍ବା ବିନାଶ ଘଟେ ନାହିଁ । ଏହାକୁ ବସ୍ତୁତ୍ୱ ସଂରକ୍ଷଣ ନିୟମ କହନ୍ତି । କିମ୍ବା, ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକର ମୋଟ ବସ୍ତୁତ୍ଵ ସହିତ ସମାନ । ଏହାକୁ ବସ୍ତୁତ୍ଵ ସଂରକ୍ଷଣ ନିୟମ କହନ୍ତି । ମୋଟ ବସ୍ତୁତ୍ଵ ସହିତ ସମାନ । ଏହାକୁ ବସ୍ତୁତ୍ୱ ସଂରକ୍ଷଣ ନିୟମ କହନ୍ତି ।

5. ସୂଚକୀୟ ରାସାୟନିକ ସମୀକରଣ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
ଉ–
କେବଳ ପ୍ରତିକାରକ ଓ ଉତ୍ପାଦର ସୂଚନା ଦେଉଥ‌ିବା ରାସାୟନିକ ସମୀକରଣକୁ ସୂଚକୀୟ ରାସାୟନିକ ସମୀକରଣ କୁହାଯାଏ ।

6. ଆକ୍ସାସ୍ (ag) ଶବ୍ଦ କେଉଁଥ୍ ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ?
ଉ–
ଯଦି ପ୍ରତିକାରକ କିମ୍ବା ଉତ୍ପାଦ ଜଳରେ ଦ୍ରବୀଭୂତ ହୋଇଥାଏ, ସେହି ଦ୍ରବଣପାଇଁ ଆକ୍ସାସ୍‌ (aq) ଶବ୍ଦ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ । ଏହାର ସଙ୍କେତ (aq) ଅଟେ ।

7. ସଂଶ୍ଳେଷଣ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
ଉ–
ଯେଉଁ ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ଦୁଇ ବା ଅଧ‌ିକ ପ୍ରତିକାରକ ସଂଯୁକ୍ତ ହୋଇ ଏକମାତ୍ର ଉତ୍ପାଦ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ, ସେହି

8. ତାପ ଉତ୍ପାଦୀ ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
ଊ–
ଯେଉଁ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ଉତ୍ପାଦ ଉତ୍ପନ୍ନ ହେବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ତାପ ନିର୍ଗତ ହୋଇଥାଏ, ତାକୁ ତାପ ଉତ୍ପାଦୀ ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କହନ୍ତି ।

9. ପ୍ରାକୃତିକ ଗ୍ୟାସ୍‌ ଦହନର ସମୀକରଣ ଲେଖ ।
CH₄(g) + 2O₂(g) → CO₂(g) + 2H₂O(g) .

10. ଶ୍ୱସନ ଏକ ତାପ ଉତ୍ପାଦୀ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କାହିଁକି ?
ଉ-
ଶ୍ଵସନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଗ୍ଲୁକୋଜ୍ ଶରୀର କୋଷ ମଧ୍ୟରେ ଅକ୍‌ସିଜେନ୍ ସହ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାକରି ଶରୀରକୁ ଶକ୍ତି ଯୋଗାଏ । ତେଣୁ ଶ୍ୱସନ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ତାପ ଉତ୍ପାଦୀ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କହନ୍ତି ।

11. ବିଘଟନ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
ଉ-
ଯେଉଁ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ଗୋଟିଏ ମାତ୍ର ପ୍ରତିକାରକ ବିଘଟିତ ହୋଇ କିଛି ସରଳତମ ଉତ୍ପାଦ ସୃଷ୍ଟିହୁଏ ତାହାକୁ ବିଘଟନ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କହନ୍ତି ।

12. ତାପୀୟ ବିଘଟନ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
ଉ-
ତାପ ପ୍ରୟୋଗଦ୍ଵାରା ଘଟୁଥ‌ିବା ବିଘଟନ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାକୁ ତାପୀୟ ବିଘଟନ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କହନ୍ତି ।

13. ଏକ ତାପୀୟ ବିଘଟନ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାର ଉଦାହରଣ ଦିଅ ।
ଉ-

14. ବୈଦ୍ୟୁତିକ ବିଘଟନ ପ୍ରକ୍ରିୟା କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
ଉ-
ଜଳର ବିଦ୍ୟୁତ୍ ବିଶ୍ଳେଷଣଦ୍ଵାରା ହାଇଡ୍ରୋଜେନ ଓ ଅକ୍‌ସିଜେନ ନିର୍ଗତ ହେବା ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ବୈଦ୍ୟୁତିକ ବିଘଟନ ପ୍ରକ୍ରିୟା କହନ୍ତି ।

15. ତାପଶୋଷୀ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
ଉ-
ଯେଉଁ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ତାପ ଶୋଷିତ ହୋଇଥାଏ ସେହି ପ୍ରତିକ୍ରିୟାକୁ ତାପଶୋଷୀ ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କହନ୍ତି ।

16. ବିସ୍ଥାପନ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
ଉ–
ଯେଉଁ ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ଗୋଟିଏ ମୌଳିକ କୌଣସି ଏକ ଯୌଗିକର ମୌଳିକକୁ ଅପସାରଣ କରେ, ସେହି ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାକୁ ବିସ୍ଥାପନ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କୁହାଯାଏ ।

17. ଅବକ୍ଷେପଣ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
ଉ–
ଯେଉଁ ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ଅଦ୍ରାବ୍ୟ ଅବକ୍ଷେପ ସୃଷ୍ଟିହୁଏ ତାହାକୁ ଅବକ୍ଷେପଣ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କହନ୍ତି ।

18. ↑ ଓ ↓ ତୀର ଚିହ୍ନ କ’ଣ ଦର୍ଶାଏ ?
ଉ–
↑ ତୀରଚିହ୍ନ ଗ୍ୟାସ୍ ଉତ୍ପନ୍ନକୁ ଓ ↓ ତୀରଚିହ୍ନ ଅଦ୍ରବଣୀୟ ଅବକ୍ଷେପକୁ ଦର୍ଶାଏ ।

19. କଲିଚୁନରେ ଜଳ ମିଶାଇଲେ ହେଉଥ‌ିବା ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାଟି ଲେଖ ।
ଉ–
CaO(s) + H₂O(l) → Ca(OH)₂(s) + ରାପ

20. ବେରିୟମ୍ କ୍ଲୋରାଇଡ୍ + ଏଲୁମିନିୟମ୍ ସଲଫେଟ୍
→ ବେରିୟମ୍ ସଲଫେଟ୍ + ଏଲୁମିନିୟମ୍ କ୍ଲୋରାଇଡ୍ ଏହାର ସମତୁଲ ସମୀକରଣଟି ଲେଖ ।
ଉ–
3BaCl₂ + Al₂(SO₄)₃ → 3BaSO₄ + 2AlCl₃

21. ହାଇଡ୍ରୋଜେନ ସଲଫାଇଡ୍ ଗ୍ୟାସ୍ ବାୟୁରେ ଜଳିଲେ ଜଳ ଓ ସଲଫର୍ ଡାଇଅକ୍‌ସାଇଡ୍ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ । ଏହାର ସମତୁଲ ସମୀକରଣଟି ଲେଖ ।
ଊ–
2H₂S(g) + 3O₂(g) → 2H₂O(l) + 2SO₂(g)

22. HNO₃ + Ca(OH)₂ → Ca(NO₃)₂ + H₂Oର ସମତୁଲ ସମ1କାରଟି ଲେଖ |
ଊ–
2HNO₃ + Ca(OH)₂ → Ca(NO₃)₂ + 2H₂O

23. ଜାରଣ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କ’ଣ ?
ଊ–
ଯଦି ଏକ ପଦାର୍ଥ ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ସମୟରେ ଅକ୍‌ସିଜେନ ଲାଭକରେ କିମ୍ବା ହାଇଡ୍ରୋଜେନ ହରାଏ, ତେବେ ଏହାକୁ ଜାରଣ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କୁହାଯାଏ ।

24. ଚୈତ ବିସ୍ଥାପନ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
ଊ–
ଯେଉଁ ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ପ୍ରତିକାରକ ଦୁଇଟି ମଧ୍ୟରେ ଆୟନ ବିନିମୟ ଘଟିଥାଏ, ତାହାକୁ ଦ୍ୱୈତ ବିସ୍ଥାପନ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କୁହାଯାଏ ।

25. ମ୍ୟାଗ୍ନେସିୟମ୍ ପାତକୁ ବାୟୁରେ ଜଳାଇବା ପୂର୍ବରୁ କାହିଁକି ସଫାକରିବା ଉଚିତ ?
ଊ–
ମ୍ୟାଗ୍ନେସିୟମ୍ ଧାତୁ ବାୟୁର ଅମ୍ଳଜାନ ସହ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କରି ମ୍ୟାଗ୍ନେସିୟମ୍ ଅକ୍‌ସାଇଡ୍‌ର ଏକ ଆସ୍ତରଣ ସୃଷ୍ଟିକରେ । ଏହା ମ୍ୟାଗ୍ନେସିୟମ୍ ଜଳିବାରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ହୋଇଥାଏ । ତେଣୁ ମ୍ୟାଗ୍ନେସିୟମ୍ ପାତ ବାୟୁରେ ଜଳାଇବା ପୂର୍ବରୁ ସଫାକରିବା ଉଚିତ ।

27. ବିଜାରଣ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
ଊ–
ଯଦି ପଦାର୍ଥଟି ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ସମୟରେ ଅକ୍‌ସିଜେନ ହରାଏ କିମ୍ବା ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ ଗ୍ରହଣ କରେ ତେବେ ଏହାକୁ ବିଜାରଣ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କୁହାଯାଏ ।

28. ZnO + C → Zn + CO ସମୀକରଣରେ କିଏ ଜାରିତ ଓ ବିଜାରିତ ହୋଇଛି ?
ଉ-
କାର୍ବନ, COକୁ ଜାରିତ ହୋଇଛି ଏବଂ Znଠ, Znକୁ ବିଜାରିତ ହୋଇଛି ।

29. ଜାରଣ-ବିଜାରଣ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କ’ଣ ?
ଊ–
କୌଣସି ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ସମୟରେ ଗୋଟିଏ ପ୍ରତିଜାରକ ଜାରିତ ହେଉଥିଲେ, ଅନ୍ୟ ପ୍ରତିଜାରକଟି ବିଜାରିତ ହେଉଥାଏ । ଏହି ପ୍ରତିକ୍ରିୟାକୁ ଜାରଣ-ବିଜାରଣ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କୁହାଯାଏ ।

30. ସଂକ୍ଷାରଣ କ’ଣ ?
ଉ–
ଯେତେବେଳେ ଏକ ଧାତୁ ତାକୁ ଘେରି ରହିଥିବା ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକ (ଯଥା : ବାୟୁ, ଜଳୀୟବାଷ୍ପ, ଅମ୍ଳ ଆଦି) ସହିତ ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କରେ, ସେତେବେଳେ ଧାତୁଟିର ଧୀରେ ଧୀରେ କ୍ଷୟ ଘଟିଥାଏ । ଏହି ପ୍ରାକୃତିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାକୁ ସଂକ୍ଷାରଣ ବା କ୍ରମକ୍ଷୟ କୁହାଯାଏ ।

31. ଜାରକ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
ଉ–
ଯେଉଁ ପଦାର୍ଥ ଅକ୍‌ସିଜେନ୍ ଦେଇ କିମ୍ବା ହାଇଡ୍ରୋଜେନ ନେଇ ଅନ୍ୟ ପଦାର୍ଥର ଜାରଣ ଘଟାଏ, ତାହାକୁ ଜାରକ କୁହାଯାଏ । ବିଜାରିତ ପଦାର୍ଥକୁ ଜାରକ କୁହାଯାଏ ।

32. ବିଜାରକ କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
ଉ-
ଯେଉଁ ପଦାର୍ଥ ଅକ୍‌ସିଜେନ୍ ନେଇ କିମ୍ବା ହାଇଡ୍ରୋଜେନ ଦେଇ ଅନ୍ୟ ପଦାର୍ଥର ବିଜାରଣ ଘଟାଇଥାଏ, ତାହାକୁ ବିଜାରକ କୁହାଯାଏ । ଜାରିତ ପଦାର୍ଥକୁ ବିଜାରକ କୁହାଯାଏ ।

33. ସଢ଼ା ଅବସ୍ଥା କ’ଣ ?
ଉ-
ବହୁଦିନ ଧରି ରହିଯାଇଥିବା ଚର୍ବି ଓ ତେଲ ବାୟୁ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସି ଜାରିତ ହୁଏ । ଏହା ଫଳରେ ତାର ଗନ୍ଧ ଓ ସ୍ଵାଦ ବଦଳିଯାଇଥାଏ । ଏହାକୁ ପଦାର୍ଥର ସଢ଼ା ଅବସ୍ଥା କହନ୍ତି ।

41. ଅକ୍‌ସିଜେନ ଉପସ୍ଥିତିରେ ମିଥେନ୍‌ର ଦହନ ଘଟିଲେ କାର୍ବନ ଡାଇଅକ୍‌ସାଇଡ୍ ଓ ଜଳ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । ଏହାର ଏକ ସମତୁଲ ରାସାୟନିକ ସମୀକରଣ ଲେଖ ।
ଉ-
CH₄ (g) + 2O₂ (g) → CO₂ (g) + 2H₂O (l)

42. କଳଙ୍କ ଜ’ ଣ?
ଉ-
ବାୟୁ ତଥା ଅମ୍ଳଜାନ ସହିତ ଲୁହାର ଧୀର ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଘଟି ଲୌହ ଅକ୍‌ସାଇଡ୍ ସୃଷ୍ଟି ହେବା ଫଳରେ ଲୁହା ଉପରେ ଏକ ଲୋହିତ-ବାଦାମୀ ରଙ୍ଗର ପ୍ରଲେପ ମାଡ଼ିଯାଏ ଏବଂ ଏହି ପ୍ରାକୃତିକ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ଲୁହାରେ କଳଙ୍କି ଲାଗିବା କୁହାଯାଏ ।

F ପ୍ରଥମଯୋଡ଼ିର ସମ୍ପର୍କକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରି ଦ୍ୱିତୀୟ ଯୋଡ଼ିର ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

1. CO(g) + 2H₂(g) : CH₃OH :: Ca(OH)₂ + CO₂ : …………..(s) |
2. ଏକାଧ୍ଵ ପ୍ରତିକାରକ ସଂଯୁକ୍ତ ହୋଇ ଏକ ଉତ୍ପାଦ : ସଂଶ୍ଳେଷଣ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା :: ଏକ ପ୍ରତିକାରକରୁ ଅନେକ ଉତ୍ପାଦ : ……………………… |
3. C(s) + O₂(g) → CO₂(g) : ସଂଶ୍ଳେଷଣ :: CaCO₃(g) → CaO(s) + CO₂(g) ……………. |
4. Pb(NO₃)₂ : ଧଳା :: PbO : ……………. |
5. AgCl(s): ଧଳା :: Ag : …………… |
6. Ag : ଧୂସର :: Cu : ……………. |
7. Cu : ବାଦାମୀ :: CuO : ……………|
8. ତାପଶୋଷୀ : ତାପଗ୍ରହଣ :: ତାପ ଉତ୍ପାଦୀ : ………………….. |
9. ଅକ୍‌ସିଜେନ୍ ଲାଭ : ଜାରଣ :: ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ ଲାଭ : ……………………… |
10. Mg + O₂ → MgO : ଜାରଣ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା :: CuO + H₂ → Cu + H₂O : ……………….. |
11. ସିଲଭର : କଳା ଆସ୍ତରଣ :: କପର : ………………….. |
12. ପ୍ରାକୃତିକ ଗ୍ୟାସ୍ ଦହନ : ତାପ ଉତ୍ପାଦୀ :: ଶ୍ବସନ ପ୍ରକ୍ରିୟା : …………. |
13. X + Y → XY : ସଂଶ୍ଳେଷଣ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା :: XY → X + Y : ……………………. |
14. PbI₂ : ହଳଦିଆ ଅଧଃକ୍ଷେପ :: BaSO₄ : ………………… |
15. CaO + ଜଳ : ତାପ ଉତ୍ପାଦୀ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା :: ଏସିଡ୍ + ଜଳ : ……………………. |
16. ଫେରସ ଅକ୍‌ସାଇଡ୍ : FeO : : ଫେରିକ୍ ଅକ୍‌ସାଇଡ୍ : ……………………… |
17. CuSO₄ : ନାଳ :: ZnSO₄ : ………………… |
18. ପ୍ରାକୃତିକ ଗ୍ୟାସ୍‌ ଦହନ : ତାପଉତ୍ପାଦୀ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା :: ଶ୍ବସନ ପ୍ରକ୍ରିୟା : …………………… |
19. 2H₂ + O₂ → 2H₂O : ସଂଶ୍ଳେଷଣ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା :: C + O₂ → CO₂ : ……………… |
20. କଠିନ : S :: ଜଳୀୟ ଦ୍ରବଣ : …………………. |
21. ପ୍ରତିକାରକର ଅକ୍ସିଜେନ୍ ଗ୍ରହଣ : ଜାରଣ :: ପ୍ରତିକାରକର ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ ଗ୍ରହଣ : ………………………. |
22. କପର୍ ସଲ୍‌ଫେଟ୍ : ନୀଳ :: ଆଇରନ୍ ସଲ୍‌ଫେଟ୍ : ……………………… |

Answer:
1. CaCO₃
2. ବିଘଟନ
3. ବିଘଟନ
4. ହଳଦିଆ
5. ଧୂସର
6. ବାଦାମୀ
7, କଳା
8. ତାପ ଉତ୍ପନ୍ନ
9. ବିଜାରଣ
10. ଜାରଣ ବିଜାରଣ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା
11. ସବୁଜ ଆସ୍ତରଣ
12. ତାପ ଉତ୍ପାଦୀ
13. ବିଘଟନ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା
14. ଧଳା ଅଧଃକ୍ଷେପ
15. ତାପ ଉତ୍ପାଦୀ
16. Fe₂O₃
17. ବର୍ଣ୍ଣହୀନ
18. ତାପଉତ୍ପାଦୀ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା
19. ସଂଶ୍ଳେଷଣ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା
20. ag
21. ବିଜାରଣ,
22. ସବୁଜ

Subjective Type Questions with Answer

1. ସଂଶ୍ଳେଷଣ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କାହାକୁ କହନ୍ତି ଉଦାହରଣ ମାଧ୍ୟମରେ ଦର୍ଶାଅ । ଏହି ପ୍ରତିକ୍ରିୟାକୁ ତାପ ଉତ୍ପାଦୀ ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କାହିଁକି କୁହାଯାଏ ? ପ୍ରାକୃତିକ ଗ୍ୟାସ୍‌, ଶ୍ୱସନ କ୍ରିୟା ଓ ଖତର ଉଦାହରଣ ଦେଇ ବୁଝାଅ ।
ଉ-
(i) ସଂଶ୍ଳେଷଣ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା – ଯେଉଁ ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ଦୁଇ ବା ଅଧ‌ିକ ପ୍ରତିକାରକ ସଂଯୁକ୍ତ ହୋଇ ଏକମାତ୍ର ଉତ୍ପାଦ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ, ସେହି ପ୍ରତିକ୍ରିୟାକୁ ସଂଶ୍ଳେଷଣ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କୁହାଯାଏ ।
ଉଦାହରଣ : କ୍ୟାଲସିୟମ୍ ଅକ୍‌ସାଇଡ୍ ଜଳ ସହିତ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କଲେ ପ୍ରଚୁର ପରିମାଣରେ ତାପ ନିର୍ଗତ ହେବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ କାସିୟମ୍ ହାଇଡ୍ରକ୍‌ସାଇଡ୍ ଯୌଗିକ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ ।
CaO(s) + H₂O(l) → Ca(OH)₂(aq)
2H₂(g) + O₂(g) → 2H₂O (l) + ତାପ
ଏହି ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ଉତ୍ପାଦ ଉତ୍ପନ୍ନ ହେବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ତାପଶକ୍ତି ନିର୍ଗତ ହୋଇଥାଏ । ତେଣୁ ଏହାକୁ ତାପ ଉତ୍ପାଦୀ ବା ତାପ ଉତ୍ପାଦକ ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କୁହାଯାଏ ।

(ii) କଲିଚୂନ (CaO) ଜଳ ସହ ତୀବ୍ର ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କରି ପ୍ରଚୁର ପରିମାଣରେ ତାପ ନିର୍ଗତ କରେ ଓ ଶମିତଚୂନରେ ପରିଣତ ହୁଏ ।

(iii) ପ୍ରାକୃତିକ ଗ୍ୟାସ୍‌ ଦହନ ଫଳରେ ପ୍ରଚୁର ତାପଶକ୍ତି ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥାଏ ।
CH₄(g) + 2O₂(g) → CO₂(g) + 2H₂O(g) + ତାପ

(iv) ଶ୍ଵାସକ୍ରିୟା ଏକ ତାପ ଉତ୍ପାଦୀ ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା । କାରଣ ବଞ୍ଚିବାପାଇଁ ଯେଉଁ ଶକ୍ତି ଆବଶ୍ୟକ ହୋଇଥାଏ, ତାହା ଆମେ ଖାଦ୍ୟରୁ ପାଇଥାଉ । ପରିପାକ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଖାଦ୍ୟ ସରଳତର ପଦାର୍ଥରେ ପରିଣତ ହୁଏ । ଉଦାହରଣସ୍ୱରୂପ, ଭାତ, ଆଳୁ ଓ ରୁଟିରେ ଶ୍ଵେତସାର ରହିଛି । ପରିପାକ କ୍ରିୟା ହେତୁ ଏହି ଶ୍ୱେତସାରରୁ ଗ୍ଲୁକୋଜ ଅଣୁ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । ଗ୍ଲୁକୋଜ ଅଣୁ ଆମ ଶରୀରର କୋଷଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ଅକ୍‌ସିଜେନ୍ ସହିତ ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କରେ ଏବଂ ଶରୀରକୁ ଶକ୍ତି ଯୋଗାଏ । ଏହି ପ୍ରତିକ୍ରିୟାର ନାମ ହେଉଛି ଶ୍ବସନ ପ୍ରକ୍ରିୟା ।
C₆H₁₂O_6(aq) + 6O_2(aq) → 6CO_2(aq)+ 6H₂O_(l) + ଶକ୍ତି
(v) ଉଭିଦଜ ଦ୍ରବ୍ୟର ବିଘଟନ ଘଟି ଖତରେ ପରିଣତ ହୁଏ । ଏହା ଏକ ତାପ ଉତ୍ପାଦୀ ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାର ଉଦାହରଣ ।

Question 2.
ଜଳନ୍ତା ଗନ୍ଧକର ଗନ୍ଧ, ବାଦାମୀ ରଙ୍ଗର ଧୂମ ଉତ୍ପନ୍ନ, ସିମେଣ୍ଡ ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ଯୌଗିକରୁ ଜାରଣ ଓ ବିଜାରଣର ଉଦାହରଣ ମାଧ୍ୟମରେ CO₂ ଗ୍ୟାସ୍ ଉତ୍ପନ୍ନ ଏବଂ zn ସହ ଅମ୍ଳ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରୁ H₂ ଗ୍ୟାସ୍ ନିର୍ଗମନ, ଉଦାହରଣ ସାହାଯ୍ୟରେ ବୁଝାଅ ।
(i) ଫେରସ୍ ସଲଫେଟ୍‌ର ସ୍ଫଟିକକୁ ଗରମ କଲେ ଫେରିକ୍ ଅକ୍‌ସାଇଡ୍, ସଲଫର୍‌ ଡାଇଅକ୍‌ସାଇଡ୍ ଓ ସଲଫର୍‌ ଟ୍ରାଇଅକ୍‌ସାଇଡ୍ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥାଏ ।

ସଲଫର୍ ଡାଇଅକ୍‌ସାଇଡରୁ ଜଳନ୍ତା ଗନ୍ଧକର ଲାକ୍ଷଣିକ ଗନ୍ଧ ବାହାରେ ।

(ii) ଲେଡ୍ ନାଇଟ୍ରେଟ୍‌ ଚୂର୍ଣ୍ଣକୁ ଉତ୍ତପ୍ତ କଲେ ବାଦାମୀ ରଙ୍ଗର ଧୂମ ଉତ୍ପନ୍ନ ହେବ, ତାହା NO₂ ଅଟେ ।

(iii) CaCO₃ର ବିଘଟନରୁ CaO ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ

(iv) Znଠ ସହ କାର୍ବନ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କରି ଜିଙ୍କ ଓ କାର୍ବନ ମୋନୋକ୍‌ସାଇଡ୍ ଉତ୍ପନ୍ନ କରେ ।
ZnO + C → Zn + CO
ଏଠାରେ କାର୍ବନ୍ CO ଜାରିତ ହୋଇଛି ।
ZnO → Znକୁ ବିଜାରିତ ହୋଇଛି ।

(v) ଜିଙ୍କ ଦାନା ସହ ଲଘୁ ସଲ୍‌ଫୁରିକ୍ ଏସିଡ୍ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କରି ଜିଙ୍କ ସଲଫେଟ୍ ଓ ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ ଗ୍ୟାସ ଉତ୍ପନ୍ନ କରେ ।
Zn + H₂SO₄ → ZnSO₄ + H₂(g)

Question 3.
ସଂଶ୍ଳେଷଣ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କାହାକୁ କହନ୍ତି ? ମୌଳିକ-ମୌଳିକ, ମୌଳିକ-ଯୌଗିକ ଏବଂ ଯୌଗିକ-ଯୌଗିକ ମଧ୍ୟରେ ସଂଘଟିତ ହେଉଥ‌ିବା ଗୋଟିଏ ଲେଖାଏଁ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାର ଉଦାହରଣ ସମୀକରଣ ସହ ଲେଖ । ବସ୍ତୁତ୍ଵ ସଂରକ୍ଷଣ ନିୟମ କ’ଣ ? ଏକ ସମତୁଲ ସମୀକରଣ ଲେଖ ।
ଉ-
(i) ଯେଉଁ ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ଦୁଇ ବା ଅଧ‌ିକ ପ୍ରତିକାରକ ସଂଯୁକ୍ତ ହୋଇ ଏକମାତ୍ର ଉତ୍ପାଦ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ ସେହି ପ୍ରତିକ୍ରିୟାକୁ ସଂଶ୍ଳେଷଣ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କହନ୍ତି ।

(ii) କୋଇଲାର ଦହନବେଳେ ଦୁଇଟି ମୌଳିକ କାର୍ବନ ଓ ଅକ୍‌ସିଜେନ୍ ମଧ୍ଯରେ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଘଟି କାର୍ବନ ଡାଇଅକ୍‌ସାଇଡ୍ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ ।
C + O₂ → CO₂ + ତାପ

(iii) 340 ବାୟୁମଣ୍ଡଳୀୟ ଚାପରେ କାର୍ବନ ମନୋକ୍‌ସାଇଡ୍ ଓ ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ ଗ୍ୟାସ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଘଟି ମିଥାଇଲ୍ ଆଲ୍‌କହଲ୍ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ ।

(iv) କ୍ୟାଲସିୟମ୍ ଅକ୍‌ସାଇଡ୍ ଜଳ ସହିତ ତୀବ୍ର ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଘଟି ପ୍ରଚୁର ପରିମାଣର ତାପ ନିର୍ଗତ ହେବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଶର୍ମିତ ଚୂନ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ ।
CaO(s) + H₂O(l) → Ca(OH)₂(aq)

(v) କୌଣସି ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ବସ୍ତୁତ୍ଵର ସୃଷ୍ଟି କିମ୍ବା ବିନାଶ ଘଟେନାହିଁ ଅର୍ଥାତ୍ କୌଣସି ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ଉତ୍ପାଦରେ ଥ‌ିବା ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକର ମୋଟ ବସ୍ତୁତ୍ଵ ପ୍ରତିକାରକରେ ଥ‌ିବା ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକର ମୋଟ ବସ୍ତୁତ୍ଵ ସହିତ ନିଶ୍ଚୟ ସମାନ ରହିବ ।
3Fe + 4H₂O → Fe₃O₄ + 4H₂

Question 4.
ରାସାୟନିକ ସମୀକରଣ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ? ରାସାୟନିକ ସମୀକରଣ ଲେଖୁବାପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ପ୍ରଣାଳୀଗୁଡ଼ିକ ଆଲୋଚନା କର ।
ଉ-

• ପ୍ରତୀକ ଓ ସଙ୍କେତ ସାହାଯ୍ୟରେ ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାକୁ ପ୍ରକାଶ କରିବାକୁ ରାସାୟନିକ ସମୀକରଣ କୁହାଯାଏ ।
• ରାସାୟନିକ ସମୀକରଣକୁ ବାକ୍ୟରେ ପ୍ରକାଶ ନ କରି ଶବ୍ଦ ରୂପରେ ଲେଖୁଲେ, ଏହାକୁ ଶବ୍ଦ ସମୀକରଣ କୁହାଯାଏ ।
  ଉଦାହରଣ :
  • ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ + ଅକ୍ସିଜେନ୍ → ଜଳ
  • ମ୍ୟାଗ୍ନେସିୟମ୍ + ଅକ୍ସିଜେନ୍→ ମ୍ୟାଗ୍ନେସିୟମ୍ ଅକ୍‌ସାଇଡ୍

ରାସାୟନିକ ପମ1କରଣ ଲେଖ୍ଚାପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ପ୍ରଣାଳ1 :
(i) ଶବ୍ଦ ସମୀକରଣକୁ ସଙ୍କେତ ଓ ପ୍ରତୀକ ସାହାଯ୍ୟରେ ପ୍ରକାଶ କରାଗଲେ ତାକୁ ସୂଚକୀୟ ରାସାୟନିକ ସମୀକରଣ ବା କଙ୍କାଳ ସମୀକରଣ କୁହାଯାଏ ।
ଉଦାହରଣ :
H₂ + O₂ → H₂O
Mg + O₂ → MgO

(ii) ରାସାୟନିକ ସମୀକରଣର ବାମପାର୍ଶ୍ଵରେ ପ୍ରତିକାରଗୁଡ଼ିକୁ ଓ ଡାହାଣ ପାର୍ଶ୍ଵରେ ଉତ୍ପାଦଗୁଡ଼ିକୁ ଲେଖାଯାଏ ।

(iii) ପ୍ରତିକାରକ ଓ ଉତ୍ପାଦ ମଧ୍ଯରେ ତୀର (→) ଚିହ୍ନ ଦିଆଯାଇଥାଏ । ଏହି ତୀରଟି ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ହୋଇଥାଏ । ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ଏକାଧ‌ିକ ପ୍ରତିକାରକ ଥିଲେ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଯୁକ୍ତ ଚିହ୍ନ ଦିଆଯାଇଥାଏ ।

(iv) ସୂଚକୀୟ ରାସାୟନିକ ସମୀକରଣଟି ଏକ ଅସମତୁଲ ସମୀକରଣ ଅଟେ । କାରଣ ଏହାର ଉଭୟ ପାର୍ଶ୍ଵର ବସ୍ତୁତ୍ୱ ସମାନ ନଥାଏ । କିନ୍ତୁ ବସ୍ତୁତ୍ୱ ସଂରକ୍ଷଣ ନିୟମାନୁସାରେ କୌଣସି ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ପୂର୍ବରୁ ଓ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ପରେ ବସ୍ତୁତ୍ୱ ସମାନ ରହିବା ଆବଶ୍ୟକ ଅଟେ । ଏଥିପାଇଁ ଆମକୁ ରାସାୟନିକ ସମୀକରଣକୁ ସମତୁଲ କରିବାକୁ ପଡ଼ିଥାଏ । ସାଧାରଣତଃ ପରଖ-ନୀରେଖ ବିଧ୍ୱଂରେ ରାସାୟନିକ ସମୀକରଣକୁ ସମତୁଲ କରାଯାଇଥାଏ । ପ୍ରତିକାରକ ଓ ଉତ୍ପାଦ ପାର୍ଶ୍ଵରେ ଥିବା ମୌଳିକମାନଙ୍କ ପରମାଣୁ ସଂଖ୍ୟା ସମାନ କରିଦେଲେ ବସ୍ତୁତ୍ୱ ସଂରକ୍ଷଣ ନିୟମ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇଥାଏ ।

ଉଦାହରଣ :

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଭତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

1. ରାସାୟନିକ ସମୀକରଣର ତିନୋଟି ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ଉଦାହରଣ ଦେଇ ଲେଖ ।
ଉ-

• ଅବକ୍ଷେପ ସୃଷ୍ଟି
• ତାପର ନିର୍ଗମନ
• ଗ୍ୟାସ୍‌ର ନିର୍ଗମନ ହୋଇଥାଏ ।

(i) କେତେକ ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ଅବକ୍ଷେପ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।
ଉଦାହରଣ – ପୋଟାସିୟମ୍ ଆୟୋଡାଇଡ୍‌ର ଜଳୀୟଦ୍ରବଣ ସହ ଲେଡ୍ ନାଇଟ୍ରେଟର ଦ୍ରବଣ ମିଶାଇଲେ ଲେଡ୍ ଆୟୋଡ଼ାଇଡ୍‌ର ହଳଦିଆ ଅବକ୍ଷେପ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ।
Pb (NO₃)₂ + 2KI → PbI₂ + 2KNO₃

(ii) କେତେକ ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ତାପ ନିର୍ଗତ ହୁଏ ।
ଉଦାହରଣ – ବିକରରେ ଜିଙ୍କ ଦାନା ସହ ଲଘୁ ସଲଫ୍ୟୁରିକ୍ ଏସିଡ୍‌ର ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଘଟିଲେ ବିକରକୁ ସ୍ପର୍ଶ କଲେ ହାତକୁ ଗରମ ଲାଗିବ ଓ ପ୍ରଚୁର ତାପ ଉତ୍ପନ୍ନ ହେବ ।
Zn + H₂SO₄ → ZnSO₄ + H₂

(iii) କେତେକ ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ଗ୍ୟାସ୍‌ ନିର୍ଗମନ ହୁଏ ।
ଉଦାହରଣ – ଗୋଟିଏ କୋନିକାଲ ଫ୍ଲସ୍କରେ କିଛି ଜିଙ୍କ ଦାନା ସହ ଲଘୁ ହାଇଡ୍ରୋକ୍ଲୋରିକ୍ ଏସିଡ୍ ମିଶାଇଲେ ଜିଙ୍କ ଦାନାର ଉପରେ ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ ଗ୍ୟାସ୍‌ର ଫୋଟକା ନିର୍ଗତ ହୁଏ ।
Zn + 2HCl → ZnCl₂ + H₂

2. ଏକ ସମତୁଲ ରାସାୟନିକ ସମୀକରଣ କ’ଣ ? ରାସାୟନିକ ସମୀକରଣଗୁଡ଼ିକ କାହିଁକି ସମତୁଲ ହେବା ତରାକାର ?
ଉ –

• ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାକୁ ଉପସ୍ଥାପନ କରିବାପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ଉକ୍ତିକୁ ଶବ୍ଦ ସମୀକରଣ କହନ୍ତି ।
• କିନ୍ତୁ ପ୍ରତୀକ ଓ ସଙ୍କେତ ସାହାଯ୍ୟରେ ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାକୁ ପ୍ରକାଶ କରିବାକୁ ରାସାୟନିକ ସମୀକରଣ
• ଯେଉଁ ରାସାୟନିକ ସମୀକରଣରେ ବାମପାର୍ଶ୍ଵରେ ଥିବା ପ୍ରତ୍ୟେକ ମୌଳିକର ପରମାଣୁ ସଂଖ୍ୟା ଦକ୍ଷିଣ ପାର୍ଶ୍ଵରେ ଥ‌ିବା ପ୍ରତ୍ୟେକ ମୌଳିକର ପରମାଣୁ ସଂଖ୍ୟା ସହ ସମାନ ହୋଇଥାଏ, ତାହାକୁ ସମତୁଲ ରାସାୟନିକ ସମୀକରଣ କହନ୍ତି ।
• ଡାଲ୍‌ଟନ୍‌ଙ୍କ ପରମାଣୁ ତତ୍ତ୍ବ ଅନୁଯାୟୀ ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ପରମାଣୁର ସୃଷ୍ଟି କିମ୍ବା ବିନାଶ ହୁଏ ନାହିଁ ।
• ବସ୍ତୁତ୍ୱ ସଂରକ୍ଷଣ ନିୟମ ଅନୁଯାୟୀ ଏକ ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ସମସ୍ତ ଉତ୍ପାଦରେ ଥ‌ିବା ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକରେ ମୋଟ ବସ୍ତୁତ୍ଵ ପ୍ରତିକାରକରେ ଥ‌ିବା ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକର ମୋଟ ବସ୍ତୁତ୍ବ ସହ ନିଶ୍ଚୟ ସମାନ ରହିବ । ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକର ମୋଟ ବସ୍ତୁତ୍ଵ ଏହାର ପରମାଣୁ ସଂଖ୍ୟା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ । ତେଣୁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ମୌଳିକର ପରମାଣୁ ସଂଖ୍ୟା ପ୍ରତିକାରକ ଓ ଉତ୍ପାଦରେ ସମାନ ରହିବା ଆବଶ୍ୟକ ।

3.

• 2AgBr → 2Ag + Brର ସମ୍ପାଦନ ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ସର୍ଭଟି କ’ଣ ? ଏହାର ଏକ ବ୍ୟବହାର ଲେଖ ।
• ରାସାୟନିକ ସମୀକରଣଟିକୁ ଲେଖ ।
  
• କଲିଚୂନରେ ଜଳ ମିଶାଇଲେ କ’ଣ ହୁଏ ସମୀକରଣ ସହ ଲେଖ ।

ଉ –

• 2AgBr ସୂର୍ଯ୍ୟାଲୋକ ଉପସ୍ଥିତିରେ Ag ଓ Brରେ ପରିଣତ ହୁଏ । ଏହା କଳାଧଳା ଫଟୋ ସଂକ୍ରାନ୍ତୟ କାର୍ଯ୍ୟରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ।
• 
• କଲିଚୂନ ଜଳ ସହ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କରି ଶମିତଚୂନରେ ପରିଣତ ହୁଏ ଓ ଏଥୁରୁ ତାପ ନିର୍ଗତ ହୁଏ ।
  CaO_(s) + H₂O_(l) → Ca (OH)₂

4. ପ୍ରାୟ 2 ଗ୍ରାମ୍ ଫେରସ୍ ସଲଫେଟ୍ ସ୍ଫଟିକ ନେଇ ଶୁଷ୍କ ସ୍ଫୁଟନ ନଳୀରେ ଉତ୍ତପ୍ତ କଲେ

• ରଙ୍ଗର କ’ଣ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେବ ?
• ରାସାୟନିକ ସମୀକରଣଟି ଲେଖ ।
• କେଉଁ ପ୍ରକାର ରାସାୟନିକ ସମୀକରଣ ତାହା ବୁଝାଇ ଲେଖ ।

ଉ –

• ସବୁଜ ବର୍ଣ୍ଣର FeSO₄ ବର୍ଣ୍ଣହୀନ ହେବ ଏବଂ ଲୋହିତ ବାଦାମୀ ରଙ୍ଗର କଠିନ ସୃଷ୍ଟି ହେବ ଏବଂ ଜଳନ୍ତା ଗନ୍ଧକର ଲାକ୍ଷଣିକ ଗନ୍ଧ ମିଳିବ ।
• 
• ଏହା ଏକ ବିଘଟନ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଅଟେ, କାରଣ ଏହି ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ଗୋଟିଏ ମାତ୍ର ପ୍ରତିକାରକର ବିଘଟନ ଘଟି କିଛି ସରଳତର ଉତ୍ପାଦ; ଯଥା- Fe₂O₃, SO₂ ଓ SO₃ ଉତ୍ପନ୍ନ ହେଉଛି ।

5.

• A₂O₃ + 2B → B₂O₃ + 2A
• 3CSO₄ + 2B → B₂(SO₄)₃ + 3C
• 3CO + 2A → A₂O₃ + 3C
  ଉପରୋକ୍ତ ସମୀକରଣରେ A, B ଓ C ତ୍ରୟ ପରସ୍ପର ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କରନ୍ତି ।
  • କେଉଁଟି ଅଧ‌ିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାଶୀଳ ?
  • କେଉଁ ମୌଳିକଟି କମ୍ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାଶୀଳ ?
  • ଉପରୋକ୍ତ ସମୀକରଣ ତ୍ରୟ କେଉଁ ପ୍ରକାରର ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରନ୍ତି ? –

ଉ –

• B ଅଧ‌ିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାଶୀଳ । କାରଣ B ଉଭୟ ଓ C କୁ ବିସ୍ଥାପିତ କରିଛି ।
• C କମ୍ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାଶୀଳ । କାରଣ ଉଭୟ A ଓ B ଦ୍ବାରା Cର ବିସ୍ଥାପନ ଘଟେ ।
• ସମୀକରଣ
  • ବିସ୍ଥାପନ ସମୀକରଣ
  • ବିସ୍ଥାପନ ସମୀକରଣ
  • ବିସ୍ଥାପନ ସୁତରାଂ ତିନୋଟିଯାକ ସମୀକରଣ ବିସ୍ଥାପନ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରନ୍ତି ।

6. ସଂଶ୍ଳେଷଣ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କ’ଣ ? ସଂଶ୍ଳେଷଣ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ତାପ ଉତ୍ପାଦୀ କି ? ଉଦାହରଣ ଦେଇ ବୁଝାଅ H₂S + Cl₂ → 2HCl + S ସମୀକରଣରେ ଜାରକ ଓ ବିଜାରକ କିଏ ଦର୍ଶାଅ । ସଢ଼ା ଅବସ୍ଥା କ’ଣ ? କିପରି ଏହାକୁ ଦୂର କରାଯାଇପାରିବ ?
ଉ –
(a) ସଂଶ୍ଳେଷଣ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା – ଯେଉଁ ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ଦୁଇ ବା ଅଧିକ ପ୍ରତିକାରକ ସଂଯୁକ୍ତ ହୋଇ ଏକମାତ୍ର ଉତ୍ପାଦ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ, ସେହି ପ୍ରତିକ୍ରିୟାକୁ ସଂଶ୍ଳେଷଣ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କୁହାଯାଏ ।
ଉଦାହରଣ : କ୍ୟାଲ୍‌ସିୟମ୍ ଅକ୍‌ସାଇଡ୍ ଜଳ ସହିତ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କଲେ ପ୍ରଚୁର ପରିମାଣରେ ତାପ ନିର୍ଗତ ହେବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ କାସିୟମ୍‌ ହାଇଡ୍ରକ୍‌ସାଇଡ୍ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ ।
CaO(s) + H₂O(l) → Ca(OH)₂(aq)
2H₂(g) + O₂(g) → 2H₂O (l) + ତାପ

(b) H₂S + CI₂ → 2HCI + S ସମୀକରଣରେ ଜାରକ Cl₂ ଓ ବିଜାରକ H₂S |

(c) ବହୁତ ଦିନ ଧରି ରହିଯାଇଥିବା ଚର୍ବି ଓ ତେଲ ବାୟୁ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସି ଜାରିତ ହୋଇଥାଏ । ଫଳରେ ସ୍ଵାଦ ଓ ଗନ୍ଧ ବଦଳି ଯାଇଥାଏ । ତହିଁରୁ ରହଣିଆ ଗନ୍ଧ ବାହାରେ । ଏହାକୁ ସଢ଼ା ଅବସ୍ଥା କହନ୍ତି । ଏହାର ପ୍ରତିରୋଧ କରିବାପାଇଁ ପ୍ରତିଜାରକ ମିଶାଯାଇଥାଏ ଏବଂ ବାୟୁରୋଧୀ ପାତ୍ରରେ ରଖାଯାଏ । ନାଇଟ୍ରୋଜେନ୍ ଭଳି ଗ୍ୟାସ୍ ଭର୍ତ୍ତି କରାଯାଇଥାଏ ।

7. ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ଚାପ, ତାପ ଓ ଉତ୍ପ୍ରେରକର ପ୍ରଭାବ କିପରି ପଡ଼େ, ଉଦାହରଣ ମାଧ୍ୟମରେ ବୁଝାଅ ?
ଉ –
ଉତ୍ପ୍ରେରକ :
(i) ନାଇଟ୍ରୋଜେନ୍ ଓ ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ ଗ୍ୟାସ୍‌କୁ 1 : 3 ବସ୍ତୁତ୍ଵ ଅନୁପାତରେ ନେଇ ଏହାକୁ ଉତ୍ତପ୍ତ ଫେରିକ୍ ଅକ୍‌ସାଇଡ୍‌ରେ ପ୍ରବାହିତ କଲେ ଏମୋନିଆ ଗ୍ୟାସ୍ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ । ଏଠାରେ ଫେରିକ୍ ଅକସାଇଡ୍ ଉତ୍ପ୍ରେରକର କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାଏ । ରାସାୟନିକ ସମୀକରଣରେ ଏହି ଉତ୍ପ୍ରେରକକୁ ତୀର ଚିହ୍ନ ଉପରେ ବା ତଳେ ଦର୍ଶାଯାଇଥାଏ ।

ଚାପ :
(ii) ସେହିପରି 340 ବାୟୁମଣ୍ଡଳୀୟ ଚାପରେ କାର୍ବନ୍ ମନୋକ୍‌ସାଇଡ୍ ଓ ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ ଗ୍ୟାସ୍‌ର ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଘଟି ମିଥାଇଲ୍ ଆଲ୍‌କୋହଲ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ ।

ତାପ :
(iii) ସୂର୍ଯ୍ୟାଲୋକ ଓ କ୍ଲୋରୋଫିଲ୍‌ର ଉପସ୍ଥିତିରେ ସବୁଜ ଉଦ୍ଭଦରେ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ଗ୍ୟାସ୍ ଓ ଜଳ ମଧ୍ୟରେ ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଘଟି ଗ୍ଲୁକୋଜ ଦ୍ରବଣ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ । ଏହି ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରୁ ଅକ୍‌ସିଜେନ୍ ଓ ଜଳ ନିର୍ଗତ ହୁଏ । ଏହାକୁ ଆଲୋକଶ୍ଳେଷଣ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କୁହାଯାଏ ।

8. 3Fe(s) + 4H₂O(g) → Fe₃O₄(s) + 4H₂O(g)
ଜାରକ ଓ ବିଜାରକ ଉଲ୍ଲେଖ କରି ଏହି ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାଟି ଏକ ଜାରଣ ବିଜାରଣ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଅଟେ, ବୁଝାଅ । ଏତଦ୍‌ବ୍ୟତୀତ ଏହା ଅନ୍ୟ କେଉଁ ପ୍ରକାରର ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା, ବୁଝାଅ ।
ଉ —
(a) ଯଦି ଗୋଟିଏ ପଦାର୍ଥ ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ସମୟରେ ଅକ୍‌ସିଜେନ୍ ଗ୍ରହଣ କରେ କିମ୍ବା ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ ହରାଏ, ତେବେ ପଦାର୍ଥଟି ଜାରିତ ହୁଏ ।
Fe ଅକ୍‌ସିଜେନ୍ ଗ୍ରହଣ କରି Fe₃O₄ କୁ ଜାରିତ ହୋଇଛି ।

(b) ଯଦି ପଦାର୍ଥଟି ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ସମୟରେ ଅକ୍‌ସିଜେନ୍ ହରାଏ କିମ୍ବା ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ ଗ୍ରହଣ କରେ ତେବେ ପଦାର୍ଥଟି ବିଜାରିତ ହୁଏ । H₂O ଅକ୍‌ସିଜେନ୍‌କୁ ହରାଇ H₂ କୁ ବିଜାରିତ ହୋଇଛି ।

(c) ଏଠାରେ H₂O ଜାରକ ଓ Fe ବିଜାରକ ଅଟନ୍ତି ।

(d) ଏହା ମଧ୍ୟ ଏକ ବିସ୍ଥାପନ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା । ଏଠାରେ ଆଇରନ୍ (Fe) ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ (H) ଠାରୁ ଅଧ‌ିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାଶୀଳ ହେତୁ Fe, H₂O ରୁ H₂କୁ ବିସ୍ଥାପିତ କରି Fe₂O₄ ଗଠନ କରିଛି ।

9. ଲୁହାରେ କଳଙ୍କି କ’ଣ ? ଲୁହାରେ କଳଙ୍କି କାହିଁକି ଲାଗେ ? ଏହାର ଅପକାରିତା କ’ଣ ଓ ଏହାକୁ କିପରି ପ୍ରତିରୋଧ କରାଯାଇ ପାରିବ ?
ଊ–

• ଲୌହ ନିର୍ମିତ ପଦାର୍ଥ କିଛିଦିନ ପାଇଁ ବାହାରେ ପଡ଼ି ରହିଲେ ତା’ ଉପରେ ଏକ ଲୋହିତ-ବାଦାମୀ ରଙ୍ଗର ପ୍ରଲେପ ମାଡ଼ିଯାଏ । ଏହାକୁ ଲୁହାରେ କଳଙ୍କି ବୋଲି କୁହାଯାଏ ।
• ଲୁହା ବାୟୁମଣ୍ଡଳର ଜଳୀୟବାଷ୍ପ ସହ ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କରି ଲୌହ ଅକ୍‌ସାଇଡ୍ ସୃଷ୍ଟିକରେ । ଏହି ଧାତବ ଅକ୍‌ସାଇଡ୍ ଲୋହିତ ବାଦାମୀ ରଙ୍ଗର ପ୍ରଲେପ ସୃଷ୍ଟି କରେ ।
• ଲୌହ ନିର୍ମିତ ପଦାର୍ଥଟିର ଧୀରେ ଧୀରେ କ୍ଷୟ ଘଟିଥାଏ ଓ ଦୀପ୍ତି ହରାଇଥାଏ ।
  (iv) ଲୌହ ନିର୍ମିତ ପଦାର୍ଥଟି ବାୟୁମଣ୍ଡଳର ଜଳୀୟବାଷ୍ପ ଓ ଅମ୍ଳଜାନ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ନ ଆସିବା ପାଇଁ ତା’ ଉପରେ ରଙ୍ଗର ପ୍ରଲେପ ଦେଲେ କଳଙ୍କି ଲାଗେ ନାହିଁ ।

10. ଅବକ୍ଷେପଣ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କ’ଣ ? ଏହାର ଦୁଇଟି ଉଦାହରଣ ଦିଅ ।
ଊ–
ଯେଉଁ ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ଅବକ୍ଷେପଣ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ, ତାହାକୁ ଅବକ୍ଷେପଣ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କୁହାଯାଏ ।
ଉଦାହରଣ :
(1) ଶମିତ ଚୂନର ଦ୍ରବଣରେ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ଗ୍ୟାସ୍ ପ୍ରବେଶ କରାଇଲେ କ୍ୟାଲ୍‌ସିୟମ୍ କାର୍ବୋନେଟ୍‌ର ଅବକ୍ଷେପ ଓ ଜଳ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।
Ca(OH)₂(aq) + CO₂ (g) → CaCO₃(s) + H₂O(l)

(2) ସିଲଭର ନାଇଟ୍ରେଟ୍‌ର ଜଳୀୟ ଦ୍ରବଣରେ ସୋଡ଼ିୟମ୍‌ କ୍ଲୋରାଇଡ୍‌ର ଜଳୀୟ ଦ୍ରବଣର ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଘଟିଲେ ସିଲଭର କ୍ଲୋରାଇଡ୍ ବା ଏକ ଧଳାରଙ୍ଗର ଅବକ୍ଷେପ ସୃଷ୍ଟି ହେବା ସହ ସୋଡ଼ିୟମ୍ ନାଇଟ୍ରେଟ୍ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ ।
AgNO₃ (aq) + NaCl(aq) → AgCl(s) ↓ + NaNO₃(aq)

11. ତମ୍ବାଗୁଣ୍ଡକୁ ବାୟୁର ଉପସ୍ଥିତିରେ ଗରମ କଲେ ତାହା କଳା ପଡ଼ିଯାଏ ଓ ଏହା ମଧ୍ୟଦେଇ ଉତ୍ତପ୍ତ ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ ଗ୍ୟାସ୍ ପ୍ରବେଶ କରାଇଲେ ତାହା ବାଦାମୀ ରଙ୍ଗକୁ ପରିବର୍ତ୍ତିତ ହୁଏ । ଏହାର କାରଣ ସମୀକରଣ ସହ ବୁଝାଅ ।
ଉ
(i) କପର ଧାତୁର ଗୁଣ୍ଡକୁ ଚିନାମାଟି ପାତ୍ରରେ ରଖ୍ ଉତ୍ତପ୍ତ କଲେ ତାହା ବାୟୁରେ ଥ‌ିବା ଅକ୍‌ସିଜେନ୍ ସହ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କରି କପର ଅକ୍‌ସାଇଡ୍ ସୃଷ୍ଟି କରେ ।
2Cu(s) + O₂(g) → 2CuO(s)

(ii). ଉତ୍ତପ୍ତ କପର (ii) ଅକ୍‌ସାଇଡ୍ ମଧ୍ୟକୁ ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ ଗ୍ୟାସ୍ ପ୍ରବେଶ କରାଇଲେ କପର ଓ ଜଳ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । ଏହି ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ କପର ପୁନର୍ବାର ଉତ୍ପନ୍ନ ହେଉଥ‌ିବାରୁ କଳା ରଙ୍ଗ ବାଦାମୀ ରଙ୍ଗକୁ ପରିବର୍ତ୍ତିତ ହୁଏ ।
CuO + H₂ → Cu + H₂O

(iii) ଉପରୋକ୍ତ ଦୁଇଟି ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ମଧ୍ୟରୁ ପ୍ରଥମ ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ କପରର ଜାରଣ ହେଉଥ‌ିବାବେଳେ ଦ୍ୱିତୀୟ ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ Cuଠର ବିଜାରଣ ଓ H₂ ର ଜାରଣ ଘଟୁଛି ।

ଅତିସଂଯିପ୍ର ଉତ୍ତରମ୍ଜଲକ ପ୍ରଣ୍ଟୋତ୍ତର

1. ଲେଡ୍ ନାଇଟ୍ରେଟ୍‌ର ଜଳୀୟଦ୍ରବଣରେ ପୋଟାସିୟମ୍ ଆୟୋଡାଇଡ୍‌ର ଜଳୀୟଦ୍ରବଣ ମିଶାଇଲେ କ’ଣ ହୁଏ ? ସମୀକରଣ ସହ ଲେଖ । କିମ୍ବା, ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ରଙ୍ଗ ଓ ଅବକ୍ଷେପ ସୃଷ୍ଟି କରୁଥିବା ଯୌଗିକଦ୍ବୟର ନାମ ଲେଖ ଓ ସମୀକରଣ ସହ ବୁଝାଅ ।
ଊ–
(i) ଲେଡ୍ ନାଇଟ୍ରେଟ୍‌ର ଜଳୀୟ ଦ୍ରବଣ ସହ ପୋଟାସିୟମ୍ ଆୟୋଡାଇଡ ଜଳୀୟଦ୍ରବଣ ମିଶାଇଲେ ଲେଡ୍ ଆୟୋଡାଇଡ୍ ଓ ପୋଟାସିୟମ୍ ନାଇଟ୍ରେଟ୍‌ର ଜଳୀୟଦ୍ରବଣ ଦିଏ ।
Pb(NO₃)₂ + 2KI → PbI₂ + 2KNO₃

(ii) ବର୍ଣ୍ଣହୀନ Pb(NO₃)ର ଜଳୀୟଦ୍ରବଣ ସହ ବର୍ଣ୍ଣହୀନ KI ମିଶାଇଲେ ହଳଦିଆ ଅବକ୍ଷେପ PbI₂ (ଲେଡ୍ ଆୟୋଡ଼ାଇଡ୍) ମିଳିବ ।

2. ସଂଶ୍ଳେଷଣ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ସମୀକରଣ ସହ ବୁଝାଅ । ତାପ ଉତ୍ପାଦୀ ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କ’ଣ ପ୍ରାକୃତିକ ଗ୍ୟାସ୍‌ ଦହନର ଉଦାହରଣ ଦେଇ ବୁଝାଅ ।
ଊ–
(i) ଯେଉଁ ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ଦୁଇ ବା ଅଧ‌ିକ ପ୍ରତିକାରକ ସଂଯୁକ୍ତ ହୋଇ ଏକମାତ୍ର ଉତ୍ପାଦ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ,
CaO_(s) + H₂O_(l) → Ca(OH)₂

(ii) ଯେଉଁ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ଉତ୍ପାଦ ଉତ୍ପନ୍ନ ହେବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ତାପ ନିର୍ଗତ ହୁଏ ତାକୁ ତାପ ଉତ୍ପାଦୀ ରାସାୟନିକ
CH₂(g) + 2O₂(g) → CO₂(g) + 2H₂O(g) + ତାପ
CH₂ ଦହନରେ CO₂, H₂O ଓ ତାପ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ ।

3. କଲିଚୂନ ସହିତ ଜଳର ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ହେଲେ କ’ଣ ହୁଏ ସମୀକରଣ ସହ ଲେଖ ।
ଊ –
(i) କଲିଚୂନ (CaO) ଜଳ ସହ ତୀବ୍ର ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କରି ପ୍ରଚୁର ପରିମାଣରେ ତାପ ନିର୍ଗତ କରେ ଓ ଶମିତଚୂନରେ ପରିଣତ ହୁଏ ।

4. ଜିଙ୍କ ଦାନା ସହ ଲଘୁ ହାଇଡ୍ରୋକ୍ଲୋରିକ୍ ଏସିଡ୍‌ର ପ୍ରତିକ୍ରିୟାକୁ ସମୀକରଣ ମାଧ୍ୟମରେ ଦର୍ଶାଅ । ଏହା କି ପ୍ରକାରର ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ?
ଊ –
(i) ଜିଙ୍କ ଦାନା ସହ ଲଘୁ ହାଇଡ୍ରୋକ୍ଲୋରିକ୍ ଏସିଡ୍‌ର ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ହେଲେ, ଜିଙ୍କ୍ କ୍ଲୋରାଇଡ୍ ଓ ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ ଗ୍ୟାସ୍ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ ।
Zn(s) + 2HCl(aq) →→ ZnCl₂̧(aq) + H₂(g)

(ii) ଏହା ତାପ ଉତ୍ପାଦୀ ଓ ବିସ୍ଥାପନ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଅଟେ । ଏହା ମଧଜାରଣ-ବିଜାରଣ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଅଟେ ।

5. xMgNO₃(s) + yH₂O(l) → z Mg(OH)₂(aq) + kNH₃(g) ସମୀକରଣଟିକୁ ସମତୁଲ କରି x, Y, z ଓ k ର ମାନ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ଊ –
MgNO₃(s) + 6H₂O(l) → 3Mg(OH)₂(aq) + 2NH₃(g)
ଏଠାରେ x = 1 , y = 6, z = 3, k = 2

6.

• CuSO₄ + Zn → Cu + ZnSO₄ ଓ
• Fe₂O₃ + 3CO₂ → 2Fe + 3CO₂ ରେ ଜାରକ ଓ ବିଜାରକ କିଏ ଦର୍ଶାଅ

ଊ –

• CuSO₄ ଜାରକ ଓ Zn ବିଜାରକ |
• Fe₂O₃ ଜାରକ ଓ CO₂ ବିଜାରକ |

7. CuSO₄ ଦ୍ରବଣରେ ଲୁହାକଣ୍ଡା ପ୍ରାୟ 30 ମିନିଟ୍ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପକାଇଲେ କ’ଣ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଦେଖୁବ ସମୀକରଣରେ ଲେଖ ।
ଊ –
ଲୁହାକଣ୍ଟାକୁ CuSO₄ ଦ୍ରବଣରେ ପକାଇଲେ CuSO₄ର ନୀଳବର୍ଣ୍ଣର ଗାଢ଼ତା ହ୍ରାସ ପାଇବ ଏବଂ ଫିକା ହେବାରେ ଲାଗିବ ତତ୍ ସହିତ ଲୁହାକଣ୍ଟାଟି ମାଟିଆ (Brown)ରଙ୍ଗର ଆବରଣ ସୃଷ୍ଟି କରିବ । ଏହା ଏକ ବିସ୍ଥାପନ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ।
Fe(s) + CuSO₄(aq) → FeSO₄ + Cu

8. ତମ୍ବା ପାତ୍ର ଓ ରୁପାର ଗହଣାରେ କିଛିଦିନ ପରେ ଯଥାକ୍ରମେ ସବୁଜ ଓ କଳାରଙ୍ଗର ଆସ୍ତରଣ ପଡ଼େ କାହିଁକି ?
ଊ –
(i) ତମ୍ବାରେ ତିଆରି ପାତ୍ର କିଛିଦିନ ବାୟୁ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସିଲେ ସବୁଜ ରଙ୍ଗର କପର କାର୍ବୋନେଟ୍‌ରେ ପରିଣତ ହୁଏ ।
2Cu_(s) + CO_2(g) + O_2(g) + H₂O_(l) → CuCO₃. Cu(OH)₂

(ii) ସେହିପରି ରୁପାରେ ତିଆରି ଗହଣା କିଛିଦିନ ବାୟୁ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସିଲେ କଳାରଙ୍ଗର Ag Sରେ ପରିଣତ ହୁଏ ।
2Ag_(s) + H₂S_(g) → Ag₂S_(s) + H_2(g)

9. ଗୋଟିଏ ଲେଖାଏଁ ଉଦାହରଣ ଦେଇ ତାପ ଉତ୍ପାଦୀ ଓ ତାପଶୋଷୀ ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କ’ଣ ବୁଝାଅ ।
ଊ –
(i) ଯେଉଁ ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ଉତ୍ପାଦ ଉତ୍ପନ୍ନ ହେବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ତାପଶକ୍ତି ନିର୍ଗତ ହୁଏ, ତାହାକୁ ତାପ ଉତ୍ପାଦୀ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କୁହାଯାଏ ।
ଉଦାହରଣ : କୋଇଲାର ଦହନରୁ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ଓ ପ୍ରଚୁର ତାପଶକ୍ତି ନିର୍ଗତ ହୁଏ ।
C(s) + O₂(g) → CO₂(g) + ତାପ

(ii) ଯେଉଁସବୁ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ଶକ୍ତି ଶୋଷିତ ହୋଇଥାଏ, ସେଗୁଡ଼ିକୁ ତାପଶୋଷୀ ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କହନ୍ତି ।

10. ତାପ ଉତ୍ପାଦୀ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କ’ଣ ? ଗୋଟିଏ ଉଦାହରଣ ଦିଅ ।
ଊ –

• ଯେଉଁ ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ଉତ୍ପାଦ ଉତ୍ପନ୍ନ ହେବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ତାପଶକ୍ତି ନିର୍ଗତ ହୁଏ, ତାହାକୁ ତାପ ଉତ୍ପାଦୀ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କୁହାଯାଏ ।
• ଉଦାହରଣ : କୋଇଲାର ଦହନରୁ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ଓ ପ୍ରଚୁର ତାପଶକ୍ତି ନିର୍ଗତ ହୁଏ ।
  C(s) + O₂(g) → CO₂(g) + ତାପ

11. ବିସ୍ଥାପନ ଓ ଦ୍ଵୈତ ବିସ୍ଥାପନ କ’ଣ ଉଦାହରଣ ଦେଇ ବୁଝାଅ ।
ଉ –
(i) ବିସ୍ଥାପନ—ଯେଉଁ ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ଗୋଟିଏ ମୌଳିକ କୌଣସି ଏକ ଯୌଗିକର ମୌଳିକକୁ ଅପସାରଣ କରେ, ସେହି ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାକୁ ବିସ୍ଥାପନ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କୁହାଯାଏ ।
Zn(s) + CuSO₄(aq) → ZnSO₄(aq) + Cu(s)

(ii) ଦ୍ଵୈତ ବିସ୍ଥାପନ – ଯେଉଁ ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ପ୍ରତିକାରକ ମଧ୍ୟରେ ଆୟନ ବିନିମୟ ଘଟେ, ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାକୁ ଦ୍ବୈତ ବିସ୍ଥାପନ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କହନ୍ତି ।
Na₂SO₄(aq) + BaCl₂(aq) → BaSO₄(s) + 2NaCl(aq)

12. ଜାରଣ-ବିଜାରଣ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କ’ଣ ? ନିମ୍ନ ସମୀକରଣ ଦ୍ଵୟରୁ କେଉଁଟି ଜାରିତ ଓ କେଉଁଟି ବିଜାରିତ ହୋଇଛି ବୁଝାଅ ।

• 2PbO + C → 2Pb + CO₂
• MnO₂ + 4HCl → MnCl₂+ 2H₂O + Cl₂

ଉ—
କୌଣସି ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ସମୟରେ ଗୋଟିଏ ପ୍ରତିକାର୍‌କ ଜାରିତ ହେଉଥିଲେ ଅନ୍ୟ ପ୍ରତିକାରକଟି ବିଜାରିତ ହୁଏ । ଏହି ପ୍ରକାର ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାକୁ ଜାରଣ-ବିଜାରଣ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କୁହାଯାଏ ।

• PbO ବିଜାରିତ ଓ C ଜାରିତ ହୋଇଛି ।
• MnO ବିଜାରିତ ଓ HCI ଜାରିତ ହୋଇଛି ।

13. ବୈଦ୍ୟୁତିକ ବିଘଟନ କ’ଣ ? ରାସାୟନିକ ସମୀକରଣ ସହ ଗୋଟିଏ ଉଦାହରଣ ଦିଅ ।
ଉ—

• ଯେଉଁ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ଏକ ଯୌଗିକ ଜଳୀୟ ଦ୍ରବଣରେ କିମ୍ବା ତରଳ ଅବସ୍ଥାରେ ବିଦ୍ୟୁସ୍ରୋତ ଦ୍ୱାରା ବିଘଟିତ ହୁଏ, ତାହକୁ ବୈଦ୍ୟୁତିକ ବିଘଟନ କୁହାଯାଏ ।
• ଅମ୍ଳୀକୃତ ଜଳରେ ଉଭୟ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରୋଡ୍‌ରେ ଜଳ ବିଘଟିତ ହୋଇ ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ ଗ୍ୟାସ୍ ଓ ଅକ୍‌ସିଜେନ୍ ଗ୍ୟାସ୍ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ ।
  2H₂O(l) → 2H₂(g) + 2O₂(g)

14. ବେରିୟମ୍ ହାଇଡ୍ରକ୍‌ସାଇଡ୍ ସହ ଏମୋନିୟମ୍ କ୍ଲୋରାଇଡ୍‌ର ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ କେଉଁ ପଦାର୍ଥ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ ? ରାସାୟନିକ ସମୀକରଣ ସହ ଏହା କେଉଁ ପ୍ରକ୍ରିୟାର ଅନ୍ତର୍ଗତ ବୁଝାଅ ।
ଉ—
(i) Ba(OH)₂(aq) + 2NH₄Cl(aq) → BaCl₂(aq) + NH₃̧(g) + 2H₂O

(ii) ବେରିୟମ୍‌ ହାଇଡ୍ରକ୍‌ସାଇଡ୍‌ର ଦ୍ରବଣ ସହ ଏମୋନିୟମ୍ କ୍ଲୋରାଇଡ୍ ଦ୍ରବଣର ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ବେରିୟମ୍ କ୍ଲୋରାଇଡ୍ ଏମୋନିଆ ଓ ଜଳ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ ଏବଂ ଏମୋନିଆ ଜଳରେ ଦ୍ରବୀଭୂତ ହୁଏ । ଏହା ଏକ ତାପଶୋଷୀ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଅଟେ ।

15. ସିଲଭର୍ ବ୍ରୋମାଇଡ୍‌କୁ କଳା କାଚବୋତଲରେ ବା ଅନ୍ଧାରରେ ରଖାଯାଏ କାହିଁକି ସମୀକରଣ ସହ ବୁଝାଅ । ଏହା କେଉଁ ପ୍ରକାର ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ?
ଉ—
(i) ସିଲଭର୍ ବ୍ରୋମାଇଡ୍ ସୂର୍ଯ୍ୟାଲୋକରେ ବିଘଟିତ ହୋଇ ସିଲ୍‌ଭର ଓ ବ୍ରୋମିନ୍‌ରେ ପରିଣତ ହୁଏ ।

(ii) ତେଣୁ ଆଲୋକ ନ ପଡ଼ିବା ପାଇଁ କଳାକାଚ ବୋତଲରେ ଓ ଅନ୍ଧାରରେ ରଖାଯାଏ । ଏହା ଆଲୋକଦ୍ୱାରା ବିଘଟନ ହୁଏ । ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ତାପ ଶୋଷିତ ହେଉଥ‌ିବାରୁ ଏହାକୁ ତାପଶୋଷୀ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କହନ୍ତି ।

Odisha State Board BSE Odisha 9th Class History Solutions Chapter 15 ଓଡ଼ିଶାର ଐତିହ୍ୟ Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 9 History Solutions Chapter 15 ଓଡ଼ିଶାର ଐତିହ୍ୟ

୧। ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ୬୦ ଗୋଟି ଶବ୍ଦ ମଧ୍ଯରେ ଲେଖ ।

(କ) ଷୋଡ଼ଶ ଓ ସପ୍ତଦଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ କିପରି ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟରେ ବିକାଶ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ଷୋଡ଼ଶ ଓ ସପ୍ତଦଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟରେ ଅଭୂତପୂର୍ବ ବିକାଶ ସାଧ୍ୟ ହୋଇଥିଲା ।

• ଷୋଡ଼ଶ ଶତାବ୍ଦୀର ପ୍ରାରମ୍ଭରେ ପଞ୍ଚସଖା ଯଥା ବଳରାମ ଦାସ, ଜଗନ୍ନାଥ ଦାସ, ଅନନ୍ତ ଦାସ, ଯଶୋବନ୍ତ ଦାସ ଓ ଅଚ୍ୟୁତାନନ୍ଦ ଦାସଙ୍କ କୃତି ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟକୁ ଦିଗ୍‌ଦର୍ଶନ ଦେଇଥିଲା ।
• ବଳରାମ ଦାସଙ୍କ ‘ଓଡ଼ିଆ ରାମାୟଣ’, ଜଗନ୍ନାଥ ଦାସଙ୍କ ‘ଓଡ଼ିଆ ଭାଗବତ’ ଓଡ଼ିଶାରେ ସର୍ବାଧ‌ିକ ଆଦୃତ ଓ ସମ୍ମାନିତ ହୋଇଛି ।
• ସପ୍ତଦଶ ଶତାବ୍ଦୀର ପ୍ରଥମ ଭାଗରେ କବି ଦୀନକୃଷ୍ଣ ଦାସ, ଉପେନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜ, ଅଭିମନ୍ୟୁ ସାମନ୍ତସିଂହାରଙ୍କ କାବ୍ୟକୃତି ଓଡ଼ିଶାରେ ସର୍ବାଧ‌ିକ ଜନପ୍ରିୟତା ଲାଭ କରିଥିଲା ।
• ଏହି ସମୟରେ ରଚିତ ଦୀନକୃଷ୍ଣଙ୍କ ‘ରସକଲ୍ଲୋଳ’, ଉପେନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜଙ୍କ ‘ଲାବଣ୍ୟବତୀ’, ‘ବୈଦେହୀଶ ବିଳାସ’, ‘କୋଟି ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡ ସୁନ୍ଦରୀ’, ଅଭିମନ୍ୟୁ ସାମନ୍ତସିଂହାରଙ୍କ ‘ବିଦଗ୍‌ଧ ଚିନ୍ତାମଣି’ ଆଦି ଆଳଙ୍କାରିକ କାବ୍ୟକୃତି କବିତାଶୈଳୀର ଶୀର୍ଷସ୍ତରରେ ପହଞ୍ଚିଥିଲା ।

(ଖ) ସୋମବଂଶୀ, ପରବର୍ତ୍ତୀ ଗଙ୍ଗବଂଶ ଓ ସୂର୍ଯ୍ୟବଂଶୀ ଗଜପତି ଯୁଗରେ ନିର୍ମିତ ମନ୍ଦିରଗୁଡ଼ିକ ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
Answer:

• ମନ୍ଦିର ସ୍ଥାପତ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଓଡ଼ିଶାର ଏକ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ସ୍ଥାନ ରହିଛି । ମୁଖ୍ୟତଃ ସୋମବଂଶୀ ଓ ପରବର୍ତ୍ତୀ ଗଙ୍ଗବଂଶୀ ଶାସନ କାଳରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ଅନେକ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା ।
• ସୋମବଂଶୀ ରାଜତ୍ଵ କାଳରେ ନିର୍ମିତ ମନ୍ଦିରଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ଭୁବନେଶ୍ୱରର ମୁକ୍ତେଶ୍ଵର, ରାଜାରାଣୀ, ବ୍ରହ୍ମେଶ୍ୱର ଓ ଲିଙ୍ଗରାଜ ମନ୍ଦିର ଅନ୍ୟତମ ଅଟେ ।
• ପୁରୀର ଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିର, ଭୁବନେଶ୍ଵରର ମେଘେଶ୍ବର, ଅନନ୍ତ ବାସୁଦେବ, ଭାସ୍କରେଶ୍ଵର ମନ୍ଦିର ଓ ସାରି ଦେଉଳ ଏବଂ ସର୍ବୋପରି କୋଣାର୍କର ସୂର୍ଯ୍ୟ ମନ୍ଦିର ପରବର୍ତ୍ତୀ ଗଙ୍ଗବଂଶର ରାଜତ୍ୱ ସମୟରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥ‌ିବା ମନ୍ଦିରଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଧାନ ଅଟେ ।
• ସୂର୍ଯ୍ୟବଂଶୀ ଗଜପତି ଶାସନ ସମୟରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ ହ୍ରାସ ପାଇଯାଇଥିଲା ।
• ଭୁବନେଶ୍ୱରର କପିଳେଶ୍ଵର ମନ୍ଦିର ଏହି ସମୟରେ ନିର୍ମିତ ଏକମାତ୍ର ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ ମନ୍ଦିର ଥିଲା । ସୂର୍ଯ୍ୟବଂଶୀମାନଙ୍କ ଶାସନର ପତନ ପରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣର ସମାପ୍ତି ଘଟିଥିଲା ।

(ଗ) ଓଡ଼ିଶାର ଚିତ୍ରକଳା ବର୍ଣ୍ଣନ କର ।
Answer:

• ଓଡ଼ିଶାର କଳାହାଣ୍ଡି ଜିଲ୍ଲାର ଗୁଡ଼ହାଣ୍ଡି, ନୂଆପଡ଼ା ଜିଲ୍ଲାର ଯୋଗୀମଠ, ଝାରସୁଗୁଡ଼ା ଜିଲ୍ଲାର ବିକ୍ରମଖୋଲ, ସୁନ୍ଦରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲାର ମାଣିକମୋଡ଼ା ଓ ଉଷାକୋଠି ପ୍ରଭୃତି ସ୍ଥାନରେ ଆବିଷ୍କୃତ ଚିତ୍ରକଳା ଭାରତର ପୁରାତନ ଚିତ୍ରକଳାଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ଅନ୍ୟତମ ।
• ଖ୍ରୀଷ୍ଟୀୟ ଚତୁର୍ଥ-ପଞ୍ଚମ ଶତାବ୍ଦୀର କେନ୍ଦୁଝର ଜିଲ୍ଲାର ସୀତାବାଞ୍ଜିଠାରେ ରାବଣଛାୟା ପାହାଡ଼ର ଚିତ୍ରକଳା, ଖ୍ରୀଷ୍ଟୀୟ ଦ୍ଵାଦଶ ଶତାବ୍ଦୀରୁ ଷୋଡ଼ଶ ଶତାବ୍ଦୀ ମଧ୍ୟରେ ପୁରୀ ଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିର କାନ୍ଥରେ ବୈଷ୍ଣବ ସନ୍ନ୍ୟାସୀ ରାମାନୁଜଙ୍କର ଓଡ଼ିଶାରେ ବୌଦ୍ଧମାନଙ୍କ ଉପରେ ବିଜୟ ଓ ରାଜା ପୁରୁଷୋତ୍ତମଦେବଙ୍କ କାଞ୍ଚ୍ ବିଜୟ ଚିତ୍ରକଳା ଓଡ଼ିଶାର ଚିତ୍ରକଳାର ଐତିହ୍ୟରେ ଏକ ବିଶିଷ୍ଟ ସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କରିଛି ।
• ମଧ୍ୟଯୁଗର ଶେଷ ଭାଗରେ ଓଡ଼ିଶାର ମଠ ଓ ମନ୍ଦିରମାନଙ୍କର କାନ୍ଥରେ ପୌରାଣିକ ଓ ଧାର୍ମିକ ବିଷୟବସ୍ତୁମାନ ଅଙ୍କିତ କରାଯାଇଥିଲା ।
• ପଟ୍ଟଚିତ୍ର ଓଡ଼ିଶା ଚିତ୍ରକଳାର ସ୍ବତନ୍ତ୍ରତାର ପରିଚୟ ଦିଏ । କନାରୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ପଟ୍ଟ ଉପରେ ଚିତ୍ରକରମାନେ ବିଭିନ୍ନ ଦେବଦେବୀ, ରାମାୟଣ, ମହାଭାରତ ଆଦିର କଥାବସ୍ତୁ ଉପରେ ଆଧାରିତ ଘଟଣାବଳୀକୁ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ରଙ୍ଗରେ ଚିତ୍ରିତ କରି ଚମତ୍କାର ଚିତ୍ରକଳା କରିଥା’ନ୍ତି ।
• ଏହି ପଟ୍ଟଚିତ୍ରର ପରମ୍ପରା ଦ୍ବାଦଶ ଶତାବ୍ଦୀରୁ ଚଳିଆସିଛି । ମୋଟାମୋଟି ଭାବରେ ଦେଖିବାକୁ ଗଲେ ପ୍ରାଗ୍- ଐତିହାସିକ ଯୁଗରୁ ପ୍ରଚଳିତ ଏହି ଚିତ୍ରକଳା ଓଡ଼ିଶାର ଐତିହ୍ୟର ଏକ ବିଶିଷ୍ଟ ଉପାଦାନ ହୋଇ ରହିଆସିଛି ।

(ଘ) ଓଡ଼ିଶାର ପ୍ରାଚୀନ ନୌବାଣିଜ୍ୟ ସମ୍ପର୍କରେ ଏକ ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ବିବରଣୀ ପ୍ରଦାନ କର ।
Answer:

• ପ୍ରାଚୀନ ଓଡ଼ିଶାର ନୌବାଣିଜ୍ୟ ଓଡ଼ିଶାର ଐତିହ୍ୟକୁ ସମୃଦ୍ଧ କରିଛି । ପୁରାତନ ଯୁଗରେ ଓଡ଼ିଶାର ଅଧିବାସୀମାନେ ବୋଇତରେ ଜାଭା-ସୁମାତ୍ରା, ବାଲି, ବୋର୍ଣ୍ଣିଓ ଦ୍ଵୀପପୁଞ୍ଜ ତଥା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଏସୀୟ ଦେଶମାନଙ୍କ ସହିତ ବାଣିଜ୍ୟ ବ୍ୟବସାୟ କରୁଥିଲେ ।
• ଏହି ବାଣିଜ୍ୟ ଫଳରେ ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କର ଉକ୍ତ ଦେଶଗୁଡ଼ିକ ସହିତ ସାଂସ୍କୃତିକ ସମ୍ପର୍କ ସ୍ଥାପିତ ହେବା ସହ ସେଠାରେ ଓଡ଼ିଶାବାସୀଙ୍କର ସମ୍ମାନ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା
• ପ୍ରାଚୀନ ଓଡ଼ିଶାର ସାଧବ ପୁଅମାନେ କୃଷିଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟ, ମସଲା, ହସ୍ତଶିଳ୍ପ ଓ ହସ୍ତତନ୍ତ ପ୍ରସ୍ତୁତ ସାମଗ୍ରୀଗୁଡ଼ିକୁ ସମୁଦ୍ର ପାର ହୋଇ ବାହାର ଦେଶରେ ବିକ୍ରିକରି ସେହି ବିକ୍ରୟଲବ୍‌ଧ ଧନସମ୍ପତ୍ତି ଆଣି ଓଡ଼ିଶାକୁ ଧନଶାଳୀ କରୁଥିଲେ । ସେ ସମୟରେ ତାମ୍ରଲିପ୍ତି, ପାଲୋର, ଦନ୍ତପୁରା, ପିଥୁଣ୍ଡ ଓ ଚେଳିତାଲୋ ପ୍ରଭୃତି ଓଡ଼ିଶାର ପ୍ରଧାନ ବନ୍ଦର ଥିଲା
• କେଉଁ ସମୟରୁ ଓଡ଼ିଶାର ନୌବାଣିଜ୍ୟ ଆରମ୍ଭ ହେଲା ତାହା ଯଦିଓ ସଠିକ୍ ଭାବରେ ନିରୂପିତ କରାଯାଇ ପାରିନାହିଁ; କିନ୍ତୁ ମିଳୁଥିବା ତଥ୍ୟଗୁଡ଼ିକରୁ ଓଡ଼ିଶାର ନୌବାଣିଜ୍ୟ ଖ୍ରୀଷ୍ଟୀୟ ତୃତୀୟ ଶତାବ୍ଦୀରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବାର ଅନୁମାନ କରାଯାଏ ।
• ତତ୍‌କାଳୀନ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା, ମିଆଁମାର, ଇଣ୍ଡୋନେସିଆ, ମାଲୟେସିଆ ଓ ଚୀନ୍ ଦେଶ ସହିତ ମଧ୍ୟ ଓଡ଼ିଶାର ସାମୁଦ୍ରିକ ବାଣିଜ୍ୟ ଚାଲିଥିବା କଥା ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରାମାଣିକ ତଥ୍ୟରୁ ଜଣାଯାଏ ।

୨। ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ୨୦ ଗୋଟି ଶବ୍ଦ ମଧ୍ଯରେ ଲେଖ ।

(କ) ଆର୍ଯ୍ୟ ଭାଷାଭାଷୀମାନେ କେଉଁ ଅଞ୍ଚଳରୁ ଓଡ଼ିଶାରେ ବସତି ସ୍ଥାପନ କରିବାପାଇଁ ଆସିଥିଲେ ?
Answer:
ଆର୍ଯ୍ୟ ଭାଷାଭାଷୀମାନେ ଅର୍ଥ-ମାଗଧୀ ଓ ସୌରସେନୀ ଅଞ୍ଚଳରୁ ଓଡ଼ିଶାରେ ବସତି ସ୍ଥାପନ କରିବାପାଇଁ ଆସିଥିଲେ ।

(ଖ) କେଉଁ ଦୁଇଟି ରଚନା ପ୍ରାଚୀନ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ପ୍ରଥମ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ନମୁନା ଭାବେ ପରିଗଣିତ ହୁଏ ?
Answer:
ଖ୍ରୀଷ୍ଟୀୟ ସପ୍ତମରୁ ନବମ ଶତାବ୍ଦୀ ମଧ୍ଯରେ ରଚିତ ବୌଦ୍ଧ ଚର୍ଯ୍ୟାପଦ ଓ ଦୋହା ପ୍ରାଚୀନ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ପ୍ରଥମ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ନମୁନାଭାବେ ପରିଗଣିତ ହୋଇଥାଏ ।

(ଗ) ମାର୍କଣ୍ଡ ଦାସଙ୍କ ରଚିତ କେଶବ କୋଇଲିର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟଗୁଡ଼ିକ କ’ଣ ?
Answer:

• ମାର୍କଣ୍ଡ ଦାସଙ୍କ ରଚିତ ‘କେଶବ କୋଇଲି’ ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଏକ ପ୍ରଖ୍ୟାତ ସାଙ୍ଗୀତିକ ଗାଥା କବିତା ଅଟେ ।
• ଚଉତିଶା ଓ କୋଇଲି ଶୈଳୀରେ ଚଉତିରିଶ ପଦରେ ରଚିତ ଏହି କବିତା ଏବେ ମଧ୍ୟ ଓଡ଼ିଶାରେ ଜନପ୍ରିୟ ।

(ଘ) ‘ସମର ତରଙ୍ଗ’ର ରଚୟିତା କିଏ ?ଏହା କହିଁକି ଭାରତୀୟ ସାହିତ୍ୟରେ ଏକ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କରିଛି ?
Answer:

• ‘ସମର ତରଙ୍ଗ’ର ରଚୟିତା ହେଉଛନ୍ତି ବ୍ରଜନାଥ ବଡ଼ଜେନା ।
• ଏହା ଶୌର୍ଯ୍ୟ ଓ ବୀରତ୍ଵର କବିତା ଭାବେ ଭାରତୀୟ ସାହିତ୍ୟରେ ଏକ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କରିଛି ।

(ଙ) ଗଙ୍ଗାଧର ମେହେରଙ୍କ କବିତାର ଶୈଳୀ ଓ ବିଷୟର ଭିଭି କ’ଣ ?
Answer:
ସନେଟ୍ ଓ ଗୀତି କବିତା ମାଧ୍ୟମରେ ପ୍ରାକୃତିକ ଦୃଶ୍ୟ ଓ ମନୁଷ୍ୟର ଭାବାବେଗକୁ ବର୍ଶନ କରିବା କବି ଗଙ୍ଗାଧର ମେହେରଙ୍କର କବିତାର ଶୈଳୀ ଓ ବିଷୟର ଭିଭି ଅଟେ ।

(ଚ) ବାଲେଶ୍ଵର ଜିଲ୍ଲାର କେଉଁ ସ୍ଥାନଗୁଡ଼ିକରେ ଜୈନ କୀର୍ତ୍ତି ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ?
Answer:
ବାଲେଶ୍ଵର ଜିଲ୍ଲାର ଅଯୋଧ୍ୟା, ପୁନ୍ଦଳ, ଭୀମପୁର ଓ ଜଳେଶ୍ଵରଠାରେ ଜୈନ କୀର୍ତ୍ତି ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ।

(ଛ) ଭାରତର ମନ୍ଦିରଗୁଡ଼ିକର ସ୍ଥାପତ୍ୟ ଶୈଳୀ କେତେ ପ୍ରକାର ଓ ସେଗୁଡ଼ିକ କ’ଣ ?
Answer:

• ଭାରତର ମନ୍ଦିରଗୁଡ଼ିକର ସ୍ଥାପତ୍ୟ ଶୈଳୀକୁ ଚାରିଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି ।
• ସେଗୁଡିକ ହେଲା ନାଗର, ବେସର, ଦ୍ରାବିଡ଼ ଓ କଳିଙ୍ଗ ଶୈଳୀ ।

(ଜ) ଓଡ଼ିଶାର ପ୍ରାଚୀନ ଭାସ୍କର୍ଯ୍ୟ ଓଡ଼ିଶାର ପ୍ରାଚୀନ ଭାସ୍କର୍ଯ୍ୟ
Answer:
କଳାରେ ସ୍ଥାନ ପାଇଥବା ଚାରିଟି ବାଦ୍ୟଯନ୍ତ୍ରର ନାମ ଲେଖ । କଳାରେ ସ୍ଥାନ ପାଇଥିବା ଚାରୋଟି ବାଦ୍ୟଯନ୍ତ୍ରର ନାମ ହେଲା ଚାଙ୍ଗୁ, ମୃଦଙ୍ଗ, ଝାଞ୍ଜ, ଢୋଲ ।

(ଝ) ଓଡ଼ିଶାର କେଉଁ ସ୍ଥାନଗୁଡ଼ିକ ଶିଙ୍ଗ କାରିଗରି କୌଶଳ ପାଇଁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ?
Answer:
ଓଡ଼ିଶାର ପାରଳାଖେମୁଣ୍ଡି ଓ କଟକ ଶିଙ୍ଗ କାରିଗରି କୌଶଳ ପାଇଁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ।

(ଞ) ପ୍ରାଚୀନ ଓଡ଼ିଶାର ବନ୍ଦରଗୁଡ଼ିକର ନାମ କ’ଣ ?
Answer:
ପ୍ରାଚୀନ ଓଡ଼ିଶାର ବନ୍ଦରଗୁଡ଼ିକର ନାମ ହେଲା ତାମ୍ରଲିପ୍ତି, ପାଲୋର, ଦନ୍ତପୁରା, ପିଥୁଣ୍ଡ ଓ ଚେଳିତାଲୋ ।

୩ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଲେଖ ।

(କ) କାହାକୁ ଓଡ଼ିଶାର ପ୍ରଥମ ସ୍ଵଦେଶ ସାହିତ୍ୟଭାବେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଛି ?
Answer:
ଖ୍ରୀ.ପୂ. ପ୍ରଥମ ଶତାବ୍ଦୀର ଭୁବନେଶ୍ବରର ଉଦୟଗିରିରେ ପାଲି-ପ୍ରାକୃତ ଭାଷାରେ ଲିଖ୍ ହାତୀଗୁମ୍ଫା ଶିଳାଲେଖକୁ ଓଡ଼ିଶାର ପ୍ରଥମ ସ୍ବଦେଶ ସାହିତ୍ୟଭାବେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଛି ।

(ଖ) ରାଣୀଗୁମ୍ଫା କେଉଁ ପାହାଡ଼ରେ ରହିଛି ?
Answer:
ଭୁବନେଶ୍ଵରସ୍ଥ ଉଦୟଗିରି ପାହାଡ଼ରେ ରାଣୀଗୁମ୍ଫା ରହିଛି ।

(ଗ) କୋଣାର୍କ ସୂର୍ଯ୍ୟ ମନ୍ଦିରର ନିର୍ମାତା କେଉଁ ବଂଶର ରାଜା ଥିଲେ ?
Answer:
କୋଣାର୍କ ସୂର୍ଯ୍ୟ ମନ୍ଦିରର ନିର୍ମାତା ପରବର୍ତ୍ତୀ ଗଙ୍ଗବଂଶର ରାଜା ଥିଲେ ।

(ଘ) କେବେଠାରୁ ଓଡ଼ିଶାରେ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣର ସମାପ୍ତି ଘଟିଥିଲା ?
Answer:
ସୂର୍ଯ୍ୟବଂଶୀମାନଙ୍କର ଶାସନର ପତନ ପରେ ଏବଂ ୧୫୬୮ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ଓଡ଼ିଶା ଆଫଗାନୀମାନଙ୍କଦ୍ବାରା ଅଧିକୃତ ହେବାପରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣର ସମାପ୍ତି ଘଟିଥିଲା ।

(ଙ) କଟକ ତିନିକୋଣିଆ ବଗିଚାରେ କେଉଁ ଚର୍ଚ୍ଚା ଅବସ୍ଥିତ ?
Answer:
କଟକ ତିନିକୋଣିଆ ବଗିଚାଠାରେ ବାପ୍‌ଟିଷ୍ଟ ଚର୍ଚ୍ଚା ଅବସ୍ଥିତ ।

(ଚ) ‘ପଶାପାଲି’ ଶାଢ଼ି ମୁଖ୍ୟତଃ ଓଡ଼ିଶାର କେଉଁ ଜିଲ୍ଲାରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ ?
Answer:
ଓଡ଼ିଶାର ସମ୍ବଲପୁର ଓ ବଲାଙ୍ଗୀର ଜିଲ୍ଲାରେ ମୁଖ୍ୟତଃ ‘ପଶାପାଲି’ ଶାଢ଼ି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ ।

(ଛ) ପ୍ରାଚୀନ ଓଡ଼ିଶାର ବଣିକମାନଙ୍କୁ କ’ଣ କୁହାଯାଉଥିଲା ?
Answer: ପ୍ରାଚୀନ ଓଡ଼ିଶାର ବଣିକମାନଙ୍କୁ ସାଧବ କୁହାଯାଉଥିଲା ।

(ଜ) କେଉଁଠାରେ କଳିଙ୍ଗର ରାଜାଙ୍କୁ ‘ମହୋଦଧୂପତି’ ଭାବେ ଚିତ୍ରଣ କରାଯାଇଛି ?
Answer:
ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ ରଚିତ କାଳିଦାସଙ୍କ ‘ରଘୁବଂଶମ୍’ରେ କଳିଙ୍ଗର ରାଜାଙ୍କୁ ‘ମହୋଦଧୂପତି’ ଭାବେ ଚିତ୍ରଣ କରାଯାଇଛି ।

(ଝ) ନୂଆଖାଇ ପର୍ବକୁ ଆଉ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ନୂଆଖାଇ ପର୍ବକୁ ନବାନ୍ନ ଭକ୍ଷଣ ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।

(ଞ) କେଉଁଦିନ ବାଲିଯାତ୍ରା ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୁଏ ?
Answer:
କାର୍ତ୍ତିକ ପୂର୍ଣିମା ଦିନ ବାଲିଯାତ୍ରା ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୁଏ ।

୪ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନରେ ଦିଆଯାଇଥ‌ିବା ଚାରିଗୋଟି ବିକଳ୍ପ ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ସଙ୍ଗେ ତା’ର କ୍ରମିକ ନମ୍ବର ବାଛି ଲେଖ ।

(କ) ‘ବିଲଙ୍କା ରାମାୟଣ’ର ରଚୟିତା କିଏ ?
(i) ବସ୍ଥା ଦାସ
(ii) ସାରଳା ଦାସ
(iii) ମାର୍କଣ୍ଡ ଦାସ
(iv) ଅର୍ଜୁନ ଦାସ
Answer:
(ii) ସାରଳା ଦାସ

(ଖ) ‘ତପସ୍ବିନୀ’ କିଏ ରଚନା କରିଥିଲେ ?
(i) ଉପେନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜ
(ii) ରାଧାନାଥ ରାୟ
(iii) ଗଙ୍ଗାଧର ମେହେର
(iv) ନନ୍ଦକିଶୋର ବଳ
Answer:
(iii) ଗଙ୍ଗାଧର ମେହେର

(ଗ) ଓଡ଼ିଶାର ସର୍ବପ୍ରଥମ ଭାସ୍କର୍ଯ୍ୟଭାବେ କେଉଁଟି ପରିଗଣିତ ?
(i) ଧଉଳି ପାହାଡ଼ର ଅଶୋକଙ୍କ ଶିଳାଲେଖ ଉପରିଭାଗରେ ହାତୀର ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି
(ii) ଖଣ୍ଡଗିରି ଓ ଉଦୟଗିରି ଗୁମ୍ଫାର ଭାସ୍କର୍ଯ୍ୟ
(iii) ପର୍ଶୁରାମେଶ୍ଵର ମନ୍ଦିର ଭାସ୍କର୍ଯ୍ୟ
(iv) କୋଣାର୍କ ସୂର୍ଯ୍ୟ ମନ୍ଦିର ଭାସ୍କର୍ଯ୍ୟ
Answer:
(i) ଧଉଳି ପାହାଡ଼ର ଅଶୋକଙ୍କ ଶିଳାଲେଖ ଉପରିଭାଗରେ ହାତୀର ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି

(ଘ) ମୁକ୍ତେଶ୍ଵର ମନ୍ଦିର କେଉଁଠାରେ ଅବସ୍ଥିତ ?
(i) ଲଳିତଗିରି
(ii) ଭୁବନେଶ୍ଵର
(iii) ସୀତାବାଞ୍ଜି
(iv) ପୁରୀ
Answer:
(ii) ଭୁବନେଶ୍ଵର

(ଙ) ଭୁବନେଶ୍ଵରର କପିଳେଶ୍ବର ମନ୍ଦିର କେଉଁ ଶାସନ ସମୟରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା ?
(i) ଭୌମକୂର
(ii) ସୋମବଂଶୀ
(iii) ଗଙ୍ଗବଂଶ
(iv) ସୂର୍ଯ୍ୟବଂଶୀ ଗଜପତି
Answer:
(iv) ସୂର୍ଯ୍ୟବଂଶୀ ଗଜପତି

(ଚ) ତାତର ଖାଁ ମସ୍‌ଜିଦ୍‌ କଟକରେ କେଉଁଠାରେ ଅବସ୍ଥିତ ?
(i) ଦରଘା ବଜାର
(ii) ଦିୱାନ ବଜାର
(iii) ବାଲୁବଜାର
(iv) କାଠଯୋଡ଼ି କୂଳ
Answer:
(ii) ଦିୱାନ ବଜାର

(ଛ) ‘ଗୀତ ଗୋବିନ୍ଦ’ର ରଚୟିତା କିଏ ?
(i) ଅଚ୍ୟୁତାନନ୍ଦ
(ii) ଭକ୍ତ ସାଲବେଗ୍
(iii) ଜୟଦେବ
(iv) ଅଭିମନ୍ୟୁ ସାମନ୍ତସିଂହାର
Answer:
(iii) ଜୟଦେବ

(ଜ) କେଉଁ ନୃତ୍ୟଶୈଳୀରୁ ଓଡ଼ିଶୀ ନୃତ୍ୟର ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି ?
(i) ଦଣ୍ତନାଚ
(ii) ନାଗନାଚ
(iii) ମାହାରୀ ନାଚ
(iv) ଛଉନାଚ
Answer:
(iii) ମାହାରୀ ନାଚ

(ଝ) କେଉଁ ପର୍ବରେ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ, ବଳଭଦ୍ର ଓ ସୁଭଦ୍ରାଙ୍କ ତିନିରଥର ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟର ଶୁଭାରମ୍ଭ ହୋଇଥାଏ ?
(i) ବିଷୁବ ସଂକ୍ରାନ୍ତି
(ii) ଅକ୍ଷୟ ତୃତୀୟା
(iii) ଶୀତଳ ଷଷ୍ଠୀ
(iv) ଦେବସ୍ନାନ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା
Answer:
(ii) ଅକ୍ଷୟ ତୃତୀୟା

(ଞ) କେଉଁ ସ୍ଥାନ ଧନୁଯାତ୍ରା ପାଇଁ ସମଗ୍ର ଭାରତରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧି ଲାଭ କରିଛି ?
(i) ସମ୍ବଲପୁର
(ii) ଧବଳେଶ୍ଵର
(iii) ବରଗଡ଼
(iv) ବାଙ୍କୀ
Answer:
(iii) ବରଗଡ଼