Class 12

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 History Solutions Chapter 11 ଭାରତରେ ବ୍ରିଟିଶ୍ ଔପନିବେଶିକ ଅର୍ଥନୀତି (୧୭୫୭ ରୁ ୧୮୫୭) Objective Questions.

CHSE Odisha 12th Class History Chapter 11 Objective Questions in Odia Medium

ବସ୍ତୁନିଷ୍ଠ ଓ ଅତିସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
A. ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଚାରୋଟି ଉତ୍ତର ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।

୧ । କେବେ ଲର୍ଡ଼ କର୍ଡୱାଲିସ୍ ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ପ୍ରଚଳନ କରିଥିଲେ ?
(କ) ୧୭୨୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଖ) ୧୭୯୧ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଗ) ୧୭୯୨ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଘ) ୧୭୯୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.
Answer:
(ଘ) ୧୭୯୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.

୨। କେବେ ମାନ୍ଦ୍ରାଜ୍-ଆର୍‌କୋଟ୍ ରେଳପଥର ଶୁଭାରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ୧୮୫୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଖ) ୧୮୫୪ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଗ) ୧୮୫୫ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଘ) ୧୮୫୬ ଖ୍ରୀ.ଅ.
Answer:
(ଖ) ୧୮୫୬ ଖ୍ରୀ.ଅ.

୩ । ରୟତରୀ ଭୂ-ରାଜସ୍ଵ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ କାହା ସହିତ କରାଯାଇଥିଲା ?
(କ) ସରକାର
(ଖ) ଗ୍ରାମସଭା
(ଗ) ଜମିଦାର
(ଘ) କୃଷକ
Answer:
(ଘ) କୃଷକ

୪। କେଉଁ ଅଞ୍ଚଳରେ ରୟତରୀ ଭୂ-ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ପ୍ରଚଳନ କରାଯାଇଥିଲା ?
(କ) ମାନ୍ଦ୍ରାଜ, ବମ୍ବେ ଓ ସିନ୍ଧୁପ୍ରଦେଶ
(ଖ) ବଙ୍ଗଳା ଓ ବିହାର
(ଗ) ଓଡ଼ିଶା ଓ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ
(ଘ) ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶ ଓ ପଞ୍ଜାବ
Answer:
(କ) ମାନ୍ଦ୍ରାଜ, ବମ୍ବେ ସିନ୍ଧୁପ୍ରଦେଶ

୫ । କେଉଁ ଅଞ୍ଚଳରେ ମାହାଲୱାରୀ ଭୂ-ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ପ୍ରଚଳନ କରାଯାଇଥିଲା ?
(କ) ବଙ୍ଗଳା ଓ ବିହାର
(ଖ) ଓଡ଼ିଶା ଓ ଗୁଜରାଟ
(ଗ) ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶ ଓ ପଞ୍ଜାବ
(ଘ) ମାନ୍ଦ୍ରାଜ ଓ ବମ୍ବେ
Answer:
(ଗ) ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶ ଓ ପଞ୍ଜାବ

୬ । କୃଷକମାନଙ୍କ ଦାରିଦ୍ର୍ୟର ପ୍ରଧାନ କାରଣ କ’ଣ ଥିଲା ?
(କ) ଇଂରେଜ ସାମ୍ରାଜ୍ୟବାଦ
(ଖ) ସରକାରଙ୍କ ଅଧିକ ପରିମାଣର ଭୂ-ରାଜସ୍ଵ ଧାର୍ଯ୍ୟ ଓ ସଂଗ୍ରହ
(ଗ) ସାମାଜିକ ସଙ୍ଗଠନର ପରିବର୍ତ୍ତନ
(ଘ) ବୈଷୟିକ ଞାନର ଅଭାବ
Answer:
(ଖ) ସରକାରଙ୍କ ଅଧିକ ପରିମାଣର ଭୂ-ରାଜସ୍ୱ ଧାର୍ଯ୍ୟ ଓ ସଂଗ୍ରହ

୭। ଭାରତରୁ ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀର ଏକଚାଟିଆ ବାଣିଜ୍ୟ କାରବାର କେବେ ଉଚ୍ଛେଦ କରାଗଲା ?
(କ) ୧୭୬୫ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଖ) ୧୭୯୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଗ) ୧୮୧୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଘ) ୧୮୨୯ ଖ୍ରୀ.ଅ.
Answer:
(ଗ) ୧୮୧୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.

୮ | କେବେ କଲିକତାଠାରୁ ରାଣୀଗଞ୍ଜ ଆଡ଼କୁ ୬୦ କି.ମି. ଲମ୍ବର ରେଳପଥ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ୧୮୫୪ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଖ) ୧୯୫୪ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଗ) ୧୭୫୨ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଘ) ୧୪୫୨ ଖ୍ରୀ.ଅ.
Answer:
(କ) ୧୮୫୪ ଖ୍ରୀ.ଅ

୯ । ଶିଳ୍ପ ବିପ୍ଳବ ପରେ କେବେ ପ୍ରଥମେ ଇଂଲଣ୍ଡରେ ରେଳ ଚଳାଚଳ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ୧୮୨୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଖ) ୧୮୨୫ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଗ) ୧୮୩୨ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଘ) ୧୮୪୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.
Answer:
(ଖ) ୧୮୨୫ ଖ୍ରୀ.ଅ.

୧୦। ଆର୍.ସି. ଦତ୍ତ ତାଙ୍କ ପୁସ୍ତକ ‘ଦି ଇକୋନୋମିକ୍ ହିଷ୍ଟ୍ରି ଅଫ୍ ଇଣ୍ଡିଆ’ରେ ଦର୍ଶାଇଛନ୍ତି, କିପରି ଭାରତୀୟ ଉତ୍ପାଦନକାରୀମାନଙ୍କର ସ୍ଥାନ ବ୍ରିଟିଶ ଉତ୍ପାଦନକାରୀମାନଙ୍କଦ୍ଵାରା ଅଧ୍ବକୃତ ହେବ ଏବଂ ଭାରତୀୟ ଶିଳୋଦ୍ୟୋଗ ମୂଲ୍ୟରେ ବ୍ରିଟିଶ ଶିଳ୍ପଦ୍ୟୋଗ ଉନ୍ନତି କରିବ, ତାହାର ଉପାୟ ବାହାର କରିବାକୁ ୧୮୧୨ରେ ପାର୍ଲିଆମେଣ୍ଟ ସିଲେକ୍ଟ କମିଟି ଚେଷ୍ଟା କରୁଥିଲା; ଏହି ପୁସ୍ତକ କେବେ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ୧୯୦୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଖ) ୧୯୦୧ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଗ) ୧୯୦୨ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଘ) ୧୯୦୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.
Answer:
(ଖ) ୧୯୦୧ ଖ୍ରୀ.ଅ.

୧୧। କେବେ ଭାରତକୁ ପଠାଇଥିଲେ ?
(କ) ୧୮୩୬ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଖ) ୧୮୩୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଗ) ୧୮୩୮ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଘ) ୧୮୩୯ ଖ୍ରୀ.ଅ.ଖ୍ରୀ.ଅ.
Answer:
(ଘ) ୧୮୩୯ ଖ୍ରୀ.ଅ.

୧୨ । ‘ବିତ୍ତ ପ୍ରବାହ ତତ୍ତ୍ଵ’ର ପ୍ରବକ୍ତା କିଏ ଥିଲେ ?
(କ) ଆର୍.ସି. ଦତ୍ତ
(ଖ) ଦାଦାଭାଇ ନାରୋଜୀ
(ଗ) ବାଲଗଙ୍ଗାଧର ତିଲକ
(ଘ) ଗୋପାଳକୃଷ୍ଣ ଗୋଖଲେ
Answer:
(ଖ) ଦାଦାଭାଇ ନାରୋଜୀ

୧୩ । କେବେ ଗଙ୍ଗାନଦୀ ମୁଖ୍ୟ କେନାଲର ଶୁଭାରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ୧୮୫୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଖ) ୧୮୫୧ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଗ) ୧୮୫୨ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଘ) ୧୮୫୪ ଖ୍ରୀ.ଅ.
Answer:
(ଘ) ୧୮୫୪ ଖ୍ରୀ.ଅ.

୧୪ । କେବେ ସିର୍‌ହିନ୍ଦୁ କେନାଲର ଶୁଭ ଉଦ୍‌ଘାଟନ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ୧୮୮୨ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଖ) ୧୮୮୫ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଗ) ୧୮୫୮ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଘ) ୧୮୮୬ ଖ୍ରୀ.ଅ.
Answer:
(କ) ୧୮୮୨ ଖ୍ରୀ.ଅ.

୧୫ । କେବେ ବମ୍ବେରୁ ଥାନେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରେଳ ଚଳାଚଳ କରିଥିଲା ?
(କ) ୧୮୫୧ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଖ) ୧୮୫୨ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଗ) ୧୮୫୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଘ) ୧୮୫୪ ଖ୍ରୀ.ଅ.
Answer:
(ଗ) ୧୮୫୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.

୧୬ । ୧୮୫୩ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ କଲିକତାଠାରୁ ଆଗ୍ରା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଟେଲିଗ୍ରାଫ୍ ଲାଇନ୍ ଉନ୍ମୋଚିତ ହୋଇଥିଲା । ଜଣେ ବ୍ରିଟିଶ ଇଞ୍ଜିନିୟର ଟେଲ୍ହାଉସୀଙ୍କ ଯୋଜନାକୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିଥିଲେ । ସେହି ବ୍ୟକ୍ତି ଜଣଙ୍କ କିଏ ଥିଲେ ?
(କ) ଓ’ ସାନେସୀ
(ଖ) ମ୍ୟାକ୍ ଆଡ଼ାମ୍
(ଗ) ମ୍ୟାକ୍ସୋଲାଣ୍ଡ ଷ୍ଟିଫେନ୍‌ସନ୍
(ଘ) ସାର୍ ରୋଲାଣ୍ଡ ହିଲ୍
Answer:
(କ) ଓ’ ସାନେସୀ

୧୭ । ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ଅନୁଯାୟୀ କିଏ ଜମିର ସ୍ଵତ୍ତ୍ଵାଧ୍ୟାକାରୀ ଥିଲେ ?
(କ) ଜମିଦାର
(ଖ) କୃଷକ
(ଗ) ଗ୍ରାମସଭା
(ଘ) ସରକାର
Answer:
(କ) ଜମିଦାର

୧୮ । କାହାଦ୍ଵାରା ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ପ୍ରଣୟନ କରାଯାଇଥିଲା ?
(କ) ଓ୍ବାରେନ୍‌ ହେଜିଂସ୍
(ଖ) ଲର୍ଡ ଡେଲ୍‌ହାଉସୀ
(ଗ) ଲର୍ଡ଼ କର୍ଡଲିସ୍
(ଘ) ଲର୍ଡ ୱେଲସଲି
Answer:
(ଗ) ଲର୍ଡ଼ କର୍ଡୱାଲିସ୍

୧୯ । କିଏ ରୟତୱାରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା ସହ ଜଡ଼ିତ ଥିଲେ ?
(କ) ଡବ୍ଲ୍ୟୁ ଡବ୍ଲ୍ୟୁ
(ଖ) ହୱର
(ଗ) ଫିଲିପ୍ ଡଫ୍
(ଘ) ଥୋମାସ୍ ମୁନରେ
Answer:
(ଖ) ଥୋମାସ୍ ମୁନ୍‌

୨୦ । ଇଂରେଜ ଅଫିସର ସାର୍ ଥୋମାସ୍ ମୁନ୍‌ କେଉଁଠାରେ ରୟତରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ପ୍ରଚଳନ କରିଥିଲେ ?
(କ) ବମେ
(ଖ) ଦିଲ୍ଲୀ
(ଗ) ମାନ୍ଦ୍ରାଜ
(ଘ) ଆସାମ
Answer:
(ଗ) ମାନ୍ଦ୍ରାଜ

୨୧ । ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶର ଆବଧ ଜିଲ୍ଲାରେ କେଉଁ ପ୍ରକାର ରାଜସ୍ୱ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରଣୟନ କରାଯାଇଥିଲା ?
(କ) ତାଲୁକଦାରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା
(ଖ) ମାହାଲୱାରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା
(ଗ) ରୟତରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା
(ଘ) ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା
Answer:
(କ) ତାଲୁକଦାରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା

୨୨ । କାହାର ସୁପାରିସ କ୍ରମେ ଲର୍ଡ଼ କର୍ଡୱାଲିସ୍ ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ପ୍ରଣୟନ କରିଥିଲେ ?
(କ) କ୍ୟାପ୍ଟେନ୍‌ ରିଡ଼୍
(ଖ) ଜନ ସୋର୍
(ଗ) ଥୋମାସ୍ ମୁନରେ
(ଘ) ହୋଲଟ୍ ମେକେଞ୍ଜି
Answer:
(ଖ) ଜନ୍ ସୋର୍

୨୩ । କର୍ଡୱାଲିସ୍ କେବେ ଦଶବର୍ଷିଆ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ଆଇନ ପ୍ରଚଳନ କରାଯାଇଥିଲା ?
(କ) ୧୭୮୮ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଖ) ୧୭୮୯ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଗ) ୧୭୯୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଘ) ୧୭୯୧ ଖ୍ରୀ.ଅ.
Answer:
(ଖ) ୧୭୮୯ ଖ୍ରୀ.ଅ.

୨୪ । କିଏ ଦଶବର୍ଷିଆ ବନ୍ଦୋବସ୍ତକୁ ଅନୁମୋଦିତ କରିଥିଲେ ?
(କ) ଲର୍ଡ଼ କର୍ଡଲିସ୍
(ଖ) ଲର୍ଡ଼ ୱେଲସଲି
(ଗ) ସାର୍ ଜନ୍ ସୋର୍
(ଘ) ଜନ୍ ମାକେଞ୍ଜି
Answer:
(କ) ଲର୍ଡ଼ କର୍ଡୱାଲିସ୍

୨୫ । କେବେ ଗ୍ରାଣ୍ଟ ଟ୍ରଙ୍କ ରୋଡ଼୍ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ୧୮୩୯ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଖ) ୧୮୫୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଗ) ୧୮୬୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଘ) ୧୮୫୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.
Answer:
(କ) ୧୮୩୯ ଖ୍ରୀ.ଅ.

୨୬ । ‘ସୂର୍ଯ୍ୟାସ୍ତ ନିୟମ’ କେଉଁ ଭୂରାଜସ୍ୱ ନୀତି ସହିତ ସମ୍ପୃକ୍ତ ?
(କ) ରୟତରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା
(ଖ) ମାହାଲୱାରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା
(ଗ) ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ
(ଘ) ପାଞ୍ଚବର୍ଷିଆ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ବ୍ୟବସ୍ଥା
Answer:
(ଗ) ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ

୨୭ । ରୟତ୍ରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା କିଏ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ?
(କ) ସାର୍ ଟମାସ୍ ରୋ
(ଖ) ସାର୍ ଥୋମାସ୍ ମୁନ୍‌
(ଗ) ହକିନ୍ନ
(ଘ) ଓ୍ବାରେନ୍ ହେଜିଂସ୍
Answer:
(ଖ) ସାର୍ ଥୋମାସ୍ ମୁନ୍‌

ମାହାଲୱାରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଜମିର ବଣ୍ଟନ କିଏ କରୁଥିଲା ?
(କ) କମ୍ପାନୀ
(ଖ) ଗ୍ରାମମୁଝ୍ୟ
(ଗ) ଜମିଦାର ବା ମିଳିତ ଗୋଷ୍ଠୀ’
(ଘ) ତହସିଲଦାର
Answer:
(ଗ) ଜମିଦାର ବା ମିଳିତଗୋଷ୍ଠୀ

୨୯ । କେତେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ଭାରତରେ ଟେଲିଗ୍ରାଫ୍ ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ୧୮୫୪ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଖ) ୧୮୫୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଗ) ୧୮୬୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଘ) ୧୮୫୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.
Answer:
(ଖ) ୧୮୫୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.

B. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

୧। _______________ ଗଭର୍ଣ୍ଣର ଜେନେରାଲ ଥିବା ସମୟରେ ଭାରତରେ ପ୍ରଥମ ରେଳପଥର ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ କରାଇଥିଲା ।
Answer:
ଲର୍ଡ଼ ଡେଲ୍ହାଉସୀ

୨। ଭାରତରେ ପ୍ରଥମେ ରେଳପଥ ________________ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଇଥିଲା ।
Answer:
୧୮୫୩

୩ । _______________ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଭାରତରେ ପ୍ରଥମେ ବାଷ୍ପଚାଳିତ ନୌକାର ବ୍ୟବହାର ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
୧୮୨୩

୪। ________________ ଙ୍କୁ ଭାରତର ଟେଲିଗ୍ରାଫ୍ ସୁପରିଟେଣ୍ଡେଣ୍ଟ ରୂପେ ଲର୍ଡ଼ ଡେହାଉସୀ ନିଯୁକ୍ତ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ସାଂଘନେସୀ

୫ । _______________ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଭାରତରେ ୨୭୬ଟି ପୋଷ୍ଟ ଅଫିସ୍ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସେଗୁଡ଼ିକ ଠିକ୍ ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁ ନ ଥିଲା ।
Answer:
୧୮୩୬

୬ । ଇଲଶ୍ତରେ ______________ ନାମକ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ପେନି ଡାକ ମାହାସ୍କୁଲ ପଥା ଉଦ୍ଭାବନ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ସାର୍ ଗୋଲାଣ୍ଡ ହିଲ୍

C. ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।

୧ । ମାହାଲୱାରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା କେଉଁ ଅଞ୍ଚଳରେ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ?
Answer:
ମାହାଲରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଉତ୍ତରପଦେଶ, ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ, ପଞ୍ଜାବ ଏବଂ ଉତ୍ତର-ପଶ୍ଚିମ ସୀମାନ୍ତ ଅଞ୍ଚଳରେ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ।

୨। କେବେ ମାନ୍ଦ୍ରାଜରେ ରୟତରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
୧୮୨୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ମାନ୍ଦ୍ରାଜରେ ରୟତରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା ସାର୍ ଥୋମାସ୍ ମୁନ୍‌ଙ୍କଦ୍ୱାରା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇଥିଲା ।

୩ । କେଉଁମାନେ ବିତ୍ତ ପ୍ରବାହ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସ୍ଵର ଉତ୍ତୋଳନ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଦାଦାଭାଇ ନାରୋଜୀ, ରମେଶ ଚନ୍ଦ୍ର ଦତ୍ତ ଏବଂ ଜି.ଭି. ଯୋଶୀ, ଥର୍ନଟନ୍ ଆଦି ବିଭପ୍ରବାହ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସ୍ଵର ଉତ୍ତୋଳନ କରିଥିଲେ।

୪ । କେଉଁ ବଡ଼ଲାଟ୍ ଭାରତରେ ଯୋଗାଯୋଗ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅଗ୍ରଣୀ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଲର୍ଡ଼ ଡେହାଉସୀ ଭାରତରେ ଯୋଗାଯୋଗ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅଗ୍ରଣୀ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।

୫ । କେବେ ଗଙ୍ଗାନଦୀର ମୁଖ୍ୟ କେନାଲ ଉଦ୍‌ଘାଟିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
୧୮୫୪ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଗଙ୍ଗାନଦୀର ମୁଖ୍ୟ କେନାଲ ଉଦ୍‌ଘାଟିତ ହୋଇଥିଲା ।

୬ । କେବେ ଭାରତରେ ପ୍ରଥମେ ରେଳ ଚଳାଚଳ କରିଥିଲା ?
Answer:
୧୮୫୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ପ୍ରଥମଥରପାଇଁ ଭାରତରେ ବମ୍ବେ ଓ ଥାନେ ମଧ୍ୟରେ ରେଳ ଚଳାଚଳ କରିଥିଲା ।

୭ । ‘ପେନି ଡାକ ମାହାସ୍କୁଲ ପ୍ରଥା’ କିଏ ଭଦ୍ଭାବନ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଇଂଲଣ୍ଡର ସାର୍ ରୋଲାଣ୍ଡ୍ ହିଲ୍ ପେନି ଡାକ ମାହାସ୍କୁଲ ପ୍ରଥା ଉଦ୍ଭାବନ କରିଥିଲେ ।

୮ । କେବେ ଭାରତରେ ‘ଅର୍ଦ୍ଧଅଣା ଡାକପ୍ରଥା’ ପ୍ରଚଳିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
୧୮୫୨ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଭାରତରେ ‘ଅର୍ଦ୍ଧଅଣା ଡାକପ୍ରଥା’ ପ୍ରଚଳିତ ହୋଇଥିଲା ।

୯ । କେବେ ଭାରତରେ ପରୀକ୍ଷାମୂଳକଭାବେ ଟେଲିଗ୍ରାଫ୍ ତାର ଲମ୍ବିଥିଲା ?
Answer:
୧୮୫୨ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଭାରତରେ ପରୀକ୍ଷାମୂଳକଭାବେ ଟେଲିଗ୍ରାଫ୍ ତାର ଲମ୍ବିଥିଲା ।

୧୦ । କେବେ ଭାରତରେ ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ପ୍ରଥା ପ୍ରଚଳିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
୧୭୯୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଭାରତରେ ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ପ୍ରଥା ପ୍ରଚଳିତ ହୋଇଥିଲା ।

୧୧ । ଚରିସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ପ୍ରଥା ପ୍ରଚଳନ ପାଇଁ କିଏ କର୍ଡୱାଲିସ୍‌ଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ପ୍ରଥା ପ୍ରଚଳନପାଇଁ ସାର୍ ଜନ୍ ସୋର୍ କର୍ଡୱାଲିସ୍‌ଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲେ ।

୧୨ । କେଉଁ ବର୍ଷ ଭାରତରେ ବାଷ୍ପଚାଳିତ ନୌକାର ବ୍ୟବହାର ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ଥିଲା ?
Answer:
୧୮୨୩ ମସିହାରେ ଭାରତରେ ବାଷ୍ପଚାଳିତ ନୌକାର ବ୍ୟବହାର ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।

୧୩ । ମାହାଲୱାରି ବ୍ୟବସ୍ଥା କେଉଁ କେଉଁ ଅଞ୍ଚଳରେ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ?
Answer:
ମାହାଲୱାରି ବ୍ୟବସ୍ଥା ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶ, ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ, ପଞ୍ଜାବ ଏବଂ ଉତ୍ତର-ପଶ୍ଚିମ ସୀମାନ୍ତରେ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ।

୧୪ । ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ଫଳରେ କେଉଁ ଗୋଷ୍ଠୀର ଉଦ୍ଭବ ଘଟିଥିଲା ?
Answer:
ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ଫଳରେ ବିଳାସୀ ଜମିଦାର ଗୋଷ୍ଠୀର ଉଦ୍ଭବ ଘଟିଥିଲା ।

୧୫ । ଡାକଘର ଆଇନ ଅନୁସାରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଚିଠି ଉପରେ କେତେ ପଇସାର ଟିକେଟ୍ ଲଗାଯାଉଥିଲା ?
Answer:
ଡାକଘର ଆଇନ ଅନୁସାରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଚିଠି ଉପରେ ୨ ପଇସାର ଟିକେଟ୍ ଲଗାଯାଉଥିଲା ।

D. ଭ୍ରମ ସଂଶୋଧନ କର ।

୧ । ମାଡ୍ରାସ୍ ପ୍ରେସିଡ଼େନ୍ସିରେ ରୟତରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା ସାର୍ ଜନ୍ ଅଷ୍ଟିନ୍ ହବାକ୍‌ଙ୍କଦ୍ଵାରା ପ୍ରଣୟନ କରାଯାଇଥିଲା ।
Answer:
ମାଡ୍ରାସ୍ ପ୍ରେସିଡ଼େନ୍ସିରେ ରୟତରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଗଭର୍ଣ୍ଣର ଥୋମାସ୍ ମୁନ୍‌ଙ୍କଦ୍ଵାରା ପ୍ରଣୟନ କରାଯାଇଥିଲା ।

୨। ୧୮୨୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଭାରତରେ ପ୍ରଥମେ ରେଳ ଚଳାଚଳ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
୧୮୨୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଭାରତରେ ପ୍ରଥମେ ବାଷ୍ପଚାଳିତ ନୌକାର ବ୍ୟବହାର ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।

୩ । ୧୮୧୯ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ସାର୍ ଥୋମାସ୍ ମୁନ୍‌ରେ ନାମକ ଜନୈକ ଇଂରାଜୀ ଉଚ୍ଚପଦସ୍ଥ କର୍ମଚାରୀ ଏକ ନୂତନ ଭୂରାଜସ୍ଵ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଥିଲେ, ଯାହା ଥିଲା ଜମିଦାରୀ ଓ ରୟତରୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତର ଏକ ମିଶ୍ରଣ ।
Answer:
୧୮୧୯ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ହୋଲ୍‌ ମେକେଞ୍ଜି ନାମକ ଜନୈକ ଇଂରେଜ ଉଚ୍ଚପଦସ୍ଥ କର୍ମଚାରୀ ଏକ ନୂତନ ଭୂରାଜସ୍ଵ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଥିଲେ ଯାହାଥିଲା ଜମିଦାରୀ ଓ ରୟତରୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତର ଏକ ମିଶ୍ରଣ ।

୪। ୧୮୧୮ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ବମ୍ବେର ଗଭର୍ଣ୍ଣର କଲିସ୍ ରୟତରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା ସହ ମିଶୁଥିବା ଏକ ଭୂବନ୍ଦୋବସ୍ତ ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ କରିଥିଲେ ।
Answer:
୧୮୧୮ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ବମ୍ବେର ଗଭର୍ଣ୍ଣର ମାଉଣ୍ଟସୁଆର୍ଟ ଆର୍ଟ ଟଫିନ୍‌ନ୍‌ ରୟତରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା ସହ ମିଶୁଥ‌ିବା ଏକ ଭୂବନ୍ଦୋବସ୍ତ ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ କରିଥିଲେ ।

୫। ଲର୍ଡ଼ ଉଇଲିୟମ ବେଷ୍ଟିକ୍‌ଙ୍କୁ ‘ଭାରତୀୟ ରେଳପଥର ଜନକ’ ରୂପେ ଅଭିହିତ କରାଯାଇଥାଏ ।
Answer:
ଲର୍ଡ଼ ଡେଲ୍ହାଉସୀଙ୍କୁ ‘ଭାରତୀୟ ରେଳପଥର ଜନକ’ ରୂପେ ଅଭିହିତ କରାଯାଇଥାଏ ।

୬ । ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ଲର୍ଡ଼ ଡେଲ୍ହାଇସୀଙ୍କ ସମୟରେ ପ୍ରବର୍ତ୍ତିତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ଲର୍ଡ଼ କର୍ଡୱାଲିସ୍‌ଙ୍କ ସମୟରେ ପ୍ରବର୍ତ୍ତିତ ହୋଇଥିଲା ।

୭ । ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ସମଗ୍ର ଭାରତବର୍ଷରେ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ।
Answer:
ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ସମଗ୍ର ଭାରତବର୍ଷରେ ପ୍ରଚଳିତ ନ ହୋଇ କେବଳ ବଙ୍ଗ, ବିହାର, ଓଡ଼ିଶା ଓ ଅଳ୍ପ କେତେକ ସ୍ଥାନରେ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ।

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 History Solutions Chapter 13 ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ଏବଂ ସ୍ଵାଧୀନତା ପାଇଁ ଜାତୀୟ ସଂଗ୍ରାମ Objective Questions.

CHSE Odisha 12th Class History Chapter 13 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
A. ଦୁଇଟି | ତିନୋଟି ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

୧। ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ କନିକାର ରାଜା କିଏ ଥିଲେ ? ସେଠାରେ କାହିଁକି ବିଦ୍ରୋହ ହେଲା ?
Answer:
ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ କନିକାର ରାଜା ରାଜେନ୍ଦ୍ର ନାରାୟଣ ଭଞ୍ଜ ଥିଲେ ଯେ କି ବ୍ରିଟିଶ୍ ସରକାରଙ୍କର ପ୍ରିୟପାତ୍ର ଥିଲେ । ସେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ବିରୋଧ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଆନ୍ଦୋଳନ ପୂର୍ବରୁ ଭୂରାସ୍ବ ବୃଦ୍ଧି କରିଥିବାରୁ କନିକାରେ ବିଦ୍ରୋହ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।

୨। ତିଳକ ସ୍ଵରାଜ ପାଣ୍ଠି କାହିଁକି ଗଠନ କରାଯାଇଥିଲା ?
Answer:
ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ବ୍ୟାପକ କରିବା ଲକ୍ଷ୍ୟରେ ‘ତିଳକ ସ୍ଵରାଜ ପାଣ୍ଠି’ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା । ଭାରତର ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରାନ୍ତର ଲୋକମାନେ ଅକୁଣ୍ଠିତ ଚିତ୍ତରେ ଏହି ପାଣ୍ଠିକୁ ଅର୍ଥଦାନ କରିଥିଲେ । ଏପରିକି ନାରୀମାନେ ନିଜ ନିଜର ଅଳଙ୍କାର ମଧ୍ୟ ଏହି ପାଣ୍ଠିକୁ ଦାନ କରିଥିଲେ । ଖୁବ୍‌ କମ୍ ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ
ଭାରତର ଆବାଳବୃଦ୍ଧବନିତାଙ୍କୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥିଲା ।

୩ । ଚୌରୀଚୌରା ଘଟଣା କେବେ ଓ କେଉଁଠାରେ ସଂଘଟିତ ହୋଇଥିଲା ? ଏହା ଫଳରେ କେଉଁ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ପୂର୍ଣଚ୍ଛେଦ ପଡ଼ିଥିଲା ?
Answer:
ଚୌରୀଚୌରା ଘଟଣା ୫ ଫେବୃୟାରୀ ୧୯୨୨ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶର ଗୋରଖପୁର ଜିଲ୍ଲାର ଚୌରୀଚୌରା ନାମକ ସ୍ଥାନରେ ସଂଘଟିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହା ଫଳରେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ପୂର୍ଣ୍ଣଚ୍ଛେଦ ପଡ଼ିଥିଲା ।

୪। ଓଡ଼ିଶାରେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିବା ଚାରିଜଣ ବିଶିଷ୍ଟ ନେତାମାନଙ୍କର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ଓଡ଼ିଶାରେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଯୋଗ ଦେଇଥ‌ିବା ଚାରିଜଣ ବିଶିଷ୍ଟ ନେତାଙ୍କର ନାମ ହେଲା, ଗୋପବନ୍ଧୁ ଚୌଧୁରୀ, ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ, ହରେକୃଷ୍ଣ ମହତାବ ଏବଂ ନୀଳକଣ୍ଠ ଦାସ ।

୫ । ଗାନ୍ଧିଜୀ କେବେ କାହିଁକି ଓଡ଼ିଶା ଆଗମନ କରିଥିଲେ ଓ ପ୍ରଥମେ ସେ କେଉଁଠି ଭାଷଣ ଦେଇଥିଲେ ।
Answer:
ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଓଡ଼ିଶାରେ ଲୋକାଭିମୁଖୀ କରାଇବା ନିମିତ୍ତ ୧୯୨୧ରେ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ଓଡ଼ିଶା ଆଗମନ କରିଥିଲେ । ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୩ ତାରିଖ ୧୯୨୧ରେ କଟକଠାରେ ପହଞ୍ଚି ସେ କାଠଯୋଡ଼ି ନଦୀବାଲିରେ ଏକ ବିଶାଳ ଜନସମାବେଶକୁ ଉଦ୍‌ବୋଧନ ଦେଇଥିଲେ ।

୬ । ନେହେରୁ ରିପୋର୍ଟରେ କେଉଁ ପଦ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦିଆଯାଇଥିଲା ? ତରୁଣ ଗୋଷ୍ଠୀର କେଉଁ ନେତାମାନେ ଏହି ରିପୋର୍ଟକୁ ଉଚିତ ମନେ କରିନଥିଲେ ?
Answer:
ନେହେରୁ ରିପୋର୍ଟରେ ଡୋମିନିଅନ୍ ପଦ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦିଆଯାଇଥିଲା । ମାତ୍ର ଜବାହାରଲାଲ୍ ନେହେରୁ ଓ ସୁଭାଷଚନ୍ଦ୍ର ବୋଷଙ୍କ ପରି ତରୁଣ ଗୋଷ୍ଠୀ ଏହି ରିପୋର୍ଟକୁ ଉଚିତ ମନେ କରିନଥିଲେ ।

୭ । ୧୯୨୯ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ କଂଗ୍ରେସର କେଉଁ ଅଧୁବେଶନରେ ଜବାହରଲାଲ ନେହେରୁଙ୍କ ସଭାପତିତ୍ୱରେ କେଉଁ ପ୍ରସ୍ତାବ ଆଗତ କରାଗଲା ? ଏଥରେ ନେହେରୁ ଭାବପ୍ରବଣ ହୋଇ କ’ଣ କହିଥିଲେ ?
Answer:
୧୯୨୯ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଡିସେମ୍ବର ମାସରେ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସର ଲାହୋର ଅଧିବେଶନରେ ଜବାହରଲାଲ ନେହେରୁଙ୍କ ସଭାପତିତ୍ୱରେ ପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ଵରାଜ ପ୍ରସ୍ତାବ ଆଗତ କରାଗଲା । ଏଥ‌ିରେ ଭାବପ୍ରବଣ ହୋଇ ନେହେରୁ କହିଲେ, ‘ବ୍ରିଟିଶ୍ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ଆଲିଙ୍ଗନ ହେଉଛି ଏକ ଭୟାବହ ବ୍ୟାପାର । ଏହା ଜୀବନ ସଞ୍ଚାରକ ଶ୍ରଦ୍ଧାର ଆଲିଙ୍ଗନ ନୁହେଁ କି ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ ।

୮। ‘ସାଇମନ୍ ଫେରିଯାଅ’ ଧ୍ବନି କେବେ ଓ କାହିଁକି ଭାରତୀୟମାନେ ଦେଇଥଲେ ? ଏହି କମିଶନକୁ କେଉଁମାନେ ତୀବ୍ର ବିରୋଧ କରିଥିଲେ ?
Answer:
୧୯୨୮ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ସାଇମନ୍ କମିଶନ୍ ଭାରତରେ ପ୍ରବେଶ କଲାମାତ୍ରେ ଭାରତୀୟମାନେ ‘ସାଇମନ୍ ଫେରିଯାଅ’ ଧ୍ଵନି ଦେଇଥିଲେ । ଏହି କମିଶନରେ ଜଣେ ହେଲେ ଭାରତୀୟ ସଦସ୍ୟ ନଥିଲେ । ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ, ମୁସଲିମ୍ ଲିଗ୍ ଏବଂ ଭାରତର ବିଭିନ୍ନ ସଂଗଠନ ଏହି କମିଶନ୍‌କୁ ତୀବ୍ର ବିରୋଧ କରିଥିଲେ ।

୯ । ପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ଵରାଜ ପ୍ରସ୍ତାବ କେବେ କେଉଁଠାରେ କାହା ସଭାପତିତ୍ୱରେ ଗୃହୀତ ହୋଇଥିଲା ? ସେ ସମୟରେ ଭାରତର ବଡ଼ଲାଟ କିଏ ଥିଲେ ?
Answer:
୧୯୨୯ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସର ଲାହୋର ଅଧିବେଶନରେ ଜବାହରଲାଲ ନେହେରୁଙ୍କ ସଭାପତିତ୍ୱରେ ପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ଵରାଜ ପ୍ରସ୍ତାବ ଗୃହୀତ ହୋଇଥିଲା । ସେ ସମୟରେ ଭାରତର ବଡ଼ଲାଟ ଲର୍ଡ ଇର୍‌ଉଇନ୍ ଥୁଲେ ।

୧୦ । ପ୍ରଥମ ଗୋଲଟେବୁଲ ବୈଠକ କେବେ ଓ କେଉଁଠାରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ? ଏଥୁରେ କେଉଁ ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କରାଯାଇଥିଲା ?
Answer:
ପ୍ରଥମ ଗୋଲଟେବୁଲର ବୈଠକ ୨ ନଭେମ୍ବର ୧୯୩୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଲଣ୍ଡନରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା । ଏଥିରେ ଭାରତକୁ ଏକ ଅଧୁରାଜ୍ୟର ମାନ୍ୟତା ଦେବା ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କରାଯାଇଥିଲା, ମାତ୍ର କୌଣସି ବଳିଷ୍ଠ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ନିଆଯାଇପାରିନଥିଲା ।

୧୧ । ଦ୍ଵିତୀୟ ଗୋଲଟେବୁଲ ବୈଠକ କେବେ ଓ କାହା ଅଧ୍ଯକ୍ଷତାରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ଏଥିରେ ଭାରତର କିଏ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ ?
Answer:
ଦ୍ଵିତୀୟ ଗୋଲଟେବୁଲ ବୈଠକ ଡିସେମ୍ବର ୧୯୩୧ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ରାମ୍‌ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା । ଏଥିରେ ଭାରତରୁ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ ।

୧୨ । ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ ପ୍ରସ୍ତାବ କେବେ ଏବଂ କଂଗ୍ରେସର କେଉଁ ଅଧ‌ିବେଶନରେ ଗୃହୀତ ହୋଇଥିଲା ? ଏହା କେଉଁ ବିପ୍ଳବ ନାମରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ହୋଇଥୁଲା ?
Answer:
ଅଗଷ୍ଟ ୮, ୧୯୪୨ରେ ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସର ବମ୍ବେ ଅଧୂବେଶନରେ ଭାରତଛାଡ଼ ପ୍ରସ୍ତାବ ଗୃହୀତ ହୋଇଥିଲା । ଏହା ଅଗଷ୍ଟ ବିପ୍ଳବ ନାମରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ହୋଇଥିଲା ।

୧୩ । ଦାଣ୍ଡିଯାତ୍ରା କେବେ ଓ କେଉଁ ଆଶ୍ରମରୁ ବାହାରିଥିଲା ? ଏହାର ନେତୃତ୍ବ କିଏ ନେଇଥିଲେ ?
Answer:
ଦାଣ୍ଡିଯାତ୍ରା ୧୯୨୦, ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୨ ତାରିଖ ଦିନ ସାବରମତୀ ଆଶ୍ରମରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ଏହାର ନେତୃତ୍ୱ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ନେଇଥିଲେ ।

୧୪ । ସୀମାନ୍ତ ଗାନ୍ଧି କିଏ ? ସେ ଗଠନ କରିଥିବା ଜାତୀୟତାବାଦୀ ଅନୁଷ୍ଠାନର ନାମ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ଖାଁ ଅବ୍‌ଦୁଲ୍ ଗଫର ଖାଁଙ୍କୁ ସୀମାନ୍ତ ଗାନ୍ଧି କୁହାଯାଏ । ସେ ଗଠନ କରିଥିବା ଜାତୀୟତାବାଦୀ ଅନୁଷ୍ଠାନର ନାମ ‘ଖୁଦାଇ ଖୁଡ଼ିଗାର’ ଥିଲା ।

୧୫ । ଓଡ଼ିଶାରେ ଇଞ୍ଚୁଡ଼ି ସତ୍ୟାଗ୍ରହରେ କେଉଁ ନାରୀମାନେ ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ ? କିଏ ପ୍ରଥମେ ଲୁଣ ମାରି ଆଇନ ଭାଙ୍ଗିଥିଲେ ?
Answer:
ଓଡ଼ିଶାରେ ଇଞ୍ଚୁଡ଼ି ସତ୍ୟାଗ୍ରହରେ ରମାଦେବୀ ଓ ମାଳତୀଦେବୀ ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ । ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର ପ୍ରଥମେ ଲୁଣ ମାରି ଆଇନ ଭାଙ୍ଗିଥିଲେ ।

୧୬ । ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନର ଫଳାଫଳ ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:
ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ ପ୍ରତି ଭାରତର ପ୍ରତ୍ୟେକ କୋଣରୁ ଜନସମର୍ଥନ ମିଳିଥିଲା । ଆନ୍ଦୋଳନ ପରଠାରୁ କଂଗ୍ରେସର ଲକ୍ଷ୍ୟ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୋଇଥିଲା । ସଂସ୍କାର ପରିବର୍ତ୍ତେ ସ୍ୱରାଜ ହାସଲ କରିବା ହୋଇଥିଲା କଂଗ୍ରେସର ଲକ୍ଷ୍ୟ । ଜନସାଧାରଣ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ବହୁସଂଖ୍ୟାରେ ଯୋଗଦେବାରୁ କଂଗ୍ରେସ ଏକ ସାର୍ବଜନୀନ ଅନୁଷ୍ଠାନରେ ପରିଣତ ହୋଇଥିଲା । ଅବଶ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ସ୍ଥଗିତ ରଖୁବାରୁ ଗାନ୍ଧିଙ୍କୁ ଅନେକେ ସମାଲୋଚନା କରିଥିଲେ ।

୧୭ । କଂଗ୍ରେସର କେଉଁ ଅଧୁବେଶନରେ କିଏ ଭାରତ ଛାଡ଼ ପ୍ରସ୍ତାବ ଆଗତ କରିଥିଲେ ? ଭାରତ ଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ କେଉଁ ବିପ୍ଳବ ନାମରେ ପରିଚିତ ?
Answer:
କଂଗ୍ରେସର ବମ୍ବେ ଅଧିବେଶନରେ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ଭାରତଛାଡ଼ ପ୍ରସ୍ତାବ ଆଗତ କରିଥିଲେ । ଭାରତ ଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ ଅଗଷ୍ଟ ବିପ୍ଳବ ନାମରେ ପରିଚିତ ।

୧୮ । ଓଡ଼ିଶାରେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ଓଡ଼ିଶାରେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନର ଦୁଇଟି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଥିଲା । ପ୍ରଥମତଃ ବ୍ରିଟିଶ ଦ୍ରବ୍ୟ, କୋର୍ଟ, ଚାକିରି ଓ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ ବର୍ଜନ କରାଯାଇଥିଲା । ଦ୍ଵିତୀୟତଃ ଖଦି ବ୍ୟବହାର, ହିନ୍ଦୁ-ମୁସଲମାନ ଏକତା, ଅସ୍ପୃଶ୍ୟତା ଦୂରୀକରଣ, ନିଶା ନିବାରଣ ଓ ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରଚାର ପ୍ରଭୃତି ଗଠନମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦିଆଯାଇଥିଲା ।

୧୯ । ସାଇମନ କମିଶନ କାହିଁକି ଗଠନ କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ଏହା କି ପ୍ରକାର ବିରୋଧର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
୧୯୧୯ର ଭାରତ ଶାସନ ଆଇନର କାର୍ଯ୍ୟକାରିତାକୁ ଅନୁଧ୍ୟାନ କରିବାପାଇଁ ୧୯୨୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ସାଇମନ କମିଶନ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା । କମିଶନରେ ଜଣେ ହେଲେ ଭାରତୀୟ ସଭ୍ୟ ନଥିଲେ । ଏଥିପାଇଁ ମାଡ୍ରାସ କଂଗ୍ରେସ ଅଧୂବେଶନରେ କମିଶନକୁ ବିରୋଧ କରାଯିବାପାଇଁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ହୋଇଥିଲା । ୧୯୨୮ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ସାଇମନ କମିଶନ ବମ୍ବେଠାରେ ପହଞ୍ଚିଥିଲା । ଏହାକୁ ବିରୋଧ କରାଯାଇ ପ୍ରତିବାଦ ଶୋଭାଯାତ୍ରା ବାହାରିଥିଲା ଏବଂ କଳା ପତାକା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରାଯାଇଥିଲା ।

୨୦ । ଇଞ୍ଚୁଡ଼ି ସତ୍ୟାଗ୍ରହ ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:
ଗୋପବନ୍ଧୁ ଚୌଧୁରୀ ଓ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର ଦାସଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ୨୧ ଜଣ ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀ କଟକର ସ୍ଵରାଜ ଆଶ୍ରମରୁ ବାହାରି ଇଞ୍ଚୁଡ଼ି ଅଭିମୁଖେ ଯାତ୍ରା କରିଥିଲେ । ବାଟରେ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଚୌଧୁରୀଙ୍କୁ ଗିରଫ କରାଯିବାରୁ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀମାନଙ୍କର ନେତୃତ୍ୱ ନେଇ ଇଞ୍ଚୁଡ଼ିଠାରେ ପହଞ୍ଚିଥିଲେ । ୧୯୩୦ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଏପ୍ରିଲ ୧୩ ତାରିଖ ଦିନ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର ଲବଣଯୁକ୍ତ ମାଟି ମୁଠାଏ ଧରି ଲବଣ ଆଇନ ଭଙ୍ଗ କରିଥିଲେ । ପରେ ପରେ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର ଏବଂ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କୁ ପୋଲିସ୍ ଗିରଫ କରିଥିଲେ ।

୨୧ । ପ୍ରଥମ ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧ କେବେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ କେବେ ଶେଷ ହେଲା ? ଯୁଦ୍ଧରେ ଭାରତ କେଉଁ ଶକ୍ତିକୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲା ?
Answer:
ପ୍ରଥମ ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧ ୧୯୧୪ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ୧୯୧୮ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଶେଷ ହେଲା । ଯୁଦ୍ଧରେ ଭାରତ ମିତ୍ରଶକ୍ତିକୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲା ।

୨୨ । ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ବାନରସେନାର କାର୍ଯ୍ୟ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ଓଡ଼ିଶାରେ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନର ଅନ୍ୟତମ କାର୍ଯ୍ୟପନ୍ଥା ଥିଲା ନାରୀମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ବିଦେଶୀ ଲୁଗାଦୋକାନ ଆଗରେ ଧାରଣା ଦିଆଯିବ । ସେମାନଙ୍କ ପଛକୁ ୧୬ ବର୍ଷରୁ କମ୍ ପିଲାମାନେ ମଧ୍ୟ ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀ ରୂପେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କୁ ବାନରସେନା କୁହାଯାଉଥିଲା । ନାରୀମାନଙ୍କ ଅନୁପସ୍ଥିତିରେ ବାନରସେନା ଲୁଗା ଦୋକାନ ଆଗରେ ଧାରଣା ଦେଉଥିଲା । ବହୁ ସ୍ଥାନରେ ବାନରସେନାଙ୍କୁ ପୋଲିସର ବେତମାଡ଼ ସହିବାକୁ ପଡୁଥିଲା ।

୨୩ । ନିମାପଡ଼ା ଗୁଳିକାଣ୍ଡ ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:
ସରକାରଙ୍କୁ ଖଜଣା ନ ଦେବାପାଇଁ ନିମାପଡ଼ାଠାରେ ଏକ ପ୍ରତିବାଦ ସଭା ହୋଇଥିଲା । ଲୋକମାନେ ପୋଲିସମାନଙ୍କୁ ଚାକିରି ଛାଡ଼ିଦେବାକୁ ପ୍ରବର୍ତ୍ତାଇଥିଲେ ଓ ପୋଲିସର ବାରଣ ସତ୍ତ୍ଵେ ଥାନାରେ ଜାତୀୟ ପତାକା ଉଡ଼ାଇଥିଲେ । ସେମାନେ ମଧ୍ଯ ଥାନାରେ ଅଗ୍ନି ସଂଯୋଗ କରିଥିଲେ । ପୋଲିସ ଗୁଳି ଚଳାଇବାରୁ ଜଣେ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲା ଏବଂ ବହୁ ଲୋକ ଆହତ ହୋଇଥିଲେ ।

୨୪ । ଆଲାନ୍ ଅକ୍ସାଭିଆନ୍ ହ୍ୟୁମ୍ କିଏ ଓ ସେ କ’ଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଆଲାନ୍ ଅକ୍ସାଭିଆନ୍ ହ୍ୟୁମ୍‌ ୧୮୮୫ ଖ୍ରୀ.ଅ.ର ଜଣେ ଅବସରପ୍ରାପ୍ତ ଇଂରେଜ ଅଧିକାରୀ ଥିଲେ । ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କର ଭାରତରେ ବିଶୃଙ୍ଖଳିତ ଶାସନ ଦେଖି ତାଙ୍କର ହୃଦୟ ବାଧୂତ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ସେ ଭାରତର ତତ୍‌କାଳୀନ ବଡ଼ଲାଟ ଲର୍ଡ ଡଫରିଙ୍କୁ ପ୍ରଭାବିତ କରି ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ।

୨୫ । ପବିତ୍ର ମୋହନ ପ୍ରଧାନ କିଏ ସେ କେଉଁଠାରେ ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ ?
Answer:
ପବିତ୍ର ମୋହନ ପ୍ରଧାନ ଜଣେ ସ୍ଵାଧୀନ ସଂଗ୍ରାମୀ ଯେ କି ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ ତାଳଚେରର ନେତୃତ୍ଵ ନେଇଥିଲେ ଏବଂ ବ୍ରିଟିଶମାନଙ୍କଦ୍ଵାରା ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ ।

୨୬ । କଷ୍ଟି ଡାକୁଆ କିଏ ? ସେ କେଉଁଠାରେ ଓ କିପରି ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ ଗଡ଼ଜାତ ଅଞ୍ଚଳରେ ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିବା ସଂଗ୍ରାମୀମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ କଷ୍ଟି ଡାକୁଆ ଅନ୍ୟତମ । ନୟାଗଡ଼ର ନୂଆଗାଁଠାରେ ପୋଲିସ୍ ଗୁଳିରେ କାଶୀ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ ।

୨୭ । ୧୯୨୧ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ କେଉଁ ସନ୍ଧି ତୁର୍କୀ
Answer:
ସପକ୍ଷରେ ଗଲା ? ତାହାର ପ୍ରଭାବ ଭାରତରେ କିପରି ପଡ଼ିଥିଲା ? ଉ– ୧୯୨୧ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ସେଲ୍‌ରେ ସନ୍ଧି ତୁର୍କୀ ସପକ୍ଷରେ ଗଲା । ତାହାର ପ୍ରଭାବରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଗଢ଼ିଥ‌ିବା ହିନ୍ଦୁ-ମୁସଲମାନ ମେଣ୍ଟ ଭାଙ୍ଗି ଯାଇଥିଲା ଓ ସାମ୍ପ୍ରଦାୟିକ ଭେଦଭାବ ମୁଣ୍ଡ ଟେକିଥିଲା ।

୨୮। ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ ଗଢ଼ି ଉଠିଥ‌ିବା ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନଗୁଡ଼ିକର ନାମ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ ବଙ୍ଗରେ ଜାତୀୟ ବିଶ୍ଵବିଦ୍ୟାଳୟ, ତିଳକ ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ବିଦ୍ୟାଳୟ, ବିହାର ବିଦ୍ୟାପୀଠ, ଗୁଜରାଟ ବିଦ୍ୟାପୀଠ, ବନାରସ୍ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଓ ଲାହୋର ଜାତୀୟ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ ପରି କେତେକ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ ଗଢ଼ି ଉଠିଥିଲା ।

୨୯। ଦ୍ଵିତୀୟ ଗୋଲଟେବୁଲ ବୈଠକରେ କିଏ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତା କରିଥିଲେ ? ଏହି ବୈଠକ କାହିଁକି ସଫଳ ହେଲା ନାହିଁ ?
Answer:
ଦ୍ବିତୀୟ ଗୋଲଟେବୁଲ ବୈଠକରେ ମ୍ୟାକ୍ସେନାଲଡ଼ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତା କରିଥିଲେ । ଏହି ବୈଠକରେ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ଦାବିକ୍ ଉପେକ୍ଷା କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ଇଂରେଜମାନେ ଭେଦନୀତି ପ୍ରୟୋଗ କରିବାଦ୍ୱାରା ଏହି ବୈଠକ ସଫଳ ହେଲା ନାହିଁ ।

୩୦। କାହା ସଭାପତିତ୍ଵରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ପ୍ରଥମ ପ୍ରାଦେଶିକ କଂଗ୍ରେସ କମିଟି ଗଠିତ ହେଲା ? କିଏ ଏହି କମିଟିର ଉପସଭାପତି ଥିଲେ ?
Answer:
ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସଙ୍କ ସଭାପତିତ୍ବରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ପ୍ରଥମ ପ୍ରାଦେଶିକ କଂଗ୍ରେସ କିମିଟି ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା । ଡକ୍ଟର ଏକରାମ୍ ରସୁଲ ୧୯୨୧ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଏହି କମିଟିର ଉପସଭାପତି ଥିଲେ ।

୩୧। କ୍ରିପ୍‌ସ୍ ମିଶନ୍ କେବେ ଭାରତକୁ ଆଗମନ କରିଥିଲା ? ସେ କି ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଥିଲେ ?
Answer:
କ୍ରିପ୍‌ସ୍‌ ମିଶନ ୧୯୪୬ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଭାରତକୁ ଆସିଥିଲା । ଭାରତରେ ଏକ ଶାସନ ବିଧେୟକ ସଭା ଗଠନ କରିବାପାଇଁ ଏହି ମିଶନ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଥିଲା ।

B. ପାଞ୍ଚଟି ଛଅଟି ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

୧। ୧୯୨୧ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଭାରତୀୟମାନେ ବ୍ରିଟିଶ ଯୁବରାଜଙ୍କୁ କାହିଁକି ବିକ୍ଷୋଭ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଥିଲେ ।
Answer:
୧୯୨୧ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ କେରଳର ଉତ୍ତର ଭାଗରେ ଅବସ୍ଥିତ ମାଲବାର ନିକଟରେ ମୋପଲା ବା ମୁସଲମାନ କୃଷକମାନେ ଏକ ଜମିଦାରୀ କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଅଲ୍ଲୀ ଭ୍ରାତୃଦ୍ଵୟଙ୍କୁ ନେତୃତ୍ୱ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ଇଂରେଜ ସରକାର ଏହାର ମୁକାବିଲା କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଅଲ୍ଲୀ ଭ୍ରାତୃଦ୍ଵୟଙ୍କୁ ଗିରଫ କରିଥିଲେ । ଭାରତର ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସର କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କମିଟି ସରକାରଙ୍କର ଏତାଦୃଶ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପକୁ ନିନ୍ଦା କରିବା ସହିତ ୱେଲସର ଯୁବରାଜଙ୍କର ଭାରତ ପରିଦର୍ଶନକୁ ବର୍ଜନ କରିବାପାଇଁ ନିଷ୍ପଭି ନେଇଥିଲେ । ୧୯୨୧ ଖ୍ରୀ.ଅ. ନଭେମ୍ବର ୧୭ ତାରିଖ ଦିନ ଯୁବରାଜ ଭାରତ ପରିଦର୍ଶନରେ ଆସିଥିଲାବେଳେ ତାଙ୍କୁ ବିକ୍ଷୋଭ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରାଯାଇଥିଲା ।

୨। ଗାନ୍ଧିଜୀ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ କରିବାକୁ କାହିଁକି ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଥିଲେ ?
Answer:
ବ୍ରିଟିଶ ଶାସନ ସହିତ ଅସହଯୋଗ ସ୍ଥାପନ କରିବା ଦିଗରେ ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥିବା ଘଟଣା ମଧ୍ୟରୁ ରାଓ୍ବାଲାଡ୍ ଆଇନର ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ, ଅମୃତସରସ୍ଥିତ ଜାଲିଆନାଓ୍ବାଲାବାଗ୍‌ରେ ସଂଘଟିତ ବୀଭତ୍ସ ହତ୍ୟାକାଣ୍ଡ ଥିଲା ଅନ୍ୟତମ । କେବଳ ସେତିକି ନୁହେଁ, ପରିଶେଷରେ ଖିଲାଫତ୍ ଆନ୍ଦୋଳନ ଥିଲା ଅନ୍ୟ ଏକ ଦୁର୍ଭାଗ୍ୟଜନକ ଘଟଣା ଯହାକି ବ୍ରିଟିଶ ସରକାରଙ୍କ ଦୟା ଓ ନ୍ୟାୟ ବିଚାର ଉପରେ ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ବିଶ୍ୱାସକୁ ଧୂଳିସାତ୍ କରିଦେଇଥିଲା ଏବଂ ଗାନ୍ଧିଜୀ ସତ୍ୟ, ଅହିଂସା ଏବଂ ଆୟୋତ୍ସର୍ଗ ଆଦି ମହାନ୍ ନୀତି ଉପରେ ଆଧାରିତ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ କରିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଥିଲେ ।

୩ । ଇରମ୍ ଗୁଳିକାଣ୍ଡ ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:
ବାସୁଦେବପୁରର ଇରମ୍ଠାରେ କର ନଦେବାପାଇଁ ପ୍ରତିଜ୍ଞାବଦ୍ଧ ହୋଇ ୧୯୪୨ ଖ୍ରୀ.ଅ. ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨୮ ତାରିଖ ଦିନ ଲୋକମାନେ ମେଳଣ ପଡ଼ିଆରେ କମଳାପ୍ରସାଦ କରଙ୍କ ସଭାପତିତ୍ୱରେ ଏକ ସଭାର ଆୟୋଜନ କରିଥିଲେ । ପଡ଼ିଆରୁ ବାହାରିବାପାଇଁ ଗୋଟିଏ ସରୁ ରାସ୍ତା ରହିଥିଲା । ଏହାକୁ ଅବରୋଧ କରି ସନ୍ଧ୍ୟା ସମୟରେ ଡି.ଏସ୍.ପି. ଗୁଳିଚାଳନା କରିବାପାଇଁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଉଥିଲେ । ଫଳରେ ୨୯ ଜଣ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ ଏବଂ ୫୫ରୁ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ୱ ବ୍ୟକ୍ତି ଆଘାତ ପାଇଥିଲେ । ଏହି ଘଟଣା ଦ୍ଵିତୀୟ ଜାଲିଆନାଓ୍ବାଲାବାଗର ରୂପ ନେଇଥିଲା । ତେଣୁ ଯଥାର୍ଥରେ ଏହାକୁ ‘ରକ୍ତ ତୀର୍ଥ’’ କୁହାଯାଇଥାଏ ।

୪। ଗାନ୍ଧି-ଇରଉଇନ୍ ଚୁକ୍ତି ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
୧୯୩୧ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଫେବୃୟାରୀ ୨୭ ତାରିଖ ଦିନ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଓ ବଡ଼ଲାଟ ଇର୍‌ଉଇନ୍‌ଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ଚୁକ୍ତିନାମା ସମ୍ପାଦିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହା ଗାନ୍ଧି-ଇର୍‌ଉଇନ୍ ଚୁକ୍ତି ନାମରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ । ଏହି ଚୁକ୍ତି ଅନୁସାରେ ଇର୍‌ଉଇନ୍ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କର କେତେକ ଦାବି ପୂରଣ କରିବାକୁ ସମ୍ମତ ହୋଇଥିଲେ । (i) ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନବେଳେ ଗିରଫ ହୋଇଥିବା ସବୁ ବନ୍ଦୀଙ୍କୁ ମୁକ୍ତି ଦିଆଯିବ, (ii) ସେମାନଙ୍କର ସମସ୍ତ ବାଜ୍ୟାପ୍ତି ସମ୍ପଭି ସେମାନଙ୍କୁ ପ୍ରଦାନ କରାଯିବ, (iii), ଭାରତରେ ସଂଘୀୟ ସରକାର ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯିବ, (iv) ଭାରତୀୟମାନଙ୍କୁ ଲୁଣ ତିଆରିପାଇଁ ଅଧିକାର ଦିଆଯିବ । ଗାନ୍ଧୀ-ଇର୍‌ଉଇନ୍ ଚୁକ୍ତି ପରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନ ପ୍ରତ୍ୟାହର କରି ଦ୍ୱିତୀୟ ଗୋଲଟେବୁଲ ବୈଠକରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ ।

୫ । ଐତିହାସିକ ଦାଣ୍ଡିଯାତ୍ରା ବିଷୟରେ ଲେଖ୍ ।
Answer:
ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ଲବଣ-ଆଇନ ଭଙ୍ଗ କରିବାପାଇଁ ଗାନ୍ଧିଜୀ ୭୮ ଜଣ ସହକର୍ମୀଙ୍କ ସହିତ ଗାନ୍ଧିଜୀ ସାବରମତୀରୁ ଦାଣ୍ଡି ଉପକୂଳକୁ ଯାତ୍ରା କରିଥିଲେ । ଦୀର୍ଘ ୨୪ ଦିନ ପଦଯାତ୍ରା ପରେ ଏପ୍ରିଲ ୬ ତାରିଖ ଦିନ ଦାଣ୍ଡି ସମୁଦ୍ରକୂଳରେ ସେ ଲବଣ ପ୍ରସ୍ତୁତକରି ଲବଣ-ଆଇନ ଭଙ୍ଗ କରିଥିଲେ । ଏହା ଐତିହାସିକ ଦାଣ୍ଡିଯାତ୍ରା ନାମରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ । ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନରେ ସରକାର ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ସହ ବହୁ ତୁଙ୍ଗନେତାଙ୍କୁ ଗିରଫ କରି ଜେଲ ପଠାଇ ଦେଇଥିଲେ । ପରବର୍ତୀ ସମୟରେ ଗାନ୍ଧି ଓ ଇର୍‌ଉଇନ୍‌ଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ଚୁକ୍ତି ସମ୍ପାଦିତ ହୋଇ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ପ୍ରତ୍ୟାହୃତ କରାଯାଇଥିଲା ।

୬ । ଓଡ଼ିଶାରେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ପଣ୍ଡିତ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ କିପରି ଭାବରେ ପରିଚାଳିତ କରିଥିଲେ ?
Answer:
୧୯୨୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ନାଗପୁର କଂଗ୍ରେସ ଅଧ୍ଵବେଶନରେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ ପୂର୍ଣ୍ଣମାତ୍ରାରେ ଗୃହୀତ ହୋଇଥିଲା । ଓଡ଼ିଶାରୁ ୩୫ଜଣ ପ୍ରତିନିଧ୍ଵ ଏଥିରେ ଯୋଗଦେଇଥିଲେ । ୧୯୨୧ରେ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସଙ୍କ ସଭାପତିତ୍ୱରେ ଓଡ଼ିଶାର ପ୍ରଥମ ପ୍ରାଦେଶିକ କଂଗ୍ରେସ କମିଟି ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା । ଓଡ଼ିଶାରେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନର ଦାୟିତ୍ଵ କଂଗ୍ରେସ କମିଟିକୁ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିଲା । ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ଅନୁମୋଦିତ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ବିଷୟରେ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ ଓଡ଼ିଶାବାସୀଙ୍କୁ ବୁଝାଇଥିଲେ । ସେ ଭାଗୀରଥ ମହାପାତ୍ରଙ୍କୁ କଟକ ସହରରେ, କୃପାସିନ୍ଧୁ ମିଶ୍ରଙ୍କୁ ପୁରୀ ଜିଲ୍ଲାରେ, ହରେକୃଷ୍ଣ ମହତାବଙ୍କୁ ବାଲେଶ୍ଵର ଜିଲ୍ଲାରେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ ପରିଚାଳନା କରିବାପାଇଁ ନିୟୋଜିତ କରିଥିଲେ ।

୭ । କନିକା ବିଦ୍ରୋହ ସଂପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:
ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନର ସ୍ରୋତରେ ଭାସିଯାଇ କନିକାର ପ୍ରଜାମାନେ ବିଦ୍ରୋହ କରିଥିଲେ । ବିଦ୍ୟାଳୟ ତ୍ୟାଗକରି ଛାତ୍ରମାନେ ବିଦ୍ରୋହ ପାଇଁ କୃଷକମାନଙ୍କୁ ଉତ୍ସାହିତ କରିଥିଲେ । ୧୯୨୨ ମସିହାରେ ଜଣେ କୋର୍ଟ’ ପିଅନ ଓ ଦୁଇଜଣ ରାଜପିଅନଙ୍କୁ ଉତ୍ୟକ୍ତ ଜନତା ଧସ୍ତାଧସ୍ତି କରିବା ଫଳରେ ପୋଲିସ୍ ପାଞ୍ଚଜଣଙ୍କୁ ଗିରଫ କରି ନେଇଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କୁ ଉତ୍ୟକ୍ତ ଜନତା ପୋଲିସ କବଳରୁ ଛଡ଼ାଇନେବାବେଳେ ପୋଲିସ୍ ଅଧୀକ୍ଷକ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ମହାପାତ୍ରଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶରେ ଜନତାଙ୍କ ଉପରକୁ ଗୁଳିବର୍ଷଣ କରାଯାଇଥିଲା । ଫଳରେ ପାଟପୁରଠାରେ ବାସୁ ସେଠୀ ଏବଂ ବିଶୁନୀ ମଢ଼ୁଆଳ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ ଏବଂ ବହୁ ବ୍ୟକ୍ତି ଆହତ ହୋଇଥିଲେ । ଓଡ଼ିଶାର ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନର ଶେଷ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ କନିକା ବିଦ୍ରୋହ ଇଂରେଜ ଅତ୍ୟାଚାରର ଅଶ୍ରୁଳ ସ୍ମୃତି ବହନ କରିଥିଲା ।

୮ । ଓଡ଼ିଶା ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନ ପୃଷ୍ଠଭୂମି ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କର ।
Answer:
୧୯୩୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଐତିହାସିକ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି । ୧୯୩୦ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଫେବୃୟାରୀ ୨୮ ତାରିଖ ଦିନ ଉତ୍କଳ କଂଗ୍ରେସ କମିଟି ଆନୁକୂଲ୍ୟରେ ଏକ ସଭା ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହି ସଭାରେ ଓଡ଼ିଶାର ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନର ନେତୃତ୍ଵ ନେବାପାଇଁ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଚୌଧୁରୀଙ୍କୁ ଦାୟିତ୍ୱ ଅର୍ପଣ ବାହିନୀ’ ଆଦି ବିଭିନ୍ନ ଭାବରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ । ଏହିପରି ଭାବରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନର ପୃଷ୍ଠଭୂମି ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଥିଲା ।

୯ । ଓଡ଼ିଶାରେ ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନର ଶୁଭାରମ୍ଭ କିପରି ଘଟିଥିଲା ? କିମ୍ବା, ରେଭେନ୍ସା କଲେଜରେ ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ କିପରି ରୂପ ନେଇଥିଲା ?
Answer:
୧୯୪୨ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଅଗଷ୍ଟ ୯ ତାରିଖରେ ଓଡ଼ିଶାର କଂଗ୍ରେସର ନେତାମାନଙ୍କୁ ପୋଲିସ୍ ଗିରଫ କରିନେବା ସହିତ ‘ଭାରତଛାଡ଼’ ଆନ୍ଦୋଳନର ଶୁଭାରମ୍ଭ ଘଟିଥିଲା ଓଡ଼ିଶା ମାଟିରେ । କଟକର ରେଭେନ୍ସା କଲେଜ ଫାଟକ ଆଗରେ ଛାତ୍ରମାନେ ଏକ ସଭାର ଆୟୋଜନ କରି ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ ଏବଂ କଂଗ୍ରେସ ନେତାମାନଙ୍କୁ ସହଯୋଗ ପ୍ରଦାନ ନିମିତ୍ତ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଥିଲେ । ୧୪ ଅଗଷ୍ଟ, ୧୯୪୨ରେ ଛାତ୍ରନେତା ବିଭୁଧେନ୍ଦୁ ମିଶ୍ର, ସୁରଜମଲ୍ଲ ଶାହା, ଅଶୋକ ଦାସ, ବିରେନ୍ ମିତ୍ର ଆଦିଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ କଲେଜ ଅଫିସରେ ଅଗ୍ନିସଂଯୋଗ କରି ଆସବାବପତ୍ର ପୋଡ଼ି ଦିଆଗଲା । କଟକର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ ଯୋଗଦେଇଥିଲେ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନରେ । ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ପୋଲିସ୍ ବିଭୁଧେନ୍ଦୁ ମିଶ୍ର ଓ ସୁରଜମଲ୍ଲ ଶାହାଙ୍କୁ ଗିରଫକରି ବ୍ରହ୍ମପୁର ଜେଲ୍‌କୁ ପଠାଇ ଦେଇଥିଲେ । ଅଗଷ୍ଟ ୧୬ରେ ଲୋକମାନେ ପୋଲିସ୍ ଅଧିକାର କରିନେଇଥିବା ବରୀର କଂଗ୍ରେସ ଆଶ୍ରମ ଉପରେ ଚଢ଼ଉକରି ସେଠାରେ ଚୌକିଦାର ପୋଷାକ ଆଦି ପୋଡ଼ିଦେଇଥିଲେ ।

୧୦ । ଧାମନଗର ଗୁଳିକାଣ୍ଡ ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:
ଧାମନଗରଠାରେ ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଗତିଶୀଳ କରାଇଥୁଲେ ମୁରଲୀଧର ପଣ୍ଡା । ସେ ଚୌକିଦାର ପୋଷାକ ପୋଡ଼ିଥିବାର ଅଭିଯୋଗ ପାଇ ପୋଲିସ୍ ଶ୍ରୀଜଙ୍ଗ ଗ୍ରାମକୁ ଯାତ୍ରା କରିଥିଲେ । ସେତେବେଳକୁ ସେ ଲୁଣିଆ କଟସାହି ଗାଁକୁ ଚାଲିଯାଇଥିଲା । ପୋଲିସ୍ ଲୁଣିଆ କଟସାହିରେ ପହଞ୍ଚିଲାମାତ୍ରେ ଲୋକମାନେ ଶଙ୍ଖ ଓ ଢୋଲ ବଜାଇବାରୁ ପାଖ ଗ୍ରାମଗୁଡ଼ିକରୁ ବହୁସଂଖ୍ୟାରେ ଲୋକମାନେ ଏକତ୍ରିତ ହୋଇଥିଲେ । ଫଳରେ ପୋଲିସ୍ ଗୁଳିଚାଳନା କରିଥିଲେ । ଏଥ‌ିରେ ୧୦/୧୨ ଜଣ ବ୍ୟକ୍ତି ପ୍ରାଣ ହରାଇଥିଲେ । ବହୁଲୋକ କ୍ଷତବିକ୍ଷତ ହୋଇଥିଲେ । ଶେଷରେ ମୁରଲୀଧର ପଣ୍ଡାଙ୍କୁ ପୋଲିସ ଗିରଫ କରିଥିଲେ ।

୧୧ । ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଲକ୍ଷ୍ମଣ ନାୟକଙ୍କ ଭୂମିକା ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
Answer:
ବୈପାରିଗୁଡ଼ା ଥାନା ଅଧୀନରେ ଥ‌ିବା ତେନ୍ତୁଳିଗୁମ୍ମାର ଲକ୍ଷ୍ମଣ ନାୟକ ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ତେଜସ୍କ୍ରିୟ କରାଇଥିଲେ କୋରାପୁଟ ଜିଲ୍ଲାରେ । ବିପ୍ଳବପାଇଁ ସେ ଗାଁ ଗାଁ ବୁଲି ଲୋକମାନଙ୍କୁ ମତାଉଥିଲେ । ୨୧ଅଗଷ୍ଟ, ୧୯୪୨ରେ କଂଗ୍ରେସ ପତାକା ଓ ଲାଠିଧରି ବହୁଲୋକଙ୍କ ସହ ସେ ମାଥୁଲି ଥାନା ଘେରାଉ କରିବାପାଇଁ ଅଗ୍ରଗାମୀ ହୋଇଥିଲେ । ମାଥୁଲି ଥାନାରେ ପହଞ୍ଚି ସେ ‘ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି କି ଜୟ’ ଧ୍ଵନିରେ ସେହି ଅଞ୍ଚଳକୁ ପ୍ରକମ୍ପିତ କରିଥିଲେ । ପୋଲିସ ଲାଠି ଚାଳନା କରି ତାଙ୍କୁ ଧରାଶାୟୀ କରି ଦେଇଥିଲା । ଜଣେ ଜଙ୍ଗଲରକ୍ଷୀକୁ ପିଟିପିଟି ହତ୍ୟା କରିଥିବାର ଏକ ମିଥ୍ୟା ଅଭିଯୋଗରେ ପୋଲିସ୍ ଲକ୍ଷ୍ମଣ ନାୟକଙ୍କକୁ ଗିରଫ କରି ବ୍ରହ୍ମପୁର ଜେଲକୁ ପ୍ରେରଣ କରିଥିଲେ । ସେଠାରେ ତାଙ୍କୁ ୨୯ ମାର୍ଚ୍ଚ, ୧୯୪୩ରେ ଫାଶୀ ଦିଆଯାଇଥିଲା ।

୧୨ । ଓଡ଼ିଶାରେ ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନପାଇଁ କି ପ୍ରକାର କାର୍ଯ୍ୟପନ୍ଥା ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଥିଲା ?
Answer:
ଓଡ଼ିଶାରେ ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନର ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ତୀବ୍ର ଆକାର ଧାରଣ କରିଥିଲା । ଏଥିରେ କେତେକ କାର୍ଯ୍ୟପନ୍ଥା ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଥିଲା । ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା –

• ଖଜଣା ବନ୍ଦ କରିବା
• ଗୋଦାମ ଲୁଣ୍ଠନ କରିବା
• ସରକାରୀ କର୍ମଚାରୀଙ୍କୁ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଯୋଗଦେବାପାଇଁ ପ୍ରବର୍ତ୍ତାଇବା
• ଧର୍ମଘଟ ପାଳନ କରିବା
• ପୋଲିସ୍‌କୁ ରୋକିବାପାଇଁ ଯୋଗାଯୋଗ ବିଚ୍ଛିନ୍ନ କରିବା
• ପଞ୍ଚାୟତ ଗଠନ କରିବା
• ଜଙ୍ଗଲ ଆଇନ ଉଲ୍ଲଙ୍ଘନ କରିବା
• ସରକାରୀ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ କରିବା ଏବଂ
• ସରକାରୀ କର୍ମଚାରୀଙ୍କୁ ଖାଦ୍ୟଦ୍ରବ୍ୟ ଯୋଗାଣ ନିଷିଦ୍ଧ କରିବା ପ୍ରଭୃତି ।

୧୩ । ଯାଜପୁର ଜାଗରଣ ବିଷୟରେ ଲେଖ ।
Answer:
କାଇପଦର ଗୁଳିକାଣ୍ଡ ପରେ ଗିରଫ କରାଯାଇଥିବା ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀମାନଙ୍କୁ ପୋଲିସ୍ ଯାଜପୁର ନେଇଯାଇଥିଲା । ପୋଲିସ୍ ସେ ଅଞ୍ଚଳରେ ସଭା ସମିତି ଇତ୍ୟାଦିକୁ ନିଷିଦ୍ଧ କରିଥିଲା । ଏହାକୁ ଅବମାନନା କରି ୧୫,୦୦୦ ରୁ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ବ ଲୋକ ଥାନା ଏବଂ ଏସ୍.ଡି.ଓ ଅଫିସ ଆଡ଼କୁ ଅଗ୍ରସର ହୋଇଥିଲେ । ପୋଲିସ୍ ବାଧ୍ୟହୋଇ ଗୁଳିଚାଳନା କରିଥିଲା । ଏହି ସମୟରେ ଆକାଶମାର୍ଗରୁ ଟିୟର୍ ଗ୍ୟାସ୍ ପକାଯାଇଥିଲା । ଫଳରେ ଜନତା ଛତ୍ରଭଙ୍ଗ ଦେଇଥିଲେ ଏବଂ ସେଠାରେ ଅବସ୍ଥା ଆୟତ୍ତ କରାଯାଇପାରିଥିଲା ।

୧୪ । ଖିଲାଫତ୍ ଆନ୍ଦୋଳନ କ’ଣ ?
Answer:
ପ୍ରଥମ ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧରେ ତୁର୍କୀ ଜର୍ମାନୀକୁ ସାହାଯ୍ୟ କରୁଥିଲା । ଯୁଦ୍ଧରେ ଜର୍ମାନୀର ପରାଜୟ ପରେ ତୁର୍କୀ ମିତ୍ରଶକ୍ତିଙ୍କର ରୋଷର ଶିକାର ହୋଇଥିଲା । ଯୁଦ୍ଧପରେ ମିତ୍ରଶକ୍ତି ତୁର୍କୀର ଅଟୋମାନ ସାମ୍ରାଜ୍ୟକୁ ଖଣ୍ଡ ଖଣ୍ଡ କରି ଖଲିଫା ପଦକୁ ଲୋପ କରିଦେବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଥିଲେ । ତୁର୍କୀର ଖଲିଫା ଥିଲେ ମୁସଲମାନ ଜଗତର ଧର୍ମଗୁରୁ । ଇଂରେଜମାନଙ୍କର ଏହି ନିଷ୍ପଭିରେ ଭରତୀୟ ମୁସଲମାନମାନେ ଉତ୍‌କ୍ଷିପ୍ତ ହେଲେ । ଭାରତରେ ମହମ୍ମଦ ଅଲ୍ଲୀ ଓ ସୌକତ ଅଲ୍ଲୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ଵରେ ମୁସଲମାନ ଗଣ ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ଏହାକୁ ଖିଲାଫତ୍ ଆନ୍ଦୋଳନ କୁହାଯାଏ । ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ସମର୍ଥନ କରିଥିଲେ ।

୧୫ । ଜାଲିଆନାଓ୍ବାଲାବାଗ ହତ୍ୟାକାଣ୍ଡ ସମ୍ପର୍କରେ ଏକ ବିବରଣୀ ପ୍ରଦାନ କର ।
Answer:
୧୯୧୯ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଏପ୍ରିଲ ୧୩ ତରିଖ ଦିନ ପଞ୍ଜାବର ଜାଲିଆନାୱାଲାବାଗଠାରେ ବହୁ ହିନ୍ଦୁ ସେମାନଙ୍କର ବୈଶାଖୀ ଉତ୍ସବ ପାଳନ ଅବସରେ ଏକତ୍ରିତ ହୋଇଥିଲେ । ଶାନ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବରେ ସଭାକାର୍ଯ୍ୟ ଚାଲିଥିବାବେଳେ ହଠାତ୍ ଇଂରେଜ ଜେନେରାଲ ଡାୟାର ସୈନ୍ୟବାହିନୀ ସହ ସେଠାରେ ପହଞ୍ଚିଲେ । ସେ ବାଗର ଏକମାତ୍ର ପ୍ରବେଶଦ୍ୱାରକୁ ଅବରୋଧ କରି ନିରୀହ ଜନତାଙ୍କ ଉପରକୁ ଆଖିବୁଜା ଗୁଳିଚାଳନା କରିଥିଲେ । ଏଥିରେ ୫୦୦ ଲୋକ ନିହତ ଓ ୧୨୦୦ ଲୋକ ଆହତ ହୋଇଥିଲେ । ଏହାକୁ ଇତିହାସରେ ଜାଲିଆନାୱଲାବାଗ ହତ୍ୟାକାଣ୍ଡ କୁହାଯାଏ ।

୧୬ । ଓଡ଼ିଶାରେ ଲବଣ ସତ୍ୟାଗ୍ରହ ବିଷୟରେ ଟିପ୍‌ପଣୀ ଦିଅ ।
Answer:
ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କଦ୍ଵାରା ଦାଣ୍ଡି ନାମକ ସ୍ଥାନରେ ଯେପରି ଭାବେ ଲବଣ ଆଇନ ଭଙ୍ଗ କରାଗଲା, ସେହିପରି ଭାବରେ ଓଡ଼ିଶାର ବାଲେଶ୍ଵର ଜିଲ୍ଲାର ସମୁଦ୍ର କୂଳରେ ଇଞ୍ଚୁଡ଼ି ନାମକ ସ୍ଥାନରେ ଲବଣ ଆଇନ ଭଙ୍ଗ କରାଯାଇଥିଲା । ଗୋପବନ୍ଧୁ ଚୌଧରୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀମାନେ ଇଞ୍ଚୁଡ଼ି ଯାତ୍ରା କରୁଥିଲାବେଳେ ବାଟରେ ତାଙ୍କୁ ପୋଲିସ୍ ଗିରଫ କରିନେଲେ । ଏହାପରେ ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀମାନଙ୍କର ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର । ୧୩ ଏପ୍ରିଲ୍ ସକାଳେ ହଜାର ହଜାର ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀଙ୍କ ଗହଣରେ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର ଇଞ୍ଚୁଡ଼ିଠାରେ ଲବଣ ଆଇନ ଭଙ୍ଗ କରିଥିଲେ । ହରେକୃଷ୍ଣ ମହତାବ ଓ ସୁରେନ୍ଦ୍ର ନାଥ ଦାସ ଇଞ୍ଚୁଡ଼ିଠାରେ ଲବଣ ତିଆରି ପାଇଁ କ୍ଷେତ୍ର ପ୍ରସ୍ତୁତ କଲେ । ମାର୍ଥାଠାରେ ମା’ ରମାଦେବୀ ଓ ମାଳତୀଦେବୀ ସ୍ଥାନୀୟ ସ୍ତ୍ରୀ ଲୋକଙ୍କ ସହାୟତାରେ ଲବଣ ପ୍ରସ୍ତୁତ କଲେ ।

୧୭ । ରାୱାଲାତ୍ ଆଇନ କ’ଣ ?
Answer:
ବ୍ରିଟିଶ ଶାସନ ସହିତ ଅସହଯୋଗ ସ୍ଥାପନ କରିବା ଦିଗରେ ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥିବା ଘଟଣା ମଧ୍ୟରୁ ରାୱାଲାଡ୍ ଆଇନର ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ ଥିଲା। ଅନ୍ୟତମ । ପ୍ରଥମ ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ଇଂଲଣ୍ଡ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଭାରତରେ ମାନଙ୍କଦ୍ଵାରା ସଂଘଟିତ ଜାତୀୟତାବାଦୀ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମର ପ୍ରତିରୋଧ ପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟପନ୍ଥା ସ୍ଥିର କରିବା ନିମନ୍ତେ ବ୍ରିଟିଶ ସରକାର ବିଚାରପତି ରାଓ୍ବାଲାଷ୍ଟ୍ରଙ୍କ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ ଏକ କମିଟି ଗଠନ କରିଥିଲେ । ଏହି କମିଟିର ସୁପାରିସ ଉପରେ ଭିଭିକରି ଭାରତୀୟ ବିଧାନ ପରିଷଦରେ ୧୯୧୯ରେ ଗୋଟିଏ ଆଇନ ଗୃହୀତ ହୋଇଥିଲା । ଏହା ରାୱାଲାଡ୍ ଆଇନ ନାମରେ ଖ୍ୟାତ । ଏଥ‌ିରେ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଥିଲା ଯେକୌଣସି ଭାରତୀୟଙ୍କୁ ବିନା ୱାରେଣ୍ଟରେ ବନ୍ଦୀ କରାଯାଇ ତାଙ୍କୁ କାରାଦଣ୍ଡ ଦିଆଯାଇପାରିବ । ବସ୍ତୁତଃ ଏହା ଜନପ୍ରିୟ ସ୍ଵାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଦମନ କରିବାପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଥିଲା ତେଣୁ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଏହା ବିରୁଦ୍ଧରେ ସତ୍ୟାଗ୍ରହ ଆନ୍ଦୋଳନ ଚଳାଇବା ନିମନ୍ତେ ଭାରତୀୟଙ୍କୁ ଆହ୍ଵାନ ଦେଇଥିଲେ ।

୧୮ । ଲାହୋର କଂଗ୍ରେସ ଅଧିବେଶନରେ କ’ଣ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ସାଇମନ୍ କମିଶନର ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ ପରେ ପରେ ଡିସେମ୍ବର ୧୯୨୯ରେ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସର ଲାହୋର ଅଧୂବେଶନରେ ଜବାହାରଲାଲ ନେହେରୁଙ୍କ ସଭାପତିତ୍ୱରେ ‘ପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ଵରାଜ’ ପ୍ରସ୍ତାବ ଗୃହୀତ ହୋଇଥିଲା । ୩୧ ଡିସେମ୍ବର ୧୯୨୯ରେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ତ୍ରିରଙ୍ଗା ପତାକା ଉତ୍ତୋଳନ କରଯାଇଥିଲା । ୨୬ ଜାନୁୟାରୀ ୧୯୩୦ ପ୍ରଥମ ସ୍ଵାଧୀନତା ଦିବସ ରୂପେ ଘୋଷଣା କରାଯାଇଥିଲା । କଂଗ୍ରେସର ଏହି ଅଧୁବେଶନରେ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଶୁଭାରମ୍ଭ ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ଵରେ ହେବ ବୋଲି ସ୍ଥିର ହୋଇଥିଲା । ବ୍ରିଟିଶ ସରକାରଙ୍କ ମନମୁଖୀ ଶାସନ ପ୍ରତିବଦଳରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନ ।

୧୯ । ଶ୍ରୀଜଙ୍ଗର ଟିକସ ବିରୋଧୀ ସତ୍ୟାଗ୍ରହ କ’ଣ ?
Answer:
ବାଲେଶ୍ଵରର ୧୦ଗୋଟି ଗ୍ରାମକୁ ନେଇ ଗଠିତ ଶ୍ରୀଜଙ୍ଗ ଅଞ୍ଚଳରେ ଟିକସ ବିରୋଧୀ ସତ୍ୟାଗ୍ରହ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ଗୌରମୋହନ ଦାସ ଏବଂ ବିଦ୍ୟାଧର ରଥଙ୍କ ନେତୃତ୍ଵରେ ଏହା ପରିଚାଳିତ ହୋଇଥିଲା । ଲୋକମାନଙ୍କୁ ଟିକସ ଦେବାପାଇଁ ବାରଣ କରାଗଲା । ସେହି ଅଞ୍ଚଳର ବାରଖଣ୍ଡ ଗ୍ରାମ ଚୌକିଦାରୀ କର ଦେଲେ ନାହିଁ । ଶ୍ରୀଜଙ୍ଗ ଅଧିବାସୀମାନେ କର ପ୍ରଦାନ ନ କରିବାରୁ ଜିଲ୍ଲା ମାଜିଷ୍ଟ୍ରେଟ୍ ଓ ପୋଲିସ୍ ଆରକ୍ଷୀ ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ସେଠାରେ ପହଞ୍ଚି ଲଙ୍କାକାଣ୍ଡ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ । ପୋଲିସ୍ ଜୁଲମ ଏତେ ମାତ୍ରାଧ୍ୟକ ହୋଇଥିଲା ଯେ ଏହା ଏକ କଳଙ୍କିତ ଅଧ୍ୟାୟ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା ।

୨୦ । କ୍ରିପ୍‌ ମିଶନ୍‌ର କାର୍ଯ୍ୟକାରିତା ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:
ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ଇଂଲଣ୍ଡର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରମିକଦଳର ଜଣେ ବିଖ୍ୟାତ ନେତା ସାର୍ ଷ୍ଟାଫୋର୍ଡ଼ କ୍ରିପ୍‌ସଙ୍କୁ ଭାରତୀୟ ନେତାମାନଙ୍କ ସହ ପରାମର୍ଶ କରି ଦେଶର ସରକାର ଗଠନ ସମ୍ପର୍କରେ ମତାମତ ଦେବାପାଇଁ ୧୯୪୨ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଅଗଷ୍ଟ ୮ ତାରିଖରେ ଭାରତକୁ ପ୍ରେରଣ କରିଥିଲେ । ତାହା ‘କ୍ରିପ୍‌ ମିଶନ୍’ ନାମରେ ବିଖ୍ୟାତ । ବିଭିନ୍ନ ଦଳର ନେତାମାନଙ୍କ ସହ ଆଲୋଚନା କରି କ୍ରିପ୍‌ସ ଭାରତର ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ସମ୍ପର୍କରେ ନିମ୍ନଲିଖୂତ ମତାମତ ଉପସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ ।

• ‘‘ଭାରତକୁ ଏକ ଅଧୁରାଜ୍ୟ ବା ଡୋମିନିୟନର ଆସନ ଦିଆଯିବ ।’’
• ଯୁଦ୍ଧର ଅବସାନ ପରେ ଭାରତ ପାଇଁ ଗୋଟିଏ ନୂତନ ସମ୍ବିଧାନ ପ୍ରଣୟନ ନିମନ୍ତେ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କୁ ନେଇ ଏକ ସଂସ୍ଥା ଗଠନ କରାଯିବ । ବ୍ୟବସ୍ଥା ରଖାଯିବ ।
• ସମ୍ବିଧାନ ପ୍ରଣୟନକାରୀ ସଂସ୍ଥାରେ ଭାରତୀୟ ଦେଶୀୟ ରାଜ୍ୟର ପ୍ରତିନିଧ୍ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିବାପାଇଁ ବ୍ୟବସ୍ଥା ରଖାଯିବ ।
• ନୂତନ ସମ୍ବିଧାନ ପ୍ରଣୟନ ହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବ୍ରିଟିଶ ସରକାର ଭାରତର ନିରାପତ୍ତା ପାଇଁ ଦାୟୀ ରହିବେ । ଉପରିଲିଷ୍କୃତ କ୍ରିପ୍‌ସଙ୍କର ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବଗୁଡ଼ିକ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ମନର ଆଶା ଓ ଆତ୍ମବିଶ୍ଵାସ ସଞ୍ଚାର କରିପାରି ନ ଥିଲା । ତେଣୁ ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରିଦେଇଥିଲେ ।

୨୧ । ପାପଡ଼ାହାଣ୍ଡି ଗୁଳିକାଣ୍ଡ ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ଅଗଷ୍ଟ ୨୪, ୧୯୪୨ରେ ବହୁ ଲୋକ ଏକତ୍ରିତ ହୋଇ କୋରାପୁଟର ପାପଡ଼ାହାଣ୍ଡିରେ ଥ‌ିବା ପୋଲ ଏବଂ ଥାନା ଧ୍ବଂସ କରିବାକୁ ଯାଇଥିଲେ । ପୋଲିସ ସେମାନଙ୍କୁ ରାସ୍ତାରେ ବାଧା ଦେଇଥିଲା । ସେମାନେ ନ ଶୁଣିବାରୁ ପୋଲିସ୍ ଗୁଳି କରିଥିଲା ଏବଂ ୧୫ଜଣ ଲୋକ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ । ବହୁ କଂଗ୍ରେସ କର୍ମୀଙ୍କୁ ଗୁଳିକରି ପୋଲିସ୍ ପାପଡ଼ାହାଣ୍ଡି ନଦୀଗର୍ଭକୁ ନିକ୍ଷେପ କରିଥିଲା ବୋଲି ଅଭିଯୋଗ ହୋଇଥିଲା ।

ଦୀର୍ଘ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

୧ । ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ ସମ୍ପର୍କରେ ବିବରଣୀ ପ୍ରଦାନ କର ।
Answer:
ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ପ୍ରାୟ ୨୦ ବର୍ଷକାଳ ଆଫ୍ରିକାରେ ଅବସ୍ଥାନ କରି ୧୯୧୫ରେ ଭାରତକୁ ଫେରିଥିଲେ । ଏହାପରେ ସେ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ସ୍ଵାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନର ନେତୃତ୍ଵ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ସେହି ସମୟରେ ପ୍ରଥମ ମହାସମର ଚାଲିଥିଲା । ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ଆହ୍ଵାନକ୍ରମେ ଭାରତୀୟ ନେତା ଓ ଜନସାଧାରଣ ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ ଦେଲେ । ମଣ୍ଟେଗୁ-ଚେମ୍ସଫୋର୍ଡ଼ ଭାରତର ଭୂମିକାର ପ୍ରଶଂସା କଲେ ଏବଂ ଏହାର ପୁରସ୍କାର ସ୍ଵରୂପ ଯୁଦ୍ଧ ପରେ ଏ ଦେଶର ସ୍ୱାୟତ୍ତ ଶାସନର କ୍ରମବିକାଶ ପାଇଁ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ଦେଲେ । ୧୯୧୮ରେ ଯୁଦ୍ଧ ଶେଷ ହେବାପରେ ଭାରତୀୟମାନେ ସରକାରଙ୍କଠାରୁ ବହୁତ କିଛି ଆଶା କରିଥିଲେ । ମାତ୍ର ଏହାପରେ ଇଂରେଜ ସରକାର ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ସାହାଯ୍ୟ ଓ ସମର୍ଥନ ଭୁଲିଗଲେ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ପ୍ରତି କଠୋର ବ୍ୟବହାର ପ୍ରଦର୍ଶନ କଲେ । ଗାନ୍ଧିଜୀ ଏହାର ତୀବ୍ର ପ୍ରତିରୋଧ କଲେ । ପରିଶେଷରେ ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ସହିତ ଅସହଯୋଗ ପାଇଁ ପଦକ୍ଷେପ ନେଲେ । ଏହି ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ ବିଭିନ୍ନ କାରଣପାଇଁ ସଂଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ।

ରାଓ୍ବାଲାଙ୍କ୍ ଆଇନ- ଭାରତୀୟମାନଙ୍କର ଆଶା ଓ ଦାବି ପୂରଣ କରାଯାଇ ନଥିବାରୁ ସେମାନେ ଆନ୍ଦୋଳନ କରିପାରନ୍ତି ବୋଲି ସରକାର ଆଶଙ୍କା ପ୍ରକାଶ କଲେ । ତେଣୁ ଭାରତୀୟ ବିଦ୍ରୋହୀମାନଙ୍କୁ କିପରି ଦମନ କରାଯାଇ ପାରିବ, ସେଥ୍‌ପାଇଁ ରାୱାଲାଙ୍କ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ ଏକ କମିଟି ଗଠିତ ହେଲା । ୧୯୧୯ରେ ରାୱାଲାଡ୍ ଏକ କଠୋର ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ କଲେ । ଏହାଦ୍ଵାରା ସରକାର ଯେକୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ସନ୍ଦେହରେ ଗିରଫ କରିପାରିଲେ ଏବଂ ବିନା ବିଚାରରେ ଜେଲ୍‌କୁ ପଠାଇଦେଇ ପାରିଲେ । ସରକାରଙ୍କ ବିଶ୍ଵାଘାତକତା ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧିଙ୍କୁ ମର୍ମାହତ କରିଥିଲା । ସେ ଏହି ଆଇନର ବିରୋଧ କରି ୧୯୧୯ ଏପ୍ରିଲ ୬ ତାରିଖରେ ଦେଶବ୍ୟାପୀ ହରତାଳ କରିଥିଲେ । ଇଂରେଜ ସରକାର ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ସମେତ ହଜାର ହଜାର ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଗିରଫ କଲେ ।

ଜାଲିଆନାଓ୍ବାଲାବାଗ ହତ୍ୟାକାଣ୍ଡ– ଏହି ସମୟରେ ପଞ୍ଜାବର ଅମୃତସରରେ ବିଶେଷ ଉତ୍ତେଜନା ଦେଖାଦେବାରୁ ୧୯୧୯ ଏପ୍ରିଲ- ୧୧ ତାରିଖରେ ଡାୟାରଙ୍କ ହାତରେ ଇଂରେଜ ସରକାର ଶାସନ ଭାର ଅର୍ପଣ କଲେ । ପଞ୍ଜାବରେ ସବୁପ୍ରକାର ସଭାସମିତିକୁ ବେଆଇନ ଘୋଷଣା କରାଗଲା । କିନ୍ତୁ ଏପ୍ରିଲ ୧୩ ତାରିଖ ଦିନ ବୈଶାଖୀ ଉତ୍ସବ ପାଳନ କରିବାପାଇଁ ଜାଲିଆନାଓ୍ବାଲାବାଗ ଉଦ୍ୟାନରେ ହଜାର ହଜାର ନରନାରୀ ସମ୍ମିଳିତ ହୋଇଥିଲେ । ଏହି ସମୟରେ ହଠାତ ଡାୟାର ସେଠାରେ ଉପସ୍ଥିତ ହୋଇ ବାଗର ଏକମାତ୍ର ପ୍ରବେଶଦ୍ଵାରକୁ ବନ୍ଦକରି ନିରୀହ ଜନତାଙ୍କ ଉପରକୁ ଆଖୁବୁଜା ଗୁଳିଚାଳନା ପାଇଁ ଆଦେଶ ଦେଇଥିଲେ । ଏହି ଗୁଳିକାଣ୍ଡରେ ହଜାର ହଜାର ଲୋକ ମୃତାହତ ହୋଇଥିଲେ । ଏହି ଘଟଣାରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ ମର୍ମାହତ ହୋଇପଡ଼ିଲେ ।

ଖୁଲାଫତ୍ ଆନ୍ଦୋଳନ– ତୁର୍କୀର ସୁଲତାନ ସମଗ୍ର ପୃଥ‌ିବୀର ମୁଲସମାନମାନଙ୍କର ଧର୍ମଗୁରୁ ବା ଖଲିଫାରୂପେ ସମ୍ମାନିତ ଥିଲେ । ପ୍ରଥମ ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧରେ ସେ ଜର୍ମାନୀକୁ ସମର୍ଥନ କରିଥିଲେ । ଯୁଦ୍ଧରେ ଜର୍ମାନୀର ପରାଜୟ ପରେ ଇଂରେଜ ସରକାର ତୁର୍କୀର ସୁଲତାନଙ୍କୁ ଗିରଫ କଲେ । ଏହା ବିଶ୍ଵରେ ମୁସଲମାନ ସଂପ୍ରଦାୟକୁ ଅପମାନିତ କରିଥିଲା । ଭାରତରେ ମୁସଲମାନମାନେ ତୁର୍କୀ ସୁଲତାନଙ୍କ ଗିରଫରେ ହତୋତ୍ସାହ ହୋଇପଡ଼ିଲେ । ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ଵରେ ଖୁଲାଫତ୍ ସମ୍ମିଳନୀ ଆହ୍ବାନ କରାଗଲା । ୧୯୨୦ରେ ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ପରାମର୍ଶକ୍ରମେ ନିଷ୍ଫଳ ଭାରତ ଖୁଲାଫତ୍ କମିଟି ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ ସହ ମିଶି ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ କଲେ ।

ଗାନ୍ଧିଜୀ କଲିକତାର କଂଗ୍ରେସ ଅଧ‌ିବେଶନରେ ଅସହଯୋଗ ପ୍ରସ୍ତାବ ଆଗତ କରିଥିଲେ । ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ୧୯୨୦ ଡିସେମ୍ବର ମାସରେ ନାଗପୁରଠାରେ ଚାଲିଥିବା କଂଗ୍ରେସ ଅଧ୍ବବେଶନ ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ଗ୍ରହଣକରି ଅନୁମୋଦିତ କରିଥିଲା । ଫଳରେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନପାଇଁ ଗାନ୍ଧିଜୀ କ୍ଷେତ୍ର ପ୍ରସ୍ତୁତି ଆରମ୍ଭ କଲେ । ଆନ୍ଦୋଳନର ଲକ୍ଷ୍ୟ ଓ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ- ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ଶାସନକଳକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ଥାଣୁ କରିଦେବା ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନର ମୁଖ୍ୟ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥିଲା । ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ଆନ୍ଦୋଳନର ଦୁଇଟି ଦିଗ ଥିଲା- ଗଠନମୂଳକ ଓ ବିରୋଧାତ୍ମକ ।

ଗଠନମୂଳକ ଲକ୍ଷ୍ୟ:

• ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ବିଦେଶୀ ଦ୍ରବ୍ୟର ବର୍ଜନ
• ସ୍ଵଦେଶୀ ଦ୍ରବ୍ୟର ବହୁଳ ବ୍ୟବହାର
• ସୂତାକଟା ଓ ଲୁଗାବୁଣା
• ସାଂପ୍ରଦାୟିକତା ଓ ଅସ୍ପୃଶ୍ୟତାର ନିବାରଣ
• ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଓ ପ୍ରସାର ।

ବିରୋଧାତ୍ମକ ଲକ୍ଷ୍ୟ:

• ବ୍ୟବସ୍ଥାପକ ପରିଷଦ ପାଇଁ ନିର୍ବାଚନ ବର୍ଜନ
• ଆଇନ ଅଦାଲତଗୁଡ଼ିକ ବର୍ଜନ
• ସରକାରୀ ସ୍କୁଲ ଓ କଲେଜ ବର୍ଜନ
• ସରକାରଙ୍କଦ୍ଵାରା ଆୟୋଜିତ ଦରବାର ଓ ଉତ୍ସବ ଆଦିର ବର୍ଜନ ।

ସତ୍ୟ ଓ ଅହିଂସା ମାଧ୍ୟମରେ ଆନ୍ଦୋଳନ ଚଳାଇବାକୁ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଦେଶବାସୀଙ୍କୁ ପ୍ରବର୍ତ୍ତାଇଲେ । ତାଙ୍କ ମତରେ, ନିଷ୍ଠାପର ଅହିଂସା ନୀତି ବଳରେ ସ୍ୱରାଜ୍ୟ ହାସଲ ହୋଇପାରିବ । ଆନ୍ଦୋଳନର ଅଗ୍ରଗତି- ୧୯୨୧ ଖ୍ରୀ.ଅ.ର ପ୍ରାରମ୍ଭରେ ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ ହେଲା । ହଜାର ହଜାର ଜନସାଧାରଣ ଏଥ‌ିରେ ଯୋଗଦାନ କରି ଏହାକୁ ଗଣଆନ୍ଦୋଳନର ରୂପ ଦେଇଥିଲେ । ଶତକଡ଼ା ୮୦ ଭାଗ ଲୋକ ନିର୍ବାଚନ ବର୍ଜନ କଲେ । ଖ୍ୟାତନାମା ଆଇନଜୀମାନେ; ଯଥା- ମୋତିଲାଲ ନେହେରୁ, ଚିତ୍ତରଞ୍ଜନ ଦାସ, ବଲ୍ଲଭଭାଇ ପଟେଲ, ରାଜେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରସାଦ କୋର୍ଟକଚେରୀ ବର୍ଜନ କରିଥିଲେ । ବହୁସଂଖ୍ୟକ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀ ସ୍କୁଲ ଓ କଲେଜ ବର୍ଜନ କରି ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନରେ ଯୋଗଦେଲେ । ଲୋକମାନେ ବିଦେଶୀଦ୍ରବ୍ୟ ବର୍ଜନ କଲେ । ଦେଶର ସର୍ବତ୍ର ଲୁଗାବୁଣା ଓ ସୂତାକଟା ଆରମ୍ଭ ହେଲା । ସ୍ଵଦେଶୀ ବସ୍ତୁର ଆଦର ବଢ଼ିଲା । ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନର ନେତୃତ୍ଵ ନେଇଥିଲେ ମହମ୍ମଦ ସୌକତ ଅଲ୍ଲୀ, ମହମ୍ମଦ ଅଲ୍ଲୀ, ଡଃ ଆନସାରୀ, ମୌଲାନା ଆବୁଲ କାଲାମ ଆଜାଦ, ଚିତ୍ତରଞ୍ଜନ ଦାସ, ଲାଲା ଲଜପତ୍ ରାୟ, ମୋତିଲାଲ ନେହେରୁ ଓ ଜବାହରଲାଲ ନେହେରୁ ଇତ୍ୟାଦି ତୁଙ୍ଗ ନେତାମାନେ ।

ସରକାରଙ୍କ ଦମନ ନୀତି- ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନର ଅଗ୍ରଗତିକୁ ପ୍ରତିରୋଧ କରିବାପାଇଁ ଇଂରେଜ ସରକାର ଦମନନୀତି ପ୍ରୟୋଗ କରିଥିଲେ । ବହୁ ଜାତୀୟତାବାଦୀ ନେତାଙ୍କୁ ଗିରଫ କରାଗଲା । ଭାରତ ଦର୍ଶନରେ ଆସିଥୁବା ୱେଲ୍ସର ଯୁବରାଜଙ୍କୁ ଭାରତୀୟମାନେ ଦେଶବ୍ୟାପୀ ହରତାଳ କରି ସ୍ଵାଗତ କରିଥିଲେ । ଫଳରେ ଇଂରେଜ ସରକାର ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ଉପରେ ଅକଥନୀୟ ଅତ୍ୟାଚାର, ଗୁଳି ଓ ଲାଠିଚାଳନା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ଇଂରେଜ ସରକାର ୩୦,୦୦୦ ଲୋକଙ୍କୁ ଗିରଫ କଲେ । ସରକାରଙ୍କ ଦୃଢ଼ ଦମନନୀତି ସତ୍ତ୍ଵେ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ ଦ୍ରୁତବେଗରେ ପ୍ରସାରଲାଭ କରିଥିଲା ।

ଆନ୍ଦୋଳନ ପ୍ରତ୍ୟାହାର- ଆନ୍ଦୋଳନ ଅଗ୍ରଗତି କରୁଥିବାବେଳେ ହଠାତ୍‌ ୧୯୨୨ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଫେବୃୟାରୀ ୫ ତରିଖ ଦିନ ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶର ଚୌରୀଚୌରାଠାରେ ଉଭ୍ୟକ୍ତ ଜନତା ଏକ ପୋଲିସ୍ ଥାନାରେ ଅଗ୍ନିସଂଯୋଗ କରିଥିଲେ । ଏଥ‌ିରେ ୨୨ ଜଣ ପୋଲିସ୍ କର୍ମଚାରୀ ଜୀବନ୍ତ ଦଗ୍‌ଧ ହୋଇଥିଲେ । ଏହି ଘଟଣାରେ ମର୍ମାହତ ହୋଇ ଗାନ୍ଧିଜୀ ହଠାତ୍ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ସ୍ଥଗିତ ରଖୁଲେ । ଅବଶ୍ୟ ଏଥିପାଇଁ କଂଗ୍ରେସର ତୁଙ୍ଗ ନେତାମାନେ ତାଙ୍କୁ ସମାଲୋଚନା କରିଥିଲେ । ଇଂରେଜ ସରକାର ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କୁ ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୪, ୧୯୨୨ରେ ଗିରଫ କରି ଜେଲ୍‌କୁ ପଠାଇ ଦେଇଥିଲେ । ସେ ଦୀର୍ଘ ୬ ବର୍ଷକାଳ ବନ୍ଦୀ ଅବସ୍ଥାରେ ପୁନାର ୟାରୱାଡ଼ା ସେଣ୍ଟ୍ରାଲ ଜେଲ୍‌ରେ ରହିଥିଲେ । ପରେ ଅସୁସ୍ଥତା ହେତୁ ତାଙ୍କୁ ଜେଲରୁ ମୁକ୍ତ କରାଯାଇଥିଲା ।

ଫଳାଫଳ – ‘ଗାନ୍ଧିଜୀ ଜେଲରୁ ମୁକ୍ତିଲାଭ କରି ଗଠନମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟରେ ନିଜକୁ ନିୟୋଜିତ କଲେ । ସେ ଜନସାଧାରଣଙ୍କୁ ଚରଖାଦ୍ଵାରା ସୂତା କାଟିବାକୁ ଉତ୍ସାହିତ କଲେ । ଅସ୍ପୃଶ୍ୟତା ଦୂରୀକରଣ ଓ ନିଶା ନିବାରଣପାଇଁ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମଗୁଡ଼ିକ ହାତକୁ ନେଇଥିଲେ । ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ ବିଫଳ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଏହାର ଫଳାଫଳ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ ଥିଲା । ଏହାଦ୍ଵାରା ଭରତର ସ୍ଵାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳକୁ ପରିବ୍ୟାପ୍ତ ହେଲା । ଭାରତୀୟମାନଙ୍କର ବ୍ରିଟିଶ ବିରୋଧୀ ମନୋଭାବ ତୀବ୍ରତର ହେଲା । ଏହାପରେ କଂଗ୍ରେସ କେବଳ ଭାରତୀୟ ନେତାମାନଙ୍କ ଅନୁଷ୍ଠାନ ନହୋଇ ଭାରତୀୟ ଜନତାଙ୍କ ଅନୁଷ୍ଠାନ ହେଲା । ଗାନ୍ଧିଜୀ ଭାରତର ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଜନପ୍ରିୟ ନେତାରୂପେ ସ୍ଵୀକୃତ ହେଲେ । ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କର ଆତ୍ମବିଶ୍ଵାସ ବୃଦ୍ଧି କରିଥିଲା । ପରବର୍ତୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ପାଇଁ ଭାରତୀୟମାନେ ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱକୁ ଅପେକ୍ଷା କରି ରହିଲେ ।

୨ । ଓଡ଼ିଶାରେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନର ପ୍ରଭାବ କିପରି ଅନୁଭୂତ ହୋଇଥିଲା ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
Answer:
ସମଗ୍ର ଭାରତରେ ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ଵରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ପ୍ରତିଧ୍ଵନି ପ୍ରତିଫଳିତ ହୋଇଥିଲା ଓଡ଼ିଶାରେ । ଓଡ଼ିଶାରେ ଯଦୁମଣି ମଙ୍ଗରାଜଙ୍କ ନେତୃତ୍ଵରେ ରେଭେନ୍ସା କଲେଜର କେତେକ ଛାତ୍ର ପ୍ରତିରକ୍ଷା ବାହିନୀରେ ଯୋଗଦେଇ ଇଂରେଜମାନଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲେ ପ୍ରଥମ ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ । ମାତ୍ର ଯୁଦ୍ଧ ପରେ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କୁ କିଛିଟା ରାଜନୈତିକ ଅଧିକାର ଦେବା ପରିବର୍ତ୍ତେ କଠୋର ରାୱାଲଡ୍ ଆଇନ ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ କରିଥିଲେ ଇଂରେଜମାନେ । ଇଂରେଜମାନଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପରେ ଅତିଷ୍ଠ ହୋଇ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଶେଷରେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ କରିବାପାଇଁ ସ୍ଥିର କରିଥିଲେ ।

୧୯୨୦ ଡିସେମ୍ବର ମାସରେ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସର ନାଗପୁର ଅବେଶନରେ ଓଡ଼ିଶାରୁ ୩୫ ଜଣ ପ୍ରତିନିଧ୍ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସଙ୍କ ନେତୃତ୍ଵରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ହରେକୃଷ୍ଣ ମହତାବ, ମୁକୁନ୍ଦପ୍ରସାଦ ଦସ, ନିରଞ୍ଜନ ପଟ୍ଟନାୟକ, ଭାଗୀରଥ୍ ମହାପାତ୍ର, ଯଦୁମଣି ମଙ୍ଗରାଜ ପ୍ରଭୃତି ନେତାମାନେ ମୁଖ୍ୟ ଥିଲେ । ଏହି ଅଧୂବେଶନରେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ବିପୁଳ ଉତ୍ସାହ ଓ ଉନ୍ମାଦନାର ସହ ଗୃହୀତ ହୋଇଥିଲା । ଏହାଛଡ଼ା ଏଥିରେ ଭାଷାସୂତ୍ରରେ ପ୍ରଦେଶ ଗଠନ ନୀତିକୁ ମାନିନିଆଯାଇ ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରାଦେଶିକ କଂଗ୍ରେସ କମିଟି ଗଠନକୁ ସ୍ୱୀକୃତି ପ୍ରଦାନ କରାଗଲା । ଓଡ଼ିଶାର ପ୍ରତିନିଧୁମାନେ ନୂତନ ଆଶା ନେଇ ଓଡ଼ିଶାକୁ ଫେରିଆସି ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ଵରେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ସକ୍ରିୟ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କଲେ । ପଣ୍ଡିତ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ ଉତ୍କଳ କଂଗ୍ରେସ କମିଟି ଗଠନ କରି ତା’ର ସଭାପତି ହେଲେ ଓ ଓଡ଼ିଶାରେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନର ପରିଚାଳନା ଦାୟିତ୍ଵ କଂଗ୍ରେସ ଉପରେ ନ୍ୟସ୍ତ କରାଗଲା ।

ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଓଡ଼ିଶାର ଅଗଣିତ ଓଡ଼ିଆ ଯୁବକ ସ୍କୁଲ-କଲେଜ ଛାଡ଼ି ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଯୋଗଦେଲେ । ହରେକୃଷ୍ଣ ମହତାବ, ନବକୃଷ୍ଣ ଚୌଧୁରୀ, ଯଦୁମଣି ମଙ୍ଗରାଜ, ନୀଳକଣ୍ଠ ଦାସ, ଗୋପବନ୍ଧୁ ଚୌଧୁରୀ ପ୍ରମୁଖ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅଗ୍ରଗଣ୍ୟ ଥିଲେ । ଗୋପବନ୍ଧୁ ଚୌଧୁରୀ ଡେପୁଟି କଲେକ୍ଟର ଚାକିରିରୁ ଇସ୍ତଫା ଦେଲେ ଓ ପଣ୍ଡିତ ଲିଙ୍ଗରାଜ ମିଶ୍ର ସରକାରୀ ଅଧ୍ୟାପକ ଚାକିରି ଛାଡ଼ି ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଯୋଗଦେଲେ । କଂଗ୍ରେସ କର୍ମୀମାନଙ୍କୁ ତାଲିମ ଦେବାପାଇଁ କଟକର ‘ସ୍ଵରାଜ ଆଶ୍ରମ’ ଓ ଜଗତ୍‌ସିଂହପୁରରେ ‘ଅଳକା ଆଶ୍ରମ’ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଥିଲା । କଟକରେ ଛାତ୍ରମାନେ ‘ସ୍ଵରାଜ ସେବକ ସଂଘ’ ଗଠନ କରିଥିଲେ ।

ଆନ୍ଦୋଳନର ଲକ୍ଷ୍ୟ – ଓଡ଼ିଶାରେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନର ଦୁଇଟି ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥିଲା । ପ୍ରଥମଟି ହେଲା – ବିଦେଶୀ ଦ୍ରବ୍ୟ, ସରକାରୀ କୋର୍ଟକଚେରି, ସରକାରଙ୍କ ପ୍ରଦତ୍ତ ପଦବୀ ଓ ଉପାଧ୍ ଏବଂ ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନଗୁଡ଼ିକୁ ବର୍ଜନ କରିବା । ଦ୍ଵିତୀୟଟି ହେଲା – ଓଡ଼ିଶାରେ ହିନ୍ଦୁ-ମୁସଲମାନମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଐକ୍ୟଭାବ, ନିଶା ନିବାରଣ, ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରସାର ଏବଂ ଓଡ଼ିଶାରେ ଖଦୀର ପ୍ରସାର ଆଦି ଗଠନମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା । ବିଦେଶୀ ଦ୍ରବ୍ୟ ବର୍ଜନ ଓଡ଼ିଶାର ବିଭିନ୍ନ ଜିଲ୍ଲାରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇଥିଲା । କଂଗ୍ରେସ କର୍ମୀମାନେ ବାଲେଶ୍ଵର ଜିଲ୍ଲାରେ ‘ସ୍ଵରାଜ ମନ୍ଦିର’ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରି ବିଦେଶୀ ବସ୍ତ୍ର ବର୍ଜନ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ପଣ୍ଡିତ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସଙ୍କ ପ୍ରରୋଚନାରେ ବହୁ ଓଡ଼ିଆ ଶ୍ରମିକ କଲିକତାସ୍ଥିତ ବିଦେଶୀ ଦୋକାନମାନଙ୍କରେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ଫଳରେ କଲିକତାର ବଡ଼ବଜାରରେ ଦୋକାନଗୁଡ଼ିକ ବନ୍ଦ ହୋଇଯାଇଥିଲା ।

୧୯୨୧ ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୩ ତାରିଖରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଓଡ଼ିଶା ଆସି କଟକର କାଠଯୋଡ଼ି ବାଲିପଠାରେ ସଭା କରିଥିଲେ ଏଥ‌ିରେ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ ସଭାପତିତ୍ୱ କରିଥିଲେ । ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ସଫଳ କରିବାପାଇଁ ବିବିଧ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇଥିଲା । ସରକାରୀ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ ବର୍ଜନ କରିବା ଫଳରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ଜାତୀୟ ବିଦ୍ୟାଳୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହୋଇଥିଲା । ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସଙ୍କ ପ୍ରଚେଷ୍ଟାରେ ସତ୍ୟବାଦୀଠାରେ ଜାତୀୟ ବନବିଦ୍ୟାଳୟ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇଥିଲା । କଟକରେ ଏକ ଜାତୀୟ ବିଦ୍ୟାଳୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହି ବିଦ୍ୟାଳୟମାନଙ୍କରେ ସୂତାକଟା, ଲୁଗାବୁଣା, କାଠକାମ ଓ ହିନ୍ଦୀଶିକ୍ଷା ଇତ୍ୟାଦି ପାଠ୍ୟକ୍ରମ ରହିଥିଲା ।

ଏହି ସମୟରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ଜମିଦାରମାନଙ୍କ ଅତ୍ୟାଚାର ବଢ଼ିଚାଲିଲା । ଜମିଦାରମାନଙ୍କ ବିରୋଧରେ ଉତ୍କଳ ପ୍ରାଦେଶିକ କମିଟି ସ୍ଵର ଉତ୍ତୋଳନ କରିଥିଲା । କନିକାର ରାଜା ରାଜେନ୍ଦ୍ର ନାରାୟଣ ଭଞ୍ଜ ପ୍ରଜାମାନଙ୍କୁ ଅତ୍ୟାଚାର କରି ଭୂରାଜସ୍ୱ ଆଦାୟ କରୁଥିବାରୁ କଂଗ୍ରେସ କର୍ମୀମାନେ ତାଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସ୍ଵର ଉତ୍ତୋଳନ କରିଥିଲେ । ଫଳରେ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ ଓ ଭାଗୀରଥ ମହାପାତ୍ରଙ୍କୁ ଛଅମାସ କାରାଦଣ୍ଡ ଭୋଗିବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା ।

ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଦମନ– ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଦମନ କରିବାପାଇଁ ଇଂରେଜ ସରକାର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ରାଜ୍ୟଭଳି ଓଡ଼ିଶାରେ ମଧ୍ୟ ଦମନମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ କଲେ । ସଭାସମିତି, ଶୋଭାଯାତ୍ରା ବେଆଇନ ବୋଲି ଘୋଷିତ ହେଲା । ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସଙ୍କୁ ହାତକଡ଼ି ପକାଇ ଗିରଫକରି ନିଆଗଲା ଏବଂ ହଜାରିବାଗ ଜେଲକୁ ପଠାଇ ଦିଆଗଲା । ଚୌରୀଚୌରା ହିଂସାକାଣ୍ଡ ପରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ ମର୍ମାହତ ହୋଇ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ସ୍ଥଗିତ ରଖୁବା ଫଳରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ଏହାର ଗତି ଧୂମେଇ ଯାଇଥିଲା ।

ଫଳାଫଳ– ୧୯୨୪ ଜୁନ୍ ୨୪ ତାରିଖରେ ହଜାରିବାଗ ଜେଲ୍‌ରୁ ମୁକ୍ତି ପାଇବା ପରେ ପଣ୍ଡିତ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ କଟକରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ଉତ୍କଳ ପ୍ରାଦେଶିକ କମିଟିରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ । ହରେକୃଷ୍ଣ ମହତାବ ଜେଲରୁ ଫେରିବା ପରେ ୧୯୨୩ ଖ୍ରୀ.ଅ. ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨ ତାରିଖ ଦିନ ବାଲେଶ୍ଵରରୁ ‘ପ୍ରଜାତନ୍ତ୍ର’ ସମ୍ବାଦପତ୍ର ପ୍ରକାଶନ କରିଥିଲେ । ଓଡ଼ିଶାରେ ଏହି ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ ଖଦୀ ଓ ଚରଖା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ପ୍ରସାର କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲା । ମହାତ୍ମାଗାନ୍ଧୀଙ୍କୁ ଜାତୀୟ ନେତାଭାବରେ ସ୍ଵୀକୃତି ମିଳିଲା । ଓଡ଼ିଶାରେ କନିକା କୃଷକ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ପାଥେୟ ଯୋଗାଇଥିଲା ଏହି ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ । ଶେଷରେ ଭାରତ ତଥା ଓଡ଼ିଶାବାସୀଙ୍କ ମନରେ ମୁକ୍ତିସଂଗ୍ରାମ ଜାରି ରଖୁବାପାଇଁ ଅପୂର୍ବ ଉନ୍ମାଦନା ସଞ୍ଚାର କରିଥିଲା । ମୋଟ ଉପରେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଓଡ଼ିଶାର ଭୂମିକା ଥିଲା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ।

୩ । ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଓଡ଼ିଶାର ଭୂମିକା କ’ଣ ଥିଲା ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
୧୯୨୯ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସର ଲାହୋର ଅଧିବେଶନରେ ଜବାହରଲାଲ ନେହେରୁଙ୍କ ସଭାପତିତ୍ୱରେ ଗୃହୀତ ହୋଇ ୧୯୩୦ରେ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନ । ସେ ୧୯୩୦ ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୨ ତାରିଖ ଦିନ ଐତିହାସିକ ଦାଣ୍ଡିଯାତ୍ରା କରି ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ଏହାର ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଓଡ଼ିଶାରେ ଯଥେଷ୍ଟ ପରିମାଣରେ ଅନୁଭୂତ ହୋଇଥିଲା । ଇଞ୍ଚୁଡ଼ି, କାକଟପୁର ଓ ଗଞ୍ଜାମ ଆଦି ସ୍ଥାନରେ ବ୍ୟାପକ ହୋଇଉଠିଥିଲା ଏହି ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନ । ୧୯୩୦ ଫେବୃୟାରୀ ୨୮ରେ ଉତ୍କଳ ପ୍ରଦେଶ କଂଗ୍ରେସ କମିଟି ଆନୁକୂଲ୍ୟରେ ଆହୂତ ହୋଇଥିଲା ସଭା । ଓଡ଼ିଶାର ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନର ନେତୃତ୍ଵ ନେଇଥିଲେ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଚୌଧୁରୀ । ଲବଣ ସତ୍ୟାଗ୍ରହ ପାଇଁ ବାଲେଶ୍ଵର ଜିଲ୍ଲାର ଇଞ୍ଚୁଡ଼ିକୁ ସର୍ବପ୍ରଥମେ ମନୋନୟନ କରାଯାଇଥିଲା । ହରେକୃଷ୍ଣ ମହତାବ ଓ ସୁରେନ୍ଦ୍ରନାଥ ଦାସଙ୍କ ଉପରେ ନ୍ୟସ୍ତ ଥିଲା ବାଲେଶ୍ଵରର ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀମାନଙ୍କୁ ଏକଜୁଟ କରାଇବାର ଦାୟିତ୍ଵ ।

୧୯୩୦ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଏପ୍ରିଲ ୬ ତାରିଖ ଦିନ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଚୌଧୁରୀ ଓ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର ଦାସଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ୨୧ ଜଣ ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀ କଟକ ସ୍ଵରାଜ ଆଶ୍ରମରୁ ଇଞ୍ଚୁଡ଼ି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଐତିହାସିକ ଯାତ୍ରା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ପୋଲିସ ବାଟରୁ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଚୌଧୁରୀଙ୍କୁ ଗିରଫ କରିନେଇଥିଲେ । ୧୯୩୦ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଏପ୍ରିଲ ୧୪ ତାରିଖ ଦିନ ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀମାନେ ଇଞ୍ଚୁଡ଼ିଠାରେ ଲବଣ ଆଇନ ଭଙ୍ଗ କରିଥିଲେ । ଏପ୍ରିଲ ୨୦ ତାରିଖ ଦିନ ରମାଦେବୀ ଓ ମାଳତୀଦେବୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ଵରେ ଶହ ଶହ ମହିଳା ଇଞ୍ଚୁଡ଼ିକୁ ଯାତ୍ରା କରିଥିଲେ । ଲବଣ ଆଇନ ଭଙ୍ଗକରି ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହରଙ୍କ ସହ ଶହ ଶହ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀ ପୋଲିସ୍ ହାତରେ ଗିରଫ ହୋଇଥିଲେ ।

ଇଞ୍ଚୁଡ଼ି ବ୍ୟତୀତ ଓଡ଼ିଶାର ଉପକୂଳବର୍ତ୍ତୀ ଅଞ୍ଚଳ; ଯଥା- ଅବିଭକ୍ତ କଟକ ଜିଲ୍ଲାର କୁଜଙ୍ଗ, ପୁରୀ ଜିଲ୍ଲାର କୁହୁଡ଼ି ଓ ଅସ୍ତରଙ୍ଗ, ଗଞ୍ଜାମ ଜିଲ୍ଲାର ହୁମା ପ୍ରଭୃତି ସ୍ଥାନରେ ଲୁଣମରା ଅଭିଯାନ ଚାଲୁରହିଲା । ହଜାର ହଜାର ଲୋକ ସରକାରୀ ନୀଳକଣ୍ଠ ଦାସ, ଜଗନ୍ନାଥ ରଥ, ନୀଳାମ୍ବର ଦାସ, କରୁଣାକର ପାଣିଗ୍ରାହୀ ଏବଂ ମଥୁରାମୋହନ ବେହେରା ବାଲେଶ୍ଵର ଜିଲ୍ଲାର ମାର୍ଥାଠାରେ ଲବଣ ସତ୍ୟାଗ୍ରହର ନେତୃତ୍ଵ ନେଇଥିଲେ । ଓଡ଼ିଶାରେ ସ୍କୁଲମାନଙ୍କରୁ ବହୁ ଅଳ୍ପବୟସ୍କ ଛାତ୍ର ଏକତ୍ରିତ ହୋଇ ବାନରସେନା ଗଠନକରି ଆନ୍ଦୋଳନାତ୍ମକ କାର୍ଯ୍ୟ ଚାଲୁରଖୁଲେ । ଲୁଗାପୋଡ଼ି, ମଦଦୋକାନ ଆଗରେ ପିକେଟିଂ ଆଦି ସେମାନଙ୍କର ପ୍ରଧାନକାର୍ଯ୍ୟ ଥିଲା । ପୋଲିସ୍ ସେମାନଙ୍କୁ ବେତମାଡ଼ଦ୍ଵାରା ଦମନ କରିବାପାଇଁ ଚେଷ୍ଟାକରି ବିଫଳ ହେଲେ ।

ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଯୋଗଦେଇ ଓଡ଼ିଶାର ବହୁ ନେତା ସରକାରଙ୍କଦ୍ଵାରା ଗିରଫ ହୋଇଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ହରେକୃଷ୍ଣ ମହତାବ, ଗୋପବନ୍ଧୁ ଚୌଧୁରୀ, ଲିଙ୍ଗରାଜ ମିଶ୍ର, ନନ୍ଦକିଶୋର ଦାସ, ନୀଳକଣ୍ଠ ଦାସ, ଯଦୁମଣି ମଙ୍ଗରାଜ, କୃପାସିନ୍ଧୁ ହୋତା, ରମାଦେବୀ, ସରଳାଦେବୀ ପ୍ରଭୃତି ପ୍ରମୁଖ ଥିଲେ । ୧୯୩୧ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ଗାନ୍ଧି-ଇର୍‌ଉଇନ୍ ଚୁକ୍ତି ସ୍ୱାକ୍ଷରିତ ହେବାପରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରି ନେଇଥିଲେ । ଚୁକ୍ତିର ସର୍ଭେ ଅନୁସାରେ ବଡ଼ଲାଟ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କର କେତେକ ନ୍ୟାଯ୍ୟ ଦାବିକୁ ମାନିନେଇଥିଲେ ।

କିନ୍ତୁ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଦ୍ଵିତୀୟ ଗୋଲ୍ଟେବୁଲ ବୈଠକରୁ ନିରାଶ ହୋଇ ଫେରିବା ପରେ ପୁନର୍ବାର ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନ ଚଳାଇବାପାଇଁ ଦେଶବାସୀଙ୍କୁ ଆହ୍ୱାନ କରିଥିଲେ । ଫଳରେ ଦେଶର ଚାରିଆଡ଼େ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ ପୂର୍ବାପେକ୍ଷା ତୀବ୍ରଭାବରେ ଚାଲିଲା । ପୋଲିସ୍ ଓଡ଼ିଶାରେ କଟକ, ପୁରୀ, ବାଲେଶ୍ଵର ଏବଂ ସମ୍ବଲପୁର ପ୍ରଭୃତି ସ୍ଥାନର କଂଗ୍ରେସ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟଗୁଡ଼ିକୁ ଦଖଲ କରିନେଲେ ଏବଂ ବହୁ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଗିରଫ କରିଥିଲେ । ନୀଳାମ୍ବର ଦାସ, ବିନୋଦ କାନୁନ୍‌ଗୋ, ସୁରେନ୍ଦ୍ରନାଥ ଦାସ ପ୍ରଭୃତି ନେତାମାନେ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ବେଳକୁ ଓଡ଼ିଶାରେ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଭଟ୍ଟା ପଡ଼ିଯାଇଥିଲା ।

ଓଡ଼ିଶାରେ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନର ଫଳାଫଳ ଥିଲା ସୁଦୂରପ୍ରସାରୀ । ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ ଫଳରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ଜନଜାଗରଣ ଅଧ୍ବକ ପରିମାଣରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା । ୧୯୩୧ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ କଟକଠାରେ ରାଧାନାଥ ରଥ, ମଧୁସୂଦନ ପଟ୍ଟନାୟକ, ବାଲୁଙ୍କେଶ୍ୱର ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଓ ଗୋବିନ୍ଦ ଚନ୍ଦ୍ର ମିଶ୍ରଙ୍କ ଉଦ୍ୟମରେ ପ୍ରଥମ ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଜା ସମ୍ମିଳନୀ ଆୟୋଜିତ ହୋଇଥିଲା । ଓଡ଼ିଶାରେ ଏହି ସମୟରେ ‘ସମାଜ’ ଓ ‘ପ୍ରଜାତନ୍ତ୍ର’ ନାମକ ଦୁଇଟି ସାପ୍ତାହିକ ସମ୍ବାଦପତ୍ର ଦୈନିକ ରୂପେ ପ୍ରକାଶଲାଭ କରିଥିଲା । ଓଡ଼ିଶାରେ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନ ନାରୀ ଜାଗରଣ ପାଇଁ ଭିତ୍ତିଭୂମି ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲା ।

୪। ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ କେଉଁ ପରିସ୍ଥିତିରେ ଆରମ୍ଭ ହେଲା ? ଭାରତର ସ୍ଵାଧୀନତାକୁ ଏହା କିପରି ତ୍ବରାନ୍ବିତ କଲା ?
Answer:
୧୯୪୨ରେ ଭାରତର ରାଜନୀତି ଜିନ୍ନାଙ୍କ ପାକିସ୍ତାନ ଦାବି, ଜାପାନୀମାନଙ୍କର ସୀମାନ୍ତ ଆକ୍ରମଣ ଏବଂ ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ଦମନନୀତି ଯୋଗୁଁ ଶୋଚନୀୟ ଅବସ୍ଥାରେ ପହଞ୍ଚିଲା । ଦେଶରେ ଅରାଜକତା ଓ ଅଶାନ୍ତି ଦିନକୁ ଦିନ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଲା । ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ଉପଲବ୍‌ଧୁ କଲେ ଯେ ଇଂରେଜମାନେ ଭାରତର ବର୍ତ୍ତମାନ ଓ ଭବିଷ୍ୟତକୁ ନେଇ ଅଧିକ ସମୟ ଖେଳ ଖେଳିଲେ ଦେଶର ସର୍ବନାଶ ଘଟିବ । ତେଣୁ ସେ ହଠାତ୍‌ ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ କରିବାପାଇଁ ସ୍ଥିର କଲେ । ଏହାଛଡ଼ା ସେ ଆଶାକଲେ ଯେ ସରକାର ଏପରି ସଂକଟକାଳରେ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଦବାଇବାପାଇଁ କଠୋର ନୀତି ଅବଲମ୍ବନ ନକରି ଆପୋଷ ସମାଧାନ ପାଇଁ ଉଦ୍ୟମ କରିବେ । କେତେକ ତୁଙ୍ଗନେତା ସରକାରଙ୍କଠାରୁ ଠିକ୍ ଓଲଟା ଆଶା କରୁଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କର ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ଅଗ୍ରାହ୍ୟ କରିପାରିଲେ ନାହିଁ ।

ଆନ୍ଦୋଳନର ପୃଷ୍ଠଭୂମି– ପ୍ରଥମତଃ, ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ଇଂଲଣ୍ଡରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ସାର୍ ଷ୍ଟାଫୋର୍ଡ଼ କ୍ରିପ୍‌ସଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଏକ ଦଳ ଭାରତ ପଠାଇଥିଲେ । ଏହା ‘କ୍ରିପ୍‌ ମିଶନ’ ନାମରେ ବିଖ୍ୟାତ । ବିଭିନ୍ନ ଦଳ ସହିତ ଆଲୋଚନା କରି ଭାରତରେ ଔପନିବେଶିକ ସ୍ୱାୟତ୍ତ ଶାସନ ପ୍ରଚଳନ କରିବାର ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଥିଲେ କ୍ରିପ୍‌ସ । ଏଥ‌ିରେ ଭାରତ ବିଭାଜନର ମଞ୍ଜି ସୁପ୍ତଭାବରେ ରହିଥ‌ିବାରୁ ଗାନ୍ଧିଜୀ କ୍ରିପ୍‌ସଙ୍କ ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବରେ ଉତ୍‌କ୍ଷିପ୍ତ ହୋଇଥିଲେ । ଫଳରେ କ୍ରିପ୍‌ସଙ୍କ ପ୍ରସ୍ତାବ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କଦ୍ଵାରା ଗୃହୀତ ହେଲାନାହିଁ । ଦ୍ଵିତୀୟତଃ, ଜାପାନ ବର୍ମା ଅଧିକାର କରିବା ପରେ ସେଠାରୁ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ କରିଥିବା ଭାରତୀୟ ଶରଣାର୍ଥୀମାନେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କର ଅତ୍ୟାଚାର ସମ୍ପର୍କରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଥିଲେ ଯାହା ବହୁ ନେତାଙ୍କୁ ବିଚଳିତ କରିଥିଲା ।

ତେଣୁ ଇଂରେଜମାନଙ୍କୁ ଭାରତରୁ ତଡ଼ିବାର ଉପଯୁକ୍ତ ସମୟ ଆସିଯାଇଛି ବୋଲି କଂଗ୍ରେସ ଉପଲବ୍‌ଧ୍ଵ କରିଥିଲା । ତୃତୀୟତଃ, ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଜାପାନ ଆକ୍ରମଣର ଭୟ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କୁ ଲାଗିଥିଲା । ଇଂରେଜମାନଙ୍କୁ ସିଙ୍ଗାପୁର, ମାଳୟ ଏବଂ ବର୍ମାରେ ପରାସ୍ତ କରିବା ପରେ କାଳେ ଭାରତଆଡ଼କୁ ଜାପାନ ମାଡ଼ିଆସିବ, ଏଥ‌ିପାଇଁ ଭାରତୀୟମାନେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କୁ ଭାରତରୁ ତଡ଼ିବାପାଇଁ କଂଗ୍ରେସ ନେତାମାନେ ଚାହିଁଥିଲେ । ଏହିସବୁ କାରଣପାଇଁ ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନର ଉତ୍ପତ୍ତି ଘଟିଥିଲା ।

ଭାରତଛାଡ଼ ପ୍ରସ୍ତାବ– ୮ ଅଗଷ୍ଟ ୧୯୪୨ରେ ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସର ବମ୍ବେ ଅଧିବେଶନରେ ମହାତ୍ମା ଜଳିଉଠିଲା । ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଦମନ କରିବାପାଇଁ ସରକାର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଥିଲେ । ତେଣୁ କଂଗ୍ରେସ ଜଳି ଉଠିଲା । ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଦମନ କରିବାପାଇଁ ସରକାର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଥିଲେ । ତେଣୁ କଂଗ୍ରେସ ଅଧିବେଶନରେ ସେହି ପ୍ରସ୍ତାବ ଗୃହୀତ ହେବାର ଅଳ୍ପ କେଇଘଣ୍ଟା ପରେ ଅଗଷ୍ଟ ୯ ତାରିଖ ପ୍ରତ୍ୟୁଷରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ, ଜବାହରଲାଲ ନେହେରୁ, ଆଜାଦ୍ କୃପାଳିନୀ ପ୍ରମୁଖ ତୁଙ୍ଗ ନେତାଙ୍କୁ ଗିରଫକରି ନିଆଗଲା । କଂଗ୍ରେସକୁ ବେଆଇନ ଘୋଷଣା କରାଗଲା ଏବଂ ଦେଶସାରା ସବୁ କଂଗ୍ରେସ କର୍ମୀଙ୍କୁ ଜେଲରେ ଭର୍ତ୍ତି କରିଦିଆଗଲା । ସରକାରଙ୍କ ଏଭଳି ଆଚରଣରେ ଜନସାଧାରଣ କ୍ଷୁବ୍‌ଧ ହୋଇ ଆନ୍ଦୋଳନ କରିବାପାଇଁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଲେ । ଫଳରେ ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନକ୍ଷିପ୍ରଗତିରେ ଆଗେଇ ଚାଲିଲା | କାର୍ଯ୍ୟପନ୍ଥା– ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ କଂଗ୍ରେସ ନିମ୍ନ କାର୍ଯ୍ୟପନ୍ଥାମାନ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲା ।

• କୃଷକମାନେ ଜମିକର ଦେବେନାହିଁ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଟିକସ ପ୍ରଚଳନ ବନ୍ଦ ରହିବ ।
• ଇଂରେଜ କର୍ମଚାରୀଙ୍କୁ ଖାଦ୍ୟଦ୍ରବ୍ୟ ବିକ୍ରି କରିବେ ନାହିଁ ।
• କାଗଜ ନୋଟ୍ ଗ୍ରହଣ କରାଯିବ ନାହିଁ ।
• ରାସ୍ତା, ଟେଲିଗ୍ରାଫ ଲାଇନ୍ ଓ ରେଳଧାରଣା ବିପର୍ଯ୍ୟସ୍ତ କରିଦିଆଯିବ ।
• ସ୍କୁଲ, କଲେଜ, କୋର୍ଟ ଆଦି ବର୍ଜନ କରାଯିବ ।
• ପୋଲିସ୍ ଥାନା, କୋର୍ଟ ଓ ଜେଲ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ଅକ୍ତିଆରକୁ ନିଆଯିବ ।
• ପଞ୍ଚାୟତ ସ୍ତରରେ ଶାନ୍ତି ବାହିନୀ ଗଠନ କରାଯିବ ।
• ଅହିଂସା ମାର୍ଗରେ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଚାଲୁ ରଖାଯିବ ।

ଉପରୋକ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟମାନ ଦେଶର ସର୍ବତ୍ର ପାଳନ କରିବାପାଇଁ କର୍ମୀମାନେ ଉଦ୍ୟମ କଲେ । ସମଗ୍ର ଦେଶରେ ବିଦ୍ରୋହର ବହ୍ନି ଜଳିଉଠିଲା । ସଭା ଓ ଶୋଭାଯାତ୍ରାରେ ଦେଶ ପ୍ରକମ୍ପିତ ହେଲା । ସହରମାନଙ୍କର ଜୀବନଯାତ୍ରା ଅଚଳ ହୋଇପଡ଼ିଲା; ମାତ୍ର ସରକାରଙ୍କ ଦମନଲୀଳା ଆଗରେ ଆନ୍ଦୋଳନ ବେଶୀଦିନ ବଞ୍ଚୁପାରିଲା ନାହିଁ । ସରକାର ଜନତାଙ୍କ ଉପରେ ଆଖୁବୁଜା ଗୁଳିଚାଳନା, ଲାଠିଚାଳନା ଓ ବୋମାବର୍ଷଣ କଲେ । ଅନେକ ଗ୍ରାମ ଜାଳିଦେଲେ ଓ ସ୍ତ୍ରୀଲୋକମାନଙ୍କ ଉପରେ ଅକଥନୀୟ ଅତ୍ୟାଚାର ଚଳାଇଲେ । ସରକାରୀ ହିସାବ ଅନୁସାରେ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନରେ ୬୦ ହଜାରରୁ ଅଧ‌ିକ ଲୋକ ଗିରଫ ହୋଇଥିଲେ, ଏକହଜାର ଲୋକ ଗୁଳିକାଣ୍ଡରେ ପ୍ରାଣ ହରାଇଥିଲେ ଏବଂ ଦୁଇହଜାର ଲୋକ ଆହତ ହୋଇଥିଲେ ।

ଗାନ୍ଧିଜୀ ଜେଲରେ ୧୯୪୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଏହାର ପ୍ରତିବାଦ କରି ୨୧ ଦିନ ଅନଶନ ପାଳନ କଲେ । ମାତ୍ର ସରକାର ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ପ୍ରତି କୌଣସି ଉଦାରତା ଦେଖାଇ ନଥିଲେ । ସୌଭାଗ୍ୟବଶତଃ ତାଙ୍କର ଅନଶନ ସଫଳ ହୋଇଥିଲା । ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନରେ ମୁସ୍‌ଲିମ୍ ଲିଗ୍ ଜିନ୍ନା ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିନଥିଲେ । ଫଳାଫଳ” ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନର ଫଳାଫଳ ସୁଦୂରପ୍ରସାରୀ ଥିଲା । ପ୍ରଥମତଃ, ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କୁ ସାହସୀ କରିଦେଇଥିଲା । ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ବାଣୀ– ‘କର ବା ମର’ (Do or Die) ଲୋକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା ଅପୂର୍ବ ପ୍ରେରଣା । ତେଣୁ ସେମାନେ ଇଂରେଜ ସରକାରର ଗୁଳି, ଲାଠିମାଡ଼ ଆଦିକୁ ଭୂକ୍ଷେପ କରିନଥିଲେ । ଦ୍ଵିତୀୟତଃ, ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ଆଖ୍ ଖୋଲି ଦେଇଥିଲା । ସେମାନେ ଉପଲବ୍‌ କଲେ ଯେ ଭୟ ମାଧ୍ୟମରେ ଆଉ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କୁ ଶାସନ କରିହେବ ନାହିଁ । ତେଣୁ ଭାରତରେ ବିକଳ୍ପ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରବର୍ତ୍ତନପାଇଁ ସେମାନେ ଚିନ୍ତା କରିବାକୁ ଲାଗିଲେ । ପରିଶେଷରେ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧିଙ୍କର ଭାବମୂର୍ତ୍ତିକୁ ବଳିଷ୍ଠଭାବରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ କରିଥିଲା ।

ଆନ୍ଦୋଳନ । ସ୍ଵାଧୀନତା ପ୍ରାପ୍ତି ପାଇଁ ଏହା ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ମନରେ ନୂତନ ଉନ୍ମାଦନା ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା । ବ୍ରିଟିଶ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ଗୌରବ-ରବିକୁ ଭାରତବର୍ଷରୁ ଅସ୍ତମିତ କରିବାପାଇଁ ଆବାହନୀ ସଙ୍ଗୀତ ଗାଇଥିଲା ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ । ୧୯୪୨ ଅଗଷ୍ଟ, ବିପ୍ଳବ ଦବିଗଲା ସତ, ମାତ୍ର ଏହାପରେ ଭାରତଛାଡ଼ ଧ୍ଵନି କଂଗ୍ରେସର ମୂଳମନ୍ତ୍ର ହୋଇ ରହିଗଲା । ଜୟପ୍ରକାଶ ନାରାୟଣଙ୍କ ଭାଷାରେ, ‘ଫରାସୀ ବିପ୍ଳବ ଓ ରୁଷ୍ ବିପ୍ଳବ ସେମାନଙ୍କ ଦେଶର ଇତିହାସରେ ଯେଉଁ ସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କରିଅଛି, ୧୯୪୨ର ବିପ୍ଳବକୁ ଆମ ଦେଶ ଇତିହାସରେ ସେହି ସ୍ଥାନ ଦିଆଯାଇପାରେ ।’’

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 History Solutions Chapter 4 ଖ୍ରୀ.ପୂ. ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀର ଧର୍ମୀୟ ସଂସ୍କାର ଆନ୍ଦୋଳନ-ଜୈନଧର୍ମ, ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ  Long Answer Questions.

CHSE Odisha 12th Class History Chapter 4 Long Answer Questions in Odia Medium

ଦୀର୍ଘ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

୧ । ବର୍ତ୍ତମାନ ମହାବୀରଙ୍କ ଜୀବନୀ ଓ ନୀତିବାଣୀ ସମ୍ପର୍କରେ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ଖ୍ରୀ.ପୂ. ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀବେଳକୁ ପରବର୍ତୀ ବୈଦିକ ଯୁଗର ଅନ୍ତିମ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ବର୍ଦ୍ଧମାନ ମହାବୀର ତାଙ୍କର ଧର୍ମବାଣୀ ପ୍ରଚାର କରି ମାନବ ସମାଜକୁ ଏକ ନୂତନ ଦିଗ୍‌ଦର୍ଶନ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ ।

• ଜୀବନୀ – ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୫୪୦ରେ ବୈଶାଳୀର କୁନ୍ଦଗ୍ରାମରେ ଏକ ଜ୍ଞାତ୍ରିକ କ୍ଷତ୍ରିୟ ପରିବାରରେ ବର୍ତ୍ତମାନ ଜନ୍ମଲାଭ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ନାମ ସିଦ୍ଧାର୍ଥ ଓ ମାତାଙ୍କ ନାମ ତ୍ରିଶଳା ଥିଲା । ବର୍ଷମାନଙ୍କ ବାଲ୍ୟଜୀବନ ରାଜକୀୟ ପ୍ରାଚୁର୍ଯ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ କଟିଥିଲା । ପିତା ସିଦ୍ଧାର୍ଥ ବର୍ଷମାନଙ୍କୁ ବିଭିନ୍ନ ଶାସ୍ତ୍ର, ଦର୍ଶନ, ଯୁଦ୍ଧବିଦ୍ୟା ଓ ରାଜ୍ୟ ଶାସନ ଉପରେ ଉପଯୁକ୍ତ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ଯୌବନାବସ୍ଥାରେ ବର୍ଷମାନଙ୍କୁ ରାଜକୁମାରୀ ଯଶୋଦାଙ୍କ ସହିତ ବିବାହ କରାଇ ଦିଆଯାଇଥିଲା । ସେ ସୁଖମୟ ଦାମ୍ପତ୍ୟ ଜୀବନ ଅତିବାହିତ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କର ପ୍ରିୟଦର୍ଶିନୀ ନାମକ ଏକ କନ୍ୟା ଜାତ ହୋଇଥିଲା । କ୍ରମେ ସାଂସାରିକ ଜୀବନ ତାଙ୍କୁ ଚିନ୍ତାଶୀଳ କରିଥିଲା । ଏହାପରେ ସେ ସାଂସାରିକ ବନ୍ଧନ ପ୍ରତି ବୀତସ୍ପୃହ ହୋଇ ୩୦ ବର୍ଷ ବୟସରେ ଗୃହତ୍ୟାଗ କରିଥିଲେ । ଏହାପରେ ସେ ଦୀର୍ଘ ୧୨ ବର୍ଷ କଠୋର ତପସ୍ୟାରେ ନିମଗ୍ନ ହେଲେ । ସେ କିନ୍ତୁ ଥିଲେ ନିର୍ବିକାର । ଶେଷରେ ୪୨ ବର୍ଷ ବୟସରେ ରଜ୍ଜୁପାଳିକା ନଦୀତଟରେ କଠୋର ତପସ୍ୟା ପରେ ସେ ଦିବ୍ୟଜ୍ଞାନ ଲାଭ କଲେ । ସେ କେବଳୀନ୍, ଜୀନ ବା ରିପୁଜୟୀ ଏବଂ ମହାବୀର ନାମରେ ଖ୍ୟାତିଲାଭ କଲେ । କୈବଲ୍ୟ ଲାଭ ପରେ ସେ ତାଙ୍କର ଧର୍ମବାଣୀ ପ୍ରଚାର ପାଇଁ ଭାରତର ବିଭିନ୍ନ ଅଞ୍ଚଳକୁ ଯାତ୍ରା କରିଥିଲେ । ଦୀର୍ଘ ୩୦ ବର୍ଷକାଳ ସେ ମଗଧ, ଅବନ୍ତୀ, ଶ୍ରାବସ୍ତୀ, ମିଥୁଳା, ଚମ୍ପା, ବୈଶାଳୀ ଓ ରାଜଗୃହ ଆଦି ସ୍ଥାନରେ ଧର୍ମପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ । ମଗଧର ରାଜା ବିମ୍ବିସାର ଓ ତାଙ୍କ ପୁତ୍ର ଅଜାତଶତ୍ରୁ, ରାଣୀ ଚେଲ୍‌ ପ୍ରଭୃତିଙ୍କ ସହ ବହୁ ରାଜକର୍ମଚାରୀ ଜୈନଧର୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ଶେଷରେ ସେ ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୪୬୮ରେ ପାବା ନାମକ ସ୍ଥାନରେ ଇହଲୀଳା ସମ୍ବରଣ କରିଥିଲେ । ମହାବୀରଙ୍କ ଶିଷ୍ୟମାନେ ନିର୍ଗ୍ରନ୍ଥ ନାମରେ ପରିଚିତ ହେଲେ ।

• ଧର୍ମବାଣୀ – ଜୈନଧର୍ମର ୨୩ ତମ ତୀର୍ଥଙ୍କର ଥିଲେ ପାର୍ଶ୍ଵନାଥ । ସେ ଚାରୋଟି ସତ୍ୟ ଉପସ୍ଥାପନା କରିଥିଲେ । ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା– ଅହିଂସା, ସତ୍ୟ, ଅଚୌର୍ଯ୍ୟ ଓ ଅପରିଗ୍ରହ । ମହାବୀର ପଞ୍ଚମ ବ୍ରତ ‘ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯ୍ୟ’ ଏଥିରେ ଯୋଗ କରିଥିଲେ । ଏହା ‘ପଞ୍ଚ ମହାବ୍ରତ’ ନାମରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ । ମାନବର ଶୁଦ୍ଧ ଓ ପବିତ୍ର ଜୀବନ ପାଇଁ ଏହି ପଞ୍ଚ ମହାବ୍ରତ ଆବଶ୍ୟକ ବୋଲି ମହାବୀର ମତପୋଷଣ କରିଥିଲେ ।
• ତ୍ରିରନୁ – ଶୁଦ୍ଧପୂତ ଜୀବନଯାପନ ନିମିତ୍ତ ମହାବୀର ତିନୋଟି ନୀତିର ଅବତାରଣା କରିଥିଲେ । ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା- ସମ୍ୟକ୍ ବିଶ୍ଵାସ, ସମ୍ୟକ୍ ଜ୍ଞାନ ଓ ସମ୍ୟକ୍ ଚରିତ୍ର । ଏହି ତିନୋଟି ନୀତିକୁ ଜୈନଧର୍ମର ତ୍ରିରନୁ କୁହାଯାଏ । ଏହି ତିନୋଟି ନୀତି ଅବଲମ୍ବନ କଲେ ମନୁଷ୍ୟର ଚିତ୍ତ ଶୁଦ୍ଧ ହୋଇଥାଏ ।
• ଜୀବତତ୍ତ୍ଵ – ମହାବୀର ‘ଜୀବ’ ଓ ‘ଅଜୀବ’ ଦୁଇଟି ଉପାଦାନର ଅବତାରଣା କରିଥିଲେ । ‘ଜୀବତତ୍ତ୍ଵ’ ଓ ‘ଅଜୀବ ତତ୍ତ୍ୱ’ରୁ ଆତ୍ମା ବିଷୟରେ ଧାରଣା ଜାତ ହୋଇଥାଏ । ଆତ୍ମା ହେଉଛି ଜୀବନର ଆଧାର । ଆତ୍ମାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ହେଉଛି କର୍ମବନ୍ଧନରୁ ମଣିଷକୁ ମୁକ୍ତ କରିବା । ଏଣୁ କେବଳ ଜ୍ଞାନ ଓ ଧ୍ୟାନଦ୍ଵାରା ମଣିଷ ଏହା ଲାଭ କରିବାକୁ ସକ୍ଷମ ହୋଇପାରିବ ।
• କର୍ମବାଦ ଓ କୈବଲ୍ୟ – ମହାବୀର କର୍ମବାଦର ପ୍ରବକ୍ତା ଥିଲେ । ମଣିଷକୁ ତା’ ନିଜ କର୍ମଦ୍ଵାରାହିଁ ସାଧନା ମିଳିଥାଏ । ମାନବର କର୍ମ ତାହାର ଭଲ ଓ ମନ୍ଦ ପାଇଁ ଦାୟୀ । କର୍ମଫଳରୁ ରକ୍ଷା ପାଇବା କାହାରି ପକ୍ଷରେ ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ । ନିଜର ମନ୍ଦ ବା ପାପକର୍ମ ପାଇଁ ସେ କଷ୍ଟ ଭୋଗ କରିଥାଏ । କେବଳ ସୁକର୍ମହିଁ ସୁଫଳ ପ୍ରଦାନ କରିବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଆତ୍ମା ବନ୍ଧନରୁ ମୁକ୍ତ ହୋଇଥାଏ । ପବିତ୍ର ଓ ଶୁଦ୍ଧପୂତ ଜୀବନଯାପନହିଁ ମନୁଷ୍ୟକୁ ପୁନର୍ଜନ୍ମରୁ ମୁକ୍ତି ଦେଇଥାଏ । କାମ, କ୍ରୋଧ, ହିଂସା, ଘୃଣା ଓ ଲୋଭ ପ୍ରଭୃତି ପରିହାର କରିପାରିଲେ ଆତ୍ମଶୁଦ୍ଧି ଘଟିଥାଏ । ସମସ୍ତ ଦୁଷ୍କର୍ମରୁ ମୁକ୍ତ ହେଲେ ମାନବର ଆତ୍ମା ଦିବ୍ୟରୂପରେ ପ୍ରକଟିତ ହୋଇଥାଏ । ଶରୀର ଧାରଣ କରି ପୁନର୍ଜନ୍ମ ଗ୍ରହଣ ନ କରିବାହିଁ ମୋକ୍ଷ ।
• ଅହିଂସା – ମହାବୀର ଅହିଂସା ନୀତି ଉପରେ ବିଶେଷ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କର ବାଣୀ ଥୁଲା ‘ଅହିଂସା ପରମୋ ଧର୍ମ’ । ତାଙ୍କ ମତରେ, ଉଭୟ ଜଡ଼ ଓ ଚେତନଙ୍କର ଜୀବନୀଶକ୍ତି ଅଛି । ଅର୍ଥାତ୍ ସଜୀବ ଓ ନିର୍ଜୀବ ଉଭୟଙ୍କର ଜୀବନ ଥ‌ିବାର ସେ ମତପୋଷଣ କରିଥିଲେ । ସେ ତାଙ୍କର ଶିଷ୍ୟମାନଙ୍କୁ କଠୋର ଅହିଂସା ନୀତି ପାଳନ ପାଇଁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ । ଜୀବମାନଙ୍କ ପ୍ରତି ଏପରି ଅସୀମ ଦୟା ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଧର୍ମରେ ପରିଲକ୍ଷିତ ହୁଏ ନାହିଁ ।
• ସଂସ୍କାର ନୀତି – ମହାବୀର ‘ଈଶ୍ଵରଙ୍କ ଅସ୍ତିତ୍ଵ’ ଉପରେ ବିଶ୍ଵାସ ପ୍ରକଟ କରି ନଥିଲେ । ଅପରନ୍ତୁ ସେ ମଣିଷ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ । ମହାବୀର ତତ୍‌କାଳୀନ ସାମାଜିକ ଓ ଧର୍ମନୀତିକୁ କଟୁ ସମାଲୋଚନା କରିଥିଲେ । ସେ ‘ବେଦ’କୁ ଅସ୍ୱୀକାର କରୁଥିଲେ । ବୈଦିକ କର୍ମକାଣ୍ଡ, ପୂଜାପଦ୍ଧତି, କୁସଂସ୍କାର, ଅନ୍ଧବିଶ୍ୱାସକୁ ମହାବୀର ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରିଥିଲେ । ସାମାଜିକ ଭେଦଭାବ ଓ ଜାତିପ୍ରଥା ବିରୁଦ୍ଧରେ ଜୈନମାନେ ମତପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ । ମହାବୀର ‘ବ୍ରାହ୍ମଣମାନଙ୍କ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ’କୁ ଅସ୍ଵୀକାର କରିଥିଲେ । ଜୈନ ଧର୍ମାବଲମ୍ବୀମାନେ ଦୁଇଟି ସଂପ୍ରଦାୟରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ; ଯଥା- ଦିଗମ୍ବର ଓ ଶ୍ଵେତାମ୍ବର । ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ଭଳି ଜୈନଧର୍ମ ଭାରତ ବାହାରେ ପ୍ରସାରଲାଭ କରିନଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଆଜି ଭାରତର ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରାନ୍ତରେ ଏହା ଏକ ଧର୍ମଭାବରେ ନିଜର ସ୍ଥିତି ବଜାୟ ରଖୁଛି ।

୨ । ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଜୀବନୀ ଓ ବାଣୀ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ସମୀକ୍ଷା କର ।
Answer:
ଖ୍ରୀ.ପୂ. ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀ କେବଳ ଭାରତବର୍ଷରେ ନୁହେଁ, ସମଗ୍ର ବିଶ୍ଵରେ ଏକ ଆଲୋଡ଼ନ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା । ଏହି ସମୟରେ ଭାରତରେ ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧ ତତ୍‌କାଳୀନ ସାମାଜିକ କୁସଂସ୍କାର ଓ ଅନ୍ଧବିଶ୍ଵାସ ବିରୁଦ୍ଧରେ ନିଜର ସଂଗ୍ରାମ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ।

• ବାଲ୍ୟଜୀବନ – ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧ ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୫୬୬ରେ କପିଳବାସ୍ତୁ ନିକଟସ୍ଥ ଲୁମ୍ବିନୀ ଉଦ୍ୟାନରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କର ପିତା ଶୁଦ୍ଧୋଦନ ଶାକ୍ୟ ବଂଶୀୟ କ୍ଷତ୍ରିୟ ଥିଲେ । ତାଙ୍କ ମାତାଙ୍କ ନାମ ଥିଲା ମାୟାଦେବୀ । ଗୌତମ ଜନ୍ମ ହେବାର ସାତ ଦିନ ପରେ ମାତା ମାୟାଦେବୀଙ୍କର ବିୟୋଗ ଘଟିଥିଲା । ଏହାପରେ ଶିଶୁପୁତ୍ର ଗୌତମଙ୍କର ଲାଳନପାଳନ ଦାୟିତ୍ଵ ବିମାତା ଗୌତମୀଙ୍କ ହସ୍ତରେ ଅର୍ପଣ କରାଯାଇଥିଲା । ଗୌତମଙ୍କର ଶୈଶବ ଅବସ୍ଥା ରାଜପ୍ରାସାଦର ଭୋଗବିଳାସ ଓ ପ୍ରାଚୁର୍ଯ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ କଟିଥିଲା । ବୟସ ବୃଦ୍ଧି ଘଟିବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଗୌତମଙ୍କର ଭୋଗବିଳାସ ଓ ଆମୋଦ–ପ୍ରମୋଦ ପ୍ରତି ବିତୃଷ୍ଣା ଭାବ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା । ସେ ସଂସାର ଓ ସାଂସାରିକ ବନ୍ଧନ ପ୍ରତି ବୀତସ୍ପୃହ ହୋଇପଡ଼ିଲେ । ସୁନ୍ଦରୀ ସ୍ତ୍ରୀ, ରମଣୀୟ ରାଜପ୍ରାସାଦ ଓ ଶିଶୁପୁତ୍ର ରାହୁଳର ଆକର୍ଷଣ ତାଙ୍କୁ ସାଂସାରିକ ବନ୍ଧନ ପ୍ରତି ଆକର୍ଷିତ କରିପାରିଲା ନାହିଁ ।
• ଗୃହତ୍ୟାଗ – ଚିନ୍ତାମଗ୍ନ ରହୁଥିବାବେଳେ ଚାରୋଟି ଅପୂର୍ବ ଦୃଶ୍ୟ ଗୌତମଙ୍କ ଜୀବନରେ ଅଭୂତପୂର୍ବ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିଥିଲା । ଯେଉଁ ଚାରୋଟି ଦୃଶ୍ୟ ସେ ଅବଲୋକନ କରିଥିଲେ ସେଗୁଡ଼ିକ ଥୁଲା – (୧) ଏକ ଜରାଜୀର୍ଣ୍ଣ ବୃଦ୍ଧ, (୨) ଏକ ବ୍ୟାଧୁଗ୍ରସ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତି, (୩) ଶବାଧାର, (୪) ପ୍ରସନ୍ନଚିତ୍ତ ସନ୍ନ୍ୟାସୀ । ଶେଷରେ ୨୯ ବର୍ଷ ବୟସରେ ସେ ନିଜର ସ୍ତ୍ରୀ, ଶିଶୁପୁତ୍ର, ରାଜପ୍ରାସାଦ ଓ ପରିବାରବର୍ଗଙ୍କୁ ପରିତ୍ୟାଗ କରି ଗଭୀର ନିଶାର୍ଦ୍ଧରେ ସତ୍ୟର ଅନ୍ଵେଷଣ ପାଇଁ ଗୃହତ୍ୟାଗ କରିଥିଲେ । ଗୌତମଙ୍କ ଏହି ଗୃହତ୍ୟାଗକୁ ‘ମହାଭିନିଷ୍କ୍ରମଣ’ ରୂପେ ବୌଦ୍ଧ ଗ୍ରନ୍ଥରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି ।
• ସନ୍ୟାସ ଜୀବନ ଓ ବୁଦ୍ଧତ୍ଵ ପ୍ରାପ୍ତି – କପିଳବାସ୍ତୁ ତ୍ୟାଗ ପରେ ଗୌତମ ବୈଶାଳୀ ଅଭିମୁଖେ ଯାତ୍ରା କରିଥିଲେ । ସେଠାରେ ସେ ଆଲାରକାଲାମଙ୍କଠାରୁ ଶିକ୍ଷାଲାଭ କରିଥିଲେ । ପରିଶେଷରେ ସେ ନିଜେ ସତ୍ୟର ସନ୍ଧାନ ପାଇଁ ପ୍ରୟାସ କଲେ । ନିରଞ୍ଜନା ନଦୀକୂଳରେ ଏକ ଅଶ୍ଵତ୍‌ଥ ବୃକ୍ଷମୂଳରେ ଧ୍ୟାନମଗ୍ନ ହେଲେ । ସେହିଠାରେ ସେ ଜ୍ଞାନଲାଭ କରି ‘ବୁଦ୍ଧ’ ବା ଜ୍ଞାନୀ ନାମରେ ଖ୍ୟାତ ହେଲେ । ଯେଉଁଠାରେ ସେ ଜ୍ଞାନଲାଭ କଲେ ତାହା ବୋଧଗୟା ନାମରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧି ଲାଭକଲା ।

• ଧର୍ମଚକ୍ର ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ – ସିଦ୍ଧିଲାଭ ପରେ ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧ ଧ୍ୟାନଭଗ୍ନ ନ କରି ସାତଦିନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସେହି ଧ୍ୟାନମୁଦ୍ରାରେ ରହିଥିଲେ । ଏହାପରେ ସେ ବାରାଣସୀର ସାରନାଥ ନିକଟସ୍ଥ ମୃଗବିହାରକୁ ଯାତ୍ରା କରିଥିଲେ । ସେଠାରେ ସେ ୫ଜଣ ବ୍ରାହ୍ମଣ ଶିଷ୍ୟଙ୍କୁ ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ଧର୍ମବାଣୀ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ଏହାକୁ ଇତିହାସରେ ‘ଧର୍ମଚକ୍ର ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ’ ନାମରେ ନାମିତ କରାଯାଇଛି । ସାରନାଥଠାରୁ ବୁଦ୍ଧ ତାଙ୍କର ଧର୍ମପ୍ରଚାର କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ସେ ବାରାଣସୀ, ରାଜଗୃହ, ବୈଶାଳୀ, ଶ୍ରାବସ୍ତୀ, କପିଳବାସ୍ତୁ ଓ ମଗଧ ପ୍ରଭୃତି ସ୍ଥାନ ଭ୍ରମଣ କରି ଧର୍ମପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ । ଦୀର୍ଘ ୪୫ ବର୍ଷ ଧର୍ମ ପ୍ରଚାର କରି ପରିଶେଷରେ ୮୦ ବର୍ଷ ବୟସରେ ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶର କୁଶୀନରା (କୁଶୀନଗର)ଠାରେ ନିର୍ବାଣଲାଭ କରିଥିଲେ ।
• ଧର୍ମବାଣୀ – ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ପ୍ରଚାରିତ ଧର୍ମବାଣୀ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ଏତେ ସରଳ ଓ ବୋଧଗମ୍ୟ ଥୁଲା ଯେ ଖୁବ୍ କମ୍ ସମୟରେ ଏହା ସମଗ୍ର ଭାରତବର୍ଷରେ ସମସ୍ତଙ୍କର ପ୍ରିୟ ଧର୍ମଭାବରେ ଆଦୃତ ହୋଇଥିଲା । ମାନବ ସମାଜ ଆଗରେ ସଂସାରର ଦୁଃଖକୁ ପ୍ରତିପାଦନ କରି ଏଥୁରୁ ମୁକ୍ତିଲାଭପାଇଁ ବୁଦ୍ଧ ବିଭିନ୍ନ ସରଳ ମାର୍ଗଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ କରିଥିଲେ ।
• ଚତୁଃ ଆର୍ଯ୍ୟସତ୍ୟ – ବୁଦ୍ଧ ମତବ୍ୟକ୍ତ କରିଥିଲେ ଯେ ଏ ସଂସାରରେ ମାନବ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ଦୁଃଖ, ଯନ୍ତ୍ରଣା ଓ ବନ୍ଧନରେ ଶ୍ଵାସରୁଦ୍ଧ ହୋଇଥାଏ । ଏହି ଦୁଃଖପୂର୍ଣ୍ଣ ସଂସାରରୁ ମୁକ୍ତିଲାଭ ପାଇଁ ସେ ଚାରୋଟି ସତ୍ୟର ଅବତାରଣା କରିଥିଲେ । ଏହାକୁ ‘ଚତ୍ୱାରି ଆର୍ଯ୍ୟସତ୍ୟାନି’ କୁହାଯାଏ । ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା- ଦୁଃଖ, ଦୁଃଖର କାରଣ, ଦୁଃଖ ନିରୋଧ ଓ ଦୁଃଖ ନିରୋଧର ମାର୍ଗ । ଆଶାର ବିନାଶପାଇଁ ବୁଦ୍ଧ କେତୋଟି ସରଳ ମାର୍ଗ ଦର୍ଶାଇଥିଲେ ।
• ଆର୍ଯ୍ୟ ଅଷ୍ଟାଙ୍ଗ ମାର୍ଗ – ଆର୍ଯ୍ୟ ଅଷ୍ଟାଙ୍ଗ ମାର୍ଗ ହେଉଛି ବୌଦ୍ଧଧର୍ମର ଅନ୍ୟତମ ବାଣୀ I ଏହି ମାର୍ଗ ଅବଲମ୍ବନ କଲେ ମନୁଷ୍ୟର ସକଳ କାମନାର ବିନାଶ ହୋଇଥାଏ । ଫଳରେ ମଣିଷର ‘ପ୍ରଜ୍ଞା’, ‘ଶୀଳ’ ଓ ‘ସମାଧ୍’ ଏ ସମସ୍ତ ବିକଶିତ ହୁଏ ଏବଂ ସେ ନିର୍ବାଣପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥାଏ । ଏହି ମାର୍ଗଗୁଡ଼ିକ ହେଲା- (୧) ସମ୍ୟକ୍ ଦୃଷ୍ଟି, (୨) ସମ୍ୟକ୍ ସଂକଳ୍ପ, (୩) ସମ୍ୟକ୍ ବାକ୍ୟ, (୪) ସମ୍ୟକ୍ କର୍ମ, (୫) ସମ୍ୟକ୍ ଆୟାସ, (୬) ସମ୍ୟକ୍ ଜୀବିକା, (୭) ସମ୍ୟକ୍ ସ୍ମୃତି ଏବଂ (୮) ସମ୍ୟକ୍ ସମାଧି ।
• ଦଶଶୀଳ ନୀତି – ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମସଂଘର ଭିକ୍ଷୁମାନଙ୍କୁ ଶୁଦ୍ଧପୂତ ଓ ନୀତିମୟ ଜୀବନଯାପନପାଇଁ ଦଶଗୋଟି ଉପଦେଶ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ଏହାକୁ ‘ଦଶଶୀଳ ନୀତି’ କୁହାଯାଏ । ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା- (୧) ହିଂସା କର ନାହିଁ, (୨) ଚୋରି କର ନାହିଁ, (୩) ଅସଦାଚରଣ କର ନାହିଁ, (୪) ମିଥ୍ୟା କୁହ ନାହିଁ, (୫) ମାଦକଦ୍ରବ୍ୟ ସେବନ କର ନାହିଁ, (୬) ନୃତ୍ୟ-ଗୀତରେ ଆକୃଷ୍ଟ ହୁଅ ନାହିଁ, (୭) ସୁକୋମଳ ଶଯ୍ୟାରେ ଶୟନ କର ନାହିଁ, (୮) ଅସମୟରେ ଭୋଜନ କର ନାହିଁ, (୯) ସୁଗନ୍ଧିତ ଓ ବିଳାସପୂର୍ଣ୍ଣ ଦ୍ରବ୍ୟ ବର୍ଜନ କର, (୧୦) ଅର୍ଥ ସଂଚୟ କର ନାହିଁ ।
• ନିର୍ବାଣ – ଦୁଃଖ, ଯନ୍ତ୍ରଣା, ଆଶା ବା କାମନାର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ବିନାଶପୂର୍ବକ ମାନବ ନିର୍ବାଣମୁଖୀ ହୋଇପାରିବ । ଆତ୍ମା ହେଉଛି ଚିରନ୍ତନ ଓ ଅବିନଶ୍ଵର । ଏହାର କ୍ଷୟ ନାହିଁ କି ବୃଦ୍ଧି ନାହିଁ । ନିର୍ବାଣରେ ଆତ୍ମା ଚିରନ୍ତନ ଶାନ୍ତିରେ ବିଚରଣ କରେ ।

• ପୁନର୍ଜନ୍ମ ଓ କର୍ମଫଳ – ବୁଦ୍ଧ କର୍ମବାଦ ବା କର୍ମଫଳ ଉପରେ ଗଭୀର ଆସ୍ଥା ପ୍ରକଟ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ମତରେ, ମାନବ ହେଉଛି ନିଜର ଭାଗ୍ୟବିଧାତା । ତାହାର କର୍ମହିଁ ତା’ର ଭାଗ୍ୟକୁ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରିଥାଏ । ଉତ୍ତମ କର୍ମ, ଉତ୍ତମ ଫଳ ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ । ମନ୍ଦ କର୍ମ ସର୍ବଦା ମନ୍ଦ ଫଳ ପ୍ରଦାନ କରେ ।
• ଅହିଂସା – ବୁଦ୍ଧ ଅହିଂସାର ପ୍ରତୀକ ଥିଲେ । ଅହିଂସା ଆଚରଣ ଉପରେ ସେ ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଇଥିଲେ । ଜୀବହତ୍ୟା ଓ ପଶୁବଳିକୁ ସେ କଠୋରଭାବରେ ନିନ୍ଦା କରିଥିଲେ । ‘ଜୀବେ ଦୟା’ ତାଙ୍କ ଧର୍ମର ଏକ ମୁଖ୍ୟ ଦିଗ ଥିଲା ।
• ସଂସ୍କାର ନୀତି– ବୁଦ୍ଧ ‘ଈଶ୍ଵରଙ୍କ ଅସ୍ତିତ୍ଵ’ ଉପରେ ନୀରବ ଥିଲେ । ଈଶ୍ଵରଙ୍କ ପିତୃତ୍ଵ ଅପେକ୍ଷା ମଣିଷର ଭ୍ରାତୃତ୍ଵ ଉପରେ ସେ ଅଧ୍ଵକ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଇଥିଲେ । ସେ ‘ବ୍ରାହ୍ମଣମାନଙ୍କର ପ୍ରାଧାନ୍ୟ’କୁ ଅସ୍ୱୀକାର କରିଥିଲେ । ପ୍ରଚଳିତ କର୍ମକାଣ୍ଡ, ଯାଗଯଜ୍ଞ ଓ ଅନ୍ଧବିଶ୍ଵାସ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସ୍ଵର ଉତ୍ତୋଳନ କରିଥିଲେ । ସେ ‘ବେଦକୁ ଅସ୍ୱୀକାର’ କରିଥିଲେ । ପରବର୍ତ୍ତୀ ବୈଦିକ ଯୁଗରେ ପ୍ରଚଳିତ ଜଟିଳ କର୍ମକାଣ୍ଡ ଓ ଜାତିପ୍ରଥାକୁ ଘୃଣା କରିଥିଲେ । ଜାତି, ଧର୍ମ ଓ ବର୍ଣ୍ଣ ନିର୍ବିଶେଷରେ ସମସ୍ତେ ତାଙ୍କ ସଂଘର ସଦସ୍ୟ ହୋଇପାରୁଥିଲେ । ବୁଦ୍ଧଙ୍କର ଏହି ସଂସ୍କାରମୂଳକ ନୀତି ଭାରତର ପତିତ, ଅସ୍ପୃଶ୍ୟ ଓ ଅବହେଳିତ ମଣିଷମାନଙ୍କ ପ୍ରାଣରେ ନୂତନ ଆଶା ସଂଚାର କରିଥିଲା । ବୁଦ୍ଧଙ୍କର ନିରହଙ୍କାର ଓ ଉଦାର ଧର୍ମନୀତି ଯୋଗୁଁ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ଭାରତର ବିଭିନ୍ନ କୋଣ ଓ ଅନୁକୋଣରେ ପ୍ରଚାରିତ ହୋଇଥିଲା । କ୍ରମେ ଏହି ଧର୍ମର ସ୍ରୋତ ସମଗ୍ର ଏସିଆ ମହାଦେଶରେ ବ୍ୟାପ୍ତ ହୋଇଯାଇଥିଲା ଏବଂ ବୁଦ୍ଧଙ୍କୁ ‘ଏସିଆର ଆଲୋକ’ ଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରାଗଲା ।

୩ । ଭାରତୀୟ ସଂସ୍କୃତିକୁ ଜୈନଧର୍ମ କିପରି ପ୍ରଭାବିତ କରିଥିଲା ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ଜୈନଧର୍ମର ଉତ୍‌ଥାନ ଫଳରେ ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତର ଚିନ୍ତା-ରାଜ୍ୟରେ ଅଭୂତପୂର୍ବ ଚେତନା ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା । ଜୈନ ଚିନ୍ତାଧାରା ଭାରତୀୟ ଦର୍ଶନ, ସ୍ଥାପତ୍ୟ ଓ କଳା ପ୍ରଭୃତି କ୍ଷେତ୍ରରେ ବ୍ୟାପକରୂପରେ ପ୍ରତିଫଳିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହା ଭାରତୀୟ ସଂସ୍କୃତିର ବିଭିନ୍ନ ବିଭାଗକୁ ପରିପୁଷ୍ଟ କରିଥିଲା ।

• ରାଜନୈତିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ– ଭାରତର ରାଜନୈତିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଜୈନଧର୍ମ ବିଶେଷ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିଥିଲା । ରାଜ୍ୟ ରାଜ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ଦ୍ଵନ୍ଦ, ହିଂସା ଓ ଦ୍ବେଷକୁ ଏହା ବହୁ ପରିମାଣରେ ପ୍ରଶମିତ କରିଥିଲା ।
• ଅହିଂସା – ମହାବୀର ଥିଲେ ଅହିଂସାର ଆଦ୍ୟ ପ୍ରବକ୍ତା । ‘ଜୀବେଦୟା’ ଥିଲା ତାଙ୍କ ଧର୍ମର ଅନ୍ୟତମ ବାଣୀ । କାହାରିକୁ କ୍ଳେଶ ଦେବା ଅନୁଚିତ– ଏହା ମହାବୀର ପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ । ମହାବୀରଙ୍କ ଅହିଂସା ନୀତିଦ୍ଵାରା ଭାରତ ଓ ଭାରତ ବାହାରେ ବହୁ ମନୀଷୀ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଥିଲେ ।

• ସାହିତ୍ୟ ଏବଂ ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷା – ଭାରତବର୍ଷରେ ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷା ସହିତ ସାହିତ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଜୈନଧର୍ମର ଅବଦାନ ଥିଲା ଅତୁଳନୀୟ । ମହାବୀର ଅର୍ଜମାଗାଧୀ ଭାଷାରେ ତାଙ୍କର ଧର୍ମବାଣୀ ପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ । ବାସ୍ତବ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବହୁ ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷାକୁ ଉନ୍ନତ କରାଇଥିଲା ଏହି ଜୈନଧର୍ମ । ଜୈନଧର୍ମ ଗ୍ରନ୍ଥମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅଙ୍ଗ, ଉପାଙ୍ଗ, କଳ୍ପସୂତ୍ର ଓ ମୂଳସୂତ୍ର ପ୍ରଭୃତି ମଧ୍ୟ ସଂସ୍କୃତ ଭାଷାରେ ଲେଖାଯାଇଥିଲା । ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତର ଇତିହାସ, ଦର୍ଶନ, କାବ୍ୟ, ଗଣିତ, ଜ୍ୟୋତିଷ ଓ ବିଜ୍ଞାନ ପ୍ରଭୃତି ଅନେକ ବିଷୟ ଜୈନ ସାହିତ୍ୟରେ ସ୍ଥାନ ପାଇଥିଲା ।
• କଳା, ସ୍ଥାପତ୍ୟ ଓ ଭାସ୍କର୍ଯ୍ୟ – ଜୈନଧର୍ମ ଭାରତବର୍ଷରେ କଳା, ସ୍ଥାପତ୍ୟ ଓ ଭାସ୍କର୍ଯ୍ୟର ଶ୍ରୀବୃଦ୍ଧି ସାଧନ କରିଥିଲା । ରାଜାମାନଙ୍କର ପୃଷ୍ଠପୋଷକତା ଲାଭ କରି ଜୈନକଳା ଓ ସ୍ଥାପତ୍ୟର ବିକାଶ ଘଟିଲା । ଓଡ଼ିଶାର ଖଣ୍ଡଗିରି, ଉଦୟଗିରି ପାହାଡ଼ରେ ଥ‌ିବା ଜୈନ ଗୁମ୍ଫାମାନ, ଏଲୋରାର ଜୈନମନ୍ଦିର, ଜୁନାଗଡ଼ର ଜୈନ ମନ୍ଦିରରାଜି, ରାଜପୁତନାର ଆବୁ ପର୍ବତର ଜୈନ ମନ୍ଦିର, ପାବାପୁରୀ ପ୍ରଭୃତି ପ୍ରାଚୀନ ଜୈନ ସ୍ଥାପତ୍ୟର ନିଦର୍ଶନରୂପେ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଦ୍ୟମାନ ।
• ସାମାଜିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ – ଜୈନଧର୍ମ ସୁସ୍ଥ ବାତାବରଣ ସୃଷ୍ଟି କରିବାରେ ପ୍ରଧାନ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲା । ବୈଦିକ ଯୁଗରେ ଭାରତୀୟ ସମାଜ ଜାତିଭିତ୍ତିକ ଥିଲା ଏବଂ ସମାଜରେ ବୈଶ୍ୟ, ଶୂଦ୍ର ଇତ୍ୟାଦି ଜାତିର ଲୋକମାନେ ଉପେକ୍ଷିତ ହେଉଥିଲେ । ମାତ୍ର ଜୈନଧର୍ମ ଏହି କଳଙ୍କିତ ପରମ୍ପରାରେ ପୂର୍ଣ୍ଣଚ୍ଛେଦ ପକାଇଥିଲା । ଜାତି, ବର୍ଣ୍ଣ ଓ ଧର୍ମ ନିର୍ବିଶେଷରେ ସମସ୍ତେ ଏହି ଧର୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିପାରୁଥିଲେ ।
• ବଣିକ ଗୋଷ୍ଠୀର ଉତ୍‌ଥାନ – ଜୈନଧର୍ମ ପ୍ରଥମେ ବିଶେଷକରି ବଣିକ ଗୋଷ୍ଠୀ ମଧ୍ୟରେ ଆଦୃତ ହେବାକୁ ଲାଗିଲା । ଫଳରେ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଭ୍ରାତୃତ୍ଵର ଭାବ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଲା ।
• ଦାତବ୍ୟ ଅନୁଷ୍ଠାନ ଖୋଲିବା କ୍ଷେତ୍ରରେ – ଜୈନଧର୍ମ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ଦାନୀ ଓ ପରୋପକାରୀ ହେବାପାଇଁ ପ୍ରବର୍ତ୍ତାଇଥଲା । ଜୈନଧର୍ମକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରୁଥିବା ରାଜାମାନେ ଜୈନ ସନ୍ନ୍ୟାସୀଙ୍କ ନିମିତ୍ତ ଗୁମ୍ଫା ନିର୍ମାଣ (ଖାରବେଳଙ୍କ ସମୟରେ) ଖାଦ୍ୟ ତଥା ବସ୍ତ୍ର ପ୍ରଦାନ ଇତ୍ୟାଦି କର୍ମ ସଂପାଦନ କରୁଥିଲେ । ପରବର୍ତୀ ସମୟରେ ଅନେକ ଦାତବ୍ୟ ଅନୁଷ୍ଠାନ ଗଢ଼ିଉଠିଲା ଓ ସମାଜ କଲ୍ୟାଣପାଇଁ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ଆଗ୍ରହୀ କରାଇଲା । ବାସ୍ତବିକ ମହାବୀରଙ୍କ ପ୍ରଚାରିତ ଜୈନଧର୍ମ ପ୍ରଥମଥରପାଇଁ ବ୍ରାହ୍ମଣ୍ୟ ଧର୍ମ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସ୍ଵର ଉତ୍ତୋଳନ କରିଥିଲା । ମହାବୀରଙ୍କ ତ୍ୟାଗପୂତ ଜୀବନ ଓ ମଧୁର ଧର୍ମବାଣୀ ତାଙ୍କ ପ୍ରତି ଲୋକମାନଙ୍କୁ ଆକୃଷ୍ଟ କରିଥିଲା । ସମୟକ୍ରମେ ଜୈନଧର୍ମ ପ୍ରଚାରରେ ଶିଥୁଳତା ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଏହା ଭାରତବର୍ଷରେ ବିଭିନ୍ନ ସମୟ ଅତିକ୍ରାନ୍ତ କରି ତିଷ୍ଠି ରହିଥିଲା ଏବଂ ଏବେ ମଧ୍ଯ ରହିଅଛି । ଏହାହିଁ ଜୈନ ଧର୍ମର ଶ୍ରେଷ୍ଠତ୍ୱ ।

୪। ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ କିପରି ଭାରତୀୟ ସଂସ୍କୃତିକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥିଲା ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ଭାରତୀୟ ସଂସ୍କୃତିକୁ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ବିଶେଷଭାବରେ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥିଲା । ଧର୍ମ, କଳା, ସ୍ଥାପତ୍ୟ, ସାହିତ୍ୟ, ଭାଷା ଇତ୍ୟାଦି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅତୁଳନୀୟ ଅବଦାନଦ୍ଵାରା ଏହା ଭାରତୀୟ ସଂସ୍କୃତିକୁ ଋଦ୍ଧିମନ୍ତ କରିଥିଲା ।

• ରାଜନୈତିକ ଏକତା – ଭାରତର କୋଣ ଅନୁକୋଣରେ ପ୍ରଚାରିତ ହୋଇଥିଲା ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ । ଏହି ଧର୍ମ ପ୍ରଚାର ହେବା ଫଳରେ ଭାରତର ରାଜନୈତିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏକତା ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହେବାପାଇଁ ସୁଯୋଗ ମିଳିଥିଲା । ସମୟକ୍ରମେ ଏହା ଫଳରେ ଅଖଣ୍ଡ ଭାରତର ପରିକଳ୍ପନା ପାଇଁ ଏହା ଭିଭିଭୂମି ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲା ।
• ହିନ୍ଦୁଧର୍ମ ଉପରେ ପ୍ରଭାବ – ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ହିନ୍ଦୁଧର୍ମକୁ ଅନେକ ମାତ୍ରାରେ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥିଲା । ଅହିଂସା ବ୍ୟତୀତ ମୂର୍ତ୍ତିପୂଜା ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ହିନ୍ଦୁଧର୍ମକୁ ଶିକ୍ଷା ଦେଇଥିଲା । ମହାଯାନପନ୍ଥୀଙ୍କ ବୌଦ୍ଧମୂର୍ତ୍ତି ପୂଜାକୁ ଅନୁସରଣ କରି ହିନ୍ଦୁମାନେ ବିଭିନ୍ନ ଦେବଦେବୀଙ୍କର ମୂର୍ତ୍ତିକୁ ମନ୍ଦିରରେ ସ୍ଥାପନ କରି ପୂଜା କରିବାକୁ ଲାଗିଲେ । ଜଟିଳ ଯାଗଯଜ୍ଞ ଆଦିର ଅବସାନ ଘଟିଲା ଏବଂ ଉପାସନା ପଦ୍ଧତିର ପ୍ରଚଳନ ହେଲା ।
• ମଠ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ପ୍ରଚଳନ – ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ମଠ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ପ୍ରଚଳନ କରିଥିଲା । ବୌଦ୍ଧଭିକ୍ଷୁ ଓ ଭିକ୍ଷୁଣୀମାନେ ସଂଘରେ ରହୁଥିଲେ । ପରବର୍ତୀ ସମୟରେ ଏହି ମଠ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ହିନ୍ଦୁଧର୍ମ ବହୁଳଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲା । ଶଙ୍କରାଚାର୍ଯ୍ୟ ଭାରତରେ ଚାରୋଟି ପ୍ରସିଦ୍ଧ ମଠ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ।
• ଜାତିପ୍ରଥାର ବିରୋଧ – ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ଜାତିପ୍ରଥାର ବିରୋଧ କରିଥିଲା । ସମାଜ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ବର୍ଣବୈଷମ୍ୟକୁ ଏହା ତୀବ୍ର ବିରୋଧ କରିଥିଲା । ଏହି ଧର୍ମ ଆଗରେ ବ୍ରାହ୍ମଣଠାରୁ ଶୂଦ୍ରଯାଏ ସମସ୍ତେ ସମାନ ଥିଲେ । ସେଇଥିପାଇଁ ଜାତି-ଧର୍ମ-ଜନ୍ମ ଓ ବର୍ଣ୍ଣ ନିର୍ବିଶେଷରେ ବୌଦ୍ଧସଂଘ ସମସ୍ତଙ୍କପାଇଁ ଉନ୍ମୁକ୍ତ ଥିଲା ।
• ଲୋକପ୍ରିୟ ଧର୍ମ – ପ୍ରଥମଥରପାଇଁ ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧ ଭାରତବର୍ଷରେ ଏକ ସରଳ, ସୁବୋଧ୍ୟ ଏବଂ ଲୋକପ୍ରିୟ ଧର୍ମ ପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ । ବୈଦିକ କର୍ମକାଣ୍ଡ ଓ ଜଟିଳ ପୂଜାପଦ୍ଧତି ବିରୁଦ୍ଧରେ ସ୍ଵର ଉତ୍ତୋଳନ କରି ଏହା ଖୁବ୍ ଶୀଘ୍ର ଲୋକପ୍ରିୟ ହୋଇପାରିଥିଲା । ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ସରଳ ବାଣୀ ଧନୀଠାରୁ ଦରିଦ୍ର ଯାଏ ସମସ୍ତଙ୍କ ହୃଦୟକୁ ସ୍ପର୍ଶ କରିପାରିଥିଲା ।
• ସଦାଚାର ଶିକ୍ଷା – ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ମାନବ ସମାଜକୁ ଅନେକଗୁଡ଼ିଏ ସଦ୍‌ଗୁଣ ଶିକ୍ଷା ଦେଇଛି । ସେଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ଅହିଂସା, ସତ୍ୟ, କରୁଣା, ମୈତ୍ରୀ ଇତ୍ୟାଦି ଅନ୍ୟତମ । ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ଏ ସମସ୍ତ ଶିକ୍ଷାଦେଇ ବାସ୍ତବ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସଚ୍ଚରିତ୍ର ଗଠନ କରିବାପାଇଁ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କୁ ପ୍ରେରଣା ଦେଇଥିଲା ।

• ଭାଷା ଓ ସାହିତ୍ୟର ବିକାଶ – ବୁଦ୍ଧଦେବ ସରଳ ପ୍ରାକୃତ ଭାଷାରେ ନିଜର ଧର୍ମବାଣୀ ପ୍ରଚାର କରୁଥିଲେ । ପରବର୍ତୀ ସମୟରେ ପାଲୀ ଭାଷାରେ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ପ୍ରଚାରିତ ହୋଇଥିଲା । କନିଷ୍କଙ୍କ ସମୟରେ ଚତୁର୍ଥ ବୌଦ୍ଧ ସମ୍ମିଳନୀର ସମସ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟ କେବଳ ସଂସ୍କୃତ ଭାଷାରେ ପରିଚାଳିତ ହୋଇଥିଲା । ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ଯୋଗୁ ଭାରତରେ ବିଭିନ୍ନ ଭାଷାଗୁଡ଼ିକର ଉନ୍ନତି ସାଧୂତ ହୋଇଥିଲା । କେବଳ ଭାଷାର ଉନ୍ନତି ନୁହେଁ, ଅପରନ୍ତୁ ସାହିତ୍ୟର ମଧ୍ୟ ବିଶେଷ ଉନ୍ନତି ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଥିଲା । ପାଲୀ ଭାଷାରେ ରଚିତ ଅସଂଖ୍ୟ ବୌଦ୍ଧଗ୍ରନ୍ଥ ଏହାର ପ୍ରମାଣ ବହନ କରେ ।
• କଳା, ସ୍ଥାପତ୍ୟ ଓ ଭାସ୍କର୍ଯ୍ୟ – ଭାରତୀୟ କଳା, ସ୍ଥାପତ୍ୟ, ଭାସ୍କର୍ଯ୍ୟ ଏବଂ ଚିତ୍ରକଳାକୁ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ବିଶେଷଭାବରେ ପ୍ରଭାବିତ କରିଛି । ଏହା ପୂର୍ବରୁ କେବଳ ମଣ୍ଡପ, ଯଜ୍ଞଶାଳ ଏବଂ ସ୍ତମ୍ଭ ଇତ୍ୟାଦି ନିର୍ମିତ ହେଉଥିଲା । ମାତ୍ର ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ପ୍ରଚାରିତ ହେବା ସହିତ ବୌଦ୍ଧକଳା ଓ ସ୍ଥାପତ୍ୟର ଉନ୍ନତି ଘଟିଲା । ଅଶୋକଙ୍କଠାରୁ କଳା ଓ ସ୍ଥାପତ୍ୟରେ ପ୍ରସ୍ତର ବ୍ୟବହୃତ ହେଲା ଏବଂ ଅସଂଖ୍ୟ ସ୍ତୂପ, ଚୈତ୍ୟ ଓ ଧର୍ମସ୍ତମ୍ଭ ନିର୍ମିତ ହେବାକୁ ଲାଗିଲା । ସାଞ୍ଚ, ସାରନାଥ, ରୁମିନ୍ଦେଇ, ବରହୁତ, କହେରୀ, ଧଉଳି, ଜଉଗଡ଼ ଇତ୍ୟାଦି ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ବୌଦ୍ଧକୀର୍ତ୍ତି ସ୍ଥାନ ପାଇଲା । ସମୟକ୍ରମେ ଗାନ୍ଧାରକଳା ଓ ମଥୁରା କଳାରେ ଅନେକ ବୌଦ୍ଧମୂର୍ତ୍ତି ନିର୍ମିତ ହେଲା । ବୌଦ୍ଧ ଭାସ୍କର୍ଯ୍ୟର ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ଉଦାହରଣ ହେଉଛି ସାଞ୍ଚିସ୍ତୂପର ରେଲିଂ । ବୌଦ୍ଧ ଚିତ୍ରକଳା ମାଧ୍ୟମରେ ଅଜନ୍ତାର ବିଶ୍ଵ ବିଦିତ ଚିତ୍ରକଳା ଇତିହାସ ପ୍ରସିଦ୍ଧ । ଏଲୋରା, କାର୍ଲେ, ବାଘ ଇତ୍ୟାଦି ସ୍ଥାନରେ ବୌଦ୍ଧ ଚିତ୍ରକଳା ଅତ୍ୟନ୍ତ ହୃଦୟସ୍ପର୍ଶୀ ଓ ମର୍ମସ୍ପର୍ଶୀ । ପ୍ରସ୍ତର ଦେହରେ ବୃକ୍ଷ, ଲତା, ଫୁଲ, ପରୀ, ପଶୁ, ପକ୍ଷୀ ପ୍ରଭୃତି ବୌଦ୍ଧକଳା ଅତି ନିଖୁଣଭାବରେ ଖୋଦିତ ହୋଇଥିଲା ।
• ଭାରତ ଇତିହାସ ଉପରେ ପ୍ରଭାବ – ବୌଦ୍ଧଧର୍ମର ପ୍ରଭାବ ଭାରତର ଇତିହାସ ଉପରେ ବିଶେଷ ଭାବେ ଅନୁଭୂତ ହୋଇଥିଲା । ବୁଦ୍ଧଙ୍କର ଅହିଂସାନୀତି ଭାରତର ଇତିହାସର ଗତିପଥକୁ ଅନେକ ପରିମାଣରେ ବଦଳାଇ ଦେଇଥିଲା । କଳିଙ୍ଗ ଯୁଦ୍ଧପରେ ଅଶୋକ ଚଣ୍ଡାଶୋକରୁ ଧର୍ମାଶୋକରେ ପରିଣତ ହୋଇ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଏହାସହ ମଗଧର ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ଲିପ୍‌ସାରେ ପୂର୍ଣ୍ଣଚ୍ଛେଦ ପଡ଼ିଥିଲା । ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ତତ୍‌କାଳୀନ ସମାଜକୁ ଖୁବ୍ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥିଲା । ଏହି ଧର୍ମ ସାମାଜିକ ଭ୍ରାତୃଭାବ ପ୍ରଚାର କରିଥିଲା ଏବଂ ସମାଜରେ ସାମ୍ୟଭାବ ପ୍ରଚାର କରିଥିଲା । ପ୍ରେମ, ଦୟା, କରୁଣା ଓ କ୍ଷମା ଆଦି ମାନବିକତାର ନୀତିମାନ ପ୍ରଚାର କରି ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କର ଦର୍ଶନକୁ ଖୁବ୍ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥିଲେ । ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ବିଦେଶରେ ମହାନ୍ ଭାରତୀୟ ସଂସ୍କୃତିର ଗୁଣ ଗାନ କରିଥିଲା । ସମୟକ୍ରମେ ଏହା ସିଂହଳ, ଜାପାନ, ଚୀନ୍, ତିବ୍ବତ, ବର୍ମା, ଜାଭା ଓ ସୁମାତ୍ରା ଆଦି ଦେଶକୁ ବ୍ୟାପିଯାଇଥିଲା । ଭାରତ ବାହାରେ ଏହି ଧର୍ମରେ ଦୀକ୍ଷିତ ହୋଇଥିବା ଲୋକମାନେ ଭାରତକୁ ଏକ ପବିତ୍ର ଦେଶରୂପେ ବିବେଚନା କରିଥିଲେ । ଉଦାର ନୀତିର ପ୍ରସାର ଓ ପ୍ରଚାରଦ୍ଵାରା ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ଭାରତୀୟ ସଂସ୍କୃତିର ବ୍ୟାପକତା ସମ୍ପର୍କରେ ବିଶ୍ଵବାସୀଙ୍କୁ ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲା ।

୫ । ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ଏବଂ ଜୈନଧର୍ମ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ସାଦୃଶ୍ୟ ଏବଂ ପାର୍ଥକ୍ୟ ସମ୍ପର୍କରେ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ଏବଂ ଜୈନଧର୍ମ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଭାରତୀୟ ଦିଗ୍‌ବଳୟରେ ଉଙ୍କି ମାରିଥିଲେ । ବ୍ରାହ୍ମଣ୍ୟ ଧର୍ମକୁ ବିରୋଧକରି ଉଭୟ ଧର୍ମର ଆବିର୍ଭାବ ଘଟିଥିଲା । ବର୍ତ୍ତମାନ ମହାବୀର ଏବଂ ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧ ସେମାନଙ୍କର ଧର୍ମବାଣୀ ସରଳ ଭାଷାରେ ପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ । ଅହିଂସା, ବୈଦିକ କର୍ମକାଣ୍ଡର ବିରୋଧ, ଜାତିପ୍ରଥାର ଉଚ୍ଛେଦ, ନିର୍ବାଣ ଆଦି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଉଭୟ ଜୈନଧର୍ମ ଏବଂ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବହୁ ସାଦୃଶ୍ୟ ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଥିଲା । ପ୍ରଚାରକଦ୍ଵୟ ମଧ୍ୟ । ଥିଲେ ଶାନ୍ତ ସ୍ଵଭାବର ଅଧିକାରୀ । ଅପର ପକ୍ଷରେ କର୍ମବାଦ, ଈଶ୍ଵର, ମୋକ୍ଷପ୍ରାପ୍ତି ମାର୍ଗ ଆଦି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଉଭୟ ଜୈନ ଏବଂ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ଭିନ୍ନ ମତପୋଷଣ କରିଥିଲେ ।

• ବ୍ରାହ୍ମଣ୍ୟ ଧର୍ମର ବିରୋଧ– ଉଭୟ ଜୈନଧର୍ମ ଓ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ବ୍ରାହ୍ମଣ୍ୟଧର୍ମର ବିରୁଦ୍ଧାଚରଣ କରିଥିଲେ । ବୈଦିକ କର୍ମକାଣ୍ଡ, ଯାଗଯଜ୍ଞ ଇତ୍ୟାଦି ବିରୁଦ୍ଧରେ ଧର୍ମପ୍ରଚାରକ ଦ୍ଵୟ ସ୍ଵର ଉତ୍ତୋଳନ କରିଥିଲେ । ସେମାନେ ବେଦ ଏବଂ ବ୍ରାହ୍ମଣମାନଙ୍କର ପ୍ରାଧାନ୍ୟକୁ ଅସ୍ଵୀକାର କରିଥିଲେ ।
• ଜାତିପ୍ରଥାର ବିରୋଧ– ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ଏବଂ ଜୈନଧର୍ମ ସମାଜର ପ୍ରଚଳିତ ଜାତିପ୍ରଥା ବିରୁଦ୍ଧରେ ସ୍ଵର ଉତ୍ତୋଳନ କରିଥିଲେ । ଉଭୟ ଧର୍ମ ସମାଜର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଜାତି ଏବଂ ଧର୍ମର ଲୋକଙ୍କୁ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ଉଭୟ ଧର୍ମ ସମାଜରୁ ଜାତିଆଣ ମନୋବୃତ୍ତିକୁ ଭାଙ୍ଗି ସମାଜରେ ଏକ ସୁସ୍ଥ ବାତାବରଣ ସୃଷ୍ଟି କରିବାକୁ ଇଚ୍ଛା କରିଥିଲେ ।
• ଅହିଂସା – ଉଭୟ ବୁଦ୍ଧ ଏବଂ ମହାବୀର ଅହିଂସା ନୀତିରେ ବିଶ୍ଵାସ କରୁଥିଲେ । ଅହିଂସା ମାନବ ଜୀବନର ପରମ ଧର୍ମ ବୋଲି ସେମାନେ ବିବେଚନା କରୁଥିଲେ । ଏହି ନୀତି ଉଭୟ ବୌଦ୍ଧ ଏବଂ ଜୈନଧର୍ମକୁ ଲୋକପ୍ରିୟ କରାଇଥିଲା ।
• କର୍ମଫଳ ଏବଂ ନିର୍ବାଣ– ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧ ଏବଂ ମହାବୀର ଉଭୟ କର୍ମଫଳରେ ବିଶ୍ଵାସ କରୁଥିଲେ । ସକର୍ମଦ୍ଵାରା ମଣିଷ ସୁଫଳ ଓ କୁକର୍ମଦ୍ଵାରା କୁଫଳ ଲାଭ କରିଥାଏ । କୁକର୍ମ କଲେ ମଣିଷ ମନରେ ବାରମ୍ବାର କାମନା ଜାଗ୍ରତ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ସେ ଧରାପୃଷ୍ଠରେ ବାରମ୍ବାର ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରି ସାଂସାରିକ ଦୁଃଖଭୋଗ କରେ । ମାତ୍ର ସତ୍ଵକର୍ମଦ୍ଵାରା ମଣିଷ କର୍ମବନ୍ଧନରୁ ମୁକ୍ତି ଲାଭ କରି ନିର୍ବାଣପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥାଏ ।
• ଧର୍ମର ବିଭାଜନ– ଉଭୟ ଧର୍ମରେ ବିଭାଜନ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା । ଜୈନଧର୍ମ ଶ୍ଵେତାମ୍ବର ଏବଂ ଦିଗମ୍ବର ଏହି ଦୁଇଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଥିବାବେଳେ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ହୀନଯାନ ଓ ମହାଯାନରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଥିଲା । ସମୟକ୍ରମେ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ପୁନର୍ବାର ବଜ୍ରଯାନ, ତନ୍ତ୍ରଯାନ, ସହଜଯାନ ଇତ୍ୟାଦିରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଥିଲା ।

• ସଂସ୍କାରକ– ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧ ଓ ମହାବୀର ଧର୍ମସଂସ୍କାରକ ଥିଲେ । ସେମାନେ ସମାଜର ଜାତିପ୍ରଥା, କର୍ମକାଣ୍ଡର କଠୋରତା, ପଶୁବଳି ଇତ୍ୟାଦି ବିରୁଦ୍ଧରେ ସ୍ଵର ଉତ୍ତୋଳନ କରି ସମାଜରୁ କୁସଂସ୍କାର ଦୂରୀଭୂତ କରିଥିଲେ ।

ଜୈନଧର୍ମ ଓ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମର ମଧ୍ଯରେ ଥିବା ପାର୍ଥକ୍ୟ :
ଜୈନଧର୍ମ ଓ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ମଧ୍ୟରେ ଅନେକ ସାଦୃଶ୍ୟ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ କେତେକ ପାର୍ଥକ୍ୟ ଦେଖାଯାଏ ।

• ଅହିଂସା ନୀତି— ଉଭୟ ଜୈନଧର୍ମ ଓ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ଅହିଂସା ନୀତିରେ ବିଶ୍ଵାସ କରୁଥିଲେ । ବୌଦ୍ଧଧର୍ମର ଅହିଂସା ନୀତି ଅତି ସରଳ ଥିବାବେଳେ ଜୈନଧର୍ମର ଅହିଂସା ନୀତି ଅତି କଠୋର ଥିଲା । ବୁଦ୍ଧ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କ ପ୍ରତି ଅହିଂସା ନୀତି ଅବଲମ୍ବନ କରିବାପାଇଁ ଉପଦେଶ ଦେଉଥୁବାସ୍ଥଳେ ଜୈନମାନେ ବୃକ୍ଷ, ଲତା, କୀଟ, ପତଙ୍ଗ, ପାଣି, ପବନ, ପଥର ଉଭୟ ଜୀବ ଓ ଅଜୀବ ପ୍ରତି ଅହିଂସା ନୀତି ଆଚରଣ କରିବାପାଇଁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ ।
• ମୋକ୍ଷପ୍ରାପ୍ତିର ମାର୍ଗ— ନିର୍ବାଣ ପ୍ରାପ୍ତି ପାଇଁ ମହାବୀର କଠୋର ତପସ୍ୟା ଓ ଆତ୍ମଶୁଦ୍ଧି ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଆରୋପ କରୁଥିବାବେଳେ ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧ ‘ମଧ୍ୟମ ମାର୍ଗ’ର ପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ । ଏଥିପାଇଁ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ଖୁବ୍‌ ଲୋକପ୍ରିୟ ହୋଇଥିବାବେଳେ ଜୈନଧର୍ମ ଧୀରେ ଧୀରେ ଲୋକମାନଙ୍କ ମନରୁ ଅପସରି ଯାଇଥିଲା । କାରଣ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମର ‘ଅଷ୍ଟାଙ୍ଗମାର୍ଗ’ ଖୁବ୍ ସରଳ ଥିବାବେଳେ ଜୈନଧର୍ମର ‘ତ୍ରିରନ୍’ ଖୁବ୍ କଠିନ ମନେ ହୋଇଥିଲା । ଜୈନମାନେ ଆତ୍ମା ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବୋଲି ବିଶ୍ଵାସ କରୁଥିବାବେଳେ ବୌଦ୍ଧମାନେ ଆତ୍ମା ଚିରସ୍ଥାୟୀ ବୋଲି ମନେକରୁ ନ ଥିଲେ ।
• ଆତ୍ମା – ଜୈନଧର୍ମରେ ଆତ୍ମାର ସ୍ଵରୂପ ଏବଂ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମରେ ଆତ୍ମାର ସ୍ଵରୂପ ଅତି ବ୍ୟାପକ ଅର୍ଥରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥିଲା । ବୌଦ୍ଧମାନେ ଜୀବନ୍ତ ପ୍ରାଣୀ ଦେହରେ ଆତ୍ମାର ସନ୍ଧାନ ଦେଉଥ‌ିବାବେଳେ ଜୈନମାନେ ନିର୍ଜୀବ ପଦାର୍ଥ ଦେହରେ ମଧ୍ୟ ଆତ୍ମା ଥିବାର ବିଶ୍ଵାସ କରୁଥିଲେ ।
• ପ୍ରଚାର କ୍ଷେତ୍ର – ପ୍ରଚାର କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏହି ଦୁଇ ଧର୍ମ ମଧ୍ଯରେ ଅନେକ ପାର୍ଥକ୍ୟ ଦେଖାଯାଇଥିଲା । ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ପ୍ରଚାର ଉପରେ ବିଶେଷ ଗୁରୁତ୍ୱ ଆରୋପ କରୁଥିବାବେଳେ ଜୈନଧର୍ମ ପ୍ରଚାରଧର୍ମୀ ନଥିଲା । ଜୈନଧର୍ମ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ପରି ଏତେ ବ୍ୟାପକ ଭାବରେ ପ୍ରଚାରିତ ହୋଇପାରି ନଥିଲା ।
• ଈଶ୍ଵରଙ୍କ ଅସ୍ତିତ୍ଵ – ମହାବୀର ଈଶ୍ଵରଙ୍କ ଅସ୍ତିତ୍ଵକୁ ଆଦୌ ସ୍ଵୀକାର କରିନଥିଲେ । ଅନ୍ୟ ପକ୍ଷର ବୁଦ୍ଧି ଈଶ୍ଵରଙ୍କ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ନୀରବ ଥିଲେ ।

• ସ୍ଥିତି – ବୌଦ୍ଧଧର୍ମାବଲମ୍ବୀମାନେ ହୁନ ଆକ୍ରମଣ, ରାଜପୁତମାନଙ୍କର ଉତ୍‌ଥାନ ଏବଂ ମୁସଲମାନମାନଙ୍କର ଆକ୍ରମଣରେ ଅତିଷ୍ଠ ହୋଇ ଭାରତ ବାହାରକୁ ପଳାୟନ କରିଥିଲେ । ଅନେକ ଘାତ ପ୍ରତିଘାତର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇ ମଧ୍ୟ ଜୈନଧର୍ମ ଭାରତରେ ତିଷ୍ଠି ରହିଥିଲା । ମୋଟ ଉପରେ ଜୈନଧର୍ମ ଓ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ବୈଦିକ ଧର୍ମକୁ ବିରୋଧ କରି ଭାରତରେ ପ୍ରସାର ଲାଭ କରିଥିଲା । ଉଭୟ ବୁଦ୍ଧ ଏବଂ ମହାବୀର ଜୈନ ବୈଦିକ ଯୁଗରେ ସମାଜରୁ ଅନେକ କୁସଂସ୍କାରକୁ ଅପସାରଣ କରିବାକୁ ସକ୍ଷମ ହୋଇଥିଲେ । ଏଣୁ ଏହି ଦୁଇଧର୍ମ ମଧ୍ଯରେ ଅନେକ ସାମଞ୍ଜସ୍ୟ ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଉପରଲିଖିତ କେତେକ ପାର୍ଥକ୍ୟ ଦେଖାଯାଇଥିଲା ।

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 History Solutions Chapter 6 ଗୁପ୍ତଯୁଗର ସାଂସ୍କୃତିକ ବିକାଶ Objective Questions.

CHSE Odisha 12th Class History Chapter 6 Objective Questions in Odia Medium

ବସ୍ତୁନିଷ୍ଠ ଓ ଅତିସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
A. ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଚାରୋଟି ଉତ୍ତର ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।

୧ । କେଉଁ ଯୁଗକୁ ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତ ଇତିହାସର ସୁବର୍ଣ୍ଣଯୁଗ ଭାବେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି ?
(କ) ମୌର୍ଯ୍ୟଯୁଗ
(ଖ) ଗୁପ୍ତଯୁଗ
(ଗ) କୁଶାଣ ବଂଶର ରାଜତ୍ଵ
(ଘ) ଦାସବଂଶର ଶାସନ
Answer:
(ଖ) ଗୁପ୍ତଯୁଗ

୨ । ‘କିରାତାର୍ଜୁନୀୟମ୍’ର ରଚୟିତା କିଏ ?
(କ) ଭାରବୀ
(ଖ) ବୀରସେନ
(ଗ) କାଳିଦାସ
(ଘ) ବିଶାଖାଦତ୍ତ
Answer:
(କ) ଭାରବୀ

୩ । ‘ପଦ୍ୟ ଚୂଡ଼ାମଣିର’ ରଚୟିତା କିଏ ?
(କ) ଭର୍ତ୍ତୃହରି
(ଖ) କାଳିଦାସ
(ଗ) ବୁଦ୍ଧଘୋଷ
(ଘ) ଭାରବୀ
Answer:
(ଗ) ବୁଦ୍ଧଘୋଷ

୪ । ‘ଶୃଙ୍ଗାର ଶତକ’ର ରଚୟିତା କିଏ ?
(କ) ଭର୍ତ୍ତୃହରି
(ଖ) ବୁଦ୍ଧଘୋଷ
(ଗ) ଶୂଦ୍ରକ
(ଘ) ବିଶାଖାଦତ୍ତ
Answer:
(କ) ଭର୍ତ୍ତୃହରି

୫ । ‘ମୂଚ୍ଛକଟିକମ୍’ ନାଟକ କିଏ ରଚନା କରିଥିଲେ ?
(କ) ଶୂଦ୍ରକ
(ଖ) ଭାରବୀ
(ଗ) ଭଟ୍ଟି
(ଘ) କାଳିଦାସ
Answer:
(କ) ଶୂଦ୍ରକ

୬ । ‘ଦେବୀଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତମ୍’ ନାଟକର ରଚୟିତା କିଏ ?
(କ) ବିଶାଖାଦତ୍ତ
(ଖ) ଶୂଦ୍ରକ
(ଗ) ଭାରବୀ
(ଘ) ଭର୍ତ୍ତୃହରି
Answer:
(କ) ବିଶାଖାଦତ୍ତ

୭ । ‘ଶକୁନ୍ତଳା’ ନାଟକର ରଚୟିତା କିଏ ?
(କ) କାଳିଦାସ
(ଖ) ଶୂଦ୍ରକ
(ଗ) ଭାରବୀ
(ଘ) ଭଟ୍ଟ
Answer:
(କ) କାଳିଦାସ

୮ । ‘ମେଘଦୂତ’ର ରଚୟିତା କିଏ ?
(କ) କାଳିଦାସ
(ଖ) ମାଘ
(ଗ) ଭଟ୍ଟ
(ଘ) ଭାରବୀ
Answer:
(କ) କାଳିଦାସ

୯। ‘ଦଶକୁମାର ଚରିତ’ର ରଚୟିତା କିଏ ?
(କ) ଦଣ୍ଡୀ
(ଖ) ମାଘ
(ଗ) ଭାରବୀ
(ଘ) ଭଚ୍ଚ
Answer:
(କ) ଦଣ୍ଡୀ

୧୦। ‘ବାସବଦତ୍ତା’ର ରଚୟିତା କିଏ ?
(କ) କାଳିଦାସ
(ଖ) ସୁବନ୍ଧୁ
(ଗ) ବସୁବନ୍ଧୁ
(ଘ) ଅମରସିଂହ
Answer:
(ଖ) ସୁବନ୍ଧୁ

୧୧। ‘ଅମରକୋଷ’ର ରଚୟିତା କିଏ ?
(କ) ଅମରସିଂହ
(ଖ) କାଳିଦାସ
(ଗ) ବସୁବନ୍ଧୁ
(ଘ) ଭାରବୀ
Answer:
(ଘ) ଅମରସିଂହ

୧୨। ‘ଅଣ୍ଟାଧ୍ୟାୟୀ’ କିଏ ରଚନା କରିଥିଲେ ?
(କ) ପାଣିନି
(ଖ) ଅମରସିଂହ
(ଗ) ବାସାୟନ
(ଘ) ଭଚ୍ଚ
Answer:
(କ) ପାଣିନି

୧୩ । ‘କାମସୂତ୍ର’ର ରଚୟିତା କିଏ ?
(କ) ପାଣିନି
(ଖ) ବାସାୟନ
(ଗ) ଅମରସିଂହ
(ଘ) ଭାରବୀ
Answer:
(ଖ) ବାତ୍ସାୟନ

୧୪। ‘ପଞ୍ଚସିଦ୍ଧାନ୍ତକା’, ‘ବୃହସଂହିତା’ ଓ ‘ବୃହତ୍ ଜାତକ’ ଆଦି ଜ୍ୟୋତିଷ ଶାସ୍ତ୍ରର ରଚୟିତା କିଏ ?
(କ) ବରାହମିହିର
(ଖ) କାଳିଦାସ
(ଗ) ବ୍ରହ୍ମଗୁପ୍ତ
(ଘ) ଆର୍ଯ୍ୟଭଟ୍ଟ
Answer:
(କ) ବରାହମିହିର

୧୫। ‘ବ୍ରହ୍ମସିଦ୍ଧାନ୍ତ’ ଓ ‘ଖଣ୍ଡ ଖାଦ୍ୟକ’ ଆଦି ବିଜ୍ଞାନଗ୍ରନ୍ଥର ରଚୟିତା କିଏ ?
(କ) ବରାହମିହିର
(ଖ) କାଳିଦାସ
(ଗ) ବ୍ରହ୍ମଗୁପ୍ତ
(ଘ) ଆର୍ଯ୍ୟଭଟ୍ଟ
Answer:
(ଗ) ବ୍ରହ୍ମଗୁପ୍ତ

୧୬। କିଏ ‘ହସ୍ତୟୁର୍ବେଦ’ ରଚନା କରିଥିଲେ ?
(କ) ଶାଳିହୋତ୍ର
(ଖ) ପାଲକପ୍ଯ
(ଗ) ଶୁଶ୍ରତ
(ଘ) କାଳିଦାସ
Answer:
(ଖ) ପାଲକପ୍ୟ

୧୭ । କିଏ ‘ଅଶ୍ଵଶାସ୍ତ୍ର’ ରଚନା କରିଥିଲେ ?
(କ) ପାଲକପ୍ଯ
(ଖ) ଶାଳିହୋତ୍ର
(ଗ) ଭାରବୀ
(ଘ) ବ୍ରହ୍ମଗୁପ୍ତ
Answer:
(ଖ) ଶାଳିହୋତ୍ର

୧୮। ଦିଲ୍ଲୀର ମେହେରୌଲିଠାରେ ଲୌହସ୍ତମ୍ଭ କେଉଁ ରାଜବଂଶର ରାଜତ୍ଵକାଳରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥୁଲା ?
(କ) ମୌର୍ଯ୍ୟ ରାଜବଂଶ
(ଖ) ଗୁପ୍ତ ରାଜବଂଶ
(ଗ) କୁଶାଣ ରାଜବଂଶ
(ଘ) ସାତବାହନ ରାଜବଂଶ
Answer:
(ଖ) ଗୁପ୍ତ ରାଜବଂଶ

୧୯। କିଏ ‘ସୂର୍ଯ୍ୟୋପରାଗ’ ଓ ‘ଚନ୍ଦ୍ରଗ୍ରହଣ’ର କାରଣ ସମ୍ପର୍କରେ ଦର୍ଶାଇଥିଲେ ?
(କ) ଆର୍ଯ୍ୟଭଟ୍ଟ
(ଖ) ବରାହମିହିର
(ଗ) କାଳିଦାସ
(ଘ) ବିଶାଖାଦତ୍ତ
Answer:
(କ) ଆର୍ଯ୍ୟଭଟ୍ଟ

୨୦ । ଅଜନ୍ତାର କେତେ ନମ୍ବର ଗୁମ୍ଫାରେ ଅଙ୍କିତ ହୋଇଛି ‘ମୁମୂର୍ଷୁ ରାଜକୁମାରୀ’ର ଚିତ୍ର ?
(କ) ୧୨ ନମ୍ବର
(ଖ) ୧୪ ନମ୍ବର
(ଗ) ୧୫ ନମ୍ବର
(ଘ) ୧୬ ନମ୍ବର
Answer:
(ଘ) ୧୬ ନମ୍ବର

୨୧। ‘ଗୌତମଙ୍କର ସଂସାର ତ୍ୟାଗ’ କରୁଥିବାର ଦୃଶ୍ୟ ଅଜନ୍ତାର କେତେ ନମ୍ବର ଗୁମ୍ଫାରେ ଅଙ୍କିତ ହୋଇଅଛି ?
(କ) ୧୬ ନମ୍ବର
(ଖ) ୧୭ ନମ୍ବର
(ଗ) ୧୮ ନମ୍ବର
(ଘ) ୧୯ ନମ୍ବର
Answer:
(ଘ) ୧୯ ନମ୍ବର

୨୨। ‘ବୋଧୂସତ୍ତ୍ଵ ଭୂମି’ ନାଟକର ରଚୟିତା କିଏ ?
(କ) ବସୁବନ୍ଧୁ
(ଖ) ଅସଙ୍ଗ
(ଗ) ବୁଦ୍ଧଉଦାସ
(ଘ) ପାଲକପ୍ୟ
Answer:
(ଖ) ଅସଙ୍ଗ

୨୩। କିଏ ନିଉଟନଙ୍କ ବହୁ ପୂର୍ବରୁ ମାଧ୍ୟାକର୍ଷଣ ଶକ୍ତି ସମ୍ପର୍କରେ ସୂଚନା ଦେଇଥିଲେ ?
(କ) ବ୍ରହ୍ମଗୁପ୍ତ
(ଖ) ଆର୍ଯ୍ୟଭଟ୍ଟ
(ଗ) ବରାହମିହିର
(ଘ) କାଳିଦାସ
Answer:
(କ) ବ୍ରହ୍ମଗୁପ୍ତ

୨୪। କିଏ ଗଣିତରେ ‘ଦଶମିକ ପଦ୍ଧତି’ ଓ ‘ଶୂନ୍ୟ’ର ବ୍ୟବହାର ସମ୍ପର୍କରେ ସୂଚନା ଦେଇଥିଲେ ?
(କ) ବ୍ରହ୍ମଗୁପ୍ତ
(ଖ) ଆର୍ଯ୍ୟଭଟ୍ଟ
(ଗ) ବରାହମିହିର
(ଘ) ବିଶାଖାଦତ୍ତ
Answer:
(ଖ) ଆର୍ଯ୍ୟଭଟ୍ଟ

୨୫। ‘ସାଂଖ୍ୟକାରିକା’ର ରଚୟିତା କିଏ ?
(କ) ଈଶ୍ୱରକୃଷ୍ଣ
(ଖ) ପତଞ୍ଜଳି
(ଗ) ବାସାୟନ
(ଘ) ଜୈମିନୀ
Answer:
(କ) ଈଶ୍ଵରକୃଷ୍ଣ

୨୬। ‘ଆଠ କଥା’ କିଏ ରଚନା କରିଥିଲେ ?
(କ) ବୁଦ୍ଧଘୋଷ
(ଖ) ଦିଗ୍ନାଗ
(ଗ) ବସୁବନ୍ଧୁ
(ଘ) ଅସଙ୍ଗ
Answer:
(କ) ବୁଦ୍ଧଘୋଷ

୨୭। ‘ଋତୁସଂହାର’ର ରଚୟିତା କିଏ ?
(କ) ବିଶାଖଦତ୍ତ
(ଖ) ଶୂଦ୍ରକ
(ଗ) କାଳିଦାସ
(ଘ) ବରାହମିହିର
Answer:
(ଗ) କାଳିଦାସ

୨୮। କେଉଁ ଗୁପ୍ତ ସମ୍ରାଟ ‘କବିରାଜ’ ଉପାଧ୍ଧରେ ବିଭୂଷିତ ହୋଇଥିଲେ ?
(କ) ପ୍ରଥମ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ
(ଖ) ବିକ୍ରମାଦିତ୍ୟ
(ଗ) ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତ
(ଘ) ଅଶୋକ
Answer:
(ଗ) ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତ

୨୯। ଏଲୋରା ଓ ଅଜନ୍ତାର ବୌଦ୍ଧଗୁମ୍ଫା କେଉଁ ବଂଶ ରାଜାଙ୍କଦ୍ଵାରା ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ଗୁପ୍ତବଂଶ
(ଖ) ମୋଗଲ ବଂଶ
(ଗ) ଖୁଜୀ ବଂଶ
(ଘ) ତୋଗଲୋକ ବଂଶ
Answer:
(କ) ଗୁପ୍ତବଂଶ

୩୦ । ଗୁପ୍ତବଂଶର କେଉଁ ରାଜା ‘ନିଜକୁ ପରମ ଭାଗବତ’ ଉପାଧ୍ଧରେ ଭୂଷିତ କରିଥିଲେ ?
(କ) ପ୍ରଥମ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ
(ଖ) ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତ
(ଗ) ଦ୍ଵିତୀୟ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ
(ଘ) ବିକ୍ରମାଦିତ୍ୟ
Answer:
(ଗ) ଦ୍ଵିତୀୟ ଚନ୍ଦ୍ର ଗୁପ୍ତ

୩୧। କେଉଁ ଗୁପ୍ତରାଜାଙ୍କ ସମୟରେ ଅଶ୍ଵମେଧ ଯଜ୍ଞ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥୁଲା ?
(କ) ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତ
(ଖ) ପ୍ରଥମ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ
(ଗ) ଦ୍ଵିତୀୟ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ
(ଘ) ଅଶୋକ
Answer:
(କ) ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତ

୩୨। ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତଙ୍କ ରାଜସଭାକୁ ମଣ୍ଡନ କରିଥିବା ବୌଦ୍ଧଭିକ୍ଷୁଙ୍କ ନାମ କ’ଣ ?
(କ) ତଥାଗତ
(ଖ) ମୋଗଲିପୁରତିସ୍‌
(ଗ) ଉପଗୁପ୍ତ
(ଘ) ବସୁବନ୍ଧୁ
Answer:
(ଘ) ବସ୍ତୁବନ୍ଧୁ

୩୩ । ଗୁପ୍ତବଂଶୀୟ ରାଜା ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତ ସିଂହଳର ରାଜା ମେଘବର୍ଷଙ୍କୁ କେଉଁଠାରେ ଏକ ବୌଦ୍ଧବିହାର ନିର୍ମାଣ କରିବାକୁ ଅନୁମତି ଦେଇଥିଲେ ?
(କ) ମାଳୟ
(ଖ) ଶ୍ର1ଲଙ୍କ।
(ଗ) ବ୍ରହ୍ଖଦେଶ
(ଘ) ବୁଦ୍ଧଗୟା
Answer:
(ଘ) ବୁଦ୍ଧଗୟା

୩୪। ଗୁପ୍ତ ଯୁଗରେ କେଉଁ ଜ୍ଞାନକୋଷ ରଚନା କରାଯାଇଥିଲା ?
(କ) ଶାରଳା ଭାଷାକୋଷ
(ଖ) ଅମରକୋଷ
(ଗ) ମୟୂର ଶତକ
(ଘ) କାବ୍ୟ।ଦର୍ଶ
Answer:
(ଖ) ଅମରକୋଷ

୩୫। ଅଜନ୍ତାର ଦୁଇ ନମ୍ବର ଗୁମ୍ଫାରେ କାହାର ଚିତ୍ର ଅଛି ?
(କ) ମାତା ଓ ପୁତ୍ର
(ଖ) ଅପ୍ସରା
(ଗ) ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଜନ୍ମ
(ଘ) ଶିବ
Answer:
(ଗ) ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଜନ୍ମ

B. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

୧। ଚୀନ୍ ପରିବ୍ରାଜକ _________ ଦ୍ଵିତୀୟ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତଙ୍କ ରାଜତ୍ଵକାଳରେ ଭାରତ ଭ୍ରମଣ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ଫାହିୟାନ୍

୨ । _______ ଥିଲେ ‘ଆର୍ଯ୍ୟସିଦ୍ଧାନ୍ତ’ର ରଚୟିତା ।
Answer:
ଆର୍ଯ୍ୟଭଟ୍ଟ

୩ । ଗୁପ୍ତବଂଶର ରାଜା __________ ନିଜକୁ ‘ପରମ ଭାଗବତ’ ଉପାଧ୍ଧରେ ଭୂଷିତ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ଦ୍ଵିତୀୟ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ

୪ । “ପଦ୍ୟବୂଡ଼।ମଣି”ର ରଚୟିତା __________ ଥିଲେ ।
Answer:
ବୁଦ୍ଧଘୋଷ

୫ । ‘ପଞ୍ଚସିଦ୍ଧ।ନ୍ତିକା’ ର ରଚୟିତା _________ ଥିଲେ ।
Answer:
ବରାହମିହିର

୬ । ‘ଗାଥା ସଂଗ୍ରହ’ର ରଚୟିତା ________ ଥିଲେ ।
Answer:
ବସୁବନ୍ଧୁ

୭ । ପ୍ରସିଦ୍ଧ ବୌଦ୍ଧପଣ୍ଡିତ ବସୁବନ୍ଧୁ ଗୁପ୍ତରାଜା __________ ଙ୍କ ରାଜସଭାରେ ଥିଲେ ।
Answer:
ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତ

୮ । ________ ‘ମୁଚ୍ଛକଟିକମ୍’ର ରଚୟିତା ଅଟନ୍ତି ।
Answer:
ଶୂଦ୍ରକ

୯ । ‘ରଘୁବଂଶମ୍’ ର ରଚୟିତା __________ ଅଟନ୍ତି ।
Answer:
କାଳିଦାସ

୧୦। ‘ମାଳବିକାଗ୍ନିମିତ୍ରମ୍’ର ରଚୟିତା ______ ଅଟନ୍ତି ।
Answer:
କାଳିଦାସ

୧୧ । ‘ପରମାର୍ଥ ସପ୍ତତି’ର ରଚୟିତା _________ ଅଟନ୍ତି ।
Answer:
ବସୁବନ୍ଧୁ

୧୨। ‘ମହାଯାନ ସୂତ୍ରାଳଙ୍କାର’ର ରଚୟିତା ________ ଅଟନ୍ତି ।
Answer:
ଅସଙ୍ଗ

୧୩ । ‘ସାଂଖ୍ୟକାରିକା’ର ରଚୟିତା _________ ଅଟନ୍ତି ।
Answer:
ଈଶ୍ୱରକୃଷ୍ଣ

୧୪ । ‘ପଦାର୍ଥ ଧର୍ମସଂଗ୍ରହ’ର ରଚୟିତା _______ ଅଟନ୍ତି ।
Answer:
ପ୍ରଶସ୍ତପଦ

୧୫। ‘ମହାଯାନ ସପରିଗ୍ରହ’ର ରଚୟିତା _______ ଅଟନ୍ତି ।
Answer:
ଅସଙ୍ଗ

୧୬। ପ୍ରମାଣଶାସ୍ତ୍ର ‘ନ୍ୟାୟପ୍ରବେଶ’ର ରଚୟିତା _________ ଅଟନ୍ତି ।
Answer:
ଦିଗନାଗ

୧୭। ‘ତତ୍ତ୍ଵଅର୍ଥଦିଗମ ସୂତ୍ର’ର ରଚୟିତା _______ ଅଟନ୍ତି ।
Answer:
ଉମାସ୍ଵାତୀ

୧୮। ‘ନ୍ୟାୟାବତାର’ ଗ୍ରନ୍ଥର ରଚୟିତା ________ ଥିଲେ ।
Answer:
ସିଦ୍ଧସେନ

୧୯। ଗୁପ୍ତାବ୍ଦ ________ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
୩୨୦

୨୦। ଦ୍ଵିତୀୟ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତଙ୍କ କନ୍ୟା ________ ତାଙ୍କର ନାବାଳକ ପୁତ୍ର ପକ୍ଷରୁ ବକାଟକ ରାଜ୍ୟ ଶାସନ କରୁଥିଲେ ।
Answer:
ପ୍ରଭାବତୀ

୨୧। ଉଚ୍ଚବଂଶୀୟ ପୁରୁଷ ନୀଚ ଜାତିର ସ୍ତ୍ରୀଲୋକକୁ ବିବାହ କରିବା ରୀତିକୁ __________ କୁହାଯାଉଥିଲା ।
Answer:
ଅନୁଲୋମ ବିବାହ

୨୨। ନାଳନ୍ଦା ବିଶ୍ଵବିଦ୍ୟାଳୟର ମୁଖ୍ୟ ______ ଥିଲେ ।
Answer:
ଶୀଳଭଦ୍ର

୨୩। ପାଣିନି ________ ରଚନା କରିଥିଲେ ।
Answer:
ଅଷ୍ଟାଧ୍ୟାୟୀ

୨୪। ପଦ୍ମପାଣି ଓ ଚକ୍ରପାଣିଙ୍କ ଚିତ୍ର __________ ରେ ଅଙ୍କିତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
ଅଜନ୍ତାର ପ୍ରଥମ ଚିତ୍ର

୨୫। ଅଜନ୍ତାର __________ ନମ୍ବର ଗୁମ୍ଫାରେ ଅଙ୍କିତ ହୋଇଛି ମାତା ଓ ପୁତ୍ରଙ୍କର ଛବି ।
Answer:
୧୭

୨୬। ଅଜନ୍ତାର ___________ ନମ୍ବର ଗୁମ୍ଫାରେ ମୁମୂର୍ଷୁ ରାଜକୁମାରୀଙ୍କ ଚିତ୍ର ପ୍ରଦର୍ଶିତ ହୋଇଛି ।
Answer:
୧୬

୨୭। ଅଜନ୍ତାର ଚିତ୍ର _________ ହିସାବରେ ଖ୍ୟାତିଲାଭ କରିଛି ।
Answer:
ଭିଭିଚିତ୍ର

୨୮। ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ନୃସିଂହ ମନ୍ଦିର _________ ଠାରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
ଏରାଣା

୨୯। ଅହିଛତ୍ରର _________ ମନ୍ଦିର ଗୁପ୍ତଯୁଗର ସ୍ଥାପତ୍ୟକଳାର ଏକ ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ନିଦର୍ଶନ ।
Answer:
ଶିବ

C. ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।

୧। କାଳିଦାସଙ୍କ ରଚିତ ନାଟକଗୁଡ଼ିକର ନାମ କ’ଣ ?
Answer:
ଅଭିଜ୍ଞାନ ଶାକୁନ୍ତଳମ୍, ମାଳବିକାଗ୍ନିମିତ୍ରମ୍ ଏବଂ ବିକ୍ରମୋର୍ବଶୀୟମ୍ ନାଟକ କାଳିଦାସ ରଚନା କରିଥିଲେ ।

୨ । ବିଶାଖାଦର କିଏ ?
Answer:
ବିଶାଖାଦତ୍ତ ହେଉଛନ୍ତି ଗୁପ୍ତଯୁଗର ଜଣେ ନାଟ୍ୟକାର ।

୩ । ‘ମୃଚ୍ଛକଟିକମ୍’ କିଏ ରଚନା କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଶୂଦ୍ରକ ‘ମୁଚ୍ଛକଟିକମ୍’ ରଚନା କରିଥିଲେ ।

୪ । କିଏ ‘କିରାତାର୍ଜୁନୀୟମ୍’ ନାଟକ ରଚନା କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଭାରବୀ ‘କିରାତାର୍ଜୁନୀୟମ୍’ ନାଟକ ରଚନା କରିଥିଲେ ।

୫। ହରିଶେଣ କିଏ ?
Answer:
ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତଙ୍କର ରାଜକବି ଓ ଆଲ୍ଲାହାବାଦ ପ୍ରଶସ୍ତିର ରଚୟିତା ଥିଲେ ହରିଶେଣ ।

୬। ‘ବୃହତ୍ ସଂହିତା’ର ରଚୟିତା କିଏ ?
Answer:
ବରାହମିହିର ‘ବୃହତ୍ ସଂହିତା’ ରଚନା କରିଥିଲେ ।

୭ । ଗୁପ୍ତଯୁଗୀୟ ଲୌହସ୍ତମ୍ଭ କେଉଁଠାରେ ଅବସ୍ଥିତ ?
Answer:
ଗୁପ୍ତଯୁଗୀୟ ଲୌହସ୍ତମ୍ଭ ଦିଲ୍ଲୀର ମେହରୌଲିଠାରେ ଅବସ୍ଥିତ ।

୮ । କେଉଁ ଗୁପ୍ତ ସମ୍ରାଟ ‘କବିରାଜ’ ଉପାଧ୍ଵରେ ଭୂଷିତ ହୋଇଥିଲେ ?
Answer:
ଗୁପ୍ତ ସମ୍ରାଟ ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତ ‘କବିରାଜ’ ଉପାଧ୍ଵରେ ଭୂଷିତ ହୋଇଥିଲେ ।

୯। ‘ଶୃଙ୍ଗାର ଶତକମ୍’ କିଏ ରଚନା କରିଥିଲେ ?
Answer:
‘ଶୃଙ୍ଗାର ଶତକମ୍’ ଭର୍ତ୍ତୃହରି ରଚନା କରିଥିଲେ ।

୧୦। ଗୁପ୍ତଯୁଗର ପାର୍ବତୀ ମନ୍ଦିର କେଉଁଠାରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ନାଚନାକୁଥାରଠାରେ ଗୁପ୍ତଯୁଗର ପାର୍ବତୀ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା ।

୧୧। ବୁଦ୍ଧଘୋଷ କ’ଣ ଚରନା କରିଥିଲେ ?
Answer:
ବୁଦ୍ଧଘୋଷ ‘ଆଠ କଥା’ ରଚନା କରିଥିଲେ ।

୧୨। କିଏ ନାଳନ୍ଦା ବିଶ୍ଵବିଦ୍ୟାଳୟର କୁଳପତି ଥିଲେ ?
Answer:
ଶୀଳଭଦ୍ର ନାଳନ୍ଦା ବିଶ୍ଵବିଦ୍ୟାଳୟର କୁଳପତି ଥିଲେ ।

୧୩। ଦଶମିକ ଗଣନା ଓ ଶୂନର ବ୍ୟବହାର କିଏ ବାହାର କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଆର୍ଯ୍ୟଭଟ୍ଟ ଦଶମିକ ଗଣନା ଓ ଶୂନର ବ୍ୟବହାର ପ୍ରଥମେ ବାହାର କରିଥିଲେ ।

୧୪। ଅସଙ୍ଗ କ’ଣ ରଚନା କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଅସଙ୍ଗ ‘ମହାଯାନ-ସୂତ୍ରାଳଙ୍କାର’ ଓ ‘ବୋଧସତ୍ତ୍ଵ ଭୂମି’ ନାମକ ଦର୍ଶନଶାସ୍ତ୍ର ରଚନା କରିଥିଲେ ।

୧୫। ‘ତର୍କଶାସ୍ତ୍ର’ କିଏ ରଚନା କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଦିଗ୍‌ଗ ‘ତର୍କଶାସ୍ତ୍ର’ ରଚନା କରିଥିଲେ ।

୧୬। କେଉଁ ଗୁମ୍ଫାରେ ଭିଭିଚିତ୍ର ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ?
Answer:
ଅଜନ୍ତା ଗୁମ୍ଫାରେ ଭିଭିଚିତ୍ର ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ।

୧୭ । ପାଲକପ୍ୟ କିଏ ?
Answer:
ପାଲକପ୍ୟ ଥିଲେ ଗୁପ୍ତଯୁଗର ହସ୍ତୀ ବିଜ୍ଞାନୀ ।

୧୮। ‘ବୃହତ୍ ଜାତକ’ କିଏ ରଚନା କରିଥିଲେ ?
Answer:
ବରାହମିହିର ବୃହତ୍ ଜାତକ ରଚନା କରିଥିଲେ ।

୧୯। ଗୁପ୍ତଯୁଗର ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ନାଟ୍ୟକାର କିଏ ଥିଲେ ?
Answer:
କାଳିଦାସ ଗୁପ୍ତଯୁଗର ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ନାଟ୍ୟକାର ଥିଲେ ।

୧୯। ଗୁପ୍ତଯୁଗର ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ନାଟ୍ୟକାର କିଏ ଥିଲେ ?
Answer:
କାଳିଦାସ ଗୁପ୍ତଯୁଗର ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ନାଟ୍ୟକାର ଥିଲେ ।

୨୦। ‘ବିକ୍ରମୋର୍ବଶୀୟମ୍’ର ରଚୟିତା କିଏ ?
Answer:
‘ବିକ୍ରମୋର୍ବଶୀୟମ୍’ର ରଚୟିତା କାଳିଦାସ ଅଟନ୍ତି ।

୨୧। କେଉଁ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଗୁପ୍ତ ରାଜବଂଶର ଉତ୍‌ଥାନ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ଖ୍ରୀଷ୍ଟୀୟ ଚତୁର୍ଥ ଶତାବ୍ଦୀର ପ୍ରାରମ୍ଭ କାଳରେ ମଗଧକୁ କେନ୍ଦ୍ରକରି ଗୁପ୍ତ ରାଜବଂଶର ଉତ୍‌ଥାନ ହୋଇଥିଲା ।

୨୨। ‘ଦୂତକାବ୍ୟ’ ନାଟକ କିଏ ରଚନା କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଭାସ ଦୂତକାବ୍ୟ ନାଟକ ରଚନା କରିଥିଲେ ।

୨୩। ଗୁପ୍ତବଂଶର କେଉଁ ଦୁଇଜଣ ରାଜା ନିଜକୁ ମହାରାଜା ଉପାଧ୍ଵରେ ଭୂଷିତ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଗୁପ୍ତବଂଶର ରାଜା ଶ୍ରୀଗୁପ୍ତ ଏବଂ ଘଟୋକୁଚ ନିଜକୁ ମହାରାଜା ଉପାର୍ଶ୍ଵରେ ଭୂଷିତ କରିଥିଲେ ।

୨୪। ଗୁପ୍ତଯୁଗକୁ କେଉଁ ଯୁଗ ସହିତ ତୁଳନା କରାଯାଇଛି ?
Answer:
ଗୁପ୍ତଯୁଗକୁ ଗ୍ରୀସ୍ ଦେଶର ପେରିକ୍ଲିସ୍ ଯୁଗ, ରୋମ ଦେଶର ଅଗଷ୍ଟସ୍ ଯୁଗ ଏବଂ ଇଂଲଣ୍ଡର ଏଲିଜାବେଥୀୟ ଯୁଗ ସହିତ ତୁଳନା କରାଯାଇଛି ।

୨୫। ନବରନ୍‌ଙ୍କର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ନବରନ୍‌ଙ୍କ ନାମ ହେଲା – କାଳିଦାସ, ବରାହମିହିର, ଘଟକର୍ପୂର, ବରରୁଚି, ବେତାଳଭଟ୍ଟ, ଧନମ୍ଵରୀ, କ୍ଷପଣକ, ଅମରସିଂହ ଓ ଶଙ୍କୁ ।

୨୬। ଗୁପ୍ତବଂଶର କେଉଁ ରାଜା ନିଜକୁ ମହାରାଜାଧୁରାଜ ଉପାର୍ଶ୍ଵରେ ଭୂଷିତ କରାଇଥିଲେ ?
Answer:
ଗୁପ୍ତବଂଶର ତୃତୀୟ ରାଜା ପ୍ରଥମ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ ନିଜକୁ ମହାରାଜାଧ୍ଵରାଜ ଉପାର୍ଶ୍ଵରେ ଭୂଷିତ କରାଇଥିଲେ ।

୨୭। କେଉଁ ଗୁପ୍ତ ସମ୍ରାଟ ନିଜକୁ ଲିଚ୍ଛାବୀ ଦୌହିତ୍ର ବୋଲି ଆଖ୍ୟାତ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଗୁପ୍ତ ସମ୍ରାଟ ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତ ନିଜକୁ ଲିଚ୍ଛାବୀ ଦୌହିତ୍ର ବୋଲି ଆଖ୍ୟାତ କରିଥିଲେ ।

୨୮। ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତ କେଉଁ ବୌଦ୍ଧ ଦାର୍ଶନିକଙ୍କର ପୃଷ୍ଠପୋଷକ ଥିଲେ ?
Answer:
ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତ ବୌଦ୍ଧ ଦାର୍ଶନିକ ବସୁବନ୍ଧୁଙ୍କର ପୃଷ୍ଠପୋଷକ ଥିଲେ ।

୨୯। ଗୁପ୍ତଯୁଗର ତିନିଜଣ ନାଟକ ରଚୟିତାଙ୍କ ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ଗୁପ୍ତଯୁଗର ତିନିଜଣ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ନାଟ୍ୟକାରଙ୍କର ନାମ ହେଲା କାଳିଦାସ, ଶୂଦ୍ରକ ଓ ବିଶାଖାଦତ୍ତ ।

୩୦ । କେଉଁ ରାଜାଙ୍କ ରାଜସଭାକୁ ‘ନବରନ୍’ ଅଳଙ୍କୃତ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଗୁପ୍ତସମ୍ରାଟ ଦ୍ଵିତୀୟ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତଙ୍କ ରାଜସଭାକୁ ନବରନୁ ଅଳଂକୃତ କରିଥିଲେ ।

୩୧। ଆର୍ଯ୍ୟଭଟ୍ଟ କିଏ ?
Answer:
ଆର୍ଯ୍ୟଭଟ୍ଟ ଗୁପ୍ତଯୁଗର ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଗଣିତଜ୍ଞ ଓ ଜ୍ୟୋତିର୍ବିଜ୍ଞାନୀ ଥିଲେ । ସେ ‘ଆର୍ଯ୍ୟ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ’ ଓ ‘ସୂର୍ଯ୍ୟ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ’ ନାମରେ ଦୁଇଟି ଗ୍ରନ୍ଥ ରଚନା କରିଥିଲେ ।

୩୨। ବରାହମିହିର କିଏ ?
Answer:
ଗୁପ୍ତଯୁଗର ଅନ୍ୟତମ ଖ୍ୟାତନାମା ବୈଜ୍ଞାନିକ ଥିଲେ ବରାହମିହିର ଏବଂ ସେ ବୃହତ୍ ସଂହିତା, ବୃହତ୍ ଜାତକ, ଲଘୁ ଜାତକ ଓ ପଞ୍ଚସିଦ୍ଧାନ୍ତିକା ଆଦି ଗ୍ରନ୍ଥ ରଚନା କରିଯାଇଛନ୍ତି ।

୩୩ । ଗୁପ୍ତଯୁଗର ବୌଦ୍ଧ ଲେଖକଙ୍କର ନାମ ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
Answer:
ଗୁପ୍ତଯୁଗର ବୌଦ୍ଧ ଲେଖକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବସୁବନ୍ଧୁ ଓ ଦିଗ୍‌ନାଗଙ୍କ ନାମ ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ ।

୩୪। ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ କେଉଁ କେଉଁ ସ୍ଥାନ ପ୍ରଧାନ ଶିକ୍ଷାକେନ୍ଦ୍ର ଥିଲା ?
Answer:
ପାଟଳୀପୁତ୍ର, ବଲ୍ଲଭୀ, ଉଜ୍ଜୟିନୀ, ମଥୁରା, ବାରାଣସୀ ଓ ତକ୍ଷଶିଳା ପ୍ରଭୃତି ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ ଶିକ୍ଷା ଓ ସଂସ୍କୃତିର କେନ୍ଦ୍ରସ୍ଥଳୀ ଥିଲା ।

D. ଭ୍ରମ ସଂଶୋଧନ କର ।

୧। ଗୁପ୍ତ ସମ୍ରାଟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ପ୍ରଥମ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ ରାଜା ବିକ୍ରମାଦିତ୍ୟ ନାମରେ ପରିଚିତ ଥିଲେ ।
Answer:
ଗୁପ୍ତ ସମ୍ରାଟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଦ୍ଵିତୀୟ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ ରାଜା ବିକ୍ରମାଦିତ୍ୟ ନାମରେ ପରିଚିତ ଥିଲେ ।

୨। ଗୁପ୍ତ ସମ୍ରାଟ ଶ୍ରୀଗୁପ୍ତ ଶକାରି ଉପାଧ୍ ଧାରଣ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ଗୁପ୍ତ ସମ୍ରାଟ ଦ୍ଵିତୀୟ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ ଶକାରି ଉପାଧ୍ ଧାରଣ କରିଥିଲେ ।

୩ । ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତରେ ମୌର୍ଯ୍ୟଯୁଗକୁ ସୁବର୍ଣ୍ଣଯୁଗ କୁହାଯାଉଥିଲା ।
Answer:
ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତରେ ଗୁପ୍ତଯୁଗକୁ ସୁବର୍ଣ୍ଣଯୁଗ କୁହାଯାଉଥିଲା ।

୪। ‘ଗାଥା ସଂଗ୍ରହ ଓ ଅଭିଧର୍ମ କୋଷ’ ବରାହମିହିର ରଚନା କରିଥିଲେ ।
Answer:
‘ଗାଥା ସଂଗ୍ରହ ଓ ଅଭିଧର୍ମ କୋଷ’ ବୌଦ୍ଧ ଦାର୍ଶନିକ ବସ୍ତୁବନ୍ଧୁ ରଚନା କରିଥିଲେ ।

୫। ପ୍ରଥମ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ ଗୁପ୍ତ ରାଜବଂଶର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ଥିଲେ ।
Answer:
ଶ୍ରୀଗୁପ୍ତ ଗୁପ୍ତ ରାଜବଂଶର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ଥିଲେ ।

୬ । ଗୁପ୍ତ ସମ୍ରାଟ ପ୍ରଥମ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ ଅଶ୍ଵମେଧ ଯଜ୍ଞ ସମ୍ପାଦନ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ଗୁପ୍ତ ସମ୍ରାଟ ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତ ଅଶ୍ଵମେଧ ଯଜ୍ଞ ସମ୍ପାଦନ କରିଥିଲେ ।

୭ | ବିଶାଖାଦର ଥିଲେ ଗୁପ୍ତଯୁଗର ଜଣେ ହାସ୍ୟକବି ।
Answer:
ବିଶାଖାଦଉ ଥିଲେ ଗୁପ୍ତଯୁଗର ଜଣେ ନାଟ୍ୟକାର ।

୮ । ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ ଭୂମରାରେ ବିଷ୍ଣୁ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଥିଲା ।
Answer:
ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ ଭୂମରାରେ ଶିବ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଥିଲା ।

୯ । ଡିଗ ଶିବ ମନ୍ଦିର ପାଇଁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଅଟେ ।
Answer:
ତିଗୱା ବିଷ୍ଣୁ ମନ୍ଦିର ପାଇଁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଅଟେ ।

୧୦ । ବୁଦ୍ଧଗୟାଠାରେ ନିର୍ମିତ ମନ୍ଦିରର ନାମ ବିଷ୍ଣୁ ମନ୍ଦିର ।
Answer:
ବୁଦ୍ଧଗୟାଠାରେ ନିର୍ମିତ ମନ୍ଦିରର ନାମ ମହାବୋଧ୍ୟ ଅଟେ ।

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 History Solutions Chapter 5 କଳିଙ୍ଗ ଯୁଦ୍ଧ, ମୌର୍ଯ୍ୟ ଶାସନ Short & Long Answer Questions.

CHSE Odisha 12th Class History Chapter 5 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
A. ଦୁଇଟି / ତିନୋଟି ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

୧ । ଅଶୋକ କେଉଁ ବଂଶର ସମ୍ରାଟ ଥିଲେ ଏବଂ ତାଙ୍କର ପିତାଙ୍କର ନାମ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ଅଶୋକ ମୌର୍ଯ୍ୟବଂଶର ସମ୍ରାଟ ଥିଲେ ଏବଂ ତାଙ୍କର ପିତାଙ୍କର ନାମ ବିନ୍ଦୁସାର ଥିଲା ।

୨। ଅଶୋକଙ୍କଦ୍ୱାରା ହୋଇଥିବା ପ୍ରଥମ ଓ ଶେଷ ଯୁଦ୍ଧ କ’ଣ ? ଅଶୋକ କାହିଁକି ଯୁଦ୍ଧ ବର୍ଜନ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଅଶୋକଙ୍କଦ୍ଵାରା ହୋଇଥିବା ପ୍ରଥମ ଓ ଶେଷ ଯୁଦ୍ଧ କଳିଙ୍ଗ ଯୁଦ୍ଧ ଥିଲା । ଅଶୋକ ଉପଲବ୍ଧି କଲେ ଯେ ଯୁଦ୍ଧ ଧ୍ଵଂସର କାରଣ ଅଟେ । ସେଥ‌ିପାଇଁ ସେ ଯୁଦ୍ଧ ବର୍ଜନ କରିଥିଲେ ।

୩ । ଅଶୋକ କେବେ ସିଂହାସନ ଆରୋହଣ କରିଥିଲେ ଏବଂ ତାଙ୍କର ଅଭିଷେକ ଉତ୍ସବ କେବେ ପାଳିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ଅଶୋକ ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୨୭୩ରେ ସିଂହାସନ ଆରୋହଣ କରିଥିଲେ; କିନ୍ତୁ ତାଙ୍କର ଅଭିଷେକ ଉତ୍ସବ ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୨୬୯ରେ ପାଳିତ ହୋଇଥିଲା ।

୪ । କଳିଙ୍ଗ ଯୁଦ୍ଧ କେବେ ଓ କେଉଁଠାରେ ସଂଘଟିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
କଳିଙ୍ଗ ଯୁଦ୍ଧ ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୨୬୧ରେ ଦୟାନଦୀ କୂଳରେ ସଂଘଟିତ ହୋଇଥିଲା ।

୫ । ଅଶୋକଙ୍କ କେଉଁ ଶିଳାଲେଖରେ କଳିଙ୍ଗ ଯୁଦ୍ଧ ବିଷୟରେ ଉଲ୍ଲେଖ ଅଛି ? କଳିଙ୍ଗର ରାଜଧାନୀର ନାମ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ଅଶୋକଙ୍କ କଳିଙ୍ଗଯୁଦ୍ଧ ଆଫଗାନିସ୍ଥାନର ତ୍ରୟୋଦଶ ଅନୁଶାସନରେ ଉଲ୍ଲେଖ ଅଛି । କଳିଙ୍ଗର ରାଜଧାନୀର ନାମ ତୋଷାଳୀ ଥୁଲା !

୬ । କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ଅନୁଯାୟୀ କାରୁବାକୀ କିଏ ? କେଉଁ ସ୍ତମ୍ଭଲିପିରେ କାରୁବାକୀଙ୍କ ନାମ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି ?
Answer:
କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ଅନୁଯାୟୀ କାରୁବାକୀ ଉତ୍କଳର ଧୀବର କନ୍ୟା ଥିଲେ । ଆହ୍ଲାବାଦ ସ୍ତମ୍ଭଲିପିରେ କାରୁବାକୀଙ୍କ ନାମ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି ।

୭ । ଅଶୋକଙ୍କ ଅଭିଲେଖମାନ କେଉଁ ଲିପି ଓ କେଉଁ ଭାଷାରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି ? ଶାହାବାଜଗଡ଼ସ୍ଥିତ ଅଭିଲେଖର ଲିପି କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ଅଶୋକଙ୍କ ଅଭିଲେଖମାନ ମୁଖ୍ୟତଃ ବ୍ରାହ୍ମୀଲିପି ଓ ପ୍ରାକୃତ ଲିପିରେ ଉଲ୍ଲେଖ ଅଛି । ଶାହାବାଜଗଡ଼ସ୍ଥିତ ଅଭିଲେଖର ଲିପି ଖରୋଷ୍ଟି ଥିଲା ।

୮। ଅଶୋକଙ୍କୁ କାହିଁକି ଚଣ୍ଡାଶୋକ କୁହାଯାଉଥିଲା ?
Answer:
ଅଶୋକ ନିଷ୍ଠୁର ଓ ରକ୍ତଶୋଷକ ଥିଲେ । ଜଣାଯାଏ ଯେ ସେ ତାଙ୍କର ଅନେଶତ ଭ୍ରାତାଙ୍କୁ ହତ୍ୟାକରି ସିଂହାସନ ଲାଭ କରିଥିଲେ । ନିଷ୍ଠୁର ପ୍ରକୃତି ଯୋଗୁଁ ତାଙ୍କୁ ଚଣ୍ଡାଶୋକ ବୋଲି କୁହାଯାଉଥିଲା ।

୯। ଅଭିଷେକ ସମୟରେ ଜଣେ ମୌର୍ଯ୍ୟ ରାଜା କି ଶପଥ ନେଉଥିଲେ ?
Answer:
ଅଭିଷେକ ସମୟରେ ଜଣେ ମୌର୍ଯ୍ୟ ରାଜା ଶପଥ ନେଉଥିଲେ ଯେ, ‘ଦୈହିକ ଓ ମାନସିକ ଶକ୍ତି ବିନିମୟରେ ସେ ପ୍ରଜାମାନଙ୍କର ମଙ୍ଗଳ କରିବେ, ବୈଦେଶିକ ଆକ୍ରମଣରୁ ଦେଶକୁ ରକ୍ଷା କରିବେ ।’

୧୦ । ମୌର୍ଯ୍ୟ ଶାସନରେ ବିଚାର ବିଭାଗର ମୁଖ୍ୟ କିଏ ଥିଲେ ? କୌଟିଲ୍ୟ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିବା ଦୁଇ ପ୍ରକାର ବିଚାରାଳୟର ନାମ କ’ଣ କ’ଣ ?
Answer:
ମୌର୍ଯ୍ୟ ଶାସନରେ ବିଚାର ବିଭାଗର ମୁଖ୍ୟ ରାଜା ଥିଲେ । କୌଟିଲ୍ୟଙ୍କ ମତରେ ସେତେବେଳେ ଧର୍ମସ୍ତ୍ରୀୟ ଓ କଣ୍ଟକଶୋଧନ ନାମକ ଦୁଇପ୍ରକାର ବିଚାରାଳୟ ଥିଲା ।

୧୧ । ଭାଗ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ? ଜମିର ଉର୍ବରତା ଅନୁଯାୟୀ କେଉଁ ଅନୁପାତରେ ଭୂରାଜସ୍ୱ ଆଦାୟ ହେଉଥିଲା ?
Answer:
ମୌର୍ଯ୍ୟ ଶାସନରେ ଭୁରାଜସ୍ବକୁ ଭାଗ କୁହାଯାଉଥିଲା । ଜମିର ଉର୍ବରତା ଅନୁଯାୟୀ ଏକ ଷକ୍ଷାଂଶରୁ ଏକ ଚତୁର୍ଥାଂଶ ଭୂ-ରାଜସ୍ବରୂପେ ଆଦାୟ କରାଯାଉଥିଲା ।

୧୨ । ‘ଅର୍ଥଶାସ୍ତ୍ର’ର ରଚୟିତା କିଏ ? ଏହା କେଉଁ ରାଜବଂଶ ସମ୍ପର୍କରେ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ସୂଚନା ଦେଇଥାଏ ?
Answer:
‘ଅର୍ଥଶାସ୍ତ୍ର’ର ରଚୟିତା କୂଟନୀତିଜ୍ଞ କୌଟିଲ୍ୟ ଅଟନ୍ତି । ଏହା ମୌର୍ଯ୍ୟ ରାଜବଂଶର ରାଜନୀତି ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ ତଥ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ ।

୧୩ । ମୌର୍ଯ୍ୟ ରାଜାଙ୍କୁ ପରାମର୍ଶ ଦେବାପାଇଁ ଗଠିତ ମନ୍ତ୍ରୀପରିଷଦର କେଉଁମାନେ ସଭ୍ୟ ଥିଲେ ? ଏହି ମନ୍ତ୍ରୀପରିଷଦକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଉଥିଲା ?
Answer:
ମୌର୍ଯ୍ୟ ରାଜାଙ୍କୁ ପରାମର୍ଶ ଦେବାପାଇଁ ଗଠିତ ମନ୍ତ୍ରୀପରିଷଦରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ, ପୁରୋହିତ, ସେନାପତି ଓ ଯୁବରାଜ ସଭ୍ୟ ଥିଲେ । ଏହି ମନ୍ତ୍ରୀପରିଷଦକୁ ପରିଷା କୁହାଯାଉଥିଲା ।

୧୪ । ଅଶୋକ ଭାରତ ବାହାରେ କେଉଁ କେଉଁ ଦେଶରେ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ପ୍ରସାର କରିଥିଲେ ? ସିଂହଳର କେଉଁ ସ୍ଥାନରେ ଅଶୋକଙ୍କ ପ୍ରେରିତ କେଉଁମାନେ ବୋଧମ ରୋପଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଭାରତ ବାହାରେ ସିଂହଳ, ସିରିଆ, ତିବ୍ବତ, ମାସିଡ଼ନ୍, ମିଶର ଆଦି ଦେଶରେ ଅଶୋକ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ପ୍ରସାର କରିଥିଲେ । ସିଂହଳର ଅନୁରାଧାପୁରଠାରେ ଅଶୋକଙ୍କ ପ୍ରେରିତ ପୁତ୍ର ମହେନ୍ଦ୍ର ଏବଂ କନ୍ୟା ସଂଘମିତ୍ରା ବୋଧଦ୍ରୁମ ରୋପଣ କରିଥିଲେ ।

୧୫ । ଉପଗୁପ୍ତ କିଏ ? ଅଶୋକଙ୍କର ତାଙ୍କ ସହିତ କି ସମ୍ପର୍କ ଥିଲା ?
Answer:
ଉପଗୁପ୍ତ ଜଣେ ବୌଦ୍ଧ ସନ୍ନ୍ୟାସୀ । ସେ ଅଶୋକଙ୍କୁ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମରେ ଦୀକ୍ଷିତ କରାଇଥିଲେ ।

୧୬ । ରାଜକର୍ମଚାରୀମାନଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦେବାବେଳେ ସେମାନଙ୍କର କେଉଁ ଚାରିଗୋଟି ଗୁଣ ଉପରେ କୌଟିଲ୍ୟ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦେଉଥ‌ିଲେ ?
Answer:
ରାଜକର୍ମଚାରୀମାନଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦେବାବେଳେ କୌଟିଲ୍ୟ ଚାରିଗୋଟି ଗୁଣ ବିଚାରକୁ ନେବାପାଇଁ ଉପଦେଶ ଦେଇଥିଲେ । ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା– ରାଜାଙ୍କ ପ୍ରତି ଭୟ, ସାଧୁତା, ବିଭବ ଓ ଆଇନ ଉପରେ ଧାରଣା ।

୧୭ । ଅଶୋକ ତାଙ୍କ ରାଜତ୍ଵ ସମୟରେ କେତେ ଶ୍ରେଣୀର କେଉଁ କର୍ମଚାରୀମାନଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଇଥିଲେ ?
Answer:
ଶିଳାଲିପିରୁ ଜଣାଯାଏ ଯେ ଅଶୋକ ତାଙ୍କ ରାଜତ୍ୱ ସମୟରେ ପ୍ରାଦେଶିକମାନଙ୍କ ପରେ ରାଜୁକ, ମୁକ୍ତି ଓ ମହାମାତ୍ର ନାମକ ତିନିଶ୍ରେଣୀର କର୍ମଚାରୀଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଇଥିଲେ ।

୧୮ । ମୌର୍ଯ୍ୟ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ପ୍ରଧାନ ଆୟ କ’ଣ ଥିଲା ? ଏହାକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଉଥିଲା ?
Answer:
ମୌର୍ଯ୍ୟ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ପ୍ରଧାନ ଆୟ ଥିଲା ଭୂରାଜସ୍ବ । ଏହାକୁ ଭାଗ ବୋଲି କୁହାଯାଉଥିଲା ।

୧୯ । ଶାସନର ସୁବିଧା ନିମନ୍ତେ ମୌର୍ଯ୍ୟ ସାମ୍ରାଜ୍ୟକୁ କେତୋଟି ପ୍ରଦେଶରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଥିଲା ଓ କ’ଣ କ’ଣ ?
Answer:
ଶାସନର ସୁବିଧା ନିମନ୍ତେ ମୌର୍ଯ୍ୟ ସାମ୍ରାଜ୍ୟକୁ ପାଞ୍ଚୋଟି ପ୍ରଦେଶରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଥିଲା । ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା— ମଗଧ, ତକ୍ଷଶିଳା, ତୋଷାଳୀ, ସ୍ଵର୍ଣ୍ଣଗିରି ଓ ଉଜ୍ଜୟିନୀ ।

୨୦ । ଜିଲ୍ଲାର ମୁଖ୍ୟମାନଙ୍କୁ କ’ଣ କୁହାଯାଉଥିଲା ? ସେମାନଙ୍କର ଦାୟିତ୍ଵ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ଜିଲ୍ଲାର ମୁଖ୍ୟମାନଙ୍କୁ ବିଷୟପତି କୁହାଯାଉଥିଲା । ଜିଲ୍ଲାର ଆଇନଶୃଙ୍ଖଳା ରକ୍ଷା କରିବା ଦାୟିତ୍ବ ବିଷୟପତିଙ୍କର ଥିଲା ।

୨୧ । ମୌର୍ଯ୍ୟ ଶାସନ ସମୟରେ ନିଯୁକ୍ତ ରାଜକର୍ମଚାରୀମାନଙ୍କର ପଦପଦବୀ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ମୌର୍ଯ୍ୟ ଶାସନ ସମୟରେ ସମାହର (ରାଜସ୍ୱ ଆଦାୟର ମୁଖ୍ୟ), ସାନ୍ନିଧ୍ଵତ (ରାଜକୋଷ ଅଧିକାରୀ), ଦ୍ଵାରିକ (ଦରବାର ଫାଟକର ମୁଖ୍ୟ), ଅନ୍ତର୍ବେଶିକ (ରାଜଅନ୍ତଃପୁରର ତତ୍ତ୍ଵାବଧାରକ), ପ୍ରସଷ୍ଟି (ବନ୍ଦୀଶାଳର ମୁଖ୍ୟ ନିରୀକ୍ଷକ), ନାୟକ (ନଗର ରକ୍ଷକ), ମୌର (ରାଜଧାନୀର ମୁଖ୍ୟ ତତ୍ତ୍ଵାବଧାରକ), ବ୍ୟବହାରିକ (ଖଣିଜ, ଉତ୍ପାଦିତ ଦ୍ରବ୍ୟର ତତ୍ତ୍ଵାବଧାରକ), ଦଣ୍ଡପାଳ (ପୋଲିସ ବିଭାଗର ମୁଖ୍ୟ), ଦୁର୍ଗପାଳ (ଗୃହ ପ୍ରତିରକ୍ଷା କର୍ମଚାରୀ) ଓ ଅନ୍ତପାଳ (ସୀମାନ୍ତ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ବିଭାଗର ମୁଖ୍ୟ) ଆଦି ରାଜକର୍ମଚାରୀମାନେ ଥିଲେ ।

୨୨ । ସେମାନଙ୍କଠାରୁ କ’ଣ ଗ୍ରହଣ କରୁଥିଲେ ?
Answer:
ନିଯୁକ୍ତି ସମୟରେ ମନ୍ତ୍ରୀମାନଙ୍କର ଦକ୍ଷତା ଓ ସାଧୁତାକୁ ବିଚାରକୁ ନିଆଯାଉଥିଲା । ବିଭିନ୍ନ କାର୍ଯ୍ୟରେ ରାଜା ସେମାନଙ୍କଠାରୁ ଉପଦେଶ ଗ୍ରହଣ କରୁଥିଲେ ।

୨୩ । ମୌର୍ଯ୍ୟ ଶାସନ ସମୟରେ ଗଠିତ ହୋଇଥିବା ମନ୍ତ୍ରୀପରିଷଦର ନାମ କ’ଣ ଥିଲା ଏବଂ ଏହା କେଉଁ ଗ୍ରନ୍ଥରୁ ଜାଣିବାକୁ ମିଳିଥାଏ ?
Answer:
ମୌର୍ଯ୍ୟ ଶାସନ ସମୟରେ ଗଠିତ ହୋଇଥିବା ମନ୍ତ୍ରୀପରିଷଦର ନାମ ପରିଷା ଥିଲା । ଏହା ‘ଅର୍ଥଶାସ୍ତ୍ର’ରୁ ଜାଣିବାକୁ ମିଳିଥାଏ ।

୨୪ । କୌଟିଲ୍ୟଙ୍କ ମତରେ ମୌର୍ଯ୍ୟ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ କେତେ ପ୍ରକାର ନ୍ୟାୟାଳୟ ରହିଥିଲା ଓ କ’ଣ କ’ଣ ?
Answer:
କୌଟିଲ୍ୟଙ୍କ ମତରେ ମୌର୍ଯ୍ୟ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଦୁଇ ପ୍ରକାର ନ୍ୟାୟାଳୟ ରହିଥିଲା । ଧର୍ମସ୍ତ୍ରୀୟ ନ୍ୟାୟାଳୟରେ ସାମାଜିକ ଓ ଦିୱାନୀ ଏବଂ କଣ୍ଟକଶୋଧନ ନ୍ୟାୟାଳୟରେ ଫୌଜଦାରୀ ସଂକ୍ରାନ୍ତୀୟ ମକଦ୍ଦମା ବିଚାର କରାଯାଉଥିଲା ।

B. ପାଞ୍ଚଟି/ଛଅଟି ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

୧। ଧର୍ମ ମହାମାତ୍ର ଉପରେ ଏକ ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଟିପ୍‌ପଣୀ ପ୍ରଦାନ କର ।
Answer:
କଳିଙ୍ଗ ଯୁଦ୍ଧର ବିଭୀଷିକା ଅଶୋକଙ୍କ ହୃଦୟରେ ଗଭୀର ରେଖାପାତ କରିଥିଲା ଏବଂ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମର ଅହିଂସା ଓ କରୁଣା ପ୍ରତି ସେ ଆକୃଷ୍ଟ ହୋଇଥିଲେ । ବୌଦ୍ଧଧର୍ମର ପ୍ରସାରରେ ସେ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ଅଶୋକ ପ୍ରଜାମାନଙ୍କର ନୈତିକ ତଥା ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଉନ୍ନତିପାଇଁ ସର୍ବଦା ତତ୍ପର ଥିଲେ । ଶେଷରେ ଏହି ନୀତିକୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବାପାଇଁ ଅଶୋକ ଧର୍ମ ମହାମାତ୍ର ନାମରେ ଏକ କର୍ମଚାରୀ ଗୋଷ୍ଠୀ ନିଯୁକ୍ତ କରିଥିଲେ । ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଧର୍ମଭାବ ଜାଗ୍ରତ କରିବା ଏମାନଙ୍କର ମୁଖ୍ୟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା । ଏତଦ୍‌ବ୍ୟତୀତ ଦରିଦ୍ର ଓ ଅବହେଳିତ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ବୌଦ୍ଧିକ ଓ ଅର୍ଥନୈତିକ ବିକାଶପାଇଁ ଧର୍ମ ମହାମାତ୍ର ନିଜକୁ ନିୟୋଜିତ କରୁଥିଲେ ।

୨। ମୌର୍ଯ୍ୟ ଶାସନରେ କଳା ଓ ସ୍ଥାପତ୍ୟ ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:
ତୃତୀୟ ମୌର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକଙ୍କ ପୃଷ୍ଠପୋଷକତା ଲାଭ କରି ମୌର୍ଯ୍ୟ ଯୁଗର କଳା ଓ ସ୍ଥାପତ୍ୟ ବିକାଶ ଲାଭ କରିଥିଲା । ତାଙ୍କ ସମୟରେ ପ୍ରସ୍ତର ଶିଳ୍ପର ଅଭ୍ୟୁଦୟ ଓ ପ୍ରଭୂତ ପ୍ରଗତି ହୋଇଥିଲା । ପାଟଳୀପୁତ୍ରଠାରେ ନିର୍ମିତ ପ୍ରସ୍ତର ପ୍ରାସାଦ ଚୀନ୍ ପରିବ୍ରାଜକ ଫାହିୟାନ୍‌ଙ୍କୁ ବିସ୍ମିତ କରିଥିଲା । ଅଶୋକଙ୍କର ବିଶାଳ ମସୃଣ କାରୁକାର୍ଯ୍ୟପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ତମ୍ଭଗୁଡ଼ିକ ଭାରତୀୟ କଳା ଓ ଭାସ୍କର୍ଯ୍ୟର ଅନୁପମ ନିଦର୍ଶନ ଅଟେ । ତାଙ୍କଦ୍ୱାରା ନିର୍ମିତ ବୌଦ୍ଧସ୍ତୂପ, ବିହାର ତତ୍କାଳୀନ ସ୍ଥାପତ୍ୟ ବିକାଶର ସୂଚନା ଦେଇଥାଏ । ଏହି ସ୍ତୂପଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ କେତେକ ଶ୍ରୀନଗର, ତକ୍ଷଶିଳା, ମଥୁରା, କନୌଜ, କୌଶାୟୀ ପ୍ରଭୃତି ସ୍ଥାନରେ ଅବସ୍ଥିତ ।

୩ । ଇଣ୍ଡିକା ଗ୍ରନ୍ଥରୁ କ’ଣ ସବୁ ତଥ୍ୟ ମିଳିଥାଏ ?
Answer:
ମୌର୍ଯ୍ୟ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ଇତିହାସ ଜାଣିବାପାଇଁ ‘ଇଣ୍ଡିକା’ ଏକ ପ୍ରଧାନ ଉପାଦାନ ଅଟେ । ଏହାର ରଚୟିତା ଥିଲେ ଗ୍ରୀକ୍ ରାଷ୍ଟ୍ରଦୂତ ମେଘାସ୍ଥିନିସ୍ । ମେଘାସ୍ଥିନିସ୍ ଗ୍ରୀକ୍ ସେନାଧ୍ୟକ୍ଷ ସେଲ୍ୟୁକ୍‌ସଙ୍କଦ୍ଵାରା ପ୍ରେରିତ ହୋଇ ପାଞ୍ଚବର୍ଷ କାଳ ମୌର୍ଯ୍ୟ ଦରବାରରେ ଅବସ୍ଥାନ କରିଥିଲେ । ସେ ତତ୍‌କାଳୀନ ସାମାଜିକ, ରାଜନୈତିକ ଓ ଅର୍ଥନୈତିକ ଅବସ୍ଥାକୁ ଉପଲବ୍‌ଧ କରି ‘ଇଣ୍ଡିକା’ ଗ୍ରନ୍ଥ ରଚନା କରିଥିଲେ । ଏହି ପୁସ୍ତକରୁ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ ମୌର୍ଯ୍ୟଙ୍କର କୃତିତ୍ଵ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ସବିଶେଷ ବିବରଣୀ ଜଣାପଡ଼ିଥାଏ । ଏହି ପୁସ୍ତକ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ପରବର୍ତ୍ତୀ କାଳରେ ଗ୍ରୀକ୍ ଲେଖକମାନଙ୍କ ପୁସ୍ତକଗୁଡ଼ିକରୁ ଇଣ୍ଡିକାର ଉଦ୍ଧୃତାଂଶ ମିଳିଥାଏ । ଏହି ଉଦ୍ଧୃତାଂଶରୁ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ ମୌର୍ଯ୍ୟଙ୍କର ସୌର ଶାସନ, ସାମରିକ ପରିଷଦ, ମନ୍ତ୍ରୀସଭା ଏବଂ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କର ଆର୍ଥିକ, ସାମାଜିକ ଓ ନୈତିକ ଜୀବନ ସମ୍ପର୍କରେ ବହୁ ମୂଲ୍ୟବାନ୍ ତଥ୍ୟ ମିଳିଥାଏ ।

୪ । ରାଜୁକମାନଙ୍କର ଭୂମିକା କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ଶିଳାଲିପିରୁ ଜଣାଯାଏ ଯେ, ଅଶୋକ ତିନିଶ୍ରେଣୀର ରାଜକର୍ମଚାରୀଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଇଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ରାଜୁକମାନେ ଥିଲେ ଅନ୍ୟତମ । ରାଜୁକମାନଙ୍କୁ ଲୋକମାନଙ୍କର କଲ୍ୟାଣ ଓ ସମୃଦ୍ଧି କାର୍ଯ୍ୟରେ ଅଶୋକ ବିନିଯୋଗ କରିଥିଲେ । ଇଚ୍ଛା ଅନୁଯାୟୀ ପୁରସ୍କୃତ କରିବା ଓ ଦଣ୍ଡ ଦେବାର କ୍ଷମତା ସେମାନଙ୍କୁ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଉଥିଲା । ରାଜୁକମାନଙ୍କର ଜନ୍ମ ଓ ମୃତ୍ୟୁ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ କ୍ଷମତା ଥିଲା । ସେମାନେ ଦୂତମାନଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ସମ୍ରାଟଙ୍କ ସହିତ ଯୋଗାଯୋଗ ରଖୁଥିଲେ । ସପ୍ତମ ଶିଳାଲେଖରେ ଉଲ୍ଲେଖ ରହିଛି ଯେ, ରାଜୁକମାନେ ନିଜକୁ ଧର୍ମପ୍ରଚାର କାର୍ଯ୍ୟରେ ନିୟୋଜିତ କରୁଥିଲେ । ସେମାନେ ରଥକମାନଙ୍କୁ କାର୍ଯ୍ୟ ତତ୍ପର ହେବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଉଥିଲେ । ରାଜୁକମାନଙ୍କର କାର୍ଯ୍ୟ ଅଧୁନା ଜିଲ୍ଲା ମାଜିଷ୍ଟ୍ରେଟଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟ ସହିତ ସମାନ ଥିଲା ।

୫। ଧର୍ମମହାମାତ୍ରମାନେ କରୁଥିବା ତିନିଗୋଟି କାର୍ଯ୍ୟ ବର୍ଣ୍ଣନା କର।
Answer:
ରାଜ୍ୟାଭିଷେକର ୧୩ ବର୍ଷ ପରେ ଅଶୋକ ‘ଧର୍ମମହାମାତ୍ର’ମାନଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଇଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କର କାର୍ଯ୍ୟ ଥୁଲା ଧର୍ମ ସଂସ୍ଥାପନ ଓ ଏହାର ବିକାଶ ଏବଂ ଯେଉଁମାନେ ଧର୍ମ ପାଇଁ ନିଜକୁ ଉତ୍ସର୍ଗ କରିଛନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କର ମଙ୍ଗଳ ଓ ସମୃଦ୍ଧି ସାଧନ, ଶ୍ରମିକ, ନିଃସ୍ଵ ଓ ବୃଦ୍ଧମାନଙ୍କର ସୁଖସୁବିଧା ପାଇଁ ସେମାନେ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଧ୍ୟାନ ଦେଉଥିଲେ । ନ୍ୟାୟାଳୟ ଦେଉଥ‌ିବା ଦଣ୍ଡଗୁଡ଼ିକୁ ସେମାନେ ସମୀକ୍ଷା କରୁଥିଲେ ଏବଂ ପରିସ୍ଥିତି ଅନୁଯାୟୀ ଦଣ୍ଡ ହ୍ରାସ କରୁଥିଲେ ବା କ୍ଷମତା ପ୍ରଦାନ କରୁଥିଲେ । ରାଜା ଓ ରାଜକର୍ମଚାରୀମାନଙ୍କ ଗୃହରେ ସେମାନେ ନୈତିକତା ଓ ଦାନଶୀଳତାର ବିକାଶ ଘଟାଉଥିଲେ ।

୬ । ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ ମୌର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ଶାସନ ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:
ମୌର୍ଯ୍ୟ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ମହୀୟାନ୍ ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ହେଉଛନ୍ତି ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ ମୌର୍ଯ୍ୟ । ଏକ ସଙ୍କଟମୟ ସମୟରେ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ ଭାରତର ରାଜନୈତିକ ଦିଗ୍‌ବଳୟରେ ଉଦ୍‌ଭାସିତ ହୋଇ ଉତ୍ତର-ପଶ୍ଚିମର କ୍ଷୁଦ୍ର କ୍ଷୁଦ୍ର ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ଏକତ୍ରିତ କରି ନନ୍ଦବଂଶର ଧ୍ୱଂସ କରି ନିଜ ଦେଶକୁ ଗ୍ରୀକ୍‌ମାନଙ୍କ ହାତରୁ ମୁକ୍ତକରି ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୩୨୧ରେ ମୌର୍ଯ୍ୟ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ମୂଳଭିତ୍ତି ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ । ଏହି ବଂଶର ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହେବାଦ୍ଵାରା ପ୍ରଥମଥର ପାଇଁ ଭାରତରେ ରାଜନୈତିକ ଏକତା ତଥା ଏକବିଧ ଶାସନର ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହୋଇପାରିଥିଲା । ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ ମୌର୍ଯ୍ୟ ଥିଲେ ଜଣେ ଅପ୍ରତିଦ୍ଵନ୍ଦୀ ସାର୍ବଭୌମ ସମ୍ରାଟ । କୂଟନୀତିଜ୍ଞ ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ପଥପ୍ରଦର୍ଶନରେ ସେ ଏହି ବିଶାଳ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ଗଢ଼ିଥିଲେ । ସେ ଯେଉଁ ଶାସନ ସଂସ୍ଥା ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ କରିଥିଲେ, ତାହା ପରବର୍ତ୍ତୀ ରାଜାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଆଦର୍ଶ ହୋଇ ରହିଥିଲା । ‘କେବଳ ମୌର୍ଯ୍ୟ ଇତିହାସରେ ନୁହେଁ, ସମଗ୍ର ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତ ଇତିହାସରେ ସେ ଏକ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଆସନର ଅଧ୍ବକାରୀ ଅଟନ୍ତି । ତାଙ୍କୁ ‘‘ପ୍ରଥମ ଜାତୀୟ ସମ୍ରାଟ’’ ରୂପେ ମାନ୍ୟତା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥାଏ ।

୭ । ମୌର୍ଯ୍ୟ ଶାସନରେ ଗ୍ରାମିକମାନେ କିପରି ଶାସନ କରୁଥିଲେ ?
Answer:
ଅର୍ଥଶାସ୍ତ୍ରରୁ ଜଣାଯାଏ ଯେ ଗ୍ରାମ ଥିଲା ସ୍ଥାନୀୟ ଶାସନର ସର୍ବନିମ୍ନ ସଂସ୍ଥା । ପ୍ରତ୍ୟେକ ଗ୍ରାମରେ ସ୍ଵାୟତ୍ତ ଶାସନ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା । ଗ୍ରାମର ମୁଖ୍ୟଙ୍କୁ ଗ୍ରାମିକ କୁହାଯାଉଥିଲା । ସାଧାରଣତଃ ଗ୍ରାମିକ ଜନତାସମୂହର ନେତା ଥିଲେ । ସେ ବେତନ ଉପଭୋଗ କରୁ ନ ଥିଲେ । ଡକାୟତମାନଙ୍କ ଆକ୍ରମଣରୁ ଗାଁକୁ ରକ୍ଷା କରିବା ତାଙ୍କର ମୁଖ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ ଥିଲା । ସେ ମଧ୍ଯ ଗ୍ରାମରୁ ସରକାରୀ ରାଜସ୍ୱ ଆଦାୟ କରିବାର ଦାୟିତ୍ଵ ନେଉଥିଲେ । ଗ୍ରାମିକମାନଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବାପାଇଁ ଏକ ଗ୍ରାମସଭା ଗଠନ କରାଯାଇଥିଲା । ଗ୍ରାମିକମାନଙ୍କର କାର୍ଯ୍ୟ ଗୋପ ତଦାରଖ କରୁଥିଲେ । ତାଙ୍କର ଦାୟିତ୍ଵରେ ୫ରୁ ୧୦ ଖଣ୍ଡ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଗ୍ରାମ ଥିଲା ।

୮ । ମୌର୍ଯ୍ୟ ଶାସନରେ ଗୁପ୍ତଚରମାନଙ୍କର ଭୂମିକା କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ମୌର୍ଯ୍ୟ ଶାସନରେ ଗୁପ୍ତଚର ପ୍ରଥା ସମ୍ପର୍କରେ କୌଟିଲ୍ୟଙ୍କ ରଚନାରୁ ଆଭାସ ମିଳିଥାଏ । ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତଙ୍କ ସମୟରେ ଗୁପ୍ତଚର ବିଭାଗ ଖୁବ୍ ବିଶାଳ, ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଓ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ଥିଲା । ସୈନ୍ୟମାନଙ୍କ ପରେ ଗୁପ୍ତଚରମାନଙ୍କ ଭୂମିକା ଥିଲା ଖୁବ୍‌ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ । ଅର୍ଥଶାସ୍ତ୍ର ଅନୁଯାୟୀ ଦୁଇପ୍ରକାର ଗୁପ୍ତଚର ଥିଲେ, ଯଥା— କୌଣସି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସ୍ଥାନରେ ନିଯୁକ୍ତ ଗୁପ୍ତଚର ବା ସମସ୍ଥାନିକ ଏବଂ ଭ୍ରାମ୍ୟମାଣ ଗୁପ୍ତଚର ବା ସଞ୍ଚାରକ । ରାଜକର୍ମଚାରୀମାନଙ୍କର କାର୍ଯ୍ୟ ଓ ଗତିବିଧ‌ିକୁ ଅନୁଧ୍ୟାନ କରି ରାଜାଙ୍କୁ ଜଣାଇଦେବା ସେମାନଙ୍କର ମୁଖ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ ଥିଲା । ସରକାରଙ୍କ ସପକ୍ଷରେ ପ୍ରଚାର କରିବା ମଧ୍ୟ ଥିଲା ସେମାନଙ୍କର ଅନ୍ୟ ଏକ ଦାୟିତ୍ଵ । ସେ ସମୟରେ ପାରାମାନଙ୍କଦ୍ଵାରା ମଧ୍ୟ ସମ୍ବାଦପତ୍ର ପ୍ରେରଣ କରାଯାଉଥିଲା ।

ଦୀର୍ଘ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

୧ । କଳିଙ୍ଗ ଯୁଦ୍ଧର କାରଣ ଓ ଫଳାଫଳ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ଅଶୋକଙ୍କ କଳିଙ୍ଗ ଯୁଦ୍ଧ କେବଳ ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତ ଇତିହାସରେ ନୁହେଁ, ସମଗ୍ର ପୃଥ‌ିବୀ ଇତିହାସରେ ଏକ ବିଶିଷ୍ଟ ଘଟଣାରୂପେ ପରିଗଣିତ । ମଗଧର ଚିରଶତ୍ରୁ କଳିଙ୍ଗକୁ ପଦାନତ କରିବାପାଇଁ ଅଶୋକ ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୨୬୧ରେ କଳିଙ୍ଗ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲେ ।

• ଯୁଦ୍ଧର କାରଣ– କଳିଙ୍ଗ ଯୁଦ୍ଧ ପାଇଁ ନିମ୍ନଲିଖୁ କେତୋଟି କାରଣ ଦାୟୀ ଥିଲା ।
  1. ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ବିସ୍ତାର- ଅଶୋକ ଜଣେ ସାମ୍ରାଜ୍ୟପିପାସୁ ରାଜା ଥିଲେ । ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ବିସ୍ତାର ତାଙ୍କର ରାଜକୀୟ ଗର୍ବ ଓ ଗୌରବର ବିଷୟ ଥିଲା ।
  2. କଳିଙ୍ଗର ଧନ, ଐଶ୍ବର୍ଯ୍ୟ ପ୍ରତି ଲୋଭ– ଅଶୋକଙ୍କ ସମୟରେ କଳିଙ୍ଗ ଧନ ଐଶ୍ବର୍ଯ୍ୟରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ଥିଲା । ଏହାକୁ ଅଧିକାର କରିବାପାଇଁ ଅଶୋକ ଲୋଭାସକ୍ତ ହୋଇପଡ଼ିଥିଲେ ।
  3. ଉତ୍ତମ ବନ୍ଦର ଓ ପୋତାଶ୍ରୟ– କଳିଙ୍ଗର ଉପକୂଳରେ ଅନେକ ବନ୍ଦର ଓ ପୋତାଶ୍ରୟ ଥିଲା । ଏହା ମାଧ୍ୟମରେ କଳିଙ୍ଗର ଅଧ୍ଵବାସୀମାନେ ଜାଭା, ସୁମାତ୍ରା, ବୋର୍ଣ୍ଣିଓ ଓ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ନୌବାଣିଜ୍ୟ କରି ଅର୍ଥନୈତିକ ପ୍ରଗତି ହାସଲ କରିଥିଲେ । ଅଶୋକ ଏହି ବନ୍ଦର, ପୋତାଶ୍ରୟକୁ ଅକ୍ତିଆର କରି ନୌବାଣିଜ୍ୟର ଲାଭ ଉଠାଇବାକୁ ଚାହିଁଥିଲେ । ଫଳତଃ କଳିଙ୍ଗ ଯୁଦ୍ଧ ସଂଘଟିତ ହୋଇଥିଲା ।
  4. ମଗଧର ସୀମାନ୍ତରେ ଶକ୍ତିଶାଳୀ କଳିଙ୍ଗର ଅବସ୍ଥିତି– ନନ୍ଦବଂଶର ପତନଠାରୁ କଳିଙ୍ଗ ଏକ ସ୍ଵାଧୀନ ଓ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ରାଷ୍ଟ୍ରଭାବେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଲାଭ କରିଥିଲା । ଅଶୋକଙ୍କ ପୂର୍ବରୁ ମୌର୍ଯ୍ୟ ଶାସକମାନେ ଏହାକୁ ଆୟତ୍ତ କରିପାରି ନ ଥିଲେ । ତେଣୁ ଏକ ସମୃଦ୍ଧିଶାଳୀ ସ୍ଵାଧୀନ ରାଷ୍ଟ୍ରର ଅବସ୍ଥିତି ଅଶୋକଙ୍କୁ ଅସହ୍ୟବୋଧ ହୋଇଥିଲା ।
  5. ମଗଧର ଶତ୍ରୁଙ୍କ ସହ କଳିଙ୍ଗର ସମ୍ପର୍କ– କଳିଙ୍ଗ ସ୍ଵାଧୀନତାପ୍ରାପ୍ତି ପରଠାରୁ ମଗଧ ଶତ୍ରୁଭାବେ ଦଣ୍ଡାୟମାନ ହୋଇଥିଲା । ଭାରତର ଦକ୍ଷିଣରେ ଥିବା ଚୋଳ ଏବଂ ପାଠ୍ୟ ଦେଶଦ୍ଵୟ ମଗଧର ଶତ୍ରୁ ଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କ ସହ କଳିଙ୍ଗ ସମ୍ପର୍କ ସ୍ଥାପନ କରି ନିଜର ସାମରିକ ଶକ୍ତି ବୃଦ୍ଧି କରିବାରୁ ଅଶୋକ କ୍ରୋଧାନ୍ଵିତ ହୋଇଥିଲେ ।
  6. ଅଶୋକଙ୍କ ଅଳଙ୍କାର ଲୁଟି– କଳିଙ୍ଗର ସାମୁଦ୍ରିକ ନାଗ (ଧୀବର)ମାନେ ଅଶୋକଙ୍କ ଅଳଙ୍କାର ଲୁଟି ନେବାରୁ ସେ କ୍ଷୁବ୍‌ଧ ହୋଇ କଳିଙ୍ଗ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲେ ।
  7. କାରୁବାକୀ କିମ୍ବଦନ୍ତୀ– ଓଡ଼ିଶାର ଉପକୂଳବର୍ତ୍ତୀ ଅଞ୍ଚଳର ଧୀବରମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଚଳିତ ‘କାରୁବାକୀ କିମଦନ୍ତୀ’ ଅନୁସାରେ ଅଶୋକ କଳିଙ୍ଗର କାରୁବାକୀ ନାମ୍ନୀ ଏକ ସୁନ୍ଦରୀ ଧୀବର କନ୍ୟାର ଅସାମାନ୍ୟ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟରେ ମୁଗ୍ଧ ହୋଇ ତାଙ୍କୁ ବିବାହ କରିବାକୁ ଚାହିଁଥିଲେ । ରକ୍ଷଣଶୀଳ ସମାଜରେ ଏହା ଅସମ୍ଭବ ଥିବାରୁ ଅଶୋକ କଳିଙ୍ଗକୁ କରାୟତ୍ତ କରି କାରୁବାକୀଙ୍କୁ ନିଜର କରିବାକୁ ଚାହିଁଥିଲେ ।

• ଉପରୋକ୍ତ ସମସ୍ତ କାରଣକୁ କେନ୍ଦ୍ର କରି ବହୁ ପ୍ରତୀକ୍ଷିତ କଳିଙ୍ଗ ଯୁଦ୍ଧ ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୨୬୧ରେ ଅର୍ଥାତ୍ ଅଶୋକଙ୍କ ରାଜ୍ୟାଭିଷେକର ଅଷ୍ଟମ ବର୍ଷରେ ସଂଘଟିତ ହୋଇଥିଲା । ଅଶୋକ ତାଙ୍କର ବିରାଟ ସୈନ୍ୟବାହିନୀ ସହ କଳିଙ୍ଗ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲେ । କଳିଙ୍ଗବାସୀ ପ୍ରବଳ ପରାକ୍ରମ ସହିତ ଅଶୋକଙ୍କ ଆକ୍ରମଣର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଶୋଚନୀୟରୂପେ ପରାଜୟ ବରଣ କରିଥିଲେ । ତ୍ରୟୋଦଶ ଶିଳାଲେଖର ବର୍ଣ୍ଣନା ଅନୁସାରେ ଏହି ଯୁଦ୍ଧରେ କଳିଙ୍ଗ ପକ୍ଷରୁ ୧,୦୦,୦୦୦ ସୈନ୍ୟ ନିହତ ହୋଇଥିଲେ, ୧,୫୦,୦୦୦ ସୈନ୍ୟ ବନ୍ଦୀ ହୋଇଥିଲେ ଏବଂ ୨,୫୦,୦୦୦ କଳିଙ୍ଗ ସୈନ୍ୟ ଯୁଦ୍ଧର ପରବର୍ତ୍ତୀ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ନିଶ୍ଚିହ୍ନ ହୋଇଯାଇଥିଲେ । ଏହି ଯୁଦ୍ଧ ଭୁବନେଶ୍ଵର ନିକଟବର୍ତ୍ତୀ ଧଉଳି ପାହାଡ଼ର ପାଦଦେଶରେ ପ୍ରବାହିତ ଦୟାନଦୀ କୂଳରେ ସଂଘଟିତ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ଦୟାନଦୀର ଜଳ ରକ୍ତରଞ୍ଜିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହି ଯୁଦ୍ଧରେ ବୌଦ୍ଧ ସନ୍ନ୍ୟାସୀଙ୍କଦ୍ଵାରା ବୌଦ୍ଧଧର୍ମରେ ଦୀକ୍ଷିତ ହୋଇଥିଲେ ।
• ଫଳାଫଳ– କଳିଙ୍ଗ ଯୁଦ୍ଧର ଫଳାଫଳ ଥିଲା ସୁଦୂରପ୍ରସାରୀ । ଏହାର ଭୟାବହତା ଅଶୋକଙ୍କ ହୃଦୟକୁ ଆନ୍ଦୋଳିତ କରିଥିଲା ଏବଂ ତାଙ୍କୁ ‘ଚଣ୍ଡାଶୋକ’ରୁ ‘ଧର୍ମାଶୋକ’ରେ ପରିଣତ କରାଇଥିଲା । ଦ୍ଵିତୀୟତଃ, ଏହି ଯୁଦ୍ଧ ପରେ ଅଶୋକ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଏହାର ପ୍ରଚାର ଓ ପ୍ରସାରପାଇଁ ଆତ୍ମନିୟୋଗ କରିଥିଲେ । ତୃତୀୟତଃ, ଅଶୋକ ଏହି ଯୁଦ୍ଧ ପରେ ‘ବିହାର ଯାତ୍ରା’ ବନ୍ଦ କରିଦେଇଥିଲେ ଏବଂ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଜୀବନୀ ସହିତ ଜଡ଼ିତ ଲୁମ୍ବିନୀ, ସାରନାଥ ଏବଂ କୁଶୀନରା ଇତ୍ୟାଦି ସ୍ଥାନକୁ ‘ଧର୍ମଯାତ୍ରା’ କରିଥିଲେ । ଚତୁର୍ଥତଃ, କଳିଙ୍ଗ ଯୁଦ୍ଧ ପରେ ଅଶୋକ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମର ପ୍ରଚାରପାଇଁ ସ୍ତମ୍ଭ, ଶିଳାଲେଖ ଏବଂ ସ୍ତୂପ ଇତ୍ୟାଦି ନିର୍ମାଣ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଉଦ୍ୟମ କରିଥିଲେ, ଯାହା ଭାରତୀୟ କଳା ଏବଂ ସ୍ଥାପତ୍ୟର ବିକାଶ ନିମିତ୍ତ ସହାୟକ ହୋଇଥିଲା । ଶେଷରେ ଏହି ଯୁଦ୍ଧପରେ ବିଶ୍ୱଭ୍ରାତୃତ୍ଵ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଦିଗରେ ଅଶୋକ ଉଦ୍ୟମ କରିଥିଲେ ଏବଂ ସିରିଆ, ମିଶର ଏବଂ ମାସିଡ଼ୋନିଆ ଆଦି ଦେଶକୁ ଶାନ୍ତଦୂତ ପ୍ରେରଣ କରିଥିଲେ ।

୨। ମୌର୍ଯ୍ୟ ପ୍ରଶାସନ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଏକ ବିବରଣୀ ପ୍ରଦାନ କର ।
କିମ୍ବା, ମୌର୍ଯ୍ୟ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ବିଭିନ୍ନ ଦିଗଗୁଡ଼ିକ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କର ।
Answer:
ମୌର୍ଯ୍ୟ ଯୁଗର ଶାସନ ପ୍ରଣାଳୀ ବିଷୟରେ ଜାଣିବାପାଇଁ ଦୁଇଗୋଟି ମୂଲ୍ୟବାନ୍ ଐତିହାସିକ ଉପାଦାନ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରିବାକୁ ପଡ଼ିଥାଏ । ଗୋଟିଏ ହେଲା କୌଟିଲ୍ୟଙ୍କ ଲିଖିତ ‘ଅର୍ଥଶାସ୍ତ୍ର’ ଏବଂ ଅନ୍ୟଟି ହେଉଛି ଗ୍ରୀକ୍ ରାଷ୍ଟ୍ରଦୂତ ମେଘାସ୍ଥିନିସ୍‌ଙ୍କ ରଚିତ ‘ଇଣ୍ଡିକା’ । ଏହି ଦୁଇ ଉପାଦାନ ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଉପାଦାନରୁ ମଧ୍ଯ ମୌର୍ଯ୍ୟ ଶାସନର ପରିଚୟ ମିଳେ ।

ରାଜା ଓ ରାଜକ୍ଷମତା –  ରାଜା ଥିଲେ ମୌର୍ଯ୍ୟ ଶାସନର କେନ୍ଦ୍ରବିନ୍ଦୁ । ସେ ଏକାଧାରରେ ଥିଲେ ପ୍ରଶାସନିକ ମୂଖ୍ୟ, ପ୍ରଧାନ ଆଇନ ପ୍ରଣେତା, ସର୍ବୋଚ୍ଚ ବିଚାରପତି ଓ ମୁଖ୍ୟ ସେନାଧ୍ଯକ୍ଷ । ରାଜାଙ୍କ ହସ୍ତରେ ଏକଚ୍ଛତ୍ରବାଦ କ୍ଷମତା ରହିଥିବା ସତ୍ତ୍ବେ ସେ ଏ କ୍ଷମତା ପ୍ରଜାମଙ୍ଗଳ ଶାସନରେ ପ୍ରୟୋଗ କରୁଥିଲେ । କୌଟିଲ୍ୟ କହିଥିଲେ – ‘ଯାହା ରାଜାଙ୍କୁ ଭଲଲାଗେ, ତାହା ଉତ୍ତମ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ, କିନ୍ତୁ ଯାହା ତାଙ୍କର ପ୍ରଜାମାନଙ୍କୁ ଖୁସି କରାଏ, ତାହା ଉତ୍ତମ ବୋଲି ବିଚାର କରାଯିବ ।’’ ସେ ପୁଣି କହିଥିଲେ ରାଜା ହିଁ ହେଉଛନ୍ତି ସରକାର । ସେ ନିଜର ମନ୍ତ୍ରୀ, ପୁରୋହିତ, ଶାସନକର୍ତ୍ତା ଓ କର୍ମଚାରୀମାନଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦେବା ସମୟରେ ସେମାନଙ୍କର ଚାରୋଟି ଗୁଣ, ଯଥା – ରାଜାଙ୍କ ପ୍ରତି ଭୟ, ସାଧୁତା, ବିଭବ ଓ ଆଇନ ଉପରେ ଧାରଣା ବିଚାରକୁ ନେଉଥିଲେ । ସେଥ‌ିପାଇଁ ମନ୍ତ୍ରୀ ଓ କର୍ମଚାରୀମାନଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦେବା ସମୟରେ ସେମାନଙ୍କର ଦକ୍ଷତା ଓ ସାଧୁତାକୁ ବିବେଚନା କରାଯାଉଥିଲା । ରାଜାଙ୍କୁ ପରାମର୍ଶ ଦେବାପାଇଁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ, ପୁରୋହିତ, ସେନାପତି ଓ ଯୁବରାଜଙ୍କୁ ନେଇ ଗୋଟିଏ ମନ୍ତ୍ରୀପରିଷଦ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା । ସେହିପରି କେତେକ ରାଜକର୍ମଚାରୀମାନେ ହେଲେ- ସମାହାର (ରାଜସ୍ୱ ଆଦାୟ ମୁଖ୍ୟ), ସାନ୍ନିଧ୍ଵତ (ରାଜକୋଷ ଅଧିକାରୀ), ଦ୍ଵାରିକ (ଦରବାର, ଫାଟକର ମୁଖ୍ୟ), ଅନ୍ତର୍ବେଶିକ (ରାଜ ଅନ୍ତଃପୁରର ତତ୍ତ୍ଵାବଧାରକ), ପ୍ରସଷ୍ଟି (ବନ୍ଦୀଶାଳାର ମୁଖ୍ୟ ନିରୀକ୍ଷକ), ନାୟକ (ନଗର ରକ୍ଷକ), ମୌର (ରାଜଧାନୀର ମୁଖ୍ୟ ତତ୍ତ୍ଵାବଧାରକ), ବ୍ୟାବହାରିକ (ଖଣିଜ ଓ ଉତ୍ପାଦିତ ଦ୍ରବ୍ୟର ତତ୍ତ୍ଵାବଧାରକ), ଦଣ୍ଡପାଳ (ପୋଲିସ୍ ବିଭାଗର ମୁଖ୍ୟ), ଦୁର୍ଗପାଳ (ଗୃହ ପ୍ରତିରକ୍ଷା କର୍ମଚାରୀ) ଓ ଅନ୍ତପାଳ (ସୀମାନ୍ତ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ବିଭାଗର ମୁଖ୍ୟ) ଇତ୍ୟାଦି । ବିଧବା, ପିତୃମାତୃଶୂନ୍ୟ ବାଳକ, ବାଳିକା, ପଙ୍ଗୁ, ଅସହାୟ ଓ ଦରିଦ୍ରମାନଙ୍କ ମଙ୍ଗଳ କରିବା ଥିଲା ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କର ଦାୟିତ୍ଵ ।

ସୈନ୍ୟବିଭାଗ :
ରାଜ୍ୟ ଜୟ, ବିଦେଶୀ ଆକ୍ରମଣ ପ୍ରତିହତ ଓ ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ଶାନ୍ତିରକ୍ଷା ନିମିତ୍ତ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ ଏକ ବିଶାଳବାହିନୀ ଗଢ଼ିଥିଲେ । ୬୦୦,୦୦୦ ପଦାତିକ, ୩୦,୦୦୦ ଅଶ୍ଵାରୋହୀ ଓ ୮,୦୦୦ ରଥାରୋହୀଙ୍କୁ ନେଇ ତାଙ୍କ ସୈନ୍ୟବାହିନୀ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା । ସାଧାରଣତଃ ଏହା ରାଜାଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ପରିଚାଳିତ ହେଉଥିଲା । ସେମାନଙ୍କୁ ନିୟମିତ ଦରମା ଦିଆଯାଉଥିଲା ।

ବିଚାର ଓ ଆଇନ ବ୍ୟବସ୍ଥା :
ଉଭୟ ମେଘାସ୍ଥିନିସ୍ ଓ କୌଟିଲ୍ୟ ସେମାନଙ୍କ ଗ୍ରନ୍ଥରେ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ ମୌର୍ଯ୍ୟଙ୍କର ବିଚାରଗତ ଶାସନ ବିଷୟରେ ଏକ ସବିଶେଷ ବର୍ଣ୍ଣନା ଦେଇଛନ୍ତି । କୌଟିଲ୍ୟଙ୍କ ମତରେ ଧର୍ମସ୍ତ୍ରୀୟ ଓ କଣ୍ଟକଶୋଧନ ନାମକ ଦୁଇପ୍ରକାର ବିଚାରାଳୟ ଥିଲା । ଧର୍ମସ୍ତ୍ରୀୟ ନ୍ୟାୟାଳୟରେ ସାମାଜିକ, ଦିନୀ ଏବଂ କଣ୍ଟକଶୋଧନ ନ୍ୟାୟାଳୟରେ ଫୌଜଧାରୀ ସଂକ୍ରାନ୍ତୀୟ ମକଦ୍ଦମା ବିଚାର କରାଯାଉଥିଲା । ଧର୍ମସ୍ଥାୟ ନ୍ୟାୟାଳୟରେ ତିନିଜଣ ଧର୍ମସ୍ଥଙ୍କୁ ବିଚାରକ ରୂପେ ଅବସ୍ଥାପିତ କରାଯାଇଥିଲା । ସେମାନଙ୍କୁ ଅନେକ ଜ୍ଞାନୀ ବ୍ରାହ୍ମଣ ସହାୟତା ଦେଉଥିଲେ । ସେହି ପରି କଣ୍ଟକଶୋଧନରେ ଥିଲେ ତିନିଜଣ ଅମାତ୍ୟ ବିଚାରକ, ସେମାନଙ୍କୁ ସହାୟତା ଦେଉଥିଲେ ଗୁପ୍ତଚର ଓ ଆଇନ ପ୍ରତିନିଧୁମାନେ । ସର୍ବୋଚ୍ଚ ସ୍ଥାନରେ ଥିଲା ରାଜାଙ୍କର ବିଚାରାଳୟ । ଉଚ୍ଚ ବିଚାରାଳୟର ରାୟ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସେ ଆବେଦନ ଶୁଣୁଥିଲେ ।

ରାଜସ୍ୱ ବିଭାଗ :
ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ପ୍ରଧାନ ଆୟ ଥିଲା ଭୂରାଜସ୍ଵ । ଏହାକୁ ଭାଗ ବୋଲି କୁହାଯାଉଥିଲା । ଭୂମିର ଉର୍ବରତା ଅନୁଯାୟୀ ଏକ ଷକ୍ଷାଂଶରୁ ଏକ ଚତୁର୍ଥାଂଶ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଭୂରାଜସ୍ୱ ଆଦାୟ ହେଉଥିଲା । ଭୂ-ରାଜସ୍ୱ ବ୍ୟତୀତ ଜଙ୍ଗଲ, ଖଣି, ବାଣିଜ୍ୟ, ପରିବହନ ଓ ଅବକାରୀ ଶୁଳ୍‌କ ଆଦାୟ କରାଯାଉଥିଲା । ଜଳ, ବାସଗୃହ, ମୁଦ୍ରା, ଜନ୍ମ ଓ ମୃତ୍ୟୁ ଉପରେ ମଧ୍ୟ କର ଲାଗୁ କରାଯାଉଥିଲା । କୌଟିଲ୍ୟ କହୁଥିଲେ ଯେ ରାଜସ୍ୱ ଆଦାୟ କରିବା ନୀତି ଏପରି କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେବା ଉଚିତ ଯାହାଦ୍ଵାରା ପ୍ରଜାମାନେ କ୍ରୋଧଭର ହେବେ ନାହିଁ ।

ଗୁପ୍ତଚର ପ୍ରଥା :
ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତଙ୍କ ଗୁପ୍ତଚର ବିଭାଗ ଥିଲା ଖୁବ୍ ବିଶାଳ, ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଓ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ । ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରୁ ସମ୍ବାଦ ସଂଗ୍ରହ କରିବା ନିମିତ୍ତ ରାଜା ସେମାନଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଇଥିଲେ । ରାଜକର୍ମଚାରୀମାନଙ୍କର କାର୍ଯ୍ୟ ଓ ଗତିବିଧ‌ି ଅନୁଧ୍ୟାନ କରି ରାଜାଙ୍କୁ ଜଣାଇଦେବା ସେମାନଙ୍କର ମୁଖ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ ଥିଲା ।

ପ୍ରାଦେଶିକ ଶାସନ :
ଶାସନର ସୁବିଧା ନିମିତ୍ତ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ ନିଜର ସାମ୍ରାଜ୍ୟକୁ କେତେଗୋଟି ପ୍ରଦେଶରେ ବିଭକ୍ତ କରିଥିଲେ । ଜଣାଯାଏ, ତାଙ୍କର ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ମଗଧ, ତକ୍ଷଶିଳା, ତୋଷାଳୀ, ସ୍ଵର୍ଣ୍ଣଗିରି ଓ ଉଜ୍ଜୟିନୀ ଏହିପରି ପାଞ୍ଚଗୋଟି ପ୍ରଦେଶରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଥିଲା । ପ୍ରାଦେଶିକ ଶାସନର ମୁଖ୍ୟ ରୂପେ ଯେଉଁ ଶାସନକର୍ତ୍ତାମାନଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦିଆଯାଇଥୁଲା, ସେମାନଙ୍କୁ କୁମାର କୁହାଯାଉଥିଲା । ସେମାନଙ୍କର ବେତନ ଥିଲା ବାର୍ଷିକ ୧୨୦୦୦ ପଣ । ସାଧାରଣ ପ୍ରଶାସନରେ କୁମାରଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବାପାଇଁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଦେଶରେ ଗୋଟିଏ ଗୋଟିଏ ପରିଷଦ ଗଠନ କରାଯାଇଥିଲା ।

ଜିଲ୍ଲା ଓ ଗ୍ରାମ ଶାସନ :
କୌଟିଲ୍ୟଙ୍କ ଅର୍ଥଶାସ୍ତ୍ରରୁ ଜଣାଯାଏ ଯେ, ଗ୍ରାମ ଥିଲା ସ୍ଥାନୀୟ ଶାସନର ସର୍ବନିମ୍ନ ସଂସ୍ଥା । ପ୍ରତ୍ୟେକ ଗ୍ରାମରେ ଏକପ୍ରକାର ସ୍ୱାୟତ୍ତ ଶାସନ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା । ଗ୍ରାମର ମୁଖ୍ୟଙ୍କୁ ‘ଗ୍ରାମିକ’ କୁହାଯାଉଥିଲା । ସେ ଥିଲେ ଜଣେ ଅଭିଜ୍ଞ ବ୍ୟକ୍ତି । ରାୟଚୌଧୁରୀଙ୍କ କଥାରେ – ‘ଅର୍ଥଶାସ୍ତ୍ର ପ୍ରଦାନ କରିଥିବା ବେତନଭୋଗୀ କର୍ମଚାରୀମାନଙ୍କ ତାଲିକାରୁ ଗ୍ରାମିକମାନଙ୍କୁ ବାଦେବା ଖୁବ୍‌ ତାତ୍ପର୍ଯ୍ୟପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଟେ । ଏହା ସମ୍ଭବତଃ ସୂଚେଇ ଦିଏ ଯେ ଗ୍ରନ୍ଥ ପ୍ରଣେତାଙ୍କ ଦିନଗୁଡ଼ିକରେ ଗ୍ରାମିକମାନେ ରାଜାଙ୍କର ବେତନଭୋଗୀ ଭୃତ୍ୟ ନ ଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ଥୁଲେ ଗ୍ରାମର ନିର୍ବାଚିତ କର୍ମଚାରୀ ।’’ ତେଣୁ ଜଣାଯାଏ, ଗ୍ରାମିକ ଗ୍ରାମ ଲୋକମାନଙ୍କଦ୍ଵାରା ନିର୍ବାଚିତ ହେଉଥିଲେ ଓ ସେ ବେତନ ଉପଭୋଗ କରୁ ନ ଥିଲେ । ଗ୍ରାମିକଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବାକୁ ଏକ ଗ୍ରାମସଭା ଗଠନ କରାଯାଇଥିଲା । ପାଞ୍ଚୋଟିରୁ ଦଶଟି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଗ୍ରାମର ଶାସନ ଦାୟିତ୍ଵରେ ରହୁଥିଲେ ‘ଗୋପ’ । ସେ ଗ୍ରାମିକମାନଙ୍କର କାର୍ଯ୍ୟ ତଦାରଖ କରୁଥିଲେ । ସେହିପରି ଗୋପମାନଙ୍କର କାର୍ଯ୍ୟ ତଦାରଖ କରୁଥିଲେ ‘ସ୍ଥାନିକ’ ।

ନଗର ଶାସନ :
ମେଘାସ୍ଥିନିସ୍କଙ୍କ ବିବରଣୀରୁ ଜଣାଯାଏ ଯେ, ସେତେବେଳେ ନଗରଗୁଡ଼ିକରେ ମଧ୍ୟ ସ୍ଵାୟତ୍ତ ଶାସନ ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଉଥିଲା । ମୌର୍ଯ୍ୟମାନଙ୍କର ରାଜଧାନୀ ପାଟଳୀପୁତ୍ର ଥିଲା ଏକ ନଗର । ତିରିଶଜଣ ସଦସ୍ୟ ବିଶିଷ୍ଟ ଏକ ଶାସନ ପରିଷଦଦ୍ଵାରା ଏହା ଶାସିତ ହେଉଥିଲା । ପରିଷଦକୁ ୬ ଗୋଟି ବିଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଥିଲା । ପ୍ରତ୍ୟେକ ବିଭାଗରେ ଥିଲେ ୫ଜଣ ସଦସ୍ୟ । ଉକ୍ତ ୬ଟି ବିଭାଗ ମଧ୍ୟ ପୃଥକ୍ ପୃଥକ୍ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିଲା । ପ୍ରଥମ ବିଭାଗ ଶିଳ୍ପ ଉଦ୍ୟୋଗ ଦାୟିତ୍ଵରେ ଥିଲା । ଏହା କାରିଗରମାନଙ୍କ କଲ୍ୟାଣ ଉପରେ ନଜର ଦେଉଥିଲା । ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଭାଗ ବିଦେଶୀମାନଙ୍କର ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ ଦାୟିତ୍ଵରେ ଥିଲା ।

ତୃତୀୟ ବିଭାଗ ଜନସଂଖ୍ୟା ଓ ଜନ୍ମମୃତ୍ୟୁର ହିସାବ ରଖୁଥିଲା । ଚତୁର୍ଥ ବିଭାଗ ମାପ ଓ ଓଜନ ଏବଂ କ୍ରୟ ଓ ବିକ୍ରୟ କାର୍ଯ୍ୟ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରୁଥିଲା । ପଞ୍ଚମ ବିଭାଗ ଉତ୍ପନ୍ନ ଦ୍ରବ୍ୟ ତଦାରଖ କରୁଥିଲା । ପୁରୁଣା ଦ୍ରବ୍ୟକୁ ନୂଆ ଦ୍ରବ୍ୟରେ ମିଶାଇ ନ ଦିଆଯିବାପାଇଁ ଏହା ଦୃଷ୍ଟି ଦେଉଥିଲା । ଷଷ୍ଠ ବିଭାଗ ଥିଲା ବିକ୍ରି କର ଆଦାୟ ଦାୟିତ୍ଵରେ । ଏହିପରି ଭାବରେ ନୀତି, ସଙ୍ଗଠନ ଓ ଆଇନ ଉପରେ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତଙ୍କ ଶାସନ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଥିଲା । ପରବର୍ତ୍ତୀ ମୌର୍ଯ୍ୟ ରାଜାମାନେ ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ସମଗ୍ର ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ବ୍ୟବସାୟ ବାଣିଜ୍ୟ, ଶିଳ୍ପ ଓ କୃଷିର ଉନ୍ନତିସାଧନ କରାଯାଇଥିଲା ।

ଲୋକମାନେ ଶାନ୍ତି ଓ ସମୃଦ୍ଧି ମଧ୍ୟରେ ଦିନ ଅତିବାହିତ କରୁଥିଲେ । ମୋଟାମୋଟି ଭାବରେ ସୁଦୃଢ଼ ନୀତି, ବ୍ୟାପକ ସଙ୍ଗଠନ ଓ ଆଇନର ଶାସନ ଥୁଲା ମୌର୍ଯ୍ୟ ଶାସନର ମୂଳଭିତ୍ତି । ଯଦିଓ ରାଜା ଥିଲେ ଏକାଧାରରେ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ପ୍ରଶାସକ, ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଆଇନପ୍ରଣେତା ଓ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟଦାତା, ତଥାପି ସେ ଥିଲେ ଗୋଟିଏ ସୁଚିନ୍ତିତ ଓ ସୁପରିଚାଳିତ ଶାସନ ସଂସ୍ଥାର ମୁଖ୍ୟ । ଦେଶର ପ୍ରାଚୀନ ପରମ୍ପରା ଓ ସାମୟିକ ଆବଶ୍ୟକତା ଏହି ଦୁଇଟିର ସମନ୍ଵୟ ମୌର୍ଯ୍ୟ ଶାସନରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥିଲା ।

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 History Solutions Chapter 5 କଳିଙ୍ଗ ଯୁଦ୍ଧ, ମୌର୍ଯ୍ୟ ଶାସନ Objective Questions.

CHSE Odisha 12th Class History Chapter 5 Objective Questions in Odia Medium

ବସ୍ତୁନିଷ୍ଠ ଓ ଅତିସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
A. ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଚାରୋଟି ଉତ୍ତର ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।

୧ । ନିମ୍ନୋକ୍ତ କିଏ ଅଶୋକଙ୍କର ପିତା ଥିଲେ ?
(କ) ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ
(ଖ) ବିନ୍ଦୁସାର
(ଗ) ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତ
(ଘ) ବିମ୍ବିସାର
Answer:
(ଖ) ବିନ୍ଦୁସାର

୨। ନିମ୍ନୋକ୍ତ କିଏ ମୌର୍ଯ୍ୟ ବଂଶର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ଥିଲେ ?
(କ) ଅଶୋକ
(ଖ) ଖାରବେଳ
(ଗ) ବିନ୍ଦୁସାର
(ଘ) ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ ମୌର୍ଯ୍ୟ
Answer:
(ଘ) ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ ମୌର୍ଯ୍ୟ

୩ । ଅଶୋକ କେବେ ସିଂହାସନ ଆରୋହଣ କରିଥିଲେ ?
(କ) ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୨୭୧
(ଖ) ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୨୭୫
(ଗ) ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୨୭୩
(ଘ) ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୨୭୭
Answer:
(ଗ) ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୨୭୩

୪ । ସାରନାଥର ବୌଦ୍ଧସ୍ତମ୍ଭ କାହାଦ୍ଵାରା ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ଅଶୋକ
(ଖ) ବିନ୍ଦୁସାର
(ଗ) ଖାରବେଳ
(ଘ) ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ ମୌର୍ଯ୍ୟ
Answer:
(କ) ଅଶୋକ

୫| ଅଶୋକଙ୍କ କେଉଁ ଶିଳାଲେଖରେ କଳିଙ୍ଗ ଯୁଦ୍ଧର ଉଲ୍ଲେଖ ଅଛି ?
(କ) ଦ୍ଵାଦଶ ଶିଳାଲିପି
(ଖ) ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ ଶିଳାଲିପି
(ଗ) ତ୍ରୟୋଦଶ ଶିଳାଲିପି
(ଘ) ଅଷ୍ଟାଦଶ ଶିଳାଲିପି
Answer:
(ଗ) ତ୍ରୟୋଦଶ ଶିଳାଲିପି

୬ | ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁଟି କଳିଙ୍ଗର ରାଜଧାନୀ ଥିଲା ?
(କ) ପାଟଳୀପୁତ୍ର
(ଖ) ତୋଷାଳୀ
(ଗ) ଉଜ୍ଜୟିନୀ
(ଘ) ଚ୍ରହ୍ନପୁତ୍ର
Answer:
(ଖ) ତୋଷାଳୀ

୭। ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ବୌଦ୍ଧ ସନ୍ନ୍ୟାସୀଙ୍କଦ୍ଵାରା ଅଶୋକ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମରେ ଦୀକ୍ଷିତ ହୋଇଥିଲେ ?
(କ) ମୋଗଲିପୁରତିସ୍‌
(ଖ) ସାରୀପୁର
(ଗ) ଉପଗୁପ୍ତ
(ଘ) ଶୀଳାଦିତ୍ୟ
Answer:
(ଗ) ଉପଗୁପ୍ତ

୮। ନିମ୍ନୋକ୍ତ ମଧରୁ କେଉଁ ମସିହାରେ ଅଶୋକ କଳିଙ୍ଗ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲେ ?
(କ) ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୨୬୦
(ଖ) ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୨୬୫
(ଗ) ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୨୬୧
(ଘ) ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୨୬୬
Answer:
(ଗ) ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୨୬୧

୯ । ଅଶୋକ ନିଜର ନୀତିକୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବାପାଇଁ କେଉଁ ନାମଧେୟ ଏକ ନୂତନ କର୍ମଚାରୀ ଶ୍ରେଣୀ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ ?
(କ) କର୍ମ ମହାମାତ୍ର
(ଖ) ଯୁଦ୍ଧ ମହାମାତ୍ର
(ଗ) ଧର୍ମ ମହାମାତ୍ର
(ଘ) ଶାନ୍ତି ମହାମାତ୍ର
Answer:
(ଗ) ଧର୍ମ ମହାମାତ୍ର

୧୦। ଅଶୋକ ଧର୍ମପ୍ରଚାର ପାଇଁ ନିଜର ପୁତ୍ର ଓ କନ୍ୟାଙ୍କୁ କେଉଁ ସ୍ଥାନକୁ ପ୍ରେରଣ କରିଥିଲେ ?
(କ) ସିଂହଳ
(ଖ) ବର୍ମା
(ଗ) ଆଫଗାନିସ୍ଥାନ
(ଘ) ଚୀନ୍
Answer:
(କ) ସିଂହଳ

୧୧। ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ମସିହାରେ ଅଶୋକ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ ?
(କ) ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୨୫୯
(ଖ) ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୨୩୨
(ଗ) ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୨୬୧
(ଘ) ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୨୬୫
Answer:
(ଖ) ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୨୩୨

୧୨। ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ମସିହାରେ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ ମୌର୍ଯ୍ୟ ମୌର୍ଯ୍ୟ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ।
(କ) ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୩୨୧
(ଖ) ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୩୨୮
(ଗ) ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୩୨୯
(ଘ) ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୩୩୦
Answer:
(କ) ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୩୨୧

୧୩। କାହାକୁ ‘ଦେବାନାଂ ପ୍ରିୟଦର୍ଶୀ’ ବୋଲି ଅଭିହିତ କରାଯାଇଛି ?
(କ) ଅଶୋକ
(ଖ) ଖାରବେଳ
(ଗ) ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ ମୌର୍ଯ୍ୟ
(ଘ) ବିନ୍ଦୁସାର
Answer:
(କ) ଅଶୋକ

୧୪। ମୌର୍ଯ୍ୟ ଶାସନ ବିଷୟରେ ଜାଣିବାପାଇଁ କେଉଁ ରାଜାଙ୍କ ଅଭିଲେଖ ଅଧୁକ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ?
(କ) ଅଶୋକ
(ଖ) ଖାରବେଳ
(ଗ) ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ ମୌର୍ଯ୍ୟ
(ଘ) ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତ
Answer:
(କ) ଅଶୋକ

୧୫। ମୌର୍ଯ୍ୟ ସରକାର ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ଶାସନ ଉପରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଥିଲା ?
(କ) ରାଜତନ୍ତ୍ର
(ଖ) ସଂଘୀୟ
(ଗ) ଗଣତନ୍ତ୍ର
(ଘ) ଏକଚ୍ଛତ୍ରବାଦ
Answer:
(କ) ରାଜତନ୍ତ୍ର

୧୬। ନିମ୍ନୋକ୍ତ କିଏ ରାଜାଙ୍କର ମୁଖ୍ୟ ଉପଦେଷ୍ଟା ଥିଲେ ?
(କ) ସେନାପତି
(ଖ) ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ
(ଗ) ପୁରୋହିତ
(ଘ) ମନ୍ତିମଣ୍ତଳ
Answer:
(ଖ) ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ

୧୭। ମୌର୍ଯ୍ୟ ରାଜାଙ୍କ ଧର୍ମ ଉପଦେଷ୍ଟାଙ୍କୁ କ’ଣ କୁହାଯାଉଥିଲା ?
(କ) ରାଜପୁତ୍ର
(ଖ) ପୁରୋହିତ
(ଗ) ଧର୍ମ ମହାମାତ୍ର
(ଘ) ସେନାପତି
Answer:
(ଖ) ପୁରୋହିତ

୧୮। କଳିଙ୍ଗ ଯୁଦ୍ଧ ଅଶୋକଙ୍କଠାରେ କି ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିଥିଲା ?
(କ) ଚଣ୍ଡାଶୋକରୁ ମହାଚଣ୍ଡାଶୋକ
(ଗ) ମଗଧ ସମ୍ରାଟରୁ କଳିଙ୍ଗ ସମ୍ରାଟ
(ଖ) ଚଣ୍ଡାଶୋକରୁ ଧର୍ମାଶୋକ
(ଘ) ରାଜ୍ୟଜୟରୁ ଦିଗ୍‌ବିଜୟୀ
Answer:
(ଖ) ଚଣ୍ଡାଶୋକରୁ ଧର୍ମାଶୋକ

୧୯। କଳିଙ୍ଗ ଯୁଦ୍ଧପରେ ଅଶୋକ ନିମ୍ନୋକ୍ତ ମଧ୍ୟରୁ କେଉଁଟିକୁ ତ୍ୟାଗ କରିଥିଲେ ?
(କ) ଗୃହତ୍ୟାଗ
(ଖ) ଅସ୍ତ୍ର ତ୍ଯାଗ
(ଗ) ଆମିଷ ତ୍ୟାଗ
(ଘ) ଭୋଜନ ତ୍ଯାଗ
Answer:
(ଖ) ଅସ୍ତ୍ର ତ୍ୟାଗ

୨୦। ମୌର୍ଯ୍ୟ ଶାସନରେ ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ପ୍ରଥା ସମ୍ପର୍କରେ କୌଟିଲ୍ୟଙ୍କ ଲେଖାରୁ ଆଭାସ ମିଳିଥାଏ ?
(କ) ବାଲ୍ୟବିବାହ ପ୍ରଥା
(ଖ) ଗୁପ୍ତଚର ପ୍ରଥା
(ଗ) ଡାକ ପ୍ରଥା
(ଘ) ନରବଳି ପ୍ରଥା
Answer:
(ଖ) ଗୁପ୍ତଚର ପ୍ରଥା

୨୧। ଅଶୋକ କେଉଁ ଭାଷାର ପୃଷ୍ଠପୋଷକତା କରିଥିଲେ ?
(କ) ବ୍ରାହ୍ମୀ
(ଖ) ପାଲୀ
(ଗ) ହିଦା
(ଘ) ଆରବୀ
Answer:
(ଖ) ପାଲୀ

୨୨। ଭୌଗୋଳିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ କଳିଙ୍ଗ ରାଜ୍ୟ ମଗଧ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର କେଉଁ ଦିଗରେ ଅବସ୍ଥିତ ଥିଲା ?
(କ) ଉତ୍ତର
(ଖ) ପୂର୍ବ
(ଗ) ପଶ୍ଚିମ
(ଘ) ଦଷିଣ
Answer:
(ଖ) ପୂର୍ବ

୨୩। ସିଂହାସନ ଆରୋହଣର କେଉଁ ବର୍ଷରେ ଅଶୋକ କଳିଙ୍ଗ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲେ ?
(କ) ଦଶମ
(ଖ) ଏକାଦଶ
(ଗ) ଦ୍ଵାଦଶ
(ଘ) ତ୍ରୟୋଦଶ
Answer:
(ଗ) ଦ୍ଵାଦଶ

୨୪। ଅଶୋକଙ୍କ ପାଇଁ କଳିଙ୍ଗ ଯୁଦ୍ଧ କ’ଣ ଥୁଲା ?
(କ) ଦ୍ଵିତୀୟ ଯୁଦ୍ଧ
(ଖ) ପ୍ରଥମ ଓ ଶେଷ ଯୁଦ୍ଧ
(ଗ) ତୃତୀୟ ଓ ଶେଷ ଯୁଦ୍ଧ
(ଘ) ଚତୁର୍ଥ ଯୁଦ୍ଧ
Answer:
(ଖ) ପ୍ରଥମ ଓ ଶେଷଯୁଦ୍ଧ

B. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

୧ । ନନ୍ଦ ବଂଶର ଶେଷ ରାଜା ଥିଲେ _________ ।
Answer:
ଧନନନ୍ଦ

୨। ମେଘାସ୍ଥିନିସ୍‌ଙ୍କର ପୁସ୍ତକର ନାମ __________ ଥିଲା ।
Answer:
ଇଣ୍ଡିକା

୩। ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ ମୌର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ଭବତଃ ଖ୍ରୀ.ପୂ. ____________ ରେ ମୌର୍ଯ୍ୟ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ।
Answer:
୩୨୧

୪। ଅଶୋକଙ୍କ ସମୟରେ ମୌର୍ଯ୍ୟ ରାଜ୍ୟ ଏକ ସମ୍ପୂର୍ଣ _________ ରାଜ୍ୟରେ ପରିଣତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
ଜନମଙ୍ଗଳ

୫ । ପୁରାତନ ବିଶ୍ବର ସବୁ ସାମ୍ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ________ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ଥିଲା ବୃହତ୍ତମ ।
Answer:
ମୌର୍ଯ୍ୟ

୬ । ଅଶୋକଙ୍କୁ ଖ୍ରୀଷ୍ଟଧର୍ମର _________ ଙ୍କ ସହିତ ତୁଳନା କରାଯାଏ ।
Answer:
ସେଣ୍ଟ ପଲ୍

୭। _________ ଥିଲେ ମୌର୍ଯ୍ୟ ଶାସନର କେନ୍ଦ୍ରବିନ୍ଦୁ ।
Answer:
ରାଜା

୮। ________ ଙ୍କୁ ପ୍ରଥମ ଜାତୀୟ ସମ୍ରାଟ ରୂପେ ମାନ୍ୟତା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥାଏ ।
Answer:
ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ

୯। ଅଶୋକଙ୍କ ସମୟରେ ମନ୍ତିପରିଷଦ ________ ନାମରେ ବିଦିତ ଥିଲା ।
Answer:
ପରିଷା

୧୦। ଅଶୋକଙ୍କ ସମୟରେ ରାଜସ୍ୱ ଆଦାୟ ମୁଖ୍ୟଙ୍କୁ _________ କୁହାଯାଉଥିଲା ।
Answer:
ସମାହର

୧୧। ମୌର୍ଯ୍ୟ ରାଜତ୍ଵରେ ଗୃହ ପ୍ରତିରକ୍ଷା କର୍ମଚାରୀଙ୍କୁ ________ କୁହାଯାଉଥିଲା ।
Answer:
ଦୁର୍ଗପାଳ

୧୨। ମୌର୍ଯ୍ୟ ରାଜତ୍ଵ ସମୟରେ ରାଜଧାନୀର ମୁଖ୍ୟ ତତ୍ତ୍ଵାବଧାରକଙ୍କୁ ________ କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ମୌର

୧୩ । ଅଭିଷେକର ________ ବର୍ଷ ପରେ ଅଶୋକ ‘ଧର୍ମ ମହାପାତ୍ର’ମାନଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତ ଦେଇଥିଲେ ।
Answer:
୧୩

୧୪। ମୌର୍ଯ୍ୟ ବଂଶର ଶେଷ ଶାସକ ________ ଥିଲେ ।
Answer:
ବୃହଦ୍ରଥ

୧୫। ବିଚାର ବିଭାଗରେ ସାମ୍ୟତା ରକ୍ଷା କରିବାପାଇଁ ସମ୍ରାଟ ___________ ଦଣ୍ଡ ସମତା ଓ ବ୍ୟବହାର ସମତା ପ୍ରଚଳନ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ଅଶୋକ

୧୬। କଳିଙ୍ଗ ଯୁଦ୍ଧପରେ ଭେରୀଘୋଷ _________ ଘୋଷରେ ପରିଣତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
ଧର୍ମ

୧୭। କୌଟିଲ୍ୟଙ୍କ ମତରେ ସେ ସମୟରେ ________ ନ୍ୟାୟାଳୟରେ ସାମାଜିକ ଓ ଦିୱାନୀ ଏବଂ __________ ନ୍ୟାୟାଳୟରେ ଫୌଜଦାରୀ ସଂକ୍ରାନ୍ତୀୟ ମକଦ୍ଦମା ବିଚାର କରାଯାଉଥିଲା ।
Answer:
ଧର୍ମସ୍ଥାୟ, କଣ୍ଟକଶୋଧନ

୧୮। ଅଶୋକଙ୍କ ପୁତ୍ର ________ ତକ୍ଷଶିଳାର ଶାସନକର୍ତ୍ତା ଥିଲେ ।
Answer:
କୁନାଳ

୧୯ । ଖ୍ରୀ.ପୂ. ___________ ରେ ଅଶୋକ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ ।
Answer:
୨୩୨

୨୦ । _________ ର ମୁଖ୍ୟମାନଙ୍କୁ ବିଷୟପତି କୁହାଯାଉଥିଲା ।
Answer:
ଜିଲ୍ଲା

୨୧। ଜିଲ୍ଲା କର୍ମଚାରୀମାନଙ୍କୁ _______ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଉଥିଲେ ।
Answer:
ପ୍ରାଦେଶିକ ଶାସନକର୍ତ୍ତା

୨୨। ଅଶୋକଙ୍କ ସମୟରେ ଜିଲ୍ଲାସ୍ତରୀୟ ରାଜକୋଷ ________ ମାନଙ୍କ ଅଧୀନରେ ପରିଚାଳିତ ହେଉଥିଲା ।
Answer:
ଯୁକ୍ତ

୨୩ । ଅର୍ଥଶାସ୍ତ୍ରରୁ ଜଣାଯାଏ ଯେ _________ ଥିଲା ସ୍ଥାନୀୟ ଶାସନର ସର୍ବନିମ୍ନ ସଂସ୍ଥା ।
Answer:
ଗ୍ରାମ

୨୪। ମୌର୍ଯ୍ୟ ରାଜତ୍ଵ ସମୟରେ ଜିଲ୍ଲାର ଆଇନ ଶୃଙ୍ଖଳା କରିବା ଦାୟିତ୍ଵ _________ ଙ୍କର ଥିଲା ।
Answer:
ବିଷୟପତି

୨୫। ମେଘାସ୍ଥିନିସ୍‌ଙ୍କ ବିବରଣୀରୁ ଜଣାଯାଏ ଯେ ସେତେବେଳେ ନଗରଗୁଡ଼ିକରେ __________ ଶାସନ ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଇଥିଲା ।
Answer:
ସ୍ୱାୟତ୍ତ

୨୬। ଶ୍ରମିକମାନଙ୍କର କାର୍ଯ୍ୟ __________ ତଦାରଖ କରୁଥିଲେ ।
Answer:
ଗୋପ

C. ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।

୧| ଭାରତ ବାହାରେ କେଉଁ କେଉଁ ଦେଶରେ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ପ୍ରସାର ଲାଭ କରିଥିଲା ?
Answer:
ବାହାର ବାହାରେ ସିଂହଳ, ସିରିଆ, ତିବ୍ଦତ, ମାସିଡ଼ନ୍, ମିଶର ଆଦି ଦେଶରେ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ପ୍ରସାର ଲାଭ କରିଥିଲା ।

୨। ମୌର୍ଯ୍ୟ ଶାସନ ବିଷୟରେ ଜାଣିବାପାଇଁ କେଉଁ ରାଜାଙ୍କ ଅଭିଲେଖ ଅଧ‌ିକ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ?
Answer:
ମୌର୍ଯ୍ୟ ଶାସନ ବିଷୟରେ ଜାଣିବାପାଇଁ ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକଙ୍କ ଅଭିଲେଖ ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ।

୩। ଅଶୋକଙ୍କଦ୍ଵାରା ନିର୍ମିତ ଦୁଇଟି କଳାକୃତିର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ସାଵିସ୍ତୂପ ଓ ସାରନାଥସ୍ଥିତ ସ୍ତମ୍ଭ ଅଶୋକଙ୍କର ଦୁଇଟି ମୁଖ୍ୟ କଳାକୃତି ଅଟେ ।

୪ । ଅଶୋକଙ୍କ ଅନୁଶାସନ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ?
Answer:
ବୌଦ୍ଧଧର୍ମର ବାଣୀ ଓ ମହତ୍ ଉପଦେଶ ବହନ କରିଥିବା ଅଭିଲେଖଗୁଡ଼ିକୁ ଅନୁଶାସନ କୁହାଯାଏ ।

୫ । ଉପରେ ସିଂହ ଥାଇ କେଉଁଠାରେ ଅଶୋକ ସ୍ତମ୍ଭ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ?
Answer:
ନନ୍ଦନଗଡ଼ଠାରେ ଉପରେ ସିଂହ ଥାଇ ଅଶୋକ ସ୍ତମ୍ଭ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ।

୬ । ମୌର୍ଯ୍ୟ ଯୁଗରେ ଓଜନ ଓ ମାପ ବିଭାଗର ଅନ୍ୟ ନାମ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ମୌର୍ଯ୍ୟ ଯୁଗରେ ଓଜନ ଓ ମାପ ବିଭାଗର ଅନ୍ୟ ନାମ ଗୌର ଥିଲା ।

୭। କେଉଁ କର୍ମଚାରୀଙ୍କୁ ସାନ୍ନିଧତ କୁହାଯାଉଥିଲା ?
Answer:
ରାଜକୋଷ ଅଧିକାରୀଙ୍କୁ ସାନ୍ନିଧତ କୁହାଯାଉଥିଲା ।

୮। କାହାକୁ ପ୍ରସଷ୍ଠି କୁହାଯାଉଥିଲା ?
Answer:
ବନ୍ଦୀଶାଳାର ମୁଖ୍ୟ ନିରୀକ୍ଷକଙ୍କୁ ପ୍ରସଷ୍ଟି କୁହାଯାଉଥିଲା ।

୯ । ମୌର୍ଯ୍ୟ ଯୁଗରେ ଦଣ୍ଡପାଳ କେଉଁ ବିଭାଗର ମୁଖ୍ୟ ଥିଲେ ?
Answer:
ମୌର୍ଯ୍ୟ ଯୁଗରେ ଦଣ୍ଡପାଳ ପୋଲିସ୍ ବିଭାଗର ମୁଖ୍ୟ ଥିଲେ ।

୧୦। ଅଶୋକଙ୍କଦ୍ୱାରା ନୂତନ ରୂପେ ନିଯୁକ୍ତ ଜଣେ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ଅଶୋକଙ୍କଦ୍ଵାରା ନୂତନ ରୂପେ ନିଯୁକ୍ତ ଜଣେ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ନାମ ହେଲା ରାଜୁକ ।

୧୧। ମୌର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ରାଜତ୍ଵରେ ପ୍ରତିବେଦକଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ମୌର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ରାଜତ୍ଵରେ ପ୍ରତିବେଦକ ସମ୍ବାଦ ପରିବେଷଣ କରୁଥିଲେ ।

୧୨। ମୌର୍ଯ୍ୟ ଯୁଗର ଗୋଟିଏ ମୁଦ୍ରାର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ମୌର୍ଯ୍ୟ ଯୁଗର ଗୋଟିଏ ମୁଦ୍ରାର ନାମ ହେଲା ‘ପଣ’ ।

୧୩। ମୌର୍ଯ୍ୟ ଶାସନରେ କୁମାର ବା ଆର୍ଯ୍ୟପୁତ୍ର କିଏ ?
Answer:
ମୌର୍ଯ୍ୟ ଶାସନରେ କୁମାର ବା ଆର୍ଯ୍ୟପୁତ୍ର ପ୍ରାଦେଶିକ ଶାସନକର୍ତ୍ତାଙ୍କୁ କୁହାଯାଉଥିଲା ।

୧୪। ମୌର୍ଯ୍ୟ ଶାସନରେ ଜିଲ୍ଲାର ମୁଖ୍ୟମାନଙ୍କୁ କ’ଣ କୁହାଯାଉଥିଲା ?
Answer:
ମୌର୍ଯ୍ୟ ଶାସନରେ ଜିଲ୍ଲାର ମୁଖ୍ୟମାନଙ୍କୁ ବିଷୟପତି କୁହାଯାଉଥିଲା ।

୧୫। ସିଂହାସନ ଆରୋହଣ ପୂର୍ବରୁ ଅଶୋକ କେଉଁ ସ୍ଥାନର ଶାସନକର୍ତ୍ତା ଥିଲେ ?
Answer:
ସିଂହାସନ ଆରୋହଣ ପୂର୍ବରୁ ଅଶୋକ ତକ୍ଷଶିଳା ଓ ଉଜ୍ଜୟିନୀର ଶାସନକର୍ତ୍ତା ଥିଲେ ।

୧୬। ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତଙ୍କ ରାଜତ୍ଵରେ ସମାହାର କେଉଁମାନଙ୍କୁ କୁହାଯାଉଥିଲା ?
Answer:
ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତଙ୍କ ରାଜତ୍ଵରେ ରାଜସ୍ୱ ଆଦାୟର ମୁଖ୍ୟଙ୍କୁ ସମାହାର କୁହାଯାଉଥିଲା ।

୧୭। ଦ୍ଵାରିକ କିଏ ?
Answer:
ସମ୍ରାଟ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତଙ୍କ ରାଜତ୍ଵରେ ଦରବାର ଫାଟକର ମୁଖ୍ୟଙ୍କୁ ଦ୍ଵାରିକ କୁହାଯାଉଥିଲା ।

୧୮। ମୌର କାହାକୁ କୁହାଯାଉଥିଲା ?
Answer:
ମୌର୍ଯ୍ୟ ଶାସନରେ ରାଜଧାନୀର ମୁଖ୍ୟ ତତ୍ତ୍ଵାବଧାରକଙ୍କୁ ମୌର କୁହାଯାଉଥିଲା ।

୧୯। ମୌର୍ଯ୍ୟ ରାଜତ୍ଵରେ ଘରୋଇ ସଂସ୍ଥା ଓ ଜନମଙ୍ଗଳ କାର୍ଯ୍ୟ ତୁଲାଇବାପାଇଁ କେଉଁମାନେ ନିଯୁକ୍ତି ପାଇଥିଲେ ?
Answer:
ମୌର୍ଯ୍ୟ ରାଜତ୍ଵରେ ଘରୋଇ ସଂସ୍ଥା ଓ ଜନମଙ୍ଗଳ କାର୍ଯ୍ୟ ତୁଲାଇବାପାଇଁ ବ୍ରଜଭୂମିକମାନେ ନିଯୁକ୍ତି ପାଇଥିଲେ ।

୨୦। ମୌର୍ଯ୍ୟ ରାଜତ୍ଵ ସମୟରେ ରାଜକର୍ମଚାରୀମାନଙ୍କର ସର୍ବାଧ୍ଵକ ଓ ସର୍ବନିମ୍ନ ବେତନ କେତେ ଥିଲା ?
Answer:
ମୌର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକଙ୍କ ରାଜତ୍ଵ ସମୟରେ ରାଜକର୍ମଚାରୀଙ୍କର ସର୍ବାଧିକ ବେତନ ୪୮,୦୦୦ ପଣ ଏବଂ ସର୍ବନିମ୍ନ ବେତନ ୬୦ ପଣ ଥିଲା ।

୨୧। ସମ୍ରାଟ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତଙ୍କର ରାଜତ୍ଵ ସମୟରେ ଯୁଦ୍ଧ ପରିଷଦ କେତେ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଥିଲା ଓ କ’ଣ କ’ଣ ?
Answer:
ସମ୍ରାଟ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତଙ୍କର ରାଜତ୍ଵ ସମୟରେ ଯୁଦ୍ଧ ପରିଷଦ ୬ ଗୋଟି ବିଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଥିଲା; ଯଥା- ପଦାତିକ, ଅଶ୍ଵାରୋହୀ, ଗଜାରୋହୀ, ରଥାରୋହୀ, ସାମରିକ ଯାନବାହନ ଓ ଯୋଗାଣ ଏବଂ ନୌବହର ।

୨୨। ବିଚାର ବିଭାଗରେ ସାମ୍ୟତା ରକ୍ଷା କରିବାପାଇଁ ଅଶୋକ କ’ଣ ପ୍ରଚଳନ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ବିଚାର ବିଭାଗରେ ସାମ୍ୟତା ରକ୍ଷା କରିବାପାଇଁ ଅଶୋକ ଦଣ୍ଡ ସମତା ଓ ବ୍ୟବହାର ସମତା ପ୍ରଚଳନ କରିଥିଲେ ।

୨୩। ମୌର୍ଯ୍ୟ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ପ୍ରଧାନ ଆୟ କ’ଣ ଥିଲା ।
Answer:
ମୌର୍ଯ୍ୟ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ପ୍ରଧାନ ଆୟ ଭୂରାଜସ୍ଵ ଥିଲା ।

୨୪। ଶାସନର ସୁବିଧା ନିମନ୍ତେ ମୌର୍ଯ୍ୟ ରାଜାମାନେ ସାମ୍ରାଜ୍ୟକୁ କେତେଗୋଟି ପ୍ରଦେଶରେ ବିଭକ୍ତ କରିଥିଲେ ଓ କ’ଣ କ’ଣ ?
Answer:
ଶାସନର ସୁବିଧା ନିମନ୍ତେ ମୌର୍ଯ୍ୟ ରାଜାମାନେ ସାମ୍ରାଜ୍ୟକୁ ପାଞ୍ଚୋଟି ପ୍ରଦେଶରେ ବିଭକ୍ତ କରିଥିଲେ । ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା- ମଗଧ, ତୋଷାଳୀ, ତକ୍ଷଶିଳା, ସ୍ଵର୍ଣ୍ଣଗିରି ଓ ଉଜ୍ଜୟିନୀ ।

୨୫। ଅଶୋକଙ୍କ ରାଜଧାନୀର ନାମ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ଅଶୋକଙ୍କ ରାଜଧାନୀର ନାମ ପାଟଳୀପୁତ୍ର ଥିଲା ।

୨୬। ସିଂହଳର କେଉଁ ସ୍ଥାନରେ ମହେନ୍ଦ୍ର ଓ ସଂଘମିତ୍ରା ବୋଧଦ୍ରୁମ ରୋପଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ସିଂହଳର ଅନୁରାଧାପୁରଠାରେ ମହେନ୍ଦ୍ର ଓ ସଂଘମିତ୍ରା ବୋଧଦ୍ରୁମ ରୋପଣ କରିଥିଲେ ।

୨୭। ତୃତୀୟ ବୌଦ୍ଧ ସମ୍ମିଳନୀରେ କିଏ ସଭାପତିତ୍ୱ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ମୋଗଲିପୁଭୃତିସ୍‌ସା ନାମକ ଜଣେ ବୌଦ୍ଧ ସନ୍ୟାସୀ ତୃତୀୟ ବୌଦ୍ଧ ସମ୍ମିଳନୀରେ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତା କରିଥିଲେ ।

୨୮। ତୃତୀୟ ବୌଦ୍ଧ ସମ୍ମିଳନୀ କାହା ସମୟରେ ଏବଂ କେଉଁଠାରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ଅଶୋକଙ୍କ ରାଜତ୍ଵ କାଳରେ ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୨୫୧ରେ ପାଟଳୀପୁତ୍ରଠାରେ ତୃତୀୟ ବୌଦ୍ଧ ସମ୍ମିଳନୀ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ।

୨୯। ଅଶୋକ କାହିଁକି ଯୁଦ୍ଧ ବର୍ଜନ କଲେ ?
Answer:
ଅଶୋକ ଉପଲବ୍‌ କଲେ ଯେ ଯୁଦ୍ଧ ଧ୍ଵଂସର କାରଣ ଅଟେ । ସେଥ‌ିପାଇଁ ସେ ଯୁଦ୍ଧ ବର୍ଜନ କରିଥିଲେ ।

୩୦ । କଳିଙ୍ଗର ରାଜଧାନୀ କ’ଣ ଥିଲା ।
Answer:
କଳିଙ୍ଗର ରାଜଧାନୀ ତୋଷାଳୀ ଥିଲା ।

୩୧। ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ପ୍ରଚାର କରିଥିବା ୩ ଜଣ ରାଜାଙ୍କର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ପ୍ରଚାର କରିଥିବା ୩ ଜଣ ରାଜାଙ୍କର ନାମ ହେଲା ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକ, କନିଷ୍କ, ହର୍ଷବର୍ଦ୍ଧନ ।

୩୨ । କଳିଙ୍ଗ ଯୁଦ୍ଧରେ କେତେ ଲୋକ ମୃତାହତ ହୋଇଥିଲେ ?
Answer:
କଳିଙ୍ଗ ଯୁଦ୍ଧରେ ଆନୁମାନିକ ୧ ଲକ୍ଷ ଲୋକ ମୃତାହତ ହୋଇଥିଲେ ଓ ଆନୁମାନିକ ଦେଢ଼ଲକ୍ଷ ଲୋକ ପଙ୍ଗୁ ହୋଇଥିଲେ ।

୩୩। ରାଜୁକ ଓ ପ୍ରାଦେଶିକ କିଏ ଥିଲେ ?
Answer:
ଦେଶର ନାଗରିକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଧର୍ମନୀତି ପ୍ରଚାର କରିବାପାଇଁ ଅଶୋକ ରାଜୁକ ଓ ପ୍ରାଦେଶିକ ନାମକ ରାଜକର୍ମଚାରୀମାନଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତ କରିଥିଲେ ।

୩୪। ଅଶୋକ ଧର୍ମ ମହାମାତ୍ରଙ୍କୁ କାହିଁକି ନିଯୁକ୍ତ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଧର୍ମ ସଂସ୍ଥାପନ କାର୍ଯ୍ୟର ଉନ୍ନତିପାଇଁ ଅଶୋକ ଧର୍ମ ମହାମାତ୍ରମାନଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଇଥିଲେ ।

୩୫। ‘‘ସମସ୍ତ ପ୍ରଜା ମୋର ସନ୍ତାନ – ଏହା କେଉଁ ରାଜାଙ୍କର ଉକ୍ତି ଥିଲା ?
Answer:
ସମସ୍ତ ପ୍ରଜା ମୋର ସନ୍ତାନ- ଏହା ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକଙ୍କର ଉକ୍ତି ଥିଲା ।

୩୬ । କେଉଁ ଦୁଇଜଣ ଅଶୋକଙ୍କଦ୍ଵାରା ପ୍ରେରିତ ହୋଇ ବ୍ରହ୍ମଦେଶରେ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଶୋଣ ଓ ଉତ୍ତର ନାମକ ଦୁଇଜଣ ବୌଦ୍ଧ ସନ୍ନ୍ୟାସୀ ଅଶୋକଙ୍କଦ୍ଵାରା ପ୍ରେରିତ ହୋଇ ବ୍ରହ୍ମଦେଶରେ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ ।

୩୭। କୁମାରାମାତ୍ୟ କିଏ ଥିଲେ ?
Answer:
ଅଶୋକଙ୍କ ସମୟରେ ପ୍ରଦେଶଗୁଡ଼ିକର ଶାସନ ଯୁବରାଜମାନଙ୍କର ହସ୍ତରେ ଅର୍ପଣ କରାଯାଇଥିଲା । ଏହି ଯୁବରାଜଙ୍କୁ କୁମାରାମାତ୍ୟ କୁହାଯାଉଥିଲା ।

୩୮। ଅଶୋକ କଳିଙ୍ଗର କେଉଁ ରାଜକୁମାରୀଙ୍କୁ ବିବାହ କରିଥିଲେ ?
Answer:
କଳିଙ୍ଗ ରାଜକୁମାରୀ କାରୁବାକୀଙ୍କୁ ଅଶୋକ ବିବାହ କହିଥିଲେ ।

୩୯ । ଉପଗୁପ୍ତ କିଏ ?
Answer:
ଉପଗୁପ୍ତ ଜଣେ ବୌଦ୍ଧ ସନ୍ୟାସୀ ଅଟନ୍ତି ଯିଏ କି ଅଶୋକଙ୍କୁ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମରେ ଦୀକ୍ଷିତ କରିଥିଲେ ।

୪୦ । କଳିଙ୍ଗ ଯୁଦ୍ଧ କେଉଁ ନଦୀକୂଳରେ ସଂଘଟିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
କଳିଙ୍ଗ ଯୁଦ୍ଧ ଦୟାନଦୀ କୂଳରେ ସଂଘଟିତ ହୋଇଥିଲା ।

D. ଭ୍ରମ ସଂଶୋଧନ କର ।

୧। ଓଡ଼ିଶାର ଧଉଳିସ୍ତୂପ ଏକ ଜୈନକୀର୍ତ୍ତି ଅଟେ ।
Answer:
ଓଡ଼ିଶାର ଧଉଳିସ୍ତୂପ ଏକ ବୌଦ୍ଧକୀର୍ତି ଅଟେ ।

୨। ଅଶୋକଙ୍କ ସମୟରେ ତକ୍ଷଶିଳାକୁ ପ୍ରାଚୀ ନାମରେ ନାମିତ କରାଯାଇଥିଲା ।
Answer:
ଅଶୋକଙ୍କ ସମୟରେ ମଗଧକୁ ପ୍ରାଚୀ ନାମରେ ନାମିତ କରାଯାଇଥିଲା ।

୩। ପ୍ରାଦେଶିକ ଶାସନକର୍ତ୍ତା ରୂପେ ରାଜପୁତ୍ରମାନଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦିଆଯାଉ ନଥିଲା ।
Answer:
ପ୍ରାଦେଶିକ ଶାସନକର୍ତ୍ତା, ରୂପେ ରାଜପୁତ୍ରମାନଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦିଆଯାଉଥିଲା ।

୪ । କଳିଙ୍ଗ ଯୁଦ୍ଧ ପରେ ଅଶୋକ ଜୈନଧର୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।
Answer:
କଳିଙ୍ଗ ଯୁଦ୍ଧ ପରେ ଅଶୋକ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।

୫ । ‘ଅର୍ଥଶାସ୍ତ୍ର’ର ରଚୟିତା ଥିଲେ ବିଶାଖାଦତ୍ତ ।
Answer:
‘ଅର୍ଥଶାସ୍ତ୍ର’ର ରଚୟିତା ଥିଲେ କୌଟିଲ୍ୟ ।

୬ | ଅଶୋକ ଥିଲେ ମୌର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ରାଟ ବିନ୍ଦୁସାରଙ୍କର ପୌତ୍ର ।
Answer:
ଅଶୋକ ଥିଲେ ମୌର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ରାଟ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତଙ୍କର ପୌତ୍ର ।

୭ । ଅଶୋକଙ୍କୁ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମରେ ଦୀକ୍ଷିତ କରାଇଥବା ବୌଦ୍ଧ ସନ୍ନ୍ୟାସୀ ଥିଲେ ସାରୀପୁତ୍ତ ।
Answer:
ଅଶୋକଙ୍କୁ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମରେ ଦୀକ୍ଷିତ କରାଇଥିବା ବୌଦ୍ଧ ସନ୍ନ୍ୟାସୀ ଥିଲେ ଉପଗୁପ୍ତ ।

୮ । ଅଶୋକ ତାଙ୍କ ରାଜତ୍ଵର ଷଷ୍ଠ ବର୍ଷରେ କଳିଙ୍ଗ ଯୁଦ୍ଧ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ଅଶୋକ ତାଙ୍କ ରାଜତ୍ଵର ଅଷ୍ଟମ ବର୍ଷରେ କଳିଙ୍ଗ ଯୁଦ୍ଧ କରିଥିଲେ ।

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 History Solutions Chapter 13 ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ଏବଂ ସ୍ଵାଧୀନତା ପାଇଁ ଜାତୀୟ ସଂଗ୍ରାମ Objective Questions.

CHSE Odisha 12th Class History Chapter 13 Objective Questions in Odia Medium

ବସ୍ତୁନିଷ୍ଠ ଓ ଅତିସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
A. ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଚାରୋଟି ଉତ୍ତର ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।

୧। ରାୱାଲତ୍ ଆଇନ କେବେ ପ୍ରଣୀତ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ୧୯୧୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଖ) ୧୯୧୮ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଗ) ୧୯୧୯ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଘ) ୧୯୨୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.
Answer:
(ଗ) ୧୯୧୯ ଖ୍ରୀ.ଅ.

୨। ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସର ନାମକରଣ କିଏ କରିଥିଲେ ?
(କ) ଦାଦାଭାଇ ନାରୋଜୀ
(ଖ) ଫିରୋଜଶାହ ମେହେଟ୍ଟା
(ଗ) ଉମେଶ ଚନ୍ଦ୍ର ବାନାର୍ଜୀ
(ଘ) ଉମେଶ ଚନ୍ଦ୍ର ବାନାର୍ଜୀ
Answer:
(କ) ଦାଦାଭାଇ ନାରୋଜୀ

୩ । ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସର ପ୍ରଥମ ଅଧିବେଶନରେ କିଏ ସଭାପତିତ୍ୱ କରିଥିଲେ ?
(କ) ଉମେଶ ଚନ୍ଦ୍ର ବାନାର୍ଜୀ
(ଖ) ଫିରୋଜଶାହ ମେହେଟ୍ଟା
(ଗ) ମହାଦେବ ଗୋବିନ୍ଦ ରାନାଡ଼େ
(ଘ) ଉମେଶ ଚନ୍ଦ୍ର ବାନାର୍ଜୀ
Answer:
(କ) ଉମେଶ ଚନ୍ଦ୍ର ବାନାର୍ଜୀ

୪ । ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସର କେଉଁ ଅଧୁବେଶନରେ ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଅସହଯୋଗ ପ୍ରସ୍ତାବ ଗୃହୀତ କରିଥିଲେ ?
(କ) କଲିକତା ଅଧ୍ଵବେଶନ
(ଖ) ନାଗପୁର ଅଧ୍ଵବେଶନ
(ଗ) ଲାହୋର ଅଧୂବେଶନ
(ଘ) ବମ୍ବେ ଅଧ୍ଵବେଶନ
Answer:
(ଖ) ନାଗପୁର ଅଧୁବେଶନ

୫ । ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି କାହିଁକି ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ସ୍ଥଗିତ ରଖୁଥିଲେ ?
(କ) ଇଂରେଜ ସରକାର ତାଙ୍କୁ ଅନୁରୋଧ କରିଥିଲେ ।
(ଖ) ଚୌରୀଚୌରା ହିଂସାକାଣ୍ଡ ପାଇଁ
(ଗ) ଖୁଲାଫତ୍ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ବିଫଳତା
(ଘ) ଜନସାଧାରଶଙ୍କଠାରୁ ସମଥନ ନପାଇ
Answer:
(ଖ) ଚୌରୀଚୌରା ହିଂସାକାଣ୍ଡ

୬ । ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରାଦେଶିକ କଂଗ୍ରେସ କମିଟିର ପ୍ରଥମ ସଭାପତି କିଏ ଥିଲେ ?
(କ) ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ
(ଖ) ଗୋପବନ୍ଧୁ ଚୌଧୁରୀ
(ଗ) ଭାଗୀରଥ ମହାପାତ୍ର
(ଘ) ଏକରାମ୍ ରସୁଲ
Answer:
(କ) ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ

୭ । କିଏ ଓଡ଼ିଶାରେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ସଙ୍ଗଠିତ କରାଇଥିଲେ ?
(କ) ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ
(ଖ) ଗୋପବନ୍ଧୁ ଚୌଧୁରୀ
(ଗ) ହରେକୃଷ୍ଣ ମହତାବ
(ଘ) ଭାଗୀରଥ ମହାପାତ୍ର
Answer:
(କ) ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ

୮ | ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ସାମିଲ ହେଉଥବା କର୍ମୀମାନଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷା ଦେବାପାଇଁ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କୁ ଆଶ୍ରୟ ଦେବାପାଇଁ ‘ସ୍ଵରାଜ ଆଶ୍ରମ’ କେଉଁଠାରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଥିଲା ?
(କ) ଜଗତ୍‌ସିଂହପୁର
(ଖ) କଟକ
(ଗ) ବାଲେଶ୍ଵର
(ଘ) ସାଷିଗୋପାଳ
Answer:
(ଖ) କଟକ

୯। ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ କାଳରେ ‘ସ୍ଵରାଜ ମନ୍ଦିର’ କେଉଁଠାରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଥିଲା ?
(କ) ବାଲେଶ୍ଵର
(ଖ) ଭଦୁକ
(ଗ) ପୁରା
(ଘ) କଟକ
Answer:
(କ) ବାଲେଶ୍ବର

୧୦ । ଛାତ୍ର ଅସହଯୋଗୀମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସମନ୍ଵୟ ସ୍ଥାପନ କରିବାପାଇଁ ‘ସ୍ଵରାଜ ସେବକ ସଂଘ’ କେଉଁଠାରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଥିଲା ?
(କ) କଟକ
(ଖ) ପୁରା
(ଗ) ଭଦୁକ
(ଘ) ଗଞାମ
Answer:
(କ) କଟକ

୧୧ । ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ଜାତୀୟ ବିଦ୍ୟାଳୟମାନ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଥିଲା । ସାକ୍ଷିଗୋପାଳଠାରେ କିଏ ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ?
(କ) ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ
(ଖ) ହରେକୃଷ୍ଣ ମହତାବ
(ଗ) କରୁଣାକର ପାଣିଗ୍ରାହୀ
(ଘ) ମଧୁସୂଦନ ବିଶ୍ଵାଳ
Answer:
(କ) ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ

୧୨ । ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସର ଲାହୋର ଅଧ୍ଵବେଶନରେ କିଏ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତା କରିଥିଲେ ?
(କ) ମୋତିଲାଲ୍ ନେହେରୁ
(ଖ) ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି
(ଗ) ଜବାହରଲାଲ ନେହେରୁ
(ଘ) ମହମ୍ମଦ ଅଲ୍ଲୀ ଜିନ୍ନା
Answer:
(ଖ) ଜବାହରଲାଲ ନେହେରୁ

୧୩ । ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସର କେଉଁ ଅଧୁବେଶନରେ ପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ଵରାଜ ପ୍ରସ୍ତାବ ଗୃହୀତ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ନାଗପୁର ଅଧିବେଶନ
(ଖ) କଲିକତା ଅଧିବେଶନ
(ଗ) ଲାହୋର ଅଧିବେଶନ
(ଘ) ଅହମ୍ମଦାବାଦ ଅଧ୍ଵବେଶନ
Answer:
(ଗ) ଲାହୋର ଅଧୂବେଶନ

୧୪ । ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ କିଏ ଭାରତର ବଡ଼ଲାଟ ଥିଲେ ?
(କ ) ଲର୍ଡ ଚେମ୍‌ସଫୋର୍ଡ଼
(ଖ) ଲର୍ଡ ଇରଉଇନ୍
(ଗ) ଲର୍ଡ ୱେଲିଙ୍ଗଟନ୍
(ଘ) ଲର୍ଡ ଲିନ୍‌ଲିଥଗୋ
Answer:
(ଖ) ଲର୍ଡ ଇରଉଇନ୍

୧୫ । ଗାନ୍ଧୀ-ଇରଇଇନ୍ ଚୁକ୍ତି କେବେ ସ୍ୱାକ୍ଷରିତ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ୨୭ ଫେବୃୟାରୀ ୧୯୩୦
(ଖ) ୨୭ ଫେବୃୟାରୀ ୧୯୨୯
(ଗ) ୨୭ ଫେବୃୟାରୀ ୧୯୩୧
(ଘ) ୨୭ ଫେବୃୟାରୀ ୧୯୩୨
Answer:
(ଗ) ୨୭ ଫେବୃୟାରୀ ୧୯୩୧

୧୬ । ଓଡ଼ିଶାରେ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନର ନେତୃତ୍ୱ କିଏ ନେଇଥିଲେ ?
(କ) ସୁରେନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ
(ଖ) ବିନୋଦ କାନୁନ୍‌ଗୋ
(ଗ) ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର ଦାସ
(ଘ) ନିରଞ୍ଜନ ଘୋଷ
Answer:
(ଗ) ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର ଦାସ

୧୭ । ଲବଣ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ କରିବାପାଇଁ ଓଡ଼ିଶାର କେଉଁ ସ୍ଥାନକୁ ଠିକ୍ କରାଯାଇଥିଲା ?
(କ) ଇଞ୍ଚୁଡ଼ି
(ଖ) କୁଜଙ୍ଗ
(ଗ) ଅସ୍ତରଙ୍ଗ
(ଘ) ହୁମ୍ମା
Answer:
(କ) ଇଞ୍ଚୁଡ଼ି

୧୮ । କୁଜଙ୍ଗଠାରେ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନରେ କିଏ ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ ?
(କ) ନାରାୟଣ ବୀରବର ସାମନ୍ତ
(ଖ) ନିରୱୁନ ଘୋଷ
(ଗ) ସୁରେନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ
(ଘ) ବିନୋଦ କାନୁନ୍‌ଗୋ
Answer:
(କ) ନାରାୟଣ ବୀରବର ସାମନ୍ତ

୧୯ । ୧୯୩୫ର ଭାରତ ଶାସନ ଆଇନ କେଉଁ କମିଶନର ସୁପାରିସ ଭିଭିରେ ପ୍ରଣୀତ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ମ୍ୟାକଲେ କମିଶନ
(ଖ) ହଣ୍ଟର କମିଶନ୍
(ଗ) ସାଇମନ୍ କମିଶନ୍
(ଘ) ସାରେକ୍ଲିଫ୍ କମିଶନ
Answer:
(ଗ) ସାଇମନ୍ କମିଶନ୍

୨୦ । ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସର କେଉଁ ଅଧୁବେଶନରେ ଭାରତଛାଡ଼ ପ୍ରସ୍ତାବ ଗୃହୀତ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ବମ୍ବେ ଅଧିବେଶନ
(ଖ) କଲିକତା ଅଧିବେଶନ
(ଗ) ଲାହୋର ଅଧୂବେଶନ
(ଘ) ନାଗପୁର ଅଧ୍ଵବେଶନ
Answer:
(କ) ବମ୍ବେ ଅଧୁବେଶନ

୨୧ । ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ କିଏ ଭାରତର ବଡ଼ଲାଟ ଥିଲେ ?
(କ) ଲର୍ଡ ଲିନ୍‌ଲିନ୍‌
(ଖ) ଲର୍ଡ ୱାଭେଲ
(ଗ) ଲର୍ଡ ମାଉଣ୍ଟବ୍ୟାଟେନ
(ଘ) ଲର୍ଡ କର୍ଜନ
Answer:
(କ) ଲର୍ଡ ଲିନ୍‌ଲିଥ୍‌

୨୨ । ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଗାନ୍ଧିଙ୍କୁ ଗିରଫ କରାଯିବା ପରେ କେଉଁଠାରେ ରଖାଯାଇଥିଲା ?
(କ) ୟାରବେଡ଼ା ଜେଲ୍
(ଗ) ଆଗାଖାଁ ରାଜପ୍ରାସାଦ
(ଖ) ଅହମ୍ମଦ ନଗର ଦୁର୍ଗ
(ଘ) ହଜାରିବାଗ ଜେଲ
Answer:
(ଗ) ଆଗାଖାଁ ରାଜପ୍ରାସାଦ

୨୩ । ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ ସହ ଜଡ଼ିତ କେଉଁ ଘଟଣାଟି ଦ୍ଵିତୀୟ ଜାଲିଆନାୱାଲାବାଗ୍‌ର ସଂହାର ବୋଲି ବର୍ଣ୍ଣିତ
(କ) କାଇପଡ଼ା-କଳାମାଟିଆ ଘଟଣା, ୨୬ ଅଗଷ୍ଟ ୧୯୪୨
(ଖ) ଲୁଣିଆ–କଟସାହି ଘଟଣା, ୨୨ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧୯୪୨
(ଗ) ଇରମ୍ ଘଟଣା, ୨୮ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧୯୪୨
(ଘ) ଖଇରାଡିହି-ତୁଡ଼ିଗୁଡ଼ିଆ ଘଟଣା, ୨୮ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧୯୪୨
Answer:
(ଗ) ଇରମ୍ ଘଟଣା ,୨୮ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧୯୪୨

୨୪ । କୋରାପୁଟ ଜିଲ୍ଲାରେ ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ ନେତୃତ୍ଵ କିଏ ନେଇଥିଲେ ?
(କ) ଲକ୍ଷ୍ମଣ ନାୟକ
(ଖ) ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ
(ଗ) ସୁଇଜମଲ୍ଲ ଶାହା
(ଘ) ଅଶୋକ ଦାସ
Answer:
(କ) ଲକ୍ଷ୍ମଣ ନାୟକ

୨୫ । କେବେ ଲକ୍ଷ୍ମଣ ନାୟକ ଫାଶୀ ପାଇଥିଲେ ?
(କ) ୧୯୪୧ ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୦ ତାରିଖ
(ଖ) ୧୯୪୨ ଅପ୍ରେଲ ୩ ତାରିଖ
(ଗ) ୧୯୪୨ ଡିସେମ୍ବର ୨୫ ତାରିଖ
(ଘ) ୧୯୪୩ ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୯ ତାରିଖ
Answer:
(ଘ) ୧୯୪୩ ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୯ ତାରିଖ

୨୬ । ‘ରକ୍ତତୀର୍ଥ’ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
(କ) ଇରମ୍
(ଖ) ଇଞ୍ଚୁଡ଼ି
(ଗ) ହୁମ୍ମା
(ଘ) ନିମାପଡ଼ା
Answer:
(କ) ଇରମ୍

୨୭ । ହିନ୍ଦୁସ୍ଥାନ ରିପବ୍ଲିକାନ୍‌ ସଂଘ ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ମସିହାରେ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ୧୯୨୪
(ଖ) ୧୯୨୫
(ଗ) ୧୯୨୬
(ଘ) ୧୯୨୭
Answer:
(କ) ୧୯୨୪

୨୮ । ହିନ୍ଦୁସ୍ଥାନ ରିପବ୍ଲିକାନ୍‌ ସଂଘ ପରବର୍ତୀ ସମୟରେ କେଉଁ ନାମରେ ନାମିତ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ହିନ୍ଦୁସ୍ଥାନ ସଂଘ
(ଖ) ହିନ୍ଦୁସ୍ଥାନ ସୋସାଲିଷ୍ଟ ରିପବ୍ଲିକାନ୍ ସଂଘ
(ଗ) ହିନ୍ଦୁସ୍ଥାନ ମଜଦୁର ସଂଘ
(ଘ) କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ଇଣ୍ଟରନ୍ୟାସନାଲ ସଂଘ
Answer:
(ଖ) ହିନ୍ଦୁସ୍ଥାନ ସୋସାଲିଷ୍ଟ୍ ରିପବ୍ଲିକାନ ସଂଘ

୨୯ । ପ୍ରଥମ ତ୍ରିରଙ୍ଗା ପତାକା ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ମସିହାରେ ଉତ୍ତୋଳନ କରାଯାଇଥିଲା ?
(କ) ଡିସେମ୍ବର ୩୧, ୧୯୨୯
(ଖ) ଡିସେମ୍ବର ୨୯, ୧୯୨୯
(ଗ) ଡିସେମ୍ବର ୨୫, ୧୯୨୯
(ଘ) ଡିସେମ୍ବର ୧୦, ୧୯୨୯
Answer:
(କ) ଡିସେମ୍ବର ୩୧, ୧୯୨୯

୩୦ । କେବେ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ଓଡ଼ିଶା ଆଗମନ କରିଥିଲେ ?
(କ) ୧୯୨୦
(ଖ) ୧୯୨୧
(ଗ) ୧୯୨୨
(ଘ) ୧୯୨୩
Answer:
(ଖ) ୧୯୨୧

୩୧ । ‘ଉତ୍କଳ ସ୍ଵରାଜ ଶିକ୍ଷା ପରିଷଦ’ କେଉଁଠାରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) କଟକ
(ଖ) ପୁରୀ
(ଗ) ବାଲେଶ୍ଵର
(ଘ) ଯାଜପୁର
Answer:
(କ) କଟକ

୩୨ । ‘ଅଳକା ଆଶ୍ରମ’ କେଉଁଠାରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) କଟକ
(ଖ) ଜଗତ୍ ସିହପୁର
(ଗ) ପୁରୀ
(ଘ) ବାଲେଶର
Answer:
(ଖ) ଜଗତସିଂହପୁର

୩୩ । ମଣ୍ଟେରୁ ଚେମ୍ସଫୋର୍ଡ଼ ଶାସନ ସଂସ୍କାର ଆଇନ କେବେ ପ୍ରଣୀତ ହୋଇଥୁଲା ?
(କ) ୧୯୧୭
(ଖ) ୧୯୧୮
(ଗ) ୧୯୧୯
(ଘ) ୧୯୨୬
Answer:
(ଗ) ୧୯୨୯

୩୪ । ‘ହିନ୍ଦୁସ୍ଥାନ ରିପବ୍ଲିକାନ୍‌ ସଂଘ’ କେବେ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ୧୯୨୧
(ଖ) ୧୯୨୨
(ଗ) ୧୯୨୪
(ଘ) ୧୯୨୫
Answer:
(ଗ) ୧୯୨୪

୩୫ । ୧୮୮୫ରେ ଅବସରପ୍ରାପ୍ତ ଇଂରେଜ ଅଧିକାରୀ ଆଲାନ୍ ଅକ୍ସାଭିଆନ୍ ହ୍ୟୁମ୍ ଭାରତର କେଉଁ ବଡ଼ଲାଟଙ୍କୁ ପ୍ରଭାବିତ କରି ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ?
(କ) ଲର୍ଡ ଡଫ୍‌ରିନ୍‌
(ଖ) ଲର୍ଡ କ୍ୟାମିଂ
(ଗ) ଲଡ ଓ୍ବାରେନ୍ ହେଜିଂସ୍
(ଘ) ଲର୍ଡ ଡେଲ୍‌ହାଉସୀ
Answer:
(କ) ଲର୍ଡ଼ ଡଫ୍‌ରିନ୍

୩୬ । କେଉଁ ଦିବସକୁ ‘ପ୍ରଥମ ସ୍ଵାଧୀନତା ଦିବସ’ ରୂପେ ଘୋଷଣା କରାଯାଇଥିଲା ?
(କ) ୨୬ ଜାନୁୟାରୀ ୧୯୩୦
(ଖ) ୨୬ ଫେବୃୟାରୀ ୧୯୩୦
(ଗ) ୨୫ ମେ ୧୯୨୯
(ଘ) ୨୬ ମେ ୧୯୨୯
Answer:
(କ) ୨୬ ଜାନୁୟାରୀ ୧୯୩୦

୩୭ । ପ୍ରଥମ ଗୋଲଟେବୁଲ୍ ବୈଠକ କେବେ ଆୟୋଜିତ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ୧୯୩୦
(ଖ) ୧୯୩୧
(ଗ) ୧୯୩୨
(ଘ) ୧୯୩୩
Answer:
(କ) ୧୯୩୦

୩୮ । ତୃତୀୟ ଗୋଲଟେବୁଲ ବୈଠକ କେବେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ୧୯୩୦
(ଖ) ୧୯୩୧
(ଗ) ୧୯୩୨
(ଘ) ୧୯୩୩
Answer:
(ଗ) ୧୯୩୨

୩୯ । କିଏ ପ୍ରଥମେ ଇଞ୍ଚୁଡ଼ିରେ ଲବଣ ଆଇନ ଭଙ୍ଗ କରିଥିଲେ ?
(କ) ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର
(ଖ) ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ
(ଗ) ଗୋପବନ୍ଧୁ ଚୌଧୁରୀ
(ଘ) ନିରଞନ ପଇନାୟକ
Answer:
(କ) ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର

୪୦ । କେବେ ‘କ୍ରିପ୍‌ କମିଶନ୍’ ଭାରତ ଗସ୍ତରେ ଆସିଥିଲେ ?
(କ) ୧୯୪୦
(ଖ) ୧୯୪୧
(ଗ) ୧୯୪୨
(ଘ) ୧୯୪୩
Answer:
(ଖ) ୧୯୪୧

୪୧ । କେବେ ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ ପ୍ରସ୍ତାବ ଗୃହୀତ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ୧୯୪୧
(ଖ) ୧୯୪୨
(ଗ) ୧୯୪୩
(ଘ) ୧୯୪୫
Answer:
(ଖ) ୧୯୪୨

୪୨ । ବ୍ରିଟିଶ୍ ସରକାର କେଉଁ ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀଙ୍କୁ ‘କାଇଜର-ଇ-ହିନ୍ଦ୍’ ଉପାଧ୍ଵରେ ଭୂଷିତ କରିଥିଲେ ?
(କ) ମୌଲାନା ଆବୁଲ କାଲାମ୍ ଆଜାଦ୍
(ଖ) ଖାନ୍ ଅବଦୁଲ୍ ଗମ୍ଫର ଖାଁ
(ଗ) ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି
(ଘ) ଦାଦାଭାଇ ନାରୋଜୀ
Answer:
(ଗ) ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି

୪୩ । ଭାରତର ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମର କେଉଁ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଅର୍ଥ ଯୋଗାଇବାପାଇଁ ‘ତିଲକ ସ୍ଵରାଜ ଫଣ୍ଡ’ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ
(ଗ) ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ
(ଖ) ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନ
(ଘ) ସ୍ଵାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନ
Answer:
(କ) ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ

୪୪ । ଭାରତ ଇତିହାରେ କେଉଁ ସମୟକୁ ଚରମପନ୍ଥୀ ଯୁଗ ବୋଲି ଅଭିହିତ କରାଯାଉଥାଏ ?
(କ) ୧୯୨୦ – ୧୯୨୬
(ଖ) ୧୮୮୫-୧୯୧୯
(ଗ) ୧୯୦୬ – ୧୯୧୯
(ଘ) ୧୯୦୫-୧୯୨୭
Answer:
(ଗ) ୧୯୦୬–୧୯୧୯

B. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

୧। _________________ ଦିନ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ ।
Answer:
୧୯୪୮ ଖ୍ରୀ.ଅ, ଜାନୁୟାରୀ ୩୦ ତାରିଖ

୨ । ପୱାବର ଦୁଇ ନେତା ______________ ଓ ________________ ଙ୍କୁ ଗିରଫ ପ୍ରତିବାଦରେ ୧୯୧୯ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ଜାଲିୱାନାୱାଲାବାଗ୍ ଠାରେ ଏକ ସଭାର ଆୟୋଜନ କରାଯାଇଥିଲା ।
Answer:
ଡକ୍ଟର କିଚଲୁ, ଡକ୍ଟର ସତ୍ୟପାଳ

୩ । ୧୯୨୯ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ ଲାହୋର ଅଧିବେଶନରେ _______________ ସଭାପତିତ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ଜବାହରଲାଲ ନେହେରୁ

୪। ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧିଙ୍କଦ୍ଵାରା ଲବଣ ଆଇନ ଭଙ୍ଗ ପାଇଁ ଦାଣ୍ଡିଯାତ୍ରା _______________ ସ୍ଥାନରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
ଗୁଜରାଟର ସାବରମତୀ ଆଶ୍ରମ

୫ । ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ ________________ ଉତ୍କଳ ପ୍ରଦେଶ କଂଗ୍ରେସ କମିଟିର ସଭାପତି ଥିଲେ ।
Answer:
ହରେକୃଷ୍ଣ ମହତାବ

୬ । ୧୯୩୭ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ________________ ଓଡ଼ିଶାରେ ପ୍ରଥମ କଂଗ୍ରେସ ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳର ନେତୃତ୍ଵ ନେଇଥିଲେ ।
Answer:
ବିଶ୍ଵନାଥ ଦାସ

୭ । _________________ ମସିହାରେ କ୍ରିପ୍‌ସ ମିଶନ ଭାରତକୁ ଆସିଥିଲେ ।
Answer:
୧୯୪୨

୮ | ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନର ଠିକ୍ ପୂର୍ବରୁ ଗାନ୍ଧିଙ୍କୁ ____________________ ଠାରେ ବନ୍ଦୀ କରି ରଖାଗଲା ।
Answer:
ପୁନାର ଆଗା ଖାଁ ପ୍ରାସାଦ

୯ । ଓଡ଼ିଶାର ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ _________________ ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ ଫାଶୀ ଦଣ୍ଡ ପାଇ ସହିଦ୍ ହୋଇଥିଲେ ।
Answer:
ଲକ୍ଷ୍ମଣ ନାୟକ

୧୦| ________________ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ।
Answer:
୧୯୨୦

୧୧ । ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ __________________ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
୧୯୪୨

୧୨ । ହରେକୃଷ୍ଣ ମହତାବଙ୍କ ନେତୃତ୍ଵରେ ବାଲେଶ୍ଵରଠାରେ ଗଠନ କରାଯାଇଥିବା କଂଗ୍ରେସ ଆଶ୍ରମର ନାମ ________________ ଥିଲା ।
Answer:
ସ୍ଵରାଜ ମନ୍ଦିର

୧୩ । ୧୯୧୯ର ________________ ଆଇନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ପ୍ରଥମଥର ପାଇଁ ଇଂରେଜ ବିରୋଧୀ ମନୋଭାବ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ରାଓ୍ବାଲାଙ୍କ୍

୧୪ । ହିନ୍ଦୁସ୍ଥାନ ରିପବ୍ଲିକାନ୍‌ ସଂଘ ________________ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
୧୯୨୪

୧୫ । ବଙ୍ଗରେ ________________ ସନ୍ତ୍ରାସବାଦୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ସୂର୍ଯ୍ୟସେନ

୧୬ । __________________ ଦିନଟିକୁ ଭାରତରେ ପ୍ରଥମ ସ୍ଵାଧୀନତା ଦିବସ ରୂପେ ପାଳନ କରାଯାଇଥିଲା ।
Answer:
୨୬ ଜାନୁୟାରୀ ୧୯୩୦

୧୭ । ଗାନ୍ଧିଜୀ _______________ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନ ।
Answer:
୧୯୩୦

୧୮ । ଗାନ୍ଧିଜୀ ________________ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ପ୍ରଥମେ ଓଡ଼ିଶା ଆସିଥିଲେ ।
Answer:
୧୯୨୧

୧୯ । ପ୍ରଥମ ଗୋଲଟେବୁଲ୍ ବୈଠକରେ ଭାରତ ତଥା ଇଂଲଣ୍ଡରୁ ମୋଟ ୬୯ ଜଣଙ୍କୁ ସଦସ୍ୟଙ୍କୁ ବଛାଯାଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ________________ ଙ୍କୁ ଏଠାକୁ ନିମନ୍ତ୍ରଣ କରାଯାଇନଥିଲା ।
Answer:
ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି

୨୦। ________________ କୁଜଙ୍ଗର ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ନେତୃତ୍ଵ ନେଇଥିଲେ ।
Answer:
ନାରାୟଣ ବୀରବର ସାମନ୍ତ

୨୧। ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ ________________ ବିପ୍ଳବ ନାମରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ।
Answer:
ଅଗଷ୍ଟ

୨୨। ସାଇମନ୍ କମିଶନ ________________ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଭାରତ ଆସିଥିଲା ।
Answer:
୧୯୨୮

୨୩। କାଇପଦର ଗୁଳିକାଣ୍ଡ _______________ ଦିନରେ ଘଟିଥିଲା ।
Answer:
୧୯୪୨ ମସିହା ଅଗଷ୍ଟ ୨୬

୨୪। ଧାମନଗର ଗୁଳିକାଣ୍ଡ _______________ ଦିନ ଘଟିଥିଲା ।
Answer:
୧୯୪୨ ଖ୍ରୀ.ଅ. ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨୫

୨୫ । ____________ ଦିନରେ ଲକ୍ଷ୍ମଣ ନାୟକଙ୍କୁ ଫାଶୀ ଦିଆଯାଇଥିଲା ।
Answer:
୧୯୪୩ ଖ୍ରୀ.ଅ. ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୯

୨୬ । ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ ______________ ସାପ୍ତାହିକୀ ପତ୍ରିକା ସମ୍ପାଦନା କରିଥିଲେ ।
Answer:
ସମାଜ

୨୭ । ସ୍ଵରାଜ ମନ୍ଦିର ଆନୁକୂଲ୍ୟରେ _______________ ପତ୍ରିକା ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା ।
Answer:
ସ୍ଵରାଜ ସମାଚାର

୨୮ । _______________ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ ।
Answer:
୧୯୨୮

୨୯। ___________________ ଓଡ଼ିଶାରେ ଲବଣ ସତ୍ୟାଗ୍ରହ ଆନ୍ଦୋଳନର ନେତୃତ୍ଵ ନେଇଥିଲେ ।
Answer:
ଗୋପବନ୍ଧୁ ଚୌଧୁରୀ

୩୦ । ଓଡ଼ିଶାର __________________ ଠାରେ ପ୍ରଥମ ଲବଣ ସତ୍ୟାଗ୍ରହ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
ଇଞ୍ଚୁଡ଼ି

୩୧ । ଲବଣ ସତ୍ୟାଗ୍ରହରେ ମୁଖ୍ୟ ଭୂମିକା ନେଇଥିବା ଓଡ଼ିଶାର ନାରୀ ନେତ୍ରୀଙ୍କର ନାମ ହେଲା ________________ ଓ ___________________ ।
Answer:
ରମାଦେବୀ, ସରଳା ଦେବୀ

୩୨। __________________ କହିଥିଲେ ‘କର ବା ମର’ ।
Answer:
ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି

୩୩ । ଓଡ଼ିଶାର ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ _________________ ଙ୍କୁ ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନରେ _________________ ଜେଲ୍ ରେ ଫାଶୀ ଦିଆଯାଇଥିଲା ।
Answer:
ଲକ୍ଷ୍ମଣ ନାୟକ, ବ୍ରହ୍ମପୁର

୩୪ । ଗାନ୍ଧିଜୀ _________________ ଦେଶକୁ ପ୍ରଥମେ ନିଜର କର୍ମକ୍ଷେତ୍ର ରୂପେ ବାଛିଥିଲେ ।
Answer:
ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକା

୩୫ । ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ ଢେଙ୍କାନାଳର ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ __________________ ।
Answer:
ବୈଷ୍ଣବ ଚରଣ ପଟ୍ଟନାୟକ

୩୬ । _______________ ଠାରେ ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ନେତୃତ୍ଵ ନେଇଥିଲେ ମୁରଲୀଧର ପଣ୍ଡା ।
Answer:
ଧାମନଗର ।

C. ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।

୧ । କେଉଁ ସମୟକୁ ଗାନ୍ଧି-ଯୁଗ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
୧୯୧୯ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରୁ ୧୯୪୭ ଖ୍ରୀ.ଅ. ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସମୟକୁ ଗାନ୍ଧି-ଯୁଗ କୁହାଯାଏ ।

୨। କେବେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
୧୯୨୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।

୩ । କଂଗ୍ରେସର କେଉଁ ଅଧୁବେଶନରେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ ସମ୍ପର୍କରେ ନିଷ୍ପତ୍ତି ଗୃହୀତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
କଂଗ୍ରେସର ନାଗପୁର ଅଧୂବେଶନରେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ ସମ୍ପର୍କରେ ନିଷ୍ପତ୍ତି ଗୃହୀତ ହୋଇଥିଲା ।

୪। ରାୱାଲଡ୍ ଆଇନ କେବେ ପ୍ରଣୀତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ରାୱାଲଡ୍ ଆଇନ ୧୯୧୯ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ପ୍ରଣୀତ ହୋଇଥିଲା ।

୫। ଜାଲିଆନାୱାଲାବାଗ ହତ୍ୟାକାଣ୍ଡ କେବେ ସଂଘଟିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
୧୯୧୯ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଏପ୍ରିଲ ୧୩ ତାରିଖ ଦିନ ଜାଲିଆନାୱାଲବାଗ ହତ୍ୟାକାଣ୍ଡ ସଂଘଟିତ ହୋଇଥିଲା ।

୬ । ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି କେବେ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ୧୯୪୮ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଜାନୁୟାରୀ ୩୦ ତାରିଖରେ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ ।

୭ । ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ କାହିଁକି ବନ୍ଦ କରିଦିଆଯାଇଥିଲା ?
Answer:
ଚୌରୀଚୌରା ହିଂସାକାଣ୍ଡ ପରେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ବନ୍ଦ କରିଦିଆଯାଇଥିଲା ।

୮ । ‘ସ୍ଵରାଜ ଆଶ୍ରମ’ କେଉଁଠାରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଥିଲା ?
Answer:
‘ସ୍ଵରାଜ ଆଶ୍ରମ’ କଟକଠାରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଥିଲା ।

୯୮ ‘ଅଳକା ଆଶ୍ରମ ’ କେଉଁଠାରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଥିଲା ?
Answer:
‘ଅଳକା ଆଶ୍ରମ’ ଜଗତସିଂହପୁରଠାରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଥିଲା ।

୧୦ । ‘ସ୍ଵରାଜ ମନ୍ଦିର’ କେଉଁଠାରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
‘ସ୍ଵରାଜ ମନ୍ଦିର’ ବାଲେଶ୍ଵରଠାରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ।

୧୧ । ‘ସ୍ଵରାଜ ସେବକ ସଂଘ’ କେଉଁଠାରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଥିଲା ?
Answer:
‘ସ୍ଵରାଜ ସେବକ ସଂଘ’ କଟକଠାରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଥିଲା ।

୧୨ । ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନ କେବେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
୧୯୩୦ ଖ୍ରୀ.ଅ. ମାର୍ଚ୍ଚ ମାସରେ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।

୧୩ । କଂଗ୍ରେସର କେଉଁ ଅଧିବେଶନରେ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନ ପ୍ରସ୍ତାବ ଗୃହୀତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
କଂଗ୍ରେସର ଲାହୋର ଅଧିବେଶନରେ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନ ପ୍ରସ୍ତାବ ଗୃହୀତ ହୋଇଥିଲା ।

୧୪ । କଂଗ୍ରେସର କେଉଁ ଅଧିବେଶନରେ ‘ପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ଵରାଜ’ ପ୍ରସ୍ତାବ ଗୃହୀତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
କଂଗ୍ରେସର ୧୯୨୯ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଲାହୋର ଅଧୂବେଶନରେ ‘ପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ଵରାଜ’ ପ୍ରସ୍ତାବ ଗୃହୀତ ହୋଇଥିଲା ।

୧୫ । ଗାନ୍ଧିଜୀ କେବେ ପ୍ରଥମେ ଓଡ଼ିଶା ଆସିଥିଲେ ?
Answer:
ଗାନ୍ଧିଜୀ ୧୯୨୧ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ପ୍ରଥମେ ଓଡ଼ିଶା ଆସିଥିଲେ ।

୧୬ । ସାଇମନ କମିଶନ କେବେ ଭାରତ ଆସିଥିଲା ?
Answer:
ସାଇମନ କମିଶନ ୧୯୨୮ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଭାରତ ଆସିଥିଲା ।

୧୭ । ‘ସତ୍ୟବାଦୀ ବନ ବିଦ୍ୟାଳୟ’ କେଉଁଠାରେ ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
‘ସତ୍ୟବାଦୀ ବନ ବିଦ୍ୟାଳୟ’ ସାକ୍ଷିଗୋପାଳଠାରେ ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିଲା ।

୧୮ । କେଉଁ ଦିନକୁ ଭାରତର ପ୍ରଥମ ସ୍ଵାଧୀନତା ଦିବସରୂପେ ପାଳନ କରାଯାଇଥିଲା ?
Answer:
୧୯୩୦ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଜାନୁୟାରୀ ୩୦ ତାରିଖରୁ ଭାରତର ପ୍ରଥମ ସ୍ଵାଧୀନତା ଦିବସରୂପେ ପାଳନ କରାଯାଇଥିଲା ।

୧୯ । ଦ୍ଵିତୀୟ ଗୋଲଟେବୁଲ୍ ବୈଠକ କେବେ ଆହୂତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
୧୯୩୧ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଡିସେମ୍ବର ମାସରେ ଇଂଲଣ୍ଡଠାରେ ଦ୍ଵିତୀୟ ଗୋଲଟେବୁଲ ବୈଠକ ଆହୂତ ହୋଇଥିଲା ।

୨୦ । ଇରମ୍ ଗୁଳିକାଣ୍ଡ କେବେ ଘଟିଥିଲା ?
Answer:
ଇରମ୍ ଗୁଳିକାଣ୍ଡ ୧୯୪୨ ଖ୍ରୀ.ଅ. ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨୮ ତାରିଖରେ ଘଟିଥିଲା ।

୨୧ । ଦ୍ଵିତୀୟ ଗୋଲଟେବୁଲ ବୈଠକରେ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତା କିଏ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଦ୍ଵିତୀୟ ଗୋଲଟେବୁଲ ବୈଠକରେ ଇଂଲଣ୍ଡର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମ୍ୟାକ୍‌ନାଲ୍‌ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତା କରିଥିଲେ ।

୨୨ । ଗାନ୍ଧୀ-ଇର୍‌ଉଇନ୍ ଚୁକ୍ତି କେବେ ସମ୍ପାଦିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ଗାନ୍ଧୀ-ଇର୍‌ଉଇନ୍ ଚୁକ୍ତି ୧୯୩୧ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଫେବୃୟାରୀ ୨୭ରେ ସମ୍ପାଦିତ ହୋଇଥିଲା ।

୨୩ । ପ୍ରଥମ ଗୋଲଟେବୁଲ ବୈଠକ କେଉଁଠାରେ ଆହୂତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ପ୍ରଥମ ଗୋଲଟେବୁଲ ବୈଠକ ନଭେମ୍ବର ୨ ତାରିଖ ୧୯୩୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଲଣ୍ଡନରେ ଆହୂତ ହୋଇଥିଲା ।

୨୪ । ୧୯୪୨ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଅଗଷ୍ଟ ୮ ତାରିଖ କାହିଁକି ପ୍ରସିଦ୍ଧ ?
Answer:
୧୯୪୨ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଅଗଷ୍ଟ ୮ ତାରିଖ ଦିନ ଐତିହାସିକ ‘ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ’ ପ୍ରସ୍ତାବ ଗୃହୀତ ହୋଇଥିଲା ।

୨୫ । ପ୍ରଥମ ଗୋଲଟେବୁଲ ବୈଠକରେ କ’ଣ ଆଲୋଚନା କରାଯାଇଥିଲା ?
Answer:
ଭାରତକୁ ଏକ ଅଧୁରାଜ୍ୟର ମାନ୍ୟତା ଦେବା ବିଷୟରେ ଏଥୁରେ ଆଲୋଚନା କରାଯାଇଥିଲା ।

୨୬ । ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନର ନେତୃତ୍ଵ କିଏ ନେଇଥିଲେ ?
Answer:
ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନର ନେତୃତ୍ଵ ନେଇଥିଲେ ।

୨୭ । କିଏ ଓଡ଼ିଶାରେ ଲବଣ ସତ୍ୟାଗ୍ରହ ଆନ୍ଦୋଳନର ନେତୃତ୍ଵ ନେଇଥିଲେ ?
Answer:
ଗୋପବନ୍ଧୁ ଚୌଧୁରୀ ଓଡ଼ିଶାରେ ଲବଣ ସତ୍ୟାଗ୍ରହ ଆନ୍ଦୋଳନର ନେତୃତ୍ଵ ନେଇଥିଲେ ।

୨୮ । ଗାନ୍ଧି-ଇର୍‌ଭଇନ୍ ଚୁକ୍ତିକୁ କେଉଁମାନେ ବିରୋଧ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଭଲ ଗାନ୍ଧି– ଇରଉଇନ୍ ଚୁକ୍ତିକୁ ସୁଭାଷଚନ୍ଦ୍ର ବୋଷ ଏବଂ ଜବାହରଲାଲ ନେହେରୁ ଆଦି ନେତାମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ବାମପନ୍ଥୀ ଦଳ ତୀବ୍ର ବିରୋଧ କରିଥିଲେ ।

୨୯ । ଓଡ଼ିଶାର କେଉଁ ନାରୀନେତ୍ରୀ ଲବଣ ସତ୍ୟାଗ୍ରହରେ ମୁଖ୍ୟ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ?
Answer:
ରମାଦେବୀ ଓ ସରଳାଦେବୀ ଓଡ଼ିଶାର ଲବଣ ସତ୍ୟାଗ୍ରହରେ ମୁଖ୍ୟ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।

୩୦ । ଓଡ଼ିଶାର କେଉଁ ଆଦିବାସୀ ନେତାଙ୍କୁ ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନବେଳେ ଫାଶୀ ଦିଆଯାଇଥିଲା ?
Answer:
ଆଦିବାସୀ ନେତା ଲକ୍ଷ୍ମଣ ନାୟକଙ୍କୁ ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନବେଳେ ବ୍ରହ୍ମପୁର ଜେଲରେ ଫାଶୀ ଦିଆଯାଇଥିଲା ।

୩୧ । ଫରଓ୍ବାଡ଼୍ ବ୍ଳକ କିଏ ଗଠନ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ସୁଭାଷଚନ୍ଦ୍ର ବୋଷ ଫରୱାଡ୍ ବ୍ଲକ ଗଠନ କରିଥିଲେ ।

୩୨ । ଆଇ.ଏନ୍.ଏ.ର ନେତୃତ୍ୱ କିଏ ନେଇଥିଲେ ?
Answer:
ଆଇ.ଏନ୍.ଏ.ର ନେତୃତ୍ଵ ସୁଭାଷଚନ୍ଦ୍ର ବୋଷ ନେଇଥିଲେ ।

୩୩ । ବ୍ରିଟିଶ ସରକାର କେଉଁ ସଂଗ୍ରାମୀଙ୍କୁ ‘କାଇଜର-ଇ-ହିନ୍ଦ୍’ ଉପାଧ୍ଵରେ ଭୂଷିତ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ବ୍ରିଟିଶ ସରକାର ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧିଙ୍କୁ ‘କାଇଜର-ଇ-ହିନ୍ଦ୍ ଉପାଧ୍ଧରେ ଭୂଷିତ କରିଥିଲେ ।

୩୪ । ମୂଷା ମଳିକ କିଏ ?
Answer:
ମୂଷା ମଳିକ ଗଡ଼ଜାତ ଅଞ୍ଚଳର ଜଣେ ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ ଥିଲେ ଯାହାକୁ ବ୍ରିଟିଶ ମୃତ୍ୟୁଦଣ୍ଡରେ ଦଣ୍ଡିତ କରିଥିଲେ ।

୩୫ । ମାଉଣ୍ଟବ୍ୟାଟେଣ୍ଟ୍‌ କିଏ ?
Answer:
ଲର୍ଡ ମାଉଣ୍ଟବ୍ୟାଟେନ୍ ପରାଧୀନ ଭାରତର ଶେଷ ଓ ସ୍ଵାଧୀନ ଭାରତର ପ୍ରଥମ ଭାଇସ୍‌ୟ ଥିଲେ ।

୩୬ । ପଞ୍ଜାବରେ କେଉଁ ଦୁଇଜଣ ନେତାଙ୍କୁ ଗିରଫ ପ୍ରତିବାଦରେ ଜାଲିଆନାୱାଲାବାଗଠାରେ ସଭାର ଆୟୋଜନ କରାଯାଇଥିଲା ?
Answer:
ପଞ୍ଜାବର ଡକ୍ଟର ସଇଫ୍‌ଉଦ୍ଦିନ୍ କିଟ୍‌ ଓ ଡକ୍ଟର ସତ୍ୟପାଲଙ୍କ ଗିରଫ ପ୍ରତିବାଦରେ ଜାଲିଆନାୱାଲାବାଗ୍ ଠାରେ ସଭାର ଆୟୋଜନ କରାଯାଇଥିଲା ।

୩୭ । କେଉଁ ବ୍ରିଟିଶ ଜେନେରାଲ୍ ଜାଲିଆନାଓ୍ବାଲାବାଗ୍‌ଠାରେ ହୋଇଥିବା ହତ୍ୟାକାଣ୍ଡ ପାଇଁ ଦାୟୀ ?
Answer:
ବ୍ରିଟିଶ ଜେନେରାଲ ଡାୟାର ଜାଲିଆନାୱାଲାବାଗ୍‌ଠାରେ ହୋଇଥିବା ହତ୍ୟାକାଣ୍ଡ ପାଇଁ ଦାୟୀ ।

୩୮ । ଖିଲାଫତ୍ ଆନ୍ଦୋଳନର ନିମନ୍ତେ ଦିଲ୍ଲୀଠାରେ ଆୟୋଜିତ ସଭାରେ କିଏ ସଭାପତିତ୍ୱ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ଏହି ସଭାରେ ସଭାପତିତ୍ୱ କରିଥିଲେ ।

୩୯ । ତୃତୀୟ ଗୋଲଟେବୁଲ ବୈଠକ କେବେ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ନଭେମ୍ବର ୧୯୩୨ ମସିହାରେ ତୃତୀୟ ଗୋଲଟେବୁଲ୍ ବୈଠକ ଆହୂତ ହୋଇଥିଲା ।

୪୦ । ଇଂଲଣ୍ଡର କେଉଁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଭାରତକୁ କ୍ୟାବିନେଟ୍ ମିଶନ ପଠାଇଥିଲେ ?
Answer:
ଇଂଲଣ୍ଡର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ସାର୍‌ ରିଚାର୍ଡ ଆଟ୍‌ ଭାରତକୁ କ୍ୟାବିନେଟ୍ ମିଶନ ପଠାଇଥିଲେ ।

୪୧ । ସମ୍ରାଟ ପଞ୍ଚମ ଜର୍ଜ ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କୁ ଧମକ ଦେଇ ଦ୍ଵିତୀୟ ଗୋଲଟେବୁଲ ବୈଠକରେ କ’ଣ କହିଥିଲେ ?
Answer:
ସମ୍ରାଟ ପଞ୍ଚମ ଜର୍ଜ ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କୁ ଧମକଦେଇ ଦ୍ଵିତୀୟ ଗୋଲଟେବୁଲ ବୈଠକରେ କହିଥିଲେ ଯେ ତାଙ୍କ ସରକାରଙ୍କୁ ସହଯୋଗ ନ କଲେ ସେ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କୁ ମେସିନ୍ଗଗନ ଏବଂ ବୋମାରେ ଉଡ଼ାଇଦେବେ ।

୪୨ । କ୍ୟାବିନେଟ୍ ମିଶନ୍ ଭାରତକୁ କେବେ ଆସିଥିଲେ ?
Answer:
୧୯୪୬ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ କ୍ୟାବିନେଟ୍ ମିଶନ୍ ଭାରତକୁ ଆସିଥିଲେ ।

୪୩ । ୧୯୩୦ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଜାନୁୟାରୀ ୨୬ ତାରିଖ କାହିଁକି ପ୍ରସିଦ୍ଧ ?
Answer:
୧୯୩୦ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଜାନୁୟାରୀ ୨୬ ତାରିଖ ଦିନଟିକୁ ପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ଵରାଜ ବା ସ୍ଵାଧୀନତା ଦିବସ ରୂପେ କଂଗ୍ରେସ ଦ୍ଵାରା ପାଳନ କରାଗଲା ।

୪୪ । ବାନରସେନା କାହାକୁ କୁହାଯାଉଥିଲା ?
Answer:
ଓଡ଼ିଶାର ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଯୋଗଦେଇଥ‌ିବା ୧୬ ବର୍ଷରୁ କମ୍ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ‘ବାନରସେନା’ କୁହାଯାଉଥିଲା ।

୪୫ । କିଏ କହିଥିଲେ– ‘କର ବା ମର’ ?
Answer:
ଗାନ୍ଧିଜୀ କହିଥିଲେ- ‘କର ବା ମର’ ।

୪୬ । ପ୍ରଥମ ଗୋଲଟେବୁଲ ବୈଠକ କେବେ ଆହୂତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ପ୍ରଥମ ଗୋଲଟେବୁଲ ବୈଠକ ୧୯୩୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଆହୂତ ହୋଇଥିଲା ।

୪୭ । ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନ କେବେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନ ୧୯୪୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।

୪୮ । ପାକିସ୍ତାନ ଗଠନ ପ୍ରସ୍ତାବର ସ୍ରଷ୍ଟା କିଏ ଥିଲେ ?
Answer:
ପାକିସ୍ତାନ ଗଠନ ପ୍ରସ୍ତାବର ସ୍ରଷ୍ଟା ମହମ୍ମଦ ଅଲ୍ଲୀ ଜିନ୍ନା ଥିଲେ ।

୪୯ । ମହମ୍ମଦ ଅଲ୍ଲୀ ଜିଲ୍ଲା ପାକିସ୍ତାନ ଗଠନ ପ୍ରସ୍ତାବ କେବେ ଆଗତ କରିଥିଲେ ?
Answer:
୧୯୪୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ମହମ୍ମଦ ଅଲ୍ଲୀ ଜିନ୍ନା ପାକିସ୍ତାନ ଗଠନ ପ୍ରସ୍ତାବ ଆଗତ କରିଥିଲେ ।

୫୦ । କ୍ରିପ୍‌ ମିଶନ୍ କେବେ ଭାରତକୁ ଆସିଥିଲେ ?
Answer:
୧୯୪୨ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ କ୍ରିପସ୍ ମିଶନ୍ ଭାରତକୁ ଆସିଥିଲେ ।

୫୧ । ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ କେବେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ ୧୯୪୨ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।

୫୨ । କିଏ ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କୁ ଅର୍ଦ୍ଧନଗ୍ନ ଫକୀର ବୋଲି କହିଥିଲେ ?
Answer:
ଚର୍ଚ୍ଚିଲ୍ ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କୁ ଅର୍ଦ୍ଧନଗ୍ନ ଫକୀର ବୋଲି କହିଥିଲେ ।

୫୩ । ସାଇମନ୍ କମିଶନ୍ କେବେ ଓ କାହିଁକି ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
୧୯୧୯ ଭାରତ ଶାସନ ଆଇନର କାର୍ଯ୍ୟକାରିତାକୁ ଅନୁଧ୍ୟାନ କରିବାପାଇଁ ୧୯୨୭ରେ ସାଇମନ୍ କମିଶନ୍ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ।

୫୪ । କେଉଁ କମିଶନରେ ଜଣେ ହେଲେ ଭାରତୀୟ ନଥିଲେ ?
Answer:
ସାଇମନ କମିଶନ୍‌ରେ ଜଣେ ହେଲେ ଭାରତୀୟ ନ ଥିଲେ ।

୫୫ । କାହା ସଭାପତିତ୍ଵରେ ଓଡ଼ିଶାର ପ୍ରଥମ ପ୍ରାଦେଶିକ କଂଗ୍ରେସ କମିଟି ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସଙ୍କ ସଭାପତିତ୍ୱରେ ଓଡ଼ିଶାର ପ୍ରଥମ ପ୍ରାଦେଶିକ କଂଗ୍ରେସ କମିଟି ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ।

୫୬ । ଏକରାମ ରସୁଲ୍ କିଏ ?
Answer:
୧୯୨୧ରେ ପ୍ରାଦେଶିକ କଂଗ୍ରେସ କମିଟିର ଉପସଭାପତି ଡକ୍ଟର ଏକରାମ ରସୁଲ୍ ଥିଲେ ।

D. ଭ୍ରମ ସଂଶୋଧନ କର ।

୧। ଜାଲିଆନାଓ୍ବାଲାବାଗ୍ ହତ୍ୟାକାଣ୍ଡ ଯୋଗୁଁ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ହଠାତ୍ ସ୍ଥଗିତ ରଖିଥିଲେ ।
Answer:
ଆନ୍ଦୋଳନକାରୀମାନେ ହିଂସାକାଣ୍ଡ ପନ୍ଥା ଅବଲମ୍ବନ କରି ଚେରୀଚୌରାଠାରେ ଅଗ୍ନି ସଂଯୋଗ କରି ପୋଲିସମାନଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରିବା ଯୋଗୁଁ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ହଠାତ୍ ସ୍ଥଗିତ ରଖିଥିଲେ ।

୨ । ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ ନୟାଗଡ଼ର କନ୍ଧ ଯୁବକ ଲକ୍ଷ୍ମଣ ନାୟକ ପୋଲିସ୍ ଗୁଳିରେ ପ୍ରାଣ ହରାଇଥିଲେ ।
Answer:
ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ ନୟାଗଡ଼ର କନ୍ଧ ଯୁବକ କଷ୍ଟି ଡାକୁଆ ପୋଲିସ୍ ଗୁଳିରେ ପ୍ରାଣ ହରାଇଥିଲେ ।

୩ । ୧୯୨୧ ଖ୍ରୀ.ଅ. ମାର୍ଚ୍ଚ ମାସରେ ଗଠିତ ହୋଇଥିବା ଉତ୍କଳ ପ୍ରଦେଶ କଂଗ୍ରେସ କମିଟିରେ ନୀଳକଣ୍ଠ ଦାସଙ୍କୁ ସଭାପତି କରାଯାଇଥିଲା ।
Answer:
୧୯୨୧ ଖ୍ରୀ.ଅ. ମାର୍ଚ୍ଚ ମାସରେ ଗଠିତ ହୋଇଥିବା ଉତ୍କଳ ପ୍ରଦେଶ କଂଗ୍ରେସ କମିଟିରେ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସଙ୍କୁ ସଭାପତି କରାଯାଇଥିଲା ।

୪ । ଖିଲାଫତ୍ ଆନ୍ଦୋଳନର ସ୍ରଷ୍ଟା ଜବାହରଲାଲ ନେହେରୁ ଥିଲେ ।
Answer:
ଖିଲାଫତ୍ ଆନ୍ଦୋଳନର ସ୍ରଷ୍ଟା ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ଥିଲେ ।

୫। ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ ଉତ୍କଳ ପ୍ରଦେଶ କଂଗ୍ରେସ କମିଟିର ସଭାପତି ଥିଲେ ।
Answer:
ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ ହରେକୃଷ୍ଣ ମହତାବ ଉତ୍କଳ ପ୍ରଦେଶ କଂଗ୍ରେସ କମିଟିର ସଭାପତି ଥିଲେ ।

୬। ୧୯୦୦ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ଲର୍ଡ କର୍ଜନ ବଙ୍ଗଭଙ୍ଗ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ କରିଥିଲେ ।
Answer:
୧୯୦୫ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ଲର୍ଡ କର୍ଜନ ବଙ୍ଗଭଙ୍ଗ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ କରିଥିଲେ ।

୭ । ଅଶୋକ ଚକ୍ର ଚିହ୍ନ କଂଗ୍ରେସ ପତାକାରେ ସ୍ଥାନ ପାଇଥିଲା ।
Answer:
ଚରଖା ଚିହ୍ନ କଂଗ୍ରେସ ପତାକାରେ ସ୍ଥାନ ପାଇଥିଲା ।

୮ | ଗାନ୍ଧିଜୀ ୧୯୦୫ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଓଡ଼ିଶା ଆସିଥିଲେ ।
Answer:
ଗାନ୍ଧିଜୀ ୧୯୨୧ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଓଡ଼ିଶା ଆସିଥିଲେ ।

୯ । ଗୋପବନ୍ଧୁ ଚୌଧୁରୀ ଜଗତ୍‌ସିଂହପୁରଠାରେ ଆନନ୍ଦାଶ୍ରମ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ।
Answer:
ଗୋପବନ୍ଧୁ ଚୌଧୁରୀ ଜଗତ୍‌ସିଂହପୁରଠାରେ ଅଳକା ଆଶ୍ରମ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ।

୧୦ । ଓଡ଼ିଶାର କାକଟପୁରଠାରେ ଲବଣ ସତ୍ୟାଗ୍ରହ ପ୍ରଥମେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
ଓଡ଼ିଶାର ବାଲେଶ୍ଵରସ୍ଥିତ ଇଞ୍ଚୁଡ଼ିଠାରେ ଲବଣ ସତ୍ୟାଗ୍ରହ ପ୍ରଥମେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।

୧୧ । ପବିତ୍ର ମୋହନ ପ୍ରଧାନ ଢ଼େଙ୍କାନାଳରେ ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନର ନେତୃତ୍ଵ ନେଇଥିଲେ ।
Answer:
ପବିତ୍ର ମୋହନ ପ୍ରଧାନ ତାଳଚେରରେ ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନର ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ ।

୧୨ । ଓଡ଼ିଶାରେ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଚୌଧୁରୀଙ୍କୁ ‘ଉତ୍କଳମଣି’ ଉପାଧ୍ଧରେ ସମ୍ମାନିତ କରାଯାଇଛି ।
Answer:
ଓଡ଼ିଶାରେ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସଙ୍କୁ ‘ଉତ୍କଳମଣି’ ଉପାଧ୍ଧରେ ସମ୍ମାନିତ କରାଯାଇଛି ।

୧୩ । ମହମ୍ମଦ ଅଲ୍ଲୀ ଜିନ୍ନା ଗଢ଼ିଥ‌ିବା ଅନୁଷ୍ଠାନର ନାମ ଖୁଦାଇ ଖିଡ଼ମିତ୍‌ର ଥିଲା ।
Answer:
ଖାଁ ଅବ୍‌ଦୁଲ୍ ଗଫର ଖାଁ ଗଢ଼ିଥ‌ିବା ଅନୁଷ୍ଠାନର ନାମ ଖୁଦାଇ ଖିଦ୍‌ମତ୍କାର ଥିଲା ।

୧୪ । ଇଞ୍ଚୁଡ଼ି ଲବଣ ସତ୍ୟାଗ୍ରହକୁ ଭାରତର ପାପଢ଼ହାଣ୍ଡି ଲବଣ ସତ୍ୟାଗ୍ରହ ସହିତ ତୁଳନା କରାଯାଇଛି ।
Answer:
ଇଞ୍ଚୁଡ଼ି ଲବଣ ସତ୍ୟାଗ୍ରହକୁ ଭାରତର ଦାଣ୍ଡି ଲବଣ ସତ୍ୟାଗ୍ରହ ସହିତ ତୁଳନା କରାଯାଇଛି ।

୧୫ । ୧୯୪୨ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଅଗଷ୍ଟ ୮ ତାରିଖ ଦିନ ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସର ନାଗପୁର ଅଧିବେଶନରେ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧିଦ୍ଵାରା ଆଗତ ଭାରତଛାଡ଼ ପ୍ରସ୍ତାବ ଅନୁମୋଦନ ଲାଭ କରିଥିଲା ।
Answer:
୧୯୪୨ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଅଗଷ୍ଟ ୮ ତାରିଖ ଦିନ ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସର ବମ୍ବେ ଅଧିବେଶନରେ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧିଦ୍ଵାରା ଆଗତ ଭାରତଛାଡ଼ ପ୍ରସ୍ତାବ ଅନୁମୋଦନ ଲାଭ କରିଥିଲା ।

+2 2nd Year MIL Odia Book Solutions Pdf Download – Sahitya Jyoti Part 2 Question Answer ସାହିତ୍ୟ ଜ୍ୟୋତି

ସାହିତ୍ୟ ଜ୍ୟୋତି Sahitya Jyoti Part 2 Question Answer | MIL Odia Class 12 Question Answer Pdf 2022-2023

Unit 1 ପ୍ରଥମ ଏକକ (ଗଦ୍ୟ)

• Chapter 1 ଇତିହାସ
• Chapter 2 ପୁଷ୍ପପୁରରେ ବର୍ଷାବରଣ
• Chapter 3 ତିନି ତୁଣ୍ଡରେ
• Chapter 4 ସ୍ଵାଧୀନ ଦେଶରେ ଶିକ୍ଷାଚିନ୍ତା

Unit 2 ଦ୍ବିତୀୟ ଏକକ (ପଦ୍ୟ)

• Chapter 5 ବଡ଼ପଣ
• Chapter 6 ତପସ୍ବିନୀର ପତ୍ର
• Chapter 7 ବନ୍ଦୀର ବିରହ ବ୍ୟଥା
• Chapter 8 ପିଙ୍ଗଳାର ଅଭିସାର
• Chapter 9 ବାର୍ତା

Unit 3 ତୃତୀୟ ଏକକ (ଗଳ୍ପ)

• Chapter 10 ସଭ୍ୟ ଜମିଦାର
• Chapter 11 ପତାକା ଉତ୍ତୋଳନ
• Chapter 12 ରୂପନାରାୟଣ ସାହା
• Chapter 13 ଆକାଶ କଇଁଛ

BSE Odisha Class 12 Odia Grammar ବ୍ୟାକରଣ ବିଭାଗ

Unit 4 ଚତୁର୍ଥ ଏକକ (ବୋଧଜ୍ଞାନ ପରୀକ୍ଷଣ)

• ଅବବୋଧ ପରୀକ୍ଷଣ – (କ) ଗଦ୍ୟାଂଶ
• ଅବବୋଧ ପରୀକ୍ଷଣ – (ଖ) ପଦ୍ୟାଂଶ
• ସର୍ଜନାତ୍ମକ ରଚନା

Unit 5 ପଞ୍ଚମ ଏକକ (ପ୍ରବନ୍ଧ ଓ ବ୍ୟାକରଣ)

• ଦରଖାସ୍ତ ଓ ପତ୍ରଲିଖନ
• ସଂକ୍ଷିପ୍ତକରଣ Sankhiptakarana
• ବ୍ୟାକରଣ

Plus Two Second Year MIL Odia Syllabus

ଆଧୁନିକ ଭାରତୀୟ ଭାଷା (ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ) ଓଡ଼ିଆ
ଦ୍ବିତୀୟ ବର୍ଷ (୨ୟଭାଗ)

ପୂର୍ଣ୍ଣ ସଂଖ୍ଯା – ୧୦୦
ସମୟ – ୩ ଘ ।

ପିରିଅଡ଼ ସଂଖ୍ୟା – ସାପ୍ତାହିକ – ୫ (ବାର୍ଷିକ ୮୦)
ପ୍ରଥମ ଏକକ (Unit I) – ଗଦ୍ୟ (୧୬ ପିରିଅଡ଼) (୨୦ ନମ୍ବର)

୧. ଇତିହାସ – ବିଶ୍ଵନାଥ କର
୨. ସ୍ଵାଧୀନ ଦେଶର ଶିକ୍ଷା ଚିନ୍ତା – ଗୋଲୋକ ବିହାରୀ ଧଳ
୩. ପୁଷ୍ପପୁରରେ ବର୍ଷାବରଣ – କୃଷ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ପାଣିଗ୍ରାହୀ
୪. ତିନି ତୁଣ୍ଡରେ – ଭୁବନେଶ୍ବର ବେହେରା

• ଏହି ଏକକରୁ ୫ଟି ୧ ନମ୍ବର ବିଶିଷ୍ଟ ପ୍ରଶ୍ନ ପଡ଼ିବ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନ ପାଇଁ ୪ଟି ଲେଖାଏଁ ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଉ ର ଦିଆଯିବ । ସେଥୁମଧ୍ଯରୁ ପରୀକ୍ଷାର୍ଥୀ କେବଳ ଠିକ୍ ଉ ରଟି ବାଛି ଲେଖିବେ । ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ୧ × ୫ = ୫ ନମ୍ବର ।
• ୪ଟି ୧ ନମ୍ବର ବିଶିଷ୍ଟ ପ୍ରଶ୍ନ ପଡ଼ିବ । ସେଥୁରୁ ୩ଟିର ଉ ର ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଦେବାକୁ ହେବ । ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ୧ × ୩ = ୩ ନମ୍ବର
• ୩ଟି ୨ ନମ୍ବର ବିଶିଷ୍ଟ ପ୍ରଶ୍ନ ପଡ଼ିବ । ସେଥିରୁ ୨ଟିର ଉ ର ୨ଟି ବାକ୍ୟରେ ଦେବାକୁ ହେବ । ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ୨ × ୨ = ୪ ନମ୍ବର ।
• ୨ଟି ୩ ନମ୍ବର ବିଶିଷ୍ଟ ପ୍ରଶ୍ନ ପଡ଼ିବ । ସେଥ‌ିରୁ ୧ଟିର ଉ ର ୩୦ଟି ଶବ୍ଦ ମଧ୍ଯରେ ଦେବାକୁ ହେବ । ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ୩ × ୧ = ୩ ନମ୍ବର ।
• ୨ଟି ଦୀର୍ଘ ଉ ରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନ ପଡ଼ିବ । ସେଥୁରୁ ୧ଟିର ଉ ର ୧୫୦ ଶବ୍ଦରେ ଦେବାକୁ ହେବ । ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ୫ ନମ୍ବର ।

ଦ୍ଵିତୀୟ ଏକକ (Unit II) – ପଦ୍ୟ (୧୬ ପିରିଅଡ଼) (୨୦ ନମ୍ବର)

୧. ବଡ଼ପଣ – ରାଧାନାଥ ରାୟ
୨. ତପସ୍ବିନୀର ପତ୍ର – ଗଙ୍ଗାଧର ମେହେର
୩. ବନ୍ଦୀର ବିରହ ବ୍ୟଥା – ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ
୪. ବା । – ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦ ରାଉତରାୟ
୫. ପିଙ୍ଗଳାର ଅଭିସାର – ରାଧାମୋହନ ଗଡ଼ନାୟକ

• ଏହି ଏକକରୁ ୫ଟି ୧ ନମ୍ବର ବିଶିଷ୍ଟ ପ୍ରଶ୍ନ ପଡ଼ିବ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନ ପାଇଁ ୪ଟି ଲେଖାଏଁ ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଉ ର ଦିଆଯିବ । ସେଥୁମଧ୍ଯରୁ ପରୀକ୍ଷାର୍ଥୀ କେବଳ ଠିକ୍ ଉ ରଟି ବାଛି ଲେଖିବେ । ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ୧ × ୫ = ୫ ନମ୍ବର ।
• ୪ଟି ୧ ନମ୍ବର ବିଶିଷ୍ଟ ପ୍ରଶ୍ନ ପଡ଼ିବ । ସେଥ‌ିରୁ ୩ଟିର ଉ ର ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଦେବାକୁ ହେବ । ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ୧ × ୩ = ୩ ନମ୍ବର
• ୩ଟି ୨ ନମ୍ବର ବିଶିଷ୍ଟ ପ୍ରଶ୍ନ ପଡ଼ିବ । ସେଥୁରୁ ୨ଟିର ଉ ର ୨ଟି ବାକ୍ୟରେ ଦେବାକୁ ହେବ । ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ୨ × ୨ = ୪ ନମ୍ବର ।
• ୨ଟି ୩ ନମ୍ବର ବିଶିଷ୍ଟ ପ୍ରଶ୍ନ ପଡ଼ିବ । ସେଥୁରୁ ୧ଟିର ଉ ର ୩୦ଟି ଶବ୍ଦ ମଧ୍ୟରେ ଦେବାକୁ ହେବ । ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ୩ × ୧ = ୩ ନମ୍ବର ।
• ୨ଟି ଦୀର୍ଘ ଉ ରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନ ପଡ଼ିବ । ସେଥୁରୁ ୧ଟିର ଉ ର ୧୫୦ ଶବ୍ଦରେ ଦେବାକୁ ହେବ । ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ୫ ନମ୍ବର ।

ତୃତୀୟ ଏକକ (Unit III) – ଗଳ୍ପ (୧୬ ପିରିଅଡ଼) (୨୦ ନମ୍ବର)

୧. ସଭ୍ୟ ଜମିଦାର – ଫକୀର ମୋହନ ସେନାପତି
୨. ପତାକା ଉତ୍ତୋଳନ – ସୁରେନ୍ଦ୍ର ମହାନ୍ତି
୩. ରୂପନାରାୟଣ ସାହା – ଅଖିଳ ମୋହନ ପଟ୍ଟନାୟକ
୪. ଆକାଶ କଇଁଚ – ମନୋଜ ଦାସ

• ଏହି ଏକକରୁ ୫ଟି ୧ ନମ୍ବର ବିଶିଷ୍ଟ ପ୍ରଶ୍ନ ପଡ଼ିବ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନ ପାଇଁ ୪ଟି ଲେଖାଏଁ ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଉ ର ଦିଆଯିବ । ସେଥୁମଧ୍ଯରୁ ପରୀକ୍ଷାର୍ଥୀ କେବଳ ଠିକ୍ ଉ ରଟି ବାଛି ଲେଖିବେ । ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ୧ × ୫ = ୫ ନମ୍ବର ।
• ୪ଟି ୧ ନମ୍ବର ବିଶିଷ୍ଟ ପ୍ରଶ୍ନ ପଡ଼ିବ । ସେଥ‌ିରୁ ୩ଟିର ଉ ର ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଦେବାକୁ ହେବ । ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ୧ × ୩ = ୩ ନମ୍ବର
• ୩ଟି ୨ ନମ୍ବର ବିଶିଷ୍ଟ ପ୍ରଶ୍ନ ପଡ଼ିବ । ସେଥୁରୁ ୨ଟିର ଉ ର ୨ଟି ବାକ୍ୟରେ ଦେବାକୁ ହେବ । ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ୨ × ୨ = ୪ ନମ୍ବର ।
• ୨ଟି ୩ ନମ୍ବର ବିଶିଷ୍ଟ ପ୍ରଶ୍ନ ପଡ଼ିବ । ସେଥୁରୁ ୧ଟିର ଉ ର ୩୦ଟି ଶବ୍ଦ ମଧ୍ୟରେ ଦେବାକୁ ହେବ । ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ୩ × ୧ = ୩ ନମ୍ବର ।
• ୨ଟି ଦୀର୍ଘ ଉ ରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନ ପଡ଼ିବ । ସେଥୁରୁ ୧ଟିର ଉ ର ୧୫୦ ଶବ୍ଦରେ ଦେବାକୁ ହେବ । ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ୫ ନମ୍ବର ।

ଚତୁର୍ଥ ଏକକ (Unit – IV) – ବୋଧଜ୍ଞାନ (୧୬ ପିରିଅଡ଼) (୨୦ ନମ୍ବର)

୧. ଅବବୋଧ ପରୀକ୍ଷଣ

• ଗଦଂଶ – ୧୦ ନମ୍ବର
• ପଦଂଶ – ୫ ନମ୍ବର

୨. ସର୍ଜନାମୁକ ରଚନା – ୫ ନମ୍ବର
(ରୂଢ଼ି, ପ୍ରବାଦ, ପ୍ରବଚନ ଓ ସୂକ୍ତି ଆଧାରିତ)

• ଅବବୋଧ ପରୀକ୍ଷଣ ନିମନ୍ତେ ଏକ ଗଦ୍ୟ ଅନୁଚ୍ଛେଦ ଦିଆଯିବ ।
  ସେଥୁରୁ ପ୍ରଥମ ୪ଟି ୧ ନମ୍ବର ବିଶିଷ୍ଟ ପ୍ରଶ୍ନ ପଡ଼ିବ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉ ର ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଦେବାକୁ ହେବ । ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ୧ × ୪ = ୪ ନମ୍ବର ।
  ପୁନଶ୍ଚ
  ୩ଟି ୨ ନମ୍ବର ବିଶିଷ୍ଟ ପ୍ରଶ୍ନ ପଡ଼ିବ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉ ର ୨ଟି ବାକ୍ୟରେ ଦେବାକୁ ହେବ । ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ୨ × ୩ = ୬ ନମ୍ବର ।
• ଅବବୋଧ ପରୀକ୍ଷଣ ନିମନ୍ତେ ଏକ ପଦ୍ୟ ଅନୁଚ୍ଛେଦ ଦିଆଯିବ । ସେଥୁରୁ ୫ଟି ପ୍ରଶ୍ନ ପଡ଼ିବ । ସମସ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନର ଉ ର ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉ ର ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଦେବାକୁ ହେବ । ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ୧ × ୫ = ୫ ନମ୍ବର ।
• ରୂଢ଼ି, ପ୍ରବାଦ, ପ୍ରବଚନ ଓ ସୂକ୍ତି ଆଧାରିତ ସର୍ଜନାମୂଳକ ଲିଖନ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ୩ଟି ପ୍ରଶ୍ନ ପଡ଼ିବ । ସେଥୁରୁ ଗୋଟିଏ ଉ ର ଦେବାକୁ ହେବ । ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ୫ × ୧ = ୫ ନମ୍ବର ।

ପ ମ ଏକକ (Unit V) – ପ୍ରବନ୍ଧ ଓ ବ୍ୟାକରଣ (୧୬ ପିରିଅଡ଼) (୨୦ ନମ୍ବର)

(କ) ଦରଖାସ୍ତ ଓ ପତ୍ର ଲିଖନ
(ବ୍ୟବସାୟିକ, ବ୍ୟକ୍ତିଗତ, ବୃଦ୍ଧି ନିମି, ସରକାରୀ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ, ସାମୟିକ ଛୁଟି ଓ ସଂପାଦକଙ୍କୁ ପତ୍ର)
(ଗ) ବ୍ୟାକରଣ

• ରୂଢ଼ିକୁ ବାକ୍ୟରେ ପ୍ରୟୋଗ
• ଏକପଦୀକରଣ
• ସମୋଚାରିତ ଭିନ୍ନାର୍ଥବୋଧକ ଶବ୍ଦ
• ବିପରୀତ ଅର୍ଥବୋଧକ ଶବ୍ଦ
• ଭ୍ରମ ସଂଶୋଧନ (ଶବ୍ଦ)
  • ଦରଖାସ୍ତ ଓ ପତ୍ରଲିଖନରୁ ୨ଟି ପ୍ରଶ୍ନ ପଡ଼ିବ । ସେଥିରୁ ଗୋଟିଏ ଉ ର ଦେବାକୁ ହେବ । ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ୫ × ୧ = ୫ ନମ୍ବର ।
  • ସଂକ୍ଷିପ୍ତକରଣ ନିମନ୍ତେ ଏକ ଗଦ୍ୟ ଅନୁଚ୍ଛେଦ ଦିଆଯିବ । ସେଥୁରୁ ପରୀକ୍ଷାର୍ଥୀ ଏକ ତୃତୀୟାଂଶ ଶବ୍ଦରେ ଉ ର ଦେବାକୁ ହେବ । ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ୫ × ୧ = ୫ ନମ୍ବର
  • ରୂଢ଼ି ପ୍ରୟୋଗ, ଏକପଦୀକରଣ, ସମୋଚାରିତ ଭିନ୍ନାର୍ଥବୋଧକ ଶବ୍ଦ, ବିପରୀତ ଅର୍ଥବୋଧକ ଶବ୍ଦ ଏବଂ ଭ୍ରମ ସଂଶୋଧନ (ଶବ୍ଦ)ରୁ ୪ଟି ଲେଖାଏଁ ପ୍ରଶ୍ନ ପଡ଼ିବ । ସେଥ‌ିରୁ ୨ଟି ଲେଖାଏଁ ପ୍ରଶ୍ନର ଉ ର ଦେବାକୁ ହେବ ।
    ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ୧ × ୨ = ୨, ୧ × ୨ = ୨, ୧ × ୨ = ୨, ୧ × ୨ = ୨, ୧ × ୨ = ୨ = ୧୦ ନମ୍ବର ।

ପାଠ୍ୟଗ୍ରନ୍ଥ – ସାହିତ୍ୟ ଜ୍ୟୋତି, ଦ୍ଵିତୀୟ ଭାଗ
ଓଡ଼ିଶା ରାଜ୍ୟ ପାଠ୍ୟ ପୁସ୍ତକ ପ୍ରଣୟନ ଓ ପ୍ରକାଶନ ସଂସ୍ଥା, ଭୁବନେଶ୍ଵର

CHSE Odisha Class 12 Text Book Solutions

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 History Solutions Chapter 14 ଔପନିବେଶିକ ସହରସମୂହ-ସହରୀକରଣ, ଯୋଜନା ଏବଂ କାରୁକାର୍ଯ୍ୟ Short & Long Answer Questions

CHSE Odisha 12th Class History Chapter 14 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
A. ଦୁଇଟି | ତିନୋଟି ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

୧। ଜାମ୍‌ସେଦ୍‌ ଟାଟା କିଏ ? ସେ କ’ଣ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଜାମ୍‌ସେଦ୍‌ଜୀ ଟାଟା ଜଣେ ବିଶିଷ୍ଟ ଶିଳ୍ପପତି । ସେ ବମ୍ବେରେ ତାଜମହଲ ହୋଟେଲ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ।

୨ । କେଉଁ ଗଭର୍ଣ୍ଣର ଜେନେରାଲ ଭାରତରେ ପ୍ରଥମେ ରେଳପଥ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ଏବଂ କେଉଁ କେଉଁ ସ୍ଥାନ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଥମ ରେଳ ଚଳାଚଳ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ଗଭର୍ଣ୍ଣର ଜେନେରାଲ ଲର୍ଡ଼ ଡେଲ୍ହାଉସୀ ଭାରତରେ ପ୍ରଥମେ ରେଳପଥ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ଏବଂ ବମ୍ବେରୁ ଥାନେ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଥମ ରେଳ ଚଳାଚଳ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲେ ।

୩। ଇଂରେଜମାନେ କେତୋଟି ଶୈଳନିବାସ୍‌ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ? ସେଗୁଡ଼ିକର ନାମ କ’ଣ ?
Answer:
ଇଂରେଜମାନେ ତିନୋଟି ଶୈଳନିବାସ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ । ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା – ସିମଳା, ମାଉଣ୍ଟ ଆବୁ ଓ ଦାର୍ଜିଲିଂ ।

୪ । କେଉଁ ଗଭର୍ଣ୍ଣର ଜେନେରାଲ କେଉଁ ଶୈଳନିବାସକୁ ନିଜର ରାଜଧାନୀ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଗଭର୍ଣ୍ଣର ଜେନେରାଲ ଜନ୍ ଲରେନ୍ସ୍ ସିମଳା ଶୈଳନିବାସକୁ ନିଜର ରାଜଧାନୀ କରିଥିଲେ ।

୫। ବମ୍ବେରେ ଗେଟ୍ ୱେ ଅଫ୍ ଇଣ୍ଡିଆ କେବେ ଏବଂ କେଉଁ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ବମ୍ବେରେ ୧୯୧୧ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଗେଟ୍ ୱେ ଅଫ୍ ଇଣ୍ଡିଆ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହା ଇଂଲଣ୍ଡର ରାଜା ପଞ୍ଚମ ଜର୍ଜ ଏବଂ ରାଣୀ ମେରୀଙ୍କୁ ସ୍ଵାଗତ କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା ।

୬ । ଇଂରେଜମାନେ ଭାରତରେ କେଉଁ ଶୈଳୀରେ ସୌଧମାନ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ? ଏହାର ଦୁଇଟି ଉଦାହରଣ ଦିଅ ।
Answer:
ଇଂରେଜମାନେ ଭାରତରେ ଇଣ୍ଡୋ-ସେରାସୈନିକ୍ ଶୈଳୀରେ ସୌଧମାନ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ । ଏହାର ଦୁଇଟି ଉଦାହରଣ ହେଲା – ବମ୍ବେରେ ଥ‌ିବା ଗେଟ୍ ୱେ ଅଫ୍ ଇଣ୍ଡିଆ ଏବଂ ତାଜମହଲ ହୋଟେଲ୍ ।

୭ । ଭାରତରେ ଔପନିବେଶ ଶାସନ ସମୟରେ କେଉଁ ତିନୋଟି ସହର ପ୍ରସିଦ୍ଧି ଲାଭ କରିଥିଲା ? ସେଗୁଡ଼ିକରେ କେଉଁ ଇଉରୋପୀୟ କମ୍ପାନୀର କର୍ତ୍ତୃତ୍ଵ ଥିଲା ?
Answer:
ଭାରତରେ ବମ୍ବେ, କଲିକତା ଓ ମାଡ୍ରାସ୍ ସହର ଔପନିବେଶ ଶାସନ ସମୟରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧି ଲାଭ କରିଥିଲା । ସେଗୁଡ଼ିକରେ ଇଂରେଜ ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀର କର୍ତ୍ତୃତ୍ଵ ଥିଲା ।

୮ | କାସବାହ ଏବଂ ଗଞ୍ଜ କ’ଣ ?
Answer:
କାସବାହ ହେଉଛି ଏକ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳର ଛୋଟ ସହର । ଗଞ୍ଜ ହେଉଛି ଗୋଟିଏ ଛୋଟ ବଜାର ।

୯ । ସହର ଓ ଗ୍ରାମ ମଧ୍ୟରେ ଦୁଇଟି ପାର୍ଥକ୍ୟ ଲେଖ ।
Answer:
ସହରର ପ୍ରାୟତଃ ଚାରିପଟେ ବାଉଣ୍ଡରୀ ଥିଲା ବା ଦୁର୍ଗ ମଧ୍ୟରେ ସହର ଥିଲା । ସୀମିତ ସୀମି ମଧ୍ୟରେ ସହରାଞ୍ଚଳ ଥଲା । ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳ କୌଣସି ସୀମିତ ସୀମା ମଧ୍ୟରେ ଆବଦ୍ଧ ନ ଥିଲା । ସହରାଞ୍ଚଳରେ ଲୋକେ ଚାକିରି ବାଣିଜ୍ୟ ଓ କାରିଗରୀ ବୃତ୍ତି କରୁଥିଲେ । ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳର ପ୍ରାୟତଃ ଲୋକ କୃଷିକାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିଲେ ।

୧୦ । ଦକ୍ଷିଣ ଭାରତୀୟ ସହରଗୁଡ଼ିକର ଦୁଇଟି ବିଶେଷତ୍ଵ ଲେଖ ।
Answer:
ଦକ୍ଷିଣ ଭାରତୀୟ ସହରଗୁଡ଼ିକର ମଧ୍ୟଭାଗରେ ବିଶାଳ ମନ୍ଦିରମାନ ଥିଲା । ସହରଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ବାଣିଜ୍ୟକେନ୍ଦ୍ର ଥିଲା ।

୧୧ । ଭାରତର କେଉଁ ସହରକୁ ବ୍ରିଟେନ୍‌ର ରାଜା କେବେ କାହାକୁ ହସ୍ତାନ୍ତର କରିଥିଲା ?
Answer:
ଭାରତର ବମ୍ବେ ସହରକୁ ବ୍ରିଟେନ୍‌ର ରାଜା ୧୬୬୮ ମସିହାରେ ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀକୁ ହସ୍ତାନ୍ତର କରିଥିଲେ ।

୧୨ । କିଏ, କେବେ ଓ କାହାଠାରୁ ଦାର୍ଜିଲିଂ ଅଧିକାର କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଇଷ୍ଟ ଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ସିକିମ୍ବର ଶାସକଙ୍କଠାରୁ ୧୮୩୫ ମସିହାରେ ଦାର୍ଜିଲିଂ ଅଧିକାର କରିଥିଲେ ।

୧୩ । ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ କେବେ ମାଡ୍ରାସ୍, କଲିକତା ଓ ବମ୍ବେ ସ୍ଥାୟୀ ବାଣିଜ୍ୟ ପ୍ରାପ୍ତ ହେଲେ ? ସେ ବମ୍ବେ କାହାଠାରୁ ପାଇଥିଲେ ?
Answer:

• ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ୧୬୩୯ ମସିହାରେ ମାଡ୍ରାସ୍ ଏବଂ ୧୬୯୦ରେ କଲିକତାରେ ସ୍ଥାୟୀ ବାଣିଜ୍ୟ ପ୍ରାପ୍ତ ଥିଲେ ।
• ସେମାନେ ବମ୍ବେକୁ ବ୍ରିଟେନରେ ରାଜାଙ୍କଠାରୁ ୧୬୬୮ ରେ ପାଇଥିଲେ ।

B. ପାଞ୍ଚଟି/ ଛଅଟି ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

୧ । ତିନୋଟି ଶୈଳନିବାସର ନାମ ଲେଖ । ସେଗୁଡ଼ିକ କାହାଦ୍ଵାରା କେବେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହୋଇଥିଲା ?
Answer:

• ଭାରତରେ ତିନୋଟି ମୁଖ୍ୟ ଶୈଳନିବାସ ହେଲା ସିମଳା, ଦାର୍ଜିଲିଂ ଏବଂ ମାଉଣ୍ଟ ଆବୁ ।
• ଭାରତରେ ତିନୋଟି ମୁଖ୍ୟ ଶୈଳନିବାସ ହେଲା ସିମଳା, ଦାର୍ଜିଲିଂ ଏବଂ ମାଉଣ୍ଟ ଆବୁ ।
• ସିମଳା ୧୮୧୪ ରୁ ୧୮୧୬ ମଧ୍ୟରେ, ମାଉଣ୍ଡଆବୁ ୧୮୧୮ ରେ ଏବଂ ଦାର୍ଜିଲିଙ୍ଗ୍ ୧୮୩୫ ମସିହାରେ ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିଲା ।

୨। ଲଟେରୀ କମିଟି କେବେ, କେଉଁଠି ଗଠନ କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ଏହାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ଲଟେରୀ କମିଟି ୧୮୧୭ ମସିହାରେ ବଙ୍ଗପ୍ରଦେଶର କଲିକତାରେ ଗଠନ କରାଯାଇଥିଲା । ଲଟେରୀ ମାଧ୍ୟମରେ ଫଣ୍ଡ ସଂଗ୍ରହ କରାଯାଇ ଉକ୍ତ ଫଣ୍ଡର ଟଙ୍କାକୁ ସହର ଉନ୍ନତିରେ ଲଗାଯିବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଥିଲା । ସହରର ଏକ ନୂତନ ମାନଚିତ୍ରକୁ ଅଙ୍କାଯାଇ ଲଟେରୀ କମିଟି ମାଧ୍ୟମରେ ଅନେକ ଉନ୍ନତିମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଇଥିଲା । ସହରରେ ଅଳିଆ ଆବର୍ଜନାକୁ ସଫା କରାଯାଇ ଭାରତୀୟ ଜନବସତି ଅଞ୍ଚଳରେ ରାସ୍ତା ଏବଂ ଗୃହମାନ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଥିଲା । ନଦୀରୁ ସହରକୁ ଜଳ ଯୋଗାଣ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ମଧ୍ୟ ଲଟେରୀ କମିଟି ମାଧ୍ୟମରେ କରାଯାଇଥିଲା ।

୩ । ସହରାଞ୍ଚଳର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଲର୍ଡ଼ ୱେଲ୍‌ଲୀଙ୍କର ଦାନ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ଲର୍ଡ଼ ୱେଲ୍‌ଲୀ ୧୭୯୮ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଗଭର୍ଣ୍ଣର ଜେନେରାଲ ଭାବରେ ବଙ୍ଗରେ ନିଯୁକ୍ତି ପାଇଥିଲେ । କଲିକତା ସହରର ପରିକଳ୍ପନା ପାଇଁ ତାଙ୍କର ଅବଦାନ ଥିଲା ଅତୁଳନୀୟ । ସେ କଲିକତାରେ ଏକ ବିଶାଳ ସରକାରୀ ଭବନ ୧୮୦୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ । ଭାରତୀୟମାନେ ରହୁଥ‌ିବା ସହରର ଅଞ୍ଚଳ ଦେଖୁ ଦୁଃଷ୍କୃତ ହୋଇଥିଲେ । ସେ ଅଞ୍ଚଳର ଜନଗହଳି, ଅଣଓସାରିଆ ରାସ୍ତା, ଆବର୍ଜନାପୂର୍ଣ୍ଣ ପୋଖରୀ, ଦୁର୍ଗନ୍ଧ ଏବଂ ଅପରିଷ୍କାର ପରିମଳ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଦେଖୁ ବିସ୍ମିତ ହୋଇଥିଲେ । ଏହା ଦୁଃସାଧ୍ୟ ରୋଗର କରଣ ବୋଲି ସେ ଭାବିଥିଲେ । ତେଣୁ ସେ ସହର ପରିକଳ୍ପନା ପାଇଁ ଏକ ପ୍ରସ୍ତାବ ଗୃହୀତ କରାଇଥିଲେ । ଯାହାଫଳରେ ଏକ ପ୍ରଶାସନିକ ନିର୍ଦ୍ଦେଶନାମା ଜାରିକରାଯାଇଥିଲା । ଯାହା ଫଳରେ ବଜାର, ଘାଟ, ମଶାଣି, ଚମଡ଼ା କାରଖାନା ଇତ୍ୟାଦି ଅଞ୍ଚଳକୁ ସହର ବାହାରକୁ ଉଠାଇ ଦିଆଯାଇଥିଲା । ରାସ୍ତା ଏବଂ ଡ୍ରେନ୍‌ମାନଙ୍କୁ ପ୍ରଶସ୍ତ କରାଯିବା ସହିତ ସ୍ଵଚ୍ଛତା ଉପରେ ବିଶେଷ ଧ୍ୟାନ ଦିଆଯାଇଥିଲା ।

୪। ସହର ପରିମଳ ପାଇଁ ଲର୍ଡ଼ ଡେଲ୍ହାଉସୀଙ୍କର ଅବଦାନ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ଲର୍ଡ଼ ଡେହାଉସୀ ଗଭର୍ଣ୍ଣର ଜେନେରାଲ୍ ଭାବେ ଭାରତରେ ୧୮୪୮ ରୁ ୧୮୫୬ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଯାଏଁ ଥିଲେ । ସେ କଲିକତାକୁ ଆଧୁନିକୀକରଣ କରିବାପାଇଁ ଅନେକଗୁଡ଼ିଏ ସଂସ୍କାର ଆଣିଥିଲେ । ସେ ସହରରେ ପାନୀୟଜଳ ଯୋଗାଣର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିଥିଲେ । ସେ ଭୂତଳ ନାଳ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରି ମଇଳାପାଣିକୁ ନିଷ୍କାସନ କରିଥିଲେ, ବାହାରେ ବହିବାକୁ ଦେଇନଥିଲେ । କଲିକତାରେ ସେ ଆଲୋକ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରଥିଲେ । କଲିକତାର ପରିମଳ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ତଦାରଖ କରିବାପାଇଁ ସେ ତିନିଜଣ ଉଚ୍ଚପଦସ୍ଥ କର୍ମଚାରୀଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଇଥିଲେ । ଏହିପରି ଭାବରେ ଆଧୁନିକ କଲିକତା ଗଢ଼ିବାରେ ତାଙ୍କର ଭୂମିକା ଅତୁଳନୀୟ ଥିଲା ।

୫। ଇଣ୍ଡୋ-ସେରାସେନିକ୍ ଶୈଳୀ କ’ଣ ?
Answer:
ଇଣ୍ଡୋ-ସେରାସେନିକ୍ ଶୈଳୀ କହିଲେ ଭାରତୀୟ ଏବଂ ଇଉରୋପୀୟମାନଙ୍କ ମିଶ୍ରିତ ଶୈଳୀକୁ ବୁଝାଏ । ଏହି ଶୈଳୀର ମୁଖ୍ୟ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ହେଲା – ଛତ୍ରୀ, ଗମ୍ବୁଜାକାର, ଜାଲି ଏବଂ ଧନୁଆକାର । ଭାରତୀୟ ଏବଂ ଇଉରୋପୀୟ ଶୈଳୀକୁ ମିଶ୍ରଣ କରି ଇଂରେଜମାନେ ଭାରତର ଆଇନତଃ ଶାସକ ବୋଲି ପ୍ରମାଣ କରିବାକୁ ଚାହିଁଥିଲେ । ଏହି ଶୈଳୀରେ ୧୯୧୧ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ସେମାନେ ‘ଗେଟ୍ ୱେ ଅଫ୍ ଇଣ୍ଡିଆ’ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ । ସେହିପରି ଶିଳ୍ପପତି ଜାମ୍‌ସେଦ୍‌ଜୀ ଟାଟା ଏହି ଶୈଳୀରେ ବମ୍ବେରେ ତାଜମହଲ ହୋଟେଲ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ।

ଦୀର୍ଘ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

୧। ଊନବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ସହରୀକରଣରେ ପରିବର୍ତ୍ତନର ଧାରାକୁ ବର୍ଣ୍ଣନା କର ।
Answer:
ଔପନିବେଶିକ ପ୍ରଶାସନ ସମୟରେ ଅନେକ କାରଣରୁ ସହରମାନଙ୍କ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଲିଖ୍ ନଥପତ୍ର ଅମୂଲ୍ୟ ଅଟେ । ଏହି ନଧୂପତ୍ର ସହରମାନଙ୍କରେ ହୋଇଥିବା ଅଗ୍ରଗତି ଓ ବିକାଶ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଆଲୋକପାତ କରିଅଛି । ବିଶେଷକରି ସହରର ମାନଚିତ୍ର, ଜନଗଣନାର ହିସାବ ଏବଂ ପୌରପାଳିକା ଆଦିର ନଥପତ୍ର ସହରୀକରଣ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଅନେକ ତଥ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ । ସହରମାନଙ୍କର ପରିବର୍ତ୍ତନର ଧାରା ସମ୍ପର୍କରେ ନିମ୍ନରେ ଆଲୋଚନା କରାଯାଇଛି । ଆମେ ସହରମାନଙ୍କର ଜନଗଣନାର ତଥ୍ୟକୁ ଅନୁଧ୍ୟାନ କଲେ ଅନେକ କୌତୂହଳପୂର୍ଣ୍ଣ ଘଟଣା ଜାଣିବାକୁ ପାଉ । ପ୍ରଥମତଃ, ଏହା ଦର୍ଶାଏ ଯେ ଭାରତରେ ସହରୀକରଣ ଅଷ୍ଟାଦଶ ଶତାବ୍ଦୀ ପରଠାରୁ ମନ୍ଥର ଥିଲା । ଦେଶର ଲୋକସଂଖ୍ୟା ତୁଳନାରେ ସହରର ଲୋକସଂଖ୍ୟା ଥିଲା ନଗଣ୍ୟ । ୧୯୦୦ ରୁ ୧୯୪୧ ମଧ୍ୟରେ ସହରର ଜନସଂଖ୍ୟା ଶତକଡ଼ା ୧୦ ରୁ ଶତକଡ଼ା ୧୨.୮ କୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା ।

ଯଦିଓ ସହର ଜନସଂଖ୍ୟାର ଗଠନରେ କୌଣସି ଆଖୁଦୃଶିଆ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୋଇନଥୁଲା, ତଥାପି କେତେକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥିଲା । ଛୋଟ ସହରଗୁଡ଼ିକ ଅର୍ଥନୈତିକ ସମ୍ବଳର ଅଭାବରୁ ପ୍ରଗତି ଲାଭକରି ପାରି ନଥ‌ିବାର ଦେଖାଯାଇଥିଲା ଅପରପକ୍ଷରେ ବମ୍ବେ, କଲିକତା, ମାଡ୍ରାସ୍ ଦ୍ରୁତଗତିରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା ଏବଂ ଖୁବ୍ ଶୀଘ୍ର ବିକଶିତ ନଗରୀରେ ପରିଣତ ହୋଇଥିଲା । ଏହି ତିନୋଟି ସହର ବାଣିଜ୍ୟିକ ଓ ପ୍ରଶାସନରେ କେନ୍ଦ୍ରରୂପେ ପ୍ରସିଦ୍ଧିଲାଭ କରିବାପରେ ଅନ୍ୟ ସହରଗୁଡ଼ିକ ସେମାନଙ୍କ ଗୁରୁତ୍ଵ ହରାଇଥିଲେ । ସମୟକ୍ରମେ ବମ୍ବେ, କଲିକତା ଏବଂ ମାଡ୍ରାସ୍ ଔପନିବେଶିକ ଅର୍ଥନୀତିର କେନ୍ଦ୍ର ହେବାପରେ ସେଠାରେ ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରୁ ଦ୍ରବ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କରାଯାଇ ସଂଗ୍ରାହାଗାରରେ ଠୁଳ କରାଯାଇ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ଜାହାଜରେ ଇଂଲଣ୍ଡକୁ ପଠାଯାଉଥିଲା ।

ଇଂଲଣ୍ଡରେ ଶିଳ୍ପ ବିପ୍ଳବ ପରେ ସେଠାରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଦ୍ରବ୍ୟ ଭାରତୀୟ ସହରମାନଙ୍କରେ ବହୁତ ପରିମାଣରେ ବିକ୍ରିହେଲା । ଭାରତୀୟ ଦ୍ରବ୍ୟର ଚାହିଦା କମିବା ସହିତ କେବଳ ଭାରତୀୟ କଞ୍ଚାମାଲ ବିଦେଶକୁ ରପ୍ତାନୀ କରାଯାଉଥିଲା । ବ୍ରିଟିଶ୍ ଅଧୀନରେ ଥିବା ସହରଗୁଡ଼ିକ ପାରମ୍ପରିକ ସହରଠାରୁ ଭିନ୍ନ ହେବାକୁ ଲାଗିଲା । ପରବର୍ତୀ ସମୟରେ ୧୮୫୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଲର୍ଡ଼ ଡେଲ୍ହାଉସୀଙ୍କ ଦ୍ବାରା ଯୋଗାଯୋଗ, ପରିବହନ ଏବଂ ଡାକ, ରେଳଚଳାଚଳ ଇତ୍ୟାଦି କାର୍ଯ୍ୟ ହେବାପରେ ସହରାଞ୍ଚଳର ସ୍ୱରୂପ ବଦଳିବାକୁ ଲାଗିଲା । ଫଳରେ ମିର୍ଜାପୁର, ଜମାଲପୁର, ୱାଲଟିଅର, ବରେଲି ଆଦି ସ୍ଥାନରେ ସହରମାନ ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା । ନୂତନ ସହରଗୁଡ଼ିକର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ – ନୂତନ ସହରଗୁଡ଼ିକର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ଅଷ୍ଟାଦଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଗଢ଼ିଉଠିଥିବା ସହର ପ୍ରାକ୍-ଔପନିବେଶିକ ସହରଠାରୁ ଥିଲା ଭିନ୍ନ ।

ବନ୍ଦର – ଅଷ୍ଟାଦଶ ଶତାବ୍ଦୀ ସୁଦ୍ଧା ମାଡ୍ରାସ୍, କଲିକତା ଏବଂ ବମ୍ବେଠାରେ ବନ୍ଦରମାନ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା । ଇଷ୍ଟ ଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ଏହି ସହରମାନଙ୍କରେ ବାଣିଜ୍ୟକୋଠି ନିର୍ମାଣ ସହ କାରଖାନା ବସାଇଥିଲା । ଏହିଠାରୁ ବିଦେଶକୁ କଞ୍ଚାମାଲ ପଠାଯାଉଥିଲା ଏବଂ ବିଦେଶଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟ ଏଠି ସହଜରେ ବିକ୍ରି ହେଉଥିଲା । ସେହିପରି ଊନବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ମଧ୍ୟଭାଗ ସୁଦ୍ଧା ଅନେକଗୁଡ଼ିଏ ଦୁର୍ଗର ନିର୍ମାଣ ହୋଇଥିଲା । ମାଡ୍ରାସ୍‌ର ସେଣ୍ଟଜର୍ଜ ଦୁର୍ଗ, କୋଲକତାର ଫୋର୍ଟ ଉଇଲିୟମ ଦୁର୍ଗ ଏବଂ ବମ୍ବେ ଦୁର୍ଗ ନିର୍ମିତ ହେଲା । ଏସବୁକୁ ଗୋରା ଲୋକମାନଙ୍କର ସହର କୁହାଗଲା । ରେଳ ଚଳାଚଳ ବ୍ୟବସ୍ଥାଦ୍ୱାରା ସହରୀକରଣରେ ଅଗ୍ରଗତି – ଊନବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଦ୍ୱିତୀୟାର୍ଥ ସୁଦ୍ଧା ଭାରତରେ ରେଳଚଳାଚଳ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଦ୍ରୁତ ଅଗ୍ରଗତି ଘଟିଥିଲା । ଭାରତର ପ୍ରତ୍ୟେକ ବଡ଼ ଏବଂ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ସହରକୁ ରେଳପଥଦ୍ଵାରା ସଂଯୁକ୍ତ କରାଯାଇଥିଲା । ବୃହତ୍ ସହର ଯଥା – ବମ୍ବେ, ଦିଲ୍ଲୀ, କଲିକତା ଓ ମାଡ୍ରାସ୍‌ ରେଳପଥଦ୍ଵାରା ସଂଯୁକ୍ତ କରାଯାଇ ଦୈନିକ ରେଳ ଚଳାଚଳ କରାଯାଉଥିଲା । |

ପ୍ରତିଦିନ ଶହ ଶହ ଲୋକ ରେଳ ଯୋଗେ ସହରକୁ ଆସୁଥିଲେ । ଏହି ସହରଗୁଡ଼ିକ ରପ୍ତାନି କରାଯାଉଥିଲା । ଅନେକ ନିଯୁକ୍ତି ସୁଯୋଗ ସୃଷ୍ଟି ହେବାରୁ ଶହ ଶହ ଲୋକେ କର୍ମ ପାଇଲେ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ବସବାସଦ୍ୱାରା କୌଣସି ଅସୁବିଧା ରହିଲାନାହିଁ । ଭାରତୀୟ ଶିଳ୍ପପତିମାନେ ବମ୍ବେରେ ଅନେକ ଲୁଗାକଳ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ । ୧୮୫୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ କାସାଦି ନାମଭାଇ ପ୍ରଥମେ ବମ୍ବେରେ ଲୁଗାକଳ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ । ଇଉରୋପୀୟମାନେ କଲିକତାର ଚତୁଃପାର୍ଶ୍ବରେ ଅନେକ ଝୋଟକଳ ବସାଇଥିଲେ । ଏହା ନିଃସନ୍ଦେହରେ କୁହାଯାଇପାରେ ଯେ ଏହା ଭାରତରେ ଆଧୁନିକ ଶିଳ୍ପପ୍ରତିଷ୍ଠା ଦିଗରେ ପ୍ରଥମ ପଦକ୍ଷେପ ଥିଲା ।

ପକ୍ଷପାତିତା ଔପନିବେଶିକ ନୀତି – ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ପକ୍ଷପାତିତା ନୀତି ଯୋଗୁଁ ଭାରତ ଏକ ଶିଳ୍ପପ୍ରଧାନ ଦେଶ – ହୋଇପାରିଲା ନାହିଁ । ଇଂରେଜ ସରକାର ଶକ୍ତି ପ୍ରୟୋଗ କରି ଭାରତରୁ କଞ୍ଚାମାଲ ଶସ୍ତାରେ ଇଂଲଣ୍ଡକୁ ପଠାଉଥିଲେ । ପୁନଶ୍ଚ, ଇଂଲଣ୍ଡର ଶିଳ୍ପରୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇ ଭାରତକୁ ଆସୁଥ‌ିବା ଦ୍ରବ୍ୟ ଉପରେ କୋହଳ ଶୁକ୍ଳନୀତି ହେବାଦ୍ଵାରା ବ୍ରିଟିଶ୍ ଶିଳ୍ପପତିମାନେ ଫାଇଦାରେ ରହିବାବେଳେ ଭାରତୀୟ ଶିଳ୍ପପତିଙ୍କ ଦୁରବସ୍ଥା ବଢ଼ିବାକୁ ଲାଗିଲା । ଏହି ନୀତିଯୋଗୁଁ, କଲିକତା, ବମ୍ବେ, ମାଡ୍ରାସ୍ ଆଦି ସହରର କଳେବର ବୃଦ୍ଧିପାଇଲା ସତ କିନ୍ତୁ ଆର୍ଥିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହୋଇପାରି ନଥିଲା । ସେତେବେଳେ ଭାରତରେ ଦୁଇଟି ଶିଳ୍ପ ସହର ଥିଲା; ଯଥା – କାନପୁର ଏବଂ ଜାମସେଦପୁର । କାନପୁର ଚମଡ଼ା, କଟନ୍ ଏବଂ ଉଲ୍‌ବସ୍ତର ଶିଳ୍ପ ପାଇଁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଥ‌ିବାବେଳେ ଜାମ୍‌ସେପୁର ଇସ୍ପାତ ପାଇଁ ପ୍ରସିଦ୍ଧି ଲାଭ କରିଥିଲା ।

୨। ଭାରତରେ ଇଂରେଜ ଶାସନ ସମୟରେ ନୂତନ ସହରର ପୃଷ୍ଠଭୂମି ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ଇଂରେଜ ଶାସନ ଭାରତ ଇତିହାସରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଧ୍ୟାୟ ଅଟେ । ଏହି ଶାସନ ସମୟରେ ଅନେକ ପରିବର୍ତ୍ତନମାନ ଭାରତୀୟ ସାମାଜିକ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥିଲା । ପୁରାତନ ସହରର ଗୁରୁତ୍ଵ ହ୍ରାସ ପାଇବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ କେତେକ ସ୍ଥାନରେ ନୂତନ ସହରମାନ ମୁଣ୍ଡ ଟେକିଲା । ନୂତନ ସହରବାସୀଙ୍କର ସଂସ୍କୃତି ଓ ଆଭିମୁଖ୍ୟରେ ମଧ୍ୟ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଘଟିଥିଲା । ପ୍ରାଚୀନ ଧର୍ମୀୟ ସହରଠାରୁ ଆରମ୍ଭକରି ମୋଗଲ ରାଜତ୍ଵ ସମୟରେ ଗଢ଼ିଉଠିଥ‌ିବା ସହରଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟ ନିଜ ନିଜର ଗୁରୁତ୍ଵ ଓ ଗୌରବ ହରାଇ ବସିଥିଲେ । ନୂତନ ସହରମାନଙ୍କରେ ଶିଳ୍ପ, ବାଣିଜ୍ୟ, ବୃତ୍ତିକୁ କେନ୍ଦ୍ରକରି ଏକ ପରିବେଶ ସୃଷ୍ଟିହେବା ସହ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ସଂସ୍କୃତିର ପ୍ରଭାବ ଅନୁଭୂତ ହୋଇଥିଲା । ବ୍ରିଟିଶ୍ ରାଜତ୍ଵ ସମୟରେ ଗଢ଼ି ଉଠିଥ‌ିବା ଛୋଟ ଛୋଟ ସହରଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଦିଲ୍ଲୀ, କଲିକତା, ବମ୍ବେ ଓ ମାଡ୍ରାସ୍ ଆଦି ବୃହତ୍ ସହରଗୁଡ଼ିକରେ ଗଢ଼ି ଉଠିଥ‌ିବା ପରିବେଶ ଓ ସେମାନଙ୍କ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ନିମ୍ନରେ ଆଲୋଚନା କରାଯାଇଛି ।

ବାଣିଜ୍ୟିକ ସଂସ୍କୃତି ସୃଷ୍ଟି – ଔପନିବେଶିକ ଶାସନରେ ଭାରତରେ ଗଢ଼ିଉଠିଥିବା ନୂତନ ସହରମାନଙ୍କରେ ଏକ ବାଣିଜ୍ୟିକ ସଂସ୍କୃତି ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା । ଏହି ପରିସ୍ଥିତିରେ ରାଜନୈତିକ କ୍ଷମତା ଭାରତୀୟ ଶାସକମାନଙ୍କ ହାତରୁ ବ୍ରିଟିଶ୍ ଇଷ୍ଟ ଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ହାତକୁ ଚାଲି ଯାଇଥିଲା । ଏହି ପରିସ୍ଥିତିରେ ଭାରତରେ ଯେଉଁମାନେ ମଧ୍ୟସ୍ଥି, ସରକାରୀ ଚାକିରୀ, ବିତରକ ଏବଂ ଜିନିଷପତ୍ର ଯୋଗାଣକାରୀ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିଲେ ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ ନୂତନ ସୁଯୋଗ ଆସିବା ସହ ସେମାନେ ସମାଜରେ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ଥାନ ହାସଲ କରିଥିଲେ । ସମାଜରେ ନିମ୍ନସ୍ଥାନରୁ ଉଠି ଏକ ସ୍ବଚ୍ଛଳ ଚଳପକ୍ଷ ସ୍ତରକୁ ଯାଇପାରିଥିଲେ । ନଦୀ ଓ ସମୁଦ୍ର କୂଳରେ ଅର୍ଥନୈତିକ ବ୍ୟାପାର ବଢ଼ିଥିଲା । ଘାଟ ଏବଂ ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ପଣ୍ୟାଗାର ନିର୍ମାଣ ହୋଇଥିଲା । ଏହିସବୁକୁ ସହାୟତା ଦେବାପାଇଁ ପରିବହନ ବ୍ୟବସ୍ଥା, ବ୍ୟାଙ୍କ, ଇନ୍ସୁରାନ୍ସ ସଂସ୍ଥାମାନ ଖୋଲିଥିଲା । ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀର ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରଶାସନିକ ଦପ୍ତର ସମୁଦ୍ର କୂଳଠାରୁ ଦୂରବର୍ତ୍ତୀ ସ୍ଥାନରେ ରହିଥିଲା ।

କଲିକତାର ରାଇଟରସ୍ ବିଲିଂ (Building) ହେଉଛି ପ୍ରଶାସନିକ ଦପ୍ତରର ଏକ ନମୁନା । ଏହି ଦପ୍ତରରେ କ୍ଲର୍କମାନେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବାରୁ ଏହାର ନାମ ରାଇଟରସ୍ ବିଲିଂ ରଖାଯାଇଥିଲା । ଏହା ମଧ୍ୟ ବ୍ରିଟିଶ୍ ଅମଲାତନ୍ତ୍ରର ଗୁରୁତ୍ଵକୁ ବହନ କରେ । ବ୍ରିଟିଶ୍ମାନେ ନିଜର ବାଣିଜ୍ୟକୋଠିକୁ ବିଶାଳ ଦୁର୍ଗ ଭିତରେ ନିର୍ମାଣ କରୁଥିଲେ ଏବଂ ତା’ର ଅନତିଦୂରରେ ଇଉରୋପୀୟ ଢାଞ୍ଚାରେ ସୁରମ୍ୟ ପ୍ରସାଦମାନ ନିର୍ମାଣ କରୁଥିଲେ । ପ୍ରସାଦ ଚାରିପାଖରେ ବିଭିନ୍ନ ବୃକ୍ଷଲତାମାନ ରୋପଣ କରୁଥିଲେ । ଏତଦ୍‌ବ୍ୟତୀତ ସେମାନେ ସେମାନଙ୍କର ଅବସର ବିନୋଦନ ପାଇଁ କ୍ଲବଘର, ଥ୍ଟର ଏବଂ ରେଷ୍ଟୁରାଣ୍ଟମାନ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ । ଏହା ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏକ ନୂଆ ଜୀବନଶୈଳୀ କହିଲେ ଅତ୍ୟୁକ୍ତି ହେବନାହିଁ । ଯେଉଁ ଭାରତୀୟମାନେ ଇଂରାଜୀ ଦୁଇ ଅକ୍ଷର ପଢ଼ି ବ୍ରିଟିଶ୍‌ଙ୍କ ଅଧୀନରେ କ୍ଲର୍କ ଚାକିରୀଟିଏ କରୁଥିଲେ ସେମାନେ ଅନେକାଂଶରେ ଗୋରାଙ୍କୁ ଅନୁକରଣ କରି ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ଜୀବନଶୈଳୀକୁ ଆପଣାଇବା ପାଇଁ ବ୍ୟଗ୍ର ହେଉଥିଲେ ।

ବ୍ଲାକ୍ ଟାଉନ୍ ବା କଳା ସହର – ଦୁର୍ଗ ବାହାରେ ଭାରତର ବ୍ୟବସାୟୀ, କାରିଗରୀ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବା ଲୋକ ଏବଂ ଶ୍ରମିକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଜନବସତି ଅଞ୍ଚଳ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଥିଲା । ଏହାକୁ ବ୍ଲାକ୍ ଟାଉନ୍ ବା କଳା ସହର କୁହାଯାଉଥିଲା । ଏହି ସ୍ଥାନରେ ଧନୀ ଭାରତୀୟମାନେ ସେମାନଙ୍କର ଘର ତା’ସାଙ୍ଗକୁ ପ୍ରଶସ୍ତ୍ର ଅଗଣା ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ । ସେମାନେ ମଧ୍ୟ ଏଠାରେ ବିସ୍ତୀର୍ଣ୍ଣ ଜମି କିଣୁଥିଲେ । ଏହି ଜମି କିଣିବାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା ଭବିଷ୍ୟତ ସଞ୍ଚୟ ପାଇଁ । ସେମାନେ ଇଂରେଜ ଅଫିସର ଏବଂ ଅଧିକାରୀମାନଙ୍କୁ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ କରିବାପାଇଁ ଏଠାରେ ବିରାଟ ଭୋଜି ଏବଂ ପର୍ବର ଆୟୋଜନ କରୁଥିଲେ । ବ୍ରିଟିଶ୍ ଆଦବ କାଇଦାକୁ ଆପଣାଇଥବା ଏହି ଧନୀ ଭାରତୀୟମାନେ ମନ୍ଦିରମାନ ମଧ୍ୟ ତୋଳୁଥିଲେ । ଗରିବ ଭାରତୀୟମାନେ ସେମାନଙ୍କର ଉଭୟ ଭାରତୀୟ ଏବଂ ଇଉରୋପୀୟ ପ୍ରଭୁଙ୍କ ପାଖରେ ରୋଷେୟା, ପାଲିଙ୍କିବାହକ, ଅଶ୍ଵଗାଡ଼ି ବାହକ, ଗାର୍ଡ଼, କୁଲି, ଡକ୍ ୨୮୦ଲବର ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିଲେ ।

ବେସାମରିକ ଗଳି ଏବଂ କ୍ୟାଣ୍ଟନମେଣ୍ଟ – ୧୮୫୭ ବିଦ୍ରୋହ ପରଠାରୁ ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ହୃଦୟରେ ଏକ ଭୟ ରହି ଆସିଥିଲା । ତେଣୁ ସେମାନେ ନିଜକୁ ଅଧିକ ସୁରକ୍ଷାଦେବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଏଗୁଡ଼ିକୁ ନିକାଞ୍ଚନ ବିସ୍ତୀର୍ଣ୍ଣ ଜାଗାରେ ଫାର୍ମ ହାଉସ୍‌ଳି ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ । ପୁରାତନ ସହରର ପାଖାପାଖ ଅଞ୍ଚଳକୁ ସଫାସୁତୁରା କରି ଗୋଚାରଣ ଜମି ଏବଂ କୃଷିକ୍ଷେତ୍ରରେ ଫାର୍ମ ହାଉସ୍ ତିଆରି ହୋଇଥିଲା । ଏହାକୁ ସିଭିଲ୍ ଲାଇନ୍ କୁହାଯାଉଥିଲା । ଏଠାରେ କେବଳ ଗୋରା ଲୋକମାନେ ରହୁଥିଲେ । ଏହାପରେ ଇଂରେଜମାନେ ନିରାପଦ ସ୍ଥାନ ଭାବେ କ୍ୟାଣ୍ଟନମେଣ୍ଟ ନିର୍ମାଣ କଲେ । ଏହି କ୍ୟାଣ୍ଟନମେଣ୍ଟଗୁଡ଼ିକ ଭାରତୀୟ ସହରଗୁଡ଼ିକଠାରୁ ପୃଥକ୍ ଥିଲା । କେତେକ ସ୍ଥଳରେ ଏହା ସହରକୁ ଲାଗିଥିଲେ ବି ଏହାକୁ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ଭାବେ ସହରର ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଅଂଶରେ ରଖାଯାଇଥିଲା । ଏହି କ୍ୟାଣ୍ଟନମେଣ୍ଟର ସୁରକ୍ଷା ଦାୟିତ୍ଵ ଇଉରୋପୀୟ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ହସ୍ତରେ ନ୍ୟସ୍ତ ଥିଲା । ଏହା ମଧ୍ୟରେ ବା ଏହାକୁ ଲାଗି ପ୍ରଶସ୍ତ ରାସ୍ତା ଏବଂ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟପୂର୍ଣ୍ଣ ବଙ୍ଗଳା ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଥିଲା । କ୍ୟାଣ୍ଟନମେଣ୍ଟଗୁଡ଼ିକରେ ବ୍ୟାରାକ୍ ହାଉସ୍, ପ୍ୟାରେଡ୍ ପଡ଼ିଆ ଇତ୍ୟାଦି ସୈନିକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଥିଲା । ଏହା ଇଉରୋପୀୟମାନଙ୍କ ପାଇଁ ବାସ୍ତବରେ ଏକ ନିରାପଦ ସ୍ଥାନ ଥିଲା ।

ପରିମଳ ବ୍ୟବସ୍ଥା – ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ଚକ୍ଷୁରେ ଭାରତୀୟମାନେ ରହୁଥ‌ିବା ବ୍ଲାକ୍ ଟାଉନ୍ ବା କଳା ସହର ଅଳିଆ ଏବଂ ଅରାଜକତାର ପ୍ରତୀକ ଥିଲା, ଯାହା ବହୁ ସମୟରେ ସଂକ୍ରାମକ ବ୍ୟାଧର କାରଣ ଥିଲା । କିନ୍ତୁ ଇଉରୋପୀୟମାନଙ୍କୁ ସେମାନେ ଅନୁକରଣ କରିବାପରେ ସ୍ୱଚ୍ଛତା ଏବଂ ସୁନ୍ଦର ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଇଥିଲେ । ସିଭିଲ୍ ଲାଇନ୍ ଏବଂ କ୍ୟାଣ୍ଟନମେଣ୍ଟରେ ଯେଉଁଭଳି ଭାବରେ ସ୍ବଚ୍ଛତା ରହିଛି ସେସବୁକୁ ଅନୁକରଣ କରୁଥିଲେ । ଇଂରେଜମାନେ ମଧ୍ଯ ଭାରତରେ ହେଉଥ‌ିବା କଲେରା ଓ ପ୍ଲେଗଭଳି ମହାମାରୀ ରୋଗକୁ ଦୂର କରିବାପାଇଁ ପରିମଳ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଏବଂ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଚେତନତା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ହାତକୁ ନେଇଥିଲେ । ସହରର ପରିମଳ ପାଇଁ ସ୍ୱେରେଜ୍ ଏବଂ ଡ୍ରେନେଜ୍ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଇତ୍ୟାଦି ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ବ ଆରୋପ କରିଥିଲେ । ଏହା ବାସ୍ତବରେ ଏକ ନୂତନ ସହରୀ ଜୀବନକୁ ଜନ୍ମ ଦେଇଥିଲା ।

୩ । ବ୍ରିଟିଶ୍ ଶାସନ ସମୟରେ କଲିକତାରେ କିପରି ଏକ ଆଧୁନିକ ସହରର ପରିକଳ୍ପନା କରାଯାଇ ପାରିଥିଲା ବର୍ଣ୍ଣନା କର ।
Answer:
ବ୍ରିଟିଶ୍ ଶାସନ ସମୟରେ ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ଆଧୁନିକ ସହରୀକରଣର ପ୍ରକ୍ରିୟା ପ୍ରଥମେ କଲିକତାରୁ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲା । ୧୬୯୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ମୋଗଲଙ୍କଠାରୁ ସୁତାନଟୀ, କଲିକତା ଏବଂ ଗୋବିନ୍ଦପୁରର ରାଜସ୍ଵ ଆଦାୟ କରିବାର ଅଧିକାର ପାଇଥିଲା । ଏହି ତିନୋଟି ଗ୍ରାମକୁ ମିଶାଇ କଲିକତା ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହୋଇଥିଲା । କମ୍ପାନୀ ସରକାର କଲିକତାକୁ ଏକ ସହର ଯୋଜନାର ଅନ୍ତର୍ଗତ କରିଥିଲେ । ଏହାପାଇଁ ଏକ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ସହର ବ୍ୟବସ୍ଥାର ମାନଚିତ୍ର ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇଥିଲା । ଏହାର କିପରି ବିକାଶ ହେବ ଏବଂ ଏଠାରେ ଜନଜୀବନ କିଭଳି ନିୟନ୍ତ୍ରତ ହେବ ସେ ସମ୍ପର୍କରେ ମଧ୍ୟ ବିସ୍ତୃତ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଥିଲା । କମ୍ପାନୀର ସୁରକ୍ଷା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଅନେକ ନିରାପତ୍ତା ବ୍ୟବସ୍ଥା ଉପରେ ମଧ୍ୟ ଦୃଷ୍ଟି ଦିଆଯାଇଥିଲା ।

ଫୋର୍ଟ ଉଇଲିୟମ୍ ନିର୍ମାଣ – ସମଗ୍ର ବଙ୍ଗପ୍ରଦେଶରେ ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ତା’ର ପ୍ରଭାବକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିବାପାଇଁ ଚାହିଁଥିଲା । ୧୭୫୭ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ପଲାସୀ ଯୁଦ୍ଧରେ ବଙ୍ଗର ନବାବ ସିରାଜଉଦୌଲାଙ୍କୁ ପରାସ୍ତ କଲାପରେ କମ୍ପାନୀର ପ୍ରଭୁତ୍ୱ ବୃଦ୍ଧି ଯାଇଥିଲା । ଏହାପରେ ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ଫୋର୍ଟ ଉଇଲିୟମ୍ ନିର୍ମାଣ କଲେ । ଏହି ଦୁର୍ଗଟି ଏଭଳି ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା ବୃଦ୍ଧି ଯାଇଥିଲା । ଏହାପରେ ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ଫୋର୍ଟ ଉଇଲିୟମ୍ ନିର୍ମାଣ କଲେ । ଏହି ଦୁର୍ଗଟି ଏଭଳି ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା ଯେ ଏହା ଉପରେ କେହି ସହଜରେ ଆକ୍ରମଣ କରିପାରିବେ ନାହିଁ । ଏହି ଦୁର୍ଗ ଚତୁଃପାର୍ଶ୍ବରେ ସୁବିସ୍ତୃତ ଖୋଲା ସ୍ଥାନ ରଖାଯାଇଥିଲା । ଯାହାଫଳରେ ଦୁର୍ଗ ଭିତରେ ଥାଇ ବହୁ ଦୂରରୁ ଆକ୍ରମଣକାରୀକୁ ଚିହ୍ନଟ କରିହେଉଥିଲା । ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକମାନେ ଏହାକୁ ମଇଦାନ ବୋଲି ସମ୍ବୋଧନ କରୁଥିଲେ । ଏହି ମଇଦାନକୁ ନିରାପତ୍ତା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ରଖାଯାଇଥିଲା । ଯଦି କୌଣସି ଶତ୍ରୁ ଦୁର୍ଗକୁ ଆକ୍ରମଣ କରିବାକୁ ସାହସ କରୁଥିଲା, ବ୍ରିଟିଶ୍ ତୋପବାହିନୀ ଶତ୍ରୁପକ୍ଷର ଅଧ୍ୱ କ୍ଷତି ପହଞ୍ଚାଉଥିଲା । ତେଣୁ ଦୁର୍ଗର ଚତୁଃପାର୍ଶ୍ଵରେ ଥ‌ିବା ବିସ୍ତୀର୍ଣ୍ଣ ଖୋଲାସ୍ଥାନ ଏହାର ପ୍ରତୀକ ଥିଲା । ନିଃସନ୍ଦେହରେ କୁହାଯାଇପାରେ ଯେ ଏହା ଇଂରେଜମାନଙ୍କ କଲିକତାରେ ସହର ପରିକଳ୍ପନାର ପ୍ରଥମ ଗୁରୁତ୍ଵ ପଦକ୍ଷେପ ଥିଲା ।

ଲର୍ଡ଼ ୱେଲ୍‌ଲୀଙ୍କ ଅବଦାନ – ୧୭୯୮ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ଲର୍ଡ଼ ୱେଲ୍‌ଲୀ ଗଭର୍ଣ୍ଣର ଜେନେରାଲ ଭାବରେ ବଙ୍ଗରେ ନିଯୁକ୍ତି ପାଇଥିଲେ । କଲିକତାରେ ତାଙ୍କର ସହର ପରିକଳ୍ପନା ଯୋଜନା ବାସ୍ତବରେ ଥିଲା ଅତୁଳନୀୟ । ୧୮୦୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ସେ କଲିକତାରେ ସରକାରୀ ଘର ଭାବେ ଏକ ବିଶାଳ ପ୍ରସାଦ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ । ପରବର୍ତୀ ସମୟରେ ଏହା ବ୍ରିଟିଶ୍ କର୍ତ୍ତୃତ୍ୱର ପ୍ରତୀକ ହୋଇଥିଲା । ସହରରେ ଭାରତୀୟମାନେ ବସବାସ କରୁଥିବା ଅଞ୍ଚଳର ଅବସ୍ଥାକୁ ଦେଖୁ ସେ ବିବ୍ରତ ହୋଇ ଉଠିଥିଲେ ଏବଂ ସେଥପରି ଦୃଷ୍ଟିନିକ୍ଷେପ କରିଥିଲେ । ସେହି ଅଞ୍ଚଳରେ ଜନଗହଳି ସାଙ୍ଗକୁ ଅଣଓସାରିଆ ଗଳି, ରାସ୍ତା, ମଇଳା ପୋଖରୀ ଏବଂ ଦୁର୍ଗନ୍ଧଯୁକ୍ତ ନାଳନର୍ଦ୍ଦମା ଭରପୂର ହୋଇଥିଲା । ଇଂରେଜମାନେ ଏଭଳି ବ୍ୟବସ୍ଥା ଦେଖୁ ବ୍ୟଥୂତ ହୋଇଥିଲେ କାରଣ ସେମାନେ ବିଶ୍ଵାସ କରୁଥିଲେ ଯେ ଏହିଭଳି ଦୂଷିତ ସ୍ଥାନ ବିଭିନ୍ନ ବ୍ୟାଧର ମୂଳକାରଣ ଅଟେ । ତେଣୁ ୱେଲ୍‌ଲୀ ଏକ ପ୍ରସ୍ତାବ ଗୃହୀତ କରାଇ ୧୮୦୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଏକ ସହରୀ ଯୋଜନାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥିଲେ ।

ଏହି ପ୍ରଶାସନିକ ନିର୍ଦ୍ଦେଶନାମା ଫଳରେ ଅନେକଗୁଡ଼ିଏ ବନ୍ଦର, ଘାଟ, ମଶାଣି ଏବଂ ଚମଡ଼ା କାରଖାନାକୁ ସହର ବାହାରକୁ ନିଆଯାଇଥିଲା । ଅନେକ ରାସ୍ତା ଏବଂ ନର୍ଦ୍ଦମାକୁ ଓସାରିଆ କରାଯାଇଥିଲା । ସ୍ଵଚ୍ଛତା ଉପରେ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ଦୃଷ୍ଟିନିକ୍ଷେପ କରାଗଲା । ଲଟେରୀ କମିଟି – ୧୮୧୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଇଂରେଜମାନେ ସହରର ପରିମଳ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିବାପାଇଁ ଏକ ଲଟେରୀ କମିଟି – ୧୮୧୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଇଂରେଜମାନେ ସହରର ପରିମଳ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିବାପାଇଁ ଏକ ଲଟେରୀ କମିଟି ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ । ଏହା ମାଧ୍ୟମରେ ଜନସାଧାରଣଙ୍କଠାରୁ ଅର୍ଥ ସଂଗ୍ରହ କରାଯାଇ ଉକ୍ତ ଅର୍ଥକୁ ସହରର ଉନ୍ନତିରେ ଲଗାଯାଉଥିଲା । ଉନ୍ନତିମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟପାଇଁ ଅର୍ଥ ସଂଗ୍ରହ କରିବାଦ୍ୱାରା ସହରର ପରିମଳ ବ୍ୟବସ୍ଥା କେବଳ ସରକାରଙ୍କର ଦାୟିତ୍ଵ ନଥିଲା, ଜନସାଧାରଣଙ୍କର ମଧ୍ୟ ଦାୟିତ୍ଵ ଥିଲା । ଲଟେରୀ କମିଟି ସହରର ଏକ ନୂତନ ମାନଚିତ୍ର ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥିଲା । ଏହାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା କଲିକତା ସହରର ଏକ ସ୍ପଷ୍ଟଚିତ୍ର ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ।

ଏହା ନଦୀ କୂଳରେ ଥିବା ସମସ୍ତ ଜବରଦଖଲକାରୀ ସ୍ଥାନକୁ ମୁକ୍ତକରି ସେହିସବୁ ଅଞ୍ଚଳର ରାସ୍ତା ନିର୍ମାଣ କରିବାପାଇଁ ନିଷ୍ପଭି ନେଇଥିଲା । ଭାରତୀୟମାନେ ରହୁଥ‌ିବା ଅନେକ କୁଡ଼ିଆ ଘରକୁ ଉଚ୍ଛେଦ କରାଯାଇ ସେସବୁ ସ୍ଥାନକୁ ସଫାସୁତୁରା କରାଯାଇଥିଲା । ଫଳରେ ଦରିଦ୍ର ଭାରତୀୟମାନଙ୍କୁ ସହର ବାହାରେ ସ୍ଥାନ ଦିଆଯାଇଥିଲା । ଏହା ସାଙ୍ଗକୁ ଲଟେରୀ କମିଟିଦ୍ଵାରା ଅନେକ ପ୍ରଶସ୍ତ ରାସ୍ତା, ଗଳି ଏବଂ ପାର୍କ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଥିଲା । ୧୮୩୬ ଖ୍ରୀ.ଅ. ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏହି କମିଟି କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲା । ସହରକୁ ମହାମାରୀ ଏବଂ ଅଗ୍ନିରୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେବାପାଇଁ ନିଆଯାଇଥିବା ପଦକ୍ଷେପ – ସହରୀକରଣ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ବାରମ୍ବାର ଘଟୁଥିବା କଲେରା, ପ୍ଲେଗ୍ ଆଦି ମହାମାରୀ ବାଧକ ସାଜିଥିଲା । ଏହି ମହାମାରୀ କାହିଁକି ବ୍ୟାପୁଛି ତାହାର ସ୍ପଷ୍ଟ କାରଣ ଜଣାପଡ଼ିନଥିଲା । ଅନୁଧ୍ୟାନ କରାଯାଇ ଦେଖାଗଲା ଯେ ଉକ୍ତ ମହାମାରୀ ଏବଂ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ରହିବା ବ୍ୟବସ୍ଥା ସହିତ ସିଧାସଳଖ ସମ୍ପର୍କ ଅଛି ।

ଏହି କଥା ଇଂରେଜମାନେ ପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ । ଇଂରେଜମାନଙ୍କର ଏହି କଥାକୁ ସେତେବେଳେ ଭାରତର ଜଣାଶୁଣା ବ୍ୟକ୍ତି ଦ୍ବାରିକାନାଥ ଠାକୁର ଏବଂ ରୁସ୍ତମଜୀ କାୱାସିଜ୍ ସମର୍ଥନ କରିଥିଲେ । ସେମାନେ ମତ ଦେଇଥିଲେ ଯେ କଲିକତାକୁ ଅଧିକ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟକର କରିବାର ସମୟ ଉପନୀତ ହେଉଛି, ସୁତରାଂ ଘଞ୍ଚ ଜନବସତି ଅଞ୍ଚଳକୁ ସେମାନେ ଅସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟକର ଭାବେ ବିବେଚନା କଲେ । ଏହି ଅଞ୍ଚଳ ସିଧାସଳଖ ସୂର୍ଯ୍ୟାଲୋକରୁ ବଞ୍ଚିତ ହୋଇଥିବାରୁ ଅନେକ ମହାମାରୀର କାରଣ ହୋଇଛି । ଏତଦ୍‌ବ୍ୟତୀତ ଏହି ସ୍ଥାନମାନଙ୍କରେ ବାୟୁ ଚଳାଚଳ ସଠିକ୍ ହେଉନାହିଁ । ସେଥ‌ିପାଇଁ ସେମାନେ ଗରିବମାନଙ୍କର କୁଡ଼ିଆ ଏବଂ ବସ୍ତିକୁ ଭାଙ୍ଗିଥିଲେ ଏବଂ ଗରିବ ଶ୍ରମିକମାନଙ୍କୁ ସହରର ଦୂରସ୍ଥାନକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ କରିଥିଲେ । ସେହିଭଳି ସହରରେ ବାରମ୍ବାର ଅଗ୍ନିକାଣ୍ଡ ଜନିତ ଦୁର୍ଘଟଣା ଘଟୁଥିଲା, ସେଥ‌ିପାଇଁ ୧୮୩୬ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଚାଳିଆର ନିର୍ମାଣକୁ ନିଷେଧ କରାଗଲା ଏବଂ ଟାଇଲି ଛାତରେ ଘରକ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ କରାଗଲା ।

ଲର୍ଡ଼ ଡେଲ୍ହାଉସୀଙ୍କ ଅବଦାନ – ଲର୍ଡ଼ ଡେହାଉସୀ ଭାରତରେ ୧୮୪୮ରୁ ୧୮୫୬ ଖ୍ରୀ.ଅ. ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବଡ଼ଲାଟ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ମଧ୍ୟରେ ସେ କଲିକତାକୁ ଆଧୁନିକୀକରଣ କରିବାପାଇଁ ଅନେକ ସୁଦୂରପ୍ରସାରୀ ସଂସ୍କାରମାନ ପ୍ରଚଳନ କରିଥିଲେ । ସେ କଲିକତା ବାସିନ୍ଦାଙ୍କୁ ସଦ୍ୟ ପାନୀୟ ଜଳ ଯୋଗାଇଥିଲେ । ମଇଳା ପାଣିକୁ ରାସ୍ତାରେ ବୋହି ନଯିବାପାଇଁ ସେ ନୂତନ ନର୍ଦ୍ଦମା ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିଥିଲେ । ସେ ମଧ୍ୟ କଲିକତାର ଆଲୋକ ସରଞ୍ଜାମର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିଥିଲେ । ସେ ଏକ ତିନିଜଣିଆ କମିଶନ ନିଯୁକ୍ତି କରିଥିଲେ, ଯାହାର କାର୍ଯ୍ୟ ଥିଲା କଲିକତାର ପରିମଳ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଯତ୍ନନେବା । ସଂକ୍ଷେପରେ କହିବାକୁ ଗଲେ କଲିକତାକୁ ଆଧୁନିକୀକରଣ କରିବାରେ ଲର୍ଡ଼ ଡେଲ୍‌ହାଉସୀ ଏକ ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ନିଭାଇଥିଲେ ।

ଏହା ନିଃସନ୍ଦେହ ଯେ କଲିକତାକୁ ଅଧ୍ଵ ସ୍ଵଚ୍ଛ କରିବାରେ କମ୍ପାନୀ ସରକାର ଅନେକ ପଦକ୍ଷେପ ନେଇଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ଗୋରାମାନେ ରହୁଥ‌ିବା ସହରର ଅଂଶକୁ ସେମାନେ ଅଧିକ ସ୍ଵଚ୍ଛ ଏବଂ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟକର କରିଥିଲେ । ଭାରତୀୟମାନେ ରହୁଥ‌ିବା କଳା ସହରକୁ ସେମାନେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଇନଥିଲେ । ମ୍ୟୁନିସ୍‌ପାଲ କର୍ପୋରେସନରେ ରହୁଥ‌ିବା ଭାରତୀୟ ପ୍ରତିନିଧ୍ ଏଥ‌ିପାଇଁ ଉଚ୍ଚ ସ୍ଵରରେ ଦାବି ଉପସ୍ଥାପନ କରୁଥିଲେ । ଫଳରେ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଜାତୀୟତା ମନୋଭାବ ଦୃଢ଼ୀଭୂତ ହୋଇଥିଲା ।

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 History Solutions Chapter 14 ଔପନିବେଶିକ ସହରସମୂହ-ସହରୀକରଣ, ଯୋଜନା ଏବଂ କାରୁକାର୍ଯ୍ୟ Objective Questions.

CHSE Odisha 12th Class History Chapter 14 Objective Questions in Odia Medium

ବସ୍ତୁନିଷ୍ଠ ଓ ଅତିସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
A. ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଚାରୋଟି ଉତ୍ତର ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।

୧। ଗଞ୍ଜ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ?
(କ) ଏକ କ୍ଷୁଦ୍ର ସ୍ଥାୟୀ ବଜାର
(ଖ) ଏକ ପ୍ରଦେଶ
(ଗ) ଏକ ଜିଲ୍ଲା
(ଘ) ଏକ ରାଜ୍ୟ
Answer:
(କ) ଏକ କ୍ଷୁଦ୍ର ସ୍ଥାୟୀ ବଜାର

୨। ଡର୍‌ମାନେ ଭାରତରେ କେଉଁଠାରେ ବାଣିଜ୍ୟକୋଠି ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ?
(କ) ମୋସଲିପଟ୍ଟନମ୍
(ଖ) ପାତିଆଲା
(ଗ) ପଣ୍ଡିଚେରୀ
(ଘ) ଚନ୍ଦ୍ରଗିରି
Answer:
(କ) ମୋସଲିପଟ୍ଟନମ୍

୩ । ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ମସିହାରେ ମାଡ୍ରାସ୍‌ରେ ବାଣିଜ୍ୟକୋଠି ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ?
(କ) ୧୫୧୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଖ) ୧୬୩୯ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଗ) ୧୬୦୫ ଖ୍ରୀ.ଅ.
(ଘ) ୧୬୬୮ ଖ୍ରୀ.ଅ.
Answer:
(ଖ) ୧୬୩୯ ଖ୍ରୀ.ଅ.

୪। ପଲାସୀ ଯୁଦ୍ଧରେ ଇଂରେଜମାନେ ବଙ୍ଗର କେଉଁ ନବାବଙ୍କୁ ପରାସ୍ତ କରିଥିଲେ ?
(କ) କଲିକତା
(ଖ) ବମ୍ବେ
(ଗ) ମାଡ୍ରାସ୍
(ଘ) ପଣ୍ଡିଚେରୀ
Answer:
(ଖ) ବମ୍ବେ

୫। ପଲାସୀ ଯୁଦ୍ଧରେ ଇଂରେଜମାନେ ବଙ୍ଗର କେଉଁ ନବାବଙ୍କୁ ପରାସ୍ତ କରିଥିଲେ ?
(କ) ମିଜାଫର୍
(ଖ) ମୀରକାଶିମ୍
(ଗ) ସିରାଜଉଦୌଲା
(ଘ) ଆଲିବର୍ଦ୍ଦି ଖାଁ
Answer:
(ଗ) ସିରାଜଉଘୋଲା

୬। ସୁଏଜ୍ କେନାଲକୁ କେବେ ଜାତି ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଘୋଷଣା କରାଯାଇଥିଲା ?
(କ) ୧୭୯୭
(ଖ) ୧୮୬୯
(ଗ) ୧୬୬୯
(ଘ) ୧୮୮୯
Answer:
(ଖ) ୧୮୬୯

୭। ଫରାସୀମାନେ ଭାରତର କେଉଁଠାରେ ତାଙ୍କର ବାଣିଜ୍ୟକୋଠି ନିର୍ମାଣ କରିଥ୍ଲେ ?
(କ) ପାନାଜୀ
(ଖ) ପଣ୍ଡିଚେରୀ
(ଗ) କୋଚିନ୍
(ଘ) କାଲିକଟ୍
Answer:
(ଖ) ପଣ୍ଡିଚେରୀ

୮। ବଙ୍ଗର ନବାବ ସିରାଜଉଦୌଲା କେଉଁ ଯୁଦ୍ଧରେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କଠାରୁ ପରାସ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ?
(କ) ପଲାସୀ
(ଖ) ବକ୍ ସାର
(ଗ) ୱାଣ୍ଡିୱାସ୍
(ଘ) ଆର୍‌କଟ୍
Answer:
(କ) ପଲାସୀ

୯। ବମ୍ବେଠାରେ ଗେଟ୍ ୱେ ଅଫ୍ ଇଣ୍ଡିଆ କେବେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ୧୯୦୫
(ଖ) ୧୯୧୧
(ଗ) ୧୯୧୬
(ଖ) ୧୮୧୮
Answer:
(ଖ) ୧୯୧୧

୧୦ । ସିମଳା ଶୈଳନିବାସ କେବେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ୧୮୧୪-୧୬
(ଖ) ୧୮୩୫-୩୬
(ଗ) ୧୮୧୦-୧୨
(ଘ) ୧୮୨୮-୩୦
Answer:
(କ) ୧୮୧୪-୧୬

୧୨ । ମାଉଣ୍ଟଆବୁ ଶୈଳନିବାସ କେବେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ୧୭୮୫
(ଖ) ୧୮୧୮
(ଗ) ୧୮୨୦
(ଘ) ୧୯୪୦
Answer:
(ଖ) ୧୮୧୮

୧୨ । ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ କେଉଁ ଶାସକଙ୍କଠାରୁ ଦାର୍ଜିଲିଂ ଅଧିକାର କରିଥିଲେ ?
(କ) ନେପାଳର ଶାସକ
(ଖ) ସିକିମ୍‌ ଶାସକ
(ଗ) ଚୀନ୍‌ର ସମ୍ରାଟ
(ଘ) ଭୁଟାନ୍‌ ରାଜା
Answer:
(ଖ) ସିକିମ୍‌ ଶାସକ

୧୩ । କଲିକତାର ଇଂରେଜମାନେ ଚାଳଘରକୁ କେବେ ନିଷେଧ କରିଥିଲେ ?
(କ) ୧୮୩୫
(ଖ) ୧୮୩୬
(ଗ) ୧୮୩୭
(ଘ) ୧୮୩୯
Answer:
(ଖ), ୧୮୩୬

୧୪ । ଭାରତରେ ପ୍ରଥମ ରେଳ ଚଳାଚଳ କେଉଁ ସ୍ଥାନ ମଧ୍ୟରେ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ବମ୍ବେରୁ ଗୋଆ
(ଖ) ବମ୍ବେରୁ ଥାନେ
(ଗ) କଲିକତାରୁ ବମ୍ବେ
(ଘ) ଦିଲ୍ଲୀରୁ ଆଗ୍ରା
Answer:
(ଖ) ବମ୍ବେରୁ ଥାନେ

୧୫ । କେଉଁ ଇଂରେଜ ଗଭର୍ଣ୍ଣର ସିମଳାକୁ ନିଜ ରାଜଧାନୀ କରିଥିଲେ ?
(କ) ଲର୍ଡ଼ ଡେଲ୍‌ହାଉସୀ
(ଖ) ଜନ୍ ଲରେନ୍ସ
(ଗ) ଲର୍ଡ଼ ଉଇଲିୟମ୍ ବେଣ୍ଟିକ୍
(ଘ) ଲର୍ଡ଼ ରିପନ୍
Answer:
(ଖ) ଜନ୍ ଲରେନ୍‌ସ୍

୧୬ । ଭାରତରେ ଦଶବର୍ଷିଆ ଜନଗଣନା କେବେ ଆରମ୍ଭ ହେଲା ?
(କ) ୧୮୮୧
(ଖ) ୧୮୮୫
(ଗ) ୧୮୮୭
(ଘ) ୧୮୮୯
Answer:
(କ) ୧୮୮୧

B. ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।

୧। କେଉଁ ଭାଇସ୍‌ରାୟ ସିମଳାକୁ ତାଙ୍କର ରାଜଧାନୀ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଭାଇସ୍‌ୟ ଜନ୍ ଲରେନ୍ସ ସିମଳାକୁ ତାଙ୍କର ରାଜଧାନୀ କରିଥିଲେ ।

୨। କେଉଁ ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ସିମଳା ଶୈଳନିବାସ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
୧୮୧୪ ରୁ ୧୮୧୬ ଖ୍ରୀ.ଅ. ମଧ୍ଯରେ ସିମଳା ଶୈଳନିବାସ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହୋଇଥିଲା ।

୩ । କେବେ ଫରାସୀମାନେ ପଣ୍ଡିଚେରୀରେ ବାଣିଜ୍ୟକୋଠି ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ?
Answer:
୧୬୭୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଫରାସୀମାନେ ପଣ୍ଡିଚେରୀରେ ବାଣିଜ୍ୟକୋଠି ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ।

୪ । ଗେଟ୍ ୱେ ଅଫ୍ ଇଣ୍ଡିଆ କେଉଁ ସହରରେ ଅଛି ?
Answer:
ଗେଟ୍ ୱେ ଅଫ୍ ଇଣ୍ଡିଆ ବମ୍ବେ ସହରରେ ଅଛି ।

୫। ବମ୍ବେରେ ଗେଟ୍ ୱେ ଅଫ୍ ଇଣ୍ଡିଆ କେଉଁ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ବମ୍ବେରେ ଗେଟ୍ ୱେ ଅଫ୍ ଇଣ୍ଡିଆ ଇଂଲଣ୍ଡର ରାଜା ପଞ୍ଚମ ଜର୍ଜ ଏବଂ ରାଣୀ ମେରୀଙ୍କୁ ସ୍ବାଗତ କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା ।

୬। ତାଜମହଲ ହୋଟେଲର ନିର୍ମାତା କିଏ ?
Answer:
ବିଶିଷ୍ଟ ଶିଳ୍ପପତି ଜାମ୍‌ଦ୍‌ଜୀ ଟାଟା ତାଜମହଲ ହୋଟେଲର ନିର୍ମାତା ।

୭। ବଙ୍ଗର କେଉଁ କେଉଁ ଅଞ୍ଚଳର ଜମିଦାରୀ ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ପାଇଥିଲା ?
Answer:
ବଙ୍ଗର ସୁତାନଟି, କଲିକତା, ଗୋବିନ୍ଦପୁର ଅଞ୍ଚଳର ଜମିଦାରୀ ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ପାଇଥିଲା ।

୮। ଇଂରେଜ ଶାସନ ସମୟରେ ଭାରତରେ ବିଭିନ୍ନ ସୌଧଗୁଡ଼ିକର ନିର୍ମାଣ କେଉଁ ଶୈଳୀରେ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ଇଂରେଜ ଶାସନ ସମୟରେ ଭାରତରେ ଇଂରେଜମାନେ ଇଣ୍ଡୋ-ସେରାସେନିକ୍ ଶୈଳୀରେ ବିଭିନ୍ନ ସୌଧ ଗୁଡ଼ିକର ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ।

୯। ଇଣ୍ଡୋ-ସେରାସେନିକ୍ ଶୈଳୀ କ’ଣ ?
Answer:
ଇଣ୍ଡୋ-ସେରାସେନିକ୍ ଶୈଳୀ କହିଲେ ଇଣ୍ଡିଆ (ଭାରତ) ଏବଂ ଇଉରୋପୀୟ ଶୈଳୀର ମଶ୍ରଣକୁ ବୁଝାଏ ।

୧୦ । ଇଣ୍ଡୋ-ସେରାସେନିକ୍ ଶୈଳୀରେ ନିର୍ମିତ ଦୁଇଟି ସୌଧର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ଇଣ୍ଡୋ-ସେରାସେନିକ୍ ଶୈଳୀରେ ନିର୍ମିତ ଦୁଇଟି ସୌଧର ନାମ ହେଲା – ବମ୍ବେର ତାଜମହଲ ହୋଟେଲ ଏବଂ ଗେ ଅଫ୍ ଇଣ୍ଡିଆ ।

୧୧ । ବମ୍ବେର ଟାଉନ୍‌ହଲ୍ କେବେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
୧୮୩୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ବମ୍ବେର ଟାଉନ୍‌ହଲ୍ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା ।

୧୨ । ବମ୍ବେରେ ଏଲ୍‌ଫିନ୍ ଷ୍ଟୋନ୍ ସର୍କଲ କେବେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
୧୮୬୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ବମ୍ବେରେ ଏଲ୍‌ଫିନ୍‌ନ୍ ସର୍କଲ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା ।

୧୩ । ଏଲ୍‌ଫିନ୍ ଷ୍ଟୋନ୍ ସର୍କଲର ନାମ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଇ କ’ଣ ରଖାଯାଇଥିଲା ?
Answer:
ଏଲ୍‌ପିନ୍ ଷ୍ଟୋନ୍ ସର୍କଲ୍‌ର ନାମ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଇ ଜଣେ ଇଂରେଜ ପତ୍ରକାରଙ୍କ ନାମରେ ହୋର୍ନିମାନ ସର୍କଲ ରଖାଯାଇଥିଲା ।

୧୪ । ଫୋର୍ଟ ଉଇଲିୟମ୍ ଦୁର୍ଗ ଇଂରେଜମାନେ କେଉଁ ସହରରେ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଫୋର୍ଟ ଉଇଲିୟମ୍ ଦୁର୍ଗ ଇଂରେଜମାନେ କଲିକତା ସହରରେ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ।

୧୫। ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ଆଧୁନିକ ସହରୀକରଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରଥମେ କେଉଁଠି ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ଆଧୁନିକ ସହରୀକରଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରଥମେ କଲିକତାରେ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ।

C. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

୧। __________________ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଡବ୍‌ମାନେ ମୋସଲିପଟ୍ଟନମ୍ଠାରେ ସେମାନଙ୍କର ବାଣିଜ୍ୟକୋଠି ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ।
Answer:
୧୬୦୫

୨। ________________ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ମାଡ୍ରାସ୍ତାରେ ବାଣିଜ୍ୟକୋଠି ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ।
Answer:
୧୬୩୯

୩ । __________________ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଫରାସୀମାନେ ପଣ୍ଡିଚେରୀରେ ବାଣିଜ୍ୟକୋଠି ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ।
Answer:
୧୬୭୩

୪ । ସିରାଜଡଦୌଲା __________________ ର ନବାବ ଥିଲେ ।
Answer:
ବଙ୍ଗ

୫। ଗଭର୍ଣ୍ଣର ଜେନେରାଲ _________________ କଲିକତାରେ ଅଣ୍ଡରଗ୍ରାଉଣ୍ଡ ଡ୍ରେନେଜ୍ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିଥିଲେ ।
Answer:
ଲର୍ଡ଼ ଡେଲ୍‌ହାଉସୀ

୬ | ସେଣ୍ଟ ଜର୍ଜ ଫୋର୍ଟ ______________ ସହରରେ ଅବସ୍ଥିତ ।
Answer:
ମାଡ୍ରାସ୍

୭ । ଭାରତରେ ପ୍ରଥମ ରେଳପଥ ବମ୍ବେଠାରୁ ଥାନେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ________________ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଥିଲା ।
Answer:
୧୮୫୩

୮| _______________ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ସିକିମ୍ବର ଶାସକଙ୍କଠାରୁ ଦାର୍ଜିଲିଂକୁ ପାଇଥିଲା ।
Answer:
୧୮୩୫

୯ । ଭାଇସ୍ ରାୟ ________________ ସିମଳାକୁ ତାଙ୍କ ରାଜଧାନୀ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ଜନ୍ ଲରେନ୍ ସ

୧୦|__________________ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ବମ୍ବେରୁ ଥାନେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରେଳଚଳାଚଳ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
୧୮୫୩

୧୧। _________________ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ପ୍ରଥମଥର ପାଇଁ ଭାରତରେ ଜନଗଣନା ପାଇଁ ଉଦ୍ୟମ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
୧୮୭୨

୧୨। _________________ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ କଲିକତାରେ ଲଟେରୀ କମିଟି ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
୧୮୧୭

D. ଭ୍ରମ ସଂଶୋଧନ କର ।

୧। ଲଟେରୀ କମିଟି ଇଂରେଜମାନେ ବମ୍ବେରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ।
Answer:
ଲଟେରୀ କମିଟି ଇଂରେଜମାନେ କଲିକତାରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ।

୨। ଭାରତରେ ପ୍ରଥମ ରେଳପଥ କଲିକତାରୁ ମାଡ୍ରାସ୍ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଥିଲା ।
Answer:
ଭାରତରେ ପ୍ରଥମ ରେଳପଥ ବମ୍ବେରୁ ଥାନେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଥିଲା ।

୩। ବମ୍ବେରେ ତାଜମହଲ ହୋଟେଲ ଇଂରେଜମାନେ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ବମ୍ବେରେ ତାଜମହଲ ହୋଟେଲ ବିଶିଷ୍ଟ ଶିଳ୍ପପତି ଜାମ୍‌ଦ୍‌ଜୀ ଟାଟା ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ।

୪ । ଫୋର୍ଟ ଉଇଲିୟମ୍ ବମ୍ବେରେ ଅବସ୍ଥିତ ।
Answer:
ଫୋର୍ଟ ଉଇଲିୟମ୍ କଲକତାରେ ଅବସ୍ଥିତ ।

୫। ଫତେପୁରସିକ୍ରି ଶାହାଜାହାନ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ଫତେପୁରସିକ୍ରି ଆକବର ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ।

୬। ମଦୁରାଇ ସହର ଉତ୍ତର ଭାରତରେ ଅବସ୍ଥିତ ।
Answer:
ମଦୁରାଇ ସହର ଦକ୍ଷିଣ ଭାରତରେ ଅବସ୍ଥିତ ।

୭। ଗେଟ୍ ୱେ ଅଫ ଇଣ୍ଡିଆ ଦିଲ୍ଲୀରେ ଅବସ୍ଥିତ ।
Answer:
ଗେଟ୍ ୱେ ଅଫ୍ ଇଣ୍ଡିଆ ବମ୍ବେରେ ଅବସ୍ଥିତ ।

୮। ଭାରତରେ ଇଂରେଜମାନେ ନିର୍ମାଣ କରିଥିବା କାରୁକାର୍ଯ୍ୟର ଶୈଳୀକୁ ଇଣ୍ଡୋ-ଗ୍ରୀକ୍ ଶୈଳୀ କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ଭାରତରେ ଇଂରେଜମାନେ ନିର୍ମାଣ କରିଥିବା କାରୁକାର୍ଯ୍ୟର ଶୈଳୀକୁ ଇଣ୍ଡୋ-ସେରାସେନିକ୍ ଶୈଳୀ କୁହାଯାଏ ।

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 History Solutions Chapter 15 ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ ଗଠନ Short & Long Answer Questions.

CHSE Odisha 12th Class History Chapter 15 Short & Long Answer Questions in Odia Medium

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
A. ଦୁଇଟି | ତିନୋଟି ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

୧। ୧୮୮୫ରେ ଓଡ଼ିଶା ଗସ୍ତରେ ଆସିଥୁବା ଗଭର୍ଣ୍ଣର କିଏ ଥିଲେ ? ତାଙ୍କୁ କିଏ ସ୍ମାରକପତ୍ର ଦେଇ କ’ଣ ଦାବି?
Answer:
୧୮୮୫ରେ ଓଡ଼ିଶା ଗସ୍ତରେ ଆସିଥିବା ଗଭର୍ଣ୍ଣର ରିଚାର୍ଡ଼ ଥମ୍ପସନ୍ ଥିଲେ । ତାଙ୍କୁ ଉତ୍କଳସଭା ଏକ ସ୍ମାରକପତ୍ର ଦେଇ ଗଞ୍ଜାମ, ଜୟପୁର, ସମ୍ବଲପୁରକୁ ଓଡ଼ିଶା ସହିତ ଏକତ୍ର କରିବାପାଇଁ ଦାବି କରିଥିଲା ।

୨। ୧୮୮୮ରେ ବଙ୍ଗର କେଉଁ ଗଭଣ୍ଡିରଙ୍କୁ ସ୍ମାରକପତ୍ର ଦିଆଯାଇଥିଲା ଓ କ’ଣ ଆବେଦନ କରାଯାଇଥିଲା ?
Answer:
୧୮୮୮ରେ ବଙ୍ଗର ଲେପ୍‌ଟନାଣ୍ଟ ଗଭର୍ଣ୍ଣର ଏସ୍.ସି. ବେଲୀଙ୍କୁ ଉତ୍କଳସେଭା ପକ୍ଷରୁ ଏକ ସ୍ମାରକପତ୍ର ଦିଆଯାଇ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ, ମାନ୍ଦ୍ରାଜ ଓ ବଙ୍ଗରେ ମିଶିଥୁବା ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାଭାଷୀ ଅଞ୍ଚଳକୁ ପୃଥକ୍ କରିବାକୁ ଆବେଦନ କରାଯାଇଥିଲା ।

୩ । କେଉଁମାନଙ୍କର ହସ୍ତକ୍ଷେପ ଫଳରେ ବଙ୍ଗାଳୀମାନଙ୍କର ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଉଚ୍ଛେଦ କରିବାର ଉଦ୍ୟମ ବିଫଳ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ଓଡ଼ିଶାର କମିଶନର ଟି.ଇ. ରେଭେନ୍ସା ଏବଂ ବାଲେଶ୍ଵର-କଟକର କଲେକ୍ଟର ଭାଷାବିଜ୍ଞାନୀ ଜନ୍ ବିମସ୍‌ଙ୍କ ହସ୍ତକ୍ଷେପ ଫଳରେ ବଙ୍ଗାଳୀମାନଙ୍କର ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଉଚ୍ଛେଦ କରିବାର ଉଦ୍ୟମ ବିଫଳ ହୋଇଥିଲା ।

୪। ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଶିକ୍ଷାଦାନର ବ୍ୟବସ୍ଥା କେବେ ଓ କିଏ କରିଥିଲେ ?
Answer:
୧୮୬୯ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ବଙ୍ଗର ଲେଫ୍‌ଟନାଣ୍ଟ ଗଭଣ୍ଡିର ସାର୍ ଏ.ସି. ବେଲୀ ଓଡ଼ିଶାର ସମସ୍ତ ପ୍ରାଥମିକ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ଶିକ୍ଷାଦାନର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିଥିଲେ ।

୫ । ଗଞ୍ଜାମ ଓ ସମ୍ବଲପୁର ଯଥାକ୍ରମେ କେଉଁ ମସିହାରେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ଅଧିକୃତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
୧୭୫୯ ମସିହାରେ ଗଞ୍ଜାମ ଏବଂ ୧୮୪୯ ମସିହାରେ ସମ୍ବଲପୁର ଇଂରେଜମାନଙ୍କଦ୍ଵାରା ଅଧୂକୃତ ହୋଇଥିଲା ।

୬ । ନୀଳମଣି ବିଦ୍ୟାରନ କେଉଁ ପତ୍ରିକାରେ ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ଭାଷାନୀତିର ସମାଲୋଚନା କରିଥିଲେ ଏବଂ ଏଥ‌ିପାଇଁ କିଏ ତାଙ୍କୁ ଅଭିନନ୍ଦନ ଜଣାଇଥିଲେ ?
Answer:
ନୀଳମଣି ବିଦ୍ୟାରମ୍ଭ ‘ସମ୍ବଲପୁର ହିତୈଷିଣୀ’ ପତ୍ରିକାରେ ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ଭାଷାନୀତିର ସମାଲୋଚନା କରିଥିଲେ ଏବଂ ଏଥିପାଇଁ ତାଙ୍କୁ ସ୍ଵଭାବ କବି ଗଙ୍ଗାଧର ମେହେର ଅଭିନନ୍ଦନ ଜଣାଇଥିଲେ ।

୭ । ଲର୍ଡ କର୍ଜନ ଓଡ଼ିଶା ଗସ୍ତରେ ଆସିବାଦ୍ଵାରା କି ଲାଭ ହୋଇଥୁଲା ?
Answer:
ହୃଦ୍‌ବୋଧ କରିଥିଲେ । ଯାହା ଫଳରେ ୧୯୦୩ ଜାନୁୟାରୀ ୧ ତାରିଖରୁ ସମ୍ବଲପୁର କୋର୍ଟ କଚେରିରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ପୁନଃ ପ୍ରଚଳିତ ହୋଇଥୁଲା ।

୮ | କେବେ ଓ କେଉଁ ପ୍ରଦେଶରୁ ପୃଥକ୍ କରି ସମ୍ବଲପୁରକୁ ଓଡ଼ିଶା ଡିଭିଜନରେ ମିଶାଇ ଦିଆଗଲା ।
Answer:
୧୯୦୫ ଜୁଲାଇ ୧୯ ତାରିଖରେ ସମ୍ବଲପୁରକୁ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ପ୍ରଦେଶରୁ ପୃଥକ୍ କରି ଓଡ଼ିଶା ଡିଭିଜନରେ ମିଶାଇ ଦିଆଗଲା ।

୯ । ସାଇମନ୍ କମିଶନଙ୍କ ଭାରତ ଗସ୍ତବେଳେ ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀର ସଭ୍ୟମାନେ କେଉଁଠାରେ ଓ କାହିଁକି ଭେଟିଥିଲେ ?
Answer:
ଏହି ସଭ୍ୟମାନେ କମିଶନଙ୍କ ନିକଟରେ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ ଗଠନ ପାଇଁ ଦାବି ଉପସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ ।

୧୦ । ଅଟ୍‌ ସବ୍‌କମିଟି କେଉଁ ଅଞ୍ଚଳକୁ ନେଇ ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ ଗଠନ ପାଇଁ ସୁପାରିଶ କରିଥିଲା ?
Answer:
ଅଟ୍‌ ସବ୍‌କମିଟି ଓଡ଼ିଶା ଡିଭିଜନର ଅନୁଗୁଳ, ବଙ୍ଗର ମେଦିନିପୁର, ମାନ୍ଦ୍ରାଜ ପ୍ରେସିଡ଼େନ୍ସିର ଗଞ୍ଜାମ ଅଞ୍ଚଳ ଓ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ପ୍ରଦେଶର ଖଡ଼ିଆଳ ଅଞ୍ଚଳକୁ ଏକତ୍ରକରି ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ ଗଠନପାଇଁ ସୁପାରିସ କରିଥିଲା ।

୧୧ । କେବେ ଓ କେଉଁଠାରେ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ ଗଠନ ସମ୍ପର୍କରେ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧିଙ୍କୁ ଅବଗତ କରାଯାଇଥିଲା ?
Answer:
୧୯୩୧ ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୯ରେ କରାଚୀଠାରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ ଅଧୂବେଶନରେ ଓଡ଼ିଶାର ପ୍ରତିନିଧୁମାନେ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଓଡ଼ିଶା ଗଠନ ଦାବି ସମ୍ପର୍କରେ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧିଙ୍କୁ ଅବଗତ କରିଥିଲେ ।

୧୨ । ଓ’ଡ଼ୋନେଲ କମିଟି ପ୍ରସ୍ତାବର ପ୍ରତିବାଦ କରିବାପାଇଁ କେବେ ଏବଂ କେଉଁଠାରେ ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀର ଜରୁରୀ ଅଧୁବେଶନ ବସିଥିଲା ?
Answer:
ଓ’ଡ଼ୋନେଲ କମିଟି ପ୍ରସ୍ତାବର ପ୍ରତିବାଦ କରିବାପାଇଁ ୧୯୩୨ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଅଗଷ୍ଟ ୨୧ ତାରିଖରେ ବ୍ରହ୍ମପୁରଠାରେ ଲକ୍ଷ୍ମୀଧର ମହାନ୍ତିଙ୍କ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀର ଜରୁରୀ ଅଧୂବେଶନ ବସିଥିଲା ।

୧୩ । ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ ଗଠନ ସମ୍ପର୍କରେ ଶ୍ଵେତପତ୍ର କେବେ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା ଏବଂ ଏଥିରେ ପ୍ରସ୍ତାବିତ ଓଡ଼ିଶାର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ କେତେ ଥିଲା ?
Answer:
ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ ଗଠନ ସମ୍ପର୍କରେ ଶ୍ଵେତପତ୍ର ୧୯୩୩ ଖ୍ରୀ.ଅ. ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୭ ତାରିଖରେ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା ଏବଂ ଏଥିରେ ପ୍ରସ୍ତାବିତ ଓଡ଼ିଶାର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ ୨୧,୫୪୫ ବର୍ଗ ମାଇଲ୍ ରଖାଯାଇଥିଲା ।

୧୪ । ମିଳିତ ସଂସଦୀୟ କମିଟି ଶ୍ଵେତପତ୍ର ପ୍ରସ୍ତାବିତ ଓଡ଼ିଶା ସହିତ କେଉଁ କେଉଁ ଅଞ୍ଚଳ ଯୋଗ କଲା ?
Answer:
ମିଳିତ ସଂସଦୀୟ କମିଟି ଶ୍ଵେତପତ୍ର ପ୍ରସ୍ତାବିତ ଓଡ଼ିଶା ସହିତ ଜୟପୁର ଜମିଦାରୀର ଅଂଶ, ଜଳନ୍ତର, ସାଲିହା ଏବଂ ପାରଳାଖେମୁଣ୍ଡି ସହର ସମେତ ପାରଳାଖେମୁଣ୍ଡି ଜମିଦାରୀର ଏକ ଅଂଶକୁ ଯୋଗ କଲା ।

୧୫ । ଭାରତ ଶାସନ ଆଇନ ୧୯୩୫ର କେଉଁ ଧାରାରେ ଓଡ଼ିଶାକୁ ଏକ ପୃଥକ୍ ପ୍ରଦେଶ ଭାବେ ସ୍ୱୀକୃତି ଦିଆଗଲା ଏବଂ କେବେ ଭାରତ ଶାସନ (ଓଡ଼ିଶା ଗଠନ) ନିର୍ଦେଶ ଘୋଷିତ ହେଲା ?
Answer:
ଭାରତ ଶାସନ ଆଇନ ୧୯୩୫ର ୨୮୯ ଧାରାରେ ଓଡ଼ିଶାକୁ ଏକ ପୃଥକ୍ ପ୍ରଦେଶ ଭାବେ ସ୍ଵୀକୃତି ଦିଆଗଲା ଏବଂ ୧୯୩୬ ମାର୍ଚ୍ଚ ୩ ତାରିଖରେ ‘ଭାରତ ଶାସନ (ଓଡ଼ିଶା ଗଠନ) ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ୧୯୩୬’’ ଘୋଷିତ ହେଲା ।

୧୬ । କେଉଁମାନେ ସମ୍ବଲପୁରରେ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ପରିଚାଳନା କରୁଥିଲେ ? କାହାକୁ ଏଥିପାଇଁ ସ୍ମାରକପତ୍ର ଦିଆଯାଇଥିଲା ?
Answer:
ମଦନମୋହନ ମିଶ୍ର, ଧରଣୀଧର ମିଶ୍ର, ବ୍ରଜମୋହନ ପଟ୍ଟନାୟକ, ବିହାରୀ ଦାସ ମହନ୍ତ, ବଳଭଦ୍ର ସୂପକାର ଆଦି ସମ୍ବଲପୁରରେ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ପରିଚାଳନା କରୁଥିଲେ । ଲର୍ଡ଼ କର୍ଜନଙ୍କୁ ଏଥିପାଇଁ ସ୍ମାରକପତ୍ର ଦିଆଯାଇଥିଲା ।

୧୭ । ପ୍ରଥମ ଓଡ଼ିଆ ଜାତୀୟ ସମ୍ମିଳନୀ କେବେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ? ଏହାକୁ କେଉଁମାନେ ଆୟୋଜନ କରିଥିଲେ ?
Answer:
୧୯୦୩ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଡିସେମ୍ବର ୩୦ ଓ ୩୧ ତାରିଖରେ ପ୍ରଥମ ଓଡ଼ିଆ ଜାତୀୟ ସମ୍ମିଳନୀ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହାକୁ ମଧୁସୂଦନ ଦାସ, କନିକାର ଜମିଦାର ରାଜେନ୍ଦ୍ର ନାରାୟଣ ଭଞ୍ଜଦେଓ ଏବଂ ମୟୂରଭଞ୍ଜର ମହାରାଜା ଶ୍ରୀରାମଚନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜ ଆୟୋଜନ କରିଥିଲେ ।

୧୮ । ରିସଲୀ ସର୍କୁଲାର ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:
୧୯୦୩ ଡିସେମ୍ବର ୩ ତାରିଖରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାଭାଷୀ ଅଞ୍ଚଳକୁ ନେଇ ଏକ ପ୍ରଦେଶ ଗଠନ କରିବାପାଇଁ ଲର୍ଡ଼ କର୍ଜନ ଯୋଜନା କରିଥିଲେ । ସେହିବର୍ଷ ପୁଣି ସମ୍ବଲପୁର କୋର୍ଟ କଚେରିରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ପ୍ରଚଳନ କରାଗଲା । ତଦନୁଯାୟୀ ଭାରତ ସଚିବ ହେନରୀ ରିସ୍‌ ବଙ୍ଗ, ମାନ୍ଦ୍ରାଜ ଓ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ ସରକାରଙ୍କର ମତାମତ ଲୋଡ଼ିଥିଲେ । ଫଳରେ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଥିଲା ରିସ୍‌ ସର୍କୁଲାର ।

୧୯ । ସିହ୍ନା ପ୍ରସ୍ତାବ ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:
ଇମ୍ପେରିଆଲ କାଉନସିଲର ସଭ୍ୟ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦ ସିହ୍ନା ପ୍ରସ୍ତାବ ରଖୁଥ‌ିଲେ ଯେ, ବଙ୍ଗ, ମାନ୍ଦ୍ରାଜ ଓ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶରେ ଥ‌ିବା ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାଭାଷୀ ଅଞ୍ଚଳଗୁଡ଼ିକୁ ବିହାର-ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶର ଓଡ଼ିଶା ଡିଭିଜନରେ ମିଶାଇଦେବା ପାଇଁ । ରାଜେନ୍ଦ୍ର ନାରାୟଣ ଭଞ୍ଜଦେଓ ଏ ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ଦୃଢ଼ଭାବରେ ସମର୍ଥନ କରିଥିଲେ ।

୨୦ । ନେହେରୁ କମିଟି କାହିଁକି ଗଠନ କରାଯାଇଥିଲା ?
Answer:
ପ୍ରଦେଶମାନଙ୍କର ସୀମା ନିର୍ଦ୍ଧାରଣର ପୁନର୍ବିଚାର ପାଇଁ ମୋତିଲାଲ ନେହେରୁଙ୍କ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ ସର୍ବଦଳୀୟ ସମ୍ମିଳନୀ ପକ୍ଷରୁ ଏକ କମିଟି ଗଢ଼ାଯାଇଥିଲା । ତାହା ଥିଲା ନେହେରୁ କମିଟି । ଏହାର ରିପୋର୍ଟରେ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ ଗଠନ ପ୍ରସଙ୍ଗ ସ୍ଥାନ ପାଇଥିଲା ।

B. ପାଞ୍ଚଟି/ଛଅଟି ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ।

୧। ଫିଲିପ୍ ଡଫ୍ କମିଟି କ’ଣ ?
Answer:
ଦୀର୍ଘଦିନ ଧରି ଗଞ୍ଜାମର ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାଭାଷୀ ଲୋକେ ଓଡ଼ିଶା ସହିତ ମିଶ୍ରଣ ପାଇଁ ଦାବି କରିଆସୁଥିଲେ । ଏହାର ଯଥାର୍ଥତା ଅନୁଧ୍ୟାନ କରିବାପାଇଁ ୧୯୨୪ ମସିହା ଡିସେମ୍ବର ୨୬ ତାରିଖ ଦିନ ଭାରତ ସରକାର ଦୁଇଜଣିଆ କମିଟି ନିଯୁକ୍ତ କରିଥିଲେ । ସେହି କମିଟିରେ ସି.ଏଲ୍.ଫିଲିପ୍ ଓ ଏ.ସି. ଡଫ୍ ସଭ୍ୟ ଥିଲେ । ତାଙ୍କ ନାମ ଅନୁସାରେ କମିଟିର ନାମ ଥିଲା ‘ଫିଲିପ୍-ଡପ୍ କମିଟି’ । କମିଟିର ସଭ୍ୟମାନେ ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କର ମତାମତ ସଂଗ୍ରହ ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନମାନ ପରିଦର୍ଶନ କରିଥିଲେ ଓ ସୁପାରିସ ରିପୋର୍ଟ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ଏହି ରିପୋର୍ଟକୁ ମାନ୍ଦ୍ରାଜ ଶାସନମୁଖ୍ୟ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ରାଜି ହୋଇନଥିଲେ ।

୨। ଓ’ଡ଼ୋନେଲ କମିଟି ବିଷୟର ଯାହା ଜାଣ ଲେଖ ।
Answer:
ପାରଳାଖେମଣ୍ଡିର ମହାରାଜା ଗଜପତି କୃଷ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ନାରାୟଣ ଦେଓ ଇଂଲଣ୍ଡରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ପ୍ରଥମ ଗୋଲଟେବୁଲ ବୈଠକରେ ଯୋଗଦେଇ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାଭାଷୀ ଅଞ୍ଚଳର ମିଶ୍ରଣ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଥିଲେ । ତାଙ୍କ ପ୍ରଚେଷ୍ଟାକ୍ରମେ ସାର୍ ସାମୁଏଲ ଓ’ଡ଼ୋନେଲଙ୍କ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ ଗଠନ ପାଇଁ ଓ’ଡ଼ୋନେଲେ କମିଟି ଗଠନ କରାଯାଇଥିଲା । ଅନେକ ଅନୁସନ୍ଧାନ ପରେ ଏହି କମିଟି ଓଡ଼ିଶା ପାଇଁ ମାନଚିତ୍ର ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥିଲେ । ଓ’ଡ଼ୋନେଲ କମିଟି ଓଡ଼ିଶାର ସୀମା ସଙ୍କୁଚିତ କରିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଥ‌ିବାରୁ ଓଡ଼ିଶାବାସୀଙ୍କର ଆଶା ପୂରଣ ହେଲାନାହିଁ । ଓଡ଼ିଆମାନେ ୧୯୩୪, ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୯ ତାରିଖ ଦିନ ଓଡ଼ିଶାସାରା ସୀମା ଅଭିଯୋଗ ଦିବସ ପାଳନ କରିଥିଲେ । ଏହାପରେ ଓ’ଡ଼ୋନେଲ କମିଟି ତା’ର ସୁପାରିସ ରିପୋର୍ଟକୁ ଜଏଣ୍ଟ ପାର୍ଲିଆମେଣ୍ଟାରୀ କମିଟିକୁ ପଠାଇ ଦେଇଥିଲା ।

୩ । ଊନବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ପ୍ରକାଶିତ ପତ୍ରପତ୍ରିକାଗୁଡ଼ିକର ନାମ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ଊନ୍ନବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ବହୁ ଛାପାଖାନା ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଥିବାରୁ କେତେକ ସମ୍ବାଦପତ୍ର ଓ ପତ୍ରପତ୍ରିକା ପ୍ରକାଶ ଲାଭ କରିଥିଲା । ୧୮୬୬ରେ କଟକରେ ଗୌରୀଶଙ୍କର ରାୟଙ୍କ ସମ୍ପାଦନାରେ ଉତ୍କଳ ଦୀପିକା, ବାଲେଶ୍ଵରରେ ଫକୀର ମୋହନ ସେନାପତିଙ୍କ ସମ୍ପାଦନାରେ ସମ୍ବାଦବାହିକା, ସମ୍ବଲପୁରରେ ନୀଳମଣି ବିଦ୍ୟାରଙ୍କ ସମ୍ପାଦନାରେ ସମ୍ବଲପୁର ହିତୈଷିଣୀ, ପାରଳାଖେମୁଣ୍ଡିରେ ପଦ୍ମନାଭ ନାରାୟଣ ଦେଓଙ୍କ ପୃଷ୍ଠପୋଷକତାରେ ‘ଉତ୍କଳ ହିତୈଷିଣୀ ସମାଜ’ ଆଦି ପତ୍ର ପତ୍ରିକାଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା ।

୪ । ଉତ୍କଳ ସଭା ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖ ।
Answer:
ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ସ୍ଵତନ୍ତ୍ରତାକୁ ବଜାୟ ରଖିବାପାଇଁ ଏବଂ ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଭ୍ରାତୃତ୍ୱକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବାପାଇଁ ୧୮୮୨ରେ କଟକଠାରେ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ଉତ୍କଳ ସଭା । କର୍ମବୀର ଗୌରୀଶଙ୍କର ରାୟ, ଉତ୍କଳ ଗୌରବ ମଧୁସୂଦନ ଦାସ ଏବଂ ଚୌଧୁରୀ କାଶୀନାଥ ଦାସ ଆଦି ଏହି ସଭା ସହ ଜଡ଼ିତ ରହି ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ କ୍ରିୟାଶୀଳ କରାଇଥିଲେ । ୧୮୮୮ରେ ବଙ୍ଗର ଲେଫ୍‌ଟନାଣ୍ଟ ଗଭର୍ଣ୍ଣର ସାର୍. ଏସ୍.ସି. ବେଲୀ ଓଡ଼ିଶା ଭ୍ରମଣରେ ଆସିଥିଲାବେଳେ ତାଙ୍କୁ କଟକଠାରେ ଉତ୍କଳ ସଭା ପକ୍ଷରୁ ଏକ ସ୍ମାରକପତ୍ର ଦିଆଯାଇ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ, ମାନ୍ଦ୍ରାଜ ଏବଂ ବଙ୍ଗରେ ମିଶିଥ‌ିବା ଓଡ଼ିଶା ଭାଷାଭାଷୀ ଅଞ୍ଚଳକୁ ଅଲଗା କରିଦେବାପାଇଁ ଅନୁରୋଧ କରାଯାଇଥିଲା ।

୫।  ଅଟ୍‌ ସବ୍-କମିଟି ସଂପର୍କରେ ଏକ ବିବରଣୀ ଦିଅ ।
Answer:
ସାଇମନ କମିଶନ ୧୯୨୮ରେ ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କର ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ ପାଇଁ ଏକ ସବ୍‌କମିଟି ଗଠନ କରିଥିଲେ । ମେଜର ସି.ଆର୍. ଅଟ୍‌ ଥିଲେ ଏହି ସବ୍‌କମିଟିର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ । ଏହି ସବ୍‌କମିଟିର ସୁପାରିସକ୍ରମେ ଅନୁଗୁଳ, ବଙ୍ଗଦେଶର କିଛି ଅଂଶ, ମାନ୍ଦ୍ରାଜ ପ୍ରେସିଡ଼େନ୍ସିର ଗଞ୍ଜାମ ଓ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ ସରକାରଙ୍କ ଅଧୀନରେ ଥିବା ଖଡ଼ିଆଳ ଅଞ୍ଚଳ ଓଡ଼ିଶା ସହିତ ମିଶ୍ରଣ ହେବାପାଇଁ ସ୍ଥିର ହୋଇଥିଲା । ମାତ୍ର ମାନ୍ଦ୍ରାଜ ସରକାର ଏହାର ତୀବ୍ର ପ୍ରତିବାଦ କରିଥିଲେ ।

୬ । ଓଡ଼ିଶାରେ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ କିପରି ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ଦିଗରେ ସହାୟକ ହୋଇଥିଲା । ସେତେବେଳେ ଶିକ୍ଷା ବିଭାଗର କେତେଜଣ ପ୍ରଶାସକ କହୁଥିଲେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଏକ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଭାଷା ନୁହେଁ । ମୋଗଲବନ୍ଦୀ ଅଞ୍ଚଳ ଅର୍ଥାତ୍ କଟକ, ବାଲେଶ୍ୱର ଓ ପୁରୀରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଓ ସାହିତ୍ୟର ବିଲୋପ ସାଧନ ଥିଲା ସେମାନଙ୍କର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ । ଦକ୍ଷିଣ ଓଡ଼ିଶାର କେତେକ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ତେଲୁଗୁ ଭାଷା ବାଧ୍ଯକରି ଶିକ୍ଷା ଦିଆଯାଉଥିଲା । ଏପରିକି ସେଠାକାର ଅଫିସରେ ଓଡ଼ିଆ କର୍ମଚାରୀମାନେ ନିର୍ଯାତିତ ହେଉଥିଲେ । ସେହିପରି ସମ୍ବଲପୁରସ୍ଥିତ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ ଓ ଅଫିସରେ ହିନ୍ଦୀ ଭାଷାର ପ୍ରଭାବ ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଥିଲା । ଏପରିସ୍ଥଳେ ନିଜ ଭାଷାର ସୁରକ୍ଷାପାଇଁ ଓଡ଼ିଆମାନେ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ଗଢ଼ିତୋଳିବା ପାଇଁ ଆଗେଇ ଆସିଥିଲେ ।

୭ । ଊନବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଓଡ଼ିଶାର ଜାତୀୟତାବାଦୀ ସାହିତ୍ୟିକମାନଙ୍କର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ଊନବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ବହୁ ସାହିତ୍ୟିକ, ସାଂସ୍କୃତିକ ଓ ରାଜନୈତିକ ଅନୁଷ୍ଠାନର ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଓ ପ୍ରଭାବ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା । ତନ୍ମଧ୍ୟରୁ ମଧୁସୂଦନ ଦାସଙ୍କ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ ‘ଓଡ଼ିଶା ଗ୍ରାଜୁଏଟ୍ ଏସୋସିଏସନ୍’, କଟକରେ ‘ଉତ୍କଳ ସଭା’, ଜାତୀୟ ‘ସଭା’ ଓ ଗଞ୍ଜାମରେ ‘ଉତ୍କଳ ହିତବାଦିନୀ ସଭା ଆଦି ପ୍ରଧାନ । ଏଥୁ ସହିତ ଜାତୀୟତାବାଦୀ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟିକ ମଧ୍ୟ ଜାତୀୟ ଚେତନା ଆଣିବା ଦିଗରେ ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ମଧୁସୂଦନ ଦାସ, ଗୋପାଳଚନ୍ଦ୍ର ପ୍ରହରାଜ, ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ମହାପାତ୍ର, ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ, ରାଧାନାଥ ରାୟ, ମଧୁସୂଦନ ରାଓ ଓ ଗଙ୍ଗାଧର ମେହେରଙ୍କ ନାମ ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ ।

୮ । ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶର ଅଭ୍ୟୁଦୟ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
Answer:
୧୯୩୫ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଭାରତ ଶାସନ ଆଇନର ୨୮୯ ଧାରାରେ ଓଡ଼ିଶା ଓ ସିନ୍ଧୁକୁ ଦୁଇଟି ପ୍ରଦେଶଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରାଗଲା । ୧୯୩୬ ଖ୍ରୀ.ଅ. ମାର୍ଚ୍ଚ ୩ ତାରିଖ ଦିନ ‘ଓଡ଼ିଶା ଅର୍ଡ଼ର’ ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କଦ୍ଵାରା ଅନୁମୋଦିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହାଫଳରେ ୧୯୩୬ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଏପ୍ରିଲ ୧ ତାରିଖ ଦିନ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ ରୂପେ ପ୍ରତିଷ୍ଠାଲାଭ କରିଥିଲା । ଏହି ପ୍ରଦେଶରେ କଟକ, ପୁରୀ, ବାଲେଶ୍ଵର, ସମ୍ବଲପୁର, ଗଞ୍ଜାମ ଓ କଳାହାଣ୍ଡି ଏହିପରି ୬ଟି ଜିଲ୍ଲା ରହିଥିଲା । ସାର୍ ଜନ୍ ଅଷ୍ଟିନ୍ ହବାକ୍ ଥିଲେ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶର ପ୍ରଥମ ଗଭର୍ଣ୍ଣର ।

୯। ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀ ମାଧ୍ୟମରେ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଓଡ଼ିଶା ଗଠନରେ ମଧୁବାବୁଙ୍କ ଉଦ୍ୟମ କ’ଣ ଥିଲା ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ସମ୍ବଲପୁରରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ପ୍ରଚଳିତ ହେବା ପରେ ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅପୂର୍ବ ଜାଗରଣ ଦେଖାଦେଇଥିଲା । ଏହାମଧ୍ଯରେ ଉତ୍କଳଗୌରବ ମଧୁସୂଦନ ଦାସ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାଭାଷୀ ଅଞ୍ଚଳକୁ ଏକାଠି କରିବାପାଇଁ ଆପ୍ରାଣ ଉଦ୍ୟମ କରିଥିଲେ । ବିଚ୍ଛିନ୍ନାଞ୍ଚଳର ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କୁ ଏକତ୍ର କରିବାପାଇଁ ସେ ୧୯୦୩ରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ‘ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀ’ । ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାଭାଷୀ ଅଞ୍ଚଳର ଏକତ୍ରୀକରଣପାଇଁ ସେ ଇଂଲଣ୍ଡ ଯାତ୍ରାକରି ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ ଗଠନ କରିବାପାଇଁ ଭାରତ ଶାସନ ସହିତ ଜଡ଼ିତ ଥିବା କର୍ମଚାରୀମାନଙ୍କୁ ଆହ୍ଵାନ ଦେଇଥିଲେ । ଏହାପରେ ବିହାର-ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରାଦେଶିକ ଲେଜିସ୍‌ଟିଭ୍ କାଉନ୍ସିଲର ସଭ୍ୟଭାବେ ସେ ବାରମ୍ବାର ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ ଗଠନ ପାଇଁ ଯୁକ୍ତି ବାଢ଼ିଥିଲେ । ସାଇମନ୍ କମିଶନକୁ ସମଗ୍ର ଦେଶ ବର୍ଜନ କରିଥିବାବେଳେ ମଧୁବାବୁ ଏହାକୁ ସ୍ଵାଗତକରି ଓଡ଼ିଶା ଗଠନର ଦାବିକୁ ଉତ୍‌ଥାପନ କରିଥିଲେ ।

୧୦ | ବିହାର-ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶର ଜନ୍ମ କିପରି ନେଇଥୁଲା ?
Answer:
ମଧୁବାବୁଙ୍କ ପ୍ରଚେଷ୍ଟାରେ ଏବଂ ବଡ଼ଲାଟ ଲର୍ଡ ହାର୍ଡ଼ିଞ୍ଜଙ୍କ ସମ୍ମତିରେ ଓଡ଼ିଶାର ସମ୍ବଲପୁର, ଅନୁଗୁଳ, ବାଲେଶ୍ଵର, କଟକ ଏବଂ ପୁରୀ ଜିଲ୍ଲାକୁ ବଙ୍ଗରୁ ଆଣି ବିହାର ସହିତ ମିଶାଇ ଦିଆଗଲା । ଏପ୍ରିଲ ୧, ୧୯୧୨ରେ ବିହାର-ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ ଜନ୍ମଲାଭ କରିଥିଲା । ଏହି ନୂତନ ପ୍ରଦେଶ ଗଠନ କରି ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାଭାଷୀ ବିଚ୍ଛିନ୍ନାଞ୍ଚଳ ଏକତ୍ରୀକରଣ ପ୍ରଶ୍ନକୁ ଏଡ଼ାଇ ଦିଆଯାଇଥିଲା । ଇଂରେଜ ସରକାର ଯୁକ୍ତି କରିଥିଲେ ଯେ ବଙ୍ଗଳା ଭାଷା ଓ ସଂସ୍କୃତି ସହିତ ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କର କୌଣସି ସାମଞ୍ଜସ୍ୟ ନଥିବାରୁ ସେମାନଙ୍କ ଅଞ୍ଚଳକୁ ବିହାର ସହିତ ମିଶାଇ ଦିଆଗଲା । ମାତ୍ର ଏହା ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କର ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ କରିବା ପରିବର୍ତ୍ତେ ଭବିଷ୍ୟତରେ ଉତ୍କଳ ପ୍ରଦେଶ ଗଠନ ପାଇଁ ପ୍ରେରଣା ଯୋଗାଇଥିଲା ।

୧୧ । ଓଡ଼ିଶା ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ପ୍ରଦେଶ ଗଠନରେ କୃଷ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ଗଜପତି ନାରାୟଣ ଦେଓଙ୍କର ଭୂମିକା ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
Answer:
ନବ ଉତ୍କଳର ଅନ୍ୟତମ ନିର୍ମାତା ଥିଲେ କୃଷ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ଗଜପତି ନାରାୟଣ ଦେଓ । ୧୮୯୨ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଏପ୍ରିଲ ୨୬ ତାରିଖ ଦିନ ଗଞ୍ଜାମର ପାରଳାଖେମୁଣ୍ଡିଠାରେ ସେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କରି ପ୍ରଚେଷ୍ଟାରେ ପାରଳାଖେମୁଣ୍ଡି ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଅଞ୍ଚଳ ମାନ୍ଦ୍ରାଜରୁ ଆସି ଓଡ଼ିଶାରେ ମିଶିଥିଲା । ସେ ଥିଲେ ଓଡ଼ିଶାର ପ୍ରଥମ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ । ୧୯୨୪ର ସୀମା ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କମିଟି ଆଗରେ ସେ ଗଞ୍ଜାମକୁ ଓଡ଼ିଶା ସହିତ ମିଶାଇବାକୁ ଦାବି କରିଥିଲେ । ସେ ଇଂଲଣ୍ଡ ଯାତ୍ରା କରି ପ୍ରଥମ ଗୋଲଟେବୁଲ ବୈଠକରେ ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ ଗଠନ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଉପସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ । ଫଳରେ ଓଡ଼ିଶାର ସୀମା ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ ପାଇଁ ଇଂରେଜ ସରକାର ଓ’ଡ଼ୋନେଲ୍ କମିଟି ଗଠନ କରିଥିଲେ । ୧୯୩୩ରେ ସେ କେତେକ ଅନୁଗାମୀଙ୍କୁ ନେଇ ଲଣ୍ଡନ ଯାତ୍ରା କରି ଜୟପୁର ଓ ପାରଳାଖେମୁଣ୍ଡିକୁ ଓଡ଼ିଶା ସହିତ ମିଶାଇବାକୁ ଦାବି କରିଥିଲେ ।

ଦୀର୍ଘ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

୧। ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ ଗଠନରେ ମଧୁବାବୁ ଓ ଗଜପତି କୃଷ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ନାରାୟଣ ଦେଓଙ୍କ ଭୂମିକା ବର୍ଣ୍ଣନା କର ।
Answer:
ନବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଛିନ୍ନଭିନ୍ନ ଏବଂ ପରିତ୍ୟକ୍ତ ହୋଇପଡ଼ିଥିଲା ଉତ୍କଳ ଜନନୀ । ଇଂରେଜମାନେ ପ୍ରଶାସନିକ ସୁବିଧା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ମାନ୍ଦ୍ରାଜ, ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ, ବଙ୍ଗ ଏବଂ ବିହାର ପ୍ରଦେଶରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାଭାଷୀ ଅଞ୍ଚଳକୁ ମିଶାଇ ଦେଇଥିଲେ । ଏହା ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ସ୍ଵାଭିମାନକୁ କ୍ଷୁଣ୍ଣ କରିବା ସହିତ ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କ ମନରେ ଗଭୀର ଆଘାତ ଦେଇଥିଲା । ତେଣୁ ଭାଷାଭିଭିକ ପ୍ରଦେଶ ଗଠନ ନିମିତ୍ତ ବିଭିନ୍ନ ସମୟରେ ଦାବି ଓ ଆନ୍ଦୋଳନ କରିଥିଲେ ଓଡ଼ିଶାର ନେତା, ସାଧାରଣ ଜନତା ଏବଂ ସାହିତ୍ୟିକମାନେ । ରାଜା ବୈକୁଣ୍ଠନାଥ ଦେ, ଫକୀରମୋହନ ସେନାପତି, ମଧୁସୂଦନ ଦାସ, ଗଙ୍ଗାଧର ମେହେର, ନୀଳମଣି ବିଦ୍ୟାରମ୍ଭ, ମହାରାଜା କୃଷ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ନାରାୟଣ ଦେଓ ଆଦି ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷଙ୍କ ପ୍ରଚେଷ୍ଟା ଫଳରେ ୧ ଏପ୍ରିଲ୍ ୧୯୩୬ରେ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ ।

ଓଡ଼ିଶାରେ ଜାତୀୟ ଚେତନାର ବିକାଶ – ଠିକ୍ ୧୮୬୬ର ନ’ଅଙ୍କ ଦୁର୍ଭିକ୍ଷ ପରେ ପରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଓ ସଂସ୍କୃତିର ପୁନରୁଦ୍ଧାର ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ ଅଞ୍ଚଳରେ ବସବାସ କରୁଥିବା ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଜାତୀୟ ଚେତନା ସୃଷ୍ଟିହେଲା ସେମାନେ ଏକତ୍ରୀକରଣ ପାଇଁ ଚେଷ୍ଟିତ ହେଲେ । ବାଲେଶ୍ଵରର ଶ୍ୟାମାନନ୍ଦ ଦେ ୧୮୭୫ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାଭାଷୀ ଅଞ୍ଚଳର ଏକତ୍ରୀକରଣ ପାଇଁ ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କୁ ସ୍ମାରକପତ୍ର ଦେଇଥିଲେ । ଏହା ଥିଲା ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କ ତରଫରୁ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ ଗଠନପାଇଁ ପ୍ରଥମ ସ୍ମାରକପତ୍ର । ୧୮୮୨ରେ ମଧୁସୂଦନ ଦାସ ‘ଓଡ଼ିଶା ସଂଘ’ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରି ଏହା ମାଧ୍ୟମରେ ବାରମ୍ବାର ଏକତ୍ରୀକରଣପାଇଁ ସରକାରଙ୍କୁ ସ୍ମାରକପତ୍ର ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ସେହିପରି ସମ୍ବଲପୁରର ନୀଳମଣ ବିଦ୍ୟାରମ୍ଭ ସମ୍ବଲପୁରକୁ ଓଡ଼ିଶା ଡ଼ିଭିଜନ ସହ ମିଶ୍ରଣପାଇଁ ଦାବି କରିଥିଲେ ।

ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାଭାଷୀ ଅଞ୍ଚଳକୁ ଏକତ୍ର କରିବାପାଇଁ ହେନେରୀ ରିସ୍‌ ମାନ୍ଦ୍ରାଜ, ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ ଓ ବଙ୍ଗର ସରକାରଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କ ମତ ମାଗିଲେ । ଏହାକୁ ‘ରିସ୍‌ଲୀ – ସର୍କୁଲାର’ ବୋଲି କୁହାଯାଇଥାଏ । ଏହାର ଫଳସ୍ଵରୂପ ୧୯୦୫ ମସିହାରେ ସମ୍ବଲପୁର ସମେତ କଳାହାଣ୍ଡି, ସୋନପୁର, ରେଢ଼ାଖୋଲ, ବାମଣ୍ଡା ଓ ପାଟଣା ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶରୁ ଏବଂ ବଣାଇ ଓ ଗାଙ୍ଗପୁର ଛୋଟନାଗପୁରରୁ ଆସି ଓଡିଶା ସହିତ ମିଶିଯାଇଥଲା । ଏହାପରେ ଓଡ଼ିଶା ଡିଭିଜନ ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ ସହିତ ସାମିଲ ହୋଇ ରହିଲା । ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀ – ମଧୁସୂଦନ ଦାସଙ୍କ ପ୍ରଚେଷ୍ଟାରେ ୧୯୦୩ରେ ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀ ଗଠିତ ହେଲା । ଏହି ସମ୍ମିଳନୀର ମୁଖ୍ୟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା ଓଡ଼ିଶାର ବିଚ୍ଛିନ୍ନାଞ୍ଚଳକୁ ଏକତ୍ରୀକରଣ କରିବା । ଏହାରି ମାଧ୍ୟମରେ ୧୯୦୪ରୁ ୧୯୧୧ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବହୁବାର ସରକାରଙ୍କୁ ସ୍ମାରକପତ୍ର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିଲା । ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀ ମାଧ୍ୟମରେ ସେ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ ଗଠନ ପାଇଁ ଯେଉଁ ଉଦ୍ୟମ କରିଥିଲେ ତାହା ଅବିସ୍ମରଣୀୟ ।

ବିହାର-ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ ଗଠନ – ମଧୁବାବୁଙ୍କ ପ୍ରଚେଷ୍ଟାରେ ଏବଂ ବଡ଼ଲାଟ ହାର୍ଡ଼ିଞ୍ଜଙ୍କ ଇଚ୍ଛାରେ ଓଡ଼ିଶାର ସମ୍ବଲପୁର, ଅନୁଗୁଳ, ବାଲେଶ୍ଵର, କଟକ ଏବଂ ପୁରୀ ଜିଲ୍ଲାକୁ ବଙ୍ଗରୁ ଆଣି ବିହାର ସହିତ ମିଶାଇ ଦିଆଗଲା । ୧ ଏପ୍ରିଲ ୧୯୧୨ରେ ଜନ୍ମଲାଭ କଲା ବିହାର-ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ । ୧୯୧୭ରେ ଭାରତ ସଚିବ ମଣ୍ଟେଗୁଙ୍କୁ ମଧୁବାବୁ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାଭାଷୀ ଅଞ୍ଚଳର ଏକତ୍ରୀକରଣ ବିଷୟ ସୂଚାଇଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ମଣ୍ଟେରୁ-ଚେମ୍‌ସଫୋର୍ଡ଼ ଯେଉଁ ଖସଡ଼ା ପ୍ରସ୍ତୁତ କଲେ, ସେଥ‌ିରେ ବିଚ୍ଛିନ୍ନାଞ୍ଚଳ ଓଡ଼ିଶାର ଏକତ୍ରୀକରଣ ପ୍ରଶ୍ନ ନଥିଲା । ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ ଗଠନର ସ୍ଵପ୍ନ ଭାଙ୍ଗିଯାଇଥିଲା ଖଣ୍ଡ ଖଣ୍ଡ ହୋଇ ।

୧୯୧୯ରେ ପୁରୀଠାରରେ ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀର ନେତାମାନେ ଇମ୍ପେରିଆଲ କାଉନସିଲ୍‌ରେ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ ଗଠନର ଦାବିକୁ ଉତ୍‌ଥାପନ କରିବାପାଇଁ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦ ସିହ୍ନା ଏବଂ କନିକା ରାଜା ରାଜେନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜଦେଓଙ୍କୁ ଅନୁରୋଧ କରିଥିଲେ । ୧୯୨୦ରେ ସିହ୍ଵା କାଉନସିଲ୍‌ରେ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇ କହିଥିଲେ ଯେ, ଯେଉଁ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାଭାଷୀ ବିଚ୍ଛିନ୍ନାଞ୍ଚଳ ବଙ୍ଗ, ମାନ୍ଦ୍ରାଜ ଓ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶରେ ରହିଛି ତାହାକୁ ବିହାର-ଓଡ଼ିଶା ଡିଭିଜନରେ ମିଶାଇଦେବା ଏକାନ୍ତ ଆବଶ୍ୟକ । ସିହ୍ନାଙ୍କର ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବକୁ କନିକା ରାଜା ଭଞ୍ଜଦେଓ ଦୃଢ଼ ସମର୍ଥନ କରିଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ୧୯୧୯ର ଭାରତ ଶାସନ ଆଇନ ଓ ସିହ୍ନା ପ୍ରସ୍ତାବ ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କୁ ପ୍ରଭାବିତ ନକରିବାରୁ ଓଡ଼ିଶାର ନେତାମାନେ କ୍ଷୁବ୍‌ଧ ହୋଇଥିଲେ । ଠିକ୍ ଏତିକିବେଳେ ପାରଳା ମହାରାଜ କୃଷ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ନାରାୟଣ ଦେଓଙ୍କ ସକ୍ରିୟ ଭୂମିକା ଓଡ଼ିଶାର ନେତାଙ୍କ ମନରେ ନୂତନ ଆଶ ସଞ୍ଚାର କରିଥିଲା ।

ଫିଲିପ୍-ଡଫ୍ କମିଟି – ପାରଳା ମହାରାଜ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାଭାଷୀ ଅଞ୍ଚଳର ଏକତ୍ରୀକରଣ ପାଇଁ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ଉପରେ ପ୍ରବଳ ଚାପ ପକାଇଥିଲେ । ଫଳରେ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ପ୍ରାଦେଶିକ ସୀମା ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଫିଲିପ୍-ଡଫ୍ କମିଟି ନିଯୁକ୍ତ କରିଥିଲେ । ଏହି କମିଟି ତା’ର ରିପୋର୍ଟ ୧୯୨୪ରେ ଦାଖଲ କରିଥିଲେ । ରିପୋର୍ଟରେ ଦକ୍ଷିଣାଞ୍ଚଳର ଓଡ଼ିଆମାନେ ମାନ୍ଦ୍ରାଜ ଛାଡ଼ି ଓଡ଼ିଶା ଡିଭିଜନ ସହ ମିଶିବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି ବୋଲି ଦର୍ଶାଯାଇଥିଲା । ମାତ୍ର ଏହି କମିଟିର ରିପୋର୍ଟକୁ ମାନ୍ଦ୍ରାଜ ସରକାର ବିରୋଧ କରିଥିଲେ । ଫଳରେ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ଏ ଦାୟିତ୍ଵ ସାଇମନ ଉପରେ ନ୍ୟସ୍ତ କରିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଥିଲେ ।

ସାଇମନ କମିଶନ – ୧୯୨୮ରେ ଭାରତ ଭୂମିରେ ପଦାର୍ପଣ କରିଥିବା ସାଇମନ କମିଶନକୁ ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ ବର୍ଜନ କରିଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀର ସଦସ୍ୟମାନେ ପାଟନାଠାରେ ଏହି କମିଶନକୁ ଅଭିନନ୍ଦନପୂର୍ବକ ସାକ୍ଷାତ୍‌କରି ଓଡ଼ିଶାର ଏକତ୍ରୀକରଣ ଦାବିକୁ ଉତ୍‌ଥାପନ କରିଥିଲେ । କମିଶନ ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କ ଦାବିକୁ ସହାନୁଭୂତିର ସହ ବିଚାରକରି ଦେଖିବା ସହ ଏକ କମିଟି ଗଠନ କରିବାକୁ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ଦେଇଥିଲେ ।

ଅଟ୍‌ ସବ୍‌କମିଟି – ସାଇମନ କମିଶନର ସୁପାରିସକ୍ରମେ ଓଡ଼ିଶାର ସୀମା ନିର୍ଦ୍ଧାରଣପାଇଁ ଅଟ୍‌ଲୀ ସବ୍‌କମିଟି ଗଠନ କରାଯାଇଥିଲା । ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ ଗଠନପାଇଁ ଏହି କମିଟି ଅନୁକୂଳ ମତପୋଷଣ କରିଥିଲା । ଏହି ସବ୍‌କମିଟିର ସୁପାରିସକ୍ରମେ ଅନୁଗୁଳ, ବଙ୍ଗ ପ୍ରଦେଶର କିଛି ଅଂଶ, ମାନ୍ଦ୍ରାଜ ପ୍ରେସିଡ଼େନ୍ସିରେ ଥିବା ଗଞ୍ଜାମ ଓ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ ସରକାରଙ୍କ ଅଧୀନରେ ଥିବା ଖଡ଼ିଆଳ ଅଞ୍ଚଳ ଓଡ଼ିଶା ଡିଭିଜନ ସହ ମିଶ୍ରଣ ହେବାପାଇଁ ସ୍ଥିର ହୋଇଥିଲା । ପୁନଶ୍ଚ ଓଡ଼ିଶାର ସୀମା ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରିବାପାଇଁ ଏହି କମିଟି ସରକାରଙ୍କୁ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲା; ମାତ୍ର ମାନ୍ଦ୍ରାଜ ସରକାର ଏହାର ତୀବ୍ର ପ୍ରତିବାଦ କରିଥିଲେ । ପ୍ରଥମ ଗୋଲଟେବୁଲ ବୈଠକ – ଇଂଲଣ୍ଡରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ପ୍ରଥମ ଗୋଲଟେବୁଲ ବୈଠକରେ ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କର ପ୍ରତିନିଧ୍ଵ କରି ଶ୍ରୀ କୃଷ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ଗଜପତି ନାରାୟଣ ଦେଓ ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ ଗଠନ ପ୍ରସ୍ତାବ ଆଗତ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ଉଦ୍ୟମ ଫଳରେ ଓଡ଼ିଶାର ସୀମା ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ ପାଇଁ କମିଟି ଗଠନ କରାଯାଇଥିଲା ।

ଓ’ଡ଼ୋନେଲ କମିଟି ବା ସୀମା ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କମିଟି — ଓଡ଼ିଶାର ସୀମା ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରିବା ପାଇଁ ୧୯୩୧ରେ ଗଠିତ ହେଲା ଓ’ଡ଼ୋନେଲ କମିଟି । ଏହି କମିଟିରେ ଓଡ଼ିଶାରୁ କୃଷ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ଗଜପତି ନାରାୟଣ ଦେଓ ଓ ବିହାରରୁ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦ ସିହ୍ନା ପ୍ରତିନିଧ୍ଵ କରୁଥିଲେ । ଓ’ଡ଼ୋନେଲ କମିଟି ବହୁ ଅନୁସନ୍ଧାନ କରି ଓଡ଼ିଶାର ମାନଚିତ୍ର ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥିଲେ । ବିଭିନ୍ନ ବର୍ଗର ୪୧୦ ଜଣ ବିଶିଷ୍ଟ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କର ମତାମତ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ୧୯୧୩ର ଜନଗଣନା ଅନୁସାରେ ପାରଳାଖେମୁଣ୍ଡିରେ ତେଲୁଗୁମାନେ ଅଧିକ ସଂଖ୍ୟାରେ ବସବାସ କରୁଥିବାରୁ ଏହାକୁ ମାନ୍ଦ୍ରାଜ ସହିତ ମିଶ୍ରଣ କରିବାକୁ ସ୍ଥିର କରିଥିଲେ । ଓଡ଼ିଶାର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ ମାତ୍ର ୩୦,୦୦୦ ବର୍ଗ କି.ମି. ଓ ଜନସଂଖ୍ୟା ମାତ୍ର ୮,୨୭,୦୦୦ ମଧ୍ଯରେ ସୀମିତ ରଖୁବାକୁ କମିଟି ମତପ୍ରଦାନ କରିଥିଲା ।

ଓଡ଼ିଶାବାସୀ ଏଥୁରେ ଘୋର ଅସନ୍ତୋଷ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ ଏବଂ ୧୯୩୪, ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୯ ତାରିଖ ଦିନ ଓଡ଼ିଶାସାରା ସୀମା ଅଭିଯୋଗ ଦିବସ ପାଳନ କରିଥିଲେ । ଏହାପରେ ଓ’ଡ଼ୋନେଲ କମିଟି ତା’ର ସୁପାରିସକୁ ବିଚାରପାଇଁ ପାର୍ଲିଆମେଣ୍ଟାରୀ ଜଏଣ୍ଟ କମିଟିକୁ ପଠାଇ ଦେଇଥିଲେ । ପାର୍ଲିଆମେଣ୍ଟାରୀ ଜଏଣ୍ଟ କମିଟି – ଲର୍ଡ଼ ଲିନ୍‌ଲିଷ୍ଟୋଙ୍କ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ପାର୍ଲିଆମେଣ୍ଟାରୀ ଜଏଣ୍ଟ କମିଟି । ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କର ଦାବିକୁ ପୁଙ୍ଖାନୁପୁଙ୍ଖ ଭାବରେ ଅନୁଧ୍ୟାନ କରାଯାଇଥିଲା । ଅନୁଗୁଳ, ପଦ୍ମପୁର, ଖଡ଼ିଆଳ, ଗଞ୍ଜାମ, ବ୍ରହ୍ମପୁର, ଜୟପୁର, ପାରଳାଖେମୁଣ୍ଡିର ୩୦%, ମଳିହାସ ଏବଂ ଜଳନ୍ତର ପୂର୍ବତନ ଓଡ଼ିଶା ଡିଭିଜନ ସହ ମିଶି ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ ଗଠିତ ହେବ ବୋଲି ସ୍ଥିର କରାଗଲା । ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ ଗଠନପାଇଁ ପଥ ପରିଷ୍କାର ହୋଇଗଲା ।

ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଶାସନିକ କମିଟି ବା ହବାକ୍ କମିଟି – ସାର୍ ଜନ୍ ଅଷ୍ଟିନ୍ ହବାକ୍‌ଙ୍କ ନେତୃତ୍ଵରେ ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଶାସନିକ କମିଟି ଗଠନ କରାଯାଇଥିଲା । ମଧୁସୂଦନ ଦାସ, ଲକ୍ଷ୍ମୀଧର ମହନ୍ତି, ନୀଳମଣି ସେନାପତି, ଲୋକନାଥ ମିଶ୍ର ପ୍ରଭୃତି ୮ ଜଣ ସଭ୍ୟ ଏହି କମିଟିରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହୋଇଥିଲା । ୧୯୩୩, ଡିସେମ୍ବର ୨୦ ତାରିଖ ଦିନ ଏହି କମିଟି ତା’ର ରିପୋର୍ଟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥିଲା । କମିଟିର ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ଅନୁସାରେ କଟକକୁ ଓଡ଼ିଶାର ରାଜଧାନୀ କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ପୁରୀକୁ ଗ୍ରୀଷ୍ମନିବାସରୂପେ ପରିଗଣିତ କରାଯାଇଥିଲା । ଓଡ଼ିଶାରେ ଏକ ହାଇକୋର୍ଟ ଓ ବିଶ୍ଵବିଦ୍ୟାଳୟ ସ୍ଥାପନ କରିବାର ପ୍ରସ୍ତାବ ମଧ୍ୟ ଏହି . କମିଟିର ଅନୁମୋଦନ ଲାଭକରିଥିଲା । ବଡ଼ ବଡ଼ ପଦବୀ; ଯଥା – ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ, ପୋଲିସ୍ ଇନ୍ସପେକ୍ଟର ଜେନେରାଲ, ରେଭିନ୍ୟୁ କମିଶନର ଆଦି ପଦବୀ ସୃଷ୍ଟି କରାଯାଇଥିଲା ।

୧୯୩୫ର ଭାରତ ଶାସନ ଆଇନ ଓ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶର ଜନ୍ମ – ୧୯୩୫ରେ ପ୍ରଣୀତ ହେଲା ଭାରତ ଶାସନ ଆଇନ । ଏହି ଆଇନର ୨୮୯ ଧାରାରେ ଓଡ଼ିଶା ଏବଂ ସିନ୍ଧୁପ୍ରଦେଶ ଦ୍ଵୟକୁ ଦୁଇଟି ନୂତନ ପ୍ରଦେଶଭାବରେ ସ୍ଵୀକୃତି ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିଲା । ୩ ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୯୩୬ରେ ଓଡ଼ିଶା ଆଇନ ଇଂରେଜ ସମ୍ରାଟଙ୍କ ଅନୁମୋଦନ ଲାଭକଲା । ଏହି ଅନୁମୋଦନକ୍ରମେ ୧୯୩୬ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଏପ୍ରିଲ୍ ୧ ତାରିଖ ଦିନ ସୃଷ୍ଟିହେଲା ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ । କଟକ, ପୁରୀ, ବାଲେଶ୍ଵର, ଗଞ୍ଜାମ, ସମ୍ବଲପୁର ଏବଂ କଳାହାଣ୍ଡି ଏହି ଛଅଟି ଜିଲ୍ଲା ସ୍ଥାନ ପାଇଥିଲା ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ପ୍ରଦେଶରେ । ସାର୍ ଜନ୍ ଅଷ୍ଟିନ୍ ହବାକ୍ ଓଡ଼ିଶାର ପ୍ରଥମ ଗଭର୍ଣ୍ଣରଭାବରେ ଶପଥ ନେଇଥିଲେ । ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ ଗଠନର ଇତିହାସ ବାସ୍ତବିକ ସଂଘର୍ଷମୟ । ଓଡ଼ିଆ ନେତାମାନଙ୍କର ପ୍ରାଣମୂର୍ଚ୍ଛା ଉଦ୍ୟମ ଫଳରେ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଓଡ଼ିଶାର ଗଠନ କାର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ଭବ ହୋଇପାରିଥିଲା । ତଥାପି ଓଡ଼ିଆମାନେ ଚାହୁଁଥିବା ସେମାନଙ୍କର ଆକାଙ୍‌କ୍ଷିତ ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ ଗଠିତ ହୋଇପାରିନଥିଲା । ଏହି ସଂଘର୍ଷମୟ ଗରୀୟାନ ଅତୀତର ସ୍ମୃତି ପ୍ରତ୍ୟେକ ଓଡ଼ିଆ ପ୍ରାଣରେ ଉନ୍ମାଦନା ସୃଷ୍ଟିକରି ଚାଲିଥବ ଅନନ୍ତକାଳ ପାଇଁ ।

୨ । ଓଡ଼ିଆ ଜାତୀୟତା ବିକାଶର କାରଣମାନ ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
Answer:
ଓଡ଼ିଶାରେ ଜାତୀୟ ଚେତନା ବିକାଶ ମୂଳରେ ନିମ୍ନଲିଖତ କାରଣ ନିହିତ ରହିଥିଲା । ପ୍ରଥମତଃ, ଓଡ଼ିଆ ଜାତୀୟତା ବିକାଶର କାରଣ ଥିଲା ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନର ପ୍ରତିଷ୍ଠା । କେତେକ ଇଂରେଜ ପ୍ରଶାସକ, ଜମିଦାର ଓ ରାଜାଙ୍କ ଉଦ୍ୟମ ଫଳରେ ବହୁ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ ଗଢ଼ି ଉଠିଥିଲା । ଏଥୁରେ ମାତୃଭାଷା ଶିକ୍ଷା ଦିଆଯାଇଥିଲା । ସେଗୁଡ଼ିକ ମୁଖ୍ୟତଃ ସମ୍ବଲପୁର, ବାଲେଶ୍ୱର, କଟକ ଓ ବ୍ରହ୍ମପୁରରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ।
ଦ୍ଵିତୀୟତଃ, ଓଡ଼ିଶାରେ ଛାପାଖାନା ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଓ ବିଭିନ୍ନ ପତ୍ରପତ୍ରିକାର ପ୍ରକାଶନ ଓଡ଼ିଆ ଜାତୀୟତା ବିକାଶରେ ସହାୟକ ହୋଇଥିଲା । ଉନ୍ନବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ବହୁ ଛାପାଖାନା ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଥିବାରୁ କେତେକ ସମ୍ବାଦପତ୍ର ଓ ପତ୍ରପତ୍ରିକା ପ୍ରକାଶ ଲାଭ କରିଥିଲା । ଏଥୁମଧ୍ୟରୁ ୧୮୬୬ରେ କଟକରେ ଗୌରୀଶଙ୍କର ରାୟଙ୍କ ସମ୍ପାଦନାରେ ଉତ୍କଳ ଦୀପିକା, ବାଲେଶ୍ଵରରେ ଫକୀରମୋହନ ସେନାପତିଙ୍କ ସମ୍ପାଦନାରେ ସମ୍ବାଦବାହିକା, ସମ୍ବଲପୁରରେ ନୀଳମଣି ବିଦ୍ୟାରମୂଙ୍କ ସମ୍ପାଦନାରେ ସୁଢ଼ଳ ପ୍ରେସ୍‌ରୁ ସମ୍ବଲପୁର ହିତୈଷିଣୀ, ପାରଳାଖେମୁଣ୍ଡିରେ ପଦ୍ମନାଭ ନାରାୟଣ ଦେଓଙ୍କ ପୃଷ୍ଠପୋଷକତାରେ ‘ଉତ୍କଳ ହିତୈଷିଣୀ ସମାଜ’ର ନାମ ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ ।

ତୃତୀୟତଃ, ସାହିତ୍ୟିକ, ସାଂସ୍କୃତିକ ଓ ରାଜନୈତିକ ଅନୁଷ୍ଠାନରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଓ ପ୍ରଭାବ ଓଡ଼ିଶା ଜାତୀୟତା ବିକାଶର ଅନ୍ୟ ଏକ କାରଣ ଥିଲା । ମଧୁସୂଦନ ଦାସଙ୍କ ଅଧ୍ଯକ୍ଷତାରେ ‘ଓଡ଼ିଶା ଗ୍ରାଜୁଏଟ୍ ଏସୋସିଏସନ୍’, କଟକରେ ‘ଉତ୍କଳ ସଭା’, ବାଲେଶ୍ଵରରେ ‘ଜାତୀୟ ସଭା’ ଓ ଗଞ୍ଜାମରେ ‘ଉତ୍କଳ ହିତବାଦିନୀ ସଭା’ ଆଦି ପ୍ରଧାନ । ଏଥ‌ି ସହିତ ଜାତୀୟତାବାଦୀ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟିକ ମଧ୍ୟ ଜାତୀୟ ଚେତନା ଆଣିବା ଦିଗରେ ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ମଧୁସୂଦନ ଦାସ, ଗୋପାଳ ଚନ୍ଦ୍ର ପ୍ରହରାଜ, ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ମହାପାତ୍ର, ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ, ରାଧାନାଥ ରାୟ, ମଧୁସୂଦନ ରାଓ ଓ ଗଙ୍ଗାଧର ମେହେରଙ୍କ ନାମ ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ ।

ଚତୁର୍ଥତଃ, ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ସମସ୍ୟା ଓ ସେଥ‌ିପାଇଁ ଚାଲିଥିବା ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ମଧ୍ଯ ଜାତୀୟ ଚେତନା ସୃଷ୍ଟି କରିବା ଦିଗରେ ସହାୟକ ହୋଇଥିଲା । ସେତେବେଳେ ଶିକ୍ଷା ବିଭାଗର କେତେଜଣ ପ୍ରଶାସକ କହୁଥିଲେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଏକ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଭାଷା ନୁହେଁ । ମୋଗଲବନ୍ଦୀ ଅଞ୍ଚଳ ଅର୍ଥାତ୍ କଟକ, ବାଲେଶ୍ଵର ଓ ପୁରୀରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଓ ସାହିତ୍ୟର ବିଲୋପ ସାଧନ ଥିଲା ସେମାନଙ୍କର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ । ଦକ୍ଷିଣ ଓଡ଼ିଶାର କେତେକ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ତେଲୁଗୁ ଭାଷା ବାଧ୍ୟ କରି ଶିକ୍ଷା ଦିଆଯାଉଥିଲା । ଏପରିକି ସେଠାକାର ଅଫିସ୍‌ରେ ଓଡ଼ିଆ କର୍ମଚାରୀମାନେ ନିର୍ଯାତିତ ହେଉଥିଲେ । ଏପରିସ୍ଥଳେ ନିଜ ଭାଷାର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ଓଡ଼ିଆମାନେ ଆଗେଇ ଆସିଲେ । କେବଳ ସେତିକି ନୁହେଁ, ସରକାରଙ୍କଦ୍ୱାରା ରାସ୍ତାଘାଟ ନିର୍ମାଣ ଯୋଗୁଁ ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନ ସହିତ ଯୋଗାଯୋଗ ସ୍ଥାପନ ହୋଇପାରିଥିଲା । ଫଳରେ ଲୋକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଭାବ ବିନିମୟ ହୋଇପାରିଥିଲା । ଏହିପରି ଭାବେ ଓଡ଼ିଶାରେ ଜାତୀୟ ଚେତନା ବିକାଶ ହେବାଫଳରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାଭାଷୀ ଅଞ୍ଚଳର ଏକତ୍ରୀକରଣ ପାଇଁ ପଥ ସୁଗମ ହୋଇଥିଲା ।

୩ । ଓଡ଼ିଶାରେ ଭାଷାଭିଭିକ ଏକତା ପାଇଁ ଆନ୍ଦୋଳନର ଏକ ବିବରଣୀ ପ୍ରଦାନ କର । କିମ୍ବା, ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାଭିଭିକ ଆନ୍ଦୋଳନ ଜାତୀୟ ଚେତନା ଉଦ୍ରେକ ଦିଗରେ କିପରି ସହାୟକ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ଊନବିଂଶ ଶତକର ଶେଷ ଭାଗରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ଏକ ଜନ ଆନ୍ଦୋଳନ ଦେଖା ଦେଇଥିଲା ଏବଂ ଏହା ଥିଲା ଓଡ଼ିଶାରେ ଭାଷାଭିତ୍ତିକ ଏକତାପାଇଁ ଆନ୍ଦୋଳନ । ଓଡ଼ିଶାରେ ଭାଷାଭିଭିକ ଆନ୍ଦୋଳନ ପାଇଁ ୧୮୬୬ ଖ୍ରୀ.ଅ.ର ନ’ଅଙ୍କ ଦୁର୍ଭିକ୍ଷ ଦାୟୀ ଥିଲା । ଏହା ଓଡ଼ିଆବାସୀଙ୍କ ପାଇଁ ଦାରୁଣ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ଆଣିଥିଲା ସତ; ମାତ୍ର ରାଜନୈତିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏହା ସହାୟକ ହୋଇଥିଲା । ଉକ୍ତ ଦୁର୍ଭିକ୍ଷ ପାଇଁ ବଙ୍ଗଳା ସରକାରଙ୍କର ଅପାରଗତା ପରୋକ୍ଷ ଭାବରେ ଦାୟୀ ବୋଲି ବ୍ରିଟିଶ୍ ପାର୍ଲିଆମେଣ୍ଟରେ ଆଲୋଡ଼ନ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା । ଏହାପରେ ଓଡ଼ିଶାର ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାଭାଷୀ ଅଞ୍ଚଳର ଏକତ୍ରୀକରଣ ପାଇଁ ଭାଷାଭିଭିକ ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ଓଡ଼ିଶାର ଏହି ଦୁର୍ଦ୍ଦିନରେ ପଡ଼ୋଶୀ ରାଜ୍ୟମାନଙ୍କର ମନୋଭାବ ଦୁର୍ଭାଗ୍ୟଜନକ ଥିଲା । ଏହି ସମୟରେ ଓଡ଼ିଶା ‘ଉତ୍କଳ- ଦୀପିକା’ ଭାଷାରେ ‘ତିନିଥେଣ୍ଟିୟା କାକୁଡ଼ିବାଡ଼ି’ ଭଳି ଯେଉଁ ତିନୋଟି ରାଜ୍ୟରେ ସମ୍ମିଳିତ ହୋଇ ରହିଥିଲା, ସେମାନେ ନିଜ ନିଜ ଅଞ୍ଚଳର ଓଡ଼ିଶାରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଓ ସଂସ୍କୃତିକୁ ଲୋପ କରି ଦବାପାଇଁ ଉଦ୍ୟମ କରୁଥିଲେ । ତେଣୁ ବିଚ୍ଛିନ୍ନାଞ୍ଚଳରେ ରହିଥିବା ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏକତା ପ୍ରତିଷ୍ଠା ପାଇଁ ଭାଷାଭିଭିକ ଆନ୍ଦୋଳନର ସୂତ୍ରପାତ ହୋଇଥିଲା ।

ବଙ୍ଗ ପ୍ରଦେଶର ଓଡ଼ିଶା ବିରୋଧୀ ନୀତି ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଭାଷାଭିଭିକ ଏକତା ପାଇଁ ପଥ ସୁଗମ କରିଥିଲା । ୧୮୬୪-୬୫ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଉମାଚରଣ ହାଲଦାର ନାମକ ବଙ୍ଗର ଜଣେ ଡେପୁଟୀ ସ୍କୁଲ ଇନ୍ସପେକ୍ଟର ଓଡ଼ିଶାର ସ୍କୁଲମାନଙ୍କରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ପରିବର୍ତ୍ତେ ବଙ୍ଗଳା ଭାଷା ଶିକ୍ଷା ଦେବାପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଲେ; ମାତ୍ର ଇନ୍ସପେକ୍ଟର ହାରିସନ୍ ସାହେବଙ୍କଦ୍ବାରା ଏହା ଅନୁମୋଦିତ ହେଲାନାହିଁ । ବସ୍ତୁତଃ ଇଂରେଜମାନେ ଓଡ଼ିଶା ବିଜୟ ସମୟରୁ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାକୁ ସ୍ବୀକୃତି ଦେଇ ଆସୁଥିଲେ । କୋଲବୁକ, ହାମିଲଟନ୍, ଷ୍ଟାଇଲିଙ୍ଗ, ଲିଙ୍ଗ, ହଣ୍ଟର, ବିମସ୍ ପ୍ରମୁଖ ପ୍ରଖ୍ୟାତ ଇଂରେଜ ଗବେଷକଗଣ ଭାରତୀୟ ଭାଷାମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଓଡ଼ିଆକୁ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ସ୍ଥାନ ଦେଇ ଯାଇଛନ୍ତି । ଇଂରେଜ ପାଦ୍ରୀ ସାହେବ ଲେସି ଓ ସୁଟନ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଶିକ୍ଷାକରି କେତେକ ଓଡ଼ିଆ ପୁସ୍ତକ ଲେଖୁଥିଲେ । ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ପ୍ରତି ଇଂରେଜମାନଙ୍କର ମୂଳରୁ ସହାନୁଭୂତି ଥିଲା । ସୁତରାଂ ହାରିସନ୍ ସାହେବ ହାଲଦାରଙ୍କ ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରିଦେବା ବିଚିତ୍ର ନଥିଲା । ଏହିପରି ଭାବେ ଇଂରେଜ ପ୍ରଶାସକମାନେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାକୁ ଏକ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ଭାଷାରୂପେ ସ୍ବୀକୃତି ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ ।

କେତେଜଣ ବିଶିଷ୍ଟ ବଙ୍ଗୀୟ ଐତିହାସିକ ଓ ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ୱବିତ୍ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ପ୍ରଚାର ଓ ପ୍ରସାରକୁ ବିରୋଧ କରୁଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧଥିଲେ ବଙ୍ଗଳା ଐତିହାସିକ ରାଜୋବ୍ରେଲାଲ ମିତ୍ର । ୧୮୬୮ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଡିସେମ୍ବର ମାସରେ ସେ କଟକ କ୍ଲବରେ ଏକ ବକ୍ତୃତା ଦେଇ କହିଥିଲେ ଯେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ନ ଉଠିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଓଡ଼ିଶାର ଉନ୍ନତି ସମ୍ଭବପର ନୁହେଁ । ଓଡ଼ିଶାର ଅଳ୍ପ କେତେକ ଶିକ୍ଷିତ ଯୁବକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏହି ଭାଷାର ଆବଶ୍ୟକତା ନାହିଁ ବୋଲି ସେ ଯୁକ୍ତି କଲେ । ସେ କହିଲେ ଯେ ପ୍ରତିବର୍ଷ ବଙ୍ଗ ଭାଷାରେ ୫୦୦ ପୁସ୍ତକ ପ୍ରକାଶିତ ହେଉଥ‌ିବାବେଳେ ଗରିବ ଓଡ଼ିଶା ଗୋଟିଏ ପୁସ୍ତକ ମଧ୍ୟ ପ୍ରକାଶ କରିବା ଅବସ୍ଥାରେ ନାହିଁ । ତେଣୁ ତାଙ୍କର ମତ ହେଲା ଯେ ଓଡ଼ିଆମାନେ ବଙ୍ଗ ଭାଷାକୁ ଗ୍ରହଣ କରିନେଲେ ସେମାନେ ଲାଭବାନ୍ ହେବେ ଏବଂ ଓଡ଼ିଶାରେ ଶିକ୍ଷାର ଦ୍ରୁତ ପ୍ରସାର ହୋଇପାରିବ । ଏହି ସମୟରେ କାନ୍ତଲାଲ ଭଟ୍ଟାଚାର୍ଯ୍ୟ ନାମକ ଜଣେ ବଙ୍ଗୀୟ ପଣ୍ଡିତ ‘‘ଓଡ଼ିଆ ଏକଟା ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଭାଷା ନୟ’’ ନାମକ ପୁସ୍ତିକା ପ୍ରକାଶ କରି ତହିଁରେ ଓଡ଼ିଆ ବଙ୍ଗଳାର ଏକ ଉପଭାଷା ବୋଲି ଯୁକ୍ତି କଲେ । ୧୮୬୯ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଜୁଲାଇ ମାସରେ ଡେପୁଟୀ ଇନ୍ସପେକ୍ଟର ଉମାଚରଣ ହାଲଦାର ‘କଟକ-ଷ୍ଟାର’’ ପତ୍ରିକାରେ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଲେ ଯେ ଓଡ଼ିଆ ପୁସ୍ତକମାନ ସୁନ୍ଦର ବଙ୍ଗଳା ଅକ୍ଷରରେ ଛପାଯାଉ । ଅନେକ ବଙ୍ଗୀୟ ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବ ସପକ୍ଷରେ ମତ ପ୍ରଦାନ କଲେ । ଏହିପରି ଭାବେ ବଙ୍ଗଳାର ବିଶିଷ୍ଟ ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ଉନ୍ନତି ପ୍ରତି ବୈମାତ୍ମକ ମନୋଭାବ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ ।

ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ବିଲୋପ ସାଧନପାଇଁ ବଙ୍ଗୀୟ ବିଶିଷ୍ଟ ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କର ଏହିସବୁ ଅପଚେଷ୍ଟା ଓଡ଼ିଶାର ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀ ଗୋଷ୍ଠୀ ପ୍ରତି ଏକ ଦାରୁଣ ଆଘାତ ଥିଲା । ସେମାନେ ଏହାର ନୀରବଦ୍ରଷ୍ଟା ହୋଇ ରହିପାରିଲେ ନାହିଁ । ଏହା ଫଳରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ସୂତ୍ରପାତ ହେଲା । ଓଡ଼ିଶାରେ ବସବାସ କରି ରହିଥ‌ିବା ଅନେକ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷିତ ବଙ୍ଗାଳୀ ଏ ଦିଗରେ ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କୁ ଆନ୍ତରିକ ତଥା ଦୃଢ଼ ସମର୍ଥନ ଜଣାଇଥିଲେ । ଗୌରୀଶଙ୍କର ରାୟଙ୍କ ‘ଉତ୍କଳ ଦୀପିକା’ ଓ ଫକୀରମୋହନ ସେନାପତିଙ୍କ ‘ସମ୍ବାଦବାହିକା’ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ସପକ୍ଷରେ ମୁଖପତ୍ର ରୂପେ କାର୍ଯ୍ୟ କଲା । କଟକ କମିଶନ୍‌ର ରେଭେନ୍ସା ସାହେବ ଓ ଅନେକ ଇଂରେଜ କର୍ମଚାରୀ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ସମର୍ଥନ କରିଥିଲେ । କଟକର ଦଳେ ନାଗରିକ ମଧ୍ୟ ସେମାନଙ୍କ ମାତୃଭାଷା ଓଡ଼ିଆର ସୁରକ୍ଷାପାଇଁ ରେଭେନ୍‌ସାଙ୍କ ମଧ୍ୟସ୍ଥତାରେ ବଙ୍ଗ ସରକାରଙ୍କୁ ଏକ ସ୍ମାରକପତ୍ର ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ୧୮୬୯ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଉଇଲିୟମ୍ ଲସିଙ୍କ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ ଓଡ଼ିଆ ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକ ପ୍ରଣୟନ ଓ ପ୍ରକାଶ ପାଇଁ ଏକ କମିଟି ଗଠିତ ହେଲା । ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ଏହି ବିଜୟ ପାଇଁ କମିଶନର ରେଭେନ୍ସା ସାହେବ ମୁଖ୍ୟତଃ ଦାୟୀ ଥିଲେ । ଏହାପରେ ମଧ୍ୟ ବଙ୍ଗଳାର ପତ୍ରପତ୍ରିକାରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ବିରୋଧୀ ଲେଖାମାନ ପ୍ରଚାରିତ ହୋଇଥିଲା; ମାତ୍ର ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ସେସବୁ ଅଯୌକ୍ତିକ ମତ ପ୍ରତି ଗୁରୁତ୍ବ ଦେଲେନାହିଁ । ଅନ୍ୟ ପକ୍ଷରେ ସରକାରଙ୍କର ସହାନୁଭୂତିଶୀଳ ମନୋଭାବ ଶିକ୍ଷିତ ଓଡ଼ିଶାବାସୀଙ୍କୁ ଉତ୍ସାହିତ କଲା । ସେମାନେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଓ ସାହିତ୍ୟର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ବଦ୍ଧପରିକର ହେଲେ । ଏହିପରି ଭାବେ ଇଂରେଜମାନେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ପ୍ରତି ନିଜର ସହାନୁଭୂତି ଓ ସମର୍ଥନ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ ।

ଓଡ଼ିଶାର ଭାଷାଭିଭିକ ଏକତା ପାଇଁ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଗଞ୍ଜାମବାସୀମାନେ ଏକ ମୁଖ୍ୟ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ସେମାନେ ସର୍ବପ୍ରଥମେ ସଭାସମିତି ଆୟୋଜନ କରି ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ଉପାଦେୟତା ପ୍ରତି ଜନସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ । ୧୮୭୦ ଖ୍ରୀ.ଅ. ସେପ୍ଟେମ୍ବର ମାସରେ ଘୁମୁସର ଅନ୍ତର୍ଗତ ରସୁଲକୁଣ୍ଡାଠାରେ ଏକ ଜନ ସମାବେଶର ଆୟୋଜନ କରାଯାଇଥିଲା । ଗଞ୍ଜାମ ହିତବାହିନୀ ସଭା ‘ଏ ଦିଗରେ ଜନମତ ଜାଗ୍ରତ କରାଇବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲା । ସମ୍ବଲପୁରରେ ମଧ୍ୟ ହିନ୍ଦୀ ଭାଷା କଚେରି ଓ ଅଫିସରେ ଲଦି ଦିଆଯାଇଥିବାରୁ ସେଠାରେ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ ଚାଲିଥିଲା । ୧୯୦୨ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ନୀଳମଣି ବିଦ୍ୟାଧରଙ୍କ ଉଦ୍ୟମକ୍ରମେ ରମ୍ଭା ନାମକ ସ୍ଥାନରେ ପ୍ରଥମ ଗଞ୍ଜାମ ଓଡ଼ିଶା ସମ୍ମିଳନୀ ଆହ୍ବାନ କରାଯାଇଥିଲା । ୧୯୦୨ ଡିସେମ୍ବର ୧୫ ତାରିଖ ଦିନ ବାଲେଶ୍ଵରର ରାଜା ବୈକୁଣ୍ଠନାଥ ଦେ ଭାରତର ତତ୍କାଳୀନ ବଡ଼ଲାଟ୍ ଲର୍ଡ଼ କର୍ଜନଙ୍କ ନିକଟରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାଭାଷୀ ଅଞ୍ଚଳର ଏକତ୍ରୀକରଣ ପାଇଁ ଏକ ସ୍ମାରକପତ୍ର ପଠାଇଥିଲେ ।

୧୯୦୩ରେ ଗଠନ କରାଯାଇଥିବା ଗଞ୍ଜାମ ଜାତୀୟ ସମିତିର ସଭାପତି ଓ ସମ୍ପାଦକ ଥିଲେ ପାରଳାଖେମୁଣ୍ଡିର ଶ୍ୟାମସୁନ୍ଦର ରାଜଗୁରୁ ଓ ନୀଳମଣି ବିଦ୍ୟାଧର, ଏହାର ପ୍ରଥମ ଅଧିବେଶନ ପାଇଁ ବ୍ରହ୍ମପୁରରେ ଆହ୍ଵାନ ଦିଆଯାଇଥିଲା । ଏଥ‌ିରେ ମଧୁସୂଦନ ଦାସ, ପଲ୍ଲୀକବି ନନ୍ଦକିଶୋର ବଳ, ବିଶ୍ଵନାଥ କର, ଗୋପାଳ ଚନ୍ଦ୍ର ପ୍ରହରାଜ ପ୍ରମୁଖ ବିଶିଷ୍ଟ ନେତୃବୃନ୍ଦ ଯୋଗଦେଇଥିଲେ । ଉପରୋକ୍ତ ଆଲୋଚନାରୁ ଜଣାଯାଏ ଯେ ଊନବିଂଶ ଶତକର ଶେଷ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ବିଚ୍ଛିନ୍ନାଞ୍ଚଳ ଓଡ଼ିଆ ଅଞ୍ଚଳଗୁଡ଼ିକ ଓଡ଼ିଶା ସହିତ ସମ୍ମିଶ୍ରଣ ହେବାପାଇଁ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ, ଯାହାର ଫଳସ୍ବରୂପ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ।

୪। ଓଡ଼ିଶାର ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନରେ ମୁଦ୍ରାଯନ୍ତ୍ର, ପତ୍ରପତ୍ରିକା,ଏବଂ ସଂଘ ଓ ଅନୁଷ୍ଠାନଗୁଡ଼ିକର ଭୂମିକା ବର୍ଣ୍ଣନା କର ।
କିମ୍ବା, ଓଡ଼ିଶାର ଭାଷାଭିଭିକ ଏକତା ପାଇଁ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ବିଭିନ୍ନ ଅନୁଷ୍ଠାନ, ମୁଦ୍ରାଯନ୍ତ୍ର ଓ ପତ୍ରପତ୍ରିକାର ଭୂମିକା ସମ୍ପର୍କରେ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ଓଡ଼ିଶାରେ ଭାଷାଭିଭିକ ଏକତା ପାଇଁ ଜାତୀୟ ଜାଗରଣରେ ମୁଦ୍ରାଯନ୍ତ୍ରର ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଓ ପତ୍ରପତ୍ରିକା ପ୍ରକାଶନର ଅବଦାନ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଥିଲା । ୧୮୬୬ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ନ’ଅଙ୍କ ଦୁର୍ଭିକ୍ଷ ପୂର୍ବରୁ ମିଶନ୍ ପ୍ରେସ୍ (Misson Press) ଓଡ଼ିଶାର ଏକମାତ୍ର ପେସ୍ ଥିଲା । ଏହା ୧୮୩୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ପାଦ୍ରୀମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ସ୍ଥାପିତ ହୋଇ କେବଳ ଖ୍ରୀଷ୍ଟଧର୍ମ ପ୍ରଚାରପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଥିଲା । ଏହି ପ୍ରେସ୍‌ ୧୮୪୯ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରୁ ‘ଜ୍ଞାନାରୁଣ’ ନାମକ ମାସିକ ପତ୍ରିକା, ୧୮୫୬ ଖ୍ରୀ.ଅ. ରୁ ‘ପ୍ରବୋଧ ଚନ୍ଦ୍ରିକା’ ଏବଂ ୧୮୬୧ ଖ୍ରୀ.ଅ. ରୁ ‘ଅରୁଣୋଦୟ’ ପତ୍ରିକା ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଥିଲା । ଖ୍ରୀଷ୍ଟଧର୍ମ ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟ କୌଣସି ବିଷୟ ଏହି ପତ୍ରିକାମାନଙ୍କରେ ସ୍ଥାନ ପାଉ ନଥିବାରୁ ଓଡ଼ିଶାର ଭାଷାଭିଭିକ ଏକତା ପାଇଁ ଜାତୀୟ ଜାଗରଣରେ ମିଶନ ପ୍ରେସର କୌଣସି ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଅବଦାନ ନଥିଲା ।

୧୮୬୬ ଖ୍ରୀ.ଅ.ର ନ’ଅଙ୍କ ଦୁର୍ଭିକ୍ଷ ପରେ ଓଡ଼ିଶାର ରାଜନୀତି ଓ ସଂସ୍କୃତିରେ ଏକ ଆଲୋଡ଼ାନ ଦେଖାଦେଲା । ଏହି ବର୍ଷ କଟକ ପ୍ରିଣ୍ଟିଙ୍ଗ ପ୍ରେସ୍ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା । ପୁନଶ୍ଚ, ୧୮୬୬ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଅଗଷ୍ଟ ୪ ତାରିଖରେ ଗୌରୀଶଙ୍କର ରାୟଙ୍କ ସମ୍ପାଦନାରେ ‘ଉତ୍କଳ ଦୀପିକା’ର ଶୁଭ ଉଦ୍‌ଘାଟନ ହେଲା । ଏହାର ଦୁଇବର୍ଷ ପରେ ୧୮୬୮ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଫକୀରମୋହନ ସେନାପତି ବାଲେଶ୍ବରରେ ଉତ୍କଳ ପ୍ରିଣ୍ଟିଙ୍ଗ କମ୍ପାନୀ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରି ସମ୍ବାଦବାହିକା ନାମରେ ପତ୍ରିକା ପ୍ରକାଶକଲେ । ଏହି ପତ୍ରିକାଦ୍ଵୟ ଓଡ଼ିଶାର ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ମୁଖପତ୍ର ହୋଇ ରହିଥିଲା । ୧୮୭୫ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ବୈକୁଣ୍ଠନାଥ ଦେ ବାଲେଶ୍ବରରେ ‘ଦେ ପ୍ରେସ୍’ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରି ‘ଉତ୍କଳ ଦର୍ପଣ’ ପ୍ରକାଶ କଲେ । ଏହାପରେ ବହୁସଂଖ୍ୟକ ପତ୍ରିକା ଓଡ଼ିଶାର ବିଭିନ୍ନ ଅଞ୍ଚଳରୁ ପ୍ରକାଶ ପାଇ ଓଡ଼ିଶାରେ ଭାଷାଭିଭିକ ଏକତା ପ୍ରତିଷ୍ଠା ପାଇଁ ଜନସାଧାରଣଙ୍କୁ ଅନୁପ୍ରାଣିତ କରିଥିଲା ।

ଊନବିଂଶ ଶତକର ଦ୍ଵିତୀୟ ଭାଗରେ ଓଡ଼ିଶାରୁ ପ୍ରକାଶିତ ପତ୍ରପତ୍ରିକାମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ନିମ୍ନଲିଖ୍ ପତ୍ରିକାଗୁଡ଼ିକ ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲା ଉତ୍କଳ ପୁତ୍ର, ପୁରୁଷୋତ୍ତମ ଚନ୍ଦ୍ରିକା, ସ୍ଵଦେଶୀ, ଉତ୍କଳ ମଧୁପ, ଓଡ଼ିଆ ଗେଜେଟ, ପ୍ରଜାବନ୍ଧୁ, ସେବକ ସଂସ୍କାରକ, ଶିକ୍ଷାବନ୍ଧୁ, ବ୍ୟବସାୟ, ଆଶା, ସମ୍ବଲପୁର ହିତୈଷିଣୀ, ଇନ୍ଦ୍ରଧନୁ, ବିଜୁଳି, ଉତ୍କଳ ବନ୍ଧୁ, ପ୍ରଭାତୀ ତାରା, ଗଡ଼ଜାତବାସିନୀ ପ୍ରଭୃତି ସେ ସମୟର ଭାଷାଭିଭିକ ଏକତା ପାଇଁ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ଏତଦ୍‌ବ୍ୟତୀତ କଟକ ଷ୍ଟାର, କଟକ ଆର୍ଟସ, ଗଞ୍ଜାମ ନିଉଜ୍, ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରେଟ୍ରିଅଟ, ଓଡ଼ିଶା ଷ୍ଟୁଡେଣ୍ଟସ୍ ପ୍ରମୁଖ କେତେକ ଇଂରାଜୀ ପତ୍ରିକା ମଧ୍ୟ ଏହି ସମୟରେ ପ୍ରକାଶ ଲାଭ କରିଥିଲା । ଊନବିଂଶ ଶତକର ଶେଷପାଦରେ ବିଚ୍ଛିନ୍ନାଞ୍ଚଳ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାଭାଷୀ ଅଞ୍ଚଳର ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ରାଜନୈତିକ, ସାମାଜିକ ଓ ସାଂସ୍କୃତିକ ଜାଗରଣରେ ଏହିସବୁ ପତ୍ରପତ୍ରିକା ଉତ୍ସାହ ଓ ପ୍ରେରଣା ଯୋଗାଇଥିଲେ ।

ଊନବିଂଶ ଶତକର ଦ୍ଵିତୀୟାର୍ଦ୍ଧରେ ମଧ୍ୟ ବହୁସଂଖ୍ୟକ ଅନୁଷ୍ଠାନ ଓ ସଂଘ ଓଡ଼ିଶାର ବିଭିନ୍ନ ଅଞ୍ଚଳରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇ ଓଡ଼ିଶାରେ ଭାଷାଭିଭିକ ଆନ୍ଦୋଳନ ତଥା ଜାତୀୟ ଜାଗରଣକୁ ସକ୍ରିୟ କରି ରଖୁଥ‌ିଲେ । ଏହି ଅନୁଷ୍ଠାନଗୁଡ଼ିକ ସାମାଜିକ, ଅର୍ଥନୈତିକ, ଧାର୍ମିକ ତଥା ରାଜନୈତିକ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ନେଇ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା । ୧୮୬୮-୬୯ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ ଉଲ୍ଲାସିନୀ ସଭା ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କର ଏବଂ କଟକ ସୋସାଇଟି ଓ ଡିବେଟିଙ୍ଗ କ୍ଲବ ବଙ୍ଗାଳୀମାନଙ୍କର ରଙ୍ଗମଞ୍ଚରୂପେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥିଲା ।

ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଥିଲେ ଉତ୍କଳ ବ୍ରାହ୍ମସମାଜ (୧୮୬୯), ପୁରୀ ସମାଜ (୧୮୭୦), ଗଞ୍ଜାମ ଉତ୍କଳ ହିତବାଦିନୀ ସମାଜ (୧୮୭୨), ଉତ୍କଳ ଭାଷା ଉଦ୍ଦୀପନୀ ସଭା (୧୮୭୩), ଭଦ୍ରକ ଦେଶ ହିତୈଷିଣୀ ସଭା (୧୮୭୪), ଗଞ୍ଜାମ ନିଶା ନିଷେଧ ସଭା (୧୮୭୫), ଉତ୍କଳ ସଭା (୧୮୭୭), ବାଲେଶ୍ଵର ଜାତୀୟ ସମାଜ (୧୮୭୮), ଢେଙ୍କାନାଳ ହିତୈଷିଣୀ ସଭା (୧୮୮୧), ଓଡ଼ିଶା ଏସୋସିଏସନ (୧୮୮୨), ଦୁର୍ନୀତି-ବିରୋଧନୀ ନିଶା ନିବାରଣ ସଭା (୧୮୮୪), ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀ ସଭା (୧୮୮୯), ଖ୍ରୀଷ୍ଟିଆନ୍ ସଂଘ (୧୮୯୬) ଇତ୍ୟାଦି ।

ଏକତା ପ୍ରତିଷ୍ଠା ପାଇଁ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଏମାନେ ଏକ ମୁଖ୍ୟ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ୧୮୮୨ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଉତ୍କଳଗୌରବ ମଧୁସୂଦନ ଦାସ ଓଡ଼ିଶାର ସର୍ବାଙ୍ଗୀନ ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଉତ୍କଳ ସଭା ବା ଓଡ଼ିଶା ଏସୋସିଏସନ୍ ଗଠନ କରିଥିଲେ । ଏହାପରେ ଏହି ସଭା ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କର ଆଶା ଭରସା ହୋଇ ରହିଲା ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ବହୁ ଅନୁଷ୍ଠାନ ନିଷ୍ପ୍ରଭ ହୋଇପଡ଼ିଲା । ଉପରୋକ୍ତ ଆଲୋଚନାରୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ପ୍ରତୀୟମାନ ହୁଏ ଯେ ଊନବିଂଶ ଶତକର ଶେଷପାଦରେ ଓଡ଼ିଶାରୁ ପ୍ରକାଶିତ ପତ୍ରପତ୍ରିକା, ସଂଘ ଓ ଅନୁଷ୍ଠାନ ପ୍ରଭୃତି ଭାଷାଭିଭିକ ଏକତା ପାଇଁ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଏକ ମୁଖ୍ୟ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ଓଡ଼ିଆରେ ପ୍ରକାଶିତ ପତ୍ରପତ୍ରିକା ଜରିଆରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାଭାଷୀ ଅଞ୍ଚଳରେ ବସବାସ କରୁଥିବା ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଜାତୀୟ ଜାଗରଣ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା । ଏହି ସମୟରେ ଓଡ଼ିଶାର ବିଭିନ୍ନ ଅଞ୍ଚଳରେ ଗଢ଼ିଉଠିଥିବା ସଂଘ ଓ ଅନୁଷ୍ଠାନଗୁଡ଼ିକ ଜରିଆରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାପ୍ରତି ଲୋକମାନଙ୍କର ଆଗ୍ରହ ବିଷୟରେ ଇଂରେଜ ସରକାର ସଚେତନ ହେଲେ । ଏହା ଫଳରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଏକ ସରକାରୀ ଭାଷାରୂପେ ସ୍ୱୀକୃତି ଲାଭ କରିଥିଲା ।