Bhagya

Odisha State Board BSE Odisha 8th Class Political Science Important Questions Chapter 4 ଭାରତରେ ରାଜନୈତିକ ଦଳ ଓ ଚାପଦାୟୀ ଗୋଷ୍ଠୀ Important Questions and Answers.

BSE Odisha Class 8 Political Science Important Questions Chapter 4 ଭାରତରେ ରାଜନୈତିକ ଦଳ ଓ ଚାପଦାୟୀ ଗୋଷ୍ଠୀ

ପରୀକ୍ଷା ଉପଯୋଗୀ ଅତିରିକ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
ଦୀର୍ଘ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

୧। ରାଜନୈତିକ ଦଳର କାର୍ଯ୍ୟାବଳୀ ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
Answer:
ରାଜନୈତିକ ସଚେତନତା ଜାଗ୍ରତ କରିବା : ରାଜନୈତିକ ଦଳଗୁଡ଼ିକ ଦେଶର ବିଭିନ୍ନ ସମସ୍ୟା ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ସମ୍ମୁଖରେ ଉପସ୍ଥାପିତ କରି ଜନମତ ଓ ରାଜନୈତିକ ଚେତନା ସୃଷ୍ଟି କରିବା ଓ ରାଜନୀତିକ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ ଦିଗରେ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ଉତ୍ସାହିତ କରନ୍ତି ।
ନ୍ୟାଯ୍ୟଦାବି :

• ରାଜନୈତିକ ଦଳଗୁଡ଼ିକ ଲୋକମାନଙ୍କର ନ୍ୟାଯ୍ୟ ଦାବିଗୁଡ଼ିକୁ ଏକତ୍ରିତ କରି ସଠିକ୍ ଭାବରେ ଉପଯୁକ୍ତ ସମୟରେ ସରକାରଙ୍କ ପାଖରେ ଉପସ୍ଥାପନ କରନ୍ତି ।

ନ୍ୟାଯ୍ୟଦାବି :

• ରାଜନୈତିକ ଦଳଗୁଡ଼ିକ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ସେମାନଙ୍କର ସଭ୍ୟ ଚୟନ କରନ୍ତି ଓ ସଭ୍ୟମାନଙ୍କୁ ଦଳର ନୀତି ଓ ଆଦର୍ଶ ସମ୍ପର୍କରେ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ଦେଇ ଆଗାମୀ ପିଢ଼ିର ରାଜନେତା ସୃଷ୍ଟି କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରନ୍ତି ।
• ନିର୍ବାଚନରେ ରାଜନୈତିକ ଦଳଗୁଡ଼ିକ ବହୁମତ ହାସଲ କଲେ ସରକାର ଗଠନ କରନ୍ତି ଓ ଦେଶ ଶାସନ କରନ୍ତି । ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠତା ହାସଲ କରିନପାରିଲେ, ବିରୋଧୀ ଦଳ ଭାବରେ ସରକାରଙ୍କ ଦୋଷତ୍ରୁଟି ଦର୍ଶାଇ ସରକାରଙ୍କୁ ସମାଲୋଚନା ତଥା ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରନ୍ତି ।
• ରାଜନୈତିକ ଦଳଗୁଡ଼ିକର ସଭ୍ୟମାନେ ବନ୍ୟା, ବାତ୍ୟା, ମରୁଡ଼ି ଇତ୍ୟାଦି ପ୍ରାକୃତିକ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ସମୟରେ ପ୍ରପୀଡ଼ିତମାନଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ ଯୋଗାଇଥାଆନ୍ତି ।

୨। ସାଧାରଣତଃ କେତେପ୍ରକାର ଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଦେଖାଯାଏ ? ସେଗୁଡ଼ିକ ବୁଝାଇ ଲେଖ ।
Answer:

• ସାଧାରଣତଃ ତିନିପ୍ରକାରର ଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଦେଖାଯାଏ; ଯଥା— (କ) ଏକ-ଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା, (ଖ) ଦ୍ବି- ଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା, (ଗ) ବହୁ-ଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ।
• ଯେଉଁ ଦେଶରେ କେବଳ ଗୋଟିଏ ମାତ୍ର ରାଜନୈତିକ ଦଳ ଥାଏ, ତାକୁ ଏକ-ଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା କୁହାଯାଏ; ଯଥା— ଚୀନ୍, ରୁଷିଆ ।
• ଯେଉଁ ଦେଶରେ ଦୁଇଟି ପ୍ରମୁଖ ଦଳ ଥାଏ, ତାକୁ ଦ୍ୱି-ଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା କୁହାଯାଏ; ଯଥା – ଇଂଲଣ୍ଡ, ଆମେରିକା ।
• ଯେଉଁ ଦେଶରେ ଦୁଇରୁ ଅଧ୍ଵ ରାଜନୈତିକ ଦଳ ଦେଖାଯାଆନ୍ତି, ତା’କୁ ବହୁଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା କୁହଯାଏ; ଯଥା – ଭାରତ, ଫ୍ରାନ୍ସ ।

୩। ରାଜନୈତିକ ଦଳ ଓ ଚାପଦାୟୀ ଗୋଷ୍ଠୀ ମଧ୍ୟରେ ପାର୍ଥକ୍ୟ ଉଲ୍ଲେଖ କର ।

ସଂଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

୧। ସାଧାରଣତଃ କେତେ ପ୍ରକାରର ଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଦେଖାଯାଏ ? ସେଗୁଡ଼ିକ କ’ଣ ?
Answer:

• ସାଧାରଣତଃ ୩ ପ୍ରକାରର ଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଦେଖାଯାଏ ।
• ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା – (a) ଏକ-ଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା, (b) ଦ୍ବି-ଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା, (c) ବହୁ-ଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ।

୨। ଏକ-ଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ? ଏହା କେଉଁ ଦେଶରେ ଦେଖାଯାଏ ?
Answer:

• ଯେଉଁ ଦେଶରେ କେବଳ ଗୋଟିଏ ମାତ୍ର ରାଜନୈତିକ ଦଳ ଥାଏ, ତାକୁ ଏକ ଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା କୁହାଯାଏ । ଚୀନ୍ ଓ ରୁଷିଆରେ ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥା ଦେଖାଯାଏ ।
• ଚୀନ୍ ଓ ରୁଷିଆରେ ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥା ଦେଖାଯାଏ ।

୩। ଦ୍ୱି-ଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ? ଏହା କେଉଁ ଦେଶରେ ଦେଖାଯାଏ ?
Answer:

• ଯେଉଁ ଦେଶମାନଙ୍କରେ ଦୁଇଟି ପ୍ରମୁଖ ଦଳ ଥାଏ, ତାକୁ ଦ୍ୱି-ଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା କୁହାଯାଏ ।
• ଇଂଲଣ୍ଡ ଓ ଆମେରିକାରେ ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥା ଦେଖାଯାଏ ।

୪। ବହୁଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ?
Answer:

• ଯେଉଁ ଦେଶରେ ଦୁଇରୁ ଅଧୂକ ରାଜନୈତିକ ଦଳ ଦେଖାଯା’ନ୍ତି, ତାକୁ ବହୁଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା କୁହାଯାଏ ।
• ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥା ଭାରତ ଓ ଫ୍ରାନ୍ସରେ ଦେଖାଯାଏ ।

୫। ଭାରତରେ ଥ‌ିବା ଚାରିଗୋଟି ରାଜନୈତିକ ଦଳର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:

• କଂଗ୍ରେସ
• ଭାରତୀୟ ଜନତା ଦଳ
• ଭାରତୀୟ କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ପାର୍ଟି
• ସମାଜବାଦୀ ଦଳ

୬। ଆମ ଦେଶର ରାଜନୈତିକ ଦଳଗୁଡ଼ିକୁ କେତେ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି ଓ ସେଗୁଡ଼ିକ କ’ଣ ?
Answer:

• ଆମ ଦେଶର ରାଜନୈତିକ ଦଳଗୁଡ଼ିକୁ ସାଧାରଣତଃ ୨ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି ।
• ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା – (୧) ଜାତୀୟ ଦଳ, (୨) ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳ ।

୭। ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଗୋଷ୍ଠୀଗୁଡ଼ିକ କିପରି ଗଠିତ ଓ ଏମାନଙ୍କ କାମ କ’ଣ ?
Answer:

• ଏହି ସଂଘଗୁଡ଼ିକ ବିଭିନ୍ନ ଅନୁଷ୍ଠାନରେ କାର୍ଯ୍ୟରତ ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କୁ ନେଇ ଗଠିତ ।
• ସେମାନେ ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ସ୍ବାର୍ଥ ମାଧ୍ୟମରେ ନିଜ ନିଜର ସ୍ବାର୍ଥ ସାଧନ କରିବାପାଇଁ ସରକାରଙ୍କ ଉପରେ ଚାପ ପକାନ୍ତି ।

୮ | ସାମାଜିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ବିରୋଧୀ ଚାପଗୋଷ୍ଠୀର କାର୍ଯ୍ୟ କ’ଣ ? ଦୁଇଟି ଉଦାହରଣ ଦିଅ ।
Answer:

• ଏହି ଗୋଷ୍ଠୀ କୌଣସି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସାମାଜିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧରେ ବିଶ୍ଵାସ ନକରି ହିଂସାତ୍ମକ ପନ୍ଥାରେ ସେମାନଙ୍କର ସ୍ବାର୍ଥ ସାଧନ ପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟ କରନ୍ତି ।
• ଉଲ୍‌ଫା ଓ ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀର ଲିବରେସନ ଫ୍ରଣ୍ଟ ଏହି ଶ୍ରେଣୀର ଚାପଗୋଷ୍ଠୀ ।

୯ । ଚାପଗୋଷ୍ଠୀଗୁଡ଼ିକୁ ସେମାନଙ୍କର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଅନୁସାରେ କେତେ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି ? ସେଗୁଡ଼ିକ କଣ କ’ଣ ?
Answer:

• ଚାପଗୋଷ୍ଠୀଗୁଡ଼ିକୁ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଅନୁସାରେ ୨ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି ।
• ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା – (୧) ସ୍ବାର୍ଥୀ ଗୋଷ୍ଠୀ, (୨) ଜନମଙ୍ଗଳକାରୀ ଗୋଷ୍ଠୀ ।

ଅତି ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

୧। କେଉଁ ଦେଶରେ ଏକ-ଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଛି ?
Answer:
ଚୀନ୍ ଓ ରୁଷିଆରେ ଏକଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଛି ।

୨। କେଉଁ ଦେଶରେ ଦ୍ୱି-ଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଛି ?
Answer:
ଇଂଲଣ୍ଡ, ଆମେରିକାରେ ଦ୍ୱି-ଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଛି ।

୩। ଦୁଇଟି ସଂଘୀୟ ଗୋଷ୍ଠୀର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
(i) ବଣିକ ସଂଘ, (ii) ଶ୍ରମିକ ମହାସଂଘ ।

୪। ଦୁଇଟି ଅଣ-ସଂଘୀୟ ଗୋଷ୍ଠୀର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
(i) ଯାଦବ ମହାସଭା, (ii) ବୌଦ୍ଧଭିକ୍ଷୁ ଗୋଷ୍ଠୀ

୫। ଦୁଇଟି ସାମାଜିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ବିରୋଧୀ ଚାପଗୋଷ୍ଠୀର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
(i) ଉଲ୍‌ଫା, (ii) ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀର ଲିବରେସନ୍ ଫ୍ରଣ୍ଟ ।

୬| ଚାପଦାନକାରୀ ଗୋଷ୍ଠୀଗୁଡ଼ିକର ମୁଖ୍ୟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ କ’ଣ ଥାଏ ?
Answer:
କ୍ଷମତା ବଳୟରୁ ବାହାରେ ରହି ସରକାରୀ ନୀତିକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିବା ସେମାନଙ୍କର ମୁଖ୍ୟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଅଟେ ।

୭| ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଏକ ସମୟରେ କେତୋଟି ରାଜନୈତିକ ଦଳର ସଭ୍ୟ ହୋଇପାରିବ ?
Answer:
ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଏକ ସମୟରେ କେବଳ ଗୋଟିଏ ରାଜନୈତିକ ଦଳର ସଭ୍ୟ ହୋଇପାରିବ ।

୮। ଜାତୀୟ ଦଳଗୁଡ଼ିକ ମୁଖ୍ୟତଃ କାହା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ବ ଦିଅନ୍ତି ?
Answer:
ଜାତୀୟ ଦଳଗୁଡ଼ିକ ମୁଖ୍ୟତଃ ସର୍ବଭାରତୀୟ ସମସ୍ୟା, ଜାତୀୟ ସ୍ୱାର୍ଥ ଉପରେ ବିଶେଷ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦିଅନ୍ତି ।

୯। ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳଗୁଡ଼ିକ ମୁଖ୍ୟତଃ କେଉଁ ସମସ୍ୟା ସମାଧାନ କରିବାପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ?
Answer:
ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳଗୁଡ଼ିକ ମୁଖ୍ୟତଃ ରାଜ୍ୟସ୍ତରୀୟ ସମସ୍ୟା ସମାଧାନ କରିବାପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ।

୧୦। କେତେବେଳେ ‘ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳ’ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ ?
Answer:
ବେଳେବେଳେ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଗୋଷ୍ଠୀ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସଙ୍ଗଠିତ ହୋଇ ରାଜନୈତିକ କ୍ଷମତା ହାସଲ କରିବାପାଇଁ ‘ ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳ’ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ ।

୧୧। ‘ହାରିସ୍’ଙ୍କ ମତରେ ଚାପଦାୟୀ ଗୋଷ୍ଠୀ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ହାରିସ୍‌ଙ୍କ ମତରେ ଯେଉଁ ସ୍ୱାର୍ଥନ୍ୱେଷୀ ଗୋଷ୍ଠୀଗୁଡ଼ିକ ନିଜର ସୁବିଧା, ସୁଯୋଗ ହାସଲ କରିବାପାଇଁ ସରକାରୀ ନୀତି ନିର୍ଦ୍ଧାରକମାନଙ୍କ ଉପରେ ବିଭିନ୍ନ ଚାପ ପ୍ରୟୋଗ କରିଥାଆନ୍ତି, ସେଗୁଡ଼ିକୁ ଚାପଦାୟୀ ଗୋଷ୍ଠୀ ବା ଚାପଦାନକାରୀ ଗୋଷ୍ଠୀ କୁହାଯାଏ ।

୧୨। ‘ଟର୍ଣ୍ଣର’ଙ୍କ ମତରେ ଚାପଦାୟୀ ଗୋଷ୍ଠୀ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଟର୍ଣ୍ଣରଙ୍କ ମତରେ ଯେଉଁ ଅଣ-ରାଜନୈତିକ ସଙ୍ଗଠନଗୁଡ଼ିକ ସରକାରୀ ନୀତିକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥାଆନ୍ତି, ସେଗୁଡ଼ିକୁ ଚାପଦାୟୀ ଗୋଷ୍ଠୀ କୁହାଯାଏ ।

୧୩। ‘ଏକଷ୍ଟିନ୍’ଙ୍କ ମତରେ ଚାପଦାୟୀ ଗୋଷ୍ଠୀ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଏକଷ୍ଟିନ୍‌ଙ୍କ ମତରେ ଏକ ପ୍ରକାର ମନୋଭାବାପନ୍ନ, ଏକ ପ୍ରକାର ମୂଲ୍ୟବୋଧ ଏବଂ ସ୍ବାର୍ଥରେ ବିଶ୍ଵାସୀ ଏକ ସୁସଙ୍ଗଠିତ ସାମାଜିକ ଗୋଷ୍ଠୀ, ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ସରକାରୀ ପଦବୀ ଗ୍ରହଣ ନ କରି ନିଜ ସ୍ବାର୍ଥ ସାଧନ ପାଇଁ ସରକାରୀ ନୀତିକୁ ପ୍ରଭାବିତ କଲେ ତାହାକୁ ଚାପଦାୟୀ ଗୋଷ୍ଠୀ କୁହାଯାଏ ।

୧୪। ସ୍ଵାର୍ଥୀ ଗୋଷ୍ଠୀ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଉଦ୍ୟମ କରନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କୁ ‘ସ୍ବାର୍ଥୀ ଗୋଷ୍ଠୀ’ କୁହାଯାଏ ।

୧୫ । ଜନମଙ୍ଗଳକାରୀ ଗୋଷ୍ଠୀ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଯେଉଁ ଗୋଷ୍ଠୀଗୁଡ଼ିକ ସର୍ବସାଧାରଣଙ୍କର ସ୍ବାର୍ଥ ସାଧନପାଇଁ ପ୍ରୟାସ କରିଥାଆନ୍ତି, ସେଗୁଡ଼ିକୁ ଜନମଙ୍ଗଳକାରୀ ଗୋଷ୍ଠୀ କୁହାଯାଏ ।

୧୬। ଦୀର୍ଘସ୍ଥାୟୀ ଗୋଷ୍ଠୀ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଯେଉଁ ଗୋଷ୍ଠୀଗୁଡ଼ିକ ସେମାନଙ୍କର ଚିରସ୍ଥାୟୀ ସ୍ଵାର୍ଥ ସାଧନ ନିମିତ୍ତ ସଙ୍ଗଠିତ ହୋଇ କାର୍ଯ୍ୟ କରନ୍ତି, ସେଗୁଡ଼ିକୁ ଦୀର୍ଘସ୍ଥାୟୀ ଗୋଷ୍ଠୀ କୁହାଯାଏ ।

୧୭। କ୍ଷଣସ୍ଥାୟୀ ଗୋଷ୍ଠୀ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଯେଉଁ ଚାପଦାନକାରୀ ଗୋଷ୍ଠୀଗୁଡ଼ିକ କ୍ଷଣିକ ସ୍ବାର୍ଥ ହାସଲ ପାଇଁ ସଙ୍ଗଠିତ ହୋଇଥାଆନ୍ତି ଏବଂ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସ୍ବାର୍ଥ ସାଧୂ ହୋଇଗଲା ପରେ ସେହି ଗୋଷ୍ଠୀଗୁଡ଼ିକର ବିଲୟ ଘଟେ, ସେଗୁଡ଼ିକୁ କ୍ଷଣସ୍ଥାୟୀ ଗୋଷ୍ଠୀ କୁହାଯାଏ ।

A. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

୧। ‘ମୁକ୍ତ ରାଜନୈତିକ ଦଳୀୟ ସରକାର’ କହିଲେ _______________ ସରକାରକୁ ବୁଝାଏ ।
Answer:
ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ

୨। ____________ ଦଳ ବିନା ମୁକ୍ତ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ସରକାର ଗଠିତ ହୋଇପାରେ ନାହିଁ ।
Answer:
ରାଜନୈତିକ

୩ । _____________________ ଏକ ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଗୋଷ୍ଠୀ ।
Answer:
ଅମଲାତନ୍ତ୍ର

୪। _______________ ଗୋଷ୍ଠୀ ନିର୍ବାଚନରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି ନାହିଁ ।
Answer:
ଚାପଦାନକାରୀ

୫। _______________ ଗୋଷ୍ଠୀ ନିର୍ବାଚନରେ ପ୍ରତିଦ୍ବନ୍ଦିତା କରନ୍ତି ନାହିଁ ।
Answer:
ଚାପଦାନକାରା

୬ । ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଏକ ସମୟରେ _______________ ଟି ରାଜନୈତିକ ଦଳରେ ସଭ୍ୟ ହୋଇଥାଏ ।
Answer:
୧

୭ | ‘ମହାନଦୀ ବଞ୍ଚାଅ ସମିତି’କୁ _____________ ଗୋଷ୍ଠୀ କୁହାଯାଏ ।
Answer:
କ୍ଷଣସ୍ଥାୟୀ

୮। ସର୍ବଭାରତୀୟ ଶିକ୍ଷକ ମହାସଂଘ _______________ ଗୋଷ୍ଠୀ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ।
Answer:
ଦୀର୍ଘସ୍ଥାୟୀ

୯। ______________ ଦେଶରେ ବହୁଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଛି ।
Answer:
ଭାରତ

B. ଚାରୋଟି ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଉତ୍ତର ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।

୧। ନିମ୍ନୋକ୍ତ ମଧରୁ କେଉଁ ଦେଶରେ ଗୋଟିଏ ମାତ୍ର ରାଜନୈତିକ ଦଳ ଅଛି ?
(i) ଇଂଲଣ୍ଡ
(ii) ଆମେରିକା
(iii) ଭାରତ
(iv) ରୁଷିଆ
Answer:
(iv) ରୁଷିଆ

୨। ନିମ୍ନୋକ୍ତ ମଧ୍ୟରୁ କେଉଁ ଦେଶରେ ଦ୍ୱି-ଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଛି ?
(i) ଚୀନ୍
(ii) ରୁଷିଆ
(iii) ଭାରତ
(iv) ଆମେରିକା
Answer:
(iv) ଆମେରିକା

୩। ନିମ୍ନୋକ୍ତ ମଧ୍ୟରୁ କେଉଁ ଦେଶରେ ବହୁ-ଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଛି ?
(i) ଭାରତ
(ii) ଆମେରିକା
(iii) ରୁଷିଆ
(iv) ଚୀନ୍
Answer:
(i) ଭାରତ

୪। ନିମ୍ନୋକ୍ତ ମଧ୍ୟରୁ କେଉଁଟି ଗୋଟିଏ ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳ ?
(i) କଂଗ୍ରେସ
(ii) ଭାରତୀୟ ଜନତା ଦଳ
(iii) ବି.ଜେ.ଡ଼ି.
(iv) ସମାଜବାଦୀ ଦଳ
Answer:
(iii) ବି.ଜେ.ଡ଼ି.

୫। ନିମ୍ନୋକ୍ତ ମଧ୍ଯରୁ କିଏ ଗୋଟିଏ ସଂଘୀୟ ଗୋଷ୍ଠୀ ?
(i) ବୌଦ୍ଧଭିକ୍ଷୁ ଗୋଷ୍ଠୀ
(ii) ଯାଦବ ମହାସଭା
(iii) ସ୍ଵର୍ଣ୍ଣକାର ଗୋଷ୍ଠୀ
(iv) ବଣିକ ସଂଘ
Answer:
(iv) ବଣିକ ସଂଘ

୬ | ନିମ୍ନୋକ୍ତ ମଧ୍ଯରୁ କିଏ ଗୋଟିଏ ଅଣ-ସଂଘୀୟ ଗୋଷ୍ଠୀ
(i) ବଣିକ ସଂଘ
(ii) ଶ୍ରମିକ ମହାସଂଘ
(iii) ବୌଦ୍ଧଭିକ୍ଷୁ ଗୋଷ୍ଠୀ
(iv) ଅମଲାତନ୍ତ୍ର
Answer:
(iii) ବୌଦ୍ଧଭିକ୍ଷୁ ଗୋଷ୍ଠୀ

୭ । ‘‘ଯେଉଁ ଅଣରାଜନୈତିକ ସଙ୍ଗଠନଗୁଡ଼ିକ ସରକାରୀ ନୀତିକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥାଆନ୍ତି, ସେଗୁଡ଼ିକୁ ଚାପଦାୟୀ ଗୋଷ୍ଠୀ କୁହାଯାଏ ।’’ ଏକଥା ନିମ୍ନୋକ୍ତ କିଏ କହିଥିଲେ ?
(i) ଏକଷ୍ଟିନ୍
(ii) ଟର୍ଣ୍ଣର
(iii) ହାରିସ୍
(iv) ରସେଲ
Answer:
(ii) ଟର୍ଣ୍ଣର

C. ଗୋଟିଏ ଶବ୍ଦରେ ପ୍ରକାଶ କର ।

୧। ଆମ ଓଡ଼ିଶାରେ ଥ‌ିବା ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳର ନାମ କୁହ ।
Answer:
ବି.ଜେ.ଡ଼ି.

୨। ଭାଜାପା କି ପ୍ରକାରର ରାଜନୈତିକ ଦଳ ଅଟେ ?
Answer:
ଜାତୀୟ ରାଜନୈତିକ ଦଳ

୩ । ଚୀନ୍ ଓ ରୁଷିଆରେ କେତେ ଦଳୀୟ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଛି ?
Answer:
ଏକ – ଦଳାୟ

୪। ବହୁଦଳୀୟ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା କେଉଁ ଦେଶର କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଉଛି ?
Answer:
ଭାରତ

୫। ଉଲଫା କ’ଣ ?
Answer:
ସମାଜ ବିରୋଧୀ ଚାପଗୋଷ୍ଠୀ

Odisha State Board BSE Odisha 9th Class Political Science Important Questions Chapter 8 ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ Important Questions and Answers.

BSE Odisha Class 9 Political Science Important Questions Chapter 8 ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ

Subjective Type Questions With Answers
ସଂଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

୧। ଗଣତନ୍ତ୍ରର ବିଭିନ୍ନ ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତ ସଂଜ୍ଞାଗୁଡ଼ିକ ବର୍ଣ୍ଣନା କର ।
Answer:

• ଗଣତନ୍ତ୍ର ହେଉଛି ‘ଡି ମୋକୁ ସି’ର ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାନ୍ତର । ଆସିଅଛି । ଏହି ଦୁଇଟି ଶବ୍ଦ ହେଉଛି ‘ଡିମୋସ୍’ ବା ଲୋକ ବା ଜନସାଧାରଣ ଓ ‘କ୍ରାଟୋସ୍’ ବା ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ।
• ଆବ୍ରାହାମ ଲିଙ୍କନଙ୍କ ମତରେ, ‘ଗଣତନ୍ତ୍ର ଲୋକ ମାନଙ୍କର, ଲୋକମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ଓ ଲୋକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଏକ ସରକାର।’’
• ଲର୍ଡ଼ ବ୍ରାଇସ୍‌ଙ୍କ ମତରେ, ‘ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ଶାସନ କ୍ଷମତା ନ୍ୟସ୍ତ ହୋଇଥାଏ ‘ଗୋଷ୍ଠୀ ସମୁଦାୟ’ ହାତରେ ଓ ସେମାନଙ୍କର ପରି ପ୍ର କ ଶ ମାଧ୍ୟମରେ ।’’
• ଏହିପରି ବିଭିନ୍ନ ରାଜନୀତିଜ୍ଞ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ଲୋକପ୍ରିୟ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା, ଯାହା ସର୍ବଦା ଜନକଲ୍ୟାଣ ବା ଜନମଙ୍ଗଳ ବା ସମୂହ କଲ୍ୟାଣ ପାଇଁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥାଏ ।

୨। ଗଣଡନ୍ତକୁ କେଉଁସବୃ କାରଣଗୁ ଭାରତୀୟମାନେ ପସନ୍ଦ କରନ୍ତି ?
Answer:
ନିମ୍ନଲିଖତ କାରଣଗୁଡ଼ିକ ଯୋଗୁଁ ଭାରତୀୟମାନେ ଗଣତନ୍ତ୍ରକୁ ପସନ୍ଦ କରନ୍ତି ।

• ଗଣତନ୍ତ୍ର ହେଉଛି ଜନମତ ସମର୍ଥାତ ଏକ ସରକାର ।
• ଏହା ଏକ ଉତ୍ତରଦାୟୀ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ।
• ଏହା ଲୋକପ୍ରତିନିଧିମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ଏକ ସରକାର ବା ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ।
• ବିଳମ୍ବରେ ହେଲେ ବି ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ସମସ୍ତ ନିଷ୍ପଭି ଆଲୋଚନା ଓ ବିତର୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ନିଆଯାଇଥାଏ ।
• ଏହା ଜନସ୍ୱାର୍ଥ ଜଡ଼ିତ ଏକ ସରକାର ।
• ଏହା ଏକ ଶିକ୍ଷଣୀୟ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା, ନେତୃତ୍ବ ଓ ଦାୟିତ୍ଵ ସମ୍ପର୍କରେ ଶିକ୍ଷିତ କରିଥାଏ ।
• ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥ‌ିବା ଭେଦଭାବ ଓ ପରିବେଶରେ ଆଲୋଚନା ମାଧ୍ୟମରେ ସମ୍ଭବ ହୁଏ ।
• ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ କେହି ସର୍ବଦା ଲାଭ ବା କ୍ଷତି ସହନ୍ତି ନାହିଁ ।
• ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ବ୍ୟକ୍ତି ଅଧିକାର, ସମାନତା ଓ ବ୍ୟକ୍ତି ମର୍ଯ୍ୟାଦା ସୁରକ୍ଷିତ ରହେ ।

୩। ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ଜୀବନଧାରା ଓ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ବିଷୟରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କର।
Answer:

• ଗଣତନ୍ତ୍ର ଏକ ଜୀବନଧାରା । ଏକ ସୁସ୍ଥ ରାଜନୈତିକ ତଥା ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ଜୀବନଶୈଳୀ
• ରହିଛି । ବିରୋଧୀ ଗୋଷ୍ଠୀଙ୍କର ସମାଲୋଚନ ପ୍ରତି ସରକାରଙ୍କର ସର୍ବଦା ଏକ ସହନଶୀଳ ମନୋଭାବ ରହିବା ଗଣତନ୍ତ୍ର ପ୍ରତି ଶୁଭଙ୍କର । ବିରୋଧୀ ଗୋଷ୍ଠୀର ସମାଲୋଚନା ସର୍ବଦା ଅସ୍ତିସୂଚକ ଓ ଗଠନମୂଳକ ହେବା ଦରକାର ।
• ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ହୋଇଥାଏ । ନୈତିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ବୃଦ୍ଧିକରେ । ନାଗରିକର ବ୍ୟକ୍ତି ଚରିତ୍ର, ସ୍ପଷ୍ଟବାଦିତା, ସଚେତନତା, ଚରିତ୍ରବତ୍ତା, ନିରପେକ୍ଷତା, ସାଧୁତା, ତଥା ଦୁର୍ନୀତି-ମୂଲ୍ୟବୋଧର ବୃଦ୍ଧି ଘଟିଥାଏ ।
• ‘ସଜାଗପଣିଆ’ ଓ ‘ରାଜନୈତିକ ସକ୍ରିୟତା’ ଏବଂ ଏହାକୁ ବାଦ୍ ଦେଲେ ଗଣତନ୍ତ୍ର ବଞ୍ଝାପାରିବ ନାହିଁ ।
• ‘ଜାଣିବାର ଅଧିକାର’ ବା ‘ସୂଚନା ଅଧିକାର’ ପ୍ରତ୍ୟେକ ନାଗରିକଙ୍କର ରହିଛି । ପ୍ରଶାସନିକ ଦେଇଥାଏ । ତେଣୁ ମୁକ୍ତ-ଶାସନ ବା ମୁକ୍ତ ସରକାର ବା ସ୍ଵଚ୍ଛ ଶାସନ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିଥାଏ ।

କ୍ଷୁଦ୍ର ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

୧। ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ଚିନ୍ତାଧାରାରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆସିଛି ବୋଲି କାହିଁକି କୁହାଯାଇଛି ?
Answer:

• ସମୟ ବଦଳିବା ସହିତ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ଚିନ୍ତାଧାରାରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆସିଛି ।
• ଆଜିର ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ଶାସନର ଚାବିକାଠି ରହିଛି କେତେକ ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷ ବା ମୁଷ୍ଟିମେୟ ତଥା ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ହାତମୁଠାରେ ।

୨। ଗଣତନ୍ତ୍ରର ସୃଷ୍ଟି କିପରି ହୋଇଛି ?
Answer:

• ନିରଙ୍କୁଶ ରାଜତନ୍ତ୍ର ବିରୋଧରେ ସଙ୍ଗଠିତ ଜନମତରୁ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି ।
• ଜନଚେତନା ଓ ବୌଦ୍ଧିକ ଚେତନାର ମିଶ୍ରଣରୁ ଆଜିର ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ଚିନ୍ତାଧାରା ଜନ୍ମ ନେଇଛି ।

୩। କେଉଁ ତିନିଗୋଟି ‘ଜନବିପ୍ଳବ’ ବିଶ୍ବ ଇତିହାସରେ ବିରାଟ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିଥିଲା ?
Answer:

• ‘ଗ୍ଲୋରିୟସ୍ ରିଭଲ୍ୟୁସନ’, ‘ଆମେରିକାର ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମ’ ଓ ‘ଫରାସୀ ବିପ୍ଳବ’ ବିଶ୍ବ ଇତିହାସରେ ବିରାଟ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିଥିଲା ।
• ଏହି ତିନୋଟି ଜନବିପ୍ଳବ ଫଳରେ ରାଜତନ୍ତ୍ରର ପତନ ଘଟି ଗଣତନ୍ତ୍ର ଜନ୍ମଲାଭ କରିଥିଲା ।

୪। ଗଣତନ୍ତ୍ର ଶାସନରେ ନିର୍ବାଚନ ବ୍ୟବସ୍ଥା କିପରି ରହିଛି ?
Answer:

• ଗଣତନ୍ତ୍ର ଶାସନରେ ନିର୍ବାଚନ ବ୍ୟବସ୍ଥା କିପରି ମାଧ୍ୟମର ଜନସାଧାରଣ ସେମାନଙ୍କର ଲୋକ-ପ୍ରତିନିଧୁମାନଙ୍କୁ ଚୟନ କରନ୍ତି ।
• ଏକ ଅବାଧ, ମୁକ୍ତ, ସ୍ୱଚ୍ଛ ଓ ନିରପେକ୍ଷ ସାବାଳକ ମତଦାନଭିଭିକ ନିର୍ବାଚନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ହେଉଛି ଗଣତନ୍ତ୍ରର ମୂଳଦୁଆ ।

୫। ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ବିରୋଧୀ ଗୋଷ୍ଠୀଙ୍କରସମାଲୋଚନା କିପରି ହେବା ଦରକାର ଓ ସରକାର ସେହି ସମାଲୋଚନା ପ୍ରତି କିପରି ମନୋଭାବ ରଖ୍ ଦରକାର?
Answer:

• ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ବିରୋଧୀ ଗୋଷ୍ଠୀଙ୍କର ସମାଲୋଚନା ସର୍ବଦା ‘ଅସ୍ତିସୂଚକ’ ବା ‘ଗଠନମୂଳକ’ ହେବା ଦରକାର
• ସେମାନଙ୍କର ସମାଲୋଚନା ସରକାରଙ୍କର ସର୍ବଦା ଏକ ସହନଶୀଳ ମନୋଭାବ ରହିବା ଦରକାର ।

୬। ନାଗରିକମାନଙ୍କର ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ?
Answer:

• ନାଗରିକମାନଙ୍କର ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ କହିଲେ ବିଜ୍ଞତା, ବିଚାର ଶକ୍ତି, ବୃଦ୍ଧି, ସାମୂହିକ ସ୍ଵାର୍ଥ, ସାର୍ବଜନୀନ ସୁଖ, ନାଗରିକମାନଙ୍କର ସଚେତନତା ବୃଦ୍ଧି ଓ ଗଣ- ଉଦ୍ଦୀପନାକୁ ବୁଝାଏ ।
• ଭେଦଭାବର ବିଲୋପ ଗଣତାନ୍ତ୍ରି କ ମୂଲ୍ୟବୋଧକୁ ଉଦ୍‌ଜୀବିତ କରେ ।

୭। ନାଗରିକମାନଙ୍କର କେଉଁ ମନେ।ଭ।ଦାରା ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ସୁନିଶ୍ଚିତ ହୋଇଥାଏ ?
Answer:
ନାଗରିକମାନଙ୍କର ବ୍ୟକ୍ତି ଚରିତ୍ର, ଯଥା- ସତ୍ୟବାଦିତା, ସନ୍ତୋଟପଣି ଆ, ସ୍ପଷ୍ଟବାଦିତା, ସଚେତନତା, ଚରିତ୍ରବତ୍ତା, ନିରପେକ୍ଷତା, ସାଧୁତା, ତଥା ଦୁର୍ନୀତି- ବିରେ।ଧା ମନେ।ଭ।ଦାବୋନଭି ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ସୁନିଶ୍ଚିତ ହୋଇଥାଏ ।

୮। ପ୍ରତିବାଦ ଓ ପ୍ରତିରୋଧ କାହିଁକି କରାଯାଏ ଓ ଏହା କିପରି ହୋଇଥ‌ିବା ବାଞ୍ଛନୀୟ ?
Answer:

• ଜନସ୍ବାର୍ଥ ବିରୋଧୀ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ସରକାରକୁ ସଦା ଜାଗ୍ରତ, ସଚେତନ ତଥା ଦାୟିତ୍ଵବାନ୍ ନାଗରିକ ସର୍ବଦା ‘ପ୍ରତିବାଦ’ ଓ ‘ପ୍ରତିରୋଧ’ ମାଧ୍ୟମରେ ଠିକ୍ ବାଟରେ ଚାଲିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରେ ।
• ‘ପ୍ରତିବାଦ’ ଓ ‘ପ୍ରତିରୋଧ’ ସର୍ବଦା ଶାନ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣ ଓ ସମୂହ-ସ୍ଵାର୍ଥ ଜଡ଼ିତ ହେବା ବାଞ୍ଛନୀୟ ।

୯। ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧର କେତେଗୋଟି ବହୁମୂଲ୍ୟ ଉପାଦାନ ଲେଖ ।
Answer:
ମାନବାଧିକାରର ସୁରକ୍ଷା, ଇଚ୍ଛାଶକ୍ତି, ଦେଶପ୍ରେମ, ଆଇନମାନ୍ୟତା, ଦେଶସେବା, ସ୍ପଷ୍ଟ ଜନାଦେଶ, ସମାଜରୁ ଦୁ ର୍ନୀତି ର ମୂଳୋତ୍ପାଟନ ଓ କଉଁବ୍ୟପରାୟଣତା ଇତ୍ୟାଦି ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ କଉଁ ବ୍ୟପରାୟଣତା ଇତ୍ୟାଦି ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧର କେତେଗୋଟି ବହୁମୂଲ୍ୟ ଉପାଦାନ ।

୧୦ । କେବେ ସମ୍ବିଧାନର ୭୩ ତମ ଓ ୭୪ ତମ ସଂଶୋଧନ ଆଇନ ସଂସଦରେ ଗୃହୀତ ହେଲା ଓ ଏହି ସଂଶୋଧନରେ କେଉଁ ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିଲା ?
Answer:

• ୧୯୯୩ ମସିହାରେ ସମ୍ବିଧାନର ୭୩ ତମ ଓ ୭୪ ତମ ସମ୍ବିଧାନ ସଂଶୋଧନ ଆଇନ ସଂସଦରେ ଗୃହୀତ ହେଲା ।
• ଏହି ସଂଶୋଧନଦ୍ଵାରା ‘ପଞ୍ଚାୟତିରାଜ’ ଓ ନଗପାଭିକା ବ୍ୟବସ୍ଥାୟକୁ ଏକ ନୂତନ ଧାରାରେ କାଯାକ୍ୟ।ରା କରାଯିରା ସହିତ ନିର୍ବାଚିତ କରାଯାଇ ଏହି ଦୁଇଟି ସଂସ୍ଥାକୁ – ପୁନର୍ଗଠନ କରାଗଲା ।

୧୧। ଭାରତୀୟ ନାଗରିକମାନଙ୍କୁ ସମୁଚିତ ନ୍ୟାୟ ପ୍ରଦାନ ଲାଗି ସମ୍ବିଧାନରେ କି ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଛି ?
Answer:

• ଭାରତୀୟ ନାଗରିକମାନଙ୍କୁ ସମୁଚିତ ନ୍ୟାୟ ପ୍ରଦାନ ଲାଗି ଭାରତରେ ସମ୍ବିଧାନ ସ୍ଵୀକୃତ ରହିଛି । ଉଚ୍ଚତମ ନ୍ୟାୟାଳୟ ଦେଶର ନ୍ୟାୟପାଳିକା ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଶୀର୍ଷରେ ରହିଛି ।
• ଆମ ଦେଶରେ ରାଜ୍ୟସ୍ତରରେ ୨୧ ଗୋଟି ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ ଓ ଜିଲ୍ଲାସ୍ତରରେ ଏକାଧ୍ଵ ନିମ୍ନ ଅଦାଲତମାନ ସ୍ଵାଧୀନ ଓ ନିରପେକ୍ଷ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛନ୍ତି ।

୧୨ । ଶାସନରେ ସ୍ବଚ୍ଛତା ଆଣିବାପାଇଁ ଭାରତରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ କି ସୁବିଧା ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଇଛି ?
Answer:

• ଶାସନରେ ସ୍ବଚ୍ଛତା ଆଣିବାପାଇଁ ଭାରତରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଆଇନ ମାଧ୍ୟମରେ ସୂଚନା ମିଳିବାର ଅଧୂକାର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି ।
• ଏହାଦ୍ବାରା ସରକାରଙ୍କ ପାଖରୁ ସମସ୍ତ ତଥ୍ୟ ମିଳିପାରିବାର ଆଇନଗତ ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିଛି । ସୂଚନା ଆୟୋଗ ବା କମିଶନ’ ଓ ପ୍ରତି ରାଜ୍ୟରେ ‘ରାଜ୍ୟ ସୂଚନା ଆୟୋଗ ବା କମିଶନ’ ଗଠନ କରାଯାଇଛି।

୧୩। ଭାରତରେ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧର ଅବକ୍ଷୟ ପାଇଁ କେଉଁ କାରଣଗୁଡ଼ିକ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବରେ ଦାୟୀ ?
Answer:

• ଭାରତରେ କେନ୍ଦ୍ର ଓ ରାଜ୍ୟ ସରକାରରେ ଅସ୍ଥିରତା ଦିନକୁ ଦିନ ବଢ଼ି ଚାଲିଛି । ଦୁର୍ନୀତି, ସରକାରଙ୍କ ଅପାରଗତା, ନିର୍ବାଚନରେ ଭଗ୍ନ – ଜନାଦେଶ, ରାଜନୈତିକ ହିଂସା ଲାଗିରହିଛି ।
• ଦେଶସେବା ଓ ଦେଶଭକ୍ତିର ଅଭାବ, ବେକାରି, ନିରକ୍ଷରତା, ଦାରିଦ୍ର୍ୟ, ସଂସ୍କୃତିର ଅବକ୍ଷୟ ଓ ଅପସଂସ୍କୃତିର ଅନୁପ୍ରବେଶ ଏବଂଦାୟୀ ହୋଇଛି ।

୧୪ । ଆମ ଦେଶରେ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧକୁ ଅଧିକ ଉନ୍ନତ ଓ ସୁଦୃଢ଼ କରିବାପାଇଁ ଆମକୁ କ’ଣ କରିବାକୁ ହେବ ?
Answer:

• ଆମ ଦେଶରେ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧର ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ନାଗରିକମାନଙ୍କର ସାଧୁତା, ରାଜନେତା ଓ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ସନ୍ତୋଟପଣିଆ, ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧରେ ବିଶ୍ଵାସ, ନିଃସ୍ବାର୍ଥ ଦେଶସେବା ଓ ଦେଶ ପାଇଁ ତ୍ୟାଗ ବା ଆୟୋତ୍ସର୍ଗ ଆଦିର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି ।
• ଅଭିବୃଦ୍ଧି ସହ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଉପରେ ଦୃଢ଼ ବିଶ୍ୱାସ ସ୍ଥାପନ ଏବଂ ଆତ୍ମବିଶ୍ଵାସର ଦୃଢ଼ତାକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିପାରିଲେ ଆମ ଦେଣର ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧକ୍ତ ଅଧିକ ଉନ୍ନତ ଓ ସୁଦୃଢ଼ କରିହେବ।

Objective Type Questions With Answers
A ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।

୧। ଗଣତନ୍ତ୍ରର ପରିବର୍ତ୍ତିତ ଚେହେରାକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖୁ କାର୍ଲ ଫ୍ରେଡ୍‌ରିକ୍ କିପରି ମତପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି ?
Answer:
ଗଣତନ୍ତ୍ରର ପରିବର୍ତ୍ତିତ ଚେହେରାକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖୁ କାର୍ଲ ଫ୍ରେଡ଼ରିକ୍ ଯେଉଁ ମତପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି, ତାହା ହେଉଛି, ‘‘ପରିସ୍ଥିତି ଭିନ୍ନ ହେଲେ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ଆଭିମୁଖ୍ୟ ଭିନ୍ନ ହୁଏ ।’

୨। ଆଜିର ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ଶାସନର ଚାବିକାଠି ହାତ ମୁଠାରେ ରହିଛି ?
Answer:
ଆଜିର ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ଶାସନର ଚାବିକାଠି କେତେକ ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷ ବା ମୁଷ୍ଟିମେୟ ତଥା ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ହାତ ମୁଠାରେ ରହିଛି ।

୩। ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥ‌ିବା ଭେଦଭାବ ଓ କନ୍ଦଳର କିପରି ସମାଧାନ ହୁଏ ?
Answer:
ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥ‌ିବା ଭେଦଭାବ ଓ କନ୍ଦଳର ସମାଧାନ କେବଳ ଏକ ଶାନ୍ତ ପରିବେଶରେ ଆଲୋଚନା ମାଧ୍ୟମରେ ସମ୍ଭବ ହୁଏ ।

୪। ଗଣତନ୍ତ୍ର ଶାସନରେ ନାଗରିକ କେଉଁ ସବୁ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସୁରକ୍ଷିତ ରହେ ?
Answer:
ଗଣତନ୍ତ୍ର ଶାସନରେ ନାଗରିକ ବ୍ୟକ୍ତି-ଅଧ୍ୟକାର, ସମାନତା ଓ ବ୍ୟକ୍ତି ମର୍ଯ୍ୟାଦା କ୍ଷେତ୍ରରେ ସୁରକ୍ଷିତ ରହେ।

୫। ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠ ଗୋଷ୍ଠୀ ସର୍ବଦା କେଉଁ ଗୋଷ୍ଠୀର ମତାମତକୁ ସମ୍ଭନ ଜଣାଇରା ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ମୂଲ୍ୟବୋଧର ଏକ ଅସ୍ତିସୂଚକ ମନୋଭାବ ?
Answer:
ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠ ଗୋଷ୍ଠୀ ସର୍ବଦା ସଂଖ୍ୟାଲଘୁ ଗୋଷ୍ଠୀଙ୍କ ମତାମତକୁ ସମ୍ଭନ ଜଣାଇରା ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ମୂଲ୍ୟବୋଧର ଏକ ଅସ୍ତିସୂଚକ ମନୋଭାବ ।

୬। ସରକାରଙ୍କ ପ୍ରତି ବିରୋଧୀ ଗୋଷ୍ଠୀଙ୍କର ସମାଲୋଚନା କିପରି ହେବା ଦରକାର ?
Answer:
ସରକାରଙ୍କ ପ୍ରତି ବିରୋଧୀ ଗୋଷ୍ଠୀଙ୍କର ସମାଲୋଚନା ସର୍ବଦା ‘ଅସ୍ତିସୂଚକ’ ବା ‘ଗଠନମୂଳକ’ ହେବା ଦରକାର ।

୭। ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝାଏ?
Answer:
ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ କହିଲେ ବିଜ୍ଞତା, ବିଚାର ଶକ୍ତି, ବୁଦ୍ଧି, ସାମୂହିକ ସ୍ୱାର୍ଥ, ସାର୍ବଜନୀନ ସୁଖ, ନାଗରିକମାନଙ୍କର ସଚେତନତା ବୃଦ୍ଧି ଓ ଗଣ- ଉଦ୍ଦୀପନାକୁ ବୁଝାଏ ।

୯ । ପ୍ରତିବାଦ ଓ ପ୍ରତିରୋଧ କିଭଳି ହେବା ଦରକାର ?
Answer:
ପ୍ରତିବାଦ ଓ ପ୍ରତିରୋଧ ସର୍ବଦା ଶାନ୍ତି ପୂର୍ଣ୍ଣ ଓ ସମୂହସ୍ଵାର୍ଥ ଜଡ଼ିତ ହେବା ବାଞ୍ଛନୀୟ ।

୧୦। ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ପ୍ରତିବାଦ ତଥା ପ୍ରତିରୋଧର ଦୁଇଟି ଜ୍ଵଳନ୍ତ ଉଦାହରଣ ଦିଅ ।
Answer:
ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧିଙ୍କ ‘ସତ୍ୟାଗ୍ରହ’, ‘ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ’ ତଥା ‘ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ’ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ପ୍ରତିବାଦ ତଥା ପ୍ରତିରୋଧର ଜ୍ଵଳନ୍ତ ଉଦାହରଣ ଅଟେ ।

୧୧। ଭାରତରେ କେବେ ସୂଚନା ଅଧିକାର ଆଇନ ପ୍ରଣୀତ ହୋଇଛି ?
Answer:
୨୦୦୫ ମସିହାରେ ଭାରତରେ ସୂଚନା ଅଧିକାର ଆଇନ ପ୍ରଣୀତ ହୋଇଛି ।

୧୨। କେଉଁଗୁଡ଼ିକୁ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧର ବହୁମୂଲ୍ୟ ଉପାଦାନ ଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି ?
Answer:
ମାନବାଧିକାରର ସୁରକ୍ଷା, ଇଚ୍ଛାଶକ୍ତି, ଦେଶପ୍ରେମ, ଆଇନ ମାନ୍ୟତା, ଦେଶସେବା ଓ କର୍ତ୍ତବ୍ୟପରାୟଣତା ଇଡ୍ୟ।ଦିକୁ ଗଣତାନ୍ତ୍ରକ ମୂଲ୍ୟ ବୋଧର କୋଦେରେଟି ବହୁମୂଲ୍ୟ ଉପାଦାନ ଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି ।

୧୩। କିପରି ସମାଜରୁ ଦୁର୍ନୀତିର ମୂଳ ଉତ୍ପାଟନ କରାଯାଇପାରିବ ?
Answer:
ନାଗରିକମାନଙ୍କର ଦୃଢ଼ ମନୋବଳ, ନାଗରିକ ସମାଜର ନେତୃତ୍ୱ ଓ ରାଜନୈତିକ ଇଚ୍ଛାଶକ୍ତି ବଳରେ ସମାଜରୁ ଦୁର୍ନୀତିର ମୂଳ ଉତ୍ପାଟନ କରାଯାଇପାରିବ ।

୧୪ । କ’ଣ କଲେ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ବିକଳ୍ପ ଖୋଜିବା ଅନାବଶ୍ୟକ ଅଟେ ?
Answer:
ଗଣଡନ୍ତକ ମୂଲ୍ୟବୋଧକୁ ଭଦାଇ।ବିତ କରିରା ସହିତ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ଦୋଷ ଓ ଦୁର୍ବଳତାକୁ ସୁଧାରି ପାରିଲେ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ବିକଳ୍ପ ଖୋଜିବା ଅନାବଶ୍ୟକ ଅଟେ ।

୧୫ । କେବେ ଭାରତରେ ନୂତନ ସମ୍ବିଧାନ ପ୍ରଚଳିତ ହେଲା ?
Answer:
୧୯୫୦ ମସିହା ଜାନୁଆରୀ ୨୬ ତାରିଖ ଦିନ ଭାରତରେ ନୂତନ ସମ୍ବିଧାନ ପ୍ରଚଳିତ ହେଲା ।

୧୬। ଭାରତ କେବେଠାରୁ ଏକ ‘ସାର୍ବଭୌମ ‘ସାର୍ବଭୌମ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ସାଧାରଣତନ୍ତ୍ର’’ ରାଷ୍ଟ୍ରର-ପରିଚୟ ପାଇଲା ?
Answer:
ଭାରତ ୧୯୫୦ ମସିହା ଜାନୁଆରୀ ୨୬ ତାରିଖଠାରୁ ଏକ ‘ସାର୍ବଭୌମ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ସାଧାରଣତନ୍ତ୍ର’’ ରାଷ୍ଟ୍ରର-ପରିଚୟ ପାଇଲା ।

୧୭ । ସମ୍ବିଧାନର କେଉଁ ସଂଶୋଧନରେ ପଞ୍ଚାୟତିରାଜ ଓ ନଗରପାଳିକା ଅନୁଷ୍ଠାନଗୁଡ଼ିକ ପୁନର୍ଗଠିତ ହୋଇଛି ?
Answer:
୧୯୯୩ ମସିହାରେ ୭୩ ତମ ଓ ୭୪ ତମ ସମ୍ବିଧାନ ସଂଶୋଧନ ଆଇନ ସଂସଦରେ ଗୃହୀତ ହେବାପରେ ପଞ୍ଚାୟତିରାଜ ଓ ନଗରପାଳିକା ଅନୁଷ୍ଠାନଗୁଡ଼ିକ ପୁନର୍ଗଠିତ ହୋଇଛି ।

୧୮ । ଭାରତରେ ଜଣକୁ କେତେ ବର୍ଷ ହେଲେ ସେ ସାବାଳକ ନାଗରିକରୂପେ ବିବେଚିତ ହୁଏ ?
Answer:
ଭାରତରେ ଜଣକୁ ୧୮ ବର୍ଷ ହେଲେ ସେ ସାବାଳକ ନାଗରିକ ରୂପେ ବିବେଚିତ ହୋଇଥାଏ ।

୧୯। ଭାରତରେ ‘’ଧର୍ମନିରପେକ୍ଷତ’ ପାଳନ କରାଯିବାପାଇଁ ପ୍ରତି ନାଗରିକଙ୍କୁ ସମ୍ବିଧାନ ସ୍ଵୀକୃତ ‘ଧର୍ମଗତ କେଉଁ ଅଧୁକାର ମିଳିଛି ?
Answer:
ଭାରତରେ ‘ଧର୍ମନିରପେକ୍ଷତା’ ପାଳନ କରାଯିବାପାଇଁ ପ୍ରତି ନାଗରିକଙ୍କୁ ସମ୍ବିଧାନ ସ୍ଵୀକୃତ ‘ଧର୍ମଗତ ସ୍ଵାଧୀନତା ଓ ଉପାସନ’ର ଅଧିକାର ମିଳିଛି ।

୨୦। କେଉଁ ଅଧିକାର ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ସାମାଜିକ ଅସମାନତାକୁ ଦୂର କରାଯାଇଛି ?
Answer:
ସମାନତାର ଅଧ୍ୟାର ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ସାମାଜିକ ଅସମାନତାକୁ ଦୂର କରାଯାଇଛି।

B ଗୋଟିଏ ଶବ୍ଦରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।

୧। ୧୬୮୮ ମସିହାରେ କେଉଁ ଦେଶର ଲୋକମାନେ ଅଧ୍ୟାକାର ପାଇଁ ଦାବିକରି ଆନ୍ଦୋଳନ କରିଥିଲେ ?
୨। ‘‘ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ଶାସନ କ୍ଷମତା ନ୍ୟସ୍ତ ହୋଇଥାଏ ‘ଗୋଷ୍ଠୀ ସମୁଦାୟ’ ହାତରେ ଓ ହୋଇଥାଏ ‘ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ନିର୍ବାଚନ ବ୍ୟବସ୍ଥା’ ମାଧ୍ୟମରେ ।’’ – ଏହି ଉକ୍ତିଟି କିଏ କହିଥିଲେ ?
୩ । ‘ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ଜନମତର ସାର୍ବଭୌମ କ୍ଷମତା ଏହି ଉକ୍ତିଟି କିଏ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି ?
୪। ‘‘ପରିସ୍ଥିତି ଭିନ୍ନ ହେଲେ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ଆଭିମୁଖ୍ୟ ଭିନ୍ନ ହୁଏ ।’’ – ଏହି ଉକ୍ତିଟି କିଏ ବ୍ୟକ୍ତ କରିଛନ୍ତି ?
୫। କେବେ ଫରାସୀ ବିପ୍ଳବ ସଂଘଟିତ ହୋଇଥିଲା ?
୬। ‘ଯଦି ଗଣତନ୍ତ୍ର ଦୋଷଯୁକ୍ତ, ତେବେ କେଉଁ ସରକାରଟି ଉତ୍ତମ ?’’ – ଏହି ଉକ୍ତିଟିକୁ କିଏ କହିଥିଲେ ?
୭। ‘ଯଦି ମୋଟରଗାଡ଼ି ଅଚଳ ହୁଏ, ତେବେ ବଳଦଗାଡ଼ି ଯେତେ ସୁଦୃଶ୍ୟ ହେଲେ ବି ତାକୁ ପୁଣି ବ୍ୟବହାର କରିବା ଏକ ବୋକାମିର ପରିଚୟ ।’’ — ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ ?
୮। କେବେ ସାବାଳକ ମତଦାନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ମାଧ୍ୟମରେ ଭାରତରେ ପ୍ରଥମ ଲୋକସଭା ଓ ପ୍ରତି ରାଜ୍ୟରେ ବିଧାନସଭା ଗଠିତ ହେଲା ?
୯। ୨୦୦୯ ମସିହା ସୁଦ୍ଧା ଭାରତରେ କେତେଥର ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନ ହୋଇସାରିଛି ?
୧୦। ଭାରତର ପଞ୍ଚଦଶ ଲୋକସଭା କେଉଁ ମସିହାରେ ଗଠିତ ହୋଇଛି ?
୧୧ । ବିରୋଧୀ ଗୋଷ୍ଠୀଙ୍କର ସମାଲୋଚନା ସର୍ବଦା କିପରି ହେବା ଆବଶ୍ୟକ ?
୧୨ । ୧୬୮୮ ମସିହାରେ ଇଂଲଣ୍ଡରେ ଘଟିଥ‌ିବା ଜନବିପ୍ଳବର ନାମ କ’ଣ ଥିଲା ?
୧୩। ଗଣତନ୍ତ୍ରର ମୂଳଭିଭି କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
୧୪ । ନିର୍ବାଚିତ ଲୋକ ପ୍ରତିନିଧ କେଉଁମାନଙ୍କ ନିକଟରେ ବାସ୍ତବରେ ଉତ୍ତରଦାୟୀ ?
୧୫। ଭାରତରେ ‘ସାବାଳକ ମତଦାତା’ କହିଲେ କେଉଁମାନଙ୍କୁ ବୁଝାଏ ?

Answers
୧ । ଇଂଲାଣ୍ଡ
୨ । ଲର୍ଡ ବ୍ରାଇସ୍‌
୩ । ଗେଟେଲ୍
୪ । ଫ୍ରେଡ଼େରିକ୍
୫ । ୧୭୮୯ ମସିହା
୬ । ଲର୍ଡ଼ ବ୍ରାଇସ୍‌
୭ । ବର୍ଣ୍ଣସ୍
୮ । ୧୯୫୨
୯୮ ୧୫ ଥର
୧୦ । ୨୦୦୯
୧୧ । ଅସ୍ତିସୂଚକ ଓ ଗଠନମୂଳକ
୧୨ । ଗ୍ଲୋରି ୟସ୍ ରିଭଲ୍ୟୁସନ୍
୧୩ । ସାବାଳକ ମତଦାନ ବ୍ୟବସ୍ଥା
୧୪ । ମତଦାତା
୧୫ । ୧୮ ବର୍ଷରୁ ଅଧ୍ଵ ବୟସ୍କ ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷ

C. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

୧ । ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ଉନମତର___________ କ୍ଷମତା ରହିଛି ।
Answer:
ସାର୍ବଭୌମ

୨। ସମ୍ରାଟଙ୍କ ଅଖଣ୍ଡ ଆଧ୍ୟତ୍ୟକୁ ଜନସାଧାରଣ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ଅନିଚ୍ଛୁକ ହେବାରୁ ପୃଥ‌ିବୀର ତିନିଗୋଟି ______________ ଜନ୍ମ ନେଲା ।
Answer:
ଜନବିପ୍ଲବ

୩। ଇଂଲାଣ୍ଡରେ ____________ ମସିହାରେ ‘ଗ୍ଲୋରି ୟସ୍ ରିଭଲ୍ୟୁସନ୍’ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
୧୬୮୮

୪। ଗଣତନ୍ତ୍ର ରହିଛି _________ସମର୍ଥ ତ ଏକ ସରକାର ।
Answer:
ଜନମତ

୫। ବିଳମ୍ବରେ ହେଲେ ବି __________________ ରେ ସମସ୍ତ ନିଷ୍ପଭି ଆଲୋଚନା ଓ ବିତର୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ନିଆଯାଏ ।
Answer:
ଗଣତନ୍ତ୍ର

୬ | ଗଣତନ୍ତ୍ର ଏକ ଶିକ୍ଷଣୀୟ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା, ଯାହାକି ଜନ ସାଧାର ଣ ଙ୍କୁ _____________ ସମ୍ପାକରେ ଶିକ୍ଷିତ କରିଥାଏ ।
Answer:
ରାଜନୈତିକ ନେତୃତ୍ୱ ଓ ଦାୟିତ୍ଵ

୭ । ନିର୍ବାଚିତ ଲୋକପ୍ରତି ନି ଧୂମାନେ ______________ ଙ୍କ ନିକଟରେ ବାସ୍ତବରେ ଉତ୍ତରଦାୟୀ ।
Answer:
ମତଦାତା

୮। ଆଲୋଚ ନା ମାଧ୍ୟମରେ ସମସ୍ତ ସମସ୍ୟାର _____________ ସମାଧାନ କରିବା ସର୍ବଦା ଏକ ଗ୍ରହଣୀୟ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ।
Answer:
ବନ୍ଧୁତ୍ବ ତଥା ଶାନ୍ତପୂର୍ଣ

୯। ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧହରା ______________ ମନେ।ଜାର ଜାଗ୍ରତ ହୋଇଥାଏ ।
Answer:
ଦେଶପ୍ରେମ

୧୦। ନାଗରିକମାନଙ୍କର ________________ ପମାନଙ୍କର ମୌଳିକ ଜ୍ଞାନର ପରିସର ବୃଦ୍ଧି କରେ ।
Answer:
ନୈତିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ

୧୧। __________________ ର ବିଲୋପ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧକୁ ଉଦ୍‌ଜୀବିତ କରେ ।
Answer:
ଭେଦଭାବ

୧୨। ନାଗରିକର ______________ ଓ ରାଜନୈତିକ ସକ୍ରିୟତା ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧକୁ ବହୁଗୁଣିତ କରେ ।
Answer:
ସଜାଗ ପଣିଆ

୧୩ । ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ _____________ ର ସ୍ଥାନ ନାହିଁ ।
Answer:
ଭୀରୁ ତା

୧୪। _______________ ହେଉଛି ଗଣତନ୍ତ୍ରର ମୂଳମନ୍ତ୍ର ଏବଂ ଏହାକୁ ବାଦେଲେ ଗଣତନ୍ତ୍ର ବଞ୍ଝାପାରିବ ନାହିଁ ।
Answer:
ସାହସିକତା

୧୫। ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ _________ କରେ ।
Answer:
ସ୍ପଷ୍ଟ ଜନାଦେଶ

୧୬ । ଏକଚ୍ଛତ୍ରବାଦ _______________ ର ବିକଳ୍ପ ନୁହେଁ ।
Answer:
ଗଣତନ୍ତ୍ର

୧୭ । ଅବାଧ ଓ ମୁକ୍ତ ନିର୍ବାଚନ ପ୍ରକ୍ରିୟାର ସୁରକ୍ଷା ଦାୟିତ୍ଵ ରହିଛି _______________ ଙ୍କ ହାତରେ ।
Answer:
ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗ

୧୮ । ଭାରତରେ ରାଜ୍ୟସ୍ତରୀୟ ___________________ଗୋଟି ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ ରହିଛି ।
Answer:
୨୧

୧୯। __________________ ଜରିଆରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କର ସ୍ବାଧୀନ ଅଭିମତ ପ୍ରକାଶ କରିବାର ଅଧିକାର ରହିଛି ।
Answer:
ସମ୍ବାଦପତ୍ର ଓ ଗଣମାଧ୍ୟମ

୨୦ । ଶିକ୍ଷା ଅଧିକାର ଆଇନ ଜରିଆରେ ________________ ବକ୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ସମସ୍ତ ବାଳକ ଓ ବାଳିକାଙ୍କୁ ମାଗଣା ଶିକ୍ଷାଦାନ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ଆଇନସମ୍ମତ କରାଯାଇଛି ।
Answer:
୬ ବର୍ଷରୁ ୧୪

୨୧। ______________________ ର ସଫଳ ରୂପାୟନ ଯୋଗୁଁ ଭାରତରେ ଏକ ଜନମଙ୍ଗଳକାରକ ରାଷ୍ଟ୍ରର ପରିକଳ୍ପନା ସାକାର ହେ।ଇପାହିଛି ।
Answer:
ରାଷ୍ଟ୍ରନୀତି ନିୟାମକ ନିର୍ଦ୍ଦେଶାବଳୀ

D. ଠିକ୍ ଉକ୍ତି ପାଇଁ (✓ ) ଓ ଭୁଲ୍ ଉକ୍ତି ପାଇଁ (X) ଚିହ୍ନ ଦିଅ ।

୧। ନିର୍ବାଚିତ ଲୋକପ୍ରତିନିଧ କେଉଁମାନଙ୍କ ନିକଟରେ ବାସ୍ତବରେ ଉତ୍ତରଦାୟୀ ।
୨ । ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ଵରେ ତିନିଗୋଟି ‘ପ୍ରତିବାଦ’’ଆନ୍ଦୋଳନ ସଂଘଟିତ ହୋଇଥିଲା ।
୩। ୭୩ ତମ ସମ୍ବିଧାନ ସଂଶୋଧନ ୧୯୯୨ ମସିହାରେ ସଂସଦରେ ଗୃହୀତ ହୋଇଥିଲା।
୪। ୨୧ ବର୍ଷରୁ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ବ ବୟସର ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଆମ ଦେଶରେ ସାବାଳକ କୁହାଯାଏ ।
୫। ମୌଳିକ ଅଧୂକାର ସମ୍ବିଧାନର ୧୫-୩୫ ଧାରାରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି ।
୬। ଫରାସୀ ବିପ୍ଲବ ୧୭୯୭ ମସିହାରେ ସଙ୍ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ।
୭। ୧୭୭୬ ମସିହାରେ ଆମେରିକାରେ ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମ ସଂଘଟିତ ହୋଇଥିଲା ।
୮। ଆବ୍ରାହମ୍ ଲିଙ୍କନ୍ ଆମେରିକାର ପୂର୍ବତନ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଥିଲେ ।
୯। ୧୯୫୦ ମସିହାରେ ଆମ ଦେଶରେ ପ୍ରଥମ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ।
୧୦। ୨୦୦୯ ମସିହା ସୁଦ୍ଧା ଆମ ଦେଶରେ ୧୬ ଥର ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇ ସାରିଲାଣି ।

Answers
୧। (√)
୨। (×)
୩ ।(×)
୪ । (×)
୫। (×)
୬ | (×)
୭। (√)
୮। (√)
୯। (×)
୧୦। (×)

E ‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଶବ୍ଦକୁ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଶବ୍ଦ ସହ ମିଳନ କରି ଲେଖ ।

F. ରେଖାଙ୍କିତ ପଦକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରି ଭ୍ରମ ସଂଶୋଧନ କର ।

୧। ‘ଗ୍ଲୋରିୟସ୍ ରିଭଲ୍ୟୁସନ’ ଜର୍ମାନୀରେ ସଂଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ।
୨ । ଆମେରିକାର ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମ ୧୭୬୬ ମସିହାରେ ସଂଘଟିତ ହୋଇଥିଲା ।
୩। ପଞ୍ଚଦଶ ଲୋକସଭା ୨୦୦୮ ମସିହାରେ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ।
୪। ଆମ ସମ୍ବିଧାନରେ ମୌଳିକ ଅଧୂକାର ୧୨–୩୨ ଧାରା ମଧ୍ୟରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି ।
୫। ନୂତନ ସମ୍ବିଧାନ ଆମ ଦେଶରେ ୧୯୪୭ ମସିହାରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇଥିଲା ।
୬। ୬। ୭୩ତମ ଓ ୭୪ତମ ସମ୍ବିଧାନ ସଂଶୋଧନ ୧୯୯୨ ମସିହାରେ କରାଯାଇଥିଲା ।
୭। ‘ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ଜନମତର ସାର୍ବଭୌମ କ୍ଷମତା ରହିଛି “‘ଏ କଥା ସର୍ଦ୍ଦାର ପଟେଲ କହିଥିଲେ ।
୮। ଜନମତ ଓ ଜନସମ୍ମତି ହେଉଛି ରାଜତନ୍ତ୍ରର ଦୁଇଟି ଭିତ୍ତିଭୂମି ।
୯। ୨୧ ବର୍ଷରୁ ଅଧିକ ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କୁ ସାବାଳକ କୁହାଯାଏ।
୧୦ । ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନ ଜବାହାରଲାଲ ନେହେରୁଙ୍କ ନେତୃତ୍ଵରେ କରାଯାଇଥିଲା ।

Answers
୧। ଇଂଲଣ୍ଡରେ
୨। ୧୭୭୬
୩। ୨୦୦୯
୪। ୧୨-୩୫
୫। ୧୯୫୦
୬। ୧୯୯୩୭୮ ଗେଟେଲ୍
୮ । ଗଣତନ୍ତ୍ର
୯। ୧୮
୧୦। ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ।

G. ଚାରୋଟି ସମ୍ଭାବ୍ୟ ବିକଳ୍ପ ମଧ୍ୟରୁ ସଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।

1. ନିମ୍ନୋକ୍ତ ଉକ୍ତିଟି କିଏ କହିଥିଲେ ? ଲୋକମାନ ଙ୍କର, ଲୋକମାନଙ୍କ ଲୋକମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ଓ ଲୋକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଏକ ସରକାର ।’
(A) ଫ୍ରାଙ୍କ୍‌ଲିନ୍ ରୁଢ଼ଭେଲ୍ଟ
(B) ଉଇନ୍‌ଷ୍ଟନ୍‌ ଚର୍ଚ୍ଚିଲ
(C) ଆବ୍ରାହାମ୍ ଲିଙ୍କନ
(D) ଲର୍ଡ଼ ବ୍ରାଇସ୍
Answer:
(C) ଆବ୍ରାହାମ୍ ଲିଙ୍କନ

2. ନିମ୍ନୋକ୍ତ ଉକ୍ତିଟି କିଏ କହିଥିଲେ ? ‘‘ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ଶାସନ କ୍ଷମତା ନ୍ୟସ୍ତ ହୋଇଥାଏ ‘ଗୋଷ୍ଠୀ ସମୁଦାୟ’ ହାତରେ ଓ ହୋଇଥାଏ ‘ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ନିର୍ବାଚନ ବ୍ୟବସ୍ଥା’ ମାଧ୍ୟମରେ ।’’
(A) କାର୍ଲ ଫ୍ରେଡ଼ରିକ୍
(B) ଗେଟେଲ୍
(C) ଆବ୍ରାହାମ୍ ଲିଙ୍କନ
(D) ଲର୍ଡ଼ ବ୍ରାଇସ୍
Answer:
(D) ଲର୍ଡ଼ ବ୍ରାଇସ୍

3. ‘‘ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ଉନମତର ସାର୍ବନ୍ତ୍ରିମ କ୍ଷମତର ରହିଛି’’ । ଏହି ଉକ୍ତିଟି ନିମ୍ନୋକ୍ତ କାହାର ?
(A) ଡକ୍ଟର ସର୍ବପଲ୍ଲୀ ରାଧାକ୍ରିଷ୍ଣନ
(B) ଭିନ୍‌ସେଣ୍ଟ ସ୍ମିଥ
(C) କନ୍ ଷ୍ଟ୍ରାଚି
(D) ଗେଟେଲ୍
Answer:
(D) ଗେଟେଲ୍

4. ‘‘ପରିସ୍ଥିତି ଭିନ୍ନ ହେଲେ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ଆଭିମୁଖ୍ୟ ଭିନ୍ନ ହୁଏ ।’’ ଏହି ଉକ୍ତିଟି ନିମ୍ନୋକ୍ତ କିଏ ବ୍ୟକ୍ତ କରିଛନ୍ତି ?
(A) ଉଇନ୍‌ଷ୍ଟନ ଚର୍ଚ୍ଚିଲ୍
(B) ଲର୍ଡ଼ ବ୍ରାଇସ୍
(C) କାର୍ଲ ଫ୍ରେଡ଼ରିକ୍
(D) ଗେଟେଲ୍
Answer:
(C) କାର୍ଲ ଫ୍ରେଡ଼ରିକ୍

5. ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେବେ ଇଂଲଣ୍ଡରେ ‘ଗ୍ଲୋରିୟସ୍ ରିଭଲ୍ୟୁସନ’ ହୋଇଥିଲା ?
(A) ୧୬୮୮
(B) ୧୭୮୮
(C) ୧୭୭୬
(D) ୧୭୮୯
Answer:
(A) ୧୬୮୮

6. ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେବେ ଆମେରିକା ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମ ସଂଘଟିତ ହୋଇଥିଲା ?
(A) ୧୭୭୬
(B) ୧୭୮୬
(D) ୧୭୯୭
(C) ୧୭୮୯
Answer:
(A) ୧୭୭୬

7. ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେବେ ଫରାସୀ ବିପ୍ଳବ ସଂଘଟିତ ହୋଇଥୁଲା ?
(A) ୧୭୮୮
(B) ୧୭୮୯
(C) ୧୭୯୦
(D) ୧୭୯୧
Answer:
(B) ୧୭୮୯

8. ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁଟି ମୂଲ୍ୟବୋଧଭିଭିକ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ଆବଶ୍ୟକ ଉପାଦାନର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ନୁହେଁ ?
(A) ସଟ ଓ ଚରିତ୍ରବାନ୍ ଲୋକ ପ୍ରତିନିଧୁ ଚୟନ
(B) ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ କେହି ସର୍ବଦା ଲାଭ ବା କ୍ଷତି ସହନ୍ତି ନାହିଁ
(C) ସାମାଜିକ ଓ ଅର୍ଥନୈତିକ ବିକାଶ
(D) ଆଇନର ଶାସନ
(B) ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ କେହି ସର୍ବଦା ଲାଭ ବା କ୍ଷତି ସହନ୍ତି ନାହିଁ

9. ‘ଯଦି ଗଣତନ୍ତ୍ର ଦୋଷଯୁକ୍ତ, ତେବେ କେଉଁ ସରକାରଟି ଉତ୍ତମ ? ’’
(A) ଆବ୍ରାହାମ ଲିଙ୍କନ
(B) ଲର୍ଡ଼ ବ୍ରାଇସ୍
(C) କାର୍ଲ ଫ୍ରେଡ଼ରିକ୍
(D) ଗେଟେଲ୍
Answer:
(B) ଲର୍ଡ଼ ବ୍ରାଇସ୍

10. ‘‘ଯଦି ମୋଟରଗାଡ଼ି ଅଚଳ ହୁଏ, ତେବେ ବଳଦଗାଡ଼ି ଯେତେ ସୁଦୃଶ୍ୟ ହେଲେ ବି ତାକୁ ପୁଣି ବ୍ୟବହାର କରିବା ଏକ ବୋକାମିର ପରିଚୟ ।’’ ଏହି ଉକ୍ତିଟିକୁ କିଏ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ ?
(A) ଲର୍ଡ଼ ବ୍ରାଇସ୍
(B) କାର୍ଲ ଫ୍ରେଡ଼ରିକ୍
(C) ଗେଟେଲ୍
(D) ବର୍ଣ୍ଣସ୍
Answer:
(D) ବର୍ଣ୍ଣସ୍

11. ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେବେ ଭାରତରେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ଏକ ମୁକ୍ତ ଓ ନିରପେକ୍ଷ ନିର୍ବାଚନ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ?
(A) ୧୯୪୯
(B) ୧୯୫୦
(C) ୧୯୫୧
(D) ୧୯୫୨
Answer:
(D) ୧୯୫୨

12. ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେବେ ସାବାଳକ ମତଦାନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ମାଧ୍ୟମରେ ଭାରତରେ ପ୍ରଥମ ଲୋକସଭା ଓ ପ୍ରତି ରାଜ୍ୟରେ ବିଧାନସଭା ଗଠିତ ହେଲା ?
(A) ୧୯୪୮
(B) ୧୯୫୦
(C) ୧୯୫୨
(D) ୧୯୫୪
Answer:
(C) ୧୯୫୨

13. ୨୦୦୯ ମସିହା ସୁଦ୍ଧା ଭାରତରେ କେତେଥର ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନ ହୋଇସାରିଛି ?
(A) ୧୨ ଥର
(B) ୧୩ ଥର
(C) ୧୪ ଥର
(D) ୧୫ ଥର
Answer:
(D) ୧୫ ଥର

14. ଭାରତର ପଞ୍ଚଦଶ ଲୋକସଭା ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ମସିହାରେ ଗଠିତ ହୋଇଛି ?
(A) ୧୯୯୫
(B) ୨୦୦୧
(C) ୨୦୦୪
(D) ୨୦୦୯
Answer:
(D) ୨୦୦୯

15. ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ମସିହାରେ ସମ୍ବିଧାନର ୭୩ ତମ ଓ ୭୪ ତମ ସମ୍ବିଧାନ ସଂଶୋଧନ ଆଇନ ସଂସଦରେ ଗୃହୀତ ହୋଇଥିଲା ?
(A) ୧୯୯୦
(C) ୧୯୯୨
(B) ୧୯୯୧
(D) ୧୯୯୩
Answer:
(D) ୧୯୯୩

16. ‘ଗଣତନ୍ତ୍ର’ କେଉଁ ଇଂରାଜୀ ଶବ୍ଦରୁ ଆସିଅଛି ?
(A) ଡେମୋ
(C) ଡିମୋକ୍ରାସି
(B) ଡିମୋସ୍
(D) କୌଣସିଟି ନୁହେଁ
Answer:
(C) ଡିମୋକ୍ରାସି

17. କେଉଁଟି ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିଥାଏ ?
(A) ସ୍ପଷ୍ଟ ଜନାଦେଶ
(B) ସ୍ଵଚ୍ଛ ଶାସନ
(C) ମୁକ୍ତ ସରକାର
(D) ଉଦାରବାଦୀ ନୀତି
Answer:
(A) ସ୍ପଷ୍ଟ ଜନାଦେଶ

18. କେବେ ଭାରତରେ ନୂତନ ସମ୍ବିଧାନ ପ୍ରଚଳିତ ହୋଇଥିଲା ?
(A) ୧୯୪୭ ମସିହା ମାର୍ଚ୍ଚ ୬ ତାରିଖ
(B) ୧୯୪୮ ମସିହା ଜୁନ୍ ୨୧ ତାରିଖ
(C) ୧୯୫୦ ମସିହା ଜାନୁୟାରୀ ୨୬ ତାରିଖ
(D) ୧୯୫୨ ମସିହା ଫେବୃୟାରୀ ୧୬ ତାରିଖ
Answer:
(C) ୧୯୫୦ ମସିହା ଜାନୁୟାରୀ ୨୬ ତାରିଖ

19. କେଉଁ ଅଧିକାରଟି ଶାସନରେ ସ୍ବଚ୍ଛତା ଆଣିବାପାଇଁ ଭାରତୀୟ ନାଗରିକଙ୍କୁ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି ?
(A) ସ୍ଵାଧୀନତା ଅଧିକାର
(B) ସୂଚନା ଅଧିକାର
(C) ଧର୍ମଗତ ସ୍ଵାଧୀନତା ଅଧିକାର
(D) ସମାନତା ଅଧିକାର
Answer:
(B) ସୂଚନା ଅଧିକାର

20. ଆମ ଦେଶରେ ବର୍ତ୍ତମାନ କେତୋଟି ରାଜ୍ୟସ୍ତରୀୟ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ କାର୍ଯ୍ୟରତ ?
(A) ୧୬ଟି
(B) ୧୮ଟି
(C) ୨୧ଟି
(D) ୨୨ଟି
Answer:
(C) ୨୧ଟି

21. କେଉଁମାନଙ୍କୁ ସାବାଳକ କୁହାଯାଏ ?
(A) ୧୪ ବର୍ଷରୁ ଅଧୂକ
(B) ୧୫ ବର୍ଷରୁ ଅଧିକ
(C) ୧୭ ବର୍ଷରୁ ଅଧିକ
(D) ୧୮ ବର୍ଷରୁ ଅଧିକ
Answer:
(D) ୧୮ ବର୍ଷରୁ ଅଧିକ

22. ‘ଧର୍ମନିରପେକ୍ଷତା’ ପାଳନ କରାଯିବାପାଇଁ ନାଗରିକଙ୍କୁ ମସିହାରେ ଗଠିତ ହୋଇଛି ?
(A) ସ୍ଵାଧୀନ ଅଭିମତ ପ୍ରକାଶ କରିବାର ଅଧିକାର
(B) ଶୋଷଣ ବିରୋଧୀ ଅଧିକାର
(C) ସମାନତାର ଅଧିକାର
(D) ଧର୍ମଗତ ସ୍ଵାଧୀନତା ଓ ଉପାସନାର ଅଧିକାର
Answer:
(D) ଧର୍ମଗତ ସ୍ଵାଧୀନତା ଓ ଉପାସନାର ଅଧିକାର

23. କିଏ ସାମଗ୍ରିକ ଆନ୍ଦୋଳନର ଡାକରା ଦେଇଥିଲେ ?
(A) ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି
(B) ସୁଭାଷଚନ୍ଦ୍ର ବୋଷ
(C) ଜୟପ୍ରକାଶ ନାରାୟଣ
(D) ବିନୋବା ଭାବେ
Answer:
(C) ଜୟପ୍ରକାଶ ନାରାୟଣ

24. କିଏ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନର ଡାକରା ଦେଇଥିଲେ ?
(A) ସୁଭାଷଚନ୍ଦ୍ର ବୋଷ
(B) ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି
(C) ଜବାହରଲାଲ ନେହେରୁ
(D) ଜୟପ୍ରକାଶ ନାରାୟଣ
Answer:
(B) ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି

Odisha State Board BSE Odisha 8th Class History Important Questions Chapter 6 ଆମେରିକା ଓ ଇଉରୋପରେ ଜାତୀୟତାବାଦୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ଓ ବିପ୍ଳବ Important Questions and Answers.

BSE Odisha Class 8 History Important Questions Chapter 6 ଆମେରିକା ଓ ଇଉରୋପରେ ଜାତୀୟତାବାଦୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ଓ ବିପ୍ଳବ

ପରୀକ୍ଷା ଉପଯୋଗୀ ଅତିରିକ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
ଦୀର୍ଘ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

୧। ବ୍ରିଟିଶ୍ ପାର୍ଲାମେଣ୍ଟଦ୍ଵାରା ପ୍ରଣୀତ ଏକଚାଟିଆ ବାଣିଜ୍ୟ ନୀତି ଆମେରିକା ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମର କିପରି ଏକ ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ବାଣିଜ୍ୟ ନୀତି :

• ବ୍ରିଟିଶ୍ ପାର୍ଲାମେଣ୍ଟଦ୍ଵାରା ଉପନିବେଶଗୁଡ଼ିକ ପାଇଁ ପ୍ରଚଳିତ ବାଣିଜ୍ୟ ନୀତି ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମର ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ଥିଲା ।
• ଏହି ନୀତିରେ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଥିଲା ଯେ ଇଂଲଣ୍ଡରେ ଉତ୍ପାଦିତ ହେଉନଥ‌ିବା ପଦାର୍ଥ ଆମେରିକାରୁ ଇଂଲଣ୍ଡକୁ ନିଆଯିବ । ଇଂଲଣ୍ଡ ଜାହାଜ ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟ ଦେଶର ଜାହାଜରେ ମାଲପତ୍ର ନେବାଆଣିବା ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ ।

ରପ୍ତାନି ଦ୍ରବ୍ୟ :
ଉପନିବେଶବାସୀମାନେ ତମାଖୁ, କପା, ଚିନି ପ୍ରଭୃତି ଦ୍ରବ୍ୟ ଇଂଲଣ୍ଡ ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟ ଦେଶକୁ ରପ୍ତାନି କରପାରିବେ ନାହିଁ ।

ଉପନିବେଶରେ ଶିଳ୍ପ ସ୍ଥାପନ :
ଇଂଲଣ୍ଡର ଲୌହ ଓ କାର୍ପାସ୍ ଶିଳ୍ପ ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟ ଦେଶର ଶିଳ୍ପଗୁଡ଼ିକୁ ଉପନିବେଶରେ ସ୍ଥାପନ କରାଯାଇ ପାରିବ ନାହିଁ । ଉପନିବେଶର ଆର୍ଥିକ ଉନ୍ନତି ପ୍ରତି ଦୃଷ୍ଟି ନଦେଇ ନିଜର ଲାଭ ବଢ଼ାଇବାପାଇଁ ଆଇନ ହେବାରୁ ଉପନିବେଶର ଅର୍ଥନୀତି ଦୁର୍ବଳ ହୋଇପଡ଼ିଲା ।

୨। ଆମେରିକା ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମର ଫଳାଫଳ ବର୍ଣ୍ଣନା କର ।
Answer:
ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାର ଗଠନ :
ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମ ପରେ ୧୩ଗୋଟି ଉପନିବେଶର ପ୍ରତିନିଧିମାନେ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାର ଗଠନ : ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମ ପରେ ୧୩ଗୋଟି ଉପନିବେଶର ପ୍ରତିନିଧୁମାନେ ଫିଲାଡ଼େଲଫିଆଠାରେ ସମ୍ମିଳିତ ହୋଇ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା ଗଠନ କଲେ । ଏହା ପୃଥ‌ିବୀର ସର୍ବପ୍ରଥମ ସାଧାରଣତନ୍ତ୍ର ରାଷ୍ଟ୍ର ରୂପେ ପରିଚିତ ହେଲା ।

ଲିଖ ସମ୍ବିଧାନ ପ୍ରସ୍ତୁତି :
ଏକ ଲିଖ୍ ସମ୍ବିଧାନ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇ ଗଣତନ୍ତ୍ର ଶାସନ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହେଲା । ପ୍ରତ୍ୟେକ ନାଗରିକର ସ୍ଵାଧୀନତା ଓ ନ୍ୟାୟ ପାଇବା ଅଧିକାରକୁ ସମ୍ବିଧାନରେ ସ୍ବୀକୃତି ଦିଆଗଲା ।

ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିର୍ବାଚନ :
ଜର୍ଜ ଓ୍ବାଶିଂଟନ୍‌ ଆମେରିକାର ରାଷ୍ଟ୍ରପତିରୂପେ ନିର୍ବାଚିତ ହେଲେ ।

ଉପନିବେଶବାଦର ବିଲୋପ :
ଏହା ଉପନିବେଶବାଦର ବିଲୋପ କରିବାରେ ସହାୟ ହୋଇଥିଲା ଓ ଅନ୍ୟ ଦେଶକୁ ସ୍ଵାଧୀନତା ପାଇଁ ଉତ୍ସାହିତ କରିଥିଲା ।

ବିଦ୍ରୋହର ପ୍ରେରଣା :
ଏହା ଫରାସୀ ସାମନ୍ତ ଗୋଷ୍ଠୀ ଓ ସ୍ଵେଚ୍ଛାଚାରୀ ଶାସକ ବିରୁଦ୍ଧରେ ବିଦ୍ରୋହ କରିବାପାଇଁ ପ୍ରେରଣା ଯୋଗାଇଥିଲା ।

୩। ଫରାସୀ ରାଷ୍ଟ୍ରବିପ୍ଲବରେ ଦାର୍ଶନିକମାନଙ୍କ ଭୂମିକା ସମ୍ପର୍କରେ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ଦାର୍ଶନିକଗଣ :
ଫରାସୀ ରାଷ୍ଟ୍ରବିପ୍ଳବ ପୂର୍ବରୁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଦାର୍ଶନିକ ଭଲ୍‌ଟାୟାର, ମଣ୍ଟେପ୍ସୁ ଓ ରୁଷୋ ପ୍ରଚଳିତ ସାମାଜିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ବିରୁଦ୍ଧରେ ଲୋକମାନଙ୍କ ମନରେ ବିଦ୍ରୋହ ଜନ୍ମାଇଥିଲେ ।

ମଣ୍ଡେଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟ :
ମଣ୍ଡେସ୍କୁ ଫ୍ରାନ୍ସର ସ୍ୱେଚ୍ଛାଚାରୀ ରାଜତନ୍ତ୍ର ଶାସନ ଓ ସାମାଜିକ ବୈଷମ୍ୟକୁ ସମାଲୋଚନା କରି ‘ସ୍ପିରିଟ୍ ଅଫ୍ ଦି ଲଜ୍’ ବା ‘ଆଇନର ତାତ୍ପର୍ଯ୍ୟ’ ପୁସ୍ତକ ଲେଖିଥିଲେ ।

ଭଲ୍‌ୟାରଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟ :
ଭଲ୍‌ଟାୟାର ଫ୍ରାନ୍ସର ଧର୍ମଯାଜକମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ଗୀର୍ଜାଗୁଡ଼ିକରେ ହେଉଥ‌ିବା ଦୁର୍ନୀତି ଓ ଅନୈତିକ କାର୍ଯ୍ୟ ପ୍ରତି ଲୋକମାନଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟି ଆକର୍ଷଣ କରିଥିଲେ । ସେ ବହୁ ପ୍ରଚାରପତ୍ର ମାଧ୍ୟମରେ ସରକାର ଓ ସୁବିଧାଭୋଗୀ ଶ୍ରେଣୀର ଲୋକଙ୍କୁ ସମାଲୋଚନା କରିଥିଲେ ।

ରୁଷୋଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟ :
ରୁଷୋଙ୍କ ଲିଖ୍ ‘ସୋସିଆଲ କଣ୍ଟ୍ରାକ୍ଟ’ ପୁସ୍ତକ ଦେଶବାସୀଙ୍କୁ ବିପ୍ଳବର ଇନ୍ଧନ ଯୋଗାଇଥିଲା । ସେ ତାଙ୍କ ଲେଖା ମାଧ୍ୟମରେ ମୁକ୍ତି, ସାମ୍ୟ, ଭ୍ରାତୃତ୍ଵ ଓ ସାର୍ବଭୌମତ୍ୱ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ବାରୋପ କରିଥିଲେ । ସେ କହୁଥିଲେ, ‘ମନୁଷ୍ୟ ମୁକ୍ତ ହୋଇ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଛି, ମାତ୍ର ସବୁକ୍ଷେତ୍ରରେ ସେ ଶୃଙ୍ଖଳାଦ୍ୱାରା ଆବଦ୍ଧ’ ।

ସଂଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

୧। ଟେନିସ୍‌ ପଡ଼ିଆ ଶପଥ କ’ଣ ?
Answer:
ଫ୍ରାନ୍ସ ପ୍ରତିନିଧୂ ସଭା :
ଫ୍ରାନ୍ସର ସାମାଜିକ, ଆର୍ଥିକ ପରିସ୍ଥିତି ଅଣାୟତ୍ତ ହେବାରୁ ଷୋଡ଼ଶ ଲୁଇ ୧୭୮୯ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦ ମେ ମାସ ୫ ତାରିଖରେ ଫ୍ରାନ୍ସର ପ୍ରତିନିଧୁ ସଭାର ଏକ ବୈଠକ ଡକାଇଥିଲେ ।

କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ :
ସେ ଏହି ସଭାରେ ସାମନ୍ତ, ପୁରୋହିତ ଓ ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କୁ ଏକତ୍ର ନ ବସାଇ ସେମାନଙ୍କୁ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ପ୍ରକୋଷ୍ଠରେ ବସାଇବାରୁ ସାଧାରଣ ଲୋକେ ଅପମାନିତ ହୋଇ ନିକଟବର୍ତୀ ଟେନିସ୍‌ ପଡ଼ିଆରେ ମିଳିତ ହୋଇ ଫ୍ରାନ୍ସ ଦେଶ ପାଇଁ ସମ୍ବିଧାନ ପ୍ରଚଳିତ ନହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସେମାନେ ଏକତ୍ରିତ ରହିବେ ବୋଲି ଶପଥ ନେଲେ, ଯାହାକୁ ‘ଟେନିସ୍‌ ପଡ଼ିଆ ଶପଥ’ କୁହାଯାଏ ।

୨। ‘ବୋଷ୍ଟନ ଟି ପାର୍ଟି’ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ?
Answer:

• ଉପନିବେଶବାସୀଙ୍କ ଉପରୁ ଚା’କର ପ୍ରତ୍ୟାହୃତ ନ ହେବାରୁ ୧୭୭୩ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଇଂଲଣ୍ଡରୁ ବୋଷ୍ଟନ ବନ୍ଦରକୁ ଆସୁଥ‌ିବା ଏକ ଜାହାଜ ମଧ୍ୟରେ ଉପନିବେଶବାସୀମାନେ ଛଦ୍ମବେଶ ଧରି ପ୍ରବେଶ କରିଥିଲେ ଓ ଶହ ଶହ ଚା’ ପେଟିକୁ ସମୁଦ୍ର ମଧ୍ୟକୁ ନିକ୍ଷେପ କରିଥିଲେ ।
• ଏହି ଘଟଣାକୁ ଆମେରିକୀୟମାନେ ‘ବୋଷ୍ଟନ୍ ଟି ପାର୍ଟି’ ବୋଲି କହନ୍ତି ।

୩ । ଯୋଶେଫ୍ ମାଜିନୀ ‘ତରୁଣ ଇଟାଲୀ’ ସଙ୍ଗଠନ ମାଧ୍ୟମରେ କ’ଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:

• ଯୋଶେଫ୍ ମାଜିନୀ ୧୮୩୧ ମସିହାରେ ‘ତରୁଣ ଇଟାଲୀ’ ନାମକ ଏକ ସଙ୍ଗଠନ ଗଢ଼ିଥିଲେ ।
• ସେହି ସଙ୍ଗଠନ ମାଧ୍ୟମରେ ଯୁବକମାନଙ୍କୁ ଇଟାଲୀୟମାନଙ୍କ ମନରେ ମୁକ୍ତ ଓ ଏକତା ଭାବ ସୃଷ୍ଟି କରିବାପାଇଁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଲେ ।

୪। ଇଂଲଣ୍ଡ କିପରି ଉପନିବେଶଗୁଡ଼ିକର ସାର୍ବଭୌମ ଶାସକ ଥିଲା ?
Answer:

• ଉପନିବେଶଗୁଡ଼ିକ ଇଂଲଣ୍ଡ ପାର୍ଲାମେଣ୍ଟର ଆଇନ ଅନୁସାରେ ପରିଚାଳିତ ହେଉଥିଲା ।
• ତେଣୁ ଇଂଲଣ୍ଡ ଏହି ଉପନିବେଶଗୁଡ଼ିକର ସାର୍ବଭୌମ ଶାସକ ଥିଲା ।

୫। ଆମେରିକାର ଉପନିବେଶଗୁଡ଼ିକରେ ଶାସନ କାର୍ଯ୍ୟ କିପରି ଚାଲିଥିଲା ?
Answer:

• ପ୍ରତ୍ୟେକ ଉପନିବେଶରେ ଜଣେ ଜଣେ ଶାସନକର୍ତ୍ତା ବା ଗଭର୍ଣ୍ଣର ଥିଲେ ଓ ଏହା ଏକ ପ୍ରତିନିଧୂମୂଳକ ଶାସନ ସଂସ୍ଥାଦ୍ଵାରା ଶାସିତ ହେଉଥିଲା ।
• ସେମାନଙ୍କୁ ରାଜାଙ୍କ ପ୍ରତିନିଧୁଭାବେ ବିବେଚନା କରାଯାଉଥିଲା ।

୬। କେଉଁମାନଙ୍କୁ ପିଲଗ୍ରୀମ୍ ଫାଦର କୁହାଯାଏ ?
Answer:

• ୧୬୨୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଇଂଲଣ୍ଡର ରାଜା ପ୍ରଥମ ଜେମ୍ସ ପ୍ରୋଟେଷ୍ଟାଣ୍ଟ ମତବାଦୀମାନଙ୍କୁ ଉପେକ୍ଷା କରୁଥିଲେ । ଏହାକୁ ପ୍ରତିବାଦ କରି ଦଳେ ପ୍ରୋଟେଷ୍ଟାଣ୍ଟ ମତବାଦୀ ‘ମେ ଫ୍ଲାୱାର ନାମକ ଏକ ଜାହାଜରେ ଆସି ଆମେରିକାର ମାସାଚୁସେଟସ୍ଠାରେ ଅବତରଣ କରି ବସତି ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ ।
• ସେମାନଙ୍କୁ ପିଲଗ୍ରାମ୍ ଫାଦର କୁହାଯାଏ ।

୭। ଇଂରେଜମାନେ କିପରି ଆମେରିକାରେ ସ୍ଥାୟୀ ବସତି ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ ?
Answer:

• ଆମେରିକାର ଉର୍ବର ମୃତ୍ତିକା, ପ୍ରଚୁର ଖଣିଜ ପଦାର୍ଥ ଓ ଶୁଷ୍କ ଜଳବାୟୁ ପିଲିଗ୍ରୀମ୍ ଫାଦରମାନଙ୍କୁ ପ୍ରଲୋଭିତ କରିଥିଲା । ସେଠାରେ ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ଧରଣର ଧୂଆଁପତ୍ର, ତୁଳା, ଝୋଟ ଚାଷ କରି ସେମାନଙ୍କ ଆର୍ଥିକ ଅବସ୍ଥାର
• ପରେ ବହୁସଂଖ୍ୟକ ଇଂରେଜମାନେ ସେଠାରେ ପହଞ୍ଚ୍ ତୁଳା, ପଶମ, ଚିନି, ଝୋଟ ଓ ତମାଖୁ ଆଦି ଲାଭଜନକ ବ୍ୟବସାୟ କଲେ । କ୍ରମେ ଇଂରେଜମାନେ ଆମେରିକାରେ ସ୍ଥାୟୀ ବସତି ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ ।

୮। ଇଂରେଜମାନେ କେଉଁଠି କେତୋଟି ଉପନିବେଶ ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଉପନିବେଶମାନଙ୍କର କେଉଁ ଦେଶମାନଙ୍କର ଅଧ୍ୟାସୀ ଅଧ୍ଵ ଥିଲେ ?
Answer:

• ଇଂରେଜମାନେ ଉତ୍ତର ଆମେରିକାର ଆଟଲାଣ୍ଟିକ୍ ମହାସାଗର ଉପକୂଳରେ ତେରଗୋଟି ଉପନିବେଶ ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ ।
• ଏହି ଉପନି ବେଶଗୁଡ଼ିକରେ ଇଉରୋପର ଅନ୍ୟ ଦେଶମାନଙ୍କର ଅଧିବାସୀମାନଙ୍କ ଅପେକ୍ଷା ଇଂରେଜମାନଙ୍କର ସଂଖ୍ୟା ଅଧିକ ଥିଲା ।

୯। ଇଂଲଣ୍ଡ ସରକାର ଉପନିବେଶଗୁଡ଼ିକର ସମସ୍ୟା ବୁଝିବାକୁ କାହିଁକି ଅସମର୍ଥ ଥିଲେ ?
Answer:

• ଇଂଲଣ୍ଡ ଓ ଆମେରିକା ମଧ୍ୟରେ ଆଟଲାଣ୍ଟିକ୍ ମହାସାଗର ଥ‌ିବା ଯୋଗୁଁ ଉଭୟ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ଗମନାଗମନ ଓ ଯୋଗାଯୋଗ କଷ୍ଟକର ହେଉଥିଲା ।
• ତେଣୁ ଇଂଲଣ୍ଡ ସରକାର ଉପନିବେଶଗୁଡ଼ିକର ସମସ୍ୟା ବୁଝିବାକୁ ଅସମର୍ଥ ହେଉଥିଲେ ।

୧୦। ‘ରାଇନ୍ ରାଜ୍ୟଗୋଷ୍ଠୀ’ କିଏ କିପରି ଗଠନ କରିଥିଲେ ?
Answer:

• ସପ୍ତଦଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଶେଷ ଭାଗରେ ଜର୍ମାନୀରେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟଧର୍ମ ବିଭେଦକୁ ନେଇ ଗୃହଯୁଦ୍ଧ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ଫଳରେ ଜର୍ମାନୀ ରାଷ୍ଟ୍ର କେତେଗୁଡ଼ିଏ ଛୋଟ ଛୋଟ ରାଜ୍ୟରେ ପରିଣତ ହୋଇଥିଲା ।
• ନେପୋଲିୟନ୍ ଏହି ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ଅଧ୍ୟାର କରି ‘ରାଇନ୍ ରାଜ୍ୟଗୋଷ୍ଠୀ’ ଗଠନ କରିଥିଲେ ।

୧୧ । କେବେ ଓ କେଉଁଠାରେ ‘ଉପନିବେଶୀୟ ଅଧିକାର’ ଦଲିଲ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେଲା ? କେଉଁମାନେ ଏହି ଦଲିଲ ପ୍ରସ୍ତୁତିରେ ମୁଖ୍ୟ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ସ୍ଥାନ ଓ ସମୟ :
୧୭୭୪ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ମାସାଚୁସେଟସ୍‌ ଅଧ୍ୟାୟକତ୍ଵରେ ଜର୍ଜିଆ ବ୍ୟତୀତ ୧୨ଗୋଟି ଉପନିବେଶର ପ୍ରତିନିଧ୍ ଫିଲାଡ଼େଲଫିଆଠାରେ ସମ୍ମିଳିତ ହୋଇ ‘ଉପନିବେଶୀୟ ଅଧିକାର’ ଦଲିଲ ପ୍ରସ୍ତୁତ କଲେ ।

ଦଲିଲ୍ ପ୍ରସ୍ତୁତକାରୀ :
ଟମାସ୍ ଜେଫରସନ, ବେଞ୍ଜାମିନ୍ ଫ୍ରାଙ୍କଲିନ୍, ଜର୍ଜ ୱାଶିଂଟନ୍ ଆଦି ଏହି ଦଲିଲ ପ୍ରସ୍ତୁତିରେ ମୁଖ୍ୟ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।

୧୨ । ଆମେରିକାର ଉପନିବେଶବାସୀ ଷ୍ଟାମ୍ପ ଆଇନକୁ କାହିଁକି ବିରୋଧ କରିଥିଲେ ?
Answer:

• ବ୍ରିଟିଶ ପାର୍ଲାମେଣ୍ଟରେ ଷ୍ଟାମ୍ପ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ ସମୟରେ ଉପନିବେଶର କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତି ସଭ୍ୟ ରହିନଥିଲେ ।
• ତେଣୁ ପ୍ରତିନିଧ୍ୟ ବିନା କର ଧାର୍ଯ୍ୟ ଅନ୍ୟାୟ ବୋଲି ଯୁକ୍ତି ବାଢ଼ି ସେମାନେ ଏହି ଆଇନକୁ ବିରୋଧ କଲେ ।

୧୩ । ନେପୋଲିୟନ୍ କିପରି ଇଟାଲୀରେ ଜାତୀୟ ଐକ୍ୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ?
Answer:

• ନେପୋଲିୟନ୍ ବୋନାପାର୍ଟ ସମଗ୍ର ଇଟାଲୀକୁ ଅସ୍କୋର କରି ଏହାକୁ ସ୍ପେନ୍ ଓ ଅଷ୍ଟ୍ରିଆ ପ୍ରାଧାନ୍ୟରୁ ମୁକ୍ତ କରିଥିଲେ ।
• ସେ ଇଟାଲୀକୁ ଫ୍ରାନ୍ସ ଶାସନାଧୀନ କରି ଦୃଢ଼ ଶାସନ ଦେବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଇଟାଲୀରେ ଜାତୀୟ ଐକ୍ୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ।

୧୪ । ମଣ୍ଟେ କିଏ ? ସେ କେଉଁ ପୁସ୍ତକ ଲେଖିଥିଲେ ?
Answer:

• ମଣ୍ଡେସ୍କୁ ଜଣେ ଫରାସୀ ଦାର୍ଶନିକ ।
• ସେ ଫ୍ରାନ୍ସର ସ୍ୱେଚ୍ଛାଚାରୀ ରାଜତନ୍ତ୍ର ଶାସନ ଓ ସାମାଜିକ ବୈଷମ୍ୟକୁ ସମାଲୋଚନା କରି ‘ସ୍ପିରିଟ୍ ଅଫ୍ ଦି ଲଜ୍’ ନାମକ ପୁସ୍ତକ ଲେଖୁଥିଲେ ।

୧୫ । ଭଲ୍‌ଟାୟାର କିଏ ? ସେ କ’ଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:

• ଭଲ୍‌ଟାୟାର୍ ଫ୍ରାନ୍ସର ଜଣେ ଦାର୍ଶନିକ ।
• ସେ ଫ୍ରାନ୍ସର ଧର୍ମଯାଜକମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ଗୀର୍ଜାଗୁଡ଼ିକରେ ହେଉଥ‌ିବା ଦୁର୍ନୀତି ଓ ଅନୈତିକ କାର୍ଯ୍ୟ ପ୍ରତି ଲୋକମାନଙ୍କର ଦୃଷ୍ଟି ଆକର୍ଷଣ କରିଥିଲେ ।

ଅତି ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର (ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ)

୧। ‘ସପ୍ତବର୍ଷବ୍ୟାପୀ ଯୁଦ୍ଧ’ କାହା କାହା ମଧ୍ୟରେ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
‘ସପ୍ତବର୍ଷବ୍ୟାପୀ ଯୁଦ୍ଧ’ ଇଂଲଣ୍ଡ ଓ ଫ୍ରାନ୍ସ ମଧ୍ୟରେ ହୋଇଥିଲା ।

୨। କେଉଁ ମସିହାରେ ଫରାସୀ ରାଷ୍ଟ୍ରବିପ୍ଳବ ସଂଘଟିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
୧୭୮୯ ମସିହାରେ ଫରାସୀ ରାଷ୍ଟ୍ରବିପ୍ଳବ ସଂଘଟିତ ହୋଇଥିଲା ।

୩। ‘ମୁଁ ହେଉଛି ରାଷ୍ଟ୍ର’ ବୋଲି କିଏ କହୁଥିଲେ ?
Answer:
‘ମୁଁ ହେଉଛି ରାଷ୍ଟ୍ର’– ଏକଥା ଫ୍ରାନ୍ସ ସମ୍ରାଟ ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ ଲୁଇ କହୁଥିଲେ ।

୪।ବାସ୍ତଲ ଦୁର୍ଗର ପତନ କେବେ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ବାସ୍ତଲ ଦୁର୍ଗର ପତନ ୧୭୮୯ ମସିହା ଜୁଲାଇ ୧୪ ତାରିଖରେ ହୋଇଥିଲା ।

୫। ପ୍ରଥମ ଉଇଲିୟମ୍ କେବେ ପ୍ରୁସିଆର ରାଜା ହୋଇଥିଲେ ?
Answer:
ପ୍ରଥମ ଉଇଲିୟମ୍ ୧୮୬୧ ମସିହାରେ ପ୍ରୁସିଆର ରାଜା ହୋଇଥିଲେ ।

୬। କେଉଁ ଯୁଦ୍ଧରେ ଅଷ୍ଟ୍ରିଆ ପ୍ରୁସିଆଠାରୁ ପରାସ୍ତ ହେଲା ?
Answer:
ସାଡ଼ୋ ଯୁଦ୍ଧରେ ଅଷ୍ଟ୍ରିଆ ପ୍ରୁସିଆଠାରୁ ପରାସ୍ତ ହେଲା ।

୭। କେଉଁ ଯୁଦ୍ଧରେ ଫ୍ରାନ୍ସ ପ୍ରୁସିଆଠାରୁ ପରାସ୍ତ ହେଲା ?
Answer:
ସେଡ଼ାନ୍ ଯୁଦ୍ଧରେ ଫ୍ରାନ୍ସ ପ୍ରୁସିଆଠାରୁ ପରାସ୍ତ ହେଲା ।

୮। ‘ତରୁଣ ଇଟାଲୀ’ ନାମକ ଏକ ସଂଗଠନ କିଏ ଗଢ଼ିଥିଲେ ?
Answer:
ଯୋଶେଫ୍ ମାଜିନୀ ‘ତରୁଣ ଇଟାଲୀ’ ନାମକ ଏକ ସଂଗଠନ ଗଢ଼ିଥିଲେ ।

୯। ଦ୍ଵିତୀୟ ଭିକ୍ଟର ଇମାନୁଏଲ କେଉଁ ରାଜ୍ୟର ରାଜା ଥିଲେ ?
Answer:
ଦ୍ଵିତୀୟ ଭିକ୍ଟର ଇମାନୁଏଲ୍‌ ସାର୍ଜିନିଆ ରାଜ୍ୟର ରାଜା ଥିଲେ ।

୧୦। କେବେ ଷୋଡ଼ଶ ଲୁଇ ପ୍ରତିନିଧ୍ଵ ସଭାର ଏକ ବୈଠକ ଡକାଇଥିଲେ ?
Answer:
୧୭୮୯ ମସିହା ମେ ମାସ ୫ ତାରିଖରେ ଷୋଡ଼ଶ ଲୁଇ ପ୍ରତିନିଧୂ ସଭାର ଏକ ବୈଠକ ଡକାଇଥିଲେ ।

୧୧। ପ୍ରୁସିଆର କେଉଁ ରାଜା ବିସ୍‌ମାର୍କଙ୍କୁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ରୂପେ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଇଥିଲେ ?
Answer:
ପ୍ରୁସିଆର ରାଜା ପ୍ରଥମ ଉଇଲିୟମ୍ ବିଜ୍‌ମାର୍କଙ୍କୁ ତାଙ୍କର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ରୂପେ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଇଥିଲେ ।

୧୨। ‘ସୋସିଆଲ କଣ୍ଟ୍ରାକ୍ଟ’ ପୁସ୍ତକ କିଏ କେବେ ଲେଖୁଥିଲେ ?
Answer:
‘ସୋସିଆଲ୍ କଣ୍ଟ୍ରାକ୍ଟ’ ନାମକ ପୁସ୍ତକ ୧୭୬୧ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ରୁଷୋ ଲେଖୁଥିଲେ ।

୧୩। ‘‘ମନୁଷ୍ୟ ମୁକ୍ତ ହୋଇ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଛି, ମାତ୍ର ସେ ସବୁକ୍ଷେତ୍ରରେ ଶୃଙ୍ଖଳଦ୍ଵାରା ଆବଦ୍ଧ ।’’– ଏକଥା କିଏ କହିଥିଲେ ?
Answer:
‘ ମନୁଷ୍ୟ ମୁକ୍ତ ହୋଇ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଛି, ମାତ୍ର ସେ ସବୁକ୍ଷେତ୍ରରେ ଶୃଙ୍ଖଳଦ୍ଵାରା ଆବଦ୍ଧ ’– ଏକଥା ରୁଷୋ କହିଥିଲେ ।

୧୪। ଫରାସୀ ରାଷ୍ଟ୍ରବିପ୍ଳବ ପରେ ଫ୍ରାନ୍ସରେ କେଉଁ ଶାସନ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଥିଲା ?
Answer:
ଫରାସୀ ରାଷ୍ଟ୍ରବିପ୍ଲବ ପରେ ଫ୍ରାନ୍ସରେ ରାଜତନ୍ତ୍ର ଶାସନ ଧ୍ୱଂସ ହୋଇ ପ୍ରଜାତନ୍ତ୍ର ଶାସନ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହୋଇଥିଲା ।

୧୫। କେଉଁ ବିପ୍ଳବ ସାମନ୍ତବାଦ ଲୋପ କରିବାରେ ସହାୟ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ଫରାସୀ ରାଷ୍ଟ୍ରବିପ୍ଳବ ସାମନ୍ତବାଦ ଲୋପ କରିବାରେ ସହାୟ ହୋଇଥିଲା ।

A. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

୧। _____________ ଆମେରିକା ଆବିଷ୍କାର କରିଥିଲେ ।
Answer:
କଲମ୍ବସ୍

୨। ଇଂରେଜମାନେ ଆମେରିକାରେ ______________ ଗୋଟି ଉପନିବେଶ ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ ।
Answer:
୧୩

୩। ଆମେରିକା ଇଂଲଣ୍ଡ ମଧ୍ୟରେ _______________ ମହାସାଗର ଅଛି ।
Answer:
ଆଟ୍‌ଲାଣ୍ଟିକ୍

୪। ୧୮୬୬ ମସିହାରେ _______________ ଯୁଦ୍ଧରେ ଅଷ୍ଟ୍ରିଆ ପରାସ୍ତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
ସାଡ଼ୋଓ୍ବା

୫। ________________ ‘ଆଇନର ତାତ୍ପର୍ଯ୍ୟ’ ନାମକ ପୁସ୍ତକ ଲେଖୁଥିଲେ ।
Answer:
ମଣ୍ଡେସ୍କୁ

୬। ପ୍ରୁସିଆର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ________________ ଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଜର୍ମାନୀ ଏକତ୍ରୀକରଣ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
ବିସ୍‌ମାର୍କ

୭। ‘ମୁଁ ହେଉଛି ରାଷ୍ଟ୍ର’- ଏହା ______________ କହିଥିଲେ ।
Answer:
ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ ଲୁଇ

୮। ଫ୍ରାନ୍ସ ସମାଜରେ ସାଧାରଣ କୃଷକ ତା’ର ଉତ୍ପାଦିତ ଶସ୍ୟର _________________ ଭାଗ କର ଆକାରରେ ଦେଉଥିଲେ ।
Answer:
ଚାରିଭାଗରୁ ତିନିଭାଗ

୯। ରୁଷୋ _____________ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ‘ସୋସିଆଲ୍ କଣ୍ଟ୍ରାକ୍ଟ’ ପୁସ୍ତକ ରଚନା କରିଥିଲେ ।
Answer:
୧୭୬୧

୧୦| ______________ ଫ୍ରାନ୍ସର ପ୍ରତିନିଧୂ ସଭାର ଏକ ବୈଠକ ଡକାଇଥିଲେ ।
Answer:
ଷୋଡ଼ଶ ଲୁଇ

୧୧। ୧୭୯୩ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ______________ ନାମକ ଯନ୍ତ୍ର ସାହାଯ୍ୟରେ ଷୋଡ଼ଶ ଲୁଇଙ୍କ ମୁଣ୍ଡକାଟ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
ଗିଲୋଟିନ୍

୧୨। _____________ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ପ୍ରୁସିଆର ରାଜା ପ୍ରଥମ ଉଇଲିୟମ୍ ସିଂହାସନରେ ଅଧିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲେ ।
Answer:
୧୮୬୧

୧୩। ପ୍ରଥମ ଉଇଲିୟମ୍‌ଙ୍କ ସାମରିକ ସଂସ୍କାର ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ____________ ଦୃଢ଼ ସମର୍ଥନ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ବିସମାର୍କ

୧୪। _____________ ମସିହାରେ ପ୍ରୁସିଆ, ଅଷ୍ଟ୍ରିଆ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଯୁଦ୍ଧଘୋଷଣା କରିଥିଲା ।
Answer:
୧୮୬୬

୧୫। ଜର୍ମାନ୍ ଏକତ୍ରୀକରଣ ପରେ ____________ ଜର୍ମାନୀ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ଚାନ୍ସେଲର ହେଲେ ।
Answer:
ବିସ୍‌ମାର୍କ

୧୬। ____________ ଜର୍ମାନ୍‌ର ରାଜଧାନୀ ହେଲା ।
Answer:
ବର୍ଲିନ୍

୧୭। ତରୁଣ ଇଟାଲୀ ଦଳର ପତାକାରେ _______________ ଲେଖାଥିଲା ।
Answer:
‘ଏକତା ଓ ମୁକ୍ତି’

୧୮। ସାର୍ଜିନିଆର ରାଜା _____________ ଅଷ୍ଟ୍ରିଆ ବିରୋଧରେ ବାରମ୍ବାର ଯୁଦ୍ଧ କରି ପରାସ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ।
Answer:
ଚାର୍ଲସ୍ ଆଲବର୍ଟ

୧୯। କାଉଣ୍ଟ କାଲୁର ______________ ଙ୍କର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ରୂପେ ନିଯୁକ୍ତି ପାଇଥିଲେ ।
Answer:
ଦ୍ଵିତୀୟ ଭିକ୍ଟର ଇମାନୁଏଲ୍

B. ନିମ୍ନୋକ୍ତ ବାକ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ବାକ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ପାଖରେ (✓) ଚିହ୍ନ ଓ ଭୁଲ୍ ବାକ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ପାଖରେ (X) ଚିହ୍ନ ଦିଅ ।

୧। ୧୭୭୬ ମସିହା ଜୁଲାଇ ୪ ତାରିଖରେ ଆମେରିକାର ‘ସ୍ଵାଧୀନତାର ଘୋଷଣା ପତ୍ର’ ପ୍ରକାଶ ପାଇଲା ।
Answer:
✓

୨। ଜର୍ମାନୀର ରାଜା ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ ଲୁଇ କହୁଥିଲେ, ‘ମୁଁ ହେଉଛି ରାଷ୍ଟ୍ର’ ।
Answer:
X

୩। ସପ୍ତବର୍ଷବ୍ୟାପୀ ଯୁଦ୍ଧ ଆମେରିକା ଓ ଫ୍ରାନ୍ସ ମଧ୍ୟରେ ସଂଘଟିତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
X

୪। ୧୭୮୯ ମସିହାରେ ଫରାସୀ ରାଷ୍ଟ୍ରବିପ୍ଳବ ସଂଘଟିତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
✓

୫। ବାସ୍ତଲ ଦୁର୍ଗର ପତନ ୧୭୮୯ ମସିହା ଜୁଲାଇ ୧୪ ତାରିଖରେ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
✓

୬। ପ୍ରଥମ ଉଇଲିୟମ୍ ୧୮୬୧ ମସିହାରେ ପ୍ରୁସିଆର ରାଜା ହୋଇଥିଲେ ।
Answer:
✓

୭| ସର୍ବପ୍ରଥମେ ଡେନମାର୍କ ଅଧିକୃତ ପ୍ଲେଜ୍ଉଇଗ୍ ଅଞ୍ଚଳ ପୁସିଆ ସହିତ ଏକତ୍ରିତ ହୋଇଥିଲା !
Answer:
✓

୮| ସାଡ଼ୋପ୍ସା ଯୁଦ୍ଧରେ ପ୍ରୁସିଆ ପରାସ୍ତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
X

C. ରେଖାଙ୍କିତ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ନକରି ଭ୍ରମ ସଂଶୋଧନ କର ।

୧। ଷ୍ଟାମ୍ପ୍, ଆଇନ ବ୍ରିଟିଶ୍ ପାର୍ଲାମେଣ୍ଟରେ ୧୭୬୮ ମସିହାରେ ପ୍ରଣୟନ କରାଯାଇଥିଲା ।
Answer:
ଷ୍ଟାମ୍ପ ଆଇନ ବ୍ରିଟିଶ୍ ପାର୍ଲାମେଣ୍ଟରେ ୧୭୬୫ ମସିହାରେ ପ୍ରଣୟନ କରାଯାଇଥିଲା ।

୨। ଫରାସୀ ରାଷ୍ଟ୍ରବିପ୍ଳବ ୧୭୯୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
ଫରାସୀ ରାଷ୍ଟ୍ରବିପ୍ଳବ ୧୭୮୯ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ହୋଇଥିଲା ।

୩। ‘ସ୍ପିରିଟ୍ ଅଫ୍ ଦି ଲଜ୍’ ପୁସ୍ତକର ରଚୟିତା ରୁଷୋ ଥିଲେ ।
Answer:
‘ସ୍ପିରିଟ୍ ଅଫ୍ ଦି ଲଜ୍’ ପୁସ୍ତକର ରଚୟିତା ମଣ୍ଡେସ୍କୁ ଥିଲେ ।

୪। ଫ୍ରାନ୍ସ ସମ୍ବିଧାନ ୧୭୯୫ ମସିହାରେ ନେପୋଲିୟନ୍ ବୋନାପାର୍ଟଙ୍କଦ୍ୱାରା ସଂଶୋଧ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
ଫ୍ରାନ୍ସ ସମ୍ବିଧାନ ୧୭୯୯ ମସିହାରେ ନେପୋଲିୟନ୍ ବୋନାପାର୍ଟଙ୍କଦ୍ୱାରା ସଂଶୋଧ ହୋଇଥିଲା ।

୫। ‘ଯୁଦ୍ଧ ବିନା ଜର୍ମାନୀ ଏକତ୍ରୀକରଣ ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ – ଏହା ପ୍ରଥମ ଉଇଲିୟମ୍ କହିଥିଲେ ।
Answer:
‘ଯୁଦ୍ଧ ବିନା ଜର୍ମାନୀ ଏକତ୍ରୀକରଣ ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ’ – ଏହା ବିସ୍‌ମାର୍କ କହିଥିଲେ ।

୬। ୧୮୬୬ ମସିହା ଜୁନ୍ ମାସରେ ଅଷ୍ଟ୍ରିଆ, ପ୍ରୁସିଆ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଯୁଦ୍ଧଘୋଷଣା କରିଥିଲା ।
Answer:
୧୮୬୬ ମସିହା ଜୁନ୍ ମାସରେ ପ୍ରୁସିଆ, ଅଷ୍ଟ୍ରିଆ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଯୁଦ୍ଧଘୋଷଣା କରିଥିଲା ।

୭। ଯୋଶେଫ୍ ମାଜିନୀ ୧୯୦୫ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ଯୋଶେଫ୍ ମାଜିନୀ ୧୮୦୫ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।

୮। କ୍ରିମିଆ ଯୁଦ୍ଧ ୧୮୮୫ ମସିହାରେ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
କ୍ରିମିଆ ଯୁଦ୍ଧ ୧୮୫୪ ମସିହାରେ ହୋଇଥିଲା ।

୯। କାଭୁର୍ ମାଜିନୀଙ୍କ ଶିଷ୍ୟ ଥିଲେ ।
Answer:
ଗାରିବାଲ୍‌ ମାଜିନୀଙ୍କ ଶିଷ୍ୟ ଥିଲେ ।

୧୦। ଇଟାଲୀ ଇତିହାସରେ ମାଜିନୀଙ୍କୁ ତ୍ୟାଗୀପୁତ୍ର ଆଖ୍ୟା ଦିଆଯାଇଛି ।
Answer:
ଇଟାଲୀ ଇତିହାସରେ ମାଜିନୀଙ୍କୁ ତ୍ୟାଗୀପୁତ୍ର ଆଖ୍ୟା ଦିଆଯାଇଛି ।

D. ଚାରୋଟି ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଉତ୍ତର ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।

୧। ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେବେ ଷୋଡ଼ଶ ଲୁଇଙ୍କ ଶିରଛେଦନ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ୧୭୯୩
(ଖ) ୧୭୯୪
(ଗ) ୧୭୯୫
(ଘ) ୧୭୯୬
Answer:
(କ) ୧୭୯୩

୨। ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେବେ ‘ବୋଷ୍ଟନ ଟି ପାର୍ଟି’ ଘଟଣାଟି ଘଟିଥିଲା ?
(କ) ୧୭୬୫
(ଖ) ୧୭୭୩
(ଗ) ୧୭୭୦
(ଘ) ୧୭୭୪
Answer:
(ଖ) ୧୭୭୩

୩। ନିମ୍ନୋକ୍ତ ମଧ୍ୟରୁ କିଏ କହୁଥିଲେ, ‘ମୁଁ ହେଉଛି ରାଷ୍ଟ୍ର’ ?
(କ) ପଞ୍ଚଦଶ ଲୁଇ
(ଖ) ଷୋଡ଼ଶ ଲୁଇ
(ଗ) ପ୍ରଥମ ଉଇଳିୟମ୍
(ଘ) ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ ଲୁଇ
Answer:
(ଘ) ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ ଲୁଇ

୪। ‘ସୋସିଆଲ୍ କଣ୍ଟ୍ରାକ୍ଟ’ ନାମକ ପୁସ୍ତକ ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ଦାର୍ଶନିକଙ୍କଦ୍ବାରା ରଚିତ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ରୁଷୋ
(ଖ) ମଣ୍ଡେସ୍କ
(ଗ) ଭଲ୍ ଟାୟାର୍
(ଘ) କଫୁସିଅସ୍
Answer:
(କ) ରୁଷୋ

୫। ଯୁଦ୍ଧ ବିନା ଜର୍ମାନୀ ଏକତ୍ରୀକରଣ ଅସମ୍ଭବ ବୋଲି ନିମ୍ନୋକ୍ତ କିଏ ଭାବୁଥିଲେ ?
(କ) ମାଜିନୀ
(ଖ) ବିସମାର୍କ
(ଗ) ଗାରିବାଲ୍ଡ଼
(ଘ) କାଭୁର୍
Answer:
(ଖ) ବିସ୍‌ମାର୍କ

୬। କାଦୁର୍ ୬। ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ମସିହାରେ ‘ତରୁଣ ଇଟାଲୀ’ ନାମକ ଏକ ସଙ୍ଗଠନ ଗଢ଼ାଯାଇଥିଲା ?
(କ) ୧୮୩୧
(ଖ) ୧୮୫୪
(ଗ) ୧୮୫୯
(ଘ) ୧୮୬୬
Answer:
(କ) ୧୮୩୧

୭। ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେତେ ମସିହାରେ ବ୍ରିଟିଶ୍ ପାର୍ଲାମେଣ୍ଟ ଷ୍ଟାମ୍ପ ଆଇନ୍ ପ୍ରଣୟନ କରିଥିଲା ?
(କ) ୧୭୫୬
(ଖ) ୧୭୭୦
(ଗ) ୧୭୬୫
(ଘ) ୧୭୭୩
Answer:
(ଗ) ୧୭୬୫

୮। ନିମ୍ନୋକ୍ତ କିଏ ‘ରାଇନ୍ ରାଜ୍ୟଗୋଷ୍ଠୀ’ ଗଠନ କରିଥିଲେ ?
(କ) ଭିକ୍ଟର ଇମାନୁଏଲ୍
(ଖ) ପ୍ରଥମ ଉଇଲିୟମ୍
(ଗ) ଚାର୍ଲସ୍ ଆଲବର୍ଟ
(ଘ) ନେପୋଲିୟନ୍ ବୋନାପାର୍ଟ
Answer:
(ଘ) ନେପୋଲିୟନ୍ ବୋନାପାର୍ଟ

୯। ବାସ୍ତଲ ଦୁର୍ଗର ପତନ ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ମସିହାରେ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ୧୭୮୯
(ଖ) ୧୮୫୫
(ଗ) ୧୭୯୫
(ଘ) ୧୮୫୭
Answer:
(କ) ୧୭୮୯

୧୦। ‘‘ମନୁଷ୍ୟ ମୁକ୍ତ ହୋଇ ଜନ୍ମ ଗ୍ରହଣ କରେ, ମାତ୍ର ସେ ସବୁକ୍ଷେତ୍ରରେ ଶୃଙ୍ଖଳାଦ୍ଵାରା ଆବଦ୍ଧ । ନିମ୍ନୋକ୍ତ ମଧ୍ୟରୁ କିଏ କହିଥିଲେ ?
(କ) ରୁଷୋ
(ଖ) ମାଜିନା
(ଗ) ଭଲ୍ ଟାୟାର୍
(ଘ) କାଭୁର
Answer:
(କ) ରୁଷୋ

୧୧। ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ଦିନଟିକୁ ଆମେରିକାବାସୀ ସ୍ଵାଧୀନତା ଦିବସ ରୂପେ ପାଳନ କରନ୍ତି ?
(କ) ଅଗଷ୍ଟ ୪
(ଖ) ଜୁଲାଇ ୪
(ଗ) ଜୁଲାଇ ୨୫
(ଘ) ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୬
Answer:
(ଖ) ଜୁଲାଇ ୪

୧୨ । ଫିଲାଡ଼େଲଫିଆ ସମ୍ମିଳନୀ ____________ ଦେଶକୁ ଜନ୍ମ ଦେଇଥିଲା ।
(କ) ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା
(ଖ) ଭାରତ
(ଗ) ଜାପାନ
(ଘ) ଚୀନ
Answer:
(କ) ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା

E. ‘କ ‘ସ୍ତମ୍ଭର ଶବ୍ଦ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଶବ୍ଦ ମିଳନ କର ।

F. ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

୧। ଆମେରିକା କିଏ ଆବିଷ୍କାର କରିଥିଲେ ?
Answer:
କଲମ୍ବସ୍

୨। ଷ୍ଟାମ୍ପ୍ ଆଇନ କେବେ ପ୍ରଣୟନ କରାଯାଇଥିଲା ?
Answer:
୧୭୬୫

୩ । ବୋଷ୍ଟନ ଚା’ ସଂଘର୍ଷ କେବେ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
୧୭୭୩

୪ । ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା କେଉଁ ଦିନ ତା’ର ସ୍ଵାଧୀନତା ଦିବସ ପାଳନ କରିଥାଏ ?
Answer:
ଜୁଲାଇ ୪ ତାରିଖ

୫। ଫରାସୀ ରାଷ୍ଟ୍ର ବିପ୍ଳବ କେବେ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
୧୭୮୯ ମସିହା

୬ | କେଉଁ ଯନ୍ତ୍ର ସାହାଯ୍ୟରେ ଷୋଡ଼ଶ ଲୁଇଙ୍କ ମୁଣ୍ଡକାଟ କରାଯାଇଥିଲା ?
Answer:
ଗିଲୋଟିନ୍

୭ । ‘ତରୁଣ ଇଟାଲୀ’ କିଏ ଗଠନ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଯୋଶେଫ୍ ମାଜିନୀ

୮ | କ୍ରିମିଆ ଯୁଦ୍ଧ କେଉଁ ଦୁଇ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ହୋଇଥିଲା
Answer:
ରୁଷିଆ ଓ ଫ୍ରାନ୍ସ

୯। “‘ମୁଁ ହେଉଛି ରାଷ୍ଟ୍ର’’ ଏକଥା କିଏ କହିଥିଲେ ?
Answer:
ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ ଲୁଇ

୧୦ । ‘ସୋସିଆଲ୍ କଣ୍ଟ୍ରାକ୍ଟ’’ କିଏ ଲେଖିଲେ ?
Answer:
ରୁଷୋ

୧୧ । ନେପୋଲିୟନ୍ କେଉଁ ଯୁଦ୍ଧରେ ପରାସ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ?
Answer:
ୱାଟରରୁ ଯୁଦ୍ଧ

୧୨ । କେଉଁ ଯୁଦ୍ଧରେ ଫ୍ରାନ୍‌ସ୍ ପରାଜୟ ବରଣ କରିଥିଲା ?
Answer:
ସେଡ଼ାନ ଯୁଦ୍ଧ

୧୩। ମଣ୍ଡେସ୍କୁ କେଉଁ ଦେଶର ଦାର୍ଶନିକ ଥିଲେ ?
Answer:
ଫ୍ରାନ୍ସ,

୧୪। ରୁଷୋ କେଉଁ ପୁସ୍ତକ ଲେଖିଥିଲେ ?
Answer:
ସୋସିଆଲ୍ କଣ୍ଟ୍ରାକ୍ଟ

୧୫ । ଗାରିବାଲ୍‌ କାହାର ଶିଷ୍ୟ ଥିଲେ ?
Answer:
ମାଜିନୀ

Odisha State Board BSE Odisha Class 9 History Notes Chapter 5 ଫାସୀବାଦ ଓ ନାଜିବାଦର ବିକାଶ will enable students to study smartly.

BSE Odisha Class 9 History Notes Chapter 5 ଫାସୀବାଦ ଓ ନାଜିବାଦର ବିକାଶ

ବିଷୟବସ୍ତୁ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ସୂଚନା ଓ ବିଶ୍ଳେଷଣ 
→ ଉପକ୍ରମ:

ପ୍ରଥମ ବିଶ୍ବଯୁଦ୍ଧ ପରେ ପୃଥ‌ିବୀର ବିଭିନ୍ନ ଦେଶରେ ରାଜନୈତିକ ଅସ୍ଥିରତା, ଅର୍ଥନୈତିକ ସଙ୍କଟ, ସମାଜବାଦୀ ଓ ସାମ୍ୟବାଦୀ ଆନ୍ଦୋଳନ, ଜାତୀୟତାବାଦୀ ଜାଗରଣ ଆଦି ସମସ୍ୟାଗୁଡ଼ିକ ଦେଖା ଦେଇଥିଲା ଓ ଏଗୁଡ଼ିକ ଉତ୍କଟ ରୂପ ଧାରଣ କରିଥିଲା ।

ଅର୍ଥନୈତିକ ସଙ୍କଟ :

• ୧୯୨୯ ଓ ୧୯୩୩ ମସିହାରେ ପୃଥ‌ିବୀର ବିଭିନ୍ନ ଅଞ୍ଚଳରେ ଅର୍ଥନୈତିକ ସଙ୍କଟ ଦେଖାଦେଇଥିଲା ।
• ୧୯୨୮ ମସିହାରେ ଯୋଶେଫ ଷ୍ଟାଲିନ୍‌ଙ୍କଦ୍ଵାରା ପଞ୍ଚବାର୍ଷିକ ଯୋଜନାର ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ ଫଳରେ ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷ୍ ଦ୍ରୁତ ଅର୍ଥନୈତିକ ଉନ୍ନତି ଦେଖାଦେଇଥିଲା ।
• ପ୍ରଥମ ବିଶ୍ବଯୁଦ୍ଧ ପରେ ଯୁଦ୍ଧ ସାମଗ୍ରୀ ଉତ୍ପାଦନପାଇଁ ଗଢ଼ି ଉଠିଥ‌ିବା ଶିଳ୍ପାନୁଷ୍ଠାନ ବନ୍ଦ ହୋଇଯିବାରୁ ବେକାରୀ ସମସ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଲା ।
• ବେସମାରିକ ଦ୍ରବ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ଶିଳ୍ପଗୁଡ଼ିକର ଶ୍ରମିକମାନେ ଧର୍ମଘଟ ଆରମ୍ଭ କଲେ, ଶିଳ୍ପଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟର ଚାହିଦା କମିଲା, ଶିଳ୍ପ ଉତ୍ପାଦନ ହ୍ରାସ ପାଇଲା, ଶିଳ୍ପଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟର ମୂଲ୍ୟବୃଦ୍ଧି ଘଟିଲା ।
• ବ୍ୟାକ୍‌ଗୁଡ଼ିକ ଅଚଳ ହୋଇଯିବାରୁ ଲୋକେ ସେମାନଙ୍କର ସଞ୍ଚ ଅର୍ଥ ହରାଇଥିଲେ ।

→ ବିଷୟବସ୍ତୁର ରୂପରେଖ:

• ଇଟାଲୀରେ ଫାସୀବାଦର ବିକାଶ
• ଜର୍ମାନୀରେ ନାଜିବାଦର ବିକାଶ
• ହିଝ୍ ଲରିଙ୍କ ଶାସନ ସଂସ୍ନ।ର

→ ପଞ୍ଚବାର୍ଷିକ ଯୋଜନା – ପୃଥ‌ିବୀରେ ପ୍ରଥମ କରି ରୁଷିଆରେ ଯୋଶେଫ୍ ଷ୍ଟାଲିନ୍ ୧୯୨୮ ମସିହାରେ ପଞ୍ଚବାର୍ଷିକ ଯୋଜନା ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ କରିଥିଲେ ।

କୃଷି :

• ଶିଳ୍ପ ବିପ୍ଳବର ପ୍ରଭାବ ଯୋଗୁଁ କୃଷି ଉତ୍ପାଦନ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା । ମାତ୍ର ଯୁଦ୍ଧ ପରେ ବାଣିଜ୍ୟ ବ୍ୟବସାୟ ବନ୍ଦହେବା ଫଳରେ କୃଷିଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟ ବିକ୍ରି ହୋଇପାରି ନଥିଲା । ତେଣୁ କୃଷି ଶ୍ରମିକମାନଙ୍କର ଅବସ୍ଥା ସଙ୍କଟରେ ପଡ଼ିଲା ।
• ଉତ୍ପାଦନର ଦୁଇ ମୁଖ୍ୟ ଉତ୍ସ କୃଷି ଓ ଶିଳ୍ପ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏକ ପ୍ରକାର ସଙ୍କଟ ଯୋଗୁଁ ଚାରିଆଡ଼େ ଅଭାବ ଓ ଅନଟନ ଦେଖାଦେଇଥିଲା ।

ରାଜନୈତିକ ଅସ୍ଥିରତା :

• ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ଓ ବେକାରୀ ବୃଦ୍ଧି ସହ ଆଇନ ଶୃଙ୍ଖଳା ରକ୍ଷାରେ ସରକାର ବିଫଳ ହେଲେ ଓ ଜନ ଆନ୍ଦୋଳନ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା ।
• ପ୍ରଜାତନ୍ତ୍ର ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଲକ୍ଷ୍ୟରେ ସାମ୍ୟବାଦୀ ଓ ସମାଜବାଦୀ ଦଳ ନେତୃତ୍ୱରେ ଶ୍ରମିକ ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ ହେଲା ।
• ଜମିଦାର ଓ ଶିଳ୍ପପତିମାନେ ଶ୍ରମିକ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଦମନ କରିବା ପାଇଁ ଉଗ୍ରବାଦୀ ଶକ୍ତିର ସାହାଯ୍ୟ ନେଲେ । ଫଳରେ ଉଗ୍ର ଜାତୀୟତାବାଦ ଓ ଏକଚ୍ଛତ୍ରବାଦର ଉତ୍ଥାନ ହେଲା । ସେମାନଙ୍କୁ ଫାସୀବାଦୀ ଶକ୍ତି କୁହାଗଲା ।
• ଜର୍ମାନୀ ଓ ଇଟାଲୀରେ ଫାସୀବାଦୀ ଆନ୍ଦୋଳନର ସୂତ୍ରପାତ ହେଲା ।

→ ଲାଟିନ୍ ଶବ୍ଦ ‘ଫାସିସ୍’ ରୁ ଫାସୀବାଦ ଶବ୍ଦର ସୃଷ୍ଟି । ‘ଫାସିସ୍’ ଶବ୍ଦର ଅର୍ଥ କୁରାଢ଼ି ସହିତ ବିଡ଼ାଏ କାଠି ।

ଇଟାଲୀରେ ଫାସୀବାଦ ବିକାଶ:

• ଇଟାଲୀରେ ଯୁଦ୍ଧୋତ୍ତର ଆର୍ଥକ ଅବନତି, ଦାରିଦ୍ର୍ୟ, ବେକାରୀ, ଶ୍ରମିକ ଅଶାନ୍ତି ଓ ଆନ୍ଦୋଳନ ଆଦି କାରଣରୁ ବେନିତୋ ମୁସୋଲିନୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଫାସିବାଦୀ ଦଳ ଗଢ଼ିଉଠିଥିଲା ।
• ଯୁଦ୍ଧଫେରନ୍ତା ବେକାର ସୈନିକ, ଦେଶଭକ୍ତ ନାଗରିକ ଓ ରାଜତନ୍ତ୍ର ବିରୋଧୀମାନେ ଏହି ଦଳରେ ସକ୍ରିୟ ସଭ୍ୟ ଥିଲେ ଏବଂ ଏମାନେ ‘କଳାକୁର୍ତ୍ତା ବାହିନୀ’ ନାମକ ଏକ ସଶସ୍ତ୍ର ସ୍ଵେଚ୍ଛାସେବୀ ବାହିନୀ ଗଠନ କରି ଶ୍ରମିକ ଆନ୍ଦୋଳନ ଦମନ ପାଇଁ ପ୍ରୟାସ କରିଥିଲେ ।
• ମୁସୋଲିନୀ ୧୯୨୨ ମସିହା ଅକ୍ଟୋବର ୨୯ ତାରିଖ ଦିନ ଇଟାଲୀର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ହେଲେ ।
• ସାମ୍ୟବାଦୀ ଓ ସମାଜବାଦୀ ନେତାମାନଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କିମ୍ବା ବନ୍ଦୀ କରାଗଲା ବା ନିର୍ବାସନ ଦଣ୍ଡ ଦିଆଗଲା ।
• ୧୯୨୬ ପରେ ଫାସୀବାଦୀ ଦଳ ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟ ସମସ୍ତ ରାଜନୈତିକ ଦଳକୁ ବେଆଇନ ଘୋଷଣା କରାଗଲା ।
• ସାର୍ବଜନୀନ ଭୋଟ ପ୍ରଥା ଉଚ୍ଛେଦ, ସମ୍ବାଦପତ୍ରର ସ୍ଵାଧୀନତା ଲୋପ, ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ସାମରିକ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଚଳନ ଆଦି ବିଭିନ୍ନ କାର୍ଯ୍ୟପନ୍ଥା ଗ୍ରହଣ କରାଗଲା । ଶାସନର ସର୍ବେସବା ହେଲେ ମୁସୋଲିନୀ ।

→ ଫାସୀବାଦ ଦଳର ମୁଖ୍ୟ ଲକ୍ଷ୍ୟ – ହିଂସାତ୍ମକ ପନ୍ଥାଦ୍ୱାରା ଜଣେ କିମ୍ବା ମୁଷ୍ଟିମେୟ ଲୋକଙ୍କ ହାତରେ ସମସ୍ତ କ୍ଷମତା କେନ୍ଦ୍ରୀଭୂତ କରି ଦେଶରେ ଏକଛତ୍ରବାଦୀ ଶାସନ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିବା ଫାସୀବାଦୀ ଦଳର ମୂଳ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥିଲା ।

ଜର୍ମାନୀରେ ନାଜିବାଦର ବିକାଶ :

• ପ୍ରଥମ ବିଶ୍ବଯୁଦ୍ଧରେ ଜର୍ମାନୀର ପରାଜୟ ଓ ଭର୍ସାଇ ସନ୍ଧିରେ ଅପମାନଜନକ ସର୍ଭାବଳୀରେ ମର୍ମାହତ ଜର୍ମାନ୍‌ମାନେ ତତ୍କାଳୀନ କାଇଜର ତୃତୀୟ ଉଇଲିୟମ୍ଙ୍କ ବିରୋଧରେ ଗଣବିପ୍ଳବର ଆହ୍ଵାନ ଦେଇଥିଲେ ।
• ଭୟଭୀତ କାଇଜର ଦେଶ ଛାଡ଼ି ପଳାୟନ କରିବାରୁ ଜର୍ମାନୀରେ ‘ଓଏମର ସାଧାରଣତନ୍ତ୍ର’ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହୋଇଥିଲା, ମାତ୍ର ଏହା ଜର୍ମାନ୍‌ମାନଙ୍କର ଆଶା ଆକାଂକ୍ଷା ପୂରଣରେ ବିଫଳ ହୋଇଥିଲା ।
• ଏହି ରାଜନୈତିକ ଅସ୍ଥିରତାର ସୁଯୋଗ ନେଇ ଆଡ଼ଲଫ୍ ହିଲର୍‌ଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଉଗ୍ରଜାତୀୟତାବାତୀ ଆଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ ହେଲା, ଯାହା ‘ନାଜି ବିପ୍ଳବ’ ନାମରେ ପରିଚିତ । ହିଟ୍‌ଲର୍ ପୁଞ୍ଜିପତି ଓ ଗଣତନ୍ତ୍ର ବିରୋଧୀ ଶକ୍ତିମାନଙ୍କର ଅକୁଣ୍ଠ ସମର୍ଥନ ପାଇଥିଲେ । ୧୯୩୩ ମସିହାରେ ସେ ଜର୍ମାନୀର ଶାସନ କ୍ଷମତା ହାତକୁ ନେଇଥିଲେ ।

→ ହିଟ୍‌ର ୧୯୨୩ ମସିହାରେ ଶାସନ କ୍ଷମତା ଅଧିକାର ଉଦ୍ୟମରେ ବିଫଳ ହୋଇ କାରାଦଣ୍ଡ ଭୋଗିଥିଲେ ଓ ଜେଲ୍‌ରେ ଥ‌ିବାବେଳେ ‘ମେଁ କାମ୍ପ’ ପୁସ୍ତକ ରଚନା କରିଥିଲେ ।

ହିଟ୍‌ଲର୍‌ଙ୍କ ଶାସନ ସଂସ୍କାର :

• ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ କରି ହିଟ୍‌ଲର୍ ସମସ୍ତ କ୍ଷମତା ନିଜ ହାତକୁ ନେଲେ ।
• ଜର୍ମାନୀରେ ନାଜିଦଳକୁ ଏକମାତ୍ର ଦଳଭାବେ ସ୍ବୀକୃତି ଦିଆଗଲା ।
• ସାମ୍ୟବାଦୀ ଓ ସମାଜବାଦୀ ଦଳର ସଂଗଠନ ଭାଙ୍ଗି ଦିଆଯିବା ସହ ନାଜି ବିରୋଧୀମାନଙ୍କୁ ମୃତ୍ୟୁଦଣ୍ଡ ଦିଆଗଲା ।
• ସମ୍ବାଦପତ୍ର ଓ ବେତାର ନିୟନ୍ତ୍ରଣ, ବ୍ୟକ୍ତି ସ୍ଵାଧୀନତା ଲୋପକରି ଜର୍ମାନୀର ସାମରିକ ଶକ୍ତି ବୃଦ୍ଧି ଲାଗି ପଦକ୍ଷେପ ନିଆଗଲା ।

ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦସମୂହ ଓ ପ୍ରମୁଖ ଘଟଣାବଳୀ :

୧୮୮୩ ଖ୍ରୀ.ଅ. – ଇଟାଲୀର ରୋମାନାଠାରେ ବେନିତୋ ମୁସୋଲିନୀଙ୍କ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ ।
୧୮୮୯ ଖ୍ରୀ.ଅ. – (ଅପ୍ରେଲ୍ ୨୦ ତାରିଖ) ଅଷ୍ଟ୍ରିଆର ଏକ ନିମ୍ନ ମଧ୍ୟବିତ୍ତ ପରିବାରରେ ହିଟ୍‌ଲର୍‌ଙ୍କ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ ।
୧୯୧୯ ଖ୍ରୀ.ଅ. – ହିଟ୍‌ଲର୍‌ଙ୍କର ‘ଶ୍ରମଜୀବୀ ଦଳ’ ନାମକ ଏକ ରାଜନୈତିକ ଦଳରେ ଯୋଗଦାନ ।
୧୯୨୧ ଖ୍ରୀ.ଅ. – ଇଟାଲୀରେ ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନ ଅନୁଷ୍ଠିତ ଏବଂ ‘ଶ୍ରମଜୀବୀ ଦଳ’ର ନେତା ହୋଇ ହିଟ୍‌ଲର୍‌ଙ୍କଦ୍ୱାରା ଦଳର ନାମ ‘ଜାତୀୟ ସମାଜବାଦୀ ଶ୍ରମିକ ଦଳ’ ବା ‘ନାଜି ଦଳ’କୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ।
୧୯୨୨ ଖ୍ରୀ.ଅ. – (ଅକ୍ଟୋବର ୨୮ ତାରିଖ) ବଳପୂର୍ବକ କ୍ଷମତା ଅଧିକାର ପାଇଁ ମୁସୋଲିନୀଙ୍କର ନିଜ ଅନୁଗାମୀମାନଙ୍କ ସହ ରୋମ ଅଭିମୁଖେ ଯାତ୍ରା, (ଅକ୍ଟୋବର ୨୯ ତାରିଖ) ଇଟାଲୀର ରାଜା ଭିକ୍ଟର ଇମାନୁଏଲ୍ ତୃତୀୟଙ୍କଦ୍ବାରା ମୁସୋଲିନୀଙ୍କୁ ସରକାର ଗଠନ ପାଇଁ ଆମନ୍ତ୍ରଣ ଓ ମୁସୋଲିନୀ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ରୂପେ ଅଧିଷ୍ଠିତ ।
୧୯୨୩ ଖ୍ରୀ.ଅ. – ଜର୍ମାନୀରେ ହିଟଲର୍‌ଙ୍କ ବଳପୂର୍ବକ କ୍ଷମତା ଅଧିକାର ଉଦ୍ୟମ ବିଫଳ ଏବଂ କାରାଦଣ୍ଡରେ ଦଣ୍ଡିତ ।
୧୯୨୪ ଖ୍ରୀ.ଅ. – ଫାସୀବାଦୀ ଦଳ ପାର୍ଲାମେଣ୍ଟରେ ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠତା ହାସଲ କରିବାରୁ ମୁସୋଲିନୀଙ୍କ ପ୍ରତିପରି ଓ କ୍ଷମତା ବୃଦ୍ଧି ।
୧୯୨୬ ଖ୍ରୀ.ଅ. – ଇଟାଲୀରେ ଫାସୀବାଦୀ ଦଳ ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟ ସମସ୍ତ ରାଜନୈତିକ ଦଳ ବେଆଇନ ଘୋଷିତ ।
୧୯୨୮ ଖ୍ରୀ.ଅ. – ଯୋଶୋପ୍ ଷ୍ଟାଲିନ୍‌ଙ୍କଦ୍ୱାରା ରୁମ୍‌ରେ ପଞ୍ଚବାର୍ଷିକ ଯୋଜନା ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ ।
୧୯୨୯-୧୯୩୩ ଖ୍ରୀ.ଅ. – ପୃଥ‌ିବୀରେ ଏକ ଅର୍ଥନୈତିକ ସଙ୍କଟ ଦେଖାଦେଇଥିଲା ।
୧୯୩୩ ଖ୍ରୀ.ଅ. – ଜର୍ମାନୀର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ହିଣ୍ଟେନ୍‌ବର୍ଗଙ୍କଦ୍ବାରା ହିଟ୍‌ଲର୍ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ବା ଚାନ୍ସେଲର୍‌ରୂପେ ନିଯୁକ୍ତ ।

Odisha State Board BSE Odisha 8th Class History Solutions Chapter 6 ଆମେରିକା ଓ ଇଉରୋପରେ ଜାତୀୟତାବାଦୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ଓ ବିପ୍ଳବ Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 8 History Solutions Chapter 6 ଆମେରିକା ଓ ଇଉରୋପରେ ଜାତୀୟତାବାଦୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ଓ ବିପ୍ଳବ

୧। ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ପ୍ରାୟ ୭୫ ଗୋଟି ଶବ୍ଦରେ ଲେଖ ।

(କ) ଆମେରିକା ଉପନିବେଶଗୁଡ଼ିକର ଶାସନ ପ୍ରଣାଳୀ କିପରି ଥିଲା ?
Answer:
ପ୍ରତିନିଧୂମୂଳକ ଶାସନ :

• ପ୍ରତ୍ୟେକ ଉପନିବେଶରେ ଜଣେ ଜଣେ ଶାସନକର୍ତ୍ତା ବା ଗଭର୍ଣ୍ଣର ଥିଲେ ଓ ଏହା ଏକ ପ୍ରତିନିଧୂମୂଳକ ଶାସକ ସଂସ୍ଥାଦ୍ୱାରା ଶାସିତ ହୋଇଥିଲା ।
• ଗଭର୍ଣ୍ଣର ଇଂଲଣ୍ଡର ରାଜାଙ୍କ ପ୍ରତିନିଧ୍ବ ରୂପେ ଅବସ୍ଥାପିତ ହେଉଥିଲେ ଏବଂ ତାଙ୍କର ବେତନ ଉପନିବେଶର ପ୍ରତିନିଧ୍ଵ ସଭା ମଞ୍ଜୁର କରୁଥିଲା ।
• ପ୍ରତିନିଧ୍ଵ ସଭାର ସଭ୍ୟମାନେ ଉପନିବେଶରେ ଅଧିବାସୀମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ନିର୍ବାଚିତ ହେଉଥିଲେ । ଏହି ପ୍ରତିନିଧୂ ସଭା କର ଆଦାୟ, ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ ପରି ବହୁ ଦାୟିତ୍ଵ ସମ୍ପାଦନ କରୁଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଏହାର ସ୍ଵାଧୀନତା ନଥିଲା ।

କ୍ଷମତାର ପ୍ରୟୋଗ :

• ସ୍ଵାଧୀନ ଭାବରେ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ କରି ପ୍ରୟୋଗ କରିବାର କ୍ଷମତା ଏହାର ନଥିଲା ।
• ଉପନିବେଶର ଗଭର୍ଣ୍ଣର ଇଂଲଣ୍ଡର ସ୍ଵାର୍ଥ ପ୍ରତି ଦୃଷ୍ଟି ରଖୁ ଉପନିବେଶର ସ୍ବାର୍ଥକୁ ଉପେକ୍ଷା କରୁଥିଲେ ।

(ଖ) ଷ୍ଟାମ୍ପ ଆଇନ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ? ଏହି ଆଇନକୁ ଉପନିବେଶବାସୀମାନେ ବିରୋଧ କରିବାରୁ ଏହାର ବିକଳ୍ପ ବ୍ୟବସ୍ଥା କ’ଣ ହୋଇଥିଲା ? ଷ୍ଟାମ୍ପ ଆଇନ୍ କ’ଣ ?
Answer:
ଇଂଲଣ୍ଡ ଓ ଫ୍ରାନ୍ସ ମଧ୍ୟରେ ସାତବର୍ଷ ଧରି ହୋଇଥିବା ଯୁଦ୍ଧରେ ଖର୍ଚ୍ଚ ହୋଇଥ‌ିବା ଅର୍ଥର କିଛି ଅଂଶ ଭରଣା କରିବାପାଇଁ ୧୭୬୫ ମସିହାରେ ବ୍ରିଟିଶ୍ ପାର୍ଲାମେଣ୍ଟରେ ଷ୍ଟାମ୍ପ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ କରାଗଲା ।
ନୀତିନିୟମ :

• ଏହି ଆଇନ ଅନୁଯାୟୀ ଉପନିବେଶର ଅଧ୍ବବାସୀମାନଙ୍କୁ ଜମି କିଣା-ବିକା ଦଲିଲ, ଦସ୍ତାବିଜ୍ ଓ ଦାନପତ୍ର ଆଦାନପ୍ରଦାନ ସମୟରେ ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ମୂଲ୍ୟର ଷ୍ଟାମ୍ପ ଲଗାଇବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରାଗଲା । ସେହି ଷ୍ଟାମ୍ପ ବାବଦ ଅର୍ଥ ଇଂରେଜ ସରକାର ପାଉଥିଲେ ।
• ଉପନିବେଶବାସୀମାନେ ଏହି ଆଇନକୁ ବିରୋଧ କରିବାରୁ ଏହି ଆଇନ ବଦଳରେ ବିଭିନ୍ନ ଦ୍ରବ୍ୟ ଉପରେ କରଧାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନିଆଗଲା ।
• ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତି ଅନୁଯାୟୀ କାଚ, କାଗଜ, ରଙ୍ଗ ଓ ଚା’ ପ୍ରଭୃତି ଆବଶ୍ୟକ ପଦାର୍ଥ ଉପରେ ଆମଦାନି କର ବସାଗଲା ।
• ଉପନିବେଶବାସୀମାନେ ଏଥ‌ିରେ ମଧ୍ୟ ଅସନ୍ତୋଷ ପ୍ରକାଶ କରିବାରୁ କେବଳ ଚା’ ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟ ଜିନିଷ ଉପରୁ କର ଉଠାଇ ଦିଆଗଲା ।

(ଗ) ଫ୍ରାନ୍ସର ସାମାଜିକ ବିଭାଜନ ଉପରେ ଧାରଣା ଦିଅ ।
Answer:
ଫ୍ରାନ୍ସର ସାମାଜିକ ଶ୍ରେଣୀ ଜନ୍ମ, ପଦବୀ, ଧନକୁ ଭିତ୍ତି କରି ଦୁଇଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ଥିଲା; ଯଥା –
(୧) ସୁବିଧା ସୁଯୋଗ ଉପଭୋଗ କରୁଥିବା ଶ୍ରେଣୀ ଓ (୨) ସୁବିଧା ବଞ୍ଚ ଅବହେଳିତ, ଶୋଷିତ ଓ ନିର୍ଯାତିତ ଶ୍ରେଣୀ ।
ସୁବିଧାବାଦୀ ଗୋଷ୍ଠୀ :

• ଧର୍ମଯାଜକ ଓ ସମ୍ଭ୍ରାନ୍ତ ବଂଶୀୟମାନେ ସୁବିଧାଭୋଗୀ ଶ୍ରେଣୀ ଓ ଭୂ-ସମ୍ପତ୍ତିର ମାଲିକ ଥିଲେ । ଏମାନଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ମୋଟ ଲୋକସଂଖ୍ୟାର ଶତକଡ଼ା ୫ ଭାଗ ଥିଲା ।
• ଯୋଗ୍ୟତା ନଥାଇ ମଧ୍ୟ ଏମାନେ ଉଚ୍ଚ ସରକାରୀ ପଦପଦବୀରେ ନିଯୁକ୍ତ ହେଉଥିଲେ । ଧର୍ମଯାଜକମାନେ ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କଠାରୁ ଧର୍ମ କର ଆଦାୟ କରି ବିଳାସ ପାଇଁ ବ୍ୟୟ କରୁଥିଲେ ।

ଅବହେଳିତ ଗୋଷା :

• କୃଷକ, କାରିଗର ଓ ସାଧାରଣ ନାଗରିକ ସୁବିଧାବଞ୍ଚ ଶ୍ରେଣୀ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଥିଲେ । ସମାଜରେ ଓକିଲ, ଡାକ୍ତର, ଲେଖକ, ଶିକ୍ଷକ, ବ୍ୟବସାୟୀ ମଧ୍ୟ ଏହି ଶ୍ରେଣୀର ଥିଲେ ।
• ଭାଗଚାଷୀ ଓ ମୂଲିଆମାନେ ସାମନ୍ତମାନଙ୍କ କ୍ଷେତରେ ବିନା ପାରିଶ୍ରମିକରେ ଖଟୁଥିଲେ । ସବୁପ୍ରକାର ଯୋଗ୍ୟତା ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସେମାନେ ସରକାରୀ ଚାକିରିରୁ ବଞ୍ଚିତ ହେଉଥିଲେ ।

(ଘ) ଫରାସୀ ରାଷ୍ଟ୍ରବିପ୍ଳବ କିପରି ସମଗ୍ର ପୃଥ‌ିବୀକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥିଲା ?
Answer:
ରାଜତନ୍ତ୍ରର ଧ୍ବଂସ :

• ଫରାସୀ ରାଷ୍ଟ୍ରବିପ୍ଳବ ସମଗ୍ର ପୃଥ‌ିବୀକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥିଲା ।
• ଏହା ରାଜତନ୍ତ୍ର ଶାସନକୁ ଧ୍ୱଂସ କରି ପ୍ରଜାତନ୍ତ୍ର ଶାସନ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲା ।
• ଏହା ସାମନ୍ତବାଦ ଲୋପ କରିବାରେ ସହାୟ ହୋଇଥିଲା ।

ଧର୍ମଗତ ସ୍ଵାଧୀନତା :
ଗୀର୍ଜାଗୁଡ଼ିକ ଅଧୀନରେ ଥ‌ିବା ସମ୍ପତ୍ତିକୁ ବାଜ୍ୟାପ୍ତ କରାଯାଇ ମଧ୍ୟବିତ୍ତ ଓ କୃଷକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବାଣ୍ଟି ଦିଆଯାଇଥିଲା । ଲୋକମାନଙ୍କୁ ଧର୍ମଗତ ସ୍ଵାଧୀନତା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିଲା ।

ବିପ୍ଳବର ପ୍ରେରଣା ଦେଇଥିଲା :
ଆଧୁନିକ ଯୁଗରେ ଗଣ ଆନ୍ଦୋଳନ ପରମ୍ପରା ସୃଷ୍ଟି କରିବା ସହିତ ଏହା ସ୍ୱେଚ୍ଛାଚାରୀ ରାଜତନ୍ତ୍ର ବିରୋଧରେ ବିପ୍ଳବ କରିବାକୁ ପ୍ରେରଣା ଦେଇଥିଲା ।

(ଙ) ଜର୍ମାନୀ ଏକତ୍ରୀକରଣ ପାଇଁ ବିସ୍‌ମାର୍କଙ୍କ ଭୂମିକା କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ବିଚକ୍ଷଣ କୂଟନୀତି :

• ବିସ୍‌ମାର୍କ ପ୍ରୁସିଆର ରାଜା ପ୍ରଥମ ଉଇଲିୟମ୍ଙ୍କ ମନ୍ତ୍ରୀ ଓ ବିଚକ୍ଷଣ କୂଟନୀତିଜ୍ଞ ଥିଲେ ।
• ସେ ଜାଣିଥିଲେ ଯେ ପ୍ରୁସିଆ ନେତୃତ୍ବର ଜର୍ମାନୀ ଏକତ୍ରୀକରଣକୁ ଅଷ୍ଟ୍ରିଆ, ଫ୍ରାନ୍ସ ଓ ଡେନ୍‌ମାର୍କ ବିରୋଧ କରିବେ । ତେଣୁ ଯୁଦ୍ଧ ବିନା ଜର୍ମାନୀ ଏକତ୍ରୀକରଣ ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ ।

ସୈନ୍ୟବାହିନୀ ଗଠନ :

• ସେଥ‌ିପାଇଁ ବିସ୍‌ମାର୍କ ଏକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ସୈନ୍ୟବାହିନୀ ଗଠନ କଲେ । କୂଟନୀତି ବଳରେ ଅଷ୍ଟ୍ରିଆକୁ ନିଜ ପକ୍ଷକୁ ଆଣି ଡେନ୍‌ମାର୍କକୁ ଯୁଦ୍ଧରେ ପରାଜିତ କରି ଜର୍ମାନ୍ ଅଞ୍ଚଳ ପ୍ଲେଜ୍ ଉଇଟ୍‌କୁ ପ୍ରୁସିଆ ସହ ମିଶାଇଦେଲେ ।
• ସେ ଇଉରୋପୀୟ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକ ସହ ସୁସମ୍ପର୍କ ରଖ୍ ସେମାନଙ୍କ ସମର୍ଥନ ଲାଭ କଲେ । ଅଷ୍ଟ୍ରିଆ ସହ ଯୁଦ୍ଧ ହେଲେ ରୁଷ୍ ଓ ଫ୍ରାନ୍ସ ନିରପେକ୍ଷ ରହିବାକୁ ରାଜି ହେଲେ । ପରେ ସେ ଅଷ୍ଟ୍ରିଆକୁ ଯୁଦ୍ଧରେ ପରାସ୍ତ କରି ହୋଲଷ୍ଟେନ୍‌କୁ ପ୍ରୁସିଆ ସହ ମିଶାଇଦେଲେ ।

ଏକତ୍ରୀକରଣ :
ପରବର୍ତୀ ସମୟରେ ଫ୍ରାନ୍ସକୁ ସେଡ଼ାନ୍‌ଠାରେ ପରାଜିତ କରି ଫ୍ରାନ୍ସ ଅଧ୍ବକୃତ ଜର୍ମାନ୍ ଅଞ୍ଚଳ ଆଲସେସ୍ ଓ ଲୋରେନ୍‌କୁ ପ୍ରୁସିଆ ସହ ମିଶାଇ ଜର୍ମାନୀ ଏକତ୍ରୀକରଣ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ କରିଥିଲେ ।

(ଚ) ଇଟାଲୀ ଏକତ୍ରୀକରଣ ପାଇଁ କାଉଣ୍ଟ କାଭୁର୍‌ଙ୍କ ଉଦ୍ୟମ ବର୍ଣ୍ଣନା କର ।
Answer:
ଉଦାର ଦେଶଭକ୍ତ :
କାଉଣ୍ଟ କାଲୁର ଜଣେ ଉଦାରପନ୍ଥୀ ନେତା ଓ ଦେଶଭକ୍ତ ଥିଲେ । ସାର୍ଜିନିଆର ରାଜା ଦ୍ଵିତୀୟ ଭିକ୍ଟର ଇମାନୁଏଲ ତାଙ୍କୁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ରୂପେ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଇଥିଲେ ।

ବୈଦେଶିକ ସାହାଯ୍ୟ :
ପିଡ଼ମଣ୍ଟ-ସାର୍ଜିନିଆ ନେତୃତ୍ୱରେ ଇଟାଲୀ ଏକତ୍ରୀକରଣ ସମ୍ଭବ ବୋଲି ସେ ବିଶ୍ଵାସ କରୁଥିଲେ ଓ ବୈଦେଶିକ ରାଷ୍ଟ୍ରର ସହାୟତାରେ ଇଟାଲୀ ଏକତ୍ରୀକରଣ ପାଇଁ ପ୍ରୟାସ କରିଥିଲେ ।

କ୍ରିମିଆ ଯୁଦ୍ଧ :
କାଭୁରଙ୍କ ପରାମର୍ଶରେ କ୍ରିମିଆ ଯୁଦ୍ଧରେ ପିଡ଼ମଣ୍ଟ-ସାର୍ଜିନିଆ ଫ୍ରାନ୍ସ ଓ ଇଂଲଣ୍ଡ ସପକ୍ଷରେ ଯୋଗ ଦେଇଥ‌ିବାରୁ ସେ ଇଉରୋପୀୟ ରାଷ୍ଟ୍ରଙ୍କ ସମର୍ଥନ ପାଇପାରିଥିଲେ ।

ଏକତ୍ରୀକରଣ :

• ୧୮୫୯ ମସିହାରେ ଫ୍ରାନ୍ସ ସହଯୋଗରେ ପିଡ଼ମଣ୍ଟ-ସାର୍ଜିନିଆ ଅଷ୍ଟ୍ରିଆକୁ ପରାଜିତ କରି ଲୋମ୍ବାର୍ଡ଼, ପାର୍ମା, ମଡ଼େନା, ଟସ୍‌ନୀ ଓ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଇଟାଲୀ ରାଜ୍ୟକୁ ଅସ୍ଵୀକାର କରି ନିଜ ରାଜ୍ୟ ସହ ମିଶାଇଦେଲା ।
• ଏହିପରିଭାବେ ଇଟାଲୀର ଏକତ୍ରୀକରଣ ନିମନ୍ତେ କାଭୁରଙ୍କ ଅବଦାନ ଚିରସ୍ମରଣୀୟ ।

(ଛ) ଗାରିବାଲ୍ଟିଙ୍କୁ ଇଟାଲୀର ତ୍ୟାଗୀପୁତ୍ର କାହିଁକି କୁହାଗଲା ?
Answer:
ବିଦ୍ରୋହର ନେତୃତ୍ଵ ନେବା :
ଦକ୍ଷିଣ ଇଟାଲୀର ନେପ୍‌ସ୍ ଓ ସିସିଲି ଏକତ୍ରୀକରଣ ମୁକ୍ତି ପାଇଁ ହୋଇଥ‌ିବା ଜନଜାଗରଣ ଓ ବିଦ୍ରୋହର ନେତୃତ୍ଵ ନେଇଥିଲେ ଗାରିବାଲ୍‌ ।

ଲାଲକୁର୍ତ୍ତା ବାହିନୀ ଗଠନ :
ସେ ‘ଲାଲକୁର୍ତ୍ତା ବାହିନୀ’ ନାମକ ମୁକ୍ତିବାହିନୀ ଗଠନ କରି ତାହା ସାହାଯ୍ୟରେ ସିସିଲି ଓ ନେପ୍‌ଲସ୍ ଅଧ୍ୟାର କଲେ ।

ଶାସନଭାର ଅର୍ପଣ :
ସେ ଏହାପରେ ରୋମ ଆକ୍ରମଣ କରିବାପାଇଁ ଯୋଜନା କରୁଥିବା ସମୟରେ ରାଜା ଭିକ୍ଟର ଇମାନୁଏଲ୍‌ଙ୍କ ସହ ତାଙ୍କର ସାକ୍ଷାତ୍ ହେଲା । ସେ ଅଭୂତପୂର୍ବ ତ୍ୟାଗ ଓ ଦେଶଭକ୍ତିର ପରିଚୟ ଦେଇ ସିସିଲି ଓ ନେପଲ୍ସର ଶାସନଭାର ରାଜା ଭିକ୍ଟର ଇମାନୁଏଲ୍‌ଙ୍କୁ ଅର୍ପଣ କରିଥିଲେ ।

ପଦବୀକୁ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ :
ସେ ଉଚ୍ଚ ପଦବୀ ଓ ପୁରସ୍କାରକୁ ମଧ୍ୟ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରି ଗୋଟିଏ ଶସ୍ୟମଞ୍ଜି ଥଳି ସହ ନିଜର କୃଷିକ୍ଷେତ୍ର କାପରେରା ଦ୍ବୀପକୁ ଫେରିଗଲେ । ତେଣୁ ଇଟାଲୀ ଇତିହାସରେ ତାଙ୍କୁ ତ୍ୟାଗୀପୁତ୍ର ଆଖ୍ୟା ଦିଆଯାଇଛି ।

(ଜ) ମାଜିନୀ କିଏ ? ସେ ଇଟାଲୀ ଏକତ୍ରୀକରଣ ପାଇଁ କିପରି ଉଦ୍ୟମ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ :
ଯୋଶେଫ୍‌ ମାଜିନୀ ଇଟାଲୀର ଜେନୋଆଠାରେ ୧୮୦୫ ମସିହାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।

ତରୁଣ ଇଟାଲୀ ଗଠନ :

• ସେ ପ୍ରଥମେ ‘କାର୍ବୋନାରୀ’ ସଙ୍ଗଠନର ସଭ୍ୟ ଥିଲେ; ମାତ୍ର ଏହାର ହିଂସାତ୍ମକ କାର୍ଯ୍ୟରେ ଅସନ୍ତୁଷ୍ଟ ହୋଇ ‘ତରୁଣ ଇଟାଲୀ’ ସଙ୍ଗଠନ ଗଢ଼ିଥିଲେ ।
• ଏହି ସଙ୍ଗଠନ ମାଧ୍ୟମରେ ଯୁବକମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ଗଣ ବିପ୍ଳବ ମାଧ୍ୟମରେ ଏକତା ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିବା ତାଙ୍କର ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥିଲା ।

ସାଧାରଣତନ୍ତ୍ର ପ୍ରତିଷ୍ଠା :
ତାଙ୍କ ନେତୃତ୍ବରେ ବିପ୍ଳବୀମାନେ ରୋମ୍ରେ ପୋପ୍ ଶାସନର ଅବସାନ ଘଟାଇ ସେଠାରେ ସାଧାରଣତନ୍ତ୍ର ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ।

ନିର୍ବାସନ ଦଣ୍ଡ :
‘ତରୁଣ ଇଟାଲୀ’ ସଙ୍ଗଠନ ସିସିଲିରେ ବିଦ୍ରୋହ କରିଥିଲା; ମାତ୍ର ତାହାକୁ ଦମନ କରାଯାଇଥିଲା । ଏହି ଜାତୀୟତାବାଦୀ କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ତାଙ୍କୁ ଇଟାଲୀରୁ ନିର୍ବାସିତ ହେବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା । ସେ ଇଟାଲୀବାସୀଙ୍କ ମନରେ ଐକ୍ୟ ଭାବନା ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା ।

୨। ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ପ୍ରାୟ ୨୦ଟି ଶବ୍ଦ ମଧ୍ଯରେ ଲେଖ ।

(କ) କେଉଁଥ୍ପାଇଁ ଇଂଲଣ୍ଡର ପିଗ୍ରୀମ୍ ଫାଦରସ୍ମାମାନେ ଆମେରିକା ପ୍ରତି ପ୍ରଲୋଭିତ ହୋଇଥିଲେ ?
Answer:
ଆମେରିକାର ଉର୍ବର ମୃତ୍ତିକା, ପ୍ରଚୁର ଖଣିଜ ପଦାର୍ଥ ଓ ଶୁଷ୍କ ଜଳବାୟୁ ଦେଖ୍ ପିଗ୍ରୀମ୍ ଫାଦରସ୍‌ମାନେ ଏହା ପ୍ରତି ପ୍ରଲୋଭିତ ହୋଇଥିଲେ ।

(ଖ) କେଉଁ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ରଖ୍ ବ୍ରିଟିଶ୍ ପାର୍ଲାମେଣ୍ଟ ଷ୍ଟାମ୍ପ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଇଂଲଣ୍ଡ ଓ ଫ୍ରାନ୍ସ ମଧ୍ଯରେ ଲାଗିଥିବା ସପ୍ତବାର୍ଷୀୟ ଯୁଦ୍ଧରେ ଖର୍ଚ୍ଚ ହୋଇଥ‌ିବା ଅର୍ଥର କିଛି ଅଂଶ ଭରଣା କରିବାପାଇଁ ବ୍ରିଟିଶ୍ ପାର୍ଲାମେଣ୍ଟ ଷ୍ଟାମ୍ପ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ କରିଥିଲେ ।

(ଗ) ଫରାସୀ ସମାଜରେ କେଉଁମାନଙ୍କୁ ସୁବିଧାବଞ୍ଚିତ ଶ୍ରେଣୀ କୁହାଯାଉଥିଲା ? ସେମାନେ କେଉଁଥୁରୁ ବଞ୍ଚିତ ହେଉଥିଲେ ?
Answer:

• ଫରାସୀ ସମାଜରେ କୃଷକ, କାରିଗର ଓ ସାଧାରଣ ନାଗରିକଙ୍କୁ ସୁବିଧାବଞ୍ଚତ ଶ୍ରେଣୀ କୁହାଯାଉଥିଲା । ଏତଦ୍‌ବ୍ୟତୀତ ଓକିଲ, ଡାକ୍ତର, ଲେଖକ, ଶିକ୍ଷକ, ବ୍ୟବସାୟୀ ଓ ଶିଳ୍ପପତିମାନେ ମଧ୍ୟ ସୁବିଧାବଞ୍ଚ ଶ୍ରେଣୀର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଥିଲେ ।
• ସାମନ୍ତମାନଙ୍କ କ୍ଷେତ୍ରରେ କାମ କରିବାପାଇଁ ସେମାନଙ୍କୁ ମଜୁରି ମିଳୁନଥିଲା । ଜଙ୍ଗଲରୁ ଜାଳେଣି ସଂଗ୍ରହ, ଅନାବାଦି ଜମିରେ ପଶୁଚାରଣ ଅଧିକାର ସେମାନଙ୍କର ନଥିଲା । ସବୁପ୍ରକାର ଯୋଗ୍ୟତା ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସେମାନଙ୍କୁ ଚାକିରି ମିଳୁ ନଥିଲା । ବ୍ୟବସାୟୀ ଓ ଶିଳ୍ପପତିମାନେ ବ୍ୟବସାୟ ଓ ଶିଳ୍ପ ପ୍ରତିଷ୍ଠାପାଇଁ ଅନୁମତି ପାଉନଥିଲେ ।

(ଘ) ‘‘ସ୍ପିରିଟ୍ ଅଫ୍ ଦି ଲଜ୍’’ ପୁସ୍ତକ କିଏ ଲେଖୁଥିଲେ ? ଏହି ପୁସ୍ତକରେ କେଉଁ ବିଷୟ ଉଲ୍ଲେଖ ରହିଛି ?
Answer:

• ‘ସ୍ପିରିଟ୍ ଅଫ୍ ଦି ଲଜ୍’ ପୁସ୍ତକ ମଣ୍ଟେକ୍ସ’ ଲେଖୁଥିଲେ ।
• ଏହି ପୁସ୍ତକରେ ଫ୍ରାନ୍ସର ସ୍ୱେଚ୍ଛାଚାରୀ ରାଜତନ୍ତ୍ର ଶାସନ ଓ ସାମାଜିକ ବୈଷମ୍ୟକୁ ସମାଲୋଚନା କରିଥିଲେ ।

(ଙ) ଫ୍ରାନ୍ସର ବିପ୍ଳବୀମାନେ କେବେ ବାସ୍ତଲ୍ ଦୁର୍ଗ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଫ୍ରାନ୍ସର ବିପ୍ଳବୀମାନେ ୧୭୮୯ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦ ଜୁଲାଇ ୧୪ ତାରିଖ ଦିନ ବାସ୍ତଲ ଦୁର୍ଗ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲେ ।

(ଚ) ପ୍ରୁସିଆର ରାଜା ପ୍ରଥମ ଉଇଲିୟମ୍‌ଙ୍କ କେଉଁ ପଦକ୍ଷେପକୁ ପ୍ରତିନିଧ୍ଵ ସଭା ବିରୋଧ କରିଥିଲା ? ଏହାକୁ ଭିତ୍ତି କରି କେଉଁ ପରିସ୍ଥିତି ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା ?
Answer:

• ପ୍ରୁସିଆର ରାଜା ପ୍ରଥମ ଉଇଲିୟମ୍‌ଙ୍କ ସାମରିକ ସଂସ୍କାର ପଦକ୍ଷେପକୁ ପ୍ରୁସିଆର ପ୍ରତିନିଧୂ ସଭା ‘ଡାଏଟ୍’ ବିରୋଧ କରିଥିଲା ।
• ଏହାକୁ ଭିତ୍ତି କରି ସାମ୍ବିଧାନିକ ସଂକଟ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା ।

(ଛ) ବିସ୍‌ମାର୍କ କିପରି ଭାବରେ ସ୍ଲାବ୍‌ଉଇଗ୍ ଓ ହୋଲଷ୍ଟେନ୍ ଅଧିକାର କରିଥିଲେ ?
Answer:

• କ୍ଲୋଜ୍ଉଇଗ୍ ଓ ହୋଲଷ୍ଟେନ୍ ଅଞ୍ଚଳ ପାଇବା ପାଇଁ ବିସ୍‌ମାର୍କ ଅଷ୍ଟ୍ରିଆର ସାହାଯ୍ୟ ଲୋଡ଼ିଥିଲେ।
• ପ୍ରୁସିଆ ଓ ଅଷ୍ଟ୍ରିଆ ମିଳିତ ଭାବେ ଡେନ୍‌ମାର୍କକୁ ପରାସ୍ତ କରିବାରୁ ସ୍ଲାଇଗ୍ ପ୍ରୁସିଆ ସହ ଓ ହୋଲଷ୍ଟେନ୍‌ ଅଷ୍ଟ୍ରିଆ ସହ ମିଶିଗଲା ।
• ପରବର୍ତୀ ସମୟରେ ଅଷ୍ଟ୍ରିଆକୁ ଯୁଦ୍ଧରେ ପରାଜିତ କରି ବିସ୍‌ମାର୍କ ହୋଲଷ୍ଟେନ୍‌ ଅଧିକାର କଲେ ।

(ଜ) କେବେ ଓ କେଉଁମାନଙ୍କୁ ନେଇ ‘ତରୁଣ ଇଟାଲୀ’ ଦଳ ଗଠନ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
୧୮୩୧ ମସିହାରେ ଇଟାଲୀର ଯୁବକମାନଙ୍କୁ ନେଇ ‘ତରୁଣ ଇଟାଲୀ’ ଦଳ ଗଠନ ହୋଇଥିଲା ।

(ଝ) ଚାର୍ଲସ୍ ଆଲବର୍ଟ କେଉଁ ରାଜ୍ୟର ଶାସକ ଥିଲେ ? କେଉଁ ଘଟଣାରୁ ସେ ସିଂହାସନ ତ୍ୟାଗ କରିଥିଲେ ?
Answer:

• ଚାର୍ଲସ୍‌ ଆଲବର୍ଟ ସାଢ଼ିନିଆର ରାଜା ଥିଲେ ।
• ସେ ଅଷ୍ଟ୍ରିଆ ବିରୁଦ୍ଧରେ ବାରମ୍ବାର ଯୁଦ୍ଧ କରି ପରାସ୍ତ ହେବାରୁ ସିଂହାସନ ତ୍ୟାଗ କରିଥିଲେ ।

(ଞ) ‘ଲାଲକୁର୍ତ୍ତା ବାହିନୀ’ କିଏ ଗଠନ କରିଥିଲେ ? ଏହି ବାହିନୀ କେଉଁ ଅଞ୍ଚଳ ଅଧିକାର କରିଥିଲା ?
Answer:

• ‘ଲାଲକୁର୍ତ୍ତା ବାହିନୀ’ ଗାରିବାଲ୍ଟି ଗଠନ କରିଥିଲା ।
• ଏହି ବାହିନୀ ନେପଲ୍ସ ଓ ସିସିଲି ଅଧିକାର କରିଥିଲା ।

୩। ବନ୍ଧନୀ ମଧ୍ଯରୁ ସଠିକ୍ ଉତ୍ତର ବାଛି ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

(କ) ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦ ୧୬୨୦ରେ ଇଂଲଣ୍ଡର ରାଜା _____________ ଥିଲେ ।
(ପ୍ରଥମ ଏଲିଜାବେଥ୍, ପ୍ରଥମ ଜେମ୍ସ, ଭିକ୍ଟୋରିଆ, ଉଇଲିୟମ୍)
Answer:
ପ୍ରଥମ ଜେମସ୍

(ଖ) ଆମେରିକୀୟ ଉପନିବେଶମାନଙ୍କରେ ଇଂରେଜମାନେ __________________ ଦ୍ରବ୍ୟ ଉପରେ ଆମଦାନୀ କର ବସାଇଥିଲେ ।
(କପା, ତମାଖୁ, ଚା’, ରଙ୍ଗ)
Answer:
ଚା

(ଗ) ‘ମୁଁ ହେଉଛି ରାଷ୍ଟ୍ର’’ । ଏହା ____________ ଙ୍କ ଭକ୍ତି ଥିଲା ।
(ତ୍ରୟୋଦଶ ଲୁଇ, ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ ଲୁଇ, ପଞ୍ଚବଶ ଭୁଲ୍, ଷୋଡ଼ଶ ଲୁଇ)
Answer:
ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ ଲୁଇ

(ଘ) ସୋସିଆଲ କଶାକ୍ଟ ____________ ଲେଖୁଥିଲେ ।
(ମଣ୍ଟେଲ୍ୟୁ, ଭଲ୍‌ଟାୟାର, ନେପୋଲିୟନ୍, ରୁଷୋ)
Answer:
ରୁଷୋ

(ଙ) ପ୍ରଥମ ଉଇଲିୟମ୍ ___________ ରାଜା ଥିଲେ ।
(ଅଷ୍ଟ୍ରିଆ, ପ୍ରୁସିଆ, ମଡ଼େନା, ହୋଲଷ୍ଟେନ୍)
Answer:
ପ୍ରୁସିଆ

(ଚ) ୱାଟରରୁ ଯୁଦ୍ଧରେ ______________ ପରାସ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ।
(ନେପୋଲିୟନ୍, ଲର୍ଡ କଣ୍ଠୱାଲିସ୍, ଦ୍ଵିତୀୟ ଜେମ୍‌ସ, ଷୋଡ଼ଶ ଲୁଇ)
Answer:
ନେପୋଲିୟନ୍

(ଛ) କ୍ରିମିଆ ଯୁଦ୍ଧ ______________ ମସିହାରେ ହୋଇଥିଲା ।
(୧୮୫୧, ୧୮୫୪, ୧୮୫୯, ୧୮୨୩)
Answer:
୧୮୫୪

(ଜ) ‘ତରୁଣ ଇଟାଲୀ’ ସଂଗଠନ _____________ ଗଠନ କରିଥିଲେ ।
(ମାଜିନୀ, କାଲୁର୍‌, ଗାରିବାଲ୍‌, ଇମାନୁଏଲ୍)
Answer:
ମାଜିନୀ

୪। ରେଖାଙ୍କିତ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ନ କରି ଭ୍ରମ ସଂଶୋଧନ କର ।

(କ) ଷ୍ଟାମ୍ପ୍ ଆଇନ ଆମେରିକା ପାର୍ଲାମେଣ୍ଟରେ ପ୍ରଣୟନ କରାଯାଇଥିଲା ।
Answer:
ଷ୍ଟାମ୍ ଆଇନ ବ୍ରିଟିଶ୍ ପାର୍ଲାମେଣ୍ଟରେ ପ୍ରଣୟନ କରାଯାଇଥିଲା ।

(ଖ) ୧୮୬୫ ମସିହାରେ ସାଢ଼େ ଯୁଦ୍ଧ ପୁସିଆ ଓ ଅଷ୍ଟିଆ ମଧ୍ୟରେ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
୧୮୬୬ ମସିହାରେ ସାଢ଼େ ଯୁଦ୍ଧ ପୁସିଆ ଓ ଅଷ୍ଟ୍ରିଆ ମଧ୍ୟରେ ହୋଇଥିଲା ।

(ଗ) ‘କାର୍ବୋନାରୀ’ ନାମକ ସଙ୍ଗଠନ ଇଟାଲୀର ବିଚ୍ଛିନ୍ନତା ଆଣିଥିଲା ।
Answer:
ଭିଏନା କଂଗ୍ରେସ ଇଟାଲୀର ବିଚ୍ଛିନ୍ନତା ଆଣିଥିଲା

(ଘ) ଗାରିବାଲିଡି ତରୁଣ ଇଟାଲୀ ନାମକ ମୁକ୍ତିବାହିନୀ ଗଠନ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ଗାରିବାଲିଡି ଲାଲକୁର୍ତ୍ତା ବାହିନୀ ନାମକ ମୁକ୍ତିବାହିନୀ ଗଠନ କରିଥିଲେ ।

(ଙ) ଦ୍ଵିତୀୟ ଭିକ୍ଟର ଇମାନୁଏଲଙ୍କ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମାଜିନୀ ଥିଲେ ।
Answer:
ଦ୍ଵିତୀୟ ଭିକ୍ଟର ଇମାନୁଏଲଙ୍କ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କାଉଣ୍ଟ କାଭୁର ଥିଲେ ।

(ଚ) ୧୮୬୧ ମସିହାରେ ପୁସିଆର ରାଜା ରୂପେ ବିସ୍‌ମାର୍କ ଅଧିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲେ ।
Answer:
୧୮୬୧ ମସିହାରେ ପ୍ରୁସିଆର ରାଜା ରୂପେ ପ୍ରଥମ ଉଇଲିୟମ୍ ଅଧିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲେ ।

୫। ‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଶବ୍ଦ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ସଂପୃକ୍ତ ଶବ୍ଦ ମିଳନ କର ।

Odisha State Board BSE Odisha 8th Class Political Science Solutions Chapter 4 ଭାରତରେ ରାଜନୈତିକ ଦଳ ଓ ଚାପଦାୟୀ ଗୋଷ୍ଠୀ Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 8 Political Science Solutions Chapter 4 ଭାରତରେ ରାଜନୈତିକ ଦଳ ଓ ଚାପଦାୟୀ ଗୋଷ୍ଠୀ

୧। ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ପ୍ରାୟ ୬୦ଟି ଶବ୍ଦରେ ଲେଖ ।

(କ) ରାଜନୈତିକ ଦଳର ଲକ୍ଷଣଗୁଡ଼ିକ ବର୍ଣ୍ଣନା କର ।
Answer:

• କେତେକ ବ୍ୟକ୍ତି ସଙ୍ଗଠିତ ହୋଇ ଦଳ ସଙ୍ଗଠନ କରନ୍ତି ।
• ସେମାନେ କେତେକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ନୀତି ଉପରେ ସହମତି ପ୍ରକାଶ କରନ୍ତି ।
• ସେମାନେ ଜାତୀୟ ସ୍ୱାର୍ଥ ସାଧନାରେ ବ୍ରତୀ ହୋଇଥା’ନ୍ତି ।
• ନିର୍ବାଚନ ମାଧ୍ୟମରେ ସେମାନେ କ୍ଷମତା ହାସଲ କରିବା ଏବଂ କ୍ଷମତା ଜାହିର କରିବାପାଇଁ ଉଦ୍ୟମ କରନ୍ତି ।
• ପ୍ରତି ରାଜନୈତିକ ଦଳର ସଙ୍ଗଠନ, ନିୟମାବଳୀ, ପତାକା ଓ ଚିହ୍ନ ଆଦି ରହିଛି ।

(ଖ) ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ରାଜନୈତିକ ଦଳର ଭୂମିକା ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:

• ରାଜନୈତିକ ଦଳଗୁଡ଼ିକ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ସରକାରର ଅବିଚ୍ଛେଦ୍ୟ ଅଙ୍ଗ ।
• ରାଜନୈତିକ ଦଳ ବିନା ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ସରକାର ଗଠିତ ହୋଇପାରେ ନାହିଁ ।
• ଜନସାଧାରଣଙ୍କର ରାଜନୈତିକ ସ୍ଵାଧୀନତାର ପରିପ୍ରକାଶ ପାଇଁ ରାଜନୈତିକ ଦଳଗୁଡ଼ିକ ହିଁ ପ୍ରକୃଷ୍ଟ ମାଧ୍ୟମ ।
• ରାଜନୈତିକ ଦଳଗୁଡ଼ିକ ଦେଶର ସାମାଜିକ, ଅର୍ଥନୈତିକ ଓ ରାଜନୈତିକ ସମସ୍ୟାଗୁଡ଼ିକୁ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ସରକାରଙ୍କ ପାଖରେ ଉପସ୍ଥାପନ କରନ୍ତି ।
• ରାଜନୈତିକ ଦଳଗୁଡ଼ିକ ଲୋକମାନଙ୍କର ନ୍ୟାଯ୍ୟ ଦାବିଗୁଡ଼ିକୁ ଏକତ୍ରିତ କରି ସଠିକ୍ ଭାବରେ ଉପଯୁକ୍ତ ସମୟରେ ସରକାରଙ୍କ ପାଖରେ ଉପସ୍ଥାପନ କରନ୍ତି ।

(ଗ) ଚାପଦାନକାରୀ ଗୋଷ୍ଠୀର ଲକ୍ଷଣଗୁଡ଼ିକ ବୁଝାଇ ଲେଖ ।
Answer:

• ଏହା ସମ ମନୋଭାବାପନ୍ନ ଓ ସମସ୍ବାର୍ଥୀ ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କୁ ନେଇ ଗଠିତ ଏକ ଗୋଷ୍ଠୀ ।
• ଏହା କୌଣସି ରାଜନୈତିକ ଦଳ ସହିତ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଭାବରେ ସଂପୃକ୍ତ ନୁହେଁ ।
• ସ୍ଵାର୍ଥସାଧନ ଲକ୍ଷ୍ୟରେ ଏହା ଏକ ଅସ୍ଥାୟୀ ବା ସ୍ଥାୟୀ ଗୋଷ୍ଠୀ ହୋଇଥାଏ ।
• ଏହି ଚାପଦାନକାରୀ ଗୋଷ୍ଠୀଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ରାଜନୀତି କ୍ଷେତ୍ରକୁ ନ ଆସି ପର୍ଦା ଆଢୁଆଳରେ ରହି କାର୍ଯ୍ୟ କରନ୍ତି ।

(ଘ) ଚାପଦାନକାରୀ ଗୋଷ୍ଠୀ କେତେ ପ୍ରକାରର, ତାହା ସଂକ୍ଷେପରେ ଲେଖ ।
Answer:

• ଚାପଦାନକାରୀ ଗୋଷ୍ଠୀଗୁଡ଼ିକୁ ସାଂଗଠନିକ ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟଶୈଳୀ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଚାରିଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି ।
• ସଂଘୀୟ ଗୋଷ୍ଠୀ – ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କାର୍ଯ୍ୟରେ ନିୟୋଜିତ ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ସଂଘବଦ୍ଧ ହୋଇ ସେମାନଙ୍କର ସ୍ବାର୍ଥ ସାଧନ ନିମିତ୍ତ ସରକାରଙ୍କ ଉପରେ ଚାପ ପ୍ରୟୋଗ କଲେ, ସେମାନଙ୍କୁ ସଂଘୀୟ ଗୋଷ୍ଠୀ କୁହାଯାଏ; ଯଥା – ବଣିକ ସଂଘ, ଶ୍ରମିକ ମହାସଂଘ ।
• ଅଣ-ସଂଘୀୟ ଗୋଷ୍ଠୀ – ରକ୍ତ ସମ୍ପର୍କ, ଧର୍ମୀୟ ସମ୍ପର୍କ ଓ କୌଳିକ ବୃଦ୍ଧି ସମ୍ପର୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ଏକତ୍ରିତ ହୋଇ ସେମାନଙ୍କର ସ୍ବାର୍ଥସାଧନ ପାଇଁ ସରକାରୀ ନୀତିଗୁଡ଼ିକୁ ଯେଉଁ ଗୋଷ୍ଠୀଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରଭାବିତ କରନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କୁ ଅଣ-ସଂଘୀୟ ଗୋଷ୍ଠୀ କୁହାଯାଏ ; ଯଥା – ବୌଦ୍ଧଭିକ୍ଷୁ ଗୋଷ୍ଠୀ, ଯାଦବ ମହାସଭା, ସ୍ଵର୍ଣ୍ଣକାର ଗୋଷ୍ଠୀ ।
• ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଗୋଷ୍ଠୀ – ଯେଉଁ ସଂଘଗୁଡ଼ିକ ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ସ୍ବାର୍ଥ ମାଧ୍ୟମରେ ନିଜ ନିଜର ସ୍ୱାର୍ଥ ସାଧନ କରିବାପାଇଁ ସରକାରଙ୍କ ଉପରେ ଚାପ ପକାନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କୁ ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଗୋଷ୍ଠୀ କୁହାଯାଏ; ଯଥା – ଅମଲାତନ୍ତ୍ର ।
• ସାମାଜିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ବିରୋଧୀ ଚାପଗୋଷ୍ଠୀ – ଯେଉଁ ଗୋଷ୍ଠୀ କୌଣସି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସାମାଜିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧରେ ବିଶ୍ଵାସ ନକରି ହିଂସାତ୍ମକ ପନ୍ଥାରେ ସେମାନଙ୍କର ସ୍ଵାର୍ଥସାଧନ ପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟ କରନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କୁ ସାମାଜିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ବିରୋଧୀ ଚାପଗୋଷ୍ଠୀ କୁହାଯାଏ; ଯଥା – ଉଲ୍‌ଫା, ଜାମୁକାଶ୍ମୀର ଲିବରେସନ୍ ଫ୍ରଣ୍ଟ ।
• ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଅନୁସାରେ ଚାପଗୋଷ୍ଠୀ ଦୁଇ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ; ଯଥା – (a) ସ୍ବାର୍ଥୀ ଗୋଷ୍ଠୀ ଓ (b) ଜନମଙ୍ଗଳକାରୀ ଗୋଷ୍ଠୀ ।
• କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଚାପଗୋଷ୍ଠୀ ଦୁଇ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ; ଯଥା – (a) ଦୀର୍ଘସ୍ଥାୟୀ ଗୋଷ୍ଠୀ ଓ (b) କ୍ଷଣସ୍ଥାୟୀ ଗୋଷ୍ଠୀ ।

୨। ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ୩୦ଟି ଶବ୍ଦରେ ଲେଖ ।

(କ) ରାଜନୈତିକ ଦଳ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:

• କେତେକ ବ୍ୟକ୍ତି ସଙ୍ଗଠିତ ହୋଇ କେତେକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ନୀତି ଉପରେ ସହମତି ପ୍ରକାଶ କରି, ଜାତୀୟ ସ୍ୱାର୍ଥ ସାଧନାରେ ବ୍ରତୀ ହୋଇ, ନିର୍ବାଚନ ମାଧ୍ୟମରେ କ୍ଷମତା ହାସଲ କରିବା ପାଇଁ ଉଦ୍ୟମ କଲେ, ସେହି ସଙ୍ଗଠନକୁ ରାଜନୈତିକ ଦଳ କୁହାଯାଏ; ଯଥା— ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ, ଭାରତୀୟ ଜନତା ଦଳ, ବିଜୁ ଜନତା ଦଳ ଇତ୍ୟାଦି ।
• ପ୍ରତ୍ୟେକ ରାଜନୈତିକ ଦଳର ସଙ୍ଗଠନ, ନିୟମାବଳୀ, ପତାକା ଓ ଚିହ୍ନ ରହିଥାଏ ।

(ଖ) ଜାତୀୟ ରାଜନୈତିକ ଦଳ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ? ଏହାର କେତୋଟି ଉଦାହରଣ ଦିଅ ।
Answer:

• ଯେଉଁ ରାଜନୈତିକ ଦଳ ଠିକ୍ ପୂର୍ବବର୍ତ୍ତୀ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନ ବା ଯେକୌଣସି ଚାରିଗୋଟି ରାଜ୍ୟର ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ରାଜ୍ୟରେ ସମୁଦାୟ ଭୋଟର ୬ ଶତାଂଶ ଭୋଟ ପାଇଥବ ଏବଂ ଲୋକସଭାରେ ଅତି କମ୍‌ରେ ୪ ଗୋଟି ଆସନ ଲାଭ କରିଥବ, ସେହି ରାଜନୈତିକ ଦଳକୁ ଜାତୀୟ ରାଜନୈତିକ ଦଳ କୁହାଯାଏ ।
• ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ, ଭାରତୀୟ ଜନତା ଦଳ ଆଦି ଜାତୀୟ ରାଜନୈତିକ ଦଳ ଅଟନ୍ତି ।

(ଗ) ଆଞ୍ଚଳିକ ରାଜନୈତିକ ଦଳ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ? ଏହାର କେତୋଟି ଉଦାହରଣ ଦିଅ ।
Answer:

• ଯେଉଁ ରାଜନୈତିକ ଦଳ ଏକ ରାଜ୍ୟର ଠିକ୍ ପୂର୍ବବର୍ତ୍ତୀ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନରେ ସମୁଦ୍ର ଭୋଟର ଅନ୍ୟୁନ ୬ ପ୍ରତିଶତ ଭୋଟ ପାଇଥିବ ଏବଂ ବିଧାନସଭାରେ ଅନ୍ୟୁନ ଦୁଇଟି ଆସନରେ ବିଜୟୀ ହୋଇଥବ, ସେହି ରାଜନୈତିକ ଦଳକୁ ଆଞ୍ଚଳିକ ରାଜନୈତିକ ଦଳ କୁହାଯାଏ ।
• ବି.ଜେ.ଡ଼ି., ଡି.ଏମ୍.କେ., ତେଲୁଗୁଦେଶମ୍ ଇତ୍ୟାଦି ଆଞ୍ଚଳିକ ରାଜନୈତିକ ଦଳ ଅଟନ୍ତି ।

(ଘ) ଚାପଦାୟୀ ଗୋଷ୍ଠୀ ମୁଖ୍ୟତଃ କେତେ ପ୍ରକାରର ?
Answer:

• ଚାପଦାୟୀ ଗୋଷ୍ଠୀଗୁଡ଼ିକୁ ସାଙ୍ଗଠନିକ ଓ କାର୍ଯ୍ୟଶୈଳୀ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ୪ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି; ଯଥା – (a) ସଂଘୀୟ ଗୋଷ୍ଠୀ, (b) ଅଣସଂଘୀୟ ଗୋଷ୍ଠୀ, (c) ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଗୋଷ୍ଠୀ, (d) ସାମାଜିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ବିରୋଧୀ ଚାପଗୋଷ୍ଠୀ ।
• ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଅନୁସାରେ ଚାପଗୋଷ୍ଠୀ ଦୁଇ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ; ଯଥା – (a) ସ୍ୱାର୍ଥୀ ଗୋଷ୍ଠୀ, (b) ଜନମଙ୍ଗଳକାରୀ ଗୋଷ୍ଠୀ ।
• କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ଅନୁସାରେ ଚାପଗୋଷ୍ଠୀ ଦୁଇ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ; ଯଥା – (a) ଦୀର୍ଘସ୍ଥାୟୀ ଗୋଷ୍ଠୀ, (b) କ୍ଷଣସ୍ଥାୟୀ ଗୋଷ୍ଠୀ ।

୩ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ଗୋଟିଏ ଲେଖାଏଁ ବାକ୍ୟରେ ଦିଅ ।

(କ) ଦୁଇଟି ଜାତୀୟ ରାଜନୈତିକ ଦଳର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ଦୁଇଟି ଜାତୀୟ ରାଜନୈତିକ ଦରଳ ନାମ ହେଲା– (୧) ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ, (୨) ଭାରତୀୟ ଜନତା ଦଳ ।

(ଖ) ଚାପପ୍ରଦାନକାରୀ ଗୋଷ୍ଠୀ ମୁଖ୍ୟତଃ କେଉଁ ପ୍ରକାର ମାଧ୍ୟମ ଅବଲମ୍ବନ କରି ସରକାରଙ୍କ ଉପରେ ଚାପ ପକାନ୍ତି ?
Answer:
ଚାପଦାନକାରୀ ଗୋଷ୍ଠୀ ମୁଖ୍ୟତଃ ପ୍ରତିବାଦମୂଳକ ମାଧ୍ୟମ; ଯଥା— ଧର୍ମଘଟ, ବନ୍ଦପାଳନ, ରାସ୍ତାରୋକ ଇତ୍ୟାଦି ପନ୍ଥା ଅବଲମ୍ବନ କରି ସରକାରଙ୍କ ଉପରେ ଚାପ ପକାନ୍ତି ।

(ଗ) ଭାରତରେ ରାଜନୈତିକ ଦଳଗୁଡ଼ିକୁ କିଏ ସ୍ବୀକୃତି ପ୍ରଦାନ କରେ ।
Answer:
ଭାରତରେ ରାଜନୈତିକ ଦଳଗୁଡ଼ିକୁ ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗ ସ୍ବୀକୃତି ପ୍ରଦାନ କରେ ।

୪। ରେଖାଙ୍କିତ ଅଂଶକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ନ କରି ଭ୍ରମ ସଂଶୋଧନ କର ।

(କ) ଚାପଦାନକାରୀ ଗୋଷ୍ଠୀଙ୍କର ଗୋଟିଏ ଲେଖାଏଁ ପତାକା ଅଛି ।
Answer:
ରାଜନୈତିକ ଦଳଗୁଡ଼ିକର ଗୋଟିଏ ଲେଖାଏଁ ପତାକା ଅଛି ।

(ଖ) ଚାପଦାନକାରୀ ଗୋଷ୍ଠୀମାନେ ନିର୍ବାଚନରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି ।
Answer:
ରାଜନୈତିକ ଦଳଗୁଡ଼ିକ ନିର୍ବାଚନରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି ।

(ଗ) ଭାରତରେ ଦ୍ବି-ଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଛି ।
Answer:
ଭାରତରେ ବଦ୍ବି-ଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଛି ।

(ଘ) ସର୍ବଭାରତୀୟ ଶ୍ରମିକ ସଂଘ ଏକ ଆଞ୍ଚଳିକ ରାଜନୈତିକ ଦଳ ।
Answer:
ତେଲୁଗୁଦେଶମ୍ ଏକ ଆଞ୍ଚଳିକ ରାଜନୈତିକ ଦଳ ।

୫। ନିମ୍ନରେ ପ୍ରଦତ୍ତ ବିକଳ୍ପଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।

(କ) ଇଂଲଣ୍ଡର କେଉଁ ଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରଚଳିତ ?
ଏକଦଳୀୟ, ଦ୍ବିଦଳୀୟ, ବହୁଦଳୀୟ, ସର୍ବଦଳୀୟ
Answer:
ଦ୍ବିଦଳୀୟ

(ଖ) ଆମ ଦେଶରେ ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁଟି ଏକ ଜାତୀୟ ଦଳ ?
ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ, ବିଜେଡ଼ି, ତୃଣମୂଳ କଂଗ୍ରେସ, ବିଜେପି
Answer:
ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ

(ଗ) ଏକଦଳୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ଦେଶରେ ପ୍ରଚଳିତ ?
ପାକିସ୍ଥାନ, ଚୀନ୍, ଆମେରିକା, ଇଂଲଣ୍ଡ
Answer:
ଚୀନ୍

Odisha State Board BSE Odisha 9th Class Physical Science Solutions Chapter 6 ବଳ ଓ ଗତି ନିୟମ Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 9 Physical Science Solutions Chapter 6 ବଳ ଓ ଗତି ନିୟମ

1. ଗୋଟିଏ ଗାଲିଚାକୁ ଟେକିକରି ଧରି ବାଡ଼ିରେ ପିଟିଲେ, ସେଥୁରୁ ଧୂଳିକଣା ଝଡ଼ିପଡ଼େ । ଏହାକୁ ବୁଝାଅ ।
ଉ –

• ଗାଲିଚାକୁ ଟେକିକରି ଧରିଲେ ଗାଲିଚାରେ କିଛି ଧୂଳିକଣା ଲାଗିଥାଏ ।
• ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଅବସ୍ଥାରେ ଗାଲିଚା ଓ ଧୂଳିକଣା ସ୍ଥିରତାର ଜଡ଼ତାରେ ଥାଆନ୍ତି । ଗାଲିଚାକୁ ବାଡ଼ିଦ୍ଵାରା ଆଘାତ କଲେ ଏହା ଗତିଶୀଳ ହୁଏ ମାତ୍ର ଜଡ଼ତ୍ଵର ସଂଜ୍ଞା ଅନୁ ସାରେ ଧୂଳିକଣା ସ୍ଥିତାବସ୍ଥା ବଜାୟ ରଖୁବାରୁ ଗାଲିଚାରୁ ଅଲଗା ହୋଇଯାଏ । ମାଧ୍ୟାକର୍ଷଣ ବଳ ପ୍ରଭାବରେ ଏଗୁଡ଼ିକ ତଳକୁ ଖସିପଡ଼ନ୍ତି ।

2. ବସ୍‌ର ଛାତ ଉପରେ ବାକ୍ସ ଓ ଗଣ୍ଠିଲିଗୁଡ଼ିକୁ ଶକ୍ତ ଦଉଡ଼ିରେ ବାନ୍ଧି ରଖାଯାଇଥାଏ, କାହିଁକି ?
ଉ –

• ଯେତେବେଳେ ବସ୍‌ ଗତି କରିବାକୁ ଆରମ୍ଭ କରେ, ଛାତ ଉପରେ ଥିବା ବାକ୍ସ ଓ ଗଣ୍ଠିଲିଗୁଡିକ ଜଡତ୍ଵ ଗୁଣ ଯୋଗୁଁ ସ୍ଥିତାବସ୍ଥା ବଜାୟ ରଖୁବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରନ୍ତି । ତେଣୁ ସେଗୁଡିକର ପଛରେ ପଡ଼ିଯିବାର ପ୍ରବୃତ୍ତି ଥାଏ ।
• କିନ୍ତୁ ଯେତେବେଳେ ଗତିଶୀଳ ବସ୍ ହଠାତ୍ ଅଟକିଯାଏ, ବାକ୍ସ ଓ ଗଣ୍ଠିଲିଗୁଡିକ ଗତିର ଜଡତା ଯୋଗୁଁ ଆଗକୁ ପଡ଼ିଯାଆନ୍ତି । ତେଣୁ ପଛକୁ କିମ୍ବା ଆଗକୁ ନ ପଢ଼ିବା ପାଇଁ ସେଗୁଡିକୁ ଛାତ ଉପରେ ଶକ୍ତ ଦଉଡିରେ ବନ୍ଧାଯାଇଥାଏ ।

3. କ୍ରିକେଟ୍ ଖେଳରେ ଜରେ ବ୍ୟାଟ୍‌ସମାନ କ୍ରିକେଟ ତଳକୁ ନିଜ ବ୍ୟାଟ୍‌ରେ ମାରିଲେ। ଅନେକ ସମୟରେ ସେ ବଲ୍ବ ଘାସ ପଡ଼ିଆ ଉପରେ କିଛି ବାଟ ଖଡ଼ି ଗଡ଼ି ଗଲାପରେ ସ୍ଥିର ହୋଇଯାଏ । ଏପରି କାହିଁକି ହୁଏ ?
ଉ –

• କ୍ରିକେଟ୍ ଖେଳରେ ଜଣେ ବ୍ୟାଟ୍ସମ୍ୟାନ୍ କ୍ରିକେଟ୍ ବଲ୍‌କୁ ବ୍ୟାଟ୍‌ରେ ଆଘାତ କଲେ ବଲ୍ଟି ଗତି କରେ । ବଲ୍ଟିଟିର କିଛି ବସ୍ତୁତ୍ଵ ଥାଏ ଏବଂ ଏହା ଘାସପଡ଼ିଆକୁ ଆଘାତ କଲେ ଏହାର କିଛି ପରିବେଗ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । ତେଣୁ ଏହାର ସଂବେଗ ଥାଏ ।
• ଏହି ସଂବେଗର ପରିବର୍ତ୍ତନ ଫଳରେ କିଛି ବଳ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । ଏହି ବଳ ପ୍ରଭାବରେ ବଲ୍‌ କିଛି ବାଟ ଗଡ଼ିଯାଏ । ଘର୍ଷଣ ବଳ ଏହାକୁ ପ୍ରତିରୋଧ କରେ । ତେଣୁ ବଲ୍‌ କିଛିବାଟ ଗଡ଼ିଯାଇ ସ୍ଥିର ହୋଇଯାଏ ।

4, ଗୋଟିଏ 1000 kg ବସ୍ତୁତ୍ଵର ଟ୍ରକ୍ ଏକ ପାହାଡ଼ିଆ ରାସ୍ତାରେ ତଳକୁ ଆସୁଛି । ଟ୍ରକ୍ ତା’ର ସ୍ଥିର ଅବସ୍ଥାରୁ ଯାତ୍ରା ଆରମ୍ଭ କରି 20s ରେ 400 m ରାସ୍ତା ଅତିକ୍ରମ କରିଛି । ଟ୍ରକ୍ ଉପରେ ପ୍ରଯୁକ୍ତ ବଳ ନିର୍ଣୟ କର ।
ଉ –
ଏଠାରେ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ପରିବେଗ (u) = 0, ସମୟ (t) 20 s ଓ ଅତିକ୍ରାନ୍ତ ଦୂରତା (s) = 400 m
ଯଦି ତ୍ଵରଣ à ହୁଏ, s = ut + \(\frac { 1 }{ 2 }\) at²
⇒ 400 m = 0 x t + \(\frac { 1 }{ 2 }\) a x (20s)²
⇒ 400 m = 200a. s² ⇒ a = 2m/s²
∴ ବଳ (F) = ma = 1000 kg × 2m/s² = 2000 kg. m/s² = 2000 ନିଉଟନ୍
∴ ଟ୍ରକ୍ ଉପରେ ପ୍ରଯୁକ୍ତ ବଳ 2000 ନିଉଟନ୍ ।

5. ଗୋଟିଏ 1 kg ବସ୍ତୁତ୍ଵର ବାକ୍ସକୁ ବରଫ ହୋଇଯାଇଥିବା ହ୍ରଦର ପୃଷ୍ଠ ଉପରେ 20m. s^-1 ପରିବେଗରେ ଠେଲି ଦିଆଗଲା । ସେହି ବାକ୍ସ 50m ଗଡ଼ି ଗଲା ପରେ ଆପେ ଆପେ ସ୍ଥିର ହୋଇଗଲା । ବାକ୍ସ ଓ ବରଫ ମଧ୍ୟରେ ଘର୍ଷଣ ବଳ କେତେ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ଉ –
ଏଠାରେ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ପରିବେଗ (u) = 20m/s,
ଅନ୍ତିମ ପରିବେଗ (v) = 0 m/s,
ଅତିକ୍ରାନ୍ତ ଦୂରତା (s) = 50 m
ବାକ୍ସର ବସ୍ତୁତ୍ଵ m = 1 kg ଏଠାରେ ତ୍ଵରଣ = a
ତୃତ1ସ ଖତି ସମ1କରଣ ଅନୁ ପାରେ
v² = u² + 2as
⇒ 0 = u² + 2as
⇒ 2as = – u²

∴ F = ma = 1kg x – 4 m/s² = 4 kg. ms² = – 4 ନିଉଟନ୍
∴ ବାକ୍ସ ଓ ବରଫ ମଧ୍ଯରେ ଘର୍ଷଣ ବଳର ପରିମାଣ ବାକ୍ସ ଗତିର ବିପରୀତ ଦିଗରେ 4 ନିଉଟନ୍ ।

6. ଗୋଟିଏ 8000 kg ଇଞ୍ଜିନ୍ ଲାଗିଥିବା ଟ୍ରେନ୍ ରେ 5ଟି ଡବା ସଂଯୁକ୍ତ ହୋଇଛି । ପ୍ରତ୍ୟେକ ଡବାର ବସ୍ତୁତ୍ଵ 2000 kg | ଇଞ୍ଜିନ୍ 40000 N ବଳ ପ୍ରୟୋଗ କରି ଏକ ଭୂସମାନ୍ତ ର ରେଳରାସ୍ତା ଉପରେ ଟ୍ରେନ୍‌କୁ ଟାଣୁଛି । ଯଦି ରାସ୍ତା 5000Nର ଘର୍ଷଣ ବଳ ପ୍ରଦାନ କରୁଥାଏ, ତେବେ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର :
(a) ତ୍ଵରଣ ସୃଷ୍ଟି କରୁଥିବା ମୋଟ ବଳ କେତେ ?
(b) ଟ୍ରେନ୍‌ର ତ୍ଵରଣ କେତେ ?
ଉ –
(a) ମୋଟ ବଳ F₁ = 40,000N, ଘର୍ଷଣ ବଳ F₂ 5000N
ତ୍ଵରଣ ସୃଷ୍ଟି କରୁଥିବା ମୋଟ ବଳ (F) = 40000 N – 5000 N = 35000 N.

(b) 5ଟି ଡବାବ ମୋଟ ବସ୍ତୁତ୍ଵ (m) = 5 × 2000 kg = 10,000 kg
ବଳ = F 35,000 N
∴ ବସ୍ତୁତ୍ଵ (a) \(\frac { F }{ m }\) = \(\frac { 35000 }{ 10000 }\) \(\frac { N }{ kg }\) = 3.5 m/sec₂ = 3.5 m/sec₂
∴ ଟ୍ରେନର ତ୍ଵରଣ = 3.5 m/sec₂

7. ଗୋଟିଏ ଯାନର ବସ୍ତୁତ୍ୱ 1500 kg | ଯଦି 1.7 m. s^-2 ମନ୍ଦନ (ବିଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ତ୍ଵରଣ)ରେ କିଛିବାଟ ଗଲାପରେ ଯାନଟି ସ୍ଥିର ହୋଇଗଲା, ତେବେ ଯାନ ଓ ରାସ୍ତା ମଧ୍ୟରେ ଘର୍ଷଣଜନିତ ବଳ କେତେ ?
ଉ –
ଏଠାରେ ତ୍ଵରଣ (a) = – 1.7 m/s², ଯାନର ବସ୍ତୁତ୍ୱ (m) = 1500 kg
∴ ବଳ (F) = ma = 1500 kg × – 1.7 m/s² = – 2550 kg.m/sec² = – 2550 N |
∴ ଯାନ ଓ ରାସ୍ତା ମଧ୍ୟରେ ଘର୍ଷଣଜନିତ ବଳ 2550 ନିଉଟନ୍ ।
ଏହି ଘର୍ଷଣଜନିତ ବଳ ଯାନର ଗତିର ବିପରୀତ ଦିଗରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରେ ।

8. ପ୍ରତ୍ୟେକ 1.5 kg ବସ୍ତୁତ୍ଵ ବିଶିଷ୍ଟ ଦୁଇଟି ଗୋଲକ ଏକ ସରଳରେଖାରେ 2.5 ms^-1 ପରିବେଗରେ ପରସ୍ପର ଆଡ଼କୁ ଗତି କରୁଛନ୍ତି । ସେମାନେ ପରସ୍ପର ସହିତ ଧକ୍‌କା ଖାଇଲା ପରେ ଯୋଡ଼ି ହୋଇଗଲେ । ଯୋଡ଼ି ହୋଇ ଏକତ୍ର ହୋଇଗଲା ପରେ ସେମାନଙ୍କର ସାଧାରଣ ପରିବେଗ କେତେ ହେବ ?
ଉ –
ପ୍ରଥମ ଗୋଲକର ବସ୍ତୁତ୍ଵ (m₁) = 1.5 kg ଓ ପ୍ରଥମ ଗୋଲକର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ପରିବେଗ (v₁) = 2.5 m/s – ତା’ର ବିପରୀତ ଦିଗରେ ଯାଉଥ‌ିବା ଦ୍ଵିତୀୟ ଗୋଲକର ବସ୍ତୁତ୍ଵ (m₂) = 1.5 kg
ଓ ଏହାର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ପରିବେଗ (v₂) = – 2.5 m/s
ପ୍ରଥମ ଗୋଲକର ସଂବେଗ = m₁v₁ = 1.5 kg x 2.5 m/s = 3.75 kg m/s
ଦ୍ଵିତୀୟ ଗୋଲକର ସଂବେଗ = m₂v₂ = 1.5 kg x 2.5 m/s = – 3.75 kg. m/s
ସଂଘାତ ପୂର୍ବରୁ ଗୋଲକର ମୋଟ ସଂବେଗ = m₁v₁ + m₂v₂ = (3.75 – 3.75) kg. m/s = 0
ମୋଟ ବସ୍ତୁତ୍ଵ = m = m₁ + m₂ = 1.5 kg + 1.5 kg = 3kg
ମନେକର ସଂବେଗ ପରେ ସେମାନଙ୍କର ସମୂହ ପରିବେଗ = v
∴ ମୋଟ ସଂବେଗ = (m₁ + m₂)v = 3kg.v = 3vkg
∴ ସଂବେଗର ସଂରକ୍ଷଣ ନିୟମ ଅନୁ ଯାୟୀ, ସଂଘାତ ପୂର୍ବରୁ ସଂବେଗ = ସଂଘାତ ପରେ ସଂବେଗ ।
⇒ 0 kg.ms/s = 3v kg ⇒ v = 0 m/sec.
∴ ଗୋଲକଦ୍ଵୟ ଏକତ୍ର ହେବାପରେ ସେମାନଙ୍କର ସାଧାରଣ ପରିବେଗ 0 ହେବ ।

9. ତୁମେ ହକି ଖେଳୁଥିଲାବେଳେ ଗୋଟିଏ 200gର ହକିବଲ୍‌ 10ms^-1 ପରିବେଗରେ ତୁମ ପାଖକୁ ଗଢ଼ି ଆସିଲା । ତୁମେ, ତୁମ ହକିବାଡ଼ିରେ ସେହି ବଲ୍‌କୁ ପ୍ରହାର କରି ତା’ର ଗତିର ଦିଗକୁ ଓଲଟାଇ ଦେଇ ସେ ଆସିଥିବା ପଥରେ ପୁଣି ପଠାଇ ଦେଲ । ବଲ୍‌ 5m/s ପରିବେଗରେ ଫେରି ଆସିଲେ ହକି ବଲର ସଂବେଗର କେତେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେଲା ତାହା ହିସାବ କର ।
ଉ –
ଏଠାରେ ହକି ବଲ୍‌ର ବସ୍ତୁତ୍ଵ (m) = 200 gm = 0.2 kg ଓ ବଲ୍‌ର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ପରିବେଗ (u) = 10 m/s
ଏହାର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ସଂବେଗ = mu = 0.2 kg x 10 m/s = 2 kg · m/s
ବଲ୍‌ର ଅନ୍ତିମ ପରିବେଗ = v = 5m/sec
ସଂଘାତ ପୂର୍ବରୁ ହକିବଲ୍‌ର ସଂବେଗ ଥିଲା = 2 kg . m/s
∴ ଅନ୍ତିମ ସବେଗ = mv = 0.2k x -5 m/sec = -1kg m/sec.
ସଂଦେଖର = mg – mv = -1kg m/sec – 2kg m/sec = -3kg m/sec.

10. 20g ବସ୍ତୁତ୍ଵର ଗୋଟିଏ ଗୁଳି ଭୂସମାନ୍ତର ଦିଗରେ 150ms^-1 ପରିବେଗରେ ଗତି କରୁଥିଲାବେଳେ ଏକ ସ୍ଥିର କାଠଖଣ୍ଡକୁ ଆଘାତ କରି ତା’ ମଧ୍ୟରେ କିଛିବାଟ ପଶିଯାଇ 5s ପରେ ସ୍ଥିର ହୋଇଗଲା । ଗୁଳି କାଠଖଣ୍ଡ ଭିତରେ କେତେ ଦୂରତା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପଶି ଯାଇଥିଲା, ତାହା ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର । କାଠଖଣ୍ଡ ଗୁଳି ଉପରେ କେତେ ବଳ ପ୍ରୟୋଗ କଲା ତାହା ମଧ୍ୟ ହିସାବ କର ।
ଉ –
ଏଠାରେ ଗୁଳିର ବସ୍ତୁତ୍ଵ (m) = 20 g, ଗୁଳିର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ପରିବେଗ (u) = 150 m/s,
ଗୁଳିର ଅନ୍ତିମ ପରିବେଗ (v) = 0, ସମୟ (t) = 5 s

∴ ଗୁଳି କାଠଖଣ୍ଡ ଭିତରେ 375 m ପଶିଯାଇଥିଲା ।
∴ ପ୍ରୟୋଗ ବଳ (F) = ma = 20g x – 30 m/s² = 0·02 kg x – 30 m/s^-1 = – 06 ନିଉଟନ୍ ।

11. 100 kg ବସ୍ତୁତ୍ଵର ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁ 6 ସେକେଣ୍ଡରେ 5 ms”‘ ପରିବେଗରୁ 8ms-‘ ପରିବେଗକୁ ତ୍ୱରାନ୍ବିତ ହେଲା । ତାହାର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ସଂବେଗ ଓ ଅନ୍ତିମ ସଂବେଗ କେତେ ? ବସ୍ତୁ ଉପରେ କେତେ ବଳ ପ୍ରଯୁକ୍ତ ହୋଇଥିଲା ତାହା ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ଉ –
ଏଠାରେ ବସ୍ତୁର ବସ୍ତୁତ୍ଵ (m) = 100 kg, ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ପରିବେଗ (u) = 5 m/s,
ଅନ୍ତିମ ପରିବେଗ (v) = 8 m/s ଓ ସମୟ (t) = 6 sec
∴ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ସଂବେଗ = mu = 100 kg × 5 m/s = 500 kg. m/s
ଅନ୍ତିମ ସଂବେଗ = mv = 100 kg x 8m/s = 800 kg. m/s
ବସ୍ତୁ ଉପରେ ପ୍ରସ୍ତୁକ୍ର ବଳ = ସଂଦେଖରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହ|ର

∴ ବସ୍ତୁ ଉପରେ 50 ନିଉଟନ୍ ବଳ ପ୍ରଯୁକ୍ତ ହୋଇଥିଲା ।

12. 1 kg ବସ୍ତୁତ୍ଵର ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁ ଏକ ସରଳରେଖାରେ 10ms^-1 ପରିବେଗରେ ଗତି କରୁଥିବାବେଳେ ଅନ୍ୟ ଗୋଟିଏ 5 kg ବସ୍ତୁତ୍ଵର ସ୍ଥିର ବସ୍ତୁକୁ ଆଘାତ କରି ତାହା ସହିତ ଯୋଡ଼ି ହୋଇ ସଂଯୁକ୍ତ ହୋଇଗଲା । ଏହାପରେ ଏକତ୍ରିତ ଭାବେ ସେମାନେ ସେହି ସରଳରେଖାରେ ଆଗକୁ ଗତି କଲେ । ବସ୍ତୁଦ୍ଵୟ ମଧ୍ୟରେ ସଂଘାତ ହେବା ପୂର୍ବରୁ ଓ ହେବାପରେ ସେମାନଙ୍କର ମୋଟ ସଂବେଗ କେତେ ଥିଲା ? ସଂଯୁକ୍ତ ହୋଇଗଲା ପରେ ବସ୍ତୁଦ୍ଵୟର ସାଧାରଣ ପରିବେଗ କେତେ ହେଲା ?
ଉ –
ମନେକର A ଓ B ବସ୍ତଦ୍ଵୟ ଅଟନ୍ତି ।
A ବସ୍ତୁର ବସ୍ତୁତ୍ଵ (m_A) = 1 kg ଓ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ପରିବେଗ (u_A) = 10 m/s
B ବସ୍ତୁର ବସ୍ତୁତ୍ଵ (m_B) = 5 kg ଓ ପରିବେଶ (u_B) = 0
ସଂଘାତ ପୂର୍ବରୁ ମୋଟ ସଂବେଗ = m_Au_A + m_Bu_B = m_Au_A + 0 = 1 kg × 10 m/s = 01 kg . m/s
∴ ସଂଘାତ ପରେ ସେମାନଙ୍କ ମୋଟ ସଂଘାତ 10 kg. m/s ହେବ ।
ମୋଟ ବସ୍ତୁତ୍ଵ (m) = m_A + m_B = 1 kg + 5 kg = 6 kg ହେବ ।
ମନେକର ସଂଘାତ ପରେ ସେମାନଙ୍କ ସାଧାରଣ ପରିବେଗ v ।
∴ mv = 10 kg . m/s ⇒ 6 kg . v = 10 kg · m/s
⇒ v = \(\frac { 10 kg.m/s }{ 6kg }\) = \(\frac { 5 }{ 3 }\) m/s = 1.66 m/s
∴ ସଂଯୁକ୍ତ ହୋଇଗଲା ପରେ ବସ୍ତୁତ୍ଵୟର ସାଧାରଣ ପରିବେଗ 1.66 m/s |

13. 10 kg ବସ୍ତୁତ୍ଵର ଏକ କାଠ ବାକ୍ସ 80 cm ଉଚ୍ଚତାରୁ ଖସିପଡ଼ିଲା । ଭୂମିକୁ ଆଘାତ କରିବା ସମୟରେ କେତେ ସଂବେଗ ବାକ୍ସରୁ ଭୂମିକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ ହେଲା ? (g = 10 ms_-2 ନିଅ)
ଉ –
ଏଠାରେ କାଠ ବାକ୍ସର ବସ୍ତୁତ୍ଵ (m) =10 kg, ଅତିକ୍ରାନ୍ତ ଦୂରତା (s) = 80 cm, ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ପରିବେଗ (u) = 0
ମନେକର ଭୂମିକୁ ଆଘାତ କଲାବେଳେ ପରିବେଗ = V
∴ v² = u² + 2as = 0² + 2gs = 2 x 10 m/s² × 0.8 m = 16 m²/s²
⇒ v = \(\sqrt{16 \mathrm{~m}^2 / \mathrm{~s}^2}\) = 4 m/s
ଭୂମିକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ ହୋଇଥିବା ସଂବେଗ = mv = 10kg x 4 m/s = 40 kg . m/s

ଅତିରିକ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନ।ବଳ।

1. ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁର ଗତିର ପର୍ଯ୍ୟବେକ୍ଷଣରୁ ନିମ୍ନ ପ୍ରଦତ୍ତ ସାରଣୀରେ ସମୟ ଅନୁସାରେ ବସ୍ତୁଦ୍ଵାରା ଅତିକ୍ରାନ୍ତ ଦୂରତା ଉଲ୍ଲେଖ ହୋଇଛି ।

ସାରଣ1ରୁ,

(a) ବସ୍ତୁର ତ୍ଵରଣ ସମ୍ପର୍କରେ ତୁମେ କି ସିଦ୍ଧାନ୍ତରେ ଉପନୀତ ହେଲ ? ଏହା ସ୍ଥିର ରହିଥୁଲା, ବଦ୍ଧିତ ହେଉଥିଲା, ହ୍ରାସ ପାଉଥିଲା ନା ଶୂନ ଥିଲା ?
(b) ବସ୍ତୁ ଉପରେ ପ୍ରଯୁକ୍ତ ବଳ ସମ୍ପର୍କରେ ତୁମେ କ’ଣ ଅନୁମାନ କରୁଛ ?

ଉ-

(b) ବସ୍ତୁ ଉପରେ ପ୍ରଯୁକ୍ତ ବଳ F = ma, ଏଠାରେ m ସ୍ଥିର ଏବଂ a ବଢ଼ି ବଢ଼ି ଯାଉଥିବାରୁ ପ୍ରଯୁକ୍ତ ବଳ ମଧ୍ଯ ବର୍ଦ୍ଧିତ ହେଉଛି ।

2. 500 g ବସ୍ତୁତ୍ଵର ଏକ ହାତୁଡ଼ି 50ms^-1 ପରିବେଗରେ ଗତିକରି କାନ୍ଥରେ ଲାଗିଥିବା ଏକ କଣ୍ଟାକୁ ଆଘାତ କରିଲା ପରେ 0.01s ସମୟ ପରେ ସ୍ଥିର ହୋଇଗଲା । କଣ୍ଟା ହାତୁଡ଼ି ଉପରେ କେତେ ବଳ ପ୍ରୟୋଗ କଲା ?
ଉ –
ଏଠାରେ ହାତୁଡ଼ି ବସ୍ତୁତ୍ଵ (m) = 500 gm = 0.5 kg
ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ପରିବେଗ (u) = 50 m/s, ଅନ୍ତିମ ପରିବେଗ (v) = 0
ସମୟ (t) = 0.01s,
ତ୍ୱରଣ (a) =
କଣ୍ଟାଦ୍ଵାରା ହାତୁଡ଼ି ଉପରେ ପ୍ରୟୋଗ ବଳ
F = ma = 0.5 kg × (- 5000) m/s² = 2500 kg. m/sec² = -2500 ନିଉଟନ୍
∴ କଣ୍ଟା ହାତୁଡ଼ି ଉପରେ 2500 ନିଉଟନ୍ ବଳ ପ୍ରୟୋଗ କଲା ।

3. 1200 kg ବସ୍ତୁତ୍ଵର ଏକ ମଟରଗାଡ଼ି ଏକ ସଳଖ ରାସ୍ତାରେ 90km/h ସ୍ଥିର ପରିବେଗରେ ଗତି କରୁଛି । ଏକ ବାହ୍ୟ ବଳଦ୍ଵାରା 4s ମଧ୍ଯରେ ଏହାର ପରିବେଗ ହ୍ରାସ ପାଇ 18km/h ହୋଇଗଲା । ଗାଡ଼ିର ତ୍ଵରଣ ଓ ସଂବେଗର ପରିବର୍ତ୍ତନ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର । ନିୟୋଜିତ ବାହ୍ୟବଳର ପରିମାଣ କେତେ ତାହା ମଧ୍ୟ ହିସାବ କର ।
ଉ –
ମଟର ଗାଡ଼ିର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ପରିବେଗ (u) = 90 km/h = \(\frac { 90000 }{ 3600 }\) m/s = 25 m/s
ଅନ୍ତିମ ପରିବେଗ (v) = 18 km/h = \(\frac { 18000 }{ 3600 }\) m/s = 5 m/s,
ସମୟ (t) = 4s ଓ ବସ୍ତୁତ୍ୱ (m) = 1200 kg

∴ ତ୍ଵରଣରେ ପରିବତ୍ତନ = 5m/s²
ସଂବେଗରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ = ( ଅନ୍ତିମ ସଂବେଗ – ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ସଂବେଗ)
= 1200 kg (5 m/s – 25 m/s)
= 1200 kg × (-20 m/s) = – 24000 kg x m/s
∴ ସଂବେଗରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ = – 24000 kg x m/s
ବଳର ପରିମାଣ = F = ma = 1200 kg × – 5 m/s² = – 6000 ନିଉଟନ୍
ବିଯୁକ୍ତ ଚିହ୍ନ ବାହ୍ୟବଳର ଦିଗ ବିପରୀତ ଦିଗ ବୋଲି ସୂଚାଉଛି ।
ନିୟୋଜିତ ବାହ୍ୟବଳର ପରିମାଣ 6000 ନିଉଟନ୍ ।

4. ଗୋଟିଏ ବଡ଼ ଟ୍ରକ୍ ଓ ଛୋଟ କାର୍ ଉଭୟ । ପରିବେଗରେ ଗତି କରୁଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ମୁହାଁମୁହିଁ ଧକ୍‌କା ହେଲା ପରେ ଉଭୟ ଯାନ ସ୍ଥିର ହୋଇଗଲା । ଯଦି ସଂଘାତର ସମୟ 1s ଥୁଲା ତେବେ,

• କେଉଁ ଯାନ ଅଧୁକ ପ୍ରତିଘାତ ବଳ ଅନୁ ଭବ କଲା ?
• କେଉଁ ସ୍ଥାନର ସଂବେଗର ପରିବର୍ତ୍ତନର ପରିମାଣ ଅଧ୍ବକ ?
• କେଉଁ ସ୍ଥାନର ତ୍ଵରଣ ଅଧିକ ?
• କେଉଁ ସ୍ଥାନର କ୍ଷତି ଅଧୂକ ହେଲା କ୍ରିୟା ଓ କାହିଁକି ହେଲା ?

ଉ –

• କ୍ରିୟା ଓ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ବଳର ପରିମାଣ ସମାନ ଓ ବିପରୀତି ହେତୁ ଉଭୟ ଯାନ ସମାନ ପ୍ରତିଘାତ ବଳ ଅନୁ ଭବ କରିବେ ।
• ଉଭୟ ଯାନର ସଂବେଗର ପରିବର୍ତ୍ତନ ପରିମାଣ ସମାନ ।
• a = \(\frac { F }{ m }\) କମ୍ ବସ୍ତୁତ୍ଵ ଯୋଗୁଁ ଛୋଟ କାର୍‌ର ତ୍ଵରଣ ଅଧିକ ।
• କାର୍‌ର ବସ୍ତୁତ୍ଵ କମ୍ ଓ ତ୍ଵରଣ ଅଧ‌ିକ ହେତୁ କାର୍‌ର କ୍ଷତି ଅଧ‌ିକ ହେଲା ।

ପ୍ରଶାବଳୀ ଓ ଉତ୍ତର

1. ନିମ୍ନ ପ୍ରଦତ୍ତ ବସ୍ତୁମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ତୁଳନାତ୍ମକ ଭାବେ କାହାର ଜଡ଼ତ୍ଵ ବେଶି ?

• ସମାନ ଆକାର ଓ ଆକୃତି ବିଶିଷ୍ଟ ରବର ବଲ୍ସ ଓ ଲୁହାର ଗୋଲକ ।
• ସାଇକେଲ୍ ଓ ଟ୍ରେନ୍ ।
• ପାଞ୍ଚଟଙ୍କିଆ ମୁଦ୍ରା ଓ ଆଠଣି ।

ଉ-

• ଲୁହାର ଗୋଲକର ଜଡ଼ତ୍ଵ ବେଶି
• ଟ୍ରେନ୍‌ର ଜଡ଼ତ୍ଵ ବେଶି
• ପାଞ୍ଚଟଙ୍କିଆ ମୁଦ୍ରାର ଜଡ଼ତ୍ଵ ବେଶି ।

2. ନିମ୍ନ ପ୍ରଦତ୍ତ ଉଦାହରଣକୁ ପଢ଼ ଓ ସେଥିରେ ବଲ୍‌ର ପରିବେଗରେ କେତେଥର ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେଉଛି ତାହା କଳନା କର । ‘ଜଣେ ଫୁଟ୍‌ବଲ୍‌ ଖେଳାଳି ଫୁଟ୍‌ବଲ୍‌କୁ ଗୋଡ଼ରେ ମାରି ତା’ ଦଳର ଆଉ ଜଣେ ଖେଳାଳି
ବଲ୍‌କୁ ହାତରେ ଧରି ପୁଣି ଗୋଡ଼ରେ ମାରି ତା’ ନିଜ ଦଳର ସାଥୀ ଖେଳାଳି ପାଖକୁ ପଠାଇ ଦେଲା’’ ଉତ୍ତର ଦେଲାବେଳେ ପ୍ରତ୍ୟେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବଳ ପ୍ରଦାନକାରୀ କାରକ (agent) କୁ ମଧ୍ୟ ଚିହ୍ନ ।
ଉ-
ବଲ୍‌ ପରିବେଗର 4 ଥର ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେଉଛିନ୍ତ

• 1 ମ ଥର – ଫୁଟବଲ ଖେଳାଳି ଫୁଟ୍‌ବଲ୍ ଉପରେ ଗୋଡ଼ରେ ବଳପ୍ରୟୋଗ କରିଛି ।
• 2 ୟ ଥର – ବଲ୍‌କୁ ଗୋଲପୋଷ୍ଟ ଆଡ଼କୁ ମରାଗଲା ।
• 3 ୟ ଥର – ଗୋଲରୟକ ବଲ୍‌କୁ ଧରିଲା |
• 4 ର୍ଥ ଥର – ଗୋଲରକ୍ଷକ ବଲ୍‌କୁ ମାରି ସାଥ୍‌ଖେଳାଳି ପାଖକୁ ପଠାଇଲା ।

3. ଗୋଟିଏ ଗଛକୁ ଜୋର୍‌ରେ ହଲାଇଲେ ସେହି ଗଛର କିଛି ପତ୍ର ବେଳେ ବେଳେ ଝଡ଼ିପଡ଼େ । ଏହା କାହିଁକି ହୁଏ, ବୁଝାଅ ।
ଉ–
ଗଛଟି ସ୍ଥିର ଥ‌ିବା ସମୟରେ ସ୍ଥିରତାର ଜଡ଼ତା ଯୋଗୁଁ ଗଛର ପତ୍ର ସ୍ଥିର ଥାଏ । ଯେତେବେଳେ ବାହ୍ୟବଳ ବା ଗଛକୁ ଜୋର୍‌ରେ ହଲାଇଲେ ପତ୍ରଗୁଡ଼ିକ ସ୍ଥିରତାର ଜଡ଼ତ୍ଵ ଗୁଣ ଯୋଗୁ ସ୍ଥିତାବସ୍ଥା ବଜାୟ ରଖୁବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ଡାଳ ଗତିଶୀଳ ଅବସ୍ଥାକୁ ଆସିବାରୁ ପତ୍ର ଝଡ଼ିପଡ଼ିଥାଏ ।

4. ଗୋଟିଏ ଦ୍ରୁତଗାମୀ ବସ୍‌ର ଚାଳକ ହଠାତ୍ ବ୍ରେକ୍ ମାରିଲେ ବସ୍ ଭିତରେ ଠିଆ ହୋଇଥିଲେ ତୁମେ କାହିଁକି ଆଗକୁ ପଡ଼ିଯାଅ ଏବଂ ସେହି ବସ୍ତୁକୁ ହଠାତ୍‌ ତ୍ୱରାନ୍ଵିତ କଲେ ତୁମେ କାହିଁକି ପଛକୁ ପଡ଼ିଯାଅ ।
ଉ–
ଗତିଶୀଳ ବସ୍ତୁ ବାହ୍ୟବଳ ପ୍ରୟୋଗ ନ ହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଗତିଶୀଳ ଅବସ୍ଥାରେ ରହିବାକୁ ଚାହେଁ । ଏହାକୁ ଗତିର ଜଡ଼ତା କୁହାଯାଏ । ଦ୍ରୁତଗାମୀ ବସ୍‌ର ଚାଳକ ହଠାତ୍ ବ୍ରେକ୍ ମାରିଲେ ଗତିର ଜଡ଼ତା ଯୋଗୁଁ ଆମେ ଗତିଶୀଳ ଅବସ୍ଥାରେ ରହିବାକୁ ଚାହୁଁ । ସେଥ‌ିପାଇଁ ଆଗକୁ ପଡ଼ିଯାଉ । ସେହି ବସ୍ତୁକୁ ହଠାତ୍ ତ୍ଵରାନ୍ଵିତ କଲେ ସ୍ଥିରତାର ଜଡ଼ତା ଯୋଗୁଁ ଆମେ ପଛକୁ ପଡ଼ିଯାଉ ।

5. ଯଦି କ୍ରିୟା ବଳର ପରିମାଣ ସର୍ବଦା ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ବଳର ପରିମାଣ ସହିତ ସମାନ ତେବେ ଘୋଡ଼ା କିପରି ଘୋଡ଼ାଗାଡ଼ିକୁ ଟାଣେ ?
ଉ–
କ୍ରିୟା ବଳ ଓ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ବଳର ପରିମାଣ ସମାନ ଥୁଲେ ହେଁ, ଘୋଡ଼ାଗାଡ଼ିକୁ ଟାଣିବା ପାଇଁ ଆଗକୁ ନଇଁପଡ଼େ ଓ ପାଦରେ ଭୂମିକୁ ପଛକୁ ଠେଲିଥାଏ । ଯେତେବେଳେ ଘୋଡାର ପଶ୍ଚାତ୍ ଠେଲା ପ୍ରତି ଥ‌ିବା ସମ୍ମୁଖ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ତଳଗୁଡିକର ବିପରୀତ ଘର୍ଷଣ ବଳଠାରୁ ଅଧ‌ିକ ହୁଏ, ଘୋଡ଼ା ଘୋଡ଼ାଗାଡ଼ିକୁ ଟାଣିପାରେ ।

6. ନିଆଁ ଲିଭାଳି (fire man) ବ୍ୟକ୍ତି ହାତରେ ଧରିଥିବା ମୋଟା ନିର୍ଗମ ନଳୀରୁ (hose pipe) ଉଚ୍ଚ ପରିବେଗରେ ଜଳ ବାହାରୁଥିଲାବେଳେ ସେହି ନଳୀକୁ ଭଲ ଭାବରେ ଧରି ରଖୁବା ପାଇଁ କାହିଁକି ଅସୁବିଧା ଅନୁଭବ କରେ ?
ଉ–
ନିଆଁ ଲିଭାଳି ବ୍ୟକ୍ତି ହାତରେ ଧରିଥିବା ନିର୍ଗମ ନଳୀରେ ଉଚ୍ଚ ପରିବେଗରେ ଜଳ ପ୍ରବାହିତ ହେଉଥ‌ିବା ସମୟରେ ଏହାକୁ ଧରି ରଖୁଲେ ନିଉଟନଙ୍କ ଗତି ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ତୃତୀୟ ନିୟମ ଅନୁସାରେ ଏଥୁରେ ବିପରୀତ ମୁଖୀ ବଳ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାଏ । ତେଣୁ ଏହାକୁ ଧରି ରଖୁବାପାଇଁ ଅସୁବିଧା ଅନୁଭୂତ ହୋଇଥାଏ ।

7. ଗୋଟିଏ 4 kg ବସ୍ତୁତ୍ଵର ବନ୍ଧୁକ ଫୁଟାଇଲେ ତନ୍ମଧ୍ୟରେ ଥିବା 50 g ବସ୍ତୁତ୍ଵର ଗୁଳି 35 m . s^-1ପରିବେଗରେ ବନ୍ଧୁକ ମୁହଁରୁ ବାହାରି ଦ୍ରୁତଗତିରେ ଆଗକୁ ଚାଲିଯାଏ । ବନ୍ଧୁକର ପ୍ରତ୍ୟାଗମନ ପରିବେଗ କେତେ ହୁଏ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ଉ –
ବନ୍ଧୁକର ବସ୍ତୁତ୍ଵ = m₁ 4 kg, ଗୁଳିର ବସ୍ତୁତ୍ଵ = m₂ = 50 gm 0.05 kg
ଗୁଳିର ପରିବେଗ = v₂ = 35 ମିଟର / ସେକେଣ୍ଡ
ସଂବେଗର ନିୟମ ଅନୁଯାୟୀ m₁v₁ + m₂v₂ = 0 (v₁ = ବନ୍ଧୁକର ପରିବେଗ )
⇒ 4v₁ + 0.05 × 35 = 0
⇒ 4v₁ = (0.05 x 35) ⇒ V₁ = – \(\frac { 0.05×35 }{ 4 }\) = – 0.43 ମିଟର/ସେକେଣ୍ଡ
(ବିଯୁକ୍ତ ଚିହ୍ନରୁ ସୂଚନା ମିଳେ ଯେ, ଗୁଳି ଗତି ଦିଗର ବିପରୀତ ଦିଗରେ ବନ୍ଧୁକ ପ୍ରତ୍ୟାଗମନ କରେ ।)
∴ ବନ୍ଧୁକର ପ୍ରତ୍ୟାଗମନ ପରିବେଗ ହେଉଛି 0-43 ମିଟର/ସେକେଣ୍ଡ ।

8. 100 g ଓ 200 g ବସ୍ତୁତ୍ଵର ଦୁଇଟି ବସ୍ତୁ ଗୋଟିଏ ସରଳରେଖାରେ ଗୋଟିଏ ଦିଗରେ ଯଥାକ୍ରମେ 2ms^-1 ଓ 1ms^-1 ପରିବେଗରେ ଗତି କରୁଛନ୍ତି । ତାଙ୍କ ଭିତରେ ଧକ୍‌କା ହେଲାପରେ ପ୍ରଥମ ବସ୍ତୁର ପରିବେଗ 1.67 ms^-1ହେଲା । ଦ୍ଵିତୀୟ ବସ୍ତୁର ପରିବେଗ ଧକ୍‌କା ପରେ କେତେ ହେବ ?
ଉ –
m₁ ଧକ୍‌କା ପୂର୍ବରୁ Iମ ବସ୍ତୁର ବସ୍ତୁତ୍ଵ 0-1 kg u₁ = ଧକ୍‌କା ପୂର୍ବରୁ 1ୟ ବସ୍ତୁର ପରିବେଗ = 2ms_-1
m₂ = ଧକ୍‌କା ପୂର୍ବରୁ 2ୟ ବସ୍ତୁର ବସ୍ତୁତ୍ଵ = 0-2 kg u₂ = ଧକ୍‌କା ପୂର୍ବରୁ 2ୟ ବସ୍ତୁର ବସ୍ତୁତ୍ଵ = 1ms_{– 1}
v₁ = ଧକ୍‌କା ପରେ l ମ ବସ୍ତୁର ପରିବେଗ = 1.67 ms_-1
v₂ = ଧକ୍‌କା ପରେ 2ୟ ବସ୍ତୁର ପରିବେଗ = m₁u₁ + m₂u₂ = m₁v₁ + m₂v₂
⇒ 0·1 × 2 + 0·2 × 1 = 0·1 × 1·67 + 0·2 × v₂
⇒ 0·4 = 0·167 + 0·2 v₂
⇒ v₂ = \(\frac { 0.4-0.167 }{ 0.2 }\) = .1165 ମିଟର/ସେକେଣ୍ଡ
∴ ଦ୍ଵିତୀୟ ବସ୍ତୁର ପରିବେଗ ଧକ୍‌କା ପରେ .1165 ମିଟର/ସେକେଣ୍ଡ ହେବ ।

କାର୍ଯ୍ୟାବଳୀ (Activity) :

ତୁମପାଇଁ କାମ 6.1 :
କ୍ୟାରମ୍‌ବୋର୍ଡ଼ର କେନ୍ଦ୍ରରେ କିଛି କ୍ୟାରମ୍ ଗୋଟି ଗୋଟାକ ଉପରେ ଗୋଟିଏ ଗଦା ହୋଇ ରହିଛି । ଷ୍ଟ୍ରାଇକର୍ ଦ୍ଵାରା ଦୂରରୁ ଖୁବ୍‌ ଜୋର୍‌ରେ ଏହି ଗଦାର ସବାତଳ ଗୋଟିକୁ ଆଘାତ କଲେ, ତଳ ଗୋଟିଟିର ସ୍ଥିରତାର ପରିବର୍ତ୍ତନ ଘଟି ତାହା ଗତିଶୀଳ ହୋଇଥାଏ । ମାତ୍ର ଗଦାଟି ସ୍ଥିରତାର ଜଡ଼ତା ଯୋଗୁ ପୂର୍ବପରି ସ୍ଥିରାବସ୍ଥା ବଜାୟ ରଖ୍ ତା ସ୍ଥାନରେ ରହିବ । ତଳ ଗୋଟି ଉପରେ ଥିବା ଅନ୍ୟ ଗୋଟିଗୁଡ଼ିକୁ ଷ୍ଟ୍ରାଇକର ଆଘାତ କରେନାହିଁ । ତେଣୁ ସେମାନଙ୍କ ଉପରେ କୌଣସି ବଳ କାର୍ଯ୍ୟ କରେ ନାହିଁ । ତେଣୁ ସେହି ଗୋଟି ସମୂହ ଜଡ଼ତ୍ଵ ଗୁଣ ଯୋଗୁ ଭୂଲମ୍ବ ଦିଗରେ କେବଳ ତଳକୁ ଖସିଆସି ଅପସାରିତ ଗୋଟିର ସ୍ଥାନରେ ରହିଯାଆନ୍ତି ।

ଗତିର ଜଡ଼ତା (Inertia of Motion) :
ବାହ୍ୟବଳ ପ୍ରୟୋଗ ସତ୍ତ୍ବେ ସରଳରେଖାରେ କୌଣସି ଏକ ବେଗରେ ଗତି କରୁଥିବା ବସ୍ତୁ ସେହି ବେଗରେ ଓ ସେହି ଦିଗରେ ଗତି କରିବାକୁ ଚାହେଁ । ଏହାକୁ ଗତିର ଜଡ଼ତା କୁହାଯାଏ ।

(i) ଦ୍ରୁତଗାମୀ ବସ୍‌ରେ ଠିଆ ହୋଇ ଯାଉଥିବାବେଳେ ଡ୍ରାଇଭର୍‌ ହଠାତ୍ ବ୍ରେକ୍ ମାରିଲେ ଯାତ୍ରୀମାନେ ଆଗକୁ ଝୁଙ୍କି ପଡ଼ନ୍ତି । ବସ୍ ଗତି କରୁଥିବାବେଳେ ଯାତ୍ରୀମାନେ ମଧ୍ୟ ବସ୍ ସାଙ୍ଗରେ ସମାନ ପରିବେଗରେ
ଆଗକୁ ଗତି କରୁଥାନ୍ତି । ବ୍ରେକ୍ ମାରିବାଦ୍ଵାରା ବସ୍‌ର ଗତି ତତ୍‌କ୍ଷଣାତ୍‌ କମିଯାଏ ଓ ବସ୍ ସ୍ଥିର ହୋଇଯାଏ । ମାତ୍ର ଯାତ୍ରୀମାନଙ୍କ ଶରୀର ଉପରେ କୌଣସି ବଳ କାର୍ଯ୍ୟ କରେ ନାହିଁ । ଜଡ଼ତ୍ଵ ଧର୍ମଯୋଗୁଁ ଯାତ୍ରୀମାନେ ଗତିଶୀଳ ଅବସ୍ଥା ବଜାୟ ରଖିବାକୁ ଚାହୁଁଥିବାରୁ ଆଗକୁ ଝୁଙ୍କିପଡ଼ନ୍ତି ।

(ii) ସମ ବେଗରେ ସଳଖ ରାସ୍ତାରେ ଗତିଶୀଳ ଏକ ଯାନରୁ ଯାତ୍ରୀ ସିଧାସଳଖ ଉପରକୁ ପେଣ୍ଡୁଟିଏ ଫିଙ୍ଗିଲେ, ପେଣ୍ଡୁଟି କିଛି ସମୟ ପରେ ପୁନର୍ବାର ସେହି ଯାତ୍ରୀ ପାଖକୁ ଫେରିଆସିବ । କାରଣ ଫୋପଡ଼ା ଯିବା ପୂର୍ବରୁ ଯାନଟିର ଗତି ଯୋଗୁଁ ପେଣ୍ଡୁଟି ଭୂସମାନ୍ତର ହୋଇ ଗତି କରୁଥିଲା । ଏହି ଭୂସମାନ୍ତର ଗତି ସହିତ ପେଣ୍ଡୁଟି ଉପରକୁ ଉଠିଛି ଓ ତଳକୁ ଖସିଛି । ଗତିର ଜଡ଼ତା ଯୋଗୁଁ ପେଣ୍ଡୁ ସହିତ ଥ‌ିବା ତାହାର ଭୂସମାନ୍ତର ଗତି ନ ବଦଳି ସେହିପରି ରହିଛି ।

(iii) ଗୋଟିଏ ଦ୍ରୁତଗାମୀ ମଟର ଗାଡ଼ି ସିଧା ରାସ୍ତାରେ ଅସନ୍ତୁଳିତ ବଳ କାର୍ଯ୍ୟ ନ କଲେ ଗୋଟିଏ ସ୍ଥିର ବସ୍ତୁ ସ୍ଥିର ହୋଇ ରହେ । ଯାଉଥିବାବେଳେ ହଠାତ୍ ଏକ ତୀକ୍ଷ୍ଣ ଗୋଲେଇ ପାଖରେ ଘୂରିଗଲେ ଗାଡ଼ି ଭିତରେ ଯାତ୍ରୀ ଗୋଟିଏ କଡ଼କୁ ଛିଟିକି ପଡ଼ନ୍ତି । ଗାଡ଼ି ସିଧା ରାସ୍ତାରେ ସରଳରେଖାରେ ଯାଉଥିଲାବେଳେ ଗାଡ଼ିଭିତରେ ଯାଉଥିବା ଯାତ୍ରୀ ମଧ୍ୟ ସରଳରେଖାରେ ଗତି କରନ୍ତି । ଇଞ୍ଜିନଦ୍ୱାରା ଗାଡ଼ି ଉପରେ ଏକ ଅସନ୍ତୁ ଳିତ ବଳ ପ୍ରୟୋଗ ହେବାଦ୍ଵାରା ଗାଡ଼ିର ଗତିର ଦିଗ ହଠାତ୍ ପରିବର୍ତ୍ତିତ ହୋଇଥାଏ ଓ ଗାଡ଼ି ଗୋଲେଇ ରାସ୍ତାରେ ଘୂରିଥାଏ; କିନ୍ତୁ ଯାତ୍ରୀ ଶରୀର ଉପରେ କୌଣସି ଅସନ୍ତୁ ଳିତ ବଳ କାର୍ଯ୍ୟ କରେନାହିଁ । ତେଣୁ ଶରୀରର ଜଡ଼ତ୍ଵ ଗୁଣ ଯୋଗୁଁ ଯାତ୍ରୀଟିର ଗତିର ଦିଗରେ କୌଣସି ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆସେ ନାହିଁ । ଯାତ୍ରୀଟି ସରଳରେଖୁ ଗତି ବଜାୟ ରଖୁବାକୁ ଚାହୁଁଥିବାରୁ ଗାଡ଼ି ଭିତରେ ଖୋଟିଏ କଡ଼କୁ ଛିଟିକି ପଡନ୍ତି |

ତୁମପାଇଁ କାମ 6.2 :
ଗୋଟିଏ ବେଲୁକୁ ଫୁଙ୍କି ଫୁଲେଇ ଦିଅ ଓ ତା ମୁହଁରେ ଏକ ସୂତା ବାନ୍ଧିଦିଅ । ବେଲୁନ୍ ପୃଷ୍ଠରେ ଏକ ଛୋଟ ସରୁ ନଳୀ (ସରବତ ପିଇବା ନଳୀ ) ଅଠାଫିତା (adhesive tape) ସାହାଯ୍ୟରେ ଲଗାଅ । ଗୋଟିଏ ସରୁ ସୂତାକୁ ସେହି ନଳୀ ଭିତରେ ପୂରାଇ ତାହାର ଦୁଇମୁଣ୍ଡକୁ ଟେବୁଲ ଉପରେ ଲାଗିଥିବା ଦୁଇଟି ସରୁ ଖୁଣ୍ଟିରେ ବାନ୍ଧିଦିଅ । ବର୍ତ୍ତମାନ ବେଲୁନ୍ ମୁହଁରେ ବନ୍ଧା ହୋଇଥ‌ିବା ସୂତାକୁ ଖୋଲିଦିଅ । ଯାହା ଫଳରେ ବେଲୁନ୍ ଭିତରେ ଥିବା ବାୟୁ ବାହାରକୁ ବାହାରିଯିବ । ଲକ୍ଷ୍ୟକର ନଳୀଟି କେଉଁ ଦିଗକୁ ଗତି କରୁଛି ? ଏପରି କାହିଁକି ହେଲା ?
ଉ-
ବେଲୁନ୍‌ରୁ ନିର୍ଗତ ବାୟୁର ବିପରୀତ ଦିଗରେ ନଳୀଟି ଗତି କରିବ । କାରଣ ବେଲୁନ୍‌ରୁ ବାୟୁ ନିର୍ଗତ ହେବା ହେଉଛି କ୍ରିୟା । ନିର୍ଗତ ବାୟୁ ସମ ପରିମାଣରେ ବିପରୀତ ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ବଳ ବେଲୁନ୍ ଉପରେ ପ୍ରୟୋଗ କରିବାରୁ ବେଲୁନ୍‌ ପଛକୁ ଗତି କରିବ ଏବଂ ନଳୀଟି ବେଲୁନ୍ ସହ ଲାଗିରହିଥ‌ିବାରୁ ବେଲୁନ୍ ସହ ଗତିଶୀଳ ହେବ ।

ତୁମପାଇଁ କାମ 6.3 :
ଗୋଟିଏ ଉଚ୍ଚମାନର କାଚ ପରୀକ୍ଷା ନଳୀରେ କିଛି ଜଳ ଭର୍ତ୍ତି କରି ତା’ର ମୁହଁକୁ ଏକ କର୍କଦ୍ଵାରା ବନ୍ଦ କରିଦିଅ । ଚିତ୍ରରେ ଦର୍ଶାଯାଇଥ‌ିବା ପରି ଏହି ନଳୀକୁ ଏକ ଷ୍ଟାଣ୍ଡରେ ଲାଗିଥ‌ିବା ଦୁଇଟି ସୂତାଦ୍ୱାରା ଭୂସମାନ୍ତର ଭାବେ ଝୁଲାଇ ଦିଅ । ଏକ ବର୍ଣ୍ଣର ସାହାଯ୍ୟରେ ନଳୀକୁ ଗରମ କର ।

(i) ବର୍ତ୍ତମାନ କ’ଣ ଦେଖୁ କାରଣ ସହ ଦର୍ଶାଅ ।
ଉ-
ଗରମ କଲାପରେ ଜଳ ବାଷ୍ପୀଭୂତ ହୋଇଯିବ ଓ କର୍କଟି ଠେଲି ହୋଇ ବାହାରକୁ ବାହାରିଯିବ । ଲକ୍ଷ୍ୟକଲେ ଦେଖୁବ ଯେ କର୍କଟି ଯେଉଁ ଦିଗରେ ବାହାରିଯିବ ପରୀକ୍ଷା ନଳୀ ତା’ର ବିପରୀତ ଦିଗରେ ପ୍ରତ୍ୟାଗମନ (recoil) କରିବ ।

(ii) କର୍କ ଓ ପ୍ରତ୍ୟାଗମନ କରୁଥିବା ପରୀକ୍ଷା ନଳୀର ପରିବେଗରେ ଥିବା ପାର୍ଥକ୍ୟକୁ ନିରୀକ୍ଷଣ କର । କାହାର ପରିବେଗ ବେଶି ?
ଉ-
କର୍କର ପରିବେଗ ଓ ପରୀକ୍ଷା ନଳୀର ପରିବେଗକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟକଲେ, କର୍କର ପରିବେଗ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ କରୁଥିବାରୁ ପରୀକ୍ଷା ନଳୀର ପରିବେଗଠାରୁ ବେଶି ହୋଇଥାଏ ।

Odisha State Board BSE Odisha 9th Class Maths Solutions Geometry Chapter 5 ପରିମିତି Ex 5(f) Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 9 Maths Solutions Geometry Chapter 5 ପରିମିତି Ex 5(f)

Question 1.
ନିମ୍ନଲିଖ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଦିଅ ।
(a) ଗୋଟିଏ ଆୟତଘନାକାର ବସ୍ତୁର ଭୂମିର ଦୈର୍ଘ୍ୟକୁ ଉଚ୍ଚତା ଓ ଉଚ୍ଚତାକୁ ଭୂମିର ଦୈର୍ଘ୍ୟ କଲେ ଏହାର ସମଗ୍ର ପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳରେ କିଛି ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେବ କି ?
ସମାଧାନ:
ଗୋଟିଏ ଆୟତଘନାକାର ବସ୍ତୁର ଭୂମିର ଦୈର୍ଘ୍ୟକୁ ଉଚ୍ଚତା ଓ ଉଚ୍ଚତାକୁ ଭୂମିର ଦୈର୍ଘ୍ୟ କଲେ ଏହାର ସମଗ୍ର ପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳରେ କିଛି ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେବନାହିଁ ।

(b) କାର୍ଡବୋର୍ଡରେ ନିର୍ମିତ ଢାଙ୍କୁଣି ନଥ‌ିବା ଏକ ସମଘନାକୃତି ବାକ୍ସର ପ୍ରତ୍ୟେକ ବାହୁ 6 ସେ.ମି. ହେଲେ ବାକ୍ସରେ ବ୍ୟବହୃତ କାର୍ଡ଼ବୋର୍ଡ଼ର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ କେତେ ?
ସମାଧାନ:
କାର୍ଡ଼ବୋର୍ଡ଼ରେ ନିର୍ମିତ ଢାଙ୍କୁଣି ନଥିବା ଏକ ସମଘନାକୃତି ବାକ୍ସର ପାର୍ଶ୍ଵ ସଂଖ୍ୟା = 5 ଏହାର ପ୍ରତ୍ୟେକ ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = 6 ସେ.ମି. ।
କାର୍ଡ଼ବୋର୍ଡ଼ର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ = 5a² = 5 × 6² = 5 × 36 = 180 ବ ସେ.ମି. ।

(c) ଗୋଟିଏ ଆୟତଘନର ଭୂମିର ପରିସୀମା 22 ସେ.ମି. ଓ ଉଚ୍ଚତା 15 ସେ.ମି. ହେଲେ, ଏହାର ପାର୍ଶ୍ଵପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ
କେତେ ?
ସମାଧାନ:
ଆୟତଘନର ଭୂମିର ପରିସୀମା = 22 ସେ.ମି. ଓ ଉଚ୍ଚତା = 15 ସେ.ମି. ।
ମନେକର ଆୟତଘନର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = a ସେ.ମି., ପ୍ରସ୍ଥ = b ସେ.ମି. ଓ ଉଚ୍ଚତା (c) = 15 ସେ.ମି. ।
∴ ଆୟତଘନର ଭୂମିର ପରିସୀମା = 2 (ଦୈର୍ଘ୍ୟ + ପ୍ରସ୍ଥ) = 2 (a + b) ସେ.ମି. ।
ପ୍ରଶ୍ବାନୁସାରେ 2 (a + b) = 22 ସେ.ମି. ଓ c = 15 ସେ.ମି. ।
∴ ଆୟତଘନର ପାର୍ଶ୍ଵପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ = 2c (a + b) = 2 (a + b) c = 22 × 1 5 = 330 ବର୍ଗ ସେ.ମି. ।
∴ ଆୟତଘନର ପାର୍ଶ୍ଵପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ 330 ବର୍ଗ ସେ.ମି. ।

(d) ଗୋଟିଏ ସମଘନର ସମଗ୍ର ପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ 216 ବର୍ଗ ମି. ହେଲେ, ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ କେତେ ?
ସମାଧାନ:
ମନେକର ସମଘନର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = a ମି.
ସମଘନର ସମଗ୍ର ପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ = 6a² ବର୍ଗ ମି.
ପ୍ରଶ୍ବାନୁସାରେ 6a² = 216 ବ. ମି.
⇒ a² = \(\frac{216}{6}\) ବ. ମି.
⇒ a² = 36 ବ. ମି. ⇒ a = √36 ବ. ମି. = 6 ମି. ।
∴ ସମଘନର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ 6 ମିଟର ।

(e) ଗୋଟିଏ ଆୟତଘନର ପାର୍ଶ୍ଵପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ 336 ବର୍ଗ ମି. ଏବଂ ଭୂମିର ପରିସୀମା 24 ମିଟର ହେଲେ ଉଚ୍ଚତା କେତେ ?
ସମାଧାନ:
ମନେକର ସମଘନର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = a ମି.,  ପ୍ରସ୍ଥ = b ମି. ଓ ଉଚ୍ଚତା = c ମି.
ସମଘନର ସମଗ୍ର ପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ = 2c (a + b) ବର୍ଗ ମି. ଓ ଭୂମିର ପରିସୀମା = 2 (a + b) ମି.
ପ୍ରଶ୍ବାନୁସାରେ, 2c (a + b) = 336 ବର୍ଗ ମି. ଏବଂ 2 (a + b) = 24 ମି.
 c × 2 (a + b) = 336 ବର୍ଗ ମି. ⇒ c × 24 ମି. = 536 ବର୍ଗ ମି.
⇒ c = \(\frac{336}{24}\) ବର୍ଗ ମି. = 14 ମି.
∴ ଆୟତଘନର ଉଚ୍ଚତା 14 ମିଟର ।

(f) a ଏକକ ବାହୁ ବିଶିଷ୍ଟ ତିନିଗୋଟି ସମଘନକୁ ଏପରି ଭାବେ ସଜାଇ ପାଖାପାଖ ରଖାଗଲା ଯେ, ଉତ୍ପନ୍ନ ଘନବସ୍ତୁଟି ଏକ ଆୟତଘନ ହେଲା । ତେବେ ଆୟତଘନର ସମଗ୍ରପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ କେତେ ?
ସମାଧାନ:
ତିନୋଟି ସମଘନକୁ ସଜାଇ ଏକ ଆୟତଘନ କଲେ,
ଆୟତଘନର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = 3a ଏକକ, ପ୍ରସ୍ଥ = a ଏକକ ଓ ଉଚ୍ଚତା = a ଏକକ ହେବ ।
ଆୟତଘନର ସମଗ୍ରପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ = 2( 3a · a + a · a + a · 3a) 
= 2 (3a² + a² + 3a²) = 14a² ବର୍ଗ ଏକକ ।
∴ ଆୟତଘନର ସମଗ୍ର ପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ 14a² ବର୍ଗ ଏକକ ।

(g) ଦୁଇଟି ସମଘନର ଆୟତନର ଅନୁପାତ 8 : 1 ହେଲେ, ସେମାନଙ୍କର ବାହୁମାନଙ୍କର ଅନୁପାତ କେତେ ?
ସମାଧାନ:
ମନେକର ପ୍ରଥମ ସମଘନର ଆୟତନ = 8x³ ଘନ ଏକକ ଓ ଦ୍ବିତୀୟ ସମଘନର ଆୟତନ = x³ ଘନ ଏକକ ।
ପ୍ରଥମ ସମଘନର ବାହୁ =\(\sqrt[3]{8 x^3}\) = 2x ଏକକ ଓ ଦ୍ୱିତୀୟ ସମଘନର ବାହୁ = \(\sqrt{x^3}\) = x ଏକକ
∴ ସମଘନଦ୍ବୟର ବାହୁର ଅନୁପାତ = 2x : x = 2 : 1 ।

(h) ତିନୋଟି ଧାତବ ସମଘନର ପ୍ରତ୍ୟେକ ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଯଥାକ୍ରମେ 5 ସେ.ମି., 4 ସେ.ମି. ଓ 3 ସେ.ମି. । ଏହି ତିନୋଟି ଧାତବ ସମଘନକୁ ତରଳାଇ ଗୋଟିଏ ନୂତନ ସମଘନ ତିଆରି କଲେ ତାହାର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ କେତେ ?
ସମାଧାନ:
ପ୍ରଥମ ସମଘନର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = 5 ସେ.ମି., ପ୍ରଥମ ସମଘନର ଘନଫଳ = (5)³ = 125 ଘ. ସେ.ମି. 
ଦ୍ବିତୀୟ ସମଘନର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = 4 ସେ.ମି., ଦ୍ୱିତୀୟ ସମଘନର ଘନଫଳ = (4)³ = 64 ଘନ ସେ.ମି. ।
ତୃତୀୟ ସମଘନର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = 3 ସେ.ମି., ତୃତୀୟ ସମଘନର ଘନଫଳ = (3)³ = 27 ଘନ ସେ.ମି. ।
∴ ତିନୋଟି ସମଘନର ଘନଫଳର ସମଷ୍ଟି 
= 125 ଘ. ସେ.ମି. + 64 ଘନ ସେ.ମି. + 27 ଘନ ସେ.ମି. = 216 ଘନ ସେ.ମି. ।
ନୂତନ ସମଘନର ସଘନଫଳ = 216 ଘନ ସେ.ମି. ।
‍∴ ନୂତନ ସମଘନର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = \(\sqrt[3]{216}\) = 6 ସେ.ମି. ।

(i) ଗୋଟିଏ ସମଘନର ପ୍ରତ୍ୟେକ ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଦୁଇଗୁଣ ବଢ଼ିଗଲେ ଏହାର ଆୟତନ ପୂର୍ବାପେକ୍ଷା କେତେ ଗୁଣ ବଢ଼ିବ ? 
ସମାଧାନ:
ମନେକର ପ୍ରଥମ ସମଘନର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = a ଏକକ ଆୟତନ = a ଘନ ଏକକ
ସମଘନର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଦୁଇଗୁଣ ବଢ଼ିଗଲେ ଏହାର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ହେବ = 2x ଏକକ
ଆୟତନ = (2x)³ = 8x³ ଘନ ଏକକ ।
ନୂତନ ସମଘନର ଆୟତନ – ପ୍ରଥମ ସମଘନର ଆୟତନ = 8x³ – x³ = 7x³ ଘନ ଏକକ ।
ଏହା ପ୍ରଥମ ସମଘନଠାରୁ ବଢ଼ିବ = \(\frac{7 x^3}{x^3}\) = 7 ଗୁଣ ।

(j) ଦୁଇଟି ସମଘନର ଆୟତନର ଅନୁପାତ 1 : 27 ହେଲେ, ସେମାନଙ୍କର ସମଗ୍ର ପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳର ଅନୁପାତ କେତେ ?
ସମାଧାନ:
ମନେକର ପ୍ରଥମ ସମଘନର ଆୟତନ = x³ ଘନ ଏକକ ଓ ଦ୍ବିତୀୟ ସମଘନର ଆୟତନ = 27x³ ଘନ ଏକକ । 
ପ୍ରଥମ ସମଘନର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = \(\sqrt[3]{{x}^3}\) = x ଏକକ ଓ
ଦ୍ବିତୀୟ ସମଘନର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = \(\sqrt[3]{27 x^3}\) = 3x ଏକକ ।
∴ ପ୍ରଥମ ସମଘନର ସମଗ୍ର ପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ = 6 × x² = 6x² ବର୍ଗ ଏକକ
ଦ୍ବିତୀୟ ସମଘନର ସମଗ୍ର ପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ = 6 · (3x)² = 6 · 9x² = 54x² ବର୍ଗ ଏକକ ।
∴ ସମଘନଦ୍ଵୟର ସମଗ୍ରପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳର ଅନୁପାତ = \(\frac{6 x^2}{54 x^2}\) = \(\frac{1}{9}\) = 1 : 9

(k) ଗୋଟିଏ ଆୟତାକାର ପୋଖରୀର ଆଧାରର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ 6500 ବର୍ଗ ସେ.ମି. ଏବଂ ଏଥ‌ିରେ ଥ‌ିବା ପାଣିର ଆୟତନ 2.6 ଘନ ମିଟର ହେଲେ, ଜଳର ଗଭୀରତା କେତେ ?
ସମାଧାନ
ଆୟତାକାର ପୋଖରୀର ଆଧାରର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ = 6500 ବର୍ଗ ସେ.ମି.
ପୋଖରୀର ଥ‌ିବା ପାଣିର ଆୟତନ = 2.6 ଘନ ମି. = 2.6 × (100)³ ଘନ ମି. (∵ 1 ଘନ ମି. = (100)³ ଘ. ସେ.ମି. 

∴ ପୋଖରୀର ଜଳର ଗଭୀରତା 4 ମିଟର ।

(l) 40 ମିଟର ଦୈର୍ଘ୍ୟ, 16 ମିଟର ପ୍ରସ୍ଥ ଓ 2 ମିଟର ଗଭୀରତା ବିଶିଷ୍ଟ ଗୋଟିଏ ଖାତ ଖୋଳିଲେ ଖୋଳାଯାଇଥିବା ମାଟିର ଆୟତନ କେତେ ?
ସମାଧାନ: 
ମାଟିର ଦୈର୍ଘ୍ୟ (a) = 40 ମି., ପ୍ରସ୍ଥ (b) = 16 ମି. ଓ ଗଭୀରତା (c) = 2 ମି.
∴ ଖୋଳାଯାଇଥିବା ମାଟିର ଆୟତନ = abc = 40 ମି. × 16 ମି. × 2 ମି. = 1280 ଘନ ମି.

(m) P ଓ Q, √3 ସେ.ମି. ବାହୁ ବିଶିଷ୍ଟ ଏକ ସମଘନ ଉପରିସ୍ଥ ଯେକୌଣସି ଦୁଇଟି ବିନ୍ଦୁ ହେଲେ, PQ ଦୂରତାର ସର୍ବାଧିକ ମାନ କେତେ ?
ସମାଧାନ:
ସମଘନର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = √3 ସେ.ମି.
PQ ଦୂରତା = ସମଘନର କର୍ଣ୍ଣର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = √3a = √3 × √3 ସେ.ମି. = 3 ସେ.ମି. । 
PQ ଦୂରତାର ସର୍ବାଧିକ ମାନ 3 ସେ.ମି. ।

Question 2.
(a) ଗୋଟିଏ ଇଟାର ଦୈର୍ଘ୍ୟ, ପ୍ରସ୍ଥ ଓ ଉଚ୍ଚତା ଯଥାକ୍ରମେ 21 ସେ.ମି., 12 ସେ.ମି. ଓ 8 ସେ.ମି. ଅଟେ । 9 ମିଟର ଦୈର୍ଘ୍ୟ, 1 ମିଟର ଉଚ୍ଚତା ଓ 7 ମିଟର ପ୍ରସ୍ଥ ବିଶିଷ୍ଟ କାନ୍ଥ ନିର୍ମାଣ କରିବା ପାଇଁ କେତୋଟି ଇଟା ଲାଗିବ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ସମାଧାନ:
ଇଟାର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = 21 ସେ.ମି., ପ୍ରସ୍ଥ = 12 ସେ.ମି. ଓ ଉଚ୍ଚତା = 8 ସେ.ମି. ।
∴ ଇଟାର ଆୟତନ = ଦୈର୍ଘ୍ୟ x ପ୍ରସ୍ଥ x ଉଚ୍ଚତା = 21 ସେ.ମି. × 12 ସେ.ମି. × 8 ସେ.ମି. = 2016 ଘନ ସେ.ମି. ।
କାନ୍ଥର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = 9 ମି. = 900 ସେ.ମି.; ପ୍ରସ୍ଥ = 1 ମି. = 100 ସେ.ମି., ଉଚ୍ଚତା = 7 ମି. = 700 ସେ.ମି.
କାନ୍ତର ଆୟତନ = ଦୈର୍ଘ୍ୟ × ପ୍ରସ୍ଥ × ଉଚ୍ଚତା
= 900 ସେ.ମି. × 100 ସେ.ମି. × 700ସେ.ମି. = 63000000 ଘନ ସେ.ମି. ।

∴ କାନ୍ଥ ନିର୍ମାଣ କରିବାପାଇଁ 31250 ଟି ଇଟା ଲାଗିବ ।

(b) ଗୋଟିଏ ସମଘନର ପ୍ରତ୍ୟେକ ବାହୁକୁ 50 ପ୍ରତିଶତ ବଢ଼ାଇଲେ ଏହାର ସମଗ୍ର ପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ କେତେ ପ୍ରତିଶତ ବଢ଼ିବ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ସମାଧାନ:
ମନେକର ସମଘନର ପ୍ରତ୍ୟେକ ସମାନ ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = x ଏକକ
ସମଗ୍ର ପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ = 6x² ବର୍ଗ ଏକକ

∴ ସମଗ୍ର ପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ 125% ବଢ଼ିବ ।

(c) 2 ମିଟର ଗଭୀର ଏବଂ 45 ମିଟର ପ୍ରସ୍ଥ ବିଶିଷ୍ଟ ନଦୀର ଜଳ ଘଣ୍ଟାକୁ 3 କି.ମି. ହିସାବରେ ପ୍ରବାହିତ ହେଉଛି । ପ୍ରତି ମିନିଟ୍‌ରେ ସମୁଦ୍ରକୁ ପ୍ରବାହିତ ହେଉଥ‌ିବା ଜଳର ପରିମାଣ ନିରୂପଣ କର । 
ସମାଧାନ: 
1 ଘଣ୍ଟାକୁ ପ୍ରବାହିତ ନଦୀଜଳର ଦୂରତା = 3 କି.ମି. = 3000 ମି.,
ମିନିଟ୍ ପ୍ରତି ନଦୀଜଳର ଦୂରତା = \(\frac{3000}{60}\) ମି. = 50 ମିଟର 
ନଦୀର ଲମ୍ବ = 50 ମି., ପ୍ରସ୍ଥ = 45 ମି. ଓ ଗଭୀରତା ବା ଉଚ୍ଚତା = 2 ମିଟର ।
ନଦୀରେ ଥ‌ିବା ଜଳର ଆୟତନ = ଦୈର୍ଘ୍ୟ × ପ୍ରସ୍ଥ × ଉଚ୍ଚତା = 50 ମି. × 45 ମି. × 2 ମି. = 4500 ମି.
ପ୍ରତି ମିନିଟ୍‌ରେ ସମୁଦ୍ରକୁ ପ୍ରବାହିତ ହେଉଥ‌ିବା ଜଳର ପରିମାଣ 4500 ଘନ ମିଟର ।

(d) 12 ମିଟର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଓ 8 ମିଟର ପ୍ରସ୍ଥ ବିଶିଷ୍ଟ ଗୋଟଏ ବେଦି ତିଆରି କରିବାକୁ ପ୍ରତି ଘନମିଟରକୁ 10 ଟଙ୍କା ହିସାବରେ 480 ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ ହେଲା, ବେଦିର ଉଚ୍ଚତା ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ସମାଧାନ: 
ବେଦିର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = 12 ମି. ଓ ପ୍ରସ୍ଥ = 8 ମି.

(e) (i) 1 ସେ.ମି. ବାହୁ ବିଶିଷ୍ଟ ସମଘନର କର୍ଣ୍ଣକୁ ବାହୁ ଭାବେ ନେଇ ଗଠିତ ସମଘନର ସମଗ୍ର ପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ କେତେ ?
ସମାଧାନ:
ସମଘନର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = l ସେ.ମି.
ସମଘନର କର୍ଣ୍ଣର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = √3 × ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = √3 × 1 ସେ.ମି. = √3 ସେ.ମି. । 
ଉତ୍ପନ୍ନ ସମଘନର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = 3 ସେ.ମି. ।
∴ ଉତ୍ପନ୍ନ ସମଘନର ସମଗ୍ର ପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ = 6 × (ବାହୁ)² = 6 × (√3)² =18 ବର୍ଗ ସେ.ମି. ।

(ii) ଦତ୍ତ ସମଘନ ଓ ଉତ୍ପନ୍ନ ସମଘନର ସମଗ୍ର ପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳର ଅନୁପାତ କେତେ ?
ସମାଧାନ:
ଦତ୍ତ ସମଘନର ସମଗ୍ର ପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ = 6 × (ବାହୁ)² = 6 × (1) = 6 ବର୍ଗ ସେ.ମି. । 
ଉତ୍ପନ୍ନ ସମଘନର ସମଗ୍ରପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ = 18 ବର୍ଗ ସେ.ମି. ।
∴ ସେମାନଙ୍କର ସମଗ୍ର ପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳର ଅନୁପାତ = 6 : 18 = 1 : 3

Question 3.
ଗୋଟିଏ ଆୟତଘନର ଦୈର୍ଘ୍ୟ, ପ୍ରସ୍ଥ ଓ ଉଚ୍ଚତା ଯଥାକ୍ରମେ 12 ମିଟର, 8 ମିଟର ଓ 5 ମିଟର ହେଲେ
(i) ଏହାର ସମଗ୍ର ପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ
(ii) ଏହାର ପାର୍ଶ୍ଵପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ ଏବଂ
(iii) ଆୟତନ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ସମାଧାନ:
ଆୟତଘନର ଦୈର୍ଘ୍ୟ (a) = 12 ମିଟର, ପ୍ରସ୍ଥ (b) = 8 ମିଟର ଓ ଉଚ୍ଚତା (c) = 5 ମିଟର ।
(i) ଆୟତଘନର ସମଗ୍ର ପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ = 2 (ab + bc + ca) = 2 (12 × 8 + 8 × 5 + 5 × 12) 
= 2 (96 + 40 + 60) = 2 × 196 = 392 ବ. ମିଟର ।
(ii) ଆୟତଘନର ପାର୍ଶ୍ଵପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ = 2(a + b) c = 2 × (12 +8) × 5 = 200 ବର୍ଗ ମିଟର ।
(iii) ଆୟତଘନର ଆୟତନ = a × b × c = 12 ମିଟର × 8 ମିଟର × 5 ମିଟର = 480 ବର୍ଗ ମିଟର ।

Question 4.
ଗୋଟିଏ ଆୟତଘନର ଦୈର୍ଘ୍ୟ, ପ୍ରସ୍ତର ଦୁଇଗୁଣ ଓ ଉଚ୍ଚତାର 3 ଗୁଣ । ଉଚ୍ଚତା 6 ସେ.ମି. ହେଲେ, ଏହାର ସମଗ୍ର ପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ସମାଧାନ:
ଆୟତଘନର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ପ୍ରସ୍ଥର ଦୁଇଗୁଣ ଓ ଉଚ୍ଚତାର 3 ଗୁଣ ।
ଉଚ୍ଚତା (c) = 6 ସେ.ମି., ଦୈର୍ଘ୍ୟ (a) = ଉଚ୍ଚତା × 3 = 6 × 3 = 18 ସେ.ମି.
ପ୍ରସ୍ଥ (b) = \(\frac{1}{2}\) (ଦୈର୍ଘ୍ୟ) = \(\frac{1}{2}\) × 18 = 9 ସେ.ମି. ।
ଆୟତଘନର ସମଗ୍ର ପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ = 2 (ab + bc + ca) = 2 (18 × 9 + 9 × 6 + 6 × 18)
= 2 (162 + 54 + 108) = 2 × 324 = 648 ବ. ସେ.ମି. ।

Question 5.
ଗୋଟିଏ ବନ୍ଦଥ‌ିବା ବାକ୍ସର ଦୈର୍ଘ୍ୟ, ପ୍ରସ୍ଥ ଓ ଉଚ୍ଚତା ଯଥାକ୍ରମେ 18 ସେ.ମି., 12 ସେ.ମି. ଓ 8 ସେ.ମି. ହେଲେ, ଏହାର ବାହାର ପାଖକୁ ରଙ୍ଗ କରିବାରେ ପ୍ରତି ବର୍ଗ ସେ.ମି.କୁ 50 ପଇସା ହିସାବରେ କେତେ ଖର୍ଚ୍ଚ ହେବ ?
ସମାଧାନ:
ବନ୍ଦ ଥିବା କାଠବାକ୍ସର ଦୈର୍ଘ୍ୟ (a) = 18 ସେ.ମି., ପ୍ରସ୍ଥ (b) = 12 ସେ.ମି. ଓ ଉଚ୍ଚତା (c) = 8 ସେ.ମି. ।
କାଠବାକ୍ସର ସମଗ୍ରପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ = 2 (ab + bc + ca) = 2 (18 × 12 + 12 × 8 + 8 × 18)
= 2 (216 + 96 + 144) ବ. ସେ.ମି.= 2 × 456 ବ. ସେ.ମି. = 912 ବ. ସେ.ମି. ।
1 ବର୍ଗ ସେ.ମି. ରଙ୍ଗ କରିବାକୁ ଖର୍ଚ୍ଚ ହୁଏ = 50 ପଇସା ବା \(\frac{1}{2}\) ଟଙ୍କା
912 ବର୍ଗ ସେ.ମି. ରଙ୍ଗ କରିବାକୁ ଖର୍ଚ୍ଚ ହୁଏ = \(\frac{1}{2}\) × 912 = 456 ଟଙ୍କା 
∴ ବନ୍ଦଥ‌ିବା ବାକ୍ସର ବାହାର ପାଖକୁ ରଙ୍ଗ କରିବା ପାଇଁ 456 ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ ହୁଏ ।

Question 6.
ଏକ ସମଘନର ସମଗ୍ର ପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ 264 ବର୍ଗ ମି. ହେଲେ, ଏହାର ପାର୍ଶ୍ଵପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ କେତେ ?
ସମାଧାନ:
ମନେକର ସମଘନର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = a ମି.
∴ ସମଘନର ସମଗ୍ରପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ = 6a² ବ.ମି.
ପ୍ରଶ୍ବାନୁସାରେ 6a² = 264 ବ.ମି.
⇒ a² = \(\frac{264}{6}\) = 44
∴ ସମଘନର ପାର୍ଶ୍ଵପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ = 4a² = 4 × 44 = 176 ବର୍ଗ ମି.
∴ ସମଘନର ପାର୍ଶ୍ଵପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ 176 ବର୍ଗ ମିଟର ।

Question 7.
ଗୋଟିଏ ସମଘନାକାର ଖୋଲା ପାଣିଟାଙ୍କିର ଭିତର ପାଖ ରଙ୍ଗ କରିବାରେ ପ୍ରତି ବର୍ଗ ସେ.ମି.କୁ 50 ପଇସା ହିସାବରେ 90 ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ ହେଲା । ପାଣି ଟାଙ୍କିର ଭିତର ପାଖର ଉଚ୍ଚତା କେତେ ?
ସମାଧାନ: 
ବର୍ଗ ସେ.ମି.କୁ 50 ପଇସା ବା \(\frac{1}{2}\) ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ ହେଲେ 90 ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ ହେବ = \(\frac{90}{1/2}\) = 180 ବର୍ଗ ସେ.ମି.କୁ ।
ଅର୍ଥାତ୍ ସମଘନାକାର ଖୋଲା ପାଣିଟାଙ୍କିର ଭିତର ପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ = 180 ବର୍ଗ ସେ.ମି.
ମନେକର ସମଘନାକାର ଖୋଲା ପାଣିଟାଙ୍କିର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = a ସେ.ମି. ।
ମନେକର ପାଣିଟାଙ୍କିର ଉପର ଖୋଲା ହେତୁ ଏହାର ପାଞ୍ଚଗୋଟି ପୃଷ୍ଠତଳ ଅଛି । 
ଏହି ପାଞ୍ଚଗୋଟି ତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ = 5a² ବର୍ଗ ସେ.ମି. ।
ପ୍ରଶ୍ବାନୁସାରେ,  5a² = 180 ⇒ a² = \(\frac{180}{5}\) = 36
⇒ a = √36 = 6 ସେ.ମି.
∴ ପାଣିଟାଙ୍କିର ଭିତର ପାର୍ଶ୍ଵର ଉଚ୍ଚତା 6 ସେ.ମି. ।

Question 8.
ଗୋଟିଏ ଆୟତଘନର ଦୈର୍ଘ୍ୟ, ପ୍ରସ୍ଥ ଓ ଉଚ୍ଚତାର ଅନୁପାତ 6 : 5 : 4 ଏବଂ ଏହାର ସମଗ୍ର ପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ 5328 ବର୍ଗ ମି. ହେଲେ, ପାର୍ଶ୍ଵପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ ଏବଂ ଆୟତନ କେତେ ?
ସମାଧାନ:
ମନେକର ଆୟତଘନର ଦୈର୍ଘ୍ୟ (a) = 6x ମି., ପ୍ରସ୍ଥ (b) = 5x ମି. ଓ ଉଚ୍ଚତା (c) = 4x ମି.
∴ ଆୟତଘନର ସମଗ୍ର ପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ = 2 (ab + bc + ca) =  2 (6x × 5x + 5x × 4x + 4x × 6x)
= 2 (30x² + 20x² + 24x²) = 2 × 74x² = 148 x²
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ 148x² = 5328 ବ. ମିଟର = x² = \(\frac{5328}{148}\) = 36 ⇒ x = 6 ମିଟର
∴ ଆୟତଘନର ଦୈର୍ଘ୍ୟ (a) = 6 × 6 = 36 ମି., ପ୍ରସ୍ଥ (b) = 5 × 6 = 30 ମି., ଓ ଉଚ୍ଚତା (c) = 4 × 6 = 24 ମି.
∴ ଆୟତଘନର ପାର୍ଶ୍ଵପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ = 2c (a + b) = 2 x 24 (36 + 30)
= 48 x 66 = 3168 ବ. ମି.
ଆୟତଘନର ଘନଫଳ = a × b × c = 36 ମି. × 30 ମି. × 24 ମି. = 25,920 ଘନ ମି. ।
∴ ଆୟତଘନର ପାର୍ଶ୍ଵପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ 3168 ବର୍ଗ ମି. ଓ ଘନଫଳ 25,920 ଘନ ମି. ।

Question 9.
ଗୋଟିଏ ଆୟତଘନର ସମଗ୍ର ପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ 1168 ବର୍ଗ ମିଟର, ପାର୍ଶ୍ଵପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ 720 ବର୍ଗ ମିଟର ଏବଂ ଉଚ୍ଚତା 12 ମି. ହେଲେ, ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଓ ପ୍ରସ୍ଥ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ସମାଧାନ:
ମନେକର ଆୟତଘନର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = a ମି., ପ୍ରସ୍ଥ = b ମି. ଓ ଉଚ୍ଚତା (c) = 12 ମି.
ସମଗ୍ର ପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ = 1168 ବ.ମି. ଓ ପାର୍ଶ୍ଵପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ = 720 ବ.ମି. ।
∴ ଆୟତଘନର ପାର୍ଶ୍ଵପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ = 2c (a + b) = 2 × 12 (a + b) = 24 (a + b) ବ.ମି.
ପ୍ରଶ୍ବାନୁସାରେ, 24 (a + b) = 720 ବର୍ଗ ମି.
⇒ a + b = \(\frac{720}{24}\) = 30
∴ a + b = 30 … (i)
ଆୟତଘନର ସମଗ୍ର ପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ = 2 (ab + bc + ca) = 2ab + 2c (a + b)
ପ୍ରଶ୍ବାନୁସାରେ, 2ab + 2c (a + b) = 1168 ବ. ମିଟର ⇒ 2ab + 720 = 1168
⇒ 2ab = 1168 – 720
⇒ 2ab = 448
⇒ ab = \(\frac{448}{2}\) = 224
∴ ଆମେକାଣୁ (a – b)² = (a + b)² – 4ab = (30)² – 4 × 224 = 900 – 896 = 4
⇒ a – b = 2 … (ii)
a = \(\frac{({a}+{b})+({a}-{b})}{2}\) = \(\frac{30+2}{2}\) = \(\frac{32}{2}\) = 16 ଓ b = 30 – b = 30 – 16 = 14
∴ ଆୟତଘନର ଦୈର୍ଘ୍ୟ 16 ସେ.ମି., ଓ ପ୍ରସ୍ଥ 14 ସେ.ମି. ।

Question 10.
ଗୋଟିଏ ଆୟତଘନାକାର ପାଣିକୁଣ୍ଡର ଭିତର ପାଖର ଦୈର୍ଘ୍ୟ 10 ମି., ପ୍ରସ୍ଥ 8 ମି. ଏବଂ ଗଭୀରତା 3 ମି. ହେଲେ, ଏହାର ଭିତର ପାଖରେ ସିମେଣ୍ଟ ଦେବା ଖର୍ଜ ବର୍ଗ ମିଟରକୁ ଟ. 2.50 ଦରରେ କେତେ ଖର୍ଚ୍ଚ ହେବ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ସମାଧାନ:
ଆୟତଘନାକାର ପାଣିକୁଣ୍ଡର ଭିତରପାଖର ଦୈର୍ଘ୍ୟ (a) = 10 ମି., ପ୍ରସ୍ଥ (b) = 8 ମି. ଓ ଗଭୀରତା (c) = 3 ମି. 
∴ ଆୟତଘନର ପାଣିଟାଙ୍କିରେ ସିମେଣ୍ଟ ଦିଆଯାଉଥିବା ଅଂଶର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ = ପାର୍ଶ୍ଵ ପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ + ଭୂମିର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ
= 2c (a + b) + ab = 2 × 3 (10 + 8) + 10 × 8 = 108 + 80 = 188 ବର୍ଗ ମି. ।
1 ବର୍ଗ ମିଟରକୁ ଖର୍ଚ୍ଚ ହୁଏ = 2.50 ପଇସା
188 ବର୍ଗ ମିଟରକୁ ଖର୍ଚ୍ଚ ହୁଏ = 2.50 × 188 = 470 ଟଙ୍କା  ।
∴ ଆୟତ ଘନାକାର ପାଣିକୁଣ୍ଡର ଭିତର ପାଖରେ ସିମେଣ୍ଟ ଦେବାପାଇଁ 470 ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ ହେବ ।

Question 11.
ଗୋଟିଏ ଆୟତଘନର ସମଗ୍ର ପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ 700 ବର୍ଗ ସେ.ମି., ଏହାର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ପ୍ରସ୍ଥର ଦୁଇଗୁଣ ଓ ଉଚ୍ଚତା ପ୍ରସ୍ଥର ଅର୍ଦ୍ଧେକ ହେଲେ ଆୟତଘନର ଘନଫଳ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ସମାଧାନ:
ମନେକର ଆୟତଘନର ପ୍ରସ୍ଥ (b) = x ସେ.ମି. ।
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, ଦୈର୍ଘ୍ୟ (a) = 2x ସେ.ମି. ଓ ଉଚ୍ଚତା (c) = \(\frac{x}{2}\) ସେ.ମି. ।
ଆୟତଘନର ସମଗ୍ର ପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ = 2(ab + bc + ca)

∴ ପ୍ରସ୍ଥ = x = 10 ସେ.ମି., ଦୈର୍ଘ୍ୟ = 2x = 2 × 10 = 20 ସେ.ମି. ଓ ଉଚ୍ଚତା = \(\frac{x}{2}\) = \(\frac{10}{2}\) 5 ସେ.ମି. ।
∴ ଆୟତଘନର ଘନଫଳ = abc = 20 ସେ.ମି. × 10 ସେ.ମି. × 5 ସେ.ମି. = 1000 ଘନ ମି. ।
∴ ଆୟତଘନର ଘନଫଳ = 1000 ଘନ ମି. ।

ବିକଳ୍ପ ସମାଧାନ:
ମନେକର ପ୍ରସ୍ଥ = 2x ସେ.ମି. ।
∴ ଉଚ୍ଚତା = x ସେ.ମି. ।
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ ଦୈର୍ଘ୍ୟ = 4x ସେ.ମି.
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ 700 = 2 (4x · 2x + 2x . x + 4x . x) = 700 = 28x²
⇒ x² = 25
⇒ x = 5
ଦୈର୍ଘ୍ୟ = 20 ସେ.ମି., ପ୍ରସ୍ଥ = 10 ସେ.ମି. ଏବଂ ଉଚ୍ଚତା = 5 ସେ.ମି. 
ଘନଫଳ = (20 × 10 × 5) ଘ.ସେ.ମି. = 1000 ଘ.ସେ.ମି.

Question 12.
ଗୋଟିଏ ସମଘନର ସମଗ୍ର ପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ ଅନ୍ୟ ଦୁଇଟି ସମଘନର ସମଗ୍ର ପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳର ସମଷ୍ଟି ସଙ୍ଗେ ସମାନ । ଯଦି ଏହି ଦୁଇ ସମଘନର ପ୍ରତ୍ୟେକ ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଯଥାକ୍ରମେ 24 ମି. ଓ 32 ମି. ହୁଏ ତେବେ ପ୍ରଥମ ସମଘନର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ସମାଧାନ:
ଦ୍ବିତୀୟ ସମଘନର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = a = 24 ମି.
∴ ଦ୍ଵିତୀୟ ସମଘନର ସମଗ୍ର ପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ = 6 × 24²
ତୃତୀୟ ସମଘନର ବାହୁ = 32 ମି.
∴ ତୃତୀୟ ସମଘନର ସମଗ୍ର ପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ = 6 × 32²
∴ ଦ୍ବିତୀୟ ଓ ତୃତୀୟ ସମଗ୍ରପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ ସମଷ୍ଟି
= 6 × 24² + 6 × 32² = 6 (24² + 32²) ବର୍ଗ ମି. ।
ମନେକର ପ୍ରଥମ ସମଘନର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ a ମି. ।
ପ୍ରଥମ ସମଘନର ସମଗ୍ର ପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ = 6a² ବର୍ଗ ମି.
ପ୍ରଶ୍ବାନୁସାରେ, 6a² = 6 (24² + 32²)
⇒ a² = 24² + 32²
⇒ a² = 576 + 1024
⇒ a² = 1600
⇒ a = √1600 = 40 ମି.
∴ ପ୍ରଥମ ସମଘନର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ 40 ମି.

Question 13.
ଦୁଇଟି ସମଘନର ସମଗ୍ର ପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳର ଅନ୍ତର 1050 ବର୍ଗ ସେ.ମି. । ସମଘନ ଦ୍ଵୟର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟର ଅନୁପାତ 4 : 3 ହେଲେ, ପ୍ରତ୍ୟେକ ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ସମାଧାନ:
ମନେକର ପ୍ରଥମ ସମଘନର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = 4x ସେ.ମି. ଓ ଦ୍ୱିତୀୟ ସମଘନର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = 3x ସେ.ମି. ।
ପ୍ରଥମ ସମଘନର ସମଗ୍ର ପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ = 6 × (4x)² ବ.ସେ.ମି. ।
ଓ ଦ୍ବିତୀୟ ସମଘନର ସମଗ୍ର ପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ = 6 × (3x)² ବ. ସେ.ମି. । 
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, 6 x (4x)² – 6 × (3x)² = 1050
⇒ 6 (16x² – 9x²) =1050
⇒ 7x² = \(\frac{1050}{6}\)
⇒ 7x² = 175
⇒ x² = \(\frac{175}{7}\) = 25
⇒ x = √25 = 5
ପ୍ରଥମ ସମଘନର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = 4x = 4 × 5 = 20 ସେ.ମି. ।
ଦ୍ବିତୀୟ ସମଘନର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = 3x = 3 × 5 = 15 ସେ.ମି. ।
∴ ସମଘନଦ୍ବୟର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଯଥାକ୍ରମେ 20 ସେ.ମି. ଓ 15 ସେ.ମି. ।

Question 14.
ଗୋଟିଏ ଆୟତଘନର ଦୈର୍ଘ୍ୟ, ପ୍ରସ୍ଥ ଓ ଉଚ୍ଚତାର ଅନୁପାତ 6 : 5 : 4 ଏବଂ ଏହାର ସମଗ୍ର ପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ 33300 ବର୍ଗ ସେ.ମି. ହେଲେ, ଏହାର ଘନଫଳ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ସମାଧାନ:
ମନେକର ଆୟତଘନର ଦୈର୍ଘ୍ୟ (a) = 6x ସେ.ମି., ପ୍ରସ୍ଥ (b) = 5x ସେ.ମି. ଓ ଉଚ୍ଚତା (c) = 4x ସେ.ମି.
∴ ଆୟତଘନର ସମଗ୍ର ପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ = 2 (ab + bc + ca) =  2 (6x . 5x + 5x . 4x + 4x . 6x)
= 2 (30x² + 20x² + 24x²) = 2 × 74x² = 148x² ବର୍ଗ ସେ.ମି. ।
ପ୍ରଶ୍ବାନୁସାରେ, 148x² = 33300
⇒ x² = \(\frac{33300}{148}\) = 225
⇒ x = √225 = 15 ସେ.ମି.
∴ ଆୟତଘନର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = 6x = 6 × 15 = 90 ସେ.ମି., ପ୍ରସ୍ଥ = 5x = 5 × 15 = 75 ସେ.ମି.
ଓ ଉଚ୍ଚତା = 4x = 4 × 15 = 60 ସେ.ମି.
∴ ଆୟତଘନର ଘନଫଳ = a × b × c
= 90 ସେ.ମି. × 75ସେ.ମି. × 60 ସେ.ମି. = 405000 ଘନ ସେ.ମି. ।

Question 15.
20 ମିଟର ଦୈର୍ଘ୍ୟ, 16 ମିଟର ପ୍ରସ୍ଥ ଓ 12 ମିଟର ଉଚ୍ଚତା ବିଶିଷ୍ଟ ଏକ କୋଠରୀରେ ରଖାଯାଇଥ‌ିବା ଦୀର୍ଘତମ ଲୁହାଛଡ଼ର ଦୈର୍ଘ୍ୟ କେତେ ?
ସମାଧାନ:
କୋଠରୀର ଦୈର୍ଘ୍ୟ (l) = 20 ମି., ପ୍ରସ୍ଥ (b) = 16 ମି. ଓ ଉଚ୍ଚତା (c) = 6 ସେ.ମି.

କୋଠରୀରେ ରଖାଯାଇଥ‌ିବା ଲୁହାଛଡ଼ର ଦୈର୍ଘ୍ୟ 20√2 ମିଟର ।

Question 16.
ଗୋଟିଏ ଆୟତଘନର ଦୈର୍ଘ୍ୟ, ପ୍ରସ୍ଥ ଓ ଉଚ୍ଚତାର ସମଷ୍ଟି 19 ସେ.ମି. ଏବଂ ଏହାର କର୍ଷ 5√5 ସେ.ମି. ହେଲେ, ଏହାର ସମଗ୍ର ପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ସମାଧାନ:
ମନେକର ଆୟତଘନର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = a ସେ.ମି., ପ୍ରସ୍ଥ = b ସେ.ମି., ଉଚ୍ଚତା =  c ସେ.ମି. ।
ପ୍ରଶ୍ବାନୁସାରେ, a + b + c = 19 ସେ.ମି. ଓ କର୍ଣ୍ଣର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = 5√5 ସେ.ମି.

⇒ a² + b² + c² = 125 (a + b + c)² – 2 (ab + bc + ca) = 125
⇒ 19² – 2 (ab + bc + ca) = 125
⇒ 2 (ab + bc + ca) = 361 – 125 = 236
∴ ଆୟତଘନର ସମଗ୍ର ପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ 236 ବର୍ଗ ସେ.ମି. । 

Question 17.
ଦୁଇଟି ସମଘନର ଘନଫଳର ସମଷ୍ଟି 5824 ଘନ ସେ.ମି. । ସେମାନଙ୍କର ବାହୁଦ୍ୱୟର ଦୈର୍ଘ୍ୟର ଅନୁପାତ 3 : 4 ହେଲେ ପ୍ରତ୍ୟେକର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ସ୍ଥିର କର ।
ସମାଧାନ:
ମନେକର 1ମ ସମଘନର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = 3x ସେ.ମି. ଓ 2ୟ ସମଘନର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = 4x ସେ.ମି. ।
1ମ ସମଘନର ଘନଫଳ = (3x)³ ଘ. ସେ.ମି. ଓ ଦ୍ୱିତୀୟ ସମଘନର ଘନଫଳ = (4x)³ ଘ. ସେ.ମି. ।
ପ୍ରଶ୍ନନୁସାରେ, (3x)³ + (4x)³ = 5824 
⇒ 27x³ + 64x³ = 5824
⇒ 91x³ = 5824
⇒ x³ = \(\frac{5824}{91}\) = 64
⇒ x = \(\sqrt[3]{64}\) = 4 ସେ.ମି.
∴ 1ମ ସମଘନର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = 3x = 3 × 4 = 12 ସେ.ମି.
ଓ ଦ୍ୱିତୀୟ ସମଘନର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = 4x = 4 × 4 = 16 ସେ.ମି. । 
∴ ସମଘନ ଦୁଇଟିର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଯଥାକ୍ରମେ 12 ସେ.ମି. ଓ 16 ସେ.ମି. ।

Question 18.
ତିନୋଟି ସମଘନର ଭୂମିର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ ଯଥାକ୍ରମେ 9 ବ. ମି., 16 ବ. ମି. ଓ 25 ବ. ମି. । ଏହି ସମଘନତ୍ରୟର ଘନଫଳର ସମଷ୍ଟି ସଙ୍ଗେ ସମାନ ଘନଫଳ ବିଶିଷ୍ଟ ଅନ୍ୟ ଏକ ସମଘନର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ସମାଧାନ:
1ମ ସମଘନର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = √9 ମି. = 3 ମି., 2ୟ ସମଘନର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = √16 ମି. = 4 ମି.
ଓ 3ୟ ସମଘନର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = √25 = 5 ମି. ।
ସମଘନ ତ୍ରୟର ଘନଫଳର ସମଷ୍ଟି = (3)³ + (4)³ + (5)³ ଘ.ମି. 
= (27 + 64 + 125) ଘ.ମି.  = 216 ଘ.ମି. ।
ନୂତନ ସମଘନର ଘନଫଳ = 216 ଘ.ମି.
∴ ନୂତନ ସମଘନର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = \(\sqrt[3]{216}\) ମି. = 6 ମି.

Odisha State Board BSE Odisha Class 9 History Notes Chapter 3 ରୁଷ ବିପ୍ଲବ : କାରଣ ଓ ଫଳାଫଳ will enable students to study smartly.

BSE Odisha Class 9 History Notes Chapter 3 ରୁଷ ବିପ୍ଲବ : କାରଣ ଓ ଫଳାଫଳ

ବିଷୟବସ୍ତୁ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ସୂଚନା ଓ ବିଶ୍ଳେଷଣ 
→ ଉପକ୍ରମ:

• ପୃଥ‌ିବୀର ବୈପ୍ଳବିକ ଇତିହାସର ମୂକସାକ୍ଷୀ ହେଉଛି ରୁଷ୍ ବିପ୍ଳବ ।
• ରୁଷ୍ ବିପ୍ଳବ ସାମ୍ୟବାଦ, ସମାଜବାଦ ଓ ସମତାର ବାର୍ତ୍ତା ପ୍ରସାରଣରେ ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲା ।
• ଏହା ମଧ୍ଯ ପୃଥ‌ିବୀର ଅନେକ ଦେଶର ସାମାଜିକ ଓ ଅର୍ଥନୈତିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବ୍ୟାପକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିବାରେ ସହାୟତା କରିଥିଲା ।
• ୧୯୧୭ ମସିହାର ରୁଷ୍ ବିପ୍ଳବ ପୃଥ‌ିବୀରେ ଏକ କ୍ରାନ୍ତିକାରୀ ଯୁଗର ଶୁଭାରମ୍ଭ କରିଥିଲା ।
• ଫରାସୀ ବିପ୍ଳବ ୧୭୮୯ ମସିହାରେ ସାମ୍ୟ, ସମାନତା ଓ ମୈତ୍ରୀର ବାର୍ତ୍ତା ପ୍ରଚାର କରିଥିଲାବେଳେ ରୁଷ୍ ବିପ୍ଳବ, ସାମ୍ୟବାଦ, ସମାଜବାଦ ଓ ସମତାର ମନ୍ତ୍ର ପ୍ରଚାର କରିବାରେ କୌଣସି ଗୁଣରେ କମ୍ ନଥିଲା

ସ୍ୱେଚ୍ଛାଚାରୀ ଶାସନ :

• ରୁଷିଆରେ ପ୍ରାୟ ଏକ ଶହ ବର୍ଷରୁ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ବ ଧରି ରୋମାନୋଭ୍ ବଂଶ ଶାସନ କରି ଆସୁଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କର ଶାସନ ଅତ୍ୟନ୍ତ ତ୍ରୁଟିପୂର୍ଣ୍ଣ ଥିଲା ଓ ସେମାନେ ଏକଚ୍ଛତ୍ରବାଦୀ ଭାବରେ ରାଜତ୍ଵ କରୁଥିଲେ । ସମ୍ରାଟମାନଙ୍କୁ ‘ଜାର୍’ ବୋଲି କୁହାଯାଉଥିଲା ।
• ରୁଷିଆରେ ଶେଷ ପାଞ୍ଚଜଣ ଜାର ଅତ୍ୟନ୍ତ ନିଷ୍ଠୁର ଓ କ୍ରୂର ଥିଲେ ।
• ପ୍ରଥମ ଆଲେକ୍‌ଜାଣ୍ଡାର ଜଣେ ଅତ୍ୟାଚାରୀ ଶାସକ ଥିଲେ । ସେ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାଶୀଳ ନୀତି ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ କରିଥିଲେ ।
• ଦ୍ଵିତୀୟ ଆଲେକ୍‌ଜାଣ୍ଡାର ରୁଷିଆରେ ପ୍ରଚଳିତ ଥ‌ିବା ଦାସତ୍ଵ ଓ କୃଷିଭୃତ୍ୟ ପ୍ରଥା ଉଚ୍ଛେଦ କରିଥିଲେ ଓ ତୃତୀୟ ଆଲେକ୍‌ଜାଣ୍ଡାର ଜଣେ ନିଷ୍ଠୁର ଓ ନିରଙ୍କୁଶ ଶାସନ ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ କରିଥିଲେ ।
• ପ୍ରଥମ ନିକୋଲାସ୍ ଜଣେ ଅତ୍ୟାଚାରୀ ଶାସକ ଥିଲେ । ସେ ପ୍ରଗତିଶୀଳ ଚିନ୍ତାଧାରାକୁ ବିରୋଧ କରୁଥିଲେ । ଶେଷରେ ଦ୍ବିତୀୟ ନିକୋଲାସ୍‌ଙ୍କ ଶାସନ କାଳରେ ଜନଅସନ୍ତୋଷ ଘନୀଭୂତ ହୋଇ ବିପ୍ଳବର ସୂତ୍ରପାତ ହୋଇଥିଲା ।

ବିଷୟବସ୍ତୁର ରୂପରେଖ:

• ରୁଷ୍ ବିପ୍ଳବର କାରଣସମୂହ
• ବିପ୍ଳବର ସୂତ୍ରପାତ
• ଫେବୃଆରୀ ବିପ୍ଳବର ଫଳାଫଳ
• ଅକ୍ଟୋବର ବିପ୍ଳବ
• ରୁଷ୍ ବିପ୍ଳବର ଫଳାଫଳ

ରୁଷ୍ ବିପ୍ଳବର କାରଣ:

• ସ୍ୱେଚ୍ଛାଚାରୀ ଶାସନ
• ସାମାଜିକ ବୈଷମ୍ୟ
• ଅର୍ଥନୈତିକ ଅସମାନତା
• ଶିଳ୍ପ ବିପ୍ଳବର ପ୍ରଭାବ
• ବୌଦ୍ଧିକ ଚେତନା
• ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଦଳ ଗଠନ
• ଅପାରଗ ଅମଲାତନ୍ତ୍
• ନିରୁତ୍ସାହିତ ସୈନ୍ୟବାହିନୀ
• ରକ୍ତାକ୍ତ ରବିବାର
• ଷମତାବିହୀନ ତୁମା
• ଜାରିନା ଓ ରାସ୍‌ପୁଟିନ୍‌ଙ୍କ ହସ୍ତକ୍ଷେପ
• ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧରେ ରୁଷିଆର ପରାଜୟ

ସାମାଜିକ ବୈଷମ୍ୟ :

• ରୁଷ୍ ସମାଜରେ ଦୁଇ ଶ୍ରେଣୀର ଲୋକେ ବାସ କରୁଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କୁ ଥିଲାବାଲା ବା ଧନୀକ ଶ୍ରେଣୀ ଓ ନ ଥୁଲାବାଲା ବା କୃଷକ ଗୋଷ୍ଠୀ ବୋଲି କୁହାଯାଉଥିଲା ।
• ଥୁଲାବାଲା ବା ଧନୀକ ଶ୍ରେଣୀର ଲୋକମାନେ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର କ୍ଷମତା ଉପଭୋଗ କରୁଥିଲେ । ତା’ସହିତ ଦେଶର ସମସ୍ତ ଜମିର ମାଲିକ ଥିଲେ । ମାତ୍ର ନ ଥିଲାବାଲା ବା ଶ୍ରମିକ ଓ କୃଷକ ଶ୍ରେଣୀର
• ଲୋକମାନେ ସବୁଥିରୁ ବଞ୍ଚିତ ଥିଲେ ।
• ଏହି ସାମାଜିକ ବୈଷମ୍ୟ ଲୋକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଶ୍ରେଣୀ ସଂଘର୍ଷ ମନୋଭାବ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା ଓ ଏହା ପରବର୍ତ୍ତୀ ଅବସ୍ଥାରେ ଏକ ବିପ୍ଲବରେ ପରିଣତ ହେଲା ।

→ ଭୋଦ୍‌କା – ରୁଷିଆରେ ଗହମରୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେଉଥ‌ିବା ଏକ ନିଶାକାରୀ ପାନୀୟ ।

ଅର୍ଥନୈତିକ ଅସମାନତା :

• ଅସମାନତା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା, ଯାହାଫଳରେ ସମାଜରେ ଶୋଷକ ଓ ଶୋଷିତ ଶ୍ରେଣୀ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲେ ।
• କୃଷକମାନଙ୍କର ଅବସ୍ଥାରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ପାଇଁ କୃଷିଭୃତ୍ୟ ପ୍ରଥା ଉଚ୍ଛେଦ କରାଯିବା ସତ୍ତ୍ବେ ସେମାନଙ୍କର ଅବସ୍ଥାରେ କୌଣସି ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆସିନଥିଲା
• ରୁଷ୍ ସମାଜରେ କୃଷକମାନେ ସର୍ବହରା ବା ପ୍ରୋଲେତାରିଏତ୍ ଭାବରେ ପରିଚିତ ହେଲେ, ଯାହାକି ବିପ୍ଳବ ପାଇଁ ବାଟ ସୁଗମ କରିଥିଲା ।

→ ପ୍ରୋଲେତାରିଏତ୍ – ରୁଷିଆର ସର୍ବହରା କୃଷକମାନଙ୍କୁ ପ୍ରୋଲେତାରି ଏତ୍ କୁହାଯାଉଥିଲା ।

ଶିଳ୍ପ ବିପ୍ଳବର ପ୍ରଭାବ :

• ଶିଳ୍ପ ବିପ୍ଳବର ପ୍ରଭାବ ରୁଷିଆର ଶ୍ରମିକମାନଙ୍କର ଜୀବନଧାରାରେ କୌଣସି ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିପାରିନଥିଲା ।
• ଯନ୍ତ୍ରପାତିର ପ୍ରୟୋଗ ଫଳରେ ଅନେକ ଶ୍ରମିକଙ୍କୁ ଛଟେଇ କରାଯାଉଥିଲା । ସେମାନଙ୍କୁ କମ୍ ପାରିଶ୍ରମିକରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରାଯାଉଥିଲା ।
• ପୁଞ୍ଜିପତି ଓ ଶ୍ରମିକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କ ଅଧିକ ଖରାପ ହେଲା ଓ ଶ୍ରମିକମାନେ ନିଜର ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ ପାଇଁ ସଂଘମାନ ଗଠନ କରିଥିଲେ । ଶିଳ୍ପକ୍ଷେତ୍ରରେ ଏକ ବୈପ୍ଳବିକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ପାଇଁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନିଆଯାଇଥିଲା ।

ବୌଦ୍ଧିକ ଚେତନା :

• ରୁଷିଆର ପ୍ରଗତିଶୀଳ ମତବାଦଗୁଡ଼ିକର ପ୍ରଚାରରେ ଜାର୍‌ଙ୍କ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ସତ୍ତ୍ଵେ ଅନେକ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ସାହିତ୍ୟ ରୁଷ୍ ଭାଷାରେ ଅନୂଦିତ ହୋଇ ଶିକ୍ଷିତ ଲୋକମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ପାଠ କରାଯାଇଥିଲା ।
• ରୁଷର ଚିନ୍ତାଶୀଳ ଲେଖକ ଯଥା – କାର୍ଲ ମାର୍କସ୍, ଲିଓ ଟଲଷ୍ଟୟ,ଦସ୍ତୋଭସ୍କି, ମାକ୍‌ସିମ୍ ଗୋର୍କୀ ଓ ଲାଭରୋଭ୍ ରୁଷ୍ ବିପ୍ଳବ ପାଇଁ ପ୍ରେରଣା ଯୋଗାଇଥିଲା ।

→ କାର୍ଲମାର୍କଙ୍କ କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟମାନି ଫେଷ୍ଟୋ ୧୮୪୮ ମସିହାରେ ଦାସକ୍ୟାପିଟାଲ୍ ୧୮୬୭ରେ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା

ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଦଳ ଗଠନ :

• ରୁଷର ସବୁଠାରୁ ଗରିବ ଓ ଶ୍ରମିକଗୋଷ୍ଠୀମାନେ ବିଭିନ୍ନ ଦଳ ଗଠନ କରି ଜାରଙ୍କ ସ୍ୱେଚ୍ଛାଚାରିତା ଓ ଶୋଷକ ଶ୍ରେଣୀ ଅନ୍ୟାୟ ବିରୁଦ୍ଧରେ ବିପ୍ଳବ କରିଥିଲେ ।
• ରୁଷରେ ୧୮୯୫ ମସିହାରେ ଶ୍ରମିକମାନେ ସାମାଜିକ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ଦଳ ଓ ୧୯୦୧ ରେ ଭୂମିହୀନ କୃଷକମାନେ ସାମାଜିକ ବିପ୍ଳବୀ ଦଳ ଗଠନ କରିଥିଲେ ।
• ୧୯୦୩ ମସିହାରେ ଶ୍ରମିକମାନଙ୍କ ଦଳ ଦୁଇଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଥିଲା ଯଥା –ମେନ୍‌ସେଭିକ୍ ଓ ବୋଲ୍‌ସେଭିକ୍ ।
• ମାରତୋଭ୍ଙ୍କଦ୍ଵାରା ମେନ୍‌ସେଭିକ୍ ଓ ଲେନିନ୍‌ଙ୍କଦ୍ୱାରା ବୋଲ୍‌ସେଭିକ୍ ଦଳ ପରିଚାଳିତ ହେଉଥିଲା ।

ଅପାରଗ ଅମଲାତନ୍ତ୍ର :

• ରୁଷିଆର ଅମଲାତନ୍ତ୍ରର ଅଧିକାଂଶ ଲୋକ ଧନୀକ ଶ୍ରେଣୀର ଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କର ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କ ପ୍ରତି କୌଣସି ସହାନୁଭୂତି ନଥିଲା । ଗରିବ ଲୋକଙ୍କୁ ସେମାନେ ଶୋଷଣ କରୁଥିଲେ ।
• ସେଠାରେ ଅମଲାତନ୍ତ୍ରର ଦକ୍ଷତାର ଅଭାବ, ପ୍ରିୟାପ୍ରୀତି ତୋଷଣ ଓ ଦୁର୍ନୀତି ଯୋଗୁ ଜନ ଅସନ୍ତୋଷ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା । ସେମାନେ ଏହାର ପରିବର୍ତ୍ତନ ପାଇଁ ସୁଯୋଗ ଅପେକ୍ଷାରେ ଥିଲେ ।

ନିରୁତ୍ସାହିତ ସୈନ୍ୟବାହିନୀ :

• ଜାର୍ ରୁଷିଆର ସୈନ୍ୟବାହିନୀକୁ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ସୁବିଧା ସୁଯୋଗ ଯୋଗାଇବାପାଇଁ ଆଗ୍ରହ ପ୍ରକାଶ କରିନଥିଲେ ।
• ସୈନ୍ୟମାନେ ଭୋକ ଉପାସ ଓ ଯୁଦ୍ଧ ଉପକରଣର ଅଭାବ ଯୋଗୁଁ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ ।
• ସୈନ୍ୟବାହିନୀରେ ଆଧୁନିକ ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ରର ଅଭାବ ସହିତ କ୍ରିମିଆ ଯୁଦ୍ଧ, ରୁଷ୍-ଜାପାନ ଯୁଦ୍ଧରେ ରୁଷର ପରାଜୟ ଫଳରେ ଜାର୍ ଶାସନର ଦୁର୍ବଳତା ପ୍ରକାଶ ପାଇଲା ଓ ଜନସାଧାରଣ ଅପମାନବୋଧ କଲେ ।

ରକ୍ତାକ୍ତ ରବିବାର :

• ୧୯୦୫ ଜାନୁଆରୀ ୨୨ ତାରିଖରେ ଧର୍ମଯାଜକ ଫାଦର ଗ୍ୟ।ପନ୍ ଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଜନସାଧାରଣ ସେଣ୍ମପିଟରସ୍ ବସ୍ଥିତି ଜାର୍‌ଙ୍କ ରାଜପ୍ରାସାଦକୁ ଦାବିପତ୍ର ଦେବାପାଇଁ ଶୋଭାଯାତ୍ରା କରି ଯାଇଥିଲେ ।
• ଜାର୍‌ଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶରେ ସୈନ୍ୟମାନେ ଶୋଭାଯାତ୍ରାକାରୀଙ୍କ ଉପରେ ଗୁଳି ଚାଳନା କରିବା ଫଳରେ ଅନେକ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କଲେ ଓ ବହୁସଂଖ୍ୟକ ଆହତ ହେଲେ । ଏହାକୁ ରୁଷ୍ ଇତିହାସରେ ‘ରକ୍ତାକ୍ତ ରବିବାର’ କୁହାଯାଏ ।

ଷମତାବିହୀନ ତୁମା:
୧୯୦୫ ମସିହାରେ ଜାର୍ ଦ୍ବିତୀୟ ନିକୋଲାସ୍‌ଙ୍କ ରୁଷର ନିର୍ବାଚିତ ସଂସଦ ‘ଡୁମା’ ଆହ୍ଵାନ କରିବାର ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ବିରୋଧରେ ଜନ ଆନ୍ଦୋଳନ ଦେଖାଦେବାରୁ ଜାର୍ ଅକ୍ଟୋବର ଇସ୍ତାହାର ଘୋଷଣା କଲେ ଓ ଡୁମାକୁ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ କ୍ଷମତା ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ ।

• କ୍ରିମିଆ ଯୁଦ୍ଧ – ୧୮୫୪ ମସିହା
• ରୁଷ-ଜାପାନ ଯୁଦ୍ଧ – ୧୯୦୪ ମସିହା
• ଲେନିନ୍‌ଙ୍ଗ୍ରାଡ଼ – ରୁଷିଆର ଦ୍ୱିତୀୟ ବୃହତ୍ତମ ସହର
• ଡୁମା – ରୁସ୍‌ର ପାର୍ଲିଆମେଣ୍ଟ
• ୧୯୦୬ ମେ ୬ ତାରିଖ – ପ୍ରଥମ ଡୁମା
• ୧୯୦୭ ମାର୍ଚ୍ଚ – ଦ୍ବିତୀୟ ଡୁମା ଆହୂତ
• ୧୯୧୨ ମସିହା – ତୃତୀୟା ଡୁମା ଗଠନ

ଜାରିନା ଓ ରାସ୍‌ପୁଟିନ୍‌ଙ୍କ ହସ୍ତକ୍ଷେପ :

• ଜାର୍ ଦ୍ୱିତୀୟ ନିକୋଲାସ୍‌ଙ୍କ ପତ୍ନୀ ଜାରିନା ଆଲେକ୍‌ଜାଣ୍ଡ୍ରା ଜଣେ ଅହଙ୍କାରୀ, ସଂକୀର୍ଣ୍ଣମନା ଓ ଅତ୍ୟନ୍ତ କ୍ଷମତାଲୋଭୀ ନାରୀ ଥିଲେ ।
• ରାସ୍‌ଟିନ ନାମକ ଜଣେ ଭଣ୍ଡ ସନ୍ନ୍ୟାସୀଙ୍କଦ୍ୱାରା ସେ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଥିଲେ । ସେ ତାଙ୍କୁ ଅଖଣ୍ଡ କ୍ଷମତା ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ଯାହାଫଳରେ ରୁଷ୍ଠରେ ଦୁର୍ନୀତି ଓ ବିଭ୍ରାନ୍ତିକର ବାତାବରଣ ଦେଖାଦେଇଥିଲା ।
• ରୁଷରେ ରାଜପରିବାର ପ୍ରତି ଅସନ୍ତୋଷ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା ଓ ଲୋକମାନେ ଶାସନରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆବଶ୍ୟକ କଲେ ।

→ ରାସ୍‌ପୁଟିନଙ୍କ ପୂରାନାମ – ଗ୍ରିଗୋରୀ ଏଫମୋଭିଚ୍‌ । ରାଜକୁମାର ୟୁସୁପୋଷ୍ ତାଙ୍କୁ ଗୁଳି କରି ହତ୍ୟା କରିଥିଲେ ।

ଜାରିନା ଓ ରାସ୍‌ପୁଟିନ୍‌ଙ୍କ ହସ୍ତକ୍ଷେପ :
ଜାର୍ ଦ୍ୱିତୀୟ ନିକୋଲାସ୍କଙ୍କ ପତ୍ନୀ ଜାରିନା ଆଲେକ୍‌ଜାଣ୍ଡ୍ରା ଜଣେ ଅହଙ୍କାରୀ, ସଂକୀର୍ଣ୍ଣମନା ଓ ଅତ୍ୟନ୍ତ କ୍ଷମତାଲୋଭୀ ନାରୀ ଥିଲେ ।
ରାସ୍‌ପୁଟିନ ନାମକ ଜଣେ ଭଣ୍ଡ ସନ୍ୟାସୀଙ୍କଦ୍ୱାରା ସେ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଥିଲେ । ସେ ତାଙ୍କୁ ଅଖଣ୍ଡ କ୍ଷମତା ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ଯାହାଫଳରେ ରୁଷରେ ଦୁର୍ନୀତି ଓ ବିଭ୍ରାନ୍ତିକର ବାତାବରଣ ଦେଖାଦେଇଥିଲା ।
ରୁଷରେ ରାଜପରିବାର ପ୍ରତି ଅସନ୍ତୋଷ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା ଓ ଲୋକମାନେ ଶାସନରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆବଶ୍ୟକ କଲେ ।

ବିଶ୍ବଯୁଦ୍ଧରେ ରୁଷିଆର ପରାଜୟ :

• ପ୍ରଥମ ବିଶ୍ଵ ଯୁଦ୍ଧରେ ରୁଷିଆ ଜର୍ମାନୀ ବିରୋଧରେ ମିତ୍ରଶକ୍ତି ସପକ୍ଷରେ ଯୋଗଦେଇଥିଲା ଏବଂ ଜର୍ମାନୀଠାରୁ ପରାଜୟ ବରଣ କରିଥିଲା ।
• ସେହି ସମୟରେ ରୁଷିଆର ଆର୍ଥିକ ଅବନତି ହେବାକୁ ଲାଗିଲା । ଏହା ଅସନ୍ତୁଷ୍ଟ ଜନତାଙ୍କୁ ଜାରଙ୍କ ବିରୋଧରେ ବିପ୍ଳବ କରିବାପାଇଁ ଉତ୍ତେଜିତ କରିଥିଲା ।

ବିପ୍ଳବର ସୂତ୍ରପାତ :
ରୁଷ୍ ବିପ୍ଳବର ଆଶୁ କାରଣ ଥିଲା ଖାଦ୍ୟଶସ୍ୟ, ପୋଷାକ, ଜାଳେଣି ପ୍ରଭୃତି ଦୈନନ୍ଦିନ ଆବଶ୍ୟକତାର ଅଭାବ । ଏସବୁପ୍ରତି ଜାର୍‌ଙ୍କ ଉଦାସୀନତା ଯୋଗୁଁ ରୁଷିବାସୀ ବିପ୍ଳବର ପନ୍ଥା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।
ବିପ୍ଳବ ଓ ଦ୍ବିତୀୟଟି ଥିଲା ଅକ୍ଟୋବର ବିପ୍ଳବ ।

ଫେବୃଆରୀ ବିପ୍ଳବ :

• ୧୯୧୭ ମସିହା ମାର୍ଚ୍ଚ ୮ ତାରିଖରେ ପ୍ରାୟ ଏକ ଲକ୍ଷ ଲୋକ ପେଟ୍ରୋଗାଡ଼ ସହର ରାଜରାସ୍ତାରେ ବିକ୍ଷୋଭ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଥିଲେ । ସେଥ‌ିରେ ହଜାର ହଜାର ସଂଖ୍ୟାରେ ମହିଳା ମଧ୍ୟ ଯୋଗ
• ଦେଇଥିଲେ । ଆହୁରି ମଧ୍ୟ ସୈନ୍ୟବାହିନୀର ଲୋକମାନେ ଏହି ବିଦ୍ରୋହରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ ।
• ଜାର୍ ଉୁମାକୁ ଭାଙ୍ଗିସେଇଥ୍ ଲେ ଓ ସୈନ୍ୟବାହି ଆଦୋଳନକାରୀମାନଙ୍କୁ ନେଇ ‘ସୋଭିଏତ୍’ ଗଠିତ ହେଲା ।
• ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୫ ତାରିଖରେ ଜାର୍ ଶାସନ ଓ ରୋମାନୋଭ୍ ରାଜବଂଶର ଅବସାନ ଘଟିଥିଲା ।
• ପ୍ରିନ୍ସ ଲୋଭୋଭ୍ଙ୍କ ନେତୃତ୍ବରେ ସେଠାରେ କାମଚଳା ସରକାର ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ।

→ ଫେବୃୟାରୀ ବିପ୍ଳବ – ସେ ସମୟରେ ପ୍ରଚଳିତ କ୍ୟାଲେଣ୍ଡର ଅନୁଯାୟୀ ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୨ ତାରିଖଟି ଫେବୃୟାରୀ ୨୭ ତାରିଖ ଥିଲା, ତେଣୁ ଏହାକୁ ଫେବୃୟାରୀ ବିପ୍ଳବ କୁହାଯାଏ ।

ଅକ୍ଟୋବର ବିପ୍ଳବ :

• ଲେନିନ୍ ଓ ଟ୍ରଟସ୍କିଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ବୋଲ୍‌ସେଭିକ୍ ବିପ୍ଳବ ବା ଅକ୍ଟୋବର ବିପ୍ଳବ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।
• ୧୯୧୭ ମସିହା ନଭେମ୍ବର ୭ ତାରିଖରେ ବୋଲସେଭିକ୍‌ମାନେ ବିନା ରକ୍ତପାତରେ ରୁଷିଆରେ ସରକାର ଗଠନ କରିଥିଲେ ।
• ଏହି ବିପ୍ଳବ ଏକ ସାମାଜିକ ବିପ୍ଳବ ଥିଲା । ଦେଶରେ ସାମ୍ୟବାଦ ଓ ସମାଜବାଦ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହେଲା ।
• ନଭେମ୍ବର ୭ ତାରିଖ ରୁଷ୍ କ୍ୟାଲେଣ୍ଡର ଅକ୍ଟୋବର ମାସରେ ପଡୁଥିବାରୁ ଏହାକୁ ଅକ୍ଟୋବର ବିପ୍ଳବ କୁହାଯାଏ । ବିପ୍ଳବ ପରେ ଲେନିନ୍ ପ୍ରଧାନ ମନ୍ତ୍ରୀ ଓ ଟ୍ରଟସ୍କି ବୈଦେଶିକ ମନ୍ତ୍ରୀ ହୋଇଥିଲେ ।

→ ଅକ୍ଟୋବର ବିପ୍ଳବ – ରୁଷ୍ ବିପ୍ଳବ ସମୟରେ ପ୍ରଚଳିତ ମାସର ୨୫ ତାରିଖ ହୋଇଥିବାରୁ ଏହାକୁ ଅକ୍ଟୋବର ବିପ୍ଳବ କୁହାଯାଏ ।

ରୁଷ୍ ବିପ୍ଳବର ଫଳସ୍ଵରୂପ ରାଜନୈତିକ ପରିବର୍ତ୍ତନ :

• ଜାମାନଙ୍କର ଏକଚ୍ଛତ୍ର ଶାସନ ଲୋପ ପାଇଥିଲା ।
• ଦେଶର ଶାସନ ପ୍ରୋଲେତାରିଏନ୍‌ଙ୍କ ହାତକୁ ଗଲା । ରୁଷିଆରେ ଏକଦଳୀୟ ରାଷ୍ଟ୍ର ଗଠିତ ହେଲା ।
• ୧୯୧୮ ମସିହାରେ ରୁଷିଆ ‘ରୁଷୀୟ ସୋସିଆଲିଷ୍ଟ ଫେଡ଼େରେଟିଭ୍ ସୋଭିଏତ୍ ରିପବ୍ଲିକ୍‌’ ଭାବରେ ନାମିତ ହେଲା ।
• ସମ୍ବିଧାନ ଅନୁସାରେ ୧୯୨୪ ମସିହାରେ ଏହାକୁ ‘‘ୟୁନିୟନ୍ ଅଫ୍ ସୋଭିଏତ୍ ସୋସିଆଲିଷ୍ଟ ରିପବ୍ଲିକସ୍’’ କୁହାଗଲା । ସର୍ବ-ରୁଷିଆ ସୋଭିଏତ୍ କଂଗ୍ରେସ ରୁଷର ସଂସଦ ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କଲା ।

ଅର୍ଥନୈତିକ ପରିବର୍ତ୍ତନ :

• ସମସ୍ତ ଘରୋଇ ଶିଳ୍ପ କାରଖାନା ଓ ବ୍ୟାଙ୍କଗୁଡ଼ିକର ଜାତୀୟକରଣ ହେଲା ଏବଂ ସେଗୁଡ଼ିକ ସରକାରଙ୍କ ନିୟନ୍ତ୍ରଣାଧୀନ ହେଲା ।
• ଦେଶର ସମସ୍ତ ସମ୍ପଦ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ସମ୍ପତ୍ତି ରୂପେ ଘୋଷିତ ହୋଇଥିଲା ।
• ଶ୍ରମିକମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ଗଠିତ କମିଟିଦ୍ଵାରା କାରଖାନାର ଉତ୍ପାଦନ ଓ ଆବଣ୍ଟନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପରିଚାଳନା କରାଗଲା ।

ସାମାଜିକ ପରିବର୍ତ୍ତନ :

• ପୁରାତନ ପାଠ୍ୟକ୍ରମ ଓ ଶିକ୍ଷାଦାନ ପଦ୍ଧତିକୁ ବଦଳାଇ ସାମ୍ୟବାଦ ଓ ସମାଜବାଦ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଅଧୂକ ଶିକ୍ଷା ଦିଆଗଲା।
  ଶିକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଧର୍ମର ପ୍ରଭାବକୁ ଲୋପ କରିଦିଆଗଲା।
• କଳା ଓ ସ୍ଥାପତ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ନୂତନତ୍ଵ ଦେଖାଦେଲା ।

→ ରୁଷିଆ ଓ ଜର୍ମାନୀ ମଧ୍ୟରେ ୧୯୧୭ରେ ସ୍ବାକ୍ଷରିତ ସନ୍ଧିକୁ ବ୍ରେଷ୍ଟ-ଲିତୋଭସ୍କ ସନ୍ଧି କୁହାଯାଏ ।

ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରଭାବ :

• ଅନେକ ଦେଶରେ ଦରିଦ୍ର ନିଷ୍ପେଷିତ ଜନସାଧାରଣ ସାମ୍ୟବାଦ ଓ ସାମାଜିକ ସମାନତା ପ୍ରତି ଆକୃଷ୍ଟ ହେଲେ ।
• ସାରା ବିଶ୍ଵରେ ଶ୍ରମିକ ଶ୍ରେଣୀ ପାଇଁ ରୁଷ୍ ବିପ୍ଳବ ପ୍ରେରଣା ଯୋଗାଇଥିଲା ଓ ଶିଳ୍ପାୟିତ ରାଷ୍ଟ୍ରମାନଙ୍କରେ ଶ୍ରମିକ ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।
• ପୋଲାଣ୍ଡ, ହଙ୍ଗେରୀ, ୟୁଗୋସ୍ଲୋଭିଆ, ଚୀନ୍, ଚେକୋସ୍ଲୋଭିଆ, ରୁମାନିଆ, ବୁଲଗେରିଆ ପ୍ରଭୃତି ଦେଶମାନଙ୍କରେ ସାମ୍ୟବାଦ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହୋଇଥିଲା ।
• ରୁଷିଆ ସହ ଇଂଲାଣ୍ଡ, ଫ୍ରାନ୍ସ, ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା, ଇଟାଲୀର ଆଦର୍ଶବାଦକୁ ନେଇ କଳହର ସୂତ୍ରପାତ ହୋଇଥିଲା ।
• ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ବ୍ୟାପାରରେ ରୁଷିଆର ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ରହିଥିଲା ଓ ବିଶ୍ୱରାଜନୀତିରେ ପୁଞ୍ଜିବାଦର ଏକଚାଟିଆ ଆଧ୍ୟାତ୍ୟକୁ ପ୍ରତିରୋଧ କରିପାରିଥିଲା ।

ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦସମୂହ ଓ ପ୍ରମୁଖ ଘଟଣାବଳୀ :

୧୭୮୯ ଖ୍ରୀ.ଅ. – ଫରାସୀ ରାଷ୍ଟ୍ର ବିପ୍ଳବ ସଂଘଟିତ ।
୧୮୦୧-୧୮୨୫ ଖ୍ରୀ.ଅ. – ଜାର୍ ପ୍ରଥମ ଆଲେକ୍‌ଜାଣ୍ଡାରଙ୍କ ଶାସନ ସମୟ ।
୧୮୧୮ ଖ୍ରୀ.ଅ. – ଜର୍ମାନୀର ରାଇନ୍‌ଲାଣ୍ଡରେ କାର୍ଲ ମାର୍କ୍ସଙ୍କର ଜନ୍ମ ।
୧୮୨୫-୧୮୫୫ ଖ୍ରୀ.ଅ. – ଜାର୍ ପ୍ରଥମ ନିକୋଲାସ୍‌ଙ୍କ ଶାସନ ସମୟ ।
୧୮୪୮ ଖ୍ରୀ.ଅ. – କାର୍ଲ ମାର୍କଙ୍କଦ୍ୱାରା ‘କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ମାନିଫେଷ୍ଟା’ ପୁସ୍ତକ ପ୍ରକାଶିତ ।
୧୮୫୪ ଖ୍ରୀ.ଅ. – କ୍ରିମିଆ ଯୁଦ୍ଧ ସଂଘଟିତ ।
୧୮୫୫ ଖ୍ରୀ.ଅ. – (ମାର୍ଚ୍ଚ ୨) ଜାର୍ ପ୍ରଥମ ନିକୋଲାସ୍କଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ।
୧୮୬୧ ଖ୍ରୀ.ଅ. – ଜାର୍ ଦ୍ୱିତୀୟ ଆଲୋକ୍‌ଜାଣ୍ଡାରଙ୍କ ଶାସନ ସମୟ ।
୧୮୫୫-୧୮୮୧ ଖ୍ରୀ.ଅ. – ଜାର୍ ଦ୍ୱିତୀୟ ଆଲେକ୍‌ଜାଣ୍ଡାରଙ୍କଦ୍ଵାରା ଦେଶରୁ ଦାସତ୍ଵ ପ୍ରଥା ଲୋପ ପାଇଁ ଘୋଷଣା ।
୧୮୬୭ ଖ୍ରୀ.ଅ. – କାର୍ଲ ମାର୍କସ୍‌ ଓ ଫ୍ରେଡ଼େରିକ୍ ଏଞ୍ଜେଲ୍ସଙ୍କଦ୍ବାରା ‘ଦ କ୍ୟାପିଟାଲ’ ପୁସ୍ତକ ପ୍ରକାଶିତ ।
୧୮୭୦ ଖ୍ରୀ.ଅ. – ରୁଷିଆରେ ଲେନିନ୍‌ଙ୍କର ଜନ୍ମ ।
୧୮୮୧-୧୮୯୪ ଖ୍ରୀ.ଅ. – ଜାର୍ ତୃତୀୟ ଆଲେକ୍‌ଜାଣ୍ଡାରଙ୍କର ଶାସନ ସମୟ ।
୧୮୮୩ ଖ୍ରୀ.ଅ. – ଲଣ୍ଡନଠାରେ କାର୍ଲ ମାର୍କଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ।
୧୮୯୪-୧୯୧୭ ଖ୍ରୀ.ଅ. – ଜାର୍ ଦ୍ୱିତୀୟ ନିକୋଲାସ୍‌ଙ୍କର ଶାସନ ସମୟ ।
୧୮୯୫ ଖ୍ରୀ.ଅ. – ଅସନ୍ତୁଷ୍ଟ ଶ୍ରମିକମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ‘ସାମାଜିକ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ଦଳ’ ଗଠନ ।
୧୯୦୦ ଖ୍ରୀ.ଅ. – ଲେନିନ୍‌ଙ୍କର ନିର୍ବାସନ ଦଣ୍ଡରୁ ମୁକ୍ତି ।
୧୯୦୧ ଖ୍ରୀ.ଅ. – କୃଷକମାନଙ୍କଦ୍ଵାରା ‘ସାମାଜିକ ବିପ୍ଳବୀ ଦଳ’ ଗଠନ ।
୧୯୦୩ ଖ୍ରୀ.ଅ. – ସାମାଜିକ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ଦଳ ୨ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ, ଯଥା – (କ) ମେସେଭିକ୍ ଦଳ, (ଖ) ବୋଲ୍‌ସେଭିକ୍ ଦଳ ।
୧୯୦୪ ଖ୍ରୀ.ଅ. – ରୁଷ୍-ଜାପାନ ଯୁଦ୍ଧ ।
୧୯୦୫ ଖ୍ରୀ.ଅ. – (ଜାନୁୟାରୀ ୨୨) ରକ୍ତାକ୍ତ ରବିବାର ।
୧୯୧୬ ଖ୍ରୀ.ଅ. – (ଡିସେମ୍ବର) ରାସ୍‌ପୁଟିନ୍‌ଙ୍କୁ ଗୁଳିକରି ହତ୍ୟା କରାଯାଇଥିଲା ।
୧୯୧୭ ଖ୍ରୀ.ଅ. – ରୁଷ୍ ବିପ୍ଳବ ସଂଘଟିତ; (ନଭେମ୍ବର ୭) ବୋଲ୍‌ସେଭିକ୍ ସ୍ୱେଚ୍ଛାସେବୀମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ପେଟ୍ରୋଗ୍ରାଡ୍ ସହରର ରେଳଷ୍ଟେସନ, ସାମରିକ ଦୁର୍ଗ, ଟେଲିଗ୍ରାଫ୍ ଓ ଟେଲିଫୋନ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସରକାରୀ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ଦଖଲ; ରୁଷିଆରେ ସୋଭିଏତ୍ ସାଧାରଣତନ୍ତ୍ର ସ୍ଥାପିତ; (ଡିସେମ୍ବର୧୫) ବ୍ରେଷ୍ଟ -ଲିତୋଭସ୍କଠାରେ ଜର୍ମାନୀ ସହ ଯୁଦ୍ଧବିରତି ବୁଝାମଣା ସ୍ବାକ୍ଷର କରି ରୁଷିଆ ପ୍ରଥମ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧରୁ ଓହରିଗଲା ।
୧୯୧୮ ଖ୍ରୀ.ଅ. – ରୁଷିଆ ‘ରୁଷୀୟ ସୋସିଆଲିଷ୍ଟ ଫେଡ଼େରେଟିଭ୍ ସୋଭିଏତ୍ ରିପବ୍ଲିକ୍‌’ ନାମରେ ନାମିତ ଓ (ମାର୍ଚ୍ଚ ୩ ତାରିଖ) ରୁଷ୍ ଓ ଜର୍ମାନୀ ମଧ୍ୟରେ ବ୍ରେଷ୍ଟ-ଲିତୋଭସ୍କ ସନ୍ଧି ସ୍ବାକ୍ଷରିତ ।
୧୯୨୪ ଖ୍ରୀ.ଅ. – ରୁଷିଆ ‘ୟୁନିଅନ୍ ଅଫ୍ ସୋଭିଏତ୍ ସୋସିଆଲିଷ୍ଟ ରିପବ୍ଲିକ୍‌ସ୍’ ନାମରେ ପରିଚିତ ଓ ଲେନିନ୍‌ଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ।

Odisha State Board BSE Odisha 9th Class Physical Science Solutions Chapter 4 ପରମାଣୁ ଗଠନ Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 9 Physical Science Solutions Chapter 4 ପରମାଣୁ ଗଠନ

1. ଟମ୍‌ସନ୍‌ଙ୍କ ପରମାଣୁ ମଡ଼େଲ ଅନୁସାରେ ପରମାଣୁ କିପରି ବିଦ୍ୟୁତ୍ ନିରପେକ୍ଷ ବୁଝାଅ ।
ଉ –
ଟମସନ୍‌ଙ୍କ ପରମାଣୁ ମଡ଼େଲ ଅନୁସାରେ,

• ପରମାଣୁ ଏକ ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଚାର୍ଜ ଧାରଣ କରିଥିବା ଗୋଲକ ଏବଂ ସେଥ‌ିରେ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକ ଚାରିଆଡ଼େ ସଂଯୁକ୍ତ ହୋଇ ରହିଥାଏ ।
• ପରମାଣୁରେ ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଚାର୍ଜ ଓ ବିଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଚାର୍ଜ ସମାନ ପରିମାଣରେ ରହିଥାଏ । ତେଣୁ ପରମାଣୁଟି ବିଦ୍ୟୁତ୍ ନିରପେକ୍ଷ ଅଟେ ।

2. ତିନୋଟି ଅବପରମାଣୁ କଣିକାର ନାମ ଲେଖ ।
ଉ –
ତିନୋଟି ଅବପରମାଣୁ କଣିକାର ନାମ ହେଉଛି –

• ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ (ବିଯୁକ୍ତଚାର୍ଜ କଣିକା)
• ପ୍ରୋଟନ୍ ( ଯୁକ୍ତଚାର୍ଜ କଣିକା)
• ନିଉଟ୍ରନ୍ (ଚାର୍ଜବିହୀନ କଣିକା)

3. ଗୋଟିଏ ପରମାଣୁର ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ 2 ଏବଂ ବସ୍ତୁତ୍ୱ ସଂଖ୍ୟା 4 । ଏହି ପରମାଣୁର ନ୍ୟୁକ୍ଲିୟସ୍‌ରେ କେତୋଟି ନିଉଟ୍ରନ୍ ଅଛି ?
ଉ –
ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ = 2, ବସ୍ତୁତ୍ୱ ସଂଖ୍ୟା = 4
ପରମାଣୁର ନିଉକ୍ଲିୟସ୍‌ରେ ଥ‌ିବା ନିଉଟ୍ରନ୍ ସଂଖ୍ୟା = ବସ୍ତୁତ୍ୱ ସଂଖ୍ୟା – ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ = 4 – 2 = 2
∴ ଏହି ପରମାଣୁର ନ୍ୟୁକ୍ଲିୟସ୍‌ରେ 2ଟି ନିଉଟ୍ରନ ଅଛି ।

4. ନାଇଟ୍ରୋଜେନ୍ ପରମାଣୁରେ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକ କିପରି ସଜାଇ ହୋଇ ରହିଛି ବୁଝାଅ ।
ଉ –
ନାଇଟ୍ରୋଜେନ ପରମାଣୁର ନ୍ୟୁକ୍ଲିୟସ୍ ଚାରିପଟେ ଦୁଇଟି ସେଲ
ଯଥା- K ଓ L ରହିଛି |
ନାଇଟ୍ରୋଜେନ୍‌ର ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ = 7
ଏହି ପରମାଣୁର 7ଟି ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ମଧ୍ୟରୁ K-ସେଲ୍‌ରେ 2ଟି
ଏବଂ L-ସେଲ୍‌ରେ 5ଟି ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ସଜାଇ ହୋଇ ରହିଛନ୍ତି ।

5. Cl^– ଆୟନର ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍‌ ସଜ୍ଜା ଲେଖ ।
ଉ –
Cl^– ଆୟନର ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ସଜ୍ଜା ହେଉଛି – 2, 8, 8
ଅର୍ଥାତ୍ K ସେଲ୍ ପାଇଁ 2ଟି, L ସେଲ୍ ପାଇଁ ୫ଟି ଓ M ସେଲ୍ ପାଇଁ ୫ଟି ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ଥାଏ ।

6. ପରମାଣୁର ବାହ୍ୟତମ ସେଲ୍‌ରେ ସର୍ବାଧ୍ଵକ କେତୋଟି ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ରହିପାରିବ ?
ଉ –
ଅଷ୍ଟେଟ ନିୟମ ଅନୁସାରେ ପରମାଣୁର ବାହ୍ୟତମ ସେଲ୍‌ରେ ସର୍ବାଧ‌ିକ ୫ଟି ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ରହିପାରିବ ।

7. M ସେଲ୍‌ରେ ସର୍ବାଧ‌ିକ କେତୋଟି ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ରହିପାରିବ ?
ଉ –
2n² ନିୟମ ଅନୁ ସାରେ M ସେଲ୍‌ରେ ସର୍ବାଧ‌ିକ 2 x (3)² = 18ଟି ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ରହିପାରିବ ।

8. ସିଲିକନ୍‌ର ଯୋଗ୍ୟତା, ତା’ର ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ସଜ୍ଜାରୁ କିପରି ନିରୂପଣ କରାଯାଇପାରିବ ?
ଉ –
(a) ସିଲିକନ୍‌ ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ = 14
ଏହି ପରମାଣୁର ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ସଜ୍ଜା ହେଉଛି K(2), L(8) ଓ M(4) । ଅର୍ଥାତ୍ ଏହାର ବାହ୍ୟତମ ସେଲ୍‌ରେ 4ଟି ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ରହିଛି ।
(b) ସିଲିକନ୍ ପରମାଣୁ ତାର ବାହ୍ୟତମ କକ୍ଷରେ ଥ‌ିବା ଚାରୋଟି ସଂଯୋଜକ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରକୁ ଭିନ୍ନ ପରମାଣୁ ସହ ମିଳିତ ଭାବେ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍‌ ସହଭାଗ କରି ସଂଯୁକ୍ତ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ନିକଟତମ ନିଷ୍କ୍ରିୟ ମୌଳିକ ପରମାଣୁର ସଂରଚନା ରୂପ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥାଏ । ତେଣୁ ସିଲିକନ୍‌ର ଯୋଗ୍ୟତା 4 ଅଟେ ।

9. ଗୋଟିଏ ପରମାଣୁର ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ 8 । ଏଥ‌ିରେ କେତୋଟି ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ ଅଛି ?
ଉ –
ଗୋଟିଏ ପରମାଣୁର ନ୍ୟୁକ୍ଲିୟସ୍‌ରେ ଥ‌ିବା ପ୍ରୋଟନସଂଖ୍ୟାକୁ ଏହା ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ କୁହାଯାଏ । ପରମାଣୁ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ନିରପେକ୍ଷ ହେତୁ ପ୍ରୋଟନ ସଂଖ୍ୟା = ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ ସଂଖ୍ୟା = 8

10. ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍‌ର ତିନୋଟି ଆଇସୋଟୋପ୍ଲର ନାମ ଲେଖ ।
ଉ –
ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ ର ତିନୋଟି ଆଇସୋଟୋପ୍ଲର ନାମ

• ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ ବା ପ୍ରୋଟିୟମ୍
• ଡିଉଟେରିୟମ୍
• ଟ୍ରାଇଟିୟମ୍

11. ଗୋଟିଏ ମୌଳିକର ପ୍ରତୀକ X । ଏହାର ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ 15 ଏବଂ ବସ୍ତୁତ୍ଵ ସଂଖ୍ୟା 31 । ଏ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ସଂକ୍ଷେପରେ କିପରି ସାଙ୍କେତିକ ଉପାୟରେ ଲେଖାଯାଇପାରିବ ?
ଉ –
ମୌଳିକର ପ୍ରତୀକ = X, ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ = 15 ଓ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ସଂଖ୍ୟା = 31
ଏହି ମୌଳିକର ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ସାଙ୍କେତିକ ରୂପ –

12. ଆଇସୋଟୋପ୍ କ’ଣ ଉଦାହରଣ ସହ ଲେଖ ।
ଉ –
ଆଇସୋଟୋପ୍ – ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ ସମାନ ଥାଇ ବସ୍ତୁତ୍ଵ ସଂଖ୍ୟା ଭିନ୍ନ ହୋଇଥିବା ପରମାଣୁଗୁଡ଼ିକୁ ଆଇସୋଟୋପ୍ କୁହାଯାଏ ।

ଉଦାହରଣ :

• ନାଇଟ୍ରୋଜେନ୍‌ର ଦୁଇଟି ଆଇସୋଟୋପ୍ ଅଛନ୍ତ ଯଥା | ପ୍ରତ୍ୟେକ ନାଇଟ୍ରୋଜେନ୍ ପରମାଣୁର ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ 7 କିନ୍ତୁ ବସ୍ତୁତ୍ୱ ସଂଖ୍ୟା ଯଥାକ୍ରମେ 14 ଏବଂ 15 |
• ଅକ୍ସିଜେନ୍‌ର ତିନୋଟି ଆଇସୋଟୋପ୍ ଅଛିନ୍ତ ଯଥା | ପ୍ରତ୍ୟେକ ଅକ୍ସିଜେନ୍ ପରମାଣୁର ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ 8 କିନ୍ତୁ ବସ୍ତୁତ୍ୱ ସଂଖ୍ୟା ଯଥାକ୍ରମେ 16, 17 ଏବଂ 18 |

13. ଆଇସୋବାର୍ କ’ଣ ଉଦାହରଣ ସହ ଲେଖ ।
ଉ –
ଆଇସୋବାର୍ : ବସ୍ତୁତ୍ୱ ସଂଖ୍ୟା ସମାନଥାଇ ଭିନ୍ନ ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ ଥିବା ପରମାଣୁଗୁଡ଼ିକୁ ଆଇସୋଟାର୍ କୁହାଯାଏ ।

ଉଦାହରଣ :
ପୋଟାସିୟମ୍ର ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ 19 ଏବଂ କ୍ୟାଲ୍‌ସିୟମ୍‌ର ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ 20 । ଏହି ଦୁଇ ମୌଳିକର ବସ୍ତୁତ୍ୱ ସଂଖ୍ୟା 40 । ଏହି ଦୁଇ ମୌଳିକର ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ସାଙ୍କେତିକ ରୂପ ହେଉଛି ଦୁଇଟି ଆଇସୋବାର୍ ଅଟନ୍ତି ।

14. ଉଦାହରଣ ସହ ଆଇସୋଟୋପ୍ ଓ ଆଇସୋବାର୍ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଭେଦ ଲେଖ ।

15. ଟମସନ୍‌ଙ୍କ ପରମାଣୁ ମଡ଼େଲ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଆଲୋଚନା କର ।
ଉ –

• ଟମସନ୍‌ଙ୍କ ପରମାଣୁ ମଡ଼େଲ୍ : ଟମସନ୍‌ଙ୍କ ପରମାଣୁ ମଡ଼େଲ ଅନୁଯାୟୀ ପରମାଣୁଟି ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଚାର୍ଜ ରହିଥିବା ଏକ ଗୋଲକ । ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକ ଏହା ଭିତରେ ବାଣ୍ଟିହୋଇ ରହିଥା’ନ୍ତି ।
• ପରମାଣୁର ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଚାର୍ଜ ବିସ୍ତାରିତ ହୋଇଥିବାବେଳେ ଇଲେକ୍‌ ଟ୍ରନଗୁଡ଼ିକ ବିଛୁରିତ ହୋଇ ରହିଥାନ୍ତି ।

ଟମ୍‌ସନ୍‌ଙ୍କ ପ୍ରସ୍ତାବ ଅନୁସାରେ :

• ପରମାଣୁ ଏକ ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଚାର୍ଜ ଧାରଣ କରି ଥ୍ ଗୋଲକ ଏବଂ. ଏଥ୍ ରେ ଇଲେକ୍ ଟ୍ରନ୍ ଗୁଡ଼ିକ ସବୁ ଆଡ଼େ ଦୃଢ଼ ଭାବରେ ସଂଯୁକ୍ତ ହୋଇ ରହିଥା’ନ୍ତି ।
• ପର ମାଣ୍ଡୁ ରେ ୟୁ କ୍ତାତ୍ମକ ଚାର୍ଜ ଓ ବିଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଚାର୍ଜ ସମାନ ପରିମାଣରେ ଥାଏ । ତେଣୁ ପରମାଣୁ ଟି ବିଦ୍ୟୁତ୍ ନିରପେକ୍ଷ ଅଟେ ।

16. ରଦରଫୋର୍ଡ଼ଙ୍କ ସୁନାପାତିଆ ପରୀକ୍ଷାଟି ବୁଝାଅ |
ଉ-
ରଦରଫୋର୍ଡ଼ଙ୍କ ସୁନାପାତିଆ ପରୀକ୍ଷା :
ପରମାଣୁ ମଧ୍ୟରେ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ଗୁଡ଼ିକ କିପରି ସଜେଇ ହୋଇ ରହିଛନ୍ତି, ସେ ବିଷୟରେ ଜାଣିବା ପାଇଁ ବୈଜ୍ଞାନିକ ରଦରଫୋର୍ଡ଼ ଏକ ପରୀକ୍ଷାର ପରିକଳ୍ପନା କରିଥିଲେ ।

• ଏହି ପରୀକ୍ଷାରେ ଖଣ୍ଡିଏ ଅତି ପତଳା ସୁନାପାତିଆ ଉପରେ ତୀବ୍ର ବେଗରେ ଗତି କରୁଥିବା ଆଲ୍‌ଫା (α) କଣିକାକୁ ନିକ୍ଷେପ କରାଗଲା ।
• ଆଲ୍‌ଫା କଣିକା ହେଉଛି ହିଲିୟମ୍ ଆୟନ (He⁺⁺) ଯାହା ଦ୍ବିଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଚାର୍ଜ’ ବହନ କରେ । ଏହାର ବସ୍ତୁତ୍ଵ 4u ହୋଇଥ‌ିବାରୁ ତୀବ୍ର ବେଗରେ ଗତି କରୁଥ‌ିବା α-କଣିକାରେ ଯଥେଷ୍ଟ ପରିମାଣର ଶକ୍ତି ରହିଥାଏ ।

ପର୍ଯ୍ୟବେକ୍ଷଣ :

• ଅଧିକାଂଶ α-କଣିକା ସୁନାପାତିଆ ମଧ୍ୟଦେଇ ସିଧାସଳଖ ଭାବରେ ଗତି କଲା ।
• କିଛି α-କଣିକାର ଗତିପଥ ବଙ୍କେଇ ହୋଇଗଲା ।
• ଅଳ୍ପ କିଛି ।-କଣିକା ସୁନାପାତିଆକୁ ଭେଦ ନ କରି ଯେଉଁ ଦିଗରେ ଯାଇଥିଲା ଠିକ୍ ତା’ର ବିପରୀତ ଦିଗରେ ପଛକୁ ଫେରିଆସିଲା ।

ସିଦ୍ଧାନ୍ତ :

• ସୁନାପାତିଆର ପରମାଣୁ ଭିତରେ ଅଧିକାଂଶ ସ୍ଥାନ ଫମ୍ପା । କାରଣ ଅଧିକାଂଶ ନଂ-କଣିକା ସୁନାପାତିଆ
• ଖୁବ୍ କମ୍ ସଂଖ୍ୟକ କଣିକା, ଗତିପଥରେ ବଙ୍କେଇ ଯାଉଛି, ଯେଉଁଥୁରୁ ସୂଚନା ମିଳୁଛି ଯେ ପରମାଣୁର ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଚାର୍ଜ ଖୁବ୍ କମ୍ ସ୍ଥାନ ଦଖଲ କରିଛି।
• ଅତି ଅଳ୍ପ କେତେକ α-କଣିକା ସିଧା ଆଗକୁ ନ ଯାଇପାରି 180 କୋଣରେ ବିକ୍ଷେପିତ ହୋଇ ପଛକୁ ଫେରିଆସୁଛି । ଏଥୁରୁ ସୂଚନା ମିଳୁଛି ଯେ ସୁନା ପରମାଣୁର ସମସ୍ତ ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଚାର୍ଜ ଓ ବସ୍ତୁତ୍ୱ କେନ୍ଦ୍ରୀଭୂତ ହୋଇ ପରମାଣୁ ମଧ୍ୟରେ ଖୁବ୍‌ କମ୍ ସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କରିଛି ।

17. ରଦରଫୋର୍ଡ଼ଙ୍କ ପରମାଣୁ ମଡ଼େଲ ବିଷୟରେ ବୁଝାଅ ।
ଉ
ରଦରଫୋର୍ଡ଼ଙ୍କ ପରମାଣୁ ମଡ଼େଲ : ରଦରଫୋର୍ଡ଼ ତାଙ୍କ ସୁନାପାତିଆ ପରୀକ୍ଷାକୁ ଭିଭିକରି ଏକ ପରମାଣୁ ମଡ଼େଲର ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଥିଲେ । ଏହି ମଡ଼େଲ ଅନୁ ସାରେ –

• ପରମାଣୁରେ ଏକ ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଚାର୍ଜିତ କେନ୍ଦ୍ର ରହିଛି ଯାହାକୁ ନ୍ୟୁକ୍ଲିୟସ୍ କୁହାଯାଏ । ପରମାଣୁର ପ୍ରାୟ
• ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍‌ଗୁଡ଼ିକ ନ୍ୟୁକ୍ଲିୟସ୍ ଚାରିପଟେ ଥିବା ଫାଙ୍କା ସ୍ଥାନରେ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କକ୍ଷ ପଥରେ ଘୂରୁଛନ୍ତି ।
• ପରମାଣୁର ଆକାର ତୁଳନାରେ ନ୍ୟୁକ୍ଲିୟସ୍‌ର ଆକାର ଖୁବ୍ ଛୋଟ ।

18. ବୋ’ରଙ୍କ ପରମାଣୁ ମଡ଼େଲ ରଦରଫୋର୍ଡ଼ଙ୍କ ମଡ଼େଲଠାରୁ କିପରି ଭିନ୍ନ ବୁଝାଅ ।

19. ଆଇସୋଟୋପ୍‌ର ଚାରୋଟି ବ୍ୟବହାର ଲେଖ ।
ଉ –
ଆଇସୋଟୋପ୍‌ର ବ୍ୟବହାର :

• ୟୁରେନିୟମ୍‌ର ଆଇସୋଟୋପ୍ ନ୍ୟୁକ୍ଲିୟ ରିଆକ୍ଟରରେ ଜାଳେଣି ରୂପେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।
• କୋବାଲ୍ଟର ଏକ ଆଇସୋଟୋପ୍ କ୍ୟାନ୍‌ସର ରୋଗର ଚିକିତ୍ସା ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।
• ଆୟୋଡ଼ିନ୍‌ର ଏକ ଆଇସୋଟୋପ୍ ଥାଇରଏଡ୍ ଗ୍ରନ୍ଥି (thyriod gland) ରୋଗର ଚିକିତ୍ସାରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ।
• କେତେକ କୃତ୍ରିମ ଆଇସୋଟାପ୍‌କୁ କୃଷି ଓ ଶିଳ୍ପ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।

20. ଗୋଟିଏ ନିଷ୍କ୍ରିୟ ମୌଳିକର ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ସଜ୍ଜା ଲେଖ ।
ଉ –
ନିଷ୍କ୍ରିୟ ମୌଳିକର ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ସଜ୍ଜା :

କାର୍ଯ୍ୟାବଳୀ (Activity) : 

ତୁମପାଇଁ କାମ 4.1 :

• ଶୁଖୁଲା ମୁଣ୍ଡବାଳକୁ ଏକ ପାନିଆରେ କୁଣ୍ଡାଇ ସେହି ପାନିଆଟିକୁ ଛୋଟ ଛୋଟ ଟୁକୁରା କାଗଜ ଖଣ୍ଡ ନିକଟରେ ଦେଖାଇଲେ, କାଗଜ ଟୁକୁରାକୁ ପାନିଆ ଆକର୍ଷଣ କରିବ ।
• ଗୋଟିଏ କାଚଦଣ୍ଡ (glass rod)କୁ ଏକ ସିଲ୍‌ କନାରେ ଘଷି ତାହାକୁ ଫୁଙ୍କା ହୋଇଥିବା ବେଲୁନ୍ ନିକଟକୁ ନେଲେ ବେଲୁନ୍‌ କାଚଦଣ୍ଡ ଆଡ଼କୁ ଆକର୍ଷିତ ହେବ ।

ସିଦ୍ଧାନ୍ତ : ଦୁଇଟି ପଦାର୍ଥକୁ ପରସ୍ପର ସହିତ ଘର୍ଷଣ କଲେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଚାର୍ଜ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ ଓ ସେଗୁଡ଼ିକ ଆକର୍ଷଣ କରିବାର ପ୍ରକୃତି ଲାଭ କରନ୍ତି ।

• 1897 ମସିହାରେ ବୈଜ୍ଞାନିକ ଜେ.ଜେ. ଟମସନ୍ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଲେ ଯେ ବିଯୁକ୍ତ ଚାର୍ଜକଣିକା ପ୍ରତ୍ୟେକ ପରମାଣୁର ଏକ ମୌଳିକ କଣିକା । ଏହି କଣିକାକୁ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରମ୍ (electron) କୁହାଗଲା ।
• 1886 ମସିହାରେ ବୈଜ୍ଞାନିକ ଇ. ଗୋଲ୍‌ଷ୍ଟାଇନ୍ ଏକ ପରୀକ୍ଷାଦ୍ଵାରା ପରମାଣୁରେ ଯୁକ୍ତଚାର୍ଜ ରହିଥ‌ିବା ଆବିଷ୍କାର କରିଥିଲେ । ଏହି ଯୁକ୍ତଚାର୍ଜ କଣିକାର ନାମ ପ୍ରୋଟନ୍ (Proton) ଦିଆଗଲା ।
• ପ୍ରୋଟନ୍‌ର ଚାର୍ଜ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍‌ର ଚାର୍ଜ ସହିତ ସମାନ କିନ୍ତୁ ବିପର1ରଧମା |
• ପ୍ରୋଟନ୍‌ର ବସ୍ତୁତ୍ଵ ତୁଳନାରେ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍‌ର ବସ୍ତୁତ୍ଵ ନଗଣ୍ୟ ବୋଲି ଧରାଯାଏ ।

ତୁମପାଇଁ କାମ 4.2 :
ପ୍ରକୃତିରେ ପୋଟାସିୟମର ତିନୋଟି ଆଇସୋଟୋପ୍ ମିଳିଥାଏ । ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା »K, K ଏବଂ K । ପୋଟାସିୟମର ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵ = 39.098u । ପ୍ରକୃତିରେ ପୋଟାସିୟମର କେଉଁ ଆଇସୋଟୋପ୍‌ର ଶତକଡ଼ା ଅନୁପାତ ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ ?
ଉ-

ତେଣୁ xର % ମାନ ସବୁଠାରୁ ଅଧ‌ିକ । ଅର୍ଥାତ୍ ପ୍ରକୃତିରେ K ଆଇସୋଟୋପ୍‌ ଶତକଡ଼ା ଅନୁପାତ ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ ।

ତୁମପାଇଁ କାମ 4.3 :
ଏହି ଅଧ୍ୟାୟରେ ଆଲୋଚିତ ହୋଇନଥୁବା ପାଞ୍ଚୋଟି ମୌଳିକର ଆଇସୋଟୋପ୍‌ଗୁଡ଼ିକର ଏକ ତାଲିକା କର ।

ଉ-
ଆଇସୋଟୋପ୍‌ର ବ୍ୟବହାର (Application of Isotopes) :

• ୟୁରେନିୟମ୍ ଆଇସୋଟୋପ୍ ନ୍ୟୁକ୍ଲିୟ ରିଆକ୍ଟରରେ ଜାଳେଣି ରୂପେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।
• କୋବାଲ୍ଟର ଏକ ଆଇସୋଟୋପ୍ କ୍ୟାନ୍ସର ରୋଗର ଚିକିତ୍ସା ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।
• ଆୟୋଡ଼ିନ୍‌ ଏକ ଆଇସୋଟୋପ୍ ଥାଇରଏଡ୍ ଗ୍ରନ୍ଥି (Thyroid gland) ରୋଗର ଚିକିତ୍ସାରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ |
• କେତେକ କୃତ୍ରିମ ଆଇସୋଟୋପ୍‌କୁ କୃଷି ଓ ଶିଳ୍ପ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।

ତୁମପାଇଁ କାମ 4.4 :
ଆଉ କେତୋଟି ଆଇସୋବାର୍‌ର ଏକ ତାଲିକା କର ।
ଉ-

Odisha State Board BSE Odisha 9th Class Physical Science Solutions Chapter 5 ଗତି Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 9 Physical Science Solutions Chapter 5 ଗତି

1. 100 m ପରିଧ ବିଶିଷ୍ଟ ଗୋଟିଏ ବୃତ୍ତାକାର ପଥରେ ଜଣେ ଖେଳାଳୀ 20 ସେକେଣ୍ଡ ସମୟରେ ଥରେ ଘୂରିପାରେ । ତାହାହେଲେ ସେ ଏକ ମିନିଟ୍ 10 ସେକେଣ୍ଡରେ କେତେ ଦୂରତା ଅତିକ୍ରମ କରିବ ଓ ତାହାର ବିସ୍ଥାପନ କେତେ ହେବ ?
ଉ-
ଏଠାରେ ଅତିକ୍ରାନ୍ତ ଦୂରତା (s) = 100 m, ସମୟ (t) = 20 s
∴ ବେଗ (v) =
ଯଦି ସମୟ (t) = 1 ମିନିଟ୍ 10 ସେକେଣ୍ଡ = 70 ସେକେଣ୍ଡ ହୁଏ,
ତେବେ ଅତିକ୍ରାନ୍ତ ଦୂରତା (s) = vt = 5 m/s × 70s = 350 m ହେବ ।
∴ ଖେଳାଳୀ ଜଣକ ମୋଟ 350 m ଦୂରତା ଅତିକ୍ରମ କରିବ ।
ଏଥିରେ ସେ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ 3 ଥର ବୃତ୍ତାକାର ପରିଧ୍ଵକୁ ଏବଂ ଥରେ ଅର୍ଥପରିଧ୍ଵ ପଥ ଅତିକ୍ରମ କରିବ ।
ତେଣୁ ତାହାର ବିସ୍ଥାପନ = ବୃତ୍ତର ପରିଧ୍ଵ
∴ ବୃତ୍ତର ପରିଧ୍ଵ = πd = 100 m (∵ d = ବୃତ୍ତର ବ୍ୟାସ)

ଖେଳାଳୀର ବିସ୍ଥାପନ 31.818m ମିଟର ହେବ ।

2. ସୁମନ୍ତ ବିଦ୍ୟାଳୟକୁ ଗଲାବେଳେ 20 km/h ବେଗରେ ଗାଡ଼ିରେ ଯାଏ । ବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ଫେରିଲାବେଳେ ତାହାର ଗାଡ଼ିର ବେଗ 30 km/h ହେଲେ, ତାହାର ହାରାହାରି ବେଗ କେତେ ହେବ ?
ଉ-
ମନେକର ସୁମନ୍ତ ଘରଠାରୁ ବିଦ୍ୟାଳୟର ଦୂରତ୍ୱ = x km
x kmକୁ 20 km/h ବେଗରେ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଯିବାକୁ ସମୟ ଲାଗିବ =

∴ ସୁମନ୍ତର ହାରାହାରି ବେଗ 24 km/h ।

3. ଏକ ମୋଟର ବୋଟ୍ ସ୍ଥିରାବସ୍ଥାରୁ ଗୋଟିଏ ହ୍ରଦରେ ଏକ ସରଳରେଖାରେ ଗତିକଲା । 8 ସେକେଣ୍ଡ ସମୟରେ ତାହାର ତ୍ଵରଣ 3 m/s² ହେଲା । ଏହି ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ବୋଟ୍‌ କେତେ ଦୂରତା ଅତିକ୍ରମ କରିଥିଲା ?
ଉ-
ଏଠାରେ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ପରିବେଗ (u) = 0, ସମୟ (t) = 8 s ଓ ତ୍ଵରଣ (a) = 3m/s²
∴ ଅତିକ୍ରାନ୍ତ ଦୂରତା
∴ ବୋଟ୍‌ଟି 96 ମି. ଦୂରତା ଅତିକ୍ରମ କରିଥିଲା ।

4. ରାମବାବୁ ସକାଳୁ ଘରୁ ବାହାରି ପୂର୍ବ ଦିଗକୁ 2 km ଗଲେ ଏବଂ ସେଠାରୁ ସେଇବାଟ ଦେଇ ଘରକୁ ଫେରି ଆସିଲେ । ଏହି ଦୂରତା ଅତିକ୍ରମ କରିବାକୁ ସେ ମୋଟ 40 ମିନିଟ୍ ସମୟ ନେଇଥୁଲେ, ତାଙ୍କର ହାରାହାରି ବେଗ ଓ ପରିବେଗ କଳନା କର ।
ଉ –

ରାମବାବୁଙ୍କର ହାରାହାରି ବେଗ 6 km/h ଓ ବିସ୍ଥାପନ 0 |

5. ଚିତ୍ରରେ ତିନୋଟି ଗାଡ଼ି A, B ଓ Cର ସମୟ-ଦୂରତା ଗ୍ରାଫ୍ ପ୍ରଦର୍ଶିତ ହୋଇଛି । ଏହି ଗ୍ରାଫ୍‌କୁ ଅନୁଧ୍ୟାନ କରି ନିମ୍ନ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଲେଖ ।
(a) ଏମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ କେଉଁ ଗାଡ଼ିଟିର ଗତି ସର୍ବାଧ୍ବକ ?
(b) ରାସ୍ତାର କୌଣସି ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନରେ ସେମାନେ ଏକାଠି ହେବେ କି ?
(c) B ଗାଡ଼ିଟି A ଗାଡ଼ିକୁ ଅତିକ୍ରମ କରିବା ପରେ c ଗାଡ଼ିଟି କେତେ ଦୂର ଯାଇଥ‌ିବ ?
(d) C ଗାଡ଼ିକୁ ଅତିକ୍ରମ କରିବା ପରେ B ଗାଡ଼ିଟି କେତେ ଦୂର ଯାଇଥିବ ?

ଉ –

(a) ଗତି ଶୀଳ ବସ୍ତୁର ବେଗର ପରି ମାଣ ଦୂରତ। -ସମୟ ଗ୍ରାଫ୍‌ ଆନତି (Slope)ରୁ ଜଣାପଡ଼ିଥାଏ । Bର ଲେଖାଟି X-ଅକ୍ଷ ବା ସମୟ ଅକ୍ଷ ସହ ଉତ୍ପନ୍ନ କରୁଥ‌ିବ। କୋଣର ପରିମାଣ ଅଧିକ ହୋଇଥିବାରୁ ତ’ର ସ୍ଲୋପ୍ ଅଧିକ ହୋଇଥାଏ । ସୁତରାଂ Bର ବେଗ ସର୍ବାଧ‌ିକ ଅଟେ ।

(b) ରାସ୍ତାର କୌଣସି ସ୍ଥାନରେ ସେମାନେ ଏକାଠି ହେବେ ନାହିଁ ।

(c) B ଗାଡ଼ିଟି A ଗାଡ଼ିକୁ D ଠାରେ ଅତିକ୍ରମ କରୁଛି । D ବିନ୍ଦୁର ସ୍ଥାନାଙ୍କ Y -ଅକ୍ଷରେ 10 km । ସେହି ସମୟରେ ୯ ଗାଡି E ଠାରେ ପହଞ୍ଚିବ ଏବଂ E ବିନ୍ଦୁର ସ୍ଥାନାଙ୍କ Y-ଅକ୍ଷରେ 9km । ତେଣୁ B, Aକୁ ଅତିକ୍ରମ କଲାବେଳେ ୯ ଗାଡି B ଓ A ଠାରୁ (10 km – 9 km) = 1 km ପଛରେ ଥ‌ିବ ।

(d) B ଗାଡି C ଗାଡିକୁ F ଠାରେ ଅତିକ୍ରମ କରୁଛି ଏବଂ F ର ସ୍ଥାନାଙ୍କ Y-ଅକ୍ଷରେ 7.5 km 1 B, Cକୁ ମୂଳବିନ୍ଦୁଠାରୁ 7.5 km ଦୂରରେ ଏବଂ A କୁ ମୂଳବିନ୍ଦୁଠାରୁ 10 km ଦୂରରେ ଅତିକ୍ରମ କରିବ । ତେଣୁ B ଗାଡି ୯ ଗାଡିକୁ ଅତିକ୍ରମ କରିବା ସୟରେ (10 km – 7.5 km) = 2.5 km ଦୂରତା ଅତିକ୍ରମ କରିବ ।

6. ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁ ଭୂମିଠାରୁ 20 m ଉପରୁ ସ୍ଥିରାବସ୍ଥାରୁ ମୁକ୍ତ ଭାବରେ ପଡ଼ିଲା । ଭୂପୃଷ୍ଠରେ ପଡ଼ିବାକୁ ଏହାକୁ କେତେ ସମୟ ଲାଗିବ ? ଠିକ୍ ଭୂମିକୁ ଛୁଇଁବା ବେଳେ ଏହାର ପରିବେଗ କେତେ ହେବ ?(g = 10 m/s²)
ଉ –
ଏଠାରେ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ପରିବେଗ (u) ), ଭୂମିଠାରୁ ବସ୍ତୁର ଉଚ୍ଚତା (s) = 20m
ଓ ମାଧ୍ୟାକର୍ଷଣ ଜନିତ ତ୍ଵରଣ (g) = 10 m/s²
v² = u² + 2gs = 2gs (∵ u = 0)

v = u + gt ⇒ t =
∴ ଭୂପୃଷ୍ଠରେ ପଡ଼ିବାକୁ 2 ସେକେଣ୍ଡ ସମୟ ଲାଗିବ ଓ ଠିକ୍ ଭୂମିରେ ଛୁଇଁବା ବେଳେ ଏହାର ପରିବେଗ 20m/s ହେବ ।

7. ଗ୍ରାଫ୍ ପ୍ରଦର୍ଶିତ ହୋଇଛି । ଏହାକୁ ପର୍ଯ୍ୟବେକ୍ଷଣ କର ଏବଂ ନିମ୍ନୋକ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଲେଖ ।

(a) ପ୍ରଥମ ଚାରି ସେକେଣ୍ଡରେ କାର୍‌ଟି କେତେ ଦୂରତା ଅତିକ୍ରମ କରିବ ? ଏହି ସମୟରେ କାର୍‌ଟି ଅତିକ୍ରମ କରିଥୁବା ଦୂରତା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରୁଥିବା ଗ୍ରାଫ୍‌ର ଅଂଶକୁ ରଙ୍ଗ ଦିଅ ।
(b) ଗ୍ରାଫ୍‌ରେ କେଉଁ ଅଂଶଟିର କାର୍‌ଟି ସମ ଗତିରେ ଗତି କରୁଛି ?
ଉ –
(a) V = 6 m/s, t = 4s
s = vt = 6m/s x 4s = 24m
ଗ୍ରାଫ୍‌ତ ରେଖାଙ୍କିତ ଅଂଶ ହେଉଛି କାର୍ ଟି ଅତିକ୍ରମ କରୁଥିବା ଦୂରତା ।
(b) ଗ୍ରାଫ୍‌ରେ 6 ସେକେଣ୍ଡରୁ 9.6 ସେକେଣ୍ଡ ମଧ୍ୟରେ

8. ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁକୁ ଭୂଲମ୍ବ ଦିଗରେ ଭୂମିଠାରୁ ଉପରକୁ ନିକ୍ଷେପ କରାଗଲା । ଏହା 4 ସେକେଣ୍ଡ ପରେ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ସ୍ଥାନକୁ (ଯେଉଁ ସ୍ଥାନରୁ ଯାଇଥିଲା ସେହି ସ୍ଥାନକୁ) ଫେରି ଆସିଲା । ତାହାହେଲେ ଏହାର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ବେଗ କେତେ ଥିଲା ? ଏହା କେତେ ଉପରକୁ ଉଠିଥିଲା ? (g = 10 m/s²)
ଉ –
ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ବେଗ = u; ଅନ୍ତିମ ବେଗ v = 0; ମୋଟ ସମୟ ଲାଗିଛି t = 4 sec
କେବଳ ଉପରକୁ ଉଠିବାକୁ ସମୟ ଲାଗିଛି  
(ଉପରକୁ ଉଠିବାକୁ ଯେତିକି ସମୟ ଲାଗିବ ତଳକୁ ଖସିବାକୁ ସେତିକି ସମୟ ଲାଗିବ ।)
ଉପରକୁ ଉଠିବାପାଇଁ v = 0, t = 2 sec. g = – 10 m/s²
v = u + gt ⇒ 0 = u + gt ⇒ u = – gt = – (- 10m/s²) x 2s = 20 m/s
v² = u² + 2 gs ⇒ 0 = u² + 2 gs

∴ ବସ୍ତୁଟି 20m ଉପରକୁ ଉଠିଥିଲା ଓ ତାହାର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ବେଗ 20 m/s ଥିଲା ।

9. ଗୋଟିଏ କୃତ୍ରିମ ଉପଗ୍ରହ 42250 km ବ୍ୟାସାର୍ଷ ବିଶିଷ୍ଟ ଏକ ବୃତ୍ତାକାର କକ୍ଷରେ ପୃଥ‌ିବୀ ପରିକ୍ରମଣ କରୁଅଛି । ଯଦି ଏହା ପୃଥ‌ିବୀ ଚାରିପାଖରେ 24 ଘଣ୍ଟାରେ ଥରେ ଘୂରିଆସେ, ତାହାହେଲେ ଏହାର ବେଗ
ଉ –
ଏଠାରେ ବ୍ୟାସାର୍ଷ (r) = 42250 km, ସମୟ (t) = 24 h
⇒ ଅତିକ୍ରାନ୍ତ ଦୂରତା (s) = ପରିଧ୍ 2лr = 2 x 3.141 x 42250 km = 265414.5 km

10. ସ୍ଥିରାବସ୍ଥାରୁ ଗୋଟିଏ କାର୍ ଗତି ଆରମ୍ଭ କରି ଏକ ସିଧା ରାସ୍ତାରେ 4 m/s² ସମ ତ୍ଵରଣରେ ଗତି କଲା । 10 ସେକେଣ୍ଡ ପରେ ଏହାର ପରିବେଗ କେତେ ହେବ ? ଏହି ସମୟ ମଧ୍ୟରେ କାର୍‌ଟି କେତେ ଦୂର ଯାଇଥ‌ିବ ?
ଉ –
ଏଠାରେ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ପରିବେଗ (u) = 0, ତ୍ଵରଣ (a) = 4 m/s² ଓ ସମୟ (t) = 10s
ଅନ୍ତିମ ପରିବେଖ = v ହେଲେ v = u + at = 0 + 4 m/s² x 10s = 40 m/s
ଅତିକ୍ରାନ୍ତ ଦୂରତା
∴ 10 ସେକେଣ୍ଡ ପରେ କାର୍‌ର ପରିବେଗ ହେବ 40 m/s । ଏହି ସମୟ ମଧ୍ୟରେ କାର୍‌ଟି 200 m ଦୂର ଯାଇଥ‌ିବ ।

ପ୍ରଶାବଳୀ ଓ ଉତ୍ତର

1. ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁ କିଛି ପଥ ଦେଇ ଗତି କରିଛି । ତାହାର ବିସ୍ଥାପନ ଶୂନ ହୋଇ ପାରିବ କି ? ଯଦି ତୁମର ଉତ୍ତର ହଁ ହୁଏ, ତାହାହେଲେ ଏକ ଉଦାହରଣ ଦ୍ଵାରା ଏହାକୁ ବୁଝାଅ ।
ଉ –
(i) ବସ୍ତୁର ବିସ୍ଥାପନ ଶୂନ ହୋଇପାରିବ ।

(ii) ଉଦାହରଣ : 1 – ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ବିନ୍ଦୁ ‘A’ ରୁ ବାହାରି କୌଣସି ଏକ ପଥ ଅତ୍ରିକମ କରି ପୁନଶ୍ଚ ସେହି ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ବିନ୍ଦୁ ‘A’ କୁ ଫେରିଆସିଲେ ବସ୍ତୁର ବିସ୍ଥାପନ ଶୂନ ହେବ । କାରଣ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ – ବିନ୍ଦୁ ଓ ଅନ୍ତିମ ବିନ୍ଦୁ ମଧ୍ୟରେ ସର୍ବନିମ୍ନ ଦୂରତା ସମାନ ଅଟେ ।

ଉଦାହରଣ : 2 – ମନେକର, ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁ ‘୦’ ବିନ୍ଦୁରୁ ବାହାରି A ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏକ ସରଳରେଖାରେ ଯାଇ ପୁନଶ୍ଚ ‘୦’ ବିନ୍ଦୁକୁ ଫେରିଆସିଲା । ଏ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବସ୍ତୁର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ବିନ୍ଦୁ ଓ ଅନ୍ତିମ ବିନ୍ଦୁ ସମାନ ହୋଇଯିବାରୁ ବସ୍ତୁର ବିସ୍ଥାପନ ଶୂନ ହେବ ।
∴ \(\vec{OA}\) = – \(\vec{OA}\) କିମ୍ବା \(\vec{OA}\) + \(\vec{OA}\) = 0 (\(\vec{OA}\) ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ହେଲେ \(\vec{OA}\) ବିଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ହୋଇଥାଏ । )

ଉଦାହରଣ : 3 – ଗୋଟିଏ ଟେକାକୁ ଭୁଲମ୍ବ ଭାବରେ ଉପରକୁ ନିକ୍ଷେପ କଲେ ତାହା କିଛି ବାଟ ଉପରକୁ ଯାଇ କିଛି ସମୟ ପରେ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଅବସ୍ଥାନକୁ ଫେରିଆସେ । ଏଠାରେ ଟେକାର ବିସ୍ଥାପନ ଶୂନ ମାତ୍ର ଅତିକ୍ରାନ୍ତ ଦୂରତା ଶୂନ ହୋଇନଥାଏ ।

2. ନିମ୍ନୋକ୍ତ ମଧ୍ୟରୁ କେଉଁଟି ଠିକ୍ ଓ କେଉଁଟି ଭୁଲ ପ୍ରକାଶ କର ।
(a) ବିସ୍ଥାପନ କେବେହେଲେ ଶୂନ ହେବନାହିଁ ।
(b) ବିସ୍ଥାପନର ପରିମାଣ ଅତିକ୍ରାନ୍ତ ଦୂରତାର ପରିମାଣଠରୁ କେବେହେଲେ ଅଧିକ ହେବ ନାହିଁ ।
ଉ –
(a) ଭୁଲ
(b) ଠିକ୍ ।

3. ବେଗ ଓ ପରିବେଗ ମଧ୍ଯରେ ପାର୍ଥକ୍ୟ ଦର୍ଶାଅ ।
ଉ –

4. କେଉଁ ପରିସ୍ଥିତିରେ ହାରାହାରି ପରିବେଗର ପରିମାଣ ହାରାହାରି ବେଗ ସହ ସମାନ ?
ଉ –
ବସ୍ତୁଟି ଏକ ସରଳରେଖାରେ ଏବଂ ସମ ପରିବେଗରେ ଗତି କରୁଥିଲେ ଏହାର ହାରାହାରି ପରିବେଗର ପରିମାଣ ହାରାହାରି ବେଗ ସହ ସମାନ ହେବ ।

5. ଗୋଟିଏ ଯାନର ‘‘ଓଡ଼ୋମିଟର’’ ଯନ୍ତ୍ର କ’ଣ ମାପେ ?
ଉ –
ଗୋଟିଏ ଯାନର ଓଡ଼ୋମିଟର ଯନ୍ତ୍ର ବସ୍ତୁର ଅତିକ୍ରାନ୍ତ ଦୂରତା ମାପେ ।

6. ଯେତେବେଳେ ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁ ସମଗତିରେ ଗତି କରୁଥାଏ, ତାହାର ଗତିପଥ କିପରି ହୋଇଥାଏ ?
ଉ –
ଯେତେବେଳେ ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁ ସମଗତିରେ ଗତି କରୁଥାଏ, ସେତେବେଳେ ତାହାର ଗତିପଥ ସରଳରେଖକ ହୋଇଥାଏ ।

7. ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁ

• କେତେବେଳେ ସମ ତ୍ଵରଣରେ ଯାଉଛି ବୋଲି ତୁମେ କହିବ ଏବଂ
• କେତେବେଳେ ଅସମ ତ୍ଵରଣରେ ଯାଉଛି ବୋଲି ତୁମେ କହିବ ।

ଉ –

• ଯଦି ବସ୍ତୁ ଏକ ସରଳରେଖାରେ ଗତି କରୁଥିବା ସମୟରେ ତାହାର ପରିବେଗ ସମାନ ସମୟ ବ୍ୟବଧାନରେ ସମାନ ପରିମାଣରେ ବୃଦ୍ଧି ଘଟିଥାଏ, ତେବେ ତାହା ସମ ତ୍ଵରଣରେ ଯାଉଛି ବୋଲି କୁହାଯାଏ ।
• ସେହିପରି ଯଦି ସଳଖ ରାସ୍ତାରେ ଗୋଟିଏ ଗତିଶୀଳ ବସ୍ତର ବେଗ ଅସମାନଭାବରେ ସମାନ ସମୟ ବ୍ୟବଧାନରେ ବୃଦ୍ଧିପାଏ, ତେବେ ତାହା ଅସମ ତ୍ଵରଣରେ ଯାଉଛି ବୋଲି କୁହାଯିବ ।

8. ସରଳରେଖାରେ ଗୋଟିଏ ବସ୍ ତାହାର ପରିବେଗ 80 km/hରୁ 60 km/h କୁ 5 ସେକେଣ୍ଡରେ କମାଇଲା । ତାହାହେଲେ ସେ ବସ୍‌ର ଗତିରେ ତ୍ଵରଣ କେତେ ?
ଉ –

9. ଗୋଟିଏ ଟ୍ରେନ୍ ରେଳଷ୍ଟେସନରୁ ଛାଡ଼ି ସମ ତ୍ଵରଣରେ ଗତିକରି 10 ମିନିଟ୍‌ରେ 40 km/h ପରିବେଗ ଲାଭକଲେ, ଟ୍ରେନ୍‌ର ତ୍ଵରଣ କେତେ ?
ଉ –
ଟ୍ରେନ୍ ର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ପରିବେଗ (u) = 0
ଅନ୍ତିମ ପରିବେଗ (v) = 40 କି.ମି./ ଘଣ୍ଟା ମି. / ସେକେଣ୍ଡ = \(\frac { 100 }{ 9 }\) ମି. / ସେକେଣ୍ଡ
ସମୟ (t) = 10 ମିନିଟ୍ = 10 × 60 606 = 600 ସେକେଣ୍ଡ
ତ୍ଵରଣ (a) = \(\frac { v-u }{ t }\) = \(\frac { v }{ t }\) = \(\frac { 100 }{ 9 x 600 }\) ମିଟର / ସେକେଣ୍ଡ
= ମିଟର / ସେକେଣ୍ଡ² = 0.018 ମିଟର / ସେକେଣ୍ଡ²
∴ ଟ୍ରେନ୍‌ର ତ୍ଵରଣ 0.018 ମିଟର / ସେକେଣ୍ଡ²

10. ସମ ଓ ଅସମ ବେଗରେ ଗତି କରୁଥିବା ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁର ସମୟ–ଦୂରତା ଗ୍ରାଫ୍‌ର ଲକ୍ଷଣଗୁଡ଼ିକ ଲେଖ ।
ଉ –

• ସମ ବେଗରେ ଗତି କରୁଥିବା ବସ୍ତୁର ସମୟ-ଦୂରତା ଗ୍ରାଫ୍‌ ଏକ ତୀର୍ଯ୍ୟକ୍ ସରଳରେଖା ହୁଏ ।
• ବସ୍ତୁଟି ଅସମ ବେଗରେ ଗତି କରୁଥିଲେ ଗ୍ରାଫ୍‌ଟି ଏକ ବକ୍ରରେଖା ହୁଏ ।

11. ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁର ସମୟ-ଦୂରତା ଗ୍ରାଫ୍ ସମୟ ଅକ୍ଷ ସହ ସମାନ୍ତର ହୋଇଥିଲେ, ତାହାର ଗତି କ’ଣ ହୋଇପାରେ ବୋଲି ତୁମେ ଭାବୁଛ ?
ଉ –
ବସ୍ତୁର ସମୟ-ଦୂରତା ଗ୍ରାଫ୍ ସମୟ ଅକ୍ଷ ସହ ସମାନ୍ତର ହୋଇଥିଲେ ବସ୍ତୁଟି ସ୍ଥିର ଖୁବ। ଜଣାଯାଏ ।

12. ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁର ସମୟ-ବେଗ ଗ୍ରାଫ୍ ଏକ ସରଳରେଖା ଏବଂ ଏହା ସମୟ ଅକ୍ଷ ସହ ସମାନ୍ତ ର । ବସ୍ତୁର ଗତି ବିଷୟରେ ତୁମେ କ’ଣ କହିପାରିବ ?
ଉ –
ଗୋଟିଏ ସମୟ-ବେଗ ଗ୍ରାଫ୍ ଏକ ସରଳରେଖା ଏବଂ ସମୟ ଅକ୍ଷ ସହ ସମାନ୍ତର ହୋଇଥିଲେ ବସ୍ତୁଟି ସମବେଗରେ ଗତି କରିବ ।

13. ଗୋଟିଏ ବସ୍ ସ୍ଥିରାବସ୍ଥାରୁ ଗତି ଆରମ୍ଭ କରି 2 ମିନିଟ୍‌ରେ 0-1 m/s² ତ୍ଵରଣ ଲାଭ କଲା । ତାହାହେଲେ–

• ଏହି ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ବସ୍‌ କେତେ ଦୂରତା ଅତିକ୍ରମ କରିଥିଲା ?
• ଗାଡ଼ିଟି କେତେ ବେଗରେ ଯାଉଥିଲା ?

ଉ –
ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ବେଗ (u) = 0, ତ୍ଵରଣ (a) = 0.1 ମି/ସେକେଣ୍ଡ², ସମୟ (t) = 2 ମିନିଟ୍ = 120 ସେକେଣ୍ଡ
ଅତିକ୍ରାନ୍ତ ଦୂରତା
ବେଗ (v) = u + at = at = 0.1 ମିଟର/ ସେକେଣ୍ଡ² × 120 ସେକେଣ୍ଡ = 12 ମିଟର/ସେକେଣ୍ଡ ।

• ଏହି ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ବସ୍‌ 720 ମିଟର ଦୂରତା ଅତିକ୍ରମ କରିଥିଲା ।
• ଗାଡ଼ିଟି 120 ମିଟର | ସେକେଣ୍ଡ ବେଗରେ ଯାଉଥିଲା ।

14. ଗୋଟିଏ ଟ୍ରେନ୍ 90 km/h ବେଗରେ ଗତି କରୁଥିଲା । ହଠାତ୍ ଟ୍ରେନ୍‌ର ବ୍ରେକ୍ ଦେଇ ଟ୍ରେନ୍‌ଟିର ତ୍ଵରଣ 0.5 m/s² କରାଗଲା । ଟ୍ରେନ୍‌ଟି ସ୍ଥିର ହେବା ପୂର୍ବରୁ କେତେ ଦୂର ଯାଇପାରିବ ?
ଉ –
ଟ୍ରେନ୍‌ର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ବେଗ (u) = 90 କି.ମି./ ଘଣ୍ଟା \(\frac { 90000 }{ 3600 }\) ମିଟର / ସେକେଣ୍ଡ = 25 ମି / ସେକେଣ୍ଡ
ତ୍ଵରଣ (a) = – 0.5 ମିଟର/ ସେକେଣ୍ଡ², ଅନ୍ତିମ ବେଗ (v) = 0
v² = u² ⇒ 0 = u² + 2as

∴ ଟ୍ରେନ୍ ଟି ସ୍ଥିର ହେବା ପୂର୍ବରୁ 625 ମିଟର ଦୂରଯାଇପାରିବ ।

15. ଗୋଟିଏ କାର୍ ସ୍ଥିରାବସ୍ଥାରୁ ସମ ତ୍ଵରଣରେ ଗତି କଲା । ଏହାର ତ୍ଵରଣ 4 m/s² ହେଲେ, 3 ସେକେଣ୍ଡ ପରେ କାର୍‌ର ପରିବେଗ କେତେ ହେବ ?
ଉ –
ସ୍ଥିରାବସ୍ଥାରୁ ଗତି ଆରମ୍ଭ କରିଛି, ଅର୍ଥାତ୍ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ବେଗ (u) = 0, ତ୍ଵରଣ (a) = 4 ମିଟର/ ସେକେଣ୍ଡ², (t) = 3 ସେକେଣ୍ଡ
ଶେଷ ପରିବେଗ (v) = u + at = at = 4 x 3 ମିଟର / ସେକେଣ୍ଡ = 12 ମିଟର/ସେକେଣ୍ଡ ।

16. ଗୋଟିଏ ଗମ୍ବୁଜ ଉପରୁ ହାତରେ ଧରିଥିବା ପଥରଟିକୁ ଛାଡ଼ିଦେଲା ପରେ 4 ସେକେଣ୍ଡ ପରେ ତାହା ଭୂଇଁରେ ପଡ଼ିଲା । ଗମ୍ବୁଜର ଉଚ୍ଚତା କେତେ ? (g = 10 m/s²)
ଉ –
ଗମ୍ବୁଜ ଉପରୁ ପଥରଟିକୁ ଛଡ଼ାଗଲା । ତେଣୁ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ପରିବେଗ (u) = 0, ସମୟ (t) = 4 ସେକେଣ୍ଡ
ଗମ୍ବୁଜର ଉଚ୍ଚତା (s) = ut + \(\frac { 1 }{ 2 }\)gt² (a = g 10 ମିଟର / ସେକେଣ୍ଡ²)
= \(\frac { 1 }{ 2 }\)gt² = \(\frac { 1 }{ 2 }\) x 10 x 4 x 4 = 80 ମିଟର ।
∴ ଗମ୍ବୁଜର ଉଚ୍ଚତା ୫୦ ମିଟର ।

17. ସଳଖ ରାଜପଥରେ ସମ ତ୍ଵରଣରେ ଗତି କରୁଥିବା ଗୋଟିଏ ଗାଡ଼ିର ବେଗ 5 ସେକେଣ୍ଡରେ 10 ମି./ସେ. ରୁ 26 ମି. | ସେ. ବେଗକୁ ତ୍ୱରାନ୍ବିତ ହେଲେ, ସେହି ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ଗାଡ଼ିଟି କେତେ ବାଟ ଗତି କରିଥବ ?
ଉ –
ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ପରିବେଗ (u) = 10 ମିଟର/ସେକେଣ୍ଡ, ଅନ୍ତିମ ପରିବେଗ (v) = 26 ମିଟର/ସେକେଣ୍ଡ, ସମୟ (t) = 5 ସେକେଣ୍ଡ
∴ ବରଣ (a) = \(\frac { v-u }{ t }\) = \(\frac { 26-10 }{ 5 }\) = \(\frac { 16 }{ 5 }\) ମିଟର / ସେକେଣ୍ଡ²
ଅତିକ୍ରାନ୍ତ ଦୂରତା (s) = ut + \(\frac { 1 }{ 2 }\) at² = 10 x 5 + \(\frac { 1 }{ 2 }\) x \(\frac { 16 }{ 5 }\) x 5 x 5 = 50 + 40 = 90 ମିଟର |
∴ ଗାଡ଼ିଟି ୨୦ ମିଟର ଗତି କରିଥବ ।

କାର୍ଯ୍ୟାବଳୀ (Activity) :

ତୁମପାଇଁ କାମ 5.1 :
ତୁମ ଶ୍ରେଣୀ କୋଠରିର କାନ୍ଥଗୁଡ଼ିକ ସ୍ଥିର କି ଗତିଶୀଳ ?
ଉ –
ପୃଥ‌ିବୀ ଗତିଶୀଳ ହେତୁ କୋଠରିର କାନ୍ଥ ଗୁଡ଼ିକ ଗତିଶୀଳ । ବିଶ୍ଵରେ ପରମ ସ୍ଥିର କେହି ନାହାନ୍ତି । କାନ୍ଥଟି ଆପେକ୍ଷିକ ସ୍ଥିରତାରେ ଅଛି ।

ତୁମପାଇଁ କାମ 5.2
ଗୋଟିଏ ମିଟର ସ୍କେଲ୍ ଓ ଏକ ଲମ୍ବା ରସି ସଂଗ୍ରହ କର । ତୁମ ବିଦ୍ୟାଳୟର ଆୟତାକାର ଫୁଟ୍‌ବଲ୍‌ ପଡ଼ିଆ ବା ଭଲିବଲ୍ କୋର୍ଟର ଗୋଟିଏ କୋଣରେ ତୁମେ ତୁମ ସାଙ୍ଗ ସହିତ ଠିଆ ହୁଅ । ତୁମ ସାଙ୍ଗକୁ ପଡ଼ିଆ ବା କୋର୍ଟର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଓ ପ୍ରସ୍ଥ ଦେଇ ତୁମର ବିପରୀତ କୋଣକୁ ଯିବାକୁ କୁହ । ଏହି ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଓ ପ୍ରସ୍ଥକୁ ମାପିରଖ । ତୁମ ସାଙ୍ଗ ଅତିକ୍ରାନ୍ତ କରୁଥିବା ଦୂରତା ଓ ବିସ୍ଥାପନର ପରିମାଣ କେତେ ? ଉଭୟ ପରିମାଣ ମଧ୍ଯରେ କିଛି ପ୍ରଭେଦ ଦେଖୁଛି କି ? (ମନେକର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = x ମିଟର ଓ ପ୍ରସ୍ଥ = y ମିଟର ।)
ଉ –
ABCD ଆୟତାକାର ପଡ଼ିଆର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = AB = x ମି.
ଓ ପ୍ରସ୍ଥ = BC = y ମି.
ତୁମେ ଓ ତୁମ ସାଙ୍ଗ ଠିଆ ହୋଇଥିବା ସ୍ଥାନ ବା ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ବିନ୍ଦୁ = A
ତୁମ ସାଙ୍ଗ ପହଞ୍ଚିବା ସ୍ଥାନ ବା ଅନ୍ତିମ ବିନ୍ଦୁ = C
ତୁମ ସାଙ୍ଗର ଅତିକ୍ରାନ୍ତ ଦୂରତା = AB + BC = (x + y)
ମିଟର ବିସ୍ଥାପନ = AC = \(\sqrt{x^2+y^2}\) ମିଟର ।

ତୁମପାଇଁ କାମ 5.3 :
ଗୋଟିଏ ମଟରଗାଡ଼ି ଭୁବନେଶ୍ଵରରୁ ବାହାରି ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ ଗଲା । ତାହାର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଓ ଅନ୍ତିମ ପାଠ୍ୟଙ୍କ (readings) ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଭେଦ 1850 କି.ମି. ଅଟେ । ଭୁବନେଶ୍ୱରରୁ ନୂଆଦିଲ୍ଲୀର ଦୂରତା କେତେ ? ଭୁବନେଶ୍ଵର ଓ ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ ମଧ୍ଯରେ ମଟରଗାଡ଼ିର ବିସ୍ଥାପନ କେତେ ?
ଉ –
ଭୁବନେଶ୍ୱରରୁ ନୂଆଦିଲ୍ଲୀର ଦୂରତା 1850 କି.ମି. ଅଟେ । ଭୁବନେଶ୍ଵର ଓ ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ ମଧ୍ୟରେ ମଟରଗାଡ଼ିର ବିସ୍ଥାପନ 1850 କି.ମି. ଅଟେ ।

ତୁମପାଇଁ କାମ 5.4 :
ଦୁଇଟି ବସ୍ତୁ A ଓ Bର ଗତିକୁ ସାରଣୀରେ ଦର୍ଶାଯାଇଛି । ପାର୍ଶ୍ୱସ୍ଥ ସାରଣୀକୁ ନିରୀକ୍ଷଣ କରି ସେମାନଙ୍କର ଗତି ସମଗତି ବା ଅସମଗତି ଭାବି କୁହ ।
ଭ –
ସାରଣୀରୁ ଜଣାଯାଇଛି, ବସ୍ତୁ Aର ଗତି ସମଗତି ଓ ବସ୍ତୁ Bର ଗତି ଅସମଗତି । କାରଣ ବସ୍ତୁ A ସମାନ ସମୟ ଅନ୍ତରାଳରେ ସମାନ ପଥ ଅତିକ୍ରମ କରୁଛି କିନ୍ତୁ ବସ୍ତୁ B ସମାନ ସମୟ ଅନ୍ତରାଳରେ ଅସମାନ ପଥ ଅତିକ୍ରମ କରୁଛି ।

ତୁମପାଇଁ କାମ 5.5 :
ତୁମକୁ ଘରୁ ଚାଲି ଚାଲି ବିଦ୍ୟାଳୟକୁ ଯିବାକୁ ଯେତିକି ସମୟ ଲାଗେ ତାହାକୁ ଖାତାରେ ଟିପିରଖ । ଯଦି ରୁମର ତ୍ବାରାହାରି ଦେଖ \(\frac { 4km }{ h }\) ହୁଏ, ତାହାହେଲେ ତୁମ ଘରଠାରୁ ବିଦ୍ୟାଳୟର ଦୂରତା କେତେ ?
ଭ –
ମୋତେ ଘରୁ ଚାଲି ଚାଲି ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ପହଞ୍ଚିବା ପାଇଁ 15 ମିନିଟ୍ ସମୟ ଲାଗେ ।
ଅର୍ଥାତ୍ ସମୟ (t) = 15 ମିନିଟ୍ = \(\frac { 1 }{ 4 }\) h, ହାରାହାରି ବେଗ (v) = 4 \(\frac { km }{ h }\)
∴ ଘରଠାରୁ ବିଦ୍ୟାଳୟର ଦୂରତା (s) = vt = 4\(\frac { km }{ h }\) x \(\frac { 1 }{ 4 }\) h = 1km

ତୁମପାଇଁ କାମ 5.6 :
ବର୍ଷାବେଳେ ତୁମେ ବିଜୁଳି ଦେଖୁବାର କିଛି ସମୟ ପରେ ଘଡ଼ଘଡ଼ିର ଧ୍ୱନି ଶୁଣ । ଏପରି କାହିଁକି ହୁଏ ? ଆଲୋକ ଓ ଧ୍ଵନିର ବେଗଦ୍ଵାରା ଏହାକୁ ବୁଝାଅ ।
ଭ –
ବିଜୁଳି ଓ ଘଡ଼ଘଡ଼ି ଏକା ସମୟରେ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । ଧ୍ଵନିର ବେଗ 330 m/s ବେଳେ ଆଲୋକର ବେଗ 3 × 10⁸ m/s ଅଟେ । ତେଣୁ ବିଜୁଳିକୁ ଆମେ ପ୍ରଥମେ ଦେଖୁ ଓ ପରେ ଘଡ଼ଘଡ଼ି ଶବ୍ଦ ଶୁଣିବାକୁ ମିଳେ ।

ତୁମପାଇଁ କାମ 5.7 :
ତୁମେ ଦୈନନ୍ଦିନ ଜୀବନରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ଗତିର ସମ୍ପର୍କରେ ଆସୁଛ । ଦିଆଯାଇଥିବା ତଥ୍ୟକୁ ଭିଭିକରି ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରକାର ଗତିର ଗୋଟିଏ ଲେଖାଏଁ ଉଦାହରଣ ଦିଅ । ଯେଉଁଠି :
(a) ତ୍ଵରଣ, ଗତିର ବିପରୀତ ଦିଗରେ ଥାଏ ।
(b) ତ୍ଵରଣ, ଗତି ଦିଗର ବିରୁଦ୍ଧାଚରଣ କରେ ।
(c) ଗତିର ସମ ତ୍ଵରଣ ଥାଏ ।
(d) ଗତିର ଅସମ ତ୍ଵରଣ ଥାଏ ।
ଉ –
(a) ଉପରକୁ ସିଧାଭାବରେ ଫିଙ୍ଗିଥିବା ଏକ ବଲ୍‌ର ଗତି ।
(b) ସ୍ରୋତର ପ୍ରତିକୂଳରେ ଗତି କରୁଥିବା ଏକ ଡଙ୍ଗାର ଗତି ।
(c) ଗଛରୁ ପଡ଼ୁଥିବା ଏକ ଫଳର ଗତି ।
(d) ଜନଗହଳି ରାସ୍ତାରେ ଗତି କରୁଥିବା କାର୍‌ର ଗତି ।

ତୁମପାଇଁ କାମ 5.8 :
ସମବେଗରେ ଗତି କରୁଥିବା ଗୋଟିଏ ଟ୍ରେନ୍ ର ତିନୋଟି ଷ୍ଟେସନ; ଯଥା- A, B ଓ Cରେ ପହଞ୍ଚିବାର ଏବଂ ଛାଡ଼ିବାର ସମୟ ଏବଂ A ଷ୍ଟେସନଠାରୁ B ଓ Cର ଦୂରତାକୁ ସାରଣୀରେ ଦିଆଯାଇଛି । ଏହି ତଥ୍ୟକୁ ନେଇ ଏକ ସମୟ –ଦୂରତା ଗ୍ରାଫ୍ ଅଙ୍କନ କର ।

ଉ –

ତୁମପାଇଁ କାମ 5.9 :
ସୂର୍ଯ୍ୟ ଓ ତାହାର ଭଉଣୀ ବନଲତା ତାଙ୍କ ଘରଠାରୁ 3.6 km ଦୂରରେ ଥ‌ିବା ବିଦ୍ୟାଳୟକୁ ସାଇକେଲରେ . ଯାଆନ୍ତି । ସେମାନେ ଘରୁ ଏକା ସମୟରେ ବାହାରି ସମାନ ବାଟ ଦେଇ ବିଦ୍ୟାଳୟକୁ ଯାଉଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଅଲଗା ଅଲଗା ସମୟରେ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ପହଞ୍ଚି’ନ୍ତି । ସାରଣ1ରେ ସେମାନଙ୍କର ବିଭନ୍ନ ସମୟରେ ଅତିକ୍ରାନ୍ତ ଦୂରତାକୁ ଦିଆଯାଇଛି । ଏହାକୁ ଦୁଇଟି ଅଲଗା ଅଲଗା ସମୟ-ଦୂରତା ଗ୍ରାଫ୍ ଅଙ୍କନ କର ଓ ବ୍ୟାଖ୍ୟା କର ।

ଏହି ଗ୍ରାଫ୍‌ ଜଣାଯାଏ ଯେ ସମାନ ଦୂରତା ଅତିକ୍ରମ ପାଇଁ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଅପେକ୍ଷା ବନଲତା ଅଧ‌ିକ ସମୟ ନେଇଛି ।
ଉ –