Bhagya

Odisha State Board BSE Odisha 7th Class Political Science Notes Chapter 3 ଭାରତ ସମ୍ବିଧାନର ମୌଳିକ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟwill enable students to study smartly.

BSE Odisha Class 7 Political Science Notes Chapter 3 ଭାରତ ସମ୍ବିଧାନର ମୌଳିକ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ

ବିଷୟବସ୍ତୁସମ୍ବହ

• ପ୍ରସ୍ତାବନା
• ଲିଖ୍ ସମ୍ବିଧାନ
• ନମନୀୟ ଏବଂ ଅନମନୀୟ ସମ୍ବିଧାନର ମିଶ୍ରଣ
• ସଂସଦୀୟ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା
• କେନ୍ଦ୍ରାଭିମୁଖୀ ସଂଘୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା
• ଧର୍ମନିରପେକ୍ଷ ରାଷ୍ଟ୍ର
• ମୌଳିକ ଅଧିକାର
• ରାଷ୍ଟ୍ରର ନିର୍ଦ୍ଦେଶମୂଳକ ନୀତି
• ସ୍ଵାଧୀନ ବିଚାର ବ୍ୟବସ୍ଥା
• ସାର୍ବଜନୀନ ସାବାଳକ ଭୋଟପ୍ରଥା
• ମୌଳିକ କର୍ତ୍ତବ୍ଯ

ବିଷୟବସ୍ତୁ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ସୂଚନା ଓ ବିଶ୍ଳେଷଣ

→ ଭାରତ ସମ୍ବିଧାନର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ :

• କ୍ୟାବିନେଟ୍ ମିଶନର ପ୍ରସ୍ତାବ ଅନୁଯାୟୀ ଭାରତର ସମ୍ବିଧାନ ପ୍ରଣୟନ ସଭା ୧୯୪୬ ମସିହା ଡିସେମ୍ବର ୯ ତାରିଖରୁ ୧୯୪୯ ମସିହା ନଭେମ୍ବର ୨୬ ତାରିଖ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବସି ଭାରତର ସମ୍ବିଧାନ ପ୍ରଣୀତ ହୋଇଥିଲା।
• ଭାରତର ସମ୍ବିଧାନ ପ୍ରଣୀତ ହେବାକୁ ୨ବର୍ଷ ୧୧ମାସ ୧୮ ଦିନ ସମୟ ଲାଗିଥିଲା ।
• ଭାରତର ସମ୍ବିଧାନ ପ୍ରଣୟନ ସମୟରେ ବ୍ରିଟିଶ୍ ସମ୍ବିଧାନ, ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାର ସମ୍ବିଧାନ, ଜର୍ମାନୀ, କାନାଡ଼ା ଓ ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆର ସମ୍ବିଧାନକୁ ଅନୁଧ୍ୟାନ କରାଯାଇଥିଲା।
• ଭାରତର ସମ୍ବିଧାନ ଏକ ଲିଖ୍ ସମ୍ବିଧାନ।
• ଭାରତର ସମ୍ବିଧାନ ନମନୀୟ ଓ ଅନମନୀୟ ସମ୍ବିଧାନର ମିଶ୍ରଣ।
• ଭାରତ ଏକ ଧର୍ମନିରପେକ୍ଷ ରାଷ୍ଟ୍ର।
• ଭାରତ ଏକ ରାଷ୍ଟ୍ରସଂଘ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଐକକ ରାଷ୍ଟ୍ରର କେତେକ ଗୁଣାବଳୀ ଭାରତ ଶାସନରେ ପରିଲକ୍ଷିତ ହୁଏ।
• ୧୯୫୦ ମସିହାରୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇଆସୁଥିବା ଭାରତ ସମ୍ବିଧାନର ପ୍ରସ୍ତାବନାରେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ୧୯୭୬ ମସିହାରେ ୪୨ ତମ ସମ୍ବିଧାନ ସଂଶୋଧନ ବ୍ୟବସ୍ଥାନୁସାରେ ତିନୋଟି ଶବ୍ଦ; ଯଥା— ସମାଜବାଦୀ (Socialistic),ଧର୍ମନିରପେକ୍ଷ (Secular) ଏବଂ ଅଖଣ୍ଡତା (Integrity) ଯୋଡ଼ାଯାଇଛି।
• ଭାରତୀୟ ସମ୍ବିଧାନର ମୌଳିକ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ହେଲା ସଂସଦୀୟ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା, କେନ୍ଦ୍ରାଭିମୁଖୀ ସଂଘୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା, ଧର୍ମନିରପେକ୍ଷ ରାଷ୍ଟ୍ର, ଭାରତୀୟ ନାଗରିକମାନଙ୍କର ମୌଳିକ ଅଧିକାର, ରାଷ୍ଟ୍ର ନିର୍ଦ୍ଦେଶମୂଳକ ନୀତି, ସ୍ଵାଧୀନ ବିଚାର ବ୍ୟବସ୍ଥା, ସାର୍ବଜନୀନ ଓ ସାବାଳକ ଭୋଟ ପ୍ରଥା, ଏକକ ନାଗରିକତା, ନାଗରିକର ମୌଳିକ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ।

ମନେରଖ୍:
ପ୍ରତ୍ୟେକ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ରାଷ୍ଟ୍ର ନାଗରିକମାନଙ୍କର ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ଵର ବିକାଶ ପାଇଁ କେତେକ ମୌଳିକ ଅଧିକାର ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ । ଭାରତର ସମ୍ବିଧାନର ତୃତୀୟ ପରିଚ୍ଛେଦ ଧାରା ୧୨ ରୁ ୩୫ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ (୩୧ ବ୍ୟତୀତ) ଛଅଗୋଟି ମୌଳିକ କରାଯାଇଛି । ଏହି ଅଧିକାରଗୁଡ଼ିକ ରାଷ୍ଟ୍ରର ଲିଖ୍ତ ସମ୍ବିଧାନରେ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ରଭାବେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି ଓ ତାହା ସମ୍ବିଧାନଦ୍ୱାରା ସୁରକ୍ଷିତ ତଥା ତାହାର ସଂଶୋଧନ ପାଇଁ ସମ୍ବିଧାନ ସଂଶୋଧନର ଆବଶ୍ୟକତା ଥିବାରୁ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ମୌଳିକ ଅଧିକାର କୁହାଯାଏ । ସମ୍ବିଧାନସ୍ବୀକୃତ ମୌଳିକ ଅଧିକାର ଓ ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା ନିମ୍ନରେ ଦିଆଗଲା ।

(୧) ସମତାର ଅଧିକାର (Right to Equality) [ଧାରା ୧୪ରୁ ୧୮]
(୨) ସ୍ଵାଧୀନତା ଅଧିକାର (Right to Freedom) [ଧାରା ୧୯ରୁ ୨୨]
(୩) ଶୋଷଣ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଅଧିକାର (Right against Exploitation) [ଧାରା ୨୩ ଓ ୨୪]
(୪) ଧର୍ମଗତ ଅଧିକାର (Right to Religion) [ଧାରା ୨୫ରୁ ୨୮]
(୫) ସାଂସ୍କୃତିକ ଓ ଶିକ୍ଷାଗତ ଅଧିକାର (Cultural and Educational Rights) [ଧାରା ୨୯ ଓ ୩୦]
(୬) ସାମ୍ବିଧାନିକ ପ୍ରତିକାର ଅଧିକାର (Right to Constitutional Remedies) [ଧାରା- ୩୨]

Odisha State Board BSE Odisha 7th Class Political Science Notes Chapter 2 ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମ ଓ ଭାରତୀୟ ସମ୍ବିଧାନର ଗଠନ ପ୍ରକ୍ରିୟାwill enable students to study smartly.

BSE Odisha Class 7 Political Science Notes Chapter 2 ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମ ଓ ଭାରତୀୟ ସମ୍ବିଧାନର ଗଠନ ପ୍ରକ୍ରିୟା

ବିଷୟବସ୍ତୁସମ୍ବହ

• ବିଭିନ୍ନ ସମୟରେ ପ୍ରଣୀତ ଭାରତ ଶାସନ ଆଇନ (୧୮୫୮ ମସିହାର ଭାରତ ଶାସନ ଆଇନ, ୧୮୬୧ ମସିହା ଭାରତୀୟ ପରିଷଦ ଆଇନ, ୧୮୯୨ ମସିହା ଶାସନ ସଂସ୍କାର ଆଇନ, ୧୯୦୯ ମସିହା ମର୍ଲେ-ମିଣ୍ଡୋ ଶାସନ ସଂସ୍କାର, ୧୯୧୯ ମସିହା ଭାରତ ଶାସନ ଆଇନ, ୧୯୩୫ ମସିହା ଭାରତ ଶାସନ ଆଇନ, ୧୯୪୭ ମସିହା ଭାରତର ସ୍ବାଧୀନତା ଆଇନ)
• ସମ୍ବିଧାନ ପ୍ରଣୟନ ସଭା

ବିଷୟବସ୍ତୁ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ସୂଚନା ଓ ବିଶ୍ଳେଷଣ

→ ବିଭିନ୍ନ ସମୟରେ ପ୍ରଣୀତ ଭାରତ ଶାସନ ଆଇନ :

• ବାଣିଜ୍ୟ କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ବିଲାତର ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ଭାରତକୁ ଆସିଥିଲା। ବାଣିଜ୍ୟ କରିବା ସହ ସୁଯୋଗ ପାଇ ସେମାନେ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ବିସ୍ତାର କରିବାକୁ ଲାଗିଲେ। ଭାରତୀୟମାନଙ୍କୁ ଶୋଷଣ କରି ଭାରତରୁ ଅର୍ଥ ସେମାନଙ୍କ ଦେଶକୁ ବୋହିନେଲେ।
• ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ମନରେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଯେଉଁ ଅସନ୍ତୋଷର ନିଆଁ ଜଳିଲା ତାହା ବିଦ୍ରୋହର ରୂପ ନେଲା। ୧୮୫୭ ମସିହାରେ ହିନ୍ଦୁ ଓ ମୁସଲମାନ ସିପାହୀମାନେ ଭାରତର ସ୍ଵାଧୀନତା
• ସଂଗ୍ରାମୀମାନଙ୍କ ନେତୃତ୍ବରେ ଏକତ୍ରିତ ହୋଇ ଇଂରେଜ ଶାସନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ବିଦ୍ରୋହ ଘୋଷଣ କଲେ, ଯାହା ସିପାହୀ ବିଦ୍ରୋହ ନାମିତ।
• ୧୮୫୭ ମସିହାର ସିପାହୀ ବିଦ୍ରୋହକୁ ଭାରତର ପ୍ରଥମ ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମ ଭାବେ ଅଭିହିତ କରାଯାଏ। ସିପାହୀ ବିଦ୍ରୋହ ପରେ ୧୮୫୮ ଘୋଷଣାନାମା ବଳରେ ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ହାତରୁ କ୍ଷମତା ହସ୍ତାନ୍ତରିତ ହୋଇ ବ୍ରିଟିଶ୍ ରାଣୀଙ୍କ ହାତକୁ ଗଲା ।
• ୧୮୫୮ ମସିହା ଭାରତ ଶାସନ ଆଇନକୁ ଭାରତର ମାଗ୍ନାକାର୍ଟା (Magnacarta) ଆଖ୍ୟା ଦିଆଯାଇଥାଏ।
• ୧୮୮୫ ମସିହାରେ ଆଲାନ୍ ଅକ୍ଟାଭିଆନ୍ ହ୍ୟୁମ୍ନଙ୍କ ଉଦ୍ୟମରେ ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ ସୃଷ୍ଟି ହେଲା।
• ୧୮୯୨ ମସିହା ଭାରତୀୟ ଶାସନ ସଂସ୍କାର ଆଇନ ବଳରେ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ବିଧାନ ପରିଷଦ ଏବଂ ବମ୍ବେ ଓ ମାଡ୍ରାସ ପରି ପ୍ରାଦେଶିକ ବିଧାନ ପରିଷଦର ସଭ୍ୟସଂଖ୍ୟା ଓ କ୍ଷମତା ପରିସର ବୃଦ୍ଧି କରାଗଲା।
• ୧୯୦୫ ମସିହାରେ ବଙ୍ଗ ପ୍ରଦେଶକୁ ବିଭାଜନ କରାଗଲା ।
• ୧୯୦୯ ମସିହା ମର୍ଲେ-ମିଣ୍ଟୋ ଶାସନ ସଂସ୍କାର ଆଇନଦ୍ୱାରା ପ୍ରଥମଥର ପାଇଁ ମୁସଲମାନଙ୍କ ନିମନ୍ତେ ପୃଥକ୍ ନିର୍ବାଚନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ କରାଗଲା।
• ୧୯୧୯ ମସିହା ମଣ୍ଟାଗୁ-ଚେମସ୍ଫୋର୍ଡ଼ ଶାସନ ସଂସ୍କାର ଆଇନଦ୍ୱାରା ପ୍ରଦେଶମାନଙ୍କର ଦ୍ୱୈତ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ରଖାଗଲା। ଦ୍ୱୈତ ଶାସନରେ ସଂରକ୍ଷିତ (Reserved) ଏବଂ ହସ୍ତାନ୍ତରିତ (Transferred) କ୍ଷମତା ବ୍ୟବସ୍ଥା ରଖାଗଲା।
• ୧୯୩୫ ମସିହାରେ ବ୍ରିଟିଶ୍ ପାର୍ଲାମେଣ୍ଟ ଭାରତ ଶାସନ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ କଲେ ଓ ଏଥରେ ଭାରତରେ ଏକ ସଂଘ ରାଷ୍ଟ୍ର ସୃଷ୍ଟି କରିବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିଲା।
• ୧୯୪୭ ମସିହାରେ ବ୍ରିଟିଶ୍ ସରକାରଙ୍କ ପ୍ରତିନିଧ୍ ସମସ୍ୟା ସମାଧାନ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଭାରତ ଆସିଥିଲେ। ତାଙ୍କ ସୁପାରିସକୁ ବ୍ରିଟିଶ୍ ସରକାର ଅନୁମୋଦନ କରିଥିଲେ।
• ୧୯୪୭ ମସିହା ଭାରତର ସ୍ଵାଧୀନତା ଆଇନ ବଳରେ ବ୍ରିଟିଶ୍ ଆଧ୍ୟତ୍ୟ ଭାରତରୁ ଲୋପ ପାଇ ଭାରତ ଓ ପାକିସ୍ତାନ ଦୁଇଟି ଅଲଗା ରାଷ୍ଟ୍ର ସୃଷ୍ଟି କରାଗଲା।

→ ସମ୍ବିଧାନ ପ୍ରଣୟନ ସଭା :

• କ୍ୟାବିନେଟ ମିଶନର ସୁପାରିସକ୍ରମେ ଭାରତ ପାଇଁ ଏକ ସମ୍ବିଧାନ ପ୍ରଣୟନ ସଭା ୧୯୪୬ ମସିହା ଡିସେମ୍ବର ୯ ତାରିଖରେ ବସିଥିଲା।
• ପ୍ରଣୀତ ସମ୍ବିଧାନ ୧୯୪୯ ମସିହା ନଭେମ୍ବର ୨୬ ତାରିଖରେ ଗୃହୀତ ହୋଇଥିଲା।
• ୧୯୫୦ ମସିହା ଜାନୁୟାରୀ ୨୬ ତାରିଖରୁ ଭାରତର ସମ୍ବିଧାନ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇଆସୁଛି ।

Odisha State Board BSE Odisha 7th Class Political Science Notes Chapter 1 ସମ୍ବିଧାନ will enable students to study smartly.

BSE Odisha Class 7 Political Science Notes Chapter 1 ସମ୍ବିଧାନ

ବିଷୟବସ୍ତୁସମ୍ବହ

• ସମ୍ବିଧାନ କ’ଣ
• ସମ୍ବିଧାନର ପ୍ରକାରଭେଦ (ବିକଶିତ ସମ୍ବିଧାନ, ସମ୍ବିଧାନ ପ୍ରଣୟନ ସଭାଦ୍ୱାରା ପ୍ରଣୀତ ସମ୍ବିଧାନ, ଲିଖ୍ ସମ୍ବିଧାନ, ଅଲିଖତ ସମ୍ବିଧାନ, ନମନୀୟ ସମ୍ବିଧାନ ଓ ଅନମନୀୟ ସମ୍ବିଧାନ)

ବିଷୟବସ୍ତୁ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ସୂଚନା ଓ ବିଶ୍ଳେଷଣ

→ ସମ୍ବିଧାନ କ’ଣ ?

• ସମ୍ବିଧାନ ଗୋଟିଏ ରାଷ୍ଟ୍ରର ମୌଳିକ ତଥା ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଆଇନ । ଏହା ଦେଶର ଜନସାଧାରଣଙ୍କୁ ଶୃଙ୍ଖଳିତ କରିବା ସହିତ ସରକାରକୁ ସୁନିୟନ୍ତ୍ରିତ କରେ ଓ ସରକାରଙ୍କ ଉତ୍ତରଦାୟିତ୍ୱ ବଢ଼ାଏ ।
• ସମ୍ବିଧାନ ମାଧ୍ୟମରେ କେନ୍ଦ୍ର ଓ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ମଧ୍ୟରେ କ୍ଷମତା ବଣ୍ଟନ ଓ ଶାସନ ସୁନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରାଯାଇଅଛି ।
• ସମ୍ବିଧାନ ବ୍ୟତୀତ ଅଧୁନା ଗୋଟିଏ ରାଷ୍ଟ୍ରର ପରିକଳ୍ପନା କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ । ଏହା ରାଷ୍ଟ୍ରର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଆଇନ ।
• ସମ୍ବିଧାନ କହିଲେ ଆମେ ନିମ୍ନଲିଖ୍ ବିଷୟକୁ ବୁଝୁ; ଯଥା—
  (i) ସରକାରର ସଙ୍ଗଠନ ଓ କ୍ଷମତା,
  (ii) ଦେଶର ସୁପରିଚାଳନା ପାଇଁ ନିୟମ ଓ ବିଧ୍,
  (iii) ଜନସାଧାରଣ ଓ ସରକାର ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କ,
  (iv) ଜନସାଧାରଣଙ୍କର ଅଧିକାର ଓ କର୍ତ୍ତବ୍ୟର ବିବରଣୀ ଏବଂ ସୁରକ୍ଷା ।

→ ସମ୍ବିଧାର ପ୍ରକାରଭେଦ :

• ସମ୍ବିଧାନକୁ ମୁଖ୍ୟତଃ ଦୁଇଟି ଶ୍ରେଣୀରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଏ; ଯଥା—
  (i) ବିକଶିତ ସମ୍ବିଧାନ
  (ii) ସମ୍ବିଧାନ ପ୍ରଣୟନ ସଭାଦ୍ଵାରା ପ୍ରଣୀତ ସମ୍ବିଧାନ ।

(i) ବିକଶିତ ସମ୍ବିଧାନ– ଏହି ସମ୍ବିଧାନକୁ କେହି ପ୍ରଣୟନ କରିନଥା’ନ୍ତି । ଏହା ଆପେ ଆପେ ଘଟଣା ଚକ୍ରରେ, ଐତିହାସିକ ବିବର୍ତ୍ତନ, ବିକଶିତ ରାଜନୈତିକ ଆବଶ୍ୟକତାଦ୍ୱାରା ବିକାଶ ଲାଭ କରିଥାଏ । ବିକଶିତ ସମ୍ବିଧାନ ସାମାଜିକ ଆଚରଣ, ଚଳଣି, ପ୍ରଥା ଓ ପରମ୍ପରା ଉପରେ ପର୍ଯ୍ୟବସିତ ।
(ii) ସମ୍ବିଧାନ ପ୍ରଣୟନ ସଭାଦ୍ଵାରା ପ୍ରଣୀତ ସମ୍ବିଧାନ– ଲୋକପ୍ରତିନିଧୂମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ସମ୍ବିଧାନ ପ୍ରଣୟନ ସଭା ଆହ୍ଵାନ କରାଯାଇ ଉକ୍ତ ସଭା କିମ୍ବା ଅନ୍ୟ କୌଣସି କ୍ଷମତାପ୍ରାପ୍ତ ସଂସ୍ଥାଦ୍ଵାରା ସମ୍ବିଧାନ ଲିଖିତ ଦଲିଲ ଆକାରରେ ଲିପିବଦ୍ଧ ହେଲେ ଏହାକୁ ଲିଖିତ ସମ୍ବିଧାନ କୁହାଯାଏ । ଏଥ‌ିପାଇଁ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପଦ୍ଧତି ଥାଏ । (ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା, ଫ୍ରାନ୍ସ ଓ ଭାରତର ସମ୍ବିଧାନ ଲିଖିତ ସମ୍ବିଧାନ ।)

• ଲିଖିତ ସମ୍ବିଧାନ (Written Constitution) ଗୋଟିଏ ଦେଶର ସାମ୍ବିଧାନିକ ଆଇନ ଯାହାକୁ ସେହି ଦେଶର ସରକାର ଓ ଜନସାଧାରଣ ମାନିବାକୁ ବାଧ୍ୟ । ଏଥିରେ ସରକାରର ସଙ୍ଗଠନ, ସରକାରର ବିଭିନ୍ନ ଅଙ୍ଗମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କ୍ଷମତା ବଣ୍ଟନ, ନାଗରିକମାନଙ୍କ ଅଧିକାର ଏବଂ ସୁରକ୍ଷା ଏବଂ ସରକାର ଓ ନାଗରିକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କ ଆଦିର ବର୍ଣ୍ଣନା ଥାଏ । ଏହା ଦେଶର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଆଇନ ଅଟେ ।

* ଗାରନରଙ୍କ ମତରେ, ଲିଖିତ ସମ୍ବିଧାନ ଏକ ସୁଚିନ୍ତିତ ଯୋଜନା ଯାହାକି ଯତ୍ନ ସହକାରେ ସମ୍ବିଧାନ ପ୍ରଣୟନ ସଭା କିମ୍ବା ଅନ୍ୟ କୌଣସି କ୍ଷମତାପ୍ରାପ୍ତ ସଭାଦ୍ଵାରା ପ୍ରଣୟନ ଓ ଅନୁମୋଦନ ଲାଭ କରିଥାଏ ।

• ଅଲିଖିତ ସମ୍ବିଧାନ (Unwritten Constitution) କୌଣସି ସମ୍ବିଧାନ ପ୍ରଣୟନ ସଭାଦ୍ଵାରା ତିଆରି ହୋଇନଥାଏ । ଏହା କୌଣସି ଲିଖିତ ପୁସ୍ତକ ବା ଦଲିଲ ଆକାରରେ ଲିପିବଦ୍ଧ ହୋଇ ପ୍ରକାଶିତ ହୁଏ ନାହିଁ । ଏହା ମୁଖ୍ୟତଃ ପ୍ରଥା, ପରମ୍ପରା ଓ ଚଳଣି ଉପରେ ଆଧାରିତ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଲିଖ ଆଇନ ଓ ପ୍ରଥାଦ୍ଵାରା ପରିଚାଳିତ ହୁଏ । (ବ୍ରିଟିଶ୍ ସମ୍ବିଧାନ ଏକ ଅଲିଖିତ ସମ୍ବିଧାନ ।)
• ସମ୍ବିଧାନ ସଂଶୋଧନ ପ୍ରଣାଳୀ ଅନୁସାରେ ସମ୍ବିଧାନକୁ ମୁଖ୍ୟତଃ ଦୁଇ ପ୍ରକାରରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଏ; ଯଥା—
  (i) ନମନୀୟ ସମ୍ବିଧାନ (Flexible Constitution)
  (ii) ଅନମନୀୟ ସମ୍ବିଧାନ (Rigid Constitution) ।
• ନମନୀୟ ସମ୍ବିଧାନ (Flexible Constitution) : ଯେଉଁ ସମ୍ବିଧାନକୁ ସହଜ ଉପାୟରେ ସଂଶୋଧନ କରାଯାଇପାରେ ତାହାକୁ ନମନୀୟ ସମ୍ବିଧାନ କୁହାଯାଏ । ବ୍ରିଟିଶ୍ ସମ୍ବିଧାନ ଏକ ନମନୀୟ ସମ୍ବିଧାନ ।
• ଅନମନୀୟ ସମ୍ବିଧାନ (Rigid Constitution) : ଯେଉଁ ସମ୍ବିଧାନର ସଂଶୋଧନ ପ୍ରଣାଳୀ କଷ୍ଟସାଧ୍ୟ ଏବଂ ସମ୍ବିଧାନିକ ଆଇନଗୁଡ଼ିକ ସମ୍ବିଧାନର ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପଦ୍ଧତି ଅନୁସାରେ ସଂଶୋଧନ କରାଯାଇପାରେ ତାହାକୁ ଅନମନୀୟ ସମ୍ବିଧାନ କୁହାଯାଏ । ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାର ସମ୍ବିଧାନ ଏକ ଅନମନୀୟ ସମ୍ବିଧାନ ।

Odisha State Board BSE Odisha 7th Class Political Science Notes Chapter 4 ମାନବିକ ଅଧ୍ବକାର will enable students to study smartly.

BSE Odisha Class 7 Political Science Notes Chapter 4 ମାନବିକ ଅଧ୍ବକାର

ବିଷୟବସ୍ତୁସମ୍ବହ

• ମାନବିକ ଅଧ୍ଵରର ଘୋଷଣା
• ନାରୀ ଅଧିକାର
• ଶିଶୁ ଅଧିକାର
• ନାରୀ ସଶକ୍ତିକରଣ

ବିଷୟବସ୍ତୁ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ସୂଚନା ଓ ବିଶ୍ଳେଷଣ

→  ମାନବିକ ଅଧ୍ବରର ଘୋଷଣା :

• ଜାତି, ଧର୍ମ, ଲିଙ୍ଗ, ବର୍ଣ୍ଣ, ସରକାରର ପ୍ରକାରଭେଦ ନିର୍ବିଶେଷରେ ଗୋଟିଏ ମଣିଷ ଧରାପୃଷ୍ଠରେ ଜନ୍ମନେବା ସମୟଠାରୁ ଆନନ୍ଦରେ ମଣିଷ ଭଳି ବଞ୍ଚିବାପାଇଁ ତା’ର ଅଧିକାରକୁ ମାନବିକ ଅଧିକାର କୁହାଯାଏ । ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଏହା ସାର୍ବଜନୀନ ମାନ୍ୟତା ହାସଲ କରିଛି।
• ୧୯୪୫ ମସିହାରେ ମିଳିତ ଜାତିସଂଘର ସନନ୍ଦ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇ ୨୪ ଅକ୍ଟୋବର ୧୯୪୫ ମସିହାରୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଲା । ସେଥ‌ିରେ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସହଯୋଗ, ଭ୍ରାତୃଭାବ ଓ ମାନବିକ ଅଧିକାର ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ପ୍ରଦାନ କରାଗଲା।
• ୧୯୪୮ ମସିହା ଡିସେମ୍ବର ୧୦ ତାରିଖ ଦିନ ମିଳିତ ଜାତିସଂଘର ସାଧାରଣ ପରିଷଦରେ ସାର୍ବଜନୀନ ମାନବିକ ଅସ୍ଵାକାର ଘୋଷଣା କରାଗଲା । ତେଣୁ ପ୍ରତିବର୍ଷ ଡିସେମ୍ବର ୧୦ ତାରିଖକୁ ମାନବିକ ଅସ୍ଵୀକାର ଦିବସ ରୂପେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଛି।
• ୧୯୯୩ ମସିହାରୁ ଜାତୀୟ ମାନବ ଅଧିକାର ଆୟୋଗ ଏବଂ ୨୦୦୩ ମସିହାରୁ ଆମ ରାଜ୍ୟରେ ମାନବ ଅଧିକାର ଆୟୋଗ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛି।
• ସୁରକ୍ଷା ଦେବାର ଦାୟିତ୍ଵରେ ଥିବା ପୋଲିସ ଅଧିକାରୀମାନେ ମଧ୍ୟ ମାନବିକ ଅଧିକାର ଉଲଂଘନ କରୁଛନ୍ତି। କେବଳ କ୍ଷମତାଶାଳୀ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକଦ୍ଵାରା ମାନବିକ ଅଧିକାର ଉଲଂଘନ ହେଉନାହିଁ, ରାଷ୍ଟ୍ରର ଲୋକମାନଙ୍କୁ ପ୍ରକାଶ ପାଇଛି ।
• ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଆତଙ୍କବାଦୀ ମାନବିକ ଅଧିକାର ପ୍ରତି ଏକ ଆହ୍ବାନ ଭାବରେ ଦେଖାଦେଇଛି ଯାହାର ଶିକାର ନିରୀହ ଜନସାଧାରଣ ହେଉଛନ୍ତି । ମହିଳା, ଶିଶୁ ଓ ପଛୁଆ ବର୍ଗଙ୍କର ମାନବିକ ଅଧିକାର ଉଲ୍ଲଙ୍ଘନ ହେଉଛି ।

→  ନାରୀ ଅଧିକାର :

• ନାରୀମାନଙ୍କୁ ଅଶ୍ଳୀଳ ଇଙ୍ଗିତ ପ୍ରଦର୍ଶନ, ନାରୀ ନିର୍ଯାତନା, ନାରୀ ଧର୍ଷଣ, ଯୌତୁକଜନିତ ହତ୍ୟା, କନ୍ୟାଭୃଣ ହତ୍ୟା ଆଦି ଘଟଣା ଆଜିକାଲି ସମାଜରେ ବହୁଳ ଭାବରେ ପରିଲକ୍ଷିତ ହେଉଛି ।
• ପୁରୁଷ ପରି ନାରୀ ମଧ୍ଯ ସମାଜର ଏକ ବଳିଷ୍ଠ ଅଙ୍ଗ । ଏଣୁ ନାରୀମାନେ ସମାଜରେ ଅବହେଳିତ ହେବା ଅନୁଚିତ । ପୁରୁଷମାନଙ୍କ ପରି ନାରୀମାନଙ୍କୁ ସମାନ ଅଧିକାର ଦିଆଯିବା ଆବଶ୍ୟକ ।
• ୧୯୭୬ ମସିହା ସମାନ ମଜୁରୀ ଆଇନ ବଳରେ ଭାରତରେ ଏକା କାମ ପାଇଁ ନାରୀ ଓ ପୁରୁଷ ସମାନ ମଜୁରୀ ପାଇବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଛି ।

→ ଶିଶୁ ଅଧ୍ବକାର :

• ଶିଶୁମାନେ ଭବିଷ୍ୟତର ନାଗରିକ । ଦେଶର ସମୃଦ୍ଧି ସେହି ଭାବୀ ନାଗରିକମାନଙ୍କ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ । ମାତ୍ର ଆମ ଦେଶରେ ୫ରୁ ୧୪ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ୫୦%ରୁ ଅଧ‌ିକ ଶିଶୁ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଶିକ୍ଷାରୁ ବଞ୍ଚିତ ହେଉଛନ୍ତି । ସେମାନେ ଉପଯୁକ୍ତ ଖାଦ୍ୟ, କ୍ରୀଡ଼ା ଓ ଆମୋଦ ପ୍ରମୋଦ ପାଇବାରୁ ବଞ୍ଚିତ ହେଉଛନ୍ତି ।
• ସମ୍ବିଧାନରେ ଶିଶୁଙ୍କୁ ମାଗଣା ଓ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଶିକ୍ଷାକୁ ଏକ ଅଧ୍ୟାର ରୂପେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଛି ।
• ଶିଶୁମାନଙ୍କର ଶିକ୍ଷାଦାନ ଅଭିଭାବକମାନଙ୍କର ମୌଳିକ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ବୋଲି ସମ୍ବିଧାନରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଅଛି ।

→ ନାରୀ ସଶକ୍ତିକରଣ :

• ଭାରତରେ ପୁରୁଷପ୍ରଧାନ ସମାଜ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଲାଭ କରିଛି । ଝିଅଟିଏ ବିବାହ ପରେ ସ୍ବାମୀଗୃହରେ ବାସ କରୁଛି । କରିବାରେ ପଛୁଆ ନୁହେଁ । ରାଜନୀତି, ଶିକ୍ଷା, ବିଚାର ବ୍ୟବସ୍ଥା, ବିଜ୍ଞାନ ପ୍ରଭୃତିରେ ନାରୀ ଆଜି ଆଗୁଆ ଓ ସମ୍ମାନିତା ।
• ବର୍ତ୍ତମାନ ସରକାର ‘ନାରୀ ସଶକ୍ତିକରଣ’ ଉପରେ ଅଧ‌ିକ ଗୁରୁତ୍ବ ଆରୋପ କରୁଛନ୍ତି ।
• ନାରୀମାନଙ୍କୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବାପାଇଁ ନାରୀ ସୁରକ୍ଷା, ଜନନୀ ସୁରକ୍ଷା ଆଦି ଯୋଜନାମାନ କରାଗଲାଣି ।
• ପ୍ରତିବର୍ଷ ମାର୍ଚ୍ଚ ୮ ତାରିଖକୁ ନାରୀ ଦିବସ ଓ ମେ ମାସ ଦ୍ବିତୀୟ ରବିବାରକୁ ମାତୃ ଦିବସ ରୂପେ ପାଳନ କରାଯାଉଛି । ୧୯୭୫ ମସିହାକୁ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ନାରୀ ବର୍ଷ ରୂପେ ପାଳନ କରାଯାଇଥିଲା ।

Odisha State Board BSE Odisha 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ତ୍ରିଭୁଜର ଧର୍ମ Ex 7.4 Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 7 Maths Solutions Chapter 7 ତ୍ରିଭୁଜର ଧର୍ମ Ex 7.4

Question 1.
ନିମ୍ନସ୍ଥ କେଉଁ ମାପଗୁଡ଼ିକ ଗୋଟିଏ ତ୍ରିଭୁଜର ବାହୁତ୍ରୟର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ସହ ସମାନ ହୋଇପାରନ୍ତି ?
(କ) 4 ସେ.ମି., 5 ସେ.ମି. ଓ 9 ସେ.ମି.
(ଖ) 5 69.9., 6.5 ସେ.ମି. ଓ 12 ସେ.ମି.
(ଗ) 12 69.9., 7 ସେ.ମି. ଓ 4 ସେ.ମି.
(ଘ) 8 ସେ.ମି., 9 ସେ.ମି. ଓ 11 ସେ.ମି.
ସମାଧାନ:
(ଘ) 8 ସେ.ମି., 9 ସେ.ମି. ଓ 11 ସେ.ମି.

Question 2.
ପାର୍ଶ୍ୱସ୍ଥ ଚିତ୍ରରେ A͞B, B͞C, CD, D͞A, A͞C ର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ମାନ । ନିମ୍ନ ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
AB + BC + CD + DA = _________
AC + BD = _________
AB + BC + CD + DA _________ AC + BD [> ବା <]

ଏଥୁରୁ କ’ଣ ଜାଣିଲ ଲେଖ ।
ସମାଧାନ:
AB = 3.5 ସେ.ମି., BC = 5 ସେ.ମି., CD = 3 ସେ.ମି.,
AD = 2.8 ସେ.ମି., AC = 5.5 ସେ.ମି.
AB + BC + CD + DA = 3.5 ସେ.ମି. + 5 ସେ.ମି. + 3 ସେ.ମି. + 2.8 ସେ.ମି. = 14.3 ସେ.ମି.
AC + BD = 5.5 ସେ.ମି. + 5 ସେ.ମି. = 10.5 ସେ.ମି.
AB + BC + CD + DA __>___ AC + BD
ଚତୁର୍ଭୁଜର ପରିସୀମା ଏହାର କର୍ଣ୍ଣଦ୍ୱୟର ଦୈର୍ଘ୍ୟର ସମଷ୍ଟିଠାରୁ ବୃହତ୍ତର ।

Question 3.
ନିଜେ ଚିନ୍ତାକର, ସାଙ୍ଗମାନଙ୍କ ସହ ଆଲୋଚାନ କର ତା’ପରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ଉତ୍ତରର କାରଣ ଲେଖ ।
(କ) ଗୋଟିଏ ତ୍ରିଭୁଜର ଦୁଇଟି କୋଣ ପ୍ରତ୍ୟେକ ସମକୋଣ ହୋଇ ପାରିବ କି ?
ସମାଧାନ:
ଗୋଟିଏ ତ୍ରିଭୁଜର ଦୁଇଟି କୋଣ ପ୍ରତ୍ୟେକ ସମକୋଣ ହୋଇ ପାରିବ ନାହିଁ । କାରଣ, ତ୍ରିଭୁଜର ତିନି କୋଣର ପରିମାଣର ସମଷ୍ଟି 180° ।

(ଖ) ଗୋଟିଏ ତ୍ରିଭୁଜର ଦୁଇଟି କୋଣ ମଧ୍ୟରୁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ସ୍ଥୂଳକୋଣ ହୋଇପାରିବ କି ?
ସମାଧାନ:
ଗୋଟିଏ ତ୍ରିଭୁଜର ଦୁଇଟି କୋଣ ମଧ୍ୟରୁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ସ୍ଥୂଳକୋଣ ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ । କାରଣ, ତ୍ରିଭୁଜର ତିନିକୋଣର ପରିମାଣର ସମଷ୍ଟି 180° । ଦୁଇଟି କୋଣ ସ୍ଥୂଳକୋଣ ହେଲେ, ସେ ଦ୍ଵୟର ପରିମାଣର ସମଷ୍ଟି 180° ଠାରୁ ବୃହତ୍ତର ହେବ ।

(ଗ) ଗୋଟିଏ ତ୍ରିଭୁଜରେ କେବଳ ଗୋଟିଏ କୋଣ ସୂକ୍ଷ୍ମକୋଣ ହୋଇପାରିବ କି?
ସମାଧାନ:
ଗୋଟିଏ ତ୍ରିଭୁଜର କେବଳ ଗୋଟିଏ କୋଣ ସୂକ୍ଷ୍ମକୋଣ ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ । କାରଣ, ଗୋଟିଏ ତ୍ରିଭୁଜର ଗୋଟିଏ କୋଣ ସୂକ୍ଷ୍ମକୋଣ ହେଲେ ଅନ୍ୟ ଦୁଇଟି କୋଣ ସମକୋଣ ବା ସ୍ଥୂଳକୋଣ ହେବ ଯାହାର ପରିମାଣର ସମଷ୍ଟି 180° ବା 180° ରୁ ଅଧ‌ିକ ହୋଇଯିବ ।

(ଘ) ଗୋଟିଏ ତ୍ରିଭୁଜର କେବଳ ଦୁଇଟି କୋଣ ପୂକ୍ଷ୍ମକୋଣ ହୋଇପାରିବ କି ?
ସମାଧାନ:
ଗୋଟିଏ ତ୍ରିଭୁଜର କେବଳ ଦୁଇଟି କୋଣ ସୂକ୍ଷ୍ମକୋଣ ହୋଇପାରିବ । କାରଣ, ଦୁଇଟି ସୂକ୍ଷ୍ମକୋଣର ପରିମାଣ ସମଷ୍ଟି 90° ବା 90° ରୁ କ୍ଷୁଦ୍ରତର ହେଲେ ତୃତୀୟ କୋଣଟି ସମକୋଣ ବା ସ୍ଥୂଳକୋଣ ହେବ ।

(ଙ) ଗୋଟିଏ ତ୍ରିଭୁଜର ପ୍ରତ୍ୟେକ କୋଣର ମାପ 60° ହୋଇପାରିବ କି ?
ସମାଧାନ:
ଗୋଟିଏ ତ୍ରିଭୁଜର ପ୍ରତ୍ୟେକ କୋଣର ମାପ 60 ହୋଇପାରିବ । କାରଣ, ତିନୋଟିଯାକ କୋଣର ପରିମାଣର ସମଷ୍ଟି
60° × 3 = 180° ହେବ ।

(ଚ) ଗୋଟିଏ ତ୍ରିଭୁଜର ପ୍ରତ୍ୟେକ କୋଣର ମାପ 60° ଠାରୁ ବଡ଼ ହୋଇପାରିବ କି ?
ସମାଧାନ:
ଗୋଟିଏ ତ୍ରିଭୁଜର ପ୍ରତ୍ୟେକ କୋଣର ମାପ 60 ଠାରୁ ବଡ଼ ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ । କାରଣ, ତିନୋଟି କୋଣର ପରିମାଣର ସମଷ୍ଟି 180° ରୁ ବୃହତ୍ତର ହୋଇଯିବ ।

(ଛ) ଗୋଟିଏ ତ୍ରିଭୁଜର ପ୍ରତ୍ୟେକ କୋଣର ମାପ 60° ଠାରୁ ସାନ ହୋଇପାରିବ କି ?
ସମାଧାନ:
ଗୋଟିଏ ତ୍ରିଭୁଜର ପ୍ରତ୍ୟେକ କୋଣର ମାପ 60° ଠାରୁ ସାନ ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ । କାରଣ, ତିନୋଟି କୋଣର ପରିମାଣର ସମଷ୍ଟି 180° ରୁ କମ୍ ହୋଇଯିବ ।

(କ) ଗୋଟିଏ ତ୍ରିଭୁଜର ବାହୁ ତିନୋଟିର ଦୈର୍ଘ୍ୟ 8 ସେ.ମି., 7 ସେ.ମି. ଓ 15 ସେ.ମି. ହୋଇପାରିବ କି ?
ସମାଧାନ:
ଗୋଟିଏ ତ୍ରିଭୁଜର ବାହୁ ତିନୋଟିର ଦୈର୍ଘ୍ୟ 8 ସେ.ମି., 7 ସେ.ମି. ଓ 15 ସେ.ମି. ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ । କାରଣ, ଏପରି ହେଲେ ତ୍ରିଭୁଜର ଦୁଇବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟର ସମଷ୍ଟି ତୃତୀୟ ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟଠାରୁ ବୃହତ୍ତର ହେବ ନାହିଁ ।

(ଝ) ଗୋଟିଏ ତ୍ରିଭୁଜର ବାହୁ ତ୍ରୟର ଦୈର୍ଘ୍ୟ 8 ସେ.ମି., 5 ସେ.ମି. ଓ 3 ସେ.ମି.ହୋଇପାରିବ କି ? 
ସମାଧାନ:
ଗୋଟିଏ ତ୍ରିଭୁଜର ବାହୁତ୍ରୟର ଦୈର୍ଘ୍ୟ 8 ସେ.ମି., 5 ସେ.ମି. ଓ 3 ସେ.ମି. ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ । କାରଣ, ଏପରି ହେଲେ ତ୍ରିଭୁଜର ଦୁଇ ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟର ସମଷ୍ଟି ତୃତୀୟ ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟଠାରୁ ବୃହତ୍ତର ହେବ ନାହିଁ ।

(ଞ) ଗୋଟିଏ ତ୍ରିଭୁଜର ବାହୁ ତ୍ରୟର ଦୈର୍ଘ୍ୟ 4 ସେ.ମି., 5 ସେ.ମି.ଓ 8 ସେ.ମି. ହୋଇପାରିବ କି ?
ସମାଧାନ:
ଗୋଟିଏ ତ୍ରିଭୁଜର ବାହୁତ୍ରୟର ଦୈର୍ଘ୍ୟ 4 ସେ.ମି., 5 ସେ.ମି. ଓ 8 ସେ.ମି. ହୋଇପାରିବ । କାରଣ, ତ୍ରିଭୁଜର ଦୁଇଟି ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟର ସମଷ୍ଟି ତୃତୀୟ ବାହୁଠାରୁ ବୃହତ୍ତର ହେଉଛି ।

Odisha State Board BSE Odisha 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ତ୍ରିଭୁଜର ଧର୍ମ Ex 7.1 Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 7 Maths Solutions Chapter 7 ତ୍ରିଭୁଜର ଧର୍ମ Ex 7.1

Question 1.
(କ) Δ POR ରେ Q͞R ର ସମ୍ମୁଖୀନ କୋଣର ନାମ ଲେଖ ।
ସମାଧାନ:
∠P

(ଖ) Δ DEF ରେ ∠E ର ସମ୍ମୁଖୀନ ବାହୁର ନାମ ଲେଖ ।
ସମାଧାନ:
D͞F

(ଗ) Δ KLM ରେ M ଶୀର୍ଷର ସମ୍ମୁଖୀନ ବାହୁର ନାମ ଲେଖ ।
ସମାଧାନ:
K͞L

Question 2.
ନିମ୍ନ ଚିତ୍ରରେ ବିଭିନ୍ନ ତ୍ରିଭୁଜର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଓ କୋଣର ପରିମାଣ ମାନ ଦିଆଯାଇଛି । ସେଗୁଡ଼ିକୁ ଦେଖୁ ନିମ୍ନ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

ଉପଯୁକ୍ତ ତ୍ରିଭୁଜର ନାମକରଣ କରି :
(କ) ବିଷମବାହୁ ତ୍ରିଭୁଜ
ସମାଧାନ:
ବିଷମବାହୁ ତ୍ରିଭୁଜ : Δ ABC

(ଖ) ସମଦ୍ବିବାହୁ ତ୍ରିଭୁଜ
ସମାଧାନ:
ସମଦ୍ବିବାହୁ ତ୍ରିଭୁଜ : Δ DEF

(ଗ) ସମବାହୁ ତ୍ରିଭୁଜ
ସମାଧାନ:
ସମବାହୁ ତ୍ରିଭୁଜ : Δ LMN

(ଘ) ସମକୋଣୀ ତ୍ରିଭୁଜ
ସମାଧାନ:
ସମକୋଣୀ ତ୍ରିଭୁଜ : Δ GHK

(ଙ) ସ୍ଥୂଳକୋଣୀ ତ୍ରିଭୁଜ
ସମାଧାନ:
ସ୍ଥୂଳକୋଣୀ ତ୍ରିଭୁଜ : Δ PQR

(ଚ) ସୂକ୍ଷ୍ମକୋଣୀ ତ୍ରିଭୁଜ
ସମାଧାନ:
ସୂକ୍ଷ୍ମକୋଣୀ ତ୍ରିଭୁଜ : Δ STU

Odisha State Board BSE Odisha 7th Class History Important Questions Chapter 3 ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ (୧୫୨୬ – ୧୭୦୭) Important Questions and Answers.

BSE Odisha Class 7 History Important Questions Chapter 3 ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ (୧୫୨୬ – ୧୭୦୭)

Subjective Type Questions With Answers
ଦୀର୍ଘ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

୧। ବାବରଙ୍କର କୃତିତ୍ୱ ବର୍ଣନା କର ।
Answer:

• ବାବର ତୈମୁରଲଙ୍ଗଙ୍କ ବଂଶଧର ଥିଲେ । ତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ନାମ ଥିଲା ଉମର୍ ଶେଖ୍ ମିର୍ଜା । ସେ ତୁର୍କୀସ୍ଥାନ ଅନ୍ତର୍ଗତ ଫରଗଣାର ରାଜା ଥିଲେ । ସେ ଜଣେ ସାହସୀ ବୀର ଥିଲେ ଓ ସୈନ୍ୟଚାଳନାରେ ତାଙ୍କର ବିଶେଷ ଦକ୍ଷତା ଥିଲା ।
• ସେ କାବୁଲ ଓ କାନ୍ଦାହାର ଜୟ କରିବା ପରେ ୧୫୨୬ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ପାନିପଥ ନାମକ ସ୍ଥାନରେ ଦିଲ୍ଲୀ ସମ୍ରାଟ ଇବ୍ରାହିମ୍ ଲୋଦୀଙ୍କୁ ପରାସ୍ତ କରି ଭାରତରେ ବିଶାଳ ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ମୂଳଭିତ୍ତି ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ ।
• ସେ ୧୫୨୭ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ରାଣାସଙ୍ଗଙ୍କୁ ଖାନୱାଠାରେ ପରାସ୍ତ କରିବା ସହ ୧୫୨୮ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଚନ୍ଦିରୀ ଦୁର୍ଗ ଅତ୍‌କାର କରିଥିଲେ ।
• ୧୫୨୯ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ନୁସ୍‌ରତ୍ ଓ ମାହମୁଦ୍‌ଙ୍କୁ ପାଟନା ନିକଟବର୍ତୀ ଘର୍ଘରା ନଦୀ କୂଳରେ ସେ ପରାସ୍ତ କରିଥିଲେ । ଏହି ଯୁଦ୍ଧ ଥୁଲା ତାଙ୍କ ଜୀବନର ଶେଷ ଯୁଦ୍ଧ ।
• ବାବର ୧୫୩୦ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁବେଳକୁ ତାଙ୍କ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ପଞ୍ଜାବଠାରୁ ବିହାର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିସ୍ତାର ଲାଭ କରିଥିଲା ।
• ବାବର କେବଳ ଏକ ଯୋଦ୍ଧା ନଥିଲେ ବରଂ ସୁସାହିତ୍ୟିକ ଥିଲେ । ତୁର୍କୀ ଭାଷାରେ ସେ ଯେଉଁ ଆତ୍ମଜୀବନୀ

୨। ଆକବରଙ୍କ ରାଜ୍ୟ ଶାସନ ପ୍ରଣାଳୀ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଲେଖ ।
Answer:

• ଶାସନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଧର୍ମାନ୍ଧତା ପରିହାର ଓ ଉଦାର ନୀତି ଅବଲମ୍ବନ ଆକବରଙ୍କ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ଥିଲା ।
• ବକ୍‌ସିଙ୍କୁ, ଆଇନ ଓ ବିଚାର ବିଭାଗ ଦାୟିତ୍ଵ କାଜିଙ୍କୁ ଏବଂ ଡାକ ଓ ଗୁପ୍ତଚର ବିଭାଗ ଦାୟିତ୍ଵ ଡାକଚୌକି ଦାରୋଗାଙ୍କୁ ଦେଇଥିଲେ । ·
• ସେ ନିଜ ସାମ୍ରାଜ୍ୟକୁ ୧୫ଟି ସୁବାରେ ଏବଂ ପ୍ରତ୍ୟେକ ସୁବାକୁ କେତେଗୁଡ଼ିଏ ସରକାର ବା ଜିଲ୍ଲାରେ ଓ ପ୍ରତ୍ୟେକ ସରକାରକୁ ଅନେକ ପ୍ରଗଣାରେ ବିଭକ୍ତ କରିଥିଲେ । ସୁବାର ମୁଖ୍ୟ ଶାସକ ଥିଲେ ସୁବାଦାର ।
• ତୋଡ଼ରମଲ୍ଲଙ୍କ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ଅନୁଯାୟୀ ଜମିଗୁଡ଼ିକୁ ମାପ କରାଯାଇଥିଲା ।
• କୃଷକମାନେ ଆୟର ଏକ-ତୃତୀୟାଂଶ କର ଶସ୍ୟ ବା ମୁଦ୍ରା ଆକାରରେ ଦେଉଥିଲେ ।
• ରାଜସ୍ୱ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଭୂରାଜସ୍ୱ ଓ ବାଣିଜ୍ୟ କର ଆଦାୟ କରାଯାଉଥିଲା ।
• ବିଚାର କ୍ଷେତ୍ରରେ ନିରପେକ୍ଷ ନୀତି ଅନୁସୃତ ହେଉଥିଲା ।
• ସୈନ୍ୟବାହିନୀରେ ମନ୍ସବାଦାରୀ ପ୍ରଥା ପ୍ରଚଳନ କରାଯାଇଥିଲା ।
• ରାଜ କର୍ମଚାରୀ, ସାମନ୍ତ ଓ ସେନାପତିଙ୍କୁ ଏହି ପଦବୀ ମିଳୁଥିଲା ।
• ସେ ମନ୍‌ସରୀମାନଙ୍କୁ ୩୩ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରିଥିଲେ ।

୩ । ଜାହାଙ୍ଗୀରଙ୍କ ରାଜତ୍ଵ ସମୟରେ ବିଶିଷ୍ଟ ଘଟଣାଗୁଡ଼ିକ ବିବରଣୀ ପ୍ରଦାନ କର ।
Answer:

• ଆକବରଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ୧୬୦୫ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଜାହାଙ୍ଗୀର ଆଗ୍ରାଠାରେ ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟରୂପେ ଅଭିଷିକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ।
• ୧୬୧୧ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ସେ ନୁରଜାହାନ୍‌ଙ୍କୁ ବିବାହ କରିଥିଲେ । ସେ ଅଧ୍ୟକାଂଶ ସମୟ ବିଳାସ ବ୍ୟସନରେ ବୁଡ଼ି ରହି ପ୍ରଶାସନିକ କାର୍ଯ୍ୟ ନୁର୍‌ଜାହାନଙ୍କୁ ହସ୍ତାନ୍ତର କରିଥିଲେ ।
• ସେ ପଞ୍ଜାବର କାଙ୍ଗ୍ରା ଦୁର୍ଗ ଓ ଦାକ୍ଷିଣାତ୍ୟର ଅହମ୍ମଦନଗର ଅଧିକାର କରିଥିଲେ ।
• ମେବାରର ରାଜା ଅମର ସିଂହ ତାଙ୍କର ବଶ୍ୟତା ସ୍ବୀକାର କରିଥିଲେ । ସେ ବଙ୍ଗରେ ବିଦ୍ରୋହ ଦମନ କରିଥିଲେ ।
• ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ବାଣିଜ୍ୟ ସୁବିଧା ହାସଲ ନିମନ୍ତେ ଇଂଲଣ୍ଡର ରାଜା ପ୍ରଥମ ଜେମ୍‌ସ ଜାହାଙ୍ଗୀରଙ୍କ ଦରବାରକୁ ସାର୍ ଟମାସ୍‌ଙ୍କୁ ପ୍ରେରଣ କରିଥିଲେ ।

୪। ଶାହଜାହାନ୍‌ଙ୍କ ରାଜତ୍ଵ କାଳରେ ଘଟିଥିବା ଘଟଣାମାନଙ୍କର ବିବରଣୀ ଦିଅ ।
Answer:

• ଶାହାଜାହାନ୍ ୧୬୨୭ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ଦିଲ୍ଲୀ ସିଂହାସନ ଆରୋହଣ କରିଥିଲେ ।
• ସେ ୧୬୨୮ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ବୁନ୍ଦେଲଖଣ୍ଡର ବିଦ୍ରୋହ ଦମନ କରିଥିଲେ ।
• ସେ ୧୬୨୯ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ଗୁଜରାଟ ଓ ଦାକ୍ଷିଣାତ୍ୟ ପ୍ରଶାସନ ଦାୟିତ୍ୱରେ ଥ‌ିବା ଖାଁଜାହାନ ଲୋଦୀଙ୍କ ବିଦ୍ରୋହକୁ ଦମନ କରିଥିଲେ ।
• ସେ ବଙ୍ଗଳାରେ ଥ‌ିବା ପର୍ତ୍ତୁଗୀଜ୍‌ମାନ ଆକ୍ରମଣ କରି ପରାଜିତ କରିଥିଲେ ।
• ସେ ପାରସ୍ୟ ସମ୍ରାଟଙ୍କ କବଳରୁ ବହୁ କଷ୍ଟରେ କାନ୍ଦାହାର ଦୁର୍ଗ ଉଦ୍ଧାର କରିଥିଲେ ହେଁ କିଛିଦିନ ପରେ ହରାଇଥିଲେ । ସେ ଏହାକୁ ତିନିଥର ଦଖଲ କରିବାକୁ ଉଦ୍ୟମ କରି ବିଫଳ ହୋଇଥିଲେ ।
• ସେ ଅହମ୍ମଦନଗର ଜୟ କରିଥିଲେ ଏବଂ ବିଜାପୁର ଓ ଗୋଲଗୁଣ୍ଡାର ସୁଲତାନ୍‌ମାନେ ତାଙ୍କ ଅଧୀନତା ସ୍ବୀକାର କରିଥିଲେ ।
• ଶାହାଜାହାନ୍ ଆଗ୍ରାରେ ତାଜମହଲ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ । ଦିଲ୍ଲୀରେ ଯମୁନା ନଦୀ କୂଳରେ ‘ଶାହାଜାହାନାବାଦ୍’ ନଗରୀ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ । ଏହାଛଡ଼ା ସେ ଲାଲକିଲ୍ଲା, ଜୁମା ମସ୍‌ଜିଦ୍, ମୋତି ମସଜିଦ୍ ଓ ମୟୂର ସିଂହାସନ ପ୍ରଭୃତି ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ।

୫। ଆକବରଙ୍କ ସମୟରେ ଭାଷା ଓ ସାହିତ୍ୟର କିପରି ପ୍ରସାର ହୋଇଥିଲା ଲେଖ ।
Answer:

• ଆକବରଙ୍କ ସମୟରେ ସଂସ୍କୃତ, ଆରବୀ, ପାର୍ସୀ, ହିନ୍ଦୀ ଭାଷା ଓ ସାହିତ୍ୟର ପ୍ରଭୂତ ଉନ୍ନତି ଓ ପ୍ରସାର ଘଟିଥିଲା । ଆକବରଙ୍କ ରାଜସଭାରେ ଅନେକ ପଣ୍ଡିତ ଥିଲେ ।
• ଆକବରଙ୍କ ସମୟରେ ସଂସ୍କୃତ ମହାଭାରତ, ରାମାୟଣ ଗ୍ରନ୍ଥ ପାର୍ସୀ ଭାଷାରେ ଅନୁବାଦିତ ହୋଇଥିଲା ।
• ପାର୍ସୀ ସେତେବେଳେ ରାଜଭାଷା ଥିଲା ।
• ଆବୁଲ୍ ଫାଜଲ ‘ଆକବରନାମା’ ଓ ‘ଆଇନ୍-ଇ-ଆକବରୀ’ ନାମକ ଦୁଇଟି ଐତିହାସିକ ଗ୍ରନ୍ଥ ରଚନା କରିଥିଲେ ।
• ତୁଳସୀଦାସ ହିନ୍ଦୀ ରାମାୟଣ ରଚନା କରିଥିଲେ । ଏହା ‘ରାମଚରିତ ମାନସ’ ନାମରେ ସୁପରିଚିତ ।

୬। କେଉଁ ଶତାବ୍ଦୀରେ ମୋଗଲମାନେ ଭାରତ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲେ ? ସେମାନଙ୍କ ନେତୃତ୍ବ କିଏ ନେଇଥିଲେ ? ସେତେବେଳେ କେଉଁ ବଂଶର ସୁଲତାନ ଦିଲ୍ଲୀରେ ରାଜତ୍ଵ କରୁଥିଲେ ? କେଉଁମାନେ ଓ କାହିଁକି ତାଙ୍କୁ କ୍ଷମତାରୁ ବିତାଡ଼ିତ କରିବାପାଇଁ ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ର କଲେ ?
Answer:

• ଷୋଡ଼ଶ ଶତାବ୍ଦୀର ପ୍ରାରମ୍ଭରେ ମୋଗଲମାନେ ଭାରତ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲେ ।
• ବାବର ସେମାନଙ୍କ ନେତୃତ୍ବ ନେଇଥିଲେ ।
• ସେତେବେଳେ ଲୋଦୀ ବଂଶର ସୁଲତାନ୍ ଇବ୍ରାହିମ୍ ଲୋଦୀ ଦିଲ୍ଲୀରେ ରାଜତ୍ଵ କରୁଥିଲେ ।
• ତାଙ୍କର ସ୍ୱେଚ୍ଛାଚାରୀ ଶାସନରେ ଅତିଷ୍ଠ ହୋଇ ଆଫଗାନ୍ ଅମୀରମାନେ ତାଙ୍କୁ କ୍ଷମତାରୁ ବିତାଡ଼ିତ କରିବାପାଇଁ ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ର କଲେ ।

୭। ଆକବରଙ୍କ ରାଜପୁତ୍ ନୀତି ବର୍ଣ୍ଣନା କର ।
Answer:

• ଆକବର ଜଣେ ବୀର ଓ ଯୋଦ୍ଧା ଥିଲେ । ସେ ହୃଦୟଙ୍ଗମ କରିଥିଲେ ଯେ ସାହସୀ ଯୁଦ୍ଧପ୍ରିୟ ରାଜପୁତ୍ରମାନଙ୍କ ବିନା ସାହାଯ୍ୟରେ ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ସୁଦୃଢ଼ ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ । ତେଣୁ ସେ ରାଜପୁତ୍‌ମାନଙ୍କ ପ୍ରତି ଉଦାର ନୀତି ଅବଲମ୍ବନ କରିଥିଲେ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ସହିତ ବୈବାହିକ ସମ୍ପର୍କ ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ । ସେ ନିଜେ ରାଜପୁତ୍ ରମଣୀଙ୍କୁ ବିବାହ କରିଥିଲେ ।
• ରାଜା ମାନସିଂହ ଆକବରଙ୍କର ଜଣେ ପ୍ରଧାନ ସେନାପତି ଥିଲେ ।
• ମେୱାରର ରାଣା ପ୍ରତାପ ସିଂହ ଆକବରଙ୍କ ବଶ୍ୟତା ସ୍ବୀକାର କରିନଥିଲେ ।
• ତେଣୁ ଆକବର ମାନସିଂହଙ୍କୁ ରାଣା ପ୍ରତାପଙ୍କ ରାଜ୍ୟ ଆକ୍ରମଣ ପାଇଁ ପଠାଇଥିଲେ ।
• ୧୫୭୬ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ହଳଦୀଘାଟ ଯୁଦ୍ଧରେ ମାନସିଂହଙ୍କ ନେତୃତ୍ବରେ ମୋଗଲମାନେ ରାଣା ପ୍ରତାପଙ୍କୁ ପରାଜିତ କରି ଚିତୋର ଦୁର୍ଗ ଅଧିକାର କରିଥିଲେ ।

୮। ଆକବରଙ୍କ ରାଜ୍ୟଜୟ ବର୍ଣ୍ଣନା କର ।
Answer:

• ଆକବର ଜଣେ ବୀର ଓ ଯୋଦ୍ଧା ଥିଲେ । ସେ କ୍ଷମତାସୀନ ହେବାପରେ ଅନେକ ରାଜ୍ୟ ଜୟ କରିଥିଲେ ।
• ସେହି ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ହେଲା ଅଜମୀର, ଗୋଆଲିୟର, ଅଯୋଧା, ଜୌନପୁର, ମାଳବ ଓ ଗଣ୍ଡୱାନା ଇତ୍ୟାଦି । ଏହା ଫଳରେ ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ରାଜପୁତ୍ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକର ସୀମାକୁ ସ୍ପର୍ଶ କରିଥିଲା ।
• ସେ ରାଜପୁତ୍ରମାନଙ୍କ ପ୍ରତି ଉଦାର ନୀତି ଅବଲମ୍ବନ କରି ସେମାନଙ୍କ ଆନୁଗତ୍ୟ ହାସଲ କରିଥିଲେ । କେବଳ ମେଣ୍ଢାରର ରାଣା ପ୍ରତାପ ସିଂହ ତାଙ୍କ ବଶ୍ୟତା ସ୍ୱୀକାର କରି ନଥିଲେ ।
• ୧୫୭୬ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ହଳଦୀଘାଟ ଯୁଦ୍ଧରେ ସେ ରାଣା ପ୍ରତାପଙ୍କୁ ପରାଜିତ କରି ଚିତୋର ଦୁର୍ଗ ଅଧିକାର କରିଥିଲେ । ଏହାପରେ ସେ ଗୁଜରାଟ ଜୟ କରିଥିଲେ ।
• ଆକବର ୧୫୯୫ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦ ସୁଦ୍ଧା କାଶ୍ମୀର, ସିନ୍ଧୁ, ଓଡ଼ିଶା, କାନ୍ଦାହାର ପ୍ରଭୃତି ଜୟ କରିଥିଲେ । କେବଳ ଆସାମ ବ୍ୟତୀତ ସମଗ୍ର ଉତ୍ତର ଭାରତ ତାଙ୍କ ଅଧୀନରେ ରହିଥିଲା । ଆକବର ଦକ୍ଷିଣ ଭାରତର ଖାଦେଶ, ବେରାର୍ ଓ ଅହମ୍ମଦନଗର ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକର କେତେକାଂଶ ଜୟ କରିଥିଲେ ।

୯। ଆକବରଙ୍କ ସମୟରେ କଳା ଓ ସାହିତ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ହୋଇଥ‌ିବା ଉନ୍ନତି ସଂକ୍ଷେପରେ ଲେଖ ।
Answer:

• ଆକବରଙ୍କ ରାଜତ୍ଵ କାଳରେ କଳା ଓ ସାହିତ୍ୟର ଅନେକ ଉନ୍ନତି ସାଧ୍ୟ ହୋଇଥିଲା ।
• ଆଗ୍ରା ନିକଟବର୍ତୀ ଫତେପୁର ସିକ୍ରୀଠାରେ ଏକ ନୂତନ ରାଜଧାନୀ ଆକବର ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ । ସେଠାରେ ଲାଲ୍ ପଥରରେ ଏକ ସୁନ୍ଦର ରାଜପ୍ରାସାଦ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା ।
• ସେଠାରେ ବୁଲନ୍ଦ-ଦରୱାଜା ନାମକ ଏକ ବିଶାଳ ଫାଟକ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା ।
• ଆକବରଙ୍କ ସମୟରେ ସଂସ୍କୃତ, ଆରବୀ, ପାର୍ସୀ, ହିନ୍ଦୀ ସାହିତ୍ୟର ପ୍ରସାର ହୋଇଥିଲା ।
• ପାର୍ସୀ ରାଜଭାଷା ଥିଲା । ଆବୁଲ ଫାଜଲଙ୍କ ‘ଆକବରନାମା’, ‘ଆଇନ-ଇ-ଆକବରୀ’ ନାମକ ଦୁଇଟି ଐତିହାସିକ ଗ୍ରନ୍ଥ ଏହି ଭାଷାରେ ରଚନା କରାଯାଇଥିଲା । ‘ମହାଭାରତ’ ଓ ‘ରାମାୟଣ’ ମଧ୍ୟ ପାର୍ସୀ ଭାଷାରେ ଅନୁବାଦିତ ହୋଇଥିଲା ।
• ଏହି ସମୟରେ ତୁଳସୀଦାସ ହିନ୍ଦୀ ଭାଷାରେ ‘ରାମଚରିତ ମାନସ’ ରଚନା କରିଥିଲେ ।
• (ତାନ୍‌ସେନ୍ ଆକବରଙ୍କ ଦରବାରର ଶ୍ରେଷ୍ଠ ସଙ୍ଗୀତଜ୍ଞ ଥିଲେ ।

୧୦ । ଔରଙ୍ଗଜେବ୍‌ଙ୍କର ଶିଙ୍ଖାମାନଙ୍କ ସହିତ କିପରି ସମ୍ପର୍କ ଥିଲା ?
Answer:

• ଔରଙ୍ଗଜେବ୍ ଶିଙ୍ଖାମାନଙ୍କ ସହିତ ମଧ୍ୟ ବିଦ୍ବେଷ ନୀତି ଅବଲମ୍ବନପୂର୍ବକ ସେମାନଙ୍କ ନବମ ଗୁରୁ ତେର୍‌ବାହାଦୂରଙ୍କୁ ଇସଲାମ୍ ଧର୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରିଥିଲେ ।
• ସେ ମନା କରିବାରୁ ଔରଙ୍ଗଜେବ୍ ତାଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରିଥିଲେ ।
• ଫଳରେ ଶିଖ୍ମାନଙ୍କ ଦଶମ ଗୁରୁ ଗୋବିନ୍ଦ ସିଂ ପିତାଙ୍କ ହତ୍ୟାର ପ୍ରତିଶୋଧ ନେବାପାଇଁ ଔରଙ୍ଗଜେବଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସଂଗ୍ରାମ ଚଳାଇଲେ ।
• ଏହି ସଂଗ୍ରାମ ପରବର୍ତ୍ତୀ କାଳରେ ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ପତନର ଅନ୍ୟତମ କାରଣ ହୋଇଥିଲା ।

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର 

(କ) ନିମ୍ନଲିଖ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଦୁଇଟି ବାକ୍ୟରେ ଦିଅ ।
୧। ବାବର କେଉଁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ବୀରଙ୍କ ବଂଶଧର ଥିଲେ ଓ ତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ନାମ କ’ଣ ?
Answer:
(i) ବାବର ପ୍ରସିଦ୍ଧ ବୀର ତୈମୁରଲଙ୍ଗଙ୍କ ବଂଶଧର ଥିଲେ ।
(ii) ତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ନାମ ଥିଲା ଉମର୍ ଶେଖ୍ ମିର୍ଜା ।

୨। ପ୍ରଥମ ପାନିପଥ ଯୁଦ୍ଧ କେଉଁଠି ଓ କେବେ ହୋଇଥିଲା ? ଏହି ଯୁଦ୍ଧରେ କିଏ ପରାଜିତ ହୋଇଥିଲେ ?
Answer:
(i) ୧୫୨୬ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ପ୍ରଥମ ପାନିପଥ ଯୁଦ୍ଧ ପାନିପଥ ନାମକ ସ୍ଥାନରେ ଇବ୍ରାହିମ୍ ଲୋଦୀ ଏବଂ ବାବରଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ହୋଇଥିଲା ।
(ii) ଏହି ଯୁଦ୍ଧରେ ଇବ୍ରାହିମ୍ ଲୋଦୀ ପରାଜିତ ହୋଇଥିଲେ ।

୩ । ହୁମାୟୁନ୍ କେଉଁ କେଉଁ ଯୁଦ୍ଧରେ ଶେରଖାଁଙ୍କଠାରୁ ପରାସ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ?
Answer:
(i) ପ୍ରଥମତଃ ହୁମାୟୁନ୍ ୧୫୩୯ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଚୌସାଠାରେ ଶେରଖାଁଙ୍କଦ୍ୱାରା ପରାସ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ।
(ii) ଦ୍ଵିତୀୟତଃ ସେ ୧୫୪୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ କନୌଜଠାରେ ଶେରଖାଁଙ୍କଦ୍ୱାରା ପରାସ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ।

୪। ଶେର୍ ଖାଁ କିପରି ନିଜକୁ ସମ୍ରାରୂପେ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ ?
Answer:
(i) ଶେର୍ ଖାଁ ଓ ହୁମାୟୁନ୍‌ଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଚୌସା ଓ କନୌଜଠାରେ ସଂଘଟିତ ଦୁଇଟିଯାକ ଯୁଦ୍ଧରେ ହୁମାୟୁନ୍ ପରାଜିତ ହୋଇଥିଲେ ।
(ii) ଫଳରେ ଶେର୍ ଖାଁ ଆଗ୍ରା ଓ ଦିଲ୍ଲୀ ଅଧିକାର କରି ଶେର୍‌ଶାହ ନାମରେ ନିଜକୁ ସମ୍ରାରୂପେ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ ।

୫। ହୁମାୟୁନ୍ ପୁଣି କିପରି ଦିଲ୍ଲୀ ଓ ଆଗ୍ରା ପୁନର୍ବାର ଅଧ୍ଵ କରିଥିଲେ ?
Answer:
(i) ଶେର୍‌ଶାହଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ତାଙ୍କର ବଂଶଧରମାନେ ଦୁର୍ବଳ ଥିଲେ । ଏହି ସୁଯୋଗ ନେଇ ହୁମାୟୁନ୍ ପାରସ୍ୟ (ଇରାନ୍) ରାଜାଙ୍କ ସାହାଯ୍ୟରେ କାବୁଲ୍ ଓ କାନ୍ଦାହାର ଅଧିକାର କଲେ ।
(ii) ୧୫୫୫ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ହୁମାୟୁନ୍ ପଞ୍ଜାବ ଜୟ କରି ଦିଲ୍ଲୀ ଓ ଆଗ୍ରା ଅଧିକାର କରିଥିଲେ ।

୬ । ବାବର ଭାରତ ଆକ୍ରମଣ କରିବାର କି ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା ?
Answer:
(i) ବାବର ତୈମୁରଲଙ୍ଗ ବା ମାମୁଦ୍ରଙ୍କ ପରି ଭାରତ ଲୁଣ୍ଠନ କରିବାପାଇଁ ଆସିନଥିଲେ ।
(ii) ଭାରତରେ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ବିସ୍ତାର କରିବା ତାଙ୍କର ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥିଲା ।

୭ । ବାବର ରାଣାସଂଗଙ୍କୁ କେଉଁଠି ପରାସ୍ତ କରିଥିଲେ ? ଏହା କେଉଁ ଯୁଦ୍ଧ ନାମରେ ଖ୍ୟାତ ?
Answer:
(i) ବାବର ରାଣାସଂଗଙ୍କୁ ୧୫୨୭ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ଖାନୱାଠାରେ ପରାସ୍ତ କରିଥିଲେ ।
(ii) ଏହା ଖାନ୍‌ ଯୁଦ୍ଧ ନାମରେ ଖ୍ୟାତ ।

୮। ଶେର୍ ଖାଁ କିଏ ? ତାଙ୍କର କି ଅଭିଳାଷ ଥିଲା ?
Answer:
(i) ଶେର ଖାଁ ପୂର୍ବ ଭାରତର ଜଣେ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଆଫଗାନ୍ ବିଦ୍ରୋହୀ ଥିଲେ ।
(ii) ସେ ଦିଲ୍ଲୀ ଅସ୍ଵୀକାର କରିବା ଅଭିଳାଷ ରଖୁଥିଲେ ।

୯। ହୁମାୟୁନ୍ ବାହାଦୂର ଶାହଙ୍କୁ ପରାସ୍ତ କରି କେଉଁ ଦୁଇଟି ଅଞ୍ଚଳ ଅଧ୍ବକାର କରିଥିଲେ ?
ହୁମାୟୁନ୍ ବାହାଦୂର ଶାହଙ୍କୁ ପରାସ୍ତ କରି –
Answer:
(i) ଗୁଜରାଟ ଓ
(ii) ମାଳବ ଅଧିକାର କରିଥିଲେ ।

୧୦ । ଦ୍ଵିତୀୟ ପାନିପଥ ଯୁଦ୍ଧ କାହା କାହା ମଧ୍ୟରେ ଓ କେବେ ହୋଇଥିଲା ? ଏହାର ପରିଣତି କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
(i) ୧୫୫୬ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ଆକବର ଓ ହିମୁଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଦ୍ଵିତୀୟ ପାନିପଥ ଯୁଦ୍ଧ ହୋଇଥିଲା ।
(ii) ଏହି ଯୁଦ୍ଧରେ ହିମୁ ପରାଜିତ ହୋଇଥିଲେ ଏବଂ ଆକବର ଦିଲ୍ଲୀ ଓ ଆଗ୍ରା ଅଧିକାର କରି ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ପୁନଃ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ।

୧୧ । କେଉଁ ରାଜପୁତ୍ ରାଜା ଆକବରଙ୍କ ପ୍ରଧାନ ସେନାପତି ଥିଲେ ? କେଉଁ ରାଜପୁତ୍ ରାଜା ଆକବରଙ୍କ ବଶ୍ୟତା ସ୍ଵୀକାର କରି ନ ଥିଲେ ?
Answer:
(i) ରାଜପୁତ୍ ରାଜା ମାନସିଂହ ଆକବରଙ୍କ ପ୍ରଧାନ ସେନାପତି ଥିଲେ ।
(ii) ମେୱାରର ରାଜପୁତ୍ ରାଜା ରାଣା ପ୍ରତାପ ଆକବରଙ୍କ ବଶ୍ୟତା ସ୍ବୀକାର କରି ନ ଥିଲେ ।

୧୨ । ହଳଦୀଘାଟ ଯୁଦ୍ଧ କାହା କାହା ମଧ୍ୟରେ ସଂଘଟିତ ହୋଇଥିଲା ? ଏହାର ଫଳାଫଳ କ’ଣ ହେଲା ?
Answer:
(i) ରାଣା ପ୍ରତାପ ଓ ଆକବରଙ୍କ ସେନାପତି ମାନସିଂହଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ହଳଦୀଘାଟ ଯୁଦ୍ଧ ସଂଘଟିତ ହୋଇଥିଲା ।
(ii) ଏଥରେ ଆକବର ବିଜୟୀ ହୋଇ ଚିତୋର ଦୁର୍ଗ ଅଧିକାର କରିଥିଲେ ।

୧୩ । ଆକବର ତାଙ୍କର ନୂତନ ରାଜଧାନୀ କେଉଁଠାରେ ନିର୍ମାଣ କରାଇଥିଲେ ? ଏହି ରାଜଧାନୀର ଫାଟକର ନାମ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
(i) ଆକବର ତାଙ୍କର ନୂତନ ରାଜଧାନୀ ଆଗ୍ରା ନିକଟବର୍ତ୍ତୀ ଫତେପୁର ସିକ୍ରୀଠାରେ ନିର୍ମାଣ କରାଇଥିଲେ ।
(ii) ଏହି ରାଜଧାନୀର ଫାଟକର ନାମ ଥିଲା ବୁଲନ୍ଦ ଦରୱାଜା ।

୧୪ । ‘ଆକବରନାମା’ ଓ ‘ଆଇନ-ଇ-ଆକବରୀ’ ଗ୍ରନ୍ଥ କିଏ ଲେଖୁଥିଲେ ? ଏହି ଗ୍ରନ୍ଥଦ୍ୱୟ
Answer:
(i) ଆବୁଲ୍ ଫାଜଲ ‘ଆକବରନାମା’ ଓ ‘ଆଇନ-ଇ-ଆକବରୀ’ ଗ୍ରନ୍ଥଦ୍ବୟ ଲେଖିଥିଲେ ।
(ii) ଏହି ଗ୍ରନ୍ଥଦ୍ବୟ ପାର୍ସୀ ଭାଷାରେ ଲେଖାଯାଇଥିଲା ।

୧୫ । ଆକବରଙ୍କ ରାଜତ୍ଵ କାଳରେ କେଉଁ ସୂତ୍ରରୁ ରାଜସ୍ୱ ଆଦାୟ ହେଉଥିଲା ?
Answer:
(i) ଆକବରଙ୍କ ରାଜତ୍ଵ କାଳରେ ଦୁଇଟି ସୂତ୍ରରୁ ରାଜସ୍ବ ଆଦାୟ ହେଉଥିଲା ।
(ii) ତନ୍ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ ଭୂ-ରାଜସ୍ୱ ଓ ଅନ୍ୟଟି ବାଣିଜ୍ୟ କର ଥିଲା ।

୧୬ । ଦିନ-ଇ-ଇଲାହୀର ପ୍ରକୃତ ଅର୍ଥ କ’ଣ ? ଏହି ଧର୍ମମତ କିଏ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ ?
Answer:
(i) ଦିନ-ଇ-ଇଲାହୀର ପ୍ରକୃତ ଅର୍ଥ ସ୍ଵର୍ଗୀୟ ବିଶ୍ଵାସ ।
(ii) ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟ ଆକବର ଏହି ଧର୍ମମତ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ ।

୧୭ । ନୁର୍‌ଜାହାନଙ୍କୁ କେଉଁ ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟ୍ ବିବାହ କରିଥିଲେ ? ଏହି ବିବାହ କେବେ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
(i) ନୁର୍‌ଜାହାନଙ୍କୁ ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟ୍ ଜାହାଙ୍ଗୀର ବିବାହ କରିଥିଲେ ।
(ii) ଏହି ବିବାହ ୧୬୧୧ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ହୋଇଥିଲା ।

୧୮ । ଶାହଜାହାନ୍ କେଉଁପରି ଅବସ୍ଥାରେ କେବେ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
(i) ୧୬୬୬ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ଶାହାଜାହାନ୍ ବନ୍ଦୀଶାଳାରେ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ ।
(ii) ସେତେବେଳକୁ ତାଙ୍କୁ ୭୪ ବର୍ଷ ହୋଇଥିଲା ଓ ସେ ୮ ବର୍ଷ ଧରି ବନ୍ଦୀଶାଳାରେ ଥିଲେ ।

୧୯ । ଦଶମ ଗୁରୁ ଗୋବିନ୍ଦ ସିଂହ କାହିଁକି ଔରଙ୍ଗଜେବଙ୍କ ବିରୋଧରେ ସଂଗ୍ରାମ ଚଳାଇଥିଲେ ?
Answer:
(i) ଶିଖ୍ମାନଙ୍କର ନବମ ଗୁରୁ ତେଗ୍‌ବାହାଦୂର ଇସଲାମ୍ ଧର୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ମନା କରିବାରୁ ଔରଙ୍ଗଜେବ୍ ତାଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରିଥିଲେ ।
(ii) ତେଣୁ ପିତାଙ୍କ ହତ୍ୟାର ପ୍ରତିଶୋଧ ନେବାପାଇଁ ଶିଙ୍ଖାମାନଙ୍କର ଦଶମ ଗୁରୁ ଗୋବିନ୍ଦ ସିଂହ ଔରଙ୍ଗଜେବଙ୍କ ବିରୋଧରେ ସଂଗ୍ରାମ ଚଳାଇଥିଲେ ।

୨୦ । ଔରଙ୍ଗଜେବ୍ଲଙ୍କ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଜୀବନ କିପରି ଥିଲା ?
Answer:
(i) ଔରଙ୍ଗଜେବ୍ ଜଣେ ସଂଯମୀ ଓ କର୍ତ୍ତବ୍ୟପରାୟଣ ରାଜା ଥିଲେ ।
(ii) ସେ ବିଳାସମୟ ଜୀବନଯାପନ ନ କରି ସରଳ ଓ ନିରାଡ଼ମ୍ବର ଜୀବନଯାପନ କରୁଥିଲେ ।

୨୧ । ତାଜମହଲ କେଉଁଠାରେ ଅବସ୍ଥିତ ? ଏହାକୁ କିଏ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ଓ କାହିଁକି ?
Answer:
(i) ତାଜମହଲ ଆଗ୍ରାରେ ଯମୁନା ନଦୀ କୂଳରେ ଅବସ୍ଥିତ ।
(ii) ଏହାକୁ ଶାହଜାହାନ୍ ନିଜ ବେଗମ୍ ମମତାଙ୍କ ସ୍ମୃତିରକ୍ଷା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ।

୨୨ । ସାର୍ ଟମାସ୍ ରୋ କିଏ ? ସେ କେଉଁ ଶାସକଙ୍କ ସମୟରେ ଭାରତକୁ ଆସିଥିଲେ ଓ କାହିଁକି ?
Answer:
(i) ସାର୍ ଟମାସ୍ ରୋ ଇଂଲଣ୍ଡର ରାଜା ପ୍ରଥମ ଜେମ୍‌ସଙ୍କର ଦୂତ ଥିଲେ ।
(ii) ସେ ଜାହାଙ୍ଗୀରଙ୍କ ରାଜତ୍ଵ ସମୟରେ ବାଣିଜ୍ୟ କରିବା ନିମନ୍ତେ ଅନୁମତି ଲାଭ ପାଇଁ ଭାରତକୁ ଆସିଥିଲେ ।

୨୩। ଆକବର ମେୱାର ଆକ୍ରମଣ ପାଇଁ ମାନସିଂହଙ୍କୁ କାହିଁକି ପଠାଇଥିଲେ ?
Answer:
(i) ମେୱାରର ରାଣା ପ୍ରତାପ ସିଂହ ଆକବରଙ୍କର ବଶ୍ୟତା ସ୍ବୀକାର କରି ନ ଥିଲେ ।
(ii) ତେଣୁ ଆକବର ମେଓ୍ବାର ଆକ୍ରମଣ କରିବାପାଇଁ ତାଙ୍କର ପ୍ରଧାନ ସେନାପତି ମାନସିଂହକୁ ପଠାଇଥିଲେ ।

୨୪ । ମସବୁର ଅର୍ଥ କ’ଣ ? କେଉଁମାନଙ୍କୁ ଏହା ମିଳୁନଥିଲା ?
Answer:
(i) ମନ୍ସୀବ୍‌ର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ପଦବୀ ।
(ii) ରାଜ କର୍ମଚାରୀ, ସାମନ୍ତ ଓ ସେନାପତିମାନଙ୍କୁ ଏହି ପଦବୀ ମିଳୁଥିଲା ।

୨୫ । ସୁର ଦାସ କିଏ ? ସେ କ’ଣ ରଚନା କରିଥିଲେ ?
Answer:
(i) ସୁର ଦାସ ଆଗ୍ରାର ଜଣେ ଅନ୍ଧକବି ଥିଲେ ।
(ii) ସେ ‘ସୁର ସାଗର’ ରଚନା କରିଥିଲେ ।

୨୬ । ରସ ଖାଁ କିଏ ? ସେ କ’ଣ ରଚନା କରିଥିଲେ ?
Answer:
(i) ରସ ଖାଁ ମୋଗଲ ଶାସନ କାଳର ଜଣେ କବି ଥିଲେ ।
(ii) ସେ ଭକ୍ତିଗୀତମୂଳକ ପୁସ୍ତକ ‘ପ୍ରେମ ବାଟିକା’ ରଚନା କରିଥିଲେ ।

୨୭ । ଜାହାଙ୍ଗୀର କାଁହା ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସି ଇଉରୋପୀୟ ଚିତ୍ରକଳା ପ୍ରତି ଆକୃଷ୍ଟ ହୋଇଥିଲେ ? କିଏ ତାଙ୍କ ଦରବାରରେ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଚିତ୍ରକର ଥିଲେ ?
Answer:
(i) ସାର୍ ଟମାସ୍ ରୋଙ୍କ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସି ଜାହାଙ୍ଗୀର ଇଉରୋପୀୟ ଚିତ୍ରକଳା ପ୍ରତି ଆକୃଷ୍ଟ ହୋଇଥିଲେ ।
(ii) ବିସନ ଦାସ ତାଙ୍କ ଦରବାରରେ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଚିତ୍ରକର ଥିଲେ ।

୨୮ । ଔରଙ୍ଗଜେବ୍ କେବେ ସିଂହାସନ ଆରୋହଣ କଲେ ? ସେ କେତେ ବର୍ଷ ରାଜତ୍ଵ କରିଥିଲେ ?
Answer:
(i) ଔରଙ୍ଗଜେବ୍ ୧୬୫୮ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ସିଂହାସନ ଅଧିକାର କରିଥିଲେ ।
(ii) ସେ ୫୦ ବର୍ଷ କାଳ ରାଜତ୍ଵ କରିଥିଲେ ।

୨୯ । କେଉଁ ରାଜପୁତ ରାଜା ଔରଙ୍ଗଜେବ୍‌ଙ୍କ ସହି ସନ୍ଧି କରିଥିଲେ ? କେଉଁ ରାଜପୁତ୍ରମାନେ ତାଙ୍କର ଅଧୀନତା ସ୍ଵୀକାର କରିନଥିଲେ ?
Answer:
(i) ମେୱାରର ରାଜା ଜୟସିଂହ ଔରଙ୍ଗଜେବଙ୍କ ସହ ସନ୍ଧି କରିଥିଲେ ।
(ii) ମାରୱାର ରାଜପୁତ୍ରମାନେ ଦୁର୍ଗାଦାସଙ୍କ ନେତୃତ୍ଵରେ ତାଙ୍କର ଅଧୀନତା ସ୍ବୀକାର କରିନଥିଲେ । ‘

୩୦ । ଶାହାଜାହାନ୍‌ଙ୍କର ଦୁଇଟି କୀର୍ତ୍ତି ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
Answer:
(i) ଶାହାଜାହାନ୍ ଦିଲ୍ଲୀଠାରେ ଶାହାଜାହାବାଦ୍ ନାମକ ଏକ ନଗର ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ।
(ii) ସେ ଆଗ୍ରାଠାରେ ଯମୁନା ନଦୀକୂଳରେ ତାଜମହଲ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ।

୩୧ । ଶାହାଜାହାନ କିଏ ଥିଲେ ଏବଂ ସେ ସମ୍ରାଟ ହେବାପରେ କେଉଁମାନଙ୍କ ବିଦ୍ରୋହ ଦମନ କରିଥିଲେ ?
Answer:
(i) ଶାହାଜାହାନ ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟ ଜାହାଙ୍ଗୀରଙ୍କ ପୁତ୍ର ଥିଲେ ।
(ii) ସମ୍ରାଟ ହେବାପରେ ୧୬୨୮ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ବୁନ୍ଦେଲଖଣ୍ଡ ବିଦ୍ରୋହ, ୧୬୨୯ରେ ଗୁଜରାଟ ଓ ଦାକ୍ଷିଣାତ୍ୟ ପ୍ରଶାସନ ଦାୟିତ୍ଵରେ ଥ‌ିବା ଖାଁ ଜହାନ୍ ଲୋଦୀଙ୍କ ବିଦ୍ରୋହ ଦମନ କରିଥିଲେ ।

୩୨ । ଶାହାଜାହାନଙ୍କ ଶେଷ ଜୀବନ କିପରି କଟିଥିଲା ?
Answer:
(i) ଶାହାଜାହାନଙ୍କ ଶେଷ ଜୀବନ ଅତୀବ ଦୁଃଖପୂର୍ଣ୍ଣ ଥିଲା ।
(ii) ନିଜ ପୁତ୍ର ଔରଙ୍ଗଜେବ୍‌ଙ୍କଦ୍ୱାରା ବନ୍ଦୀ ହୋଇ ମୃତ୍ୟୁ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ୮ ବର୍ଷକାଳ ସେ କାରାଗାରରେ ବିତାଇଥିଲେ ।

(ଖ) ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଟିପ୍‌ପଣୀ ଲେଖ ।
୧। ପ୍ରଥମ ପାନିପଥ ଯୁଦ୍ଧ :
Answer:

• ଷୋଡ଼ଶ ଶତାବ୍ଦୀର ପ୍ରାରମ୍ଭରେ ମୋଗଲମାନେ ବାବରଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଭାରତ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲେ ।
• ଦିଲ୍ଲୀରେ ଲୋଦୀ ଶାସକ ଇବ୍ରାହିମ୍ ଲୋଦୀ ସ୍ଵେଚ୍ଛାଚାରୀ ଥିବାରୁ ଆଫଗାନ୍ ଅମୀରମାନେ ଭୀଷଣ ଅସନ୍ତୁଷ୍ଟ ଥିଲେ । ତାଙ୍କୁ ରାଜଗାଦିରୁ ତଡ଼ିବାପାଇଁ ସେମାନେ ବାବରଙ୍କୁ ଭାରତ ଆକ୍ରମଣ କରିବାକୁ ଅନୁରୋଧ କରିଥିଲେ ।
• ବାବର କାବୁଲ, କାନ୍ଦାହାର ଜୟ କରିବା ପରେ ଭାରତ ଆକ୍ରମଣ କଲେ । ପାନିପଥ ନାମକ ସ୍ଥାନରେ ଇବ୍ରାହିମ୍ ଲୋଦୀଙ୍କ ସହ ତାଙ୍କର ତୁମୁଳ ଯୁଦ୍ଧ ହୋଇଥିଲା ।
• ଏହି ଯୁଦ୍ଧରେ ବାବର ଇବ୍ରାହିମ୍ ଲୋଦୀଙ୍କୁ ପରାସ୍ତ କରି ଭାରତରେ ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କଲେ ।
• ଏହି ଯୁଦ୍ଧ ୧୫୨୬ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ସଂଘଟିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହା ପ୍ରଥମ ପାନିପଥ ଯୁଦ୍ଧ ନାମରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ।

୨। ମନ୍‌ସର୍‌ଦାରୀ ପ୍ରଥା :
Answer:

• ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟ୍ ଆକବର ସୈନ୍ୟବାହିନୀକୁ ଅଧିକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ କରିବାପାଇଁ ମସର୍‌ଦାରୀ ପ୍ରଥା ପ୍ରଚଳନ କରିଥିଲେ ।
• ରାଜକର୍ମଚାରୀ, ସାମନ୍ତ ଓ ସେନାପତିଙ୍କୁ ଏହି ପଦବୀ ମିଳୁଥିଲା ।
• ଆକବର ମନ୍‌ସରୀମାନଙ୍କୁ ୩୩ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ରିଥିଲେ ।
• ବିଭିନ୍ନ ଶ୍ରେଣୀର ମନ୍ସରଙ୍କ ଅଧୀନରେ ୧୦ରୁ ୫ ହଜାର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସୈନ୍ୟ ରହୁଥିଲେ ।

୩। ଦିନ୍-ଇ-ଇଲାହୀ :
Answer:

• ଆକବର ଏକ ଉଦାର ଧର୍ମନୀତି ଅବଲମ୍ବନ କରି ଉଭୟ ହିନ୍ଦୁ ଓ ମୁସଲମାନମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଭେଦଭାବ ଦୂର କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ ।
• ଭାରତରେ ଏକ ସାର୍ବଜନୀନ ଧର୍ମ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ନିମନ୍ତେ ଫତେପୁରସିକ୍ରୀଠାରେ ଇବାଦତ୍ୟାଖାନା ନାମକ ଏକ ଉପାସନା ଗୃହ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଥିଲା ।
• ସେଠାରେ ହିନ୍ଦୁ, ମୁସଲମାନ, ପାର୍ସୀ, ଖ୍ରୀଷ୍ଟ ଓ ଜୈନଧର୍ମର ପଣ୍ଡିତମାନଙ୍କୁ ନିମନ୍ତ୍ରଣ କରାଯାଇ ଧର୍ମଚର୍ଚ୍ଚା ମଧ୍ୟ ହେଉଥିଲା ।
• ସମସ୍ତ ଧର୍ମର ସାରକଥା ସଂଗ୍ରହ କରି ସେ ଏକ ନୂତନ ଧର୍ମମତ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ, ଯାହା ‘ଦିନ-ଇ-ଇଲାହୀ’ ନାମରେ ପରିଚିତ ।
• କିନ୍ତୁ ଏହି ଧର୍ମ ଗ୍ରହଣ ନିମନ୍ତେ କାହାକୁ ବାଧ୍ୟ କରାଯାଇ ନ ଥିଲା ।

୪। ନୁର୍‌ଜାହାନ୍ :
Answer:

• ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟ୍ ଜାହାଙ୍ଗୀର ୧୬୧୧ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ସୁନ୍ଦରୀ ଓ ବୁଦ୍ଧିମତୀ ନୁର୍‌ଜାହାନ୍‌ଙ୍କୁ ବିବାହ କରିଥିଲେ ।
• ଜାହାଙ୍ଗୀର ବିଳାସମୟ ଜୀବନଯାପନ କରି ଶାସନକାର୍ଯ୍ୟରେ ଅବହେଳା କରୁଥିବାରୁ ରାଣୀ ନୁର୍‌ଜାହାନ୍ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଓ ପରୋକ୍ଷଭାବେ ଶାସନକାର୍ଯ୍ୟ ପରିଚାଳନା କରୁଥିଲେ ।
• ନିଜ ରୂପ, ଗୁଣ ଓ ବୁଦ୍ଧି ବଳରେ ସେ ଜାହାଙ୍ଗୀରଙ୍କୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥିଲେ ।
• ଏପରିକି ସରକାରୀ ନିର୍ଦ୍ଦେଶନାମାରେ ନୁର୍‌ଜାହାନ୍‌ଙ୍କ ଦସ୍ତଖତ ‘ରହୁଥିଲା ।
• ପ୍ରଚଳିତ ମୁଦ୍ରାରେ ଜାହାଙ୍ଗୀରଙ୍କ ସହିତ ନୁର୍‌ଜାହାନ୍‌ଙ୍କ ନାମ ଓ ଛବି ମଧ୍ଯ ରହୁଥିଲା ।

୫। ସାର୍ ଟମାସ୍ ରୋ :
Answer:
(i) ଇଂଲଣ୍ଡର ରାଜା ପ୍ରଥମ ଜେମ୍‌ସ ସାର୍ ଟମାସ୍ ରୋଙ୍କୁ ଦୂତଭାବେ ଜାହାଙ୍ଗୀରଙ୍କ ଦରବାରକୁ ପଠାଇଥିଲେ ।
(ii) ସାର୍ ଟମାସ୍ ରେ ଜାହାଙ୍ଗୀରଙ୍କୁ ଭେଟି ତାଙ୍କଠାରୁ ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ପାଇଁ ବାଣିଜ୍ୟ ସବୁଧା ହାସଲ କରିଥିଲେ ।

୬ । ତାଜମହଲ :
Answer:
(i) ଶାହଜାହାନ୍‌ଙ୍କ ରାଜତ୍ଵ କାଳରେ ମୋଗଲ କଳା ଓ ସ୍ଥାପତ୍ୟର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଘଟିଥିଲା ଏବଂ ଏହା କଳା ଓ ସ୍ଥାପତ୍ୟର ସୁବର୍ଣ୍ଣ ଯୁଗରୂପେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ।
(ii) ବେଗମ୍ ମମୂତାଜଙ୍କ ସ୍ମୃତିରକ୍ଷା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଶାହଜାହାନ୍ ଏକ ସମାଧ୍ ସୌଧ ଯମୁନା ନଦୀକୂଳସ୍ଥ ଆଗ୍ରାଠାରେ ନିର୍ମାଣ କରାଇଥିଲେ ।
(iii) ଏହା ତାଜମହଲ ନାମରେ ବିଶ୍ୱବିଖ୍ୟାତ । ଏହା ବିଶ୍ଵର ସପ୍ତାଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ ସ୍ଥାନ ପାଇଛି ।

୭। ଗୁରୁ ଗୋବିନ୍ଦ ସିଂହ :
Answer:
(i) ଧର୍ମାନ୍ଧ ଔରଙ୍ଗଜେବ୍ ସଦାସର୍ବଦା ଶିଶୁମାନଙ୍କ ବିରୋଧାଚରଣ କରିଥିଲେ ।
(ii) ଶିଙ୍ଖାମାନଙ୍କ ନବମ ଗୁରୁ ତେଗ୍‌ବାହାଦୂରଙ୍କୁ ଇସ୍‌ଲାମ ଧର୍ମ ଗ୍ରହଣ ନ କରିବା ଅପରାଧରେ ଔରଙ୍ଗଜେବ୍ ହତ୍ୟା କରିଥିଲେ ।
(iii) ତାଙ୍କ ପରେ ଗୋବିନ୍ଦ ସିଂହ ଶିମାନଙ୍କର ଦଶମ ଗୁରୁଭାବେ ନେତୃତ୍ଵ ନେଇ ଔରଙ୍ଗଜେବ୍‌ଙ୍କ ବିରୋଧରେ

୮। ଦ୍ଵିତୀୟ ପାନିପଥ ଯୁଦ୍ଧ :
Answer:
(i) ହୁମାୟୁନ୍‌ଙ୍କ ପରେ ଆକବର ମାତ୍ର ୧୩ ବର୍ଷ ବୟସରେ ପଞ୍ଜାବରେ ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟରୂପେ ଅଭିଷିକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ।
(ii) ସେତେବେଳକୁ ଶେରଶାହ ବଂଶର ଜଣେ ସୁଯୋଗ୍ୟ ମନ୍ତ୍ରୀ ତଥା ସେନାପତି ହିମୁ ମୋଗଲମାନଙ୍କୁ ପରାସ୍ତ କରି ଦିଲ୍ଲୀ ଓ ଆଗ୍ରା ଅତ୍କାର କରିନେଇଥିଲେ ।
(iii) ଆକବର ବୈରାମ ଖାଁଙ୍କ ନେତୃତ୍ଵରେ ଦ୍ବିତୀୟ ପାନିପଥ ଯୁଦ୍ଧରେ ହିମୁଙ୍କୁ ପରାସ୍ତ କରି ଦିଲ୍ଲୀ ଓ ଆଗ୍ରା ଅଧିକାର କଲେ । ଫଳରେ ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ସ୍ଥିତି ସୁଦୃଢ଼ ହେଲା ।

ଅତିସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର 

୧। ପ୍ରଥମ ପାନିପଥ ଯୁଦ୍ଧରେ ବାବରଙ୍କୁ କେଉଁମାନେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ପ୍ରଥମ ପାନିପଥ ଯୁଦ୍ଧରେ ବାବରଙ୍କୁ ଆଫଗାନ୍ ଅମୀରମାନେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲେ ।

୨। ବାବରଙ୍କ ଲିଖ୍ ଆତ୍ମଜୀବନୀର ନାମ କ’ଣ ଓ ଏହା କେଉଁ ଭାଷାରେ ରଚିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ବାବରଙ୍କ ଲିଖ୍ ଆତ୍ମଜୀବନୀର ନାମ ‘ବାବରନାମା’ ଓ ଏହା ତୁର୍କୀ ଭାଷାରେ ରଚିତ ହୋଇଥିଲା ।

୩ । ଶେରଶାହ କେତେ କାଳ ଧରି ଭାରତରେ ଶାସନ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଶେରଶାହ ୧୫୪୦ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରୁ ୧୫୫୫ ଖ୍ରୀ.ଅ. ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଭାରତରେ ଶାସନ କରିଥିଲେ ।

୪ । ମୋଗଲମାନଙ୍କ ଭାରତ ଆଗମନର ପ୍ରଧାନ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ଭାରତରେ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିବା ମୋଗଲମାନଙ୍କର ଭାରତ ଆଗମନର ପ୍ରଧାନ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା

୫। ହୁମାୟୁନ୍‌ଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁବେଳକୁ ଆକବରଙ୍କୁ କେତେବର୍ଷ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ହୁମାୟୁନ୍‌ଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁବେଳକୁ ଆକବରଙ୍କୁ ମାତ୍ର ୧୩ ବର୍ଷ ବୟସ ହୋଇଥିଲା ।

୬। ଆକବର ଫତେପୁରସିକ୍ରୀଠାରେ କେଉଁ ଉପାସନା ଗୃହ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଆକବର ଫତେପୁରସିକ୍ରୀଠାରେ ଇବାଦତ୍‌ନା ନାମକ ଏକ ଉପାସନା ଗୃହ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ।

୭। ତୁଳସୀଦାସଙ୍କ ରଚିତ ହିନ୍ଦୀ ରାମାୟଣ କେଉଁ ନାମରେ ସୁପରିଚିତ ?
Answer:
ତୁଳସୀଦାସଙ୍କ ରଚିତ ହିନ୍ଦୀ ରାମାୟଣ ‘ରାମଚରିତ ମାନସ’ ନାମରେ ସୁପରିଚିତ ।

୮। ଆକବର ମନ୍ସରୀ ପ୍ରଥା କାହିଁକି ପ୍ରଚଳନ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ସେନାବାହିନୀକୁ ଅଧିକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଆକବର ମସଦାରୀ ପ୍ରଥା ପ୍ରଚଳନ କରିଥିଲେ ।

୯। ଆକବରଙ୍କ ରାଜତ୍ଵ କାଳରେ କାଜି କେଉଁ ବିଭାଗର ମୁଖ୍ୟ ଥିଲେ ?
Answer:
ଆକବରଙ୍କ ରାଜତ୍ଵ କାଳର କାଜି ଆଇନ ଓ ବିଚାର ବିଭାଗର ମୁଖ୍ୟ ଥିଲେ ।

୧୦। ଜାହାଙ୍ଗୀରଙ୍କ ଦରବାରରେ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଚିତ୍ରକର କିଏ ଥିଲେ ?
Answer:
ବିସନ ଦାସ ଜାହାଙ୍ଗୀରଙ୍କ ଦରବାରରେ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଚିତ୍ରକର ଥିଲେ ।

୧୧। ଆକବରଙ୍କ ନୂତନ ରାଜଧାନୀ କେଉଁ ପଥରରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା ?
Answer:
ଆକବରଙ୍କ ନୂତନ ରାଜଧାନୀ ଲାଲ୍ ପଥରରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା ।

୧୨। ଔରଙ୍ଗଜେବ୍ ଶିଖ୍ମାନଙ୍କ କେଉଁ ଗୁରୁଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଔରଙ୍ଗଜେବ୍ ଶିଖ୍ମାନଙ୍କ ନବମ ଗୁରୁ ତେରବାହାଦୂରଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରିଥିଲେ ।

୧୩। କେଉଁ ରାଜପୁତ୍ ରାଜା ଔରଙ୍ଗଜେବ୍‌ଙ୍କ ସହ ସନ୍ଧି କରିଥିଲେ ।
Answer:
ମେଥୁରର ରାଜପୁତ୍ ରାଜା ଜୟସିଂହ ଔରଙ୍ଗଜେବ୍‌ଙ୍କ ସହ ସନ୍ଧି କରିଥିଲେ ।

୧୪। ଶାହାଜାହାନ୍‌ଙ୍କ ସମୟରେ ନିର୍ମାଣକାର୍ଯ୍ୟରେ କେଉଁ ପଥର ବ୍ୟବହାର ହେଉଥିଲା ?
Answer:
ଶାହାଜାହାନ୍‌ଙ୍କ ସମୟରେ ନିର୍ମାଣକାର୍ଯ୍ୟରେ ମାର୍ବଲ ପଥର ବ୍ୟବହାର ହେଉଥିଲା ।

୧୫। ରସ ଖାଁଙ୍କ ରଚିତ ଭକ୍ତିଗୀତଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ କେଉଁଟି ପ୍ରସିଦ୍ଧ ?
Answer:
ରସ ଖାଁଙ୍କ ରଚିତ ଭକ୍ତିଗୀତଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ‘ପ୍ରେମ ବାଟିକା’ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ।

୧୬ । ୧୫୨୮ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ବାବର କାହାକୁ ଯୁଦ୍ଧରେ ପରାସ୍ତ କରି ଚାନ୍ଦରୀ ଦୁର୍ଗ ଅସ୍ଵୀକାର କରିଥିଲେ ?
Answer:
୧୫୨୮ ଖ୍ରୀ.ଅ.ରେ ବାବର ମେଦିନୀ ରାଓଙ୍କୁ ଯୁଦ୍ଧରେ ପରାସ୍ତ କରି ଚାନ୍ଦରୀ ଦୁର୍ଗ ଅଧିକାର କରିଥିଲେ ।

୧୭ । ବାବରଙ୍କ ପ୍ରକୃତ ନାମ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ବାବରଙ୍କ ପ୍ରକୃତ ନାମ ଥିଲା ଜାହିର ଉଦ୍ଦିନ୍ ମହମ୍ମଦ ବାବର ।

୧୮ । ବାବରଙ୍କ ଆତ୍ମଜୀବନୀର ନାମ କ’ଣ ଓ ଏହା କେଉଁ ଭାଷାରେ ରଚିତ ?
Answer:
ଅମ୍ବରର ରାଜପୁତ ରାଜା ମାନସିଂ ଆକବରଙ୍କ ଜଣେ ପ୍ରଧାନ ସେନାପତି ଥିଲେ ।

୧୯ । କେଉଁ ରାଜପୁତ ରାଜା ଆକବରଙ୍କ ଜଣେ ପ୍ରଧାନ ସେନାପତି ଥିଲେ ?
Answer:
ଅମ୍ବରର ରାଜପୁତ ରାଜା ମାନସିଂ ଆକବରଙ୍କ ଜଣେ ପ୍ରଧାନ ସେନାପତି ଥିଲେ ।

୨୦ । ଆକବରଙ୍କ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ କେଉଁଠାରୁ କେଉଁ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବ୍ୟାପିଥିଲା ?
Answer:
ଆକବରଙ୍କ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ପଶ୍ଚିମରେ ହିନ୍ଦୁକୁଶଠାରୁ ପୂର୍ବରେ ବ୍ରହ୍ମପୁତ୍ର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏବଂ ଉତ୍ତରରେ ହିମାଳୟଠାରୁ ଦକ୍ଷିଣରେ ଗୋଦାବରୀ ନଦୀ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବ୍ୟାପ୍ତ ଥିଲା ।

୨୧ । ଜାହାଙ୍ଗୀର ନିଜ ପିତାଙ୍କର ପଦାଙ୍କ ଅନୁସରଣ କରି କ’ଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଜାହାଙ୍ଗୀର ନିଜ ପିତା ଆକବରଙ୍କ ପଦାଙ୍କ ଅନୁସରଣ କରି ରାଜପୁତମାନଙ୍କ ସହ ବୈବାହିକ ସଂପର୍କଦ୍ୱାରା ବନ୍ଧୁତା ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ ।

୨୨ । ଶାହାଜାହାନଙ୍କ ମାତା କେଉଁ ରାଜପୁତ ରାଜ୍ୟର ରାଜକୁମାରୀ ଥିଲେ ?
Answer:
ଶାହାଜାହାନଙ୍କ ମାତା ମାରୱାରର ରାଜକୁମାରୀ ଥିଲେ ।

୨୩ । ଜାହାଙ୍ଗୀରଙ୍କ ମାତା କେଉଁ ରାଜପୁତ ରାଜ୍ୟର ରାଜକୁମାରୀ ଥିଲେ ?
Answer:
ଜାହାଙ୍ଗୀରଙ୍କ ମାତା ଅମ୍ବର ରାଜ୍ୟର ରାଜକୁମାରୀ ଥିଲେ ।

୨୪ । ଆକବରଙ୍କ ସମୟରେ ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କ ବିଚାର ପାଇଁ କି ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଥିଲା ?
Answer:
ଆକବରଙ୍କ ସମୟରେ ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କ ବିଚାର ପାଇଁ ହିନ୍ଦୁ ବିଚାରପତି ନିଯୁକ୍ତ କରାଯାଇଥିଲା ।

Objective Type Questions With Answers
ବସ୍ତୁନଷ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
(କ) ଚାରୋଟି ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଉତ୍ତର ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତର ବାଛି ଲେଖ ।

୧। ନିମ୍ନୋକ୍ତ ମଧ୍ୟରୁ କିଏ ଆକବରଙ୍କ ଦରବାରରେ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ସଙ୍ଗୀତଜ୍ଞ ଥିଲେ ?
(କ) ବୀରବଲ
(ଖ) ମାନସିଂହ
(ଗ) ବିସନ ଦାସ
(ଘ) ତାନ୍‌ସେନ୍
Answer:
(ଘ) ତାନ୍‌ସେନ୍

୨। ସାର୍ ଟମାସ୍ ରୋ କେଉଁ ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟଙ୍କ ଦରବାରକୁ ଆସିଥିଲେ ?
(କ) ଆକବର
(ଖ) ଶାହଜାହାନ୍
(ଗ) ଜାହାଙ୍ଗୀର
(ଘ) ଔରଙ୍ଗଜେବ୍
Answer:
(ଗ) ଜାହାଙ୍ଗୀର

୩। ଆକବରଙ୍କ ସମୟରେ ଦେୱାନ୍ କେଉଁ ବିଭାଗର ମୁଖ୍ୟ ଥିଲେ ?
(କ) ଅର୍ଥ
(ଖ) ଆଇନ
(ଗ) ସୈନ୍ଯ
(ଘ) ଡାକ ଓ ଗୁପ୍ତଚର
Answer:
(କ) ଅର୍ଥ

୪। ଆକବରଙ୍କ ସମୟରେ ରାଷ୍ଟ୍ରଭାଷା କ’ଣ ଥିଲା ?
(କ) ଉର୍ଦୁ
(ଖ) ତୁର୍କୀ
(ଗ) ପାର୍ସୀ
(ଘ) ହିଦୀ
Answer:
(ଗ) ପାର୍ସୀ

୫। ଆକବର ନିଜ ରାଜ୍ୟକୁ କେତୋଟି ସୁବାରେ ବିଭକ୍ତ କରିଥିଲେ ?
(କ) ୨୦ ଟି
(ଖ) ୧୫ ଟି
(ଗ) ୧୦ ଟି
(ଘ) ୫ ଟି
Answer:
(ଖ) ୧୫ ଟି

୬। ଆକବରଙ୍କ ରାଜସ୍ୱ ମନ୍ତ୍ରୀ କିଏ ଥିଲେ ?
(କ) ମାନସିଂହ
(ଖ) ବୈରାମ ଖାଁ
(ଗ ) ତୋଡ଼ର ମଲ୍ଲ
(ଘ ) ତାନ୍
Answer:
(ଗ ) ତୋଡ଼ର ମଲ୍ଲ

୭ । ‘ରାମଚରିତ ମାନସ’ର ରଚୟିତା କିଏ ?
(କ) ବିସନ ଦାସ
(ଖ) ୧୬୦୫
(ଗ) ରସ ଖାଁ
(ଘ) ଆବୁଲ୍ ଫାଜଲ
Answer:
(ଖ) ୧୬୦୫

୮ । ଜାହାଙ୍ଗୀର କେତେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ନୁର୍‌ଜାହାନ୍‌ଙ୍କୁ ବିବାହ କରିଥିଲେ ?
(କ) ୧୬୧୧
(ଖ)୧୬୫୦
(ଗ) ୧୬୨୮
(ଘ) ୧୬୭୪
Answer:
(କ) ୧୬୧୧

୯। ଶାହଜାହାନ୍‌ଙ୍କ କେଉଁ ନଗରୀ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ?
(କ) ଦିଲ୍ଲୀ
(ଖ) ଆଗ୍ରା
(ଗ) ଫତେପୁରସିକ୍ରୀ
(ଘ) ଶାହଜାହ।ନ୍ ବାଦ୍
Answer:
(ଘ) ଶାହଜାହ।ନ୍ ବାଦ୍

୧୦ । ତେଗ୍‌ବାହାଦୂର କିଏ ?
(କ) ଶିଶୁମାନଙ୍କର ପଞ୍ଚମ ଗୁରୁ
(ଖ) ଶିଶୁମାନଙ୍କର ସପ୍ତମ ଗୁରୁ
(ଗ) ଶିଶୁମାନଙ୍କର ନବମ ଗୁରୁ
(ଘ) ଶିଙ୍ଖାମାନଙ୍କର ଦଶମ ଗୁରୁ
Answer:
(ଗ) ଶିଶୁମାନଙ୍କର ନବମ ଗୁରୁ

୧୧ । ନିମ୍ନଲିଖ ମଧ୍ୟରୁ କେଉଁଟି ଅନ୍ଧ କବି ସୁରଦାସ ଲେଖୁଥିଲେ ?
(କ) ପ୍ରେମ ବାଟିକା
(ଖ) ପଦ୍ମାବତ୍
(ଗ) ସୁର ସାଗର
(ଘ) କୃଷ୍ତ ଚରିତ
Answer:
(ଖ) ପଦ୍ମାବତ୍

୧୨ । ଦିଲ୍ଲୀର ଲାଲ୍‌କିଲ୍ଲାର ନିର୍ମାତା କିଏ ?
(କ) ଶାହାଜାହାନ୍
(ଖ) ଜାହାଙ୍ଗୀର
(ଗ) ଔରଙ୍ଗଜେବ୍
(ଘ) ଆକବର
Answer:
(କ) ଶାହାଜାହାନ୍

୧୩। କେଉଁ ରାଜପୁତ୍ ରାଜା ଜାହାଙ୍ଗୀରଙ୍କ ସହିତ ସନ୍ଧି କରି ବଶ୍ୟତା ସ୍ୱୀକାର କରିଥିଲେ ?
(କ) ପ୍ରତାପ ସିଂହ
(ଖ) ଅମର ସିଂହ
(ଗ) ମାନସିଂହ
(ଘ) ଜୟସିଂହ
Answer:
(ଖ) ଅମର ସିଂହ

୧୪ । ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ଶତାବ୍ଦୀର ଆରମ୍ଭରେ ବାବର ଭାରତ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲେ ?
(କ) ତ୍ରୟୋଦଶ
(ଖ) ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ
(ଗ) ପଞ୍ଚଦଶ
(ଘ)ଷୋଡ଼ଶ
Answer:
(ଘ)ଷୋଡ଼ଶ

୧୫ । ବାବର ରାଣାସଂଗଙ୍କୁ କେଉଁଠାରେ ପରାସ୍ତ କରିଥିଲେ ?
(ଗ) ତୁର୍କୀ
(ଖ) ଖାନଓ୍ବା
(ଗ) ଘର୍ଘରା
(ଘ) ଦିଲ୍ଲୀ
Answer:
(ଖ) ଖାନଓ୍ବା

୧୬ । ଶେର୍‌ଶାହା ଭାରତରେ କେଉଁ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ?
(କ) ମୋଗଲ
(ଖ) ମୁସଲମାନ
(ଗ) ତୁର୍କ
(ଘ)ଆଫଗାନ୍
Answer:
(ଘ)ଆଫଗାନ୍

୧୭ । ‘ବାବରନାମା’ କେଉଁ ଭାଷାରେ ଲିଖ୍ ହୋଇଥିଲା ?
(କ) ପାରସିକ
(ଖ) ହିଦିୀ
(ଗ) ତୁର୍କୀ
(ଘ) ସଂସୃତ
Answer:
(ଗ) ତୁର୍କୀ

୧୮ । ନିମ୍ନଲିଖ ମଧ୍ୟରୁ ହୁମାୟୁନ୍ କାହାକୁ ପରାସ୍ତ କରିଥିଲେ ?
(କ) ଶେରଶାହ
(ଖ) କାମରାନ୍
(ଗ) ଅହମ୍ମଦ ଶାହ
(ଘ) ବାହାଦୂର ଶାହ
Answer:
(ଘ) ବାହାଦୂର ଶାହ

୧୯ । ନିମ୍ନଲିଖୂ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ କେବେ ହୁମାୟୁନ୍ ପୁନର୍ବାର ଦିଲ୍ଲୀ ଅଧିକାର କରିଥିଲେ ? –
(କ) ୧୫୫୦
(ଖ) ୧୫୪୫
(ଗ) ୧୫୫୫
(ଘ) ୧୫୫୬
Answer:
(ଗ) ୧୫୫୫

(ଖ) ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର।
୧। ବାବର ପ୍ରଥମେ ______________ରାଜ୍ୟର ଶାସକ ଥିଲେ ।
Answer:
ଫରଗଣା

୨। ଦ୍ଵିତୀୟ ପାନିପଥ ଯୁଦ୍ଧରେ __________________ପରାସ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ।
Answer:
ହିମୁ

୩ । ବାବରଙ୍କ ଆମ୍ଜୀବନୀ __________________ନାମରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ।
Answer:
ବାବରନାମା

(୪) ସୁବାର ଶାସନକଉଙ୍କୁ _________________କୁହାଯାଉଥିଲା ।
Answer:
ସୁବାଦାର

୫। ଆକବରଙ୍କ ନୂତନ ଧର୍ମମତ ____________________ ନାମରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ।
Answer:
ଦିନ୍-ଇ-ଇଲାହୀ

୬ । _______________ ଇଂଲଣ୍ଡର ରାଜାଙ୍କ ଦୂତରୂପେ ଜାହାଙ୍ଗୀରଙ୍କ ଦରବାରକୁ ଆସିଥିଲେ ।
Answer:
ସାର୍ ଟମାସ୍ ରୋ

୭ | ମମତାଜଙ୍କ ସ୍ମୃତିରକ୍ଷା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ___________________ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
ତାଜମହଲ

(ଗ) ରେଖାରୂଢ଼ ପଦଗୁଡ଼ିକର ପରିବର୍ତ୍ତନ ନ କରି ନିମ୍ନଲିଖୂତ ବାକ୍ୟଗୁଡ଼ିକରେ ଥ‌ିବା ଭ୍ରମ ସଂଶୋଧନ କର ।

୧। ରାଣାସଂଗ ପ୍ରଥମ ପାନିପଥ ଯୁଦ୍ଧରେ ପରାସ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ।
Answer:
ଇବ୍ରାହିମ୍ ଲୋଦୀ ପ୍ରଥମ ପାନିପଥ ଯୁଦ୍ଧରେ ପରାସ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ।

୨। ରାଣା ପ୍ରତାପ ଦ୍ଵିତୀୟ ପାନିପଥ ଯୁଦ୍ଧରେ ପରାସ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ।
Answer:
ରାଣାପ୍ରତାପ ହଳଦୀଘାଟ ଯୁଦ୍ଧରେ ପରାସ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ।

୩। ସୁବାର ମୁଖ୍ୟ ଶାସକଙ୍କୁ କାଢି କୁହାଯାଉଥିଲା ।
Answer:
ସୁବାର ମୁଖ୍ୟ ଶାସକଙ୍କୁ ସୁବାଦାର କୁହାଯାଉଥିଲା ।

୪। ତାଜମହଲ୍ ଗଙ୍ଗାନଦୀ କୂଳରେ ଅବସ୍ଥିତ ।
Answer:
ତାଜମହଲ ଯମୁନା ନଦୀ କୂଳରେ ଅବସ୍ଥିତ ।

୫। ଆକବର ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କଠାରୁ ଜିଜିୟା କର ଆଦାୟ କରୁଥିଲେ ।
Answer:
ଔରଙ୍ଗଜେବ୍ ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କଠାରୁ ଜିଜିୟା କର ଆଦାୟ କରୁଥିଲେ ।

(ଘ) ସ୍ତମ୍ଭର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଶବ୍ଦ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଉପଯୁକ୍ତ ଶବ୍ଦ ବାଛି ଗୋଟିଏ ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟ ଲେଖ ।

Answer:

• ତୁଳସୀଦାସ ‘ରାନଚରିତ ମାନସ’ ରି ଲେଖକ ଅଟନ୍ତି ।
• ମାନସିଂହ ଆକବରଙ୍କର ସେନାପତି ଥିଲେ ।
• ସୁର ଦାସ ଆଗ୍ରାର ଜଣେ ଅନ୍ଧ କବି ଥିଲେ ।
• ବୈରାମ୍ ଖାଁ ଆକବରଙ୍କ ଅଭିଭାବକ ଥିଲେ ।
• ତୋଡ଼ର ମଲ୍ଲ ଆକବରଙ୍କ ରାଜସ୍ୱ ମନ୍ତ୍ରୀ ଥିଲେ ।
• ଆବୁଲ୍ ଫାଜିଲ୍ ‘ଆଇନ୍-ଇ-ଆକବରୀ’ର ଲେଖକ ଅଟନ୍ତି ।

(ଙ) ନିମ୍ନଲିଖୂ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦଗୁଡ଼ିକ କାହିଁକି ପ୍ରସିଦ୍ଧ ?
୧୫୨୬, ୧୫୨୭, ୧୫୩୦, ୧୫୪୦, ୧୫୫୫

Odisha State Board BSE Odisha 9th Class Maths Solutions Geometry Chapter 7 ତ୍ରିକୋଣମିତି Ex 7(b) Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 9 Maths Solutions Geometry Chapter 7 ତ୍ରିକୋଣମିତି Ex 7(b)

Question 1.
ବନ୍ଧନୀ ମଧ୍ଯରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(i) sin 30° = _______ [ \(\frac{1}{\sqrt{2}}, \frac{1}{2}, \frac{\sqrt{3}}{2}\) ]
ସମାଧାନ:
\(\frac{1}{2}\)

(ii) sin 45° × cos 45° = _______ [ √2, 1, \(\frac{1}{2}\) ]
ସମାଧାନ:
\(\frac{1}{2}\)

(iii) tan 30° × tan 60° = _______ [ √3, 1, 3 ]
ସମାଧାନ:
1

(iv) sec 60° × sin 30° = _______ [ 1, \(\frac{1}{4}\), \(\frac{1}{2}\) ]
ସମାଧାନ:
1

(v) cosec 45° × sec 45° = _______ [ 1, 2, 3 ]
ସମାଧାନ:
2

(vi) 2cos 60° – 1 = _______ [ 0, 1, 2 ]
ସମାଧାନ:
0

(vii) 3 tan 30° × cot 60° – 2 = _______ [ -1, 0, 1 ]
ସମାଧାନ:
-1

(viii) sec 45° × cosec 45° – 2 = _______ [ -1, 0, 1 ]
ସମାଧାନ:
0

Question 2.
θ = 30° ନେଇ ନିମ୍ନଲିଖିତ ଉକ୍ତିମାନଙ୍କର ସତ୍ୟତା ପରୀକ୍ଷା କର ।
(i) sin θ × cos θ = \(\frac{1}{2}\) sin (2θ)
ସମାଧାନ:

∴ L.H.S. = R.H.S. ସୁତରାଂ ଏହି ଉକ୍ତିଟି ସତ୍ୟ ଅଟେ ।

(ii) sin² θ + cos² θ = 1
ସମାଧାନ:
L.H.S. = sin² θ + cos² θ
= (sin θ)² + (cos θ)²
= (sin 30°)² + (cos 30°)²

= 1 = R.H.S.
∴ L.H.S. = R.H.S. ସୁତରାଂ ଏହି ଉକ୍ତିଟି ସତ୍ୟ ଅଟେ ।

(iii) sec² θ – tan² θ = 1
ସମାଧାନ:
L.H.S. = sec² θ – tan² θ = (sec θ)² – (tan θ)²
= (sec 30°)² – (tan 30°)²

= 1 = R.H.S.
L.H.S. = R.H.S. ସୁତରାଂ ଏହି ଉକ୍ତିଟି ସତ୍ୟ ଅଟେ ।

(iv) cosec² θ – cot² θ = 1
ସମାଧାନ:
L.H.S. = cosec² θ – cot² θ
= (cosec θ)² – (cot θ)²
= (cosec 30°)² – (cot 30°)²
= (2)² – (√3)²
= 4 – 3
= 1 = R.H.S
∴ L.H.S. = R.H.S. ସୁତରାଂ ଏହି ଉକ୍ତିଟି ସତ୍ୟ ଅଟେ ।

(v) cos² θ – sin² θ = 1 – 2sin² θ
ସମାଧାନ:
L.H.S. = cos² θ – sin² θ = (cos θ)² – (sin θ)²

∴ L.H.S. = R.H.S. ସୁତରାଂ ଏହି ଉକ୍ତିଟି ସତ୍ୟ ଅଟେ ।

Question 3.
θ = 30°, 45° ଓ 60° ନେଇ ନିମ୍ନଲିଖିତ ଉକ୍ତିମାନଙ୍କର ସତ୍ୟତା ପରୀକ୍ଷା କର ।
(i) tan θ × cosec θ = sec θ
ସମାଧାନ:
θ = 30° ହେଲେ
L.H.S. = tan θ × cosec θ
= tan 30° × cosec 30°
= \(\frac{1}{\sqrt{3}}\) × 2
= \(\frac{2}{\sqrt{3}}\)
R.H.S. = sec θ
= sec 30°
= \(\frac{2}{\sqrt{3}}\)
∴ L.H.S. = R.H.S. ସୁତରାଂ ଉକ୍ତିଟି ସତ୍ୟ ଅଟେ ।

θ = 45° ହେଲେ
L.H.S. = tan θ × cosec θ
= tan 45° × cosec 45°
= 1 × √2 = √2
R.H.S. = sec θ
= sec 45°
= √2
∴ L.H.S. = R.H.S. ସୁତରାଂ ଏହି ଉକ୍ତିଟି ସତ୍ୟ ଅଟେ ।

θ = 60° ହେଲେ
L.H.S. = tan θ × cosec θ
= tan 60° × cosec 60°
= √3 × \(\frac{2}{\sqrt{3}}\)
= 2
R.H.S. = sec θ
= sec 60°
= 2
∴ L.H.S. = R.H.S. ସୁତରାଂ ଏହି ଉକ୍ତିଟି ସତ୍ୟ ଅଟେ ।

(ii) cot θ × sec θ = cosec θ
ସମାଧାନ:
θ = 30° ହେଲେ
L.H.S. = cot θ × sec θ
= cot 30° × sec 30°
= √3 × \(\frac{2}{\sqrt{3}}\)
= 2
R.H.S. = cosec θ
= cosec 30°
= 2
∴ L.H.S. = R.H.S. ସୁତରାଂ ଏହି ଉକ୍ତିଟି ସତ୍ୟ ଅଟେ ।

θ = 45° ହେଲେ
L.H.S. = cot θ × sec θ
= cot 45° × sec 45°
= 1 × √2
= √2
R.H.S. = cosec θ
= cosec 45°
= √2
∴ L.H.S. = R.H.S. ସୁତରାଂ ଏହି ଉକ୍ତିଟି ସତ୍ୟ ଅଟେ ।

θ = 60° ହେଲେ
L.H.S. = cot θ × sec θ
= cot 60° × sec 60°
= \(\frac{1}{\sqrt{3}}\) × 2
= \(\frac{2}{\sqrt{3}}\)
R.H.S. = cosec θ
= cosec 60°
= \(\frac{2}{\sqrt{3}}\)
∴ L.H.S. = R.H.S. ସୁତରାଂ ଏହି ଉକ୍ତିଟି ସତ୍ୟ ଅଟେ ।

(iii) tan θ + cot θ = sec θ . cosec θ
ସମାଧାନ:
θ = 30° ହେଲେ
L.H.S. = tan θ + cot θ
= tan 30° + cot 30°
= \(\frac{1}{\sqrt{3}}\) + √3
= \(\frac{1+3}{\sqrt{3}}\)
= \(\frac{4}{\sqrt{3}}\)
R.H.S. = sec θ . cosec θ
= sec 30° . cosec 30°
= \(\frac{2}{\sqrt{3}}\) × 2
= \(\frac{4}{\sqrt{3}}\)
∴ L.H.S. = R.H.S. ସୁତରାଂ ଉକ୍ତିଟି ସତ୍ୟ ଅଟେ ।

θ = 45° ହେଲେ
L.H.S. = tan θ + cot θ
= tan 45° + cot 45°
= 1 + 1
= 2
R.H.S. = sec θ . cosec θ
= sec 45° . cosec 45°
= √2 . √2
= 2
∴ L.H.S. = R.H.S. ସୁତରାଂ ଏହି ଉକ୍ତିଟି ସତ୍ୟ ଅଟେ ।

θ = 60° ହେଲେ
L.H.S. = tan θ + cot θ
= tan 60° + cot 60°
= √3 + \(\frac{1}{\sqrt{3}}\)
= \(\frac{3+1}{\sqrt{3}}\)
= \(\frac{4}{\sqrt{3}}\)
R.H.S. = sec θ . cosec θ
= sec 60° . cosec 60°
= 2 . \(\frac{2}{\sqrt{3}}\)
= \(\frac{4}{\sqrt{3}}\)
∴ L.H.S. = R.H.S. ସୁତରାଂ ଏହି ଉକ୍ତିଟି ସତ୍ୟ ଅଟେ ।

(iv) cos² θ × cosec θ + sin θ = cosec θ
ସମାଧାନ:
θ = 30° ହେଲେ
L.H.S. = cos² θ × cosec θ + sin θ
= cos² 30° × cosec 30° + sin 30°

R.H.S. = cosec θ
= cosec 30°
= 2
∴ L.H.S. = R.H.S. ସୁତରାଂ ଏହି ଉକ୍ତିଟି ସତ୍ୟ ଅଟେ ।

θ = 45° ହେଲେ
L.H.S. = cos² θ × cosec θ + sin θ
= (cos θ)² × cosec θ + sin θ

R.H.S. = cosec θ
= cosec 45°
= √2
∴ L.H.S. = R.H.S. ସୁତରାଂ ଏହି ଉକ୍ତିଟି ସତ୍ୟ ଅଟେ ।

θ = 60° ହେଲେ
L.H.S. = cos² θ × cosec θ + sin θ
= (cos θ)² × cosec θ + sin θ
= (cos 60°)² × cosec 60° + sin 60°

R.H.S. = cosec θ
= cosec 60°
= \(\frac{2}{\sqrt{3}}\)
∴ L.H.S. = R.H.S. ଏହି ଉକ୍ତିଟି ସତ୍ୟ ଅଟେ ।

Question 4.
ନିମ୍ନଲିଖିତ ପରିପ୍ରକାଶଗୁଡ଼ିକର ମୂଲ୍ୟ ନିରୂପଣ କର ।
(i) sin 60° . cos 30° + cos 60° . sin 30°
ସମାଧାନ:
sin 60° . cos 30° + cos 60° . sin 30°

= \(\frac{4}{4}\)
= 1

(ii) cos 60° . cos 45° – sin 60° . sin 45°
ସମାଧାନ:
cos 60° . cos 45° – sin 60° . sin 45°

(iii) 4 cos³ 60° – 3 cos 60°
ସମାଧାନ:

(iv) 4 cos² 60° + 4 sin² 45° – sin² 30°
ସମାଧାନ:
4 cos² 60° + 4 sin² 45° – sin² 30°
= 4(cos 60°)² + 4(sin 45°)² – (sin 30°)²

(v) (cosec² 45° + sec² 30°)(sin² 30° + 4 cot² 45° – sec² 60°)
ସମାଧାନ:
(cosec² 45° + sec² 30°)(sin² 30° + 4 cot² 45° – sec² 60°)
= {(cosec 45°)² + (sec 30°)²} {(sin 30°)² + 4(cot 45°)² – (sec 60°)²}

(vi) \(\frac{\sin 30^{\circ}+\cos 45^{\circ}-\tan 60^{\circ}}{\cot 30^{\circ}-\sin 45^{\circ}-\cos 60^{\circ}}\)
ସମାଧାନ:

(vii) \(\frac{4}{\left(\cot 30^{\circ}\right)^2}+\frac{1}{\left(\sin 60^{\circ}\right)^2}\) – cos² 45° – tan² 45°
ସମାଧାନ:

(viii) \(\frac{\tan ^2 60^{\circ}+4 \cos ^2 45^{\circ}+3 \sec ^2 30^{\circ}+6 \cos ^2 30^{\circ}}{{cosec} 30^{\circ}+\sec 60^{\circ}+\cot ^2 45^{\circ}}\)
ସମାଧାନ:

(ix) \(\frac{\tan 45^{\circ}}{{cosec} 30^{\circ}}+\frac{\sec 60^{\circ}}{\cot 45^{\circ}}-\frac{2 \sin 30^{\circ}}{\tan 45^{\circ}}\)
ସମାଧାନ:

(x) \(\frac{\sin ^2 60^{\circ}+\cos ^2 45^{\circ}+\tan ^2 30^{\circ}}{\cos ^2 60^{\circ}+\sin ^2 45^{\circ}+\cot ^2 30^{\circ}}\)
ସମାଧାନ:

Question 5.
ଯଦି α = 60° ଓ β = 30° ହୁଏ, ତେବେ ନିମ୍ନଲିଖିତ ଉକ୍ତିଗୁଡ଼ିକର ସତ୍ୟତା ପରୀକ୍ଷା କର ।
(i) sin (α – β) = sin α . cos β – cos α . sin β
ସମାଧାନ:
L.H.S. = sin (α – β)
= sin (60° – 30°)
= sin 30°
= \(\frac{1}{2}\)
R.H.S. = sin α . cos β – cos α . sin β
= sin 60° . cos 30° – cos 60° . sin 30°

∴ L.H.S. = R.H.S. ସୁତରାଂ ଏହି ଉକ୍ତିଟି ସତ୍ୟ ଅଟେ ।

(ii) cos (α – β) = cos α . cos β + sin α . sin β
ସମାଧାନ:
L.H.S. = cos (α – β)
= cos (60° – 30°)
= cos 30°
= \(\frac{\sqrt{3}}{2}\)
R.H.S. = cos α . cos β + sin α . sin β
= cos 60° . cos 30° + sin 60° . sin 30°

∴ L.H.S. = R.H.S. ସୁତରାଂ ଏହି ଉକ୍ତିଟି ସତ୍ୟ ଅଟେ ।

(iii) tan (α – β) = \(\frac{\tan \alpha-\tan \beta}{1+\tan \alpha \cdot \tan \beta}\)
ସମାଧାନ:
L.H.S. = tan (α – β)
= tan (60° – 30°)
= tan 30°
= \(\frac{1}{\sqrt{3}}\)

∴ L.H.S. = R.H.S. ସୁତରାଂ ଏହି ଉକ୍ତିଟି ସତ୍ୟ ଅଟେ ।

Question 6.
ପ୍ରମାଣ କର :
(i) sin 45° . cos 60° . cos 30° + cos 45° . sin 60° . sin 30° = sin 45° . sin 60°
ସମାଧାନ:
L.H.S. = sin 45° . cos 60° . cos 30° + cos 45° . sin 60° . sin 30°

∴ L.H.S. = R.H.S. (ପ୍ରମାଣିତ)

(ii) cos 60° = 1 – 2sin² 30° = 2cos² 30° -1
ସମାଧାନ:
L.H.S. = cos 60° = \(\frac{1}{2}\)

∴ L.H.S. = R.H.S. (ପ୍ରମାଣିତ)

(iii) tan 60° = \(\frac{2 \tan 30^{\circ}}{1-\tan ^2 30^{\circ}}\)
ସମାଧାନ:
L.H.S. = tan 60° = √3

∴ L.H.S. = R.H.S. (ପ୍ରମାଣିତ)

(iv) \(\frac{\cot 60^{\circ} \cdot \cot 30^{\circ}+1}{\cot 30^{\circ}-\cot 60^{\circ}}\) = √3
ସମାଧାନ:

∴ L.H.S. = R.H.S. (ପ୍ରମାଣିତ)

(v) \(\frac{\tan 45^{\circ}+\tan 30^{\circ}}{1-\tan 45^{\circ} \cdot \tan 30^{\circ}}\) = 2 + √3
ସମାଧାନ:

∴ L.H.S. = R.H.S. (ପରିମେୟ ହର ବିଶିଷ୍ଟ ରାଶିରେ ପରିଣତ କରାଗଲା । ) (ପ୍ରମାଣିତ)

(vi) cot 30° + \(\frac{1}{{cosec} 30^{\circ}+\cot 30^{\circ}}\) = cosec 30°
ସମାଧାନ:

R.H.S. = cosec 30° = 2
∴ L.H.S. = R.H.S. (ପ୍ରମାଣିତ)

(vii) \(\frac{1}{\sec 45^{\circ}-\tan 45^{\circ}}=\frac{1+\sin 45^{\circ}}{\cos 45^{\circ}}\)
ସମାଧାନ:

∴ L.H.S. = R.H.S. (ପ୍ରମାଣିତ)

(viii) \(\frac{\cot ^2 30^{\circ}}{\sin ^2 60^{\circ}}-\frac{\cot ^2 60^{\circ}}{\sin ^2 30^{\circ}}\) = cot² 30° – cot² 60°
ସମାଧାନ:

∴ L.H.S. = R.H.S. (ପ୍ରମାଣିତ)

Odisha State Board BSE Odisha 6th Class Political Science Solutions Chapter 4 ସ୍ଥାନୀୟ ସ୍ୱାୟତ୍ତ ଶାସନ Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 6 Political Science Solutions Chapter 4 ସ୍ଥାନୀୟ ସ୍ୱାୟତ୍ତ ଶାସନ

ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକସ୍ଥ ଅଭ୍ୟାସ ପ୍ରଶ୍ନବଳୀର ଉତ୍ତର
୧। ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

(କ) ସ୍ୱାୟତ୍ତ ଶାସନ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ? ଏହା କାହିଁକି କରାଯାଇଛି ?
Answer:

• ଜନଗୋଷ୍ଠୀ ନିଜକୁ ନିଜେ ଶାସନ କରିବାକୁ ସ୍ୱାୟତ୍ତ ଶାସନ କୁହାଯାଏ ।
• ଆମ ଦେଶରେ ପ୍ରାୟ ଛଅ ଲକ୍ଷ ଗ୍ରାମ ଓ ଅନେକଗୁଡ଼ିଏ ସହର ଅଛି ।
• ଏଗୁଡ଼ିକୁ କେନ୍ଦ୍ର ବା ରାଜ୍ୟ ସରକାର ବହୁ ଦୂରରେ ରହି ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଭାବେ ଶାସନ କରିବା ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ । ଏଣୁ ଆମ ଦେଶର ଗ୍ରାମ ବା ସହରରେ ବାସ କରୁଥିବା ଲୋକେ ନିଜର ଉନ୍ନତି ହେବାର ଦାୟିତ୍ଵ ନିଜେ ବହନ କଲେ ଏହି ଅଞ୍ଚଳର ବହୁବିଧ ଉନ୍ନତି ହୋଇପାରିବ । ଏଣୁ ସ୍ୱାୟତ୍ତ ଶାସନର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଛି ।

(ଖ) ମେହେଟ୍ଟା କମିଟି ସରକାରଙ୍କୁ କ’ଣ ସୁପାରିସ କରିଥିଲେ ?
Answer:

• ୧୯୫୮ ମସିହାରେ ବଳବନ୍ତରାୟ ମେହେଟ୍ଟା କମିଟି ଏକ ତିନି ସ୍ତର ବିଶିଷ୍ଟ ସ୍ୱାୟତ୍ତ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରଚଳନ ପାଇଁ ସରକାରଙ୍କୁ ସୁପାରିସ କରିଥିଲେ ।
• ଏହି ସୁପାରିସ ଅନୁସାରେ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ବିକେନ୍ଦ୍ରୀକରଣ ଜରିଆରେ ଗ୍ରାମ ସ୍ତରରେ ଗ୍ରାମପଞ୍ଚାୟତ, ବ୍ଲକ୍ ସ୍ତରରେ ପଞ୍ଚାୟତ ସମିତି ଓ ଜିଲ୍ଲା ସ୍ତରରେ ଜିଲ୍ଲା ପରିଷଦ ଗଠନ କରାଯାଇ ପ୍ରତ୍ୟେକଙ୍କୁ ସ୍ବାଧୀନ ଭାବେ କ୍ଷମତା ପ୍ରୟୋଗ କରିବାକୁ ସୁଯୋଗ ଦିଆଯାଇଛି ।

(ଗ) ପଞ୍ଚାୟତିରାଜ ବ୍ୟବସ୍ଥା କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
Answer:

• ବଳବନ୍ତ ରାୟ ମେହେଟ୍ଟା କମିଟି ସୁପାରିସ ଅନୁସାରେ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ବିକେନ୍ଦ୍ରୀକରଣ ଜରିଆରେ ଗ୍ରାମ ସ୍ତରରେ ଗ୍ରାମ ପଞ୍ଚାୟତ, ବ୍ଲକ୍‌ସ୍ତରରେ ପଞ୍ଚାୟତ ସମିତି ଓ ଜିଲ୍ଲା ସ୍ତରରେ ଜିଲ୍ଲା ପରିଷଦ ଗଠନ କରାଯାଇ ପ୍ରତ୍ୟେକଙ୍କୁ ସ୍ବାଧୀନ ଭାବରେ କ୍ଷମତା ପ୍ରୟୋଗ କରିବାକୁ ସୁଯୋଗ ଦିଆଯାଇଛି ।
• ଆମ ଦେଶରେ ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ପଞ୍ଚାୟତିରାଜ ବ୍ୟବସ୍ଥା କୁହାଯାଏ ।

(ଘ) ଗ୍ରାମ ପଞ୍ଚାୟତ ଗଠନ କିପରି ହୁଏ ଲେଖ ।
Answer:

• ଦୁଇ ହଜାରରୁ ଦଶହଜାର ଲୋକସଂଖ୍ୟା ବିଶିଷ୍ଟ ଏକ ବା ପାଖାପାଖ୍ ଏକାଧ୍ଵ ଗ୍ରାମକୁ ନେଇ ଗ୍ରାମପଞ୍ଚାୟତ ଗଠିତ ହୋଇଥାଏ ।
• ଗୋଟିଏ ଗ୍ରାମପଞ୍ଚାୟତକୁ କେତେଗୁଡ଼ିଏ ୱାର୍ଡରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଥାଏ । ଏହି ୱାର୍ଡମାନଙ୍କରେ ବାସକରୁଥିବା ସାବାଳକ ଲୋକ ଭୋଟଦେଇ ସେମାନଙ୍କ ୱାର୍ଡରୁ ଜଣେ ପ୍ରତିନିଧ୍ (ୱାର୍ଡ଼ମେମ୍ବର)
• ପଞ୍ଚାୟତର ସାବାଳକ ଭୋଟରମାନଙ୍କର ସଂଖ୍ୟାଧ୍ଵ ଭୋଟରେ ସରପଞ୍ଚ ନିର୍ବାଚିତ ହୁଅନ୍ତି । ସେ ଗ୍ରାମପଞ୍ଚାୟତର ମୁଖ୍ୟ ଅଟନ୍ତି ।
• ସମସ୍ତ ୱାର୍ଡମେମ୍ବର ଓ ସରପଞ୍ଚଙ୍କୁ ନେଇ ଗ୍ରାମପଞ୍ଚାୟତର ସଭା ବସେ ଓ ସେହି ସଭାରେ ୱାର୍ଡମେମ୍ବରମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣକୁ ନାଏବ ସରପଞ୍ଚ ଭାବେ ନିର୍ବାଚନ କରାଯାଏ ।
• ସରପଞ୍ଚ, ନାଏବ ସରପଞ୍ଚ ଓ ୱାର୍ଡମେମ୍ବରମାନଙ୍କୁ ନେଇ ଗ୍ରାମପଞ୍ଚାୟତ ଗଢ଼ାହୁଏ ।

(ଙ) ଗ୍ରାମସଭା କିପରି ଗଠିତ ହୁଏ ?
Answer:

• ଗ୍ରାମପଞ୍ଚାୟତ ଅନ୍ତର୍ଭୂକ୍ତ ସମସ୍ତ ସାବାଳକ ଭୋଟର, ଗ୍ରାମପଞ୍ଚାୟତର ସମସ୍ତ ୱାର୍ଡ ସଭ୍ୟ ଓ ସରପଞ୍ଚଙ୍କୁ ନେଇ ଗ୍ରାମସଭା ଗଠିତ ହୁଏ ।
• ଏହି ସଭାରେ ସରପଞ୍ଚ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତା କରନ୍ତି ।

(ଚ) ପଞ୍ଚାୟତ ସମିତି ଚେୟାରମ୍ୟାନ୍ କିପରି ନିର୍ବାଚିତ ହୁଅନ୍ତି ?
Answer:

• ସାବାଳକ ଭୋଟ ପ୍ରଥା ମାଧ୍ୟମରେ ପଞ୍ଚାୟତ ସମିତି ଅନ୍ତର୍ଗତ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପଞ୍ଚାୟତରୁ ପଞ୍ଚାୟତ ସମିତି ପାଇଁ ଜଣେ ଲେଖାଏଁ ସଭ୍ୟ/ସଭ୍ୟା ନିର୍ବାଚିତ ହୋଇଥା’ନ୍ତି । ଏମାନଙ୍କୁ ସମିତି ସଭ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।
• ଏହି ସଭ୍ୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ହରିଜନ, ଆଦିବାସୀ ଓ ମହିଳା ସଭ୍ୟ/ସଭ୍ୟାମାନେ ଆନୁପାତିକ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ର ହି ଥାଆନ୍ତି ।
• ଏହି ସଭ୍ୟମାନେ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣଙ୍କୁ ପଞ୍ଚାୟତ ସମିତିର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ବା ଚେୟାରମ୍ୟାନ୍ ଭାବେ ନିର୍ବାଚିତ କରିଥା’ନ୍ତି ।

ଛ) ଜିଲ୍ଲା ପରିଷଦ କିପରି ଗଠିତ ହୁଏ ?
Answer:

• ପ୍ରତି ଜିଲ୍ଲାକୁ କେତେଗୁଡ଼ିଏ ଜିଲ୍ଲା ପରିଷଦ ଜୋନ୍‌ରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଥାଏ ।
• ପ୍ରତ୍ୟେକ ଜୋନ୍‌ରୁ ସାବାଳକ ଭୋଟ ପ୍ରଥା ଜରିଆରେ ଜଣେ ଜଣେ ସଭ୍ୟ ନିର୍ବାଚିତ ହୁଅନ୍ତି । ତାଙ୍କୁ ଜିଲ୍ଲା ପରିଷଦ ସଭ୍ୟ କୁହାଯାଏ । ନିର୍ବାଚିତ କରିଥା’ନ୍ତି ।
• ଏହି ଜିଲ୍ଲା ପରିଷଦ ସଭ୍ୟମାନେ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣକୁ ଅଧକ୍ଷ ଓ ଆଉଜଣଙ୍କୁ ଉପାଧ୍ୟକ୍ଷ ଭାବରେ ନିର୍ବାଚିତ କରିଥା’ନ୍ତି ।
• ପଞ୍ଚାୟତ ସମିତି ପରି ଜିଲ୍ଲା ପରିଷଦକୁ ଆଦିବାସୀ, ହରିଜନ ଓ ମହିଳା ସଭ୍ୟ ନିର୍ବାଚିତ
• ଏହିସବୁ ସଭ୍ୟମାନଙ୍କୁ ନେଇ ଜିଲ୍ଲା ପରିଷଦ ଗଠିତ ହୁଏ ।

(ଜ) ଜିଲ୍ଲା ପରିଷଦ କି କି କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥା’ନ୍ତି ?
Answer:

• ଜିଲ୍ଲା ପରିଷଦ ଜିଲ୍ଲା ସ୍ତରୀୟ ଯୋଜନା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରନ୍ତି ।
• ପଞ୍ଚାୟତ ସମିତି ଓ ଗ୍ରାମପଞ୍ଚାୟତଗୁଡ଼ିକୁ ଅନୁଦାନ ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତି ।
• ଜିଲ୍ଲା ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ, ସର୍ବସାଧାରଣ ପାଠାଗାର ଓ ଜନମଙ୍ଗଳ ସଂସ୍ଥାକୁ ଆର୍ଥିକ ସାହାଯ୍ୟ ମଞ୍ଜୁର କରନ୍ତି ।
• କୃଷି, ଶିଳ୍ପ, ସାମାଜିକ ବନୀକରଣ, ପଶୁପାଳନ, ସମବାୟ, ଗ୍ରାମ୍ୟ ବିଦ୍ୟୁତ୍‌କରଣ, କ୍ଷୁଦ୍ର ଜଳସେଚନ ଯୋଜନା, ପ୍ରାଥମିକ, ମାଧ୍ୟମିକ ଓ ପ୍ରୌଢ଼ଶିକ୍ଷାର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ପଦକ୍ଷେପ ନିଅନ୍ତି ।

(ଝ) ସହରାଞ୍ଚଳ ସ୍ୱାୟତ୍ତ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ କେଉଁଗୁଡ଼ିକ ଅନ୍ତର୍ଭୂକ୍ତ ?
Answer:
ମହାନଗର ନିଗମ, ପୌରପାଳିକା (ମ୍ୟୁନିସିପାଲିଟି), ବିଜ୍ଞାପିତ ଅଞ୍ଚଳ ପରିଷଦ (ଏନ୍.ଏ.ସି.) ଆଦି ସ୍ୱାୟତ୍ତ ଶାସନ ସଂସ୍ଥାଗୁଡ଼ିକ ସହରାଞ୍ଚଳ ସ୍ନାୟତ୍ତ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ।

(ଞ) ମହାନଗର ନିଗମ କିପରି ଗଠନ କରାଯାଇଛି ?
Answer:

• ନଗରକୁ ବିଭିନ୍ନ ୱାର୍ଡରେ ଭାଗ କରାଯାଇ ଜଣେ ଲେଖାଏଁ ପ୍ରତିନିଧ ପ୍ରତ୍ୟେକ ୱାର୍ଡରୁ ନିଗମ ପରିଷଦକୁ ସାବାଳକ ଭୋଟ ପ୍ରଥା ଜରିଆରେ ନିର୍ବାଚିତ ହୁଅନ୍ତି ।
• ଏମାନଙ୍କୁ କର୍‌ପୋରେଟର୍‌ କୁହାଯାଏ ।
• ଏହି କର୍‌ପୋରେଟରମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ କେତେକ ସଭ୍ୟପଦ ଆଦିବାସୀ, ମହିଳା, ହରିଜନମାନଙ୍କ ପାଇଁ ସଂରକ୍ଷିତ ହେବା ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଛି ।
• ନିଗମର ପ୍ରତିନିଧୁମାନେ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣକୁ ମେୟର ଓ ଆଉ ଜଣକୁ ଡେପୁଟି ମେୟର ଭାବରେ ନିର୍ବାଚିତ କରନ୍ତି ।
• ମେୟର ନିଗମର ମୁଖ୍ୟ ଅଟନ୍ତି ଓ ସେ ନିଗମ ପରିଷଦରେ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତା କରନ୍ତି ।
• ମେୟର, ଡେପୁଟି ମେୟର ଓ କର୍‌ପୋରେଟର୍‌ମାନଙ୍କୁ ନେଇ ମହାନଗର ନିଗମ ଗଠିତ ହୋଇଥାଏ ।

(ଟ) ମହାନଗର ନିଗମର ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟଗୁଡ଼ିକ କ’ଣ ?
Answer:
ମହାନଗର ନିଗମର ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟ :

• ପାଣି ଟାଙ୍କି ନିର୍ମାଣ ଓ ଏହାର ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ କରିବା ।
• ବିଜୁଳି ଯୋଗାଣ ଓ ରାସ୍ତା ବିଦ୍ୟୁତ୍‌କରଣ ।
• ଜନସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟର ବିକାଶ, ଅଳିଆ ଆବର୍ଜନା ସଫା, ନାଳନର୍ଦ୍ଦମା ନିର୍ମାଣ ଓ ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ, ସଂକ୍ରାମକ ରୋଗ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ।
• ରାସ୍ତାଘାଟ ଓ ପୋଲ ନିର୍ମାଣ, ମରାମତି ଓ ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ ।
• ଯାନବାହନ ଚଳାଚଳ ଓ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ
• ଡାକ୍ତରଖାନା, ମାତୃମଙ୍ଗଳ ଓ ଶିଶୁମଙ୍ଗଳ କେନ୍ଦ୍ର ସ୍ଥାପନ ଓ ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ, ଟୀକାଦାନ ।

(୦) ପୌରପାଳିକା କେଉଁ କେଉଁ ସୂତ୍ରରୁ ଆୟ କରିଥା’ନ୍ତି ?
Answer:
ପୌରପାଳିକା ଖର୍ଚ୍ଚ ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ହେଉଥ‌ିବା ଅର୍ଥ ଦୁଇଟି ସୂତ୍ରକୁ ଆୟ କରିଥାଏ; ଯଥା – ନିଜସ୍ୱ ଆୟ ଓ ସରକାରୀ ଅନୁଦାନ ।
ନିଜସ୍ୱ ଆୟ :

• ପୌରପାଳିକା ଅନ୍ତର୍ଗତ ଜମି,ଘର, କୋଠାବାଡ଼ି ଇତ୍ୟାଦି ଉପରେ ଧାର୍ଯ୍ୟ ହୋଇଥିବା କର ।
• ପଣ୍ୟକର, ପାଇଖାନା, ଆଲୋକ ଓ ଜଳକର, ବ୍ୟବସାୟ ଓ ପ୍ରମୋଦକରରୁ ଆଦାୟ ହେଉଥ‌ିବା ଅର୍ଥ ।
• ଯାନବାହନ; ଯଥା— ସାଇକେଲ, ରିକ୍‌ସା, ଶଗଡ଼ଗାଡି, ଟ୍ରଲିଗାଡି ଇତ୍ୟାଦି ଉପରେ ଧାର୍ଯ୍ୟ ଟିକସ ଆଦାୟ ।

ସରକାରୀ ଅନୁଦାନ :
ସରକାର ପୌରପାଳିକାର ଉନ୍ନତିମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟପାଇଁ ଅନୁଦାନ ଓ ଋଣ ଯୋଗାଇଥାଆନ୍ତି ।

୨। ବନ୍ଧନୀ ମଧ୍ଯରୁ ଉପଯୁକ୍ତ ଶବ୍ଦ/ସଂଖ୍ୟା ବାଛି ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

(କ) ଆମ ଦେଶ ଶାସନର ମୁଖ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ____________ ଠାରେ ଅଛି । (ମୁମ୍ବାଇ, ଚେନ୍ନାଇ, ଦିଲ୍ଲୀ, କୋଲକତା )
Answer:
ଦିଲ୍ଲୀ

(ଖ) ବଳବନ୍ତରାୟ ମେହେଟ୍ଟା କମିଟି _________________ ମସିହାରେ ତିନି ସ୍ତର ବିଶିଷ୍ଟ ସ୍ୱାୟତ୍ତ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରଚଳନ ପାଇଁ ସୁପାରିସ କରିଥିଲେ । (୧୯୫୭, ୧୯୫୮, ୧୯୫୯, ୧୯୬୦)
Answer:
୧୯୫୮

(ଗ) `ଗ୍ରାମ ପଞ୍ଚାୟତର କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ______________ ବର୍ଷ । (୩, ୪, ୫, ୬)
Answer:
୫

(ଘ) ଗ୍ରାମସଭା ____________ ଙ୍କ ସଭାପତିତ୍ବରେ ବସିଥାଏ । (ୱାର୍ଡମେମ୍ବର, ନାଏବ ସରପଞ୍ଚ, ସରପଞ୍ଚ, ସମିତି ସଭ୍ୟ) ଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଇଥା’ନ୍ତି ।
Answer:
ସରପଞ୍ଚ

(ଙ) ବ୍ଲକ୍‌ର ଦୈନନ୍ଦିନ କାର୍ଯ୍ୟ ବୁଝିବା ପାଇଁ ସରକାର ______________ ଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଇଥା’ନ୍ତି । (ଗ୍ରାମସେବକ, ବି.ଡ଼ି.ଓ., କୃଷି ଉନ୍ନୟନ ଅଧିକାରୀ, ନିର୍ମାଣ ଯନ୍ତ୍ରୀ)
Answer:
ବି.ଡ଼ି.ଓ.

(ଚ) ଜିଲ୍ଲା ପରିଷଦର କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ________________ ବର୍ଷ ଅଟେ | (୪, ୫, ୬, ୭)
Answer:
୫

(ଛ) ଦଶ ଲକ୍ଷରୁ ଅଧ‌ିକ ଲୋକସଂଖ୍ୟା ଥିବା ସହରରେ ______________ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଏ । (ଜିଲ୍ଲା ପରିଷଦ, ଗ୍ରାମ ପଞ୍ଚାୟତ, ମହାନଗର ନିଗମ, ପୌର ପରିଷଦ)
Answer:
ମହାନଗର ନିଗମ

(ଜ) ପୌରପାଳିକାର ସଭ୍ୟଙ୍କୁ ________________ କୁହାଯାଏ ।(ସମିତି ସଭ୍ୟ, କାଉନ୍‌ସିଲ୍‌ର, ୱାର୍ଡମେମ୍ବର, ସରପଞ୍ଚ)
Answer:
କାଉନ୍‌ସିଲ୍‌ର

୩। ତଳେ ଦିଆଯାଇଥ‌ିବା ଉତ୍ତରଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ କେଉଁଟି ଠିକ୍ ତା’ ପାଖରେ (✓) ଚିହ୍ନ ଦିଅ ।

(କ) ଗ୍ରାମପଞ୍ଚାୟତ ଗଠନ ପାଇଁ ଲୋକସଂଖ୍ୟା କେତେ ହେବା ଦରକାର ?
(୧) ୨,୦୦୦ ରୁ ୧୦,୦୦୦
(୨) ୩,୦୦୦ ରୁ ୬,୦୦୦
(୩) ୪,୦୦୦ ରୁ ୫,୦୦୦
(୪) ୫,୦୦୦ ରୁ ୬,୦୦୦
Answer:
(୨) ୩,୦୦୦ ରୁ ୬,୦୦୦

(ଖ) ସହରାଞ୍ଚଳ ସ୍ୱାୟତ୍ତ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ରହିଛି :
(୧) ଗ୍ରାମପଞ୍ଚାୟତ
(୨) ପଞ୍ଚାୟତ ସମିତି
(୩) ଜିଲ୍ଲା ପରିଷଦ
(୪) ମହାନଗର ନିଗମ
Answer:
(୪) ମହାନଗର ନିଗମ

(ଗ) ଗ୍ରାମପଞ୍ଚାୟତର ଗୋଟିଏ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟ ହେଉଛି :
(୧) କୂଅ ଖୋଳିବା
(୨) ମାଛ ଚାଷ
(୩) ସମବାୟ ସମିତି ଗଠନ
(୪) ପାଠାଗାର ନିର୍ମାଣ
Answer:
(୧) କୂଅ ଖୋଳିବା

(ଘ) ପଞ୍ଚାୟତ ସମିତି ବୈଠକ ବସିଥାଏ :
(୧) ଦୁଇ ମାସରେ ଥରେ
(୨) ଚାରି ମାସରେ ଥରେ
(୩) ତିନି ମାସରେ ଥରେ
(୪) ପାଞ୍ଚ ମାସରେ ଥରେ
Answer:
(୧) ଦୁଇ ମାସରେ ଥରେ

(ଙ) ଜିଲ୍ଲା ପରିଷଦଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ହେଉଛି :
(୧) ୪ ବର୍ଷ
(୨) ୬ ବର୍ଷ
(୩) ୫ ବର୍ଷ
(୪) ୭ ବର୍ଷ
Answer:
(୩) ୫ ବର୍ଷ

(ଚ) ଏକ ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ ଲୋକସଂଖ୍ୟା ଥିବା ସହରରେ ଗଠନ କରାଯାଏ :
(୧) ଜିଲ୍ଲା ପରିଷଦ
(୨) ମହାନଗର ନିଗମ
(୩) ପୌରପାଳିକା
(୪) ବିଜ୍ଞାପିତ ଅଞ୍ଚଳ ପରିଷଦ
Answer:
(୩) ପୌରପାଳିକା

୪। ଭୁଲ ଥିଲେ ଠିକ୍ କର ।
(କ) ଲୋକମାନେ ନିଜ ପ୍ରତିନିଧ୍ ବାଛି ରାଜ୍ୟଗୋଷ୍ଠୀ ତିଆରି କରିଥା’ନ୍ତି ।
(ଖ) ୱାର୍ଡର ସଭ୍ୟଙ୍କୁ ଜିଲ୍ଲା ପରିଷଦ ସଭ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।
(ଗ) ସରପଞ୍ଚ ପଞ୍ଚାୟତର ଆୟ ବ୍ୟୟ ହିସାବ ରଖନ୍ତି ।
(ଘ) ପଞ୍ଚାୟତ ସମିତି ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଲୋକମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ନିର୍ବାଚିତ ହୁଅନ୍ତି ।
(ଙ) -ଜିଲ୍ଲା ପରିଷଦର ମୁଖ୍ୟଙ୍କୁ ସରପଞ୍ଚ କୁହାଯାଏ ।
(ଚ) ମହାନଗର ନିଗମର କାର୍ଯ୍ୟ ପରିଚାଳନା ପାଇଁ ବି.ଡ଼ି.ଓ. ଥାଆନ୍ତି ।
(ଛ) ପୌର ପାଳିକାର ୱାର୍ଡରୁ ନିର୍ବାଚିତ ସଭ୍ୟଙ୍କୁ ୱାର୍ଡମେମ୍ବର କହନ୍ତି ।
Answer:
(କ) ଲୋକମାନେ ନିଜ ପ୍ରତିନିଧୂ ବାଛି ଜନଗୋଷ୍ଠୀ ତିଆରି କରିଥା’ନ୍ତି ।
(ଖ) ୱାର୍ଡର ସଭ୍ୟଙ୍କୁ ୱାର୍ଡ଼ମେମ୍ବର କୁହାଯାଏ ।
(ଗ) ସମ୍ପାଦକ ପଞ୍ଚାୟତର ଆୟ ବ୍ୟୟ ହିସାବ ରଖନ୍ତି ।
(ଘ) ପଞ୍ଚାୟତ ସମିତି ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ସମିତି ସଭ୍ୟ/ସଭ୍ୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ସେମାନଙ୍କଦ୍ଵାରା ନିର୍ବାଚିତ ହୋଇଥା’ନ୍ତି ।
(ଙ) ଜିଲ୍ଲା ପରିଷଦର ମୁଖ୍ୟଙ୍କୁ ଅଧ୍ୟକ୍ଷ କୁହାଯାଏ ।
(ଚ୍) ମହାନଗର ନିଗମର କାର୍ଯ୍ୟ ପରିଚାଳନା ପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟପାଳିକା ବା କମିଶନର ଥାଆନ୍ତି ।
(ଛ) ପୌର ପାଳିକାର ୱାର୍ଡରୁ ନିର୍ବାଚିତ ସଭ୍ୟଙ୍କୁ କାଉନ୍ସିଲର କହନ୍ତି ।

Odisha State Board BSE Odisha 7th Class Political Science Solutions Chapter 4 ମାନବିକ ଅଧ୍ବକାର Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 7 Political Science Solutions Chapter 4 ମାନବିକ ଅଧ୍ବକାର

୧। ମଣିଷମାନଙ୍କୁ ଅଧିକାର ଦିଆଯିବାର ତାତ୍ପର୍ଯ୍ୟ କ’ଣ? ୫ ଧାଡ଼ିରେ ଲେଖ ।
Answer:

• ଜାତି, ଧର୍ମ, ଲିଙ୍ଗ, ବର୍ଣ୍ଣ, ନିର୍ବିଶେଷରେ ଗୋଟିଏ ମଣିଷ ଧରାପୃଷ୍ଠରେ ଜନ୍ମନେବାଠାରୁ ସମାଜରେ ମଣିଷ ଭଳି ବଞ୍ଝା ତା’ର ଜନ୍ମଗତ ଅଧିକାର ।
• ଅଧୁନା ପୃଥ‌ିବୀରେ ବିକାଶମୁଖୀ ରାଷ୍ଟ୍ରର ଅଧ‌ିବାସୀମାନେ ଅଧିକାରରୁ ବଞ୍ଚିତ ହେଉଛନ୍ତି ।
• ସମାଜରେ ମହିଳା, ଶିଶୁ ଓ ପଛୁଆବର୍ଗ ସେମାନଙ୍କ ଅଧିକାର ସାବ୍ୟସ୍ତ କରିପାରୁ ନାହାଁନ୍ତି ।
• ଏକଚ୍ଛତ୍ରବାଦୀ ରାଷ୍ଟ୍ରର ନାଗରିକମାନଙ୍କ ଅଧିକାର ସଙ୍କୁଚିତ ହେଉଛି ।
• ତେଣୁ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ଏସବୁ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅଧିକାର ସାବ୍ୟସ୍ତ କରିବାର ସୁଯୋଗ ଦେବା ଆବଶ୍ୟକ ।

୨। ଗୋଟିଏ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ପାଞ୍ଚଗୋଟି ମାନବିକ ଅଧିକାର ଲେଖ ।
Answer:

• ଗୋଟିଏ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ବାସ କରୁଥିବା ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ସମାନ ସୁବିଧା ସୁଯୋଗ ଦିଆଯାଇ ଭ୍ରାତୃତ୍ଵ ଚିନ୍ତାଧାରା ବଜାୟ ରଖୁବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଛି ।
• ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ବାସ କରୁଥିବା ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ବର୍ଣ୍ଣ, ଲିଙ୍ଗ, ଭାଷା, ଧର୍ମ ଭେଦରେ ବିଚାର କରାଯାଇ ସମାନ ସୁଯୋଗ ଓ ଅଧିକାର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି ।
• ଗୋଟିଏ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତି ଆଇନ ଆସ୍‌ରେ ସମାନ । ତେଣୁ ସମାଜର ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଆଇନର ସୁରକ୍ଷା ଦିଆଯାଇଛି ।
• ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ବଞ୍ଚିବାର ଅଧିକାର, ସ୍ଵାଧୀନତା ଏବଂ ସୁରକ୍ଷା ଦିଆଯାଇଛି ।
• ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତି ଶିକ୍ଷାର ଅଧିକାର, ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟର ଅଧିକାର, ମୌଳିକ ଅଧିକାର ପାଇବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଏହିସବୁ ଅଧିକାରରୁ ବଞ୍ଚିତ ହେଲେ ନ୍ୟାୟ ପାଇବାର ଅଧିକାର ପାଇଛନ୍ତି ।

୩। ନାରୀମାନେ ପୁରୁଷମାନଙ୍କ ପରି ଅଧିକାର ଉପଭୋଗ କରିବା ପଛରେ ୩ ଗୋଟି ବଳିଷ୍ଠ ଯୁକ୍ତି ଉପସ୍ଥାପନ କର ।
Answer:

• ନାରୀର ସମୃଦ୍ଧି ହେଲେ ସମାଜର ସମୃଦ୍ଧି ହେବ । ଗୋଟିଏ ସନ୍ତାନର ବାଲ୍ୟଶିକ୍ଷା ମା’ କୋଳରୁ ହିଁ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ । ତେଣୁ ନାରୀମାନଙ୍କୁ ସମାଜରେ ପୁରୁଷମାନଙ୍କ ପରି ଅଧ୍ୟାର ପ୍ରଦାନ କରାଯିବା ଆବଶ୍ୟକ ।
• ନାରୀମାନଙ୍କୁ ଅବଳା ଦୁର୍ବଳା କହି ନ୍ୟୁନ କରିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ । ପୁରୁଷମାନଙ୍କ ପରି ନାରୀମାନେ ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମରେ, ପର୍ବତ ଆରୋହଣ ପରି ଦୁଃସାହସିକ ପଦକ୍ଷେପ ଗ୍ରହଣ କରିବାରେ, ଶିକ୍ଷାରେ, ଦେଶ ଶାସନ କରିବାରେ, ସମାଜସେବା କ୍ଷେତ୍ରରେ ନିଜର କର୍ତ୍ତବ୍ୟନିଷ୍ଠା, ସାହସ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରି ସୁନାମ ଅର୍ଜନ କରିଛନ୍ତି ।
• ନାରୀମାନେ ପୁରୁଷପ୍ରଧାନ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ପୁରୁଷମାନଙ୍କଠାରୁ କୌଣସି ଗୁଣରେ ନ୍ୟୁନ ନ ଥ‌ିବାରୁ ସେମାନଙ୍କ ଅଧିର ପୁରୁଷମାନଙ୍କ ଅଧିକାରର ସମକକ୍ଷ ହୋଇପାରିଛି ।

୪। ଶିଶୁମାନଙ୍କୁ ମାଗଣା ଏବଂ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଶିକ୍ଷା ମୌଳିକ ଅଧୂକାରରେ କାହିଁକି ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହେଲା ? ପାଞ୍ଚଟି- ଧାଡ଼ିରେ ଲେଖ ।
Answer:

• ଶିଶୁମାନେ ହେଉଛନ୍ତି ସମ୍ଭାବନାମୟ ନୂତନ ବିଶ୍ଵର ନାଗରିକ ।
• ରାଷ୍ଟ୍ର ନିର୍ମାଣରେ ସେମାନେ ହିଁ ନିର୍ମାତା ହେବ । ଏଣୁ ଭବିଷ୍ୟତର ନାଗରିକମାନଙ୍କୁ ଉତ୍ତମ ଶିକ୍ଷା ଦିଆଯିବା
• ଏବେ ଆମ ଦେଶର ୫ ବର୍ଷରୁ ୧୪ ବର୍ଷ ବୟସ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଶିଶୁମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଶତକଡ଼ା ୫୦ ଭାଗରୁ ଅଧ୍ଵ ଶିଶୁ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଶିକ୍ଷାରୁ ବଞ୍ଚିତ ହେଉଛନ୍ତି । ଉପଯୁକ୍ତ ଖାଦ୍ୟ, କ୍ରୀଡ଼ା ଏବଂ ଆମୋଦ ପ୍ରମୋଦ ପାଇବାରୁ ବଞ୍ଚିତ ହେଉଅଛନ୍ତି । ସେମାନେ ସେମାନଙ୍କର ଅଧିକାର ସାବ୍ୟସ୍ତ କରିବା ଦିବାସ୍ୱପ୍ନରେ ପରିଣତ ହୋଇଛି ।
• ଶିକ୍ଷା ବଞ୍ଚତ ଶିଶୁମାନଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷା ସ୍ରୋତକୁ ଆଣିବାପାଇଁ ଭାରତ ସମ୍ବିଧାନର ୮୬ ତମ ସଂଶୋଧନଦ୍ୱାରା ‘ଶିଶୁକୁ ମାଗଣା ଓ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଶିକ୍ଷା’କୁ ଏକ ମୌଳିକ ଅଧିକାର ରୂପେ ଗ୍ରହଣ କରାଯିବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଶିଶୁମାନଙ୍କର ଶିକ୍ଷାଦାନ ଅଭିଭାବକମାନଙ୍କର ଏକ ମୌଳିକ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ବୋଲି ଭାରତୀୟ ନାଗରିକମାନଙ୍କର ମୌଳିକ କର୍ତ୍ତବ୍ୟରୂପେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଛି।

୫। କେଉଁ ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ ନାରୀଶିକ୍ଷାର ପ୍ରସାର ଓ ନାରୀମାନଙ୍କର ଅଧିକାର ପାଇଁ ସ୍ୱର ଉତ୍ତୋଳନ କରିଥିଲେ ଲେଖ ।
Answer:
ରାଜା ରାମମୋହନ ରାୟ, ଈଶ୍ଵରଚନ୍ଦ୍ର ବିଦ୍ୟାସାଗର, ଜ୍ୟୋତିବା ଫୁଲେ, ସ୍ଵାମୀ ବିବେକାନନ୍ଦ, ଦୟାନନ୍ଦ ସରସ୍ଵତୀ ଓ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀ ଆଦି ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀମାନେ ନାରୀ ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରସାର ଓ ନାରୀମାନଙ୍କର ଅଧିକାର ପାଇଁ ସ୍ଵର ଉତ୍ତୋଳନ କରିଥିଲେ ।

ଉତ୍ତର ଦିଅ :

୬। କେଉଁ ଦିନ ସାର୍ବଜନୀନ ମାନବିକ ଅଧିକାର ଘୋଷଣା କରାଗଲା ?
Answer:
୧୯୪୮ ମସିହା ଡିସେମ୍ବର ମାସ ୧୦ ତାରିଖ ଦିନ ଜାତିସଂଘର ସାଧାରଣ ପରିଷଦରେ ସାର୍ବଜନୀନ ମାନବିକ ଅଧିକାର ଘୋଷଣା କରାଗଲା ।

୭। ଶିଶୁମାନଙ୍କ ଶିକ୍ଷା ସମ୍ପର୍କରେ କେଉଁ ନୂଆ ଅଧିକାର ସମ୍ବିଧାନ ସଂଶୋଧନ କରି ଯୋଗ କରାଯାଇଅଛି ?
Answer:

• ଭାରତ ସମ୍ବିଧାନର ୮୬ ତମ ସମ୍ବିଧାନ ସଂଶୋଧନଦ୍ଵାରା ସମ୍ବିଧାନର ୨୧ (କ) ଧାରାରେ ୬ରୁ ୧୪ ବର୍ଷ ବୟସ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସମସ୍ତ ଶିଶୁଙ୍କୁ ମାଗଣା ଓ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଶିକ୍ଷାକୁ ମୌଳିକ ଅଧିକାରର ଏକ ଅଂଶରୂପେ ସ୍ବୀକୃତି ଦିଆଯାଇଛି ।
• ସମ୍ବିଧାନର ୫୧ (କ) ଧାରାରେ ପିଲାମାନଙ୍କର ଶିକ୍ଷାଦାନ ଅଭିଭାବକମାନଙ୍କର ମୌଳିକ କର୍ଭବ୍ୟଭାବେ ଭାରତୀୟ ନାଗରିକମାନଙ୍କର ମୌଳିକ କର୍ତ୍ତବ୍ୟରେ ୮୬ ତମ ସମ୍ବିଧାନ ସଂଶୋଧନଦ୍ୱାରା ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଛି ।

୮। ତୁମ ବହିରେ ଦିଆଯାଇଥିବା ନାରୀ ସଶକ୍ତିକରଣର ଉଦାହରଣ ବ୍ୟତୀତ ଆଉ ଦୁଇଜଣ ନାରୀ ଯେଉଁମାନେ କି ସେମାନଙ୍କ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପାରଦର୍ଶିତା ଲାଭ କରିଛନ୍ତି ଲେଖ ।
Answer:
ଅରୁନ୍ଧତୀ ରାୟ ସାହିତ୍ୟ ଓ ସମାଜସେବା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏବଂ ତୁଳସୀ ମୁଣ୍ଡା ସମାଜସେବା କ୍ଷେତ୍ରରେ ପାରଦର୍ଶିତା ଲାଭ କରିଛନ୍ତି ।

Odisha State Board BSE Odisha 7th Class Political Science Solutions Chapter 3 ଭାରତ ସମ୍ବିଧାନର ମୌଳିକ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 7 Political Science Solutions Chapter 3 ଭାରତ ସମ୍ବିଧାନର ମୌଳିକ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ

୧। ଭାରତର ସମ୍ବିଧାନରେ ପ୍ରସ୍ତାବନା କାହିଁକି ସ୍ଥାନ ପାଇଛି ?
Answer:

• ପ୍ରତ୍ୟେକ ଲିଖତ ସମ୍ବିଧାନର ଏକ ପ୍ରସ୍ତାବନା ଥାଏ ଯାହାକୁ ସମ୍ବିଧାନର ମୁଖବନ୍ଧ ଓ ଜାତକ ବୋଲି କୁହାଯାଇପାରେ ।
• ସମ୍ବିଧାନର ଆଭିମୁଖ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତାବନାରେ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଥାଏ ।
• ତେଣୁ ଭାରତର ସମ୍ବିଧାନରେ ପ୍ରସ୍ତାବନା ସ୍ଥାନ ପାଇଛି ।

୨। ଭାରତର ସମ୍ବିଧାନ ଏକ ଲିଖ୍ ସମ୍ବିଧାନ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ସମ୍ବିଧାନରେ ଦୁଇଗୋଟି ଅଲିଖ ବିଷୟବସ୍ତୁର ଉଦାହରଣ ଲେଖ ।
Answer:

• ଭାରତର ସମ୍ବିଧାନରେ ଲିଖ୍ ଅଛି ଯେ ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠ ରାଜନୈତିକ ଦଳର ମୁଖ୍ୟଙ୍କୁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ ଗଠନ ପାଇଁ ନିମନ୍ତ୍ରଣ କରିବେ । ଯଦି ନିର୍ବାଚନରେ କୌଣସି ରାଜନୈତିକ ଦଳ ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠତା ହାସଲ ନ କରିନ୍ତି ତେବେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି କାହାକୁ ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ ଗଠନ ପାଇଁ ନିମନ୍ତ୍ରଣ କରିବେ ତାହା ସମ୍ବିଧାନରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇନାହିଁ ।
• ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନ୍ୟାୟାଳୟଦ୍ଵାରା ମୃତ୍ୟୁଦଣ୍ଡ ପାଇଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ରାଜକ୍ଷମା ଦେଇପାରିବେ । ରାଜକ୍ଷମା ଆବେଦନର ବିଚାର କରି ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିଷ୍ପତ୍ତି ଦେବାର ସମୟସୀମା ସମ୍ବିଧାନରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇନାହିଁ କିମ୍ବା ନ୍ୟାୟାଳୟର ନିଷ୍ପଭି ସତ୍ତ୍ବେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି କାହିଁକି କ୍ଷମା ଦେବେ ତାହାର କାରଣ ଉଲ୍ଲେଖ କରିବାକୁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ବାଧ୍ଯ ନୁହନ୍ତି ।

୩। ଭାରତର ସମ୍ବିଧାନରେ କେତେକ ଅଂଶ ନମନୀୟ — ଏହାର ତିନିଗୋଟି ଉଦାହରଣ ଦିଅ ।
Answer:

• ଭାରତର ସମ୍ବିଧାନ ଏକ ଅନମନୀୟ ସମ୍ବିଧାନ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ସମ୍ବିଧାନର କେତେକ ଅଂଶ ନମନୀୟ ।
• ନୂତନ ରାଜ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି ବା ରାଜ୍ୟର ନାମ ପରିବର୍ତ୍ତନ, ରାଜ୍ୟ ବିଧାନ ପରିଷଦର ସୃଷ୍ଟି ଓ ଉଚ୍ଛେଦ, ନାଗରିକଙ୍କ ପାଇଁ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସମ୍ବିଧାନକୁ ସହଜରେ ସଂଶୋଧନ କରାଯାଇପାରେ । ଏଣୁ ଭାରତ ସମ୍ବିଧାନର କେତେକ ଅଂଶ ନମନୀୟ ଅଟେ ।

୪। ଭାରତକୁ କାହିଁକି ସଂସଦୀୟ ରାଷ୍ଟ୍ର କୁହାଯାଏ ? ଏହାର ତିନିଗୋଟି ମୁଖ୍ୟ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ଲେଖ ।
Answer:

• ଭାରତରେ ଲୋକମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ନିର୍ବାଚିତ ପ୍ରତିନିଧୁମାନଙ୍କୁ ନେଇ ସଂସଦ ଗଠିତ ହୋଇ ଶାସନ ଚାଲୁଥିବାରୁ ଭାରତକୁ ସଂସଦୀୟ ରାଷ୍ଟ୍ର କୁହାଯାଏ ।
• ସଂସଦୀୟ ରାଷ୍ଟ୍ରର ତିନିଗୋଟି ମୁଖ୍ୟ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ହେଲା –
  (କ) ଗୋଟିଏ ସଂସଦୀୟ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଦୁଇଜଣ ରାଷ୍ଟ୍ରମୁଖ୍ୟ ଥାଆନ୍ତି– ଜଣେ ରାଷ୍ଟ୍ରମୁଖ୍ୟ ଓ ଅନ୍ୟ ଜଣେ ସରକାରର ମୁଖ୍ୟ ।
  (ଖ) କାର୍ଯ୍ୟପାଳିକା ଓ ବ୍ୟବସ୍ଥାପିକା ମଧ୍ୟରେ ସୁସମ୍ପର୍କ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହୋଇଥାଏ ।
  (ଗ) ମନ୍ତ୍ରୀପରିଷଦର କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ନିମ୍ନ ସଦନ (ଲୋକସଭା)ର ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠତା ଉପରେ ନିର୍ଭରୀଶୀଳ ହୋଇଥାଏ ।

୫। ଭାରତକୁ କାହିଁକି ଏକ ଧର୍ମନିରପେକ୍ଷ ରାଷ୍ଟ୍ର କୁହାଯାଏ ? ଧର୍ମନିରପେକ୍ଷ ହୋଇନଥ‌ିବା ଏକ ରାଷ୍ଟ୍ରର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:

• ଯେଉଁ ରାଷ୍ଟ୍ର ଆଇନତଃ କୌଣସି ଧର୍ମର ପୃଷ୍ଠପୋଷକତା କରେ ନାହିଁ କିମ୍ବା ବିରୋଧାଚରଣ କରେ ନାହିଁ, ସେହି ରାଷ୍ଟ୍ରକୁ ଧର୍ମନିରପେକ୍ଷ ରାଷ୍ଟ୍ର କୁହାଯାଏ । ଭାରତର କୌଣସି ରାଷ୍ଟ୍ରଧର୍ମ ନାହିଁ ।
• ୧୯୭୬ ମସିହାରେ ୪୨ ତମ ସମ୍ବିଧାନ ସଂଶୋଧନ ଆଇନ ଅନୁସାରେ ପ୍ରସ୍ତାବନାରେ ଭାରତ ଏକ ଧର୍ମନିରପେକ୍ଷ ରାଷ୍ଟ୍ରରୂପେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି । ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା ୨୫ରୁ ୨୮ ମଧ୍ୟରେ ନାଗରିକମାନଙ୍କୁ ଧର୍ମଗତ ଅଧିକାର · ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି ।
• ଧର୍ମନିରପେକ୍ଷ ହୋଇନଥିବା ଏକ ରାଷ୍ଟ୍ର – ପାକିସ୍ତାନ ।

୬। ସାମ୍ବିଧାନିକ ପ୍ରତିକାର ଅଧିକାର କ’ଣ ? ୩ ଧାଡ଼ିରେ ବୁଝାଇ ଲେଖ ।
Answer:

• ଭାରତୀୟ ସାମ୍ବିଧାନରେ ଭାରତୀୟ ନାଗରିକମାନଙ୍କୁ ଛଅଗୋଟି ମୌଳିକ ଅଧିକାର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିଲେହେଁ ସେମାନେ ବାସ୍ତବରେ ୫ଗୋଟି ମୌଳିକ ଅଧିକାର ଉପଭୋଗ କରନ୍ତି ।
• ଭାରତୀୟ ନାଗରିକମାନେ ଉପଭୋଗ କରୁଥିବା ପାଞ୍ଚଗୋଟି ଅଧ୍ୟାର ମଧ୍ୟରୁ କୌଣସି ଅଧିକାର ଉପରେ କୌଣସି ପରସ୍ଥିତିରେ ସରକାର ବା ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷ ଯଦି ହସ୍ତକ୍ଷେପ କରନ୍ତି ତେବେ ଜଣେ ଭାରତୀୟ ନ୍ୟାୟାଳୟରେ ଆଶ୍ରୟ ନେଇପାରିବ ।
• ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ କିମ୍ବା ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟଗୁଡ଼ିକରେ ନାଗରିକର ଅଧିକାରର ସୁରକ୍ଷା କରିବାପାଇଁ ସାମ୍ବିଧାନିକ ପ୍ରତିକାର ଅଧିକାର’ ଜରିଆରେ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଛି ।

୭। ଏକକ ନାଗରିକତା କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ? ପୃଥ‌ିବୀର କେଉଁ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ଏକାଧ୍ଵ ନାଗରିକତା ଅଛି ?
Answer:

• ସଂଘୀୟ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ବାସ କରୁଥିବା ଜଣେ ବାସିନ୍ଦା ’କେବଳ ସେହି ରାଷ୍ଟ୍ରର ନାଗରିକ ଭାବରେ ସ୍ଵୀକୃତ ହେଲେ ତାହାକୁ ଏକକ ନାଗରିକତା କୁହାଯାଏ । ଉଦାହରଣସ୍ୱରୂପ ଭାରତ ଏକ ସଂଘୀୟ ରାଷ୍ଟ୍ର ହୋଇଥିବାରୁ ଏହାର ନାଗରିକମାନେ ସେମାନେ ବାସ କରୁଥିବା ରାଜ୍ୟ ବା ପ୍ରଦେଶର ନାଗରିକ ରୂପେ ଗଣା ନ ହୋଇ ଭାରତୀୟ ନାଗରିକରୂପେ ଗଣାହୁଅନ୍ତି ।
• ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ଏକାଧ୍ଵକ ନାଗରିକତା ଅଛି ।

ଉତ୍ତର ଦିଅ।:

୮। ଭାରତ ସମ୍ବିଧାନର ପିତା କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଡକ୍ଟର ଭୀମରାଓ ରାମଜୀ ଆମ୍ବେଦକରଙ୍କୁ ଭାରତ ସମ୍ବିଧାନର ପିତା କୁହାଯାଏ ।

୯। ଏକ ଧର୍ମତାନ୍ତ୍ରିକ ରାଷ୍ଟ୍ରର ଉଦାହରଣ ଦିଅ।
Answer:
ଇରାନ୍ ଏକ ଧର୍ମତାନ୍ତ୍ରିକ ରାଷ୍ଟ୍ର।

୧୦। ୧୯୭୬ ମସିହାଠାରୁ କେଉଁସବୁ ଶବ୍ଦ ସମ୍ବିଧାନର ପ୍ରସ୍ତାବନାରେ ଯୋଗ କରାଗଲା ?
Answer:
୧୯୭୬ ମସିହାଠାରୁ ସମ୍ବିଧାନର ପ୍ରସ୍ତାବନାରେ ସମାଜବାଦୀ (Socialistic), ଧର୍ମନିରପେକ୍ଷ (Secular) ଏବଂ ଅଖଣ୍ଡତା (Integrity) – ଏହି ତିନୋଟି ଶବ୍ଦ ଯୋଗ କରାଗଲା ।

୧୧ । ଭାରତ ରାଷ୍ଟ୍ରସଂଘରେ କେନ୍ଦ୍ର-ରାଜ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ ବିବାଦ ହେଲେ କିଏ ସମାଧାନ କରନ୍ତି ?
Answer:
ଭାରତ ରାଷ୍ଟ୍ରସଂଘରେ କେନ୍ଦ୍ର-ରାଜ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ ବିବାଦ ହେଲେ ଭାରତର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ (Supreme Court) ତାହାର ସମାଧାନ କରନ୍ତି ।

୧୨ । ଭାରତୀୟ ସଂସ୍କୃତିର ସୁରକ୍ଷା କରିବାର ଦାୟିତ୍ଵକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଭାରତୀୟ ସଂସ୍କୃତିର ସୁରକ୍ଷା କରିବାର ଦାୟିତ୍ଵକୁ ମୌଳିକ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।