BSE Odisha 6th Class Science Important Questions Chapter 14 ପ୍ରାକୃତିକ ଘଟଣାବଳୀ

Odisha State Board BSE Odisha 6th Class Science Important Questions Chapter 14 ପ୍ରାକୃତିକ ଘଟଣାବଳୀ Important Questions and Answers.

BSE Odisha Class 6 Science Important Questions Chapter 14 ପ୍ରାକୃତିକ ଘଟଣାବଳୀ

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question 1.
କରକାପାତ କାହିଁକି ହୁଏ ?
ଉ –

  • ସମୟ ସମୟରେ ଅତି ଥଣ୍ଡାରେ ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ଥିବା ଜଳବିନ୍ଦୁଗୁଡ଼ିକ ବରଫ ପାଲଟିଯାଏ ଓ ବର୍ଷାଜଳ ସହ ଭୂପୃଷ୍ଠରେ ପଡ଼େ ।
  • ବରଫ ସହ ବର୍ଷାହେବାକୁ କରିକାପାତ କୁହାଯାଏ ।

Question 2.
ଜଳ କେତୋଟି ଅବସ୍ଥାରେ ରହିପାରେ ? ତାହା କ’ଣ କ’ଣ ?
ଉ –

  • ଜଳ ତିନୋଟି ଅବସ୍ଥାରେ ରହିପାରେ ।
  • ବରଫ, ଜଳ ଓ ଜଳୀୟବାଷ୍ପ ଏହି ତିନି ଅବସ୍ଥାରେ ଜଳ ରହିଥାଏ ।

BSE Odisha 6th Class Science Important Questions Chapter 14 ପ୍ରାକୃତିକ ଘଟଣାବଳୀ

Question 3.
ବାଷ୍ପୀକରଣ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ଉଦାହରଣ ସହ ଲେଖ ।
ଉ –

  • ଯେଉଁ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଜଳକୁ ଉତ୍ତପ୍ତ କରି ବାମ୍ଫ ବା ଜଳୀୟବାଷ୍ପ ସୃଷ୍ଟି କରାଯାଏ, ତାହାକୁ ବାଷ୍ପୀକରଣ କୁହାଯାଏ ।
  • ରୋଷେଇବେଳେ, କଳକାରଖାନାରୁ ଓ ଶିଳ୍ପ ଅଞ୍ଚଳରୁ ଜଳ ବାଷ୍ପୀକରଣ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ବାଷ୍ପହୋଇ ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ମିଶେ ।

Question 4.
ଘନୀକରଣର ସଂଜ୍ଞା ଲେଖ ଓ ଏହାର ଦୁଇଟି ଉଦାହରଣ ଲେଖ ।
ଉ –

  • ଯେଉଁ ପ୍ରଣାଳୀରେ ଗ୍ୟାସୀୟ ପଦାର୍ଥ ତରଳ ପଦାର୍ଥରେ ପରିଣତ ହୁଏ, ତାହାକୁ ଘନୀକରଣ କହନ୍ତି ।
  • ଘନୀକରଣ ଫଳରେ ଜଳୀୟବାଷ୍ପ ଥଣ୍ଡାହୋଇ ମେଘ ସୃଷ୍ଟି କରେ ଏବଂ ଶୀତଦିନେ ଘାସରେ କାକର ପଡ଼େ ।

Question 5.
ବାଷ୍ପୀମୋଚନ କ’ଣ ?
ଉ –
ଯେଉଁ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଉଭିଦ ବଳକା ଜଳକୁ ବାୟୁମଣ୍ଡଳକୁ ବାଷ୍ପ ଆକାରରେ ତ୍ୟାଗ କରିଥାଏ, ତାହାକୁ ବାଷ୍ପୀମୋଚନ କ୍ରିୟା କୁହାଯାଏ ।

BSE Odisha 6th Class Science Important Questions Chapter 14 ପ୍ରାକୃତିକ ଘଟଣାବଳୀ

ଦୀର୍ଘ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question 1.
ବାଷ୍ପୀଭବନ କାହାକୁ କହନ୍ତି ଉଦାହରଣ ସହ ଲେଖ । ଏହା କେଉଁ କେଉଁ ପ୍ରଭାବରେ ଅଧିକ ବେଗରେ ହୁଏ ?
ଉ –

  • ବାଷ୍ପୀଭବନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ନଦୀ, ନାଳ, ପୋଖରୀ, ହ୍ରଦ ଓ ସମୁଦ୍ର ପାଣି ଜଳୀୟବାଷ୍ପ ଆକାରରେ ବାୟୁମଣ୍ଡଳକୁ ଯାଏ ।
  • ବାହ୍ୟପୃଷ୍ଠର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ ଅଧିକ ହେଲେ, ତାପମାତ୍ରା ବଢ଼ିଲେ, ସୂର୍ଯ୍ୟକିରଣ ପଡ଼ିଲେ, ବାୟୁ ଚଳାଚଳ ହେଲେ ବାଷ୍ପୀଭବନ ଅଧିକ ବେଗରେ ହୁଏ ।

Question 2.
ବାଷ୍ପୀକରଣ କ’ଣ ? ଏହା କିପରି ହୁଏ ପରୀକ୍ଷା ସହ ବୁଝାଅ ।
ଉ –
ବାଷ୍ପୀକରଣ – ଯେଉଁ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଜଳକୁ ଉତ୍ତପ୍ତ କରି ବାମ୍ଫ ବା ଜଳୀୟବାଷ୍ପ ସୃଷ୍ଟି କରାଯାଏ, ତାହାକୁ ବାଷ୍ପୀକରଣ କୁହାଯାଏ ।

  • ଗୋଟିଏ ଫ୍ୟୁଜ୍ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରିକ୍ ବଲ୍‌ବର ପୋଡ଼ା ତାରକୁ ବାହାର କରି ଗୋଟିଏ ଫ୍ଲାସ୍କ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଉ ।
  • ଫ୍ଲାସ୍କରେ କିଛି ପାଣି ନିଆଯାଉ ଓ କିଛି ଲୁଣ ପକାଯାଉ । ଗୋଟିଏ ଷ୍ଟାଣ୍ଡ୍ ବା ଚିମୁଟାରେ ଫ୍ଲସ୍କକୁ ଝୁଲାଇ ରଖାଯାଉ ।
  • ଫ୍ଲାସ୍କର ତଳୁ ଏକ ସ୍ପିରିଟ୍ ଲ୍ୟାମ୍ପ୍ ବା ଡିବି ଦ୍ଵାରା ଉତ୍ତପ୍ତ କରାଯାଉ ।
  • କିଛି ସମୟପରେ ପାଣି ଫୁଟି ବାମ୍ଫ ହେବ ଏବଂ ଏହି ବାମ୍ଫଗୁଡ଼ିକ ବାଷ୍ପୀକରଣ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ବାୟୁମଣ୍ଡଳକୁ ଚାଲିଯାଉଛି ଓ ଲୁଣ ତଳେ ରହିଯାଉଛି ।

Question 3.
ବିଜୁଳି ଓ ଘଡ଼ଘଡ଼ି କିପରି ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ?
ଉ –

  • ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ଥିବା ମେଘର ଜଳବିନ୍ଦୁଗୁଡ଼ିକ ଦୁଇପ୍ରକାର ଚାର୍ଜଯୁକ୍ତ ହୋଇଥାଆନ୍ତି । କେତେକ ମେଘ ଯୁକ୍ତ ଚାର୍ଜ (+)ର ଜଳକଣା ଓ ଅନ୍ୟ କେତେକ ମେଘରେ ବିଯୁକ୍ତାତ୍ମକ (-)ର ଜଳକଣା ଥାଏ ।
  • ଝଡ଼ ସମୟରେ ଯେତେବେଳେ ଅଧିକ ବେଗରେ ପବନ ବହୁଥାଏ, ସେତେବେଳେ ବିଷମ ଚାର୍ଜ ବିଶିଷ୍ଟ ମେଘ ` ପ୍ରଚଣ୍ଡ ବେଗରେ ଗତିକରି ନିଜ ନିଜର ନିକଟବର୍ତ୍ତୀ ହୁଅନ୍ତି ।
  • ବିଷମ ଚାର୍ଜର ଆକର୍ଷଣ ବଳରେ ସେମାନଙ୍କ ଭିତରେ ଥିବା ବାୟୁ ଉତ୍ତପ୍ତ ହୋଇଯାଏ । ସ୍କାର୍କ ସୃଷ୍ଟିକରେ ଶବ୍ଦ ମଧ୍ୟ ବାହାରେ ।
  • ମେଘ ସହିତ ମେଘ ବାଡ଼େଇହେଲେ ବା ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଚାର୍ଜ ଭୂମି ଆଡ଼କୁ ଗତିକଲେ ବାୟୁ ସ୍ତରରେ ଅତ୍ୟ ଚାପରେ ସ୍ପାର୍କ ଓ ଶବ୍ଦ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।
  • ମେଘରେ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥ‌ିବା ସ୍ପାର୍କକୁ ବିଜୁଳି ଓ ଶବ୍ଦକୁ ଘଡ଼ଘଡ଼ି କୁହାଯାଏ ।

BSE Odisha 6th Class Science Important Questions Chapter 14 ପ୍ରାକୃତିକ ଘଟଣାବଳୀ

Question 4.
ଜଳଚକ୍ର କିପରି ହୁଏ ବୁଝାଅ ।
ଉ –

  • ବାଷ୍ପୀଭବନ ପ୍ରଣାଳୀରେ ନଦୀ, ନାଳ, ହ୍ରଦ, ସମୁଦ୍ର ପ୍ରଭୃତିର ଜଳ ଜଳୀୟବାଷ୍ପ ଆକାରରେ ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ମିଶେ ।
  • ରୋଷେଇ, କଳକାରଖାନାର ଜଳ ବାଷ୍ପୀକରଣ ପ୍ରଣାଳୀରେ ଜଳୀୟବାଷ୍ପ ବା ବାମ୍ଫ ଆକାରରେ ବାୟୁମଣ୍ଡଳକୁ ଯାଏ ।
  • ଖାଦ୍ୟ ତିଆରି ଓ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ଉଦ୍ଭଦଟିଏ ଜଳ ଆବଶ୍ୟକ କରେ ଏବଂ ବଳକା ଜଳକୁ ବାଷ୍ପୀଭବନ ବା ଉସ୍ଵେଦନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଜଳୀୟବାଷ୍ପ ଆକାରରେ ବାୟୁମଣ୍ଡଳକୁ ଛାଡ଼େ ।
  • ବାୟୁମଣ୍ଡଳର ଅତି ଉଚ୍ଚରେ ଏତେ ଥଣ୍ଡା ଅନୁଭୂତ ହୁଏ ଯେ ସେଠାରେ ଥିବା ଜଳୀୟବାଷ୍ପ ଜଳବିନ୍ଦୁରେ ପରିଣତ ହୋଇ ମେଘ ସୃଷ୍ଟି କରେ ।
  • ମେଘ ଅଧିକ ଥଣ୍ଡା ହୋଇ ଜଳ ହୁଏ । ବର୍ଷା ଆକାରରେ ସେହି ଜଳ ଭୂପୃଷ୍ଠକୁ ଆସେ ।
  • ଭୂପୃଷ୍ଠର ଜଳ ଜଳୀୟବାଷ୍ପ ଆକାରରେ ଉପରକୁ ଯାଇ ପୁଣି ଜଳୀୟବାଷ୍ପଗୁଡ଼ିକ ଥଣ୍ଡା ହୋଇ ଜଳ ଆକାରରେ ଭୂପୃଷ୍ଠକୁ ଫେରିବାକୁ ଜଳର ଚକ୍ରାକାର ଗତି ବା ଜଳଚକ୍ର କହନ୍ତି ।

ବସ୍ତୁନିଷ୍ଠ ପ୍ରଶୋଉର

Question 1.
ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(i) ଜଳକୁ ଉତ୍ତପ୍ତ କରି ବାଷ୍ପ କରିବାକୁ …………… କୁହାଯାଏ ।
(ii) ମେଘରେ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥ‌ିବା ସ୍କାକୁ ………….. କହନ୍ତି ।
(iii) ବୃକ୍ଷଲତା ଓ ଜଙ୍ଗଲ ………….. କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରନ୍ତି ।
(iv) ବାଷ୍ପୀଭବନ ଓ ………….ପରସ୍ପର ବିପରୀତ ପ୍ରକ୍ରିୟା ।
(v) ଜଳୀୟବାଷ୍ପ ଥଣ୍ଡାହୋଇ ………………. ସୃଷ୍ଟି କରେ ।
(vi) ହାତରେ ଆଘାତ ଲାଗିଲେ ………….. ଘସାଯାଏ ।
ଉ –
(i) ବାଷ୍ପୀକରଣ
(ii) ବିଜୁଳି
(iii) ବର୍ଷା
(iv) ଘନୀକରଣ
(v) ମେଘ
(vi) ବରଫ

BSE Odisha 6th Class Science Important Questions Chapter 14 ପ୍ରାକୃତିକ ଘଟଣାବଳୀ

Question 2.
ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନତଳେ ଦିଆଯାଇଥିବା ଚାରୋଟି ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଉତ୍ତର ମଧ୍ୟରୁ ସଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟିକୁ ବାଛି ଲେଖ ।

(i) କୁଆପଥର ଜଳର କେଉଁ ଅବସ୍ଥା ?
(କ) କଠିନ
(ଖ) ତରଳ
(ଗ) ଗ୍ୟାସୀୟ
(ଘ) ପ୍ଲାଙ୍କ୍ଷା
ଉ –
(କ) କଠିନ

(ii) ଭୂନିମ୍ନର ପାଣି କେଉଁ ପ୍ରଣାଳୀରେ ଜଳୀୟବାଷ୍ପ ହୁଏ ?
(କ) ବାଷ୍ପୀମୋଚନ
(ଖ) ବାଷ୍ପୀଭବନ
(ଗ) ଘନୀକରଣ
(ଘ) ବାଷ୍ପୀକରଣ
ଉ –
(କ) ବାଷ୍ପୀମୋଚନ

(iii) ଘରର ଛାତ ଉପରେ ଜମିଥିବା ପାଣି କେଉଁ ପ୍ରଣାଳୀରେ ଶୁଖୁଯାଏ ?
(କ) ବାଷ୍ପୀମୋଚନ
(ଖ) ବାଷ୍ପୀଭବନ
(ଗ) ଘନୀକରଣ
(ଘ) ଉସ୍ବେଦନ
ଉ –
(ଖ) ବାଷ୍ପୀଭବନ

(iv) ରୋଷେଇବେଳେ ଜଳ କେଉଁ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ବାଷ୍ପହୋଇ ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ମିଶେ ?
(କ) ବାଷ୍ପୀଭବନ
(ଖ) ବାଷ୍ପୀମୋଚନ
(ଗ) ଘନୀକରଣ
(ଘ) ବାଷ୍ପୀକରଣ
ଉ –
(ଘ) ବାଷ୍ପୀକରଣ

(v) କେଉଁ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ବୃକ୍ଷ ବଳକା ଜଳକୁ ତ୍ୟାଗ କରେ ?
(କ) ବାଷ୍ପୀଭବନ
(ଖ) ବାଷ୍ପୀମୋଚନ
(ଗ) ବାଷ୍ପୀକରଣ
(ଘ) ଘନୀକରଣ
ଉ –
(ଖ) ବାଷ୍ପୀମୋଚନ

BSE Odisha 6th Class Science Important Questions Chapter 14 ପ୍ରାକୃତିକ ଘଟଣାବଳୀ

Question 3.
ବାମ ପାର୍ଶ୍ଵର ସାମଞ୍ଜସ୍ୟକୁ ଦେଖୁ ଦକ୍ଷିଣ ପାର୍ଶ୍ଵର ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(i) ବର୍ଷାପରେ ରାସ୍ତା ଶୁଖୁ : ବାଷ୍ପୀଭବନ :: ଭୂନିମ୍ନସ୍ଥ ଜଳ : …………………… ।
(ii) ଗ୍ୟାସୀୟ ପଦାର୍ଥ ତରଳ ହେବା : ଘନୀକରଣ :: ତରଳ ପଦାର୍ଥ ଗ୍ୟାସ୍ ହେବା : …………………… ।
(iii) ଜଳ ଆପେ ଆପେ ବାଷ୍ପ ହେବା : ବାଷ୍ପୀଭବନ :: ଜଳ ଉତ୍ତପ୍ତ ହୋଇ ବାଷ୍ପ ହେବା : …………………… ।
(iv) ଜଳୀୟବାଷ୍ପ : ଗ୍ୟାସୀୟ :: ଆଇସ୍‌କ୍ରିମ୍ : …………………… ।
ଉ –
(i) ବାଷ୍ପୀମୋଚନ
(ii) ବାଷ୍ପୀକରଣ
(iii) ବାଷ୍ପୀକରଣ
(iv) କଠିନ

Question 4.
ରେଖାଙ୍କିତ ପଦ ନ ବଦଳାଇ ଭ୍ରମ ଥିଲେ ସଂଶୋଧନ କର ।
(କ) ବାହ୍ୟପୃଷ୍ଠର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ ଅଧିକ ହେଲେ ବାଷ୍ପୀଭବନ କମ୍ ହୁଏ ।
(ଖ) ତାପମାତ୍ରା ବଢିଲେ ବାଷ୍ପୀଭବନର ବେଗ କମେ ।
(ଗ) ଓଦାଲୁଗା ଘନୀକରଣ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଶୁଖେ ।
(ଘ) ସ୍ପାର୍କକୁ ଘଡ଼ଘଡ଼ି ଓ ଶବ୍ଦକୁ ବିଜୁଳି କୁହାଯାଏ ।
(ଙ) ଜଳ ଦୁଇଟି ଅବସ୍ଥାରେ ମିଳେ ।
ଉ –
(କ) ବାହ୍ୟପୃଷ୍ଠର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ ଅଧ‌ିକ ହେଲେ ବାଷ୍ପୀଭବନ ଅଧିକ ହୁଏ ।
(ଖ) ତାପମାତ୍ରା ବଢ଼ିଲେ ବାଷ୍ପୀଭବନର ବେଗ ବଢ଼େ ।
(ଗ) ଓଦାଲୁଗା ବାଷ୍ପୀଭବନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଶୁଖେ ।
(ଘ) ସ୍ପାର୍କକୁ ବିଜୁଳି ଓ ଶବ୍ଦକୁ ଘଡ଼ଘଡ଼ି କୁହାଯାଏ ।
(ଙ) ଜଳ ତିନୋଟି ଅବସ୍ଥାରେ ମିଳେ ।

BSE Odisha 6th Class Science Important Questions Chapter 14 ପ୍ରାକୃତିକ ଘଟଣାବଳୀ

Question 5.
‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ସଂପର୍କ ବାଛ ।
BSE Odisha 6th Class Science Important Questions Chapter 14 ପ୍ରାକୃତିକ ଘଟଣାବଳୀ - 1
ଉ –
BSE Odisha 6th Class Science Important Questions Chapter 14 ପ୍ରାକୃତିକ ଘଟଣାବଳୀ - 2

BSE Odisha 6th Class Science Important Questions Chapter 15 ଆଲୋକ

Odisha State Board BSE Odisha 6th Class Science Important Questions Chapter 15 ଆଲୋକ Important Questions and Answers.

BSE Odisha Class 6 Science Important Questions Chapter 15 ଆଲୋକ

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question 1.
ରନ୍ଧ୍ର କ୍ୟାମେରାରେ ବସ୍ତୁର କିପରି ପ୍ରତିବିମ୍ବ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ? ଏହାର କାରଣ କ’ଣ ?
ଉ –

  • ରନ୍ଧ୍ର କ୍ୟାମେରାରେ ବସ୍ତୁର ସଳଖ ଓ ଓଲଟା ପ୍ରତିବିମ୍ବ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।
  • ଆଲୋକ ଏକ ସରଳରେଖାରେ ଗତିକରେ ବୋଲି ଏପରି ପ୍ରତିବିମ୍ବ ସୃଷ୍ଟିହୁଏ ।

Question 2.
ଅସ୍ବଚ୍ଛ ପଦାର୍ଥ କାହାକୁ କହନ୍ତି ? ଏହାର ଦୁଇଟି ଉଦାହରଣ ଦିଅ ।
ଉ –

  • ଯେଉଁ ପଦାର୍ଥ ମଧ୍ୟଦେଇ ଆଲୋକ ଆଦୌ ଯାଇପାରେ ନାହିଁ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ଅସ୍ବଚ୍ଛ ପଦାର୍ଥ କୁହାଯାଏ ।
  • କାଗଜ, କାର୍ଡ଼ବୋର୍ଡ଼, ଖପରା ଆଦି ଅସ୍ବଚ୍ଛ ପଦାର୍ଥ ।

BSE Odisha 6th Class Science Important Questions Chapter 15 ଆଲୋକ

Question 3.
ପ୍ରତିଫଳନ ପୃଷ୍ଠ କ’ଣ ? ୨ଟି ଉଦାହରଣ ଦିଅ ।
ଉ –

  • ଯେଉଁ ପୃଷ୍ଠରେ ଆଲୋକ ପଡ଼ିଲେ ଆଲୋକର ପ୍ରତିଫଳନ ହୋଇଥାଏ, ତାହାକୁ ପ୍ରତିଫଳନ ପୃଷ୍ଠା କୁହାଯାଏ ।
  • ଯଥା :- କାଚ ଓ ପାଣି ।

Question 3.
ଆଲୋକ ଗୁଚ୍ଛ କ’ଣ?
ଉ –

  • ଆଲୋକ ଉତ୍ସରୁ ଆଲୋକ ସବୁଦିଗକୁ ସରଳରେଖାରେ ଗତିକରେ । ଏହାକୁ ଆଲୋକ ରଶ୍ମି କହନ୍ତି ।
  • ରଶ୍ମିମାନଙ୍କର ସମାହାରକୁ ଆଲୋକ ଗୁଚ୍ଛ କହନ୍ତି । ଟର୍ଚ୍ଚ ଓ ଗାଡ଼ିରୁ ଆଲୋକ ଗୁଚ୍ଛ ଆସେ ।

Question 4.
ଛାୟା କାହାକୁ କହନ୍ତି ? ଛାୟାର ଆକାର କାହା କାହା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ ?
ଉ –

  • ଆଲୋକ ଆଗରେ କୌଣସି ଅସ୍ଵଚ୍ଛ ବସ୍ତୁ ରଖିଲେ ବସ୍ତୁର ପଛପଟେ ଅନ୍ଧକାର ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । ଏହାକୁ ବସ୍ତୁର ଛାୟା କହନ୍ତି । ଏହି ଛାୟା ଭୂମିରେ ବା ଗୋଟିଏ ପରଦା ଉପରେ ପଡ଼ିଥାଏ ।
  • ଛାୟାର ଆକାର ଆଲୋକ, ଅସ୍ବଚ୍ଛ ବସ୍ତୁ ଓ ପରଦାର ଅବସ୍ଥାନ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ ।

ଦୀର୍ଘ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question 1.
ଆଲୋକ ଭେଦରେ ପଦାର୍ଥକୁ କେତେ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି । ସେଗୁଡ଼ିକ ଉଦାହରଣ ସହ ଲେଖ ।
ଉ –
ଆଲୋକ ଭେଦରେ ପଦାର୍ଥମାନଙ୍କୁ ତିନିଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି; ଯଥା – ସ୍ବଚ୍ଛ ପଦାର୍ଥ, ଅସ୍ବଚ୍ଛ ପଦାର୍ଥ ଓ ଅଳ୍ପ ସ୍ବଚ୍ଛ ପଦାର୍ଥ ।
ସ୍ୱଚ୍ଛ ପଦାର୍ଥ :

  • ଯେଉଁ ପଦାର୍ଥ ମଧ୍ୟଦେଇ ଆଲୋକ ଯାଇପାରେ, ସେଗୁଡ଼ିକୁ ସ୍ବଚ୍ଛ ପଦାର୍ଥ କୁହାଯାଏ ।
  • କାଚ, ଚଷମା, ପାଣି ଆଦି ସ୍ବଚ୍ଛ ପଦାର୍ଥ ।

ଅସ୍ବଚ୍ଛ ପଦାର୍ଥ :

  • ଯେଉଁ ପଦାର୍ଥ ମଧ୍ୟଦେଇ ଆଲୋକ ଆଦୌ ଯାଇପାରେ ନାହିଁ, ତାହାକୁ ଅସ୍ବଚ୍ଛ ପଦାର୍ଥ କୁହାଯାଏ ।
  • ଖପରା, କାଗଜ, କାର୍ଡ଼ବୋର୍ଡ଼ ଆଦି ଅସ୍ବଚ୍ଛ ପଦାର୍ଥ ।

ଅଳ୍ପ ସ୍ବଚ୍ଛ ପଦାର୍ଥ:

  • ଯେଉଁ ପଦାର୍ଥ ମଧ୍ୟଦେଇ ଆଲୋକ ଅଳ୍ପ ଅଳ୍ପ ଆସେ, ତାହାକୁ ଅଳ୍ପ ସ୍ବଚ୍ଛ ପଦାର୍ଥ କୁହାଯାଏ ।
  • ପତଳା ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍, ତେଲଲଗା କାଗଜ, ରଙ୍ଗିନ୍ କାଗଜ ଆଦି ଅଳ୍ପ ସ୍ଵଚ୍ଛ ପଦାର୍ଥ ।

BSE Odisha 6th Class Science Important Questions Chapter 15 ଆଲୋକ

Question 2.
ରନ୍ଧ୍ର କ୍ୟାମେରାର ଗଠନ ଲେଖ ।
ଉ –

  • ମୋଟା କାଗଜର ଦୁଇଟି ଲମ୍ବାକୃତି ଖୋଳ ନେବା ଯେପରି ଗୋଟିଏ ଖୋଳ ଅନ୍ୟ ଖୋଳ ଭିତରକୁ ଯାଇପାରୁଥବ ।
  • ପ୍ରତ୍ୟେକ ଖୋଳର ଗୋଟିଏ ଓସାର ପାଖ ଖୋଲାଥିବ । ବଡ଼ ଖୋଳର ବନ୍ଦ ପାଖରେ ଗୋଟିଏ ସୂକ୍ଷ୍ମଛିଦ୍ରଟିଏ କରିବା ।
  • ସାନ ଖୋଳର ବନ୍ଦ ପାଖରେ ବଡ଼ ରନ୍ଧ୍ରଟିଏ କରି ତେଲବୋଳା କାଗଜ ତା’ଉପରେ ମଡ଼ାଇବା ।
  • ବଡ଼ ଖୋଳର ଖୋଲା ମୁହଁ ବାଟେ ଛୋଟ ଖୋଳର ଖୋଲା ମୁହଁଟିକୁ ପ୍ରବେଶ କରାଇବା । ଏହା ଏକ ରନ୍ଧ୍ର କ୍ୟାମେରା ହେବ ।

ବସ୍ତୁନିଷ୍ଠ ପ୍ରଶୋଉର

Question 1.
ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(କ) ଆଲୋକ ………….. ବସ୍ତୁ ଦେଇ ଭଲ ଭାବରେ ଗତିପକରେ ।
(ଖ) …………… ବିଭିନ୍ନ ପଦାର୍ଥକୁ ଦେଖିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ ।
(ଗ) ଆଲୋକ ରଶ୍ମି ……………… ରେଖାରେ ଗତିକରେ ।
(ଘ) ଆଲୋକ ଗତିପଥରେ ……………. ବସ୍ତୁ ରଖୁ ଛାୟା ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ନାହିଁ ।
(ଙ) ରନ୍ଧ୍ର କ୍ୟାମେରାରେ ବସ୍ତୁର …………………… ଓ ……………… ପ୍ରତିବିମ୍ବ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।
(ଚ) …………….. ଏକ ପ୍ରତିଫଳନ ପୃଷ୍ଠ ।
(ଛ) ଆଲୋକ ଗତିପଥରେ …………………… ବସ୍ତୁ ରଖୁଲେ ବସ୍ତୁ ଆକାରରେ ଛାୟା ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।
ଉ –
(କ) ସ୍ଵଚ୍ଛ
(ଖ) ଆଲୋକ
(ଗ) ସରଳ
(ଘ) ସ୍ଵଚ୍ଛ
(ଙ) ସଳଖ, ଓଲଟା
(ଚ) ଦର୍ପଣ
(ଛ) ଅସ୍ବଚ୍ଛ ।

Question 2.
ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନପାଇଁ ଦିଆଯାଇଥିବା ଚାରିଗୋଟି ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଉତ୍ତର ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।

(କ) ନିମ୍ନଲିଖ ମଧ୍ୟରୁ କେଉଁଟି ସ୍ଵଚ୍ଛ ବସ୍ତୁ ?
(i) ଦର୍ପଣ
(ii) କାର୍ବନପେପର
(iii) ଟ୍ରେସିଂପେପର
(iv) ଜଳ
ଉ –
(iv) ଜଳ

BSE Odisha 6th Class Science Important Questions Chapter 15 ଆଲୋକ

(ଖ) ନିମ୍ନଲିଖ ମଧ୍ୟରୁ କେଉଁଟି ଏକ ଅସ୍ବଚ୍ଛ ବସ୍ତୁ ?
(i) ଜଳ
(ii) ଚଷମା
(iii) ଦର୍ପଣ
(iv) କାଚ
ଉ –
(iii) ଦର୍ପଣ

(ଗ) ନିମ୍ନଲିଖ ମଧ୍ୟରୁ କେଉଁଟି ଏକ ଅର୍ଦ୍ଧସ୍ବଚ୍ଛ ବସ୍ତୁ ?
(i) କାଚ
(ii) ଦର୍ପଣ
(iii) କାର୍ଡ଼ବୋର୍ଡ଼
(iv) ରଙ୍ଗିନ୍ କାଗଜ
ଉ –
(iv) ରଙ୍ଗିନ୍ କାଗଜ

(ଘ) ଛାୟାର ଆକାର କାହା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ ନାହିଁ ?
(i) ପ୍ରତିଫଳନ ପୃଷ୍ଠ
(ii) ଆଲୋକ
(iii) ଅସ୍ବଚ୍ଛ ବସ୍ତୁ
(iv) ପରଦାର ଅବସ୍ଥାନ
ଉ –
(i) ପ୍ରତିଫଳନ ପୃଷ୍ଠ

(ଙ) ରନ୍ଧ୍ର କ୍ୟାମେରାରେ ବସ୍ତୁର କିପରି ପ୍ରତିବିମ୍ବ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ?
(i) ସଳଖ ଓ ସିଧା
(ii) ସଳଖ ଓ ଓଲଟା
(iii) ବଙ୍କା ଓ ସିଧା
(iv) ବଙ୍କା ଓ ଓଲଟା
ଉ –
(iv) ବଙ୍କା ଓ ଓଲଟା

BSE Odisha 6th Class Science Important Questions Chapter 15 ଆଲୋକ

Question 3.
ବାମ ପାର୍ଶ୍ଵରେ ଥ‌ିବା ଶବ୍ଦଦ୍ଵୟର ସମ୍ପର୍କକୁ ଦେଖୁ ଦକ୍ଷିଣ ପାର୍ଶ୍ଵରେ ଥ‌ିବା ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(କ) ଟେବୁଲ : ଆଲୋକ ଉତ୍ସ ନୁହେଁ : : ତାରା : ………… ।
(ଖ) ଦର୍ପଣ : ଉଜ୍ଜ୍ବଳ ବସ୍ତୁ ନୁହେଁ : : ଟର୍ଚ୍ଚ : ………… ।
(ଗ) ପତଳା ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ : ଅର୍ଦ୍ଧସ୍ବଚ୍ଛ : : ଫଟୋବନ୍ଧେଇ କାଚ : ………… ।
(ଘ) ପାଣି : ସ୍ୱଚ୍ଛ ପଦାର୍ଥ : : କାଗଜ କାର୍ଡ଼ବୋର୍ଡ଼ : ………… ।
(ଙ) ଖପରା : ଅସ୍ୱଚ୍ଛ ପଦାର୍ଥ : : ରଙ୍ଗିନ୍ କାଗଜ : ………… ।
ଉ –
(କ) ଆଲୋକ ଉତ୍ସ
(ଖ) ଉଜ୍ଜ୍ଵଳ ବସ୍ତୁ
(ଗ) ସ୍ବଚ୍ଛ
(ଘ) ଅସ୍ବଚ୍ଛ ପଦାର୍ଥ
(ଙ) ଅଳ୍ପ ସ୍ବଚ୍ଛ ପଦାର୍ଥ ।

Question 4.
ରେଖାଙ୍କିତ ପଦ ନ ବଦଳାଇ ଭ୍ରମ ଥିଲେ ସଂଶୋଧନ କର ।
(କ) ଚଷମା କାଚ ଏକ ଅସ୍ବଚ୍ଛ ପଦାର୍ଥ ।
(ଖ) ରଶ୍ମିମାନଙ୍କର ସମାହାରକୁ ସରରେଖୀୟ ଗତି କୁହାଯାଏ ।
(ଗ) ଆଲୋକ ନିର୍ଗତ କରୁଥିବା ବସ୍ତୁକୁ ଆଲୋକଗୁଚ୍ଛ କୁହାଯାଏ
(ଘ) ଆଲୋକର ପ୍ରତିଫଳନ ସ୍ଵଚ୍ଛ ପଦାର୍ଥର ପୃଷ୍ଠରେ ହୁଏ ।
(ଙ) ନିର୍ମଳ ଜଳ ଏକ ଅସ୍ବଚ୍ଛ ପଦାର୍ଥ ।
ଉ –
(କ) ଚଷମା କାଚ ଏକ ସ୍ୱଚ୍ଛ ପଦାର୍ଥ ।
(ଖ) ରଶ୍ମିମାନଙ୍କର ସମାହାରକୁ ଆଲୋକଗୁଚ୍ଛ କୁହାଯାଏ ।
(ଗ) ଆଲୋକ ନିର୍ଗତ କରୁଥିବା ବସ୍ତୁକୁ ଆଲୋକ ଉତ୍ସ କୁହାଯାଏ ।
(ଘ) ଆଲୋକର ପ୍ରତିଫଳନ ଦର୍ପଣ ପୃଷ୍ଠରେ ହୁଏ ।
(ଙ) ନିର୍ମଳ ଜଳ ଏକ ସ୍ବଚ୍ଛ ପଦାର୍ଥ ।

BSE Odisha 6th Class Science Important Questions Chapter 15 ଆଲୋକ

Question 5.
‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ସଂପର୍କ ବାଛ ।
BSE Odisha 6th Class Science Important Questions Chapter 15 ଆଲୋକ - 1
ଉ –
BSE Odisha 6th Class Science Important Questions Chapter 15 ଆଲୋକ - 2

CHSE Odisha Class 11 Odia Solutions Chapter 3 ମଧୁବାବୁ

Odisha State Board CHSE Odisha Class 11 Odia Solutions Chapter 3 ମଧୁବାବୁ Textbook Exercise Questions and Answers.

CHSE Odisha Class 11 Odia Chapter 3 ମଧୁବାବୁ Question Answer

ପାଠ୍ୟପୁସୃଜମ ପ୍ତଖାବଲାଭ ଇଉର :

Question 1.
ପ୍ରଶ୍ନର ମୂଲ୍ୟ ୧ ନମ୍ବର । ଚାରିଗୋଟି ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଉତ୍ତର ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତର ବାଛି ଲେଖ ।

(କ) ଚଉଧୁରୀ ରଘୁନାଥ ଦାସଙ୍କ ଜ୍ୟେଷ୍ଠପୁତ୍ରର ନାମ କ’ଣ ? (ଗୋପାଳବଲ୍ଲଭ, ରାଧାବଲ୍ଲଭ, ଉମାବଲ୍ଲଭ, ଗୋବିନ୍ଦବଲ୍ଲଭ)
Solution:
ଗୋବିନ୍ଦବଲ୍ଲଭ ।

(ଖ) ‘ଭୀମଭୂୟାଁ’ ଉପନ୍ୟାସର ଲେଖକ କିଏ ? (ଗୋବିନ୍ଦବଲ୍ଲଭ, ଗୋପାଳବଲ୍ଲଭ, ମଧୁସୂଦନ, କାହ୍ନୁ ଚରଣ )
Solution:
ଗୋପାଳବଲ୍ଲଭ |

(ଗ) ଏମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ କେଉଁଟି ପାଠଶାଳାରେ ଉପରବେଳା ପଢ଼ାହେଉ ନଥିଲା ? (ରାମାୟଣ, ମହାଭାରତ, ଭାଗବତ, ପଣିକିଆ)
Solution:
ପଣିକିଆ ।

(ଘ) କଲିକତାରେ ଗୋବିନ୍ଦବଲ୍ଲଭଙ୍କୁ ପ୍ରଥମେ କିଏ ଆଶ୍ରୟ ଦେଇଥିଲେ ? (ଅମ୍ବିକାପ୍ରସାଦ, ବଙ୍କିମଚନ୍ଦ୍ର, ଶରତଚନ୍ଦ୍ର, ରବୀନ୍ଦ୍ରନାଥ )
Solution:
ଅମ୍ବିକାପ୍ରସାଦ ।

CHSE Odisha Class 11 Odia Solutions Chapter 3 ମଧୁବାବୁ

(ଙ) ଲର୍ଡ଼ କର୍ଜନଙ୍କ ଆଦେଶରେ ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ଅଞ୍ଚଳଟିକୁ ଓଡ଼ିଶାରେ ମିଶାଇ ଦିଆଗଲା ? (ରାୟପୁର, ବିଳାସପୁର, ଜୟପୁର, ସମ୍ବଲପୁର)
Solution:
ସମ୍ବଲପୁର |

(ଚ) ମଧୁସୂଦନ ଜୀବନର ମଧ୍ୟାହ୍ନରେ କେତେଥର ବିଲାତଗସ୍ତ କରିଥିଲେ ?(ଥରେ, ଦୁଇଥର, ତିନିଥର, ଚାରିଥର)
Solution:
ଦୁଇଥର ।

(ଛ) କେଉଁ ମସିହାରେ ଭାରତରେ ମନ୍ତ୍ରୀଶାସନ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହେଲା ? (୧୯୨୦, ୧୯୨୧, ୧୯୨୨, ୧୯୨୩)
Solution:
୧୯୨୧।

(ଜ) କଲିକତାରେ କେଉଁ କଲେଜରେ ମଧୁସୂଦନ ଅଧ୍ୟାପନା କରୁଥିଲେ ? (ଚନ୍ଦନପୁର, ଜଗଦଳପୁର, ଶ୍ରୀରାମପୁର, ଚକ୍ରଧରପୁର )
Solution:
ଶ୍ରୀରାମପୁର ।

(ଝ) କିଏ ଓଡ଼ିଶାର ପ୍ରଥମ ଗଭର୍ଣ୍ଣର ? (ଜନ୍ ଉଡ଼ରଫ୍, ଜନ୍ ହବାକ୍, ମିଷ୍ଟର ଇଭାନ୍‌ସ୍, ଜନ୍ ବୀମ୍‌ସ୍)
Solution:
ଜନ୍ ହବାକ୍ ।

(ଞ) ମଧୁସୂଦନ ଦାସଙ୍କ ଶ୍ରାଦ୍ଧ ଦିବସ କେବେ ପାଳନ କରାଯାଏ ? (ଜାନୁଆରୀ ୨୮, ଫେବୃୟାରୀ ୪, ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୪, ଏପ୍ରିଲ୍ ୨୮)
Solution:
ଫେବୃୟାରୀ ୪ ।

(ଟ) ମଧୁବାବୁ କେଉଁ ଧର୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ? (ବ୍ରାହ୍ମଧର୍ମ, ମହିମାଧର୍ମ, ଖ୍ରୀଷ୍ଟଧର୍ମ, ଇସଲାମଧର୍ମ)
Solution:
ଖ୍ରୀଷ୍ଟଧର୍ମ ।

Question 2.
ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ । ପ୍ରଶ୍ନର ମୂଲ୍ୟ ୧ ନମ୍ବର।

(କ) କେଉଁ ମହାପୁରୁଷଙ୍କ ଜୀବନକାହାଣୀ ଉତ୍କଳର ଅର୍ଦ୍ଧଶତାବ୍ଦୀର ଇତିହାସ ?
Solution:
ମଧ୍ନବାରୁ ଜୀବନକାହାଣୀ ଉତ୍କଳର ଅର୍ଦ୍ଧଶତାବ୍ଦୀର ଇତିହାସ |

(ଖ) ମଧୁବାବୁ ଉତ୍କଳର ଘରେ ଘରେ କେଉଁ ନାମରେ ପରିଚିତ ?
Solution:
ମଧୁବାବୁ ଉତ୍କଳର ଘରେ ଘରେ ମଧ୍ନବାରିକର ନାମରେ ପରିଚିତ |

(ଗ) ମଧୁସୂଦନ କେଉଁଥ‌ିପାଇଁ ନିରନ୍ତର ବ୍ୟାକୁଳ ଥିଲେ ?
Solution:
ମଧୁସୂଦନ ଦେଶର, ଜାତିର ସର୍ବବିଧ ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ନିରନ୍ତର ବ୍ୟାକୁଳ ଥିଲେ ।

(ଘ) ମଧୁସୂଦନଙ୍କ ଜୀବନର ଚିରଲକ୍ଷ୍ୟ କ’ଣ ଥିଲା ?
Solution:
ଓଡ଼ିଆ କିପରି ଓଡ଼ିଶା ବାହାରେ ଦେଶବିଦେଶରେ ସମ୍ମାନୀତ ହେବେ ଏହାହିଁ ମଧୁସୂଦନଙ୍କ ଜୀବନର ଚିର ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥିଲା ।

(ଙ) ମୃତ୍ୟୁଶଯ୍ୟାରେ ମଧ୍ୟ କେଉଁ କଥା ମଧୁସୂଦନଙ୍କର ଏକମାତ୍ର ଚିନ୍ତା ଥିଲା ?
Solution:
ମୃତ୍ୟୁଶଯ୍ୟାରେ ମଧ୍ୟ ଓଡ଼ିଆର ଉନ୍ନତି ମଧୁସୂଦନଙ୍କର ଏକମାତ୍ର ଚିନ୍ତା ଥିଲା ।

(ଚ) କେଉଁ ଗ୍ରାମକୁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଓଡ଼ିଆର ତୀର୍ଥସ୍ଥାନ୍ ବୋଲି କୁହାଯାଇଛି ?
Solution:
ସତ୍ୟଭାମାପୁର ଗ୍ରାମକୁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଓଡ଼ିଆର ତୀର୍ଥସ୍ଥାନ ବୋଲି କୁହାଯାଇଛି ।

(ଛ) ମଧୁବାବୁଙ୍କ ପିତା, ମାତାଙ୍କ ନାମ କ’ଣ ?
Solution:
ମଧୁସୂଦନଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ନାମ ଚଉଧୁରୀ ରଘୁନାଥ ଦାସ, ମାତାଙ୍କ ନାମ ଶ୍ରୀମତୀ ପାର୍ବତୀଦେବୀ ।

(ଜ) ମଧୁବାବୁଙ୍କ ପିତୃମାତୃଦତ୍ତ ନାମ କ’ଣ ଥିଲା ?
Solution:
ମଧୁବାବୁଙ୍କ ପିତୃମାତୃଦତ୍ତ ନାମ ରେବିନ୍ଦବଲ୍ଲଭ କ’ଣ ଥିଲା |

CHSE Odisha Class 11 Odia Solutions Chapter 3 ମଧୁବାବୁ

(ଝ) ମଧୁସୂଦନଙ୍କ ସାନଭାଇର ନାମ କ’ଣ ଥିଲା ?
Solution:
ମଧୁସୂଦନଙ୍କ ସାନଭାଇର ନାମ ଗୋପାଲବଲ୍ଲଭ ଥିଲା |

(ଟ) ପ୍ରାଚୀନ ଓଡ଼ିଶାରେ ବଂଶ ପରମ୍ପରା କ୍ରମେ କେଉଁମାନେ ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷାଭାର ଗ୍ରହଣ କରୁଥିଲେ ?
Solution:
ପ୍ରାଚୀନ ଓଡ଼ିଶାର ବଂଶ ପରମ୍ପରାକ୍ରମେ ମାଟିବଂଶ ବା କ୍ଷତିବଂଶ ଅବଧାନମାନେ ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷାଭାର ଗ୍ରହଣ କରୁଥିଲେ |

(୦) ସ୍ଥାନ ବିଶେଷରେ ଅବଧାନମାନଙ୍କୁ କ’ଣ କହନ୍ତି ?
Solution:
ସ୍ଥାନ ବିଶେଷରେ ଅବଧାନମାନଙ୍କୁ ଓଝା କହନ୍ତି ।

(‍ଉ) ଆଗେ କେଉଁଠାରେ ଗାଁ ପାଠଶାଳା ବସୁଥୁଲା ?
Solution:
ଗାଁରେ ଖଣ୍ଡେ ଚାଳିଘରେ, ଶୀତଦିନେ ଆମ୍ବ ବା ବରଗଛମୂଳେ ଗାଁ ପାଠଶାଳା ବସୁଥିଲା ।

(ଢ) ପିଲାମାନେ ଭୂମିରେ କେଉଁ ଖଡ଼ିରେ ଲେଖୁଥିଲେ ?
Solution:
ପିଲାମାନେ ଭୂମିରେ ଶୁଆପଞ୍ଝା ଖଡ଼ିରେ ଲେଖୁଥିଲେ ।

(ଣ) ପିଲାମାନେ କେଉଁଥିରେ ହସ୍ତାକ୍ଷର ମଡ଼ାଉଥିଲେ ?
Solution:
ପିଲାମାନେ ତାଳପତ୍ର ଓ ଲେଖନରେ ହସ୍ତାକ୍ଷର ମଡ଼ାଉଥିଲେ ।

(ତ) ଛାତ୍ରମାନଙ୍କୁ ପ୍ରତ୍ୟୁଷରୁ ଉଠିବାପାଇଁ ଅବଧାନଙ୍କର କେଉଁ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଥିଲା ?
Solution:
ଛାତ୍ରମାନଙ୍କୁ ପ୍ରତ୍ୟୁଷରୁ ଉଠିବାପାଇଁ ଅବଧାନଙ୍କର ‘ଣ୍ମନଦେବା’ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଥିଲା |

(ଥ) ପ୍ରଥମେ ଚାଟଶାଳୀକୁ ଆସି କ’ଣ କରିବାକୁ ପିଲାମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରତିଦ୍ବନ୍ଦିତା ଥିଲା ?
Solution:
ପ୍ରଥମେ ଚାଟଶାଳୀକୁ ଆସି ଥତଧାନକୁ ପ୍ରଣାମ କରିବାକୁ ପିଲାମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରତିଦ୍ବନ୍ଦିତା ଥିଲା |

(ଦ) ଚାଟଶାଳୀରେ ସନ୍ଧ୍ୟାବେଳେ କେଉଁ ଶ୍ଳୋକ ଆବୃତ୍ତି କରାଯାଉଥିଲା ?
Solution:
ଚାଟଶାଳୀରେ ସନ୍ଧ୍ୟାବେଳେ ଚାଣକ୍ୟ କେଉଁ ଶ୍ଳୋକ ଆବୃତ୍ତି କରାଯାଉଥିଲା |

(ଧ) ଚାଟଶାଳୀରେ କେତେବେଳେ ମାନସାଙ୍କ ପଚରା ଯାଉଥିଲା ?
Solution:
ଚାଟଶାଳୀରେ ସନ୍ଧ୍ୟାବେଳେ ମାନସାଙ୍କ ପଚରା ଯାଉଥିଲା |

(ନ) ମଧୁବାବୁ କେତେବର୍ଷ ବୟସରେ କଟକ ଆସିଥିଲେ ?
Solution:
ମଧୁବାବୁ ତେରବଶ ବୟସରେ କଟକ ଆସିଥିଲେ |

(ପ) ମଧୁବାବୁ କଟକର ଇଂରାଜୀ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ପଢ଼ିବାପାଇଁ କିଏ ଆପରି କରିଥିଲେ ?
Solution:
ମଧୁବାବୁ କଟକର ଇଂରାଜୀ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ପଢ଼ିବାପାଇଁ ପିତାମହୀ ଆପରି କରିଥିଲେ ।

(ଫ) ମଧୁସୂଦନଙ୍କ ପିତାମହୀଙ୍କର କ’ଣ ଆଶଙ୍କା ଥିଲା ?
Solution:
ମଧୁସୂଦନଙ୍କ ପିତାମହୀଙ୍କର ଇଂରାଜୀ ପଢ଼ିଲେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟିୟାନ ହୋଇଯିବ ବୋଲି ଆଶଙ୍କା ଥିଲା ।

(ବି) କଟକରେ ଉଚ୍ଚ ଇଂରାଜୀ ବିଦ୍ୟାଳୟ ପରେ କେଉଁ ନାମରେ ନାମିତ ହୋଇଥିଲା ?
Solution:
କଟକରେ ଉଚ୍ଚ ଇଂରାଜୀ ବିଦ୍ୟାଳୟ ପରେ ରେଭେନ୍ସା କଲେଜିଏଟ୍ ସ୍କୁଲ ନାମରେ ନାମିତ ହୋଇଥିଲା ।

(ଭ) ଗୋବିନ୍ଦବଲ୍ଲଭ କଟକ ହାଇସ୍କୁଲରୁ ଏଣ୍ଟ୍ରାନ୍ସ ପାଶ୍ କରି କେଉଁଠାରେ କେଉଁ କାମରେ ନିଯୁକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ?
Solution:
ଗୋବିନ୍ଦବଲ୍ଲଭ କଟକ ହାଇସ୍କୁଲରୁ ଏଣ୍ଟ୍ରାନ୍ସ ପାର୍ଶ୍ଵକରି ବାଲେଶ୍ଵରରେ କିରାନୀ କାମରେ ନିଯୁକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ।

(ମ) ଆଗେ ଚାନ୍ଦବାଲିଠାରୁ ଲୋକେ କିପରି କଲିକତା ଯାଉଥିଲେ ?
Solution:
ଆଗେ ଚାନ୍ଦବାଲିଠାରୁ ଲୋକେ ଷ୍ଟିମର ବା ଧୂଆଁକଳଚାଳିତ ନୌକାରେ କଲିକତା ଯାଉଥିଲେ ।

(ଯ) କଲିକତାରେ ଗୋବିନ୍ଦବଲ୍ଲଭଙ୍କର କାହା ସହିତ ପରିଚିତ ହେଲା ?
Solution:
କଲିକତାରେ ଗୋବିନ୍ଦବଲ୍ଲଭଙ୍କର ଅମ୍ବିକାପ୍ରସାଦ ହାଜରାଙ୍କ ସହିତ ପରିଚିତ ହେଲା ।

(ର) ଗୋବିନ୍ଦବଲ୍ଲଭ କେଉଁ ବିଷୟରେ ଏମ୍.ଏ.ପାଶ କରିଥିଲେ ?
Solution:
ଗୋବିନ୍ଦବଲ୍ଲଭ ଇଂରାଜୀ ସାହିତ୍ୟରେ ଏମ୍.ଏ.ପାଶ କରିଥିଲେ ।

(ଳ) ମଧୁବାବୁ ପ୍ରଥମେ କଲିକତାର କେଉଁ ସ୍କୁଲରେ ଶିକ୍ଷାଦାନ କରୁଥିଲେ ?
Solution:
ମଧୁବାବୁ ପ୍ରଥମେ କଲିକତାର ବିଭିନ୍ନ ୍କୁଲରେ ଶିକ୍ଷାଦାନ କରୁଥିଲେ |

(ବି) ଶେଷରେ ମଧୁବାବୁ କେଉଁ କଲେଜରେ ଅଧ୍ୟାପକ ହେବାପାଇଁ ପ୍ରାର୍ଥୀ ହୋଇଥିଲେ ?
Solution:
ଶେଷରେ ମଧୁବାବୁ ଶ୍ରାରାମପୂର କଲେଜରେ ଅଧ୍ୟାପକ ହେବାପାଇଁ ପ୍ରାର୍ଥୀ ହୋଇଥିଲେ |

(ଶ) ଶ୍ରୀରାମପୁର କଲେଜର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ମଧୁବାବୁଙ୍କୁ ଡାକି କ’ଣ ପଚାରିଲେ ?
Solution:
ଶ୍ରୀରାମପୁର କଲେଜର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ମଧୁବାବୁଙ୍କ ଡାକି, ‘ଆପଣ କେଉଁ ବିଷୟ ପଢ଼ାଇ ପାରିବେ’ ବୋଲି ପଚାରିଲେ ।

(ଷ) ମଧୁବାବୁ ଶ୍ରୀରାମପୁର କଲେଜରେ ଛାତ୍ରମାନଙ୍କୁ କେଉଁ ବିଷୟ ପ୍ରାଞ୍ଜଳ ଭାବରେ ପଢ଼ାଇ କ’ଣ ହୋଇପାରିଥିଲେ ?
Solution:
ମଧୁବାବୁ ଶ୍ରୀରାମପୁର କଲେଜରେ ଛାତ୍ରମାନଙ୍କୁ ପଢ଼ାଇ ଛାତ୍ରମାନଙ୍କ ଭକ୍ତିଭାଜନ ହୋଇଥିଲେ ।

(ସ) ଗୋବିନ୍ଦବଲ୍ଲଭ କେଉଁ ବିଶ୍ଵବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ବି.ଏଲ୍. ପାଶ୍ କରିଥିଲେ ?
Solution:
ଗୋବିନ୍ଦବଲ୍ଲଭ କଲିକତା ବିଶ୍ବବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ବି.ଏଲ୍.ପାଶ୍ କରିଥିଲେ ।

(ହ) ଗୋବିନ୍ଦବଲ୍ଲଭ କଲିକତାରେ ଶିକ୍ଷକତା କଲାବେଳେ କାହାର ଗୃହଶିକ୍ଷକ ରୂପେ ନିଯୁକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ?
Solution:
ଗୋବିନ୍ଦବଲ୍ଲଭ କଲିକତାରେ ଶିକ୍ଷକତା କଲାବେଳେ ଭାରତୀୟ ଗୁଣିଗଣାଗ୍ରଗଣ୍ୟ ସାର୍ ଆଶୁତୋଷ ମୁଖୋପାଧ୍ୟାୟଙ୍କ ଗୃହଶିକ୍ଷକ ରୂପେ ନିଯୁକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ।

(ୟ) ମଧୁସୂଦନ କେଉଁ କାଗଜପତ୍ରକୁ ଇଂରାଜୀରେ ଅନୁବାଦ କରୁଥିଲେ ?
Solution:
ମଧୁସୂଦନ କେଉଁ କାଗଜପତ୍ରକୁ ଇଂରାଜୀରେ ଅନୁବାଦ କରୁଥିଲେ |

(ଲ) ମଧୁସୂଦନ ଓଡ଼ିଆ କର୍ମୀମାନଙ୍କ ଶିକ୍ଷାର ବିସ୍ତାର ପାଇଁ କଲିକତାରେ କେଉଁ ବିଦ୍ୟାଳୟ ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ ?
Solution:
ମଧୁସୂଦନ ଓଡ଼ିଆ କର୍ମୀମାନଙ୍କ ଶିକ୍ଷାର ବିସ୍ତାର ପାଇଁ କଲିକତାରେ ନୈଶ୍ୟ ବିଦ୍ୟାଳୟ ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 11 Odia Solutions Chapter 3 ମଧୁବାବୁ

(8) କେଉଁ ରାଜାଙ୍କ ନାମରେ ଗୋଟିଏ ବର୍ଷ ଗଣନା ହୁଏ ?
Solution:
ପୁରୀର ଗଜଜପତି ମହାରାଜାଙ୍କ ନାମରେ ଗୋଟିଏ ବର୍ଷ ଗଣନା ହୁଏ ।

(i) ଓଡ଼ିଆଭାଷୀ ଅଞ୍ଚଳର ଏକତ୍ରୀକରଣର ପ୍ରଥମ ଉଦ୍ୟମ କ’ଣ ?
Solution:
ଓଡ଼ିଆଭାଷୀ ଅଞ୍ଚଳର ଏକତ୍ରୀକରଣର ପ୍ରଥମ ଉଦ୍ୟମ ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀର ପ୍ରତିଷ୍ଠା ।

(ii) ମଧୁସୂଦନ ସ୍ଥାପନ କରିଥିବା ଜୋତା କାରଖାନାର ନାମ କ’ଣ ?
Solution:
ମଧୁସୂଦନ ସ୍ଥାପନ କରିଥିବା ଜୋତା କାରଖାନାର ନାମ ଭକୃଳ ଟାନେରା |

(iii) ମଧୁସୂଦନ ଜୀବନର ମଧ୍ୟାହ୍ନରେ କେତେଥର ବିଲାତ ଯାଇଥିଲେ ?
Solution:
ମଧୁସୂଦନ ଜୀବନର ମଧ୍ୟାହ୍ନରେ ଦୁଇଥର ବିଲାତ ଯାଇଥିଲେ ।

(iv) ମନ୍ତ୍ରୀ ଭାବରେ ମଧୁସୂଦନ ନିଜର କ’ଣ ବିକାଶ କରି ଯାଇଥିଲେ ।
Solution:
ମନ୍ତ୍ରୀ ଭାବରେ ମଧୁସୂଦନ ନିଜର ସ୍ଵାତନ୍ତ୍ର୍ୟ ଓ ଶକ୍ତିର ବିକାଶ କରି ଯାଇଥିଲେ ।

(v) ମଧୁସୂଦନ କେଉଁ ଭାଷାରେ ଜଣେ ତେଜସ୍ବୀ ବକ୍ତା ଥିଲେ ?
Solution:
ମଧୁସୂଦନ ଇଂରାଜୀ ଓ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ଜଣେ ଥିଲେ ବକ୍ତା ଥିଲେ ।

(vi) ମଧୁସୂଦନଙ୍କ ଜୀବନର ମୂଳମନ୍ତ୍ର କ’ଣ ଥିଲା ?
Solution:
ମଧୁସୂଦନଙ୍କ ଜୀବନର ମୂଳମନ୍ତ୍ର ଜାତି ସଙ୍ଗଠନ ଥିଲା ।

Question 3.
ଦୁଇଟି ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ । ପ୍ରଶ୍ନର ମୂଲ୍ୟ ୨ ନମ୍ବର । ଲେଖା ଓ ଲେଖକଙ୍କ ସୂଚନା ପାଇଁ ୧ ନମ୍ବର ଏବଂ ଉତ୍ତର ପାଇଁ ୧ ନମ୍ବର ରହିବ ।

(କ) ମଧୁବାବୁଙ୍କ ଜୀବନ କାହାଣୀରେ ଉତ୍କଳର କେଉଁ ସମସ୍ତ ବିଷୟ ନିହିତ ରହିଅଛି ?
Solution:
‘ମଧୁବାବୁ’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଚିନ୍ତାମଣି ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ଇକ୍ରଲର ର୍ଥଦଣଡାଦାର ଲତିଦ୍ବାସ ନିହିତ ରତ୍ରିରଛି |

(ଖ) ମଧୁସୂଦନଙ୍କର ଚିରଲକ୍ଷ୍ୟ ଓ ଏକମାତ୍ର ଚିନ୍ତା କ’ଣ ଥିଲା ?
Solution:
‘ମଧୁବାବୁ’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଚିନ୍ତାମଣି ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ଏକମାତ୍ର ଚିନ୍ତା ଥୁଲା, ‘ଓଡ଼ିଆ କିପରି ଓଡ଼ିଶା ବାହାରେ ଦେଶ ବିଦେଶରେ ସମ୍ମାନୀତ ହେବେ ।’

(ଗ) ମଧୁବାବୁ କେବେ ଏବଂ କେଉଁଠାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ?
Solution:
‘ମଧୁବାବୁ’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଚିନ୍ତାମଣି ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ମଧୁବାବୁ ଖ୍ରୀଷ୍ଟୀୟ ୧୮୪୮ ଅବ୍ଦର ଏପ୍ରିଲ ମାସର ୨୮ ତାରିଖରେ ଜ୍ୟେଷ୍ଠ କୃଷ୍ଣ ଏକାଦଶୀ ତିଥିରେ ଏବଂ କଟକ ଜିଲ୍ଲାର ସତ୍ୟଭାମାପୁର ଗ୍ରାମରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।

(ଘ) ପ୍ରାଚୀନ ଓଡ଼ିଶାରେ ମାଟିବଂଶ ଓ କ୍ଷିତିବଂଶ ଅବଧାନମାନେ କେଉଁ କାର୍ଯ୍ୟ ନିର୍ବାହ କରୁଥିଲେ ?
Solution:
‘ମଧୁବାବୁ’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଚିନ୍ତାମଣି ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ମଧୁବାବୁ ଖ୍ରୀଷ୍ଟୀୟ ଓ କ୍ଷତିବଂଶ ଅବଧାନମାନେ ବଂଶ ପରମ୍ପରା କ୍ରମେ ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷାର କାର୍ଯ୍ୟ ନିର୍ବାହ କରୁଥିଲେ ।

(ଙ) କେଉଁଠାରେ ଗ୍ରାମ୍ୟ ପାଠଶାଳା ବସୁଥିଲା ?
Solution:
‘ମଧୁବାବୁ’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଚିନ୍ତାମଣି ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ଗାଁରେ ଖଣ୍ଡେ ଚାଳଘରେ ବା ଶୀତଦିନରେ ଆମ୍ବ ବା ବରଗଛ ମୂଳରେ ଗ୍ରାମ୍ୟ ପାଠଶାଳା ବସୁଥିଲା ।

(ଚ) ଅବଧାନ ‘ଶୂନଦେବା’ ସୁବ୍ୟବସ୍ଥା କାହିଁକି କରିଥିଲେ ?
Solution:
‘ମଧୁବାବୁ’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଚିନ୍ତାମଣି ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ଛାତ୍ରମାନେ ଅତି ପ୍ରତ୍ୟୁଷରୁ ଣେଯରୁ ଉଠିବାକୁ ଭମାଦ ଦେବାପାଇଁ ଅନେନେ ‘ଶନ ଦେବା ‘ ପୁଣ୍ୟବସ୍ଥା କରିଥିଲେ |

(ଛ) ସକାଳବେଳା ଚାଟଶାଳୀରେ କ’ଣ ପଢ଼ାଯାଏ ?
Solution:
ଅକ୍ଷର ଲେଖା, ପଣିକିଆ, ଶୋଧ, ଓଡ଼ାଙ୍କ, ଫେଡ଼ାଙ୍କ, ହରଣ, ଗୁଣନ, ପାହି ପଣିକିଆ, କଡ଼ାଗଣ୍ଡା, ଲୀଳାବତୀ ସୂତ୍ର ଇତ୍ୟାଦି ପଢ଼ାଯାଏ ।

(ଜ) ଉପରବେଳା ଚାଟଶାଳୀରେ କ’ଣ ପଢ଼ା ହେଉଥିଲା ?
Solution:
ତାଳପତ୍ର ଲେଖନରେ ଅକ୍ଷରଲେଖା ଏବଂ ଭାଗବତ, ରାମାୟଣ, ମହାଭାରତ, ବୈଦେହୀଶ ବିଳାସ, ଗୋପୀଭାଷା ଇତ୍ୟାଦି ପଢ଼ା ହେଉଥିଲା ।

(ଝ) ସନ୍ଧ୍ୟାବେଳେ ଛାତ୍ରମାନେ କ’ଣ କରନ୍ତି ?
Solution:
‘ମଧୁବାବୁ’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଚିନ୍ତାମଣି ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ସନ୍ଧ୍ୟାବେଳେ ଛାତ୍ରମାନେ ସନ୍ଧ୍ୟା ଦୀପ ଜାଳିବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ‘ଦୀପଂ ଜ୍ୟୋତିଃ ପରଂବ୍ରହ୍ମ’ ଇତ୍ୟାଦି ଶ୍ଳୋକ ବୋଲି ଅବଧାନଙ୍କ ନିକଟରେ ରୁଣ୍ଡ ହୁଅନ୍ତି ।

(ଞ) ଗୋବିନ୍ଦବଲ୍ଲଭ ତେରବର୍ଷ ବୟସରେ କେଉଁ ପଢ଼ା ସାରି କେଉଁଠିକି ଆସିଥିଲେ ?
Solution:
‘ମଧୁବାବୁ’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଚିନ୍ତାମଣି ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ଗୋବିନ୍ଦବଲ୍ଲଭ ତେର ବର୍ଷ ବୟସରେ ଚାଟଶାଳୀରେ ପାଠ ପଢ଼ା ସାରି କଟକ ଆସିଥିଲେ ।

(ଟ) ମଧୁବାବୁଙ୍କ ପିତାମହୀଙ୍କର କ’ଣ ଆଶଙ୍କା ଥିଲା ?
Solution:
ଆଶଙ୍କା ଥିଲା, ମଧୁବାବୁ ଇଂରାଜୀ ପଢ଼ିଲେ ‘କିରସ୍ତାନ ବା ଖ୍ରୀଷ୍ଟିୟାନ ହୋଇଯିବେ ।’

(୦) ମଧୁବାବୁ କେଉଁ ସ୍ଥାନରୁ ଏବଂ କେଉଁଥିରେ କଲିକତା ଯାଇଥିଲେ ?
Solution:
‘ମଧୁବାବୁ’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ପ୍ରାବୀଜି ଚିନ୍ତାମଣି ଆଚାଯ୍ୟ ଏହା ଉଚଲ୍ଲଖ କରିଛିନ୍ତି | ମଧୁତାରୁ ଚାନ୍ଦତାଲିଠାରୁ ଷ୍ଟିମର ବା ଧୂଆଁକଳଚାଳିତ ନୌକାରେ କଲିକତା ଯାଇଥିଲେ ।

(ତ) ଅମ୍ବିକାପ୍ରସାଦ ହାଜରା କିଏ ?
Solution:
‘ମଧୁବାବୁ’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଚିନ୍ତାମଣି ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ଅମ୍ବିକାପ୍ରସାଦ ହାଜରା ଜଣେ ବଙ୍ଗୀୟ ଖ୍ରୀଷ୍ଟିୟାନ୍ ପାଦ୍ରୀ ଥିଲେ ଏବଂ କଲିକତାରେ ସେ ମଧୁବାବୁଙ୍କ ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲେ ।

(ଢ) ମଧୁବାବୁ କଲିକତାରେ କେଉଁ ବିଷୟରେ ଏମ୍.ଏ. ଏବଂ କେଉଁ ବିଷୟରେ ପାଣ୍ଡିତ୍ୟଲାଭ କରିଥିଲେ ?
Solution:
‘ମଧୁବାବୁ’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଚିନ୍ତାମଣି ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ମଧୁବାବୁ କଲିକତାରେ ସେ ଇଂରାଜୀ ସାହିତ୍ୟରେ ଏମ୍.ଏ. ପାଶ୍ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଗଣିତ, ଭୂଗୋଳ ପ୍ରଭୃତି ବିଷୟରେ ପାଣ୍ଡିତ୍ୟ ଲାଭ କରିଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 11 Odia Solutions Chapter 3 ମଧୁବାବୁ

(ଣ) ଶ୍ରୀରାମପୁର କଲେଜ ଅଧ୍ୟକ୍ଷକଙ୍କ ପ୍ରଶ୍ନର ଗୋବିନ୍ଦବଲ୍ଲଭ କ’ଣ ଉତ୍ତର ଦେଇଥିଲେ ?
Solution:
‘ମଧୁବାବୁ’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଚିନ୍ତାମଣି ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ଶ୍ରୀରାମପୁର କଲେଜର ଅଧ୍ୟକ୍ଷକଙ୍କ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ଦେଇ ଗୋବିନ୍ଦବଲ୍ଲଭ କହିଥିଲେ, ‘ଆପଣ ଯେଉଁ ବିଷୟ ପଢ଼ାଇବାକୁ ଦେବେ ସେ ବିଷୟରେ ପଢ଼ାଇ ପାରିବି’ ।

(ତ) ଶ୍ରୀରାମପୁର କଲେଜରେ କେଉଁ ବିଷୟ ପଢ଼ାଇ ମଧୁବାବୁ ଛାତ୍ରମାନଙ୍କର ଶ୍ରଦ୍ଧା ଓ ଭକ୍ତିଭାଜନ ହୋଇଥିଲେ ?
Solution:
‘ମଧୁବାବୁ’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଚିନ୍ତାମଣି ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ଇଂରାଜୀ, ଗଣିତ, ଭୂଗୋଳ ଅତି ସରଳ ଓ ପ୍ରାଞ୍ଜଳ ଭାବରେ ପଢ଼ାଇ ମଧୁବାବୁ ଛାତ୍ରମାନଙ୍କର ଶ୍ରଦ୍ଧା ଓ ଭକ୍ତଭାଜନ ହୋଇଥିଲେ ।

(ଥ) ଶିକ୍ଷକ କାହିଁକି ଛାତ୍ର ସମାଜରେ ପୂଜିତ ହୁଅନ୍ତି ?
Solution:
‘ମଧୁବାବୁ’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଚିନ୍ତାମଣି ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ଶିକ୍ଷକ ନିଜର ଜ୍ଞାନ, ଚରିତ୍ର, କଲିକତା ହାଇକୋର୍ଟର ପ୍ରଧାନ ବିଚାରପତି ଓ କଲିକତା ବିଶ୍ବବିଦ୍ୟାଳୟର କୁଳପତି ଆସନରେ ଅଧିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲେ ।

(ଧ) ମଧୁସୂଦନ ଓକିଲାତି ପାଶ୍ କରି କେଉଁମାନଙ୍କ ସହଯୋଗରେ କଲିକତା ହାଇକୋର୍ଟରେ ଖ୍ୟାତିଲାଭ କରିଥିଲେ ?
Solution:
‘ମଧୁବାବୁ’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଚିନ୍ତାମଣି ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ମଧୁସୂଦନ ଓକିଲାତି ପାର୍ଶ୍ଵକରି ସାର୍ ଜନ୍ ଉଡ଼ରଫ୍ ଓ ମିଷ୍ଟରେ ଇଭାନ୍ସ ପ୍ରଭୃତି ବାରିଷ୍ଟରଙ୍କ ସହଯୋଗରେ କଲିକତା ହାଇକୋର୍ଟରେ ଖ୍ୟାତିଲାଭ କରିଥିଲେ |

(ନ) କଲିକତା ଅବସ୍ଥାନ କାଳରେ ମଧୁବାବୁଙ୍କ ହୃଦୟରେ କ’ଣ ଜାଗ୍ରତ ହୋଇଥିଲା ?
Solution:
‘ମଧୁବାବୁ’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଚିନ୍ତାମଣି ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । କଲିକତାରେ ଅବସ୍ଥାନ କଳ୍ପନା ଜାଗ୍ରତ ହୋଇଥିଲା ।

(ପ) ଓକିଲାତିର ପ୍ରଥମ ଅବସ୍ଥାରେ ମଧୁସୂଦନଙ୍କୁ କ’ଣ ସହିବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା ?
Solution:
‘ମଧୁବାବୁ’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଚିନ୍ତାମଣି ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ଓକିଲାତିର ପ୍ରଥମ ଅବସ୍ଥାରେ ମଧୁସୂଦନଙ୍କୁ କେତେକ ବ୍ୟଙ୍ଗ, ବିଦ୍ରୁପ, ନିର୍ଯାତନା ସହିବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା ।

(ଫ) ମଧୁବାବୁ କାହାକୁ ଭୂକ୍ଷେକ ନ କରି ନିଜର କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ସମ୍ପାଦନ କରିଥିଲେ ?
Solution:
ମଧୁବାବୁଙ୍କୁ କେତେକଙ୍କ ବ୍ୟଙ୍ଗ, ବିଦ୍ରୁପ, ନିର୍ଯାତନା ସହିବାକୁ ହୋଇଥିଲା । କେତେ ନିରାଶବାଣୀ ଶୁଣିବାକୁ ହୋଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ସେ ତାହାକୁ ଭୃକ୍ଷେପ ନକରି ନିଜର କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ସମ୍ପାଦନ କରିଥିଲେ ।

(ବ) କାହାର ପ୍ରତିଭା ନିକଟରେ ନତମସ୍ତକ ହେବାକୁ ପଡ଼େ ?
Solution:
‘ମଧୁବାବୁ’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଚିନ୍ତାମଣି ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ପ୍ରତିଭାଶାଳୀ ବ୍ୟକ୍ତି ଯେତେବେଳେ ନିଜର ଶକ୍ତିରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଲାଭ କରିବାକୁ ବସେ, ତା’ର ବହୁ ଶତ୍ରୁ ବାହାରନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ଦିନେ ସେମାନଙ୍କୁ ତାହାର ପ୍ରତିଭା ନିକଟରେ ନତମସ୍ତକ ହେବାକୁ ପଡ଼େ ।

(ଭ) ମଧୁବାବୁ କେଉଁ ବଳରେ କଟକ ଓକିଲ ସମାଜରେ ଶୀର୍ଷସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କରିଥିଲେ ?
Solution:
‘ମଧୁବାବୁ’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଚିନ୍ତାମଣି ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ମଧୁବାବୁ ନିଜର ବିଦ୍ୟା, ବୁଦ୍ଧି, ଶକ୍ତି, ସାମର୍ଥ୍ୟ ଶତ୍ରୁ ବାହାରନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ଦିନେ ସେମାନଙ୍କୁ ତାହାର ପ୍ରତିଭା ନିକଟରେ ନତମସ୍ତକ ହେବାକୁ ପଡ଼େ ।

(ମ) ମଧୁସୂଦନଙ୍କ ଜୀବନର ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ସାଧନା କ’ଣ ?
Solution:
ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ସାଧନା ହେଉଛି, ବିଚ୍ଛିନ୍ନ ଓଡ଼ିଆଭାଷୀ ଅଞ୍ଚଳର ଏକତ୍ରୀକରଣ ।

(ଯ) ଓଡ଼ିଆଭାଷୀ ଅଞ୍ଚଳର ଏକତ୍ରୀକରଣର ପ୍ରଥମ ଉଦ୍ୟମ କ’ଣ ?
Solution:
‘ମଧୁବାବୁ’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଚିନ୍ତାମଣି ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ଓଡ଼ିଆଭାଷୀ ଅଞ୍ଚଳର

(ର) କାହାର ଉଦ୍ୟମ ଏବଂ କେଉଁ ବଡ଼ଲାଟଙ୍କ ଆଦେଶରେ ସମ୍ବଲପୁର ଅଞ୍ଚଳକୁ ଓଡ଼ିଶା ସହିତ ସଂଯୋଗ କରାଯାଇଥିଲା ?
Solution:
‘ମଧୁବାବୁ’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଚିନ୍ତାମଣି ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ମଧୁବାବୁଙ୍କ ଉଦ୍ୟମ ଏବଂ ଭାରତର ତଦାନୀନ୍ତନ ବଡ଼ଲାଟ ଲର୍ଡ଼ କର୍ଜନଙ୍କ ଆଦେଶରେ ସମ୍ବଲପୁର ଅଞ୍ଚଳକୁ ଓଡ଼ିଶା ସହିତ ସଂଯୋଗ କରାଯାଇଥିଲା ।

(ଳ) ଉତ୍କଳ ଟାନେରୀ ବା ଜୋତା କାରଖାନା କାହିଁକି ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିଲା ?
Solution:
‘ମଧୁବାବୁ’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଚିନ୍ତାମଣି ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ଉତ୍କଳ ଟାନେରୀ ବା ଜୋତା କାରଖାନା ସହସ୍ର ସହସ୍ର ବେକାର ଓଡ଼ିଆଙ୍କ ଅନ୍ତସଂସ୍ଥାନ ଓ ଚମଡ଼ାଶିଳ୍ପର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିଲା ।

(ବ) ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରଦେଶବାସୀ ଓଡ଼ିଆ ଭାଇ ଭଉଣୀମାନଙ୍କୁ ମଧୁସୂଦନ ଆହ୍ଵାନ କରି କ’ଣ ଲେଖୁଥିଲେ ?
Solution:
‘ମଧୁବାବୁ’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଚିନ୍ତାମଣି ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରଦେଶବାସୀ ଓଡ଼ିଆ ଭାଇଭଉଣୀମାନଙ୍କୁ ମଧୁସୂଦନ ଆହ୍ଵାନ କରି ଲେଖୁଥିଲେ – କୋଟି ପ୍ରାଣବିନ୍ଦୁ ଧରେ, ଡେଇଁପଡ଼ି ସିନ୍ଧୁ ନୀରେ ।’’

(ଶ) ମଧୁବାବୁ ସର୍ବଦା କ’ଣ କହୁଥିଲେ ?
Solution:
‘ଆଲୋ ସଖ୍ୟ, ଆପଣା ମହତ ଆପେ ରଖ୍ ।’’

(ଷ) କ’ଣ ମଧୁସୂଦନଙ୍କ ଦୂରଦୃଷ୍ଟି ଓ ଶକ୍ତିକୁ ବର୍ଦ୍ଧିତ କରିଥିଲା ?
Solution:
ଯାଇଥିଲେ ଏବଂ ସେହି ବିଲାତର ଶିକ୍ଷା, ସଭ୍ୟତା ଏବଂ ପାର୍ଲିଆମେଣ୍ଟର କାର୍ଯ୍ୟପ୍ରଣାଳୀ ତାଙ୍କର ଦୂରଦୃଷ୍ଟି ଓ ଶକ୍ତିକୁ ବର୍ଦ୍ଧିତ କରିଥିଲା ।

(ସ) ମଧୁସୂଦନଙ୍କ ମତରେ ମନୁଷ୍ୟମାନେ କିପରି କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ଉଚିତ ?
Solution:
‘ମଧୁବାବୁ’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଚିନ୍ତାମଣି ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି। ମଧୁସୂଦନଙ୍କ ମତରେ ମନୁଷ୍ୟମାନେ ଏପରି କାମ କରିବା ଉଚିତ ଯାହାଦ୍ୱାରା ନିଜର ତଥା ନିଜ ଜାତିର ସମ୍ମାନ ଓ ଗୌରବ ବୃଦ୍ଧି ଦେବ |

(ହ) ବ୍ୟବସ୍ଥାପକ ରୂପେ କେଉଁ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ ମଧୁବାବୁଙ୍କ କୃତିତ୍ଵ ଥିଲା ?
Solution:
‘ମଧୁବାବୁ’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଚିନ୍ତାମଣି ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ବ୍ୟବସ୍ଥାପକ ରୂପେ, ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଜାସ୍ୱତ୍ତ୍ଵ ଆଇନ, ବିହାର-ଓଡ଼ିଶା ମ୍ୟୁନିସିପାଲିଟି ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ ମଧୁବାବୁଙ୍କ କୃତିତ୍ଵ ଥିଲା ।

(କ୍ଷ) ମଧୁସୂଦନ ଦେଶବାସୀଙ୍କୁ କ’ଣ ଲାଗି ମତାଇଥିଲେ ?
Solution:
‘ମଧୁବାବୁ’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଚିନ୍ତାମଣି ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ବ୍ୟବସ୍ଥାପକ ସ୍ଵଦେଶୀ ବସ୍ତ୍ର ନିର୍ମାଣ ଓ ପରିଧାନ ଲାଗି ମତାଉଥିଲେ ।

(ୟ) ମଧୁସୂଦନ ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀ ମଣ୍ଡପରେ ଉପସ୍ଥିତ ପ୍ରତିନିଧୁମାନଙ୍କୁ କ’ଣ ପିନ୍ଧିବାକୁ ପ୍ରରୋଚିତ କରିଥିଲେ ?
Solution:
‘ମଧୁବାବୁ’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଚିନ୍ତାମଣି ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ମଧୁସୂଦନ ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀ ମଣ୍ଡପରେ ଉପସ୍ଥିତ ପ୍ରତିନିଧ‌ିମାନଙ୍କୁ ଜାତୀୟ ପଗଡ଼ି ପିନ୍ଧିବାକୁ ପ୍ରରୋଚିତ କରିଥିଲେ |

(ଲ) ମଧୁସୂଦନ କେତେ ତାରିଖରେ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ ?
Solution:
‘ମଧୁବାବୁ’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଚିନ୍ତାମଣି ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ମଧୁସୂଦନ ଫେବୃୟାରୀ ମାସ ୪ ତାରିଖରେ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ ।

Question 4.
୩୦ଟି ଶବ୍ଦ ମଧ୍ଯରେ ଉତ୍ତର ଲେଖିବାକୁ ହେବ । ପ୍ରଶ୍ନର ମୂଲ୍ୟ ୩ ନମ୍ବର । ଲେଖା ଓ ଲେଖକଙ୍କ ସୂଚନା ପାଇଁ ୧ ନମ୍ବର ଓ ଉତ୍ତର ପାଇଁ ୨ ନମ୍ବର ରହିବ।

(କ) ‘ମଧୁବାବୁ’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଚିନ୍ତାମଣି ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି ।
Solution:
‘ମଧୁବାବୁ’ ବା ପିତୃଦତ୍ତ ନାମ ଗୋବିନ୍ଦବଲ୍ଲଭଙ୍କର କନିଷ୍ଠ ଭ୍ରାତା ଗୋପାଳବଲ୍ଲଭ ଦାସ । ସେ କଲିକତା ବିଶ୍ଵବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ଏମ୍. ଏ. ପାର୍ଶ୍ଵକରି ଡେପୁଟି ମାଜିଷ୍ଟ୍ରେଟ୍ ରୂପେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିଲେ ଏବଂ ସେ ‘ଭୀମଭୂୟାଁ’ ନାମରେ ଉପନ୍ୟାସଟିଏ ରଚନା କରିଥିଲେ ।

(ଖ) ପ୍ରାଚୀନ ଓଡ଼ିଶାର ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷାବ୍ୟବସ୍ଥା କିପରି ଥିଲା ?
Solution:
ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ, ମାଟିବଂଶ ବା କ୍ଷିତିବଂଶ ଅବଧାନମାନେ ବଂଶ ପରମ୍ପରା କ୍ରମେ ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷାର ଭାର ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ସ୍ଥାନବିଶେଷରେ ସେମାନଙ୍କୁ ଓଝା କୁହାଯାଉଥିଲା । ଗାଁର ଚାଳଘରେ ବା ଶୀତଦିନରେ ଆମ୍ବ ବା ବରଗଛ ମୂଳରେ ପାଠ ପଢ଼ାଯାଉଥିଲା । ପିଲାମାନେ ଭୂଇଁରେ ଶୁଆପଖିଆ ଖଡ଼ିରେ ଲେଖୁଥିଲେ ଏବଂ ତାଳପତ୍ର ଲେଖନରେ ହସ୍ତାକ୍ଷର ମଡ଼ାଉଥିଲେ । ସକାଳବେଳା, ଉପରବେଳା ଓ ସନ୍ଧ୍ୟାବେଳେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ପାଠ ପଢ଼ାଯାଉଥିଲା ।

(ଗ) ଚାଟଶାଳୀରେ ସକାଳବେଳା, ଉପରବେଳା ଓ ସନ୍ଧ୍ୟାବେଳେ କ’ଣ କ’ଣ ପଢ଼ା ହୁଏ ?
Solution:
ଅକ୍ଷର ଲେଖା ସହିତ ପଣିକିଆ, ଶୋଧ, ଓଡ଼ାଙ୍କ, ଫେଡ଼ାଙ୍କ, ହରଣ, ଗୁଣନ, ପାହି ପଣିକିଆ, କଡ଼ାଗଣ୍ଡା ପଣିକିଆ, ଲୀଳାବତୀ ସୂତ୍ର ଇତ୍ୟାଦି ପଢ଼ାଯାଏ। ଉପରବେଳା ତାଳପତ୍ର ଲେଖନରେ ଅକ୍ଷରଲେଖା, ଚାଣକ୍ୟ ଶ୍ଳୋକ ଆବୃତ୍ତ ହୁଏ ଓ ମାନସାଙ୍କ ପଚରାଯାଏ ।

(ଘ) ଇଂରାଜୀ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଗୋବିନ୍ଦବଲ୍ଲଭଙ୍କୁ ପାଠ ପଢ଼ାଇବାକୁ କିଏ ଓ କାହିଁକି ବିରୋଧ କରୁଥିଲେ ?
Solution:
‘ମଧୁବାବୁ’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଚିନ୍ତାମଣି ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ଇଂରାଜୀ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଗୋବିନ୍ଦବଲ୍ଲଭଙ୍କୁ ପାଠପଢ଼ାଇବାକୁ ତାଙ୍କ ପିତାମହୀ ବିରୋଧ କରୁଥିଲେ । ତାଙ୍କର ଆଶଙ୍କା ଥିଲା, ସେ ଇଂରାଜୀ ପଢ଼ିଲେ ‘କିରସ୍ତାନ’ ବା ଖ୍ରୀଷ୍ଟିୟାନ୍ ହୋଇଯିବ ।

(ଙ) ସାର୍ ଆଶୁତୋଷ ମୁଖୋପାଧ୍ୟାୟଙ୍କ ସମ୍ପର୍କରେ ସଂକ୍ଷେପରେ ଲେଖ ।
Solution:
‘ମଧୁବାବୁ’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଚିନ୍ତାମଣି ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । କଲିକତାରେ ଶିକ୍ଷକତା କରୁଥିବା ସମୟରେ ମଧୁସୂଦନ ସାର୍ ଆଶୁତୋଷ ମୁଖୋପାଧ୍ୟାୟଙ୍କ ଗୃହଶିକ୍ଷକ ଥିଲେ । ସେ ପରବର୍ତ୍ତୀ ବଙ୍ଗ, ବିହାର ଓ ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶରେ ଉଚ୍ଚ ଇଂରାଜୀ ଶିକ୍ଷା ପାଇଁ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିଥିଲେ ।

(ଚ) ଅମ୍ବିକାପ୍ରସାଦ ଓ ମଧୁସୂଦନଙ୍କ ପରସ୍ପର ସହଯୋଗ ସମ୍ପର୍କରେ ସଂକ୍ଷେପରେ ଲେଖ ।
Solution:
‘ମଧୁବାବୁ’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଚିନ୍ତାମଣି ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ମଧୁସୂଦନ କଲିକତାରେ ବଙ୍ଗୀୟ ପାଦ୍ରୀ ଅମ୍ବିକାପ୍ରସାଦଙ୍କ ସହଯୋଗରେ ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷା ଲାଭ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ପାଇଁ ସେ ଇଂରାଜୀ ସାହିତ୍ୟରେ ଏମ୍. ଏ. ପଢ଼ିବାର ସୁଯୋଗ ପାଇଥିଲେ । ଅମ୍ବିକାପ୍ରସାଦଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁପରେ, ତାଙ୍କର ଅନେକଗୁଡ଼ିଏ ପୁତ୍ରକନ୍ୟାଙ୍କୁ ମଧୁସୂଦନ କୃତଜ୍ଞତାବଶତଃ ପୁତ୍ର କନ୍ୟାଭଳି ପାଳିବା ସହିତ ଶିକ୍ଷାଭାର ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ସେଥ‌ିରେ ଦୁଇଜଣଙ୍କୁ ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷା ପାଇଁ ବିଲାତ ପଠାଇଥିଲେ ଏବଂ ଶୈଳବାଳା ଓ ସୁଧାଂଶୁବାଳା ନାମରେ ଦୁଇ କନ୍ୟାଙ୍କୁ ନିଜର କନ୍ୟାରୂପେ ପାଳନ କରିଥିଲେ ।

(ଛ) ସାର୍ ଜନ୍ ଉଡ୍‌ରଫ୍‌ଙ୍କ ସମ୍ପର୍କରେ ସଂକ୍ଷେପରେ ଲେଖ ।
Solution:
‘ମଧୁବାବୁ’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଚିନ୍ତାମଣି ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ମଧୁସୂଦନ ଓକିଲାତି ପାଶ୍ କରି କଲିକତା ହାଇକୋର୍ଟରେ ସାର ଜନ୍ ଉଡ଼ରଫ୍‌ଙ୍କ ସହଯୋଗରେ ଖ୍ୟାତି ଅର୍ଜନ କରିଥିଲେ । ସାର୍‌ଜନ୍ ଉଡ଼ରଫ୍ ଜଣେ ସଂସ୍କୃତ ପଣ୍ଡିତ ଥିଲେ ଏବଂ ଭାରତୀୟ ତନ୍ତ୍ରଶାସ୍ତ୍ର ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଅନେକ ପୁସ୍ତକ ରଚନା କରିଥିଲେ ।

(ଜ) ଓଡ଼ିଆଙ୍କ ଅନ୍ତସଂସ୍ଥାନ ଓ ଚମଡ଼ାଶିଳ୍ପର ଉନ୍ନତିଲାଗି ମଧୁସୂଦନ କ’ଣ କରିଥିଲେ ?
Solution:
‘ମଧୁବାବୁ’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଚିନ୍ତାମଣି ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ଓଡ଼ିଆଙ୍କ ଅନ୍ତସଂସ୍ଥାନ ଓ ଗୋଧୂମ, କୁମ୍ଭୀର ଚମ ପ୍ରଭୃତିରୁ ଯେ ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ଜେତା, ବ୍ୟାଗ୍ ପ୍ରଭୃତି ହୋଇପାରେ, ଏହା ପ୍ରଥମେ ମଧୁସୂଦନଙ୍କ ମସ୍ତିଷ୍କରୁ ବାହାରିଥିଲା ।

(ଝ) କଲିକତାରେ ପ୍ରବାସୀ ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଶିକ୍ଷାର ବିସ୍ତାର ଲାଗି ମଧୁସୂଦନ କି ପଦକ୍ଷେପ ନେଇଥିଲେ ?
Solution:
‘ମଧୁବାବୁ’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଚିନ୍ତାମଣି ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । କଲିକତାରେ ପ୍ରବାସୀ ଜୀବିକା ଉପାର୍ଜନ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଯେଉଁମାନେ ଥିଲେ, ସେମାନଙ୍କ ଶିକ୍ଷା ପାଇଁ ସେ ଅନେକଗୁଡ଼ିକଏ ନୈଶ ବିଦ୍ୟାଳୟ ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା, ସେମାନେ ଶିକ୍ଷିତ ହେଲାପରେ, ଓଡ଼ିଶାରେ ସେହିପରି ବିଦ୍ୟାଳୟମାନ ସ୍ଥାପନ କରି ଦେଶରୁ ନିରକ୍ଷରତା ଦୂର କରିବେ ।

(ଙ୍କ) ମଧୁସୂଦନ ପ୍ରଥମ ଓକିଲାତି କାଳରେ କିପରି ପ୍ରତିକୂଳ ପରିସ୍ଥିତିର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇଥିଲେ ?
Solution:
‘ମଧୁବାବୁ’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଚିନ୍ତାମଣି ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ମଧୁସୂଦନ ପ୍ରଥମ ଓକିଲାତି କାଳରେ ଅନେକ ପ୍ରକାର ବ୍ୟଙ୍ଗ, ବିଦ୍ରୁପ, ନିର୍ଯାତନା ସହିଥିଲେ । ଯେହେତୁ ସେ ସମୟରେ ଓକିଲଠାରୁ ଆରମ୍ଭକରି ହାକିମମାନେ ଥିଲେ ବଙ୍ଗାଳୀ, ସେଥ‌ିପାଇଁ ମଧୁସୂଦନଙ୍କୁ ଅନେକ ନିରାଶ ବାଣୀ ଶୁଣିବାକୁ ପ୍ରତିକୂଳ |

(ଟ) ପୁରୀ ଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିର ପରିଚାଳନାର ଭାର ସଂପର୍କିତ ମୋକଦ୍ଦମା ପରିଚାଳନାରେ ମଧୁବାବୁଙ୍କ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ନିରୂପଣ ‍କର ।
Solution:
‘ମଧୁବାବୁ’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଚିନ୍ତାମଣି ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ପୁରୀ ଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିର ମଧୁବାବୁ, ଏଭଳି ପଦକ୍ଷେପ ବିରୁଦ୍ଧରେ ମୋକଦ୍ଦମା କରିଥିଲେ । ସେ ଜାଣିଥିଲେ ପୁରୀ ଗଜପତି ମହାରାଜାଙ୍କ ମହତ୍ତ୍ବ, ତାଙ୍କ ହାତରୁ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ପୂଜାଭାର ଖ୍ରୀଷ୍ଟିୟାନ ସରକାର ଗ୍ରହଣ କରିବେ, ସେ ଜୀବିତ ଥାଉ ଥାଉ କରାଇ ଦେବେ ନାହିଁ ବୋଲି କହିଥିଲେ । କଲିକତା ହାଇକୋର୍ଟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସରକାରଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ମୋକଦ୍ଦମା ସବୁକିଛି ସମ୍ଭବ ହୋଇଥିଲା ମଧୁବାବୁଙ୍କ ପାଇଁ ।

(୦) ବିଚ୍ଛିନ୍ନାଞ୍ଚଳ ଓଡ଼ିଆଭାଷୀମାନଙ୍କର ଏକତ୍ରୀକରଣ ପାଇଁ ମଧୁସୂଦନଙ୍କ ଉଦ୍ୟମ କ’ଣ ଥିଲା ?
Solution:
ଭାଷୀମାନଙ୍କର ଏକତ୍ରୀକରଣ ମଧୁସୂଦନଙ୍କର ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ସାଧନା । ଉତ୍କଳର ଅନେକ ଅଂଶ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶରେ, ବଙ୍ଗପ୍ରଦେଶରେ, ବିହାରରେ ଓ ମାନ୍ଦ୍ରାଜରେ ରହିଥିବା ହେତୁ, ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କୁ ହିନ୍ଦୀ, ବଙ୍ଗଳା ଓ ତେଲଙ୍ଗୀ ଭାଷା ଶିକ୍ଷା କରିବାକୁ ହେଉଛି । ଓଡ଼ିଆ ଭାଷୀ ଅଞ୍ଚଳର ଏକତ୍ରୀକରଣ ପାଇଁ ସେ ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରି ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରଦେଶବାସୀ ଓଡ଼ିଆ ଭାଇଭଉଣୀଙ୍କୁ ଏହି ସମ୍ମିଳନୀକୁ ଆହ୍ଵାନ କରିଥିଲେ ।

(ଡ଼) ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀ ପ୍ରତିଷ୍ଠାର ମୂଳରେ ମଧୁବାବୁଙ୍କ ମୁଖ୍ୟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ କ’ଣ ଥିଲା ?
Solution:
ମିଶିକରି ରହିଥିଲା । ଏହିସବୁ ଅଞ୍ଚଳର ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କୁ ସମ୍ପୃକ୍ତ ପ୍ରଦେଶର ଭାଷା ଶିକ୍ଷା କରିବାକୁ ପଡୁଥିଲା । ସେମାନଙ୍କୁ ଏକତ୍ରୀକରଣ କରି ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିବା ଲକ୍ଷ୍ୟକୁ ସାକାର କରିବାକୁ ମଧୁବାବୁ ‘ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀ’ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ |

(ଢ) ବ୍ୟବସ୍ଥାପକ ସଭାର ସଦସ୍ୟ ରୂପେ ମଧୁବାବୁଙ୍କ କୃତିତ୍ଵ ବିଚାର କର ।
Solution:
‘ମଧୁବାବୁ’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଚିନ୍ତାମଣି ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ସହସ୍ର, ସହସ୍ର ବେକାର ଓଡ଼ିଆଙ୍କ ଅନ୍ତସଂସ୍ଥାନ ଓ ଚମଡ଼ା ଶିଳ୍ପର ଉନ୍ନତି ଲାଗି ମଧୁସୂଦନ ଉତ୍କଳ ଟାନେରୀ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ । ଭାବରେ ଅବୈତନିକ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ଉଚିତ ବୋଲି ସେ କହିଥିଲେ । ସେ ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଜାସ୍ୱତ୍ୱ ଆଲନ, ବିହାର-ଓଡିଶା ମ୍ମ୍ୟୁନିସିପାଲିଟି ଆଲନ ସ୍ତମମନ କରାଲଥିଲେ |

(ଢ) ‘ଉତ୍କଳ ଟାନେରୀ’ ପ୍ରତିଷ୍ଠାରେ ମଧୁସୂଦନଙ୍କ କେଉଁ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ନିହିତ ?
Solution:
‘ମଧୁବାବୁ’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଚିନ୍ତାମଣି ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ସହସ୍ର, ସହସ୍ର ବେକାର ଓଡ଼ିଆଙ୍କ ଅନ୍ତସଂସ୍ଥାନ ଓ ଚମଡ଼ା ଶିଳ୍ପର ଉନ୍ନତି ଲାଗି ମଧୁସୂଦନ ଉତ୍କଳ ଟାନେରୀ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ । ଗୋଧୂ ଚମଡ଼ା ଓ କୁମ୍ଭୀର ଚମଡ଼ାରୁ ଯେ ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ଜୋତା, ବ୍ୟାଗ୍ ପ୍ରଭୃତି ହୋଇପାରେ, ଏହା ମଧୁସୂଦନ ବିଚାର କରିଥିଲେ । ସେହି ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଉତ୍କଳ ଟାନେରୀ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରି ଉତ୍କଳର ଶିଳ୍ପାନ୍ନତି କରିଥିଲେ ।

ଦାଣ ଉଉରମୂଲକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର :

Question 5.
(କ) ତୁମ ପଠିତ ରଚନାରୁ ମଧୁବାବୁଙ୍କ ବହୁମୁଖୀ ପ୍ରତିଭାର ପରିଚୟ ପ୍ରଦାନ କର ।
Solution:
ଊନବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଯେଉଁ କେତେଜଣ ସାହିତ୍ୟ ସାଧକ, ସାହିତ୍ୟର ବିଭିନ୍ନ ବିଭାଗରେ ଲେଖନୀ ଚାଳନା କରି ଯଶସ୍ବୀ ହୋଇଛନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ରାୟବାହାଦୂର ଚିନ୍ତାମଣି ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଅନ୍ୟତମ । ସେ ଉତ୍କଳ ଗୌରବ ମଧୁସୂଦନ ଦାସଙ୍କ ଆଦର୍ଶ ଓ ଦର୍ଶନରେ ବିଶେଷଭାବେ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଥିଲେ । ଉତ୍କଳ ଗୌରବଙ୍କୁ ଯେହେତୁ ତାଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟାୟକୁ ସ୍ପର୍ଶକରି ଜୀବନୀମୂଳକ ପ୍ରବନ୍ଧ ରଚନା କରିଛନ୍ତି । ପ୍ରବନ୍ଧର ପ୍ରଥମ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ସେ ମଧୁସୂଦନଙ୍କ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଜୀବନକୁ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଥିଲେ ବି, ପରବର୍ତ୍ତୀ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ତାଙ୍କର କର୍ମମୟ ଜୀବନକୁ ଅତି ମନୋଜ୍ଞ ଭାବରେ ପ୍ରକାଶ ମଧୁସୂଦନ ନିଜେ ବହୁ ଚେଷ୍ଟାକରି, କଲିକତାରେ ଇଂରାଜୀ ସାହିତ୍ୟରେ ଏମ୍. ଏ. ଅଧ୍ୟୟନ କରି ଉତ୍ତୀର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥିଲେ ।

ଇଂରାଜୀ ସାହିତ୍ୟରେ ଏମ୍. ଏ. ପଢ଼ିଲେ ମଧ୍ୟ ଗଣିତ ଓ ଭୂଗୋଳ ପ୍ରଭୃତିରେ ସେ ପାଣ୍ଡିତ୍ୟ ଲାଭ କରିଥିଲେ । ସେଥ‌ିପାଇଁ ସେ ଶିକ୍ଷକ ଭାବରେ ନିଜର କର୍ମମୟ ଜୀବନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । କଲିକତାର ବିଭିନ୍ନ ସ୍କୁଲରେ ଶିକ୍ଷକତା କରି ସେ ଶେଷରେ ଶ୍ରୀରାମପୁର କଲେଜରେ ଅଧ୍ୟାପକ ଭାବେ ଯୋଗଦାନ କରିଥିଲେ । ସେହି କଲେଜରେ ସେ ଇଂରାଜୀ, ଗଣିତ, ଭୂଗୋଳକୁ ଅତି ସରଳ ଓ ପ୍ରାଞ୍ଜଳ ଭାବରେ ପଢ଼ାଇ, ଛାତ୍ରମାନଙ୍କର ଶ୍ରଦ୍ଧା ଓ ଭକ୍ତିଭାଜନ ହୋଇଥିଲେ ।

କରିଥିବାରୁ, ଅମ୍ବିକାପ୍ରସାଦଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁପରେ ସେ ତାଙ୍କର ସବୁପିଲାଙ୍କର ଭରଣ ପୋଷଣ ଓ ଶିକ୍ଷାର ଦାୟିତ୍ଵ ନେଇଥିଲା । ଓକିଲାତି ପାଶ୍ କରି ସେ କଲିକତା ହାଇକୋର୍ଟରେ ପ୍ରିଭି କାଉନ୍ସିଲର୍ ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବା ସମୟରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ଓ କଲିକତାରେ ଓଡ଼ିଆ ଅଶିକ୍ଷିତମାନଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷିତ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ । ସେଥ‌ିପାଇଁ ସେ ଅନେକ ନୈଶ ବିଦ୍ୟାଳୟ ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ । ମଧୁସୂଦନ କଟକରେ ଓକିଲାତି କରୁଥିବା ସମୟରେ ନିଜର ବିଦ୍ୟା, ବୁଦ୍ଧି, ଶକ୍ତି, ସାମର୍ଥ୍ୟ ଓ ଅଧ୍ୟବସାୟ ବଳରେ ଛଡ଼ାଇ ନିଆଯାଉଥିଲାବେଳେ, ସେ ମୋକଦ୍ଦମା କରି, ଗଜପତିଙ୍କୁ ତାଙ୍କର ଦାୟିତ୍ଵ ଦେଇଥିଲେ ।

ବିଚ୍ଛିନ୍ନ ଉତ୍କଳର ଏକତ୍ରୀକରଣ ପାଇଁ ସେ ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀ ଗଠନ କରିଥିଲେ । ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରଦେଶବାସୀ ଓଡ଼ିଆ ଭାଇଭଉଣୀଙ୍କୁ ସମ୍ମିଳନୀକୁ ଆହ୍ଵାନ କରି, ସେମାନଙ୍କ ମନରେ ଓଡ଼ିଶାର ସ୍ବାଭିମାନ ଭାବକୁ ଜାଗ୍ରତ କରିଥିଲେ । ଫଳରେ ପରବର୍ତୀ ସମୟରେ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଉତ୍କଳ ପ୍ରଦେଶ ଗଠନ କରାଯାଇଥିଲା । କଟକରେ ସୁନାରୁପାର ତାରକସି କାମ ଓ ଉତ୍କଳ ଟାନେରୀ ନାମକ ଜୋତା କାରଖାନା ସ୍ଥାପନ କରି, ଶିଳ୍ପାନ୍ନତି ପାଇଁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ । ବ୍ଯବସ୍ଥାପକ ସଭାର ସଦସ୍ୟ ଭାବରେ ସେ ନିଜର ସ୍ଵାତନ୍ତ୍ର୍ୟ ଓ ମହତ୍ତ୍ୱ ବଜାୟ ରଖିଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 11 Odia Solutions Chapter 3 ମଧୁବାବୁ

(ଖ) ‘ମଧୁବାବୁଙ୍କ ଜୀବନକାହାଣୀ ଉତ୍କଳର ଅର୍ଦ୍ଧଶତାବ୍ଦୀର ଇତିହାସ’ – ଏହି ଉକ୍ତିର ଯଥାର୍ଥତା ବିଚାର କର।
Solution:
ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଚିନ୍ତାମଣି ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଜଣେ ଯଶସ୍ବୀ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ । ସେ ତାଙ୍କର ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଉତ୍କଳର, ଶିକ୍ଷା, ସଂସ୍କୃତି, ଇତିହାସ ଆଦି ବିଷୟକୁ ଯଥାର୍ଥ ଭାବରେ ବଖାଣି ବସିବାର ପ୍ରୟାସ କରିଛନ୍ତି । ସେ ଥିଲେ ଆଦର୍ଶପ୍ରାଣ ବ୍ୟକ୍ତି । ବିଶେଷକରି ଆକଳନ କରିବାକୁ ଯାଇ ପ୍ରବନ୍ଧର ପ୍ରଥମ ଧାଡ଼ିରେ ଉପରୋକ୍ତ ମନ୍ତବ୍ୟ ସେ ଦେଇଛନ୍ତି । ତାଙ୍କର ଜୀବନ ହେଉଛି, ଉତ୍କଳର ଅର୍ଦ୍ଧଶତାବ୍ଦୀର ଇତିହାସ ।

ଏହି ଇତିହାସ ମଧ୍ୟରେ ରହିଛି ଉତ୍କଳର ସାମାଜିକ, ରାଜନୈତିକ, ଅର୍ଥନୈତିକ ତଥା ଶିଳ୍ପ ବାଣିଜ୍ୟ, ଶିକ୍ଷା-ସମସ୍ତ ବିଷୟ ନିହିତ ରହିଅଛି । ମଧୁସୂଦନ ତାଙ୍କର କର୍ମମୟ ଜୀବନ ନିର୍ବାହ କରୁଥିବା ସମୟରେ ଉତ୍କଳର ଘରେ ଘରେ, ଆବାଳ ବୃଦ୍ଧ-ବନିତା ସମସ୍ତଙ୍କ ନିକଟରେ ‘ମଧୁବାବୁ’ ବା ‘ମଧୁବାରିଷ୍ଟର’ ବୋଲି ପରିଚିତ ଥିଲେ । ସତେ ଯେପରି ପିଲାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ପାଠ ପଢ଼ିବାର ପ୍ରେରଣା ଥିଲେ ମଧୁବାବୁ ।

ଉତ୍କଳମାତାର ସେ ଥିଲେ ଯୋଗ୍ୟତମ ସନ୍ତାନ। ସେ ଦେଶର ବିଶେଷ କରି ଓଡ଼ିଶାର, ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ସର୍ବବିଧ ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ବ୍ୟାକୁଳ ହୋଇଥିଲେ । ସେହି ଚିନ୍ତାଧାରାକୁ ସଫଳ କରିବାପାଇଁ ଅନେକ ପ୍ରକାର ପ୍ରୟାସ ସେ କରିଥିଲେ । କୋଟିଏ ସନ୍ତାନ ଗୋଟିଏ ସ୍ଵରରେ ମା’ ମା’ ବୋଲି ଡାକିବାକୁ ସେ ପ୍ରେରଣା ଦେଇଥିଲେ । ସ୍ଵାର୍ଥମେଧ ଯଜ୍ଞରେ ନିଜକୁ ଉତ୍ସର୍ଗକରି, ଛାତିକୁ ଛାତି ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିବାପାଇଁ ଚାହିଁଥିଲେ । ସୁତରାଂ ଏହିସବୁ କର୍ମକରି ମଧୁସୂଦନ ସମଗ୍ର ଦେଶ ଓ ଜାତି ନିକଟରେ ଅନତିକ୍ରମଣୀୟ ନମୁନା ହୋଇଛନ୍ତି ।

ଓଡ଼ିଶାର ସ୍ଵାଭିମାନ ରକ୍ଷାପାଇଁ, ଓଡ଼ିଆ କିପରି ବାହାରେ ଦେଶ ବିଦେଶରେ ସମ୍ମାନୀତ ହେବ, ସେଥ‌ିପାଇଁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ । ଏପରିକି ଜୀବନର ଅନ୍ତିମ ସମୟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସେ ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କର ଉନ୍ନତି କଥା ଚିନ୍ତା କରୁଥିଲେ । ଇଂରାଜୀ ଶିକ୍ଷାପ୍ରତି ଲୋକଙ୍କର କ’ଣ ଧାରଣା ଥିଲା । ପୁନଶ୍ଚ ସେତେବେଳେ ଓଡ଼ିଶାରେ ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷା ପାଇଁ କୌଣସି ସୁବିଧା ନଥୁଲା, ଯାହାପାଇଁ ମଧୁବାବୁ ଷ୍ଟିମର ଯୋଗେ କଲିକତା ଯାଇଥିଲେ ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷା ପାଇଁ । କଲିକତାରେ ଶିକ୍ଷା ସମାପ୍ତ କରିଥିଲେ ବି, ସେ କଲିକତାର ଓଡ଼ିଆ ପ୍ରବାସୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଶିକ୍ଷାର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ନୈଶ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଗଠନ କରିଥିଲେ । କଲିକତାରୁ ଆସି କଟକରେ ଓକିଲାତି କଲାବେଳେ ବହୁ ସମସ୍ୟାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଲେ ବି ଶେଷରେ ସେ ନିଜର ବିଦ୍ୟା, ବୁଦ୍ଧି, ଶକ୍ତି ଓ ଅଧ୍ୟବସାୟରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଅର୍ଜନ କରିଥିଲେ । ପୁରୀ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରର ଶାସନ ଭାର ଗଜପତିଙ୍କ ପାଖକୁ ଫେରାଇ ଆଣିଥିଲେ ।

ବିଚ୍ଛିନ୍ନ ଅଞ୍ଚଳର ଏକତ୍ରୀକରଣ ପାଇଁ ସେ ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ । ସେ ବ୍ୟବସ୍ଥାପକ ସଭାର ସଦସ୍ୟ ହୋଇ ନିଜର ସ୍ଵାତନ୍ତ୍ର୍ୟ ଓ ଶକ୍ତିର ପରିଚୟ ଦେଇଥିଲେ । ମୋଟ ଉପରେ ମଧୁସୂଦନଙ୍କ ଜୀବନୀ ହେଉଛି, ଅର୍ଦ୍ଧଶତାବ୍ଦୀର ଓଡ଼ିଶାର ଜୀବନ ।

(ଗ) ‘ମଧୁବାବୁଙ୍କ ପ୍ରଦର୍ଶିତ ପଛ ଅନୁସରଣ କଲେ ଓଡ଼ିଆ ଜାତି ଭାରତବର୍ଷର ଅଗ୍ରଗଣ୍ୟ ଜାତି ହୋଇପାରିବ’ – ଏ ଉକ୍ତିର ସତ୍ୟତା ବିଚାର କର ।
Solution:
‘ମଧୁବାବୁ’ ପ୍ରବନ୍ଧର ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଚିନ୍ତାମଣି ଆଚାର୍ଯ୍ୟ । ସାହିତ୍ୟ ସାଧନା ଓ ଆଇନ କଲେଜର ଅଧ୍ୟାପନା ଏବଂ ଦକ୍ଷ ଓକିଲ ଭାବରେ ସେ ନିଜର ପରାକାଷ୍ଠା ପ୍ରମାଣିତ କରିଥିଲେ । ଉତ୍କଳ ଗୌରବ ମଧୁସୂଦନ ଦାସଙ୍କ ଆଦର୍ଶରେ ଅନୁପ୍ରାଣିତ ହୋଇ ଆଲୋଚ୍ୟ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ, ମଧୁବାବୁଙ୍କର ଜୀବନର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ପ୍ରମାଣିତ କରି ତାଙ୍କୁ ଆଧୁନିକ ଓ ସ୍ଵାଭିମାନ ସୃଷ୍ଟି କରିବାପାଇଁ କହିଛନ୍ତି, ‘ମଧୁବାବୁଙ୍କ ପ୍ରଦର୍ଶିତ ପନ୍ଥା ଅନୁସରଣ କଲେ ଓଡ଼ିଆ ଜାତି ଭାରତବର୍ଷରେ ଉତ୍କଳ ଗୌରବ ମଧୁସୂଦନ ଶିକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ, ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଡିଗ୍ରୀ ହାସଲ କଲେ ମଧ୍ୟ ସେଥ‌ିରେ ସେ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ ପଇସା ରୋଜଗାର କଲେ ବି ଶିକ୍ଷାର ମହତ୍ତ୍ବ ବୁଝିନାହାଁନ୍ତ, ନୈଶ୍ୟ ବିଦ୍ୟାଳୟ ସ୍ଥାପନ କରି ସେମାନଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷିତ କରିବାକୁ ସେ ପ୍ରୟାସ କରିଛନ୍ତି । ତାଙ୍କର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା ସେମାନେ ଶିକ୍ଷିତ ହୋଇ ଓଡ଼ିଶାରେ ସେହିପରି ବିଦ୍ୟାଳୟମାନ ସ୍ଥାପନ କରି ଦେଶରୁ ନିରକ୍ଷରତା ଦୂର କରିବେ ।

ମଧୁବାବୁ କଲିକତା ଛାଡ଼ି, କଟକରେ ଆସି ଓକିଲାତି କଲେ । ସେ ସମୟରେ ବଙ୍ଗାଳୀମାନଙ୍କର ପ୍ରଭାବ ଓ ସାହେବମାନଙ୍କର ସଂକୀର୍ଣ୍ଣ ବିଚାରବୋଧ ପାଇଁ ପ୍ରାଥମିକ ଅବସ୍ଥାରେ ଅନେକ ପ୍ରକାର ବ୍ୟଙ୍ଗ, ବିଦ୍ରୁପ, ନିର୍ଯାତନା ସହିଥିଲେ । ତଥାପି ସେ ନିରାଶ ହୋଇନଥିଲେ, ବରଂ ନିଜର ବିଦ୍ୟା, ବୁଦ୍ଧି, ଶକ୍ତି, ସାମର୍ଥ୍ୟ ଓ ଅଧ୍ୟବସାୟ ବଳରେ ସେ କଟକରେ ଓକିଲ ସମାଜର ଶୀର୍ଷସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କରିଥିଲେ । ଓଡ଼ିଶାର ସଂସ୍କୃତି ଓ ଓଡ଼ିଶାର ସ୍ୱାଭିମାନକୁ ରକ୍ଷାକରି ଗଜପତି ମହାରାଜାଙ୍କୁ ମଧୁବାବୁଙ୍କ ସମୟରେ ଓଡ଼ିଶାରେ କେତେକ ଅଂଶ ପଡ଼ୋଶୀ ପ୍ରଦେଶ ସହିତ ମିଶି ରହିଥିଲା । ଓଡ଼ିଆଭାଷୀ ଅଞ୍ଚଳର ଏକତ୍ରୀକରଣର ପ୍ରଥମ ଉଦ୍ୟମ ଥିଲା ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀ ପ୍ରତିଷ୍ଠା । ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀ ପାଇଁ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ଉତ୍କଳ ପ୍ରଦେଶ ଗଠନର ପଥ ପରିଷ୍କାର ହୋଇଯାଇଥିଲା ।

ଓଡ଼ିଶାର ଆର୍ଥିକ ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଓ ଶିଳ୍ପର ବିକାଶ ପାଇଁ ସେ ଉତ୍କଳ ଟାନେରୀ ବା ଜୋତା କାରଖାନା ସ୍ଥାପନ ଅର୍ଥାଭାବ ଘଟିଲେ ବି ସେ କୌଣସି ସମୟରେ ଆତ୍ମସମ୍ମାନ ହରାଇ ନଥିଲେ । ବ୍ୟବସ୍ଥାପକ ସଭାର ସଦସ୍ୟ ଭାବରେ, ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ । ଏହିଭଳି ବିଭିନ୍ନ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ବିଚାର କରି ଦେଖିଲେ, ମଧୁବାବୁଙ୍କ ପ୍ରଦର୍ଶିତ ପନ୍ଥା ଅନୁସରଣ କଲେ, ଓଡ଼ିଆଜାତି, ଭାରତବର୍ଷର ଅଗ୍ରଗଣ୍ୟ ଜାତି ହୋଇପାରିବ, ଏଥୁରେ ସନ୍ଦେହ ନାହିଁ ।

(ଘ) ଉତ୍କଳ ପ୍ରତି ମଧୁବାବୁଙ୍କ ଅବଦାନ ସଂପର୍କରେ ଆଲୋଚନା କର ।
Solution:
ଅନ୍ୟ ଭାଷାକୁ କହିବାକୁ ଓ ଶିଖିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରାଯାଇଥିଲା, ସେହି ସମୟରେ ଜନ୍ମ ନେଇଥିଲେ କୁଳବୃଦ୍ଧ ଶତାବ୍ଦୀର ନଚିକେତା ଉତ୍କଳ ଗୌରବ ମଧୁସୂଦନ ଦାସ । ତାଙ୍କ ଜୀବନର କାର୍ଯ୍ୟକାଳକୁ ସମୀକ୍ଷା କଲେ ଜଣାଯାଏ ଯେ, ତାଙ୍କ ଜୀବନ କରିଛନ୍ତି ‘ମଧୁବାବୁ’ ପ୍ରବନ୍ଧ । ଏଥିରେ ଉତ୍କଳ ପ୍ରତି ମଧୁବାବୁଙ୍କ ଅବଦାନକୁ ସେ ସୁନ୍ଦର ଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି । ମଧୁବାବୁ ନିଜେ ଶିକ୍ଷିତ ହୋଇ, ନିଜର ଉନ୍ନତି କଥା କୌଣସି ସମୟରେ ଚିନ୍ତା କରିନଥିଲେ । କଲିକତାରେ ରହଣି ସମୟରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ଓ କଲିକତା ପ୍ରବାସୀ ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଶିକ୍ଷା ବିସ୍ତାରର କଳ୍ପନା ମଧୁସୂଦନଙ୍କ ହୃଦୟରେ ଜାତ ହୋଇଥିଲା ।

ଏହାକୁ ସାକାର କରିବାପାଇଁ ସେ ଅନେକଗୁଡ଼ିଏ ନୈଶ ବିଦ୍ୟାଳୟ ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ । ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା ସେମାନେ ଶିକ୍ଷିତ ହୋଇ ଓଡ଼ିଶାରେ ସେହିପରି ବିଦ୍ୟାଳୟମାନ ସ୍ଥାପନ କରି ଦେଶରୁ ନିରକ୍ଷରତା ଦୂର କରିବେ । ଆଜିକାଲି ନିରକ୍ଷରତା ଦୂର କରିବାପାଇଁ ଯେଉଁ ପ୍ରୟାସ ହେଉଛି ସେ ସମୟରେ ମଧୁସୂଦନଙ୍କ ହୃଦୟରେ ସେହି ଭାବ ଜାଗ୍ରତ ହୋଇଥିଲା ।

ନେବାକୁ ଚେଷ୍ଟାକଲେ, ସେତେବେଳେ ସେ ନିଜର ସ୍ଵାଭିମାନୀ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ । କାରଣ ସେ ଜାଣିଥିଲେ ପୁରୀର ଗଜପତି ମହାରାଜାଙ୍କ ବିଶେଷତ୍ଵକୁ । ଏଥିପାଇଁ ସରକାର ବିରୁଦ୍ଧରେ ତାଙ୍କୁ କଲିକତା ହାଇକୋର୍ଟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଯିବାକୁ ହୋଇଥିଲା । ଶେଷରେ ମଧୁବାବୁଙ୍କ ପାଇଁ ଗଜପତିଙ୍କର ବିଜୟ ହୋଇଥିଲା ।
ବିଚ୍ଛିନ୍ନ ଓଡ଼ିଆଭାଷୀ ଅଞ୍ଚଳର ଏକତ୍ରୀକରଣ ମଧୁସୂଦନଙ୍କ ଜୀବନର ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ସାଧନା । ଉତ୍କଳର କେତେକ ଅଂଶ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶରେ, ବଙ୍ଗଦେଶରେ, ବିହାରରେ ଓ ମାନ୍ଦ୍ରାଜରେ ରହିଥ‌ିବା ହେତୁ, ସେଠାକାର ଓଡ଼ିଆମାନେ ବାଧ୍ୟ ହୋଇ, ହିନ୍ଦୀ, ବଙ୍ଗଳା ଓ ତେଲେଙ୍ଗୀ ଭାଷା କହୁଥିଲେ । ମଧୁବାବୁ ଓଡ଼ିଆଭାଷୀ ଅଞ୍ଚଳର ଏକତ୍ରୀକରଣ ପାଇଁ, ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀ ପ୍ରେରଣା ଦେଇଥିଲେ ।

ମଧୁବାବୁ ଉତ୍କଳର ଶିଝୋନ୍ନତି ପାଇଁ ଚେଷ୍ଟାକରି ସୁନାରୁପାର ତାରକସି କାମ ଓ ଉତ୍କଳ ଟାନେରୀ ବା ଜୋତା କାରଖାନାର ପରିକଳ୍ପନା କରିଥିଲେ । ସହସ୍ର ସହସ୍ର ବେକାର ଓଡ଼ିଆଙ୍କ ଅନ୍ତସଂସ୍ଥାନ ଓ ଚମଡ଼ା ଶିଳ୍ପର ଉନ୍ନତି ଲାଗି ଏହି କାରଖାନା ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିଲା । ବ୍ୟବସ୍ଥାପକ ରୂପେ ମଧୁସୂଦନ ବହୁ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ କରିଥିଲେ । ସେଥିରୁ ଓଡ଼ିଆ ପ୍ରଜାସ୍ୱତ୍ତ୍ଵ ଆଇନ, ବିହାର-ଓଡ଼ିଶା ମ୍ୟୁନିସିପାଲିଟି ଆଇନ-ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ । ମଧୁବାବୁ ଜୀବନର ଅନ୍ତିମ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ, ଓଡ଼ିଶାର ସର୍ବାଙ୍ଗୀନ ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ, ଯାହାକି

(ଡି) ମଧୁସୂଦନ ଉତ୍କଳମାତାର ସର୍ବବିଧ ଉନ୍ନତି ପାଇଁ କିପରି ନିରନ୍ତର ବ୍ୟାକୁଳ ଥିଲେ ପଠିତ ରଚନା ଅନୁସରଣରେ ଆଲୋଚନା କର ।
Solution:
ସନ୍ତାନ । ସେ ଥିଲେ ଏ ଜାତିର ଅଗ୍ରଣୀ ଓ କର୍ଣ୍ଣଧାର । ତାଙ୍କର ଜୀବନବ୍ୟାପୀ ସଂଗ୍ରାମର ପୁଞ୍ଜୀଭୂତ ଉଦ୍ୟମ ଓଡ଼ିଶାର ଭଗ୍ନ ହୃଦୟରେ ଏକନିଷ୍ଠତା ଓ ଐକ୍ୟଭାବକୁ ଉଜ୍ଜୀବିତ କରିଥିଲା । ସେ ଥିଲେ ଓଡ଼ିଶାବାସୀଙ୍କ ନିକଟରେ ଦେବତୁଲ୍ୟ । ତାଙ୍କର ଜନ୍ମପୀଠ ହେଲା, ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କ ପାଇଁ ତୀର୍ଥସ୍ଥାନ । ଉତ୍କଳ ମାତାର ପୂର୍ଣ୍ଣାଙ୍ଗ ସ୍ୱରୂପ, ଉତ୍କଳୀୟମାନଙ୍କର ସର୍ବବିଧ ଉନ୍ନତିପାଇଁ କିପରି ସେ ନିରନ୍ତର ବ୍ୟାକୁଳ ଥିଲେ, ତାହାକୁ ନେଇ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଚିନ୍ତାମଣି ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ରଚନା କରିଛନ୍ତି, ‘ମଧୁବାବୁ’ ପ୍ରବନ୍ଧ । କେତେକ ଅଂଶ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶରେ, କେତେକ ଅଂଶ ବଙ୍ଗଦେଶରେ, କେତେକ ଅଂଶ ବିହାରରେ ଓ କେତେକ ଅଂଶ ମାନ୍ଦ୍ରାଜରେ ରହିଅଛି ।

ପୁନଶ୍ଚ ସେଠାରେ ରହୁଥ‌ିବା ଓଡ଼ିଆଭାଷୀମାନଙ୍କୁ ବାଧ୍ୟହୋଇ ହିନ୍ଦୀ, ବଙ୍ଗଳା ଓ ତେଲଙ୍ଗୀ ଶିଖିବାକୁ ପଡୁଛି । ସେମାନେ ଇଚ୍ଛା କଲେ ମଧ୍ୟ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ମହତ୍ତ୍ବ ରକ୍ଷା କରିପାରୁ ନାହାଁନ୍ତି । ଏହାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟକରି ଏବଂ ଉତ୍କଳୀୟମାନଙ୍କ ପରିସ୍ଥିତିକୁ ଅନୁଭବ କରି ମଧୁସୂଦନଙ୍କ ହୃଦୟ ବ୍ୟାକୁଳିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହି ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ ଲାଗି ବା ଓଡ଼ିଆଭାଷୀ ଅଞ୍ଚଳର ଏକତ୍ରୀକରଣ ପାଇଁ ସେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କଲେ ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀ । ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରଦେଶବାସୀ ଓଡ଼ିଆ ଭାଇଭଉଣୀଙ୍କୁ ଏହି ସମ୍ମିଳନୀକୁ ଆହ୍ଵାନକରି ମଧୁସୂଦନ ଲେଖିଥିଲେ –
CHSE Odisha Class 11 Odia Solutions Chapter 3 Img 2
ଜାତିର ସର୍ବବିଧ ଉନ୍ନତି ପାଇଁ, କୋଟିଏ ଉତ୍କଳ ସନ୍ତାନ ଗୋଟିଏ ସ୍ଵରରେ ମା’ ମା’ ବୋଲି ଡାକିବାକୁ ସେ କହିଛନ୍ତି । ସ୍ଵାର୍ଥମେଧ ଯଜ୍ଞରେ ଛାତିକୁ ଛାତି ମିଳାଇ ସ୍ବାର୍ଥକୁ ଆହୁତି ଦେବାକୁ ସେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଇଭଉଣୀଙ୍କୁ ଆହ୍ଵାନ କରିଛନ୍ତି । ସେ କେବଳ ପରାମର୍ଶ ଦେଇ ନାହାଁନ୍ତି ବରଂ ସେହି ଉପଦେଶର ଆଦର୍ଶ ରୂପେ ନିଜକୁ ଦେଶ ଓ ଜାତି ସମ୍ମୁଖରେ ଉପସ୍ଥାପନ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଛନ୍ତି । ଓଡ଼ିଆ କିପରି ଓଡ଼ିଶା ବାହାରେ ଦେଶ ବିଦେଶରେ ସମ୍ମାନୀତ ହେବ, ଏହା ତାଙ୍କର ଚିରଲକ୍ଷ୍ୟ ଥିଲା । ଏପରିକି ମୃତ୍ୟୁଶଯ୍ୟାରେ ସୁଦ୍ଧା ଓଡ଼ିଶାର ଉନ୍ନତି ତାଙ୍କର ଏକମାତ୍ର ଚିନ୍ତା ଥିଲା ।

କେବଳ ଓଡ଼ିଶାର ନୁହେଁ, ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କର ଆର୍ଥିକ, ସାଂସ୍କୃତିକ ଓ ଶୈକ୍ଷିକ ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ସେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ପଦକ୍ଷେପ ନେଇଥିଲେ । ଉତ୍କଳ ଟାନେରୀ ସ୍ଥାପନ କରି ବେକାର ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି, ନୈଶ ବିଦ୍ୟାଳୟ ସ୍ଥାପନ କରି ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କ ଶିକ୍ଷାର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ସେ କାମ କରିଥିଲେ । ଏସବୁ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ବିଚାରକଲେ ଉତ୍କଳମାତାର ସର୍ବବିଧ ଉନ୍ନତି ମଧୁସୂଦନଙ୍କ ଜୀବନର ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥିଲା ବୋଲି ବୁଝିବାକୁ ଦେଶ |

(କ) ଲେଖକ ପରିତିନି :

ବିଂଶ ଶତକରେ ଯେଉଁ କେତେଜଣ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ପ୍ରବନ୍ଧ ରଚନା କରି ଓଡ଼ିଆ ପ୍ରବନ୍ଧ ସାହିତ୍ୟକୁ ସମୃଦ୍ଧ କରିଛନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଚିନ୍ତାମଣି ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ସୁପରିଚିତ । ଐତିହାସିକ ପ୍ରବନ୍ଧ ରଚନା କରିବାକୁ ଯାଇ ସେ ଅତୀତର ଘଟଣାବଳୀ, ପୁରାତତ୍ତ୍ବ, ଆମର ଧର୍ମଧାରଣା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ବ ଆରୋପ କରିଛନ୍ତି । ପୁନଶ୍ଚ ସେହିସବୁ ପ୍ରବନ୍ଧ ରଚନା କରିବାପାଇଁ ତାଙ୍କର ଉତ୍କଳର ଶିଳ୍ପକଳା, ସାହିତ୍ୟ, ସଂସ୍କୃତି ଉପରେ ଗଭୀର ଜ୍ଞାନ ଥିଲା ବୋଲି ସେ ପରିଚିତ କରାଇଛନ୍ତି । ସଂପାଦକ ବିଶ୍ଵନାଥ କର ଓ ମୁକୁରର ସଂପାଦକ ବ୍ରଜସୁନ୍ଦର ଦାସ ତାଙ୍କୁ ସାହିତ୍ୟ ସାଧନା ପାଇଁ ନାନା ଭାବରେ ପ୍ରେରଣା ` ଦେଇଥିଲେ ।

ସେ ଜୀବନରେ ଆଇନ ବ୍ୟବସାୟ, ପ୍ରଶାସନିକ କାର୍ଯ୍ୟ, ରାଜନୀତି ଓ କୁଳପତି ଭାବରେ ବ୍ୟସ୍ତ ରହିଥିଲେ ସୁଦ୍ଧା ସାହିତ୍ୟସେବାକୁ ସେ ସବୁଠାରୁ ଉଚ୍ଚସ୍ଥାନ ଦେଇଥିଲେ । ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଚିନ୍ତାମଣି ଆଚାର୍ଯ୍ୟ, ସମକାଳୀନ ପ୍ରାବନ୍ଧିକମାନଙ୍କ ପରି ଆମର ସଂସ୍କୃତି, ଇତିହାସ, ସାହିତ୍ୟ ଓ ଧର୍ମଗତ ପ୍ରସଙ୍ଗଗୁଡ଼ିକୁ ନେଇ ପ୍ରବନ୍ଧ ରଚନା କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କର ରଚିତ ପ୍ରବନ୍ଧଗୁଡ଼ିକୁ ପାଞ୍ଚଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ । (କ) ପ୍ରତ୍ନତାତ୍ତ୍ଵିକ ପ୍ରବନ୍ଧ, (ଖ) ସାହିତ୍ୟ ଓ ଜୀବନ ଚରିତମୂଳକ ପ୍ରବନ୍ଧ, (ଗ) ଧର୍ମ ସଂପର୍କିତ ପ୍ରବନ୍ଧ, (ଘ) ଇତିହାସକୁ ଆଧାରକରି ରଚିତ ପ୍ରବନ୍ଧ, (ଙ) ପତ୍ରପତ୍ରିକାରେ ପ୍ରକାଶିତ ବିକ୍ଷିପ୍ତ ପ୍ରବନ୍ଧାବଳୀ ।

ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଆଚାର୍ଯ୍ୟଙ୍କର ଉତ୍କଳର ଶିଳ୍ପକଳା ଓ ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ୱ ସଂପର୍କରେ ଅଗାଧ ପାଣ୍ଡିତ୍ୟ ଥିଲା । ସେ ତାଙ୍କର ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଏହାର ବିଶେଷତ୍ଵ ସଂପର୍କରେ ଆଲୋଚନା କରିଛନ୍ତି । ଉତ୍କଳୀୟ ଶିଳ୍ପକଳା ଓ ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ଵକୁ ସେ ଭାରତୀୟ ଆର୍ଯ୍ୟ ସ୍ଥପତିର ଅଂଶବିଶେଷ ଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ସାହିତ୍ୟ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ପ୍ରବନ୍ଧ ରଚନା କରିବାକୁ ଯାଇ ସେ ପ୍ରଥମେ ‘ପ୍ରାୟଶ୍ଚିତ୍ତ’ ପୁସ୍ତକର ସମାଲୋଚନା କରିଥିଲେ । ସେହି ସମାଲୋଚନାତ୍ମକ ପ୍ରବନ୍ଧ ପାଠକରି ସେ ସମୟର ସୁଧୀମଣ୍ଡଳୀ ଓ ବିଶେଷ ଭାବରେ ବୃଦ୍ଧ ଫକୀରମୋହନ ଅତ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରୀତ ହୋଇଥିଲେ ।

ସେହିପରି ‘ରାସଲୀଳା’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ, ରାସଲୀଳାକୁ ଓଡ଼ିଆ ନାଟକର ଆଦି ନିଦର୍ଶନ ବୋଲି ପ୍ରତିପାଦନ କରିଥିଲେ । ଜୀବନ ଚରିତ ଲେଖକ ଭାବରେ ତାଙ୍କ ପ୍ରବନ୍ଧର କମ୍ ଗୁରୁତ୍ଵ ନଥିଲା । ସେ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଜଗଦୀଶ ଚନ୍ଦ୍ର, ବାଳଗଙ୍ଗାଧର ତିଳକ, କର୍ମବୀର ଗୋଖେଲ, ଉତ୍କଳ ଗୌରବ ମଧୁସୂଦନ ପ୍ରମୁଖଙ୍କ ଜୀବନୀ ରଚନାରେ କୃତିତ୍ଵ ଦେଖାଇଥିଲେ । ସେ ବୁଝିଥିଲେ ଯେ, ଜାତିର ଗୌରବ ଗାନ କରିବାକୁ ହେଲେ ପ୍ରଥମେ ଜାତିର ଏହି ବୀରମାନଙ୍କୁ ସ୍ମରଣ କରିବା ଉଚିତ । ଧର୍ମ ସମ୍ପର୍କିତ ପ୍ରବନ୍ଧ ରଚନା କରିବାକୁ ଯାଇ ସେ ‘ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ’ ଶୀର୍ଷକ ଏକ ଧାରାବାହିକ ପ୍ରବନ୍ଧ ଉତ୍କଳ ସାହିତ୍ୟ ପତ୍ରିକାରେ ଦୀର୍ଘକାଳ ଧରି ଲେଖିଥିଲେ ।

ତାହା ୧୯୪୨ ମସିହାରେ ପୁସ୍ତକ ଆକାରରେ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା । ‘ଶୈବଧର୍ମ ଓ ଶିବ ଉପାସନା’ ସଂପର୍କରେ ସେ ଏକ ପାଣ୍ଡିତ୍ୟପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରବନ୍ଧ ରଚନା କରିଥିଲେ । ଏଥିରେ ସେ ଶୈବଧର୍ମର ଉତ୍ପତ୍ତି, ଶିବ ଉପାସନାର ମହତ୍ତ୍ବ ଓ ଶିବନାମର ମହତ୍ତ୍ଵ ବିଶ୍ଳେଷଣ କରିଥିଲେ । ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଆଚାର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ପ୍ରବନ୍ଧଗୁଡ଼ିକ ତଥ୍ୟପୂର୍ଣ୍ଣ । ତାଙ୍କ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଯେପରି ଗୁରୁଗମ୍ଭୀର ତଥ୍ୟର ସମାବେଶ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ, ସେହିପରି ତାଙ୍କର ଭାଷା ମଧ୍ୟ ସାଧାରଣ ପାଠକର ବୋଧଗମ୍ୟ ନୁହେଁ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ତାଙ୍କର ଗବେଷଣାଲବ୍‌ଧି ଜ୍ଞାନର ପରିପ୍ରକାଶ ହୋଇଥିଲା ।

(ଖ) ପ୍ରବନ୍ଧର ସାରକଥା :
ମଧୁବାବୁ ବା ଉତ୍କଳ ଗୌରବ ମଧୁସୂଦନ ଦାସ ଥିଲେ ଉତ୍କଳ ଜନନୀର ସୁଯୋଗ୍ୟ ସନ୍ତାନ । ତାଙ୍କର ଜୀବନ କାହାଣୀ ହେଉଛି, ଉତ୍କଳର ଅର୍ଦ୍ଧଶତାବ୍ଦୀର ଇତିହାସ । କାରଣ ଏହି ଇତିହାସରେ ରହିଛି, ଉତ୍କଳର ସାମାଜିକ, ରାଜନୀତିକ, ଆର୍ଥନୀତିକ ତଥା ଶିଳ୍ପ, ବାଣିଜ୍ୟ, ଶିକ୍ଷା ଆଦି ସମସ୍ତ ବିଷୟ । ମଧୁସୂଦନ ଉତ୍କଳୀୟଙ୍କ ପାଖରେ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ଭାବରେ ପରିଚିତ । ସେ ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀ ଗଠନକରି, କୋଟିଏ ଉତ୍କଳୀୟମାନଙ୍କୁ ଗୋଟିଏ ସ୍ଵରରେ ମା’ ମା’ ଡାକିବାକୁ କହିଥିଲେ । ସ୍ଵାର୍ଥମେଧ ଯଜ୍ଞରେ ସ୍ବାର୍ଥକୁ ଆହୁତି ଦେଇ, ଛାତିକୁ ଛାତି ମିଳାଇବାପାଇଁ ପ୍ରେରଣା ଦେଇଥିଲେ । ଓଡ଼ିଆମାନେ କିପରି ଓଡ଼ିଶା ବାହାରେ ବା ଦେଶ ବିଦେଶରେ ସମ୍ମାନୀତ ହେବେ, ସେଥିପାଇଁ ମୃତ୍ୟୁପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ ।

ମଧୁବାବୁ କଟକ ଜିଲ୍ଲାର ସତ୍ୟଭାମାପୁରରେ ୧୮୪୮ ଖ୍ରୀ. ଅ. ଅପ୍ରେଲ ମାସ ୨୮ ତାରିଖରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ନାମ ଥିଲା ଚୌଧୁରୀ ରଘୁନାଥ ଦାସ ଏବଂ ମାତାଙ୍କ ନାମ ଥିଲା ପାର୍ବତୀଦେବୀ । ରଘୁନାଥ ଥିଲେ ସେ ସମୟର ସମ୍ଭ୍ରାନ୍ତ କରଣ ପରିବାରର ଓ ସେ ଚୌଧୁରୀ ଉପାଧ୍ଧରେ ଭୂଷିତ ହୋଇଥିଲେ । ରଘୁନାଥଙ୍କର ଗୋବିନ୍ଦବଲ୍ଲଭ ଓ ବଲ୍ଲଭ ସେ ସମୟରେ କଲିକତା ବିଶ୍ବବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ଏମ୍. ଏ. ପାର୍ଶ୍ଵକରି ଡେପୁଟି ମାଜିଷ୍ଟ୍ରେଟ୍ ରୂପେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ । ସେ ରଚନା କରିଥିଲେ ‘ଭୀମଭୂୟାଁ’ ଉପନ୍ୟାସ ଯାହାକି ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ଅମୂଲ୍ୟ ଗ୍ରନ୍ଥ ।

ଓଡ଼ିଶାରେ ବଂଶ ପରଂପରା କ୍ରମେ ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷାଭାର ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ବର୍ତ୍ତମାନ ଭଳି ସେ ସମୟରେ ସ୍ଟ୍ରେଟ୍, ପେନ୍‌ସିଲ୍, କାଗଜ, କଲମର ବ୍ୟବସ୍ଥା ନଥିଲା । ଗାଁରେ ଖଣ୍ଡେ ଚାଳଘରେ ବା ଶୀତଦିନରେ ଆମ୍ବଗଛ ବା ବରଗଛ ମୂଳରେ ବସି ପିଲାମାନେ ଭୂଇଁରେ ଶୁଆପକ୍ଷିଆ ଖଡ଼ିରେ ପାଠ ଲେଖୁଥିଲେ ।

ପିଲାମାନେ ଦୁଇଓଳି ପାଠ ପଢୁଥିଲେ । ଯେହେତୁ ସେଥ‌ିପାଇଁ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ହେଉଥିଲା । ସକାଳ ଓଳି ଅକ୍ଷର ଲେଖା ସହିତ ପଣିକିଆ, ଶୋଧ, ଓଡ଼ାଙ୍କ, ଫେଡ଼ାଙ୍କ, ହରଣ, ଗୁଣନ, ପାହି ପଣିକିଆ, କଡ଼ାଗଣ୍ଡା, ପଣକିଆ, ଲୀଳାବତୀ ସୂତ୍ର ଆଦି ପଢ଼ାଯାଏ । ଉପରବେଳା ତାଳପତ୍ର ଲେଖନରେ ଅକ୍ଷରଲେଖା, ଭାଗବତ, ରାମାୟଣ, ମହାଭାରତ, ବୈଦେହୀଶ ବିଳାସ, ଗୋପୀଭାଷା ଆଦି ପଢ଼ାଯାଏ ।

ସନ୍ଧ୍ୟାବେଳେ ଆବୃତ୍ତି ହେଉଥୁଲା ଓ ମାନସାଙ୍କ ପଚରା ଯାଉଥିଲା । ଗୋବିନ୍ଦବଲ୍ଲଭ ଏହିଭଳି ପାଠଶାଳାରେ ପାଠ ସମାପ୍ତ କରି, ତେରବର୍ଷ ବୟସରେ ଯାଇଥିଲେ କଟକରେ ପାଠ ପାଠ ପଢ଼ାଇବା ପାଇଁ ତାଙ୍କର ମାତାମହୀ ଘୋର ଆପରି କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କର ଆଶଙ୍କା ଥିଲା, ସେହିସବୁ ସ୍କୁଲରେ ପାଠ ପଢ଼ିଲେ କାଳେ ତାଙ୍କର ନାତି ଖ୍ରୀଷ୍ଟିଆନ ହୋଇଯିବ । କାରଣ ସେ ସମୟରେ ଅନେକ ପାଠ ପଢ଼ି ଖ୍ରୀଷ୍ଟିଆନ ହୋଇ ଯାଉଥିଲେ ।

କଟକର ଉଚ୍ଚ ଇଂରାଜୀ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଯାହାକି ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ରେଭେନ୍ସା କଲେଜିଏଟ୍ ସ୍କୁଲ ହେଲା, ସେହି ସ୍କୁଲରେ ପ୍ରବେଶିକା ଖାତାରେ ଗୋବିନ୍ଦବଲ୍ଲଭଙ୍କ ନାମ ଲେଖାଗଲା ମଧୁସୂଦନ । ସ୍କୁଲରେ ପାଠ ପଢ଼ିବାର କେତେଦିନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ତାଙ୍କ ମୁଣ୍ଡରେ ଗୋଛାଏ ଚୁଟି ଥିଲା । ଦିନେ ତାଙ୍କର ଜଣେ ସହପାଠୀ କୌଶଳରେ ସେହି ଚୁଟିକୁ କାଟି ଦେଇଥିଲା । ସେ ମଧ୍ଯ ସେ ସମୟରେ ଏକ ଅଦ୍ଭୁତ ପୋଷାକ ପିନ୍ଧୁଥିଲେ । ନାଲିକନାର ତୁଳାପଶି ଗୋଟିଏ ମିର୍‌ଜେଇ କୁରୁତା ହୋଇଥିଲା, ଯେଉଁଥରେ କି ବୋତାମ ଲାଗିନଥିଲା । କୁରୁତା ଦୁଇ ପାଖକୁ କନାଧଡ଼ି ବା ସୂତାରେ ବନ୍ଧା ଯାଉଥିଲା । କଟକ ସ୍କୁଲରୁ ଏଣ୍ଟ୍ରାନ୍ସ ପାର୍ଶ୍ଵରି ମଧୁସୂଦନ ପ୍ରଥମେ ବାଲେଶ୍ଵରରେ କିରାଣି କାମରେ ନିଯୁକ୍ତ ହେଲେ । କିରାଣି କାମ କଲେ ବି ମଧୁସୂଦନ ଥୁଲେ ଉଚ୍ଚଭିଳାଷୀ । ସେହି ବାଲେଶ୍ବରରେ କିରାଣି କାମ କରି ସେ କିଛି ଅର୍ଥ ସଂଗ୍ରହ କଲେ ଓ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ନିମନ୍ତେ କଲିକତା ଗଲେ ।

CHSE Odisha Class 11 Odia Solutions Chapter 3 ମଧୁବାବୁ

କଲିକତା ଗଲେ । ସେଠାରେ ସେ ଅମ୍ବିକାପ୍ରସାଦ ହାଜରାଙ୍କ ସାହାଯ୍ୟ ସହଯୋଗ ପାଇ କଲେଜରେ ପାଠ ପଢ଼ିଲେ । ସେଠାରେ ସେ ଇଂରାଜୀ ସାହିତ୍ୟରେ ଏମ୍. ଏ. ପାଶ୍ କରିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଗଣିତ, ଭୂଗୋଳ ପ୍ରଭୃତିରେ ତାଙ୍କର ଯଥେଷ୍ଟ ପାଣ୍ଡିତ୍ୟ ଥିଲା । କଲିକତାରେ ସେ କିଛିଦିନ ଶିକ୍ଷକତା କଲାପରେ, ଶ୍ରୀରାମପୁର କଲେଜରେ ଅଧ୍ୟାପକ ହୋଇଥିଲେ । ସେ କଲେଜରେ ଇଂରାଜୀ, ଗଣିତ, ଭୂଗୋଳ ପାଠକୁ ଅତି ସରଳ ଓ ପ୍ରାଞ୍ଜଳ ଭାବରେ ପଢ଼ାଇ ଛାତ୍ରମାନଙ୍କର ପ୍ରିୟପାତ୍ର ହୋଇଥିଲେ । ସେହି ସମୟରେ ସେ ମଧ୍ୟ ଓକିଲାତି ପଢ଼ି କଲିକତା ବିଶ୍ଵବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ବି.ଏଲ୍. ପାଶ୍ କରିଥିଲେ |

କଲିକତାରେ ଶିକ୍ଷକତା କରୁଥିବା ସମୟରେ ସେ ସାର ଆଶୁତୋଷ ମୁଖୋପାଧ୍ୟୟଙ୍କର ଗୃହଶିକ୍ଷକ ଭାବରେ ନିଯୁକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ । ସାର୍ ଆଶୁତୋଷ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ କଲିକତା ହାଇକୋର୍ଟର ପ୍ରଧାନ ବିଚାରପତି ଓ କଲିକତା ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର କୁଳପତି ହୋଇଥିଲେ । ସେ ସମଗ୍ର ବଙ୍ଗଦେଶ, ବିହାର ଓ ଓଡ଼ିଶାର କିପରି ଇଂରାଜୀ ଶିକ୍ଷାର ଉନ୍ନତି ହେବ, ସେଥ‌ିପାଇଁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ ।

କଲିକତାରେ ଥ‌ିବା ସମୟରେ ମଧୁସୂଦନ ଖ୍ରୀଷ୍ଟଧର୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । କଲିକତାରେ ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ଆଶ୍ରୟଦାତା ନେଇଥିଲେ ମଧୁସୂଦନ । ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଦୁଇଜଣଙ୍କୁ ବିଲାତ ପଠାଇ ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ଶ୍ରୀମତୀ ଶୈଳବାଳା ଓ ଶ୍ରମତୀ ସୁଧାଂଶୁବାଳା ନାମ୍ନୀ ଦୁଇଟି କନ୍ୟାଙ୍କୁ ସେ ନିଜର କନ୍ୟାରୂପେ ଆଜୀବନ ପାଳିଥିଲେ ।
ଓକିଲାତି ପାଶ୍ କଲାପରେ ମଧୁସୂଦନ କଲିକତା ହାଇକୋର୍ଟରେ ସାର୍ ଜନ୍ ଉଡରଫ୍ ମିଷ୍ଟର ଇଭାନସ୍ ପ୍ରଭୃତି କଲିକତାରେ ଥ‌ିବା ସମୟରେ, ସେ କଲିକତାରେ ଥ‌ିବା ଓଡ଼ିଆ କର୍ମୀମାନଙ୍କ ଶିକ୍ଷାବିସ୍ତାର ପାଇଁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ । ଓଡ଼ିଶାରେ ସେହିପରି ବିଦ୍ୟାଳୟମାନ ସ୍ଥାପନ କରି ଦେଶରୁ ନିରକ୍ଷରତା ଦୂରପାଇଁ ଯେଉଁ ଚିନ୍ତା କରୁଛୁ, ସେତେବେଳେ ମଧୁବାବୁ ସେହିଭଳି ଚିନ୍ତା ଦୂର କରିବେ । ଆଜିକାଲି ଆମେ ନିରକ୍ଷରତା କରିଥିଲେ ଏବଂ ତାହାକୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ । ମଧୁବାବୁ କଲିକତା ଛାଡ଼ିବାପରେ ସେହି ନୈଶ ବିଦ୍ୟାଳୟଗୁଡ଼ିକ ବନ୍ଦ ହୋଇଯାଇଥିଲା ।

ମଧୁସୂଦନ କଲିକତାରୁ କଟକକୁ ଆସି ଓକିଲାତି କଲେ । ସେତେବେଳେ ମଧୁବାବୁ ଥିଲେ ଏକମାତ୍ର ଓଡ଼ିଆ ଓକିଲ । ତେଣୁ ସେ ସମୟରେ ଅନେକ ବଙ୍ଗାଳୀ ଓକିଲଙ୍କଠାରୁ ବ୍ୟଙ୍ଗ, ବିଦ୍ରୁପ ଓ ନିର୍ଯାତନା ସହିବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା । ବଙ୍ଗାଳୀମାନଙ୍କର ଏତେ ପ୍ରଭାବ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସେ ନିଜ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ସଂପାଦନାରେ ସତତ ବ୍ରତୀ ଥିଲେ । ଲେଖକ ସେ ସଂପର୍କରେ କହିଛନ୍ତି –‘‘ପ୍ରତିଭାଶାଳୀ ବ୍ୟକ୍ତି ଯେତେବେଳେ ନିଜର ଶକ୍ତିରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଲାଭ କରିବାକୁ ବସେ, ତା’ର ବହୁ ଶତ୍ରୁ ବାହାରନ୍ତି; କିନ୍ତୁ ଦିନେ ସେମାନଙ୍କୁ ତାହାର ପ୍ରତିଭା ନିକଟରେ ନତମସ୍ତକ ହେବାକୁ ପଡ଼େ । ମଧୁବାବୁ ନିଜର ବିଦ୍ୟା, ବୁଦ୍ଧି, ଶକ୍ତି, ସାମର୍ଥ୍ୟ ଓ ଅଧ୍ୟବସାୟ ବଳରେ ଦିନେ କଟକରେ ଓକିଲ ସମାଜର ଶୀର୍ଷ ସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କରିଥିଲେ ।’’ ମଧୁବାବୁ ତାଙ୍କ ଓକିଲାତି ଜୀବନରେ ବହୁ ଜଟିଳ ମୋକଦ୍ଦମାରେ ନିଜ ଶକ୍ତିର ପରିଚୟ ଦେଇଥିଲେ ।

ପୁରୀ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ଦେଉଳର ଭାର ନେବାକୁ ହାଇକୋର୍ଟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସରକାରଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଲଢ଼ିବାପରେ, ଶେଷରେ ସରକାର ପୁରୀ ରାଜାଙ୍କ ସହିତ ମୋକଦ୍ଦମା ରଫା ଉତ୍କଳର ଅନେକ ଅଂଶ ପଡ଼ୋଶୀ ପ୍ରଦେଶ ସହିତ ମିଶି ରହିଛି । ସେଠାରେ ଥ‌ିବା ଓଡ଼ିଆମାନେ ବାଧ୍ୟ ହୋଇ ହିନ୍ଦୀ, ବଙ୍ଗଳା ଓ ତେଲଙ୍ଗୀ ଭାଷା ଶିକ୍ଷା କରିବାକୁ ପଡୁଛି । ତେଣୁ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷୀ ଅଞ୍ଚଳର ଏକତ୍ରୀକରଣ ପାଇଁ ସେ ଗଠନ କରିଥିଲେ ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀ । ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରଦେଶବାସୀ ଓଡ଼ିଆ ଭାଇଭଉଣୀଙ୍କୁ ଏହି ସମ୍ମିଳନୀକୁ ସେ ଆହ୍ଵାନ ଦେଇଥିଲେ । ସେ ଲେଖିଥିଲେ
CHSE Odisha Class 11 Odia Solutions Chapter 3 Img 3
ଅଣାଯାଇ, ଓଡ଼ିଶା ସହିତ ମିଶାଇ ଦିଆଯାଇଥିଲା । ଆମେ ଆଜି ଯେଉଁ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ଉତ୍କଳ ପ୍ରଦେଶ ଦେଖୁଛୁ, ତାହା ମଧୁସୂଦନଙ୍କ କଟକରେ ଆଜି ଯେଉଁ ସୁନାରୁପାର ତାରକସି କାମ ଜଗତରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧି ଲାଭ କରିଛି, ତାହା ସେହି ମଧୁସୂଦନଙ୍କ ବେକାର ଯୁବକଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଇଥିଲେ । ଗୋଧ୍ ଚମଡ଼ା ଓ କୁମ୍ଭୀରି ଚମଡ଼ାରୁ ଯେ ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ଜୋତା, ବ୍ୟାଗ୍ ତିଆରି ହୋଇପାରେ, ତାହା ମଧୁସୂଦନ ଚିନ୍ତା କରିଥିଲେ । ବ୍ୟବସାୟୀ ଭାବରେ ସେ ଉତ୍କଳ ଟାନେରୀ ଚଳାଇଥିଲେ ବହୁତ ଲାଭ ହୋଇଥାନ୍ତା, ମାତ୍ର ସେ ତାହା କରିନଥିଲେ । ତାଙ୍କର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା ଓଡ଼ିଶାର ନାମ ବଢୁ ।

ଓଡ଼ିଆ ଜାତି ଖରାପ ଜିନିଷ ତିଆରି କରୁଛି ବୋଲି କେହି ଯେପରି ନ କୁହନ୍ତି । ତେଣୁ ସେ ଚମଡ଼ା ବା ଜୋତାର ସାମାନ୍ୟ ଦୋଷ ଦେଖିଲେ ସେସବୁକୁ ସେ ନଷ୍ଟ କରି ଦେଉଥିଲେ । ଏଥ‌ିପାଇଁ ବ୍ୟବସାୟରେ ତାଙ୍କର ବହୁତ କ୍ଷତି ହୋଇଥିଲା । ଏହି ଟାନେରୀ ପାଇଁ ମଧୁବାବୁ ଋଣକରି ଦରିଦ୍ର ହୋଇ ଯାଇଥିଲେ । ଯେତେ ଯାହା ହେଲେବି ସେ କେବେହେଲେ, ନିଜର ଆତ୍ମସମ୍ମାନ ହରାଇନଥିଲେ । ସେ ସବୁବେଳେ କହୁଥିଲେ –
‘ଆଲୋ ସଖି, ଆପଣା ମହତ ଆପେ ରଖି ।’’

ନିର୍ବାଚିତ ହୋଇଥିଲେ । ସେ ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କ ଜୀବନକାଳ ଭିତରେ ଦୁଇଥର ବିଲାତ ଯାଇଥିଲେ ଓ ସେଠାକାର ଶିକ୍ଷା, ସଭ୍ୟତା ଆଦି ତାଙ୍କୁ ବହୁ ଭାବରେ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥିଲା । ୧୯୨୧ ମସିହାରେ ଯେତେବେଳେ ଆମ ଦେଶର ମନ୍ତ୍ରୀ ଶାସନ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହେଲା, ସେତେବେଳେ ବିହାର-ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶର ସେ ମନ୍ତ୍ରୀ ହୋଇଥିଲେ । ମନ୍ତ୍ରୀ ହିସାବରେ ସେ ନିଜର ଶକ୍ତି ଓ ସ୍ବାତନ୍ତ୍ର୍ୟ ବଜାୟ ରଖୁଥିଲେ । ଯେହେତୁ ମନ୍ତ୍ରୀମାନେ ଲୋକପ୍ରତିନିଧ୍ୟ, ସେଥ‌ିପାଇଁ ସେମାନେ ଅବୈତନିକ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ଉଚିତ । ସରକାର ମଧୁବାବୁଙ୍କର ଏହି ମତକୁ ଗ୍ରହଣ କରିନଥିଲେ । ତେଣୁ ସେ ମନ୍ତ୍ରୀ ପଦରୁ ଇସ୍ତଫା ଦେଇଥିଲେ । ବ୍ୟବସ୍ଥାପକ ଥିବା ସମୟରେ ସେ ପ୍ରଜାସ୍ପଷ୍ଟ ଆଇନ, ବିହାର ଓଡ଼ିଶା ମ୍ୟୁନିସିପାଲ୍ଟ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ କରିଥିଲେ ।

ମଧୁସୂଦନ ଇଂରାଜୀ ଓ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ଜଣେ ତେଜସ୍ବୀ ବକ୍ତା ଥିଲେ । ଜାତି ସଂଗଠନ ପାଇଁ ସେ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରୁଥିଲେ । ସେ ସମୟରେ ଖଦିଲୁଗା ପିନ୍ଧିବା, କୃଷକ ସଭା ସ୍ଥାପନ କରିବା, ପ୍ରଜାପ୍ରତିନିଧୂ ସଙ୍ଗଠନ, ସ୍ଵଦେଶୀ ବସ୍ତ୍ର ନିର୍ମାଣ ଓ ପରିଧାନ ପାଇଁ ସେ ଦେଶବାସୀଙ୍କୁ ମତାଉଥିଲେ । ଜାତୀୟତାଭାବ ଜାଗରଣ ପାଇଁ ସେ ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀ ମଧୁସୂଦନଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁର ଅଳ୍ପକାଳ ପୂର୍ବରୁ ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ ଗଠନ ହେବାର ଘୋଷଣା ହୋଇଥିଲା । ଶାସନଗତ ପରିବର୍ତ୍ତନ ପାଇଁ ତହିଁର ବ୍ୟବସ୍ଥା ପାଇଁ ଯେଉଁ କମିଟି ଗଠନ କରାଯାଇଥିଲା, ମଧୁସୂଦନ ସେଥ‌ିର ସଦସ୍ୟ ଥିଲେ । ସାର୍ ଜନ୍. ହବାକ୍ (ଓଡ଼ିଶାର ପ୍ରଥମ ଗଭର୍ଣ୍ଣର) ସେହି କମିଟିର ଥିଲେ ସଭାପତି । ମାତ୍ର ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ କମିଟି କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେବା ପୂର୍ବରୁ ମଧୁସୂଦନ ୮୬ ବର୍ଷ ବୟସରେ, ୧୯୩୪ ମସିହା ଫେବୃୟାରୀ ମାସ ୪ ତାରିଖରେ ଅମର ପଥର ଯାତ୍ରୀ ହୋଇଥିଲେ ।

ଯେହେତୁ ମଧୁସୂଦନ ଖ୍ରୀଷ୍ଟିୟାନ୍ ଧର୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ, ସେଥ୍ପାଇଁ କଟକର ମହାନଦୀ ତୀରବର୍ତୀ ଗୋରାକବର ହତା ମଧ୍ୟରେ ତାଙ୍କର ନଶ୍ବର ଦେହକୁ କବର ଦିଆଯାଇଥିଲା । ମଧୁସୂଦନଙ୍କ ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖକ ଶେଷରେ ଲେଖିଛନ୍ତି ‘ମଧୁସୂଦନଙ୍କ ନଶ୍ଵର ଦେହ ଆମ୍ଭମାନଙ୍କ ଚକ୍ଷୁରୁ ଅନ୍ତର୍ହିତ ହୋଇଅଛି ସତ୍ୟ; କିନ୍ତୁ ତାଙ୍କର ଅମର ଆତ୍ମା ଏ ଜାତିର ଗତିବିଧ‌ି ସର୍ବଦା ଲକ୍ଷ୍ୟ କରୁଅଛି । ତାଙ୍କର ପ୍ରଦର୍ଶିତ ପନ୍ଥା ଅନୁସରଣ କରି ଏ ଜାତି ଜଗତର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସଭ୍ୟ ଜାତିର ସମକକ୍ଷ ହେଉ, ଏଥିପାଇଁ ଆମ୍ଭେମାନେ ତାଙ୍କ ଆଶୀର୍ବାଦ ଭିକ୍ଷା କରୁଅଛୁ ।’’

କଠିନ ଶବ୍ଦ ଓ ଏହାର ଅର୍ଥ :
CHSE Odisha Class 11 Odia Solutions Chapter 3 Img 1

BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 15 ଆଲୋକ

Odisha State Board BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 15 ଆଲୋକ Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 6 Science Solutions Chapter 15 ଆଲୋକ

Question 1.
ତଳ ବାକ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ନିଜ ଖାତାରେ ଲେଖ । ଠିକ୍ ବାକ୍ୟ ପାଖରେ ଠିକ୍ (✓) ଚିହ୍ନ ଓ ଭୁଲ୍ ବାକ୍ୟ ପାଖରେ ଛକି (✗) ଚିହ୍ନ ଦିଅ ।
(କ) ଆଲୋକର ଗତିପଥ ସରଳରେଖ୍ୟ ନୁହେଁ ।
(ଖ) ଦର୍ପଣ ଏକ ପ୍ରତିଫଳନ ପୃଷ୍ଠ ।
(ଗ) ଜଡ଼ାତେଲ ଏକ ଅସ୍ୱଚ୍ଛ ପଦାର୍ଥ ।
(ଘ) ବସ୍ତୁର ପ୍ରତିବିମ୍ବ ତା’ର ଛାୟା ନୁହେଁ ।
(ଙ) ନିର୍ମଳ ଜଳ ଏକ ସ୍ୱଚ୍ଛ ପଦାର୍ଥ ।
ଉ –
(କ) (✗)
(ଖ) (✓)
(ଗ) (✗)
(ଘ) (✓)
(ଙ) (✓)

BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 15 ଆଲୋକ

Question 2.
ବନ୍ଧନୀ ମଧ୍ଯରୁ ଉପଯୁକ୍ତ ଶବ୍ଦବାଛି ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(କ) ଆଲୋକର ପ୍ରତିଫଳନ …………. ପୃଷ୍ଠରେ ହୁଏ । (ଦର୍ପଣ, ଲେନ୍ସ, ପ୍ରିଜିମ୍)
(ଖ) ପତଳା ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ଗୋଟିଏ …………… ପଦାର୍ଥ । (ସ୍ଵଚ୍ଛ, ଅସ୍ବଚ୍ଛ, ଅଳ୍ପ ସ୍ବଚ୍ଛ)
(ଗ) ଆଲୋକ ଉତ୍ସକୁ ସ୍ଥିର ରଖ୍ ପରଦାକୁ ବସ୍ତୁଠାରୁ ଯେତେ ଦୂରକୁ ନେବା ଛାୟାର ……………. ହେବ । (ସାନ, ବଡ଼, ଅସ୍ପଷ୍ଟ ବଡ଼)
ଉ –
(କ) ଦର୍ପଣ
(ଖ) ଅଳ୍ପ ସ୍ବଚ୍ଛ
(ଗ) ଅସ୍ପଷ୍ଟ ବଡ଼

Question 3.
ନିମ୍ନୋକ୍ତ ଶବ୍ଦଦ୍ଵୟ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ପାର୍ଥକ୍ୟ ୨/୩ଟି ବାକ୍ୟରେ ଲେଖ ।
(କ) ଛାୟା ଓ ପ୍ରତିବିମ୍ବ
(ଖ) ସ୍ଵଚ୍ଛ ପଦାର୍ଥ ଓ ଅସ୍ବଚ୍ଛ ପଦାର୍ଥ
ଉ –
(କ) ଛାୟା ଓ ପ୍ରତିବିମ୍ବ

ଛାୟା ପ୍ରତିବିମ୍ବ
(i) ଆଲୋକ ପଥରେ ଅସ୍ବଚ୍ଛ ବସ୍ତୁ ରଖୁ ଅସ୍ବଚ୍ଛ ବସ୍ତୁ ପଛପଟେ ଛାୟା ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । (i) ପ୍ରତିଫଳନ ପୃଷ୍ଠରେ କୌଣସି ବସ୍ତୁ ରଖୁଲେ ତାହାର ପ୍ରତିବିମ୍ବ ପ୍ରତିଫଳନ ପୃଷ୍ଠରେ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।
(ii) ଛାୟାର ଆକାର, ଆଲୋକ, ଅସ୍ଵଚ୍ଛ ବସ୍ତୁ ଓ ପରଦାର ଅବସ୍ଥାନ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ । (ii) ପ୍ରତିବିମ୍ବର ଆକାର ପ୍ରତିଫଳନ ପୃଷ୍ଠ ଓ ବସ୍ତୁର ଅବସ୍ଥାନ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ ।

 

(ଖ) ସ୍ଵଚ୍ଛ ପଦାର୍ଥ ଓ ଅସ୍ବଚ୍ଛ ପଦାର୍ଥ

ସ୍ବଚ୍ଛ ପଦାର୍ଥ ଅସ୍ପଷ୍ଟ ପଦାର୍ଥ
(i) ଯେଉଁ ପଦାର୍ଥ ମଧ୍ୟଦେଇ ଆଲୋକ ଯାଇପାରେ, ସେଗୁଡ଼ିକୁ ସ୍ବଚ୍ଛ ପଦାର୍ଥ କୁହାଯାଏ । (i) ଯେଉଁ ପଦାର୍ଥ ମଧ୍ୟଦେଇ ଆଲୋକ ଯାଇପାରେ, ନାହିଁ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ଅସ୍ବଚ୍ଛ ପଦାର୍ଥ କୁହାଯାଏ ।
(ii) କାଚ, ଚଷମା, ପାଣି ଆଦି ସ୍ଵଚ୍ଛ ପଦାର୍ଥ (ii) ଖପରା, କାଗଜ, କାର୍ଡ଼ବୋର୍ଡ଼ ଆଦି ଅସ୍ବଚ୍ଛ ପଦାର୍ଥ ।

BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 15 ଆଲୋକ

Question 4.
ଆଲୋକ ଏକ ସରଳ ପଥରେ ଗତିକରେ । ଦୁଇଟି ଉଦାହରଣ ଦେଇ ବୁଝାଅ ।
ଉ –
ଉଦାହରଣ – ୧
BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 15 ଆଲୋକ - 1
(i) ଗୋଟିଏ ସିଧା ନରମ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ନଳୀ ନିଆଯାଉ । ଟେବୁଲ ଉପରେ ଏକ ମହମବତି ଜଳାଯାଉ ।
(ii) ଟେବୁଲ ଅପର ପାର୍ଶ୍ଵରେ ଛିଡ଼ାହୋଇ ନଳୀ ମଧ୍ୟଦେଇ ଜଳୁଥିବା ମହମବତିର ଶିଖା ଲକ୍ଷ୍ୟକଲେ ଶିଖାଟି ଦେଖାଯିବ ।
(iii) ସେହି ନଳୀକୁ ସାମାନ୍ୟ ବଙ୍କାର ମହମବତି ଶିଖାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟକଲେ ଶିଖାଟି ଦେଖାଯିବ ନାହିଁ ।

ଉଦାହରଣ – ୨
BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 15 ଆଲୋକ - 2
(i) ତିନୋଟି କାର୍ଡ଼ବୋର୍ଡ଼ ନେଇ ପ୍ରତ୍ୟେକର ଠିକ ମଝିରେ ସମାନ ଉଚ୍ଚତାରେ ରନ୍ଧ୍ର କରାଯାଉ ।
(ii) ଜାଳୁଥ‌ିବା ମହମବତି ନିକଟରେ କାର୍ଡ଼ବୋର୍ଡ଼ ତିନୋଟିକୁ ଏପରି ରଖାଯାଉ, ଯେପରିକି ରନ୍ଧ୍ରଗୁଡ଼ିକ ଏକ ସରଳରେଖାରେ ରହିବେ ।
(iii) ଆଲୋକ ଉତ୍ସଠାରୁ ଦୂରରେ ଥିବା କାର୍ଡ଼ବୋର୍ଡ଼ ରନ୍ଧ୍ରଦେଇ ଦେଖ‌ିଲେ ଆଲୋକ ଦେଖାଯିବ । ଏଥ‌ିରୁ ଜଣାପଡ଼େ ଯେ ଆଲୋକ ରଶ୍ମି ସରଳରେଖାରେ ଗତିକରେ ।

Question 5.
ଗୋଟିଏ ବା ଦୁଇଟି ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।
(କ) ପ୍ରତିବିମ୍ବ ଗଠନପାଇଁ କ’ଣ କ’ଣ ଆବଶ୍ୟକ ?
(ଖ) ଅଳ୍ପ ସ୍ବଚ୍ଛ ପଦାର୍ଥ କ’ଣ ? ୨ଟି ଉଦାହରଣ ଦିଅ ।
(ଗ) ଛାୟା କିପରି ଗଠିତ ହୁଏ ।
ଉ –
(କ) ପ୍ରତିବିମ୍ବ ଗଠନପାଇଁ ପ୍ରତିଫଳନ ପୃଷ୍ଠ ଓ ଆଲୋକ ଆବଶ୍ୟକ ।
(ଖ)
(i) ଯେଉଁ ପଦାର୍ଥ ମଧ୍ୟଦେଇ ଆଲୋକ ଅଳ୍ପ ଅଳ୍ପ ଆସେ, ତାହାକୁ ଅଳ୍ପ ସ୍ବଚ୍ଛ ପଦାର୍ଥ କୁହାଯାଏ ।
(ii) ପତଳା ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍, ତେଲଲଗା କାଗଜ ଆଦି ଅଳ୍ପ ସ୍ବଚ୍ଛ ପଦାର୍ଥ ।

(ଗ) ଆଲୋକ ପଥରେ ଅସ୍ଵଚ୍ଛ ବସ୍ତୁ ରଖୁଳେ ଅସ୍ବଚ୍ଛ ବସ୍ତୁ ପଛପଟେ ଛାୟା ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।

BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 15 ଆଲୋକ

Question 6.
ଆକାଶରେ ଉଡ଼ୁଥ‌ିବା ପକ୍ଷୀର ଛାୟା କେତେବେଳେ ଭୂମିରେ ପଡ଼େ ତ କେତେବେଳେ ପଡ଼େ ନାହିଁ । ୨/ ୩ଟି ବାକ୍ୟରେ କାରଣ ଲେଖ ।
ଉ –

  • ଆଲୋକ ପଥରେ ଅସ୍ବଚ୍ଛ ବସ୍ତୁ ରଖୁଳେ ଅସ୍ବଚ୍ଛ ବସ୍ତୁ ପଛପଟେ ଛାୟା ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । ଏହି ଛାୟାର ଆକାର, ଆଲୋକ, ଅସ୍ବଚ୍ଛ ବସ୍ତୁ ଓ ପରଦାର ଅବସ୍ଥାନ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ ।
  • ଭୂମିଠାରୁ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଦୂରତାରେ ପକ୍ଷୀଟି ଥିବାବେଳେ ତା’ର ଛାୟା ଭୂମିରେ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।
  • ଭୂମିଠାରୁ ଅଧିକ ଦୂରତାରେ ପକ୍ଷୀଟି ଥିବାବେଳେ ତା’ର ଛାୟା ଭୂମିରେ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ନାହିଁ ।

Question 7.
ରାସ୍ତାକଡ଼ରେ ଥ‌ିବା ବତିଖୁଣ୍ଟ ଦୁର୍ଘଟଣା ରୋକିବାରେ କିପରି ସାହାଯ୍ୟ କରେ ?
ଉ –
ରାସ୍ତାକଡ଼ରେ ଥ‌ିବା ବତିଖୁଣ୍ଟ ଆଲୋକର ଏକ ଉତ୍ସ, ଯାହାକି ରାତିରେ ସଡ଼କ ଦୁର୍ଘଟଣାକୁ ରୋକିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ । ଏହି ବତିଗୁଡ଼ିକ ଅତି ଉଚ୍ଚରେ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ବସ୍ତୁକୁ ଦେଖିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ । ଏହି ଆଲୋକରେ ବସ୍ତୁର ଛାୟା ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ନାହିଁ; ଫଳରେ ରାସ୍ତା ପରିଷ୍କାର ଭାବରେ ଦେଖାଯାଏ ! ତେଣୁ ରାସ୍ତାକଡ଼ରେ ଥିବା ବତିଖୁଣ୍ଟ ଦୁର୍ଘଟଣା ରୋକିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ ।

Question 8.
ଗାଡ଼ିଚାଳକ ସମ୍ମୁଖରେ ଥ‌ିବା ଦର୍ପଣକୁ ଚାଳକର ତୃତୀୟ ନୟନ ବୋଲି କୁହାଯାଏ କାହିଁକି ?
ଉ –
ଗାଡ଼ିଚାଳକ ସମ୍ମୁଖରେ ଥିବା ଦର୍ପଣ ଗାଡ଼ିର ପଛରୁ ଆସୁଥିବା ଯାନବାହାନଗୁଡ଼ିକର ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଦୂରତାକୁ ନିରୂପଣ କରିବାରେ ଯାନବାହାନର ଗତିପଥକୁ ଦେଖ୍ ଉପଯୁକ୍ତ ପ୍ରଦକ୍ଷେପ ନେଇଥା’ନ୍ତି ଓ ନିରାପଦ ଭାବରେ ଗାଡ଼ି ଚଳାଇଥା’ନ୍ତି । ତେଣୁ ଗାଡ଼ିଚାଳକ ସମ୍ମୁଖରେ ଥ‌ିବା ଦର୍ପଣକୁ ଚାଳକର ତୃତୀୟ ନୟନ ବୋଲି କୁହାଯାଇଥାଏ ।

ଆଲୋକ Notes :

→ ଉପକ୍ରମ :

  • ଆଲୋକ ବିଭିନ୍ନ ପଦାର୍ଥକୁ ଦେଖାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ; ଅର୍ଥାତ୍ ଆଲୋକ ଯେଉଁ ବସ୍ତୁ ଉପରେ ପଡ଼େ ତାହାକୁ ଆମେ ଦେଖାରୁ ।
  • ସୂର୍ଯ୍ୟ, ତାରା, ମହମବତି, ଟର୍ଚ୍ଚ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରିକ୍‌ ବଲ୍‌ବ ପ୍ରଭୃତି ଉଜ୍ଜ୍ବଳ ବସ୍ତୁ । ଏଗୁଡ଼ିକ ଆଲୋକର ଉତ୍ସ |
  • ଟେବୁଲ, ଚେୟାର, ବହିପତ୍ର, ଖଟ ଇତ୍ୟାଦି ଉଜ୍ଜଳ ବସ୍ତୁ ବା ଆଲୋକର ଉତ୍ସ ନୁହଁନ୍ତି ।
    BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 15 ଆଲୋକ - 3

    • ରାସ୍ତାରେ ଥିବା ବତିଖୁଣ୍ଟ ମଧ୍ୟ ଆଲୋକର ଏକ ଉତ୍ସ, ଯାହାକି ରାତିରେ ସଡ଼କ ଦୁର୍ଘଟଣାକୁ ରୋକିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ ।
    • ଏହି ବତିଗୁଡ଼ିକ ଅତି ଉଚ୍ଚରେ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ବସ୍ତୁକୁ ଦେଖ‌ିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ । ଏହି ଆଲୋକରେ ବସ୍ତୁର ଛାୟା ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ନାହିଁ; ଫଳରେ ରାସ୍ତା ପରିଷ୍କାର ଭାବରେ ଦେଖାଯାଏ ।

ତୁମପାଇଁ କାମ : ୧

ତୁମ ଚାରିପାଖରେ ଥ‌ିବା କିଛି ବସ୍ତୁ ସଂଗ୍ରହ କର । କାଗଜ, ବ୍ୟାଗ୍, ବାକ୍ସ, କାଚପ୍ଲେଟ, ସିଲଟ, ଖପରା, ନୋଟବହି, କାର୍ଡ଼ବୋଡ଼, ରଙ୍ଗିନ୍ କାଗଜ, ତେଲଲଗା କାଗଜ ପ୍ରଭୃତି । ପ୍ରତ୍ୟେକ ବସ୍ତୁକୁ ଗୋଟିଏ ପରେ ଗୋଟିଏ ଧରି ତା ମଧ୍ଯ

→ ସ୍ୱଚ୍ଛ, ଅସ୍ବଚ୍ଛ, ଅଳ୍ପ ସ୍ବଚ୍ଛ ପଦାର୍ଥ :

(i) ଯେଉଁ ପଦାର୍ଥ ମଧ୍ୟଦେଇ ଆଲୋକ ଯାଇପାରେ, ସେଗୁଡ଼ିକୁ ସ୍ୱଚ୍ଛ ପଦାର୍ଥ କୁହାଯାଏ । କାଚ, ଚଷମା, ପାଣି ଆଦି ସ୍ବଚ୍ଛ ପଦାର୍ଥ ।
BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 15 ଆଲୋକ - 4
(ii) ଯେଉଁ ପଦାର୍ଥ ମଧ୍ୟଦେଇ ଆଲୋକ ଆଦୌ ଯାଇପାରେ ନାହିଁ, ତାହାକୁ ଅସ୍ୱଚ୍ଛ ପଦାର୍ଥ କୁହାଯାଏ । ଖପରା, କାଗଜ, କାର୍ଡ଼ବୋର୍ଡ଼ ଆଦି ଅସ୍ବଚ୍ଛ ପଦାର୍ଥ ।
(iii) ଯେଉଁ ପଦାର୍ଥ ମଧ୍ୟଦେଇ ଆଲୋକ ଅଳ୍ପ ଅଳ୍ପ ଆସେ, ତାହାକୁ ଅଳ୍ପ ସ୍ଵଚ୍ଛ ପଦାର୍ଥ କୁହାଯାଏ । ପତଳା ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍, ତେଲଲଗା କାଗଜ, ରଙ୍ଗିନ୍ କାଗଜ ଆଦି ଅଳ୍ପ ସ୍ବଚ୍ଛ ପଦାର୍ଥ ।

BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 15 ଆଲୋକ

Question 1.
ନିମ୍ନ ସାରଣୀଟିକୁ ପୂରଣ କର ।
ଉ –
BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 15 ଆଲୋକ - 5

→ ଆଲୋକର ଗତି :
(i) ଆଲୋକ ଉତ୍ସରୁ ଆଲୋକ ସବୁଦିଗକୁ ସରଳରେଖାରେ ଗତିକରେ । ଏହାକୁ ଆଲୋକ ରଶ୍ମି କହନ୍ତି ।
(ii) ରଶ୍ମିମାନଙ୍କର ସମାହାରକୁ ଆଲୋକ ଗୁଚ୍ଛ କହନ୍ତି । ଟର୍ଚ୍ଚ ଓ ଗାଡ଼ିରୁ ଆଲୋକ ଗୁଚ୍ଛ ଆସେ ।
(iii) ଆଲୋକ ଏକ ସରଳରେଖାରେ ଗତିକରେ ।

ତୁମପାଇଁ କାମ – ୨

  • ଗୋଟିଏ ସିଧା ନରମ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ ନଳୀ ସଂଗ୍ରହ କର । ଟେବୁଲ ଉପରେ ମହାମବତିଟିଏ ଜାଳ । ଟେବୁଲର ଅପର ପାର୍ଶ୍ଵରେ ଛିଡ଼ାହୋଇ ନଳୀ ମଧ୍ୟଦେଇ ଜଳୁଥ‌ିବା ମହମବତିର ଶିଖାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟକର । ମହମବତିର ଶିଖାକୁ ଦେଖୁ ତ ! ନଳୀକୁ ସାମାନ୍ୟ ବଙ୍କାଇ ଦିଅ । ତା’ ମଧ୍ୟରେ ମହମବତିର ଶିଖାକୁ ଦେଖ । ଶିଖା ଦେଖିରୁଛ କି ?
  • ସିଧା ନଳୀରେ ଆଲୋକ ଦେଖାଗଲ; କିନ୍ତୁ ବଙ୍କାନଳୀରେ ଦେଖାଗଲା ନାହିଁ । ତେଣୁ ଆଲୋକର ଗତିପଥ ସରଳରେଖ ।
  • ତିନୋଟି କାର୍ଡ଼ବେ।ର୍ଡ଼ରେ ସମାନ ଉଚ୍ଚତାରେ ରନ୍ଧ୍ର କରି ଗୋଟିଏ ମହମବତି ସାହାଯ୍ୟରେ ଏହି ପରୀକ୍ଷା ମଧ୍ୟ କରାଯାଇପାରିବ ।
    BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 15 ଆଲୋକ - 6

→ ଛାୟା :

  • ଆଲୋକ ଆଗରେ କୌଣସି ଅସ୍ବଚ୍ଛ ବସ୍ତୁ ରଖୁଲେ ବସ୍ତୁର ପଛପଟେ ଅନ୍ଧକାର ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । ଏହାକୁ ବସ୍ତୁର ଛାୟା କହନ୍ତି ।
  • ଏହି ଛାୟା ଭୂମିରେ ବା ଗୋଟିଏ ପରଦା ଉପରେ ପଡ଼ିଥାଏ । ଏହି ଛାୟାର ଆକାର, ଆଲୋକ, ଅସ୍ବଚ୍ଛ ବସ୍ତୁ ଓ ପରଦାର ଅବସ୍ଥାନ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ ।
  • ଆଲୋକ ଉତ୍ସ, ଅସ୍ବଚ୍ଛ ବସ୍ତୁ ଓ ପରଦାର ଅବସ୍ଥାନ ଅନୁସାରେ ଛାୟାର ଆକୃତି ସାନ, ବଡ଼, ସ୍ପଷ୍ଟ ଓ ଅସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇଥାଏ ।
  • ଆଲୋକର ପଥ ସରଳରେଖୀୟ ହୋଇଥିବାରୁ ଅସ୍ବଚ୍ଛ ପଦାର୍ଥର ଛାୟା ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।

BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 15 ଆଲୋକ

ତୁମପାଇଁ କାମ – ୩
BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 15 ଆଲୋକ - 7

  • ତୁମ ଶ୍ରେଣୀଗୃହର କବାଟ, ଝରକା ବନ୍ଦ କରି ଗୃହଟିକୁ ଅନ୍ଧାର କର । ଟେବୁଲ ଉପରେ ଅଳ୍ପ ଉପରେ ମହାମବତିଟିଏ ଜାଳ । ମହାମବତି ସମ୍ମୁଖରେ ଲମ୍ବ ଭାବରେ ଇଟାଟିଏ ରଖ । ଧଳା କାର୍ଡ଼ବୋର୍ଡ଼ ଖଣ୍ଡେ ହାତରେ ଧରି ଇଟା ପଛରେ ଦେଖାଅ । ପଟି ଉପରେ ଇଟାର ଛାଇକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ କର । ଇଟାକୁ ମହମବତିର ଶିଖା ଆଡ଼କୁ ଆଣ ଓ ଛାଇକୁ ଦେଖ । ଶିଖାଠାରୁ ଦୂରକୁ ଇଟାକୁ ନିଅ ଓ ଛାଇକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ କର ।
  • ପୁନଶ୍ଚ ମହମବତି ଓ ଇଟାକୁ ସ୍ଥିର ରଖ୍ ପଟିକୁ ଆଗ ପଛ କରି ଛାଇକୁ ଦେଖ । କ’ଣ ସବୁ ଦେଖୁଲ ? ଇଟାଟି ମହମବତିର ଯେତିକି ନିକଟବର୍ତ୍ତୀ ହେଉଛି, ପଟି ଉପରେ ଛାଇର ଆକୃତି ସେହି ଅନୁସାରେ ବଡ଼ ହେଉଛି । ପଟିକୁ ଇଟାଠାରୁ ଯେତେ ଅଧିକ ଦୂରକୁ ନିଆଯାଉଛି, ଛାୟାର ଆକୃତି ସେତେବଡ଼ ହୋଇଯାଉଛି; ମାତ୍ର ଅସ୍ପଷ୍ଟ ଦେଖାଯାଉଛି ।
  • ଆଲୋକର ଉତ୍ସ, ଅସ୍ବଚ୍ଛ ବସ୍ତୁ ଓ ପରଦାର ଅବସ୍ଥାନ ଅନୁସାରେ ଛାୟାର ଆକୃତି ସାନ, ବଡ଼, ସ୍ପଷ୍ଟ ଓ ଅସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇଥାଏ । ଆଲୋକର ପଥ ସରଳରେଖ୍ ହୋଇଥିବାରୁ ଅସ୍ବଚ୍ଛ ପଦାର୍ଥର ଛାୟା ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।

→ ପ୍ରତିଫଳନ ପୃଷ୍ଠ :

  • ଦର୍ପଣ ଆଗରେ ଯେ କୌଣସି ବସ୍ତୁ ରଖୁଲେ ତାହାର ପ୍ରତିବିମ୍ବ ଦର୍ପଣରେ ଦେଖାଯାଏ । ଦର୍ପଣ ଓ ପାଣି ପ୍ରଭୃତି ପ୍ରତିଫଳନ ପୃଷ୍ଠ |
  • ପ୍ରତିଫଳନ ପୃଷ୍ଠ ଉପରେ ଆଲୋକ ପଡ଼ିଲେ ଆଲୋକର ପ୍ରତିଫଳନ ହୁଏ ଓ ପ୍ରତିବିମ୍ବ ଗଠିତ ହୁଏ ।
    BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 15 ଆଲୋକ - 8

→ ରନ୍ଧ୍ର କ୍ୟାମେରା :

ତୁମପାଇଁ କାମ – ୪
BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 15 ଆଲୋକ - 9
ଆଲୋକ ଏକ ସରଳରେଖାରେ ଗତିକରେ ବୋଲି ରନ୍ଧ୍ରକ୍ୟାମେରେ ଓ ଓଲଟା ପ୍ରତିବିମ୍ବ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।

→ ତୁମେ ଜାଣ କି ?

  • ରାସ୍ତାର ଦୁଇପାର୍ଶ୍ବ ଓ ସଡ଼କ ବିଭାଜକଗୁଡ଼ିକରେ ପ୍ରତିଫଳକଗୁଡ଼ିକ ଧାଡ଼ିରେ ରହିଥାଏ । ଏହି ପ୍ରତିଫଳକଗୁଡ଼ିକ ରାତିରେ ଯାନବାହାନଗୁଡ଼ିକୁ ରାସ୍ତାର ଉଚ୍ଚତା ଜଣାଇବା ସହ ଗତିପଥ ଓ ଦିଗ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ସୂଚାଇଥାଏ ।
  • ଗାଡ଼ି ଚାଳକ ପାଇଁ ସମ୍ମୁଖରେ ଥ‌ିବା ଦର୍ପଣ (ରିଅର ଭିଉ ଦର୍ପଣ) ତା’ର ତୃତୀୟ ନୟନ ସଦୃଶ ।
  • ପଛରୁ ଆସୁଥ‌ିବା ଯାନବାହାନଗୁଡ଼ିକର ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଦୂରତାକୁ ନିରୂପଣ କରିବାରେ ଏହା ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ; ଫଳରେ ଗାଡ଼ିଚାଳକ ପଛରୁ ଆସୁଥିବା ଯାନବାହାନର ଗତିପଥକୁ ଦେଖ୍ ଉପଯୁକ୍ତ ପଦକ୍ଷେପ ନେଇଥା’ନ୍ତି ଓ ନିରାପଦ ଭାବରେ ଗାଡ଼ି ଚଳାଇଥା’ନ୍ତି ।

CHSE Odisha Class 12 Education Solutions Chapter 2 ପଣ୍ଡିତ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 Foundation of Education Solutions Chapter 2 ପଣ୍ଡିତ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ Questions and Answers.

CHSE Odisha 12th Class Education Solutions Chapter 1 Chapter 2 ପଣ୍ଡିତ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ

ବସ୍ତୁନିଷ୍ଠ ଓ ଅତିସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
A. ପ୍ରତି ପ୍ରଶ୍ନତଳେ ପ୍ରଦତ୍ତ ଚାରିଗୋଟି ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଉତ୍ତର ମଧ୍ୟରୁ ସଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।

1. ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟ କେଉଁ ମସିହାରେ ଜାତୀୟ ବିଦ୍ୟାଳୟ ରୂପେ ଘୋଷିତ ହେଲା ?
(i) ୧୯୨୦
(ii) ୧୯୨୧
(iii) ୧୯୨୨
(iv) ୧୯୨୩
Answer:
(ii) ୧୯୨୧

2. ବନ ବିଦ୍ୟାଳୟ ପ୍ରଥମେ କେତେ ଜଣ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କୁ ନେଇ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ?
(i) ୧୯
(ii) ୨୦
(iii) ୨୧
(iv) ୨୨
Answer:
(i) ୧୯

3. ସତ୍ୟବାଦୀ ବନ ବିଦ୍ୟାଳୟ କେଉଁ ମସିହାରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହୋଇଥିଲା ?
(i) ୧୮୯୯
(ii) ୧୯୦୯
(iii) ୧୯୧୯
(iv) ୧୯୧୧
Answer:
(ii) ୧୯୦୯

4. ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କଦ୍ଵାରା ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ସମ୍ବାଦପତ୍ରର ନାମ କ’ଣ ?
(i) ପ୍ରଗତିବାଦୀ
(ii) ଧରିତ୍ରୀ
(iii) ପ୍ରଜାତନ୍ତ୍ର
(iv) ସମାଜ
Answer:
(iv) ସମାଜ

5. ବନବିଦ୍ୟାଳୟକୁ ଗୋପବନ୍ଧୁ କ’ଣ ବୋଲି ଆଖ୍ୟାୟିତ କରିଥିଲେ ?
(i) ବିଦ୍ୟାମନ୍ଦିର
(ii) ସରସ୍ଵତୀ ମନ୍ଦିର
(iii) ମଣିଷ ତିଆରି କାରଖାନା
(iv) ବୃତ୍ତିଶିକ୍ଷା ବିଦ୍ୟାଳୟ
Answer:
(iii) ମଣିଷ ତିଆରି କାରଖାନା

CHSE Odisha Class 12 Education Solutions Chapter 2 ପଣ୍ଡିତ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ

6. ସତ୍ୟବାଦୀ ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରବର୍ତ୍ତକ କିଏ ?
(i) ରବୀନ୍ଦ୍ରନାଥ
(ii) ଶ୍ରୀଅରବିନ୍ଦ
(iii) ଗୋପବନ୍ଧୁ
(iv) ଗାନ୍ଧିଜୀ
Answer:
(iii) ଗୋପବନ୍ଧୁ

7. ନିମ୍ନୋକ୍ତ କିଏ ପଞ୍ଚସଖାମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣେ ନ ଥିଲେ ?
(i) ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର
(ii) ପଣ୍ଡିତ ନୀଳକଣ୍ଠ ଦାସ
(iii) ଗୋଦାବରୀଶ ମହାପାତ୍ର
(iv) ପଣ୍ଡିତ କୃପାସିନ୍ଧୁ ମିଶ୍ର
Answer:
(iii) ଗୋଦାବରୀଶ ମହାପାତ୍ର

8. କେବେ ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟ ବନ୍ଦ ହୋଇଗଲା ?
(i) ୧୯୨୫
(ii) ୧୯୨୦
(iii) ୧୯୨୬
(iv) ୧୯୨୨
Answer:
(iii) ୧୯୨୬

9. କେଉଁଟି ସତ୍ୟବାଦୀ ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାର ମୁଖ୍ୟ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ଥିଲା ?
(i) ଅହିଂସା ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷା
(ii) ପୂର୍ଣାଙ୍ଗ ଶିକ୍ଷା
(iii) ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ଶିକ୍ଷା
(iv) ନାଗରିକତା ଶିକ୍ଷା
Answer:
(iv) ନାଗରିକତା ଶିକ୍ଷା

10. କିଏ ସତ୍ୟବାଦୀ ଶିକ୍ଷାକୁ ପ୍ରଶଂସା କରି ଏହା ମୁକ୍ତାକାଶ ଶିକ୍ଷାର ଏକ ସଫଳ ପରୀକ୍ଷଣ ବୋଲି ମତବ୍ୟକ୍ତ କରିଥିଲେ ?
(i) ରାଧାନାଥ
(ii) ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି
(iii) ରବୀନ୍ଦ୍ରନାଥ
(iv) ମଧୁସୂଦନ
Answer:
(iii) ରବୀନ୍ଦ୍ରନାଥ

11. କେଉଁଟି ସତ୍ୟବାଦୀ ଶିକ୍ଷାର ମୁଖ୍ୟ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥିଲା ?
(i) ସଙ୍ଗ‍।ତ ଣିକ୍ଷ।
(ii) ସମାଜସେବା
(iii) ଭାଷାଜ୍ଞାନ ବୃଦ୍ଧି
(iv) ଚାକିରି
Answer:
(ii) ସମାଜସେବା

12. ଗୋପବନ୍ଧୁ କିଏ ‘ଉତ୍କଳମଣି’ ରୂପେ ସମ୍ବୋଧନ କରିଥିଲେ ?
(i) ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି
(ii) ରବୀନ୍ଦ୍ରନାଥ ଟାଗୋର
(iii) ସୁଭାଷଚନ୍ଦ୍ର ବୋଷ
(iv) ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ପ୍ରଫୁଲ୍ଲ ଚନ୍ଦ୍ର ଘୋଷ
Answer:
(iv) ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ପ୍ରଫୁଲ୍ଲ ଚନ୍ଦ୍ର ଘୋଷ

13. କେଉଁଟି ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କର ଏକ ସାହିତ୍ୟ କୃତି ?
(i) ଗାତାଞ୍ଜଳି
(ii) ଚିଲିକା
(iii) କାରାକବିତା
(iv) ସାବିତ୍ରୀ
Answer:
(iii) କାରାକବିତା

14. କରାଯାଉଥିଲା ?
(i) ପଞ୍ଚମିତ୍ର
(ii) ପଞ୍ଚପଣ୍ଡିତ
(iii) ପଞ୍ଚସଖା
(iv) କୌଣସିଟି ବି ନୁହେଁ
Answer:
(iii) ପଞ୍ଚସଖା

15. ନିମ୍ନଲିଖ୍ ମଧ୍ୟରୁ କେଉଁଟି ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟ ଅବନତିର କାରଣ ନୁହେଁ ?
(i) ଗୋପବନ୍ଧୁ ସ୍ବାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମରେ ଯୋଗଦାନ
(ii) ଉପଯୁକ୍ତ ଶିକ୍ଷକଙ୍କ ଅଭାବ
(iii) ଆର୍ଥିକ ସମସ୍ୟା
(iv) ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକଙ୍କ ସହଯୋଗୀ ମନୋଭାବ
Answer:
(iv) ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକଙ୍କ ସହଯୋଗୀ ମନୋଭାବ

B. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

1. ଗୋପବନ୍ଧୁ ସତ୍ୟବାଦୀରେ ଏକ ମଧ୍ୟଇଂରାଜୀ ବିଦ୍ୟାଳୟ _________ ମସିହାରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ।
Answer:
୧୯୦୯

2. ‘ବନ୍ଦୀର ଆତ୍ମକଥା’ କବିତା _____________ ଙ୍କ ଦ୍ବାରା ଲେଖାଯାଇଥିଲା ।
Answer:
ଗୋପବନ୍ଧୁ

3. ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟର ପତନ _____________ ମସିହାରେ ଘଟିଥିଲା ।
Answer:
୧୯୨୬

CHSE Odisha Class 12 Education Solutions Chapter 2 ପଣ୍ଡିତ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ

4. ଗୁପ୍ତ ବୃନ୍ଦାବନ_____________ କୁ କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟ

5. ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟ ପ୍ରଥମେ______________ ଜଣ ଛାତ୍ରଙ୍କୁ ନେଇ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।
Answer:
୧୯

6. ଉପଯୁକ୍ତ ଶିକ୍ଷକଙ୍କ ଅଭାବ ସତ୍ୟବାଦୀ ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାର ___________ ର ଏକ କାରଣ ଥିଲା ।
Answer:
ଅବନତି

7. ଗୋପବନ୍ଧୁ ____________ ବିଦ୍ୟାଳୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ।
Answer:
ମୁକୁ‍।କାଣ

8. ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟ______________ ମସିହାରେ ଜାତୀୟ ସ୍ୱୀକୃତି ଲାଭ କରିଥିଲା ।
Answer:
୧୯୨୧

9. ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଶିକ୍ଷକତା କରୁଥିବା ପାଞ୍ଚଜଣ ଆଦର୍ଶ ଶିକ୍ଷକଙ୍କୁ __________ ବୋଲି ସମ୍ବୋଧନ କରାଯାଉଥିଲା ।
Answer:
ପାଞ୍ଚସଖା

C. ଭୁଲ୍ ଥିଲେ ଠିକ୍ କରି ଲେଖ ।

1. ୧୯୨୧ ମସିହାରେ ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟକୁ ପୋଡ଼ି ଦିଆଯାଇଥିଲା ।
Answer:
୧୯୧୩ ମସିହାରେ ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟକୁ ପୋଡ଼ି ଦିଆଯାଇଥିଲା ।

2. ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟକୁ ଛୁରୀଅନା ବନବିଦ୍ୟାଳୟ କୁହାଯାଉଥିଲା ।
Answer:
ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟକୁ ବକୁଳ ବନବିଦ୍ୟାଳୟ କୁହାଯାଉଥିଲା ।

3. ଗୋଦାବରୀଶ ମହାପାତ୍ର ପଞ୍ଚସଖାମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣେ ଥିଲେ ।
Answer:
ଗୋଦାବରୀଶ ମିଶ୍ର ପଞ୍ଚସଖାମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣେ ଥିଲେ ।

4. ମୁକ୍ତାକାଶ ବିଦ୍ୟାଳୟ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ।
Answer:
ମୁକ୍ତାକାଶ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଗୋପବନ୍ଧୁ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ।

5. ଗୋପବନ୍ଧୁ ସୁଆଣ୍ଡୋଠାରେ ବନବିଦ୍ୟାଳୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ।
Answer:
ଗୋପବନ୍ଧୁ ସାକ୍ଷୀଗୋପାଳଠାରେ ବନବିଦ୍ୟାଳୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ।

6. ୩୦ ଜଣ ଛାତ୍ରଙ୍କୁ ନେଇ ପ୍ରଥମେ ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟ ଗଢ଼ି ଉଠିଥିଲା ।
Answer:
୧୯ ଜଣ ଛାତ୍ରଙ୍କୁ ନେଇ ପ୍ରଥମେ ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟ ଗଢ଼ି ଉଠିଥିଲା ।

7. ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟର ପ୍ରଧାନଶିକ୍ଷକ ଥିଲେ ଗୋଦାବରୀଶ ମିଶ୍ର ।
Answer:
ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟର ପ୍ରଧାନଶିକ୍ଷକ ଥିଲେ ନୀଳକଣ୍ଠ ଦାସ ।

8. ବନବିଦ୍ୟାଳୟକୁ ଗୋପବନ୍ଧୁ ବିଦ୍ୟାମନ୍ଦିର ବୋଲି ଆଖ୍ୟାୟିତ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ବନବିଦ୍ୟାଳୟକୁ ଗୋପବନ୍ଧୁ ମଣିଷ ତିଆରି କାରଖାନା ବୋଲି ଆଖ୍ୟାୟିତ କରିଥିଲେ ।

9. ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କର ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ସମ୍ବାଦପତ୍ରର ନାମ ଥିଲା ‘ଧରିତ୍ରୀ’ ।
Answer:
ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କର ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ସମ୍ବାଦପତ୍ରର ନାମ ଥିଲା ‘ସମାଜ’ ।

10. ଅହିଂସାଭିତ୍ତିକ ଶିକ୍ଷା ଉପରେ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଉଥିଲେ ।
Answer:
ସହ-ପାଠ୍ୟକ୍ରମ କାର୍ଯ୍ୟାବଳୀ ଉପରେ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଉଥିଲେ ।

CHSE Odisha Class 12 Education Solutions Chapter 2 ପଣ୍ଡିତ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ

11. ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧି କହିଥିଲେ – ‘ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଦିଆଯାଉଥ‌ିବା ଶିକ୍ଷାକୁ ମୁଁ ପ୍ରକୃତ ଶିକ୍ଷା ବୋଲି ମନେ କରୁନାହିଁ । ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତରେ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ ଓ ଧର୍ମକେନ୍ଦ୍ରରେ ଦିଆଯାଉଥିବା ଶିକ୍ଷା ହିଁ ବାସ୍ତବ ଶିକ୍ଷା ଅଟେ ।’’
Answer:
ଗୋପବନ୍ଧୁ କହିଥିଲେ – ‘ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଦିଆଯାଇଥିବା ଶିକ୍ଷାକୁ ମୁଁ ପ୍ରକୃତ ଶିକ୍ଷା ବୋଲି ମନେକରୁ ନାହିଁ । ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତରେ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ ଓ ଧର୍ମକେନ୍ଦ୍ରରେ ଦିଆଯାଉଥ‌ିବା ଶିକ୍ଷା ହିଁ ବାସ୍ତବ ଶିକ୍ଷା ଅଟେ ।’’

D. ନିମ୍ନଲିଖ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ / ପଦରେ ଲେଖ ।

1. କେଉଁ ମସିହାରେ ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟ ଗୋଟିଏ ଜାତୀୟ ବିଦ୍ୟାଳୟରୂପେ ଘୋଷିତ ହେଲା ?
Answer:
୧୯୨୧ ମସିହାରେ ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟ ଗୋଟିଏ ଜାତୀୟ ବିଦ୍ୟାଳୟରୂପେ ଘୋଷିତ ହେଲା ।

2. “ସୂର୍ଯ୍ୟାଲୋକ, ପାଣି, ପବନ ପରି ଶିକ୍ଷା ପ୍ରତ୍ୟେକର ଅଧିକାର’’ ବୋଲି କିଏ କହିଥିଲେ ?
Answer:
ଏହି ଉକ୍ତିଟି ଉତ୍କଳମଣି ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ କହିଥିଲେ ।

3. ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟ କିଏ ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଉତ୍କଳମଣି ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟ ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ ।

4. ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟ କେବେ ସ୍ଥାପନ କରାଯାଇଥିଲା ?
Answer:
୧୯୦୯ ମସିହା ଅଗଷ୍ଟ ୧୨ ତାରିଖରେ ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟ ସ୍ଥାପନ କରାଯାଇଥିଲା ।

5. ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟର ପତନର ଗୋଟିଏ କାରଣ ଦର୍ଶାଅ।
Answer:
ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କ ଅକାଳ ବିୟୋଗ ପରେ ବନବିଦ୍ୟାଳୟର ଦାୟିତ୍ୱ ବହନ କରିବା ପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କର ଅଭାବ ହେତୁ ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟର ପତନ ଘଟିଥିଲା ।

6. ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କ ସହ ବନବିଦ୍ୟାଳୟରେ ସାମିଲ ହୋଇଥିବା ସହଚରମାନଙ୍କ ନାମ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କ ସହଚର ଭାବେ ବନବିଦ୍ୟାଳୟରେ ପଣ୍ଡିତ ନୀଳକଣ୍ଠ ଦାସ, ପଣ୍ଡିତ ଗୋଦାବରୀଶ ମିଶ୍ର, ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର, ପଣ୍ଡିତ କୃପାସିନ୍ଧୁ ଏବଂବାସୁଦେବ ମହାପାତ୍ର ଇତ୍ୟାଦି ସାମିଲ ହୋଇଥିଲେ ।

7. ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କ ମତରେ ଶିକ୍ଷା କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ?
Answer:
ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କ ମତରେ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଦିଆଯାଉଥ‌ିବା ଶିକ୍ଷା ପ୍ରକୃତ ଶିକ୍ଷା ନୁହେଁ, ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତରେ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ ଓ ଧର୍ମକେନ୍ଦ୍ରରେ ଦିଆଯାଉଥ‌ିବା ଶିକ୍ଷା ହିଁ ବାସ୍ତବ ଶିକ୍ଷା ।

8. ମୁକ୍ତାକାଶ ବିଦ୍ୟାଳୟର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ କ’ଣ ?
Answer:
କୋଠରିବିହୀନ ଏକ ମୁକ୍ତ ପରିବେଶରେ ଶିକ୍ଷାଦାନ ମୁକ୍ତାକାଶ ବିଦ୍ୟାଳୟର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା ।

9. ଗୁପ୍ତ ବୃନ୍ଦାବନ କ’ଣ ?
Answer:
ବକୁଳ ବନବିଦ୍ୟାଳୟର ସୁରମ୍ୟ ପରିବେଶକୁ ଗୁପ୍ତ ବୃନ୍ଦାବନ କୁହାଯାଉଥିଲା ।

10. ସତ୍ୟବାଦୀ ଶିକ୍ଷାର ଆଭିମୁଖ୍ୟ କ’ଣ ?
Answer:
ସତ୍ୟବାଦୀ ଶିକ୍ଷାର ଆଭିମୁଖ୍ୟ ଥିଲା ଜାତୀୟତାବାଦ ଜାଗରଣ ଓ ସାମାଜିକ କୁସଂସ୍କାରର ବିରୋଧ ।

CHSE Odisha Class 12 Education Solutions Chapter 2 ପଣ୍ଡିତ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ

11. ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କଦ୍ୱାରା ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନର ନାମ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କଦ୍ୱାରା ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନର ନାମ ବକୁଳ ବନବିଦ୍ୟାଳୟ ବା ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟ ଥିଲା ।

12. ବକୁଳ ବନବିଦ୍ୟାଳୟର ଶିକ୍ଷାରେ ଥ‌ିବା ସହପାଠ୍ୟକ୍ରମ ମଧ୍ୟରୁ ଯେ କୌଣସି ଗୋଟିକର ନାମ ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
Answer:
ସମାଜସେବା ବକୁଳ ବନବିଦ୍ୟାଳୟର ଏକ ମୁଖ୍ୟ ସହପାଠ୍ୟକ୍ରମ କାର୍ଯ୍ୟାବଳୀ ଥିଲା ।

13. ସତ୍ୟବାଦୀ ଶିକ୍ଷାର ମୁଖ୍ୟ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ସତ୍ୟବାଦୀ ଶିକ୍ଷାର ମୁଖ୍ୟ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ଥିଲା ସମାଜସେବା ।

14. ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କ ମତ ଅନୁସାରେ ଶିକ୍ଷାର ଗୋଟିଏ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଲେଖ ।
Answer:
ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କ ମତାନୁସାରେ ଶିକ୍ଷାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ଉତ୍ତମ ଚରିତ୍ର ଗଠନ ଏବଂ ବ୍ୟକ୍ତିର ସର୍ବାଙ୍ଗୀନ ବିକାଶ ସାଧନ ହେବା ଉଚିତ ।

15. ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟର ଜଣେ ଶିକ୍ଷକଙ୍କର ନାମ ଲେଖ ।
Answer:
ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର, ପଣ୍ଡିତ ଗୋଦାବରୀଶ ମିଶ୍ର ଏବଂ ପଣ୍ଡିତ କୃପାସିନ୍ଧୁ ଇତ୍ୟାଦି ଶିକ୍ଷକମାନେ ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟର ଶିକ୍ଷ।ଦୀନ କରୁଥ୍ ଲେ।

16. ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟର ଅଧଃପତନର ଗୋଟିଏ କାରଣ ଲେଖ ।
Answer:
ବିଦ୍ୟାଳୟଟି ବ୍ରାହ୍ମଣଙ୍କର ବାସସ୍ଥଳୀ ନିକଟରେ ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିବାରୁ ଓ ସେମାନଙ୍କର ସମର୍ଥନ ନ ପାଇବାରୁ ଅଧୋପତନର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇଥିଲା ।

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
A. ନିମ୍ନଲିଖ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଦୁଇଟି ବା ତିନୋଟି ବାକ୍ୟରେ ଲେଖ ।

1. ଗୋପବନ୍ଧୁ ଶିକ୍ଷା ସମ୍ପର୍କରେ ମତ ଦେଇ କ’ଣ କହିଥିଲେ ?
Answer:
‘ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଦିଆଯାଇଥିବା ଶିକ୍ଷାକୁ ମୁଁ ପ୍ରକୃତ ଶିକ୍ଷା ବୋଲି ମନେ କରୁନାହିଁ । ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତରେ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ ଓ ଧର୍ମକେନ୍ଦ୍ରରେ ଦିଆଯାଇଥିବା ଶିକ୍ଷାହିଁ ବାସ୍ତବ ଶିକ୍ଷା ଅଟେ ।’’ ଶିକ୍ଷା ସମ୍ପର୍କରେ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଏହି ମତ ଦେଇଥିଲେ ।

2. ସତ୍ୟବାଦୀ ଶିକ୍ଷାର ଦୁଇଟି ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଲେଖ ।
Answer:
(i) ସତ୍ୟବାଦୀ ଶିକ୍ଷାର ଏକ ମୁଖ୍ୟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ଜାତୀୟ ଜୀବନ ଗଠନ କରିବା ।
(ii) ପୂର୍ଣାଙ୍ଗ ମାନବ ଗଠନ ଥିଲା ସତ୍ୟବାଦୀ ଶିକ୍ଷାର ଅନ୍ୟତମ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ।

3. ସତ୍ୟବାଦୀ ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଦୁଇଟି ସହପାଠ୍ୟକ୍ରମ କାର୍ଯ୍ୟାବଳୀ ଲେଖ ।
Answer:
(i) ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନଙ୍କୁ ଚାଷ ଓ ବଗିଚା କାମ ଶିକ୍ଷାଦେବା ।
(ii) ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନଙ୍କୁ ଲୁଗାବୁଣା ଓ କାଠକାମ ଶିକ୍ଷାଦେବା ।

4. ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟର ବିଶେଷ ବିଭାବଗୁଡ଼ିକ ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
Answer:
ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟର ଏକ ବିଶେଷ ବିଭାବ ହେଲା- ଉପଯୁକ୍ତ ମଣିଷ ସୃଷ୍ଟି କରିବାପାଇଁ ଶିକ୍ଷାର ଲକ୍ଷ୍ୟଧାର୍ଯ୍ୟ କରିବା । ଆଲୋଚନା ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷାଦାନ ଏହାର ଅନ୍ୟ ଏକ ବିଭାବ । ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନଙ୍କର ସୃଜନଶୀଳ ଶକ୍ତିର ବିକାଶ ପାଇଁ ସହପାଠ୍ୟକ୍ରମ କାର୍ଯ୍ୟାବଳୀ ଉପରେ ଅଧ‌ିକ ଗୁରୁତ୍ବ ଆରୋପ କରାଯାଉଥିଲା । ଏହି ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଣାଳୀରେ ବୈଷୟିକ ଶିକ୍ଷା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଆରୋପ କରାଯାଉଥିଲା । ଉତ୍ତମ ଛାତ୍ର-ଶିକ୍ଷକ ସମ୍ପର୍କ ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟ ଶୈକ୍ଷିକ ଉନ୍ନତିରେ ବିଶେଷ ସହାୟକ ହୋଇଥିଲା

CHSE Odisha Class 12 Education Solutions Chapter 2 ପଣ୍ଡିତ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ

5. ସତ୍ୟବାଦୀ ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଶିକ୍ଷକ ଓ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନଙ୍କର ସମ୍ପର୍କ ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟ ଭାରତୀୟ ପାରମ୍ପରିକ ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥା ଉପରେ ପର୍ଯ୍ୟବସିତ ଥିଲା । ସେହି ନିୟମ ଅନୁସାରେ ଏହି ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଛାତ୍ର ଓ ଶିକ୍ଷକ ଏକତ୍ର ବାସ କରୁଥିଲେ । ଶିକ୍ଷକମାନଙ୍କ ଆଦର୍ଶ ଜୀବନ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନଙ୍କୁ ପ୍ରତି ମୁହୂର୍ତ୍ତରେ ପ୍ରଭାବିତ କରୁଥିଲା । ଛାତ୍ର-ଶିକ୍ଷକ ସମ୍ପର୍କ ଠିକ୍ ପିତା-ପୁତ୍ରର ସମ୍ପର୍କ ପରି ଥିଲା । ଏହି ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଶିକ୍ଷକ ଥିଲେ ଗଙ୍ଗା ଏବଂ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନେ ଥିଲେ ଯମୁନା ଭଳି।

6. ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟର ପ୍ରଧାନ ନୀତିଗୁଡ଼ିକ ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
Answer:
ଗୋପବନ୍ଧୁ ସତ୍ୟବାଦୀ ଶିକ୍ଷାପ୍ରଣାଳୀର ଜନ୍ମଦାତା ଥିଲେ । ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନଙ୍କର ଉତ୍ତମ ଚରିତ୍ର ଗଠନ ଓ ସର୍ବାଙ୍ଗୀନ ବିକାଶ ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଦେଶାତ୍ମବୋଧ, ସ୍ଵାଧୀନ ଚିନ୍ତାଧାରା, ବିଶ୍ଵପ୍ରୀତି ଓ ସମାଜସେବା ଇତ୍ୟାଦି ଗୁଣଗୁଡ଼ିକର ବିକାଶ କରାଇବା ଥିଲା ଏହି ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଣାଳୀର ମୂଳନୀତି । ମଣିଷର ଶରୀର ଓ ମନର ବିକାଶ ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଏକ ପୂର୍ଣ୍ଣାଙ୍ଗ ମାନବ ଗଠନ ମଧ୍ୟ ଏହି ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଣାଳୀର ଅନ୍ୟତମ ପ୍ରଧାନ ନୀତି ଥିଲା । ଗୋପବନ୍ଧୁ ଶିକ୍ଷାର ବ୍ୟାପକ ଲକ୍ଷ୍ୟର ବିକାଶ ନିମନ୍ତେ ଚେଷ୍ଟିତ ଥିଲେ । ତେଣୁ ତାଙ୍କ ମତରେ, ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନଙ୍କର କେବଳ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ବିକାଶ ନ ହୋଇ ତତ୍‌ସହିତ ସାମାଜିକ ବିକାଶ ହେବା ଉଚିତ ।

7. ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କଦ୍ୱାରା ପ୍ରସ୍ତାବିତ ଶିକ୍ଷାର ଦୁଇଟି ଲକ୍ଷ୍ୟ ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
Answer:
(କ) ଚରିତ୍ରର ବିକାଶ
(ଖ) ସାର୍ବଜନୀନ ମାନବିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧର ବିକାଶ
(ଗ) ଶିକ୍ଷାର ସର୍ବାଙ୍ଗୀନ ବିକାଶ
(ଘ) ସମାଜ ସେବାପାଇଁ ଆଗ୍ରହର ବିକାଶ (ଯେକୌଣସି ଦୁଇଟି)

8. ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନଙ୍କର ଜାତୀୟତା ଭାବର ବିକାଶ ଦିଗରେ ଉତ୍କଳମଣି ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କ ମତାମତ ସଂକ୍ଷେପରେ ଲେଖ ।
Answer:
ଜନ୍ମଭୂମିକୁ ପରାଧୀନତା ଶୃଙ୍ଖଳାରୁ ମୁକ୍ତ କରିବା ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କର ଇଚ୍ଛା ଥିଲା । ଏଥୁଁନିମନ୍ତେ ସେ ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟକୁ ଏକ ବତୀଖୁଣ୍ଟ ରୂପେ ବ୍ୟବହାର କରିଥିଲେ । ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଜାତୀୟ ଚେତନା, ଦେଶାତ୍ମବୋଧ ବିକାଶ କରିବାପାଇଁ ସେ ବିଶେଷ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଇଥିଲେ ।

9. ସତ୍ୟବାଦୀ ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାର ପତନର ଯେକୌଣସି ଦୁଇଟି କାରଣ ଲେଖ ।
Answer:
ସତ୍ୟବାଦୀ ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାର ପତନ ନିମନ୍ତେ ମୁଖ୍ୟତଃ ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକଙ୍କର ବିରୋଧ, ସରକାରଙ୍କର ବିଷଦୃଷ୍ଟି, ଆର୍ଥିକ ଦୁର୍ବଳତା, ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମରେ ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କର ସକ୍ରିୟ ଅଂଶଗ୍ରହଣ ଓ ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କର ଅକାଳ ବିୟୋଗ ଦାୟୀ ଥିଲା ।

10. ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟର ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଅନୁଶାସନର ରୂପରେଖ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟର ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଅନୁଶାସନ ଅନୁଯାୟୀ ଶାରୀରିକ ଦଣ୍ଡକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବରେ ନିଷେଧ କରାଯାଇଥିଲା । କେବଳ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନଙ୍କର ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ଓ ସ୍ବତଃ-ଶୃଙ୍ଖଳା ଉପରେ ବିଶେଷ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦିଆଯାଉଥିଲା । ଏହା ଆଦର୍ଶବାଦୀ ଶୃଙ୍ଖଳା ନୀତି ଉପରେ ପର୍ଯ୍ୟବସିତ ଥିଲା ।

11. ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଶିକ୍ଷକତା କରୁଥିବା ‘ପଞ୍ଚସଖା’ଙ୍କ ନାମ କ’ଣ ଲେଖ ।
Answer:
ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଶିକ୍ଷକତା କରୁଥିବା ‘ପଞ୍ଚସଖା’ଙ୍କ ନାମ :
(୧) ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ
(୨) ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର
(୩) କୃପାସିନ୍ଧୁ ମିଶ୍ର
(୪) ନୀଳକଣ୍ଠ ଦାସ
(୫) ଗୋଦାବରୀଶ ମିଶ୍ର

B. ନିମ୍ନଲିଖତ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ପାଞ୍ଚଟି ବା ଛଅଟି ବାକ୍ୟରେ ଲେଖ ।

1. ‘ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟ’ ସମ୍ପର୍କରେ ପାଞ୍ଚଟି ବାକ୍ୟରେ ଲେଖ ।
Answer:
(i) ଶିକ୍ଷା ସମ୍ପର୍କରେ ମତାମତ ଦେଇ ଗୋପବନ୍ଧୁ କହିଥିଲେ, ‘ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଦିଆଯାଇଥିବା ଶିକ୍ଷାକୁ ମୁଁ ପ୍ରକୃତ ଶିକ୍ଷା ବୋଲି ମନେ କରୁନାହିଁ । ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତରେ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ ଓ ଧର୍ମ କେନ୍ଦ୍ରରେ ଦିଆଯାଉଥ‌ିବା ଶିକ୍ଷାହିଁ ବାସ୍ତବ ଶିକ୍ଷା ଅଟେ ।’’
(ii) ଉକ୍ତ ଉକ୍ତିକୁ ଆଖ୍ ଆଗରେ ରଖ୍ ସେ ୧୯୦୯ ମସିହା ଅଗଷ୍ଟ ୧୨ ତାରିଖରେ ପୁରୀଠାରୁ ୧୨ ମାଇଲ ଦୂର ସ୍ଥିତ ସତ୍ୟବାଦୀର ବକୁଳ ଓ ଛୁରିଅନା କୁଞ୍ଜରେ ମୁକ୍ତ ଆକାଶ ତଳେ ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟ ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ ।
(iii) ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟର ମୁଖ୍ୟ ବିଭାବଗୁଡ଼ିକ ହେଲା – ମୁକ୍ତାକାଶ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଏବଂ ମଣିଷ ତିଆରି କାରଖାନା ।
(iv) ମୁକ୍ତାକାଶ ବିଦ୍ୟାଳୟ (Open air school) ପ୍ରାକୃତିକ ପରିବେଶରେ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରିବା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଆରୋପ କରିଥିଲା ।
(v) ଶିକ୍ଷାଦ୍ୱାରା ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀର ସର୍ବାଙ୍ଗୀନ ଉନ୍ନତି ସାଧନ ପାଇଁ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ସୁବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଥିଲା; ଯଥା – ଖେଳ, କସରତ, ଉତ୍ତମ ପାଠ୍ୟକ୍ରମ, ତର୍କ ସଭା, ଭ୍ରମଣ, ସମାଜସେବା, ଅଭିନୟ, ନୈତିକ ଶିକ୍ଷା, ବୃତ୍ତିଗତ ଶିକ୍ଷା ଇତ୍ୟାଦି ।

2. ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟର ପାଞ୍ଚୋଟି ମୁଖ୍ୟ ବିଭାବ ଲେଖ।
Answer:
ଶିକ୍ଷା ମାଧ୍ୟମରେ ଛାତ୍ରମାନଙ୍କର ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ଵର ବିକାଶ ସହିତ ସାମାଜିକ ବିକାଶସାଧନ କରିବା ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟର ମୁଖ୍ୟ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥିଲା । ଏହାର କେତୋଟି ମୁଖ୍ୟ ବିଭାବ ହେଲା –
(i) ଛାତ୍ରମାନଙ୍କର ଉତ୍ତମ ଚରିତ୍ର ଗଠନ କରିବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ସେମାନଙ୍କର ସର୍ବାଙ୍ଗୀନ ବିକାଶ ସାଧନ କରିବା ।
(ii) ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନଙ୍କ ମନରେ ଦେଶାତ୍ମବୋଧ ଓ ସ୍ବଦେଶପ୍ରୀତି ଜାଗ୍ରତ କରାଇବା ।
(iii) ବିଦ୍ୟାର୍ଥୀମାନଙ୍କ ମନରେ ଈଶ୍ବର ବିଶ୍ଵାସ ଓ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଚେତନା ସୃଷ୍ଟି କରାଇବା
(iv) ଗ୍ରାମ୍ୟ କୃଷି, ଶିଳ୍ପ, ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ, ଶିକ୍ଷା, ଶାସନ ପ୍ରଭୃତିର ଉନ୍ନତି ସାଧନ କରିବା ।
(v) ଦେଶର ସ୍ବାଧୀନତା ହାସଲ ପାଇଁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଆତ୍ମବଳି ଦେବା ଓ ସ୍ୱାର୍ଥତ୍ୟାଗ କରିବା ।

3. ମୁକ୍ତାକାଶ ବିଦ୍ୟାଳୟ (Open air school) କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ?
(i) ଗୋପବନ୍ଧୁ ମୁକ୍ତ ଆକାଶ ଶିକ୍ଷାର ଜଣେ ବିଶିଷ୍ଟ ପୃଷ୍ଠପୋଷକ ଥିଲେ ।
(ii) ତାଙ୍କ ମତରେ କୋଠରିରେ ପାଠଦାନ ଅପେକ୍ଷା ମୁକ୍ତ ଆକାଶ ତଳେ ପ୍ରାକୃତିକ ପରିବେଶରେ ପାଠଦାନ ଶିଶୁ ମନରେ ଅଧିକ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥାଏ ।
(iii) ସୂକ୍ଷ୍ମ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ବିଚାର କଲେ ଜଣାଯାଏ ଯେ, ଏହି ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥା ଶିଶୁର ପୂର୍ଣାଙ୍ଗ ଶାରୀରିକ, ମାନସିକ ଓ ବୌଦ୍ଧିକ ବିକାଶରେ ସହାୟକ ହୋଇଥାଏ ।
(iv) ଶିକ୍ଷା ଗ୍ରହଣ ପାଇଁ ଏହା ଏକ ସୁସ୍ଥ ମାନସିକ ଅବସ୍ଥା ସୃଷ୍ଟି କରେ ।

CHSE Odisha Class 12 Education Solutions Chapter 2 ପଣ୍ଡିତ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ

4. ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଛାତ୍ର-ଶିକ୍ଷକ ସମ୍ପର୍କ କିପରି ଥିଲା ?
Answer:
(i) ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଛାତ୍ର-ଶିକ୍ଷକ ସମ୍ପର୍କ ଅତି ନିବିଡ଼ ଥିଲା ।
(ii) ଏହି ସମ୍ପର୍କ ଅତୀତର ଗୁରୁକୁଳ ଆଶ୍ରମରେ ଗୁରୁ-ଶିଷ୍ୟ ସମ୍ପର୍କ ଭଳି ଅତି ଘନିଷ୍ଠ ଥିଲା ।
(iii) ଶିକ୍ଷକ-ଛାତ୍ର ସମ୍ପର୍କ ପିତାପୁତ୍ରର ସମ୍ପର୍କ ସହିତ ତୁଳନୀୟ ଥିଲା ।
(iv) ପରସ୍ପରର ସୁଖଦୁଃଖରେ ଭାଗୀ ହେବା ସେମାନଙ୍କର ଏକ ପ୍ରଧାନ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ
(v) ପାଠ୍ୟକ୍ରମ ଓ ସହପାଠ୍ୟକ୍ରମ କାର୍ଯ୍ୟାବଳୀଗୁଡ଼ିକର ସମ୍ପାଦନ ପାଇଁ ଶିକ୍ଷକ ଓ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ ଉଭୟେ ମିଳିମିଶି ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରୁଥିଲେ । ଫଳରେ ଶିକ୍ଷକମାନଙ୍କର ବଳିଷ୍ଠ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ଵଦ୍ୱାରା ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନେ ପ୍ରଭାବିତ ହେଉଥିଲେ ।

5. ବୃତ୍ତିଗତ ଶିକ୍ଷା (Vocational Education) ଉପରେ ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କର ମତାମତ କ’ଣ ? ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
(i) ବନବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଧନ୍ଦାଶିକ୍ଷା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଆରୋପ କରାଯାଇଥିଲା ।
(ii) ପ୍ରତ୍ୟେକ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀଙ୍କୁ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳ କରିବାପାଇଁ ଚେଷ୍ଟା କରାଯାଇଥିଲା ।
(iii) ବନବିଦ୍ୟାଳୟ ପାଠ୍ୟକ୍ରମରେ କେତେଗୁଡିଏ ବୈଷୟିକ ଶିକ୍ଷା; ଯଥା – ହସ୍ତକର୍ମ, କୃଷି, କାଠକାମ, ଲୁଗାବୁଣା ଓ ସୂତାକଟା ଇତ୍ୟାଦି ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିଥିଲା । କୃଷି ପାଇଁ 25 ଏକର ଜମି ଥିଲା । ସୂତାକଟା ଏବଂ ଲୁଗାବୁଣା ପାଇଁ 16 ଟି ତନ୍ତ ଥିଲା ।
(iv) ତେଣୁ ଧନ୍ଦା ଶିକ୍ଷା ବନବିଦ୍ୟାଳୟ ଶିକ୍ଷାର ଏକ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ପଦକ୍ଷେପ ଥିଲା ।

6. ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟର ପତନର ୫ଟି କାରଣ ଲେଖ ।
Answer:
ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟର ପତନର ୫ଟି କାରଣ ହେଲା –
(i) ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କ ଅକାଳମୃତ୍ୟୁ
(ii) ଅର୍ଥନୈତିକ ସମସ୍ୟା
(iii) ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କ ସ୍ବାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ
(iv) ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକଙ୍କର ବିରୋଧୀ ମନୋଭାବ
(v) ସରକାରୀ ସହଯୋଗର ଅଭାବ

ଦୀର୍ଘ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

1. ଆଧୁନିକ ଭାରତର ଶିକ୍ଷା ପ୍ରତି ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କର ଅବଦାନ ବୁଝାଇ ଦିଅ ।
Answer:
ନୂତନ ଭାରତରେ ରାଜନୈତିକ, ସାମାଜିକ ଓ ଶିକ୍ଷାର ବିପର୍ଯ୍ୟୟବେଳେ ଯେଉଁ କେତେଜଣ ମହାପୁରୁଷ ସେମାନଙ୍କର ନୀତି ଓ ଆଦର୍ଶର ଦିଗ୍‌ଦର୍ଶନ ଦେଇଯାଇଛନ୍ତି ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଉତ୍କଳମଣି ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ ଥିଲେ ଅନ୍ୟତମ । ତାଙ୍କର ଶିକ୍ଷାନୀତି ସମଗ୍ର ବିଶ୍ବ ଶିକ୍ଷାକ୍ଷେତ୍ରକୁ ଏକ ଅତୁଳନୀୟ ଅବଦାନ ଭାବେ ସର୍ବଜନ ସ୍ଵୀକୃତ ।

ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କର ଶିକ୍ଷା-ଦର୍ଶନ ତାଙ୍କଦ୍ବାରା ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ବନବିଦ୍ୟାଳୟରେ ପ୍ରଦର୍ଶିତ ହୋଇଥିଲା । ଗୋପବନ୍ଧୁ ମନୁଷ୍ୟ ଜାତି ଓ ସମାଜର ସେବା ମଧ୍ୟରେ ଦେଶାତ୍ମବୋଧ, ସ୍ବାଧୀନ ଚିନ୍ତାର ଉଦ୍ରେକ, ଉତ୍ତମ ଚରିତ୍ର ଗଠନ, ବିଶ୍ୱପ୍ରୀତି ପ୍ରଭୃତି ଲକ୍ଷ୍ୟଗୁଡ଼ିକର ପରିପୂରଣ ନିମିତ୍ତ ୧୯୦୯ ମସିହା ଅଗଷ୍ଟ ୧୨ ତାରିଖରେ ସତ୍ୟବାଦୀ ବକୁଳବନରେ ଏକ ବିଦ୍ୟାଳୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ । ନିଜ ଜୀବନର ଉତ୍ସର୍ଗୀକୃତ ଭିତ୍ତିଭୂମି ଉପରେ ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଅହିଂସା ଅସ୍ତ୍ରର ପ୍ରୟୋଗକୁ ନେଇ ଏହି ଶିକ୍ଷାଦର୍ଶ ଗଢ଼ିଉଠିଥିଲା । ଭାରତର ବୈଦିକ ଧର୍ମଶାସ୍ତ୍ର, ଜଗନ୍ନାଥ ଦାସଙ୍କଦ୍ୱାରା ରଚିତ ଭାଗବତଦ୍ବାରା ଏହା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଥିଲା ।

ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କର ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରଥମ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥିଲା ମଣିଷକୁ ମାନବିକ ଗୁଣରେ ବିମଣ୍ଡିତ କରି ସମାଜର କଲ୍ୟାଣ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ବିନିଯୋଗ କରାଇବା । ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ ମଧ୍ୟରେ ଉତ୍ତମ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ଵର ବିକାଶ ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ସାମାଜିକ ବିକାଶ ସାଧନ କରିବା ଥିଲା ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କର ଶିକ୍ଷାର ଲକ୍ଷ୍ୟ । ମଣିଷର ଶାରୀରିକ ତଥା ମାନସିକ ବିକାଶ ହୋଇପାରିଲେ ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରକୃତ ଲକ୍ଷ୍ୟ ସାଧନ ହୋଇପାରିବ ବୋଲି ଗୋପବନ୍ଧୁ ବିଶ୍ଵାସ କରୁଥିଲେ ।

ଜନସେବା ଓ ମଣିଷ ମଣିଷକୁ ସ୍ନେହସୂତ୍ରରେ ବାନ୍ଧିରଖ୍ ପ୍ରକୃତ ଶିକ୍ଷାନୀତି ବୋଲି ସେ ମତପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ମତରେ, ଶିକ୍ଷା ମଣିଷକୁ ବ୍ୟବହାର ଶିକ୍ଷା ଦିଏ । ରୋଗୀର ସେବାଶ୍ରୁଶ୍ରୂଷା, ଦୁର୍ଭିକ୍ଷ ପୀଡ଼ିତଙ୍କୁ ଅନ୍ନଦାନ, ଆକୁଳକୁ ସହାୟତା ଆଦିଦ୍ୱାରା ଏହି ବ୍ୟବହାର ବାସ୍ତବରୂପ ଗ୍ରହଣ କରେ । ଉଚ୍ଚନୀଚ ଭେଦଭାବ ନ ରଖ୍ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ସମାନ ଦୃଷ୍ଟିରେ ଦେଖୁବାପାଇଁ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଆହ୍ବାନ କରୁଥିଲେ । ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କ ଶିକ୍ଷାନୀତିର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ନିମ୍ନରେ ଆଲୋଚନା କରାଯାଇଅଛି

(i) ପୁସ୍ତକଗତ ଶିକ୍ଷା ଅପେକ୍ଷା ସହଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ପ୍ରଦାନ- ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କ ମତରେ, କେବଳ ପୁସ୍ତକଗତ ଶିକ୍ଷାଲାଭଦ୍ବାରା ମଣିଷର ଉନ୍ନତି ହୁଏ ନାହିଁ । ଗୋପବନ୍ଧୁ ପୁସ୍ତକ ଶିକ୍ଷା ସହ ଶ୍ରମ ଶିକ୍ଷା ଉପରେ ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେଉଥିଲେ । ପୁସ୍ତକ ଶିକ୍ଷା ସହିତ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନଙ୍କୁ ଚାଷ, ବଗିଚା କାମ, ଲୁଗାବୁଣିବା, କାଠକାମ ପ୍ରଭୃତି ପାଇଁ ଉତ୍ସାହିତ କରୁଥିଲେ । ଗୋପବନ୍ଧୁ ଭ୍ରମଣ ଶିକ୍ଷା ଉପରେ ବିଶେଷ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଉଥିଲେ । ଭ୍ରମଣଦ୍ୱାରା ଛାତ୍ରମାନେ ପ୍ରକୃତ ଜ୍ଞାନ ଆହରଣ କରିପାରିବେ ବୋଲି ଗୋପବନ୍ଧୁ ବିଶ୍ୱାସ କରୁଥିଲେ । ସେଥ‌ିପାଇଁ ନିଜେ ପଦବ୍ରଜରେ ଖଣ୍ଡଗିରି, ଉଦୟଗିରି, କୋଣାର୍କ ପ୍ରଭୃତି ଦର୍ଶନୀୟ ସ୍ଥାନମାନ ପରିଭ୍ରମଣ କରୁଥିଲେ ।

(ii) ଶୃଙ୍ଖଳା ଜ୍ଞାନ – ଶୃଙ୍ଖଳା ଜ୍ଞାନ ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କର ଶିକ୍ଷାର ଅନ୍ୟ ଏକ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥିଲା । ଆତ୍ମଶୃଙ୍ଖଳାଦ୍ୱାରା ମଣିଷ ସମାଜର ଉନ୍ନତି ହୋଇପାରିବ ବୋଲି ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କର ବିଶ୍ଵାସ ଥିଲା । ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟର ଛାତ୍ରମାନେ ପ୍ରାକୃତିକ ପରିବେଶ ମଧ୍ୟରେ ସେମାନଙ୍କ ଜୀବନକୁ ଶୃଙ୍ଖଳାର ସହିତ ବିତାଉଥିଲେ । ନିଜ କର୍ତ୍ତବ୍ୟରେ ହେଳା କରୁ ନ ଥିଲେ । ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟର ଶୃଙ୍ଖଳା ସମଗ୍ର ଓଡ଼ିଶାର ଦୃଷ୍ଟି ଆକର୍ଷଣ କରୁଥିଲା । ଅନୁଶାସନ ଥିଲା ଏହାର ଅନ୍ୟ ଏକ ଆକର୍ଷଣ ।

କୌଣସି ଛାତ୍ରର ଦୁର୍ନୀତି, ଦୋଷ-ଦୁର୍ଗୁଣ ଦେଖୁଲେ ତାକୁ ସୁଧାରିବାପାଇଁ କୌଣସି କଠିନ ଦଣ୍ଡବିଧାନ ନ କରି ତାକୁ ଉତ୍ତମ ବାଳକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ରଖ୍ ସ୍ନେହ-ସହାନୁଭୂତିଦ୍ୱାରା ଶାସନ କରି ତାହାର ଦୋଷକୁ ସେ ନିଜେ ନିଜେ ସୁଧାରି ନେବାପାଇଁ ସୁଯୋଗ ଦେବା ଏହି ବନବିଦ୍ୟାଳୟର ଆଦର୍ଶ ଥିଲା । ପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ୱାଧୀନତା ମଧ୍ୟରେ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷା ଦିଆଯାଉଥିଲା । ତାଙ୍କ ମତରେ, ସ୍ଵାଧୀନତାକୁ ସଙ୍କୁଚିତ କଲେ ଆତ୍ମାନୁଶାସନ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ନାହିଁ । ବାହ୍ୟଶୃଙ୍ଖଳା ଅପେକ୍ଷା ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ଶୃଙ୍ଖଳାରେ ଗୋପବନ୍ଧୁ ବିଶ୍ଵାସ କରୁଥିଲେ।

(iii) ଆଜ୍ଞାନୁବର୍ତ୍ତିତା – ପରିବର୍ତ୍ତନଶୀଳ ଦୁନିଆରେ ମଣିଷ ଏକ ପରିବର୍ତ୍ତନଶୀଳ ପ୍ରାଣୀ । ଶୈଶବରୁ ମୃତ୍ୟୁ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ତା’ର ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ପାଇଁ କିଛି ନା କିଛି କରିବା ନିହାତି ପ୍ରୟୋଜନ । ସ୍ଵଇଚ୍ଛାରେ ପରିଚାଳିତ ହେବାର ଅଧିକାର କେବଳ ମଣିଷରଅଛି; ତଥାପି ତା’ର ଚତୁଃପାର୍ଶ୍ଵରେ ଘେରିରହିଥ‌ିବା ଆଜ୍ଞା, ଆଦେଶମାନଙ୍କୁ ମାନି ନିଜର କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ପଥରେ ଆଗେଇବା ଉଚିତ । କିନ୍ତୁ ମଣିଷ ବେଳେବେଳେ ସେସବୁକୁ ଭୁଲି ଅସୁବିଧାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୁଏ ।

ତେଣୁ ‘ଆଜ୍ଞାନୁବର୍ତ୍ତିତା’ ଗୁଣର ଉପଲବ୍‌ ଓ ଅଭ୍ୟାସ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ ପାଇଁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଆବଶ୍ୟକ । ଆମେ ଆମର ପିତା, ମାତା, ଗୁରୁଜନମାନଙ୍କର ଆଦେଶ ଓ ଅନୁରୋଧ ନ ମାନି କାର୍ଯ୍ୟକଲେ ଅସୁବିଧାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉ । ତେଣୁ ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କର ଶିକ୍ଷାନୀତିରେ ‘ଆଜ୍ଞାନୁବର୍ତ୍ତିତା’ ଉପରେ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦିଆଯାଉଥିଲା । ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଶିକ୍ଷକ ଏବଂ ଗୃହରେ ଗୁରୁଜନମାନଙ୍କର ଆଜ୍ଞା ପାଳନଦ୍ୱାରା ମନୁଷ୍ୟର ଆତ୍ମସନ୍ତୋଷ ଲାଭ ହୋଇଥାଏ ।

CHSE Odisha Class 12 Education Solutions Chapter 2 ପଣ୍ଡିତ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ

(iv) ଶାରୀରିକ ବିକାଶ – ଶ୍ରମ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ପ୍ରଦାନ କରୁଥିଲେ ହେଁ ଗୋପବନ୍ଧୁ କ୍ରୀଡ଼ା ଉପରେ ବିଶେଷ ଦୃଷ୍ଟି ଦେଉଥିଲେ । ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଛାତ୍ରମାନଙ୍କର ସାମର୍ଥ୍ୟ ଅନୁଯାୟୀ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର କ୍ରୀଡ଼ା ଶିକ୍ଷାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ଥିଲା । କ୍ରୀଡ଼ା ଓ ବ୍ୟାୟାମଦ୍ୱାରା ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନଙ୍କର ଶାରୀରିକ ବିକାଶ ସାଧନ ହୋଇଥାଏ ବୋଲି ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କର ବିଶ୍ଵାସ ଥିଲା ।

(v) ସହ-ପାଠ୍ୟକ୍ରମ – ପୁସ୍ତକ ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟତୀତ ସହ-ପାଠ୍ୟକ୍ରମ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ପ୍ରଦାନ ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କ ଶିକ୍ଷାନୀତିର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଥିଲା । ଛାତ୍ରମାନଙ୍କର ବିଭିନ୍ନ ବିଷୟରେ ଜ୍ଞାନବୃଦ୍ଧି କରିବାପାଇଁ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ପାଠାଗାରର ବ୍ୟବସ୍ଥା ଓ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ମାଗାଜିନର ସଂରକ୍ଷଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଥିଲା ! ବାର୍ଷିକ ମାଗାଜିନ୍‌ରେ ପିଲାମାନଙ୍କଦ୍ଵାରା ଲିଖ୍ ବିଭିନ୍ନ ଗଳ୍ପ, କବିତା ପ୍ରଭୃତି ସ୍ଥାନ ପାଉଥିଲା । ସହ-ପାଠ୍ୟକ୍ରମ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ବକ୍ତୃତା ପ୍ରତିଯୋଗିତା ଥିଲା ମୁଖ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ । ପ୍ରତି ଶନିବାର ଦିନ ଏହି ପ୍ରତିଯୋଗିତା କରାଯାଇ ବିଭିନ୍ନ ଆଲୋଚନା କରାଯାଉଥିଲା ।

(vi) ସମାଜସେବା – ସମାଜସେବା ଥିଲା ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କର ଶିକ୍ଷାର ଅନ୍ୟ ଏକ ଲକ୍ଷ୍ୟ । ସମାଜରେ ପଡ଼ିରହିଥ‌ିବା ଦୁଃଖୀ-ଦରିଦ୍ରମାନଙ୍କର ସେବା କରିବା, ବିପଦବେଳେ ପଡ଼ୋଶୀ ଲୋକଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବାପାଇଁ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଛାତ୍ରମାନଙ୍କୁ ଆହ୍ବାନ କରୁଥିଲେ । ଛାତ୍ରମାନଙ୍କର ନୈତିକ ମାନର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଆପ୍ରାଣ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ । ଉତ୍ତମ ସମାଜ ଗଠନ ପାଇଁ ଉତ୍ତମ ଚରିତ୍ରର ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଉପଲବ୍ଧ କରିଥିଲେ । ବିଭିନ୍ନ ନୀତିବାଣୀ ଓ ହିତୋପଦେଶଦ୍ବାରା ଛାତ୍ରମାନଙ୍କର ନୈତିକତା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କଦ୍ଵାରା ଅନୁସୃତ ଶିକ୍ଷା ପଦ୍ଧତି ସଫଳ ପ୍ରୟାସ କରିଥିଲେ ।

(vii) ସମୟାନୁବର୍ତ୍ତିତା- ସମୟାନୁବର୍ତ୍ତିତା ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କର ଶିକ୍ଷାର ଏକ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥିଲା । ଠିକ୍ ସମୟରେ ନିଜର କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ପାଳନ କରିବାପାଇଁ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଛାତ୍ରମାନଙ୍କୁ ଆହ୍ଵାନ କରୁଥିଲେ । ଏହାଦ୍ୱାରା ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନଙ୍କୁ ଏକ ଶୃଙ୍ଖଳିତ ଜୀବନ ଯାପନପାଇଁ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଉଥିଲା । ପିଲାମାନଙ୍କର ସାଂସ୍କୃତିକ ଓ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟଜ୍ଞାନ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ସଙ୍ଗୀତ ଶିକ୍ଷା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଶିକ୍ଷାରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରାଯାଇଥିଲା ।

(vii) ବୈଷୟିକ ଶିକ୍ଷା – ଜୀବନର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଗୋପବନ୍ଧୁ ତାଙ୍କର ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଣାଳୀର ପାଠ୍ୟକ୍ରମରେ ବୈଷୟିକ ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରଚଳନ କରାଇଥିଲେ । ଏହାଦ୍ୱାରା ଛାତ୍ରମାନେ ନିଜ ପାଇଁ କିଛି ଉପାର୍ଜନ କରିରୁଥିଲେ । ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକଦ୍ୱାରା ଛାତ୍ରମାନଙ୍କର ସର୍ବାଙ୍ଗୀନ ଉନ୍ନତି ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ ବୋଲି ଗୋପବନ୍ଧୁ ଭାବୁଥିଲେ । ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କ ମତରେ, ଛାତ୍ରମାନଙ୍କୁ ଏପରି ଶିକ୍ଷା ଦିଆଯିବା ଉଚିତ ଯାହାଦ୍ଵାରା ଛାତ୍ରମାନେ ଏହି ପ୍ରଗତିଶୀଳ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ନିଜକୁ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳ କରାଇବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିବେ ।

ହସ୍ତକର୍ମ, କୃଷି, କାଠକାମ, ଲୁଗାବୁଣା, ସୂତାକଟା ଇତ୍ୟାଦି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଶିକ୍ଷା ଦିଆଯିବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇ ଥିଲା । ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ପରି ଗୋପବନ୍ଧୁ ମଧ ଥିଲେ ଜଣେ ବିଖ୍ୟାତ ରାଜନୈତିକ ନେତା ଓ ଶିକ୍ଷାବିତ୍ । ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କର ଶିକ୍ଷାନୀତି ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ଏବଂ ଟାଗୋରଙ୍କର ଶାନ୍ତିନିକେତନ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଣାଳୀର ସମସାମୟିକ ଥିଲା । ଆଜି କେତେକାଂଶରେ ଏହି ଅନୁଷ୍ଠାନର ପତନ ଘଟିଲାଣି ସତ; ହେଲେ ଜନନାୟକ ଉତ୍କଳମଣି ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କର ଶିକ୍ଷାନୀତି ଏଇ ମାନବ ସମାଜକୁ ନୂତନ ଆଲୋକର ସନ୍ଧାନ ଦେଇଛି ।

ତାଙ୍କର ଆମ୍ବିକ ଶକ୍ତି, ଦୃଢ଼ ନିଷ୍ଠା ଓ ପ୍ରଗାଢ଼ ଉତ୍ସର୍ଗୀକୃତ ମନୋଭାବ ଏହି ବନବିଦ୍ୟାଳୟ ମାଧ୍ୟମରେ ଥିଲା । ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କ ଶିକ୍ଷାପ୍ରଣାଳୀ ସ୍ଵାଧୀନ ମୁକ୍ତ ଆକାଶ ତଳେ ଗଠିତ ବିଦ୍ୟାଳୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଉପରେ ଏକ ପ୍ରୟୋଗାତ୍ମକ ଗବେଷଣା ଥୁଲା । ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କ ସତ୍ୟବାଦୀ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଣାଳୀ ଟାଗୋରଙ୍କ ‘ଶାନ୍ତିନିକେତନ’ ଓ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କର ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ସହ ତୁଳନୀୟ ଅଟେ ।

2. ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟର ଶିକ୍ଷାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ଓ ଶିକ୍ଷାଦାନ ପଦ୍ଧତି ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କର ।
Answer:
ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟର ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଇତିହାସ- ବହୁ ଚିନ୍ତା ଓ ଆଲୋଚନା ପରେ ୧୯୦୯ ମସିହା ଅଗଷ୍ଟ ୧୨ ତାରିଖରେ ୧୯ ଜଣ ପିଲାଙ୍କୁ ନେଇ ସତ୍ୟବାଦୀର ବକୁଳବନର ଛୁରିଅନା କୁଞ୍ଜରେ ଏକ ବିଦ୍ୟାଳୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହେଲା । ଉତ୍କଳମଣି ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ ଏହି ବିଦ୍ୟାଳୟର ସଂପାଦକରୂପେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିଲେ । ତାଙ୍କରି ପ୍ରଚେଷ୍ଟାରେ ବିଦ୍ୟାଳୟ ନିମନ୍ତେ ଏକ ଲମ୍ବା ଘର ତିଆରି ହେଲା । ୧୯୧୧ ମସିହାରେ ପଣ୍ଡିତ ନୀଳକଣ୍ଠ ଦାସ ଏମ୍. ଏ. ପାସ୍ କରି ସେହି ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଯୋଗଦାନ କରିଥିଲେ ।

ଏହାପରେ ଚତୁର୍ଥ ଶ୍ରେଣୀ ଖୋଲା ହେଲା । କ୍ରମେ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର, ଗୋଦାବରୀଶ ମିଶ୍ର, ରାମଚନ୍ଦ୍ର ରଥ, ରଘୁନାଥ ମିଶ୍ର, ବାସୁଦେବ ମହାପାତ୍ର, ହଳଧର ମହାପାତ୍ର, ମାଗୁଣି ମିଶ୍ର, କୃପାସିନ୍ଧୁ ମିଶ୍ର ପ୍ରଭୃତି ଶିକ୍ଷକଭାବରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ ।ସତ୍ୟବାଦୀ ଶିକ୍ଷାର ଲକ୍ଷ୍ୟ- ନିମ୍ନରେ ସତ୍ୟବାଦୀ ଶିକ୍ଷାର କେତୋଟି ଲକ୍ଷ୍ୟ ସମ୍ପର୍କରେ ଆଲୋଚନା କରାଯାଇଛି ।

(i) ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନଙ୍କର ସର୍ବାଙ୍ଗୀନ ବିକାଶ ସାଧନ କରିବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ସେମାନଙ୍କର ଉତ୍ତମ ଚରିତ୍ର ଗଠନ ନିମନ୍ତେ ଧ୍ୟାନ ଦେବା ।
(ii) ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନଙ୍କୁ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳ କରାଇବା ।
(iii) ସେମାନଙ୍କ ମନ ମଧ୍ଯରେ ସ୍ଵଦେଶପ୍ରୀତି ଓ ଦେଶପ୍ରୀତି ଜାଗ୍ରତ କରିବା ।
(iv) ସମାଜସେବା ପ୍ରତି ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନଙ୍କୁ ଆକୃଷ୍ଟ କରାଇବା ।
(v) କଳା, ସ୍ଥାପତ୍ୟ, ନୃତ୍ୟ, ସଙ୍ଗୀତ, ସାହିତ୍ୟ, ସଂସ୍କୃତି ପ୍ରତି ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନଙ୍କ ମନରେ ଆଗ୍ରହ ସୃଷ୍ଟି କରାଇବା ।
(vi) ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନଙ୍କୁ ମାତୃଭାଷା ପ୍ରତି ଆକୃଷ୍ଟ କରି ଏହି ଭାଷା ପ୍ରତି ଅନୁରାଗୀ କରାଇବା ।
(vii) ସେମାନଙ୍କୁ ବୃତ୍ତିଗତ ଶିକ୍ଷା ଓ କର୍ମକୁଶଳତା ପ୍ରଦର୍ଶନ ଶିକ୍ଷା ଦେବା ।
(viii) ଖେଳକୁଦ, ବ୍ୟାୟାମ, କସରତ ଓ କ୍ରୀଡ଼ାଦ୍ଵାରା ଶିଶୁର ଶାରୀରିକ ବିକାଶ ସାଧନ କରାଇବା ।
(ix) ଦେଶ ଓ ଜାତି ପାଇଁ ଆତ୍ମବଳି, ଆମ୍ବୋତ୍ସର୍ଗ, ନିଭୀକ ମତପୋଷଣ ନିମନ୍ତେ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନଙ୍କୁ ଉତ୍ସାହିତ କରିବା ।
(x) ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନଙ୍କର ବାଲ୍ମିତା ଗୁଣର ବିକାଶ କରିବା ।
(xi) ଗ୍ରାମ୍ୟ କୃଷି, ଶିଳ୍ପ, ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ, ଶିକ୍ଷା, ଶାସନ ପ୍ରଭୃତିର ଉନ୍ନତି ସାଧନ କରାଇବା ।

ବନବିଦ୍ୟାଳୟର ଶିକ୍ଷାଦାନ ପଦ୍ଧତି – ବୈଦିକ ଯୁଗର ଶିକ୍ଷା ପଦ୍ଧତି ପରି ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କ ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟ ଏକ ଆବାସିକ ଅନୁଷ୍ଠାନ ଥିଲା । ସେଠାରେ ଶିକ୍ଷକ ଓ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ ଏକାଠି ରହୁଥିଲେ । ଏହି ଅନୁଷ୍ଠାନର ପ୍ରଧାନଶିକ୍ଷକ ମୁଖ୍ୟ ପରିଚାଳକ ଥିଲେ । ପ୍ରଧାନଶିକ୍ଷକ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସହକର୍ମୀ ଶିକ୍ଷକଙ୍କ ବଳିଷ୍ଠ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ବଦ୍ୱାରା ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନେ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇ ତାଙ୍କର ଶିକ୍ଷା କାର୍ଯ୍ୟ ସମାହିତ କରୁଥିଲେ । ଦିନର ଦୁଇ ସମୟ; ଯଥା- ସକାଳବେଳା ଓ ସନ୍ଧ୍ୟାବେଳା ସେମାନେ ଅଧ୍ୟୟନ କରୁଥିଲେ । ଏହି ସମୟରେ ଶିକ୍ଷକମାନେ ପୂର୍ବପାଠର ଆଲୋଚନା କରୁଥିଲେ ଓ ଗୃହକର୍ମକୁ ତଦାରଖ କରୁଥିଲେ ।

ସାଧାରଣ ବିଷୟ; ଯଥା- ଇତିହାସ, ଭୂଗୋଳ, ଗଣିତ, ମାତୃଭାଷା ଓ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟରକ୍ଷା ସହିତ କର୍ମଶିକ୍ଷାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ମଧ୍ୟ ଥିଲା । ପ୍ରଧାନଶିକ୍ଷକ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସହକାରୀ ଶିକ୍ଷକମାନେ ନିରନ୍ତର ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନଙ୍କର ଉନ୍ନତି କଥା ଚିନ୍ତା କରୁଥିଲେ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ଦିନ ଶିକ୍ଷକମାନେ ଛାତ୍ରାବାସ ପରିଦର୍ଶନ କରୁଥିଲେ ଓ ସେମାନଙ୍କୁ ଯଥାସମ୍ଭବ ସାହାଯ୍ୟ କରୁଥିଲେ । ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ପାଠ୍ୟକ୍ରମ ସହିତ ସହ-ପାଠ୍ୟକ୍ରମର ମଧ୍ୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଥିଲା ।

ବନବିଦ୍ୟାଳୟର ପାଠ୍ୟକ୍ରମ- ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନଙ୍କୁ ସାଧାରଣ ବିଷୟ; ଯଥା- ସାହିତ୍ୟ, ଗଣିତ, ଇତିହାସ, ଭୂଗୋଳ, ନଗରବିଜ୍ଞାନ ଓ ବିଜ୍ଞାନ ବ୍ୟତୀତ କର୍ମଶିକ୍ଷାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ମଧ୍ୟ ରହିଥିଲା । ସୂତାକଟା, ଲୁଗାବୁଣା, ସିଲାଇ, ହସ୍ତକର୍ମ ଇତ୍ୟାଦିକୁ ପାଠ୍ୟକ୍ରମର ପରିସରଭୁକ୍ତ କରାଯାଇଥିଲା । ଏହି ପାଠ୍ୟକ୍ରମ ଗାନ୍ଧିଙ୍କର ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା ପରି ଧନ୍ଦାକୈନ୍ଦ୍ରିକ ଥିଲା ।

(i) ତର୍କସଭା ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନଙ୍କର ବାଲ୍ମିତା ତଥା ତାର୍କିକ ମନୋଭାବର ବିକାଶ ନିମନ୍ତେ ଗୋପବନ୍ଧୁ ସାପ୍ତାହିକ ତର୍କସଭାମାନ ଆୟୋଜନ କରୁଥିଲେ ।
(ii) ସାହିତ୍ୟିକ କାର୍ଯ୍ୟାବଳୀ- ସାହିତ୍ୟିକ ପ୍ରତିଭାର ପୁଷ୍ଟିସାଧନ ନିମନ୍ତେ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଏକ ପତ୍ରିକା ପ୍ରକାଶ କରୁଥିଲା । ସେହି ପତ୍ରିକାରେ ଶିକ୍ଷକ ଓ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନଙ୍କର ବହୁ ଉଚ୍ଚକୋଟୀର ଲେଖା ପ୍ରକାଶ ପାଉଥିଲା ।
(iii) କ୍ରୀଡ଼ା ଓ କସରତ – ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନଙ୍କର ଶାରୀରିକ ବିକାଶ ନିମନ୍ତେ କ୍ରୀଡ଼ା ଓ କସରତର ବ୍ୟବସ୍ଥା ଥିଲା ।
(iv) ଭ୍ରମଣ – ଭ୍ରମଣଦ୍ୱାରା ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନେ ନୂତନ ଜ୍ଞାନର ଅଧିକାରୀ ହୋଇପାରୁଥିଲେ ।
(v) ସମାଜସେବା- ସମାଜସେବା ବନବିଦ୍ୟାଳୟ ଶିକ୍ଷାର ଏକ ଅବିଚ୍ଛେଦ୍ୟ ଅଙ୍ଗ ଥିଲା । ଉଭୟ ଶିକ୍ଷକ ଓ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ ବିଭିନ୍ନ ଗ୍ରାମକୁ ଯାଇ ଗରିବ, ଅସହାୟ ଓ ବିପନ୍ନ ଲୋକମାନଙ୍କର ସେବା କରୁଥିଲେ ।
(vi) ବୃତ୍ତିଭିତ୍ତିକ ଶିକ୍ଷା – ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନେ କିପରି ଭବିଷ୍ୟତରେ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳ ହୋଇପାରିବେ ସେଥୁନିମନ୍ତେ ବୃତ୍ତିଭିତ୍ତିକ ଶିକ୍ଷାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିଥିଲା ।
(vii) ସଙ୍ଗୀତ – ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନଙ୍କର କଳା ଓ ସଙ୍ଗୀତ ଗୁଣାବଳୀର ପରିପ୍ରକାଶ ତଥା ବିକାଶ ନିମନ୍ତେ ସଙ୍ଗୀତ ଶିକ୍ଷାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିଥିଲା ।
(viii) ନୈତିକ ଶିକ୍ଷା – ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନଙ୍କର ନୈତିକ ବିକାଶ ନିମନ୍ତେ ନିୟମିତ ପ୍ରାର୍ଥନା, ମହାମନୀଷୀଙ୍କ ଜୀବନୀ ଓ କାର୍ଯ୍ୟାବଳୀ ଆଲୋଚନା, ଆଦର୍ଶବାଦୀୟ ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତ ନୈତିକ ଓ ମାନବିକ ଶିକ୍ଷା ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷାଦାନ କରାଯାଉଥିଲା ।
(ix) ଶୃଙ୍ଖଳା – ଆତ୍ମଶୃଙ୍ଖଳା ହେଉଛି ଛାତ୍ରମାନଙ୍କର ପ୍ରଧାନ ଶୃଙ୍ଖଳା । ଆତ୍ମସଂଯମ ଗୁଣ ଓ ଆଜ୍ଞାନୁବର୍ତ୍ତିତା ବଳରେ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନେ ଶୃଙ୍ଖଳିତ ହୋଇପାରିବେ ବୋଲି ଗୋପବନ୍ଧୁ ବିଶ୍ବାସ କରୁଥିଲେ ।

ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟ ସମ୍ପର୍କରେ ଆଶୁତୋଷ ମୁଖାର୍ଜୀଙ୍କର ମନ୍ତବ୍ୟ- ସେ ଏହି ବିଦ୍ୟାଳୟ ସମ୍ପର୍କରେ ମନ୍ତବ୍ୟ ପ୍ରକାଶ କରି ତା ୨.୬.୧୯୧୭ ମସିହାରେ ଲେଖିଥିଲେ –
‘ମୁଁ ବିଶେଷ ଆଗ୍ରହ ସହକାରେ ସତ୍ୟବାଦୀ ବିଦ୍ୟାଳୟ ପରିଦର୍ଶନ କରିଅଛି । ବିଦ୍ୟାଳୟଟିର ଅନେକ ଅସାଧାରଣ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ଅଛି । ଏହା ସୁଶିକ୍ଷିତ ଓଡ଼ିଶାବାସୀମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ହେଉଅଛି । ସେମାନେ ଏହି ନିରାଟ ସତ୍ୟ ଉପଲବ୍‌

କରିଛନ୍ତି ଯେ, ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରକୃତ ଶିକ୍ଷା ବିସ୍ତାର କେବଳ ସେହିମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ସମ୍ଭବ ହେବ, ଯେଉଁମାନେ ତ୍ୟାଗ ସ୍ଵୀକାର କରିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ । ଏହା ମୋର ହୃଦୟଙ୍ଗମ ହୋଇଛି ଯେ, ଏହି ବିଦ୍ୟାଳୟ ପଛରେ ଅନେକ ଆଗ୍ରହାନ୍ବିତ ତଥା ଉତ୍ସାହୀ ଯୁବକମାନଙ୍କର ସମର୍ଥନ ରହିଛି । ଅଧୂକନ୍ତୁ, ସେମାନେ ଉପଲ୍‌ବଧ୍ କରିପାରିଛନ୍ତି ଯେ, ଯଥାର୍ଥ ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟୟସାଧ୍ୟ ଓ ବିଳାସଯୋଗ୍ୟ ଯନ୍ତ୍ରପାତି ବିନା ସାଧୁତ ହୋଇପାରିବ । ବାସ୍ତବିକ, ଏପରି ଯନ୍ତ୍ରପାତି ଦରିଦ୍ର ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଶିକ୍ଷା ବିସ୍ତାର କରିବାରେ ସହାୟକ ହେବା ପରିବର୍ତ୍ତେ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ହୋଇଥାଏ ।’’

3. ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କ ଶିକ୍ଷାର ଅର୍ଥ ଓ ଶିକ୍ଷାଦର୍ଶନର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ଲେଖ ।
Answer:
ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କ ଶିକ୍ଷାଦର୍ଶନକୁ ଆଲୋଚନା କରିବାକୁ ହେଲେ ତାଙ୍କ ମତରେ ଶିକ୍ଷାର ଅର୍ଥ, ଲକ୍ଷ୍ୟ, ତାଙ୍କଦ୍ୱାରା ସ୍ଥାପିତ ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ କେତେକ ଦିଗ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରାଯିବା ନିହାତି ଆବଶ୍ୟକ । ସେସବୁ ନିମ୍ନରେ ଆଲୋଚନା କରାଗଲା ।

ଶିକ୍ଷାର ଅର୍ଥ – ଗୋପବନ୍ଧୁ ଶିକ୍ଷାର ସଂଜ୍ଞା ଦେବାକୁ ଯାଇ କହିଥିଲେ- ‘ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଦିଆଯାଉଥିବା ଶିକ୍ଷାକୁ ମୁଁ ପ୍ରକୃତ ଶିକ୍ଷା ବୋଲି ମନେକରୁ ନାହିଁ । ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତରେ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ ଓ ଧର୍ମକେନ୍ଦ୍ରରେ ଦିଆଯାଉଥ‌ିବା ଶିକ୍ଷା ହିଁ ବାସ୍ତବ ଶିକ୍ଷା ଅଟେ ।’’

ଶିକ୍ଷାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ – ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କ ଶିକ୍ଷାର ମୁଖ୍ୟ ଲକ୍ଷ୍ୟ ହେଉଛି ‘ମଣିଷ ପରି ମଣିଷ ଗଢ଼ିବା ।’ ତେଣୁ ସେ ବିଦ୍ୟାଳୟକୁ ‘ବାସ୍ତବ ମଣିଷ ତିଆରି କାରଖାନା’ ବୋଲି କହିଥିଲେ । ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କ ମତରେ, ଶିକ୍ଷାର ଲକ୍ଷ୍ୟ କିପରି ହେବା ଉଚିତ ତାହା ନିମ୍ନରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଗଲା ।

  • ଜାତି, ଧର୍ମ, ସଂପ୍ରଦାୟ ନିର୍ବିଶେଷରେ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରାଯିବ ।
  • ଭାରତର ଐତିହ୍ୟ, ସଂସ୍କୃତି ଓ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧକୁ ଶିଶୁ କିପରି ହୃଦୟଙ୍ଗମ କରିପାରିବ, ସେଥୁନିମନ୍ତେ ଶିକ୍ଷା ସାହାଯ୍ୟ କରିବା ବିଧେୟ ।
  • ମାନବର ଚରିତ୍ର ଗଠନ, ଶୃଙ୍ଖଳା, କର୍ତ୍ତବ୍ୟପରାୟଣତା ଓ ଆୟୋତ୍ସର୍ଗ ନିମନ୍ତେ ପ୍ରେରଣାକୁ ଅଗ୍ରାଧ୍ୟାକାର ଦିଆଯିବା ଦରକାର ।
  • ଜାତୀୟ ଐକ୍ୟ ଓ ବିଶ୍ୱଭ୍ରାତୃଭାବାପନ୍ନ ମନୋଭାବ ଜାଗ୍ରତ କରିବା ।
  • କର୍ମଭିତ୍ତିକ ଶିକ୍ଷା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେବା ।
  • ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷାକୁ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଓ ଅବୈତନିକ କରିବା ।
  • ଶିକ୍ଷାକୁ ସମାଜକୈନ୍ଦ୍ରିକ କରିବା ଦରକାର ।

CHSE Odisha Class 12 Education Solutions Chapter 2 ପଣ୍ଡିତ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ

ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କ ଶିକ୍ଷାଦର୍ଶନର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ :
(i) ସମାଜସେବା – ପ୍ରକୃତ ସମାଜସେବା ହିଁ ମାନବସେବା ବୋଲି ଗୋପବନ୍ଧୁ ଚିନ୍ତା କରିଥିଲେ । ସେ ସର୍ବଦା ଚିନ୍ତା କରୁଥୁଲେ ଯେ, କିପରି ଶିକ୍ଷା ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନଙ୍କ ହୃଦୟରେ ଏହି ସମାଜସେବା ମନୋଭାବ ଉଦ୍ରେକ କରାଯାଇପାରିବ । ଦୁଃଖୀଦରିଦ୍ରଙ୍କ ପାଇଁ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଥିଲେ ଈଶ୍ବରଙ୍କର ଦ୍ୱିତୀୟ ଅବତାର । ସେ ସମୟରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ହଇଜା, ବସନ୍ତ, ମହାମାରୀ, ଦୁଃଖୀଦରିଦ୍ରଙ୍କ ପାଇଁ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଥିଲେ ଈଶ୍ବରଙ୍କର ଦ୍ବିତୀୟ ଅବତାର ।

ସେ ସମୟରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ହଇଜା, ବସନ୍ତ, ମହାମାରୀ, ବନ୍ୟା, ବାତ୍ୟା, ମରୁଡ଼ି, ଅନାବୃଷ୍ଟି ଓ ଘରପୋଡ଼ି ପ୍ରଭୃତି ଅକାଳ ଦୁର୍ବିପାକ ଘଟୁଥିଲା । ତେଣୁ ଦୁଃଖୀ, ରଙ୍ଗୀ ଓ ପ୍ରପୀଡ଼ିତ ଜନସାଧାରଣଙ୍କର ଅମୂଲ୍ୟ ଜୀବନର ରକ୍ଷା ନିମନ୍ତେ ଗୋପବନ୍ଧୁ ତାଙ୍କର ସହକର୍ମୀ ଓ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନଙ୍କୁ ନେଇ ସେହି ବିପନ୍ନ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରୁଥିଲେ ।

(ii) ନୈତିକତା – ଆଦର୍ଶ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ଵର ନୈତିକତା ହେଉଛି ଏକ ଅବିଚ୍ଛେଦ୍ୟ ଅଙ୍ଗ । ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନଙ୍କର କିପରି ନୈତିକ ବିକାଶ ହୋଇପାରିବ ଗୋପବନ୍ଧୁ ସେ କଥା ସର୍ବଦା ଚିନ୍ତା କରୁଥିଲେ । ସେଥ‌ିପାଇଁ ସେ ପ୍ରତ୍ୟହ ପ୍ରାର୍ଥନାସଭାରେ ମହାପୁରୁଷମାନଙ୍କର ଜୀବନୀ ଓ କାର୍ଯ୍ୟାବଳୀ ଉପରେ ଆଲୋଚନା କରୁଥିଲେ । ନୈତିକ ଶିକ୍ଷା ନିମନ୍ତେ ତାଙ୍କ ପ୍ରସ୍ତୁତ ପାଠ୍ୟକ୍ରମରେ ସମୟ-ନିର୍ଘଣ୍ଟ ହେଉଥିଲେ ।

(iii) ମାନବିକତା – ଗୋପବନ୍ଧୁ ସର୍ବଦା ଚେଷ୍ଟା କରୁଥିଲେ ଯେ, କିପରି ମାନବ ମଧ୍ୟରେ ସ୍ନେହ, ଭ୍ରାତୃଭାବ, ଦୟା, କ୍ଷମା, ସହନଶୀଳତାର ଭାବ ତଥା ଗୁଣାବଳୀଗୁଡ଼ିକର ଯଥାଯଥ ବିକାଶ କରାଯାଇପାରିବ । ସେ ଦୁଃଖୀ ଲୋକମାନଙ୍କର ଦୁଃଖରେ ବିଚଳିତ ହେବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ସମଦୁଃଖୀ ମଧ୍ୟ ହେଉଥିଲେ ।

(iv) ଆଧ୍ୟାମ୍ବିକତା ଆମ୍ଭମାନଙ୍କର ଜୀବନର ଲକ୍ଷ୍ୟ ଈଶ୍ଵରପ୍ରାପ୍ତି ହେବା ଆବଶ୍ୟକ । ତେଣୁ ସମସ୍ତଙ୍କଠାରେ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତାର ଭାବ ଉଦ୍ରେକ ହେବା ଉଚିତ ବୋଲି ଗୋପବନ୍ଧୁ ଅନୁଭବ କରିଥିଲେ । ସମସ୍ତ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ କିପରି ଆଦର୍ଶବାଦ ଓ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକବାଦଦ୍ୱାରା ପ୍ରଭାବିତ ହେବେ, ସେଥୁନିମନ୍ତେ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ କରିଥିଲେ।

(v) କର୍ମଦକ୍ଷତା – ଗୋପବନ୍ଧୁ ଉପଲବ୍‌ଧ କରିଥିଲେ ଯେ, ଭାରତ ପରି ଗରିବ ଓ କୃଷିପ୍ରଧାନ ଦେଶରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତିକୁ କର୍ମଶୀଳ ହେବାକୁ ପଡ଼ିବ । ଗୋପବନ୍ଧୁ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନଙ୍କୁ କୃଷିକାମ, କାଠକାମ, ବେତକାମ, ତନ୍ତକାମ, ହସ୍ତକର୍ମ ଶିକ୍ଷାରେ ସର୍ବଦା ଲିପ୍ତ ରଖୁବାକୁ ପ୍ରଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ ।

(vi) ଜାତୀୟତା – ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କ ଶିକ୍ଷା-ଦର୍ଶନର ଏକ ପ୍ରଧାନ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ହେଉଛି ଜାତିପ୍ରୀତି ବା ସ୍ୱଦେଶପ୍ରୀତି । ଗୋପବନ୍ଧୁ ଉତ୍କଳୀୟ ତଥା ଭାରତୀୟ ଯୁବଗୋଷ୍ଠୀଙ୍କ ମନରେ ସ୍ବଦେଶପ୍ରୀତି ଭାବ ଜାଗ୍ରତ କରାଇବା ନିମନ୍ତେ ନିରନ୍ତର ଚେଷ୍ଟା କରୁଥିଲେ ।

(vii) ପାଠ୍ୟକ୍ରମ- ସେ ସାଧାରଣ ପାଠ୍ୟବିଷୟ; ଯଥା- ଗଣିତ, ବିଜ୍ଞାନ, ସାମାଜିକ ବିଜ୍ଞାନ ଇତ୍ୟାଦି ବ୍ୟତୀତ ଲୁଗାବୁଣା, ତନ୍ତକାମ, ସିଲାଇ, ବେତକାମ, ହସ୍ତକାମ, କାଠକାମ ପ୍ରଭୃତି ଉପରେ ମଧ୍ୟ ଗୁରୁତ୍ବ ଆରୋପ କରିଥିଲେ । ଏହି ପାଠ୍ୟକ୍ରମ ସହିତ ସହ-ପାଠ୍ୟକ୍ରମ; ଯଥା- ଖେଳକୁଦ, କସରତ, ଭ୍ରମଣ, ନାଟକ, ସମାଜସେବା ପ୍ରଭୃତି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମକୁ ପାଠ୍ୟକ୍ରମର ଅନ୍ତର୍ଗତ କରିଥିଲେ ।

(viii) ଶିକ୍ଷାଦାନ ପ୍ରଣାଳୀ – ଗୋପବନ୍ଧୁ ଆଧୁନିକ ଯୁଗର ପ୍ରଚଳିତ ଶିକ୍ଷାଦାନ ପଦ୍ଧତି ଉପରେ ଆଦୌ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ ନ ଥିଲେ । ଶିକ୍ଷକ ଓ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀଙ୍କର ଉତ୍ତମ ସମ୍ବନ୍ଧ ଓ ସହଯୋଗ ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷାଦାନ କରାଯିବାକୁ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଉଚିତ ମଣୁଥିଲେ । ଶିକ୍ଷାଦାନକୁ ସରସ, ସୁନ୍ଦର କରିବାକୁ ହେଲେ ବକ୍ତୃତା ପ୍ରଣାଳୀ ଯେ ଉପଯୁକ୍ତ ତାହା ସେ ମାନି ନ ଥିଲେ । ସେ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର ପ୍ରଣାଳୀକୁ ବିଶେଷଭାବରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଇଥିଲେ । ସେ କହୁଥିଲେ – କୋମଳମତି ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷା ଦେବାକୁ ହେଲେ କ୍ରୀଡ଼ା ବା ଗଳ୍ପକଥନ ପ୍ରଣାଳୀ ଏକାନ୍ତ ପ୍ରୟୋଜନ ।

(ix) ଶିକ୍ଷକ – ଗୋପବନ୍ଧୁ ଶିକ୍ଷା-ଦର୍ଶନରେ ଶିକ୍ଷକଙ୍କର ସ୍ଥାନ ଥିଲା ବହୁ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ବରେ । ସେ ବିଦ୍ୟାଳୟର ଶିକ୍ଷାକୁ ‘ତ୍ରିବେଣୀ ସଙ୍ଗମ’ ବା ‘ପ୍ରୟାଗ’ ସହିତ ତୁଳନା କରିଛନ୍ତି । ସେ ଶିକ୍ଷକଙ୍କୁ ‘ଗଙ୍ଗା’, ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀଙ୍କୁ ‘ଯମୁନା’ ଓ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନକୁ ‘ସରସ୍ବତୀ’ ସହ ତୁଳନା କରିଛନ୍ତି । ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କ ମତରେ, ଶିକ୍ଷକ ଗଙ୍ଗା ପରି ପବିତ୍ର, ଶୁଦ୍ଧ, ମହାନ୍ ଓ ବ୍ୟାପକ ହେବା ବିଧେୟ ।

(x) ନାରୀ ଶିକ୍ଷା – ଗୃହକର୍ତ୍ତୀଭାବେ ନାରୀକୁ ଘରର ସମସ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟ ସଂପାଦନ କରିବାକୁ ପଡ଼ିଥାଏ । ଏ ସବୁକୁ ଠିକ୍‌ଭାବରେ ତୁଲାଇବା ପାଇଁ ନାରୀ-ଶିକ୍ଷାର ନିଶ୍ଚିତ ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି ବୋଲି ଗୋପବନ୍ଧୁ କହୁଥିଲେ ।

BSE Odisha Class 12 Education Notes

ବିଷୟଭିତ୍ତିକ ସୂଚନା

ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କ ଜୀବନୀ :
ଉତ୍କଳମଣି ପଣ୍ଡିତ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ ୧୮୭୭ ମସିହା ଅକ୍ଟୋବର ୯ ତାରିଖରେ ଓଡ଼ିଶାର ପୁରୀ ଜିଲ୍ଲାରେ ଅବସ୍ଥିତ ସୁଆଣ୍ଡୋ ଗ୍ରାମରେ ଏକ ମଧ୍ୟବିତ୍ତ ବ୍ରାହ୍ମଣ ପରିବାରରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ନାମ ଦୈତାରୀ ଦାଶ ଓ ମାତାଙ୍କ ନାମ ସ୍ଵର୍ଣ୍ଣମୟୀ ଦେବୀ । ସେ ୧୯୦୪ ମସିହାରେ ବି.ଏ. ଡିଗ୍ରୀ ହାସଲ କରିବା ସହିତ ୧୯୦୬ ମସିହାରେ ଓକିଲାତିର ଏକ ଡିଗ୍ରୀ ହାସଲ ମଧ୍ୟ କରିଥିଲେ । ସେ ଥିଲେ ଏକାଧାରରେ ସମାଜସେବକ, ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ, ରାଜନୀତିଜ୍ଞ, ଶିକ୍ଷାବିତ୍ ଓ ରାଷ୍ଟ୍ରନିର୍ମାତା ।

ମୁକ୍ତ ଆକାଶର ଖୋଲାସ୍ଥାନର ସୁନ୍ଦର ପରିବେଶରେ ଶିକ୍ଷାଦାନ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଇ ସେ ଓଡ଼ିଶାର ସାକ୍ଷିଗୋପାଳ ନିକଟରେ ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ । ରବୀନ୍ଦ୍ରନାଥଙ୍କ ଶିକ୍ଷାଦର୍ଶନ ତାଙ୍କୁ ଅନୁପ୍ରାଣିତ କରିଥିଲା । ତାଙ୍କର ଜୀବନ ଦର୍ଶନରେ ଈଶ୍ବର ଥିଲେ ଦିଗ୍‌ଦର୍ଶକ । ମାନବପ୍ରୀତି ଥିଲା ତାଙ୍କର ଜୀବନ ଦର୍ଶନର ଅନ୍ୟ ଏକ ଦିଗ ।

ଶିକ୍ଷାଦର୍ଶନ, ଶିକ୍ଷାର, ଅର୍ଥ, ଲକ୍ଷ୍ୟ ଓ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ: ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କ ଶିକ୍ଷାଦର୍ଶନ ସତ୍ୟବାଦୀସ୍ଥିତ ବକୁଳ ବନ ବିଦ୍ୟାଳୟର ଜୀବନଦର୍ଶନରୁ ଅତି ସହଜରେ ଅନୁମାନ କରିହୁଏ । ତାଙ୍କର ଚିନ୍ତାଧାରା ଓ ଆଦର୍ଶ ମଧ୍ୟରେ ବିଶେଷ ପାର୍ଥକ୍ୟ ପରିଲକ୍ଷିତ ହେଉନଥିଲା । ମଣିଷ ପରି ମଣିଷ ତିଆରି କରିବା ଥିଲା ତାଙ୍କ ଶିକ୍ଷାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ।

ତାଙ୍କ ଶିକ୍ଷାର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ହେଲା- ସାର୍ବଜନୀନ ଶିକ୍ଷା, ମାତୃଭାଷା ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷା, ସମାଜସେବା, ମାନବିକତା, ମୁକ୍ତାକାଶ ବିଦ୍ୟାଳୟ, ବୃତ୍ତିଭିତ୍ତିକ ଶିକ୍ଷା, ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା ଇତ୍ୟାଦି ।
ଜୀବନ ଦର୍ଶନ :
(i) ଭଗବତ୍ ପ୍ରୀତି : ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କର ଅତୁଟ ଈଶ୍ବର ବିଶ୍ଵାସ ଥିଲା । ତାଙ୍କ ମତରେ ଏ ସଂସାରର ନିୟନ୍ତା ହେଉଛନ୍ତି ସର୍ବଶକ୍ତିମନ୍ ଈଶ୍ବର ।

(ii) ଜାତି-ପ୍ରୀତି : ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କ ହୃଦୟରେ ଯେଉଁ ଭଗବତ୍ ପ୍ରେମ ପ୍ରବାହିତ ହେଉଥିଲା, ତାହା ରୂପାନ୍ତରିତ ହୋଇଥିଲା ଜାତିପ୍ରେମରେ । ତତ୍କାଳୀନ ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ଅଧଃପତନ ଦେଖୁ ତାଙ୍କ ପ୍ରାଣ କାନ୍ଦି ଉଠିଥିଲା । ଜାତି ପ୍ରାଣରେ ନୂତନ ଉନ୍ମାଦନ ଓ ନୂତନ ଚେତନା ପ୍ରଦାନ ନିମିତ୍ତ ସେ ଦୃଢ଼ପରିକର ହୋଇଥିଲେ ।

(iii) ମାନବ ପ୍ରୀତି : ସମଗ୍ର ମାନବ ସମାଜ ଏକ ପରିବାର- ଏ ପ୍ରକାର ବିଶ୍ବମୈତ୍ରୀ ଓ ବିଶ୍ବଭ୍ରାତୃତ୍ବର ଭାବନା ତାଙ୍କ ହୃଦୟରେ ଖେଳୁଥିଲା । ମାନବ ସେବା ତାଙ୍କ ଜୀବନଦର୍ଶନର ଏକ ପ୍ରଧାନ ଦିଗ ଥିଲା ।
ଉତ୍କଳର ଉଜ୍ଜଳ ମଣି ହିସାବରେ ଓଡ଼ିଶାବାସୀଙ୍କ ଦୁଃଖରେ ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କ ପ୍ରାଣ ସତିତ କାନ୍ଦୁଥିଲା । ଶିକ୍ଷାର ଅଭାବ ଉତ୍କଳବାସୀଙ୍କର ଦୁଃଖର କାରଣ ବୋଲି ସେ ହୃଦୟଙ୍ଗମ କରିଥିଲେ । ତେଣୁ ଉପଯୁକ୍ତ ଶିକ୍ଷା ହିଁ ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ଦୂରୀକରଣ ଏବଂ ଦେଶ ତଥା ଜାତିର ଉନ୍ନତି କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରଧାନ ଅସ୍ତ୍ର ବୋଲି ସେ ଭାବିଥିଲେ ।

ତେଣୁ ସେ ତାଙ୍କ ଶିକ୍ଷାଦର୍ଶନକୁ ଆଧାର କରି ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ । ୧୯୦୯ ଖ୍ରୀ.ଅ. ଅଗଷ୍ଟ ୧୨ ତାରିଖରେ ସତ୍ୟବାଦୀର ବକୁଳବନର ଛୁରିଅନା ଆମ୍ରକୁଞ୍ଜର ମୁକ୍ତାକାଶ ତଳେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଉକ୍ତ ବନବିଦ୍ୟାଳୟଦ୍ବାରା ମନୁଷ୍ୟ ଜାତି ମଧ୍ୟରେ ଦେଶପ୍ରେମ ଜାଗ୍ରତ କରାଯାଇଥିଲା ।

୧୯୦୯ ଅଗଷ୍ଟ ୧୨ ତାରିଖରେ ୧୯ ଜଣ ପିଲାଙ୍କୁ ନେଇ ଏକ ମଧ୍ୟ ଇଂରାଜୀ ବିଦ୍ୟାଳୟ ସ୍ଥାପନ କରାଯାଇଥିଲା । ୧୯୧୪ ମସିହାରେ ଏହା ଏକ ଉଚ୍ଚ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ପରିଣତ ହେଲା । ୧୯୨୧ ମସିହାରେ ଏହାକୁ ଜାତୀୟ ସ୍ତରର ମାନ୍ୟତା ମିଳିଲା । ୧୯୨୬ ମସିହାରେ ଏହା ଅନେକ ତ୍ରୁଟି ଏବଂ ସହଯୋଗର ଅଭାବରୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ବନ୍ଦ ହୋଇଯାଇଥିଲା ।

ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟର ଲକ୍ଷ୍ୟ :
(i) ଗୁରୁକୁଳ ଶିକ୍ଷା ପରମ୍ପରା ସୃଷ୍ଟି : ଗୋପବନ୍ଧୁ ଆର୍ଯ୍ୟ ପରମ୍ପରା ସମ୍ବଳିତ ଗୁରୁକୁଳ ଶିକ୍ଷାଦ୍ଵାରା ଗଭୀର ଭାବରେ ଅନୁପ୍ରାଣିତ ହୋଇଥିଲେ । ତେଣୁ ଭାରତବର୍ଷରେ ସେ ହିଁ ଗୁରୁକୁଳ ଶିକ୍ଷା ପରମ୍ପରା ଉଜ୍ଜୀବିତ କରିବାର ପ୍ରୟାସ କରିଥିଲେ ।

(ii) ଦେଶାତ୍ମବୋଧ : ଦେଶାତ୍ମବୋଧ ଥିଲା ଏହି ସାରସ୍ବତ ପୀଠର ଅନ୍ୟତମ ଲକ୍ଷ୍ୟ । ଜନନୀ ଜନ୍ମଭୂମିଙ୍କ ମୁକ୍ତିର ସ୍ବପ୍ନ ଦେଖୁଥିଲେ ଗୋପବନ୍ଧୁ । ଜନ୍ମଭୂମିକୁ ପରାଧୀନତାର ଶୃଙ୍ଖଳରୁ ମୁକ୍ତ କରିବା ଥିଲା ତାଙ୍କ ଜୀବନର କୃଚ୍ଛ୍ରସାଧନା ।

(iii) ସ୍ଵାଧୀନ ଚିନ୍ତା : ସ୍ଵାଧୀନତା ସୃଜନଶୀଳତାର ପରିଚାୟକ, ତେଣୁ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ବିଦ୍ୟାର୍ଥୀ ଅଧ୍ଵ ସ୍ଵାଧୀନ ଚିନ୍ତା ଓ ସ୍ଵାଧୀନ ମତ ପ୍ରକାଶ କରିବାର ସୁବିଧା ପାଇବେ ।
(iv) ମାନବ ପ୍ରୀତି : ବନବିଦ୍ୟାଳୟ ଥିଲା ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କର ମାନବପ୍ରୀତିର ଏକ ତାଲିମ ଶିବିର ।
(v) ଭଗବତ୍ ପ୍ରୀତି : ‘ସା ବିଦ୍ୟା ଯା ବିମୁକ୍ତୟେ’’ର ଭାବଧାରା ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କ ବନବିଦ୍ୟାଳୟରେ ପ୍ରତିଫଳିତ ହେଉ– ଏହା ସେ ଚିନ୍ତା କରିଥିଲେ ।
(vi) କର୍ମଭିଭିକ ଶିକ୍ଷା : କର୍ମଯୋଗୀ ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କ ଶିକ୍ଷାଦର୍ଶନର ଏକ ମୁଖ୍ୟ ବିଭାବ ଥିଲା- ‘କର୍ମ ହିଁ ଧର୍ମ’’ । ତେଣୁ
(vii) ମୁକ୍ତାକାଶ ଶିକ୍ଷା : ଶାନ୍ତିନିକେତନର ମୁକ୍ତାକାଶ ଶିକ୍ଷାଭଳି ଗୋପବନ୍ଧୁ ବନବିଦ୍ୟାଳୟର ଶିକ୍ଷାୟତନକୁ ଅନୁରୂପଭାବେ ଗଠନ କରିଥିଲେ । ବକୁଳ ଛୁରିଅନାର ମନୋରମ ପ୍ରକୃତି କ୍ରୋଡ଼ରେ ଏହା ଗଢ଼ି ଉଠିଥିଲା ।

CHSE Odisha Class 12 Education Solutions Chapter 2 ପଣ୍ଡିତ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ

(viii) ନାରୀଶିକ୍ଷା : ସମାଜରେ ନାରୀ ଓ ପୁରୁଷ ଗୋଟିଏ ବୃନ୍ତର ଦୁଇଟି ପୁଷ୍ପ । ତେଣୁ ନାରୀ ଓ ପୁରୁଷ ଉଭୟେ ଶିକ୍ଷିତ ହେବା ଦରକାର । ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟିରେ ନାରୀର ସ୍ଥାନ ଖୁବ୍ ଉଚ୍ଚରେ ଥିଲା ।
ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟ ଶିକ୍ଷାର ମୁଖ୍ୟ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ :
(1) ମୁକୁ।କାଣରେ ଶିକ୍ଷା
(2) ସାର୍ବଜନୀନ ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷା
(3) ମାତୃଭାଷା ହିଁ ଶିକ୍ଷାର ମୁଖ୍ୟ ମାଧ୍ୟମ
(4) ସମାଜସେବା ହିଁ ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରାଣକେନ୍ଦ୍ର
(5) ଶିକ୍ଷା ମାଧ୍ୟମରେ ମାନବିକତାର ମୁଲ୍ୟ।ୟନ
(6) ବିଭିନ୍ନ ଧନ୍ଦା ଓ ବୃତ୍ତି ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷା
(7) ଶିକ୍ଷାଦ୍ବାରା ଦେଶପ୍ରୀତି ଓ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତାର ପରିପ୍ରକାଶ
(8) ବିଭିନ୍ନ ସହପାଠ୍ୟକ୍ରମ କାର୍ଯ୍ୟାବଳୀ ମାଧ୍ୟମରେ ଶିଶୁର ସାମଗ୍ରିକ ବିକାଶ ସାଧନ
(9) ଶିକ୍ଷାଦ୍ବାରା ନୈତିକ ଓ ଚାରିତ୍ରିକ ବିକାଶ ସାଧନ
(10) ସ୍ଵଦେଶପ୍ରୀତି ଓ ଦେଶ ଗଠନ ପାଇଁ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନଙ୍କ ପ୍ରସ୍ତୁତି ।
(11) ନାରୀ ଶିକ୍ଷା ଓ ନାରୀ ଜାଗରଣ ସୃଷ୍ଟି

ସହ-ପାଠ୍ୟକ୍ରମର କାର୍ଯ୍ୟ- କେବଳ ପୁସ୍ତକଗତ ଶିକ୍ଷାଲାଭଦ୍ବାରା ମଣିଷର ଉନ୍ନତି ହୁଏ ନାହିଁ । ଗୋପବନ୍ଧୁ ଶିକ୍ଷା ସହ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନଙ୍କୁ ଚାଷ, ବଗିଚାକାମ, ଲୁଗାବୁଣିବା, କାଠକାମ ପ୍ରଭୃତି ପାଇଁ ଉତ୍ସାହିତ କରୁଥିଲେ । ବିଶେଷ କରି ଗୋପବନ୍ଧୁ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ସାହିତ୍ୟିକ କାର୍ଯ୍ୟାବଳୀ, ତର୍କ, ଖେଳକୁଦ, ପରିଭ୍ରମଣ ଓ ସମାଜସେବା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଉଥିଲେ ।

କ୍ରୀଡ଼ା ଓ ପାଠାଗାର- ଶାରୀରିକ ବିକାଶ ନିମନ୍ତେ କ୍ରୀଡ଼ା ବିଶେଷ ଉପଯୋଗୀ । ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟରେ କ୍ରୀଡ଼ାର ସ୍ଥାନ ପାଠ୍ୟକ୍ରମର ପ୍ରଧାନ ବିଭାଗ ଥିଲା । ବନବିଦ୍ୟାଳୟର ପାଠାଗାରରେ ବିଭିନ୍ନ ପୁସ୍ତକ ରଖାଯାଉଥିଲା ।

ସମାଜସେବା- ସମାଜର ସେବା ହିଁ ଭଗବାନଙ୍କର ସେବା । ସମାଜରେ ଅଭାବ ଅନଟନ ମଧ୍ୟରେ କାଳ କାଟୁଥିବା କରୁଥିଲେ । ଗୋପବନ୍ଧୁ ବୈଷୟିକ ଶିକ୍ଷା ଉପରେ ମଧ୍ୟ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଉଥିଲେ ।

ଶୃଙ୍ଖଳା- ଶୃଙ୍ଖଳା ମନୋଭାବ ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କ ଶିକ୍ଷାର ଅନ୍ୟ ଏକ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥିଲା । ଆତ୍ମଶୃଙ୍ଖଳା ଥିଲା ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନଙ୍କର ପ୍ରଧାନ ଶୃଙ୍ଖଳା । ସ୍ନେହ, ସହାନୁଭୂତି ଓ ଶାସନ ବଳରେ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନଙ୍କ ଖରାପ

ଆଚରଣର ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଉଥିଲା । ସତ୍ୟବାଦୀ ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଅବନତିର ମୁଖ୍ୟ କାରଣ :
(1) ଅର୍ଥନୈତିକ ସମସ୍ୟା ଓ ଅନୁଦାନର ଅଭାବ
(2) ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କ ସ୍ବାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମରେ ସକ୍ରିୟ ଅଂଶଗ୍ରହଣ
(3) ଉପଯୁକ୍ତ ଶିକ୍ଷକଙ୍କ ଅଭାବ
(4) ସ୍ଥାନୀୟ ମୁଷ୍ଟିମେୟ ଲୋକଙ୍କ ବିରୋଧୀ ମନୋଭାବ
(5) ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କ ଅକାଳ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥା ଚଳାଇବାପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ ନେତୃତ୍ବର ଅଭାବ ।

ତଥାପି ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟ ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷା ଓ ଜାଗରଣ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏକ ମାଇଲଖୁଣ୍ଟି ସଦୃଶ ଥିଲା ବୋଲି କହିଲେ ଅତ୍ୟୁକ୍ତି ହେବ ନାହିଁ ।

BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 11 ଗତି

Odisha State Board BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 11 ଗତି Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 6 Science Solutions Chapter 11 ଗତି

Question 1.
ତଳେ ଦିଆଯାଇଥ‌ିବା ବାକ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ଅନୁଧ୍ୟାନ କର ଏବଂ ଭୁଲ୍ ଥିଲେ ଠିକ୍ କରି ଖାତାରେ ଲେଖ ।
(କ) ସମୟ ସହ ଦୂରତ୍ବର ପରିବର୍ତ୍ତନକୁ ଗତି କୁହାଯାଏ ।
(ଖ) ଗୋଟିଏ ଗତିଶୀଳ ସ୍କୁଟର ଚକର ଗତି କେବଳ ସରଳରେଖ୍ୟ ଗତି ।
(ଗ) ତୁମେ ଗୋଟିଏ ଟ୍ରେନ୍‌ର ପ୍ରଥମ ଡବାରେ ବସିଛ ଓ ତୁମର ବନ୍ଧୁ ଟ୍ରେନ୍‌ର ଶେଷ ଡବାରେ ବସିଛନ୍ତି । ତେଣୁ ତୁମ ବନ୍ଧୁ ତୁମପାଇଁ ଗତିଶୀଳ ଅଟନ୍ତି ।
(ଘ) ତୁମ ପାଇଁ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଗତିଶୀଳ ଅଟନ୍ତି ।
(ଙ) ଅଗ୍ନି ସଂଯୋଗ କରିବା ପରେ ଚକ୍ରବାଣ କେବଳ ବୃତ୍ତୀୟ ଗତି କରେ ।
ଉ –
(କ) ସମୟ ସହ ବସ୍ତୁର ବା ତାହାର ଅଂଶଗୁଡ଼ିକର ସ୍ଥାନ ପରିବର୍ତ୍ତନକୁ ଗତି କୁହାଯାଏ ।
(ଖ) ଏହା ଠିକ୍ ଅଛି ।
(ଗ) ତୁମେ ଗୋଟିଏ ଟ୍ରେନ୍‌ର ପ୍ରଥମ ଡବାରେ ବସିଛ ଓ ତୁମର ବନ୍ଧୁ ଟ୍ରେନ୍‌ର ଶେଷ ଡବାରେ ବସିଛନ୍ତି । ତେଣୁ ତୁମ ବନ୍ଧୁ ତୁମପାଇଁ ଗତିଶୀଳ ନୁହଁନ୍ତି । କାରଣ ଉଭୟ ଟ୍ରେନ ସହ ଗତିଶୀଳ ହେଉଛନ୍ତି ।
(ଘ) ଏହା ଠିକ୍ ଅଛି ।
(ଙ) ଏହା ଠିକ୍ ଅଛି ।

Question 2.
ସାଇକେଲ୍ଟି ଗତିଶୀଳ ଥିବାବେଳେ ସେଥୁରେ କି କି ପ୍ରକାର ଗତି ଦେଖାଯାଏ ?
ଉ –
ସାଇକେଲ୍ ଗତିଶୀଳ ଥିବାବେଳେ ସେଥ‌ିରେ ସରଳରେଖ ଗତି, ଆବର୍ଜୀ ଗତି ଓ ବୃତ୍ତୀୟ ଗତି ଦେଖାଯାଏ ।

BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 10 ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଓ ଦୂରତାର ମାପନ

Question 3.
ବୃତ୍ତୀୟ ଗତି ଓ ଆବର୍ତୀ ଗତି ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ସାମଞ୍ଜସ୍ୟ ଓ ପାର୍ଥକ୍ୟ ଲେଖ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ଗତି ପାଇଁ ଦୁଇଟି ଉଦାହରଣ ଦିଅ ।
ଉ –
ସାମଞ୍ଜସ୍ୟ : ଉଭୟ ପ୍ରକାର ଗତିପାଇଁ ଗୋଟିଏ କେନ୍ଦ୍ରର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଥାଏ ।
ପାର୍ଥକ୍ୟ – ବସ୍ତୁଟି ବୃତ୍ତାକାର ପଥରେ ଘୁରି ବୁଲିବା ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ବୃତ୍ତୀୟ ଗତି କୁହାଯାଏ କିନ୍ତୁ ବୃତ୍ତାକାର ପଥରେ ବସ୍ତୁଟି ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସମୟ ପରେ ତାହାର ଗତିକୁ ପୁନରାବୃତ୍ତି କଲେ ତାହାକୁ ଦୋଳନ ଗତି କୁହାଯାଏ ।
ଉଦାହରଣ : ବୃତ୍ତୀୟ ଗତି – ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପଙ୍ଖାର ବ୍ଲେଡ୍‌ର ଗତି, ବେଙ୍ଗଳାରେ ବଳଦମାନଙ୍କର ଗତି
ଆବର୍ତୀ ଗତି – ପୃଥ‌ିବୀର ନିଜ ଅକ୍ଷର ଚାରିପାଖରେ ଗତି, ଚନ୍ଦ୍ରର ନିଜ ଅକ୍ଷର ଚାରିପାଖରେ ଗତି

Question 4.
କେଉଁ ସ୍ଥିରବସ୍ତୁ ରାସ୍ତାରେ ଦୁର୍ଘଟଣା ରୋକିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ ?
ଉ –
(i) ଜେବ୍ରା କ୍ରସିଂ
(ii) ଗ୍ରାଫିକ ଲାଇଟ୍
(iii) ରାସ୍ତାର ସଙ୍କେତ

BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 10 ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଓ ଦୂରତାର ମାପନ

Question 5.
ତୁମେ ଗୋଟିଏ ଗତିଶୀଳ ବସ୍ ଭିତରେ ବସିଥିବାବେଳେ
(i) ବସ୍‌ ତୁମପାଇଁ ଗତିଶୀଳ କି ?
(ii) ରାସ୍ତାକଡ଼ରେ ଥ‌ିବା ଗଛ ତୁମ ପାଇଁ ଗତିଶୀଳ କି ?
ଉ –
(i) ଗତିଶୀଳ ବସ୍ ଭିତରେ ବସିଥିବାବେଳେ ବସ୍‌ ଆମପାଇଁ ଗତିଶୀଳ ନୁହେଁ ।
(ii) ଗତିଶୀଳ ବସ୍ ଭିତରେ ବସିଥିବାବେଳେ ରାସ୍ତାକଡ଼ରେ ଥିବା ଗଛ ଆମ ପାଇଁ ଗତିଶୀଳ ।

Question 6.
କେଉଁ ଉପାୟରେ ତୁମେ ଗୋଟିଏ ପର୍ବତକୁ ତୁମପାଇଁ ଗତିଶୀଳ କରିଦେଇ ପାରିବ ଲେଖ ।
ଉ –
ଆମେ ଟ୍ରେନ୍‌ର ବସି ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନରୁ ଅନ୍ୟ ସ୍ଥାନକୁ ଗତିକଲାବେଳେ ଟ୍ରେନ୍ ଧାରର ପାର୍ଶ୍ଵରେ ପର୍ବତ ଥିଲେ, ତାହା ଆମପାଇଁ ଗତିଶୀଳ ହୋଇଥାଏ ।

Question 7.
ଉଦାହରଣ ଦେଖୁ ସାରଣୀଟି ପୂରଣ କର । ପ୍ରଶ୍ନସହ ଉତ୍ତର ।
ଉ –
BSE Odisha 6th Class Science Solutiona Chapter 11 ଗତି - 1

ଗତି Notes :

→ ଆମ ଚତୁଃପାର୍ଶ୍ବର ଗତିଶୀଳ ବସ୍ତୁ :

Question 1.
ଗତିଶୀଳ ଓ ସ୍ଥିର ବସ୍ତୁଗୁଡ଼ିକର ଏକ ତାଲିକା କର ।
ଉ –
BSE Odisha 6th Class Science Solutiona Chapter 11 ଗତି - 2
(i)ଯେଉଁ ବସ୍ତୁ ସମୟ ସହ ନିଜର ସ୍ଥାନ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରେ, ତାହାକୁ ଗତିଶୀଳ ବସ୍ତୁ କୁହାଯାଏ ।
(ii) ଯେଉଁ ବସ୍ତୁ ସମୟ ସହ ସ୍ଥାନ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରେ ନାହିଁ, ତାହାକୁ ସ୍ଥିରବସ୍ତୁ କୁହାଯାଏ ।
ସମୟ ଅନୁସାରେ ବସ୍ତୁର ବା ତାହାର ଅଂଶଗୁଡ଼ିକର ସ୍ଥାନ ପରିବର୍ତ୍ତନକୁ ଗତି କୁହାଯାଏ ।

Question 2.
ତୁମ ଚାରିପାଖରେ ଯେତେ ଗତିଶୀଳ ବସ୍ତୁ ଦେଖୁଛ, ତାହାର ଏକ ତାଲିକା କର ।
ଉ –

  • ରାସ୍ତାଘାଟରେ ଯା’ଆସ କରୁଥିବା ବିଭିନ୍ନ ଯାନବାହାନ,
  • ନଦୀ, ନାଳ, ଝରଣାରେ ବହିଯାଉଥ‌ିବା ପାଣି,
  • ପାଣିରେ ପହଁରୁଥିବା ମାଛ,
  • ଆକାଶରେ ଉଡ଼ୁଥ‌ିବା ପକ୍ଷୀ
  • ପଡ଼ିଆରେ ବୁଲୁଥିବା ଗାଈ, ଗୋରୁ, ଛେଳି, ମେଣ୍ଢା,
  • ଏବଂ (vi) ଘଣ୍ଟାରେ ବୁଲୁଥିବା ସେକେଣ୍ଡ, ମିନିଟ୍ ଓ ଘଣ୍ଟାକଣ୍ଟା

BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 10 ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଓ ଦୂରତାର ମାପନ

→ ଗତିର ପ୍ରକାର ଭେଦ :

  • ଗୋଟିଏ ଘର ଚଟାଣରେ ବାଲ୍ଟିର ଗତି ଏକ ସରଳରେଖ୍ୟ ଗତିର ଉଦାହରଣ ।
  • ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପଙ୍ଖାର ବ୍ଲେଡ୍‌ର ଗତି ଏକ ବୃତ୍ତୀୟ ଗତିର ଉଦାହରଣ ।
  • ଝୁଲୁଥିବାବେଳେ ଦୋଳିର ଗତି ଏକ ଦୋଳନ ଗତିର ଉଦାହରଣ ।
  • ସୂର୍ଯ୍ୟ ଚାରିପାଖରେ ପୃଥ‌ିବୀ ଘୁର୍ଶନ କରିବା ବୃତ୍ତୀୟ ଗତିର ଉଦାହରଣ ହୋଇଥିଲାବେଳେ ପୃଥ‌ିବୀ ନିଜ ଅକ୍ଷ ଚାରିପାଖରେ କରୁଥିବା ଗତି ଆବର୍ତୀ ଅଟେ ।

→ 11.3.ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁରେ ଏକାତ୍ମକ ଗତି :
ଚିତ୍ର ‘କ’ରେ କ’ଣ ଦେଖୁଛ ?
ସିଲେଇ ମେସିଟିଏ ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନରେ ଅଛି । ଦରଜିର ପାଦର ଚାଳନା ଫଳରେ ମେସିନ୍ ଚକ ଏକ ବୃତ୍ତାକାର ପଥରେ ଘୂରେ ଏବଂ ମେସିନ୍‌ର ଛୁଞ୍ଚ୍ ଉପର ତଳ ହୋଇ ସରଳରୈଖ୍ୟ ଗତି କରିଥାଏ ।

ଚିତ୍ର ‘ଖ’ କୁ ଦେଖ୍ ଏଠାରେ କି କି ପ୍ରକାର ଗତି ହେଉଥ‌ିବାର ଦେଖାଯାଉଛି ତୁମ ଖାତାରେ ଲେଖ ।
ଉ –
ଏଠାରେ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ସାଇକେଲ୍ ଚଳାଉଛନ୍ତି । ସାଇକେଲ୍ ଟି ସରଳ ରେଖ୍ ଗତି ପେଡ଼ାଲ୍ଟି ବୃତ୍ତୀୟ ଗତି କରିଥାଏ ।

ତୁମ ଚତୁଃପାର୍ଶ୍ଵରେ ବା ପୂର୍ବରୁ ଦେଖୁଥ‌ିବା ସରଳରେଖକ ଗତିରେ ଗତି କରୁଥିବା ବସ୍ତୁର ଏକ ତାଲିକା ପ୍ରସ୍ତୁତ କର ।
ଉ –
(i) ଚଟାଣରେ ବଲ୍‌ର ଗତି,
(ii) ଗଛରୁ ପଡ଼ୁଥ‌ିବା ଫଳର ଗତି,
(iii) ବନ୍ଧୁକର ଗୁଳିର ଗତି,
(iv) ଧନୁର ତୀରର ଗତି,
(v) ବସ୍, ଟ୍ରକ, ସ୍କୁଟର, ମଟର ସାଇକେଲର ଗତି କେତେକ ବୃତ୍ତୀୟ ଗତିର ଏକ ତାଲିକା ପ୍ରସ୍ତୁତ କର ।
ଏବଂ (vi) ଦୌଡ଼ାଳିର ଗତି ।

BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 10 ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଓ ଦୂରତାର ମାପନ

କେତେକ ବୃତ୍ତୀୟ ଗତିର ଏକ ତାଲିକା ପ୍ରସ୍ତୁତ କର ।
ଉ –
(i) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପଙ୍ଖାର ବ୍ଲେଡ୍‌ର ଗତି,
(iii) ଚକ୍ରି ଦୋଳିର ଗତି,
(ii) ବେଙ୍ଗଳାରେ ବଳଦର ଗତି,
(iv) ସିଲେଇ ମେସିନ୍‌ ଗତି
ଏବଂ (v) ଚନ୍ଦ୍ରର ଗତି ।

କେତେକ ଦୋଳନ ଗତିର ଉଦାହରଣ ଦିଅ ।
ଉ –
(i) କାନ୍ଥଘଣ୍ଟାରେ ପେଣ୍ଡୁଲମ୍‌ର ଗତି,
(ii) ସମସ୍ୱରକର ଭୁଜ
ଏବଂ (iii) ଦୋଳିର ଗତି ।

କେଉଁସବୁ ବସ୍ତୁ ଏକାଧ୍ଵ ଗତି କରିଥାନ୍ତି ଖାତାରେ ଲେଖ ।
ଉ –
(i) ଦରଜି ପାଦରେ ଟେଲର୍ ମେସିନ୍ ଚଲାଇବାର ଗତି,
(ii) କାନ୍ଥଘଣ୍ଟାର ଗତି,
(iii) ଚନ୍ଦ୍ରର
ଏବଂ (iv) ସୂର୍ଯ୍ୟ ଚାରିପାଖରେ ପୃଥ‌ିବୀର ଗତି ।

→ ବିଷୟ ମୁଖ୍ୟଶ :

  • ସମୟ ଅନୁସାରେ ବସ୍ତୁ ବା ତାହାର ଅଂଶଗୁଡ଼ିକର ସ୍ଥାନ ପରିବର୍ତ୍ତନକୁ ଗତି କୁହାଯାଏ ।
  • ଯେଉଁ ବସ୍ତୁ ସମୟ ସହ ନିଜର ସ୍ଥାନ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରେ ତାହାକୁ ଗତିଶୀଳ ବସ୍ତୁ କୁହାଯାଏ ।
  • ଯେଉଁ ବସ୍ତୁ ସମୟ ସହ ନିଜର ସ୍ଥାନ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରେ ନାହିଁ ତାହାକୁ ସ୍ଥିରବସ୍ତୁ କୁହାଯାଏ ।

BSE Odisha 6th Class Science Important Questions Chapter 13 ଚୁମ୍ବକ

Odisha State Board BSE Odisha 6th Class Science Important Questions Chapter 13 ଚୁମ୍ବକ Important Questions and Answers.

BSE Odisha Class 6 Science Important Questions Chapter 13 ଚୁମ୍ବକ

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question 1.
ଆଲ୍‌କୋ ଚୁମ୍ବକ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ?
ଉ –

  • ସବୁ କୃତ୍ରିମ ଚୁମ୍ବକ ଚୁମ୍ବକୀୟ ବସ୍ତୁରୁ ତିଆରି ହୁଏ ।
  • ବେଳେବେଳେ ବସ୍ତୁରେ ଆଲୁମିନିୟମ୍ ଧାତୁ ମିଶାଇ ହାଲୁକା ଓ ଶକ୍ତ ଚୁମ୍ବକ ତିଆରି କରାଯାଏ । ଏହାକୁ ଆଲ୍‌ନିକୋ ଚୁମ୍ବକ କହନ୍ତି ।

Question 2.
ଏକ ଦଣ୍ଡ ଚୁମ୍ବକର ମେରୁକୁ ଚିହ୍ନିବା କିପରି ?
ଉ –

  • ଏକ ଦଣ୍ଡ ଚୁମ୍ବକକୁ ସୂତା ସାହାଯ୍ୟରେ ଝୁଲାଇଲେ, ଯେଉଁ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ମେରୁଟି ଉତ୍ତର ଦିଗ ଆଡ଼କୁ ରହେ ତାହାକୁ ଉତ୍ତର ମେରୁ କହନ୍ତି ।
  • ସେହିଭଳି ଯେଉଁ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ମେରୁଟି ଦକ୍ଷିଣ ଦିଗକୁ ରହେ ତାହାକୁ ଦକ୍ଷିଣ ମେରୁ କହନ୍ତି ।

Question 3.
ଚୁମ୍ବକର ସମମେରୁ ଓ ବିଷମ ମେରୁ ମଧ୍ୟରେ ପାର୍ଥକ୍ୟ ଲେଖ ।
ଉ –

  • ଚୁମ୍ବକର ସମମେରୁ ପରସ୍ପରକୁ ବିକର୍ଷଣ କରେ ।
  • ଚୁମ୍ବକର ବିଷମ ମେରୁ ପରସ୍ପରକୁ ଆକର୍ଷଣ କରେ ।

Question 4.
ଚୁମ୍ବକ ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଥ‌ିବା 4ଟି ଯନ୍ତ୍ରର ନାମ ଲେଖ ।
ଉ –
ଚୁମ୍ବକ ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଥିବା ଯନ୍ତ୍ରଗୁଡ଼ିକର ନାମ ହେଲା – କ୍ରେନ୍, ବିଦ୍ୟୁତ୍‌ମୋଟର୍‌, ଜେନେରେଟର୍, ଫ୍ରିଜ୍, ଟେଲିଭିଜନ ଇତ୍ୟାଦି ।

Question 5.
ଚୁମ୍ବକ କ’ଣ ? ଏହା କେତେ ପ୍ରକାରର ଓ କ’ଣ କ’ଣ ?
ଉ –
ଚୁମ୍ବକ ଦୁଇ ପ୍ରକାରର ଅଟେ; ଯଥା – ପ୍ରାକୃତିକ ଚୁମ୍ବକ ଓ କୃତ୍ରିମ ଚୁମ୍ବକ ।

BSE Odisha 6th Class Science Important Questions Chapter 13 ଚୁମ୍ବକ

Question 6.
କେଉଁସବୁ ଆକୃତିର କୃତ୍ରିମ ଚୁମ୍ବକ ମିଳେ ?
ଉ –
ବିଭିନ୍ନ ଆକୃତିର କୃତ୍ରିମ ଚୁମ୍ବକ ମିଳେ; ଯଥା – ଦଣ୍ଡ ଚୁମ୍ବକ, ଅଶ୍ୱକ୍ଷୁରାକୃତି ଚୁମ୍ବକ ବା U ଆକୃତିର ଚୁମ୍ବକ, ବଲ୍‌ବ ପ୍ରାନ୍ତୀୟ ଚୁମ୍ବକ, ସୂଚୀ ଚୁମ୍ବକ ଓ କମ୍ପାସ୍ ।

ଦୀର୍ଘ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question 1.
ପ୍ରାକୃତିକ ଚୁମ୍ବକ ଓ କୃତ୍ରିମ ଚୁମ୍ବକ ମଧ୍ୟରେ ପାର୍ଥକ୍ୟ ଦର୍ଶାଅ ।
ଉ –
BSE Odisha 6th Class Science Important Questions Chapter 13 ଚୁମ୍ବକ - 1

Question 2.
ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁ ଚୁମ୍ବକ କି ଚୁମ୍ବକୀୟ ପଦାର୍ଥ କିପରି ଜାଣିବ ?
ଉ –

  • ଚୁମ୍ବକୀୟ ପଦାର୍ଥଟି ଅନ୍ୟ ଏକ ଦଣ୍ଡ ଚୁମ୍ବକର ଉଭୟ ମେରୁଦ୍ୱାରା ଆକର୍ଷିତ ହେବ ।
  • ବସ୍ତୁଟି ଚୁମ୍ବକ ହୋଇଥିଲେ ଏକ ଦଣ୍ଡ ଚୁମ୍ବକର ଗୋଟିଏ ମେରୁଦ୍ବାରା ଆକର୍ଷିତ ହେଲାବେଳେ ଅନ୍ୟ ମେରୁଦ୍ୱାରା ବିକର୍ଷିତ ହେବ ।
  • ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁ ଚୁମ୍ବକ କି ଚୁମ୍ବକୀୟ ପଦାର୍ଥ, ଏହା କେବଳ ଦୁଇଟି ଚୁମ୍ବକୀୟ ମେରୁ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ବିକର୍ଷଣ ବଳଦ୍ଵାରା ଜଣାପଡ଼ିଥାଏ । ବିକର୍ଷଣ ଚୁମ୍ବକତ୍ଵର ପ୍ରକୃତ ପରୀକ୍ଷା ।

Question 3.
ଚୁମ୍ବକର ବ୍ୟବହାର ଗୁଡ଼ିକ ଲେଖ ।
ଉ –

  • ଚୁମ୍ବକର ଦିଶାତ୍ମକ ଧର୍ମକୁ ବ୍ୟବହାର କରି, ନାବିକ କମ୍ପାସ ତିଆରି କରାଯାଇଛି । ଏହାଦ୍ଵାରା ସହଜରେ ଦିଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରିହୁଏ ।
  • ଲୁହାଗୁଣ୍ଡ ସହିତ ଅନ୍ୟବସ୍ତୁର ମିଶ୍ରଣରୁ ଚୁମ୍ବକଦ୍ୱାରା ଲୁହାଗୁଣ୍ଡକୁ ଅଲଗା କରାଯାଇପାରେ ।
  • କେତେକ ଆଲ୍‌ମାରୀ ଓ ରେଫ୍ରିଜେରେଟର୍ ଦ୍ୱାର ବନ୍ଦ କରିବାପାଇଁ ଚୁମ୍ବକ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ । କେତେକ ବ୍ୟାଗକୁ ଚୁମ୍ବକୀୟ ବୋତାମ ଦ୍ଵାରା ବନ୍ଦ କରାଯାଏ ।
  • ବିଦ୍ୟୁତ୍ ମୋଟର, ଜେନେରେଟର, ଭାରୀ ଲୁହା ଜାତୀୟ ବସ୍ତୁକୁ ଉଠାଇବାପାଇଁ କ୍ରେନ୍ ପ୍ରଭୃତି ଯନ୍ତ୍ରପାତିରେ ଚୁମ୍ବକ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।
  • କେତେକ ଯନ୍ତ୍ର ଭିତରେ ଥ‌ିବା ଛୋଟ ସ୍କୁକୁ ଚୁମ୍ବକୀୟ ସ୍କୃ ଡ୍ରାଇଭର ବ୍ୟବହାର କରି ଖୋଲାଯାଏ ବା ଲଗାଯାଏ ।

BSE Odisha 6th Class Science Important Questions Chapter 13 ଚୁମ୍ବକ

ବସ୍ତୁନିଷ୍ଠ ପ୍ରଶୋଉର

Question 1.
ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(କ) ଚୁମ୍ବକର …………… ଟି ମେରୁ ଥାଏ ।
(ଖ) ମ୍ୟାଗନେଟ୍‌ର ଅନ୍ୟ ନାମ ………….
(ଗ) କୃତ୍ରିମ ଚୁମ୍ବକ ………….. ବସ୍ତୁରୁ ତିଆରି କରାଯାଏ ।
(ଘ) ଚୁମ୍ବକୀୟ ମେରୁ …………… ।
(ଙ) ଆଲୁମିନିୟମ୍ ଗୋଟିଏ …………. ବସ୍ତୁ ।
(ଚ) ଚୁମ୍ବକୀୟ ଗୁଣ ଦେଖାଉଥ‌ିବା ଚୁମ୍ବକର ଦୁଇ ପ୍ରାନ୍ତକୁ ………………… କୁରାଯାଏ ।
ଉରର –
(କ) ଦୁଇ
(ଖ) ଲୋଡ଼ଷ୍ଟାନ୍
(ଗ) ଚୁମ୍ବକୀୟ
(ଘ) ଦିଗ
(ଙ) ଅଚୁମ୍ବକୀୟ
(ଚ) ମେରୁ

Question 2.
ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଉତ୍ତର ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।

(କ) ଚୁମ୍ବକର ଆକର୍ଷଣ କ୍ଷମତା
(i) ମେରୁଠାରେ ସର୍ବାଧ୍ଵ
(ii) ଚୁମ୍ବକର କେନ୍ଦ୍ରଭାଗରେ ସର୍ବାଧ୍ଵକ
(iii) ମେରୁଠାରେ ସର୍ବନିମ୍ନ
(iv) ସବୁଠାରେ ସମାନ
ଉ –
(i) ମେରୁଠାରେ ସର୍ବାଧ୍ଵ

BSE Odisha 6th Class Science Important Questions Chapter 13 ଚୁମ୍ବକ

(ଖ) ଚୁମ୍ବକର ଉତ୍ତର ମେରୁ ଅନ୍ୟ ଏକ ଚୁମ୍ବକର
(i) ଉରର ମେରୁକୁ ଆକର୍ଷଣ କରେ
(ii) ଉତ୍ତର ମେରୁକୁ ବିକର୍ଷଣ କରେ
(iii) ସ୍ଥିରବସ୍ଥାରେ ରହେ
(iv) ଆକର୍ଷଣ କିମ୍ବା ବିକର୍ଷଣ କରିପାରେ
ଉ –
(ii) ଉତ୍ତର ମେରୁକୁ ବିକର୍ଷଣ କରେ

(ଗ) କେଉଁଟି ଏକ ପ୍ରାକୃତିକ ଚୁମ୍ବକ ?
(i) ଲୁହା
(ii) କାର୍ବନ
(iii) ଲିଗ୍‌ନାଇଟ୍
(iv) ମ୍ୟାଗ୍ନେଟାଇଟ୍
ଉ –
(iv) ମ୍ୟାଗ୍ନେଟାଇଟ୍

(ଘ) କେଉଁଟି ଏକ ଚୁମ୍ବକୀୟ ପଦାର୍ଥ ?
(i) ପିତ୍ତଳ
(ii) ତମ୍ବା
(iii) ନିକେଲ
(iv) ରୁପା
ଉ –
(iii) ନିକେଲ

(ଙ) ବସ୍ତୁଟି ଚୁମ୍ବକତ୍ଵ ପାଇଛି କି ନାହିଁ, ତାହା ଏହାର କେଉଁ ଗୁଣରୁ ଜଣାପଡ଼େ ?
(i) ଦିଶାତ୍ମକ
(ii) କୃତିରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ
(iii) ରଙ୍ଗରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ
(iv) ଭୌତିକ ପରିବର୍ତ୍ତନ
ଉ –
(i) ଦିଶାତ୍ମକ

BSE Odisha 6th Class Science Important Questions Chapter 13 ଚୁମ୍ବକ

Question 3.
ବାମ ପାର୍ଶ୍ଵର ସଂପର୍କକୁ ଦେଖ୍ ଡାହାଣ ପାର୍ଶ୍ଵର ସଂପର୍କ ଲେଖ ।
(କ) ସମମେରୁ : ବିକର୍ଷଣ :: ବିଷମ ମେରୁ : ………………..
(ଖ) ନିକେଲ୍‌ : ଚୁମ୍ବକୀୟ :: ତମ୍ବା : ………………..
(ଗ) ମାଗ୍‌ନେଟ୍ : ଚୁମ୍ବକ : : ଲୋଡ଼ଷ୍ଟୋନ୍ : ………………..
(ଘ) ପ୍ରାକୃତିକ ଚୁମ୍ବକ : ଅନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଆକୃତି :: କୃତ୍ରିମ ଚୁମ୍ବକ : ………………..
(ଙ) ଚୁମ୍ବକ : ଲୁହାଗୁଣ୍ଡ ପୃଥକୀକରଣ :: କମ୍ପାସ : ………………..
ଉ –
(କ) ଆକର୍ଷଣ
(ଖ) ଅନୁମ୍ବକୀୟ
(ଗ) ପ୍ରାକୃତିକ ଚୁମ୍ବକ
(ଘ) ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଆକୃତି
(ଡ) ଦିଗ ନିଶ୍ଚୟ ।

Question 4.
ରେଖାଙ୍କିତ ପଦ ନ ବଦଳାଇ ଭ୍ରମ ଥିଲେ ସଂଶୋଧନ କର ।
(କ) ଚୁମ୍ବକ ଆକର୍ଷଣ କରୁଥିବା ବସ୍ତୁକୁ ଅଚୁମ୍ବକୀୟ ବସ୍ତୁ କହନ୍ତି ।
(ଖ) ଚୁମ୍ବକ ଯେଉଁ ବସ୍ତୁଗୁଡ଼ିକୁ ଆକର୍ଷଣ କରେ ନାହିଁ, ତାହା ଚୁମ୍ବକୀୟ ବସ୍ତୁ ।
(ଗ) ଆଲୁମିନିୟମ୍ ମିଶ୍ରିତ ଶକ୍ତ ଚୁମ୍ବକ୍‌କୁ ପ୍ରାକୃତିକ ଚୁମ୍ବକ କହନ୍ତି ।
(ଙ) ସୂଚୀ ଚୁମ୍ବକର ମେରୁ ସଂଖ୍ୟା ହେଉଛି ଚାରି ।
ଉ –
(କ) ଚୁମ୍ବକ ଆକର୍ଷଣ କରୁଥିବା ବସ୍ତୁକୁ ଚୁମ୍ବକୀୟ ବସ୍ତୁ କହନ୍ତି ।
(ଖ) ଚୁମ୍ବକ ଯେଉଁ ବସ୍ତୁଗୁଡ଼ିକୁ ଆକର୍ଷଣ କରେ ନାହିଁ, ତାହା ଅଚୁମ୍ବକୀୟ ବସ୍ତୁ ।
(ଗ) ଆଲୁମିନିୟମ୍ ମିଶ୍ରିତ ଶକ୍ତ ଚୁମ୍ବକକୁ ଆଲ୍‌କୋ କହନ୍ତି ।
(ଘ) ଚୁମ୍ବକତ୍ଵ ଦେଖାଉଥ‌ିବା ପଥର ହେଉଛି ପ୍ରାକୃତିକ ଚୁମ୍ବକ ।
(ଙ) ସୂଚୀ ଚୁମ୍ବକର ମେରୁ ସଂଖ୍ୟା ହେଉଛି ଦୁଇ ।

BSE Odisha 6th Class Science Important Questions Chapter 13 ଚୁମ୍ବକ

Question 5.
‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ସଂପର୍କ ବାଛ ।
BSE Odisha 6th Class Science Important Questions Chapter 13 ଚୁମ୍ବକ - 2
ଉ –
BSE Odisha 6th Class Science Important Questions Chapter 13 ଚୁମ୍ବକ - 3

BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 10 ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଓ ଦୂରତାର ମାପନ

Odisha State Board BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 10 ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଓ ଦୂରତାର ମାପନ Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 6 Science Solutions Chapter 10 ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଓ ଦୂରତାର ମାପନ

Question 1.
ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

(କ) ଗୋଟିଏ କୂଅର ଗଭୀରତା ଓ ସେଥ‌ିରେ ଥ‌ିବା ପାଣିର ଗଭୀରତା କିପରି ମାପିବ ?
ଉ-

  • କୂଅର ଗଭୀରତା ଓ ସେଥ‌ିରେ ଥ‌ିବା ପାଣିର ଗଭୀରତା ମାପିବାପାଇଁ ଏକ ବଡ଼ ବାଉଁଶ ଅଣାଯାଉ ।
  • ଏହି ବାଉଁଶକୁ କୂଅ ମଧ୍ଯରେ ପୂରାଯାଉ ଯେପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବାଉଁଶଟି କୂଅ ମଧ୍ୟକୁ ପ୍ରବେଶ କରୁଥିବ ।
  • ବର୍ତ୍ତମାନ କୂଅର ମୁହଁ ପାର୍ଶ୍ଵକୁ ଲାଗିଥିବା ବାଉଁଶରେ ଧଳା ରଙ୍ଗର ଚିହ୍ନ ଦିଆଯାଉ । ତତ୍‌ପରେ କୂଅମଧ୍ୟରୁ ବାଉଁଶକୁ କାଢ଼ିନେଇ ଓଦା ଓ ଶୁଖୁଲା ଥିବା ମିଳନ ସ୍ଥଳରେ ଅନ୍ୟ ଏକ ନାଲିରଙ୍ଗର ଚିହ୍ନ ଦିଆଯାଉ ।
  • ଏହାପରେ ମାପଫିତା ସାହାଯ୍ୟରେ କୂଅ ମଧ୍ଯରେ ପୂରାଯାଇଥିବା ବାଉଁଶର ଶେଷ ଅଂଶକୁ ଧଳାରଙ୍ଗର ଚିହ୍ନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମାପିଲେ କୂଅର ଗଭୀରତା ଜଣାପଡ଼ିବ । ବାଉଁଶର ଶେଷ ଅଂଶରୁ ନାଲିରଙ୍ଗର ଚିହ୍ନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମାପିଲେ ପାଣିର ଗଭୀରତା ଜଣାପଡ଼ିବ ।

(ଖ) ଗଛ ଗଣ୍ଡିର ଗୋଲେଇ କେମିତି ମାପିବ ?
ଉ-

  • ଗଛ ଗଣ୍ଡିର ଗୋଲେଇ ମାପିବାପାଇଁ ଏକ ଦୀର୍ଘ ମାପଫିତା ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।
  • ଗଛ ଗଣ୍ଡିର ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନରେ ଏକ ଧଳା ଚିହ୍ନ ଦିଆଯାଉ । ସେହି ଚିହ୍ନ ସ୍ଥାନରୁ ମାପଫିତାକୁ ଗଛ ଗଣ୍ଡିର ଚାରିପାଖରେ ବୁଲାଇ ମାପିଲେ ମାପଫିତା ସାହାଯ୍ୟରେ ଗଛଗଣ୍ଡିର ଗୋଲେଇ ଜାଣିହେବ ।

BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 10 ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଓ ଦୂରତାର ମାପନ

(ଗ) ଗୋଟିଏ ଉତ୍ତପ୍ତ ପିନ୍‌କଣ୍ଟାର ଦୈର୍ଘ୍ୟ କେମିତି ମାପିବ ?
ଉ-

  • ପିନ୍‌କଣ୍ଟାର ଆରମ୍ଭ ଓ ଶେଷ ପ୍ରାନ୍ତକୁ ପେନ୍‌ସିଲଦ୍ଵାରା କାଗଜରେ ଚିହ୍ନଟ କରାଯାଉ ।
  • ପିକଣ୍ଟାକୁ ଉଠାଇ ଏହି ଦୁଇ ପ୍ରାନ୍ତ ବିନ୍ଦୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟକୁ ସ୍କେଲଦ୍ୱାରା ମପାଯାଉ ।

(ଘ) ତୁମର ପକ୍କା ସ୍କୁଲ ଘରର ଉଚ୍ଚତା କିପରି ମାପିବ ?
ଉ-

  • ସ୍କୁଲର ପକ୍କା ଘରର ଛାତ ଉପରକୁ ଯାଇ ଏକ ଲମ୍ବ ଦଉଡି଼ ଗୋଟିଏ ପାର୍ଶ୍ଵକୁ ତଳକୁ ପକାଯାଉ ।
  • ଦଉଡ଼ିର ସେହି ପାର୍ଶ୍ଵ ଭୂମିକୁ ସ୍ପର୍ଶ କଲାପରେ ଅପର ପାର୍ଶ୍ଵକୁ ସ୍କୁଲ ଘରର ଉଚ୍ଚତା ସହିତ ସମାନ କରି ଚିହ୍ନିତ କରାଯାଉ ।
  • ମାପଫିତା ସାହାଯ୍ୟରେ ଚିହ୍ନିତ ସ୍ଥାନରୁ ଭୂମିକୁ ସ୍ପର୍ଶ କରୁଥିବା ପାର୍ଶ୍ଵପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମାପିଲେ ସ୍କୁଲ ଘରର ଉଚ୍ଚତା ଜାଣିହେବ ।

Question 2.
ତଳ ଭକ୍ତିଗୁଡ଼ିକ ଠିକ୍ କି ଭୁଲ ଲେଖ ।

(କ) ଦୁଇଟି ସହର ମଧ୍ୟରେ ଦୂରତାକୁ ମିଟର ଏକକରେ ପ୍ରକାଶ କରାଯାଏ ।
(ଖ) ‘ମାନକ ମାପର’ ଆମର ଆବଶ୍ୟକତା ନାହିଁ ।
(ଗ) ମାପ ନେଲାବେଳେ ଆଖ୍ଟି ସାମନ ବିନ୍ଦୁର ଭୁଲମ୍ବରେ ରହିବା ଉଚିତ ।
ଉ-
(କ) ଭୁଲ୍
(ଖ) ଭୁଲ୍
(ଗ) ଠିକ୍

BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 10 ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଓ ଦୂରତାର ମାପନ

Question 3.

ସେଣ୍ଟିମିଟର, ମିଲିମିଟର, କିଲୋମିଟର, ଡେସିମିଟର
ଉ-
ବଡ଼ରୁ ସାନକ୍ରମେ ସଜାଇଲେ – କିଲୋମିଟର, ଡେସିମିଟର, ସେଣ୍ଟିମିଟର, ମିଲିମିଟର ।

Question 4.
ଦରଜି ବ୍ୟବହାର କରୁଥ‌ିବା ମାପଫିତା ଏବଂ ସ୍କେଲ ମଧ୍ୟରେ ଗୋଟିଏ ସାମଞ୍ଜସ୍ୟ ଏବଂ ଗୋଟିଏ ପାର୍ଥକ୍ୟ ଲେଖ ।
ଉ-

  • ମାପଫିତାରେ ସେଣ୍ଟିମିଟର ଚିହ୍ନିତ କରାଯାଇଥାଏ । ସେହିପରି ସ୍କେଲ୍‌ରେ ମଧ୍ଯ ସେଣ୍ଟିମିଟର ଚିହ୍ନିତ କରାଯାଇଥାଏ ।
  • ଛୋଟ ସ୍କେଲ୍‌ର ଦୈର୍ଘ୍ୟ 15 ସେ.ମି. ଓ ବଡ଼ ସ୍କେଲର ଦୈର୍ଘ୍ୟ 30 ସେ.ମି. ହୋଇଥାଏ । କିନ୍ତୁ ଦରଜି ବ୍ୟବହାର କରୁଥିବା ମାପଫିତାର ଦୈର୍ଘ୍ୟ 150 ସେ.ମି. ହୋଇଥାଏ । ସ୍କେଲ୍‌ଦ୍ୱାରା କମ୍ ଦୂରତା ମାପ କରାଯାଉଥ‌ିବାବେଳେ ମାପଫିତା ସାହାଯ୍ୟରେ ଅଧିକ ଲମ୍ବ ଦୂରତାକୁ ଶୀଘ୍ର ମପାଯାଇପାରେ ।
  • ସ୍କେଲଦ୍ୱାରା କେବଳ ସରଳରେଖାର ଲମ୍ବ ଦୂରତା ମପାଯାଇପାରେ କିନ୍ତୁ ମାପଫିତାଦ୍ବାରା ଛାତି, ଅଣ୍ଟା ଓ ବେକର ଗୋଲେଇ ମାପକୁ ସହଜରେ ମପାଯାଏ ।

Question 5.
ଆମର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟକୁ କାହିଁକି ଦୂରତାର ଏକକ ରୂପେ ବ୍ୟବହାର କରିବା ନାହିଁ ।
ଉ-
ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟକୁ ଦୂରତାର ଏକକ ରୂପେ ନେଲେ ସଠିକ୍ ଦୂରତା ଜାଣିହେବ ନାହିଁ । ତେଣୁ ଆମର ବାହୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟକୁ ଦୂରତାର ଏକକ ରୂପେ ବ୍ୟବହାର କରିବା ନାହିଁ ।

Question 6.
୫.୩ ମିଟରକୁ ସେ.ମି.ରେ ପ୍ରକାଶ କର ।
ଉ-
୧ ମିଟର = 600 ସେ.ମି.
୫.୩ ମିଟର = ୫.୩ × ୧୦୦ ସେ.ମି. = ୫୩୦ ସେ.ମି.

BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 10 ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଓ ଦୂରତାର ମାପନ

Question 7.
ଦୁଇଟି ସହର ମଧ୍ୟରେ ଦୂରତା ୩୭.୩ କି.ମି. ହେଲେ, ତାହା ମିଟରରେ କେତେ ହେବ ?
ଉ –
୧ କି.ମି. = ୧୦୦୦ ମିଟର ଦୁଇଟି ସହର ମଧ୍ୟରେ ଦୂରତା = ୩୭.୩ କି.ମି. = ୩୭.୩ × ୧୦୦୦ମି.
= ୩୭୩୦୦ ମିଟର ।

Question 8.
ଜଣେ ପିଲା ଗୋଟିଏ ପେନସିଲ୍‌ର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ମାପିଲାବେଳେ ତାହାର ଗୋଟିଏ ପ୍ରାନ୍ତ ସ୍କୁଲ୍‌ରେ ୭.୩ ସେ.ମି. ସ୍ଥାନରେ ଏବଂ ଅନ୍ୟ ପ୍ରାନ୍ତଟି ୨.୯ ସେ.ମି. ସ୍ଥାନରେ ରହିଲେ, ପେନ୍‌ସିଲ୍‌ର ଦୈର୍ଘ୍ୟ କେତେ ?
ଉ –
ପେନସିଲ୍‌ର ଗୋଟିଏ ପ୍ରାନ୍ତ ସ୍କେଲର ୭.୩ ସେ.ମି. ସ୍ଥାନରେ ଓ ଅନ୍ୟ ପ୍ରାନ୍ତଟି ୨.୯ ସେ.ମି. ସ୍ଥାନରେ ରହିଲେ
ପେନସିଲ୍‌ର ଦୈର୍ଘ୍ୟ = ୭.୩ ସେ.ମି. – ୨.୯ ସେ.ମି. = ୪.୪ ସେ.ମି.

Question 9.
କମ୍ ଦୂରତା ମାପିବାପାଇଁ ସ୍କେଲ୍‌ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।
ଉ –

  • କପଡ଼ା ବ୍ୟବସାୟୀ କପଡ଼ା ମାପିବାପାଇଁ ମିଟର ଦଣ୍ଡ ବ୍ୟବହାର କରିଥାଏ ।
  • ଦରଜି ପ୍ୟାଣ୍ଟ ଓ ସାର୍ଟ ତିଆରି କରିବାପାଇଁ କପଡ଼ାକୁ ମାପିବା ପାଇଁ ମାପଫିତା ବ୍ୟବହାର କରିଥାଏ ।
  • କୌଣସି ଜମିର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଓ ପ୍ରସ୍ଥ ମାପି ତାର ସଠିକତା ଜାଣିବାପାଇଁ ଅମିନ ଚେନ୍ ଓ କଡ଼ି ବ୍ୟବହାର କରିଥାଏ ।
  • ଦୁଇଟି ସହର ମଧ୍ୟରେ ଦୂରତା ଜାଣିବାପାଇଁ ଏବେ ଗାଡ଼ିର ସ୍ବିଡ଼ୋମିଟର ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଛି ।

Notes :

ତୁମେ ଦେଖୁଥ‌ିବା ପରିସ୍ଥିତିଗୁଡ଼ିକର ଯେଉଁଠାରେ ଦୈର୍ଘ୍ୟ ବା ଦୂରତାର ମାପନ ଦରକାର ହୁଏ ତା’ର ଏକ ତାଲିକା କର ।
ଉ –

  • ରାଜମିସ୍ତ୍ରୀ ଘର ତିଆରି କଲାବେଳେ ତା’ର ଦୈର୍ଘ୍ୟ, ପ୍ରସ୍ଥ ଓ ଉଚ୍ଚତାର ମାପନ ଦରକାର ହୁଏ ।
  • କାଠ ଯେଉଁଠାରେ ଚିରାହୁଏ ସେଠାରେ କାଠର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଓ ପ୍ରସ୍ଥର ମାପନ ଦରକାର ହୁଏ ।
  • ଦରଜି ସାର୍ଟ ଓ ପ୍ୟାଣ୍ଟ ତିଆରି ସମୟରେ କନାର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ମାପନ ଦରକାର ହୁଏ ।

→ ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଓ ମାପିବାର ଆବଶ୍ୟକତା :

  • ଦୈନନ୍ଦିନ ଜୀବନର ବିଭିନ୍ନ ଆବଶ୍ୟକତାର ପରିପୂର୍ତ୍ତି ନିମନ୍ତେ ବିଭିନ୍ନ ପଦାର୍ଥ ଓ ବସ୍ତୁର ମାପ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ ।
  • ଅନେକ ସମୟରେ ଆମର ଜୀବନଶୈଳୀ ଓ ତତ୍‌ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ନିଷ୍ପଭି ଆମର ଦୂରତ୍ବର ଜ୍ଞାନ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ ।

→ ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଓ ଦୂରତା :
ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁର ଦୁଇ ବିନ୍ଦୁ ମଧ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ଦୂରତାକୁ ଦୈର୍ଘ୍ୟ କୁହାଯାଏ । ପୃଥ‌ିବୀପୃଷ୍ଠରେ ଦୁଇ ବିନ୍ଦୁ ମଧ୍ୟରେ ଦୂରତାକୁ ଦୂରତ୍ୱ କୁହାଯାଏ ।

→ ମାପନ :
(i) ପୂର୍ବକାଳରେ ପାଦର ଦୈର୍ଘ୍ୟ, ଚାଖଣ୍ଡ ଏବଂ ହାତର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଆଦି ଦୂରତା ମାପିବାର ଏକକ ରୂପେ ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଥିଲା । ସିନ୍ଧୁ ସଭ୍ୟତାର ଲୋକମାନେ ଏହିପରି ମାପ କରୁଥିଲେ ।

BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 10 ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଓ ଦୂରତାର ମାପନ

ତୁମପାଇଁ କାମ – ୧

ବେଞ୍ଚର ଏକ ଚତୁର୍ଥାଂଶ ଏବଂ ଏକ ଅଷ୍ଟମାଂଶ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ଉ –

  • ଗୋଟିଏ ସୁତୁଲି ନେଇ ବେଞ୍ଚର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଦିଗରେ ପକାଯାଉ । ଏହି ସୁତୁଲି ଯେଉଁଠି ବେଞର ଦୁଇ ମୁଣ୍ଡରେ ରହୁଛି, ସେଠାରେ ଦୁଇଟି ଗଣ୍ଠି ପକାଯାଉ । ଦୁଇ ଗଣ୍ଠି ପଡ଼ିଥ‌ିବା ସୁତୁଲିର ମଝିଅଂଶକୁ ଚିହ୍ନଟ କରାଯାଉ । ସୁତୁଲିଟି ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଦିଗରେ ପକାଇଲେ ଯେଉଁଠି ସୁତୁଲିର ମଝିଅଂଶ ରହୁଛି ବେଞ୍ଚ ଉପରେ ସେହିଠାରେ ଗୋଟିଏ ଚିହ୍ନ ଦିଆଯାଉ । ତାହାହିଁ ଟେବୁଲର ମଝିଅଂଶ ।
  • ସେହିପରି ଏକ ସୁତୁଲି ନେଇ ବେଞ୍ଚର ଗୋଟିଏ ମୁଣ୍ଡ ଓ ବେଞ୍ଚର ଚିହ୍ନିତ ଅଂଶ ଉପରେ ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଦିଗରେ ପକାଯାଉ । ଏହି ସୁତୁଲି ଯେଉଁଠି ବେଞ୍ଚର ଗୋଟିଏ ମୁଣ୍ଡ ଓ ଚିହ୍ନିତ ସ୍ଥାନରେ ରହୁଛି, ସେଠାରେ ଦୁଇଟି ଗଣ୍ଠି ପକାଯାଉ । ବର୍ତ୍ତମାନ ସୁତୁଲିଟିର ମଝିଅଂଶକୁ ଚିହ୍ନଟ କରାଯାଉ । ସୁତୁଲିଟି ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଦିଗରେ ବେଞ୍ଚର ଗୋଟିଏ ମୁଣ୍ଡରୁ ପକାଇ ଯେଉଁଠି ସୁତୁଲିର ମଝିଅଂଶ ରହୁଛି ବେଞ୍ଚଉପରେ ସେହିଠାରେ ଗୋଟିଏ ଚିହ୍ନ ଦିଆଯାଉ । ତାହାହିଁ ବେଞ୍ଚର ଏକ ଚତୁର୍ଥାଂଶ ।
  • ସେହିପରି ବେଞ୍ଚର ଏକ ଅଷ୍ଟମାଂଶ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯିବା ନିମନ୍ତେ ଉପରୋକ୍ତ ସୋପାନ ଅନୁସରଣ କରିବା ବିଧେୟ ।

ତୁମପାଇଁ କାମ – ୧ ।
ଶ୍ରେଣୀର ଛାତ୍ର ଛାତ୍ରୀମାନଙ୍କର ପାଦକୁ ମାପର ଏକକ ନେଇ ଶ୍ରେଣୀଗୃହର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଓ ପ୍ରସ୍ଥକୁ ମାପି ତଳ ସାରଣୀ ପୂରଣ କର ।
ଶ୍ରେଣୀଗୃହର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଓ ପ୍ରସ୍ଥର ମାପ
BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 10 ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଓ ଦୂରତାର ମାପନ - 1
ଉ-
ନିଜେ କର ।

ତୁମପାଇଁ କାମ – ୩

ଶ୍ରେଣୀର ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନଙ୍କର ହାତ ଚାଖଣ୍ଡକୁ ମାପର ଏକକ ନେଇ ଶ୍ରେଣୀ ଟେବୁଲର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଓ ପ୍ରସ୍ଥ ମାପି ତଳ ସାରଣୀ ପୂରଣ କର ।
BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 10 ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଓ ଦୂରତାର ମାପନ - 2
ଉ-
ନିଜେ କର ।

  • ଇଜିପ୍ଟର ଲୋକମାନେ ଆଗକାଳରେ ସେହିପରି ହାତର (କହୁଣୀଠାରୁ ଆଙ୍ଗୁଳିର ଶୀର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ) ମାପକୁ ଦୂରତାର ମାପର ଏକକ ରୂପେ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିଲେ ।
  • ଇଜିପ୍‌ଟର ଲୋକମାନେ ଆଗକାଳରେ ସେହିପରି ହାତର (କହୁଣୀଠାରୁ ଆଙ୍ଗୁଳିର ଶୀର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ) ମାପକୁ ଦୂରତାର ମାପର ଏକକ ରୂପେ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିଲେ ।
  • ଆମ ଦେଶର ଲୋକମାନେ ଆଗକାଳରେ ହାତର ଆଙ୍ଗୁଳି ଏବଂ ମୁଠାକୁ ଦୈର୍ଘ୍ୟର ମାପ ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିଲେ ।
    ମାପନ ହେଉଛି ଗୋଟିଏ ଜଣାଥ‌ିବା ରାଶିସହ ଅନ୍ୟ ଅଜଣା ରାଶିର ତୁଳନା କରିବା ।

    • ଏହି ଜଣାଥିବା ରାଶିକୁ ଏକକ ରୂପେ ନିଆଯାଏ ।
  • ମାପକର ଫଳାଫଳକୁ ଯେଉଁ ଭୌତିକ ରାଶିରେ ପ୍ରକାଶ କରାଯାଏ, ତାହାର ଦୁଇଟି ଅଂଶ ଥାଏ । ତନ୍ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ ସଂଖ୍ୟା ଓ ଅନ୍ୟଟି ତାହାର ଏକକ ।

BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 10 ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଓ ଦୂରତାର ମାପନ

→ ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ଏକକ ପଦ୍ଧତି ;

  • ପୃଥ‌ିବୀର ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ଗୋଟିଏ ପ୍ରକାର ମାନକ ଏକକ ମାପନ ପଦ୍ଧତି ଗ୍ରହଣ କରିଛନ୍ତି । ତାହାକୁ ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ଏକକ ପଦ୍ଧତି କୁହାଯାଏ ।
    ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ଏକକ ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଏକକ ମିଟର ।
  • ୧ ମିଟର = ୧୦୦ ସେଣ୍ଟିମିଟର, ୧ ସେ.ମି. = ୧୦ ମିଲିମିଟର, ୧ କିଲୋମିଟର = ୧୦୦୦ ମିଟର

→ ତୁମପାଇଁ କାମ – ୪ ନିମ୍ନ ସାରଣୀକୁ ପୂରଣ କର । (ପ୍ରଶ୍ନ ସହ ଉତ୍ତର) :
୧ ମିଟର = ୧୦୦ ସେ.ମି.
୨ ମିଟର = ୨00 ସେ.ମି.
୨୯ ମିଟର = ୨୯୦୦ ସେ.ମି.
୨ ମି. ୨୫ ସେ.ମି. = ୨ ମି. ୨୫ ସେ.ମି.
୧୦୦ ସେ.ମି. = = ୧ ମିଟର
୫00 ସେ.ମି. = ୫ ମିଟର
୩୪୦୦ସେ.ମି. = ୩୪ ମି. ୦ ସେ.ମି.
୪୦୨୭ ସେ.ମି. = ୪୦ ମି. ୨୭ ସେ.ମି.

→ ମାପନ ବେଳେ ସତର୍କତା :

  • ସ୍କେଲ୍‌ର ଆରମ୍ଭ ମୁଣ୍ଡକୁ ବସ୍ତୁର ଆରମ୍ଭ ମୁଣ୍ଡ ସହିତ ଠିକ୍ ଭାବରେ ମିଶାଇ ରଖୁବା ଆବଶ୍ୟକ ।
  • ସ୍କେଲ୍‌ର ଆରମ୍ଭ ମୁଣ୍ଡରେ ଶୂନ ଥ‌ିବା ସ୍ଥାନ ଦନ୍ତଡ଼ା ବା ଭାଙ୍ଗିଯାଇଥିଲେ ସ୍କେଲ୍‌ର ବ୍ୟବହାରରେ ବିଶେଷ ସତର୍କତା
  • ଦୈର୍ଘ୍ୟ ମାପିବାବେଳେ ଚକ୍ଷୁର ଅବସ୍ଥାନରେ ସତର୍କତା ଅବଲମ୍ବନ କରିବାକୁ ପଡ଼ିଥାଏ ।

ତୁମ ଜ୍ୟାମିତି ବାକ୍ସରେ ଥ‌ିବା ସ୍କେଲ୍‌ର ଦୈର୍ଘ୍ୟ କେତେ ସେ.ମି. ?
ଉ –
ଜ୍ୟାମିତି ବାକ୍ସରେ ଥ‌ିବା ସ୍କେଲ୍‌ର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ୧୫ ସେ.ମି. ।

ଚିତ୍ର (କ)କୁ ଦେଖ୍ ବସ୍ତୁଟିର ଦୈର୍ଘ୍ୟ କେତେ କୁହ ? (ଖ)କୁ ଦେଖ୍ ବସ୍ତୁଟିର ଦୈର୍ଘ୍ୟ କେତେ କୁହ ?
BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 10 ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଓ ଦୂରତାର ମାପନ - 3
ଚିତ୍ର (କ)ରେ ବସ୍ତୁଟିର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ୧୩ ସେ.ମି. ।
ଚିତ୍ର (ଖ)ରେ ବସ୍ତୁଟିର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ୧୩.୪ ସେ.ମି. ।

BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 10 ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଓ ଦୂରତାର ମାପନ

ତୁମପାଇଁ କାମ – ୫

କର । ତଳ ସାରଣୀକୁ ଖାତାରେ ଅଙ୍କନ କରି ଉଭୟ ପ୍ରକାର ମାପକୁ ପୂରଣ କର ।
BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 10 ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଓ ଦୂରତାର ମାପନ - 4
ଉ –
ନିଜେ କର ।

→ ବକ୍ରରେଖାର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ମାପନ :
BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 10 ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଓ ଦୂରତାର ମାପନ - 5

  • ବକ୍ରରେଖାର ଦୈର୍ଘ୍ୟକୁ ସ୍କଲ ଦ୍ୱାରା ମାପି ପାରିବ ନାହିଁ । ସୂତା ଖଣ୍ଡେ ବ୍ୟବହାର କରି ବକ୍ରରେଖାର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ମାପି ପାରିବ ।
  • ସୂତାର ଗୋଟିଏ ମୁଣ୍ଡରେ ଗଣ୍ଠିଟିଏ ପକାଅ । ଏଇ ଗଣ୍ଠିକୁ ଚିତ୍ରର ‘କ’ ସ୍ଥାନରେ ରଖ । ସୂତାର ଅଳ୍ପ ଅଂଶକୁ ତୁମର ଦୁଇ ହାତ ସାହାଯ୍ୟରେ ବକ୍ରରେଖା ଉପରେ ପକାଅ । ଏହି ଶେଷ ଅଂଶକୁ ହାତରେ ଧରି ଅନ୍ୟ ହାତରେ ସୂତାର ଆଉ କିଛି ଅଂଶକୁ ବକ୍ରରେଖା ଉପରେ ପକାଅ । ଏହିପରି ମାପ କରିଚାଲ ।
  • ଶେଷରେ ତୁମେ ଚିହ୍ନିତ ଥ‌ିବା ‘ଖ’ ବିନ୍ଦୁରେ ପହଞ୍ଚି ଯିବ । ବକ୍ରରେଖାର ‘ଖ’ ବିନ୍ଦୁକୁ ସ୍ପର୍ଶ କରୁଥିବା ସୂତାର ଶେଷ ପ୍ରାନ୍ତକୁ ଚିହ୍ନିତ କର । ବକ୍ରରେଖା ଉପରୁ ସୂତା ଖଣ୍ଡିକ କାଢ଼ି ଆଣି, ସ୍କେଲ ଦ୍ବାରା ମାପି ବକ୍ରରେଖାର ପ୍ରକୃତ ଦୈର୍ଘ୍ୟ ପାଇବ ।

BSE Odisha 6th Class Science Important Questions Chapter 12 ବିଦ୍ୟୁତ୍

Odisha State Board BSE Odisha 6th Class Science Important Questions Chapter 12 ବିଦ୍ୟୁତ୍ Important Questions and Answers.

BSE Odisha Class 6 Science Important Questions Chapter 12 ବିଦ୍ୟୁତ୍

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question 1.
ମୁଦିତ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିପଥ କ’ଣ ?
ଉ –

  • ବିଦ୍ୟୁତ୍ ତାର ମାଧ୍ୟମରେ ସେଲ୍ ଓ ବଲ୍‌ବର ସଂଯୁକ୍ତ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ମୁଦିତ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିପଥ କୁହାଯାଏ ।
  • ମୁଦିତ ପରିପଥରେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରବାହ ହୋଇପାରେ । ପରିପଥଟି ମୁକ୍ତଥିଲେ ବା ସେଥ‌ିରେ କେଉଁଠି ଫାଙ୍କା ରହିଗଲେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରବାହ ହୋଇପାରେ ନାହିଁ ।

Question 2.
ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିପଥରେ ସୁଇଚ୍‌ର କାର୍ଯ୍ୟ କ’ଣ ?
ଉ –

  • ସୁଇଚ୍ ଦ୍ଵାରା ପରିପଥକୁ ମୁଦିତ କଲେ ସେଥ‌ିରେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରବାହିତ ହୁଏ ।
  • ସୁଇଦ୍ୱାରା ପରିପଥକୁ ମୁକ୍ତ କଲେ ସେଥିରେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରବାହିତ ହୁଏନାହିଁ ।

Question 3.
ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସୁପରିବାହୀ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ? ଚାରୋଟି ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସୁପରିବାହୀର ଉଦାହରଣ ଦିଅ ।
ଉ –

  • ଯେଉଁ ପଦାର୍ଥ ମଧ୍ୟଦେଇ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରବାହିତ ହୋଇପାରେ ତାହାକୁ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସୁପରିବାହୀ କୁହାଯାଏ ।
  • ସମସ୍ତ ଧାତୁ; ଯଥା – ଲୁହା, ସୁନା, ରୁପା, ଆଲୁମିନିୟମ୍ ଆଦି ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସୁପରିବାହୀ ।

BSE Odisha 6th Class Science Important Questions Chapter 12 ବିଦ୍ୟୁତ୍

Question 4.
ଗୋଟିଏ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିପଥରେ ବଲ୍‌ବ ଓ ତାରର ଯୋଡ଼େଇ ସ୍ଥାନଗୁଡ଼ିକ ଠିକ୍ ଅଛି ଓ ସୁଇଚ୍ ମଧ୍ଯ ମୁଦିତ ଅଛି, ମାତ୍ର ବଲ୍‌ବ ଆଲୋକ ଦେଉନାହିଁ – କାରଣ ଦର୍ଶାଅ ।
ଉ –

  • ପରିପଥରେ ସେଲ୍ ସଂଯୁକ୍ତ ହୋଇନଥିବାରୁ ତାହା ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ନୁହେଁ ।
  • ସେଲ୍‌ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଶକ୍ତିର ଉତ୍ସ ଅଟେ । ସେଲ୍‌ନଥିବାରୁ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଶକ୍ତି ପାଇନପାରି ବଲ୍‌କ ଆଲୋକ ହେଉନାହିଁ ।

ଦୀର୍ଘ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question 1.
ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସୁପରିବାହୀ ଓ ବିଦ୍ୟୁତ୍ କୁପରିବାହୀ ମଧ୍ୟରେ ପାର୍ଥକ୍ୟ ଦର୍ଶାଅ ।
ଉ –

ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସୁପରିବାହୀ ବିଦ୍ୟୁତ୍ କୁପରିବାହୀ
(i) ଯେଉଁ ପଦାର୍ଥ ମଧ୍ୟଦେଇ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରବାହିତ ହୋଇପାରେ ତାହାକୁ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସୁପରିବାହୀ କୁହାଯାଏ । (i) ଯେଉଁ ପଦାର୍ଥ ମଧ୍ୟଦେଇ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରବାହିତ ହୋଇପାରେ ନାହିଁ ତାହାକୁ ବିଦ୍ୟୁତ୍ କୁପରିବାହୀ କୁହାଯାଏ ।
(ii) ସମସ୍ତ ଧାତୁ, ଯଥା – ଲୁହା, ସୁନା, ରୁପା, ଆଲୁମିନିୟମ୍, ତମ୍ବା ଇତ୍ୟାଦି ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସୁପରିବାହୀ । (ii) ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍, ରବର, ଶୁଖୁକାଠ, କାଚ ଆଦି ବିଦ୍ୟୁତ୍ କୁପରିବାହୀ ।

 

Question 2.
ବିଦ୍ୟୁତ୍ ତାର, ସୁଇଚ୍ ଆଦି ସଜାଡ଼ିଲାବେଳେ ରବର ଜୋତା କାହିଁକି ପିନ୍ଧନ୍ତି ?
ଉ –

  • ମଣିଷ ଶରୀର ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସୁପରିବାହୀ ଅଟେ ।
  • ବିଦ୍ୟୁତ୍ ତାର, ସୁଇଚ ଆଦି ସଜାଡ଼ିଲାବେଳେ କୌଣସି ପ୍ରକାରେ ଆମ ଶରୀର ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସି ତାହା ଭୂମିକୁ ସ୍ପର୍ଶକଲେ ମୃତ୍ୟୁର ସମ୍ଭାବନାକୁ ଏଡ଼ାଇ ଦିଆଯାଇନପାରେ ।
  • ରବର ଜୋତା ବିଦ୍ୟୁତ୍ କୁପରିବାହୀ । ରବର ଜୋତା ପିନ୍ଧିଥିଲେ ଆମ ଶରୀରରେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତ ପ୍ରବେଶ କଲେ ମଧ୍ୟ ଭୂମିକୁ ପ୍ରବାହିତ ହୋଇପାରୁନଥ‌ିବାରୁ ଶରୀରର କୌଣସି କ୍ଷତି ହୋଇନଥାଏ । ତେଣୁ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ତାର, ସୁଇଚ୍ ଆଦି ସଜାଡ଼ିଲାବେଳେ ରବର ଜୋତା ପିନ୍ଧାଯାଏ ।

Question 3.
ସେଲ୍‌ର ଗଠନ ଚିତ୍ରସହ ବୁଝାଅ ।
ଉ –
BSE Odisha 6th Class Science Important Questions Chapter 12 ବିଦ୍ୟୁତ୍ - 1

  1. ସେଲ୍‌ର ଗୋଟିଏ ମୁଣ୍ଡର ବାହାର ପଟେ ଛୋଟ ଧାତବ ଟୋପିଟିଏ ଓ ଅନ୍ୟ ମୁଣ୍ଡରେ ଖଣ୍ଡିଏ ଧାତବ ଫଳକ ଥାଏ । ଏହି ଫଳକଟି ଧାତବପାତ୍ରର ନିମାଂଶ ।
  2. ସେଲ୍‌ର ଘୋଡ଼ଣି ଦେହରେ ଟୋପି ପଟକୁ ଯୁକ୍ତ (+) ଓ ଅନ୍ୟ ପଟକୁ ବିଯୁକ୍ତ (-) ଚିହ୍ନ ଦିଆଯାଇଥାଏ । ଧାତବ ଟୋପିକୁ ଯୁକ୍ତ ବିଦ୍ୟୁତଗ୍ର ଓ ଧାତବ ପାତକୁ ବିଯୁକ୍ତ ବିଦ୍ୟୁତଗ୍ର ବୋଲି କୁହାଯାଏ ।
  3. ସେଲ୍ ଭିତରେ କିଛି ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥ ରଖାଯାଇଥାଏ । ଯେତେବେଳେ ସେଲ୍‌ରୁ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରବାହ ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ, ସେତେବେଳେ ଏହି ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥ ଅନ୍ୟ ରୂପକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୁଏ ଓ ସେଥୁରେ ଥିବା ରାସାୟନିକ ଶକ୍ତି ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଶକ୍ତିକୁ ରୂପାନ୍ତରିତ ହୁଏ । ଫଳରେ ମୂଳ ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥର ପରିମାଣ କମିଯାଏ । ଏହା
  4. ଏ ପ୍ରକାର ସେଲ୍‌ରେ ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥଟି ପ୍ରାୟ ଶୁଖୁଲା ଅବସ୍ଥାରେ ରହୁଥ‌ିବାରୁ ଏହାକୁ ଶୁଷ୍କ ସେଲ୍ କୁହାଯାଏ । ଟର୍ଚ୍ଚ ଲାଇଟ୍‌, ଘଣ୍ଟା, କାଲ୍‌କୁଲେଟର, ସେଲ୍‌ଫୋନ୍‌, କମ୍ପ୍ୟୁଟର ପ୍ରଭୃତି ଉପକରଣରେ ଶୁଷ୍କ ସେଲ୍ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।
  5. ମୋଟର ଗାଡ଼ି, ସ୍କୁଟର, ମୋଟର ସାଇକେଲ୍ ଆଦି ଯାନରେ ଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ବ୍ୟାଟେରୀ ରହିଥାଏ । ଏଥ‌ିରେ ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥଟି ତରଳ ବା ଜଳୀୟ ଅବସ୍ଥାରେ ଥାଏ ।

BSE Odisha 6th Class Science Important Questions Chapter 12 ବିଦ୍ୟୁତ୍

ବସ୍ତୁନିଷ୍ଠ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question 1.
ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(କ) ଏକାଧ୍ଵକ ସେଲ୍‌ର ସଂଯୁକ୍ତ ରୂପକୁ ……….. କହନ୍ତି ।
(ଖ) ସେଲ୍ ……….. ର ଉତ୍ସରୂପେ କାର୍ଯ୍ୟ କରେ ।
(ଗ) ପରିପଥରେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରବାହ ପାଇଁ ପରିପଥଟି ………. ହେବା ଆବଶ୍ୟକ ।
(ଘ) …………. ଦ୍ଵାରା ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିପଥକୁ ମୁକ୍ତ ଓ ମୁଦିତ କରାଯାଏ ।
(ଙ) ଯେଉଁ ବସ୍ତୁ ମଧ୍ୟଦେଇ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରବାହିତ ହୁଏ ନାହିଁ ତାହା ବିଦ୍ୟୁତ୍‌ର ………… ।
(ଚ) ସେଲ୍‌ରେ ରାସାୟନିକ ଶକ୍ତି …………….. ଶକ୍ତିକୁ ରୂପାନ୍ତରିତ ହୁଏ ।
(ଛ) ଯେଉଁ ବସ୍ତୁ ମଧ୍ୟଦେଇ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରବାହିତ ହୁଏ ତାହା ବିଦ୍ୟୁତ୍‌ର …………….. ।
(ଜ) ସମସ୍ତ ଧାତୁ ବିଦ୍ୟୁତ୍‌ର ………….. ।
ଉତ୍ତର
(କ) ବ୍ୟାଟେରୀ
(ଖ) ବିଦ୍ୟୁତ୍
(ଗ) ମୁଦିତ
(ଘ) ସୁଇଚ୍
(ଙ) କୁପରିବାହୀ
(ଚ) ବିଦ୍ୟୁତ୍
(ଛ) ସୁପରିବାହୀ
(ଜ) ସୁପରିବାହୀ

BSE Odisha 6th Class Science Important Questions Chapter 12 ବିଦ୍ୟୁତ୍

Question 2.
ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଉତ୍ତର ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତର ବାଛି ଲେଖ ।

(କ) କେଉଁ ଉପକରଣରେ ସେଲ୍ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ନାହିଁ ?
(i) ରେଡ଼ିଓ
(ii) ପଙ୍ଖା
(iii) ଟର୍ଚ୍ଚ
(iv) କମ୍ପ୍ୟୁଟର
ଉ –
(ii) ପଙ୍ଖା

(ଖ) କେଉଁଟି ବିଦ୍ୟୁତ୍ କୁପରିବାହୀ ଅଟେ ?
(i) ଲୁହା
(ii) ତମ୍ବା
(iii) କାଠ
(iv) ଆଲୁମିନିୟମ୍
ଉ –
(iii) କାଠ

(ଗ) କେଉଁଟି ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଶକ୍ତିରେ ଚାଲେ ନାହିଁ ?
(i) ରେଡ଼ିଓ
(ii) କାଲକୁଲେଟର
(iii) କମ୍ପ୍ୟୁଟର
(iv) ମୋବାଇଲ୍
ଉ –
(ii) କାଲକୁଲେଟର

(ଘ) ମୋଟର ଗାଡ଼ି ବ୍ୟାଟେରୀରେ ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥ କେଉଁ ଅବସ୍ଥାରେ ଥାଏ ?
(i) ତରଳ
(ii) ଅର୍ଷତରଳ
(iii) କଠିନ
(iv) ଅର୍ଥ କଠିନ
ଉ –
(i) ତରଳ

(ଙ) କେଉଁଟି ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସୁପରିବାହୀ ?
(i) କାଠ
(ii) କାଚ
(iii) ବିଶୁଦ୍ଧ ଜଳ
(iv) ଗ୍ରାଫାଇଟ୍
ଉ –
(iv) ଗ୍ରାଫାଇଟ୍

BSE Odisha 6th Class Science Important Questions Chapter 12 ବିଦ୍ୟୁତ୍

Question 3.
ଯେଉଁଗୁଡ଼ିକ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସୁପରିବାହୀ ସେମାନଙ୍କ ଡାହାଣ ପାଖରେ ଠିକ୍ ଚିହ୍ନ (✓) ଓ ଯେଉଁଗୁଡ଼ିକ ବିଦ୍ୟୁତ୍ କୁପରିବାହୀ ସେମାନଙ୍କ ଡାହାଣ ପାଖରେ (✗) ଚିହ୍ନ ଦିଅ ।
BSE Odisha 6th Class Science Important Questions Chapter 12 ବିଦ୍ୟୁତ୍ - 2
ଉ –
BSE Odisha 6th Class Science Important Questions Chapter 12 ବିଦ୍ୟୁତ୍ - 3

Question 4.
ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଶବ୍ଦ ଯୋଡ଼ାର ସମ୍ପର୍କକୁ ଦେଖୁ ଦ୍ବିତୀୟ ଯୋଡ଼ା ଶବ୍ଦ ପାଖରେ “?” ଚିହ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ଉପଯୁକ୍ତ ଶବ୍ଦ ଲେଖ ।
(କ) ଧାତୁ : ସୁପରିବାହୀ :: ଅଧାତୁ : (?) ।
(ଖ) ଧାତବ ଟୋପି : ଯୁକ୍ତ ବିଦ୍ୟୁତଗ୍ର :: ଧାତବ ପାତ୍ର : (?) ।
(ଗ) ରେଫ୍ରିଜେରେଟର୍ : ବିଦ୍ୟୁତ୍ :: କାଲ୍‌କୁଲେଟର : (?) ।
(ଘ) ଇବୋନାଇଟ୍ : କୁପରିବାହୀ :: ଓଦାକାଠ : (?) ।
(ଙ) ଘଣ୍ଟା : ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥ (ଶୁଖୁଲା) :: ମୋଟର ସାଇକେଲ୍ : (?) ।
ଉ –
(କ) କୁପରିବାହୀ
(ଖ) ବିଯୁକ୍ତ ବିଦ୍ୟୁତଗ୍ର
(ଗ) ଶୁଷ୍କସେଲ୍
(ଘ) ସୁପରିବାହୀ
(ଙ) ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥ (ତରଳ)

BSE Odisha 6th Class Science Important Questions Chapter 12 ବିଦ୍ୟୁତ୍

Question 5.
ରେଖାଙ୍କିତ ପଦ ନ ବଦଳାଇ ଭ୍ରମ ଥିଲେ ସଂଶୋଧନ କର ।
(କ) ଶୁଷ୍କ ସେଲ୍‌ରେ ଗ୍ରାଫାଇଟ୍ ଯୁକ୍ତ ବିଦ୍ୟୁତ୍ଵଗ୍ର ରୂପେ କାର୍ଯ୍ୟ କରେ ।
(ଖ) ମୋଟରଗାଡ଼ିରେ ଶୁଷ୍କ ସେଲ୍ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।
(ଗ) ରେଡ଼ିଓରେ ଶୁଷ୍କ ସେଲ୍ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ନାହିଁ ।
(ଘ) ଗ୍ରାଫାଇଟ୍ ଧାତୁ ନ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ବିଦ୍ୟୁତ୍ କୁପରିବାହୀ ।
(ଙ) ସେଲରେ ରାସାୟନିକ ଶକ୍ତିରୁ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଶକ୍ତି ମିଳି ନ ଥାଏ ।
ଉ –
(କ) ଶୁଷ୍କ ସେଲ୍‌ରେ ପିତ୍ତଳଟୋପି ଯୁକ୍ତ ବିଦ୍ୟୁତ୍ଵଗ୍ର ରୂପେ କାର୍ଯ୍ୟ କରେ ।
(ଖ) ମୋଟରଗାଡ଼ିରେ ଶୁଷ୍କ ସେଲ୍ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ନାହିଁ ।
(ଗ) ରେଡ଼ିଓରେ ଶୁଷ୍କ ସେଲ୍ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ।
(ଘ) ଗ୍ରାଫାଇଟ୍ ଧାତୁ ନ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସୁପରିବାହୀ ।
(ଙ) ସେଲ୍‌ରେ ରାସାୟନିକ ଶକ୍ତିରୁ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଶକ୍ତି ମିଳିଥାଏ ।

Question 6.
‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ସଂପର୍କ ବାଛ ।
BSE Odisha 6th Class Science Important Questions Chapter 12 ବିଦ୍ୟୁତ୍ - 4
ଉ –
BSE Odisha 6th Class Science Important Questions Chapter 12 ବିଦ୍ୟୁତ୍ - 5

BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 9 ଉଭିଦର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶର ଗଠନ ଓ କାର୍ଯ୍ୟ

Odisha State Board BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 9 ଉଭିଦର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶର ଗଠନ ଓ କାର୍ଯ୍ୟ Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 6 Science Solutions Chapter 9 ଉଭିଦର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶର ଗଠନ ଓ କାର୍ଯ୍ୟ

Question 1.
ଧାନ ଓ କଦଳୀପତ୍ର ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟ ଯେଉଁ ପତ୍ରରେ ସମାନ୍ତରାଳ ଶିରା ବିନ୍ୟାସ ରହିଛି ସେଥୁରୁ ଦୁଇଟିର ଚିତ୍ର ଅଙ୍କନ କର ।
ଉ –
BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 9 ଉଭିଦର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶର ଗଠନ ଓ କାର୍ଯ୍ୟ - 1
ପିଆଜ, ରସୁଣ, ରଜନୀଗନ୍ଧା, ଅଦା, ହଳଦୀ, ଗହମ, ବାର୍ଲି ବାଉଁଶ ମକା ଆଦି ଗଛର ପତ୍ରରେ ସମାନ୍ତରାଳ ଶିରାବିନ୍ୟାସ ଦେଖାଯାଏ ।

Question 2.
ମୂଳର ଗଠନ ଓ କାର୍ଯ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ଚିତ୍ର ସହ ବର୍ଣ୍ଣନା କର ।
ଉ –
ମୂଳର ଗଠନ :

  • କେତେକ ଉଭିଦର ପ୍ରଧାନମୂଳ ଥାଏ । ପ୍ରଧାନମୂଳରୁ ଶାଖାମୂଳ ଓ ସେଥୁରୁ ପ୍ରଶାଖା ମୂଳ ବାହାରି ମାଟିଭିତରେ ବଢ଼ିଥାଏ ଓ ଏହା ମାଟିର ବହୁତଳକୁ ଯାଇ ମାଟିକୁ ଜାବୁଡ଼ିଧରେ ।
  • ମୂଳର ଅଗ୍ରଭାଗରେ ଅତି କ୍ଷୁଦ୍ର ମୂଳତ୍ରାଣ ଟୋପି ପରି ରହିଥାଏ । ଏହା ମୂଳକୁ ମାଟି ସହ ଘଷି ହୋଇ କ୍ଷୟ ହେବାରୁ ରକ୍ଷାକରେ ।
  • ମୂଳତ୍ରାଣ ପଛକୁ କୋଷ ବିଭାଜନ ଓ ତା’ପରେ ଥ‌ିବା ବର୍ଷନଶୀଳ ଅଂଶ ମୂଳକୁ ବୃଦ୍ଧିରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ ।
  • ବର୍ଦ୍ଦନଶୀଳ ଅଂଶର ପଛରେ ଥ‌ିବା ମୂଳରୁ ଗୁଡ଼ିଏ ମୂଳଲୋମ ବାହାରିଥାଏ । ଏହି ମୂଳଲୋମ ହିଁ ଜଳ ଶୋଷଣ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ ।
  • ପ୍ରତ୍ୟେକ ଶାଖା ଓ ପ୍ରଶାଖା ମୂଳରେ ମଧ୍ଯ କୋଷ ବିଭାଜନ ଅଂଶ, ବର୍ଦ୍ଦନଶୀଳ ଅଂଶ, ମୂଳଲୋମ ଅଂଶ ରହିଥାଏ ।
    BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 9 ଉଭିଦର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶର ଗଠନ ଓ କାର୍ଯ୍ୟ - 2

BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 9 ଉଭିଦର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶର ଗଠନ ଓ କାର୍ଯ୍ୟ

ମୂଳର କାର୍ଯ୍ୟ :

  • ମୂଳ ଉଦ୍ଭଦକୁ ମାଟିସହ ଜାବୁଡ଼ି ଧରିରଖୁଥାଏ, ଫଳରେ ଗଛଟି ମାଟି ଉପରେ ଦୃଢ଼ ଭାବରେ ଠିଆହୋଇରହେ ।
  • ଗଛର ମୂଳ ମାଟିରେ ଥ‌ିବା ଜଳ ଓ ଖଣିଜ ଲବଣକୁ ଶୋଷଣ କରି ଉଭିଦର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶକୁ ପଠାଇଥାଏ ।
  • ରୂପାନ୍ତରିତ ମୂଳଗୁଡ଼ିକ ଖାଦ୍ୟ ସଞ୍ଚୟ କରି ରଖୁ ସହ କାଣ୍ଡକୁ ଆଶ୍ରା ମଧ୍ୟ ଦେଇଥାଏ ।

Question 3.
କାଣ୍ଡ କେତେ ପ୍ରକାରର ଏବଂ ଏହା ଉଦ୍ଭଦର କେଉଁ କେଉଁ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାଏ, ବର୍ଣ୍ଣନା କର ।
ଉ –
କାଣ୍ଡ :

  • (i) ଗଠନଦୃଷ୍ଟିରୁ କାଣ୍ଡଗୁଡ଼ିକ ଦୁଇପ୍ରକାରର ଅଟନ୍ତି, ଯଥା – ସବଳ କାଣ୍ଡ ଓ ଦୁର୍ବଳ କାଣ୍ଡ ।
  • (ii) ଆମ୍ବ, ପଣସ, ପିଜୁଳି, ବାଉଁଶ, ବାଇଗଣ ଆଦି ସବଳ କାଣ୍ଡ ଏବଂ କଖାରୁ, ପୋଇ, କଲରା, ଲାଉ ଆଦି ଦୁର୍ବଳ କାଣ୍ଡ ।

କାଣ୍ଡର କାର୍ଯ୍ୟ :

  • କାଣ୍ଡ ଉଭିଦର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶକୁ ଧରି ରଖିବା ସହ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ସୂର୍ଯ୍ୟାଲୋକ ପାଇବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ ।
  • କାଣ୍ଡ ମୂଳ ସାହାଯ୍ୟରେ ଶୋଷିତ ଜଳ ଓ ଖଣିଜ ଲବଣକୁ ପରିବହନ କରି ଉଭିଦର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶକୁ ପଠାଇଥାଏ ।
  • କାଣ୍ଡ ମଧ୍ଯ ପତ୍ରଦ୍ୱାରା ପ୍ରସ୍ତୁତ ଖାଦ୍ୟ ପରିବହନ କରି ଉଭିଦର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶକୁ ପଠାଇଥାଏ ।
  • ମାଟିତଳେ ଥବା ପିଆଜ, ଆଳୁ, ଓଲୁଅ ଆଦି ରୂପାନ୍ତରିତ କାଣ୍ଡ ଖାଦ୍ୟ ସଞ୍ଚୟ କରି ରଖା’ନ୍ତି ।

Question 4.
ଦୁଇଟି ମୌଳିକ ଓ ଦୁଇଟି ଯୌଗିକ ପତ୍ରର ନାମ ଲେଖ ।
ଉ –

  • ଆମ୍ବ, ପଣସର ପତ୍ର ମୌଳିକ ପତ୍ର ।
  • ନିମ୍ବ, ଶିମ୍ବର ପତ୍ର ଯୌଗିକ ପତ୍ର ।

Question 5.
ଯେଉଁ ଗଛର ମୂଳ ଗୁଚ୍ଛମୂଳ ହୋଇଥାଏ, ତାହାର ଶିରାବିନ୍ୟାସ କିପରି ହେବାର ସମ୍ଭାବନା ଥାଏ । ପର୍ଯ୍ୟବେକ୍ଷଣ କରି ଲେଖ ।
ଉ –

  • ଯେଉଁ ଗଛର ମୂଳ ଗୁଚ୍ଛମୂଳ ହୋଇଥାଏ, ତାହାର ସମାନ୍ତରାଳ ଶିରାବିନ୍ୟାସ ହେବାର ସମ୍ଭାବନା ଥାଏ ।
  • ଉଦାହରଣ – ଧାନ, କଦଳୀ ଇତ୍ୟାଦି ।

Notes :

→ ଉପକ୍ରମ :
ଜୀବ ବଞ୍ଚିବାପାଇଁ ଖାଦ୍ୟ, ଜଳ, ବାୟୁ ଇତ୍ୟାଦି ଅନେକ ପଦାର୍ଥ ଆବଶ୍ୟକ କରିଥାଏ । ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତି, ଜଳଶୋଷଣ ଶ୍ଵାସକ୍ରିୟା ରେଚନ ଓ ପ୍ରଜନନ ଆଦି କାର୍ଯ୍ୟ ଜୀବ ଶରୀରରେ ହୋଇଥାଏ । ଏହିସବୁ କାର୍ଯ୍ୟ ନିମନ୍ତେ ଜୀବ ଦେହରେ ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶ ରହିଛି । ଏହି ଅଂଶଗୁଡ଼ିକଦ୍ୱାରା ଜୀବ କେତେକ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାଏ । ସମସ୍ତ ଅଂଶ କାର୍ଯ୍ୟଦ୍ଵାରା ହିଁ ଶରୀର ବଞ୍ଚିରହେ ।

BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 9 ଉଭିଦର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶର ଗଠନ ଓ କାର୍ଯ୍ୟ

→ ଉଭିଦର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶ :

ତୁମ ପାଇଁ କାମ – ୧
ଏକ ବଣ ଚାକୁଣ୍ଡା ଉପାଡ଼ି ଆଣ, ଉପାଡ଼ିଲାବେଳେ ତା’ର ମୂଳ ଯେପରି ଛିଡ଼ି ନ ଯାଏ ତାହା ଲକ୍ଷ୍ୟ ରହିବ । ଗଛଟିକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରି ତା’ର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶଗୁଡ଼ିକର ଗୋଟିଏ ଚିତ୍ର ଅଙ୍କନ କରି ଏହାର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶର ନାମ ଲେଖ ।

Question ୧।
ଗୋଟିଏ ଗଛର ଚିତ୍ର ଅଙ୍କନ କର ଓ ଏହାର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶର ନାମ ଲେଖ ।
ଉ –
ମୂଳ :
BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 9 ଉଭିଦର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶର ଗଠନ ଓ କାର୍ଯ୍ୟ - 3

  • ଉଭିଦର ଯେଉଁ ଅଂଶ ମୂଳରୁ ବାହାରି ମାଟି ଭିତରକୁ ଥାଏ ତାକୁ ମୂଳ କୁହାଯାଏ । ଏହା ଆଲୋକର ବିପରୀତ ଦିଗରେ (ମାଧ୍ୟାକର୍ଷଣ ଦିଗରେ) ମୃତ୍ତିକା ଆଡ଼କୁ ବଢ଼ିଥାଏ ।
  • ପ୍ରଧାନ ମୂଳରୁ ଶାଖାମୂଳ ଓ ସେଥୁରୁ ପ୍ରଶାଖା ମୂଳ ବାହାରି ମାଟିର ଜଳ ସଂଗ୍ରହ କରି ଦୃଢ଼ ଭାବରେ ବଢ଼ିଥାଏ ।

ମୂଳର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶ :

  • ମୂଳର ଅଗ୍ରଭାଗରେ ଅତି କ୍ଷୁଦ୍ର ଟୋପିପରି ରହି ମୂଳର ଅଗ୍ରଭାଗକୁ ମାଟି ସହ ଘଷିହୋଇ କ୍ଷୟ ହେବାରୁ ରକ୍ଷାକରେ । ଏହାକୁ ମୂଳତ୍ରାଣ କୁହାଯାଏ ।
  • ମୂଳତ୍ରାଣ ପଛକୁ କୋଷ ବିଭାଜନ ଓ ତା’ପରେ ଥ‌ିବା ବର୍ଦ୍ଦନଶୀଳ ଅଂଶ ମୂଳକୁ ବୃଦ୍ଧିରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ ।
  • ବର୍ଷନଶୀଳ ଅଂଶର ପଛରେ ଥ‌ିବା ମୂଳରୁ ଗୁଡ଼ିଏ ମୂଳଲୋମ ବାହାରିଥାଏ । ଏହି ମୂଳଲୋମ ହିଁ ଜଳ ଶୋଷଣ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ ।
    BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 9 ଉଭିଦର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶର ଗଠନ ଓ କାର୍ଯ୍ୟ - 4
  • ଭିତରେ ବଢ଼ିଥାଏ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ଶାଖା ଓ ପ୍ରଶାଖା ମୂଳରେ ମଧ୍ୟ କୋଷ ବିଭାଜନ ଅଂଶ, ବର୍ଦ୍ଦନଶୀଳ ଅଂଶ, ମୂଳ ଲୋମ ଅଂଶ ରହିଥାଏ ।
  • ମୂଳର ଗଠନ ଓ କାର୍ଯ୍ୟ ଅନୁସାରେ ଏହାକୁ ପ୍ରଧାନ ମୂଳ, ଗୁଚ୍ଛମୂଳ ଓ ରୂପାନ୍ତରିତ ମୂଳ କୁହାଯାଏ ।
    BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 9 ଉଭିଦର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶର ଗଠନ ଓ କାର୍ଯ୍ୟ - 5

ତୁମ ପାଇଁ କାମ – ୨

  • ବର ଓହଳ ବା କିଆ ଗଛର ଚେର ସଂଗ୍ରହ କରି ଆଣ । ବୋରଝାଞ୍ଜକୁ ସଂଗ୍ରହ କରି ତା’ର ମୂଳର ଚିତ୍ର ଅଙ୍କନ କର ।
  • ବରଗଛର ଓହଳ ବାହାରି ମାଟି ଭିତରକୁ ଯାଇଥାଏ । ଏହା ବରଗଛକୁ ସଳଖ ଭାବରେ ରଖୁଏ । ଏହାକୁ ସ୍ତମ୍ଭମୂଳ କହନ୍ତ୍ର ।
  • କିଆ ଗଛରୁ ବାହାରିଥିବା ମୂଳ କିଆ ଗଛକୁ ଠେସି ରଖେ । ଏହାକୁ ଠେସମୂଳ କୁହାଯାଏ ।
  • ଏ ସମସ୍ତପ୍ରକାର ମୂଳକୁ ଆସ୍ଥାନିକ ରୂପାନ୍ତରିତମୂଳ କୁହାଯାଏ ।
  • ମୂଳା, ଗାଜର, ସାଲଗମ୍, ବିଟ୍ ଓ କନ୍ଦମୂଳ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରଧାନ ମୂଳ ରୂପାନ୍ତରିତ ହୋଇ ଭଣ୍ଡାର ମୂଳ ହୋଇଥାଏ ।

େସମୂଳ, ସ୍ତମ୍ଭମୂଳ, ଭଣ୍ଡାରମୂଳ ଆଦି ମୂଳକୁ ଆସ୍ଥାନିକ ରୂପାନ୍ତରିତ ମୂଳ କୁହାଯାଏ ।

BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 9 ଉଭିଦର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶର ଗଠନ ଓ କାର୍ଯ୍ୟ

→ ମୂଳର କାର୍ଯ୍ୟ :
(i) ମୂଳ ଉଦ୍ଭିଦକୁ ମାଟିସହ ଜାବୁଡିଧରିବାସହ ମାଟିରୁ ଓ ଖଣିଜ ଲବଣ ଶୋଷଣ କରି ଉଭିଦର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶକୁ ପଠାଇଥାଏ ।
(ii) ରୂପାନ୍ତରିତ ମୂଳଗୁଡ଼ିକ ଖାଦ୍ୟ ସଞ୍ଚୟ କରି ରଖୁବାସହ କାଣ୍ଡକୁ ଆଶ୍ରା ମଧ୍ୟ ଦେଇଥାଏ ।

Question ୨।
ପ୍ରଧାନମୂଳ, ଗୁଚ୍ଛମୂଳ ଓ ରୂପାନ୍ତରିତ ମୂଳକୁ ଭିଭିକରି କେତେକ ଗଛର ନାମ ଲେଖ ।
ଉ –
BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 9 ଉଭିଦର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶର ଗଠନ ଓ କାର୍ଯ୍ୟ - 6

Question ୩ ।
କେଉଁ ମୂଳ ଖାଦ୍ୟ ସଞ୍ଚୟ କରିଥାଏ ତାହାର ଦୁଇଟି ଉଦାହରଣ ସହ ଲେଖ ।
ଉ –
(i) ରୂପାନ୍ତରିତ ମୂଳ ଖାଦ୍ୟ ସଞ୍ଚୟ କରିଥାଏ ।
(ii) ମୂଳା, ଗାଜର ଆଦି ରୂପାନ୍ତରିତ ମୂଳ ।

ତୁମ ପାଇଁ କାମ – ୩

  • କାଣ୍ଡର ଯେଉଁ ଅଂଶରୁ ପତ୍ର ବାହାରିଥାଏ ତାହାକୁ ଗଣ୍ଠି କହନ୍ତି ।
  • ଦୁଇଟି ଗଣ୍ଠିର ମଧ୍ୟବର୍ତ୍ତୀ ସ୍ଥାନକୁ ପବ କହନ୍ତି ।
  • ଗଣ୍ଠିର ଯେଉଁଠାରୁ ପତ୍ର ବାହାରିଥାଏ ସେହିଠାରେ କାଣ୍ଡ ଓ ପତ୍ରର ମଧ୍ୟବର୍ତ୍ତୀ ସ୍ଥାନକୁ କକ୍ଷ କହନ୍ତି । ଏହି କକ୍ଷରେ କଢ଼ି ବା କଳିକା ଥାଏ । ଏହା କକ୍ଷ କଳିକା ଅଟେ । ଏହି କକ୍ଷ କଳିକାଗୁଡ଼ିକ ଶାଖା, କାଣ୍ଡ ଓ ଫୁଲରେ ପରିଣତ ହୁଅନ୍ତି ।

BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 9 ଉଭିଦର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶର ଗଠନ ଓ କାର୍ଯ୍ୟ

Question ୪ ।
ବାଉଁଶ, ବିଶଲ୍ୟକରଣୀ, ଚାକୁଣ୍ଡା ଓ ଆଖୁ ଗଛର ଚିତ୍ର ଖାତାରେ ଅଙ୍କନ କରି ତାହାର ପବ, କକ୍ଷ, ଚିହ୍ନାଅ ।
ଉ –
BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 9 ଉଭିଦର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶର ଗଠନ ଓ କାର୍ଯ୍ୟ - 7

ତୁମ ପାଇଁ କାମ – ୪

  • ଗୋଟିଏ କଖାରୁଗଛ ଓ ପିଜୁଳିଗଛର କାଣ୍ଡକୁ ଭଲ ଭାବରେ ଲକ୍ଷ୍ୟ କର ।
  • କଖାରୁ କାଣ୍ଡଟି ଅନ୍ୟର ଆଶ୍ରାରେ ବଢ଼ିଲାବେଳେ ପିଜୁଳି କାଣ୍ଡଟି ସିଧାହୋଇ ବିନା ଆଶ୍ରାରେ ବଢ଼ିପାରୁଛି । ଗଠନରେ ଦୃଷ୍ଟିରୁ କାଣ୍ଡଗୁଡ଼ିକ ଦୁଇ ପ୍ରକାରର ଅଟନ୍ତି; ଯଥା – ସବଳ କାଣ୍ଡ, ଦୁର୍ବଳ କାଣ୍ଡ ।
  • ସବଳ କାଣ୍ଡ – ଆମ୍ବ, ପଣସ, ପିଜୁଳି, ବାଉଁଶ, ବାଇଗଣ ଇତ୍ୟାଦି ।
  • ଦୁର୍ବଳ କାଣ୍ଡ – କଖାରୁ, ପୋଇ, କଲରା ଇତ୍ୟାଦି ।
    BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 9 ଉଭିଦର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶର ଗଠନ ଓ କାର୍ଯ୍ୟ - 8

Question ୫ ।
କଖାରୁ ଗଛ ଓ ପିଜୁଳି ଗଛ ମଧ୍ଯରେ ଯେଉଁ ପାର୍ଥକ୍ୟ ଦେଖୁଛ ଲେଖ ।
ଉ –
BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 9 ଉଭିଦର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶର ଗଠନ ଓ କାର୍ଯ୍ୟ - 9

→ ଉଭିଦର କାଣ୍ଡ :
BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 9 ଉଭିଦର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶର ଗଠନ ଓ କାର୍ଯ୍ୟ - 10

  1. ଗୋଟିଏ ଉଭିଦର ଯେଉଁ ଅଂଶ ତା’ର ଭ୍ରୂଣ କାଣ୍ଡରୁ ବାହାରି ମାଟି ଉପରେ ବଢ଼ିଥାଏ, ତାହାକୁ କାଣ୍ଡ କୁହାଯାଏ ।
  2. କାଣ୍ଡର ଯେଉଁ ଅଂଶରୁ ପତ୍ର ବାହାରିଥାଏ, ତାହାକୁ ଗଣ୍ଠି କହନ୍ତି । ଦୁଇଟି ଗଣ୍ଠିର ମଧ୍ୟବର୍ତ୍ତୀ ସ୍ଥାନକୁ ପବ କହନ୍ତି ।
  3. ଗଣ୍ଠିର ଯେଉଁଠାରୁ ପତ୍ର ବାହାରିଥାଏ ସ୍ଥାନକୁ କକ୍ଷ କହନ୍ତି । ଏହି କକ୍ଷରେ କଢ଼ି ବା କଳିକା ଥାଏ । ଏହାକୁ କକ୍ଷ କଳିକା କୁହାଯାଏ । ଏହି କକ୍ଷ କଳିକାଗୁଡ଼ିକ ଶାଖା, କାଣ୍ଡ ଓ ଫୁଲରେ ପରିଣତ ହୁଅନ୍ତି ।
  4. ଗଠନଦୃଷ୍ଟିରୁ କାଣ୍ଡଗୁଡ଼ିକ ଦୁଇପ୍ରକାର; ଯଥା – ସବଳ କାଣ୍ଡ ଓ ଦୁର୍ବଳ କାଣ୍ଡ । ଆମ୍ବ, ପଣସ, ପିଜୁଳି ଆଦି ସବଳ କାଣ୍ଡ ଓ କଖାରୁ, ପୋଇ, କଲରା ଶିମ୍ବ ଆଦି ଦୁର୍ବଳ କାଣ୍ଡ ଅଟେ ।

ଅଦା, ଆଳୁ, ପିଆଜ, ଓଲୁଅ ଆଦି ରୂପାନ୍ତରିତ କାଣ୍ଡ । ସପ୍ତଫେଣୀ, ନାଗଫେଣୀ ମଧ୍ଯ ରୂପାନ୍ତରିତ କାଣ୍ଡ । କଖାରୁ, ଜହ୍ନି, କଲରା ଆଦି ଗଛର ଆକର୍ଷୀ ମଧ୍ୟ ଗୋଟିଏ ରୂପାନ୍ତରିତ କାଣ୍ଡ ।

BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 9 ଉଭିଦର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶର ଗଠନ ଓ କାର୍ଯ୍ୟ

→ କାଣ୍ଡର କାର୍ଯ୍ୟ :
BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 9 ଉଭିଦର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶର ଗଠନ ଓ କାର୍ଯ୍ୟ - 11

  • ଉଦ୍ଭିଦର ବାଣ୍ଡ ଉଦ୍ଭିଦର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶକୁ ଧରିରଖୁବା ସହ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ସୂର୍ଯ୍ୟାଲୋକ
  • ଖଣିଜ ଲବଣକୁ ପରିବହନ କରି ଉଭିଦର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶକୁ ପଠାଇଥାଏ ।
  • କାଣ୍ଡ ମଧ୍ଯ ପତ୍ରଦ୍ୱାରା ପ୍ରସ୍ତୁତ ଖାଦ୍ୟ ପରିବହନ କରି ଉଭିଦର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶକୁ ପଠାଇଥାଏ ।

ଅଦା, ଆଳୁ, ଓଲୁଅ ଆଦି ରୂପାନ୍ତରିତ କାଣ୍ଡ ଖାଦ୍ୟ ସଞ୍ଚୟ କରି ରଖିଥାଆନ୍ତି ।

ତୁମ ପାଇଁ କାମ – ୫

ଗୋଟିଏ ମନ୍ଦାରପତ୍ର ତୋଳିଆଣି ତା’ର ଗୋଟିଏ ଚିତ୍ର ଅଙ୍କନ କର । ପତ୍ରର ଅଂଶଗୁଡ଼ିକୁ ଚିହ୍ନ ।
BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 9 ଉଭିଦର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶର ଗଠନ ଓ କାର୍ଯ୍ୟ - 12

→ ଉଭିଦର ପତ୍ର :

  • ଅଧିକାଂଶ ପତ୍ରରେ ଥ‌ିବା ଓସାରିଆ ଅଂଶକୁ ଫଳକ କୁହାଯାଏ । ବୃନ୍ତଦ୍ୱାରା ଏହା ଉଦ୍ଭଦସହ ଲାଗିରହିଥାଏ ।
  • ବୁନ୍ତର ଉପସ୍ଥିତି ଅନୁ ଯାୟୀ ପତ୍ର ଦୁ ଇପ୍ର କାର ; ଯଥା – ସବୃନ୍ତକ ଓ ଅବୃନ୍ତକ । ଆମ୍ବ, ପଣସ ଗଛର ପତ୍ର ସବୃନ୍ତକ ଏବଂ ରଙ୍ଗଣୀ ଗଛର ପତ୍ର ଅବୃନ୍ତକ ଅଟେ ।

ତୁମ ପାଇଁ କାମ – ୬
BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 9 ଉଭିଦର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶର ଗଠନ ଓ କାର୍ଯ୍ୟ - 13

  • ପ୍ରତ୍ୟେକ ପତ୍ରକରେ ଛୋଟ ଛୋଟ ଡେମ୍ଫ ଥାଏ । ବେଳେବେଳେ ପତ୍ରକଟି ପତ୍ରଭଳି ଦେଖାଗଲେ ମଧ୍ୟ ଏହା ପତ୍ର ନୁହେଁ । ଏହା ଫଳକର ଗୋଟିଏ ଅଂଶ ମାତ୍ର । ଏହିଭଳି ପତ୍ରକ ଥ‌ିବା ପତ୍ରକୁ ଯୌଗିକ ପତ୍ର କୁହାଯାଏ । କିନ୍ତୁ ଆମ୍ବ, ପଣସ ଓ ଅମୃତଭଣ୍ଡା ଆଦିର ପତ୍ରକୁ ମୌଳିକ ପତ୍ର କୁହାଯାଏ ।
  • ଆମ୍ବ, ପଣସ, ପିଜୁଳି ଇତ୍ୟାଦି ପତ୍ରର ଧାର ଦନ୍ତୁରିତ ନୁହେଁ । କିନ୍ତୁ ମନ୍ଦାର ପତ୍ରର ଧାର ଦନ୍ତୁରିତ । ଅମୃତଭଣ୍ଡା ପତ୍ରର ଧାର ବହୁ ପରିମାଣରେ ଦନ୍ତୁରିତ ।
  • ଅଶ୍ଵତ୍‌ଥ ପତ୍ରର ଅଗ୍ର ଖୁବ୍ ଗୋଜିଆ ହେଲାବେଳେ ପଣସ ପତ୍ରର ଅଗ୍ର ଆଦୌ ଗୋଜିଆ ନୁହେଁ । ବହୁ ଜାତିର ପତ୍ରର ଅଗ୍ର ଅଳ୍ପବହୁତେ ଗୋଜିଆ ହୋଇଥାଏ; ମାତ୍ର କାଞ୍ଚନ ପତ୍ରର ଅଗ୍ରଟି ଦେଖ‌ିଲେ ମନେହୁଏ ଯେପରି ତାହା ଭିତରକୁ ପଶିଯାଇଛି ।
  • ବିଭିନ୍ନ ଜାତିର ପତ୍ର ଫଳକ ମଝିରେ ଗୋଟିଏ ଗୋଟିଏ ମୋଟା ଶିରା ଥାଏ ଏବଂ ସେଥୁରୁ ଶାଖା ଓ ପ୍ରଶାଖା ଶିରାମାନ ବାହାରିଥାଏ । ଦୁଇଟି ଶାଖା ଶିରାରୁ ବାହାରିଥିବା ଦୁଇଟି ପ୍ରଶାଖା ଶିରା ପରସ୍ପର ସହିତ ଯୋଡ଼ିହୋଇ ଫଳକ ଦେହରେ କୁହାଯାଏ ।

(iii) ଶିମ୍ବ, ନିମ୍ବ, ସଜନା ଆଦି ପତ୍ରର ଫଳକଗୁଡ଼ିକ ଛୋଟ ଛୋଟ ଅଂଶରେ ବିଭକ୍ତ । ଏହି ଛୋଟ ଅଂଶଗୁଡ଼ିକୁ ପତ୍ରକ କହନ୍ତି । ପ୍ରତ୍ୟେକ ପତ୍ରକରେ ଛୋଟ ଛୋଟ ଡେମ୍ଫ ଥାଏ ।
BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 9 ଉଭିଦର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶର ଗଠନ ଓ କାର୍ଯ୍ୟ - 14
(iv) ବେଳେବେଳେ ପତ୍ରକଟି ପତ୍ରଭଳି ଦେଖାଗଲେ ମଧ୍ୟ ଏହା ପତ୍ର ନୁହେଁ । ଏହା ଫଳକର ଗୋଟିଏ ଅଂଶ ମାତ୍ର । ଏହିଭଳି ପତ୍ରକ ଥିବା ପତ୍ରକୁ ଯୌଗିକ ପତ୍ର କୁହାଯାଏ । ଆମ୍ବ, ପଣସ ଓ ଅମୃତଭଣ୍ଡା ଆଦିର ପତ୍ରକୁ ମୌଳିକ ପତ୍ର କୁହାଯାଏ ।

BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 9 ଉଭିଦର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶର ଗଠନ ଓ କାର୍ଯ୍ୟ

→ ପତ୍ରର କାର୍ଯ୍ୟ :

  • ପତ୍ର ନିଜ ପାଇଁ ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ସମସ୍ତ ଜୀବଜଗତକୁ ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ ।
  • ପତ୍ରରେ ଥ‌ିବା ଅସଂଖ୍ୟ ଛିଦ୍ରଦ୍ୱାରା ଉଭିଦ ବାୟୁମଣ୍ଡଳରୁ ଅମ୍ଳଜାନ ନେଇ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ତ୍ୟାଗ କରି ଶ୍ବସନ କରିଥାଏ । ଏହି ଛିଦ୍ରଗୁଡ଼ିକ ଦ୍ଵାରା ଉଭିଦ ଶରୀରରୁ ଅତ୍ୟଧିକ ଜଳକୁ ଜଳୀୟବାଷ୍ପ ଆକାରରେ ବାହାରକୁ ଛାଡ଼ିଥାଏ । ଏହାକୁ ଉଚ୍ଛେଦନ କୁହାଯାଏ । ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାଦ୍ଵାରା ଗଛପାଖ ଥଣ୍ଡା ଲାଗେ ।

ଫୁଲ :

  • ଫୁଲଟି ଗୋଟିଏ ବୃନ୍ତଦ୍ୱାରା କାଣ୍ଡ ସହିତ ଲାଗିରହିଥାଏ । ଗୋଟିଏ ଫୁଲରେ ବୃନ୍ତ, ବୃତ୍ତି, ଦଳ ବା ପାଖୁଡ଼ା, ପୁଂକେଶର ଓ ଗର୍ଭକେଶର ପରି ଅଂଶମାନ ଥାଏ ।
  • ଫୁଲଟି କଢ଼ ଅବସ୍ଥାରେ ବୃଦ୍ଧିଚକ୍ର (୧ମ ଚକ୍ର) ବାହାରକୁ ଦେଖାଯାଏ । କଢ଼ ବଡ଼ ହେଲେ ଦଳଚକ୍ର (୨ୟ ଚକ୍ର) ଦେଖାଯାଏ । ଫୁଲ ଫୁଟିଲେ ପୁଂକେଶର ଚକ୍ର (୩ୟ ଚକ୍ର) ଓ ଗର୍ଭକେଶର ଚକ୍ର (୪ର୍ଥ ଚକ୍ର) ଦେଖାଯାଏ ।

ପୁଂକେଶର ଚକ୍ର ଥାଏ । ଏଥ‌ିରେ ୧୦ଟି ଫୁକେଶର ଅଛି । ଫୁକେଶର ଚକ୍ର ଚାରିପାଖରେ ଦଳଚକ୍ର ଥାଏ । ଏଥ‌ିରେ ପ୍ରାୟ ୫ଟି ଦଳ ବା ପାଖୁଡ଼ା ଅଛି । ଦଳଚକ୍ରକୁ ବୃତ୍ତିଚକ୍ର ଘେରିରହିଥାଏ । ଏଥ‌ିରେ ୫ଟି ବୃତ୍ତି ଅଛି ।

ତୁମ ପାଇଁ କାମ ୭

→ ଫୁଲର କାର୍ଯ୍ୟ :

  1. ଫୁଲର ପ୍ରତ୍ୟେକ ପୁଂକେଶରରେ ଗୋଟିଏ ଦଣ୍ଡ ଓ ତା’ ଅଗରେ ପରାଗ ପେଟିକା ଥାଏ । ପରାଗ ପେଟିକାରେ ପରାଗ ରେଣୁ ଥାଏ ।
  2. ପ୍ରତି ଗର୍ଭକେଶର ଅଗ୍ରଭାଗରେ ଗର୍ଭଶୀର୍ଷ, ମଧ୍ୟଭାଗରେ ଗର୍ଭ ଦଣ୍ଡ ଓ ତଳ ଭାଗରେ ଗର୍ଭାଶୟ ଥାଏ ।
  3. ପାକଳ ପରାଗ ପରିପକ୍ବ ଗର୍ଭ ଶୀର୍ଷରେ ପଡ଼ିଲେ ପରାଗ ସଙ୍ଗମ ହୁଏ । ପରାଗ ସଙ୍ଗମର କିଛି ଦିନ ପରେ ଗର୍ଭାଶୟଟି ଫଳରେ ପରିଣତ ହୁଏ । ଗର୍ଭାଶୟ ମଧ୍ୟରେ ଗୋଟିଏ ବା ଗୁଡ଼ିଏ ଡିମ୍ବକୋଷ ରହିଥା’ନ୍ତି । ଫଳ ମଧ୍ୟରେ
  4. କଖାରୁ, କଲରା ଆଦି ଗଛରେ ଅଣ୍ଡିରା ଫୁଲରେ ଗର୍ଭ କେଶର ନଥାଏ ଏବଂ ମାଈ ଫୁଲରେ ଫୁକେଶର ନଥାଏ । ପୋଟଳ, କାଙ୍କଡ଼, ଅମୃତଭଣ୍ଡା, ତାଳ ଜାତିର ଅଣ୍ଡିରା ଗଛ ଓ ମାଈ ଗଛ ଦେଖାଯାଏ ।
    BSE Odisha 6th Class Science Solutions Chapter 9 ଉଭିଦର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶର ଗଠନ ଓ କାର୍ଯ୍ୟ - 15

ଫଳ :
(i) ଗର୍ଭାଶୟଟି ପରାଗ ସଙ୍ଗମ ପରେ ଫଳ ହୁଏ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ଫଳରେ ଗୋଟିଏ ଆବରଣ ଓ ଏକ କିମ୍ବା ଏକାଧ୍ଵ ବୀଜ ଥାଏ ।
(ii) ବୀଜ ଫଳ ଭିତରେ ନିରାପଦରେ ଗଠିତ ହୁଏ, ବଢ଼େ ଓ ପାକଳ ହୁଏ । ବୀଜ ପୁଣି ଆଉ ଥରେ ନୂତନ ଗଛ ହେବାପାଇଁ ସାହାଯ୍ୟ କରି ବଂଶବିସ୍ତାର କରେ ।

 

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

Odisha State Board BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध) Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 8 Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

अनुशीलनी

1. इन प्रश्नों के उत्तर दीजिए

(क) भारी वर्षा हुई तो क्या हुआ ?
उत्तर:
नानी के गाँव में एक बहुत बड़ा कुआँ था । उसमें चार-छह मेंढ़क रहते थे । भारी वर्षा हुई तो कुएँ में पानी भर गया । पानी उस कुएँ से बाहर आने लगा । पानी की उस बाढ़ में कुएँ में रहनेवाले मे ढ़क बाहर निकल आए ।

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

(ख) बाहर निकले मेंढ़कों की क्या हालत हुई ?
उत्तर:
बाहर निकले मेंढ़कों खुशी से इधर-उधर उछलने लगे । एक शरारती मेंढ़क गर्व से सड़क पर उछलने लगा । एक गाड़ी के पहिए के नीचे वह आ गया, पर बच गया । अपने को बलशाली मानवाला एक मेंढक कूदते सम साँप के मुँह से बच गया । तीसरे मेंढ़क की पिछली टाँग साइकिल से टूट गई ।

(ग) आदमी घर से निकले तो पहले क्या करें ?
उत्तर:
घर से निकले तो पहले अपने को काबू में रखे। अपने को बड़ा न माने । विनयी बने । गुस्सा न करे । दूसरों के साथ अच्छा बर्ताव करे । दूसरों के साथ मिलजुलकर रहना सीखे । उसका व्यवहार दूसरों को बुरा न लगे, किसी को

(घ) कैसा व्यवहार अशिष्ट समझा जाता है ?
उत्तर:
दूसरों से झगड़ना, नाराज होना, गाली-गलौज करना, चिल्लाना, जिद करके अकड़ना, बिना पूछे दूसरों की चीज छूना, दूसरों के काम में दखल देना जैसे व्यवहारों को अशिष्ट समझा जाता है । हमारा व्यवहार दूसरों को बुरा लगना, हमारे कारण को असुबिधा होना या दिल को दुख होना भी अशिष्ट व्यवहार हैं।

(ङ) शिष्टता किन-किन कामों में है ?
उत्तर:
अपनी बुरी आदतों को रोकने, अपने मन और भावों hi काबू में रखने, जोर-जोर से न बोलने, बड़ों और गुरुजनों का सम्मान करने, सहपाठियों से मित्र भाव रखने, छोटों को स्नेह करने, अपनी बारी का इंतज़ार करने, लाईन में आने, स्कूल तथा ट्राफिक के नियम मानने में शिष्टता है ।

(च) आदमी के दोस्त या दुश्मन कैसे बनते हैं ?
उत्तर:
आदमी के व्यवहार से दोस्त या दुश्मन बनते हैं । हम ऐसा व्यवहार करें कि वह दूसरों को बुरा न लगे, उनकी असुविधा न हो, उनके दिल को कोई दुःख न पहुँचे । इससे लोग दोस्त वन जाएँगे । हम झगड़ा करेंगे, गाली देंगे, दूसरों के काम में दखल देंगे तो लोग हमारे दुश्मन बन जाएँगे ।

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

2. निम्न प्रश्नों के उत्तर एक-दो वाक्यों में दीजिए :

(क) अनुपम कहाँ रहता है ?
उत्तर:
अपुनम भुवनेश्वर में रहता है ।

(ख) एक दिन क्या हुआ ?
उत्तर:
एक दिन भारी वर्षा हुई ।

(ग) कुएँ में कौन थे ?
उत्तर:
कुएँ में चार-छह मेंढ़क रहते थे ।

(घ) बाढ़ आने पर मेंढ़कों की क्या दशा हुई ?
उत्तर:
पानी की उस बाढ़ में मेंढ़क कुएँ से बाहर आ गए।

(ङ) पहले मेंढ़क की क्या हालत हुई ?
उत्तर:
पहला मेंढ़क ऐंठकर सड़क पर उछलते समय एक गाड़ी के पहिए के नीचे आ गया, पर बच गया ।

(च) तीसरे मेंढ़क का स्वभाव कैसा था ?
उत्तर:
तीसरा मेंढ़क बड़ा घमंडी था ।

(छ) मेंढ़की ने अपने बच्चों से क्या कहा ?
उत्तर:
मेंढ़की ने अपने बच्चों से कहा कि खबरदार, बाहर निकलो तो अपने को बचाना सीखो, संभलकर चलो, आफत से बचो !

(ज) विनयी होने का क्या मतलब है ?
उत्तर:
विनयी होने का मतलब है घमंड न करना, अपने को बड़ा न मानना ।

(झ) आदमी के बच्चों को क्या करना चाहिए ?
उत्तर:
आदमी के बच्चों को दूसरों के साथ मिलजुलकर रहना चाहिए ।

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

3. निम्न प्रश्नों के उत्तर दीजिए :

(क) किसने कहानी सुनाई ?
उत्तर:
नानी ने कहानी सुनाई ।

(ख) मेंढ़क सड़क पर क्या करने लगे ?
उत्तर:
मेंढ़क सड़क पर फुदकने लगे ।

(ग) मेंढ़क की कौन-सी टाँग टूट गई ?
उत्तर:
मेंढ़क की पिछली टाँग टूट गई ।

(घ) अपने अच्छे बर्ताव से लोग क्या बनेंगे ?
उत्तर:
अपने अच्छे बर्ताव से लोग दोस्त बनेंगे।

4. निम्नलिखित विकल्पों में से सही उत्तर चुनिए :

(क) आदमी जानवर से अच्छा है, क्यों कि उसमें ज्यादा:
(i) बल है
(ii) बुद्धि है
(iii) सुंदरता है
(iv) नम्रता है
उत्तर:
(ii) बुद्धि है

(ख) विनय का भाव क्या है ? सही विकल्प चुनिए –
(i) अपने को बड़ा मानना
(ii) अपने को बड़ा न मानना,
(iii) दूसरे को पीटना
(iv) दूसरे के साथ नाचना
उत्तर:
(ii) अपने को बड़ा न मानना

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

(ग) बड़ों और गुरुजनों का क्या करना चाहिए ?
(i) सम्मान करना
(ii) स्नेह करना
(iii) आदर करना
(iv) इंतजार करना
उत्तर:
(i) सम्मान करना

भाषाकार्य

5. इन शब्दों को देखिए इनके दो रूप होते हैं।
BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 3 हम क्या-क्या जानते हैं 9
गया, आया, हुआ आदि रूप सही हैं ।
आ, आआ, हुया नहीं होता ।

6. सही वर्तनी लिखिए:
पहिआ, विस्व, सौहाद्र, बजरगं, छाति, एंठ, काबु, नानि, पुछा, भाइ, र्बताव, असिस्ट, भर्द, दुसरा
उत्तर:

  • पंहिआ — पहिया
  • सौहाद्र —  सौहार्द
  • छाति — छाती
  • विस्व — विश्व
  • बजरगं — बजरंग
  • एंठ — ऐंठ
  • काबउ — काबू
  • पुछा — पूछा
  • बताव — बर्ताव
  • भर्द — भद्र
  • नानि — नानी
  • भाइ — भाई
  • असिस्ट — अशिष्ट
  • दुसरा — दूसरा

7. निम्नलिखित वाक्यों को सुधार कर लिखिए:

(i) एक बार भारी वर्षा हुआ ।
(ii) दूसरों के झगड़ना अच्छी बात नहीं ।
(iii) आदमी के आचरण सभ्य होता है ।
(iv) उसका पिछला टाँग टूट गया ।
(v) वह मेरा ओर देखने लगा ।
शुद्ध वाक्य
(i) एक बार भारी वर्षा हुई ।
(ii) दूसरों से झगड़ना अच्छी बात नहीं है ।
(iii) आदमी का आचरण सभ्य हाता है।
(iv) उसकी पिछली टाँग टूट गई ।
(v) वह मेरी ओर देखने लगा ।

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

जानिए :
निम्नलिखित शब्दों को देखिए इन्हें ‘संज्ञा ” शब्द कहते हैं ।
संज्ञा शब्द कर्त्ता या कर्म हो सकते हैं ।
कुआँ, मेंढक, वर्षा, बाढ़, पानी, रात, कहानी, अनुपम, ‘भुवनेश्वर, मालिक, साँप, बच्चा, खुशी, टोली, आदत, सौहार्द, मित्रता, कक्षा

इन संज्ञा शब्दों को निम्नलिखित वर्गों में सजाइए –
(क) व्यक्तिवाचक
(ख) द्रव्यवाचक
(ग) जातिवाचक
(घ) समूहवाचक
(ङ) भाववाचक
उत्तर:
(क) व्यक्तिवाचक- अनुपम, भुवनेश्वर
(ख) द्रव्यवाचक- पानी
(ग) जातिवाचक – कुआँ, मेंढक, वर्षा, बाढ़, रात, कहानी, मालिक, साँप, बच्चा
(घ) समूहवाचक टोली,कक्षा
(ङ) भाववाचक खुशी, आदत, सौहार्द, मित्रता

8. उचित संज्ञा और विशेषण शब्दों को जोड़िए :

क — ख
अच्छी — दुनिया
भद्र — आदत
भारी — साँप
बड़ा — वर्षा
बुरी — आदत
खुली — दुनिया
उत्तर:
क — ख
अच्छी — कहानी
भद्र — व्यवहार
भारी — वर्षा
बड़ा — साँप
बुरी — आदत
खुली — दुनिया

9. उदाहरण के अनुसार वचन बदलिए :

(i) घर – घर
मेंढ़क – मेंढ़क
पाँव — पाँव
साँप — साँप

(ii) रात — टाँगे
सड़क — सड़कें
साइकिल — साइकिलें
टाँग — टाँगो
ढूह — दूहें
आदत — आदतें

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

(iii) कुआँ — कुऐ
पहिया — पहियाँ
बेटा — बेटे
बच्चा — बच्चे
कीड़ा — कीड़े
लड़का — लड़के

(iv) कहानी — कहानियाँ
गाड़ी — गाड़ियाँ
डाली — डालियाँ
नदी — नदियाँ
लड़की — लड़कियाँ

10. समानार्थी शब्द लिखिए:

  • दुश्मन — शत्रु
  • सौहार्द — मित्रता
  • अशिष्ट — असभ्य
  • ढूह — टीला
  • ऊधमी — शरारती

11. निम्नलिखित शब्दों के लिंग बदलिए :

  • नानी — नाना
  • मेंढ़की — मेंढ़क
  • बहन — बहनोई
  • माँ — बाप

12. विशेषण छाँटिए :
(क) बाहर – ……………..
अचानक – ……………..
दुःखी – ……………..
उत्तर: दु:खी

(ख) मतलब – ……………..
अशिष्ट – ……………..
व्यवहार – ……………..
उत्तर: अशिष्ट

(ग) जरूरी – ……………..
बात – ……………..
उसने – ……………..
उत्तर: जरूरी

(घ) शरारती – ……………..
खुशी – ……………..
के साथ – ……………..
उत्तर: शरारती

(ङ) सम्मान – ……………..
गुरुजन – ……………..
होशियार – ……………..
उत्तर: होशियार

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

(च) अच्छा – ……………..
जानवर – ……………..
चाहिए – ……………..
उत्तर: अच्छा

(छ) कुआँ – ……………..
बड़ा – ……………..
चिल्लाना – ……………..
उत्तर:
(छ) बड़ा

परीक्षोपयोगी अतिरिक्त प्रश्नोत्तर

एक-एक वाक्य में उत्तर दीजिए :

प्रश्न 1.
अनुपम कहाँ रहता था ?
उत्तर:
अनुपम भुवनेश्वर में रहता था।

प्रश्न 2.
अनुपम के घर कौन आई ?
उत्तर:
अनुपम के घर उसकी नानी आई ।

प्रश्न 3.
नानी ने रात को किसे कहानी सुनाई ?
उत्तर:
नानी ने रात को अनुपम को कहानी सुनाई ।

प्रश्न 4.
नानी ने कब कहानी सुनाई ?
उत्तर:
नानी ने रात को कहनी सुनाई ।

प्रश्न 5.
कुआँ किसके गाँव में था ?
उत्तर:
कुआँ नानी के गाँव में था ।

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

प्रश्न 6.
कुएँ में कितने मेंढ़क रहते थे ?
उत्तर:
कुएँ में चार-छह मेंढ़क रहते थे ।

प्रश्न 7.
मेंढ़क कुएँ में दिन-रात क्या करते थे ?
उत्तर:
मेंढ़क कुएँ में दिन-रात उछलते-कूदते और टर्र-टर्र करते थे

प्रश्न 8.
मेंढ़क किसके मालिक बने हुए थे ?
उत्तर:
में ढ़क मानो कुएँ के मालिक बने हुए थे ।

प्रश्न 9.
मेंढ़क कुएँ में रहते समय किस स्वभाव के हो गए थे ?
उत्तर:
मेंढक कुएँ में रहते समय उधमी और शरारती हो गए थे ।

प्रश्न 10.
कुएँ में पानी कैसे भर गया ?
उत्तर:
एक बार भारी वर्षा हुई तो कुएँ में पानी भर गया ।

प्रश्न 11.
मेंढ़क कैसे बाहर निकल आए ?
उत्तर:
कुएँ में पानी भरकर बाहर आने लगा तो पानी की उस बहाव में में ढ़क बाहर निकल आए ।

प्रश्न 12.
मेंढ़क क्यों खुशी से फूल उठे ?
उत्तर:
बाहर की खुली दुनिया सामने देखकर में ढ़क खुशी से फूल उठे ।

प्रश्न 13.
कौन-सा मेंढ़क किसीका सुनता न था ?
उत्तर:
मेंढकों में से जो सबसे शरारती था, वह किसीका सुनता न था ।

प्रश्न 14.
शरारती मेंढ़क ने गाड़ी देखकर क्या किया ?
उत्तर:
शरारती मेंढ़क गाड़ी देखकर ऐंठकर उछलने लगा और पहिए के नीचे जा गिरा, पर बच गया ।

प्रश्न 15.
दूसरा मेंढ़क अपने को क्या मानता था ?
उत्तर:
दूसरा मेंढक अपने को बड़ा बजरंगबली मानता था ।

प्रश्न 16.
दूसरा मेंढ़क किससे बच गया ?
उत्तर:
एक साँप मुँह बाये आया तो दूसरा में ढ़क छिपकर बच गया ।

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

प्रश्न 17.
तीसरे मेंढ़क का स्वभाव कैसा था ?
उत्तर:
तीसरा में ढ़क बड़ा घमंडी था ।

प्रश्न 18.
तीसरा मेंढ़क छाती फुलाकर क्या कहता था ?
उत्तर:
तीसरा में ढ़क छाती फुलाकर कहता था कि मेरी बराबरी करने वाला अभी पैदा नहीं हुआ ।

प्रश्न 19
तीसरे मेंढ़क की क्या दुर्दशा हुई ?
उत्तर:
तीसरे में ढ़क की पिछली टाँग पर एक साइकिल सर्र से निकल गई और उसकी टाँग टूट गई ।

प्रश्न 20.
मेंढ़की पास की ढूह पर क्या कर रही थी ?
उत्तर:
मेंढ़की पास की ढूह पर में ढ़कों की यह दुर्दशा देख रही थी ।

प्रश्न 21.
मेंढ़की ने अपने बच्चों से क्या कहा ?
उत्तर:
मेंढ़की ने अपने बच्चों से कहा “देखो बच्चो ! खबरदार बाहर निकलो तो अपने को बचाना सीखो; संभलकर चलो आफत से बचो ।

प्रश्न 22.
अनुपम ने अपनी नानी से क्या पूछा ?
उत्तर:
अनुपम ने अपनी नानी से पूछा, “नानीजी ! हम घर से बाहर निकलें तो क्या करे ?”

प्रश्न 23.
नानी ने किस प्रकार के व्यवहार को पहली बात कही ?
उत्तर:
नानी ने अपने को काबू में रखने को पहली बात कही।

प्रश्न 24.
अपने को काबू में रखने का मतलब क्या है ?
उत्तर:
अपने को काबू में रखने का मतलब है कि अपने को “बड़ा न मानना ।

प्रश्न 25.
विनय का भाव क्या है ?
उत्तर:
अपने को बड़ा न मानना विनय का भाव है।

प्रश्न 26.
कौन – सा बर्ताव सबको अच्छा लगता है
उत्तर:
गुस्सा न करना, घमंड न करना यह बर्ताव सबको अच्छा लगता है

प्रश्न 27.
अनुपम विनयी होगा तो क्या होगा ?
उत्तर:
अनुपम विनयी होगा तो दूसरे उससे प्यार करेंगे ।

प्रश्न 28.
नानी के अनुसार कौन अपने को बचाते हैं ?
उत्तर:
नानी के अनुसार कीड़े-मकोड़े और जानवर अपने को बचाते हैं ।

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

प्रश्न 29.
घर में रहते समय बच्चों को क्या सीखना चाहिए ।
उत्तर:
घर में रहते समय बच्चों को माता-पिता की बात मानना, भाई-बहनों के साथ रहना सीखना चाहिए ।

प्रश्न 30.
स्कूल में रहते समय बच्चों को क्या सीखना चाहिए ?
उत्तर:
स्कूल में रहते समय बच्चों को मित्रों के साथ अच्छा बर्ताव करना सीखना चाहिए ।

प्रश्न 31.
घर हो या बाहर, बच्चों को किस ओर सावधान रहना चाहिए ?
उत्तर:
घर हो या बाहर, बच्चों को इस ओर सावधान रहना चाहिए कि उनका व्यवहार दूसरों को बुरा न लगे, किसी को असुविधा न हो, किसी का दिल न दुखे ।

प्रश्न 32.
किस-किस आचरण को अशिष्ट माना जाता है ?
उत्तर:
दूसरों से झगड़ना, नाराज होना, गाली-गलौज करना, चिल्लाना, जिद करके अकड़ना, बिना पूछे दूसरे की चीज छूना, दूसरे के काम में दखल देना आदि आचरणों को अशिष्ट माना जाता है ।

प्रश्न 33.
क्या भद्र व्यवहार कहलाता है ?
उत्तर:
अपनी बुरी आदतों को रोकना, अपने मन और भावों को काबू में रखना भद्र व्यवहार कहलाता है ।

प्रश्न 34.
बड़ों और छोटों को कैसा व्यवहार करने को स्कूल में सिखाया जाता है ?
उत्तर:
बड़ों और गुरुजनों का सम्मान करने और छोटों को स्नेह करने को स्कूल में सिखाया जाता है ?

प्रश्न 35.
सहपाठियों से कैसा व्यवहार करना चाहिए ?
उत्तर:
सहपाठियों से सौहार्द भाव रखना चाहिए ।

प्रश्न 36.
स्कूल में किसका इंतजार करने को सिखाया जाता है?
उत्तर:
स्कूल में अपनी बारी का इंतजार करने को सिखाया जाता है।

प्रश्न 37.
बच्चों को कैसे चलने की सिखाया जाता है ?
उत्तर:
बच्चों को अनुशासन मानकर लाईन बनाकर चलने को सिखाया जाता है ।

प्रश्न 38.
बच्चों को कौन-कौन से नियम और कानून नहीं तोड़ने चाहिए ?
उत्तर:
बच्चों को स्कूल के नियम और ट्रैफिक वे कानून नहीं तोड़ने चाहिए ।

प्रश्न 39.
अच्छे बर्ताव का परिणाम क्या होता है ?
उत्तर:
अच्छे बर्ताव से लोग दोस्त बनते हैं ।

प्रश्न 40.
बुरे आचरण का परिणाम क्या होता है ?
उत्तर:
बुरे आचरण से लोग दुश्मन बन जाते हैं ।

प्रश्न 41.
आदमी जानवर से क्यों अच्छी है ?
उत्तर:
आदमी जानवर से अच्छा है क्योंकि उसका आचरण सभ्य होता है ।

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

प्रश्न 42.
सारा विश्व कैसे मित्र हो सकता है ?
उत्तर:
जो अच्छा आचरण करेगा, सारा विश्व उसका मित्र हो सकता है।

एक या दो शब्द में उत्तर दीजिए:

1. अनुपम कहाँ रहता है?
उत्तर: भुवनेश्वर में

2. अनुपम के घर कौन आई ?
उत्तर: उसकी नानी

3. रातको नानी ने क्या सुनाई ?
उत्तर: कहानी

4. कुआँ कहाँ था ?
उत्तर: नानी के गाँव में

5. कुएँ में कितने मेंढ़क रहते थे ?
उत्तर: चार-छह

6. मेंढक कुएँ में अपने को क्या मानते थे ?
उत्तर: मालिक

7. मेंढ़क कैसे बाहर निकले ?
उत्तर: पानी की बाढ़ में

8. कौन-सा मेंढ़क सड़क पर कूदक रहा था ?
उत्तर: शरारती मेंढ़क

9.शरारती मेंढ़क कहाँ जा गिरा ?
उत्तर: पहिए के नीचे

10. दूसरा में ढ़क अपने को क्या मानता था ?
उत्तर: बजरंगबली

11. दूसरा में ढ़क किससे छिपकर बच गया ?
उत्तर: साँप से

12. तीसरे में ढ़क का स्वभाव कैसा था ?
उत्तर: घमंडी था

13. किससे मेंढ़क की पिछली टाँग टूट गई ?
उत्तर: साइकिल से

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

14. अपने बच्चों से संभलकर चलने को किसने कहा ?
उत्तर: मेंढ़की

15. अपने को बड़ा न मानना कैसा भाव है ?
उत्तर: विनय का

16. किसे दूसरे लोग प्यार करते हैं ?
उत्तर: विनयी को

17. हम घर पर किसकी बात मानें ।
उत्तर: माता-पिता की

18. दूसरों से झगड़ना कैसा आचरण हैं ?
उत्तर: अशिष्ट

19. हमें सड़क पर जाते समय किसके कानून नहीं तोड़ने चाहिए ?
उत्तर: ट्रैफिक के

20. हम यदि बुरा आचरण करेंगे लोग क्या बन जाएँगे ?
उत्तर: दुश्मन

मातृभाषा में अनुवाद कीजिए :

प्रश्न 1.
अनुपम भुवनेश्वर में रहता है
उत्तर:
ଅନୁପମ ଭୁବନେଶ୍ଵରରେ ରହେ।

प्रश्न 2.
एक दिन उसकी नानी उनके घर आई ।
उत्तर:
ଦିନେ ତା’ ଆଈ ତାଙ୍କ ଘରକୁ ଆସିଲେ।

प्रश्न 3.
उसने नानी के पाँव छुए ।
उत्तर:
ସେ ଆଈଙ୍କ ପାଦ ଛୁଇଁ ପ୍ରଣାମ କଲା ।

प्रश्न 4.
रात को नानी ने एक अच्छी कहानी सुनाई ।
उत्तर:
ରାତିରେ ଆଈ ଗୋଟିଏ ଭଲ ଗପ ଶୁଣେଇଲେ ।

प्रश्न 5.
मेंढक दिन-रात उछलते-कूदते और टर्र-टर्र करते थे ।
उत्तर:
ବେଙ୍ଗଗୁଡ଼ିକ ଦିନରାତି ଡିଆଁଡ଼େଇଁ କରୁଥିଲେ ଓ କେଁ- କଟର ଶବ୍ଦ କରୁଥିଲେ ।

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

प्रश्न 6.
वे मानों कुएँ के मालिक बने हुए थे ।
उत्तर:
ସତେଯେପରି ସେମାନେ କୂଅର ମାଲିକ ହୋଇଯାଇଥିଲେ।

प्रश्न 7.
वे उधमी और शरारती हो गए थे ।
उत्तर:
ସେମାନେ ଉପଦ୍ରବୀ ଓ ଦୁଷ୍ଟ ହୋଇଯାଇଥିଲେ।

प्रश्न 8.
एक बार भारी बर्षा हुई।
उत्तर:
‘ଥରେ ଭୀଷଣ ବର୍ଷା ହେଲା।

प्रश्न 9.
उनमें जो सबसे ज्यादा शरारती था, किसी का सुनता
उत्तर:
ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଯିଏ ସବୁଠାରୁ ଦୁଷ୍ଟ ଥିଲା, ସେ କାହାରି କଥା ଶୁଣୁ ନଥିଲା ।

प्रश्न 10.
वह ऐंठकर उछलने लगा ।
उत्तर:
ସେ ଗର୍ବରେ ଡେଇଁବାକୁ ଲାଗିଲା।

प्रश्न 11.
वह लम्बा कूदता था ।
उत्तर:
ସେ ବହୁତ ଦୂର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଡେଉଁଥିଲା।

प्रश्न 12.
इतने में एक साँप मुँह बायें आ पहुँचा ।
उत्तर:
ଏତିକିବେଳେ ଗୋଟିଏ ସାପ ଆଁ କରି ଆସି ପହଞ୍ଚିଲା ।

प्रश्न 13.
मेंढ़क छिपकर बच गया ।
उत्तर:
ବେଙ୍ଗଟି ଲୁଚିଯାଇ ବଞ୍ଚଗଲା ।

प्रश्न 14.
तीसरा भी बड़ा घमंडी था ।
उत्तर:
ତୃତୀୟଟି ମଧ୍ୟ ବହୁତ ଗର୍ବୀ ଥିଲା ।

प्रश्न 15.
मेरी बराबरी करनेवाला अभी पैदा नहीं हुआ ।
उत्तर:
ମୋ ସାଙ୍ଗରେ ମୁକାବିଲା କରିବାକୁ ବର୍ତ୍ତମାନ ସୁଦ୍ଧା କେହି ଜନ୍ମ ହୋଇ ନାହିଁ ।

प्रश्न 16.
मेंढ़क की पिछली टाँग टूट गई ।
उत्तर:
ବେଙ୍ଗଟିର ପଛଗୋଡ଼ ଭାଙ୍ଗିଗଲା ।

प्रश्न 17.
पास की ढूह पर एक में ढ़की अपने बच्चों के साथ यह सब देख रही थी ।
उत्तर:
ପାଖ ମାଟିକୁଦ ଉପରେ ଗୋଟିଏ ବେଙ୍ଗୁଲୀ ତା’ ପିଲାମାନଙ୍କ ସହିତ ଏସବୁ ଦେଖୁଥିଲା।

प्रश्न 18.
तुम बाहर निकलो तो अपने को बचाना सीखो ।
उत्तर:
ତୁମେମାନେ ବାହାରକୁ ବାହାରିବାବେଳେ ନିଜକୁ ସୁରକ୍ଷିତ ରଖୁବା ଶିଖ ।

प्रश्न 19.
लेकिन अनुपम डरा नहीं ।
उत्तर:
କିନ୍ତୁ ଅନୁପମ ଡରିଗଲା ନାହିଁ।

प्रश्न 20.
पहली बात है कि अपने को काबू में रखना ।
उत्तर:
ପ୍ରଥମ କଥା ହେଉଛି ଯେ ନିଜକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣରେ ରଖ।

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

प्रश्न 21.
तुम गुस्सा न करना, घमंड न करना ।
उत्तर:
ତୁମେ କ୍ରୋଧ କରିବ ନାହିଁ, ଗର୍ବ କରିବ ନାହିଁ ।

प्रश्न 22.
ऐसा बर्ताव सबको अच्छा लगता है ।
उत्तर:
ଏଭଳି ବ୍ୟବହାର ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଭଲ ଲାଗେ।

प्रश्न 23.
दूसरी बात, कीड़े-मकोड़े और जानवर अपने को बचाते हैं।
उत्तर:
ଦ୍ଵିତୀୟ କଥା, ପୋକ-ଜୋକ ଓ ପଶୁମାନେ ନିଜକୁ, ରକ୍ଷାକରନ୍ତି ।

प्रश्न 24.
लेकिन आदमी के बच्चे दूसरों के साथ मिलजुलकर रहना सीखते हैं ।
उत्तर:
କିନ୍ତୁ ମଣିଷ ପିଲା ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ସହିତ ମିଳିମିଶି ରହିବାକୁ ଶିଖୁଥାଏ ।

प्रश्न 25.
स्कूल में मित्रों के साथ अच्छा बर्ताव करना |
उत्तर:
ତୁମେ ସ୍କୁଲରେ ସାଙ୍ଗମାନଙ୍କ ସହିତ ଭଲ ବ୍ୟବହାର କରିବ ।

प्रश्न 26.
किसी का दिल न दुखे, इस ओर सावधान रहना ।
उत्तर:
କାହାରି ମନରେ ଆଘାତ ନ ଲାଗୁ, ଏଥିପ୍ରତି ସାବଧାନ ରହିବ ।

प्रश्न 27.
दूसरों से झगड़ना, नाराज होना, गाली-गलौज करना, चिल्लाना, जिद करके अकड़ना आदि अशिष्ट आचरण हैं।
उत्तर:
ଅନ୍ୟ ସହିତ କଳିକରିବା, ରାଗିବା, ଗାଳିଗୁଲଜ କରିବା, ପାଟିତୁଣ୍ଡ କରିବା, ଜିଦ କରି ଅଟଳ ରହିବା ଆଦି ଅଶିଷ୍ଟ ଆଚରଣ ।

प्रश्न 28.
इसका मतलब है अपनी बुरी आदतों को रोकना, अपने मन और भावों को काबू में रखना जरूरी है ।
उत्तर:
ଏହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି, ନିଜର ଖରାପ ଅଭ୍ୟାସକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରତ କରିବା, ନିଜ ମନ ଓ ଭାବଗୁଡ଼ିକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣରେ ରଖୁବା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଆବଶ୍ୟକ ।

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

प्रश्न 29.
सहपाठियों से सौहार्द भाव रखना चाहिए।
उत्तर:
ସହପାଠୀମାନଙ୍କ ସହିତ ମିତ୍ରଭାବ ରଖୁବା ଉଚିତ।

प्रश्न 30.
अपनी बारी का इंतजार करना चाहिए ।
उत्तर:
ନିଜ ପାଳି ଆସିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅପେକ୍ଷା କରିବା ଆବଶ୍ୟକ ।

प्रश्न 31.
अपने अच्छे बर्ताव से लोग दोस्त बनेंगे, बुरे आचरण से दुश्मन बन जाएँगे ।
उत्तर:
ନିଜ ଭଲ ବ୍ୟବହାର ଦ୍ବାରା ଲୋକେ ମିତ୍ର ହୋଇଯିବେ, ଖରାପ ଆଚରଣ ଯୋଗୁଁ ଶତ୍ରୁ ପାଲଟିଯିବେ ।

सही उत्तर चूनिए :

प्रश्न 1.
कुएँ और मेंढ़क की बात अनुपम को कैसे मालूम हुई ?
(A) माँ से सुनकर
(B) किताब से पढ़कर
(C) आँखों से देखकर
(D) नानी से सुनकर
उत्तर:
(D) नानी से सुनकर

प्रश्न 2.
कुआँ कहाँ था ?
(A) भुवनेश्वर में
(B) अनुपम के गाँव में
(C) जंगल में
(D) नानी के गाँव में
उत्तर:
(D) नानी के गाँव में

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

प्रश्न 3.
कुएँ में कितने मेंढ़क थे ?
(A) बहुत-से
(B) दो-चार
(C) पाँच-दस
(D) चार-छह
उत्तर:
(D) चार-छह

प्रश्न 4.
मेंढ़क रात-दिन क्या करते थे ?
(A) उछलते-दौड़ते थे
(B) उछलते-कूदते थे
(C) कूदते-भागते थें
(D) खुशियाँ मनाते थे
उत्तर:
(B) उछलते-कूदते थे

प्रश्न 5.
मेंढ़क कुएँ में अपने को क्या मानते थे ?
(A) शरारती
(B) राजा
(C) अंहकारी
(D) मालिक
उत्तर:
(D) मालिक

प्रश्न 6.
मेंढ़क कुएँ में रहकर क्या हो गए थे ?
(A) शरारती
(B) सहनशील
(C) सद्भावरखने वाले
(D) फुदकने में कुशल
उत्तर:
(A) शरारती

प्रश्न 7.
कुएँ में पानी क्यों भर गया ?
(A) आँधी आने से
(B) पानी डाले जाने से
(C) भारी वर्षा होने से
(D) हल्की वर्षा होने से
उत्तर:
(C) भारी वर्षा होने से

प्रश्न 8.
मेंढ़कों ने कुएँ से निकलकर क्या देखा ?
(A) कुएँ का आकार
(B) नीला आसमान
(C) बाहर की प्रकृति
(D) खुली दुनिया
उत्तर:
(D) खुली दुनिया

प्रश्न 9.
सड़क पर कौन फुदकता था ?
(A) सबसे अधिक शरारती मेंढ़क
(B) वह में ढ़क, जिसकी टाँग टूट गई थी
(C) अपने को बजरंगबली माननेवाला
(D) सबसे बड़ा मेंढ़क
उत्तर:
(A) सबसे अधिक शरारती मेंढ़क

प्रश्न 10.
कौन-सा मेंढ़क पहिए के नीचे जा गिरा ?
(A) चौथा
(B) पहला
(C) तीसरा
(D) दूसरा
उत्तर:
(B) पहला

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

प्रश्न 11.
कौन-सा मेंढ़क वड़ा घमंड्डी था ?
(A) पहला
(B) दूसरा
(C) तीसरा
(D) सभी
उत्तर:
(C) तीसरा

प्रश्न 12.
कौन-सा मेंढ़क साँप के मुँह से बच गया ?
(A) अपने को बजरंगबली माननेवाला
(B) सबसे शरारती
(C) सबसे बड़ा घमंडी
(D) कुएँ में छिपजानेवाला मेंढ़क
उत्तर:
(A) अपने को बजरंगबली माननेवाला

प्रश्न 13.
तीसरे में ढ़क की पिछली टाँग कैसे टूट गई ?
(A) सड़क पर फुदकते समय
(B) साँप के सामने से भागते समयं
(C) कुएँ में गिरकर
(D) साइकिल की चोट से
उत्तर:
(A) सड़क पर फुदकते समय

प्रश्न 14.
मेरी बराबरी करने वाला अभी पैदा नहीं हुआ – यह किसने कहा ?
(A) घमप्डी मेंढ़क ने
(B) नानी ने
(C) बजरंगी बली मेंढ़क ने
(D) शरारती मेंढ़क ने
उत्तर:
(A) घमप्डी मेंढ़क ने

प्रश्न 15.
बाहर निकलों तो अपने को बचाना सीखो – किसने कहा?
(A) पहले मेंढ़क ने
(B) मेंढ़की ने
(C) नानी ने
(D) अनुपम की माँ ने
उत्तर:
(C) नानी ने

प्रश्न 16.
मेंढ़की ने बच्चों से किससे बचने को कहा ?
(A) शरारती मेंढ़क से
(B) आफत से
(C) ऊधमियों से
(D) साँप से
उत्तर:
(B) आफत से

प्रश्न 17.
नानी ने अपने को काबू में रहने का अर्थ क्या समझाया?
(A) अपनी बात धीरे से कहना
(B) अपना क्रोध दबाना
(C) अपने को बड़ा न मानना
(D) अपने स्वास्थ्य का ख्याल रखना ।
उत्तर:
(B) आफत से

प्रश्न 18.
क्या होने से दूसरों का प्यार मिलता है ?
(A) विनयी
(B) गुसैल
(C) दुखी
(D) सुखी
उत्तर:
(A) विनयी

प्रश्न 19.
बच्चे कैसे रहना सीखते हैं ?
(A) दूसरों को हराकर
(B) दूसरों से मिलजुलकर
(C) खुद बड़ी खुशी से
(D) कीड़े-मकोड़ो से प्यार करके
उत्तर:
(B) दूसरों से मिलजुलकर

प्रश्न 20.
बच्चे को क्या सीखना चाहिए ?
(A) माँ-बाप की बात मानना
(B) गुरु को प्रणाम करना
(C) भाई-बहनों को खिलाना
(D) किताब गंदी न करना
उत्तर:
(A) माँ-बाप की बात मानना

प्रश्न 21.
हमारा व्यवहार कैसा होना चाहिए ?
(A) कोमल और सरल
(B) यह दूसरों को बुरा न लगे
(C) सच पर आधारित
(D) यह दूसरों को सुनाई पड़े
उत्तर:
(B) यह दूसरों को बुरा न लगे

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

प्रश्न 22.
दूसरों के काम में दखल देना-कैसा आचरण है ?
(A) अशिष्ट
(B) शिष्ट
(C) डरपोक
(D) साहसपूर्ण
उत्तर:
(A) अशिष्ट

प्रश्न 23.
कौन-सा भद्र व्यवहार है ?
(A) झगड़ना
(B) अकड़ना
(C) बुरी आदतों से दूर रहना
(D) नाराज होना
उत्तर:
(C) बुरी आदतों से दूर रहना

प्रश्न 24.
हमें सहपाठियों से कैसा संबंध रखना चाहिए ?
(A) प्रतिद्वन्द्विता का भाव
(B) उनसे मुलाकात करें
(C) दूरी बनाए रखें
(D) सौहार्द भाव रखें
उत्तर:
(D) सौहार्द भाव रखें

प्रश्न 25.
हमें किसका इंतजार करना चाहिए ?
(A) छोटों सेस्नेह का
(B) अपनी लाइन का
(C) अनुशासन का
(D) अपनी बारी का
उत्तर:
(D) अपनी बारी का

प्रश्न 26.
होमें क्या नहीं तोड़ना चाहिए ?
(A) बुरे आचरण
(B) ट्रैफिक के कानून
(C) अपनी होशियारी
(D) ट्रैफिक की लाइन
उत्तर:
(B) ट्रैफिक के कानून

प्रश्न 27.
सारा विश्व हमारा कैसे मित्र बन सकता है ?
(A) अनुशासन में रहने से
(B) माँ-बाप की बात मानने से
(C) सभ्य आचरण से
(D) होशियार बनने से
उत्तर:
(C) सभ्य आचरण से

प्रश्न 28.
हम क्या करने से लोग हमारे दुश्मन बन जाएँगे ?
(A) बुरा आचरण करने से
(B) अच्छा बर्ताव करने से
(C) छोटों को स्नेह न करने से
(D) जानवरों को प्यार करने से
उत्तर:
(A) बुरा आचरण करने से

प्रश्न 29.
कौन-सा काम ठीक नहीं है ?
(A) अच्छा बर्ताव करना
(B) स्कूल के नियम मानना
(C) बुरा आचरण करना
(D) गुरुजनों का सम्मान करना
उत्तर:
(C) बुरा आचरण करना

प्रश्न 30.
शिष्ट आचरण क्या है ?
(A) दूसरों से झगड़ना
(B) दूसरों के दिल को दुखाना
(C) भावों को काबू में रखना
(D) दूसरों को गाली देना
उत्तर:
(C) भावों को काबू में रखना

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

प्रश्न 31.
अनुपम बहुत खुश हुआ, क्योंकि –
(A) उसकी नानी उनके घर आई
(B) नानी ने उसे कहानी सुनाई
(C) अनुपम होशियार लड़का था
(D) वह भुवंनेश्वर में रहता था
उत्तर:
(A) उसकी नानी उनके घर आई

प्रश्न 32.
मेंढ़क कुएँ से बाहर निकल आए, क्योंकि –
(A) बाहर की खुली दुनिया वे देखना चाहते थे
(B) कुएँ में पानी भर गया और बाहर आने लगा
(C) वे लम्बा कूदते थे और शरारती थे
(D) वे बड़े हो गए थे
उत्तर:
(B) कुएँ में पानी भर गया और बाहर आने लगा

प्रश्न 33.
मेंढ़क साँप के मुँह से बच गया, क्योंकि –
(A) वह कूद गया
(B) वह बड़ा बजरंगबली था
(C) वह छ्छिप गया
(D) साँप उसे पकड़ना चाहता था
उत्तर:
(C) वह छ्छिप गया

प्रश्न 34.
यह विनय का भाव है –
(A) अपने को बड़ा मानना
(B) अपने को बड़ा न मानना
(C) दूसरों के साथ नाचना
(D) दूसरों का गुण-गान करना
उत्तर:
(B) अपने को बड़ा न मानना

प्रश्न 35.
ऐसा बर्ताव सबको अच्छा लगता है –
(A) गुस्सा करना
(B) गुस्सा न करना
(C) दूसरों के काम में दखल देना
(D) दूसरों से कुछ न माँगना
उत्तर:
(B) गुस्सा न करना

प्रश्न 36.
यह एक अशिष्ट आचरण है –
(A) भाई-बहनों के साथ रहना
(B) सहपाठियों से सौहार्द रखना
(C) जिद करके अकड़ना
(D) शाम-सवेरे प्रार्थना करना
उत्तर:
(C) जिद करके अकड़ना

प्रश्न 37.
लोग हमारे दोस्त बन जाएँगे –
(A) हमारे बुरे आचरण से
(B) हमारे अच्छे बर्ताव से
(C) छोटों को स्नेह करने से
(D) किसी से न कुछ लेने से न देने से
उत्तर:
(B) हमारे अच्छे बर्ताव से

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

प्रश्न 38.
आदमी जानवर से अच्छा है, क्योंकि :
(A) वह अधिक सुंदर है
(B) वह बुद्धिमान है
(C) उसका आचरण सभ्य होता है
(D) उसके पास बोलने के लिए भाषा है
उत्तर:
(B) वह बुद्धिमान है

शून्यस्थानों की पूर्ति कीजिए :

1. अनुपम ………… में रहता है । (पुरी, कटक, भुवनेश्वर)
उत्तर: भुवनेश्वर

2. अनुपम के घर उसकी ………… आई। (दादी, नानी, मौसी
उत्तर: नानी

3. कुएँ में ………… में ढ़क रहते थे । (दो-चार, चार-छह, पाँच-छह)
उत्तर: चार-छह

4. सबसे ज्यादा ………… मेंढक सड़क पर कूद रहा था। (बजरंगबली, शरारती)
उत्तर: शरारती

5. ………… मेंढ़क साँप के मुँह से बच गया । (पहला, दूसरा, तीसरा)
उत्तर: दूसरा

6. ………… में ढ़क की पिछछली टाँग टूट गई । (पहले, दूसरे, तीसरे)
उत्तर: तीसरे

7. एक में ढ़क की पिछली टाँग ………… से धक्का होने से टूट गई । (गाड़ी, साइकिल, पत्थर )
उत्तर: साइकिल

8. अपने को बड़ा न मानना ………… का भाव है । (गुस्से, विनय, हीनता)
उत्तर: विनय

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

9. दूसरों के काम में दखल देने जैसे आंचरण को ………… माना जाता है । (शिष्ट, अशिष्ट, सहायता)
उत्तर: अशिष्ट

10. अपने मन और ………… को काबूं में रखना जरूरी है । (हृदय, भावों, गुस्से)
उत्तर: भावों

11. छात्रों को सहपाठियों से ………… भाव रखऩा चाहिए । (विनयं, सम्मान, सौहार्द)
उत्तर: सौहार्द

12. छात्रों को अपनी बारी का ………… करना चाहिए । (इंतजार, इंतजाम, आग्रह)
उत्तर: इंतजार

13. स्कूल के नियम, ………… के कानून नहीं तोड़ना चाहिए। (स्कूंल, सड़क, ट्रैफिक)
उत्तर: ट्रैफिक

14. लोग बुरे आचरण से ………… बन जाएँगे । (दोस्त, दुश्मन, शिष्ट)
उत्तर: दुश्मन

उपयुक्त शब्द ले कर खाली जगह भरिए :

1. अनुपम भुवनेश्वर ………… रहता है। (पर, से, में)
उत्तर: में

2. उसने नानी ………… पाँव छुए। (का, के, की)
उत्तर: के

3. रात को नानी ………… कहानी सुनाई। (से,ने, में)
उत्तर: ने

4. कुएँ ………… पानी भंर गया। (पर, में, से)
उत्तर: में

5. वे मानो कुएँ ………… मालिक बने हुएथे। (का, को, के)
उत्तर: के

6. पानी ………… बाढ़ में मेंढ़क बाहर निकल आए। (का, के, की)
उत्तर: के

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

7. वह सड़क ………… फूदक रहा था। (में, को, पर)
उत्तर: पर

8. में ढ़क ………… पीछली टाँग टूटगई। (का, के, की)
उत्तर: की

9. उसने अपने बच्चों ………… कहा। (को, से, पर)
उत्तर: से

10. तुम आफत ………… बचो। (से, में, पर)
उत्तर: से

11. उसने नानी ………… पूछा। (को, से, में)
उत्तर: से

12. यह विनय ………… भाव है। (का, के, की)
उत्तर: का

13. ऐसा बर्ताव सब ………… अच्छा लगता है। (का, को, ने)
उत्तर: को

14. अपने ………… काबू में रखना। (को, से, पर)
उत्तर: को

15. दूसरों ………… झगड़ना बुरी बात है। (से, में, पर)
उत्तर: से

16. सहपाठियों ………… सौहार्द भाव रखना। (को, से, का)
उत्तर: से

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

17. अपनी बारी ………… इंतजार करना चाहिए। (का, के, की
उत्तर: का

18. जानवर ………… आदमी अच्छा है। (में, का, से)
उत्तर: से

वर्तनी शुद्ध कीजिए :

1. पहिआ
2. विस्व
3. सोहाद्र
4. बजरगं
5. छाति
6. एंठ
7. काबु
8. नानि
9. पुछा
10. भाइ
11. बताव
12. असिस्ट
13. भर्द
14. दुसरा
15. होसियार
16. जानबर
17. अनुसासन
18. चिलाना
17. स्कुल
17. ब्वबहार
18. शरारति
19. लाइन
उत्तर:
1. पहिया
2. विश्व
3. सौहार्द
4. बजरंगं
BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)
5. छाती
6. ऐंठ
7. काबू
8. नानी
9. पूछा
10. भाई
11. बर्ताव
12. अशिष्ट
13. भद्र
14. दूसरा
15. होशियार
16. जानवर
17. अनुशासन
18. चिल्लाना
19. स्कूल
20. व्यवहार
21. शरारती
22. लाईन

वाक्यों को शुद्ध कीजिए :

1. एक बार भारी वर्षा हुआ।
उत्तर:
एक बार भारी वर्षा हुआ।

2. दूसरों के झगड़ना अच्छी बात नहीं ।
उत्तर:
दूसरों के झगड़ना अच्छी बात नहीं ।

3. आदमी के आचरण सभ्य होता है ।
उत्तर:
आदमी के आचरण सभ्य होता है ।

4. उसका पिछला टाँग टूट गया।
उत्तर:
उसका पिछला टाँग टूट गया।

5. वह मेरा ओर देखने लगा।
उत्तर:
वह मेरा ओर देखने लगा।

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

6. तुमं तो होशियार है ।
उत्तर:
तुमं तो होशियार है ।

7. यह तुम्हारे काम है ।
उत्तर:
ह तुम्हारे काम है ।

8. वह अपने बच्चों से कहा।
उत्तर:
वह अपने बच्चों से कहा।

9. नानी समझाई।
उत्तर:
नानी समझाई।

10. किसका दिल न दुखे, इस ओर सावधान रहना ।
उत्तर:
किसका दिल न दुखे, इस ओर सावधान रहना।

वचन बदलिए :

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 3 हम क्या-क्या जानते हैं 10

अव्ययों से रिक्त स्थान भरिए :

1. वे ……………….. कुएँ कें मालिक बने हुए थे ।
उत्तर: माना

2. कुएँ में पानी भर गया ……………….. वे बाहर आने लगा।
उत्तर: और

3. बांहर की खुली दुनिया उन ……………….. थी।
उत्तर: के सामनें

4. वे ……………….. उछलने लगे।
उत्तर: इधर-उधर

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

5. ……………….. एक गाड़ी आ गई ।
उत्तर: अचानक

6. वह पहिए ……………….. जा गिरा।
उत्तर: के नीचे

7. तीसरा ……………….. बड़ा घमंडी था।
उत्तर: भी

8. ……………….. एक साइकिल सर्र से निकल गई।
उत्तर: तभी उधर से

9. मेंढ़की अपने बच्चों ……………….. यह सब देख रही थी।
उत्तर: के साथ

10. हम घर से ……………….. निकलें तो क्या करें।
उत्तर: बाहर

11. ……………….. हमें स्कूल में कई बातें सिखाई जाती हैं।
उत्तर: इसीलिए

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

12. तुम ……………….. होशियार हो।
उत्तर: तो

13. ……………….. आचरण आचरण सभ्य होता है ।
उत्तर: क्योंकि

३० शब्दों / दो-तीन वाक्यों में उत्तर दीजिए:

प्रश्न 1.
भारी बर्षा हुई तो क्या हुआ ?
उत्तर:
भारी वर्षा हुई तो कुएँ में पानी भर गया और बाहर आने लगा । पानी की उस बाढ़ में वे सभी मेंढक बाहर निकल आंए। बाहर की खुली दुनिया देखकर मेंढक खुशी से फूल उठे ।

प्रश्न 2.
बाहर निकले मेंठकों की क्या हालत हुई ?
उत्तर:
बाहर निकले मेंढकों में से पहला शरारती मेंढक ऐंठकर सड़क पर उछलते समय पहिए के नीचे आ गया पर बच गया । लम्बा कूदने वाला दूसरा मेंढक छिप कर साँप के मुँह से बच गया । तीसरा घमंडी मेंढक एक साइकिल के नीचे आ गया तो उसकी पिछ्छली टाँग टूट गई ।

प्रश्न 3.
आदमी घर से निकले तो पहले क्या करें ?
उत्तर:
आदमी घर से निकले तो पहली बात है कि हम अपने को काबू में रखे। अपने को बड़ा न मानें; विनयी हों; गुस्सा न करें । घमंड न करें ।

प्रश्न 4.
कैसा व्यवहार अशिष्ट समझा जाता है ?
उत्तर:
हमारा जो व्यवहार दूसरों को बुरा लगे, उनकी असुविधा हो, जिससे उनका दिल दुंखे, वह अशिष्ट व्यवहार समझा जाता है । दूसरों से झगड़ना, नाराज होना, गाली करना, चिल्लाना, जिद करना, बिना पूछ दूसरों की चीज छूना और दूसरों के काम में दखल देना आदि अशिष्ट व्यवहर समझा जाता है ।

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

प्रश्न 5.
शिष्टता किन-किन कामों में होती है ?
उत्तर:
जोर से न बोलना, गुरुजनों का सम्मान करना,सहपाठियों से मित्रभाव रखना, छोटों को स्नेह करना, अपनी बारी का इंतजार करना, अनुशासन मानना, लाइन में चलना, स्कूल के नियम मानना, ट्रैफिक के कानून न तोड़ना आदि कामों में शिष्टता होती है।

प्रश्न 6.
आदमी के दोस्त या दुश्मन कैसे बनते हैं ?
उत्तर:
एक आदमी अच्छा बर्ताव करता है तो लोग उसका दोस्त बनते है। एक आदमी बुऱा आवर्रण करता है तो लोग उसका दुश्मन बनते हैं । हम अपंने सभ्य आचरण द्वारा सारे विश्व को मित्र बना सकते हैं।

प्रश्न 7.
अनुपम नानी के साथ कैसा व्यवहार करता है ?
उत्तर:
अनुपम के घर पर जब उसकी नानी आती हैं, तब अनुपम बहुत खुश होता है । वह नानी के पाँव छूता है । उसके व्यवहार से नानी बहुत खुश होती हैं।

प्रश्न 8.
मेंढकों का स्वभाव कैसा था ?
उत्तर:
मेंढक कुएँ में दिन-रात उछलते कूदते थे और टर्र-टर्र करते थे । वे अपने को कुएँ के मालिक समझते थे और बहुत शरारती हो गए थे ।

प्रश्न 9.
मेंबकी ने अपने बच्चों से सम्भलकर चलने को क्यों कहा ?
उत्तर:
मेंढकी ने अपने बच्चों को सीख दी कि बाहर निकलते समय अपने को बचाना सीखना चाहिए। संभलकर चलना चाहिए । आफत से बचना चाहिए ।

प्रश्न 10.
आदमी के बच्चे को क्या सीखना चाहिए ?
उत्तर:
आदमी के बच्चे को दूसरे से मिलजुलकर रहना चाहिए । उसे घर में माँ – बाँप की बात मानना, भाई – बहनों के साथ मिलकर रहना, स्कूल में मित्रों के साथ अच्छा बतार्व करना आदि व्यवहार सीखना चाहिए ।

प्रश्न 11.
अनुपम की नानी क्यों खुश हुई?
उत्तर:
अनुपम की नानी उनके घर भुवनेश्वर आई। अनुपम बहुत खुश हुआ और नानी के पाँव छुए। इससे नानी बहुत खुश हुए।

प्रश्न 12.
कौन बहुत शरारती हो गए थे ?
उत्तर:
अनुपम की नानी के गाँव में एक बहुत बड़ा कुआँ था। उसमें चार-छह मेंढ़क उछलते-कुदते थे और अपने को कुएँ के मालिक समझते थे। वे बहुत शरारती हो गए थे।

प्रश्न 13.
अनुपम को स्कूल में क्या सिखाया जाता है ?
उत्तर:
अनुपम को स्कूल में कई बातें सिखाई जाती हैं। बड़ों और गुरुजनों का सम्मान करना, सहपाठियों से सौहार्द भाव रखना, छोटों को स्नेह करना, स्कूल के नियम मानना आदि बातें सि खाई जाती हैं।

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

प्रश्न 14.
सारा विश्व कैसे मित्र बन सकता है ?
उत्तर:
आदमी का आचरण सभ्य होता है। सभ्य आचरण से सारा विश्व आदमी का मित्र बन सकता है।

विचार-बिन्दु

हम समाज में रहते हैं। घर से बाहर निकलते हैं तो दूसरों के साथ मिलना पड़ता है । उनके पास काम भी रहता है । इसलिए हम मिलजुल कर रहना सीखें । दूसरों से अच्छा वर्ताब करें । भाईचारा बढ़ाएँ । हम कभी गर्व न करें । समाज का नियम मानें । तब हम समाज में शांति से रह सकेंगे ।

शब्दार्थ

नानी- माँ की माँ (ମାଆଙ୍କ ମାଆ,‍ ଆଈ) ।
पाँव छूना -पैर छूना (ପାଦ ଛୁଇଁବା) ।
उछलना-बेग सहित  ऊपदु उठना-(ଜୋର୍‌ରେ ଉପରକୁ ଉଠିବା) ।
उधमी – उत्पाती – (ଉତ୍ପାତିଆ, ଉପଦ୍ରବୀ) ।
शरारती-दुष्ट
फुदकना-उछलकर कूदना (ଉପରକୁ ଡେଇଁବା) ।
खुशी से फूल उठना- बहुत खुश होना- (ବହୁତ ଖୁସି ହେବା)
ऐंठना-गर्व करना (ଆଁ କରିବା) ।
बजरंगबली-हनुमान जैसा दृढ़ शरीर वाला
मुँह बाना-ले – (ହନୁମାନଙ୍କ ଭଳି ଦୃଢ଼ ଶରୀର)
जाने की इच्छा करना – (ନେଇ ନେବାକୁ ଚାହିଁବା)
मुँह फैलाना – (ଆଁ କରିବା) ।
बराबरी – मुकाबला – (ମୁକାବିଲା କରିବା) ।
ढूह-मिट्टी का टीला – (ମାଟି କୁଦ) ।
आफत-विपत्ति (ବିପଦ) ।
काबू-वश (ନିୟନ୍ତ୍ରଣ) ।
बर्ताव-व्यवहार (ବ୍ୟବହାର) ।
BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)
घमंड-गर्व (ଗର୍ବ)
नाराज-रुष्ट (ରାଗିବା)
अशिष्ट-अभद्र (ଅଭଦ୍ର)।
आदत-अभ्यास (ଅଭ୍ୟାସ) ।
सौहार्द-मित्रता (ମିତ୍ରତା) ।
इंतजार-प्रतीक्षा (ଅପେକ୍ଷା) ।
अनुशासन-नियम पालन (ନିୟମ ମାନିବା) ।
कानून-नियम (ନିୟମ) ।
होशियार-बुद्धिमान (ବୁଦ୍ଧିମାନ) ।
दोस्त-मित्र (ସାଙ୍ଗ)
दुश्मन-शत्रु (ଶତ୍ରୁ)
जानवंर-पश – (ପଶୁ) ।

सारांश

अनुपम भुवनेश्थर में रहता है । एक बार उसकी नानी उनके घर आई ।अनुपम उनके पाँव हुए। नानी खुश हुई । रात को नानी ने एक कहानी सुनाई । नानी के गाँव के एक बड़े कुएँ में चार-छह मेंढ़क रहते थें। वे अपने को कुएँ के मालिक मानते थे । इसलिए शरारती करते थे ।

एक बार बहुत वर्षा हुई तो कुएँ में पानी भरकर बाहर आने लगा । पानी के साथ मेंढ़क भी कुएँ से बाहर आ गए। बाहरी दुनिया देखकर वे खुश हुए।
उनमें से सबसे शरारती मेंढ़क सड़क पर फुदकते समय एक गाड़ी के पहिए के नीचे आ गया, पर बच गया। अपने को सबसे ताकतवर समझने वाले दूसरे मेंढ़क की ओर एक साँप पुँह खोले आ गया, परछिपकर वह भी बच गया। गर्व करने वाले तीसरे मेंढ़क की साइकिल के धक्के से पिछली टाँगटूट गई ।

पास की एक दूह पर से एक मेंढ़की ने यह सब देखकर अपने बच्चों को चेतावनी दी की बाहर निकलते समय अपने को बचाना चाहिए।
अनुपम ने नानी से पूछ्ठा कि बाहर निकलते समय हम क्या करें ?

नानी नें कहा-पहले अपने को काबू में रखो। गर्व न करो । विनयी बनो । किसी पर गुस्सा न करो ।
समाज में सबसे मिलजुलकर रहो। माँ-बापकी बात मानो । घर में भाई-बहनों के साथ, स्कूल में मित्रों के साथ अच्छा बर्ताव करो । किसी के दिल को दु:ख न पहुँचाओ । झगड़ा करना, गाली देना, जिद करना, बिना पूछ्ठे दूसरों की चीज छूना, दूसरों के काम में दखल देना आदि बुरी आदतों से बचना चाहिए।

BSE Odisha 8th Class Hindi Solutions Chapter 4 कुएँ के मेढ़क (ललित निबंध)

अनुपम ने बताया कि हमारे स्कूल में जोर से न बोलना, बडों का आदर करना, सहपाठियों से मित्रता का भाव रखना, छोटों को स्सेह करना, अपनी बारी तक प्रतीक्षा करना, लाईन में जाना, स्कूल के नियम मानना, ट्रैफिक के कानून मानना आदि बातें सिखाई जाती हैं ।
नानी बोली कि अच्छे बर्ताव से लोग मित्र बनते हैं और बुरे बर्ताव से दुश्मन बनते हैं । जिसका आचरण अच्छा होता है, सारा विश्च उसका मित्र बन जाता है ।

ସାରାଂଶ

ଅନୁପମ ଭୁବନେଶ୍ଵରରେ ରହେ । ଥରେ ତା’ ଆଈ ତାଙ୍କ ଘରକୁ ଆସିଲେ । ଅନୁପମ ତାଙ୍କ ପାଦ ଛୁଇଁ ପ୍ରଣାମ କଲା । ଆଈ ଖୁସି ହୋଇଗଲେ । ରାତିରେ ଆଈ ଗପଟିଏ କହିଲେ ।
ଆଈଙ୍କ ଗାଁରେ ଗୋଟିଏ ବଡ଼ କୂଅରେ ଚାରି-ଛଅଟି ବେଙ୍ଗ ରହୁଥିଲେ । ସେମାନେ ନିଜକୁ କୂଅର ମାଲିକ ଭାବୁଥିଲେ । ସେଥିପାଇଁ ବଡ଼ ଦୁଷ୍ଟାମି କରୁଥିଲେ ।
ଥରେ ବହୁତ ବର୍ଷା ହେବାରୁ କୂଅରେ ପାଣି ଭର୍ତ୍ତି ହୋଇ ବାହାରକୁ ବାହାରି ଆସିଲା । ପାଣି ସହିତ ବେଙ୍ଗମାନେ ମଧ୍ୟ କୂଅ ବାହାରକୁ ଚାଲି ଆସିଲେ । ବାହାର ଦୁନିଆ ଦେଖି ସେମାନେ ଖୁସି
ହୋଇଗଲେ । ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ସବୁଠାରୁ ଅଧ‌ିକ ଦୁଷ୍ଟ ବେଙ୍ଗ ସଡ଼କ ଉପରେ ଡେଉଁଥିବା ସମୟରେ ଗୋଟିଏ ଗାଡ଼ିର ଚକ ତଳେ ପଡ଼ିଗଲା । କିନ୍ତୁ ସୌଭାଗ୍ୟବଶତଃ ବଞ୍ଚିଗଲା । ନିଜକୁ ସବୁଠାରୁ ବଳୁଆ ଭାବୁଥୁବା ଆଉ ଗୋଟିଏ ବେଙ୍ଗ ଆଡ଼କୁ ସାପଟିଏ ଆଁ କରି ମାଡ଼ି ଆସିଲା । ସେ କିନ୍ତୁ ଲୁଚି ଯାଇ ବଞ୍ଚିଗଲା । ବହୁତ ଗର୍ବ କରୁଥିବା ତୃତୀୟ ବେଙ୍ଗଟିର ସାଇକେଲ ଧକ୍‌କାରେ ଗୋଡ଼ ଭାଙ୍ଗିଗଲା ।
ପାଖରେ ମାଟିକୁଦ ଉପରେ ଗୋଟିଏ ବେଙ୍ଗୁଲୀ ଏ ସବୁ ଦେଖି ତା’ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ଚେତେଇ ଦେଲା ଯେ ବାହାରକୁ ବାହାରିବା ସମୟରେ ନିଜକୁ ରକ୍ଷା କରିବା ଆବଶ୍ୟକ ।

ଅନୁପମ ଆଈଙ୍କୁ ପଚାରିଲା ଯେ ଆମେ ବାହାରକୁ ବାହାରିବା ସମୟରେ କ’ଣ କରିବୁ ?
ଆଈ ବୁଝାଇଦେଲେ – ଆଗ ନିଜକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣରେ ରଖିବ, ଗର୍ବ କରିବନି । ବିନୟୀ ହେବ । କାହାରି ଉପରେ ରାଗିବ ନାହିଁ ।
ସମାଜରେ ସମସ୍ତେ ମିଳିମିଶି ଚଳିବ । ବାପା ମାଆଙ୍କ କଥା ମାନିବ । ଘରେ ଭାଇ-ଭଉଣୀଙ୍କ ସହିତ ଓ ସ୍କୁଲରେ ସହପାଠୀମାନଙ୍କ ସହିତ ଭଲ ବ୍ୟବହାର କରିବ । କାହାରି ମନରେ କଷ୍ଟ ଦେବ ନାହିଁ । ଝଗଡ଼ା କରିବା, ଗାଳି ଦେବା, ଜିଦ୍ କରିବା, ନ ପଚାରି କାହା ଜିନିଷରେ ହାତ ଦେବା, ଅନ୍ୟର କାମରେ ଅଯଥାରେ ମୁଣ୍ଡ ପୂରେଇବା ଭଳି ଖରାପ ଅଭ୍ୟାସଠାରୁ ଦୂରେଇ ରହିବ ।
ଅନୁପମ କହିଲା ଯେ ଆମ ସ୍କୁଲରେ ଜୋର୍‌ରେ ନ କହିବା, ଗୁରୁଜନମାନଙ୍କୁ ସମ୍ମାନ ଦେବା, ସହପାଠୀମାନଙ୍କ ସହ ମିତ୍ରତା ରକ୍ଷା କରିବା, ସାନମାନଙ୍କୁ ସ୍ନେହ କରିବା, ନିଜ ପାଳି ନ ଆସିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅପେକ୍ଷା କରିବା, ଲାଇନରେ ଯିବା, ସ୍କୁଲ୍‌ର ନିୟମ ମାନିବା, ଟ୍ରାଫିକ୍ ନିୟମ ମାନିବା ଆଦି ଅନେକ କଥା ଶିଖାଯାଉଛି ।
ଆଈ କହିଲେ ଭଲ ବ୍ୟବହାର କଲେ ଲୋକ ମିତ୍ର ହୋଇ ଯାଆନ୍ତି ଓ ଖରାପ ବ୍ୟବହାର କଲେ ଲୋକ ଶତ୍ରୁ ହୋଇଯାଆନ୍ତି । ଯାହାର ବ୍ୟବହାର ଭଲ ହୁଏ, ସାରା ବିଶ୍ୱ ତା’ର ମିତ୍ର ହୋଇଯାଏ ।