Bhagya

Odisha State Board BSE Odisha 9th Class Physical Science Notes Chapter 7 ମହାକର୍ଷଣ will enable students to study smartly.

BSE Odisha Class 9 Physical Science Notes Chapter 7 ମହାକର୍ଷଣ

→ ଉପକ୍ରମ (Introduction) :
(i) ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁର ଗତିର ଦିଗ ଓ ବେଗରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ପାଇଁ ବଳ ଆବଶ୍ୟକ ହୋଇଥାଏ । ପୃଥିବୀ ଉପରେ କିଛି ଉଚ୍ଚତାରୁ ପଡୁଥିବା ବସ୍ତୁର ଗତିର ଦିଗ ସର୍ବଦା ପୃଥ‌ିବୀର କେନ୍ଦ୍ର ଆଡ଼କୁ ନିମ୍ନଗାମୀ ହୋଇଥାଏ ।
(ii) ସୂର୍ଯ୍ୟ ଚତୁର୍ଦ୍ଦିଗରେ ଗ୍ରହମାନେ ଓ ପୃଥ‌ିବୀ ଚାରିପଟେ ଚନ୍ଦ୍ର ଅହରହ ଘୂର୍ଣ୍ଣନ କରନ୍ତି । ଉଚ୍ଚରୁ ତଳକୁ ପଢୁଥ‌ିବା ବସ୍ତୁ ଉପରେ ଏବଂ ଘୂର୍ଣ୍ଣନରତ ଗ୍ରହ ଓ ଚନ୍ଦ୍ର ଉପରେ ନିଶ୍ଚିତଭାବେ କୌଣସି ବାହ୍ୟବଳ ‘କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛି । ଏହି ବଳ ପ୍ରଭାବରେ ଏମାନେ ଗତି କରୁଛନ୍ତି ।
(iii) ସାର୍ ଆଇଜାକ୍ ନିଉଟନ୍ ଙ୍କ ମତରେ, ଏ ପ୍ରତ୍ୟେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବା ବଳର ଲକ୍ଷଣ ଏକ ଓ ଅଭିନ୍ନ ଅଟେ । ଏହି ବଳକୁ ମହାକର୍ଷଣ ବଳ (Gravitational force) କୁହାଯାଏ ।

→ ମହାକର୍ଷଣ (Gravitation):
(i) ଖଣ୍ଡିଏ ସୂତାର ଗୋଟିଏ ମୁଣ୍ଡରେ ଏକ ଛୋଟ ଗୋଲକଟିଏ ବାନ୍ଧି ଅନ୍ୟ ମୁଣ୍ଡଟିକୁ ହାତରେ ଧରି ଗୋଲକଟିକୁ ବୁଲାଇଲେ, ବୃତ୍ତାକାର ପଥରେ ଘୂରିଲାବେଳେ ଗୋଲକର ଗତିର ଦିଗ ସେହି ବୃତ୍ତାକାର ପଥର ପ୍ରତ୍ୟେକ ବିନ୍ଦୁରେ ପରିବର୍ତ୍ତିତ ହୋଇଥାଏ ।
(ii) ଘୂର୍ଣ୍ଣନରତ ଗୋଲକରେ ତା’ର ପରିବେଗର ପରିବର୍ତ୍ତନ ଯୋଗୁ ତ୍ଵରଣ ଥାଏ । ଏହି ତ୍ଵରଣ ଯେଉଁ ବଳଦ୍ଵାରା ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ, ତାହାକୁ କେନ୍ଦ୍ରାଭିସାରୀ (centripetal) ବଳ କୁହାଯାଏ । ଏହି ବଳର ଦିଗ ସର୍ବଦା ବୃତ୍ତାକାର ଘୂର୍ଣ୍ଣନ ପଥର କେନ୍ଦ୍ର ଆଡ଼କୁ ରହିଥାଏ ।
(iii) କେନ୍ଦ୍ରାଭିସାରୀ ବଳ ଯେତେ ସମୟ ପାଇଁ ଗୋଲକ ଉପରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରେ ସେହି ସମୟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଗୋଲକଟି ଘୂରୁଥାଏ ।
(iv) ସୂତାଟି ଛିଣ୍ଡିଗଲେ ବା ସୂତାକୁ ଛାଡ଼ିଦେଲେ ଏହି କେନ୍ଦ୍ରାଭିସାରୀ ବଳ ଉଭେଇ (vanish) ଯାଏ । ଗୋଲକଟି ସେହି ପଥରୁ ବିଚ୍ୟୁତ ହୋଇ ବୃତ୍ତପ୍ରତି ଥିବା ସ୍ପର୍ଶକ ଦିଗରେ ଏକ ସରଳରେଖାରେ ବୃତ୍ତଠାରୁ ବିଚ୍ଛିନ୍ନ ହୋଇ ଚାଲିଯାଏ ।
(v) ଗଛରୁ ଛିଣ୍ଡିଗଲା ପରେ ସେଓ ପୃଥ‌ିବୀ ଆଡ଼କୁ ଆକର୍ଷିତ ହୋଇ ତଳକୁ ଖସିପଡ଼େ । ନିଉଟନ୍‌ଙ୍କ ତୃତୀୟ ଗତି ନିୟମାନୁ ସାରେ ସେଓଟି ମଧ୍ଯ ପୃଥ‌ିବୀକୁ ନିଜ ଆଡ଼କୁ ଆକର୍ଷିତ କରେ ।

(vi ) ନିଉଟନ୍‌ଙ୍କ ଦ୍ଵିତୀୟ ଗତି ନିୟମାନୁ ସାରେ,
ବଳ = ବସ୍ତୁତ୍ଵ x ତ୍ଵରଣ । F = m × a ⇒ a = \(\frac {F}{m}\)
ଯଦି ପ୍ରଯୁକ୍ତ ବଳ ସ୍ଥିର ରହେ ତେବେ a ∝ \(\frac {1}{m}\)
ଅର୍ଥାତ୍ ଏକ ସ୍ଥିର ବଳଦ୍ଵାରା ବସ୍ତୁରେ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥ‌ିବା ତ୍ଵରଣ ବସ୍ତୁର ବସ୍ତୁତ୍ଵ ସହିତ ପ୍ରତିଲୋମାନୁପାତୀ ହୋଇଥାଏ ।
(vii) ପୃଥ‌ିବୀର ବସ୍ତୁତ୍ୱ ସେଓର ବସ୍ତୁତ୍ୱଠାରୁ ଯଥେଷ୍ଟ ଅଧ‌ିକ ହୋଇଥିବାରୁ ସେଓର ଆକର୍ଷଣ ବଳଦ୍ଵାରା ପୃଥ‌ିବୀରେ ଅତି ଅଳ୍ପ ଓ ନଗଣ୍ୟ ତ୍ଵରଣ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । ତେଣୁ ପୃଥ‌ିବୀ ସେଓ ଆଡ଼କୁ ଗତି କରିବା ଜଣାପଡ଼େ ନାହିଁ ।
(ix) ଏହି କାରଣରୁ ଚନ୍ଦ୍ର ପୃଥ‌ିବୀକୁ ଆକର୍ଷଣ କରେ କିନ୍ତୁ ପୃଥ‌ିବୀ ଚନ୍ଦ୍ରପଟେ ଘୂରି ନଥାଏ ।
(x) ସୂର୍ଯ୍ୟ ଓ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଗ୍ରହ ମଧ୍ଯରେ ଏକ ବଳ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବାରୁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଗ୍ରହ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଚାରିପଟେ ଘୂରନ୍ତି।
(xi) ପୃଥ‌ିବୀର ମହାକର୍ଷଣ ବଳକୁ ଏକ ବିଶେଷ ନାମ ଦେଇ ମାଧ୍ୟାକର୍ଷଣ ବଳ (Force of gravity) କୁହାଯାଏ ।

→ ମାଧ୍ୟାକର୍ଷଣର ସର୍ବଭାରତୀୟ ନିୟମ (Universal Law of Gravitation):
ବିଶ୍ଵର ପ୍ରତ୍ୟେକ ବସ୍ତୁ ଅନ୍ୟ ବସ୍ତୁକୁ ନିଜ ଆଡ଼କୁ ଆକର୍ଷଣ କରେ । ଏହି ଆକର୍ଷଣ ବଳର ପରିମାଣ ବସ୍ତୁତ୍ଵୟର ବସ୍ତୁତ୍ଵର ଗୁଣଫଳ ସହ ସମାନୁପାତୀ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ବସ୍ତୁତ୍ଵ କେନ୍ଦ୍ର ମଧ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ଦୂରତାର ବର୍ଗ ସହ ପ୍ରତିଲୋମାନୁପାତୀ ଅଟେ । ଏହି ବଳ ବସ୍ତୁଦ୍ଵୟର ବସ୍ତୁତ୍ଵ କେନ୍ଦ୍ରକୁ ସଂଯୋଗ କରୁଥିବା ସରଳରେଖା ଦିଗରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୁଏ । ଏହାକୁ ସାର୍ବଜନୀନ ମହାକର୍ଷଣ ନିୟମ କୁହାଯାଏ ।

ଗାଣିତିକ ବ୍ୟାଖ୍ୟା :
(i) ମନେକର A ଓ B ବସ୍ତୁଦ୍ଵୟର ବସ୍ତୁତ୍ଵ ଯଥାକ୍ରମେ M ଓ m । A ଓ B ମଧ୍ୟରେ ଦୂରତା = d
ବସ୍ତୁଦ୍ଵୟ ମଧ୍ଯରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବା ମହାକର୍ଷଣ ବଳ = F
ମହାକର୍ଷଣ ନିୟମ ଅନୁ ଯାୟୀ F ∝ M x m ………….(1)
ଏବଂ F ∝ \(\frac{1}{\mathrm{~d}^2}\) ………….(2)
(1) ଓ (2) ରୁ F ∝ \(\frac{\mathrm{M} \times \mathrm{m}}{\mathrm{d}^2}\) ⇒ F = G \(\begin{gathered}\mathrm{M} \times \mathrm{m} \\\mathrm{d}^2\end{gathered}\) ………….(3)
ଏଠାରେ ଓ ଏକ ସମାନୁ ପାତୀ ସ୍ଥିରାଙ୍କ । ଏହାକୁ ମଧ୍ୟ ସାର୍ବଜନୀନ ମହାକର୍ଷଣୀୟ ସ୍ଥିରାଙ୍କ (Universal Gravitational Constant) କୁହାଯାଏ ।
(ii) G ର ମୂଲ୍ୟ ବସ୍ତୁଗୁଡ଼ିକର ପ୍ରକୃତି, ଗଠନ, ସେମାନଙ୍କର ବସ୍ତୁତ୍ଵ ବା ଅବସ୍ଥାନ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ ନାହିଁ ।
(iii) ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ସର୍ବତ୍ର ସମାନ । ତେଣୁ ଏହାକୁ ସାର୍ବଜନୀନ ମହାକର୍ଷଣୀୟ ଧ୍ରୁବାଙ୍କ କୁହାଯାଏ ।
(iv) ଦୁଇଟି ବସ୍ତୁ ମଧ୍ୟରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବା ମହାକର୍ଷଣ ବଳ ସେହି ବସ୍ତୁଦ୍ଵୟର ବସ୍ତୁତ୍ଵ ଓ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ଦୂରତ୍ଵ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ । ଏହି ବଳ ସେହି ବସ୍ତୁଦ୍ଵୟକୁ ଯୋଗ କରୁଥିବା ସରଳରେଖା ଦିଗରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରେ ।
(v) ଯଦି M = m = 1 କି.ଗ୍ରା.
ଏବଂ d = 1 ମିଟର ହୁଏ,
ତେବେ F = G = 6.673 x 10^-11 ନିଉଟନ୍ ମି/କି.ଗ୍ରା ହେବ ।
(vi) ମହାକର୍ଷଣ ବଳର ପରିମାଣ ବହୁତ କମ୍ ହୋଇଥ‌ିବାରୁ ଏହାକୁ ଦୁର୍ବଳ ବଳ (weak force of nature) କୁହାଯାଏ ।

→ ମାଧ୍ୟାକର୍ଷଣର ସର୍ବଭାରତୀୟ ନିୟମର ଗୁରୁତ୍ୱ (Importance of the Universal Law of Gravitation):
(i) ମହାକର୍ଷଣ ବଳ ଯୋଗୁଁ ସମସ୍ତ ଜୀବଜଗତ ପୃଥ‌ିବୀ ପୃଷ୍ଠରେ ଅବସ୍ଥାନ କରିଛନ୍ତି ।
(ii) ଏହି ବଳ ଯୋଗୁଁ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଚାରିପଟେ ଗ୍ରହମାନେ ଓ ପୃଥବୀ ଚାରିପଟେ ଚନ୍ଦ୍ର ଅହରହ ଘୂରୁଛନ୍ତି ।
(iii) ସମସ୍ତ ଜଡ଼ୀୟ ବସ୍ତୁର ଗତି ଓ ସ୍ଥିତି ଏହି ବଳ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ ।

→ ମୁକ୍ତ ପତନ (Free Fall) :
(i) ବସ୍ତୁଟିଏ ଉପରୁ ତଳକୁ ପୃଥ‌ିବୀ ଆଡ଼କୁ ଖସିଲାବେଳେ ତାହା କେବଳ ପୃଥ‌ିବୀର ମହାକର୍ଷଣ ବଳ ଯୋଗୁଁ ଖସେ । ବସ୍ତୁର ଏପ୍ରକାର ଗତିକୁ ମୁକ୍ତ ପତନ (Free Fall) କୁହାଯାଏ ।
(ii) ଯଦି ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁ କେବଳ ମହାକର୍ଷଣ ବଳର ପ୍ରଭାବ ଯୋଗୁଁ ଗତି କରୁଥାଏ ତେବେ ତାହାର ଗତିକୁ ମୁକ୍ତପତନ ଗତି କୁହାଯାଏ ।
(iii) ପୃଥ‌ିବୀର ଆକର୍ଷଣ ବା ମାଧ୍ୟାକର୍ଷଣ ଯୋଗୁଁ ଜାତ ହେଉଥ‌ିବା ତ୍ଵରଣକୁ ମାଧ୍ୟାକର୍ଷଣଜନିତ ତ୍ଵରଣ (acceleration due to gravity) କୁହାଯାଏ ।
(iv) ମାଧ୍ୟାକର୍ଷଣଜନିତ ତ୍ଵରଣକୁ ‘g’ ଅକ୍ଷରଦ୍ଵାରା ସୂଚିତ କରାଯାଏ । ଏହାର ଦିଗ ସର୍ବଦା ତଳକୁ ଅର୍ଥାତ୍ ପୃଥ‌ିବୀ ଆଡ଼କୁ ହୋଇଥାଏ ।
(v) ବସ୍ତୁଟିଏ ତଳକୁ ପଡ଼ୁଥିବାବେଳେ ତ୍ଵରଣ ଗତି ଦିଗରେ ହେଉଥ‌ିବାରୁ ଏହାକୁ ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଓ ବସ୍ତୁଟି ଉପରକୁ ଯାଉଥ‌ିବାବେଳେ ତ୍ଵରଣର ଦିଗ ଗତି ଦିଗର ବିପରୀତ ହୋଇଥିବାରୁ ଏହାକୁ ବିଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ବୋଲି ଧରାଯାଏ ।

g ଓ G ମଧ୍ୟରେ ସଂପର୍କ :
(i) ନିଉଟନ୍‌ଙ୍କ ଗତିର ଦ୍ଵିତୀୟ ନିୟମାନୁସାରେ, ବଳର ପରିମାଣ ବସ୍ତୁତ୍ଵ ଓ ତ୍ଵରଣର ଗୁଣଫଳ ସହ ସମାନ । ମନେକର
(ii) m ବସ୍ତୁତ୍ଵର ଏକ ବସ୍ତୁ ମୁକ୍ତଭାବରେ ଭୂପୃରେ ପଡୁଛି । ଏଠାରେ ବସ୍ତୁର ତ୍ଵରଣ = ମାଧ୍ୟାକର୍ଷଣ ଜନିତ ତ୍ଵରଣ = g I
ପୃଥ‌ିବୀଦ୍ଵାରା ବସ୍ତୁ ଉପରେ ପ୍ରୟୋଗ ହେଉଥିବା ବଳ, F = mg ………….(1)
ପୃଥ‌ିବୀ ଓ ବସ୍ତୁ ମଧ୍ୟରେ ମହାକର୍ଷଣ ବଳ, F = G \(\begin{gathered}\mathrm{M} \times \mathrm{m} \\\mathrm{d}^2\end{gathered}\) ………….(2)
ସମୀକରଣ (1) ଓ (2)ରୁ mg = G \(\begin{gathered}\mathrm{M} \times \mathrm{m} \\\mathrm{d}^2\end{gathered}\) ⇒g = \(\frac{\mathrm{GM}}{\mathrm{d}^2}\) ………….(3)
ଏଠାରେ M = ପୃଥ‌ିବୀର ବସ୍ତୁତ୍ଵ ଓ d = ପୃଥ‌ିବୀଠାରୁ ବସ୍ତୁର ଦୂରତା ।
(iii) ମନେକର ବସ୍ତୁଟି ପୃଥ‌ିବୀ ପୃଷ୍ଠରେ ଅବସ୍ଥାନ କରୁଛି । ଏଠାରେ d = R = ପୃଥ‌ିବୀର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ । ସମୀକରଣ (3)ରେ d = R ସ୍ଥାପନ କଲେ g = \(\frac{\mathrm{GM}}{\mathrm{d}^2}\) …………….(4)
(iv) ପୃଥିବୀପୃଷ୍ଠରେ gର ମୂଲ୍ୟ Rର ମୂଲ୍ୟ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ ଏବଂ gର ମୂଲ୍ୟ R² ସହିତ ପ୍ରତି କେ। ମାନୁପାତୀ ଅଟେ ।

→ G ର ମୂଲ୍ୟ ଗଣନା କରିବାକୁ (To calculate the value of g):
ସାର୍ବଜନୀନ ମହାକର୍ଷଣୀୟ ଧ୍ରୁବାଙ୍କ G = 6.7 x 10^-11 ନିଉଟନ୍ ମି. କି.ଗ୍ରା²
ପୃଥ‌ିବୀର ବସ୍ତୁତ୍ଵ M = 6 x 10²⁴ କି.ଗ୍ରା., ପୃଥ‌ିବୀର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ R = 6.4 x 10⁶ ମିଟର

∴ ମାଧ୍ୟାକର୍ଷଣଜନିତ ତରଣ (g)ର ମୂଲ୍ୟ ୨୫ ମି. /ସେ² |

→ ମାଧ୍ୟାକର୍ଷଣ ବଳ ପ୍ରଭାବରେ ବସ୍ତୁର ଗତି (Motion of objects under the influence of Gravitational Force of the Earth):
(i) ମୁକ୍ତ ପତନରେ ବସ୍ତୁର ଗତି ସମୀକରଣର ରୂପ ସମତ୍ଵରଣରେ ଗତି କରୁଥିବା ବସ୍ତୁର ଗତି ସମୀକରଣର ରୂପ ସହ ସମାନ । ରୂପ ସହ ସମାନ ।
(ii) ମନେକର ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁ t ସମୟ ପାଇଁ ମୁକ୍ତ ପତନରେ ଖସୁଛି । ଏଠାରେ ବସ୍ତୁର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ବେଗ = u, ଅନ୍ତିମ ବେଗ = v ଓ ମାଧ୍ୟାକର୍ଷଣ ଜନିତ ତ୍ଵରଣ = g ଏବଂ t ସମୟରେ ବସ୍ତୁଦ୍ଵାରା ଅତିକ୍ରାନ୍ତ ଦୂରତା = s ହେଲେ,
(iii) ତ୍ଵରଣର ଦିଗ ବସ୍ତୁର ଗତି ଦିଗରେ ହେଲେ gର ମୂଲ୍ୟ ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଓ ଗତି ଦିଗର ବିପରୀତ ହେଲେ gର ମୂଲ୍ୟ ବିଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ହେବ ।

→ ମାସ (Mass):
(i) କୌଣସି ବସ୍ତୁ ମଧ୍ୟରେ ଥ‌ିବା ପଦାର୍ଥର ପରିମାଣକୁ ବସ୍ତୁର ବସ୍ତୁତ୍ଵ କୁହାଯାଏ ।
(ii) ଯେଉଁ ବସ୍ତୁର ବସ୍ତୁତ୍ଵ ଯେତେ ଅଧ‌ିକ ତାହାର ଜଡ଼ତା ସେତେ ବେଶୀ ।
(iii) ବସ୍ତୁର ବସ୍ତୁତ୍ୱ ତାହାର ଅବସ୍ଥିତି ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ ନାହିଁ । ଅର୍ଥାତ୍ ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନରୁ ଅନ୍ୟ ସ୍ଥାନକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ ହେଲେ ବସ୍ତୁର ବସ୍ତୁତ୍ଵର କୌଣସି ପରବର୍ତ୍ତନ ହୁଏ ନାହିଁ ।
(iv) ବସ୍ତୁର ବସ୍ତୁତ୍ଵ ସବୁ ସ୍ଥାନରେ ସ୍ଥିର ରହେ ।
(v) ଏହା ଏକ ଅଦିଶ ରାଶି ଓ ଏହାକୁ ଭୌତିକ ନିକିତିରେ ମାପ କରାଯାଏ ।

→ ଓଜନ (Weight):
ପୃଥ‌ିବୀ ଯେଉଁ ମାଧ୍ୟାକର୍ଷଣ ବଳ ପ୍ରୟୋଗ କରି ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁକୁ ନିଜ ଆଡ଼କୁ ଆକର୍ଷିତ କରେ, ତାହାକୁ ଉକ୍ତ ବସ୍ତୁର ଓଜନ କୁହାଯାଏ ।
(i) ଏକ ବସ୍ତୁ ଉପରେ କ୍ରିୟାଶୀଳ ହେଉଥୁବା ପୃଥ‌ିବୀର ମାଧ୍ୟାକର୍ଷଣ ବଳକୁ ସେହି ବସ୍ତୁର ଓଜନ କୁହାଯାଏ । W= mg 620162 m = ବସ୍ତୁର ବସ୍ତୁତ୍ଵ, g = ମାଧ୍ୟାକର୍ଷଣଜନିତ ତ୍ଵରଣ ଓ W = ବସ୍ତୁର ଓଜନ ।
(ii) ଓଜନର ଏକକ ବଳର ଏକକ ସହ ସମାନ ।
(iii) ଓଜନ ଏକ ସଦିଶ ରାଶି । ଏହାର ପରିମାଣ ଓ ଦିଗ ଉଭୟ ଥାଏ । ଏହାର ଦିଗ ସର୍ବଦା ପୃଥ‌ିବୀର କେନ୍ଦ୍ର ଆଡ଼କୁ ନିମ୍ନମୁଖୀ ହୋଇଥାଏ ।
(iv) ‘g’ ର ମୂଲ୍ୟ ସବୁ ସ୍ଥାନରେ ସମାନ ନଥ‌ିବାରୁ ବସ୍ତୁର ଓଜନ ମଧ୍ୟ ସବୁ ସ୍ଥାନରେ ସ୍ଥିର ନୁହେଁ । ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ବସ୍ତୁର ଓଜନ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ହୋଇଥାଏ ।
(v) ଏହାକୁ କମାନୀ ନିକିତିରେ ମାପ କରାଯାଏ ।
(vi) ଏହା ଏକ ସଦିଶ ରାଶି ।

→ ଚନ୍ଦ୍ରପୃଷ୍ଠରେ ବସ୍ତୁର ଓଜନ (Weight of an object on the Moon) :
(i) ଚନ୍ଦ୍ରପୃଷ୍ଠରେ ଚନ୍ଦ୍ର ଯେଉଁ ମାଧ୍ୟାକର୍ଷଣ ବଳ ପ୍ରୟୋଗ କରି ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁକୁ ନିଜ ଆଡ଼କୁ ଆକର୍ଷଣ କରେ ତାହାକୁ ଚନ୍ଦ୍ରପୃଷ୍ଠରେ ଉକ୍ତ ବସ୍ତୁର ଓଜନ କୁହାଯାଏ । ପୃଥ୍ବୀ ତୁଳନାରେ ଚନ୍ଦ୍ରର ବସ୍ତୁତ୍ଵ କମ୍ ହୋଇଥିବାରୁ ଏହା ବସ୍ତୁ ଉପରେ କମ୍ ମାଧ୍ୟାକର୍ଷଣ ବଳ ପ୍ରୟୋଗ କରେ ।
(ii) ମନେକର m ବସ୍ତୁତ୍ଵ ବିଶିଷ୍ଟ ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁର ଓଜନ ଚନ୍ଦ୍ରପୃଷ୍ଠରେ = W_m ଚନ୍ଦ୍ରର ବସ୍ତୁତ୍ଵ = M_m ଓ ଚନ୍ଦ୍ରର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ = R_m ହୁଏ,
ମହାକର୍ଷଣ ବଳର ନିୟମାନୁ ଯାୟୀ, W_m = G \(\begin{gathered}\mathrm{M}_{\mathrm{m}} \times \mathrm{m} \\\mathrm{R}_{\mathrm{m}}^2\end{gathered}\) …………(1)
(iii) m ବସ୍ତୁତ୍ଵ ବିଶିଷ୍ଟ ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁର ଓଜନ ପୃଥ‌ିବୀପୃଷ୍ଠରେ = W_e ପୃଥ‌ିବୀର ବସ୍ତୁତ୍ଵ = W_e ଓ ପୃଥ‌ିବୀର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ = R_e ହୁଏ,
ତେବେ W_e = G \(\begin{gathered}\mathrm{M}_{\mathrm{m}} \times \mathrm{m} \\\mathrm{R}_{\mathrm{m}}^2\end{gathered}\) …………(2)

(v) ଯଦି g_m = ଚନ୍ଦ୍ରପୃଷ୍ଠରେ ମାଧ୍ୟାକର୍ଷଣ ଜନିତ ତ୍ଵରଣ,
g_e = ପୃଥ‌ିବୀପୃଷ୍ଠରେ ମାଧ୍ୟାକର୍ଷଣ ଜନିତ ତ୍ଵରଣ, m = ବସ୍ତୁର ବସ୍ତୁତ୍ଵ

→ ଥ୍ରଷ୍ଟ ଏବଂ ଚାପ (Thrust and Pressure):
ସଂଘାତ (Thrust) :
ବସ୍ତୁର ପୃଷ୍ଠ ସହ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସି ପୃଷ୍ଠପ୍ରତି ଲମ୍ବଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବା ମୋଟ ବଳକୁ ସଂଘାତ କୁହାଯାଏ । ସଂଘାତର ଏକକ ବଳର ଏକକ ସହ ସମାନ ।

ଉଦ।ହ୍ରରଶ:
(i) ଏକ ହାତୁଡ଼ିଦ୍ଵାରା କାନ୍ଥରେ କଣ୍ଟା ପିଟିବା ସମୟରେ କଣ୍ଟାର ଚେପ୍‌ଟା ମୁଣ୍ଡରେ ବଳ ପ୍ରୟୋଗ କରିବାକୁ ହୁଏ । ଏହି ବଳ କଣ୍ଟାର ମୁନିଆ ଅଗ୍ରଭାଗରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାଏ ଓ କାନ୍ଥ ପ୍ରତି ଲମ୍ବ ଦିଗରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରେ ।
(ii) ବାଲି ଉପରେ ଠିଆହେଲେ ପାଦ ଦୁଇଟି ବାଲି ଭିତରକୁ ଦବିଯାଏ, କିନ୍ତୁ ବାଲି ଉପରେ ଶୋଇ ପଡ଼ିଲେ ଦେହ ବାଲି ଭିତକରୁ ଦବିଯାଏ ନାହିଁ । ଉଭୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଶରୀରର ଓଜନ ବଳ ବାଲି ଉପରେ ଲମ୍ବ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାଏ ।

→ ଚାପ (Pressure):
ଏକ ମଟନ ମତି ଏକକ କ୍ଷେତ୍ରଫଳ ଉପର ଲମ୍ବ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବା ମୋଟ ବଳ ବା ସଂଘାତକୁ ଚାପ କୁହାଯାଏ । ଅର୍ଥାତ୍ ଚାପ ହେଉଛି ସଂଘାତ ଓ କ୍ଷେତ୍ରଫଳର ଅନୁପାତ ।

ଯେଉଁଠାରେ, P = ପୃଷ୍ଠତଳ ଉପରେ ଚାପ, F = ପୃଷ୍ଠତଳ ଉପରେ ସଂଘାତ ଓ A = ପୃଷ୍ଠତଳର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ

ଉଦ।ହ୍ରରଶ:
(i) କାନ୍ଥ ଉପରେ କଣ୍ଟାର ଚେପ୍‌ଟା ମୁଣ୍ଡ ରଖ୍ ମୁନିଆଁ ଅଗ୍ରଭାଗରେ ହାତୁଡିରେ ବଳ ପ୍ରୟୋଗ କଲେ କଣ୍ଟାଟି କାନ୍ଥରେ ପଶେନାହିଁ; କିନ୍ତୁ କାନ୍ଥରେ କଣ୍ଟାର ମୁନିଆଁ ଅଗ୍ରଭାଗକୁ ରଖ୍ ଚେପ୍‌ଟା ମୁଣ୍ଡରେ ବଳ ପ୍ରୟୋଗ କଲେ କଣ୍ଟାଟି କାନ୍ଥ ଭିତରକୁ ପଶିଯାଏ । କାରଣ ମୁନିଆଁ ଅଗ୍ରଭାଗର ସ୍ପର୍ଶ କ୍ଷେତ୍ରଫଳ କମ୍ ହେବାରୁ ବଳର ପ୍ରଭାବ ଅଧିକ ହୁଏ । ଫଳରେ ଚାପ ଅଧିକ ହୁଏ ।
(ii) ଛୁରୀର ପିଠିପଟ ଦ୍ଵାରା ଫଳ କାଟି ହୁଏନାହିଁ । କିନ୍ତୁ ତୀକ୍ଷଣ ଧାରଦ୍ଵାରା ସହଜରେ ଫଳ କାଟି ହୁଏ । ଧାର ପାର୍ଶ୍ଵର ସ୍ପର୍ଶ କ୍ଷେତ୍ରଫଳ କମ୍ ଲବାର ନାମ ଅଧିକ ହୋଇଥାଏ ।

→ ତରଳ ପଦାର୍ଥର ଚାପ (Pressure in Fluids) :
(i) ତରଳ ପଦାର୍ଥ ଯେଉଁ ପାତ୍ରରେ ରହେ, ସେହି ପାତ୍ରର ତଳେ ଓ କାନ୍ଥ ଉପରେ ଚାପ ପକାଏ ।
(ii) ତରଳ ପଦାର୍ଥ ମଧ୍ଯରେ ଏହି ଚାପ ଗୋଟିଏ ବିନ୍ଦୁର ସବୁ ଦିଗରେ ସମାନ ଭାବେ ପ୍ରଯୁକ୍ତ ହୁଏ ।

→ ବୋଇତ (Bouyancy):
(i) ତରଳ ପଦାର୍ଥରେ ବୁଡ଼ିଥିବା ପ୍ରତ୍ୟେକ ବସ୍ତୁ ଉପରେ ତରଳ ପଦାର୍ଥ ଏକ ଉର୍ଦୁବଳ ପ୍ରୟୋଗ କରେ । ଏହାକୁ ପୂବନ ବଳ କୁହାଯାଏ । ତରଳ ପଦାର୍ଥର ଏହି ଉର୍ଦୁବଳ ପ୍ରୟୋଗ କରିବା ଗୁଣକୁ ପ୍ଲବତା କୁହାଯାଏ ।
(ii) କୌଣସି ବସ୍ତୁ ଜଳ ମଧ୍ୟରେ ବୁଡ଼ିଲେ ସେହି ବସ୍ତୁ ଉପରେ କ୍ରିୟାଶୀଳ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ୱମୁଖୀ ପ୍ଲବନ ବଳର ପରିମାଣ ଅପସାରିତ ଜଳର ଓଜନର ପରିମାଣ ସହିତ ସମାନ।

→ ଆର୍କିମିଡେଙ୍କ ନୀତି (Archimede’s Principle) :
କୌଣସି ଏକ ତରଳରେ କୌଣସି ଏକ ବସ୍ତୁକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ବା ଆଂଶିକ ଭାବରେ ବୁଡ଼ାଇଲେ ବସ୍ତୁଟିର ଓଜନ ହ୍ରାସ ପାଏ । ବସ୍ତୁର ଓଜନର ଏହି ଆଭାସୀ ହ୍ରାସ ବସ୍ତୁଦ୍ଵାରା ଅପସାରିତ ତରଳର ଓଜନ ସହ ସମାନ ହୋଇଥାଏ । ଅର୍ଥାତ୍ ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁକୁ ତରଳ ପଦାର୍ଥରେ ବୁଡ଼ାଇଲେ ତାହାର ଓଜନ କିଛି କମିଗଲା ପରି ଜଣାପଡେ । ଏହି ଓଜନ ହ୍ରାସକୁ ଆଭାସୀ ହ୍ରାସ କୁହାଯାଏ । କାରଣ ବସ୍ତୁଟି ତରଳରୁ ବାହାରି ଆସିଲେ ତାହା ତା’ର ପ୍ରକୃତ ଓଜନକୁ ଫେରିଆସେ ।

→ ଆପେକ୍ଷିକ ଘନତା (Relative Density):
(i) ଏକ ବସ୍ତୁର ପ୍ରତି ଏକକ ଆୟତନରେ ଥିବା ବସ୍ତୁତ୍ଵକୁ ବସ୍ତୁର ସାନ୍ଦ୍ରତା କୁହାଯାଏ ।
(ii) ସାନ୍ଦ୍ରତାର ଏକକ କି.ଗ୍ରା. ମି ।
(iii) “ସାନ୍ଦ୍ରତା ପ୍ରତ୍ୟେକ ବସ୍ତୁର ଏକ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଗୁଣ । ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ବସ୍ତୁର ସାନ୍ଦ୍ରତା ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ।
(iv) ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁର ସାନ୍ଦ୍ରତାରୁ ତା’ର ଶୁଦ୍ଧତା । (purity) ଜଣାପଡ଼େ ।
(v) ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁର ସାନ୍ଦ୍ରତା ଓ ଜଳର ସାନ୍ଦ୍ରତାର ଅନୁ ପାତକୁ ସେହି ବସ୍ତୁର ଆପେକ୍ଷିକ ସାନ୍ଦ୍ରତା କୁହାଯାଏ ।
(vi) ଆପେକ୍ଷିକ ସାନ୍ଦ୍ରତାର କୌଣସି ଏକକ ନାହିଁ ।

Odisha State Board BSE Odisha 9th Class Physical Science Notes Chapter 6 ବଳ ଓ ଗତି ନିୟମ will enable students to study smartly.

BSE Odisha Class 9 Physical Science Notes Chapter 6 ବଳ ଓ ଗତି ନିୟମ

→ ଉପକ୍ରମ (Introduction):
(i) ବସ୍ତୁର ଗତି ସମ ଗତି ବା ଅସମ ଗତି ହୋଇପାରେ ।
(ii) ଭୂମି ଉପରେ ଥ‌ିବା ଏକ ବଲ୍‌କୁ ଆଘାତ କଲେ ତାହା ଅବିରତ ଭାବରେ ଗତି କରେ ନାହିଁ । କିଛି ବାଟ ଗତି କଲାପରେ ତାହା ଆପେ ଆପେ ସ୍ଥିର ହୋଇଯାଏ ।
(iii) ଏକ ସ୍ଥିର ବସ୍ତୁକୁ ଗତିଶୀଳ କରିବାପାଇଁ ବା ଏକ ଗତିଶୀଳ ବସ୍ତୁକୁ ସ୍ଥିର କରିବାପାଇଁ କିଛି ପ୍ରୟାସ (effort) ଦରକାର ହୁଏ । ସାଧାରଣତଃ ଏହି ପ୍ରୟାସକୁ ଆମେ ମାଂସପେଶୀୟ ପ୍ରୟାସ ଭାବରେ ଅନୁ ଭବ କରୁ ।
(iv) ବଳର ଅବଧାରଣା (concept) ଠେଲିବା, ଟାଣିବା ବା ଆଘାତ ଦେବା ଉପରେ ପର୍ଯ୍ୟବସିତ ।
(v) ଠେଲିବା, ଟାଣିବା ଓ ଆଘାତ ଦେବା ହେଉଛି ଗୋଟିଏ ଗୋଟିଏ କାର୍ଯ୍ୟପ୍ରଣାଳୀ (method) ଯାହାଦ୍ୱାରା ଆମେ ବସ୍ତୁରେ ଗତି ସୃଷ୍ଟି କରିପାରିବା ।
(vi) ବସ୍ତୁଗୁଡ଼ିକୁ ଠେଲି, ଟାଣି କିମ୍ବା ଆଘାତ କରି ସେମାନଙ୍କର ସ୍ଥିତାବସ୍ଥାରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିହୁଏ ।
(vii) ବଳ ପ୍ରୟୋଗ କରି ବସ୍ତୁର ବେଗରେ, ଗତିର ଦିଗରେ, ଆକାର ଓ ଆକୃତିରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଇପାରିବ ।

→ ଆମ ଜୀବନରେ ବଳ (Force in our Life):
(i) ଆମ ଦୈନନ୍ଦିନ ଜୀବନରେ ‘କଳ’ ଶବ୍ଦର ବ୍ୟବହାର ଅତି ସାଧାରଣ । ଭୂମି ଉପରେ ଚାଲିବାପାଇଁ, ବସ୍ତୁକୁ ଉଠାଇବାପାଇଁ, କ୍ରିକେଟ୍ ବଲ୍‌କୁ ଫୋପାଡ଼ିବାପାଇଁ କିମ୍ବା ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁକୁ ଘୁଞ୍ଚାଇବ। ପାଇଁ ଆମେ ବଳ ଉପଯୋଗ କରିଥାଉ ।
(ii) ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ବଳ ରହିଛି । କିନ୍ତୁ ବଳ ସାଧାରଣତଃ ଠେଲା (Push) କିମ୍ବା ଟଣା (Pull)କୁ ବୁଝାଇଥାଏ ।
(iii) ଯେତେବେଳେ ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁ ଉପରେ ବଳ ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଏ, ତାହା ଗତି କରିବାକୁ ଆରମ୍ଭ କରେ । ବଳ ପ୍ରୟୋଗଦ୍ଵାରା ସ୍ଥିର ବସ୍ତୁ ଗତିଶୀଳ ହୁଏ କିମ୍ବା ଗତିଶୀଳ ବସ୍ତୁ ସ୍ଥିର ହୁଏ କିମ୍ବା ବସ୍ତୁର ଗତି ଧୀର କିମ୍ବା ଦ୍ରୁତ ହୁଏ କିମ୍ବା ଗତିର ଦିଗ ପରିବର୍ତ୍ତିତ ହୋଇଥାଏ ।
(iv) ବଳ ଏକ ବାହ୍ୟ କାରଣ ଯାହାକି ସ୍ଥିରାବସ୍ଥାରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିଥାଏ କିମ୍ବା ବସ୍ତୁର ସରଳରେଖ୍କ ସମଗତିରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିଥାଏ ।
(v) ବଳର ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରଭାବ ସହିତ ଆମେ ଅତି ପରିଚିତ । ଆମେ ଯେଉଁ ଠେଲା ଓ ଟଣା ବଳ ପ୍ରୟୋଗ କରିଥାଉ, ସେଗୁଡ଼ିକୁ ସଂସ୍ପର୍ଶ ବଳ କୁହାଯାଏ ।
(vi) ଅନ୍ୟ ଏକ ବଳ ଅଛି ଯାହା ବିନା ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଅର୍ଥାତ୍ ଶୂନ୍ୟରେ କ୍ରିୟାଶୀଳ ହୋଇଥାଏ । ଏହାକୁ ଅସଂସ୍ପର୍ଶ ବଳ କୁହାଯାଏ । ମାଧ୍ୟାକର୍ଷଣ ବଳ ଓ ଚୁମ୍ବକୀୟ ବଳଦ୍ଵୟ ଅସଂସ୍ପର୍ଶ ବଳର ଉଦାହରଣ ।

→ ବଳର ପ୍ରଭାବ (Effects of Force):
(a) ସ୍ଥିର ବସ୍ତୁକୁ ଗତିଶୀଳ କରାଏ
(i) ଜଣେ ଖେଳାଳି ବଲ୍‌କୁ ଗୋଡ଼ରେ ଆଘାତ ଦେଲେ ତାହା ଗତିଶୀଳ ହୁଏ ।
(ii) ରେଳ ଇଞ୍ଜିନ୍ ରେଳଡ଼ବାଗୁଡିକୁ ବଳ ପ୍ରୟୋଗଦ୍ଵାରା ଟାଣିଥାଏ କିମ୍ବା ଠେଲିଥାଏ ।
(iii) ଓଜନଦାର ଜିନିଷପତ୍ର ବଳଦ, ଗଧ କିମ୍ବା ଘୋଡ଼ାଦ୍ଵାରା ପରିବାହିତ ହୋଇଥାଏ ।
(iv) ଗଛରୁ ଫଳଟି ଛିଣ୍ଡି ମାଧ୍ୟାକର୍ଷଣ ବଳ ପ୍ରଭାବରେ ଭୂମିରେ ପଡେ ।
(v) ଗୋଟିଏ ଚୁମ୍ବକ ଲୁହାକଣ୍ଟାକୁ ଗତିଶୀଳ କରାଇପାରେ ।

(b) ଗତିଶୀଳ ବସ୍ତୁକୁ ସ୍ଥିରାବସ୍ଥାକୁ ଆଣେ
(i) ଭୂମି ସହିତ ଘର୍ଷଣଦ୍ଵାରା ଗଡ଼ିଯାଉଥିବା ବଲ୍ ଅଟକିଯାଏ ।
(ii) ବ୍ରେକ୍ ପ୍ରୟୋଗଦ୍ଵାରା ଗତିଶୀଳ ଟ୍ରେନ୍ କିମ୍ବା କାର୍‌କୁ ଅଟକାଯାଇପାରେ ।
(iii) ଭୂଲମ୍ବ ଦିଗରେ ଉପରକୁ ନିକ୍ଷେପ ହୋଇଥିବା ପଥରର ଗତି ମାଧ୍ୟାକର୍ଷଣ ବଳ ପ୍ରଭାବରେ ଧୀର ହୁଏ ବା ଶେଷରେ ବନ୍ଦ ହୋଇଯାଏ ।
(iv) ମୁକ୍ତ ଭାବରେ ଦୋଳାୟମାନ ଦୋଳକର ଦୋଳନ ବାୟୁର ଘର୍ଷଣ ବଳଦ୍ଵାରା ବନ୍ଦ ହୋଇଯାଏ ।

(c) ଗତିଶୀଳ ବସ୍ତୁକୁ ବେଗ ଓ ଦିଗରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣେ:
(i) ଭୂଲମ୍ବ ଦିଗରେ ଉପରକୁ ନିକ୍ଷେପ ହୋଇଥିବା ପଥରର ବେଗ ଓ ଦିଗରେ ମାଧ୍ୟାକର୍ଷଣ ବଳ ପ୍ରଭ।ବରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଘଟିଥାଏ ।
(ii) ଷ୍ଟିଅରିଂ ଚକିରେ ବଳ ପ୍ରୟୋଗ କରି ଗତିଶୀଳ କାର ଦିଗ ବଦଳାଯାଇପାରେ ।
(iii) ସାଇକେଲ୍ ପ୍ୟାଡ଼େଲ୍‌ରେ ଅଧିକ ବଳ ପ୍ରୟୋଗ କଲେ ତାହା ଅଧିକ ବେଗରେ ଗଡ଼ିଚାଲେ ।
(iv) ଉପଗ୍ରହଗୁଡ଼ିକ ପୃଥ‌ିବୀ ଚାରିପଟେ ସ୍ଥିର ବେଗରେ ଘୂରୁଥାଆନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ମାଧ୍ୟାକର୍ଷଣ ବଳ ପ୍ରଭାବରେ ସେଗୁଡିକର ଦିଗରେ କ୍ରମାଗତ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଘଟିଥାଏ ।

(d) ଆକୃତିରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିଥାଏ।
(i) ଟଣାବଳ ପ୍ରୟୋଗଦ୍ଵାରା ରବର ଫିତାର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି ଘଟିଥାଏ ।
(ii) ସଂପୀଡ଼ନ ବଳ ପ୍ରୟୋଗଦ୍ଵାରା ସ୍ପ୍ରିଙ୍ଗ୍‌ର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ହ୍ରାସ ପାଏ ।
(iii) ସୁନାକୁ ପିଟି ପତଳା ଚଦରରେ ପରିଣତ କରାଯାଏ ।
(iv) ହାତରେ ବଳ ପ୍ରୟୋଗ କରି କାଦୁଅକୁ ବିଭିନ୍ନ ଆକୃତି ଦିଆଯାଏ ।

→ ସନ୍ତୁଳିତ ଏବଂ ଅସନ୍ତୁଳିତ ଶକ୍ତି (Balanced and Unbalanced Force):
(a) ଯେଉଁ ବଳଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରଭାବରେ ବସ୍ତୁର ସ୍ଥିତାବସ୍ଥାରେ ବା ଗତିର ଅବସ୍ଥାରେ କୌଣସି ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୁଏ ନାହିଁ, ସେଗୁଡିକୁ ସନ୍ତୁ ଳିତ ବଳ (Balanced Force) କୁହାଯାଏ ।
(b) ‘ଯେତେବେଳେ ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁ ଉପରେ ଅନେକଗୁଡ଼ିଏ ବଳ କ୍ରିୟାଶୀଳ ହୁଏ ଏବଂ ଯଦି ଏହି ବଳଗୁଡ଼ିକର ପରିଣାମୀ ବସ୍ତୁ ଉପରେ ଶୂନ ହୁଏ, ସେହି ବଳଗୁଡ଼ିକୁ ସନ୍ତୁଳିତ ବଳ କୁହାଯାଏ ।
ଉଦାହରଣ – 1:
(i) ଏକ ଭୂସମାନ୍ତର ଟେବୁଲ ପୃଷ୍ଠ ଉପରେ ଗୋଟିଏ କାଠଖଣ୍ଡ (wooden block) ରଖ୍ ଏହାର ଦୁଇ ମୁଣ୍ଡରେ X ଓ Y ନାମକ ଦୁଇଟି ଦୃଢ଼ ସୂତା ଲଗାଯାଉ ।
(ii) X-ସୂତାକୁ ଟାଣି କାଠଖଣ୍ଡ ଉପରେ ବଳ ପ୍ରୟୋଗ କଲେ ତାହା ଡାହାଣ ଦିଗକୁ ଗତିକରି ଘୁଞ୍ଚିଯିବ । ସେହିପରି Y-ସୂତାକୁ ଟାଣି କାଠଖଣ୍ଡ ଉପରେ ବଳ ପ୍ରୟୋଗ କଲେ ତାହା ବାମ ଦିଗକୁ ଗତିଶୀଳ ହେବ ।
(iii) ଯଦି X ଓ Y ସୂତାକୁ ଧରି ଏକା ସମୟରେ ସମାନ ବଳ ପ୍ରୟୋଗ କରି ଦୁଇ ପାର୍ଶ୍ଵକୁ ଟାଣିବା ତେବେ କାଠଖଣ୍ଡଟି କୌଣସି ପାର୍ଶ୍ଵକୁ ନଯାଇ ସ୍ଥିର ହୋଇ ରହିବ । ଏହି ପ୍ରକାର ବଳକୁ ସନ୍ତୁଳିତ ବଳ କୁହାଯାଏ ।

(iv) ଯଦି ସୂତା ଦୁଇଟିକୁ ଧରି ଅସମ ବଳ ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଏ, ତେବେ କାଠଖଣ୍ଡଟି ବୃହତ୍ତର ବଳ ଦିଗରେ ଗତି କରିବାକୁ ଆରମ୍ଭ କରିବ।
(v) ଏ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବିପନ୍ତ୍ରୀତମୁଖୀ ବଳଦୂର ପରିମାଣ ଅସମାନ ହୋଇଥିବାରୁ ସେମାନେ ଏକ ଆଲାନ୍ତୁ ଳିତ ବଳ ସୃଷ୍ଟି କରନ୍ତି । ତେଣୁ କାଠଖଣ୍ଡଟି ଅସନ୍ତୁଳିତ ବଳ ଦିଗ ଆଡକୁ ଗତି କରେ । ‘‘ଯେତେବେଳେ ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁ ଉପରେ ଅନେକଗୁଡ଼ିଏ ବଳ କ୍ରିୟାଶୀଳ ହୁଏ ଏବଂ ଯଦି ଏହି ବଳଗୁଡ଼ିକର ପରିଣାମୀ ବସ୍ତୁ ଉପରେ ଶୂନ ନ ହୁଏ, ସେହି ବଳଗୁଡ଼ିକୁ ଅସନ୍ତୁଳିତ ବଳ କୁହାଯାଏ ।’’

ଉଦାହରଣ – 2:
(i) ଏକ ବନ୍ଧୁର (rough) ଚଟାଣ ଉପରେ ଗୋଟିଏ ବାକ୍ସକୁ ଅଳ୍ପ ବଳ ପ୍ରୟୋଗ କରି ଠେଲିଲେ ତାହା ଘୁଞ୍ଚିବ ନାହିଁ, କାରଣ ବାକ୍ସର ନିମ୍ନ ପୃଷ୍ଠ ଓ ଚଟାଣ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ଘର୍ଷଣ ବଳ ଠେଲାବଳର ବିପରୀତ
ଦିଗରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରେ ।
(ii) ଦୁଇଟି ପୃଷ୍ଠ ଲାଗି କ ରି ର ହି ଥ୍ ଲେ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଘର୍ଷଣ ବଳ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ । ଠେଲାବଳର ପରିମାଣ କମ୍ ହୋଇଥିବାରୁ ବିପରୀତମୁଖୀ ଘର୍ଷଣ ବଳ ସେହି ଠେଲାବଳକୁ ସନ୍ତୁଳିତ କରିଦିଏ । ତେଣୁ ବାକ୍ସ ତା’ ସ୍ଥାନରୁ ଘୁଞ୍ଚେ ନାହିଁ ।
(iii) ଅଧିକ ବଳ ପ୍ରୟୋଗକରି ବାକ୍‌ସକୁ ଠେଲିଲେ, ତାହା ଗତି କରିବାକୁ ଆରମ୍ଭ କରେ । ଏ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଠେଲାବଳ ବିପରୀତମୁଖୀ ଘର୍ଷଣ ବଳଠାରୁ ଅଧିକ ହୁଏ । ତେଣୁ ଏକ ମୋଟ ଅସନ୍ତୁଳିତ ବଳ ବାକ୍ସ ଉପରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାରୁ ତାହା ଠେଲାବଳ ଦିଗରେ ଗତିଶୀଳ ହେଲା ।

ଉଦାହରଣ – 3:
(i) ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ସାଟ୍ଟକୋଲ୍ ଚଳlଇଲ୍। ବେଳେ ପେଡ଼ାଲ୍ ମାରିବା ବନ୍ଦ କରିଦେଲେ ସାଇକେଲ୍‌ର ଗତି କ୍ରମଶଃ ମନ୍ଥର ହୋଇଯାଏ ।
(ii) ଏଠାରେ ରାସ୍ତାର ପୃଷ୍ଠ ଓ ସାଇକେଲ୍‌ର ଚକ ମଧ୍ୟରେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିବା ଘର୍ଷଣ ବଳ ସାଇକେଲ୍‌ର ଗତି ଦିଗର ବିପରୀତମୁଖୀ ହୋଇଥାଏ ଓ ତାହା ସାଇକେଲ୍‌ର ଗତିକୁ ବିରୋଧ କରେ ।
(iii) ସାଇକେଲର ଗତିକୁ ବଜାୟ ରଖୁବାକୁ ହେଲେ ଅବିଚ୍ଛିନ୍ନ ଭାବରେ ପେଡ଼ାଲ ମାରିବାକୁ ହୁଏ । ପେଡ଼ାଲ ମାରିଲାବେଳେ ସାଇକେଲ୍ ଉପରେ ବାହ୍ୟ ବଳ କାର୍ଯ୍ୟ କରେ । ତେଣୁ ସାଇକେଲ୍ ଆଗକୁ ଗତିକରେ।
(iv) ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁ ଉପରେ ଅବିରତ (continuous) ଅସନ୍ତୁଳିତ ବଳ ପ୍ରୟୋଗ କଲେ ସେହି ବସ୍ତୁ ତାହାର ଗତିକୁ ବଜାୟ ରଖେ । କିନ୍ତୁ ଏହା ସର୍ବଦା ସତ୍ୟ ନୁହେଁ।
(v) ଯେତେବେଳେ ବସ୍ତୁ ଉପରେ ପ୍ରଯୁକ୍ତ ବଳଗୁଡ଼ିକ ସନ୍ତୁଳିତ ହୋଇଯାଆନ୍ତି ସେତେବେଳେ ବସ୍ତୁ ଉପରେ କୌଣସି ମୋଟ ବାହ୍ୟ ବଳ କାମ କରେ ନାହିଁ ଓ ବସ୍ତୁସମପରିବେଗରେ ଗତିକରେ ।
(vi) ଯେତେବେଳେ ଏକ ଅସନ୍ତୁଳିତ ବଳ ବସ୍ତୁ ଉପରେ କାର୍ଯ୍ୟକରେ ସେତେବେଳେ ବସ୍ତୁର ବେଗରେ ଗତିର ଦିଗରେ ବା ଉଭୟରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆସେ ଓ ବସ୍ତୁ ତ୍ୱରାନ୍ଵିତ ହୁଏ । ତେଣୁ ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁକୁ ତ୍ଵରାନ୍ଵିତ କରିବା ପାଇଁ ଏକ ଅସନ୍ତୁ ଳିତ ବାହ୍ୟ ବଳ ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ ।

→ ନିଉଟନ୍ ଙ୍କ ଗତି ନିୟମ । (Newton’s Laws of Motion)
(i) ଇଟାଲି ଦେଶର ବୈଜ୍ଞାନିକ ଗାଲି ଲି ଓ ଗତି ଓ ବଳ ମଧ୍ଯରେ ଥ‌ିବ। ସଂପର୍କକୁ ଜାଣିବାପାଇଁ ଗବେଷଣା କରିଥିଲେ ଓ ଅନେକ ମୌଳିକ ତଥ୍ୟ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ ।
(ii) ଗାଲିଲିଓଙ୍କ ବଳ ଓ ଗତି ସଂପର୍କୀୟ ସେହି ମୌଳିକ ଧାରଣାଗୁଡ଼ିକୁ ଆଇଜାକ୍ ନିଉଟନ୍ ଅଧୂକ ଅଧ୍ୟୟନ କରି ବସ୍ତୁମାନଙ୍କ ଗତି ସମ୍ପର୍କରେ ତିନୋଟି ମୌଳିକ ନିୟମ ଉପସ୍ଥାପନା କରିଥିଲେ, ଯାହାକୁ ନିଉଟନ୍ ଙ୍କ ଗତି ନିୟମ (Newton’s Laws of Motion) କୁହାଯାଏ ।

→ ନ୍ୟୁଟନ୍ ର ଗତିର ପ୍ରଥମ ନିୟମ । (Newton’s First Law of Motion):
ଜଡ଼ତ୍ଵ (Inertia):
(i) ବସ୍ତୁ ତା’ର ସ୍ଥିତାବସ୍ଥା ବା ଗତିର ଅବସ୍ଥାର ପରିବର୍ତ୍ତନକୁ ବିରୋଧ କରେ । ବସ୍ତୁ ସ୍ଥିର ହୋଇ ରହିଥିଲେ ସ୍ଥିର ହୋଇ ରହିବାକୁ ଚାହେଁ କିମ୍ବା ସମଗତିରେ ଯାଉଥିଲେ ନିଜର ସମ ଗତି ବଜାୟ ରଖୁବାକୁ ଚାହେଁ ।
(ii) ବାହ୍ୟବଳ ପ୍ରୟୋଗ ସତ୍ତ୍ଵେ ନିଜର ସ୍ଥିରାବସ୍ଥା ବା ସରଳରେଖ୍ୟ ସମ ଗତି ଅବସ୍ଥାକୁ ବଜାୟ ରଖିବା ପାଇଁ ଚପ୍ତର ଯେଉଁ ପ୍ରାକୃତିକ ପ୍ରବୃତ୍ତି (natural tendency) ଥାଏ, ତାହାକୁ ବସ୍ତୁର ଜଡ଼ତ୍ଵ (inertia) କୁହାଯାଏ ।
(iii) ଜଡ଼ତ୍ଵ ଦୁଇ ପ୍ରକାରର; ଯଥା-ସ୍ଥିରତାର ଜଡ଼ତା ଓ ଗତିର ଜଡ଼ତା ।

→ ସ୍ଥିରତାର ଜଡ଼ତା (Inertia of Rest) :
ବାହ୍ୟବଳ ପ୍ରୟୋଗ ସତ୍ତ୍ଵେ ସ୍ଥିର ଥ‌ିବା ବସ୍ତୁ ସ୍ଥିର ହୋଇ ରହିବାକୁ ଚାହେଁ । ଏହାକୁ ସ୍ଥିରତାର ଜଡ଼ତା କୁହାଯାଏ । ବାହ୍ୟବଳ ପ୍ରୟୋଗ ନହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବସ୍ତୁର ସ୍ଥିରାବସ୍ଥାରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଘଟିବ ନାହିଁ ।
ଉଦାହରଣ –
ସ୍ଥିର ବସ୍ ଭିତରେ କିଛି ନ ଧରି ଯାତ୍ରୀ ଠିଆ ହୋଇଥାଆନ୍ତି । ବସ୍ ହଠାତ୍ ଗତିକଲେ, ଯାତ୍ରୀ ପଛକୁ ଝୁଙ୍କିପଡ଼ନ୍ତି । ଯାତ୍ରୀମାନଙ୍କର ପାଦ ବସ୍ ସହ ଲାଗି ରହିଥାଏ । ବସ୍‌ ଗତିକଲେ ପାଦ ମଧ୍ଯ ଆଗକୁ ଗତି କରେ । କିନ୍ତୁ ଯାତ୍ରୀମାନଙ୍କର ଶରୀରର ଅନ୍ୟ ଅଂଶ ସ୍ଥିରତାର ଜଡ଼ତା ଯୋଗୁଁ ନିଜ ନିଜ ସ୍ଥାନରେ ସ୍ଥିର ରହିଥାଏ ।ଫଳରେ ଯାତ୍ରୀମାନେ ପଛକୁ ଝୁଙ୍କିପଡ଼ନ୍ତି।

→ ଜଡ଼ତ୍ଵ ଓ ବସ୍ତୁତ୍ୱ (Inertia and Motion):
(i) ବସ୍ତୁ ସର୍ବଦା ତା’ର ଗତିର ଅବସ୍ଥାରେ କୌଣସି ପରିବର୍ତ୍ତନକୁ ବିରୋଧ କରେ । ବସ୍ତୁ ଯଦି ସ୍ଥିର ରହିଥାଏ ତେବେ ତାହା ସ୍ଥିର ହୋଇ ରହିବାକୁ ଚାହେଁ । ବସ୍ତୁ ଯଦି ଗତି କରୁଥାଏ ତେବେ ତାହା ନିଜର ଗତି ଅବସ୍ଥାକୁ ବଜାୟ ରଖୁବାକୁ ପ୍ରବୃତ୍ତି ପ୍ରଦର୍ଶନ କରେ । ବସ୍ତୁର ଏହି ଗୁଣକୁ ବସ୍ତର ଜଡ଼ତ୍ଵ କୁହାଯାଏ ।
(ii) ଯେଉଁ ବସ୍ତୁର ବସ୍ତୁତ୍ଵ ଅଧିକ ତାହାର ଜଡ଼ତ୍ଵ ଅଧିକ । ପରିମାଣାତ୍ମକ (quantitatively) ଭାବେ ବସ୍ତୁର ଜଡ଼ତ୍ଵ ତା’ ନିଜର ବସ୍ତୁତ୍ଵ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ ।

ଉଦାହରଣ :
(i) କୌଣସି ପୃଷ୍ଠ ଉପରେ ଗୋଟିଏ ଖାଲି ହାଲୁକା ବାକ୍ସକୁ ପେଲିବା ସହଜ ହୁଏ, ମାତ୍ର ବହିଦ୍ଵାରା ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ଏକ ଭାରି ବାକ୍ସକୁ ପେଲିବା କଷ୍ଟକର ହୋଇଥାଏ ।
(ii) ଗୋଟିଏ ଫୁଟ୍‌ବଲ୍‌କୁ ଗୋଡ଼ରେ ମାରିଲେ ତାହା ସହଜରେ ଦୂରକୁ ଗଡ଼ିଯାଏ । କିନ୍ତୁ ସମାନ ଆକାର ଓ ଆକୃତିର ଏକ ଲୁହା ଗୋଲକକୁ ଗୋଡ଼ରେ ମାରିଲେ ଗୋଲକଟି ଆଗକୁ ଯାଏ ନାହିଁ ବରଂ ଗୋଡ଼ ଆଘାତପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇ ଭାଙ୍ଗିଯିବାର ସମ୍ଭାବନା ଥାଏ ।

Odisha State Board BSE Odisha 8th Class Odia Solutions Chapter 8 ଦରିଆ ଦଖଲ Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 8 Odia Solutions Chapter 8 ଦରିଆ ଦଖଲ

ପରାକ୍ଷା ଉପଯେ।ଗା ଅତିରିକ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନେ।ତ୍ତର

Question ୧।
ଆସ କଥାବାର୍ତ୍ତା ହେବା ।
(କ) କେଉଁ ସ୍ଥାନରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଲବଣ ଆଇନ୍ ଅମାନ୍ୟ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଭାରତର ଗୁଜୁରାଟ ରାଜ୍ୟର ଦାଣ୍ଡୀଠାରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଲବଣ ଆଇନ୍ ଅମାନ୍ୟ କରିଥିଲେ ।

(ଖ) ପୁଲିସ୍ କେଉଁ ଲୋକମାନଙ୍କର ହାତ ମୋଡ଼ି ଦେଇଥିଲେ ?
Answer:
ଦାଣ୍ଡୀଠାରୁ ଚାରିମାଇଲ୍ ଦୂର ଆଟ୍ ନାମକ ସ୍ଥାନରେ କେତେକ ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀ ଲୁଣ ମାରିବାକୁ ଯାଇଥିବା ସମୟରେ, ସେଠାରେ ପୁଲିସ୍ ଓ ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଟଣା ଓଟରା ଲାଗିଥିଲା । ପୁଲିସ୍ ଲୁଣମାଟି ଧରିଥି ଲୋକମାନଙ୍କର ହାତ ମୋଡ଼ି ଦେଇଥିଲେ ।

(ଗ) ଲୁଣମରା ସ୍ଥାନରେ ସାମାନ୍ୟ ରକ୍ତପାତ ହେବାର କାରଣ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ଦାଣ୍ଡୀଠାରୁ ଚାରିମାଇଲ ଦୂର ଆଠାରେ ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀମାନେ ଲୁଣ ମାରିବାକୁ ଉଦ୍ୟତ ହେବାରୁ ପୁଲିସ୍ ସେମାନଙ୍କୁ ବାଧା ଦେଇଥୁଲା ଓ ଲୁଣମାଟି ଧରିଥିବା ଲୋକଙ୍କ ହାତମୋଡ଼ି ଅତ୍ୟାଚାର ଆରମ୍ଭ କରିଦେଇଥିଲା। ଜଣଙ୍କର ମଣିବନ୍ଧ ଜଖମ ହୋଇଗଲା ଏବଂ ଠେଲାପେଲା, ଟଣାଘୋଷରା ଯୋଗୁ ଲୁଣମରା ସ୍ଥାନରେ ସାମାନ୍ୟ ରକ୍ତପାତ ହୋଇଥିଲା ।

(ଘ) ଦେଖଣାହାରିମାନେ କାହିଁକି ଲୁଣମାଟି ସାଉଁଟିବା ଆରମ୍ଭ କରିଦେଲେ ?
Answer:
ଦାଣ୍ଡୀଠାରୁ ଚାରିମାଇଲ୍ ଦୂର ଆଠାରେ ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀମାନେ ଲୁଣ ମାରିବା ଆରମ୍ଭ କରିଦେଲେ ଓ ସେଠାରେସତ୍ୟାଗ୍ରହୀଙ୍କ ପ୍ରତି ସମର୍ଥନ ଜଣାଇ ହଠାତ୍ ସମୁଦ୍ରକୂଳରୁ ଲୁଣମାଟି ସାଉଁଟିବା ଆରମ୍ଭ କରିଦେଲେ ।

Question ୨।
ଆସ, ଦୁଇ ବା ତିନୋଟି ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଲେଖିବା ।
(କ) ପୁଲିସ୍‌ର ହୃଦୟ କିପରି ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେବ ବୋଲି ଗାନ୍ଧିଜୀ କହିଥିଲେ ?
Answer:
ଲବଣ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟକାରୀଙ୍କ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଦେଇଥ‌ିବା ବକ୍ତବ୍ୟରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ କହିଥିଲେ ଯେ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ବେଳେ ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀମାନେ ପୁଲିସ ଅତ୍ୟାଚାରକୁ ଯେଭଳି ଭାବେ ସହ୍ୟ କରି ଅସୀମ ଧୈର୍ଯ୍ୟ ଓ କଷ୍ଟସହିଷ୍ଣୁତାର ଶକ୍ତି ପ୍ରଦର୍ଶନ କଲେ, ତାହାଦ୍ୱାରା ସେମାନଙ୍କ ହୃଦୟ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେବ ।
କଲେ, ତାହାଦ୍ୱାରା ସେମାନଙ୍କ ହୃଦୟ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେବ ।

(ଖ) ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କୁ ରାତି ଅଧରେ କେଉଁ ଖବର ମିଳିଥିଲା ?
Answer:
ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀମାନେ ଲବଣ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ କରିବା ସମୟରେ ପୁଲିସ ଅତ୍ୟାଚାର ସତ୍ତ୍ବେ ଯେଉଁ ଅସୀମ ଧୈର୍ଯ୍ୟ ଓ ସହନଶୀଳତା ତଥା କଷ୍ଟ ସହିଷ୍ଣୁତାର ଶକ୍ତି ପ୍ରଦର୍ଶନ କଲେ, ସେହି ଖବର ସେଇ ଦିନ ରାତିରେ ହିଁ ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କୁ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥିଲା । ସେମାନଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟରୁ ଗାନ୍ଧିଜୀ ବୁଝି ପାରିଥିଲେ ଯେ ତାଙ୍କ ପ୍ରତି ଲୋକମାନଙ୍କ ହୃଦୟରେ ଗଭୀର ସମର୍ଥନ ତଥା ସମ୍ମାନ ରହିଅଛି।

(ଗ) ଆଟ୍ ଓ ଭୀମ୍‌ରୀଡ଼ରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ କେଉଁ ଦୃଶ୍ୟ ଦେଖିଥିଲେ ?
Answer:
ଗାନ୍ଧିଜୀ ଆଟ୍ ଓ ଭୀମ୍‌ରୀଡ଼ଠାରେ ହଜାର ହଜାର ସଂଖ୍ୟାରେ ସ୍ତ୍ରୀ ପୁରୁଷ ଲୁଣ ମାରିବା ଦୃଶ୍ୟ ନିଜ ଆଖ୍ୟାରେ ଦେଖୁଥିଲେ । ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଶାନ୍ତ ଓ ଅହିଂସ ଭାବେ ସେମାନେ ଲୁଣ ମାରିବା କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ ।

(ଘ) କେଉଁ ନୀତି ଅବଲମ୍ବନ କଲେ ଭାରତ ନିକଟ ଭବିଷ୍ୟତରେ ସ୍ୱରାଜ୍ୟ ଫେରିପାଇବ ବୋଲି ଗାନ୍ଧିଜୀ ଆଶାପୋଷଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଆଟ୍ ଓ ଭୀମରୀଡ଼ଠାରେ ହଜାର ହଜାର ସଂଖ୍ୟାରେ ସ୍ତ୍ରୀ-ପୁରୁଷ ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀଭାବେ, ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଶାନ୍ତି ଓ ଅହିଂସାରେ ଯେପରି ଲୁଣମରା କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ, ତାହା ଦେଖ୍ ଗାନ୍ଧିଜୀ ସନ୍ତୋଷ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ । ସେ କହିଥିଲେ ଯେ ବହିର୍ଭୂତ ଥିଲା । ଗାନ୍ଧିଜୀ ଆଶା କରିଥିଲେ ଯେ, ଲବଣ ସତ୍ୟାଗ୍ରହ ଯେପରି ଶୁଭକ୍ଷଣରେ ଶୁଭାରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା, ଶେଷ ବହିର୍ଭୂତ ଥିଲା । ଗାନ୍ଧିଜୀ ଆଶା କରିଥିଲେ ଯେ, ଲବଣ ସତ୍ୟାଗ୍ରହ ଯେପରି ଶୁଭକ୍ଷଣରେ ଶୁଭାରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା, ଶେଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଯଦି ଳାହା ଅହିଂସା ଓ ଶାନ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣଭାବେ ସଂଘଟିତ ହେବ, ତେବେ ଭାରତ ନିକଟ ଭବିଷ୍ୟତରେ ଅବଶ୍ୟ ସ୍ୱରାଜ୍ୟ
ଫେରିପାଇବ ।

Question ୩ ।
ସରଳ ଭାଷାରେ ବୁଝାଇ ଲେଖୁ ।
(କ) ଆମ ନିଜ ଦେହରେ ରକ୍ତପରି ଏ ଲୁଣ ଆମର ପ୍ରିୟ ।
Answer:
ଆମ ନିଜ ……………………………………ଆମର ପ୍ରିୟ ।
ଶଂସିତ ଗଦ୍ୟାଶଟି ମହାନ୍ ମୁକ୍ତି ସଂଗ୍ରାମୀ ଅନ୍ନପୂର୍ଣ୍ଣା ମହାରଣାଙ୍କ ରଚିତ ଆମ୍ଜାବନା ‘ଅମ୍ଳତ ଅନୁଭବ’କୁ ସଂଗୃହୀତ ‘ଦରିଆ ଦଖଲ’ ଶୀର୍ଷକ ପ୍ରବନ୍ଧରୁ ଆନୀତ । ଏଠାରେ ଲେଖୁ ପରାଧୀନ ଭାରତବର୍ଷର ଜନସାଧାରଣଙ୍କୁ ସତ୍ୟାଗ୍ରହରେ ସାମିଲ ହୋଇ ଲବଣ ଆଇନକୁ ପୂର୍ଣ୍ଣ ବିରୋଧ କରିବାକୁ ମହାତ୍ମାଗାନ୍ଧି ଦେଇଥ‌ିବା ଆହ୍ବାନ ପ୍ରସଙ୍ଗକୁ ଉପସ୍ଥାପନ କରିଛନ୍ତି ।

ପୂରଣ କରିବାକୁ ହାତରେ ସମୁଦ୍ରରୁ ଲୁଣମାରି ଆସୁଥିଲେ । ଇଂରେଜମାନେ ଶାସକ ହେଲା ପରେ ଲବଣ ଆଇନ ବଳରେ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କୁ ଏ କାର୍ଯ୍ୟରୁ ନିବୃତ୍ତ କଲେ । ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ଆହ୍ଵାନରେ ହଜାର ହଜାର ସଂଖ୍ୟକ ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀ ଅହିଂସ ଉପାୟରେ ଏହି ଆଇନକୁ ବିରୋଧକରି ଗୁଜରାଟର ଦାଣ୍ଡୀ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସ୍ଥାନରେ ଲୁଣ ମାରିବାକୁ ଅଗ୍ରସର ହେଲେ । ଏଥ‌ିପାଇଁ ସେମାନଙ୍କୁ ପୁଲିସର ବିରୋଧ ଓ ଅତ୍ୟାଚାରର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବାକୁ ପଡ଼ିଲା । ଦାଣ୍ଡୀଠାରୁ ଚାରିମାଇଲ ଦୂର ଆଟ୍‌ଠାରେ ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀମାନେ ଲୁଣମାଟି ସଂଗ୍ରହ କରୁଥିବା ବେଳେ ପୁଲିସ ସେମାନଙ୍କ ହାତ ମୋଡ଼ି ସେମାନଙ୍କ ଉପରେ ଜୁଲମ ଆରମ୍ଭ କରିଦେଲେ ।

ଏ ଖବର ପାଇ ଗାନ୍ଧିଜୀ ‘ୟଙ୍ଗ୍ ଇଣ୍ଡିଆ’ ପତ୍ରିକାରେ ଦେଶବାସୀଙ୍କ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ କହିଥିଲେ ଯେ ଲୁଣ ହେଉଛି ରାଷ୍ଟ୍ରର ଆତ୍ମସମ୍ମାନର ପ୍ରତୀକ । ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀମାନେ ଯେଉଁ ଲୁଣ ସଂଗ୍ରହ କରିଛନ୍ତି ତାକୁ ନିଜ ଛାତିରେ ଚାପି ଧରିବାର ଅଧିକାର ସେମାନଙ୍କଠାରୁ କେହି ଛଡ଼ାଇ ନେଇପାରିବେ ନାହିଁ । କାରଣ ଦେହର ରକ୍ତ ପରି ଲୁଣ ଆମର ଏକାନ୍ତ ପ୍ରିୟ । ହାତକୁ ମୋଡ଼ି ସେ ଲୁଣ ଛଡ଼େଇ ନ ନେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ତାହା କାହାରିକୁ ଦିଆଯିବ ନାହିଁ ।

(ଖ) ଆମ୍ବ ବଳିଦାନ ଓ ତ୍ୟାଗ ବିନା ଯେଉଁ ସ୍ଵାଧୀନତା ହାସଲ କରାଯାଏ, ତାହା ଚିରଞ୍ଜୀବୀ ହୋଇପାରେ ନାହିଁ ।
Answer:
ଆତ୍ମବଳିଦାନ ……………………………. ହୋଇପାରେ ନାହିଁ ।
ପ୍ରଦତ୍ତ ଗଦ୍ୟାଶଟି ପ୍ରାବନ୍ଧିକା ଅନ୍ନପୂର୍ଣ୍ଣା ମହାରଣାଙ୍କ ରଚିତ ଆତ୍ମଜୀବନୀ ‘ଅମୃତ ଅନୁଭବ’ରୁ ସଂଗୃହୀତ ‘ଦରିଆ ଦଖଲ’ ଶୀର୍ଷକ ପ୍ରବନ୍ଧରୁ ଗୃହୀତ । ଏଠାରେ ଲେଖୁ ଗାନ୍ଧି ବିଚାର ଓ ଦର୍ଶନ ସମ୍ବଳିତ ଆତ୍ମବଳିଦାନ ଓ ତ୍ୟାଗର ଅନନ୍ୟ ମହତ୍ତ୍ୱ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଛନ୍ତି। ଭାରତୀୟ ସ୍ବାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମର ପୁରୋଧା ବାପୁଜୀ ଶାନ୍ତି ଓ ଅହିଂସାର ମୂର୍ତ୍ତିମନ୍ତ ଅବତାର ଥିଲେ । ଅହିଂସା ଅସ୍ତ୍ର ବଳରେ ଭାରତର ସ୍ଵାଧୀନତା ହାସଲ କରିବାକୁ ସେ ଦେଶବାସୀଙ୍କୁ ଆହ୍ୱାନ କରିଥିଲେ । ସ୍ୱରାଜ୍ୟ ଲାଭ ପାଇଁ ଦେଶବାସୀଙ୍କୁ ଆତ୍ମବଳିଦାନ ଓ ତ୍ୟାଗ ପରି ମହାମନ୍ତ୍ରରେ ଉଦ୍‌ବୁଦ୍ଧ ହେବାକୁ ପଡ଼ିବ ବୋଲି ଗାନ୍ଧିଜୀ କହିଥିଲେ ।

ତାଙ୍କ ମତରେ ଆତ୍ମତ୍ୟାଗ ବଳରେ ଯେଉଁ ସ୍ଵାଧୀନତା ହାସଲ ହେବ ତାହା ଦୀର୍ଘସ୍ଥାୟୀ ହେବ । ଦେଶବାସୀଙ୍କ ଲହୁ ଓ ଲୁହ ପ୍ରତିବଦଳରେ ମିଳିଥିବା ସ୍ୱରାଜ୍ୟ ଚିରଞ୍ଜୀବୀ ହେବ । ଯଦିଓ ପ୍ରକୃତ ତ୍ୟାଗ ଓ ଆତ୍ମବଳିଦାନରେ ଗୋଟିଏ ପକ୍ଷକୁ ସମସ୍ତ କଷ୍ଟ ସହ୍ୟ କରିବାକୁ ପଡ଼େ, ଅନ୍ୟର ପ୍ରାଣ ନ ନେଇ ସମୂହ ସ୍ବାର୍ଥ ପାଇଁ ନିଜ ପ୍ରାଣ ଉତ୍ସର୍ଗ କରିବାକୁ ପଡ଼େ, ତଥାପି ତାହା ବଳରେ ପ୍ରାପ୍ତ ସ୍ବରାଜ ହିଁ ଅଧୂକ ସୁଦୃଢ଼ ହୋଇଥାଏ । ନିଜ ଜୀବନ ଦେଇ ଦେଶବାସୀଙ୍କୁ ନୂତନ ଜୀବନ ଦେବା ପରି ମହନୀୟ ଆଦର୍ଶରେ ଅନୁପ୍ରାଣିତ ହେବାକୁ ସେ ଆହ୍ୱାନ କରିଥିଲେ । ଏହା ମହନୀୟ ଆଦର୍ଶରେ ସିଦ୍ଧି ପ୍ରାପ୍ତ ହେବାକୁ ସେ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କୁ ଈଶ୍ୱରଙ୍କୁ ପ୍ରାର୍ଥନା କରିଥିଲେ ।

Question ୪ ।
ଆସ, ତଳେ ଥିବା ଅନୁଚ୍ଛେଦଟିର ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ଗୁଡ଼ିକୁ ମନେପକାଇ ପୂରଣ କରିବା ।
ଆମ୍ବଳିଦାନ ଓ _________ ବିନା ଯେଉଁ _________  ହାସଲ କରାଯାଏ, ତାହା _________  ହୋଇପାରେ ନାହିଁ। ସେଥ‌ିପାଇଁ ମୁଁ ଚାହେଁ ମୋ ଦେଶ ଲୋକେ ନିଜର _________ ସବୁଠାରୁ ବେଶି _________ କରିବାକ୍ନ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇ ଯାଆନ୍ତୁ । ପ୍ରକୃତ ତ୍ୟାଗ ବା _________  ଗୋଟିଏ ପକ୍ଷକୁ ସବୁ କଷ୍ଟ ସହିବାକୁ ପଡ଼େ । ଅନ୍ୟର ପ୍ରାଣ ନ ନେଇ ନିଜର _________  ଦେବା, ଜୀବନ ଦେଇ _________  ଲାଭ କରିବା କଳାରେ _________ ହେବାକୁ ପଡ଼େ । ଭଗବାନ ଭାରତକୁ ଏହି _________ ଦିଅନ୍ତୁ ।
Answer:
ଆମ୍ବଳିଦାନ ଓ ତ୍ୟାଗ ବିନା ଯେଉଁ ସ୍ୱାଧାନତା  ହାସଲ କରାଯାଏ, ତାହା ଚିରଞ୍ଜାବା  ହୋଇପାରେ ନାହିଁ। ସେଥ‌ିପାଇଁ ମୁଁ ଚାହେଁ ମୋ ଦେଶ ଲୋକେ ନିଜର ସାଧ୍ୟାନୁସାରେ ସବୁଠାରୁ ବେଶି ଆମ୍ ତ୍ୟାଗ କରିବାକ୍ନ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇ ଯାଆନ୍ତୁ । ପ୍ରକୃତ ତ୍ୟାଗ ବା ଆମ୍ବଳିଦାନରେ  ଗୋଟିଏ ପକ୍ଷକୁ ସବୁ କଷ୍ଟ ସହିବାକୁ ପଡ଼େ । ଅନ୍ୟର ପ୍ରାଣ ନ ନେଇ ନିଜର ପ୍ରାଣଦେବା ଦେବା, ଜୀବନ ଦେଇ ଜାବାନ  ଲାଭ କରିବା କଳାରେ ସିଦ୍ଧହସ୍ତ୍ର ହେବାକୁ ପଡ଼େ । ଭଗବାନ ଭାରତକୁ ଏହି ମନ୍ତ୍ରସିଦ୍ଧ ଦିଅନ୍ତୁ।

Question ୫।
ତଳେ ଦିଆଯାଇଥ‌ିବା ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକୁ ଉପଯୁକ୍ତ କ୍ରମରେ ସଜାଇ ଆସ ବାକ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ଆଉଥରେ ଲେଖୁବା ।
‘‘ଆପଣମାନଙ୍କର ଛାତିରେ ଚାପିକରି ଅଛି ଅଧିକାର ପୂର୍ଣ୍ଣ ରଖିବାର କରିଛନ୍ତି ଆପଣମାନେ ସଂଗ୍ରହ ଲୁଣ ଯେଉଁ ତାକୁ ନିଜ । ହିଂସା ନୁହେଁ ଏହା, ଆମର ଲୁଣ ଏ ରକ୍ତ ପରି ଦେହର ନିଜ ଆମ ପ୍ରିୟ । ଧୈର୍ଯ୍ୟ ଓ କଷ୍ଟ ଆପଣଙ୍କ ଆଶା ମୋର ହୃଦୟ ପୁଲିସ୍‌ଙ୍କ ଶକ୍ତି ଦ୍ୱାରା ସହିବା ହେବ ପରିବର୍ତ୍ତନ । କରିଯିବା କାମ ନିଜ ଆପଣମାନେ ଜୋରଜବରଦସ୍ତିକୁ ପୁଲିସ୍‌ର ଖାତିର ନକରି ଉଚିତ୍’ ।
Answer:
‘ ଆପଣମାନେ ଯେଉଁ ଲୁଣ ସଂଗ୍ରହ କରିଛନ୍ତି ତା’କୁ ନିଜ ଛାତିରେ ଚାପିକରି ରଖୁବାର ପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଧ୍ୟାର ଆପଣମାନଙ୍କର ଅଛି । ଏହା ହିଂସା ନୁହେଁ । ଆମ ନିଜ ଦେହର ରକ୍ତପରି ଏ ଲୁଣ ଆମର ପ୍ରିୟ । ମୋର ଆଶା, ଆପଣଙ୍କ ଧୈର୍ଯ୍ୟ ଓ କଷ୍ଟ ସହିବା ଶକ୍ତିଦ୍ଵାରା ପୁଲିସ୍‌ଙ୍କ ହୃଦୟ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେବ । ପୁଲିସର ଜୋରଜବରଦସ୍ତକୁ ଖାତିର ନକରି ଆପଣମାନେ ନିଜ କାମ କରିଯିବା ଉଚିତ୍ ।’’

Question ୬।
ଆସ ତଳେ ଦିଆଯାଇଥ‌ିବା ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ନିଭୁର୍ଲ ଶବ୍ଦ ଗୁଡ଼ିକୁ ବାଛି ଲେଖୁବା ।
(କ) ଚିରଞ୍ଜିବୀ, ଚୀରଞ୍ଜୀବି, ଚିରଞ୍ଜୀବୀ, ଚିରଞ୍ଜୀବି.
(ଖ) ନିଶ୍ଚେ, ନିସ୍‌ଚେଷ୍ଟ, ନିଶ୍ଚେଷ୍ଟ, ନିଷ୍ଟେଣ୍ଡ
(ଗ) ମନ୍ତ୍ରଶିଦ୍ଧି, ମନ୍ତ୍ରଷିଦ୍ଧି, ମନ୍ତ୍ରସିଦ୍ଧି, ମନ୍ତ୍ରସୀଦ୍ଧି
(ଘ) ନ୍ୟାୟମୂର୍ତି, ନେୟମୂର୍ତି, ନ୍ୟାୟମୂର୍ତ୍ତି, ନ୍ୟାୟମୁର୍ତ୍ତି
Answer:
(କ) ଚାରଞ୍ଜାବି
(ଖ) ନିଶ୍ଢେଷ୍ଟ
(ଗ) ମନ୍ତ୍ରସିଦ୍ଧି
(ଘ) ନ୍ୟାୟମୂର୍ତ୍ତ

Question ୭ ।
ଆସ, ଅଭିଧାନ ଦେଖ୍ ତଳେ ଦିଆଯାଇଥ‌ିବା ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକର ଅର୍ଥ ଲେଖୁବା ।
ସିଦ୍ଧହସ୍ତ, ମଣିବନ୍ଧ, ନ୍ୟାୟମୂର୍ତ୍ତି, ମନ୍ତ୍ରସିଦ୍ଧି, ଧାରଣା
Answer:
ସିଦ୍ଧହସ୍ତ୍ର – ନିପୁଣ / ଯୋଗ୍ୟ / ପାରଙ୍ଗମ
ନ୍ୟାୟମୂର୍ତ୍ତି – ନ୍ୟାୟ ପରାୟଣ
ଧାରଣା – ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ / ସିଦ୍ଧାନ୍ତ୍ର / ସ୍ମରଣ ରଖିବା / ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ନିୟମ
ନର୍ଗିବନ୍ଧ – ହାତ ଓ ପାପୁଲିର ସଂଯୋଗସ୍ଥଳ
ମନ୍ତ୍ରସିଦ୍ଧି – ମନ୍ତ୍ରୀର ସାଧନାଦ୍ୱାରା ସିଦ୍ଧିପ୍ରାପ୍ତ ।

Question ୮।
ଆସ ତଳେ ଦିଆଯାଇଥ‌ିବା ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକର ସନ୍ଧିବିଚ୍ଛେଦ କରି ଆଉ ଥରେ ଲେଖୁବା ।
ସାଧାନୁସାରେ, ନିଘୋଷ, ନିର୍ଭୟ, ନିଶ୍ଚେଷ୍ଟ, ପଦାଘାତ
Answer:
ସାଧ୍ୟାନୁସାରେ = ସାଧ୍ୟ + ଅନୁସାରେ
ନିର୍ଭୟ = ନିଃ + ଭୟ
ପଦାଘାତ = ପଦ + ଆଘାତ
ନିର୍ଦ୍ଦୋଷ = ନିଃ + ଦୋଷ
ନିଣ୍ଟେଷ୍ଟ = ନିଃ + ଚେଷ୍ଟ

Question ୯।
ତଳେ ଦିଆଯାଇଥ‌ିବା ବାକ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ଉତ୍ତର ମନେକରି ଆସ ଏହାପାଇଁ ପ୍ରଶ୍ନ ତିଆରି କରିବା ।
(କ) ଦାଣ୍ଡୀରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଲବଣ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ କରିସାରିବା ପରେ ଚାରିଆଡ଼େ ଲବଣ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ କରିବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଲେ ।
(ଖ) ଯେଉଁ ଗ୍ରାମବାସୀ ଦେଖଣାହାରୀ ଭାବରେ ସେଠାରେ ଥିଲେ ସେମାନେ ସମସ୍ତେ ହଠାତ ସମୁଦ୍ରପନ୍ତାରେ ଲୁଣମାଟି ସାଉଁଟିବା ଆରମ୍ଭ କରିଦେଲେ ।
(ଗ) ଏପ୍ରିଲ୍ ନଅ ତାରିଖରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ ସମଗ୍ର ଭାରତକୁ ଏହି ମର୍ମରେ ବାର୍ତ୍ତା ଦେଲେ ଯେ ଆଜି ରାତି ଅଧରେ କଥାକୁ ହୃଦୟରେ ଘେନିଛନ୍ତି । ମୋତେ ଯେଉଁ ଖବର ମିଳିଛି ସେଥ‌ିରେ ମୁଁ ଜାଣୁଛି ଯେ ଲୋକେ ମୋ କଥାକୁ ହୃଦୟରେ ଘେନିଛନ୍ତି।
(ଘ) ଆମ୍ବ ବଳିଦାନ ଓ ତ୍ୟାଗ ବିନା ଯେଉଁ ସ୍ଵାଧୀନତା ହାସଲ କରାଯାଏ ତାହା ଚିରଞ୍ଜୀବୀ ହୋଇପାରେ ନାହିଁ ।
Answer:
(କ) ଗାନ୍ଧିଜୀ ଦାଣ୍ଡୀରେ କ’ଣ କରିସାରିବା ପରେ ଚାରିଆଡ଼େ ଲବଣ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ କରିବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଲେ ? କିମ୍ବା, ଦାଣ୍ଡୀରେ ଲବଣ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ କରିସାରିବା ପରେ କିଏ ଚାରିଆଡ଼େ ଲବଣ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ କରିବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ ?
(ଖ) କେଉଁମାନେ ହଠାତ ସମୁଦ୍ର ପନ୍ତାରେ ଲୁଣମାଟି ସାଉଁଟିବା ଆରମ୍ଭ କରିଦେଲେ ? କିମ୍ବା, ଯେଉଁ ଗ୍ରାମବାସୀ ଦେଖଣାହାରୀ ଭାବରେ ସେଠାରେ ଥିଲେ, ସେମାନେ ସମସ୍ତେ ହଠାତ୍ କ’ଣ କଲେ ?
(ଗ) ଏପ୍ରିଲ୍ ନଅ ତାରିଖରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ ସମଗ୍ର ଭାରତକୁ କେଉଁ ବାର୍ତ୍ତା ଦେଇଥିଲେ ? କିମ୍ବା, ‘ଲୋକେ ମୋ କଥାକୁ ହୃଦୟରେ ଘେନିଛନ୍ତି’ ଏକଥା କିଏ, କେତେବେଳେ କହିଥିଲେ ?
(ଘ) କେଉଁଭଳି ସ୍ଵାଧୀନତା ହାସଲ ଚିରଞ୍ଜୀବୀ ହୋଇପାରେ ନାହିଁ ? କିମ୍ବା, ଆମ୍ବ ବଳିଦାନ ଓ ତ୍ୟାଗ ଦ୍ବାରା କ’ଣ ହାସଲ କରାଯାଏ ?

Question ୧୦ ।
ବାମପଟେ ଥ‌ିବା ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକର ଅର୍ଥ କୋଠରୀ ଭିତରେ ଅଛି । ଆସ ତାକୁ ବାଛି ଲେଖୁ ଓ ମୂଳ ଶବ୍ଦକୁ ବାକ୍ୟରେ ବ୍ୟବହାର କରିବା !
(ବିଚଳିତ, ଚିହ୍ନ, ଅମର, ଚେଷ୍ଟାଶୂନ୍ୟ, ସୂତାକାଟିବାର ତାକୁଡ଼ି)
ନିଶ୍ଢେଷ୍ଟ _______
ତକଲି _______
ଘାବରା _______
ଚିରଞ୍ଜାବା _______
ପ୍ରତୀକ _______
Answer:
ନିଶ୍ଢେଷ୍ଟ – ଚେଷ୍ଟାଶୂନ୍ୟ
ତକଲି – ସୂତାକାଟିବାର ତାକୁଡ଼ି
ଘାବରା – ବିଚଳିତ
ଚିରଞ୍ଜାବା – ଅମର
ପ୍ରତୀକ – ଚିହ୍ନ

ବାକ୍ୟଗଠନ –
ସବୁବେଳେ ନିଶ୍ଚେଷ୍କ ସିଦ୍ଧି ମିଳିନଥାଏ ।
ତକଲିରେ ସୂତାକାଟିବାକୁ ଗାନ୍ଧି ଜା ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲୋ
ବିପଦ ସମୟରେ ଘାବରା ହ୍ନଅ ନାର୍ହିା
ଏ ସଂସାରରେ କେହି ଚିରଞ୍ଜାବା ହୋଇ ରହିନାହିଁ।ନ୍ତା
ତ୍ରିରଙ୍ଗା ପତାକା ଆମ ଦେଶର ପ୍ରତାକା

ତୁମ ପାଇଁ କାମ:

Question ୧ ।
‘ଭାରତର ସ୍ଵାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଲବଣ ସତ୍ୟାଗ୍ରହର ଭୂମିକା’’ – ସମ୍ପର୍କରେ ଶିକ୍ଷକ ଓ ଅଭିଭାବକଙ୍କ ସହ ଆଲୋଚନା କରି ଏକ ପ୍ରବନ୍ଧ ଲେଖ ।

Question ୨ ।
‘ଗୀତାପ୍ରବଚନ’ ବହିଟି ସଂଗ୍ରହ କର ଓ ପଢ଼ ।

ପରାକ୍ଷା ଉପଯୋଗା ଅତିରିକ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର :

Question ୧ ।
‘ଦରିଆ ଦଖଲ’ ପ୍ରବନ୍ଧର ଲେଖକ କିଏ ? ତାଙ୍କ ଆତ୍ମଜୀବନୀର ନାମ କ’ଣ ?
Answer:
‘ଦରିଆ ଦଖଲ’ ପ୍ରବନ୍ଧର ଲେଖିକା ହେଉଛନ୍ତି ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଚୌଧୁରୀ ଓ ରମାଦେବୀ ଚୌଧୁରୀଙ୍କ ଉପଯୁକ୍ତ ଦାୟାଦ ଅନ୍ନପୂର୍ଣ୍ଣା ମହାରଣା । ତାଙ୍କ ଆତ୍ମଜୀବନୀର ନାମ ହେଉଛି ‘ଅମୃତ ଅନୁଭବ’ ।

Question ୨ ।
‘ଦରିଆ ଦଖଲ’ ପ୍ରବନ୍ଧଟି କେଉଁଥୁରୁ ସଂଗୃହୀତ ହୋଇଛି ଓ ଏଥରେ କେଉଁ ବିଷୟରେ ବର୍ଣ୍ଣନ । କରାଯାଇଛି ?
‘ଦରିଆ ଦୁଖଲ’ ପ୍ରବନ୍ଧଟି ଲେଖିକା ଅନ୍ନପୂର୍ଣ୍ଣା ମହାରଣାଙ୍କ ଆମ୍ଜାବନା ‘ଅମୃତ ଅନୁଭବ’ ରୁ ସଂଗୃହାତ ହୋଇଛି । ମହାତ୍ମାଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ଦାଣ୍ଡୀ ଲବଣ-ସତ୍ୟାଗ୍ରହ ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ଆଟ୍‌ରେ ସଂଘଟିତ ଲବଣ ସତ୍ୟାଗ୍ରହର ଦୃଶ୍ୟାବଳୀ ଏହି ପ୍ରବନ୍ଧରେ ବର୍ଣ୍ଣିତ ହୋଇଛି ।

Question ୩ ।
ସ୍ବରାଜ ହାସଲ ନିମନ୍ତେ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଭାରତବାସୀଙ୍କୁ କ’ଣ କରିବାକୁ ଉପଦେଶ ଦେଇଥିଲେ ?
Answer:
ସ୍ବରାଜ ହାସଲ ନିମନ୍ତେ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଦେଶବାସୀଙ୍କୁ କେତେକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ସଂପାଦନ କରିବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ । ସେ କହିଥିଲେ ଲୁଣମରା ସହ ମଦ, ଗଞ୍ଜେଇ, ଅଫିମ ଓ ବିଲାତି ଲୁଗା ଦୋକାନ ଆଗରେ ଭଉଣୀମାନେ ଧାରଣା ଦିଅନ୍ତୁ । ଆବାଳ-ବୃଦ୍ଧ-ବନିତା ତକଲିରେ ସୂତା କାଟି ଗଦାଗଦା ସୂତା ଜମେଇ ଦିଅନ୍ତୁ । ହିନ୍ଦୁ, ମୁସଲମାନ, ଶିଖ୍, ପାର୍ସୀ ଓ ଖ୍ରୀଷ୍ଟିଆନମାନେ ଆପଣା ମଧ୍ଯରେ ଭେଦଭାବ ଭୁଲି ଏକତ୍ରିତ ହୁଅନ୍ତୁ । ଛାତ୍ରମାନେ ସ୍କୁଲ, କଲେଜ ବର୍ଜନ କରି ଓ ସରକାରୀ କର୍ମଚାରୀମାନେ ଚାକିରି ଛାଡ଼ି ଦେଶସେବା ପାଇଁ ନିଜକୁ ଉତ୍ସର୍ଗ କରନ୍ତୁ ।

Question ୪ ।
ଆଟ୍‌ରେ ଲବଣ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନ ସଫଳ ହେବାର କାରଣ କ’ଣ ?
Answer:
ଆଟ୍‌ରେ ଗୁଜରାଟର ସମସ୍ତ ଜନତା ଉତ୍ତାଳ ତରଙ୍ଗପରି ଲବଣ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ । ହଜାର ହଜାର ସ୍ତ୍ରୀ ପୁରୁଷ ଗଭୀର ଉତ୍ସାହ ସହକାରେ ଲୁଣ ମାରିବାକୁ ଅଗ୍ରସର ହୋଇଥିଲେ । ଏପରିକି ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅନେକ ପିଲା କାଖେଇଥିବା ସ୍ତ୍ରୀଲୋକ ମଧ୍ୟ ଥିଲେ । ଏତେ ସଂଖ୍ୟକ ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀଙ୍କୁ ଦେଖ୍ ପୁଲିସ ମତିରୋଧ କରିପାରି ନଥିଲେ । ତେଣୁ ଆଟ୍‌ରେ ଲବଣ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନ ପୂର୍ଣ୍ଣରୂପେ ସଫଳ ହୋଇଥିଲା ।

Question ୫ ।
ଆଟ୍‌ରେ ଲବଣ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନର ବିବରଣୀ ପାଇବା ପରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ କ’ଣ କରିଥିଲେ ?
Answer:
ଗାନ୍ଧିଜୀ ଆଟ୍‌ରେ ଲବଣ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନର ବିବରଣୀ ଯେଉଁଦିନ ପାଇଲେ ସେ ଦିନ ସୋମବାର ଥିଲା । ସପ୍ତାହର ପ୍ରତ୍ୟେକ ସୋମବାର ଦିନ ଗାନ୍ଧିଜୀ ମୌନବ୍ରତ ପାଳନ କରୁଥିବାରୁ କିଛି କହିପାରି ନଥିଲେ । ତେଣୁ ସେ ଘଟଣାସ୍ଥଳକୁ ସରୋଜିନୀ ନାଇଡୁ ଓ ନ୍ୟାୟମୂର୍ତ୍ତି ଆବ୍‌ବାସ୍ ତୟାବଜୀଙ୍କୁ ପଠାଇଥିଲେ । ପରେ

ଲେଖିକା ପରିଚୟ :

ପ୍ରଖ୍ୟାତ ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ, ମହାତ୍ମାଗାନ୍ଧିଙ୍କ ଆଦର୍ଶରେ ଅନୁପ୍ରାଣିତ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଚୌଧୁରୀ ଓ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ ରମାଦେବୀ ଚୌଧୁରୀଙ୍କ ଉପଯୁକ୍ତ ଦାୟାଦ ଭାବେ ଅନ୍ନପୂର୍ଣ୍ଣା ମହାରଣା ବେଶ୍ ପରିଚିତ । ସେ ୧୯୧୭ ମସିହାରେ କଟକ ସହରର ବାଖରାବାଦରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ। ଆଜୀବନ ସେ ଦେଶସେବା ଓ ସମାଜସେବାରେ ନିଯୁକ୍ତ ରହି ଜଣେ ଉଚ୍ଚ ଆଦର୍ଶ ମହୀୟସୀ ମହିଳାଭାବେ ସମସ୍ତଙ୍କ ନିକଟରେ ପରିଚିତ । ସରଳ ନିରାଡ଼ମ୍ବର ଜୀବନ ତଥା ଉଚ୍ଚ ଆଦର୍ଶ ଭାବନା ତାଙ୍କ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ଵର ମହନୀୟତା ।

କେବଳ ସେବାକ୍ଷେତ୍ରରେ ନୁହେଁ ସାରସ୍ଵତ ସାଧନା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏହି ବାଣୀସାଧ୍ୟାଙ୍କ ରଚନାମାନ ପାଠକ ସମାଜରେ ଆଦୃତି ଲାଭ କରିଛି । ଜାତିର ପିତା ମହାତ୍ମାଗାନ୍ଧି ଓ ଭୂଦାନ ଆନ୍ଦୋଳନର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ସନ୍ଥ ବିନୋବା ଭାବେଙ୍କ ବହୁ ଅମୂଲ୍ୟ ଗ୍ରନ୍ଥର ସେ ଓଡ଼ିଆ ଅନୁବାଦ କରିଛନ୍ତି । ତାଙ୍କ ରଚିତ ‘ଗୀତା ପ୍ରବଚନ’, ‘ତରୁଣୀ କନ୍ୟାଙ୍କ ପ୍ରତି’, ‘ଭାଗବତ ଧର୍ମସାର’ ଓ ‘ଶିକ୍ଷାତତ୍ତ୍ବ’ ଆଦି କେତୋଟି ଜନପ୍ରିୟ ଗ୍ରନ୍ଥ ତାଙ୍କ ସୃଷ୍ଟି ନୈପୁଣ୍ୟର ପରିଚୟ ପ୍ରଦାନ କରେ । ତାଙ୍କ ଆତ୍ମଜୀବନୀ ‘ଅମୃତ ଅନୁଭବ’ ମଧ୍ୟ ବହୁ ଶିକ୍ଷଣୀୟ ତଥ୍ୟ ସମ୍ବଳିତ ରଚନା ।

ପ୍ରବନ୍ଧର ପୃଷ୍ଠଭୂମି :

ଯେଉଁ କେତେଜଣ ମହାମନୀଷୀ ଭାରତର ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମରେ ଝାସ ଦେଇ ଦେଶପ୍ରାଣତାର ପରିଚୟ ପ୍ରଦାନ କରି ଯାଇଛନ୍ତି ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଲେଖୁ ଅନ୍ନପୂର୍ଣ୍ଣା ମହାରଣା ଅନ୍ୟତମ । ତାଙ୍କ ଜୀବନୀ ଓଡ଼ିଶାରେ ସ୍ଵାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନର କାର୍ଯ୍ୟଧାରା, ଜାତୀୟ ସଂଗ୍ରାମୀମାନଙ୍କ ଜୀବନଧାରା ସହ ତାଙ୍କ ସମ୍ପୃକ୍ତି ଓ ସମାଜସେବାର ବାର୍ତ୍ତା ବହନ କରେ । ସ୍ଵାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ ଦାଣ୍ଡୀ ଲବଣ ସତ୍ୟାଗ୍ରହ ସମ୍ପର୍କିତ ଘଟଣାବଳୀର ବର୍ଣ୍ଣନା ଏବଂ ମହାତ୍ମାଗାନ୍ଧିଙ୍କ ଅନନ୍ୟ ନେତୃତ୍ୱର ପରାକାଷ୍ଠାର ମହାନତାରେ ଉଦ୍‌ଭାସିତ ଏହି ପ୍ରବନ୍ଧଟି ତାଙ୍କ ଦେଶାତ୍ମବୋଧର ପରିଚୟ ପ୍ରଦାନ କରେ । ଏହି ପ୍ରବନ୍ଧଟି ଲେଖ୍କାଙ୍କ ଆତ୍ମଜୀବନୀ ‘ଅମୃତ ଅନୁଭବ’ରୁ ସଂଗୃହୀତ ହୋଇଛି ।

ପ୍ରବନ୍ଧର ସାରକଥା :

ମହାନ୍ ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଚୌଧୁରୀ ଓ ରମାଦେବୀ ଚୌଧୁରୀଙ୍କ ସୁଯୋଗ୍ୟ କନ୍ୟା ଅନ୍ନପୂର୍ଣ୍ଣା ମହାରଣା ପିତାମାତାଙ୍କ ଆଦର୍ଶ ଅନୁକରଣରେ ଦେଶସେବାରେ ନିଜକୁ ଉତ୍ସର୍ଗ କରି ଜଣେ ମହାନ୍ ନିରଳସ ସମାଜସେବୀ ଭାବେ ଯଶସ୍ୱୀ ହୋଇଛନ୍ତି । ତାଙ୍କ ଆତ୍ମଜୀବନୀ ‘ଅମୃତ ଅନୁଭବ’ରୁ ସଂଗୃହୀତ ‘ଦରିଆ ଦଖଲ’ ଶୀର୍ଷକ ପ୍ରବନ୍ଧଟିରେ ଲେଖୁ ସ୍ଵାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟର ଦାଣ୍ଡୀ ଲବଣ ସତ୍ୟାଗ୍ରହ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ବର୍ଣ୍ଣନା ବିଶେଷତଃ ଦାଣ୍ଡୀଠାରୁ ଚାରିମାଇଲ ଦୂର ଆଟ୍ ନାମକ ସ୍ଥାନରେ ଲବଣ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନ ସହ ମହାତ୍ମାଗାନ୍ଧିଙ୍କ ଅନନ୍ୟ ନେତୃତ୍ୱର ପରାକାଷ୍ଠା ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି ।

ଜନବିରୋଧୀ ଲବଣ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ କରିବାକୁ ଡାକରା ଦେଇ ମହାତ୍ମାଗାନ୍ଧି ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀମାନଙ୍କ ଗହଣରେ ଦାଣ୍ଡୀଠାରେ ପ୍ରଥମେ ଲୁଣ ମାରିଥିଲେ । ପରେ ସାରା ଦେଶରେ ଲୋକମାନେ ହଜାର ହଜାର ସଂଖ୍ୟାରେ ସତ୍ୟାଗ୍ରହରେ ସାମିଲ ହୋଇ ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ଲୁଣ ମାରିବାକୁ ଅଗ୍ରସର ହେଲେ । ଦାଣ୍ଡୀଠାରୁ ଚାରିମାଇଲ ଦୂର ଆଠାରେ ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀମାନେ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ କରି ଲୁଣ ମାରିବାକୁ ଗଲାବେଳେ ପୁଲିସ ଘଟଣାସ୍ଥଳରେ ପହଞ୍ଚି ସେମାନଙ୍କ ହାତମୁଠାରୁ ଲୁଣମାଟି ଛଡ଼ାଇବାକୁ ବଳ ପ୍ରୟୋଗ କଲା । ପୁଲିସର ମାତ୍ରାତ୍ମକ ଅତ୍ୟାଚାରରେ ଜଣେ ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀଙ୍କ ମଣିବନ୍ଧ ଜଖମ ହେଲା । ପୁଲିସ ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ କେତେକଙ୍କୁ ଆହତ କଲା ଓ ଘଟଣାସ୍ଥଳରେ ସାମାନ୍ୟ ରକ୍ତପାତ ମଧ୍ଯ ହୋଇଥିଲା । ଆଠାରେ ଯେଉଁ ଗ୍ରାମବାସୀ ଦେଖଣାହାରିମାନେ ଉପସ୍ଥିତ ଥିଲେ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପିଲା କାଖେଇଥିବା ସ୍ତ୍ରୀଲୋକ ବହୁସଂଖ୍ୟାରେ ଥିଲେ । ପୁଲିସର ବିରୋଧ ଆରମ୍ଭ ହେଲାକ୍ଷଣି ସେମାନେ ହଠାତ୍ ଲୁଣମାଟି ସଂଗ୍ରହରେ ଲାଗିପଡ଼ିଲେ ।

ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀମାନଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ଏପରିଭାବେ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବା ଲକ୍ଷ୍ୟ କରି ପୁଲିସ ନିଶ୍ଚେଷ୍ଟ ରହିବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହେଲା । ସେଠାକାର ଲବଣ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଘଟଣାର ବିବରଣୀ ସମ୍ପର୍କରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଅବଗତ ହେଲେ । ମାତ୍ର ସେଦିନ ସୋମବାର ଥିଲା । ସପ୍ତାହର ସେହି ଦିନଟିକୁ ଗାନ୍ଧିଜୀ ମୌନବ୍ରତଭାବେ ପାଳୁଥିବାରୁ ନିଜେ କିଛି କହିପାରିବେ ନାହିଁ ବୋଲି ଘଟଣାସ୍ଥଳକୁ ଶ୍ରୀମତୀ ସରୋଜିନୀ ନାଇଡୁ ଓ ନ୍ୟାୟମୂର୍ତ୍ତି ଆବ୍‌ବାସ୍ ତୟାବ୍‌ଜୀଙ୍କୁ ପଠାଇଲେ । ପରେ ପରେ ‘ୟଙ୍ଗ ଇଣ୍ଡିଆ’ ପତ୍ରିକାରେ ଦେଶବାସୀଙ୍କ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ସେ ଲେଖିଥିଲେ ଯେ ‘ଲୁଣ ହେଉଛି ରାଷ୍ଟ୍ରର ଆତ୍ମସମ୍ମାନର ପ୍ରତୀକ ।’’ସଂଗୃହୀତ ଲୁଣକୁ ବଳ ପ୍ରୟୋଗ କରି ଛଡ଼ାଇ ନ ନେବାଯାଏ ତାହା କାହାରିକୁ ଦିଆଯିବ ନାହିଁ କାରଣ ସେହି ଲୁଣ ଦେହର ରକ୍ତ ପରି ଆମର ପ୍ରିୟବସ୍ତୁ । ତେବେ ଧୈର୍ଯ୍ୟ ଓ କଷ୍ଟସହିଷ୍ଣୁତା ଗୁଣଦ୍ୱାରା ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀମାନେ ପୁଲିସର ହୃଦୟ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିପାରିବେ ବୋଲି ଗାନ୍ଧିଜୀ ଆହ୍ବାନ ଦେଇଥିଲେ ।

ଏପ୍ରିଲ ନଅ ତାରିଖରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ ବାର୍ତ୍ତା ଦେଇ କହିଥିଲେ ଯେ ପୂର୍ବ ରାତ୍ରିରେ ସେ ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀମାନଙ୍କ ଲବଣ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ସମ୍ପର୍କିତ ଯେଉଁ ତଥ୍ୟ ପାଇଛନ୍ତି ତାହା ତାଙ୍କୁ ବିସ୍ମିତ କରିଛି । ଗୁଜରାଟର ସମସ୍ତ ଜନତା ସତେ ଯେପରି ସମୁଦ୍ରର ଉତ୍ତାଳ ତରଙ୍ଗ ପରି ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଝାସ ଦେଇଛନ୍ତି। ଆଟ୍ ଓ ଭୀମ୍‌ରୀଡ଼ଠାରେ ହଜାର ହଜାର ସଂଖ୍ୟାରେ ସ୍ତ୍ରୀ ପୁରୁଷ ଗଭୀର ଉତ୍ସାହ ସହକାରେ ଯେପରି ଲୁଣ ମାରିବାକୁ ଅଗ୍ରସର ହୋଇଥିଲେ, ତାହା ଲକ୍ଷ୍ୟକରି ଗାନ୍ଧିଜୀ ଅଭିଭୂତ ହୋଇପଡ଼ିଥିଲେ। ଶାନ୍ତି ଓ ଅହିଂସା ଆଚରଣ ପ୍ରଦର୍ଶନ ପୂର୍ବକ ଲୁଣ ମାରୁଥିବାବେଳେ ସରକାରୀ ହାକିମମାନେ ସୀମାତିକ୍ରମ କରି ସେମାନଙ୍କ ଉପରେ ଜୁଲମ କରିଥିଲେ । ଗାନ୍ଧିଜୀ ଦୃଢ଼ସ୍ବରରେ କହିଥିଲେ ଯଦି ଆନ୍ଦୋଳନ ଶେଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅହିଂସ ରହେ ତେବେ ନିକଟ ଭବିଷ୍ୟତରେ ସ୍ୱରାଜ୍ୟ ହାସଲ ହୋଇପାରିବ ।

ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ମତରେ ଆତ୍ମବଳିଦାନ ଓ ତ୍ୟାଗ ଉପରେ ଆଧାରିତ ସ୍ଵାଧୀନତା ଚିରଞ୍ଜୀବୀ । ତେଣୁ ଦେଶବାସୀ ନିଜ ସାଧାନୁସାରେ ଆତ୍ମତ୍ୟାଗ ପୂର୍ବକ ସମସ୍ତ କଷ୍ଟ ସହ୍ୟ କରିବାକୁ ଆଗେଇ ଆସିବା ଦରକାର । ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀର ହାତମୁଠାରେ ଥ‌ିବା ଲୁଣ କେବଳ ଭାରତର ଆତ୍ମସମ୍ମାନର ପ୍ରତୀକ ନଥିଲା, ତାହା ଥିଲା ସର୍ବସ୍ବର ପ୍ରତୀକ । ନିଘୋଷ ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀଙ୍କ ହାତମୁଠାରୁ ଲୁଣ ଛଡ଼ାଇବା ସରକାରୀ ହାକିମଙ୍କ ହୀନ ବର୍ବରତା ବୋଲି ବର୍ଣ୍ଣନା କରି ସେହି ଅଭଦ୍ରତାକୁ ଶାନ୍ତ ହୃଦୟରେ ଈଶ୍ବରଙ୍କ ନାମ | ଜପ କରି ସହ୍ୟ କରିବାକୁ ବାପୁଜୀ ଆହ୍ବାନ କରିଥିଲେ । ଯେ କୌଣସି ମୁହୂର୍ତ୍ତରେ ସେ ଗିରଫ ହୋଇ ପାରନ୍ତି ବୋଲି ଗାନ୍ଧିଜୀ ଜାଣିପାରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ଗିରଫ ପରେ କାଳେ ଲୋକମାନେ ଭୟ କରି ଆନ୍ଦୋଳନରୁ ଓହରିଯିବେ ସେଥ‌ିପାଇଁ ସେ ଦେଶବାସୀଙ୍କୁ କହିଥିଲେ ଯେ ସ୍ଵୟଂ ଈଶ୍ବର ସେହି ଆନ୍ଦୋଳନର ପଥପ୍ରଦର୍ଶକ ।

ସମସ୍ତଙ୍କ ହୃଦୟରେ ବିରାଜମାନ କରି ସେ ମାର୍ଗଦର୍ଶନ କରୁଛନ୍ତି । ତେଣୁ ଈଶ୍ୱରଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟରେ ନିଷ୍ଠାର ସହ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ସମ୍ପାଦନ କରିବା ସର୍ବାଦୌ ଉଚିତ ହେବ । କେବଳ ଲୁଣମରା ନୁହେଁ; ମଦ, ଗଞ୍ଜେଇ, ଅଫିମ ଦୋକାନ ବା ବିଲାତି ଲୁଗା ଦୋକାନ ସମ୍ମୁଖରେ ଭଉଣୀମାନେ ଧାରଣା ଦିଅନ୍ତୁ । ଆବାଳ- ବୃଦ୍ଧ-ବନିତା ତକଲିରେ ସୂତା କାଟି ଗଦାଗଦା ସୂତା ଜମେଇ ଦିଅନ୍ତୁ । ହିନ୍ଦୁ, ମୁସଲମାନ, ଶିଖ, ପାର୍ସୀ ଓ ଖ୍ରୀଷ୍ଟିଆନମାନେ ଆପଣା ମଧ୍ୟରେ ଏକତା ଓ ସଂହତି ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରନ୍ତୁ । ଛାତ୍ରମାନେ ସ୍କୁଲ କଲେଜ ଛାଡ଼ି ଦିଅନ୍ତୁ ଏବଂ ସରକାରୀ କର୍ମଚାରୀ ସରକାରୀ ଚାକିରିକୁ ପଦାଘାତ କରି ଦେଶସେବା ପାଇଁ ନିଜକୁ ଉତ୍ସର୍ଗ କରନ୍ତୁ । ଏହାଦ୍ଵାରା ସ୍ଵରାଜ ହାସଲ କରିବାର ପଥ ସ୍ଵତଃ ଉନ୍ମ କ୍ତ ହୋଇ ଉଠିବ ।

କଠିନ ଶବ୍ଦ।ର୍ଥ ଓ ସୂଚନା :

• ପନ୍ତାର – ଗଛଲତା ହାନ ପ୍ରଶସ୍ତ୍ର ଭୂମି / ସମୁଦ୍ର ତାରବର୍ତ୍ତୀ ନିର୍ଜନ ଅଞ୍ଚଳା
• ମଣିବନ୍ଧ – ପାପୁଲି ଓ ହାତ ମଧ୍ୟସ୍ଥ ଖଞ୍ଜା
• ପ୍ରତୀକ – ଚିହ୍ନ,/ ନିଦର୍ଶନା
• ମର୍ମ – ଅଭିପ୍ରାୟ / ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟା
• ଅହିଂସ – ହିଂସାବିହାନ / ଯାହା ହିଂସା ନୁହେଁ।

କେତୋଟି ନୂତନ ଶବ୍ଦ ଓ ଏହାର ଅର୍ଥ :

• ନ୍ୟାୟମୂର୍ତ୍ତି – ମୂର୍ତ୍ତି ମନ୍ତ ଅବତାର / ନ୍ୟାୟର ସ୍ୱରୂପ
• ପରୀକ୍ଷିତ – ପରୀକ୍ଷା କରାଯାଇଥିବା
• ସତ୍ୟାଗ୍ରହ – ସତ୍ୟ ଓ ଅହିଂସା ପଥରେ ପରିଚାଳିତ
• ଆମ୍ବ ବଳିଦାନ – ନିଜକୁ ନିଜେ ଉତ୍ସର୍ଗ କରିଦେବା
• ମନ୍ତ୍ରସିଦ୍ଧି – ମନ୍ତ୍ରଦ୍ୱାରା ସିଦ୍ଧିପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥିବା
• ଆକସ୍ମିକ – ହଠାତ୍
• ଘାବରା – ବିଚଳିତ / ଭୀତତ୍ରସ୍ତ / ଆତଙ୍କିତ ।
• ଚିରଞ୍ଜୀବୀ – ଦୀର୍ଘଜୀବୀ ।
• ବର୍ବର – ପାଶବିକ /ଅମାନବିକ / ନୀଚ / ଅସଭ୍ୟ ।
• ତକଲି – ସୂତା କାଟିବାର ତାକୁଡ଼ି ।
• ନିଶ୍ଚେଷ୍ଟ – ଚେଷ୍ଟାଶୂନ୍ୟ|ଚେଷ୍ଟାରହିତ ।
• ଆମ୍ବତ୍ୟାଗ – ନିଜକୁ ନିଜେ କର୍ମ କରିବାପାଇଁ ଦେଇଦେବା
• ସ୍ଵରାଜ୍ୟ – ନିଜର ରାଜ୍ୟ / ନିଜ ଅଧିକାରରେ ରହିଥ୍ ବା ରାଜ୍ୟା
• ରକ୍ତପାତ – ବା ବିଶୃଙ୍ଖଳାରେ ରକ୍ତ ବାହାରିଥିବା
• ପଦାଘାତ – ପାଦରେ ଆଘାତ / ଗୋଇଠା

Odisha State Board BSE Odisha 8th Class Odia Solutions Chapter 9 ପ୍ରଗତି ଓ ମାନବ ଧର୍ମ Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 8 Odia Solutions Chapter 9 ପ୍ରଗତି ଓ ମାନବ ଧର୍ମ

ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକସ୍ଥ ଅଭ୍ୟାସ କାର୍ଯ୍ୟର ଉତ୍ତର

Question ୧ ।
ଆସ, କଥାବାର୍ତ୍ତା ହେବ ।
(କ) ଆଲବର୍ଟ ସ୍ଵାଇଜର କିଏ ?
Answer:
ଆଲବର୍ଟ ସ୍ଵାଇଜର ପଶ୍ଚିମ ଆଫ୍ରିକାର ଲାୟେରିନ୍ ଚିକିତ୍ସା କେନ୍ଦ୍ରର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା । ସେ ଶାନ୍ତି ଓ ବନ୍ଧୁତା ପାଇଁ ନୋବେଲ୍‌ ପୁରସ୍କାର ପାଇଛନ୍ତି । ଡାକ୍ତର ହିସାବରେ ସକଳ କାର୍ଯ୍ୟ ବ୍ୟସ୍ତତା ସତ୍ତ୍ୱେ ଦର୍ଶନ ଓ ଇତିହାସ ବିଷୟରେ ପନ୍ଦର ଗୋଟି ପୁସ୍ତକର ରଚୟିତା ।

(ଖ) ସମାଜର ହିତ ନିମନ୍ତେ କ’ଣ ଦରକାର ବୋଲି ସେ କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ସମାଜର ହିତ ନିମନ୍ତେ ସେ (ଆଲବଟ୍ ଦ୍ଵାଇଜର) ତିନି ପ୍ରକାର ପ୍ରଗତି ଦରକାର ବୋଲି ମତ ପ୍ରକାର କରିଛନ୍ତି । ଏହି ତିନିପ୍ରକାର ସମାଜ ହିତକର ପ୍ରଗତି ହେଉଛି- ଜ୍ଞାନ ଓ ପ୍ରବିଧ୍ ବିଜ୍ଞାନର ପ୍ରସାର, ମାନବ ସମାଜର ସାମାଜିକତାର ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତାର ବିକାଶ ।

(ଗ) ଆମେ କେଉଁ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସମନ୍ଵୟ ଚାହୁଁଛୁ ?
Answer:
ଆର୍ଥନୀତିକ ପ୍ରଗତିର ଭୂମିକା ଆମମାନଙ୍କ ନିମନ୍ତେ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ । ଏଥପାଇଁ ଆମେ ଆର୍ଥନୀତିକ ପ୍ରଗତି ନିମନ୍ତେ ଜ୍ଞାନ ଓ ପ୍ରବିଧି ବିଜ୍ଞାନର ସମନ୍ବୟ ଚାହୁଁଛୁ ।

(ଘ) ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ସଭ୍ୟତାର ଲକ୍ଷଣ କ’ଣ ବୋଲି ଲେଖକ କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
‘ପ୍ରଗତି ଓ ମାନବ ଧର୍ମ’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଲେଖକ ବୈଦ୍ୟନାଥ ମିଶ୍ର ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ସଭ୍ୟତାକୁ ବ୍ୟକ୍ତି ସଭ୍ୟତା ବୋଲି କହିଛନ୍ତି । ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତି ନିଜ ପାଇଁ ଓ ନିଜର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଉଦ୍ୟମ କରିବା ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ସଭ୍ୟତାର ଲକ୍ଷଣ ବୋଲି ଲେଖକ

(ଙ) ଆଧ୍ୟାମ୍ଭିକତାର ମୌଳିକ ବିଷୟଟି କ’ଣ ?
Answer:
ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତାର ମୌଳିକ ବିଷୟଟି ହେଉଛି- ମନୁଷ୍ୟ କେବଳ ବିଷୟ ପ୍ରତି ଆସକ୍ତ ନହୋଇ ପ୍ରାଣ ବା ଆତ୍ମାର ବିକାଶ ବିଷୟରେ କିଛି ଧ୍ୟାନ ଦେବ । ଅଥବା, ମନୁଷ୍ୟ ବିଷୟାସକ୍ତ ନ ହୋଇ ନିଜର ପ୍ରାଣ ବା ଆତ୍ମା ବିଷୟରେ ଧାନନିଷ୍ଠ ହେବା ହିଁ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତାର ମୌଳିକ ବିଷୟ ।

Question ୨।
ଆସ, ଦୁଇ ବା ତିନୋଟି ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଲେଖୁ ।
(କ) ଜ୍ଞାନ ଓ ପ୍ରବିଧ୍ ବିଜ୍ଞାନ ଉଭୟ ପରସ୍ପରର ପରିପୂରକ ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖକ କି ମତ ଦେଇଛନ୍ତି ?
Answer:
ମନୁଷ୍ୟ ମନରୁ ସଂକୀର୍ଣ୍ଣତା ଦୂର କରିବା ନିମନ୍ତେ ଜ୍ଞାନ ଦରକାର ଏବଂ ଉତ୍ପାଦନ ପ୍ରଣାଳୀର ଉନ୍ନତି କରିବାପାଇଁ ପ୍ରବିଧ୍ ବିଜ୍ଞାନ ମନୁଷ୍ୟ ନିମନ୍ତେ ଆବଶ୍ୟକ । ସୁତରାଂ ମନର ଉନ୍ନତି ଓ ଆର୍ଥନୀତିକ ଜୀବନର ପ୍ରଗତି ପାଇଁ ଉଭୟ ଜ୍ଞାନ ଓ ପ୍ରବିଧ‌ି ବିଜ୍ଞାନ ଦରକାର ହୋଇଥାଏ । ଜ୍ଞାନଦ୍ୱାରା ପ୍ରବିଧି ବିଜ୍ଞାନର ପରିବର୍ତ୍ତନ ଓ ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଉଥ‌ିବାରୁ ଉଭୟ ପରସ୍ପରର ପରିପୂରକ ।

(ଖ) ମନୁଷ୍ୟର ସାମାଜିକତା ବ୍ୟାପକ ହୋଇପାରିବା ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖକ କି ମତ ଦେଇଛନ୍ତି ?
ସାମାଜିକତା ଯଥାର୍ଥରେ ତା’ର ହୃଦୟର ପ୍ରସାରତା ବା ବ୍ୟାପକତାଦ୍ୱାରା ବ୍ୟାପକ ହୋଇପାରିବ । ଅଥବା, ମନୁଷ୍ୟ ତା’ର ହୃଦୟକୁ ବ୍ୟାପକ କରିପାରିଲେ ତା’ର ସାମାଜିକତା ବ୍ୟାପକ ହୋଇପାରିବ । (ଗ) ଗ୍ରାମ୍ୟ ଜୀବନ କଳୁଷିତ ହେବାର କାରଣ କ’ଣ ?
Answer:
ଗ୍ରାମ୍ୟ ଜୀବନରେ ଗୋଷ୍ଠୀ ଜୀବନର ସତ୍ତା ନାହିଁ । ସମ୍ପ୍ରତି ଗ୍ରାମ ମାତ୍ର ରହିଛି; କିନ୍ତୁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଗ୍ରାମରେ

(ଘ) ଲେଖକ ଧର୍ମ କଥା ନକହି ଆଧ୍ୟାତ୍ମକ କଥା ଊ– ଧର୍ମ ବିଷୟଟି ପୂରାପୂରି ବ୍ୟକ୍ତିଗତ । ଧର୍ମଦ୍ଵାରା କାହିଁକି ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି ?
Answer:
ଧର୍ମ ବିଷୟଟି ପୂରାପୂରି ବ୍ୟକ୍ତିଗତ । ଧର୍ମଦ୍ଵାରା ବାଦ ବିସମ୍ବାଦ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଛି । ସମ୍ପ୍ରତି ଧର୍ମ ମତାମତ ଓ ସାମାଜିକ ବିଭେଦ ସୃଷ୍ଟି କରୁଥିବାରୁ ଲେଖକ ବୈଦ୍ୟନାଥ ମିଶ୍ର ‘ପ୍ରଗତି ଓ ମାନବଧର୍ମ’ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଧର୍ମ କଥା ନକହି ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ କଥା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ଅଥବା, ଧର୍ମ ଏକ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ପ୍ରସଙ୍ଗ। ଏହା ସମାଜରେ ମତାନ୍ଧତା, ବାଦ ବିସମ୍ବାଦ ଓ ବିଭେଦ ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ । ଏହି କାରଣରୁ ଲେଖକ ବୈଦ୍ୟନାଥ ମିଶ୍ର ଧର୍ମ କଥା ନ କହି ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ କଥା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି ।

(ଙ‍) ବର୍ତ୍ତମାନ ସମାଜରେ ନାନାପ୍ରକାର ସଂଘର୍ଷ ଦୂର କରିବାକୁ ହେଲେ ଆମକୁ କ’ଣ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ ?
Answer:
ଭୌତିକ ଉନ୍ନତି ପ୍ରାପ୍ତ ସମାଜରେ ସମସ୍ତେ ସମାନ ସୁବିଧା ସୁଯୋଗରୁ ବଞ୍ଚିତ ହେବା ଦ୍ୱାରା, ନାନା ପ୍ରକାର ସଂଘର୍ଷ ଦେଖିବାକୁ ମିଳୁଛି । ସମାଜରେ ଦେଖାଯାଉଥ‌ିବା ଏ ପ୍ରକାର ସଂଘର୍ଷକୁ ଦୂର କରିବା ପାଇଁ, ମଣିଷକୁ ନିଜର ବସ୍ତୁମୁଖୀ ଆଭିମୁଖ୍ୟକୁ ବଦଳାଇବାକୁ ପଡ଼ିବ । ସଭ୍ୟତାର ମାନଦଣ୍ଡକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରି ମାନବଧର୍ମ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେବାକୁ ହେବ ।

Question ୩ ।
ଆସ, ୧୦୦ ରୁ ୧୨୦ ଶବ୍ଦ ମଧ୍ଯରେ ତଳଲିଖ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଲେଖୁବା ।
(କ) ଆଲବଟ୍ ସ୍ଵାଇଜର ପ୍ରଦାନ କରିଥିବା ପ୍ରଗତିର ତିନିଗୋଟି ସ୍ଵରୂପ ବର୍ଣ୍ଣନ କରି ଲେଖ ।
Answer:
ଏହି ପ୍ରଶ୍ନଟି ସମାଜ ସଚେତନଶୀଳ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଡକ୍ଟର ବୈଦ୍ୟନାଥ ମିଶ୍ରଙ୍କ ରଚିତ ପ୍ରବନ୍ଧ ‘ପ୍ରଗତି ଓ ମାନବ ଧର୍ମ ସଦିତ ସଂପୃକ୍ତ। ସ୍ଵାଧୀନତା ପରବର୍ତ୍ତୀ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟରେ ବୈଦ୍ୟନାଥ ମିଶ୍ର ଜଣେ ଆଦର୍ଶବାଦୀ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ । ସାମାଜିକ ଓ ଆର୍ଥନୀତିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ଉପରେ ତାଙ୍କ ପ୍ରବନ୍ଧଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ । ‘ସମାଜ ଓ ସଭ୍ୟତା’, ‘ଶାସନ ଓ ସଂସ୍କାର’, ‘ଆର୍ଥନୀତିକ ଯୋଜନା’, ‘ଭାରତର ଆର୍ଥନୀତିକ ସମସ୍ୟା’ ଓ ‘ସାମାଜିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ’ପ୍ରଭୃତି ତାଙ୍କର କେତୋଟି ବହୁଚର୍ଚ୍ଚିତ ଗ୍ରନ୍ଥ । ଚିରନ୍ତନୀ ମାନବୀୟ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ଓ ସମତାବୋଧ ଉପରେ ତାଙ୍କ ପ୍ରବନ୍ଧର ବିଷୟବସ୍ତୁ ପର୍ଯ୍ୟବସିତ ।

ଆଲୋଚ୍ୟ ପ୍ରବନ୍ଧଟି ଲେଖକଙ୍କ ବହୁଚର୍ଚ୍ଚିତ ପ୍ରବନ୍ଧ ଗ୍ରନ୍ଥ ‘ସାମାଜିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ’ ରୁ ସଂଗୃହୀତ । ଏହି ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଲେଖକ ବିଶ୍ୱବିଖ୍ୟାତ ଚିନ୍ତାନାୟକ ଆଲବଟ୍ ସ୍ଵାଇଜରଙ୍କ ବିଚାରକୁ ଆଧାର କରି ସମାଜର ହିତ ଓ ପ୍ରଗତି ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କରିଛନ୍ତି। ଆଲବଟ୍ ସ୍ଵାଇଜର ଜଣେ ଆଫ୍ରିକୀୟ ଚିନ୍ତାନାୟକ ଓ ସମାଜସେବୀ ଥିଲେ । ୧୯୫୨ ମସିହାରେ ସେ ଶାନ୍ତି ଓ ବିଶ୍ଵମୈତ୍ରୀ ପାଇଁ ନୋବେଲ୍ ପୁରସ୍କାର ପାଇଥିଲେ । ଜଣେ ସମାଜତତ୍ତ୍ୱବାଦୀ ଲେଖକ ଓ ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀରୂପେ ସେ ସମାଜର ହିତ ସାଧନ କରୁଥିବା ତିନୋଟି ପ୍ରଗତି ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ବାରୋପ କରିଥିଲେ । ସମାଜର ହିତ ନିମନ୍ତେ ଆଲବଟ୍ ସ୍ଵାଇଜର ତିନିପ୍ରକାରର ପ୍ରଗତି ଦରକାର ବୋଲି ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ଏହି ତିନିପ୍ରକାର ପ୍ରଗତି ହେଉଛି ଜ୍ଞାନ ଓ ପ୍ରବିଧ୍ ବିଜ୍ଞାନର ପ୍ରସାର, ମାନବ ସମାଜର ସାମାଜିକତା ଏବଂ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା ।

ଆଲବଙ୍କ ମତରେ ପ୍ରଥମ ପ୍ରକାରର ପ୍ରଗତିଟି ହେଉଛି ଜ୍ଞାନ ଓ ପ୍ରବିଧି ବିଜ୍ଞାନର ପ୍ରସାର । ଜ୍ଞାନର ସ୍ବରୂପ ହେଉଛି – ଏହା ମନୁଷ୍ୟ ମନରୁ ସଂକୀର୍ଣ୍ଣତା ଦୂରେଇଦିଏ । ପ୍ରବିଧ‌ି ବିଜ୍ଞାନର ସ୍ଵରୂପ ହେଉଛି – ଏହା ଉତ୍ପାଦନ ପ୍ରଣାଳୀରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିଥାଏ। ମାନବ ସମାଜର ଆର୍ଥନୀତିକ ପ୍ରଗତି ପାଇଁ ଆଲବଟ୍ ଜ୍ଞାନ ଓ ପ୍ରବିଧ୍ ବିଜ୍ଞାନର ସମନ୍ୱୟ ଚାହିଁଛନ୍ତି ।

ଆଲବର୍‌ଙ୍କ ମତରେ ଦ୍ବିତୀୟ ପ୍ରକାରର ପ୍ରଗତିଟି ହେଉଛି ‘ସାମାଜିକତା’ । ସାମାଜିକତାର ସ୍ୱରୂପ ହେଉଛି – ନିଜ ପାଇଁ ବଞ୍ଚିବା ଅପେକ୍ଷା ସମାଜ ପାଇଁ ବଞ୍ଚିବା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେବା । ଯାହାର ମନ ବ୍ୟାପକ ସେ ଅନ୍ୟର ହିତ ଚିନ୍ତା କରେ । ହୃଦୟରେ ପ୍ରସାରତା ଉପରେ ସାମାଜିକତା ନିର୍ଭରଶାଳ। ଲେଖକଙ୍କ ମତରେ ଯାହାର ମନ ଯେତେ ବ୍ୟାପକ ତା’ର ସାମାଜିକତା ସେତେ ଅଧ୍ଵ । ପ୍ରଥମ ପ୍ରକାର ପ୍ରଗତିଠାରୁ ଏହି ପ୍ରଗତି ଟିକିଏ ଭିନ୍ନ ଧରଣର ।

ତୃତୀୟ ପ୍ରକାରର ପ୍ରଗତିଟି ହେଉଛି – ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା । ଆଲବଙ୍କ ବିଚାରରେ ଆତ୍ମା ବା ପ୍ରାଣର ବିକାଶ ହିଁ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା । ଏହା କୌଣସି ଧର୍ମ ନୁହେଁ । ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା ଆତ୍ମାକୁ ବ୍ୟାପକ କରେ । ଏହାର ଅଭାବରେ ଆତ୍ମାର ସଂକୋଚନ ଘଟେ । ପ୍ରବିଧ‌ି ବିଜ୍ଞାନ ଭୌତିକ ବସ୍ତୁର ବିକାଶରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ। ସମାଜର ପରିବର୍ତ୍ତନ ପାଇଁ ଭୌତିକ ବିକାଶ ସହ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ବିକାଶର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି । ତେଣୁ ଅନେକ ମନୀଷୀ ସମାଜର ପରିବର୍ତ୍ତନ ପାଇଁ ବିଜ୍ଞାନ ଓ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତାର ସମନ୍ଵୟ ଘଟିବା ଇଚ୍ଛା କରନ୍ତି । ଆତ୍ମାର ପ୍ରସାର ଓ ସାମାଜିକ ପ୍ରଗତି ପାଇଁ ପ୍ରବିଧ‌ି ବିଜ୍ଞାନ ଓ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତାର ସମନ୍ଵୟ ଜରୁରୀ ବୋଲି ଆଲବଟ୍ ପ୍ରତିପାଦନ କରିଛନ୍ତି । ବାସ୍ତବିକ ଆଲବଙ୍କ ଏହି ତିନିପ୍ରକାର ପ୍ରଗତି ପ୍ରତି ସଚେତନ ରହିବାଦ୍ୱାରା ସମାଜର ହିତ ସାଥ୍‌ ହୋଇପାରିଥାଏ ।

(ଖ) ସଭ୍ୟତାର ମାନଦଣ୍ଡ ବଦଳାଇବା ନିମନ୍ତେ ସମଗ୍ର ମାନବ ଜାତିର କି ପ୍ରକାର ଦାୟିତ୍ଵ ରହିଛି ?
Answer:
ଆଲୋଚ୍ୟ ପ୍ରଶ୍ନଟି ଆଦର୍ଶବାଦୀ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ବୈଦ୍ୟନାଥ ମିଶ୍ରଙ୍କ ରଚିତ ‘ପ୍ରଗତି ଓ ମାନବ ଧର୍ମ’ ଶୀର୍ଷକ ପ୍ରବନ୍ଧ ସହିତ ଜଡ଼ିତ । ଓଡ଼ିଆ ପ୍ରବନ୍ଧ ସାହିତ୍ୟରେ ଡକ୍ଟର ବୈଦ୍ୟନାଥ ମିଶ୍ର ଜଣେ ଚିନ୍ତାଶୀଳ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଭାବରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ । ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡ଼େମୀ ପୁରସ୍କାରପ୍ରାପ୍ତ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ମିଶ୍ରଙ୍କ ବହୁଚର୍ଚ୍ଚିତ ପ୍ରବନ୍ଧଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ‘ଶାସନ ଓ ସଂସ୍କାର’, ‘ଆର୍ଥନୀତିକ ଯୋଜନା’, ‘ସମାଜ ଓ ସଭ୍ୟତା’ ଓ ‘ସାମାଜିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ’ ପ୍ରଭୃତି ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ । ଆର୍ଥନୀତିକ ସମସ୍ୟା ଓ ସାମାଜିକ- ମାନବୀୟ ମୂଲ୍ୟବୋଧର ବିଶ୍ଳେଷଣ ତାଙ୍କ ପ୍ରବନ୍ଧର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ । ଆଲୋଚ୍ୟ ପ୍ରବନ୍ଧ ‘ପ୍ରଗତି ଓ ମାନବ ଧର୍ମ’ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ମିଶ୍ରଙ୍କ ବହୁଚର୍ଚ୍ଚିତ ଗଦ୍ୟଗ୍ରନ୍ଥ ‘ସାମାଜିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ’ରୁ ସଂଗୃହୀତ । ସଂଗୃହାତା ମାନବୀୟ ମୂଲ୍ୟବୋଧର ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଓ ସଭ୍ୟତାର ମାନଦଣ୍ଡକୁ ବଦଳାଇବା ନିମନ୍ତେ ମାନବ ଜାତିର ଦାୟବଦ୍ଧତାକୁ ଏହି ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଉପସ୍ଥାପନ କରାଯାଇଛି।

ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଡକ୍ଟର ବୈଦ୍ୟନାଥ ମିଶ୍ର ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି ଯେ ଆଧୁନିକ ସଭ୍ୟତାରେ ଜ୍ଞାନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସଂକୀର୍ଣ୍ଣତା ବୃଦ୍ଧିପାଇଛି । ମଣିଷ ସମାଜ ପ୍ରବିଧି ବିଜ୍ଞାନରେ ଉନ୍ନତି କରିଥିଲେ ବି ଜ୍ଞାନର ସଂକୋଚନ ହେତୁ ପଛୁଆ ଗତି କରୁଛି । ସଭ୍ୟତାର ଉଚ୍ଚ ମାନଦଣ୍ଡର ବୃଦ୍ଧି ଘଟୁନାହିଁ । ଏବେବି ସମାଜର କେତେକ ଗୋଷ୍ଠୀ ଜ୍ଞାନ ଆହରଣରେ ଅଧିକ ସୁବିଧା ଓ ସୁଯୋଗ ଉପଭୋଗ କରୁଛନ୍ତି । ସମାଜରେ ଆର୍ଥନୀତିକ ଭେଦ ଥ‌ିବାରୁ ଦରିଦ୍ରର ଜ୍ଞାନଲାଭର ସୁଯୋଗ ନାହିଁ । ଫଳରେ ସ୍ବାଧୀନ ଚିନ୍ତାର ବିକାଶ ଘଟୁନାର୍ହିା

ଅପର ପକ୍ଷରେ ସାମାଜିକ ଗୋଷ୍ଠୀଜୀବନ ଏବେ ଭାଙ୍ଗିପଡ଼ିଛି । ଆମର ପାରିବାରିକ ଜୀବନରେ ପରସ୍ପର ପ୍ରତି ଶ୍ରଦ୍ଧା ଓ ଭକ୍ତି ନାହିଁ । ଗ୍ରାମ୍ୟ ଜୀବନ ବିପଥଗାମୀ ଓ କଳହ ମଧ୍ୟରେ କଳୁଷିତ । ବ୍ୟକ୍ତି ସଭ୍ୟତାର ବସ୍ତୁମୋହରେ ସ୍ଵାର୍ଥପର ହୋଇଉଠିଛି। ଜାତିପ୍ରୀତିକୁ ସଂକୀର୍ଣ୍ଣ ସ୍ଵାର୍ଥ ନିମନ୍ତେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଉଛି । ଅଶିକ୍ଷା ଓ ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ଜୀବନକୁ ମଳିନ କରିଦେଇଛି । ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ବ୍ୟକ୍ତିବାଦୀ ସଭ୍ୟତାର ପ୍ରଭାବ ଆମର ଶିକ୍ଷା ଓ ସଂସ୍କୃତିକୁ ବ୍ୟକ୍ତିକୈନ୍ଦ୍ରିକ କରିଦେଇଛି । ସାମାଜିକ ସହୃଦୟତା ପ୍ରାୟତଃ ନାହିଁ । ଜଡ଼ବାଦ ଓ ବସ୍ତୁମୋହ ବଢ଼ି ବଢ଼ି ଚାଲିଛି । ଫଳରେ ଆମର ମନ ସଂକୀର୍ଣ୍ଣ ହୋଇ ଚାଲିଛି । ଆମର ସକଳ ଉଦ୍ୟମ ଭୌତିକ ଉନ୍ନତିରେ ବିନିଯୋଗ ହେଉଛି। ତେଣୁ ସମାଜରେ ନାନା ସଂଘର୍ଷ ଦେଖାଦେଉଛି। ସାମାଜିକ ସଂଘର୍ଷକୁ ଦୂର କରି ସଭ୍ୟତାର ମାନଦଣ୍ଡ ବଦଳାଇବା ବର୍ତ୍ତମାନର ପ୍ରଧାନ ଚିନ୍ତା ହୋଇଛି ।

ଏହି ମର୍ମରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ସାମାଜିକ ସଂଘର୍ଷର ବିଲୟ ପାଇଁ ମାନବ ଜାତିକୁ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ବଦଳାଇବାକୁ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଛନ୍ତି । ବ୍ୟକ୍ତିର ସହୃଦୟତାକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିବାକୁ ହେବ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ମାନବକୁ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେବାକୁ ହେବ । ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା ମନୁଷ୍ୟକୁ ବିଷୟାସକ୍ତିରୁ ନିବୃତ୍ତ କରି ଆତ୍ମା ବିଷୟରେ କିଛି ଧାରଣା ଦେବ । ଏହା ମନୁଷ୍ୟଠାରେ ଈଶ୍ଵର ବିଶ୍ଵାସ ବଢ଼ାଇବା ଫଳରେ ସେ ସାମାଜିକ ସହୃଦୟତା ହାସଲ କରିପାରିବେ । ଏହା ମଧ୍ୟ ମନୁଷ୍ୟର ମନକୁ ବ୍ୟାପକ ଓ ହୃଦୟକୁ ପ୍ରସାରିତ କରିବା । ପୂର୍ବେ।ପରି ସଭ୍ୟତାର ଗତାନୁଗତିକ ମାନଦଣ୍ଡକୁ ବଦଳାଇବାପାଇଁ ମାନବାଧର୍ମ ଉପରେ
ବେଶି ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେବାକୁ ହେବ । ସମାଜର ଚିନ୍ତାଶୀଳ ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ଏଥ‌ିପାଇଁ ସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି କରିବା ଉଚିତ । ବାସ୍ତବିକ ସଭ୍ୟତାର ମାନଦଣ୍ଡ ବଦଳାଇବାପାଇଁ ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କର ଏହି ପ୍ରକାର ସଚେତନ ପରାମର୍ଶ ବେଶ୍ ମନୋଜ୍ଞ ହୋଇପାରିଛି ।

Question ୪ ।
ଆସ, ସରଳ ଭାଷାରେ ବୁଝାଇ ଲେଖୁବା ।
(କ) ସମାଜର ବ୍ୟାପକତା ହୃଦୟର ବ୍ୟାପକତା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ ।
Answer:
ସମାଜର ବ୍ୟାପକତା……………………………….. ନିର୍ଭର କରେ ।
ଆଲୋଚ୍ୟ ଗଦ୍ୟାଶଟି ଆମ ପଠିତ ପୁସ୍ତକ ‘ସାହିତ୍ୟିକା’ରେ ସଂକଳିତ ବୈଦ୍ୟନାଥ ମିଶ୍ରଙ୍କ ରଚିତ ପ୍ରବନ୍ଧ ‘ପ୍ରଗତି ଓ ମାନବ ଧର୍ମ ରୁ ଗୃହୀତ । ଉଦ୍ଧୃତ ଗଦ୍ୟାଶରେ ଲେଖକ ମାନବ ସମାଜର ସାମାଜିକତା ବା ସାମାଜିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧର ପ୍ରଗତି ମନୁଷ୍ୟ ହୃଦୟର ପ୍ରସାରତା ଉପରେତା ଉପରେ ନିର୍ଭରଶାଳ ବୋଲି ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତ୍ରି

ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ମତରେ ସମାଜର ହିତ ମାନବ ସମାଜର ସାମାଜିକତା ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳ । ମନୁଷ୍ୟ ସମାଜରେ କେବଳ ନିଜ ପାଇଁ ବଞ୍ଚେ ନାହିଁ । ସେ ସମାଜ ପାଖରେ ମଧ୍ୟ ବଞ୍ଚେ । ସେ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କର ତଥା ସମାଜର ହିତ ପାଇଁ ଚିନ୍ତାକରେ । ଏଥ‌ିପାଇଁ ତା’ର‘ମନର ବ୍ୟାପକତା ଦରକାର । ଯେ ନିଜ କଥା ଭାବେ ସେ କେବଳ ନିଜର ଉନ୍ନତି କାମନା କରେ । ଯେ ନିଜଠାରୁ ଟିକିଏ ଉପରକୁ ଯିବାକୁ ଚାହେଁ ସେ ପରିବାରରେ ଉନ୍ନତି କଥା ଚିନ୍ତା କରେ । ଯା’ର ମନ ଆଉଟିକେ ବ୍ୟାପକ ସେ ପ୍ରତିବେଶୀଙ୍କ ହିତକଥା ଭାବିଥାଏ । ଅର୍ଥାତ୍ ଯା’ର ମନ ଯେତେ ବ୍ୟାପକ ସେ ସେତେ ସାମାଜିକା ଏହି କାରଣରୁ ଯଥାର୍ଥରେ ସମାଜର ବ୍ୟାପକତା ମନ୍ମଷ୍ୟ ହୃଦୟର ବ୍ୟାପକତା ଉପରେ ନିର୍ଭରଶାଳା ମୋଟ ଉପରେ ଏହି ଗଦ୍ୟାଶରେ ଏକ ପ୍ରସାରିତ ହୃଦୟ ନେଇ ସମାଜରେ ବଞ୍ଚିବା ଉପରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଇଛନ୍ତି ।

(ଖ) ମନୁଷ୍ୟ କେବଳ ନିଜ ପାଇଁ ବଞ୍ଚେ ନାହିଁ । ସମାଜ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ବଞ୍ଚେ ।
Answer:
ମନୁଷ୍ୟ କେବଳ ……………………………..ମଧ୍ୟ ବଞ୍ଚେ ।
ପ୍ରଦତ୍ତ ଗଦ୍ୟାଶଟି ଆମ ପାଠପୁସ୍ତକ ‘ସାହିତ୍ୟିକ’ରେ ସନ୍ନିବିଷ୍ଟ ବୈଦ୍ୟନାଥ ମିଶ୍ରଙ୍କ ଲିଖ୍ ପ୍ରବନ୍ଧ ‘ପ୍ରଗତି ଓ ମାନବ ଧର୍ମ’ ପ୍ରବନ୍ଧରୁ ଆନୀତ । ଆଲୋଚ୍ୟ ଉଦ୍ଧୃତାଂଶରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଡକ୍ଟର ମିଶ୍ର ମନୁଷ୍ୟର ସମାଜ ସଂପୃକ୍ତି ବିଷୟରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ମତରେ ସମାଜର ହିତ ତିନିପ୍ରକାର ପ୍ରଗତି ଉପରେ ନିର୍ଭରଣାଳ । ଏଥିମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ ପ୍ରଗତି ହେଉଛି– ମାନବ ସମାଜର ସାମାଜିକତା । ସାମାଜିକତାର ଅର୍ଥ ମନୁଷ୍ୟର ସମାଜ ସହ ସଂପୃକ୍ତି । ମନୁଷ୍ୟ ଏକାକୀ ବଞ୍ଚେ ନାହିଁ । ସେ ପରିବାର, ପଡ଼ୋଶୀ, ଗୋଷ୍ଠୀକୁ ନେଇ ସମାଜରେ ବଞ୍ଚେ । ବ୍ୟାପକ ହୃଦୟରେ ସମାଜର ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଚିନ୍ତା କରେ । ସେ କେବଳ ନିଜର ଉନ୍ନତି କଥା ଚିନ୍ତା କରେନାହିଁ । ନିଜ ପରିବାରର ଉନ୍ନତି କଥା ଚିନ୍ତା କରେ । ଏହାଛଡ଼ା ସେ ନିଜର ପଡ଼ୋଶୀ, ଗ୍ରାମବାସୀ ଓ ଅଞ୍ଚଳର ଲୋକଙ୍କ ସ୍ୱାର୍ଥ କଥା ମଧ୍ୟ ଚିନ୍ତାକରେ । ଏଥ‌ିପାଇଁ ମନୁଷ୍ୟକୁ ସାମାଜିକ ପ୍ରାଣୀଭାବେ ଗଣନା କରାଯାଏ ।
ଲେଖକଙ୍କ ଏ ପ୍ରକାର ବିଚାର ଏକ ସାମାଜିକ ହିତବାଦୀ ମାନଦଣ୍ଡର ବିଚାର ହୋଇପାରିଛି ।

(ଗ) ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକବାଦ ଜଡ଼ବାଦର ବିଷୟାସକ୍ତିକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରି ମନୁଷ୍ୟର ମନକୁ ବ୍ୟାପକ କରେ ।
Answer:
ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକବାଦ ଜଡ଼ବାଦର ……………………………….. ବ୍ୟାବକ କରେ ।
ଶଂସିତ ଗଦ୍ୟାଶଟି ବୈଦ୍ୟନାଥ ମିଶ୍ରଙ୍କ ଲିଷ୍ଠ ‘ପ୍ରଗତି ଓ ମାନବ ଧର୍ମ’ପ୍ରବନ୍ଧରୁ ଆସିଅଛି । ଆଲୋଚ୍ୟ ଗଦ୍ୟାଶରେ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଡକ୍ଟର ମିଶ୍ର ମାନବ ଜୀବନରେ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକବାଦର ମହତ୍ତ୍ବକୁ ପ୍ରତିପାଦନ କରିଛନ୍ତି । ଲେଖକଙ୍କ ମତରେ ଧର୍ମ ଚେତନା ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ । ମାତ୍ର ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଭାବନା ଆତ୍ମାର ବିକାଶ ସହିତ ଜଡ଼ିତ । ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତାର ମୌଳିକ ବିଷୟ ହେଉଛି ଯେ କେବଳ ବିଷୟାସକ୍ତ ନହୋଇ ପ୍ରାଣ ବା ଆତ୍ମା ବିଷୟରେ କିଛି ଧ୍ୟାନ ଦେବା । ଧର୍ମ ଅପେକ୍ଷା ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା ବ୍ୟାପକ । ଧର୍ମରେ ବାଦ ବିସମ୍ବାଦ ଓ ବିଭେଦ ଅଛି; ମାତ୍ର ଆଧାୟିକତା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏସବୁ ନଥାଏ । ଏଥ‌ିରେ ଭଗବାନ୍‌ଙ୍କ ଅସ୍ତିତ୍ଵରେ ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ । ଭଗବାନଙ୍କ ଆଶ୍ରା ମନୁଷ୍ୟକୁ ସାହସ ଓ ସାଲ୍ଟାନା ଦିଏ ।

ବ୍ୟକ୍ତିବାଦୀ ମନୁଷ୍ୟ ଜଡ଼ବାଦୀ ବସ୍ତୁ ମୋହଦ୍ଵାରା ଆସକ୍ତ ହୋଇଥାଏ । ଜଡ଼ବାଦ ଭୌତିକ ବସ୍ତୁ ପ୍ରତି ଆକର୍ଷଣ ବଢ଼ାଇଥାଏ । ବିଷୟ ବା ବସ୍ତୁ ପ୍ରତି ଆସକ୍ତ ହେବାଦ୍ୱାରା ବ୍ୟକ୍ତି ସ୍ବାର୍ଥପର ହୋଇଯାଏ । ମାତ୍ର ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା ବ୍ୟକ୍ତିର ଆତ୍ମାକୁ ପ୍ରସାର କରିଦିଏ । ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକବାଦ ବ୍ୟକ୍ତିର ଜଡ଼ବାଦୀ ବିଷୟର ଆସକ୍ତିକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିଥାଏ । ଏହାଦ୍ଵାରା ମନୁଷ୍ୟର ବସ୍ତୁ ପ୍ରତି ମୋହ ତୁଟିଯାଏ ଓ ସେ ନିର୍ଲୋଭ ହୋଇଯାଏ । ବାଡ଼ବାଦା ବିଷୟବାଷନାର ଆସକ୍ତିକୁ ଆଧଆଧ୍ୟାତ୍ମିକବାଦ ର୍ହି ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିପାରିବ – ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ଏହି ପ୍ରକାର ବିଚାର ବେଶ୍ ମନୋଜ୍ଞ ହୋଇପାରିଛି।

Question ୫ ।
ଆସ, ପ୍ରବନ୍ଧଟିକୁ ଅନୁଚ୍ଛେଦ ଅନୁଯାୟୀ ଜଣଜଣ କରି ଉଚ୍ଚ ପଠନ କରିବା ।
Answer:
ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନେ ଶିକ୍ଷକଙ୍କ ନିର୍ଦେଶ ଅନୁଯାୟୀ ପଠନ କରିବେ ।

Question ୬।
ଆସ, ତଳଲିଖ୍ ଶବ୍ଦର ଅର୍ଥ ଅଭିଧାନରୁ ଖୋଜିବାହାର କରି କୋଠରିରେ ଲେଖୁବା ।
Answer:
ଜନୈକ – କୌଣସି ଏକ ବ୍ୟକ୍ତି।
ପ୍ରତାୟମାନ – ଯାହା କରାଯାଉଛି
ବେପରୁଆ – ଉଦ୍ଧତଭ।ବ
ମତାନ୍ଧିତା – କୁସଂସ୍କାର ଭିତ୍ତିକ ଅନ୍ଧିମତର ବିଶ୍ଵାସ
ସମନ୍ବୟ – ମିଳନ / ଐକ୍ୟ।
ଆହରଣ – ଗହଣା

Question ୭।
ନିମ୍ନରେ ଦିଆଯାଇଥ‌ିବା ବିଶେଷଣ ପଦଗୁଡ଼ିକୁ ବିଶେଷ୍ୟ ପଦରେ ପରିଣତ କର । ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ, ସାଂସ୍କୃତିକ, ଭୌତିକ, ଗ୍ରାମ୍ୟ
Answer:

ବିଶେଷଣ ପଦ	ବିଶେଷ୍ୟ ସଦରୂପ
ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ	ଅଧ୍ୟାମ୍
ସାଂସୃତିକ	ସଂସୃତି
ଶିକ୍ଷିତ	ଶିକ୍ଷା
ଭୌତିକ	ଭୂତ
ଗ୍ରାମ୍ୟ	ଗ୍ରାମ

Question ୮ ।
ତଳେ ଦିଆଯାଇଥ‌ିବା ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକୁ ବ୍ୟବହାର କରି ଗୋଟିଏ ଲେଖାଏଁ ବାକ୍ୟ ଲେଖୁବା ।
ପ୍ରଗତି, ସମନ୍ବୟ, ସାଲ୍ବନା, ବ୍ୟାପକ,
Answer:
ପ୍ରଗତି – ଜାତିର ପ୍ରଗତିରେ ଯୋଗଦାନ କରିବା ପ୍ରତ୍ୟେକଙ୍କର ଧର୍ମ ।
ସମନ୍ୱୟ – ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ପୀଠରେ ବୌଦ୍ଧ, ଶୈବ, ଶାକ୍ତ, ଗାଣପତ୍ୟ ଓ ବୈଷ୍ଣବ ଆଦି ଧର୍ମର ସମନ୍ୱୟ ଘଟିଛି ।
ସାନ୍ତନା – ବିପଦରେ ପଡ଼ିଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ସାନ୍ତନା ଦେବା ହିଁ ମଣିଷପଣିଆ ।
ବ୍ୟାପକ – ଯାହାର ମନ ଯେତେ ବ୍ୟାପକ ତା’ର ଜୀବନ ସେତେ ସୁନ୍ଦର ।
ଆହରଣ – ଯେକୌଣସି ଗ୍ରନ୍ଥରୁ ବିଦ୍ୟା ଆହରଣ କରାଯାଇପାରେ ।

Question ୯।
ଅଧ୍ୟାତ୍ମ + ଇକ = ଆଧ୍ୟାମିକ । ଏହି ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଥ‌ିବା ‘ଇକ’ ପ୍ରତ୍ୟୟ ଯୋଗରେ ଗଠିତ ଶବ୍ଦମାନଙ୍କର ଗୋଟିଏ ତାଲିକା କରିବା ।
Answer:
ମୂଳ ଶବ୍ଦ + ‘ଇକ’ ପ୍ରତ୍ୟୟ ଯୋଗ= ଗଠିତ ଶବ୍ଦ
ଅର୍ଥନୀତି + ଇକ = ଆର୍ଥନାତିକ
ସମାଜ + ଇକ = ସାମାଜିକ
ଅଧ୍ୟାତ୍ମ + ଇକ = ବ୍ୟକ୍ତି କୈନ୍ଦ୍ରିକ
ବ୍ୟକ୍ତି + କେନ୍ଦ୍ର + ଇକ = ଭୌତିକ
ମୂଳ + ଇକ = ମୌଳିକ
ଭୂତ + ଇକ ଅଧୁନା + ଇକ = ଆଧୁନିକ

Question ୧୦ ।
ଯେ ବିଷୟରେ ଆସକ୍ତ, ତାହାକୁ ଗୋଟିଏ ଶବ୍ଦରେ କୁହାଯାଏ ‘ବିଷୟାସକ୍ତ’ । ସେହିପରି କ’ଣ ହେବ ଆସଲେଖୁ ।
(କ) ଯେ ନିଦ୍ରାରେ ଆସକ୍ତ
(ଗ) ଯେ ମୋହରେ ଆସକ୍ତ
(ଖ) ଯେ ଲୋଭରେ ଆସକ୍ତ
Answer:
(କ) ନିଦ୍ରାସକ୍ତ,
(ଖ) ଲୋଭାସକ୍ତ,
(ଗ) ମୋହାସକ୍ତ

Question ୧୧ ।
ଆସ, ପାଠ ଆଧାରରେ ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କରିବା ।
(କ) ମନର ବ୍ୟାପକତା ଯା’ର ଯେତେ ଅଧିକ,
(ଖ) ପ୍ରବିଧ‌ି ବିଜ୍ଞାନ ଭୌତିକ ବସ୍ତୁର ବିକାଶରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ, ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା
(ଗ) ସେମାନେ ଯେତିକି ଅଧ୍ଵ ଜ୍ଞାନ ଆହରଣ କରିବେ
Answer:
(କ) ମନର ବ୍ୟାପକତା ଯା’ର ଯେତେ ଅଧିକ, ତା’ର ସାମାଜିକତା ସେତେ ଅଧିକ ।
(ଖ) ପ୍ରବିଧ‌ି ବିଜ୍ଞାନ ଭୌତିକ ବସ୍ତୁର ବିକାଶରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ, ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା ଆତ୍ମାର ବ୍ୟାପକତାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ ।
(ଗ) ସେମାନେ ଯେତିକି ଅଧ୍ଵ ଜ୍ଞାନ ଆହରଣ କରିବେ ସେତିକି ଅଧ୍ବକ ସମାଲୋଚନା କରିବେ ।

Question ୧୨ ।
ତଳେ ଦିଆଯାଇଥିବା ଉତ୍ତର ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି କୋଠରି ମଧ୍ୟରେ ଲେଖୁବା । ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛ ।
(କ) ପୁସ୍ତକା + ଗାର
(ଖ) ପୁସ୍ତକ + ଗାର
(ଗ) ପୁସ୍ତକ + ଆଗାର
(ଘ) ପୁସ୍ତକା + ଆଗାର
Answer:
(ଗ) ପୁସ୍ତକ + ଆଗାର = ପୁସ୍ତ୍ରକାଗାର

Question ୧୩ ।
ଭୁଲ ଥ‌ିବା ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକୁ ଠିକ୍ କରି ତା’ ପାଖରେ ଲେଖୁ ।
Answer:

ଭୁଲ ଶବ୍ଦ	ଠିକ୍ ଶବ୍ଦ
ଭୁମିକା	ଭୁମିକା
ଅସହି କ୍ଷୁତା	ଅସହିଷ୍ଣୁତା
ଧ୍ୱସଂ	ଧ୍ୱସଂ
ସାହାସ	ସାହାସ
ଗୋଷ୍ଠି	ଗୋଷ୍ଠା
ସାହାର୍ଯ୍ୟ	ସାହାଯ୍ୟ
ଶତାବ୍ଦା	ଶତାବ୍ଦୀ

ତୁମ ପାଇଁ କାମ:

(କ) ସମାଜର ଉପକାର ପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିବା ଦୁଇଜଣ ବିଷୟରେ ଦୁଇଟି ଅନୁଚ୍ଛେଦ ଲେଖ ।
(ଖ) ପ୍ରବିଧ୍ଵଜ୍ଞାନ (Technology)ର ଉନ୍ନତି ଯୋଗୁଁ ଏବେ ଲୋକମାନେ ପାଉଥିବା ଉପକାର ବର୍ଣ୍ଣନା କରି ସାନଭାଇ
(ଗ) ତୁମ ଘର ଚାରିପାଖ ଲୋକଙ୍କ ଜୀବନଯାପନ ପ୍ରଣାଳୀ ସମ୍ପର୍କରେ ଅନୁଧ୍ୟାନ କରି ଶିକ୍ଷଣୀୟ କଥାଗୁଡ଼ିକୁ ଲେଖୁ ସାଙ୍ଗମାନଙ୍କ ସହ ଶ୍ରେଣୀରେ ଆଲୋଚନା କର ।

ପରାକ୍ଷା ଉପଯୋଗା ଅତିରିକ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର :

Question ୧ ।
‘ପ୍ରଗତି ଓ ମାନବ ଧର୍ମ’ କେଉଁ ପୁସ୍ତକର ଅଂଶବିଶେଷ ? ଏହାର ଲେଖକ କିଏ ?
Answer:
‘ପ୍ରଗତି ଓ ମାନବ ଧର୍ମ’ ପ୍ରବନ୍ଧିଟି ସମାଜତାତ୍ତ୍ତିକ ପ୍ରବନ୍ଧ ପୁସ୍ତ୍ରକ ‘ସାମାଜିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ’ର ଅଂଶବିଶେଷ। ଏହି ପ୍ରବନ୍ଧଟିର ରଚୟିତା ହେଉଛନ୍ତି ଡକ୍ଟର ବୈଦ୍ୟନାଥ ମିଶ୍ର ।

Question ୨ ।
ଆଲବର୍ଟ୍ ସ୍ଵାଇଜରଙ୍କ ମତରେ ଦ୍ଵିତୀୟ ପ୍ରଗତିଟି କ’ଣ ? ଏହାର ଆବଶ୍ୟକତା କ’ଣ ?
Answer:
ଆଲବଟ୍ ସ୍ଵାଇଜରଙ୍କ ମତରେ ଦ୍ଵିତାୟ ପ୍ରଗଉଛି ସାମାଜିକାରଶର ପ୍ରଗତି ବା ମାନବ ସମାଜର ସାମାଜିକତା । ସାମାଜିକତାର ପ୍ରସାର ମନୁଷ୍ୟ ହୃଦୟକୁ ବ୍ୟାପକ କରିଥାଏ । ଏହାଦ୍ଵାରା ସମାଜର ବ୍ୟାପକତା ବଢ଼େ ଓ ମଣିଷ ନିଜ ପାଇଁ ନବଞ୍ଚ୍ ସମାଜ ପାଇଁ ବଞ୍ଚେ । ନିଜ କଥା ନଭାବି ପରିବାର ଓ ପଡ଼ୋଶୀଙ୍କ ଉପକାର କଥା ଭାବେ । ଏ ପ୍ରକାର ପ୍ରଗତି ନିମନ୍ତେ ହୃଦୟର ପ୍ରସାରତା ଓ ବ୍ୟାପକତା ନିତାନ୍ତ ଆବଶ୍ୟକ ।

Question ୩ ।
ଆଲବଟ୍ ସ୍ଵାଇଜରଙ୍କ ମତରେ ପ୍ରଥମ ପ୍ରଗତିଟି କ’ଣ ଓ ଏହାର ଆବଶ୍ୟକତା କ’ଣ ?
Answer:
ଆଲବଟ୍ ସ୍ଵାଇଜରଙ୍କ ମତରେ ପ୍ରଥମ ପ୍ରଗତିଟି ହେଲା ଜ୍ଞାନ ଓ ପ୍ରବିଧ୍ ଜ୍ଞାନର ପ୍ରସାର । ଜ୍ଞାନଦ୍ୱାରା ମନୁଷ୍ୟ ମନରୁ ସଂକୀର୍ଣ୍ଣତା ଦୂରେଇ ଯାଇଥାଏ ଏବଂ ପ୍ରବିଧ୍ ବିଜ୍ଞାନ ଉପଯୋଗରେ ଉତ୍ପାଦନ ଢାଞ୍ଚାରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆସିଥାଏ । ତେଣୁ ଜ୍ଞାନ ଓ ପ୍ରବିଧ୍ ବିଜ୍ଞାନର ସମନ୍ବୟରେ ଦେଶର ଆର୍ଥନୀତିକ ପ୍ରଗତି ଯେ ସମ୍ଭବପର ଏହା ନିଃସନ୍ଦେହରେ କୁହାଯାଇପାରେ ।

Question ୪।
ବର୍ତ୍ତମାନ ଆମେ ପ୍ରଗତି ଆଡ଼କୁ ନଯାଇ ବିପରୀତଗାମୀ ହେବାର କାରଣ କ’ଣ ?
Answer:
ଆଲବଟ୍ ସ୍ଵାଇଜରଙ୍କ ପ୍ରଦତ୍ତ ତିନି ପ୍ରକାର ପ୍ରଗତି ହିଁ ମାନବ ସମାଜର ସର୍ବାଙ୍ଗୀନ ଉନ୍ନତି ସାଧନକରି ତାହାକୁ ପ୍ରଗତିଶୀଳ କରାଇଥାଏ । ସଂପ୍ରତି ଏହି ତିନୋଟି ବିଭାଗରେ ସଂକଟ ଦେଖାଦେଇଛି । ଫଳରେ ଆମେ ପ୍ରଗତି ଆଡ଼କୁ ନଯାଇ ପ୍ରଗତିର ବିପରୀତ ଦିଗରେ ଯାଉଛୁ । ୫୦-୬୦ ବର୍ଷ ତଳୁ ପ୍ରବିଧ୍ ବିଜ୍ଞାନର ଉନ୍ନତି ଘଟିବା ଯୋଗୁଁ ଉତ୍ପାଦନ ବଢ଼ିଛି, ମାତ୍ର ସଭ୍ୟତାର ମାନଦଣ୍ଡ ବିସ୍ତାର କରୁଥିବା ଜ୍ଞାନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସଂକୀର୍ଣ୍ଣତା ଦେଖାଦେଇଛି । ତେଣୁ ଆମେ ପ୍ରଗତିର ବିପରୀତ ଦିଗରେ ଗତିକରୁଛୁ ।

Question ୫।
ଚୀନ୍ ଦେଶରେ କନ୍‌ଫୁସିଅସ୍‌ଙ୍କ ଗ୍ରନ୍ଥସବୁକୁ ନଷ୍ଟକରି ଦିଆଗଲା କାହିଁକି ?
Answer:
ପ୍ରଜାମାନେ ବିଦ୍ୟାର୍ଜନ କଲେ ରାଜ ଶାସନକୁ ସମାଲୋଚନା କରିବେ ଏଭଳି ବିଭ୍ରାନ୍ତିକର ଚିନ୍ତାଧାରାକୁ ନେଇ ଚୀନ୍‌ର ତାଓ ସରକାର ଦାର୍ଶନିକ କଫୁସିଅସ୍‌ ଗ୍ରନ୍ଥସବୁକୁ ଧ୍ୱଂସ କରିଦେଇଥିଲେ । କନ୍‌ଫୁସିଅସ୍‌ଙ୍କ ମତବାଦ ଓ ଗ୍ରନ୍ଥସବୁ ପଢ଼ିବା ଅପରାଧ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଇଥିଲା । ପ୍ରଜାମାନଙ୍କୁ ଜ୍ଞାନାଲୋକରୁ ଦୂରେଇ ରଖୁବା ନିମନ୍ତେ ଏଭଳି ପଦକ୍ଷେପ ତାଓ ସରକାର ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।

ଲେଖକ ପରିଚୟ :

ଓଡ଼ିଆ ପ୍ରବନ୍ଧ ସାହିତ୍ୟର କ୍ରମବିକାଶରେ ଡକ୍ଟର ବୈଦ୍ୟନାଥ ମିଶ୍ର ଜଣେ ମୂଲ୍ୟବୋଧବାଦୀ ଓ ଚିନ୍ତାଶୀଳ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ । ୧୯୨୦ ମସିହାରେ ସେ ପୁରୀ ଜିଲ୍ଲାର ଦିବ୍ୟସିଂହପୁର ଗ୍ରାମରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ଜଣେ ଶିକ୍ଷାବିତ୍, ଅର୍ଥନୀତିଜ୍ଞ, ସାମଜତତ୍ତ୍ବବିତ୍ ଓ ରାଜନୀତିକ ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀ ଭାବରେ ସେ ସୁପରିଚିତ । ସେ ଅର୍ଥନୀତି ବିଭାଗର ପ୍ରଫେସର ଥିଲେ । ଓଡ଼ିଶା କୃଷି ବିଶ୍ବବିଦ୍ୟାଳୟର କୁଳପତି ଓ ରାଜ୍ୟ ଯୋଜନା ବୋର୍ଡର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଭାବେ ସେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଛନ୍ତି । ସ୍ଵାଧୀନତା ପରେ ସାମାଜିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ, ଆର୍ଥନୀତିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଓ ଶାସନଗତ ସଂସ୍କାରକୁ ନେଇ ସେ ପ୍ରବନ୍ଧ ରଚନା କରିଛନ୍ତି ।

ସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି ହିଁ ତାଙ୍କ ପ୍ରବନ୍ଧ ରଚନାର ଆଭିମୁଖ୍ୟ । ତାଙ୍କ ରଚିତ ସମସ୍ୟାମୂଳକ ଓ ଚିନ୍ତାନିଷ୍ଠ ପ୍ରବନ୍ଧ ଗ୍ରନ୍ଥଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ‘ଶାସନ ଓ ସଂସ୍କାର’, ‘ସମାଜ ଓ ସଭ୍ୟତା’, ‘ଗଣତନ୍ତ୍ର ଓ ସମାଜବାଦ’, ‘ସାମାଜିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ’, ‘ସ୍ଵ ତିତୀର୍ଥ’, ‘ଆଧୁନିକ ସଭ୍ୟତାର ଯନ୍ତ୍ରଣା’, ‘ଆର୍ଥନୀତିଜ ଯୋଜନା’, ‘ଭାରତର ଆର୍ଥନୀତିକ ସମସ୍ୟା’, ‘ପୁଞ୍ଜିବାଦ’ ଏବଂ ‘ସମାଜବାଦ ଓ ଗାନ୍ଧିବାଦ’ ଇତ୍ୟାଦି ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ । ତାଙ୍କ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ତଥ୍ୟ, ସୂଚନା,ଯୁକ୍ତି, ବିଶ୍ଳେଷଣ ସହିତ ଶାଶ୍ୱତ ସାମାଜିକ ଓ ମାନବିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧର ପ୍ରତିଫଳନ ଘଟିଥୁବାର ଲକ୍ଷ୍ୟ କରାଯାଏ । ସରଳ ଓ ସୁଖବୋଧ ଶବ୍ଦବିନ୍ୟାସ, ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ବର୍ଣ୍ଣନା ଏବଂ କ୍ଷୁଦ୍ର ବାକ୍ୟ ତାଙ୍କ ପ୍ରବନ୍ଧ ରଚନାର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ।

ପ୍ରବନ୍ଧର ପୃଷ୍ଠଭୂମି :

ଆଲୋଚ୍ୟ ପ୍ରବନ୍ଧଟି ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଡକ୍ଟର ମିଶ୍ରଙ୍କ ରଚିତ ସମାଜତାତ୍ତ୍ଵିକ ପ୍ରବନ୍ଧ ପୁସ୍ତକ ‘ସାମାଜିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ’ରୁ ସଂଗୃହୀତ । ଏହି ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଲେଖକ ସାମାଜିକ ଓ ମାନବିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ବାରୋପ କରିଛନ୍ତି । ମଣିଷ ମନର ବ୍ୟାପକତା, ସମ୍ପ୍ରସାରିତ ମାନସିକତା, ନିର୍ମଳ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା ଓ ଈଶ୍ବର ବିଶ୍ବାସ ଭିତ୍ତିରେ ସାମାଜିକ ପ୍ରଗତି ଓ ମାନବିକତାର ପ୍ରସାର ସାଧନ ହୋଇପାରିବ ବୋଲି ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଆଶାପୋଷଣ କରିଛନ୍ତି । ମୋଟ ଉପରେ ଆଲୋଚ୍ୟ ପ୍ରବନ୍ଧଟିରେ ଧର୍ମର ସଂକୀର୍ଣ୍ଣତା ଓ ମାନବିକ ପ୍ରଗତି ସମ୍ପର୍କରେ ବିଶ୍ଳେଷଣ କରାଯାଇଛି ।

ପ୍ରବନ୍ଧର ସାରକଥା :

ନୋବେଲ ଶାନ୍ତି ପୁରସ୍କାରପ୍ରାପ୍ତ ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ଖ୍ୟାତିସମ୍ପନ୍ନ’ ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀ ଆଲବଟ୍ ସ୍ଵାଇଜରଙ୍କ ମତରେ ତିନିପ୍ରକାର ପ୍ରଗତିକୁ ନେଇ ସମାଜର ହିତସାଧନ ହୋଇଥାଏ । ପ୍ରଥମ ପ୍ରକାରଟି ହେଉଛି ଜ୍ଞାନ ଓ ପ୍ରବିଧ‌ି ବିଜ୍ଞାନର ପ୍ରସାର । ଜ୍ଞାନଦ୍ୱାରା ମନୁଷ୍ୟ ମନରୁ ସଂକୀର୍ଣ୍ଣତା ଦୂରେଇ ଯାଇଥାଏ ଏବଂ ପ୍ରବିଧି ବିଜ୍ଞାନଦ୍ୱାରା ଉତ୍ପାଦନ ପ୍ରଣାଳୀରେ ଉନ୍ନତି ଘଟିଥାଏ । ଉଭୟ ଜ୍ଞାନ ଓ ପ୍ରବିଧ୍ ବିଜ୍ଞାନର ସମନ୍ଵୟ ଘଟିଲେ ମନୁଷ୍ୟ ସମାଜର ଆର୍ଥନୀତିକ ପ୍ରଗତି ସମ୍ଭବ ହୋଇଥାଏ ।

ଦ୍ୱିତାୟ ପ୍ରକାରର ପ୍ରଗତି ହେଉଛି – ସାମାଜିକାରଶର ପ୍ରଗତି ବା ମାନବ ସମାଜର ସାମାଜିକତା । ସମାଜର ସମୂହତ୍ଵ ବା ସାମାଜିକତାର ପ୍ରସାର ଘଟିବାଦ୍ଵାରା ମନୁଷ୍ୟ ହୃଦୟର ବ୍ୟାପକତା ବଢ଼ିଯାଏ । ମଣିଷର ହୃଦୟ ବ୍ୟାପକ ବା ପ୍ରସାରିତ ହେଲେ ସମାଜର ବ୍ୟାପକତା ବଢ଼ିଥାଏ । ଏହା ପ୍ରମାଣ କରେ ଯେ ପ୍ରଗତିଶୀଳ ସମାଜରେ ମଣିଷ ନିଜ ପାଇଁ

ନୁହେଁ, ସମାଜ ପାଇଁ ବଞ୍ଚେ । ନିଜ କଥା ନଭାବି ନିଜଠାରୁ ଉପରକୁ ଉଠି ମଣିଷ ପରିବାର ଓ ପଡ଼ୋଶୀଙ୍କ ଉନ୍ନତି ପ୍ରତି ଦୃଷ୍ଟିଦେଲେ ସାମାଜିକ ପ୍ରଗତି ସମ୍ଭବ ହୁଏ । ମନୁଷ୍ୟ ହୃଦୟର ବ୍ୟାପକତା ବା ପ୍ରସାରତାଦ୍ୱାରା ସାମାଜିକତାର ଉନ୍ନତି ଘଟେ । ଜ୍ଞାନଭିତ୍ତିକ ପ୍ରଗତିଠାରୁ ସାମାଜିକତାର ପ୍ରଗତି ଭିନ୍ନ ଓ ଉନ୍ନତ ମାନର । ଏ ପ୍ରକାର ପ୍ରଗତି ପାଇଁ ମଣିଷ କେବଳ ଜ୍ଞାନ ବା ପ୍ରବିଧ୍ ବିଜ୍ଞାନ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ ନାହିଁ, ଏଥ‌ିପାଇଁ ହୃଦୟର ପ୍ରସାରତା ବା ବ୍ୟାପକତା ଦରକାର ।

ତୃତୀୟ ପ୍ରକାର ପ୍ରଗତିଟି ହେଉଛି – ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତାର ପ୍ରଗତି । ଆତ୍ମାର ବ୍ୟାପକତା ଓ ପ୍ରାଣର ବିକାଶ ଘଟିଲେ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତାର ପ୍ରଗତି ସମ୍ଭବ ହୁଏ । ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ମତରେ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା ଅର୍ଥ ଧର୍ମ ନୁହେଁ । ଏ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା ବିଜ୍ଞାନ ସମନ୍ବିତ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା। ଏହାଦ୍ୱାରା ସମାଜର ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୋଇଥାଏ । ମନୀଷୀମାନେ ଏଥ‌ିପାଇଁ ବିଜ୍ଞାନ ଓ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତାର ସମନ୍ବୟ ଚାହାନ୍ତି ।

ପ୍ରଗତିର ନାନା ବିଭାଗ ମଧ୍ୟରୁ ଉପରୋକ୍ତ ତିନୋଟି ପ୍ରକାର ପ୍ରଧାନ । ଏବେ ଏହି ତିନୋଟି ବିଭାଗରେ ସଂକଟ ଦେଖାଦେଇଛି । ଫଳରେ ଆମେ ପ୍ରଗତି ଆଡ଼କୁ ନଯାଇ ପ୍ରଗତିର ବିପରୀତ ଦିଗରେ ଯାଉଛୁ । ବିଗତ ୫୦ ରୁ ୬୦ ବର୍ଷ ଭିତରେ ପ୍ରବିଧ୍ ବିଜ୍ଞାନର ବିକାଶ ଘଟିଛି । ଏହାଦ୍ୱାରା ଉତ୍ପାଦନ ବଢ଼ିଛି । ଅର୍ଥନୀତିର ବୃଦ୍ଧି ହୋଇଛି । ମାତ୍ର ସଭ୍ୟତାର ମାନଦଣ୍ଡ ବିସ୍ତାର କରୁଥିବା ଜ୍ଞାନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସଂକୀର୍ୟତା ଦେଖାଦେଇଛି । ଫଳତଃ ସଭ୍ୟତାର ମାନଦଣ୍ଡ ବୃଦ୍ଧି ପାଇନାହିଁ ।

ଏହି ମର୍ମରେ ଚୀନ୍ ଦେଶର ଗୋଟିଏ କଥା ସ୍ମରଣଯୋଗ୍ୟ । ଏକଦା ପ୍ରଜାମାନେ ବିଦ୍ୟା ଅର୍ଜନ କଲେ ରାଜଶାସନକୁ ଅଧିକ ସମାଲୋଚନା କରିବେ ଏପ୍ରକାର ଏକ ପରାମର୍ଶ ଚାଇନା ସମ୍ରାଟ ସିଂହାତିଙ୍କୁ ମନ୍ତ୍ରୀମାନେ ପ୍ରଦାନ କଲେ । ପରିଣାମତଃ ସମ୍ରାଟ ସିଂହାତି ସୈନ୍ୟ ପଠାଇ ପାଠାଗାର (ଲାଇବ୍ରେରୀ) ସବୁ ଧ୍ୱଂସ କରିଦେଲେ । ପ୍ରତିରୋଧ କରୁଥିବା

ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ମାରିଦିଆଗଲା । କଥ୍ତ ଅଛି ଯେ ପ୍ରତିବାଦୀଙ୍କ ମାଂସ ହାଡ଼ରେ ବିରାଟ ଚାଇନା ପାଚେରୀ ଗଢ଼ାଗଲା । ପୁଣିଥରେ ଇତିହାସର ପୁନରାବୃତ୍ତି ଘଟାଇ ଚାଇନାର ତାଓ ସରକାର ଦାର୍ଶନିକ କନଫୁସିଅସଙ୍କ ଗ୍ରନ୍ଥସବୁକୁ ଧ୍ବଂସକରି ଦେଇଥିଲେ । କନଫୁସିଅସ୍‌ଙ୍କ ମତବାଦ ଓ ଗ୍ରନ୍ଥକୁ ପଢ଼ିବା ବିରାଟ ଅପରାଧ ବୋଲି ଗଣାଗଲା । ଏହା ପ୍ରମାଣ କରେ ଯେ ପ୍ରକୃତ ଜ୍ଞାନ ହିଁ ସଭ୍ୟତାର ମାନଦଣ୍ଡ ଗଢ଼ିଥାଏ । ସମ୍ପ୍ରତି ସମାଜରେ ଆର୍ଥନୀତିକ ଭେଦ ରହିଛି । କେତେକ ଧନୀଗୋଷ୍ଠୀ ସୁବିଧାବାଦୀ ଭାବରେ ଦରିଦ୍ର ଗୋଷ୍ଠୀଙ୍କ ଅପେକ୍ଷା ଜ୍ଞାନଲାଭର ଅଧ‌ିକ ସୁଯୋଗ ଭୋଗ କରୁଛନ୍ତି । ଦରିଦ୍ର ପାଇଁ ଜ୍ଞାନଲାଭର ସୁଯୋଗ ସୀମିତ ।

ସଭ୍ୟତାର ଅଗ୍ରଗତି ହେଲେ ବି ସଭ୍ୟ ମଣିଷ ସ୍ବାର୍ଥପର ହୋଇଉଠିଛି । ପୁରାତନ ସମାନ ପରି ଏବେ ଗୋଷ୍ଠୀଜୀବନ ପ୍ରତି ଗୁରୁତ୍ବ ଦିଆଯାଉନାହିଁ । ପୁରାତନ ସମାଜରେ ବ୍ୟକ୍ତିଜୀବନ ଅପେକ୍ଷା ଗୋଷ୍ଠୀ ଜୀବନର ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ଵ ଥିଲା । ଆମ ସାମାଜିକ ଜୀବନ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଗୋଷ୍ଠୀ ଜୀବନର କେତେକ ସନ୍ତକ ହେଉଛି – ସଂଯୁକ୍ତ ପରିବାର, ଜାତିଆଣ ପ୍ରଥା ଓ ଗ୍ରାମ୍ୟ ଜୀବନ । ଏବେ ଏସବୁ ପ୍ରତି ଶ୍ରଦ୍ଧା ଓ ଭକ୍ତି ନାହିଁ । ଏ କାରଣରୁ ଏସବୁ ଭାଙ୍ଗିପଡ଼ିଛି ଓ ବିପଥଗାମୀ ହୋଇଛି । ପରିବାର ରହିଛି; ମାତ୍ର ସେଥ୍ରେ ପରସ୍ପର ପ୍ରତି ଶ୍ରଦ୍ଧା ବା ଭକ୍ତି ନାହିଁ । ଗ୍ରାମ ରହିଛି; ମାତ୍ର ଗ୍ରାମ୍ୟ ଜୀବନ ଦାରିଦ୍ର୍ୟ, ଅଶିକ୍ଷା, ପାରସ୍ପରିକ କଳହ ଭିତରେ କଳୁଷିତ ହୋଇଯାଇଛି ।

ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ସଭ୍ୟତା ଆମକୁ କବଳିତ କରିଛି । ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ସଭ୍ୟତା ବ୍ୟକ୍ତିବାଦୀ ସଭ୍ୟତା । ଏଠି ସମୂହ ପାଇଁ ନୁହେଁ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଉଦ୍ୟମ ହୁଏ । ଏ ସଭ୍ୟତା ଜଟିଳ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ସଭ୍ୟତା । ୧୨/୧୩ ଘଣ୍ଟାରେ ଲଣ୍ଡନରେ ପହଞ୍ଚି ହେଉଥିଲେ ବି ଏଥ‌ିପାଇଁ ମାସ ମାସ ଧରି ଚେଷ୍ଟା ନକଲେ ଦିଲ୍ଲୀରୁ ଲଣ୍ଡନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଯିବାକୁ ଅନୁମତି ମିଳୁନି । ମୋଟାମୋଟି ଭାବରେ ସାମ୍ପ୍ରତିକ ଶିକ୍ଷା, ସଭ୍ୟତା ଓ ସଂସ୍କୃତି ଆମର ସାମାଜିକ ମନୋଭାବକୁ ବଢ଼ାଉନାହିଁ । ଏହା ଆମକୁ ବ୍ୟକ୍ତି କିୟିକ ଓ ସ୍ଵାର୍ଥପର କରିଦେଉଛି। ସୁତରାଂ ସାମାଜିକ ଚ୍ଚା । ବନକୁ ସଂକୁଚିତ କରିଦେଇ ମଣିଷକୁ ବ୍ୟକ୍ତକୈଦ୍ରିକ କରିଦେବା ହିଁ ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦାର ସଭ୍ୟତାର ବଡ଼ ଦୋଷା

ନୁହେଁ, ସମାଜ ପାଇଁ ବଞ୍ଚେ । ନିଜ କଥା ନଭାବି ନିଜଠାରୁ ଉପରକୁ ଉଠି ମଣିଷ ପରିବାର ଓ ପଡ଼ୋଶୀଙ୍କ ଉନ୍ନତି ପ୍ରତି ଦୃଷ୍ଟିଦେଲେ ସାମାଜିକ ପ୍ରଗତି ସମ୍ଭବ ହୁଏ । ମନୁଷ୍ୟ ହୃଦୟର ବ୍ୟାପକତା ବା ପ୍ରସାରତାଦ୍ୱାରା ସାମାଜିକତାର ଉନ୍ନତି ଘଟେ । ଜ୍ଞାନଭିତ୍ତିକ ପ୍ରଗତିଠାରୁ ସାମାଜିକତାର ପ୍ରଗତି ଭିନ୍ନ ଓ ଉନ୍ନତ ମାନର । ଏ ପ୍ରକାର ପ୍ରଗତି ପାଇଁ ମଣିଷ କେବଳ ଜ୍ଞାନ ବା ପ୍ରବିଧ୍ ବିଜ୍ଞାନ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ ନାହିଁ, ଏଥ‌ିପାଇଁ ହୃଦୟର ପ୍ରସାରତା ବା ବ୍ୟାପକତା ଦରକାର ।

ତୃତୀୟ ପ୍ରକାର ପ୍ରଗତିଟି ହେଉଛି ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତାର ପ୍ରଗତି । ଆତ୍ମାର ବ୍ୟାପକତା ଓ ପ୍ରାଣର ବିକାଶ ଘଟିଲେ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତାର ପ୍ରଗତି ସମ୍ଭବ ହୁଏ । ପ୍ରାବନ୍ଧିକଙ୍କ ମତରେ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା ଅର୍ଥ ଧର୍ମ ନୁହେଁ । ଏ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା ବିଜ୍ଞାନ ସମନ୍ବିତ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା । ଏହାଦ୍ୱାରା ସମାଜର ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୋଇଥାଏ । ମନୀଷୀମାନେ ଏଥ‌ିପାଇଁ ବିଜ୍ଞାନ ଓ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତାର ସମନ୍ବୟ ଚାହାନ୍ତ୍ରି ।

ପ୍ରଗତିର ନାନା ବିଭାଗ ମଧ୍ୟରୁ ଉପରୋକ୍ତ ତିନୋଟି ପ୍ରକାର ପ୍ରଧାନ । ଏବେ ଏହି ତିନୋଟି ବିଭାଗରେ ସଂକଟ ଦେଖାଦେଇଛି । ଫଳରେ ଆମେ ପ୍ରଗତି ଆଡ଼କୁ ନଯାଇ ପ୍ରଗତିର ବିପରୀତ ଦିଗରେ ଯାଉଛୁ । ବିଗତ ୫୦ ରୁ ୬୦ ବର୍ଷ ଭିତରେ ପ୍ରବିଧ‌ି ବିଜ୍ଞାନର ବିକାଶ ଘଟିଛି । ଏହାଦ୍ଵାରା ଉତ୍ପାଦନ ବଢ଼ିଛି । ଅର୍ଥନୀତିର ବୃଦ୍ଧି ହୋଇଛି । ମାତ୍ର ସଭ୍ୟତାର ମାନଦଣ୍ଡ ବିସ୍ତାର କରୁଥ‌ିବା ଜ୍ଞାନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସଂକୀର୍ଣ୍ଣତା ଦେଖାଦେଇଛି । ଫଳତଃ ସଭ୍ୟତାର ମାନଦଣ୍ଡ ବୃଦ୍ଧି ପାଇନାହିଁ ।

ଏହି ମର୍ମରେ ଚୀନ୍ ଦେଶର ଗୋଟିଏ କଥା ସ୍ମରଣଯୋଗ୍ୟ । ଏକଦା ପ୍ରଜାମାନେ ବିଦ୍ୟା ଅର୍ଜନ କଲେ ରାଜଶାସନକୁ ଅଧ୍ଵ ସମାଲୋଚନା କରିବେ – ଏପ୍ରକାର ଏକ ପରାମର୍ଶ ଚାଇନା ସମ୍ରାଟ ସିଂହାତିଙ୍କୁ ମନ୍ତ୍ରୀମାନେ ପ୍ରଦାନ କଲେ । ପରିଣାମତଃ ସମ୍ରାଟ ସିଂହାତି ସୈନ୍ୟ ପଠାଇ ପାଠାଗାର (ଲାଇବ୍ରେରୀ) ସବୁ ଧ୍ୱଂସ କରିଦେଲେ । ପ୍ରତିରୋଧ କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ମାରିଦିଆଗଲା । କଥ୍ତ ଅଛି ଯେ ପ୍ରତିବାଦୀଙ୍କ ମାଂସ ହାଡ଼ରେ ବିରାଟ ଚାଇନା ପାଚେରୀ ଗଢ଼ାଗଲା । ପୁଣିଥରେ ଇତିହାସର ପୁନରାବୃତ୍ତି ଘଟାଇ ଚାଇନାର ତାଓ ସରକାର ଦାର୍ଶନିକ କନଫୁସିଅସଙ୍କ ଗ୍ରନ୍ଥସବୁକୁ ଧ୍ବଂସକରି ଦେଇଥିଲେ । କନଫୁସିଅସ୍‌ଙ୍କ ମତବାଦ ଓ ଗ୍ରନ୍ଥକୁ ପଢ଼ିବା ବିରାଟ ଅପରାଧ ବୋଲି ଗଣାଗଲା । ଏହା ପ୍ରମାଣ କରେ ଯେ ପ୍ରକୃତ ଜ୍ଞାନ ହିଁ ସଭ୍ୟତାର ମାନଦଣ୍ଡ ଗଢ଼ିଥାଏ ।

ସମ୍ପ୍ରତି ସମାଜରେ ଆର୍ଥନୀତିକ ଭେଦ ରହିଛି । କେତେକ ଧନୀଗୋଷ୍ଠୀ ସୁବିଧାବାଦୀ ଭାବରେ ଦରିଦ୍ର ଗୋଷ୍ଠୀଙ୍କ ଅପେକ୍ଷା ଜ୍ଞାନଲାଭର ଅଧ‌ିକ ସୁଯୋଗ ଭୋଗ କରୁଛନ୍ତି । ଦରିଦ୍ର ପାଇଁ ଜ୍ଞାନଲାଭର ସୁଯୋଗ ସୀମିତ । ସଭ୍ୟତାର ଅଗ୍ରଗତି ହେଲେ ବି ସଭ୍ୟ ମଣିଷ ସ୍ବାର୍ଥପର ହୋଇଉଠିଛି । ପୁରାତନ ସମାନ ପରି ଏବେ ଗୋଷ୍ଠୀଜୀବନ ପ୍ରତି ଗୁରୁତ୍ବ ଦିଆଯାଉନାହିଁ । ପୁରାତନ ସମାଜରେ ବ୍ୟକ୍ତିଜୀବନ ଅପେକ୍ଷା ଗୋଷ୍ଠୀ ଜୀବନର ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ଵ ଥିଲା । ଆମ ସାମାଜିକ ଜୀବନ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଗୋଷ୍ଠୀ ଜୀବନର କେତେକ ସନ୍ତକ ହେଉଛି ସଂଯୁକ୍ତ ପରିବାର, ଜାତିଆଣ ପ୍ରଥା ଓ ଗ୍ରାମ୍ୟ ଜୀବନ । ଏବେ ଏସବୁ ପ୍ରତି ଶ୍ରଦ୍ଧା ଓ ଭକ୍ତି ନାହିଁ । ଏ କାରଣରୁ ଏସବୁ ଭାଙ୍ଗିପଡ଼ିଛି ଓ ବିପଥଗାମୀ ହୋଇଛି । ପରିବାର ରହିଛି; ମାତ୍ର ସେଥ୍ରେ ପରସ୍ପର ପ୍ରତି ଶ୍ରଦ୍ଧା ବା ଭକ୍ତି ନାହିଁ । ଗ୍ରାମ ରହିଛି; ମାତ୍ର ଗ୍ରାମ୍ୟ ଜୀବନ ଦାରିଦ୍ର୍ୟ, ଅଶିକ୍ଷା, ପାରସ୍ପରିକ କଳହ ଭିତରେ କଳୁଷିତ ହୋଇଯାଇଛି ।

ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ସଭ୍ୟତା ଆମକୁ କବଳିତ କରିଛି । ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ସଭ୍ୟତା ବ୍ୟକ୍ତିବାଦୀ ସଭ୍ୟତା । ଏଠି ସମୂହ ପାଇଁ ନୁହେଁ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଉଦ୍ୟମ ହୁଏ । ଏ ସଭ୍ୟତା ଜଟିଳ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ସଭ୍ୟତା । ୧୨|୧୩ ଘଣ୍ଟାରେ ଲଣ୍ଡନରେ ପହଞ୍ଚି ହେଉଥିଲେ ବି ଏଥ‌ିପାଇଁ ମାସ ମାସ ଧରି ଚେଷ୍ଟା ନକଲେ ଦିଲ୍ଲୀରୁ ଲଣ୍ଡନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଯିବାକୁ ଅନୁମତି ମିଳୁନି । ମୋଟାମୋଟି ଭାବରେ ସାମ୍ପ୍ରତିକ ଶିକ୍ଷା, ସଭ୍ୟତା ଓ ସଂସ୍କୃତି ଆମର ସାମାଜିକ ମନୋଭାବକୁ ବଢ଼ାଉନାହିଁ । ଏହା ଆମକୁ ବ୍ୟକ୍ତିକୈନ୍ଦ୍ରିକ ଓ ସ୍ବାର୍ଥପର କରିଦେଉଛି । ସୁତରାଂ ସାମାଜିକ ଜୀବନକୁ ସଂକୁଚିତ କରିଦେଇ ମଣିଷକୁ ବ୍ୟକ୍ତକୈନ୍ଦ୍ରିକ କରିଦେବା ହିଁ ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ସଭ୍ୟତାର ବଡ଼ ଦୋଷ ।

ପ୍ରକୃତପକ୍ଷରେ ଆଧୁନିକ ସଭ୍ୟ ମଣିଷର ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା ବିଷୟରେ ଧାରଣା ସ୍ପଷ୍ଟ ନୁହେଁ । ଆମେ ବ୍ୟକ୍ତିଗତଭାବେ ଧର୍ମକୁ ମାନୁଛୁ ; ମାତ୍ର ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତାକୁ କ’ଣ ଜାଣୁନାହୁଁ । ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା ଅର୍ଥ ବିଷୟାସକ୍ତ ନହୋଇ ଆତ୍ମା ପ୍ରତି ଧ୍ୟାନଦେବା । ଭଗବାନଙ୍କ ଅସ୍ଥିତ୍ଵକୁ ସ୍ଵୀକାର କରିବାଦ୍ୱାରା ମନୁଷ୍ୟ ବେପରୁଆ ହୁଏ ନାହିଁ । ବରଂ ସେ ନିଜ ଆତ୍ମାର ସୀମା ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରିପାରିଥାଏ । ଭଗବାନଙ୍କ ବିଶ୍ଵାସ ତାଙ୍କୁ ଦୁଃଖ ଓ ଦୁର୍ବିପାକରେ ସାହସ ଓ ସାର୍ଚ୍ଚନା ଦିଏ । ମାତ୍ର ଏବେ ସଭ୍ୟ ଦେଶରେ ଧର୍ମ ଓ ଭଗବାନଙ୍କୁ ନେଇ ବିଭେଦ ଓ ବିସମ୍ବାଦ ବଢ଼ିଛି । ଏବେ ଧର୍ମ ଭୌତିକ ବସ୍ତୁ ଓ ଜଡ଼ବାଦକୁ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦେଇଛି । ତେଣୁ ମନୁଷ୍ୟ ସ୍ୱାର୍ଥପର ହୋଇପଡ଼ିଛି । ଆଧାମ୍ବିକତା କେବଳ ଜଡ଼ବାଦୀ ବିଷୟ ମୋହରୁ ମନୁଷ୍ୟକୁ ମୁକ୍ତ କରିପାରିବ । ବିଷୟାସକ୍ତି ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ହେବାଦ୍ୱାରା ମନୁଷ୍ୟର ମନ ବ୍ୟାପକ ହୋଇଥାଏ । ମାତ୍ର ଆଧୁନିକ ସଭ୍ୟତାରେ ମନୁଷ୍ୟ ଜଡ଼ବାଦୀ ହୋଇପତ୍ନୁଥ୍ ବାରୁ ତା’ର ମନ ବ୍ୟାପକ ନହେ।ଇ ସକାର୍ଣ୍ଣ ହେଇପଡୁଛିା

ସମ୍ପ୍ରତି ପ୍ରଗତି ନାଁରେ ଅନେକ ଉଦ୍ୟମ ହେଉଛି । ପରୋକ୍ଷରେ ପ୍ରଗତିର ଉଦ୍ୟମ ଭୌତିକ ଉନ୍ନତିକୁ ହିଁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ କରୁଛି । ଏହାଦ୍ୱାରା ସମସ୍ତେ ସମାନ ସୁଯୋଗ ସୁବିଧା ନ ପାଇବାରୁ ସାମାଜିକ ସହୃଦୟତା ବଢ଼ିପାରୁ ନାହିଁ । ସାମାଜିକ ସଂଘର୍ଷ ଦେଖାଦେଉଛି । ସାମାଜିକ ଅସମାନତା ଓ ସଂଘର୍ଷକୁ ଦୂର କରିବାପାଇଁ ଆମକୁ ମାନବଧର୍ମ ଉପରେ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦେବାକୁ ପଡ଼ିବ । ଏହା ଫଳରେ ସଭ୍ୟତାର ମାନଦଣ୍ଡ ବଦଳିପାରିବ । ସୁତରାଂ ବର୍ତ୍ତମାନ ସମୟରେ ଚିନ୍ତାଶୀଳ ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ମାନବ ଧର୍ମର ପ୍ରଗତି ଉପରେ ହିଁ ଗୁରୁତ୍ବ ଦେବାପାଇଁ ଦୃଢ଼ମନା ହେବା ଉଚିତ ।

ସୂଚନା ଓ କଠିନ ଶବ୍ଦାର୍ଥ :

• ଆଲଗଟ୍ ସ୍ଵାଇଜର (Albert Schweitzer) – ୧୮୭୫ ମସିହାରେ ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଫ୍ରାନ୍ସ ଓ ଦକ୍ଷିଣ-ପଶ୍ଚିମ ଜର୍ମାନୀ ସୀମାରେ ଥ‌ିବା ଏକ ଛୋଟ ସହରରେ ଜନ୍ମ ହୋଇଥିବା ଜଣେ ସମାଜସେବୀ ଲେଖକ ଓ ଚିନ୍ତାନାୟକ । ସେ ପଶ୍ଚିମ ଆଫ୍ରିକାର ଲାୟେରିନ୍‌ ଚିକିତ୍ସା କେନ୍ଦ୍ରର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା। ସେ ଶାନ୍ତି ଓ ବନ୍ଧୁତା ପାଇଁ ନୋବେଲ୍‌ ପୁରସ୍କାର ପାଇଛନ୍ତି । ଡାକ୍ତର ହିସାବରେ ସକଳ କାର୍ଯ୍ୟବ୍ୟସ୍ତତା ସତ୍ତ୍ଵେ ଦର୍ଶନ ଓ ଇତିହାସ ବିଷୟରେ ସେ ପ୍ରାୟ ୧୫ ଗୋଟି ଗ୍ରନ୍ଥର ରଚୟିତା ।
• ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀ – ବୁଦ୍ଧି ବଳରେ ସାମାଜିକ ସ୍ତରରେ ସୁନାମ ଅର୍ଜନ କରିଥିବା ବିଦ୍ବାନ୍ ଓ ବରିଷ୍ଠ ମଣିଷ ।
• ପ୍ରବିଧ‌ି ବିଜ୍ଞାନ – ବୈଷୟିକ ଓ କାରିଗରୀ ଜ୍ଞାନର ବିଦ୍ୟା
• ପ୍ରସାର – ବିସ୍ତାର / ଓସାର / ବୃଦ୍ଧି
• ସମନ୍ୱୟ – ମିଳନ / ଯୋଗ / ଐକ୍ୟା
• ବ୍ୟାପକତା – ବହୁ ପ୍ରସାରିତ / ବିସ୍ତାର ଅବସ୍ଥା / ବ୍ୟାପ୍ତ ଅବସ୍ଥା ।
• ସାମାଜିକତା – ସମାଜର ସମୂହ ସ୍ରୋତରେ ମିଶି ହୃଦୟତାର ସହିତ ବେଭାର କରିବାର ବିଧ୍ ଓ ପ୍ରଥ ।
• ଆଧାତ୍ମିକତା – ଆତ୍ମା ଓ ପରମାତ୍ମାଙ୍କୁ ନେଇ ଶୁଦ୍ଧଚିତ୍ତର ଭାବନା ।
• ପ୍ରତିଗମନ – ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ / ପଛୁଆ ଗତି / ବିପରୀତ ଗତି ।
• ସଭ୍ୟତାର ମାନଦଣ୍ଡ – ସଭ୍ୟତାର ମାପକାଠି / ସଭ୍ୟତାର ତୁଳନାଯୋଗ୍ୟ ମୂଲ୍ୟବୋଧ / ସଭ୍ୟତା ମାପିବାର ଉପାୟମାନ ।
• ନିର୍ମମ – ନିର୍ଭୟ / ନିଷ୍ଠୁର / ମମତାହୀନ ।
• ପ୍ରତାୟମାନ – ଯାହା ଜଣାଯାଉଛି / ଚୁଝାପଡୁଛି।
• କନଫୁସିଅସ୍ – ଚାନ୍ ଦେଶର ବିଖଖ୍ୟାତ ଦାର୍ଶନିକା
• ମନାଷା – ବିଦ୍ଵାନ୍ / ମେଧାବା / ପଣ୍ଡିତ / ମହାଜ୍ଞାନା
• କଲୁଷିତ – ଗୋଳିଆ / ମଳିନ / ଅପଚିତ୍ର
• ଦୁର୍ବପାକ – ଦୁର୍ଯୋଗ / ଦୁର୍ଘଟଣା ।
• ଜଡ଼ – ଆଚେତନ / ନିସ୍ପେଜ / ଜାବନ ନଥ୍ ବା ବସ୍ତ୍।
• ଭୌତିକ – ଭୂତ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ (ପଞ୍ଚଭୂତ ଗଠିତ – ମାଟି, ପାଣି, ତେଜ, ପବନ, ବ୍ୟୋମଦ୍ୱାରା ଗଠିତ ବସ୍ତୁ ସମ୍ବିନ୍ଧି।ୟ
• ଚିନ୍ତାଶାଳ – ଚିନ୍ତାଶୀଳ ଭାବନାପରାୟଣ / ଚିନ୍ତାଦ୍ୱାରା ଯେଉଁମାନେ ସମସ୍ୟା ସମାଧାନରେ ଦକ୍ଷ / ବିଚାରବନ୍ତ ଜ୍ଞାନୀ ।
• ଆଭିମୁଖ୍ୟ – ଲକ୍ଷ୍ୟ / ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ / ଅଭିପ୍ରାୟ
• ଜଡ଼ବାଦ – ବସ୍ତୁ ବା ଜୀବନ ନଥ‌ିବା ଜଡ଼ପ୍ରକୃତି ହିଁ ଏକମାତ୍ର ସତ୍ୟ ବୋଲି ଘୋଷଣା କରୁଥିବା ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ବା ମତବାଦ ।
• ମତାନ୍ଧିତା – ବିଭିନ୍ନ ଅନ୍ଧ ମତ ବା ଅନ୍ଧ ବିଶ୍ଵାସର ଯୁକ୍ତିକୁ ମାନୁଥୁବା ମାନସିକ ଅବସ୍ଥା / କୁସଂସ୍କାରଭିଭିକ ଅନ୍ଧମତର ବିଶ୍ଵାସ ।
• ସାମାଜିକ ସହୃଦୟତ – ସାମାଜିକ ସଦ୍‌ଭାବନା ଓ ମୈତ୍ରୀ ।
• ମନ ଦେବା – ଚିନ୍ତା କରିବା / ସଂକଳ୍ପ କରିବା / ଇଚ୍ଛା ଓ ଆଗ୍ରହର ସହିତ ବିଚାର କରିବା ।

କେତୋଟି ନୂତନ ଶବ୍ଦ ଓ ଏହାର ଅର୍ଥ :

• ଜନୈକ – କୌଣସି ଜଣେ । କୌଣସି ଏକ ବ୍ୟକ୍ତି । ଯାହା ଜଣାଯାଉଛି ।
• ପ୍ରତାୟମାନ – କାହାକୁ ଖାତିର ନ କରି । ଉଦ୍ଧତ ଭାବ ।
• ବେପରୁଆ – ବିଭିନ୍ନ ଅନ୍ଧ ବିଶ୍ୱାସକୁ ମାନୁଥିବା ମାନସିକ ସ୍ଥିତି, କୁସଂସ୍କାର ଭିତ୍ତିକ ଅନ୍ଧମତର ବିଶ୍ୱାସ ।
• ମତାନ୍ଧିତା – ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ / ପଛୁଆଗତି ।
• ପ୍ରବିଧ୍ ବିଜ୍ଞାନ – ବୈଷୟିକ ଓ କାରିଗରୀ ଜ୍ଞାନର ବିଦ୍ୟା ।

Odisha State Board BSE Odisha 9th Class Odia Solutions Chapter 3 ହେ ମୋର କଲମ Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 9 Odia Solutions Chapter 3 ହେ ମୋର କଲମ

ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକସ୍ଥ ପ୍ରଶ୍ନାବଳୀର ଉତ୍ତର
ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂ ଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question ୧।
ନିମ୍ନଲିଖିତ ଉକ୍ତି ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉକ୍ତିଗୁଡ଼ିକ ବାଛି ଲେଖ ।
(କ) କଲମ ସଦାବେଳେ ସତ୍ୟ, ଅହିଂସା, ଶାନ୍ତି ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିବାପାଇଁ ନୀରବରେ ବିପ୍ଳବ କରିଆସିଛି ।
(ଖ) କଲମ ମଡ଼ା ଦେହରେ ଜୀବନ ସଞ୍ଚାର କରିପାରେ ।
(ଗ)କଲମକୁ ନିଜର ବିଶ୍ବସ୍ତ ବନ୍ଧୁ ବୋଲି କବି କହିଛନ୍ତି ।
(ଘ) କବିଙ୍କ ମତରେ କଲମର ଗାର ଅମର ଅଟେ ।
(ଙ) ଯୁଗ ଯୁଗ ଧରି ଛଳନା, ଗୁଣ୍ଡାମି, ପେଷଣ ଓ ଶୋଷଣ କଲମ ନିକଟରେ ପରାଜୟ ସ୍ବୀକାର କରିଛି ।
(ଚ) ପୃଥ‌ିବୀରେ ସମସ୍ତ ମତବାଦ କ୍ଷୀଣସ୍ଥାୟୀ ହୋଇଥାଏ ।
(ଛ) କଲମର ମୁନ ସମସ୍ତ ଅସ୍ତ୍ରଠାରୁ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ।
Answer:
(କ), (ଖ), (ଗ), (ଘ), (ଙ), (ଚ), (ଛ) ଉକ୍ତିଗଡ଼ିକ ଠିକ୍ ଅଛି ।

Question ୨।
‘ଅନ୍ଧ ଦେଇଚ ଆଖ୍’ର ଚାରିଗୋଟି ଅର୍ଥ ନିମ୍ନରେ ସୂଚିତ ହୋଇଛି । ଏଥୁମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଅର୍ଥଟିକୁ ବାଛି ଲେଖ ।
(କ) ଅନ୍ଧକୁ ଆଖ୍ ଦାନ କରିଛ ।
(ଖ) ଅନ୍ଧ ଆଖୁ ଦାନ କରିଛି ।
(ଗ) ଅଜ୍ଞାନ ଜନତାକୁ ଜ୍ଞାନ ପ୍ରଦାନ କରିଛ ।
(ଘ) ଆଦାନ କରିବାକୁ ଅନ୍ଧକୁ କହିଛ ।
Answer:
(ଗ) ଅଜ୍ଞାନ ଜନତାକୁ ଜ୍ଞାନ ପ୍ରଦାନ କରିଛ ।

Question ୩।
ଅର୍ଥଗତ ପାର୍ଥକ୍ୟ ଦର୍ଶାଅ ।
ଚୀର-ଚିର, ପୁର-ପୂର, ବିଷ-ବିସ, ଦିନ-ଦୀନ
Answer:
ଚୀର – ଛିନ୍ନ ବସ୍ତୁ/ବଳ୍‌କଳ
ଚିର – ସବୁଦିନପାଇଁ
ପୁର – ଗୃହ/ ପ୍ରାସାଦ/ଦେହ
ପୂର – ଜଳରାଶି/ପ୍ରବାହ/ସମୂହ/ପିଷ୍ଟକ ମଧ୍ୟବର୍ତ୍ତୀ ମିଷ୍ଟଦ୍ରବ୍ୟ ବିଶେଷ
ବିଷ – ଗରଳ/ଜହର
ବିସ – ପଦ୍ମନାଡ଼
ଦିନ – ଦିବସ
ଦୀନ – ଦରିଦ୍ର

Question ୪।
ନିମ୍ନଲିଖତ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକର ବିପରୀତ ଅର୍ଥବୋଧକ ଶବ୍ଦ ଲେଖ ।
ଦୁର୍ବଳ, ଜାଗ୍ରତ, ଆପଣା, ବିଶ୍ଵାସୀ, ବନ୍ଧନ
Answer:
ଦୁର୍ବଳ – ସବଳ
ଜାଗ୍ରତ – ସୁପ୍ତ
ଆପଣା – ପର
ବିଶ୍ଵାସୀ – ଅବିଶ୍ଵାସୀ
ବନ୍ଧନ – ମୋଚନ

Question ୫।
ନିମ୍ନଲିଖ୍ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକୁ ବ୍ୟବହାର କରି ଗୋଟିଏ ଗୋଟିଏ ସାର୍ଥକ ବାକ୍ୟ ଗଠନ କର ।
ଅହରହ,ତୀକ୍ଷ୍ଣଣ,ଅଳୀକ, ଦୁର୍ବିଷହ, ଶୋଷଣ
Answer:
ଅହରହ – ସଂପ୍ରତି ଦେଶରେ ଅହରହ ଦରବୃଦ୍ଧି ହେତୁ ସାଧାରଣ ଖାଉଟି ବ୍ୟତିବ୍ୟସ୍ତ ହୋଇପଡୁଛନ୍ତି ।
ତୀକ୍ଷ୍ଣଣ – ସୈନ୍ୟବାହିନୀ ସୀମାନ୍ତରେ ଶତ୍ରୁମାନଙ୍କ ଗତିବିଧ‌ି ଉପରେ ତୀକ୍ଷ୍ଣଣ ଦୃଷ୍ଟି ରଖୁଛି ।
ଅଳୀକ – ଅଳୀକ କଥାରେ ଭାସିଯାଅ ନାହିଁ ।
ଦୁର୍ବିଷହ – ମାଲିକର ଦୁର୍ବିଷହ ଅତ୍ୟାଚାର ସହି ନପାରି କର୍ମଚାରୀ ଜଣକ ଚାକିରି ଛାଡ଼ିଦେଲେ ।
ଶୋଷଣ – ପୂର୍ବେ ଜମିଦାରମାନେ ପ୍ରଜାଙ୍କୁ ଶୋଷଣ କରୁଥିଲେ ।

Question ୬ ।
ନିମ୍ନଲିଖ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକର ଦୁଇଟି ଲେଖାଏଁ ପ୍ରତିଶବ୍ଦ ଲେଖ ।
ତନୁ, ଧରା, ଗିରି, ଜଳ, ଦେବତା
Answer:
ତନୁ – ଦେହ, ଶରୀର
ଧରା – ଧରଣୀ, ପୃଥ‌ିବୀ
ଗିରି – ଶୈଳ, ପର୍ବତ
ଜଳ – ନୀର, ବାରି
ଦେବତା – ଈଶ୍ବର, ଭଗବାନ

Question ୭ ।
ନିମ୍ନଲିଖ ବିଶେଷଣ ଶବ୍ଦକୁ ବିଶେଷ୍ୟ ଶବ୍ଦରେ ପରିଣତ କର ।
ଦୁର୍ବଳ, ଅମର, ଜଡ଼, ସୁନ୍ଦର, ସଭ୍ୟ
Answer:
ଦୁର୍ବଳ – ଦେହ,ଶରୀର
ଅମର – ଧରଶା,ପୄଥ୍ଚୀ
ଜଡ଼ – ଶୈଳ, ପର୍ବତ
ସୁନ୍ଦର – ନୀର, ବାରି
ସଭ୍ୟ – ସଭ୍ୟତା

Question ୮।
ଓଡ଼ିଆ ଅଭିଧାନ ନିୟମ କ୍ରମରେ ନିମ୍ନ ପ୍ରଦତ୍ତ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକୁ ସଜାଅ ।
ଅନ୍ତର, ଅମର, ଅବତାର, ଅନ୍ଧ, ଅକ୍ଷର
Answer:
ଅକ୍ଷର, ଅନ୍ତର, ଅନ୍ଧ, ଅବତାର, ଅମର

Question ୯।
‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଶବ୍ଦ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭର ଉପଯୁକ୍ତ ଶବ୍ଦ ବାଛି ଯୋଗ କର ।
Answer:

କ୍ଷୁଦ୍ର ଭତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question ୧୦ ।
‘ଚିର ବିପ୍ଳବୀ ବୋଲି କବି କାହାକୁ ସମ୍ବୋଧନ କରିଛନ୍ତି ?
Answer:
‘ଚିର ବିପ୍ଳବୀ’ ବୋଲି କବି କଲମକୁ ସମ୍ବୋଧନ କରିଛନ୍ତି ।

Question ୧୧ ।
କଲମକୁ ମୌନୀ ବୋଲି କବି କାହିଁକି କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
କଲମ ନୀରବରେ କବିଙ୍କ ମନୋଭାବକୁ ପ୍ରକାଶ କରୁଥିବାରୁ କବି ତାକୁ ମୌନୀ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି ।

Question ୧୨ ।
ଦୁର୍ବଳ ଶରୀର ସତ୍ତ୍ବେ କଲମର ଦକ୍ଷତା ସମ୍ପର୍କରେ କବି କ’ଣ କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ଦୁର୍ବଳ ଶରୀର ସତ୍ତ୍ଵେ କଲମ ଜନତାର ହୃଦ-ମନ୍ଦିର ଓ ଧରାତଳକୁ ଥରାଇ ଦେଇପାରେ ବୋଲି କବି କହିଛନ୍ତି ।

Question ୧୩ ।
‘କଲମ ବନ୍ଦୀ ହୋଇଯାଇଛି କି ?? କବି ଏପରି କହିବାର କାରଣ କ’ଣ ?
Answer:
ତତ୍‌କାଳୀନ ସମାଜରେ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥ‌ିବା ଅସାମାଜିକତା ତଥା ଶୋଷଣ ଅତ୍ୟାଚାରକୁ ଅବଲୋକନ କରି ମଧ୍ୟ ଚିର ବିପ୍ଳବୀ କଲମ ମୌନ ରହୁଥ‌ିବାରୁ କବି ‘କଲମ ବନ୍ଦୀ ହୋଇଯାଇଛି କି’ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି ।

Question ୧୪।
କଲମକୁ କ’ଣ କରିବାପାଇଁ କବି ଆହ୍ୱାନ କରିଛନ୍ତି ?
Answer:
ସୁପ୍ତଜାତିର ଜଡ଼ତାକୁ ଭାଙ୍ଗି ଜାତିକୁ ଜାଗ୍ରତ କରିବାପାଇଁ କବି କଲମକୁ ଆହ୍ୱାନ ଜଣାଇଛନ୍ତି ।

Question ୧୫ ।
କବିଙ୍କର ବିଶ୍ବସ୍ତ ସଖା କିଏ ?
Answer:
କଲମ ହିଁ କବିଙ୍କର ବିଶ୍ବସ୍ତ ସଖା ।

Question ୧୬ ।
କଲମଟି କିଭଳି ବନ୍ଧୁ ବୋଲି କବି କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
କବି କଲମକୁ ଅତି ଆପଣାର ବନ୍ଧୁ ରୂପେ ଅଭିହିତ କରିଛନ୍ତି ।

Question ୧୭ ।
କଲମ କ’ଣ କରି ଅମର ଯଶ ବରଣ କରିଛି ?
Answer:
କଲମ ତା’ର ତୀକ୍ଷ୍ଣଣ ମୁନରେ କବିଙ୍କ ମନଲେଖାକୁ ପ୍ରକାଶ କରି କୋଟି ଜନମନକୁ ପୁଲକିତ କରି ଅମର ଯଶ ବରଣ କରିଛି ।

Question ୧୮ ।
କଲମଦ୍ଵାରା କେଉଁ ଦୁଆର ଖୋଲିବାପାଇଁ କବି କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
କଲମଦ୍ୱାରା ମୁକ୍ତିର ଦ୍ଵାର ଖୋଲିବାପାଇଁ କବି କହିଛନ୍ତି ।

Question ୧୯ ।
କରବାଳ, ବଜ୍ର ଓ ମୁଷଳ କାହା ନିକଟରେ ପରାସ୍ତ ହୁଅନ୍ତି ?
Answer:
କରବାଳ, ବଜ୍ର ଓ ମୁଷଳ କଲମ ନିକଟରେ ପରାସ୍ତ ହୁଅନ୍ତି ।

Question ୨୦ ।
ଧରଣୀ ଦୁଇଦିନର ବୋଲି କବି କାହିଁକି କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ପରିବର୍ତ୍ତନଶୀଳ ଏହି ଧରଣୀରେ ସବୁକିଛି କ୍ଷଣସ୍ଥାୟୀ ହୋଇଥିବାରୁ କବି ଧରଣୀକୁ ଦୁଇଦିନର ବୋଲି କହିଛନ୍ତି ।

Question ୨୧ ।
ସତ୍ୟ ନାମରେ ଏଠାରେ କ’ଣ ଘଟୁଛି ବୋଲି କବି କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ସତ୍ୟ ନାମରେ ଏ ସଂସାରରେ ଦୁର୍ବିଷହ ଛଳନା ତଥା ପ୍ରତାରଣାମାନ ଘଟୁଛି ବୋଲି କବି କହିଛନ୍ତି ।

Question ୨୨ ।
ନର ଦେବତାରୂପେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଲାଭ କରେ କିପରି ?
Answer:
ଜଗତଜନର କଲ୍ୟାଣ ସାଧନ ନିମନ୍ତେ ଆତ୍ମନିୟୋଗ କରିଥିବା ମଣିଷ ହିଁ ସଂସାରରେ ଦେବତାରୂପେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଲାଭକରେ ।

Question ୨୩ ।
କେଉଁମାନଙ୍କର ବଚନକୁ କଲମ ଧରି ରଖୁଛି ?
Answer:
ଗୌତମବୁଦ୍ଧ, ଶଙ୍କରାଚାର୍ଯ୍ୟ ତଥା ଯୀଶୁଖ୍ରୀଷ୍ଟଙ୍କ ମହାନ୍ ବାଣୀକୁ କଲମ ଧରି ରଖୁଛି ।

Question ୨୪ ।
କଲମ କେଉଁ କଥାକୁ ଖାତିର ନ କରି ଆଗେଇ ଚାଲିଛି ?
Answer:
କାହାର ଗୁଣ୍ଡାମିକୁ ଖାତିର ନ କରି କଲମ ଆଗେଇ ଚାଲିଛି ।

Question ୨୫ ।
କଲମର ବିପ୍ଳବ କେଉଁ ଆଦର୍ଶରେ ପରିଚାଳିତ ?
Answer:
ସତ୍ୟ-ଶାନ୍ତି-ଶିବ-ସୁନ୍ଦରର ପବିତ୍ର ଆଦର୍ଶରେ କଲମର ବିପ୍ଳବ ପରିଚାଳିତ ।

Question ୨୬ ।
କାଳବକ୍ଷରେ କଲମ କିପରି ଅମର ହୋଇ ରହିଛି ?
Answer:
କାଳବକ୍ଷରେ ଘଟୁଥିବା ପ୍ରତିଟି ଘଟଣାକୁ କଲମ ତା’ର ମୁନରେ ରୂପଦେଇ ବାନ୍ଧି ରଖୁଥ‌ିବାରୁ କଲମ ଅମର ହୋଇ ରହିଛି ।

ସପ୍ରସଙ୍ଗ ସରଳାର୍ଥ ଲେଖ

Question ୨୭ ।
ମୂଲ୍ୟ ତୁମର କେତୋଟି ପଇସା, ତନୁ ତବ ଦୁର୍ବଳ
ଥରାଇଚ କେତେ ହୃଦମନ୍ଦିର, ବନ୍ଧୁର ଧରାତଳ ।
Answer:
ମୂଲ୍ୟ ତୁମର …………………………… ବନ୍ଧୁର ଧରାତଳ ।
ଶଂସିତ ପଦ୍ୟାଶଟି ଜାତୀୟତାବାଦୀ କବି ଗୋଦାବରୀଶ ମହାପାତ୍ରଙ୍କ ରଚିତ ‘ହେ ମୋର କଲମ ଶୀର୍ଷକ କବିତାରୁ ଆନୀତ ।
ଏଠାରେ କବି କ୍ଷୀଣ ଶରୀରବିଶିଷ୍ଟ କଲମର ଅପରିସୀମ ଶକ୍ତି, ସାମର୍ଥ୍ୟ ବିଷୟରେ ଆଲୋକପାତ କରିଛନ୍ତି ।

ଏକ ସାଧାରଣ ପଣ୍ୟଦ୍ରବ୍ୟଭାବେ ସାମାନ୍ୟ କେତୋଟି ପଇସା ବିନିମୟରେ କଲମଟିଏ ସହଜରେ ଉପଲବ୍ଧ ହୋଇଥାଏ । ଏହାର କଳେବର କ୍ଷୁଦ୍ର ଓ ଦୁର୍ବଳ । ମାତ୍ର ଏହାର ଶକ୍ତି ଅକଳନ । କବି, ଲେଖକଙ୍କ ହାତରେ ଏହା ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଅସ୍ତ୍ର ଭାବେ ଶୋଭାପାଏ । କଲମ କବିଙ୍କ ପାଇଁ ଅତି ଆପଣାର ବନ୍ଧୁ ଓ ବିଶ୍ବସ୍ତ ସଖା । କବିଙ୍କ ହାତର ସେହି ଅସ୍ତ୍ର ସମାଜରେ ଭ୍ରଷ୍ଟାଚାରୀ, ଦୁର୍ନୀତିଗ୍ରସ୍ତ ଶାସକ ପ୍ରାଣରେ କୋକୁଆ ଭୟ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ । ସ୍ୱେଚ୍ଛାଚାରୀ ପୁଞ୍ଜିପତି ହୃଦୟରେ କମ୍ପନ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ ।

ଜାତିଗତ ବୈଷମ୍ୟ ଓ ଧର୍ମଗତ ବିଭେଦକୁ ଦୃଢ଼ ହସ୍ତରେ ଦମନ କରିପାରେ କ୍ଷୀଣ ତନୁଧାରୀ କଲମ । ଧନୀକର ଧନ କି ଶକ୍ତିଶାଳୀର ବାହୁବଳ ତା’ ପାଖରେ ହାର ମାନେ । ଅତ୍ୟାଚାରୀ ଓ ଶୋଷକ ଶ୍ରେଣୀର ବ୍ୟକ୍ତିବର୍ଗଙ୍କ ହୃଦସ୍ପନ୍ଦନ ବୃଦ୍ଧି କରିବାରେ କଲମର ଭୂମିକା ଅନସ୍ବୀକାର୍ଯ୍ୟ । ସର୍ବୋପରି ତୀକ୍ଷଣ ଅସିଠାରୁ ଏହାର ତୀକ୍ଷ୍ଣତା ଯେ ଅଧ୍ବକ ଭୟଙ୍କର କବି ଏଠାରେ ଏହାହିଁ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି ।

Question ୨୮ ।
ଭାଜେ କରବାଳ, ବଜ୍ର, ମୁଷଳ କେତେ ଏହି ମହୀତଳେ
ବାଡ଼ବ ଉଠଇ, ଗିରି ଓଲଟଇ, ଭାସେ ମରୁ ଧରା ଜଳେ ।
Answer:
ଭାଜେ କରବାଳ ……………………………….ମରୁ ଧରା ଜଳେ ।
ପ୍ରୋକ୍ତ ପଦ୍ୟାଶଟି ମାନବବାଦୀ କବି ଗୋଦାବରୀଶ ମହାପାତ୍ରଙ୍କ ରଚିତ ‘ହେ ମୋର କଲମ’ ପଦ୍ୟ ସଙ୍କଳନ ଅନ୍ତର୍ଗତ ‘ହେ ମୋର କଲମ’ ଶୀର୍ଷକ କବିତାରୁ ଆନୀତ ।
ଏଠାରେ କବି ଏକ ସାଧାରଣ କଲମର ଅତୁଳନୀୟ, ଅପ୍ରମିତ ଶକ୍ତି ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଛନ୍ତି ।

ସାମାନ୍ୟ କେତୋଟି ପଇସା ବିନିମୟରେ ଉପଲବ୍ଧ କ୍ଷୀଣ, ଦୁର୍ବଳ ତନୁବିଶିଷ୍ଟ କଲମଟିର ଶକ୍ତି ଯେ ଅପରିସୀମ, କବି ଏଠାରେ ତାହାହିଁ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ଧରାଧାମରେ ନିଜକୁ ସର୍ବଶକ୍ତିମାନ ମନେକରୁଥିବା ଏକଚ୍ଛତ୍ରବାଦୀ, ସ୍ଵେଚ୍ଛାଚାରୀ, ପ୍ରଜାପୀଡ଼କ, କ୍ଷମତାଲିପ୍‌ସୁ ଶାସକ ନିଜ ସୈନ୍ୟବଳ, ଧନବଳ ଓ କୂଟନୀତି ବଳରେ ଧରାକୁ ସରା ଜ୍ଞାନ କରନ୍ତି । ଶୋଷଣ ଓ ଅତ୍ୟାଚାରରେ ଜନଜୀବନକୁ ହାହାକାର ମଧ୍ୟକୁ ଠେଲି ଦିଅନ୍ତି । ମାତ୍ର ସାମାନ୍ୟ ଏକ କଲମ ସେମାନଙ୍କର ସମସ୍ତ ଦୁର୍ନୀତି, ବ୍ୟଭିଚାର ଓ ଭ୍ରଷ୍ଟାଚାର ବିରୋଧରେ ଜନଜାଗରଣ ସୃଷ୍ଟିକରି ତା’ର ସବୁ ଅହଙ୍କାରକୁ ଧୂଳିସାତ୍‌ କରିପାରେ ।

ନିରୀହ ପ୍ରଜାମଣ୍ଡଳଙ୍କ କଣ୍ଠରେ ବିପ୍ଳବର ବାଣୀ ଶୁଣାଇ ଶାସନତନ୍ତ୍ର ବିରୋଧରେ ବିଦ୍ରୋହ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ କଲମ । ପର୍ବତ ପ୍ରାୟ ଦୃଢ଼ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ବଳ ଅକ୍ଳେଶରେ ପରାହତ ହୁଏ । କଲମର ଶକ୍ତି ସମ୍ମୁଖରେ ନରହନ୍ତାର ତରବାରି ଭାଙ୍ଗି ଚୂରମାର୍ ହୋଇଥାଏ, ବଜ୍ର ଓ ମୁଷଳ ପରି ତା’ର ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଅସ୍ତ୍ର ହୁଏ ଚୂର୍ଣ୍ଣବିଚୂର୍ଣ । ଏହି କଲମ ସାଗର ବକ୍ଷରେ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ ଅଗ୍ନିର ତାଣ୍ଡବ, ମରୁଭୂମିରେ ସୃଜି ପାରେ ବନ୍ୟାର ପ୍ଲାବନ । ଅପ୍ରତ୍ୟାଶିତ ପରିବର୍ତ୍ତନ ସଂରଚନା କରିପାରେ ଲେଖନୀର ଶକ୍ତି । ଅସିଠାରୁ ମସୀର ଶକ୍ତି ଯେ କେତେ ବିଶାଳ ଲେଖକ ଏଠାରେ ତାହାହିଁ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି ।

Question ୨୯ ।
କେତେ ଅବତାରେ ଧରଣୀ ବୁକୁରେ ଦେବତା ହୋଇଲା ନର
କାଳ ଇଙ୍ଗିତରେ ଲୁଚିଗଲେ ସବୁ ରହିଲା ତୁମରି ଗାର ||
Answer:
କେତେ ଅବତାରେ …………………………………… ତୁମରି ଗାର ।
ଉଦ୍ଧୃତାଂଶଟି ଜାତୀୟତାବାଦୀ କବି ଗୋଦାବରୀଶ ମହାପାତ୍ରଙ୍କ ରଚିତ ‘ହେ ମୋର କଲମ’ ଶୀର୍ଷକ କବିତାରୁ ଆନୀତ । ଏଠାରେ କବି କଲମର କାଳଜୟୀ ଭୂମିକା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ବାରୋପ କରିଛନ୍ତି ।
ଯୁଗ ଯୁଗାନ୍ତରେ ବହୁ ମହାମନୀଷୀ ଏ ଧରଣୀ ବୁକୁରେ ଆବିର୍ଭୂତ ହୋଇ ସେମାନଙ୍କ ମହାମାନବୀୟ କାର୍ଯ୍ୟଧାରା ଓ ଅତିମାନବୀୟ ଦିବ୍ୟବାଣୀ ପ୍ରଦାନରେ ମହିମାବନ୍ତ ହୋଇ ପୟଗମ୍ବର ଭାବେ ପୂଜିତ ହୋଇଛନ୍ତି ।

ସେମାନଙ୍କର ଉଚ୍ଚାଦର୍ଶଯୁକ୍ତ ଜୀବନଶୈଳୀ ଓ ସୁମହାନ୍ ସାଧୁତା ସେମାନଙ୍କୁ ଜନସମାଜରେ ଦେବତାର ଆସନରେ ଉପବିଷ୍ଟ କରିଛି । ସେମାନଙ୍କର ମୁଖନିଃସୃତ ଶାଶ୍ଵତ ବାଣୀକୁ ଅଦ୍ୟାବଧୂ ଜନସମାଜରେ ପରିପ୍ରଚାର ଓ ପରିପ୍ରସାର କରିବାରେ କଲମର ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ରହିଛି । ସେମାନେ ଆଜି ଇହଧାମରେ ନାହାନ୍ତି ସତ; ମାତ୍ର ସେମାନଙ୍କୁ ଚିର ଅମର କରିରଖୁଛି ଲେଖକର ଲେଖନୀ । ପରିବର୍ତ୍ତନଶୀଳ ଦୁନିଆରେ କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତି ଚିରସ୍ଥାୟୀ ନୁହେଁ । ମାଟିର ଘଟ ଦିନେ ନା ଦିନେ ମାଟିରେ ମିଶିଯାଏ । ଭାଗବତର ବାଣୀ ଅନୁସାରେ –

‘‘ ମର୍ତ୍ତ୍ୟ ମଣ୍ଡଳେ ଦେହ ବହି
ଦେବତା ହୋଇଲେ ମରଇ ।’’

କିନ୍ତୁ ସେହି ନରଦେବତାର ଅମୃତବାଣୀକୁ ଯୁଗଯୁଗାନ୍ତ ପାଇଁ ଧରିରଖେ କଲମ । କାଳର କରାଳ ବୁକୁରେ ସବୁକିଛି ବିଲୁପ୍ତ ହୋଇଯାଉଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଲେଖନୀ ଗାର ଚିର ଅମର ହୋଇଯାଏ । ଏଠାରେ କବି ଲେଖନୀକୃତ ସୃଷ୍ଟିସମ୍ଭାରର ଚିରନ୍ତନତା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ବାରୋପ କରିଛନ୍ତି ।

Question ୩୦ ।
ତୁମେ ତ ଚାଲିନ’ ଛଳନାରେ କେବେ ଥକିନ’ ଗୁଣ୍ଡାମିରେ
ପେଷଣ, ଶୋଷଣ, ଦୂଷଣ ଦେଇଚ ଆଡ଼େଇ ଏକଇ ଗାରେ ।
Answer:
ତୁମେ ତ ……………………………………… ଏକଇ ଗାରେ ।
ଶଂସିତ ପଦ୍ୟାଶଟି ପ୍ରଖ୍ୟାତ ମାନବବାଦୀ କବି ଗୋଦାବରୀଶ ମହାପାତ୍ରଙ୍କ ରଚିତ ‘ହେ ମୋର କଲମ ଶୀର୍ଷକ କବିତାରୁ ଉଦ୍ଧୃତ ।
ଏଠାରେ କବି ସମାଜରେ ପରିଦୃଷ୍ଟ ଶୋଷଣ, ଅତ୍ୟାଚାର, ଭ୍ରଷ୍ଟାଚାର ଆଦିର ମୂଳୋତ୍ପାଟନରେ କଲମର ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ ଭୂମିକା ଅବତାରଣା କରିଛନ୍ତି ।

କରନ୍ତି । ଅସାମାଜିକତାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟକଲେ ତାଙ୍କ ଅନ୍ତର କାନ୍ଦିଉଠେ । ତାଙ୍କ ଲେଖନୀ ହୋଇଉଠେ ଚଳଚଞ୍ଚଳ । ସମାଜରେ ଘଟିଯାଉଥ‌ିବା ଶୋଷଣ, ପେଷଣ ଓ ଅତ୍ୟାଚାର ବିରୋଧରେ ତାଙ୍କ ଲେଖନୀ ଜନସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି କରେ । ଦୁର୍ନୀତିଗ୍ରସ୍ତ, ଭ୍ରଷ୍ଟାଚାରୀର ଯଥେଚ୍ଛାଚାର ବିରୋଧରେ ବିଷୋଦ୍‌ଗାର କରେ କଲମ । ଅଗ୍ନିବର୍ଷୀ ଲେଖା ମାଧ୍ୟମରେ ଦଳିତ, ଶୋଷିତ ଓ ଯନ୍ତ୍ରଣା ଜର୍ଜରିତ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ମନରେ ସେ ବିପ୍ଳବର ବୀଜ ବପନ କରେ । ବଳଶାଳୀ ଗୁଣ୍ଡାର ଗୁଣ୍ଡାମିକୁ ଖାତିର କରେନା କଲମ ।

ତା’ର ସ୍ପଷ୍ଟବାଦିତା ନିକଟରେ ସବୁ ଛଳନା ଓ ଅବିଶ୍ଵାସ ହାର ମାନେ । ଲେଖନୀ ମୁନର ଗୋଟିଏ ଗାର, ସମାଜରେ ଦୁର୍ନୀତିରୂପକ କର୍କଟ ବ୍ୟାଧ ପାଇଁ ମହୌଷଧର କାର୍ଯ୍ୟ କରେ । କଲମ ମୁନରୁ ଝରିପଡ଼ୁଥ‌ିବା ଶାଣିତ ବାକ୍ୟବାଣ କ୍ଷମତାଶାଳୀ, ପ୍ରଜାପୀଡ଼କ ଶାସକ ହୃଦୟରେ କମ୍ପନ ସୃଷ୍ଟିକରେ । ଏଠାରେ ସମାଜର କଳଙ୍କିତ, ମନ୍ଦବୁଦ୍ଧିସମ୍ପନ୍ନ, ସ୍ଵାର୍ଥାନ୍ଵେଷୀ ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କ ପ୍ରତି କବି ମନର ସ୍ବତଃସ୍ଫୁର୍ଭ ବିଦ୍ରୋହ ପ୍ରକାଶ ପାଇଛି ।

Question ୩୧ ।
ବିପ୍ଳବ ତବ ସତ୍ୟ, ଶାନ୍ତି, ଶିବ ସୁନ୍ଦର ରସେ
ଯୁଗଯୁଗାନ୍ତ ଅନ୍ଧାର ଭେଦି ତୁମରି ପ୍ରଦୀପ ହସେ ।
Answer:
ବିପ୍ଳବ ତବ……………………………. ପ୍ରଦୀପ ହସେ ।
ପ୍ରଦତ୍ତ ପଦ୍ୟାଶଟି ଜାତୀୟତାବାଦୀ କବି ଗୋଦାବରୀଶ ମହାପାତ୍ରଙ୍କ ରଚିତ ‘ହେ ମୋର କଲମ ଶୀର୍ଷକ କବିତାରୁ ଉଦ୍ଧୃତ ।
ଏଠାରେ କବି ସମାଜରେ ସତ୍ୟ, ଶାନ୍ତି ଓ ଅହିଂସାର ମହାନତା ପ୍ରତିଷ୍ଠାରେ କଲମର ନୀରବ ବିପ୍ଳବ ଓ କାଳଜୟୀ ଭୂମିକାର ଜୟଗାନ କରିଛନ୍ତି ।

ଦୁନିଆର ସମସ୍ତ ମହାଶକ୍ତିର ଊର୍ଦ୍ଧ୍ବରେ ଯେ କଲମର ଶକ୍ତି ଏହା ସର୍ବଜନସ୍ବୀକୃତ । ମନୁଷ୍ୟ ହୃଦୟରେ ଶାଶ୍ୱତ ଚେତନା ଭରିଦେଇ ଦେବଗୁଣରେ ଭୂଷିତ କରିପାରେ କଲମ । ଅଜ୍ଞାନାନ୍ଧକାରରେ ପଥହରା ମନୁଷ୍ୟକୁ ସତ୍ୟର ପଥ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରେ ସେ । ମାନବ ପ୍ରାଣରେ ସୃଷ୍ଟିକରେ ସତ୍ୟ-ଶିବ-ସୁନ୍ଦରର ଦିବ୍ୟଚେତନା । କଲମକୃତ ବିପ୍ଳବ ଧ୍ୱଂସକାରୀ ନ ହୋଇ ମାନବ ଜାତିକୁ କରେ ସତ୍ମାର୍ଗ ପ୍ରଦର୍ଶନ । ମହାପୁରୁଷମାନଙ୍କ ମୁଖନିଃସୃତ ଶାଶ୍ୱତ ବାଣୀକୁ ଲିପିବଦ୍ଧ କରାଇ ଯୁଗଯୁଗାନ୍ତକୁ ସାଇତି ରଖେ ଉପଦେଶାମୃତ ।

ଶାନ୍ତି ଓ ଅହିଂସାର ଆଦର୍ଶକୁ ଅନୁସରଣ କରି ଦିବ୍ୟଜୀବନର ଅଧିକାରୀ ହେବାକୁ ପ୍ରେରଣା ପ୍ରଦାନ କରେ କଲମ । ସକଳ ନୈତିକତା ଓ ପୂର୍ଣ୍ଣ ଶୁଦ୍ଧତାକୁ ଜୀବନର ପାଥେୟ କରିବାକୁ ଏହା ପ୍ରେରଣା ପ୍ରଦାନ କରେ । କାଳର ବିବର୍ତ୍ତନରେ ସବୁକିଛିର ପରିବର୍ତ୍ତନ ଘଟୁଥିଲେ ମଧ୍ୟ କଲମର ସ୍ଥାନ ଚିରନ୍ତନ ଓ ତା’ର କୃତି ଚିର ଅମର । ପ୍ରଦୀପର ଆଲୋକ ଶିଖା ଅନ୍ଧକାର ଦୂର କଲାପରି କଲମ ସୃଷ୍ଟ ଅକ୍ଷରମାଳା ମାନବର ଅଜ୍ଞାନ ରୂପକ ତିମିର ନାଶ କରିବାରେ ବଳିଷ୍ଠ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରେ ।

ଦୀର୍ଘ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

Question ୩୨ ।
‘ହେ ମୋର କଲମ’ କବିତା ଅବଲମ୍ବନରେ କବିଙ୍କର ବିପ୍ଳବାତ୍ମକ ମନୋବୃତ୍ତିର ପରିଚୟ ପ୍ରଦାନ କର ।
କିମ୍ବା, ‘ହେ ମୋର କଲମ’ କବିତାରେ କବି ଗୋଦାବରୀଶଙ୍କର ବିପ୍ଳବାତ୍ମକ ଚେତନାର ଯେଉଁ ସ୍ଫୁରଣ ଘଟିଛି, ତାହାର ଆଲୋଚନା କର ।
କିମ୍ବା, ‘କଲମ’ ହିଁ କବିର ବିପ୍ଳବର ସନ୍ତକ – ଏହା ପଠିତ କବିତା ଅନୁସରଣରେ ପ୍ରତିପାଦନ କର ।
Answer:
ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟର ଶିକ୍ଷକମାନଙ୍କ ଆଦର୍ଶରେ ଅନୁପ୍ରାଣିତ କବି ଗୋଦାବରୀଶ ମହାପାତ୍ର ଏକାଧାରରେ ଥିଲେ ଜଣେ ଜାତୀୟତାବାଦୀ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ବ, ନିଭୀକ ସାମ୍ବାଦିକ ଓ ମାନବବାଦୀ ସାରସ୍ବତ ସ୍ରଷ୍ଟା । ଇତିହାସ ସଚେତନତା, ସ୍ୱଦେଶପ୍ରୀତି, ମାନବିକ ସମ୍ବେଦନା ତଥା ବୈପ୍ଳବିକ ଜୀବନାଦର୍ଶ ତାଙ୍କ କବିତାର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ । କବି ଥିଲେ ସ୍ପଷ୍ଟବାଦୀ । ନିଜଦ୍ବାରା ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ତଥା ସମ୍ପାଦିତ ବ୍ୟଙ୍ଗାତ୍ମକ ସମାଲୋଚନାଧର୍ମୀ ପତ୍ରିକା ‘ ନିଆଁଖୁଣ୍ଟା’ ପାଇଁ ସେ ଓଡ଼ିଶାର ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀ ତଥା ସଚେତନ ନାଗରିକଙ୍କ ନିକଟରେ ବିଶେଷଭାବେ ପରିଚିତ ଥିଲେ ।

ତାଙ୍କ ସାରସ୍ବତ କୃତିଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ‘ଉଠ କଙ୍କାଳ, ‘କଣ୍ଟା ଓ ଫୁଲ, ‘ ବଙ୍କା ଓ ସିଧା’, ‘ପାହାଚ ତଳର ଘାସ’, ‘ ହାଣ୍ଡିଶାଳର ବିପ୍ଳଟ ପରି କବିତା ପୁସ୍ତକ; ‘ଏବେ ମଧ୍ୟ ବଞ୍ଚିଛି’, ‘ନୀଳ ମାଷ୍ଟ୍ରାଣୀ, ‘ଶ୍ରୁତି ସଞ୍ଚୟନ, ‘ ମୁଁ ଦିନେ ମନ୍ତ୍ରୀ ଥୁଲି’, ‘ ମଦଦୋକାନର ଇତିହାସ’, ‘ଗରିବର ଭଗବାନ’, ‘ମାଟିର ମାୟା’ ପରି ଗଳ୍ପ ସଙ୍କଳନ ତଥା ‘ ବିଦ୍ରୋହ’, ‘ରକ୍ତପାତ ଓ ‘ରାଜଦ୍ରୋହୀ’ ପରି ଉପନ୍ୟାସ କବିଙ୍କ ଅମଳିନ ପ୍ରତିଭାର ପରିଚାୟକ ।

ଆଲୋଚ୍ୟ କବିତା ‘ହେ ମୋର କଲମ’ କବିଙ୍କ ‘ହେ ମୋର କଲମ’ ଶୀର୍ଷକ କବିତା ସଙ୍କଳନରୁ ଉଦ୍ଧୃତ । କବିତାଟିରେ କବିଙ୍କର ବୈପ୍ଳବିକ ଆଦର୍ଶର ବାସ୍ତବ ଆଲେଖ୍ୟ ପରିଦୃଷ୍ଟ । ଅବକ୍ଷୟୀ ସମାଜରେ ଦଳିତ, ଶୋଷିତ ଜନତାଙ୍କ ହୃଦୟରେ ବିପ୍ଳବର ବୀଜ ବପନ କରିଆସିଥିବା କଲମର ମୌନ ଭାବ କବିଙ୍କୁ ବିବ୍ରତ କରିଛି । ଓଡ଼ିଶାର ତତ୍‌କାଳୀନ ଗମ୍ଭୀର ପରିସ୍ଥିତିରେ ଉତ୍କଳୀୟମାନଙ୍କ ଜଡ଼ପ୍ରାଣରେ ଜାତିପ୍ରେମର ଚେତନା ଓ ଜାଗୃତି ସୃଷ୍ଟି କରିବାରେ ତାଙ୍କ ଲେଖନୀ ପୂର୍ବବତ୍ ଚଳଚଞ୍ଚଳ ହୋଇ ଉଠିବାକୁ କବି ବ୍ୟଗ୍ରତା ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି ।

ସ୍ୱାଧୀନତା ପରେ ରାଜନୈତିକ ନେତୃବୃନ୍ଦ ଓ କ୍ଷମତାଧ୍ୟାକାରୀଙ୍କ ଦୁର୍ନୀତି ଓ ଭ୍ରଷ୍ଟାଚାର ବିରୋଧରେ ସ୍ଵର ଉତ୍ତୋଳନ କରିବାପାଇଁ ସେ ତାଙ୍କ କଲମକୁ ଆକୁଳ ଆହ୍ବାନ ଦେଇଛନ୍ତି । ଯେଉଁ କଲମ ଅତୀତରେ ତାଙ୍କର ଅତି ଆପଣାର ବିଶ୍ୱସ୍ତ ସଖା ଭାବେ ତାଙ୍କ ମନର ସବୁ ଚିନ୍ତା, କଳ୍ପନା ଓ ଆବେଗକୁ ଅକ୍ଷରମାଳାରେ ସୁସଜ୍ଜିତ କରି କାବ୍ୟକବିତାର କୋଣାର୍କ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲା, ସେହି କଲମ ଉଦାସୀନ ଭାବେ ପଡ଼ିରହିଥ‌ିବା ଓଡ଼ିଆ ଜାତିପ୍ରାଣରେ ଜାଗରଣର ବାରି ସିଞ୍ଚନ କରି ତା’ ମନରେ ପୂର୍ବବତ୍ ଆଶା ଓ ଆତ୍ମବିଶ୍ଵାସ ସୃଷ୍ଟି କରିବାରେ ସଫଳତା ଲାଭ କରୁ ବୋଲି କବିତାରେ କବି ମନର ବୈକଲ୍ୟ ପ୍ରକାଶ ପାଇଛି । କବିଙ୍କ ଭାଷାରେ –

ଅତି ଆପଣାର ବନ୍ଧୁ ହେ ମମ, ଅତି ବିଶ୍ଵାସୀ ସଖା
ତୁମର ତୀକ୍ଷ୍ଣଣ ମୁନରେ ଫୁଟିଛି, କେତେ ମୋର ମନଲେଖା ।
ଆଜି ଏତେବେଳେ ହେ କଲମ ! ବାରେ ଚର୍ ଚର୍ ଚର୍ ଚାଲ
ଜାଗ୍ରତ କର, ଉଦ୍ୟତ କର, ମୁକ୍ତି ଦୁଆର ଖୋଲ ।

କବି ହେଉଛନ୍ତି ସମାଜର ଚିତ୍ରକାର, ସମାଜର ଜାଗ୍ରତ ପ୍ରହରୀ । ହାତରେ ତାଙ୍କର କଲମ ପରି ମହାଶକ୍ତିଶାଳୀ ଅସ୍ତ୍ର, ଯାହାର ସୁତୀକ୍ଷ୍ଣ ଧାର ଏକଚ୍ଛତ୍ରବାଦୀ, ସ୍ଵେଚ୍ଛାଚାରୀ, ପ୍ରଜାପୀଡ଼କ, କ୍ଷମତାଲିପ୍‌ ଶାସକର ସମସ୍ତ ମାରଣାସ୍ତ୍ରଠାରୁ ଭୟଙ୍କର । ସେହି କଲମ କେତେ କେତେ ମହାବଳଶାଳୀର ବାହୁବଳ, ଧନବଳ ଓ କୂଟନୈତିକ ବଳକୁ ସହଜରେ ପ୍ରତିହତ କରି ତା’ ହୃଦୟରେ କମ୍ପନ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ । ବଜ୍ର, ମୁଷଳ ଓ ତରବାରିର ଶକ୍ତି ସାମର୍ଥ୍ୟ କଲମ ନିକଟରେ ପରାଜୟ ସ୍ବୀକାର କରେ । ସାଗର ବକ୍ଷର ଶୀତଳ ଜଳପୃଷ୍ଠରେ ବାଡ଼ବାଗ୍ନି ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ ଲେଖନୀ, ପର୍ବତ ତୁଲ୍ୟ ଦୃଢ଼ ରାଜଶକ୍ତିକୁ ଦୋହଲାଇ ଦେଇପାରେ ସେ, ମରୁଭୂମିରେ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ ଜଳର ପ୍ଲାବନ ।

ଅପରିମିତ ଶକ୍ତିର ଅଧିକାରୀ ସେହି କଲମର ପୁନର୍ଜାଗରଣ ଶାନ୍ତ, ସରଳ, ନିରୀହ ଉତ୍କଳୀୟଙ୍କ କଣ୍ଠରେ ବିପ୍ଳବର ମହାମନ୍ତ୍ର ଶୁଣାଇ ଅନ୍ୟାୟ, ଅତ୍ୟାଚାର ଓ ଅବିଚାର ବିରୋଧରେ ସ୍ୱର ଉତ୍ତୋଳନ କରିବାର ସାହସ ଓ ଶକ୍ତି ହୃଦୟରେ ଭରି ଦେଇପାରିବ ବୋଲି କବି ଦୃଢୋକ୍ତି ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି । ଯେଉଁ ଓଡ଼ିଆ ଜାତି ଏକଦା ପ୍ରବଳ ବିକ୍ରମରେ ଶତ୍ରୁ ହୃଦୟରେ କମ୍ପନ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରିଥିଲା, ରଣାଙ୍ଗନରେ ସମରକଳା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରି ସାରା ବିଶ୍ବରେ ନିଜର ଏକ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ପରିଚୟ ସୃଷ୍ଟି କରି ବୀରତ୍ବର ପରାକାଷ୍ଠା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିପାରିଥିଲା, ସେହି ଜାତିର ଶିକୂଳତା ଓ ଦୁର୍ନୀତି ବିରୋଧରେ ସ୍ଵର ଉତ୍ତୋଳନ କରିବାପାଇଁ ମନରେ ନୈତିକ ସାହସର ଅଭାବ ଲକ୍ଷ୍ୟକରି କବି ମ୍ରିୟମାଣ ହୋଇପଡ଼ିଛନ୍ତି ।

ସ୍ଵାଧୀନଚେତା ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ସ୍ବଚ୍ଛନ୍ଦ ସାବଲୀଳ ଜୀବନର ପ୍ରବହମାନତାରେ ଭଟ୍ଟା ଲକ୍ଷ୍ୟକରି କବି ବ୍ୟଥ୍‌ତ ହୋଇଛନ୍ତି । ନିଥର ପ୍ରାଣର ଜଡ଼ ଚେତନାରେ ଜାଗୃତିର ବାରି ସିଞ୍ଚନ କରିବାପାଇଁ କବି ବ୍ୟଗ୍ରତା ପ୍ରକାଶ କରି ମୌନୀ କଲମକୁ ଚଳଚଞ୍ଚଳ ହୋଇ ଉଠିବାକୁ ଆହ୍ବାନ ଦେଇଛନ୍ତି । କବିଙ୍କ ଭାଷାରେ –

‘‘ ସବୁରି ଉପରେ ତୁମେ ଅଛ ଥରେ, ଦେବାକୁ ଅମର ଗାର
ଆଜି ଏତେବେଳେ ଜଡ଼ କି କଲମ, ମୁଣ୍ଡା କି ହେଲା ଧାର !”’

ଛଳନା, ମିଥ୍ୟା, ପ୍ରବଞ୍ଚନା ଓ ଶଠତାରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇ ଉଠିଥିବା ଅବକ୍ଷୟମୁଖୀ ପତନୋନୁ ଖୀ ସମାଜରେ ଦ୍ରୁତ ସଂସ୍କାର ଆଣିବା ଜରୁରି ବୋଲି ଅନୁଭବ କରି କବି ଜନତାଙ୍କ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ବିପ୍ଳବୀ ବାର୍ତ୍ତା ରଚନା କରିବାକୁ ତତ୍ପରତା ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି । ଧର୍ମ ନାମରେ ରାଜନୀତି, ସତ୍ୟ ନାମରେ ଶୋଷଣ ଓ ଶୃଙ୍ଖଳା ନାମରେ ପେଷଣ ଲକ୍ଷ୍ୟକରି କବିପ୍ରାଣ ବିଷାଦିତ ହୋଇଛି । ଏସବୁରେ ପୂର୍ଣ୍ଣଚ୍ଛେଦ ଟାଣିବାରେ କଲମର ଜାଗରଣ ଅବଶ୍ୟମ୍ଭାବୀ ବୋଲି ଅନୁଭବ କରିଛନ୍ତି କବି । ତେଣୁ ଆବେଗ – ଭରା କଣ୍ଠରେ କହିଛନ୍ତି –

‘ହେ କଲମ ମୋର, ଅତି ଆପଣାର ଅନ୍ତର କଥା କହ
ଦେଖୁଚ କି ଏତେ ସତ୍ୟ ନାମରେ ଛଳନା ଦୁର୍ବିଷହ !’’

ଲେଖନୀ ମୁନର ଅଗ୍ନିବର୍ଷୀ ଶବ୍ଦପୁଞ୍ଜ ସମାଜରୁ ସମସ୍ତ ଶୋଷଣ, ପେଷଣ, ଦୁଃଖ, ଯନ୍ତ୍ରଣାକୁ ଅଚିରେ ଦୂର କରିପାରେ । ଜନତାର ସବୁ ବନ୍ଧନ ମୋଚନରେ କଲମର ଅତୁଳନୀୟ ଅବଦାନ ଅନସ୍ବୀକାର୍ଯ୍ୟ । ଜନମାନସରେ ଦୁର୍ନୀତି ଓ ଭ୍ରଷ୍ଟାଚାର ବିରୋଧରେ ସଂଗ୍ରାମ କରିବାପାଇଁ କବିଙ୍କ ବିପ୍ଳବୀ ମନର ଅଗ୍ନିବର୍ଷୀ ଆହ୍ବାନ କବିତାରେ ପ୍ରାଣପ୍ରାଚୁର୍ଯ୍ୟ ଭରିଦେଇଛି ।

Question ୩୩ ।
କଲମ ମାଧ୍ୟମରେ କବି ବର୍ତ୍ତମାନ ସମାଜକୁ ଯେଉଁ ବାର୍ତ୍ତା ପ୍ରଦାନ କରିଛନ୍ତି, ସେ ସମ୍ପର୍କରେ ଆଲୋଚନା କର ।
କିମ୍ବା, କବି ଗୋଦାବରୀଶ ‘ହେ ମୋର କଲମ’ କବିତା ମାଧ୍ୟମରେ ବର୍ତ୍ତମାନ ସମାଜକୁ ଦେଇଥ‌ିବା ବାର୍ତ୍ତାରେ ଉତ୍କଳୀୟମାନଙ୍କର ନବଜାଗରଣ ପାଇଁ କି କି ଉପାଦାନ ରହିଛି, ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
କିମ୍ବା, ଓଡ଼ିଶାର ଜନଜୀବନରେ ପରିଦୃଷ୍ଟ ଜୀବତା ଓ ଉଦାସୀନତାର ଅପସାରଣ ପାଇଁ କବି ଗୋଦାବରୀଶ ଯେଉଁ ବାର୍ତ୍ତା ଦେଇଛନ୍ତି, ତାହା ପଠିତ କବିତାର ଅନୁସରଣରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କର ।
Answer:
ସତ୍ୟବାଦୀର ଜାତୀୟ ଚେତନାରେ ଉଦ୍‌ବୁଦ୍ଧ କବି ଗୋଦାବରୀଶ ମହାପାତ୍ର ଏକାଧାରରେ ଥିଲେ ଜଣେ ମାନବବାଦୀ କବି, ଦରଦୀ ଗାଳ୍ପିକ, ସଫଳ ଔପନ୍ୟାସିକ, ସ୍ପଷ୍ଟବାଦୀ ସାମ୍ବାଦିକ ତଥା ସଂସ୍କାରଧର୍ମୀ ସମାଲୋଚକ । ସତ୍ୟବାଦୀ ଗୁରୁକୁଳର ଆଦର୍ଶରେ ଅନୁପ୍ରାଣିତ କବି ନୈତିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧକୁ ଅଗ୍ରାଧ‌ିକାର ଦେଇ ଦେଶ ଓ ଜାତିର ସେବାରେ ଲେଖନୀ ଚାଳନା କରିଥିଲେ । ସମାଲୋଚନାଧର୍ମୀ ପତ୍ରିକା ‘ ନିଆଁଖୁଣ୍ଟା’ ପାଇଁ ସେ ଓଡ଼ିଶାର ଅଗଣିତ ଶିକ୍ଷାବିତ୍, ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀ ଓ ସଚେତନ ଜନଗଣଙ୍କଠାରେ ସୁପରିଚିତ ହୋଇପାରିଥିଲେ ।

ତାଙ୍କ ସାରସ୍ବତ ସୃଷ୍ଟିନିଚୟ ମଧ୍ୟରେ ‘ଉଠ କଙ୍କାଳ, ‘କଣ୍ଟା ଓ ଫୁଲ, ‘ବଙ୍କା ଓ ସିଧା, ‘ପାହାଚ ତଳର ଘାସ’, ‘ ହାଣ୍ଡିଶାଳର ବିପ୍ଳବ ଆଦି କବିତା ପୁସ୍ତକ ; ‘ ଏବେ ମଧ୍ୟ ବଞ୍ଚୁଛି, ‘ନୀଳମାଷ୍ଟ୍ରାଣୀ’, ‘ଶ୍ରୁତି ସଞ୍ଚୟନ, ‘ମୁଁ ଦିନେ ମନ୍ତ୍ରୀ ଥୁଲି’ ଆଦି ଗଳ୍ପ ସଙ୍କଳନ ତଥା ‘ ରକ୍ତପାତି, ‘ବନ୍ଦୀର ମାୟା’, ‘ବୀର ଯୁବକ ପରି ଉପନ୍ୟାସ କବିଙ୍କ ଅସାମାନ୍ୟ ପ୍ରତିଭାର ବଳିଷ୍ଠ ନିଦର୍ଶନ । ଏତଦ୍‌ଭିନ୍ନ କବି ଦୈନିକ ସମ୍ବାଦପତ୍ର ‘ ସମାଜ ଓ ‘ ଆଶା’ର ସମ୍ପାଦକ ଭାବେ ତାଙ୍କ ସ୍ପଷ୍ଟବାଦିତାର ପରିଚୟ ପ୍ରଦାନ କରିଛନ୍ତି ।

କବିତା ‘ ହେ ମୋର କଲମ’ କବିଙ୍କର ‘ହେ ମୋର କଲମ ଶୀର୍ଷକ କବିତା ସଙ୍କଳନରୁ ଗୃହୀତ । କବିତାଟିରେ ଓଡ଼ିଶାର ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ରହିଛି ଜାଗୃତିର ବାର୍ତ୍ତା । ସ୍ଵାଧୀନତା ପ୍ରାପ୍ତି ପରେ ଲୋକଙ୍କ ଆଶା ଓ ବିଶ୍ଵାସରେ କୁଠାରାଘାତ କରିଥିବା ସ୍ଵେଚ୍ଛାଚାରୀ ଜନପ୍ରତିନିଧ୍ ଓ ସରକାରୀ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ଦୁର୍ନୀତି ଓ ଭ୍ରଷ୍ଟାଚାରକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ କବି ନୀରବ ରହିପାରି ନାହାନ୍ତି । ଓଡ଼ିଶାର ଗଣଜୀବନରେ ପରିଦୃଷ୍ଟ କ୍ଲବତା ଓ ଉଦାସୀନତାକୁ ଦୂର କରି ସେମାନଙ୍କ ହୃଦୟରେ ନୂତନ ସ୍ପନ୍ଦନ ଭରିଦେବାକୁ କବି ପ୍ରୟାସୀ ହୋଇଛନ୍ତି । ଜଡ଼ ଜାତିର ନିଥର ପ୍ରାଣରେ ଜାଗରଣ ସୃଷ୍ଟି କରିବାପାଇଁ ସେ ତାଙ୍କ କଲମକୁ ମୌନ ଭଙ୍ଗ ପାଇଁ ନିବେଦନ କରିଛନ୍ତି ।

ଯୁଗେ ଯୁଗେ ଲେଖକର ଲେଖନୀ ମୂକ ଜନତାକୁ ବାଚାଳ କରିଛି । ପଙ୍ଗୁର ଶରୀରରେ ଭରିଦେଇଛି ଅସାଧାରଣ ବଳ ବିକ୍ରମ, ସାଧାରଣ ନିରୀହ ପ୍ରଜା ମନରେ ଭରିଦେଇଛି ଗଭୀର ଆଶା ଓ ଆତ୍ମବିଶ୍ଵାସ । ଓଡ଼ିଶାର ଦୁର୍ଦ୍ଦିନରେ ସ୍ୱେଚ୍ଛାଚାରୀ ଶାସକର ଯଥେଚ୍ଛାଚାର, ଦୁର୍ନୀତିଗ୍ରସ୍ତ ରାଜନେତାର ଭ୍ରଷ୍ଟାଚାର, ସମାଜରେ ସ୍ଵାର୍ଥାନ୍ଵେଷୀ ଅସାଧୁ ବଡ଼ପଣ୍ଡାମାନଙ୍କର ଛଳନାପୂର୍ଣ୍ଣ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ବିରୋଧରେ ବିଷୋଦ୍‌ଗାର କରି ସେମାନଙ୍କ ଛଦ୍ମବେଶ ଖୋଲିଦେବାପାଇଁ କବି ତାଙ୍କ କଲମକୁ ନିବେଦନ କରିଛନ୍ତି । କବିତାର ପ୍ରାରମ୍ଭରେ କବି ଗାଇଛନ୍ତି –

”ହେ ମୋର କଲମ ! ଚିର ବିପ୍ଳବୀ, ହେ ଚିର ମୌନୀ କହ
ସାଥ୍‌ ଥିଲ ଅବା ଜୀବନେ ଜୀବନେ ଯୁଗେ ଯୁଗେ ଅହରହ ।”
ଆଜି ଏତେବେଳେ ବନ୍ଦୀ କି ତୁମେ ପ୍ରାକ୍ତନ ଉତ୍କଳେ ?
ଜାଗ୍ରତ କର, ଉଦ୍ୟତ କର ଏ ମଡ଼ା ଜାତିକି ଥରେ ।’’

ସ୍ଵାଧୀନତା ଲାଭପରେ ଆଦୃଶିଆ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଶା କରୁଥିବା ଜନତା ପୂର୍ବବତ୍ ଶୋଷଣ, ପେଷଣ, ଅତ୍ୟାଚାରରେ ଜର୍ଜରିତ ହେଉଥିଲାବେଳେ ସ୍ଵାର୍ଥାନ୍ଵେଷୀ ରାଜନୈତିକ ନେତା ଓ ସରକାରୀ କର୍ମଚାରୀ ସଂକୀର୍ଣ୍ଣ ସ୍ବାର୍ଥସାଧନରେ ବ୍ୟସ୍ତରହି ନିରୀହ ଜନସାଧାରଣଙ୍କୁ ଦୁଃଖ ଓ ଅଶାନ୍ତ ଭିତରକୁ ଠେଲିଦେବାକୁ ପଶ୍ଚାତ୍‌ପଦ ହେଉ ନ ଥ‌ିବା ଲକ୍ଷ୍ୟକରି କବି ବ୍ୟଥ୍‌ତ ହୋଇଛନ୍ତି । ଜାତୀୟତାବାଦୀ କବି ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ଏ ଦୁର୍ଦ୍ଦିନରେ ଚୁପ୍ ହୋଇ କିପରି ବା ରହିପାରନ୍ତେ ? ନିଷ୍ପେଷିତ ଜନତାର ପ୍ରତିନିଧୂ କରି ସେମାନଙ୍କ ହୃଦୟରେ ବିପ୍ଳବର ବହ୍ନି ପ୍ରଜ୍ବଳିତ କରିବାକୁ ସେ ନିଜ କଲମକୁ ଆହ୍ଵାନ କରିଛନ୍ତି । କ୍ଷୀଣ କଳେବରଧାରୀ କଲମଟିଏ ଯେ ଧରାପୃଷ୍ଠରେ ଏକଚ୍ଛତ୍ରବାଦୀ, ସ୍ଵେଚ୍ଛାଚାରୀ, ପ୍ରଜାପୀଡ଼କ, କ୍ଷମତାଲିପ୍‌ସୁ ଶାସକ ପ୍ରାଣରେ କୋକୁଆ ଭୟ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ ଏଥରେ ଦ୍ବିମତ ନାହିଁ । ଦଳିତ ଜାତି ପ୍ରାଣରେ ଶକ୍ତି ସଞ୍ଚାର କରିପାରେ କଲମ ମୁନର କେଇଥାଡ଼ି ବାକ୍ୟ ।

ଏହା ଅନୁଭବ କରି ଅନ୍ୟାୟ, ଅତ୍ୟାଚାର ଓ ଅବିଚାର ବିରୋଧରେ ସ୍ବର ଉତ୍ତୋଳନ କରି ସୁପ୍ତ ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ଶିଥୁଳ ପ୍ରାଣରେ ଉନ୍ମାଦନା ଭରିଦେବାକୁ ନିଜ କଲମକୁ କବି ନିବେଦନ କରିଛନ୍ତି । ଛଳନା, ମିଥ୍ୟା, ପ୍ରବଞ୍ଚନା ଓ ଶଠତାକୁ ଘୃଣା କରୁଥିବା କବି ଅବକ୍ଷୟୀ ସମାଜର ଦ୍ରୁତ ପତନୋନ୍ମୁଖୀ ସମାଜର ଦୁଃସ୍ଥିତିରେ ମ୍ରିୟମାଣ ହୋଇପଡ଼ିଛନ୍ତି । କଲମ ମାଧ୍ୟମରେ ଶିମୂଳ ଜାତିକୁ ଅନ୍ୟାୟ ବିରୋଧରେ ସ୍ବର ଉତ୍ତୋଳନ କରିବାପାଇଁ ମନରେ ସାହସ ଓ ଆତ୍ମବିଶ୍ବାସ ସୃଷ୍ଟି କରିବାକୁ କବି ପ୍ରେରଣା ଦେଇଛନ୍ତି । କଲମ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ କବି ମନର ଆବେଗ ତାଙ୍କ ଜାତିପ୍ରୀତିର ଉଜ୍ଜ୍ବଳ ନମୁନା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରେ-

‘ସବୁରି ଉପରେ ତୁମେ ଅଛ ଥରେ, ଦେବାକୁ ଅମର ଗାର
ଆଜି ଏତେବେଳେ ଜଡ଼ କି କଲମ, ମୁଣ୍ଡା କି ହେଲା ଧାର !”’

ଯେଉଁ ଓଡ଼ିଆ ଜାତି ଏକଦା ବୀର ବିକ୍ରମରେ ଶତ୍ରୁ ହୃଦୟରେ କମ୍ପନ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା, ରଣାଙ୍ଗନରେ ଅପୂର୍ବ ସମରକଳା କୌଶଳ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରି ଦେଶରେ ଏକ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ପରିଚୟର ଅଧ୍ୟାକାରୀ ହୋଇଥିଲା, ସେହି ଜାତି ନୀରବରେ ସବୁ ଦୁର୍ନୀତି ଓ ଅତ୍ୟାଚାରକୁ ମଥାପାତି ସହିଯାଉଥ‌ିବା ଲକ୍ଷ୍ୟ କରି କବି ବ୍ୟଥ୍‌ତ ହୋଇଛନ୍ତି । ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ଶାନ୍ତ, ସରଳ ଜୀବନଯାତ୍ରା ବିପର୍ଯ୍ୟସ୍ତ ହୋଇପଡ଼ିଥିଲା ବେଳେ ଜନସାଧାରଣ ମୂକ ଭଳି ଆଚରଣ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରୁଥ‌ିବାରୁ କବି ବ୍ୟସ୍ତ ହୋଇ ପଡ଼ିଛନ୍ତି । ଜନତାର ଶୀତଳ ପ୍ରାଣରେ ଉଷ୍ଣତା ଭରିଦେବାକୁ କବି ପ୍ରୟାସୀ ହୋଇଛନ୍ତି ।

କବି ଅନୁଭବ କରିଛନ୍ତି ଯେ ତାଙ୍କ କଲମର କେତୋଟି ଗାର ସମାଜରୁ ଦୁର୍ନୀତି ଓ ଭ୍ରଷ୍ଟାଚାରକୁ ଧ୍ବଂସ କରିବାରେ ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିପାରେ । ଦୁନିଆର ସମସ୍ତ ଶକ୍ତିର ଊର୍ଦ୍ଧ୍ବରେ ଲେଖନୀର ଶକ୍ତି । କଲମ ମାନବର ସବୁ ବନ୍ଧନ ମୋଚନ କରିପାରେ, ତାକୁ ଶୃଙ୍ଖଳମୁକ୍ତ କରିପାରେ । ଅଜ୍ଞ ଓ ଅଜ୍ଞାନ ଜନକୁ ମାର୍ଗଦର୍ଶନ କରାଇପାରେ । ସଦା ସତ୍ୟପକ୍ଷର ସମର୍ଥନ କରି ଛଳନା ଓ ପ୍ରତାରଣା କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ଛଦ୍ମରୂପ ଖୋଲି ଦେଇପାରେ । ଉତ୍କଳୀୟମାନଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କ ସ୍ବାଭିମାନ ସ୍ମରଣ କରାଇ ଅନ୍ୟାୟ ବିରୋଧରେ ବିପ୍ଳବ କରିବାକୁ ଆଗେଇ ଆସିବାପାଇଁ କବି କଲମ ମାଧ୍ୟମରେ ଆହ୍ବାନ ଦେଇଛନ୍ତି ।

Question ୩୪ ।
କଲମକୁ ‘ଚିର ବିପ୍ଳବୀ’ ଓ ‘ଚିର ମୌନୀ’ କହିବାର ତାତ୍ପର୍ଯ୍ୟ ବୁଝାଇ ଦିଅ ।
କିମ୍ବା, ସମାଜର ଅନ୍ୟାୟ, ଅତ୍ୟାଚାରକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରି ନୀରବଦ୍ରଷ୍ଟା ସାଜିଥ‌ିବା କବିର ବିପ୍ଲବ ଲେଖନୀରେ ହିଁ ଆତ୍ମପ୍ରକାଶ – ଏହା ପଠିତ କବିତା ‘ହେ ମୋର କଲମ’ ମାଧ୍ୟମରେ ସାବ୍ୟସ୍ତ କର ।
କିମ୍ବା, ମୌନତାର ଲକ୍ଷଣ କେବଳ ସହନଶୀଳତା ନୁହେଁ, ଏହା ସମୟ ସମୟରେ ଅଗ୍ନିମୟ ବିପ୍ଳବ ମଧ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ । ଏହାର ଜ୍ଵଳନ୍ତ ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତ ହିଁ କବିର ‘ଲେଖନୀ’ – ପଠିତ କବିତା ମାଧ୍ୟମରେ ଏହାର ସମୀକ୍ଷା କର ।
Answer:
ଆଧୁନିକ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ପ୍ରବହମାନ କାଳବକ୍ଷରେ ସବୁଜ ଯୁଗ ଓ ପ୍ରଗତି ପର୍ବର ସନ୍ଧିସ୍ଥଳରେ ମାନବବାଦ, ଜାତିପ୍ରୀତି ଓ ସମାଜ ସଂସ୍କାରକୁ ଆଧାର କରି ସ୍ଵକୀୟ ଲେଖନୀ ଚାଳନା କରିଥିଲେ ସତ୍ୟବାଦୀ ଆଦର୍ଶରେ ଅନୁପ୍ରାଣିତ କବି ଗୋଦାବରୀଶ ମହାପାତ୍ର । ସହଜ ଓ ସରଳ ଭାଷାରେ ହୃଦୟସ୍ପର୍ଶୀ କଥା କହିବା ତାଙ୍କ ଲେଖନୀର ସ୍ଵାତନ୍ତ୍ର୍ୟ । ଇତିହାସ ସଚେତନତା, ସ୍ୱଦେଶପ୍ରୀତି, ମାନବିକ ସମ୍ବେଦନା ତଥା ବୈପ୍ଳବିକ ଜୀବନଦର୍ଶନ ତାଙ୍କ ରଚନାର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ।

ବ୍ୟଙ୍ଗାତ୍ମକ ସମାଲୋଚନାଧର୍ମୀ ପତ୍ରିକା ‘ ନିଆଁଖୁଣ୍ଟ’ ପାଇଁ ସେ ଓଡ଼ିଶାର ଜନଗଣଙ୍କ ନିକଟରେ ସୁପରିଚିତ ଥିଲେ । ତାଙ୍କ ସାରସ୍ବତ ସୃଷ୍ଟିସମ୍ଭାର ମଧ୍ୟରେ ‘ଉଠ କଙ୍କାଳ, ‘କଣ୍ଟା ଓ ଫୁଲ, ‘ ବଙ୍କା ଓ ସିଧା, ‘ପାହାଚ ତଳର ଘାସ, ‘ହାଣ୍ଡିଶାଳର ବିପ୍ଳଟ ପରି କବିତା ସଙ୍କଳନ, ‘ ଏବେ ମଧ୍ୟ ବଞ୍ଚିଛି’, ‘ମୁଁ ଦିନେ ମନ୍ତ୍ରୀ ଥୁଲି’, ‘ମାଟିର ମାୟା ପରି ଗଳ୍ପ ସଙ୍କଳନ ଓ ‘ରକ୍ତପାତ ଓ ‘ ବିଦ୍ରୋହ ପରି ଉପନ୍ୟାସ କବିଙ୍କ ବହୁମୁଖୀ ପ୍ରତିଭାର ପରିଚୟ ବହନ କରେ । ତାଙ୍କ କବିତା ପୁସ୍ତକ ‘ କଣ୍ଟା ଓ ଫୁଲ ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡ଼େମୀଦ୍ଵାରା ପୁରସ୍କୃତ ହୋଇଛି ।

ଜାତୀୟତାବାଦୀ କବି ଗୋଦାବରୀଶ ମହାପାତ୍ରଙ୍କ ‘ହେ ମୋର କଲମ ଏକ ସମ୍ଭୋଧୀ କବିତା । ସ୍ଵାଧୀନତୋତ୍ତର ସମାଜରେ ପରିଦୃଷ୍ଟ ରାଜନେତା ଓ କ୍ଷମତାଧ୍ୟାକାରୀଙ୍କ ଛଳନା, ଭଣ୍ଡାମି, ପ୍ରତାରଣା, ଦୁର୍ନୀତି, ଭ୍ରଷ୍ଟାଚାର ଆଦିର ଶିକାର ହୋଇଥବା ନିରୀହ, ଶୋଷିତ, ନିଷ୍ପେଷିତ ଓ ପଦଦଳିତ ସାଧାରଣ ଜନତାର ଜଡ଼ ପ୍ରାଣରେ ସାହସ ଓ ଆତ୍ମବିଶ୍ଵାସ ଭରିଦେଇ ଦୁର୍ନୀତିଗ୍ରସ୍ତ ସ୍ଵାର୍ଥାନ୍ଵେଷୀ ଶାସକ ବିରୋଧରେ ବିପ୍ଳବ କରିବାକୁ ଆହ୍ୱାନ ଦେଇଛନ୍ତି କବି ।

ତାଙ୍କ କଲମ ସମାଜକୁ ଅବକ୍ଷୟରୁ ଉଦ୍ଧାର କରିବାପାଇଁ ଚଳଚଞ୍ଚଳ ହୋଇଉଠୁ ବୋଲି କବି ମନରେ ଦୃଢ଼ କାମନା ପୋଷଣ କରିଛନ୍ତି । ସାମାନ୍ୟ କେତୋଟି ପଇସା ବିନିମୟରେ ଉପଲବ୍ଧ କଲମ କ୍ଷୀଣ ତନୁବିଶିଷ୍ଟ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଦୁସ୍ଥ ଓ ନିର୍ଯାତିତ ଜନତାର ହୃଦୟରେ ବିଦ୍ରୋହର ବୀଜ ବପନ କରିପାରେ । ସ୍ପଷ୍ଟବାଦୀ ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ଶିଥୁଳ ଧମନୀରେ ଉଷ୍ଣତା ଭରିଦେବାପାଇଁ ତାଙ୍କ ଲେଖନୀ ଚଳଚଞ୍ଚଳ ହୋଇଉଠିବ ଓ ମୁକ୍ତିକାମୀ ଜାତିକୁ ଶୃଙ୍ଖଳମୁକ୍ତ କରି ପୁନଶ୍ଚ ଶାନ୍ତି, ସହାବସ୍ଥାନର ବାତାବରଣ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରିବ, ଏହି ବିଶ୍ଵାସ କବିଙ୍କ ମନରେ ଦୃଢ଼ୀଭୂତ ହୋଇଛି ।

ଅତୀତରେ କଲମର ଅପରିସୀମ ଶକ୍ତି ଓ ବହୁ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଭୂମିକାକୁ କବି ସ୍ମରଣ କରିଛନ୍ତି । ଯେଉଁ ଲେଖନୀ ସୁଧା ବର୍ଷଣ କରି ବହୁ ବିଦଗ୍ଧ ପ୍ରାଣରେ ଦିବ୍ୟଚେତନା ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ ସେହି ଲେଖନୀର ବିଷୋଦ୍‌ର ସ୍ୱେଚ୍ଛାଚାରୀ, ଦୁର୍ନୀତିଗ୍ରସ୍ତ ଶାସକର ଯଥେଚ୍ଛାଚାରକୁ ଅଚିରେ ବିଲୋପ କରିପାରେ । କବିଙ୍କ ଭାଷାରେ-

‘‘ କରି ମୁଖରିତ କେବେ ପୁରତଳ, ବରିଚ ଅମର ଯଶ
ଧରିଚ ଅଳୀକ ଧରଣୀ ବୁକୁରେ କେତେ ସୁଧା, କେତେ ବିଷ ।”

ଶାସକର ସ୍ୱେଚ୍ଛାଚାରିତା, ଦୁର୍ନୀତିଗ୍ରସ୍ତ ରାଜନେତାର ଭ୍ରଷ୍ଟାଚାର, ଅସାଧୁ ବ୍ୟବସାୟୀର ଅପମିଶ୍ରଣ, ଅସାମାଜିକ ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କ ବ୍ୟଭିଚାର ତଥା ସମାଜରେ ଧର୍ମ ନାମରେ କୁସଂସ୍କାର ତଥା ସଂକୀର୍ଣ ରାଜନୀତି କରୁଥିବା ସୁବିଧାବାଦୀ ସ୍ଵାର୍ଥାନ୍ଵେଷୀ ଛଦ୍ମବେଶୀ ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷଙ୍କ ମୁଖା ଖୋଲିଦେବାରେ କଲମର ଯେଉଁ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ରହିଛି ତାହା ଅନସ୍ବୀକାର୍ଯ୍ୟ । ଯୁଗ ଯୁଗ ଧରି ସାଧାରଣ ନିରୀହ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ଉପରେ ହେଉଥିବା ଶୋଷଣ, ପେଷଣ, ଛଳନା ଓ ଗୁଣ୍ଡାମି କଲମ ନିକଟରେ ପରାଜୟ ସ୍ବୀକାର କରେ । ଦୃଢ଼କଣ୍ଠରେ ବିଦ୍ରୋହ ଘୋଷଣା କରି ସ୍ଵେଚ୍ଚାଚାରୀ ଶାସକର ସିଂହାସନ ଦୋହଲାଇ ଦେଇପାରେ କଲମ । ସେହି କଲମ ପୁନଶ୍ଚ ସତ୍ୟ, ଶାନ୍ତି ଓ ଅହିଂସାର ବାର୍ତ୍ତା ଦେଇ ଏକ ନୀରବ ବିପ୍ଳବର କର୍ଣ୍ଣଧାର ସାଜେ । ତେଣୁ କବି ଯଥାର୍ଥରେ କଲମକୁ ଚିର ବିପ୍ଳବୀର ଆଖ୍ୟା ଦେଇଛନ୍ତି । କବିଙ୍କ ଭାଷାରେ –

‘ତୁମେ ତ ଚାଲିନ’ ଛଳନାରେ କେବେ, ଥକିନ’ ଗୁଣ୍ଡାମିରେ,
ପେଷଣ, ଶୋଷଣ, ଦୂଷଣ ଦେଇଚ ଆଡ଼େଇ ଏକଇ ଗାରେ ।’’

କବି, ଲେଖକମାନେ ହିଁ ସମାଜର ଚିତ୍ରର, ସମାଜର ଜାଗ୍ରତ ପ୍ରହରୀ ସଦୃଶ । ସାମାଜିକ ମଣିଷଠାରେ ଯାବତୀୟ ଅସାମାଜିକତାକୁ ସେମାନେ ସହ୍ୟ କରିପାରନ୍ତି ନାହିଁ । ତାଙ୍କ ଅନ୍ତର ବ୍ୟଥାତୁର ହୋଇଉଠେ । ସମାଜର ପ୍ରତିଟି ଅଘଟଣ ତାଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟିପଥରୁ ବିଚ୍ୟୁତ ହୋଇପାରେ ନାହିଁ । ତାଙ୍କ ମନ ବିଦ୍ରୋହୀ ହୋଇଉଠେ, ଲେଖନୀ ହୋଇଉଠେ ଚଳଚଞ୍ଚଳ । ଅନ୍ୟାୟ, ଅତ୍ୟାଚାରକୁ ମୁଣ୍ଡପାତି ସହିଯାଉଥ‌ିବା ନିରୀହ ଜନତାର ପ୍ରତିନିଧୂତ୍ବ କରିବାକୁ ସେମାନଙ୍କ ଲେଖନୀ ତତ୍ପର ହୋଇଉଠେ ।

ପ୍ରାକ୍ତନ ଉତ୍କଳର ରାଜନୈତିକ ଅସ୍ଥିରତା ଯେତେବେଳେ ଓଡ଼ିଆ ଜାତି ଓ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ପ୍ରତି ବିପଦ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା, ସେତେବେଳେ କବି ଗୋଦାବରୀଶଙ୍କ ଜାତୀୟତାବାଦୀ ମନ ବିକଳ ହୋଇଉଠିଥିଲା । ମାତୃଭୂମିର ମୁକ୍ତି ପାଇଁ ତାଙ୍କ ହୃଦୟ ବିଳପି ଉଠିଥିଲା । ତେଣୁ କବି ଅସତ୍ୟ, ଅନୀତି, ଗୁଣ୍ଡାମି ଓ ଦାଦାଗିରି ବିରୋଧରେ ଅଗ୍ନି ଉଦ୍‌ଗୀରଣ କରି ଜଡ଼ ଜାତିପ୍ରାଣରେ ଉଷ୍ଣତା ଭରି ଦେଇଥିଲେ । ସ୍ଵାଧୀନତା ପରେ ତାଙ୍କ କଲମ ଦୀର୍ଘଦିନ ଧରି ମୌନତା ଅବଲମ୍ବନ କରିଥିଲା ।

ମାତ୍ର ସ୍ଵାଧୀନତା ପ୍ରାପ୍ତି ପରେ ଲୋକଙ୍କ ଆଶା ଓ ବିଶ୍ୱାସରେ କୁଠାରାଘାତ କରିଥିବା ସ୍ଵେଚ୍ଛାଚାରୀ ଜନପ୍ରତିନିଧ୍ଵ ତଥା ସରକାରୀ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ଦୁର୍ନୀତି ଓ ଭ୍ରଷ୍ଟାଚାର ଲକ୍ଷ୍ୟ କରି କବି ଆଉ ନୀରବରେ ରହିପାରି ନାହାନ୍ତି । ଜନଗଣଙ୍କୁ କ୍ଷମତାଧୀକାରୀମାନଙ୍କ ଦୁର୍ନୀତି ବିଷୟରେ ଅବଗତ କରାଇବାପାଇଁ ପୁନଶ୍ଚ ଲେଖନୀ ଚାଳନା ପାଇଁ କବି ଉଦ୍ୟତ ହୋଇଛନ୍ତି । ଜନତାଙ୍କ ସମ୍ମୁଖରେ ସୌମ୍ୟବନ୍ତ ରାଜନୀତିଜ୍ଞ ତଥା ଛଦ୍ମବେଶୀ ସ୍ଵାର୍ଥନ୍ୱେଷୀ ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷଙ୍କ ମୁଖା ଖୋଲି ଦେବାପାଇଁ କବି ତାଙ୍କ ଚିର ମୌନୀ କଲମକୁ ଆହ୍ଵାନ କରିଛନ୍ତି । ତାଙ୍କ ଭାଷାରେ-

‘‘ଆଜି ଏତେବେଳେ ହେ କଲମ ! ବାରେ ଚର୍ ଚର୍ ଚର୍ ଚାଲ
ଜାଗ୍ରତ କର, ଉଦ୍ୟତ କର, ମୁକ୍ତି ଦୁଆର ଖୋଲ ।’’
‘ଛେଦନ କରିଚ ବନ୍ଧନ ଯେତେ, ଅଛେ ଦେଇଚ ଆଖ୍
କାଳ ବକ୍ଷରେ ମହା ଅକ୍ଷରେ ପଦେ ପଦେ ଲେଖୁ ଲେଖୁ ।’

ଯୁଗ ଯୁଗ ଧରି ମାନବର ଅଜ୍ଞାନ-ତିମିରିତ ହୃଦୟରେ ଜ୍ଞାନର ଆଲୋକବର୍ତ୍ତିକା ତୋଳି ଧରିବାପାଇଁ ଓ ସଦା ସତ୍ୟର ପକ୍ଷ ସମର୍ଥନ ପୂର୍ବକ ମାଟିର ମଣିଷ ହୃଦୟରେ ଜାଗୃତି ଭରିଦେବାପାଇଁ କଲମ ପ୍ରତି କବିଙ୍କର ଆବେଗଭରା ଆହ୍ୱାନ କବିତାରେ ଭାବୋଚ୍ଛାସ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି ।

Question ୩୫ ।
ନିଜକୁ କଲମ ମନେକରି ତୁମ ମନରେ ଆସୁଥ‌ିବା ଉନ୍ନତ ଭାବନାଗୁଡ଼ିକୁ ଲେଖ ।
କିମ୍ବା, ବିପ୍ଳବର ଅନ୍ତର୍ଦାହରେ ଜର୍ଜରିତ କଲମର ଜୀବନୀ ପଠିତ କବିତା ଅନୁସରଣରେ ଆଲୋଚନା କର ।
କିମ୍ବା, ପଠିତ କବିତାରେ ‘ବିପ୍ଳବୀ’, ‘ମୌନୀ’ କଲମର ଆତ୍ମଜୀବନୀ ନିଜ ଭାଷାରେ ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
କିମ୍ବା, ‘କଲମ’ର ସମାଜ ପ୍ରତି ଥିବା କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ଓ ଦାୟିତ୍ବବୋଧକୁ ସମ୍ବଳ କରି ତା’ର ଏକ ଆତ୍ମଜୀବନୀ ଲେଖ ।
Answer:
ଏ ସଂସାରରେ ଏପରି କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତି ନାହିଁ ଯାହା ପାଖରେ ମୋର ପରିଚୟ ଅଜଣା ରହିଯାଇଛି । ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷିତ, ଅର୍ଥଶିକ୍ଷିତ, ଅଶିକ୍ଷିତ ଏପରିକି ନିରକ୍ଷର ବ୍ୟକ୍ତି ମଧ୍ୟ ମୋତେ ଚିହ୍ନିପାରେ । ମାତ୍ର ବିଦ୍ବାନ୍ ଓ ବୁଦ୍ଧିସମ୍ପନ୍ନ ବ୍ୟକ୍ତି ପାଇଁ ମୁଁ ଅମୂଲ୍ୟ ବସ୍ତୁ ଭାବେ ମର୍ଯ୍ୟାଦା ଲାଭ କରେ । ମୂଲ୍ୟ ଅନୁସାରେ ମୋର ତନୁର ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ ଓ କାର୍ଯ୍ୟଦକ୍ଷତାର ପରିମାପ କରାଯାଏ; ମାତ୍ର ଅଳ୍ପ କିଛି ମୁଦ୍ରା ବିନିମୟରେ ମୁଁ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇପାରେ । ରୂପ ଓ ରଙ୍ଗରେ ନୁହେଁ, ମୋର କାର୍ଯ୍ୟକାରିତା ହିଁ ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ସମାଜରେ ପରିଚିତ କରାଏ ।

କଳେବର କ୍ଷୁଦ୍ର ହେଲେ ମଧ୍ୟ ମୋର ଶକ୍ତି ଅପରିମିତ । କବି, ଭାବୁକ ଓ ଲେଖକଙ୍କ ହାତ ସ୍ପର୍ଶରେ ମୁଁ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ ସାହିତ୍ୟର ଅନୁପମ କୋଣାର୍କ । ଚିହ୍ନରା ପାଠକମାନଙ୍କ ସମ୍ମୁଖରେ ବାଢ଼ିଦିଏ କାବ୍ୟ, କବିତା, ଗଳ୍ପ, ଉପନ୍ୟାସର ଛବିଳ ପସରା । ସାରସ୍ଵତ ସ୍ରଷ୍ଟାକୁ ଯଶସ୍ବୀ କରି ବିଶ୍ଵବନ୍ଦିତ କରିପାରେ ମୁଁ ।

ସାମ୍ବାଦିକ ହାତରେ ମୁଁ ସାଜେ ସମ୍ବାଦଦାତା । ଦେଶ ବିଦେଶର ଟିକିନିଖ୍ ଖବର ବାଢ଼ିଦିଏ ପ୍ରତିଟି ସକାଳେ । ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନଙ୍କର ମୁଁ ଚିର ନମସ୍ୟ । ଦେବଦେବୀଙ୍କୁ ସ୍ପର୍ଶ କରାଇ ମୋ ଦେହରେ ଶକ୍ତି ସଞ୍ଚାର କରିବାକୁ ସେମାନେ ବ୍ୟଗ୍ର ହୋଇଉଠନ୍ତି । ବିଦ୍ୟାଶିକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ସେମାନଙ୍କର ଦକ୍ଷତା ମୋ ଯୋଗୁ ହିଁ ପ୍ରମାଣିତ ହୋଇଥାଏ । ମୋତେ ଅସ୍ତ୍ର କରି ଲେଖକ ସମାଜର ଚିତ୍ର ବାଢ଼ିଦିଏ ଜନତାର ସମ୍ମୁଖରେ ।

କ୍ଷମତାଲିପ୍‌ସୁ ଶାସକ ପ୍ରାଣରେ ମୁଁ ହୃତ୍‌କମ୍ପନ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ । ତା’ର ସ୍ୱେଚ୍ଛାଚାର ବିରୋଧରେ ମୁଁ ଜନଗଣଙ୍କ ହୃଦୟରେ ବିପ୍ଳବର ବୀଜବପନ କରିପାରେ । ଦଳିତ ଜାତିପ୍ରାଣରେ ଶକ୍ତିର ସଞ୍ଚାର କରିପାରେ ମୁଁ । ମୁଁ ସ୍ପଷ୍ଟବାଦୀ । ଅନ୍ୟାୟ, ଅତ୍ୟାଚାର, ଶୋଷଣ ଓ ଅବିଚାର ବିରୋଧରେ ସଂଗ୍ରାମ କରିବାପାଇଁ ଦଳିତ, ନିଷ୍ପେଷିତ ଜନଗଣଙ୍କ ପ୍ରାଣରେ ଉତ୍ତେଜନା ଭରିଦେଇପାରେ ।

ନିଷ୍ଠୁର, ଅତ୍ୟାଚାରୀ ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷଙ୍କ ଛଳନା, କପଟତାକୁ ସର୍ବସାଧାରଣରେ ପରିପ୍ରକାଶ କରିବାକୁ ମୁଁ ତିଳେମାତ୍ର ପଶ୍ଚାତ୍‌ପଦ ହୁଏନାହିଁ । ଅତୀତରେ ବହୁ କୁର ଶାସକଙ୍କୁ ଗାଦିଚ୍ୟୁତ କରାଇବାରେ ମୋର ଭୂମିକା ବିଶ୍ବବାସୀ ଜାଣନ୍ତି । ଋଷୋ, ଭଲ୍‌ଟାୟାର, ମଣ୍ଡେସ୍କୁଙ୍କ ପରି ଦାର୍ଶନିକଙ୍କ ହାତରେ ରହି ମୁଁ ଫରାସୀବାସୀଙ୍କୁ ବିଦ୍ରୋହ କରିବାପାଇଁ ସାହସ ଓ ଶକ୍ତି ଦେଇଥୁଲି । ମୋ ପାଇଁ ଫ୍ରାନ୍ସରେ ରାଜତନ୍ତ୍ରର ପତନ ହୋଇଥିଲା । ଏହିପରି ମୋ ଅମାପ ଶକ୍ତିର ବହୁ ଉଦାହରଣ ରହିଛି ବିଶ୍ଵ ଇତିହାସରେ ।

ପରିବର୍ତ୍ତନଶୀଳ ଦୁନିଆରେ କୌଣସି ବସ୍ତୁ ଚିରସ୍ଥାୟୀ ନୁହେଁ । ବିଶ୍ୱବୁକୁରେ ବହୁ ସଭ୍ୟତା, ବହୁ ମତବାଦ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇ କାଳର କରାଳ ଗର୍ଭରେ ଲୀନ ହୋଇଯାଇଛି । ସେସବୁକୁ ଇତିହାସ ପୃଷ୍ଠାରୁ ଯେ ଆପଣମାନେ ଜାଣିପାରୁଛନ୍ତି, ତା’ମୂଳରେ ଥବା ମୋର ଅବଦାନକୁ କେହି ଅସ୍ବୀକାର କରିପାରିବେ ନାହିଁ । ବିବର୍ତ୍ତନର ସୋପାନ ଅତିକ୍ରମ କରି ସବୁକିଛିର ରୂପାନ୍ତର ଘଟୁଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସବୁରି ଉର୍କରେ ମୋର ସ୍ଥିତି । ଲିପି ସୃଷ୍ଟି ହେଲା ଦିନଠାରୁ ଅଦ୍ୟାବଧୂ ମୁଁ ସୃଷ୍ଟି କରିଚାଲିଛି ଅଜସ୍ର ପାଠକୀୟ କୃତି ।

ମୋ ପାଇଁ ଶିକ୍ଷା ଓ ସଂସ୍କୃତି ଉନ୍ନତିର ସୋପାନ ପରେ ସୋପାନ ଅତିକ୍ରମ କରିଚାଲିଛି । ସମୟାନୁକ୍ରମେ ମୋର ରୂପରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆସିଥୁଲେ ମଧ୍ଯ ମୋର କାର୍ଯ୍ୟଧାରା ପୂର୍ବବତ୍ ସାରସ୍ଵତ ସୃଷ୍ଟିସମ୍ଭାରର ପ୍ରାଚୁର୍ଯ୍ୟରେ ଭାଷାଭାରତୀଙ୍କୁ ଅଳଙ୍କୃତ କରିଚାଲିଛି । ବହୁ ଉପାଦେୟ କାଳଜୟୀ ରଚନାକୁ ଜୀବନ୍ୟାସ ଦେଇ ସ୍ରଷ୍ଟାକୁ ଯଶସ୍ବୀ କରିଛି ।

ବହୁ ମହାମନୀଷୀଙ୍କ ପବିତ୍ର କରସ୍ପର୍ଶରେ ମୁଁ ସତ୍ୟ, ଶାନ୍ତି ଓ ଅହିଂସାର ପବିତ୍ର ଗ୍ରନ୍ଥ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି । ମାନବ ପ୍ରାଣରେ ଦିବ୍ୟଚେତନା ଭରିଦେବାପାଇଁ ସେସବୁର ଭୂମିକା କେବଳ ବିଦଗ୍ଧ ପାଠକ ହିଁ ଅନୁଭବ କରିପାରେ । ଅଜ୍ଞଜନକୁ ସତ୍ୟର ପଥ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରି ଜ୍ଞାନର ପ୍ରଦୀପ ପ୍ରଜ୍ବଳନ କରିବାରେ ମୋର ଭୂମିକାକୁ ଆପଣମାନେ କଦାପି ଅସ୍ବୀକାର କରିପାରିବେ ନାହିଁ । ଜ୍ଞାନୀ, ଗୁଣୀ ଲୋକଙ୍କର ମୁଁ ସବୁଠାରୁ ପ୍ରିୟ ବସ୍ତୁ । ମୁଁ ସାଥୀରେ ଥିଲେ ଆପଣମାନେ ନିର୍ଭୟରେ ମନର ଆବେଗ, ଚିନ୍ତା, କଳ୍ପନାରୁ ରୂପ ଦେଇପାରିବେ, ଏହା ନିଃସନ୍ଦେହ ।

ତୁମପାଇଁ କାମ

୩୬ । ଗୋଦାବରୀଶ ମହାପାତ୍ରଙ୍କର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ କୃତି ସଂଗ୍ରହ କରି ପଢ଼ ।
୩୭ । ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟ ସହ ସଂପୃକ୍ତ କବିମାନଙ୍କର ଏକ ତାଲିକା ପ୍ରସ୍ତୁତ କର ।
୩୮ । କଲମର ମହନୀୟତା ପ୍ରତିପାଦନ କରୁଥିବା ପଦଗୁଡ଼ିକ ଟିପା ଖାତାରେ ଟିପି ରଖ ।

ପରୀଷା ଉପଯୋଗୀ ଅତିରିକ୍ତ ପ୍ରଶୋତ୍ତର
ଅତିସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଓ ବସ୍ତୁନିଷ୍ଠ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
A ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।
1. କଲମକୁ ମୌନୀ ବୋଲି କବି କାହିଁକି କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
କଲମ ନୀରବରେ କବିଙ୍କ ମନୋଭାବକୁ ପ୍ରକାଶ କରୁଥିବାରୁ କବି ତାକୁ ମୌନୀ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି ।

2. ଦୁର୍ବଳ ଶରୀର ସତ୍ତ୍ଵେ କଲମର ଦକ୍ଷତା ସମ୍ପର୍କରେ କବି କ’ଣ କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ଦୁର୍ବଳ ଶରୀର ସତ୍ତ୍ଵେ କଲମ ଜନତାର ହୃଦ-ମନ୍ଦିର ଓ ଧରାତଳକୁ ଥରାଇ ଦେଇପାରେ ବୋଲି କବି ଓ ଧରାତଳକୁ ଥରାଇ ଦେଇପାରେ ବୋଲି କବି କହିଛନ୍ତି ।

3. ‘କଲମ ବନ୍ଦୀ ହୋଇଯାଇଛି କି ?’ କବି ଏପରି କହିବାର କାରଣ କ’ଣ ?
Answer:
ତତ୍‌ କାଳୀନ ସମାଜରେ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥ୍ବା ଅସାମାଜିକତା ତଥା ଶୋଷଣ ଅତ୍ୟାଚାର କୁ ଅବଲୋକନ କରି ମଧ୍ୟ ଚିର ବିପ୍ଳବୀ କଲମ ମୌନ ରହୁଥ‌ିବାରୁ କବି ‘କଲମ ବନ୍ଦୀ ହୋଇଯାଇଛି କି’ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି ।

4. କଲମକୁ କ’ଣ କରିବାପାଇଁ କବି ଆହ୍ବାନ କରିଛନ୍ତି ?
Answer:
ସୁପ୍ତଜାତି ର ଜଡ଼ତାକୁ ଭାଙ୍ଗି ଜାତିକୁ ଜାଗ୍ରତ କରିବାପାଇଁ କବି କଲମକୁ ଆହ୍ଵାନ ଜଣାଇଛନ୍ତି ।

5. କବିଙ୍କର ବିଶ୍ବସ୍ତ ସଖା କିଏ ?
Answer:
କଲମ ହିଁ କବିଙ୍କର ବିଶ୍ବସ୍ତ ସଖା ।

6. କଲମଟି କିଭଳି ବନ୍ଧୁ ବୋଲି କବି କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
କବି କଲମକୁ ଅତି ଆପଣାର ବନ୍ଧୁ ବୋଲି ଅଭିହିତ କରିଛନ୍ତି।

7. କଲମ କ’ଣ କରି ଅମର ଯଶ ବରଣ କରିଛି ?
Answer:
କଲମ ତା’ର ତୀକ୍ଷ୍ଣଣ ମୁନରେ କବିଙ୍କ ମନଲେଖାକୁ ପ୍ରକାଶ କରି କୋଟି ଜନମନକୁ ପୁଲକିତ କରି ଅମର ଯଶ ବରଣ କରିଛି ।

8.କଲମଦ୍ଵାରା କେଉଁ ଦୁଆର ଖୋଲିବାପାଇଁ କବି କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
କଲମଦ୍ୱାରା ମୁକ୍ତିର ଦ୍ଵାର ଖୋଲିବାପାଇଁ କବି କହିଛନ୍ତି ।

9. କରବାଳ, ବଜ୍ର ଓ ମୁଷଳ କାହା ନିକଟରେ ପରାସ୍ତ ହୁଅନ୍ତି ?
Answer:
କରବାଳ, ବଜ୍ର ଓ ମୁଷଳ କଲମ ନିକଟରେ ପରାସ୍ତ ହୁଅନ୍ତି ।

10. ଧରଣୀ ଦୁଇଦିନର ବୋଲି କବି କାହିଁକି କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ପରିବର୍ତ୍ତନଶୀଳ ଏହି ଧରଣୀରେ ସବୁକିଛି କ୍ଷଣସ୍ଥାୟୀ ହୋଇଥିବାରୁ କବି ଧରଣୀକୁ ଦୁଇଦିନର ବୋଲି କହିଛନ୍ତି ।

11. ସତ୍ୟ ନାମରେ ଏଠାରେ କ’ଣ ଘଟୁଛି ବୋଲି କବି କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ସତ୍ୟ ନାମରେ ଏ ସଂସାରରେ ଦୁର୍ବିସହ ଛଳନା ତଥା ପ୍ରତାରଣାମାନ ଘଟୁଛି ବୋଲି କବି କହିଛନ୍ତି ।

12. ନର ଦେବତାରୂପେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଲାଭ କରେ କିପରି ?
Answer:
ଜଗତଜନର କଲ୍ୟାଣ ସାଧନ ନିମନ୍ତେ ଆତ୍ମନିୟୋଗ କରିଥିବା ମଣିଷ ହିଁ ସଂସାରରେ ଦେବତାରୂପେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଲାଭକରେ ।

13. କେଉଁମାନଙ୍କର ବଚନକୁ କଲମ ଧରି ରଖୁଛି ?
Answer:
ଗୌତମବୁଦ୍ଧ, ଶଙ୍କରାଚାର୍ଯ୍ୟ ତଥା ଯୀଶୁଖ୍ରୀଷ୍ଟଙ୍କ ମହାନ୍ ବାଣୀକୁ କଲମ ଧରି ରଖୁଛି ।

14. କଲମ କେଉଁ କଥାକୁ ଖାତିର ନ କରି ଆଗେଇ ଚାଲିଛି ?
Answer:
କାହାର ଗୁଣ୍ଡାମିକୁ ଖାତିର ନ କରି କଲମ ଆଗେଇ ଚାଲିଛି ।

15. କଲମର ବିପ୍ଳବ କେଉଁ ଆଦର୍ଶରେ ପରିଚାଳିତ ?
Answer:
ସତ୍ୟ-ଶାନ୍ତି -ଶିବ-ସୁନ୍ଦରର ପବିତ୍ର ଆଦର୍ଶରେ କଲମର ବିପ୍ଲବ ପରିଚାଳିତ ।

16. କାଳବକ୍ଷରେ କଲମ କିପରି ଅମର ହୋଇ
Answer:
କାଳବକ୍ଷରେ ଘଟୁଥିବା ପ୍ରତିଟି ଘଟଣାକୁ କଲମ ତା’ର ମୁନରେ ରୂପଦେଇ ବାନ୍ଧି ରଖୁଥିବାରୁ କଲମ ଅମର ହୋଇ ରହିଛି ।

17. ‘ଚିର ବିପ୍ଳବୀ’ ବୋଲି କବି କାହାକୁ ସମ୍ବୋଧନ କରିଛନ୍ତି ?
Answer:
‘ଚିର ବିପ୍ଳବୀ’ ବୋଲି କବି କଲମକୁ ସମ୍ବୋଧନ କରିଛନ୍ତି ।

B ଗୋଟିଏ ଶବ୍ଦରେ ଉତ୍ତର ଲେଖ ।
1. କବିଙ୍କ ମତରେ କଲମର ଗାର କ’ଣ ଅଟେ ?
Answer:
ଅମର

2. ସକଳ ଛଳନା ଗୁଣ୍ଡାମି କାହା ନିକଟରେ ପରାଜୟ ସ୍ଵୀକାର କରିଛି ?
Answer:
କଲମ ନିକଟରେ

3. କବିର ପ୍ରଧାନ ଅସ୍ତ୍ର କ’ଣ ?
Answer:
କଲମ

4. ହିଟ୍‌ଲରଙ୍କ ପୂର୍ଣ୍ଣ ନାମ କ’ଣ ?
Answer:
ଆଡ଼ଲଫ୍ ହିଟ୍‌ର

5. ବାଡ଼ବ କହିଲେ କାହାକୁ ବୁଝାଏ ?
Answer:
ସମୁଦ୍ରର ଅଗ୍ନି

6. କଲମ କେଉଁମାନଙ୍କର ବଚନକୁ ଧରି ରଖୁଛି ?
Answer:
ଗୌତମ, ଶଙ୍କର, ଯୀଶୁଙ୍କର

7. ପୃଥ‌ିବୀରେ ସମସ୍ତ ମତବାଦ କ’ଣ ହୋଇଥାଏ ?
Answer:
କ୍ଷଣସ୍ଥାୟୀ

8. ‘କରବାଳ’ କହିଲେ କାହାକୁ ବୁଝାଏ ?
Answer:
ଖଡ଼ଗ

9. ସତ୍ୟ ନାମରେ କ’ଣ ଦୁର୍ବିସହ ବୋଲି କବି କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ଅନ୍ୟାୟ

10. ଗୋଦାବରୀଶ ମହାପାତ୍ରଙ୍କଦ୍ବାରା ପ୍ରକାଶିତ ବ୍ୟଙ୍ଗାତ୍ମକ ପତ୍ରିକାର ନାମ କ’ଣ ଥିଲା ?
Answer:
ନିଆଁଖୁଣ୍ଟା

11. କଲମର ତନୁ କିପରି ବୋଲି କବି କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ଦୁର୍ବଳ

12. ‘ ଜାଗ୍ରତ କର – ଏ ମଡ଼ା ଜାତିକି ଥରେ’ – ଏଠାରେ ‘ମଡ଼ା ଜାତି’ କାହାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟକରି କୁହାଯାଇଛି ?
Answer:
ଉତ୍କଳୀୟମାନଙ୍କୁ

13. ଦୁର୍ବଳ ଜାତିକୁ କ’ଣ କରିବାକୁ କବି କଲମକୁ ଆହ୍ଵାନ ଦେଇଛନ୍ତି ?
Answer:
କର୍ମତତ୍ପର

14. କାଳର ଇଙ୍ଗିତରେ ସବୁ ଲୁଚିଗଲେ ସୁଦ୍ଧା କିଏ ଚିର ଅମର ହୋଇରହିଛି ?
Answer:
କଲମର ଗାର

15. କଲମ ତା’ର ଗୋଟିଏ ଗାରରେ କ’ଣ ଆଡ଼େଇଦେବାକୁ ସକ୍ଷମ ହୋଇଛି ?
Answer:
ପେଷଣ, ଶୋଷଣ ଓ ଦୂଷଣ

16. କଲମ କ’ଣ ଛେଦନ କରିଛି ବୋଲି କବି କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ସକଳ ବନ୍ଧନ

17. ‘ହେ ମୋର କଲମ’ କବିତାର କବି କିଏ ?
Answer:
ଗୋଦାବରୀଶ ମହାପାତ୍ର

18. କିଏ ସର୍ବଦା ସତ୍ୟ, ଅହିଂସା ଓ ଶାନ୍ତି ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିବାପାଇଁ ନୀରବରେ ବିପ୍ଳବ କରି ଆସିଛି ?
Answer:
କଲମ

19. କବି କଲମକୁ ନିଜର କ’ଣ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି ?
Answer:
ବିଶ୍ବସ୍ତ ବନ୍ଧୁ

20. ସମସ୍ତ ଅସ୍ତ୍ରଠାରୁ ଶକ୍ତିଶାଳୀ କିଏ ?
Answer:
କଲମ

C ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
1. କବି _______________ କୁ ନିଜର ଅତି ଆପଣାର ବନ୍ଧୁ ବୋଲି ସମ୍ବୋଧନ କରିଛନ୍ତି ।
Answer:
କଲମ

2. __________________ କବିଙ୍କର ବିଶ୍ଵାସୀ ସଖା ଅଟେ ।
Answer:
କଲମ

3. କଲମର ତୀକ୍ଷ୍ଣଣ ମୁନରେ _______________ ଫୁଟି ଉଠିଛି ।
Answer:
କବିଙ୍କ ମନଲେଖା

4. କେତେ ପୁରତଳକୁ ମୁଖରିତ କରି କଲମ ________________ ବରଣ କରିଛି ।
Answer:
ଅମର ଯଶ

5. କବି _____________________ କୁ ଅଳୀକ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି ।
Answer:
ପୃଥ‌ିବୀ

6. ପୃଥ‌ିବୀ ବୁକୁରେ କଲମ ____________________ ଧରି ରଖୁଛି ବୋଲି କବି କହିଛନ୍ତି ।
Answer:
ସୁଧା ଓ ବିଷ

7. କବି କଲମକୁ ________________ ଦ୍ଵାର ଖୋଲିବାକୁ ନିବେଦନ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ମୁକ୍ତି

8. ସବୁରି ଉପରେ ଅମର ଗାର ଦେବାପାଇଁ ________________ ଅଛି ବୋଲି କବି କହିଛନ୍ତି ।
Answer:
କଲମ

୨. ଆଜି କଲମ ____________________ ହୋଇଯାଇଛି ବୋଲି କବି କଳ୍ପନା କରିଛନ୍ତି ।
Answer:
ଜଡ଼

10. ଆଜି କଲମର ଧାର _________________ ହୋଇଯାଇଛି ବୋଲି କବି ଭାବିଛନ୍ତି ।
Answer:
ମୁଣ୍ଡା

11. ଅସିଠାରୁ __________________ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ବୋଲି କବି ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି ।
Answer:
ମସୀ

12. କବି ଏହି ଧରଣୀକୁ _______________ ଦିନର ବୋଲି କହିଛନ୍ତି ।
Answer:
ଦୁଇ

13. କବିତାରେ ବ୍ୟବହୃତ ‘ବୁଦ୍‌ବୁଦ’ ଶବ୍ଦର ଅର୍ଥ _______________।
Answer:
ପାଣିଫୋଟକା

14. କବି ____________________ କୁ ଚିର ବିପ୍ଳବୀ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି ।
Answer:
କଲମ

15. କବିଙ୍କ ମତରେ _________________ ଚିରମୌନୀ ଅଟେ ।
Answer:
କଲମ

16. ଯୁଗେ ଯୁଗେ କବିଙ୍କର ______________ ସାଥୀ ଥିଲା ବୋଲି କବି କହିଛନ୍ତି ।
Answer:
କଲମ

17. _______________ ର ମୂଲ୍ୟ ମାତ୍ର କେତୋଟି ପଇସା ଅଟେ ।
Answer:
କଲମ

18. ଦୁର୍ବଳ ଶରୀର ସତ୍ତ୍ବେ କଲମ _______________ କୁ ଥରାଇ ଦେଇଛି ।
Answer:
ଧରାତଳ

19. ପ୍ରାକ୍ତନ ଉତ୍କଳରେ କବି ______________ କୁ ବନ୍ଦୀ ହୋଇଯାଇଛ କି ବୋଲି ପ୍ରଶ୍ନ କରିଛନ୍ତି ।
Answer:
କଲମ

20. ଏ ମଡ଼ା ଜାତିକୁ _____________ କରିବାପାଇଁ କବି କଲମକୁ ନିବେଦନ କରିଛନ୍ତି ।
Answer:
ଜାଗ୍ରତ

21. କବି କଲମକୁ ______________ ବୋଲି ସମ୍ବୋଧନ କରିଛନ୍ତି ।
Answer:
ଚିର ବିପ୍ଳବୀ

22. __________________ ର ତନୁ ଦୁର୍ବଳ ବୋଲି କବି କହିଛନ୍ତି ।
Answer:
କଲମ

23. କବି _______________ କୁ ଜାଗ୍ରତ କରିବାପାଇଁ କଲମକୁ ନିବେଦନ କରିଛନ୍ତି ।
Answer:
ଏ ମଡ଼ା ଜାତି

24. ____________ ର ତୀକ୍ଷ୍ଣଣ ମୁନରେ କବିଙ୍କର ମନଲେଖା ଫୁଟି ଉଠିଛି ।
Answer:
କଲମ

25. _________________ ଦୁଆର ଖୋଲିବାପାଇଁ କବି କଲମକୁ ନିବେଦନ କରିଛନ୍ତି ।
Answer:
ମୁକ୍ତି

26. ଚେଙ୍ଗିସ୍ ଖାଁ ________________ ର ଅଧିନାୟକ ଥିଲେ ।
Answer:
ମଙ୍ଗୋଲମାନଙ୍କର

27. କବି ତାଙ୍କ କଲମକୁ _______________ କଥା କହିବାକୁ ନିବେଦନ କରିଛନ୍ତି ।
Answer:
ଅନ୍ତର

28. ଏଠାରେ ସତ୍ୟ ନାମରେ ____________________ ଚାଲିଛି ।
Answer:
ଛଳନା

29. ପୃଥ‌ିବୀ ପୃଷ୍ଠରେ କେତେ ଅବତାରରେ ନର _______________ ହୋଇଛି ।
Answer:
ଦେବତା

30. କାଳ ଇଙ୍ଗିତରେ ସବୁ ଲୁଚି ଗଲା ପରେ କେବଳ ______________ ରହିଛି ।
Answer:
କଲମର ଗାର

31. କଲମ କଦାପି _______________ ମାର୍ଗରେ ଚାଲିନାହିଁ ।
Answer:
ଛଳନା

32. କଲମ ________________ ରେ କେବେ ଥକି ପଡ଼ିନାହିଁ ।
Answer:
ଗୁଣ୍ଡାମିରେ

33. କଲମ _________________ କୁ ଗୋଟିଏ ଗାରରେ ଆଡ଼େଇ ଦେଇଛି ।
Answer:
ଶୋଷଣ ଦୂଷଣ

34. କଲମ ସକଳ ବନ୍ଧନକୁ _______________ କରିଛି ।
Answer:
ଛେଦନ

35. କଲମ ________________ କୁ ଆଖ୍ ଦେଇଛି ।
Answer:
ଅନ୍ଧ

36. __________________ ଅନ୍ଧାର ଭେଦ କରି କଲମର ପ୍ରଦୀପ ହସେ ।
Answer:
ଯୁଗଯୁଗାନ୍ତର

D ଠିକ୍ କିମ୍ବା ଭୁଲ୍ ଲେଖ ।
1. କବିଙ୍କ ମତରେ କଲମର ଗାର ମରଣ ଅଟେ ।
Answer:
ଭୁଲ୍

2. ବାଡ଼ବ କହିଲେ ସମୁଦ୍ରର ଅଗ୍ନି ବୁଝାଏ ।
Answer:
ଠିକ୍

3. ପୃଥ‌ିବୀରେ ସମସ୍ତ ମତବାଦ ଦୀର୍ଘସ୍ଥାୟୀ ହୋଇଥାଏ ।
Answer:
ଭୁଲ୍

4. ‘କରବାଳ’ କହିଲେ ହାତକୁ ବୁଝାଏ ।
Answer:
ଭୁଲ୍

5. କାଳର ଇଙ୍ଗିତରେ ସବୁ ଲୁଚିଗଲେ ସୁଦ୍ଧା କଲମର ଗାର ଚିର ଅମର ହୋଇରହିଛି ।
Answer:
ଠିକ୍

6. କଲମ ସକଳ ବନ୍ଧନ ଛେଦନ କରିଛି ବୋଲି କବି କହିଛନ୍ତି ।
Answer:
ଠିକ୍

7. ‘ହେ ମୋର କଲମ’ କବିତାର କବି ଗୋଦାବରୀଶ ମହାପାତ୍ର ।
Answer:
ଠିକ୍

8. ସମସ୍ତ ଅସ୍ତ୍ରଠାରୁ କଲମ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଅସ୍ତ୍ର ଅଟେ ।
Answer:
ଠିକ୍

୨. କବିଙ୍କର ବିଶ୍ଵାସୀ ସଖା କଲମ ଅଟେ ।
Answer:
ଠିକ୍

10. ପୃଥ‌ିବୀ ବୁକୁରେ କଲମ ସୁଧା ଓ ବିଷ ଧରି ରଖୁଛି ବୋଲି କବି କହିଛନ୍ତି ।
Answer:
ଠିକ୍

11. କବି କଲମକୁ ରୁଦ୍ଧଦ୍ଵାର ଖୋଲିବାକୁ ନିବେଦନ କରିଥିଲେ ।
Answer:
ଭୁଲ୍

12. ଅସିଠାରୁ ମସୀ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ବୋଲି କବି ବର୍ଣ୍ଣନା
Answer:
ଠିକ୍

13. ଯୁଗେ ଯୁଗେ କବିଙ୍କର କଲମ ସାଥୀ ଥିଲା ବୋଲି କବି କହିଛନ୍ତି ।
Answer:
ଠିକ୍

14. ପ୍ରାକ୍ତନ ଉତ୍କଳରେ କବି ମଣିଷକୁ ବନ୍ଦୀ ହୋଇଯାଇଛକି ବୋଲି ପ୍ରଶ୍ନ କରିଛନ୍ତି ।
Answer:
ଭୁଲ୍

15. ଅସୀର ତୀକ୍ଷ୍ଣଣ ମୁନରେ କବିଙ୍କର ମନଲେଖା ଫୁଟି ଉଠିଛି ।
Answer:
ଭୁଲ୍

16. ଏଠାରେ ସତ୍ୟ ନାମରେ ଛଳନା ଚାଲିଛି ।
Answer:
ଠିକ୍

17. କଲମ କଦାପି ସତ୍ୟ ମାର୍ଗରେ ଚାଲିନାହିଁ ।
Answer:
ଭୁଲ୍

18. କଲମ ସକଳ ବନ୍ଧନକୁ ଛେଦନ କରିଛି ।
Answer:
ଠିକ୍

19. ଯୁଗଯୁଗାନ୍ତର ଅନ୍ଧାର ଭେଦ କରି କଲମର ପ୍ରଦୀପ ହସେ ।
Answer:
ଠିକ୍

E ଚାରୋଟି ବିକଳ୍ପ ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।
1. ନିମ୍ନଲିଖ କୃତି ମଧ୍ୟରୁ କେଉଁଟି ଏକ କବିତା ପୁସ୍ତକ ?
(A) ନୀଳ ମାଷ୍ଟ୍ରାଣୀ
(B) ଏବେ ମଧ୍ୟ ବଞ୍ଚିଛି
(C) କଣ୍ଟା ଓ ଫୁଲ
(D) ଶ୍ରୁତି ସଞ୍ଚୟନ
Answer:
(C) କଣ୍ଟା ଓ ଫୁଲ

2. ଗୋଦାବରୀଶଙ୍କର ପ୍ରଥମ କବିତାର ନାମ କ’ଣ ?
(A) ଚିଲିକା
(B) ବାଣପୁର
(C) ଉଠାକଙ୍କାଳ
(D) ବରୁଣେଇ
Answer:
(D) ବରୁଣେଇ

3. କବି ଚିରବିପ୍ଳବୀ ଓ ଚିରମୌନୀ ବୋଲି କାହାକୁ କହିଛନ୍ତି ?
(A) ନିଜକୁ
(B) ସମାଜକୁ
(C) କଲମକୁ
(D) ମଣିଷକୁ
Answer:
(C) କଲମକୁ

4. ‘ବନ୍ଧୁର ଧରାତଳ’ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝୁଛ ?
(A) ଅସମତଳ ଧରାପୃଷ୍ଠ
(B) ଅସମତଳ ମାଟି
(C) ଅସମତଳ କ୍ଷେତ
(D) ଅସମତଳ ଜମିବାଡ଼ି
Answer:
(A) ଅସମତଳ ଧରାପୃଷ୍ଠ

5. କରବାଳ, ବଜ୍ର ଓ ମୁଷଳ କାହା ନିକଟରେ ପରାସ୍ତ ହୁଅନ୍ତି ?
(A) ମଣିଷ
(B) ପଶୁ
(C) ଭୋକ
(D) କଲମର ଅମରଗାର
Answer:
(D) କଲମର ଅମରଗାର

6. ଏଇ ଧରଣୀ କେତେଦିନର ବୋଲି କବି କହିଛନ୍ତି ?
(A) ପାଞ୍ଚଦିନର
(B) ଦି’ଦିନର
(C) ତିନିଦିନର
(D) ଚାରିଦିନର
Answer:
(B) ଦି’ଦିନର

7. ସତ୍ୟ ନାମରେ ଏଠାରେ କ’ଣ ଘଟୁଛି ?
(A) ପ୍ରତାରଣା
(C) ଛଳନା
(B) ବଞ୍ଚନା
(D) ଠକାମି
Answer:
(C) ଛଳନା

8. ସମସ୍ତେ କାହାର ଇଙ୍ଗିତରେ ଲୁଚିଗଲେ ?
(A) ସମୟ
(B) କଲମ
(C) କାଳ
(D) କବି
Answer:
(C) କାଳ

9. କଲମ କେଉଁଥରେ ଚାଲି ନାହିଁ ?
(A) ଗୀତିରେ
(B) ଛଳନାରେ
(C) ପ୍ରତାରଣାରେ
(D) ବିଶ୍ଵାସରେ
Answer:
(B) ଛଳନାରେ

10. କଲମ କେଉଁଥିରେ ଥକିଯାଇ ନାହିଁ ?
(A) ଭଣ୍ଡାମି
(B) ଛଳନା
(C) ଗୁଣ୍ଡାମି
(D) ଆଦେଶ
Answer:
(C) ଗୁଣ୍ଡାମି

11. କବି କଲମକୁ କ’ଣ ବୋଲି ସମ୍ବୋଧନ କରିଛନ୍ତି ?
(A) ଚିର ବିପ୍ଳବୀ
(B) ଚିର ବିଦ୍ରୋହୀ
(C) ଦେଶଦ୍ରୋହୀ
(D) ମହାନ୍ ବିପ୍ଳବୀ
Answer:
(A) ଚିର ବିପ୍ଳବୀ

12. କାହାର ତନୁ ଦୁର୍ବଳ ବୋଲି କବି କହିଛନ୍ତି ?
(A) କବିଙ୍କର
(B) ଜନତାର
(C) କଲମର
(D) ସମସ୍ତଙ୍କର
Answer:
(C) କଲମର

13. କବି କାହାକୁ ଜାଗ୍ରତ କରିବାପାଇଁ କଲମକୁ ନିବେଦନ କରିଛନ୍ତି ?
(A) ଏ ବୀର ଜାତିକୁ
(B) ମାନବ ଜାତିକୁ
(C) ଭାରତବାସୀଙ୍କୁ
(D) ଏ ମଡ଼ା ଜାତିକୁ
Answer:
(D) ଏ ମଡ଼ା ଜାତିକୁ

14. କାହାର ତୀକ୍ଷ୍ଣଣ ମୁନରେ କବିଙ୍କର ମନଲେଖା ଫୁଟି ଉଠିଛି ?
(A) ଖଡ୍‌ଗର
(B) ତୀରର
(C) କଲମର
(D) ବର୍ଚ୍ଛାର
Answer:
(C) କଲମର

15. କେଉଁ ଦୁଆର ଖୋଲିବାପାଇଁ କବି କଲମକୁ ନିବେଦନ କରିଛନ୍ତି ?
(A) ରୁଦ୍ଧଦ୍ବାର
(B) ଧନଦ୍ବାର
(C) ଭକ୍ତିଦ୍ଵାର
(D) ମୁକ୍ତିଦ୍ଵାର
Answer:
(D) ମୁକ୍ତିଦ୍ଵାର

16. ଚେଙ୍ଗିସ୍ ଖାଁ କାହାର ଅଧିନାୟକ ଥିଲେ ?
(A) ମୋଗଲମାନଙ୍କର
(B) ମଙ୍ଗୋଲମାନଙ୍କର
(C) ମୁସଲମାନମାନଙ୍କର
(D) ପଠାଣମାନଙ୍କର
Answer:
(B) ମଙ୍ଗୋଲମାନଙ୍କର

17. ହିଟ୍‌ରଙ୍କ ପୂର୍ଣ୍ଣ ନାମ କ’ଣ ?
(A) ଉଡ଼ଲଫ୍ ହିଟ୍‌ର
(B) ଆଡ଼ଲଫ୍ ହିଟ୍‌ର
(C) ଏଡ଼ଲଫ୍ ହିଟ୍‌ର
(D) ଓଡ଼ଲଫ୍ ହିଟ୍‌ର
Answer:
(B) ଆଡ଼ଲଫ୍ ହିଟ୍‌ର

18. ବାଡ଼ବ କହିଲେ କାହାକୁ ବୁଝାଏ ?
(A) ବନର ଅଗ୍ନି
(B) ସମୁଦ୍ରର ଅଗ୍ନି
(C) ଉଦରର ଅଗ୍ନି
(D) ଯଜ୍ଞକୁଣ୍ଡର ଅଗ୍ନି
Answer:
(B) ସମୁଦ୍ରର ଅଗ୍ନି

19. କଲମ କେଉଁମାନଙ୍କର ବଚନକୁ ଧରି ରଖୁଛି ?
(A) ଶିଶୁମାନଙ୍କର
(B) ନାରୀମାନଙ୍କର
(C) ବୃଦ୍ଧମାନଙ୍କର
(D) ଗୌତମ, ଶଙ୍କର, ଯିଶୁଙ୍କର
Answer:
(D) ଗୌତମ, ଶଙ୍କର, ଯିଶୁଙ୍କର

20. ପୃଥ‌ିବୀରେ ସମସ୍ତ ମତବାଦ କିପରି ହୋଇଥାଏ ?
(A) ଚିରସ୍ଥାୟୀ
(B) ଦୀର୍ଘସ୍ଥାୟୀ
(C) କ୍ଷଣସ୍ଥାୟୀ
(D) ସ୍ଥାୟୀ
Answer:
(C) କ୍ଷଣସ୍ଥାୟୀ

21. କାହାର ମୂଲ୍ୟ ମାତ୍ର କେତୋଟି ପଇସା ଅଟେ ?
(A) ଖଡ୍‌ଗର
(B) ଗ୍ରନ୍ଥର
(C) ବଜ୍ରର
(D) କଲମର
Answer:
(D) କଲମର

22. ଦୁର୍ବଳ ଶରୀର ସତ୍ତ୍ଵେ କଲମ କାହାକୁ ଥରାଇ ଦେଇଛି ?
(A) ଗ୍ରନ୍ଥକୁ
(B) ଖଡ଼କୁ
(C) ଧରାତଳକୁ
(D) କାହାକୁ ନୁହେଁ
Answer:
(C) ଧରାତଳକୁ

23. ପ୍ରାକ୍ତନ ଉତ୍କଳରେ କବି କାହାକୁ ବନ୍ଦୀ ହୋଇଯାଇଛ ବୋଲି ପ୍ରଶ୍ନ କରିଛନ୍ତି ?
(A) ଉତ୍କଳୀୟମାନଙ୍କୁ
(B) ନିଜକୁ
(C) ଖଡ୍‌ଗକୁ
(D) କଲମକୁ
Answer:
(D) କଲମକୁ

24. ଏ ମଡ଼ାଜାତିକୁ କ’ଣ କରିବାପାଇଁ କବି କଲମକୁ ନିବେଦନ କରିଛନ୍ତି ?
(A) ସୁପ୍ତ କରିବାକୁ
(B) ଜାଗ୍ରତ କରିବାକୁ
(C) ନୀରବ କରିବାକୁ
(D) ରକ୍ଷା କରିବାକୁ
Answer:
(B) ଜାଗ୍ରତ କରିବାକୁ

25. କବିଙ୍କର ବିଶ୍ଵାସୀ ସଖା କିଏ ?
(A) ଖଡ୍‌ଗ
(B) ପୁସ୍ତକ
(C) କଲମ
(D) ସମ୍ବାଦପତ୍ର
Answer:
(C) କଲମ

26. କବି କାହାକୁ ଅଳୀକ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି ?
(A) ପୃଥ‌ିବୀକୁ
(B) ସାହିତ୍ୟକୁ
(C) ଜ୍ଞାନକୁ
(D) ବିଦ୍ଯାକୁ
Answer:
(A) ପୃଥ‌ିବୀକୁ

27. ଆଜି କଲମ କ’ଣ ହୋଇଯାଇଛି ବୋଲି କବି କଳ୍ପନା କରିଛନ୍ତି ?
(A) ଚତୁର
(B) ଜଡ଼
(C) ଶକ୍ତିହୀନ
(D) ଅଶାନ୍ତ
Answer:
(B) ଜଡ଼

28. ଆଜି କଲମର ଧାର କିପରି ହୋଇଯାଇଛି ବୋଲି କବି ଭାବିଛନ୍ତି ?
(A) ତୀକ୍ଷ୍ଣ
(B) ମୁଣ୍ଡା
(C) ଶାଣିତ
(D) ପ୍ରଶାନ୍ତ
Answer:
(B) ମୁଣ୍ଡା

29. ପୃଥ‌ିବୀ ପୃଷ୍ଠରେ କେତେ ଅବତାରରେ ନର କ’ଣ ହୋଇଛି ?
(A) ପୁରୁଷ
(B) ମହାପୁରୁଷ
(C) ଉଦାର ପୁରୁଷ
(D) ଦେବତା
Answer:
(D) ଦେବତା

30. କାଳ ଇଙ୍ଗିତରେ ସବୁ ଲୁଚିଗଲା ପରେ କେବଳ କ’ଣ ରହିଛି ?
(A) ସତ୍ୟ
(B) ଧର୍ମ
(C) କୀର୍ତି
(D) କଲମର ଗାର
Answer:
(D) କଲମର ଗାର

31. କେଉଁ ଅନ୍ଧାର ଭେଦ କରି କଲମର ପ୍ରଦୀପ ହସେ ?
(A) ଅମାବାସ୍ୟାର
(B) ମେଘଅନ୍ଧାରର
(C) ଯୁଗଯୁଗାନ୍ତର
(D) ସଂସାରର
Answer:
(C) ଯୁଗଯୁଗାନ୍ତର

କବିଙ୍କ ସମ୍ବନ୍ଧରେ :
ସତ୍ୟବାଦୀ ବକୁଳ ବନର ଛୁରୀଅନା କୁଞ୍ଜତଳେ ଯେଉଁ ବନବିଦ୍ୟାଳୟ ଗଢ଼ିଉଠିଥିଲା, ତାହା ଥିଲା ବାସ୍ତବରେ ମଣିଷ ତିଆରି କାରଖାନା । ପଣ୍ଡିତ ଗୋପବନ୍ଧୁ, ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର, ପଣ୍ଡିତ ନୀଳକଣ୍ଠ, ପଣ୍ଡିତ କୃପାସିନ୍ଧୁ ଓ ଗୋଦାବରୀଶ ମିଶ୍ରଙ୍କ ପରି ଉତ୍ସର୍ଗୀକୃତ ଶିକ୍ଷକ, ମହାନ୍ ଜନନେତା ଓ ପ୍ରବୀଣ ସାରସ୍ଵତ ସାଧକମାନଙ୍କ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ତତ୍ତ୍ୱାବଧାନରେ ରହି ଓ ସେମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ଅନୁପ୍ରାଣିତ ହୋଇ କବି ଗୋଦାବରୀଶ ମହାପାତ୍ର ସାହିତ୍ୟ ସାଧନା ସହିତ ଦେଶମାତୃକାର ସେବା ପାଇଁ ପ୍ରତିଜ୍ଞାବଦ୍ଧ ହୋଇଥିଲେ । ଏହି ଜାତୀୟତାବାଦୀ ଓ ମାନବବାଦୀ କବି ୧୮୯୮ ମସିହାରେ ପୁରୀ ଜିଲ୍ଲାର ବାଣପୁର ଅନ୍ତର୍ଗତ କୁମାରଙ୍ଗ ଶାସନରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।

୧୯୧୪ ମସିହାରେ ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ କବିତା ‘ ବାଣପୁର ପ୍ରକାଶ ପାଇ ଗୁଣୀଜନମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ଉଚ୍ଚ ପ୍ରଶଂସିତ ହୋଇଥିଲା । ମୃତ୍ୟୁ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ନିରବଚ୍ଛିନ୍ନ ଭାବେ ଲେଖନୀ ଚାଳନା କରି ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟକୁ ସେ ବହୁ କବିତା, ଗଳ୍ପ, ଉପନ୍ୟାସ ଓ ବ୍ୟଙ୍ଗାତ୍ମକ ରଚନାର ଭେଟି ପ୍ରଦାନ କରିଯାଇଛନ୍ତି । ବହୁଜନପ୍ରିୟ ଦୈନିକ ସମ୍ବାଦପତ୍ର ‘ ସମାଜ ଓ ‘ ଦୈନିକ ଆଶାର ସମ୍ପାଦନା ସହିତ ସେ ସମ୍ପୃକ୍ତ ଥିଲେ । ତାଙ୍କଦ୍ବାରା ବ୍ୟଙ୍ଗାତ୍ମକ ସମାଲୋଚନାଧର୍ମୀ ପତ୍ରିକା ‘ ନିଆଁଖୁଣ୍ଟ ୧୯୩୮ ମସିହାରେ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା ।

ଏହି ପତ୍ରିକାରେ ସେ ସମାଜ, ରାଜ୍ୟ ତଥା ଦେଶ ପ୍ରତି ଅଙ୍ଗୀକାରବଦ୍ଧତା ପରିବର୍ତ୍ତେ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସ୍ଵାର୍ଥ ସାଧନରେ ପ୍ରୟାସୀ ଦୁର୍ନୀତିଗ୍ରସ୍ତ, ଭ୍ରଷ୍ଟ ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କ ଛଦ୍ମରୂପକୁ ପ୍ରକାଶ କରି ଜନଚେତନା ସୃଷ୍ଟି କରୁଥିଲେ । କବି ଥିଲେ ସ୍ପଷ୍ଟବାଦୀ । ଶାଣିତ ଶ୍ଳେଷ, ତୀକ୍ଷ୍ଣ ବ୍ୟଙ୍ଗ ବିଦୁପାତ୍ମକ ପ୍ରକାଶଭଙ୍ଗୀ ସହିତ ସ୍ବାଧୀନ ସ୍ଵଚ୍ଛନ୍ଦ ବିଚାରଧାରା ତାଙ୍କ ରଚନାର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ । ସହଜ, ସରଳ ଭାଷାରେ ହୃଦୟସ୍ପର୍ଶୀ କଥା କହିବା ତାଙ୍କ ଲେଖନୀର ମୁଖ୍ୟ ଆଭିମୁଖ୍ୟ । ଇତିହାସ ସଚେତନତା, ସ୍ଵଦେଶପ୍ରୀତି, ମାନବିକ ସମ୍ବେଦନଶୀଳତା ଓ ବୈପ୍ଳବିକ ଜୀବନ ଦର୍ଶନ ତାଙ୍କ କବିତାମାନଙ୍କର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ।

ତାଙ୍କ ସାରସ୍ଵତ ସୃଷ୍ଟିସମ୍ଭାର ମଧ୍ୟରେ ‘ଉଠ କଙ୍କାଳ, ‘କଣ୍ଟା ଓ ଫୁଲ’, ‘ବଙ୍କା ଓ ସିଧା’, ‘ପାହାଚ ତଳର ଘାସ’, ‘ହାଣ୍ଡିଶାଳର ବିପ୍ଳର୍ବ, ‘ ବାଣପୁର’ ଖଣ୍ଡକାବ୍ୟ ଆଦି କବିତା ସଙ୍କଳନ; ‘ନୀଳ ମାଷ୍ଟ୍ରାଣୀ, ‘ ଏବେ ମଧ୍ୟ ବଞ୍ଚୁଛି, ‘ମୁଁ ଦିନେ ମନ୍ତ୍ରୀ ଥୁଲି’, ‘ମଦ ଦୋକାନର ଇତିହାସ’, ‘ମାଟିର ମାୟା’, ‘ ଗରିବର ଭଗବାନ, ‘ହଠାତ୍ ଭାର୍ଯ୍ୟାଲାଭ ପରି ଗଳ୍ପ ସଙ୍କଳନ; ‘ରକ୍ତପାତ’, ‘ ବିଦ୍ରୋହ, ‘ବନ୍ଦୀର ମାୟା’, ‘ବୀର ଯୁବକ, ‘ରାଜଦ୍ରୋହୀ, ‘ ପ୍ରେମପଥେ’ ଆଦି ଉପନ୍ୟାସ ଓ ‘ମୋ ଖେଳସାଥୀ ପରି ଉଚ୍ଚକୋଟୀର ଶିଶୁ ସାହିତ୍ୟ ତାଙ୍କ ଅସାମାନ୍ୟ ପ୍ରତିଭାର ବଳିଷ୍ଠ ନିଦର୍ଶନ ।

ତାଙ୍କ ‘କଣ୍ଟା ଓ ଫୁଲ’ କବିତା ସଙ୍କଳନ ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀଦ୍ଵାରା ପୁରସ୍କୃତ ହୋଇଛି । ସର୍ବୋପରି ‘ ନିଆଁଖୁଣ୍ଟା’ ପତ୍ରିକାର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ସମ୍ପାଦକ ଭାବରେ ସେ ଓଡ଼ିଶାର ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀ ତଥା ସଚେତନ ନାଗରିକଙ୍କ ନିକଟରେ ଅତି ପରିଚିତ ।

ଶଂସିତ କବିତା ‘ହେ ମୋର କଲମ କବିଙ୍କ ‘ହେ ମୋର କଲମ ଶୀର୍ଷକ କବିତା ସଂକଳନରୁ ଆନୀତ । କବି, ଭାବୁକ ଓ ସମାଲୋଚକ ଆଦି ସାରସ୍ଵତ ସାଧକମାନଙ୍କ ହସ୍ତରେ କଲମ ହିଁ ବିଶ୍ବସ୍ତ ସଖା ଓ ଏକମାତ୍ର ଅସ୍ତ୍ର ଯାହାକି ପୁଞ୍ଜିପତିର ଧନ, ବଳବାନ୍‌ର ବଳ ବିକ୍ରମଠାରୁ ଅଧିକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ । ରାଜାର ସ୍ଵେଚ୍ଛାଚାରିତା, ଦୁର୍ନୀତିଗ୍ରସ୍ତ ରାଜନେତାର ଭ୍ରଷ୍ଟାଚାର, ଅସାଧୁ ବ୍ୟବସାୟୀର ଅପମିଶ୍ରଣ, ଅସାମାଜିକ ବ୍ୟକ୍ତିର ବ୍ୟଭିଚାର, ସମାଜରେ ମତଲବୀ, ସୁବିଧାବାଦୀ ଓ ସ୍ଵାର୍ଥାନ୍ଵେଷୀମାନଙ୍କ ଧର୍ମ ନାମରେ ଅନ୍ଧବିଶ୍ଵାସ ଓ କୁସଂସ୍କାରକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଆଦି ସମାଜର କର୍କଟ ବ୍ୟାଧର ମୂଳୋତ୍ପାଟନ କରିବାରେ କଲମର ଯେଉଁ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ରହିଛି ତାହା ଅନସ୍ବୀକାର୍ଯ୍ୟ ।

ଧର୍ମ, ସତ୍ୟ, ଶାନ୍ତି, ଅହିଂସା ଆଦି ଶାଶ୍ୱତ ଶକ୍ତିର ପ୍ରତିଷ୍ଠା ପାଇଁ ଲେଖନୀ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ ଏକ ନୀରବ ବିପ୍ଳବ । ଯୁଗ ଯୁଗ ଧରି ଶୋଷଣ, ପେଷଣ, ଛଳନା ଓ ଗୁଣ୍ଡାମି ସାଧାରଣ ଏକ କଲମ ନିକଟରେ ପରାଜୟ ସ୍ଵୀକାର କରେ । ଏହି ଲେଖନୀ ପୁଣି ଲେଖକକୁ କାଳବକ୍ଷରେ କରେ ଚିର ଅମର ଓ ତା’ର ସୃଷ୍ଟିସମ୍ପଦକୁ କରେ କାଳଜୟୀ । ଯୁଗେ ଯୁଗେ ‘‘ ଅସିଠାରୁ ମସୀ ଯେ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ’’ ତାହା ଏହି କବିତାରେ ପ୍ରତିପାଦିତ ହୋଇଛି । କବିତାଟିରେ କବିଙ୍କର ବୈପ୍ଳବିକ ଆଦର୍ଶର ବହୁଳ ନିଦର୍ଶନ କବିତାକୁ କରିଛି ସୁଖପାଠ୍ୟ ।

ସ୍ଵାଧୀନତା ପୂର୍ବରୁ ଲେଖକଙ୍କ କଲମରୁ କେବଳ ଜାତୀୟ ଚେତନା ଓ ଦେଶାତ୍ମବୋଧ ଭାବନାମୂଳକ ରଚନା ତଥା ସ୍ଵାଧୀନତାଲାଭ ପାଇଁ ଜନତାଙ୍କୁ ସଂଗ୍ରାମରେ ଝାସ ଦେବାପାଇଁ ଆହ୍ବାନଧର୍ମୀ ଲେଖା ଝରିପଡ଼ୁଥିଲା । ଆଲୋଚ୍ୟ କବିତାଟି ୧୯୫୦ ମସିହାରେ ରଚିତ ହୋଇଥିଲା । ସେତେବେଳକୁ ଭାରତ ତା’ର ଚିର ଈପ୍‌ସିତ ସ୍ଵାଧୀନତା ହାସଲ କରିସାରିଲାଣି । ସ୍ଵାଧୀନତା ଲାଭର ଅବ୍ୟବହିତ ପୂର୍ବରୁ ଯେଉଁ କଲମ ଏ ଜାତିକୁ ଉଦ୍‌ବୋଧନ ଦେଇ ଅତୀତର ଗରିମାଦୀପ୍ତ, ଗୌରବଗାଥା ଶୁଣାଇ ଜନଗଣଙ୍କ ମନରେ ଆଶାର ଦୃଢ଼ତା ଜାଗ୍ରତ କରିଥିଲା, ସେହି କଲମ ସ୍ଵାଧୀନତା ପ୍ରାପ୍ତିପରେ ଲୋକଙ୍କ ଆଶା ଓ ବିଶ୍ଵାସରେ କୁଠାରାଘାତ କରିଥିବା ସ୍ଵେଚ୍ଛାଚାରୀ ଜନପ୍ରତିନିଧ୍ ଓ ସରକାରୀ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ଦୁର୍ନୀତି ଓ ଭ୍ରଷ୍ଟାଚାର ବିରୋଧରେ ସଂଗ୍ରାମ କରିବାପାଇଁ ଆହ୍ଵାନ ନ ଦେଇ ରହିପାରିଲା ନାହିଁ ।

ଓଡ଼ିଶାର ଗଣଜୀବନରେ ପରିଦୃଷ୍ଟ କ୍ଲବତା ଓ ଉଦାସୀନତାକୁ ଭାଙ୍ଗି, ସେମାନଙ୍କ ହୃଦୟରେ ଏକ ନୂତନ ସ୍ପନ୍ଦନ ଭରିଦେବାକୁ କବି ପ୍ରୟାସୀ ହୋଇଛନ୍ତି । ଜାତିର ପତନ ଓ ଅଭ୍ୟୁତ୍‌ଥାନ ମଧ୍ୟରେ ରହିଥ‌ିବା ପାର୍ଥକ୍ୟର ସମୀକ୍ଷା କରିବାକୁ ଯାଇ କବି ଲକ୍ଷ୍ୟ କରିଛନ୍ତି ଯେ ସ୍ଵାଧୀନତା ପୂର୍ବରୁ ବିଦେଶୀ ଶାସକର ଅତ୍ୟାଚାରରେ ଜନଜୀବନ ଧ୍ୱସ୍ତ ହୋଇଥିଲାବେଳେ ସ୍ଵାଧୀନତା ପରେ ସମାଜର ତଥାକଥ୍ତ ସୌମ୍ୟବନ୍ତ ରାଜନୀତିକ ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷ ଓ କ୍ଷମତାଧିକାରୀମାନଙ୍କ ଶଠତା ଓ ପ୍ରତାରଣାରେ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ଆଶା ମଉଳିଯାଇଛି ।

ସାମାଜିକ ଗ୍ଳାନି, ଦୁଷ୍କୃତି ଓ ଅସଙ୍ଗତି କବିପ୍ରାଣକୁ ବ୍ୟଥ୍‌ତ କରିଛି । ୧୯୪୭ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମାଜ ଜୀବନ ଓ ଜାତୀୟ ଜୀବନର ବହୁ ଘଟଣା ଓ ଦୁର୍ଘଟଣାରେ କବିପ୍ରାଣ ବିପ୍ଳବୀ ହୋଇଉଠିଛି । ସମାଜରେ ପରିଦୃଷ୍ଟ ଦୋଷ ଦୁର୍ବଳତା, ଅସଙ୍ଗତି ଓ ଅଧୋଗତି ତଥା ଅନ୍ତଃସାରଶୂନ୍ୟତା ଲକ୍ଷ୍ୟ କରି, ଏ ସମାଜ ଯେ ସୁଧୁରି ନାହିଁ, କାଳିମାଗ୍ରସ୍ତ ରାଜନୀତିର ସଙ୍କଟ ସମାଜକୁ ବରଂ ଆହୁରି ଭୟଙ୍କର ଅପନ୍ତରା ଭିତରକୁ ଠେଲି ଦେଇଛି ବୋଲି ଅନୁଭବ କରି କବିପ୍ରାଣ ବିଷାଦିତ ହୋଇଉଠିଛି । ସମାଜର ଏତାଦୃଶ ସ୍ଖଳନ ଦୃଶ୍ୟରେ ସ୍ବାଧୀନତା ଲାଭର ମୋହଭଙ୍ଗ ହୋଇଛି ।

କବିତାର ପୃଷ୍ଠଭୂମି :
ଶଂସିତ କବିତା ‘ହେ ମୋର କଲମ କବିଙ୍କ ‘ ହେ ମୋର କଲମ ଶୀର୍ଷକ କବିତା ସଂକଳନରୁ ଆନୀତ । କବି, ଭାବୁକ ଓ ସମାଲୋଚକ ଆଦି ସାରସ୍ଵତ ସାଧକମାନଙ୍କ ହସ୍ତରେ କଲମ ହିଁ ବିଶ୍ବସ୍ତ ସଖା ଓ ଏକମାତ୍ର ଅସ୍ତ୍ର ଯାହାକି ପୁଞ୍ଜିପତିର ଧନ, ବଳବାନ୍‌ର ବଳ ବିକ୍ରମଠାରୁ ଅଧିକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ । ରାଜାର ସ୍ଵେଚ୍ଛାଚାରିତା, ଦୁର୍ନୀତିଗ୍ରସ୍ତ ରାଜନେତାର ଭ୍ରଷ୍ଟାଚାର, ଅସାଧୁ ବ୍ୟବସାୟୀର ଅପମିଶ୍ରଣ, ଅସାମାଜିକ ବ୍ୟକ୍ତିର ବ୍ୟଭିଚାର, ସମାଜରେ ମତଲବୀ, ସୁବିଧାବାଦୀ ଓ ସ୍ଵାର୍ଥାନ୍ଵେଷୀମାନଙ୍କ ଧର୍ମ ନାମରେ ଅନ୍ଧବିଶ୍ଵାସ ଓ କୁସଂସ୍କାରକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଆଦି ସମାଜର କର୍କଟ ବ୍ୟାଧର ମୂଳୋତ୍ପାଟନ କରିବାରେ କଲମର ଯେଉଁ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ରହିଛି ତାହା ଅନସ୍ବୀକାର୍ଯ୍ୟ ।

ଧର୍ମ, ସତ୍ୟ, ଶାନ୍ତି, ଅହିଂସା ଆଦି ଶାଶ୍ୱତ ଶକ୍ତିର ପ୍ରତିଷ୍ଠା ପାଇଁ ଲେଖନୀ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ ଏକ ନୀରବ ବିପ୍ଳବ । ଯୁଗ ଯୁଗ ଧରି ଶୋଷଣ, ପେଷଣ, ଛଳନା ଓ ଗୁଣ୍ଡାମି ସାଧାରଣ ଏକ କଲମ ନିକଟରେ ପରାଜୟ ସ୍ବୀକାର କରେ । ଏହି ଲେଖନୀ ପୁଣି ଲେଖକକୁ କାଳବକ୍ଷରେ କରେ ଚିର ଅମର ଓ ତା’ର ସୃଷ୍ଟିସମ୍ପଦକୁ କରେ କାଳଜୟୀ । ଯୁଗେ ଯୁଗେ ‘ଅସିଠାରୁ ମସୀ ଯେ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ’’ ତାହା ଏହି କବିତାରେ ପ୍ରତିପାଦିତ ହୋଇଛି । କବିତାଟିରେ କବିଙ୍କର ବୈପ୍ଳବିକ ଆଦର୍ଶର ବହୁଳ ନିଦର୍ଶନ କବିତାକୁ କରିଛି ସୁଖପାଠ୍ୟ ।

କବିତାଟି ସମସାମୟିକ ରାଜନୈତିକ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ଵ, ବିବୃତି ଓ ଦୋଷତ୍ରୁଟିକୁ ନେଇ ରଚିତ । କବିଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟିରେ ସତ୍ୟବାଦୀରେ ସେବାଦର୍ଶର ଯେଉଁ ଉନ୍ନତ ରୂପ କବି ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କରିଥିଲେ, ତା’ରି ମାପକାଠିରେ ସମସାମୟିକ ରାଜନୀତିର ଅନାଦର୍ଶ ଓ ଅର୍ଥଲୋଲୁପ ଚିତ୍ର କଳନା କଲାବେଳେ ତାଙ୍କ ଅନ୍ତର ବିଷାଦରେ ଭରିଉଠିଛି । ସମାଜର ଅବମୂଲ୍ୟାୟନ ସହିତ ମାନସିକ ସାଲିସ୍ କରିବାକୁ କବି ଅକ୍ଷମ ହୋଇଛନ୍ତି । ଲୋକଙ୍କ ଦୁର୍ଗତି ଓ ଦୁଃସ୍ଥିତି ମଧ୍ୟରୁ ସ୍ଵାଧୀନତା ପରବର୍ତ୍ତୀ ରାଜନୈତିକ ନେତାମାନେ ଯେଉଁ ଫାଇଦା ଉଠାଇବାକୁ ତତ୍‌ପର ହୋଇଛନ୍ତି, ତାହା କବିଦୃଷ୍ଟିରୁ ବାଦ୍ ଯାଇନାହିଁ ।

କବିଙ୍କ ମନରେ ଗଭୀର କ୍ଷୋଭ ଜାତ୍ର ହୋଇଛି ଯେ; ଏ ଜାତିଟା ବୁଡ଼ି ବୁଡ଼ି ଯାଉଛି । ତାକୁ ତା’ର ଅଧୋଗତିକୁ ଉଦ୍ଧାର କରିବାପାଇଁ ଗୋପବନ୍ଧୁ, ମଧୁବାବୁଙ୍କ ପରି ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ବର ଅଭାବ କବି ଲକ୍ଷ୍ୟ କରିଛନ୍ତି । ଦେଶସେବା ନାମରେ ଛଳନା ଓ ମିଥ୍ୟାଚାର ସମାଜରେ ଯେଉଁ ଉତ୍କଟ ବ୍ୟବଧାନ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି, ସେ ବିଷୟରେ ଜନତାଙ୍କୁ ଅବଗତ କରାଇବାପାଇଁ କବି ନିଜ ଲେଖନୀକୁ ଆହ୍ଵାନ କରିଛନ୍ତି ।

ସ୍ଵାଧୀନତାଲାଭ ପାଇଁ ଜନତାଙ୍କୁ ସଂଗ୍ରାମରେ ଝାସ ଦେବାପାଇଁ ଆହ୍ବାନଧର୍ମୀ ଲେଖା ଝରିପଡୁଥିଲା । ଆଲୋଚ୍ୟ କବିତାଟି ୧୯୫୦ ମସିହାରେ ରଚିତ ହୋଇଥିଲା । ସେତେବେଳକୁ ଭାରତ ତା’ର ଚିର ଈପ୍‌ସିତ ସ୍ଵାଧୀନତା ହାସଲ କରିସାରିଲାଣି । ସ୍ଵାଧୀନତା ଲାଭର ଅବ୍ୟବହିତ ପୂର୍ବରୁ ଯେଉଁ କଲମ ଏ ଜାତିକୁ ଉଦ୍‌ବୋଧନ ଦେଇ ଅତୀତର ଗରିମାଦୀପ୍ତ, ଗୌରବଗାଥା ଶୁଣାଇ ଜନଗଣଙ୍କ ମନରେ ଆଶାର ଦୃଢ଼ତା ଜାଗ୍ରତ କରିଥିଲା, ସେହି କଲମ ସ୍ଵାଧୀନତା ପ୍ରାପ୍ତିପରେ ଲୋକଙ୍କ ଆଶା ଓ ବିଶ୍ଵାସରେ କୁଠାରାଘାତ କରିଥିବା ସ୍ଵେଚ୍ଛାଚାରୀ ଜନପ୍ରତିନିଧ୍ ଓ ସରକାରୀ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ଦୁର୍ନୀତି ଓ ଭ୍ରଷ୍ଟାଚାର ବିରୋଧରେ ସଂଗ୍ରାମ କରିବାପାଇଁ ଆହ୍ଵାନ ନ ଦେଇ ରହିପାରିଲା ନାହିଁ ।

ଓଡ଼ିଶାର ଗଣଜୀବନରେ ପରିଦୃଷ୍ଟ କ୍ଲବତା ଓ ଉଦାସୀନତାକୁ ଭାଙ୍ଗି, ସେମାନଙ୍କ ହୃଦୟରେ ଏକ ନୂତନ ସ୍ପନ୍ଦନ ଭରିଦେବାକୁ କବି ପ୍ରୟାସୀ ହୋଇଛନ୍ତି । ଜାତିର ପତନ ଓ ଅଭ୍ୟୁତ୍‌ଥାନ ମଧ୍ୟରେ ରହିଥ‌ିବା ପାର୍ଥକ୍ୟର ସମୀକ୍ଷା କରିବାକୁ ଯାଇ କବି ଲକ୍ଷ୍ୟ କରିଛନ୍ତି ଯେ ସ୍ଵାଧୀନତା ପୂର୍ବରୁ ବିଦେଶୀ ଶାସକର ଅତ୍ୟାଚାରରେ ଜନଜୀବନ ଧ୍ୱସ୍ତ ହୋଇଥିଲାବେଳେ ସ୍ଵାଧୀନତା ପରେ ସମାଜର ତଥାକଥ୍ତ ସୌମ୍ୟବନ୍ତ ରାଜନୀତିକ ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷ ଓ କ୍ଷମତାଧିକାରୀମାନଙ୍କ ଶଠତା ଓ ପ୍ରତାରଣାରେ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ଆଶା ମଉଳିଯାଇଛି ।

ସାମାଜିକ ଗ୍ଳାନି, ଦୁଷ୍କୃତି ଓ ଅସଙ୍ଗତି କବିପ୍ରାଣକୁ ବ୍ୟଥ୍‌ତ କରିଛି । ୧୯୪୭ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମାଜ ଜୀବନ ଓ ଜାତୀୟ ଜୀବନର ବହୁ ଘଟଣା ଓ ଦୁର୍ଘଟଣାରେ କବିପ୍ରାଣ ବିପ୍ଳବୀ ହୋଇଉଠିଛି । ସମାଜରେ ପରିଦୃଷ୍ଟ ଦୋଷ ଦୁର୍ବଳତା, ଅସଙ୍ଗତି ଓ ଅଧୋଗତି ତଥା ଅନ୍ତଃସାରଶୂନ୍ୟତା ଲକ୍ଷ୍ୟ କରି, ଏ ସମାଜ ଯେ ସୁଧୁରି ନାହିଁ, କାଳିମାଗ୍ରସ୍ତ ରାଜନୀତିର ସଙ୍କଟ ସମାଜକୁ ବରଂ ଆହୁରି ଭୟଙ୍କର ଅପନ୍ତରା ଭିତରକୁ ଠେଲି ଦେଇଛି ବୋଲି ଅନୁଭବ କରି କବିପ୍ରାଣ ବିଷାଦିତ ହୋଇଉଠିଛି । ସମାଜର ଏତାଦୃଶ ସ୍ଖଳନ ଦୃଶ୍ୟରେ ସ୍ବାଧୀନତା ଲାଭର

କବିତାର ସାରମର୍ମ :
ଜାତୀୟତାବାଦୀ କବି ଗୋଦାବରୀଶ ମହାପାତ୍ରଙ୍କ ‘ହେ ମୋର କଲମ’ ଏକ ସମ୍ଭୋଧୀ କବିତା । ଯୁଗ ଯୁଗ ଧରି ଦଳିତ ଓ ଶୋଷିତ ଜନତାର ହୃଦୟରେ ବିପ୍ଳବର ବୀଜ ବପନ କରି ଆସିଥିବା କବିଙ୍କର ପ୍ରିୟ ସାଥୀ କଲମଠାରେ ମୌନଭାବ ଲକ୍ଷ୍ୟକରି କବି ବ୍ୟଥ୍‌ତ ହୋଇଛନ୍ତି ଓ ତତ୍‌କାଳୀନ ଗମ୍ଭୀର ପରିସ୍ଥିତିରେ ଜଡ଼ ଜନତାର ପ୍ରାଣରେ ଜାତିପ୍ରେମର ଚେତନା ସୃଷ୍ଟି କରିବାକୁ ତାହା ପୂର୍ବବତ୍ ଚଳଚଞ୍ଚଳ ହୋଇ ଉଠିବାକୁ ଆହ୍ଵାନ କରିଛନ୍ତି ।

ସମାଜରେ ପରିଦୃଷ୍ଟ ମିଥ୍ୟା, ଛଳନା, ପ୍ରତାରଣା, ପ୍ରବଞ୍ଚନା ଓ ଭଣ୍ଡାମିର ପ୍ରାଦୁର୍ଭାବ କବିଙ୍କୁ ଅସହ୍ୟ ବୋଧ ହୋଇଛି । ଶୋଷିତ, ନିଷ୍ପେଷିତ ଓ ପଦଦଳିତ ଅଜ୍ଞ ଜନତାର ଜଡ଼ ପ୍ରାଣରେ ଜାଗରଣ ସୃଷ୍ଟି କରିବାପାଇଁ କବି ତାଙ୍କ କଲମକୁ ଆକୁଳ ଆହ୍ବାନ ଦେଇଛନ୍ତି । ସାମାନ୍ୟ କେତୋଟି ପଇସା ବିନିମୟରେ ଲବ୍ଧ କ୍ଷୀଣ କଳେବରଧାରୀ ଯେଉଁ କଲମଟି ଧରାପୃଷ୍ଠରେ ଏକଚ୍ଛତ୍ରବାଦୀ, ସ୍ଵେଚ୍ଛାଚାରୀ, ପ୍ରଜାପୀଡ଼କ, କ୍ଷମତାଲିପ୍‌ସୁ ଶାସକ ପ୍ରାଣରେ ହୃତ୍‌କମ୍ପନ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ, ଦଳିତ ଜାତିପ୍ରାଣରେ ଶକ୍ତି ସଞ୍ଚାର କରିପାରେ, ସେହି ଲେଖନୀ ଉତ୍କଳର ଦୁର୍ଦ୍ଦିନରେ କାହିଁକି ନୀରବତା ଅବଲମ୍ବନ କରିଛି ବୋଲି କବି କଲମକୁ ପ୍ରଶ୍ନ କରିଛନ୍ତି । ଶବତୁଲ୍ୟ ପଡ଼ିରହିଥିବା ସୁପ୍ତ ଓଡ଼ିଆ ପ୍ରାଣରେ ଜାଗରଣର ବାରି ସିଞ୍ଚନ କରି ତା’ ମନରେ ପୂର୍ବବତ୍ ଆଶା ଓ ଆତ୍ମବିଶ୍ଵାସ ଜାଗ୍ରତ କରାଇବାକୁ ସେ କଲମକୁ ଆହ୍ଵାନ ଦେଇଛନ୍ତି ।

କବି ହେଉଛନ୍ତି ସମାଜର ଚିତ୍ରକର, ସମାଜର ଜାଗ୍ରତ ପ୍ରହରୀ । କଲମ ହେଉଛି ତାଙ୍କ ଅସ୍ତ୍ର । ଅତି ଆପଣାର ବନ୍ଧୁ, ବିଶ୍ୱସ୍ତ ସାଥୀ ଭାବେ ଜୀବନର ସବୁ ଦୁଃଖ-ସୁଖରେ ଏହା ତାଙ୍କୁ ସହାୟତା ଦେଇ ଆସିଛି । ତାଙ୍କ ମନର ସମସ୍ତ ଚିନ୍ତା, କଳ୍ପନା ଓ ଆବେଗକୁ ଅକ୍ଷର ରୂପ ଦେଇଥାଏ କଲମ । ସେହି କଲମ ଅତୀତରେ ବହୁ ଉପାଦେୟ, କାଳଜୟୀ ସୃଷ୍ଟିକୁ ଜୀବନ୍ୟାସ ବେଇ ତାଙ୍କୁ ବହୁ ଯଶଖ୍ୟାତିର ଅଧିକାରୀ କରିଛି, ଯାହା ତାଙ୍କୁ ଗଭୀର ଆତ୍ମତୃପ୍ତି ପ୍ରଦାନ କରିଆସିଛି ।

ସେହି ଯଶ ଓ ଗୌରବର ଶ୍ରେୟ ସେ ସାଥୀ କଲମକୁ ଦେଇଛନ୍ତି । ସମାଜରେ ଘଟିଯାଉଥବା ଘଟଣ-ଅଘଟଣକୁ କବି ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କରନ୍ତି । ସାମାଜିକ ମଣିଷଠାରେ ଅସାମାଜିକତା ଲକ୍ଷ୍ୟ କଲେ ତାଙ୍କ ଅନ୍ତର କେତେବେଳେ ବ୍ୟଥାତୁର ହୋଇଉଠେ; ପୁଣି କେତେବେଳେ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ସୃଷ୍ଟିକରି ବିପ୍ଳବୀ ହୋଇଉଠେ । ସେତେବେଳେ ଲେଖନୀ ହୋଇଉଠେ ଚଳଚଞ୍ଚଳ । ଅନ୍ୟାୟ, ଅତ୍ୟାଚାର, ଅବିଚାର ବିରୋଧରେ ସ୍ୱର ଉତ୍ତୋଳନ କରେ । ସେତେବେଳେ ସମାଜର ବିଷବୃକ୍ଷ ଉତ୍ପାଟନରେ ତୀକ୍ଷ୍ଣ କୁଠାର ତୁଲ୍ୟ ଲେଖନୀ ଜନଜାଗରଣ ପାଇଁ ଉଗ୍ରରୂପ ଧାରଣ କରେ । ପୁଣି କେତେବେଳେ ସ୍ନିଗ୍‌ଧ କମନୀୟ ରୂପ ଧାରଣ କରି ବିଦଗ୍ଧ ପ୍ରାଣରେ ଦିବ୍ୟଚେତନାର ସୁଧା ବର୍ଷଣ କରେ । କବିଙ୍କ ଭାଷାରେ –

‘‘ କରି ମୁଖରିତ କେତେ ପୁରତଳ, ବରିଚ ଅମର ଯଶ
ଧରିଚ ଅଳୀକ ଧରଣୀ ବୁକୁରେ କେତେ ସୁଧା, କେତେ ବିଷ ।’’

ଅତି ଆପଣାର କଲମଟି ଯେ ଅପରିସୀମ ଶକ୍ତିର ଅଧିକାରୀ ଏହା ଉପଲବ୍ଧି କରି ବୀର ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ଶିଥୁଳ ଧମନୀରେ ଉଷ୍ମତା ଭରିଦେବାପାଇଁ ସେହି ଲେଖନୀ ପୁନଶ୍ଚ ଜାଗିଉଠୁ ବୋଲି କବି ଆକୁଳ ଆହ୍ଵାନ କରିଛନ୍ତି । ଯେଉଁ ଓଡ଼ିଆ ଜାତି ଏକଦା ବୀର ବିକ୍ରମରେ ଶତ୍ରୁ ହୃଦୟରେ କମ୍ପନ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରିଥିଲା, ଚାରୁକଳା, କାରୁକଳା, ସଙ୍ଗୀତ, ସାହିତ୍ୟ, ସଂସ୍କୃତି ଓ ସମର କଳାକୌଶଳରେ ନିଜର ଏକ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ପରିଚୟ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରିଥିଲା, ସେହି ଜାତିର ସ୍ଥାଣୁତା ଓ ମନରେ ନୈତିକ ସାହସର ଅଭାବ କବିଙ୍କୁ ମ୍ରିୟମାଣ କରିଛି । ସ୍ଵାଧୀନଚେତା ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ସ୍ବଚ୍ଛନ୍ଦ ପ୍ରବହମାନତାରେ ଭଟ୍ଟା ଲକ୍ଷ୍ୟ କରି କବିପ୍ରାଣ ବ୍ୟର୍ଥାତ ହୋଇଛି । ନିଥର ଜଡ଼ ପ୍ରାଣରେ ଜାଗୃତି ଭରିଦେବାପାଇଁ କବି ମନର ବୈକଲ୍ୟ ପ୍ରକାଶ ପାଇଛି । ଛଳନା, ମିଥ୍ୟା, ପ୍ରବଞ୍ଚନା ଓ ଶଠତାକୁ ଘୃଣା କରୁଥିବା କବି ଅବକ୍ଷୟୀ ସମାଜର ଦୁଃସ୍ଥିତିରେ ମ୍ରିୟମାଣ ହୋଇପଡ଼ିଛନ୍ତି । କଲମ ଯେ ନିଷ୍ଠୁର, ଅତ୍ୟାଚାରୀ, ନରହନ୍ତାର ଗର୍ବୋନ୍ମତ୍ତ ତରବାରୀକୁ ଚୂର୍ଣ ବିଚୂର୍ଣ୍ଣ କରିପାରେ, ପର୍ବତ ପ୍ରାୟ ମହାଶକ୍ତିକୁ ପ୍ରତିହତ କରିପାରେ ଏବଂ ଯେଉଁ ଲେଖନୀ ଜନତାର ଶୀତଳ ପ୍ରାଣରେ ଅଗ୍ନି ସଂଯୋଗ କରିପାରେ, ସେହି କଲିମର ନୀରବତା ଲକ୍ଷ୍ୟ କରି କବି ମନ ବିଷାଦିତ ହୋଇଛି । ରାଜନୀତିକ ଭ୍ରଷ୍ଟାଚାର ଓ କ୍ଷମତାଧିକାରୀଙ୍କ ଦୁର୍ନୀତି ବିରୋଧରେ ବିଷୋଦ୍‌ଗାର କରିବାକୁ ଆହ୍ଵାନ ଦେଇ କବି

“ ଆଜି ଏତେବେଳେ ଜଡ଼ କି କଲମ, ମୁଣ୍ଡା କି ହେଲା ଧାର !
ହେ କଲମ ମୋର, ଅତି ଆପଣାର ଅନ୍ତର କଥା କହ ।’’

ଇତିହାସକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟକଲେ ଜଣାଯାଏ, ଏହି ବିଶ୍ଵରେ ବହୁ ନରହନ୍ତା, କ୍ଷମତାଲିପ୍‌ସୁ ବ୍ୟକ୍ତି ହତ୍ୟା, ରକ୍ତପାତ ତଥା ବହୁ ଲୋମହର୍ଷଣକାରୀ ଘଟଣାର ନାୟକ ସାଜି ଅମାନୁଷିକତାର ପରିଚୟ ଦେଇଯାଇଛନ୍ତି । ତ୍ରୟୋଦଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ମଙ୍ଗୋଲ- ମାନଙ୍କ ଅଧୂନାୟକ ଚେଙ୍ଗିଜ୍ ଖାଁ ମଧ୍ୟ-ଏସିଆର ମୁସଲମାନ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ଧ୍ବଂସ କରିଥିଲେ । ଜଣେ ନିଷ୍ଠୁର, ରକ୍ତପିପାସୁ,.. ରାଜ୍ୟଲିପ୍‌ସୁ ଭାବେ ସେ ଇତିହାସରେ ପରିଚିତ । ସେହିପରି ଜର୍ମାନୀର ନାଜି ଶାସକ ହିଟ୍‌ର ଏକ ସାଧାରଣ ପରିବାରରୁ ଆସି ଉଚ୍ଚାଭିଳାଷ ଓ ଦୃଢ଼ ମନୋବଳକୁ ପାଥେୟ କରି ସମଗ୍ର ଜର୍ମାନୀର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଅଧିକାରୀ ହୋଇପାରିଥିଲେ । କାଳବକ୍ଷରେ ଏହି ବିଶ୍ୱରେ ବହୁ ସଭ୍ୟତା, ବହୁ ମତବାଦ ଗଢ଼ିଉଠି, ଉନ୍ନତିର ଚରମଶୀର୍ଷ ସ୍ପର୍ଶକରି ପୁନଶ୍ଚ କରାଳ ଗର୍ଭରେ ଲୀନ ହୋଇଯାଇଛି ଏହିପରି ସବୁକିଛିର ଉତ୍‌ଥାନ, ପତନ ଗୋଟିଏ ସତ୍ୟ କହିଯାଏ ଯେ ଏ କାଳବକ୍ଷରେ କିଛିହେଲେ ଚିରସ୍ଥାୟୀ ନୁହେଁ ପରିବର୍ତ୍ତନଶୀଳ ଦୁନିଆରେ ସବୁରି ଊର୍ଦ୍ଧ୍ବରେ କିନ୍ତୁ ରହିଛି ଏକମାତ୍ର କଲମ । ତା’ର ସ୍ଥିତି ଥୁଲା, ଅଛି ଓ ଚିରକାଳ ସେ ହିଁ ରାଜୁତି କରୁଥ୍ ।

ବିବର୍ତ୍ତନର କରାଳ ଗର୍ଭରେ ସବୁକିଛିର ରୂପାନ୍ତର ଘଟୁଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସେସବୁର ମୂକସାକ୍ଷୀ ରହିଯାଏ କଲମର ଗାର । ଏଇ ବିଶ୍ୱବକ୍ଷରେ ବହୁ ମହାମନୀଷୀ ସତ୍ୟ ଓ ଶାନ୍ତିର ପ୍ରତିଷ୍ଠା ପାଇଁ ତଥା ମାନବଧର୍ମର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ମହାବାଣୀ ଦେଇଯାଇଛନ୍ତି । ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧ, ଶଙ୍କରାଚାର୍ଯ୍ୟ, ଯୀଶୁଖ୍ରୀଷ୍ଟଙ୍କ ପରି ପୟଗମ୍ବରମାନଙ୍କ ମୁଖନିଃସୃତ ଶାଶ୍ୱତବାଣୀ ଅଦ୍ୟାବଧୂ ମାନବଜାତିକୁ ସତ୍ୟର ପଥ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ କରିଚାଲିଛି । କାଳବକ୍ଷରେ ସେମାନେ ଲୁଚିଯାଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସେମାନଙ୍କର ଅମୃତ ଉପଦେଶକୁ ଚିରକାଳ ପାଇଁ ସାଇତି ରଖୁଛି ଲେଖନୀ । ମିଥ୍ୟା, ଛଳନାପୂର୍ଣ୍ଣ ଆଜିର ଦୁନିଆରେ ଧର୍ମ ଓ ସତ୍ୟର ପୁନଃ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ପାଇଁ ଜାଗିଉଠି ମାନବ ଜାତିକୁ ଉଚିତ ମାର୍ଗ ଦର୍ଶନ କରାଇବାର ସମୟ ଉପଗତ ।

ତେଣୁ ଜନଜାଗରଣ ପାଇଁ ସେହି ଲେଖନୀ ପୁନଶ୍ଚ ସକ୍ରିୟ ହୋଇଉଠୁ… ବୋଲି କବି କାମନା କରିଛନ୍ତି । କାରଣ ଲେଖନୀ ହିଁ ଛଳନା କି ପ୍ରତାରଣା କରିପାରେନା କି ଗୁଣ୍ଡାମି ଆଗରେ ମଥାନତ .. କରେନା । ଲେଖନୀ ହିଁ ସମାଜରେ କୁର ଖଳନାୟକର ଛଦ୍ମବେଶ ଖୋଲିଦେଇ ତା’ର ଅସଲ ଚେହେରାକୁ ଲୋକଲୋଚନକୁ,. ଆଣେ । ଭ୍ରଷ୍ଟାଚାର, ବ୍ୟଭିଚାର, ସ୍ଵେଚ୍ଛାଚାର ଓ ଯଥେଚ୍ଛାଚାର ବିରୋଧରେ ଜନତାର ଅଜ୍ଞାନାନ୍ଧକାର ପୂର୍ଣ୍ଣ ହୃଦୟରେ ଜାଳିଦିଏ.. ‘ ବିଦ୍ରୋହର ଅଗ୍ନିଶିଖା । ସମସ୍ତ ଶୋଷଣ, ପେଷଣ, ଅତ୍ୟାଚାରକୁ କଲମର କେତୋଟି ଗାର ମୂଳୋତ୍ପାଟନ କରିପାରେ । , ଦୁନିଆର ସମସ୍ତ ଦୈହିକ, ଯାନ୍ତ୍ରିକ ତଥା କୂଟକପଟ ଶକ୍ତି ଊର୍କରେ କଲମର ଶକ୍ତି ।

କଲମ ମୁନର ମହାଶକ୍ତି ମାନବର ଦୃଢ… ଶୃଙ୍ଖଳକୁ ଛିନ୍ନ ବିଚ୍ଛିନ୍ନ କରେ, ସବୁ ବନ୍ଧନ ମୋଚନ କରିପାରେ । ଅଜ୍ଞ ଓ ଅନ୍ଧ ଜନର ଚକ୍ଷୁ ଉନ୍ନୀଳନ କରେ ଓ ସଦା ସତ୍ୟର ପକ୍ଷ ସମର୍ଥନ କରେ । ମାନବ ପ୍ରାଣରେ ସୃଷ୍ଟି କରେ ସତ୍ୟ-ଶିବ-ସୁନ୍ଦରର ଦିବ୍ୟଚେତନା । ଯୁଗ ଯୁଗ ଧରି ମାନବର ଅଜ୍ଞାନ ତିମିରିତ ହୃଦୟରେ ତୋଳିଧରେ ଜ୍ଞାନର ଆଲୋକବର୍ତ୍ତିକା । ସେହି କଲମର ପୁନର୍ଜାଗରଣପାଇଁ କବି ମନର ଆବେଗପୂର୍ଣ୍ଣ ବ୍ୟଗ୍ରତା କବିତାରେ ଭରିଦେଇଛି ଅଫୁରନ୍ତ ପ୍ରାଣପ୍ରାଚୁର୍ଯ୍ୟ ।

ବିଷୟଗତ ଶବ୍ଦ ଓ ଅର୍ଥ :

• ଚିର – ସବୁଦିନ ପାଇଁ ।
• ମୌନୀ – ଯେ ନୀରବ ରହନ୍ତି। ଚୁପ୍ ରହିଥା’ନ୍ତି ।
• ତନୁ – ପୃଥ‌ିବୀପୃଷ୍ଠ ।
• ଜାଗ୍ରତ – ପ୍ରେରଣା ଦେବା, ଉଠାଇଦେବା ।
• ମମ – ମୋର ।
• ସଖା – ସହଚର, ବନ୍ଧୁ ।
• ମନଲେଖା – ମନକଥା ।
• ମନଳେଖା – ନଗର/ ଗୃହ ।
• ପୁର – ଭୂମି ଉପର/ ଅଧୋଭାଗ ।
• ତଳ – କ୍ରାନ୍ତିକାରୀ, ଆଲୋଡ଼ନ ସୃଷ୍ଟିକାରୀ ।
• ବିପ୍ଳ- ସବୁବେଳେ ।
• ଅହରହ – ଅସମତଳ ।
• ବଷୁର – ପୂର୍ବକାଳୀନ ।
• ଉଦ୍ୟତ କର – ଚେଷ୍ଟା, ନିରତ, ଉଦ୍ୟମରତ ।
• ବିଶ୍ୱ।ସ- ଅନ୍ତରଙ୍ଗ, ଆପଣାର ।
• ତୀଷଶ – ଧାରୁଆ ।
• ମୁଖରିତ – ଧ୍ଵନିତ। ଶବ୍ଦାୟମାନ ।
• ବରିଚ – ବରଣ କରିଚ(ଛ) ।
• ଅମର ଯଶ – ଶାଶ୍ଵତ କୀର୍ତ୍ତି ।
• ଧାରଣା ବୁକୁ – ପୃଥ‌ିବୀ ବକ୍ଷ ।
• ଜାଗ୍ରତ କର – ଜଗାଇଦେବା, ଉଠାଇଦେବା ।
• ମୁଳ୍ତି – ସ୍ବାଧୀନ ।
• କରବାଳ – ଖଣ୍ଡା ।
• ମୁଷଳ – ଗଦା ।
• ବାଡ଼ବ – ସମୁଦ୍ର ଅଗ୍ନି ।
• ମରୁ – ମରୁଭୂମି, ଶୁଦ୍ଧଭୂମି ।
• ଚେଙ୍ଗିସ୍ – ତ୍ରୟୋଦଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ମଙ୍ଗୋଲମାନଙ୍କ ଅଧ୍ୟାନାୟକ ଚେଙ୍ଗିସ୍ ଖାଁ ମଧ୍ୟ-ଏସିଆରେ ମୁସଲମାନ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ଧ୍ବଂସ କରିଥିଲେ । ଜଣେ ନିଷ୍ଠୁର, ନରହନ୍ତାକାରୀ ଓ ରାଜ୍ୟଲିପ୍‌ସୁ ଭାବରେ ସେ ଇତିହାସରେ ପରିଚିତ ।
• ହିଟ୍‌ଲର୍ – ଆଡ଼ଲଫ୍ ହିଟଲର (୧୮୮୯-୧୯୪୫) ଅଷ୍ଟ୍ରିଆରେ ଏକ ସାଧାରଣ ପରିବାରରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ଜଣେ ଦୃଢ଼ମନା, ଉଚ୍ଚାଭିଳାଷୀ ଓ ନିଷ୍ଠୁର ପ୍ରକୃତି ସମ୍ପନ୍ନ ବ୍ୟକ୍ତିଭାବରେ ସେ ପରିଚିତ । ନାଜି ପାର୍ଟି ଗଠନ କରି ସେ ଜର୍ମାନୀର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଅଧିକାରୀ ହୋଇଥଲେ ।
• ଧରଣୀ ଦୁଆରେ – ପୃଥ‌ିବୀ ଉପରେ ।
• ଅମର ଗାର – ଅଲିଭା ରେଖା ।
• ମୁଶ୍ତ। – ତୀକ୍ଷ୍ଣଣହୀନତା ଗୋଡ଼ି ।
• ଅନ୍ତର – ହୃଦୟ ।
• ଦୁବିହ – ମଣିଷ ।
• ଇଙ୍ଗିତରେ – ନିର୍ଦ୍ଦେଶରେ ।
• ବଚନ – କଥା, ବାକ୍ୟ ।
• ଉଦ୍ୟତ – ପ୍ରଚେଷ୍ଟା କରିବା ।
• ଗୁଣ୍ଡ।ମି – ବଳପ୍ରୟୋଗ
• ଦୂଷଣ – ନିନ୍ଦା, ଅପବାଦ ।
• ବଷରେ- ଛାତିରେ ।
• ଶିବ – ମଙ୍ଗଳମୟ ।
• ପ୍ରଦୀପ ହସେ – ଦୀପର ଉଜ୍ଜ୍ୱଳ ଆଲୋକ
• ଅଳୀକ – ମିଥ୍ୟା, କ୍ଷଣିକ ।
• ସୁଧା – ଅମୃତ ।
• ଉଦ୍ୟତ – ପ୍ରସ୍ତୁତ ।
• ଭାଜେ – ଭାଙ୍ଗିଯାଏ ।
• ବଜ୍ର – ଶକ୍ତ ସମରାସ୍ତ ।
• ଧରାଜଳେ – ପୃଥ‌ିବୀରେ ।
• ଗିରି – ପର୍ବତ ।
• ଧରାଜଳେ – ପୃଥ‌ିବୀର ପାଣିରେ ।
• ବୁଦ୍ବୁଦ୍- ଫୋଟକା ।
• ଜଡ଼ – ଚଳତୃଶକ୍ତିବିହୀନ ।
• ଧାର – ମୁନ ।
• ଧରଣୀ ବୁକୁ – ପୃଥ‌ିବୀପୃଷ୍ଠ ।
• କାଳ – ମୃତ୍ୟୁ ।
• ଗାର – ରେଖା ।
• ଜାଗ୍ରତ – ସଚେତନ
• ଥକିବା – ହାଲିଆ ହେବା ।
• ପେଷିଣ – ପେଷି ହୋଇଯିବା ।
• ଛେଦନ – ଛିଣ୍ଡାଇଦେବା ।
• ବିପ୍ଳବ – ଆନ୍ଦୋଳନ ।
• ଯୁଗଯୁଗାନ୍ତ – କାଳ କାଳାନ୍ତର ।

Odisha State Board BSE Odisha 8th Class Science Solutions Chapter 14 ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତର ରାସାୟନିକ ପ୍ରଭାବ Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 8 Science Solutions Chapter 14 ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତର ରାସାୟନିକ ପ୍ରଭାବ

Question 1.
ବନ୍ଧନୀ ମଧ୍ଯରୁ ଉପଯୁକ୍ତ ଉତ୍ତର ବାଛି ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(a) …………….. ର ଜଳୀୟ ଦ୍ରବଣ ବିଦ୍ୟୁତ୍‌ କୁପରିବାହୀ ଅଟେ । (ଲୁଣ, ଚିନି, କପରସଲ୍‌ଫେଟ୍)
(b) ତରଳ ମାଧ୍ୟମରେ ବିଦ୍ୟୁତ ସ୍ରୋତ ପ୍ରବାହିତ ହେଲେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତର ………………….. ପ୍ରଭାବ ଅନୁଭୂତ ହୁଏ । (ରାସାୟନିକ, ଚୁମ୍ବକୀୟ, ତାପୀୟ)
(c) କିପର ସଲଫେଟ୍ ଦ୍ରବଣରେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରବାହିତ ହେଲେ କପର୍ ……………….. ଅଗ୍ରଠାରେ ଜମା ହୁଏ । (ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ, ବିଯୁକ୍ତାତ୍ମକ, ଉଭୟ)
(d) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତ ସାହାଯ୍ୟରେ ଏକ ଧାତୁ ଉପରେ ଅନ୍ୟ ଏକ ଧାତୁର ପ୍ରଲେପ ଦେବାକୁ …………………… କହାଯାଏ । (ବିଦ୍ୟୁତ୍ ବିଶ୍ଳେଷଣ, ବିଦ୍ୟୁତ୍ଵକରଣ, ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରଲେପନ)
(e) ପାଣି ପାଇପ୍‌ରେ କଳଙ୍କି ନ ଲାଗିବାପାଇଁ ………………………. ଲେପନ କରାଯାଏ । (ଲୁହା, ତମ୍ବା, ଦସ୍ତା)

Answers:
(a) ଚିନି
(b) ରାସାୟନିକ
(c) ବିଯୁକ୍ତାତ୍ମକ
(d) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରଲେପନ
(e) ଦସ୍ତ

Question 2.
ବିଜ୍ଞାନସମ୍ମତ କାରଣ ଲେଖ ।
(a) ପାତିତ ଜଳ ବିଦ୍ୟୁତ୍ କୁପରିବାହୀ; ମାତ୍ର ସମୁଦ୍ର ଜଳ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସୁପରିବାହୀ ।
ଉ-

• ପାତିତ ଜଳରେ ଧାତବ ଲବଣ ନଥିବାରୁ ଏହା ବିଦ୍ୟୁତ୍ କୁପରିବାହୀ ।
• ସମୁଦ୍ର ଜଳରେ ଧାତବଲବଣି ଦ୍ରବୀଭୂତ ଅବସ୍ଥାରେ ଥ‌ିବାରୁ ଏହା ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସୁପରିବାହୀ । ବୃଷ୍ଟିଜଳ ମଧ୍ୟ ଟେଷ୍ଟର୍‌ର ସୂଚୀଚୁମ୍ବକରେ ବିକ୍ଷେପ ଦେଖାଇପାରେ ।

(b) ବୃଷ୍ଟିଜଳ ମଧ୍ୟ ଟେଷ୍ଟର୍‌ର ସୂଚୀଚୁମ୍ବକରେ ବିକ୍ଷେପ ଦେଖାଇପାରେ ।
ଉ-

• ବୃଷ୍ଟିଜଳ, ପାତିତ ଜଳ ପରି ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ବିଶୁଦ୍ଧ ନୁହେଁ । ଏଥ‌ିରେ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଧାତବ ପଦାର୍ଥ ମିଶିରହିଥ‌ିବାର ସମ୍ଭାବନା ରହିଥାଏ ।
• ତେଣୁ ଏଥିରେ ଅଳ୍ପ ପରିମାଣର ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରବାହ ଘଟିଥାଏ । ଏହାଫଳରେ ଟେଷ୍ଟର୍‌ର ସୂଚୀଚୁମ୍ବକରେ ବିକ୍ଷେପ ଘଟିଥାଏ ।

(c) ଘରେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିପଥ ସଜାଡ଼ିବାବେଳେ ପରିପଥର ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରବାହ କାଟିଦେବା ନିରାପଦ ।
ଉ-

• ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିପଥ ସଜାଡ଼ିବାବେଳେ ଯଦି ପରିପଥରେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରବାହ ଘଟେ; ତେବେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଆଘାତ ଲାଗିଥାଏ । ଏହାଫଳରେ ଜୀବନ ହାନିର ଆଶଙ୍କା ରହିଥାଏ ।
• ତେଣୁ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିପଥରେ ମରାମତି କାର୍ଯ୍ୟ କଲାବେଳେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରବାହ କାଟିଦେବା ନିରାପଦ ଅଟେ । ସାଇକେଲ୍ ରିମ୍‌ରେ ନିକେଲ୍‌ କିମ୍ବା କ୍ରୋମିୟମ୍ ପ୍ରଲେପନ କରାଯାଇଥାଏ ।

(d) ସାଇକେଲ୍ ରିମ୍‌ରେ ନିକେଲ୍ କିମ୍ବା କ୍ରୋମିୟମ୍ ପ୍ରଲେପନ କରାଯାଇଥାଏ ।
ଉ-

• ନିକେଲ କିମ୍ବା କ୍ରୋମିୟମ୍ ଧାତୁ ସହଜରେ କଳଙ୍କି ଧରେ ନାହିଁ ଏବଂ ଏହା ମଧ୍ୟ ଦାଗ ପ୍ରତିରୋଧକ ଅଟେ ।
• ଲୁହାରେ ତିଆରି ସାଇକେଲ୍ ରିମ୍ ଉପରେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ବିଶ୍ଳେଷଣ ପଦ୍ଧତିରେ ନିକେଲ କିମ୍ବା କ୍ରୋମିୟମର ଏକ ପତଳା ପ୍ରଲେପ ଦେଇ ରିମ୍‌କୁ ଚକ୍ ଚକ୍ କରାଯାଇଥାଏ ।
• ଏହାଫଳରେ ସାଇକେଲ୍‌ ରିମ୍ବର ସ୍ଥାୟିତ୍ଵ ଏବଂ ଆକର୍ଷଣୀୟତା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥାଏ ।

Question 3.
ସୂଚୀଚୁମ୍ବକରେ ବିକ୍ଷେପ ଦେଖାଇ ପାରୁଥ ତିନୋଟି ଦ୍ରବଣ ହେଲା –
ଉ-

• ଲୁଣପାଣି
• ସୋଡ଼ାପାଣି ଓ
• ଭିନେଗାର ।

Question 4.
A ଓ B ଦ୍ରବଣରେ ଏକ ଟେଷ୍ଟର୍ ଦ୍ବାରା ପରିବାହିତା ପରୀକ୍ଷା କରାଗଲା । A ଦ୍ରବଣରେ ବଲ୍‌ବଟି ଜୋର୍‌ରେ ଜଳିଲା । ନିମ୍ନଲିଖ ମଧ୍ୟରୁ କେଉଁଟି ଅଧୂକ ଠିକ୍ ?
(a) A, B ଅପେକ୍ଷା ଉତ୍ତମ ପରିବାହୀ
(b) B, A ଅପେକ୍ଷା ଉତ୍ତମ ପରିବାହୀ
(c) ଉଭୟ ସମାନ ଧରଣର ପରିବାହୀ
(d) ତରଳର ପରିବାହିତା ଏହିପରି ଭାବରେ ମାପି ହେବ ନାହିଁ ।
ଉ-
A, B ଅପେକ୍ଷା ଉତ୍ତମ ପରିବାହୀ

Question 5.
ଉପରୋକ୍ତ ପରିପଥରେ ବଲବ୍ ଜଳୁ ନାହିଁ । ଏଥ‌ିନିମନ୍ତେ କି କି କାରଣ ହୋଇପାରେ ଲେଖ ।

ଉ-

• ପାତ୍ରରେ ଥ‌ିବା ଦ୍ରବଣ ବିଦ୍ୟୁତ୍ କୁପରିବାହୀ ହୋଇଥିଲେ ପରିପଥରେ ଥିବା ବଲ୍‌ ଜଳିବ ନାହିଁ ।
• ପାତ୍ରରେ ଥିବା ତରଳ ପଦାର୍ଥରେ ଅଳ୍ପ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରବାହ ହେଉଥିଲେ, ପରିପଥରେ ବଲବ୍ ଜଳିବ ନାହିଁ ।
• ବ୍ୟାଟେରୀ ଓ ବଲ୍‌ବ ସହ ଲାଗିଥିବା ତାର ବିଦ୍ୟୁତ୍ କୁପରିବାହୀ ହୋଇଥିଲେ, ପରିପଥରେ ବଲ୍‌ବ ଜଳିବ ନାହିଁ ।

Question 6.
ଝଡ଼ବର୍ଷାବେଳେ ଓଦାହୋଇ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରିସିଆନ୍ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିପଥ ମରାମତି କରିବା ନିରାପଦ କି ? ତୁମ ଉତ୍ତର ସପକ୍ଷରେ କାରଣ ଲେଖ ।
ଉ-
ଝଡ଼ବର୍ଷାବେଳେ ଓଦାହୋଇ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରିସିଆନ୍ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିପଥ ମରାମତି କରିବା ନିରାପଦ ନୁହେଁ ।
କାରଣ – ବର୍ଷାପାଣି ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସୁପରିବାହୀ ଅଟେ । ଏହି ସମୟରେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିପଥର ମରାମତି କାର୍ଯ୍ୟ କଲେ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରିସିଆକୁ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଆଘାତ ଲାଗିବାର ଆଶଙ୍କା ରହିଥାଏ ।

Question 7.
ତୁମେ ଦେଖୁଥ‌ିବା ତିନୋଟି ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରଲେପିତ ଜିନିଷର ଏକ ତାଲିକା କର । ସେଥ‌ିରେ କାହା ଉପରେ କେଉଁ ଧାତୁର ପ୍ରଲେପ ଦିଆଯାଇଛି ଲେଖ ।
ଉ-

• ସୁନାଚୁଡ଼ି – ଏଥରେ ବ୍ରୋଞ୍ଜ ଉପରେ ସୁନାର ପ୍ରଲେପ ଦିଆଯାଇଥାଏ ।
• ଜି.ଆଇ. (G.I.) ପାଇପ୍ – ଲୁହା ପାଇପ୍ ଉପରେ ଦସ୍ତା ଧାତୁର ପ୍ରଲେପ ଦିଆଯାଇଥାଏ ।
• ଟିଣ ଡବା – ଲୁହା ଉପରେ ଟିଣ ଧାତୁର ପ୍ରଲେପନ ଦିଆଯାଇଥାଏ ।

Question 8.
ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରଲେପନ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ, ଗୋଟିଏ ଉଦାହରଣ ସହ ବର୍ଣ୍ଣନା କର ।
ଉ-

• ବିଦ୍ୟୁତ୍ ବିଶ୍ଳେଷଣ ପଦ୍ଧତିରେ ଏକ ଧାତବ ପଦାର୍ଥ ଉପରେ ଅନ୍ୟ ଏକ ଧାତୁର ପ୍ରଲେପ ଦେବା ପଦ୍ଧତିକୁ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରଲେପନ କୁହାଯାଏ ।
• ଧାତବ ଲବଣର ଦ୍ରବଣରେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରବାହ ଦ୍ବାରା ଉକ୍ତ ଧାତୁକୁ ପୃଥକ୍ କରି ଅନ୍ୟ ଏକ ଧାତୁ ଉପରେ ଜମା କରିବା ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରଲେପନ କୁହାଯାଏ ।
• ଏହା ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତର ଏକ ରାସାୟନିକ ପ୍ରଭାବ ଅଟେ ।
• ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରଲେପନ ପଦ୍ଧତିରେ ସବୁବେଳେ ବିଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଅଗ୍ର ଉପରେ ସେହି ଧାତୁର ଲବଣର ଦ୍ରବଣକୁ ମାଧ୍ୟମରୂପେ ଦେବାକୁ ପଡ଼ିଥାଏ ।
• ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ଧାତୁକୁ ବ୍ୟାଟେରୀର ଯୁକ୍ତ ଅଗ୍ର ସହ (ଏନୋଡ୍) ଓ ନିକୃଷ୍ଟ ଧାତୁକୁ ବ୍ୟାଟେରୀର ବିଯୁକ୍ତ ଅଗ୍ର ସହ ( କ୍ୟାଥୋଡ୍) ସଂଯୋଗ କରାଯାଇଥାଏ ।

ଉଦାହରଣ –

• ଲୁହାରେ ତିଆରି ଏକ ଚାବି ରିଂ ଉପରେ ତମ୍ବାର ପ୍ରଲେପ ଦେବା – କ ପ ରସଲ୍ ଫେଟ୍ ଦ୍ରବଣ ନିଆଯାଉ ।
• ଏହି ଦ୍ରବଣର ପରିବାହିତା ବୃଦ୍ଧିପାଇଁ ସେଥ୍ରେ 2 ମି.ଲି. ଲଘୁ ଗନ୍ଧକାମ୍ଳ ମିଶାଯାଉ । ଚିତ୍ରରେ କରାଯାଉ ।
• ପ୍ରଲେପିତ ହେବାକୁ ଥିବା ଚାବିରିଙ୍ଗକୁ ବ୍ୟାଟେରୀର ବିଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଅଗ୍ର ସହିତ ସଂଯୋଗ କରି ଏହି ଦ୍ରବଣରେ ରଖାଯାଉ । ଏହା କ୍ୟାଥୋଡ୍ ରୂପେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବ ।
• ତମ୍ବା ପାତଟିକୁ ଚାବିରିଙ୍ଗୁଠାରୁ ପ୍ରାୟ l ସେ.ମି. ବ୍ୟବଧାନରେ ଦ୍ରବଣ ମଧ୍ଯରେ ରଖାଯାଉ ଏବଂ ବ୍ୟାଟେରୀର ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଅଗ୍ର ସହିତ ସଂଯୋଗ କରାଯାଉ । ଏହା ଏନୋଡ୍ ରୂପେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବ ।
• ଆବଶ୍ୟକ ପରିପଥ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ହେଲାପରେ ପ୍ରାୟ 10 ମିନିଟ୍ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରବାହକଲେ ଚାବିରିଙ୍ଗ୍ ଉପରେ ତମ୍ବାର ଏକ ପ୍ରଲେପ ହୋଇଯିବ ।

Question 9.
ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରଲେପନର ଆବଶ୍ୟକତା ଲେଖ
ଉ-
ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରଲେପନର ଆବଶ୍ୟକତା –

• ଶିଳ୍ପକ୍ଷେତ୍ରରେ ଅନେକ ନିକୃଷ୍ଟ ଧାତୁ ଉପରେ ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ଧାତୁର ପ୍ରଲେପ ଦେବାପାଇଁ ଏହା ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥାଏ ।
• କଳଙ୍କି ଲାଗୁଥିବା ଧାତୁ ଉପରେ କଳଙ୍କି ଲାଗୁ ନଥ‌ିବା ଧାତୁର ପ୍ରଲେପ ଦିଆଯାଇଥାଏ । ଏହାଦ୍ଵାରା ଧାତୁର ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ, ଔଜଲ୍ୟ ଓ ସ୍ଥାୟିତ୍ଵ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥାଏ ।
• ଅନେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ମୂଲ୍ୟବାନ ଧାତୁର ବ୍ୟବହାରଜନିତ ଖର୍ଚ୍ଚକାଟ ପାଇଁ ଏହି ପଦ୍ଧତି ଫଳପ୍ରଦ ହୋଇଥାଏ ।
• ଏହି ପଦ୍ଧତିରେ ରୁପା କିମ୍ବା ସୁନାର ଲବଣରେ ଦ୍ରବଣ ତିଆରି କରି ବିଦ୍ୟୁତ୍ ବିଶ୍ଳେଷଣ ଦ୍ଵାରା ବ୍ରୋଞ୍ଜ ଚୁଡ଼ି ବୃଦ୍ଧିପାଇଥାଏ ।
• ଟିଡ଼ବା ତିଆରି ପାଇଁ ଲୁହା ଉପରେ ଟିଣ ଧାତୁର ପ୍ରଲେପନ ଦିଆଯାଇଥାଏ । ଟିଣ ଲୁହା ଅପେକ୍ଷା ମୂଲ୍ୟବାନ ଓ ଅଧ‌ିକ କଳଙ୍କି ପ୍ରତିରୋଧୀ । ତେଣୁ ପ୍ରଲେପିତ ଡବାରେ ଖାଦ୍ୟ ପଦାର୍ଥ ସୁରକ୍ଷିତ ରହିଥାଏ ।
• ପାଣି ପାଇପ୍‌ରେ ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଥିବା ଲୁହାକୁ କଳଙ୍କିମୁକ୍ତ ରଖିବାପାଇଁ ଲୁହାପାଇପ୍ ଉପରେ ଦସ୍ତା ଧାତୁର ଲେପନ କରାଯାଇଥାଏ । ଏହି ପଦ୍ଧତିରେ ତିଆରି ପାଇପ୍‌ଗୁଡ଼ିକୁ ଜି.ଆଇ. (G.I.) ପାଇପ୍ କୁହାଯାଏ ।

Question 10.
ସୁନା ବୁଡ଼ି ତିଆରି ପାଇଁ ବ୍ରୋଞ୍ଜ୍ ଉପରେ ସୁନା ପ୍ରଲେପ ଦିଆଯାଇଥାଏ । କିପରି ପ୍ରଲେପନ ହୁଏ ତା’ର ଏକ ନାମାଙ୍କିତ ଚିତ୍ର ଅଙ୍କନ କର ।
ଉ-
ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରଲେପନ –

ଆଉ କ’ଣ କରିହେବ ?

Question 1.
ବିଭିନ୍ନ ଫଳ ଓ ପରିବା ନେଇ ତୁମ ତିଆରି ଟେଷ୍ଟର୍‌ରେ ପରିବାହିତା ପରୀକ୍ଷା କର ।
ଉ-
ପ୍ରାୟ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ଫଳ ଓ ପରିବା ମଧ୍ୟଦେଇ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରବାହ କରିପାରିବ । କାରଣ ସେସବୁରେ ଜଳୀୟ ଅଂଶ ଥାଏ । ଯେହେତୁ ଜଳ ବିଦ୍ୟୁତ୍‌ର ସୁପରିବାହୀ, ତେଣୁ ଟେଷ୍ଟର୍‌ରେ ପରୀକ୍ଷାକଲେ ବିଭିନ୍ନ ଫଳ ଓ ପରିବା ମଧ୍ୟଦେଇ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିବହନ କରି ପାରିବ ବୋଲି ଆମେ ଜାଣିପାରିବା ।

Question 2.
ପ୍ରଶ୍ନ ନଂ-୮ର ଚିତ୍ରରେ ଦର୍ଶାଯାଇଥ‌ିବା ପରୀକ୍ଷାରେ ବିଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଅଗ୍ରକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରି ସେଠାରେ ଗୋଟିଏ ଦସ୍ତାପାତ ଲଗାଅ । ପରୀକ୍ଷାଟି ଆଉଥରେ କର । କ’ଣ ହେଉଛି ଦେଖ ।
ଉ-
ଚିତ୍ରରେ ଦର୍ଶାଯାଇଥିବା ପରୀକ୍ଷାରେ ବିଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଅଗ୍ରକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରି ସେଠାରେ ଯଦି ଗୋଟିଏ ଦସ୍ତାପାତ ଲଗାଇବା; ତେବେ ଦସ୍ତା ଉପରେ ତମ୍ବାର ଏକ ପ୍ରଲେପ ହୋଇଯିବ । ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାର ନାମ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରଲେପନ ପ୍ରକ୍ରିୟା ।

Question 3.
ତୁମ ଅଞ୍ଚଳରେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରଲେପନ କାରଖାନା ଥିଲେ ସେଠାକୁ ଯାଇ କି ଧାତୁ ଉପରେ କି ଧାତୁ ପ୍ରଲେପନ ହେଉଛି ପଚାରି ବୁଝ । କିପରି ପ୍ରଲେପନ ହେଉଛି ଅନୁଧ୍ୟାନ କର । ଆମେ ଏଠାରେ ପଢ଼ିଥ‌ିବା ପଦ୍ଧତି ଅପେକ୍ଷା ବାସ୍ତବ କ୍ଷେତ୍ରରେ କ’ଣ ଅଲଗା ଅଛି, ଦେଖ ।
ଉ-
ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରଲେପନ କାରଖାନାରେ ବିଭିନ୍ନ ଧାତୁ ଉପରେ ଅନ୍ୟ ଧାତୁମାନଙ୍କର ପ୍ରଲେପ ଦିଆଯାଇଥାଏ । ଇସ୍ପାତ୍ କାରଖାନାରେ ଲୁହା ଉପରେ ଟିଣର ପ୍ରଲେପ ଦିଆଯାଇଥାଏ । ଅଳଙ୍କାର ଗଢ଼ାହେଉଥ‌ିବା ଦୋକାନମାନଙ୍କରେ
ରୁପା ଅଳଙ୍କାର ଉପରେ ସୁନାର ପ୍ରଲେପ ଦିଆଯାଇଥାଏ ।

Question 4.
କ୍ରୋମିୟମ୍ ପ୍ରଲେପନଜନିତ ପ୍ରଦୂଷଣ ଖୋଜି ବାହାର କର । ଏଥ‌ିପାଇଁ କୌଣସି ବହି, ତୁମ ବିଜ୍ଞାନ ଶିକ୍ଷକ, କୌଣସି ପରିବେଶବିତ୍ କିମ୍ବା ଇଣ୍ଟରନେଟ୍‌ର ସାହାଯ୍ୟ ନେଇପାର ।
ଉ-
ପିଲାମାନେ ନିଜେ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟାକରିବ /

Question 5.
ଗୋଟିଏ ମ୍ୟାଜିକ୍ ପେନ୍ (magic pen) ତିଆରି କର । ଏଥ୍‌ପାଇଁ ଗୋଟିଏ ଧାତବ ପାତ ନିଅ । ତା’ ଉପରେ ପୋଟାସିୟମ୍ ଆୟୋଡ଼ାଇଡ୍ ଓ ମଣ୍ଡଦ (starch) ର ଏକ ଘନ ମିଶ୍ରଣ ଲଗାଇ ଦିଅ । ଚିତ୍ରରେ ଦେଖାଯିବା ପରି ପ୍ଲେଟ୍ ବା ପାତକୁ ବ୍ୟାଟେରୀ ସହ ସଂଯୁକ୍ତ କର । ତାରର ମୁକ୍ତ ଅଗ୍ରକୁ ବ୍ୟବହାର କରି ପ୍ଲେଟ୍ ଉପରେ ଲେଖ । ଦେଖ କିପରି ଦିଶୁଛି ।
ଉ-
ପିଲାମାନେ ନିଜେ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟାକରିବ ।

ପରୀକ୍ଷା ଉପଯୋଗୀ ଅତିରିକ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

ବସ୍ତୁନିଷ୍ଠ ପ୍ରଶ୍ନେ। ଭର

1. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(i)………………………. ବଲ୍‌ବ ସାଧାରଣ ବଲ୍‌ବ ଅପେକ୍ଷା କମ୍ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରେ ।
(ii) ଯେଉଁ ତରଳରେ ବିଦ୍ୟୁତ ସ୍ରୋତ ପ୍ରବାହିତ ହୁଏ, ତାହା ବିଦ୍ୟୁତ୍ ……………………….. ।
(iii) ଯେଉଁ ତରଳରେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତ ପ୍ରବାହିତ ହୁଏ ନାହିଁ, ତାହା ………………………… ।
(iv) ସେଲ୍‌ର ଯୁକ୍ତ ଅଗ୍ରସହ ସଂଯୁକ୍ତ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଅଗ୍ରକୁ ………………….. କୁହାଯାଏ ।
(v) ସେଲ୍‌ର ବିଯୁକ୍ତ ଅଗ୍ରସହ ସଂଯୁକ୍ତ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଅଗ୍ରକୁ ……………………. କୁହାଯାଏ ।
(vi) ………………. ଜଳ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିବହନ କରିପାରେ ନାହିଁ ।
(vii) ଯେଉଁ ଦ୍ରବଣ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସୁପରିବାହୀ ତାହାକୁ …………………. କୁହାଯାଏ ।
(viii) ଅମ୍ଳୀକୃତ ଜଳର ବିଦ୍ୟୁତ୍ ବିଶ୍ଳେଷଣ ବେଳେ ଏନୋଡ଼ଠାରେ ……………………. ଗ୍ୟାସ୍ ବାହାରେ ।
(ix) ଅମ୍ଳୀକୃତ ଜଳର ବିଦ୍ୟୁତ୍ ବିଶ୍ଳେଷଣବେଳେ କ୍ୟାଥୋଡ଼ଠାରେ …………………. ଗ୍ୟାସ୍ ବାହାରେ ।
(x) ଦ୍ରବଣ ମଧ୍ଯରେ ଅଣୁମାନଙ୍କର ବିଭାଜନକୁ ………………… କୁହାଯାଏ ।
(xi) ଲୁହା ଉପରେ ଦସ୍ତାର ପ୍ରଲେପନକୁ ……………………… କୁହାଯାଏ ।
(xii) ଧାତବ ଆୟନ …………………. ଚାର୍ଜ ବିଶିଷ୍ଟ ।
(xiii) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରବାହଦ୍ଵାରା ଧାତୁର ଶୋଧନକୁ ………………… କୁହାଯାଏ ।
(xiv) ପାତିତ ଜଳ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ……………………… ।
(xv) ………………….. ସାହାଯ୍ୟରେ କ୍ଷୀଣ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତ ମପାଯାଏ ।
(xvi) ବିଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଅଗ୍ରସହ ସଂଯୁକ୍ତ ବିଦ୍ୟୁଦଗ୍ରକୁ ……………………. କହନ୍ତି ।
(xvii) LED ବଲ୍‌ବର ତାରକୁ ……………………… କୁହାଯାଏ ।
(xviii) ପ୍ରତ୍ୟେକ ଅଣୁର ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଚାର୍ଜର୍ଚ୍ଚା ଅଂଶକୁ ………………….. କୁହାଯାଏ ।
(xix) ଘରର ଗାଧୁଆଘର ପାଇପ୍‌ରେ ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଥ‌ିବା ଲୁହାକୁ କଳଙ୍କିମୁକ୍ତ ରଖିବାପାଇଁ ଲୁହା ପାଇପ୍ ଉପରେ …………………………. ଧାତୁ ଲେପନ କରାଯାଏ ।

Answers:
(i) LED
(ii) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସୁପରିବାହୀ
(iii) ବିଦ୍ୟୁତ୍ କୁପରିବାହୀ
(iv) ଏନୋଡ଼
(v) କ୍ୟାଥୋଡ଼
(vi) ବିଶୁଦ୍ଧ
(vii) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ବିଶ୍ଳେଷ
(viii) O₂
(ix) H₂
(x) ବିୟେ।ଜନ
(xi) ବିୟୋଜନ
(xii) ଗାଲଭାନାଇଜେସନ୍
(xiii) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଶୋଧକ
(xiv) ସୁପରିବାହୀ
(xv) ଗାଲ୍‌ ଭାନୋମିଟର
(xvi) କ୍ୟାଥୋଡ୍
(xvii) ଲିଡ୍‌ସ
(xviii) ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଆୟନ
(xix) ଦସ୍ତ୍ରା

2. ବନ୍ଧନୀ ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଶବ୍ଦ ବାଛି ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(i) ………………….. ସାହାଯ୍ୟରେ କ୍ଷୀଣ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତ ମପାଯାଏ । (ଗାଲଭାନୋମିଟର, ଏମିଟର, ଭୋଲ୍ସମିଟର, ରିଓଷ୍ଟାଟ୍)
(ii) ପାଶି ପାଇପ୍ରେ ……………. ଧାତୁର ଲେପ ଦିଆଯାଏ । (Fe, Cu, Zn, Ag)
(iii) ……………….. ଧାତୁ ଚକ୍‌କ୍ କରେ । କଳଙ୍କି ଧରେ ନାହିଁ ଓ ଦାଗ ପ୍ରତିରୋଧକ । (Cr, Fe, Cu, Still)
(iv) ………………… ବିଦ୍ୟୁତ୍ କୁପରିବାହୀ । (ଲୁଣପାଣି, ଲେମ୍ବୁପାଣି, ସୋଡ଼ାପାଣି, ଚିନିପାଣି)
(v) ……………………. ର ଜଳୀୟ ଦ୍ରବଣ ବିଦ୍ୟୁତ୍ କୁପରିବାହୀ ଅଟେ ।
(vi) ………………… ପ୍ରଭାବ ଅନୁଭୂତ ହୁଏ । ( ରାସାୟନିକ, ଭୌତିକ, ଚୁମ୍ବକୀୟ, ତାପୀୟ)
(vii) CuSO₄ ……………… ଅଗ୍ରଠାରେ ଜମା ହୁଏ । (+ve,- ve, ଉପରିଭାଗରେ, ନିମ୍ନଭାଗରେ)
(viii) ………………….. ର ଜଳୀୟ ଦ୍ରବଣ ବିଦ୍ୟୁତ୍ କୁପରିବାହୀ । ଲୁଣ, ଚିନି, CuSO₄, କୌଣସିଟି ନୁହେଁ)
(ix) …………………… ରେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରବାହ ଘଟେ ନାହିଁ । (ଅମ୍ଳ, ଲବଣ, ପାତିତଜଳ, କ୍ଷାରର ଜଳୀୟ ଦ୍ରବଣ )
(x) ବିଜୁଳି ମାରିବାବେଳେ ଚାର୍ଜ …………………. ମାଧ୍ୟମରେ ଗତିକରେ । (ଜଳ, ବାୟୁ, ଶୂନ୍ୟ, ପବନ)

Answers:
(i) ଗାଲ୍‌ଭାନୋମିଟର,
(ii) Zn,
(iii) Cr,
(iv) ଚିନିପାଣି,
(v) Zn,
(vi) ରାସାୟନିକ,
(vii) –ve,
(viii) ଚିନି,
(ix) ପାତିତଜଳ,
(x) ବାୟୁ ।

3. ବାମ ପାର୍ଶ୍ୱସ୍ଥ ସଂପର୍କକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରି ଦକ୍ଷିଣ ପାର୍ଶ୍ୱସ୍ଥ ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(i) ଧାତୁ : ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସୁପରିବାହୀ :: ଗ୍ରାଫାଇଟ୍ : ……………………… ।
(ii) ଲୁଣପାଣି : ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିବହନ କରେ :: ଚିନିପାଣି : ……………………… ।
(iii) ଅମ୍ଳ : ଶର୍କରା :: ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସୁପରିବାହୀ ……………………… ।
(iv) ସାଇକେଲ ରିମ୍ : କ୍ରୋମିୟମ୍ :: ବ୍ରୋଞ୍ଜବୁଡ଼ି : ……………………… ।
(v) ଅଧାତୁ : ବିଦ୍ୟୁତ୍ କୁପରିବାହୀ :: ଧାତୁ : ……………………… ।
(vi) ଯୁକ୍ତ ବିଦ୍ୟୁଦଗ୍ର : ଏନୋଡ୍ :: ବିଯୁକ୍ତ ବିଦ୍ୟୁଦ୍‌ : ……………………… ।
(vii) ତମ୍ବା : ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସୁପରିବାହୀ :: ଗ୍ରାଫାଇଟ୍‌ : ……………………… ।
(viii) ବ୍ରୋଞ୍ଜ ଚୁଡ଼ି : ସୁନା :: ସାଇକେଲ୍ ରିମ୍ : ……………………… ।
(ix) ଟିଏଡ଼ବା : ଟିଣ ଧାତୁ :: GI ପାଇପ୍ : ……………………… ।
(x) ଆୟନ : ଚାର୍ଜ :: ପରମାଣୁ : ……………………… ।

Answers:
(i) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସୁପରିବାହୀ
(ii) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିବହନ କରେ ନାହିଁ
(iii) ବିଦ୍ୟୁତ୍ କୁପରିବାହୀ
(iv) ସୁନା
(v) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସୁପରିବାହୀ
(vi) କ୍ୟାଥୋଡ୍
(vii) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସୁପରିବାହୀ
(viii) କ୍ରୋମିୟମ୍
(ix) ଦସ୍ତାଧାର
(x) ଚାର୍ଜବିହୀନ

4. ‘କ’ସ୍ତମ୍ଭରେ ଥ‌ିବା ଶବ୍ଦ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭରେ ଥିବା ସମ୍ପର୍କିତ ଶବ୍ଦକୁ ମିଳାଅ ।

‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ	‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ
(i) ରୁପା ଇବୋନାଇଟ୍	(i) ସୁନାର ପ୍ରଲେପ
(ii) ଇବାନାରଟ୍	(ii) Ni କିମ୍ବା Cr ପ୍ରଲେପ
(iii) ଟିଣଡ଼ବା	(iii) ଦ୍ରବଣରେ ଅଣୁମାନଙ୍କ ବିଭାଜନ
(iv) GI ପାଇପ୍	(iv) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସୁପରିବାହୀ
(v) ସୁନାଚୁଡ଼ି	(v) ସର୍ବୋତ୍କୃଷ୍ଣ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିବାହୀ
(vi) ବର୍ଷାପାଣି	(vi) ଦସ୍ତାଧାତୁର ପ୍ରଲେପ
(vii) ଭିନେଗାର	(vii) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତର ରାସାୟନିକ ପ୍ରଭାବ
(viii) ସାଇକେଲ ରିମ	(viii) ବିଦ୍ୟୁତ୍ କୁପରିବାହୀ
(ix) ବିଯୋଜନ	(ix) ଟିଣଧାତୁର ପ୍ରଲେପନ
(x) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରଲେପନ	(x) ସୂଚୀଚୁସ୍କରେ ବିଷେପ

Answer:

କ’ ସ୍ତମ୍ଭ	‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ
(i) ରୁପା ଇବୋନାଇଟ୍	(v) ସର୍ବୋତ୍କୃଷ୍ଣ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପରିବାହୀ
(ii) ଇବାନାରଟ୍	(viii) ବିଦ୍ୟୁତ୍ କୁପରିବାହୀ
(iii) ଟିଣଡ଼ବା	(ix) ଟିଣଧାତୁର ପ୍ରଲେପନ
(iv) GI ପାଇପ୍	(vi) ଦସ୍ତାଧାତୁର ପ୍ରଲେପ
(v) ସୁନାଚୁଡ଼ି	(i) ସୁନାର ପ୍ରଲେପ
(vi) ବର୍ଷାପାଣି	(iv) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସୁପରିବାହୀ
(vii) ଭିନେଗାର	(x) ସୂଚୀଚୁସ୍କରେ ବିଷେପ
(viii) ସାଇକେଲ ରିମ	(ii) Ni କିମ୍ବା Cr ପ୍ରଲେପ
(ix) ବିଯୋଜନ	(iii) ଦ୍ରବଣରେ ଅଣୁମାନଙ୍କ ବିଭାଜନ
(x) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରଲେପନ	(vii) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତର ରାସାୟନିକ ପ୍ରଭାବ

 

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 Economics Solutions Chapter 16 ରାଷ୍ଟ୍ରବିତ୍ତ Short Answer Questions.

CHSE Odisha 12th Class Economics Chapter 16 Short Answer Questions in Odia Medium

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
A. ଦୁଇଟି / ତିନୋଟି ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

1. ରାଷ୍ଟ୍ରବିତ୍ତ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ସମସ୍ତ ସରକାରୀ ସଂସ୍ଥାର ଆୟ-ବ୍ୟୟ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ବିଜ୍ଞାନ ହିଁ ରାଷ୍ଟ୍ରବିତ୍ତ । ଅତଏବ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ବିତ୍ତ କହିଲେ ସରକାରୀ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କ ସମ୍ପଦ ବିନିଯୋଗ, ଏହାର ବଣ୍ଟନ, ଆର୍ଥିକ ସ୍ଥିରତା ଏବଂ ଜନକଲ୍ୟାଣ କାର୍ଯ୍ୟକୁ ବୁଝାଏ । ଅର୍ଥାତ୍ ଏହା ସରକାରଙ୍କ ଆୟବ୍ୟୟ କାର୍ଯ୍ୟାବଳୀର ଆଲୋଚନା କରେ ।

2. ଉନ୍ନୟନ ବ୍ୟୟ କ’ଣ ?
Answer:
ଯେଉଁ ସରକାରୀ ବ୍ୟୟ ଅର୍ଥନୈତିକ ବିକାଶ ନିମନ୍ତେ ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ କରେ, ତାହା ଉନ୍ନୟନ ବ୍ୟୟ । ଜାତୀୟ ଆୟ ବୃଦ୍ଧି ସହିତ ସାମାଜିକ ଓ ଅର୍ଥନୈତିକ ବିକାଶ ଉନ୍ନୟନ ବ୍ୟୟର ପ୍ରମୁଖ ଆଭିମୁଖ୍ୟ । କୃଷି, ଶିଳ୍ପ, ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ, ଶିକ୍ଷା, ଗମନାଗମନ ଇତ୍ୟାଦିର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ହେଉଥ‌ିବା ସରକାରୀ ବ୍ୟୟକୁ ଉନ୍ନୟନ ବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ ।

3. ଅଣଉନ୍ନୟନ ବ୍ୟୟ କ’ଣ ?
Answer:
ସରକାର ଏପରି କେତେକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ବ୍ୟୟ କରିଥା’ନ୍ତି ଯେଉଁଗୁଡ଼ିକ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ବିକାଶ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତି ନାହିଁ । ଏପରି ସମସ୍ତ ସରକାରୀ ବ୍ୟୟକୁ ଅଣଉନ୍ନୟନ ବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ଆଇନ ଓ ଶୃଙ୍ଖଳା, ପ୍ରତିରକ୍ଷା, ପ୍ରଶାସନ ଇତ୍ୟାଦି ପାଇଁ ସରକାର କରୁଥିବା ବ୍ୟୟ ଅଣଉନ୍ନୟନ ବ୍ୟୟରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ।

4. ରାଜସ୍ବ ବ୍ୟୟ କ’ଣ ?
Answer:
ରାଷ୍ଟ୍ରର ଦୈନନ୍ଦିନ ଆବଶ୍ୟକତା ପୂରଣ କରିବା ନିମନ୍ତେ କରାଯାଉଥ‌ିବା ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ବ୍ୟୟକୁ ରାଜସ୍ୱ ବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । କୌଣସି ପରିସମ୍ପତ୍ତି ସୃଷ୍ଟି ଏହାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ନୁହେଁ । ବିଭିନ୍ନ ସରକାରୀ ବିଭାଗର ସାଧାରଣ କାର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ପାଦନ ପାଇଁ ରାଜସ୍ଵ ବ୍ୟୟ କରାଯାଏ ।

5. ପୁଞ୍ଜି ବ୍ୟୟ କ’ଣ ?
Answer:
ରାଷ୍ଟ୍ର ପରିସମ୍ପତ୍ତି ସୃଷ୍ଟି ପାଇଁ ଯେଉଁ ବ୍ୟୟ କରିଥାଏ, ତାହାକୁ ପୁଞ୍ଜି ବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ଏହି ବ୍ୟୟ ରାଷ୍ଟ୍ରର ଉତ୍ପାଦନ କ୍ଷମତା ବୃଦ୍ଧି କରିବା ପାଇଁ ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ କରେ । ବିଭିନ୍ନ ବିକାଶମୂଳକ ପ୍ରକଳ୍ପ ପାଇଁ ରାଷ୍ଟ୍ର ଯେଉଁ ବ୍ୟୟ ବରାଦ କରିଥାଏ, ତାହା ପୁଞ୍ଜି ବ୍ୟୟରେ   ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ।

6. ଯୋଜନା ବ୍ୟୟ କ’ଣ ?
Answer:
ଯେଉଁ ବ୍ୟୟ ପାଇଁ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଯୋଜନାର ଅନୁମୋଦନ ଆବଶ୍ୟକ, ତାହା ଯୋଜନା ବ୍ୟୟ । ବିଭିନ୍ନ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଓ ବିଭାଗର ଆବଶ୍ୟକତା ଅନୁସାରେ ନୂତନ ଭାବେ ପ୍ରସ୍ତାବିତ ଓ ଅନୁମୋଦିତ ବ୍ୟୟକୁ ଯୋଜନା ବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ନୂତନ ରାସ୍ତା, ବନ୍ଧ ଇତ୍ୟାଦିର ନିର୍ମାଣଜନିତ ବ୍ୟୟ ହେଉଛି ଯୋଜନା ବ୍ୟୟ ।

7. ଅଣଯୋଜନା ବ୍ୟୟ କ’’ଣ ?
Answer:
ଯେଉଁ ସରକାରୀ ବ୍ୟୟ ନିମନ୍ତେ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଯୋଜନାର ଅନୁମୋଦନ ଆବଶ୍ୟକ ହୋଇନଥାଏ, ତାହା ଅଣଯୋଜନା ବ୍ୟୟ । ଏହି ବ୍ୟୟଭାର ବହନ କରିବାପାଇଁ ସରକାର ବାଧ୍ୟ । ସ୍ଥାୟୀ କର୍ମଚାରୀମାନଙ୍କ ଦରମା ଓ ପେନ୍‌ସନ୍, ସୁଧ, ପରିଶୋଧ, ଦେଶରକ୍ଷା ପାଇଁ ହେଉଥ‌ିବା ବ୍ୟୟ ହେଉଛି ଅଣଯୋଜନା ବ୍ୟୟ ।

8. କରାଘାତ କ’ଣ ?
Answer:
କରାଘାତ ହେଉଛି କରର ମୂଳ ବୋଝ । ଏହା ମୂଳ କର ଧାର୍ଯ୍ୟ ବିନ୍ଦୁ । ଯେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତି ପ୍ରଥମେ କରର ବୋଝ ବହନ କରେ କିମ୍ବା ସରକାରଙ୍କୁ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଭାବେ କର ପ୍ରଦାନ କରେ, ତାଙ୍କ ଉପରେ କରାଘାତ ହେଲା ବୋଲି କୁହାଯାଏ ।

9. କରାପାତ କ’ଣ ?
Answer:
ପରିଶେଷରେ କର ବୋଝ ବହନ କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ଉପରେ କରାପାତ ହୋଇଥାଏ । ଏହା କର ସ୍ଥାନାନ୍ତରଣର ଅନ୍ତିମ ପରିଣାମ । କରାନ୍ତକରଣର ଶେଷ ବିନ୍ଦୁ ହେଉଛି କରାପାତ ।

10. କର ସ୍ଥାନାନ୍ତରଣ କ’ଣ ?
Answer:
ଯେଉଁ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ କରଭାର ବାରମ୍ବାର ସ୍ଥାନାନ୍ତର ଘଟେ, ତାହାକୁ କର ସ୍ଥାନାନ୍ତରଣ କୁହାଯାଏ । କ୍ରୟ-ବିକ୍ରୟ ମାଧ୍ୟମରେ ସ୍ଥାନାନ୍ତରଣ ସମ୍ଭବ ହୋଇଥାଏ । ଯଦି କରଭାର ଉତ୍ପାଦନକାରୀଠାରୁ ଖାଉଟି ନିକଟକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତର ଘଟେ, ତାହାକୁ ଅଗ୍ରଗାମୀ ସ୍ଥାନାନ୍ତରଣ କୁହାଯାଏ । ଯେତେବେଳେ କରଭାର ଉତ୍ପାଦନକାରୀଠାରୁ କଞ୍ଚାମାଲ ମାଲିକ ନିକଟକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତର ଘଟେ, ତାହାକୁ ପଶ୍ଚାତ୍ମାମୀ ସ୍ଥାନାନ୍ତରଣ
କୁହାଯାଏ ।

11. ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କର କ’ଣ ?
Answer:
ଯେଉଁ କରର କରାଘାତ ଓ କରାପାତ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ହିଁ ବହନ କରନ୍ତି, ତାହାକୁ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କର କୁହାଯାଏ । ଏଠାରେ କର ସ୍ଥାନାନ୍ତରଣ ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ । ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କରର ଦାତା ଓ ବୋଝ ବହନକାରୀ ଜଣେ । ଆୟକର ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କରର ଉଦାହରଣ ।

12. ପରୋକ୍ଷ କର କ’ଣ ?
Answer:
ଯେଉଁ କରର କରାଘାତ ଓ କରାପାତ ବିଭିନ୍ନ ବ୍ୟକ୍ତି ବହନ କରିଥା’ନ୍ତି, ତାହାକୁ ପରୋକ୍ଷ କର କୁହାଯାଏ । ଏଠାରେ ‘କରଦାତା’ ଓ କରଭାର ବହନକାରୀ ଭିନ୍ନ ବ୍ୟକ୍ତି ଅଟନ୍ତି । ପରୋକ୍ଷ କର ସ୍ଥାନାନ୍ତରକ୍ଷମ । ତେଣୁ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଉପରେ କରାଘାତ ହେଲାବେଳେ ଅନ୍ୟ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଉପରେ କରାପାତ ହୋଇଥାଏ ।

13. ପ୍ରଗାମୀ କର କ’ଣ ?
Answer:
ଯେଉଁ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଆୟର ବୃଦ୍ଧି ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ କରର ହାର ବୃଦ୍ଧି ହୁଏ, ସେହି କରକୁ ପ୍ରଗାମୀ କର କୁହାଯାଏ । ଆୟକର ପ୍ରଗାମୀ କରର ଏକ ଜ୍ଵଳନ୍ତ ଉଦାହରଣ । ଏଠାରେ ବିଭିନ୍ନ ଆୟ ସ୍ତର ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ କର ହାର ପ୍ରଚଳିତ ହୋଇଥାଏ ।

14. ପ୍ରତିଗାମୀ କର କ’ଣ ?
Answer:
ଆୟ ବୃଦ୍ଧି ହେଲେ ଯଦି କରର ହାର ହ୍ରାସ ହୁଏ, ତେବେ ଏହି କରକୁ ପ୍ରତିଗାମୀ କର କୁହାଯାଏ । ପ୍ରତିଗାମୀ କର କ୍ଷେତ୍ରରେ କରଦାତାଙ୍କର ଆୟ ବୃଦ୍ଧି ହେବାଫଳରେ କରର ହାର ହ୍ରାସ ହୁଏ ଏବଂ ଆୟ ହ୍ରାସ ହେବା ଫଳରେ କରର ହାର ବୃଦ୍ଧି ହୁଏ । ଏହି କରର ବୋଝ ଧନୀମାନଙ୍କ ଉପରେ କମ୍ ଓ ଦରିଦ୍ରମାନଙ୍କ ଉପରେ ବେଶି ପଡ଼ିଥାଏ । ବିକ୍ରିକର, ଅବକାରୀ ଶୁଳ୍‌କ ପ୍ରଭୃତି ପ୍ରତିଗାମୀ କରର ଉଦାହରଣ ।

15. ଆନୁପାତିକ କର କ’ଣ ?
Answer:
ଯେତେବେଳେ କରହାର ଆୟର ହ୍ରାସ ଓ ବୃଦ୍ଧି ସହିତ ସମ୍ପର୍କିତ ନ ହୋଇ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କାଳ ପାଇଁ ସ୍ଥିର ରହେ, ସେହି ପ୍ରକାର କରକୁ ଆନୁପାତିକ କର କୁହାଯାଏ । ଏ କ୍ଷେତ୍ରରେ କରଦାତାଙ୍କୁ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ହାରରେ କର ଦେବାକୁ ହୋଇଥାଏ । ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷଙ୍କର ଆୟ ବୃଦ୍ଧି ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ କର ଆଦାୟ ବୃଦ୍ଧି ହୁଏ; କିନ୍ତୁ କରର ହାରରେ କୌଣସି ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୁଏ ନାହିଁ ।

16. ଫିଡ୍ କ’ଣ ?
Answer:
କୌଣସି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସେବା ନିମନ୍ତେ ସରକାରଙ୍କୁ ଦିଆଯାଉଥିବା ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଦେୟକୁ ଫିଜ୍ କୁହାଯାଏ । ଫିଦାତାଙ୍କୁ ବିଶେଷ ସୁବିଧା ଦେବାପାଇଁ ହେଉଥ‌ିବା ବ୍ୟୟର କିଛି ଅଂଶ ସରକାର ଫିଜ୍ ଆକାରରେ ଆଦାୟ କରିଥା’ନ୍ତି । କୋର୍ଟ ଫିଡ୍ ରେଜିଷ୍ଟ୍ରୀକରଣ ଫିଜ୍, ଲାଇସେନ୍ସ ଫିଜ୍ ଇତ୍ୟାଦି ଫିଜ୍‌ର ଉଦାହରଣ ।

17. ଜୋରିମାନା କ’ଣ ?
Answer:
ନ୍ୟାୟପ୍ରଦାନ ଓ ସୁସ୍ଥ ପ୍ରଶାସନ ପାଇଁ ସରକାର ଜୋରିମାନା ଆଦାୟ କରିଥା’ନ୍ତି । ଏହା ଆଇନ ଭଙ୍ଗକାରୀଙ୍କ ପାଇଁ ଅର୍ଥଦଣ୍ଡ । ଜୋରିମାନା ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ରାଜସ୍ବର ଏକ ଅଂଶ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ମୋଟ ରାଜସ୍ୱରେ ଏହାର ଅଂଶ ଖୁବ୍ କମ୍ ।

18. ବାଜ୍ୟାପ୍ତି କ’ଣ ?
Answer:
ଚୁକ୍ତିଭଙ୍ଗ କିମ୍ବା ସ୍ଥିରୀକୃତ କାର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ପାଦନ କରିନଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷଙ୍କଠାରୁ ସରକାର ଦଣ୍ଡସ୍ଵରୂପ ସେମାନେ ଅମାନତ ରୂପେ ରଖୁଥ‌ିବା ଅର୍ଥ ଫେରସ୍ତ କରନ୍ତି ନାହିଁ । ତାହାକୁ ବାଜ୍ୟାପ୍ତି କୁହାଯାଏ । ଉଦାହରଣସ୍ୱରୂପ, ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରାର୍ଥୀ କିଛି ଅମାନତ ଜମା ଦିଅନ୍ତି । ସର୍ଭେ ମୁତାବକ ଯଦି ଜଣେ ପ୍ରାର୍ଥୀ ମୋଟ ଭୋଟର ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଶତାଂଶ ଭୋଟ ଆକାରରେ ପାଆନ୍ତି ନାହିଁ, ତେବେ ରଖୁଥ‌ିବା ଅମାନତରୁ ସେ ବଞ୍ଚତ ହୁଅନ୍ତି ଏବଂ ଉକ୍ତ ଅମାନତ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ରାଜସ୍ବର ଏକ ଅଂଶରେ ପରିଣତ ହୁଏ ।

19. ରାଜଭୁକ୍ତି କ’ଣ ?
Answer:
ଆଇନାନୁମୋଦିତ ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ ନଥ‌ିବା କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତିର ମୃତ୍ୟୁ ଘଟିଲେ ତାଙ୍କ ସମ୍ପରି ସରକାରଙ୍କଦ୍ୱାରା ଅଧିକୃତ ହୋଇଥାଏ । ଏହାକୁ ରାଜଭୁକ୍ତି କୁହାଯାଏ । ଆଇନ ଶୃଙ୍ଖଳା ରକ୍ଷା ପାଇଁ ସରକାର ଉତ୍ତରାଧ୍ୟାକାରୀ ବିହୀନ ସମ୍ପରିକୁ ନିଜ ମାଲିକାନାକୁ ଆଣନ୍ତି ।

20. କର କ’ଣ ?
Answer:
କର ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ରାଜସ୍ବର ସର୍ବବୃହତ୍ ଉତ୍ସ । କୌଣସି ବିଶେଷ ସୁବିଧା ସହ ସମ୍ପର୍କ ନଥାଇ, ସର୍ବସାଧାରଣଙ୍କ ସ୍ବାର୍ଥରେ ବ୍ୟୟ କରିବାପାଇଁ ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷ ସରକାରଙ୍କୁ ଦେଉଥ‌ିବା ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଦେୟକୁ କର କୁହାଯାଏ । ତେଣୁ, କୌଣସି ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ସୁବିଧାର ଆଶା ନରଖ୍ ଜନସାଧାରଣ ସରକାରଙ୍କୁ ଦେଉଥ‌ିବା ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଦେୟକୁ କର କହନ୍ତି ।

B. ନିମ୍ନଲିଖ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ପାଞ୍ଚଟି| / ଛଅଟି ବାକ୍ୟରେ ଦିଅ ।

1. ବିଶେଷ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କ’ଣ ?
Answer:
ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଅଞ୍ଚଳର ଜନସାଧାରଣଙ୍କୁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ସୁବିଧା ପ୍ରଦାନ କରି ସରକାର ସେମାନଙ୍କଠାରୁ ଯେଉଁ ଦେୟ ଆଦାୟ କରନ୍ତି, ତାହାକୁ ବିଶେଷ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କୁହାଯାଏ । ରାସ୍ତା ନିର୍ମାଣ, ଜଳଯୋଗାଣ, ନଦୀବନ୍ଧ ନିର୍ମାଣ ଇତ୍ୟାଦି ଉନ୍ନୟନମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମଦ୍ୱାରା ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଅଞ୍ଚଳର ବିକାଶ ଘଟେ । କେତେକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସମ୍ପତ୍ତି ମାଲିକ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ସୁବିଧା ପାଆନ୍ତି ।

ସେମାନଙ୍କ ସମ୍ପତ୍ତିର ମୂଲ୍ୟରେ ହଠାତ୍‌ ବୃଦ୍ଧି ଘଟେ । ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ସୁବିଧା ପାଉଥବା ସମ୍ପଭି ମାଲିକଙ୍କଠାରୁ ସରକାର ଆନୁପାତିକ ହାରରେ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ ଆଦାୟ କରନ୍ତି । ଏହା ଉନ୍ନୟନମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟରେ ହୋଇଥିବା ସରକାରୀ ବ୍ୟୟର ଏକ ଅଂଶ । ଏହାକୁ ସମନ୍ବିତ କର ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।

2. ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କର କ’ଣ ?
Answer:
ଯେଉଁ କରର କରାଘାତ ଓ କରାପାତ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ହିଁ ବହନ କରନ୍ତି, ତାହାକୁ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କର କୁହାଯାଏ । ଏଠାରେ କର ସ୍ଥାନାନ୍ତରଣ ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ । ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କରର ଦାତା ଓ ବୋଝ ବହନକାରୀ ଜଣେ । ତେଣୁ ଯେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷଙ୍କ ଉପରେ ସରକାର ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କର ଧାର୍ଯ୍ୟ କରନ୍ତି ସେ ନିଜେ କରଦାତା ଓ କରଭାର ବହନକାରୀ ।

ଆୟକର, ସମ୍ପରି କର, ବୃତ୍ତି କର ଇତ୍ୟାଦି ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କରର ଉଦାହରଣ । ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କର କ୍ଷେତ୍ରରେ ନାଗରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧର ବିକାଶ ସାଧୂ ହୋଇଥାଏ । ଫଳରେ ସେ ସରକାରଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ୍ ପ୍ରତି ସଚେତନ ରହେ ।

3. ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କର ସାଧୁତା ଉପରେ ଏକ କର – ଏପରି କାହିଁକି କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କର କ୍ଷେତ୍ରରେ କରାଘାତ ଓ କରାପାତ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ବହନ କରନ୍ତି । ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କରର ଦାତା ଓ ବୋଝ ବହନକାରୀ ଜଣେ । ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କର କରଦାତାଙ୍କ ନିଜସ୍ୱ ଆୟ ଓ ସମ୍ପତ୍ତି ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ସ୍ଵେଚ୍ଛାକୃତ ଘୋଷଣା ଉପରେ ପର୍ଯ୍ୟବସିତ । ତେଣୁ ଅସାଧୁ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ପାଇଁ କର ଠକେଇର ସମ୍ଭାବନା ଅଧିକ ।

ପ୍ରକୃତରେ, ଜଣେ ସାଧୁ ଓ ସଟ କିମ୍ବା ନିଜ ଆୟ ବା ସମ୍ପତ୍ତି ଲୁଚାଇ ପାରୁନଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କର ଦେଇଥାନ୍ତି । ତେଣୁ, କୁହାଯାଏ ଯେ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କର ସାଧୁତା ଉପରେ ଏକ କର ।

4. ବିନିଯୋଗରେ ରାଷ୍ଟ୍ରର ଆଭିମୁଖ୍ୟ କିପରି ହୋଇଥାଏ ?
Answer:
ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ପାଇଁ ଭବିଷ୍ୟତ ସର୍ବଦା ଅନିଶ୍ଚିତ । ତାଙ୍କ ପାଇଁ ବର୍ତ୍ତମାନର ଗୁରୁତ୍ଵ ଅଧିକ । ଭବିଷ୍ୟତର ଆୟ ଅପେକ୍ଷା ବର୍ତ୍ତମାନର ଆୟ ଅଧିକ କାମ୍ୟ । କିନ୍ତୁ, ରାଷ୍ଟ୍ରର ଆଭିମୁଖ୍ୟ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର । ରାଷ୍ଟ୍ର ଚିରସ୍ଥାୟୀ । ଏହାର ଉଭୟ ବର୍ତ୍ତମାନ ଓ ଭବିଷ୍ୟତ ପିଢ଼ୀ ପ୍ରତି ସମାନ ଦାୟିତ୍ୱ ରହିଛି । ତେଣୁ ରାଷ୍ଟ୍ର କେବଳ ବର୍ତ୍ତମାନ ପାଇଁ ବିନିଯୋଗ ନ କରି ଭବିଷ୍ୟତ ପାଇଁ ମଧ୍ଯ ବିନିଯୋଗ କରିଥାଏ । ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ବିନିଯୋଗ ଉଭୟ ସ୍ଵଳ୍ପକାଳୀନ ଓ ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ହୋଇପାରେ ।

5. କିପରି ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ରାଜସ୍ବ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଆୟର ଏକ ଅଂଶବିଶେଷ ।
Answer:
ଆଧୁନିକ ରାଷ୍ଟ୍ର ଜନକଲ୍ୟାଣକାରୀ । ଜନକଲ୍ୟାଣ ପାଇଁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ରାଷ୍ଟ୍ର ପ୍ରଚୁର ଆୟ ଆବଶ୍ୟକ କରିଥାଏ । ଯେଉଁ ରାଷ୍ଟ୍ରର ଆୟ ଯେତେ ଅଧ୍ଯକ, ସେହି ରାଷ୍ଟ୍ରର ବ୍ୟୟ ପରିସୀମା ସେତେ ବ୍ୟାପକ । ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ରାଜସ୍ଵ, ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଆୟର ଏକ ଅଂଶ । ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଆୟ ସରକାରଙ୍କ ସମସ୍ତ ପ୍ରାପ୍ତିକୁ ବୁଝାଏ ।

ରାଜସ୍ୱ ସହିତ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଋଣ, ଅଧ‌ିକ ନୋଟ୍ ପ୍ରଚଳନ, ସରକାରୀ ଉଦ୍ୟୋଗରୁ ହେଉଥ‌ିବା ଲାଭ ଇତ୍ୟାଦି ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଆୟର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ । ସରକାର କେତେକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କ୍ଷେତ୍ରରୁ କରୁଥିବା ଆୟ ହିଁ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ରାଜସ୍ବ । ଏହା ଏକ ସୀମିତ ଧାରଣା । ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ରାଜସ୍ବର ବିଭିନ୍ନ ଉତ୍ସ ରହିଛି ।

6. କର କ’ଣ ?
Answer:
କର ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ରାଜସ୍ବର ସର୍ବବୃହତ୍ ଉତ୍ସ । ସର୍ବସାଧାରଣଙ୍କ ସ୍ବାର୍ଥରେ ବ୍ୟୟ କରିବାପାଇଁ ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷ ସରକାରଙ୍କୁ ଦେଉଥ‌ିବା ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଦେୟକୁ କର କୁହାଯାଏ । କର ସରକାରଙ୍କ ପ୍ରତି ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ଏକ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଦେୟ । କର ନ ଦେବା ଆଇନତଃ ଏକ ଦଣ୍ଡନୀୟ ଅପରାଧ । କର ପ୍ରଦାନ କରି କରଦାତା କୌଣସି ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ସୁବିଧା ପାଇନଥାଏ । ଅର୍ଥାତ୍, କର ବିନିମୟରେ ସରକାର କରଦାତାଙ୍କୁ କୌଣସି ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ସୁବିଧା ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତି ନାହିଁ । କରପ୍ରଦାନ ଏକ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଦାୟିତ୍ଵ ।

7. ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ବ୍ୟୟ କ’ଣ ?
Answer:
ଆଧୁନିକ ରାଷ୍ଟ୍ର ଏକ ଜନକଲ୍ୟାଣକାରୀ ରାଷ୍ଟ୍ର । ଜନସାଧାରଣଙ୍କ କଲ୍ୟାଣ ନିମନ୍ତେ ସରକାର ବିଭିନ୍ନ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ହାତକୁ ନିଅନ୍ତି ଏବଂ ସେଥ‌ିପାଇଁ ବ୍ୟୟ କରିଥା’ନ୍ତି । ଏହାକୁ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ବ୍ୟୟ ବା ସରକାରୀ ବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ସୁତରାଂ, ସର୍ବସାଧାରଣଙ୍କ ସାମାଜିକ ଓ ଅର୍ଥନୈତିକ କଲ୍ୟାଣ ନିମନ୍ତେ ରାଷ୍ଟ୍ର ଯେଉଁ ବ୍ୟୟ କରେ, ତାହାକୁ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ ।

ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ବ୍ୟୟ ସମୟରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ସରକାର ବିଚାରବନ୍ତ ହେବା ଉଚିତ । ତେଣୁ ରାଷ୍ଟ୍ର ନିଜସ୍ଵ ସମ୍ବଳକୁ ଏପରି ବାଣ୍ଟିବା ଆବଶ୍ୟକ ଯଦ୍ବାରା ଜନସାଧାରଣଙ୍କର ମୋଟ ସୁବିଧା ସର୍ବାଧ‌ିକ ହୋଇପାରିବ ।

8. ବାଣିଜ୍ୟିକ ରାଜସ୍ୱ କ’ଣ ?
Answer:
ସରକାର ଏକ ଉଦ୍ୟୋକ୍ତା ମଧ୍ୟ । ସରକାରୀ ଉଦ୍ୟୋଗରେ ଉତ୍ପାଦିତ ବିଭିନ୍ନ ଦ୍ରବ୍ୟ ଓ ସେବା! ବିକ୍ରୟ କରି ସରକାର ଯେଉଁ ରାଜସ୍ଵ ପାଇଥା’ନ୍ତି, ତାହାକୁ ବାଣିଜ୍ୟିକ ରାଜସ୍ୱ କୁହାଯାଏ । ସରକାରୀ ଦ୍ରବ୍ୟ ଓ ସେବା ପ୍ରତିବଦଳରେ ଜନସାଧାରଣ ଦର ଦେଇଥା’ନ୍ତି । ତେଣୁ ଦର ବାଣିଜ୍ୟିକ ରାଜସ୍ବର ଅନ୍ୟ ନାମ ।

ରେଳବାଇ, ଡାକ ବ୍ୟବସ୍ଥା, ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ପରିବହନ ବ୍ୟବସ୍ଥା, ସରକାରୀ ଉଦ୍ୟୋଗ,ଖଣି ଜଙ୍ଗଲ ଇତ୍ୟାଦିରୁ ମିଳୁଥିବା ରାଜସ୍ବ ବାଣିଜ୍ୟିକ ରାଜସ୍ଵର ଅଂଶବିଶେଷ । ଏହା ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ରାଜସ୍ବର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଉତ୍ସ ।

9. ଫିଜ୍ କ’ଣ ?
Answer:
କୌଣସି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସେବା ନିମନ୍ତେ ସରକାରଙ୍କୁ ଦିଆଯାଉଥ‌ିବା ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଦେୟକୁ ଫିଜ୍ କୁହାଯାଏ । ଫିଦାତାଙ୍କୁ ବିଶେଷ ସୁବିଧା ଦେବାପାଇଁ ହେଉଥ‌ିବା ବ୍ୟୟର କିଛି ଅଂଶ ସରକାର ଫିଜ୍ ଆକରରେ ଆଦାୟ କରିଥା’ନ୍ତି ! ଫିଜ୍ ପ୍ରଦାନକାରୀ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ସୁବିଧା ପାଇଥା’ନ୍ତି । ସୁବିଧା ଓ ଫିଜ୍ ସମାନୁପାତିକ ନୁହଁନ୍ତି ।

ଫିଲ୍ମ୍ ଅପେକ୍ଷା ସୁବିଧାର ମୂଲ୍ୟ ଅଧିକ । କେବଳ ବିଶେଷ ସୁବିଧା ଲାଭ କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ପାଇଁ ଫିଜ୍ ଏକ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଦେୟ । କୋର୍ଟ ଫିଜ୍, ରେଜିଷ୍ଟ୍ରୀକରଣ ଫିଜ୍, ଲାଇସେନ୍ସ ଫିଜ୍ ଇତ୍ୟାଦି ଫିଜ୍‌ର ଉଦାହରଣ ।

10. ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କର କ’ଣ ?
Answer:
ଯେଉଁ କରର କରାଘାତ ଓ କରାପାତ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ହିଁ ବହନ କରନ୍ତି ତାହାକୁ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କର କୁହାଯାଏ । ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କରର ଦାତା ଓ ବୋଝ ବହନକାରୀ ଜଣେ । ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କର କରାଦାତାର ଦେଇ ପାରିବାର ସାମର୍ଥ୍ୟ ଉପରେ ପର୍ଯ୍ୟବସିତ । ତେଣୁ ଧନୀକ ଶ୍ରେଣୀ ଅଧ୍ଵ କର ଦେଇଥା’ନ୍ତି । ଫଳରେ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କର ସମାନତା ସହିତ ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କ୍ଷେତ୍ରରେ ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ କରେ ।

ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କର କ୍ଷେତ୍ରରେ କରଦାତା ଓ ସରକାରଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ସମ୍ପର୍କ ରହିଥାଏ । ସେ ସରକାରଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ପ୍ରତି ସଚେତନ ରହେ । ଫଳରେ ନାଗରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧର ବିକାଶ ସାଧୂତ ହୋଇଥାଏ ।

11. ପରୋକ୍ଷ କର କ’ଣ ?
Answer:
ଯେଉଁ କରର କରାଘାତ ଓ କରାପାତ ବିଭିନ୍ନ ବ୍ୟକ୍ତି ବହନ କରିଥା’ନ୍ତି; ତାହାକୁ ପରୋକ୍ଷ କର କୁହାଯାଏ । ଏଠାରେ କରଦାତା ଓ କରଭାର ବହନକାରୀ ଭିନ୍ନ ବ୍ୟକ୍ତି ଅଟନ୍ତି । ପରୋକ୍ଷ କର ସ୍ଥାନାନ୍ତରଣକ୍ଷମ । ତେଣୁ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଉପରେ କରାଘାତ ହେଲାବେଳେ ଅନ୍ୟ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଉପରେ କରାପାତ ହୋଇଥାଏ ।

ଦ୍ରବ୍ୟକର ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ପ୍ରଥମେ ସରକାରଙ୍କ ନିକଟରେ ପଇଠ କରିଥା’ନ୍ତି । କିନ୍ତୁ, ତତ୍ପରେ ଦ୍ରବ୍ୟର ଦାମ୍‌ରେ କର ମିଶାଇ ଖାଉଟିକୁ ଅଧିକ ଦରରେ ବିକ୍ରି କରିବାଦ୍ୱାରା କର ସ୍ଥାନାନ୍ତରଣ ହୋଇଥାଏ । ତେଣୁ ଦ୍ରବ୍ୟକର ଏକ ପରୋକ୍ଷ କର । ବିକ୍ରିକର, ଉତ୍ପାଦନ ଶୁଳ୍‌କ, ସୀମା ଶୁଳ୍‌କ, ପ୍ରମୋଦ କର, ମୂଲ୍ୟଯୁକ୍ତ କର ଇତ୍ୟାଦି ପରୋକ୍ଷ କରର ଉଦାହରଣ ।

12. ରାଜସ୍ବ ବ୍ୟୟ କ’ଣ ?
Answer:
ସରକାର ନିଜର ଦୈନନ୍ଦିନ କାର୍ଯ୍ୟନିର୍ବାହ ସକାଶେ ଯେଉଁ ବ୍ୟୟ ବରାଦ କରିଥା’ନ୍ତି, ତାହାକୁ ରାଜସ୍ବ ବ୍ୟୟ ବୋଲି କୁହାଯାଏ । ଉକ୍ତ ବ୍ୟୟଦ୍ବାରା ରାଷ୍ଟ୍ରର କୌଣସି ପରିସମ୍ପତ୍ତି ସୃଷ୍ଟି ହେବାର ସମ୍ଭାବନା ନଥାଏ । ସରକାରଙ୍କ ଅନ୍ତିମ ଉପଭୋଗ ବ୍ୟୟ ଏହି ଶ୍ରେଣୀଭୁକ୍ତ ହୋଇଥାଏ । ବିଭିନ୍ନ ସରକାରୀ ବିଭାଗର ସାଧାରଣ କାର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ପାଦାନ ପାଇଁ ରାଜସ୍ବ ବ୍ୟୟ କରାଯାଏ ।

ଅତଏବ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ସେବା ଯୋଗାଇବାପାଇଁ ସରକାରୀ ବିଭାଗଗୁଡ଼ିକ ଯେଉଁ ଦୈନନ୍ଦିନ ବ୍ୟୟ କରିଥା’ନ୍ତି, ତାହାକୁ ରାଜସ୍ବ ବ୍ୟୟ ବୋଲି କୁହାଯାଏ । ଏହି ରାଜସ୍ବ ବ୍ୟୟ, ରାଜସ୍ବ ଆୟରୁ ଭରଣା କରାଯାଇଥାଏ ।

13. ଉନ୍ନୟନ ବ୍ୟୟ କ’ଣ ?
Answer:
ଯେଉଁ ସରକାରୀ ବ୍ୟୟଦ୍ୱାରା ଦେଶରେ ଉତ୍ପାଦନ ଓ ବାସ୍ତବ ଆୟ ବୃଦ୍ଧି ହୋଇ ଆର୍ଥନୀତିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହୋଇଥାଏ, ସେହି ବ୍ୟୟକୁ ଉନ୍ନୟନ ବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ଏହାକୁ ମଧ୍ୟ ଉତ୍ପାଦୀ ବ୍ୟୟ କୁହାଯାଇଥାଏ । ଭାରତ ଭଳି ଏକ ବିକାଶମୁଖୀ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ଉନ୍ନୟନ ବ୍ୟୟର ଗୁରୁତ୍ଵ ସର୍ବାଧ‌ିକ ।

ମୋଟ ଜାତୀୟ ଆୟ ଓ ମୁଣ୍ଡପିଛା ଆୟ ବୃଦ୍ଧିର ଲକ୍ଷ୍ୟ ଆମ ଦେଶର ଆର୍ଥିକ ନୀତିର ମୁଖ୍ୟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ । ୧୯୫୧ ମସିହାଠାରୁ ଆମ ଦେଶରେ ଏହି ବ୍ୟୟର ଗୁରୁତ୍ବ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଅଛି । ଶିକ୍ଷା, ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ, ପରିବାର କଲ୍ୟାଣ, ଶ୍ରମ ଓ ନିଯୁକ୍ତି, କୃଷି, ଶିଳ୍ପ, ପରିବହନ ଇତ୍ୟାଦି ବିଭିନ୍ନ ଉନ୍ନୟନମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ବହନ କରାଯାଉଥ‌ିବା ସରକାରୀ ଖର୍ଚ୍ଚକୁ ଉନ୍ନୟନ ବ୍ୟୟ ବୋଲି ବିଚାର କରାଯାଇଥାଏ ।

C. ପାଞ୍ଚଟି/ଛଅଟି ବାକ୍ୟରେ ନିମ୍ନଲିଖ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

1. ଦାନ ଓ ଅନୁଦାନ :
Answer:
ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷ କୌଣସି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ସ୍ୱେଚ୍ଛାକୃତ ଭାବେ ସରକାରଙ୍କୁ ଦେଉଥ‌ିବା ଅର୍ଥ ବା ସମ୍ପତ୍ତିକୁ ଦାନ କୁହାଯାଏ । ସାଧାରଣତଃ କୌଣସି ବିପତ୍ତିର ମୁକାବିଲା ପାଇଁ ବଦାନ୍ୟ ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷ ସରକାରଙ୍କୁ ଦାନ ଦେଇଥା’ନ୍ତି । ଯୁଦ୍ଧ, ବାତ୍ୟା, ବନ୍ୟା ଇତ୍ୟାଦିର ମୁକାବିଲା ପାଇଁ ଦାନ ସରକାରଙ୍କୁ ସହାୟତା ଯୋଗାଇଥାଏ । ଅବଶ୍ୟ, ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ରାଜସ୍ୱରେ ଦାନର ଗୁରୁତ୍ଵ ନଗଣ୍ୟ ।

ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ଗୋଟିଏ ସରକାର ଅନ୍ୟ ଏକ ସରକାରଙ୍କୁ କୌଣସି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ହେଉଥ‌ିବା ସହାୟତାକୁ ଅନୁଦାନ କୁହାଯାଏ । ଆମ ଦେଶରେ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ ଓ ଶିକ୍ଷାର ବିକାଶ, ରାସ୍ତା ଓ ଗୃହ ନିର୍ମାଣ ଇତ୍ୟାଦି ନିମନ୍ତେ ରାଜ୍ୟମାନଙ୍କୁ ଅନୁଦାନ ଦେଇଥା’ନ୍ତି । ଆମ ଦେଶ ମଧ୍ୟ ବିଦେଶରୁ ଅନୁଦାନ ପାଇପାରେ । ଏହାକୁ ବିଦେଶୀ ଅନୁଦାନ କୁହାଯାଏ । ଅନୁଦାନ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ରାଜସ୍ଵରେ ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରେ ।

2. କର ଓ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ :
Answer:
କର ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଦେୟ; କିନ୍ତୁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କେବଳ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ସୁବିଧା ପାଉଥ‌ିବା ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷଙ୍କ ପାଇଁ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଦେୟ । କର କରଦାତାଙ୍କୁ କୌଣସି ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ସୁବିଧା ଦେଇନଥାଏ; କିନ୍ତୁ ବିଶେଷ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣରୁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ସୁବିଧା ମିଳିଥାଏ । କରର ପରିସର ସମଗ୍ର ରାଷ୍ଟ୍ର । ସରକାର ସମଗ୍ର ରାଷ୍ଟ୍ରରୁ କର ଆଦାୟ କରନ୍ତି; କିନ୍ତୁ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର କରିଥା’ନ୍ତି । କର ସର୍ବଦା ସମାନୁପାତୀ ହୋଇନଥାଏ; କିନ୍ତୁ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ ସର୍ବଦା ସମାନୁପାତୀ ହୋଇଥାଏ । କର ବାରମ୍ବାର ଧାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଏ କିନ୍ତୁ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ ଥରେ ମାତ୍ର ଧାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଏ ।

3. ଫିଜ୍ ଓ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ :
Answer:
ଫିଲ୍ମର ପରିଚାଳନା କ୍ଷେତ୍ର ବ୍ୟାପକ । ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସେବା ପାଇଁ ଯେକୌଣସି ସ୍ଥାନରେ ଏହା ଧାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଏ; କିନ୍ତୁ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ନିର୍ଦ୍ଧାରଣର ପରିଚାଳନା କ୍ଷେତ୍ର ସୀମିତ । ଏହା ଆଞ୍ଚଳିକ ଉନ୍ନୟନ ନିମନ୍ତେ ଧାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଇଥାଏ । ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସୁବିଧା ଉପଭୋଗ ପାଇଁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଥର ଫିଜ୍ ଦେବାକୁ ହୋଇଥାଏ । ତେଣୁ ଫିଜ୍ ବାରମ୍ବାର ଦିଆଯାଏ; କିନ୍ତୁ ବିଶେଷ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ ଥରେ ମାତ୍ର ଦେବାକୁ ହୋଇଥାଏ ।

ଯେକୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସେବାପାଇଁ ସରକାରଙ୍କଦ୍ଵାରା ଧାର୍ଯ୍ୟ ଫିଜ୍ ଦେଇଥା’ନ୍ତି; କିନ୍ତୁ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କେବଳ ବିଶେଷ ସୁବିଧା ଲାଭ କରିଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଧାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଏ ।

4. କର ଓ ଦର :
Answer:
କରି ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଦେୟ; କିନ୍ତୁ ଦର ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ନୁହେଁ । କେବଳ ସରକାରଙ୍କଦ୍ଵାରା ପ୍ରସ୍ତୁତ ଦ୍ରବ୍ୟ ଓ ସେବା କ୍ରୟ କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷ ଦର ଦେଇଥା’ନ୍ତି । ଏହା ସ୍ୱେଚ୍ଛାକୃତ । କର କରଦାତାଙ୍କୁ କୌଣସି ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ସୁବିଧା ଦେଇନଥାଏ; କିନ୍ତୁ ଦର ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ସୁବିଧା ଦେଇଥାଏ । ସେବା ପରିବ୍ୟୟ ସହ କରର କୌଣସି ସମ୍ପର୍କ ନଥାଏ, କିନ୍ତୁ ସେବା ପରିବ୍ୟୟ ସହିତ ଦରର ପୂର୍ଣ ସମ୍ପର୍କ ରହିଛି । ସର୍ବସାଧାରଣଙ୍କ କଲ୍ୟାଣ ନିମନ୍ତେ କର ଦିଆଯାଏ; କିନ୍ତୁ କେବଳ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସନ୍ତୋଷ ନିମନ୍ତେ ଦର ଦିଆଯାଏ ।

5. କର ଓ ଫିଜ୍ :
Answer:
କର ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଦେୟ; କିନ୍ତୁ, ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ କୌଣସି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସେବା ଉପଭୋଗ କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷଙ୍କ ପାଇଁ ଫିଜ୍ ଏକ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଦେୟ । ସରକାରଙ୍କ ବ୍ୟୟ ତୁଲାଇବା ନିମନ୍ତେ କର ଆଦାୟ କରାଯାଏ; କିନ୍ତୁ ପ୍ରଶାସନିକ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଫିଜ୍ ଆଦାୟର ମୁଖ୍ୟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ । ସାଧାରଣ ସୁବିଧା ପାଇଁ କର ଧାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଇଥାଏ; କିନ୍ତୁ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସୁବିଧା ପାଇଁ ଫିଜ୍ ଧାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଏ । ସରକାରଙ୍କଦ୍ୱାରା ପ୍ରଦତ୍ତ ସେବା ପାଇଁ ଦେଉଥ‌ିବା ବ୍ୟୟ ସହିତ କରର କୌଣସି ସମ୍ପର୍କ ନଥିଲାବେଳେ ସେବା ପରିବ୍ୟୟ ସହିତ ଫିଡ୍‌ର ସମ୍ପର୍କ ଦେଖ‌ିବାକୁ ମିଳେ ।

6. ରାଜସ୍ଵ ବ୍ୟୟ ଓ ପୁଞ୍ଜି ବ୍ୟୟ :
Answer:
ଯେଉଁ ବ୍ୟୟ ସରକାରଙ୍କଦ୍ଵାରା ସଂଗୃହୀତ ରାଜସ୍ୱ; ଯଥା – କର, ରେଳବାଇ, ଡାକ ଓ ତାର, ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସରକାରୀ କାର୍ଯ୍ୟରୁ ସଂଗୃହୀତ ଅର୍ଥଦ୍ଵାରା ସଂଘଟିତ ହୋଇଥାଏ, ତାହାକୁ ରାଜସ୍ବ ବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ସରକାରଙ୍କ ବିଭିନ୍ନ ବିଭାଗ ଓ ପ୍ରଶାସନ ତଥା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସ୍ଥାୟୀ ସେବା ପ୍ରଦାନକାରୀ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସ୍ଵାଭାବିକ ପରିଚାଳନା ନିମନ୍ତେ ରାଜସ୍ୱ ବ୍ୟୟ କରାଯାଇଥାଏ ।

ସଂକ୍ଷେପରେ କହିବାକୁ ଗଲେ ସରକାରଙ୍କ ଯେଉଁ ବ୍ୟୟ ପରିସମ୍ପତ୍ତି ବା ସମ୍ପଦ ସୃଷ୍ଟି କରିବାରେ ଉପଯୋଗ ହୁଏ ନାହିଁ, ତାହାକୁ ରାଜସ୍ବ ବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ସରକାରଙ୍କର ପରିଚାଳନା ବାବଦ ବ୍ୟୟ, ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାୟୀ ସେବାକ୍ଷେତ୍ର ନିମନ୍ତେ ବ୍ୟୟ, ସରକାରୀ ଋଣ ଉପରେ ସୁଧ ପ୍ରଦାନଜନିତ ବ୍ୟୟ, ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କୁ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଉଥ‌ିବା ଅନୁଦାନ ଏହାର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ।

ଯେଉଁ ବ୍ୟୟ, ପୁଞ୍ଜି ସଂଗ୍ରହଜନିତ ପ୍ରାପ୍ତି; ଯଥା – ଖୋଲାବଜାର ରଣ, ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କଦ୍ୱାରା ସରକାରଙ୍କୁ ପ୍ରଦତ୍ତ ଋଣ ଓ ଦେଶ ଭିତରେ ଓ ବାହାରେ ଥ‌ିବା ଅନୁଷ୍ଠାନମାନଙ୍କଦ୍ଵାରା ପ୍ରଦତ୍ତ ଋଣଦ୍ବାରା ଭରଣା କରାଯାଇଥାଏ, ତାହାକୁ ପୁଞ୍ଜି ବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ଏହି ବ୍ୟୟଭାର ବୈଦେଶିକ ଋଣ, ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଅନୁଷ୍ଠାନମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ପ୍ରଦତ୍ତ ଋଣ ଓ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କଦ୍ବାରା ପରିଶୋଧ କରାଯାଉଥ‌ିବା ଋଣଦ୍ଵାରା ମଧ୍ୟ ବହନ କରାଯାଇଥାଏ । ଏହି ବ୍ୟୟ ସାଧାରଣଭାବେ ଭୂମି ଅଧୃତ, କୋଠାବାଡ଼ି ନିର୍ମାଣ, ଯନ୍ତ୍ରପାତି ଓ କଳକବ୍‌ଜା କ୍ରୟ, ଅଂଶଧନରେ ବିନିଯୋଗ ଏବଂ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ଅଗ୍ରିମ ନିମନ୍ତେ କରାଯାଇଥାଏ ।

7. ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କର ଓ ପରୋକ୍ଷ କର :
Answer:
ଯେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତି ଉପରେ କର ଧାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଇଥାଏ ସେ ଯଦି କରଭାର ବହନ କରେ, ତାହାହେଲେ ସେ ପ୍ରକାର କର ଏକ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କର । ସେ ଅନ୍ୟ କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ କରଭାର ହସ୍ତାନ୍ତର କରିପାରେ ନାହିଁ । ଆୟକର ଏକ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କରର ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତ । ଏହାର କରାଘାତ ଓ କରାପାତ ସମାନ ବ୍ୟକ୍ତି ଉପରେ ପଡ଼େ । ଡାଲଟନ୍‌ଙ୍କ ଭାଷାରେ, ‘ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କର ତାହାକୁ କୁହାଯାଏ ଯେଉଁ କ୍ଷେତ୍ରରେ, ଆଇନ ଅନୁଯାୟୀ ଯେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତି ଉପରେ ଟିକସ ଧାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଏ, ସେହିଁ ପ୍ରକୃତରେ ଏହା ଭରଣା କରେ ।’

ଯେଉଁ କରଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରଥମେ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଦେଇଥା’ନ୍ତି; କିନ୍ତୁ ପରେ ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ଉପରକୁ ଖସାଇ ଦିଆଯାଇଥାଏ, ସେଗୁଡ଼ିକୁ ପରୋକ୍ଷ କର କୁହାଯାଏ । ଏଠାରେ କରାଘାତ ପ୍ରଥମ ବ୍ୟକ୍ତି ଉପରେ ପଡ଼ିଥାଏ ଓ କରାପାତ ଦ୍ବିତୀୟ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ଉପରେ ପଡ଼ିଥାଏ । କେତେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ମୋଟ କରାପାତ ଦ୍ବିତୀୟ ବ୍ୟକ୍ତି ଉପରେ ପୂରା ଭାବରେ ପଡ଼ିନଥାଏ ।

ଡାଲଟନ୍‌ଙ୍କ ମତରେ, ‘ପରୋକ୍ଷ କର ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଉପରେ ବସାଯାଏ, କିନ୍ତୁ ପ୍ରକୃତ କରଦାତା ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସମ୍ପର୍କୀୟ ପୂର୍ବ ସର୍ଭାବଳୀରେ ଏକ ଆନୁଷଙ୍ଗିକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଯୋଗୁଁ ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ କରର ପୁରା ଭାଗ ବା ଏହାର କିଛି ଅଂଶ ପ୍ରକୃତରେ ଅନ୍ୟକୁ ଦେବାକୁ ପଡ଼ିଥାଏ ।’

8. କରାଘାତ ଓ କରାପାତ :
Answer:
କରଧାର୍ଯ୍ୟ ହେବା ପରେ ଯେଉଁମାନଙ୍କୁ ପ୍ରଥମେ କର ଦେବାକୁ ହୋଇଥାଏ ସେମାନଙ୍କ ଉପରେ କରାଘାତ ହେଲା ବୋଲି କୁହାଯାଏ । ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ଯେଉଁମାନେ ପରିଶେଷରେ କର ଭାର ବହନ କରନ୍ତି ସେମାନଙ୍କ ଉପରେ କରାପାତ ହୋଇଥାଏ । କରାଘାତ କହିଲେ କରର ଧାର୍ଯ୍ୟ ବିନ୍ଦୁକୁ ବୁଝାଉଥିବାବେଳେ କରାଘାତ କହିଲେ କରର ଅନ୍ତିମ ଭାରବିନ୍ଦୁକୁ ବୁଝାଇଥାଏ । କରାପାତ କର ସ୍ଥାନାନ୍ତରଣ ଅନ୍ତିମ ପରିଣାମ ।

ଯେଉଁ ଲୋକମାନଙ୍କ ଉପରେ କରାଘାତ ହୁଏ, ସେମାନେ କରର ପ୍ରାଥମିକ ଭାର ବହନ କରନ୍ତି । ଅନ୍ୟ ପକ୍ଷରେ ଯେଉଁମାନଙ୍କ ଉପରେ କରାପାତ ହୁଏ ସେମାନେ କରର ଅନ୍ତିମ ଭାର କରଥା’ନ୍ତି ।

9. ଉପାର୍ଜିତ ରାଜସ୍ଵ ଓ ଅନୁପାର୍ଜିତ ରାଜସ୍ଵ :
Answer:
ରାଷ୍ଟ୍ର ନିଜ ମାଲିକାନାରେ ଥିବା ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ବଳଗୁଡ଼ିକର ଉପଯୋଗ କରି ଯେଉଁ ରାଜସ୍ୱ ସଂଗ୍ରହ କରିଥାଏ, ତାହାକୁ ଉପାର୍ଜିତ ରାଜସ୍ୱ ଆଖ୍ୟା ଦିଆଯାଇଥାଏ । ଏତଦ୍‌ବ୍ୟତୀତ ରାଷ୍ଟ୍ରାୟତ୍ତ ବାଣିଜ୍ୟିକ ଓ ଔଦ୍ୟୋଗିକ ସଂସ୍ଥାମାନଙ୍କରୁ ରାଷ୍ଟ୍ର ଯେଉଁ ଆୟ ଅର୍ଜନ କରିଥାଏ, ତାହାକୁ ଉପାର୍ଜିତ ରାଜସ୍ୱ କୁହାଯାଏ । ସରକାର ମଧ୍ୟ ଏକ ଉଦ୍ୟୋକ୍ତା । ସରକାରୀ ଉଦ୍ୟୋଗରେ ଉତ୍ପାଦିତ ବିଭିନ୍ନ ଦ୍ରବ୍ୟ ଓ ସେବା ବିକ୍ରୟ କରି ସରକାର ଯେଉଁ ରାଜସ୍ବ ପାଇଥା’ନ୍ତି, ତାହାକୁ ଉପାର୍ଜିତ ରାଜସ୍ୱ କୁହାଯାଏ ।

ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ରାଷ୍ଟ୍ରର ଅନୁପାର୍ଜିତ ରାଜସ୍ବ ମୁଖ୍ୟତଃ ବ୍ୟକ୍ତି, ପରିବାର ଓ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନମାନଙ୍କଠାରୁ ମିଳିଥାଏ । କର, ପ୍ରଶାସନିକ ଆୟ, ଉପହାର ଓ ଅନୁଦାନ ଆଦିକୁ ସରକାରଙ୍କ ଅନୁପାର୍ଜିତ ଆୟ ବୋଲି କୁହାଯାଇଥାଏ ।

10. ରାଷ୍ଟ୍ରବିତ୍ତ ଓ ବ୍ୟକ୍ତିବିର :
Answer:
ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ଆୟ ପ୍ରାୟତଃ ସ୍ଥିର, ତେଣୁ ତାଙ୍କୁ ଆୟ ଅନୁସାରେ ବ୍ୟୟ କରିବାକୁ ପଡ଼େ; କିନ୍ତୁ ରାଷ୍ଟ୍ର ପ୍ରଥମେ ବ୍ୟୟ ପରିମାଣ ଆକଳନ କରି ବ୍ୟୟ ଭରଣା ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ ଆୟର ପନ୍ଥା ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରେ ।

ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ପାଇଁ ଲାଭ ବ୍ୟୟର ମୁଖ୍ୟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ; କିନ୍ତୁ ଲାଭ ପ୍ରତ୍ୟାଶା ରାଷ୍ଟ୍ରର ମୁଖ୍ୟ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ନୁହେଁ । ସର୍ବାଧିକ ଜନକଲ୍ୟାଣ ରାଷ୍ଟ୍ର ବ୍ୟୟର ଲକ୍ଷ୍ୟ ।

ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିର ବଜେଟ୍ ତା’ର ନିଜସ୍ବ । ଏହା ସାଧାରଣରେ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇନଥାଏ ଏବଂ ଗୋପନ ରହିଥାଏ; କିନ୍ତୁ ସରକାରୀ ବଜେଟ୍ ଗୋପନୀୟ ନୁହେଁ ଏବଂ ଏହା ସର୍ବସାଧାରଣ ପାଇଁ ଖୋଲା ।

11. ଯୋଜନା ବ୍ୟୟ ଓ ଅଣଯୋଜନା ବ୍ୟୟ :
Answer:
ଯେଉଁ ବ୍ୟୟ ପାଇଁ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଯୋଜନାର ଅନୁମୋଦନ ଆବଶ୍ୟକ, ତାହା ଯୋଜନା ବ୍ୟୟ । ବିଭିନ୍ନ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଓ ବିଭାଗର ଆବଶ୍ୟକତା ଅନୁସାରେ ନୂତନ ଭାବେ ପ୍ରସ୍ତାବିତ ଓ ଅନୁମୋଦିତ ବ୍ୟୟକୁ ଯୋଜନା ବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ନୂତନ ରାସ୍ତା, ବନ୍ଧ ଇତ୍ୟାଦିର ନିର୍ମାଣଜନିତ ବ୍ୟୟ ହେଉଛି ଯୋଜନା ବ୍ୟୟ ଅଟେ ।

ଯେଉଁ ସରକାରୀ ବ୍ୟୟ ନିମନ୍ତେ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଯୋଜନାର ଅନୁମୋଦନ ଆବଶ୍ୟକ ହୋଇନଥାଏ ତାହା ଅଣଯୋଜନା ବ୍ୟୟ । ଏହି ବ୍ୟୟଭାର ବହନ କରିବାପାଇଁ ସରକାର ବାଧ୍ୟ । ସ୍ଥାୟୀ କର୍ମଚାରୀମାନଙ୍କ ଦରମା ଓ ପେନ୍‌ସନ୍, ସୁଧ ପରିଶୋଧ, ଦେଶରକ୍ଷା ଇତ୍ୟାଦି ପାଇଁ ହେଉଥିବା ବ୍ୟୟ ହେଉଛି ଅଣଯୋଜନା ବ୍ୟୟ ।

12. ଉନ୍ନୟନ ବ୍ୟୟ ଓ ଅଣଉନ୍ନୟନ ବ୍ୟୟ :
Answer:
ଯେଉଁ ସରକାରୀ ବ୍ୟୟ ଅର୍ଥନୈତିକ ବିକାଶ ନିମନ୍ତେ ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ କରେ, ତାହା ଉନ୍ନୟନ ବ୍ୟୟ । ଜାତୀୟ ଆୟ ବୃଦ୍ଧି ସହିତ ସାମାଜିକ ଓ ଅର୍ଥନୈତିକ ବିକାଶ ଉନ୍ନୟନ ବ୍ୟୟର ପ୍ରମୁଖ ଆଭିମୁଖ୍ୟ । କୃଷି, ଶିଳ୍ପ, ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ, ଗମନାଗମନ ଇତ୍ୟାଦିର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ହେଉଥ‌ିବା ସରକାରୀ ବ୍ୟୟକୁ ଉନ୍ନୟନ ବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ ।

ସରକାର ଏପରି କେତେକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ବ୍ୟୟ କରିଥା’ନ୍ତି ଯେଉଁଗୁଡ଼ିକ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ବିକାଶ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତି ନାହିଁ । ଏପରି ସମସ୍ତ ସରକାରୀ ବ୍ୟୟକୁ ଅଣଉନ୍ନୟନ ବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ । ଆଇନ୍ ଓ ଶୃଙ୍ଖଳା, ପ୍ରତିରକ୍ଷା, ପ୍ରଶାସନ ଇତ୍ୟାଦି ପାଇଁ ସରକାର କରୁଥିବା ବ୍ୟୟ ଅଣଉନ୍ନୟନ ବ୍ୟୟର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ।

Odisha State Board BSE Odisha 8th Class Science Solutions Chapter 15 କେତେକ ପ୍ରାକୃତିକ ଘଟଣା Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 8 Science Solutions Chapter 15 କେତେକ ପ୍ରାକୃତିକ ଘଟଣା

Question 1.
ନିମ୍ନୋକ୍ତ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଠିକ୍ ଉତ୍ତର ବାଛି ଲେଖ ।
(i) କେଉଁଟି ଘର୍ଷଣ ଦ୍ବାରା ସହଜରେ ଚାର୍ଜିତ ହୁଏ ନାହିଁ ?
(a) ଏକ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ସ୍କେଲ୍
(b) ଏକ ତମ୍ବା ଦଣ୍ଡ
(c) ଏକ ଫୁଙ୍କା ହୋଇଥ‌ିବା ବେଲୁନ୍
(d) ଏକ ପଶମ କପଡ଼ା
ଉ-
(b) ଏକ ତମ୍ବା ଦଣ୍ଡ

(ii) ଏକ କାଚଦଣ୍ଡକୁ ଛୋଟ ରେଶମ କପଡ଼ାରେ ଘଷିଲେ ।
(a) ଦଣ୍ଡ ଏବଂ କପଡ଼ା ଉଭୟ ଯୁକ୍ତଚାର୍ଜ ଗ୍ରହଣକରନ୍ତି ।
(b) ଦଣ୍ଡଟି ଯୁକ୍ତଭାବେ ଚାର୍ଜିତ ଓ କପଡ଼ାଟି ବିଯୁକ୍ତ ଭାବେ ଚାର୍ଜିତ ହୁଏ ।
(c) ଦଣ୍ଡ ଏବଂ କପଡ଼ା ଉଭୟ ବିଯୁକ୍ତ ଭାବେ ଚାର୍ଜିତ ହୁଅନ୍ତି ।
(d) ଦଣ୍ଡଟି ବିଯୁକ୍ତ ଭାବେ ଚାର୍ଜିତ ହୁଏ ଓ କପଡ଼ା ଯୁକ୍ତଭାବେ ଚାର୍ଜିତ ହୁଏ ।
ଉ-
(b) ଦଣ୍ଡଟି ଯୁକ୍ତ ଭାବେ ଚାର୍ଜିତ ହୁଏ ଓ କପଡ଼ା ବିଯୁକ୍ତଭାବେ ଚାର୍ଜିତ ହୁଏ ।

Question 2.
ନିମ୍ନ ଉକ୍ତିଗୁଡିକ ଠିକ୍ ଥିଲେ T, ଭୁଲ୍ ଥିଲେ I ଲେଖ ।
(a) ସମ ଚାର୍ଜ ପରସ୍ପରକୁ ଆକର୍ଷଣ କରନ୍ତି ।
(b) ଏକ ଚାର୍ଜିତ କାଚଦଣ୍ଡ ଏକ ଚାର୍ଜିତ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ଷ୍ଟ୍ରକୁ ଆକର୍ଷଣ କରେ ।
(c) ବିଜୁଳି ପରିଚାଳକ ଏକ କୋଠାଘରକୁ ବିଜୁଳି ଆଘାତରୁ ରକ୍ଷା କରି ପାରିବ ନାହିଁ ।
(d) ଭୂକମ୍ପର ପୂର୍ବାନୁମାନ କରି ହେବ ।

Answers
(a) F
(b) T
(c) F
(d) F

Question 3.
ଶୀତଦିନେ ସ୍ଟେଟର ଓହ୍ଲାଇବା ବେଳେ କାହିଁକି ଚଡ୍ ଚଡ୍ ଶବ୍ଦ ହୁଏ, ବୁଝାଅ ।
ଉ-
ସ୍ଵେଟର ପଶମରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥାଏ । ଏହାକୁ ଓହ୍ଲାଇବା ସମୟରେ ଏହା ଶରୀରରେ ଲୋମସହ ଘର୍ଷଣ ହୋଇ ସ୍ପାର୍କ ସହ ଚଡ଼ ଚଡ଼ ଶବ୍ଦ ହୋଇଥାଏ ।

Question 4.
ଚାର୍ଜିତ ବସ୍ତୁକୁ ହାତରେ ଛୁଇଁଲେ ଏହା କାହିଁକି ଚାର୍ଜ ହରାଇ ଥାଏ, ବୁଝାଅ ।
ଉ-
ଆମ ଶରୀର ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସୁପରିବାହୀ ହୋଇଥିବାରୁ ଚାର୍ଜିତ ବସ୍ତୁକୁ ହାତରେ ଛୁଇଁଲେ ଚାର୍ଜ ଆମ ଶରୀର ମଧ୍ୟରେ ଭୂପୃଷ୍ଠକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ ହୁଏ; ଫଳରେ ଚାର୍ଜିତ ବସ୍ତୁ ଚାର୍ଜ ହରାଇଥାଏ ।

Question 5.
ବିଜୁଳି ଆଘାତରୁ ରକ୍ଷାପାଇବାପାଇଁ ତିନୋଟି ପ୍ରତିକାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ଲେଖ ।
ଉ-
(a) ବଡ଼ ବଡ଼ କୋଠାଘରମାନଙ୍କରେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଚାଳକ ସଂଯୁକ୍ତ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ ।
(b) ବିଜୁଳି ଘଡ଼ଘଡ଼ି ହେଉଥ‌ିବାବେଳେ ନିରାପଦ ସ୍ଥାନରୁ ବାହାରକୁ ନ ଯାଇ କିଛି ସମୟ ଅପେକ୍ଷା କରିବା ଉଚିତ ।
(c) ଏ ସମୟରେ କୌଣସି ଘର କିମ୍ବା କୋଠାଘର ନିରାପଦ ସ୍ଥାନ ।

Question 6.
ଏକ ଚାର୍ଜିତ ବେଲୁନ୍ ଆଉ ଏକ ଚାର୍ଜିତ ବେଲୁନ୍‌କୁ କାହିଁକି ବିକର୍ଷଣ କରେ ଏବଂ ଏକ ଚାର୍ଜ ନଥ‌ିବା ବେଲୁନ୍ ଆଉ ଏକ ଚାର୍ଜିତ ବେଲୁକୁ କାହିଁକି ଆକର୍ଷଣ କରେ, ବୁଝାଅ ।
ଉ-
ଏକା ଚାର୍ଜଥିବା ଦୁଇଟି ବେଲୁନ ପରସ୍ପରକୁ ବିକର୍ଷଣ କରନ୍ତି, କାରଣ ‘ସମପ୍ରକାର ଚାର୍ଜ ପରସ୍ପରକୁ ବିକର୍ଷଣ କରନ୍ତି’ ଓ ‘ଏକା ଚାର୍ଜ ହୀନ ଦୁଇଟି ବେଲୁନ ଚାର୍ଜ ଗ୍ରହଣ କରିବା ପାଇଁ ଆଉ ଏକ ଚାର୍ଜିତ ବେଲୁନ୍‌କୁ ଆକର୍ଷଣ କରନ୍ତି’ ।

Question 7.
ଚାର୍ଜିତ ବସ୍ତୁ ବିଷୟରେ ଜାଣିହେଉଥ‌ିବା ଯନ୍ତ୍ରଟିର ନାମ ଲେଖ ଓ ଚିତ୍ରସହ ଏହାର ଗଠନ ବର୍ଣ୍ଣନା କର ।
ଉ-
ଚାର୍ଜିତ ବସ୍ତୁ ବିଷୟରେ ଜାଣିହେଉଥ‌ିବା ଯନ୍ତ୍ରଟିର ନାମ ‘ସରଳ ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋସ୍କୋପ୍’ ।
ଗଠନ :

• ଗୋଟିଏ ଖାଲି କାଚ ବୋତଲ ଉପରେ ଏହାର ମୁହଁଠାରୁ ସାମାନ୍ୟ ବଡ଼ ଗୋଟିଏ କାର୍ଡ଼ବୋର୍ଡ଼ ରଖାଯାଇଥାଏ ।
• କାର୍ଡ଼ବୋର୍ଡ଼ ମଝିରେ ଗୋଟିଏ ରନ୍ଧ୍ର କରାଯାଇଥାଏ ।
• ରନ୍ଧ୍ର ବାଟେ ଗୋଟିଏ ଧାତବ କ୍ଲିପରେ ଦୁଇଟି ପତଳା ଆଲୁମିନିୟମ୍ ଫଏଲ ଝୁଲାଇ ରଖାଯାଇଥାଏ ।
• ଆଲୁମିନିୟମ୍ ଫଏଲର ଦୈର୍ଘ୍ୟ 4 ସେ.ମି. ଓ ପ୍ରସ୍ଥ । ସେ.ମି. ହୋଇଥାଏ ।
• ଧାତବ କ୍ଲିପଟି କାର୍ଡ଼ବୋର୍ଡ଼ ସହ ଲମ୍ବ ଭାବରେ ଅବସ୍ଥାନ କରିଥାଏ ।
• କ୍ଲିପ୍‌ର ଯେଉଁ ପ୍ରାନ୍ତରେ ଫଏଲ ଝୁଲାଯାଏ ତାହା ବୋତଲ ଭିତରକୁ ଓ ଅନ୍ୟ ପ୍ରାନ୍ତଟି କାର୍ଡ଼ବୋର୍ଡ଼ ଉପରକୁ ରହିଥାଏ ।

Question 8.
ଭାରତର ତିନୋଟି ଭୂକମ୍ପ ପୀଡ଼ିତ ରାଜ୍ୟର ନାମ ଲେଖ ।
ଉ-
ଜାମ୍ମୁ ଓ କାଶ୍ମୀର, ରାଜସ୍ଥାନ, ଗୁଜରାଟ

Question 9.
ମନେକର ତୁମେ ଘର ବାହାରେ ଅଛ । ହଠାତ୍‌ ଭୂମିକମ୍ପ ହେଲା, ନିଜର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ କି ପ୍ରକାର ପ୍ରତିକାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ଗ୍ରହଣକରିବ, ଲେଖ ।
ଉ-

• ଖୋଲାଜାଗା ଦେଖୁ ରହିବୁ; ଗଛ, କୋଠାଘର ଏବଂ ଉପରେ ଯାଇଥିବା ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଲାଇନ୍ ଇତ୍ୟାଦିଠାରୁ ଦୂରରେ ରହିବୁ, ଯଥାସମ୍ଭବ ଦୂରରେ ଭୂମି ଉପରେ ଆଣ୍ଠୁ ମଝିରେ ମୁହଁ ପୋତି ବସିରହିବୁ ।
• ବସ୍ କିମ୍ବା କାରରେ ଥିଲେ ଭିତରୁ ବାହାରକୁ ଆସିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ । ଧୀରେ ଗାଡ଼ି ଚଳାଇ ନିକଟସ୍ଥ କୌଣସି ଖୋଲାଜାଗାକୁ ଯିବୁ ଏବଂ ଭୂମିକମ୍ପ ବନ୍ଦ ନହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଗାଡ଼ି ଖୋଲିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ ।

Question 10.
ପାଣିପାଗ ବିଭାଗ ଦ୍ବାରା ସୂଚନା ଦିଆଗଲା ଯେ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଦିନରେ ଝଡ଼ ହେବ, ତୁମକୁ ସେଦିନ ବାହାରକୁ ଯିବାକୁ ଅଛି, ତୁମେ ସାଥୀରେ ଛତା ନେଇ ଯିବ କି, ବୁଝାଅ ।
ଉ-
ବିଜୁଳି ଓ ଘଡ଼ଘଡ଼ି ସହ ବର୍ଷାବେଳେ ଛତାଧରି ଯିବା ବିପଦ ଅଟେ; କାରଣ

• ଛତାର ମଧ୍ୟଭାଗରେ ଥ‌ିବା ବେଣ୍ଟ ସାଧାରଣତଃ ଲୁହାରେ ତିଆରି ହୋଇଥାଏ ।
• ଛତାର ଗୋଟିଏ ପ୍ରାନ୍ତକୁ ଆମେ ହାତରେ ଧରୁଥିବାବେଳେ ଅନ୍ୟ ପ୍ରାନ୍ତଟି ଗୋଜିଆ ହୋଇ ଉପର ଆଡ଼କୁ ରହିଥାଏ ।
• ଛତାର ଏହି ମୁନ ବାଟ ଦେଇ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ବିସର୍ଜନ ପ୍ରକ୍ରିୟା ସହଜ ହୁଏ ଓ ବାୟୁମଣ୍ଡଳରୁ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଚାର୍ଜ ଶରୀରକୁ  ଆସିବାର ସମ୍ଭାବନା ରହିଥ‌ିବା ସହ ଦୂର୍ଘଟଣା ଘଟିବାର ମଧ୍ୟ ଆଶଙ୍କା ରହିଥାଏ ।

ପରୀକ୍ଷା ଉପଯୋଗୀ ଅତିରିକ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

ବସ୍ତୁନିଷ୍ଠ ପ୍ରଶ୍ନେ। ଭର

1. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

(i) ବିଜୁଳି ଓ ଘଡ଼ଘଡ଼ି ପ୍ରକୃତିରେ ଘଟୁଥ‌ିବା ଏକପ୍ରକାର ………………….. ଅଟେ ।
(ii) ଅମ୍ବର ଏକପ୍ରକାର ପ୍ରାକୃତିକ ପଲିମର୍ ବା …………………… ଅଟେ ।
(iii) ଘର୍ଷଣଦ୍ଵାରା ପଦାର୍ଥକୁ …………………. କରାଯାଇପାରେ ।
(iv) ସମପ୍ରକାର ଚାର୍ଜ ପରସ୍ପରକୁ …………………… କରନ୍ତି ।
(v) ଅସମ ପ୍ରକାରର ଚାର୍ଜ ପରସ୍ପରକୁ ………………….. କରନ୍ତି ।
(vi) କାଚଦଣ୍ଡକୁ ରେଶମ କନାରେ ଘଷିଲେ କାଚଦଣ୍ଡରେ ……………………… ଚାର୍ଜ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।
(vii) କାଚଦଣ୍ଡକୁ ରେଶମ କନାରେ ଘଷିଲେ ରେଶମ କନାରେ …………………….. ଚାର୍ଜ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।
(viii) ଘର୍ଷଣଜନିତ ପଦାର୍ଥରେ ସୃଷ୍ଟ ଚାର୍ଜକୁ …………………… ଚାର୍ଜ କୁହାଯାଏ ।
(ix) ଯେଉଁ ସାଧନ ଦ୍ଵାରା ବସ୍ତୁଟି ଚାର୍ଜ ହୋଇଛି …………………. କୁହାଯାଏ ।

(xi) ବିଜୁଳି ଦେଖାଯିବାର କିଛି ସମୟପରେ …………………… ଶବ୍ଦ ଶୁଭେ ।
(xii) ବିଜୁଳି ଘଡ଼ଘଡ଼ି ସହ ବର୍ଷାବେଳେ …………………. ଧରି ଯିବା ବିପଦ ଅଟେ ।
(xiii) ବଜ୍ରପାତର ପ୍ରଭାବରୁ ସୁରକ୍ଷାପାଇଁ କୋଠାଘରଗୁଡ଼ିକରେ ……………………. ସଂଯୁକ୍ତ କରାଯାଇଥାଏ ।
(xiv) ବର୍ତ୍ତମାନ ସୁଦ୍ଧା ……………………… ପରି ପ୍ରାକୃତିକ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ବିଷୟରେ କୌଣସି ପୂର୍ବାନୁମାନ କରାଯାଇପାରୁ ନାହିଁ ।
(xv) 2005 ମସିହା ଅକ୍ଟୋବର ……………………….. ତାରିଖରେ ଉତ୍ତର କାଶ୍ମୀରରେ ବଡ଼ଧରଣର ଭୂମିକମ୍ପ ହୋଇଥିଲା ।
(xvi) 2001 ମସିହା ଜାନୁଆରୀ …………………….. ତାରିଖରେ ଉତ୍ତର କାଶ୍ମୀରରେ ବଡ଼ଧରଣର ଭୂମିକମ୍ପ ହୋଇଥିଲା ।
(xvii) ପୃଥ‌ିବୀପୃଷ୍ଠ ହଠାତ୍ ଥରିବାକୁ ଆରମ୍ଭକଲେ ………………….. ଅନୁଭୂତ ହୁଏ ।
(xviii) ବନ୍ୟା, ଭୂସ୍ଖଳନ ଓ ସୁନାମି …………………… ର ପ୍ରଭାବରେ ହୋଇଥାଏ ।
(xix) ପୃଥ‌ିବୀର ବାହ୍ୟ ଆବରଣ ଅନେକ ସ୍ତରରେ ଗଠିତ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ସ୍ତରକୁ ………………….. କୁହାଯାଏ ।
(xx) ଭୂକମ୍ପ ତରଙ୍ଗକୁ …………………. ଲିପିବଦ୍ଧ କରାଯାଏ ।

Answer:
(i) ଷ୍ଟାର୍କ
(ii) ରେ ଚ୍ଚିନ୍
(iii) ଚାର୍ଜିତ
(iv) ବିକର୍ଷଣ
(v) ଆକର୍ଷଣ
(vi) ଯୁକ୍ତ
(vii) ବିଯୁକ୍ତ
(viii) ସ୍ଥିର ବିଦ୍ୟୁତ୍
(ix) ଇଲେକ୍‌ଷ୍ଟୋପ
(xiii) ବିଜୁଳି ଚାଳକ
(xii) ଭୂକମ୍ପ
(x) 212
(xi) ଘଡ଼ଘଡ଼ି
(xii) ଛତା
(Xiv) ଭୂମିକମ୍ପ ଓ ସୁନାମି
(xv) 8
(xvi) 26
(xviii) ଭୂମିକମ୍ପ
(xix) ପ୍ଲେଟ୍
(xx) ସେସ୍‌ମୋଗ୍ରାଫ୍

2. ବନ୍ଧନୀ ମଧ୍ଯରୁ ଉପଯୁକ୍ତ ଶବ୍ଦ ବାଛି ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

(i) ……………….. ଗୋଟିଏ ପ୍ରାକୃତିକ ଘଟଣା ନୁହେଁ ! (ବନ୍ୟା, ବାତ୍ୟା, ଭୂମିକମ୍ପ, ପରମାଣୁ ବୋମା ପରୀକ୍ଷଣ )
(ii) ବିଜୁଳି ଓ ଘଡ଼ଘଡ଼ି ଯୋଗୁଁ କୋଠାଘର ଫାଟିଗଲେ ଏହାକୁ ……………………….. କୁହାଯାଏ । (ଭୂମିକମ୍ପ, ସୁନାମି, ବଜ୍ରପାତ, ବାତ୍ୟା)
(iii) ର୍କ ଓ ବିଜୁଳି ପ୍ରାୟ ଏକାପ୍ରକାରର । ଏହା ବୈଜ୍ଞାନିକ …………………. ଦର୍ଶାଇଥିଲେ । (ଫ୍ରାଙ୍କ୍‌ଲିନ୍, ଆଇନ୍‌ଷ୍ଟାଇନ୍, ନିଉଟନ୍, ବ୍ଲାକ୍‌ମ୍ୟାନ୍)
(iv) ସମପ୍ରକାର ଚାର୍ଜ ପରସ୍ପରକୁ …………………… କରନ୍ତି । (ଆକର୍ଷଣ, ବିକର୍ଷଣ, ନିରପେକ୍ଷ, କୌଣସିଟି ନୁହେଁ)
(v) ଅସମ ପ୍ରକାର ଚାର୍ଜ ପରସ୍ପରକୁ …………………. କରନ୍ତି । ( ଆକର୍ଷଣ, ବିକର୍ଷଣ, ନିରପେକ୍ଷ, କୌଣସିଟି ନୁହେଁ )
(vi) କାଚଦଣ୍ଡକୁ ରେଶମ କନାରେ ଘଷିଲେ କାଚଦଣ୍ଡରେ …………………….. ଚାର୍ଜ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । (ଧନାତ୍ମକ, ରଣାତ୍ମକ, ନିରପେକ୍ଷ, କୌଣସିଟି ନୁହେଁ)
(vii) କାଚଦଣ୍ଡକୁ ରେଶମ କନାରେ ଘଷିଲେ ରେଶମ କନାରେ ………………….. ଚାର୍ଜ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । (ଧନାତ୍ମକ, ଋଣାତ୍ମକ, ନିରପେକ୍ଷ, କୌଣସିଟି ନୁହେଁ)
(viii) ଘର୍ଷଣଜନିତ ପଦାର୍ଥରେ ସୃଷ୍ଟ ଚାର୍ଜକୁ …………………… ଚାର୍ଜ କୁହାଯାଏ । (ଧନାତ୍ମକ, ଋଣାତ୍ମକ, ସ୍ଥିର ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଚାର୍ଜ, କୌଣସିଟି ନୁହେଁ)
(ix) ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋସ୍କୋପ୍‌ରେ ……………………. ସମ୍ବକ୍ଷରେ ପରୀକ୍ଷଣ କରାଯାଏ । (ଚାର୍ଜ, ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସ୍ରୋତ, ବିଭବ ପାର୍ଥକ୍ୟ, ପ୍ରତିରୋଧ )
(x) ଗୋଟିଏ ଚାର୍ଜ ହୋଇଥ‌ିବା ବସ୍ତୁରୁ ପୃଥ‌ିବୀମଧ୍ୟକୁ ଚାର୍ଜର ସ୍ଥାନାନ୍ତରଣକୁ …………………… କୁହାଯାଏ । (ବିଦ୍ୟୁତ୍ ବିସର୍ଜନ, ସ୍ଥର ବିଦ୍ୟୁତ୍, ବଜ୍ରପାତ, ଆଣ୍ଟିଂ)

Answer:
(i) ପରମାଣୁ ବୋମା ପରୀକ୍ଷଣ
(ii) ବଜ୍ରପାତ
(iii) ଫ୍ରାଙ୍କ୍‌ଲିନ୍‌
(iv) ବିକର୍ଷଣ
(v) ଆକର୍ଷଣ
(vi) ଧନାତ୍ମକ
(vii) ଋଣାତ୍ମକ
(viii) ସ୍ଥିର ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଚାର୍ଜ
(ix) ଚାର୍ଜ
(x) ଆର୍ଥି

3. ବାମ ପାର୍ଶ୍ୱସ୍ଥ ଶବ୍ଦପୁଞ୍ଜକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରି ଦକ୍ଷିଣ ପାର୍ଶ୍ଵରେ ଥ‌ିବା ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

(i) ମେଘ : ବିଯୁକ୍ତାତ୍ମକ :: ଭୂପୃଷ୍ଠ : …………………….।
(ii) ଆଲୋକ : ବିଜୁଳି :: ଶବ୍ଦ : …………………….।
(iii) ଆଲୋକ : ଶୀଘ୍ର :: ଶବ୍ଦ : …………………….।
(iv) ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଚାର୍ଜ : ମେଘର ଉପର ସ୍ତର :: ବିଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଚାର୍ଜ : …………………….।
(v) 2005 : କାଶ୍ମୀରର ୟୁରି :: 2001 : …………………….।
(vi) ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଚାର୍ଜ : ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରୋସ୍କୋପ୍ :: ସେସ୍‌ମିକ୍ ତରଙ୍ଗ : …………………….।
(vii) କ୍ଷୟକ୍ଷତି କମ୍ : ରୁ କମ୍ :: କ୍ଷୟକ୍ଷତି ଅଧୂକ : …………………….।
(viii) ସମ ପ୍ରକାର ଚାର୍ଜ : ବିକର୍ଷଣ :: ଅସମ ପ୍ରକାର ଚାର୍ଜ :
(ix) ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ : କାଚଦଣ୍ଡ :: ଋଣାତ୍ମକ : …………………….।
(x) ପେନ୍‌ସିଲ : ପଶମକନା :: ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ପାନିଆ : …………………….।

Answer:
(i) ଧନ। ମୂକ
(ii) ଘଡ଼ଘଡ଼ି
(iii) ଡେରି
(iv) ମେଘର ତଳ ସ୍ତର
(v) ଗୁଜରାଟର ଭୁଜ୍
(vi) ସେସ୍‌ମୋଗ୍ରାଫ୍
(vii) ରୁ ଅଧିକ
(viii) ଆକର୍ଷଣ
(ix) ରେଶମ କନା
(x) ଶୁଷ୍କ କେଶ

4. ‘କ’ସ୍ତମ୍ଭରେ ଥ‌ିବା ଶବ୍ଦ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭରେ ଥିବା ସମ୍ପର୍କିତ ଶବ୍ଦକୁ ମିଳାଅ ।

‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ	‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ
(i) ଆମ୍ବର	(i) ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରୋସ୍କୋପ୍
(ii) ର୍କ – ବିଜୁଳି	(ii) ପଣମକନା
(iii) ବ୍ୟବହୃତ ରିଫିଲ	(iii) ବିଜୁଳି ଚାଳକ
(iv) ଚାର୍ଜର ସ୍ଥାନାନ୍ତରଣ	(iv) ଚୁର୍ କି
(v) ବଜ୍ରପାତ	(v) ଆଣବିକ ବୋମା ବିସ୍ଫୋରଣ
(vi) ଭୂମିକମ୍ପର ମାତ୍ରା	(vi) ପ୍ଲେଟ୍
(vii) C.B.R.I.	(vii) ସେସ୍‌ମିକ୍ ଜୋନ୍
(viii) ପୃଥ‌ିବୀ ବାହ୍ୟ ଆବରଣ ସ୍ତର	(viii) ଫ୍ରାଙ୍କଲିନ୍
(ix) ଭୂକମ୍ପନ	(ix) ରେଜିନ୍
(x) ଦୁର୍ବଳ ଜୋନ୍	(x) ରିକ୍ଟର

Answer:

‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ	‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ
(i) ଆମ୍ବର	(ix) ରେଜିନ୍
(ii) ର୍କ – ବିଜୁଳି	(viii) ଫ୍ରାଙ୍କଲିନ୍
(iii) ବ୍ୟବହୃତ ରିଫିଲ	(ii) ପଣମକନା
(iv) ଚାର୍ଜର ସ୍ଥାନାନ୍ତରଣ	(i) ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରୋସ୍କୋପ୍
(v) ବଜ୍ରପାତ	(iii) ବିଜୁଳି ଚାଳକ
(vi) ଭୂମିକମ୍ପର ମାତ୍ରା	(x) ରିକ୍ଟର
(vii) C.B.R.I.	(iv) ଚୁର୍ କି
(viii) ପୃଥ‌ିବୀ ବାହ୍ୟ ଆବରଣ ସ୍ତର	(vi) ପ୍ଲେଟ୍
(ix) ଭୂକମ୍ପନ	(v) ଆଣବିକ ବୋମା ବିସ୍ଫୋରଣ
(x) ଦୁର୍ବଳ ଜୋନ୍	(vii) ସେସ୍‌ମିକ୍ ଜୋନ୍

Odisha State Board CHSE Odisha Class 12 Economics Solutions Chapter 16 ରାଷ୍ଟ୍ରବିତ୍ତ Objective Questions.

CHSE Odisha 12th Class Economics Chapter 16 Objective Questions in Odia Medium

ବସ୍ତୁନିଷ୍ଠ ଓ ଅତିସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତରମୂଳକ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
A. ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଚାରୋଟି ଉତ୍ତର ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।

1. କେଉଁ ରାଜସ୍ବ ଉତ୍ସକୁ ସମୁନ୍ନତ କର ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ ?
(A) କର
(B) ଅନୁଦାନ
(C) ଫିଜ୍
(D) ବିଶେଷ ନିଦ୍ଧାରଣ
Answer:
(D) ବିଶେଷ ନିଦ୍ଧାରଣ

2. ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁଟି ରାଷ୍ଟ୍ରବିତ୍ତର ବିଷୟବସ୍ତୁରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ନୁହେଁ ?
(A) ସରକାରୀ ଆୟ
(B) ସରକାରୀ ଋଣ
(C) ମୌଦ୍ରିକ ପ୍ରଶାସନ
(D) ରାଜକୋଷୀୟ ପ୍ରଶାସନ
Answer:
(C) ମୌଦ୍ରିକ ପ୍ରଶାସନ

3. ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁଟି ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ରାଜସ୍ବର ଅଂଶବିଶେଷ ନୁହେଁ ?
(A) କର
(B) ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଋଣ
(C) ଫିଜ୍
(D) ସରକାରୀ ଉଦ୍ୟୋଗରୁ ଲାଭ
Answer:
(B) ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଋଣ

4. ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁ ରାଜସ୍ଵ ଉତ୍ସରେ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ପ୍ରତିଦାନ ନଥାଏ ?
(A) କର
(B) ଫିଜ୍
(C) ବିଶେଷ ନିଦ୍ଧାରଣ
(D) ଅନୁଦାନ
Answer:
(A) କର

5. କେଉଁ ରାଜସ୍ଵ ଉତ୍ସ ରାଷ୍ଟ୍ର ପ୍ରଦତ୍ତ ସୁବିଧା ସହ ସମାନୁପାତୀ ?
(A) କର
(B) ଫିଜ୍
(C) ବିଶେଷ ନିଦ୍ଧାରଣ
(D) ଅନୁଦାନ
Answer:
(C) ବିଶେଷ ନିଦ୍ଧାରଣ

6. ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁଟି ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କର ?
(A) ଆୟକର
(B) ବୃଦ୍ଧିକର
(C) ସମ୍ପତ୍ତି କର
(D) ଉପରୋକ୍ତ ସମସ୍ତ
Answer:
(D) ଉପରୋକ୍ତ ସମସ୍ତ

7. ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁଟି ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କର ନୁହେଁ ?
(A) ପ୍ରମୋଦ କର
(B) ଆୟକର
(C) ବୃଦ୍ଧିକର
(D) ସମ୍ପଭି କର
Answer:
(A) ପ୍ରମୋଦ କର

8. କେଉଁ ବ୍ୟୟ ଉଭୟ ପୁଞ୍ଜି ଓ ରାଜସ୍ୱ ବ୍ୟୟର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ?
(A) ସାଧାରଣ ବ୍ୟୟ
(B) ପ୍ରତିରକ୍ଷା ବ୍ୟୟ
(C) ଅନୁଦାନ
(D) ସାମାଜିକ ସେବା
Answer:
(B) ପ୍ରତିରକ୍ଷା ବ୍ୟୟ

9. କେଉଁ ବ୍ୟୟ ଚଳନ୍ତି ରାଜସ୍ଵରୁ ଭରଣା କରାଯାଏ ?
(A) ରାଜସ୍ବ ବ୍ୟୟ
(B) ପ୍ରତିରକ୍ଷା ବ୍ୟୟ
(C) ସାଧାରଣ ବ୍ୟୟ
(D) ସୁଧ ପ୍ରଦାନ
Answer:
(A) ରାଜସ୍ବ ବ୍ୟୟ

10. ନିମ୍ନୋକ୍ତ କେଉଁଟି ପରୋକ୍ଷ କର ?
(A) ବିକ୍ରିକର
(B) ସମ୍ପଭି କର
(C) ପ୍ରମୋଦ କର
(D) ଉଭୟ (A) ଓ (C)
Answer:
(D) ଉଭୟ (A) ଓ (C)

11. ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଆୟର ଉତ୍ସ ହେଲା :
(A) ରାଷ୍ଟ୍ରାୟତ୍ତ ସମ୍ପତ୍ତି
(B) ବାଣିଜ୍ୟିକ ଆୟ
(C) ପ୍ରଶାସନିକ ଆୟ
(D) ଉପରୋକ୍ତ ସମସ୍ତ
Answer:
(D) ଉପରୋକ୍ତ ସମସ୍ତ

12. କଲେଜ ଟିଉସନ୍ ଫିସ୍ ହେଉଛି ଏକ :
(A) କର
(B) ବିଶେଷ ନିଦ୍ଧାରଣ
(C) ଫିଜ୍
(D) ଉପରୋକ୍ତ ସମସ୍ତ
Answer:
(C) ଫିଜ୍

13. ସରକାରଙ୍କଦ୍ୱାରା ପ୍ରଚଳିତ ଆଇନକାନୁନ ଭଙ୍ଗ କଲେ ଯେଉଁ ଆର୍ଥିକ ଦଣ୍ଡ ଦିଆଯାଏ, ତାହା ହେଲା :
(A) କର
(B) ବାଜ୍ଯାପ୍ତି
(C) ଜୋରିମାନା
(D) ରାଜଭୁକ୍ତି
Answer:
(C) ଜୋରିମାନା

14. ସରକାରଙ୍କଠାରୁ ଅନୁମତି ପାଇବାପାଇଁ ଯେଉଁ ପାଉଣା ପୈଠ କରାଯାଏ, ତାହାକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
(A) ରାଜଭୁକ୍ତି
(B) ଫିକ୍
(C) କର
(D) ଲାଇସେନ୍ସ ଫିଜ୍
Answer:
(D) ଲାଇସେନ୍ସ ଫିଜ୍

15. ସର୍ବସାଧାରଣଙ୍କ ସ୍ବାର୍ଥ ପାଇଁ ହେଉଥିବା ବ୍ୟୟର ଭରଣା ନିମିତ୍ତ ଏବଂ କୌଣସି ବିଶେଷ ସୁବିଧା ସହିତ ସମ୍ପର୍କ ନଥାଇ ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷ ସରକାରଙ୍କୁ ଯେଉଁ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଦେୟ ଦିଅନ୍ତି, ତାହାକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
(A) ଜୋରିମାନା
(B) କର
(C) ଫିକ୍
(D) ବିଶେଷ ନିଦ୍ଧାରଣ
Answer:
(B) କର

16. ଆଇନାନୁମୋଦିତ ଉତ୍ତରାଧ୍ଵରୀ ବିନା ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିବା ଲୋକମାନଙ୍କର ସମ୍ପତ୍ତି ଉପରେ ରାଷ୍ଟ୍ରର ଦାବିକୁ ଯାହା କୁହାଯାଏ :
(A) ବାଜ୍ୟାପ୍ତି
(B) ଜୋରିମାନା
(C) ବିଶେଷ ନିର୍ଧାରଣ
(D) ରାଜଭୁକ୍ତି
Answer:
(D) ରାଜଭୁକ୍ତି

17. ଚୁକ୍ତି ଭଙ୍ଗ କିମ୍ବା ସ୍ଥିରୀକୃତ କାର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ପାଦନ କରିନଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷଙ୍କଠାରୁ ସରକାର ଦଣ୍ଡ ସ୍ଵରୂପ ସେମାନେ ଅମାନତ ରୂପେ ରଖୁଥିବା ଅର୍ଥ ଫେରସ୍ତ କରନ୍ତି ନାହିଁ, ତାହାକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
(A) ବାଜ୍ଯାପ୍ତି
(B) ଜୋରିମାନା
(C) ରାଜଭୁକ୍ତି
(D) ଉପରୋକ୍ତ କୌଣସିଟି ନୁହେଁ
Answer:
(A) ବାଜ୍ଯାପ୍ତି

18. ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟର କ୍ଷେତ୍ରରୁ ସରକାର ଯେଉଁ ରାଜସ୍ୱ ଅର୍ଜନ କରନ୍ତି, ତାହାକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
(A) ଜାତୀୟ ଆୟ
(B) ବାଣିଜ୍ୟିକ ଆୟ
(C) ମୁଣ୍ଡପିଛା ଆୟ
(D) ଉପରୋକ୍ତ କୌଣସିଟି ନୁହେଁ
Answer:
(B) ବାଣିଜ୍ୟିକ ଆୟ

(B) ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।

1. ସମସ୍ତ ସରକାରୀ ସଂସ୍ଥାର ଆୟ-ବ୍ୟୟ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ବିଜ୍ଞାନ ହିଁ ____________ ।
Answer:
ରାଷ୍ଟ୍ରବିତ୍ତ

2. ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିର ଆୟ ତା’ର ବ୍ୟୟ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କଲାବେଳେ ଏକ ରାଷ୍ଟ୍ରର ବ୍ୟୟ ତାହାର ____________ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରିଥାଏ ।
Answer:
ଆୟ

3. ସରକାରଙ୍କ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବଜେଟ୍ ____________ ହୋଇଥିବା ସ୍ଥଳେ ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷଙ୍କ ପକ୍ଷେ ଏହା ବଳକା ହେବା ଏକ ଶୁଭସୂଚନା ।
Answer:
ନିଅଣ୍ଟିଆ

4. ବେସରକାରୀ ବଜେଟ୍ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅନ୍ୟ କାହାର ଅନୁମୋଦନ ଆବଶ୍ୟକ ନଥାଏ, କିନ୍ତୁ, ସରକାରୀ ବଜେଟ୍ ପାଇଁ ____________ ର ଅନୁମୋଦନ ଆବଶ୍ୟକ ।
Answer:
ପାର୍ଲିଆମେଣ୍ଟ

5. କର ଏକ ____________ ମୂଳକ ଦେୟ ।
Answer:
ବାଧ୍ୟତା

6. ସରକାରଙ୍କଦ୍ବାରା ପ୍ରଚଳିତ ଆଇନକାନୁନ ଭଙ୍ଗକଲେ ଯେଉଁ ଆର୍ଥିକ ଦଣ୍ଡ ଦିଆଯାଏ, ତାହାକୁ ____________ କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ଜୋରିମାନା

7.ଜନସାଧାରଣ ପାଉଥିବା ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ସୁବିଧା ପାଇଁ ____________ ଦେଇଥା’ନ୍ତି ।
Answer:
ଫିଜ୍

8. ବିଶେଷ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରଦାତାଙ୍କ ____________ ସୁବିଧା ଉପରେ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ ହୁଏ ।
Answer:
ବିଶେଷ

9. ଦ୍ରବ୍ୟ ଓ ସେବା ବିକ୍ରୟରୁ ସରକାର ପାଉଥିବା ରାଜସ୍ୱକୁ ____________ କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ଦର

10. ଫିଜ୍, ସରକାରୀ ରାଜସ୍ବର ____________ ଉତ୍ସ ।
Answer:
ପ୍ରଶାସନିକ

11. ମିତବ୍ୟୟିତ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ବା ଖର୍ଚ୍ଚଭାର ଦୃଷ୍ଟିରୁ ____________ କର ଉତ୍ତମ ।
Answer:
ପରୋକ୍ଷ

12. ବଦାନ୍ୟ ଅନୁଷ୍ଠାନମାନଙ୍କଠାରୁ ସରକାରଙ୍କୁ ମିଳୁଥିବା ସ୍ଵେଚ୍ଛାକୃତ ଅବଦାନକୁ ____________ କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ଦାନ

13. ଆଇନାନୁମୋଦିତ ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ ବିନା ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିବା ଲୋକମାନଙ୍କର ସମ୍ପତ୍ତି ଉପରେ ରାଷ୍ଟ୍ରର ଦାବିକୁ ____________ କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ରାଜଭୁକ୍ତ

14. ଆବଶ୍ୟକ ସ୍ଥଳେ ରାଷ୍ଟ୍ର ଉଭୟ ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ଋଣ ଓ ____________ ଋଣ କରିପାରେ ।
Answer:
ବହିରାଗତ

15. ରାଷ୍ଟ୍ର କ୍ଷେତ୍ରରେ ବ୍ୟୟ ସ୍ଥଗିତ ରଖୁବାର ସମ୍ଭାବନା ____________ ।
Answer:
କ୍ଷୀଣ

16. ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ରାଜସ୍ବ, ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ____________ ର ଏକ ଅଂଶ ।
Answer:
ଆୟ

17. କୌଣସି ବିଶେଷ ସୁବିଧା ସହ ସମ୍ପର୍କ ନଥାଇ, ସର୍ବସାଧାରଣଙ୍କ ସ୍ୱାର୍ଥରେ ସ୍ୱାର୍ଥରେ ବ୍ୟୟ କରିବାପାଇଁ ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷ ସରକାରଙ୍କୁ ଦେଉଥିବା ବାଧ୍ୟତାମୂଳଜ ଦେୟକୁ ____________ କୁହାଯାଏ ।
Answer:
କର

18. କରର ମୂଳ ବୋଝକୁ ____________ କୁହାଯାଏ ।
Answer:
କରାଘାତ

19. ପରିଶେଷରେ କର ବୋଝ ବହନ କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ଉପରେ ____________ ହୋଇଥାଏ ।
Answer:
କରାପାତ

20. ଯେଉଁ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ କରଭାର ବାରମ୍ବାର ସ୍ଥାନାନ୍ତର ଘଟେ ତାହାକୁ କରର ____________ କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ସ୍ଥାନାନ୍ତରଣ

19. ପରିଶେଷରେ କର ବୋଝ ବହନ କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ଉପରେ ____________ ହୋଇଥାଏ ।
Answer:
କରାପାତ

20. ଯେଉଁ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ କରଭାର ବାରମ୍ବାର ସ୍ଥାନାନ୍ତର ଘଟେ ତାହାକୁ କରର ____________ କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ସ୍ଥାନାନ୍ତରଣ

21. କରାଘାତ ସ୍ଥାନାନ୍ତରକ୍ଷମ ହୋଇଥିବାବେଳେ ____________ ସ୍ଥାନାନ୍ତରକ୍ଷମ ନୁହେଁ ।
Answer:
କରାପାତ

22. ସର୍ବସାଧାରଣଙ୍କ ସାମାଜିକ ଓ ଅର୍ଥନୈତିକ କଲ୍ୟାଣ ନିମନ୍ତେ ରାଷ୍ଟ୍ର ଯେଉଁ ବ୍ୟୟ କରେ, ତାହାକୁ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ____________ କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ବ୍ୟୟ

23. ମୁଦ୍ରାଷ୍ଟୀତି ସମୟରେ ଜନସାଧାରଣଙ୍କଠାରେ ଆୟ ଅଧ‌ିକ ଥିବାରୁ ଏହାର ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ପାଇଁ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପଦକ୍ଷେପ ସହିତ ରାଷ୍ଟ୍ର ବ୍ୟୟ ____________ କରିଥାଏ ।
Answer:
ହ୍ରାସ

24. ଅବସ୍କ୍ରୀତିର ସଠିକ୍ ମୁକାବିଲା ପାଇଁ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପଦକ୍ଷେପ ସହିତ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ବ୍ୟୟ ____________ କରାଯାଏ ।
Answer:
ବୃଦ୍ଧି

25. ରାଷ୍ଟ୍ରର ଦୈନନ୍ଦିନ ଆବଶ୍ୟକତା ପୂରଣ କରିବା ନିମନ୍ତେ କରାଯାଉଥିବା ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ବ୍ୟୟକୁ ____________ କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ରାଜସ୍ଵ ବ୍ୟୟ

26. ରାଜସ୍ୱ ବ୍ୟୟ ରାଷ୍ଟ୍ରର ____________ ରାଜସ୍ବରୁ ଭରଣା କରାଯାଏ ।
Answer:
ଚଳନ୍ତି

27. ରାଷ୍ଟ୍ର ପରିସମ୍ପତ୍ତି ସୃଷ୍ଟି ପାଇଁ ଯେଉଁ ବ୍ୟୟ କରିଥାଏ, ତାହାକୁ ____________ ବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ପୁଞ୍ଜି

28. ଯେଉଁ ବ୍ୟୟ ପାଇଁ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଯୋଜନାର ଅନୁମୋଦନ ଅବାଶ୍ୟକ, ତାହା ____________ ବ୍ୟୟ ।
Answer:
ଯୋଜନା

29. ଯେଉଁ ସରକାରୀ ବ୍ୟୟ ନିମନ୍ତେ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଯୋଜନାର ଅନୁମୋଦନ ଆବଶ୍ୟକ ହୋଇନଥାଏ, ତାହା ____________ ବ୍ୟୟ ।
Answer:
ଅଣଯୋଜନା

30. ଯେଉଁ ଯୋଜନା ବ୍ୟୟ କେବଳ ଚଳନ୍ତି ଆବଶ୍ୟକତା ପୂରଣ ପାଇଁ ନିୟୋଜିତ ହୁଏ, ତାହାକୁ ଯୋଜନା ବ୍ୟୟ ଅନ୍ତର୍ଗତ ____________ କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ରାଜସ୍ୱ ହିସାବ

31. ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ପୁଞ୍ଜି ସୃଷ୍ଟି ପାଇଁ ବିନିଯୋଗ ହେଉଥିବା ଯୋଜନା ବ୍ୟୟକୁ ଯୋଜନା ବ୍ୟୟ ଅନ୍ତର୍ଗତ ____________ କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ପୁଞ୍ଜି ହିସାବ

32. ଯେଉଁ ସରକାରୀ ବ୍ୟୟ ଅର୍ଥନୈତିକ ବିକାଶ ନିମନ୍ତେ ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ କରେ, ତାହାକୁ ____________ ବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ଉନ୍ନୟନ ବ୍ୟୟ

33. ଉନ୍ନୟନ ବ୍ୟୟକୁ ମଧ୍ୟ ____________ ବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ଉତ୍ପାଦୀ ବ୍ୟୟ

34. ସରକାର ଏପରି କେତେକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ବ୍ୟୟ କରିଥାନ୍ତି, ଯେଉଁଗୁଡ଼ିକ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ବିକାଶ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତି ନାହିଁ, ଏପରି ସମସ୍ତ ସରକାରୀ ବ୍ୟୟକୁ ____________ ବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ଅଣଉନ୍ନୟନ

C. ନିମ୍ନଲିଖ ଉକ୍ତିଗୁଡ଼ିକ ଭୁଲ୍ କି ଠିକ୍ ଲେଖ । ରେଖାଙ୍କିତ ଅଂଶର ପରିବର୍ତ୍ତନ ନ କରି ଆବଶ୍ୟକ ସ୍ଥଳେ ସଂଶୋଧନ କର ।

1. ପ୍ରଶାସନିକ ଆୟ ଏକ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଗୁଣ ପ୍ରକାଶ କରେ ।
Answer:
ଭୁଲ୍ ।
ଠିକ୍ – ପ୍ରଶାସନିକ ଆୟ ଏକ ଇଚ୍ଛାଧୀନ ଗୁଣ ପ୍ରକାଶ କରେ ।

2. ରାଷ୍ଟ୍ରବିତ୍ତ, ସର୍ବସାଧାରଣ ସଂସ୍ଥାଗୁଡ଼ିକର ବିତ୍ତୀୟ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ।
Answer:
ଠିକ୍ ।

3. କର, କରଦାତାଙ୍କୁ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ସେବା ପ୍ରଦାନ କରେ ।
Answer:
ଭୁଲ୍ ।
ଠିକ୍ – ପ୍ରଶାସନିକ ରାଜସ୍ବ, ରାଜସ୍ଵ ପ୍ରଦାନକାରୀଙ୍କୁ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ସେବା ପ୍ରଦାନ କରେ ।

4. କରର ସଂଘାତ ଓ ଆଘାତ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଉପରେ ନ୍ୟସ୍ତ ହେଲେ, ତାହାକୁ ପରୋକ୍ଷ କର କୁହାଯାଏ ।
Answer:
ଭୁଲ୍ ।
ଠିକ୍ – କରର ସଂଘାତ ଓ ଆପାତ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଉପରେ ନ୍ୟସ୍ତ ହେଲେ, ତାହାକୁ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କର କୁହାଯାଏ ।

5. ସମପରିମାଣର କର ସ୍ଥଳେ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କରଦ୍ଵାରା ସ୍ଵୟ ପରୋକ୍ଷ କରଠାରୁ ଅଧିକ ହ୍ରାସ ପାଏ ।
Answer:
ଠିକ୍ ।

6. ସମପରିମାଣର କର ସଂଗ୍ରହ ଲାଗି ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କରର ପରୋକ୍ଷ କରଠାରୁ ସାମାଜିକ ତ୍ୟାଗ କମ୍ ଅଟେ ।
Answer:
ଭୁଲ୍ ।
ଠିକ୍ – ସମପରିମାଣର କର ସଂଗ୍ରହ ଲାଗି ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କରର ପରୋକ୍ଷ କରଠାରୁ ସାମାଜିକ ତ୍ୟାଗ ଅଧ‌ିକ ଅଟେ ।

7. ସରକାରୀ ବ୍ୟୟ ପରିମାଣ ପୃଥବୀର ସମସ୍ତ ରାଷ୍ଟ୍ରମାନଙ୍କରେ ଦିନକୁ ଦିନ ହ୍ରାସ ପାଉଅଛି ।
Answer:
ଭୁଲ୍ ।
ଠିକ୍ – ସରକାରୀ ବ୍ୟୟ ପରିମାଣ ପୃଥିବୀର ସମସ୍ତ ରାଷ୍ଟ୍ରମାନଙ୍କରେ ଦିନକୁ ଦିନ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଅଛି ।

8. ପରୋକ୍ଷ କରର କରାଘାତ ଓ କରାପାତ୍ର ଏକ ବ୍ୟକ୍ତି ଉପରେ ପଡ଼େ ।
Answer:
ଭୁଲ୍ ।
ଠିକ୍ – ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କରର କରାଘାତ ଓ କରାପାତ ଏକ ବ୍ୟକ୍ତି ଉପରେ ପଡ଼େ ।

9. ଆୟକର ଏକ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କର ।
Answer:
ଠିକ୍ ।

10. ଗୋଟିଏ ନୂଆ ରାସ୍ତା ତିଆରିରେ କରାଯାଉଥିବା ବ୍ୟୟ ଅଣଯୋଜନା ବ୍ୟୟର ଉଦାହରଣ ।
Answer:
ଭୁଲ୍ ।
ଠିକ୍ – ଗୋଟିଏ ନୂଆ ରାସ୍ତା ତିଆରିରେ କରାଯାଉଥିବା ବ୍ୟୟ ଯୋଜନା ବ୍ୟୟର ଉଦାହରଣ ।

11. ମିଳୁଥିବା ବିଶେଷ ସୁବିଧା ଅନୁପାତରେ ଧାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଉଥିବା ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଦେୟକୁ ଟିକସ କୁହନ୍ତି ।
Answer:
ଭୁଲ୍ ।
ଠିକ୍ – ମିଳୁଥିବା ବିଶେଷ ସୁବିଧା ଅନୁପାତରେ ଧାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଉଥିବା ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଦେୟକୁ ବିଶେଷ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କୁହନ୍ତି ।

12. ସରକାର ଆୟକୁ ଦେଖ୍ ବ୍ୟୟ କରିଥା’ନ୍ତି ।
Answer:
ଭୁଲ୍ ।
ଠିକ୍ – ସରକାର ବ୍ୟୟକୁ ଦେଖ୍ ଆୟ କରିଥା’ନ୍ତି ।

13. ପ୍ରମୋଦ କର ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କରର ଏକ ଉଦାହରଣ ।
Answer:
ଭୁଲ୍ ।
ଠିକ୍ – ପ୍ରମୋଦ କର ପରୋକ୍ଷ କରର ଏକ ଉଦାହରଣ ।

14. ଯୁଦ୍ଧ ବାବଦ ଖର୍ଜ ଉନ୍ନୟନ ବ୍ୟୟର ଏକ ଉଦାହରଣ ।
Answer:
ଭୁଲ୍ ।
ଠିକ୍ – ଜଳସେଚନ ବାବଦ ଖର୍ଜ ଉନ୍ନୟନ ବ୍ୟୟର ଏକ ଉଦାହରଣ ।

15. ପରୋକ୍ଷ କରକୁ ଅପସାରଣ କରାଯାଇପାରେ ।
Answer:
ଭୁଲ୍ ।
ଠିକ୍ – ପରୋକ୍ଷ କରକୁ ଅପସାରଣ କରାଯାଇପାରେ ।

16. ସମ୍ପଦ କର ଏକ ପରୋକ୍ଷ କର ।
Answer:
ଭୁଲ୍ ।
ଠିକ୍ – ବିକ୍ରି କର ଏକ ପରୋକ୍ଷ କର ।

17. ପରୋକ୍ଷ କର କ୍ଷେତ୍ରରେ କରାଘାତ ଓ କରାପାତ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ହିଁ ବହନ କରନ୍ତି ।
Answer:
ଭୁଲ୍ ।
ଠିକ୍ – ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କର କ୍ଷେତ୍ରରେ କରାଘାତ ଓ କରାପାତ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ହିଁ ବହନ କରନ୍ତି ।

18. ଦୂର ଏକ ପ୍ରଶାସନିକ ରାଜସ୍ଵ ।
Answer:
ଭୁଲ୍ ।
ଠିକ୍ – ଦର ଏକ ବାଣିଜ୍ୟିକ ରାଜସ୍ବ ।

19. ଦୂର ଏକ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଦେୟ ।
Answer:
ଭୁଲ୍ ।
ଠିକ୍ – ଦର ଏକ ସ୍ବେଚ୍ଛାକୃତ ଦେୟ ।

20. ରାଷ୍ଟ୍ରବିତ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ଲାଭ ଅର୍ଜନ ।
Answer:
ଭୁଲ୍ ।
ଠିକ୍ – ରାଷ୍ଟ୍ରବିତ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ଜନକଲ୍ୟାଣ ସାଧନ ।

21. କରାପାତ କରର ପ୍ରାଥମିକ ବୋଝ ଅଟେ ।
Answer:
ଭୁଲ୍ ।
ଠିକ୍ – କରାପାତ କରର ଅନ୍ତିମ ବୋଝ ଅଟେ ।

22. ପରୋକ୍ଷ କରର କାର୍ଯ୍ୟ ପରିସର ସୀମିତ ।
Answer:
ଭୁଲ୍ ।
ଠିକ୍ – ପରୋକ୍ଷ କରର କାର୍ଯ୍ୟ ପରିସର ସୀମିତ ।

D. ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ ।

1. କିଏ ବ୍ୟୟ ଦେଖ୍ ଆୟ କରନ୍ତି ।
Answer:
ରାଷ୍ଟ୍ର ବ୍ୟୟ ଦେଖ୍ ଆୟ କରନ୍ତି ।

2. କର କ’ଣ ?
Answer:
ସରକାରଙ୍କ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ରାଜସ୍ବ ଉତ୍ସକୁ କର କୁହାଯାଏ ।

3. ପ୍ରଶାସନିକ ରାଜସ୍ଵର ଏକ ଉଦାହରଣ ଦିଅ ।
Answer:
ଫିଜ୍, ପ୍ରଶାସନିକ ରାଜସ୍ଵର ଏକ ଉଦାହରଣ ।

4. ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କର କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ଯେଉଁ କରର ସଂଘାତ ଓ ଆଘାତ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ବ୍ୟକ୍ତି ଉପରେ ନ୍ୟସ୍ତ ହୁଏ, ତାହାକୁ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କର କୁହାଯାଏ ।

5. ଆର୍ଥନୀତିକ ଅସମାନତା ହ୍ରାସ ଲାଗି କେଉଁ କର, ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ବା ପରୋକ୍ଷ, ଅଧ୍ବକ ଉପଯୋଗୀ ?
Answer:
ଆର୍ଥନୀତିକ ଅସମାନତା ହ୍ରାସ ଲାଗି ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କର ବିଶେଷ ଉପଯୋଗୀ ।

6. ରାଜସ୍ୱ ସଂଗ୍ରହ ସ୍ଥଳେ କେଉଁ କର, ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ବା ପରୋକ୍ଷ, ଅଧ୍ବକ ଉପଯୋଗୀ ?
Answer:
ରାଜସ୍ୱ ସଂଗ୍ରହ ସ୍ଥଳେ ପରୋକ୍ଷ କର ମିତବ୍ୟୟିତା ଅବଲମ୍ବନ କରୁଥିବାରୁ ଅଧିକ ଉପଯୋଗୀ ଅଟେ ।

7. ମୁଦ୍ରାଙ୍ଗୀତି ଫଳରେ ସରକାରଙ୍କ ବ୍ୟୟ ପରିମାଣ ବୃଦ୍ଧି ପାଏ କାହିଁକି ?
Answer:
ଦରଦାମ୍ ବୃଦ୍ଧି କାରଣରୁ ମୁଦ୍ରାନ୍ତୀତି କାଳରେ ସରକାରଙ୍କ ବ୍ୟୟ ବୃଦ୍ଧି ଘଟିଥାଏ ।

8. ରାଜସ୍ବ ବ୍ୟୟ କ’ଣ ?
Answer:
ସରକାରଙ୍କ ଯେଉଁ ବ୍ୟୟ ପ୍ରତିବଦଳରେ କୌଣସି ପରିସମ୍ପତ୍ତି ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ନାହିଁ, ତାହାକୁ ରାଜସ୍ୱ ବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ ।

9. ରାଷ୍ଟ୍ର ବିତ୍ତ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ସମସ୍ତ ସରକାରୀ ସଂସ୍ଥାର ଆୟ-ବ୍ୟୟ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ବିଜ୍ଞାନ ହିଁ ରାଷ୍ଟ୍ରବିତ୍ତ ।

10. ରାଷ୍ଟ୍ରବିତ୍ତ କ’ଣ ଅଧ୍ୟୟନ କରେ ?
Answer:
ରାଷ୍ଟ୍ରବିତ୍ତ ଜନକଲ୍ୟାଣ ପାଇଁ ରାଷ୍ଟ୍ର କିପରି ଆୟ ଓ ବ୍ୟୟ କରିଥାଏ, ତାହା ଅଧ୍ୟୟନ କରେ ।

11. ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଆୟ କହିଲେ କ’ଣ ବୁଝ ?
Answer:
ସରକାରଙ୍କ ସମସ୍ତ ପ୍ରାପ୍ତିକୁ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଆୟ କୁହାଯାଏ ।

12. ଫିଜ୍‌ର ଦୁଇଟି ଉଦାହରଣ ଦିଅ ।
Answer:
କୋର୍ଟ ଫିଡ୍ ଏବଂ ଲାଇସେନ୍ସ ଫିଜ୍, ଫିଜ୍‌ର ଦୁଇଟି ଉଦାହରଣ ଅଟେ ।

13. କରଠାରୁ ଫିଜ୍ କିପରି ଅଲଗା ?
Answer:
କର ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଦେୟ; କିନ୍ତୁ ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ କୌଣସି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସେବା ଉପଭୋଗ କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷଙ୍କ ପାଇଁ ଫିଜ୍ ଏକ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଦେୟ ।

14. ବିଶେଷ ନିଦ୍ଧାରଣ କ’ଣ ?
Answer:
ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଅଞ୍ଚଳର ଜନସାଧାରଣଙ୍କୁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ସୁବିଧା ପ୍ରଦାନ କରି ସରକାର ସେମାନଙ୍କଠାରୁ ଯେଉଁ ଦେୟ ଆଦାୟ କରନ୍ତି, ତାହାକୁ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ବିଶେଷ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କୁହାଯାଏ ।

15. ରାଜଭୁକ୍ତି (Escheat) କ’ଣ ?
Answer:
ଅଧିକୃତ ହୋଇଥାଏ, ଏହାକୁ ରାଜଭୁକ୍ତି କୁହାଯାଏ ।

16. ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ବିତ୍ତ ଓ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ବିତ୍ତ ମଧ୍ଯରେ ଗୋଟିଏ ପାର୍ଥକ୍ୟ ଦର୍ଶାଅ ।
Answer:
ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ବିତ୍ତ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସରକାର ବ୍ୟୟ ଦେଖ୍ ଆୟ କରନ୍ତି; ମାତ୍ର ବୃକ୍ତିଗତ ବିତ୍ତ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷ ଆୟ ଦେଖୁ ବ୍ୟୟ କରନ୍ତି ।

17. ବାଜ୍ୟାପ୍ତି କେଉଁ ପ୍ରକାରର ରାଜସ୍ଵ ?
Answer:
ବାଜ୍ୟାପ୍ତି ଏକ ପ୍ରଶାସନିକ ରାଜସ୍ବ ।

18. ସରକାରଙ୍କଦ୍ୱାରା ନିର୍ମିତ ରାସ୍ତାର ବ୍ୟବହାର ପାଇଁ ଦେୟ କି ପ୍ରକାର ରାଜସ୍ୱ ?
Answer:
ସରକାରଙ୍କଦ୍ୱାରା ନିର୍ମିତ ରାସ୍ତାର ବ୍ୟବହାର ପାଇଁ ଦେୟ ହେଉଛି ବିଶେଷ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ ।

19. ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ରିଲିଫ୍ ପାଣ୍ଠିକୁ ପ୍ରଦତ୍ତ ଦେୟ କେଉଁ ଶ୍ରେଣୀର ରାଜସ୍ୱ ?
Answer:
ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ରିଲିଫ୍ ପାଣ୍ଠିକୁ ପ୍ରଦତ୍ତ ଦେୟ ହେଉଛି ଦାନ ।

20. ଆମ ଦେଶରେ କେଉଁ ସରକାର ଆୟକର ଧାର୍ଯ୍ୟ କରିଥା’ନ୍ତି ।
Answer:
ଆମ ଦେଶରେ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ଆୟକର ଧାର୍ଯ୍ୟ କରିଥା’ନ୍ତି ।

21.ସରକାରୀ ବ୍ୟୟ କାହାକୁ କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ସରକାରଙ୍କ ଯେଉଁ ବ୍ୟୟଦ୍ବାରା ସମାଜର କଲ୍ୟାଣ ସାଧନ ହୁଏ, ତାହାକୁ ସରକାରୀ ବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ !

22. ଅଣ ଉନ୍ନୟନମୂଳକ ପରିବ୍ୟୟର ଏକ ଉଦାହରଣ ଦିଅ ।
Answer:
ଦେଶରକ୍ଷା ପାଇଁ କରାଯାଉଥିବା ବ୍ୟୟ ଅଣଉନ୍ନୟନମୂଳକ ପରିବ୍ୟୟର ଏକ ଉଦାହରଣ ।

23. ବାଣିଜ୍ୟିକ ରାଜସ୍ଵର ଦୁଇଟି ଉଦାହରଣ ଦିଅ ।
Answer:
ଭାରତୀୟ ରେଳବାଇରୁ ମିଳୁଥିବା ରାଜସ୍ବ ଓ ଭାରତୀୟ ଡାକ ତା’ର ବିଭାଗରୁ ମିଳୁଥିବା ରାଜସ୍ୱ ବାଣିଜ୍ୟିକ ରାଜସ୍ବର ଦୁଇଟି ଉଦାହରଣ ।

24. ଉନ୍ନୟନ ପରିବ୍ୟୟ କ’ଣ ?
Answer:
ସରକାରଙ୍କ ଉନ୍ନୟନମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ପାଇଁ ଯେଉଁ ବ୍ୟୟ କରାଯାଇଥାଏ, ତାହାକୁ ଉନ୍ନୟନ ପରିବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ ।

25. ଉନ୍ନୟନ ପରିବ୍ୟୟର ଗୋଟିଏ ଉଦାହରଣ ଦିଅ ।
Answer:
ଶିକ୍ଷା ପାଇଁ କରାଯାଉଥିବା ବ୍ୟୟ ଉନ୍ନୟନ ପରିବ୍ୟୟର ଏକ ଉଦାହରଣ ।

26. କରାଘାତ କ’ଣ ?
Answer:
ଯେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତି ପ୍ରଥମେ କରର ବୋଝ ବହନ କରେ କିମ୍ବା ସରକାରଙ୍କୁ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଭାବେ କର ପ୍ରଦାନ କରେ, ତାଙ୍କ ଉପରେ କରାଘାତ ହେଲା ବୋଲି କୁହାଯାଏ ।

27. କରାପାତ କ’ଣ ?
Answer:
ଯିଏ ସର୍ବଶେଷରେ କର ବହନ କରନ୍ତି, ତାଙ୍କରି ଉପରେ କରାପାତ ବୋଝ ପତିତ ହୁଏ, ସୁତରାଂ କରାପାତ କହିଲେ କରର ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ମୌଦ୍ରିକ ବୋଝକୁ ବୁଝାଏ ।

28. କର ସ୍ଥାନାନ୍ତରଣ କ’ଣ ?
Answer:
ଯେଉଁ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ କରଭାର ବାରମ୍ବାର ସ୍ଥାନାନ୍ତର ଘଟେ ତାହାକୁ କର ସ୍ଥାନାନ୍ତରଣ କୁହାଯାଏ ।

29. ପରୋକ୍ଷ କର କ’ଣ ?
Answer:
ଯେଉଁ କରର ଆଘାତ ଓ ଆପାତ ବିଭିନ୍ନ ବ୍ୟକ୍ତି ବହନ କରିଥା’ନ୍ତି, ତାହାକୁ ପରୋକ୍ଷ କର କୁହାଯାଏ, ଅର୍ଥାତ୍ କରଦାତା ଓ କରଭାର ବହନକାରୀ ଭିନ୍ନ ବ୍ୟକ୍ତି ଅଟନ୍ତି ।

30. କେଉଁ କରକୁ ଅନ୍ଧାରୀ କର ବୋଲି କୁହାଯାଏ ?
Answer:
ପରୋକ୍ଷ କରକୁ ଅନ୍ଧାରୀ କର ବୋଲି କୁହାଯାଏ ।

Odisha State Board BSE Odisha 8th Class Science Solutions Chapter 13 ଧ୍ୱନି Textbook Exercise Questions and Answers.

BSE Odisha Class 8 Science Solutions Chapter 13 ଧ୍ୱନି

Question 1.
ନିମ୍ନୋକ୍ତ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଅଂଶପାଇଁ ଦିଆଯାଇଥ‌ିବା ଚାରୋଟି ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଉତ୍ତର ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ ।
(a) ଧ୍ୱନି ଗତି କରିପାରେ,
(i) କେବଳ ଗ୍ୟାସ୍‌ରେ
(ii) କେବଳ ତରଳରେ
(iii) କେବଳ କଠିନରେ
(iv) କଠିନ, ତରଳ ଓ ଗ୍ୟାସୀୟରେ

(b) ନିମ୍ନୋକ୍ତ ମଧ୍ୟରୁ କେଉଁଟି ଧ୍ୱନିର ଆବୃଦ୍ଧି ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ
(i) ଧ୍ୱନି ପ୍ରବଣତା
(ii) ଧ୍ଵନିର ତାରତ୍ଵ
(iii) ଧ୍ଵନିର ଗୁଣ
(iv) ଧ୍ଵନି ତରଙ୍ଗର ଆୟାମ
ଉ-
(a) କଠିନ, ତରଳ ଓ ଗ୍ୟାସୀୟରେ
(b) ଧ୍ୱନି ପ୍ରବଣତା

Question 2.
ନିମ୍ନରେ କେତୋଟି ଉକ୍ତି ଦିଆଯାଇଛି । ଉକ୍ତିଟି ଠିକ୍ ଥିଲେ ‘I’ ଉପରେ ଏବଂ ଉକ୍ତିଟି ଭୁଲ୍‌ଲେ ‘I’ ଉପରେ ଠିକ୍ ଚିହ୍ନ ଦିଅ ।
(a) ଧ୍ଵନି ଶୂନ୍ୟରେ ଗତି କରିପାରିବ ନାହିଁ । (T, F)
(b) କମ୍ପିତ ବସ୍ତୁଟି ଏକ ସେକେଣ୍ଡରେ ସୃଷ୍ଟି କରୁଥିବା ପୂର୍ବ ଦୋଳନ ସଂଖ୍ୟାକୁ ତାହାର ଆବର୍ଷକାଳ କୁହାଯାଏ । (T, F)
(c) ଯଦି କମ୍ପନର ଆୟାମ ଅଧିକ ହୁଏ, ତାହାହେଲେ ଧ୍ଵନି କ୍ଷୀଣ ହୋଇଥାଏ । (T, F)
(d) ମାନବ କଣ୍ଠପାଇଁ ଶ୍ରାବ୍ୟ ଆବୃତ୍ତି ପରିସର 20 Hz ରୁ 20,000 Hz 266 (T, F)
(e) କମ୍ପନର ଆବୃତ୍ତି କମ୍ ହେଲେ, ଧ୍ବନି କର୍କଶ ହୁଏ । (T, F)
(f) ଅଦରକାରୀ ଏବଂ ଶ୍ରୁତିକଟୁ ଧ୍ଵନିକୁ ସଙ୍ଗୀତ କୁହାଯାଏ । (T, F)
(g) ଧ୍ୱନି ପ୍ରଦୂଷଣ ଶ୍ରବଣ ଶକ୍ତିକୁ ନଷ୍ଟ କରେ । (T, F)

Answers:
(a) T
(b) F
(c) F
(d) T
(e) F
(f) F
(g) T

Question 3.
ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(a) ଗୋଟିଏ ବସ୍ତୁର ପୂର୍ଷ ଦୋଳନପାଇଁ ଯେଉଁ ସମୟ ଲାଗେ ତାହାକୁ ………………….. କହନ୍ତି ।
(b) ଆବୃତ୍ତିର ଏକକ ……………….. ଅଟେ ।
(c) ଅଦରକାରୀ ଓ ଶ୍ରୁତି କଟୁଯୁକ୍ତ ଶବ୍ଦକୁ ……………………. କହନ୍ତି ।
(d) ଧ୍ଵନିର କର୍କଶତା କମ୍ପନର ………………….. ଦ୍ଵାରା ନିର୍ମିତ ହୁଏ ।

(a) ଆବର୍ତ୍ତକାଳ
(b) ହର୍ସ
(c) କୋଳାହଳ
(d) ଆବୃତ୍ତି

Question 4.
ଗୋଟିଏ ଦୋଳକ 2 ସେକେଣ୍ଡରେ 20 ଥର ପୂର୍ଣ୍ଣ ଦୋଳନ କଲେ, ତାହାର ଆବର୍ତ୍ତକାଳ ଏବଂ ଆବୃତ୍ତି ନିର୍ଣ୍ଣୟ କର ।
ଉ-
ଦୋଳକଟି 2 ସେକେଣ୍ଡରେ ପୂର୍ଣ କରୁଥିବା ଦୋଳନ ସଂଖ୍ୟା = 20 ଥର ପୂର୍ଣ୍ଣଦୋଳନ ।

ଦୋଳନର ଆବୃତ୍ତି (f) = 10 Hz

Question 5.
ଗୋଟିଏ ମଶା ତାହାର ଡେଣା ଦ୍ବାରା ଏକ ସେକେଣ୍ଡରେ 500 ଥର କମ୍ପନ ସୃଷ୍ଟି କରୁଥିଲେ, ତାହାର ଆବର୍ଷକାଳ କେତେ ?
ଉ-
ମଶା l ସେକେଣ୍ଡରେ କମ୍ପନ କରେ 500 ଥର ।
ମଶାର ଡେଣାର ଆବୃତ୍ତ (f) = 500 Hz

Question 6.
ନିମ୍ନ ବାଦ୍ୟଯନ୍ତ୍ରର କେଉଁ ଅଂଶଟି କମ୍ପିତ ହୋଇ ଧ୍ବନି ସୃଷ୍ଟି କରେ ?
ଉ-
(a) ମୃଦଙ୍ଗ
(b) ସିତାର
(c) ବଂଶୀ
ଉ-
(a) ମୃଦଙ୍ଗର ସମୁଦାୟ ମୃଦଙ୍ଗ କମ୍ପିତ ହୋଇ ଧ୍ବନି ସୃଷ୍ଟି କରେ ।
(b) ସୀତାରର ସମୁଦାୟ ସୀତାର ଯନ୍ତ୍ରଟି କମ୍ପିତହୋଇ ଧ୍ୱନି ସୃଷ୍ଟି କରେ ।
(c) ବଂଶୀର ବାୟୁସ୍ତମ୍ଭ କମ୍ପିତ ହୋଇ ଧ୍ବନି ସୃଷ୍ଟି କରେ ।

Question 7.
ତୁମ ଚତୁଃପାର୍ଶ୍ବରେ ଧ୍ୱନି ପ୍ରଦୂଷଣ ସୃଷ୍ଟି କରୁଥ‌ିବା କାରକ ଗୁଡ଼ିକର ନାମ ଲେଖ ।
ଉ-
ଧ୍ୱନି ପ୍ରଦୂଷଣର ସୃଷ୍ଟି କରୁଥିବା କାରକଗୁଡ଼ିକ ହେଲା –
ଗାଡ଼ିମଟରର କେଁ କେଁ ଶବ୍ଦ, କଳକାରଖାନାର ଯନ୍ତ୍ରପାତିରୁ ନିର୍ଗତ ଘର୍ଘର ନାଦ, ବିଭିନ୍ନ ବିସ୍ଫୋରଣର ଧ୍ବନି, ଆତସବାଜି ଫୁଟିବାର ଶବ୍ଦ, ଡାକବାଜିଯନ୍ତ୍ରର ଉଚ୍ଚ ତୀବ୍ରତା ବିଶିଷ୍ଟ ଧ୍ଵନି, ଟେଲିଭିଜନ ଓ ରେଡ଼ିଓରୁ ନିଃସୃତ ଉଚ୍ଚ ଧ୍ୱନି, ଗ୍ରାଇଣ୍ଡର ଚାଲିବାର ଧ୍ୱନି ଇତ୍ୟାଦି ।

Question 8.
ଧ୍ୱନି ପ୍ରଦୂଷଣ ମନୁଷ୍ୟମାନଙ୍କର କିପରି କ୍ଷତି କରେ, ଆଲୋଚନା କର ।
ଉ-
ଧ୍ୱନି ପ୍ରଦୂଷଣର କ୍ଷତିକାରକ ପ୍ରଭାବ

• ଧ୍ୱନି ପ୍ରଦୂଷଣ ଉଚ୍ଚ ରକ୍ତଚାପ, ହୃଦ୍‌ରୋଗ ଓ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ସ୍ନାୟବିକ ରୋଗର କାରଣ ହୋଇଥାଏ ।
• ମାତ୍ରାଧୂକ ଧ୍ୱନିରେ କାର୍ଯ୍ୟକଲେ ବ୍ୟକ୍ତିର ଶ୍ରବଣଶକ୍ତି ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ବା ଆଂଶିକ ମାତ୍ରାରେ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯିବାର ସମ୍ଭାବନା ଥାଏ ।
• ମନୁଷ୍ୟର କାର୍ଯ୍ୟ ଦକ୍ଷତା ହ୍ରାସପାଏ ।
• କୋଳାହଳ କ୍ରୋଧ ଓ ଅସ୍ଥିରତା ସୃଷ୍ଟିକରିବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ସୁନିଦ୍ରାରେ ବ୍ୟାଘାତ ଆଣେ ।

Question 9.
ଗୋଟିଏ ସ୍ୱରପେଟିକାର ନାମାଙ୍କିତ ଚିତ୍ର କରି ତାହାର କାର୍ଯ୍ୟ ନିଜ ଭାଷାରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କର ।
ଉ-

• ମନୁଷ୍ୟମାନେ ସ୍ୱରପେଟିକା (Larynx) ସାହାଯ୍ୟରେ ଧ୍ଵନି ସୃଷ୍ଟି କରନ୍ତି ।
• ଦୁଇଟି କଣ୍ଠରଜ୍ଜୁ ସ୍ୱରପେଟିକାର ଏପାଖରୁ ସେପାଖକୁ ମଧ୍ୟରେ ବାୟୁ ଯିବାପାଇଁ ଏକ ସୂକ୍ଷ୍ମରନ୍ଧ୍ର ଥାଏ ।
• ଫୁସ୍‌ଫୁସ୍ ଯେତେବେଳେ ବାୟୁକୁ ଏହି ପଥଦେଇ ଠେଲେ ସେତେବେଳେ କଣ୍ଠରଜ୍ଜୁ କମ୍ପିତ ହୋଇ ଧ୍ଵନି ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।
• କଣ୍ଠରଜୁ ସହ ସଂଯୁକ୍ତ ମାଂସପେଶୀଦ୍ଵାରା ଏହି ରଜ୍ଜୁ କେତେବେଳେ ଢିଲା ଓ କେତେବେଳେ ଟାଣିହୋଇ ରହେ । କଣ୍ଠରଜ୍ଜୁ ପତଳା ହେଲେ ମଧୁର କଣ୍ଠସ୍ବର ଓ ପ୍ରସାରିତ ହେଲେ ଟାଣ କଣ୍ଠସ୍ଵର ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।

Question 10.
ବିଜୁଳି ଓ ଘଡ଼ଘଡ଼ି ଆକାଶରେ ଏକା ସମୟରେ ଏବଂ ସମାନ ଦୂରତାରେ ଦେଖାଯାଏ । ତାହାହେଲେ କାହିଁକି ବିଜୁଳି ଆଗ ଦେଖାଯାଏ ଏବଂ ଘଡ଼ଘଡ଼ି ତାହାପରେ ଶୁଣାଯାଏ ।
ଉ-

• ବାୟୁରେ ଆଲୋକର ବେଗ ଶବ୍ଦର ବେଗଠାରୁ ଅଧ୍ଵ ।
• ବିଜୁଳି ଓ ଘଡ଼ଘଡ଼ି ଏକ ସଙ୍ଗେ ସୃଷ୍ଟି ହେଲେ ମଧ୍ୟ ଆମ ପାଖରେ ସର୍ବପ୍ରଥମେ ଆଲୋକ ପହଞ୍ଚିଯାଏ, ତେଣୁ ବିଜୁଳି ଆଗ ଦେଖାଯାଏ ଏବଂ ଘଡ଼ଘଡ଼ି ତାହା ପରେ ଶୁଣାଯାଏ ।

Question 11.
ତୁମ ବାପା ଗୋଟିଏ ଘର କ୍ରୟ କରିବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି । ସେହି ଘର ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ ମୁଖ୍ୟ ରାସ୍ତାକଡ଼ରେ ଏବଂ ଅନ୍ୟଟି ମୁଖ୍ୟ ରାସ୍ତାଠାରୁ ତିନି | ଚାରୋଟି ଘର ଛାଡ଼ି ଲେନ୍ (ଗଳି)ରେ ଅବସ୍ଥିତ । ତୁମ ବାପା ପାଇଁ କେଉଁ ଘରଟି କ୍ରୟ କରିବା ଉଚିତ, ତୁମର ଉତ୍ତର ସପକ୍ଷରେ ଯୁକ୍ତି ଗୁଡ଼ିକ ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
ଉ-

• ଆମ ବାପା ମୁଖ୍ୟ ରାସ୍ତାଠାରୁ ତିନି/ଚାରୋଟି ଘର ଛାଡ଼ି ଲେନ୍ (ଗଳି)ରେ ଅବସ୍ଥିତ ଘରଟିକୁ କ୍ରୟ କରିବା ଉଚିତ ।
• କାରଣ ମୁଖ୍ୟ ରାସ୍ତାକଡ଼ରେ ଘର କିଣିଲେ ସଦାସର୍ବଦା ଗାଡ଼ି ମଟରର କେଁ ନାଁ ଶବ୍ଦ ଜନିତ ଶବ୍ଦ ପ୍ରଦୂଷଣରେ ରହି ଆମର କାର୍ଯ୍ୟଦକ୍ଷତା କମିଯିବ ଓ କେତେକ ରୋଗ ଆକ୍ରମଣର ଶିକାର ହେବାକୁ ପଡ଼ିବ ।

ଆଉ କ’ଣ କରିହେବ ?

Question 1.
ତୁମ ଘର ନିକଟରେ ବାସକରୁଥି ସଙ୍ଗୀତଜ୍ଞଙ୍କ ନିକଟକୁ ଯାଅ, ସେମାନଙ୍କ ସହ କଥାବାର୍ତ୍ତା ହୋଇ ସେମାନେ କେଉଁ କେଉଁ ବାଦ୍ୟଯନ୍ତ୍ର ବ୍ୟବହାର କରୁଛନ୍ତି, ତାହାର ତାଲିକା ପ୍ରସ୍ତୁତ କର । ଏହି ଯନ୍ତ୍ରଗୁଡ଼ିକର କେଉଁ ଅଂଶ କମ୍ପିତ ହୋଇ ଧ୍ବନି ସୃଷ୍ଟିକରେ ତାହା ଉଲ୍ଲେଖ କର ।

Question 2.
ତୁମେ ଯଦି ବାଦ୍ୟଯନ୍ତ୍ର ବଜାଉଥାଅ, ତାହାହେଲେ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ହେଉଥ‌ିବା ମ୍ୟୁଜିକ୍ ପ୍ରତିଯୋଗିତାରେ ଅଂଶ ଗ୍ରହଣ କରି ନିଜର ପାରଦର୍ଶିତା ଦେଖାଅ ।
ଉ-
ମୁଁ ଖଞ୍ଜଣି ଓ ମୃଦଙ୍ଗ ବଜାଇପାରେ । ମୁଁ ମଧ୍ୟ ଆମ ସ୍କୁଲରେ ତାବଲା ପ୍ରତିଯୋଗିତାରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରି ପ୍ରଥମ ସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କରିଛି ।

Question 3.
ଭାରତ ତଥା ଓଡ଼ିଶାର ବିଶିଷ୍ଟ ସଙ୍ଗୀତଜ୍ଞଙ୍କର ନାମ ଏବଂ ସେମାନେ ବ୍ୟବହାର କରୁଥ‌ିବା ବାଦ୍ୟଯନ୍ତ୍ରର ନାମ ସଂଗ୍ରହ କରି ଏକ ତାଲିକା ପ୍ରସ୍ତୁତ କର ।

Question 4.
ଦୁଇଟି ଟେଲିଫୋନ୍ ଖେଳନା ପ୍ରସ୍ତୁତ କର ।
ଉ-
ଉ ନିଜେ କର ।

Question 5.
ତୁମ ଅଞ୍ଚଳରେ ଧ୍ଵନି ପ୍ରଦୂଷଣର କାରଣଗୁଡ଼ିକୁ ତୁମର ପିତାମାତା, ସାଙ୍ଗସାଥୀ ଏବଂ ପଡ଼ୋଶୀମାନଙ୍କ ସହ ଆଲୋଚନା କର । ଧ୍ୱନି ପ୍ରଦୂଷଣକୁ କିପରି ରୋକାଯାଇ ପାରିବ ତାହାର ପ୍ରସ୍ତାବ ଉପସ୍ଥାପନ କର । ଏହା ଉପରେ ଏକ ସନ୍ଦର୍ଭ ଲେଖୁ ଶ୍ରେଣୀ ଶିକ୍ଷକଙ୍କ ଜରିଆରେ ତୁମ ଶ୍ରେଣୀର ସହପାଠୀଙ୍କ ସହ ଆଲୋଚନା କର ଏବଂ ବିଦ୍ୟାଳୟର ପ୍ରାଚୀର ପତ୍ରରେ ପ୍ରକାଶ କର ।
ଉ –
ଆମ ଅଞ୍ଚଳର ଧ୍ୱନି ପ୍ରଦୂଷଣର କାରଣ

• ଡାକବାଜି ଯନ୍ତ୍ରର କାନଫଟା ଗର୍ଜନ
• ଗାଡ଼ିମଟରର କେ କାଁ ଶବ୍ଦ
• ବିବାହମଣ୍ଡପକୁ ଯାଉଥବା ରୋଷଣି
• ଘରେ ଗ୍ରାଇଣ୍ଡର ଚାଲିବା ଶବ୍ଦ ଓ ଟିଭି ରେଡ଼ିଓ ବାଜିବା ଶବ୍ଦ

ଧ୍ୱନି ପ୍ରଦୂଷଣର ରୋକିବାର ଉପାୟ-

• ଗାଡିମଟରରେ ସାଇଲେନ୍ସର ଖଞ୍ଜିଦେଲେ ଶବ୍ଦ ପ୍ରଦୂଷଣକୁ ରୋକାଯାଇପାରିବ ।
• ଅଧିକ ଧ୍ୱନି ପ୍ରବଣତା ବିଶିଷ୍ଟ ଆତସବାଜି ଫୁଟାଇବାରେ କଟକଣା କରିବା ଆବଶ୍ୟକ ।
• ସରକାରଙ୍କ ତରଫରୁ ଡାକବାଜିଯନ୍ତ୍ର ନ ବଜାଇବାପାଇଁ ଆଇନ ଘୋଷଣା ହେବା ଦରକାର । ଫଳରେ ଶବ୍ଦ ପ୍ରଦୂଷଣକୁ ରୋକାଯାଇପାରିବ ।

ପରୀକ୍ଷା ଉପଯୋଗୀ ଅତିରିକ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର

ବସ୍ତୁନିଷ୍ଠ ପ୍ରଶ୍ନେ। ଭର

1. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(i) ଦୋଳନର ………………….. ଅଧ୍ଵକ ହେଲେ ଧ୍ଵନି ପ୍ରବଣତା ଅଧିକ ହୁଏ ।
(ii) ଦୋଳନର ……………………… ଅଧିକ ହେଲେ ତୀକ୍ଷ୍ଣ ଧ୍ୱନି ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।
(iii) ନି କମ୍ପନ …………………….. ମସ୍ତିଷ୍କକୁ ଯାଏ ।
(iv) ଧ୍ଵନିର ପିଚ୍ କମ ହେଲେ ……………………… ଅଧିକ ହୋଇଥାଏ ।
(v) ଶ୍ରୁତିକଟୁ ଧ୍ଵନି ବା କୋଳାହଳକୁ ………………….. କୁହାଯାଏ ।
(vi) ଆବୃତ୍ତିକୁ …………………….. ଏକକରେ ପରିପ୍ରକାଶ କରାଯାଏ ।
(vii) ଗୋଟିଏ ମାଧ୍ୟମରେ ଥରେ ଦୋଳନ ପାଇଁ କମ୍ପିତ କଣିକା ଯେତେ ସମୟ ନିଏ ତାକୁ …………………… କୁହାଯାଏ ।
(viii) ଦୋଳନଶୀଳ ବସ୍ତୁ ପ୍ରତି ସେକେଣ୍ଡରେ ଯେତେ ସଂଖ୍ୟକ ପୂର୍ଣ୍ଣ ଦୋଳନ କରେ ତାକୁ ଦୋଳନର ………………… କହନ୍ତି ।
(ix) ଦୋଳନ ସମୟରେ ମାଧ୍ଯ ଅବସ୍ଥାନର କୌଣସି ଗୋଟିଏ ପାର୍ଶ୍ବକୁ କଣିକାର ସର୍ବାଧିକ ବିସ୍ଥାପନକୁ ………………….. କହନ୍ତି ।
(x) ……………………. ଧ୍ଵନି କମ୍ପନକୁ ଗ୍ରହଣକରି ଶ୍ରୁତିସ୍ନାୟୁ ସାହାଯ୍ୟରେ ମସ୍ତିଷ୍କକୁ ପଠାଏ ।
(xi) ମନୁଷ୍ୟ ତାହାର ………………… ର କମ୍ପନଦ୍ବାରା ଧ୍ୱନି ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ ।
(xii) ଅଲ୍‌ଟ୍ରାସାଉଣ୍ଡରେ …………………………… ହର୍ସରୁ ଅଧ‌ିକ ଆବୃତ୍ତିର ଶବ୍ଦ ତରଙ୍ଗ ସୃଷ୍ଟି କରାଯାଏ ।
(xiii) ବାଦୁଡ଼ି ପ୍ରାୟ ………………………. ଆବୃତ୍ତି ବିଶିଷ୍ଟ ଧ୍ଵନି ଶୁଣିପାରେ ।
(xiv) କୁକୁର ………………………. ବୃତ୍ତି ବିଶିଷ୍ଟ ଧ୍ବନି ଶୁଣିପାରେ ।
(xv) ମନୁଷ୍ୟର ଶ୍ରାବ୍ୟ ପରିସର 20HZ ରୁ …………………………… kHZ ।
(xvi) ଗୋଟିଏ ଉଚ୍ଚପିଚ୍ ବିଶିଷ୍ଟ ଧ୍ବନିର ଉଦାହରଣ ……………………. ଅଟେ ।
(xvii) ଗୋଟିଏ କମ୍ ପିଚ୍ ବିଶିଷ୍ଟ ଧ୍ୱନିର ଉଦାହରଣ ………………………… ଅଟେ ।
(xviii) ସାଧାରଣ ଶ୍ଵାସକ୍ରିୟାରେ ଧ୍ଵନିପ୍ରବଣତା ……………………. dB ଅଟେ ।
(xix) ସାଧାରଣ କଥୋପକଥନର ଧ୍ଵନିପ୍ରବଣତା …………………. dB ଅଟେ ।
(xx) ଧ୍ଵନି ପ୍ରବଣତା ……………………… ଏକକରେ ପ୍ରକାଶ କରାଯାଏ ।

Answers:

(ii) ଆବୃତ୍ତି
(iii) ଶ୍ରୁତିସ୍ନାୟୁ
(iv) ଧ୍ଵନିପ୍ରବଣତା
(v) ଶବ୍ଦ ପ୍ରଦୂଷଣ
(vi) ହର୍ସ
(vii) ଆବର୍ତ୍ତକାଳ
(viii) 19
(ix) ଆୟାମ
(x) କଣ୍ଡପଟ୍ଟହ
(xi) କଣ୍ଠରଜ୍ଜୁ
(xii) 20,000
(xiii) 100 kHz
(xiv) 50 kHz
(xv) 20
(xvi) ପକ୍ଷୀର ରାବ
(xvii) ସିଂହର ଗର୍ଜନ
(xviii) 10
(xix) 60
(xx) ଡେସିବେଲ୍

2. ବନ୍ଧନୀ ମଧ୍ଯରୁ ଉପଯୁକ୍ତ ଶବ୍ଦ ବାଛି ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(i) କମ୍ପିତ ବସ୍ତୁରୁ …………………. ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । (ତାପ, ଧ୍ଵନି, ତରଙ୍ଗ, ଆଲୋକ)
(ii) ଶବ୍ଦ ଶୁଣିବା ଏହାର ………………. ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ । (ସଂଚାରଣ, ଚଳନ, ଗତି, ଆବୃତ୍ତି)
(iii) ଧ୍ବନି ……………………….. ରେ ଗତି କରିପାରେ ନାହିଁ । ( କଠିନ, ତରଳ, ଗ୍ୟାସୀୟ, ଶୂନ୍ୟ)
(iv) କାନର ………………………… ଅଂଶର ଆକାର ଏକ କାହାଳୀପରି ଅଟେ । (ବାହ୍ୟ, ଅନ୍ତ, ମଧ୍ୟ, ଉପର)
(v) କାନରେ ଥିବା ବୃତ୍ତାକାର ପରଦାକୁ ………………………. କୁହାଯାଏ । ( ବାହ୍ୟଅଂଶ, କାନନଳୀ, କର୍ଣ୍ଣପଟହ, ଶ୍ରୁତିସ୍ନାୟୁ)
(vi) 169 1696 = ………………… । ( 1 ହର୍ସ, 1 ଜୁଲ, I ଅର୍ଗ, I ନିଉଟନ୍)
(vii) ଧ୍ଵନି ପ୍ରବଣତାକୁ, …………………………. ଏକକରେ ମପାଯାଏ । (db, Db, Bd, dB)
(viii) ଆବର୍ତ୍ତକାଳ ଓ ଆବୃତ୍ତି ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କ. ……………………… ଅଟେ ।
(ix) ……………… dB ଧ୍ବନି ପ୍ରବଣତା ଆମ ଶରୀରପାଇଁ କ୍ଷତିକାରକ । (25-85, 65-25, 55-65, 45-55)
(x) 1 KHZ = ……………………….. HZ (10, 100, 1000, 10,000)

Answers:
(i) ଧ୍ବନି
(ii) ସଂଚାରଣ
(iii) ଶୂନ୍ଯ
(iv) ଚାହ୍ୟ
(v) କଣ୍ଡପଟହ
(vi) 1Hz
(vii) dB
(viii) T = (viii) T \(=\frac{1}{f}\)
(ix) 25-85
(x) 1000

3. ବାମ ପାର୍ଶ୍ୱସ୍ଥ ଶବ୍ଦଦ୍ବୟର ସମ୍ପର୍କକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟକରି ଦକ୍ଷିଣପାର୍ଶ୍ଵର ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର ।
(i) ଉଚ୍ଚସ୍ୱର : ଆୟାମ ଅଧୂକ :: ନିମ୍ନସ୍ୱର : ……………………
(ii) ଆବୃତ୍ତି : ହର୍ସ୍ :: ଧ୍ଵନିପ୍ରବଣତା : …………………..
(iii) ବାଦୁଡ଼ି : 100 kHz :: କୁକୁର : …………………..
(iv) କଳକାରଖାନା : 80 dB :: ଗହଳି ଟ୍ରାଫିକ : …………………..
(v) ପୁରୁଷ : 20 ମି.ମି. .:: ସ୍ତ୍ରୀ : …………………..
(vi) ସାଧାରଣ ଶ୍ଵାସକ୍ରିୟା : ସାଧାରଣ କଥାବାର୍ତ୍ତା :: 10dB : …………………..
(vii) ସିଂହ ଗର୍ଜନ : ନିମ୍ନପିଚ୍ :: ପକ୍ଷୀରାବ : …………………..
(viii) ଅଲଟ୍ରାସୋନିକ୍ : 20,000 H :: ଇନ୍ ଫ୍ରାସୋନିକ୍ : …………………..
(ix) ଆରାମଧ୍ଵନି : ଶ୍ରୁତିମଧୁର :: ବିରକ୍ତିକର ଧ୍ଵନି: …………………..
(x) ଜାକିର ହୁସେନ୍ : ତାବଲା :: ବିସ୍‌ମିଲ୍ଲା ଖାନ୍ : …………………..

Answers:
(i) ଆୟାମ କମ୍
(ii) dB
(iii) 50 kHz
(iv) 20dB.
(v) 15 ମି.ମି.
(vi) 60dB
(vii) ଉଚ୍ଚପିବ୍
(viii) 20H
(ix) କୋଳାହଳ
(x) ସାହାନାଇ

4. ‘କ’ସ୍ତମ୍ଭରେ ଥ‌ିବା ଶବ୍ଦ ସହିତ ‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭରେ ଥିବା ସମ୍ପର୍କିତ ଶବ୍ଦକୁ ମିଳାଅ ।

‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ	‘ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ
(i) ବଂଶୀ	(i) f-1
(ii) ମହୁରୀ	(ii) ରବିଶଙ୍କର
(iii) ଚାଙ୍ଗୁ	(iii) କର୍ଣ୍ଣପଟହ
(iv) ସାତାର	(iv) ବାୟୁ ନଳୀ
(v) T	(v) ବାୟୁସ୍ତମ୍ଭ
(vi) କାନ୍	(vi) ଶ୍ରବଣ ଇନ୍ଦ୍ରିୟ
(vii) ଟାଣ ଝିଲ୍ଲୀ	(vii) ଗିରିଧାରୀ ଗମାଙ୍ଗୋ
(viii) ଧ୍ଵନି ପ୍ରଦୂଷଣ	(viii) 20Hz ରୁ 20 000 Hz
(ix) ଶ୍ରାବ୍ୟ ଆବୃତ୍ତି ପରିସର	(ix) 20 kHz
(x) ଅଲଟ୍ରାସାଉଣ୍ଡ ଯନ୍ତ୍ରର ଆବୃତ୍ତି	(x) B

Answer:

‘କ’ ସ୍ତମ୍ଭ	ଖ’ ସ୍ତମ୍ଭ
(i) ବଂଶୀ	(v) ବାୟୁସ୍ତମ୍ଭ
(ii) ମହୁରୀ	(iv) ବାୟୁ ନଳୀ
(iii) ଚାଙ୍ଗୁ	(vii) ଗିରିଧାରୀ ଗମାଙ୍ଗୋ
(iv) ସାତାର	(ii) ରବିଶଙ୍କର
(v) T	(i) f-1
(vi) କାନ୍	(vi) ଶ୍ରବଣ ଇନ୍ଦ୍ରିୟ
(vii) ଟାଣ ଝିଲ୍ଲୀ	(iii) କର୍ଣ୍ଣପଟହ
(viii) ଧ୍ଵନି ପ୍ରଦୂଷଣ	(x) B
(ix) ଶ୍ରାବ୍ୟ ଆବୃତ୍ତି ପରିସର	(viii) 20Hz ରୁ 20 000 Hz
(x) ଅଲଟ୍ରାସାଉଣ୍ଡ ଯନ୍ତ୍ରର ଆବୃତ୍ତି	(ix) 20 kHz

 

5.ଭୁଲ୍ ଉକ୍ତି ନିକଟରେ ‘x’ ଚିହ୍ନ ଓ ଠିକ୍ ଉକ୍ତି ନିକଟରେ ‘/? ଚିହ୍ନ ଦିଅ ।
(i) ଏକତାରା ଏକ ମୃଦଙ୍ଗ ଭଳି ବାଦ୍ୟ ।
(ii) ପୁରୁଷମାନଙ୍କର କଣ୍ଠରଜ୍ଜୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ସ୍ତ୍ରୀମାନଙ୍କ କଣ୍ଠରଜ୍ଜୁର ଦୈର୍ଘ୍ୟଠାରୁ ଛୋଟ ।
(iii) ଶବ୍ଦ ଶୂନ୍ୟ ମାଧ୍ୟମରେ ଗତି କରିପାରେ ।
(iv) ଧ୍ଵନିର ଧ୍ଵନିପ୍ରବଣତା ଦୋଳନ ସୃଷ୍ଟି କରୁଥିବା କମ୍ପନର ଆୟାମର ବର୍ଗସହ ସମାନୁପାତୀ ।
(v) କଳକାରଖାନାର ଧ୍ଵନିପ୍ରବଣତା 80 dB ।
(vi) ଡ୍ରମର କମ୍ପନର ଆବୃତ୍ତି ବେଶି ହୋଇଥିବାରୁ ଏହା କର୍କଶ ହୋଇଥାଏ ।
(vii) . ଵିସିଲ୍‌ର ଆବୃଭି ଅଧ୍ଵ ହେତୁ ଏହା ତୀକ୍ଷ୍ଣ ହୋଇଥାଏ ।
(viii) ସିଂହ ଗର୍ଜନର ଧ୍ଵନିପ୍ରବଣତା କମ୍ ଓ ଏହା ଉଚ୍ଚ ପିଯୁକ୍ତ ।
(ix) ଅଧିକାଂଶ କ୍ଷେତ୍ରରେ ନାରୀମାନଙ୍କର ସ୍ବରର ଆବୃତ୍ତ ପୁରୁଷମାନଙ୍କର ସ୍ଵରର ଆବୃଭିଠାରୁ ଅଧିକ ।
(x) ହର୍ସ = ( ସେକେଣ୍ଡ )^-1

Answers:
(i) ✗
(ii) ✗
(iii) ✗
(iv) ✓
(v) ✓
(vi) ✗
(vii) ✓
(viii) ✗
(ix) ✓
(x) ✓

Odisha State Board BSE Odisha 9th Class Physical Science Notes Chapter 4 ପରମାଣୁ ଗଠନ will enable students to study smartly.

BSE Odisha Class 9 Physical Science Notes Chapter 4 ପରମାଣୁ ଗଠନ

→ ପରିଚୟ (Introduction):
(i) ଡାଲ୍‌ନ୍‌ଙ୍କ ପରମାଣୁ ତତ୍ତ୍ବ ଅନୁଯାୟୀ, ‘‘ପରମାଣୁ ହେଉଛି ମୌଳିକର କ୍ଷୁଦ୍ରତମ, ଅବିଭାଜ୍ୟ, ଅବିଧ୍ୱଂସୀ କଣିକା ଏବଂ ଏହି କଣିକାଟି ରାସାୟନିକ ପରିବର୍ତ୍ତନରେ ଅଂଶ ଗ୍ରହଣ କରିଥାଏ ।
(ii) ଊନବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ପଦାର୍ଥର ବୈଦ୍ୟୁତିକ ପ୍ରକୃତିକୁ ଭିଭିକରି ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ମତଦେଲେ ଯେ, ପରମାଣୁ କ୍ଷୁଦ୍ରତମ କଣିକା ନୁହେଁ, ପରମାଣୁ ମଧ୍ଯରେ କ୍ଷୁଦ୍ରତର କଣିକା ବା ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ, ପ୍ରୋଟନ ଓ ନିଉଟ୍ରନ ପରି ଅବପରମାଣୁ କଣିକା (Subatomic particles) ଦ୍ଵାରା ଗଠିତ । ଏହି କଣିକାଗୁଡ଼ିକୁ

→ ପରମାଣୁର ଗଠନ (Structure of an Atom) :
(i) ପରମାଣୁ ଭିତରେ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍‌ ଓ ପ୍ରୋଟନ୍‌ ଗୁଡ଼ିକ କିପରି ସଜ୍ଜିତ ହୋଇ ରହିଛନ୍ତି ତାହା ଜାଣିବାପାଇଁ ଏବଂ ଏହାକୁ ବୁଝାଇବା ପାଇଁ ଅନେକ ବୈଜ୍ଞାନିକ ବିଭିନ୍ନ ପରମାଣୁ ମଡ଼େଲ ପ୍ରସ୍ତାବ କରିଥିଲେ ।
(ii) ବୈଜ୍ଞାନିକ ଜେ.ଜେ. ଟମସନ୍ ସର୍ବପ୍ରଥମେ ପରମାଣୁ ଗଠନର ଏକ ମଡ଼େଲର ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଥିଲେ ।

→ ଥୋମସନ୍ ର ପରମାଣୁର ମଡେଲ୍  (Thomson’s Model of an Atom):
(i) ଟମ୍‌ସନ୍ ଙ୍କ ପରମାଣୁ ମଡ଼େଲ ଅନୁ ଯାୟୀ ପରମାଣୁଟି ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଚାର୍ଜ ରହିଥ‌ିବା ଏକ ଗୋଲକ । ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକ ଏହା ଭିତରେ ବାଣ୍ଟି ହୋଇ ରହିଥା’ନ୍ତି ।
(ii) ପରମାଣୁର ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଚାର୍ଜ ବିସ୍ତାରିତ ହୋଇଥିବା ବେଳେ ପରମାଣୁରେ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍‌ ଗୁଡ଼ିକ ବିଚ୍ଛୁରିତ ହୋଇ ରହିଥାନ୍ତି ।

ଟମସନ୍‌ଙ୍କ ପ୍ରସ୍ତାବ ଅନୁ ସାରେ :
(i) ପରମାଣୁ ଏକ ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଚାର୍ଜ ଧାରଣ କରିଥିବା ଗୋଲକ ଏବଂ ଏଥିରେ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକ ସବୁଆଡ଼େ ଦୃଢ଼ଭାବରେ ସଂଯୁକ୍ତ ହୋଇ ରହିଥା’ନ୍ତି ।
(ii) ପରମାଣୁରେ ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଚାର୍ଜ ଓ ବିଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଚାର୍ଜ ସମାନ ପରିମାଣରେ ଥାଏ । ତେଣୁ ପରମାଣୁଟି ବିଦ୍ୟୁତ୍ ନିରପେକ୍ଷ (neutral) ।

→ ରଥରଫୋର୍ଡର ଏକ ପରମାଣୁର ମଡେଲ୍ । (Rutherford’s Model of an Atom) : ବୈଜ୍ଞାନିକ ରଦରଫୋର୍ଡ଼ ଏକ ପରୀକ୍ଷାର ପରିକଳ୍ପନା କରିଥିଲେ । ଏହି ପରୀକ୍ଷାରେ ଖଣ୍ଡିଏ ଅତି ପତଳା ସୁନାପାତିଆ ଉପରେ ତୀବ୍ର ବେଗରେ ଗତି କରୁଥିବା α କଣିକାକୁ ନିକ୍ଷେପ କରାଗଲା । α, କଣିକା ହେଉଛି । ହିଲିୟମ୍ ଆୟନ (He⁺⁺) ଯାହା ଦ୍ଵି ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଚାର୍ଜ (++) ବହନ କରେ ଏବଂ ଏହାର ବସ୍ତୁତ୍ଵ 4u ହୋଇଥିବାରୁ ଏଥିରେ ଯଥେଷ୍ଟ ପରିମାଣରେ ଶକ୍ତି ରହିଥାଏ।
ପର୍ଯ୍ୟବେକ୍ଷଣ :
(i) ଅଧିକାଂଶ -କଣିଳା ସନାପାନିଆ ମଧ୍ୟଦେଇ ସାଧାସଳଖ ଭାବରେ ଗତକଲା
(ii) କିଛି α-କଣିକାର ଗତିପଥ ବଙ୍କେଇ ହୋଇଗଲା ।
(iii) ଅଳ୍ପକିଛି α-କଣିକା ସୁନାପାତିଆକୁ ଭେଦ ନକରି ଯେଉଁ ଦିଗରେ ଯାଇଥିଲା ଠିକ୍ ତା’ର ବିପରୀତ ଦିଗରେ ପଛକୁ ଫେରିଆସଲା

ସିଦ୍ଧାନ୍ତ :
(i) ଅଧିକାଂଶ α- କ ଣିକ। ସୁନା ପାତିଆ ମଧ୍ୟଦେଇ ଗଳି ଯାଉଥ୍ ବା ରୁ ଭିତରେ ଅସ୍ଵୀକାଂଶ ସ୍ଥାନ ଫମ୍ପା (empty) ।
(ii) ଖୁବ୍ କମ୍ ସଂଖ୍ୟକ α-କଣିକା ଗତିପଥରେ ବଙ୍କାଇ ଯାଉଥିବାରୁ ପରମାଣୁର ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଚାର୍ଜ କମ୍ ସ୍ଥାନ ଦଖଲ କରିଛି ।
(iii) ଅତି ଅଳ୍ପ ନଂ-କଣିକା ସୁନାପାତିଆକୁ ଭେଦକରି ନପାରି ପଛକୁ ଫେରିଆସିବାରୁ ସୂଚନା ମିଳୁଛି ଯେ, ସୁନା ପରମାଣୁର ସମସ୍ତ ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଚାର୍ଜ ଓ ବସ୍ତୁତ୍ଵ କେନ୍ଦ୍ରୀଭୂତ ହୋଇ ପରମାଣୁ ମଧ୍ୟରେ ଖୁବ୍ କମ୍ ସ୍ଥାନ ଆଧ୍କାର କରିଛି ।

ରଦରଫୋର୍ଡ଼ଙ୍କ ପ୍ରସ୍ତାବ ଅନୁସାରେ :
(i) ପରମାଣୁରେ ଏକ ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଚାର୍ଜିତ କେନ୍ଦ୍ର ରହିଛି, ଯାହାକୁ ନ୍ୟୁକ୍ଲିୟସ୍ କୁହାଯାଏ । ପରମାଣୁର ପ୍ରାୟ ସମସ୍ତ ବସ୍ତୁତ୍ଵ ଏହି ନ୍ୟୁକ୍ଲିୟସ୍‌ରେ କେନ୍ଦ୍ରୀଭୂତ ହୋଇ ରହିଛି । ନ୍ୟୁକ୍ଲିୟସ୍ ଚାରିପଟେ ବହୁତ ଫାଙ୍କା
(ii) ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକ ନ୍ୟୁକ୍ଲିୟସ୍ ଚାରିପଟେ ଥିବା ଫାଙ୍କା ସ୍ଥାନରେ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କକ୍ଷପଥରେ ଘୂରନ୍ତି ।
(iii) ପରମାଣୁର ଅକାର ତୁଳନାରେ ନ୍ୟୁକ୍ଲିୟସ୍‌ର ଆକାର ଖୁବ୍‌ ଛୋଟ ।

→ ରଥରଫୋର୍ଡର ମଡେଲର ପରମାଣୁର ତ୍ରୁଟି (Drawbacks of Rutherford’s Model of Atom):
(i) ପରମାଣୁ ମଧ୍ୟରେ ନ୍ୟୁକ୍ଲିୟସ୍ ଚାରିପଟେ ଘୂର୍ଣ୍ଣନ କରୁଥିବା ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍‌ ତ୍ଵରଣ ଥିବାରୁ ଘୂର୍ଣ୍ଣନରତ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ଏକ ତ୍ଵରାନ୍ଵିତ ଚାର୍ଜିତ କଣିକା ।
(ii) ତ୍ଵରାନ୍ଵିତ ଚାର୍ଜିତ କଣିକାରୁ ଶକ୍ତି ବିକିରଣ ହୁଏ । ତେଣୁ ପରମାଣୁ ଭିତରେ ନ୍ୟୁକ୍ଲିୟସ୍ ଚାରିପଟେ ଘୂରି ବୁଲୁଥିବା ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍‌ରୁ ଅନବରତ ଶକ୍ତି ବିକିରିତ ହେବା ଆଶା କରାଯାଏ । ଫଳରେ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍‌ର ଶକ୍ତିସ୍ତର ଅନବରତ ହ୍ରାସ ପାଇବ ।
(iii) ଏହି କାରଣରୁ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ବୃତ୍ତାକାର କକ୍ଷପଥରେ ନ ଘୂରି କୁଣ୍ଡଳାୟିତ ପଥରେ ଘୂରି ଘୂରି ଶେଷରେ ନ୍ୟୁକ୍ଲିୟସ୍‌ରେ ମିଶିଯିବ । ଏହାଦ୍ଵାରା ଇଳେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ବର୍ଭୁଳପଥରେ ସ୍ଥାୟୀ ହୋଇ ରହିବ ନାହିଁ ।
(iv) ମାତ୍ର ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ପରମାଣୁ ମଧ୍ୟରେ କୁଣ୍ଡଳାୟିତ ପଥରେ ଘୂରି ଘୂରି ନ୍ୟୁକ୍ଲିୟସରେ ମିଶିଯାଏ ନାହିଁ । ରଦରଫୋର୍ଡ଼ ଏହାର କାରଣ ବୁଝାଇପାରିଲେ ନାହିଁ ।

→ ବୋ’ରଙ୍କ ପରମାଣୁ ମଡ଼େଲ (Bohr’s Model of Atom):
ରଦରଫୋର୍ଡ଼ଙ୍କ ମଡ଼େଲରେ ଥିବା ତ୍ରୁଟିକୁ ଦୂର କରିବାପାଇଁ 1913 ମସିହାରେ ବୈଜ୍ଞାନିକ ବୋ’ର ଏକ ନୂଆ ପରମାଣୁ ମଡ଼େଲ ଉପସ୍ଥାପନ କଲେ । ବୋ’ରଙ୍କ ପରମାଣୁ ମଡ଼େଲର ରଦରଫୋର୍ଡ଼ଙ୍କ ପରମାଣୁ ମଡ଼େଲ ସହିତ ଅନେକ ସାମଞ୍ଜସ୍ୟ ଥିଲା । ବୋ’ରଙ୍କ ମଡ଼େଲ୍ ଅନୁ ସାରେ ଏକ ଯକ୍ତା ମକ କେନ୍ଦ୍ର ସ୍ଥଳୀ ଥାଏ. ଏକ ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ କେନ୍ଦ୍ର ସ୍ଥଳୀ ଥାଏ, ଯାହାକୁ ନ୍ୟୁକ୍ଲିୟସ୍ କୁହାଯାଏ । ନ୍ୟୁକ୍ଲ ୟସ୍ ଚାରି ପଟେ ଥିବ । ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନରେ ଇଲେକ୍ ଟ୍ରନ୍ ଗୁଡ଼ିକ କେ ବ ଳ କେ ତେ ଗୁ ଡ଼ିଏ ନି ର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କେତେ ବର୍ଭୁ ଳାକାର କକ୍ଷପଥରେ ନ୍ୟୁକ୍ଲିୟସ୍ଚାରିପଟେ ଘୂର୍ଣ୍ଣନ କରନ୍ତି ।’’

ବୋ’ରଙ୍କ ସ୍ଵୀକାର :
(i) ନ୍ୟୁକ୍ଲିୟସ୍ ଚାରିପଟେ କେବଳ କେତେକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କକ୍ଷପଥରେ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକ ଘୂର୍ଣ୍ଣନ କରେ ।
(ii) କ କ୍ଷ ପଥରେ ଘୂରୁ ଥ୍ ବି । ବେ ଳେ ନିର୍ଦିଷ୍ଠ କପଥରେ ଘୁରୁଥ୍ଚାବେ କେ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକ ଶକ୍ତି ବିକିରଣ କରନ୍ତି ନାହିଁ । ତେଣୁ ସେହି କକ୍ଷପଥକୁ ବିକିରଣବିହୀନ (non-radiating) କକ୍ଷ କୁହାଯାଏ ।
(iii) ଏହି କକ୍ଷପଥ ବା ସେଲ୍ (shell) ଗୁଡ଼ିକୁ ଶକ୍ତିସ୍ତର (energy level) କୁହାଯାଏ ।
(iv) କକ୍ଷପଥ ବା ସେଲ୍‌ଗୁଡ଼ିକୁ ନ୍ୟୁକ୍ଲିୟସ୍ଠାରୁ ଦୂରତା କ୍ରମରେ ଯଥାକ୍ରମେ K, L, M, N ଇତ୍ୟାଦି ଅକ୍ଷରଦ୍ଵାରା ବା 1, 2, 3, 4 ଇତ୍ୟାଦି ସଂଖ୍ୟାଦ୍ଵାରା ସୂଚିତ କରାଯାଏ ।

→ ନିଉଟ୍ରନ୍ (Neutron):
(i) 1932 ମସିହାରେ ବ୍ରିଟିଶ୍ ବୈଜ୍ଞାନିକ ଜେମ୍‌ସ ଚାଦଉଇକ୍ ପରମାଣୁ ଭିତରେ ଥ‌ିବା ‘ନିଉଟ୍ରନ୍’ କଣିକାର ଆବିଷ୍କାର କରିଥିଲେ ।
(ii) ନିଉଟ୍ରନ୍ ଚାର୍ଜବିହୀନ ଏବଂ ଏହାର ବସ୍ତୁତ୍ଵ ପ୍ରୋଟନ୍‌ର ବସ୍ତୁତ୍ଵ ସହ ପ୍ରାୟ ସମାନ ।
(iii) ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟସବୁ ପରମାଣୁର ନ୍ୟୁକ୍ଲିୟସ୍ ଭିତରେ ନିଉଟ୍ରନ୍ ରହିଥାଏ ।
(iv) ପ୍ରୋଟନ୍‌ ବା ନିଉଟ୍ରନ୍‌ର ବସ୍ତୁତ୍ଵ ତୁଳନାରେ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରିନ୍‌ର ବସ୍ତୁତ୍ଵ ନଗଣ୍ୟ

ପରମାଣୁରେ ଥିବା ମୁଖ୍ୟ କଣିକାର ପ୍ରତୀକ, ଚାର୍ଜ ଓ ବସ୍ତୁତ୍ଵ

କଷପଥ ମଧ୍ୟରେ ଇକେକ୍ଟ୍ରନ୍‌ ମାନଙ୍କର ସଜ୍ଵ ।
ପରମାଣୁର ବିଭିନ୍ନ କକ୍ଷପଥରେ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ଗୁଡ଼ିକ କିପରି ବାଣ୍ଟିହୋଇ ରହିବେ, ତାହା ବୋ’ର ଏବଂ ବରି ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଥିଲେ ।
(i) କୌଣସି ସେଲ୍‌ରେ ରହୁଥ‌ିବା ସର୍ବାଧ‌ିକ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ସଂଖ୍ୟା 2n² ଅଟେ । n ହେଉଛି କକ୍ଷମାନଙ୍କର କ୍ରମିକ ସଂଖ୍ୟା ବା ଶକ୍ତିସ୍ତର ସୂଚନାଙ୍କ (n = 1, 2, 3…) ।

(ii) ପରମାଣୁର ବାହ୍ୟତମ କକ୍ଷରେ ସର୍ବାଧ‌ିକ 8ଟି ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ରହିପାରିବ । ଯଦି ଗୋଟିଏ ପରମାଣୁର ତୃତୀୟ କକ୍ଷଟି ବାହ୍ୟତମ କକ୍ଷ ହୋଇଥାଏ, ତେବେ ସେଥ‌ିରେ ୫ଟିରୁ ଅଧୂକ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ରହିପାରିବ ନାହିଁ । ଚତୁର୍ଥ କକ୍ଷ ଯଦି ବାହ୍ୟତମ କକ୍ଷ ହୁଏ, ତେବେ ସେଥ‌ିରେ ମଧ୍ୟ ୫ଟି ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ରୁ ଅଧିକ ରହିବ ନାହିଁ।

→ ସଂଯୋଜକ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍‌ (Valency Electron) :
(i) ଯେଉଁ ମୌଳିକଗୁଡିକର ପରମାଣୁର ବାହ୍ୟତମ ସେଲ୍‌ରେ ସର୍ବା ଧୂକ (୫ଟି) ଅର୍ଥାତ୍ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ମାତ୍ରା । ରେ (completely filled) ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ରହିଥାଏ, ସେଗୁଡ଼ିକ ନିଷ୍କ୍ରିୟ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କର ସଂଯୋଜନ କ୍ଷମତା ବା ଯୋଗ୍ଯତା ହେଉଛି ଶୂନ ।
(ii) ଏହିପରି ନିଷ୍କ୍ରିୟ ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ହିଲିୟମ୍ ପରମାଣୁର ବାହ୍ୟତମ କକ୍ଷରେ ଦୁଇଟି ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ରହିଛି ଏବଂ ଅନ୍ୟ ନିଷ୍କ୍ରିୟ ମୌଳିକ; ଯଥା-ନିୟନ, ଆରଗନ୍, କ୍ରିପ୍‌ଟନ୍, ଜେନନ୍, ରାଡ଼ନ୍ ଆଦି ପରମାଣୁର ବାହ୍ୟତମ କକ୍ଷରେ 8 ଟି ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ରହିଥାଏ ।
(iii) ବାହ୍ୟତମ କକ୍ଷରେ ୫ଟି ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରିନ୍ ରହିଲେ ତାକୁ ଅଗ୍ନେଟ (octet) ସ୍ଥିତି କୁହାଯାଏ ।
(iv) ଅଣୁ ଗଠନବେଳେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପରମାଣୁ ତାହାର ନିକଟତମ ନିଷ୍କ୍ରିୟ ମୌଳିକ ପରମାଣୁ ସଂରଚନାରେ ରହିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରେ ।
କେତେକ ପରମାଣୁ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ତ୍ୟାଗକରି, କେତେକ ପରମାଣୁ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍‌ ଗ୍ରହଣ କରି ଏବଂ ଅନ୍ୟ କେତେକ ପରମାଣୁ ଭିନ୍ନ ପରମାଣୁ ସହ ମିଳିତ ଭାବେ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ସହଭାଗ (share) କରି ଅଣୁ ଗଠନ କରନ୍ତି ।
(vi) ନିକଟତମ ନିଷ୍କ୍ରିୟ ମୌଳିକ ପରମାଣୁର ସଂରଚନାପାଇଁ କିମ୍ବା ଅକ୍ଟିସ୍ଥିତି ପାଇଁ ପରମାଣୁ ତ୍ୟାଗ କରୁଥିବା, ଗ୍ରହଣ କରୁଥିବା କିମ୍ବା ଭାଗ କରୁଥିବା ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରମ୍ ସଂଖ୍ୟାରୁ ସିଧାସଳଖ ମୌଳିକର ସଂଯୋଜନ କ୍ଷମତା ବା ଯୋଗ୍ୟତା ଜଣାପଡ଼େ ।

ଉଦାହରଣ :
(a) ଲିଥ୍ୟମ୍ ଓ ସୋଡ଼ିୟମ୍ ପରମାଣୁ ପ୍ରତ୍ୟେକର’ ବାହ୍ୟତମ ସେଲ୍‌ରେ ଗୋଟିଏ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରିନ୍ ଥାଏ । ଲିଥୁମ୍ ପରମାଣୁ ହିଲିୟମ୍ ପରମାଣୁର ସଂରଚନାରେ ଏବଂ ସୋଡ଼ିୟମ୍ ପରମାଣୁ ନିୟନ ପରମାଣୁର ସଂରଚନାରେ ରହିବାକୁ ଚାହେଁ । ତେଣୁ ଲିଥୁମ୍ ଓ ସୋଡ଼ିୟମ୍ ମୌଳିକର ଯୋଗ୍ୟତା । ।
(b) ମ୍ୟାଗ୍ନେସିୟମ୍ ଓ ଏଲୁମିନିୟମ୍‌ର ବାହ୍ୟତମ ସେଲ୍‌ରେ ଯଥାକ୍ରମେ 2ଟି ଓ 3ଟି ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ଥୁବାରୁ ଏମାନଙ୍କର ଯୋଗ୍ୟତା ଯଥାକ୍ରମେ 2 ଓ 3 ।
(vii) ଗୋଟିଏ ପରମାଣୁର ବାହ୍ୟତମ ସେଲ୍‌ର ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍‌ ସଂଖ୍ୟା ତାହାର ପୂର୍ଣ୍ଣ (ସର୍ବାଧ‌ିକ) କ୍ଷମତାର ପାଖାପାଖୁ ବା ନିକଟତର ହୋଇଥାଏ, ତାହାର ଯୋଗ୍ୟତା ଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରେ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ ।

ଉଦାହରଣ :
କ୍ଲୋରିନ୍ ପରମାଣୁର ବାହ୍ୟତମ ସେଲ୍‌ରେ 7ଟି ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ଅଛି । କ୍ଲୋରିନ୍ ପାଇଁ 7ଟି ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍‌ ତ୍ୟାଗ କରିବା ଅପେକ୍ଷା ଗୋଟିଏ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ଗ୍ରହଣ କରିବା ସହଜ ହୋଇଥାଏ । ତେଣୁ ଅକ୍ଟେଟ୍ (8)ରୁ 7ଟି ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ବିୟୋଗ କରି ଏହାର ଯୋଗ୍ୟତା ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ । ତେଣୁ କ୍ଲୋରିନ୍‌ର ଯୋଗ୍ୟତା l ହୋଇଥାଏ । ସେହିପରି ଅକ୍‌ସିଜେନ୍‌ର ଯୋଗ୍ୟତା 2 ଅଟେ ।
(viii) ପ୍ରତ୍ୟେକ ମୌଳିକର ପରମାଣୁର ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସଂଯୋଜନ କ୍ଷମତା ରହିଛି । ଏହାକୁ ମୌଳିକର ଯୋଗ୍ଯତା
କୁହାଯାଏ ।

→ ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ (Atomic Number):
(i) ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ପରମାଣର ନ୍ୟୁକ୍ଲିୟସରେ ପ୍ରୋଟନ ସଂଖ୍ୟା ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ହୋଇଥାଏ ।
(ii) ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କକୁ Z ଦ୍ଵାରା ସୂଚିତ କରାଯାଏ ।
(iii) ପ୍ରତ୍ୟେକ ମୌଳିକର କେବଳ ଗୋଟିଏ ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ ଥାଏ I

ଉଦାହରଣ :
(a) ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ ପରମାଣୁର ନ୍ୟୁକ୍ଲିୟସ୍‌ରେ କେବଳ ଗୋଟିଏ ପ୍ରୋଟନ୍ ଥ‌ିବାରୁ ତାହାର ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ । ।
(b) କାର୍ବନ ପରମାଣୁର ନ୍ୟୁକ୍ଲିୟସ୍‌ରେ ଟେ ପ୍ରୋଟନ୍ ଥ‌ିବାରୁ କାର୍ବନର ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ 6 ।

ବିଭିନ୍ନ – ସେଲ୍‌ରେ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ ବଣ୍ଟନ ସହ ପ୍ରଥମ କେତୋଟି ମୌଳିକର ପରମାଣୁ ଗଠନ

→ ବସ୍ତୁତ୍ୱ ସଂଖ୍ୟା (Mass Number) :
(i) ପରମାଣୁ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରୋଟନ୍, ନିଉଟ୍ରନ୍ ଓ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରିନ୍ ଥାଏ । ପ୍ରୋଟନ୍‌ ବା ନିଉଟ୍ରନ୍‌ର ବସ୍ତୁତ୍ଵ ତୁଳନାରେ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରିନ୍‌ର ବସ୍ତୁତ୍ଵ ନଗଣ୍ୟ ହୋଇଥିବାରୁ ପରମାଣୁର ବସ୍ତୁତ୍ଵ ନିଶ୍ଚୟ କଲାବେଳେ ଅନେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରିନ୍‌ର ବସ୍ତୁତ୍ୱକୁ ଉପେକ୍ଷା କରାଯାଏ ।
(ii) ପରମାଣୁର ନ୍ୟୁକ୍ଲିୟସ୍‌ରେ ରହିଥ‌ିବାରୁ ପ୍ରୋଟନ୍ ଓ ନିଉଟ୍ରନ୍‌କୁ ନ୍ୟୁକ୍ଲିୟନ୍ (Neucleon) କୁହାଯାଏ ।
(iii) ପରମାଣୁର ବସ୍ତୁତ୍ଵ ଏହାର ନ୍ୟୁକ୍ଲିୟସ୍‌ରେ ନିହିତ ଥାଏ ।

ଉଦାହରଣ :
(a) ନାଇଟ୍ରୋଜେନ୍‌ର ପ୍ରୋଟନ୍‌ ସଂଖ୍ୟା = 7 ଓ ନ୍ୟୁଟ୍ରନ୍‌ ସଂଖ୍ୟା = 7
∴ ନାଇଟ୍ରୋଜେନ୍ ର ବସ୍ତୁତ୍ଵ = 7u + 7u = 14u
(b) ସୋଡ଼ିୟମ୍‌ର ପ୍ରୋଟନ୍‌ ସଂଖ୍ୟା = 11 ଓ ନିଉଟ୍ରନ୍ ସଂଖ୍ୟା = 12
∴ସୋଡ଼ିୟମ୍‌ର ବସ୍ତୁତ୍ଵ = 11u + 12u = 23u
(v) ଗୋଟିଏ ପରମାଣୁ ପାଇଁ ସଙ୍କେତନ (notation) ରେ ମୌଳିକର ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ, ବସ୍ତୁତ୍ୱ ସଂଖ୍ୟା ଓ ପ୍ରତୀକ ନିମ୍ନ ପ୍ରକାରେ ପ୍ରକାଶ କରାଯାଏ ।

ଉଦାହରଣ :
(a) ସୋଡ଼ିୟମକୁ ²³₁₁Na ରୂପେ ପ୍ରକାଶ କରାଯାଏ । ଏଥୁରୁ ବୁଝାଯାଏ ସୋଡ଼ିୟମ୍‌ର ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ 11 ଓ ବସ୍ତୁତ୍ୱ ସଂଖ୍ୟା 23 1
(b) କାର୍ବନ ପରମାଣୁର ଟି ପ୍ରୋଟନ୍ ଓ ଟିଂ ନିଉଟ୍ରନ୍ ରହିଛି । ତେଣୁ କାର୍ବନର ବସ୍ତୁତ୍ଵ ସଂଖ୍ୟା 12 । ଏହାକୁ ସଂକ୍ଷେପରେ ¹²₆C ଲେଖାଯାଏ ।

ଏ ଆଇସୋଟୋପ୍ (Isotope) :
(i) ଅନେକ ମୌଳିକ ଆଜସେ ଟେ। ପଗୁଡ଼ିକର ମିଶ୍ରଣରେ ଗଠିତ ହୋଇଥାଏ । ଗୋଟିଏ ମୌଳିକର ପ୍ରତ୍ୟେକଟି ଆଇସୋଟୋପ୍ ଏକ ବିଶୁଦ୍ଧ ପଦାର୍ଥ ଅଟେ ।
(ii) ଆଇସୋଟୋପ୍‌ଗୁଡ଼ିକର ରାସାୟନିକ ଧର୍ମରେ ପାର୍ଥକ୍ୟ ଦେଖାଯାଏ ନାହିଁ, କିନ୍ତୁ ସେମାନଙ୍କର ଭୌତିକ ଧର୍ମଗୁଡ଼ିକ ଭିନ୍ନ ଅଟେ ।
(iii) ଯେଉଁ ମୌଳିକର ଆଇସୋଟୋପ୍ ନାହିଁ, ସେହି ମୌଳିକର ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵ, ଏହାର ପରମାଣୁରେ ଥିବା ପ୍ରୋଟନ୍ ସଂଖ୍ୟା ଓ ନିଉଟ୍ରନ୍ ସଂଖ୍ଯାର ସମଷ୍ଟି ସହିତ ସମାନ ।

ଉଦାହରଣ :
(a) ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍‌ର 3ଟି ଆଇସୋଟୋପ୍ ହେଲା- ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ ବା ପ୍ରୋଟିୟମ୍ (¹₁H), ଡିଉଟେରିୟମ୍ (²₁H ବା D) ଏବଂ ଟ୍ରାଇଟିୟମ୍ (³₁H ବା T) ।
(b) ନାଇଟ୍ରୋଜେନ୍ ର 2ଟି ଆଇସୋଟୋପ୍ ହେଲା – ¹⁴₇N ଏବଂ ¹⁵₇N ।
(c) ଅକ୍‌ସିଜେନ୍ ର 3ଟି ଆଇସୋଟୋପ୍ ହେଲା – ¹⁶₈O, ¹⁷₈O ଏବଂ ¹⁸₈O ।
(d) କ୍ଲୋରିନ୍‌ ର 2ଟି ଆଇସୋଟୋପ୍ ହେଲା – ³⁵₁₇Cl ଏବଂ ³⁷₁₇Cl ।
(e) ପୋଟାସିୟମ୍‌ର 3ଟି ଆଇସୋଟୋପ୍ ହେଲା – ³⁹₁₉K, ⁴⁰₁₉K ଏବଂ ⁴¹₁₉K

ଆଇସୋଟୋପ୍‌ର ବସ୍ତୁତ୍ଵ ନିରୂପଣ :
(i) ଯେଉଁ ମୌଳିକର ଆଇସୋଟୋପ୍ ରହିଛି, ତାହାର ବସ୍ତୁତ୍ଵ ନିରୂପଣ କରିବାପାଇଁ ଆଇସୋଟୋପ୍‌ଗୁଡ଼ିକର ଶତକଡ଼ା ଅନୁପାତ ଜାଣିବା ଆବଶ୍ୟକ ।
(ii) ³⁵₁₇Cl ଏବଂ ³⁷₁₇Cl ପ୍ରକୃତିରେ ଯଥାକ୍ରମେ 75% ଓ 25% ଅନୁପାତରେ ମିଳେ ।
(iii) କ୍ଲୋରିନ୍‌ ପରମାଣୁର ହାରାହାରି ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵ
= 35 × \(\frac{75}{00}+37 \times \frac{25}{100}=\frac{105}{4}+\frac{37}{4}=\frac{142}{4}\) = 35.5u
(iv) ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପରିମାଣର କ୍ଲୋରିନ୍‌ରେ ଦୁଇଟିଯାକ ଆଇସୋଟୋପ୍ ରହିଥାଏ ଏବଂ କ୍ଲୋରିନ୍‌ ହାରାହାରି ବସ୍ତୁତ୍ଵ ହେଉଛି 35.5u ।

→ ଆଇସୋବାର୍ (Isobar):
ସମାନ ବସ୍ତୁତ୍ଵ ସଂଖ୍ୟା କିନ୍ତୁ ଭିନ୍ନ ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କର ପରମାଣୁଗୁଡ଼ିକୁ ଆଇସୋବାର୍ କୁହାଯାଏ ।
ଉଦାହରଣ :
⁴⁰₁₉K ଓ ⁴⁰₂₀Ca ଆଇସୋବାର୍‌ ଅଟନ୍ତି ।